Aspecten van de occulte filosofie - Theosofisch Genootschap ...

586 ASPECTEN VAN DE OCCULTE FILOSOFIE
Hof van Eden, die het eerste mensenpaar verleidde tot kwaad doen, een
belichaming of het symbool van satan was? Waarom is de slang het symbool
geworden van het opwekken tot het kwaad, van het kwaad doen, van
bedrog? Of, aan de andere kant, waarom is de stille, kruipende slang met
haar langzame, kronkelende gang het symbool geworden van wijsheid of
van de ingewijde, zoals in de uitdrukking toegekend aan een zeer verheven
bron in het christelijke Nieuwe Testament: ‘Wees dan wijs als slangen
en argeloos als duiven’?
Het antwoord is eenvoudig genoeg. Zoals de natuurkrachten op zichzelf
neutraal zijn en, als gevolg van het gebruik of misbruik door mensen,
worden wat de mens ‘goed’ of ‘kwaad’ noemt, zo kan ook een wezen in de
natuur, als het symbolisch wordt aangewend, in goede of slechte zin
worden gebruikt. Een dergelijk gebruik als symbool hangt af van
bepaalde karaktertrekken of eigenschappen die de menselijke geest, door
gedachteassociatie, kiest uit of afscheidt van andere kenmerken of eigenschappen
en in symbolische of figuurlijke zin gebruikt om abstracte of
concrete ideeën aan te duiden. Dit feit blijkt bijvoorbeeld in het
Sanskriet, waarin ingewijden van beide soort, d.w.z. van zowel het pad van
de rechterhand als van de linkerhand worden aangeduid met woorden die
doen denken aan ideeën of kenmerken van slangen. De eerste soort, ook
genoemd de broeders van het licht, worden aangeduid als någa’s; terwijl
de broeders van de duisternis of van de schaduwen worden aangeduid als
sarpa’s, en dit laatste woord is ontleend aan de werkwoordswortel srip, die
‘kronkelen’ betekent, ‘kruipen’ op een sluwe en heimelijke wijze en dus
figuurlijk ‘bedriegen’.
We zien hier wat de voornaamste reden is dat de slang, waarschijnlijk
in alle landen en beslist in alle tijden, is gebruikt als een symbool of zinnebeeld
voor enerzijds de broeders van het licht en hun dienaren en anderzijds
voor de broeders van de duisternis en hun slaven. De reden is
duidelijk, want zowel de broeders van het licht als de broeders van het
duister zijn brandpunten van kracht, van subtiel denken en handelen, van
wijsheid en energie, in het eerste geval terecht en rechtmatig toegepast en
dus behorende tot de ‘rechterhand’; en in het andere geval, ten onrechte
of ten kwade toegepast voor de ‘linkerhand’. Maar, let wel, in beide gevallen
heeft het gebruik betrekking op ingewijden, want de ingewijden van
de rechterhand en van de linkerhand zijn in één opzicht gelijk: zij maken
subtiel gebruik van de krachten van de natuur, van geheime wijsheid of
liever geheime kennis. Dezelfde natuurkrachten werden door beiden