Aspecten van de occulte filosofie - Theosofisch Genootschap ...

538 ASPECTEN VAN DE OCCULTE FILOSOFIE
heen zien, voorzover onze menselijke stoffelijke zintuigen dat aan ons
kunnen overbrengen, maar zonder beperkingen. Parabrahman is dus
geen entiteit; het is geen wezen; als woord is het een beschrijvend adjectief,
gebruikt als zelfstandig naamwoord en betekent eenvoudig ‘voorbij
brahman’. ‘Zo boven, zo beneden’ – en er is geen fundamenteel, essentieel
verschil tussen het ‘boven’ en het ‘beneden’. Ieder atoom heeft zijn
thuis in een molecule; elke molecule heeft haar thuis in een cel; iedere cel
heeft haar thuis in een lichaam; ieder lichaam heeft zijn thuis in een groter
lichaam; het grotere lichaam, in dit geval onze aarde, heeft haar woonplaats
of woning of thuis in de zonne-ether; het zonnestelsel heeft zijn
thuis in de melkweg; de melkweg heeft zijn thuis in wat wij mensen het
heelal noemen – onze telescopen brengen ons niet verder; het heelal heeft
zijn thuis in een nog groter heelal; enzovoort, zoals westerlingen zeggen,
ad infinitum; en dat ad infinitum is precies de westerse uitdrukking voor
wat de oosterling bedoelt met parabrahman – ‘voorbij brahman’, maar
met dit diepgaande en radicale verschil dat in het denken van de oosterling
de innerlijke, onzichtbare, geestelijke werelden de grondgedachte
vormen, die de moderne westerling bijna algemeen negeert.
Alle dingen bestaan in iets anders dat groter is dan ze zelf zijn en
bevatten menigten wezens lager dan zij; parabrahman betekent eenvoudig
‘voorbij ons absolute’, ‘voorbij ons brahman’. Brahman is het absolute;
en H.P. Blavatsky heeft parabrahman ‘RUIMTE’ genoemd – niet in de
betekenis van ‘leegte’, maar hier alleen gebruikt als een beschrijvend
woord, een beschrijvend zelfstandig naamwoord, op dezelfde manier als
wanneer zij het over ‘duur’ heeft. De duur is gevuld met tijd, ogenblikken,
tijdsmomenten. Analoog is ruimte gevuld met gemanifesteerde
monaden en absoluten die monaden zijn van een vergevorderde soort en
deze absoluten bevatten legers en menigten van evoluerende lagere
monaden.
Dit is dus de betekenis van parabrahman, en mûlaprakriti is slechts de
andere kant ervan – de kant van expansie en verandering, bij wijze van
spreken. Men kan zeggen dat parabrahman de bewustzijnskant ervan is en
dat mûlaprakriti de ruimtekant ervan is. Het treft me soms pijnlijk theosofen
over parabrahman te horen spreken alsof het een soort god is. Het
is eenvoudig ruimte. Het betekent evenwel niet iets speciaals, omdat het
een zuiver abstracte term is. Het woord parabrahman betekent eenvoudig
‘voorbij brahman’. Het is tegelijk een bekentenis dat het menselijke
bewustzijn hier stopt: verder kan het niet.