27.02.2013 Views

klik hier - Landelijke Media

klik hier - Landelijke Media

klik hier - Landelijke Media

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

hen is<br />

nog altijd<br />

bekend.<br />

Zoals de<br />

inmid-<br />

dels38- jarige<br />

Reinout<br />

’Arnie’ Oerlemans, tegen-<br />

woordig producent en sinds<br />

kort ook regisseur. De 43-jari-<br />

ge Antonie Kamerling staat<br />

momenteel vooral in musicals.<br />

Maar ook hun vrouwelijke col-<br />

lega’s Katja Schuurman, An-<br />

gela Schijf, Georgina Verbaan<br />

als Frits van Houten<br />

konden zien. Vooral<br />

in de beginjaren was<br />

het effect van de<br />

soap op mijn privéle-<br />

ven echt absurd. Als<br />

ik bij de slager bin-<br />

nenkwam, viel het<br />

helemaal stil. Dat is<br />

echt op het persoon-<br />

lijke vlak.”<br />

„In het algemeen<br />

is soap prima, ook al<br />

werd het door een<br />

journalist ooit ’kauwgum voor<br />

de ogen’ genoemd. Alléén<br />

soap op tv zou niet goed zijn,<br />

maar het past prima binnen<br />

het aanbod. Jammer genoeg<br />

wordt het begrip soap nog al-<br />

tijd verguisd, laten we daar<br />

eerlijk in zijn. Terwijl<br />

het een compleet nieuw<br />

genre acteurs heeft ge-<br />

genereerd.”<br />

Jette van der Meij<br />

(55) speelt al vanaf het<br />

eerste uur Laura Al-<br />

berts.<br />

„Deze soap heeft<br />

mijn hele leven veran-<br />

derd, dat begrijp je na-<br />

tuurlijk wel. Ik vond het<br />

vanaf dag één leuk om<br />

mee te doen, terwijl we<br />

toen nog niet wisten<br />

dat het echt een hit zou<br />

worden. Er werd bij de<br />

auditie gevraagd of ik<br />

wel zin had in keihard<br />

werken. Natuurlijk! En<br />

de rol van Laura is ge-<br />

weldig. Het gáát ergens<br />

over. Als ze me voor<br />

nog eens negentien jaar<br />

vragen zeg ik ’ja’. Het<br />

lijkt me hartstikke leuk<br />

om op mijn tachtigste af<br />

en toe voorbij te schui-<br />

felen.”<br />

Bartho Braat (59) speelt al<br />

sinds 1991 Jef Alberts.<br />

omdat we maar met ons vieren staan<br />

valt elk klein foutje op.”<br />

Jamai valt bij: „We hebben een<br />

moeilijke start gemaakt bij het repe-<br />

teren. Eerst<br />

was ik ziek en<br />

daarna<br />

Chantal.<br />

Maar nu<br />

gaat het als<br />

een trein. Dat moet ook, we gaan<br />

over minder dan drie weken in<br />

première.”<br />

Jamai wordt gesteund door ou-<br />

de rot in het vak Stanley: „Het is<br />

een verademing dat we nu echt<br />

onszelf mogen spelen. Ik ben op-<br />

gegroeid met Disneyfilms en<br />

diezelfde rolprenten gaan straks<br />

bij James in de dvd-speler. Het<br />

is van alle tijden.”<br />

Casey beaamt: „Ik ben een<br />

fan van Mickey. Ik ben al-<br />

le Disneyparken in<br />

de wereld al<br />

afge-<br />

weest.”<br />

Chantal Janzen (30) wil nog even wachten met een tweede kind. De zwangerschappen van<br />

Wendy van Dijk en Tooske Ragas hebben haar nog niet geïnspireerd. „Oef, nee even niet”,<br />

zei ze gisteren bij de presentatie van de nieuwe Musical Sing-a-Long, die ze met Jamai, Stan-<br />

ley Burleson en Casey Francisco gaat doen.<br />

vrijdag 2 oktober 2009 T17<br />

DE TELEGRAAF<br />

Smaken verschillen. Je ene kind is fan van<br />

witte chocolade en de ander houdt van melkchocolade.<br />

Daarom is er nu het nieuwe DuoPak van Fred & Ed; met de twee<br />

verschillende smaken krijgen ze allebei hun zin! Je kids kunnen met de<br />

twee kleuren van die saaie boterham zo een hele stoere boterham maken.<br />

Sla snel deze pagina om en ontdek wat er nog meer speciaal is aan het DuoPak...<br />

