akadémiai doktori értekezés svpplementvm ad lexicon ... - REAL-d

akadémiai doktori értekezés svpplementvm ad lexicon ... - REAL-d akadémiai doktori értekezés svpplementvm ad lexicon ... - REAL-d

real.d.mtak.hu
from real.d.mtak.hu More from this publisher
06.01.2013 Views

venire: 1524 CD Hung.adn. I p.290. active adv. gram.: modo activo v. agentis – cselekvőn: De hiis dicit: Dilectus meus id est Christus, qui dicitur dilectus active et passive, quia diligit et diligitur: Serm.Quinqu. 185 (p.380). activitas, -atis f. exercitatio – gyakorlás: Sicut habentes eterna bona quieverunt activitate desiderandi, ut amplius nichil velint: Serm.Quinqu. 17 (p.54). actualitas, -atis f. actio v. operatio voluntaria – szándékos cselekvés: Et ipse est in plena actualitate et vigore nichil habens admixtum de possibilitate, ideo dicitur vivere perfectissime: Serm.Quinqu. 68 (p.149). adamatus, -a, -um carus, dilectus – szeretett, kedves: Sagaces et honeste providitatis viri, amici nostri adamati: 1436 Mon.Budapest III/2 p.275; cf. ’adamo’. Adamita, -ae m. haeresis quaedam eorum, qui se omnes Adam vocaverunt – adamita eretnek: Longe superiore absurdior heresis emersit, que Adamitarum dicta est. Piccardus quidam ... sectatores nudos incedere iubebat, appellare se Adam: BONF. III,2,397. ademptio, -onis f. actus adimendi – elvétel: Procurator … producit infrascriptos positiones et articulos … causas idoneas, legales et sufficientes ademptionis ecclesie eiusdem ab eisdem fratribus continentes: 1518 Erdélyi, Register p.35. adfulguro vide affulguro dc_145_10 adhibentia, -ae f. animadversio --- figyelem: O, quam preclara / doctoris instruencia, / o, Sancti Emericis / felicis discipuli / sitit adhibencia: XIV ex. Off.Ger. p.14. aditio, -onis f. actus adeundi – odamenés: Et primo, ostendit modum adeundi, secundo, terminum adicionis, tercio, finem sive fructum consequentem ex adicione: Serm.Quinqu. 190 (p.389). adiudicatus, -us m. iudicium, arbitrium – ítélet, döntés: Quod ... iuxta adiudicationem ... comitis Stephani ... alia omnia, que in eisdem litteris adiudicatoriis seriatim continentur, perficere et suo modo exequi voluissent (sc. homines publici), nichilominus tamen propter absenciam ... notarii regie maiestatis ... preceptis vestre serenitatis operam dare nequivissent, sed adiudicatui eiusdem vestre serenitatis discutere et determinare … ad vestram curiam regiam transmisissent: 1425 Dreska, Pannonh. II p.177. adiumentorium, -ii n. iuvamen, auxilium – segítség: Unus alteri sint mutuo adiumentorio (ed.: 'így' i.e. sic) pro meliori expeditione: 1521 M.Sion 1866 p.255. admurmuratio, -onis f. murmur, actus murmurandi improbans – rosszalló morgás: Sigismundus Quinqueecclesiensis sponte questura se abdicavit, quam parum secunda 116

dc_145_10 hominum admurmuratione gesserat: BONF. V,5,87. 2. adoleo, -ere ad adolescentiam pervenire – felserdül: Bohemi ... legatos ... ad cesarem mittendos esse decernunt, qui ipsum exorent, ut, donec Ladislaus adoleat, tutorio nomine regnum accipiat: BONF. III,4,224; cf. s.v. 'adolesco' et BONF. III,4,216: Quod Ladislaus adolescat Ibid. 231: Quousque Ladislaus adolesceret. Cf. etiam MWb. I,233,29-38. adoria, -ae f. (adorea) praemium victoriae – győzelmi díj: Quod si devictis levis esset adorea cervis, / de bis sex unus non foret iste labor: IAN.PANN. Eleg. (Ábel) 32,31-32. adurgenter adv. vehementer – hevesebben: Tympana cum fistulis multa, quibus equi volucres adurgentius concitantur: BONF. IV,4,29. adveho, -ere afferre, adducere – odahoz, odaszállít: Et de talibus animatis simulacris videntur fuisse effigies deorum, quos de Troia Eneas fugiens advexit, qui de loco in locum migrasse feruntur: Serm.Quinqu. 107 (p.226). aequanimis, -e quod mutuo animo fit – közös szándékú: Omnium ... nostrorum ... parili consensu equanimique (var.: unanimique) voluntate adhibitis summeque volentibus, debita maturitate prehabita statuimus irrevocabiliter observandum, quatenus etc.: GREG.GYÖNGY. Constit. p.71. (Rubr. IV). aeratus, -a, -um aere v. cupro munitus v. coopertus – rezes: Paulatim … didicit … / … / cuspide nunc saevos, gladio nunc hostibus ictus / inferre, illatis aeratam opponere parmam: IAN.PANN. Paneg. 3,1,126-127. aeremantia, -ae f. species vaticinationis ex aere – jóslási fajta: Secunda quidem species superstitionis dicitur aeremantia, id est divinatio facta in aere. OSU.LASKO Gemma fidei 37,Q; cf. KRUPP: Aeremantia aeripes, -dis paedibus aereis praeditus, velox – „érclábú”, gyors: Cum levis aeripedem fixit arundo feram: IAN.PANN. Eleg. 32,46. (p.128). aerugo, -inis m. (erugo) robigo, ferrugo – rozsda: Volens thesaurizare in celo thesauros, ubi nec erugo, nec tinea emolliuntur (cf. Matth. 6,19: neque aerugo, neque tinea demolitur): 1404 PRT II p.614; (locus allatus s.v. 'emollio'). aestiva, -orum n. milit.: castra aestiva – nyári szállás: Cohortes ... Sigidinum amplum sane atque opulentum oppidum in estiva dimissi sunt: BONF. V,3,22. aestivaculum, -i n. conclave aestivale – nyári lak: Cum ultra processeris, varie mansiones in excelsam absidem convexe, hybernacula estivaculaque multa, item heliocamini et aurate zete: BONF. IV,7,94; (locus allatus s.v. 'diaeta, heliocaminus, hibernaculum'). aestivarium, -ii n. caminus, qui calorem aestivum emittit – kandalló, melegítő: Triclinia latissima habent abiegna contabulatione vestita structaque in angulo fornace pro 117

