Aspecten van de occulte filosofie - Theosofisch Genootschap ...

VRAGEN EN ANTWOORDEN 555
De theosofische opvatting van universeel bewustzijn-leven-substantie
is niet alleen dat zich achter het zevenvoudige of tienvoudige heelal deze
universele bewustzijn-leven-substantie bevindt, maar dat het heelal zelf
een gedeeltelijke manifestatie ervan is door middel van een bijna oneindig
aantal hiërarchieën. Dit betekent natuurlijk niet dat iedere steen, ieder
stukje hout of iedere bloem, enz., god, of een god is, maar dat de essentiële
substantie, de wereldstof, de geeststof, de bewustzijn-energie-substantie
daarin dezelfde is als in mij en in u en in feite overal en zich dus
manifesteert in ontelbare individuele vormen.
Het westerse pantheïsme is een grote stap vooruit naar de theosofische
gedachte, maar is een onvolmaakte stap. Hij gaat niet ver genoeg.
Het is één ding om te zeggen dat er een kosmische geest is die alles doordringt
en dat het heelal de belichaming is van deze kosmische geest – wat
allemaal waar is. Maar het is iets anders om zoals de theosofie de gedachte
geheel uit te werken en erop te wijzen dat dit kosmische leven als het ware
als het zonlicht is dat in ontelbare stralen uiteenvalt, ontelbare menigten
evoluerende wezens die samen de kosmische geest vormen, hoewel de
kosmische geest voortdurend boven hen zweeft en zelfs niet geheel wordt
omvat door het kosmische totaal van de ontelbare individuele manifestaties;
elk zo’n straal of manifestatie is niettemin in diepste wezen en in zijn
wortel die kosmische geest in zijn totaliteit. ‘Gij en het heelal zijn één.’
Dit is een prachtige gedachte en vereist diep nadenken om de verbazingwekkend
suggestieve reikwijdte ervan te begrijpen.
Nu het volgende: de theosofische filosofie leert dat er onzichtbare
werelden en gebieden en sferen zijn waarvan onze stoffelijke wereld,
gebied of sfeer slechts het uiterlijke kleed is dat dus niet de kosmische
geest in zijn geheel kan omvatten. Het westerse pantheïsme heeft van dit
laatste geen of nauwelijks een idee. Het schijnt te denken dat er een kosmische
geest is die op een of andere manier – ik geloof niet dat ik ooit heb
gehoord dat men heeft geprobeerd het te verklaren – maar die op een of
andere wijze is verbonden met het grofstoffelijke heelal en dat dit grofstoffelijke
heelal op een of andere onverklaarbare manier een deel is van
de kosmische geest; dat is tot op zekere hoogte natuurlijk waar.
Dat is niet de theosofische leer omdat ze onvolledig is en als idee
onvolmaakt. Dit stoffelijke heelal is slechts het kleed, het uiterlijke stoffelijke
kleed dat niettemin leeft, van een bewuste levensladder, die zich naar
binnen, steeds verder naar binnen en ook naar buiten uitstrekt, want
RUIMTE per se kent geen richtingen. We kunnen dus in gedachte van het