Het<br />

eerste pak<br />

hagelslag met<br />

twee openingen.<br />

door Wilma Nanninga<br />

www.prive.nl<br />

Chantal<br />

Duitsland<br />

valt voor<br />

Yolanthe<br />

Yolanthe Cabau van Kasbergen is in<br />

de armen gesloten door Duitsland. De<br />

24-jarige actrice-presentatrice prijkt in<br />

de galerij van ’sexy voetbalvrouwen’.<br />

En dat terwijl haar geliefde Wesley<br />

Sneijder voetbalt in Milaan…<br />

Bild sloot eerder ’onze’ Sylvie van<br />

der Vaart in de armen. Op de website<br />

van de krant is een diashow van<br />

Yolanthe te zien, o.a. in lingerie, afge-<br />

wisseld met beeld van Wesley en<br />

Yolanthe die zoent met Jennifer Hof-<br />

fman (voor het programma Crazy 88).<br />

Mocht Wesley ooit in Duitsland gaan<br />

voetballen, dan is de rode loper voor<br />

zijn vriendin alvast uitgerold.<br />

Dankzij relatie met Wesley Sneijder…<br />

Z<br />

e schelen<br />

één jaar,<br />

maar wie<br />

RTL zegt, zegt bij-<br />

na automatisch<br />

ook Goede tijden,<br />

Slechte tijden.<br />

Vandaag viert de<br />

commerciële om-<br />

roep zijn twintig-<br />

jarig bestaan, en<br />

nog altijd kijken<br />

dagelijks zo’n 1,1<br />

miljoen mensen<br />

naar paradepaard-<br />

je GTST. Jette van<br />

der Meij, soapac-<br />

trice van het eer-<br />

ste uur: „Als ze<br />

me voor nog eens<br />

negentien jaar<br />

vragen zeg ik<br />

’ja’.”<br />

Z<br />

e schelen<br />

één jaar,<br />

maar wie<br />

RTL zegt, zegt bij-<br />

na automatisch<br />

ook Goede tijden,<br />

Slechte tijden.<br />

Vandaag viert de<br />

commerciële om-<br />

roep zijn twintig-<br />

jarig bestaan, en<br />

nog altijd kijken<br />

dagelijks zo’n 1,1<br />

miljoen mensen<br />

naar paradepaard-<br />

je GTST. Jette van<br />

der Meij, soapac-<br />

trice van het eer-<br />

ste uur: „Als ze<br />

me voor nog eens<br />

negentien jaar<br />

vragen zeg ik<br />

’ja’.”<br />

Ook Inge Ipenburg viel, als Marti-<br />

ne Hafkamp, jarenlang elke avond<br />

klokslag acht uur de Nederlandse<br />

huiskamers binnen. „Opeens was<br />

ik publiek bezit, dat was een vreem-<br />

de gewaarwording. Mensen die<br />

mijn aandacht opeisten, dat was<br />

wel even wennen.” Lachend: „Als<br />

ik een avondje uitging hadden<br />

vooral mannen moeite met ’nee’,<br />

als ik gewoon geen zin had in een<br />

praatje.”<br />

Zeker in de beginperiode<br />

was er veel kritiek op de soap.<br />

Die zou van slechte kwaliteit<br />

zijn. Bovendien vonden velen<br />

dat de acteurs niet konden ac-<br />

teren. Inge: „Het vervelende<br />

in Nederland is dat mensen<br />

smaak en kwaliteit verwarren.<br />

Iemand die soap niet leuk<br />

vindt, kijkt er niet naar, maar<br />

roept wel ’het is slecht!’ Maar<br />

dat is een waardeoordeel.”<br />

Veel acteurs waren nog zo<br />

groen als gras toen ze, sommi-<br />

gen nog piepjong, de soap bin-<br />

nenstuiterden. Een aantal van<br />

en Victoria Koblenko groei-<br />

den door GTST uit tot televi-<br />

siepersoonlijkheid.<br />

Er verdwenen ook soapies<br />

uit zicht. Aukje<br />

’Charlie’ van Ginne-<br />

ken bijvoorbeeld<br />

dacht na haar besluit<br />

de populaire soap te<br />

verlaten een carrière<br />

vóór zich te hebben.<br />

In werkelijkheid<br />

bleek dat andersom.<br />

„Ik ben helemaal<br />

klaar met Goede tij-<br />

den, en gereed voor<br />

het echte werk”, ver-<br />

telde ze in 2003 ambi-<br />

tieus. Maar dat bleek<br />

iets té optimistisch<br />

gesteld. Want na één<br />

blootsessie alleen én<br />

een bijna-blootsessie<br />

met haar zus, Idols-<br />

Marieke, met wie ze<br />

ook nog een singeltje uit-<br />

bracht, kreeg ze twee kinde-<br />

ren en verdween uit beeld.<br />

Van Ingeborg Wieten (Suzan-<br />

ne Balk), Joost Buitenweg<br />

(Rien Hoogendoorn) en Lotte<br />

van Dam (één van de drie Dian<br />

Alberts) vernamen we even-<br />

min veel meer.<br />

Gekluisterd<br />

Na negentien jaar zitten er<br />

dagelijks nog altijd zo’n 1,1<br />

miljoen kijkers aan de buis ge-<br />

kluisterd. Sommigen zijn zó<br />

betrokken bij de avonturen<br />

van de bewoners uit het fictie-<br />

ve Meerdijk, dat het overlij-<br />

den van een acteur er<br />

inhakt als een bom.<br />

Tot nu toe waren dat<br />

er vier: Cor ’Pipo’<br />

Witschge, die als eer-<br />

ste de rol vertolkte<br />

van oom Govert,<br />

overleed in 1991 aan<br />

een hartaanval en<br />

werd opgevolgd door<br />

Wik Jongsma, die op<br />

zijn beurt in novem-<br />

ber 2008 aan kanker<br />

overleed. Aan die-<br />

zelfde ziekte waren<br />

toen ook al Guusje ’Roos’ Ne-<br />

derhorst in januari 2004 en<br />

Frédérique ’Annette’ Huydts,<br />

in april 2006, overleden.<br />

Casper van Bohe-<br />

men (44) speelde van<br />

1991 tot 1995 Frits<br />

van Houten, en<br />

kwam in 2005 nog<br />

een keer terug als<br />

Frits’ broer.<br />

„GTST heeft mij<br />

veel goeds opgele-<br />

verd, maar ik ben er<br />

ook dingen door mis-<br />

gelopen, doordat ze<br />

me alleen nog maar<br />

„Voor een acteur is<br />

niets leuker dan dage-<br />

lijks spleen. Goede tij-<br />

den, slechte tijden heeft<br />

mij deze basis gegeven.<br />

Dankzij deze soap kan<br />

ik daarnaast ook nog<br />

eens andere dingen in<br />

het theater doen. Dus<br />

ja, de komst van RTL<br />

heeft voor mij veel be-<br />

tekend. Ik zie collega-<br />

acteurs worstelen met<br />

een moeizaam bestaan,<br />

met een contractje <strong>hier</strong>,<br />

en een contractje daar.<br />

Vooral de laatste jaren<br />

is het erg gezellig. Wat<br />

mij betreft, ga ik dus<br />

ook gewoon door.”<br />

Inge Ipenburg (52)<br />

speelde Martine Haf-<br />

kamp de eerste vier<br />

jaar, en kwam nog eens<br />

terug in de periode<br />

2003-2005.<br />

„Door GTST is er meer<br />

betaalbaar drama op de<br />

Nederlandse televisie<br />

gekomen. En daardoor ook<br />

meer werk.”<br />

M.m.v. Mariët Oosterwijk en Ronneke van der Genugten<br />

Sappige soap-<br />

avonturen<br />

Al bijna twee<br />

decennia<br />

■ Vrienden<br />

Arni (Reinout<br />

Oerlemans) en<br />

Peter (Antonie<br />

Kamerling).<br />

■ Kim Verduyn<br />

(Angela Schijf).<br />

■ Jessica Harmsen (Katja<br />

Schuurman) beleefde sei-<br />

zoenenlang hete uurtjes met<br />

haar grote liefde Julian (Cas<br />

Jansen).<br />

■ Laura Selmhorst (Jette van<br />

der Meij) en Robert Alberts<br />

(Wilbert Gieske) gaven elkaar<br />

twee keer het jawoord.<br />

■ Roos (Guusje Nederhorst)<br />

was een populair meisje in<br />

Meerdijk. Arnie is haar grote<br />

liefde.<br />

■ Frédérique ’An-<br />

nette’ Huydts<br />

overleed net als<br />

haar ’GTST’-colle-<br />

ga’s Wik Jongsma<br />

en Guusje Neder-<br />

horst aan kanker.<br />

■ Jarenlang een vertrouwd ta-<br />

fereel: oom Govert (Wik Jongs-<br />

ma) met zijn nichtje Hedwig<br />

(Georgina Verbaan).<br />

FOTO’S: TON KASTERMANS,<br />

KIPPA, NICK VAN ORMONDT,<br />

ANKO STOFFELS<br />

■ Martine Hafkamp (Inge<br />

Ipenburg) en Frits van Houten<br />

(Casper van Bohemen) kregen<br />

samen dochter Sjors (Inge<br />

Schrama).<br />

■ Jef Alberts (Bartho Braat) en<br />

Barbara Fischer (Charlotte Be-<br />

sijn) ontmoetten elkaar in de<br />

gevangenis. Ze trouwen én<br />

scheiden.<br />

■ Ingeborg<br />

’Suzanne’<br />

Wieten en<br />

Aukje ’Char-<br />

lie’ van Gin-<br />

neken (foto<br />

onder) zijn<br />

uit beeld ver-<br />

dwenen.<br />

Mooie herinneringen aan ’GTST’<br />

„Marco en ik vinden het heerlijk om nu even<br />

gewoon met James bezig te zijn. En we hebben<br />

tijd. Bovendien, Tooske en Wendy zijn presen-<br />

tatrice. Dan kun je een buikje veel langer com-<br />

bineren met je werk.<br />

Ik zat in Tarzan toen ik<br />

zwanger was en moest<br />

echt eerder ophouden<br />

omdat het lichamelijk<br />

niet meer ging. Dat<br />

kan nu even niet.”<br />

Lacht: „Bovendien is James ook eigenlijk<br />

geen enig kind. Marco heeft nog drie kinderen<br />

uit zijn eerdere relatie.”<br />

Over de Disney Sing-a-Long zegt ze: „Het is<br />

moeilijk om serieus te blijven. Je wordt er zo<br />

vrolijk van en we hebben allemaal onze eigen-<br />

wijze inbreng. Tegelijkertijd is het oppassen,<br />

„Het is moeilijk om<br />

serieus te blijven””<br />

■ Chantal<br />

Janzens zoon-<br />

tje James is<br />

geen enig<br />

kind, Marco<br />

heeft drie kin-<br />

deren uit een<br />

eerdere rela-<br />

tie.<br />

FOTO:<br />

THIJS ROOIMANS<br />

wil wachten met baby<br />

■ Yolan-<br />

the Cabau<br />

van Kas-<br />

bergen is<br />

übervoet-<br />

balvrouw.<br />

FOTO:<br />

GLENN<br />

WASSEN-<br />

BERGH<br />

zaterdag 19 september 2009 TA1<br />

■ REISKRANT:<br />

KEES<br />

VERKADE!<br />

daar gevierd,<br />

<strong>hier</strong> miskend!<br />

KEES<br />

VERKADE!<br />

daar gevierd,<br />

<strong>hier</strong> miskend!<br />

pagina TA3<br />

’SPOKEN<br />

BESTAAN<br />

ECHT!’<br />

Alles elektrisch<br />

in ’Frankfurt’<br />

Lekker blèren met The Beatles<br />

Coolste opa- en omaverkiezing<br />

■ DIGITAAL:<br />

pagina TA4<br />

pagina TA5<br />

pagina TA8<br />

pagina TA13<br />

EXECUTIE<br />

EXECUTIE<br />

FRITS BAARS GETUIGT NA 65 JAAR OVER WREDE MOORD OP AUSTRALISCHE FLIGHTSERGEANT<br />

OOSTERBEEK, zaterdag<br />

Aandoenlijk tafereel op de erebegraafplaats van<br />

Oosterbeek, laatste rustplaats voor 1700 geallieerde<br />

militairen. Frits en Lenie Baars, zij 89 en hij 85 jaar<br />

oud, schuifelen langs de eindeloze rijen witte krui-<br />

sen, elkaar ondersteunend, tot ze zijn aanbeland bij<br />

het graf van Bruce Williams.<br />

ET IS HET<br />

weekeinde<br />

van ’65 jaar na<br />

Operatie Market Gar-<br />

den’. Vandaag her-<br />

denkt de Poolse pre-<br />

mier Donald Tusk sa-<br />

men met minister-pre-<br />

sident Balkenende in<br />

Driel; hun gedachten<br />

gaan vooral uit naar<br />

de inzet van generaal-<br />

majoor Sosabowski<br />

en diens heldhaftige<br />

parachutisten. Mor-<br />

gen is koningin Bea-<br />

trix in Nijmegen, mi-<br />

nister Van Middel-<br />

koop (Defensie) be-<br />

zoekt met zijn Britse<br />

collega de erebegraaf-<br />

plaats van Ooster-<br />

beek. Een doodge-<br />

woon Nederlands<br />

echtpaar, toen oogge-<br />

tuige van een onbe-<br />

kend gebleven drama,<br />

kijkt de komende da-<br />

gen ook terug.<br />

Vandaag officiële<br />

herdenking Operatie<br />

Market Garden<br />

Deze in Australië geboren<br />

flightsergeant vloog op 25 sep-<br />

tember 1944, toen de Slag om<br />

Arnhem op zijn einde liep, een<br />

bombardementsvlucht naar<br />

Schaarsbergen. Het doelwit<br />

