I-mag - Meet- en Regeltechniek

I-mag
INGENIEURSMAGAZINE
Autonijverheid in België
Autonijverheid in België
MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER
Special: 8 blz.
Vormingscursussen
Vormingscursussen
Bombardier 150 jaar
Barco & U2
Het VIK-secretariaat
adreswijzigingen: VIK, Herentalsebaan 643,
2160 Wommelgem
jaargang 43 • nummer 12 • december 2005
maandelijks tijdschrift,
verschijnt niet in juli en augustus
afgiftekantoor 3500 Hasselt 1- P2A8632

COLOFON
I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave
van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw
Lid van World Federation of Engineering
Organisations (WFEO) van de UNESCO.
Lid van de Unie van de Uitgevers van
de Periodieke Pers (U.P.P.)
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Ing. Leo Wezenbeek
Vlieghavenlaan 40, 3140 Keerbergen
HOOFDREDACTEUR
Ing. Noël Lagast
ADJUNCT-HOOFDREDACTEUR
EINDREDACTIE
Henk Van Nieuwenhove
REDACTIERAAD
Ing. I. Born - Ing. B. Demol - Ing. H. Derycke
Ing. K. De Wever - Ing. N. Lagast
Ing. G. Roymans - Ing. L. Wezenbeek
REDACTIESECRETARIAAT
Francine Demaret
SECRETARIAAT VIK
Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem
Tel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01
URL: http://www.vik.be - E-mail: ing@vik.be
Doorlopend open van 08u30 tot 17u00
U kan lid worden door betaling op rekening
406-0098501-56 van de VIK te Wommelgem
€ 55,00
voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer
dan drie jaar gediplomeerd zijn;
voor geassocieerde leden
€ 30,00
voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar
gediplomeerd zijn;
voor een samenwonend lid;
voor gepensioneerden
€ 15,00
voor studenten-industrieel ingenieur
€ 70,00
voor leden woonachtig in het buitenland
€ 500,00
voor bedrijven, scholen, instellingen, enz.
met meer dan 250 werknemers
€ 250,00
voor bedrijven, scholen, instellingen, enz.
met minder dan 250 werknemers
DRUKKERIJ & LAY-OUT
Drukkerij SLEURS nv, Overpelt
Tel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95
MAGAZINECONCEPT
Avant la Lettre, Mechelen
Tel. + 32 496 52 81 35
info@avantlalettre.be
Voor de ondertekende artikels zijn alleen
de auteurs aansprakelijk.
COVER
Volvo, Gent
© Michael De Lausnay
Maandblad van de VIK,
Vlaamse
Ingenieurskamer
Jaargang 43
Nummer 12
december 2005
Meer ingenieurs!
De aarde is de wieg van de mensheid, maar de
mens is niet gemaakt om in de wieg te liggen.
Werken is immers aan elke mens besteed, al gaat
de gemiddelde Belg nu vroeger met pensioen dan
dat ooit het geval was.
Dat leidt niet alleen tot de 'grijze' exodus, maar
het houdt ook het beeld in stand dat alle oudere
werknemers uitgeblust zijn, dat ze trager zijn en ongeschikt voor nieuwe uitdagingen.
Dat lineaire denkpatroon over het ouder worden is geen goede zaak. Oudere werknemers
en werkgevers zijn wel degelijk creatief, kunnen uitdagingen aan, hebben een schat aan
ervaring en wensen niet beter dan dat allemaal te mogen delen met jongeren. Oudere
werknemers en werkgevers zijn even broodnodig als de jongere.
In verhouding bieden zich evenwel minder jongeren aan op de arbeidsmarkt. Niet in het
minst geldt dat voor de instroom van ingenieurs, zowel industrieel als burgerlijk.
Als de dalende trend in eerstejaarsstudenten industrieel ingenieur aanhoudt, dan heeft
de industrie op het einde van de volgende twee decennia een schromelijk tekort aan toepassingsgerichte
ingenieurs. Dat is het alarmerende besluit van een studie van de VIK
over de instroom van industrieel ingenieurs op de arbeidsmarkt voor de komende jaren.
Meer informatie verderop in deze I-mag.
De oorzaak van dat alles is zo maar niet te achterhalen. De vele lovenswaardige initiatieven
die de voorbije jaren zijn genomen om jongeren aan te moedigen tot een studie
van ingenieur, zorgden helaas niet voor een heropleving van de belangstelling.
Nagenoeg heel Europa kampt met hetzelfde probleem, maar laat dat een magere troost
zijn.
En toch: wie voor ingenieur studeert, is zeker van werkgelegenheid. Het beroep biedt veel
mogelijkheden en er bestaat een uitgebreide waaier van functies, niet alleen in de
bekende industriële takken, maar ook voor heel wat humane opdrachten. Hoeveel ingenieurs
werken er immers niet mee aan de heropbouw van gebieden, die geteisterd werden
door rampspoed van natuurlijke of menselijke oorsprong. Talrijk zijn ook de ingenieurs
die in de medische sector zijn tewerkgesteld.
Misschien moet de belangstelling voor het ingenieursschap al op jongere leeftijd aangewakkerd
worden, bijvoorbeeld vanaf het lager middelbaar onderwijs? Leraars spelen
daarbij natuurlijk een grote rol. Ze kunnen een belangrijke bijdrage leveren om onze welvaart
voor de toekomst te helpen veiligstellen, bijvoorbeeld door de diversiteit van het
ingenieursberoep in hun lessen te bespreken. Wat ingenieurs doen, is immers bij de jongeren
te weinig bekend. En jong geleerd is nochtans oud gedaan.
Ing. Joseph NEYENS
Algemeen voorzitter
In dit nummer:
Het Gentse
Volvo-model 4
VIK-secretariaat zet
nieuwe lijnen uit 34
Bombardier: van ijzerwinkel
tot treingigant 10
Altran-prijs
2006 37
Barco: blijvend
innoveren 12
Dossier doctoreren
dr. Frederik D’hulster 38
Zijn er nog ingenieurs
in 2025? 16
Arbeid:
lust of last 41
COMMENTAAR

Het Gentse Volvo-model:
vol vertrouwen naar een
onzekere toekomst
259 ingenieurs aan de slag bij Volvo Cars Gent
GENT. Volvo Cars Gent blijft een unicum in 's lands ooit zo bloeiende
automobielindustrie. Waar de sector kreunt onder de moordende concurrentie
van de lagelonenlanden, rollen bij Volvo dit jaar 265.000
auto's van de band, een absoluut record. Daar zorgen zo'n 5.300 personeelsleden
voor - onder hen zo maar even 259 ingenieurs. En hoewel
Volvo aankondigt dat het mondiaal 1.000 tot 1.500 banen schrapt,
maakt de Gentse vestiging zich sterk dat ze de schade zal kunnen
beperken. Het verhaal van een Vlaams, Zweeds en - sinds de overname
door Ford in 1999 - Amerikaans bedrijf.
I-mag 4
DECEMBER 2005
Techno
Het begon allemaal in 1965. De Zweedse
Volvo-fabriek zocht een opening naar
Europa en vond in Gent een ideale
bestemming. Gent beschikte over een
zeehaven en dat was ideaal voor het
transport van plaatstaal uit Göteborg.
Door de tanende katoenindustrie waren
de nodige gemotiveerde arbeidskrachten
voorhanden en bovendien lag Gent centraal
binnen de toenmalige Europese
Economische Gemeenschap, de voorloper
van de latere EU.
“Volvo plantte hier een bescheiden eindassemblage-eenheid
neer,” zegt Mark De
Mey, manager public relations en communicatie.
“Maar die operatie was zo efficiënt
dat Volvo is gebleven en constant
bleef groeien. In 1972 kwam er een las- en
spuitfabriek bij. We schakelden over op
een tweeploegensysteem met een productie
van om en bij de 60.000 wagens. De
twee oliecrisissen van de jaren '70 deden
dat volume dalen tot 30.000 auto's en we
schakelden weer over naar één ploeg.”

Consensusmodel
Het ging zelfs van kwaad naar erger. Een
staking van zes weken in 1978 legde de
fabriek lam. Het voortbestaan van Volvo
Cars Gent kwam in het gedrang. “Toch
had die staking een louterend effect,” zegt
Mark De Mey. “Directie en vakbonden
stonden lijnrecht tegenover elkaar. Wat
goed was voor de directie, was slecht voor
de arbeiders en omgekeerd. Maar de staking
maakte duidelijk dat beide partijen
de handen in elkaar moesten slaan, wilde
de fabriek overleven. Ze gingen elkaar
beschouwen als echte stakeholders die
hetzelfde belang voor ogen hielden: wat
goed is voor het bedrijf, is goed voor personeel
én directie.”
Het zogenaamde 'consensusmodel' was
een feit en tot op de dag van vandaag
draagt Volvo dat model hoog in het vaandel.
“We betrekken de vakbonden bij alles
wat we doen,” stelt De Mey. “Ze denken
mee met het bedrijf en daarbij denken ze
niet alleen maar aan het belang van hun
leden.”
Dat die aanpak loonde, bewijzen de cijfers.
Mede dank zij het economisch herstel
in de jaren '80 produceerde Volvo per
jaar zo'n 90.000 auto's en in 1991 beleefde
Gent zelfs een primeur. “De Volvo 850 was
een spiksplinternieuw model en voor het
eerst in de geschiedenis kwam dat niet in
Zweden, maar in Gent in productie. Dat
heeft ons toen zo'n knowhow en technische
kennis bijgebracht dat we in de jaren
'90 verder gegroeid zijn. Tussen 1995 en
2000 dreven we de productie op tot 150.000
wagens per jaar.”
“In 2003 nam Zweden dan een nieuwe
belangrijke beslissing,” gaat De Mey verder.
“De nieuwe modellen van de Volvo
S40 en V40 kwamen naar onze fabriek.
Daarmee kwam onze capaciteit op 270.000
wagens per jaar. In 2005 zijn er dat 265.000,
een record. Daarmee zijn we de grootste
en productiefste eenheid binnen de
groep.”
Bedrijfscultuur
Heeft Mark De Mey een verklaring voor die
constante groei? Want de overname van
Volvo door de Amerikaanse reus Ford
Motor Company heeft blijkbaar niet geleid
tot een clash van bedrijfsculturen: de
Zweeds-Vlaamse versus de
Amerikaanse?
“Het consensusmodel is een aspect van
het succes, maar er is meer. We hebben
niet alleen de vakbonden betrokken bij het
beleid, maar ook de mensen op de werkvloer
hebben inspraak. Sinds midden 1980
hebben we het 'teamwork' ingevoerd. Het
lijnsysteem bleef behouden, maar we hebben
de lijn opgedeeld in kleine eenheden
van tien tot vijftien mensen die functioneren
als een kleine KMO. Ze hebben eigen
doelstellingen, eigen middelen en binnen
die opdracht moeten ze hun werk zo goed
mogelijk organiseren. Werknemers kunnen
roteren, als ze dat willen en en als ze
dat aankunnen. Om de twee weken is er
een 'teammeeting' van een halfuur. Dan
wordt de productie stilgelegd en wordt
alles besproken. Opvolging van kwaliteit,
materiaaltoevoer, onderhoud, tot zelfs de
vakantieplanning.”
“Het Zweeds model, met respect voor
mensen, met aandacht voor ergonomie, en
zo meer, is in Gent uiteraard doorgedrongen,”
zegt Mark De Mey. “Maar we zijn een
stap verder gegaan. Ons specifiek 'teamwork'
hebben we organisch laten groeien.
We hebben kleine eilandjes gecreëerd,
proefprojecten gestart, tot op een
Techno
bepaald moment de helft
van onze productie volgens
dat systeem werkte.
Gaandeweg kwam de
vraag vanuit de werknemers:
laten we ook in
team beginnen te werken.
Daarmee liepen we voor op
onze Zweedse collega's. Ze zijn ons
gevolgd, zodanig dat het zelfs een trend
op mondiaal vlak is geworden. Sinds 1999
zijn we door Ford overgenomen, een heel
groot bedrijf dat zeer sterk is in het opzetten
van controlemechanismen. Wat mooi
meegenomen is, want Volvo was daar een
stuk minder sterk in. We leren dus bij en
dat is op zich weer een verrijking.”
Banenverlies
Toch kondigde Volvo aan dat het op termijn
1.000 tot 1.500 banen wil schrappen.
Hoe gaat Volvo Cars Gent daarmee om?
“Dat is zonder meer een gevolg van de
marktsituatie,” zegt De Mey. “Volvo heeft
beslist om hoe dan ook de assemblageeenheden
in Gent en Göteborg te behouden.
Natuurlijk moeten we onze kosten
onder controle houden. De dollar staat
zwak en de kosten van energie en grondstoffen
stijgen voortdurend. We mogen
die niet doorrekenen aan onze klanten.
Meteen de denkoefening waar we in Gent
voorstaan. Hoe kunnen we onze vaste kosten
laten dalen: wat is essentieel, waar
kunnen we efficiënter werken? Kunnen we
méér aan met evenveel mensen of evenveel
met minder mensen? Leidt dit tot een
verlies aan jobs, dan moeten we dat op
een sociale en verantwoorde manier
oplossen. Het ziet ernaar uit dat we 150
werknemers op een natuurlijke manier
kunnen laten afvloeien. We maken ons
sterk dat het daarbij blijft. Men mag in het
hele verhaal niet vergeten dat Volvo nog
altijd winstgevend is. We krijgen van Ford
een grote onafhankelijkheid. Aan ons om
te bewijzen dat we winstgevend blijven.”
Wilfried VANDEN BOSSCHE
Foto’s: © Michael De Lausnay & Volvo
DECEMBER 2005 5 I-mag

Techno
Ing. Geert Bruyneel,
vice-president Quality
van Volvo Cars Manufacturing:
“Vlamingen mogen niet
té honkvast zijn”
Sinds 1 juni 2005 telt Volvo Cars Gent
één ingenieur minder in zijn rangen. Ing.
Geert Bruyneel (45), tot dan directeur
Kwaliteit en Engineering, werd benoemd
tot Vice President Quality in het Zweedse
moederbedrijf Volvo Cars Manufacturing
in Göteborg. Voorlopig pendelt hij tussen
Geraardsbergen en Göteborg om
later definitief naar Zweden te verhuizen.
Met Geert, in 2001 door het Vlaams
Centrum voor Kwaliteitszorg verkozen
tot Kwaliteitsmanager van het Jaar, blikken
we terug op zijn 'Gentse jaren' en
peilen we naar zijn visie op het succes
van het Vlaams-Zweedse consensusmodel.
“Het is allicht wat te vroeg om nu al terug
te blikken,” zegt Geert Bruyneel. “Met
mijn gedachten ben ik nog grotendeels in
I-mag 6
Gent. Hoewel ik moet zeggen dat het snel
gaat. Van zondagavond tot vrijdagavond
zit ik in Zweden en later op het jaar verhuis
ik naar Zweden. Of ik al een zicht heb
op het verschil tussen Zweden en
Vlaanderen? Toch wel. In
Vlaanderen zijn we vrij direct,
we willen snelle beslissingen.
Soms te snel. In Zweden gaat
het traag, soms te traag. Ook
in de zogenaamde 'work-life
balance' zijn er verschillen. In
België leven we om te werken.
In Zweden is het andersom.
Maar de bedrijfscultuur tussen
de twee landen levert toch
een unieke combinatie op.”
DECEMBER 2005
Honkvast
Door de overstap naar Zweden krijgt de
carrière van Geert wel een nieuw elan.
“Gezien mijn leeftijd vond ik het niet
opportuun om tot mijn zestigste in Gent te
blijven,” stelt hij. “Ik zat een vijftal jaar in
de directie. Je kunt dan nog eens roteren,
nog eens productie gaan doen of naar de
personeelsdienst gaan. Maar Volvo Cars
Gent is en blijft een assemblagefabriek,
zonder productontwikkeling, aankoop,
marketing, verkoop, en zo meer. Een ruimer
inzicht vind ik in Zweden wél en dat is
van vitaal belang voor de verdere ontwikkeling
van competenties en persoonlijke
vaardigheden.”

En de voormalige 'Kwaliteitsmanager van
het Jaar' heeft nog een goede raad in
petto. “Ook in Vlaanderen moeten we
beseffen dat we in een internationale context
werken. Ik ben een van de enigen die
de stap naar Zweden wil of kan zetten.
Soms vind ik ons nog te honkvast. Ik zeg
niet dat iedereen nu maar meteen naar
Zweden moet gaan, maar als bepaalde
'key personen' of eindverantwoordelijken
de stap aandurven, dan kan dat alleen
maar positief zijn. Ervaringen opdoen om
dan, bijvoorbeeld, later naar Gent terug te
keren. Dat kan alleen maar verrijkend zijn,
zowel voor de persoon in kwestie als voor
de organisatie. We moeten ervoor waken
niet té Vlaams te willen blijven. De veran-
kering van de fabriek in
Gent is ook gediend met
mensen die elders ervaringen
hebben opgedaan.”
Hoewel Geert Bruyneel
naar Zweden verhuist, komt
hij toch niet helemaal op onbekend terrein
terecht. De voorzitter van het Vlaams
Centrum voor Kwaliteitszorg (VCK) kan
zijn oude liefde voor kwaliteit niet afzweren.
“Kwaliteit is inderdaad een rode
draad door heel mijn leven,” zegt hij. “In
mijn eerste job bij de zeemacht kwam ik
ook met kwaliteitssystemen in aanraking.
Ook als ik in mijn privé-leven moet kiezen
voor bepaalde producten of diensten, kies
ik altijd voor het kwalitatieve. In Zweden
blijf ik mijn 'roots' trouw en dat binnen
mijn twee competentiegebieden: kwaliteit
en manufacturing.”
Dat Geert Bruyneel afstand zou moeten
doen van het voorzitterschap van het
VCK, vindt hij een schaduwzijde aan zijn
Techno
Zweeds avontuur. “Binnenkort verhuizen
mijn vrouw en ik naar Zweden. Onze kinderen
studeren allebei aan de unief, dus
dat loopt wel los. Maar met pijn in het hart
zal ik waarschijnlijk mijn ontslag als voorzitter
moeten geven. Want hoe zou ik vanuit
Zweden die functie ter harte kunnen
nemen? Ik wil de fakkel enkel doorgeven
aan iemand die er volop kan voor gaan.”
Hoe lang de nieuwe 'Vice President
Quality' van Volvo Cars Manufacturing in
Zweden blijft én of hij ooit nog naar Gent
terugkeert, daar doet Geert Bruyneel
geheimzinnig over. “Ik weet exact wanneer
ik stop met werken,” zegt hij. “Maar
dat ga ik nu eens lekker tegen niemand
zeggen. Mijn vrouw? Ik heb al een tipje
van de sluier gelicht, maar zelfs zij weet
niet wanneer ik precies ga stoppen. Dat
moet een verrassing blijven.”
W.V.B.
DECEMBER 2005 7 I-mag

