Aspecten van de occulte filosofie - Theosofisch Genootschap ...

VRAGEN EN ANTWOORDEN 607
DENKEN EN FANTASEREN
Wat is het verschil tussen denken en fantaseren?
Denken is de activiteit van dat deel van onze innerlijke constitutie dat
we het verstandelijke noemen, het månasische om het Sanskrietwoord te
gebruiken. Fantasie is het product of resultaat van de activiteit van dat
deel van onze constitutie dat we de lagere menselijke ziel noemen. We
houden ons met fantasieën bezig als we dromen – ’s nachts dromen of
dagdromen als we wakker zijn. Dat is inbeelding, dat is fantasie. We
maken gebruik van het denken als we ons intellect aanwenden bij het
logisch redeneren, bij het intuïtief waarnemen en bij het functioneren van
het hogere menselijke bewustzijn.
DE GEESTELIJKE TOESTAND VAN NIRVÅ . NA
Er is ons geleerd dat om ons geestelijk te ontwikkelen we ons van de ‘persoonlijkheid’
moeten bevrijden. Als we werkelijk onpersoonlijk worden en ‘het gevoel
van afgescheidenheid’ overwinnen, verliezen we dan elke eigenschap die ons van
een ander onderscheidt en worden we dan gelijk als twee druppels water?
Betekent de theosofische leer van nirvå .na het uitwissen van de individualiteit? Ik
hoop van niet.
Nee, beslist niet! Niemand kan zich meer geprikkeld voelen dan ik
over de misvattingen omtrent nirvå .na die gangbaar zijn in het westen, dat
vol is van zulke misvattingen over diepzinnige leringen van filosofische of
esoterische aard. De misvatting over nirvå .na is eenvoudig de gedachte
dat, wanneer alle wezens in de loop van een mahåmanvantara zijn geëvolueerd
en individueel nirvå .na hebben bereikt, daarna de hele natuur, als
wezens, ex hypothesi, wegzinkt in een doodse uniforme gelijkheid van
bewustzijn. Dit is absoluut en volkomen onjuist.
Men zou zich kunnen afvragen: Wat is het nut van alle evolutionaire
inspanningen van het heelal en van zijn enorme menigten individuen, als
zij alleen maar uit de homogeniteit voortkomen om daarin tenslotte weer
terug te vallen? Nirvå .na is niet één uniform ding of één uniforme toestand
voor elke monade. Nirvå.na betekent een toestand waarin de evoluerende
menigten monaden al het lagere hebben uitgewist, of liever eraan
zijn ontstegen. Maar elke monade bereikt, omdat ze individualiteit heeft
verkregen, de nirvå .nische toestand van kosmische vrijheid als een goddelijk
wezen; en iedere monade is, vanuit het standpunt van individualiteit,