Aspecten van de occulte filosofie - Theosofisch Genootschap ...

VRAGEN EN ANTWOORDEN 575
gemakshalve, mogelijk is over het pad van de pratyekaboeddha’s te spreken
als een derde pad, of wat de vraagsteller een ‘grijs pad’ noemt, dat ligt
tussen het zwarte pad van de zwarte magiër en het witte pad van de boeddha
van mededogen; maar zo’n onderscheid is eerder willekeurig en voor
het gemak dan in overeenstemming met de natuur. Het feit alleen al dat
de pratyekaboeddha’s een soort boeddha’s zijn, toont aan dat hun pad een
‘wit pad’ is, om de beeldspraak te volgen die de vraagsteller gebruikte.
Maar het is een wit pad dat niettemin een negatief of passief pad is, in
plaats van een daadwerkelijk meedogend en weldadig wit pad, wat de
boeddha’s van mededogen volgen.
We kennen dus het pad van de stof dat omlaaggaat en wordt gevolgd
door de broeders van de schaduw of de zwarte magiërs; we kennen ook het
witte pad dat omhooggaat. In het midden, bij wijze van spreken, van dit
witte pad vinden we de boeddha’s van mededogen die standvastig voorwaarts
gaan, maar niettemin uit vrije wil en uit mededogen in aanraking
blijven met en hulp bieden aan alle wezens die na hen komen en kunnen
worden geholpen: de boeddha’s van mededogen treden dus op als wereldleiders
en wereldgidsen en doen dat vrijwillig en uit mededogen; terwijl we
aan weerszijden, bij wijze van spreken, van hetzelfde witte pad die personen
vinden die, met het oog gericht op het luisterrijke visioen vóór hen,
daardoor worden verblind en als het ware het lijden vergeten van de
duizenden miljoenen wezens die na hen komen.
Deze pratyekaboeddha’s gaan dus vooruit langs het witte pad, doen
niemand enig kwaad, maar worden volledig in beslag genomen door hun
eigen ‘verlossing’ zoals de christenen het uitdrukken. Ze zullen tenslotte
hun bestemming bereiken waar ze eonenlang zullen rusten. Intussen zal
de hoofdstroom van de evolutie, geleid door de boeddha’s van mededogen,
hen inhalen, zodat, als de pratyekaboeddha’s tenslotte ontwaken
voor hun nieuwe periode van evolutie, ze zullen ontdekken dat ze achteraan
komen, zij het nog steeds op het witte pad. Bedenk dat de pratyekaboeddha’s
niet werkelijk slecht zijn, integendeel. Ze zijn zelfs een
negatieve of passieve soort geestelijke invloed in de wereld; maar toch is
hun koers er een die we terecht en naar waarheid kunnen omschrijven als
een soort geestelijke zelfzucht, maar niet een slecht soort zelfzucht zoals
het pad van de zwarte broeders. De pratyeka’s moeten een zuiver leven leiden,
hun geest voortdurend gericht houden op het hemelse visioen vóór
zich en niemand kwaad berokkenen; maar hun hele aandacht is geconcentreerd
op hun eigen ‘verlossing’ en ze vorderen zonder zich bewust te zijn