akadémiai doktori értekezés svpplementvm ad lexicon ... - REAL-d
akadémiai doktori értekezés svpplementvm ad lexicon ... - REAL-d akadémiai doktori értekezés svpplementvm ad lexicon ... - REAL-d
dc_145_10 decuplus, -a, -um decies tantus - tízszeres: Quis ergo tante desolationis in decuple retributionis consolatione futura estimare digne poterit qualitatem?: GEORG.HUNG. p.342. decurius, -ii m. v. decuria, -ae f. legatus, nuntius (?) v. collegium decem nuntiorum (?) – követ, küldött (?) v. tíz fős küldöttség (?): Quo (sc. loco) postquam omnes optimates nobilesque convenere cum decuriis conventuum, quos comitatus appellant, ... Carolum regem creant: BONF. II,9,208. decursatio, -onis f. incursio, excursio – portya, portyázás: Quod infideles hostes de illis partibus … depraedationes et decursationes facere volunt: 1483 Zimmermann, Urkb. VII p.340 = Df 246494. decurso, -are transire, praeterire, perire – eltelik, elmúlik: Quoniam plasmatis mundialis caduca condicio primitiva ex ipsa prothoplausti iactura labem contraxit realiter in posteritatis universe dispendium propagatam, ut radicalis insicio corruptele quatenus elumpmat et consumpmit nature virtutem humane sub motu perpetuo decursantem, catenus (sic. ed., recte orig. [Df 280274]: eatenus) tabescam (sic, recte forsan: tabescant) hominum opera manuum (desideratur: et ?) cum tempore delitescant: s.1235, XIV med. /1404 Koller, Quinqu. II p.87; cf. copiam anni 1404: Df 280274 ac Reg.Arp. 544. deducifacio, -ere portari v. vehi iubere – szállíttat: Item pulveres pixidarum (sic, recte: pixidum) de Sarwar deducifactarum cum vasculo I: 1524 Dl 26331. deductor, -oris m. (nisi mendum pro ’deductio’) locator – telepítő: Item de deductoribus iobagionum nil exigatur: 1481 Kukuljevic, Jura I p.219. defector, -oris m. qui ad aliam deficit partem – elpártoló, pártütő: Exarchus ... gravi urbem obsidione cum Marisione Longobardorum duce, qui ad Romanas partes defecerat, circum ducit. Haud multis post diebus capta urbe Marisionem ad se deductum repentina defectorem morte intercepit: BONF. I,8,97. 5186 defensus, -us m. (nisi mendum pro ’descensus’) custodia – őrizet: Ex quibus (sc. Tartaris) capti fuerunt duo et missi domino regi Ungariae, quos ego habui in defensu meo et ab ipsis didici nova: 1241/XIII CD Hung. IV/1 p.233; cf. earundem litterarum variantem alteram: LtK 1934 p.224: et ego diu eos habui in custodia mea. deferro, -are ferro munita – (meg)vasal, vas(abroncs)sal megerősít: Ladula deferrata magna pulchra et alia parva: 1521 Entz, Gyulafehérvár p.186 = Dl 82577. defiguro, -are depingere, picturā exprimere - megfest, festéssel ábrázol: Prout hoc in capite presencium litterarum Appellea manu defiguratum cernitur: 1514/XVI in. Df 282621 fol. 72 v ; cf. Turul 1891 p.63. definitorius, -a, -um (diffinitorius) ubi definitores ordinis S.Pauli consilium habent – tanácskozó-, ügyvivői: Ut ... universi vicarii seu diffinitores capituli illius anni ... hora cum sono campane signata ad 168
domum diffinitoriam congregentur: GREG.GYÖNGY. Constit. p.63. Prior generalis convocatis vicariis ad domum diffinitoriam eisdem verba consolatoria doceat: GREG.GYÖNGY. Dir. p.a,II r . Caepit ... construi sanctuarium ... una cum sacristia et domo definitoria admirandae pulchritudinis: GREG.GYÖNGY. Vitae 221 (p.168). definitorium, -ii n. (diffinitorium) collegium definitorum ordinis Praedicatorum – domonkos ügyvivői tetület: Praevia matura deliberatione in nostro diffinitorio praehabita dictos articulos acceptavimus: 1474 Zimmermann, Urkb. VII p.29. defligo, -ere Nicholaus quidam ... cum quartanam per annum totum adeo graviter passus esset, quod iam toto inflato corpore et morbum ydropicum iudicio medicorum sibi expavesceret imminere et ab eorundem procuracione deflictus ad suffragia sororis virginis Margarete se contulit vovendo, quod etc.: Leg.Marg. 50 (p.705). deflo, -are (difflo) flando dispellere – szétkerget, szétfúj: