JG 18 nr 1 - Reynaertgenootschap

ecensie
Reinardus 16
Brian Levy & Paul Wackers (red.), Reinardus. Yearbook of the International
Reynard Society. Volume 16. Amsterdam/Philadelphia, John Benjamins, 2003.
ISBN 90 272 4045 0.
In dit zestiende jaarboek worden twaalf lezingen gepubliceerd die werden gehouden
op het veertiende colloquium in Hull anno 2003. Dit congres werd georganiseerd
door Brian Levy, die op 10 augustus 2004 totaal onverwacht overleed. De vos
komt ruim aan zijn trekken.
In zijn bijdrage Pulci’s Margutte: An Italian Fox Revealed (p. 117-132) heeft Leslie
Zarker Morgan het over de duidelijke verwantschap van Margutte (‘volpe’) met Le
Roman de Renart. Niet alleen treft een overeenkomst in de plot, maar opvallend zijn
onder andere de humoristische structuur, de woordenschat en de motieven die we
ook in Le Roman de Renart terugvinden. Luigo Pulci (1432-1484) gebruikte teksten
uit diverse branches om zijn eigen verhaal te versterken.
Karen Sullivan snijdt Reynaerts ‘ketterschap’ aan in ‘Filz a putein, puant heirites’:
The Heterodoxy of Renart (p. 183-194). Waar Rutebeuf de vos als een monnik voorstelt
die de pij van Dominicus draagt, wordt Reynaert in Le Roman de Renart viermaal
een ‘heretic’ genoemd: een ketter … die zich bovendien aan sodomie bezondigt.
Zeer boeiend en vlot leesbaar is het artikel ‘Much Ado about Nothing’. Remarks
on the Projected Illustration Cycle of Ms. B of ‘Reynaerts Historie’ van Paul Wackers
(p. 195-208). Wackers heeft het over de twintig opengebleven ruimten in handschrift
Brussel, RL., 14601 (hs. B), die bedoeld waren voor illustraties. Dit manuscript is
het enige volledige dat we van Reinaerts Historie bezitten. De auteur probeert te
bewijzen dat de vijf illustraties in dit handschrift waarschijnlijk niet origineel zijn. De
onderwerpen van de twintig geplande tekeningen worden gereconstrueerd. De
hypothetische cyclus wordt vergeleken met de illustraties van branche I van manuscrit
I van de Roman de Renart en met de oudste houtsnedencyclus van het
Reynaertverhaal. Wackers brengt een aantal argumenten naar voren die de relatie
tussen deze drie cycli moeten staven. Zijn hypothese luidt: een niet meer bestaand
manuscript van Reynaerts Historie is gebaseerd op manuscrit I van de Roman de
Renart en is zelf een bron voor de cyclus die we aantreffen in handschrift B en de
oudste Nederlandse houtsnedencyclus. Een zevental illustraties verduidelijken het
betoog.
Vos, beer, wolf en leeuw spelen een rol in de bijdrage van J. Rakusan: Wild Beasts
of Phraseological Lexicons. Slavonic and Germanic Similes (p. 165-182). Het artikel
handelt over het woordgebruik van een spreker of schrijver. Enkele tabellen
geven een duidelijk beeld van hoe dikwijls benamingen van wilde dieren voorkomen
in Slavische en Germaanse talen en in welke betekenissen.
Tot slot komt Reynaert ook aan bod in Levy’s bespreking van de uitgave van
R. Anthony Lodge en Kenneth Varty: The Earliest Branches of the Roman de
Renart. Synthema I, gepubliceerd bij uitgeverij Peeters te Leuven in 2001 (p. 209-
210).
Maar ook de andere lezingen zijn meer dan interessant. Carole Ann Adkins heeft
het over de invloed van ouders op de vorming van karakter en gedragspatronen van
78
Tiecelijn, 18, 2005