გადმოტვირთვა PDF ფორმატში
გადმოტვირთვა PDF ფორმატში გადმოტვირთვა PDF ფორმატში
ტახტებს, სავარძლებს და სხვ. ქვისაგან _ ხელსაფქვავებს და წისქვილის ქვებს, საფლავის ქვებს და სხვ. ყველაზე მნიშვნელოვანი და ფართოდ გამოყენებუ- ლი იყო მატყლის წარმოება. მისგან ამზადებდნენ შალს, ნაბდებს, თექას, წინდებს, ყაბალახებს, თავსაბურს, ხა- ლიჩებს, თხის ნაზი ბეწვიდან ამზადებდნენ მაღალხა- რისხოვან შალს `თინთიჭის~ (თივთიკს), რომელიც ღირ- სებით ფაბრიკულს არ ჩამოუვარდებოდა 232 . ასეთ ნაჭერ- ზე დიდი მოთხოვნილება იყო და ჩვეულებრივ შალზე 2-3-ჯერ ძვირად ფასობდა. როკიდან გადმოსახლებული თრიალეთში მცხოვრე- ბი ოსები, რომლებიც XIX საუკუნის 80-იან წლებში 200 კომლს ითვლიდნენ, ტყიან ადგილზე სახლობდნენ. სახ- ნავი ცოტა ჰქონდათ და ტყის გაკაფვით ჰქმნიდნენ სახ- ნავ მიწებს. ხშირი სეტყვა ნათესებს აფუჭებდა. ამის გა- მო ოსებს მიწათმოქმედებაზე გული აუცრუვდათ. არც მესაქონლეობა იყო განვითარებული და ძალიან ღარი- ბად ცხოვრობდნენ 233 . რეფორმის გატარებამ ვერ გააუმჯობესა საქართვე- ლოს გლეხობის მდგომარეობა. გარდა იმისა, რომ რე- ფორმამ თბილისის გუბერნიაში გამოიწვია გლეხთა გან- კარგულებაში არსებული სახნავ-სათესი მიწების შემცი- რება, მკვეთრად გადიდდა გადასახადები, გლეხობამ და- კარგა ტყით სარგებლობის უფლება და სხვ. შიდა ქარ- თლის გლეხობის მნიშვნელოვან ნაწილს არ შეხებია 232 n. berZeniSvili, v. dondua, m. dumbaZe, g. meliqiSvili, S. mesxia, p. ratiani, saqarTvelos istoria, I, Tb., 1958, gv. 511. 233 g. TogoSvili, dasax. naSromi, gv. 26. 186
ბატონყმობის გაუქმება. ამ უკანასკნელს არ გამოუწვევია მათი უფლებრივი მდგომარეობის გაუმჯობესება. მიწები ფაქტიურად ისევ თავადების საკუთრება იყო. მაგალი- თად, პატარა ლიახვსა და ქსანს შორის მდებარე ტე- რიტორიის დიდი ნაწილი ეკუთვნოდა ქსნის ერისთავებს, დიდი ლიახვის აუზის ქვემო წელი ცხინვალსა და კეხვს შორის _ მაჩაბლებს, ხოლო ამ მდინარის ზემო წელის სოფლები ედისი, ზემო და ქვემო ერმანი, ბრითათა, ზემო და ქვემო კაბუზთა, ხოძი, თლი, შიფრანი _ ქსნის ერისთავებს; ცალკეული სოფლები ეკუთვნოდათ აგრეთვე თავადებს ორჯონიკიძეს, ფავლენიშვილს, ამირაჯიბს, დიასამიძეს 234 . ესეც შენი ყოფილი ოლქის ტერიტორია. ნუთუ ე. წ. `სამხრეთ ოსეთში~ ერთი ოსი თავადი არ უნდა ყოფი- ლიყო მაგრამ რანაირად იქნებოდა სე საკითხი ოსურ ისტორიოგრაფიაშიც იყო ცნობილი 235 , თუმცა ამ კუთ- ხით არავინ განიხილავდა და ხელაღებით გამოგონილ ტერმინს ხმარობდნენ. ოსებს ბაზართან დიდი ხნის მანძილზე ჰქონდათ კავშირი. ისინი თავისი მეურნეობის _ უპირატესად მე- საქონლეობის პროდუქტებს ან პირდაპირ ცვლიდნენ ქართლის ბარის სოფლებში პურზე, მარილსა და სხვა საქონელზე, ან ჰყიდდნენ საბაზრო ადგილებში და მერე მათთვის საჭირო საქონელს იძენდნენ. 234 r. kverenCxilaZe, dasax naSromi, gv. 51. 235 ix. З. В. Ванеев, крестянский вопрос и кретянское движение в югоосетии в ХIХ веке, Сталинир, 1956, с. 279-281. 187
- Page 135 and 136: აყენებს საფრ
- Page 137 and 138: ეს ვაჩილებიც
- Page 139 and 140: მომავალში ქა
- Page 141 and 142: არ ვიცით ამ შ
- Page 143 and 144: ხევარკუნძულ
- Page 145 and 146: ახასიათებს დ
- Page 147 and 148: სოფლებს. ზოგჯ
