akadémiai doktori értekezés svpplementvm ad lexicon ... - REAL-d

akadémiai doktori értekezés svpplementvm ad lexicon ... - REAL-d akadémiai doktori értekezés svpplementvm ad lexicon ... - REAL-d

real.d.mtak.hu
from real.d.mtak.hu More from this publisher
06.01.2013 Views

dc_145_10 conspatienter adv. (conpacienter) spatium aequale conficiendo – azonos távolságot megtéve: Quas (sc. terram et vineam) prefati filii Emerici … eidem compacienter condescendendo sibi et per eum suis heredibus … dedisse[n]t.: [1324], 1360 CD And. II p.172; Jakoblovics p.729 = Dl 2271. conspectus, -a, -um evidens, conspicuus – feltűnő, szembeötlő: Nam in maiestate regia eo conspectius ac gravius id vitium iure censetur, quo maior viri dignitas habetur: BONF. II,6,235. conspitio, -onis f. actio conspiciendi v. inquirendi – megtekintés, kivizsgálás: Michael ... produxit ... duos ex nobis iuratis et fratribus dilectis ipsam offensam conspitionem (sic ed., recte forsan: ad ipsam offensam conspiciendam ?): 1462 Zimmermann, Urkb. VI p.139. consputio, -onis f. actus sputis foedandi – leköpés: Fuerunt autem V in sua passione, scilicet prodicio dolosa, derisio maligna, percussio dura, conspucio immunda et occisio omnium precedencium completiva: Serm.Quinqu. 189 (p.387) cf inferius: Et conspuetur, quasi vilis. Serm.Quinqu. 6882 constabilis, -e proprie: firmus; transl.: fidelis – tkp.: szilárd átv.: megbízható: Exemplum Diogenis (ed.: quis et ubi?) de porco, qui libencius wult esse in ceno, quam in pura aqua et constabili de bruco, quem si sepelias in rosis, interiit, si in stercore, reviviscit: Serm.Quinqu. 17 (p.54); cf. etiam MWb. II p.1620. constatuo, -are decernere, statuere – elhatároz, eldönt: Que (sc. puella) ... quoniam sabbatum erat, quando lumen recipere meruit, ipsum diem sabbati cunctis diebus vite sue constatuit ieiunare: Leg.Marg. 59 (p.709); cf. ’constituo’ II E. constellum vide consilium Rex … hodie, … nisi mutetur constellum ( sic ed., recte orig. [Dl 25643]: consilium), post prandium recedet: 1522 C. Tóth, Bátori p.39. constupratio, -onis f. actus stuprandi – megbecstelenítés, megerőszakolás: Sequenti die dixit (sc. B.Helena): ,,Non potui obtinere salutem clerico, quia magnum scelus fecerat in constupratione cuiusdam virginis”: Leg.Hel. 15 (p.712); cf. ALMA 1995 p.76. consularis, -e ad consulem pertinens – konzuli: Vandali … sub Stilicone magistro equitum consulari patricioque viro in Gallias transmigrarunt: BONF. I,2,173; cf. etiam ibid. I,1,86. Venale ius habent et decreta quedam consularia pro libidine interpretantur: BONF. IV,5,56. Papiliam Mnasonis viri consularis filiam Paulus Emilius uxorem duxit: Udis p.461. consultatus, -a, -um prudens – megfontolt: Ita tandem mihi persuasi, ut Batrachomyomachiam, hoc est ranarum murumque proelium tuae consultatissime Minervae exhilarandi gratia mitterem: BART.PANN. Ded. 2. consumptus, -us m. sumptus, impensa – költség: Ad idem consumptus fl. 6: 1485 Myskovszky, Bártfa I p.143. contabulatio, -onis f. pavimentum tignis opertum – deszkázott padlózat: 158

dc_145_10 Triclinia latissima habent abiegna contabulatione vestita: BONF. IV,5,25. contaminatio, -onis f. corruptio – beszennyezés: Hanc virgam liberavit Christus primo a contaminacione corporalis: Serm.Quinqu. 43 (p.100). contenebro, -are obumbrare – beárnyékol: Voluntatem meam dirigas illuminans animam meam, ne in aeterna morte peccatis contenebrata obdormiat, sed redempta tuo munere te per omnia collaudet et glorificet. GREG.GYÖNGY. Vitae 2 (p.36). conterminalitas, -atis f. fines termini – határ: (In oratione recta:) Inde per metas terreas vadit versus orientem, ubi terras Usa terminatur et conterminalitatem ipsius recipit terra hospitum nostrorum de nova villa Zegligeth: [1258] 1424 Fons 2005 p.360 = Dl 87978; cf. paulo superius: terminatur et ibi conterminium recipit terra Usa. Cf. ibid. in alio transscripto eiusdem privilegii, in oratione autem obliqua: Exinde vero similiter de meta in metam transeundo et conterminalitatem cum terra hospitum ipsius Bele regis de Nova Villa Zegligeth recipiendo ... conterminium terre ecclesie Wesprimiensis reciperet. contiguo adv. (nisi mendum:) proxime – közvetlenül: Expost in dicto ordine vel ambitu superiori edificiorum quinque cameras invice (sic ed.) contiguo existentes annexas unacum toto cellario ... eiusdem totius domus: 1507 Végh, Buda p.146 = Df 238294. continenter constanter, perseveranter – állhatatosan, kitartóan: Lupus ... pro explorata sanctitate invitus pontificatu maximo donatus collegia sacerdotum continentissime gubernavit: BONF. I,4,236. Locus in Lexico nostro s.v. ’continenter’ allatus mendum typographicum habet, recte legitur in editione altera [Reg.Slov. I p.315, cf. Anj.Oklt. II,802] et in orig. (Df 227618): continentur, ergo non huc pertinet, interpretatio eius etiam delenda. continuator, -oris m. alicuius rei assidua exercitatio – folytatás, gyakori ismétlés: Quomodo nonnulli forent de medio vestri precipue in istis partibus … pauperum predatores et rapinarum continuatores, … qui etc.: 1450 Knauz, Tanács p.100. contoralitas, -atis f. (conthoralitas) nuptiae, matrimonium – házasság: Cum ipsius nupcie celebracio et conthoralitatis coniugium ex nostra benivola admissione existat: 1343 Urkb.Burgenland V p.6 = CD Hung. IX/1 p.92. contornius, -ii n. (conthornius) non plene liquet, forsan i.q. duo arbores concretae (?) – összenővés: Quendam conthornium arborum pivi (recte: piri): 1422 Zsigm.oklt. IX,154 = Dl 75626. contractus, -a, -um complicatus – összekuporodott: Humilitatem eorum manifestat ingressio ... in illud ... vile diversorium, ubi virgo peperit filium suum primogenitum, ubi infinita maiestas membris contraccioribus stabulabat in medio duorum animalium, secundum Augustinum (ed.: Aug. –ubi?): Serm.Quinqu. 25 (p.68) , cf. etiam 13 (p.48) (= Sermo XVII in Epiphania I. Sancti Aurelii Augustini Hipponensis episcopi Operum supplementum I Ed. D.A.B. Caillau – D. B. Saint-Yves. Paris 1836, p.99). 159

