JG 18 nr 1 - Reynaertgenootschap

50
te maken hebben. Ook een aantal leuke uitspraken of wetenswaardigheden, kort en
kernachtig geformuleerd, troffen mijn aandacht. Zo las ik in de rubriek Uitstapje in
tijdschriften een verwijzing naar Compte rendu des séances de la commission royale
d’ histoire. Série 4, tome 10, 3ème bulletin. Sur differentes publications faites à
l’étranger qui ont rapport à l’histoire de Belgique par Ch. Piot. Daarin gaat het over
Frederic Prien, de schrijver van Zur Vorgeschichte des Reinke Vos (Halle, 1880):
‘De sage van Reinaart de Vos is herkomstig van het Oosten en zij werd hersmeed,
volgens de aard en den geest van het volk in wier tale zij hernomen wierd. ‘t Is een
duitsche sage in Duitschland, een engelsche in Engeland, een fransche in Vrankrijk,
een Vlaamsche in Nederland. De vrage is: in welk land wierd de epos voor de eerste
maal herdicht en herschapen?’ (jaargang 18, nummer 8, p. 64).
In de achttiende jaargang (p. 331-336) trof mij een artikel over William Caxton, de
Engelse vertaler van het Reynaertverhaal (Reynaerts historie): Van William Caxton
en van den eersten gedrukten boek in Engelsche taal, geschreven door Ad. Duclos.
Hij vat het leven van Caxton kort samen (geboren in Kent in 1412, bekend met
Brugge, waar hij Les Histoires de Troyes vertaalde, het eerste gedrukte boek in het
Engels, zijn drukperikelen in Westminster) en behandelt ook Caxtons opvolger,
Winkin de Worde, die drukte in het huis waar zijn meester gestorven was. Was die
Winkin een Vlaming, vraagt Duclos zich af, een leerknape door Caxton meegenomen
naar Westminster? In de laatste jaargang komt Caxton nogmaals ter sprake
(p. 176, blad 23, 1891) n.a.v. The Caxton Review of Catholic Literature (nr. 2, p. 34),
‘uitgekomen dezer dagen bij de gebroeders De Plancke te Brugge’.
Uit de rubriek Waar ‘t vliegen wil sprokkelden wij heel wat spreuken, gezegden,
raadsels en weetjes. We presenteren enkele voorbeelden uit de eerste jaargang van
Rond den heerd, die nog volledig door Gezelle werd volgeschreven:
- Men moet vossen met vossen vangen.
- De leeuw brult, het kieken piept, de kraeye kraeyt, de oyvaer kleppelt …
(in de warande wordt de ooievaar ook ‘odevaere’ genoemd).
- Zo mager als de kraaien van den Zondag (opgetekend in Veurne-
Ambacht).
- ‘Alle baten helpen’, zei de beer, en hij knapte een vlieghe.
- ‘Ongebonden is best’, zei ‘t schaap, en ‘t zat aan den hooitas.
- ‘Woorden zijn schoone’, zei de wolf, ‘maar ik en koe in ‘t dorp niet’
Een paar voorbeelden van weetjes ... In Menen, ‘ongeveer uit de stad rechte naar
het Brugsche voorgeborgte’, huist een weerwolf. Hij doet sommige soorten kwaad,
andere niet. Mijnheer Rond den heerd vraagt zijn lezers: ‘Wie weet er welke?’ En
nog over wolven: ‘Te Rousselare luiden ze nog ‘s nuchtens ten drie’n de groote klokke;
en ze heeten dit ‘de Wulvenklokke’ en dit is wel nog oudheidensch.’
Een uitspraak die mij trof – helaas zonder verklaring –, was ‘Die langst leeft mag
Baudenloobosch kappen.’ Voer voor de speurders die de Reynaert met de Boudeloabdij
verbinden?
Jan Maes heeft het in de negende jaargang p. 318-320 (nr. 39) over beren en wolven
in Vlaanderen. Die wolven waren ‘een ware plage’ voor de landbouwers. De keizer
stelde in de negende eeuw wolvenjagers aan. Beren en wolven bleven zo lang
in Vlaanderen als er bossen waren. Zij bleven ook voortleven in de taal.
Tiecelijn, 18, 2005