Cuius (sc. scuti) e vertice flos bicolor exurgit, ... qui in folia et uberrima quidem excrescens, confuso ordine scutum ipsum galeamque vento quasi difflatus undique exornat: 1514/XV in. Turul 1891 p.63. Galeam ... vento quasi deflatus undique flos ornat: 1520 Turul 1937 p.43. Flos quidem … quasi vento difflatus in diversum flectitur: 1520 Áldásy,, Címereslevelek II p.85. deformiter adv. turpiter – csúfosan: Circa secundam exposicionem sciendum est, quot Christus passus fuit universaliter. ... Deformiter. Sap. II. (cf. Sap. 2,20): ’Morte turpissima condempnemus eum’. Crudeliter. ... Horribiliter etc.: Serm.Quinqu. 180 (p.372). defrango, -ere in partes frangere v. rumpere – széttör: Item aliud plenarium satis magnum … habetur, sed fragmentum in in (sic) inferiori margine et a sinistra latere defractum est: 1433 Mon.episc.Zagr. VI p.396. defugio, -ere evitare – elkerül: Quae pro te merito defugienda putem: IAN.PANN. Epigr. 213,8. dehortator, -oris m. qui aliquid dissuadet – lebeszélő: Paganismi dehortator / meritis fit praedicator / dignus apostolicis: Holl, Novum genus 22-24 (p.46). deiecto, -are deicere, demittere – levet, ledob: Equites ... insignia cuncta pro ara magna humi deiectarunt, veluti regis casu omnia sua trophea, signa partaque regna una corruerent: BONF. IV,8,238. deiformitas, -atis f. status et condicio eius, qui proprietates virtutesque Deo convenientes habet – isteni hasonlatosság: Congrue eciam conparantur (sc. apostoli Petrus et Paulus) flamme ignis, quia per hoc ostenditur primo maxima eorum deiformitas in assimilacione ad Christum. Quia sicut Christus lux est, ... sic et apostoli: Serm.Quinqu. 81 (p.176). deiunxit lege devinxit dc_145_10 169
- Page 117 and 118: dc_145_10 hominum admurmuratione ge
- Page 119 and 120: auxerit: MAX.TRANS. Epist. p.43. dc
- Page 121 and 122: dc_145_10 suorum amantissimus, omni
- Page 123 and 124: dc_145_10 ancillo, -are (ut ancilla
- Page 125 and 126: dc_145_10 anxiosus, -a, -um anxius,
- Page 127 and 128: dc_145_10 archiantistes, -antistiti
- Page 129 and 130: dc_145_10 asella, -ae f. asina parv
- Page 131 and 132: dc_145_10 Secundum orationem mandat
- Page 133 and 134: dc_145_10 obliquum transversatum: 1
- Page 135 and 136: dc_145_10 aequora velis. IAN.PANN.
- Page 137 and 138: dc_145_10 calamistro, -are calamist
- Page 139 and 140: dc_145_10 litteras ... Ara prioriss
- Page 141 and 142: dc_145_10 celsitas, -atis f. (nisi
- Page 143 and 144: Heus tu, quid stertis? Tu, inquam,
- Page 145 and 146: circumsepta, circumsepto) in castri
- Page 147 and 148: (LLMAeH II p.157,38 a -52 b ). coae
- Page 149 and 150: dc_145_10 colo, -are materiam coita
- Page 151 and 152: Stephanus de Cegled ... narrative e
- Page 153 and 154: dc_145_10 uissent compotando cum ei
- Page 155 and 156: dc_145_10 condimentarius, -ii m. qu
- Page 157 and 158: missam: 1518 Erdélyi, Register p.1
- Page 159 and 160: dc_145_10 Triclinia latissima haben
- Page 161 and 162: dc_145_10 ex tunc rector percipere
- Page 163 and 164: dc_145_10 crisos (χρυσός) vox
- Page 165 and 166: dc_145_10 curriductori domini sol.
- Page 167: dc_145_10 birtokos testülete, aki
- Page 171 and 172: dc_145_10 deploratus, -a, -um quod
- Page 173 and 174: dc_145_10 superflue excusare dicens
- Page 175 and 176: dc_145_10 dictu, -um ut supinum ver
- Page 177 and 178: dc_145_10 definitores ordinis vel c
- Page 179 and 180: dc_145_10 Voluit autem (sc. Christu
- Page 181 and 182: dc_145_10 ecapitis, -e Nec desunt,
- Page 183 and 184: BART.PANN. Epist. 1,4. dc_145_10 ei
- Page 185 and 186: dc_145_10 retulerunt damni querimon
- Page 187 and 188: allecti quotannis fere … populand
- Page 189 and 190: dc_145_10 exaltator, -oris m. qui e
- Page 191 and 192: dc_145_10 valetudine exoptatissimoq
- Page 193 and 194: dc_145_10 latus ecclesie etc. extre
- Page 195 and 196: curriductori dedi sol. L, pro fella
- Page 197 and 198: dc_145_10 Quod magister Markus ...
