06.03.2013 Views

Het dossier kerkklanken kunt u hier downloaden als - Kerk Laren

Het dossier kerkklanken kunt u hier downloaden als - Kerk Laren

Het dossier kerkklanken kunt u hier downloaden als - Kerk Laren

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Het</strong> hammondorgel is een elektromechanisch orgel, ontworpen<br />

en gebouwd door Laurens Hammond, dat in april<br />

1934 gepatenteerd werd. Hoewel het hammondorgel<br />

oorspronkelijk verkocht werd aan kerken <strong>als</strong> goedkoop<br />

alternatief voor het pijporgel, werd het later ook gebruikt<br />

voor jazz en, in grotere mate, voor rock en gospel.<br />

Achtergrond<br />

Als imitatie van een pijporgel, dat rijen van pijpen van<br />

verschillende registers (klankkleuren) heeft, gebruikt<br />

het hammondorgel additieve synthese van golfvormen<br />

van harmonische series om het geluid te vormen. Net <strong>als</strong><br />

in Thadeus Cahills eerdere telharmonium worden de<br />

golfvormen gemaakt door mechanische toonwielen.<br />

Omdat de golfvormen worden gemaakt door mechanische<br />

toonwielen en niet door elektronische oscillatoren<br />

wordt het hammondorgel elektrisch en niet elektronisch<br />

genoemd. De klankopwekking in het door Hammond gepatenteerde<br />

toonwielorgel vindt plaats door een in het<br />

orgel geplaatste as die met een constante snelheid ronddraait.<br />

Op deze as bevinden zich een soort tandwielen<br />

(de toonwielen) met elk een ander aantal vertandingen.<br />

Bij de toonwielen worden opneemspoeltjes (pickups)<br />

geplaatst waarin door de vertandingen van de draaiende<br />

toonwielen een wisselspanning (=toon) wordt opgewekt.<br />

Hoe meer vertandingen er per tijdseenheid passeren hoe<br />

hoger de door het opneemspoeltje afgegeven frequentie<br />

van de wisselspanning, en dus de toon. Na de introductie<br />

van digitale technieken (zo<strong>als</strong> sampling) kwamen er orgels<br />

met een goede imitatie van de beroemde klank. Ook<br />

Hammond (inmiddels een Japanse producent Suzuki Musical<br />

Instruments) maakt nu digitale orgels (zo<strong>als</strong> de X-B3<br />

en de portable XK3/XK2/XK1). Vaak worden les liespeakers<br />

gebruikt bij hammondorgels, ondanks dat Leslie in<br />

het begin een concurrent van Hammond was. Bij hammondorgels<br />

wordt dit geluidssysteem toegepast in de<br />

vorm van een lesliebox. In deze separaat opgestelde geluidskast<br />

draait een trommel met een gleuf erin rond en<br />

verspreidt het geluid van de in de trommel geplaatste<br />

luidspreker.<br />

In het Engels wordt keyboard gebruikt <strong>als</strong> de verzamelnaam<br />

voor alle elektronische muziekinstrumenten met<br />

een klavier. Meestal beslaat het zes tot acht octaven. In<br />

de Nederlandse taal wordt het keyboard vaak verward<br />

met andere elektronische toetsinstrumenten. Met een<br />

keyboard wordt – in de Nederlandse taal – doorgaans het<br />

toetseninstrument bedoeld dat naast talloze klanken ook<br />

een begeleidingsautomaat aan boord heeft die via akkoorden<br />

wordt aangestuurd. Deze 'arrangeerkeyboards'<br />

bieden de mogelijkheid om gebruik te maken van automatische<br />

begeleiding in diverse stijlen en genres. <strong>Het</strong><br />

'arrangeerkeyboard' is in feite de opvolger van het vroegere<br />

huisorgel.<br />

Een andere tak binnen de familie is de synthesizer. Deze<br />

is in vergelijking met de arrangeerkeyboards geavanceerder<br />

waar het gaat om klanken en klankbewerking.<br />

Aan de andere kant is er vaak geen automatische begeleiding<br />

en geluidversterking aanwezig. Deze worden<br />

daarom hoofdzakelijk gebruikt om te componeren of in<br />

een band te spelen. Tegenwoordig bestaat de synthesizer<br />

zowel in hardware- <strong>als</strong> in software-vorm.<br />

Een synthesizer is een elektronisch muziekinstrument<br />

dat klanken en geluiden kunstmatig (meestal elektronisch)<br />

opwekt. Met een synthesizer is het mogelijk het<br />

op te wekken geluid vergaand te beïnvloeden, zodat<br />

nieuwe, nog niet bestaande klanken gemaakt kunnen<br />

worden. Ook kunnen sommige synthesizers de klanken<br />

van reeds bestaande (akoestische) instrumenten, bijna<br />

perfect nabootsen (bijvoorbeeld piano of orgel). De uitvinding<br />

van de synthesizer is een belangrijke revolutie<br />

geweest in de muziekwereld. De synthesizer is een van<br />

de meest veelzijdige instrumenten ter wereld vanwege<br />

het oneindig aantal mogelijke klankkleuren dat er mee<br />

gemaakt kan worden. Muziekgenres <strong>als</strong> trance, dance,<br />

synthpop, electro, elektronische muziek, techno, house<br />

etc. zouden zonder de uitvinding van de synthesizer<br />

nooit ontstaan zijn.<br />

De eerste elektrische synthesizer werd in 1876 uitgevonden<br />

door Elisha Gray, die beter bekend is <strong>als</strong> een van de<br />

uitvinders van de telefoon. Robert Moog bracht de eerste<br />

commercieel verkrijgbare synthesizer uit (1963).

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!