Aspecten van de occulte filosofie - Theosofisch Genootschap ...

VRAGEN EN ANTWOORDEN 567
klaard: het was de speciale vorm van de stelling die Origenes uiteenzette
in zijn leer van voorbestaan en van morele verantwoordelijkheid die daaruit
voortvloeit, die werd verboden en ketters verklaard. Zijn leer is in veel
opzichten gelijk aan onze volledige leer van reïncarnatie; maar het is niet
precies de theosofische leer, omdat de vorm van Origenes onvolledig en
dus onvolmaakt is. Maak niet de fout dit subtiele onderscheid te negeren
want, doet men dat, dan zal men op een dag misschien door een slimme
haarklover worden betrapt, en in verwarring raken over wat per slot van
rekening slechts woorden zijn. Origenes onderwees ongetwijfeld zijn
eigen vorm van de leer van voorbestaan, namelijk dat de ziel voor de
geboorte heeft geleefd, en dat ze telkens weer zal bestaan en zich in verschillende
volkeren van de wereld zal belichamen, en dus, zoals hij zei, de
ene keer een Egyptenaar zal zijn, een andere keer een Jood, enz. Maar
Origenes onderwees de leer vanuit zijn eigen bijzondere of liever individuele
standpunt, en probeerde haar te verbinden met halfgeformuleerde
theologische leringen. Vandaar dat hij niet de volledige, complete leer
van reïncarnatie onderwees zoals wij dat nu doen.
Als we dus zonder meer zeggen, zonder verder voorbehoud, dat de
twee concilies die in Constantinopel in 538-543 en in 553 werden
gehouden, de theosofische leer van reïncarnatie veroordeelde, en anathema
en ketters verklaarde, is dat riskant omdat het in de eerste plaats
onvolledig en dus onjuist is en in de tweede plaats niet correct want
alleen de vorm die Origenes eraan gaf, werd veroordeeld. Deze vorm is
gedeeltelijk juist, laten we zeggen driekwart is juist, maar toch niet
correct uiteengezet.
Het lijdt geen twijfel dat de volledige theosofische leer van wederbelichaming
veroordeeld zou zijn en met nog meer kracht en afschuw anathema
zou zijn verklaard dan de omklede vorm die Origenes eraan gaf.
Tenslotte zou ik hieraan willen toevoegen, als een bewijs dat de geestelijke
krachten in de wereld voortdurend aan het werk zijn, dat ongeveer in
de tijd waarop deze twee concilies de leer van Origenes over voorbestaan
en wederbelichaming veroordeelden, een nieuwe en veel geestelijker
stroom van theologisch onderricht, gebaseerd op neoplatonische en neopythagorische
leringen op ruime schaal ingang vond in de christelijke
kerk van toen. Deze nieuwe stroming kreeg zijn gekristalliseerde en literaire
vorm in de geschriften van de Pseudo-Dionysius, de Areopagiet,
beïnvloedde de hele latere christelijke theologie enorm en wijzigde en
vergeestelijkte haar in hoge mate.