Rudolf Steiners rassenleer - Antroposofia

hier het antropo-centrisme van Steiner, FS). De laatste blijft ‘im Gebiet des Menschlichen’, de
dieren maken zich daarvan los.
Het ontstaan van de voorlopers van de huidige dieren speelde zich af in wat in de antroposofie
de Lemurische tijd wordt genoemd. De oorspronkelijke diervormen waren van de toenmalige
menselijke lichaamsvormen afgeleid en waren volgens Steiner hoger ontwikkeld dan de
huidige diersoorten. De toenmalige menselijke lichamen lieten overigens nog geen fossiele
resten na, omdat ze nog niet voldoende verhard waren (dit hebben we eerder gezien bij
Steiner aan het begin van zijn beschrijving van Atlantis, FS). De huidige apen stammen op die
manier af van relatief hoger ontwikkelde dieren, die zelf weer van de toenmalige mensen
afstamden. In die zin noemde Steiner ‘die Affen rückgebildete Menschen einer vergangenen
Epoche. So war der Mensch einstmals unvollkommener war als heute, so waren sie einmal
volkommener als wie heute sind’. De mensen hebben zich verder ontwikkeld, de apen waren
‘in hun mens-stadium’ volmaakter dan ze nu zijn.
Ook met betrekking tot wat hij wilde volksstammen noemde, keerde Steiner zich tegen het
idee dat deze zich aan het begin van een ontwikkeling zouden bevinden. Het waren volgens
hem juist de nakomelingen van groepen van toenmalige voorlopers van de huidige mensen die
hoog ontwikkeld waren, maar daarna in hun ontwikkeling waren teruggegaan en primitief
waren geworden’. 9
Deze uitleg zou perfect gepast hebben bij de hier te bespreken passage. Want bovenstaand
legt Steiner het achterliggende systeem van zijn rassenleer uit, zo’n beetje wat de commissie
ook doet met haar toelichting bij citaat 54 uit de Akasha-kroniek (wellicht onbedoeld, want er
was juist géén sprake van rassenleer).
Wat verder nog interessant is aan dit citaat is dat Steiner wederom hetzelfde citaat gebruikt
van een indiaans stamhoofd om zijn visie op de indianen te onderbouwen. De herkomst van
dit citaat is inmiddels bekend, het ging om de woorden van een Choctaw hoofdman, gericht
aan een commandant van het Amerikaanse leger in 1834, later opgetekend in Der
Occultismus der nordamerikanischen Indianer van Dr. L. Kuhlenbeck, Leipzig, 1896. Maar
wederom legt Steiner zijn eigen visie in deze woorden. Het feit dat deze Choctaw hoofdman
sprak over de vernietiging van zijn volk en zijn cultuur, wil nog niet zeggen dat het Steiners
theorieën over de indianen bevestigt.
Verder is dit citaat niet wezenlijk anders dan de verschillende passages uit Die Mission
einzelner Volksseelen. Om nogmaals een fragment uit de zesde voordracht aan te halen: (cit.
116, cat. 2) ‘Auf das Drüsen-System endlich - nur auf dem Umwege durch alle anderen
Systeme - wirkt dasjenige, was wir bezeichnen können als die abnormen Geister der
Form, die im Saturn ihren Mittelpunkt haben. Da haben wir in allem, was wir als
Saturn-Rasse zu bezeichnen haben, in allem, dem wir den Saturn-Charakter
beizumessen haben, etwas zu suchen, was sozusagen zusammenführt, zusammenschließt
das, was wieder der Abenddämmerung der Menschheit zuführt, deren Entwickelung in
gewisser Weise zum Abschluß bringt, und zwar zu einem wirklichen Abschluß, zu einem
Hinsterben. Wie sich das Wirken auf das Drüsensystem ausdrückt, sehen wir an der
indianischen Rasse. Darauf beruht die Sterblichkeit derselben, ihr Verschwinden. Der
Saturn-Einfluß wirkt durch alle anderen Systeme zuletzt auf das Drüsensystem ein. Das
sondert aus die härtesten Teile des Menschen, und man kann daher sagen, daß dieses
Hinsterben in einer Art Verknöcherung besteht, wie dies im Äußeren doch deutlich sich
offenbart. Sehen Sie sich doch die Bilder der alten Indianer an, und Sie werden
gleichsam mit Händen greifen können den geschilderten Vorgang, in dem Niedergang
dieser Rasse. In einer solchen Rasse ist alles dasjenige gegenwärtig geworden, auf eine
9 Eindrapport, pp. 309-310