akadémiai doktori értekezés svpplementvm ad lexicon ... - REAL-d

akadémiai doktori értekezés svpplementvm ad lexicon ... - REAL-d akadémiai doktori értekezés svpplementvm ad lexicon ... - REAL-d

real.d.mtak.hu
from real.d.mtak.hu More from this publisher
06.01.2013 Views

dc_145_10 matrimonium … secundo inter illustriss[fimum] d[ominum] Lodovicum, primogenitum nostrum ex una et illustriss[imam] d[ominam] Katherinam posthumam quondam sereniss[imi] principis d[omini] Philippi, felic[is] recordac[ionis] regis quondam Castelle, Legionis et Granate archiducis etc. … appunctuavimus, conclusimus: 1507 Katona, Hist.crit. XVIII p.524. apricus, -a, -um [3] Ad cedenda ligna et evehenda in locis apricis et opacis, ad pascua, ad gramina exportanda et folia stringenda: 1468 Weber, Suppl. p.30. aprodianus, -i m. Emerico aprodiano meo lego tres florenos auri: 1484 Veszpr.okl. I p.270. aptitudo, -inis f. [5] – Cum gen rei, ad quam aliquis aptus est: Quosque non tam praeteritorum servitiorum exhibitio, quantum futurorum impendendi aptitudo regia aestimatione commendabilis repraesentat: 1439 Katona, Hist.crit. XII p.905. aquaeductor, -oris m. [2] Quos (sc. florenos) magi stro Petro, aqueductori nostro in Buda ... persolvistis: 1424 TT 1895 p.206. = Mon.Budapest III p.842. aquaeductus, -us m. [9] Quodsi in successu temporis fundus vel situatio eorundem molendinorum per aquarum inundationem vel alias in litoribus suis vel aquae ductibus annihilarentur vel alia impedimenta paterentur: 1469 M.Sion 1866 p.439. aquaticus, -a, -um domus aquatica = vízház Quendam reditum, … qui reditus sales appellantur aquatici, in villam Zolonkemen per flumen … descendentes … ecclesie antedicte … concessimus: 1277 Veszpr.okl. I p.77. Quod … Nicolaus … emisset … domum nostrae domui aquaticae … adiacentem: 1380/? Békefi, Pilis II p.271. aquila, -ae f. Duce ac auctore Christo ... in belluinam illam facinorosamque nationem victrices aquilas et felicia signa convertite: 1521 Katona, Hist.crit. XIX p.252. aquilinus, -a, -um [1] Profana illa multitudo, que … tetro horribilique aspectu, aquilinis oculis, impexo crine, demissa barba … ferrugineoque colore fuerat, … penas expendit: BONF. III,3,110. aranea, -ae f. [1] Sed quorumdam principum iudicia sunt similia cassibus aranearum, in quibus si culex ceciderit aut musca, tenebitur innexa. Cf. PL 53,928B: Verum haec illorum argumenta similia sunt cassibus aranearum, in quibus si culex aut musca consederit, tenetur innexa cum autem de fortioribus aliquid inciderit, ipsum quidem mox penetrat, textus vero perrumpit invalidos. Madas Serm. p.52. Albani … letiferos serpentes habent, item scorpios et araneas, quarum altere cogunt ridendo mori, contra vero flendo suorum desiderio altere: BONF. I,1,273. aratura, -ae f. Quam (sc. Tumositatem) ipse … metam fuisse, sed per araturas desertam fore allegasset: 1431 Mon.Budapest III/2 p.171. arbitrionalis, -e Receptis litteris vestris prorogatoriis et arbitrionalibus: 1425 Dreska, Pannonh. II p.175. arbitror, -ari verb. Neque enim fas esse arbitror quicquam me rogantem ab te non impetrare: 1516 TAUR. Epist. 2 p.175. arbosus (vide herbosus) Deinde …extra ipsam viam in terra arbosa (sic ed.) … pergendo reperissent tres … metas: 1420 Zsigm.oklt. VII,2276. arca, -ae f. [51] Dulcia poma dabit formosi villicus horti, / … gemmas niveumque elephantum / Indus, opes avidas divitis arca 256