- Page 149 and 150: არაგვის საერ
- Page 151 and 152: ოსების მოთარ
- Page 153 and 154: თვლიდნენ შეს
- Page 155 and 156: არქმევს და გა
- Page 157 and 158: ვის ქალა თითქ
- Page 159 and 160: ათასია, აქვთ
- Page 161 and 162: განხორციელე
- Page 163 and 164: უცხო საქმეებ
- Page 165 and 166: ოსების მუხან
- Page 167 and 168: ისტორიის ასე
- Page 169 and 170: წითელი არმიი
- Page 171 and 172: მკითხველი უკ
- Page 173 and 174: რაიონში მცხო
- Page 175 and 176: სახლეობისად
- Page 177 and 178: ოლქის პოლიტი
- Page 179 and 180: უზენაესი საბ
- Page 181 and 182: ღონისძიებათ
- Page 183 and 184: ლი იყო ქერი, რ
- Page 185: თუ გადავხედა
- Page 189 and 190: აქცევდნენ, ოღ
- Page 191 and 192: ოსები, ასევე
- Page 193 and 194: რუსეთში კაპი
- Page 195 and 196: ვანი ტრადიცი
- Page 197 and 198: გამოვლენის ფ
- Page 199 and 200: ცხენი და ცოლი
- Page 201 and 202: საერთოდ, ოსებ
- Page 203 and 204: კოვს~ (1790 წ.), მი
- Page 205 and 206: მასთან და შემ
- Page 207 and 208: რია გორის მაზ
- Page 209 and 210: წნელ ისთან მდ
- Page 211 and 212: საწყისების გ
- Page 213 and 214: სად ყოფნისა,
- Page 215 and 216: ოსი ხალხის გა
- Page 217 and 218: დასტურა ოსებ
- Page 219 and 220: აქვე უნდა ითქ
- Page 221 and 222: ყოფილება. იგი
- Page 223 and 224: ბელი~ ერი ყოფ
- Page 225 and 226: მწიფო ენა და
- Page 227 and 228: ბისმიერ ეროვ
- Page 229 and 230: რომ ოსები ყოვ
- Page 231 and 232: განხილვის შე
- Page 233 and 234: ომის პერიოდშ
- Page 235 and 236: ხეთაგუროვის
ბატონყმობის გაუქმება. ამ უკანასკნელს არ გამოუწვევია<br />
მათი უფლებრივი მდგომარეობის გაუმჯობესება. მიწები<br />
ფაქტიურად ისევ თავადების საკუთრება იყო. მაგალი-<br />
თად, პატარა ლიახვსა და ქსანს შორის მდებარე ტე-<br />
რიტორიის დიდი ნაწილი ეკუთვნოდა ქსნის<br />
ერისთავებს, დიდი ლიახვის აუზის ქვემო წელი<br />
ცხინვალსა და კეხვს შორის _ მაჩაბლებს, ხოლო ამ<br />
მდინარის ზემო წელის სოფლები ედისი, ზემო და<br />
ქვემო ერმანი, ბრითათა, ზემო და ქვემო კაბუზთა,<br />
ხოძი, თლი, შიფრანი _ ქსნის ერისთავებს; ცალკეული<br />
სოფლები ეკუთვნოდათ აგრეთვე თავადებს<br />
ორჯონიკიძეს, ფავლენიშვილს, ამირაჯიბს,<br />
დიასამიძეს 234 .<br />
ესეც შენი ყოფილი ოლქის ტერიტორია. ნუთუ ე. წ.<br />
`სამხრეთ ოსეთში~ ერთი ოსი თავადი არ უნდა ყოფი-<br />
ლიყო მაგრამ რანაირად იქნებოდა სე საკითხი ოსურ<br />
ისტორიოგრაფიაშიც იყო ცნობილი 235 , თუმცა ამ კუთ-<br />
ხით არავინ განიხილავდა და ხელაღებით გამოგონილ<br />
ტერმინს ხმარობდნენ.<br />
ოსებს ბაზართან დიდი ხნის მანძილზე ჰქონდათ<br />
კავშირი. ისინი თავისი მეურნეობის _ უპირატესად მე-<br />
საქონლეობის პროდუქტებს ან პირდაპირ ცვლიდნენ<br />
ქართლის ბარის სოფლებში პურზე, მარილსა და სხვა<br />
საქონელზე, ან ჰყიდდნენ საბაზრო ადგილებში და მერე<br />
მათთვის საჭირო საქონელს იძენდნენ.<br />
234 r. kverenCxilaZe, dasax naSromi, gv. 51.<br />
235 ix. З. В. Ванеев, крестянский вопрос и кретянское движение в югоосетии<br />
в ХIХ веке, Сталинир, 1956, с. 279-281.<br />
187
Change language