van de RAF-formatie was<br />

Duitse luchtdoelartillerie. Na-<br />

dat de tweemotorige Mitchells<br />

hun bommen hadden gedropt,<br />

werden ze aangevallen door<br />

zwermen Luftwaffe-jagers.<br />

Het toestel van Williams viel<br />

ten prooi aan een Focke-Wulf<br />

Fw190 en de vlieger moest<br />

springen.<br />

„We zagen hem aan zijn pa-<br />

rachute naar beneden zweven,<br />

hij hing schuin boven de Rijn-<br />

brug, het was even na zes uur<br />

in de vroege avond”, herinnert<br />

Frits Baars zich nog goed. „Le-<br />

nie en ik woonden die oorlogs-<br />

dagen in het huis van haar ou-<br />

ders aan de Veer-<br />

polderstraat 46.<br />

Plotseling hoor-<br />

den we schoten,<br />

gelost door een<br />

Duitse soldaat. Hij<br />

vuurde op de vlie-<br />

ger die naar de<br />

aarde zeilde! Een<br />

pure oorlogsmis-<br />

daad.”<br />

Williams (21)<br />

werd dodelijk ge-<br />

troffen door de<br />

nazikogels, zijn<br />

Mitchell sloeg te pletter tegen<br />

de Rijndijk. Frits Baars, twin-<br />

tig jaren jong nog, bleef van-<br />

wege het oorlogsgeweld in<br />

huis. Maar toen het lijk van de<br />

geallieerde vlieger na drie da-<br />

gen nog steeds op straat lag, be-<br />

sloot hij een eenvoudig veld-<br />

graf voor hem te delven. „Ik<br />

kon het niet langer aanzien, zo<br />

respectloos en zo triest.”<br />

Gaskamers<br />

Lenie, terwijl ze aangedaan<br />

de tekst leest op de grafsteen<br />

van Bruce Williams: „De nacht<br />

na 25 september trokken de<br />

Britten zich terug over de Rijn,<br />

de slag was verloren. De dood<br />

van die jonge piloot zal ik nooit<br />

vergeten. Ik ben van Joodse<br />

komaf, louter en alleen omdat<br />

mijn moeder met een christe-<br />

lijke man huwde, overleefden<br />

zij en ik de Tweede Wereld-<br />

oorlog. Maar 34 familieleden<br />

kwamen om in de gaskamers<br />

van Auschwitz. Aan hen en<br />

aan die jonge vlieger denk ik<br />

nog vaak terug. Ze schoten<br />

hem dood in de lucht, zo<br />

kwetsbaar als hij daar aan zijn<br />

parachute bungelde, volslagen<br />

kansloos. Afschuwelijk. Ik<br />

hoop dat die Duitser zijn straf<br />

voor deze weerzinwekkende<br />

daad niet heeft ontlopen.”<br />

Uiteindelijk kreeg Bruce<br />

Williams een plek op de erebe-<br />

graafplaats van Oosterbeek.<br />

Voor Lenie en Frits Baars was<br />

het deze week de eerste keer<br />

dat zij weer heel dicht bij ’hun’<br />

bevrijder waren, 65 jaar nadat<br />

ze ooggetuigen waren van zijn<br />

dood. „Dat is toch heel emotio-<br />

neel”, zegt Frits Baars zacht-<br />

jes. Zijn vrouw streelt over de<br />

steen van de vlieger en mom-<br />

pelt: „Rust zacht, jongen, rust<br />

zacht.”<br />

Het drama rond het bom-<br />

bardement op Duitse luchtaf-<br />

weer bij Schaarsbergen bleef<br />

lang onbelicht. Net als de rol<br />

die Nederlandse<br />

vliegers toen speel-<br />

den. Want naast de<br />

Mitchells van het<br />

98e squadron<br />

waartoe ook Willi-<br />

ams behoorde, vlo-<br />

genbommenwer- pers van Dutch 320<br />

squadron die dag<br />

hun missie. De<br />

twee eenheden wa-<br />

ren ’zuster squa-<br />

drons’, beide beho-<br />

rend tot de 139e<br />

wing van de 2nd Tactical Air<br />

Force bij de RAF. De Neder-<br />

landers hadden hun basis in<br />

Dunsfold, de Australiërs,<br />

Nieuw-Zeelanders en Britten<br />

in Norfolk. Twee Mitchells<br />

van het 98e werden die dag<br />

door de Luftwaffe neergescho-<br />

ten.<br />

Everard Bakker uit Eemnes<br />

doet sinds 2001 onderzoek naar<br />

320 squadron (www.li-<br />

tho320.veteranen.nl). De de-<br />

fensiemedewerker bracht de-<br />

ze krant eerder al in contact<br />

met Bertus Beukhof, die als<br />

boordschutter diende bij ’320’.<br />

Beukhof overleed enkele<br />

maanden geleden, voor zover<br />

bekend zijn nu nog twaalf<br />

voormalige vliegers van het<br />

Nederlandse RAF-squadron<br />

in leven. Eén van hen, telegra-<br />

fist Edward Hoenson, krijgt<br />

vandaag in Schaarsbergen uit<br />

handen van een oud-comman-<br />

dant van het squadron, schout-<br />

bij-nacht E. Kopp, opnieuw<br />

het vliegerskruis uitgereikt.<br />

Dat werd hem door koningin<br />

Wilhelmina al eens in 1944 toe-<br />

gekend, maar de in 1952 naar<br />

de Verenigde Staten geëmi-<br />

greerde Hoenson (87) verloor<br />

de dapperheidsonderschei-<br />

ding vele jaren geleden.<br />

Bakker: „Ik werk aan een<br />

manuscript over een groep<br />

van vijftien mariniers die als<br />

airgunners heben gediend bij<br />

320 squadron en stuitte op tal<br />

van verhalen. Hoenson maak-<br />

te maar liefst 89 oorlogsvluch-<br />

ten en bombardeerde op 25<br />

september 1944, net als Bruce<br />

Williams, die Duitse artillerie-<br />

stellingen bij Schaarsbergen.<br />

Maar hij overleefde de missie<br />

en keerde met zijn Mitchell te-<br />

rug naar Engeland, daar waar<br />

het 98e twee toestellen ver-<br />

loor. Overigens vielen die dag<br />

ook escorterende Spitfires en<br />

Mustangs van de Royal Air<br />

Force ten prooi aan Luftwaffe-<br />

jagers. Het was een etmaal met<br />

zware geallieerde verliezen.<br />

Dat de Nederlanders tijdens<br />

Operatie Market Garden hun<br />

missies vlogen, was tot nog toe<br />

onbekend.”<br />

320 squadron geldt in de mi-<br />

litaire luchtvaartgeschiedenis<br />

als een beroemd en uiterst suc-<br />

cesvol eskader. Tijdens de oor-<br />

log dienden er 500 beman-<br />

ningsleden; 156 van hen sneu-<br />

velden, 58 gelden nog steeds<br />

als ’missed in action’, maar<br />

liefst vier vliegers kregen de<br />

militaire Willems-Orde, 162<br />

maal werd het vliegerskruis<br />

uitgereikt. Meestal uit handen<br />

van koningin Wilhelmina of<br />

prins Bernhard.<br />

Everard Bakker toont een<br />

oude zwart-witfoto waarop te<br />

zien is hoe de Amerikaanse op-<br />

perbevelhebber generaal Ei-<br />

senhower de Ne-<br />

derlandse vliegers<br />

op hun basis in<br />

Dunsfold toe-<br />

spreekt. Op een<br />

andere plaat zit de<br />

vierkoppige be-<br />

manning voor hun<br />

bommenwerper<br />

te wachten tot ze<br />

de motoren mo-<br />

gen starten, voor<br />

wéér een gevaar-<br />

lijke aanval op de Duitsers.<br />

„Het squadron nam in 1944<br />

deel aan D-day en verloor al-<br />

leen al in die junimaand 25 be-<br />

manningsleden”, weet Bak-<br />

ker. „Tijdens de Slag om Arn-<br />

hem vlogen de Nederlanders<br />

tweemaal, beide keren samen<br />

met het 98e squadron. Dat<br />

raakte tijdens ’het vergeten<br />

bombardement’ dus twee Mit-<br />

chells kwijt, één crashte op de<br />

Rijndijk, zo’n 900 meter van de<br />

brug. Het toestel van Williams.<br />

Een tweede vliegtuig werd bo-<br />

ven Nijmegen neergeschoten.<br />

Beide locaties waren tot op he-<br />

den volstrekt onbekend. Het<br />

zou mooi zijn als daar een pla-<br />

quette of informatiebord<br />

komt.”<br />

Ook Frits en Lenie Baars ho-<br />

pen daarop. Want zij zagen<br />

’hun’ Australische<br />

onderofficier sprin-<br />

gen en sterven, stuk-<br />

je uit de puzzel Ope-<br />

ratie Market Gar-<br />

den; de jammerlijk<br />

mislukte poging om<br />

de grote rivieren<br />

over te steken, Ne-<br />

derland te bevrijden<br />

en Hitler-Duitsland<br />

de nekslag te geven.<br />

Frits, tegen zijn<br />

vrouw, wijzend naar de tekst<br />

bij de ingang van het ereveld,<br />

’Their Name Liveth For Ever-<br />

more’: „Wat liggen <strong>hier</strong> veel<br />

jongens, veel te veel...”<br />

Lenie, nog steeds bij het graf<br />

van Bruce Williams: „Hij werd<br />

amper volwassen en dat alle-<br />

maal voor onze vrijheid. Wij<br />

werden na de Slag om Arnhem<br />

geëvacueerd en kwamen via<br />

Doorn in Drenthe terecht,<br />

waar we in mei 1945 de bevrij-<br />

ding mochten vieren. Én we<br />

kregen twaalf kinderen, 36<br />

kleinkinderen, twaalf achter-<br />

kleinkinderen... Ik geloof dat<br />

Patrick, één van onze klein-<br />

zoons, nu 21 jaar is. Precies zo<br />

oud als Bruce, toen die Duitser<br />

hem op gruwelijke wijze dood-<br />

schoot, een ordinaire moord.<br />

Ik voel nu nog de pijn.”<br />

Everard Bakker, de man die<br />

de historie van 320 Dutch<br />

squadron onderzoekt en be-<br />

schrijft: „Ik geloof niet dat<br />

zijn familie in Australië weet<br />

hoe Williams uiteindelijk op<br />

die nazomerdag van septem-<br />

ber 1944 aan zijn einde kwam.<br />

Ik betwijfel zelfs of ze ooit ge-<br />

legenheid hadden de lange<br />

reis naar Oosterbeek, naar<br />

zijn graf, te maken. Niet lang<br />

geleden was ik <strong>hier</strong> ook. Op<br />

een grafsteen van een andere<br />

gesneuvelde geallieerde mili-<br />

tair was een briefje geplakt<br />

met in het Engels de tekst ’Je<br />

bent pas vergeten als je naam<br />

niet meer wordt genoemd’.<br />

Bruce Williams is in elk geval<br />

niet vergeten. En als het aan<br />

mij ligt, wordt zijn ultieme of-<br />

fer voor altijd herdacht door<br />

een gedenksteen op de plek<br />

waar hij dood neerkwam.”<br />

„Ik geloof<br />

niet dat zijn<br />

familie weet<br />

hoe hij aan<br />

zijn einde<br />

kwam”<br />

„Wat liggen<br />

<strong>hier</strong> veel<br />

jongens,<br />

veel<br />

te veel...”<br />

door CHARLES SANDERS<br />

■ Frits Baars wijst in de lucht, boven de Rijnbrug<br />

van Arnhem. „Daar zweefde Williams aan zijn para-<br />

chute, nadat de Mitchell was neergehaald.”<br />

FOTO: EVERARD BAKKER<br />

■ Frits en Lenie Baars bij het graf van ’hun’ bevrijder, de Australische<br />

vlieger Bruce Williams. „Door zinloze moord aan zijn einde gekomen...”<br />

FOTO: RIAS IMMINK<br />

■ Naast het<br />

toestel van Wil-<br />

liams vlogen<br />

Mitchells van<br />

Dutch 320<br />

squadron op<br />

bombarde-<br />

mentsmissie<br />

naar Schaars-<br />

bergen. Hier<br />

een Nederland-<br />

se crew vlak<br />

voor een aanval<br />

op Duitse stel-<br />

lingen.<br />

EIGEN FOTO<br />

BOVEN ARNHEM<br />

BOVEN ARNHEM<br />

H<br />

FOTO: CORBIS<br />

FIREFOX<br />

WINT<br />

TERREIN<br />

Snelle en veilige browser vooral<br />

populair onder de kenners<br />

Al zo’n 28 procent van de Europese computergebruikers surft met Mozilla Fire-<br />

fox over het internet. Deze snelle en veilige browser rukt vrijwel overal ter we-<br />

reld op ten koste van Internet Explorer. Dit blijkt uit cijfers van het onderzoeks-<br />

bureau XiTiMonitor. Vergeleken met een jaar geleden is Firefox vijf procent-<br />

punten gestegen. Na jaren van absolute dominantie heeft Microsoft weer serieu-<br />

ze concurrentie. Vooral de meer ervaren internetgebruikers kiezen voor Firefox.<br />