Midae.: 1512 Ábel-Hegedűs, Anal.nova p.215. dc_145_10 arcanus, -a, -um Haec est nimirum rerum humanarum vicissitudo, haec arcana fatorum vis et summi Dei inscrutabilis quidem: 1521 Katona, Hist.crit. XIX p.254. archetypus, -i m. Quin etiam lineamentis oculorum et levitate illi nimis fuit assimilis, quem semper vite habuit archetypum (sc. rex Mathias Alexandrum): BONF. IV,8,247. archiducatus, -us m. Qui in archiducatu Austriae et comitatu Tirolis cum principatibus et provintiis eis adherentibus succedet seu successor deputabitur: 1507 Katona, Hist.crit. XVIII p.524. Bassa cum ingenti bello … incursus suos faciet … forsan casu in provincias archiducatus serenissimi principis: 1524 CD Hung.adn. I p.380. archidux, -cis m. Volentes … contractibus et articulis tam inter ipsum d. Maximilianum imp[eratorem] ac serenissimum condam d. Wladislaum patrem nostrum carissimum, … quam inter nos ac serenissimos principes et dd. Carolum Rom. Imp. Regem catholicum et Ferdinandum archiducem Austriae, ducem Burgundiae etc. … initis et confectis satisfacere: 1522 Katona, Hist.crit. XIX p.352. archigrammateus, -i m. Cum apud Hungarie (sic) regem, Vulatislaum non sine honestissima praefatione nominandum, tanquam Eumenes apud Alexandrum, agas archigrammateum (ed.: !), me semper non protexisti nudo (sic ed, recte forsan: modo), sed et honoribus … auxisti: c.1510 Ábel, Anal.nova p.107. archipresbyteratus, -us m. Archipresbyteris, decanis, nec non plebanis sub comitatibus et archipresbyteratibus ac decanatibus Milkoviensi, ... Kysdiensi ... salutem: 1518 Katona, Hist.crit. XIX p.76. In possessione archipresbiteratus parochialis ecclesie Beatissime Marie Virginis de Buda sub civitate nostra existenti: 1521/XVIII Végh, Buda p.175. architector, -oris m. [1] Quod ... iudex et iurati cives civitatis Cassa de censibus ... anni preteritis ... viro provido, magistro Petro, architectori regie maiestatis suo annuo pro salario et commissione domini regis CC florenos auri puri porrexerunt: 1420 TT 1895 p.205. = Mon.Budapest III p.768. archivum, -i n. [6] ad 1: Quantum autem ad archivum hoc [est] repositorium litterarum et privilegiorum ecliae ... negant (sc. canonici) esse aliquid commune cum praeposito: 1505/1508 M.Sion 1866 p.622. Nam cum iura sunt ecliae et ubi tamquam in archivo publico reposita, possunt dni canonici, etiam quin praepositus esset extraneus a capitulo, compelli ad ipsorum iurium ecliae et privilegiorum editionem et exhibitionem, iura sunt vulgaria: 1505/1508 M.Sion 1866 p.622. arctus, -a, -um Ubi ad ea, quae superiores quoque principes mirum in modum conciliarunt, tam arctissimum sanguinis vinculum accedit, ut reliquos inter reges foedera rebus urgentibus expostulata accersitaque, nobis vero propinquitatis iure legeque naturae quasi insita et innata esse videantur: 1507 Katona, Hist.crit. XVIII p.500. arenda, -ae f. Sicque tandem post exspirationem huiusmodi arendae ad ordinem et unionem… ipsae ecclesiae et abbatiae … devolvantur: 1510 Katona, Hist.crit. XVIII p.610. arendatio, -onis f. [23] Cuius venditioni et arendationi nos quoque ... consentimus: 1522 C. Tóth, Bátori p.83. Cf. ibid. p.87: Tempus sew terminus arendationis istius tricesime osoniensis ... iam prope instat. arenosus, -a, -um *harenosus Fluvius per Sogdianos labitur, qui irrigata diu regione in desertam tandem harenosamque terram delitescit: BONF. I,1,248. 257

Midae.: 1512 Ábel-Hegedűs, Anal.nova p.215.<br />

dc_145_10<br />

arcanus, -a, -um<br />

Haec est nimirum rerum humanarum vicissitudo, haec arcana fatorum vis et summi Dei inscrutabilis quidem:<br />

1521 Katona, Hist.crit. XIX p.254.<br />

archetypus, -i m.<br />

Quin etiam lineamentis oculorum et levitate illi nimis fuit assimilis, quem semper vite habuit archetypum (sc. rex<br />