Harder dan hard
Onderzoekers van de universiteit van Bayreuth
(Duitsland) hebben een stof ontwikkeld die harder is
dan diamant. Het materiaal dat, net als diamant, uit koolstof
is opgebouwd, bestaat uit een aggregaat van
nanostaafjes met een diameter tussen de vijf en
twintig nanometer en een lengte van een micrometer.
Mogelijke toepassingen zijn er volgens de
onderzoekers voldoende: van boormachines en
slijpschijven tot mechanische mollen om tunnels
te graven. De nieuwe koolstofvorm staat niet
alleen vanwege zijn hardheid in de belangstelling.
Het materiaal
zou ook
beter tegen
hitte bestand zijn én kan bovendien goedkoop
op industriële schaal worden aangemaakt.
Samengeperste nanostaafjes
zijn harder dan diamant.
I-mag 8
Mo
Modern
DECEMBER 2005
Kameleon-foon
Motorola 'rockt'
met Apple
Al maanden deden de geruchten de
ronde, maar sinds begin september is het
officieel: de eerste 'iTunes'-telefoon is
een feit. Het mobiele tri-band toestel
'Motorola ROKR E1' biedt ruimte voor
honderd nummers. Het beschikt over een
kleurenscherm, ingebouwde camera met
stereo speakers én een mobiele headset.
Bestanden tussen computer en mobiel
worden via een USB 2.0 connectie uitgewisseld.
Het is voor het eerst dat Apple,
dat 'iTunes' ontwikkelde, zich op de markt
voor mobiele telefonie begeeft. Maar veel
invloed op de design heeft het computerbedrijf
blijkbaar niet gehad.
Want de 'ROKR E1'
heeft geen enkel
trekje met de 'iPod'
gemeen. Zo ontbreekt
het bekende
scrollwheel en zijn ook
de kleuren anders.
Tegelijk met de 'ROKR E1'
lanceerde Apple de 'iPod
nano': een verkleinde versie
van de klassieke 'iPod' waarop
500 of 1000 muziekjes kunnen.
Het eerste mobieltje met iTunes.
Gsm-producent Sony Ericsson heeft een octrooiaanvraag
ingediend voor mobiele telefoons die hun gedrag automatisch
aan de omgeving aanpassen. Zo krijg je bijvoorbeeld
een sirtakideuntje als verwelkoming, als je landt op de
luchthaven van Athene. Of er wordt rond Kerstmis automatisch
een kerstboom als achtergrond weergegeven.
Volgens de ingenieurs van Sony Ericsson zijn de toestellen
meer dan pure gadgets, want er bestaan heel wat
meer praktische toepassingen. Denk maar aan een restaurant
dat een beeldend menu als achtergrond op je gsm
tovert of de automatische uitschakeling van de gsm bij de
poort van een ziekenhuis.
De omgeving gaat de gsm van morgen sturen.

dern times
Radiostraal voor crowd control
Over enkele weken zal de eerste Amerikaanse Humvee
met Vmads-schotelantenne door de straten van Bagdad
patrouilleren. De 'Vmads' is een niet-dodend wapensysteem
dat het Amerikaans leger wil inzetten tijdens rellen
en ongewenste samenscholingen in Irak. De antenne
zendt een radiostraal uit met een frequentie van 95
gigahertz. De golf wordt door de opperhuid geabsorbeerd
en in warmte omgezet. Volgens een testpersoon is het effect vergelijkbaar
met het aanraken van een frituurpan. Het gaat dus om een wapen dat de vijand
eerder moet afschrikken dan uitschakelen. Het gevoel van verbranding is slechts
Vmads roosteren betogers slechts tijdelijk
van korte duur én er zijn geen letsels, omdat de warmte pijlsnel naar de omliggende
weefsels en de omgevingslucht wordt afgevoerd. Het is overigens niet zo moeilijk
om de brandstraal te ontwijken: een kletsnatte boerka of een hermetisch afgesloten skipak met skihelm volstaan om de warmte
van het lichaam weg te houden. Ook een grote spiegel is efficiënt, want die stuurt de straling gewoon terug naar afzender.
Gold Wing met airbag
Honda heeft als eerste ter wereld een airbag voor motorfietsen
ontwikkeld. Het nieuwe systeem behoort tot de standaarduitrusting
van de Gold Wing, die halfweg 2006 op de Europese markt
wordt gelanceerd. Het Motorcycle Airbag System bestaat uit een
airbag, opblaasmechanisme, crashsensoren en een elektronische
stuureenheid. Bij een frontale botsing moet de airbag de voorwaartse
beweging van de rijder
opvangen en de snelheid
verminderen waarmee
hij van de motor wordt
geslingerd. Op die manier
zou de bestuurder heel wat
minder letsels oplopen die
voortkomen uit het contact
met het andere voertuig of
het wegdek. De crashsensoren
die de versnellingsvariaties
bewaken, worden
op de voorvork gemonteerd, zodat een frotale botsing snel en
nauwkeurig wordt gedetecteerd. De structuur van de motorfiets
hoeft niet eens te worden aangepast. Voor een maximale precisie
worden er vier sensoren aangebracht, twee aan weerszijden van
de voorvork. Vanaf het
moment dat een botsing
wordt gedetecteerd tot het
opblazen van de airbag verstrijken
er slechts 0,060
seconden.
Hybride in de lift
Hybride wagens gaan in België
steeds vlotter in de verkoop.
Die auto's combineren een
benzinemotor met een elektrische
aandrijving. Van de 'Toyota Prius', veruit de populairste
hybride, werden er dit jaar al bijna 300 exemplaren ingeschreven,
terwijl dat er in 2004 slechts 126 waren. Naast de 'Prius'
zijn ook al de 'Lexus RX400h' en de 'Hybride Honda Civic' op
de Belgische markt. Al bij al gaat het nog om beperkte absolute
aantallen, maar Febiac voorspelt dat over goed tien jaar
de hybride auto een behoorlijk marktaandeel zal hebben veroverd.
Dat hebben ook de andere wagenproducenten begrepen,
waardoor ze nu volop bezig zijn met de ontwikkeling van
dergelijke types auto. Zo zal Volkswagen een auto met hybride
aandrijving voor de Chinese markt bouwen en heeft het
plannen om die ook op de Amerikaanse en Europese markt te
brengen. Ook de giganten BMW, General Motors en Daimler
Chrysler zien toekomst in de technologie. Zij sloten een
samenwerkingsakkoord voor de gezamenlijke ontwikkeling
en productie van hybride motoren.
Toyota is koploper bij de productie van hybride wagens.
De Gold Wing heeft als
eerste moto een airbag
Deze rubriek wordt samengesteld door Peter RAEYMAEKERS, Ph.D.
DECEMBER 2005 9 I-mag

Techno
Van ijzerwinkel tot treingigant
BOMBARDIER Brugge bestaat 150 jaar
“De oorsprong van dit bedrijf ligt in 1851. 't
Is allemaal begonnen met een bescheiden
ijzerwinkel in de Brugse Raamstraat. Het
gebouw staat er trouwens nog altijd, maar
heeft nu natuurlijk een andere bestemming.
De familie De Jaegher had de leiding
over die ijzerwinkel. In een tijd die
getekend werd door massale werkloosheid,
koos die familie resoluut voor het
ondernemerschap. Het werd een succesverhaal:
gaandeweg is het bedrijf groter
en groter geworden. Door samenwerking
met allerhande kleine industrieën groeide
de kleine ijzerwinkel uit tot het kloeke
bedrijf dat ik nu mag leiden.”
Welke zijn de belangrijkste ijkpunten
in de geschiedenis van Bombardier?
“Rond 1913 ging “La Brugeoise”, zoals het
bedrijf gedoopt was, samen met 'Nicaise
et Delcuve', een andere Brugse onderneming.
Goederenwagons en stalen bruggen
waren toen al de core business. In
1919 nam de Société Générale het bedrijf
over door er hoofdaandeelhouder van te
worden. De daaropvolgende decennia
stonden in het teken van de uitbouw. Er
volgden enkele fusies, met 'Les Ateliers
Métallurgiques de Nivelles' bijvoorbeeld
en met 'Constructions Ferroviaires du
Centre'. In 1986 trad Bombardier nadruk-
I-mag 10
BRUGGE. Op weg naar het interview met Paul Troch, general
manager van de Brugse site van Bombardier, beland ik
in het heerlijke gewoel van de avondspits op de treinen tussen
Mechelen, Brussel, Gent en Brugge. Een betere voorbereiding
op het gesprek kan ik me niet wensen, bedenk ik:
Bombardier is immers een treinfabrikant. De vestiging in
Brugge bestaat 150 jaar en heeft een bewogen geschiedenis
achter zich. Maar Bombardier doet ook nu nog bewegen.
Zo'n 850 mensen - onder wie een flink pak ingenieurs - werken
dagelijks aan nieuwe treinen en trams, bestemd voor
zowel binnen- als buitenland.
kelijk op de voorgrond. Het verwierf 45%
van de aandelen van wat toen 'Brugeoise
et Nivelles' was gaan heten. Daarmee
was ons bedrijf het eerste op Europese
bodem waar Bombardier zijn oog op had
laten vallen. Even later werd Bombardier
ook de hoofdaandeelhouder. Door andere
bedrijven en industrieën te integreren in
de structuur van het bedrijf is Bombardier
uitgegroeid tot wat het nu is: de fiere
marktleider.”
Wat gebeurt er op dit moment in
Brugge precies?
“Wij kunnen heel veel aan. Onze huidige
activiteiten richten zich op drie contracten:
we bouwen nieuwe trams voor
Brussel, we bevinden ons in de
startfase voor de productie van de
dubbeldekstreinen voor de
Belgische spoorwegen en we werken
aan een project voor de Franse
spoorwegen.”
De zetel in Brugge is dus niet
louter op het binnenland gericht?
“We kunnen onmogelijk teren op de
Belgische markt alleen. Daarom
richten we onze blik ook naar het
buitenland. Dat gaat soms heel ver:
DECEMBER 2005
er zijn periodes dat tot 80% van onze productie
voor het buitenland bestemd is,
met op kop Frankrijk en Groot-Brittannië.”
Er is felle concurrentie.
Waarin onderscheidt Bombardier zich
van de andere spelers op de markt?
“Vooral door de grootte van onze portfolio.
Wij kunnen een product aanbieden van
a tot z: de productie van een bepaald tuig
gebeurt doorgaans integraal in Brugge.
Onze sterkte ligt verder in het type, de
kwaliteit en de diversiteit van de producten
die we aanbieden. Ook onze reputatie
op het gebied van dienstverlening aan de
klanten is een stevig pluspunt.”

Hoe lang duurt de productie van een
voertuig ongeveer?
“Vanaf het moment dat het contract getekend
is - en dan is er eigenlijk al heel wat
aan voorgeschiedenis gebeurd - moet je
toch rekenen op ongeveer anderhalf jaar.
Meestal stopt het verhaal dan echter niet.
Bombardier beperkt zich niet tot het louter
op de rails zetten van de voertuigen.
We staan doorgaans in voor de kwaliteit
van de prestaties van onze producten
gedurende een contractueel bepaalde
periode. Soms gaat
onze service zelfs
nog verder en blijven
we intensief
betrokken bij de
producten die we
afgeleverd hebben
en de dingen die
daarmee gebeuren.”
Ligt het in de bedoeling van
Bombardier om een voortrekkersrol
te spelen?
“Zeer zeker. Innovatie is hét middel om
een voorsprong op onze concurrenten te
creëren én te behouden. Ons netwerk van
ingenieurs is daarbij van cruciaal belang.
Ik ben er stellig van overtuigd dat er nog
een mooie toekomst in 't verschiet ligt
voor het openbaar vervoer. We worden
steeds meer geconfronteerd met transportproblemen.
Die gaan heus niet uit de
weg geruimd worden door almaar meer
banen aan te leggen. Het openbaar vervoer
moet aantrekkelijker en toegankelij-
ker gemaakt worden en daar ligt ook een
taak voor ons. Neem nu de dubbeldekstreinen
die rijden op de lijn Antwerpen-
Brussel. Dat zijn werkelijk innovatieve tuigen:
aangenaam, comfortabel, ruim en
met een fraai design. Onze taak beperkt
zich niet tot het vervaardigen van rijtuigen
die op rails rijden, wij zien er ook op toe
dat die rijtuigen comfortabel zijn. De
hedendaagse reiziger wil vlot en snel op
zijn bestemming raken, maar ook op een
aangename manier. Dat laatste aspect
verliezen we allerminst uit het oog. Om
een ander voorbeeld aan
te halen: de nieuwe
trams voor Brussel die
we nu maken, zijn een
radicale breuk met het
verleden. We zullen in
onze hoofdstad rijtuigen
introduceren met een
vernieuwde look en met
een groot surplus aan
comfort. Zo dragen wij ons steentje bij
aan de evolutie van het stadsbeeld.
Intelligente oplossingen aan onze klanten
aanreiken binnen hun budgettaire mogelijkheden:
daar gaan wij voor. En er is nog
zoveel te doen! Ik ben hier nu vijf jaar aan
de slag. Voorheen werkte ik in de automobielsector.
Wel, in deze branche ontwaar
ik veel meer boeiende uitdagingen, veel
meer mogelijkheden ook. Daarvoor is creativiteit
en intelligentie nodig.”
Wordt er ook rekening gehouden met
de milieuproblematiek?
“Milieuvriendelijkheid speelt onmiskenbaar
een steeds grotere rol. Recyclage
Techno
van onderdelen is een belangrijk thema,
maar ook op het vlak van verven houden
we rekening met het milieu. Dat houdt in
dat we zoveel mogelijk proberen te werken
met watergedragen verven. Voorts
houden we steeds de omgeving waarin
onze voertuigen zullen rijden in het achterhoofd.
De trams voor Brussel zullen
bijvoorbeeld merkelijk minder geluid produceren
dan de huidige exemplaren.”
Voelt u zich trots, wanneer u in een
door Bombardier vervaardigde trein
of tram zit?
“Ja, toch wel. De
reiziger is er zich
waarschijnlijk
meestal niet van
bewust wie de producent
is van het
rijtuig waarin hij zit,
maar ik herken
natuurlijk meteen een Bombardier-product.
En ja, als ik in zo'n dubbeldekstrein
zit of als ik in Groot-Brittannië zo'n Virgintrein
zie, die we mee hebben geproduceerd,
dan voel ik het kriebelen. Ik kijk ook
erg uit naar het moment dat de nieuwe
trams door Brussel zullen sporen. Het verschaft
me telkens weer een voldaan
gevoel, als ik zie hoe we met Bombardier
het openbaar vervoer telkens een tikkeltje
aangenamer maken.”
Jeroen MARIS
DECEMBER 2005 11 I-mag

Techno
Blijvend innoveren om de beste te blijven
I-mag 12
Interview met JP Tanghe - Barco
KORTRIJK. Het West-Vlaamse Barco is bekend van display- en visualisatietechnieken. Het
Kortrijkse bedrijf is onder andere actief in de medische beeldvorming, in defensie en veiligheid,
verkeerscontrole, media, evenementen, digitale beelden, presentatie, simulatie en virtuele realiteit.
Meer nog: Barco is wereldleider in bepaalde professionele markten. Het bedrijf stelt wereldwijd
zowat 4.300 mensen te werk en het draagt innovatie en research and development zeer hoog in
het vaandel. We wilden weleens weten hoe Barco erin slaagt om zich op die koppositie te handhaven
en hoe het erin slaagt om blijvend te innoveren. JP Tanghe, president corporate communication
and investor relations, gaf ons tekst en uitleg bij de gedrevenheid naar voortdurende innovatie
van Barco en de markten waar het bedrijf het best in thuis is.
DECEMBER 2005
U2 - Vertigo Tour 2005

Barco telt in grote lijnen
vijf belangrijke
divisies: BarcoView,
Media & Entertainment,
Presentation &
Simulation, Control
Rooms en BarcoVision.
BarcoView legt zich
vooral toe op medische
beeldvorming, avionics,
verkeerscontrole,
defensie en veiligheid.
Met Media en
Entertainment verzeilen
we bij - de naam
zegt het zelf - evenementen,
concerten,
media en digitale bioscoop.
Ook Presentation and Simulation
spreekt voor zich. Broadcasting, verkeer
en bewaking vinden we bij de divisie
Control Rooms en met BarcoVision
komen we op het terrein van textiel en
plastic.
Barco kwam laatst in het nieuws
dankzij U2 en Robbie Williams. Hoe
moeten we dat begrijpen?
"Dat zijn referenties die mooi meegenomen
zijn, maar we doen het nu niet precies
voor U2 of Robbie Williams. De markt
van popconcerten is wel een van de markten
die heel goed zichtbaar is voor een
groter publiek. De meeste van onze producten
zijn weinig zichtbaar voor de consument.
En toch: je wordt dagelijks geconfronteerd
met Barco, maar je weet het
niet. Design van auto's gebeurt bijvoorbeeld
vaak met een Barco virtual reality
JP Tanghe - Barco
systeem. Als je vliegt,
wordt je vlucht gecontroleerd
door Barco-apparatuur.
Je kan geen stap
buiten je deur zetten, of
je wordt geconfronteerd
met Barco. Denk bijvoorbeeld
maar aan de medische
wereld, al is het voor
de patiënt ook daar niet
echt zicht- of voelbaar. Je
ontmoet Barco constant,
maar er zijn maar een
paar toepassingen waar
je dat ook ziet. In markten
waar materiaal van ons
verhuurd wordt, hebben
we wereldwijd 40%
marktaandeel. In popconcerten is dat
zelfs 70% marktaandeel. En dat is natuurlijk
een prachtige referen-
tie, temeer daar de mensen
uit die wereld altijd
het allernieuwste willen.
Bijvoorbeeld U2 wil altijd
iets dat nooit eerder
gebruikt is geweest."
Productbekendheid
Is het niet frustrerend voor jullie
research and development en voor
jullie medewerkers dat de meeste van
jullie producten weinig of niet bekend
zijn?
"Dat is natuurlijk een keuze. Als je business
to business werkt, dan is het product
niet altijd even zichtbaar, maar wij zorgen
wel voor een goeie communicatie met de
Techno
buitenwereld. We geven heel veel persberichten
uit. We zorgen ervoor dat de algemene
pers en de financiële pers heel goed
op de hoogte zijn. Kortom, we doen veel
aan communicatie, maar we zijn natuurlijk
niet zo zichtbaar als een automerk of een
ander gebruiksvoorwerp. We hebben geen
consumentenproducten. Frustrerend is
dat niet echt, want als je ervoor zorgt dat
de mensen in elk van je markten bij een
probleem onmiddellijk aan Barco moeten
denken, dan zit je goed. Degenen die moeten
beslissen over aankopen, moeten ons
kennen. Vraag het aan om 't even welke
dokter in een ziekenhuis waar ook ter
wereld: die zal Barco kennen, hoor. In de
medische markt is er een evolutie aan de
gang van foto's naar digitale beelden.
Barco heeft daar wereldwijd een goeie
50% marktaandeel. Dat is in feite fenomenaal
veel voor een
Belgisch bedrijf. In
ongeveer elk van
die markten zijn
we, op een paar
uitzonderingen na,
nummer één. Op
die manier kunnen we van die beperkte
markten toch voldoende marktaandeel
nemen om zo onze innovatie voortdurend
mogelijk te maken."
De meeste van onze
producten zijn weinig
zichtbaar voor de
consument.
Innovatie
Heeft Barco zijn vooraanstaande
positie te danken aan voornamelijk
innovatie?
"Voor Barco is innovatie natuurlijk heel
belangrijk. Barco zit in een hightechomge-
VR Oil & Gas - Calgary Helisim Flight Simulator
DECEMBER 2005 13 I-mag

