Rudolf Steiners rassenleer - Antroposofia

ieden (ging meer over verklaringen voor driften, gevoelsleven en verstandelijke vermogens
en uiteindelijk over kwesties als leven en dood, die volgens Steiner raciaal zouden zijn
bepaald, FS). Deze werden door Steiner niet op een rijtje gezet. Wel kwamen in de lezing de
volgende concrete voorbeelden voor: het opmerkzaam of slim, of ook sluw uit de ogen kijken,
het hardlopen en dansen van negers, de min of meer trage manier van lopen, maar ook de
prachtige, fijnzinnige dichtwerken van het oude Azië, en in tegenstelling daarmee het
materialisme in Europa en de uitvindingen die daar zijn gedaan. 83
Dit laatste is jammer, want het van Baarda-rapport heeft net hiervoor iets heel zinvols
opgemerkt, maar de zoetsappige idylle uit de laatste alinea is een wel heel erg
tenenkrommend zoethoudertje. Wat mij betreft een soort heilpedagogisch gezever dat als een
wollen deken over het botte racisme van Steiners uitspraken wordt gelegd. Negers zijn zo
bijzonder omdat ze zo leuk kunnen dansen. Net als dat indianen zo wijs zijn en zo’n sterke
band met de dood hebben, omdat ze dat al eigenlijk hadden moeten zijn. Het is te hopen dat
de commissie zelf het bovenstaande tekstje niet echt gelooft, al vrees ik het ergste gezien de
eerdere aanbeveling aan de medische wetenschap om te onderzoeken of er bepaalde
verbindingen te leggen zijn op fysiek niveau (zie commentaar commissie bij cit. 124). Maar
eerst de motivering:
‘Verschillende passages in dit citaat zijn bezwaarlijk omdat ook hier sprake is van een
beschrijving waarin de blanken er beter vanaf komen. In de derde alinea wordt opgemerkt, dat
in Europa mensen onafhankelijk van raskenmerken de antroposofie kunnen ontwikkelen
terwijl dat, getuige de vierde alinea, voor de Amerikanen - kennelijk wordt bedoeld:
allochtone Amerikanen - niet het geval is (toch een compliment voor de nauwkeurigheid van
de commissie, want de indianen zijn natuurlijk de autochtone Amerikanen). In de zevende
alinea wordt gerefereerd aan het blanke ras als het toekomstige, geestelijk scheppende ras. De
juistheid van deze bewering is voor twijfel vatbaar.
De gedachte dat Steiner hier een rassenleer bepleit, inclusief de superioriteit van het blanke
ras, is echter onjuist, omdat zijn reïncarnatiegedachte de idee dat het ene ras superieur zou zijn
aan het andere doorbreekt (??!!!). Citaat 132 is bezwaarlijk en voor misverstanden (?!)
vatbaar; in dit citaat wordt er geen verwijzing gegeven naar de reïncarnatiegedachte, die wel
genoemd wordt in de citaten 9, 41 en 102’. 84
Dat laatste citaat is uit die Mission en door mij al heel vaak besproken:
‘Diese Linie besteht auch für unsere Zeit. Der afrikanische Punkt entspricht denjenigen
Kräften der Erde, welche dem Menschen die ersten Kindheitsmerkmale aufdrücken, der
asiatische Punkt denjenigen, welche dem Menschen die Jugendmerkmale geben, und die
reifsten Merkmale drückt dem Menschen der entsprechende Punkt im europäischen Gebiete
auf. Das ist einfach eine Gesetzmäßigkeit. Da alle Menschen in verschiedenen
Reinkarnationen durch die verschiedenen Rassen durchgehen, so besteht, obgleich man uns
entgegenhalten kann, daß der Europäer gegen die schwarze und die gelbe Rasse einen
Vorsprung hat, doch keine eigentliche Benachteiligung’.
Eigenlijk vat dit citaat heel kort en kernachtig de bovenstaande voordracht samen, maar het
laat meteen zien hoe consistent Steiner in zijn rassenleer was. Want laten we de woorden van
de commissie vergelijken met twee van mijn belangrijkste conclusies uit de Akasha-kroniek
(fragment):
83 Eindrapport, p. 685
84 Idem, p. 686