გადმოტვირთვა PDF ფორმატში

გადმოტვირთვა PDF ფორმატში გადმოტვირთვა PDF ფორმატში

ijhei.files.wordpress.com
from ijhei.files.wordpress.com More from this publisher
20.01.2015 Views

ასევე უძველესი ქართული ქალაქის ცხინვალის (შეადარეთ: გოროვანი, ვაშლოვანი, თხინვალი, თერნალი და სხვ.) სახელი XX საუკუნის 30-იან წლებში შეიცვალა სტალინირით. სტალინ-ირ-ი, ანუ სტალინის ოსეთი (`ირ~ _ ოსეთი). 1961 წლის 24 ნოემბერს ქალაქს დაუბ- რუნდა ნამდვილი სახელი _ ცხინვალი 30 . როგორც ცნობილია დონი _ ოსური სიტყვაა და ნიშნავს წყალს. ამბობენ, რომ აქედან წარმოიშვა მდინა- რე დონის სახელი. ასევე ოსების ისტორიულ სამშობ- ლოში მდინარეთა სახელწოდებები: გიზელდონი, ფიაგ- დონი და არდონი. ოსურიდან წარმოშობილს მიიჩნევენ დნეპრისა და დნესტრის სახელებსაც. ზოგიერთი მეცნი- ერის `ფანტაზია~ კიდევ უფრო შორს მიდის და ლონ- დონის სახელსაც ოსურ სიტყვად თვლიან. ეს მათი საქ- მეა. დონი, არდონი, ფიაგდონი, ლონდონი... გაუშვი, რაც ქვეყანაზე `დონი~ და სიტყვის ბოლო `დონზე~ მთავ- რდება იყოს ოსური. ეს ჩვენ არ გვეხება. მითუმეტეს, რომ საქართველოში არ არის არც დონი, არც არდონი, არც გიზელდონი, და საერთოდ ასეთი დაბოლოების ტოპონიმი. და არც შეიძლება იყოს, რადგან ისინი გავ- რცელებულია მხოლოდ ოსების ისტორიულ ტერიტორი- აზე _ ჩრდილოეთ ოსეთში. ეს კიდევ ერთხელ მოწმობს, რომ ისტორიულად ოსებს საქართველოში არასდროს არ უცხოვრიათ 31 . 30 k. xaraZe, dasax. naSromi, gv. 158. 31 А. Тотадзе, осетины в Грузии, Тб., 1994, с. 56. 38

ვინ არის ოსი და სად არის ოსეთი ბოლო პერიოდში ოსურ ისტორიოგრაფიაში სულ უფრო ფართო გასაქანი ეძლევა დებულებას ოსი ხალხის წმინდა არიული წარმომავლობის შესახებ, რომლის ყველა- ზე დაუცხრომელ მქადაგებლებად ცხინვალელი სწავლუ- ლები გვევლინებიან. მათ ნაშრომებში განსაკუთრებით მკა- ფიოდ იჩენს თავს ოსი ხალხის ეთნიკური სინკრეტიზმი (რესპ. ირანული და კავკასიური ეთნიკური კომპონენტები- საგან მისი შენივთების) საყოველთაოდ აღიარებული მეც- ნიერული კონცეფციიდან მკვეთრი გადახვევის და იმ აბ- სურდული თვალსაზრისის აქტიური მუსირების ტენდენ- ცია, თითქოს ინდოირანელები ოდითგანვე სახლობდნენ კავკასიაში და კავკასიონის მთავარი წყალგამყოფი ქედის ორივე კალთაზე გავრცელებული ე. წ. ყობანური არქეო- ლოგიური კულტურის (ძვ. წ. I ათასწლ. I ნახ.) შემქმნე- ლებსაც სწორედ ირანული მოდგმის ტომები წარმოადგენ- დნენ (!). ამ დაუსაბუთებელი შეხედულების თავგამოდე- ბულ დამნერგავთა არიული პათოსი იმდენად შთამბეჭ- დავია, რომ არ გაგვიკვირდება, თუ ერთ მშვენიერ დღეს ინდოირანელთა მითიურ სამშობლოს არიანა ვაეჯასაც ვლადიკავკაზ-მოზდოკის სანახებში ან სულაც ლიახვის, ქსნის თუ ყვირილას ხეობაში გამოუძებნიან ადგილს. ცხადია, ოსთა ეთნოგენეზში კავკასიური სუბსტრა- ტის როლის თითქმის ნულამდე დაყვანა და ოსთა ჰომოგენურობის (_ ზედმიწევნით არიული წარმომავლობის) თეზისის ცალმხრივი დაწინაურება ბუნებრივად აღძრავს ყოველივე სკვითურ-სარმატულ- 39

ასევე უძველესი ქართული ქალაქის ცხინვალის<br />

(შეადარეთ: გოროვანი, ვაშლოვანი, თხინვალი, თერნალი<br />

და სხვ.) სახელი XX საუკუნის 30-იან წლებში შეიცვალა<br />

სტალინირით. სტალინ-ირ-ი, ანუ სტალინის ოსეთი<br />

(`ირ~ _ ოსეთი). 1961 წლის 24 ნოემბერს ქალაქს დაუბ-<br />

რუნდა ნამდვილი სახელი _ ცხინვალი 30 .<br />

როგორც ცნობილია დონი _ ოსური სიტყვაა და<br />

ნიშნავს წყალს. ამბობენ, რომ აქედან წარმოიშვა მდინა-<br />

რე დონის სახელი. ასევე ოსების ისტორიულ სამშობ-<br />

ლოში მდინარეთა სახელწოდებები: გიზელდონი, ფიაგ-<br />

დონი და არდონი. ოსურიდან წარმოშობილს მიიჩნევენ<br />

დნეპრისა და დნესტრის სახელებსაც. ზოგიერთი მეცნი-<br />

ერის `ფანტაზია~ კიდევ უფრო შორს მიდის და ლონ-<br />

დონის სახელსაც ოსურ სიტყვად თვლიან. ეს მათი საქ-<br />

მეა. დონი, არდონი, ფიაგდონი, ლონდონი... გაუშვი, რაც<br />

ქვეყანაზე `დონი~ და სიტყვის ბოლო `დონზე~ მთავ-<br />

რდება იყოს ოსური. ეს ჩვენ არ გვეხება. მითუმეტეს,<br />

რომ საქართველოში არ არის არც დონი, არც არდონი,<br />

არც გიზელდონი, და საერთოდ ასეთი დაბოლოების<br />

ტოპონიმი. და არც შეიძლება იყოს, რადგან ისინი გავ-<br />

რცელებულია მხოლოდ ოსების ისტორიულ ტერიტორი-<br />

აზე _ ჩრდილოეთ ოსეთში.<br />

ეს კიდევ ერთხელ მოწმობს, რომ ისტორიულად<br />

ოსებს საქართველოში არასდროს არ უცხოვრიათ 31 .<br />

30 k. xaraZe, dasax. naSromi, gv. 158.<br />

31 А. Тотадзе, осетины в Грузии, Тб., 1994, с. 56.<br />

38

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!