Techno
ving. De hightechmarkten waarop wij ons
toeleggen zijn heel gespecialiseerde
markten. Allemaal business-to-business,
geen consumer. En die heel gespecialiseerde
markten in visualisatie zijn door
hun specialisatie per definitie kleine
markten. Dat betekent dat we daar voldoende
aandeel in de markt moeten hebben
om er voldoende return te krijgen voor
onze eigen investeringen in research and
development. Dus moeten we er altijd
naar streven om nummer één te zijn en
nummer één zijn, dat doe je in de eerste
plaats door heel sterk innovatief te zijn.
Als je in een kleine markt de eerste bent
die met iets nieuws afkomt, dan kun je
daar een groot stuk van die markt gaan
pakken. Heel simpel gezegd is dat voor
een stuk ook wel onze strategie. Barco
besteedt tussen de 10 à 12 procent van de
omzet aan research and development of in
totaal zowat 70 miljoen euro in bijvoorbeeld
2004."
Hoe slaagt een bedrijf erin om zijn
mensen te blijven motiveren om te
innoveren?
"Je moet er in de eerste plaats voor zorgen
dat je mensen heel goed de markten
kennen. Innovatie is eigenlijk oplossingen
bedenken voor problemen die een klant
pas morgen heeft, maar die er nu nog niet
zijn. Dus je moet heel goed weten hoe elk
PSA France
I-mag 14
van je markten loopt, wat daar belangrijk
is. Zo kun je bedenken wat er moet worden
gemaakt. Daarvoor moet je ook een heel
gericht human resources beleid voeren,
waarbij je mensen zoekt die dus heel
gericht die markten kennen en hen anderzijds
heel doorgedreven een opleiding
geven. En dan zeker ook voor je mensen in
research and development, want zij zijn
bezig in markten waarvoor je eigenlijk niemand
aangeleverd krijgt vanuit het onderwijs.
Voor heel specifieke markten moet je
heel specifieke opleidingen voorzien.
Door telkens voor te zijn met oplossingen,
kun je binnengeraken in markten en zo
pak je een belang-
rijk deel van de
markt in vóór je concurrenten
dat kunnen
doen. Onze producten
moeten iets
extra's bieden dan
die van de concurrenten. Dat kan bijvoorbeeld
gaan over de duurzaamheid van
onze producten, bijvoorbeeld in de verhuurmarkt."
Spectaculair
De producten van Barco zijn niet
alleen innovatief. Ze zijn de anderen
een stapje voor, maar ze hebben ook
spectaculaire aspecten?
"Heel zeker. Wij maken bijvoorbeeld visualisatiesystemen
voor simulatoren voor
luchtvaart, voor defensietoepassingen,
voor treinbestuurders en zo meer. Auto's
worden vandaag ontworpen op de grootte
van de auto in 3D met sensoren en projectoren.
Wij leveren daarvoor de visualisatiesystemen
aan en dat is vrij spectaculair,
hoor. In een ruimte met zes schermen
zitten ze virtueel in de auto en ontwerpen
ze de auto rond zich.
Of neem nu de olie- en gasboringen. Voor
je ergens begint te ontginnen, moet je
weten of de plek rendabel is voor ontginning.
Dat kan door een testboring, maar
dat is heel duur. Wat hebben wij gedaan?
We zetten daar een scherm. De klant
geeft alle geologische data in de software
in en je boort dan in feite op het scherm
van in je bureau. Dat biedt onze klanten
een zeer hoge return on investment. Wij
stappen dan ook naar onze klanten met
een studie van hun return on investment,
als ze overwegen onze producten te
kopen.
Of de controlekamers voor bewaking of
voor nutsvoorzieningen zoals olie, gas of
elektriciteit. Het grootste scherm dat we
tot nu toe geleverd hebben, is 334 m 2 groot.
Bij Telkom South Africa in Pretoria zorgen
284 projectoren ervoor dat je één beeld
DECEMBER 2005
krijgt van zowat 80 meter lang en een
goeie vier meter hoog. Dat is indrukwekkend,
hoor. "
Knowhow
Innovatie is eigenlijk
oplossingen bedenken voor
problemen die een klant
pas morgen heeft.
Elk van jullie vijf divisies heeft zijn
eigen research and development,
maar wordt de knowhow
doorgegeven?
"Strategisch gaan we wat innovatie
betreft, altijd proberen de eerste te zijn
om iets te doen, maar ten tweede gaan we
er ook voor zorgen dat we de knowhow die
we opdoen in een
bepaalde markt ook
zoveel mogelijk
kunnen gebruiken
in een andere markt
en bij andere toepassingen.
Zo laten
we het werk van onze research and development-afdeling
nog beter renderen. We
zijn bijvoorbeeld begonnen met de visualisatie
van vluchtsimulatie. Dat gebruiken
we dus ook om andere dingen te doen
zoals opleiding van luchtverkeersleiders,
voor artillerietraining, voor konvooibegeleiding.
De toepassingen zijn legio. Zo
zijn bijvoorbeeld ook alle digitale planetaria
ter wereld van Barco, maar we gebruiken
die knowhow ook voor andere driedimensionale
toepassingen, zoals 3D-films
of virtuele bezoeken aan gebouwen of
monumenten. Dat wordt ondertussen
meer en meer gekocht om monumenten te
gaan bezoeken zonder dat er schade aangericht
wordt of zonder dat er sleet komt
aan bijvoorbeeld vloeren. Je gaat een
monument dus gewoon virtueel bezoeken.
We hebben zo'n installatie gemaakt voor
de Verboden Stad in Peking. Je bezoekt op
die manier de Verboden Stad en je ziet
daar dingen die je anders nooit te zien zou
krijgen, omdat bezoekers er eenvoudigweg
niet eens binnenmogen.
Wij zoeken met onze innovatie telkens
nieuwe toepassingen. Je moet goed zijn,
je moet je markten kennen en je moet heel
goeie, creatieve ingenieurs hebben op je
research and development."
Als er voortdurend wordt vernieuwd,
dan heeft dat ook impact op jullie
aanbod van producten?
"Om de twee jaar is 60% van onze productenportefeuille
nieuw. Om de drie jaar is
alles vernieuwd. Zestig procent van wat
we vandaag aanbieden, bestond twee jaar
geleden niet. We zorgen er ook voor dat
onze producten in de hoogst mogelijke
mate upgradeable zijn, zodat onze producten
blijvend bruikbaar zijn. Heel wat

van onze markten zijn continumarkten,
waar je het niet kunt maken dat een product
tijdelijk niet functioneert. We maken
dus heel degelijk, duurzaam en betrouwbaar
materiaal. In controlekamers, vluchtcentra,
defensiekringen, enz. moeten onze
producten continu kunnen werken. Daar
mag het niet gebeuren dat een product
defect geraakt of tijdelijk buiten gebruik
geraakt. Klanten met bijvoorbeeld controlekamers
kunnen bij ons een contract
ondertekenen waarbij wij hun apparatuur
van op afstand volgen en proactief die
producten onderhouden. Dat is de service
die wij hen bieden. In bepaalde markten
mogen producten gewoon niet in panne
vallen."
Creativiteit en motivatie
Gaat u zelf op zoek naar heel goeie,
creatieve ingeni-
eurs?
"Ja, maar daarvoor
heb je ook een heel
sterke human
resources-afdeling
nodig. We krijgen natuurlijk ook heel wat
goeie mensen binnen door overname van
andere bedrijven, want als we bedrijven
overnemen, dan is dat vaak precies vanwege
de producten die ze er maken. En als
een bedrijf goede producten maakt, dan
beschikt het vaak ook over goede, creatieve
ingenieurs. Op 4.300 werknemers zijn
er bijna 900 mensen in research and development.
Dat is 20%. Die zitten in Europa,
Azië en Amerika. In België zitten er op
vandaag zowat 400 ingenieurs bij research
and development bij Barco. In de afdelingen
buiten België nemen we voornamelijk
lokale mensen aan. Als je de markt goed
Medical Imaging
Barco heeft het voordeel
dat het al van in 1989 in
China aanwezig is met
eigen vestigingen.
wil leren kennen, moet je lokale mensen
nemen. Romeinen in Rome en Walen in
Wallonië. Die kunnen spreken met hun
eigen mensen en die verstaan hun eigen
mensen. Die kennen de cultuur. En dat is
heel belangrijk. We hebben niet echt
'nerds' nodig. We willen mensen die met
hun twee voeten in de realiteit staan en
daar ook voeling mee houden. Daarom
zorgen we er ook voor dat onze ingenieurs
ook klantencontacten onderhouden. En ze
leren uiteraard ook veel van elkaar, want
ze zitten ook heel veel samen."
Waar halen jullie ingenieurs de
gedrevenheid om aan de top te blijven
inzake innovatie?
"Het is allemaal heel uitdagend. Je geeft
je ingenieurs de kans om echt met creatieve,
nieuwe dingen - never made before -
bezig te zijn. Voor
een ingenieur - dat
is toch onze ervaring
- is dat zelfs
nog belangrijker
dan de vergoeding
die er tegenover
staat. Het goede nieuws is ook wel dat wij
in de visualisatie zitten. En visualisatie is
niet meer weg te denken in onze maatschappij.
Alles wordt zo complex dat het
alleen nog te vatten valt, als het in beeld
kan worden gebracht.
En er is natuurlijk ook nog het maatschappelijk
nut van wat we creëren. Door bij
beeldvorming in ziekenhuizen een visualisatie
te maken waarbij dokters als het
ware door je lichaam kunnen wandelen
met een driedimensionaal beeld kan een
dokter veel sneller en veel accurater
tewerk gaan. De dokter wordt productiever.
Hij maakt minder fouten, heeft minder
Techno
bedden nodig in ziekenhuizen, moet wellicht
minder medicatie voorschrijven,
omdat hij gerichter kan werken, enz. Op
die manier doen we ook iets aan de vermindering
van de kosten voor de gezondheidszorg
en leveren we nuttig werk voor
de maatschappij."
Nieuwe markten
Barco is actief in vijf verschillende
divisies, maar het richt zich
wereldwijd ook op verschillende
afzetmarkten?
"Ongeveer 45% van onze markt bevindt
zich in Europa, het Midden-Oosten en
Afrika, 35% in (Noord-)Amerika en 20% in
Azië met Nieuw-Zeeland en Australië
erbij. Maar we zien de laatste paar jaren
dat Europa achterblijft. Vorig jaar groeide
Amerika met 14%, Azië met 32% en
Europa met 3%. Europa blijft daar dus duidelijk
achter en de grootste groei zit zeker
in Azië met China en India als heel grote
trekkers. China is wel de uitschieter.
Barco heeft wel het voordeel dat het al van
in 1989 in China aanwezig is met eigen
vestigingen."
Zijn wij belangrijk voor China of is
China belangrijk voor ons?
"Dat is wederzijds. Wij bieden knowhow
en kennis die ze nog niet hebben. Wij
investeren daar en zij bieden ons een
nieuwe afzetmarkt. Wij zijn ook wel afzetmarkt
voor hun bedrijven, maar met rasse
schreden evolueren we naar een relatie
van gelijkwaardigheid op het niveau van
partnerschap."
Onlangs kreeg Barco de AV award.
Hoe belangrijk zijn dergelijke prijzen?
"In het specifieke geval van de AV award
bijvoorbeeld ging het over de beeldenmuur
die U2 gebruikte tijdens hun Vertigotour.
Zulke prijzen zijn heel belangrijk in
de markt. Niet voor u en mij, maar de mensen
in onze markten zien dat wel. Dat versterkt
ons imago van vernieuwer en
marktleider. We spelen daar natuurlijk ook
op in met onze communicatie voor het
brede publiek, want als je daar wat ruchtbaarheid
aan geeft, dan vergemakkelijkt
dat wel de taak van onze human resources-afdeling.
Door zulk goed nieuws kunnen
zij makkelijker nieuwe mensen aantrekken,
want iedereen wil wel werken
voor een succesrijk bedrijf."
Luc VANDER ELST
DECEMBER 2005 15 I-mag

Techno
Heeft onze industrie in 2025
nog voldoende ingenieurs?
Elk jaar bij de aanvang van het academiejaar kijkt de industrie
met belangstelling uit naar het aantal nieuwe studenten
dat voor de studies van industrieel of burgerlijk ingenieur
kiest. Die belangstelling is niet zomaar een fait divers, wel
een ernstige bekommernis. Wil de Vlaamse economie overleven,
dan moet ze omgevormd worden tot een kenniseconomie
en daarvoor zijn er veel wetenschappers, onderzoekers,
ingenieurs en technici nodig. Belangrijk daarbij, zoniet cruciaal,
is het aantrekken van ingenieurs. De Europese
Commissie gaat ervan uit dat er tegen 2010 maar liefst 700.000
wetenschappers in de EU nodig
zijn. Voor ons land wordt een aantal
van 20.000 vooropgesteld. Hoe
� Van onze hoofdredacteur
men dat heeft berekend, is niet
Ingenieurs zijn sinds decennia de drijven-
bekend, maar allemaal zullen ze de kracht achter de technologische ver-
volgens de Vlaamse regering in nieuwing. Ze zorgen voor de creatie en
het hoger onderwijs, in de privésector
of in onafhankelijke onder-
productie van kennisintensieve goederen.
Maar het veiligstellen van de concurrentiepositie
op wereldschaal wordt almaar
zoeksinstellingen aan de slag moeilijker. Terecht roept men dan ook alle
kunnen. Het onderzoek dat vol- hens aan dek en kan de roep naar meer
gens de regering vandaag te wei-
ingenieurs niet luid genoeg weerklinken.
Er is dus nood aan heel wat goedopgeleinig
in economische activiteiten de ingenieurs. Dat onze opleidingen
resulteert, moet een hefboom vor- goedopgeleide ingenieurs opleveren,
men voor onze economie.
staat buiten kijf. Maar evenzeer staat het
vast dat er te weinig ingenieurs worden
opgeleid. Het aantal nieuwe inschrijvingen
voor industrieel en burgerlijk ingenieur
baart trouwens zorgen voor de toekomst
van het bedrijfsleven.
Dit jaar is er een status-quo ten opzichte
van vorig academiejaar. Men zou dat kunnen
interpreteren als een ombuiging van
de jarenlang dalende trend. Een hoopvol
perspectief? Maar een nuchtere analyse
van de evolutie lijkt ons meer op zijn
plaats dan de bouw van een luchtkasteel.
I-mag 16
In 1987 schreven er zich aan de Vlaamse
hogescholen 5.000 eerstejaarsstudenten
in voor industrieel ingenieur. Dat was toen
het hoogste aantal ooit. In 2005 waren het
er nog 2.000 en dat aantal blijft al twee
opeenvolgende academiejaren stabiel.
DECEMBER 2005
In 1987 schreven er zich ook 850 burgerlijk
ingenieurs in aan de Vlaamse universiteiten,
inclusief de ingenieurs-architecten.
Voor het lopende academiejaar noteerde
men 1.375 nieuwe inschrijvingen: 525 meer
dan in 1987 en een lichte stijging ten
opzichte van vorig academiejaar.
Het algemeen resultaat is nochtans niet
rooskleurig. Gedurende een periode van
nauwelijks 20 jaar schreven er zich aan de
hogescholen en aan de ingenieursfaculteiten
2.475 eerstejaarsstudenten industrieel
én burgerlijk ingenieurs minder in.
Als die trend zich zou doorzetten, dan zou
Vlaanderen in 2025 nog zowat 1.000 eerstejaarsstudenten
industrieel én burgerlijk
ingenieur tellen. Of dat laag aantal er
ooit komt, blijft een open vraag. De lichte
ombuiging in positieve zin van het aantal
nieuwe inschrijvingen dit academiejaar is
al met al een matige opsteker.
Maar de bezorgdheid van de industrie
blijft en men mag ze niet lichtzinnig wegwuiven,
want die industrie stelt immers 70
procent van de industrieel ingenieurs te
werk. Als het aantal industrieel ingenieurs
dat afstudeert aan de 14 departementen
van de hogescholen in Vlaanderen op een
gelijkaardige manier blijft dalen zoals het
dat de voorbije twee decennia deed, dan
betekent zulks dat er in 2025 circa 300
nieuwe Vlaamse industrieel ingenieurs de
overstap kunnen maken van onderwijs
naar industrie. Dat is hetzelfde aantal als
in de jaren vijftig: een weinig bemoedigende
prognose, al blijft de toekomst vaak
onvoorspelbaar.
Het aanzwengelen van de belangstelling
voor de studies voor ingenieur is een taak
die de VIK op zich heeft genomen. Ze doet
dat samen met de hogescholen, de
beroepsvereniging van de burgerlijk ingenieurs
KVIV, de ingenieursfaculteiten en
de Franstalige collega's. Maar zonder de
steun van de overheid en de industrie zelf
blijft het een moeilijke opgave. Samen de
krachten bundelen en de jongeren aanmoedigen
is dan ook een dringende noodzaak.
Ing. Noël LAGAST

Aan het verleden kan niemand iets veranderen;
Het heden trachten we wat bij te sturen;
Maar de toekomst ligt voor iedereen open!
De redactie hoopt u volgend jaar opnieuw te
mogen dienen met een I-Mag waar u naar
uitkijkt.
In afwachting van het volgende nummer wensen
we onze talrijke lezers alvast een aangenaam
jaareinde en een voorspoedig nieuw jaar 2006 toe!
> Zaterdag 14 januari 2006 Afdeling Limburg
Nieuwjaarsreceptie en uitreiking Paul Donners-prijs
Academiezaal, Sint-Truiden, 19.00 uur
> Zondag 15 januari 2006 Afdeling Antwerpen
AKO-nieuwjaarsconcert en -receptie
DeSingel, Antwerpen, 11.00 uur
> Vrijdag 20 januari 2006 VIK Nationaal
Nationale VIK-nieuwjaarsreceptie en uitreiking Tech-Art prijs
KBC-Antwerpen, 19.00 uur
> Zondag 22 januari 2006 Afdeling Oost-Vlaanderen en Waasland
Nieuwjaarsconcert en -receptie
Aula Universiteit Gent, 10.00 uur
> Vrijdag 20 januari 2006 Afdeling Leuven
Nieuwjaarsreceptie
Netwerk
IN DE KIJKER
Ing. Noël Lagast
Hoofdredacteur I-Mag ONZE BESTE WENSEN VOOR 2006!
De boog moet niet altijd gespannen staan
De nieuwjaarsrecepties bij onze VIK-afdelingen
DECEMBER 2005 17 I-mag

Netwerk
NIEUWS v/d AFDELINGEN
ZUID-WEST-VLAANDEREN
ENTERPRISE … WHERE VIKJ HAS NOT YET GONE BEFORE…
COOPMAN LIFTEN: WE LIFT YOU UP
maandag 6 maart 2006
Onder het motto “Enterprise … where VIKj has not yet gone before
…” willen wij, VIK-jongeren Zuid-West-Vlaanderen, dit werkjaar
onze aandacht vestigen op bedrijven in de streek. En hoe beter
een bedrijf leren kennen dan via een bedrijfsbezoek?
Coopman liften, een gevestigde waarde in de liftenwereld, is een
op en top Belgisch bedrijf dat nog steeds voor 100% in handen is
van de familie Coopman. Het kan als grootste 'onafhankelijke'
liftproducent van België
beschouwd worden.
Sinds de jaren '90 is Coopman
liften uitgegroeid tot een nationale
speler met uitlopers naar
het buitenland. Jaarlijks worden
ongeveer 450 liften geproduceerd
en geplaatst: de personenliften,
autoliften, ziekenhuisliften
of goederenliften
worden zowel hydraulisch als
elektrisch aangedreven en/of ze
werken zonder machinekamer.
Doorgedreven productontwikkeling
en opleidingen zorgen
ervoor dat het bedrijf nauw aansluit
bij de laatste technologische
ontwikkelingen.
Coopman liften produceert zijn
liften nog steeds in België, meer
bepaald in Kuurne. De
Coopman Groep telt momenteel
205 medewerkers. Sinds enkele jaren beperkt Coopman liften zich
niet meer alleen tot kleine projecten. Zo werden er onlangs nog 22
liften geïnstalleerd in het nieuwe justitiepaleis in Antwerpen.
Het bezoek is een unieke kans om van dichtbij kennis te maken
met een liftenbedrijf (uniek in België!) in volle expansie.
� PRAKTISCH �
Plaats: Coopman liften nv, Heirweg 123, Kuurne.
Ontvangst in de toonzaal Heirweg 84
(op aanvraag kan plannetje bezorgd worden).
Datum: maandag 6 maart 2006 om 18.30 uur.
Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 1 maart 2006.
Referte: BBZWV10306.
Het aantal deelnemers is beperkt! Bij inschrijving dient ook
het bedrijf van tewerkstelling en de functie vermeld te worden.
I-mag 18
DECEMBER 2005
CABARET: KOMMIL FOO “SPAAK”
vrijdag 7 april 2006
De nieuwe voorstelling van de broers Walschaerts: zoals steeds
een bad in de tragiek van het alledaagse. De hilarische tragiek
wel te verstaan, want bij niemand ligt de grap en de traan zo dicht
bij elkaar als bij Kommil Foo. Alles loopt spaak: de liefde, het
leven en uiteindelijk de voorstelling zelf. De broers combineren
een enorme muzikaliteit met een erg lijfelijke manier van vertellen
en acteren. Het aantal kaarten is beperkt. Wacht dus niet te
lang om een plaatsje te reserveren!
� PRAKTISCH �
Plaats: CC Guldenberg, Wevelgem.
Datum: vrijdag 7 april 2006, ontvangst om 19.45 uur.
Aanvang om 20.15 uur.
Kostprijs: 12 euro voor VIK-leden en partner;
niet-leden betalen 15 euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk
tot woensdag 5 april 2006.
Referte: CAZWV10406.
KALENDER 2005 - 2006
ZUID-WEST-VLAANDEREN
11.12.2005 VIK-happening, CC Guldenberg, Wevelgem
(i.s.m. de Afdeling Noord-West-Vlaanderen)
06.03.2006 Bezoek liften Coopman, Kuurne, 18.30 uur
07.04.2006 Cabaret: Kommil Foo "Spaak",
Wevelgem, 20.15 uur
24.06.2006 Barbecue
Inschrijven voor alle activiteiten:
ing@vik.be
tel.03 259 11 00 - fax 03 259 11 01
NOORD-WEST-VLAANDEREN
KALENDER 2005 - 2006
NOORD-WEST-VLAANDEREN
11.12.2005 VIK-happening, CC Guldenberg, Wevelgem
(i.s.m. de Afdeling Zuid-West-Vlaanderen)
22.04.2006 Bezoek Radiotoren, Wingene-Ruiselede
Inschrijven voor alle activiteiten:
ing@vik.be
tel.03 259 11 00 - fax 03 259 11 01

