standaard hygiëne en infectiepreventie - KNOV

KONINKLIJKE NEDERLANDSE
ORGANISATIE VAN VERLOSKUNDIGEN
Wondverzorging na episiotomie of sectio caesarea [8.1.8]
Uit de literatuur blijkt dat de wondverzorging en de zorgverlener slechts een zeer beperkte rol spelen bij het
vóórkomen en voorkómen van wondinfecties. Het blijkt dat het vooral van belang is om de doorbroken barrière
tegen infecties weer te herstellen en de ontstane wond dus zo snel mogelijk na het ontstaan te sluiten.
Vanuit ditzelfde principe richten infectiepreventiemaatregelen zich bij wondverzorging met name op de wondheling.
Het gebruik van ontsmettingsmiddelen kan in dat proces juist een negatief effect hebben: het desinfectiemiddel
tast niet alleen bacteriën aan maar ook de macrofagen en leukocyten die voor de wondheling noodzakelijk
zijn. Hierdoor vertraagt het genezingsproces.
Gesloten wonden zijn, zonder verzorgende of ontsmettende maatregelen, vaak al na 48 uur volledig geëpithelialiseerd.
Reinigen met gazen of watten tast het genezende weefsel aan. De wond kan daarom het beste worden
verzorgd door te spoelen met water. Volgens experts op het gebied van infectiepreventie heeft een wond die
gesloten wordt in feite alleen vóór het hechten en bij het onthechten desinfectie nodig.
Ook voor sectiowonden gelden de hierboven genoemde algemene principes van wondverzorging. Inspectie van
de wond of wondverzorging gebeurt met niet-steriele handschoenen.
Aanbeveling 36
• Episiotomie, ruptuur of sectio-litteken behoeven in het kraambed geen verdere verzorging dan alleen
schoonspoelen met water.
• Bij het met de handen aanraken van het perineumletsel in het kraambed draagt de verloskundige niet-steriele
handschoenen.
Temperaturen [8.1.9]
Thermometers kunnen vehicula van micro-organismen zijn. Het is daarom van belang om de thermometer
gedurende meer dan 10 seconden met in alcohol gedrenkte watten schoon te wrijven. Een handalcohol is
hiervoor niet geschikt. Voor moeder en kind worden aparte thermometers gebruikt (zie aanbeveling 44).
Aanbeveling 37
• Desinfecteer de thermometer door deze te reinigen met water en zeep en vervolgens in te wrijven met in
alcohol 70% gedrenkte watten gedurende > 10 seconden.
6.2 Specifieke handelingen bij de pasgeborene
Afnemen navelstrengbloed [8.2.1]
Het afnemen van navelstrengbloed bijvoorbeeld ter bepaling van de resusfactor van het kind, houdt een risico
in op bloedcontact. Als het bloed uit de navelstreng “gemolken” wordt, is er een grote kans dat er bloed aan de
buitenkant van het buisje komt. Hierdoor lopen degenen die het buisje verder moeten aanraken de kans om
met micro-organismen in aanraking te komen. Om dit te voorkomen moet het buisje gereinigd en vervolgens
gedesinfecteerd worden (conform vervuild non-critical item: zie hoofdstuk instrumenthygiëne). Als de
verloskundige een gesloten afnamesysteem gebruikt, loopt zij het risico op een prikaccident. Bij beide
methoden is er een risico op bloedspatten.
Aanbeveling 38
• Neem navelstrengbloed af door het ‘uitmelken’ van de navelstreng (cave bloed aan de buitenkant van het
buisje) of door afname met een gesloten afnamesysteem (cave prikaccident). Bij beide methoden is er een
kans op spatten.
34