Opvallend is dat het gebruik<br />

van de gratis browser die vaak<br />

als superieur aan Internet Ex-<br />

plorer wordt beschouwd, in<br />

Nederland ver achter-<br />

blijft. Eind vorig jaar<br />

bedroeg het aandeel<br />

van Firefox <strong>hier</strong> 14,7<br />

procent, zelfs iets<br />

minder dan een jaar<br />

geleden. Nederland<br />

is daarmee hekken-<br />

sluiter in Europa. In<br />

Duitsland is deze brow-<br />

ser al in gebruik bij 34,2<br />

procent, terwijl het marktaan-<br />

deel in Finland al 45,4 procent<br />

is.<br />

Over heel Europa gemeten<br />

gebruikt 66,1 procent Internet<br />

Explorer. Opera, een uit Noor-<br />

wegen afkomstige browser,<br />

staat derde met een aandeel<br />

van 3,3 procent. Apple’s Safari<br />

volgt met 2 procent. De rol van<br />

Netscape, vroeger de grote ri-<br />

vaal van Internet Explo-<br />

rer, is uitgespeeld.<br />

Opvallend is dat<br />

veruit de meeste<br />

Firefox-aanhan-<br />

gers de laatste ver-<br />

sie Firefox 2 ge-<br />

bruiken, terwijl In-<br />

ternet Explorer 7 (IE<br />

7) amper de helft van<br />

de bezoeken vertegen-<br />

woordigt die met de Microsoft-<br />

browser worden gedaan. Veel<br />

mensen zitten dus op een oude<br />

versie van Internet Explorer.<br />

De achterban van Firefox laat<br />

zich daarentegen aanzienlijk<br />

sneller overtuigen van de<br />

voordelen die een nieuwe ver-<br />

sie biedt. Overigens volgt over<br />

een paar maanden al weer de<br />

officiële introductie van Fire-<br />

fox versie 3.<br />

Firefox is net als de Wikipe-<br />

dia het resultaat van enthousi-<br />

aste vrijwilligers. De eerste<br />

versie van de browser werd in<br />

november 2004 gepubliceerd.<br />

Sindsdien geldt Firefox als het<br />

beste alternatief voor Internet<br />

Explorer. Twee jaar later volg-<br />

de de tweede versie, waarin<br />

het navigeren met tabbladen<br />

werd verbeterd. Het grootste<br />

voordeel is dat Firefox veel<br />

sneller en gemakkelijker valt<br />

te installeren. Het upgraden<br />

naar IE 7 kost moeite. Bij het<br />

downloaden komt nogal wat te<br />

kijken. Bovendien is Firefox<br />

niet verweven met het bestu-<br />

ringssysteem.<br />

Een ander pluspunt van Fi-<br />

refox is dat deze browser min-<br />

der vatbaar is voor computer-<br />

virussen en spyware, al is het<br />

verschil met de komst van IE 7<br />

beduidend kleiner geworden.<br />

Ook Firefox kent lekken in<br />

zijn beveiliging, zo bleek de af-<br />

gelopen week.<br />

Firefox is met name onder<br />

de fijnproevers zo populair<br />

omdat deze browser sterk<br />

naar eigen voorkeur valt in te<br />

richten. Honderden thema’s,<br />

plug-ins en extensies zijn be-<br />

schikbaar om uiterlijk en<br />

functionaliteit van de browser<br />

helemaal aan je wensen aan te<br />

passen. Zo maakt de gratis ex-<br />

tensie NoScript de browser ex-<br />

tra veilig door de gebruiker de<br />

controle te geven over pro-<br />

grammaatjes (scripts) die au-<br />

tomatisch bepaalde taken uit-<br />

voeren. NoScript zorgt ervoor<br />

dat Java, Flash en andere<br />

plug-ins alleen werken als ver-<br />

trouwde sites van je eigen<br />

keuze in het geding zijn.<br />

■ De iQua-<br />

der wordt<br />

gevoed via<br />

een usb-poort.<br />

���������������������<br />

�������������<br />

�����<br />

�<br />

�<br />

�<br />

�<br />

�<br />

�������������<br />

�����<br />

�<br />

�<br />

�<br />

�<br />

�<br />

�������������<br />

�����<br />

�<br />

�<br />

�<br />

�<br />

�<br />

�������������<br />

�����<br />

�<br />

�<br />

�<br />

�<br />

�<br />

���<br />

��������<br />

�����������<br />

������<br />

1 GR. THEFT AUTO LIBERTY CITY ST. 3<br />

2 GR. THEFT AUTO VICE CITY STORIES 2<br />

3 RATCHET & CLANK/SIZE MATTERS 1<br />

4 AVANTAR/THE LAST AIRBENDER 6<br />

5 RATATOUILLE --<br />

1 BRAIN TRAINING 1<br />

2 MORE BRAIN TRAINING 2<br />

3 NEW SUPER MARIO BROS 3<br />

4 POKEMON DIAMOND 7<br />

5 L. O. ZELDA/PHANTOM HOURGLASS RE<br />

1 CALL OF DUTY 4/MODERN WARF. 1<br />

2 THE SIMS/CASTAWAY STORIES --<br />

3 WORLD OF WARCR./BATTLECHEST 2<br />

4 SOLDIER OF FORTUNE:PAYBACK 6<br />

5 FOOTBALL MANAGER 2008 4<br />

1 BRAIN TRAINING --<br />

2 MARIO & SONIC OLYMPIC GAMES 2<br />

3 MORE BRAIN TRAINING --<br />

4 BURNOUT/PARADISE 1<br />

5 CALL OF DUTY 4/MODERN WARF. 5<br />

Lord of the Rings<br />

krijgt uitbreiding<br />

Aan de online game Lord of the Rings is het twaalfde<br />

boek toegevoegd. Centraal daarin staat Amarthiel, een<br />

slechte dame die geen middel onbenut laat om haar ver-<br />

loren ring terug te vinden. Haar tegenstanders komen<br />

erachter waar de ring ligt. Het begeerde voorwerp blijkt<br />

te zijn gebroken. De helden weten echter maar de helft<br />

van de ring terug te winnen. Belangrijkste opdracht in<br />

deze episode is een belangrijke medestrijder uit haar<br />

klauwen te redden en de andere helft van de ring buit<br />

te maken.<br />

In het spelsysteem zijn verbeteringen aangebracht die<br />

de game nog realistischer maken. Ook hebben de spe-<br />

lers meer mogelijkheden gekregen hun karakters aan te<br />

passen aan hun smaak. Voor de levels 10 tot en met 20<br />

zijn de mogelijkheden vergroot de game solo te spelen.<br />

Nieuw soort<br />

puzzelgame<br />

Op de traditionele puzzelga-<br />

me is een nieuwe variant ge-<br />

komen. Bij Puzzle Quest:<br />

Challenge of the Warlords<br />

wordt de lat hoger gelegd door<br />

strategie, ’role playing’ en een<br />

verhaallijn toe te voegen. De<br />

game speelt zich af in het War-<br />

lords-universum en daagt de<br />

speler uit om het land Etheria<br />

te redden uit de handen van<br />

de kwaadaardige Lord Ba-<br />

ne. Meer dan bij klassieke<br />

puzzelgames komt het aan<br />

op planning en strategie. Om<br />

je tegenstanders te verslaan<br />

is het nodige denkwerk ver-<br />

eist. De game is geschikt<br />

voor zowel korte als lange<br />

speelsessies. Iedere battle<br />

duurt tussen de 3 en 10 minuten.<br />

Deze puzzelgame valt op drie<br />

manieren te spelen. In single-<br />

player mode vecht je tegen de<br />

computer in ruim 150 quests.<br />

Ook is het mogelijk midden in<br />

de actie te springen en onafge-<br />

broken battles te spelen om je<br />

held te verbeteren zonder<br />

quests te ondernemen. In ’mul-<br />

tiplayer mode’ speel je tegen<br />

vrienden.<br />

Puzzle Quest is behalve voor<br />

de Nintendo DS en PSP sinds<br />

kort ook verkrijgbaar voor de<br />

Wii en PS2.<br />

TE MAGERE VOETBALLERS<br />

door MARCEL<br />

PEEREBOOM VOLLER<br />

Landje veroveren. Daar zijn de Amerikanen goed in. Tenminste, als het<br />

om de sportvariant gaat: het American football. Het stadion joelt, de scheids-<br />

rechter fluit, de helmen knallen tegen elkaar en hop, de scheidsrechter fluit<br />

opnieuw en dan ligt het spel alweer stil. Nee dames en heren, het Amerikaans<br />

voetbal is nog saaier dan het kijken naar gras dat groeit. Een meter vooruit,<br />

een meter achteruit, en dat een hele avond lang. De enige wijze waarop de<br />

sport schrijver dezes kan boeien is als het in spelvorm is gegoten.<br />

��������������������<br />

RE<br />

REVIEW<br />

In NFL Tour (Xbox 360, PS3) kun<br />

je op arcadeachtige wijze het spelle-<br />

tje spelen, maar met te weinig opties<br />

is deze game een stuk magerder dan<br />

bijvoorbeeld Madden NFL of NFL<br />

Street.<br />

De Tour-mode is waar het om<br />

draait in het spel. Je kunt een eigen<br />

speler aanmaken, zijn positie bepa-<br />

len en ervaringspunten geven. Ver-<br />

volgens speel je een laddertoernooi,<br />

waarbij opvalt dat je verschillende<br />

’opdrachten’ moet uitvoeren.<br />

De ene keer kijk je tegen een be-<br />

hoorlijke achterstand aan, de andere<br />

keer moet je met een bepaald aantal<br />

punten winnen. Op zich wel grappig,<br />

ware het niet dat dit dan ook één van<br />

de weinige lichtpuntjes van het spel<br />

is.<br />

Want echte diepgang, zoals ge-<br />

noemde voorganger Madden NFL en<br />

NFL Street, is er nauwelijks.<br />

Naast de Tour-modus kun je een<br />

vriendschappelijke wedstrijd spelen<br />

(maar wie wil dat nou?), of je te bui-<br />

ten gaan aan twee minigames, die<br />

echter zo mini zijn dat je het na één<br />

keer spelen wel hebt gezien. In één<br />

van deze minigames moet je uit han-<br />

den blijven van de ijskasten die je<br />

proberen te tackelen, bij het andere<br />

spelletje dien je te scoren vanaf de 20<br />

yard-lijn. Natuurlijk kun je ook onli-<br />

ne wedstrijden spelen.<br />

De besturing is prima en makkelijk<br />

te leren. Met een beperkt aantal<br />

knoppen kom je een heel eind. Het<br />

gevolg is dan wel dat de moves die<br />

jouw quarterback kan maken om de<br />

bal te spelen, nogal beperkt zijn in<br />

vergelijking met andere footballga-<br />

mes. En degene die de bal ontvangt,<br />

kan alleen op knop B terecht om<br />

eventuele tackles te ontwijken. Meer<br />

gameplays zijn er niet, terwijl de<br />

sport daar juist bol van staat. Net als<br />

de beroemde statistieken overigens,<br />

die je <strong>hier</strong> ook weinig tot niet tegen-<br />

komt. Zelfs de mogelijkheid tot het<br />

scoren van fieldgoals (de bal tussen<br />

de palen trappen) ontbreekt en daar-<br />

mee willen de makers het arcadege-<br />

voel van het spel benadrukken. Maar<br />

om zo’n essentieel onderdeel van de<br />

sport weg te laten, is toch jammer.<br />

Ook qua uiterlijk hinkt het spel<br />

een beetje op twee gedachten. De<br />

fantasievelden zien er kleurrijk ge-<br />

noeg uit, maar de achtergronden zijn<br />

weer altijd hetzelfde. De spelers heb-<br />

ben geen karakter, en na het scoren<br />

van een goal zie je vaak hetzelfde<br />

vreugdedansje. Als ook nog de com-<br />

mentaarstem in oneindige herhaling<br />

vervalt, heb je na een uurtje of wat<br />

toch echt wel genoeg van NFL Tour.<br />

Jammer. Deze footballgame is zo uit-<br />

gekleed en afgeslankt, dat er van de<br />

sport niet echt veel meer overblijft.<br />

■ NFL Tour<br />

doet een po-<br />

ging om<br />

American<br />

football te<br />

versimpe-<br />

len. Dat is té<br />

goed ge-<br />

lukt…<br />

Nikon introdu-<br />

ceert zeven nieu-<br />

wecompactcame- ra’s in de Coolpix-<br />

lijn. In de S-serie,<br />

waar de nadruk<br />

ligt op design,<br />

worden vier mo-<br />

dellengeïntrodu- ceerd.<br />

De nieuwe S600<br />

(E 339) behoort<br />

met een gewicht<br />

van 130 gram tot<br />

de kleinste klein-<br />

beeldcamera’s<br />

met optische vi-<br />

bratiereductie.<br />

Bij deze techniek<br />

wordt het effect<br />

van cameratrillin-<br />

gen verminderd. De S600 heeft<br />

een groothoekzoom (4x zoom)<br />

en een lcd-monitor van 2,7<br />

inch. Nikon claimt ook de<br />

kortste opstarttijd in zijn klas-<br />

se, namelijk 0,7 seconden. De<br />

camera beschikt ook over de<br />

stand Actieve kinderen. Han-<br />

dig als je kinderen wilt fotogra-<br />

feren die geen seconde stil<br />

kunnen zitten.<br />

Met deze camera opent Ni-<br />

kon de aanval op Canons suc-<br />

cesvolle Ixus-serie. De S600 en<br />

de Ixus 80 IS ontlopen elkaar<br />

qua specificaties weinig. Ter-<br />

wijl de nieuwe Nikon 10 mega-<br />

pixels heeft, moet de nieuwe<br />

Canon het met 8 megapixels<br />

doen. De Ixus heeft een op-<br />

starttijd van 0,8 seconde, een<br />

fractie langzamer dus. Maar de<br />

80 IS is iets kleiner en lichter<br />

dan de S600. Bovendien ge-<br />

bruikt Canon een lcd-scherm<br />

van 3 inch.<br />

Beweging<br />

Nieuw in de Ixus-serie is een<br />

techniek die de beweging van<br />

camera en onderwerp bepaalt.<br />

Deze bewegingsdetectie<br />

maakt de kans op onscherpe<br />

beelden kleiner. Rode ogen<br />

worden al tijdens het indruk-<br />

ken van de ontspanknop auto-<br />

matisch gecorrigeerd. Ten<br />

slotte is ook de techniek voor<br />

de gezichtsherkenning verbe-<br />

terd, die ervoor zorgt dat men-<br />

sen op een groepsfoto allemaal<br />

scherp in beeld komen.<br />

Witbalans is een nieuw on-<br />

derdeel van de gezichtsher-<br />

kenning bij Canon. Het komt<br />

erop neer dat huidtinten le-<br />

vensechter worden weergege-<br />

ven. Dus niet meer roze tinten<br />

bij een roze achtergrond of<br />

witte bij een witte achter-<br />

grond.<br />

De Ixus 80 IS die in maart<br />

uitkomt, kost E 279. Dat is E 50<br />

minder dan de Coolpix S600.<br />

Nieuwe techniek<br />

in designcamera<br />

■ De Canon Ixus 80 IS corri-<br />

geert het beeld bij bewegingen<br />

van de camera of het onder-<br />

werp.<br />

Kika &<br />

Bob<br />

Kika &<br />

Bob<br />

De nieuwe Nederlandse<br />

animatieserie Kika & Bob,<br />

waarmee de NPS begin fe-<br />

bruari op televisie is gestart,<br />

vindt een vervolg op inter-<br />

net. Na iedere aflevering<br />

worden de kijkers opgeroe-<br />

pen het katje Tijgertje te ver-<br />

zorgen door games te spelen<br />

via www.kikaenbob.nl.<br />

■ Kika & Bob is een humoris-<br />

tisch kinderprogramma over<br />

het stoere meisje Kika en de<br />

niet zo snuggere brandweer-<br />

man Bob.<br />

Usb-microfoon<br />

voor opnames<br />

De iQuader is ’s werelds eerste usb stereo interfa-<br />

cial microfoon. Dit product van Terratec is bedoeld<br />

voor liveopnames, podcasting, interviews en inter-<br />

nettelefonie. Een analoge limi-<br />

ter gaat digitale vervorming<br />

tegen zonder dat dit ten koste<br />

gaat van de audiokwaliteit. De<br />

iQuader kost E 249. Hij kan ge-<br />

woon worden ingeplugd in<br />

een usb-poort van een Mac.<br />

■ Bij Puzzle Quest, eem puzzelgame met een episch verhaal<br />

over goed en kwaad, kan je je eigen held kiezen, zoals deze<br />

vrouwelijke avatar.<br />

TA20 zaterdag 16 februari 2008<br />

DE TELEGRAAF<br />

■ Amarthiel gaat over lijken om haar verloren ring terug te krijgen.<br />

&<br />

Janneke Boer, ploffi ciat<br />

met de hoofdprijf<br />

van de Kerstpuffel!<br />

De Kerstpuffel van KPN, die op 24 decembrom in deze<br />

kramp stond, was een enommer succef. Wij bedakpan<br />

alle deelnevels voor de spitsvoddige inzeppelins en<br />

felifrituren Janneke Boer uit Roden met de hoofdprijf:<br />

een telefoonstoepdel om makkelkoek mee te<br />

e-mallen en 5 kiklo inktvip, beschokbaar gesteld<br />

door Vistransploft Willep de Vriep.<br />

hooikoorts is, omdat ze<br />

denken dat het de tijd<br />

van het jaar niet is”, al-<br />

dus Martens. „Boven-<br />

dien krijgen mensen die<br />

in deze tijd van het jaar<br />

last hebben van hooi-<br />

koorts reacties van ande-<br />

ren dat het dan wel tus-<br />

sen hun oren zal zitten,<br />

maar dat blijkt dus niet<br />

zo te zijn.”<br />

Vooral de ceder is op<br />

het moment een pollenver-<br />

spreider. „Deze boom komt in<br />

JEUK IN<br />

HET NAJAAR<br />

Een cedertak<br />

POLLEN-<br />

DESKUNDIGEN<br />

Maurice<br />

Martens<br />

Herman<br />

van Wissen<br />

Ook in de herfst zit de lucht soms nog vol met hinderlijke<br />

pollen. In plaats van grassen zijn het nu<br />

sommige bomen die hun<br />

stuifmeel de vrije loop<br />

laten. Vooal de Libanon<br />

ceder is in de herfstmaan-<br />

den een grote pollenver-<br />

spreider. De internetsite<br />

pollenkalender.tv biedt een<br />

handig overzicht welke<br />

bomen wanneer hun<br />

pollen doen vliegen.<br />

Een cederpol<br />

(links)en de<br />

cederboom<br />

(rechts)<br />

„Grote zorgen om de apotheek”<br />

AMSTERDAM – Mannen<br />

herkennen signalen die op<br />

kanker kunnen wijzen min-<br />

der snel dan vrouwen. Dat<br />

stelt de Universiteit Maas-<br />

tricht na onderzoek onder bij-<br />

na 500 mannen.<br />

Uit de studie in opdracht<br />

van KWF Kankerbestrijding<br />

blijkt dat gemiddeld vijf pro-<br />

cent van de mannen een mo-<br />

gelijk signaal dat wijst op<br />

kanker minder snel herkent<br />

dan een vrouw. „Alleen het<br />

signaal plasproblemen vormt<br />

daarop een opvallende uit-<br />

zondering. Van de mannen<br />

kent 83 procent dit signaal<br />

terwijl het door slechts 58<br />

procent van de vrouwen cor-<br />

rect wordt genoemd. En dat<br />

terwijl bloed in de urine<br />

ook bij vrouwen een<br />

belangrijke waar-<br />

schuwing is die<br />

kan wijzen op<br />

blaaskanker”,<br />

aldus de on-<br />

derzoe-<br />

kers.<br />

NIJMEGEN – Hooikoortspatiënten moeten nog even doorbijten. Want ook in de herfst<br />

