29.12.2012 Views

ijcns cx oraculis d^oriim plcraq;gcrebat. - Memoria de Madrid

ijcns cx oraculis d^oriim plcraq;gcrebat. - Memoria de Madrid

ijcns cx oraculis d^oriim plcraq;gcrebat. - Memoria de Madrid

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^ ^ OPHTHEGMATVM<br />

A. lly X O P T I M I S<br />

V T R I V S Qjr E L I N G V AE<br />

s C K 1 P r o H I B V 8<br />

^^ Li li RI VIIL<br />

V - j ^ j r u i M ^ y r I I í Tr^}^<br />

^ ' '


y m i L i m » ^<br />

M W i « fukiìfitM é n P m b ^ á í ^<br />

-ST—<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


N D E X P E Rfonarum.<br />

Chem p»f<br />

A<br />

69»<br />

K,idrUñué Ußr íoó<br />

xAiriA'.xu« fophiíis 84.^<br />

u£¿ypiti<br />

^¿ItéintufpiiiílA S.Sf<br />

v^fchtnes ,g)S<br />

t/£.fchyiiu éçt<br />

t/£tolph tjttidém ut<br />

%.4ftr orator éi-i<br />

^fiicAiiUi cenfir íys<br />

pi£l»r<br />

^¿athoc'€S 470<br />

^^j^eßlam cphoru« /í<br />

^^fif olêt Çfeowhoti<br />

^^rfpot^ ^TauJUtiu<br />

^-uprtmuâ 44,<br />

kA^ù fecwndtu 4p<br />

i^fftMM so<br />

^gü ^r^ivm 7/fl<br />

t<br />

TeUeri s»<br />

*AUiiiadit iff.f0i.SS7<br />

^ f ^ O r J l i , uf Hí<br />

^l


^Aittimdchus pottA<br />

xAntitfclm ^si<br />

KAiitiochtiStphcftii s)<br />

¿yihliocfjm Spiphaues 6^3<br />

^%Antiochw turiita ^Sr<br />

^ntiockas tfuartu4 Hid.<br />

^ntiocfAis Cophif^<br />

iAHtipater Hitfcponr.S^^<br />

Mtipater Cjrtn. S-i.Syi<br />

^ntiHhtnts 75a<br />

lyintonii u^ 6it<br />

iM-sjinUnuts sy6<br />

mM. Ky4ntonij fAmillATU<br />

fluid Ain 69$<br />

oippiui • 4^55 tfP/<br />

K>ipcllef spj<br />

v^r/tiKi ys^;<br />

iAfvadion a.luUtof ^op<br />

\^rcefiUm 166,716,794<br />

\Archdai*s ^jt<br />

^TChidA^ftdAt ct<br />

xArthidAnnu Zeuxidami<br />

JSrchidamw alter 6$ (6i<br />

^rchileoiiii/hater tS^<br />

K^rchyU Tatertrintu 726<br />

1 ^ ' D E X<br />

^rgtM 5;<br />

sArijlarchmThMeClM p.t-<br />

'^ntifAtiir jffx '' O^i'ifii/telts<br />

ter ' '<br />

^ri^ipes'iuittu ^pV<br />

¿Artftippus<br />

^niio<br />

xAriiltiphcn<br />

Jiri'M<br />

KArtostrxti '<br />

^rtoxcrxei d!ter<br />

^fJepia<strong>de</strong>s<br />

^JintHS Villi0<br />

'M i^*i>itonius ¿4fiycrAiid.iS ardtor<br />

^theos Scytha<br />

u/i henien/ts quidam<br />

sAthenodor-M<br />

¿MnAtttlius<br />

^tt titu rtgufuf<br />

2J9<br />

69.7if g§i<br />

ssg<br />

Spi<br />

S7t<br />

pop<br />

369<br />

^ufidiuiWiodtiiM S^f<br />

Cdavitu ^t^^iius Ciifi^r<br />

363.6)7<br />

sAurcl,ani^ 627<br />

. TT<br />

^AHH, B fi^<br />

Bias LAttdmoyinu 6S<br />

"Tiiaf Priefunt<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

'Sibn'tu 6h<br />

Biitt


•Bio« Boryfiftenites ,<br />

.P E \ S o K ^ M.<br />

Hithys paraßtut 7t}<br />

'ßiKAntiiu quidam 6st<br />

lioHofus • 6}o<br />

tf)<br />

'Braß d IS 69<br />

M.Bruttèt sf] gS2<br />

'hrutm iunior é)s<br />

^Bitrii léó^<br />

C<br />

^ t/if/V wMeUÜtu S6t<br />

^-^LXàcUius 69s<br />

C.Ufar . pof<br />

UßUitif ~ ó3t,ój9<br />

CÀfanuó Indui 922<br />

C.CaU^ÌU ^IS.SÍ?<br />

CuHicratídi»! i 6<br />

Cñliipe<strong>de</strong>s hiÜTh 29<br />

^U^íiion » 7jo<br />

• es?<br />

Cambyfet < ¿si<br />

Canipatíus CíS<br />

C'nna 73 f<br />

Canw íihicen Sóe<br />

^ntCATACùìim €t6<br />

Carnea<strong>de</strong>s y 90<br />

(^'tfius J7Í<br />

\Caflm Sevem áj U^p^^<br />

V. •;•)-'<br />

M.Céifh'itius<br />

CAtilina é i<br />

Ciitt Je ni or<br />

Cdto Vticenfii SSi<br />

Catniué fi^<br />

Qu.CAtulus f^r<br />

Catulu* LuÜAHm 57í<br />

CtphAÍui SSÍ-<br />

CefetiM<br />

ChAtriéU • í^í<br />

Churiäusßve Chéi>rH0? Í39 »<br />

ChíÍ9 Lacùìi<br />

Chi9mau OvUit^nfa uxvt<br />

Oiirofopltu<br />

Chryfppm<br />

M Ciccro, TuU^péter<br />

M.TuUiué Cicetè n^a»»<br />

Ciüicon ' . •<br />

MXinctHf Citf^tf»<br />

Cine/M » ^htr<br />

Clàtèdius Cafar » >5P#i<br />

Cleautheí ^fim • /f I<br />

Ciearchut *<br />

Ch9mt/Ttiui raufititié<br />

Cleomenes ^kAxandridà<br />

ehtmtntHtitér - i<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

J ' C *


(Xeon 09-f<br />

CUjfphfif^tUnitnJti Aäu,<br />

lator 7 Ii<br />

TXloäim óíi-<br />

CoUatinm 4S4<br />

Comm'idust/£UmVerits 6i$<br />

€onfiantim Chtortii S69<br />

Orjiw pArafitm<br />

€0rne!ia ^racchorum mÁ<br />

Ur 717<br />

Ornificim ^ 994<br />

CiCottA 9n<br />

€9tyt ThTAcu rtx 4S7<br />

Xrantor So'.tnjit 7t4<br />

^»Cr^Jßi dii<br />

L.Craftiá . 669<br />

MXraßii f7S<br />

If 4Í// Thtb^nui 7)9<br />

Crifitt« Taflitnut 909<br />

Crmfus Lydori^m t€m ét7<br />

Cu/ibim ist<br />

HttriiM<br />

€ypMrÍQrummHUtrt$ 7)s<br />

CytHtmAi^r<br />

Cyrm iunkr<br />

D<br />

T><br />

^matria 1S7<br />

J Is^D E X<br />

Damü<br />

""Oamoniääs<br />

Darim<br />

Demu<strong>de</strong>s oraior<br />

Dcmaratuá<br />

Dcmciriuf ^^niijcni<br />

7»<br />

79<br />

étS<br />

6St<br />

7*<br />

T>emetritu Cynitm S99<br />

90$ 92z<br />

Dtmetrim Thariiu 72$<br />

Dtmetrim Thalcrtm 797<br />

T>€m9(hAre$ 99%<br />

*J)emocTÍtm hiiU/iHá SiS<br />

Demonax tynicm 904 997<br />

919<br />

Demoni<strong>de</strong>s t6f<br />

Demoíl/jsfíéJ •r4t.4st B7i<br />

Vemoffhtnfs Mtyl. SSS<br />

'Vtrf tili das 71<br />

DtocUtiétniu 6iS<br />

T)iax€n%t Íé4t^i<br />

tÍ6 891<br />

Dtfn 47t<br />

Dt9'fyf9Aorwtibicen Ss'<br />

XiinsJtM<br />

1 .onyßm iunitr 469<br />


C DomittH* f)9<br />

Dtmiaui^fer e^t<br />

Drtifui ésS<br />

'Duelltué Ss2<br />

E<br />

p Herefus ephtrtu<br />

^ EpJtnctm 7i<br />

Empedoctet 6}7'S29<br />

Ëpaminèndt4 fii<br />

tplchéirntus 462<br />

Ep'ittetM • £04<br />

Epicurm^Athen'^nfit Ss«<br />

Eq-4 fi quidam 649<br />

Eteocla effhorui if 6<br />

Enboidat 7S<br />

Euch<strong>de</strong>s ^ 7it<br />

Eudam dm Orchid, 7/<br />

EudtmomcHi ifo<br />

intents ^Sz<br />

EatyifatidM 79<br />

Eurpidts tiê<br />

F<br />

Ab 144 JiìJLxìmHi Si6 F Qu Fabiw 6 iff gjla<br />

iij* Pai, U» IdirtHttui Ì66<br />

i f4h!C!44S S3S<br />

Pàhrtçiut 6 in<br />

^•^t^nmfhiiofifim<br />

Favor nm fophtîia 934<br />

Fauïitu SjHa fil. Hi 639<br />

C F gulm<br />

€sf<br />

C Fimbria 6si<br />

Eêrmur<br />

X^u. Flavius<br />

FUV:U4 Virgin'M<br />

66È<br />

Fitmina anus 73t<br />

Ff ont in Hi 9S9<br />

^ FuivitU 6X9<br />

C FUÙUS Crejîttm<br />

ïurniiéi<br />

GsAlbA oratôf<br />

L.gatbapatafitm<br />

643-906<br />

66t<br />

Strobili, A fit<br />

(jfilientu<br />

Gaiim turi fi»<br />

97i<br />

Ù'io SyrX'HfAfiiU 4.S9<br />

Crud^ Sp4iftAnm tt6<br />

^hr,git4 6/T<br />

a!<br />

Gn4hU4»mtri>ifÈÌJn<br />

OyhrO<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


GpT^o Lùoniât uxer ii)<br />

LepntttiUé fopKiJln<br />

€92 726 840 990.9c:<br />

C Gracchtis • d;/<br />

(jranitií prétco 660<br />

ÇyrÙM 186<br />

tí<br />

T^^nn» 662<br />

^/it.HL'li'>gal/a'H6 óiS<br />

Helium Míkncii 8J9<br />

}firsclKÍesJop¡3íftd 847<br />

Jferaclituí 822.899<br />

tícntintué p-ontííU 66j<br />

ifcrmocTAtet 847<br />

jf€rmogenes 844<br />

Here<strong>de</strong>s fophifia 840<br />

tícrondm 80<br />

nitron 46 í<br />

tíifpArchU Mctroclit fo<br />

TOT Sos<br />

Hippocratid^t 8 s<br />

Hippodamtu 8s<br />

Hippodrm tu fiph. 84 7<br />

fíippomathm aUptfS i S i<br />

Moratim 6S4<br />

fíffTtenfiué orMn 66(<br />

Hydí^Tm^t fié<br />

i m^D E X<br />

T^fon TheJjkfus<br />

901<br />

Jdathyrftu Scytha 4sS<br />

Indar nus - 160<br />

Ion fophiftA S)j<br />

JphUrAtes íctf<br />

IthdphtrnúuxoT '¡ly<br />

/ c homAchus mimw C9 S<br />

JjAHS , Sj 6<br />

J(}nenÍM % 869<br />

IfocrAUf i^t S78<br />

JubA 4} i<br />

(.lnfiu4 ÍAfar í22.)9s<br />

Iii'fUf Drujw 671<br />

C.Juliu* 632<br />

Jn'iu4 MAximhîiêf S69<br />

Ju/ia^ngujlij¡(ta<br />

¡u'Ja'ím S70 S Si<br />

luniiiil^ajjui 6)1.6<br />

L<br />

L^herim<br />

r.LAbicnyj<br />

69S<br />

6U<br />

LaùoIW ÜÓ<br />

Lacedárroo^ i i Í7<br />

LAceetA/noniorií prifcA in^<br />

fitMÍA . t¿4<br />

Léfon qnidam i4f<br />

lattnituf<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


' T E \ S 0 7<br />

Laconu Apoph^<br />

/-fi<br />

Lixcanarum apoph. tSá<br />

Ltuy<strong>de</strong>s ^rcáfiLi fiwji<br />

liarU i66<br />

La y <strong>de</strong>s 166." 9^<br />

C. Laliui<br />

M.Laliui<br />

LaU CotinthU 73'<br />

Lamachus<br />

Lamia meretrÍH 734<br />

LampU íóo<br />

LaphyropoU ir<br />

Larijpii<br />

CnLentulm S79<br />

Leo Hyx^Anxim<br />

Lantychidat primui 97<br />

LtoníychidM aíter 9f<br />

^ Lepidus ^79<br />

^tp.^lMCt 901<br />

^^tl/ona» Mitylcmttt S92<br />

Libo<br />

Varm 04'<br />

fK^ciniMg fH<br />

M.LÍUÍU4<br />

Uuiu* SAlináUr é7S<br />

LochaduA P»/yéínids tof<br />

L»nx»i Sufpiiiuá<br />

I ucreña 6s4<br />

C Lt^ct'ttu<br />

Luculisu S7i tftfí<br />

LjcurgM . IOS<br />

Lycur^tí« oTAtor<br />

Lyf^u<strong>de</strong>r m 692<br />

Lyfimachw 479<br />

ty£éni<strong>de</strong>r<br />

M<br />

9S<br />

, UAmU 67S<br />

Mamut CUTÍ US 524 631<br />

Lton Eurycratidé<br />

P9<br />

Leo)}ida4 » : jeo<br />

Lt«ni<strong>de</strong>t • ÍI9<br />

T.ManlíUf Itr/juatus<br />

Jd^Htomtu S76<br />

QMarius y<br />

Maufu^íyranntu<br />

637<br />

í69<br />

627<br />

Leontium<br />

MaUia Catof ü gs4<br />

^iirtius Corialatiuí 6s7<br />

Mfiytmir.uf 624<br />

Mcdicui tjuiiUm 7*7<br />

Mtiitu4 pArafttiU i99<br />

MtgAbatt$ n<br />

Mtgahyt^tt CS-t 7'7<br />

MtUuthiui<br />

Méknthm pAr«¡p^m 7U<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


I T^D<br />

CMemmiiu Ó7*<br />

Meypnon dux<br />

Mettati<strong>de</strong>r 689<br />

Mene<strong>de</strong>mm 7*7<br />

JAotc<strong>de</strong>mm Erettiefiì 77s<br />

MtfMa 907<br />

MttrocUs tos<br />

M'fo CratoniateS 724<br />

%My'onidtt 499<br />

Mj'on 769<br />

Mo/itantiS 90S<br />

N<br />

y^^aa PtHAum 90s<br />

^^Mtmertts 127<br />

iiea'cct 7i2<br />

Nero Imp. S99 694<br />

Sex.Ticff S9i 694<br />

Hero q'tuUm ójó<br />

Serva CofeetHi $o6.S6S<br />

Sica II <strong>de</strong>r ¡27<br />

Nice tes S) 6<br />

N cefin4 712<br />

Nicomsrrtrix 7,0<br />

S'CoJÎTA'tH dlPX stt<br />

0<br />

^\CravÌM CàfiT^u^H<br />

^ ñm )íi<br />

B X<br />

Olympia iAlexjiniri md»<br />

ter 7)(i'SSí<br />

Onomfi<strong>de</strong>mtU Chini 6S$<br />

^ OpimiíU 676<br />

O ri/iti tu i 44<br />

Orontes 4x6<br />

Orfines fatrapis S99<br />

OJ'cturhpior 91»<br />

Otho Siilv:uê f99»9^7<br />

P<br />

P^^cMv^W Ì9t<br />

* P A dar et tu ns<br />

T.nta'eon 7 li<br />

T.ivthoiiiM ¡29<br />

T.ifiienm Paulw SS7<br />

T^iptntaiim íó»<br />

TjpyiíU Curfif 6ss<br />

^'ivyfatu Cyrì 4SS<br />

Tuultéé tALmyliui s49<br />

T:tuim'4« UppAiox 946<br />

Tuujéìitd^ Íltomhotí 129<br />

^xußniAK Jter i)t<br />

TjiufimAchHS<br />

Taufon pti^or f^f<br />

TelopidiU Si*<br />

Tericies 499'9o?.9ì^<br />

T rjìt fof<br />

J^iffim<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

Mm'


T E ^ S 0 Ti^syi M.<br />

Pffttnninm 'Higer 6is<br />

ThtUgef<br />

Thilemen<br />

Thihppi<strong>de</strong>tpoeta 690.724<br />

Ph:l ppus Macfdo<br />

72) SSI.SS7<br />

Thi'if/ptit orator fjt 636<br />

JL. iV.uiippuf 66S<br />

ThilifcM S49<br />

Tiiil<strong>cx</strong>entu pteta 690 71)<br />

392.904<br />

T^hiloxenm ptetnot9/>it 7^3<br />

^hilottmiu 726<br />

'T*teiorq:*i


^Jkmmenitiu v^^ptiori<br />

rex 6SS<br />

Itelcmeui Lagi F, 47}<br />

P^TublUtM €3$<br />

PuifUn^ , Ó3S<br />

Pitùita/ natione Syrus 63}<br />

IPyÌAiti hijino ^u^njli<br />

ryrrhù^Efiertfts tz7<br />

ryrrhtisrex 4S2<br />

PythAgCTAi Sii t7i SSf 99Ó<br />

PytJjìM sogSss<br />

T^tbiM S97<br />

Tytho rhétor . 692<br />

aVirinus fephifta f^f<br />

\<br />

a j Em^iius Pafarnon Ss9<br />

ijutdam ófo.<br />

I^mulus 6si (900<br />

T.T^tlìtHs 664JS2<br />

S<br />

S<br />

yAluius Julianut S62<br />

SAturninud 627<br />

Scaurut 677<br />

f^ScàUoUVully^P, 674<br />

jf^fuTut SdyttìA 4S 9 {tSt<br />

Sei^ii ^imjliMm '<br />

/ ^Ì^D E X<br />

Scipio Mnior '33.640.Hf<br />

Sri/io Mdlu^inenjts C40<br />

Scipio minor ^61.640<br />

Scipio ìiafica 669<br />

ScflpM TheJJalus<br />

SropclidnHs {37 Sf4<br />

StcHudus Sophtfld S}9<br />

Se'eacus Ss 9<br />

Semirami* 449<br />

Scrùtdius Siétutìa S6J<br />

Strgius gAlbd Imp, S67<br />

ScthìUhs Vada 924<br />

Scruilius Gentinu* 634<br />

M S ernia US 672<br />

Sertvrins<br />

C.Scuerus 664<br />

Seuerutìmp,<br />

Sex.litius 47*<br />

Siculus quidam 647<br />

Sigipmundus Imp, SS3<br />

Silenus fe*iex f7t<br />

Si/ut<br />

Simon ^thenien. 774<br />

Simontdct ~ 6^3^68$ So»<br />

Socrates 206.7:6.S6S'Si4'<br />

SaUdoA 1)7'^ (S97<br />

Sdlon<br />

j;p|p»i4r#r quidam 6it<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ì "T E \ S o M.<br />

Scphoclet ÌSs<br />

Sp.irt.i)ii ¡42<br />

S par tac tu 6 io<br />

Spñrtit tóo<br />

SpiìATUt tip<br />

S pur'.HA aru/p<strong>cx</strong> 679<br />

Stiipo HtlA1€nßs 77t<br />

SrrHíhin co!a\' s si<br />

Strato Vhyßc tu $29<br />

StTiito phifojcphtu 240<br />

SíratovíCHé cit/jArad'* 69 S Thiodofitij Iunior S79<br />

Strdftcles ^thanitnßs 693 Theodorut ^yitheos 692.834<br />

C Sufpitius 663 Theo dot Ht 639<br />

Sj'jaitta^uiJptAm 646 Theonumtrctrix 73 i<br />

SyUa S7ll.à4S Theopomput fr<br />

Synorix GaUt*<br />

r<br />

736 Theophraßiis Erefiut<br />

Thcamenes<br />

797<br />

69 J<br />

Vctfité ^ ' tip Therycion S4<br />

^ Tarentént mtiites â)^ fhejpiiut quidam 64p<br />

T^Aríjtiinittí Supirbm 6si ThrafeA S)7.S7$<br />

Tay ili et j^tf Thra/ybulus 69» (6S4,<br />

Teéi a/ne net S3 Thucydt<strong>de</strong>t sAthenitnfis<br />

Ttlecruá t39 Tibtriut CêfikT sSs.664.<br />

Telt'JfiA 199 90s<br />

Teres ^s7 Ttmon ^theniißi s^S 72f<br />

Tfßim ^fj Timon Nicâut S2Í<br />

'^^f^fonnm 9r4t9f poi TimthtHs dux s^7<br />

Ttjptphcrntt p<br />

„Í<br />

Thacwrex ' 'if<br />

Tha'es Miteßiu 74^ S7i<br />

rhafii 17<br />

Thea^enes lamu4 pof<br />

Thtano . J9f<br />

Thra-, idai S»<br />

Themißess vatet S*<br />

Themifloctes 4S7 9»'<br />

Théocnftu Chiui 70S<br />

Theodora S'p»<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ITi^TÌBX F E ^ S O ' T l ^ R VM.<br />

Titim quidam 696<br />

TttM V(jp4fiani 604<br />

Tf AC halm 639<br />

Traiaum ótójéó.ió?<br />

S6S<br />

USnUius ^ 6$3,676<br />

1 urbo, Adriani prafe£iiu<br />

Tmoniu* Ji-f<br />

TjnniKhiU tff<br />

Y<br />

V<br />

^Untinianut Ì7»<br />

V Altri A<br />

C.V'*ftriM 66 i<br />

VA'enu* PHÙIÌ(OIA 66f<br />

Var,-ulA 636<br />

Varrò Panfi collega 666<br />

VArHS»iquts Rom, 90Ì<br />

VA^niiif 634.636<br />

Veci1144 Valeni 6si<br />

TI VtspupantiS S68<br />

"frOci^AftAnvu iif<br />

Vti'If-JtAnni pattr 600<br />

473<br />

Vcjp 604.<br />

VeTiintuVof S9f<br />

VtkiM Crijptu 7*7<br />

Pl.Vir^inim 924<br />

Vir^inìHS ìft<br />

Volu-rtnii4i 661<br />

VojitfciiS 6si<br />

Votacillus Pitholaits 6)4.<br />

y^sAnthippt<br />

^ Xendnetiié<br />

S7t<br />

S07<br />

Xtnoiratcì LhAÌctdonim<br />

7S2<br />

Xtnopban^t ColophùnilU<br />

ÌS7<br />

Xen9phanet La^i 4,74.<br />

Xenopbon S29<br />

Xirxet 449<br />

Z<br />

Ené Citt am t07 Z ZenoSltaUs n6<br />

Zetiobta 6tT<br />

Zeuxidamm t» i<br />

Zeuxu 720<br />

Zoilm 987<br />

F I<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


2 7^DSX S S ETi^T M.<br />

b attiro pttitum AÌ'<br />

Aten<br />

datum 47^<br />

fbambt^aé óff<br />

imitittiotiep^rjoné é76<br />

^(f hiex/pMat»<br />

7iS.7i9.7S4<br />

It $79<br />

67s, 6^7,700 727<br />

^JffinettIta ducts i4Ì<br />

^bfutda 907^<br />

^Ìfareiè 9tJ<br />

^««Jrr« 7^7 .<br />

*^Hratèp9itùt éfuàtn ¡ape<br />

^^«•rtniue Homcri 7^4<br />

Jff^i 4Ì4'442 44$<br />

I f^r,<br />

^^m^m ^^ ^ 444^<br />

, Jit,8Sp<br />

WepupiLtiyrtp^tJLo S14<br />

^d^onttio ciVilM .S0S.S09<br />

^d^onitio commoda S])<br />

^'^^onttiofaciltt J<br />

^i^duitio libera, ^¡i<br />

^^onftio ritorta S^S<br />

adipcitilum ^09<br />

adu Aiit lihtrtas $64 994<br />

atiiyUutcr ^ 7tt<br />

adulAtio 39$ SS» is é.749<br />

7S) So2.S)2 S96 908.9*7<br />

adulatia rcpulfa iSf<br />

AdH atto ti£la 99$<br />

aiuUtt^utiltt 9ùf<br />

adulator tmpitu 7/f<br />

aduiterium it6..29snit<br />

7si<br />

A dii Iterià tu regitfÌio 441<br />

^/uLaJx t9i<br />

amulatio 79i<br />

ani^inata 74I<br />

difuà itéi 99<br />

a^uita4,. 49 é<br />

adimafio ptapoiitra 2 Si<br />

ajfabiltis* 4s) 607,66$<br />

afftÌÌAtàotatié 781<br />

dft^àtio, ?3S.9t«<br />

ajftflm eohibiti ^ 20S<br />

ajfuhis privati, . 499,69^<br />

^^Amemfioue maior s2t<br />

agere iatagtrt 649<br />

aptmoduf \ si4t<br />

a^rienltufA militarii<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

all'HS iil


I Ti^D<br />

lAUxahdtr HcrciiUm con-<br />

tempfit 3^7<br />

Âtic ju curare fût<br />

Altena duLiotA 29p<br />

Aftenaàcaufa 642<br />

ALUS ali'y Jtraßat 701<br />

Aman ter 6S7<br />

Amari fine contemptu 20Ì<br />

AmatoT blandut 734<br />

Ambiguë 29s l^S S96 917<br />

Ambigus mot Jus<br />

AmìùtÌ9 Ì94-3S7 S49'<br />

Í6O.S97<br />

Ambicio infatiabHû 3ff<br />

àmbiti« notata 70<br />

Amhi'.io ptiniipum 921<br />

À mendacio mAnifrßo 644.<br />

Amiiii 24 661<br />

Amici sfí<br />

Amici explotatio 127<br />

Amico fido nihil precioßut<br />

44S<br />

AmicUfi<strong>de</strong>nium 317<br />

Amicus í47-794<br />

Amicus rATA res 7p f<br />

Amicus confi>Utof 203,321<br />

Amiem áíligendas 2s 4<br />

smtcMS in Adntrfif<br />

Amicus ififignt* 7l>f<br />

amicut vêtus ^ finctrus<br />

¡99.210 216<br />

Amicomm communiA Ss9 -<br />

AmitoT'im Jï {es 46S<br />

Amicitia 4.19 744 7S3<br />

àmicttiafiducia 6Sî<br />

amicitia iunCia itiimtcitiA<br />

20$<br />

amicittâ re^m 4S0 746<br />

Amdr SJi.7^9<br />

amoràuimi J69<br />

Amorcafius 231<br />

amorgloriA 6s 4<br />

amorinfauus 4^7<br />

Amor mercedù 6Sj<br />

amor oùmalum jo/'<br />

ai'tor patriA 4.0)<br />

Amor tur pie 991<br />

amorverus ii9<br />

amorit remedtA 799<br />

anathematA 994 4^9<br />

dnima immort dlii 23S<br />

animo i M ij i2 39 4f'<br />

tSS.3f2.3i7<br />

SO\,s2).S4»'S6O s7i'S7i^<br />

fSrSsS.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


s E %r E \ v M.<br />

^mimsgrom X/j t^ojpo'^.psj,<br />

a^mui ¿mpcrtcrntwt §9S Af¿utc inftUáttf<br />

^nimtuiiic^TTHptm 4.17 M¿utia.mí4ÍÍ€hi*<br />

í^nimuf iuespHgnábtU S^S t^rgutixfnnoU<br />

^nimmrKCtiilibtr if s ^^¿lAti* nu^AtorU ¿97 -<br />

n^immprdpns Sii' *r¿ui¿Afupmßicü^ 77^ '<br />

Auímtuvcrc r^^ui 349 " áfymi v ti . /f| •<br />

Arynàjtcfiiunth^t ' .<br />

AUIMI LIIX 7)2 ^Y T^ DTMÜ H€F! AM{ÍHUT ^<br />

Hill mi vera btnú i sP-^^T- ' "<br />

^•Hotr.tne 793 >704 71t Armàti^ vÎTtUt i^áí'^<br />

mvrtcm ntmn'btAiut 4t/nstM^frttes , íf*^<br />

^fpUn/m >íf (74s »^mMi (i tj - í7f *<br />

^M €4,1' arrò^AnUA iff-ytÌS^f'<br />

^ t Tü^tortum y -<br />

' Arro¿atitidftl4x " ^S^k<br />

^^mpro y i JO .. fit ATSfBtiuiu^ S y<br />

'^^t^UAinymhihtu ' 4^4 áttt^éfrhAHdi'<br />

cémmuind* ÁnÜnibekif^ '<br />

Ar^U/to . ^^^^ inbohcftA • »$7<br />

Aynuie 7'3I.)0.43 4S:47 S4 inuùlu43 7» fi-fí ^SP<br />

Í9.6t,70 77^ Si.Si p4.9i,^,4irtí


i^ni umbra S74<br />

ajjenfofi muí ata -fi«<br />

ajjhefítrt wAlit 77S<br />

ajfúejcendum optimm 6io<br />

ajfuetudo 8)8<br />

ajfuetudo mtti¿at 22 S<br />

aíiüte ÍI8<br />

athìcta infant 76s<br />

attentto 8ip.8ì6<br />

avârè 602.60J<br />

avarm 7S9<br />

avaritia 29i 454<br />

attaritia dtlufA 449<br />

avaritia in f rincipe 601<br />

avari: ia nevptcunia tantu<br />

oudaeiA 92.}9f<br />

audacia ex pçritulo Ì98<br />

au¿AiÍA pniculofa 6S<br />

éudafìer Í74<br />

^/iìtgufÌArum cuìtm 62)<br />

surum in templit 6t8<br />

aurum in<strong>de</strong>x ¡96<br />

MurutTf/pretum<br />

ITi^DEX<br />

èuri amor 29f<br />

nuriconiemtui 666<br />

auro bene ufi 466<br />

awro nil inexpu^nahile ¡2S<br />

amo fugare 6$ì<br />

éiHt vìncere auf moti S<br />

autorità^ }7t ^çj.fot .sìÌ<br />

auiotitd* pcrJÒHA Ó77 (614<br />

auxilia<br />

^<br />

"O >Afneum Jo^diHum 70 j<br />

Ccti'XUffct n- A^iÇi rut^77S<br />

b xrbA voiif. cit fhtlojtpku<br />

bArba inuii'es ¡40 (oit<br />

barba-'t miàiii 4.6S<br />

bdrbarice 6So<br />

Varbarict . 700.768<br />

htiLumcum^T au. .t 42s<br />

beUum ituuÎÎum $6f<br />

btUidt,iip,inA 16}<br />

beLt inreria 66<br />

hcUiSiudium ^jy<br />

beticjaélapro liberi*<br />

beneficéntiA<br />

bentjititid conciliât Am$€0i<br />

868<br />

beneficenti A ultronea 239<br />

benejìtiummeritum jo8<br />

benrjîcii oblivio ypt<br />

hi'ntvoUttAvirtuu pArida<br />

be»i\^fìita4 »6 6.»8 6.^22<br />

604 79s 8Si<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

bt'ii'ni-


s B E Ti^ T 1 M.<br />

^tnignitM in quopuk 79'<br />

btUaiHM 142 24S<br />

hibit ¿r f^^it 69S<br />

bibufu* ienCor 4.36<br />

bÌAndiìaqvii^m 72^94<br />

bona Animi ^^^<br />

yonafortuns<br />

bonxfAma 7^7<br />

bonA f.rkcifi^^ i/j 9C(i<br />

(fcntßmi'ct dtU 293<br />

i'o:itititi,?7iA/ÜAbuti 329<br />

ifoììornmpAucitM 76t<br />

honum nadui na mutet 323<br />

^os ÌJTA 70S<br />

i^revi.*oquent$A7Si.Sos S37<br />

^reviloquètÌA jintètÌ9fA4ir<br />

^taviter tfi<br />

^revUpt^tenM 6t4<br />

C<br />

r^fy£capere9Htatio 794<br />

CxjATi.inectns 60 f<br />

(^ß^riKaffkbi'itu 604<br />

qhàtorqmt f4M<br />

t9.9g.39 tif t7S<br />

^"^»•^uia go<br />

^^^'^^^Hcicatri* 999<br />

cafumntAex cAlumtiid 7fr<br />

cafVitium aectrjtfum )S7<br />

candi<strong>de</strong> »Si'ìf S<br />

candar Ù4<br />

canictet '4*<br />

cAniht merel<br />

ianifConviduM<br />

cAnèt tJtojenes ' i»®<br />

capere fu<strong>de</strong>ndo<br />

captati» 793<br />

cara étS<br />

carpendi merbtu S99<br />

carptores aliena fama 46t<br />

cani 3s 9-44^.4^1 ¡7^<br />

caHijidtii 169<br />

Cito lùteslimenium s6t<br />

CAufatie ' 399<br />

¿aure 9'f<br />

ctu'el'crihèndum , y»»<br />

cautio<br />

caufi^^ ^dverfm emnié<br />

iauti9 fui *9t<br />

cäutio tuta 7tf<br />

celerità^ cenficiekdi 396<br />

celerità^ i'if^ta yii<br />

CenforMu'ut


wtdre cum u^e 706<br />

€hotttrzs J7Ì<br />

ci but 839<br />

<strong>de</strong>er pro Ciceriut ^/.lo<br />

-^itJ^itradi maiiyoo 702.707<br />

•citò nata non iiuvAtU 720<br />

Muium cha\iitM 920<br />

ci'Atfunltio fti<br />

dui'i'04 iP^<br />

J ^ D e X<br />

cilici it a* pru<strong>de</strong>nt ^ / /<br />

duilitcr 77 J-ff iff 37S,><br />

473 7^6 83s.<br />

S7S'893<br />

€ÌuitoA lupAnar 703<br />

€lamopu orator 420<br />

€Umoß 873<br />

clauduf^ tpo<br />

dandi fala'es 898<br />

sUudicatia honefé<br />

Clemens viHor S38<br />

<strong>de</strong>menter 74 ^27.<br />

3643^^472.377^389.49^-<br />

S83<br />

628. 6s3* 747* 869.<br />

879.92''<br />

<strong>de</strong>menlia ^97.919^<br />

cUmtntìéftmlM«/ 42$<br />

•fodnsn<br />

cfypcutT^.Tabiui 689<br />

coaSia 919<br />

caUbatftt damnatus it4<br />

coirn.trio virtuUt 76i<br />

co itUS medir^t:4s iff<br />

cvlojii p-.lamenta 84S<br />

comx 119<br />

con.itx^ in vcnatu 4St<br />

co tniTo^in principe 868<br />

comitiA in poUiandó 9 v<br />

comitaAfermoTìÌ4 923<br />

comitAlii esempìnm $7<br />

co>?;iter i39.;22,2Sf<br />

comadia libertoi 233<br />

cofìinàferaUo in ma!ù 72T.<br />

commoda ini ftpretatio 37J'<br />

commo<strong>de</strong> diceve 779^<br />

commuìjitas toS 170.176'<br />

compitari 674^<br />

€empardtio carminum<br />

mericorum^ ifS<br />

concepii abuti '63<br />

concordia 69U7S4"fi^<br />

concordia fatrum 4S9<br />

c^nfe/ìio libera • 124<br />

confefìo per ironidfn 643<br />

cwji<strong>de</strong>nter 9^4^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

7ff


S E E 'T^R/• ^ M:<br />

^oniit^ism par 74-^<br />

Cihiti^Mm tracquimi 919<br />

€9niuitj mol ftta fp Ì<br />

foniunBavires 4. pi<br />

i^fc i i n tid pHtitu 19 S<br />

^onji'iarius ójf.7<br />

^onfiUi^min bcllU ¡77<br />

^onjilitànf multùrum ^12<br />

^onfiUum optimum<br />


1 Ti^D S X<br />

tunHdnter dare 302<br />

cuníiAtio 527<br />

9Un(ÍAtiamaU 3iS<br />

CUTA militará<br />

pr^poíhrA 264<br />

curare frivola ííj<br />

curatio morbogravior $69<br />

cwit/Itas 21J.214 609.6fo<br />

7S4'799 '<br />

cyniüé 77J.P"<br />

TJ<br />

-pv E Arte iudicet arti/ex<br />

<strong>de</strong>bere ^ mentivi 907<br />

<strong>de</strong>corum 94,1}97 ^»o<br />

<strong>de</strong>corum per fona 227 664<br />

<strong>de</strong>coruubi^Jervand&<br />

<strong>de</strong>dijcere 7 SS<br />

dcdifccremaU 7}^<br />

<strong>de</strong>formi* ingeniofuf 644<br />

<strong>de</strong>firmitAt exprobratA 4^}<br />

<strong>de</strong>generare 777<br />

<strong>de</strong>generano (Sf 1Ì4 i"<br />

dfgen eres<br />

íieliciUuá retti 6ìy<br />

dilii fA it9.2SS.i9f JOf<br />

diUiù imelliuM 446<br />

<strong>de</strong>licia indigna prineipeiS4<br />

<strong>de</strong> li età yerjain amaro rem<br />

<strong>de</strong>'iciafpreta 300 (¡97<br />

<strong>de</strong>liciarum lOìitemttu 407<br />

dtpravatio uomÌHÌ4 jos<br />

dipravatttm 639<br />

<strong>de</strong>iperatio ^10<br />

<strong>de</strong>fìitutut undi^ ¡96<br />

Detti imitandus 206<br />

Deus amntfcius y 42<br />

T)eu4 infepnltus iSt<br />

Dei anana confìlia SS9<br />

Deo dcbaurgrafia 692<br />

<strong>de</strong>xtrè 639<br />

d<strong>cx</strong>teriroA Cafari* 604.<br />

dtj armati ¡^ 7<br />

dtj miferi<br />

dtj Vi* Suajte ^g^<br />

dialeSlic^ S20.S04<br />

dicaciroA molcSÌa éfio<br />

dtffì<strong>de</strong>ntia J04.6jt<br />

di^nita/t 6 rj<br />

dt^niiOA in¿u¡lriáparta^7o<br />

dignità vilejcit in pi uri. s<br />

diffufA 3S9<br />

diligen tia mr,ro% - i /<br />

difícndi AvidttA* fr3.t>í<br />

diJififli/iA t. Vilie 27<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

difci'


difciplina mthurU<br />

S E T^T B T^T ! ^ \V M.<br />

dHi.ipUnapueToru 170(867<br />

diJiimuUnUT<br />

difimuUtio 301.6<br />

di vss iadoiiHt I6f Spf<br />

d:vfUdtto 2to 6'jp J23 S26<br />

divi-iAiio futuTorfiji.oi{9'^4<br />

divinatiovana 906<br />

divitiA<br />

di vitU imm «dies r. S7 9<br />

diyiiiiiTu chtmtm 10^,904<br />

dtvtiiurumufus 241<br />

di uvH-m cultud i29<br />

dociitM '7st.7%iyl6<br />

doCirifia/inimiril/m 311<br />

docirindquih pArttuV<br />

difimttUfui 288<br />

^oltii dolum vincit Si*<br />

^•fnini prufentiA 649<br />

dos return 612<br />

dualtufedtrtftnii 42^<br />

d>4re<br />

di4x boutu . t32 S07<br />

dnx S09 SyS<br />

dux Aliorur» r^rvAtor sH<br />

omntu/Aiit St7<br />

O' i<strong>de</strong>/n miles 40s<br />

^nfuiifumiMdm S4t<br />

duces brteipuA vìóitriAfffH<br />

dui'umpru<strong>de</strong>ntÌA Ss' (jTA^<br />

£<br />

•p Brief At 74^<br />

^e¿rieta4 /ofUAX ^ S9»<br />

ebrietati cudoriAtur 46f<br />

educAiio tos 2 9»<br />

e due At io fiugAÌPt i4j<br />

tíeSliotnA^iíÍTAtuum Jsé<br />

g linea tudiiATC J19<br />

eloquenti A popuUrk 43%<br />

eloquenti^ viÜrix . /•7<br />

jtUquentia. viülor, n^ncAH-<br />

Ja 4H'<br />

eloquent i A certamen^<br />

tlnquentiAVU 4%\<br />

emtA jot<br />

error eorreÜui |tA<br />

error iuvenilm ; $bid,<br />

errtr weri'U iSid^hií s-»^<br />

erudiít pjg<br />

erud/íio 3tf.rP4,09t<br />

eruditdo ¡ludio widUt<br />

erudì:io uülu . 243 24-6<br />

24%<br />

ex t\b[ur<strong>de</strong> ' ^4%<br />

exa¿ÍA indicia:<br />

miáilifi wiAdt^AU ' 4%4<br />

* * ^ '<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


iWS^X'^ratio<br />

altji rfo<br />

téMitt/ìuio<br />

« ^xeH:JétHin in pcim<br />

•ixcmpU fépicnttm<br />

-i){emplum 4ttcÌ4- -<br />

(T^f<br />

if}<br />

77S<br />

ftxemfi'uM feciprócum ip9<br />

• €4 io<strong>de</strong>m ère fii^idnm ^<br />

tdidum 4Ì4-<br />

>,4x^rciUtU ' Ite 7II<br />

: - f<br />

ICiAbnUpopuli S9Ì<br />

fAcereptafiantiw ^uàm<br />

dicere ó^S<br />

fACAtum^ tot<br />

faceta <strong>cx</strong>probratio<br />

faceta rapxtcitiii 441<br />

fAtete 20.ìz.i4.34.94^17,<br />

' 261:39f'39} ¡19 363.Sir,<br />

S2S.S42. 699-Ì9t.S2t Uy,<br />

Ì2i, 838, 84s. 84^' ^Si*<br />

840. 844. 887-893 906,<br />

908.916.92t<br />

fanetum iudic'mm 327<br />

fa6ium<br />

fA&um feueri 149<br />

fixda diUi* potiera 6sr<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

f4m


s SN T e s TI M<br />

faim vìncere 4M Jhies hùfiittm lega'.i* JirU^<br />

fumulitium JùferfltèMjr» ra 669<br />

^ S70<br />

fidcs uxoria si4<br />

f lì fut ts6 /ìducia 491<br />

fatuUo mnid H cent 4.5 S fìdnciaartit 6ti.6p»<br />

fauoT érte cAptAtm 447 ., fiducia atatii & crkitatis<br />

fuuor return temperarim<br />

4s6<br />

feitcttjA S7)<br />

fcltcitM intrASabUit fit<br />

fe^icitM tifridoifacit j 6f<br />

ftUcitoAvtra 744'7Si<br />

féliciter a/<br />

ferocia jU<br />

f


f§rtiter ip jt.f» 66.6y 69<br />

7».St tot.jo2.t94.1tp,¡Hi<br />

tso Ift.1S4 Iff t\9.t?y6<br />

1^7 tii tlp.ipo Ipi ip2<br />

'PS 443» S^i' S7i. SSt<br />

S9%, 66s, 6%7, 693. '76p<br />

754.82j.S26.848.87'<br />

882 P21<br />

fortitudo<br />

forttudo intempiftiva 3 .0<br />

fortttudo vera<br />

fortunA 693<br />

fortum t AdverjA pr^dintts<br />

fiuit 447<br />

fortmiAcscA 7P%<br />

fortnns iuvidtA 32^<br />

fortUiiAvicifttudt<br />

fornm J67<br />

fr.Ver mdrito potior 73J<br />

fiat Hvj/j:/m.< itT44 4S2<br />

frcni^mrcctp'U.n s)S<br />

fr void ptz<br />

fi VJ'A ifu^i^nt« 8 •<br />

fru^i'itH JJtS 2ts i'tf 220<br />

222. 22S. li$,3oo<br />

jSp Sn SZ > S^t S6l<br />

S6\.72i7Jf<br />

t^lAli.m r^iA . 471<br />

1 £ X<br />

Jrttrn/'ter 151<br />

fucwutdi*<br />

fuco fion crc<strong>de</strong>ndum 333<br />

JuCAtA ',3L<br />

fugA <strong>cx</strong>cufxtA 43^9 47 &<br />

fug.endA^UAinvitA 26 6<br />

fugtendo ciipere 828<br />

fumi Venditor 61}<br />

fttntrit€urA - l^i<br />

furAtitfU ,<br />

fuTAndiArt Vjt<br />

fur AX 6j6<br />

furax ma^iiirattu<br />

jurtf magni<br />

ftirta fen ten t i * rum >/ #<br />

G<br />

G<br />

^^rrUU 4//<br />

^AtfuitM 472.77/<br />

8f».8ff.8fa<br />

gAttdiumtempoTArfU 429<br />

genetofe 2 < 4 ^8.7« 7/<br />

7P 80 136. t^p.tso iS3<br />

l64.tP3i36,S4^*7St<br />

fenu4 7/2<br />

gtnu* p.idtndum<br />

geiiuuUti»<br />

l^Him c %3f<br />

¿AdtA'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


s e r r e s<br />

¿Adixuru imm'Anitju po-f<br />

f^hriA iiS^Sà)<br />

¿t'oriti, ducit<br />

lion A ev ken^A^Ì4 S23<br />

¿ovta.p itiar ptcunik Si*<br />

¿Lrit Amor<br />

^ .riA fttmulué 363<br />

ghriA^udium 4-^7<br />

¿'triA teSiA 263^91<br />

gloria vitâ charior<br />

gloriofé t^i<br />

Cr^corum mont 673<br />

iratè Ji-r<br />

grattor eil pttlchrê venàcns<br />

e corpo re vtrita 812<br />

grutitudo 204331<br />

grAtitkdo principi» 384<br />

grave damnavi À probi*s SO<br />

g^Avitcr 3,4 i6.17- 20,26<br />

29 30 )2,^0.^2,S7'S2 toi<br />

to}. 139 14^ '47 tS9<br />

3So $37*616<br />

743 7 44 7S4 769-770<br />

790 S:t S2i.S22.S24<br />

86f çi6 921<br />

H<br />

I j 4irtdipeU 67S<br />

fi^tmoMA vità 4tf<br />

r "^V M.<br />

htUpolU 47S<br />

Herculem eontempjtt xAle-<br />

XAn<strong>de</strong>r 347<br />

hiecsiiUe 282<br />

hi'a iroA in convivio 814<br />

hiiirit/uinfeiiit 779<br />

hilaritiu in morte 239<br />

hilariiAt in re triHi 239'<br />

Homerus ,848<br />

Homerilaut 896<br />

homericorum cA^minu com<br />

parati 0 3fS<br />

hmo 827 SsS<br />

homorarmtìivenìu 291<br />

homiuit ingcnium 262<br />

Jfominc» non honiines 290<br />

hominesptcudìt JimiUt 379<br />

hominet pAuct 306<br />

hcneÌìi labores 60S<br />

honor <strong>de</strong>tra^ut S3S<br />

hinorpotioT merce<strong>de</strong> 6s6<br />

honorp: Citop ior 66s<br />

honos AUtviiruttm ^49<br />

ho,ios arti JjAÙitm 47S.sài<br />

henot Atru 7"<br />

henot eruditionidibitm<br />

SSS<br />

Jtonet negétm M<br />

k^mH<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Ifìtfs non fetnßer ^¡<strong>de</strong>m<br />

I ^D B X<br />

honos fr orner itm iuuat 406<br />

Jjonot virtutU S4f'7>4<br />

hohot virtuti habittu 772<br />

hefU aut ptr<strong>de</strong>ndtu , ant<br />

dtmtrsudus '<br />

• ho fu pùpuli . /ip<br />

hofUp idt.idiiS s7)<br />

huma, ne »<br />

humAnitoA licurM optimi<br />

S29<br />

human itMfiatr um 4S»<br />

huma ni tas plus valet qua<br />

ui* 449<br />

humaniter t4.%9 40*60<br />

t94'iS6.nS<br />

hydro^icM 6jj<br />

'hypocrijts »86 343<br />

^ 1<br />

TyAäantia elußr SÉS<br />

iaÜurafelix 807<br />

ignaui non expe^andi 499<br />

i^üAuja 5i7<br />

•j^nota loeitn M88<br />

Ilio mala • 7flJ<br />

imitatio 7it S44 89s<br />

'émitathmaU ^<br />

immortaliti 77i.ii7<br />

impArprtiicipatui 608<br />

imparare diffciU 628<br />

imperator caflui in<br />

imptrxQsj ^<br />

impcriuin brate 627<br />

impcrium humanttm 8S7<br />

imper um in liberai 499<br />

imptrium ttefuit pietarii<br />

tura ^ 402<br />

Ì7t:p r.iia 796<br />

impiè ¡89.617.626,834.<br />

tmpietM 313 (9if<br />

impiota* feli X 468<br />

impi^irè tp<br />

impr io 52<br />

impr '>ba curdk S69<br />

imprxiitM 658.843<br />

impud ntia - 588<br />

impudicitia .670<br />

impuntta/t • 545<br />

imputtit\nma!a ' 543<br />

inctjjtu <strong>de</strong>e or tu 4^6<br />

ivcorruptt )4'S8<br />

incorruptm ajumfit 417<br />

in<strong>de</strong>cra V 7:4U?7$<br />

in <strong>de</strong>teritu orrtnÌ4^ * ff f<br />

Masilk.^..:<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

ind0f


indoQuá<br />

S E ^ T E<br />

indclet S67<br />

indoles Agili* . siS<br />

indoles ercÜA 213<br />

ir.doles es'ftlja iff sfj ^oj<br />

indicies ill puero mira 57Í<br />

t idales matefica SS7<br />

79S in ttohh tjl ut lene dud's.<br />

661<br />

fiS<br />

4S6<br />

)9i<br />

mm<br />

innocent in<br />

innoieut A. iìiiifAtA<br />

innoceiítia tutA<br />

tn puf Hum<br />

iuf.init trt^nerA<br />

i».duftri4 173.614.624. 81$,. infmia nots^<br />

f)9.S47 S6t.SÓ2,<br />

^ndu^rialucrtfA.<br />

'»dujlric<br />

^'tJarr,ii\uon <strong>de</strong>lttur<br />

^'lieflioft<br />

»»gtmA eresia .<br />

hieniurn<br />

4fj iniegritori damnatA 496.<br />

if^enui ìf4 S81J27 7Ì}<br />

i n tt^ri tofi mil it m 6-9 m<br />

in^rAtitudo 182.408,499.<br />

ititenepe^iuA s»7<br />

'"¿ratitudo tolerats<br />

^»htfmanitcr<br />

mei utiles<br />

'»itiat-^<br />

''^itiumbeUun^<br />

in Jencm^<br />

info'enter<br />

info! en ti A<br />

i'f<br />

7U<br />

889<br />

7S8<br />

4:6<br />

28)<br />

812<br />

199<br />

iyiflitut!0 4Si 49i.6Si.S78<br />

injtitt4ti^ Lhjcrorum ipa.<br />

infiUut.o TíétA r .2-46<br />

90), ititi^'è, . Si SS 7» 9Í U6,<br />

889. integrita4ìsx. 49s.684.807<br />

12$<br />

SOS<br />

683<br />

iS9<br />

73*<br />

$99<br />

intett<strong>de</strong>ndum tn heuefttftMdl9<br />

281<br />

interpretati 9 424<br />

inurpretatio €9mmedé ^<br />

inttiXpriiAtiofiftififA 814<br />

inttrr frtfTAlio Apparti<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

Virtus Í77


1 E .<br />

intrepi<strong>de</strong> 2)<br />

i.ividia 47 6Ì3 7S3'7S9<br />

invidia eie uat S79<br />

i n vidia fortuna 324<br />

invidia i.i aliinn <strong>de</strong>rivata<br />

4(SS<br />

invidia otf benefada SS3<br />

invidia tjuomodo vitetur<br />

inexjpeäat6 4,86 ($46<br />

iocati iujtipjum 367<br />

ioctrfé 37^ 633 Ss9 9^6<br />

iocm ab abf'urdo 63S<br />

iocm ab ambiguo 317.376<br />

4^3 636 •<br />

Ì0CU4 ab inexßteäato 29S<br />

iocuA cru<strong>de</strong>li* ^99<br />

iocm èfabtìla 672<br />

iocus ex addito ^^37<br />

iocuf e X <strong>de</strong>pyavatione i S6<br />

iocm ev nomerò 602<br />

iocm obliifum 42 S<br />

I0cm ex nomine 433. $92<br />

634 66S S20<br />

iocm ex ßmiiitudino voeie<br />

429<br />

iocm ex JJ>ecie eorporii 673<br />

iocm ex vocabulit 327<br />

iuminmorbQ ^26<br />

iocm inmorhum proprium<br />

S39<br />

iocm in morte 3^9'4-<br />

ioeui in morttium S9f<br />

iocm in principtm retor-<br />

tus<br />

iocmtnfanui 5Pff<br />

iocm in tempe Hi vm 669<br />

670*709<br />

iocm jalubrit 777<br />

io(M ¡tibmorojm 676<br />

lovu ßlim 737<br />

ira 200 91f<br />

ira brevi* 9^3<br />

ira ivi potent 662<br />

irafapienttA • ii6<br />

iraren/edtum 369<br />

ira fubdt*cendaoccafio 4jt<br />

iraLWìdia S43 S44<br />

ironia 641<br />

irñfo 436 639 ^^9<br />

irrißo conUmtA 3^4<br />

irrifio retorta 67<br />

iu<strong>de</strong>x attentm 333<br />

iu<strong>de</strong>x iucorruptm 3^2.4ì6<br />

iu<strong>de</strong>x non accufat S64<br />

iu<strong>de</strong>x feverus 334<br />

indicare <strong>de</strong> arte aliena 7'9<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

iudicium


S ET^ T E X T T ^ \ V U.<br />

indicium incorrupt» S47<br />

iugulare mortuos ' 77 6<br />

iuvenum efi diAhiiiiA<br />

iuili S 92S3233 43 47<br />

so,ss S6.100 102 4S2<br />

4ti 4S9 iS7. 607 674<br />

761ÌS291S<br />

tuffi Ita S4$<br />

iuSìitia d trim it fines 406<br />

L<br />

T ^hor Sly St 6<br />

- lacryma ^eré 4) '<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

Ube^A


J T^D<br />

Hhtta moniti» 6 Si-ÓSj<br />

liberi t7 S0.14s.t4g TSÓ,<br />

747 fS9' 292.<br />

274 30S-3St.fi:^'3i /tfi,<br />

567 i76.sts.s90.s94-<br />

(10, Ó12. 6t7'6t4.<br />

: €31.637-638. 6S4 69S'<br />

749 777'7S8.8i2,<br />

^16., 822, S2^. 838, 842.<br />

SSO. SS9'S67.86S.870.<br />

874' 978 879' SSo. Sit<br />

SS2 899 912<br />

liberi <strong>de</strong>generes 2$7<br />

liberimeli 392<br />

liberi pro/im fs 39 8<br />

hbertae 239-2^0 269.^03.<br />

304-3^7 317> 523 774 S28<br />

ìi-beriM AduUtrix 710<br />

Ubertéi exitiiifii 62$ 716<br />

iibjcrtäA immodit:^ 824.82$<br />

liberta* in diceudo 123<br />

UbtrtM innocentia 3S3<br />

Uierta» tntempeflitta 791<br />

libcrtofima^noempta 509<br />

tìéertoA ntxia £62<br />

Übertat «pprcßX


lux Animi<br />

lHXU4 22i.29$,29r<br />

70Í.70S<br />

tuxuA damnatut<br />

írN rf N<br />

Iñxiéó inopiapATenr p«5<br />

iuxtu fedttionii pdreHt Sfa<br />

JH<br />

'\/r.Actdonta .<br />

^mAgnanlmittr 6<br />

79f<br />

,ijjca prffmijfa, fti ift'<br />

^*i;nilcqutntixirTÌfA Í l<br />

trnptAUolttpta/r^^t<br />

'"dgiopArandt 4S)<br />

^Agnué^nsnfortii 308<br />

706<br />

niimtnÌ4 J9 2<br />

f^lavt^a 2SS<br />

malof iiiuijtre in car:er.e<br />

iucuudunt<br />

^a^orwnfont . 72^<br />

^llè pracincìui 41,<br />

^AÌcdici .<br />

cònUmptju ¡24<br />

^*'


I<br />

^niAciumuryénum )}t<br />

wendiew À mendic9 79f<br />

TmndieitM 292<br />

mtniicitM occHÍtá J15<br />

mtrcedti amor 6S3<br />

mtita mains diuturnitatü<br />

CUflit 324<br />

mites bonus s44<br />

miiesdióioaudieus<br />

milts ditatiêi 3IÍ<br />

miles diues $ 07<br />

mtles durus 4fS<br />

miles ociofm 629<br />

mries i'lnoxiUf 4.03.621<br />

miles fine iUdÍ9 633<br />

militi4 offiduw 4t9<br />

mtlitum curs 6.9.62Í<br />

militar ia<br />

militariter ^JS<br />

militaría feroeU s3o<br />

militia laboriofA 517<br />

militÎA mi/era ¡¡t<br />

mina inutiles t9i'S\7.6$9<br />

mina in prineipem 6«s<br />

mina potentum 39^<br />

minacittr 998<br />

mijiria multiloe^úñ si6<br />

mi fer ant^temfm fop<br />

£ X<br />

mo<strong>de</strong>rate 3 jx,22. 24.27»<br />

28 33-4' 73 74*<br />

81.86.91,92.100 tío /iU<br />

\2S, t30. M4'\49<br />

I í9S. 197. 214. 224.<br />

jts4i9' 499 4^4'S68.<br />

600 óty 66} 77) 778.<br />

771? 7Sf-830.8f8<br />

mo<strong>de</strong>r.it!o 7SÍ 79» 813.817<br />

modcTAtio vigoria 120<br />

modiTMio ptxna 34S<br />

modcflè 2S.29 3t 39.s6.S2.<br />

87 2(8 36¡f j.pf 399»<br />

472. S8S 613, 62, . 7^4»<br />

7S9. 779-7^4 Sos- 843*<br />

S4S.Syi.S76.<br />

m^dtjlia 791<br />

f^ioduá 234 24^-747<br />

modu4 in honoribut 5$«<br />

moUiciet 2S7 29878^.916<br />

molejii 699 79i<br />

moteje loqui 849<br />

moüiores 807<br />

manare/jia 34*<br />

mònitor 917<br />

moneptliafteda S9S<br />

mora noti a 394<br />

mtrbtu exfrebrdttti ^T<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

rnorbHé


S E T^T E «JTT / ^ \VM.<br />

mvrbuiutilm jsp morthmetm<br />

tnorts inpiiUiio. tot moftin foUtmm<br />

morespere^.ni i.jytto morttti non mor<strong>de</strong>nt HP<br />

moret prdpoßeri 69 t mmuü parcemlu.,(74<br />

€00 t^u^ierum ornAtut<br />

419 multi tiu*<br />

93s mun-dut niAtr^iiA<br />

7JS muncrA<br />

Sit munera ccntitnptA<br />

/Tf rnnnKr.i rcftim<br />

7ÌS<br />

7tt<br />

Ji|<br />

23\ muncrumcorrupttlA 4(4,<br />

^«rs/iCerar A cr^cèAtu 31Ì munus inutile :ts (4^7<br />

• in mumu in tempore dAtum<br />

ptrt^rinatio tii} 4f4<br />

pdn^ip:^ •


usuifAti» 76^,766.767<br />

ntc€jf tate JeUtm htntr<br />

négittioffiira 3U<br />

negledusìniurtarum 299<br />

Kfno/ìuevitÌ9 f^i<br />

N§M9 fui ÌH'ÌCX 913<br />

JKereniifxtrrmd voter J97<br />

neutr i p.irs plaett 424<br />

nihiì A^cre 8^6<br />

nihi!<strong>de</strong> viteUo 6)i<br />

tiii>i'jratii S'6<br />

min puristi 42s<br />

V i/jcire 4»2<br />

nil medium 491,<br />

TIMTAFJIM liaritat JÌ 9<br />

noi Hi j 9<br />

noii\- in talm Ì41<br />

hcòi 'ifrit Vi ta /07 363<br />

nobili 04 Vi r rute parta 420<br />

wmtn haiet momtnìum<br />

.sc6<br />

ftemiim immortalitM 733<br />

m»mt}iÌ4 maiifiiu 3yi-<br />

nomiìii* iieprattaùo<br />

nfimtnc/ator OÌI. U!O/HS 379<br />

mon om.ita vuì^ frefcrtn'<br />

Ma rÀ<br />

nênjrmpctpn^nandu 36f<br />

noié^ infici a Bit<br />

nouajiuteutia fxj<br />

nox upt.i co>iieplatr4.nì tX4<br />

nexia toUcnda 50«<br />

nu('u4 non mituit 463<br />

nu^x jubt.l.iat $64<br />

u*liapjr«pcttio 4:6<br />

nulli /i<strong>de</strong>ndum 16 f<br />

truvftui fid 'Ì4 724<br />

nuptid dotti caufa tf4<br />

nupttainttmi^efiua 463<br />

nux pinta 634<br />

O<br />

Ç\Befttat 303 SS i<br />

^^ übfitu SS*<br />

tbejHtmi'et- /n-<br />

tbiur^ato >99<br />

cbhui 'Ju* Hom*n€lator 379<br />

obcuttoA 4S9<br />

obfecu\mn> bumUe 647<br />

ob^c'eta 9t3<br />

cb o'ctcrumajjeâatiê<br />

»btrfóf.itto ìf»<br />

•era/'» ì. iji; {la 4 S9<br />

jOínUif drmtiìi 47i<br />

êdrm r> fttr


S JB T^TE f ^ T^KAf.<br />

•Jpci« ieui coUoiandu S7» vflentum 4»mmodi ititiK,<br />

omen 711<br />

«mcnc(f?nmodè ihterpreta<br />

turn 462<br />

omenexitij


f^tientt? 914 T3T.ss$ 76S<br />

tfi ' ^ ^<br />

fatitntié Sii 4ìi 743<br />

fatrUditlcU stt<br />

fAtriaptrniciopi 764<br />

fMfiA vita eh A. ri or 407<br />

fétria charttan S4Z. 641<br />

patria <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>ritim 440<br />

patria neglecÌM<br />

patria findium t^7<br />

pMrénut ma'us 647 6&0<br />

faufikoni 264<br />

paueiprò omniùtH 440<br />

paueéi contentféi 902<br />

paucita» hnorum is* 761<br />

•pMciìofi^ium 74^<br />

L TI^D E X<br />

> paHeih^uiét Ì09<br />

pauptUM 322 7^s<br />

pauptrtsf t%ptdi9(k li9<br />

pauperra4 tragica 296<br />

- pax btUó péLtté S20<br />

fax ètUf/otiof 697<br />

fax domrf ita 0^2<br />

pecuUtus dipmulatué S9'<br />

pte^nia tontetnpta ¡ps,2$j.<br />

sn 56s 792 793<br />

pt:imaftjhfitra rt$ »93<br />

pere^i^atio inutili^ rtf<br />

p": reat ini morti t7S iS^<br />

ptrfidiryfé 122<br />

pertcH'uM prauifum 631<br />

pcriculuvitarefatim S03<br />

per fona rejptihté 514<br />

perfuaftoprtt vt SI3<br />

perftutrantia 873<br />

pertinacravinoit /j»<br />

p»ra.v Tti<br />

petax meretnx 7^9<br />

phaftlita 79 f<br />

phil^fophi/t 2to 79-9<br />

philofophiaarj 722 {479<br />

^.Hofophia in aduerjts<br />

phit'ofitphi^ medieinaiini'<br />

moTum T44 ( 332<br />

philofophin natura mutnt<br />

philofophia necejfaria 24X<br />

philofophin praftantior i-<br />

ratoria 24s.78f (3I»<br />

philofophia re^i ncieja>ria<br />

pkilnfophia reghta TS6<br />

philofophin moicana 167<br />

philofophia fruiim ¡41,<br />

242<br />

fhilofphia/fmnlati» 311<br />

fièiUfophin ftndmm ' ts9<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

fhiiè.


S E TI^T E<br />

philofiplm 309<br />

philtfoj>htu aulicttt, idi<br />

fhHoßphm iiuti 2s6<br />

philofiphus h9m§ joi<br />

philofophm meretricißmi,<br />

lU 728<br />

pliilo/ophHS milet 9 oj<br />

phihfophitì mundi ¡^eäA<br />

tor Sil<br />

philofophm nullius e'ret<br />

phiiofophut oratore praßa.<br />

ti or 247<br />

philofophui psuci* eget 287<br />

philofophi VIta 286<br />

phiioj'opho honos haUtui<br />

phyfio^iomon SiS (476<br />

"^ikS in patre'n 119<br />

piiinpAtnam 37<br />

pi tt Min fin um<br />

pietMtnfrAtram 1<br />

pietM iitmitrem 67 t<br />

pietM in purentes 6^$.7<br />

pietM in pxtrem fjs<br />

pietM in p ttrixn 160 tp^.<br />

478 69t 692.74^<br />

f^ffmiiprAfeptorePt<br />

pietas in rempy^<br />

pietéA mira in-filium- 477<br />

pingere fingert ^i/f<br />

pij'eatoriUut ijt*<br />

piacere botm- 47,9<br />

plehs arte trJt^Aték,<br />

podagra<br />

peena ridtcuU<br />

peenitendA.<br />

fiefts fallacia h^ruk<br />

poètica fi a io 6^0<br />

poUicitatir 7S7<br />

pompa ineptés ^<br />

poppili ludicijLÌ8^9.722.89^.<br />

ptpulus éfualU S49 (44J><br />

pop li 'us nocen tifima befi 'a.<br />

pjlluUtor improbuà<br />

p 0 tentia i mi 0 vi .t i 0.9.<br />

pitenti.iinuidiofa 6S


prAConum turbA 796<br />

prAdAConter»ptuá i-fí.^i<br />

fYAfe^tus vipÍAnt<br />

p7 Alongé<br />

pr*miA virtut¿4<br />

prttpoprA<br />

prapoßcra ßuätA<br />

pTA fetenti A<br />

pfAjens eon/ilium<br />

prafenfio<br />

praftantiA<br />

prater/petu<br />

preces abie^A<br />

prectum expu^nAt<br />

prima coi rio<br />

prificeps<br />

princepí Aditfs fAcili«<br />

princeps Auriga<br />

princeps charu*<br />

princeps indutgens<br />

princeps le^m obferuAtof<br />

Í7t<br />

princeps HHIÍÍ moleftuí 609<br />

f^rÍAteps qm virtme pr^<br />

teäit<br />

as<br />

667<br />

S63<br />

i6s<br />

£09<br />

922<br />

53^<br />

princeps feenicm $94<br />

ptitHips^átíMm 6 te<br />

' rittofií nwrt dilitm<br />

E X<br />

nem jíi (747<br />

p^indpum a't.tcitta<br />

princ puminfiitutio 7jft<br />

prtnapatui amor $94<br />

principatíu ¡olLicita res<br />

probrum commune $07<br />

protliuitoA ad <strong>de</strong>teriorA<br />

7 ¡4<br />

proiieffeplttr.íué 209<br />

prodi^iofa fj^<br />

prodttso punitA 90 f<br />

4 SI prudilia grata ^ÓS<br />

2S$ prsidiitoturpH 4$<br />

733 profeñfu fs6<br />

6S$<br />

696<br />

m<br />

S69<br />

606<br />

pro/t^h 2Si.s06jtj.s39<br />

SS4 S99. 6tS, 63U 7S7.<br />

7)4^So3.Si4.S6%<br />

pT'^fitJio fundo cartt 929<br />

proles <strong>de</strong>beturpatna €87<br />

pnti^amor $^7<br />

prsmiJfA mA^nipcA tfed in-<br />

ania 4.1$<br />

prnnuticÍAtÍ9 S 49.90^<br />

projjffirt tOf peipetua 9 9$<br />

pro , uA (¡US ^ i fcfione 923<br />

prouifto neíeJfAtiorum 24.9<br />

frtm<strong>de</strong>nv.A^<br />

n^'749 . '<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

frudm


KENTEN<br />

frudiììter .6,20*36,41,44,<br />

4S' SS 97, ito,479*sfiu<br />

617.6S7<br />

prtiiientfA 744,790<br />

pruÀentU ftntlU 7i><br />

pudica vxor - 736<br />

pudici • S6.i93*4S3*4it*<br />

S00,S70.S36,SÍ4<br />

P»tdicitia 461^ SS3*SS4<br />

P**dicitiacöiu^Hm ¡9,634*<br />

SS2<br />

P^dicttia matronAÌÌ4 73^<br />

ftidor 299* S44<br />

f^dorlihtñUU SSS ratto redd i ta populo<br />

Pt^dor inut¿/Í4 2S3.2Ss.S03 rcconctliatio 2SS^S79*7^^<br />

pudor prapoßerm tts recriminatio 691<br />

f iteri rtuerentia 7S4 reditm e bello S4S<br />

pf^nitia, duta iSt Ttditm in grati am 143S<br />

P»*.gna ludiera pt4 refugium 926<br />

pttUUe retouum 413 r(galt ter 34S<br />

Punire in at^s quodipfico<br />

mtttimtu<br />

Purajacra ,<br />

t**ßUa curare cumpericulo<br />

SSI<br />

Vando hüaudum<br />

SÌ7<br />

T H.<br />

qua in vitaju¿ieuda j6£<br />

qua nos admotunt mortali-<br />

tatii 3SÌ<br />

quaßio.ies frinita S40<br />

quid optandum à<strong>de</strong>o 467<br />

qui malm, vùi^ malm 2J¿<br />

quid fupcrtfit faerie impen-'<br />

<strong>de</strong>n dum 4t 3<br />

%<br />

sApacitoA<br />

R<br />

6oi<br />

rapuc it at faceta 46S<br />

ratio 262<br />

regem regia <strong>de</strong>cent 33 ^<br />

reges non admittendi 48^<br />

reges rare verü audiüt 4S6<br />

regtbtu hoiießa tantiim li^<br />

eint 360<br />

regum amtcitia 723<br />

tegum cura 860*922<br />

TOffím efi audire omnes 3¡i<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


I 'K<br />

re^m hUmMiitM ' 329<br />

Tcgam natiuitM yos<br />

regnAndi disced« , 462<br />

Ugnt-fAbtfitM $SS,Ó23<br />

regnum feruitus 367<br />

re^nS virtutc amlfiedi* 332<br />

reluxaudus animtts 6S6<br />

r eltCtit^Audcn ium * 2 S3<br />

religioie t.40<br />

ftip,prima (fura 624.<br />

reip.ne^leCtué 62s<br />

remp.fu^e 441<br />

res vtrbi*eoutrAria 70s<br />

res verbit effnacior 469<br />

refupini . 637<br />

retortum S70',631*639,044.<br />

667. 774<br />

retartum belle 94<br />

retortum in tan<strong>de</strong>m conui.<br />

cium 421<br />

retortum miri stf<br />

retort um false • 421<br />

fetozTM iocuf ! 6si<br />

reuerentia 7ft<br />

re\ cojitAbuadus 696<br />

rex etjuumpicAns 4^^<br />

tea infenftu <strong>de</strong>motTMia sit<br />

UKfei^nk Sf4<br />

D E X<br />

r hot ores ßruipopuli tSi<br />

rMcutc i4(í'S3f'é4j'^73'<br />

69S 797'iot.8^7<br />

ridienti* aßUefiere S46<br />

ridicula 289.290,302,301.3 ts<br />

rifuginterimens , 632<br />

robur corpor'u * 6 »4<br />

rumores 878<br />

rußice 188<br />

S<br />

S<br />

^icrapma |II<br />

iÀcrificiafrugalia ///<br />

Jac^ißcia minimi fumptns<br />

207<br />

frcr i tectum »96<br />

fault ¡a caßi^Ata 39 t<br />

false S'i3 46-i4'S7.S8.SS.<br />

88.129.<br />

tS7 2lS.234, 292.29f.296.<br />

289.291 294 314-374 409<br />

40Í 422. 424, 432 442.<br />

476.