Mathias Alexandrum): BONF. IV,8,247.<br />

archiducatus, -us m.<br />

Qui in archiducatu Austriae et comitatu Tirolis cum principatibus et provintiis eis <strong>ad</strong>herentibus succedet seu<br />

successor deputabitur: 1507 Katona, Hist.crit. XVIII p.524. Bassa cum ingenti bello … incursus suos faciet …<br />

forsan casu in provincias archiducatus serenissimi principis: 1524 CD Hung.<strong>ad</strong>n. I p.380.<br />

archidux, -cis m.<br />

Volentes … contractibus et articulis tam inter ipsum d. Maximilianum imp[eratorem] ac serenissimum condam<br />

d. Wl<strong>ad</strong>islaum patrem nostrum carissimum, … quam inter nos ac serenissimos principes et dd. Carolum Rom.<br />

Imp. Regem catholicum et Ferdinandum archiducem Austriae, ducem Burgundiae etc. … initis et confectis<br />

satisfacere: 1522 Katona, Hist.crit. XIX p.352.<br />

archigrammateus, -i m.<br />

Cum apud Hungarie (sic) regem, Vulatislaum non sine honestissima praefatione nominandum, tanquam<br />

Eumenes apud Alexandrum, agas archigrammateum (ed.: !), me semper non protexisti nudo (sic ed, recte forsan:<br />

modo), sed et honoribus … auxisti: c.1510 Ábel, Anal.nova p.107.<br />

archipresbyteratus, -us m.<br />

Archipresbyteris, decanis, nec non plebanis sub comitatibus et archipresbyteratibus ac decanatibus Milkoviensi,<br />

... Kysdiensi ... salutem: 1518 Katona, Hist.crit. XIX p.76. In possessione archipresbiteratus parochialis ecclesie<br />

Beatissime Marie Virginis de Buda sub civitate nostra existenti: 1521/XVIII Végh, Buda p.175.<br />

architector, -oris m. [1]<br />

Quod ... iudex et iurati cives civitatis Cassa de censibus ... anni preteritis ... viro provido, magistro Petro,<br />

architectori regie maiestatis suo annuo pro salario et commissione domini regis CC florenos auri puri<br />

porrexerunt: 1420 TT 1895 p.205. = Mon.Budapest III p.768.<br />

archivum, -i n. [6] <strong>ad</strong> 1:<br />

Quantum autem <strong>ad</strong> archivum hoc [est] repositorium litterarum et privilegiorum ecliae ... negant (sc.<br />

canonici) esse aliquid commune cum praeposito: 1505/1508 M.Sion 1866 p.622. Nam cum iura sunt ecliae<br />

et ubi tamquam in archivo publico reposita, possunt dni canonici, etiam quin praepositus esset extraneus a<br />

capitulo, compelli <strong>ad</strong> ipsorum iurium ecliae et privilegiorum editionem et exhibitionem, iura sunt vulgaria:<br />

1505/1508 M.Sion 1866 p.622.<br />

arctus, -a, -um<br />

Ubi <strong>ad</strong> ea, quae superiores quoque principes mirum in modum conciliarunt, tam arctissimum sanguinis vinculum<br />

accedit, ut reliquos inter reges foedera rebus urgentibus expostulata accersitaque, nobis vero propinquitatis iure<br />

legeque naturae quasi insita et innata esse videantur: 1507 Katona, Hist.crit. XVIII p.500.<br />

arenda, -ae f.<br />

Sicque tandem post exspirationem huiusmodi arendae <strong>ad</strong> ordinem et unionem… ipsae ecclesiae et abbatiae …<br />

devolvantur: 1510 Katona, Hist.crit. XVIII p.610.<br />

arendatio, -onis f. [23]<br />

Cuius venditioni et arendationi nos quoque ... consentimus: 1522 C. Tóth, Bátori p.83. Cf. ibid. p.87: Tempus<br />

sew terminus arendationis istius tricesime osoniensis ... iam prope instat.<br />

arenosus, -a, -um *harenosus<br />

Fluvius per Sogdianos labitur, qui irrigata diu regione in desertam tandem harenosamque terram delitescit:<br />

BONF. I,1,248.<br />

257

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!