dc_145_10<br />

Triclinia latissima habent abiegna contabulatione vestita: BONF. IV,5,25.<br />

contaminatio, -onis f. corruptio – beszennyezés:<br />

Hanc virgam liberavit Christus primo a contaminacione corporalis: Serm.Quinqu. 43 (p.100).<br />

contenebro, -are obumbrare – beárnyékol:<br />

Voluntatem meam dirigas illuminans animam meam, ne in aeterna morte peccatis<br />

contenebrata obdormiat, sed redempta tuo munere te per omnia collaudet et glorificet.<br />

GREG.GYÖNGY. Vitae 2 (p.36).<br />

conterminalitas, -atis f. fines termini – határ:<br />

(In oratione recta:) Inde per metas terreas v<strong>ad</strong>it versus orientem, ubi terras Usa terminatur et<br />

conterminalitatem ipsius recipit terra hospitum nostrorum de nova villa Zegligeth: [1258]<br />

1424 Fons 2005 p.360 = Dl 87978; cf. paulo superius: terminatur et ibi conterminium recipit<br />

terra Usa. Cf. ibid. in alio transscripto eiusdem privilegii, in oratione autem obliqua: Exinde<br />

vero similiter de meta in metam transeundo et conterminalitatem cum terra hospitum ipsius<br />

Bele regis de Nova Villa Zegligeth recipiendo ... conterminium terre ecclesie Wesprimiensis<br />

reciperet.<br />

contiguo <strong>ad</strong>v. (nisi mendum:) proxime – közvetlenül:<br />

Expost in dicto ordine vel ambitu superiori edificiorum quinque cameras invice (sic ed.)<br />

contiguo existentes annexas unacum toto cellario ... eiusdem totius domus: 1507 Végh, Buda<br />

p.146 = Df 238294.<br />

continenter constanter, perseveranter – állhatatosan, kitartóan:<br />

Lupus ... pro explorata sanctitate invitus pontificatu maximo donatus collegia sacerdotum<br />

continentissime gubernavit: BONF. I,4,236. Locus in Lexico nostro s.v. ’continenter’ allatus<br />

mendum typographicum habet, recte legitur in editione altera [Reg.Slov. I p.315, cf. Anj.Oklt.<br />

II,802] et in orig. (Df 227618): continentur, ergo non huc pertinet, interpretatio eius etiam<br />

delenda.<br />

continuator, -oris m. alicuius rei assidua exercitatio – folytatás, gyakori ismétlés:<br />

Quomodo nonnulli forent de medio vestri precipue in istis partibus … pauperum predatores et<br />

rapinarum continuatores, … qui etc.: 1450 Knauz, Tanács p.100.<br />

contoralitas, -atis f. (conthoralitas) nuptiae, matrimonium – házasság:<br />

Cum ipsius nupcie celebracio et conthoralitatis coniugium ex nostra benivola <strong>ad</strong>missione<br />

existat: 1343 Urkb.Burgenland V p.6 = CD Hung. IX/1 p.92.<br />

contornius, -ii n. (conthornius) non plene liquet, forsan i.q. duo arbores concretae (?) –<br />

összenővés:<br />

Quendam conthornium arborum pivi (recte: piri): 1422 Zsigm.oklt. IX,154 = Dl 75626.<br />

contractus, -a, -um complicatus – összekuporodott:<br />

Humilitatem eorum manifestat ingressio ... in illud ... vile diversorium, ubi virgo peperit<br />

filium suum primogenitum, ubi infinita maiestas membris contraccioribus stabulabat in medio<br />

duorum animalium, secundum Augustinum (ed.: Aug. –ubi?): Serm.Quinqu. 25 (p.68) , cf.<br />

etiam 13 (p.48) (= Sermo XVII in Epiphania I. Sancti Aurelii Augustini Hipponensis episcopi<br />

Operum supplementum I Ed. D.A.B. Caillau – D. B. Saint-Yves. Paris 1836, p.99).<br />

159

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!