გადმოტვირთვა PDF ფორმატში
გადმოტვირთვა PDF ფორმატში გადმოტვირთვა PDF ფორმატში
ქართველები და ოსები საბოლოოდ დაზავდნენ. რა მიზანი ჰქონდა ან ოსებს, ანდა ვახტანგს, ამაზე მოგვეპო- ვება `ქართლის ცხოვრებაში~ ვახტანგ გორგასალთან გვი- ანდელი ჩანართი: `ხოლო დაიმორჩილა ოვსნი და ყივ- ჩაყნი, და შექმნა კარნი ოვსეთისანი, რომელთა ჩუენ დარიანისად უწოდთ. და აღაშენა მასზედა გოდოლნი მა- ღალნი, და დაადგინა მცველად მახლობელნი იგი მთე- ულნი. არა ხელეწიფების გამოსვლად დიდთა მათ ნათესავთა ოვსთა და ყივჩაყთა თვინიერ ბრძანებისა ქარ- თველთა მეფისა~ 45 . ეს პატარა ჩანართი ქართველ-ოსთა კონფლიქტის თა- ობაზე ვახტანგის დროს ბევრ რამეზე მეტყველებს. ჩანარ- თის ავტორს კარგად ესმოდა, რომ შეჯახება დარიალის კა- რების გარშემო მოხდა. ოსებს უნდა მოეხერხებინათ მისი გახსნა. რაკი ვახტანგისათვის ოსეთის კარის შექმნა საჭირო გამხდარა, მან შეუპოვარი ბრძოლით დაიბრუნა გასასვლე- ლი (თერგზე ბრძოლა _ გზის მიდამოებში სწორედ ამის მაჩვენებელია) და მასზე ციხე-სიმაგრეები ააგო (შეიძლება განაახლა, რადგან გზა მანამდეც გამაგრებული იყო) და ადგილობრივ მთიელ ტომებს დაავალა მისი დაცვა. ჩანარ- თში ყივჩაღთა ხსენება ანაქრონიზმია, რადგან V საუკუნეში ყივჩაღთა ხსენება კავკასიაში ჯერ არც კი ყოფილა. ჩრდილო კავკასიიდან გადმომავალ გზაზე საქარ- თველოს კონტროლის დამყარება ნიშნავდა ჩრდილოეთ კავკასიელ ტომთა, განსაკუთრებით ოსთა დაქვემდებარე- ბას საქართველოს პოლიტიკური ინტერესებისადმი. ასეთ 45 qarTlis cxovreba, t. I, s. yauxCiSvilis gamoc., Tb., 1955, gv. 156. 48
ვითარებაში საქართველოს შეეძლო თავისი პირობები ეკარნახებინა ოსებისათვის. ქართულ-ოსური ურთიერთობის ფოლკლორული მასალიდან მკვლევრები ხაზს უსვამენ ხოლმე ვრცელი ქართული წარწერის არსებობას ნუზალის საყდარზე, რომელშიც ჩამოთვლილია ოს-ბაყათარის წინაპრები და მის ქართველთა მეფესთან ორთაბრძოლაზე უკანასნე- ლის დის მოტაცების გამო. მოვიყვანთ ტექსტს: `ჩვენ ვიყავით ცხრანი ძმანი, ჩარჯონიძე-ჭარხილანი; ოს _ ბაყათარ, დავით სოსლან, ოთხ სამეფოთ მებრძოლანი; ფიდაროს, ჯადაროს, საყურ მტერთა რისხვით შემხედვარნი; გიორგი, ისაკ, რომანოზ იქმნეს ქრისტეს კარგი ყმანი, ჩვენ გვიჭირავს მიმავალთა ოთხის კუთხის ვიწრო გზანი. კასარს სიმაგრე მაქვს, საბაჟო, აქ მიჭირავს ხიდის კარი საიქიოს მოიმედე, სააქაოს კარგა მდგარი. ოქროსა და ვერცხლის მიწა იმდენი მაქვს, ვითა წყალი. კავკასიონი დავიპყარ, ოთხ სამეფოდ გავუმკლავდი, ქარველ მეფეს და მოვტაცე, არ დავაგდე ჩემი გვარი. მომწვდა, ფიცით მიღალატა, 49
- Page 1 and 2: ავთანდილ სონ
- Page 3 and 4: წ ი ნ ა თ ქ მ ა ძ
- Page 5 and 6: მტრებისადმი
- Page 7 and 8: თველი ერი ტრა
- Page 9 and 10: ისტორიოგრაფ
- Page 11 and 12: ბრძოლას ეწეო
- Page 13 and 14: რა დავარქვათ
- Page 15 and 16: იექტურად იქნ
- Page 17 and 18: ვას, ი. კვაშილ
- Page 19 and 20: მოგვიანებით,
- Page 21 and 22: მხარის ცალკე
- Page 23 and 24: მნიშვნელოვა