- Page 199 and 200: dc_145_10 etiam editionem alteram:
- Page 201 and 202: dc_145_10 fulgens, -tis splendidus,
- Page 203 and 204: dc_145_10 gregalis et pullorum gall
- Page 205 and 206: dc_145_10 laterum conplexu. ... Gla
- Page 207 and 208: hallense, -is n. obulus Hallae cusu
- Page 209 and 210: canes fugiunt: Ibid. (p.143). Dicit
- Page 211 and 212: III,4,35. dc_145_10 hwzarus vide hu
- Page 213 and 214: dc_145_10 immemorabilis, -e de ea r
- Page 215 and 216: dc_145_10 impossibilitas, -atis f.
- Page 217 and 218: dc_145_10 Si (sc. Deus) consideratu
domum diffinitoriam congregentur: GREG.GYÖNGY. Constit. p.63. Prior generalis<br />
convocatis vicariis <strong>ad</strong> domum diffinitoriam eisdem verba consolatoria doceat:<br />
GREG.GYÖNGY. Dir. p.a,II r . Caepit ... construi sanctuarium ... una cum sacristia et domo<br />
definitoria <strong>ad</strong>mirandae pulchritudinis: GREG.GYÖNGY. Vitae 221 (p.168).<br />
definitorium, -ii n. (diffinitorium) collegium definitorum ordinis Praedicatorum – domonkos<br />
ügyvivői tetület:<br />
Praevia matura deliberatione in nostro diffinitorio praehabita dictos articulos acceptavimus:<br />
1474 Zimmermann, Urkb. VII p.29.<br />
defligo, -ere<br />
Nicholaus quidam ... cum quartanam per annum totum <strong>ad</strong>eo graviter passus esset, quod iam<br />
toto inflato corpore et morbum ydropicum iudicio medicorum sibi expavesceret imminere et<br />
ab eorundem procuracione deflictus <strong>ad</strong> suffragia sororis virginis Margarete se contulit<br />
vovendo, quod etc.: Leg.Marg. 50 (p.705).<br />
deflo, -are (difflo) flando dispellere – szétkerget, szétfúj:<br />
Cuius (sc. scuti) e vertice flos bicolor exurgit, ... qui in folia et uberrima quidem excrescens,<br />
confuso ordine scutum ipsum galeamque vento quasi difflatus undique exornat: 1514/XV in.<br />
Turul 1891 p.63. Galeam ... vento quasi deflatus undique flos ornat: 1520 Turul 1937 p.43.<br />
Flos quidem … quasi vento difflatus in diversum flectitur: 1520 Áldásy,, Címereslevelek II<br />
p.85.<br />
deformiter <strong>ad</strong>v. turpiter – csúfosan:<br />
Circa secundam exposicionem sciendum est, quot Christus passus fuit universaliter. ...<br />
Deformiter. Sap. II. (cf. Sap. 2,20): ’Morte turpissima condempnemus eum’. Crudeliter. ...<br />
Horribiliter etc.: Serm.Quinqu. 180 (p.372).<br />
defrango, -ere in partes frangere v. rumpere – széttör:<br />
Item aliud plenarium satis magnum … habetur, sed fragmentum in in (sic) inferiori margine et<br />
a sinistra latere defractum est: 1433 Mon.episc.Zagr. VI p.396.<br />
defugio, -ere evitare – elkerül:<br />
Quae pro te merito defugienda putem: IAN.PANN. Epigr. 213,8.<br />
dehortator, -oris m. qui aliquid dissu<strong>ad</strong>et – lebeszélő:<br />
Paganismi dehortator / meritis fit praedicator / dignus apostolicis: Holl, Novum genus 22-24<br />
(p.46).<br />
deiecto, -are deicere, demittere – levet, ledob:<br />
Equites ... insignia cuncta pro ara magna humi deiectarunt, veluti regis casu omnia sua<br />
trophea, signa partaque regna una corruerent: BONF. IV,8,238.<br />
deiformitas, -atis f. status et condicio eius, qui proprietates virtutesque Deo convenientes<br />
habet – isteni hasonlatosság:<br />
Congrue eciam conparantur (sc. apostoli Petrus et Paulus) flamme ignis, quia per hoc<br />
ostenditur primo maxima eorum deiformitas in assimilacione <strong>ad</strong> Christum. Quia sicut Christus<br />
lux est, ... sic et apostoli: Serm.Quinqu. 81 (p.176).<br />
deiunxit lege devinxit<br />
dc_145_10<br />
169