De Nederlandse beeldenaars van 1586-1626

DE NEDERLANDSE BEELDENAARS 27
weer voor zes provinciën afzonderlijk, van kwart leeuwendaalders. Er is inderdaad
dat jaar sprake van geweest om deze muntsoort in te voeren en het
plakkaat bevat een terloopse vermelding, maar tot uitvoering van dit plan is het
niet gekomen^ 0 . Toch zijn blijkbaar wel ontwerptekeningen gemaakt en deze
zijn aan de drukker doorgegeven om te reproduceren, hoewel de munten waarop
deze betrekking hebben, nooit hebben bestaan. Mogelijk hangt met de bijzondere
aandacht voor de leeuwendaalders, waarvan de aanmunting in deze jaren
sterk aan het opleven was, samen, dat aan de afbeeldingen van vóór 1606 geslagen
provinciale leeuwendaalders drie houtsneden van halve leeuwendaalders
— overigens verkleind gecopieerd naar de voorhanden afbeeldingen van de hele
— werden toegevoegd.
Beeldenaers 1619-1622
Een zeer grondige wijziging onderging de Beeldenaer echter in 1619. De
ordonnantie van dat jaar splitste de tot nu toe getolereerde munten in twee
groepen: een gedeelte zou ook in de toekomst worden toegelaten en daarvan
werden de koersen, deels definitief, deels voorlopig voor vier maanden verhoogd;
een grotere groep andere stukken werd nog wel tijdelijk toegestaan voor de geldende
waarde, maar zou zo spoedig mogelijk definitief buiten omloop gesteld
worden. In overeenstemming hiermee werden de afbeeldingen in de
Beeldenaerl7 in twee reeksen verdeeld: eerst kwamen de gouden en zilveren
„gepermitteerde munten", waarna in een tweede gedeelte andere gouden en zilveren
nog slechts voor korte tijd „getolereerde munten". De beide reeksen bevatten
resp. 260 en 292 afbeeldingen; de omvang van het boekje is door deze
verandering van de opmaak weer iets groter geworden, zodat het nu 80 bladzijden
telt.
De voorgenomen buiten omloop stelling betrof nergens individuele munten,
maar omvangrijke bijeenhorende groepen, voornamelijk van goudstukken.
Getroffen werden door de maatregel het merendeel der munten van de Bourgondische
Nederlanden van Philips de Goede tot en met de Aartshertogen; alle
Duitse goudguldens, Italiaanse dukaten en pistoletten (enkele en dubbele); verder
enkele oudere Noord-Nederlandse munten, de meeste Franse zilverstukken,
de Engelse munten van Hendrik VIII en de Portugese munten van Philips II.
Gehandhaafd werden daarentegen bijna alle munten van de Republiek, het
merendeel der Engelse munten, de Zuid-Nederlandse albertijnen, de Franse
kronen, alle Spaanse munten en de Hongaarse dukaten; ook de regeling betreffende
de Duitse daalders, die al lang zonder restrictie toegelaten, maar onder de
afbeeldingen nog vrij pover vertegenwoordigd waren, onderging geen wijziging.
Afgezien van deze hergroepering onderging de inhoud van de nieuwe Beeldenaer
niet veel verandering. Begrijpelijkerwijze werden de afbeeldingen van de
nooit geslagen kwart leeuwendaalders weer afgevoerd. Anderzijds werden onder
de tijdelijk getolereerde stukken, naast de reeds lang afgebeelde Engelse shillingen,
ook de Schotse en Ierse van koning Jacobus opgenomen, overigens met