S E ^ 'K'^ 1 ^ TJU M.<br />

f»tuhita4 iunéÌa fttcundtL jtntHui ip^-i^S<br />

tat$ 6S7<br />

fiiltatio mu*a Spi<br />

futuri« fttdA pip<br />

f*n(ii z6o62P<br />

UnSlitoA ntnfiSia ^ps<br />

i»pitnt 7S9<br />

f^piens dines iss<br />

Jyih fub fluiti f fona 4S4<br />

ì*piètes inmJttyXAnuU 466<br />

f*piìnter 14.'/.'J.fi.<br />

'40 169,743<br />

J^flerofts vti S74<br />

f^^*>nnmaleafftSlAiu 429<br />

i


firum »¡omino melior »12<br />

JiruH*pru<strong>de</strong>ntior hcro 2S4<br />

fetuo prü<strong>de</strong>n olftemptroii<br />

du/n J7S<br />

ferner um cura<br />

Jeruorum turba jp/<br />

feruitui^ratA ^jg<br />

feruitut vitiorum ji^f<br />

feruire tempori 5/^<br />

feruire voluptattbus jop<br />

ßru4 apparatue 34.2<br />

feuere,64 t27, t44„tj2.iS{.<br />

tfo^iSS 360.362.369.i4t.<br />

S70 6is.622,6js 6S7<br />

Jèuerustn eipjio/n • s4-4<br />

fiuerna» ilo^S47<br />

feutnt/u in yxorem 663<br />

jeucritM patrm 6 $9<br />

feutritAA verbis iempetaia<br />

4S6<br />

fexM 761<br />

ftùi^mfg,teflit S44<br />

/¡lentiu Iii ¡93,342.797.<br />

816 8s i<br />

ßientit^neduck si*<br />

Jtßntium in baio 3^9<br />

ßUtitium^ppiertHnum 7*<br />

J T^T) £ X<br />

ßJentijfiUt 826<br />

/Aere i,ì tempore 62<br />

ßmphciier 7*48 ($69<br />

ßmultoK à ro^o <strong>de</strong>poncnda<br />

fmultoA mapjtrutuum 496<br />

ßtH<br />

fitlmprautnire dpp<br />

fobne 836^<br />

jobnet^ 98 6s3 iS2<br />

fobrietoA in eduitjs 212<br />

folnm princeps ji3<br />

folatiummortk 418<br />

Jol oricns 404 \<br />

Jolerter i.ti.3s 36.4' 46 6)<br />

«4 69.79 98.n4iU •<br />

460.^0 6gs-7U'7i7'7^i*<br />

832 89s<br />

¡oli^udo 7S4 7^9 StSJi?<br />

fiwnui excujatus 35S<br />

jóynmorumobjeruatio 827<br />

for<strong>de</strong>t 29^<br />

fo, <strong>de</strong>s ambitiofa 891. S9I<br />

for<strong>de</strong>t gloriola 22^<br />

fordidè<br />

JPrs 884 !<br />

Jpet boni futuri<br />

¿et falLan j 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


s E ST E N TI ^ "KV M.<br />

Jpes in c'y/>co $6S fvperfiitÌ9nuU.< 99.^62 joT<br />

/¡m pt, ti.urx 990 Juperßittoni* conttptm S7*<br />

Jkhynx domi 3<br />

ßperuacua 72 r<br />

J^it.ididè S73<br />

fuperuac 'Ja officia 611<br />

JP'tntAntA iratét^ 4.4t<br />

Jurdus dilatori stt<br />

ßxmUHet Ulrorer iti<br />

^nxitix 74T<br />

meri 604<br />

T<br />

^AìHJirumg'o ia 144" ' '^^ylntnrnitai. 5 6<br />

ßrHtajtma Ut. tjt<br />

7^3-786 8f2<br />

ftt*diosè S7S tadiumghrta 419'<br />

ß^äium 7 9. fo6.924 tardirai 877<br />

ßt*di'im immodicurn Ss6 ttwcritar 444,S27 S4Ì<br />

ß'*ätupn fipiféitta 260 ttmpiraniia 688"<br />

ßxitloquium Í3S tem pirati iS>r97f9<br />

hpidi 6S3 tenpfßiut ^ 87 f<br />

ß>*por A}iÌ7r?i 291 tempra vacua 706.<br />

/f^ p^t^jt ekara 4 S temporit parßmonia 7^7;<br />

ß^'^cuiy^forsdiipticet 23 8ìì 824 Si7<br />

fì(a ijtulj^ i;»rr«fc vomn.tn ttmpHé niihtfidi it$<br />

<strong>de</strong>tnr ^yç tt^muhnttt t7t779<br />

r»*fioprçdto ^ tcmultnlÌA Cétfiigata 464<br />

iumpìU4 iììutifet 74^. 64» tfttelrh aJJuejcen 167<br />

Juntptiif ptitptßtri too<br />

264<br />

/^Percíiofi 79Í ter hortjir.es 287<br />

9Ì0 pjì'<br />

ìys<br />

ttrtiadcduCla 431<br />

teßtmor.ium inimiei 694<br />

tibiccn vir iK proLus y6j<br />

ti)y,idttiA\xrmAta 49»<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

ti/hi'


iimiditoA Uudau 4j4.lts<br />

toUranter pti<br />

fo^Urantia 177 7S9.787^1%<br />

VranquiUitM €Ci 772.8*3<br />

trqphaum rtdiculitm SJS<br />

turba ijturitu 4$i<br />

turl/tißneduce 6St<br />

tifrmaUs 64*<br />

turpt vht^ turfe<br />

turjft'oquiujn fy<br />

i ^-ìD E X<br />

tut um CO nft Ii um S3 f venut operi* t^f<br />

tyrAnnißccics 7}t<br />

tyrdinm 399<br />

tyiinnidi*ofor 57 i<br />

tyrsiini.ie mitigiit tiberafi,<br />

tu 46*<br />

tyrAnnfcAvox sSS.fS9<br />

tyrAfititce £tS<br />

TV.f7\,0S 9 iff'hSTQ'<br />

V<br />

V<br />

venire 674<br />

vA^e 67 91.121.t22<br />

vallißduciA $66<br />

VAnitM 7^t<br />

VAriAleSlio 24 f<br />

VAtintu*in Ciceronem 43 417 t<br />

in vthsrntniiAtn I aiimum disQnii S37<br />

venia extorta 3J7<br />

venia Ucefito 60t<br />

venter if lingua 4^*<br />

venter omni A dtuorans 294<br />

venter fur diu S 49<br />

venfrù cura^ima 901<br />

ventri* ¡iudium 7'*<br />

venuj iti<br />

venu* mo<strong>de</strong>rata 24*<br />

venus par ah Hie to*<br />

verba ajfeifata 3 62 I<br />

verbCÌum ampulla 7'' I<br />

vere puUhra<br />

veri ^ OA 3^^<br />

verità* cdiofa 2S7<br />

verfus<strong>de</strong>tortiu 43'<br />

ver fut ia ¡SS<br />

vejci in publico 3*3 1<br />

veJlS quouUloco<br />

vtßu. 6 ¡4 .<br />

vctuU Amata 73^<br />

V etiti A ctncubitm 7'* I<br />

vetulutdux I<br />

vicar ^grauet ^<br />

vicinui bonus ^^^ - .<br />

vici fit udo rerum<br />

viäor btnitnia 47S<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


s E K T E J ^ TI .ARVM.<br />

'^^cl.rferoìt S7S<br />

"^i^or iy viSltu S$o<br />

"^'(iorÌA dttlcù<br />

"^^^oriAtncruentA 74S<br />

"^'^^tÙA mfgno empU 4S)<br />

"^^^ori.i pulchr* 29)<br />

'^'^orUipociofr 66<br />

"'^^^ioti.^i.ti 396<br />

"^^^oriamodcTAtio 120<br />

'^'^iintt.t 7-779<br />

a A<br />

'^^''dia.t ciu'iU 2S0<br />

"^•^oS.ip/jiiwA 329<br />

ncrUóhif 497<br />

Vctus 426<br />

'^{^{parctuvßu 764<br />

pAtiçns 630<br />

'^»'loleniU 766<br />

^'•/e/jfcr<br />

forma praßaitt S92<br />

fnai^ißrAtum ornAt i2t<br />

pecunia potier 4.90<br />

for tü fiducia 346<br />

mutier 4)9<br />

in actione 759<br />

ini ti ix 666<br />

Uudata 917<br />

virtut lattdAta tAntùm<br />

virtus Icg^bt** non cget 76^<br />

vrtWintncogttur 794<br />

virtiu principi* 614<br />

virtus per Je honcßa 7^*<br />

vtrtuf p.-àìÌAndA^non prof'<br />

tend A S6t<br />

virtwtßlfiprsmium cß S63<br />

virtM qunTcnaa 219<br />

virtmfucccdt 4S2<br />

virtù* tuta<br />

virtutlf co^'^iìAtio 761<br />

vntuti4 Ituocuìtum 23z<br />

viriufi* prsmia 196<br />

virlutii ßudiü interi<strong>de</strong>udu<br />

virtutiivfus S29 (¿St<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

dcuf 493<br />

vU pro iure 40 t<br />

vita à 9e rùi* dijfen t ics S17<br />

vitaan.xtA 4^*<br />

viticoutimptUé it<br />

vita fuga» t2t<br />

vitAtnAVM 966<br />

vitami era 299.67t<br />

vita nemo contemnit 666<br />

vita prxpoßeya 908<br />

vitA pura 672<br />

vHafmilili'ciimoTt iu<br />

. viué


Ü e X<br />

"Vtt'd penfata vox in Odio S4r<br />

ttt'iì doctndi ìion lauda.ndi vox mcdc^ia t\9<br />

vitto éys (616 vox tj/ra unica 867<br />

vitro cmilU SSÍ vrbaue f.34.49 76 90*93'<br />

vltio <strong>de</strong>orum . SS2 9à /)4<br />

vftra mAlleum 70S V bOilìtM '36J<br />

vftr nea beneJicentiA 220 vrbannm m^nd-icitm 3)t<br />

vmbfA 7X6 vj^ ad arof SO(f<br />

Hmi}itntA Iti.3f4. Sa vfufìeìirt mol.fliam 29^<br />

vrt^HenTum oltre 601 vjw redtu ifJ<br />

vnui exintiuf 606 y^r vtcunj^ vincere SOi<br />

viiuf pro multu VtllilOA Sii<br />

votA'ita* vtiftt.PS ex hofie<br />

vociferar ¿7 444 vtihta/fex i:iimicÌ4 829<br />

vofupfa* 29f 307 3t6 726^ vT li tot pub'il a 7*<br />

79r vtslrtM virtute poi sor 122<br />

volupt/vt dohri* Comes 239 vut;^i sudicia a 7f6 764<br />

vofuptM emoUit domttos vul^i nthil ianum 4JS<br />

SÌ3 vulgo hi', il rtóìeplacet 3^'<br />

^ofiiptoA ex virtute 20J vx.,r Cnjl.t 4Ì7<br />

volif^tas temporaria 693 yxfff difenda it4<br />

vcracitat 71S vxcr ljun2Ílü t99<br />

vota T77 371 vxormolefla 64^.89^<br />

Vota morìen'ìi 6^7 vxer quife f¡renda 22S<br />

vota (jualia 207 VKorii reuerentfii 619<br />

vota fluita<br />

^93 vxorum irrperium S4l<br />

1 N D / r ; ^ F j N z<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A p o p h t h e g m A T A ,<br />

A C L E P I D E D I C T A i<br />

Principam, HilofopborufH^<br />

^c diuerfigenerU hominum, rx Cr<strong>de</strong>cif faritei^<br />

ac Utinii fmpiorthnt feleíía, cum imer-<br />

fretamnte$mmodxyéSliArgu- tUm dpmentt,<br />

a p o p h t h e g m a t a LACONI-<br />

«Arccuiidum ordincmlitcrarum<br />

Graccarum.<br />

tiBEK^ v B ^ i n r s .<br />

AGASICLES.<br />

ACBDABMOHI I,quoniani<br />

feucriorcs crat, ac moribm<br />

ihcorruptioribus) bcllique<br />

gloriam potilTiiTiüm fpcftabant,<br />

contcmncbat omncis<br />

., -- artcis, qu^ciuium ánimos<br />

^^Qcbantur cmafcularcA avcravirtutcad<br />

^»olam oftcntationcm traduccrc Nam &<br />

^oma, qiium adhuc fpirarct gcrmanam\U<br />

^Oiauftcritatc, Gracculoi profcíTorcs vrbc<br />

A<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Z AP o P H TMl G M;<br />

<strong>cx</strong>cgit.Hoc genus ki\ái)s nulla Graecif parr<br />

corruptior crat, quàm Attica, ybi Gorgias,<br />

3Lyfias,Ifocratcs,Prodicus,àliiqucÌHnunncti<br />

fophiftac, magno cumapplaufu populi,<br />

nee mediocri merce<strong>de</strong> garnebant.<br />

^ Cum igitur Agaficli LaccdKmonioruni<br />

regi djccrctc)MÌdam, admirati fèie, quod<br />

cum cflet auidus difcciTdi,non adiungeret<br />

Ubi Philophanemfophiftam : regali pror-<br />

CéUtrO' fus indole rcfpondit: £or«»í,inflfuicns, vo/#<br />

tjjedifiipulué^^MtrumJrm ^)?'/iw.Significa5,<br />

non minus intere ÍTe^quos naftus íw parentes,<br />

quàm quos afcifcas pracceptores. Etc-<br />

»imvt liberi ferme rcferunt maiorum vndc<br />

prognati fu nt ingeni uno ritapracceptorum<br />

vitia'<strong>de</strong>migrantmeos quos inftituunt. Et<br />

honeftaevitaeinftitutio pctiflimiim ah illis<br />

petendaeftjquivirtutemipfis fa^lis prac-<br />

^iterunr-wó abiis, qui compofitis arte verbis<br />

<strong>de</strong> virtuíe nuí?antur. At nunc fummi of'<br />

bis monarchac futuri, <strong>de</strong>nm immortaiem,<br />


Ij I B E B. I. y<br />

cítafctur,quo paé^o poíTetaliquistutS im-^<br />

pcraic, nulte ftipatus ratcllitioírcfpondit^ Gratdttr<br />

Si fie imperet futs, qucmídmodtim pAter imperat ^^<br />

^'éerif. Ncmo plura dixitrjiquam malore ^<br />

cópcndio. Domini tantúm timcntur à fcr- ^<br />

Vis.qu® itiahcocrccantur. quosR^n corrió<br />

git pudor : Pater,quoniam libcris coníblit<br />

potius quàixi ribi,díligitiir ab ilhs,ílc vt autKoritatc<br />

comitcturrcucrentia. Aducrfus<br />

h'os adcò non cft opusfatcllitio , vt non<br />

fitíatcllitium fi<strong>de</strong>lius illomnfi ftipar<strong>cx</strong><br />

bcncuolcntiáac bcncfaftiff<br />

admngerct fibi ciuium ánimos, non effet<br />

barbarico condu¿iiti®quc fátcllitiojr<br />

nulJos habcrct corporis fui cuftodcy<br />

^^^'orcs quarti ciucs, crgaquaspatris gc-<br />

^^ctafFeélum.Porrò quibus placet hoc di-<br />

^^^^»odiñmdummetHantymúios riiagisha-<br />

"^«t fufpccios , quam quibus oportebat<br />

: ac multos mctuat opor-»<br />

^^qutmmctuuntmulti. Jdtm.<br />

A G E S I tí A V S.^<br />

Agcfiláus illc magnus Laccdaemoniorií ,<br />

^ '^»quvim ia cómpotatione quadam fortiex<br />

more du¿is fadus eflct princeps<br />

onuiuij ( huius autcm partes eraiait pra:-<br />

^ quantum quifqj biberct ) rogatu»<br />

Pj^^^Jf^í^íquantum cwiqjvini <strong>de</strong>beretap-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

a


4 A P O P H T H E G M .<br />

fUto cmi^ue quantump$fch:ßnparuin > tunSik eßi<br />

ée^uodiu.'dito, Hac d<strong>cx</strong>tcritatemirc piofpCf<br />

xit,nc vcl parata vini copia dcciTct, qiiibus<br />

placeret largior potatio : vcl ad bibcndum<br />

cogcrcntur,quìbiis placerct fobrictai.Rurfus",<br />

in maiorc vini copia, peracqöalitatcm<br />

<strong>cx</strong>clufitoccafioncmurinuris. Etcnim cum<br />

iìngulis acqua vini oortio diftribucrctur,<br />

nihil <strong>de</strong>crat his qui tibcbant modcratiù?:<br />

Ce qui largiùs fucrant bibituri,quum habcrcnt<br />

quod naturae fatis ciTct, qucri non po^<br />

tcrant fi dceràt libidini j cò quòd nemo O'<br />

mniû plus aut minus haberct c^etcris. Itaque<br />

acquis animis fc illi quoque ad mo<strong>de</strong>rationcni<br />

componcbant , quibus alioqui<br />

placebatluxus.Porrò Laccdacmonij praeter<br />

caetcros Grçcosviausfrugaliiatcm proJba-<br />

bont aiutar.in Laa^n.<br />

/ 4 Quumverò narraretur apud cum,malefìcum<br />

quempiamac fcclcroium hominci^<br />

.couftaaterpcr-tuliiTe tormenta: Ftinfgni-<br />

CrÀUÌ- tfT, inquit, miper ejt hf.mo, ^ui toierAntiam ac<br />

$er, pAttemiam in rts flagitiopts AQ mrfts coUocet»<br />

Apud Laccdaemonios admt tabi lis erat malorum<br />

tolcrantia; quae fi fiifcipiatur ob rcs<br />

h4)ncftas,magnam promcretur laudcm:fii*<br />

ob turpcs, noQ folùm non merctur forti tU'<br />

dinislau<strong>de</strong>m qui tolcrat ; fed hocmiferiof<br />

cft ai virpcior,quò conftantiùs fijocilcritwfviffk<br />

cnimGrfcè&malufoaatj & trans-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L í b e r ! . I<br />

Iato tono, laboriolum fiuc calamitofum.<br />

Dolcbat egregio duci,tantum animi robur<br />

ac naturae vim in re turpi confumptam,nuâ<br />

fi attulifTct ad rcs honeftas,magno vfui jotcrat<br />

effe Rcipublicae. /¿/¿ew.<br />

Alioquodâ laudate rhctorê hoc nomi- 5/<br />

*re,quàd mirificc rcs exiguas verbis amplificarci.-JE^o,<br />

inquifj ne [m^t fùdi Arbitrer bo- Salsi *<br />

parHêptdi magnos'mdifcAt caUfs-. Veritas<br />

m dicendo maxime prrobanda cft:& is<br />

®ptiaiè dicit, cuius oratio congruitrebus,<br />

quibus pcteda eil o ra ri o nis quali tas po-<br />

^tùs,quàrn ex artificio./¿irf.-<br />

^^um quidam vrgcrct ilium improbé<br />

lando, diceretcjuc ci, promififti ) atq-,<br />

jacni crebro rcpctcrct,quari iam fas nó eflet<br />

negare quodpetcbatur: \eSiefineM' lufie<br />

Jt^Hi<strong>de</strong>m iuflum eft^odpetisyfromifiifin rrbanipr^mifi.<br />

Hoc diôo elufit flagi- ter.<br />

«tons iniprobitatem.llie verò quum nonoum<br />

facerct flagitandifinem, fedfubijceïet<br />

: Atqurdccet reges prxftarc,.quicquid<br />

vci capiteannuerint : T^htUmag^ ,inc[uity<br />

J^atn e9t, ^m reget a<strong>de</strong>unt^ <strong>de</strong>cet eapcterc la^ui^<br />

, jHai tuJÍAjUm : fpe^amcs fmul & oppori<br />

& quidrcgïbtis fnueniat décorum^<br />

L!v • qui principesvclut ex iníidijs<br />

» ^ ^ "^ene potis, aut alioqui ^<br />

vt »0 vacet qu.Uc fit quod<br />

P«itur confidcrarc , poftuiaht quod inia<br />

5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


6 AP O P H T H E G M.<br />

quum cft : his meritò ncgatur quod proniilfum<br />

eli, & rcpulfi immerito requirunt<br />

fi<strong>de</strong>m à promiifore, qui fui officijnonmc^<br />

mineruntinpoftulando. IM,<br />

7 (^oties auiüebat aliquos ab âlijs lau-<br />

T^udm- dari autvituperari : exiftimabat,»o»mm^/<br />

ittTc tjje dtfcendoj esrum morts UqmheLmur<br />

quàm eoram <strong>de</strong> quibus Uquîhamnr. Sen fit<br />

• irir prudcntiifimus 9 qui aui<strong>de</strong> obtreAaiit<br />

. alienae laudi, magis pro<strong>de</strong>re morbum fuû,<br />

quàm <strong>de</strong>tenere mores alienos : & qui ob<br />

j-es parum lioncftAS laudant qucmpiarn,<br />

. aut ob laudabiles vitupérant, indicare ilultitiam<br />

fuam pcrucrfumqueiudicium. Vli^<br />

tarchuj m Lacon.<br />

f S Quwm adhucpuereffet, &agcrcturludusiolennis,quo<br />

pueritia tum exerceba-<br />

•tur , atqueis qui negotio prxfeéius erat><br />

ftatuifll't illumin loco parumhonorificOi<br />

paruit qui<strong>de</strong>m, tametfi iam rfx <strong>de</strong>figna-<br />

Métpta- tu$,acdixit : Bene fané bähet-, cßfendam enifHt<br />

Mtmter, n9n locum wU, fed vire/ Uco concitare digMtA^<br />

rew.Nimirum vox ea <strong>de</strong>claratinpuero mi'<br />

ram animi celfitudincm, cum pari mo<strong>de</strong>rationecaniunftam.Necalij<br />

magis funt adminiftrando<br />

regno idonei. Simile quidtì<br />

tribuunt Ariftippo. ìbi<strong>de</strong>m,<br />

p Q^um medicus quifpiam illi pracfcriberet<br />

curationem nimis exailam, minimC'<br />

fjuc fimpliccm, quali$ ciTc loUt apud<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Xl-RBK I. 7<br />

ccdaemonios : Ter Geminofyinquit ,fumam ^gutT^<br />

quiz pr^firil?KjtmihiprorJt44e/imfat^ ytnon<br />

yiuam ,€tiamfHon ommx jitmpjero. Significafc>at,ciuímodi<br />

curationcs citiùs accclcratu^<br />

ras mortcm.ciuàm dcpulfuras morbû. Ncc<br />

taitt opcrofapharmacaTumcnda, nifi qui<br />

^eftinauitmori.Omnibus in rcbns ci gcnû<br />

placuitfrugalitas aclîmplicitas. lèi<strong>de</strong>m.<br />

Quiim ádftantcm arac Palladis, cui apud<br />

«partajjos ab «rco dclubro x^owtw/Ki» cogi^omcn<br />

cft.ufboucm infimolarct,momor-<br />

^iflct pcdiculusinon aucrfus cft, Ccd arrcp-<br />

^um palam onmibus occidit:7>eri^«w,inqui- Sitnfü^<br />

^^^ > e^Hi<strong>de</strong>m ïnfidiAtormn luhens uelin ipfii arM, cher*<br />

^'^dicct <strong>de</strong>claraiiit animum, ncc inepto<br />

ÇUdori,nccrupcrftitioniebaoxium:t€ac-<br />

^uc CgQificauit>iniîdias molicntibus nulla<br />

aut afylum oportcrc tutum<br />

^^^^hu^mLétcon.<br />

Q4umpucr


I A P O P H T H E € M .<br />

vocctinfirmiorcm. Fitcnira iaepcnumcrOf<br />

vt^ui (ficutnit Tlaccus) fragUi quseritilli"<br />

\ 12<br />

dcrc dcntcm,mfringat folido. I&i<strong>de</strong>m,<br />

Qu>im in animo habcrct, n[\oucrc bcl-<br />

Jum aducrfus rcgcmPerrariim,quo Gr^cos<br />

Afiana incolcntcs IJbcrtati rcftitucret, confuluit<br />

oracukim louisDodonaei. Nam ca<br />

jcns <strong>cx</strong> <strong>oraculis</strong> <strong>d^oriim</strong> <strong>plcraq</strong>;<strong>gcrebat</strong>.<br />

isquum iuififlet, vtprofuo atbirratu bellum<br />

inftitucrct: Agcfilaus-dci rcfponfuni<br />

rcnunciauitEphori$.(Hi crantquinqucl«diyvS,quorum<br />

autoritati rcgcs quoqucpar<br />

fcrccogcbantur)Illivcr6fuafcrunt^.vta^itct<br />

& Delphicum oraculum^ijfdcm dcre*<br />

bus fciicitaturus. EÖ profc£lu«, höc pa£l<br />

- propofuitconfult^tioi\cm:i/f/fol/o,numji/em^<br />

jr. tibi yidatur qmdfutri^ Q^um Apollo coiW-^<br />

} )robairct Uuisoraculum,ita dcmum dccdlus<br />

imperator bellum apparat; vnico fa-<br />

€to non vnam.rcm nos doccns: primüm«<br />

modcrationcm animij qui quum rex ciTct,<br />

no grauafus fit Ephoris o b temp era r e, rcflf*<br />

fuperuacancam impcrantibu*: <strong>de</strong>in<strong>de</strong> dcclarauit,<br />

quam nontcmere fit bellumcapeflendum-<br />

Ulis non fat erat louis oracU'<br />

Jum.quum hodieprincipes frequenterift'<br />

confultii ,vel potius inuitisproceribui^f<br />

ciuitatibus ad arma profiliant. Poftrem®<br />

¿emonftrauit, quam religiofam i^^bcrct<br />

dc dijs opinioncm, qui, fi inter fc diflc^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B t R T. 51<br />

tJant,non fintdij.obitcrnotans Homcri fabuJai,<br />

(JUÌ tìngitdcorum acdcarumatrociadilTldia:<br />

öcquod mprincipibus acraa-<br />

iftratibus turpe fit^adfcribitfuisnuminU<br />

t<br />

US. Ibi<strong>de</strong>m*.<br />

Tiflaphernes Pcrfirüm dux cum Ageff- IN<br />

lao focdus,non ex arvimo, ied mctu p crcuC<br />

ferat, hacJege, vtGrarcasciuitatcsilnerct<br />

liberefuisqucviuere legibus: moxingcntibus<br />

copijs à rege fuo accerfitis bellum iU<br />

li <strong>de</strong>iiunciauit,ni Afia <strong>de</strong>cedcret. Hoc focdus<br />

violatum Jibenter arripuit Agefilaus^<br />

legaiis hilari vultu refpon<strong>de</strong>ns : Se mAgmm<br />

hétberegt-AtMmTiJJaphernìyquèdperiurioJüo ^<br />

dios ¿7- hommesJtbiinfen fosYtddidißcty Aduerfet<br />

paniprephhs. ReÄe feniit,abique pro^<br />

^i<strong>de</strong>iitia<strong>de</strong>i nihiLgeri in rebusmortalium,<br />

J^agis^ucfi<strong>de</strong>ndum diuino fauori, quam<br />

'iiimanis confili;» aut viribus. Cseterùm<br />

<strong>cx</strong>crcitumm©uit, velutm Cariamimpreffioacm^fafturust<br />

quo quumTiflaphernes,<br />

'gnarusdoli, cogeret militem; Agefilaus<br />

J^^pentc copias mouit in Phrygiam : vbi<br />

S^ummultas cepiffct vrbes^magnamquc<br />

pccuniarum vim abftuliflvt, dixit amicis :<br />

f^'i^fw» yioiare frxrr caufam impmm tußh<br />

^ : ^^teriim h^Wbtu mffcnerty mn modo<br />

tfiac Uu<strong>de</strong>éLgnum. ttrùm et Um ei^/W-<br />

•J^dum&/ucrofrm. Vir bellandi aujdus,taittiuÄQ<br />

bcllg abhQrrcbat, ncc eim<br />

t $<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^ fufcipicndi anfam dare voliiit, datam ft-<br />

Jicitcrarripuit : ncc turpe putauit dolis in<br />

illumvti, qui violato foeclcre periurio fcfclIiiTet<br />

& <strong>de</strong>o« & homines. Ibidtm.<br />

14 I<strong>de</strong>m quum parum eiTet inftrudlus cqui-<br />

• tatù 5 Ephcfum feferecepit : ibi opulenti«<br />

-i^allìdt, <strong>de</strong>nunciauit, vt quifcjuis pro fe virum&<br />

cquum praebcrct, a militia ^ffct immanis.<br />

Hac arte fadum eft > vt pro ignauis act¿midis<br />

diuitibus, breui colligeret & cqu®$,<br />

& viros ftrenuos ac bello idoncos. Qua<br />

quidcm in re dicebat icfe Againemnonis<br />

<strong>cx</strong>emplum rctuIiiTe , quòd is accepra equa<br />

fenerofa virum diuitem/cd ignaiium, miti<br />

a lib eraiTet. Locus ^utem cftapud Homcrum<br />

Iliados<br />

olXntid* '¿tro ¡"httft Li/iiAÒxaSMtt*<br />

Axil' tUfr 7\gi[ci¡o o\ XAvm<br />

<strong>de</strong> equa loquitur,<br />

dtdtrat ^chifiad^s Ethepoitis ^màd<br />

Dem, nt huit comes iret adaU4í mcmia Troia:<br />

Sedremanere^omi,acfefe obLtHart itctrtt.<br />

T^m Tiro opespáteraltmnans donaras 9f imos*<br />

Incolmt yero pradlumm agrió Sicynem^<br />

Hacfunt artes <strong>cx</strong>cellenti principe dign»,<br />

quibusefficitur, vtquodad Rcip. dignita-<br />

KJ» ix«oluDa¡tíiicaiuc occcflánü^ft,^®»<br />

' - per<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


perviòlcntiaminuidioram <strong>cx</strong>torqucat:fcd<br />

ca d<strong>cx</strong>teritatc impctrct, vt ncc tenucs grauet<br />

, & à diuoribus ctiam gratiam incat.<br />

VlutArch,<br />

Cactcrum qwum cdixUTctjVt captiui nu- i$<br />

di vcndcréturjLaphyropola:(quo/um inuftus<br />

erat rcs prxdatitias diucndcrc) quod<br />

crant iuiTifaciebant : ac vcftium quidcrw,<br />

quoniam iuxta barbaricum morcnt craiu^<br />

iplcndidae m^lticjj prctij, complurcs <strong>cx</strong>titcrüt<br />

cmptorcs.cactcrùttì ipfa corpora caiidida,prorfu6qj<br />

tenera ac <strong>de</strong>licata,iicc quicquam<br />

virile praefcfcrcntia, quippc in vm-<br />

^ra,otio ac Yoluptatibus educata5 adcò<br />

nemo coacupiuit cmcrc, vt dcridcrcnt ctiam<br />

hoc mercium gcnus, vclut iRUtilium,<br />

*cc vlliui omnino prctij. Id animatiucrtcs<br />

Agcfilaus,qui audioni prxfidcbat,& hunc<br />

cafum torfit ad aniaiädos ad fortitudincm<br />

»ttilitcs: H


cipuus Titrauftcs ingcntcm pccuniarunn<br />

vim vitro ad ilium miiit, pctcns vt á bello'<br />

<strong>de</strong>ilftcrct. Agcfilaus fprcta pecunia refpò-<br />

^nmO' ^ít : Pacis fed armis pAraremJpoUa.<br />

Vox excellerrtis animi, qui non*<br />

aliud virtutis premium ambiret,quam sioriamj<br />

necpac«m hofti vcndcrctfraudata<br />

milite. Jí/fw.<br />

>7 C^m Mepbates Spìtridatis fflius,eximia<br />

forniá adolefcens, Agcfilaum adijíTet<br />

aliq^uando falutandi gratia", ac iuxta Pcrfarum<br />

morem ofculum offerret, quòd ab co<br />

vi<strong>de</strong>rctut admodù amari : Agehlaus auertitvultum,rciùgicns<br />

ofculum. Cxtcrùm<br />

cùm crubuiiTet ille, ratus fc contemptui<br />

ftiiiTe, ac d^inceps falutarcteum eminus :<br />

r<strong>cx</strong>pcenitens vitati ofculi, finxitfe mirari,<br />

quid accidiflct Mej^abatac, quòd ipfum nò<br />

ülutaret ofculo : familiares rcfpon<strong>de</strong>runt :<br />

Ipfe fuifti in caura,ó rex, qui veniente non<br />

<strong>cx</strong>ceperis, fed formoli bafium exhorrucris:<br />

alioqui Aunc quoque perfuadcri potciit,vt<br />

tibi vcniatad ofculum, tatùm ne rur-<br />

ÍUI refugias. Hicpoftcaquam Agefil«"«^"<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


liquandiu tacitiis fuo cum animo cogitaffct<br />

: e fi, inquit, opm^ vi Mi redimm per- cmtifHfiiadtatis<br />

: nam ego mihi fic yi<strong>de</strong>^r ajfeSim ? vt ^^<br />

mutm huiufmodi rebusJuperior eße, eju^.m adyerfanort*m<br />

rrbcnt fortibta yiri^ tt^ruflißimam<br />

per yim capereJPrteßanwis enim ducoyrt tfuUfihi<br />

ipßJeryet jham Ubertatem^quàm vt aÌijs liberutem<br />

adimat, O virum gerendo in alios imperio<br />

idoneum, qiiiiuis cupiditatibus imiaerare<br />

polTct/ Quis non mireturtam phiofophjcum<br />

in homine militari iudicium Ì<br />

' Intcll<strong>cx</strong>it,neminem effe liberum,aui fcruifct<br />

cupiditatibus : intell<strong>cx</strong>it, nullum eflc<br />

^n^peruimfpecioiius, quam fi quis animo<br />

^^o poiTet imperare. Hoc^xemplum tempctantiae<br />

multo pulchrius vidcbitur repu-<br />

, quod Grxcorum leges formoforum<br />

adolcfccntium amortMn concedant, citra<br />

f^rpUudinem tarnen aut vim. Q^mqiian%<br />

noe apophthcgma Plutarch«'in Vitis pau-<br />

, rcfcrt:iVojnquityf»»owdlimtUam<br />

j P'^gnurepuvnAm, quam omnia qn/i vidmm<br />

m in ß^n aurea. Quo vir ille fenfit ayorisHammam<br />

acriorTS, hoc pulchrius<br />

aucebat.non obfequi animo:<br />

^um caetcris in ri^bn«/.nVr<br />

^J^/i^teris in rebusciTet rigidior,& igs<br />

xa^te lufti legumqStenAx: tarne» in amil^orum<br />

ncgocijs exiftimabat, inhumanita-<br />

J! ^r ^i.^^^'^Praei<strong>cx</strong>tum eflTe,nimium ad-<br />

^«lus lUgs cffciuftura. Huius rei teftis eil<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

cpifto-


epi^olaquxdam pcrbrcuis, quae-fcrtürai<br />

HidricuiB Carem iciipra^qua cuidam ami-<br />

^ CO vcniam <strong>de</strong>p,rccatur in hunc modum :<br />

tìuHM' ' T^ciofßnihilf eccahfàmitte hominem:ßfeccaty<br />

nher* ^^^ dimltte^/eäomnino dmittt, Tnnocentempu^<br />

tùrtìfceltu eft: snip am inter dum condonare in<br />

gratiam honeftv <strong>de</strong>precatoris , humanitM<br />

Quuni cnim iuftitiam fcmpcr oporteat effe<br />

<strong>de</strong>mentia teinperatam,quoties na£laeil<br />

grauem interpel atorem,& minus habet<br />

inuidias, & plus impetrat grati«. In pleriique<br />

igitur amicorfl negocijs ad eum mo-<br />

» dum fc gerebat Agcfilaus : interdum ta-^<br />

nicumagisfcqucbaturReip.vtilitatempeii<br />

occaiionem oblatam, quam indulgebat a^<br />

micitiac. Vlutarch,<br />

\ 19 Quodam ergo die, qiium caftra tuwiultuofiiiseircntmoucda,adolcfcentcm,cuius<br />

amore tenebatur, rclinqucbat acorotu :<br />

quumque is Si blandis precibus & jachiymis<br />

ilium rcmorari conarctur, vcrfus ad<br />

ioHtine^ fuos: difficile eß, ir\quit,fimul & mi^<br />

ter cìr fereri ^ fiipere: malcns fequi quod id tcmßtpieU'<br />

poris <strong>cx</strong>pedicbat, quam quod diftabat in<br />

ter. amicumaffeiHis. fìis animi dotibuscsetcris<br />

pra:cdkbat Agefilaus.Z^/W.<br />

^ 20 Caetcrùm quod ad corporis curam attrjfebat,nullain<br />

re meliùs habebat, qxiàn^ hf<br />

quibufcum viuebat : à faturitiuc qui<strong>de</strong>m<br />

ft crapulai» m m abflincw ; fomno ^^<br />

IQ<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E L<br />

rè ßcncbatur,nonvtillc dominaretHf/ci<br />

vt fcruitct ncgocijs : aducrftis xilum aut<br />

frigus iîc erat inftruôus,vt quatuòranni<br />

Umporibut vnicis ta^tùm vcflibus vtcmur.<br />

Cactcrùm quum in tcntorijü intcr<br />

milites ageret, vclut VRUS quilibct è numero<br />

, nihiio meliorcm culcitram habcbat<br />

nuàro cactciiiilludaiïîduc Habens in ore 5 ^ ^ ^<br />

1^nnGÌpÌ4 eße.nnn mQUi<strong>de</strong><strong>de</strong>Lktjsi.e yftdtemft-<br />

^nndaißrtimdinefriuAtHhBmmhiU iinieceL' " ^<br />

'^e.O vere rcgiam vocem,fiaddidiirct,y2i-<br />

Îf^mtld. Nnm ea vox omnes principis virtu-<br />

»«complcftitur. IM.<br />

ScifcitaHtequodaiM.quidSpartçfruAus 21^<br />

^ttuliûTcnt'Lycurgi Icges : yo/nPiatum, in- Mò<strong>de</strong>tA^<br />

' t, com "vi <strong>de</strong>li cet mdicans, non tè.<br />

magis ex re naici Reip. corruptelam,<br />

•^"am ex drlicijs. lùid.<br />

Ali) cuidam, qui fe dicebat admirarì, zz \<br />

quo^ Aoçfiijj^,, cacterisLacedacmofruaftlicibo<br />

veftitiique vtcretur:<br />

, inquit, ò hüßes ,pro hacfruealhateo- SaùÌì^<br />

Sapienterf,r. '<br />

filmonciis, nullam eiTe voluptatem viris<br />

'^nuishbertntefuauiorem ; nec ibi diu<br />

ì^ì^dlT^"^ poiTc , vbi regnat luxu^.<br />

^^Rurfusqm,,« alius quidam cum admo- ^^<br />

P^'^^^^'n^'id <strong>de</strong> vitac rigoreremitteret,<br />

addciis, ^iìòd, qu« CÔ vitae volu-<br />

UUlU»;.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ilitas, cucnircpoiTct^vt tcpus ipfum <strong>cx</strong>i-<br />

Cmtìné' gcrctaliam viucndi rationcm. .Attgo^ inur<br />

i^r CO conp^efacic^yt fu^cunfueinà<strong>de</strong>r'n/orfiantcr,<br />

wmatio, ne qu^eramipfe mmationem. Mira<br />

aniini contincfltia,quincc in auftcriorc vita<br />

dcliciasTcquircrct, nccititcT dclicias agcns<br />

ab illis corrumpi poiTct./Z'/i/.<br />

Qiiinncfen<strong>cx</strong>quidcm ÌÌKÌIIIS,quicqua<br />

^ dc vitlus vitacqj rationc, ac corporis exercitijsTcmifit.<br />

Itaquc pcrcunftanti, cur per<br />

acrcm hyemcm lolo pallio tcftus obam-<br />

-bularctabfq, tunica, homo tam proucifl»<br />

ChrAtd^ aetatis ? f^ty 'm(\\.ùtjHHenesbanc yit/erationem<br />

ter* ' imttentur, cjuum extmplum habeam ¿r- extreme<br />

feneslHtU hQininem y ¡¿^pnneipim^ Sapienter<br />

admoticnsjfcnibus ita viucndum ciTV, vt a-<br />

•doJcfccntibus exhibcant rcftè viucndi forma<br />

: & vulgus nihil imitati libcntiùs,quàna<br />

quod à viris principibus


fiis inutilia. Caetcrüm quum illi pfccibus<br />

öcobtcftationibusvrgcrcntomniROjVtacciperctxcnia,<br />

iuiüt cainterHclotcs diftribui<br />

(i<strong>de</strong>rat apud Laccdacmoniosmancipiorumeenui.)Eiusfaai<br />

caufam fcifciun#<br />

tibws rcipondit;2^«<br />

fiudi« teneritHr,id genta <strong>de</strong>licto eufereciper£\<br />

pY0fterea f4Qd ifitußnodp resy<br />

^btisinefcarenMrmgemeferuili ndth «frieret<br />

^^fberk pvcHi abeßt. Grauitcrtaxans Tha-<br />

^prum mores, qui dumvoluptatibus fcr-<br />

^»rcnt,ncc ingcnuos fc pr^ihrcnt ncc libc-<br />

& fapicntcr oftcndcns, »ihil cflc fer-<br />

J^uius abicftiusqj,quamgul» vcntrisqj va-<br />

^^ptatibusNobnoxium viucrc. TlutjnLac$H^<br />

A^uerfus voluptatcs quidcm inuidi pc- 2«'<br />

^oris hocfpccimen dcdit: aducrfu« »nafc<br />

dr m'müs infuperabilcm fuif-<br />

pationcm Is vbi icgiflct '<br />

^onorcs, quos rtgati ad illum <strong>de</strong>tulerant :<br />

cft.nun, illòtum patria potc-<br />

«üum "hominib-feciendi dcos»'<br />

«rS'l . habere<br />

^oUffisJeo.fache: iifpram.<br />

/««•e^oferim.Vttuhic priùiadLirari<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Fcnit,animiccifítudinem, adcòconccmjientis<br />

üblatít, ob quod Empedoclcs Phi-<br />

Jofophus fcmctin Actnamcôiccit, quoique<br />

tot eruditi principes totartibus^&impcndijs<br />

ambiorunt: an ingeaij folertiam^<br />

q ua Th afîj s V e 1 fum mä Ì^MI ci ti am, v^I a b ¡ C'<br />

àâ adulationem fuâ.in oculos ingc(Tît.Â/V.<br />

f %'j Ncc minùsexcdii animi fuit 5 quòd quâ<br />

nationcs, quae id.temporis Graeciam incolebant,<br />

dccrcuiiTcnt illi in clariiTìmis quibufq;<br />

ciuitatibus honoris causa Äatuas c-<br />

MA^A' jjigi^rcfcripiìt lilis in hunc modo : Múnuly<br />

mmher* ß^ ntquep 'hSÎA, neqnt fifÍA,ne^He T//®<br />

altéarvficioparata. At Principü vulgus hoC<br />

hpnoris genere fc dijs aiquiparari crcdc-<br />

;bat,fummumqj rerum bene gcftarum premium<br />

arbitrabatur: Agcfilaus ipfo honc-»<br />

Äo contentus,ncgIigcbat ciufmodi aduJationcs<br />

vcriùs quam glorias,malcns infculpi<br />

prudcntiim ac bonorum hominum pc-<br />

.óoribus,qwám inforo acrcus aurcusue ftare.<br />

Eximiam vtttutem fponte íüum confcquitur<br />

<strong>de</strong>cus. Ncc vlla fpcciofiorftatua,<br />

quam honorífica bene adlç vi tat memoria*<br />

I<strong>de</strong>m Vim. & Cu.liù. j.epifí. ndLucetum.<br />

In Afia quum aedcs quafdam confpexiffct,<br />

quanim tedum qu.-'.dratis trabibu« cotextum<br />

clTetirogauitacdium dcminfi.n'v'^<br />

apud illos ligna quadrata ' • '<br />

.guum rur^aftìt ulia naiÀJ , kú ^^ ;i • ' '<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


artcquadrari: i^irf^inquit, eygSneßqua^ TeVthw^<br />

dtAtAiuifc9rentm,ßcerttHrotunda, f Immane/<br />

quantum abfuit illius regis animus à noftrorum<br />

«dificiorum dclicijs,iii quibus nihil<br />

placet, nifi <strong>cx</strong>alicno dcucdu orbe, aut<br />

multo artifìcio adulterata i Vim, in ^poph,<br />

Quura aliquando quidam pcrcontatus 29<br />

effet i qvunam clTciit fines Laconic« ditio- .<br />

nis?vibrata lancca,i^«»yf«c,inquit>^icc twrttfin<br />

W pertingerc, V»x exgrcgio ducc digna,<br />

qui bellum non nifi iuftum fiifcipcrct, imperi<br />

umqj virtute partii virtutc tuetur. lb d.<br />

Rurfus alij cuidam percontanti, quam<br />

ob caufam Sparta n^n cingereturmoeni-<br />

^us ? oftcndit ciucs armatos, Hi, inquicns, .<br />

fHm Spartana cimtatis mctnia, Significans,<br />

Refp.nullo munimcto tutiorcs effe, quam<br />

Virtutc ciuium. Ibid.<br />

Similiter quii alius quida hoc i<strong>de</strong>m per- 31"<br />

contatus cflct.rcfpondit : Cwitati non [axis Sapitti^<br />

U^hSHt ^ fed pro ^^Uie ac mcßuibiis, incolentium fer.<br />

•pmute muniri obartere : guof ftmngat €oc$rdia,<br />

nuUiupotefi murtis inem ugnabiiior. Ibid.<br />

Aducrfus pecuniarumftudium, quo vi- 32<br />

Jjopleriqi laborAnt,amicosadmoncre con Sapitnucuujn«<br />

tampecHHìjsyqioàmfartitudme ae yir- ter.<br />

We Jfu<strong>de</strong>rem ditefcere : quòd fruftra parat O-<br />

PCS.quiyeris animi bonisvacat.itó<br />

S^quidautcmclTctjquodpcrmilitcscc- ^ì<br />

icmer confici y^ììtx, frimai ipfe fub nitik<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Impigrì, Omnium Optras aggretäcidtur y quo vel pudarcadinduilnam<strong>cx</strong>dimularccur.Eñicacifíímü<br />

<strong>cx</strong>hortationis gcnus, principcm hoc<br />

faccrc,quodah alijs fieri vclit. I<strong>de</strong>m*<br />

34 Jlhid fibi cöprimis ducere, folcbat^lo^<br />

GraW' riae, quòd cum rex circt',.<strong>cx</strong>tcrisqj,conrilio!<br />

i#r. profpiccret, nihiio i'ccius in laboribus obcundisnemini<br />

cc<strong>de</strong>retiquodq^ iìhiipfì imperaret,fuiqi(vtitaloquar)r<strong>cx</strong><br />

eflct.Id pulchrius<br />

cíTc iudicabat, quam quòd regnumi<br />

obtineret inalio$./


napjcftorüiftus ftrcnuis addcbant animüc<br />

vehementer meticulofis pallorem ac treniorcm<br />

incutiebant.Itaque quum pes noft<br />

refpon<strong>de</strong>retad modules tibiarumjpro<strong>de</strong>baturignauoru<br />

imbeclllitas. Magnifiqué<br />

<strong>de</strong>m rcfert, vt dux perfpeftos habeat militumfiiorum<br />

ánimos, quo norit, qui finta<br />

'Pra:lio fummouendi, aut qui qua parte <strong>cx</strong>ercitus<br />

ctíllocandi. Valerius Maximus lib,<br />

•^•putat, tibias adhiberi folitas, ad incitan-<br />

«ios militum ánimos. ContràThucydi<strong>de</strong>s<br />

;apud A. GelIium lib.i.cap.ii.tradit,pro tu-<br />

'^isöc cornihusLacedxmonios ad praeliii MUan'i<br />

tibijsvti folitos,admo<strong>de</strong>radam vim Öcim-<br />

'Petum militum, ne fparfi difpalatiq^ pro- ^<br />

'*'ucrcntin hoftem,redcompofitc ince<strong>de</strong>-<br />

•«•Cfttfuo quifqueordine-Proditum eft lite- ^ r ^<br />

. Crctenfes cithara prcciiicntc praelium<br />

'»l^folitos. Plutanh. bUm.<br />

quidam apud Agefilaum admiyarctur<br />

regispcrfaru fclicitatem, quòd admodum<br />

mucnis ciTct.-T^ VrUmtumei<strong>de</strong>my ^rfféth<br />

mquit, ^wim ho, effei ^tatis. trat infelix. In-<br />

'^»^cai%sjicmitteappcllandumbeatum,mri<br />

aaiupicmumvita: diem perueniiTet, quod<br />

nccPriamo nec Croefo contigit. Wem.<br />

hi Afiae partem armis fi- ^<br />

"iiubegiiTct, conftitueratadipfum regem<br />

oui c » vt ctim compefceret :<br />

nc erat quietus 4 bcllo,vtinterim Grasb<br />

3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


22 A P O P H T H E G M .<br />

conim duccs pccunia corrumpcrft. Cscttfum<br />

rcuocatus domu ab Ephoris, ob Spartam<br />

Graccorum obfIdioiiccinii^am(nam id<br />

r<strong>cx</strong>Pcrfarum pecunijsmiilis cfFeccrat) pa-<br />

¡^odwd^ ruitjdicens : Bonum 'mferatomm tegHmimpe^<br />

th rati* parere nfmert: '•itracjuc cunftationcra<br />

foluit <strong>cx</strong>Aka, magno lii. dcfidcri® rcli^to<br />

Gracis Aflaticis. Offcrebaturrei bcr\cgcrcndacoccafio;<br />

inuitabatiJlum Grzcorutn<br />

flffcdusvtinftitutapcragcrct: fed r<strong>cx</strong>a tyrannidc<br />

alicniflimus , legum antoritatcm<br />

<strong>cx</strong>iftimabat omnibus antcponcndam./i^fTtf.<br />

4« Q^oniam vero Pcrfarum numifma fag»ttarium<br />

habcbat iftfculptum, <strong>cx</strong> Aiia dii^<br />

ccdcns aicbat: ft tnginta. fagnmriertm miUi"<br />

^usarege^Afid<strong>de</strong>ptUh Tot cnimDsincoTiitn<br />

aurcorum millibus Athcnas ac Thcbas d€portatis,&<br />

iH plcbis modcratorcs diilributis,Timocratcs<br />

cfFcccrat, vt popuJus hofti-<br />

Jem aatmum aducrfus militcs fufcipcrct.<br />

Ephoris autcmrcfcripfit in huiacmodum:<br />

Ephoris piiute.^fiam magna ex parte<br />

ft^egimiu, Barbaros. ixpnlmm, frefueter in lo-<br />

• ' niAconfliximm:attammqmmiprowagiJirati*S<br />

0f*toritate iubetisyyt iflttc ad dye fr^fcriptum adr<br />

fm^eonfequorhanc meam epiflolayae fortapi^ ate-<br />

Uuertam etiam.Tlec enim mihipnneipatttmgfrOy<br />

ffd tnm iieip.tumfoaijs ^ amim K^eip. ^Atque it A<br />

flemUqmpotitHrimperio,yerc Legitmeqs tfnperaty<br />

^mmir^ifiimp m^erh le^» c^ Efh^rerHW-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


KM ^cmqtießnt m, qunn tnagiBrata<br />

fnngumm. Q^dhiiius ducis animo mo<strong>de</strong>ratius?at<br />

quiXco<strong>de</strong>m excelfius? TLMAN LAC.<br />

Dein quam nanfmiÌTo Hellcfponto iter<br />

faceret p er Thraciam, nulli qui<strong>de</strong>m Barbarorum<br />

Uipplex fuit vt daretur tranfitusj fed<br />

n^iifis ad iingulos nuncijs rogabat, -ptrum Mmtiu<br />

ferhoß'mm an amkiYum regionem im ^ ac caeteri<br />

quidcm illum amicè recipiebant vc^<br />

ftientem,ac difce<strong>de</strong>ntem <strong>de</strong>ducebant. Casterum<br />

qui Troa<strong>de</strong>nfes appellantur,à quibus,vtfertur,Xcrxes<br />

datis muneribus tranfcundi<br />

copiam emerat, tranfitusmerce<strong>de</strong>m<br />

poftulabant ab Agefilao, centum argenti<br />

*alcnta,toti<strong>de</strong>mquc foeminas.At is irri<strong>de</strong>ns<br />

^^^>lo%2i\i\t,curnonpr9tinu4 -penißtm acceftu- Mm-<br />

^odpoßulahant f Admouit exercitum, & jè.<br />

congrciTus cum his qui fc obiter collocarantin<br />

acie,omnes vertit infugam,complunbus<br />

trucidatisritaquc fibi ferro viam<br />

«pcrait./Äirf, ^<br />

. Iti<strong>de</strong>m ÖC ad Macedonum rcgem »uà- 42.<br />

cios mifit,r«gäs, vtrum per hoftium folum<br />

»tentanamicorum ? Quum refpondiiIet,ft<br />

confultaturum.Fwi,inquit,i^iwr conjultatio-, jntrtjo*wme»mtmm»ter/4ci«wr


fnifit,amicitiac conciliandaB gratia.Hos quü<br />

Lariifiei comprchcnfos aiTcruarciit in cuftodia,esteri<br />

quidcm idfa£lum grauiterfcrcntes<br />

ccnr^iunt,vt Agcfilausadmoto excrcitu<br />

I.ariitam vrbcm ohildionc vallarct.<br />

At ilic ncgabat ,/e yel vniuerfam Theßalü hoc<br />

^^^^ ' conc&tione.reUe »aptr^y yt ex hi* fS9s miferxt aJ^<br />

.Amice iaSiurAfn-jamifftérw ytrumquefii^<br />

' ./oj-i«//o/Àcé/?i^cf.: itaqucacccptisconditio-<br />

!nibus libcrauitac rcccpit. Tamatrocem<br />

iniuriam duorum amicorum incolumitad<br />

condonauit,alioqui contumcliarumimpa-<br />

^ tiens. 'Dicas illum fuos.aiFcÄus in ftiaiiaibuiiTc<br />

potcftatc./^/V.<br />

Felicitcr pugnati! erat apud CorinthuncU<br />

in CO praßlio quanquam.acccpiflct, Sparta-<br />

-norumadmodumpaucos dcfidcratos, caßterùm<br />

è Corinthijs & Athcnienfibus, alijS'<br />

quc focijs ingcntcm numcrum intcrijÌTc, adcò<br />

nongauifus cft, ncc clatus ea viftoria,<br />

'Vtgrauitcringemifccns<strong>de</strong>ploraretGraeciaß<br />

Clement yiceni: H«», inquLcns, Graciam, ^^ tot yiros<br />

t ter» intefiino bello penUdtt,. tjHot yniuerfisBarbarii<br />

<strong>de</strong>beÜAndi*ßtiseffe foterAUt» 'Viro magnanimo<br />

vigoria erat optabllis/fedcharior erat<br />

fociorumincolumitas. Qi^oanimo tuIiiTct<br />

ille, fi plorimorum-ciuium interitu fuiflet<br />

cmpta vicaria ? Non parum laudis pron:icrctur<br />

hicaiFcf^us in duce Lacedaeraonio,<br />

itunft.natura beliaci, tum cthuico : at Chri^<br />

ftiaiiö<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^iano principi nulla non <strong>de</strong>bet cíTc lu^it-<br />

bris vi£loria> quae plurimorumxtiam ho*<br />

ftium exitio contigit. Ibid,<br />

C^teriim quum Pharfalijvrgerent,latro- ^<br />

'..Pulchrum eft vincere laceíTentes,<br />

P^«rertim his praeildijs , quibushoftes po-<br />

^'iHmùmfcfeiadafit./^/W.<br />

Nunc accipe gcminuai in glotiae ^upiduce<br />

temperaatia: rxemplum.<br />

^«m Diphiidas illi e patria nunclum atl^hiTct^nomilTIs<br />

quae turn agebat ,protinusmBocotiam<br />

irrumperet :quaquam <strong>de</strong>-<br />

«marathocipfum pofteamaiore aggredì<br />

apparatUitanven maaiftratibus obtempcratis,<br />

acccrfitis ad fe viainti millibus eoru,<br />

qui apud Corinthum miiitabanc. inuafit<br />

ßoeonam. ae iuxtaCoroneam coníTreíTus<br />

«umThebams, Athenicnfibus, Argiuis 6c<br />

J-orimhijs,ambas aciesfuperauit,licet ipfc<br />

«juitis acceptis vulneribiis -corpore elTct<br />

gtwtcr a£Fcftus.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


tacque modcftra mutaurt, ob tantos rerum<br />

fucccíTus totcjuevií^orias. Multo dignior<br />

erat triumpho visoria,qua vir ille primùm<br />

fuis confilijs antepofuit Icgum autoritatem^<br />

<strong>de</strong>in<strong>de</strong> tot egregijs facinonbus nihilo<br />

fàtì-us eft inioÍLniior.T/mátrch,<br />

Animaduertcns ciuium nonnullos, quf<br />

Toftü. ^^ precio habebantur , ac fibi placebant,<br />

quod equis aleñáis intendcrcntanimum:<br />

íbrori Cynifcar perfuaCt, vt confcenfo curru<br />

certaret in Olympijs : boc pafto G^atci«<br />

often<strong>de</strong>re cupiensjd ^genus exercitamenta<br />

nullius cíTc ver« virtutisj fed nihil aliud habere,<br />

quam ©pum ôc imp eudiorum oftentntione3<br />

eeq^ foeminis ciTe dignioraquàna<br />

vir is. I<strong>de</strong>m,<br />

48 Quum haberet apud fe Xenophontctn<br />

ilium fapientcm, eumq'ue plurimi faccrct,<br />

iufiit vtfilios fuosaccerferet Lacedacmo-<br />

Bern, docendos artem omnium pulchcrri-<br />

Crdui' mam, vi<strong>de</strong>hcetImperare & parére impels.<br />

rio. Athenis fiorebatomnium libcraliuiH<br />

difciplinarwm genus: fed haac caeteris om^<br />

ftibus pracftantiorem exiftimaVat»uiquam<br />

melius difci, qui apud Lacei!«monio$,vb^^<br />

no verbis difputabatur <strong>de</strong> bene adminift*"^<br />

¿A Refp.fed ciuiumorib.honelliinm^r«*<br />

<strong>cx</strong>emplû exprimebatur. Simul indicas, coS<br />

non cíTc gerendo magiftratui idoncos, qw*<br />

Icjibufac magiftratibusncfcirci obicqui^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Proindc fogatus abs qitopiam, quam ob 49<br />

fem Sparranorum Rcfp.prac <strong>cx</strong>u ris/fcun^<br />

dis rebus florerct? J^uomaw, T>ifclplp^<br />

ttrii inhocfeftexerctnty ytpAriter & mperay nacm^<br />

& purere jcuim. Q^x dwac res à ciuibus <strong>cx</strong>- Ut,<br />

«^ludunt fcditioiics , Sc tuentur concor-<br />

Cum vita dcfunaus cÌTctLylandcr, Ag^filaus<br />

numerofam fodalitatcmaagrcgatam<br />

compcrit, qua« ille ex Afia domum<br />

"•«^icrfu» ftaiimaducrfus Agcfilaum infti-<br />

^^etat.ldindignè fcrcns Agcfilaus^<strong>de</strong>ftina-<br />

Jat omnibus palàrn faccrc,cuiufmodi ciui»<br />

*uifl«t Lyfandcr, dum viucrct : ac pcrlc^a<br />

^^adarn oratione, quam Lyfandcr in libro<br />

<strong>de</strong>fcriptàreliqucrat, compofitam qui<strong>de</strong>m<br />

»Creonte Halicainaffeoifed in hoc,vt hanc<br />

Lyf^


^do^^us non folùm obtcnipcrare publicis<br />

legibus ac magiftratui, verum ctiam priuato<br />

fcniorisconfilio. Vir excel fi animi plus<br />

apudfe valere voluit publicam vtilitatem,<br />

quam priuatum odium : fimulcjue pcrfp<strong>cx</strong>it,<br />

in<strong>de</strong>corum elTc., 'iimultatcm excrccrC<br />

cum fcpulto.Hacino<strong>de</strong>ratioMevfuscilai'<br />

uerfiis manifeilum irumicum.<br />

Porrò qui clanculum ipfi aduerfarentur,<br />

iCaHidè, «i^pai«^'" quidcm non exliifeebatnegotiüi<br />

fed efEciebat vt ipium in militiam fequcreatur,<br />

atque ex his nonnullos duces excr-;<br />

citus ac magiftratus faftos cuehcbat : qu'<br />

cum fe in magiftratu improbi &auarr g^ififlent,<br />

coquc'in iusvocati pcridlitarcnturj<br />

Ma<strong>de</strong>ra- ruffiis Agcfilaus illis patrocinabatur, & ab<br />

ipfisfiabat.,atquchacaTtcred<strong>de</strong>bateos eX<br />

clanciilari'is hoftibusamicos, & ad ie reuo'<br />

cabat : quibus rebus faftum eft, vt iam RCniinemhaberctadueriàriu.<br />

Qujd hacpru<strong>de</strong>ntia<br />

ciuilius, qua medcn malcuolis<br />

luitquàmA'lcifci./i^tf»».<br />

;52 Qmdam petijt ab Agefilao, vt fe fcripti^<br />

ad hofpites:&amicos iUos Afiaticos Uteris<br />

xommendaret, quo apud illosius iuu con-<br />

Tu/if. fcquercturrTcfpondit^Nihil cfTe opus litC'<br />

Muma- ris commendatricibus. Tykwi meijinquit,^®'<br />

fi*aß?ome qua ÌUFÌA fum facium, etiamfr<br />

iUifmnjmpfero. Apud bonos in bona cauU<br />

fupcruacua cil commcndatio, quumipi^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L í b e r L.<br />

^«s impctrct, quod prccibus <strong>cx</strong>orarctur.<br />

í^ux cgrcgius non nifi cum fui fimilibus<br />

^lófpitiura coniunxcrar.<br />

OftcndcbatJlii quidam ciuitam cuiuf ^y<br />

muros., bene tutos ralldcqu« extru-<br />

^os : quumquc rogaflet^vidcrentúrne puldi<br />

vi) Vuichrh i n qui t, ^ír lonem ivernm apparet Grdui^<br />

^^hocparatos.i'i ri mulkresinhaòhem, nenrm, tir.<br />

^cmicns>nonalì)smocnibus reftiùs comciuitatcm,<br />

quam ílrenuis ciuibus,.<br />

¿r* feejucnña,.<br />

Mbgarenfi cuidam^multaiuueniHtcrdc 54'.<br />

»ua ciuitatc adüerfus Agefiláum iaftanti:<br />

inquir, mpfermenesMpus^habetma^ Modtßi..<br />

-^inbuf, Significans , indcccntcr cumi<br />

^^gviificc. lòqui, cui vircs nonifuppeíuntt<br />

.Mjjíum & cacteris in rebusaberati vuí'<br />

bVt ti ® vir ptu<strong>de</strong>ntiíTimus,vt qu^ cern^at<br />

^ ipfe in tantum contem^<br />

qui<strong>de</strong>m. Cniod cuenit ini<br />

n l l T<br />

n o ^ s famxcjue Celebris apud Gr«cos.&<br />

habitus. Primùm qui<strong>de</strong>m<br />

«cernuti Agefiiào , eumquc cft allòcutus:<br />

C i qui fi-<br />

futuruiTi vt rex prier ipfüm co^<br />

ÖC cum bcncuolftia quadàm ample-<br />

«crctur. Id quum mw ficrct ; tanätm m»,<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

in qui t^


30 . .APOPHTHEGM.<br />

Crauì' inquit, agrtofeif me y o rex, nec audÀfiì quipm ?<br />

WA Agclilaus autcm intuitus ilium ^ n m tie<br />

es f \vi


L I B E K I.<br />

liunc modum : i^x^geßUusMentcratifim- faenh<br />

tdttm.-^cúséit/ Grseci dicCit, quibus.benc p,rc- ^g<strong>de</strong>ßh<br />

cantur : vyixivtip ambiguuip vcrbum fere ia<br />

inalmii fonat, quum fignificamus abeOc<br />

ianitatcm mcntis.Eo verbo quidam Cicfari<br />

«xprobravit infaniam.<br />

_ fortitudinis ctiam in rebus aduerfis in- ^g<br />

"^gnc dcdit fpccimcn. Conon 5cPharnabapcrclaflem<br />

rcgiam mari potiti,obíldc-<br />

•^•U marítimas Lacedaeraoniorum rcgioquum<br />

interim Athcnidifium ciuitas<br />

*^pcaibus cflct cinda. Itaque Laccdaemo-<br />

I^hartiabazo donante pccuniam, pacein<br />

'^^euat cum regc.mittunrcjue ciuem Antal-<br />

^^dam ad Tcribazum , Grecos Afiaticos^<br />

Íquibus bellum ecíTcrat Agcfilaus, tra-<br />

*cntc$ regi : vn<strong>de</strong> pcífimc eucnit, vt Uuius<br />

p^ominijcporiiorecidcretin Agefilaum.<br />

^^^^talcidas cnim inimicus erat Agefilao:<br />

o paccm quacunque occaflone confehlù^'i"'''^<br />

illius glori«, quemvi<strong>de</strong>bat<br />

yin,? . rcddiciue maximum ac maxirne<br />

celebrem. Ncc tamen hxc infclicitas forHfer^<br />

«eiecitilliiisanimurá. Quin ctiam cuidam<br />

cciui . L.iadäem '.mit MediÑareni : iti<br />

PnPíT' ' fiowisLaconißant, Si-<br />

' indolem Tu« gcntis cortumiH<br />

fortuna non poife.<br />

m^^^^anj tempore rogatus, vtra virtu&^g/<br />

^i^et pr^ft^mig,;^ toi titudo aa mftiúa> grauitcr<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Jtißh. ui^crrcípondit: TmindimsnHiium eßerßtntr<br />

nlßddßt lufhtia, Quòdßomnes eßeht mßi, nihil<br />

of mforefortUudmei En animum fummo di><br />

fnum duce, qui nihil vi praetcraqunm iu^<br />

icarit fiicicndum:rcdcqj pcrfp<strong>cx</strong>crit, pIU"<br />

rimumintereflc interaudaciani & fonitUi<br />

din cm. Vlut.diSìo Ubro:^ Stobxus ferm^j,-<br />

/ 60 Quum.Gracii, qui Afiam incolcbant^<br />

Perfarum regem exmore Magnum appcl'<br />

^nirnt' Ja rent : inquit, rciüe me maior efi-^nsßß*<br />

/f. iufiior Ac.tempefantiori Contcmpfit vir egrC'<br />

gius externa bona , quai vajlgus prxcipu^'<br />

ñifpicit 3 totamq; hominis fdicitatem animi<br />

bonis metiebatunEa fcntentia philofo'<br />

phis efle confueuitin ore^fcdiianc bcllatof<br />

/éi:<br />

cocpreflit aftedu.T>/«wrc/?...<br />

Notans praspofterani Hcentiam eoruni'<br />

qui Aiiàm mcolebant, eius gentis corrupt*<br />

Crduì'^ moribuíjdieere íoitbzv.interiUos^qm impro^<br />

ter,. " hi tßenty eos eße liberes : contra qutprobi^ eos ejp<br />

ßhrHos: quòd ibi vitijs llcerentomnia,- virtud<br />

hzh^xctuxoàìo.VlutÀn^gefdaoi<br />

liiterrogatus , qua ratione potiillmùn*'<br />

(ji^ miis aiTequi poiItt,vt'apud homines honc-<br />

Aän» haberetfamam? /oy«¿rí»r,inquit;^<br />

Säpieti^ /»w optimi , ^ faciat quoi fitnt honeßißif^f^,<br />

ttr. Qmd dici poterat brcuius ? arrnrfus qui»'<br />

abfolutius Mti<strong>de</strong>m Sócrates i<strong>de</strong>m percoli';<br />

tanti : Si ialÌ6y inqwìt,eßeßtf<strong>de</strong>aSi^HAli* haber^<br />

fk. Siquidcm fucis parta g l o r i a , rtnon c^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


vcrt gloria, ita ncc diuturna cft. VluùnLa*<br />

fn,^ feqtétmia.<br />

Cclcbraturöc hocillius diitum.princì- ^ <<br />

pibus cdiiccndum : Imperatori« officium e/fe, j^f}^,<br />

'rga re&eUantes audacia, erga fubieSios beneue-<br />

^entiduti, Q^od i<strong>de</strong>m Maro nobili carmino<br />

docuit :<br />

Varcer9fubteBiSy&<strong>de</strong>bellare fuf erbos.<br />

. Certè optimam optimi ducis fcntcti- .<br />

tiam vi<strong>de</strong>tur <strong>de</strong> induftria exprímete voluif- - f<br />

