akadémiai doktori értekezés svpplementvm ad lexicon ... - REAL-d

akadémiai doktori értekezés svpplementvm ad lexicon ... - REAL-d akadémiai doktori értekezés svpplementvm ad lexicon ... - REAL-d

real.d.mtak.hu
from real.d.mtak.hu More from this publisher
06.01.2013 Views

dc_145_10 Quia ex parte carnis cinerescit homo. Unde dictum est (ed.: ubi?) intuitum mortis, qua cinerescit homo: Serm.Quinqu. 14 (p.49). cipellus, -i m. calceus – cipő: Cherpenew mazas II. Cipelli II. Speculum magnum I. Imago Beate Anne de alabastro I: 1494 Dl 26076. fol. 2 v ; cf. ALMA 1995 p.71. circumerigo, -ere facere, ut aliquis circum aliquid stet – körbevesz, körben emel: Quare ad artem astutiamque suam se quotidie revocare, excogitare, quecunque expugnationi sunt usui, turres ligneas circumerigere, munire pluteis, materiam undique ad complendam fossam cogere etc.: BONF. I,6,97. Mox tormenta undique menibus adacta et ita proxime circumerecte turres castellorum instar, uti cum oppidanis cominus, nisi interiecta fossa prohibuisset, manus etiam conserere potuissent: BONF. IV,8,36. circumferens, -tis m. circulus ex ferro factus – vasabroncs: Item circulos sew circumferentes vulgariter 'abroncz' pro vasis capituli den. L: 1499 MNy 1957 256. circumfinis, -is m. regiones circum terminos – környező határ: Feci et ego post obitum b viri hoc ipsum ex mandato ... Iacobi ... inquisitoris haereticae pravitatis in regno Hungariae et in circumfinibus eius: 1460 Bölcskey III p.591. circumfluo, -ere circum aliquid fluere – körülfolyik: Ad traiiciendos preterea, quos diximus, gurgites, qui muros circumfluant, varia instrumentorum excogitata genera: BONF. IV,8,37. Ex galee summitate ... flosculi procedunt, ... qui quasi miti zephyro agitati draconem ipsum circumfluere et usque ad leonis verticem profundi ... videntur: 1507 Turul 1911 p.105. Quid ei tandem obstabit, quin totum hoc, quod Christianum orbem undique circumfluit mare, in sua habeat potestate? BROD. Or. 45 (p.69). circumfremo, -ere vociferare circum aliquid – körülüvölt: Unnici ad hec incendii reliquie confugere, que circumfrementem adhuc hostem perhorrebant: BONF. I,6,146. circumlambio, -ere circumluere – körülmos: Cum in sollemnibus ante aram constitutus rem divinam faceret, repente flamma caput circumlambere visa est (sc. S.Martinus): BONF. I,5,171. circumlustro, -are peragrare – bejár(ja): Fama ... quos non orbis angulos pernix circumlustravit?: 1522 Anal.nova p.488. circumsaeptus, -us m. (circumsepta, circumseptum, circimseptus, circumspectus) actus aliquid saepto circumcingendi – körülvétel, körülkerítés: Plerique scribunt … Aetium nimia noctis obscuritate deterritum, ne inter hostes vagaretur, prelium diremisse in castraque relatum scutatorum circumseptu insomnem eam noctem egisse: BONF. I,4,173. Ceteri Itali … de relinquenda Italia decrevissent, nisi supero inferioque mari ac montium circumseptu occluderentur: BONF. I,6,226. Quos ubi consedisse vident et carrorum circumseptu pro vallo radices montium communivisse conspicantur, lentiore gradu progredi cepere (sc. Galli): BONF. I,9,207. Veneti … a mari propius onerariis et altis navibus circumvallant ac veluti castellorum circumseptu occludunt: BONF. II,7,83. Corvinus et despotes … dicebant … vallo, fossa curruumve circumspectu ( sic ed., var.: 144

