გადმოტვირთვა PDF ფორმატში
გადმოტვირთვა PDF ფორმატში გადმოტვირთვა PDF ფორმატში
ასევე უძველესი ქართული ქალაქის ცხინვალის (შეადარეთ: გოროვანი, ვაშლოვანი, თხინვალი, თერნალი და სხვ.) სახელი XX საუკუნის 30-იან წლებში შეიცვალა სტალინირით. სტალინ-ირ-ი, ანუ სტალინის ოსეთი (`ირ~ _ ოსეთი). 1961 წლის 24 ნოემბერს ქალაქს დაუბ- რუნდა ნამდვილი სახელი _ ცხინვალი 30 . როგორც ცნობილია დონი _ ოსური სიტყვაა და ნიშნავს წყალს. ამბობენ, რომ აქედან წარმოიშვა მდინა- რე დონის სახელი. ასევე ოსების ისტორიულ სამშობ- ლოში მდინარეთა სახელწოდებები: გიზელდონი, ფიაგ- დონი და არდონი. ოსურიდან წარმოშობილს მიიჩნევენ დნეპრისა და დნესტრის სახელებსაც. ზოგიერთი მეცნი- ერის `ფანტაზია~ კიდევ უფრო შორს მიდის და ლონ- დონის სახელსაც ოსურ სიტყვად თვლიან. ეს მათი საქ- მეა. დონი, არდონი, ფიაგდონი, ლონდონი... გაუშვი, რაც ქვეყანაზე `დონი~ და სიტყვის ბოლო `დონზე~ მთავ- რდება იყოს ოსური. ეს ჩვენ არ გვეხება. მითუმეტეს, რომ საქართველოში არ არის არც დონი, არც არდონი, არც გიზელდონი, და საერთოდ ასეთი დაბოლოების ტოპონიმი. და არც შეიძლება იყოს, რადგან ისინი გავ- რცელებულია მხოლოდ ოსების ისტორიულ ტერიტორი- აზე _ ჩრდილოეთ ოსეთში. ეს კიდევ ერთხელ მოწმობს, რომ ისტორიულად ოსებს საქართველოში არასდროს არ უცხოვრიათ 31 . 30 k. xaraZe, dasax. naSromi, gv. 158. 31 А. Тотадзе, осетины в Грузии, Тб., 1994, с. 56. 38
ვინ არის ოსი და სად არის ოსეთი ბოლო პერიოდში ოსურ ისტორიოგრაფიაში სულ უფრო ფართო გასაქანი ეძლევა დებულებას ოსი ხალხის წმინდა არიული წარმომავლობის შესახებ, რომლის ყველა- ზე დაუცხრომელ მქადაგებლებად ცხინვალელი სწავლუ- ლები გვევლინებიან. მათ ნაშრომებში განსაკუთრებით მკა- ფიოდ იჩენს თავს ოსი ხალხის ეთნიკური სინკრეტიზმი (რესპ. ირანული და კავკასიური ეთნიკური კომპონენტები- საგან მისი შენივთების) საყოველთაოდ აღიარებული მეც- ნიერული კონცეფციიდან მკვეთრი გადახვევის და იმ აბ- სურდული თვალსაზრისის აქტიური მუსირების ტენდენ- ცია, თითქოს ინდოირანელები ოდითგანვე სახლობდნენ კავკასიაში და კავკასიონის მთავარი წყალგამყოფი ქედის ორივე კალთაზე გავრცელებული ე. წ. ყობანური არქეო- ლოგიური კულტურის (ძვ. წ. I ათასწლ. I ნახ.) შემქმნე- ლებსაც სწორედ ირანული მოდგმის ტომები წარმოადგენ- დნენ (!). ამ დაუსაბუთებელი შეხედულების თავგამოდე- ბულ დამნერგავთა არიული პათოსი იმდენად შთამბეჭ- დავია, რომ არ გაგვიკვირდება, თუ ერთ მშვენიერ დღეს ინდოირანელთა მითიურ სამშობლოს არიანა ვაეჯასაც ვლადიკავკაზ-მოზდოკის სანახებში ან სულაც ლიახვის, ქსნის თუ ყვირილას ხეობაში გამოუძებნიან ადგილს. ცხადია, ოსთა ეთნოგენეზში კავკასიური სუბსტრა- ტის როლის თითქმის ნულამდე დაყვანა და ოსთა ჰომოგენურობის (_ ზედმიწევნით არიული წარმომავლობის) თეზისის ცალმხრივი დაწინაურება ბუნებრივად აღძრავს ყოველივე სკვითურ-სარმატულ- 39
- Page 1 and 2: ავთანდილ სონ
- Page 3 and 4: წ ი ნ ა თ ქ მ ა ძ
