სანიშნავად, მათ შორის ეროვნული უმცირესობის ნე- ბისმიერი მცდელობისა, განახორციელოს თვითგამორკვე- ვის უფლება _ გამოეყოს ერთ სახელმწიფოს, რათა სხვა სახელმწიფოს შეუერთდეს ან, რაც უფრო ხშირია, საკუთარი ავტონომია შექმნას ან, სულაც, მოიპოვოს ავ- ტონომია მოცემული სახელმწიფოს ფარგლებში 15 . ლიტერატურა ოსებისა და ოსეთის შესახებ მდიდა- რი და მრავალფეროვანია. ოსებს უძღვნეს თავიანთი სა- უკეთესო გამოკვლევები ცნობილმა ისტორიკოსებმა, ეთ- ნოგრაფებმა, ადათობრივი სამართლის სპეციალისტებმა, ლინგვისტებმა _ ვახუშტი ბაგრატიონმა, პფაფმა, ლეონ- ტოვიჩმა, კოვალევსკიმ, რეინეგსმა, ჰაკსტაუზენმა, შეგ- რენმა, შიფნერმა, გ. როზენმა, ფრ. მილერმა ვს. მილერმა, მ. ბროსემ და სხვებმა. XIX საუკუნის ქართულ პერიოდიკაშიც (`ივერია~, `დროება~, `კვალი~, `მწყემსი~ და სხვ.) ხშირად იბეჭდე- ბოდა საინტერესო სტატიები ოსი ხალხის ისტორიის, მა- თი ჩამომავლობის, ენის, ეთნოგრაფიის, დამწერლობის, ადათ-წესების, რელიგიის, განათლების, სახალხო მეურნეობისა და სხვა საკითხებზე. ბოლო 10-15 წლის მანძილზე ოსურ პრობლემას მრავალი მნიშვნელოვანი მონოგრაფია და სტატია მი- უძღვნეს ქართველმა მეცნიერებმა. მათგან აღსანიშნავია უ. ბლუაშვილის, ე. ბუბულაშვილის, მ. გაჩეჩილაძის, შ. ვადაჭკორიას, რ. თოფჩიშვილის, ლ. თოიძის, ა. თო- თაძის, ვ. ითონიშვილის, ვახ. ითონიშვილის, ი. კვესელა- 15 jeims maiali, nacionalizmi da saerTaSoriso wesrigi, kr. `saerTaSoriso urTierTobebis Teoria~, Tb., 2004, gv. 161. 16
ვას, ი. კვაშილავას, ა. მენთეშაშვილის, გ. საითიძის, ლ. სარალიძის, მ. ტყავაშვილის, მ. ცოტნიაშვილის, დ. ჭუმბურიძის, ო. ჯანელიძის, ზ. ქირიას და სხვათა გა- მოკვლევები. დასახელებული ავტორებისა და სხვა მეცნიერთა ნაშრომების გათვალისწინებით, ასევე ახალი საარქივო დოკუმენტური წყაროების ანალიზის საფუძველზე შევე- ცადეთ პასუხი გაგვეცა ქართულ-ოსური ურთიერთობის ზოგიერთ სადავო საკითხზე. ცხინვალის რეგიონის ბუნებრივი პირობები ცხინვალის რეგიონი საქართველოში შემავალი ერთ- ერთი მთიანი რაიონია. მისი ტერიტორიის დაახლოებით ორი მესამედი მთებსა და წინა მთებს უჭირავს. მრა- ვალფეროვანია ამ მხარის ბუნებრივი პირობები; მრავალ- გვარი პრაქტიკული მნიშვნელობა აქვს მის მდიდარ ბუ- ნებრივ რესურსებს. რეგიონი მდებარეობს ცენტრალური 17
- Page 1 and 2: ავთანდილ სონ
- Page 3 and 4: წ ი ნ ა თ ქ მ ა ძ
- Page 5 and 6: მტრებისადმი
- Page 7 and 8: თველი ერი ტრა
- Page 9 and 10: ისტორიოგრაფ
- Page 11 and 12: ბრძოლას ეწეო
- Page 13 and 14: რა დავარქვათ
- Page 15: იექტურად იქნ
- Page 19 and 20: მოგვიანებით,
- Page 21 and 22: მხარის ცალკე
- Page 23 and 24: მნიშვნელოვა
- Page 25 and 26: კლიმატურ მხა
- Page 27 and 28: ვხვდებით მინ
- Page 29 and 30: ქაში მეტალურ
- Page 31 and 32: ით, რომ აქ გად
- Page 33 and 34: მარება სალაპ
- Page 35 and 36: ქართულ ტოპონ
- Page 37 and 38: 1919 წლის 7 ნოემბ
- Page 39 and 40: ვინ არის ოსი
- Page 41 and 42: ვ. აბაევის კი
- Page 43 and 44: ერთ კენტად მდ
- Page 45 and 46: ფად: `ირებად~ (
- Page 47 and 48: გზის გახსნის
- Page 49 and 50: ვითარებაში ს
- Page 51 and 52: ქართულიდან ო
- Page 53 and 54: ჰყიდდა შვილე
- Page 55 and 56: თული ცდებიც უ
- Page 57 and 58: ამდენად, XIII სა
- Page 59 and 60: კავკასიაზე გ
- Page 61 and 62: სოფელ წეისთა
- Page 63 and 64: პრეტენზია უჩ
- Page 65 and 66: ოსებსაც. მათი
- Page 67 and 68:
თავისებური ს
- Page 69 and 70:
თითქოს აღნიშ
- Page 71 and 72:
და ითვისებდნ
- Page 73 and 74:
ენოხინის 1803 წ
