Aspecten van de occulte filosofie - Theosofisch Genootschap ...

394 ASPECTEN VAN DE OCCULTE FILOSOFIE
schepper van verandering is – en verandering, let wel, is evolutie, het
betekent ontplooiing, het betekent groei; dus moeten we zeggen dat
overal waar van verandering en groei sprake is, d.w.z. van evolutie of ontwikkeling,
de entiteit die op deze manier groeit en zich ontwikkelt geen
twee seconden hetzelfde individu blijft en daarom spreekt het vanzelf dat
ze niet ‘onsterfelijk’ is of kan zijn.
De mens van nu met zijn weetgierige en onderzoekende geest kan niet
langer tevreden worden gesteld met filosofische clichés, met alleen filosofische
taal of beweringen. We ontwaken langzaam uit een geestelijke
verdoving en een mentale slaap, zijn ontevreden geworden met de vroegere
‘gemakkelijke manier’ om met deze vragen om te gaan, en onderzoeken
nu niet alleen uiterst kritisch de grondslagen van ons geloof, maar
even kritisch en scherpzinnig de structuur van zowel ons denken als ons
bewustzijn.
Wat zegt de oude wijsheid der eeuwen – die oude wijsheid die we nu
in haar esoterische en exoterische vorm theosofie noemen? Deze oude
wijsheid zegt dat de fundamentele essentie van het heelal bewustzijn is, of
wat sommigen van onze moderne wetenschappelijke onderzoekers als
‘geeststof’ betitelen, al houd ik niet erg van deze laatste term; het fundamentele
van en in de mens – een wezen dat een onafscheidelijk deel van
het heelal is – is daarom eveneens bewustzijn. Het fundamentele van het
heelal is in hem omdat hij een deel van het heelal is. Daarom bestaat een
bepaald deel van ons als entiteiten, als wezens, als individuen, uit de eeuwigdurende
substantie, de onsterfelijke, altijd blijvende substantie van het
essentiële heelal. Maar noemen wij mensen dat fundamentele ‘de mens’?
Kunnen we dat werkelijk de mens noemen – de mens met zijn zwakke wil
en bijna nog zwakkere ziel, of zo u wilt met zijn zwakke ziel en nog zwakkere
wil: dat groeiende, lerende, ‘zondigende’, strevende, liefhebbende,
hatende, hopende, heel veranderlijke wezen dat we ons voorstellen als we
over onszelf spreken als mensen? Nauwelijks! Wij zien in dit universeel
fundamentele of het fundamentele van het universum, de ware essentie
van ons wezen, en zien tegelijk in dat alle andere veranderende delen van
onze constitutie ook zijn ontleend aan het ons omringende heelal; en toch
kunnen we niet een bepaald deel van onze constitutie aanwijzen en daarvan
zeggen dat dit, met uitsluiting van andere delen, de mens is. Wij zijn
onsterfelijke goden in ons diepste wezen en sterfelijke wezens in onze
bekleedsels of omhulsels van het bewustzijn – en de menselijke ziel is een
van deze bekleedsels van het bewustzijn; deze omhullende sluiers of