Dieuwke de Graaff-Nauta mei minister Ien Dales - Tresoar

arren sjen (it hyt ‘helgoland die
sprengung der insel durch die
engländer’).
Ideaal
Troch it tydskrift Yn ús eigen
Tael en it lidmaatskip fan de
Jongfryske Mienskip rekke de
jonge Fridsma oertsjûge fan it
bestean fan in Frysk folk binnen
de Nederlânske steatsgrinzen.
Syn hiele lange libben hat er
oan dat ideaal stal jûn. Ut gâns
brieven sprekt syn argewaasje
oer it ferkwânseljen fan it Frysk
yn it foardiel fan it Hollânsk.
Yn in brief ornearre foar It
Fryske Gea skriuwt Fridsma
dat Hollânsktalige brieven fan
in Fryske organisaasje him
net oanstean, sokke brieven
geane ten koste fan it Fryske
begjinsel en foar him betsjut
dit klearebare ferlies. It wurd
‘provinciale’ yn ’e namme
fan de feriening noasket him
nammers ek net. Likegoed docht
er in berop op ’e Friezen yn
Amearika om in donaasje te jaan
foar in oankeap troch It Fryske
Gea. Njonken it ideaal bleau
Fridsma foaral ek de freonlike en
praktyske Amerikaan.
Famylje
De famyljebrieven litte ús
Fridsma op in oare wize kennen.
Fan 1924 ôf begjint in stream
brieven op gong te kommen,
wannear’t er op Calvin College
yn Grand Rapids út ein set mei
in stúdzje ta skoalmaster. Fier
fan famylje en freonen, mar wol
yn soartgelykse tsjerklike miljeu.
Ek op Calvin College komt er
Friezen tsjin en yn ’e iepenbiere
biblioteek fynt er in skat oan
Fryske boeken, dy’t syn tinken
oer Fryslân ferdjipje. De brieven
litte in hechte famyljebân sjen.
De soarch en de noed foar inoar
as emigrante húshâlding is
treffend. ‘Moeder heeft een halve
dollar in je ‘pajama’ gedaan
voor fruit. Yn ’e bûse fan ’e kiel.’
(1924) En yn in brief út 1933 fan
broer Klaes ‘Bij dis tiid wist wol
dat Meindert tige siik is. Fan
’e moarn is ’t neat net better.
Hy leit yn in ‘Oxigen tent’. It is
it lêste dat se oan him dwaan
kinne. It liket tige tige min’.
Klaes is de broer dy’t polityk en
sosjaal it tichtst by Bearend stiet,
fan it tal brieven dat skreaun is
troch de bruorren en susters is
dat fan Klaes it heechst yn tal.
Opmerklik is dat de fiertaal yn ’e
brieven fan Klaes yn ’e rin fan ’e
jierren folslein Frysk wurdt. Grif
ûnder ynfloed fan syn jongere
broer.
Meistriders
Under de hûnderten brieven
yn de kolleksje Fridsma falle
dy fan de âld-Makkumer Lolle
Piers de Boer en de Fries fan
East-Fryske komôf Geart Droege
it meast op. Beide wiene net it
meast praktysk fan aard en de
toan fan Fridsma wie wol ris wat
wrantelich. Oer in perioade fan
lange jierren ha de mannen mei
Fridsma gearwurke. Droege krige
yn 1980 it direkteurskip fan
Fridsma oer, De Boer wie jierren
dêrfoar ferstoarn en hie oan syn
ein ta aktyf west foar it Frisian
Information Bureau.
Ut in brief út 1944:
‘Jo kinne it Jo net heal begripe, hoe ûngelokkige drok ik it de lêste wiken
haw. Troch ekonomyske twang kin ik simmers gjin fakânsje nimme,
mar moat ik foar frou en bern wat byfertsjinje. Elke moarn haw ik dochs
wurk as koster, middeis nim ik les yn ’t Spaansk, en jûns jou ik les yn ’t
Latyn. Ik haw suver alhiel gjin frije tiid mear. Like goed moat ik sjen, dat
it ‘Survey of Frisian Literature’ klearkomt, dat de korrespondinsje fan it
F.I.B. behertige wurdt, en dat de F.N.I. op tiid ferskine.’