NIEUWS v/d AFDELINGEN
OOST-VLAANDEREN
NIEUWJAARSCONCERT EN -RECEPTIE
zondag 22 januari 2006
De VIK-afdelingen Oost-Vlaanderen en Waasland en de
Universitaire Kring Industrieel Ingenieurs nodigen u, in samenwerking
met de departementen Industriële en Biotechnologische
Wetenschappen van de Hogeschool Gent en het departement
Industriële Wetenschappen van de KaHo Sint-Lieven, uit op een
nieuwjaarsconcert en -receptie op zondag 22 januari 2006.
Fiocco is een strijkersensemble dat musici na hun studies aan de
academie bijeen wil brengen. Fiocco is Italiaans voor sneeuwvlokje,
maar het verwijst ook naar een 18de-eeuwse familie van
componisten uit Brussel en Antwerpen. Het ensemble wil een
kristalheldere en trouwe klank brengen.
Samen musiceren onder professionele leiding met degelijke en
verantwoorde uitvoeringen is hun hoofddoel. Daarbij wordt geen
enkele stijlperiode uitgesloten, zodat dit ensemble al op korte tijd
een zeer gevarieerd repertorium heeft opgebouwd.
Het strijkersensemble Fiocco staat onder de leiding van Maurice
Maris. Kristien Roland en Luc Beke, violen.
� PRAKTISCH �
Plaats: Aula Universiteit Gent, Volderstraat 9, Gent.
Datum: zondag 22 januari 2006 om 09.30 uur.
Kostprijs: gratis voor genodigden, leden VIK en partner
- mits tijdige inschrijving.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat Afdeling
Oost-Vlaanderen, http://users.skynet.be/vik-ovl/concert_in.htm.
KALENDER 2006
OOST-VLAANDEREN
22.01.2006 Nieuwjaarsconcert- en aperitief,
Aula universiteit, Gent, 10.00 uur
(i.s.m. afd. Waasland)
27.01.2006: Hoe zelf wijn maken, Gent, 20.00 uur
18.02.2006: Renovatie stadsfeestzaal, Antwerpen, 15.00 uur
25.02.2006: Skinamiddag, Komen, 14.00 uur
15.03.2006: Lasershooting, Gent, 19.30 uur
18.04.2006: Paintball, Eeklo, 20.00 uur
Inschrijven voor alle activiteiten:
ing@vik.be
tel.03 259 11 00 - fax 03 259 11 01
PROVINCIEHUIS IN GENT
zaterdag 4 maart 2006
Netwerk
WAASLAND
Op zaterdag 4 maart 2006 brengen we een anderhalf uur durend
bezoek aan “ons” provinciehuis in Gent. Na een ontvangst met
koffie krijgen we een korte introductiefilm. Daarna volgt een toelichting
rond de werking van het provinciebestuur en een uiteenzetting
over de geschiedenis van het provinciehuis. Tijdens de
daaropvolgende wandeling doorheen het provinciehuis worden
de beschikbare zalen bezocht en krijgen we toelichting bij de
kunstwerken.
Elke bezoeker krijgt bij het einde van het bezoek een documentatiemap.
� PRAKTISCH �
Plaats: Provinciehuis, Gouvernementstraat
(zijstraat van de Voldersstraat) 1 in Gent.
Datum: zaterdag 4 maart 2006. Verzamelen om 10 uur;
aanvang bezoek om 10.15 uur.
Kostprijs: gratis voor VIK-leden; niet-leden betalen 5 euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat tot 15 februari 2006.
Referte: BBWLD10306.
KALENDER 2006
WAASLAND
22.01.2006 Nieuwjaarsconcert- en aperitief,
Aula universiteit, Gent, 10.00 uur
(i.s.m. afd. Oost-Vlaanderen)
16.02.2006 Lezing: Tyco brandbeveiliging
04.03.2006 Bezoek provinciehuis, Gent, 10.00 uur
23.03.2006 Lezing: Safety integrity levels
08.04.2006 Wandeling, verdronken land van Saeftinghe
01.06.2006 Algemene statutaire ledenvergadering
Inschrijven voor alle activiteiten:
ing@vik.be
tel.03 259 11 00 - fax 03 259 11 01
ANTWERPEN
26STE AKO NIEUWJAARSCONCERT MET RECEPTIE
zondag 15 januari 2006
Het Antwerps Kultureel Overleg (AKO), waarbij ook de VIK is
aangesloten, organiseert op zondag 15 januari 2006 in de Singel in
Antwerpen voor de 26ste keer zijn traditioneel nieuwjaarsconcert
met bijbehorende receptie.
DECEMBER 2005 19 I-mag

NIEUWS v/d AFDELINGEN
� PROGRAMMA �
� Vlaamse Leeuw
� Ouverture tot "Die Fledermaus" van Johann Strauss
� Concertante "Ah se in ciel" van Wolfgang Amadeus Mozart
� Diabelli Veränderungen van Luc Van Hove
� Concertante symfonie voor hobo, hoorn en orkest van
Wolfgang Amadeus Mozart
Solisten voor concertante symfonie:
Hobo - Jeroen Soors / Klarinet - Yukiko Imada
Fagot - Jonas Coomans / Hoorn - Elke Peeters
Presentatie: Lotte Marien
Netwerk
Uitvoerders: Symfonieorkest Conservatorium Antwerpen
onder leiding van Dirigent Ivo Venkov
� PRAKTISCH �
Plaats: DeSingel, Desguinlei, Antwerpen.
Datum: zondag 15 januari 2006 om 11 uur.
Kostprijs: 25 euro per persoon te betalen op rek.nr.
406-0098501-56 van de VIK Wommelgem, met vermelding
“AKO nieuwjaarsconcert 2006”. Eerst telefonisch inschrijven
(03 259 11 19), nadien de betaling verrichten.
De toegangskaarten worden verstuurd begin januari 2006.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: CAAWN10106.
STOKERIJ DE BEUKELAER
vrijdag 17 februari 2006
Rondleiding van ongeveer tweeëneenhalf uur in de stokerij die in
2002 een grondige opfrisbeurt kreeg. Tijdens de rondleiding krijgt
u een algemeen historisch overzicht van het bedrijf en van de
familietraditie, gevolgd door een bezoek aan de stokerij zelf.
Daarna volgt er een filmvoorstelling die een algemeen beeld
geeft over het productieproces vroeger.
Het bezoek wordt afgerond met twee degustaties en een mogelijkheid
tot aankoop (zonder verplichting) van de producten De
Beukelaer.
� PRAKTISCH �
Plaats: Stokerij De Beukelaer, Haantjeslei 132, Antwerpen.
Datum: vrijdag 17 februari 2006 om 13.30 uur.
Kostprijs: 1,50 euro per persoon voor VIK-leden;
niet-leden betalen 2,50 euro (ter plaatse).
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: BBAWN10206.
ACHTER DE SCHERMEN VAN DE ZOO VAN ANTWERPEN
zondag 26 maart 2006
Een bezoek achter de schermen dat de hele Zoo-infrastructuur
belicht. Een kijkje in de dienstingangen, de keukens, de filterzalen,
… Kortom: overal waar de gewone bezoeker nooit toegang
krijgt. Alle vragen over de dagelijkse werking van een dierentuin
I-mag 20
DECEMBER 2005
met 6.000 dieren krijgen een antwoord. Wat
eten die dieren, waar halen de verzorgers al het
voedsel vandaan, wat met zieke dieren, wat is
een stamboek en hoe werkt dat? Omwille van
de veiligheid kunnen kinderen niet deelnemen.
� PRAKTISCH �
Plaats: Zoo, Koningin Astridplein 26, Antwerpen.
Samenkomst om 13 uur achter kassa/verkooppunt.
Datum: zondag 26 maart 2006 om 13 uur.
Kostprijs: Volgens normaal tarief aan de kassa van de zoo.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Als u na het inschrijven
toch belet bent, gelieve ons tijdig te verwittigen. Het bezoek is
bestemd voor volwassenen (vanaf 16 jaar) en eventueel kinderen
vanaf 12 jaar die hun ouders vergezellen. Het aantal deelnemers
is beperkt tot 40 personen (twee groepen).
Referte: BBAWN10306.
RUIEN ANTWERPEN
zondag 21 mei 2006
Via de ruien maken we een ondergrondse wandeling van 1,6 km
door het historische riolennet van Antwerpen. Voor stank hoeft u
niet te vrezen, want door een ingenieus afscheidingssysteem
komt u op het hele traject geen druppel rioolwater tegen, maar
aan regenwater is er geen gebrek.
Het ruienbezoek is een ruige tocht. Bereid u dus voor op een stevige
en modderige wandeling. U krijgt wel een uitrusting ter
beschikking: laarzen, beschermende broek en jas, zaklamp en een
draagtasje om de eigen schoenen in mee te nemen. Het pak mag
u houden, maar de laarzen en de zaklamp levert u in bij het einde
van de wandeling. Als garantie voor de laarzen en de zaklamp
vraagt men u uw identiteitskaart of een persoonlijk waardevol
document te overhandigen in het ruihuis. Trek makkelijke kledij
aan (liefst geen rok), neem extra sokken mee en hou er rekening
mee dat er in de ruien een constante temperatuur heerst van 13
tot 16° Celsius. Tijdens de tocht neemt u alles mee: voorzie dus
een tas voor uw persoonlijke spullen. Na de ondergrondse wandeling
is er een pauze. Consumpties zijn voor eigen rekening. De
ruienwandeling is niet geschikt voor kinderen, jonger dan 12 jaar.
Het is verboden foto-, film-, video- of geluidsopnames te maken.
Totale duurtijd: 3 uur.
� PRAKTISCH �
Plaats: Suikerrui 21, Antwerpen.
Datum: zondag 21 mei 2006 om 09.15 uur.
Kostprijs: 12,00 euro per persoon voor VIK-leden; niet-leden
betalen 18,00 euro. Inschrijven op het VIK-secretariaat, daarna
betaling doen op rek. nr 414-3146851-13 van de VIK-afdeling
Antwerpen met vermelding van naam, aantal deelnemers en
“Rui Antwerpen”.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Het aantal deelnemers
is beperkt (15 of 30), drie weken vooraf inschrijven.
Referte: BBAWN10506.

NIEUWS v/d AFDELINGEN
KALENDER 2005 - 2006
ANTWERPEN
18.12.2005 Eindejaarsdrink, Dieseghemhoeve, Mortsel, 10.30 uur
15.01.2006 AKO-nieuwjaarsconcert, De Singel,
Antwerpen, 11.00 uur
17.02.2006 Bezoek distillerij Elixir d'Anvers, 13.30 uur
26.03.2006 Bezoek achter de schermen van de Zoo,
Antwerpen, 13.00 uur
21.05.2005 Rondleiding ruien, Ruihuis Antwerpen, 09.00 uur
Inschrijven voor alle activiteiten:
ing@vik.be
tel.03 259 11 00 - fax 03 259 11 01
MECHELEN
IMEC: SEEDS FOR TOMORROW'S WORLD
dinsdag 13 december 2005
Dankzij een uitgekiend samenwerkingsmodel
werken IMEC-onderzoekers en industriële residenten
samen rond de belangrijkste technologische
uitdagingen. Het internationaal netwerk dat
IMEC zo uitbouwde, maakt het mogelijk om het
onderzoek af te stemmen op de industriële noden.
IMEC doet onderzoek op diverse domeinen: van chiptechnologie
over de 'intelligente omgeving' tot nanotechnologie.
Een van IMECs troeven
om de Vlaamse industrie
te versterken is netwerking
met Vlaamse actoren.
Zo maakt IMEC deel uit
van verschillende
Vlaamse netwerkinitiatieven.
De netwerking verzekert
de verspreiding en
uitwisseling van kennis
tussen ondernemers en technologieleveranciers. Het maakt
Leuven tot het kloppende hart van de micro-elektronica in
Vlaanderen en dat draagt bij tot het succes als dynamische, toekomstgerichte
hightech regio.
www.imec.be
� PRAKTISCH �
Plaats: IMEC, Kapeldreef 75, 3001 Leuven (Heverlee).
Datum: dinsdag 13 december 2005 om 18.30 uur.
Kostprijs: 10 euro per persoon, te betalen op rek. nr.
405-0106331-50 van de VIK-afdeling Mechelen. De aanwezige
VIK-leden krijgen hun inschrijvingsgeld achteraf terugbetaald.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: BBMLN11205.
Netwerk
DEMONSTRATIEWERKPLAATSEN
donderdag 16 februari 2006
Demonstratiewerkplaatsen,
een dienst van de FOD Werkgelegenheid,
Arbeid en Sociaal Overleg
Begin jaren '60 ontstond het idee om in Beneluxverband
een gemeenschappelijke wetgeving te ontwikkelen
met veiligheidsvoorschriften voor houtbewerkingsmachines.
Daaruit ontstonden eind jaren '60 de demonstratiewerkplaatsen.
Ook bij metaalbewerking wou men de oorzaken van
arbeidsongevallen grondiger onderzoeken. Zo ontstond het initiatief
om een demonstratiewerkplaats voor metaalbewerking uit
te bouwen.
Beide werkplaatsen hadden aanvankelijk een dubbel doel. De uitrusting
van de machines werd er in overeenstemming gebracht
met arbeidsveiligheidsvoorschriften. Door ervaring en technologische
vooruitgang werden verbeteringen aangebracht.
Anderzijds gebruikten de inspecteurs van het toezicht op het
welzijn op het werk de werkplaatsen ook om er een opleiding te
volgen. Die opleidingen werden in het begin van de jaren '70 uitgebreid
naar andere instellingen en organisaties, die ook belangstelling
hadden voor het didactische aspect en de voorgestelde
beveiliging van de machines. Zo ontstonden opleidingen voor het
veilig gebruik van machines.
In 1998 ging het SAFE-project van start. Safe is een actieprogramma
voor veiligheid van de Europese Unie. Safe steunde o.a.
de inrichting van een demonstratielaboratorium voor elektriciteit.
Bij een bezoek of een demonstratie kun je je er vergewissen van
de doeltreffendheid van de uitrusting. Voor studenten is het vaak
een kennismaking met veilige technieken en handelingen op de
drempel van hun intrede in het beroepsleven.
� PRAKTISCH �
Plaats: Demonstratiewerkplaatsen WTC III,
Simon Bolivarlaan 30 bus 8, Brussel.
Datum: donderdag 16 februari 2006 om 18.30 uur.
Kostprijs: gratis voor VIK-leden; niet-leden betalen 5 euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: BBMLN10206.
KALENDER 2005 - 2006
MECHELEN
10.12.2005 Uitstap naar Brussel, 13.45 uur
13.12.2005 Bezoek IMEC, Heverlee, 18.30 uur
16.02.2006 Bezoek demonstratiewerkplaatsen Ministerie
Tewerkstelling en Arbeid, Brussel, 18.30 uur
Inschrijven voor alle activiteiten:
ing@vik.be
tel.03 259 11 00 - fax 03 259 11 01
DECEMBER 2005 21 I-mag

Netwerk
NIEUWS v/d AFDELINGEN
KEMPEN
GEZELLIG SAMENZIJN
zaterdag 4 februari 2006
Het bestuur van de VIK-afdeling Kempen nodigt alle leden en hun
partner uit op een 'gezellig samenzijn' op zaterdag 4 februari
2006.
� Menu �
� Bord met gevarieerde gerookte vissoorten met slaatje
� Heldere bouillon van kwartel
� Eendenborst met frambozensausje en groenten
of
� Kabeljauwfilet met zachte mosterdsaus
� Crème brulée
Aperitief, witte en rode wijnen en koffie zijn inbegrepen.
� PRAKTISCH �
Plaats: Brasserie 't Seel, Geelseweg 50, Olen.
Datum: zaterdag 4 februari 2006 om 19.30 uur.
Kostprijs: 43 euro per persoon. Eerst inschrijven op het VIKsecretariaat,
daarna betalen op rek. nr. 418-9082131-70 van de
VIK-afdeling Kempen.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 27 januari 2006.
Gelieve bij inschrijving de gekozen hoofdschotel te vermelden:
vis of vlees.
Referte: FEKPN10206.
ONDERGRONDSE BERGING VOOR HOOGRADIOACTIEF
AFVAL SCK
woensdag 22 februari 2006
De VIK-afdeling Kempen bezoekt de ondergrondse berging voor
hoogradioactief afval bij SCK in Mol.
European Underground Research Infrastructure for Disposal of
nuclear waste In Clay Environment (EURIDICE) draagt actief bij
tot de haalbaarheidsstudies voor berging van radioactief afval in
kleilagen. Het ESV EURIDICE staat in voor het technisch en
wetenschappelijk beheer van het ondergronds laboratorium
HADES.
Dat ondergronds laboratorium HADES voert in het hart van het
Boomse kleimassief op 225 meter diepte en over een lengte van
200 meter tal van experimenten uit die mee een antwoord moeten
geven op de vraag of diepe berging een veilige en effectieve
oplossing kan bieden op lange termijn. De twee toegangsschachten
met hun ophaalsystemen en hulpgebouwen zijn de visuele
getuigen van de ondergrondse infrastructuur. De bouw van de
tweede toegangsschacht werd eind 1999 beëindigd. De uitgraving
van de verbindingsgalerij met een lengte van zowat 80 meter werd
op 7 maart 2002 gerealiseerd. Het was de eerste keer dat een dergelijke
operatie werd uitgevoerd in klei op een diepte van 225
meter door middel van een industriële techniek.
I-mag 22
DECEMBER 2005
� PRAKTISCH �
Plaats: SCK, Boeretang 200, Mol.
Datum: woensdag 22 februari 2006 om 13.00 uur.
Kostprijs: gratis voor VIK-leden; niet-leden betalen 5 euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: BBKPN10206.
TONEELVOORSTELLING: THE ODD COUPLE
zaterdag 18 maart 2006
De VIK-afdeling Kempen gaat op zaterdag 18 maart 2006 op theaterbezoek
bij Theater Zeemanshuis in Antwerpen. Zij brengen
“de beste Komedie aller tijden” van Neil Simon, namelijk “The
Odd Couple”, met Alex Van Haecke en Walter Quartier in de
hoofdrollen en in een regie van Alex en Stijn Van Haecke.
Twee dikke vrienden, maar allebei 'slachtoffers van het huwelijksleven'
komen door omstandigheden onder één dak terecht.
Sloddervos Oscar stelt “pietje just” Felix voor bij hem in te trekken.
De confrontatie tussen twee totaal tegengestelde karakters,
maar toch geschraagd door hun grote vriendschap voor mekaar,
leidt tot hilarische taferelen, die evenwel voor iedereen bijzonder
herkenbaar zijn, zeker voor diegenen die met hun twee voeten in
een huwelijk of een relatie staan. De hilarische situaties en de
fantastische humor hebben ervoor gezorgd dat dit 'wereldstuk'
onlangs de titel heeft gekregen van “The best comedy of all
time”.
Wil je erbij zijn, reageer dan snel, want er zijn slechts 25 plaatsen.
� PRAKTISCH �
Plaats:Theater Zeemanshuis, Falconrui 21, Antwerpen.
Datum: zaterdag 18 maart 2006 om 20.00 uur.
Kostprijs: 15 euro per persoon. Inschrijven op het VIK-secretariaat,
daarna de betaling doen op rek.nr. 403-9504811-48 op naam
van Guy Roymans, Turnhout. De kaarten zullen aan de ingang
van de zaal uitgedeeld worden.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: CAKPN10306.
KALENDER 2006
KEMPEN
04.02.2006 Gezellig samenzijn, Olen, 19.30 uur
22.02.2006 Bezoek aan de ondergrondse berging van het
SCK, Mol, 13.00 uur
18.03.2006 Toneel Zeemanshuis "The odd couple",
Antwerpen, 20.00 uur
29.03.2006 Bezoek Iemants, Arendonk, 19.00 uur
05.06.2006 Familiewandeling
Inschrijven voor alle activiteiten:
ing@vik.be
tel.03 259 11 00 - fax 03 259 11 01