Virgilius. Ncque enim vere vidoreft ,<br />

iracundiaevindiaamflagitanti frenum<br />

'^«icitinaponerc.<br />

. Cuidam fcifcitati, quae potiffimùm puc^ ^^ ^<br />

''S cflcnt difccnda? Ea, inquit, yw^wrfuri sapien^<br />

aÌ'^ adVirUemperucneriut ^ruiem.Rc- ^^^<br />

^^,ceniUitvirpriidcns,rolamvirtutempriftatimà<br />

tcnerisvnguiculis difci o-<br />

• »^cc vllam acuì portioncm ariibus<br />

uohsdarniam: quxvt inpueris habent<br />

oitcntationcm pliufibilcmj ita nec g;<br />

busdccorarfuturaefiat, nec ad feria vocatisvtiles.<br />

'<br />

I<strong>de</strong>m quum in caufaquadam fe<strong>de</strong>ret iu<br />

cV isquidcmqui accufabat rc^c ^i-<br />

^^^^ i patronus contra male ,íubindc ta-<br />

^cn repeterct inter diccndum : ^gefilaey<br />

^Cftregcm opuuLari Legibus: pcrin<strong>de</strong> quail<br />

oonam haberct caufam,ab iploftArcrve<br />

«S^s. Hominis improbitatcm interpdlaiis<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Salse, Agcfilauy: Si*juis, inquit> uhi domumperfu<strong>de</strong>rit,<br />

atit yefiem Abflulentynuin expcHaturn^<br />

effft ) yt archipe&M > aut. imi yefiem cmtexuitf<br />

ùbtfit amìiì9fmitru* S u oin d ¡ ca ba t ^ reg én»<br />

ciTc velini Icgum architeéluni 5 nec conuc^<br />

nir€,vt is opitulctur ei,qui contra legcs aliquid<br />

admilcrit.<br />

Cd Cùm pax coijiTct, cique à rege Perfarufli<br />

ciTcnt alIataElitcrae, quas Perfcs vnà cu Callia<br />

Laccdxmoncm p crfcrebat, <strong>de</strong> hofpi"®<br />

<strong>de</strong>^ucamicitiatra£tantesj non recepir: Ic^<br />

Ricami- íuíht illos regi nuncmc::^hilepnece£e}prfpe,<br />

uatim ad ifpim Itterus nñttcYt'.aetfrútn (ì ferj^^<br />

cmmforet,tìln bineyelleLacedxmow s S'<br />

€Ìf, ipjhtn fwoyj ìU^fro riribm fmurutn ^mtcuftf'<br />

J^uòd/i<strong>de</strong>prehendfreiur tnfidiaf ten<strong>de</strong>re, ne<br />

ut^\n(\\i\U^HÒd me fit habnurtu amìam^eùaff^^<br />

fi yehementer mnlt^ ab co recipero ep'iM^^<br />

Qmd hoc animo fublímiusaiit<strong>cx</strong>cellctiiíí»<br />

cui in omnibus rebus gcrendii. hicvnicus<br />

cratfcopuspropofitus, confulere Reipnblica<br />

commodis ì<br />

\ Quum miro ciTct affe(Ì>u erga liberai<br />


Vidcri poflc incptum ci, qui modo <strong>cx</strong>pcrtus<br />

cflet, quàm ingcns fit aftcttus charitatis<br />

parentum ergalfìlios. et<br />

Audiucrat Codos molcftè fcrrc tam erebras<br />

<strong>cx</strong>pcdiiioncs , prailcrtim qunm ipíí<br />

pcrmuhi Laccdaemonios numero paucos<br />

%ucrcntur. Agefilaus itaque volens ofen<strong>de</strong>re,<br />

quanta effet Laccdaemonicrvim<br />

"^ultitudo , iuiTit vniuerlbs focios fimul<br />

confìdcrepermixtQs inuicem-LaccdaeinO' Solerm*<br />

item íeparatim Tolos. Mox pcrprscoí^cm<br />

cdixit, vt primi omnium íurgerciu fihiquumfurr<strong>cx</strong>iíTcnt,<br />

fccando loco<br />

per pr^concm iuifit furgere fàbros acrarios:<br />

^^inceps architeaos ac domorum opifi-<br />

^c^fitniliter &aliarum artium fingulos.Ita<br />

^aftüm cft,vt propemodum foci) furgcrcnt<br />

®w^nesXacc


APOPHTHEGM.<br />

tcm viris dcfcrtam cgcrcmiJitibus, cupicbant<br />

can\ ionominlam militibui rcmittcrcj<br />

iimulquc icruarc Icaçs. Dcligunt igitur AgefiIaum,nouarum<br />

Icgiim conditorcm. Is<br />

Alerter, prodiens in fuggeftum : iEgo,inquit,/rge/<br />

hAudquAquam lAturtisfum. 'i^qut enim hii<br />

hAbetis AHt Addiiurmfum abqmd, aut dt^<br />

trA&urtu, neqne qtùeqHAmomnmo mutAturUS»<br />

Sedmihi rtBum ^i<strong>de</strong>mr^ vt Ugvs qnm hAbetii, à<br />

die crafiirio rdburhAbeant ^ AUtorit At em. Eo<br />

commento vit folersfîmui 6c prapicnti ciuitatis<br />

necciïîtaticonfuluit, ôc pracclufum<br />

mut3tidArunì legum excmpjum exclufit<br />

âRepubL vno .tantum .die Jegi.bus abrogates.<br />

70 Cùm pugnarctur apud Mantincam, admomiitLacedaemonios,<br />

vt <strong>cx</strong>tcris omiiHs<br />

omnibus, invnum Epaminondam intcn^<br />

Tm<strong>de</strong>n Ocrent vim prriij, dicens : Soies cerdatos ef-<br />

Itr* fe vins fortes, hojjne foUs effe AHtores yiSiort^-<br />

JiA^Hc f hunt, inquit, cepermus , fAciUitni<br />

Cjteteros in potefÎAtem nofirAmredïgemus, vf/'i^<br />

teyeedr<strong>de</strong>snuUiHjque precij : quo5^ eu cuitîiam<br />

inclinante ad Epaminondam<br />

riâ,quum nonnuHorum fuga fieret; adhortanti<br />

iJIi fuos ôc à fuga rcuocanti, Laced«monius<br />

quifpiam lethale vulnus infljxif;<br />

ïo proftra o . qui erant cum Agefilao ^<br />

fugareuerfi, iam ancipiti M.irte cum hofie<br />

<strong>de</strong>pugnacunt, Ce tamcn vt xnult» i«^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B I R I.<br />

ierlorcs Thcbani , multo praeftantiorcs<br />

LaccdaEmonij vidorcntur. Hac arte pru<strong>de</strong>ntia<br />

ducis confuluit mc cium itati iuotum,<br />

qui fncrant hand dubic perituri : ilftiulillud<br />

dociiit, in bello plus habere mo-<br />

Oaetiti vaum vere pru<strong>de</strong>ntem Sc cordatum,<br />

quam turbam impru<strong>de</strong>ntium.<br />

Quum 5 pa rtanos pecunia: <strong>de</strong>ficcren tad<br />

Vellum,eòquòdaleretexternummilitem,2),^ in<br />

Agcfilaus in Aegyptum ptofc^^us eft, ab<br />

^hicoAcgJfpti regcaccitus ftipendio.Cx-<br />

^cmm Ageiilaus, ob corpus incultum* ac<br />

Vcftij vilitatcm, veni tin comemprum eius<br />

J?cnri« hominibus, qui fpcraranf fc vifuroi<br />

^partanum regem' talem , qualis effet rex<br />

^^tfarum, corpore <strong>de</strong>ccmiivimc otnatum;<br />

f ^rperam fane dc regibus fcntientes, quos<br />

«eterno cuitu putarint acftimandos potiùs,<br />

S^àm animi virtutibus. Nihil illequi<strong>de</strong>m<br />

jc cuitu, ac vii^us fimplicitatc mutauitj<br />

interim oftendit, maieftatem dignitatcmdi<br />

re^iam non veftuim fplcHdorè,fed<br />

pru<strong>de</strong>ntiaac fortitudine parari oportere :<br />

grauirerque taxauit vulgares monarchas,<br />

dia<strong>de</strong>ma,purpuram,aurum dc gem-<br />

^^s<strong>de</strong>trahas,nihil vi<strong>de</strong>aspr^terearegium.<br />

^in co<strong>de</strong>m fafto <strong>de</strong>clarauit infigncm erppatriam<br />

pietatem, qui ob publicam vti-<br />

'^temnon grauatus fit in Aegyptum pro-<br />

«cifci : ncc aeutis iam fcr*, ac vergentis ad .<br />

C 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


annum oftogcíítimm, <strong>cx</strong>cufationcVtí voluit<br />

y quo niinùs apu^i Barbaros fìipcndiucn<br />

fáccrct, modo Rcipublicae fubucnirct.<br />

Mhenjius hoc mido rem narrat. Ageíílaus<br />

in Ac':yptum profedus, Thaco'regi<br />

laturps-íuppetias, quoniam corporc mt<br />

.pufillo , his verbis á rege cofttcm»tus eft;<br />

'Panu/tjt mont ^ Iuj> ter metuit : at tile pepeñt<br />

, mi*rem. Id vtaudiuit A^efilaus : .Atego, inquit,<br />

aliejuxndo tvbi ri<strong>de</strong>bar leo. Nam pòft,<br />

quum illi nò adcíTct Agcfilaus, regno pulfus<br />

confugit ad Perfas.<br />

72 Caeterùm vbi, quos edufturus crat inacicm,<br />

coafpicerct ob imminens pcriculum<br />

formidoUfos, partim propter h^ftiii multitudinem(erat<br />

cnim numero duccnta millia)partim<br />

ob ipforum paucitatcm : <strong>de</strong>crcuit<br />

ante confliáum rem duiinafflfacerc,vc-<br />

•tAÌliiè, luti captaturus aufpicíü áb extis. Itacj; non<br />

confcijs cactcrisjaeuae manus vol^ litcris inuerfis<br />

Vidoriam infcripfiti<strong>de</strong>indc iccur ab<br />

arnfpice acccptum fuppofuitmanui, quae<br />

clam fcripturam habebat, diudue tenuifi<br />

fiiigcns interim, fe dchberabundum ac dubitantisfpeciem<br />

praefc fercns, donee litera<br />

rum figurac iecinori imprimerctur : moxque<br />

militibus quosinaciem eduifturuscrat<br />

oftendit, diccns : <strong>de</strong>oshU Uteriscmop9rten<strong>de</strong>re<br />

vifíorUm. lili vero <strong>cx</strong>iftimantes fcfc<br />

ciertum habcic fignum futura&vi(ftoriae, vehcmcn-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


hcmcntcr animati funt ad pugnam.Hic dolus<br />

multò plus valuìt, quam oratio quamuis<br />

prolixnacmcdiuta.Et/focßraiagcma tfl,<br />

non affophihegma* ^<br />

Ciim hoftes Agcfilai <strong>cx</strong>crcitum fofsà 7S<br />

ciiìgcrc4n(id quod facili poterant ob multitudincm<br />

) ac Ncdabius, cui iìippctias fc-<br />

'cbatjccnfcret erumpcndum^Öc cum hofte<br />

«onfcrcndas manus, ne quod inftituerant . ,<br />

P^rficcrcnt : iMe negaUt tmpediendosh$/Jes,-f^^^Z<br />

^^}péL¥9s hoMuseßtßu<strong>de</strong>rent, ntnptpmortu<br />

^^ui<strong>de</strong>m fofla vtriique adimcbat confligendi<br />

copiara. Porrò quum parum abcflct,<br />

S^infoili coiret,pcrhocanguftum intervallum<br />

inftruxit, quod erat rcliquummili-<br />

Tj»rn:ac inter partes commiísápug^á vertít<br />

"los in fugam, hoftiurnqj ingentem ftragc<br />

^«lidit, paucis militibus guos fccum habc-<br />

, atq3 <strong>cx</strong> praeda magna pecuniarum vim<br />

Spartam. Viditur & hoc Strdtagemmfi"<br />

J i^uàm jfpophthegmati.<br />

I^cceilit ab Acgypto patriam rcpctens, 74 \<br />

*^orbo implicitus in portu,qui Menclai di-<br />


4» APOPHTHEGM.<br />

Qjiis nonmírcturin bcllatore pcÄMS tain<br />

philofophicum?<br />

] Crebro folcbat in concionc admoncrc<br />

VÍMfHA' '"iiiÍuos, ne captiuos rt facin$roj9j crucia^<br />

mer, rent,feäys homines Jerharent. Iniantibiis ctiana<br />

in bello captis prouidit, vt in vnum locum<br />

com^ortarcntur, ncmutatis caftris relifti<br />

pcrircnt. Eandcm curam impendit fcnibus<br />

captiuis,nc, quoniam fcqui non poiTcntjà<br />

canibus lupi fue difccrpcrcntur.H^c autcm<br />

huraanitas illi nonfolùm aliorumj vcrùi»<br />

ctiam captiuorum miram bcncuolcntiam<br />

conciliauit.E: nunc homines íibi vi<strong>de</strong>ntur,<br />

qui trucidatis infantibus ac fenibus,camactatcm<br />

abducunt, quxvcl libidini apta eil,<br />

vel labori, vel vtriquc. Quo progrefla eft<br />

^ immanis illa feri tas ? Tlut.in Lacón,<br />

Apud Coroneam Athenienfes ac Bocotios<br />

cum fuis focijs, Agefiiai iter impedire<br />

conatos, graui pr«lio vicit. Ei viftoriae pcc<br />

femagnificae multumbudis anpofuit rcligionis<br />

exemplo. Multi è prarlio coniugerant<br />

ad templum Mineruae. De his rogaìus<br />

quid vclk't fieri Ageiìiaus ? retuitiUosmose,<br />

/^r/.Quum in eo pr^lio vulnera aliquot accepifict,<br />

vi<strong>de</strong>returqj vehementeriratus omnibus,<br />

qui tum arma aduerfus iplum tulerantj<br />

tamen plus apud illum taluit reliffio,<br />

quàm ira. Neque hoc folùm m Grecia<br />

fccit, Tt tempia <strong>de</strong>orum haberct fanftn;<br />

vcrùiB<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Vcrùm ctiam apud Barbaros fummà religione<br />

fimulaehra arafqi confecrauit : quafî<br />

m haec nullum cíTct ius belli. Itaqj prxclarc<br />

íblitus cft diccre : fe uehemmter admirdri y toê<br />

^•n haòeri ficrUegorwn in ntmerOy^m U<strong>de</strong>rent<br />

'MJ fii^ flicesy dCper <strong>de</strong>osobteftantes:n€cgramo*<br />

^^^fHmi panas <strong>de</strong> his, qtéi reügionem tmnuerint,<br />

^^àmcmi templaJpoUarent. Kcùt iudicans,<br />

ettechariorem hominû falutem, quàm<br />

templorumornameûta.'Pro^i^j Aemy^<br />

^«j in rita ^gefilaicm (jr fequentia.<br />

Accipcnùc <strong>cx</strong>emplum fortitudinis <strong>de</strong>- 77<br />

**icntia ternpcratae. .Pofteaquam ingenti<br />

ftrage fregiÎlct Corinthiorum vires,eoiquc<br />

{»^tra mœnia compuliiTct i multis hortantibus<br />

vt vrbem oppugnaret-.nc^dwi id»¿r- ^o<strong>de</strong>rA"<br />

^^ti contienire , qmpeccantesadoffiàum eegeret, i^«<br />

qm noiilil?tmar Graciée urbes jubuerteret.<br />

V cft eximi« cuiufdam mo<strong>de</strong>ratio-<br />

: ita quod adiccit , admirabilem viri<br />

Pru<strong>de</strong>ntiam argucbat. Sty inquit, eos ^^"p^udm^<br />

Jj^^gitere uoluerimus y qiû mbifcum aduerfus ^^^<br />

^•irbarnsfleterunt 5 ipfinos expugnatêerimusy uel<br />

^'^iefcenttbus hofiïbus, qm Jubuerjtsfocijs nuÜQ<br />

quando uoLent nos oppriment.<br />

I>iüinitatis cuiufdam effe vidctur quod 78<br />

®di)ciam. Quum adornarctur <strong>cx</strong>pedïtio<br />

Jl^ud Leuftra, qu« Laccdacmoni)s fuitlu-<br />

^ïuoiîiîîma, Ageiilaus, quum à plcrifque<br />

^^gcrctur vi<strong>cx</strong>ÎFctj proficifcinoluit, pcrc<br />

5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


in<strong>de</strong> quail xalamitatcm irrccupcrabilent<br />

animo pra-fcntiret.<br />

-n Rurfus accipc folertix Rcip. Taliitaris argumentum.<br />

C^um Epaminondas incredibili<br />

Ímpetu Spartamvrbcm inuadcrct, ac<br />

ciuitas carcrctmoonibus,aliquot adolcfcctcs,<br />

hoftium aduentu territi, ftatucrant ad<br />

Thcbanos transfugcrc, iamque locum extra<br />

vrbcm editum occuparant. Agcfilaus<br />

^olerter. pcrpcn<strong>de</strong>ns.adumforc dc ciuitatis inco-<br />

Iumitate,fi fenfiflet populus,'aliquos ad<br />

Thebanos transfijgere conati : difSimnUns<br />

cíétn fuli ad aditUjtentHtn turmam ptruenh , ac<br />

ferindt ^uaß id Ifono ammofecißent coUaudauU<br />

eonpUum 5 ^uod eum Locum oecupajjent : ftbiqut<br />

in animò fuige dixit i<strong>de</strong>m falere- Sic adolefcentulos<br />

fi£ta laudationc tempcrauit, ¿c<br />

adiun¿lis fiiis comitibus locum tutum red.<br />

didit. Etcnim qui transfugiendi confilium<br />

clámcepcrant; vL<strong>de</strong>ntes raaiorcm adiun-<br />

Aum numcrum eoruni, qui eins confili]<br />

fucrant expertes, noji aufi fiint Tefe commoucre<br />

: coque libentiùs conuenerunt,<br />

quòdlatére arbitrabantur quxcogitarant.<br />

Abfcij dubio Sparta non cratfutura Sparta,<br />

lììiì tum Agcfilaus celeritatc confilij<br />

ralutem.ntuliiret.Ea<strong>de</strong>martcöc<br />

iuucrlili tcmeritati rcmc-<br />

^dium adhibuitpro<br />

fuppJicio.<br />

AGBSI-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Act SIP o LIS CLE OMBRO TI.<br />

A^cfipolis J Clcombroti filius , cjuum ^q<br />

quifpiam apud ipfum ccu rem magnificam<br />

praedicarct, quod PlijlijípuíMaccdonum<br />

»"<strong>cx</strong> intra paaculos dies iiibuertiflet Olynth<br />

um : jftqmper <strong>de</strong>^^ inquit, talem c'mitAtem^^^^^^<br />

Zotige maiorc temporil ßjAtio mn exflnéSitértis<br />

Significans,multoregaliuseirc, conacre<br />

vrbes, quàm conditas <strong>de</strong>moliti. Vluu<br />

^^ Lacón. ^ feej,<br />

Ciim alius quidam dixiíTet, ipfum, cum<br />

eíTetj cum acqualibus fuis fuiÍT« obfidcm,nonliberosautvxorcs<br />

coram j vclut<br />

"Ot ciTctregi <strong>de</strong><strong>de</strong>corofum , dari ¿a ma-<br />

^iis ac ius aliorum, quum alij reges foleant<br />

^*orem ac llbcros pro fe da^e obfi<strong>de</strong>s. Et<br />

V*idm mre , inquit, optimo : par eß enim, yt<br />

^ogfiQfh'd ipfirum feramus errat a, Subindi-<br />

^^^^, fi quid calamitatis accidit in bello,<br />

®ut in Repub.reffum viti© acci<strong>de</strong>re : eoquc<br />

•uftttmefle, vt hi potiillmuai puniantur,<br />

per,quos vcmt calamitas : cacterùm motniquum<br />

elTe , quo receptum eft, vt<br />

«oniugcs ac liberi , qui nihil commeruc-<br />

*'»ut^^cdantur obfi<strong>de</strong>s.<br />

I<strong>de</strong>m q\ium è ^arta juíTiíTct mittì ta-i^<br />

^ulos jacrefpondiíletaliquisi non exporapud<br />

Lacedxmonios catulos : Argute,<br />

qui<strong>de</strong>m , inquit, antea : atqm nunc fieri<br />

rfcftiuiteriadicabat, in.República<br />

bene<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ene inilituta omnia proficcrc in melius.<br />

Olim Lacedaemonij «gre fua tucbantur,<br />

pòft auñ funt reges ac gentes procul fcmotas<br />

bello laceílere. Q^emadmodutm<br />

autcm reda inftitutio víros rcddit bello &<br />

Keip. vtiles} ita canes ad vcnatum hábiles<br />

reddit education<br />

AGESIPOLIS PAVSANIAE.<br />

AgffipoliSjPauianiae films, quum Athcnienfes<br />

querimoniaru, quas cwm ipfo mutuas<br />

habebant, arbitrani <strong>de</strong>legilTentMega'<br />

renfium ciuitate, quaccontrouerfiam intcr<br />

Cenerò - eos componcrct; Turpe,inqüityßMegären/es<br />

jr. meè^Us nwut quid iufittìn ßtMam hi am fi Gr A'<br />

corum duces äcrcBorexprajtuifftnt. Megarcnfes<br />

apud Grecos malè audiebant:<strong>de</strong> quibus<br />

ja^latum eft, quod ncque f rimi efftnt, neque ft*<br />

eundijneque tert'v^neque quxrthnequc ylU m nw<br />

mero: quum Athcnicnfes pheracque Gracci«<br />

impei àrint. Ab ipfismitur,quibufcùlitem<br />

habcbat rex,volebat finiri diiTIdium : fimul<br />

<strong>de</strong>clarans, & quàm fuae fi<strong>de</strong>ret caufae,&<br />

quàm aduerfarijs no diffi<strong>de</strong>retrmalens dariilìmx<br />

ciuitatis iudicio vinci,quàm Megarenfium<br />

arbitrio vincere. V lutar .in laam.<br />

AGIS PRIM vs.<br />

\l4 Agi$,Archidami filius,quu Ephori quodam<br />

tempore diccrct: Proficifccrc, iuuentutcìn<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


tutcm tccum diiccs ad huius patriam : nam<br />

is ipfc tc pcrducct in arccm. Et qui conuemti 'Proatf<br />

inquit, 0 Ephert, totiuusnes ti er e<strong>de</strong>re,qui ft^am turgid,<br />

ipfitu patriam prodidni grauiter adnioncns,<br />

nihil illis tutò credi, qui in patriam perfidi<br />

ftierint. Vlut, in Lacm. eumjèféenté.<br />

Interrogatus à quodam , quoddifcipiinsegenus<br />

potiifimii excrcercturapud Spar /<br />

tanos : Scire, inquit, ^ imperare^ S ferre impeìium.<br />

Athenis enim complures idifciplinae<br />

colebantur, curiofac magi$.,quàm adre<strong>de</strong><br />

gubernandá RempublicamneceíTariac.<br />

FortitCT & illud dixiflc fertur: Lacedá^mo- jg<br />

oportere percontari quot fimhoJ.es, fed ^^niméi^^^fnt.<br />

Significans , nonaitailitum nume<br />

pen<strong>de</strong>re vidoriamjfed à forti tu»iinc,reiq^ic<br />

aercndac celeritate : ftatim enim.congredi<br />

vult, qui quacrit vbi fint hoües.<br />

Apud Mantinacam qulbufdam iilTuadcntibus,<br />

ne cum aduerfari js quòd numero<br />

plurcs eÌTent confligeret : Cummultisy in -fwwfquit,/)w^fiei<br />

fìportetyqm mitltU yeln imperare.<br />

Ciiidam fcifcitantij quot efTcnt Lace- ^^<br />

Q«monii? Q¿*ot fatìs funt, -<br />

i^^dosmalos. Oftcndcns, magis rcfcrre, qua<br />

ortes viros habeat ciuitas,quàm quamul-<br />

^^^'I<strong>de</strong>m^rißore/^ondit.<br />

I<strong>de</strong>m,quum praetcriret Corinthiorum<br />

jnocnia,confpiccrctquc vehementer excel-<br />

«mumta^uc,öc in longum porrefl.^


APOPHTHEGM.<br />

Msì, um : ^¿e funt, in qui t, muUtrts hunt iôcfm<br />

incêUnttsf innucnr fortibus viris non cíTe<br />

opusmœnibus.<br />

eùm fophifta quifpiam apud cum dixiffet,<br />

Orationcm cflc rerum omniii praftantiiümam,<br />

vidciicet praedicans arte qua pro-<br />

- N fitebatur: fir^o,in


camibiis, quòd in ctrtaminibns Oiympiacis<br />

cfIcntiuftiiIi.Tii : inquit, magntm-ii^jj^<br />

^intfaeiunt, fi mtra quinqneartrivs vno tantum<br />

die fe ìujìos ffrieftanti Non putabat vir iapicntiíímius,<br />

in cum competere Jtíñitiac lau<strong>de</strong>,<br />

í^ifi qui per omncm vitam in omfiibus a-<br />

^ionibus iuftida colerei. Nam ludiOlyrapuci<br />

iemel tantum intra quinquennium<br />

celebraban tur.<br />

Quum quidam apud illum dicerent.efTe 947<br />

J^onmillos alienas familiac, qui ipfi inui<strong>de</strong>-<br />

»•cnt. GeminAmpgimr. xni^uìtrhakelff^ntmeli'<br />

qnr^s^¡HAipforum maU difcruiiahunv.^^^^^^.<br />

ìnfuper tummen 5 u*m Amtcorum meott49n<br />

honii torquebuntur^Magnifica vox,<strong>de</strong>darans,<br />

^os, q^uoshabctinnidia,magisein:mireri- ^<br />

fotdia (dignos,quàm irà : propterea quòd<br />

abundé datpocnarum, etiamfiiìc-<br />

'»lo vicifcatur. SicFlaccus;<br />

cdìtrius rebus marceftfpmii.<br />

^'^BrnfonMLicAù.j.<br />

Cuicfam confiilenti, vthofiibus iùg/en-<br />

'ous daret tráfitum: Et qucmodoy inquit,^^rgttfc.<br />

jp^bimtif cumhn^ qm ob furtnuénem mAnenty<br />

J^'^^npugnarìius amfugientibmì Exi fiimabat<br />

aninioius, aduerilts hoftcs nullam pra:-<br />

Cum <strong>de</strong> Graccorum libértate quidam in<br />

Ì 'A-'T ^ maonifica qui<strong>de</strong>m,<br />

^uuetu per quàm difficili^ ; 7>if;inquit,<br />

y^ìbA<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


APOPHTHEGM.<br />

r£riayhiiß>esy$pt4s ha&em y 'mbus & ftcun Xpcrquàm<br />

fcite dcclarans, fruftra dc his verba<br />

fieri , ad quae perficicnda non fijppctit<br />

facultas. In confultationibus cnim non folum<br />

fpc¿landum eft,quid fit fadu pulchct'<br />

rimum,fcd quid fieri pofiiit.<br />

97 Qiiodam diccnte , Philippum cfFcdU'<br />

rum, nc Lacedxmonijs pateat iter in Grae-<br />

MoierA- ciam; inquit,ò ho/pes^noßrapAtrid Jüf"<br />

ti, ßcitAdiüic ytienkum.^cùus ad vtrunquc paraium.<br />

Scad profercndum imperium fi cO'<br />

tingat, 5c ad boni confulendum fortunam,<br />

licct mediocrcm : quum principum vulgus<br />

nec quod obtigit fapicntcr adminiilrcnt,<br />

nccvJlis fatientur ditionis accclTionibus.<br />

'Cum legationem fiifccpiÌTet, folus ad<br />

Philippuru profedus cft. Is vbi admiran^<br />

S'mpli' dixiiret:y«ireSi» néneresfrostdunf^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Slijm<strong>de</strong>m eg&putr à patrt audiui, ^uòdiam turn<br />

^iLt^temporibiif res inuetteremur, Itdfuefirffrinnerlumur<br />

, rediernnt in Ucum friftinHin^<br />

Hoc qui<strong>de</strong>iB illcludcns.Gxtcmm ferió diecbat,<br />

fcpucrum hoc quoque acccpiflcàpatre<br />

: nihil cflcmiruiTijfi prxfentibusfuc-<br />


et prxíldij praeter virtutcm. Tlmmhií^<br />

in LactnUif,<br />

I02 QuctnadmodiitHad improbum.fubindc<br />

percontantcm^ quis cflct inter Spartialibere,<br />

,ta$ vir optimus? Sfni rt#í,inquit,ejS? éjftmtlüdigné<br />

tulit vir gciicrorus,cum <strong>de</strong> virtutis<br />

prxftantia ioqui,, qui ipie eflct vkij«<br />

obiuus. I<strong>de</strong>m*<br />

Agis V L T I M V S .<br />

Agis ,Laconicorumregum vItÍKnus,ptf<br />

iníídias cap tus , ac praeter meritöab Ephoris<br />

con<strong>de</strong>mnatus : quum ad laqucum ducerctur,conípiceretque<br />

qucndamè liftoribus<br />

fleatero, ob indignitatem rei,cuius cof<br />

miter» gcbatur cfle minifter: De(me, inquit,ó homoj<br />

rf€em.fnea.mflerj9. T^mfic moñensprater im &<br />

átfíHém y me/ior felióorjue Jum his, qu% me ectl^<br />

¿»»f.Hxcloquutusvitro cóllumlaqueoifl;;<br />

duit. Quo nemoStoicorudocuit quicqua<br />

fortius : hocillc iuucnisnon verbis, fed rc<br />

praeÄitit, feJjcitatem omnem folo honefto<br />

metiens, eosq^ iudicans infclicioreSjquiíaciuatiniuiiam,<br />

quam qui patiiintUT. Vlf^t*<br />

y f04 Pircacibus rogantibus, v[ fjbi iü re quapiaminiuftaa<strong>de</strong>íret,rccuíauiti\lisal\quan-<br />

diu.C^tcrúm quum inflarentjiunc in modumrdpondit:<br />

Doneeeßtmapí4dyo.t,tir*Ud^<br />

^Ynntno tmgbAm iußitiafiif ntiam:ycrüni véí w«<br />

f atria >trAééftù ^mnasue legvfn^s p infuper &<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ifißtUm^ hêtiefiéitemfrt yiribw dßculflk:c9^<br />

naber hí4ic magis obtemperare quàm yobts. Et<br />

juandiqui<strong>de</strong>m hiscefiyeßra yolunta4, ytquü<br />

funt optima faciam : optima yero funt, qua iufunticùm<br />

hommipriuatoi tum practpuef rm-<br />

•ipatum gerenti : qua yuliisfaòam, qua dicitis<br />

•»«^íí^o.Narrant, Agidcm puerum in fummis<br />

^clitijs fuiflc cducatum : fed fìinulatquc<br />

adolefc«ns ctiamnum ad Rcipublicac guhcriaaeula<br />

admoms cft, iticrcdibili mutazione,<br />

rcicftis priftinae vitae vojuptatibus,<br />

hue totu animum adiccit > vt Spartam,Bar-<br />

^.^rorum ac Graecorum motibus corrupziiïimam,<br />

adpriftiíiam fmgjlitatcrcu^ca-<br />

"•ct.quaBres illi ftiit <strong>cx</strong>itij cauih. Vtinam äußern<br />

caeteri principes, quorum prima a:ta$<br />

^'^tc luxu dilitijj^que corrumpitur, faltcm<br />

ciimAgidc tum animum verrant.idbonam<br />

*rugcni,.quum re^ni habcnas accipiunf.at-<br />

^^c hanc forma iequantur, quam prxfcri-<br />

P^fAgis, fiquisquid peratab ipiis,quod<br />

^^g'busac honeftoaduerfatur. Nec tarnen<br />

iuucnis morosa atque aCpera rc-<br />

S^^J^f'pne contriftauitpareiitum ánimos:<br />

mira cíuiJitate.'rcfpondit, fe magis hoc<br />

obtemperare patent.bus,fi "fiiccret<br />

^^iod illorum perpetua voluntas optabat,<br />

^Uodquc Temper cífenr proòatur», quam il<br />

P^^rcnti affeftui indulfiflet. Ibi<strong>de</strong>m,<br />

wem,quii ia carcere rogarctur abEpho- io j<br />

d 2 '<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


o, num pocnitcrct corum quae gcillflct?<br />

^ofihtr. impauidè rcípondit :. St nulla tangí fmittn*<br />

tia ctnjfl'ij cum pru<strong>de</strong>ntia hontjhjue coniun^i;,<br />

tametfi non ignorar et, fe mertetnprA m» loco rclaturum:<br />

fcicns ipiam virtutem abundé magnuni<br />

cíTefui prxHiium^quicunquc icquatur<br />

c u en tus. Vlutatjn Vitis.<br />

io6 -Agefilaus Ephorus, quumipfius fuafu;<br />

N faftumeíTct, vtfieretomnium dcbitorum<br />

folutioiamque tabulis in forum Clarium^<br />

comportatis ignis ciTct inieftus,acfiamma,<br />

exlurgerct^<strong>cx</strong>teris creditoribus moeftis in-<br />

Jmprohe fultabat,dicen$ : Se nmcfuam c'arius lume^aut<br />

ignem ridifjepuriore. Dcbcbat enim ipfe pJurimum«<br />

& eratagrorum prxdiues^nihil tamen<br />

cuiquam foJuere habebat in animo,<br />

ixtrema improbitatis cft linea, etianuliu<strong>de</strong>re<br />

quos ^mixcris.TlutjnLacon,<br />

Alcamencs, Tclccii filius, cuidam percontanti,<br />

quo pa^oquis optimeregniini<br />

Craui- Actuare poiTc t? Si lucrum i '\nc\uit,non magni<br />

ter. f^^tnt : iongc Jateqiie diiTcnticnsà vulgo<br />

pTÌncipum,qui non alia magis ratione pri»»<br />

apatumconftabilire ftu<strong>de</strong>nt, quàmattenuandis<br />

ciuium,fiiis augcdif opibusrquum<br />

iufliria Scarquiras maxime r e d d a n t diuturnum<br />

imp etium. V/ut. in Lac$H, tér /'f •<br />

Alioquodam rogante,cur à MeiTenijs<br />

Intere, obhta muñera rccufaffctì J^omamfi rece-<br />

P^fftm, inquit, cumItgiòw factm habere non<br />

(^teram.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I A E K I. 5T<br />

Omcntcm regno dignam , qu«<br />

magno òbuioque lucro legum autoritàtem<br />

antepofuit ! Et vbi funt interim qui da<br />

niant : ^odprmciffipUcuit, ¿egù rtgorem ha^<br />

het : (¿t-.principem darefii<strong>de</strong>m ¿sges, atnonu-<br />

'^mUgìbmì<br />

Cùm quidam ílli obiiceret.quòd paree<br />

^rugaliterqucviueret.quum facultares ampias<br />

poííi<strong>de</strong>ret : Vtcttmìm, \n(\\\\x,eum fú<br />

'«»/frf pojJl<strong>de</strong>t,pro rati f ne, non pro Libidm% riM- '<br />

»•f.Significans, perniciofas eiTe diuitias,ni<br />

animus diuitiis fuperior , quipoifit<br />

carum vfum non ex copia, fed ex neceffi-<br />

^atcmod^rari.<br />

ANAXANDRIDAS.<br />

Anaxandridas,Leontis filius, cuida accr- no<br />

oè ferenti, quòd cogereturvrbe expiare:<br />

^>inqtit, wr opttme, exhorrefca* exnlareci/ü- Sdf iher,<br />

tate-,fidò, iufinia exuUre horrendum eB, Senfit<br />

^^neiTe miferos, quibus practermeritum<br />

jncolumique innocentia accidit aliqua calamitas<br />

; fed eos vere <strong>de</strong>plorandos, qui fua<br />

|Ponte difceíTerüt ab honefto,ctiamfi nulla<br />

lequatur calamitas. Vlm^n Lacon,& feq.<br />

CCitn quidam Eplioris oportuna qui<strong>de</strong> ni<br />

^^'I^Wtur, fed pluribus qui iàt eratiAna-<br />

^tidridas, hojpes, inquit, renecejjarià in non Lo^ua-<br />

^^Wario-Pierps, Significans,quod per fe re- , eitas.<br />

«uin cil iScvtile , non egere prolixa oraci<br />

3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^ tionc : quòd ipfa caufac bonitas facilè fcípíam<br />

coiìimcnd«t.<br />

\ lU Percontanti cuídam, curLaccdaemonij<br />

HeIot¡bus(nc apud illos dicebantur.qworü<br />

conditio media erat inter fernos & ingenuos)<br />

committerent colcndos agros , ac<br />

Ron ipil potiùs eos coíerent? ^omam, in-<br />

' quit,W(íf2 tpforum causa ^ fedmfira, Hslotas no-'<br />

biscomparAumeu, yidclicet ftultitiam coxwi<br />

taxans , qui mancipia ad oílentatio-<br />

Acm alunt otiofa, & feruos Tocios ac miniílros<br />

voluptatcm tiabcremalfií, quam fru-<br />

{if^risoperis occupatosi<br />

3i4 Alius quidam,quum dixi ÍTet,gloriam ac<br />

celebre nomen nocere.coque feliccm elle<br />

Sít¿á}, qui illud cffiigcrit : £y^«,inquitAoaxandri-<br />

¿Asjívcra Loquens ,qm nefaria ferpetrant,fkli><br />

US erunu Klam qui peri pote fi,y t qui facrilegiutn<br />

€ommtttity aut aliudimußumfacinui perpetrah<br />

glome curamhabeati Notauit eos,qui Äc cotenanunt<br />

lau<strong>de</strong>m, vtinterim pei ignauiap<br />

nihil gerani laudabile : quum <strong>cx</strong>iiiiiamvirtutcm<br />

honeftafama comitetur vi trò^ac gcnerofisanimisamorlaudum,vciutiíliinUlusadpracclarafaciHora,fitinnatus,<br />

115 Alij cuipiam percontanti, quam ob cauíamSpartani<br />

impauidèfernet <strong>cx</strong>ponerc«f<br />

Vrudm- periculisii^cm^w, inquit,/»/-® yita tìmere coter.<br />

fuefcìmits, non aliorum more <strong>cx</strong>pauefcere. Signi-<br />

Scans,piodcratarnviticcura addcrc calcar<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


a Aforti ter agendwm : imiiiodicum tnoriis<br />

pauorcmab cgregijs faftis <strong>de</strong>terrete.<br />

Cuidam ab iplb fcifcitanti: quamobrem „(^ ^<br />

^cnioresapud Lacedxmonios plures dies<br />

i'umcrentad cognofcendum in cauíls capitalibus5&fi<br />

quis fuerit abfolutus,nihilo-<br />

©bnoxius fit legi ? /í^eo^inquit,^/«r/- Tru<strong>de</strong>pt*<br />

ditbtM c$gmjcuM y quoniam ß in tapitu difirimine<br />

€rrauermt,n$n eñ torrigendif nßlijf 9-<br />

^'fiascoportttamem d cdhßt liberami ebnom¿inere<br />

Itgibtif j qnòd fieri potefi, ytfe-<br />


nonaflurpcrcnt, praefcrtim à regibus coti-<br />

;Afo


iL TBE R iL 57<br />

ccrdotem potcrat ctiam faifa narrare. Sit<br />

hocmodcítiasexcmplum, ac <strong>de</strong> <strong>de</strong>o pracclare<br />

Ccntictitis.Vlut.Lacon.&feq<br />

Quum Athcnienfis quidam Lacedçmo- 120<br />

nios appcllaret mdortos : Soü igtmr msy in- GranU<br />

^W.nihUmAUÀyolfùs


APOPHTHEGM.<br />

pelTifui vero, qui cum verbis moíefti funt,<br />

tum noxijr<br />

t23 CùmfophilU quifpiamappar.uetrccitarc<br />

librum,&: Antalcid» pcrcontati.quoi<br />

ciTetargumentum, refpondiflltj Herculii<br />

'^aUe, encomium : ^ùyin(\\ìit,iUw}ivHiéperat^S\i'<br />

peruacaneum exiftimans , in co laudando<br />

iìimcrc op cram, quem VJÍo ore pracdicarct<br />

omnes. Hercules autem apud Spaitanos<br />

religiofifllmè colcbatur.<br />

124 Ad Agefilaum in pugna cumThebanis<br />

Sálse, vulneratum j Hubes,im^uit^doSh-inatuamerce<strong>de</strong>m,<br />

qU eos pugnare dnmerii 5 qmm ante f^"<br />

gnarenec fcirentnecreUcnt. Vidcbantur cnim<br />

Thcbani crebris Ageiilai aducrfes. ipfos<br />

<strong>cx</strong>peditionibuscuauflc bcllaecs. Significabat,inutilc,fcmpcrcum<br />

ijfdcm confligcrc,ncvfu<br />

colligant bellandipcritiam.<br />

125 Id cm muns Sparta dicehat iuuenes eße Spat-*<br />

Sapnn- tanos : ßnet autem Sparta na ditionu oße laneeA"<br />

ter, rumcujpi<strong>de</strong>s. ^entiens, ciuitatcm non egcre<br />

mocnibus, qua? iuucntutcm alat bcTlis<br />

tdoneam : & coufqj porrigi ditionem Lacedacmoniwrum<br />

, quoufquc pcrtingcrcnt<br />

armis: fignificans,vi«ute,non dolis autpccuniapropagandum<br />

impcrium.<br />

iz6 tuidam roganti, quamobrcmLaconc*<br />

in bello brcuibus pugionibus vtcrcntur?<br />

Upidh intuit, cefmnuécumheñepug^"<br />

«»wXcpidc tQrfit in argumentum<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


diBÌs, quo illcvolcbat iilos vidcri minus v-<br />

tiles bello.<br />

A.N T I O C H V S.<br />

Antiochus Ephorui, quum audiiiiflct, 127<br />

^uòd Philippus MeiTenijs <strong>de</strong>diffci agros j<br />

Percontabatur : num rires quoque dcäiff'ct^per<br />

^^of aduer/uf pugnantes pro agrHtneri fußint<br />

erat datum fVlut.<br />

AR GE V s.<br />

Argeus, quibufdam non fuas, fed al'o- 12t x<br />

i'Um quorüdam vxore« prxdicantibus : Ver Tud^fU<br />

^^oj^inquit, <strong>de</strong>bonU ^ hone fiis mulwrihvui m- tia ton^<br />

temere /oquendum eñ ^ fed in totum quales tuguVJ*<br />

f^t oportet ignorari 5 preeterqusm foUs maritis<br />

^bnfcum viuunt. Tarn iiafigni« erat apud<br />

píifcosvirginum acvxorüpudicitia^vceai<br />

alijs, quam à parentibus aut fuis maritis »<br />

confpici, gradus aliquisad impudicitiant<br />

fjjibcretur: tantaqi cautione confulebatur<br />

'Alarum famae, vt partim pwdica vi<strong>de</strong>ietwr,<br />

qua rumor quamuis vanus oriri potuit.<br />

^.ed ea dcmum fummamatronalis pudicilaus<br />

haberetur , fi mulier a<strong>de</strong>ò domi<br />

^onclufa viueret, vt nullus eflet, qui <strong>de</strong> ea<br />

bene vel malè loqui pofTet: propterhoc<br />

ipfum, matronam verfari ia<br />

oulis,trahiquc per ora hominum, proftitutic<br />

^audat^*^** putarctur. Etenim qui<br />

at alienam vxorem , vi<strong>de</strong>twr habere<br />

E^tam, cuius lau<strong>de</strong>n praedicat : quod<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

ipfiW


f^o APOPHTHEGM.<br />

ipfum aliquid <strong>de</strong>trahit pudori forminco.<br />

•Quid igitur vir illc pracclarus fcntirct dc<br />

matronis,qux.iinc mantis interdiTc gaudét<br />

iuucnum conuiuijs, quae curfitant ad alicnarum<br />

ciuitatum dies fcftos & empori^«»<br />

.qu^ ducunt choreas ex viris ac foeminis alterne<br />

mixtas,qu^ in balneis corpus nudum<br />

foftendunt quorunàlibet viromm ^culis?<br />

n2> Qu,odam tempore faciens itcrper Scli-<br />

nuntcm^ quum m monumento quodam<br />

hoc Elegiacum.carmen vidiiirct infcriptù:<br />

Hofie tyrannidddwH exJHngnunt, Mars fiffii*"<br />

¿it dtroXy<br />

Vone SolinuntkmOimd '€onci<strong>de</strong>r/im.<br />

lurepertftis,=i n qui t,^»i tyranm<strong>de</strong>m ar<strong>de</strong>nttm<br />

conatifitif exflmguere : contra magis oportutt U-<br />

Umfinire idonee tota <strong>de</strong>fiagraret. Arripuit iocum<br />

ex occafione verbi, Exftinguere : Exllinguitur<br />

cnim quod opprimitur, &<strong>cx</strong>ilinguitur<br />

mcendinm.<br />

ARIS T O,<br />

150 Arifto, cuittamJaudibas^cTienti di^"^<br />

Cleomenis ,qui rogatus, quid oportcrft<br />

bonum reoem facere? refpondit,^»wc/^<br />

UumA' nefacero yinimieif male. .At quanta ùr^fiantin^f<br />

^iter» f/?5Ìnquit,v;> optime, atnicisiene/acere, &<br />

inimii J red<strong>de</strong>reamicQsf Hanc fentcntiam cifra<br />

coniroucrfiamprimus omnium i'ocra^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E ir I.<br />

tesproclidit,.&adillumautorcmfcfcrtur-.<br />

Alij cuipiam roganti,quot cflTcntnumC'<br />

'^Spartiatae ? , inquit, adarcenäis.mA''<br />

^^^infficinnt, läem^gisr.<br />

Cum Athcnicnfis quidam apud illü rc- 132 n<br />

fitarctfuncbrcm orationcm, confcriptam<br />

'»^laudcm corum, qui fucrant à Laccd®-<br />

"^^ORijs in belio caeii : QHdltsigixur,<br />

^^^ostfftpmaSyqm iflos-yicerum ? Mos erat<br />

Jpud Athenienfcs,vt qui in praclio cecidiffj^wt.publicitus<br />

orationc laudarcturj quaitn<br />

illi vocani Epitaphium. In hac magno artiamplifn:abantiir,&<br />

ciiiitas Athenien-<br />

^^.^populus: poftremò peculiariter hi»,<br />

Sili fortiterin bello mortem oppetiiTcnt.<br />

At vir generofi animi non inuidit arte <strong>cx</strong>-<br />

?g§cratis Aihenienfium làudibus, fed cas<br />

^»^luac sentis gloriam retorfit. Itaque rccil^tor<br />

illc magis illuftiabatvirtutcm Lacc-<br />

«®niomorù , quàm Athcnienfium: quan-<br />

^«^S^i'<strong>de</strong>m hoc coniili© Hpmerusmultis<br />

"l^ojlis attollit virtutemHe£lo-ri$, vt A-<br />

«luihs viÄoriam rcddat illufttiorcm..<br />

ARCHIDAMIDAS.<br />

cuidam in lau<strong>de</strong>m Cha-133 v<br />

f quòd paiiter erga cunftos<br />

unict5nitijacmanruetus:£iyii4 fi-onteUu- luBh<br />

^ ^'»iWJ, in


ttmprabedt ? Pcrfpexit vir cgrcgius, mafiiuctudincm<br />

cum iuilitia coniu"n¿^atVi cfc<br />

oporttrc. Alioqui principis ¡n¡fiicinorofas<br />

Jcfiitas quid aliud cíi, quàni in bonos<br />

cmdclitas<br />

134 I<strong>de</strong>m cuidam, quivitio vcrtcbatHecat.i^o<br />

Rhetori, quòd adhibitusadipforum<br />

Silere in coniiiuium nihil dixiflct : Ki<strong>de</strong>ris, inquit,<br />

femfore. tnibi ncfcire, futd is qui äicendi nomt artem, et^<br />

Um dtcendi norh opportunitattm. In fenatu, i»<br />

foroji» concionibus,in legationibus,alii$que<br />

Reip. negocias locus eft oratori: in c6yiui<br />

js tcmulcncis maiorc cum lau<strong>de</strong> íílet cruditus<br />

quam loquitur. Sic periti bcllatoris<br />

eft^non minus fcirc fugicndi arte,quàm<br />

pugnandi.<br />

V 135 Archidamus, Zcuxidami filius, roganti,<br />

quínam eíTcnt Spartana: ciuitatis prasFefti-<br />

Legum Leges, 'mc[iút, ac ¿egitimi rnxgi/irana. Gr^^^^<br />

aupori- tcrccnftiit, in República bene inftitutafU'<br />

prcmam autoritatem cfle legibus <strong>de</strong>fcren'<br />

dam,nec vili ma^iftratui fai cffcjquicquaiTi<br />

contra leges publicas tentare. 'PlmarchJf*<br />

Lac.(¿;'feq.<br />

/i3


L I B E R I .<br />

pum praepoftcra ¡udicia,qni plcruftq^ pluris<br />

faciuntniimuiTi aut raononcm , quàm<br />

^apicntcm fidiq«c coiïfili) virum.Citbnrœ^<br />

dum vero, cuius ars non Rcipub.ícd vroluptati<br />

fcruit,Rdcò non iudicauit pracdican-<br />

^wm, vt ncc inter bonos yiros habendum<br />

^wccret.<br />

A<strong>de</strong>tim,qHÌipficant©remcommchda-i37<br />

^evolens dixit,hic cft bonus cantor : ^ta- .Arsin^<br />

no J ^'mc[\ùt,hie cfl bonim^ondmentortimar- utiUi*<br />

: pcrin<strong>de</strong> quafi nihil refcrret, vtru quis<br />

Jjuifi corum inftrumentorum fono, an obionijs<br />

& condimentis volwptatem adfcr-<br />

Apud Athenienfes cantores erant in<br />

pretio, quum coquis non haibere-<br />

»<strong>de</strong>m honos : Laccda;moniis vero nihil<br />

Placcbat anium J quòd ciuium ánimos ef-<br />

^^î^inarct mams, quàm ad virtutem ac-<br />

^^ndcret. ® ^<br />

Qi^odam Hli polliccnte vinura fuaue : 138<br />

inquit, opus ^ qitxndoqmdcm ^pUts Contint'»<br />

^JÍHmettér J quje fortes <strong>de</strong>cent -vWòs.ca. red ter,<br />

^inmiLiora. O vere mafculinum animum,<br />

^ ^niniurn dclicidrum contemptorem Î<br />

va ^^^ Cofinthiorum vrbem obfi<strong>de</strong>ret, 139<br />

e folo rnœnibus proximo exfilire le- '<br />

' "loxque verfus ad commilitones:<br />

QunT?'"' ^ iXpugnxtH faciles :sQUrter^<br />

Die accidcrat,vclut in omenrar<br />

CU5. MoUes cnin) acpatùmviros Grjtci<br />

*l,cpo-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


*'7wò/ìi*I^'Cporisvocabulo notare folent : argu-'<br />

gaiis 0 mento eft illud e eomocdia^Tutc JcpUi es>'<br />

f inor.Si &pulpamentum qiìxrisl<br />

cut ^ A duobus interfcd;iTìdctibiis<strong>de</strong>Iertui<br />

Ctmos arbitcr,ambos diixit in lucum Mineruac,co<br />

eiujmotü gnomento Chaleiccci ,racriim : ibi exe^it<br />

fiiemus ab illis iufiurandiim, vt ftarcnt arbitri iudiéíppeUa-<br />

cío. ldvbii\itÁircnt,Tronhftao, inc[uit, ne<br />

n. l^r-, exeatis, ^piàm juod imer uos<br />

Teremij ^^^ ^^^<strong>de</strong>punatur, & muìctm reeoncUìeminu<br />

ÌUHÌ W- R'cptrritviringcniofiKsquo parto fieret, vt<br />

<strong>de</strong>ttar ^^^ ambos ofTcndcret recuiato arbitrio ihucfn"<br />

^^^ alteriim c duobus alienaret,iì p^oalte-<br />

^^^^ Focontraaltcrii tiiliiretrcnrcfia. Apud Laccd^monios<br />

autem nefas erat,fallcre,quiC'<br />

q\jià-in"Mineruac tempio promiifum eflet.<br />

141 Cùm Dionyííus, Sicil/ac tyrannus, filiabus<br />

Archidami veftes fplcndidas multiq?<br />

preci; dono mifiiret,recufauitacciperc,di''<br />

Sfuerì, cens : f^reor > ne hoc AmiSlupuellái mthi turpf^<br />

téi<strong>de</strong>antHr. Intcìlexit vir pru<strong>de</strong>ns, virginf^<br />

nullo cultu meliùs ornati, quàm fimplic'^<br />

porrò fcricis, gemmrs & auro déhonc/tíif'<br />

magis, quàm ornari ; prbpterea quòd vefiium<br />

luxus arguitànimumparùm fobriu»<br />

& intuentium ánimos ad libidincm follia*'<br />

tatcitiùs,quàmadhonefiam op «ionem-<br />

Decet autem, vt virgo tota & vndiqj virg<br />

fit,nec vlla e* parte dct corruptacmenti« ugnificationcna.<br />

Coi»'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Confpicicns fiiiiim fuura cü Athcnica- ¡42<br />

fibusiuucniliterac temeré congrcdienté : Audacia<br />

flííí yirtÒHs,inc\\ùx,dd<strong>de</strong>,au[ anitalu AdimeJ^O- peñctiUccns,pcriculofnm<br />

c»rcaudaciá,fiVircsnon fa.<br />

%pctantfpiritibusi<br />

ARCHIDAMVS ALTER.-<br />

ATcl)idamusjAgefilaifilius,poft confli- 143<br />

^UHi apud Chcroncam habitual, quum á<br />

l^hilippo rege Macedonum literas accepif-<br />

J^t acerbiùs fcriptas, hunc in modum rc-<br />

^^"plit : Sf metiern vmM tmm, haudfiuquá ^rroga-<br />

^^ftnes lUítm fAclAtn maiorem y quÀmerat ante «4.<br />

'^J^oriam. Grauiteradmoncns, náclTe pru<strong>de</strong>ntis,ob<br />

fortunas fucccflum intumcfccrc,<br />

^JJi^na ipfc fit nikilo maior. Aequü autem<br />

» vt homo fe fuis ac proprijs bonis mcz^atnrpotiù«jquàm<br />

externis, qu« fortuna<br />

Jl^timlibetdat,quumvifum cft cnpitJ'/iif-<br />

^^fo^.ciim/cy.-<br />

I^èrcontanti.quàm fpacioíamrcgíonem 144 ^<br />

^btmcrent Spartiatx ? inquit,<br />

'^ß^PoJ]Hnt>aßeqM. AJlufum eft autcm ad<br />

^cnfores agrorum, qui dcccmpcdis amo-<br />

^^mfpatiametiuntur.<br />

^.I^erianHro,qui,quum eíTetartcmcdcnfe<br />

^L ^ » ^ inprimis laudatus, carmÍR»<br />

jj'^oeretinfclicia: QHid/\nc\wh,tiLÍACcidit,<br />

. yt pr» eleganti medico malus poha ^^^^^^<br />

concupifcas f Notauit hominum mos>qu¿<br />

res honcftas aggrcíTi <strong>de</strong>generaatad<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


fordidiera,quum confultum fit, vniimquenqiicin<br />

ca fc arte <strong>cx</strong>crccrcsifl qua valet,<br />

pi u rim urn.<br />

j^ö In bello, quod gcrcbaturcum Pliitìppo,<br />

quibufdam fuadcntibus, vt procul à patria<br />

^miter. Hiiudifludj^tdAndumefiy in<br />

qui t, fed bene pugnamcs hoftthm erìmm fupenores.<br />

Si^nificans, non pcrindc rcfcric, vbi<br />

confligas cum hoftc,vt quàm fttcnuè fc<br />

gerat duxautmilcs in bello.<br />

Cum Arcadas bello fuperai&t,ob idlatt<br />

i^tSlona. datus à quodam : VrafianuM erat ^<br />

Jìeciofa, fiiUospru<strong>de</strong>Hth^yi^àmrmbtiifUperdßemu4. l^'<br />

tell<strong>cx</strong>it dux egregi US, nulla ciTe fpeciofioxeraviftoriaro,<br />

qtiàmvirrutc vincere : cùm<br />

viribus lupercmur & à brutis animantibus.<br />

i^g Cùm irrupiiTct in Arcadia5audito, quòd<br />

hoftibus Elcifetrcntauxilium, fcripfitiili^<br />

Bremter, in hunc modum : ArchidarnvuUleis :<br />

bona. Non potuit brcuiùs, 6c fuadcrc quod<br />

erat illis commodum , & minari maluni iì<br />

quid perperara aggre<strong>de</strong>rcntur. Decet haec<br />

brcr.iloquentia & Duccm öc Laconcrn.<br />

*49 .<br />

In bello Peloponnefiaco focijs roganti'<br />

bus is, quanta pecunia futura eflct fati« ? aC<br />

pofiulaivtibus, vt triburorum certMmfno-<br />

BeNi in^ dumpr«fcriberet:B6///iWjinquit,w«9''^''<br />

cena, <strong>de</strong>finita. Sionificàns, eos, qui bellumiui'^Jj'<br />

pcnint, oportere per omnia fcruirc bdl'<br />

iic^cifitatibus : qiunua nullufi cft ccrtus<br />

^ modus,<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I ß B R I.<br />

modus, quodvarix fintbcllorura praeter<br />

expcrtationcmoccafioncs. ^<br />

Vbi vidiflct iaculum catapulta mitten- i5#<br />

dum, id tcwiporis primum ex Sicilia adueftum,<br />

exclamans mquit : Hercules,Jterift yir^ Portitef.<br />

ifirtus, Qupties enim inftrumentis bellum<br />

geritur, quae miflb telo faxóue procul fcriunt,<br />

minimum inccreft inter fortem virö<br />

^ ignauum : verùra vbi cominus res geritur,tumapparet<br />

qui viri iint,qui non.<br />

Quuni Grxci nollent rcftindcrc pada, j^i ^<br />

juae cum Antigono 6c Cratero pepigcratj<br />

^ empierti libcrtatcm quam offerebat Ar-<br />

^nidamus, veriti nc gtauiorcs ciTcnt habituri<br />

^cedaemonios 5 quam Mäced^nes:<br />

femfer ean<strong>de</strong>mdclit'rocem: cate-- Vajri.<br />

homo muUas AC yarias emimt voc^s, donee<br />

l^oddccreuH confecerh. Hoc difto fignificas,<br />

«1 cndam ciTc fi<strong>de</strong>m, fi qua magna inuitet<br />

Vtilitas. Nullum autcm eft animal,cui taov^<br />

vana vox fit.quam homo. Hoc apophthcgma<br />

yidcri poilit indignum Lacone,nifi<br />

polt integritas eius gciitisBarbaroru com-<br />

^^ercio<strong>de</strong>generaifct. DiÄi potefthonc-<br />

«usahquis vfus ciTc, vcluti fi quis admo-<br />

^at,pro temporeproquc renatavarian-<br />

^um eÌTc fcrmonis habitum. Eft vbi loqucndum<br />

fit feuenùs,cft vbi blandiùs, eft<br />

vo; magnificcntiùs, eft vbi fubmifiìùs, eft<br />

iucuadius, eft vbi duriùs. Id fi fiat citra<br />

c z<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


6% A p o p h t h e g m .<br />

perfidiarti, pru<strong>de</strong>ntia efl. Porrò ouilli mores<br />

diciintur hominum fiupidorum,qui fcfe<br />

ncfi:iunt rebus acperfiDnis accommodare.<br />

Giaeeorum igitur conftantiam Archidamus<br />

ftiiltiti^ uibuit,qui propofita übertäte<br />

nollcnt mutare voc em..<br />

A S T Y C R A T I D A S ..<br />

I J52 Aftycratidas , poÄeaquam Asis fiiperatus<br />

eft apud Megalopohn,in praclio aduerfus<br />

Antigonum,'cuiciam dicenti : Quid nfic<br />

ùfturi eftis Lacedacmonij ? an Macedoni»-<br />

CtnerO" ^us fcruituri? num<br />

jr. tigonus retare fete fi, ^«à minus, in fugna fr9<br />

fama mortem oppetamm} Gen croia vox>icntiens,<br />

libertatem vrbis eflc vita chariorcnv<br />

Ticc turpitereccumbcre,qui pro patria pU'<br />

pnnns moritur. Quonaammoricndipotc-<br />

Satem nullushoftispoteft eriperc : quifcjuis<br />

mortem contemnit,habet,quo quunr.<br />

vult femetin libertatem aiTerat. Ea vox arguii<br />

egregie fortem animum,fed cuius cX'<br />

cmplum nulfi bono fitimiundum. Fortiu«<br />

cft,diutinam fernitutem, quamuis durani><br />

pcrferrc,qnàm morte finire dolores : inultoqj<br />

fanörus eft,quod dbcet Socrates^non<br />

cfle fas^animam <strong>de</strong> corporis praefidio <strong>de</strong>ce<strong>de</strong>re,in)uilii<br />

imperatoris. Tl/ft.Lacen.<br />

BIAS LACEDAE M O N IV S.<br />

153 Bias Lacon , infidijs circumfeptus ab lphicratc<br />

Athenicnfium duce, quum jjhus<br />

^ ^ milite^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


milites rooarcnt,quid in co rcru ftatu effet<br />

fâcicndûm} ^td aUud,in qui t,nij!vt rosfer^ fórtUer»<br />

uernmi, ego pugnando moriar ì Talis erat ani.<br />

mus Catonis Vticcnfis, qui caetcris fuaiìtf<br />

Vt fux fahrti confulerent : ipfc fpontaneà<br />

morte turpem effugit fcruitutcm. VlutXac.<br />

BRASIDAS.<br />

Braiidas, quum miuem in caricis copre-<br />

^eadiiTcìjiìiorfusab co dimifit captunij<br />

"^oxq; ad eos qui a<strong>de</strong>rant: J^t nuUum,in- Solertey.<br />

animai tam minmum, quin feruaripofßhmodo<br />

außt vici/ci inua<strong>de</strong>ntes.Hoc diÄo for-<br />

Jis Scanimofusdux fuis animum aducrfus<br />

«oftcsaddidit. Vlut.Lac,& feq.<br />

Quidam pcrcontanti, quomodo vulnui 155 n<br />

^cccpiiTct ? pcrquàm fcftiuitcr rcfpondit :<br />

'^^^<strong>de</strong>nteme fcutoAtz crebro malû ^ illos ve- Iff idc^<br />

>>»t.quorû prxfidio credim' nos effe tutos.<br />

EgrcíTus ad bellum, hunc in modù feri- 155<br />

pfitEphoris : QMcfúdmtmalonmmhello,<br />

*^^*tprofltgaho, aut moriar. Tcftatus animum<br />

tortiiïîmo duce dignum.Nam cucntus bobini<br />

non eft in manu. Caetcrùm vbi ceci-<br />

Q'fletin pra:lio,dum GrœcosThraciam indolentes<br />

liberati ôcidnunciaturi oratore«<br />

J-accdxmonem miffi matremcius Archi-<br />

^coni<strong>de</strong>m adijffent: illa nihil prias rogauit,<br />

g^íim an Brafidas honeftc occubuiflct.<br />

^."racibus illius virtutem collaudantibus,<br />

«»ccnubusqij non effe apud Laccdacmo-<br />

^ c j<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Tortiter. aiium illi parcm : Ignoratio, inquit,<br />

' ßfites,qudles/tnt Léicedéemonij, Brat quidcm tir<br />

bmus Braßda^, cMrùm SpArta multos habet ilio<br />

préeflAnttores. Vtrum in hac fccmina magis<br />

admirari conucnit ? animine generoiìtatoy<br />

quae <strong>de</strong> filij morte, quòd obtigilTet honcfta,glorianduro<br />

etiam putaret 3 tantum abeft<br />

vt muliebriter <strong>de</strong>fteuerit : an mo<strong>de</strong>ftia,<br />

& inpatiiam afFeÄum, quae non pafla fit<br />

ita fiiium predicati, vt reliquorum Spartanorum<br />

gloriai <strong>de</strong>ce<strong>de</strong>retaiiquid.<br />

DAMONIDAS.<br />

J57 Bamonidas,quumi chorimagiftro pO"<br />

Gtntrù' ftremum in choro Jocum accepiflct : Euge^<br />

se, irìC[Vi\t,chorAge,repertBhquopAfio ^hie lociif,<br />

quum per Jefit inhonorAtusyfiat homfificus.G Cneroius<br />

ado]efi:eBtis animus, qui fiducia<br />

fui non metuit, ne JQCUS abicàior cfTct <strong>de</strong><strong>de</strong>cori<br />

; fed citiùs futurum arbitrabatur, vt<br />

per ipfiun locus ficrcthonoratior.Id enii^<br />

iàepenumere faftumlegimus, vthomioi^<br />

virtus magiftratui perfe contempto &<br />

mili dignitatem conciliarit. Tltit.LacQn.<br />

D A M I s.<br />

\ ija Damifijquum Alexan<strong>de</strong>r Magnus pcrh'<br />

tcras petijirct,vtLaccda:moniorum dccrcto<strong>de</strong>tcmercnturipfidiuinihonorci,<br />

jtmbiti^ <strong>de</strong>orum numero refcrretur: jige, inqui^<br />

noma, eoncedamuf^lesandro jìyglit AppeUAri <strong>de</strong>usS^<br />

iJcipcÄimxüit Auitam principis ambita®'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ncm,quiputaiitab iis poflcrrcari dcos^<br />

qui i^fioihil aliud cfleat quàm homines<br />

aut fi hoc non uutauit, inilgni ftultitia falfi<br />

hominis vmbra gloriaretur./^/i/.<br />

DA M I N D AS.<br />

l>amindas,quum Philippus irrupiiTct la 15«^<br />

^cloponncfum, & quidam ita Ibqucretur :<br />

pcticulumcft, ne acerba patiantur Laccnifi<br />

Philippo rcconcilientur : O ^ortù<br />

/«w««ri,inquit>ywWnobùj?oterttacerbe acà<strong>de</strong>- content*'<br />

^^y^mortemcontmmmusì pus.<br />

DE R c I i L I D A s.<br />

pcrcillidas orator, mifTus ad Pyrrhum, jéa<br />

iam <strong>cx</strong>crcitum induxerat in terra Soar-<br />

^i^orum : vt cognofccret, quid fibi vcllct,<br />

^uumPyrrhus pr^firribcrctjVtrcgcm fiium<br />

^^onymum rccipercnt j alioqui futurum,<br />

intelligercnt, le nihilo caeteris ciTc for-<br />

^iores : hunc in modù rcfponid, quod miniwalijs,in<br />

ipCos pQÌrcrcci<strong>de</strong>re.7^i


72 APOPHTHEGM.<br />

DEMARATVS.<br />

i6i Dcmaratus, poftquàm cum ipfo collociuiiimOrontcshabuiiTctarpcriusicuidam<br />

dicctijafperiùs tccum egit Oromes. o Dc-<br />

BUndV' maratc : Tyi^i/jipquit, in me beccami:fiqm<strong>de</strong>m<br />

hqMHm. adgrattam coUoquuntur, hi Léidunt j now qtú<br />

durius cutnq^ malenolentia re^afaciunt.lr\tc\'^<br />

J<strong>cx</strong>it vir pru<strong>de</strong>ns,nihil CÍTc nocentini blan-<br />

.diloquio, quod vt non.fállat,reddit homi"<br />

nem infòlcntiorcm ; at qui ex odio duriiis<br />

loquitur,a<strong>de</strong>ò non Jacdir, vtinterdum profit.etiamj<br />

ci pracfertim, qui nouit ex inimitco<br />

dccerp.ac frurtum a iqucm. Tlm.JUc»<br />

' ^ feqUent.<br />

S C u i d a r a pcrcontanti, quam ob cauiàni<br />

apudSpartanos, qui fcutu abicciffent, nO'<br />

tarentur ignominia j 6c infami vocabulo<br />

Rhipfafpidcs appellarentur: qui galeas aut<br />

Vtébltca thoraces, non item ? ^owwwf ,.inquit, h^f<br />

ytUttas* fuaipfortm causa gerum, fiutum yero commf*^<br />

nis exerenusgratia. Significans ,vnicuiqutf<br />

pluris cíTe faciendam communcm vtilitatem,quàm<br />

propriam.'Qui galcam autthO'<br />

raccm abiecit, fcipfum prodit tantum ^<br />

.<strong>cx</strong>armat:quifcutumabiccit,proditvniucr'<br />

fam phalangcmj namobtentu clypcoruni<br />

totaacies tuta eft aducrfus hoftium iaculi.<br />

i53 Cumaudirctcantorcm quendam, oft^-<br />

"ntem artcmfuam: nihil aliud laudas il»<br />

utUií. tribuit, tantum ait: Msht yi<strong>de</strong>turmn mdle rtagarf*<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^rtn.Tantus erat contcmptusarrium, qii«<br />

licet eiTent operoiae 5 tarnen folummod®<br />

dclinircnt aurcs »nuilamfcriam vtilitatem<br />

-Ädferrcnt Rcipub.<br />

IncohrclUiquodiTOgatuSjVtruobilui- 164.<br />

titiani an ob fcrmonis inopiam filcrct? ./fi- SUentiu<br />

^mfinltHSy inquit, nepojfn qui<strong>de</strong>m filer e,Xì}}ì' of ponté*<br />

^ana hoc ptxclarû cjiiftimant, fi nunquain..nwif.<br />

Ricanti quum id fit ccrtifTîmum fatuitatis<br />

argumentum : vt contrà filcntium, vbi loqucdi<br />

tempus non eil,pru<strong>de</strong>nti* fignü cft.<br />

^ Cuidam percontanti , cur <strong>cx</strong>ularetSparquum<br />

eflct r<strong>cx</strong> ? i^mniAm, inquit, legtt Mo<strong>de</strong>rft"<br />

Mi i» CÄ/)oiemioyw.^ignificans,rcgcm apud jè.<br />

l'acedaemonios eireprincipem cmitatis, at<br />

«on Icgum dominum -, fed his non minus<br />

öDnoxium regem,quàm ciucs. Hoc ipfiim<br />

'audabatin fiiae gentis inHitutis , per quod<br />

^ogebatnr exularc. Dcdit interim iniignc<br />

«nodcratianis fpecimen, «quoanimo fcfcns<br />

exilium, autoritate legum indi dum :<br />

Ì^cc <strong>de</strong> patria male loquens, nec dc'legum<br />

*niqmtatcquercns.<br />

Cum Perfa quidam crcbris muncribus i65<br />

amabat Dcmaratus, tn<strong>de</strong>m<br />

JbduxiiTct, atqj idiaaitans apud illum di-,<br />

^"ct: O Lacon,vcnatus fum amafium tuù:<br />

tfeoj,inquit,»o tu fun^ ytnutHs et, fed wer- Hodtrtk*<br />

^«ttf. Iniocumvertcns contumeliam, ob<br />

H^am alij foicnt coclum mifcerc terrae : fi-<br />

6 %<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


naukjj fignificaiis^iìon effe fpcciorum, pecunia<br />

vincere^<br />

Pcrfa quidam á rege <strong>de</strong>fecerat. Is fuafu<br />

Demarati mutatus,qaü rcuertilTctad fuos,<br />

eiemeH' tentaretqj cum r<strong>cx</strong> interficerc: Turpe,in-'<br />

q u i t yfuenh or ex, fi, cùm hofÌùs fmritpon pt^<br />

tueris ah eo <strong>de</strong>feSiìonis boinas fumere: rime ami^<br />

cumfaSìwn yelisoccidcreMoc prudcntiiUmo<br />

¿iñoy & rcgis indignationem tcmperauit,<br />

& eius cuircditumpcrfuafcrat incoiumitati^confuluit.<br />

Vtrique confultor vtilis : alteri<br />

, nc quid indignum regia maiifuetudinc<br />

committeretj alteri,nc pocniterct ab errore<br />

reuocanti paruiflc.<br />

168 Ad cum vero,qui apud regem Periàrurti<br />

paraiìtam agebat, ac fubin<strong>de</strong>in Demarati<br />

Mo<strong>de</strong>ra- <strong>cx</strong>ilium diAerijs hidcbat : inquit,<br />

tè. ce,tecum pugnaturus fum^nam viUíaciemab"<br />

rJtftfumpfi, Ludcns ex arabiguitatc vocis. wá¡it<br />

^id. cnim Graccc,tum ordine f®nat, tum acicnt.<br />

Nullus autc ad pugnam inftruftus cft, cui<br />

nulla fupcrcft acics : & or din em vite ab'<br />

fumpfit,qui ex rege faifas cft <strong>cx</strong>ul.<br />

EMEREPBS,<br />

169 Emcrcpcs Ephorus, <strong>cx</strong>Ph^aidis<br />

cithara, noucm habcntc chordas, duas i«trffigaU'<br />

cidit : l^lh'\tìc{wtns,<strong>de</strong>prauarenmficam. fritfr.<br />

fci cantores non noucrät nifi fcptem chof'<br />

das.vquibus aliqnid addcre, ac muficam<br />

pro fimplici rcd<strong>de</strong>rc opcrofior^in, iudioa-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R I .<br />

batartis effe corruptclani. A<strong>de</strong>òLaccdac-<br />

»noni|s nulli non in re placebat finíiplicitas<br />

frugali tas. VLut.Uc,<br />

E P AE N E T V s.<br />

Í paenetus dicerc folitus eft r mendxces i^a /<br />

fcelertm & iniwiarum autores eße, Ea MendA^<br />

fcntcntianondiiTonataliterii Hebracorü, anm.<br />

quae narrant j ferpentis mendacio primùm<br />

^oresapertas omni vitíorum generi. MCR-<br />

^acium autem nominecontinentur,- aftèn-<br />

^atores, calumniatores, infidi confiliarij,<br />

pcruerfi educatores: quifontes funtferè<br />

'^^íilorum omniíí, quibus furfum ¿eorfuna<br />

tUrbattìrvitamortalium. Ibid,<br />

Ev B o ID A s.<br />

^uboidas,audi«ns à quibufdam pracdi- *7*<br />

^rivxoresaiienas : nonapprobauitid fadie<br />

ens : De moriòus ingenio j; -vxorum<br />

^f^<strong>de</strong>xteros nuìiam ommno facknddm ejje men^<br />

^^onetH, Qui non tuli t laudari comuges aliojum<br />

: qviid fàeeret vituperanti bus f Prima<br />

*aus pudicitiaematronalis eft j nulli notam<br />

/I!^' fu© vira quicum cuban<br />

EVDAMIDAS.<br />

Euiiamidas,Archidamifiìius,Agidisfra- »7»<br />

^«^jau audiiTct Xenocratem iam fencm in<br />

cadvmia cum amicis difputantc : percon-<br />

^^^^^^ eft, quis ille icnex ? vbi refpe«-<br />

««rataliquij j illuna cflcvirum fapicntom.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