circumsepta, circumsepto) in castris muniri non aliorum esse, quam consternatorum metu animorum: BONF. III,6,220. A tergo apud munitiones et curruum circumspectum ( sic ed., var.: circumseptum) subsidia vexillumque divi Ladislai collocavit (sc. dux Corvinus): BONF. III,6,231. Contra alii … e conspectu hostium locanda castra et fossa, vallo circumseptuque carrorum munienda suadent: BONF. IV,3,137. circumsculpo, -ere celaturis circum decorare – körös-körül szobrokkal díszít: Ad aule huius aditum in anteriore subdivali ... hinc et hinc due constitute ex ere statue nude, clypeo, securi enseque iuxta minantes, ad basim circumsculpta sunt trophea: BONF. IV,7,97. circumsido, -ere in circuitu esse, circumiacere – körülvesz, körülötte fekszik: Callidius rem hostis egerat, in proximas, que circumsidebant, convalles equitatum dimiserat: BONF. III,5,41. circumspecto, -are oculos circumferre, circumspicere – körültekint, körülnéz: Agro predita (sc. urbs Paudua) feracissimo, quam montes vinetis olivetisque consiti et presertim Euganei, que prestantia vina proferunt, circumspectant: BONF. I,6,159. Princeps … templum Iovis … adit ibique Iovi Martique rite litavit, omnia artium genera circumspectat et obstupefecit atque ex his facultatum magnitudinem coniicit: BONF. I,6,240. Sepe hunc Fredericus imperator in medium afferri iubet (sc. infantem Ladislaum regem), quo ubi allatus est, imprimis coronam procerum circumspectat: BONF. III,4,205. Cum dictis finem fecisset (sc. Georgius despotes), truces tabificosque vultus ostendit, circumspectant et admirantur proceres ceteraque turba: BONF. III,5,87. circumspectus vide circumsaeptus dc_145_10 circumspectus, -us m. prospectus – kilátás, látvány: Que (sc. regio Varnensis) iucundum undique circumspectum reddit: BONF. III,6,212. circumstatio, -onis f. statio, quae circum erigitur – környező őrállás: Carolus dispositis circumstationibus ita acri eum obsidione adurget, ut neque hinc exire, neque commeatus inferri queant: BONF. I,9,209. 5121 circumvago, -are (praes. imp. ind. act.: circumvagit) circum vagari, circumdare, cingere – körülkóborol, körülvesz, övez: Quisque … armatus suis stationibus pervigil stare, exploratores circumvagari: BONF. I,4,175. Flos quidem … quasi vento difflatus in diversum flectitur et varia colorum facie contortus nunc cassidem circumvagit ( sic ed., recte tamen: circumvagat) scutum ambit: 1520 Áldásy, Címereslevelek II p.85. circumveho, -ere vehendo et cogendo circumferre – körülhurcol: Ibi pro dira Marie libidine supplicium sumptum est, revinctis enim ad palum manibus per urbes, vicos et compita curru circumvectus candentibus frustillatim forcipibus passim discerptus est: BONF. III,2,56. Cum tanto populorum plausu et coronatus et circumvectus est (sc. Mathias), ut etc.: BONF. IV,1,5. Rex … Michaelem Zekel, Aladarium et Nicolaum … a questore captos ad Colosvar candentibus per urbem forcipibus circumvectos discerpi frustillatim ac demum obtruncari iussit: BONF. IV,1,228; locus allatus s.v. 'forceps'. civile, -is n. fundus in civitate constitutus – városi telek, házhely: Quomodo ipse civile seu fundum suum paternum … inter civilia seu fundos … domine 145

circumsepta, circumsepto) in castris muniri non aliorum esse, quam consternatorum metu<br />

animorum: BONF. III,6,220. A tergo apud munitiones et curruum circumspectum ( sic ed.,<br />

var.: circumseptum) subsidia vexillumque divi L<strong>ad</strong>islai collocavit (sc. dux Corvinus): BONF.<br />

