JG 18 nr 1 - Reynaertgenootschap

Verder van de Reynaertmaterie staat het vervolgverhaal in de zesde jaargang
p. 255-256 (nr. 32), 263-264 (nr. 33) en 270-271 (nr. 34): Bruin de Beer door V.D.M.
(Van de Meulebroecke). Vanaf de eerste zin wordt duidelijk dat het niet over de beer
uit het Reynaertverhaal gaat: ‘‘k Ga ulder een keer vertellen van Bruin de Beer. ‘t Is
daarom van Bruin niet, die in den busch weunt en menschenvleesch mag; neen
Bruin is een andere Bruin.’ Het gaat over de slimme zoon van een boer die niet op
het veld wil werken en wegvlucht van huis. Hij komt terecht bij een rondtrekkende
koorddanser, leert de stiel, trekt van dorp tot dorp, treedt verkleed als beer op, maar
hij wordt behandeld als een slaaf. Wanneer hij op zekere dag nabij zijn vroegere
huis komt, ontsnapt hij in zijn berenplunje en loopt naar het erf van zijn ouders. Er
heerst grote paniek (een soort Lamfreitscène), maar wanneer de ouders in de beer
hun zoon herkennen, wordt het feest. Eerder een verloren zoonverhaal.
Gezelle vertelt op p. 213-214 van de eerste jaargang (nr. 31) ook over een kat en
een muis die gaan samenwonen. Angst voor de muizenval verhindert het muisje
naar buiten te komen. De kat weet een vetpot te bemachtigen en die zullen ze
bewaren voor de winter. De pot wordt verborgen in de kerk onder het altaar. Maar
de slimme kat verzint voortdurend verhaaltjes van katjes die in haar familie worden
geboren en zij moet telkens ‘mette moeie’ (titel ook van het verhaal) gaan spelen.
In feite gaat ze telkens van de vetpot smullen tot die leeg is. Het wordt winter en nu
peinst de muis op de vetpot. Helaas die wordt leeg aangetroffen en het muisje
begrijpt direct wat er gebeurd is. Zwijg, of ik eet u op en ‘Kap, zei de katte, ze sloeg
er naar met heuren poot en in een twee drie was ‘t muizeke binnen. Zo gaat het in
de wereld.’
Ene A.M.C (jaargang 17 nummer 14, p. 105-106.) vertelt het bekende verhaal van
de haas en het everzwijn (de naam die men in West-Vlaanderen aan de egel geeft).
Centraal staat de loopwedstrijd tussen haas en egel. Door listig ook zijn vrouw in te
schakelen, weet de egel de haas te verschalken. De argeloze haas bloedt dood.
Johan Leemans tapt Uit het kokertje van Aesop het verhaal van de ‘leeuwerk’
(jaargang 10 nummer 48, p. 386). Moeder leeuwerik leert haar jongen wanneer ze
moeten vluchten voor de mens: als iemand zijn werk zelf gaat doen en niet op anderen
rekent.
In de zesde jaargang tot slot, treft ons op p. 3-4 van nummer 1 een stukje met als
titel Civilisatie. Het gebeuren speelt zich af ‘eer er nog menschen waren’, maar veel
‘wulven’. Twee legers bedreigen de ‘schans van Elkeghem’. Het is ‘Grimbaart’ (de
wolf!) die vertelt hoe aan Reuning (‘de Bismarck van dat volk’) de oorlog werd verklaard
door de ‘wulven’ aan de herten. Grimbaart ‘draagt zijn chassepot onder zijne
grauwe knevels, gelijk de wulven’. ‘De elken (herten) voeren artillerie op hun hoofd,
die bekwaam is Grimbaarts ingewanden, en Grimbaart erbij, in die naakte boomtakken
te verwaaien, te hangen, in een omzien. En ‘t is oorloge!’ Er wordt een bitter
gevecht geleverd. De schrijver (Gezelle?) stelt vast dat vandaag de mensen niet
slimmer zijn dan de beesten toen. ‘En dat het nog om den grootsten honger ware
dat ze vochten!’ Er is een illustratie met volgende verklaring: ‘De prente in dezen
numero verbeeldt den staat van de civilisatie, eer dat er nog menschen waren.’
Te kust en te keur
49
Her en der vond ik doorheen de jaargangen aantekeningen, spreekwoorden, raadsels,
zegswijzen en weetjes die op een of andere wijze iets met de vossenmaterie
Tiecelijn, 18, 2005