- Page 25 and 26: კლიმატურ მხა
- Page 27 and 28: ვხვდებით მინ
- Page 29 and 30: ქაში მეტალურ
- Page 31 and 32: ით, რომ აქ გად
- Page 33 and 34: მარება სალაპ
- Page 35 and 36: ქართულ ტოპონ
- Page 37 and 38: 1919 წლის 7 ნოემბ
- Page 39 and 40: ვინ არის ოსი
- Page 41 and 42: ვ. აბაევის კი
- Page 43 and 44: ერთ კენტად მდ
- Page 45 and 46: ფად: `ირებად~ (
- Page 47: გზის გახსნის
- Page 51 and 52: ქართულიდან ო
- Page 53 and 54: ჰყიდდა შვილე
- Page 55 and 56: თული ცდებიც უ
- Page 57 and 58: ამდენად, XIII სა
- Page 59 and 60: კავკასიაზე გ
- Page 61 and 62: სოფელ წეისთა
- Page 63 and 64: პრეტენზია უჩ
- Page 65 and 66: ოსებსაც. მათი
- Page 67 and 68: თავისებური ს
- Page 69 and 70: თითქოს აღნიშ
- Page 71 and 72: და ითვისებდნ
- Page 73 and 74: ენოხინის 1803 წ
- Page 75 and 76: ქრის თავდასხ
- Page 77 and 78: ქართული ტერი
- Page 79 and 80: ამასთან ერთა
- Page 81 and 82: ბი, ჩერტკოევე
- Page 83 and 84: აღნიშნულ პერ
- Page 85 and 86: რუსები და ოსე
- Page 87 and 88: გე, პური, ქერი,
- Page 89 and 90: რუსებმა გაიმ
- Page 91 and 92: რმეში, გაეტეხ
- Page 93 and 94: საციციანოსა
- Page 95 and 96: ქვეშევრდომე
- Page 97 and 98: სულ მალე კნორ
ქართველები და ოსები საბოლოოდ დაზავდნენ. რა<br />
მიზანი ჰქონდა ან ოსებს, ანდა ვახტანგს, ამაზე მოგვეპო-<br />
ვება `ქართლის ცხოვრებაში~ ვახტანგ გორგასალთან გვი-<br />
ანდელი ჩანართი: `ხოლო დაიმორჩილა ოვსნი და ყივ-<br />
ჩაყნი, და შექმნა კარნი ოვსეთისანი, რომელთა ჩუენ<br />
დარიანისად უწოდთ. და აღაშენა მასზედა გოდოლნი მა-<br />
ღალნი, და დაადგინა მცველად მახლობელნი იგი მთე-<br />
ულნი. არა ხელეწიფების გამოსვლად დიდთა მათ<br />
ნათესავთა ოვსთა და ყივჩაყთა თვინიერ ბრძანებისა ქარ-<br />
თველთა მეფისა~ 45 .<br />
ეს პატარა ჩანართი ქართველ-ოსთა კონფლიქტის თა-<br />
ობაზე ვახტანგის დროს ბევრ რამეზე მეტყველებს. ჩანარ-<br />
თის ავტორს კარგად ესმოდა, რომ შეჯახება დარიალის კა-<br />
რების გარშემო მოხდა. ოსებს უნდა მოეხერხებინათ მისი<br />
გახსნა. რაკი ვახტანგისათვის ოსეთის კარის შექმნა საჭირო<br />
გამხდარა, მან შეუპოვარი ბრძოლით დაიბრუნა გასასვლე-<br />
ლი (თერგზე ბრძოლა _ გზის მიდამოებში სწორედ ამის<br />
მაჩვენებელია) და მასზე ციხე-სიმაგრეები ააგო (შეიძლება<br />
განაახლა, რადგან გზა მანამდეც გამაგრებული იყო) და<br />
ადგილობრივ მთიელ ტომებს დაავალა მისი დაცვა. ჩანარ-<br />
თში ყივჩაღთა ხსენება ანაქრონიზმია, რადგან V საუკუნეში<br />
ყივჩაღთა ხსენება კავკასიაში ჯერ არც კი ყოფილა.<br />
ჩრდილო კავკასიიდან გადმომავალ გზაზე საქარ-<br />
თველოს კონტროლის დამყარება ნიშნავდა ჩრდილოეთ<br />
კავკასიელ ტომთა, განსაკუთრებით ოსთა დაქვემდებარე-<br />
ბას საქართველოს პოლიტიკური ინტერესებისადმი. ასეთ<br />
45 qarTlis cxovreba, t. I, s. yauxCiSvilis gamoc., Tb., 1955,<br />
gv. 156.<br />
48
Change language