vliegen de pollen nog in het rond en dat brengt de nodige gezondheidsklachten met zich<br />

mee. „Het is een groot misverstand dat je alleen in de zomer last kunt hebben van hooi-<br />

koorts”, zegt bioloog Maurice Martens.<br />

N<br />

EE, u hoeft niet naar<br />

de sportschool, of in<br />

joggingbroek door<br />

de wijk te rennen (tenzij u<br />

dat graag doet). Dagelijks<br />

gezond bewegen kan ook<br />

op andere manieren: bij-<br />

voorbeeld te voet bood-<br />

schappen doen, de trap ne-<br />

men in plaats van de lift, de<br />

auto wat verder weg parke-<br />

ren, een paar haltes eerder<br />

uit de bus stappen. Of u<br />

pakt wat vaker de fiets.<br />

Waar het om gaat, is dat<br />

u minstens een half uur per<br />

dag op zo’n manier be-<br />

weegt dat u sneller gaat<br />

ademen en gaat transpire-<br />

ren. Uw lichaam moet flink<br />

wat moeite doen, maar<br />

zonder dat u echt buiten<br />

adem raakt. Hoe hard u<br />

daarvoor moet wandelen of<br />

fietsen, is per persoon ver-<br />

schillend.<br />

Kunt u om lichamelijke<br />

redenen niet lopen of fiet-<br />

sen? Overleg dan met een<br />

fysiotherapeut welke oefe-<br />

ningen u zittend kunt doen.<br />

Wat heeft beweging<br />

te maken met diabetes?<br />

Als je beweegt, kan je li-<br />

chaam makkelijker bloed-<br />

suiker uit het bloed opne-<br />

men. Bloedsuiker is de<br />

brandstof voor alle cellen in<br />

je lijf. Veel van wat je eet,<br />

wordt omgezet naar bloed-<br />

suiker, zodat je spieren en<br />

organen het als energie<br />

kunnen gebruiken.<br />

Normaal blijft de hoe-<br />

veelheid suiker in het bloed<br />

precies op peil: niet te laag<br />

en niet te hoog. Bij mensen<br />

met diabetes, suikerziekte,<br />

is dat evenwicht weg en<br />

zonder behandeling loopt<br />

de bloedsuiker heel hoog<br />

op. Dat is ongezond en zelfs<br />

gevaarlijk.<br />

Er zijn medicijnen die de<br />

bloedsuiker laag houden.<br />

Of je moet insuline spuiten.<br />

Insuline is het natuurlijke<br />

hormoon dat ervoor zorgt<br />

dat de bloedsuiker in het li-<br />

chaam kan worden opgeno-<br />

men. Bij diabetes is er te<br />

weinig insuline, of het li-<br />

chaam reageert niet meer<br />

genoeg op insuline. Ook bij<br />

mensen die nog geen dia-<br />

betes hebben maar wel veel<br />

overgewicht, kan dat lang-<br />

zamerhand gebeuren.<br />

Beweging zorgt ervoor<br />

dat het lichaam weer beter<br />

reageert op insuline. Het<br />

neemt meer suiker op uit<br />

het bloed en de bloedsui-<br />

kerspiegel blijft dan makke-<br />

lijker goed. Daarom is het<br />

advies aan iedereen die de<br />

kans op diabetes wil verklei-<br />

nen, en aan mensen die al<br />

diabetes hebben: beweeg<br />

iedere dag genoeg, dat<br />

helpt enorm!<br />

Naar sportschool<br />

voor gezondheid?<br />

door<br />

Bert Kuipers<br />

(directeur Diabetes<br />

Fonds)<br />

Vanaf vandaag zullen het Diabetes Fonds en de<br />

Nederlandse Diabetes Federatie in deze rubriek<br />

Privé-Consult bij toerbeurt regelmatig ant-<br />

woord geven op vragen over diabetes. Vandaag<br />

directeur Bert Kuipers van het Diabetes Fonds.<br />

Zie ook www.diabetesfonds.nl<br />

Geneesmiddelenbedrijven<br />

mogen in publieksmedia níet<br />

adverteren met hun produc-<br />

ten. Omdat, vrij vertaald, de<br />

argeloze gebruiker van recept-<br />

geneesmiddelen in de ban zou<br />

kunnen komen van mogelijk<br />

misleidende beloften op her-<br />

stel en genezing.<br />

Ziekenhuizen mogen zich-<br />

zelf wél aanprijzen en doen<br />

dat ook ruimschoots. Met om-<br />

armende slogans zoals het<br />

door tientallen zorginstellin-<br />

gen gebruikte: ,,Bij óns staat<br />

de patiënt centraal…”. En<br />

met vertrouwenwekkende re-<br />

clameteksten waar de denk-<br />

beeldige warmte vanaf slaat,<br />

zoals de recent verschenen<br />

aanprijzing voor een eventue-<br />

le opname in de voormalige<br />

IJsselmeerziekenhuizen in Le-<br />

lystad en Emmeloord: ,,Wij<br />

willen een organisatie zijn die<br />

de belangen van de patiënt<br />

voorop zet. Bijvoorbeeld door<br />

het leveren van zorg, afge-<br />

stemd op de behoefte van de<br />

klant.”<br />

Echter al te vaak blijken<br />

dergelijke leuzen holle frasen.<br />

Want nogal wat klinieken en<br />

andere zorginstellingen, som-<br />

mige goede niet te na gespro-<br />

ken, stellen patiënten hele-<br />

maal niet centraal. Zieken zijn<br />

in hun ogen niets anders dan<br />

een middel voor omzet en hun<br />

belangen hooguit een sluit-<br />

post.<br />

Zelfs recente voorbeelden<br />

liggen voor het oprapen.<br />

Stonden de tientallen<br />

slachtoffers van neuroloog<br />

Ernst Jansen-Steur van het<br />

Medisch Spectrum Twente<br />

(MST) centraal? Nú helaas<br />

wel, hoewel zeker drie van<br />

hen door diens toedoen niet<br />

meer in leven zijn. Maar ten<br />

tijden van hun ’behandeling’<br />

door de nu in Duitsland on-<br />

dergedoken medicus ab-so-<br />

luut niet! ’JS’ was degene die<br />

centraal stond. Een groep col-<br />

lega’s hield hem de hand bo-<br />

ven het hoofd. En zweeg.<br />

Stonden de patiënten dan<br />

centraal in de gedachten en<br />

het handelen van MST-be-<br />

stuursvoorzitter Herre King-<br />

ma, de voormalig Inspecteur-<br />

Generaal voor de Volksge-<br />

zondheid? Welnee. Wie King-<br />

ma kent weet dat deze vlees-<br />

geworden technocraat, ooit<br />

cardioloog, van meet af aan<br />

slechts bezig was met zijn ei-<br />

gen positie in deze netelige<br />

kwestie.<br />

En hoe ging dat in het West-<br />

friesgasthuis te Hoorn, waar<br />

een aantal baby’s onder ver-<br />

dachte omstandigheden stierf.<br />

Staan de kinderen en hun ou-<br />

ders centraal? Nee, toen niet<br />

en nu niet nog steeds niet. Het<br />

ziekenhuis blijkt na de open-<br />

baarmaking van de trieste fei-<br />

ten nog altijd geen contact ge-<br />

zocht te hebben, zo verklaren<br />

verschillende ouders. Als dat<br />

zo is, is dat een schandelijk ge-<br />

brek aan betrokkenheid.<br />

Ook dit ziekenhuis lijkt<br />

drukker met het bezweren<br />

van imagoschade dan<br />

met het daadwerke-<br />

lijk centraal stellen<br />

van slachtoffers.<br />

Holle frasen<br />

����<br />

����<br />

����������<br />

������������������������<br />

���<br />

����<br />

����<br />

����<br />

���<br />

����<br />

Maar… „Bij vorige pandemieën bleken<br />

latere golven soms ernstiger te verlopen”<br />

door AB OSTERHAUS, viroloog<br />

ROTTERDAM – De afgelopen jaren hebben wij als wetenschappers de wereld<br />

herhaaldelijk gewaarschuwd voor de dreiging van een grote wereldwijde uitbraak<br />

van influenza, waarschijnlijk veroorzaakt een vogelgriepvirus. Immers, in de vori-<br />

ge eeuw was dit ook drie keer gebeurd, met vele miljoenen doden als gevolg.<br />

