standaard hygiëne en infectiepreventie - KNOV

KONINKLIJKE NEDERLANDSE
ORGANISATIE VAN VERLOSKUNDIGEN
Onderstaande tabel brengt de kansen in kaart die een zorgverlener loopt om een bloedoverdraagbare
aandoening op te lopen nadat men in contact is gekomen met besmet bloed. Deze kansen zijn gebaseerd op
algemene aannames uit de literatuur.
Tabel 2. Kans op bloedoverdraagbare aandoening na contact met besmet bloed.
Contact/verwekker Niet-intacte huid Slijmvliezen Prikaccident
HIV < 0,09% 0,09% 0,3%
Hepatitis B ?* ?* 1-31%**
Hepatitis C 0% Zeldzaam 1,8%
* de transmissiekans van HBV via de niet-intacte huid of via slijmvliezen is niet bekend, maar is waarschijnlijk hoog: de meeste, tijdens het werk opgelopen
HBVinfecties, zijn niet ontstaan door prikaccidenten.
** indien alleen HbsAg positief:1-6%, indien HbsAg en HbeAg positief:22-31%.
De meeste verloskundigen zijn geïmmuniseerd tegen HBV en de HbsAg-status van de zwangere is meestal
bekend. Door de voorgenomen routine HIV-screening bij zwangeren zal binnenkort ook de HIV status van veel
zwangeren bekend zijn. Zwangeren die tot de risicogroep voor HCV behoren (i.v. druggebruikers, dialyse-patiënten,
vrouwen met veelvuldige bloedtransfusies in anamnese) behoren als regel niet tot de eerstelijnspopulatie.
Deze argumenten pleiten tegen een aanbeveling om structureel in de eerste lijn gezichtsbescherming te dragen.
Daarentegen moeten verloskundigen zich er wel van bewust zijn dat er - tot nu toe - onbekende bloedoverdraagbare
aandoeningen kunnen bestaan. Tevens kunnen, ondanks een negatief screeningsresultaat, cliënten
toch positief zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de windowfase van HIV.
Als men ervoor kiest een chirurgisch masker te dragen, gaat de voorkeur uit naar een masker dat bestaat uit
twee vochtwerende buitenlagen met daartussen één of twee lagen van zogenaamd non-woven materiaal dat
dient als een filter voor micro-organismen in de uitgeademde lucht van de drager van het masker. Er bestaan
chirurgische maskers waaraan een spatscherm voor de ogen is bevestigd.
Als beschermingsbril kan een gewone bril worden gebruikt, eventueel met zijstukken.
Gelaatsschermen zijn geheel van plastic en beschermen het gehele gezicht.
Aanbeveling 13
• De verloskundige beslist zelf - op basis van haar eigen situatie en die van haar cliënt - of zij haar gezicht
wil beschermen tegen spetters lichaamsvocht van de cliënt (met behulp van chirurgisch masker, bril en/of
gelaatsbeschermer).
Aanbeveling 14
Om te voorkomen dat spetters in het gezicht komen, kan de verloskundige overwegen dit te beschermen.
De ogen, het mondslijmvlies en wondjes in het gezicht vormen een porte d’entrée en moeten afgeschermd
worden. De volgende handelingen geven met name een risico op spatten:
• het actief breken van de vliezen;
• het zetten van een episiotomie;
• het geven van fundusexpressie;
• de geboorte van het kind;
• de geboorte van de placenta;
• het hechten;
• de onderwaterbevalling.
22