NIEUWS v/d AFDELINGEN
LEUVEN-HAGELAND
TOYOTA DIEST
vrijdag 17 februari 2005
Tegen het einde van de negentiende eeuw vond Sakichi Toyota het
eerste elektrisch weefgetouw in Japan uit. In 1937 legde zijn zoon
Klichiro de basis van de Toyota Motor Corporation. De 'just-intime-filososfie'
van Klichiro, waarbij slechts afgemeten hoeveelheden
van alle onderdelen worden geproduceerd met een absoluut
minimum aan overschot, was een essentiële factor in de ontwikkeling
van het Toyota Production System (TPS).
De Toyota-vestiging in Diest staat in voor levering van de onderdelen
en accessoires aan de dealers van Toyota in Europa,
Marokko en Israël. Toyota Parts Center Europe boekt ook uitstekende
resultaten op het gebied van afvalvoorkoming. Meer informatie
kunt u terugvinden op de website www.toyota.be.
� PRAKTISCH �
Plaats:Toyota Parts Center Europe Industrieterrein 11, Diest
(afrit E 314 Diest-Halen).
Datum: vrijdag 17 februari 2006 om 18.30 uur.
Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: BBLVN10206.
KALENDER 2006
LEUVEN-HAGELAND
20.01.2006 Nieuwjaarsreceptie
17.02.2006 Bezoek Toyota Parts Center, Diest, 18.30 uur
10.03.2006 Toneelvoorstelling: "Les Liaisons Dangereuses"
en ledenvergadering, Leuven, 20.00 uur
20.04.2006 Lezing: Kledij, Sint-Joris-Winge
Inschrijven voor alle activiteiten:
ing@vik.be
tel.03 259 11 00 - fax 03 259 11 01
LIMBURG
NIEUWJAARSCONCERT EN -RECEPTIE
Uitreiking Paul Donners Prijs
Geachte genodigde,
Geacht VIK-lid,
De voorzitter en het bestuur van de Vlaamse Ingenieurskamer,
afdeling Limburg, nodigen u en uw partner uit op het
NIEUWJAARSCONCERT EN -RECEPTIE
MET UITREIKING VAN DE PAUL DONNERS PRIJS
op zaterdag 14 januari 2006 om 19.00 uur
in de Academiezaal, Plankstraat 18, Sint-Truiden
� PROGRAMMA �
Netwerk
UITNODIGING
19.00 uur: Ontvangst van de genodigden.
19.30 uur: • Openingswoord door Ing. Marc Notermans,
voorzitter VIK-afdeling Limburg.
• Uitreiking “Paul Donners Prijs” 2005
aan Ing. Geert Daenen en Ing. Johan Tielens
• Gastspreker: de heer Peter Vanvelthoven, minister
van Werk en Informatisering van de Staat
20.30 uur: Concert door het Limburgs Salonorkest.
Het Limburgs Salonorkest, dat net 20 jaar geleden (in
1986) boven de doopvont werd gehouden, schrijft al die
tijd zelf de muziek die het vertolkt. Hierdoor kon er niet
alleen beter ingespeeld worden op de wensen van
publiek en organisatoren maar werd ook het repertoire
uitgebreid. Zo wordt er nu een programma gebracht
waarin verschillende stijlen aan bod komen. Naast de
traditionele salonmuziek mag men zich verwachten
aan muziek van onder meer G. Bizet, L. Bernstein, T.
Hatch, L. Anderson en vele anderen. Kortom, het Limburgs
Salonorkest speelt ook hier een concert dat toegankelijk
is voor een breed publiek.
21.30 uur: Nieuwjaarsreceptie.
� PRAKTISCH �
Plaats: Academiezaal, Plankstraat 18, Sint-Truiden. Te bereiken
als volgt: van aan de ring volgt u de richtingaanwijzers 'culturele
centra' tot de Academiezaal apart wordt gesignaleerd. Van op de
Grote Markt kan u de Academiezaal bereiken via de Plankstraat
of via de Barokpoort, naast de torenruïne op de Groenmarkt.
Datum: zaterdag 14 januari 2006 om 19.00 uur.
Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden en partner, studenten betalen
5 euro. Bedrag vooraf te betalen op rek.nr. 451-8527851-34 van de
VIK-afdeling Limburg met vermelding 'nieuwjaarsconcert'.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat (vóór 10 januari 2006).
Eerst inschrijven op het VIK-secretariaat, daarna betaling doen.
Referte: EVLBG10106.
DECEMBER 2005 31 I-mag

Netwerk
NIEUWS v/d AFDELINGEN
KALENDER 2005 - 2006
LIMBURG
16.12.2005 All American poker night
11.01.2006 Vergadering Jongerenteam, De Ploeg
Diepenbeek, 20.00 uur + aansluitend Netwerkcafé
in Kerberus-fakbar (Zaal De Rector)
14.01.2006 Nieuwjaarsreceptie en uitreiking Paul Donners
Prijs, Sint-Truiden, 19.00 uur
30.01.2006 Lezing: welke CAD-software kiezen of aanleren,
Ontmoetingscentrum Sint-Katarina,
Hasselt, 19.45 uur
06.02.2006 Vergadering Jongerenteam, De Ploeg
Diepenbeek, 20.00 uur + aansluitend Netwerkcafé
in Kerberus-fakbar (Zaal De Rector)
01.03.2006 Vergadering Jongerenteam, De Ploeg
Diepenbeek, 20.00 uur + aansluitend Netwerkcafé
in Kerberus-fakbar (Zaal De Rector)
09.03.2006 VIK's Nacht van de ingenieur, Fitlink, Diepenbeek
18.03.2006 Mountainbiken en klimmen in de mergelgrotten
van Valkenburg (NL)
Ex-Change, het Vlaams uitzendplatform
voor experts, waarvan de VIK medeoprichter
is, blikte op 17 november in het VIK-huis
terug op de verwezenlijkingen sinds de
oprichting, nu drie jaar geleden. Experts
deelden hun ervaring mee en in afzonderlijke
werkgroepen werd nagegaan hoe Ex-
Change nog beter zou kunnen tegemoetkomen
aan haar doelstellingen en beantwoorden
aan de vragen vanuit het werkveld.
I-mag 32
DECEMBER 2005
27.03.2006 Lezing voor studenten: Start met voorsprong,
Ontmoetingscentrum Sint-Katarina,
Hasselt, 19.45 uur
03.05.2006 Vergadering Jongerenteam, De Ploeg
Diepenbeek, 20.00 uur + aansluitend Netwerkcafé
in Kerberus-fakbar (Zaal De Rector)
29.05.2006 Lezing: Stappenplan voor het efficiënt plannen en
uitvoeren van je eigen (ver)bouw(ing),
Ontmoetingscentrum Sint-Katarina,
Hasselt, 19.45 uur
zaterdag in mei 2006 Luchtdopen met een Cessnavliegtuig,
vliegveld Zwartberg.
(Juiste datum wordt later nog bekendgemaakt)
25.06.2006 Fiets- en wandeldag, universitaire campus,
Diepenbeek, 07.00 uur
15.07.2006 - 04.08.2006 Reis naar Alaska
Inschrijven voor alle activiteiten:
ing@vik.be
tel.03 259 11 00 - fax 03 259 11 01
VIK-nationaal
Ontmoetingen
Op initiatief van de VIK vond in november in Namen
de derde bijeenkomst plaats van de Vlaamse departementshoofden
(opleiding industrieel ingenieur),
ADISIF, de directeurs van de Franstalige scholen
voor industrieel ingenieur en de VIK. Op de agenda
stond het overleg in verband met de internationale
erkenning en herkenning van de graad en het diploma
van industrieel ingenieur, de informatie-uitwisseling
over opleiding en accreditatie en de afstemming
van gemeenschappelijke standpunten.
De volledige fotoreportage kan men vinden op: www.ex-change.be

I-mag 34
DECEMBER 2005
Netwerk
VIK-secretariaat zet nieuwe lijnen uit
Interview met Ing. Paul Bertels, directeur VIK vzw
WOMMELGEM. De VIK heeft in 2000 haar nieuwe
gebouw in Wommelgem in gebruik genomen.
De bovenverdieping van dat frisse en
ruime gebouw wordt nu al vernieuwd en aangepast
aan de nieuwe noden. De Vlaamse
Ingenieurskamer leeft en de mensen die op de
benedenverdieping van het gebouw naarstig
het dagelijkse werk verzetten, zijn de motor
van het elan waarmee de VIK zich de 21ste
eeuw inwerkt. Ing. Paul Bertels leidt nu zowat
twee jaar het VIK-secretariaat als directeur.
Tijd voor een gesprek over de evoluties.
De VIK heeft de laatste tijd heel wat gedaanteverwisselingen
ondergaan, maar ze zijn te weinig
bekend?
"Wel ja, ik ben ervan overtuigd dat er nogal wat ingenieurs
rondlopen die een verkeerd beeld hebben van
de huidige VIK. Wie bijvoorbeeld vijf jaar geleden
afhaakte als lid, heeft nog nooit de I-mag gezien. Die
kent alleen de saaie, droge Ingenieursmededelingen.
Of die heeft wellicht nog niet eens kennisgemaakt
met onze nieuwe website. Het is toch jammer dat
ingenieurs hun eigen ingenieursvereniging niet of
onvoldoende kennen? Daarom vind ik het belangrijk
dat we die mensen laten kennismaken met de nieuwe
VIK. Dat ze het huis - opnieuw - leren kennen. Want
nu lopen ze wellicht
met compleet verkeerde
ideeën rond."

Wat is er dan zoal geëvolueerd bij de
VIK?
"Op korte tijd hebben we de website vernieuwd
en vorig jaar zijn we operationeel
gegaan. Vandaag staan we mijlen verder
dan een paar jaar geleden. We zijn afgestapt
van de frames van vroeger en de
website is veel interactiever. Elke pagina
heeft een eigen url-adres. Zo kunnen we
een link leggen naar elke specifieke pagina
op onze website. Om meer slagkracht
te krijgen hebben we ook een nieuwe server
geïnstalleerd en een aparte server
voor foto's. Op die manier is onze communicatiedriehoek
nu gesloten. We beschikken
over I-mag, een volledig vernieuwd
gedrukt medium dat veel professioneler is
geworden en waar nog continu wordt aan
voortgewerkt. De website oogt fris en
biedt heel veel informatie. En we hebben
onze nieuwsbriefmailing voor gerichte
doelgroepen: per specialisatie, regio, enz.
Iedereen kan zich op die elektronische
nieuwsbrief inschrijven. Via de nieuwsbrief
leggen we dan weer de link naar de
website, zodat we met een kort bericht
direct een koppeling kunnen maken naar
de boodschap op onze website."
De VIK telt 20.000 leden waaronder
een 1.000-tal bedrijfsleden. Dat is
indrukwekkend en toch zijn jullie
sinds enige tijd ook nog professioneler
bezig rond ledenwerving?
"We gaan inderdaad systematischer en
professioneler te werk. We meten de
resultaten van onze ledenwerving en op
basis daarvan beoordelen we eventuele
verdere acties. We weten nu veel preciezer
welke de respons is bij onze ledenwervingsacties.
Zo wordt de vernieuwing van
een bestaand lidmaatschap nu later verstuurd
dan vroeger. Dat bespaart ons heel
wat herinneringsbrieven en de lidmaatschapsbijdragen
komen op die manier
vlotter binnen. Bij wervingscampagnes
meten we om te kunnen evalueren in
welke mate die acties zinvol en rendabel
zijn. We trekken daar lessen uit met het
oog op toekomstige acties. De voorstellingsfolder
is vorig jaar vernieuwd en we
stuurden heel wat neveninformatie over
de VIK mee. Wat bleek? De ledenwerving
bij de laatste promotie studenten lag
hoger dan voordien."
Leden hebben er nochtans voordeel
bij om lid te worden van de VIK?
"We hebben een uitgebreide service voor
onze leden. Neem nu het individueel
advies beroepsbelangen. Dagelijks
komen daar vragen binnen en dat gaat
heel breed: vragen over de mastertitel,
een evaluatie van de wedde, ontslagregeling,
studiemogelijkheden, pensioen, werken
in het buitenland, doctoreren, tijdskrediet,
sollicitatieadvies, erkenning van
diploma's en noem maar op. Op algemene
adviesvragen kunnen we meestal vrij snel
zelf antwoorden en dat gebeurt ook altijd
op een heel discrete manier. Kunnen we
zelf niet op een vraag antwoorden, dan
bieden we juridische bijstand aan: voor
heel specifieke gevallen krijg je dan gratis
advies van een advocaat. De VIK neemt
tot drie consultaties op zich."
Maar er is meer dan dat?
"Ach, er is veel meer: kortingen allerhande,
netwerking, maar ook carrièreplanning
en loopbaanbegeleiding. Neem nu die
loopbaanbegeleiding: een nieuwe service,
waarvoor we samenwerken met Itinera.
We begeleiden de ingenieur gedurende
zes sessies: kleine testen, oefeningen en
vragen om aan te werken. Daarna volgt
een bespreking met een consultant en op
basis daarvan weten we hoe iemand zijn
loopbaan het best kan (her)oriënteren.
Dat initiatief wordt mee gesubsidieerd
door het Europees Sociaal Fonds. Het
remgeld dat de mensen als persoonlijke
bijdrage moeten betalen, neemt de VIK
voor haar rekening. Het is een nieuwe service,
maar al 150 mensen maakten er positief
gebruik van. Ook de weddenenquête is
trouwens altijd een succesnummer.
Daarbij geven we gepersonaliseerde
feedback over de ingenieurswedde. Zoiets
kan via de website worden aangevraagd
en het resultaat is dat de ingenieur weet
waar hij zich positioneert met zijn profiel
Netwerk
"Ik ben ervan overtuigd dat er
nogal wat ingenieurs rondlopen
die een verkeerd beeld hebben
van de VIK"
Ing. Paul Bertels
(functieniveau, leeftijd, bedrijfssector,
anciënniteit, …): in welke vork van loon
zou hij zich moeten bevinden? De aanvrager
krijgt zo een precies idee van zijn
positie in de arbeidsmarkt.
Maar ook vorming is een belangrijk
element?
"We hebben sinds enige tijd een vormingsmanager
om ons vormingsaanbod
nog beter af te stemmen op de markt en
vier mensen houden zich permanent bezig
met de vorming. De VIK zag trouwens
zopas haar ISO-certificaat vernieuwd
voor 3 jaar. De ISO 9001 kregen we voor de
volledige scoop van al onze vormingen:
zowel kortlopend als langlopend, in company
als symposia."
De administratie van de ledenactiviteiten
is geautomatiseerd?
"Dat klopt. Wie zich voor een ledenactiviteit
inschrijft via de website en daarbij
inlogt met lidnummer en paswoord, krijgt
een gepersonaliseerd inschrijvingsformulier
en dat maakt het leven wat gemakkelijker.
Zo kunnen alle inschrijvingen automatisch
worden verwerkt. Dat heeft zo
zijn voordelen: de inschrijver hoeft zelf
bijna niets meer aan te vullen en er zijn
nagenoeg geen fouten mogelijk.
Bovendien hebben we dagelijks bijgewerkte
lijsten en kunnen we docenten of
organisatoren precies briefen over wie er
wanneer deelneemt. Indrukwekkend is
vooral het aantal mensen dat deelneemt
aan activiteiten: 5.000 deelnemers werden
sinds september 2004 verwerkt via de
website.”
Behalve de ledenservice, het beheer
van de ledenactiviteiten en de
vorming heeft het secretariaat nog
troeven?
"Behalve de cel boekhouding en financieel
beheer is er nog de samenwerking met
Ex-change: de organisatie die experts
naar het buitenland stuurt om daar aan
kennisoverdracht te doen. De VIK coördineert
dat vanuit Wommelgem."
Luc VANDER ELST
DECEMBER 2005 35 I-mag

Netwerk
V
Wat kan
ik voor u doen?
De ervaring leert dat het VIK-secretariaat en de mensen die het draaiend houden
vaak nog te weinig bekend zijn bij onze huidige en toekomstige leden. Op deze
pagina's vindt u daarom een overzicht van wat het VIK-secretariaat voor u kan
doen en wie er op dat VIK-secretariaat uw
belangen behartigt. Het is een greep uit het
ruime aanbod en we streven hier zeker geen
volledigheid na, maar we willen toch de
belangrijkste elementen onder uw aandacht
brengen.
Wat kunnen we voor u doen?
Ledenadvies
Graad en diploma van industrieel ingenieur
moeten voortdurend worden opgevolgd.
De VIK bewaakt de kwaliteit van de
opleiding en verdedigt de collectieve
belangen en de positie van de ingenieur. U
kunt bij de VIK terecht voor advies over uw
rechten en plichten bij de job als ingenieur,
de inhoud van een contract, opzegtermijnen,
wettelijke vakantie, concurrentiebeding,
enz.
Loopbaanbegeleiding
Onze nieuwste service is leden begeleiden
bij hun carrière. De VIK helpt u de
juiste stappen te zetten om uw loopbaan
te (her)oriënteren. Itinera werkt nauw
samen met de VIK en wij bieden hun loopbaanbegeleidingsprogramma
(waarde 110
euro) GRATIS aan onze leden aan.
Weddenenquête
Krijgt u de juiste verloning? Op welke
wedde mag u, gezien uw profiel, uw
anciënniteit, enz., in uw sector rekenen?
I-mag 36
vlnr: Francine Demaret, Hugo Daans, Tim
Buyle (voorste rij), Katrien Godrie, Katrien
Van Vosselen, Noël Aelbrecht, Paul Bertels,
Chris Bonte (voorste rij), Diane Luyten,
Sophie Feyen en Greet Vanheuckelom.
Ontbreken op de foto: Ria Brughmans en
Samantha Whitehead.
Wordt u goed betaald of zit u onder het
gemiddelde? Als VIK-lid kunt uw - op een
heel discrete manier - uw wedde laten
doorlichten en adviseren.
Jobaanbod
De VIK speelt in op zowel vraag- als aanbodzijde
op de arbeidsmarkt. Ingenieurs
die werk zoeken, kunnen via de VIK op
zoek. En de VIK speelt ook de vacatures
door aan belangstellenden.
Informatie
De VIK informeert zijn leden permanent.
Er is niet alleen het professionele tijdschrift
I-mag, maar er zijn ook de elektronische
nieuwsbrieven die aan een afgebakend
doelpubliek worden bezorgd. En
uiteraard is er de vormingsgids en zijn er
de persberichten die de VIK de wereld
instuurt.
Ledenactiviteiten
De VIK centraliseert de inschrijvingen
voor alle ledenactiviteiten en houdt erg
recente en correcte bestanden bij van alle
ledenactiviteiten en de inschrijvingen
daarvoor.
DECEMBER 2005
Vorming
Permanent gaat de VIK op zoek naar interessante
en nuttige opleidingen voor haar
leden-ingenieurs. Dat kunnen kortlopende
of langlopende opleidingen zijn, in company-trainingen
of symposia. Voor alle opleidingen
heeft de VIK het ISO 9001-certificaat
gekregen.
Ex-Change
Ex-Change is een organisatie die experts
uitstuurt naar kleine lokale bedrijven in
vooral Afrika om er voor een korte periode
(2 tot 3 weken) kennis en knowhow uit te
wisselen. Het VIK-secretariaat zoekt de
juiste man/vrouw voor het juiste bedrijf en
volgt alle administratieve plichtplegingen
op voor haar leden. Kennisoverdracht is
het belangrijkste doel.
Prijzen
Tech-art, Barco, Egemin, Paul Donners en
VIK-afstudeerprijs: de VIK zet altijd wel
een stevige geldsom en een pak erkenning
tegenover vernieuwende ideeën.
Wie zijn we?
Zie WWW.VIK.BE/SECRETARIAAT

