standaard hygiëne en infectiepreventie - KNOV

KONINKLIJKE NEDERLANDSE
ORGANISATIE VAN VERLOSKUNDIGEN
Een aantal principiële uitgangspunten, die de noodzaak tot het nemen van infectiepreventiemaatregelen door
verloskundigen duidelijk maakt, vormen de basis van deze standaard.
• Cliënten uit de eerstelijns verloskundige praktijk behoren tot de populatie gezonde mensen. Maar door
veranderingen die optreden tijdens zwangerschap, baring en kraambed hebben zij een verhoogde kans op
het oplopen van infecties. Ook pasgeborenen hebben een grotere kans op het krijgen van infecties dan
mensen uit de normale populatie. Dit komt doordat pasgeborenen een nog onrijp immunologisch afweermechanisme
bezitten.
• De verloskundige doet alles wat redelijkerwijs mogelijk is om besmetting tijdens de uitoefening van haar
beroep te voorkomen; besmetting zowel van de cliënt en/of de pasgeborene als van zichzelf. Zij volgt hierbij
de Wet BIG en de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO).
• De Inspectie voor de Gezondheidszorg acht ter bescherming van de cliënt een zo hoog mogelijke vaccinatiegraad
tegen Hepatitis B bij verloskundigen noodzakelijk daar zij ‘risicovormer’ zijn ten aanzien van de overdracht
van HBV naar cliënten. De effectiviteit van de vaccinatie moet worden vastgesteld. Non-responders en
om principiële redenen niet-gevaccineerden laten zich ieder kwartaal controleren op dragerschap van HBV.
Bij dragerschap vraagt de verloskundige advies aan de Commissie Preventie iatrogene Hepatitis B (zie ook
IGZ bulletin over preventie van iatrogene Hepatitis B).
Overige uitgangspunten die ten grondslag liggen aan de standaard staan beschreven in de wetenschappelijke
onderbouwing.
Het is onbekend hoeveel infecties cliënten, pasgeborenen of verloskundigen oplopen door het professionele
contact in de eerstelijns verloskundige praktijk. Daardoor is ook onbekend hoeveel infecties voorkómen worden
door goede preventiemaatregelen. Een kwantitatieve effectevaluatie van deze standaard is dan ook niet mogelijk.
De beschikbare gegevens uit ziekenhuizen maken echter voldoende duidelijk dat infectiepreventie in de
gezondheidszorg noodzakelijk is voor cliënt én voor zorgverlener. Ook komt uit de gegevens naar voren dat
infectiepreventie zeker nog verbetering behoeft.
1.3 Werkwijze bij het ontwikkelen van de standaard [2.1][2.2]
Overeenkomstig de Methodiek voor de ontwikkeling van KNOV-standaarden werd een werkgroep samengesteld
van verloskundigen met een ruime praktische ervaring in de eerstelijns verloskunde. In nauwe samenwerking
met deze werkgroep schreef een projectteam van TNO Preventie en Gezondheid en de KNOV de standaard
Hygiëne en Infectiepreventie.
Gestructureerd literatuuronderzoek leverde een aantal artikelen op. Het projectteam beoordeelde deze artikelen
aan de hand van inhoudelijke en methodologische criteria. Resultaten van de aldus geselecteerde onderzoeken
werden gebundeld in conclusies. Aan deze conclusies werd een niveau van bewijskracht toegekend, gebaseerd
op aard en kwaliteit van de onderzoeken die aan de conclusies ten grondslag liggen.
Resultaten uit het literatuuronderzoek vormen zo de basis voor de standaard. Om de aanbevelingen van deze
standaard werkbaar te laten zijn in de praktijk, werden ook aspecten van praktische en principiële aard overwogen.
De hierboven genoemde uitgangspunten dienden daarvoor als leidraad. De combinatie van literatuuronderzoek
en (praktische) overwegingen leidde vervolgens tot de uiteindelijke aanbevelingen die in deze
standaard in gearceerde velden staan beschreven.
8