öc€x corum numero, qui virtutem quaprc-<br />

^rguü, rent. EtquAndoy ¡nauit, eayJUms eß JiadhucqHitrlt<br />

r Vifum cítLaconi incptum, per<br />

omnem vitam <strong>de</strong>virtutcidifputarc, vcluti<br />

dcTC controuerih : quum oporteat à prima<br />

ftatim adolcfcentiahabere certiiTima dc-«<br />

creta dc honefto,imprtfÌià animo,& fccundùm<br />

virtutem excrccri,nó quaercre: quemadmodum<br />

faciunt philofophi, qui magna<br />

contentione inter ipfos <strong>de</strong> fummo bono<br />

ac maio digiadiantur,nc in hoc quidcm fatis<br />

confcHticHtes, quid fit virtus autbeatiitudo.<br />

TLut.LAC.cum j'eq.<br />

s I<strong>de</strong>m auditophilofopho,


füus adìam ccenatum, num poBuUremusvt cacarti<br />

iterum ? Ciuilitas erat, quòd philofophum<br />

ad iteraadam difputatioriem perpellcre<br />

noluit j. quòd ea res non caruiflcl<br />

tJcdio dicentis:Laconicf virtutis crat,qiiòd<br />

adinirabatur praeclam facinora <strong>de</strong>fignantes,quàni<br />

<strong>de</strong> virtute diÌFerentes,<br />

Cuidam percontanti, cur ciuibus, bei- 17^<br />

aduerfus Miiccdöncs fußripere volcnt«bus,ipfc<br />

autor eflet quiefcendi?^ft»'dWj CMiterc<br />

**^quit, mLoiU'osmcndacij Arguire. Teacik<br />

gnificans,Spartano? gloriosèmagis,quàm^<br />

leriò bellum pofcere : cos prodidifletEudamidas,<br />

fi ipfc quoque bellum approbaf.<br />

*ct.Tum enim fore putabat;vt ciues bellum^<br />

d«rc(aarent : nunc effecit,vt per ipfumftetifle<br />

vidcretur,quò minus bellum fufceptu<br />

5^t:ac ciuibus fortitudinis oloria reliquit<br />

J^tcgram,quafi promptos habercntad beU<br />

«»^liumanimos.<br />

Cvim quidam commemorando lau<strong>de</strong>m 176<br />

trophaca , quae Laccdaemomi ex rebus<br />

jum Perfis pracclarè geftis retuliflcnt, hottarctur<br />

ad bellum cum M'acedonibus fufcipiendum<br />

: Ign^^rAremihtvì<strong>de</strong>rkSi ìwc^ùty iBac Argute,<br />

* ejjc, acß qnk <strong>de</strong>mSlps m Ue ouib ut pugnar et<br />

nquagmtA lupis, Significans, Peril«,<br />

vt cichcijs cffoeminatos, & ob id imbdies,<br />

^^nfuifll^ difficile vincere:fed aliud efl>,<br />

«^inMaccdonibui bcllaciiTunà gente rem<br />

habere.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A P O P H T H K S M .<br />

habere. Proin<strong>de</strong>, qui ob villorías á Períií<br />

reportaras ceferet, cum Macedonibus bellum<br />

itcai fufcipienduminihilo probabilius<br />

«licere, quam fi quis ei, qui víciíFctmdlc pucs,<br />

diceretjau<strong>de</strong> cum quinquagíntalupií<br />

congredi,qui totoues <strong>de</strong>uiceris.<br />

Rogatus <strong>de</strong> cantore quodam, qui felici-<br />

AJÍ«- fcr cecinerat.qualis ipfí vi<strong>de</strong>retur : Magmu,<br />

MiUif* inquit, in reparnd <strong>de</strong>änitor, Contempfit Operofam<br />

artem,cuius nullus eratfruÄus,<br />

praeter inanem ac temporariam dclc¿ta


Cìim Alexan<strong>de</strong>r in Olympijs praeconio lîû<br />

ius fcciiTct omnibus <strong>cx</strong>ulibus, in fuam cuique<br />

patriam rcdcundi-, praeterqudmTbc-<br />

banis«' In/òrtunatum qHÌ<strong>de</strong>m, inqait, pr^io-<br />

^Uivn, icdyobk^ o lUbantgiorhjHm : fo/os e^ ^oltrter.<br />

^int-pos memt Ad confolando«<br />

^hcbanos, iic interpretatus eft vir animi<br />

*olcrtis. Etenim qui permittit exulibusrejiitum<br />

in fuam patriam^non metuit ne moliantttr<br />

vindidam. A Ihebanis igitur folismctuebat.<br />

Rogatus à quodami quam ob caufam 1S2<br />

Laccdimonii > ^kriufquam irent in pra:-<br />

|Ìum,Mufis immolarent: quum Mufisnivi<strong>de</strong>retur<br />

cum Marte eiìe commercij ?<br />

^^»•«¿iif, i n q u i t , c o n t i n u â t hone- Generê^<br />

Bene gerendx rei lau<strong>de</strong>m sh<br />

IJoi tribucbant:vt aute egregia gefta fplen-<br />

Jlidis verbis cclcbrarentur, hocàMufise-<br />

*oquentix prarfidibus petendum iudica-<br />

^^ntj cò quod ipfi negli^erent eloquentiac<br />

2^dium : fimul admouebat, non expetenhonorificam<br />

memoriam.nifi reftc fa-<br />

^^spromeritam.<br />

E V R Y C R A T I D A S .<br />

JEutycratidas, Anaxandtidaefilius, per-<br />

^^t^tanti, cur Ephori per fingulos dies dc ^<br />

^nueiìtis ac contrafìtibus ius diccrent?<br />

^'^ hofiiiiifi^^ inqviìt, rnmam fi<strong>de</strong>m<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

mfterw^"


A P o P H TH I o M.<br />

mtteniamHf, Maiorc Reip. difcrimincpafta<br />

violanTur in bcllis : fcd illic quoque violanturab<br />

bis, qui domi cófueucrint tallcre.<br />

184. Herondas, quum eiTet Athcnis, audiflctquc<br />

qucndám iudicum fententià damna»<br />

tum dc crimincocij,quimQeftusincc<strong>de</strong>rct,<br />

Genero- & ab amicis moeftis <strong>de</strong>düccretur: WJJTÌ<br />

jè,. cormnonfimri eitm , qm in <strong>cx</strong>nfa liberaU rei^f<br />

ferugereìUTf, Larcedàcmoni;quicquid crat<br />

fordidarumartium, nonper ciues ^.l'ed per<br />

Helotas mancipiaexerceri volebant: eoqV<br />

mirabaturHcrondn5,obid quenquain<br />

cari in ius, quòd fcruiJin non <strong>cx</strong>crceretribique<br />

p o crimine liaberi, q\iodL.icedacmOnciudicarctur<br />

Iioncftum ac liberale. Pl^*^*<br />

T H E A R I D A 5.<br />

^ 1^5 THeaTÌdhs,.quuin gladium coteacucret,'<br />

CAUm- rogatus à quopiam^num cfletacutus?^^'''<br />

nia* fior, inquit , calumnia* Grauiter innucij^'<br />

rem omnium rerum nocentiilimam eflc<br />

calumniam./¿íí/.<br />

T H E M I S- T E A S..<br />

TÌiemiffeas, quum elletvates,<br />

Lconidacrcgi, futurani apudThcrmopyl^<br />

interncfionÌm, tum ipfius, tum commi!*'<br />

tonum cius.iraq^ quum àLeonidaLaccd?monem<br />

rcmitteretur,]>oc qui<strong>de</strong>m titulo,vj<br />

renunciaret euentura 3 fed rcuera, ne CinMÚ<br />

cumalijsperiretrnonfuftinuitirc,dices<br />

fortiter. f^S^^rm hm mtJjMfiim, non ytferrem nmn'^;<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Quis no admirctur in vate tam praefcntcm<br />

ai\imum? Pracuidit exitium, ncc cuitare vo-<br />

^uitaquum id liccrct honcfto titulo. Admifabihs<br />

ctiam fuit Leonidac modcratio, qui<br />

Vati triftia nuncianti non tantum non fuc-<br />

^cnruit,vt principum vulgus folctifcd & viôt<br />

famx illius confultum voluit.<br />

THEOPOMPVS.<br />

Thcopompus interroganti, quò pa£lo 187<br />

quis regnum tutò poflìt tucri? ùi, inquit,Mo<strong>de</strong>ri^-'<br />

concédât mfíam ItbertAtem-, pro yirtbui in- tè.<br />

^^^fnaduigUans, ne [nbêti affiàamur imurid.<br />

Multis prmcipibus exitio fuit, quòdamicit<br />

non pcrmittcrcHtì ciucs iniuria afferò«<br />

négligèrent. Hîc tempcrantiaadhibca<br />

• ^^ » vt princeps nec amicos alicnct tyraiacuitiâ<br />

i nec patiatur illps rcffia tamir<br />

uaritate abuti, ad quiduis au<strong>de</strong>ndani pr«ius<br />

aducrfus plebcios, qui nimium irri-<br />

^atifacpcrcgesfuos exculTcrunt.<br />

Hofpiti cuidam ia^anti , quòd apud ijg.<br />

Aucopompi c i u c s h o c eft, La- '<br />

^onum amans dieerctur : Vrafiaret, inquit,<br />

id efí,cmií4m Am.ini éctr erisy pò- •<br />

quàm Laconum. Alter <strong>cx</strong>pe^abat, vt fi-<br />

} pr® ftudio erga Lacones agercntur gra-<br />

; at lile notauit hofpitcm , qui alienai<br />

^^uitatisftudiofus habcri mallct,quàm fue,<br />

pruna cliaritas <strong>de</strong>beatur patriar. Porro<br />

^^uquis alicnam Rompublicam vchcmcn-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


tcraáamat, fuam quodammodo vítuperaf'<br />

Huicfimilccfl illud. (^um Icgatus at<br />

Hclidc miíTus diccrct j fibi ©b id à ciuibuS<br />

kgationcm commiffim, quòd vnus LacO'<br />

nicam viram admirarctur: rogauit homi'<br />

nero, vtrumimcli^rcm duccrct vitnm aliorum<br />

ciuium, an fuam ipfius ì c^uum is<br />

fpondiflct, íuam ipfius : i^/'/^oreT?, inquit,<br />

irttur iBA cMitofferuariy in QUA qumn tmlf^<br />

ßntyynustamtümbmuseß^S^ish taxauitorat^ris<br />

inrprudcmiam^qiai Lacedxmonios<br />

fcfc laudarit, cum fuorum ciuium vitup«'<br />

tationc. ProbabatLacedarmoniorummO'<br />

ires, fed folus Hclidcnfium : refi«bat ¿gitn^<br />

Vt apud Heh<strong>de</strong>nfcs non eflet nifi vnus vii<br />

bonus,cui placercnt honcfta.<br />

ÌÌ90 Diccntcquodam, i<strong>de</strong>o fcruari Remp«"<br />

blicam Spartanam, quòd reges fcirent irH'<br />

0raM' parare : Imòpoùùj, inquii, quòd dues fà^^<br />

f«r. parere., Infigni mo<strong>de</strong>ftia regum lau<strong>de</strong>fl*<br />

in ciues transfcrcs.Mukum habet mowct^;"<br />

ti principis inteyritas : fed multo plusc»'<br />

uium reftainftitutio.<br />

\Ì9i Cum Pylij <strong>de</strong>crctum ardidiflcnt, q^*^<br />

Thcopompo tribucbantur fumrni ho''^"<br />

Mia<strong>de</strong>ße. res: refcripfit : Med.ocres honores if funt teff^<br />

fia Aiigft ,immod\cos Aholet. Hoc animo q»^^<br />

exc.ellentius ? quod alij ííbi aut vindicai^^<br />

arroganter, aut ambiuntineptè, hoc vltr^<br />

éclttuin rciccit : Cmul & fuam <strong>de</strong>clarnn^<br />

mo<strong>de</strong>-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


W^odcftiam, öc amicos adnjoncns, in omni<br />

rc modum effe optimuni. Qnin 6c iliui<br />

«cutè pcrfp<strong>cx</strong>it, quae fubitò crdcuntm al-<br />

, non ciTc diuturna 5 quod genus funt<br />

octae Ôc Cucurbitae : caetcrùm quar paulatim<br />

^^gcfcunt, caferre sctatcmi velati quer-<br />

& buxum.<br />

Cuidam oftendénti ciuitatis fuç mœnia, ^^^<br />

pcrcontanti, num valida ôc alta vi<strong>de</strong>ren-<br />

Ì Minime, inquit .fi^utdsm funt mu/icrum.<br />

^.fnticns ciuitattm fatis munitam ciTc , fî ,<br />

v^ros habcat.-fin minus, nihilpro<strong>de</strong>lTc quâ^<br />

*'bçt opcrofimunimcnta. 2^cn eß in Grttcoif<br />

W Vhi/elphuf yerrit. Habetur bis alibt,<br />

^xoriobiurganti, quòdregnum humi-195<br />

ac minus eflet filijs traditnrus > quàm<br />

: HaSîeni^ igitur, inquit,matiif^SdfietetK'<br />

^^^ddiutumitis, Qu« mo<strong>de</strong>rata funt in lonßum<br />

tcmpus durant, ôchocip^omcliora<br />

^''''^^T^lulinyHaLycHrgi.<br />

TECTAMÏNES.<br />

bi » poftcaqwam Ephorî ca- 194<br />

*^ntentiam in ipfum pronunciaiTcnt;<br />

ri<strong>de</strong>ns:rogantibu$, qui adcrant, an<br />

contcmncrct Spartanorum legcs ?<br />

quin goju<strong>de</strong>opctiùs, quòd Mors eoL-<br />

in^ ^^l^a foluenda efî, quufn eam nec tem^^<br />

ctó ^'^ipiam » nec à quopiam mutuo oc-<br />

Vir ionoccoR ngn accuiauit<br />

i z-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


APOPHTHEGM.<br />

triae fuac leges, fed hoc felicitatis ciTe iudicahat,<br />

quòd mori iiiberetur, qui neminem<br />

ad mortem a<strong>de</strong>qiilet j nec cuiquam <strong>de</strong>beret<br />

vitam, nifi libi. Facete mortis pocnan»<br />

vocauitniultìam : rem atroce moliiorivocabulo<br />

fìgnans.Iure aute» cc^iturfoluerc<br />

pccuniam, qui cam vel <strong>cx</strong>toriu ab alio, vcl<br />

mutuo ftimpfit. M, THHPUS hocapophtbegmO^<br />

ßcrerutyTHßui.qnafl.lb.u Cum Lacedsßmonius<br />

quidam, cuius ne nomcn qui<strong>de</strong>n*<br />

proditum efl, mortem tartoperccontcì«pfcrit;<br />

vt,.quumad cam ducercturdamnatus<br />

ab £phoris, ÌctiTet vultuhilari atq»^<br />

Ixto jdixiflctqj ci quidam initnicus; Coli'<br />

tcmnisacleges Lycurgi ìrelpon<strong>de</strong>rit,<br />

veròilli maxìmam habeogratiam , qui mi<br />

ca poena mujäauerit, qunm finemutntione<br />

& fineverfiira po(Tcm diiTolucre. O vi^<br />

ri«^ Sparta.dignum , vt mihi quidcm, qi^<br />

tamjmagno animo fucrit, innocens damnatus<br />

cfic vidcatur. VioMcujicrccvroi^ Cicc'<br />

ro vertiirevi<strong>de</strong>tur,verfiiram. Lufitiiutcm<br />

coiitéptu mortis Tedarocaes, quafi<br />

jeuior cfletmuiÄa,quaim pecuniaria:qu^^<br />

illam quifoj <strong>de</strong> fijo poflct ioluercj ob bí»nc<br />

multi cosan urvfuram aut verfurani<br />

je. V^utXacon,<br />

T H E R Y C I O N .<br />

195 The^cion è Delphis redicns, quum v^<br />

SaUè. dcrct ialfthmoanguftias à Philipp i copip<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


®CCupÄta$ i Mdosy inquit, 0 Corlnthv. , por-<br />

^Ainm CHflo<strong>de</strong>sros habet PeUtìonnefut, Alluilt<br />

quòd grauitcranimaducrti foletincii<br />

quibus frbis portae commilTae funt, il<br />

indiligcntcr cuftodicrint. Multo magis<br />

accufari mcrcbantur Corinthij, qui to-<br />

Pclopronncfi portas Pliilippo prodi-<br />

H I P P O D A M V s.<br />

Hippodamus,quo tempore Agis aducr- 196^<br />

Archidamum aciem inftrudam habcümtilcum<br />

Agi<strong>de</strong> iulfuseft ire Spar-<br />

^ ^ r curaturus illic ea quibus erat opus :<br />

'^»noHy inquit, honefi'meßy yt pro Sparta Mors co ^<br />

J^^tetn bonumqHe yìrtm. pra/ians mortem op- tempta,<br />

i»«^? Acpòftfumptisarmis, ftanfq; regi<br />

®u d<strong>cx</strong>tram pugnando imcrijt. Confultum<br />

j;olcbant ilhus fcncftuti, quae viribus dcin<br />

bello nonita multum eiTct habitu-<br />

? "lomenti j in patria futura nonnuUi vfui:<br />

V<strong>cx</strong>cefferat cnim annum oftogefimum)<br />

^*^pfcfibinonindulÌit.7^;d:<br />

H I P p o C R A T I D A S.<br />

^ ^'Ppot:ratidas,acc«ptisliteTÌ$ à Cariae 197%<br />

^^'«pa, in quibus continebatur : Lacedacl^onium<br />

quendam, quum fuiflct confcius<br />

'^idiarum, quas quidam ipfi (Iruxcrantj<br />

^mdicaflerem, fcdfilentio texifTc: fi-<br />

Jij yogabat Ättapas, quid <strong>de</strong> ilio fadu-<br />

«ucifrcfpondit hunc ia modum : Si qu^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Mo<strong>de</strong>rar ^^g^O hemficU ÌUH afftrijiiy imerfice'./tnmmùr,<br />

ah e^ce e regiokey yt adyinutetn formidolejutn.* In"<br />

gratitudincm erga'bene metitiun cenfuit<br />

morte pleilendam Ccterùm ^uod efletno<br />

per malitiatn , fed per formidolofitatem<br />

comniifliim^ei {àtisfiipplicijiudics^batexiliuntì.Nonenim<br />

ipfcftruxeratinfidias/fcd<br />

{ibi metuens non prodidit. I<strong>de</strong>m Tlut.<br />

sloS quum àliquando fuiiTet ©buiu«<br />

adolefcens, quem amator fcquebattrrrerU'<br />

•.IPiidicì. bcfcentiadòlei'cetulo, f«w^*i,inquit,o/>ortet<br />

ambmarey cum tp^tbtis eonfpeflus non mutei<br />

. color cm. DOCUÌT, ex improbis eonuiftoribus<br />

• nihil capi frudtus,nifi prObruni.& ignomivniam.<br />

I<strong>de</strong>m.<br />

C A I> L IC R A T I D A S.<br />

\M99 Callicratidas, clainsprxfeftus,à Ljriàiidri<br />

amicis fòllicitatus, vtvnum qucnda <strong>cx</strong><br />

jiiimicorum numeropermittcrct ipfis ii»terimerc,&<br />

acciperet talenta quinquaginta:<br />

tametfi vehertcter opus haberct pC'<br />

cunijs ad folucndum nautis ftipendiutn><br />

haud tamenconcciTìt. At q u u m Clcaniicr,<br />

]ÌuJiè. qui erat illi à confilijs, dixiÌTct : aecepijjt^fi<br />

fkigem €aUtcratidas : Et ego, inquit,jì /«/j?^^<br />

(lean<strong>de</strong>rMirsi ducis integritas,qui nulla pC'<br />

cjunia,licet neceflàna, vel ad hoc corrumP»<br />

f^uiuerit, vt in vnum homine pateretur aliquid<br />

iaiquum ficri:fimulc]i monttit;tn om-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


i^iaftionc fpcftandum effe dc co rump eríbnaí.Quod<br />

forte <strong>de</strong>cuiffctCleandrum,n5<br />

^«uiiTct Callicratidi. Quod <strong>de</strong>ccrct pic-<br />

^ciidm,non fcmpcr dccctjrincipcm. Viitt'<br />

cumfef,<br />

^ I<strong>de</strong>m profedusSar<strong>de</strong>is ad Cyrumiunio- 20«<br />

tum Lacc^aemomj inbelliciifocio<br />

"VicbantuT^pctiturus pecunias rei nauali ne-<br />

^cflàrias: primo ttatim^ieiuflìtrcnuncia-<br />

*J»fc cuimCyro velie colIoqui.Q^cm vt aubìbcic:<br />

£XpeBaho3Ìh


tcrtiò pati faftidium : quum alij IcuioribuS<br />

<strong>de</strong> caufis aequo animo fcrant, fi vcl poi! totosf<strong>cx</strong>mcnfcs<br />

admittaniur ad regis colloquium.<br />

Dein<strong>de</strong> nihil imprccafus eft ipfis<br />

Barbaris aut regi; fed ijs indignabatur, qui<br />

Ì^rimi fiiàtoleratià docuiftcnt cosoboouentiam<br />

tantas criftas iiimere. Nam fi fuiffent<br />

omnes,quales crantSpartani,opum ac<br />

voluptatum contcmptores , nunquamad<br />

TmJtn- tantam infolcntiamycniftent Barbari. Po-<br />

>#r. ftremò fingularis erat prudcnti^.quòd per*<br />

fpexit, Grxcos non alia magis rationc pof-<br />

IcBarbaris rcddi formidabilcs,quàm Ìi po««<br />

ijtis inteftinis fimultatibus mutuam inter<br />

fc concordiamfancircnt^<br />

J Interrogatus, quod genus homines cf-<br />

Saijì, ^^^ Ltierh inquit, ma/t ) fidferm boni:<br />

' Significane illos nefcire imperare ac libertate<br />

vti, led feruitutem «quo animo ferrei<br />

\idclicct referendos ad fecundum hominum<br />

genus ? iuxta diftindlionem Hcfiodij<br />

€jui qer fe quidcm non fapmnt, fed parent<br />

re Ac fapicnti.<br />

Quiim Cyrus ftipendium mififlet mih'<br />

tibusjCaJlicratidifcorfumxcnia, amiciti^<br />

IncovTH' **^onumcnta: ftipcftdium qui<strong>de</strong>maccepi^'<br />

' xenia vero rcmifit: negansfihicHmipfofr^<br />

^ ' um habsndà dmicitiam; fedquam habtrtt<br />

bluam enm Lacedam« ny omnibwitand^ Mifi^<br />

cHmftoQHcimmidtrt. Quid hoc animo irt-<br />

^ ^ ^ corrup-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


LIBER L<br />

corruptiiis, qui totus ad Rcipubli<strong>cx</strong> comïi^odarpeaabat><br />

Apud Arginufâs quumcflct naualípu- 203 \<br />

g»a confliélurus j atquc Hcrmon nauclcrus<br />

¿iccrct: bonum cflc ab co loco folucrc,<br />

quòd Athcfikniìum triremes numero longé<br />

plurcs eircnt:^rf,inquit,;«m/>o7?í^?^i. Mors €9.<br />

qmfugtrügmmmio¡Um effSfartéty áctUmno^<br />

f^micontrày tndnemem a»t mori autyincerêy h»-<br />

^«:/^/?iwiíwi.Gloriam vitç antepofuitjfed pu-<br />

Wicam gciuis, non priuatam fuam.<br />

Ante confliaum perafto facrificio , quu 204.<br />

»ruip<strong>cx</strong>nunciaretexinecfis: exercituiqui- '<br />

^cm portendi viâoriam , fed imperatori<br />

î^ortc : nihil <strong>cx</strong>pauefaftus, Himdpetitsyn"*, itfar^co-<br />

^^qwjhm res Sparta imefiqmelem mortnom- temptft.<br />

^^í^<strong>de</strong>ttriHs habttura patria j fed fi cefi ere<br />

^^fl^lfus^aliqmd<strong>de</strong>ce<strong>de</strong>tpatri** Itaquc quum<br />

Clcandrum pro fc ducem dtfigniiret,na.<br />

ualcmpugnam asgrcffuscft, a« pugnando<br />

intcrijt. ^ ^<br />

CLIARCHVS..<br />

Clcarchus militum auribus fubindc fo- ^^<br />

Jcbatinculcare : Milïtir/tagii efiemetuendmn<br />

^*^ptratorem,quÀmhoflem. Q ^ VOX mortem ^^<br />

'^'^^^batur militi, qui parSin gnauiter fe<br />

plfiiTet in praelio. Honeftius autcm eftcû<br />

d vitam impen<strong>de</strong>ré patridB, quàm cum<br />

«Çaççotcpocn«, Hoc dilkum non quiuil<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


iP.ilitcs laturi fint: fed hi facile ferebat,qnibus<br />

ma tics domi folent cdiccre, vt autvi-<br />

(¿tores cum armis redirent,aut mortui in arjnis<br />

refcrrewtur. TiutXacon.<br />

CLEOMBROTVS,<br />

206 ^iery\tiC\\x\\yf iLi€r efhe^<br />

fraßantior, qrtoad tujftte^uegcnt4eris^ Ciuiliter<br />

<strong>de</strong>tcrruit hominem a cótentioneiquòd<br />

pater vei hoc nomine fiiperior cflet, quòd<br />

£lium <strong>de</strong>diflct patriae, quum iiic notidu/n<br />

pater eflet, Ibidtm.<br />

CLEOMEWES PRIMVS.<br />

^ 507 Clcpmencs, Anaxandridac filius; diccre<br />

^Jute. fole bat : Hvmerum eß'e foètamcihium Laeedammiorutn^Hefiodfimyerè<br />

hìelotum, hoc cfi fctvorum<br />

: ouòd ille docuiflet quomodo gcrundum<br />

ut bellum, hiccjuom^do colendi<br />

agri. Nam,vtantè di^umcll,Licedxmonij<br />

tantum ad bellicas res ¡nftituebantur,eo4i<br />

humiliorcs op«ras &artes manuarias ier»is<br />

committebant, quosilli vocant Hclotcì*<br />

Tltit. Lacon,cum fe^<br />

I<strong>de</strong>m cùm Argiuis fcptem dietutn<br />

ftus inducias, quum obicruans <strong>de</strong>prehcftdiflet<br />

illos terna no£lcindulgere fom»^<br />

fiducia viddicct induciarum ; adortus««<br />

eos,&alios interfecit,alios abduxitcaptar<br />

W.CjtcmmquutnilJiprQbg dar^turvio-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


i»taiurifiurandi fi<strong>de</strong>s rafrì^<br />

^Uf fìim^ noBes non ndi^ita funt iniureiurando^<br />

^anqiiam 6c alioqui, quicquid mali quis<br />

^cccrithoftibus , idée apud dcos 6c apud<br />

«ommcs habetur iuftitra prscftantius. Vciùm<br />

huic magnificac v^ci non rcfpondit<br />

euentus. Nam & vrbe,cuius gratia violaconuentaafruftratus<br />

eftjco quòd mulic<strong>de</strong>traftis<br />

c tcmplis dcorum armis ilium<br />

vltacfunt: pcrindc quafi dijs ipfis , quos<br />

jontempfcrat, poenas dc ipfo fumcntibus.<br />

'oftrcmò verfus in <strong>de</strong>mentiam , ipfefibi<br />

|Udiofo quodam fodit & incidit corpus,<br />

® ialis vfquc ad loca vitalia : itaque vitam<br />

*'^Mt,ridciM ficoxC'diduAo. In hocapoph-<br />

^^egmate nihil hahes imitatu dignum, ytiU<br />

^^ exemplum ad yitandam iurifiwandi vio-<br />

augur ilium <strong>de</strong>hortarctur,ne exer- 2of<br />

€ttum educerct ad vrbem Argiuorum,alio.<br />

S^i reditum illinc fore turpem : poftcaquä<br />

*dmoui(fct ciuitaticopias,acportasvi<strong>de</strong>- ,<br />

i« claufas, &muherc$ in manibus. H«:,intièi<br />

turpis yi<strong>de</strong>turyin quo wis moryxor^svcclufcreportasi<br />

Fortis animus, fi<br />

««imoEquo bonoqucfuiiTctconiuaftus.<br />

Argiuis nonnullis illum conuicio lacef-iio<br />

»cntibus.ytpctiuriuli & impium: f^obis, in- Mo<strong>de</strong>rn<br />

^W,poteßaseii mihi malè dtcendiyOut mihipo- ti»<br />

^yt^i^i y^bUfacitnémart. Adm©nct,noa<br />

effe<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


cíTc tutum cos malcriáis irritare , quibus<br />

in manu eft,quum velint rcipfalaedcrc. Ad<br />

hacc hoÄ oportere potentes humiliorum<br />

di£lis admodum comoueri; fatis cnim vincft.quòd<br />

Jicet quum lib^rtvlcifci, cü<br />

lilis nihil ahud rcliquum ilt, quám ma«<br />

le loqui.<br />

ail Vencrunt ad CIcomencm Samibru oratores,<br />

hortaturi vt cum Polycratc tyranno*<br />

bellum fufciperet. Idcjuum fcciiTcntora^<br />

tione plus aequo prolixaireHjonditin hunC<br />

toquá' tr\oàvir[\:^^pnm9 Ucn dixtpÌ6mnmemim,&<br />

ih as, ^ tnesUa qtu<strong>de</strong>m inteUige : ^ux veri dixifiif<br />

omm$tmpoßnim,nonpnbo, Admonct, multiloquium<br />

non' iblùm moleft'um cíTe audi-*<br />

tori 3verùm etiamadperrua<strong>de</strong>ndum inuti-<br />

Icipraefcrtimaptid ptincipcs.tum varijs curis<br />

occupatos,tum auribus ftftidioíís.<br />

212 Pirata quidam populabundus difcurfCbat<br />

per agros Laccdatmoniorum.Is vt cap-<br />

^uda- tus cft,rogatus cur id aufus ciTct? j^ntamt<br />

€M, inqnity<strong>de</strong>iratmihi ammtdtta quern milhibui<br />

fneberem-^Ad e$s yeni, qui ér hahthAnt ntc f^i^^<br />

uddbdntiyitrepturus^Aii id Cleomcncs:<br />

fendhfd,mq\útymdUúd, Dcteftatus praedonis<br />

nefarium fcelus^ probauit tarnen orationisciípcditambrcuitatcm.<br />

^ ..<br />

213 Cùm improbus quidam ipfum conuici)^<br />

Modtra- inceíTerctí T^mi<strong>de</strong>o, inquit, mmdledteisom'<br />

If. hibiiti nt, ft yiUmm<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L'I B E R I.<br />

^ticißim <strong>de</strong>ma diccfidimalntAÌVi c fublimi cò-<br />

^«ímpíitmalcdicum, ncc vilo rcfponföjncc<br />

alia poena digm:m iudicauit hominc nullius<br />

rei, cui nihil cíTctpracfidij.praetcrmaicdicam<br />

linguam.<br />

Cùm è ciuibus quifpiam apud cum di- 214 ^<br />

ccretjbonumTCgcmomnino erga omnes ^<br />

naitcm öcplacidum eflc oportei e.5-eflf/MÍ?fmc[uìt,ne<br />

ßtcomcmptm. Significan«, erga<br />

iínprobosmanfuetudinc nimiam eíTc inu-<br />

^ilem ciuitati : notansque quorundam mo-<br />

'cs,qui principe$,vehementerl>onos & eie<br />

Ipcntes.quum impenJius amare<strong>de</strong>buerint,<br />

difcunthabcfecontcmptui.Eftquidcprac-<br />

^'pua virtus in principe comitasac manfuc<br />

tudo : ve*ùm ob maiorum ingcnium haec<br />

JJa temp eranda cft , vt principi fua con-<br />

«et autojritas.<br />

Cùm diutino morbo vexatus><strong>cx</strong>piatori- 21J<br />

r^sac diuinisaufcultaret, ante non folitu5<br />

»<strong>de</strong>m facerc - quodam id admirante, J^id Jrgutì.<br />

iaquit: TSlontnìm idm fum nunc, qui<br />

^^c.eram. Cum Muwrn non firn i<strong>de</strong>m, ntc frob^<br />

^^<strong>de</strong>m, Elufit ille quidcm incoiiftantix reprehenfioncm<br />

: verum tamen eft,non ca<strong>de</strong><br />

piacere feni,quae iuueni placuerant.<br />

Sophifta ouodam<strong>de</strong> fortitudine multa 215<br />

^»lcrente,ri(itClcom'!nes.At fophift? di-<br />

^cnti: quid ri<strong>de</strong>s Cleomcnes, audiensdc<br />

iorutadinc diiTcrcntcm , pra;fcrtim quum<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

ÜS


l>ccoru. ÜS r<strong>cx</strong>? j^uomam, inquit,® anace,ßhirundo A<br />

fortitudine Loejueretur, i<strong>de</strong>m feuerem quod nunc<br />

facio'.ßn aqmlayinagno ßlentio aufiultatem.Y i"<br />

fum cft ineptam, qucnquä <strong>de</strong> fortitudine<br />

fnagnificis vti verbis, qui ipfc nihil fortitcr<br />

gelfiflct vnqiiàm,ncc aliud poflcr quam in<br />

&fnndinis morem garrire.<br />

217 Argiuis profitentibus ,ic prioris confl^<br />

dus fortunara , in quaviÄi fucrant,itcrato<br />

Idctti. praelio farcire velie : Demirory 'mqnityßdudrum<br />

fy ¡lab arum acceßtone faSh eßis meliores^<br />

qtUmeratis pnus, Huius apophthcgmatis<br />

argutialatine rcddi non poteft. Nam Gra^<br />

cis/iÄ;^t<br />

3ui fupràquàm fatis cft, congerciidi ftu-^<br />

io tenetunad hxc ftukum eííc, qui alteri<br />

leuius exprobrat vitium.quum in ipfum il'<br />

Ik o grau: us crimen poííi't re torque ri.<br />

^^^ Qilidam , vt Cleomcni cantorem qncft-<br />

^ dam tòmcndaret, cùm alíjs multis nominibus<br />

praedicabat hominem 5 tum illud inprimisaffirmabat,<br />

cum clic cantoicmiíi»'<br />

tif<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ter Gráteos prscftantiiTìmum. At Cleomencs,oftcnío<br />

quodam <strong>cx</strong>kis qui 3LácT2ínv..4t-^rs m<br />

pti- <strong>de</strong>oj hcy inq uit, afudme iuris condiené Ar-<br />

Contcmpfitattcm&áíolam dclcílationcmvtikm.<br />

Mäan<strong>de</strong>r,Samtioruiii tyrannusjob incar- ^^^<br />

»loiicmPerfarum prefugerat Spartàjoftcnöitquc<br />

quantam pccufiiarum vim iccum<br />

?rportairct,& quantum Clcofhcncs Ycllet<br />

^»^g'Ti. At Clcomenes ipfe quidam nihil<br />

^^cepit/cd veritus,ne quid;alijs ciuibns do<br />

¿¡^»•«»adijtEphoroí dixitqi:/aí;«tf It^igríß^^tf^m<br />

fuHm Samum è VeLoponnefo fi40mouerh,<br />

'»e etti Spartanoperfua<strong>de</strong>At^ytßat 7«4/«í.Epho-<br />

** vero ClcomcniscoÄfiLio parente«,eoftatim<br />

die promulgarunt ediftum : vi<br />

^a^an<strong>de</strong>rPeloponneib <strong>de</strong>cedcret. Qua»-<br />

*^smhoc homine diuitiarum cétemptus,<br />

Jqiiibus non fecu$,atq;à pracfentiflìma<br />

J^neno timuit cinib» fuislquü pleriqj noa<br />

airtcr exiftiniet beatas ciuitatcs,quá fi quaabun<strong>de</strong>nt<br />

o\^\hw%,Hunc Ma:andrum<br />

^^^otusLib, 3. MaandriumappclUt,<br />

^uoda interrogante,curArgiuoscum<br />

^^cedxmonijs bcUum gerentes, quumfx.<br />

P^'^umero viciircnt.nó'dcleuerint?2\(f o^w-<br />

^^^us 7ííif/c,ijiquit, ìUos <strong>de</strong>lctos^yt habeani4is -<br />

^oflros exertcAnt.^tx[\> CXCrat Cgre"^' "<br />

tur^ V^'^orrumpi iuuentuté, fi permitta-<br />

^^^OíUüiLus ac malorÄ oamia magiftro.<br />

icrcoi^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


PS APOPHTHBCM. '<br />

122 Pcrcontanti cuidam} quam ob cauíai^<br />

Spartiatx non dicarcnt dijs ipolia ab hofti'<br />

forti ter. bus <strong>de</strong>traila? .Qwwww,inquií,¿ ttmidù venerum.<br />

Vorrò ^Uéeparta jUnt ab his qui ob timhdhtatem<br />

capti frnt,ntc <strong>de</strong>cet initteri tt*Mne.t,nec dui<br />

tonfècratareporù, Scnfit, mbcllo aut vinccii'<br />

dum,aut fortiter occumbendum: a<strong>de</strong>oquc<br />

rem ignominioiam iudicabat metum mortis,vt<br />

alicn^ quoque timiditatis monumenta<br />

putaret ab inuenum oculis fubmoucda-<br />

223 Cleomenes, quum amicus ouidam hofpiti<br />

in phiditijs nihil appofuiíret,niíl ¡«^<br />

nigrum,panem igni duratumifucccnfuit<br />

Prbanì. h omini, diccns : Erga peregrinos non oportert<br />

nimÌHmi{^vif


L i b e r i . 97<br />

t loftgA texis pfOtntUf QutLntAYiitfîyMn--<br />

Urn opQHt eî^ wAtionmtJje ijux tivris* Eft<br />

ad cauiam non magnam aamucrc<br />

*^Pcruacuam vcrborum copiam, liixuriac<br />

Httnc Lahomm Herodotus LeoùotMaffellah<br />

nobii fonat f of tell fafiorem.<br />

L E O N T Y C H I D A S<br />

primus.<br />

^contychidas , huius nominis primus, 22^ ><br />

obijcienti, quòd fàcile mutarctur:<br />

^f^tory inquit Jed fro temforum rattone: nony-vt<br />

"^^^^rofriomorbo. Prudcntis cft, pro rc nata<br />

"Odiare confilia:at fine cauia fubindc alium<br />

ly^côftamiac vitium cft. Vlut.Lac. &feq.<br />

. ^^cni rogatus à quodam,quo pado quis 227<br />

pna quae adfuut tucri valcrct?5'i non omnia, SaftUer.<br />

.^^^^Ufirtf4nacredi<strong>de</strong>rit.In animi bona nullum<br />

fortuna. Turn externa bona reddc-<br />

^iis nobis ftabiliora,fi quxdam iepofucrifortuna:<br />

volubili commifcrimus.<br />

Ijiut principes , qui proferendae ditionis<br />

. ^»o fernet in pericuhiconiiciunt,ne hoc<br />

1 quod habent impcrium amittant:<br />

Ji^j^*^^il»uites,augend3erci ftudio quic-<br />

4 habent totum committunt nauibus. ^<br />

Wcrrogatut, quidpotiiEmûoportcrct 228<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A P o P H T H E G M.<br />

Solatie, pucros ingcnuos difccrc 1 ^féc lUls^mquiv<br />

y¿fi Adyìnlem retate peruenerint yfUì.fìntfHurA'<br />

229/ Pcrcontanti cujdam, quamobrem Spar-'<br />

Solrit' tiataeparciifimè bibcrent?T^jinquir,<br />

tM. bis al^yfedttospotiùspro ALÌ^ conjulttmus. Sal^fiifimc<br />

nouns, vinofos non eiTc adconfultandiì<br />

idoneos: fed falubrimn confiliorui»<br />

parens cílfo bri etas,<br />

230 Lcontychidas, vnus è fcniorum nuinc<<br />

TO,quos fcrunt Lace<strong>de</strong>monijs fùiiTe v¡g»»^'<br />

ci odo; quum Còrinthi coenaretapud noipitcjrogauit<br />

num illicligna quadrata na-<br />

Iccrentur l iJlonegante, inquit?<br />

fiquAdrAtA nAfcercturfoceretts ronmdaìItaVl^t'<br />

tArch ta m yÌM Lycmgi-. QuAntjuAm hoc xlibi-Yt^<br />

fermr Altenw nontine^yi<strong>de</strong>Ucet ^gefilAK.<br />

LEONTYCHIDAS ALTER.<br />

Leontychidiis, Ariftonc natus , cuidam<br />

ipfi dicenti -, quòd Demarati amici male o^<br />

MAledì- co ìoquercnturi'Per <strong>de</strong>oj, inquit, «;/;//w/Vo'^<br />

«fww. quAndoqtù<strong>de</strong>m nuUm illorum <strong>de</strong> f*oc¡mm beni<br />

loqmpoffet. Docuitj cotcmnendam effe malcdicentiam,quaE<br />

non à iudicio,icd ab<br />

mi morbo profìcifcitur. Qui vero paiiim<br />

maledicunt omnibus, cos palàm eft id ^^^<br />

turae vitio Facere.no ex eorum merito qu^'<br />

bus obtTCÙ^m.V/M.Lacon. cumfeq.<br />

Cùm portae illiproxima: clauem draco<br />

^ ciKumuolutus ciTct compl<strong>cx</strong>us, idquc<br />

&<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L i b e r i . 9><br />

affirmarcnt effe portentum : Léftdè,<br />

^^^plexadyaeonemyportentwnerAt. Lepi<strong>de</strong> irhominum<br />

fuperftitionem, qui terrenhis<br />

quae cafujnec prxternatutamacci-<br />

QUnt. Hunc mortalis ingcnij morbumalut<br />

^ügurcs, arioli,arufpiccs ad diuini.Veriìm<br />

quis pra:ter return & hontftum inilinefaria<br />

confìlia, tum oportebat horrepottcntumAaliquid


100 A P O P H T H E G M .<br />

iniußttUimhmUis e/7.Grauiter admonuit,«?"<br />

qualitatcm cflc pacis & tranquillitatis altriccmj<br />

inacqualitatcm fcditionis ciic fcininarium:<br />

iifc ibi locum ciic iuftitia?,vbiyt<br />

quifquc potcntior cft, ita liccntiiìs opprimitimbccilliorcm.<br />

V235 I<strong>de</strong>m,quuvidcretinOl3'mpiis cuiforci<br />

follicitos dc cmiinonc,vtaliquid lucri ha'<br />

l^ßf* bcrcntadoccitpandam viftoriam : ^anf*<br />

mAÌOYtfty inquit, curacurforU?m <strong>de</strong> ceimtaity<br />

auÀm<strong>de</strong>wflitia. Virintcgracincntis ctiami**<br />

Judis volcbat habcri rationcm iuftitiac,«^^<br />

tantum agendum, vt prior quisadmctam<br />

pcrtinacrct,fcdvtiuftcvinccret.<br />

236 Cuidam dc rebus haudquaquam inuti'<br />

libus intcmpeftiuc loquenii : Oho/pes/i^"<br />

quit, re opportuni non opportune yteri^.<br />

hil orationc melius,^ parccpromas linguae<br />

thciaurum.<br />

L E O N I D A S. ^<br />

Lconidas^naxadrid^ fUius,fratcr Clco-<br />

^ mcnis, cuidam ad ipfum ita loqucnti: cX-<br />

Mo<strong>de</strong>- ^^pto regno nulla re nobis praeftas :<br />

rath yobisfuißem meUor, non eßem rex. Mö'<br />

.<strong>de</strong>ratiffuno di£lo 5c rcfellit conuicium3 ^<br />

fuam dignitatem fibi <strong>de</strong>fcndjt. Etenim VP*<br />

reges non nafcuntur, fed ciuium fuffragJ)^<br />

cliguntur 3 hoc ipfo publicis calculis pr^ccps<br />

iudicatus cft <strong>cx</strong>tcris mclior, q u ò d a


»cgnum aflcit^us cft. TltitXaconxunt fej*<br />

Cùm ad Thcrmopylas proficifccrctur,<br />

«UmPerfis conflii^aturus, vxori Gorgoni<br />

roganti,fi quidipfi mandarct: rtbon^yìn.<br />

quit, nubas, bonoijue LìbevosfunAS. Hxc vox i»*-<br />

^cftabimir,iirum animo prxfagiffc intcritu:<br />

'^cc hac praeicnfionc dctcrrituscft ab <strong>cx</strong>-<br />

P^ditioncj pulchcrrimum circduccns,pro<br />

Patria pugnantcm occumlicrc.<br />

^phoris diccntibus,quòd adThcrmo- 239 •<br />

^làs proficiilcns paucos fccum cduccrct:<br />

^^ìrum4rf/je>c,inquit,neg^cmm,AdqHodpr9' jfrguCc.<br />

fatis multos cduci ad mo-<br />

^'«^udurn inbcllo: fatiuscnimperirepau-<br />

^^i^qiiammultos..<br />

A^urfas quumEphori pcrcontarcnturi fi ' „<br />

pr^tcrea rei tacereftatuiflet ? l^hiL^^rs c.<br />

, inquit,^ : yerbotenus mpedìturtésBar-<br />

^^rorum tranfitum, fed re -vera pro Graci^ mori-<br />

^rm. Egrcgium imperterriti pedoris do-<br />

^^iiK-ntum , in caufa honcftà piaque ncc<br />

"mortem horrcfcere.<br />

vbi peruenerat Thermopylas,fic com- 241^<br />

«uitoncs afFatus cft:^w»i Harbarum inpro- fortiter.<br />

nos otite tempia terimus, Tiunc enim<br />

òn^. ^d Barbaros, qt§os Oht ymcamus<br />

^'"'¿'»^'^tyiaimonamHr:<br />

^oru^^^^*^ 'tadiccntc; prxiaculisBarba- 242<br />

y iolemvi<strong>de</strong>relicebit:^«wow,in- Lepi<strong>de</strong>.<br />

g 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A P o P H THE G M.<br />

naturi fumtu ? Q^id hoc animo fortius ? A^<br />

.mortem eunti etiam iocari Hbuit; fed ludc5<br />

interim metum exemit fuorum animisi. H«^<br />

Afphthegma refertM. TtiLTufcuLquaB, iii^^<br />

i.-vdut <strong>de</strong> ignoto:^ quibus, inquit, vnus, qu^<br />

kPcrfes hoftis in colloquio dixiflct glorian^»<br />

•folem prae laculorum miiltitudine<br />

•tarum vmbra non vi<strong>de</strong>bitis .-Invmbraíg^'<br />

tur,inquit,pugnabimu$,<br />

Cùm ahus quidam militum <strong>de</strong> hoftibu^<br />

Animose nos.me^uit.prope^U^<br />

Us, Significans, ob id nonminus immiiie'^<br />

difcrimmis hofti,quàm ipfis.<br />

:244 Cuidam dicenti : Siccínecum paucisad'<br />

uerfus multos belli fortunam <strong>cx</strong>perturu^<br />

:FoHit9r. hue venifti? Leónidas, putatisy inquit,<br />

multitudine fi-etum hue yenijje ^ ne Gréecta f^J<br />

<strong>de</strong>m omnisfatisfufiqui<strong>de</strong>m eaadBarbaroruWi*^<br />

titudmem coHaui exigua porttoi:B:/tn yirtHtet&<br />

he numernsfuffeferit. In bello iudicauit ph^f<br />

Jiabere momenti,quales ducas militcs,qu^<br />

quàm multos.<br />

-245 Alteri cuidam dicenti, quòd cumpauc^<br />

aduerfus multos eonfliw^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ßnt in rita honeßA,abflmwßes à iosufijcen^<br />

^^Alimis, Mifñ rero potius efipro Crticiomotn<br />

fiopiilares mcos genre monarchiam.<br />

^ùd'taiii impium cft, quod mortaliwm<br />

Vulgifs non admittat anapli principatus<br />

gratia? At liic prius duxit honcftam mortC<br />

proamicis libcrandis òppetcrc^quàmmO'<br />

fact» cos fcruitutc premere, à quib^<br />

^^ncratdcpulíUrus fcruitutc Barbarorum.<br />

Rurfus qtmm Xerxes fcripfiflct.Mittc ar- 247<br />

"^arrefcripfit.A'gm & w/w.Maluit armis mo- >AnimQ-<br />

JÌ»quàm traditi« armisturpitcr <strong>de</strong> viu cum sh<br />

noftc pacifci.<br />

^«terùm vbi iam adornarctcumhoftc<br />

conftigcrc.bcHi duces admomierunt, ex- .<br />

pcftarctrcliquos focios:2y5»rfúf/¿#«í,inquit,<br />

^^^pugnatori fimt) JÙi nefcitit eosJoios cum ho -<br />

Mwpugnare^ qui reges yeremnr ac metuumì<br />

Non pmauit cos expedandos, qui ad pras-<br />

Jjnptumab inapciatorc tcmpus non a<strong>de</strong>fctiamfiadfint<br />

non pugnare. /<br />

Milites Ge adhortatus t^:ltaprandaecopiñones<br />

met f tanquam apud infero^ cocnatuvi,<br />

«aec vox ignauis adcmiíTct animum jat vitortibus<br />

addidit : admonens,<strong>de</strong> cibo vi-noque<br />

graues venircnt ad pr»lium,autcerc<br />

pro patria fortitcr occMmhtxcnirnbutuT<br />

'^ophthegma ettam ^gtdi ^rchidami. V.fed<br />

Leofüda aßcribtt.<br />

•• ^^Pcrionjtaftti,quá ob cauíím fortes<br />

5 +<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


104 A P O P H T H E G M .<br />

Viri gloriofam mortem ingloriae vitaeantc-<br />

Sapiher, ponentijQuomam,in(\uit,aiterumnatursepro^<br />

frtuniyiUemmpt.uLlariter futtm ej]e ducHm.i^^<br />

naturae beneficio viuunt& ignauiflimijat<br />

honeilc mori non contingit, nifi virtute<br />

praeditis.<br />

Cum cuperct iuuencs coelibes, auò fo-<br />

^ rent incólumes,abefle à belli periculo, fciretqUe<br />

illos idminimè laturos; finoulis illorum<br />

tradidit fcytalas,id eft,epiftoKirü Laconicarum<br />

oenus, cun^j his mifit illos ad<br />

Sphoros. Cùm vero treis etiam ex his, qu*<br />

grandiores iam dnxeraat vxores, optarci<br />

làluos, ac fimili pract<strong>cx</strong>tuablegare conarcturinpatriam<br />

: mtelledo dolo non fiiftinuerutacciperefizytalas.<br />

Quorum vnus ita<br />

«^im«- fe <strong>cx</strong><strong>cx</strong>x^AWit \ nonpracoj fedfHgiiAtorte fequH'<br />

ft* tnsfum. Alter vcrò}^/cinquit,WM«ew.r fro<br />

/iorvTcrtius porrbinonpqflremHf, inquit»^«''<br />

nun,fedprimus 'Mopugnam. Vtrum hie potius<br />

admirari conuenit : ducis nc animum»<br />


Nihil illi visu cftnouaerci,iImomljs natus<br />

*norcrctur : ncc magni rcfcrrcjpaulo fcrius<br />

«n citiùs vita dcccdcrct, cui omnino brcui<br />

^orct dcccdcndum. Vlmanhus Lacon.Simile<br />

jfUni Femirtis cmHsdamafud.CicSn Tufcnl,.<br />

L Y c V K G v s..<br />

Lycurgus is,qui Laccdaemonijs leges c6<br />

Jidit, quum conarctur ciucs fuos à monbus<br />

praefcntibus ad icmpcrantiorcm vivendi<br />

rationem traduccrc,cosq; virtutis<br />

ftudiofoi rcddcrc ( nafii crnnt cor^<br />

ivipti dclicijs ) duos cducauit c.itulòs,codc<br />

Patrc cadcmqjmatrcprogcnitosrquorum<br />

Wterum paiTuscft domi butioribus vcfci<br />

^ojs J altcrum cduftii venatibus <strong>cx</strong>crcuit.<br />

•"^^»nquiiambos produxifTct inforüapnd<br />

'*]^ltitudincm,pofuitillisfpinas.fimul3c<br />

^icas aliquas dclicatiorcs; mox cmifit lepo<br />

í^cm:quu vtcrq} rapcretur ad aíTucta, alter<br />

^ eUas, alter Icporem inuadcrct:^« no vi-<br />

^ — Jej'e euaf^jjeiplti^, wyiatem<br />

momenti habere exeràixt ontm , ^u^m<br />

crrT'^' Sunt qui di< ant,ab illo produ£Vos<br />

nat qui<strong>de</strong>m ex ijl<strong>de</strong>m parcntibus<br />

canG^ ' q>iorum alter cflct ex ignobili<br />

^¡Ij^^^^Cic, qui aluntur ad xdium cufto-<br />

^ ^Ucr<strong>cx</strong>his qui aluntur ad venandu,<br />

S I<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


•10« APOPHTHEGM.<br />

Dein<strong>de</strong>,'qui erat ex ignobiliore genefc,<br />

<strong>cx</strong>ercuit ad venatumiàlterum qui erat eX<br />

pra:ftaiiuore genere, tantum dclicijs ex^rcuit.<br />

Deifl<strong>de</strong> quuvterqifcrreturad ca quibus<br />

aíTueiicrat, atqjlioc pa£^o palàmom-<br />

:nibus feciiTet Lycurgus, quantu inftitutio<br />

valcret, turn ad meliora, tum ad <strong>de</strong>tcrioM,<br />

dixit: TrQtn<strong>de</strong>ne nobis qut<strong>de</strong>m^o ciueSynobiUtO'Sf<br />

^am miYAtur hominum rulgm y duEÌum^mÀb<br />

tìcrcule genmprofuerit, nifiettgéJ]crimt^, per<br />

^UiSi die morulmm'wnmtwn cUnjjimus acgene^<br />

rofilfmusexjhtit^acper omnemyitamquanoneft<br />

a. funt ^ difcamus ^ exerceainus. Rep c fit<br />

vir inocniofus viam,quamultitudini phi-<br />

Jofophicis ratioftibus non fatis idoncf ,vir


portioncm diftribiicrat. Fertur itaquc,qmi<br />

<strong>de</strong>in<strong>cx</strong> pcrcgriiiationcrcdicns i^cr faccrct/;^^,,<br />

pcragriim rccens dcmeíTiim, confpiccvctquc<br />

nianipulorum accruos ordine pofìtos<br />

Ce äquales j <strong>de</strong>legatus co fpc£taculo,cuiii<br />

firn dixiíTc comitibusiA^r totaLacrdamon W-<br />

'^nurmUtovumeßtß'Atrumy qmnufer inter Jé<br />

^mjermhareétatcm. Bono principi nihil<br />

»ucimdius cfl ciuium concordia : rurfum<br />

tyranno nihil formidabilius.<br />

I<strong>de</strong>m, quum indudis nouístabulis <strong>de</strong>- 25$<br />

bitorcs aeris alieni libcraíTet : iam & ca quae<br />

^uifquc priuatim in acdibus habcbat ex ae-<br />

^uo paruri fentattit,quòfundrtus è ciuita-<br />

^ct«llcret dilcrimenopum &tnxnualita-<br />

^cm: fed quum cernerct eos argrè iaturos<br />

'^anifeftam rerum abolitionem, i<strong>de</strong>m occultiorcvia<br />

facerc aggrcffus cft. Monctam<br />

^Hreamfimnl ^ argemeam AbrogaHtt,mfiitMt' DiuitiX"<br />

Vi ciíées ferreo duntasat nummo yterentur, rum co»-<br />

& ^^^tentupoBuUbatyßii ad huimpermuta- tempPtiS*<br />

tío^é, tottmfiMknti^ mod^mprafcri^fit. Hoc<br />

tatto omnis iniuftitia exulabatab Lacedae-<br />

^owe. Ñeque cnim iam furari, neq^ largitjonibuscüvrumperc<br />

corrumpíuc, ñeque<br />

«mudare dalo,ñequerapere pervimquifquam<br />

poterat : quod ncc celati valerct,nec<br />

parere magnificum eíTct^ ncc vti pcriculo<br />

vaca^e^, ncc importare aüt exportare tutá<br />

Hac arte vir foUuis ingcni),quibuf<br />

diua«<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


io8 APOPHTHEGM.<br />

diiiitiamm contcmptum pcrfuadcrc<br />

potuitidiuitiarum vfiim fubtraxitjac rcponcndi<br />

ftudium ncgociandiquc matcriam<br />

adcmit.<br />

256 Ad haec, quicjuid eratrerunTßiperuacanea"<br />

Jírlts fit rum.è cmtate eì^ciendi^m curaun ,a<strong>de</strong>h rt nec «eferua-<br />

goùatorynec jophißay ncc yates,nec cÌYttélator,nec<br />

CHa, latititiarum am/ex Spartam mgre<strong>de</strong>retur. Neqj<br />

cnim paíTus cftilIiccíTcpccuniam talibus<br />

vtilcm : tantum fcrrcam monctam cudit,<br />

quae pon<strong>de</strong>re Aeginctico apquabatminam,<br />

valore asreos quaruor. Hisremcdijs expugnauítauaritiam;<br />

257 Ca:tcrùm , quum ftatuiflet inuadcre <strong>de</strong>litiasluxumque,<br />

&inhis quoque tollerc<br />

diuitiarum admirationem, inilituit CyiTitia,<br />

hoc ed, conuiuia publica. Pcrcontanti vero,cur<br />

ea conftituiíTct, fie vt in fingulis còn<br />

uiui;s pauci cum armis diicumberent?<br />

Cùmmtè' 'mc\\iìt,expediti fint ad par endum imperati^ ; &<br />

nhof. fi quid tumuLtus inci<strong>de</strong>nt y penespaUcos fit <strong>de</strong>U^<br />

Btmrn, fitjue inter omnesfotta ac eòi tequa pof^<br />

tio : <strong>de</strong>nitjuenon fidùrn in efctilentis ac pocúlet^<br />

tis, yerùmne mßratu t^ui<strong>de</strong>m am yafis, aut di^<br />

re quacnn^tie pltis haberet diues quitm paup^^*<br />

Iiis rationib* quum diuitijs dctraxiffcta^:<br />

mirationem, poftcaquàm nemo erat, q^^<br />

velvtipoffct lilis vcl oftentarc, dicebata-<br />

TVfX^f J mi eis: ^.ìm praclamm eJ7,6 amtct,/psare <strong>de</strong>*<br />

ütsiii^* (iUrafe mnfmodt fint dimti^, fi qti^do cfic^<br />

fièni)<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ß*nt, carenijfteßfeSlatoribta & admirdtoribw.<br />

Interim obferuabnt, nc quis pnùs domi<br />

iumptacoenà vcniret ad publica conuiuia,<br />

<strong>cx</strong>plctusalijs cibis alióuepotu. Qjiòdfi<br />

quis cum cactcris non bibcret c<strong>de</strong>retuc,<br />

cumvìtupcrabatAt, Vtquial.^jsedulijs dcli-<br />

J^itus abhorrerct à viftu communi. Porrò<br />

qui palàm cóuiaus eiìctid fcciiic, ci mul-<br />

^adicebatur. Vn<strong>de</strong> Agis, qui multopoft<br />

Lycurgum tempore rex fuit, <strong>de</strong>bcllatis A-<br />

;jbenicnfibus domum reucrfus., quum velwvnumdiem<br />

coenam capere cumvxorc,<br />

"diffus à fyifitiispöfcentiprxfcdi militi»<br />

i^on mifenint. Ea res quum poftero die in-<br />

«otuiiTct Ephoiis , mulftamilli dixcrunr.<br />

^^ eo<strong>de</strong>m fatto geminum <strong>cx</strong>emplum nocft<br />

proditum,pr\mùmfrugàlitatis , dcm<strong>de</strong><br />

feueritatis^quumin caufa n<strong>cx</strong>n ^raui<br />

leges nec regi pcperccrint.<br />

Sed Lycurgo euenit,quodfcrcfolethis, 2$t<br />

QUI cum corruptis popuU morib' bclUtm<br />

lulcipiunt. Diuites hoc gcnus inftitutionis<br />

md/gnè fcrcbant, coortiq^ funt u\ illum, &<br />

Äowloliim conuitijs inleftabantur j verum<br />

^^^am faxa in ilium iaciilabantur, conantcs<br />

If P ' re. A t q u a v rgci cnt p c rfcqucn-<br />

^«»dibpfus eft per forum,ac reliquos qut-<br />

Qcm tugiens aiueucrtit. Alcandcr autcm<br />

Pcrtinacjùsinfequens, fuftcrcfpicicnti in Afo<strong>de</strong>ra-<br />

«"gum <strong>cx</strong>tudit oculum, Hunc Alcandrum tè.<br />

quum<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


quum nôxac dcditum publico <strong>de</strong>creto ac^<br />

ccpillet puniendum, nccvllo aiFccitincòmodoj.ncc<br />

incufauit : ièd qHü ilium íixiia"<br />

flituti íbciumhaberct, cñccitvt ¿cipíum<br />

Lycurgum,& vitae rationcm quam cum co<br />

cgcrat prxdicaret : ncc vidum modo,fed<br />

vniucríam ciuiûeducationëamaret, quam<br />

Lycurgus induxerat. Porrò mali, quod ac^<br />

cí<strong>de</strong>rat,monumcntumlocauit dicatumin<br />

tempio Mineru«, cui ab «reo <strong>de</strong>lubro nomen<br />

Chalciœco,<strong>de</strong>cqi cognomentum addidit,vt<br />

Oprilctis diceretur.nam Dores Lacedocmonem<br />

incolcntcs, oculos ojttUosyocant,<br />

ab cwjtoy ^uod Graccis fonnt vi<strong>de</strong>o. Et<br />

tic habemus geminum excmplum ; aJtcìu<br />

admoncns,nonabfqj difcrimine mores ciuitatis<br />

corruptaevitijs ad mcliorem frugem<br />

Ecuocari: alterum iniìgnis tolerantiac, quae<br />

<strong>cx</strong>hofte capitali reddidit amicumacpro-<br />

Îjugnatorcmjqucm etiamfi necaiTctjvt ipß<br />

icuit,nihilo tamcn minusipfc fuiflctlufcus,<br />

& vno légura fuarum <strong>de</strong>fenfore minus<br />

habuiffet.<br />

N 259 Percontanti, quam ob caufam non vtc-<br />

"Prü<strong>de</strong>n- rjctur legibus fcriptis inquit,cr^<br />

iejc. diti qui funt reEìeque educati,probant quid fT^<br />

ratione temporis eAy?f¿;af.Significans,lcripturam<br />

non murari, quum pro varietateoccaiìonum<br />

vir probus & fapiens faepenumcrocogatur<br />

mutare conClium. Ea iti nonii«^^xm<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L r B E R r.<br />

tirt'praefcnbi no potcft. Satis cft,dues JiofuiíTcinftituios<br />

: hi 1 liáronte vi dc^<br />

*>^int.quid pro tempore fatbo fit opus.<br />

RurTumahis percontantibus,quarTii>b 26# ^^<br />

^^ ftatuiflct, vt ad sedium culmen impo-<br />

»»cndviin fabri fccuri vtcrcnturi ad fores vc^<br />

addcndas foia ferra, nec vilo alio inftru-<br />

^ctitoi /^i.inqiiitj ernesmeeiiocritntem fement Trugaii*<br />

(omnibus a<strong>de</strong>smftrunt, »tf ; qmcquAm ter,<br />

apudalks funt ad-<br />

^'yattom. Vidtbatur enimin<strong>de</strong>corü,fi per<br />

oftu'iru<strong>de</strong>acvilcfuppell<strong>cx</strong>inferrcturexo-<br />

, prccio chara, arte operofa. Id ne fie ><br />

quodammodo fores admonebant.<br />

^^f^c aiunt accidiiTe.quòd Leontychidas<br />

P"nius apud Lacones rex , quum cana-<br />

P ^pud quendam , cerncrctque tectum<br />

«omus fumptuofo apparatu faitum ,ac la-<br />

^"i^nbus ornatum j ro^abat hofpitcm,.<br />

num ligna apud cos quadrata nafcerentur:<br />

^aco luxum effeputaW,naturamartificia<br />

<br />

vctuiiTetfrequentcradu?rfus cof<strong>de</strong>m<br />

I .Acuti^<br />

f.rf^ aaerc ? .inquit, dum crebro . '<br />

VnH . btlUndi pentiam rfu uMigant^<br />

oii^^ AgefiUius grauiter ^iccuiatus eft,<br />

acbrir^'^L""'" Baotiam expcditionibu®<br />

fics ho-<br />

'^Pugnandum induxiiict-Nam cùm<br />

AAU);<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


AntalcidasvidiíTct ilium faacium, <strong>cx</strong>pfobrau/t<br />

quòdThcbanospr«liandi arte docuiiTct,<br />

quum ante ncc icircnt beliate, nec<br />

vcllcnt. Pr^cUramy inquit, doSirmoimamtt*<br />

ce<strong>de</strong>m habes, ^m Thehanoj nee animatos ad bel*<br />

landum^nec^xercitatos, -vtL inmtns confitefccerts<br />

doeuerisjiiebeUumgerere^Hoc ftntagemalar<br />

tiùs ctiam patct, vi<strong>de</strong>licet nc fepius cum<br />

ijf<strong>de</strong>m litigemus aut contcndamus,nc tan<strong>de</strong>m<br />

alluctivelcontenantnosvclfiipcict.<br />

262 Alio quopiampercontante, quam o**<br />

rem virginum corpora curííbus,Ju¿lis, diC"<br />

corum actelorumiaéVibusfatigaret ? f^^f<br />

inquit, fottuum proj'eminatioab ipfaflaum r^<br />

dice y yalidum in yoLidis corpoñbtis imtium<br />

mens 5 reBè germmet : pmut vt ipjk in per/ercn^<br />

Famn£ partubui facUe fimul ^generose certent<br />

majcui^ ^gyji^f payigfjdi' mxM4 dolores jue : pofiremòyfi<br />

qua IncidatneceßU^ ypoßim ^pro Uberis, &<br />

pro patria pugnare, Intcll<strong>cx</strong>it vir pru<strong>de</strong>nt,<br />

quanta Reruni^ubl.peftis fit ocium arq"^<br />

ignauia : contra mo<strong>de</strong>ratos labores ctíaií*<br />

corpora reddcretum firmiora.tum falU"<br />

briora : vn<strong>de</strong> ncc virginibus permifit ii^^'<br />

cioviucrej fi:d has quoque mafirulinis eX'<br />

crcitijsquodammocfo vcrtit in mafculo^'<br />

quum in plenfque ciuitatibus per <strong>de</strong>lK'^»^<br />

ÄC luxum mafcuii transformarcntur in<br />

minas.<br />

263 Caeterùm quum cffcnt qui vitio darentj<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R I .<br />


»H APOPHTHEGM.<br />

aliasqj addcbat igiloininias : hac arte pfOwi<strong>de</strong>ns<br />

diiigentei,vtciujcs crrandis hberis<br />

©peram darent. Qim cnim mos eflet apud<br />

LaccdacmoniosyVt iunior es feniorib' multum<br />

honorc cultumqj pra^flarcnt : hoc honoris<br />

a<strong>de</strong>mit ijs, qui cóiugibus duftis nol-<br />

Cdliha- lentaugereciuium numerü. Vndcneciltus<br />

dam- lud inDcrcyJHdä diftum reprehendit quiit}gms.<br />

quam, quütamcn beUi dux eflet probatifiimus.<br />

Quü cnim aduenienti iuuenis qui-<br />

(ectu,ÌT\c\uh,mihi ceffiirumgeHmfii,T2ni<br />

procax iuuenis diÄui«<br />

^ infeniore, ctinKjj'bellicalau<strong>de</strong> cclebrem,<br />

nunquamtuJifl>t populusSpartanus : ni»<br />

pro peilimis ciuibJiabuiflet cos,qui fponte<br />

fteriles eflc ftatuiflent,necagnofcercnO<br />

quid patriae <strong>de</strong>berent. Nam rempropiù^<br />

intuentibus non ita magnum difcriAiicn eft»<br />

inter cum qui ciucm occidit, 6c qui ciucm<br />

Rcip.dare quum pofllt recufat.<br />

\ 265 Cuida percontanti, qua ob caufamlcgc<br />

cauiflet, vt fine dote /irgines clocarentur.<br />

J^xor A7,inquit, nequ'prop ter inopiaw yllje relmf*^'^<br />

iigenda, rentur innuptM, neque obdiuitias expetereniur :<br />

fedvt itmcnum qmjq:, adputUa: moresrejpfc^<br />

éxvinute faceret cLetiionem, Eadcm dc caula<br />

fucos & ornamenta, quibusaliitformá vc»<br />

fingere vel cómcndarcfolent, ex vrbe fubmouit.<br />

Vt vbiquc vir egregias ftuduita:fiuaiitati,<br />

Wcffl<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L Í B E R ! . "5<br />

