PRATARMö - Lietuvių katalikų mokslo akademija

*21
RZĄDY BISKUPA STEFANA ZWIEROWICZA W DIECEZJI WILEŃSKIEJ W ŚWIETLE
WSPOMNIEŃ KS. JANA KURCZEWSKIEGO
towano do ministerium. Milczałem, by nie zdradzić swem tłumaczeniem
autora. Milczałem i dziwiłem się za co przecie rząd płaci tak sute pensje i
nadaje tytuły takim osłom?
Ostatnie dni wielkiego tygodnia i pierwsze świąt spędziłem przy
łoŜu chorego brata w Krasławiu. Marnie musiałem wyglądać, jeŜeli parafianie
krasławscy z początku przyjęli mię za księdza zesłanego na pokutę
do Krasławia. Pocieszony zostałem tem, Ŝe zacny ks. Birutowicz, proboszcz
krasławski, w kazaniu na pierwszy dzień Świąt, stukając w ambonę,
groził parafianom, by nie posyłali swych dzieci do szkół cerkiewnych,
które były i w jego parafii. To samo robili proboszczowie i nad
Dźwiną w Kurlandii, jak się dowiedziałem od proboszcza w Grzywce.
Głos biskupa naszego rozszedł się daleko i skutecznie. Szkoły cerkiewne
opustoszały, popi zgrzytali zębami.
Gdy się brat poprawił, wróciłem do Wilna, by dalej walczyć z zakusami
von Walla.
Įteikta 2002 m. gruodžio m÷n.
VYSKUPO STEPONO ZVIEROVIČIAUS VALDYMAS VILNIAUS
VYSKUPIJOJE PAGAL KUN. JANO KURČEVSKIO ATSIMINIMUS
Tadeusz Krahel
Santrauka
Vyskupas Steponas Zvierovičius Vilniaus vyskupiją vald÷ 1897–1902 m., o
gretimą vyskupiją už Nemuno tuo pačiu metu vald÷ vyskupas Antanas Baranauskas.
Vyskupas S.Zvierovičius iš Vilniaus 1902 m. pavasarį buvo ištremtas
į Tverę; įsikišus popiežiui Leonui XIII 1902 m. rugs÷jo m÷n. iš tremties atšauktas
ir paskirtas Sandomiežo vyskupu. Straipsnyje pateikiamų atsiminimų autorius
prelatas Janas Kurčevskis – žinomas Vilniaus vyskupijos istorijos autorius ir artimas
vyskupo S.Zvierovičiaus bendradarbis Vilniaus vyskupijos kapituloje. Tad
aptariami atsiminimai yra vertingas šaltinis min÷to Vilniaus vyskupo veiklai pažinti.
Be to, atsiminimuose nemažai duomenų ir apie kitų Vilniaus vyskupų ir
vyskupijos valdytojų veiklą, Vilniaus seminariją ir apskritai apie pad÷tį Vilniaus
vyskupijoje XIX a. pabaigoje–XX a. pradžioje. Atsiminimų yra likęs rankraštis,
dabar saugomas Balstog÷s arkivyskupijos kurijos archyve. Straipsnio prieduose
spausdinami du skyriai iš prelato J.Kurčevskio atsiminimų apie vyskupą S.Zvierovičių.
Pirmame spausdinamų atsiminimų skyriuje daugiausiai kalbama apie 1898
m. vykusią vysk. S.Zvierovičiaus Vilniaus vyskupijos parapijų vizitaciją (Ašme-
211