Een half jaar geleden was<br />

het zover. We werden gecon-<br />

fronteerd met een nieuw in-<br />

fluenzavirus dat nota bene in<br />

de zomer begon te spreiden:<br />

het ’Mexicaanse griepvirus’.<br />

In plaats van een vogelgriepvi-<br />

rus ging het <strong>hier</strong>bij om een var-<br />

kensgriepvirus. Gelukkig wa-<br />

ren wij in Nederland door alle<br />

waarschuwingen goed voorbe-<br />

reid. Honderden miljoenen<br />

euro’s waren geïnvesteerd in<br />

het aanschaffen van medicij-<br />

nen en ook van vaccins die, als<br />

het zou gebeuren, snel gepro-<br />

duceerd zouden worden. Dit<br />

zou massale ziekte en sterfte in<br />

Nederland voorkomen.<br />

Nu zo’n half jaar later lijkt<br />

het allemaal mee te vallen en<br />

de ’grote klap’ is nog steeds uit-<br />

gebleven. Zal die nog komen of<br />

hebben wij als doemprofeten,<br />

zoals wij regelmatig worden<br />

aangeduid, iedereen voor<br />

niets ’op de kast gejaagd’? Is<br />

het allemaal een<br />

’mediahype’<br />

waar vooral de<br />

farmaceutische<br />

industrie beter<br />

van wordt? Is<br />

het geld voor de<br />

voorbereidin-<br />

genwegge- gooid? Allemaal<br />

vragen die door<br />

critici steeds va-<br />

ker worden gesteld.<br />

Nadat aanvankelijk in Mexi-<br />

co de noodklok was geluid van-<br />

wege vele honderden gerap-<br />

porteerde sterfgevallen greep<br />

het virus vooral in Amerika,<br />

Engeland en Spanje snel om<br />

zich heen. De ernst van het<br />

ziektebeeld en ook het aantal<br />

sterfgevallen bleken, nu we<br />

wereldwijd midden in een<br />

’pandemie’ zitten, mee te val-<br />

len: een venijnige griep met de<br />

gebruikelijke griepsympto-<br />

men, misschien wat meer<br />

maag-darmklachten. Hij ver-<br />

spreidde zich slechts in be-<br />

perkte mate onder de bevol-<br />

king. Opmerkelijk was dat<br />

ernstige ziekte- en sterfgeval-<br />

len voor zo’n 60 procent gezien<br />

werden onder mensen met be-<br />

staandegezond- heidsproble-<br />

men en dit voor-<br />

al bij jongere<br />

mensen.<br />

Op het zuide-<br />

lijk halfrond<br />

waar het winter<br />

was, verdreef<br />

het Mexicaanse<br />

griepvirus in-<br />

middels het nor-<br />

male wintergriepvirus groten-<br />

deels. In Zuid-Amerika leek<br />

het allemaal veel ernstiger te<br />

verlopen dan in Australië en<br />

Nieuw-Zeeland, waar het wel<br />

meeviel.<br />

Nu in de afgelopen weken<br />

de scholen weer open zijn en<br />

de zomer bij ons op zijn eind<br />

loopt, lijkt er op het noordelijk<br />

halfrond weer sprake te zijn<br />

van een toename van het aan-<br />

tal gevallen, vooral weer onder<br />

jongeren. Dit dus ruim voor<br />

het gebruikelijke wintergriep-<br />

seizoen.<br />

Antwoorden op de kritische<br />

vragen zijn eenvoudig te ge-<br />

ven.<br />

Allereerst, laten we blij zijn<br />

dat tot nu toe er slechts een<br />

milde pandemie is. Hoe het in<br />

de komende wintermaanden<br />

zal verlopen kan niemand<br />

voorspellen. Ook bij vorige<br />

pandemieën bleken latere gol-<br />

ven soms ernstiger te verlo-<br />

pen. Wij virologen houden de<br />

’vinger aan de pols’ door dage-<br />

lijks virussen van patiënten<br />

met ernstige ziektebeelden te<br />

testen op mutaties die ze<br />

kwaadaardiger of ongevoelig<br />

voor antivirale medicijnen<br />

maken. Gelukkig tot nu toe<br />

zonder alarmerende resulta-<br />

ten.<br />

Het uitgebreide diagnos-<br />

tisch onderzoek en het gebruik<br />

van antivirale medicijnen heb-<br />

ben zeker in de beginperiode<br />

de verspreiding van het virus<br />

in Nederland tegengegaan. In<br />

oktober zullen de risicogroe-<br />

pen en gezondheidwerkers –<br />

bij elkaar zo’n derde deel van<br />

de bevolking – tegen de Mexi-<br />

caanse griep gevaccineerd<br />

worden. Als we minder vaccin<br />

zouden hebben besteld zou er<br />

nu, door tegenslag bij de pro-<br />

ductie, onvoldoende vaccin<br />

voor de risicogroepen zijn ge-<br />

weest.<br />

Of we uiteindelijk al het<br />

door ons bestelde vaccin voor<br />

de hele bevolking nodig zullen<br />

hebben, is nog niet duidelijk.<br />

We zouden ons kunnen aan-<br />

sluiten bij een negental landen<br />

dat deze week heeft besloten<br />

om 10 procent van hun vaccin,<br />

zodra het beschikbaar is, via<br />

de Wereldgezondheidsorgani-<br />

satie ter beschikking te stellen<br />

VIROLOOG AB OSTERHAUS OVER<br />

UITBLIJVEN VAN DE ’GROTE KLAP’:<br />

aan landen die geen vaccin<br />

hebben. Tenslotte valt het<br />

geldbedrag dat aan de huidige<br />

pandemische griepbestrijding<br />

is besteed in het niet bij de vele<br />

miljarden die bijvoorbeeld<br />

aan het redden van banken,<br />

het ophogen van dijken en het<br />

bestrijden van terrorisme<br />

worden besteed.<br />

De voorbereidingen die we<br />

voor de huidige pandemie<br />

hebben getroffen zijn mis-<br />

schien het best te vergelijken<br />

met het aanschaffen van een<br />

brandverzekering: we zitten<br />

nu midden in een binnen-<br />

brand, die nog steeds kan ont-<br />

aarden in een uitslaande<br />

brand. Als uiteindelijk het<br />

huis toch niet helemaal af-<br />

brandt, vind je toch ook niet<br />

dat de betaalde premie wegge-<br />

gooid geld is?<br />

Verstandig<br />

beleid of<br />

weggegooid<br />

geld?<br />

„Blij met milde<br />

Mexicaanse griep”<br />

HOOIKOORTS ook<br />

in de HERFST<br />

Want dat de grassen niet<br />

meer in bloei staan, betekent<br />

niet dat het ’hooikoortssei-<br />

zoen’ voorbij is. Andere boos-<br />

doeners nemen het versprei-<br />

den van pollen over. „We mer-<br />

ken dat er in deze tijd van het<br />

jaar nog altijd veel mensen zijn<br />

die last hebben van hooi-<br />

koorts”, vertelt Martens, die<br />

samen met bioloog Herman<br />

van Wissen de drijvende<br />

kracht is achter de website pol-<br />

lennieuw.nl<br />

Dat het hooikoortsseizoen<br />

nog doorloopt tot in oktober, is<br />

vrij onbekend, zo merken de<br />

biologen. „Mensen denken dat<br />

ze verkouden zijn of hebben<br />

last van prikkende ogen, maar<br />

staan er niet bij stil dat het<br />

Nederland niet in de natuur<br />

voor, maar is wel heel veel aan-<br />

geplant in parken en grote tui-<br />

nen in de stedelijke gebieden.<br />

Ze geven ontzettend veel pol-<br />

len af en zorgen voor dat gele<br />

poeder wat je nu bijvoorbeeld<br />

veel op auto’s ziet. Daar kun je<br />

als hooikoortspatiënt flink last<br />

van hebben.”<br />

Ook de plant ambrosia en<br />

het riet dat op het moment in<br />

bloei staat, zijn hooikoortsop-<br />

wekkers. Bovendien blijkt nu<br />

uit buitenlands onderzoek dat<br />

ongeveer een procent van de<br />

hooikoortspatiënten (in Ne-<br />

derland zijn er in totaal onge-<br />

veer twee miljoen patiënten)<br />

allergisch is voor schimmel-<br />

sporen in de lucht. „Dat zijn<br />

schimmels die op planten zit-<br />

ten en vooral in de nazomer en<br />

herfst een rol spelen. Maar in<br />

Nederland is daar totnogtoe<br />

heel weinig onderzoek naar ge-<br />

daan.”<br />

Toch kan de overlast voor<br />

hooikoortspatiënten de ko-<br />

mende weken meevallen. „Als<br />

het veel gaat regenen, dan ver-<br />

dwijnen veel pollen uit de<br />

lucht. Maar of de rest van Ne-<br />

derland daar zo blij mee is…”<br />

Ceder nu<br />

belangrijke<br />

verspreider<br />

van pollen<br />

door<br />

ROSANNEKE<br />

JONGBLOED<br />

O P I N I E<br />

ZORG<br />

V<br />

andaag is het<br />

Nationale Apo-<br />

thekersassis-<br />

tentendag, maar<br />

feest is het aller-<br />

minst. Veel apothe-<br />

ken verkeren in finan-<br />

ciële problemen. De<br />

ene na andere groep<br />

apotheken valt om.<br />

door MIEKE VAN HATTUM *<br />

WOERDEN – Ik ben apo-<br />

theker en werk in een fantasti-<br />

sche apotheek en een erg goed<br />

team. Wij leveren farmaceuti-<br />

sche zorg. Daar ben ik trots op.<br />

Hoe werkt het nu eigenlijk in<br />

de apotheek?<br />

In de apotheek wordt een re-<br />

cept verwerkt door dit in te<br />

voeren in het apotheeksys-<br />

teem. Dit betekent dat de juis-<br />

te klant wordt geselecteerd,<br />

dat het geneesmiddel in de<br />

juiste toedieningsvorm en do-<br />

sering wordt toegevoegd aan<br />

het bestand van die klant en<br />

dat beoordeeld wordt of dit ge-<br />

neesmiddel past bij de leeftijd,<br />

aandoeningen en overig ge-<br />

neesmiddelengebruik van die<br />

klant. Bovendien wordt beoor-<br />

deeld of het gekozen middel<br />

het meest optimale is voor die<br />

klant.<br />

Als er vragen of onduidelijk-<br />

heden zijn wordt er contact op-<br />

genomen met de voorschrij-<br />

ver. Dit gebeurt zo’n 10 tot 20<br />

keer per dag.<br />

Vervolgens worden de ge-<br />

neesmiddelen verzameld, er<br />

komt een etiket op ieder doos-<br />

je en er wordt zonodig extra in-<br />

formatie bij gepakt.<br />

Aan de balie wordt het ge-<br />

neesmiddel afgeleverd en de<br />

benodigde informatie ver-<br />

strekt met de daarbij behoren-<br />

de gebruiksinstructie. Er<br />

wordt uitgelegd hoe een voor-<br />

zetkamer gebruikt moet wor-<br />

den, hoe de oogdruppels het<br />

best toegepast kunnen wor-<br />

den, hoe lang de zalf gesmeerd<br />

moet worden enzovoort.<br />

In een aantal gevallen is ex-<br />

tra zorg nodig. Als er verschil-<br />

lende middelen per dag ge-<br />

bruikt moeten worden bij-<br />

voorbeeld. Maar ook bij men-<br />

sen met suikerziekte of met<br />

ademhalingsproblemen leve-<br />

ren we extra zorg.<br />

We overleggen met de huis-<br />

arts en met de specialist zodat<br />

de kwaliteit van uw genees-<br />

middelengebruik optimaal is.<br />

We hebben een automatise-<br />

ringssysteem waardoor we,<br />

ook tijdens de diensten uw ge-<br />

neesmiddelengebruik van de<br />

afgelopen jaren in beeld bren-<br />

gen. Ook kunnen we <strong>hier</strong>door<br />

rekening houden met een<br />

eventuele allergie voor een ge-<br />

neesmiddel, een zwanger-<br />

schap of een slecht functione-<br />

rende nier.<br />

De politiek en de zorgverze-<br />

keraars zijn vooral geïnteres-<br />

seerd in de kosten van genees-<br />

middelen. Zij kijken vooral<br />

naar het logistieke proces; het<br />

geneesmiddel van fabrikant<br />

naar klant. Wij zijn iedere dag<br />

vooral bezig om dat zo zorgvul-<br />

dig mogelijk te doen. Een ge-<br />

neesmiddel is immers geen<br />

snoepje.<br />

Ik maak me grote zorgen<br />

over de zorg die nu in de apo-<br />

theek zo vanzelfsprekend ge-<br />

leverd wordt. Alles moet nóg<br />

goedkoper. Om het hoofd bo-<br />

ven water te houden, moeten<br />

apothekers personeel ont-<br />

slaan. Kleine apotheken gaan<br />

dicht of gaan op in een grote<br />