I<strong>de</strong>m quum certum tempus prçfcHpfif<br />

íct.quo pucll« nubcre,iuuencs ducere <strong>de</strong>ferent:<br />

interrogatus curidftatuendû pu-<br />

26«<br />

triti /^t,inquit,/ó¿o/€J exaduitiifcrftaaqM Tempm<br />

^^tii fArmtéw nata, yaltda fit & vegeta. Ex nubendi.<br />

Coitu prçpropero nó foiùm laeduntur corjora<br />

gignentium, verùm etiam proles oa-<br />

Îciturimbecilla. Tum qui ante tcpus dant<br />

^cranVlíberis,carent apud illos autoritate<br />

5iuam actas conciliât : rurfus qui vergente<br />

>am 3ctate,ncc fruunturlibcris fuis, ncc eos<br />

P^íTunt ad perfeAam mftitutionem perducere,motte<br />

fenioqj pratuenti.<br />

Albero quodam admirante, Quaobrem 2^7 s<br />

^ctuiíTet fponfum cum fponfa íimul dor-<br />

: fed ftatuiíTct, vt vterque cum fuis acqualib'niaximam<br />

dici partem verfarctur,<br />

cumquc bis totas no<strong>de</strong>s quiefcerct; cum<br />

Ponfavcrò furtimac verccundè congre-<br />

«crctur? PWwàm, inquit, rtcorponbus ejfent Cotim<br />

ifinonyierenturcongrejjuadfatietatem; m-^<strong>de</strong>r^^<br />

^^nrtpUnamorntmuiit Jimper maneret ree.ni m.<br />

JJ^'^enj : <strong>de</strong>mquevtfœtus a<strong>de</strong>rentrebuflioYBu<br />

"OC dcmum cft patriae patrcm agere, nuf.<br />

S^am nò aduigilare ad Reipub.vtilitatcm,<br />

^»uiumc^ue tnm animis tum corporib' vn-<br />

«jquaque confulcre. At multi funt,qui fibi<br />

^^g»tin>imagiftra\usvidcntur, fi quamplu-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

puniai^t<br />

2


116 A p o p h t h e g m .<br />

îmniania fe<strong>de</strong>ra, quum alioquifcelcrum<br />

irritamcnta prxbeant fuis.<br />

Quin Síynguenta eiecit i i(^pub,tanqt*am<br />

Vngm- oleicorrufteUm acpemicum. Namolcuinota,<br />

doribusvitiatum nullumhabetvfuni,ncc<br />

ad efum, ncc ad mcmbrorum vnftioncm :<br />

atqi dym rem neceiîàriam ad <strong>de</strong>licias corrumpunt,fît<br />

vt minor fît copia^<br />

• 26 9 Submouit ¿r «ngendi arttfictum, ytlutì [en^'<br />

Vtlicioi. fus aduíationem. Etcnim dum color blandi-^<br />

tur oculis, natura rei corrumpitur. In fumma,cun¿iis<br />

ornandorum lenocinio corpO"<br />

rumartificibus SpartanâjVrbeJinierdixitjVt<br />

qui malis artibus bonas arteis corrumpC'<br />

rent: propterca quòd huiufmodi <strong>de</strong>licij^<br />

íiues á falubribusac ferijs <strong>cx</strong>ercitamcnti^<br />

aiiocarentur.<br />

\ 2 7 0 Tanta porrò crat illis t e m p o r i b u s vxoru<br />

pudicitia, tantumq3abcrant ab ea facilitata<br />

quae pòft inuaíít j vt priiis effet incredibi^<br />

]c,adífiltcrij crimen apud Spartana^<br />

ri : ferturque diâum cuiuldam vetuftifii"^*<br />

Spartani Geradae, qui rogatus ab liofp^^^<br />

quodam, quid pœnatû darentapudSpí»r'<br />

taños adulteri ?ncquc enim vi<strong>de</strong>re fc<br />

quam fupcr liac re fancitum â Lycurgo •<br />

Adulte- -ì^Uuiy inquit, ¿ amice, apud nos adulter eft-<br />

Quumijlcfubieciflet: Quidigitur, 1»<br />

ftat ? Dahn, incj wit, bouvm tamnm, ytj^ovrec<br />

ylm Taj/mnm momem collo btbat ex £ureff<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Cumqi illc riücns dixiflct : fieri non poteft<br />

vttantus bosinueniatur. inquit<br />

Gcraó^s,Spart:e exiBat adulter,in qua dt^<br />

niti<strong>de</strong>y<strong>de</strong>Uciity corporis afcititius cultnsprobro<br />

habeniur : contra rerecundia,mo<strong>de</strong>ffta3 ac obediemta:<br />

mag Hratibm <strong>de</strong>bitx obfcruatio, <strong>de</strong>cori<br />

Uudijue danmr f Prudcnter intellexit Gcradas,ibi<br />

no pofle nafci vitia, vbi non admittuntur<br />

vitiorum firminariaj eaq^ vbique ia-<br />

^cre,quihus pro honorc tribuitur ig nomi-<br />

Atqj haec eft clcmctiflima ratio medcdi<br />

prauismoribus.<strong>cx</strong>citandiqjvirtutisftudiii.<br />

Cuidam poftulanti, vt in ciuitate pro a- 271<br />

*iftocratia, id cft.optimatam aubernatio-<br />

»ic,cotiftitucrcr<strong>de</strong>mocratiam,lioccft,po- , ^<br />

pularem gubernationcm : Tufac, inquit.<br />

P^^**^ domi tua <strong>de</strong>motratiam tnßnuas. Com-<br />

P


Deus cnim no egetnoftrisimpendiisramat<br />

autcm homines, quorumBccclÌltatipoteratiiJisimpcndijs<br />

iuccurri.<br />

273 E certaminibus ca fola conceflerat <strong>cx</strong>elcere,<br />

in qnibus manus non exten<strong>de</strong>returin<br />

altum. Eiuj conllitutionis caufampcrcon-<br />

Exerci' tanti : fùf, inquit, illortmUhtrando con*<br />

uno, fupfcai ¿e/rtf/^iírj.Siquidcm <strong>cx</strong>ercitiaad confirmandum<br />

corporis robur adhibctur, non<br />

ad exhauricdas vires. Qui vero fubindc dclaiTanturin<br />

exercitamcntis,quoniam imbccilliores<br />

vcniunt ad labores ncceilàrios, fa-<br />

«iliusdtficiunt.<br />

274 Cuidam pcrcontati,quamobr€m crebro<br />

mutati caftraiubcrctf'f^


cllisiioftris, in quibus prxcipuas paru-s<br />

agunt bombardaci<br />

Cùm Thcbani confulcrcnt Lvcurgura^, rjS<br />

^c facrificio luduquc , quem illi Lcucothcac<br />

foicnt faccre ? Si, inquit, <strong>de</strong>am eße ere- .Arguti.<br />

, ne Ittgeatis : pn hominem , ne vt <strong>de</strong>a: rem<br />

^^ui%Amfactatis. Mire taxauit Thcbanorum<br />

ïitus fccum pugnantes. Non cnim conucfimullugcre&<br />

facrificare, hoc cft,ab<br />

Dctcrc opcm, quae ipfa fît in calamitate,<br />

^clugcnda.<br />

Cmibus quibufiiam intcrrogantibvì, 277<br />

quomodo liccrct hoftium infultum effu-<br />

Sïy inquit, fauperesfueritU, necaliits Vduper-^<br />

"^-^'^plusretjHirat. Ad opulentos onuftos tai expt^<br />

prxdacfpesinui tat hoftcm, ncc facile po- w.<br />

wclabi qui iàrcinis & impedimcntis rer'^'^^atur:<br />

adhscc tutiorcs (imt ab hoftium<br />

lucurfu, inter quoseftxqualitas, & exacquahtatc<br />

concor^lia.<br />

Iifdtnp percontantibusjcur prohibuiÌTct 27^<br />

vrbem cmgimmis? ^,wÄm,inquit,won ca- Fortif^^<br />

mmowi^íií cuitas, ^ lateriiíis fedriris<br />

^àta eji. Indicauit, id genus munimcnta<br />

^ S S m ^ ciuium ignauiam , quàm<br />

Spartanis ftttdi« eft alere comam, «cfu- 279<br />

re narrant Lycurgumred-<br />

/ilmlr '^^j^ï^cm : Sluomam, inqSit, wm* Cojp^<br />

i^mofts ^dér<strong>de</strong>çfn-er^, <strong>de</strong>fimes ierò reddic<br />

h 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


.120 APOPHTHEGM.<br />

hoßüftis tembiUores, Vt cnim <strong>de</strong>cct coma<br />

fpccioiosjita minus fdici fpecio pracditis<br />

horrorcm acfcrinum quiddam conciliât.<br />

Capillitium naturalis cft ornatus,minimoquc<br />

conftansriioc.gcnus non damnauit Lycurgus,vt<br />

quod nec opcroH^iartibu.s conftaret,ncc<br />

pro frugalitatc luxum inducerci.<br />

Afciiitiurh cultum, maiinoquc paranda Icnocinia<br />

nó probauit. C^ò magis dctcilanda<br />

cft quorundam pracpoftcra cura , C\M}<br />

corporis cas partes vellunt raduntque^quibus<br />

natura pilos <strong>de</strong>dit j non tantum ad <strong>de</strong>corcm<br />

aut verccundi.im,verìim ctiam ad<br />

tuendam valetudinem : contràillic eliciunt<br />

lyluam artificio., vbi natura voluit cìTcglabri<br />

ci em.<br />

280 Prxcipcrcrolcbat,vt,pjofteaquamin bel-<br />

Mo<strong>de</strong>ra" lo hoftem vertilÌoìt in Alga ac fiiperaflent,<br />

thyiSÏO' tamdiufiigicntesinfcquerctur/doncc ccrrw.<br />

ta circtvidoria,moxquc retro c ed crcnt.î^ï'<br />

y«e enim Gracorum conuenire moribtis,eos trttct^<br />

dare qui cefßßent'jdauenon foLùm honefiiU^y<br />

rùmetumytUiuf effe dicebat, Siqui<strong>de</strong>m hofie^^<br />

f4*buscum resefiyybixogmtmt Lacedxtnon-os<br />

farcere ctdtntibuf, ucci<strong>de</strong>re verò qui Loco non c€^<br />

dunt jtbl conducibiiitis exifimabùt figgere qU^^<br />

perfifiere. Frequenter enim <strong>de</strong>fperatio irì^^<br />

gnuinrobur.additaaimo,nonminùsquai^<br />

!fpcsvi(i>oriac,DecctautcmGraìcos,legibus<br />

.ac difciplinisimbuto«> ctiam m bcllis mer<br />

miniflö<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


»ìniÌTcclcmcntix : Barbaric« fcrftatis eft.<br />

fteuirc in proftratos. Scd rurfus ita tcmpc-<br />

*anda eft <strong>de</strong>mentia, ne nobis fit exitio. Fit<br />

«nìm non raro, vt hoftis fÌ4gam fìmulet, vt<br />

""edintcgratis viribus. acriorinfurgat iavi-<br />

^orem.<br />

l?crcontanti,quamobrem hoftium^c^fo- 281<br />

cadañera fpóliare vetuiííct : %inquit, Strata-<br />

- dhtn/Polijj incumbHnt, fugnam negUgant j fed gema.<br />

P^pertatem vnà cumo^dme feruerit. Vt vir ille<br />

f^picnsvbiquc ciuibus fuis metuit àdiui-<br />

, tanquá A fonte plurimorum malorum:<br />

q^um apudiiomi-num vulgus nihil expeta-<br />

^urauidi^ij, quafi in his fint pratcipua felicitati<br />

s hu ma nac p r^xfi d i a. 7 aliflratagcmate v-<br />

^^ yj.^l^nhrydates quofise aéierfum ¡Romanos:<br />

LYSANDER.<br />

Lyfandcrpreciofasveftes,quaSrDioiiy-282<br />

"WS ad filias i pfius mifcra\,nonacceoir, di- Mo<strong>de</strong>rig<br />

ceas : f^ereor, ne his Arnica tttrptsyiaeantur. ti.<br />

^It^t.Lae.z^ feq<br />

^ y > quum aliquanto poft ii<strong>de</strong>m Dio- 285 '<br />

nyíius iph mififiV^t ftolas duas., iübcns vt v-<br />

Qui? mmcrctdiix: IpfA, inil,<br />

'ehuet-.it.iq^ accehit ambas&abijt.<br />

viro T eft imitandum , nec<br />

hor i nec aliud ab<br />

tinf. , praetcrmali-<br />

h 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


284 Is quum cgrcgius fimulandi artif<strong>cx</strong> ciiafiiTet,<br />

ac <strong>plcraq</strong>ue,. qux crudclitcr & auarè<br />

<strong>gcrebat</strong>, calli dis fucis ornarct j iuftum no»<br />

aliâ re quàm vtilitatc, & honcftum conv<br />

Vtltitas modo mcticns : fatcbatur quidcm , vervta."<br />

virttfte tern mendacioprafiantiorem r.jje^fedvtriufjuedt^<br />

fotior. gnitatam ac precmm yti/hate ceHïmandam.<br />

ucrtit vir improbus Philofophorum dog'<br />

ma,, qui quod honcftum cft , i<strong>de</strong>m tolunt<br />

vtilc eifc : hie quicquid eflc vtilc, i<strong>de</strong>m duccbat<br />

honcftum.<br />

285 Ad cos vero , qui ipfi probro dabant,<br />

quòd pleraquc doloac frau<strong>de</strong> gcrcrct^no»<br />

ralàm virtute conficeretj hac parte Herctfle<br />

generis authore indignus: ri<strong>de</strong>ns dixit*'<br />

Faß e, rbi quod yellet non aßcquf rctur leonis exuuiu^f^f<br />

thi yuLp'tnum appLicandum eße ; Senti ens,quod<br />

honeftis rationibus non poflfet cffici ,<br />

frau<strong>de</strong> dohfqucperficiendum. ^<br />

286 Rurfus alijs, ilh vitio vertcntibu«, ijuod<br />

fcedcra,


Pcrindc quafi vi rem gcdlíTct, gloriam<br />

auciipans mendacio.<br />

Cum Argiui dc ditionis finibiuambigc- ^gf<br />

fcnt cum Laccd3cm©ni)S, aflcuerarcntqj fc<br />

luftiorem habere caufam : Lyfandcr ftrido<br />

/7oc,inquit,/«/'mor eftyis optimi <strong>de</strong> fi- yioten-^<br />

nibtis di¡pmat. Ab acquo & bono vir iníolcns ter.<br />

vim prouocauit.<br />

AdBoBotos ancipitcs, ncc huic nec illi<br />

partiaddiaosj cùm per illorum confini»<br />

«cevctitcr , legatos mifit, qui percontal€ntur,<br />

^tri^m reBis an tnflexühafíis per iUo- .<br />

^^^agros proficcfii<strong>de</strong>beret ) Significans, fiue<br />

amici client Bceotij ;fiue inimici , nihilo<br />

«imùsfc cccpto itinere perrcaurum: nifi<br />

juod per hoftium agros iturus eCct ercdis<br />

^^«is, ad propulfandum fi quis obfiftcret:<br />

P^f amicorum inuerfis,veluti ncmini noci-<br />

«ürus Hoc diaum nonnihil refipit indolis<br />

^acoRicac . qu¡ „cc iiiimicis fuppl<strong>cx</strong> c«c<br />

^^^¿f^'^^ccamicisgrauis.<br />

Mcgatenfi ciu


124 APOPHTHEGM.<br />

Icpus confpicetctur <strong>cx</strong>citatus tranfilirc<br />

Solerter. foliam ; l>{onpf*<strong>de</strong>t, inquit, ó Spartuniyhump'<br />

m'idifornudan ho fies, quorum motnibus ob ipfb^<br />

rum igrjAUtam leporex indormtunt Ì Cafum fortuitiim<br />

folcrtia ducis torilt ad animum ad<strong>de</strong>nd<br />

um mi I iti bus.<br />

-292 EidcminSamothrace oraciilum conAilenti,<br />

facerdos iuilit, vt quod in vita maximèfccleratum<br />

commififlet.diceret : Ille la^<br />

ConfiJJto cerdotem rogauit: f^trumhoctm an<strong>de</strong>oruff^<br />

libtrn. iujjufacere oportet f Q^um facerdos refpon-<br />

. diflet : dcorum iuiTu : Tui^iturhinc dtfie<strong>de</strong>,<br />

. nc dtjsdicamfipercontentur. Hlc cuique liberum<br />

eft, vtrum malit laudare animum ab omni<br />

fuperftitione liberum^ an pj-u<strong>de</strong>ntiarn»<br />

qui fenferitfacrificiiucum, hoc agentis,<br />

<strong>cx</strong> confcientia criiuinis haberct ulum obnoxium.<br />

Mos cratLacedaemonijsj nihil aggredì<br />

nouxirei, nifi confiiltis <strong>oraculis</strong> : at<br />

Lyian<strong>de</strong>r, quum nulla religione teneretur,<br />

nihilo iecms hinc quoque folitùs eft<br />

'.vitijs honefti fpeciempetcrc> tametfi pa'<br />

irum fucceifit.<br />

2-93 Interroganti Perfae, q u a m R e m p u b . "la-<br />

Trtcmta xime probaret.^ , inquit, ;« ^/^.t/ori/^'^<br />

-pirtmis. yiyisac m^ticuLfifis congrua ttnfqjie redduntur*<br />

Senfit virtutem inuitari praemijs,<br />

<strong>cx</strong>citnri i.rnominia. Nimirum hoc elt.qw^'^<br />

apud Homeru ftomachatur Achilles:<br />

honoris habcri ignauis ac fortibus. Ha ic»"<br />

® tcntia<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


tcntia non folùm habet locum in Rep. vc-<br />

TÙm ctiam in priuatis familijs.. Sunt cnim<br />

hace duo praecipua ad conícruandam cu-<br />

»uflibet oregis difciplinam.Honos enim nò<br />

iolùm aht artes, vt habet prouerbium ^ vc-<br />

"•um etiam virtutem. Nec tam refert, mo-<br />

'»archia fit, an ariílocratia, an <strong>de</strong>mocratia,<br />

^i^ aliqua Reipub. forma ex his temperata :<br />

quàm vt in quacunquc gubcrnatione difcrimcn<br />

habeatur publicum,inter viros vti—<br />

*es RcipublicaE,& iuo viucntes abdomini..<br />

, Cuidam apudLyfandrumiaÄanti,quòd 294<br />

upturn öclaudibus vchcrct, & aduerfus obtreaantestueretur:D«3,inquit,?wi7;^^^<br />

^^'rnri ^, tacenuítis ambohm, tamen crrth noni homtmb.<br />

^terfit ignauuf.rter adUyorcmjh-tnuus. S enveram<br />

virtutem non cgere laudibus hunianis,<br />

cum ipfa fecum ducat fuam lau<strong>de</strong>m<br />

«c <strong>de</strong>cus.Caetenim qui nihil gerunt pr^clai»,his<br />

opus eil prxconibus.<br />

Ad quendam, à quo cotiuicijs impetc- 295<br />

oatur : ^/c,inquit,0 amtcuLe:dic dtc^ni- Mu<strong>de</strong>rà^<br />

.fiquá tw^m anmum mails, qwtm te.<br />

^'^^pltniu,valeos exonerare. Ingentis aniargutnentum<br />

, ne ira qui<strong>de</strong>m dignum<br />

^«tvVtlo cuminprompm cf-<br />

iam T.vfandro, 296<br />

ucrf^ A ^ocictate belli nata cífct contro-<br />

«wuaiAgcGUus adijtLyfandri domum,inquifi-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


126 A P O P H T H E G M .<br />

ottifiturus fup CI hac re literas, quas LyfaU'<br />

<strong>de</strong>r apud íc dctinucrat.Rcp^ritautera pr^tcrca<br />

librum/Lyfandro confcriptum dc wouaiido<br />

Rcip.ftatu,quòd oporteret rcguum<br />

ab Eurytiontidis «5c Agi<strong>de</strong> abiatum (nam c*<br />

his tantum famiiijs fas erat creare reges ) in<br />

commune poneré, ac regem cligi ex optimis<br />

: quo vi<strong>de</strong>Jicet hoc honoris <strong>de</strong>cernerctur<br />

non his, qui genus duxiifent ab Hercukjfediis<br />

qui tales eirentvirtutc,quali$fuif-'<br />

ict Hercu es : quandoquidcm virtute »non<br />

eneris commendatione, 6c illc ad diuinos<br />

fonores iubuedtus eft. Hancorationem Agefilaus<br />

nitcbaturapud ciucs euu!gare,cupiens<br />

per eam often<strong>de</strong>rc, qualis ciuis clanculum<br />

fuiíTet Lyfan<strong>de</strong>r j non fine cahimnia<br />

corum, quiLyfandro fauerant. Sedfcrunt<br />

Crati<strong>de</strong>mj qui tum inter Ephoros primàJ<br />

tcnebat, vcritum ncletì-a oratio perfuadc-<br />

Tct, reuocaife ab co confìlio Agefilaum, ac<br />

dixiíTc: nonfolùm non cflc rcfodienduBi<br />

Lyfandrnmj ícdipfana potius orationem<br />

cum ilio <strong>de</strong>fodiendam, quòd callidè 5c ad<br />

pcrfuadt-ndum accommodatè compofita<br />

vi<strong>de</strong>retur. Hoc fadu dcclarat Lyfandri pcrueriam<br />

ambitione,qui nihil intentatum rcliqueritad<br />

regnum adipilccdum : fed i<strong>de</strong>m<br />

.argiiit Agcfilai modcratione, qui priuatani<br />

Cmultatcm pofthabuit vtilitati ^^^<br />

mi hubmt in ^¿eßl^o ifedaltter nurrdtur.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


CactcrumqwiiiJinm iUius nuptiaspriùs297<br />

ambicrant, mox poll obitum cius, v]uòd<br />

^pcrtus rfìit pnupcr, cas rcculabant : ijs<br />

Ephori dixcrcmuldam, eò qmd quemaim- Seum.<br />

eße cre<strong>de</strong>ntescoluermt, amdun iuHum 4C<br />

f^^bum expaupertate agmmm con: emneret.Hoc<br />

Vtapophthegma non eft, ita falubre eft <strong>cx</strong>-<br />

^"^plum feucritatis: quòd admoneat , ia<br />

^Oiuiliandis matrimoni js magis fpcclandana<br />

virtutem , quàm cenfum : eofquc<br />

pérfidos & inconftantes clic amicos, qui<br />

^^»citiam commodo metiuntur, cuius Ipc<br />

^cmptà protinus reccdunt ab amicitia.<br />

^ illud nos admonct, honcftius effe<br />

Uma,quàxn pecuniaditcfccrc.<br />

N A M E R T E S.<br />

Namcrtes, quumlcgatione fungens, à<br />

g^odam cius gentis , ad quam erat mi (Tus,<br />

»catus pracdicaretur j eò quòd multos ha-<br />


I2S' A P O P H T H E G M .<br />

impune maledicere nihil mah commcritis«<br />

Ibid. (¿T'feq.<br />

300 í<strong>de</strong>m percontanti, quarc Lacedacmon'i<br />

comamac barbam aIerct?^o«;4w, inquiO<br />

hie trnatfis > quiwi fit homini omniumpulcherrt'<br />

mm ACpropriii4ynuílo confÍAt impectio.<br />

3011 Cum AtKenienfis quidam dixiflct : ni"<br />

miumioNican<strong>de</strong>r, ampledtimini ociumi<br />

n q u i t , f e d mn qHemAdm^du0<br />

roiyqmeunque modo mbis parareßu<strong>de</strong>mm.Scti^<br />

fit, ocium honeflis rationibus partum no«<br />

cflc rcpreh'endéndum : fed eos vitupcr'^<br />

dignos , qui per fas nefafque fedarentur<br />

ocium: Ocium nutem Athenienfis dix»^'<br />

non excrccre fordidas artes.<br />

Z'E V X I D A M V S.<br />

302 Zcuxidàmus,cuidam percontanti,qu^n*<br />

ob caufam Lacedapmonij leges <strong>de</strong> fortitudine<br />

citra fcrip tum feruarent 5 acnonpotiùs<br />

dcfcriptas tra<strong>de</strong>rent iuuenibus leg^n^<br />

das ? Q¿*oniam,\ n q u i t.aßuefaci endi funt,rt p^f"^<br />

cLarugeflk ponús.tjuÁmfcriptis mundant. Iii<br />

tÍ2C genus cfl, <strong>de</strong> fortitudine Vhiiofop^^"^<br />

rum more difputarerfed protinus faí^is eX^<br />

ercenda virtus,qu^ paucis dogmatibus tradi<br />

p^tefl:.'P/w.Lrtc.<br />

303 Aetoio quodam díccntc; quòd qui<br />

dcrent probitatem cum fortitudine coniungerc,<br />

i;s beliwm t/Tet poriiis<br />

fer <strong>de</strong>of,in(]uii,ßtdhf4 mm yit^potior eß^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Corr<strong>cx</strong>it L acon didum Actolt. Non cnim<br />

öptandum bellum : fed ncc in bello ncc in<br />

pace libcrtatcm tucri licet, nifi mortis tcriorcm<br />

abicccris.i^ii/.<br />

PANTHOIDAS.<br />

^anthoidaslcgatus,miirusin Aftam,o- Jo^<br />

ftcndcntibusipfìmurum probe munitum:<br />

"^or <strong>de</strong>os, inquit, ó hojhes, bellum concUue m»-<br />

^^ernnulbid:<br />

Wem quu in aca<strong>de</strong>mia Philofophos au- J05<br />

aiiTet multa <strong>de</strong> virtutc diíTerentesiintcrrogatus,<br />

cuiufmodi vidcrcntur ciufmodi fcrmones<br />

f ^dcdmd, inquit. quàm froh ; Sdse.<br />

fyorjus inútiles y obif,qui tUis non ytimmh Salse<br />

V^ti^git mores Athenienfium, qui virtutcm<br />

naberentinlabris,noninfaais.<br />

^AVSF. NIASPRIMVS.<br />

... ^^iiíanías,Cleombroti filius, quum De- ^^^<br />

<strong>de</strong> Ínfula cum Atlicnicnfibus habcrcnt<br />

controuerfiam, atqj inter <strong>cx</strong>tcra diccrcnt:<br />

il^od ex more regionis ncque mulleres in<br />

"^lula pdrcrcnt, ncqj mortui fcp elircntur:<br />

Y^omodo tgitur,\\\q\x\tyh.^ci)tfrda crit vobif^a^ Argute.<br />

qux ncquefuit quifquam -peíírúmynec fie-<br />

"»•«^e/i^.c'Argutc notauit ineptam Deliorum<br />

coi^luetudme, qui fuos in patria ncq^ nafci<br />

/^"crcnt viuo$,ncc humari mortuos-.quu vt<br />

ita nec regio, mater fit,t.ifi gignat:<br />

ii^T^ ^«^cm fit à materna pirtatc, nolle<br />

icpclmquos<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


307 C^m Afhcnicnfium <strong>cx</strong>ulcs horfarcfltur<br />

ilium, vt aducrius Athcnicntes moucret<br />

<strong>cx</strong>crcitum,diccrcHtquc ; quòd quum i**<br />

Olympijs prasconis voce pronuncinrctuf<br />

vi(ior,roli Athcnieni'cs ipfum rxfibilaflcnt;<br />

^ ^ ino.uitj/tfCflTWt w bene memm, quìà<br />

'/¿¿"/«roj credittsftliK wa/e/ecero f I nfign e mcr<br />

dcrationis <strong>cx</strong>cmplö, nihil tam atroci cotn^<br />

Ksoucri contuHìclià : at i<strong>de</strong>m iHgenijrrirè<br />

folcrtis, argumentum> quodadFcrcbatur»<br />

vclut inftigaturum Paufaniac animum ad<br />

iUfcipicjidum bellum, id in partem diucrfam<br />

retorqucrc. ^<br />

^ 308 Pcrcontanti,curTyrtxum poctamSpaf'<br />

s^r^iéiè, ciuem feciflcnt ? Vye quù, inquit, externi*^<br />

® ' nobii duxfuiJJ'e-vi<strong>de</strong>attér.VocXQC apud Laced^monios<br />

non crant in prccio,ncc hoc nomi'<br />

ncl^'rtaeuymeruit apud illos honorcnvfcd<br />

quoniara ftrcnuum duccm in bello pt^!'<br />

terat, putarunt cam lau<strong>de</strong>m patriae vindi'<br />

candam.<br />

309 Adqwcnd^im imbecillicorporc, tame»<br />

hortantevtcum hoftib. terra n^ariq} c^p^"<br />

Salse, riretur ; f^li, 'mcwinyigitKrpofim ^cßib.teipi'^^<br />

tflcn<strong>de</strong>rey quails fis qnt nobis beliandUsau: or ^<br />

Salsè riilr id id hort»intem nlios,in quo ipi^<br />

nihil opÌ5 .idfcrrc poflet.<br />

31Ä Qilibufdam in fpolijs Barbarorum dcprcciofas<br />

veftcs : Prafii^'jf'<br />

inquit, ipfos effe multi precij, ftàm foßd^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


pytciüfa. Gorr<strong>cx</strong>it íuorum admiratìonem<br />

eoí(juc ad vcrorum bonorum admirado»<br />

i^^m rcuocfluit^<br />

Poft viaoriam à Medis apud Plateas re- jn<br />

pörtatam,praeccpit fuis.vt apponcrcnt eoe-<br />

^^mPcrficam ,quam fibi Barbari priùs apparaucrantEa<br />

quum eíTct opipcra ac fum-<br />

P^wofa : LurcB, i^quit, eras o Terfay quyqnum Lepi<strong>de</strong>^<br />

'^mof haberes <strong>de</strong>lictof i Ad n<br />

^Hnauleam.<br />

I^AVSANIAS ALTER.<br />

1 aufanias, PHftonaílis filius, cuidam roganti,<br />

quamobrem apud Spartano?nefas<br />

««ctvllam priicarum nouare legum?<br />

y y ¡.cgibus conuenit autoritas 'mhch- autori^<br />

^tequ"^^ ^«»»»Wí^íW in leges. VlutArch. Iute. ^^^<br />

refl^/riii^P'^^'^S«'' quumTegex lauda- 31^,<br />

f^V^accdaemomos, cuidam dicenti : quin<br />

»gUurmanfiftiSpart«,fcd.fugercmaluifti^<br />

L X<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


i ^ X¿tfcmant, inquit, nec medict apud fanos, fed A"<br />

^^ pud(t^rotos'verfari-folent* SalÌìflìmc conuiciu<br />

exilij rctorfit in Tcgcaten, quod cius pentii<br />

corrupti mores cgcrcnt Spartana diiciplina.<br />

514 Alteri pcrcontanti, quo pafto poffcnt<br />

Vuxbo' <strong>de</strong>bellariThraces? Sh inquit, quiyiroptm^<br />

nuf, ^fi' ^^^ ducem <strong>de</strong>legerimm, Admoncni»<br />

plurimum ad vidoriam momenti ciTc in<br />

imperatore. Qucmadmodum in omni negocio<br />

magni refert, qualcs fint quibus gcrendx<br />

rei creditur autoritas,<br />

Mcdicus, qui inuiiebat Paufaniam, dicc-<br />

Medich ^at,nihil habcs mali: 2^nennn,iiiQUÌt,teme''<br />

nacen- Hocipfiim, quòd nihil habcba«<br />

temptà ' ^^^^ a<strong>cx</strong>reptum fcrcbat medici^»<br />

/ ' vtcos ^©losiudicaretpro^pcrácflevalctU'<br />

sdinc, qui medicis non vtercntur. Id vt perpetuò<br />

verum non fit : tamen extra controucrfiam<br />

eli, maximam malorum partem^<br />

medicis proficifcij vcl quia fint imperi«'<br />

vcl quia negligentes , vcl quia ambicio««^<br />

quacftuve conupti.<br />

316 Cùm ab amico argueretur,quòd <strong>de</strong> mC"<br />

dico quodam male Ìoqueretur , à quo<br />

vlla re laefus cflTct, nec cuius fcciiTct pcricu-<br />

JfeacO' \\xm:Sifkci£em, inquit,<br />

TU ojòr, yiuerem,<br />

3^7 Medico cuidam, diccnti Paufaniae,ad fc^<br />

ncautcm pcrucnifti ;<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Werfico non fum vfuf Mcdicus <strong>cx</strong>iftimabat arti<br />

fuae dcbcri, fi cui contigiiTct fcncda : at illc<br />

credcbat, vix vnquam ad fcncdutcm pcrtmgcrc,qui<br />

medicisvtuntur.<br />

^Hm vero medicwn cenfiùatoptimum, fú no 31«<br />

ßneret a:groíoxextabefcere Jedquampnmum je- MsdicM<br />

í'Winhumanior quidcm vidctUT hacc fon opttmtis<br />

lentia : fed tanica à Socratis ooinione non quu.<br />

^ultum abKottens, qui vult admoduovva-<br />

«tudinarios, nec vlla la <strong>cx</strong> parte vtiles Reiaequo<br />

animo dtbere è vita <strong>de</strong>ce<strong>de</strong>re;<br />

• ic tamcn vt nemo fibi vim adferat, fed ho-<br />

>^citis adionibus immoriatur. Certe non<br />

y parct,quid magnifaciat, quum quatuor-<br />

medici multo tempore immodicis<br />

»niipendijs adnituntur,vt anui iam prxmor-<br />

^acvitam in vini altcrúmvcmcnícm protcrant.^<br />

Quid cnimaluidagunt, nifi quòd<br />

fua mortem reddunt loni^iorem, quaii<br />

noe cuiquam fano fit optabilc,diu mori. At<br />

yirifapientcs mortem inopinatamac brcucmmdicarum<br />

optimam.<br />

I^ABDARETVS.<br />

i «daretus,cuida diccnti,magnü cfle nu- 3i9<br />

^cru hoftiü : r^we,inquit,glm£refere* fwnW.<br />

"^'^^T^niamplures interficimus, Quod alter<br />

ver?. • ^ ad perfua<strong>de</strong>ndam ignauiam, illc<br />

reo ^ calcar fortiùs agendi. Eo<strong>de</strong>m telo<br />

fati« » quicunq; difficultatis cau-<br />

Mwnc dchortantur ab honefto.?^/í#í.i4C,<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


320 I<strong>de</strong>m conipcÄo quodä,qui natura mol'<br />

:lis,tamcnob humaaitatcm laudabatur à ci-<br />

Decori, uibusidixit, yiros qui muLìerumfimUesfinf<br />

•portere laudare, nec mulieres qua yirorum ßtf<br />

Candor*<br />

Senfit,aliud dcccrc bonum virum,aliud bo<br />

•nam muliercm ; ac pro muliere in virum<br />

transfigurataaccipit ncccilitatis <strong>cx</strong>cufatiojicmj<br />

in viro <strong>de</strong>generante in muliercm »uliamrecipit<br />

<strong>cx</strong>cufationem. Ita non cadcJW<br />

Jaus <strong>de</strong>cora principi eft quaeplcbcio,noi»<br />

cadcm magiftratui quae priuato.<br />

21 Quum in treccntorumviroru ordine*»<br />

nó cUetadfcriptus ( qui lionos apud Spartinos<br />

primam dignitatem obtincbat) J^"<br />

pulfiis difircfilt hilaris ac ri<strong>de</strong>ns: reuocantibus<br />

autcm Ephoris.quid^ ri dcrct percon-<br />

trecentot hSeat dues multo^me meltores, C^HÌ^<br />

hoc pecore magis Philofophicum ? NeC<br />

molcftè tulit rcpulfam, ncc quaeftus cft<br />

Bphorof um iudiciojfcd plus voluptatis capiebat<br />

ex publico Rcip.bono,quàrarcnru-<br />

JUS erat ex honore impetrato. I&i


Primus omnium rcgum Laccdcmoniorum<br />

Agis didus eft, & hoc nome inaliquot pofteriorcs<br />

dcmanauit. A*is autem diftuni<br />

«iis impcrantem. Ihd:PlMt.&feq.<br />

Qi*um patronus quidam ridicula loque- 32 j<br />

^cturm caufa , Pliftarckus interpellans il- ^<br />

lum dixitj l^mcAHtbis, AmÌ€€,perfem$TÌfHdi' SmluU^<br />

dlare'^nt quemAdm^dmm fti Ajftdtti fdlfftrt-<br />

^^ exercmtfiAUfhita fium, iu tu fia€ rldioé-<br />

^ ^ Scniìt vir cgrcgius, raris lapiibus dan-<br />

^amciTc vcniam : caeteru quum error tran-<br />

^'^J^ibitum & coafuctudiacm.fit imme-<br />

^^cabilis. Expedir autem hacPliftarchi in-<br />

J^rpcllationc amicos crcbriùs pcccates re-<br />

, ne pcccandi colligant vfum, & vi-<br />

^ümtrtmfcatinnaturam.<br />

^uida referenti, ipfum à maledico quo- 32f<br />

«am laudarii DemrorM€\xit,nifiMÌiiUidixit '<br />

y ege^fiAtn <strong>de</strong> btnt loqui pojjtt<br />

»w«e.Non <strong>de</strong>leaatus eft vir gencrofus lau<br />

^«•quac à viro illaudato pròficifccbatur.<br />

p L I s T o N AX<br />

^liftonax, Paufamae filius, quum rhetor 325<br />

Mumam Atticus Lacedacmanios dixiffct inhU^'<br />

inquit, Gracomm foli ni--<br />

4 fgbi^ édiQ^tH mali. Lacedaemonij<br />

i 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


malum <strong>cx</strong>iftimabant,quicciuid non facefC^<br />

ad cfEcicndam ciuitatc mcliorcm.P/«f.Z.4^<br />

POLYDORVS.<br />

326 Poljdorus, Alcamcnis fìliusjn cum qUi<br />

GmiTQ' cciTabat minitari hoftibus; mie/^'"<br />

sì» inquit. te maxtmam ytndtBit partem jru/hf<br />

confumereì Qni ftatuit inimicum vlciíci,iTií^<br />

nis nihil alitiS cfficit,nifi vtpracmonito ini"<br />

mico fibi minuatlaedcndifacultatcm. Fortium<br />

autcm virorum cft, male facerc ijs<br />

malo dignifiint,nonmaIcdiccrc. TlutM^*^<br />

^ & fequent,<br />

527 Cùm in MelTcncnfium rcgioncm cdü-<br />

T>\ßmu^ copiasjroganii cuipiam^num aucrfu^<br />

Umtr. iratrcs effcnr pugnaturi ? inquit,/è«'*''<br />

earn agrorumpartemprßficiJcmHr, fnondt^^<br />

fortitò diuifa eß. Elufit pcrcoJitatorcm, dii"'<br />

nìuIansconfiHum. Sit hoc quoque excfnplum<br />

celandi propofitum , fi quem<br />

pias lárdcrc.<br />

.328 Cùm Argiui, poft illam trcccntorum<br />

gnam, rurfias cflent praclio fiiperati :<br />

' jp olydorum adhorta ban tur, ne cam opp^^'<br />

tunitatcmpracteriret, fed aggrcflus holt'U<br />

muros ciuitatem illorum caperet : id cnin^<br />

fadu forc ftcillimum, quum interrc^if^^*^<br />

ris íolíc mulleres eficnt relíquac. His in huc<br />

Mo<strong>de</strong>ra^ refnondit modum : Mihi pan Martis aleàr*^<br />

bellantes <strong>de</strong>mncere honefium eß: c^teràm qt^^<br />

frd agri^pugndrim, rrbm yelle capere non ari^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^or effe iuflum, Siqm<strong>de</strong>m hue y etti agf^s receftu-<br />

'^f^,non'vrlfem9ccupAturus, Yir <strong>cx</strong>ccllcntis anc<br />

cum hoftibus quidc putauit agendum,<br />

fecus quàm poftulabat aequitas : quu<br />

dominum vulgus fibi in hoftcm putct liccjc<br />

omnia,in tantfi.vt fi dc frigido oppidulo<br />

conccrtatio, viftor <strong>cx</strong>iftimct fibi ius<br />

^"c,rcgnum vniucrfiim vifti occupare. Illc<br />

ctiam turpe fibi iudicabat bcllarc cum his,<br />

guibus <strong>de</strong>crant paria ad bellum prxfidia.<br />

Tsli« cnim vidoria nullam habet virturis<br />

laudcm,fcd crudclitatis crimen.<br />

^«rcontanti, quidcflctin caufa , quòd 329<br />

spartani in bello fortitcr fefc pcriculis ob-<br />

*icercnt > %oMwm,inquit,d»CMrewerm d d - Sapihtr.<br />

^^^•^ntpotíüs quàmtimere. Rencrcntia cum aconiunda<br />

eft: metuimus autem ¡líos<br />

^aximc, quos odimus. Rc^iùs autem fuo<br />

^ungitur officio, qui <strong>cx</strong> animo facit, quàm<br />

qui metu mali. ,<br />

P o L Y c R A T I D A s.<br />

i?olycratidas,vnus cum caetcris mifllis O- 53«<br />

ratorad duces regios, quum in terrosa rejur<br />

J ytrum prmatim vcniffcnt an publicè<br />

^»Ui? lyetramtH,inquit,pubUchßn minus, .<br />

S ^ ^ Pii candoris in patriam in<strong>de</strong>x.<br />

Si ceffilfct ex fcntentia leoatro,ojoriam vo-<br />

^DatRcipub. cedcre:fin minis, ignomi-<br />

Ä f f r ' non pcrtincrc.<br />

i 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


S OB B I D AS.<br />

Sœbidas, cùm ciTcnt Laccd«monij in<br />

^ pugna LcuÁrica Martis alcam <strong>cx</strong>pcrturi,<br />

cuidam diccnti, hicdics dcclarabit virum<br />

jfrgute, bonum : TracUrtiSy inquit^ie/? qttïf9j]i( <strong>de</strong>*<br />

cLi^rart virum bonum incolumem.VrdíCTíf^tns in<br />

co prxlio, plurimos egregios virosTortitef<br />

occubituros, quos ipfcpatrise maluiffct incoi<br />

urnes.<br />

332 I<strong>de</strong>m, quum eiTct loco iniquo, príEtcrca<br />

nuJlamhabcnteaquam,obicàksab hoftib.<br />

timi<strong>de</strong>, dicitur itafaSlufcum ho/itbttf, vt ets terrant<br />

hello par tam ce<strong>de</strong>rentypmiUtes rnà cum ipfo è<br />

cino fonte bibijfent, Nam cum fontcm hoftc^<br />

•bfe<strong>de</strong>rant. I£io fx<strong>de</strong>re congregatis ad fefuif<br />

omnibus, poUicitm eft, fe daturum eius regionii<br />

imperium eiyquinmbtbijjet. Vorrò cùm nemo fitti<br />

temperaretyfed béiffent omnes, ipfe poftotnnes<br />

iiejèendit infontem\^ atjua conff>erfuSy hofiibi**<br />

9ttamnumprafcntibut abijt, acregionem occupa<br />

mty-vt qf^folut nonbibiJJet.Eodt ftratagcmatc<br />

& <strong>cx</strong>crcitû à fitis pcriculo libcrauit, 5c ho-<br />

^cm elufit, <strong>de</strong> rc^num fibi vindicauit tol^'<br />

rantiâ. Non crat obftriélus inimicis ex<br />

dcre, quia non omnes cum ipfo bibcraiit*<br />

ncc milites fcfelljt, quia ncmopr«tcr ip"<br />

fuma potuabftinuit. Quòd fi hoftcs vo^<br />

luiifcntad arma currerc, iam nzùns locum<br />

pu^nsB commodiorem, ac fonte potitus,<br />

ficilcpotcratiliis ciTcpar.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


TÌLECRVS^<br />

Tclecnis ipíí nuncianti,patre dc co malè 53J<br />

loqui: 2iifì,ìnc\uìt,ilUdtceH(ùtmefetybAHdjua^ Ptè in<br />

diceret, Maluit in fc transteirc c\ìì^2m, f^trem.<br />

quàm committcrc, vt pater qáicquam teurere<br />

loqui vi<strong>de</strong>retur. Habes « pictatis fiicmodcttiae<strong>cx</strong>empla.T>M.L


fxHck etiam Legtbtu eBopus. Sen fit nimiruftti<br />

pleraqiiemala exmultiloquio nafci.Laconibusautempeculiaris<br />

erat breuiloqucntÍ2í,V¿ut.Lac,(^feq.<br />

338 Alteri percontanti, quam ob rem Lacc'<br />

dxmonij virgincs nudas producerent<br />

publicum,vxores vero tedas? ^ontamyii^'<br />

quit, ytrgimbm mariti fìmt inuemetidiy yxoriS<br />

tero jeruandoe ijsjm easnaSli fiim.UüC fpeftabateaconfuetudo,vtnec<br />

puellis dccflcn^<br />

mariti : nec contaminarentur matrimonia:<br />

praeter aliarum gentium confuctudineni»<br />

vbi virgincs vi<strong>de</strong>rinefas clU vxores ocuU^<br />

hominum exponuntur.<br />

339 Seruo cuidam, audaciùs agenti cum ip;<br />

Mo<strong>de</strong>- iratus eß'emy mauit^occi<strong>de</strong>remte. Adcò<br />

tétte, putabatnihii reftè dici ficriuc ab irato ,vt<br />

ne in feruum qui<strong>de</strong>m animaduertere vo^<br />

Juerit commotion Geminnm piane apep^^<br />

thegma refertur <strong>de</strong> .Archita.<br />

340 Interroganti, quam arDitrarctur optim«<br />

Sapiéter. Rcmpublicam?/» inquit,/»/«MW* dues <strong>de</strong><br />

ymute inter fefi <strong>de</strong>eertant eitra fedittonern- I**<br />

plcririuc ciuitatibus certamen eft <strong>de</strong> op*'<br />

bus & honoribus : dc virtute qui ccrtcrtt<br />

pene nulli. Q^uanquam hoc quoque certamen<br />

<strong>de</strong> honefto <strong>de</strong>bet haftenus ferucrO<br />

ne prorumpat in feditioncm. lam cmi^<br />

non eft concertatio Tirtutis,fcd ^rwfj^*'^'<br />

nis. Qui verá Yirtutcpr«ditu$ cft;nihii<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


nifi vt profit Rcipub. Atfcditio prac-<br />

fcns venenum cft ciuitatis.<br />

.Percontanticuidam,quam ob rcmom-^^j<br />

*^»um'dcorum ft^ituae apud Lacedaemonios<br />

Poncrétur armatae? I>ieyìn(\uìt,prol?ra,qH^ ob Oóum.<br />

tdcluntur in hommes, ad<strong>de</strong>os rcferantHziuHtnés<br />

nifi armati <strong>de</strong>os comprccm^<br />

Eo commento ciuium animis banc<br />

opinioncm infigcre ftu<strong>de</strong>bant,dijs gratam<br />

Clic fortitudincm , inuifam ignauiam :fi-<br />

*^uiquc iuucntutem armis fcrendis <strong>de</strong>bcaiUiefcerc,<br />

quo fimul 5cminùs indulgc-<br />

«•cnt <strong>de</strong>licijs, ÔC vtiliorcs bello eua<strong>de</strong>rent:<br />

" "creligionis qui<strong>de</strong>m causa fiis eflct<br />

arma ponete, cuius obtentu fcrè<br />

folct ocium ÔC luxus ia ciuitatcs<br />

irrcpcrc.<br />

?<br />

LIBER<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


H T H E C M.<br />

LIBER SECVNDVS.<br />

L A C O N V M A L I Q ^ y O T<br />

ccimviKMif apophthcgmata.<br />

AMIORVM Icgatis, proli-<br />

ÍÍHH*^ xiorè vtcntibus orationc,di'<br />

l&^y^ xcriit Spartani<br />

obliti ; pojhremá. non intcllexi'<br />

I míis,quiaprima no meminimuf*<br />

VlutZacon. rna cumfeq,<br />

2 Ad Thcbnnos item, qui dcquibufdarn<br />

pcrtinaciùs cótradiccbant: G;7orm,inquiút,<br />

aut minm habereJpirituum, autfltif yirium.<br />

3 Lacon quidam fcn<strong>cx</strong> interrogatus,cur<br />


LÍBER IL<br />

nùs abfurdum fit, c|iiàin hominem qui na<br />

cfuriatad ccrtum cfcarummodQ compcU<br />

Icrc, nifi quòdaltcrius ablurditatcm <strong>de</strong>iiatconfuctudo.<br />

Recitato quo(i fcripfitPmdarus, Grecciac 6<br />

fulcuTìcntum cflc AthcnasjLacon dixit:rw- Ub$rfi<br />

turam G» étcÌAm.fi talifulturd nneretnr, Taxa-<br />

VitAthcnicniiummolhoié,qn^ poeta cl


Vulgaris qui<strong>de</strong>m,fed frigida<br />

cufatio eft : infciens feci. Vigilandum erat,<br />

ne quid committeret impru<strong>de</strong>ns.<br />

10 Alius, quum in peregrinatone vidiíTct<br />

Stucrè, homines in fellis curulibus fe<strong>de</strong>ntes:^¿//V|<br />

inq uil,ví in talibm fe<strong>de</strong>am fellis,yn<strong>de</strong> non liceat<br />

affurgere feniori. In his enim icdcbant <strong>de</strong>licati<br />

porreáis cruribus, ac coclum immincs<br />

capit^prohibebatexiiirgere. Apud Lacedxmonios<br />

vero íccluserat, iuuenemnon<br />

aífurrexifle feai.<br />

Il Chi), quondam Spart« pcregrinantcs,à<br />

ccena vomuerát in Ephororum curia: <strong>de</strong>i«*<br />

ctiam in fe<strong>de</strong>s,in quibus fe<strong>de</strong>re ioletEph^<br />

ri,ventris onus <strong>de</strong>iecerant.Ac primùm qui'<br />

<strong>de</strong>m actis inquifitio fafta cft, quínam hof<br />

dcílgnaflcnt, nc fortè ciucs ciTcnt.Vt vera<br />

Licemia. compertum cft fuiffc Chios, edixcruntj/í^<br />

Chijspermitiere rt agant intemperantiüs, E*^<br />

ccllentium virorum cft,negligcrc cituwic;<br />

liam,quac à palàm improbis proficifcituO*<br />

quibus etiam laudari turpe eft.<br />

Alius quidam Lacón,quumamygíl^J**^<br />

Lepi<strong>de</strong>. ^"P^o ^cndi confpiceret ; Suntneh^^<br />

^ inquit,w* Upi<strong>de</strong>siC^^a nihil intcreifct<br />

terfiliccjöc duram amygdalam. AdcòL^^<br />

con <strong>de</strong>liciarQ erat rudis, vt nefciret fub g^'<br />

mino cortice latere nucleü.Etapparct,ho<br />

genus arboris non quibuílibct rc^ionibü<br />

fuiifc roolum j quando Plinius dubitai, a<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


«tate Catonis fuerit ii\ Italia.<br />

Alius, quum iti lufcinia plumis reuulfis ij<br />

minimñ reperiílet carnium : Vox, inquit,fw loqus»<br />

eterea nihil. In eos dici potcft,qui prx- citas.<br />

tergarrulam linguam ac magnifica Yerba<br />

nilìil liabcnt..<br />

Alius quidam,quum\idcrctDiógcnem^ 14'<br />

cognoincnto Canem^in vehcmcnti frigorc<br />

ÄAtuan) acream ampleAent?, rogauit,num<br />

algerct?aio negante, X^rfi^^^MnquitLa- Argute.<br />

con, magíH fach} PHilofophus gloriae mancipium<br />

hoc ipfum exiftimabat magnificü^<br />

qu d fic habcrct corpus ad omnes miuriaá<br />

durauim.vtin riaore frigidaeftatuac coplexu<br />

fcrre p oíTet- a'Lfqj dolore.Id Laconi nihllo<br />

pulchrius vi<strong>de</strong>batur,quam fiquis in-<br />

«ftaie fimilc quippiam amplcftcrcturnulloiuo<br />

iacommodb.v<br />

. .Qi^idamMctapontinus Laconi,ob^i¡ci


<strong>cx</strong>cipicn$:/'Äfcor,iaquit,^tii-iWfr» nuilus eß an-<br />

J'er'.i qmifiücnenpoßjt,luxe, dcrifit homincni»<br />


Quum Thcbani, dcuiftisapud Lcuftra 21<br />

Laccdaem«nijs , ad ipfum venilfcnt Euro-<br />

tarn,& quidam gloriabundusdixiíTctj ybi<br />

nunc Lacones? Spartanus quidam ab illis<br />

cap tus:2\(o;í ad(ünt, inquit,rf/íoy«Á ros hue non Geni^<br />

•»»em^e/w.Nc vidus quidcm & captiuus po- rose.<br />

tuit obliuifci indolisLaconicae , ncc tulit<br />

Viftoris iadantiam. ^<br />

Athcnicnfibus, quu tradita ciuitate po- za<br />

ftularent,vt Samum tantum ipfisrclinqHC- .<br />

icntjita refpondcrüt Lacones : Hoc tempore, ^rgutì.^<br />

reflñ non eflis, alios habere foftuUtUMtvd^<br />

natttm cft prouerbium:<br />

^^Jemetppfum non habet, Samum petit.<br />

Lacones ciuitatem quandamarc{eqHaqHamabolebÌ6,neque<br />

l^àHtrtes tuuenum cofew. Vrbem infeftam ap- rosh<br />

pcllabant cotem iuuentutis, quòd per eam<br />

lüucntus acuerctur ad bcllandi peritiam.<br />

Laccdacmonij non pr^ficiebant pxdo- ^S<br />

"»bas,quipm,ros adludam<strong>cx</strong>crccrcntj vt .<br />

vittutis cffct certamen , non artis. Vndc<br />

k 2<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Lyfandcr ìntcrrogatus, quopaSh à Charontt<br />

yiéhif ej]et}rcfponàit,yarto artificio. Non <strong>cx</strong>iftimabat<br />

ca gcns,in cjuauis re fpecioiàm ti^<br />

fcvi¿loriani,qu3: callidis confilijs contigii^<br />

fct,potiìis quàm animi corporisq^ie robore.<br />

Ars autcm omnis, vt à naturali fimplicitate<br />

rcccditjita dolo affinis cft'..<br />

25. Philippo,quum pcrucnifll t in agros La*<br />

Lìbere. ccdarmoñiorum,fcripí]írctquc,vrK/Í?;ÍTP/ZÌÌ<br />

ipfumrenire hofietriyAn anticumi rcfp ó dcruat,.<br />

T^utrum.Vmeo verbo abfolucrunt fcntcntiam,quod<br />

eratvirorum iortium..<br />

•7 LaconesIcgatuni) qucm ad Antigonuni<br />

Demctrij fìliurc m'iferat,quoninmacccpcrant<br />

quòd Antigonumappcilaflctregcinj»<br />

tatium. ff^uLEia\'unt'^ quamuis m arvutnapenmiaveém^<br />

numfrumenti mj nguks.ah ipfi repot taretT^ntus<br />

erat apud »llbs legum rigor,vtnec tan;<br />

to benifTcio fubleuaia inopjanb illis venia'<br />

imp.'nairt:, vt vnius voculàe gr.itiam facc^<br />

ren r p ro fp CT è. 1 OGA ti c n e p exi u N ¿ì o<br />

28 (/Im i mpn b us qw cL^: hi Jin, emlam diy op^^<br />

Fa^um *.ttwam y tf¡am qmdm jcníenuam af prdarf^nf-<br />

Jèdxo qui ciiyerat amato, alteri<br />

moyibm eat^dtm fcntentiam'tabneiunt. Aàco<br />

in Kepub. nihil honoris h^ìbcndum p"'*'*'<br />

ruftthis, quiflagiriosè viuercnt: ciwtor^^<br />

mutarunt, ne cflct <strong>de</strong><strong>de</strong>cori Rcipublicafi<br />

coniìlium non reieccrunt, no ob priuatnni<br />

ignomiuiam publicam vtilitatcm neg^'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^iíTc vidcrcntur,MefM/wíhuf/íf (¿r^.GeUiiU'<br />

Cùm duo frAires inter fe dtjjtdtum haherent, 29<br />

taccda-monìj mulFiam dixerepAtri,quòdfiliort^ 'P.tte^^<br />

dfcorduiii[di]JimulÀJ]etA\i\xcn\b\ìs ignofccn- profiltQ<br />


ISO A P O P H T H E G M .<br />

hadcnusvt dfprchcndi turpe cflct; quum<br />

viuam vuJpccuJain, quam fodales erantfurati,<br />

fibi ab eis tradita feruaretj veniflcntq;<br />

qui cam pcrdidcrat inquirendi gratia,vul'<br />

jQrther, peculam fiib veftcabditam tene bat. Cact«rùmquum<br />

efferata bcñia latus pucri vfq;<br />

ad intcftind cro<strong>de</strong>ret, diífimulauittacitus<br />

ne pro<strong>de</strong>ret furtum. Mox vero quu digrcíílslilispucrividiflcntquodaccidcra^,obiurgabant<br />

illum diccntcs.-praeftitcrat apcrire<br />

vulpcculam,quàm ad mortem vfquc cc<br />

lare. 7^quaquam,inq\ììt,imòfraflatdoloribi*^<br />

immori a ^ m hoc not a traduci,-vt ob moUictefn<br />

dicar Lucnfecìffk titam rgn$mmiofam.Qv} d abfolutius,<br />

fitam fclicitcr natis ingcnijsacccffflctPhilofophia?<br />

Qmim quidam forte obuij Laconibus<br />

dixiflent.'fortunati cftis ó Lacónesj na mO'<br />

dò hinc abicre latrones: T^ow worein quit,<br />

" Znyal um (üc cnim illi Martern vocant )<br />

tUipotiùx fortunati funty qui m nos non tncìdi^<br />

rmi.Adcò gcs ca gcrcbatánimos ad ©ffini*<br />

impauidos.qua: vulgus hominu formid^?*<br />

Laron qiiidá intcrrogatus,quid artis<br />

Cene- rct>I>^^,inqnit3c^f. Ea gens ncc difcipl»***^<br />

rosi, Philofophorum,"nec opificijs exercebatur}<br />

tantum inuidis animis libcrtatcm tuc^'<br />

tur^ncchominib. nccvitijs feruire docili'-<br />

5Í Puer Spartnnus, captus ab Antigono rege,<br />

ac fub hafta vcnditus^in <strong>cx</strong>tcris omni^*<br />

quarcufl-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


quaccuftquc putabat ab ingenuo dcccnter<br />

neri poíTe, obfequés erat ei qui ipfum fuctatmercatus<br />

: caeterCim iuflus adfcrrc matulam,<br />

baud fuftinuit dicens : mnfemiem.<br />

At quum inftarct herus,puct conicenfo te-<br />

^o dixit : Senties emnfmodi mercatum fece-<br />

^i^>nioxjí4cfej€ è fiéUrm pnecipìiem <strong>de</strong>ditac pe^ tormer^<br />

»"W. Captiuus eflfepoterat,feruilia facerc<br />

poterat, ac fernet in libertatem morte<br />

®ffcruit.<br />

Alter quum vcn<strong>de</strong>rctur,rogatus à licita-<br />

^í>rc,crísne frugi fi fuero mercatus > Utiam-<br />

J^^onfittrisrturcAtm. Ne fortuna qui<strong>de</strong>m<br />

lermhs docerc potuit illnm feruilia loquiw<br />

eniin natura probus eft, vbiqj apnd<br />

probus eft.<br />

Alter quidam captiuus quum ven<strong>de</strong>reac<br />

pracco diceret,fe mancipiui» ven<strong>de</strong>-<br />

Jce/e/?e,inquit,»o» tu dices capttuumfì^on<br />

PMduit dar«conditionis 5 fed puduit tituli<br />

teruihs. Tantus erat libertatis amor.<br />

Lacon quidam.in clypeo pro infignigeìcns<br />

mufcam, eamque non maiorem vera:<br />

quibufdam irri<strong>de</strong>ntibus , dicentibusque,<br />

id ftudio feciffet quò laterct: Imò,<br />

^^W^ytfimcm^ieuus. Tam enim propeaece^ SalsK<br />

j . Vi ah ipfis infigmemufìnodifit yi.<br />

« f r » Salfiffimi couicium ianauix veriitmarguinentum<br />

fortitudinis.<br />

^Cctemonius alter, quum fuper coui- 59<br />

k 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Scttere. vium cflct illata lyra : T^n efí, inquit, tacomcum.nugari,<br />

Longc diíTcnficns á csctcri5<br />

Graecis , quibus nullum conuiuium fuauc<br />

vidcbatur abfquc muiica.Id Laconi nuga^<br />

lcvidcbatur,quilautius exiftimabat,hone-<br />

Ais ac fcftiuis fabulis côdirc compotationem,<br />

quàm inani lyrac ftrepitu.<br />

40 SpartanuSrinterrogatus,num tutum cíTct<br />

.Argute, ad Spartamiter inquit, qnalióeò <strong>de</strong>fcendas.<br />

TS{Am leones illuc eûmesplorant, lepore^<br />

AUtem in ymbraculU ,yenainur. Significauit y<br />

nec fcrocibus acviolcntis eflc tutum prO'<br />

ficifci Spartam; ncc'mollibus.& cifemi'<br />

-natis; quòd hoftilianimo illuc proficifccn'<br />

tes male acciperenturà fortioribus; <strong>de</strong>li'<br />

catos homincs.illic.J&on iinecent lafciuir^<br />

in tenebris.<br />

In luûâdi genere, quod illi Chirapflani»<br />

^ appellant, quum is, qui collum altcnus vf'<br />

ecbatfruftra,prçtcrqi legem paljcftr« pul'<br />

larct Yndicpic,& in terram <strong>de</strong>trahcret,<br />

flcaquàm corporis víribus <strong>de</strong>ftitucrctur,<br />

qui inhaercnti /ce<strong>de</strong>re cogebatur,brachiun*<br />

^ vrgentis momordit: cumq; alter diccrc^<br />

Argute, mordisco Laeonfoiminarum more. T^n, inq«^^'<br />

Vt.fólerterobicílamigí^^'<br />

uiam dctorflt in lau<strong>de</strong>m fortitudinis ? Nid'<br />

lum enim probrum apud illos dctcftabi"<br />

lius, quàmmuhebris imbccillitatis argui'<br />

Jure autciafe inorfuhberauit,quipr»t«j<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


iuj ccrtÄminis vrgtbatur a^viÖo.<br />

Claudus ad btllum proficifccns, quum<br />

abalijs ridtrcriir rT^ö^/io/^vjcj^^/i^/ewii^'jinquit,<br />

fedqwjiibffjUnfyiocnmj; m a<strong>de</strong> meantur.<br />

Alms facitta pcrcuflus, <br />

^mdam,Lampen Aeginetam cffcrciiti 45<br />

»^lcUccmpracdicanti,quöd praediues vi-<br />

®c»>atur,multorum nauigiorum dominus:<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


154 ^APOPHTHEGM.<br />

Ifrguth L:icon,7^hU,ìtiquit,mororfeUàtaiem<strong>de</strong>funU<br />

btispen<strong>de</strong>ntem. Cùm omncs diuitiae Cunt in<br />

manu fortunae j tum eac pra;cipuc,quas ncgociatorcs<br />

Gommifere nauibus: ruptisfunibus<br />

fequitur naufragium,& liinc merciü<br />

omnium interitus.VndcPhilofophiis quidam<br />

Ìntcrrogatus J rtrum putAretmaiortmef"<br />

[tnimerum-rmorummmmmrum ? vicifsin*<br />

rogauit,wro loco haberetnauiguntesi quòd hi<br />

vcrfantcs in fummo vitae difcriminc, vix cffcnt<br />

habendi pro viuis.<br />

Qui dam Laconi dixit: Mentirk. IHc coit^<br />

j^ghth tra : I^mtrum, inquit, liberi fimuf 5 alij rtr^<br />

mßyeradixerinh rApnlmu Nihil commot"^<br />

eft Lacedaemonius j fed atpox conuiciu>®J<br />

clufit ioco,obitcr taxans maledicum,qu»d<br />

ipfc non cflct Laccdaemanius, atquc eb id<br />

ncc liber. Porrò ferui fi quid fallantmcndacio,loris<br />

emcndantur.<br />

47 Alius, quum vellet cadauer ftatuercrc-<br />

Äum, nec id poffet cfficcrc, quii nihil noU<br />

feciflct : Ver louem, inquit, aliqmdmtusßf<br />

portet, SufpicatMs cft Lacon, autaniman^/<br />

aut genium malum latere in cadauerc. SO'<br />

lent enim cadaucra in rogo creda poni*<br />

48 Tynnichu» Thraiybuli fili) mortem P^^J<br />

Tynn^ quàm forti animo tulit. In hunc hoc faÄ*'<br />

chuf,^ cft epigramma;<br />

Fornttr* E.xanimk Vitanen d^eo^Thrafybidt^iredifÌh<br />

Septem €X ^rgitM v9ilmra/kH4 genns:<br />

^dtttf^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


'*Aòierfa oftendis tamen ommayfangmmUnta,<br />

Remira rogé miañas Tynmchn: hac femw*<br />

'^l^rentHr timidi,mi infletus hnmabere fiti;<br />

•Qw ^fatre hoc veré dignw esy^patria,<br />

Quum Alcibiadi Athcnicnfi balncator<br />

plurimum adminiftrarct acjuac: La ou id Mctbi^<br />

m g/?,inquit fplus djua tn- <strong>de</strong>i, ^<br />

^^tt, quéifi non puro, Jedrthememer fordido. Salse.<br />

fcommatc notauit Alcibiadis vitam,<br />

ȕulta infamia contaminatam.<br />

Philippe regi Maccdonura,qu«dam per 50<br />

*«crasimperati,rcfcripfcruntLaccdacmo- Vhilip-<br />

: Dequihtunobis fmpfifíi,n9^- Ad proli- pus reM<br />

regis epiftolam vnicâ fyllabâ refpoa- ^acedo^<br />

: quani grandibus htcris pinxc-www.<br />

*«rant, vt <strong>cx</strong>plcrct i^ftum cpiftolac ípatiü i E/Ì hoc<br />

«mul ÔC gentihs brcuiloquctiacmemores, m p/jì-<br />

^mlitaefortitudinis. ^^Ifho.<br />

ï^urfum,quumPhilippus in agros Lace- 51<br />

««Hìoniorum duxiíTct <strong>cx</strong>crcitum, resqj m<br />

«o cíTct ftatu, vt probabile cífct eos ad vnü<br />

oirncs intcruuros : rex dixit cuidam Spar-<br />

^^tx.^idnuncfacietis lacedamon'ijf At illc :<br />

nifi quòdfortitermoriemur^y Fortiftrl<br />

^and%nosfi>Li Gr^corum liberi efe, ncnalìjs<br />

parere didtctmtis. Kemo feruire cogitur, qui<br />

paratus cft. Quàm dulce bonum eft<br />

»»crtas,quae morte emitur : qua mifera re«<br />

^mitus,cuinaorsantcponitur'Quidigitur<br />

«Ctu dKcmus his cífc , quifc fpôtc dcdût<br />

in<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


)I56 AP OPHTHEGM.<br />

incamferuitutcm, vn<strong>de</strong>ncc dato peculi®<br />

polfunt redimi, nec gratuita manumiíllo'<br />

ne liberarli<br />

Poft Agin bello'fuperatum, AntipatrO<br />

poftulanti obfi<strong>de</strong>s pueros quinquaointa,<br />

iteocUs. Eteocles, quitum Ephoru agebat, reipoiv<br />

•di t : Se pueros non dAturum j neJiltcenterrisif"<br />

fent y fierent indóciles patria difciplinoe yitaj, ne<br />

dues (jui<strong>de</strong>m ejjent : caterum Jènesac mulieresfi<br />

duplo numero daturumX<strong>cx</strong>ùm Antipatro,dira<br />

minitanti ni acciperct poftulata., populibere<br />

^ ^^^^ refpondit ; St imperas acerbtor^<br />

" money faciUùs moriemur. Hunc animum in V-<br />

;no alteróueciuium reperire, fortaiTe non<br />

ita magni miraculi éiTe vi<strong>de</strong>atur : in vniuer^<br />

fo populotantumieile^onrerifum, prodigiofum<br />

eft. Hoc exemplo fimul admoncmur,quanta<br />

follicitudo <strong>de</strong>beatur aerati tener«<br />

ad probitatem educanda : quandi<br />

licentcr educatos iuuenesilli nonputarú®<br />

kabendos pro ciuibus : perin<strong>de</strong>


viri multi ccflcrunt illi locum. Id faÄum><br />

Ì[uu castcri Grxci,quotquot adcrant, plauucomproba(rcnt,patriumq,<br />

morelli lupra<br />

»"odum collaudaiÌcntjScn<strong>cx</strong>,,<br />

Goncuticns canasq; gcnas 3c tcpora cana,<br />

Acfufislachryjiìis :Me74miferiam, inquit, rt Salse.<br />

^Jnnes Gra:ci norunt qmdfithonefÌHm ,fed eofo»<br />

ti -ì^tunmr Lacidamomj..<br />

Sunt qui narrcnt hoc i<strong>de</strong>m accidtllc A- 54<br />

tnenis..Quü enimagerentur Panarhcnxa,.<br />

Attici fcnem ludibrio habucrunt, inuitan-<br />

^s^ tanquam admilTuri j cactcrùm vbi vcniflet<br />

nonadi-nittcntcs.. Verum iam perarnbulatis<br />

ferè omnibus, tan<strong>de</strong>m ad Lacc-<br />


15^ APOPHTHEGM.<br />

55 Mcndicus quidampctijtaliquidáLac(V<br />

Arguti, ne; at illc, qu d, inquit, <strong>de</strong><strong>de</strong>re, magis esfu*<br />

turmmmdicus : verùtn tfiiiis frobroj^ yitm tufi<br />

fi4H autor y qui tihìpnmM <strong>de</strong>ét, tej-, fecit inerte*<br />

56<br />

Apud Laccd^monios probro dabatur mC'<br />

4licitas,quòd & ocium odiflcnt, &minin«o<br />

ciTont contenti. Benignità« autem in mendico5<br />

fpccicm habet magnx virtutis; Cd<br />

capiorum hominum bonitasalit plurimorummalorum<br />

luxuriofam ignauiam.<br />

Laccdaemonius vi<strong>de</strong>ns qucndä dijs corrogantcm<br />

; ISlihil, innuit, moror<strong>de</strong>os<br />

firnpxi4periores, Hinc Iiquct,vctus clu fub<br />

57<br />

obtentu rcligionis <strong>cx</strong>crcert mcdidtatem'<br />

quum plcrunq^ tali collega titulo non i»?'<br />

rcndancur diuis, qui nullius rei Ìlnt cgcni ;<br />

Ìed improborum luxuiaclibidini.<br />

Alius quidam, quum adulterum apn®<br />

Mo<strong>de</strong>ta- <strong>de</strong>formem vxorem<strong>de</strong>prchcndiiTct ì Mifef»<br />

