Compendium diplomaticum sive tabularum veterum

Item quod dominus rector teneatur singulo die legere et declarare regulas Guarini, et
Alexandrum nuncupatum Doctrinalem 50 .
Item scholasticis quarti latini singulo die teneatur dare unam epistolam in vulgari per eos in
latinum vertendam, et desuper eos prout videbitur opportunum examinare, revidere, et tale
latinum uniuscuisque eorum corrigere, et emendare, et cogere discipulos ad sibi ostendendum
tales epistolas revidendas, examinandas, corrigendas, ac informandas.
Item quod ipse dominus praeceptor singulo die partem in mane, et partem in sero teneatur
legere Virgilii opus, Ciceronis epistolas, et alios duos idoneos autores, et approbabiles in lingua
latina.
Item quod debeat facere quod scholastici auditores lectionum, eas lectiones lectas recitent
iuxta sortem, et morem in similibus consuetum.
Item volumus, et decernimus a magnifica Communitate teneri, ac deputari, et ita
deputamus pro exactore scholarium Antonium de Valle Annaniae dictum de Gratiadeis
causidicum, et notarium.
Item volumus ac decernimus, quod scholares, qui ceperint militare sub disciplina dicti
praeceptoris, si voluerint recedere ab eo, teneantur petere licentiam per se, vel eorum parentes,
vel gubernatores, et de praeterito solvere, et satisfacere, alias teneantur solvere per totum illum
mensem, quo scholas visitare ceperint.
Item quod nullus alius, excepto concurrente a nobis destinato, vel destinando, possit, vel
valeat publice, vel privatim docere, vel instruere in dicta pofessione grammaticali, exceptis
magistris arithmeticae, sive abaci, qui possint in primis elementis, vulgariter de tabula
nuncupatis, et non ultra docere, ac instruere; exceptis mulieribus, quae puellas docere possint
absque ulla limitatione, vel restrictione masculos vero usque ad tabulam, et psalterium inclusive,
et non ultra, possint docere, ac instruere.
Item volumus, ac decernimus salaria ac stipendia scholarium debere solvi via executiva,
absque ullo ordine iuris exigi poena pignorationis, si intra sex dies a monitione facta ab exactore
domini praeceptoris, vel ipso domino praeceptore, vel eius nomine cessaverint solvere.
Item limitamus scholasticorum salaria modo ac forma infrascriptis, videlicet, quod pueros
tabulae usque ad psalterium, et Donatum legendum in Libris quinque maranensibius in ratione
anni pro singulo puero.
Item in examine usque ad interrogativa volumus esse salarium annuum in ratione Librarum
septem pro singulo anno pro singulo puero.
Item ultra dictum ordinem volumus, quod scholares excedentes dictum ordinem debeant
solvere pro singulo Libras decem maranensses in ratione anni pro singulo eorum, sive scholares
sint cives, sive non: et plus non exigatur a forensibus, quam a civibus, exceptis forensibus, qui
erunt ultra interrogativa, a quibus possit exigere pro singulo eorum rhenenses tres, et non ultra
pro singulo in ratione anni.
Item concedimus, ac permittimus ipsi domino praeceptori locum non solum scholae, sed
etiam habitationis in domo magnificae Communitatis, ita, et taliter, quod in eadem domo, in
locis tamen superius, teneatur pati, et habere concurrentem legentem, ac docentem, in loco
tamen separato, ne mutuo strepitu se confundant, iuxta arbitrium nostrum, ac successorum
nostrorum circa divisionem habitationum, et favendam aequalitatem commoditatis. Et quod
dictus dominus praeceptor sit, et esse debeat immunis ab onere custodiarum, et collectarum
ordinariarum, et extraordinariarum, et in eis nullo modo possit, vel valeat molestari quovis
quaesito colore.
Item volumus ac decernimus, quod dictus dominus praeceptor teneatur quoad personas
honoratas, et alicuius condictionis, vel nominis civium tridentinorum, et habitatorum in civitate
Tridenti facere, agere, et habere orationes nuptiales, ac etiam orationes funebres, et si aderit
concurrens, teneantur alternis mensibus ad id, ut onera sint aequalia.
50 Alexandrum de Villa Dei Ordinis Minorum in Doctrinali puerorum.
52