Oktober 2008 - OKRA Trefpunt Lendelede

Onder de glanzende koepel, is een verbeten machtsstrijd
aan de gang.
academici, intellectuelen en journalisten elkaar in
het vaste voornemen zich uit die achterlijke situatie
los te maken. Zij wilden het voorbeeld van Europa
volgen, maar niet dat van de Führer, de Duce of de
Caudillo. Zo komt het dat in 1923 generaal Kemal
Ataturk het moderne, seculiere Turkije stichtte. Was
hij de eerste democratische dictator?
Wiens woord wordt wet?
Nu de islam centraal staat in de wereldactualiteit en
dodelijke terreuraanslagen het nieuws vullen, was
het niet te vermijden dat ook Turkije terechtkwam
in de greep van Mohammed. Intussen blijven de niet
verkozen militairen aan de macht. Wat een dubbel-
zinnigheid! Leg maar eens uit dat momenteel een
wettelijk verkozen ‘gelovige’ moslimpremier, Recep
Tayyip Erdogan, aan het hoofd staat van de ‘secu-
liere’ Turkse staat. Behoedzaam noemt hij zichzelf
een ‘moslimdemocraat’. Hoe bestaat zoiets? Is het
dan een wonder dat de militairen hem weg willen?
Erdogan heeft in november 2007 volgens de wet de
‘democratische’ parlementsverkiezingen gewonnen,
met een comfortabele meerderheid. Maar kijk, zijn
echtgenote draagt een hoofddoek. Typisch moslims!
Hij blijkt ook bereid de vrouwelijke studenten aan
de universiteiten en de vrouwelijke ambtenaren op
de ministeries zulke hoofddoek te laten dragen. De
militairen wilden daar een stokje voor steken. Voor
hen was dit kledingstuk waarschijnlijk de beruchte
druppel. In elk geval probeerden zij tijdens de voor-
bije vakantie de president, Abdoellah Gul, zijn pre-
mier, Recep Erdogan en 71 van zijn parlementsle-
den buiten de wet te stellen. Dat lukte niet. Het
gerecht redde de regering, zij het op het nippertje.
Slechts een enkele stem besliste in het voordeel van
de partij. De overheidsfinanciering van Erdogans
Partij voor Recht en Ontwikkeling werd echter wel
gehalveerd. Een tik op de vingers. Meer niet. Maar
de militairen zullen het opnieuw proberen. De
krachtmeting tussen autoritaire militairen en gema-
tigde moslims duurt onverminderd voort en ver-
scheurt het land.
De sluipende islam
Niet alleen de ‘democratische’ moslimpremier,
Erdogan, laat de islam oogluikend doordringen in
instellingen als universiteiten en ministeries. Zijn
partij sluist ook moslims binnen in het onderwijs en
bij de ambtenarij. In de overheidsinstellingen zijn
de restaurants voortaan vaak gesloten tijdens de
ramadan. Een toeval? Weinig waarschijnlijk. In de
scholen worden op mysterieuze wijze kostbare
atlassen verspreid die het scheppingsverhaal moe-
ten verdedigen tegen de evolutieleer. De wereld
werd in zes dagen geschapen, Darwin wordt ver-
guisd en verketterd.
Turkije verbijstert de wereld met zijn tegenstellin-
gen. Het is het enige moslimland in de NAVO, de
westerse, door Amerika geleide defensiealliantie.
Dankzij dat lidmaatschap kunnen de VS al zestig
jaar vanuit Turkije het aanpalende Rusland onder
schot houden. Vanuit dit land kunnen ze ook in het
Midden-Oosten bijspringen. Amerika aan de zijde
van een ‘democratische’ moslimstaat? Toe maar!
Van geduld naar geweld?
Hoe lang blijft deze onnatuurlijke samenleving van
autoritaire, seculiere militairen en gefrustreerde
moslims nog overeind? De militairen houden steeds
nadrukkelijker de vinger aan de trekker, de islam-
aanhangers komen vaker en luidruchtiger op straat.
En dat gebeurt niet altijd even vreedzaam. Eind
2003 barstten de eerste bommen in Istanbul.
63 doden! Een paar maanden geleden, op 27 juli,
trof een ander bloedbad dezelfde stad. Eind vorig
jaar vermoedden sommige persorganen dat Al-
Qaeda-cellen actief waren in Turkije. Er worden
steeds vaker en vlugger radicale verdachten opge-
pakt die het label ‘militant’ opgekleefd krijgen. Vaak
zijn ze in het bezit van valse identiteitspapieren,
munitie, handgranaten enz.
En ook de zogenaamd ongenaakbare militairen gaan
niet helemaal vrijuit. Sommigen moeten binnenkort
voor het gerecht verschijnen omdat ze ervan ver-
dacht worden een putsch te hebben willen plegen.
Het volgende Turkse crisismoment. Misschien liet
het gerecht de regering daarom (voorlopig) aan de
macht?
De islamieten hebben intussen een nieuwe, luidere
stem gekregen via een oppositiekrant Taraf. Daarin
wordt de vuile was van de militairen breed uitge-
hangen. Het blad dat pas sinds het begin van dit
jaar verschijnt, houdt het leger alvast onder schot.
Voor het eerst in de moderne Turkse geschiedenis
slaagt het blad erin massademonstraties te organi-
seren tegen de militairen. Het ziet er naar uit dat
Turkije meteen zijn toegangsticket voor de Europese
Unie op het spel heeft gezet.
Wat wordt het in Turkije? Het geweer, het geloof of
het lidmaatschap van de 21 ste eeuw?
Wordt duidelijk vervolgd.
Tekst Miel Dekeyser
Foto Eric De Maegd
17