Aspecten van de occulte filosofie - Theosofisch Genootschap ...

82 ASPECTEN VAN DE OCCULTE FILOSOFIE
een wezenlijke en onscheidbare vonk van de kosmische essentie, en
daarom voor altijd een deel ervan, bestaat er in de constitutie van de mens
geen beginsel of element dat eeuwig aanwezig is als ziel, die alleen verandert
door wat ervaring of groei toevoegt.
Er is in de mens geen blijvend en eeuwig onveranderlijk ego of ziel of
zelfs geest, een ego of ziel of geest die in ieder mens wezenlijk verschilt
van die in elk ander mens; er is ook niet een blijvende en onveranderlijke
individualiteit die in de ene god verschilt van die in een andere god. Ze
veranderen alle, alles groeit, het heelal zelf en alles wat zich daarin
bevindt en daartoe behoort, waaronder onze menselijke ziel en de geestelijke
beginselen. We komen allen voort uit dezelfde onmetelijke schoot
van bewustzijn-leven-substantie die een eenheid vormt en één is; als individuen
en nog meer als personen zijn we illusies vergeleken met het eeuwige;
want dat is eeuwig Zichzelf. Welke veranderingen het ook
ondergaat, welke groeifasen de ontelbare delen ervan ook doorlopen,
welke verschillen, variaties en differentiaties zich ook voordoen, het eeuwige
is niettemin het eeuwige en houdt stand, van grenzeloze duur tot
grenzeloze duur; de essentie van ieder van ons, van alle wezens en dingen
is DAT.
Op deze eenvoudige feiten berust de leer van wat boeddhisten de ketterij
van de afgescheidenheid noemen: dat er in mij een ‘ziel’ of geest is
die in essentie verschilt van de ‘ziel’ of geest in u, mijn broeder, of in welk
ander wezen of ding. Dat is de ketterij van de afgescheidenheid en tegen
die verderfelijke, verstandelijke gedachte, deze misleidende illusie dat er
een fundamenteel en wezenlijk verschil bestaat, bracht de Boeddha met
veel kracht zijn leer dat er geen eeuwigdurend, onveranderlijk, afzonderlijk,
eeuwig gedifferentieerd beginsel of element in de mens bestaat, vergeleken
met andere kosmische eenheden, zoals andere mensen of andere
wezens en entiteiten. Zo bracht hij de leer onder woorden die eigen is aan
alle hindoefilosofieën en waarvan bekend is dat deze onderdeel is van de
Advaita-Vedånta, over de fundamentele eenheid of het eenzijn van alle in
de grenzeloze ruimte verweven en vervlochten hiërarchieën en hun
samenstellende elementen. Die opvatting van een eeuwigdurend en
onveranderlijk ego, als een individualiteit die wezenlijk is afgescheiden
van de kosmische individualiteit, noemde Boeddha-Gautama de grote
illusie, mahåmåyå.
Toch bestaan er in de mens ontelbare levens die hem tot een samengesteld
wezen maken, een tot een geheel samengevoegde entiteit. De