Aspecten van de occulte filosofie - Theosofisch Genootschap ...

VRAGEN EN ANTWOORDEN 445
wetenschappers bedoelen. En de wetenschappelijke opvatting over een
ether loopt uiteen van een soort gas dat heel dicht en misschien elastisch,
maar toch nog stoffelijke substantie in gasvorm is, tot iets dat wat subtieler
maar toch nog wezenlijk stoffelijk is; en natuurlijk vragen de
geleerden zich af waarom zo’n kosmische ether, als hij bestaat, de beweging
van de planeten, de zonnen, kometen en andere hemellichamen
niet beïnvloedt. Maar dit is niet onze opvatting over een kosmische
ether. Onze opvatting over een kosmische ether is stoffelijke prakriti of
stof in haar eerste of tweede of zelfs derde of mogelijk vierde toestand,
van boven naar beneden gerekend. Als theosofen spreken over een ether
bedoelen ze nooit fysieke stof, hoe ijl ook en beslist nooit een gas, zoals
die term in een laboratorium wordt gebruikt. Daarom hebben geleerden
volkomen gelijk als ze weigeren het bestaan te erkennen van een zuiver
gasvormige ether, hoe ijl ook. Maar ze hebben volkomen ongelijk als ze
weigeren een onstoffelijke ether te erkennen, onstoffelijk hier bedoeld
als iets dat geen stof is in materiële zin, maar toch duidelijk substantieel
in theosofische en filosofische zin; maar geen geest, want geest is bij
wijze van spreken oneindig veel ijler en etherischer.
Einsteins relativiteit is een theorie en een nuttige. Zijn fundamentele
gedachte van de relativiteit van de natuur in haar verschillende functies
en afdelingen is gezonde archaïsche filosofie; maar sommige van zijn
vooronderstellingen in zijn wiskundige betogen zijn voor ons volkomen
onacceptabel en daarom kunnen we, zoals ik heb gezegd, de meeste van
zijn wiskundige betogen niet accepteren, niet omdat zijn wiskunde niet
deugt, maar omdat zijn vooronderstellingen maar gedeeltelijk juist of
onjuist zijn. Ik hoop dat dit duidelijk is. Niettemin, als ik spreek over
onze theosofische kosmische ether, bedoel ik niet iets dat puur onsubstantieel
is, iets zonder substantie, wat geen stof is. Ik bedoel het tegenovergestelde.
Hij bezit stoffelijk gezien een bijna geestelijke ijlheid en is
tegelijk toch een vorm van prakriti op ons eigen kosmische gebied, maar
behoort daar tot de hoogste vormen van stoffelijke prakriti’s, en om geest
te worden genoemd is hij beslist te grof. Hij is in theosofische zin dus
stof. Maar geen stof zoals de wetenschappers die opvatten. Want als zij
stof zeggen bedoelen ze iets dat vast is, vloeibaar of gasvormig, met
andere woorden wat wij de meest grove, zelfs subastrale stof van de
materiële ruimte noemen. En de ether van de ruimte, of de ethers van de
ruimte zijn veel ijler en etherischer dan die volgens de wetenschappelijke
opvatting. De kosmische ether beïnvloedt de beweging van lichamen