De Nederlandse beeldenaars van 1586-1626

28 H.ENNO VAN GELDER
bijzonder slechte tekeningen. Merkwaardig is verder dat toegevoegd werden een
hele en halve leeuwendaalder van Overijssel, wat eigenlijk overbodig was omdat
deze reeds met een algemene afbeelding (met oningevulde provincienaam) vertegenwoordigd
waren. Ook verschijnen enkele nieuwe munten van Kampen, die
nog niet afgebeeld geweest waren, maar wel, evenals de vergelijkbare munten
van Nijmegen en Groningen als toegelaten beschouwd dienden te worden. Wellicht
hebben de gedeputeerden van Overijssel in Den Haag bij Generaal-meesters
of bij de drukker pressie uitgeoefend ten behoeve van hun gewest.
De voor korte tijd bedoelde regeling van 1619 heeft nog drie jaar voortbestaan.
Wegens het uitblijven van een nadere beslissing herhaalden de Staten
van Holland in 1621 het plakkaat van 1619 nog eens. De daarbij behorende
Beeldenaer heeft geheel dezelfde inhoud en indeling als die van 1619; alleen
staat ditmaal weer, als in 1604, de Hollandse leeuw op het titelblad, omdat het
technisch een provinciaal plakkaat betrof.
Een jaar daarop kwam eindelijk een ordonnantie van de Staten-Generaal tot
stand, waardoor het in 1619 uitgesproken voornemen ten uitvoer werd gelegd.
Thans werden de tot dusverre tijdelijk getolereerde soorten werkelijk buiten
omloop gesteld. In de bij dit Generaliteitsplakkaat van 1622 behorende nieuwe
Beeldenaer behoefden ze dan ook niet meer opgenomen te worden, zodat de
omvang tot de helft verkleind kon worden. Hij bevat dan ook in plaats van 552
nog slechts 276 afbeeldingen van munten en het aantal bladzijden verminderde
van 80 tot 56. Als drukker wordt thans genoemd „Weduwe ende Erfgenamen
van wijlen Hillebrant Jacobssz. van Wouw", een formule die tot 1661 gehandhaafd
zou wordenlS. Als titelvignet keert natuurlijk de Generaliteitsleeuw
terug. Indeling en opmaak sluiten overigens nauw aan bij het eerste gedeelte
van de Beeldenaers van 1619 en 1621.
De vermindering van de reeks toegelaten soorten werd zelfs nog iets grondiger
uitgevoerd dan in 1619 was aangekondigd: thans verdwenen ook de toen nog
gehandhaafde munten van de Bourgondische Nederlanden, behalve de rijksdaalder
van 1567, benevens enkele Nederlandse, Franse, Engelse en Portugese
munten. Opvallend is dat hierbij ook de Unité van Groot-Britannië was, hoewel
deze munt geheel gelijk was aan de Nederlandse gouden rijder en nog volop in
circulatie; men is dan ook later op de uitsluiting teruggekomen. Toegelaten
werd thans eindelijk de, sinds de invoering in 1612 telkens uitdrukkelijk verboden
Zuid-Nederlandse patagon.
Verder werd de Beeldenaer uitsluitend uitgebreid met een aantal recente in de
Republiek geslagen munten. Dat was in de eerste plaats de in 1618 ingevoerde
stuiver met de pijlenbundel die de stuiver met leeuw van 1614 verving, ditmaal
door één afbeelding van een Hollands exemplaar gerepresenteerd. Vervolgens
verschijnen afbeeldingen van de nieuwe goudguldens, daalders en schellingen
van Friesland, waarvan de erkenning ondanks oppositie verkregen was, niet
echter van de omstreden florijnen van de Overijsselse steden.
Vermoedelijk omdat bij een vorige gelegenheid een aantal munten van Kam-