—–Rudolf Steiner Het esoterische christendom - Uitgeverij Christofoor

van het christendom vereist voorkennis en het bewust ervaren
van de geestelijke (etherische) wereld is niet vanzelfsprekend.
Zoals zo vaak onderneemt Rudolf Steiner in de hier opgenomen
voordrachten – om een zinswending van T.S.Eliot te gebruiken
– ‘a raid in the inarticulate’: een rooftocht in het ongezegde.
Hij doet dat echter niet als dichter, alhoewel veel van de
beelden die hij gebruikt een poëtische schoonheid hebben. Hij
probeert het ongezegde juist met begrippen nauwkeurig te omlijnen,
zodat het zowel voor het gevoel als voor het logische verstand
van de lezer toegankelijk wordt. Dat de inhoud van de
begrippen die hij hanteert ongebruikelijk is, zoals de ‘etherische
wereld’, vloeit dan ook voort uit de aard van de zaak. Hij probeert
immers iets zodanig helder te maken, dat de toehoorder er
niet alleen een gevoel bij kan krijgen maar er ook een oordeel over
kan vormen.
Mondiaal en karmisch bewustzijn
Er zijn twee hoofdlijnen te noemen die de verschillende thema’s
met elkaar verbinden. De eerste is hierboven al indirect aangeduid.
Rudolf Steiner maakt duidelijk dat er geestelijk gesproken
geen strikt onderscheid kan worden gemaakt tussen Oost en
West. Zo op het eerste gezicht lijkt het erop dat hij tegenover het
oosterse religieuze beleven het westerse christendom plaatst.
Maar dit is niet het geval. Nauwkeurige lezing van deze voordrachten
leert dat Steiner weliswaar de westerse spirituele inbreng
sterk benadrukt, als tegenwicht tegen de eenzijdige kijk die
in de theosofische beweging heerste, maar dat hij in wezen een
perspectief inneemt dat geldig is voor de gehele mensheid. Hij
doorbreekt het dualisme van Oost en West en betoogt dat de
vertegenwoordigers ervan met elkaar samenwerken. Zo beschrijft
hij Boeddha als een mensheidsleraar wiens voortdurende werkzaamheid
niet los gedacht kan worden van de impuls die Christus
in de mensheid bracht. Hetzelfde geldt voor de Maitreya-Boeddha,
wiens huidige en toekomstige opdracht niet alleen van be-
223