Aspecten van de occulte filosofie - Theosofisch Genootschap ...

VRAGEN EN ANTWOORDEN 539
O.T. – Wij westerlingen denken meer analytisch en toen u zojuist over het
oneindige sprak als het enige dat niet betrekkelijk was, kwam bij mij de gedachte
op dat het centrum van bewustzijn, dat ieder van ons is, vanuit dat middelpunt
van bewustzijn in tegengestelde richtingen reikt; dat wil zeggen, naar binnen en
naar buiten – binnenwaarts naar het oneindige en buitenwaarts naar het
eindige; en beide zijn altijd gelijk.
G. de P. – Ja, maar ik sprak niet over het oneindige als ‘het enige dat
niet betrekkelijk is’. Ook dit woord ‘oneindig’ betekent eenvoudig, als
men het analyseert, ‘niet eindig’. Het betekent niet iets in het bijzonder.
De mens erkent daarmee dat hij onwetend is en niet in staat dieper door
te dringen. Het is net zo’n woord als parabrahman; het betekent gewoon
‘niet eindig’, waarmee wordt bedoeld dat het menselijke bewustzijn niet
verder kan reiken dan wat wij de grenzen van het eindige noemen en wat
daar is niet kan vatten, begrijpen, omvatten; en omdat het daartoe niet in
staat is zegt het eenvoudig, ‘O! dat, dat ligt verder dan alles wat we weten;
het is on-eindig, niet eindig, het Al’. Ook het woord ‘grenzeloos’ dat zo
vaak in de theosofie wordt gebruikt is gewoon een gemeenplaats, een
cliché. Dit ‘grenzeloze’ is vol met, opgebouwd uit, samengesteld uit
eindige, begrensde dingen – individuen, wezens.
J.H.F. – Zou men niet hetzelfde van ‘oneindig’ kunnen zeggen?
G. de P. – Absoluut hetzelfde, precies zo. Men gebruikt deze woorden,
die zuivere abstracties zijn, alsof het concrete werkelijkheden zijn, schept
daar gedachten over en bedriegt zo zichzelf. Ik herhaal dat deze woorden
slechts abstracties zijn.
S.E. – Met uw definitie van PARABRAHMAN kunnen we niet langer zeggen
dat PARABRAHMAN enerzijds en MÛLAPRAKRITI anderzijds, twee aspecten van
hetzelfde ding zijn die de eerste logos hebben voortgebracht; want dan is MÛLA-
PRAKRITI een bepalend zelfstandig naamwoord, terwijl PARABRAHMAN slechts
een beschrijvend adjectief is.
G. de P. – Nee, dat is niet zo. Op een bepaald punt van parabrahman
en mûlaprakriti, die eenvoudig de betekenis hebben van ‘grenzeloze
ruimte’ met al hun inwonende menigten van wezens, komt een logos tot
manifestatie vanuit zijn pralaya. Dat kan hier, daar of waar dan ook
gebeuren: miljoenen van deze logoi kunnen tegelijk plotseling naar buiten
treden in een nieuw manvantara; maar miljoenen hiervan kunnen