dc_145_10<br />

hominum <strong>ad</strong>murmuratione gesserat: BONF. V,5,87.<br />

2. <strong>ad</strong>oleo, -ere <strong>ad</strong> <strong>ad</strong>olescentiam pervenire – felserdül:<br />

Bohemi ... legatos ... <strong>ad</strong> cesarem mittendos esse decernunt, qui ipsum exorent, ut, donec<br />

L<strong>ad</strong>islaus <strong>ad</strong>oleat, tutorio nomine regnum accipiat: BONF. III,4,224; cf. s.v. '<strong>ad</strong>olesco' et<br />

BONF. III,4,216: Quod L<strong>ad</strong>islaus <strong>ad</strong>olescat Ibid. 231: Quousque L<strong>ad</strong>islaus <strong>ad</strong>olesceret. Cf.<br />

etiam MWb. I,233,29-38.<br />

<strong>ad</strong>oria, -ae f. (<strong>ad</strong>orea) praemium victoriae – győzelmi díj:<br />

Quod si devictis levis esset <strong>ad</strong>orea cervis, / de bis sex unus non foret iste labor: IAN.PANN.<br />

Eleg. (Ábel) 32,31-32.<br />

<strong>ad</strong>urgenter <strong>ad</strong>v. vehementer – hevesebben:<br />

Tympana cum fistulis multa, quibus equi volucres <strong>ad</strong>urgentius concitantur: BONF. IV,4,29.<br />

<strong>ad</strong>veho, -ere afferre, <strong>ad</strong>ducere – odahoz, odaszállít:<br />

Et de talibus animatis simulacris videntur fuisse effigies deorum, quos de Troia Eneas fugiens<br />

<strong>ad</strong>vexit, qui de loco in locum migrasse feruntur: Serm.Quinqu. 107 (p.226).<br />

aequanimis, -e quod mutuo animo fit – közös szándékú:<br />

Omnium ... nostrorum ... parili consensu equanimique (var.: unanimique) voluntate <strong>ad</strong>hibitis<br />

summeque volentibus, debita maturitate prehabita statuimus irrevocabiliter observandum,<br />

quatenus etc.: GREG.GYÖNGY. Constit. p.71. (Rubr. IV).<br />

aeratus, -a, -um aere v. cupro munitus v. coopertus – rezes:<br />

Paulatim … didicit … / … / cuspide nunc saevos, gl<strong>ad</strong>io nunc hostibus ictus / inferre, illatis<br />

aeratam opponere parmam: IAN.PANN. Paneg. 3,1,126-127.<br />

aeremantia, -ae f. species vaticinationis ex aere – jóslási fajta:<br />

Secunda quidem species superstitionis dicitur aeremantia, id est divinatio facta in aere.<br />

OSU.LASKO Gemma fidei 37,Q; cf. KRUPP: Aeremantia<br />

aeripes, -dis paedibus aereis praeditus, velox – „érclábú”, gyors:<br />

Cum levis aeripedem fixit arundo feram: IAN.PANN. Eleg. 32,46. (p.128).<br />

aerugo, -inis m. (erugo) robigo, ferrugo – rozsda:<br />

Volens thesaurizare in celo thesauros, ubi nec erugo, nec tinea emolliuntur (cf. Matth. 6,19:<br />

neque aerugo, neque tinea demolitur): 1404 PRT II p.614; (locus allatus s.v. 'emollio').<br />

aestiva, -orum n. milit.: castra aestiva – nyári szállás:<br />

Cohortes ... Sigidinum amplum sane atque opulentum oppidum in estiva dimissi sunt: BONF.<br />

V,3,22.<br />

aestivaculum, -i n. conclave aestivale – nyári lak:<br />

Cum ultra processeris, varie mansiones in excelsam absidem convexe, hybernacula<br />

estivaculaque multa, item heliocamini et aurate zete: BONF. IV,7,94; (locus allatus s.v.<br />

'diaeta, heliocaminus, hibernaculum').<br />

aestivarium, -ii n. caminus, qui calorem aestivum emittit – kandalló, melegítő:<br />

Triclinia latissima habent abiegna contabulatione vestita structaque in angulo fornace pro<br />

117

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!