JG 18 nr 1 - Reynaertgenootschap

45
dige bronnen.
In de eerste jaargang nummer 46, p. 365 pakt Gezelle de wolf aan: ‘Eertijds moeten
er veel wolven over ons land gelopen hebben, immers de tale getuigt van den
wolf en men heeft zijnen name aan menschen en beesten gegeven.’ En ook nog:
‘Later speelde de spotzieke geest van ‘t volk zoodanig in vossen, honden en wolven,
om daarmeê zekere lieden aan te duiden, die ‘s volks gramschap verdiend
hadden, dat men heden nog overal in Vlaanderen den name Devos, Dhondt en
Dewolf, of Dewulf tegenkomt. Namen met een negatieve connotatie dus. Gezelle
gist dat er ‘veel wolven onder ons geloopen hebben’. Leuk ook is de anekdote die
hij vertelt over bier en ‘wulf’. ‘Als ‘t bier aan ‘t gisten is en dat er veel stiklucht in den
kelder zit, zoo zeggen ze nog: ‘De wulf zit in den kelder,’ dat is de stiklucht, die de
keerse doet uitgaan en die de mensch versmacht.’ Maar met deze ‘wulf’ wordt
eigenlijk een ‘veemol’ (veenmol) bedoeld. En over de vraatzucht van de wolf nog dit:
in een deel van het Russische rijk (Livoniën) werden in 1822 precies ‘1.841 peerden,
1.243 veulens, 1.807 stuk hoornvee, 733 kalvers, 15.182 schapen, 726 lammeren,
4.190 zwijns, 313 vikkens, 703 honden, 673 ganzen en genters’ van kant
gemaakt door wolven. Het doet me even teruggrijpen naar de verzen ‘hi stal ‘t grote
ende ic dat clene’ (2105 in Van den vos Reynaerde) en naar Isengrijn die ‘een calf /
of enen weder of enen ram’ (2110-2111) bejaagde, terwijl ook ‘enen osse’ (2121)
aan zijn vraatzuchtige tanden niet ontsnapte. Ook in de bijbel staat de wolf voor
vraatzucht, stipt Gezelle nog aan.
Vertellend over de ‘hyaine’ of hyena (jaargang 1 nummer 26, p. 211-212) heeft
Gezelle het over de zogenaamde ‘strandwolf’, de naam die de Hollanders nabij de
Kaap de Goede Hoop aan een hyena gaven. De hyena komt tot in de huizen om te
roven en te moorden, hij stinkt vreselijk, is uitermate lelijk en hij valt vooral aan wie
voor hem vlucht.
Gezelles stukje over de beer is beknopt (jaargang nummer 18, p. 142). Hij noemt
hem ‘dien ouden eremijt’, ‘zwaar van gang en sterk van spieren’, een van de felste
vijanden van de mens. ‘Bruin de Beer’, gaat hij verder, ‘gelijk hij bij Reinaert de Vos
genaamd staat, moet eertijds hier gewoond en verkeerd hebben, ook vindt men in
rotsen en kloven zijne beenderen liggen’. (Wij denken spontaan aan de Ardennen,
waar Tibeert Bruun moest ophalen voor de samenzwering tegen Nobel.) Gezelle
verwijst naar de vele ‘uitsteekberden van herbergen en oude volksgebruiken, ja, tot
den beer van de brugsche loge toe, die het wapenteeken was van een gezelschap
steekspelers’ (vgl. Tiecelijn 1994, p. 29-30). De beer graaft met zijn ‘vreeselijke
klauwen’ holen in de aarde of ‘hij woont in eenen hollen boom (die van Lamfreit
werd hem fataal …); daar ligt hij ‘s winters en slaapt dikwijls nacht en dag, zuigende
aan zijne pooten, zegt het volk, maar ‘t is mis: hij leeft met de lage spek die hij
bij zomerdag onder zijne dichte pelse heeft aangeleid’. Zijn achterpoten zijn
‘geschapen voor de gang zoo de menschen gaan’. Beren zijn sterk en Gezelle verwijst
naar een Zweed, ene M. Nilson, die een beer ‘een dood peerd uit het water’
zag halen en hem ‘daarmee over eenen gevallen boom eene diepe watergroeve
dweerschen’. Beren zijn gevaarlijk. Getergd stormen zij op hun belager af en drukken
hem dood. ‘Ja, ‘t is veel aangenamer een stuk van zijn sterke schinkels te eten
als anderszins met hem te doen te hebben.’
In de tiende jaargang van Rond den heerd duikt Uitstap in de Warande weer even
op. Johan Leemans schrijft Van den Haas (nummer 48, p. 384-386). In deze bijdrage
lezen we een leuk vers over dit ongelukkige dier:
Tiecelijn, 18, 2005