გადმოტვირთვა PDF ფორმატში
გადმოტვირთვა PDF ფორმატში გადმოტვირთვა PDF ფორმატში
ფაქტი არც ვახუშტი ბაგრატიონს გამორჩენია მხედვე- ლობიდან: `ამ მთის ადგილებთა შინა რაოდენი ოვსნი დავწერეთ, პირველად სახლებულან ქართველნი გლეხნი. შემდგომად მეპატრონეთა მათთაგან გადმოსახლებულან ოსნი და ქართველნი ბართა შინა ჩამოსულან, ვინაიდან მტერთაგან ბარს შინა კაცნი შემცირებულან~. მაჩაბლები მეფის მოურავებად იყვნენ ლიახვის ხე- ობაში. მათ ეკუთვნოდათ მდინარე ლიახვის თითქმის ორივე ნაპირი. კერძოდ, ლიახვის მარჯვენა ნაპირზე _ ნიქოზი, ცხინვალი, აჩაბეთი, მონასტერი, ქურთა, კეხვი, მსხლები, ჯავის ხეობა მთლიანად, მუგუთის ხევი: ლი- ახვის მარცხენა ნაპირზე _ მეღვრეკისი, ხეითი, საბაწმინ- და, სვერის ხეობა და სხვა. ალექსანდრე ცაგარელის გამოანგარიშებით, 1771 წელს მაჩაბელს 800 კომლი მარტო ოსი ეკუთვნოდა; მა- სვე ქართველი გლეხებიც ჰყავდა. 1772 წელს მოსახლეობისადმი, განსაკუთრებით ჯავის ხეობის ოსთადმი (მაჩაბლის ხიზნებად ითვლებოდნენ) სასტიკი მოპყრობისა და აუტანელი გადასახადების მოთ- ხოვნის გამო, მეფე ერეკლემ მაჩაბელს ჯავის ხეობა ჩა- მოართვა და ის უფლისწულ გიორგის დაუმტკიცა 70 . ქართულ-ოსური კონფლიქტის დროს, როდესაც სა- ქართველოს მასობრივი ინფორმაციის საშუალებები ე. წ. `სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის~ აღსანიშნა- ვად შიდა ქართლის ამ მხარეს სამაჩაბლოთი მოიხსე- ნიებდნენ, ოსების მხრიდან საპასუხო რეაქცია მოჰყვა; 70 i. megrelaZe, dasax. naSromi, gv. 200. 68
თითქოს აღნიშნული ტერმინი ახლად იქნა გამოგონილი ოსების საწინააღმდეგოდ. მართალია საისტორიო წყაროებში ტერმინი `სამა- ჩაბლო~ ნაკლებად გვხვდება. მას არ ხმარობს ვახუშტი ბაგრატიონი. მაგრამ ვფიქრობთ საკმარისია ის ფაქტი, რომ პაპუნა ორბელიანი 1747 წლის ისტორიული მოვ- ლენების გადმოცემისას ახსენებს `მაჩაბლის ქვეყანას~. ომან ხერხეულიძე 1759 წლის ამბის თხრობასთან დაკავ- შირებით, ახსენებს სამაჩაბლოს 71 . იესე ბარათაშვილი 1758 წლის მოვლენებთან დაკავშრებით, რომლის უშუა- ლო მოწმე თავად იყო, აღნიშნავს: `მეფე თეიმურაზ და დედოფალი ანახანუმ სამაჩაბლოს ბრძანდებოდნენ~ 72 . როგორც ცნობილია შიდა ქართლის ტერიტორიაზე, ფეოდალური საქართველოს დაშლის პერიოდში დიდი ლიახვის შუა წელზე ყალიბდება მოზრდილი ფეო- დალური ერთეული _ სამაჩაბლო. ეს სათავადო წარ- მოიშვა XV საუკუნეში ადრეფეოდალური ხანის აჩაბე- თის ხევის საფუძველზე 73 . ლიახვის ხეობის პოლიტიკურ-ადმინისტრაციულ ცენტრს აჩაბეთი წარმოადგენდა. აჩაბეთიდან მომდინა- რეობს ლიახვის ხეობის ფეოდალთა გვარი მაჩაბელი. მა- ჩაბელის გვარი პირველად გვხვდება XIV საუკუნის ბო- ლოს თემურლენგთან ბრძოლებში. მაჩაბელი მეორედ მოიხსენიება 1484 წლის არადეთის ბრძოლაში. ცნობა მა- 71 j. gvasalia, aRmosavleT saqarTvelos istoriuli geografiis narkvevebi, Tb., 1983, gv. 114. 72 iese baraTaSvili, cxovreba-anderZi, gv. 588. 73 j. gvasalia, dasax. naSromi, gv. 26. 69
- Page 17 and 18: ვას, ი. კვაშილ
- Page 19 and 20: მოგვიანებით,
- Page 21 and 22: მხარის ცალკე
- Page 23 and 24: მნიშვნელოვა
- Page 25 and 26: კლიმატურ მხა
- Page 27 and 28: ვხვდებით მინ
- Page 29 and 30: ქაში მეტალურ
