Het dossier kerkklanken kunt u hier downloaden als - Kerk Laren

Werking
Door aan een draaiorgel te draaien, gaat het orgel spelen.
Als men er een orgelboek inlegt en het klavier sluit,
zijn de mechanische luchtkleppen gesloten. Op dat moment
is het orgel klaar om te spelen. Als men vervolgens
aan het orgelwiel gaat draaien, komt de blaasbalg in
beweging. Dit zorgt voor de lucht. De lucht gaat door
luchtgeleiders naar het orgelklavier.
Deze luchtstroom wordt naar het juiste instrument geleid.
Door de gaatjes in het orgelboek te variëren van
lengte, ontsnapt lucht voor een langere of kortere duur.
Voor elke toonhoogte en elk instrument worden het tijdstip
en de duur van een noot in de muziek via de gaatjes
in het papier aangegeven. Wanneer er met de correcte,
constante snelheid wordt gedraaid, klinkt het muziekstuk
het best. Het draaiwiel is vaak voorzien van een
aanhangsel genaamd de druif. Deze moet door een houtbewerker
en ijzerman speciaal gemaakt worden. Het
specialisme wordt door niemand meer beoefend, op een
enkele gespecialiseerde orgelbouwer na. De functie is
het bewegen van de blaasbalgen en het orgelboek door
het klavier draaien.
Geschiedenis
Orgel in Parijs omstreeks 1898
De oorsprong van de draaiorgels ligt vermoedelijk in Italië.
De Italiaan Ludovico Gavioli begon omstreeks 1850 in
Parijs met het vervaardigen van kleine straatdraaiorgels
die zó succesvol waren dat hij als de vader van het moderne
draaiorgel beschouwd kan worden. Later gingen
ook andere Fransen, Belgen en Duitsers deze instrumenten
vervaardigen. In 1875 begon de Belg Leon Warnies
als eerste een draaiorgelverhuurbedrijf in Amsterdam,
waarna er nog velen volgden. Warnies wordt beschouwd
als de grondlegger van de typisch Nederlandse straatdraaiorgelcultuur.
Zijn nazaten zijn nog steeds actief in
de Nederlandse draaiorgelwereld, onder andere in het
draaiorgelbedrijf Perlee Orgels te Amsterdam.Ook de
Firma van Eijk uit Terwolde bouwt sinds 1979 draaiorgels.
Deze draaiorgels zijn vernoemd naar s childers. bijvoorbeeld:
de Frans Hals, de Johannes Vermeer, de Anton
Pieck en de Ruisdael.
Tegenwoordige tijd
Nog altijd zijn draaiorgels op straat te bewonderen.
Vooral in Nederland heerst er nog een straatorgelcultuur,
maar in zowat heel Europa worden orgelmanifestaties
georganiseerd, bijeenkomsten met meerdere draaiorgels.
Het Utrechtse Museum Speelklok bezit een groot
aantal orgels van diverse soorten. Een van de voornaamste
Nederlandstalige verenigingen voor draaiorgels werd
in 1954 opgericht, een vereniging van liefhebbers, de
Kring van Draaiorgelvrienden (KDV). Er zijn nog ongeveer
zestig actieve orgelspelers in Nederland. Op dit moment
is 's werelds grootste transportabele draaiorgel de Victory.