apotheek. De apotheek gaat<br />

niet direct failliet, maar de<br />

zorg rondom het geneesmiddel<br />

wordt uitgehold. Voor u als<br />

klant betekent dit dat er min-<br />

der tijd is om u het gebruik<br />

goed uit te leggen, dat u vaker<br />

terug zult moeten komen om-<br />

dat geneesmiddelen niet op<br />

voorraad zijn, dat u langer zult<br />

moeten wachten, dat er min-<br />

der overleg is met uw arts.<br />

Maar ook dat er niet geïnves-<br />

teerd wordt in een (gezamen-<br />

lijk) computerprogramma en<br />

uw geneesmiddelgebruik min-<br />

der goed gecontroleerd wordt,<br />

zeker in geval van spoedeisen-<br />

de medicatie tijdens de avon-<br />

den en weekenden. De kans op<br />

ziekenhuisopname ten gevol-<br />

ge van verkeerd geneesmidde-<br />

lengebruik neemt toe. Dit is<br />

niet wat we willen.<br />

Ik zou zo graag trots willen<br />

blijven op de zorg rondom uw<br />

geneesmiddelengebruik.<br />

* Mieke van Hattum is apothe-<br />

ker. Haar apotheek Pelaenehof<br />

in Woerden won dit jaar voor<br />

voor de derde keer de FPZ-<br />

prijs (voor Farmaceutische Pa-<br />

tiëntenzorg), dit keer met het<br />

project ’lokaal corticostero-<br />

idengebruik voor eczeem bij<br />

kinderen’.<br />

■ Apotheker Mieke<br />

van Hattum. EIGEN FOTO<br />

Man ’ziet’<br />

kanker-<br />

signaal<br />

minder snel<br />

■ Leerlin-<br />

gen van een<br />

’high<br />

school’ in<br />

Johannes-<br />

burg, Zuid-<br />

Afrika, dra-<br />

genge- zichtsmas-<br />

kers sinds<br />

de Mexi-<br />

caanse<br />

griep daar<br />

weer aan<br />

het toene-<br />

men is.<br />

FOTO’S:<br />

EPA,<br />

PETER<br />

SCHOONEN<br />

■ Viroloog<br />

prof. dr. A. Osterhaus<br />

dinsdag 22 september 2009 T13<br />

074 255 9 255 - www.prescan.nl<br />

®<br />

€998,- €1750,-<br />

Geldig t/m 30 september 2009<br />

Nu voor Komt u samen?<br />

ik me gaan verdiepen in de is-<br />

lam. Daar hoorde voor mij een<br />

hoofddoek bij.”<br />

De Marokkaanse stichting<br />

Ibno Khaldoun, die een scha-<br />

kel tussen al-<br />

lochtonen en<br />

autochtonen<br />

wil vormen,<br />

besloot 2,5 jaar<br />

geleden de<br />

Poldermosli-<br />

maHoofd- doekbrigade<br />

op te richten<br />

met als doel moslimvrouwen<br />

een eerlijke kans te geven op<br />

stage- en arbeidsplaatsen. „De<br />

Commissie Gelijke Behande-<br />

ling is er om werkgevers voor<br />

de rechter te dagen. Wij willen<br />

geen invasie van hoofddoeken<br />

op de werkvloer, wel dat werk-<br />

gevers verder kijken dan een<br />

lapje stof. Op vrijwillige basis<br />

willen we in gesprek gaan met<br />

werkgevers en angst voor de<br />

hoofddoek wegnemen.”<br />

Nora el Jebli heeft inmid-<br />

dels een andere baan gevon-<br />

den als accountant. „Ik ben de<br />

enige in het pand waar 400<br />

mensen werken met een<br />

hoofddoek, maar niemand<br />

heeft er ooit een vervelende<br />

opmerking over gemaakt. Ook<br />

mijn klanten niet. Dus zo kan<br />

het ook.”<br />

De Zilveren Hoofddoek is<br />

een prijs die jaarlijks gegeven<br />

zal worden aan een bedrijf dat<br />

zich verdienstelijk heeft ge-<br />

maakt voor de acceptatie van<br />

de hoofddoek.<br />

Dit jaar viel de<br />

eer toe aan su-<br />

permarktke-<br />

ten Dirk van<br />

den Broek.<br />

„Zij krijgen<br />

een exem-<br />

plaar met een<br />

gouden rand-<br />

je, want pas later hoorden wij<br />

dat de Dirk niet alleen veel<br />

caissières met een hoofddoek<br />

heeft werken, maar ook afde-<br />

lingsmanagers.”<br />

Dat blijkt bij veel bedrijven<br />

nog niet het geval. Want anno<br />

2009 zijn werkende vrouwen<br />

die hun haar bedekken nog ze-<br />

ker niet overal ingeburgerd.<br />

„Er is nog veel angst voor vrou-<br />

wen met hoofddoekjes”, stelt<br />

Nora el Jebli. Zo ook bij het be-<br />

drijf waar ze solliciteerde. „Op<br />

het moment dat ik de kamer<br />

inliep voor de contractbespre-<br />

kingen, zag ik de manager be-<br />

denkelijk kijken naar mijn<br />

hoofddoek. Op basis van mijn<br />

cv en achternaam wist ze dat ik<br />

Marokkaanse van oorsprong<br />

was, maar blijkbaar was het<br />

niet in haar opgekomen dat ik<br />

een hoofddoek zou dragen. Ze<br />

zei: ’Excuseer me, maar ik<br />

moet even vijf minuten weg.’<br />

Toen ze terugkwam, vertelde<br />

ze dat ze nét had vernomen dat<br />

de functie intern vervuld<br />

was.”<br />

Vooral hoogopgeleide, ge-<br />

sluierde moslima’s kampen<br />

met vooroordelen en vormen<br />

van discriminatie. „Hoofddoe-<br />

ken worden geassocieerd met<br />

onderdrukking van vrouwen<br />

en met terroristen. Natuurlijk<br />

zijn er rotte appels, maar het<br />

gros van de vrouwen draagt<br />

hem om persoonlijke rede-<br />

nen”, vertelt Nora die<br />

zes jaar geleden een<br />

hoofddoek ging<br />

dragen. „In een<br />

jaar tijd had ik<br />

twee keer een au-<br />

to-ongeluk en de<br />

laatste keer kwam ik<br />

zonder kleerscheuren<br />

uit de wagen die total<br />

loss was. Toen dacht<br />

ik: er moet meer zijn<br />

tussen hemel en aarde en ben<br />

„Hoofddoeken<br />

worden geassocieerd<br />

met onderdrukking<br />

van vrouwen”<br />

woensdag 25 februari 2009 T17<br />

(Herinnering 27)<br />

„Vertellen opoe?” fleemde<br />

zij.<br />

„Ga weg!” zei opoe stug.<br />

Ze draaide haar stoel om, ze<br />

keek uit het raam en haar<br />

kleindochter zag slechts een<br />

rug waarop armoede, slo-<br />

ven, vernedering, pijn en<br />

woede zich manifesteerden.<br />

,,Wilt u thee?” vroeg haar<br />

dochter.<br />

Dan knikte ze slechts. En<br />

als ze haar stoel daarna keer-<br />

de, keek ze over haar klein-<br />

dochter heen en zei niets.<br />

Voor opoe was ‘vroeger’ ta-<br />

boe. En haar man was taboe,<br />

en het leven van toen als we-<br />

duwe met een gezin. Want<br />

het Spoor gaf geen cent, ze<br />

begroeven haar man, maar<br />

daarmee was hun plicht wel<br />

gedaan.<br />

„’t Spoor?” vroeg zij dan.<br />

,,Wat bedoelt u, ’t Spoor?”<br />

„Je opa is wachter ge-<br />

weest”, verklaarde haar<br />

moeder. „En toen, op een<br />

dag, in het winterse duister<br />

was dat, vergat hij een wis-<br />

sel. En dat werd zijn dood.<br />

In die tijd ging ’t volk ach-<br />

terom, maar op díé dag ver-<br />

schenen ze plotseling vóór:<br />

de politie, zijn baas, de pas-<br />

toor. Ze vertelden van pa,<br />

van jouw opa aan moe: dat<br />

hij dood was en dood was<br />

waardóór. En ze hadden een<br />

mand mee en daar lag hij in.<br />

Háár man en mijn vader: in<br />

delen. Sinds die tijd was<br />

mijn moeder mijn moeder<br />

niet meer: ze kon niets van<br />

de wereld meer velen en ver-<br />

loor op die dag ook de stra-<br />

lende lach, waarom vader<br />

haar ooit had getrouwd.<br />

Wasvrouw werd moeder,<br />

jouw opoe, m’n kind. Ze<br />

heeft altijd om vader ge-<br />

rouwd.”<br />

Geen cent kreeg ze mee<br />

van de baas van ’t Spoor. ’t<br />

Spoor heeft hem prachtig be-<br />

graven. Met paarden en<br />

koetsen, een mis en gezang.<br />

Maar moe heeft geen duit<br />

meer gekregen. Vijf kinde-<br />

ren had ze, de oudste was<br />

zes, de jongste was amper<br />

geboren. Maar daar maalden<br />

ze niet om, die lui van ’t<br />

Spoor. Die begrafenis viel ze<br />

al tegen, maar dat moesten<br />

ze wel voor het oog van het<br />

volk, voor de maten van pa,<br />

bij ’t Spoor. Die stonden<br />

daar rijen dik stil naast de<br />

kist. En die gingen nog rond<br />

met de pet. Maar ze waren<br />

als vader, zo arm als een rat,<br />

dus de opbrengst viel enigs-<br />

zins tegen. ,,Ze wílden wel<br />

geven, maar kónden niet<br />

meer. Ze moesten ook door<br />

met hun leven.”<br />

,,Ze werd wasvrouw, m’n<br />

moeder, een moeizaam be-<br />

staan waarover ze liever niet<br />

praat. Ze kijkt niet graag te-<br />

rug. Het is achter de rug.<br />

Maar toch heeft ze ’t soms<br />

nog te kwaad.”<br />

(Herinnering van M.v.H.)<br />

Wilt u ook een herinnering<br />

delen? Schrijf of mail: Mari-<br />

anne Janssen, Postbus 376,<br />

1000 EB Amsterdam of<br />

mjanssen@telegraaf.nl.<br />

Spoor<br />

DE SPECIAAL VOOR CLAUDIA STRÄTER ONTWORPEN COLLECTIE VAN HET DESIGNERSDUO SPIJKERS&SPIJKERS IS VERKRIJGBAAR<br />

IN EEN SELECTIE VAN DE CLAUDIA STRÄTER SHOPS. KIJK OP WWW.CLAUDIASTRATER.COM VOOR DE VERKOOPPUNTEN.<br />

Dinah´s<br />

KRUIDENTIPS<br />

DEZE<br />

WEEK…<br />

WALLEN<br />

Heeft u wel eens<br />

last van wallen? De<br />

Curaçaose Dinah<br />

Veeris heeft de op-<br />

lossing. Wekelijks<br />

beantwoordt zij op<br />

onze site een nieu-<br />

we lezersvraag. Ga<br />

naar www.tele-<br />

graaf.nl/vrouw<br />

voor het filmpje.<br />

Poldermoslima Hoofddoekbrigade voert actie<br />

Gesluierd op werk<br />

moet kunnen<br />

door DAPHNE VAN DIJK<br />

AMSTERDAM – „Ik had via de mail een sollicitatie lopen<br />

voor een hoge functie bij een bekend groot bedrijf. Ze schreven<br />

dat ze al een half jaar op zoek waren en dat ik op basis van mijn<br />

opleiding en werkervaring de perfecte kandidaat was. Ik hoefde<br />

alleen nog langs te komen voor de contractbesprekingen, maar<br />

werd afgewezen omdat ik mijn haar bedek”, vertelt Nora el Je-<br />

bli (31) van de Poldermoslima Hoofddoekbrigade, een organisa-<br />

tie die afgelopen weekeinde de Zilveren Hoofddoek uitreikte.<br />

■ Nora el Jebli en Rabab Moultain van de Poldermoslima<br />

Hoofddoekbrigade. FOTO: DIJKSTRA<br />

Terreinwinst op arbeidsmarkt gaat verloren<br />

door<br />

JOLANDA JANSSEN<br />

AMSTERDAM – „Het is nog niet duidelijk wat<br />

voor invloed de recessie precies zal hebben op vrou-<br />

wen en op wat we voor hen doen”, zei minister Plas-<br />

terk (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) afgelopen<br />

maandagavond in Amsterdam tijdens de talkshow<br />

’Hoe overleef ik de kredietcrisis?’<br />

„Nog geen week geleden<br />

hoorden we hoe acuut de crisis<br />

gaat worden. Tot nu toe betreft<br />

het slechte nieuws vooral de<br />

sectoren waar vrouwen nau-<br />

welijks binnenkomen (trans-<br />

port, bouw en industrie) en<br />

raakt het vooral mannen.<br />

Vrouwen werken vooral in de<br />

zorg en het onderwijs en dat is<br />

relatief veilig. Maar crisis kan<br />

ook betekenen dat je allebei<br />

dóór moet werken, omdat je<br />

het anders niet redt. Het heeft<br />

gevolgen voor hoe je je leven<br />

inricht”, aldus minister Plas-<br />

terk tijdens de discussie geor-<br />

ganiseerd door vrouwenplat-<br />

form WOMEN Inc.<br />

„Er zal geen houden aan<br />

zijn”, voorspelt Michiel Ver-<br />

geer, hoofdeconoom van het<br />

Centraal Bureau voor de Sta-<br />

tistiek. „Ook vrouwen, zowel<br />

autochtoon als allochtoon, zul-<br />