^è* inquit, fUte tibt fuit neceßitas ? Primùm hj^<br />

5g<br />

cditum cft nobis mo<strong>de</strong>rationis <strong>cx</strong>einpl}^'<br />

Quis fibi temperet in adulterum <strong>de</strong>prch«'<br />

fum .^Hic potiùs vi<strong>de</strong>turmifertus homin»^'<br />

qui graui quapia nccelfitate vidcrcturb«^<br />

compulfus, vt cum <strong>de</strong>formi rem haberct.<br />

Ncqi enim vcrifimilc erat, adulterúvolijP''<br />

tatis gratia fefc in hoc difcrimcn coieci»^'<br />

Ahus, cum audirct rhetorem magno^<br />

Uquact- fcrmonis circuitus conncftcntem : Ter<br />

uu. nimos,iñ^MÍt,fmtsfini homo, fut<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


. habìAt argummtHm, tamen egregie rohit lin*<br />

Z'^am. Lacedacmonijs nulla piaccbat orarlo,nifi<br />

brcuis & vera,ÔC ad rem feriam pcr-<br />

^incns. Proin<strong>de</strong> ridiculú exiftimabat,quòd<br />

®fator in fia© thematc tantam verborum<br />

^^piam profun<strong>de</strong>ret.<br />

Quidam profcaus in Laccdaemonem, 59<br />

^»»um vidiiTct honorem , quem iuniores<br />

praeftant fenioribus : In fola, inquit, Sparta Sene&Hi<br />

'^ped'tfif^^jc^g^ Paupertas onus mife- honoréíum<br />

5 5c vrane, vt ait Comicus : fi:d in hac ta.<br />

**^lcftiarum maxima pars eft, quòd homines<br />

facir etiam ridiculos, vt ait Satyricus.<br />

^»c inter incommoda, qüae fcrt «tas ingra-<br />

Jl^lccns, non minima pars cft, quòd fcnes<br />

contcmntuifimtac ludibrio. Proin<strong>de</strong><br />

^Parta vifa eft multi« honcftiÌGmum virtuels<br />

domicilium.<br />

Laccdxmonius pcrcontanti , qpd ipfi 60<br />

^acrcturTjrrteus poeta : Bonus, inquit, W ^r/fif^<br />

^pt'At^andos inuenumánimos, Q^éadmodum mlÌ4.<br />

^Uto mdicabat Homcri poefin inutile ciTe<br />

^cip.qualem inftituivolebat : ita Laceda:-<br />

^oni, non recipiebant poetas, qui blanda<br />

^»^r^ercntpotiùs.quam falubria.<br />

lab n ' Uborans ab ocuiis exierat 61<br />

ad nònulli dicerentj quo vadis fortlter.<br />

^'^^^^^ffc^usmodù.autquidfo^^<br />

cc^iè ho/iùgLadiumht^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


6z Bun's & Spartis Laccdaemonij IpontCprofcdi<br />

fuiitad Xcr*cm rcgcm PcrKuuiHr<br />

daturi poenns ,,quas I.accd^momj -uxta oraculum<br />

pchdcrt dcbebant, cò quòd oratorcs<br />

à Pcrfa milfos occLdiiTcnt. Hi quum<br />

vcniiR ut ad XcrxeniiuíTcrüt, vt ipfos q"®^<br />

cunq; modo vidcrcturintcrficcrct pro<br />

Tietasin ccdxmonijs. Cumqj rexadmiratas,&piC'<br />

fxmum, tatem in patriam , & jnimorum fortitudincmjiberaifet<br />

illos á poena, peteretqj vf^;<br />

pud fcmantrentv^íí/yo^wwíííí, inquit,^^^<br />

-viuere reli&à fratria patrijs^uf Ugihw<br />

quorum gratia tantum iter jufceperimus<br />

* ^Uà í«r/j'CaEtcriim quum* Indi mus, <strong>cx</strong>ercitu^<br />

Uydar- rcgij dux,rogans inftäretidieerctqjfore,<br />

in pari honorc habercntur cum his, qui<br />

ter regis amicos primas tcnebanr : hunc in<br />

modumrefpon<strong>de</strong>runtj FldcrenobU<br />

re quam ingens bonum ßt libertas^ quam<br />

fanití -vel cum Verfarum regno commutaretcod^m<br />

nobis propofitum eft <strong>cx</strong>cn®^<br />

plum pietaris erga patnam, conftan«'^^<br />

adamataElibertatiS}& animi mortis terror<br />

vacui. Caeternm Herodotus lib./.hos du^<br />

appelhrir;ri^í¿/^^í7k/^,i<strong>de</strong>ft, Spcrthi^n<br />

& Bulin.<br />

Laconem hofpes,quem p^'clic<br />

uerat.p'^ftridie ftragulis commodate fi*^^<br />

ptisfplendi<strong>de</strong> <strong>cx</strong>cepit. Atillc ftra^uh^^^<br />

cttlcatis áwwTrofur has hm neßor^js<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^ndomìre limit. Lepi<strong>de</strong> rifit ilioru morem, Lef idt,<br />

qui quum ûnt tenues, tamcn afFedantvijlcridiuites,<br />

corrogata aut códudàfupel-<br />

J^iHle: quod maxime folent in <strong>cx</strong>cipiendi«<br />

Jjöi'p itibus, in nuptijs, aut alioqui folennibus<br />

epulis.Porrò quum ineptum fit often-<br />

^»re tuas diuitias : quanto magis ridiculum<br />

^^.oftentarc fupellcailemalienam.intdr-<br />

^nm ab vfiirarijs fumptam?At Lacedaemouonfolùm<br />

oratoresreoum j vetùm ip-<br />

^os ctiam reges ad fua phiditia inuitabant,<br />

Ì^i^^'^^galitatcm fibi magno etiam hono-<br />

"íuturamexiílimantes.<br />

r^^s^quidam.quum veniiTet Athenas,<br />

V ^uletcji illic pracconcs, qui muriam pro-<br />

^ytcfcnt, c]ui obfonium, qui publícanos<br />

^ç/^^^'V^s.aliasqi parùm hon Jas funaio-<br />

Dr J'^^"^^»"cutui, neqî quicquam fibi tu|--<br />

• ^^^ reverfus cft in patriam,<br />

habere , quomodo le res<br />

Der ir^^^ ^^ncnis ? Omnia, inquit, honcifa: Ücentid.<br />

beri h T ^ ^ Î ? A t h e n i s omnia hain<br />

amk '^' nihil. Argutiadiaieft<br />

»»^ambiguo f.r./onis.<br />

fpond?r "''^"^g^tus dc re quapiam,re- 65<br />

x'flTctill ^^»^»^R^vbipercontatordi-<br />

LacQ ^^^ »sentiri : lSon


(6 VcncruHt aliquando Laccckcmonvi ad<br />

Lygdamin tvrannumjcgationc fun<strong>de</strong>ntes:<br />

fcaquumillc vari/s caurationibusícquC'<br />

ter diftuliíTct coUoqitcndi copiam,tan<strong>de</strong>m<br />

jioíl omncs <strong>cx</strong>cufationcs dicìnrn eíl : ill^i^<br />

parùm firma cíTc valetudine, lèd l.ingucr^<br />

nonnihil. Legati rcfpondcrunt: Ter louem<br />

non temmm hue cum ilio LuEiaturhfedcoüoquU"<br />

turi. BeJIè taxaruntBarbari rcgis fàflum ac<br />

<strong>de</strong>licias, qui quamuis friuola dccaufarc$<br />

Tcrias omittcrct.<br />

^T (^idamfacrisinimuirusLaconcwJ^<br />

gauit,quid fibi confcirct maxime impiè<br />

¿him per omnemvitam ? Stille /^ocjinquitf<br />

dyfcusnt. Quum inìtintormagis vrgcrct,diceretq3,<br />

omnino profetas neceíít cft :<br />

con viciiTimrogawit, rtrum, inquiens,o^p*:<br />

tet me tiòt dicere an <strong>de</strong>of q uum ilié rcfpOnd 1 f"<br />

Ìctjdco: Tuergo.,inn\iit, hincfece<strong>de</strong>^yt^^<br />

lidicam.<br />

Alius Lacon quidam, noaupractcrici^<br />

jnonumentum,quum fìbJvìfus eñctvidcrc<br />

^ fl. fpcürumj accurritlíinccátraicaurus,&'?<br />

SHfeìjìi' nitens : mefugis, inquit, amm»<br />

moritura ? O mcntem vere lìbera omni for-<br />

^ ' mídine.quaíncc laruarum ac Icmurum oc-^<br />

curfu tei teri potucrit/<br />

€9 Lacon aJius,quum voto fé obftrinxiii^^<br />

quòdfc dc Leucitepra-cipitcm daret<br />

fccaditnuiatcjn, Ce confpcaà altitud;"^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I LI ^ R II.<br />

f«^ aucrtit. Id quum illi probri gratia ob-<br />

'iccrct: 7>(onputarem, inquit, iUt-poto maiore Lepidi^<br />

"^oto opus effe, loco cluiit inconftanti« for-<br />

^^^inisqi crimen. lEtcnim qui facinusar^<br />

^"mconcipit ammo,priùs adij5optare<br />

^oct animum fecinori parcm.<br />

^ Qv^dam inacie, quu» ftriftum iam en- ^^<br />

in hoOem ciTct intixuTUS quoniam<br />

"iterim fignum datum cft reccptui canens^<br />

^^n mfixit^JRoganti verb cui dam > cur hoin<br />

poteftate habebat, non oc^<br />

^«JlTct ? ^uomam, inquit, n^ltta e/iparere Belli (ùfi<br />

Excmpluaa ottima.-<br />

^^^ciphn;». militarista qua (immane) quanrecciTcrunt,<br />

qui fub belli titulo mera.<br />

non lictbat fcrifim<br />

Ì ^^^tubadcaiflct fignumicadcmi<br />

cr,


154 AP o P H T H E G M.<br />

72 Actoli, quondam ingrcfli regioncml'^''<br />

conicam,abdnxcrunt quinquaginta ícruí''<br />

rum millia : vndc Lacon quifpiam fcni^^^<br />

fcftiuitcrdixiflcfcrtur: MAgmbonc fuertf^^<br />

hojies Lacom<strong>cx</strong>yf^amtAnta turbi UuAxtmt"<br />

75 Mos cratapud Laccdcmonio$,vt rex hoftcs<br />

aggrcdcrctur , pracccdcnte quopi*'"''<br />

gettante coronam, qui in ccrtamine vi^^^<br />

aliquandotuliflct coroaam. Quum ig'^^<br />

Lacon quidam in.Olympijs magnam<br />

niac vim rcfpuiftct j led ,mu\to cum fuào[^<br />

<strong>de</strong>iefto acíuerfario coronam tuliflct<br />

dam dicenti- quid cmo/umeud tthi ad/erf<br />

Genero- f illc ri<strong>de</strong>ns.&alaccr refp^''^<br />

^^ dit :\y


Liber II. 165<br />

Jnpibigao : nam Olympus mons eft, ¡n quo<br />

luftris peragcbâtur Ol/mpica ccr-<br />

: ÔC pro coclo accipitur.<br />

fuf quidam pacdagogus,pucri cura<br />

quum interrogarcturj quid cíTet<br />

> Eßßciatn, imbuir, ythoneBk<br />

^^"ftHryturpibiifofendamr. Nihil cfEcaçius<br />

citât em, quàm amare virtu-<br />

f.^P^'^^-'^'ius quidtî ¡nterrogatus,quid con -,<br />

jE^^^'^^vnli tatis puerisadhibiti pxdagogi?<br />

"^Îh^ dicebat, ftbiÎHcUndumefftlaté- yi<br />

Vtiid^ Ar * verereHtur ^ yïmperare fi<br />

Íu^ci I T a i e s cnim iî quid laudanr,<br />

^^^^.^^ànt; non metu aut adulatione,<br />

yt piuT creptdifyprtcatus efty 7«<br />

ïctiir ^ illi raaffnum preca-<br />

ìiitcrrum^ I-accdaemonij fermonem<br />

qugd e^r« • Qf^tius eft beneficium,<br />

^ ^^wciuiaturab ۥ qui confert. N^m<br />

1 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A P D P H T H E G M.<br />

qui quod larwiuntur <strong>cx</strong>aggeraiit( qui<br />

rlfqi mos cft ) bona grariae partem amrttu?'<br />

Xi LacydcsArccfilai familiaris, Ccphi"'<br />

crati crimcn laefae maicftatis <strong>de</strong>precanti,<br />

uà cum rcliquisamicisadcrat. At quum<br />

cufator anniilum <strong>cx</strong>hibcri flagitarct, p^'<br />

quem coargui potcrat : isquc tlàm in tcf'<br />

•Tam dcmifiifct, Ltccy<strong>de</strong>sfemienipe<strong>de</strong>imf^fi*^<br />

$extt. Tnficiatus eft igitur-Ccphiiicratcs/^<br />

^bfolutus. Mox reo mdicibus,vtmt)s eft»?'<br />

g?ti gratias; quida è iudicú numero qui<br />

dcrat, iuíTIt vt Lacydi quoqj gratias agcr«^'<br />

;t2 , Arcefilaus, quum ardcrctpodagraeíí^'<br />

loribus, eumqj Carneadcsinují7ílct,atq^<br />

<strong>cx</strong>irct triftis: Mane, inquit, Camea<strong>de</strong>;<br />

mmiUinchuc oftenfis pcdibus^<br />

pecore. Scntiens,pc<strong>de</strong>s quidc doJcrc/1^<br />

.animum dòlorevacuum effe.<br />

tjfCEDjíEM^mwummfiìmta,<br />

.<br />

> Ad publica couiuia ingrcdientibuí, fl^<br />

«atu erat maximus,fingufis oftendébat ro^<br />

iSihniÌH, rcs,dicens : per hos nuUut egredimrßrmo*A ^<br />

moncns, nihil cfTutiendumjfi quid libcrj^^<br />

didum ciTct in conuiuio.'Hunc met^^<br />

ñhuitLycuTgw, PluUnßit.Lacon,<br />

mo precio erat ius, quod illi nigrum app<br />

lantjadco vtfeniorcs hoc contenti non a<br />

il<strong>de</strong>rarem carnes^ fed cas iuuenibui cc


: Dionyiius,Siciliac manus,dicitur hugratia<br />

coqiium cmiilc Laconiciini, cicj,<br />

"^audaiTc, vt fibi hoc ius appararct, nullis<br />

P^fccns impcndijs.Qu^od vbir<strong>cx</strong>goiftaiTct,<br />

?^difplicuiirct,<strong>cx</strong>rpuit. Turn coquus, W,<br />

y^quitjiiif, oreyjftmendum e/i^po/ieaqHÀmte ^^^^^<br />

fcttmuis hoc narratur à M.Tul.Tufc.au^ft.<br />

hocvarians à Plutarcho, quod fcn-<br />

^^^Uum Sparta hiphidiitjs cctnamjfe y^ràca^<br />

"^"^^gaJJ'efiBi mgrttm PUMÌÌM, qmdcotna caput<br />

"r^^fUcmjJt. Turn qui illud coxcrat rcfpotal^<br />

* ^irum fiéjpUcuijfet, condimen-<br />

^ ^ m r ' Ac Dionyfio rogate,quae tanaùE<br />

•^^oryinqìììumvmatufudor.curfiés<br />

»/«wcj ,fixis : hU enim rebusLateda'<br />

/¿iti.<br />

^'datnonijpo/ieaouam mo<strong>de</strong>rate biberunt,<br />

dbpjue tada: non<br />

cftilhsadlumcincc(icrc,ncc hac<br />

vu ncc ilia 5 quò confucfcant in tcncbris ^<br />

tcrd»^' & intrepi<strong>de</strong> ire. Win- '''<br />

tcrdum ;n bcllis vfu vcnit,vt neceiTc iit,<br />

ci/cie^^w : wcc mi^ Thilof -<br />

¿»•oj profefjoresy auam ipfosli-pha ru-<br />

ne cruditio : be^JikaniC.<br />

rum ej]e Ubo^<br />

Mac a n i ^ ^ ' i f ^ ^ ^ '"ori.<br />

^«ngftt^mn^ gli^ ^ Romanomm<br />

1 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


16S A p o p h t h e g m .<br />

quidam^quiFhilofc^hos Grecos rrbcpC'<br />

pulerc 5 quòd curioíis difciplinis aucrtcrct<br />

luuentutcm ad ocium & ignauiam, rcddcrcntqi<br />

ad diflcrcndum quidcm iníírudof,<br />

ad gcrcnda vcrò Rcipub. munia iuutilcs.<br />

Qujd illi dixiíTcnt,fi Sophiífarfi pryphoí><br />

fi Nominaliü öc Rcalium fi^igidiffimas argutia«<br />

audiíTcnt ?<br />

5 Terfeuerahant ahfqut tumiis^reHem tmcáfri<br />

Vrugatì- dcnpicntes 3 corporii?iis fquaiidi j quippt d bdtir.<br />

neis ynguemisferi in totum ab fi mentes.Icilio<br />

talcs facili inuadit, tum inopes, tù dU'ros:<br />

nccmalisartibiis cogcbaturrcm quXrcre,qHÌ<br />

tam paruo contcntiTunt* H»c Lar<br />

ccdaemonii, qui nec Philofophorum dog'<br />

mata,ncc Chriftum noucrant.'&noirpudct<br />

ROS dcliciarumnoftrarum? ^nachwitof so-<br />

Camus,qui quatuor veftibus contenti funt-<br />

6 luHenes yerò gregatim ac turmatim dom^^",<br />

Trugali- jupraßbadas {hcrbiegenus ) ifidormientcs, qucruntur ob duriciem<br />

fibi dolore latera ?<br />

7 .Amare puerorum indoLem 5 qui probo<br />

yi<strong>de</strong>bmtHT} permfftim illis rrat j cMert^rn<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L 1 B 1 R IIturf<br />

if mum habeUtur,quafi corf ur adamd- ^mor<br />

retur potiùs quàm animus. J^òd fi accHr<br />

/««tf ejjet y quòd parùm honeHMn.cum lUis ha-<br />

^^^Jfet confmtudinem j i$f9r omnem y^tam infaerdt,<br />

à publicPi honoribusji^mouebatur.<br />

«•c noR folu in pueris,quorum «tati conialcns<br />

lex pcrmilit grlndioribusamarcifcd<br />

«^tra tttrpitudinem , locum habct : ycrùra,<br />

ctiam in coniugibus : non cnim rcftc amat<br />

^^«m, qui corpus amat potiùs > quàm a-<br />

^oj^erat, n ado/efimfiJ f^opiam.abituri a 8.<br />

f^f^ffbu^injerrogarenfur,quUreniid^ ad quid}.<br />

^^^^*"9féatHrautem,quyyelnonreJpon<strong>de</strong>retper- ,<br />

^"^^^^nUydutf ittQias caufasredtaret. SenioTyqm Sapien-^<br />

^^^obmrgdratadolerceniemtpfo prafente <strong>de</strong>lrn^ ter.<br />

magno<br />

^cnto. puc^orum^ errata imputantur i|S,,<br />

qpor«m partes craat,cavcl atccrcvcl coriigcrci.Simulautcm<br />

magna ncccffitas haocbatlcniorcs,ncquidieilibusadolcrccntibusp<br />

rjiter <strong>de</strong>corum committcrcnt.iiam,<br />

^^af^ntc obiurgarent iuniorcs > fi ipfi Tc-.<br />

«^«scffentobiuroandi?<br />

bat ^^ <strong>de</strong>prehenfut fuijfet, is coge- 9<br />

aram quondam, qua erat in yrbe, circum- Ca^lgj^<br />

interim in tp(um compofi- uo*<br />

fm cmtrt i «juod nihil ^liud erat, «^uàm fc-<br />

I i<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ipfum fuá vocc obiur^arc. Ingenui pudore<br />

& laudis amore meliùs ducuntur ad Iionefta<br />

: virgis aut flagris caedi, feruile eft.<br />

J^in ¿r ille W9J erat j yt iuuenes ncn'/olùm<br />

fuos quifque farentesreuererentur y hisjuedtSio<br />

asßdientes eßent : yerùm^viaì» yt omnes femore^<br />

yererentur^tum <strong>de</strong> yia ceaentes,tum è Jèdiòtfraf<br />

furgentesy atpnetereuntlbiis^illis taciti qtuetiq-,'<br />

tCentrnté- Qua re fiidum eft, vt quifque, non quemnitas.<br />

admodü fit in alijs ciuitatibus, in proprio^<br />

modo libfros,feruo$ac poíTefllones autoritatem<br />

haberetj verùm ctiam in amicoru<br />

acvicinorumlibcrosac poflíílíoncs, perin<strong>de</strong><br />

ius háberet atqucin fua propria: vt oinniaquam<br />

maxime inter fe communiter<br />

habcrct,ac aliena quifquc non áliter quin*<br />

fua curar«. IntellexeruntllJi, quantam vtilitatem<br />

haberct communitas, non ada¿bi><br />

fed ex mutua bcncuolentia proficifcens.<br />

C^iod cnim à Pythagoraproditumeft»^'<br />

fnicorum communio eße omnia ; id illi volebant<br />

inRcpub. fua quàm latiifimè patere. Omnes<br />

enim ciucs inter fe amici funt : multo<br />

magis omnes eandcm prófeflì rcligioncm*<br />

Poftremò, inter omnes horaincs,ob hoc<br />

ipfum quòd homines funt,interce<strong>de</strong>re <strong>de</strong>beret<br />

mutua bcncuolentia.<br />

^jj Caiterùm, puer abs quopiam cafìtg^ttU, ß<br />

quereíam adpattem <strong>de</strong>tulißet ; turpe eratpAfrf f<br />

ßhoG ahdi(9 non iternm filiumtmtndaßet.<br />

' quid«»»<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


qui<strong>de</strong>m ex inftitutionemaiorum habebat<br />

hanc <strong>de</strong> Ce mutuò fidudam,vt credcrct,nc- napne^<br />

minemeÌTe) qui cuiufquamliberiá,quosrí)r«wí.<br />

quifqj pro fuis habebat, quicquam imperaret<br />

inuoneílü.'Prima jetas,quoniam nontìum<br />

fenfit-quid turpe, quid honeftü, verberibus<br />

eget. Solent autem pueri à prxccptoribus<br />

ca:fi apud patentes qucri, <strong>de</strong> cru<strong>de</strong>htate<br />

eorum à quibus caftigati funt. Ea<br />

rcs quoniam minuebat aliorum feniorum<br />

autoritatem, banc fencftram occluferunt<br />

libcris fuis,vt omnium feniorum eadcm efict<br />

in pueros autoritas,quae patribus.<br />

furantHr iUk fHm-ettamex tfcnlentii qmc-iz<br />

pojjunt, éfctntes <strong>de</strong>xtre imponere yeL dorindUigentiùs<br />

fuaferHamibus. De-<br />

P^éhtnfopfxttA eraty yapuUre & ejnrire. Datar<br />

jnim illis cocnaperquàm tenuis, quò dum<br />

»^opteingenio <strong>de</strong>pdlunt inopiam,cogantttr<br />

audaces eífc & càllidi. Hoc crat, cut ci- Vuranik<br />

ni inopia premerentur : quin eb id ctiam ttrs.<br />

aabatur illis Vìé^us exiguus, vti confucfcc- %<br />

jcnt. nunquam expíen ad fatictatem vfqj,<br />

»Cd tamem tolerare polTcnt. Siquidcm hac<br />

catione <strong>cx</strong>iftimabant, illos & ad bellu vtijiorcs<br />

cuafuros,fi valerctj& poft toleratam<br />

»"cdiam perdurare in laborihus:quin 6c te-<br />

Pcrantiorcs vilibusquc contentos fore .fi<br />

^ongo tempore minimis impendiis <strong>de</strong>ge-<br />

TOt; infupcr fi citra gbfoiiiumaffttcfii^réi<br />

^ittfi-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


SenttÚA viuere, & qucmuis ci bum appofìtum boni'<br />

ejì apud coniulcrc,.<strong>cx</strong>iftimabant corpora fore tunr<br />

Xeno- falubriora, tummaiora; quòd fub traila ci-<br />

¡hmtci bi copia conferrct ad proccritatcm,dum^<br />

non dcprefla corpora tolluntur inaltù potiùs<br />

quam in latum; rcddunturqj ctiam pul'<br />

chriora. Tcnuistcnim & graciDs corporum<br />

habitudo,obfcquiturartuii momcto : obciitai<br />

vcrò <strong>cx</strong> cibi copia co]le¿la, ^ptcr gra^<br />

uitatem obfiftit. Vtra gens nihil d^bat voluptati<br />

dcliciisvcXcd in omnibus fpc^abat<br />

Rcipublicac commoda; longc Tàtcquc diP<br />

fcntiens à pliirimorum fcntcntiai» qui fibi<br />

perfuadcnt, nihil cflc vtilius, quàm pucros<br />

immodico cibopotuq^figinarc : quum carcs<br />

non modo pigros rcddat & laooribus<br />

inútiles3 verùm «tram tiim corpora rcddat<br />

<strong>de</strong>formiora, tumingcnia cralfiora.<br />

ly minor tUis eurafuit <strong>de</strong> genere MmficeJi<br />

moduiorum ^ cantionum^ quàm <strong>de</strong> yiSiu, cultu,<br />

M^/tca- Hacc autcm<br />

• talis cratrr yt antmirvtm Acjpmtus excitaret, &<br />

impetumeUHÌmafflatui fimil€m,adjue resgeren'<br />

das aecommodtim/mduceret quum reliq«'^<br />

Graeciae ciuiiatibus magis-placcrct Mufi^^<br />

<strong>de</strong>mulccns , &ad voluptatem mollicicm^<br />

que eflbeminans ánimos. Nam Plato mag»^<br />

referre putat, quo genere Muficcs vwtur<br />

ciuitas.<br />

14 Qujn fc orationis geuus fimpl<strong>cx</strong><br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


firÄatum,nihil habcns mollcac dclicatum: Orattà^<br />

ncc in alijs vcrfabatur argumcntis, quám«¿r^e-<br />

•Vclin laudibus corum,qui fortitcrac gene- ntu,<br />

rosètiram <strong>cx</strong>cgiiTcnt, quique pro Sparra<br />

occubuiflcnt, écobidab omnibus vt oeati<br />

celcbrabantur: vel in vitupcrandis his, qui<br />

mctu pcriculorum nihil egrcgij geíTiíTent,<br />

•ÖC qui ob ignauiam à morte cruciabilem<br />

*nfclicemqueviramviucrGnt:vel in pollicitationc<br />

per gloria: ftudium, accen<strong>de</strong>te aninios<br />

ad virtutem,ad cuiufqj ^tatem accom-<br />

^odatc. Itaquc tres erant apud illos chori, Chori<br />

'Uxta triplex atatum difcrimcn : quibus m tres.<br />

"^cftis fiinul conftitutis fcnum -cbowsJnci-<br />

:P»cns canebat:<br />

^os fuimtii jotmßrenut mumcuii.<br />

'?ccundus, in quo crant viriTobiiftxxtatist<br />

'^»rcfpon<strong>de</strong>bat:<br />

^tn^jUmuscfrU^facaapericulum.<br />

*^otròtcrtiuji,qui erat pucrorü,Tta canebat:<br />

"Pr^íBantioresnosfüttert dim f/*tntif,<br />

'Quin infupcr apud illos crant numeri, 15<br />

aaquostempcrarcntinceírinn,concitandis<br />

animis ad fortitudmem, audaciam,mortifguccontcinptumaccommodi.quibusvteanturtumin<br />

choris, tum ad tibiam ten<strong>de</strong>ntes<br />

in hoftcm. Siquidcm Lycurgus rei Mtiß<strong>de</strong><br />

lau ^ ^"J^inm cum muiices ftudio copu- gentis.<br />

nimirum nimius bellandi ardor,<br />

^^'atione tcmperatufi , confonantiam<br />

aptumqi<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


aptumdjconccntü haberct. Ynátmot^ah<br />

yt m bellis rêXypriufquàni iñimprteLiwn, Hufis<br />

facrificdret : quo pugnantes facinoraae<strong>de</strong>rct<br />

digna, qua: ¡Tcriptis h on eftacji memoria cc-<br />

IcbrarcntunNcc pcrmittebantjVt quifpiam<br />

aliquid dcvctcri mufíca mutarct : a<strong>de</strong>òvt<br />

Terpandrum,quuin cíFetantiquiíUmus^ ôc<br />

omnium cius scui citharo&dorum,pra:ftan^<br />

tiínmus,egregiusq; gcftorum heroiconi ce<br />

Icbrator : tame Epnorimul£lauerint,eiufqj<br />

citharam arreptam paxilloaffixerintj quòd<br />

vnam tantum chordam in ca prçtcrneceifitatem<br />

intendiíTet^ob vocis varieratcm.Non<br />

cnim probabant modos , nifi fimplicifiiì-^<br />

mos. Ac Timothcum,ccrtantem in Carneis<br />

(id feftum erat> in honorc Garni cuiufdam<br />

vatis inftitutum ; Paufanias autc indicar, a»<br />

pud illos Apollinem dici Camion) <strong>cx</strong>Ephoris<br />

quidam arrepto enfc iruerrogaret:<br />

ex ytra athara farte mcidi yelUt chordas, y<br />

accíjjerantyítra fef>tem ? Vt vbiqucgens illa<br />

frugali tarem col cbat,luxum horrcbat> mctuens<br />

à maiorum inftitutis rece<strong>de</strong>re: quòd<strong>cx</strong>his<br />

fontibus nafci folcatomnis Rcrumpublicarum<br />

pcrnicics.<br />

Quin fie fepuíchrorum vniuerfam fi«pcrílitionem<br />

fuftuljtLycurgus,/>erw/íí^«-^><br />

yt non folüm intra cimtaiem humartntur cada^<br />

tfera; yerüm ctiamyt monumenta templis T/C^<br />

UA haíerhHr.S^bmo»h &fmebref exj^Mfionesr<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


n*x.cnnufßhvtmkqHam-vnk cumcadduwe ftpe-<br />

Nam alia; nationcSjfi quid fuiíTct vi-<br />

^o chariilimum, id mortuo addcbant in fc-<br />

Pvilchro J damnosa fimulac ridicula fupcr- S^^fi^<br />

Sitioncj quafi mortui fcntiant aliquid : ícd ttofimc^<br />

puniceo amiftu, òc olcacfolijs <strong>cx</strong> a:quo<br />

pofitos omncs fcpcliri iuflit. Vctuii ctiam,<br />

^^tulos öcinfcriptioncsaddi monumcntis,<br />

piaetcrquamcorö qui in bello cccidiiTcnt-<br />

5uöulitautc& luftus 6c fúnebres uacnias,<br />

Silas rcliquorum hominum vulgus incrcrdlbih<br />

fumptu & appatatu, ctiam per conduftos<br />

ploratores celebrare confueuitmapia<br />

fpccie <strong>de</strong>menti« ^.quaii manium fit vU<br />

fcnfusraut fi^quid fentiunt,iifdcnirtbus<br />

^elc£tcntur,quas in vita non iudìcio> kdavitio<br />

dil<strong>cx</strong>erunt.<br />

^eregriHuyi iUisconccjJumnoneratyntmO' 17<br />

pcregrinorü vitaecji incompofitsc con^<br />

t í ^ ^ ^firegnnos wbi Veregth^<br />

^.^ehanty nc paulatim inundantes mali cu- mmonu<br />

'^ípiam ciuibus exiílcrentmagiftri. S^ifr<br />

cit4ium non mlißet Lò'eromm fmrunt<br />

>¡tapMnos rum iníiitunonem , ture anitm<br />

F^uabmtir. Rurfus narrr.nt quidam,qHÍcun^<br />

Spartana- uuitatis inftitutentiA<br />

«^xerceri, cum ex Lycurgi fennem<br />

in eam ciuilitatis portio-<br />

^"erat à prifcis ordinata. Catiràm.<br />

^ ^mtatH mtUtfas erau Pcrfp <strong>cx</strong>erat<br />

W<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


APOPHTHEGM.<br />

vir illc prudcntiflìmusycommcrcijs extcro'<br />

Tumac ncgociatomm, ciuitatcs ouamuii<br />

bene inilitutas corrumpi : quòd ad ncqui'<br />

tiam omncs funt magis docilcs, quàm ad<br />

virtutem. Sed nulla mixtura pernicioiioty<br />

quàm quae per impcrij traiiflationcm prolationemvc'inuehitttr.<br />

Sicinftuxu Grascarum<br />

nationum eftocminata eft Roma : Cic<br />

Barbarorum commercio tan<strong>de</strong>m Sc Sparta<br />

<strong>cx</strong>ianaiflìma faìfta eftcorruptiffima: ile ^<br />

liarom nationum admixtu cffoomitiata cit<br />


fiuc ne protinus confpicuum eflct hoftibus,fi<br />

quis vulnus acccpiflctj fed vtiliter la-<br />

^crctjob veftcm fanguini concolorem.<br />

Si tfUAndoJkatagemate »hoeeß, callido confi- ^<br />

f iup^dffmt hoBem ; Mam bmtm inmola^ ^^^^<br />

apertopraliOygaUum.nòcffzaò con-"»^^«*'- '<br />

«fehacientes bèlli duces, vt non folùm forces<br />

cíTcnt ad praelinm j verùm etiiun callidis<br />

^pnfìli)s aduetfus hòftem inftrufti.Praccla-<br />

'^usenim <strong>cx</strong>iftimabant;hoftcm ingenio ci-<br />

^ralanguinem <strong>de</strong>ijcerej quàm pugna plevtrmque<br />

cruenta.'<br />

Cnm <strong>de</strong>ot csmprecantur, hòc yotù addunt : yt 21 '<br />

P^f^i^timurUmpati : quòd neminem indica- Tolträn-<br />

^ntad gcrendumimperium ; aut aliòqui iw.<br />

V'^gnjs res obtundas idonei!, qui quauis<br />

'"'^jr'acommoueretur. -<br />

^umnaa comprecationishòc erat


Q>ccicpropaiicbant dcos fuos, quaics cü'<br />

picbant ciucs. At cartcrorum


L 1 B t K II.<br />

baut ob oculos j fed ¡n mancipii« > ad quorum<br />

mores <strong>de</strong>generare ingenuis turpiiBlUum<br />

cft.<br />

AÍW erat apttdillos, non pulfare fores atrio- 24<br />

^m-, fed voce fotàs mocareß quid veUent, A-<br />


29 rirginibus ac puer is Jacra erant communid:<br />

tmitas quò vcl fíe pucllx ad mafculinum roburi<br />

fraud, proficcrcnt.<br />

IQ Sciraphidam muLSiarunt Efhori > quòd à<br />

tnuItiseratimuridajfeBuf, Intcfprctabantuf<br />

cnim illius ignauiam cflc incaufa , quòd<br />

complurcsaudcrcntcundcm Iscdcrc. Nam •<br />

qui vctcrcm impune fcrt iniuriam, inuitat<br />

nouam. Si, qui primus laefcrat, dclatus dcdiflctpcenasIcgibus,caeteri<br />

tcmpcrafTcnt<br />

ab iniuria.<br />

51 Scuuferrum m'Uitem interemere , ^uòd fcut9<br />

Seum- nonruhil purpurei panni mtertexuijjet. In tantas,<br />

tum horrcbant <strong>cx</strong>emplum percgrinx iuxuriac<br />

:non ignari, ex minimis initijs immcdicabilcm<br />

vitiorum colluuicm inunda^<br />

re,coque tutiífimum cíTeindicantes, principijs<br />

obftare. Obidin primos autores Ccr<br />

uer ííimóanimaduerttbant.Pluiimum nocuit<br />

Reipub. quifquis fcncñram vitijs a^<br />

pcruit.<br />

^do/t fcentulum, ex eorum numero ejui<br />

Teregn- ^ehcmiur, increpuerunt y quòd yiammfiet<br />

mmores. Tyleam :ad«ò ftudcbant, luos à<br />

rcgrinationibus ac rerum exoticariam<br />

gnitionc fcruarealienos, neper occafioí^^<br />

a|)at]ijs inftítutis<strong>de</strong>i?enerarent:praErcr^^<br />

cum Arcadia,cuius eft Pylea,luxu dclicij'<br />

Bai baricisefíet corrupta. ,<br />

33 Ctejtphontemeiecerunt, quifefrofittUtu^ ^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


t^ qiiOLuU tomrh dtemfoße dicere > dicentes : Bom toquA»<br />

9rAtsris effeyfermonem habererebmpdrem,Î!lM\\l<br />

• in rc iuftiùs puiârunt adhibcndam frugali-<br />

' tatem, quàm in oratione : quam Hcfiodus<br />

aliter, quàm preciofum thefaurum,<br />

parciiTimc ceiifet effe dcpromcndam ad rîum.nonad<br />

oftentationem.<br />

citât.<br />

'Pueri afmdillos tn ara Diava» cui ab in<strong>de</strong>ijci^ $4virtute<br />

cognomen Ortí)taflagellis ex more to^ VueritÌ€<br />

éem C4iduntur,\xdic\\xt frequenter durant<br />

mortem vfq^ hilares ac laeti, concertâtes<br />

"»tcrfcfc <strong>de</strong> vittoria, quisipforumdiutiffimè<br />

fbrtiifimequc tolerctvcrbera, viilor<br />

'^^mprimis Celebris habetur. Hoc ccrtami-<br />

»^»sgenws a p p e l l a n t R e n o u a -<br />

dura.<br />

^^^ autem quotannis.ííwwí conjketudinis orij^nem<br />

Silicat Vlutarchus , in ytta jfnfiidis.<br />

Hl^im Paufanias, paulifpcr fcmotus à ftamilitum,<br />

rem diuinam faccret} Lydi<br />

aiiquot incurfionc fafta, facrificiorum apparatum<br />

diripucruntiquosipfc cum comitibüs<br />

fuis comprehcfos, quoniam inermes<br />

crant, Ions caecidlt. In huius fafti memoriî<br />

^cri ceptum eft Spartae, quod retulimus. '<br />

^ '^Hanias in Laconica diuerfam adfert huius<br />

''Ifi^etudmiscaufarn. QuumLimnatcs , C7-<br />

Pi. ' MefoaniT^ Pitanenfcs Dian«<br />

"criticarenf ^carent, in diiTidium /4;ÎT:-Î:..^ vcnerunt : ex diCbus"^<br />

Pwgnam, adcò vt multis cadaueri-<br />

"S aracompUrcturj reliquos peftilentia<br />

m 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


confutnpfíc. Hincproditum eftoraculum'<br />

aram Diane humano (anguine expiandam<br />

effe. Q¿um igitur immolarcnt cuicunquc<br />

fois obueniflct^Lycurgus earn ma^lationc<br />

vertit inflagcllationcm adolefcentulorum.<br />

Ita fa^um eft, vt citra nccem homiaum ara<br />

fanguinc humano «piarctur. Hoc <strong>cx</strong>cmplumvt<br />

imitati fit incptum: ita nobis <strong>cx</strong>probrat<br />

immodicam indulgcntiam erg»<br />

pucros ) qui fic in dclicijs cos cducamus,vt<br />

adftudiorum quoque laborcm fint inútiles<br />

, ^ ^mnis iiicrcpationis quamuis bUd'<br />

da^ impaticntcs.<br />

35 Haec vtcmiqucacftimcntur, unum tamci<br />

quiddam,ad honeftatcm ac beatitudine^<br />

^^ . condúceos, civibus fuispneftitiiTcvidctu*<br />

0€ÍH /»-Lycurgus- C^idhoci^ylffatimoc^ifrpftcre^<br />

òerak» f <strong>de</strong>ntarias artes tn totnm attingere^/as<br />

trat, T^fheprorftis opta erat rilo opificio neg^<br />

lio fi operofeqiM ad quafit$m,pofieaaHam áwtj^<br />

in totum turn admrationtm, turn honortw ^di'<br />

wraty SedHelote,t,hoc€^,mancipia, coLeb^<br />

iUys agrdf y.firu^umque rMdabas^td matorib*^<br />

froifinitum, Sunt &Kod¡c ^ qui hoc<br />

j)lum imitcntur, per fecuos.autcondu«»tias<br />

operas, autpcr cos quos <strong>cx</strong> liberismi'<br />

•OS faciunt,pleraqj facicntcsmonvtip"?<br />

interim vacet meditati mehora; fed vt ociU<br />

habeant bibcndi,autludcndialeam. ,<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


taffet Agrum^ qukm erat prsefcnpmm iqHoßmul<br />

& mAHcipM ÍHcr'k grAÚA libenuHs mfemirent,<br />

nec cines pLtis foUto qmererent. Quanto confilio<br />

ca gens omnium vitiorum matcriam in<br />

*nancipia rcijcicbat, aBingcnuis arccbat:<br />

contra quàm rcliquaa facicbant nationcs,<br />

qualibcris luxiis, libidinis,auaritia:,tcmu-<br />

Icntiaßcj. ícminacia vindicátjfcruos adpaupcrtatcm<br />

ficfrugalitatcm adigunt.<br />

InurdiBum erat lilis nAuticAm exercere ,aá ^^<br />

^ìaaaUbtuyt't fHgnis'^tametfifòitrhtualib* frAmora<br />

f otiti rtsrft^s abflinuernnt y fstsmper-<br />

Ipicerent ciumm mores corrumpi. Sed<strong>de</strong>nuoab<br />

^^c fementia mutati funty quemadmodnm m ca-<br />

^^Tris omnibus, ^bi pecunia funt tn^Lacedamomo- Vecunis<br />

^^tnregionem conueBay qui eas importarät mor- peßiferA<br />

^^damnati funt. Siquidc Alcamcni ac Theo- res.<br />

pompo.regibus hocoraculum cratreddi-<br />

Becuniarum amor Spartam per<strong>de</strong>i.<br />

Njhila fecitts tamen Lyfan<strong>de</strong>r <strong>de</strong>uidis<br />

^hcnicnfibus magnani auri argcntiquc<br />

Vim muexit: nec folùm pecunias recepciunt,<br />

YerAim.etiam ipfi viro honos cft habi-.<br />

tus.. Proin<strong>de</strong> Sparta, donecLycurgi leoib.<br />

^tcretur ,nec à iureiurando rccc<strong>de</strong>ret.fex-<br />

^cntisannis in Grarciaprimàs.t


1^4 APOPHTHEGM.<br />

rum potctiaj verum etiam quibus antea iocijs<br />

& amicis in bello fucrant rfu, eos inimicos<br />

haberecocpcrunt.Porrò quum ita fc<br />

gercrent, tamen poft Philippi Maccdonis<br />

in Cheronca vidor¡am,quanquara Grxci<br />

ca:ter¡ omncs illum injpcratorcm terra pa-<br />

: literac mari dcclarairent,ac poft hunc-Alexandrum<br />

filium, cucrfiíThcbanis : foli La-<br />

. cedaemonij tamctíi. ciuitatcm habercnt<br />

nullis ciuftammuris, cíTentquc non modò<br />

perpaucì propter aíÉdua bella, fed militò<br />

; quam antea imbc


APOPHTH EG MA.TA<br />

unarum.<br />

Archileoais Brafidx matcnpöft obitum^ |<br />

^ filij, quum Ampohipolitae quidam vcmf-<br />

^iciu Spartam, camquc inulfc rent,/»crco;aí4í4<br />

' hone//èiX> vt Sfar uno dignum erat,<br />

' ^cHÒHifiethììis iuu «lis virtutem amphfican-<br />

' ^ibv\s,ac dicentibusj-cum in bcllicjs negozi«<br />

Laccdxmoniorum omnium eíTc prae-<br />

«antiíTimum, rcfportdit i O hojees ,honeßM<br />

l^tdam ojc flrenum erat fitius mem-, fid multos<br />

' ^^P^aßanüores habet hacedoimon, Vlt*tarchi*s<br />

^P^phth.Lacan.é-fe^^<br />

. .


tAÚorts<strong>de</strong>tmortscn reddmtur. Qms fatis ü^St"<br />

dicct hanc pucilam , & ícnc & yiro Icucríorcm?<br />

Atquiíol'cthic f<strong>cx</strong>usmaximc capi<br />

rebus fuaui bus.<br />

4 Eadcm^quum vidtrct Ariftagoi^à-quo'<br />

Sttàtrì* piam è fàmulis calccari: ^HÍd,\n


Cùm illi è Creta nuncius eflet allatus <strong>de</strong> 7<br />

RiorteAcrotati: Fftrtíttr*<br />

fiftfieretur,nonnefumrnm eratyyt aut ipfe more-<br />

^etHr,éU4t illof %cci<strong>de</strong>rH\hiomdiu4 dutem eff.du-<br />

^trequidmmttus efí, r$&tpfo& eitiitate &<br />

frogemtoribtis dtgnü erdt : quàm ft inert & imr VrudifU<br />

^eUuperomneteuHymeret. Solent auix teneiiùs<br />

& impotentiùs amare nepotes fuos,<br />


Oermen iners abe as ad taYtara^fq-y peroftii<br />

Eurotas ceruù nec <strong>de</strong>taquamtimidis.<br />

! Jgnauus çAtulus.maU fors jh'wc ra<strong>de</strong> jjpb or At<br />

lySparta VndvgniK^quem. nec ego t^peri.<br />

Alia quxdam , quum iilium auditTctforti'<br />

I tcrin acic ceci dilTct,ait:<br />

Tiorentm timidi^mi inflettís humkbere nate:<br />

Et matrk hac veré égniis esy ^pound,<br />

' Hoc ante tributumeftTynnicho, quod<br />

tamen Philelphus ieparatim> commémora<br />

t.P/«f.jL4co». mnomïnat.sApophth.^ feq,<br />

; 10 Alia qusedara, vt audieraffiUwm incolu'<br />

mem, fed fu^iiTe àb hoftibus, fcripiit ill'*<br />

Animóse Malus rumor<strong>de</strong>te{pArfusefí,aui hunc dilue,OM^<br />

ne /j.Prçftabiliusiudicauitmori^quâ cul**<br />

jgnominiavrucrc.<br />

n Alia ruriîij, cum1Rlij,qui è prélio'fug^'<br />

rant,ád ipfam veriirent:íj^ü,inquit,ií*í<br />

uA çèr fugitiua mancipta}. Ik óftenlb vcntr^î<br />

^J^Jlicè, 7iumhuc,mc\uit;<strong>de</strong>nupfHbituriyn<strong>de</strong> emerfifti^'<br />

HocapophthegmaGynicâdignum cft* .<br />

12 Quacdam filium ad fc vcnicntem confpicata,percótata<br />

quidageret patriad is qu«<br />

refpon'di'íret,/;m^yeow«f/:lárcrcm coniccít<br />

in ilium,occiditque , diccns : Te igitur nob<br />

Fertiter. ffjfjgyè rnaU nunciamW'n^ putauit indignu^;<br />

qwi cum fuis pcrire non fuftinuiíTct.<br />

13 Cuidam,quimatri narr.lirctquàmgc^ '<br />

.AmmO' rosé frater occubuiflet : Vroin<strong>de</strong> an non turp<br />

.ih efi y inquit, ttbi non comigijje illi efe ^^^^^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Quaedam filios, quos habcbätquihßuc, ¡4 ^<br />

poftcaquàm in bellum emifcrat ^ ante luburbium<br />

ftabat , exlpeâans quis effet belli<br />

<strong>cx</strong>itus. Vt acceiGt quifpiam nunciatt$>nlios<br />

iHius omncs occubiiiW¿ :7S[onifiucperCúnta> . ,<br />

^r, mc]uit, ign.iu:/m mawtpium qnid açe- ^^ '<br />

»•fi V^triaAs quum relponctiilct3 à patria ftc-<br />

^l^^c vii\oriam : Ithenter igtmr, inquitj^^cí^w<br />

Uiorítín interimm. Egregia mulier priuatum '<br />

inliberos affeaum pulHicae in patriam picpoaiiabuit.<br />

. ^aedam fepelicbatfilium.-ad eanvqun ^<br />

Viìisanicula quxdamacccíTriret.diccnsrHí'» Formtr.<br />

ò miilierl illa itìbiecit : Per Ciminosy<br />

, bonam equl<strong>de</strong>m arbì ror'.fiquidim cmns<br />

i^^^fdfiliumptperhri<strong>de</strong>itcet vt pro Sparta mo-<br />

^^n-iUr^ d mihi cr)«;^;. .FortiíTíma muli er ani-<br />

^vilac dcplorationem vertit in gratulatio-<br />

Huius meminit M-Tullius TufcuL<br />

QMum mulier c^uacdam Ionica <strong>de</strong> texto 16<br />

«juodain fuo-,vt preciofo ,.gloriaretur:Laeacna<br />

oftenfis quatuor filijs, quos habebat<br />

^oribus côpoCtiiïïmis : Hnmimudi , ìnc\u\t,<br />

^!=ettß^>ijon


iliús omarí patriam > quám aul«is aut vcftU<br />

buslonicis.<br />

.jy Similiter quùChi) <strong>cx</strong>uIcs veniíTcnt Spat<br />

tam,multis nominibus iticufabant^aedarc?<br />

tum. Eos materTckutiaadfcacccrfitr<strong>cx</strong><br />

his vbi copnouiiTct, quaefílio obijcerent»<br />

^ vidcrcturqi fiiiiis inculpa clTc, fcripfitilH<br />

StHtre, jjj hunc modumi Mater Padareto, yt am rwfdws<br />

yiueret, am illic manerety <strong>de</strong>ß>eraHs fe Spar*<br />

t ^^^<br />

Saterè, «•^»•'''«»inquit ^filhom yha teipfum Ubera.H^"<br />

ter in fìliumfcuerior quàm iu<strong>de</strong>x,qu3e eX'<br />

ftinitum malebat , quàm cum ignoiriiniaviuwm.<br />

19 Alia filium claudö in aciem proficifceß'<br />

blandut. tem <strong>de</strong>ducens : F//¿,inquit,yí«F«/o^of<br />

dufacyirtmismeminerps, Alijs daudicationii<br />

Vitiumfolet formidinem incutere: athaec<br />

monuit, vt ex ipfo vitio fumeretanimos ad<br />

rem fortiter gerendam : ita eogitans 5 nihi»<br />

eft in fuga pracfidij claudo, aut vinceuduo«<br />

cft,autmoriendum.<br />

20 Alia, quum illi filius redifiet ex acie,^<br />

Vwtìter. ex vulnere pedis vehementer dolereti^Ü v'f"<br />

inquit,memmerùyè fiüynort folüm dolebt^*<br />

yernm etpam boHn fUturus €s ammo, Atvulg^*<br />

matrum folet filiorum dolorem fuisq"^'<br />

rimonijs öclachrymis <strong>cx</strong>afperare : ^^^^Jj<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


mamtad doloiis tolcrantiam.<br />

Laccdacmonius quidam fic inècllo vul- 22<br />

*icratus,Artingrcdi non polFct, fi:d cjuadru-<br />

Pcdum morc'ambu'larctj qtium obid dcrisis<br />

crubcfccrct.à matrc rcprchcnfus cft his<br />

Vcrbii : :^dnto praflahat, fiii, <strong>de</strong> firtiiudine ^ -<br />

^^u<strong>de</strong>rey muxm<strong>de</strong> fluito rifupu<strong>de</strong>fcerei Simile<br />

*^arrat Ciccro dc matrcSp.Claudij .verba<br />

'^iuhcris fiimens ex apophthegmate.quod<br />

pauló ante pracccfiit.<br />

Alia clypeum imponens filio, fic illum 22<br />

^hortata cñMh^ut huncydutfuper hüciL^- Hrtiter.<br />

fonica breuitatc fentiens, fic rem gerendá<br />

^^ bello, aut vt victor clypeum refcrret, aut<br />

*^ortuus in CO domum rq)ortarctur,<br />

. Alia rurfus filio ad berfum proficifircn- 2)<br />

clypeum imponens : Hunc, inquit, tihtpa- Tortiter^<br />

^/«wj&cy feruautt: proin<strong>de</strong>tufacfimeseun<strong>de</strong>oh<br />

Aliafilio dicenti, quòd breuem haberet 24 ^<br />

gl^duim: Tu,m^vút,ad<strong>de</strong>gradum. Significas, ^rgmt^<br />

^^ú obfuturam gladi) brcuitatcm , fi pro-<br />

P'Us ad hoftem acce<strong>de</strong>ret.<br />

^'^"^''^"»quòd-filiuf fortitCT .<br />

prxiio fe gerens occubuiflct<br />

Non <strong>de</strong>plorauit morte finu<br />

ftll^ virtute fibi gratulata cft. Contrà<br />

tatem ^ ^Waudiflct.quòd ob timididctreaansfaluus<br />

cflct :<br />

mquit,n6 cratmcus:fcntics,n6 cííc<br />

habca-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A P o P H TM t G M.<br />

kabendos pro ]iberis,qui à parcntum infti*<br />

tutione dcgcneraflcnt;<br />

^ Alia quum audiíTct filium inpraclio caC'<br />

forùgrr. íúm:Depoi:itetl¿urn,inc[\iit,yíe7-aPm ordmelo-<br />

CAtm, e.iisjue Locum BXpUnt fir(tter^iXt robut<br />

animi quam in paucisrcpcrias viri* Í Nofl<br />

nvrtuit orbitatcm , modo vita patriae ini'<br />

pcndcretur.<br />

27 Alia,quumin publica folcnniquc pompa<br />

audiíTet, fili um in p:a:!io qui<strong>de</strong>m tulifl^<br />

viftöriani,ied ex vialricrù multitudine morij<br />

cOronam non <strong>de</strong>pofilit, fed gloriaiis co^<br />

Tortiier. miti bus dixft :S¿u^nto fulchnm<br />

f/¿?orij'rwícrf.Q2lantum hacc virago dillcnfìt'à<br />

cactcns morralibus, quibus pcríiiaA"^<br />

erat,dijs proximum cife, in Olympi)S fcrr«<br />

palmam; quiim Ibi non agcrcturcertam^?^<br />

viriutis, íld arris.&impendiorum:tuinn^'<br />

hil cíPc tcrrib Fius morte,neque quicquain<br />

eíTctanti, quod vitaeialina fit emendili^'<br />

Hxc nullam <strong>cx</strong>iftimauit vidoriam<br />

(ìorem, quàm quae patria: qu^rerctur '<br />

vllam mortem optabiliorcm,quàm qu^^ ^ ,<br />

hac lau<strong>de</strong> contigilTet.<br />

2j C^um quidñYorori fiiacnarraret, q"^<br />

fortiter ipUus filius in pra:ho occubuni^'<br />

Sìudntum, inquit, <strong>de</strong> fiUo capì yoluftat^*^^ '<br />

tum luam do'eo yicm, quià tam honeß^P^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Quidam Lacacnam miflb nuncio follici- 29<br />

tauitj nuaflcntircturvt ipfi fui faccrct co- ^<br />

piamiCui ilia rcfponditj^ííw efJ'empueUay Vui&te .<br />

farmn obedire didui, idqutfeci; muUerAutem<br />

Itaqttgß meimmtAd honeßA.yiro<br />

^^primum rem apertAt.<br />

. Virgo quaedampaupcrcula,roganti,qua 3® ^<br />

*pofo dotcm cflct allatura? VudicitiAm, in- Vudice ^<br />

^"^i^Àmaionbuftraditam. Gcncrosè profcfeft,<br />

eam cflc pulckrc dotatam,quae moincorruptos<br />

adferrct ad nuptias.<br />

. Lacacna rogata, num ad virum acccflif-<br />

libidinis causa commercium habere<br />

Cum viro, ícd parctibus ac legibus obtcm-<br />

P


34 Alia fìmilitcr captiua quum interrogò'<br />

rctur,quid fcirct ? Trohe y \n(\u\tyregere dorn»*<br />

Ethaec non vulgaris ar« cft in mulicrc.<br />

35 Quacdam à licitatorc iaicrrogaia,niani<br />

cffet futura proba, fi ipfam cmcrct? EuAtrh<br />

inquit, y^me non emeris.<br />

Alia,quum in au


idJfenthe!otaS',PHflerHnt illos TerfanàrV^jfUì^M' SmttirS'<br />

th ac Sptndonis Lxcomca carmina canereJUi rc- twrbOn<br />

^^faruHt écenies ^ idnu/le filiasheriles*. AdcÒ-<br />

Piùs apud illos valuit concaptiuarii puct<br />

wrum autoritas, quàm iuíTa vi£loris. Hinc<br />

probaruritquidamcflcverum^quodvulgò<br />

diccrctur:lìbcrum Spart» maximè liberum<br />

^iT^iContrà feruum maxime feruü. ItaPlu-<br />

'Tbeano veftem induens eafu braehium 40^<br />

^'dauit : cuidam autem dicenti,ó pulchrü<br />

AtnonpublicHm^ 'm(\\m. Admo-<br />

^^^s vnì pulchrum ciTe, nò cuiuis: & laudi^<br />

illi„s intemperantia notans,qui alieai'<br />

^«»poris nimiùm curiofus fpedator cflct.<br />

.ji^ophthegmata*<br />

Kon dubiumcft^quin Chilo Laccdxmo. 1<br />

tcniir vnus dc numero feptc Graß-<br />

>apicntum,iiiaaoph.the«mati$ Laco^<br />

^camindolem rctuW : q^anquamfcri-<br />

P«>tum, vt opinor, vitio.non habent cangratiam,<br />

qux illi trihuuntur. Diogenet<br />

»èt\ T^WA hoLC lìLi alTcribuSxSitXÌ que<br />

ifle'cff^^ ^P^oriiSTpfcno crcaretur, quù<br />

Sirrn ^ ^'^^^»»»^^uìt, wuriàfcTTt funù^tHnon.<br />

^"^catvs,ncm\nc effe idoncum magiftra.<br />

noa poffit4iffinftulaf€ multa pratesi<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


aequum & bonum fa(ila. luxta illud ; o^x'^f<br />

¿tufíTó// iihcuMt luf/iKws: id cft. Princeps Acqua<br />

& iniqua paritcraudias.<br />

2 Ab Acfopo intcrrogatus,quidagcrctIuykìfftM<br />

pitcrírcfpondit, Excelfa <strong>de</strong>prmütiäepreßk fXdo<br />

rtru. ^o^'ilndicans,arbitrioTiumini$.rcshominö<br />

furfum dcorfum voluivrcuoluiq;. Iä«-///^«i*<br />

3 lntcrrogatus,qua rc dofti prai<strong>cx</strong>llcrct in-<br />

Virtuw doftos?Äoni,inquit,)5&e. Dados autcm apframid.<br />

pcllàbatjhoncftis.lcgibus acinoribus inintutos,<br />

& iuxta rcilam inftitutioncm vitali<br />

agentes. Hi cartctis rebus pares hoc vno fu-<br />

i)erant improbos , quòd pofthanc vitali<br />

peraat re£lè faftorum praimia. Nam<br />

.cones <strong>cx</strong>iílimabant, egregios viros po"^<br />

cbitum in vitam .beatam .tranllatos ñc"<br />

ri diuos.<br />

Aurum tdaurumeß'e ^ow/m. Lapis eniin in<strong>de</strong>x aftr^'<br />

in<strong>de</strong>x, jftuprodit quale fit aurum: ipfumaut^^"'<br />

¡rum arguit quale hominis ingenium,<br />

illu d '.MagiflrcLt us yirum argu t, w'<br />

5 lam grandoiUus dtcebatjeßhi nuUìi^ f^j<br />

€orfeìen confcium eße, cmuífamteret : ynoexceptOy f*^r<br />

.ti te puri' quum eße. ajfcitusjtríitcr, yt inter duos ^f^J,^<br />

las, mret controuerßam, ncc quu quam yeti et<br />

fi4s leges facerey per¡uaj t alten amicd, rt ^ r^^<br />

<strong>de</strong>ferret arbitnum. Hoc pafto uil<br />

uauit fic amicum. Hic fcrupulus »<br />

mouebat fenis animum , quòd P^ i,ni<br />

yirtutisfiiiffct^nulloinctu à regula leg<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


dcfle£lcrc: ncc illiusamicitiam ma^ni facere<br />

> qui ob fentcntiam (ccundum leges,<br />

non iecundùm ipfum datam <strong>de</strong>fmcret a-<br />

»»'cus eife. q^ndilla fandius anima,qui<br />

pcromncm viiam,quaE illi longacontigit,<br />

^oc tantum criminisadmifit?<br />

, C^idam(quorum eftA.Gellius)huictri- ' , •<br />

buunt ÓC illud-'S*/- amAtanqiuim ofnrtis'.fic o<strong>de</strong>-<br />

^^i'^nqHamAmAtm-iis.Hoc difto admonuit,<br />

fimultates tam acriter <strong>cx</strong>ercendas, vt<br />

Praccludatur omnis in gratiä reditus : nec<br />

^^inicis adcò fidcndum, vt illis committasj ><br />

S^ò fi fiantmimicii pofllin te per<strong>de</strong>re.<br />

öocebatjnewwew cowwc^-r ¿aceßertdum7<br />

fidixe^imtts tmaLubct, audiamuf yfcißim^a MaUA-<br />

Habet enim 5c malcdiccndi morbus conMt.<br />

»«am voluptatem j fed qu« plerunq;malc<br />

«udicndi fummo dolore penfatur. Hue al-<br />

M.Tulhus Salluftio comminans forcj.<br />

Vt, fi quam voluptatcm malè dicendo cc-<br />

Pnlet.eam male audicndr) pcrdcrct.-<br />

-DlCebat. non LnauAbrA-<br />

^optatio prior potcftcovrijei poftcriorc<br />

item vt habet proucrbiumj vox non<br />

ä r ä l ä r r i i ä '<br />

A 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


a rei facile farciti poteftj fama cótaminata<br />

vixvnquá diluitur. Resamiiìà exiouo tempore<br />

doler j fcclcris cófcientia fempcr crU'<br />

ciatanimum. Itaquélucrum fe<strong>de</strong>re partii;<br />

damnum cft, non lucrum.<br />

IQ ^Jfe tentädoy^uoi fieri no poJJUt. XJli^d*<br />

jJuÁmrM^^^^ cftaflitacmagnifica|fedmagno Reip.<br />

malo tcntanturiilnequcaspcrficerc. Atqi<br />

haec cft praccipua pars boni confultoris,di'<br />

Tpiccrcjiaonfolùm quid per fcoptimu fitj<br />

Icd^d pro téporü ratione poflìt òbtincri.<br />

Il Rogatus.quid cffct diflScile?^rcrfw»w,iiv<br />

'SUHÌM. quit.reiicere.Tanta cft linguae omnium maxime<br />

volubilis incontinentia i cùm alioq^*<br />

nihil vidcatur facilius, quàm fìlctc.<br />

lécm prmcipìeb2tylingiktmcùm ditasfif^<br />

XofHaci per,tmnpraicipmincQnmmocòtPnendam: quòd<br />

tM into illic cibus & potusinuitet ad intempcranyiMè.<br />

tiam. Porràvbi plus cft periculi, ibi maio'<br />

eß adhibcnda cautio.<br />

»3 li^Ui mnammm eße : non fotùm quòd »»<br />

Minit in mulicrum vidcamr cflc potiùs quàm viro-<br />

-yiilcs. runa j verum ctiam quòd minitari ei cui<br />

lis ftocere, cft ínimicü admoncrc vtfibi c*^<br />

ueat,tibisi ipíí'lacdcndi facultatcm adimc^<br />

re. Amicis autc minan, parùm cft humann-<br />

Re^è tamen minamur,quotic$ àliqu^ ho^<br />

remedio correftum eflccupimus ,<br />

porna <strong>de</strong>crcuimus eflc contenti.<br />

fX4 'TromftmsadémicerHtn aäiserfifn/orfi^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


fuÀm adres fecundas acmrrendri^Kchus pro- Amkut<br />

^pcrîs aduolant quilibct, ctiam minus ami- yerm.<br />

^i-g. adiùt reflate fortuna,hi vcrè fût amici.<br />

f^xarem humUe m-MicQ afparatu ducendomi 15<br />

^epro comuge dominam accerfas domum, Sgitf^xorhtê<br />

Cnim dotata venit puella, quae pudicitiam »li/Âf,<br />

^ honeilos mores (ecumaafert. Proindc<br />

Hoc erat vnum ex Laconicis inftitutis> vt<br />

^irgines fine dote nuptum irent.<br />

}^etabat dt nvortukmaLe Loqui\C3^ò


200 ^ APOPÜTHEGM.<br />

tiamac tyrannidcm prmcipum3oc\x'\t,potentia ddtungetidammanfuetuät'<br />

Mo<strong>de</strong>- nem, yt dfuk non tammttum extorqueat, qitini<br />

rate, impetret reuetentiam. Rcucrcntiae comcs cft<br />

amor, mctus odium.Amari autcm non fo-lümhoncftiu«<br />

cft,verum etiam tutius..<br />

20 A dm o n cba t,vr Jua quifque domui bene fr^^<br />

cflct. Primam enim curam <strong>de</strong>bemusfam»liaribus:<br />

nec idoncus vidctur adminiftrafl'<br />

dacRcipub. qui priuatam re<strong>de</strong> gubernarC<br />

ncfcit. Domuscnim nihil aliud cftxq"^''^<br />

paruaciuitas.<br />

21 ymcendam Jr^m:qu6d is affedus fit csct^^<br />

/rrf. ris potetior : quam fupcrarc fortius eft,q"i<br />

hoftcm arma tum <strong>de</strong>ijcere: nec minus cXjitU^<br />

mortalibus fitab ira,quam abhoftc. ^ .<br />

22 Thuinattonem non eße <strong>de</strong>teßandäm ; qUOi*<br />

DiwW hancd^ orum munus c(rccrcdcrct,quacr^<br />

tie.<br />

oriretur Laccda:moniis, cuius (itumnaturamqiie<br />

ciim dldicifiTct :<br />

aut nunquctmfuifTet;autfmuL yt nxta/uthff* "<br />

Nam Dcmaratus<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


profugus Xcrxifuafit5 vtin cainfula ciaflem<br />

habcrct : ac plane Grxciam fubcgiiTct<br />

Xerxes, fi Damatati confilium fuiÌTct fcquutus.<br />

Poft Nicias ea potitus, ftatuitillic<br />

praefidiumAth^enienfiu,.6cLaccdaimonios<br />

*®ultis cladibus afflixit.<br />

Fcrtur & hoe illius nomine: tianopro- 2,<br />

^«»•««(¿^w^Exinccflucolligituranimusipr^-^^^,-^<br />

^^psarguitpraccipitem,nimiCimIcntusig- pMico..<br />

Decet autem in publico compofi-cflc<br />

moribus. Fortaflc <strong>de</strong>tcrruit à praeci-<br />

^^¿confilio.<br />

^«^icfimillimum eft: interloquenòmnon 24<br />

jBttendam manum.ld cnim effe vccordiu.<br />

V"ac&inHcbr»ora prouerbijs eft: 5*/»/-<br />

^nuit, obtemperandum legtbw* Hoc ad<br />

P^'i^cipcs pr2cipuèpcrtinet,.quifccrcdut ><br />

^on tcncriVcgib.Ncc aliun<strong>de</strong> magis florcnt ^ ^<br />

^clpub,. quSm fi legum vigeat autoritas.<br />

Wee ibi tyrannis oriri poteft. vbi <strong>cx</strong> arbitrio •<br />

pr^carum Icgum gcruntur omnia.<br />

^^cch^t, AfUmmdam ejjs amtxem ^ qmties 26<br />

^turhonejimi ocwm.:iuxta' iì\\ìd,i


'Grsccc \e(t/7tf/i Vt admoncat,iìtó<br />

'qucmqj <strong>de</strong>beré fiifpedum efle^Omnes íibi<br />

cauent abalijsrat frequenter nemo mogi«<br />

hoftis eft homini,quàmhomoiìbi,dum'"U'<br />

bidinem^dum iram,dum ambitione,aJinsq;<br />

cupiditates adhibetin eonniium.Dcmiror<br />

autem, quem autorcm fequutus Aufonius<br />

hace illi aflcribat.<br />

28 Ita mw/erancUm yitam,vtnecinfenorlùu4ßs<br />

Jhnan terrari., nec fuferionbus <strong>de</strong>j]> eSim, M etui à fu b'<br />

¡fmecon- ditis tyrannicum <br />

^umptu, ficaoere,vta maioribuscontemnaris.Ho^<br />

&ad aetatem referri poteft.Sie temieran;<br />

dimores,vtàiuiìioribusamer4


L I B 1 R 11.<br />

c(V. In morbo cftmctucdi<br />

«norsjfcd intf rim adhibcda curatio medio<br />

cris.In bcHo fumédus cft animus ad morte<br />

patatús-, fed interim fortitcr»ugnandum<br />

pro vidoria. Aufonij carmen íic legcnduni<br />

arbitro r :<br />

f^íuememor moms,rú ftsmentor & falutis.<br />

Poteftautem & hicaccipi fenfusiHadcnus<br />

''^cmmeris te moriturä,vt abftincas i vitiis<br />

^«"scji fupcruacancis-, ftd interim pcrindc,<br />

quafi diu viduru.s fis, ca cures, qux ad<br />

"oneftam beatamqi vitam pertinent. Mul-<br />

J®»ntortis confi<strong>de</strong>ratio <strong>de</strong>terret ab hone-<br />

*^sa¿lion¡büs : còtràmortis obiiuio mulmuitatadlicentiùs<br />

peccandum. Potcft<br />

« fic intelligi: Nc fie metuas mortem,vt yi-<br />

"asaiixiusac triftis . fed vitac fpes mortis<br />

norrorcm temperet. Hunc fenfumindicat<br />

carmen quod fequitur:<br />

AHt ammo. Ant ámice. Amtcut<br />

«accvita,prxtcrquá quòd multismifeti)S con/ò/4.<br />

«xpofita eft,nihil Übet trifti', quam quòd íw-<br />

»orte habet ccrtiirimä.diem mortis inc^rwUimü.Scd<br />

omnia fupcrandaíunt,autani-<br />

Torti tudine,aut amicorù alloquiis.Nulwmenimin<br />

dolore remcdium prxfentius,<br />

aftüsq; animi inamicorum fi-<br />

& confo\atio,5c co-<br />

R maximam mali partem tollit.<br />

xime/icy


Vulgus hominum contra facit. Si quid cui<br />

bcncfcccrunt,& fine fine prxdicant, & fine<br />

modo <strong>cx</strong>aggcrant : fi quid in ip(bs col'<br />

locatum fuerit officii,mox aut obliuifi:un'<br />

tur, aut difiimulant, aut elcuant.. Carmen<br />

Aufi^nij fic habet::<br />

TH bene fi tjuulf


fed noxa pracftò eft. ScaUger apud.Aufonium<br />

emendamt : \yyvai,iráfi7t ¿ctm,<br />

A.GcIliusNoíl. Attic.lib.i.cap.B.aíTcri- S3<br />

pit illi quod dicam, idq; autore Plutarcho<br />

jp lib. dc Anima. QiJ^endam prxdicantem,<br />

"bi nullum eíre inimicum:rogauit,^-r//«w<br />

'fifffthaberetamteumf Scnticns, amicitias 5c -^wia-<br />

'nimicitias inuicem Tefe confequi : nec fíe- tunpo(rc,quinqui<br />

muIt06.habetamicos,cò- mi*<br />

plures habeat inimico«.<br />

Sit hic huius conuiuijs fecundusmiíTus,<br />

"vi<strong>de</strong>tur.cui fubijcicmus Philorophos,nò<br />

, ne nullus fit finis j fed aliquot <strong>cx</strong>i-<br />

^'os,vrvarictas <strong>cx</strong>cludatleftionis tacdiü.<br />

^ ò d fi qwcm huius patinac maiorauiditas<br />

tenet,huic Diooenes Lacrtius facili<br />

ftomachum <strong>cx</strong>plcbit, fi non modo<br />

habeat nimis fàftidiofuni.<br />

liber<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


líber tertivs.<br />

S o c R ATI C A.<br />

Tlarafíte hmc Svcrauca fUmpu fiénteX<br />

La rt.<br />

D LA co NIC AM indoictn<br />

ini hi proximc vidctur acccdcrc<br />

Sócrates : non tantum<br />

'nrcgritatc morum,dccrctis<br />

«ìcdìdorum lìjlcjvcriìm c-<br />

, riam tülerantin; vt dicasp^'<br />

triaquidcm Aihcnunfcm»<br />

ingenio verò Spartnnum 3 nifi qupd Laconicam<br />

breuiloxjuentiam non affcíi^u^'<br />

magis ftj<strong>de</strong>ns virtutem perfnadcre, quàm<br />

prafcipcre Ad id potiífimum vtebaturíimilibn.<br />

ícindiiaionibuj,quas GraecivocantflíTíií^w^^í<br />

: cui generi non conuenit*'^<br />

' la Laconica breuirns. Vt antem h.ic pa^f^<br />

vincitur à Lacedxmonijs : ita r;)naitntt diftoriim<br />

fupcrat illòs, quorumaJjquotrC'<br />

oenferenonabrcfiicrit.<br />

. i' Dfcebat^ro.» oww opttmosacfefiofpj^*^ '<br />

Dt^im. adhorumfimUitHdtnernQtiò qmfnuepropì^^ ^^^<br />

tandas, te<strong>de</strong>ret^hoc<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Tagasvnius vocis numcrum,.nihildici pot^ft<br />

