Rudolf Steiners rassenleer - Antroposofia

wollen den lebendigen Menschen anschauen und studieren. Dazu muß man nur seine Augen
aufmachen, und durch seine Augen etwas die Seele, denn den Lebendigen Menschen. Nur
muß man mit ihnen leben können, damit sie einem das wirklich bekunden, was
Menschenwesen ist. Aber die Leute, die heute Gelehrte sind, haben ja tatsächlich ganz
schwache Augen. Sie sehen ja nicht den Menschen. Und dann flehen sie sehnsüchtig: Gebt
uns Leichen! Da können sie dann studieren. Gebt uns Leichen! In einer solchen Situation
waren in den letzten Jahrzehnten die Bildungsanstalten. Da haben die Menschen nichts
Menschliches aufgenommen. Daher ist aus allen Wissenschaften das Menschliche
herausgekommen.
Deshalb habe ich in dem ersten Kapitel meiner ‘Kernpunkte der sozialen Frage’ behandelt.
Ich mußte zeigen, wie diejenigen, die nichts mit der Wissenschaft zu tun gehabt haben,
sondern mit der Arbeit, herangekommen sind. Und nun natürlich wollten sie Wissenschaft.
Aber die konnten ihnen die anderen nicht geben, die sie scheinbar hatten, die Bourgeois. Und
dadurch entstand die ganze Kalamität in der Zivilisation. Die Arbeiter verlangten nach
Wissenschaft, und sie war nicht da, weil nur eine Wissenschaft, die menschlos ist, da war. Da
habe ich im ersten Kapitel der ‘Kernpunkte’ dargestellt, weil man wirklich erst das verstehen
muß, wenn man von der sozialen Frage redet. So war es schon notwendig, daß die
‘Kernpunkte der Sozialen Frage’ in dem ersten Kapital damit begannen.
Nun, wir haben die Farben heute etwas weiter behandelt, meine Herren. 85
Steiner besluit met een klaagzang op de wetenschap. Volgens Steiner bakt de wetenschap er
niets meer van wat betreft de menskunde en zit zij volledig op een dood spoor. Maar niemand
binnen de wetenschappelijke wereld komt op het lumineuze idee om de antroposofie erbij te
betrekken om zo tot de gewenste doorbraak te komen ( de van Baarda-commissie stelde ook
al zoiets voor, in het geval van ‘negers die warmte opzuigen’, zie commentaar bij citaat 124).
Maar wat doet die verdraaide wetenschap? Zij smeekt om lijken, om die te ontleden en te
onderzoeken. Steiner spreekt hier schande van. Deze, mede door Leonardo da Vinci
geïnitieerde onderzoeksmethode om inzicht in de anatomie te krijgen, kan Steiners
goedkeuring niet wegdragen. Maar wat wil je dan? Is het bovenstaande soms een ‘levend’
alternatief voor die ‘doodse wetenschap’?
Sprake van rassenleer
Tot zover deze arbeidersvoordracht. Hoewel dit misschien maar een arbeidersvoordracht was
(en daarom door de commissie zo streng beoordeeld, want waarom is Die Mission zo
ontzien??), zijn er wel een aantal zaken duidelijk zichtbaar geworden. In ieder geval blijkt er
een sterke continuïteit met eerdere uitlatingen van Steiner over ‘rassen’, vooral met die in Die
Mission einzelner Volksseelen. Maar ook elementen uit andere werken zijn hier
teruggekomen. Hoewel er af en toe een paar vreemde nieuwigheidjes opdoken (indianen die
opeens geëmigreerde negers bleken te zijn), is hier wederom hetzelfde verhaal over
mensenrassen verteld, zij het dat de vorm wat anders was dan we hiervoor hebben gezien.
Wat misschien het meest pregnante is uit deze voordracht, los van alle burleske details, is dat
het wederom het blanke ras is dat de drager is van de cultuurperiodes en ook het enige ras lijkt
dat zich kan ontwikkelen of buiten zijn grondgebied kan treden. In die zin is ook de lijn van
de wortelrassen vastgehouden. Alle andere rassen hebben hun problematische kanten en hun
beperkte houdbaarheid, of ze nu naar het oosten trekken of naar het westen. Uiteindelijk
85 Steiner, Vom Leben des Menschen, pp. 67-68