JG 18 nr 1 - Reynaertgenootschap

- Hij is de beer (of iemand die de uil van het spel is).
- Hij kan kijken lijk een beer (stuurs en kwaad).
- Hij is lelijk lijk een beer.
Ook de kat wordt meermaals vermeld, o.a. in:
- De kat aan de bel hangen’ (iets onbekends uitbrengen)
- Hij meende dat hij daar de katte ging bouten en hij heeft nooit aan den
steert gerocht (‘mislukt in ‘t gene hij peinsde zeker te zijn’; De Bo: ‘bout’ is
o.a. ‘ondereinde van een afgemaaiden strohalm’; hier waarschijnlijk staart
inkorten).
In de achttiende jaargang treffen enkele ‘Turkse spreekwoorden’ zoals ‘Men verkoopt
kraaien voor nachtegalen’ en ‘De wolf bij zijn oren grijpen is moeilijk’. In de
twintigste jaargang, nummer 13, p. 97-98 vinden we Drie oude liedjes, waarvan
eentje over de ontelbare kraaien op de akkers die ‘met hun dikke koppen / en hun
bekken hard als staal / hun met kostbaar graan opkroppen / en verslinden allemaal.’
De jagers worden uitgenodigd op mussen en kraaien te jagen. Wee u Tiecelijn.
Tot slot nog dit rijmpje uit Waar ‘t vliegen wil:
Tusschen twee wolven een schaap vet,
Tusschen twee vossen een capoen gezet.
Tusschen twee avocaten een rijk man,
Tusschen twee katten een muizeken dan.
Zegt mij, die nu ter werelt leeft,
Wie van dezen het ‘t beste heeft.
Beeren, leeuwen en semmen (apen)
Zijn beesten die men kan getemmen.
Maar men vindt nooit zoo wel een man
Die een boos wijf getemmen kan:
‘t Is verloren smijten, kijven.
Is zij boos, zij zal boos blijven.
Vos, wolf, beer, leeuw en haas: populaire beesten nabij ‘den heerd’
51
Tijdens ons onderzoek ontmoetten we niet op elke pagina in Rond den heerd een
vos of een van zijn kompanen en tegenspelers. Toch mogen wij tot besluit stellen
dat Gezelle en de andere redacteurs, waar het hen gepast leek, hun vertrouwdheid
met het vossenverhaal en wat er omheen leefde, demonstreerden. Het dier kreeg
een belangrijke rol. Dieren staan in fabels en verhalen vaak voor mensen en werden
gebruikt om nut en lering aan ontspanning te koppelen. Vos en wolf, beer,
leeuw en haas spannen daarbij in Rond den heer de kroon. Gezelle was duidelijk
vertrouwd met het Reynaertverhaal. Alleen al die korte hertaling waaraan hij zich
waagde, maakte onze tijdrovende zoektocht doorheen 25 jaargangen van Rond
den heerd succesvol. Het Reynaertverhaal moet Gezelle hebben geboeid. Hij
erkende de algemene bekendheid ervan en zag er een kostbaar Vlaams cultuurbe-
Tiecelijn, 18, 2005