Chriillanius.<br />

^ dljs mhilpetendum, nifi bonaßmpliciter : 2<br />

quum vulgus petat bene dotatam vxorc, f^of-r<br />

®pes, honorcs^, regnwm ,Jongamvitam j fpidváir.<br />

J^afi pracfcribentcs numini,quid oporteat<br />

lacere. At <strong>de</strong>us optimènouit, quid nobis<br />

oonum fit, quid non.,<br />

^amñcAy<strong>de</strong>hcaqmm minimu ìmpendtjscm y<br />

ß


2©S APOPHTHEGM.<br />

^ jyocmtyOhfltnQndum cl cibii^qm noH efurieU^<br />

Jfyugaii- incitarentad e<strong>de</strong>ndum : ^àpotu, qui fion<br />

tas, fititntem inuitant ad b'tbmdum. His cnim rC'<br />

bus non cft vtcndum,nifi quatcnus corporis<br />

ncccllltas <strong>cx</strong>igit. Uulus Stohaus quoqH*<br />

fnemmit,<br />

6 Diech:it,optiniumcondimentum eßefamtm '<br />

TrugaLi' quòd & optimè cdulcarct omnia, & nulli'<br />

tas, efictimpcndij. Vndc ipfc firmpcr iucundè<br />

•^cdcbatac bibcbat ; quia ncutrum facicbat<br />

•nifi cfurieiis ac fiticns.<br />

Quin & ad fàmcmacfitimtolcrandaii*<br />

^c««/ <strong>cx</strong>crcuerat fcfe : poft fudorcm cnim c P^'<br />

QQhibm. la:ftracoIIcaum,quum alij potum>vehementer<br />

appctunt,nunqua bibcbat<strong>de</strong> pi^^'<br />

mo crarcre: rogatus,qnam ob rem id<br />

ret ? ne conjuejcam , inquit, obfequi afefiil^f*^'<br />

Interdum enim licet fitias, noxiumeft<br />

bere: hic, quum ratioTua<strong>de</strong>tabftincntiaiii»<br />

aifc


fiunt iucund¡ílínna,fi quis aíTucrit.<br />

Aìch^t, effe turf e,ß quis fua/ponte firuient 9<br />

yoltiftatibus, talem fefaceret, quaUsnemt, domi Seruìrt '<br />

-veUet habere feruos, Talibus autcm nul- yolupto^lamfalutis<br />

fpcmrcliquam cíTc, nifi fi pro itbta^<br />

«is <strong>de</strong>os comprecarcnrurali),vt bonos do-<br />

^'ìinos nanciici poíTcnt.quádo prorfus <strong>de</strong>lictum<br />

erat fcruirc. Exiftimabat autcm,<br />

*^ullos focdiorem mifcrioremquc fcruirc<br />

^cruitutem, quàm qui & animo & corpofcruircnt<br />

voluptatibus.<br />

Intcrrogatus,quam obrem ipfe non ad- io"<br />

*^'niftrarct Rcmp. cùm admimftrandi ra- Tro<strong>de</strong>ße<br />

^»oncmoptimcfcirctfrefpondit i Eurnvti-fùertb*.<br />

fße cmnatiy qui nmLtos ejßcertt idoneosgu-<br />

''^^andx ì{eip. quàm atti ipfe reSie gubernaret. •<br />

./r^°teatus,quopaáo quis poiTet honcftà „ r<br />

^"cqui famam ? Si f^w, inquit; eßeßf^as, fama '<br />

^J'^l^ haberireiis. Velùti fi quis bonus tibi- quomodo ><br />

^«u haberi cupiat,ca pracftet oportet,quac parada. -<br />

^Prob^tistibicinibusfierividcrit. Qucm^"^<br />

aamodum qui mcdcndi cft imperi tus,non<br />

cft , quòd pro medico afl^cius<br />

eit,& vulgo mcdicus appellatur: itan5 »<br />

DU u ^^ aut ma^iftratus, qui po<br />

Puii iuftraoijs dcclaratus fit, nififciatarte<br />

S^^^^nandaeciuitatis.<br />

proßteatur abfoue <strong>de</strong><strong>de</strong>core jfrs<br />

quifquamfcHniumfa. bemi^. -<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


•ciundum toce$ tì^cfuì ruäisßt eins opificij: adffi^<br />

hlicos magifiratus admnú, qui nunqu.vm didz"<br />

tum Oper am difcipimis, ßne qwhus nemo pote fi<br />

re&e magifíratutn gcrere : cumq; nemo non^ie^<br />

teHaturus fit eum, qjui clono aßi<strong>de</strong>ret ign-arrti,<br />

Ortis nautica-, multo magis.<strong>de</strong>tefí¿dos^qjn<br />

pub.capeßcrent ignaripolittae Thilojhj^jM. Ñeque<br />

cumputabat appeiianduiii impofto'<br />

Tem,quiàperfuaro quopiam pecunia aut<br />

yaicuJumaccipcret, quod non poffet reddcrc<br />

: fed illos magis impoilores habendos<br />

diccbat,qui dolo perUia<strong>de</strong>icnt,fc ido'<br />

neos gubernandae Rcipublicac , cum fi»'<br />

fiomincs nihili. Hoc dictum multo mag'^<br />

ad principes , roagiilratus Öc cpifcop®^<br />

Chriftianas pcrtiflct, quam ad cthnicos.<br />

13 Die ere folitus eft, null am eße poßeßloi^<br />

\Jmcus prectoforem vero bonoq^amico^nec aliun<strong>de</strong>plf*i<br />

jftncerus/jruBuf aut voluptatiscapi. Itaquc praepoftc'^^<br />

iiccre multos, q.ui pecuniae difpcnJiti g*^"<br />

tiiòs fcrunt, quam amici iaduram j qwiij"^<br />

fe bcncfìcium pcrdidiíTc damit gratis col'<br />

locatum, dim co fibi conciljármt amicu*>*<br />

quoMis lucro potiorcm.<br />

C4 rt tüis committimusßatuasfa<strong>de</strong>ttdasy à<br />

T. fat is btisvi<strong>de</strong>musaUquotßatuas ileganttrfüBä^' ^^^<br />

mkái*. non funt admttenäiinamscuiant y nij.<br />

gnouerimus erga aUos (raßitiße fi


pcrcontabator, quamobrcm ita íkuírct? Vutùre<br />

^oniam, inquit» cùm fit obfoniorum voracijjt in alijs<br />

fnus^ tamen ignam¡fimí4s eíí : quum jt'^e fit auh quod ipdiffimus^tamen<strong>de</strong>fidhofifjlmus<br />

efi. Turn Socra ficonuttcs,<br />

inquit, confi<strong>de</strong>rà fit y-vter TC- timuf,<br />

flrümplm-ibíts egeat rerbertbtis. tú neanfATnu-<br />

^«i ^ Vtinam iibi qoirq[uc dicatyquod illi<br />

Socrates, quo ties hoc in aliis reprehcndit,<br />

punitqj i<strong>de</strong>m quod fibi ignofcit: aut fi noa<br />

'ilem, crebro dctcrius.<br />

^Cuidam, cupirnti qui<strong>de</strong>m ire ad OJym- lir<br />

pía, fed itinevis labore dctcrrito : Cùm , in- SpontA-<br />

^^it^donujiifenumero totum prof e diem Ambu- netlitbfh»<br />

^^^anteprandtumy rurjns ante cccnAm \ fi dome res,<br />

ambulationes profieras ad jumque ¡éx-ve<br />

^^^^»faciif feruemes OLympiam. Docuit vif ing^niofus^<br />

id quod tcrretin adcundis Jabo-<br />

'^°^s,u\iagiaationem cflc potiùs quàm ip-<br />

Idborem. Si quid honeftx rei gratia<br />

P^nculi^difpendij, aut laboris laftipiendu ,<br />

3^*curamus,<strong>de</strong>tredam»,horremus: cùm<br />

J.^^^entcr vitro in rebus nihili, non, cninn<br />

'cam turpibHSPlus impcndamui.Itaquiinuitati<br />

ad ftudia litcrarum, excufant<br />

^^^^^^ii^cm, infomniam, impendialibroj<br />

• interim totam noftcm ludant ag<br />

"^'P^tationc contr^bant fcbrim, podatioT<br />

' cm Sc lippitudincm j fcorta-<br />

G Jif icabicm nouam, quam<br />

^^UcamappclUnt.<br />

o 2<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


17 Qucndanijconqucrentern fe <strong>de</strong>fatigatum<br />

longo itinere, rooauit : num fuer ipjutn<br />

fstuerit confeqm ? Ait. Rogauit : racuusnean<br />

aliquidfey ens oneri* > Portauit, inquit, nonni-<br />

Seruus hilfarcinai um. Quidy inquir, queritur neiUe<br />

domino ¡e <strong>de</strong>fejfum f Quum ncgaret : ^h non fu<strong>de</strong>ty<br />

TneLior. inquit, tentoUiciei > qui vacuus Ambulane dtfej"<br />

fufßierif,quumiUegeßans farcinam nouquerd^<br />

#«r/c/ii/;gÄi»»j!'üftendcbatSocrares,feruö'<br />

in hoc ftliciorcm domino, quòd ad labo"<br />

res <strong>cx</strong>crcitatior minus I'cntirctmolcftiae.<br />

18 Admoncre Mtbtax^quod apud alios mere-<br />

Sobrie- e<strong>de</strong>ve aut conutuari, apud ^thenienjes éc*<br />

tesine- Qua voce dicebat nos adnionC'<br />

dui^i. n>eo temperamento fumendum cibum?vt<br />

nec corpus,necaninius oneretur.Huc op''<br />

noralh«<strong>de</strong>ns,quòd(ix^i^Äi fönet vehi;VJH^^<br />

¿pjtf/^.x/vehtculu.m: quanquam dicatur^,<br />

cjbus,eoqj additum tv,ne farcina iufio g^i'<br />

uior imponeretur corpori.<br />

]9 Dicebat, optimi natii mgenuisj^potijff^^^<br />

adhihfndamreflamìnflitutK.n.m. I<strong>de</strong>m crjií^'*<br />

in his viu venire, quod in equis, in quei5 ^<br />

feroces funtac goK roiàc indolii, í¡ í^'^<br />

á pr inis annis rcftè inftiruanturjcgrcgi) ^<br />

adomncm vfumaccommodi cuaclunt -<br />

miníis,efferati.inrrii(f>abiles5Óc ad nihil<br />

les. Eoq- fit, vt felicilljma (?|uacquc<br />

corrumpantur infcitia irjfiituentium, ^<br />

mox equos vertunt in afinos, q"^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ftis ac libcmanimis imperare ncfciant.<br />

Di ai impu<strong>de</strong>nterfrccre^qui càm io<br />

boHes efficeretpaiicioreSfpofluUret tamen habcri Indoles<br />

' f^mtis iubidcus-: fed multo abfurdna ejje, fi quii ere fix.<br />

'habcri velit bonus Hi^ip.gubemator^cumcmum<br />

'burnerum tmminuai. Hoc diftfi torfitin Cri-<br />

^iam & CliaricJcm,qui multos ciuium trucidaraot.<br />

Ncc illos id latuit: Critiascnim<br />

'^li minatui cft,ni rilcrct,rorc vt ipfc quoq;<br />

ftccrct boucs pauciorcs ; & quod minatus<br />

cft verba, re prxftitit. Nam hiiius opera<br />

Socrates perijt.<br />

"Eprifcis autoribus felegcrat vcrficulos 21<br />

^"quot, quos prouerbiorum vice frcqucii<br />

^cr vfurpabatrquorum cft ille Hefiodius:<br />

eft: .<br />

^^probrum efi operarlafÌ e/I cefihthfrobrH.<br />

<strong>de</strong>hortabatur iuuencs, non folùm ab<br />

^.^iOiVcriini ctiam ab aftionibus infrugifc-<br />

Siqui<strong>de</strong>mcos appellabat ociofos, qui<br />

, compotatioRibus & (cortis aetatcì»<br />

i^blumcrent.<br />

Item illud Homcri ,vt indicate elliusac 22<br />

rti US ; 07^m \u fnycipatft imhwjh T' ¿YXSUM n<br />

Id cft: Curhfi-.<br />

no fins qua: praua aut reBagerantur. tas.<br />

non folùm reuoflauit audìtorem à cu-<br />

IJo^litate rerum alicnarumj verùm ctiam à<br />

^»Iciphnis non necefl:irijs : velut ab <strong>cx</strong>afta<br />

^^¿niwonc aftrologiae, aut geometria,aut<br />

o ì<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


caufarum naturalium, aut returnvltramuftdanarum:<br />

ad cognitionem Ethices, cuius<br />

fcicntia pracftat, vt nobis ipfi noti íímus^vt'<br />


L I B B R III<br />

EuripidcS'ObtuUt Socr»-vti libtum ab He- 26<br />

faclite confcriptum: eo Je¿*o rogauit quid<br />

illi vi<strong>de</strong>retur ? Terlouetn, inquit, quxinuL- Sdst^<br />

^^^(imihipracUra yi<strong>de</strong>mttr; qJtalniptéto& c4<br />

i^tf nsn tneeUexi : Jcdopm efi Delio qnopiam<br />

'^atafofe, Notauit pcrquÀm false affci^atam<br />

fcriptoris obfcuritatem : vndc & ^Há-<br />

'^«fw cognomen inditum eft. Dc Delio na-<br />

Utorcii'ximusin Chiíiadibuí.<br />

C^m Alcibia<strong>de</strong>s illi fpcciofam arcam<br />

ffcrrctdono, in qua fibi domum xdificaret;<br />

^ d , inquit, jfmh/ calceUopus ef- Munta<br />

fify num cerium dares yn<strong>de</strong>mihi calceos confici' imÚLu<br />

»^«m? £ t fi dares , ¿nnon ¿p/e rìdicuLus ejjemfiac-<br />

^^cfem > Hac fimilitudínc munus inutile<br />

'CCUfaii/tr.<br />

Per forum obambulans , quum afpicc- 2%<br />

merciuvTì copiam qux illic vcndcbanitìrj<br />

ita fircum loqui confucuit ; ^uàm rtmU Vrugdìi^<br />

^^jrfbus tg^none^eo. Aft ali) crucian tur a- taf.<br />

, ita cogitantes , quàm multa mihi<br />

«ciu*tj Socratesfibi gratulaba tur, quòd<br />

*uxtaBaturamviucii$,ac paucis affuctus,<br />

^UTvwn, purpuram, gemmas, cbur, aulxa»<br />

'«"qualquc diuitum ddicias , ncc cupcct,<br />

ncc cgeret : quas diccrc folcbat mal^^^^^cilarias<br />

agcndis tragccdtis , quàm<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Tac


ftum amicum, noavidcturfibi fa¿^usbca-<br />

tior,ncc iafturam <strong>de</strong>flct,qui perdidít.<br />

Euclidi, coutcntioíarum argutationum 32<br />

íidmodum ftudiofo : Sofhifiù, mquit, Ó Eu. Scnfuf<br />

cli<strong>de</strong>s^vtipoterii-yhominibus non/»oíerw.lndicás, conUéMi.<br />

^ophifticcn inutilcmad.publicas funélio-<br />

'^«^s^quas qui affedat, cum no oportct gry-<br />

Phis ÔC inanibus-arguii^ lu<strong>de</strong>fc j fed homiï^ummoribusfcmct<br />

accommodate.<br />

^iAlmn l¿norantUm, C^òd quicunqj<br />

^ommittunt rem iniuftam , hoc peccant,<br />

quòd ignorant quid cuique fit tribuen-<br />

^um: 5c qui fortes fiint, nonaliârc forfunt<br />

vnifi q^uòd fciuntcav<strong>cx</strong>pctcnda,<br />

quae vùlgus exiftimat horrenda : ôc^qui intcmpcrantes<br />

fimt, hoc


2iì APOPHTHEGM.<br />

nicnii , quod habcbat probitatìi<br />

Antiilhcncs, matri tribucndum putauit.<br />

55 Diccbat, ocium fjptfjionum omnium opti^<br />

OciUho^mam, Ocium autcm fciifit non igiuuianH<br />

ntßum, fed à lumuJtuofis ncgocijs, & à cupiditàtibus,<br />

animi tranquilhtatcm vitiantibus.ei'<br />

fcquictum.<br />

35 lllud omnium wiaximè cclcbratur, quòd<br />

Mo<strong>de</strong>ße, diccbat : fe mhU fctrey mß hoc ynum^quòdrùhil»<br />

/tire/.Inquircbatcnimdc fiiigulis.tan^uan»<br />

ambigcns ; non quòd rcocra nihil habcrct<br />

certo cognitum: fed hac ironia & fuam <strong>de</strong>clarabat<br />

modcftiam, & tliorum redarguebat<br />

arrogantiam, qui fc profitcbantur nihil<br />

nefcirc; quum teucra nihil fcircnt. Sophiftac<br />

quidam publicè profìtcbantur, fci^<br />

ex tempore reiponiuroi ad omnem pf^'<br />

)ofitam materiam: horum arrogantem in-<br />

Ì citiam fsepcnumeroconfutaba't Socrates.<br />

Atqi ob hoc ipfum, vti',)fc qui<strong>de</strong>m inter-<br />

pretatur, ab Apolline iudicatus eft fapien^quòd<br />

quamuis omnium rerum ignora»tiam<br />

cum cacteris haberct commun#m 5 ^^<br />

nomine tamen illos fupcraret, quòd fu^»^<br />

infcitiam agnofcerct, quum illi hoc qu^^»<br />

ncfcircnt,fc nihil fcirc.<br />

37 Laertius & hoc illi tribuit : Capiß*'^^'<br />

Cunfia- dium/arn. Diccbat cnim, dimidium oper^<br />

ito maU, peranum ci, qui iam clTct aggreiTus. fun<br />

cnim qui ciwiftanao ac <strong>de</strong>liberando vitan»<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^mncmabfumát. Eft autcm hcmifti.chium<br />

Hcfiodium: ^<br />

Afxif<br />

VimdMm faEh^qm Une cetpit,habit.<br />

Koratiusfortè ^mulamsSocratcm.vtíolct.<br />

res precoces magno emerenty eosaìebat .<br />

^^íperurt, quòd adtempHS nMtuntatis ejjent per-<br />

^^nturi, Alioqui ftultum eft, 5c pluris & dctctius<br />

cmcrc, cum paulo paft hccat & mi-<br />

'^oris & mcüorcs. Ita nuíquam nen rcuohominum<br />

cupiditatcs rationis <strong>cx</strong>-<br />

P«tcs,ad Ibbriùm iudicium.<br />

.Quodam tempore, dim Euripi<strong>de</strong>s ita dc 39<br />

Vertute diírereret,vt diceret:<br />

^gártrtff «HÍ wfftiA^et. Id eft:<br />

Hec nùffei ttmere efl optimum reLinquere.<br />

virtue mueniri vix pofleL Surrexit yirtus<br />

,dicens: I^dkulumej]e, cùmman- quarett^<br />

^f^^my finon prounus mueniatur , oper^spre-^ da,<br />

l^**^ ^^^^imemus mueííigare : yirtutmn nulla<br />

^^fiigAtione dignam iudicart^ finonprotinus<br />

^^^tingathomlm,<br />

Rogatus abadokfcentequodamjvtrum<br />

dtícc? f v x o r e m ducere , ánnon<br />

j^^^'^.lnd.cans, 6cccelibat¿m«ccoaiugium<br />

cip®"^ ^^ t«olcftias,ad quas perferendas<br />

niitatu*?)?^^®^*^« animus. Coehbatum coh«rí<br />

* órbitas, generis it\teri-<br />

' Wicnm : mauiaouiuitt perpetua<br />

iolU-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


follicitiido, iugcs qucrcIx,dotis <strong>cx</strong>probra"<br />

;tio,affinium graue fuperci]íum,garrula fo-<br />

crus lingua,fubfeflbr alieni matnmenij, in^<br />

certus lib«rorunri.euentus,aliaque innumera<br />

incommoda.Proin<strong>de</strong> non hlc eft elenio,<br />

qualis eft inter bonura Öc malumj fed qua-<br />

. lis inter leuiora dc grauiora incommoda.<br />

Ex IHutarcho,<br />

41 ^endam <strong>cx</strong> amicis , conqucrentcnif<br />

iftngdli qaòd Athenisomniamagno vaenirentj vi'<br />

num enim Chium mina, purpuram tribus<br />

minis conftarc , mcllis heminam quinqué<br />

drachmis. Manuillitu préhensáduxitinpemm<br />

farinariam',obolo,mc[m cnsjemijèxtdritis rten'K,<br />

rUis Igitur Annona, eft. Hmc ad olearia <strong>de</strong>ducensy<br />

dutbus, inquit, fextArim. l^nniAgnoigi^<br />

turinyrberaneunt omntA, Qtii paucis ac nCccflariis<br />

contcntus^eft, fibifacit vilcmannonam.<br />

42 Archclaus rex So erat cm ad fevocarat.<br />

Muñera multa pòlliccns:SocratcsTcrpondit:y««®i^^<br />

• contem- A<strong>de</strong>umyenire^à 4ju9 acciperet benefiàa^ quu^n<br />

, fta. Il red<strong>de</strong>reparia nonpoßet. Hocdiftum impr^'<br />

bat Seneca: quòdPhilofophus perruadcns<br />

auri argentiqiContemj)tum,plus datquaíí»<br />

fi <strong>de</strong>t aurum&argcntum.<br />

43 Qi^odamtemp'ore reuerius è foro, inj^ ^<br />

Kltro' amicos dixit : Emißempallium^ßnummos h^^<br />

neabene ¿^¿^¡/^»».Nihil poftulauit,tantum verecund<br />

ficintia. admonuitcgcftatis. Mox inter amico^am-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Lib B R' ^111:.<br />

bituscrat,àquoSocratcsacciperct; Ettanicn<br />

poft cam voccm quifquispropcrauir,<br />

vtaitScncoajfero dcdit. .<br />

Cuidam quereliti, quòd pcrcgrìiwtio- 44' ,<br />

«CS fibi nihil profuiffcnt iTionimmmto, Veregn^<br />

i/iu<strong>de</strong>uenit: tecHmenimptregrìnaha- ^^^^^<br />

»•'i. Multi putant, longinquis pcrcgrinatio- •<br />

i^ibus collfgi prudcntiam , cùm.Hotatiufr<br />


Jeius ApoUg» Sed Biantì hoc tribumtwr dfi^<br />

Stobdtum ferm. 2%.<br />

Adiiocàrat diuitcs aliquot ad cocnamob<br />

id foilicita Xanthippe, quòd apparatus<br />

cflct pcrquàm <strong>cx</strong>iguus : Bono ammo es, in-;<br />

quit : nam fi frugt temperantef jue fmtybont<br />

confuLent '.fin minus, nuUa nobis horum cura <strong>de</strong>bet<br />

effe. Hoc dilemma nobis meritò <strong>cx</strong>cU'<br />

terci opcrofam & iumptuofam ambitioncm,in<br />

<strong>cx</strong>cipiendis conuiuis.<br />

49 Diccbat, mu/tos mhoc riuere, yt e<strong>de</strong>rent bi-<br />

ViXtiS. berentjuR- fe contrà ob t<strong>de</strong><strong>de</strong>re ac bibere, yt y ^<br />

ret; quòd Iiis rebus non ad voluptatem,fed<br />

ad naturae ncccflltatcm vtcrctur. Hanc fcrt"<br />

tcntiam retulit Satyricus:<br />

2ipny'masyt edat-Je<strong>de</strong>das yt yiuerepojff»<br />

50 £os,qui multitudini tmpertt^e fi<strong>de</strong>m habebant,<br />

'P.ectmia aiebat perin<strong>de</strong> facere, ac fijuif tetradrachmuttt<br />

qualii, ynum contemnens re'tjceret, ^ aceruum ì fimil*"<br />

bus congefiumprobaret rmperetaue. Cui non<br />

fidcrcs foli,ci nihiio magis fidcndum cft«**<br />

turba fimilium. Ncc cnim refert > qu^^J*<br />

multi fint,icd quàm graucs.Nummus adultcrinus,<br />

etiam in quamuis magno aceruo<br />

adultcrinuscft. Hocaducrfus turbamtcftium,&indodi<br />

vulgi indicia.<br />

51 Q3.um Aefchincs ambiret efle dc numC'<br />

Cmiter. ro difcipulorum Socratis,<strong>cx</strong>cufaretquc verecundè<br />

paupcrtatcm fuam ; ac molcit^<br />

ferret, quòd quum esteri Socratis am«ci<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


àiiìitcs multa largircntur , ilbi nihil cÌTct,<br />

quoddarct/praetcrfcipfum. ^nnontmelli'<br />

mquit, quàm mägnum mtifin mh <strong>de</strong>dtrisy<br />

n^ßfòrte teipjumparuo(cBunasf ItAqi4emih, ci*-<br />

^^ f rit, yt te tibi reddam meliorent y ^àm Accept.<br />

^^^ Sophiftar, quum mcras nugas doccrét,<br />

'Nullum admittcbant difcipulum, nifi magna<br />

mcrccdc: Socratcs nihilominuslibcn-<br />

^cr rcccpit inopcm, quàm opulcntos.<br />

quidam illi diccrct : Athcnicnfcs<br />

morti adiudicarunt. Et »//•/,inquit,«4i« Morttnt<br />

Scnticns, non ciTc magnum malum, fi i^^tiibUk.<br />

^»nsadigatur ad mortem ,^paulò pòfimo-<br />

»»turus. ctiamfi nemo interficiat. Q^anhoc<br />

diftum quidam ad Anaxago.<br />

'^»^^rcfcrunt.<br />

/ Vxori,muhebriter comploranti dicenti- 55<br />

M^CiMivirjinnoccnsmoricris .Q«/


hoc miro ftudio prouidcntium , vtquàm<br />

honorifìccntiilimè cffcrátur ac fcpcliátur.<br />

55> Nuncianti, quòd quidam dcipfo maU<br />

Mo<strong>de</strong>ra- loqucrciur : Ì(jnirum, ìv\e\\m,mndidiàtùtf^<br />

/o^. Lingua: morbiinonmalitia; tribucns,<br />

fed infcitiap : ncc ad fc iudicauit pettinerò<br />

quid <strong>de</strong> fé dicerent,qui morbo animi, non<br />

iudrcio lóqmmtur^<br />

$6 ' Q^urn Antifthcncs Cjmicus pallium h^'<br />

bcret pertufum ; idcjue obuertens fíííiirdí**<br />

Sor<strong>de</strong>s omnibus daret infpiciendam ; Perfißur^^*<br />

gLoriofa- inquit So<strong>cx</strong>dittSypaUij tw v'Mn mam inanità'<br />

tem. Eleganter notans, turpiorem efle atH'<br />

bitionem è vilitatc cultus,quàm ex ami^^<br />

fpléndido.<br />

Guidain admiranti , quòd nihil in cUi^<br />

commoucretur,àquo conuicijs inccíHiba'<br />

Mo<strong>de</strong>ra- quit, non maleécit :tjuandoqi*^^^^<br />

f}^ ea qti£ dicitj mhl non adfunt, nec m me h^ref^^'<br />

Atqui ob hanc caufam hominum vulg^^<br />

magis commouctur, fi quid dicitur in<br />

merentcm Boni,quum malcaudiunt,<br />

gratulatur,quòd puri iint ab his malis q^ ^<br />

ipfis impinguntur, nec in le diti intcrP*"^;<br />

tanturrnihifo magis, quàm fi quis o^^^jjj<br />

errore Platonem appelletSocratcm, ^<br />

Socratem congeratmalcdiftajis non nti«^ -<br />

dicit Fiatoni, fed ci quem <strong>cx</strong>iftin^*^^ ^<br />

Platonem. .<br />

Si yctus comadla folct nominati^»<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ciucs didcria iaccrc. Horum libcrtaté cum<br />

pUriqj mctucrct} Socratcs diccbat expedire. Maledir<br />

yt quU fernet illis fciens ac volens db'ij cerei, T^am cus<br />

fiquid J inquit, dixerint in nos meritò reprehen- <strong>de</strong>ß.<br />

<strong>de</strong>ndi^m, admonitt corrtgemut,^profuermt \ fin<br />

Mfum conpticium in nos txct^labténtHr , nihiL<br />

adniis.<br />

Socratcs^ quum Xanthippen diu rixan-<br />

^cm tuhilct in ficdibus, ac tan<strong>de</strong>m fclTus Lepidi^<br />

^öfcdiiTctantc fores,ilh magis iritataquic-<br />

*«viri.<strong>de</strong>fcncftrapcrfuditeumlotio. Ri-<br />

Qcntibus qui prsctctibant, 5c ipfe Socrates<br />

*rridcbat,diccns i Fac<strong>de</strong> dimnabam,poß tantonitrufeqiimuram<br />

pl/suiam,<br />

Alcibiadi <strong>de</strong>miranti, quòd Xanthippen 69<br />

^pramodumrixofamdomi perpeterctur: Aßuetiß<br />

inquit, tampri<strong>de</strong>mkis ficafueuiyrtnon do wirtojfendar,qi4àm<br />

fi rot A,qua aquam eductt e gat^<br />

lea Nam is ftridor mo-<br />

infuctis: eun<strong>de</strong>m qui quoaudit,<br />

adcò moleftè nonfcrt, vtfc<br />

^^^irencfciat.<br />

^^i<strong>de</strong>m, fimilcquiddam diccnti: ^tMy ^t<br />

^«»quit Socrates, nònnedmi tua tolerasgailp.<br />

rum gLottientinm flrepnum f TMro, inquit<br />

panuntoua puU<br />

ritUi'^'' Xanthippepa^ ^ ^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Sunt qui putcnt, Socratem iimul aluifTe<br />

domi duas vxorcs, Myrtbo & Xanthippen.<br />

Proindc <strong>de</strong>miranti cuidam 5 in quem tan<strong>de</strong>m<br />

víiim alcrct dua* tnuUcrcs, pra-fertim<br />

tenuis, rixofaj, ncc cas domo <strong>cx</strong>igeret : hV,inquit,<br />

tne diiVM docent toleran tidtn y qua mihi in publics<br />

ytendum eft:harum monbus excrcitatusy commO'<br />

Wior eroadalioru ctnß4etudinem.¥[wnc percontatorcm<br />

A.GelJius facit Akibiadcm.<br />

^ Cùm Xanthippe in pubhco pallium marito<br />

<strong>de</strong>traxìflt:t,ac familiares admonerct, vt<br />

lemtof. tantam iniuriá manu vlcifccretur : Tmchre,<br />

inquir ; nimirum xt ncbiicoUuSiantibusaccla^<br />

meti^yalius Eia Socrates, ahui Lia XAnthippe*<br />

Kam huiulhnodi vocibns fpcÄatores an»;<br />

jnant duos inter li: commi fib.^. Malui taute<br />

vir fapiens tolcranti;e excmpium dc fc pr^'<br />

bere, quàmridiculum <strong>cx</strong>hibcrefpcftacu-<br />

Jum viri cum vxorc concertantis.<br />

rcrcontariti,cur Xanthippe, moribusifl'<br />

commodiffimis foeminam, haberct domi ^<br />

tmitas, dicebat : Sic hahendam cr^nfueménem cum mO'<br />

rofisyxonbus y qucmadmUtm qui[e adfiudia^<br />

equeftreexercent : parant equos ingcnij rercv<br />

cioris, quosfilubegcrint, & perpetipoi-;<br />

fintj cateris vtuntur commodiiis : ita<br />

iHcrofa? coniugis mores ftrrc diili^^^^^.^<br />

multo fàciliùs cum quibuílibct habcbii^<br />

confnetudinem.<br />

frjj Cùm Socrati LyCas orationcm,qu:i»?<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


cius dcfcníioncm comp ofu erat, recitaíTct;<br />

'^ra.cUra , inquit, & eíegans oraùo efl , Jed Dec^rtS<br />

ntn cmuemt Soerxti Erat cnim forcnfi infti^ perjpwf.tuto<br />

aptior quam Philofopho, actali Philolopho-Rurrus<br />

Ly fix pcrcontanti : cur il<br />

bonam iudicarct orationem, putaret fibl<br />

i^on conuenirc ì T^nnt, intuit, fieri foteß,rC<br />

«mififiíf dHí calcetis elegAHsfit ac ptdcheri^m ta,aUcHimnconueniant<br />

ì Hoc ipfum Va!.,<br />

^aximus narrat odiofius,minufque Socraticè.<br />

Sic cnim Lyfiac refpondiffc memorati<br />

^^fer qtiajh iñam: nam ego fi addacipèjjem^<br />

eamm diurna Scythia jUnudincmperorarem,..<br />

me tpf^ni morte mtélBatum corice<strong>de</strong>rem.<br />

^ùm indices inter fcdifceptarent, qua


^ 9xArferunt y rt capitis hominemimocemijjtmum<br />

con<strong>de</strong>mnarent.<br />

Sy Xcnophontcm in angiportii quoda Socratcshabuit<br />

obuiumxiuumquc vidcretadolcfccntcm<br />

rara indole, porre£io bacul»<br />

^ctuit nc practcrirct. Vbi conilitcrat, rogauk,yh<br />

fierent ren<strong>de</strong>rentftrjy yaria: merces, qui'<br />

>hiuyuLQÒ ytuntur homines ad id rùm nrnm-<br />

étultui rcfpondiíTet, fe id ncfcire. Me igtttvrfe^juer^y<br />

mntmi, ìrìc\}ih,ythocdifcas. Ex co Xcnophon corprt<br />

cflc Socratis auditor. Abfurdum eft, fcirc<br />

c fame (èntié$,quam agitatione corporis<br />

excitabat.M.Tulhus fic explicat:^^*<br />

melius ccenem, ob[om ambidando fammeli<br />

iquacft.lib.5,<br />

jgp Ai e bat, reiinquendaffmrnittin f^<br />

.uenibus rmUumynguemimi melius olere qf*^^<br />

cleum^qm inter exercendumytebantur. Nan»<br />

maracmo,aut foliate, protinus i<strong>de</strong>m<br />

icruus & ingenuas. Kogatus , qmdfifff'<br />

^^c<strong>de</strong>cmf probiMtemiiviCiMit. Kog«^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


vèi hoc ynguentti yen<strong>de</strong>retnr f rccitauit Thco*gnidis<br />

carmen:<br />

ÁffX^dMi^m. Id cft:<br />

bowu eji, ab eo bona. ¿'/oto. Huius gcnctis<br />

quacda» congcrit Xcnophon in con^-<br />

Hiuio.<br />

Qmiim dmes quidam fili urn adolcfccntulUm<br />

ad Socratcm-mififfct, vt indolcm illius<br />

infpicerct 5 ac pacdagogus diccrct : Voi^<br />

l^adtty 0 Soerat 's, mifitfiUwn, yf etm yi<strong>de</strong>ry.<br />

Xum Soaatcs ad pucrum: Lojuere<br />

V^'it,adolefcensyyt teyi<strong>de</strong>am, Signifi'cans, in^<br />

gcmumliominisnontam invultu rclucc-^^^<br />

5 quàm inoiationc : quòd hoc fit ccttilTimum<br />

minimcq^ic mcndax animi fp€><br />

«ulum.<br />

& addtfciplinasy & adomnemyirtHtem^ jigmtm*<br />

^^^fortittidinemy ( qua tanquam yirisf refría fixas ad<br />

^^^^iàyiroécìtm'^ffm ) fiéUgenter 'mñ'h- ^nmiad^<br />

^íWK.ld coHegit <strong>cx</strong> puclla faltatriculá,qu^ QUH^<br />

w^dua:a in conuittium, mira arte trochos<br />

puodccim in.ahum proicftòs <strong>cx</strong>cipicbat,<br />

"^^«»^pcrato ahitudinis ipatio, numeri fqj<br />

pedum, vt nunquam fallcrcM cadcm inter<br />

^utifflmos gladios.-non fine ftortofc fpc-<br />

«ant,um,impauidafaltaret»-<br />

iii./^^"! Agathone vocamsiad CO- 7t<br />

& vndus, idcíj<br />

wHOc^b amico quodáai obuio togtrcciin<br />

W ^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^flur ciTct folito nitidior ? lu<strong>de</strong>ns dixit : Vt<br />

iulchereamadpulchrum: cumnuUusciTctab<br />

iuiiifmodiaftedibus alicnior.<br />

73 Eo dic,c|u«i bibiturus cflct vcncirö, cum<br />

<strong>de</strong>traéis compcdibus <strong>cx</strong>friftu fcnfiflct vo<br />

ftas do- luptatcm,diccbatamicis;^awj wire<br />

.¿m is 'CO- turdcnrnfavntum.efl , ythi^dhiertsfefeinuicefn<br />

Jtnts, comi tentur, voltetas ac dolor : nifi mim pv^eceßtf"<br />

.fet molvfltdinon jentìrem hanc voluptatem.<br />

74 Carceris min¡ftrum>porrigcntcm in po-<br />

Milari' culo cicutam,intcrrogauit : quomodofumen^<br />

3as in re dum eßet hoc pharmacum y fuò<strong>de</strong>tuf artis eßtt<br />

itrtfìi. prntii-'^. Alludcns ad acgrotos,qui à^medicis<br />

er inambulandutn^<br />

idonee fentiretgrauedinemm crurihus ; poft in U^<br />

.Bo <strong>de</strong>cumhetìdu^m jupino corpore: ihipharmacurr^<br />

ejfeSlurumquodfolet, Sócrates rogauit ylic^<br />

rétne inae^aliquidUbare}, quòd in C0nuiu¡|S<br />

mos fìtycflusà vini portiunculànominatili<br />

alicui <strong>de</strong>o libarc.Minífterrcíponditiyeí'«^'<br />

.tum mijcuífle,quantum of its eßet. Hoc fermolìc<br />

innuens, nihil effe quod cffun<strong>de</strong>rxtur.<br />

Tum Socrates : fed & fas eft, ^oportet forare<br />

déos,y tfelixfa^flaq-^ flt h¿cc m ra migratto.<br />

75 Quum puer illum <strong>de</strong>t<strong>cx</strong>iflct , quòd lU»<br />

WUri- iam frigcrempraccc/rdia : Debemos ^ inqu»^»<br />

tas /».o Cnto i^allum Aefculaj^io > ^um.ferfoli*eren^<br />

¡marxu<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


yiegiexeris : pcritidc quaíi fumptÄ potíoac<br />

medica conualuiflet. Nam Grito hoc fummis<br />

viribus egerat,vt Socrates vit^ fu^ con-<br />

"íuleret.Adcó ineratilli viroiiatiua quídam<br />

vis vrbanitatis, vt moriens etiam iocarctur.<br />

^am hanc fcrunt illi fuiflc fupremam vo-<br />


frnprid fmdum pofft<strong>de</strong>rent, epitfn ftmperfln<strong>de</strong>ni<br />

nd<strong>de</strong>re mdiorem. Amator fiiam qaacrit tXf<br />

plcre voluptatcm : amicus haudquaquam<br />

ad fc fpcdans, hoc fc putat ditiorcm, quò<br />

mdiorcm rcddidcritamicum.<br />

79 In conuiuio apud Xcnophontcm lingu^<br />

tinocu lis diccrc iuilis, quo artificio quóvc bono<br />

wiw». fibi praccipuè placcrcntfquum ordo vcnit<br />

fctadSocratcm,ioco ^\x\vßmaximegUrio^<br />

ri<strong>de</strong>Unocmio, Senti ens,fc tradcrcvcra virtutem<br />

; qu« potiifimùm commendar haben"<br />

fem, quaeque tum priuatim , tum public^^<br />

conciLat homini bcncuolcntiam & amorc.<br />

%o Phyfiognomon, qui fe profitcbatur eJt<br />

habitu corporis & oris lincamentis poft<br />

hominis ingeaium ccrtò <strong>de</strong>prchendcrc}<br />

infpciilo Socrate pronunciauit: illumciTc<br />

hominem bardum ac ftupidum, tum<br />

lierofum,ac pueroru amoribus impuruin><br />

vinolentum, & intemperantcm. Quum a-<br />

ThilofO' niici vehementer indignati minarcnturh


L I B 1 K nii<br />

CttKarcm cíTc dacmoncm, à quo prohibet«turarcano<br />

fígno, il quidtcntarctparùm.<br />

l^oncftum. Gcnium autcm ilium opinot<br />

^uiiTc rationcm. Atqucintcrim ciuilitcrin-<br />


Hoc ditto proba bat mo<strong>de</strong>raras <strong>cx</strong>crcitationcs,<br />

prxfertim acibo fumpto j tutbii-<br />

Icntiorcs improbabat. DeSatutioneSocrxtii<br />

hübetaliquid^ LMctanus: Xenophe in Synt^<br />

fof apud que caitfas dicit Socrdtesfux frltAtionií»<br />

Socrati > acrius obiuroanti familiareiit<br />

qiicmpiamiii conuiujo. Plat© dixit : 'I^nne<br />

fatiuserathiecilUdixißefeorfum f Cui Socra-<br />

Saise. tcs : JLt Ixnnon tu quoque reSiiùi fecißes, ft hac<br />

m^hi¡'eorfimdixtßes^S2^(\({\mh t^\^\x\K , h^C<br />

ipfum reprchcn<strong>de</strong>ndo committente,quò»<br />

reprehcn<strong>de</strong>bat,<br />

Socrates, in conuiuio vi<strong>de</strong>ns adolefccntem<br />

auidiùs vefcentcm obfonio, ac fubiß'<br />

DeikU. <strong>de</strong> panem in ius immcrgentcm : 0 conutuify<br />

Inquit, quis yeflrum pane yttiurpro obfonio, ob^<br />

forno pro pane ì Hinc otta inter conwiuas di'<br />

fjiutationej fenfitiuucnis & erubuit, coc'<br />

pitque modcratiìis obfonio vcfci.<br />

Rogatus, quae eífet praccipua iuucnu***<br />

Modus, yt,'mi\uit'>nequidmmiumtentent.ì'^^^<br />

calor «tatis vix finit illos fcruarc modun''<br />

HucTcrctms fpcttauit in i u u e n e P ä p b i l ^ '<br />

gg líío-^íciuasvuigusputatrcpcrtasí""^'<br />

; Memo- memori«, dim vehementer officere<br />

rite. Olim enim homines, fi quid audifl^**^<br />

dignum cognitu,nonlibris,fed $nimo<br />

fcribebant : hac excrcitationc confin^^^^<br />

memoria, facilè tenebant quicquidvolf'<br />

tant¿ ÖC quod quifquc Icicbat, habcbat^»<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


promptu. Pòil reperto literarum vfu,diiin<br />

libris fidiint, non perindc ftuducrunt aniinfigcre<br />

quod didicerat. Ita faftum eft.<br />

>t neglcÄo memori* cuitu , minùs viuida<br />

jflct rerum cognitio, öc pauciora quilque<br />

»^ciret:qtiandoquidcm tantu fcimus,quantum<br />

memoria tenemus.<br />

iam tempus vrgeret moriendi, S9<br />

'®gatus à Critone, ^uomódo fepeän pellet ì<br />

^Itéimy inqui t, ó amta.eperamfrnßra conjnm, ,<br />

Pß'Crhowemm noßro nondumperfiéafi, mehin$ ^nìntA<br />

'^^oUturum.ncf, quicauam mei reliEiurum. Fi- wwior-<br />

^^men^ Cntojime afe^uipoterisyoutficuùt talts.<br />

em, ytcunf, tiUVi<strong>de</strong>tur, fefeUto. Sed<br />

creile a nemo me reflrum tjuum bine exccße-<br />

Senfit Socrates, animum effe<br />

Ijommemicorpus nihil aliud effe, quàm a-<br />

«»mi vcl Organum veldomicilium. Eoque<br />

do fcp r quomo-<br />

I<strong>de</strong>m dicerc McbiX,morteeßeßmiUmpro- 90<br />

J^f^dofomnoy am dimiseperegrinattonì. Som- Mors ¿rprofundioradimit<br />

omnem fenfum : S>ciomnus.<br />

animus à corpore di^rciTus. aliquando in<br />

domicilium rediturus eft.<br />

Item dicere folcbat, yt omnes omniu homi' o 1<br />

conferrentury moxj-, fingu Sua cui^<br />

for ^^ portiones


2$6 AP O P H TH I G M.<br />

uerfus vulgares hominum mores^ qui ali^<br />

nxinui<strong>de</strong>nt,iliam dcplorant fortcm.<br />

^^ DitUcit fid'.bus €Anere tam natu gramUor if**<br />

terftHTosiid admirantibusvclut abfurdui^<br />

negauit aùfi*rdi4meJJ'e,qua. qufsnefciret eadifi*^<br />

w.Nullicnim vitio vcrtitur> ea fibi parare^<br />

quibus opus «ft, fi dcfintrncc hicfpc^taß'<br />

dacftactas,ftd cgt^i. n<strong>de</strong> &raUrMdX*&<br />

Ctceronom in Catone.<br />

Dicch:iX,ienetncifere nenejje puJtUtirnyM<br />

mxtapufiUum. Graecafichabent<br />

fu^/j^ fAij¿vat, a/(\. Qi^od La^^'<br />

tij intcrpres ita xtd\d^\v.nenetnctperef>aYi*^^<br />

non eße) fedmaxiìnum, Q^nquam aliud^^^<br />

primunt verba Socratis:l'cd icntit;ni fall®^'<br />

bene incipere non ciTè quidcm patuu^»<br />

fed parui fieri: aut, rcftc incipere non<br />

pufillum,fediuxta pufillu. Paulatim cm^<br />

ijieipicndu, CO quòd qui in initio pracpr^^<br />

perifiint, fcriùs pcrucniant.ad finem<br />

alludat ad Hcfiodum, iubcntem vt pu"/'<br />

lüm pufillo addamus. Dié^iargutiac»<br />

Graecis vocibus , ca(j[ttc Latine xtààtno^<br />

poterti<br />

Admoncbat,e^c dandam oferam<br />

donee féispoßit menjura urram & aceif^^ ^<br />

tra<strong>de</strong>re, Graeca fic habent :<br />

avrttf^xjiu MuvvTiuyàlf waffith^^^J^<br />

71 wxffeMvat. Opinor cum fenfiiTe,*** ^<br />

<strong>de</strong>iaios agrojciTc parandola quos<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


iömmodum fit à maioribus accipcrc, &<br />

^aercdibus tuis tradcre. Nam immodicaB<br />

PoíTcflíIoncs.vt non fine negociojparantur;<br />

Ita non abfcfuelitepervenimitadhxre<strong>de</strong>s.<br />

^ifti argutia eft in verbo ywf^i^H^ : t[uoà<br />

anceps eft ad artem geometticam, dc ad a-<br />

|50rummenf®rcs.>iwA«yf> Agrimenfjr, in<br />

^loßario efi.<br />

'Cuidam moleftc ferenti, quòd neglige - 95<br />

'ctur,qno tempore trigintatyranniRem-<br />

P^b.occupÄrant:2y«w eyF,inquit,c«wi- te<br />

Sentiens, nonmoleftè ferendum, fi<br />

contenatur ab improbis j nec boc now^mcfibi<br />

quemquam opoTtere difplicere:<br />

commifrt,ob quod meritò & fibonis<br />

difpliceat. Malis enim dif-<br />

Pljccrc, laudis eft.<br />

IIIfonis quida ipfi vifus eflct dicere;<br />

«ii^fi rejL'txrtfi fiiLv<br />

^dVhthiam remasßmtdMlux tertktfnrget.<br />

j^Clchmi dixit, tertio cUemoriar : vcrfum Ho-<br />

^cricum pro oráculo interprctans : idqu«<br />

^«cmt.l>hthia erat patria Achillis, &ai«i


APOPHTHEGM.<br />

^g Admon th^tr'^oluputts non aíher quàm Sirenas<br />

ejjk^rattreuncías et, q/siproperat,vt -vtrtu^<br />

temyelutipatriam c^nJpUiat. Alluíit ad Vlyffern,<br />

qui ccráobturatis auribus pTaeterna-<br />

•igauit Sirenas,vt Itha<strong>cx</strong> fuinum fubfilientcm<br />

ccrnerct.<br />

99 Qmim audirct recitare Lj^dcm Platon\S'.DeHm,\nc[}x\tyimmortaUm<br />

[quàm multa, <strong>de</strong><br />

memenútur adolefctns, Siue quòd ob mo<strong>de</strong>ftiam<br />

non agnofcerct lau<strong>de</strong>s, cjuas ipfi tribuebatPiatoj<br />

fiuc quòd in dialogo multa<br />

dc Socrate fingiret.<br />

Aefchincm, qui prcmebatur inopia, folebatadmoncre<br />

, ytà fetpjh fumeret mutuant<br />

Jfue y fur am Wí^ í/^tp«/» cò-ai. Et add i dit<br />

modum , fib'^pfi fubiraJjendo cibaria : iuxta<br />

iJlud,W^w^m yeSiigaLparfimonia, Expcditií-<br />

Coíia ratio cft augendi cenfu« , dctrahcfC<br />

fumptibus.<br />

Interrogatus <strong>de</strong> Archelao, Perdicac filíí>><br />

qui tum fortiilìmus habebatur: num eh beatum<br />

it$dìcaret) ^^efuo, inquit,. nunquam cum eo<br />

coUoiUtfisfim. Subíicicntí,eá<strong>de</strong>m ©pera <strong>de</strong><br />

regePerfarum dubitare potes an fit beatus-<br />

^idm, inquit 5 cùmnefciam quàm fit doBu^f<br />

iuufjuàmyir ¿ow^^.Socratcshominis beatitudmem<br />

veris animi bonis mctiebatur.<br />

fcrturà Cicerone lib. TufeuLquxft-<br />

5,<strong>cx</strong>GorgiaPlatonis^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

AristiP"


ARisTiPPrs.<br />

Arbitror cottycnirc, vt difcipulu & xta-<br />

^eSc autoritate primuni pr»ceptori iimgamus<br />

: quo nemo fuit inter Piiilofoplio^<br />

vel ingenij <strong>de</strong>xtenoris, & adomnera vitac<br />

«libitum accommodati«ris,yd in diftis vroanjocaut<br />

iirftiuior^ tainetfi non pracftitiíTcyi<strong>de</strong>iur<br />

cam morum fandi mon>am,quam.<br />

ii^Socrate mirantur omncs.<br />

I'Hcr hunc dc Diogcncm Cynicum non-1-<br />

^^illa fuit aimulatio,ob diuerium vitac inftitutum.<br />

Diogenes Ariftippum appellabat Libertas^<br />

^íiuem regium, quòd Dionyfium Sicilia<br />

^yr^nnum coleret.ln quem viciífimAriftippus.-S"*<br />

DiogenesjciretrnrcgiiufinonyeJ'cereíHr<br />

cri^äis olmbuí. Contra Diogenes? Sì .Ariflip-<br />

P^'dìéciJJTa eße contentas crudisoLeribm ,mn<br />

W^^canis regius.<br />

.Quum aliquando perdicem quinqua-2<br />

drachmis iuííífíct emi ,.cuidam <strong>de</strong>tc-<br />

A ^ ^ Piiilofopho : inquit ^rguìè..<br />

^»ftippus y.fiobido renalis eßet , mn emercsi ^<br />

Sc^um is rcfpondifI\ít, fc emptiiru; Et mihi,<br />

(¡umquAgintAdì AchmA. Qiiod.<br />

íi'^mxus nomine damnabat,hic dctorflt adi<br />

Jí^u<strong>de</strong>m còtemptacpeeuniaE.Siqui<strong>de</strong>m qui<br />

preci) magnitudine <strong>de</strong>terretur ab emendo^<br />

" contemnit cibü,fed pluris tacit pecu-<br />

AtPblofophonilulopIunsícftimar^<br />

baAtur<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


APOPHTHEGM«<br />

bantur quinquaginta drachmitv, quamilH<br />

obolus. Ariftippus itaque oblbiiij cupiditate<br />

par, Tuperior erat <strong>de</strong>fpeítu nummorä.<br />

3 Quum Dionyfius illi tres venuáas mere-<br />

^Ltfidè, trices obtuliírct,admonen$,vt ex his quant<br />

vellet eligeret: omnes apprehendit dicensj<br />

Vartiù qui<strong>de</strong>m fuiße tutum,-vnx ceteris pr^-^<br />

tuUße-. ac puellas<strong>de</strong>duxit adaulxveftibulü<br />

dinriifitqi, non minus in contemnendo fa^<br />

cilis, quàm in ample<strong>de</strong>ndo.<br />

# Strato 5 fiue vt ali j tradunt, Plato, dixi'<br />

Ariftippo: Tèi yni chUmy<strong>de</strong>m ^ pAnnur^<br />

ferre dxtum §fi, Chlamys veftis eftlatraparum,<br />

pannus mendicorum. Id notauit HO'<br />

ratius quum ait:<br />

Omtiis ^nflhppum <strong>de</strong>cuit color,<br />

Apud Dionyfium faltauit in purpura, i«'<br />

tcrdum vili pallio vtcbatutj fcmpcr tainct*<br />

<strong>de</strong>cori memor.<br />

^ Confputüs á DioRyflo, xquo animo tU'<br />

litrob eam cótumeliam indignantibusj<br />

JcAt9resy\Víc\\iVíyyt gobiontm captanhAqud n^t*'<br />

•rafepAtiuntur Af^trgi • ego,ft bAUttAm capj^^'<br />

mnpAtiar me A<strong>de</strong>rgi/¿//«iíBalacnae vocabu^^<br />

regem íignans, quem fua patientia cona^^<br />

turad Philofophix ftudiura allicerc.Pl^^<br />

rimum autem vtilitatis <strong>cx</strong> principum<br />

pientianaicitur.<br />

0 Rogatus, quid fru^us ccpifTct <strong>cx</strong>Phn?"<br />

fophi« ftudio ; J^ùdcit jtùmltbfh<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^erì loquipoffpm. Ncc cnimmctttcbat pote- LihîYtM^<br />

faftidicbat himiiles. Quoniain ani-<br />

"ïuna habcbat ipc paritcr ac-mctu liberum:<br />

fwruicbat, ncquc cuiquam aflcnta-<br />

^tur prawer ardimi fentcntiam.<br />

Ql'um quidam illi p robro darcnt,quòd y<br />

iplèaidè <strong>cx</strong>quifitccji vrucrct Phildfophus.<br />

efehitycelehnUtiùtis(korH ^guth-<br />

^^uaqiM fieret. In his cnim & magnificc vc-<br />

«T'A làutiflîmo ciborumapparatufolcnt-<br />

Pórrò quum di) fintinfcnfi vitijs, non^<br />

P'aca. ctur, Ted irritaratur huiufmodi magca<br />

cirvitio effet coniunÄa. Src<br />

lilc qui<strong>de</strong>m clufit conuiciumjnon ©ftcndit<br />

qu^ effet optimum;<br />

^^Kontanti Dionyfio ^qui'd <strong>cx</strong>nnium ha g.<br />

ocrent Philofophi prx cactcris hominibus?<br />

f^mquit, etMmfiomnes legtsakclemtuTytAniH VhUofë^<br />

J'^^^äter yi^Hñßmus, Vulgus Icgum prç- fhiafrn<br />

^"ptisarccturà pcccádoiPhilóíophusrari.<br />

A ^-ï^t pro icgibus : non i<strong>de</strong>o quad<br />

cttunfi cû faeiens qSia lex iuiïït,ncc àfcc<br />

vit ill quia lex vctuiti fed quia no^<br />

^má per fc rettirtflTc, hoc per ft turpe.<br />

Platl^^l ^^onyßum cohîit, Ariftippus & •<br />

a<strong>de</strong>^n^ ^ auîlcis qiiù ,<br />

fcruarc niteba-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


et <strong>de</strong> I>ianyßo,num yir bonus yidweturì qiiu^<br />

xcfj> Ö d i (Te t,TÌ <strong>de</strong>ri bonum ^tqu* iüe,m(\ u i U<br />

me multo ytuitlautÌMs.Vxo'indc nihil vetat có'<br />

<strong>de</strong>m&lautèviucrc& bcncviucrc.<br />

Pcrcótanti Dionyiìo, qui fícrct,vtPhiJO'<br />

Thilolò diuitu lifwiîiâtcrcrct,nô contràPj^^<br />

, ^ ^^^^nqviìt t'^hUojofhinorunt Quìbm£geant9<br />

tlùnejcttit. Philofophì fciunt,abfqj pecunia<br />

gejjarta. ^^ pofTc: iiaqj pctüt cos, qui q


«¡Uis addiausvoluptatifcruiat. Hocdiftií<br />

ilio feculo probari poterat , quo nulla lex<br />

vctabat cum fcorto congredi : nunc prxtcr<br />

argutiam nihil habet laudabile.<br />

Cuidam,quiproporucrataeni»ma,vehe' ij<br />

i^cnter inftanti vt folueret:^W,oy?o/i<strong>de</strong>,in- Lepi<strong>de</strong>.<br />

^^KriiJolujím 5 qmdmbis ettam IXgatum exhíwc^íciiííLníitexanibiguo.SoluitUT^niin<br />

foluitur homo aut bellua viníla.<br />

Stultum autcm fit, furiofum hominem aut<br />

ftoxiambeftiam folucrc,magis nocituram,<br />

C)iccbat,yít«f


Thihfo' Ariftippiis:£f Mieéci^n€[\i\t,agrotantium di'<br />

phia me ^^ frcfuemant^ nemo tarnen ¿e^otm ejje maHj^<br />

dcma medtcHs.Sckl rctorfit in diucrfum-c^'<br />

ammo' vicium. Philof®phi pracdicant felicitatemi<br />

mm. quam vni fapienti vindicant5 & ramea aífi'<br />

duèverfantur apud diuites,aliquid venâtcJ'<br />

tìb illisrvn<strong>de</strong> colli^ebatidiuites effe beatio'<br />

res qàm Philòlophos.Sed ille interpretatu^<br />

cft,Philofophos i<strong>de</strong>o poti/T^mû colere di'<br />

uites,quòd ob luxöac <strong>de</strong>licias ceteris mof<br />

talibus & ftultiores öc corruptiores, mag«^<br />

egerentpraeceptisfapientia:: Philofophu^<br />

autem animorum male habentium<br />

cus cft:. Porrò beatius cft, eflc mcdlcu^»<br />

quam acgrotum. ,.<br />

Q^mm aliquandò Corinthum nauigí^''<br />

fct,& orta tempeftasnaufragium minareturjexpalluit<br />

Ariftippus. Idanimnduertcns<br />

c vedoribus Cr^ffùs quifpiam militaris<br />

^ . Philofophorum ofor. fediita tcpeftate coc'<br />

Moms pit infultare:C»r-,inquiens,vojVhlojòphhf^<br />

tnet Ht. f radicai is mortem no eße formidandam, esP"'^^^^'^<br />

fiitis in difcrimine^ ms indoSh no timemm^-^^^^<br />

niíím,intuit Arií^ippuSinon <strong>de</strong> pan an}r»>t ti<br />

mi/jijrsecfsya ae metJis efi:K. G tili us hoc 3 /<br />

di tiEgo timeo ammx, ^At-ljíi.pv, tu n n times ^^^<br />

moi'Tuibulonii ; quod tam en am a ru 1 tn ti ùs. '<br />

ftum eft , quam vt Ariftippo conueniji »<br />

cuius vrbanirns non tantum habet nign »<br />

ïs.Rcbus viliíHuiis minime timcmuiA*'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


prouerbium : Hydriainforibuf. Hinclufit<br />

Ariftippus, illum non <strong>cx</strong>palluiirc,nò quòd<br />

ciTctfortior j fed quòd quum eflct homo<br />

, habcrctquc animum omni virtutc<br />

^i^cuum,minimum erat <strong>de</strong>trimenti fi perii-<br />

^«t.Vireruditus ac fapientia pr^ditus nott<br />

petit,nifi graui Rcipublicae difpendio.<br />

'Cuidam iaftanti re,quòd ciTctsriM^A^fMf, **<br />

"OC eft,multiplicis cruditionis, quafi nihil<br />

»on didiciflct: ^emadmodumyinqmtynortiji TavU<br />

J^^^plnrimum edunt excernmtque, meliùs<br />

lent his qHtfumunt quamtm optisefi: ita non<br />

plurima , fcdamytilialegernnty ßudloß &<br />

^^itif^nt habendi. Grauiter taxavit cos,qui<br />

Ì^multuaria immodicaquc kdioncicmct<br />

l.'^gurgitant , ncc ea qu® Icgunt trajiciunt<br />

jnanimu, fed tantum rcponunt in memori*<br />

• quarcncc doftiores evadunt, ncc meliorcs.<br />

O^^a^or quidam AriflippumTcum <strong>de</strong>fentin<br />

ludicio.vicitquc litcm.Is quum,vclut<br />

fiiam praeferens Philofophhi«,diccquid<br />

iiùi prof Hit Socrates, Ar^ippeìnoc^m- Thilofi^<br />

oraùoyqmmpromedixifliy yera/kit. phia ora<br />

tcm V ^^^ Vt virum bonum & innocen- toriàpr^<br />

ciTct, qualis ab oTiitotcßantm.<br />

Ihilnr u ' Socrates pr«:ftitcrat, à quo<br />

lofophiamdidicit. Orator non hoc eftalis<br />

vidc^<br />

wrmaicibus^gtiäß^- fit.Praeftatiusigitui<br />

q 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


eft,9 praeftat Philofophus q quod Oratoft<br />

2Q Aretam filium falubribus p race ep ti s'in-<br />

Modm, fti^nebat J confuefaciens,vt vbiqj quod im'<br />

modicum ciTct, cotcmncret: quòd medic<br />

critas in omci rc (it optima, ÔCÎB fœmina<br />

maxims virtutis fît,temp erare ci^iditatib«<br />

21 Cuidam pcrcontanti,qua re ciTctmclioi<br />

cuafurus fihus,il eii curaret litcris crudicn-<br />

Eruditio dumiytnihUdliudiinqxxit, certi in theatronott<br />

yttlfs. fedèbit Lapis /ft^cr/rf/Wew. Amphithcatra grt'<br />

dus habebat marmorcos,in quibus CcdcnS<br />

S o p u l u s fpcftabat. Lapi<strong>de</strong>m autem vulg^<br />

icebat hominem índoAum &clingucn^<br />

22 Quidam cum Artftippo agebat, vtfil'l*<br />

fuum rufcipcrcterudicndum; fed cûPhilofophus<br />

pro merce<strong>de</strong> peterct quingcntâ*<br />

I FIIIIÉ 5 dctcrritus magnitudini<br />

jnjttS^ prcci],mmoriSy 'inq\iìt,emeremnìancipium,<br />

mneta. Uc^quitMbcbisduo. Scafit, ca<strong>de</strong>m pe^»»'<br />

nia illum fibi paraturum, & Philoiophyj^<br />

Vtilem , & filium obíequentem» Lcpi'^<br />

taxauitvulgi iudicium, qui nufquamp^^'<br />

cior eft, quàm in rc£Vc inftituendis liberi '<br />

plusquefiimptusimpenditcurandis cqii* '<br />

quàm filijs. .<br />

23 Reprehcnfii$xquòd pecunias accip


L i b e r HI^ ^47<br />

pccuniam, cùm ca bonis viris (I cgcant fit<br />

crogancl. Qmn & aliter intclligas liccbit.<br />

Ariitippu$,iion nifi ad vita ncccifariapc-<br />

^iinijs vtcbatur,idcoqj à diuitibus accipicvt<br />

cis dcmonftrarct bene vtendi ratio-<br />

**cm:id non potcrat,nifi illi matcriam fiib-<br />

«^iniftraiTctit.<br />

Cuidam <strong>cx</strong>probranti. quòd in propria 24<br />

^aufa oratore conduaitiofuiiTctvuist l^l phiUfa^<br />

''^^Wijinnuit: & cdnam apparaturt4s,coqHHm fhtis 0-<br />

^ontùéco. Alter vi dcrivolebat,ob hoc-orato- rdtore<br />

^«m praiftAntioremPkilofopho, quòd eius prafiafi-^<br />

opcratnconduccrct; illc rctorfitindiucr-i/or.<br />

innuens inferiore«! effe qui conduci-<br />

Oratoris enim muniis inferius cft,<br />

^^.^"ivtPhilofophacontieBiat.<br />

iuftbs eft aliquando c fua Philofophia aj<br />

"^Qnihil diccre : quumqj dctrcftantem vr- Liberi.<br />

|crct Dionyfins 5 ^dicutum, inquit<br />

me -vt <strong>de</strong> Vhilofophia Lopmr regas,& fi^n-<br />

? lo^iipfemedoees. Scmfit, hoc ipd^""<br />

c ^^^^^'«pHi.fcirf quando loquc».<br />

um ht.quando taccndum : at qui petit, vt<br />

JÌ^'Ì.i^iiquid ex Philofophia,dcclaratfc<br />

^'lofophiam à ^hilofopho Ycllc difccrc :<br />

ÌSL'II"^®?^^^ ^^ loqucndum,isvi<strong>de</strong>tttr<br />

po Philofopho doftior,vt qui melius now<br />

infer^kL*''^* tcmpu$,quam Philofophus<br />

tu/r.v • Ariftlppi rcfponfum indigna-<br />

q 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


nium accumbcrc: hic Ariftippus nHiilòi'<br />

Locum fciìfus, Hunc, inquit, locum, o rex, iUufîraf<br />

••^nat yisac honmficumrtdcíere, Significans, noli<br />

ahorno, locum rcddcre hominem víliorcm^ fe<strong>de</strong>X<br />

dignitatc hominis honorem addi loco.<br />

26 Quendam, fibi vehementer placentem<br />

. <strong>de</strong> natandipcritia,non tulit Armippus :<br />

.non tepu<strong>de</strong>i, inquit, tam injolcnter his <strong>de</strong> rebi*f<br />

