Aspecten van de occulte filosofie - Theosofisch Genootschap ...

536 ASPECTEN VAN DE OCCULTE FILOSOFIE
niet veel schelen. Men kan mij beschuldigen van het willen invoeren van
nieuwe dingen, of van enig ander dwaas motief. Omdat de beschuldigingen
onwaar zijn, maak ik me er niet erg druk om.
O.L. – Zo geredeneerd zou de manier waarop u het woord gebruikt wel
degelijk waarde kunnen hebben.
E.L. – Het doorbreekt denkpatronen.
G. de P. – Als westerse mensen slechts de beginselen van de grotere
oosterse filosofische stelsels hadden bestudeerd of iets zorgvuldiger
bestudeerd, dan zouden ze het verschil zien tussen de jîvanmukta, die een
absolute, een bevrijde is – en tat: DAT.
H.P.B. gebruikt het woord ‘absolute’ kennelijk op de gebruikelijke
westerse manier; maar als men elk geval waarin dat gebeurt zorgvuldig
onderzoekt, zal men zien dat ze eigenlijk – in alle gevallen – doelt op een
grote of supergrote kosmos. ‘Absoluut’ is een betrekkelijke term. Er zijn
geen ‘absoluten’ in de zin van ‘oneindigheden’. Al wat is, hoe groot of
uitgestrekt ook, is betrekkelijk – en verhoudt zich tot iets anders en tot al
het andere.
De critici schijnen te denken dat ik met het ‘absolute’ een ‘oneindig
wezen’ bedoel, omdat ze zelf zo’n vaag, nevelig, ongedefinieerd en vertroebeld
beeld in hun hoofd hebben. Ze zijn in een web van woorden
verstrikt. Dit woord ‘oneindigheid’ is niet meer dan een menselijk woord
en het bevestigt dat de zwakheid van het menselijke intellect, vergeleken
met de grenzeloze tijd en ruimte, geen beter woord kan vinden om het te
beschrijven dan ‘oneindigheid’ dat ‘niet-eindigheid’ betekent.
Ik wil u graag nog iets zeggen. U weet dat het Sanskriet waarschijnlijk
de meest volmaakte taal is die men kent om filosofische menselijke
gedachten tot uitdrukking te brengen. Het is niettemin een product van
het menselijke bewustzijn; en zelfs de grote wijzen en zieners hebben er
soms moeite mee om in menselijke taal de kinderen van hun bewustzijn te
schilderen, d.w.z. om hun gedachten op passende wijze uit te drukken.
Laat ik nu een voorbeeld geven van wat ik bedoel: er bestaat absoluut
niet zo’n sfeer van esse [zijn] of bewustzijn zoals het door de westerling
genoemde ‘oneindige’ – eigenlijk een woord waarmee hij zichzelf
bedriegt, een abstracte term. Wanneer de westerling ‘oneindigheid’ en
‘eeuwigheid’ zegt, bedoelt hij met deze woorden eindeloze uitgebreidheid
en duur – verder kan hij met zijn verstand niet gaan – wat slechts een