Aspecten van de occulte filosofie - Theosofisch Genootschap ...

VRAGEN EN ANTWOORDEN 569
DE DRIE LOGOI
Ik raak in theosofische literatuur vaak in verwarring door het gebruik van
de term logos of logoi die op verschillende plaatsen op verschillende manieren
schijnt te worden gebruikt. Kunt u die kwestie ophelderen?
Logos is een Grieks woord dat in oorsprong ‘rede’ betekent en tenslotte
ook ‘woord’ ging betekenen. Waarom? Omdat wanneer iemand
een ander toespreekt, dit een uiting is van de rede; rede of gedachte
wordt tussen mensen overgebracht door middel van woorden; en uitgaande
van deze eenvoudige gedachte pasten bepaalde filosofische
scholen in Griekenland haar toe als beeldspraak, als een beeld op kosmische
processen en zeiden: Eerst was er de goddelijke rede, de goddelijke
gedachte, die, om het leven en de intelligentie daarin over te
brengen een voertuig nodig had, een woord nodig had om zichzelf tot
uitdrukking te brengen. En het woord of het voertuig werd voortgebracht
door het functioneren van de rede, precies zoals de menselijke
spraak wordt voortgebracht door het functioneren van de menselijke
rede, het menselijke denken.
Er zijn natuurlijk vele logoi. Elk gebied heeft zijn eigen drie logoi: de
ongemanifesteerde, de gedeeltelijk of quasi-gemanifesteerde, de gemanifesteerde;
ook genoemd: de eerste, tweede en derde logos. Waarom is dat
zo? Omdat de werkingen en functies en de structuur van de natuur zich
op alle gebieden herhalen – wat in het hoogste is, is in het laagste en vice
versa; of om het anders te zeggen, omdat het gehele heelal is opgebouwd
uit en in hiërarchieën die zich op de verschillende gebieden herhalen.
Daarom heeft elke hiërarchie, met andere woorden elk gebied zijn eerste
logos, zijn tweede logos en zijn derde.
U ziet hoe eenvoudig deze gedachte is; en er is geen reden in verwarring
te raken als men in De Geheime Leer of in andere geschriften
verschillende uitspraken over de logoi of over de derde logos of de
tweede of de eerste ziet. Onderzoek eerst en bepaal dan over welke hiërarchie
of welk gebied wordt gesproken. Daarom zette ik in Beginselen
de eerste en tweede en derde logos op plaatsen ten opzichte van andere,
die volkomen juist zijn, maar onjuist als men deze betrekkelijke posities
overbracht naar het kosmische heelal, want in het kosmische heelal is
mahat de derde logos zoals ook in de mens; åtman de eerste logos,
buddhi de tweede logos, manas, het woord, de rede, de tot uitdrukking
gebrachte rede, de rede die het leven van haar voortbrenger aan