- Page 75 and 76:
ქრის თავდასხ
- Page 77 and 78:
ქართული ტერი
- Page 79 and 80:
ამასთან ერთა
- Page 81 and 82:
ბი, ჩერტკოევე
- Page 83 and 84:
აღნიშნულ პერ
- Page 85 and 86:
რუსები და ოსე
- Page 87 and 88:
გე, პური, ქერი,
- Page 89 and 90:
რუსებმა გაიმ
- Page 91 and 92:
რმეში, გაეტეხ
- Page 93 and 94:
საციციანოსა
- Page 95 and 96:
ქვეშევრდომე
- Page 97 and 98:
სულ მალე კნორ
- Page 99 and 100:
ქვეყნის (ოსეთ
- Page 101 and 102:
თველოს ერთ-ერ
- Page 103 and 104:
არსებობს მხო
- Page 105 and 106:
ისიც იყო ნათქ
- Page 107 and 108:
ოსეთის~ შეერთ
- Page 109 and 110:
უფლება, ოსებმ
- Page 111 and 112:
ადგილობრივი
- Page 113 and 114:
მცხოვრები სხ
- Page 115 and 116:
ხის ავტონომი
- Page 117 and 118:
რაჭის მაზრაშ
- Page 119 and 120:
თის ეროვნული
- Page 121 and 122:
ლი მდგომარეო
- Page 123 and 124:
ამგვარად, ოლქ
- Page 125 and 126:
დადგენილება
- Page 127 and 128:
თბილისში ყოლ
- Page 129 and 130:
კი არ დააახლო
- Page 131 and 132:
თავიდან აცილ
- Page 133 and 134:
რეგიონში სიმ
- Page 135 and 136:
აყენებს საფრ
- Page 137 and 138:
ეს ვაჩილებიც
- Page 139 and 140:
მომავალში ქა
- Page 141 and 142:
არ ვიცით ამ შ
- Page 143 and 144:
ხევარკუნძულ
- Page 145 and 146:
ახასიათებს დ
- Page 147 and 148:
სოფლებს. ზოგჯ
- Page 149 and 150:
არაგვის საერ
- Page 151 and 152:
ოსების მოთარ
- Page 153 and 154:
თვლიდნენ შეს
- Page 155 and 156:
არქმევს და გა
- Page 157 and 158:
ვის ქალა თითქ
- Page 159 and 160:
ათასია, აქვთ
- Page 161 and 162:
განხორციელე
- Page 163 and 164:
უცხო საქმეებ
- Page 165 and 166:
ოსების მუხან
- Page 167 and 168:
ისტორიის ასე
- Page 169 and 170:
წითელი არმიი
- Page 171 and 172:
მკითხველი უკ
- Page 173 and 174:
რაიონში მცხო
- Page 175 and 176:
სახლეობისად
- Page 177 and 178:
ოლქის პოლიტი
- Page 179 and 180:
უზენაესი საბ
- Page 181 and 182:
ღონისძიებათ
- Page 183 and 184:
ლი იყო ქერი, რ
- Page 185 and 186:
თუ გადავხედა
- Page 187 and 188:
ბატონყმობის
- Page 189 and 190:
აქცევდნენ, ოღ
- Page 191 and 192:
ოსები, ასევე
- Page 193 and 194:
რუსეთში კაპი
- Page 195 and 196:
ვანი ტრადიცი
- Page 197 and 198:
გამოვლენის ფ
- Page 199 and 200:
ცხენი და ცოლი
- Page 201 and 202:
საერთოდ, ოსებ
- Page 203 and 204:
კოვს~ (1790 წ.), მი
- Page 205 and 206:
მასთან და შემ
- Page 207 and 208:
რია გორის მაზ
- Page 209 and 210:
წნელ ისთან მდ
- Page 211 and 212:
საწყისების გ
- Page 213 and 214:
სად ყოფნისა,
- Page 215 and 216:
ოსი ხალხის გა
- Page 217 and 218:
დასტურა ოსებ
- Page 219 and 220:
აქვე უნდა ითქ
- Page 221 and 222:
ყოფილება. იგი
- Page 223 and 224:
ბელი~ ერი ყოფ
- Page 225 and 226:
მწიფო ენა და
- Page 227 and 228:
ბისმიერ ეროვ
- Page 229 and 230:
რომ ოსები ყოვ
- Page 231 and 232:
განხილვის შე
- Page 233 and 234:
ომის პერიოდშ
- Page 235 and 236:
ხეთაგუროვის
- Page 237 and 238:
ბლი `სიმდი~, ვო
- Page 239 and 240:
სხვა ფეოდალე
- Page 241 and 242:
მიუღებელია ე
- Page 243 and 244:
თაობაზე, რომლ
- Page 245 and 246:
1992 წლის 25 ივნი
- Page 247 and 248:
ერთს არ ემხრო
- Page 249 and 250:
დადგომის მოთ
- Page 251 and 252:
სეპარატისტუ
- Page 253 and 254:
თიუ ბრაიზა, ა
- Page 255 and 256:
1 აგვისტოდან
- Page 257 and 258:
ნულისა და ავნ
- Page 259 and 260:
ღმერთიც განუ
- Page 261 and 262:
რომ ეჩხუბოს დ
- Page 263 and 264:
ოსებმა მოიპო
- Page 265:
შინაარსი წინ