Denktank
Prijs 2006 van Altran
Stichting voor technologische
innovatie en energie
Oproep voor de indiening van projecten
De in 1996 opgerichte Altran Stichting voor
Innovatie wil technologische en wetenschappelijke
innovaties ten dienste van het algemeen belang
ondersteunen en bevorderen. Ieder jaar bekroont zij
een individu of een groep mensen die rond een specifiek
thema een technologisch project hebben
opgezet. Sinds 10 jaar kent de Stichting de prijs toe
aan een onderzoeker, onderzoeksteam of projectleider
op internationaal vlak. Tijdens die tien jaar heeft
de Stichting een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling
van vernieuwingen die een aanzienlijke vooruitgang
betekenden in het belang van iedereen.
De deelnemers strijden voor een originele
prijs: een jaar lang technologisch en
wetenschappelijk advies van Altran in de
vorm van een gepersonaliseerde begeleiding
van het project of de projecten van de
laureaten.
Energieverbruik
In vergelijking met het begin van de 20ste
eeuw is het energieverbruik vandaag
wereldwijd vertienvoudigd, terwijl de
bevolking in dezelfde tijdsspanne slechts
verviervoudigd is. En de trend zal zich
doorzetten: schattingen
duiden op een wereldwijde
stijging van het energieverbruik
met 60% tussen
2000 en 2020 en met
nog eens een verdubbeling
tegen 2050.
Bovendien is het energieverbruik
zeer ongelijkmatig
verdeeld:
slechts 15% van de
wereldbevolking verbruikt
de helft van de
beschikbare energie op
aarde. De grotere impact
van milieu-invloeden,
een mogelijk energietekort
en de groeiende
afhankelijkheid van energie maken van
het onderwerp een prioriteit.
Logisch dus dat de Altran Stichting voor
Innovatie dat thema van algemeen belang
heeft gekozen voor haar internationale
prijs 2006. Met onderzoek en innovatie
moet men niet alleen op zoek naar betere
prestaties en een grotere veiligheid, maar
ook naar een grotere toegankelijkheid tot
duurzamere en milieuvriendelijkere energie.
Altran lanceert haar oproep internationaal.
Zoals elk jaar rekenen we op een
Belgische deelname van hoge kwaliteit.
De voorbije jaren werden immers meerdere
Belgische projecten geselecteerd voor
de finale.
Kandidaturen
Kandidaturen moeten worden ingediend
uiterlijk op 11 januari 2006. De kandidaten
mogen afkomstig zijn uit bedrijven, laboratoria,
opvoedkundige structuren, universiteiten,
openbare of privé-instellingen…
Voor de internationale jury van de
Stichting moeten ze het vernieuwende
aspect van hun project aantonen, of het nu
gaat om de gebruikte technologie of om
een nieuwe toepassing ervan. Daarnaast
moeten ze ook de technische, economische
en maatschappelijke haalbaarheid
van hun project aantonen en het ontegensprekelijke
nut van de innovatie.
Kandidaturen:
Het kandidaatsdossier kan worden
ingevuld op de website van de Altran
Stichting op www.fondation-altran.org.
Op 11 januari om middernacht worden
de inschrijvingen afgesloten.
Contact voor de Altran Stichting in
België:
Sylvie Boone: sboone@altran.be.
DECEMBER 2005 37 I-mag

Denktank
Erkend kunnen
lesgeven als docent
vergt zware
inspanningen
Het aantal industrieel ingenieurs dat het tot erkend
docent in een hogeschool schopt, is in België zorgwekkend
laag. Grote boosdoener blijkt vooral het gegeven dat er
- in tegenstelling tot vroeger - voor de job een doctoraat vereist is.
Doctoreren kan immers tot hiertoe enkel met een universitair diploma of via
een predoctorale proef. Het niet-universitair diploma houdt in dat eventuele kandidaten noodgedwongen eerst in een brugprogramma
burgerlijk ingenieur moeten slagen. Precies daar knelt het schoentje, want de abstracte aanpak in die bijkomende
opleiding is een zeer moeilijk te nemen hindernis. Ook de predoctorale proef heeft als doel het abstractieniveau van
de industrieel ingenieur op te krikken. Dat is althans de mening van Frederik D'hulster: een van de witte raven die het
onlangs wél haalde via het brugprogramma burgerlijk ingenieur. We polsten hem omtrent een en ander.
Wat heeft u ertoe aangezet om voor
industrieel ingenieur te studeren?
“Eigenlijk is engineering me met de paplepel
ingegeven. Mijn ouders hadden
immers een eigen bedrijf dat zich in de
verkoop en installatie van houtbewerkingsmachines
specialiseerde. Omdat
techniek me al van kinds af interesseerde
én het de bedoeling was dat ik op termijn
de familiale zaak zou overnemen, was het
vrij snel een uitgemaakte zaak dat ik voor
ingenieur zou studeren. Vermits ik in de
humaniora maar tot de goede middenmoot
behoorde, koos ik voor de weg met het
minste risico. In eerste instantie zou ik
proberen om een diploma industrieel
ingenieur te halen. Als dat zou lukken, dan
zou ik via een brugprogramma ook voor de
titel van burgerlijk ingenieur gaan. Als
I-mag 38
Doctoreren als industrieel ingenieur
via de brug van burgerlijk ingenieur
toekomstig bedrijfsleider zou ik engineering
immers zowel vanuit praktijk als vanuit
theorie moeten kunnen benaderen.
Mijn vader had ook zo'n traject afgelegd
en ook hij was voorstander van de combinatie
van beide opleidingen. Uiteindelijk
koos ik voor de opleiding elektromechanica
aan de KHBO van Oostende.”
Hoe is die opleiding verlopen?
“Eigenlijk veel beter dan ikzelf had verwacht,
want ik studeerde af met grootste
onderscheiding. Dat gaf me voldoende
zelfvertrouwen om met de studies burgerlijk
ingenieur te beginnen en dat zelfs op
de harde manier: met het brugprogramma
van twee jaar. Het allerbelangrijkste was
toch dat mijn thesis de deur zou openen
voor een doctoraat, al had ik toen nog
DECEMBER 2005
geen enkel idee dat het ooit zover zou
komen. In het derde jaar industrieel ingenieur
heb ik twee maanden stage gelopen
in de Italiaanse moederfabriek van SCM,
de producent van de houtbewerkingsmachines
die mijn ouders verkochten. Die
mensen gaven me de kans om in een
uniek meetlabo onderzoek naar trillingen
en geluid op CNC-gestuurde houtbewerkingsmachines
uit te voeren. De resultaten
kon ik gebruiken voor mijn thesis.
Aangezien die materie toen nog in haar
kinderschoenen stond, kon ik een progressief
en vernieuwend eindwerk maken,
dat meteen ook de basis was voor mijn
opleiding burgerlijk ingenieur. Want bij de
KU Leuven legde een onderzoeksgroep
onder leiding van de professoren Van
Brussel en Sas zich op dat moment specifiek
toe op trillingsproblematiek. Zo komt

Dr. Ing. Frederik
D'hulster is opleidingscoördinator
van de
masterrichting 'industrieel
ontwerpen' aan het departement
PIH van de hogeschool
West-Vlaanderen.
het dat het eindwerk voor mijn studie burgerlijk
ingenieur een meer theoretisch
onderbouwde voortzetting was van de
thesis die ik tijdens mijn opleiding voor
industrieel ingenieur had gemaakt. De
studies van burgerlijk ingenieur beëindigde
ik met grote onderscheiding. Professor
Van Brussel stelde me voor om te doctoreren,
maar ik vond dat moeilijk combineerbaar
met enerzijds het bedrijfsleven
en anderzijds het settelen en de uitbouw
van een gezin in West-Vlaanderen.”
Waarom bent u dan toch die weg in
geslagen?
“Nadat ik mijn diploma burgerlijk werktuigkundig
ingenieur had behaald, ging ik
in 1998 in de zaak van mijn ouders als
technisch-commercieel verantwoordelijke
aan de slag. Maar al vrij snel besefte ik dat
daar niet mijn toekomst lag. Het commerciële
gedeelte was immers veel belangrijker
dan het technische en bovendien
begon de houtbewerkingsmarkt snel terrein
te verliezen. De sector verhuisde voor
een groot stuk naar de vroegere
Oostbloklanden en de toekomst van ons
familiebedrijf werd onzeker. Omdat ik tijdens
mijn thesisverdedigingen had ingezien
dat ik graag voor een publiek spreek,
begon ik almaar meer van een job in de
academische wereld te dromen. Twee jaar
later hakte ik de knoop definitief door en
ging ik na of er in de hogeschool van
Oostende een plaatsje voor mij was. Want
het stond als een paal boven water dat ik
aan toekomstige industrieel ingenieurs
wilde lesgeven. Ik hou immers van de
praktische aard van de studie: zowel de
Denktank
D'hulster:
"Het stond als een paal
boven water dat ik aan
toekomstige industrieel
ingenieurs
wilde lesgeven."
studenten als de docenten
staan zeer dicht bij het
bedrijfsleven. De opleiding
burgerlijk ingenieur is ook
wel interessant, maar toch
ietwat té theoretisch en té
pragmatisch met een relatief
grote kloof met de KMObedrijfswereld.
In Oostende
bleek geen betrekking
vacant, maar ik kon terecht
in Kortrijk, in de hogeschool
West-Vlaanderen, departement
PIH. Ik kon er mee in
een onderzoeksproject
stappen van twee jaar over
spanningsdips en aandrijvingen.
Hoewel dat niet
meteen mijn competentiedomein
was, gaf de vacature
me wel de kans om mijn
weg in het academische leven te vinden.
Want van het één kwam het ander: ik
kreeg de kans om de nieuwe optie elektromechanica
- met klemtoon op machinebouw
- te helpen uitbouwen. In concreto
hielp ik actief bij de samenstelling van de
cursussen én ik kon ook doceren, zij het
zonder erkend statuut. In 2001 zette ik de
laatste stap: doctoreren om met een statuut
van docent te kunnen werken.”
Hoe hebt u die fase in uw carrière
aangepakt?
“Via een vroegere medestudent uit
Leuven kwam ik met Picanol in contact.
Dat bedrijf wou een optimalisatieplatform
maken voor de zelf ontwikkelde, geschakelde
reluctantiemotoren van haar weefmachines.
Het departement PIH heeft
DECEMBER 2005 39 I-mag

Denktank
sterk uitgebouwde laboratoria voor elektromechanische
aandrijvingen en ik was
er dus meteen voor gewonnen om dat project
als basis voor mijn doctoraat te
gebruiken. De professoren Belmans en
Van Brussel van de KU Leuven werden
mijn promotoren en professor Belmans
van het departement 'elektrotechniek'
werd hoofdpromotor. Mijn aanvraagdossier
'IWT Industrieel Basisonderzoek',
ingediend om de nodige financiële armslag
te krijgen, werd goedgekeurd en
Picanol kreeg 38% subsidie van de
Vlaamse overheid. Het onderzoeksteam
bestond uit mensen van Protronic - de
dochteronderneming van Picanol die alle
mechatronica voor de weefmachines ontwikkelt
-, een onderzoeker van de KU
Leuven, departement ESAT, een onderzoeker
van de KU Leuven departement
mechanica en ikzelf als onderzoeker en
projectcoördinator. Tijdens het onderzoek
aan het departement PIH waarmee ik mijn
academische carrière was gestart, kreeg
ik ruimschoots de tijd om de benodigde
literatuur te bestuderen. Tijdens het IWTproject
werkte ik dan nog
drie jaar op de kern van de
zaak. Hoewel het IWT-project
officieel pas in september
2005 eindigde, kon ik
al in mei alle resultaten
bundelen en behaalde ik
mijn doctoraatstitel met
het werk 'Optimalisatieplatform
voor de koppelregeling
van 8/6 SR-motoren'.
Zodoende kon ik vanaf september
doceren in het
departement PIH van de
hogeschool West-Vlaanderen.
Het is de bedoeling
dat ik mijn carrière in het
PIH voort uitbouw, zowel in
de opleiding 'elektromechanica'
als voor 'industrieel
ontwerpen'. Inmiddels ben ik opleidingscoördinator
van de masterrichting
'industrieel ontwerpen'.”
Het aantal docenten met diploma
industrieel ingenieur in de industriële
hogescholen blijkt alarmerend af te
nemen. Hoe verklaart u dat?
“Om in aanmerking te komen voor een
docentenfunctie is een doctoraat vereist.
I-mag 40
Doctoreren als industrieel ingenieur
Om te kunnen doctoreren, moet je noodgedwongen
een universiteitsdiploma
halen of de wettelijk voorziene toelatingsproef
doorstaan.
Persoonlijk vind ik dat een diploma burgerlijk
ingenieur niet volstaat om aan
industrieel ingenieurs les te geven: de
praktische kennis en aanpak ontbreken
gewoonweg. Bovendien zijn het vooral
industrieel ingenieurs die zich tot een
academische carrière aangetrokken voelen.
Om te doceren in een industriële
hogeschool vind ik het belangrijk dat de
docent ook een diploma industrieel ingenieur
bezit. Dat houdt in dat je na je vierjarige
masterstudies van industrieel ingenieur
nog een brugprogramma burgerlijk
ingenieur van twee of drie jaar moet afleggen.
Maar weinigen zien het zitten om zes
tot zeven jaar te studeren én dan nog eens
vier tot vijf jaar te doctoreren. Bovendien
zijn het vooral industrieel ingenieurs die
zich tot een academische carrière in de
hogescholen aangetrokken voelen. Het
grote probleem is evenwel dat het brugprogramma
burgerlijk ingenieur voor vele
DECEMBER 2005
industrieel ingenieurs een struikelblok is,
omdat het geen makkelijke opgave is. Je
moet immers op een compleet andere
manier leren denken, want de opleiding is
veel abstracter georiënteerd. En uit eigen
ervaring kan ik je verzekeren dat het een
zeer zware uitdaging is! Recent zijn ook
predoctorale programma's ontwikkeld om
de tussenstap van burgerlijk ingenieur
over te slaan. Ik ben daar minder voorstander
van, omdat die relatief zware
proef geen meerwaarde biedt, als je het
doctoraatsidee om een of andere reden
toch niet zou afwerken. Tevens doe je er
ook minstens een jaar en eerder bijna
twee jaar over om die predoctorale proef
af te leggen. Ook in het takenpakket van
een docent aan de hogeschool is toegepast
onderzoek zeer belangrijk. Dus de
zware eisen om te kunnen doctoreren vind
ik meer dan terecht, maar ik vrees dat er
veel kandidaat-docenten door het lange
traject hun moed verliezen en de droom
definitief opbergen…”
Els JONCKHEERE
"De ontwikkeling van nieuwe
producten en de verbetering van
bestaande is voor bedrijven
van levensbelang."
Industrieel ontwerpen
Heel wat producten die we dagelijks
gebruiken, bestonden tien jaar geleden
nog niet of zagen er toen helemaal anders
uit. De ontwikkeling van nieuwe producten
en de verbetering van bestaande is
voor bedrijven van levensbelang. Dat is
het actieterrein van de master (ingenieur) industrieel ontwerpen. De interactieve
LCD-tv, een koelkast die je boodschappenlijstje bijhoudt, sfeerverlichting die verandert
volgens jouw emoties, de ligfiets met GPS, …: al die ideeën kan men realiseren
met zin voor creativiteit, design en techniek. De master Industrieel Ontwerpen
maakt er industriële producten van die een commercieel succes worden, betrouwbaar
zijn en technologisch vernieuwend. Hij bouwt werkende prototypes om te toetsen
of zijn ontwerp aan alle vooropgestelde criteria voldoet. De master Industrieel
Ontwerpen is een 'architect van producten'. Hij verbetert het bestaande, past ze aan
nieuwe trends aan of verrast de wereld met zijn ingenieuze creativiteit. Zijn kijk op
de toekomst vertaalt zich in een passie voor design, toegepaste ontwerpmethodologie
en de durf om te veranderen.