III,6,231. Contra alii … e conspectu hostium locanda castra et fossa, vallo circumseptuque<br />

carrorum munienda su<strong>ad</strong>ent: BONF. IV,3,137.<br />

circumsculpo, -ere celaturis circum decorare – körös-körül szobrokkal díszít:<br />

Ad aule huius <strong>ad</strong>itum in anteriore subdivali ... hinc et hinc due constitute ex ere statue nude,<br />

clypeo, securi enseque iuxta minantes, <strong>ad</strong> basim circumsculpta sunt trophea: BONF. IV,7,97.<br />

circumsido, -ere in circuitu esse, circumiacere – körülvesz, körülötte fekszik:<br />

Callidius rem hostis egerat, in proximas, que circumsidebant, convalles equitatum dimiserat:<br />

BONF. III,5,41.<br />

circumspecto, -are oculos circumferre, circumspicere – körültekint, körülnéz:<br />

Agro predita (sc. urbs Paudua) feracissimo, quam montes vinetis olivetisque consiti et<br />

presertim Euganei, que prestantia vina proferunt, circumspectant: BONF. I,6,159. Princeps …<br />

templum Iovis … <strong>ad</strong>it ibique Iovi Martique rite litavit, omnia artium genera circumspectat et<br />

obstupefecit atque ex his facultatum magnitudinem coniicit: BONF. I,6,240. Sepe hunc<br />

Fredericus imperator in medium afferri iubet (sc. infantem L<strong>ad</strong>islaum regem), quo ubi allatus<br />

est, imprimis coronam procerum circumspectat: BONF. III,4,205. Cum dictis finem fecisset<br />

(sc. Georgius despotes), truces tabificosque vultus ostendit, circumspectant et <strong>ad</strong>mirantur<br />

proceres ceteraque turba: BONF. III,5,87.<br />

circumspectus vide circumsaeptus<br />

dc_145_10<br />

circumspectus, -us m. prospectus – kilátás, látvány:<br />

Que (sc. regio Varnensis) iucundum undique circumspectum reddit: BONF. III,6,212.<br />

circumstatio, -onis f. statio, quae circum erigitur – környező őrállás:<br />

Carolus dispositis circumstationibus ita acri eum obsidione <strong>ad</strong>urget, ut neque hinc exire,<br />

neque commeatus inferri queant: BONF. I,9,209. 5121<br />

circumvago, -are (praes. imp. ind. act.: circumvagit) circum vagari, circumdare, cingere –<br />

körülkóborol, körülvesz, övez:<br />

Quisque … armatus suis stationibus pervigil stare, exploratores circumvagari: BONF. I,4,175.<br />

Flos quidem … quasi vento difflatus in diversum flectitur et varia colorum facie contortus<br />

nunc cassidem circumvagit ( sic ed., recte tamen: circumvagat) scutum ambit: 1520<br />

Áldásy, Címereslevelek II p.85.<br />

circumveho, -ere vehendo et cogendo circumferre – körülhurcol:<br />

Ibi pro dira Marie libidine supplicium sumptum est, revinctis enim <strong>ad</strong> palum manibus per<br />

urbes, vicos et compita curru circumvectus candentibus frustillatim forcipibus passim<br />

discerptus est: BONF. III,2,56. Cum tanto populorum plausu et coronatus et circumvectus est<br />

(sc. Mathias), ut etc.: BONF. IV,1,5. Rex … Michaelem Zekel, Al<strong>ad</strong>arium et Nicolaum … a<br />

questore captos <strong>ad</strong> Colosvar candentibus per urbem forcipibus circumvectos discerpi<br />

frustillatim ac demum obtruncari iussit: BONF. IV,1,228; locus allatus s.v. 'forceps'.<br />

civile, -is n. fundus in civitate constitutus – városi telek, házhely:<br />

Quomodo ipse civile seu fundum suum paternum … inter civilia seu fundos … domine<br />

145

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!