- Page 5 and 6: მტრებისადმი
- Page 7 and 8: თველი ერი ტრა
- Page 9 and 10: ისტორიოგრაფ
- Page 11 and 12: ბრძოლას ეწეო
- Page 13 and 14: რა დავარქვათ
- Page 15 and 16: იექტურად იქნ
- Page 17 and 18: ვას, ი. კვაშილ
- Page 19 and 20: მოგვიანებით,
- Page 21 and 22: მხარის ცალკე
- Page 23 and 24: მნიშვნელოვა
- Page 25 and 26: კლიმატურ მხა
- Page 27 and 28: ვხვდებით მინ
- Page 29 and 30: ქაში მეტალურ
- Page 31 and 32: ით, რომ აქ გად
- Page 33 and 34: მარება სალაპ
- Page 35 and 36: ქართულ ტოპონ
- Page 37: 1919 წლის 7 ნოემბ
- Page 41 and 42: ვ. აბაევის კი
- Page 43 and 44: ერთ კენტად მდ
- Page 45 and 46: ფად: `ირებად~ (
- Page 47 and 48: გზის გახსნის
- Page 49 and 50: ვითარებაში ს
- Page 51 and 52: ქართულიდან ო
- Page 53 and 54: ჰყიდდა შვილე
- Page 55 and 56: თული ცდებიც უ
- Page 57 and 58: ამდენად, XIII სა
- Page 59 and 60: კავკასიაზე გ
- Page 61 and 62: სოფელ წეისთა
- Page 63 and 64: პრეტენზია უჩ
- Page 65 and 66: ოსებსაც. მათი
- Page 67 and 68: თავისებური ს
- Page 69 and 70: თითქოს აღნიშ
- Page 71 and 72: და ითვისებდნ
- Page 73 and 74: ენოხინის 1803 წ
- Page 75 and 76: ქრის თავდასხ
- Page 77 and 78: ქართული ტერი
- Page 79 and 80: ამასთან ერთა
- Page 81 and 82: ბი, ჩერტკოევე
- Page 83 and 84: აღნიშნულ პერ
- Page 85 and 86: რუსები და ოსე
- Page 87 and 88: გე, პური, ქერი,
ასევე უძველესი ქართული ქალაქის ცხინვალის<br />
(შეადარეთ: გოროვანი, ვაშლოვანი, თხინვალი, თერნალი<br />
და სხვ.) სახელი XX საუკუნის 30-იან წლებში შეიცვალა<br />
სტალინირით. სტალინ-ირ-ი, ანუ სტალინის ოსეთი<br />
(`ირ~ _ ოსეთი). 1961 წლის 24 ნოემბერს ქალაქს დაუბ-<br />
რუნდა ნამდვილი სახელი _ ცხინვალი 30 .<br />
როგორც ცნობილია დონი _ ოსური სიტყვაა და<br />
ნიშნავს წყალს. ამბობენ, რომ აქედან წარმოიშვა მდინა-<br />
რე დონის სახელი. ასევე ოსების ისტორიულ სამშობ-<br />
ლოში მდინარეთა სახელწოდებები: გიზელდონი, ფიაგ-<br />
დონი და არდონი. ოსურიდან წარმოშობილს მიიჩნევენ<br />
დნეპრისა და დნესტრის სახელებსაც. ზოგიერთი მეცნი-<br />
ერის `ფანტაზია~ კიდევ უფრო შორს მიდის და ლონ-<br />
დონის სახელსაც ოსურ სიტყვად თვლიან. ეს მათი საქ-<br />
მეა. დონი, არდონი, ფიაგდონი, ლონდონი... გაუშვი, რაც<br />
ქვეყანაზე `დონი~ და სიტყვის ბოლო `დონზე~ მთავ-<br />
რდება იყოს ოსური. ეს ჩვენ არ გვეხება. მითუმეტეს,<br />
რომ საქართველოში არ არის არც დონი, არც არდონი,<br />
არც გიზელდონი, და საერთოდ ასეთი დაბოლოების<br />
ტოპონიმი. და არც შეიძლება იყოს, რადგან ისინი გავ-<br />
რცელებულია მხოლოდ ოსების ისტორიულ ტერიტორი-<br />
აზე _ ჩრდილოეთ ოსეთში.<br />
ეს კიდევ ერთხელ მოწმობს, რომ ისტორიულად<br />
ოსებს საქართველოში არასდროს არ უცხოვრიათ 31 .<br />
30 k. xaraZe, dasax. naSromi, gv. 158.<br />
31 А. Тотадзе, осетины в Грузии, Тб., 1994, с. 56.<br />
38