Rudolf Steiners rassenleer - Antroposofia

worden anatomisch en fysiologisch drie systemen van elkaar onderscheiden: het
stofwisselings-ledematensysteem, het ritmische systeem en het zenuw-zintuigensysteem. Zij
vormen de lichamelijke grondslag voor respectievelijk het willen, het voelen en het denken
(zie in dit verband zeker fig. 2, FS). In de voordracht laat hij zien dat deze drieledigheid ook
van toepassing is op de mensheid als geheel. De drie systemen zijn als het ware over de
hoofdrassen verdeeld. Bij het zwarte ras ligt de nadruk op het stofwisselingsledematensysteen,
bij het gele ras op het ritmische systeem en bij het blanke ras op het zenuwzintuigensysteem’.
58
Juist, dus is er sprake van rassenleer. Het feit dat je dit soort fysiologische accenten gaat
projecteren op mensenrassen is rassenleer, temeer daar deze ‘inzichten’ niets met de
werkelijkheid te maken hebben, maar louter fictie van Rudolf Steiner zijn. Maar de commissie
gaat door:
‘NB Voor Steiner is een dergelijke beschouwing over rassen geen reden om de superioriteit
van het ene ras boven het andere ras aan te tonen (valt over te twisten, FS). Hij laat zien dat de
mensheid een geheel is en dat de verschillende rassen elkaar net zo aanvullen als in een mens
willen, voelen en denken een geheel vormen.
De eenzijdigheid van het blanke ras komt er in dit opzicht niet beter van af dan die van het
gele en het zwarte ras. De blanken dreigen volgens hem het contact met hun innerlijke mens
te verliezen; zij richten zich meer op de buitenwereld en worden daarom makkelijk materialist
(en die exotische wilden gelukkig niet want die zijn nog zo spiritueel en zo puur, wat
romantisch, wederom sprake van exotisme, FS). Wat dat betreft heeft de neger in Steiners
beschouwing iets voor op de blanken, omdat hij innerlijk mens blijft en geen materialist wordt
(wederom exotisme en leg dat een keer uit in een sloppenwijk in Afrika). Ook een Aziaat is in
dit opzicht beter af dan een blanke’. 59
Wel toevallig dat het denken weer is toebedeeld aan de blanken (maar dat ‘willen’ van die
driftige zwarten is ook belangrijk, echt waar).
Dat de blanken erin dit verhaal niet beter vanaf komen is simpelweg niet waar. Want iets
verderop zal nog een passage langskomen waarin het blanke ras tot het absolute superieure ras
wordt uitgeroepen (het ras van de toekomst, terwijl er expliciet bij wordt vermeld hoe slecht
het met de andere rassen gaat aflopen). Ook zou ik nog een citaat uit Die Mission einzelner
Volksseelen terug kunnen halen. Uit citaat 102 (vierde voordracht): ‘Da alle Menschen in
verschiedenen Reinkarnationen durch die verschiedenen Rassen durchgehen, so besteht,
obgleich man uns entgegenhalten kann, daß der Europäer gegen die schwarze und die gelbe
Rasse einen Vorsprung hat, doch keine eigentliche Benachteiligung’. 60
Verder doet deze tekst van de commissie mij enigszins denken aan de woorden van cabaretier
Hans Teeuwen, die in een van zijn programma’s de volgende tekst uitkraamde:
Kijk, het ene ras is bijvoorbeeld heel goed in leidinggeven, terwijl het andere ras weer veel beter is
met hardlopen en ritmes.
En als iedereen zich daar gewoon aan houdt is er niks aan de hand.
Da’s de natuur en je bent niet sterker dan de natuur.
En ik zeg heel eerlijk, ik houd me daaraan, ja, ik houd me daaraan.
58 Eindrapport, p. 386
59 Idem, p. 386-387
60 Rudolf Steiner, Die Mission einzelner Volksseelen, 1910 (Nachlassverwaltung, 1950), pp. 80-81, online op
http://www.anthroposophie.net/steiner/ga/bib_steiner_ga_121_04.htm