De druk op werkenden en werklozen wordt
overal in Europa opgevoerd. Aan werkenden
wordt gevraagd meer uren te presteren
per week, liefst zonder loonsverhoging.
Daarnaast blijven pensioenen alleen
maar betaalbaar, als mensen ook op latere
leeftijd aan de slag blijven. Vervroegde
uitstapregelingen zijn een doorn in het
oog van de meeste internationale instellingen
en België scoort heel zwak terzake.
Mensen meer uren laten presteren en
toch zorgen dat ze minder snel uitgeblust
raken wordt een moeilijke evenwichtsoefening
om onze economische welvaart
te behouden.
“Allen aan de slag" is de slogan van het
Lissabon-proces, die er voor moet zorgen
dat Europa de meest competitieve regio
ter wereld wordt. Inzetbaarheid is het
kernwoord van de Europese werkgelegenheidsstrategie.
Arbeid is de kortste weg
naar welvaart. Het is een van de pijlers
van onze maatschappij. 'Arbeid adelt'
betekent dat het goed is om te werken en
het verleent ook status en aanzien aan wie
werkt.
Europa telt ongeveer
20 miljoen werklozen
Twintig miljoen actievelingen leven in een
precair statuut en 60 miljoen burgers
Arbeid: lust of last?
� Van onze hoofdredacteur
Arbeid is een tweeslachtig fenomeen. Voor de ene is het een noodzakelijk
kwaad, voor de andere een lust. Eeuwenlang is de maatschappij
opgezadeld met een negatief beeld over arbeid en werk. Arbeid
was een gevolg van de zonde van Adam. De appel, weet u wel?
Arbeid was ook iets voor slaven. In België maken ongeveer
vier miljoen mensen deel uit van de actieve bevolking. Ze
nemen deel aan het economisch proces. De ene verfoeit het,
de andere vereert de arbeid. Tegen 2010 wil onze regering het
aantal actievelingen met zowat 10 procent optrekken. Het
zogenaamde Generatiepact is een plan dat, zo wordt beweerd,
voorbijgaat aan het gevoel van de mensen. Maar wat is er toch
aan de hand met onze arbeid?
In zijn boek 'Arbeid: lust of last' analyseert Rudy Aernoudt
het begrip arbeid vanuit zijn historische en hedendaagse
context. Het biedt stof voor onder meer het discours
rond het Generatiepact. We geven een bondig overzicht
van de gedachtegang van de auteur en citeren enkele merkwaardige
passages.
leven beneden de armoedegrens. Europa
zit economisch gekneld tussen de VS,
Japan en de lageloonlanden. Van de
Amerikaanse bevolking nemen twintig
procent meer mensen deel aan het economisch
proces in vergelijking met Europa.
Voor dezelfde participatiegraad zouden
bijkomend ongeveer 50 miljoen
Europeanen aan de slag moeten die dat
vandaag om één of andere reden niet
doen. Met de uitbreiding naar Centraalen
Oost-Europa is ook de loonkostenkloof
binnen de EU vergroot.
Een van de oudste sociale rechten, zo
stelt de auteur, is het recht op arbeid. Een
mens is wat hij doet en het maatschappelijk
prestige wordt grotendeels ontleend
aan de functies die men bekleedt of heeft
bekleed. Arbeid wordt om allerlei redenen
verheerlijkt. Maar het is helemaal niet
het wondermiddel dat iedereen gelukkig
maakt. Schaamtegevoelens bij werklozen
zijn het correlaat van die aanbidding.
Arbeid adelt
Het onderscheid tussen werk en arbeid is
volgens Aernoudt eerder subtiel, al volgen
veel filosofen niet die stelling. Hij koos
voor een pragmatische benadering.
Arbeid gebruikt men als het gaat over het
arbeidscontract, de arbeidsvoorwaarden
Denktank
of de arbeidstijd. Werken wordt eerder
gebruikt in de context van volledige
tewerkstelling of werkloosheid, werk van
iets maken, enz. We eisen werk voor iedereen
en vertalen dat dan in recht op arbeid.
Arbeid is de legitimatie voor het verkrijgen
van loon. De productiviteit is een van
de factoren die als basis dienen voor de
bepaling van het loonniveau.
De edelheid van arbeid benadert
Aernoudt vanuit een drievoudig imperatief:
een religieus, een filosofisch en een
economisch. Alle argumenten die in die
drie imperatieven worden aangehaald, leiden
tot een recht op arbeid. In zijn huidige
context houdt dat de morele plicht van de
overheid in om met alle kracht te streven
naar een volledige werkgelegenheid en
een schadeloosstellen van wie buiten zijn
of haar wil (tijdelijk) uit de boot valt. Die
filosofie is volgens de auteur bepalend
voor het beleid.
De drie imperatieven
Het religieus imperatief gaat ervan uit dat
arbeid een morele plicht is ten aanzien
van de schepper. De capaciteit die we
hebben om te arbeiden is immers volgens
de religieuze ethos een talent dat we hebben
ontvangen. Ieder mens heeft dus de
morele plicht om te arbeiden. Talenten
DECEMBER 2005 41 I-mag

Denktank
moeten worden gebruikt en niet in de
grond worden gestopt. De auteur analyseert
de arbeidsethos van de christelijke
leer, van de Arabische filosofen en van
het protestantisme. Kerkvaders, bisschoppen,
filosofen en reformisten formuleerden
in de loop der tijden allerlei
beschouwingen en uitspraken over de
arbeidsbenadering. In onze moderne tijd
komen veel van die uitspraken wat vreemd
over, al houden sommige ook waarheid in.
We destilleren er enkele uit het boek van
Aernoudt:
• “Wil iemand niet werken, dan zal hij ook
niet eten." Paulus wilde met die stelling
voorkomen dat luiheid tot een ontreddering
van de maatschappij zou leiden.
• “Moeheid en labeur moeten we verdragen
zolang de gezondheid het toelaat"
(Augustinus)
Soms hield men fysieke inspanning in ere
als tuchtmeester van het lichaam. Het
adagio van een bisschop was destijds
"wie arbeidt, zondigt niet".
Het filosofisch imperatief is een associatie
van vrijheid en arbeid waarbij de zelfrealisatie
van de mens centraal staat.
Arbeid wordt beschouwd als een middel
tot bevrijding van het individu en niet als
een plicht die van boven wordt opgelegd.
Lange tijd werd de maatschappij opgezadeld
met een negatief beeld over arbeid.
Zo stond in de antieke filosofie arbeid
gelijk met de degradatie van de mens.
Alleen slaven verrichtten arbeid waartoe
ze waren gedwongen. De vrije man wijdde
zich enkel aan nobele activiteiten zoals
I-mag 42
sport en filosofie die gezond waren voor
lichaam en geest. In het joodse denken
gold arbeid onder meer als een straf voor
de zonde. De straf was bovendien meervoudig:
God legde een conflict op tussen
DECEMBER 2005
Over de auteur
man en vrouw ("ik zal vijandschap zetten
tussen u en de vrouw"), de biologische
reproductie zou pijnlijk zijn ("ik zal zeer
vermeerderen de moeite uwer zwangerschap,
met smart zult gij kinderen baren"),
de patriarchale verhoudingen werden formeel
bevestigd ("naar uw man zal uw
begeerte uitgaan en hij zal u overheersen"),
de productie - impliciet een mannenactiviteit
- werd bemoeilijkt (“de aardbodem is
om uwentwil vervloekt en al zwoegende
zult gij daarvan eten zolang gij leeft en
doornen en distelen zal hij u voortbrengen")
en of dat allemaal nog niet genoeg
was "in het zweet uws aanschijns zult gij
brood eten". Het komt allemaal uit de bijbel
die veelal gebruiken illustreert die
gestoeld waren op de toenmalige patriarchale
levenswijze van het Midden-Oosten.
Bij Immanuel Kant in de negentiende
eeuw luidde het: “Uit luiheid en lafheid vermijdt
de mens angstvallig om zelf te denken".
Het marxistisch model gaat ervan
uit dat de gemeenschap pas in de mens
tot zijn recht komt. Het Communistisch
Manifest van Marx en Engels pleit voor
een arbeidsplicht voor iedereen.
Rudy Aernoudt is licentiaat in de economie en de wijsbegeerte (KU
Leuven) en studeerde ook aan het Europa-college in Brugge. Hij
begon zijn loopbaan als corporate manager bij een Belgische bank.
Daarna was hij enkele jaren hoofdbestuurder bij de Europese
Commissie, waar hij verantwoordelijk was voor het Europees ondernemingsbeleid
en voor de domeinen van de bedrijfsfinanciering. Hij
was bijzonder raadgever van de industrieraad van de EU. Hij doceerde
als gastprofessor aan de EHSAL, de hogescholen Gent en
Oostende en het Centre Universitaire in Nancy. Hij werkte als kabinetschef
bij de Waalse en Vlaamse federale minister van Economie.
Op dit ogenblik is hij kabinetschef van de Vlaamse minister van
Economie, Ondernemen, Buitenlandse Handel, Innovatie en
Wetenschap, mevrouw Fientje Moerman.
Er staan vijftien boeken op zijn naam. 'Arbeid: lust of last?' (Roularta
2005, ISBN 905466377, 131 blz - 17,90 euro) maakt deel uit van een driedelige
reeks. In het eerste boek "Waarom het konijn eruitziet als een
eend" uit 1998 wordt een model voorgesteld, waarbij degene die
graag werkt daar niet zou worden in beknot door fiscale of arbeidsmarktrigide
maatregelen. Het tweede boek, dat uitverkocht is, kreeg
als titel "Waarom corruptie welig tiert" (2001). De drie bouwstenen
van een maatschappelijk model zaten al jaren gegrift in het geheugen
van de auteur. Geïnspireerd door de Franse filosoof Jacques
Derrida die stelde "toute écriture est testimentaire" vertrouwde hij
zijn ideeën toe aan het papier.
NL

Het loflied van de arbeid vinden we volgens
de auteur ook al heel vroeg in het
liberalisme terug. Volgens Adam Smith,
de vader van het liberalisme, is arbeid
immers de spil van het economisch denken
en vormt het de basis voor productiviteit
en voor arbeidsspecialisatie. Op die
basis verwerpt Smith luiheid en
beschouwt hij arbeid als bron van welvaart.
Zowel Smith als Marx misprijzen
mensen die improductieve arbeid verrichten.
Vanuit het economisch imperatief haalt de
auteur enkele argumenten aan om arbeid
te prijzen. Arbeid is een productiefactor.
Een grotere bijdrage aan de economie
betekent immers meer welvaart voor
iedereen. In de wereld van de economisering
is arbeid een basisbegrip van de economische
theorie. De mythe van de zelfrealisatie
door arbeid en de invloed van de
kerkvaders is evenwel sterk getaand.
Hard labeur
Arnoudt analyseerde ook een recent sociologisch
onderzoek naar arbeid.
Samengevat gaf dat volgend beeld.
Arbeid: woordafleiding
Van Dale omschrijft arbeid als moeite, inspanning van lichamelijke
en/of geestelijke krachten om iets te verrichten, te verkrijgen
of tot stand te brengen. Een andere betekenis voor arbeid is volgens
Van Dale "de vrucht, de opbrengst van iemands werk, het tot
stand gebrachte."
In de meeste Europese talen worden voor arbeid woorden
gebruikt die pijn, moeite, inspanning evoceren. We citeren uit
'Arbeid: lust of last' van Rudy Aernoudt.
"In alle middeleeuwse talen van de westerse cultuur leunt arbeid
dicht aan bij angst, leed, nood, kommer, ongemak, moeite, kwaal
en pijn. Arbeid wordt meestal eenvoudig gelijkgesteld met opoffering
en onlust.
Het Nederlands woord arbeid is afgeleid van het Germaanse are
bejd of ar(a)beit, een situatie van grote nood waarin mensen
komen te verkeren die uit hun stam zijn gevallen en zich elders in
afhankelijkheid van en dienstbaarheid aan vreemden in leven
moeten houden.
Het stamwoord arbejo betekent : "ik ben een verweesd en daardoor
tot harde arbeid gedwongen kind". In het Indogermaans
betekent ar ploegen en in het Voorgermaans betekent orbho
knecht.
Mensen hebben vaak veel aan hun werk,
zowel op intellectueel, emotioneel als op
sociaal vlak. Werk maakt mensen gelukkig
en tolerant. Het bevordert de groei en de
ontwikkeling. Het is ook belangrijk dat
mensen een vaste job hebben, op maat
van hun mogelijkheden en met een inkomen
dat voor de toekomst is verzekerd.
Werkgelegenheid is het beste wapen voor
bestaanszekerheid, tegen sociale uitsluiting
en armoede.
Arbeid, zo stelt de auteur, is nochtans een
glibberig, complex en dubbelzinnig begrip.
Men kan het associëren met zelfrealisatie,
geluk, bron van welvaart en met zijn positieve
impact op de economie.
Daartegenover staat dat arbeid hard
labeur is. Het is zowel een bron van vrijheid
als van beknotting. De stelling dat
arbeid gelukzaligmakend kan zijn, maar
dat het ook hard labeur kan zijn, toont aan
dat de mens te veel in tegenstellingen, in
klassen denkt. Christianisme, marxisme,
modernisme, liberalisme, communisme,
conservatisme en socialisme zijn allemaal
systemen die hun eigen grond en
rechtvaardiging in zich dragen.
Maar eigen aan elk systeem is wel het
denken in tegenpolen.
Denktank
Het Lissabon-proces en
onze arbeidspolitiek
Aernoudt analyseert in zijn boek de toekomst
van het Lissabon-proces. Hij reikt
enkele basisprincipes aan voor een humanere
Lissabon-strategie, tekent de krijtlijnen
voor een competitieve maatschappij,
bespreekt het tijdskrediet en het pensioen,
breekt een lans voor werken dat meer
moet lonen dan niet-werken en legt uit
waarom een kortere of langere werkweek
een verkeerd uitgangspunt is. Hij
bespreekt de arbeidspolitiek op federaal,
regionaal en Europees niveau. Een interessant
hoofdstuk wordt ook gewijd aan
het stimuleren en aanzwengelen van het
ondernemersschap en aan de politieke
aanpak om de loonwig te verkleinen.
Het boek bevat enkele nuttige tabellen en
grafieken. 'Arbeid: lust of last' biedt in de
context van de huidige discussie over
arbeid en de problematiek van het loopbaaneinde
heel wat interessante achtergrondinformatie.
Het boek is voortreffelijk
onderbouwd, leest vlot en is zeker een
aanrader.
Ing. Noël LAGAST
In Frankrijk werd pas in de 16de eeuw het woord “werken” ingevoerd
(travailler). Het Franse travail verwijst naar de staat van
iemand die afziet (woordenboek Petit Robert). Een travailleur is
iemand die iemand anders doet afzien, een beul. Het Franse
woord travailler (werken) is afgeleid van het Latijnse tripaliare en
betekent martelen met een tripalium, een foltertuig met drie (tri)
zwepen dat in een roterende beweging het slachtoffer permanent
van zweepslagen bedient. Het verving gedeeltelijk twee vroegere
werkwoorden: labourer (wat nu ploegen betekent) en ouvrer (minder
gebruikt als werkwoord, wel als substantief oeuvre in bijvoorbeeld
oeuvre d'art of oeuvre littéraire).
Het Griekse ponos verwijst naar penibele activiteiten die een
inspanning inhouden en een contact vereisen met de materie. Dat
contact verwijst naar een degradatie.
In het Oudhoogduits betekent het woord arbeid moeite, nood,
ongemak en leed.
In veel talen refereert arbeid aan barensweeën van vrouwen. Dat
geldt bijvoorbeeld voor het Engelse labour, voor het Italiaanse
lavoro en voor het Spaanse labor. Vermoedelijk heeft dat te maken
met de joodse mythe waarbij een van de straffen aan Adam, of
beter aan Eva, was dat voortaan baren hard labeur zou worden en
pijnlijk zou zijn. Dat het Engelse labour (dat ook het Nederlands
woord labeur (hard werken) inspireerde) ook verwijst naar afzien
komt ook tot uiting in a labour camp, wat staat voor een gevangenis
waar labeur wordt opgelegd. NL
DECEMBER 2005 43 I-mag

Denktank
Doctoreren doen of niet?
I-mag 44
DECEMBER 2005
Regelmatig krijgt de VIK
de vraag “Ik wil doctoreren.
Hoe begin ik
eraan?”. Een en ander
in een ruimere context
plaatsen leek
dan ook een gepaste
opgave voor deze I-mag.
?Voor een doctoraat is een stevige motivatie
alvast een noodzaak. Doctoreren is
een must voor wie zich onderscheiden
heeft tijdens zijn studies, belang stelt in
onderzoek, graag studeert en er niet voor
terugschrikt om 4 tot 6 moeilijke jaren, de
“Doctoreren is geen
bijkomende studie
waar
men zich voor
inschrijft”
gemiddelde duurtijd van een doctoraatsthesis,
door te maken. Om in het onderwijs
te stappen is een doctoraat onontbeerlijk
voor een goede loopbaan. Bevorderingen
en benoemingen tot docent of hoogleraar
vereisen een doctoraatstitel.
Wie meer toepassingsgericht wil werken
en geen onmiddellijke ambities heeft om
naar het buitenland te gaan, kan in een
bedrijf soms een verdoorgedreven specialisatie
aangaan. Dat zijn gewonnen jaren,
maar uiteraard speelt het soort bedrijf
een belangrijke rol in de aangeboden
mogelijkheden. In een omgeving waar
men in een internationale context in concurrentie
komt te staan met buitenlandse
gediplomeerden is een doctoraatstitel
soms wel een voordeel.
Rond heel het dossier 'doctoreren' hangt
in de niet-universitaire kringen waar onze
opleidingen toe behoren een waas van
onbekendheid. De meeste docenten en
hoogleraren hebben wel gedoctoreerd,
maar hadden als vertrekpunt de universiteit.
De onbekendheid van de student
industrieel ingenieur met de universitaire
kringen en tradities maakt de eerste stappen
al ongewoon.

Wat is doctoreren?
Het antwoord vinden wij in de brochure
van de UGent (1): “Doctoreren is een
doorgedreven vorm van wetenschappelijke
specialisering rond een bepaald onderwerp.
De doctorstitel kan je pas krijgen na
een intensieve periode (meerdere jaren)
van zelfstandige studie en wetenschappelijk
onderzoek over een bepaald onderwerp
onder begeleiding van een promotor.
In die periode wordt er verwacht dat je
doordringt tot de kern van bepaalde fundamentele
of concrete vraagstukken binnen
het vakgebied met de bedoeling daaraan
een originele bijdrage te leveren. Het
eindresultaat van dat onderzoek schrijf je
neer in een proefschrift en moet je voor
een jury verdedigen. Wie dat succesvol
doet, mag de titel dragen van 'doctor'.
Kritische reflectie, creativiteit en doorzetting
vormen het middel, een originele bijdrage
aan de wetenschap, het doel. De
doctorstitel, ten slotte, de kroon op het
werk.”
Enkele onontbeerlijke elementen dus om
aan een proefschrift te beginnen: een academische
graad, een onderwerp, een
plaats en financiering van het onderzoek.
Het bezit van een
academische graad
Tot voor het invoeren van het BAMA-systeem
was dat gebrek aan academische
graad voor de industrieel ingenieur het
struikelblok om aan een doctoraat te
beginnen. Ons diploma werd wel geklasseerd
als van 'academisch niveau', maar
dat was voor de universiteit niet van tel
om onmiddellijk als doctorandus aanvaard
te worden.
Oorzaak was de bepaling in de vroegere
wetgeving op het hoger onderwijs in
Vlaanderen waar overgangsmodaliteiten
voorzien waren voor de toegang tot het
doctoraat. Daarbij werd op basis van het
diploma, de graad en het onderwerp van
het geplande proefschrift de omvang en
de inhoud van de voor de industrieel ingenieur
wettelijk voorziene toelatingsproef
samengesteld. Die toegangsproef omvatte
enkele vakken die in omvang meestal
een zestigtal studiepunten (= 1 jaar studie)
bedroeg.
Bij de invoering
van het 'Decreet
van 4 april 2003
betreffende de
herstructurering
van het hoger
onderwijs in
Vlaanderen' bieden
de hogescholen in het academisch
onderwijs en in het kader van een associatie
opleidingen aan die leiden tot de
graad van bachelor of master. Voortaan,
en dat geldt eveneens voor de eerder
afgestudeerden, is het diploma en de
graad van industrieel ingenieur een 'academische
graad' met alle wettelijke gevolgen.
Dat de universiteiten dat nog niet als
dusdanig hebben begrepen, is naar de
mening van de Vlaamse Ingenieurskamer
slechts een kwestie van tijd. Dat de universiteiten
voor buitenlandse aanvragers
veel inschikkelijker waren is een feit. We
lazen zelf in een verslag van de faculteitsraad
van de faculteit Wetenschappen van
de UGent dat het doctoraatsvoorstel van
een Ghanees, gediplomeerd als Bachelor
of Science (4 jaar studie) aan de
University of Science and Technology,
Naar de universiteit stappen
met de vraag
“Ik wil mij inschrijven voor
een doctoraat” is absoluut
geen goede oplossing.
Denktank
Kumasi, Ghana, gunstig werd geadviseerd.
Hetzelfde gebeurde met een
Palestijnse. Beiden werden toegelaten
als kandidaat-doctorandus in de biochemie.
In de al vermelde brochure van de UGent
kan men ook lezen: "Zoals eerder in deze
brochure vermeld, worden
enkel de volgende einddiploma's
van het hoger onderwijs
van twee cycli rechtstreeks
toegelaten tot het doctoraat:
burgerlijk polytechnisch
ingenieur of licentiaat,
behaald aan de Koninklijke
Militaire School; licentiaat in
de handelswetenschappen
en handelsingenieur. Voor de
andere gediplomeerden van
het hoger onderwijs van twee
cycli stipuleert het decreet (12-06-91 art.
56) dat het universiteitsbestuur hen - na
een gunstige beoordeling over hun
geschiktheid - tot de doctoraatsopleiding
en het doctoraat kan toelaten na het slagen
voor een examen -predoctorale
opleiding of ook
wel predoctorale proef
genoemd - over een aantal
opleidingsonderdelen uit
het programma van de universiteit.”
Dat in tegenstelling met de
bepalingen van het latere
'Decreet van 4 april 2003 betreffende de
herstructurering van het hoger onderwijs
in Vlaanderen'.
Wij stellen dat een rechtstreekse toegang
tot het doctoraal examen zonder de vroegere
voorafgaandelijke toelatingsproef
moet mogelijk zijn, vermits de graad en
het diploma van industrieel ingenieur een
academische graad is. Het daaraan
gekoppelde onderzoek moet ook op de
hogeschool kunnen plaatsvinden. De
departementshoofden van de hogescholen
treden dat standpunt bij.
Dat het uiteindelijk afleggen van het examen
van doctor op proefschrift aan de
universiteit plaatsvindt, kunnen wij aanvaarden.
Dat er in de examencommissie
ook onderwijzend personeel van de hoge-
DECEMBER 2005 45 I-mag