len klappen oplopen.”<br />

Vorige week werd in de<br />

Emancipatiemonitor 2008 nog<br />

gezegd dat het goed gaat met<br />

het opleidingsniveau en de ar-<br />

beidsparticipatie van vrou-<br />

wen en dat vooral Surinaamse<br />

vrouwen het heel goed doen<br />

op het gebied van de economi-<br />

sche zelfstandigheid. Vergeer:<br />

„Maar er is een behoorlijke<br />

dreiging dat de terreinwinst<br />

weer verloren gaat.”<br />

Vrouwen werken vaak met<br />

tijdelijke of flexibele contrac-<br />

ten of als uitzendkracht en<br />

hebben een minder sterke po-<br />

sitie op de arbeidsmarkt. Als<br />

het economisch slecht gaat,<br />

worden ook zij getroffen.<br />

Elvira Sweet, de stadsdeel-<br />

voorzitter van Amsterdam<br />

Zuidoost, die vorige week<br />

werd ’plat gebeld’ met de<br />

vraag of het nou echt zo goed<br />

ging met de Surinaamse vrou-<br />

wen, is ook niet erg optimis-<br />

tisch. „Het zijn vaak alleen-<br />

staande moeders met een laag<br />

inkomen. Verder is er veel<br />

sprake van huiselijk geweld en<br />

psychische problemen. Er is<br />

maar een klein duwtje nodig of<br />

het gaat bar slecht met deze<br />

mensen.”<br />

Achterstand<br />

„Vrouwen hébben al een<br />

achterstand op de arbeids-<br />

markt. En die kan nog verer-<br />

gerd worden door de krediet-<br />

crisis”, vult Naima Zefzani<br />

aan, marktpleinmanager van<br />

de Dienst Werk en Inkomen in<br />

Amsterdam, regio Zuidoost.<br />

„Maar er zijn nog tal van ge-<br />

bieden waar vrouwen de keus<br />

hebben, mits ze investeren in<br />

een opleiding. Ik zie te veel<br />

stilstand. Vrouwen die én niet<br />

werken én niets aan opleiding<br />

doen. Er zijn allerlei trajecten<br />

die mensen kunnen volgen en<br />

mogelijkheden voor opleiding<br />

en kinderopvang. En als je<br />

wilt werken, zijn er volop kan-<br />

sen. Als je goed bent en je af-<br />

spraken nakomt, waar ben je<br />

dan bang voor?”<br />

„Wat mij betreft komt de<br />

crisis als geroepen”, zegt Ma-<br />

rieke Henselmans, presenta-<br />

tor van ’Geen cent te makken’<br />

en schrijfster van ’Crisis<br />

Checklist’. „Het dwingt men-<br />

sen weer naar hun geld te kij-<br />

ken. Mensen hebben geen<br />

overzicht meer en niets is zo<br />

leuk als greep op je eigen geld<br />

te hebben. Je kunnen redden,<br />

dat heeft iets. Het gaat om kie-<br />

zen, prioriteiten stellen, kij-<br />

ken wat voor jou belangrijk is.<br />

Iets minder hard werken, iets<br />

minder stress, iets minder<br />

geld: wat maakt het uit?”<br />

Positief<br />

Ook Esther-Mirjam Sent,<br />

hoogleraar economische theo-<br />

rie en economisch beleid aan<br />

de Radboud Universiteit in<br />

Nijmegen, ziet positieve kan-<br />

ten aan de kredietcrisis. „De<br />

aanzet werd gegeven door de<br />

eigenschappen die je bij man-<br />

nen tegenkomt: overdreven ri-<br />

sico nemen, optimisme, heb-<br />

zucht. Overigens staan manne-<br />

lijke eigenschappen niet nood-<br />

zakelijk synoniem voor<br />

mannen: zet één excuus-Truus<br />

in de top en je ziet het bij haar<br />

ook”, aldus Sent.<br />

„In economisch stabiele tij-<br />

den zijn mannen beter in het<br />

inschatten van risico’s. In on-<br />

stabiele tijden vrouwen. Voor<br />

een goede balans heb je man-<br />

nen en vrouwen nodig. Dat<br />

blijkt ook uit keiharde cijfers.<br />

Bedrijven met meer vrouwen<br />

in de top doen het beter.”<br />

OOK VROUWEN<br />

HARD GETROFFEN<br />

DOOR CRISIS<br />

OOK VROUWEN<br />

HARD GETROFFEN<br />

DOOR CRISIS<br />

„Iets minder hard werken,<br />

iets minder stress,<br />

iets minder geld: wat maakt het uit?”<br />

FOTO:<br />

GETTY<br />

IMAGES<br />

■ „De crisis dwingt mensen<br />

weer naar hun geld te kijken.”<br />

’Man hoort rekening<br />

te betalen’<br />

Vrouw draagt<br />

vieze bh<br />

Heeft reclame veel<br />

invloed op je kind?<br />

Uitslag Mening<br />

van de dag:<br />

STEM MEE:<br />

Ga naar www.telegraaf.nl/vrouw<br />

82%<br />

NEE<br />

18%<br />

JA<br />

’Ik trek elke dag een schone onderbroek<br />

aan’<br />

’Ik vier verkleed<br />

en al carnaval’<br />

lees op telegraaf.nl/vrouw<br />

Edwin Groeneveld (44)<br />

begint deze week als cfo<br />

van Conclusion. Hij ver-<br />

vangt daarmee Mark Vel-<br />

tink, die sinds 2005 verant-<br />

woordelijk was<br />

voor het finan-<br />

ciële beleid van<br />

deze zakelijke<br />

dienstverlener<br />

op het gebied<br />

van human ca-<br />

pital,commu- nicatie,organi- satie en techno-<br />

logie.Groene- veld heeft een<br />

brede achter-<br />

grond in de zakelijke<br />

dienstverlening. Hij begon<br />

zijn loopbaan bij Pricewa-<br />

terhouseCoopers. De laatste<br />

12 jaar werkte hij bij Ordi-<br />

na, het meest recent als di-<br />

recteur Finance & Control.<br />

***<br />

Frank Basters (37) is per<br />

direct benoemd tot Head of<br />

Perfomance & Style van<br />

Adidas Benelux. In deze<br />

nieuwe functie is hij ver-<br />

antwoordelijk voor het ge-<br />

helemarke- tingbeleid<br />

van zowel<br />

de sport-<br />

(Perfor-<br />

mance) als<br />

sportmode-<br />

afdeling<br />

(Style) van<br />

het merk in<br />

België, Ne-<br />

derland en<br />

Luxemburg.<br />

Basters<br />

werkt als sinds 2001 bij Adi-<br />

das. Hij begon zijn loopbaan<br />

bij het communicatiead-<br />

viesbureau Hill & Knowl-<br />

ton.<br />

***<br />

Chris Husmann ( 42) is<br />

toegetreden tot de directie<br />

van Kuperus Effecten, in<br />

de functie van financieel di-<br />

recteur. Hij is tevens cfo<br />

van DCM Brokers. Eerder<br />

werkte Husmann bij ABN<br />

Amro en Rabo Securities.<br />

Zijn collega Marcel Riet-<br />

veld (42) is benoemd tot<br />

commercieel directeur van<br />

Kuperus Effecten. Ook hij<br />

vervult dezelfde functie bij<br />

DCM Brokers. Eerder<br />

werkte Rietveld bij ING,<br />

Eduard de Graaff en Rabo<br />

Securities. Hij gaat zich in<br />

zijn nieuwe job bezighou-<br />

den met het beheren van<br />

het vermogen en de verdere<br />

uitbouw van het particulie-<br />

re en professionele klanten-<br />

bestand.<br />

***<br />

Het Mövenpick Hotel<br />

Amsterdam Ci-<br />

ty Centre heeft<br />

Tessa de Jong<br />

(40) aangesteld<br />

als salesdirec-<br />

teur. Zij heeft<br />

veel hotelerva-<br />

ring,voorname- lijk opgedaan in<br />

Nederland. De<br />

afgelopen tien<br />

jaar was zij<br />

werkzaam als<br />

salesmanager en<br />

later sales- en<br />

marketingdirecteur bij<br />

Martinair Partyservice,<br />

Landgoed Duin & Kruid-<br />

berg en tot voor kort voor<br />

�������� ��������<br />

�����������������������������������������������������������������<br />

het recentelijk geopende<br />

Htel – Fully Serviced<br />

Apartments in Amsterdam.<br />

***<br />

Fiscalist<br />

Marc Oos-<br />

tenbroek<br />

(29) is over-<br />

gestapt naar<br />

Greenberg<br />

Traurig. Hij<br />

is afkomstig<br />

van Deloit-<br />

te, waar hij<br />

sinds 2005<br />

werkzaam<br />

was. Oosten-<br />

broek houdt zich voorna-<br />

melijk bezig met internatio-<br />

nale tax-planning en her-<br />

structureringen,tax-ac- counting en<br />

vennootschapsbelasting.<br />

***<br />

Reinder Brummelman<br />

(51) wordt per 1 januari 2010<br />

de nieuwe voorzitter van de<br />

raad van bestuur van ac-<br />

countancykantoor BDO. Hij<br />

volgt Martin<br />

van Roekel<br />

op, wiens<br />

tweede zit-<br />

tingstermijn<br />

eind decem-<br />

ber afloopt.<br />

Brummel-<br />

man is sinds<br />

1995 part-<br />

ner-aandeel-<br />

houder bij<br />

BDO. Als<br />

controle-<br />

rend accountant werkte hij<br />

de afgelopen jaren voor zo-<br />

wel nationale als internatio-<br />

nale cliënten.<br />

• Tessa<br />

de Jong<br />

• Reinder<br />

Brummelman<br />

• Frank<br />

Basters<br />

• Marc<br />

Oostenbroek<br />

werkgevers, dat door Randstad<br />

expliciet was gevraagd eerlijke<br />

feedback op de presentatie van<br />

de deelnemers te geven. „Ik ge-<br />

loof dat ik nogal con-<br />

fronterend ben ge-<br />

weest”, zegt hij met<br />

gevoel voor under-<br />

statement. „Tegen<br />

een klein, wat ge-<br />

drongen meisje heb<br />

ik, wijzend op haar<br />

rommelige kleding,<br />

gezegd: Denk je dat<br />

ik je zo aanneem? Je<br />

ziet er niet uit. Dat<br />

klinkt hard. Maar het is wel de<br />

waarheid. Als je een baan wilt,<br />

moet je je passend naar de<br />

functie kleden. Kijk, ik ga ook<br />

wel eens een dag zonder strop-<br />

das naar het werk. Maar ik heb<br />

in mijn kantoor altijd een neu-<br />

ken met en presentaties voor<br />

verschillende interessante<br />

werkgevers, zoals IBM, KPN,<br />

de gemeente Den Haag en<br />

KPMG.<br />

Initiatiefnemer Robin van<br />

Barneveld van Randstad Se-<br />

arch & Selection legt uit: „Dit is<br />

een uniek programma dat re-<br />

cruitment met development<br />

combineert.<br />

Werkgevers<br />

kunnen ken-<br />

nismaken met<br />

hun eventueel<br />

toekomstige<br />

werknemers<br />

en zo invulling<br />

geven aan hun<br />

diversiteitsbe-<br />

leid. De pas af-<br />

gestudeerden<br />

kunnen op<br />

hun beurt niet<br />

alleen werken<br />

aan hun per-<br />

soonlijkeont- wikkeling,<br />

maar tegelij-<br />

kertijd ook de bedrijfscultuur<br />

bij diverse organisaties proe-<br />

ven.”<br />

Ido Shikma, directeur HR<br />

van IBM, is enthousiast over<br />

het ABC Programma. „Dit is<br />

een mooie aanvulling op ons ei-<br />

gen diversiteitsbeleid, vandaar<br />

dat we graag het project wilden<br />

mede financieren. Het legt de<br />

focus op o.a. hoogopgeleide al-<br />

lochtonen, een groep die steeds<br />

belangrijker wordt binnen de<br />

Nederlandse samenleving en<br />

economie. Wat mij persoonlijk<br />

erg goed beviel, was dat de op-<br />

zet van de training erg prak-<br />

tisch en zakelijk was. Dat past<br />

bij onze visie dat diversiteit<br />

goed is voor de business.”<br />

Shikma was vooral onder de<br />

indruk van de enorme gedre-<br />

venheid van de deelnemers.<br />

„Ik sprak een jongen die twee<br />

studies aan de UVA volgde en<br />

daarnaast ’s avonds op een taxi<br />

werkt. Die drang om meer te<br />

willen maken van je leven en<br />

bereid te zijn daarvoor keihard<br />

te werken, spreekt mij ontzet-<br />

tend aan. Zulke mensen, die<br />

willen investeren in hun werk<br />

en persoonlijke ontwikkeling,<br />

zijn bij IBM zeer welkom. In-<br />

middels hebben wij dan ook di-<br />

verse kandidaten uitgenodigd<br />

om te solliciteren naar een plek<br />

in ons Young Graduate Pro-<br />

gram.”<br />

Arbeidsmarkt<br />

Hij vervolgt: „W

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!