- Page 31 and 32: ით, რომ აქ გად
- Page 33 and 34: მარება სალაპ
- Page 35 and 36: ქართულ ტოპონ
- Page 37 and 38: 1919 წლის 7 ნოემბ
- Page 39 and 40: ვინ არის ოსი
- Page 41 and 42: ვ. აბაევის კი
- Page 43 and 44: ერთ კენტად მდ
- Page 45 and 46: ფად: `ირებად~ (
- Page 47 and 48: გზის გახსნის
- Page 49 and 50: ვითარებაში ს
- Page 51 and 52: ქართულიდან ო
- Page 53 and 54: ჰყიდდა შვილე
- Page 55 and 56: თული ცდებიც უ
- Page 57 and 58: ამდენად, XIII სა
- Page 59 and 60: კავკასიაზე გ
- Page 61 and 62: სოფელ წეისთა
- Page 63 and 64: პრეტენზია უჩ
- Page 65 and 66: ოსებსაც. მათი
- Page 67: თავისებური ს
- Page 71 and 72: და ითვისებდნ
- Page 73 and 74: ენოხინის 1803 წ
- Page 75 and 76: ქრის თავდასხ
- Page 77 and 78: ქართული ტერი
- Page 79 and 80: ამასთან ერთა
- Page 81 and 82: ბი, ჩერტკოევე
- Page 83 and 84: აღნიშნულ პერ
- Page 85 and 86: რუსები და ოსე
- Page 87 and 88: გე, პური, ქერი,
- Page 89 and 90: რუსებმა გაიმ
- Page 91 and 92: რმეში, გაეტეხ
- Page 93 and 94: საციციანოსა
- Page 95 and 96: ქვეშევრდომე
- Page 97 and 98: სულ მალე კნორ
- Page 99 and 100: ქვეყნის (ოსეთ
- Page 101 and 102: თველოს ერთ-ერ
- Page 103 and 104: არსებობს მხო
- Page 105 and 106: ისიც იყო ნათქ
- Page 107 and 108: ოსეთის~ შეერთ
- Page 109 and 110: უფლება, ოსებმ
- Page 111 and 112: ადგილობრივი
- Page 113 and 114: მცხოვრები სხ
- Page 115 and 116: ხის ავტონომი
- Page 117 and 118: რაჭის მაზრაშ
თითქოს აღნიშნული ტერმინი ახლად იქნა გამოგონილი<br />
ოსების საწინააღმდეგოდ.<br />
მართალია საისტორიო წყაროებში ტერმინი `სამა-<br />
ჩაბლო~ ნაკლებად გვხვდება. მას არ ხმარობს ვახუშტი<br />
ბაგრატიონი. მაგრამ ვფიქრობთ საკმარისია ის ფაქტი,<br />
რომ პაპუნა ორბელიანი 1747 წლის ისტორიული მოვ-<br />
ლენების გადმოცემისას ახსენებს `მაჩაბლის ქვეყანას~.<br />
ომან ხერხეულიძე 1759 წლის ამბის თხრობასთან დაკავ-<br />
შირებით, ახსენებს სამაჩაბლოს 71 . იესე ბარათაშვილი<br />
1758 წლის მოვლენებთან დაკავშრებით, რომლის უშუა-<br />
ლო მოწმე თავად იყო, აღნიშნავს: `მეფე თეიმურაზ და<br />
დედოფალი ანახანუმ სამაჩაბლოს ბრძანდებოდნენ~ 72 .<br />
როგორც ცნობილია შიდა ქართლის ტერიტორიაზე,<br />
ფეოდალური საქართველოს დაშლის პერიოდში დიდი<br />
ლიახვის შუა წელზე ყალიბდება მოზრდილი ფეო-<br />
დალური ერთეული _ სამაჩაბლო. ეს სათავადო წარ-<br />
მოიშვა XV საუკუნეში ადრეფეოდალური ხანის აჩაბე-<br />
თის ხევის საფუძველზე 73 .<br />
ლიახვის ხეობის პოლიტიკურ-ადმინისტრაციულ<br />
ცენტრს აჩაბეთი წარმოადგენდა. აჩაბეთიდან მომდინა-<br />
რეობს ლიახვის ხეობის ფეოდალთა გვარი მაჩაბელი. მა-<br />
ჩაბელის გვარი პირველად გვხვდება XIV საუკუნის ბო-<br />
ლოს თემურლენგთან ბრძოლებში. მაჩაბელი მეორედ<br />
მოიხსენიება 1484 წლის არადეთის ბრძოლაში. ცნობა მა-<br />
71 j. gvasalia, aRmosavleT saqarTvelos istoriuli geografiis<br />
narkvevebi, Tb., 1983, gv. 114.<br />
72 iese baraTaSvili, cxovreba-anderZi, gv. 588.<br />
73 j. gvasalia, dasax. naSromi, gv. 26.<br />
69
Change language