Denktank
“De VIK stelt dat doctoreren
aan de hogescholen moet
kunnen”
school zetelt, vinden wij wel noodzakelijk.
Dat onderwijzend personeel, docenten en
hoogleraren van de hogescholen als promotor
kunnen optreden moet in de toekomst
mogelijk zijn.
Het onderwerp
Het onderwerp kiest u zelden zelf. En zo
belanden we bij de belangrijkste persoon
in het gebeuren: de promotor. Het is hij die
zich een persoonlijk oordeel vormt over de
mogelijkheden van een kandidaat-doctorandus.
Als zelfstandig academisch lid
van het onderwijzend personeel is hij de
enige die u kan voorstellen aan de verschillende
commissies, vakgroepen en
faculteiten die u de uiteindelijke toelating
kunnen verlenen tot de doctoraatsopleiding.
Hij is nooit verplicht dat te doen. Ook
voor afgestudeerden van de universiteit is
dat een normale gang van zaken.
Het is de promotor die u het onderwerp
van uw proefschrift opgeeft. Hij zal met u
de mogelijkheid onderzoeken naar mogelijke
financiële bronnen (bv. studiebeurs
bij het IWT). Hij zal u begeleiden bij een
mogelijke aanvraag bij de instelling waar
u op basis van het gekozen onderwerp
een examen moet afleggen. U komt daar in
concurrentie met universitair afgestudeerden
en de plaatsen zijn beperkt. U
moet bij de besten behoren.
Ondertussen kan hij uw kandidatuur voorleggen
aan de faculteitsraad die op basis
van uw diploma, uw graad, uw gepland
proefschrift een ad-hoccommissie zal
samenstellen die de omvang en de inhoud
van de doctoraatsopleiding zal samenstellen.
Plaats
De plaats van doctoreren is dus meestal
het labo of de dienst van de promotor. Het
onderwerp ligt normaal in de onderzoeksrichting
van dat labo. In veel gevallen
sluit dat aan bij het eindwerk van de kandidaat-doctorandus.
Een industrieel ingenieur
kan niet alleen doctoreren aan een
faculteit ingenieurswetenschappen, maar
ook aan faculteiten als biowetenschappen,
wetenschappen, geneeskunde en
I-mag 46
andere. Tot nu toe kon doctoreren aan een
universiteit enkel leiden tot een doctoraat
in een discipline waarvoor er bij de
betrokken faculteit een masteropleiding
bestond. De Vlaamse regering besloot in
een komend 'minidecreet op het hoger
onderwijs' dat hier ook andere titulatuur
kan gehanteerd worden. (4)
Financiering van het
onderzoek en
bestaansmiddelen
In de praktijk zijn er verschillende mogelijkheden
op financieel vlak: assistent aan
een hogeschool, waarbij men wettelijk het
recht heeft om de helft van de werktijd
aan een proefschrift te werken, een studiebeurs,
ondersteuning vanuit de privésector
of eigen middelen.
Ing. Etienne BEERNAERTS
REFERENTIES
DECEMBER 2005
Uit De Standaard van
6 oktober 2005
Auteur: Dr. Niko Gobbin, UGent,
faculteit economie en bedrijfskunde
In zijn bijdrage benadrukt en betuigt de
auteur zijn instemming met de visie die de
vertegenwoordiger van de Leuvense universitaire
assistenten verwoordde tijdens
zijn toespraak naar aanleiding van de opening
van het nieuwe academiejaar.
Menig nieuw doctor constateert dat zijn
doctoraatsdiploma nauwelijks een troef is
op de arbeidsmarkt. In zijn toespraak suggereerde
de Leuvense assistentenvertegenwoordiger
dat een foutieve perceptie
aan de oorsprong zou kunnen liggen: de
buitenwereld heeft geen zicht op het
scholingsproces van een doctoraatsstudent.
In vele gevallen is de meerwaarde
van het doctoraat voor de nieuwe job nihil.
Dat is een jammerlijke verspilling van
publiek geld en menselijk potentieel.
1. Heel wat informatie (soms wel verouderd) in verband met doctoreren is te vinden
op de websites van de universiteiten o.a. de brochure van de UGent op de URL
http://www.ugent.be/nl/studenten/afst/doctor/brochdoct
2. http://www.staatsblad.be/index_nl.htm - Ga naar Belgisch Staatsblad en geef de datum
van 2003-04-04 in - blz. 22064. Art.14 §2
3. De studie 'Kernelementen doctoreren in Vlaanderen' - juli 2001 - gebaseerd op
het rapport kwantitatieve analyse van het doctoreren aan de Katholieke
Universiteit Leuven en de Universiteit Gent - H.F. Moed, M.S. Visser, M. Luwel;
Centrum voor Wetenschaps- en Technologiestudies (CWTS), Universiteit
Leiden, Nederland - Kabinet van de Vlaamse minister van Onderwijs en Vorming,
Brussel, België
4. Artikel 24, §3, van het Structuurdecreet stelt dat de Vlaamse regering de kwalificaties
bepaalt die aan de graad van doctor toegevoegd kunnen worden. Artikel
24 bepaalt al dat de universiteiten alleen binnen de hen toegewezen studiegebieden
de graad van doctor kunnen uitreiken. Het bepalen van de kwalificaties die
elke universiteit aan de graad van doctor kan toevoegen, lijkt ingegeven door een
gebrek aan vertrouwen in de instellingen. De realiteit van de afgelopen jaren
heeft daarenboven aangetoond dat het tijdig bijwerken van een dergelijke lijst
moeilijk is, waardoor de lijst niet nauw genoeg aansluit bij recente ontwikkelingen
in studiegebieden en opleidingen. Het oorspronkelijke voorschrift biedt geen
verdere meerwaarde en wordt dan ook opgeheven.

Denktank
Studentenstaaldag
KHBO-studenten winnen
Belgisch Luxemburgse prijs
Bert Soete (21) uit
Ingelmunster en Bram Merlevede
(22) uit Oostduinkerke, twee pas afgestudeerde
studenten van de Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende
(KHBO), zijn in de prijzen gevallen. Op de Studentenstaaldag bleken ze in
de categorie industrieel ingenieur met hun eindwerk het beste ontwerp te hebben
ontwikkeld van alle deelnemende studenten in België en Luxemburg. Het gaat
om een ontwerp voor een voetgangers- en fietsersbrug in Nieuwpoort.
Het Staalinfocentrum organiseert het ene
jaar een Staaldag voor professionals,
docenten, enz. Het andere jaar staat er
voor de studenten een Studentenstaaldag
op het programma, waarop alle studenten
bouwkunde en architectuur uit België en
Luxemburg worden uitgenodigd. 's
Morgens mag elke hogeschool en universiteit
ergens in België een bezoek brengen
aan een project of een bedrijf. In de
namiddag is het dan verzamelen geblazen
in Brussel voor een reeks voordrachten,
een staalbeurs en de uitreiking van de
jaarlijkse studentenstaalprijs. Het ging
om meer dan 1.300 studenten van 33
departementen.
De laureaten in de categorie industrieel
ingenieur werden dus Bert Soete en Bram
Merlevede. Beiden studeerden net af als
industrieel ingenieur (master) in de bouw-
I-mag 48
kunde aan de Oostendse campus van de
KHBO, departement Industriële
Wetenschappen en Technologie. Ze maakten
een eindwerk rond het ontwerp van
een fietsers- en voetgangersbrug in
Nieuwpoort ter hoogte van de havengeul.
Daar wil men in het kader van het kustactieplan
immers een nieuwe jachthaven
uitbouwen. De brug heeft een overspanning
van ongeveer honderd meter en verbindt
de jachthaven en de kaai aan de
overkant. De brug is enkel bestemd voor
voetgangers en fietsers en biedt dus een
veilig alternatief voor de drukke kustweg
N34.
De jury beoordeelde de eindwerken op
concept, context, methode en presentatie
en vond dat beide studenten erin
geslaagd zijn een degelijk, goed onder-
DECEMBER 2005
bouwd en gemotiveerd ontwerp af te leveren,
waarbij er zowel oog was voor het
technische als voor het architecturale
aspect. Een tuibrug is geen eenvoudige
constructie en er komen heel wat berekeningen
bij kijken. Door de asymmetrische
opstelling van een pyloon werd een bootvorm
gecreëerd met de pyloon als mast,
het vlak van de tuien als zeilen en het
brugdek als een dek van een schip. Dat
visuele aspect zorgt voor een goede integratie
van de brug in de omgeving en een
lichte en luchtige constructie. De jury
waardeerde ook het gebruik van mariene
materialen (hout en staal). Het was trouwens
de eerste keer dat de studentenstaalprijzen
werden toegekend door een
externe jury.
Beide laureaten kregen een boek, een
diploma en een studiecitytrip naar
Barcelona. Het volgend nummer van
'Staal Acier' wijdt ook een artikel aan hun
eindwerk. Ook de KHBO krijgt een boekenpakket
ter waarde van 250 euro. Het
eindwerk werd intern begeleid door dr. ir.
Björn Van De Walle van de KHBO en
extern door ir. Frederik Buffel en ing.
Steve Timmermans. Het onderwerp van
het eindwerk werd overigens aangereikt
door het Ministerie van de Vlaamse
Gemeenschap, AWZ, afdeling Kust in
Oostende.

BEDRIJFSBELEID
Projectmanagement
dinsdag 13 december
Complexe technologie zorgt tegenwoordig
voor problemen om budgetten onder
controle te houden, termijnen niet te overschrijden,
hogere kwaliteit te leveren
tegen lagere prijzen. Dat vraagt een
gestructureerde aanpak. Een project tot
een goed einde brengen is een complexe
aangelegenheid geworden. Om projectdoel
en einddatum te halen moet het project
degelijk gepland, georganiseerd,
geleid en beheerst worden. Een interdisciplinair
team met een projectleider aan het
hoofd moet in staat zijn om met de
beschikbare middelen (geld, materiaal,
tijd en mensen) een (relatief) korte termijndoelstelling
te halen. Dat vraagt
inzet, inzicht en aangepaste technieken.
Tijdens deze avond zal uitgebreid worden
ingegaan op bovenstaande uitdagingen
en hopelijk raakt ook u ervan overtuigd
dat projectmanagement een ontzettend
boeiend en veelzijdig vak is. Uw spreker,
Johan Martens, is al meer dan 10 jaar
actief als projectmanager. Deze voordracht
is een uitstekende gelegenheid om
zijn kennis en ervaring met u te delen.
� PRAKTISCH �
Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643,
Wommelgem.
Datum: dinsdag 13 december 2005 om
20.00 uur.
Kostprijs: gratis voor VIK-leden,
niet-leden betalen 10 euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: VOBED11205.
TECHNISCH-
COMMERCIEEL
Etiquette en kledingvoorschriften
dinsdag 31 januari 2006
Totaal ongewone, maar intrigerende voordracht
!
You only get one chance… to make a first
good impression.
Psychologen bevestigen het: het eerste
wat ons opvalt bij de anderen zijn de kleuren
die ze dragen. De impact van kleuren
is onmiddellijk en blijvend. Kleuren geven
informatie over de persoon die ze draagt.
De psychologische betekenis en invloed
van kleuren kunnen we gebruiken om ze in
ons voordeel te laten spreken. “Dressing
for succes” en “the power of image” zijn
geen nieuwe concepten. We hebben maar
één kans om een goede eerste indruk te
maken. Hoe succesvol die eerste indruk
zal zijn, wordt binnen de eerste 30 seconden
van een ontmoeting bepaald.
Elegant en goed
geklede mensen worden
voor vriendelijk,
competent, zelfzeker,
flexibel, intelligent
en hedendaags aangezien.
Hoe komt het dan
toch dat er in de
Martine Verheyen
zakenwereld nog zo
weinig gedaan wordt
om er betrouwbaar, stijlvol en succesvol
uit te zien? We spenderen kapitalen aan
scholing, training en kennis. We sloven
ons uit om bij het juiste bedrijf terecht te
komen en als het dan zover is vergeten we
te investeren in onze toekomst, in onze
persoonlijkheid en onze carrière.
De belangstelling voor kleding, kleuren,
stijl en mode hebben de spreker, Martine
Verheyen, aangezet om opleidingen te volgen
over imagomanagement, non-verbale
communicatie en kleuren. Die opleidingen
zijn, in combinatie met haar werkervaring,
de aanleiding geweest om onderzoek te
Denktank
STUDIEGROEPEN
doen naar het belang van een positief
imago en een dynamisch voorkomen.
Martine Verheyen adviseert bedrijven en
hun medewerkers bij het zoeken naar een
aangepaste zakelijke kledingstijl volgens
de regels van de zakelijke etiquette.
www.colourandstylecoaching.be
� PRAKTISCH �
Plaats: Hotel Corinthia http://www.corinthiahotels.com/antwerp_factsheet2.htm,
Desguinlei
94, 2018 Berchem (plan op aanvraag)
Datum: dinsdag 31 januari 2006 om 20
uur. Verwelkoming deelnemers vanaf
19.30 uur met broodjes en dranken. Na de
lezing receptie + open bar en networking
tot 23 uur.
Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; nietleden
betalen 15 euro. Partner halve prijs.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Uw aanwezigheid betekent dat u ook een
persoon bent die op zijn minst geïnteresseerd
is in hoe je professionele groeiprocessen
kan waarborgen.
Referte: VOTCM10106.
Hoe resultaatgericht
offertes opvolgen?
dinsdag 28 maart 2006
Als je niet direct een order kunt binnenhalen,
kan een voorstel om een offerte op te
sturen een uitweg zijn. Maar zodra de
offerte is opgestuurd, begint het vervelende
werk van de offerteopvolging. De contactpersoon
is er niet, hij heeft de offerte
nog niet gelezen, hij weet niet meer waarover
het gaat of zijn enthousiasme is
bekoeld.
Walter Spruyt en Francis Herssens
DECEMBER 2005 49 I-mag

Denktank
STUDIEGROEPEN
Offerteopvolging is een belangrijke stap
op weg naar een order. In de praktijk blijkt
dat de verkopers van uiteenlopende branches
toch allemaal dezelfde fouten
maken. Daarom deze avond over de zeven
fouten bij offerteopvolging via de telefoon.
Wat moet je zeker vermijden om je
verkoopkansen gaaf te houden?
Een boeiende en praktijkgerichte uiteenzetting
van het duo Walter Spruyt en
Francis Herssens.
� PRAKTISCH �
Plaats: Antwerp Corinthia Hotel,
Desguinlei 94, Antwerpen.
Wegbeschrijving: http://www.corinthiahotels.com/antwerp_factsheet2.htm
Verwelkoming deelnemers vanaf 19.30
uur met broodjes en dranken.
Lezing start om 20 uur. Na de lezing
receptie + open bar en netwerking tot 23
uur.
Gelieve op tijd te komen. Gratis parkeerplaats
in de nabije omgeving. De parkeergarage
onder het hotel is betalend!
Datum: dinsdag 28 maart 2006 start om
20 uur.
Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden;
niet-leden betalen 15 euro;
partner tegen halve prijs.
Inschrijving vereist: VIK-Secretariaat
voor 24 maart 2006 met het engagement
zeker aanwezig te zijn, behoudens tijdige
verontschuldiging!
Referte: VOTCM10306.
AGENDA
BIJEENKOMSTEN
Studiegroep Bedrijfsbeleid
13.12.2005: Lezing: Projectmanagement,
VIK-huis, Wommelgem, 20.00 uur
Studiegroep Elektriciteit
15.12.2005: Lezing: Ledverlichting,
Lux Lumen
19.01.2006: Lezing:
Rationeel energiegebruik en domotica
16.02.2006: Lezing: Power quality in
netten, harmonische vervuiling
16.03.2006: Lezing: Motoren revisie en
onderhoud, Antwerpen
20.04.2006: Lezing: Lampen, relichting,
foutanalyse, Philips, Turnhout
18.05.2006: Lezing: Zonneënergie
15.06.2006: Lezing:
Kwaliteitsbeheersystemen
Studiegroep Java Web Applications
30.01.2006: Lezing: Juridische aspecten
in de informatica, VIK-huis, 20.00 uur
20.02.2006: Java Enterprise Server,
VIK-huis, 20.00 uur
27.03.2006: Java Mobile, VIK-huis,
Wommelgem, 20.00 uur
24.04.2006: Projectopvolging met Tenforce
Executes, VIK-huis, Wommelgem, 20.00
uur
Maandelijks delen we met de stickeractie een aantal prijzen uit.
Kleef uw VIK-sticker op een leuke plaats (auto, fiets, brievenbus,
enz.). U kunt in de prijzen vallen, als een attente collega uw sticker
opmerkt en ons dat meldt.
Uit de nummerplaten die onze fulltime speurploeg doorseinde,
lootten we de volgende nummers:
Als een van die nummerplaten de uwe is, stuur dan een kopie van
het inschrijvingsbewijs en van uw VIK-lidkaart op naar het VIKsecretariaat,
t.a.v. Francine Demaret, Herentalsebaan 643
Wommelgem, fax: 03 259 11 01, e-mail: francine.demaret@vik.be
I-mag 50
DECEMBER 2005
Succes!
Studiegroep Kunststoffen
22.02.2006: Bezoek TI Automotive,
Lokeren
Studiegroep Technisch-Commercieel
31.01.2006: Lezing: Etiquette en kledingvoorschriften
voor de zakenvrouw en
zakenman, Antwerp Corinthia Hotel,
Antwerpen, 20.00 uur
21.02.2006: Lezing, Antwerp Corinthia
Hotel, Antwerpen, 20.00 uur
28.03.2006: Lezing: Hoe resultaat gericht
offertes opvragen, Antwerp Corinthia
Hotel, Antwerpen, 20.00 uur
Studiegroep Veiligheid en Milieu
15.12.2005: Kernvergadering, VIK-huis,
Wommelgem, 20.00 uur
Studiegroep Voeding
17.01.2006: Kernvergadering, VIK-huis,
Wommelgem, 18.00 uur
07.02.2006: Lezing: ISO-22000, KaHo Sint-
Lieven, Sint-Niklaas, 16.00 uur
15.03.2006: Rondetafelgesprek
18.04.2006: Voor verkennende beheersing
voedselveiligheid door toepassing van
actief hygiënische coatings en dichtingen,
Pentagom Plastics, 16.00 uur
Studiegroep Regeltechniek
22.02.2006: 16.03.2006 - Symposium:
Evolution on the PLC's Market. Is the
PLC still the working horse?",
VIK-huis, Wommelgem, 08.30 uur.
Zelfkleverslag
ANP 282 DJJ 686 JXU 814 LUW 055 PDX 329

>
>
Dertien sessies en proefschrift
Docenten uit de praktijk
Aanzet tot erkenning als
'Vik-Ingenieur-Expert®'
Voor meer informatie,
Ria Brughmans,
Vlaamse Ingenieurskamer vzw
Herentalsebaan 643
2160 Wommelgem
Tel. +32 3 259 11 06
Fax +32 3 259 11 01
E-mail: ria.brughmans@vik.be
NIEUWE
PROMOTIE
Start op
28 januari
2006