.iaSiaretty ^aDejfhinum funt propria f Lepi'<br />

.diUS erat fi dixilïet,Ranaruni. Decet homi'<br />

ííiem gloriati fuper his, quarfiint hominis<br />

;,propra. Nihil autem magis. comicnitho'<br />

'jmini ,quám rationc poliere. Nullus tam<br />

peritus natatoreft, quin hic à'Delphin*^<br />

'iiiperetur.<br />

27 Percontanti, qua rediffcrretfapicnsab<br />

jg^tio indofto ? iW«r£iinquit, ambes nudos ad homi-^<br />

i^ù^, nesignotos,&yi<strong>de</strong>bis, Significauit, fapicnt«<br />

fccum in peÄore circumferrc,quo fc com'<br />

men<strong>de</strong>t quibu$libct.:Proin<strong>de</strong>,u do^w"'* ^<br />

indoÄüpariter nudos mittas in regionci^<br />

pcregrinam, vbi ambo, fint «que<br />

iîapicns profcrcns opes.fuas, protinus^<br />

•jrcm & amicos mucnictjtiudfcis alter pr®<br />


Socratica líagogcíicconfutauit: Age.éc<br />

^ihii num refeneputai, rtrum cjuis acapÌAt dsmulti<br />

ìnhAbitdrintyAm quam nemo?<br />

^umiìegairetrefcrrc: ^/W? inquit,ref^rt<br />

ne ttmm yeharis naui qtt.t multos y<strong>cx</strong>erU,<br />

^^quamdlosi Quum ncgaíTct 6c iioc vf^md<br />

b^As cum mnliert, qua muli is[ui f cerit copiam,<br />

-^^i^anuUii Ethoc didum,vtfcftiua pro-<br />

«ari potcft apud illos, apud quos (Implex<br />

priimnonhabctur pro crimine.<br />

^cprchenfus à quodam, quod Socratis 30<br />

«ucipulus 5 contra Socratis morem pecu- Vrimfk<br />

ftianiacciperct: Meritòyìi\(]MÌuhocfxc o:nam necegA^<br />

plurimi dtuites amici mittebant triHcum riorum,<br />

y e quibm faucain I fus necefjkrm rei^^^sremittebAtrelifmm,<br />

l^mirum hAbebat<br />

dij^enfatores Athenienfium frimeres ; eg9<br />

^^^^ychi<strong>de</strong>m Cemummeum emptitium, Sig**mcabat,rc<br />

nihilo miniis contemncre pe-<br />

«üniam quàm Socratem 5 fed illi fuiÌTc larllores<br />

amicos. Hoc colore fe poflcat 3c<br />

quidam <strong>cx</strong>cufare, profitentes fumcontcmptum,<br />

quum apud<br />

olimT' t^^eant<strong>de</strong>poíitá pecuniam, quòd<br />

n»^ benignos peni curatoresj<br />

fatis, fi nihil fit alibi repc<br />

^ uooOi fcojto. Quo nonaine quum vül-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


fò malè audirct, cuidam obijcicnti, quò


Cynicum aliqucm, quàm in Ariftipptìm,<br />

^tcunqucilliaflcribitur.<br />

t>clcaatu$ aliquando infigni vngucnto: H<br />

iaquit, mdLü ctmdu^ qm rem tam belinfAmdrunu<br />

Scnticns, multa pcr I'c bo-<br />

"^reijci culpa vtcntium malè.<br />

ìntcrrogatus, quomodo Sócrates obli- ?S<br />

^ct diem ? rt c^o,inquit,oj^wrjw. Significas,<br />

Malern mortem quauis vita optabiliorem;<br />

^cc potuit brcuius fcliccm obitum <strong>de</strong>fcri-<br />

Dcre. Diai tamenargutia in Koc cft, quòd<br />

philofophus aliud refpon<strong>de</strong>rit,quàm<strong>cx</strong>ipcftabat<br />

percotator. Illc quacrcbat dc gcmortis<br />

j morbo periftbt,gladio, venc-<br />

'lo.an piaecipiiio.^illc putans id nihil refcr-<br />

'«>tcfpoiadit, illum fchcitcr eflc mortuuni.<br />

SopUifta Polyjcnus, ingreflus ac<strong>de</strong>s Ari-<br />

«ippi, quum vidcret illic mulicrcs pulchrè<br />

ornatas , ac magnificc inftruftum conuu<br />

Ui^ ; coepit rcprehcn<strong>de</strong>rc tantum in Philolopho<br />

luxü. Ariftippus, difiimulata obxurgationcaliquanto<br />

pòft,7>oiéj«e,inquit,<br />

hoéenobifcHm efe f càm illc nonrccusaflet<br />

'>^ídtg,tHr,inquitjHcuras} Vi<strong>de</strong>tis cnim<br />

menfam rcprehcn<strong>de</strong>rc, fed<br />

Nam fi conuiuium 0b hoc ipil^<br />

quòd cfl^ct lautiüs, rccua^ict<br />

cflc conuiua. Porrò probare quidcm<br />

apparatum, fed ©ftendi fumptu, non frttgaiiíífcdauarihominis<br />

effe vidcmr.<br />

Yix<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


57 Vix credibile eft, q^ <strong>de</strong> ilio refert Bion :<br />

Thilofo- quum iàmulus,in itinere geftâs pccuniam,<br />

ifhUjiMr onerepremerctur; ^kijce, inquit, qitodni^<br />

r ditm* mU*m tfi, fer quodpotes.<br />

58 Quodam tempore natiigans, yt intellexit »


Cyiiicum gratis admitted : £go,inquiu il- Candfifii<br />

l^murltA f¡*ppe(üto,yt ipfe eafriMr, non ne quis A-<br />

^«íí. Traditumeft hoc <strong>de</strong> Phryne, quòd".<br />

quumeírctformofííTíiiiai quibuslibet tamen<br />

fui copiam facerefoleat, nullo <strong>de</strong>lei^u<br />

perfonarum,feu diuites eflcnt,feu paupcrc5,in<br />

neminem faftidiofa. Itaqj turbam<br />

amatorum habuit. Hue refpexit Horatius r<br />

— Me libertmA, nec rm<br />

Contenta^Vhryne macerAU<br />

AriftippumcumPhrj^neconfuetudinern 4»<br />

«abcntcm fic obiiirgauit Diogenes : Cum<br />

^«¿/»CÄ,inqv\it, mulÀeye úUresxfí, ^rifíippe :<br />

^^ighur canem Agas que admodum ego » (U4i <strong>de</strong>fi^aj.<br />

Hunc induzione fíe repulir Ariftip-<br />

P^'s : i^m Ahfnrdum tibi yi<strong>de</strong>tur, Dio^emsy in^ Cdnéiè*<br />

Mitare donium, in qua prm habivArunt AÍij i<br />

^uum ne-gaífct illc : ^/Ví'inquit, num ytnnui,<br />

quA muít^s antea yexerit f Q^uni hoc<br />

quoque negaíTttabftirdum efiV:: Curigitury<br />

puta^congredi cummulterty,<br />

^apluresfuntvß} Hoc ante commemora»-<br />

Uimeft, nifi quòdAthcnacus huncinmowm<br />

retulit.<br />

^lum pracdium flmoDnifiìmum perdio 4T<br />

: cuidam <strong>de</strong>plorati tam miicrabilem I^eltBis<br />

"I'll cafiim i XJw'c/?'inquit, anvifài tibi rm- gau<strong>de</strong>n»<br />

^^^, jy^ j ^ ^ Yoj fuperef ^dunu .<br />

y« • ^ u m annuiflfct alter : ^wnignur tuiim<br />

<strong>de</strong>pUrmmì Scmicns ^infipienw<br />

tis<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


57 Vix credibile cft, qd^ <strong>de</strong> ilio refcrt Bio« í<br />

'Philofo- quum fàmulus,in itinere geftás pecuniam,<br />

ifhiießj^ onereprcmercturj ^bjjcey iaquit, quodnì^<br />

' diwrn* vnutm tfíy fcr qmdpotts.<br />

38 Quodam tempore na.mga.ns, vf inteUexit n^<br />

'htgenio- uìm eße piratic am/ieprompfit aurum ac numeri'<br />

fi, re capit-, moxj^e abiecit in mare y ^graniter<br />

gemmtfingens ßbi impru<strong>de</strong>nti ^muito excidif"<br />

FT. ÌHOC ingenio vitae fuae confuluit, a<strong>de</strong>rnpta<br />

piratis oeci<strong>de</strong>ndivincicndiue materia.<br />

Sunt qui narrentillum & haec dixiffe : Sii*<br />

Mus eñ, tíh<strong>de</strong>c per .Arißipfum, qukm froftet<br />

haic pereat .Anflippus,<br />

59 Percontanti Dionyfio,cur Ariftippus vedìberè.<br />

HiÌTct inSiciliam relidoSocratcì'/^Mnquit,<br />

qu^ehabeoimpartiam, ya^c non habeo accipiant^<br />

Sunt qui narrentillQ ile refpondiiTc : Qj*^<br />

• egeremfapientia, adij Socratem : nunc qnomo^<br />

tgeopecunia ^ad te-veni,<br />

40 Ariftippus Platoni obiurgaati,9mitl^<br />

Jirgnte, tos pifccs cmiÌTct, refpondit ; ße illos emtjß<br />

òbolo. Quiimq; Plato dixiflct j tamti & JP^^<br />

empturus cram : ^«/e, inquit,ip/i«r>o Vla^tOp<br />

me non eße4bfontorum auidnm, fed te pecunia<br />

mantem, Similia quaedam ante commemorata<br />

funt.<br />

41 I<strong>de</strong>m Aeginae in Ncptuaalibus confiJJj:<br />

tudincm hàbuit cumPhryne : quumqj il"<br />

quifpiam obieciiTct, quod tantum pc^u-<br />

ÍÜX impendcrct.mulicri, quxDiogcncfj^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


1 1 » H R PI T:<br />

Cyiiicum gratis admitted : E^ojinquitj tí- CufuMi<br />

lt murlta¡¡*ppe


tis cíTc,dolere amifiis potiùs,quàm gau<strong>de</strong>^<br />

re reliáis. ^<br />

44 Cuidam interroganti, num tu es vbiq> •<br />

Lepi<strong>de</strong>* ri<strong>de</strong>ns, ']>{^Hlumy\n(\\xit,nonpcrdo,fi¡um ybiqi*<br />

Eluílt Ariftippus íopliifticá quseftíonem*<br />

an i<strong>de</strong>m corpus poíilt eíTe diuerfislocisdum<br />

refponditjUoneiTe periculum,nepcr'<br />

dat naulura. Ferdit enim naulum,qui dato<br />

precio non peruehitur eò quo vult. Potcft<br />

ßcficaccipi : Ergo naulum perdidi.<br />

45 Confutatus in difputatione à quodaO*<br />

homineaudaci, fed eo<strong>de</strong>m furiofoac fto-<br />

V lido: quum ilium vi<strong>de</strong>ret gcftientemiß'<br />

Mo<strong>de</strong>ms flatüqj viaoriaj£^oqui<strong>de</strong>m, inquit,redargi*;<br />

tus abeo.fedfuauiùs dormitur^ te qM ytdargutßf*<br />

4(5 Helicon Cyz icenus, vnus ex Platonis<br />

qualibus,folis <strong>de</strong>feclumpratdixerat: ^^^<br />

pofteaquä accidit quemadmodii illc pra^'<br />

dixcrat, à Dionyfio argenti talento Donatus<br />

cft. Tum Ariftippus ad reliquosPh»^<br />

fophos ; Et eg§ rem mpram 'haheo quampW<br />

fradicere : Orantibus vt proferrct : Tr^dtc^<br />

inquit, breui interVlatonem ac Dionyßun^J^^<br />

turam firnultatem, Scnfcrat enim regem<br />

nimum fuura iamdudum diilimularc.<br />

^^ Illud cumprimis damnabat in hoim^*^^<br />

Jfmicus moribus, quòd inauBiontbrnrafa äilig^^^^^<br />

<strong>de</strong>Ligen- tnfitcerent, priufquam emeret -, ritam eorum ^^^<br />

dus, mipicerent, quos fibi in amicitiam adiung^ ;<br />

At maior vtiiitas cft à fidis amicis ><br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Vafis, & plus damni eft nifi <strong>de</strong>ligas.<br />

Q^vuìì Dionyfius in conuiuio iuifiirct,vt<br />

finguli in vcfte purpurea faltarentr^purpu-<br />

Vero tum regum erat gcftamcn.nunc fii-<br />

^otibus ctiam communis :) id Plato fàcerc<br />

'ccufauit, his trimentris e fabula quapiain:<br />

^Vti «M (AutfcUfJiLu itj'Ktétf \v/u»cu r^X^*/,<br />

h^flw >%VJff c


quxfiynqux fmnmp<strong>de</strong>miori antniQ qHamntiVCt<br />

aUoqumrtis .ArtAuhcmem, Nimirum hoc ill*<br />

pra:ftabatPhiloibphia,ncquemhomincii*<br />

mctucr«,rcd cum omnibus libere ageret.<br />

51. Eos, qtn Liberalibui mihì4U dijtitjjUnis<br />

Thilofñ- fpphfam ncghgtverìt ^ d ree bat eßeßnules prod^<br />

fb'ia re- Venelo^is : qmdhi mmMelanthons ^<br />

gma* ^^ AnúUis rem habuerint, ^ omnia poiiùsjc h^'<br />

bnt4roy{ßer£iuevint,qHam dommx nuptias,<br />

ftt, liberales dilcipli^ias effe velut pedìift;<br />

guaí^ PliiloJbphix moralis,q»aí cuinpri}^<br />

fit adhibeda, öc cuius gratia-reliqua diftö"<br />

tur omnia..Simile quiddam dixilfe ftr^^<br />

& Arifto dc VlylTe: qui quum dcícendiíS*<br />

ad inferos,ait ilium cum omnibus fere<br />

nibusfujfn: colloquutum, quum ipfairir^'<br />

ginam ne vidcre qui<strong>de</strong>m potucrit.<br />

Percontanti,quac|)otifl4mùm'adolcrcci»<br />

^iinut tibus eflewt difcenda \ Qua y iris ^ inqu^^» V<br />

frimi^n. fui futura funt. Hoc diftum & ali)S<br />

tur. Optima ftatim difcenda funt,nec rudi»<br />

aetas,qu9m.iximè docilis cftfupcri»acaníí<br />

cft occupanda.<br />

53 Pofteaquam Ariftippus magnani p^^**'<br />

'Phil:fo niarum vim Cibi comparaíTet, & adinir«^^^<br />

fhtis di Soa:xicsáiccTCt:rh<strong>de</strong>ttbtiammulta^f^^^^^<br />

PfJ- inqiiit5í¿¿i tampauca f Non enim minùs a '<br />

JBiiradum arbitrabatur^quàdSocrates, ta '<br />

tus Philofophus. & quj tantos<br />

micos,pauper cffct,(juàm quòd ip^^ ^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Scorto cuidam,dicciiti, fum tx te graui- 54<br />

«ia,Ariftippe : inquit, mhUo magkfare Lepi<strong>de</strong>.<br />

P^ßtsyqttam per <strong>de</strong>nfißtmas j^tnas ambnUns ò-<br />

^sreyhoiC me ¡pinti pupugif,<br />

IvKufantcquodam, quòdfilium fic ab-55<br />

Secret ncgligcretque, quafi ex ipfo natus<br />

Ijon'cftct : won,mquit, &pmitam & pe-<br />

« ^t^hs è nobisndtofy-veLm inútiles,proculà «0-<br />

^•¡^/t^i/c/ww? Senfit, cos non iiabendos pro<br />

"]Ms,qui nihil habcicnt alioqui,quo fc pa-<br />

^ctuiT^ affeaui commcn<strong>de</strong>nt, nifi quòd ab<br />

'pUs progeniti fint. Ira fenex ia comoedia :<br />

^^^tijfìy, yp/^ ^^^^ ^ ¡ j ^f^ofi (c dignum<br />

. Ariftippus à Dionyfio pecunia 5


Thilofo^ f^^^^^^^g^rsf Da,inquit y &foflea<strong>de</strong>hoC<br />

fhusnul dtfputabimw. QuumacccpiíTct pccuniam í<br />

¿iiiícget. ^ ^ , inquit, re<strong>de</strong> dixi, Thilojophumnon<br />

e^cycf Non cget,qui, quum opus cft, Label<br />

vn<strong>de</strong>accipiat.<br />

59 Dionylio , recitanti vcrficuium ex SophocJis<br />

tragoedia ;<br />

Pfh refj iv^cumtfj tmc \fivr0f<br />

Ariftipp' corrcéì poftcriote veiiìciilo te-<br />

OVH Wi Vi ¿LuJjiN. I d cft<br />

^ Haudjèìum efi y ¡Alberi uuc renent.<br />

libertas Signifícans; non c/Tc vere Jib enim, nifi cUyera.<br />

ius animum fpc metucji libernuit Philorophia.<br />

Ncque cnim vere lib^r cft, quiiqi^'^<br />

ir^enuus nntus cft. Quidam hoc di^li'^<br />

aiiicribunr rjatoni.<br />

6o Quum inter Ariflippum & Aefchinf»^<br />

incidifiet fimultas: quidam autcm diccrc^i<br />

ybi m nc lUa yeñra a. nvcii ta f Domtit, i n " ^<br />

fed cam excitabo.Uiiq', fimulratcm Ariftipp"^<br />

commodà libcraqj appellatione facilc<br />

ilulit. Nc filentio malum,vt iblet, incrudc-<br />

Kectnci' vitro adijt Aefirhinem : T^on, inqu'^j<br />

^tio* quaniprimùm red bmus in gratiam » nug^^^<br />

<strong>de</strong>jìncmmì anpotiùs e> feSraòìmusyyt fcurris<br />

terpocula <strong>de</strong> nobis hqnendi mattaiíim fv'^^^^"<br />

mfuì Cui quu Acfchines rcfpondiil'ct<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


animo reduurum ingratiam. Memento igt^<br />

^'»»•sinquitAriftippus,wrf-<br />

^^^>f>n9radteyenertm,T\xm Acfchincsj^ í»<br />

f^'feSiò vir me Longc nvilior es. S^quidt à me fi-<br />

^^itatis, Abs tefArttidoigratioifm mm \. Hoc<br />

Pî^fto rcdintcgrata eft inter illos amicitia.<br />

Quodamtttmporc cumciuibuüaliquot 6ï<br />

í^isnauigans,naufragio cieftus eft. Q^uutn Fera Hiiï<br />

littore vidiíTct fig'urasmathcnwticas m naAnï-<br />

^fcna <strong>de</strong>pilas : SAIHA , inquit, res efiamich m.<br />

^^^jnumyefiigiAconl^icvo. Etin^rcíTus cmitate<br />

proximo ^¡nueftigauit qui nameflcnt<br />

'w diíciBÜftarü ftudiofi? Cum his vbi con<br />

gr


Utitnefi fuperiory ita nec hominem ylio fraß^tff"<br />

tìor I Senilr, externis bonis hominem nihi'<br />

lo fieri meliorem : & equus famfucino ob'<br />

litus i<strong>de</strong>m oleret quod rexj & medicus vn^<br />

guento fimili <strong>de</strong>libutus, non minus bcnC<br />

olet quamfiimmus pontifi<strong>cx</strong>,<br />

DIOGENES CVNICVS.<br />

Non inconcinnus ( vt arbitror ) ordo vi'<br />

dcbitur,fi Doft facetam Socratis<br />

niam, poft hilarem Ariilippi libertatenf;<br />

:quanquam<br />

diuerfis qui<strong>de</strong>m virtutibus, ex aequo taflflf<br />

fufpiciendos iudicoi vt, licet diiliaiill"^'<br />

fuerint, äquales tamcn fijiflc dicas.<br />

1 Primiim Athcnas profcaus,ad Antil^"^^<br />

Studium nem fe contuiit, à quo facpc repulí us<br />

Jxpient^e lum enim difcipulum recipicbat Antift"^^<br />

ncs)non <strong>de</strong>ftitit tame haererc : a<strong>de</strong>ò vt ^^^<br />

alic^uado baculumintentaret Antifthc^y<br />

vitro báculo caput fiibicccrit/diccns^^^<br />

<strong>de</strong>ß-vis ; ot ìmUumttmemes HACULUM ^^ ^ ¿<br />

me ahs te abtgofy dam AliqunlSxerit' ^^<br />

gnc<strong>cx</strong>cmplumadamataeiapientix. ^^^<br />

2 ^uum murcm forte confpiccrct j»* ^^^<br />

JLiherta^ garico difcurrcntem,qui ncquecaufi fl ^<br />

rcret, neq-, turbis tcrrerctur, ncque<br />

appetcret :<br />

moxqj coatemptij Qfljaib^cccpit ^^^<br />

habitare. ^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


I>cmirtntibus,qwòd nullas habcrct aedi- 3<br />

culas vbi cibum capere poiTetjoftcndit io- Facefc^<br />

Uis porticum, aitqj : ^themen fcs ipßmAgnifiexflruxiJJeátíiLtm<br />

yôt-vefceretur.Ç^d publicum<br />

erat, fibi quoq, paratuin interprc-<br />

J?batuT. Neqj potuit optare coenationemi<br />

tplcndidiorcm.<br />

Euclidis fcholam, quòd arcuta qui<strong>de</strong>m, 4<br />

ad reftc viucndum inutília docerc vi- ^rtesfii<br />

uctcturj x«"^^*^, id eft , ¿//«wacmolcftiam^eriwc4-<br />

®Ppcllabat : cùm fchola Graccis fönet ocium.<br />

Et Piatonis id eft, excrcita-<br />

^loucm,MÄTÄTeifti/, id eft, conrrhionem soez<br />

^«prauata vocabat : quòd à communi vita<br />

^î^otus difputationiW infcncfccrct; cùm^<br />

^iogcncs ia publico viuens mallet Philo,<br />

lophicc viucre,quàm difputare.<br />

^lonyfiaca certamina, quae Athenis in 5<br />

Bacchi magnis impcndiirpom- Vmpd<br />

,nw ^^^^^^ì^^antur j appellabatin^a.<br />

nihilnon ridicu^m<br />

ageretur,<br />

tur qui fummo in prccio habcba- 6<br />

ur Athenis, diccbat turile mimiiros : quòd Qrátms.<br />

cogercntur,ac feruiiiter<br />

tem^' ftol.daìmultftudini., Coronas au-<br />

^otics confidcrabat in hommumvita 7<br />

t 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


APOPHTHEGM.<br />

fímlws ciuitatumgubcrnatores,Médicos ac P^í'<br />

ing£¿UH, lolbpiioSj áiccb^tiiHllHmammaíhom ne fi'<br />

f iemh^Aàcm contcmplans fomnioruoi i*^'<br />

tcrprctcs,cóic(ílr)rcs,diuinos, 6c huius<br />

ncris cíctcros, aut qui oloriae diuitijscji<br />

uii ent, i < h t Jtl?i mbil homme yi<strong>de</strong>n<br />

Indícany, hotvinjs ingtnium ad res op^y<br />

masaccómodiurjjíj exerLcatur: finad VÍ^'^<br />

dcgenerft, !5^c cíTc infr.i mutas pecudcs*<br />

% Diccrc foliríís 4tdparando*"*<br />

ffiüo. i^yotJ vßioX'f^ id e fi, fermoncm, quàm<br />

(¿li <strong>de</strong>ipon<strong>de</strong>runt amm\ifn,ad laqueuH*<br />

cófugiunt j cùm ad confoJ.itorium ícrnn®'<br />

tieiTí potiùs fit confugiendúm. Nam ^ri^<br />

tnox;7rotanti medicuscft oratio.<br />

furdus fueritfcnrus,fiAd>'tf^accipias pro<br />

tione.<br />

9 Q^um in opiparo eonuiuio vi<strong>de</strong>ret<br />

T^Uofi- toncm,nihilattinocntemlautieiarum,<br />

phusau' oléisduntaxntveícentem; ^mdácMtf^K<br />

^Icus, quit, y ir jdpientijjtme, yt, ^um ob f^^^^f^L<br />

menfas m SicUiAmprofeSius fis, hic à parasi^<br />

ftineas f Ad hacc Plato ; ^t Herclè,<br />

^ in SMia hmußnodt fere cibo contentus<br />

j^ií/í^u/fr,inquit Dioo cues, neceffe erat y^<br />

rac/4Íaf namgare i ^n tum ^Attica<br />

ttleas ? Hoc diáiim quidam aíTcribunt A<br />

FTIPPO. . JJ;<br />

. IO Diogenes aliquádo PlatonioccurfJí<br />

ricas cdcns,c]qV oíTcrcns dixit :<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


LIBER HI.<br />

P^^EJTE, Quum acceptas ediffct J Vmkifem Conceßs<br />

^J]*^ä'.xi^ inquit, non<strong>de</strong>mrare :(A^rx^HfJàitofi,it ahuù.<br />

^^•^^(^XYÜI), Hic locus ad rem fcriam poteft<br />

^ccOmmodari,vidclicctincos, qui princi-<br />

P'Xpracccptoris, aut parcntó pcrmiflu ab-<br />

^TUNTUR ad inconccfla. Voluti fi quis ad-<br />

^PNITUS, non cflc inutile <strong>de</strong>guftarc dialctotam<br />

vitam ei impendat iludio.<br />

^^^iutiùtx refmur À U€rtio,yt duùites yteraU<br />

^'^'obtiiUnt cancan. ,<br />

I^uto frugaJis qui<strong>de</strong>m erat, fed tamen a- ii<br />

^ans mundicici : contra Diogenes fordi-<br />

Qtts.luq. calcans Platonis culcitram, prx-<br />

*


tihera- Quum interrogare quotßnt duo ^ duo ? rejfo*<br />

litas ni- <strong>de</strong>syy 'tginti. Ita nec fetundùm ea qu<strong>de</strong> rogarti<br />

das^nec a<strong>de</strong>a quoi interrogaris rejpon<strong>de</strong>s. N ©taiiit<br />

PlatonéjVtimmodicè loquaccm : quo¿<br />

i<strong>de</strong>m in iJlius fcriptis notauit Ariilotclc«.<br />

13 Pcrcontanti, in qpa parte Gracciae vidif-<br />

Tauet fct bonos viros? ytrot,2i\unufquamJedl^'<br />

hon'h cedamone yidi futros, Notans totius Grafciac<br />

corruptiífimos mores> adcòvt apu^<br />

Laceda:monios,gétem incorruptiffimaií'i<br />

tantum in pucris refidcret prifca integV"<br />

tas. SimulilJud innuit, in reliqua GrafC'«<br />

ne pueros qui<strong>de</strong>m eiTc bonos : tum ^<br />

lud, viros ciTepucns <strong>de</strong>teriores , cùm<br />

his oporteat putrosad probitatc inftitui.<br />

14 Quum aliquando <strong>de</strong> re feria dilfcrenii<br />

T^tTi- nulhim haberet aufcultarorem attcndcDrem;<br />

cocpit ineptam cantionem canere,v^'<br />

luti faltaturis. Vbi iam plurimi concurriíTent,<br />

obiurgauìt illos, quod ad fluita<br />

ta freqnemes ^ alacres accurrerent-, ad jen^<br />

fero ad beneymendum ytUia, nec alacñt^<br />

conuenirent,nec dLigenter aùfcultarent^^]^<br />

minimum eft, quodDemoftheni quid^*^<br />

aiTcribunt <strong>de</strong>vnibraafini. ^ . .<br />

15 H^prehen<strong>de</strong>bat hommes, qmdluBa^ calciti' ^<br />

Cura do, aiijsque hisfimilib tu fernet exercerent, y^f^<br />

pro'po riti euiidxnt : ntSUos autem in hoc incumbere f<br />

fiera, probi Q!^honefiieuadcrent, ..<br />

A nullo dcniquc hominum<br />

tf<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R UT.<br />

i«« dicacitatcm tcmpcrabat. Orammatfcos<br />

^f^^^tfe <strong>de</strong>mircíYh ^«i tanto ßud o mala riyjfts<br />

P^Hirerent j füa ipforum mala ignorarent. O-<br />

Grammatici potifllmùm vcríhbantur<br />

^^ Homcri rhapfodijs : at is iá OdyíTtta cönicmorat<br />

varios Vlyílls cTroics.Mi*ficontem Trapn.<br />

^^^Hfabaty quod in cttbara diiwenter aptarent ^era<br />

^^^rdasad concentus^ mores haSerent mconcin-findU^<br />

^Sprehen<strong>de</strong>bat & Mathematkos, quid Jo.<br />

^^Mnam acfleliasintuerenttér-, non yi<strong>de</strong>ntes ea<br />

ejfent ante pe<strong>de</strong>s. Oratores carpebaty qmd<br />

J^'^<strong>de</strong>rznt iufía dicere, fed ea<strong>de</strong>m facere neglige^<br />

huaros ob¡urgabat,qu$dpecí*mamyer-<br />

^^^^ittiperarmt, cùm earn animo pLtsrim* face^<br />

Eft cnim hocauaris peculiare, quòd<br />

ipfi dctcftantur auaritiam, quam<br />

^OKabstt hominum yulgus, quòd bonos yiros 17<br />

^^^ ùntineLaudarent, quta pecumas comemne-<br />

: nec interim imitarmtur> quos laudtbus<br />

^IftoUerent yehementer j fed pecuniofos magia<br />

J^^uerentur, quos yituperabant. Defiomachabaturin<br />

eos, qui prò bona yaletudine facrtfica*<br />

, ppfo facroepulis immodicisfemetin^<br />

^^^g^tantes ^ facercnt borní yaletudini contra-<br />

Dicebatfe mirari feruot, qut quumyt<strong>de</strong>^<br />

^^nt domnosplus é^quo voraces, «ow iUis eripe-<br />

Nam hoc cflc dominorum valc-<br />

ÖC fcruis magis conucnit<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


18 Hnftcnus d¡£lum cft, quos quibus n<br />

pru<strong>de</strong>ntes vidcri, qui ad ea follicitati, teinpcftiuèvcrtiircntfcntentiam<br />

: quòd fcmcl<br />

aggreíHs non fit inteonì mutare cofiiiurn »<br />

ctiamfi pocniteatinítituti. Qui duxitvxo^<br />

rem,iam fili iurisnon cft : quilemari com'<br />

mifit, ventorum arbitrio feratur oportct:<br />

qui iemel acceflit ad Remp. firenx feruiat<br />

oportet; & vt cupiat,tutum non cft ad p«"<br />

uatam redire vitam.<br />

19 Illi tribuitur & hoc aenigma : mantts non<br />

Benigni- effe porrigendas amicis complicatis digitis» I*^^<br />

toi, ' nuens, non fatis eflc, fi comes nos prafbea'<br />

mus amicis, fed comitati comitem adiufl'<br />

«en dam benigni tat em. Qm comi ter tra^<br />

¿lant amico$,dicuntur4iííf/¿


^ns, num fcirct quod profitcrctur ? vbi <strong>cx</strong><br />

fcrmonc hominis compcri^ciïc fapicntcm<br />

doftum : mcrcatus duxit domum,cicjuc<br />

Juos libcros crudicndos tradidit ; quos illc<br />

fufccptos hbcralitcr inftituit : frimumqHi Educd-'<br />

^Adidn artes /iteralet j mox domit eqmtare, ar- tio jrtiten<strong>de</strong>re<br />

^fnndxm rotare, iacuUn telum. In galttas.<br />

P^Ufha vero non permittebat^yt fadotréa illos<br />

gratiionbus Laborihm in morem aihletarn exer-<br />

^eret'jjkd haEien^^is^quantum ad rtihorem bonamr<br />

^^^(^orporkyaletHénemconduceret, CurOMit, v/<br />

T^Oitisatiisque fcriptonbiu opttmx quoique e-<br />

«»/weni, qv¿hd ea modo rerè JcimMs, qua: me-<br />

^o^ta tenerjfii4s, Bremter totius doShtna fum- Memo-»<br />

ïUis re<strong>de</strong>git in compenáum, quo & dtiùs ria.<br />

P^pmnt, ^ fidclïUs memoria compLeSleren-<br />

'^J'- ^of<strong>de</strong>m infiituit domi miniBrare paren*<br />

cj¿t) Uw silique, & a,qua potu conten*<br />

'Jje : quumque esteri cefartem aUnt ad for^<br />

^^ commendationem, ille iufftt illos ra<strong>de</strong>re c«niam<br />

; ^¡^fi quando pro<strong>de</strong>undum eßet m publi-<br />

, incomptos producebat abfque tunicis, ineaLceatos<br />

AC tácitos, j^m ç^ ad senatum illos<br />

^^^tnebxt,lactd^momosimitatus, His rebus<br />

îaaumcft,vt à pucrisobfcruarctur, pcrq^c<br />

Illos parenti commendaretur. Alij<br />

narrât,praiconem Diogems iuiTu ita prae-<br />

¡ ^^^^ f^Ò^wm, quiyeUt emere do-<br />

^umfcdcrctiu auÄionc^vctitus eft fc 21<br />

dcrc,-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


dcrc, ac îuiTas cft ftarc : ob id opitior, Vt ft'<br />

ciliùs infpiccrct emptor quid emcrct. A*<br />

Diogenes ; ^md, inquit, reftrt:qt§andoptfi^i<br />

^Hocunque m^Uceant mmtur.Nouins vulg^<br />

iloltitiam, qui cmpturifcruum, caucntnC<br />

quod corporis vitium fallat,nec fimiii cautionc<br />

explorant mentis habituai. Is autcn»<br />

<strong>de</strong>prehenditur ex orationc»<br />

22 Aiebat fibi ridtn mtrnm, quid quum oliasi<br />

âHt operculum non emereut homines,mfipulß^^<br />

tinnuu exploratum j in emedohomine folo aJpeSti*<br />

^ ejfent co»ie»«,Significans,hominem nulla e*<br />

re melius cognofci qua ex oratione. Vt ig^'<br />

tur, qui vas ftdile teruncio parant cnicri»<br />

digito puliànt, atque ex tinnitu reddito<br />

fnofcuntjSitnc integrum,probae argilli^»^^<br />

ene coAum : ita priufquam minis aliq"®^<br />

cmant hominem ,oportebatad diccndui**<br />

prouocare.atque<strong>cx</strong> orationc <strong>de</strong>prchendC'<br />

requalis iit. Eo<strong>de</strong>m pertinct didum fupj^'<br />

rius : pifcii mutus cft, ncc refert quomo^»^<br />

iaceat, cùm nihil aliud fît quàm pifcis : »t^<br />

non refert quo corporis habita cmas hO'<br />

minera, fi ulentcm emas.<br />

23 Xeniadx, à quo fticrat emptus, dicebat?<br />

Seruo Mthi itch feruo obtemperesneceße efl: propter<br />

pru<strong>de</strong>nti ca quòd qui nauclerum aut racdicum ha^<br />

ebtempe^ betfcfuum, ci tamen parére cogitur, u vC'<br />

randiim. lit <strong>cx</strong>co capere vtilitatem.<br />

24 ApudhûcXcniadcm ferturconfcnu«j^V<br />

oc*<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


LIB BU UT.<br />

^ à fuis difcipulis fcpultHS cflc. Kogatus à<br />

Xcnia'<strong>de</strong>, quomodo fepeliriyeUetiInf aacmyrn- Sephl^<br />

^uit. Percontanti caufam: inquit, ttéra.<br />

plßfUtunm eß, y t inferior a fiant fti> erie^<br />

Hue alludcns, quòd id temporis Macedones<br />

rerumpotivcmur, atqueexhumili-<br />

»US fìerentc'xcclfi: quòd fiimiertcrcntur<br />

®ninia, fore vt cadaiier ctiam ex prono fictctfupinum.<br />

Fortailìs illud fenfit, nihil reiette<br />

quo flatu corpus exánime fepcliatur:<br />

qua in re magna erat vulgi fuperftitio:porfcilisinportam<br />

pcdibus cfí^ercbáturjílaní^cremabantur.<br />

^ ,<br />

An Foro quondam flans clamabat: Me/te 25<br />

homines^ vcluticoncionaturusapudpopu-<br />

' quuniique j^m frequcntcs conucnifnec<br />

illc <strong>de</strong>fincret damare, Adcfte hon^'ucs:quidcrn<br />

indignatili»<br />

Tum Diogenes báculo illos abigensi Uominer<br />

^mmes, inquit, a<strong>de</strong>feiußii mnßerqmlima.<br />

^on putauit hominis cognomen compctercia<br />

eos , qui non viuercnt iuxta ratio--'<br />

J Ícíibrutorum in morcm agcrentur<br />

attc^ibus.<br />

Alexan<strong>de</strong>r Magnus ciim eflet Cotinthi, 26<br />

auMtDiogenem pro dolio fcdcntcm, cum-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ni jiUxan<strong>de</strong>r eßcm, Diogenes eße yell em, A dcò<br />

dcmiratuj cft animum illuni Jibcriim,ac rc'<br />

bus humanis omnibusfupcriorchi, vtnihí»<br />

regno fimilius eile iwdicaret. Prareipua rcgum<br />

felicitas cft, quòd nulli fcruiunt,fc¿<br />

quicquid volunt facile efticiunt^ tum quo^<br />

nullius cgeant : atqui koc ipfum honiini<br />

prx^at Philoiophia multo vcrius , quàm<br />

rcgnum monarchis. Qiianquam Al<strong>cx</strong>nndrum<br />

eifc , Alexan<strong>de</strong>r maius quiddam <strong>cx</strong>i"<br />

ftimabat, quàm regem cfle.<br />

. 27 '^gAÍAt tilos <strong>de</strong>biles ac mancos Appellandosi<br />

Thüofo^ W jUrdi eßent aut aeci y Jed (¡m peram non hA'<br />

(hix, herent, Luiit autemaffiniratevocum. Nam<br />

dcvkmf^ Graccis dicitur mancus aut m"'<br />

tilus : ¡tmf^ qui pera carct. Jnnucns op*'<br />

nor 5 hominem ad omncm vita: funé^iO'<br />

ntm inutíJemeflc, quiexpersíit PhiloíO'<br />

phiae.Pcra enim Cynicorum penus erat. .<br />

2g IngrcíTus aliquando iuuenum conuiyinéSia<br />

» capite íemitonfoj non folùm tio^<br />

Qiwlis. ^omiter <strong>cx</strong>ceptiis eft, fed multis plagia<br />

nuftus dimiíTus eft. Quos illc hac ration^<br />

cft vltus : lamina iuuenum, à quibus fuf^^<br />

eafus n albo infcripfit y itajue obambulabat jol^<br />

to pallio. Pl^arum notac loqucbantur^<br />

quid cflct pafliis, & album pro<strong>de</strong>bat autores.<br />

Hoc pafto iuuencs inhumanos^nanibus<br />

obiurgandos ac rcprchendcndo»<br />

<strong>cx</strong>pofuit. . ,<br />

Qupniafl^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Q u o n i a m Cynicus crat,Cams dié^us cftj 2 9<br />

^ lioc vitae genus multis laudabatur,ncmo r^rtí^s<br />

^^mcnimitabatur.Itaquc dicerc folitus cft:<br />

/è ceinem eJje¿audmimm • Jed UudAtarum nemi- tantum.<br />

^^^ turn laudato cam andtrt yenatumire,<br />

ladantcìc<br />

in Tythvs: Equi<strong>de</strong>m, inquit, ytros,tu yerò Serui<br />

^'^ncipia^ Lufit rurUis affinitatc vocum,vm.<br />

S^i® cft inter kv^^c^i & ii^/fuzcU Manci-<br />

P'a autem appdlabat, quicunque (eruicupiditatibus<br />

: has Philofophia vin^<br />

pulchrius cft, quàm in Pythijs ludi«<br />

Vincere viros. ^<br />

Cijida a d m o n e n t i , v t i a m fen<strong>cx</strong> quiefce- 31<br />

a laboribus : Quid, ìnc[u\tJtinJhéocur- Inten<strong>de</strong>^<br />

^'^^m^yirum oporterettam mera' yninumcurfum dù in<br />

iwicwc^PTc f Reaè fcnfit,vir. nejii ßt^<br />

ftudium hoc maois intcn<strong>de</strong>ndum,<br />

HUo minùs fup, reft vita- : quòd turpe fit,<br />

lUm ah honcfto inftituto retngcfcerc.<br />

Aliquando yocatiis ad coir am , negautt fe 32<br />

mmm;„.Rooanticaufam;^«0W4W>inquit,<br />

I'^'^thtnonfuntaaa:gratia. Vulnus homi^<br />

«^mpoftulatfibi vduti promaono bene-<br />

^^ o oratias anj, fi ndmifenntad con<br />

, licet pauper, <strong>cx</strong>ifti-<br />

' Ph.lofophix ier.<br />

niombus p,fc«ct conuiuatoris & COÄuiua-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


272 APOPHTHEGM.<br />

uiuanim ánimos, quàm illc corpus epulis*<br />

Dcmofthcncm adokfcentcm , aliqu^"'<br />

do in publico diucrlorio prandcntcm d^"<br />

>rclicndit: quum illc confpcdo Diog«*^^<br />

Í eie fubduceret introrfum ; Tanto magis, i^"<br />

dmcrfòrtofiiutrtisej. Signifícans,bo^<br />

illum magis forc conuiuarum fabulam^<br />

quòd non folùm ibi veriàrctur; fed etiam<br />

tanquam in re nefaria <strong>de</strong>prchcfus fefc fij'''<br />

duxiflet. Hoc enim memorabilius, q"^'^<br />

quòd illic potaret.Simpliciorautem fenfu^<br />

cft, vt accipiamus adolefcentuluna adm^'<br />

iiitum,neintrò fugeret,fed foràs.Nam q"^<br />

interiùs iefe ab<strong>de</strong>bat in popinam^ hòc magis<br />

eratin popina.<br />

Hofpitibus quibufdam, celebrem<br />

^Demofthenem vi<strong>de</strong>re cupientibus, porteli;^<br />

0 fto medio digito : M/c efi, inquit, ille Dt^K<br />

illt, fthenes, ^hemetifium orator. Digitus poll'^<br />

proximus in<strong>de</strong>^dicitur j quòd hunc intc"^<br />

<strong>de</strong>ntes folemus aliquid commonftiarc: d«^<br />

^itus autem medius apud pnfcos infam'*<br />

habebatur,ob caufam hic non refercndam'<br />

Porrò Demofthencs vulgo malèaudicbat»<br />

quafì parùm vir elTet.Id ngnifìcans<br />

nes, maluit illum medio, quàm<br />

mo ft rare. Memimt f^ TUnius in qua^<br />

EptfÌola, ^ , .<br />

55 Cuidam exci<strong>de</strong>ratpanis, cumq;rcliq»* '<br />

qHÒdpu<strong>de</strong>rctrccipcrc.Hunc caftjgar«^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R III. 273<br />

Icns "ùionznzs^inieEîofuneíoUo traxittn-ceum Vudor<br />

^•reeramtcum : hoc faticns in poculo, quod tnuüUs.<br />

îll^^in pancfAccrc crubdccbat.<br />

Cùm niultis vi<strong>de</strong>retur immodicè Philofi>phus,<br />

rcfpondrt:/fintitan chorimag^tsy<br />

fííi tonum Legitimum èxte<strong>de</strong>refUentai» con- ¡nfignia.<br />

l^^umatrtperent, Qu^od cnim exctdit medium,<br />

tatnctfi vitioí'uin eft î tarnen ad excitandam<br />

aliorum focordiam conducibilc<br />

fft- Itapalliumac dollumDiogenis diuitifuas<br />

dcluias exprobrabant.<br />

Diccbat, piuyimos infamrepraterdigitum.<br />

cjuis aiTidue meduim digitum m-infxnU<br />

ïcndatviccinclicis,.vuloôhab4fturinranus:^e„er4.<br />

mdicem , fanus vi<strong>de</strong>tur. At plùri><br />

h omines ,qui grauiiis infamunt m ^<br />

*«>us fcrijs quàm fi di^itum pro digito<br />

porrigant: ôc tamcnhi vulgo non habçn^<br />

rem^ • Ql^^madmodûm Ôc hodie, paentes<br />

m hberis pro graur peccato caftiiúT'<br />

ï^^uâ pro d<strong>cx</strong>tra vtantur ratqui non '<br />

yç ^ ^^^oehomimim infaniam<br />

^'J^'^ciolasminimo emerem yen<strong>de</strong>rentjue , ri- ^eßim€<br />

mû^^^n ''"®- ^^»^^»am enim tribus num uoprsidiiok<br />

emi j.quum farmx chœnix poßM^<br />

ad v.> ' At ftatua nihilopus"^<br />

uen II"" ' viuere non licet.Conmulto<br />

ftatuis eflc<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


274 APOPHTHEGM.<br />

chariorcm. Philofophus prcria rerum sc^<br />

ftimabat vfu naturali : vulgus acñimat ílu><br />

tá pcrfuaílonc.<br />

39 Qiiòd fuprà rctulimus dc Xeniadc,qui'<br />

dam i ca narrant. Qu«m cffct cmptus Dio*<br />

genes,pcrindcquafiipfc Xenia<strong>de</strong>m cm'f'<br />

Serum dixit iììiirt<strong>de</strong>yr iujft i meispareas. Qiiun -<br />

pru<strong>de</strong>rti ^^uc ille diceret, avu srsTccf^fji : fignificani',<br />

t orberò, rem prxpofterè agi,fi lèruus imperct h<strong>cx</strong>c.<br />

Si weécam, inc\uit Diogenes, entiresager,<br />

numi Uh pr^fcribenti obtemperares, an díceres f<br />

¿¿vot vo7ìv/h£,v ? Siherus corpore male<br />

ùivi anfi u'itat feruo rei medicac perito i<br />

multo magis <strong>de</strong>cet animo cegrum aufcu^'<br />

tare feruo Philofophiacperito : quod emi**<br />

ars medica praeftnt corpori, hoc Philofo'<br />

phia praeftatanimo:iilame<strong>de</strong>turfcbri,hf^<br />

prauÌ5 cupiditatibus. Quanto autem ani'<br />

mus pra:ftat corporirhoc IHÌHS morbi funO<br />

guàm luiius grauiores. Laerttusadd t: cn*^<br />

á pr^conc roaarctur,quo titulo velici<br />

d i car ij i í cju e r ci p o n d i il c t, í e 1 e i r e i mp ^^^<br />

Jiberis : vbi vidiflct prxtereuntem<br />

dam bene cultum: huic, inquit, mert**^^'^<br />

nam is eget domino,<br />

40 Cuidam ambienti à Diogene in Philof^,'<br />

phix diícipliníím recipi,adniiíro <strong>cx</strong>pl^ra^^<br />

Gratia pcrnam in via ferendam <strong>de</strong>dit,H'^^<br />

iullàt fequi. lUe prae pudore, abicao quo®<br />

gcÍlabat,furtímfcfubduxit.Aiiquáto^r^^^^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


LIB V R III. m<br />

fbrtcfortunailli failiis obuius,ridcsj Tuam, Tudor<br />

^^^WyAcmeamamicinam perno, dir emit. Indi- inuÙLif,<br />

cans, ilium non clíe idoncum Plulofophiae<br />

difcipulü, qui ftultum pudore non poílct<br />

contcmncre. Ncque cnim turpe cft geliate<br />

pfriiam j fed ab honefto rece<strong>de</strong>re turpe<br />

cft.Oíoc/cj hoc Ipfumjfaulò fecus «¿tn'Jf.Q^um<br />

q|udam,ambiens cfll* Biogenis difcipulus,<br />

J'xiiTet illi J Imperdmthi,Diogene,r:^dmiiVo ifl<br />

«mulitium cafci fruftum portandum dc-<br />

Id quum illc ob pudorem recufaret:<br />

^o^rrtm, inquit Diogenes, ofnicitiom pou-<br />

^^^^cofeidiremit.<br />

^ùm aliquando vidiíTct pueru cauama- 41<br />

"Jubibentcm: Hicpuer/mquit.mefruga/itote Frugoli-<br />

J'^perot, quifHbeileSlilcm fuperfluam mecum cir- tat. -<br />

"^^^ferom : eduStum e pero poculum l-gneum<br />

^^ecit T^jciei^am, inquicns, & in hoc nobis<br />

na.turam.Cùm al terum pucrum vivafeulofrafto,<br />

cnuopanis exciperc<br />

^^^ticulam; obiecié ^ cotinum lig^eu.yt fuper-<br />

/^"'^^^'^• Haecpatiarvi<strong>de</strong>ri ridicula, modo<br />

¡mmodicum fimplicitatis <strong>cx</strong>em


43 Q^m vidilTct foeminam dijs procnni'<br />

bcntc,ita curuato corpore,vt à tergo qiiacdam<br />

apparerent, qux nudati non <strong>de</strong>cct O' »<br />

T>ec(fru culis hominùjadijt illam,dicens:2^o« rereri^<br />

yht^y fer mutier,neßantepofl tergum luum <strong>de</strong>o(nAm iltit*^<br />

mdum., f^nt omnia)parùm <strong>de</strong>center iegeroéì A«"<br />

fculapio percuHbrem confecraflc dicituo<br />

qui accurrens proci<strong>de</strong>ntis in faciem co»;<br />

tcrerctrhoc figmento <strong>de</strong>terrcns homines ^<br />

fbipcrftitione, qui credunt dcos non audituros<br />

, nifi ipiis indccoro corporis gcil^<br />

fuppliccnt.<br />

Solitus cft ioco dkcTC'fiii tragicas exfec^^<br />

Ta^pern occurrtße^quldtßet ^'Wi^jTrfiTut'<br />

tas tra- »^^fjWw^^TMÌrjr^it^iÌuiJi^ifii^rid eftidom^»<br />

gica, ciuitate patriaqj carcns,pauper & erro. A^'<br />

In<strong>de</strong>ns ad locum aliqucm c traoccdij?.<br />

Oepidi exfccrationibus nobis "^diaum ^^<br />

Chiliadibus.<br />

45 Quin & illud dixiftl {^xt\\x\quUfortf^<br />

VhiLofo- opponeret animißduciam , legin.-imyaWtAjf"phi<br />

ma., busraüoncm: eò quòd his tribüs pni'if^^'.^^<br />

feruatur hominum tranquillitas. Adii;^«'^'^^<br />

fortune p loccllas tuetur fopientcm ani»^^.<br />

impauidus.naturam pro lege fequit"*^' ^ ^<br />

il repugnet lex, contemnit cam ; porrò cU'<br />

^ piditatum tumultus rati one<br />

^ Cum Alexan<strong>de</strong>r Magnus inuiferctDi ^<br />

genem, reperir eü in c r a n i o l'e<strong>de</strong>ntcm p^<br />

dolio, ac laceras fchcdas glutino conf'"^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


tcnte. Pofteaquam rex multa cum ilio colloquutus<br />

paraietabire.diccrctqj.'^o^'i«<br />

• quid à me yellspetere; nxni quicquid opt^*alijsitntertm<br />

fece<strong>de</strong>pan^<br />

^^»r.Cùm rex fcccftìflet.putans ilium velie<br />

^^libcrarcjdiutius filenti iCfcù)V.TeteyqMod<br />

Diogenes. Hoc, inquit, yolebam, nampnus<br />

«»•c^x mihifolem ad id qmd ago neceßanmn.<br />

narrant illum d'wv^c.l^mdnfecerisrm'<br />

^^am: quòd vellet apricari. Meminit quoque<br />

ficero lib.^. TufcuL<br />

. Mcmoratur & illud,Al<strong>cx</strong>andru ita fuiflc 47<br />

Diogenes,tibi fubuHurus-, Vhilofi^<br />

l^'^'^doqui<strong>de</strong>m^l<strong>de</strong>o temultis egente. Cui Dio- phuspau<br />

: rternoßrümplunbmeget:ego,qHiyltra cisegtt,<br />

com ** ^hil <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>ro : an tu, qtù non<br />

yt à ^fgno, totpericulis temet ob ¡jcU,<br />

tir/'"'*'' ^^peres : a<strong>de</strong>ò ytyix totus orbis tH£ cu-<br />

^ -^^^eaturfatisfmurusf<br />

^jj^^dä tempore, cum diutiflimè Icgcns 4*<br />

Cüa vcniiTct, vt vidcret chartani vainquit,Ämaw<br />

efiote yirhterrdm yt- Lepi<strong>de</strong>.<br />

qui ^^^^cusad longa nauigationefcflbs,<br />

ajj^^^^^cantur animo, quuih ipfis procul<br />

^P^^.^jportus.<br />

lioe " • iophifticis argutationibus coK 49<br />

fioiu ' ^^^^ Diogenes habcrct cornua: ^rguttx<br />

^tou^ ^^ tempora manu contrcdans : ßi^l^^<br />

iriunl ' cM^ononyi<strong>de</strong>o. Irri<strong>de</strong>re maluit<br />

^«ium cuthymcma, quàm folucrc.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


50 Qi^um Zenon in fcholis diíTerens, acU"<br />

tiflìmis rationibus probaret, nullum cíTe<br />

metum, nec eflTe poíTe : Diogenes furgenS<br />

cœpit inambulare. Id admiratus Zenofi»<br />

Sìuid, inquit, agis Diogetiesì Confuto, inquiO<br />

tHaa YAtioms, Taxans interim inanem ing«'<br />

nij oftentationem.<br />

51 Sophiftaquidä.volensapudDiogenem<br />

oftcntareacumen ingcnij, hunc in modun*<br />

wtiocinatus t^^Quo<strong>de</strong>gofum^tumnes Cùtn<br />

, annuiflctDiogencs: Egoy<br />

^^rgtitìf igitur tu no es homo,Twm Diogenes:^ mey\^'<br />

pmU. quit, incip^y & re&è coUegeris. Non dignai^<br />

eft aperire 5 quid haberet vitij ratiocinatioj<br />

fed maluit irri<strong>de</strong>re <strong>de</strong> ta friuolis nugis ^^<br />

plácente. Si iìcfumpfiflctjTucs homo<br />

.qucbatur,iophiftam non c^c hominem.<br />

Cuidam, ad oftentationem ingcnij<br />

d:^uéefupra w.r,<br />

Eunuchus quifpiam contaminata^ ^^<br />

53 infcripferataedibus<br />

MaU ne quidln^edaturmAÌh Id vi <strong>de</strong>ns<br />

yera, ^edum^ iwqnhy duminus quàingredtur. ^<br />

jnuchus boniominis gratia P^fn^^'^^^'L,<br />

lum , né quidinfelicitatis attingcret<br />

mumrid Diogenes dctorilt admalaanini<br />

qua;fola vere mala funt.<br />

Naaus vngucntum, eo pe<strong>de</strong>s<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


prêter morempublicum.Iddcmírantibus<br />

dixit : QHoniamyngHentHm capitiinfuft^tn fX- HjdiCh^<br />

^^UtHr inaeremo à pediùtu autem afceuMtadium^<br />

Similitcrdlitis rcprchcndit publicam<br />

^onfuctudmem, qua coronas capiti impocùm<br />

magis conucniat infra nares poquod<br />

fragranti« vapor non tam <strong>de</strong>quàm<br />

afcendat.<br />

Athcnicnfes hortabanturDiogenem,vt i$<br />

^yi^crijs initiareturiad<strong>de</strong>ntes,quod micia-<br />

"^Pud inferos piincipatum tenercnt. Ad .<br />

Diogenes i VerfUAm ridiculum efi, in-<br />

^""''^fi^ieftlms^Epamifimdas in cotnUe^<br />

Vatecionfur , ac tüi(¡hm cjuique hr.mt-<br />

^^ » quòdinitiatißnt, m beato-um infülis erunt.<br />

rauiter taxauit facerdotu mores,qui quç-<br />

«s gratiablandicbantur horainù imperifuperftitioni:<br />

pcrfua<strong>de</strong>ntes,initia-<br />

^^^"^^confcrrc fclicitatcm poft hancvicùm<br />

ea parata fit pijs, fiuc fintinitianon<br />

fint. ^<br />

^^X\iumprimùm cocpiífet philofophari, 55<br />

fol?^ ^^ ^olio,ficco mucidoq^ pane vefcens<br />

, 5 t o t a m vrbcm laeticia perftrennn<br />

feftus) fenfit animo<br />

Vita'"- ft , diu4i fecum <strong>de</strong> rclinqucdo<br />

n^ure*^ cogitauit.Scd quum tan<strong>de</strong>m<br />

panisq^ micas cinquit,ó<br />

Biogenesi fat<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


57 Fiatoni,ipfum ob vit« for<strong>de</strong>« Canem ap-<br />

Caniá CO pdlantii^Äwejinquit: nam ad cos qw meyetidiyicinm.<br />

<strong>de</strong>rancrecurrt. Sálcnt cnim cancs,n vendantiir,ad<br />

veteres dominos recurreie.Non offerifus<br />

eftconuiuo , fed commodè inter-<br />

Í)retatus eft.Nam qiiinn Aeginamñaui^àfet,<br />

interceptus erará piratis,atquein Gretam<br />

perduÄus,ibiqiie venditus. Eos pira-<br />

: tas puto fuiíTc Corinthios,-aut Athenien'<br />

xfes,aut certe Aeginetas,<br />

. Qvmm e balneis re<strong>de</strong>untem qiiidam rO'<br />

fíom'mes gaíTent, num iílk èffct multum hommumì neg^'<br />

non ho- ^ffejjè., Kutius percotit;ìtuSyan il/tc ejffetmtél^<br />

pttnes. ' ^^ turbaìanmùt. Significans,hominis voca'<br />

bulumin páticos competere.<br />

59 'Narratur & illud vix credibile. Plato fi^<br />

ij^idìcu' <strong>de</strong>finierat hominem : Homo e ff animai btft^<br />

Aum. aè(>/',penms. Ei <strong>de</strong>finitioni quum difcipul^<br />

Platonis applau<strong>de</strong>rentj Diogenes gallum<br />

g^llinaceum pennisac plumis nu^atú P*"^'<br />

- ìiuxit ittfcholam : £w,inquiens, htc e/i honf<br />

7>/


ditumcft dc Mesnrcnfibus, quòdindili-<br />

gcntcT Uabcrcnt^filios fuos. CmfimiUquid<br />

^umflm <strong>de</strong> Hero<strong>de</strong> pronunciuuit,<br />

yujdam.ia pulilico gcftans longam trn-^z<br />

oein, pcrimprudétiam pcrcuíTcrat Diogc-<br />

'^cm,inoxquc <strong>cx</strong>morc^iixit; r


zti APOPHTHEGM.<br />

cdinefciehamcapite ga/eatefio inctd nd^ eße.<br />

gg At non eadcm patictia tiilit Midiam,qni<br />

impalo illi colapho á\xox;{t\Triamtllní ubi<br />

^ inmenfxfitnt poßtx: per ludibrium illi gratulans,quòd<br />

procolipho tantù nummoruni<br />

exmukiaad ipfumeflct rediturum,illegC<br />

agcrct. At Diogenes poilridie fumpto pi^'<br />

gilum loro, coqjimpattoMidiac toti<strong>de</strong>tn<br />

verbis dixit: TriamilLia tibñnmenfr fi*ntfK>'<br />

fitx. A; Gellius narrat dc quodam, qui pr^<br />

<strong>de</strong>lcttamento habebat , manu <strong>de</strong>palmarC<br />

homines j moxqj c erumena, quam in h^c<br />

circumferebat,iuifit ni^mcrari mulita. A^<br />

Diogenes dcclarauit, no omncs eflc ca pa'<br />

ticntiàjvt muiaà contenti fint.<br />

ßy Philofophi vulgo hoc nomine male<br />

diebantjquòd dcos aut non cre<strong>de</strong>rcnt<br />

aut contenncrent.Hoc innuens^ Lyfias^'^j<br />

Séilse, terrogabat Diogcncm : cre<strong>de</strong>rkt eße <strong>de</strong>osì^^<br />

Diogenes ; tfcwi^mi,inquit, w<br />

dam-^ qimm ferfuafum habeam, te d'ljs irtutfi*^^<br />

eßei Hoc diaum quidam attribuuntThj^ö'<br />

doro. Non refpondit ad quaeftioncmji^^<br />

in contumeliose interrogantcm rcton<br />

fermoncm. A<br />

Confpicatus qu$dam,fc religionis caus<br />

afpcrgcntem aquisfluuialibus, (uani n®<br />

rituprifci folebant purificati,fi<br />

SHferjU' commifium cre<strong>de</strong>rent)<br />

ilíh qmm %n


L I B E * III.<br />

f^'mtélc minus afperfìo te lìberitbit à yitét cri-<br />

^nibtis. Rcftè notabat hominum fupcrftìtioncm,<br />

qui crcdcrcnt fcniìbili ckmcnj?<br />

purgati maculas animi, nifi prauas cupi-<br />

^'tatcs amptutàiTenl<br />

Eos fummopcrc rcprchcndcbat, qui, íí 69<br />

qjíid fccus cucniíTct, jfortunam incufarcnt;<br />

quod vulgus hominum folct:diccns,»phomines<br />

potiùs mcufandos y qui pofiuUrentà<br />

fortuna, non quéi y ere bona efjent Jedqux tpfis<br />

^^^yi<strong>de</strong>rentur. Ná Ci pcrmittcrcnt diis,qu«<br />

^Ph iudicant optima,darc,darcnt:nuncac-<br />

^^Ptis his quae flagitárunt, impudcntcr in-<br />

^uiantdcos.<br />

Supcrftitioncm hominum, qui infom- 70<br />

tcrrcrcntur, hoc pado dcridcbat: Si^x<br />

^mantesy y pt/»^^. in • qui r, .igitis^ed . non curai is-.qua -,<br />

• ^»»ieifiej fommatisjoliictte perquirttii.Au. Ad<br />

chcitatcm enim aut iniclicitatcm hominis<br />

tap rcfcrt, quid patiatur in fomniis,<br />

Miiam quidagatvigilani. Ibi quotics ali-<br />

MUid turpe committit,oportcbatmctuerc.<br />

cotum iram ac triftcm euentum jnon, fi<br />

^y'^^^ormicntibusiltvifum.<br />

^«^OlympijJ praiconc, ita pronunciaste, 7*<br />

itìQu^"^ ^'»•••^v/«í;correxitDiogcne5:Híf, ^/fìforM<br />

^^ ^^^^ »»fanc/pta,fe<strong>de</strong>ro yiros.Signifìc^ìns, fft^c^ra,<br />

fcd'T' í^^^^íirent Olympia, non cÌTc viros,<br />

cit V ® "^acipia.Solus Philofophus vintnüs<br />

cft quod fuprà retuh'.<br />

• Quum<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


72 Q^um Philippus excrcituni habcret apud<br />

Cheroniam,venit CO Diogcncs,6c c6prchcnfus<br />

a militibus dcdudus cft ad rege:<br />

qui confpcdoDiogcnc ignoto iraius cX'<br />

JimhUiiO Ciamuit:£x^/oraior. Cui Diogenes: Vrorjtih<br />

inquit,ex/)/omfor: nam hue inf^tSiuYUi iw-<br />

Jamam mxm , qui non conumm regno Maccdn^<br />

num^altena captans temet in tü fcrimen con ijcisint<br />

^regno ci^ tnapnuerit. Rex admiratus hO'<br />

minis libertatem, iuflitillumabire hberu.<br />

73 Alexan<strong>de</strong>r,Macedonum r<strong>cx</strong>,miicrat epi-'<br />

ftolam ad Antipatrum, per qucndam nO'<br />

mincAthlia. (¿urn id temporisfortc a<strong>de</strong>ficr<br />

Diogenes, Cynico more dixit:<br />

us ab Atha»ptr AihUam adMhLmm. PorfO<br />

Graice mifcrum fonat , multisq"«<br />

laboribus afíüftumrvndc & athlctis nom^<br />

SenfitPhilorophus,principesobambitiO'<br />

nem aflííduis bellis tumultuantes vercínifetos<br />

cíTc: aequc mireros,qui illorum cupiditatibus<br />

inferuirent.<br />

74 Inuitatus, vt ad Alexandrum vcnirct,rc-<br />

^ cufauiti'atPcrdic<strong>cx</strong> pr^fefto,minitanti »e;<br />

libere, ccm ni venirtt:2y//,inquit,í«rf^»í/ecer¿iAf'<br />

<strong>de</strong>m camharL^ ^phalangium t<strong>de</strong>mpoßi*^*<br />

Cantharis pufillum cft inrcftum,non di"*'<br />

mile fcarnbcoj fed prarfen tan cum bnbens<br />

vcnenumiphalangiumaranei genus cftnO'<br />

centiflímum.Ncc^dubitauít viciílí»-"<br />

ri Pcrdicca:, fc fclidtcr viaurmn,fi fine Ule<br />

ViUC'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Viiicrct r indicans infcliccs ciTc^qui cGPcr-<br />

diccaviucrcnt.<br />

^ihiis Vnam:c4LUrU ÌUc ignorari ¿é his^qm qùoL y^lup^<br />

^i^hdttUixtÌAyyngmtcL,aUa4q', hocgenm <strong>de</strong>Unoé.<br />

^'s cuim qui truuntur, credunt feyiucrci<br />

S^umvcnimvitam,tranquillainac luaucm<br />

fola praeftct fapientia. Nonigitur di^iunt<br />

J^cuiandi, fed homines: qui per öultitiam<br />

poftulantab iHisvitam,iedvoluptatcs.<br />

Conipieiens <strong>de</strong>licatum quendam dfcr- 7(5<br />

calceari : T{ondHm,\\\C[u\t,fittùeatiis ts^ntß Ddicìét.<br />

^eetiam abßergat : id ei'ihßma?7CHf fueris-Vt-<br />

film eft Diogeni non multo minus abfiircalccatu<br />

abuti opera famuli,fi quis<br />

^pfc fibi hoc praeftare valeat : quàm fi poft<br />

^'foneratam aluum adhibeat famulumab-<br />

^tergendo podici.Qiianquam intclhgi po-<br />

^^ftSc <strong>de</strong> abftergendo nafo. Philofiipho<br />

finnico prodioiof« <strong>de</strong>liciae vidcbantur,<br />

cihnicum calceari à famulo.<br />

Confpicatus duci quendam,qui phinlnm 77<br />

«sacrario turaius fuftulerat:(ducebaturauà<br />

magiftratibus, t]uosilli Ì^OIAVVIJUVHI<br />

appellant: inquit Diogenes<br />

F^:-^Hmduf:Hnt Vtmam hoc non poflitverc '^^Ä/JC.<br />

ou V^ "^^g'ftratus aliquot Chriftianos,à<br />

lo f^iaqueum i^digitur interdum,qui<br />

• drachmas fuftvilitjipfi impune ma^nis<br />

pcculaiu potius ditcìcunt.<br />

ViJcni.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


78 Vidcns adolcfccntcm lapidcs iaclcntc<br />

Sals}, incriiccm: EMge,mc[uìtyfcopHmattmges.ìn'<br />

nucnsforcjvtaliquando m cruccagcrctuf.<br />

79 Quum adolcicentuli circuinilatcsDiO'<br />

gcncm acclamaircnt,C


L í b e r UT. 287<br />

«ccipicbat.at fuggillantibus cu,quòd prac-<br />

^^r Philofophi dígnitatcpctctj quod cllct<br />

*^cndicorum :7wo,inquit,»©«Benignir<br />

^^^^i&.ítoC ÄTT^Tw.Rcpctimus cniminutLiü<br />

a'it dcpolítum. Amicus autcm cgcnti ami-<br />

«o dans,non donat, ícd fcddit quod dcbc-<br />

Quifquis cnim in talicafu pccuniam<br />

ícruat,rcm alicnam <strong>de</strong>tinct.<br />

Qi^umadolcfccns quidam cóptiorDio- 85<br />

geni propofuiflct qua;íliunculam: l^iontibi Mollu<br />

i n q u i t , ' ^ f ß ^ ' cíes,<br />

^^^ojien<strong>de</strong>ris, utrü'maj'culHsfisanfcemmx. Ex<br />

cultu parùm virili notauit illius mollicicm.<br />

Alteri cuidam adolefcenti,lufum qucn- g^<br />

amatorium eleganter in balneis exhibcnti(quod<br />

Graci vocant<br />

g e n e s , ^ » a ^ r s m-<br />

"ansimp^batamartcmi qualis til & alea, honeßa,<br />

euuis quò quifquc cft artif<strong>cx</strong> mclior, ^oc<br />

Vir eft<strong>de</strong>terior.<br />

Diogenesa<strong>de</strong>íTet conuiuio, qui «5<br />

?ecunibcbant.appellantes illum Cane,oíla Canini<br />

>üiproijciebant,quódidcanibus fieri con- mores.<br />

^eiiit: ,/t iUedi(cedés, à tergo commingebat ac-<br />

^^«'^e^fei-.Sionificans & hoc eflc canum.<br />

^^ratores,ac cuteros omnia ad gloriam g^<br />

/^omL*"^"* appellabatT^i^Wjcá^^f, id cft, íer r^r ho.<br />

mines.<br />

h.,1 ne^at, qui ncc dottus cft, nec<br />

'^umatmsàtaPl.aoropUus i^omiacm vocabat<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


2tt A p o p h t h e g m .<br />

hatm¡ferum,quí nihil hatrerct Aipra hom»"<br />

ncm. Siquidcm,.iuxtaKomcrum,nuiluit*<br />

animal homiiw miicnusProindc tcrhomj'<br />

nos dixit, ter miícro5,.qui luaftudia omoií<br />

conferrent adrem inaniiTìmamjac popolari<br />

multitudini^muitorum capiiii bellu*»<br />

feruircnt fcruitutem.<br />

87 Diuitcm quendam indoäum,icdrplci*'<br />

didè vcñhum ^x/^íréf^H^o^ appelJabat, ho^<br />

ciìyOHem aureo reUere. Nam tales fuiffe pr^^*<br />

tum eft apoetisi Qui minimum valere^*<br />

ingenio 5 ouiJIis moribus etiam prouerbi^<br />

diccbantur.<br />

gg Prxteriens prodigi cuiufdam ac<strong>de</strong>$,|»^'<br />

Vrofufio Tcriptionem habemes. Venales: TACIC'^^^^<br />

qxiìr.diutnaèafn fore,vtpr£ immoéca crapf*^^<br />

dnmHmeuomerct. lam enim domumabf»'^^<br />

ferat, antequam venalcm profcribcrct.V^'<br />

mitus ioitur erat ille venùs.quàm veníi»*^'^'<br />

Adoleícenti, conquerenti quodàm^^<br />

Dolor tis perturbaretur;7)f/«e,inquit,mpertt^^'<br />

éffimu iation¿s!náaaf€rreSÍ2ni(i^:ins,nu\ú re n?^<br />

latus, liùs improbitatem Lvdcntium<br />

ííqui larditurdolorcmdiiTìmulct. ^^^If^<br />

qui obid inejQTunthominem, V,till""'<br />

crucienti <strong>de</strong>iìnent, li vi<strong>de</strong>rint iH"*"<br />

commoucri.EtGrxcis lufpicoralium<br />

fenfum. Quum cnim adolcfcens<br />

retur, fibi turbam clTe molcftamijra:'^'^^<br />

inquit , (TV 7Ì dl^yfMíTÍ^ 7S<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


eft <strong>de</strong>fine tu quoquepgnnmoLlis^<br />

ejf(jímina.ü cmumferre.<br />

CitWaioedum imperitum obefo4î cor- v®<br />

ab omnibus vitupcratù,folu$ Diogenes<br />

Uudabat. Dimirantibus> quam ob^<br />

rem id faceret?/Wo,inquir,quum talk Sdsi.<br />

ßhmiiluem fe cithara, quàm latrocinijs exercere.<br />

^»gnificas, iHum corporcvalidum,ingenio^<br />

aptiorem cfl'equàmmu-<br />

^ic«. Locus eft ab inexípedatoi<br />

Alterunvcitharcedüm,qui quoties^cancïcub<br />

auditoribus <strong>de</strong>fcrebamr,obuium ita<br />

ahuabaf.S-Ä/ifegaUe.Qunm ille,often(us fal^tationis<br />

nouitate, diceret : i^uìditaìSìucy'<br />

mquit, cantu tuo excitas omnes. locum<br />

captauit<strong>cx</strong> ambiguitate verbi Gracci.<br />

y^fléf enim dicitur, öc qui excitât dormien^<br />

^^m, quod folent galli gallinacei male ca^<br />

Te<strong>de</strong>ntem excitât vt furgat^.<br />

fnr^^^? î^dolefcentem quendam infigni 92<br />

«ima plurimi intuerentur i Diogenes m-<br />

Ad^k ^^ porpore finum lupinis implebat.^<br />

oci.1- ÍP^^aculum conuerfis omnium-<br />

»iwi/f, cur adolefcentuLo<br />

infry'^' '«^«^e^uw: obiter notans illorum^<br />

Icmuu,^'', ^^^cmenter fuperftitioio, ac 93 ^<br />

ncccrn- r. terroribus obnoxio, Suferf^<br />

® »pu niinanü,diccntiqj,rmco iOn M IH.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


2%% A p o p h t h e g m .<br />

hatmiferum,qui nihil hahrerctAipra honfii"<br />

ncm. Siq.üidciií^.iuxta Komcrum, niiJlui^<br />

animal homioe milcnus.Proindc ter homi'<br />

nos dixit,ter mii:cro5„qui fuaftudia omnií<br />

conferrent adrem inaniiììmamj ac popolari<br />

multitudini „multorum capiiü bcllu*'<br />

fcruircnt feruitutem.<br />

87 Diuitcm quendam indodum,£cd fplcndidè<br />

appellabat, ho^<br />

ciiyOHem aureo reílere. Nana tales fuiíTe<br />

tum eil à poetisi Qui minimum valere«''<br />

ingenio, OUJ11Ì5 moribus etiam proueibi^'<br />

dicebantur.<br />

gg Prxreriens prodigi cuiufdam ar<strong>de</strong>s,<br />

Trofufio Tcriptionem habemes. Venales :<br />


'.M <strong>de</strong>ßnetuquoqucßgnamol^<br />

ejfctminaö arcHmferre,<br />

CitWaiœdum impcntum obcfo4i cor- v<br />

V^Uy^ ab omnibus vituperatù/olus Diogenes<br />

laudabat. Dimirantibus, quam ob^<br />

'«m id facerct?Lit/4


peìfir^am caput, At f^o,inqui r,y? idfectris, ti'<br />

¿ißrt'ßer aß^tns, rt contnmijcas ^dam. Sigtü"<br />


L i i e r U l<br />

^ctc iubcrctur , nihilo infcliciorcm cíTc<br />

, qui ia patria nìancrcnt,ncc <strong>cx</strong>ilium ae-<br />

^^o animo pati poíTcnt. Tam cnimmifc-<br />

"^^mcft mancrc coaftum , quam <strong>cx</strong>ularc<br />

^oaautn,Philofophus,cui qua\uis terra<br />

cft, fi iubcatur ire <strong>cx</strong>ulatum.vnius tan-<br />

^iim ciuitatis <strong>cx</strong>ul cft. At qui nufquam po-<br />

^cft viucrc nifi in patria,plurimarum regioi^um<br />

<strong>cx</strong>ul cft. Diogenes autem,ob adulteratam,<br />

vt putant, monctam Iblum vettere<br />

uiTuscft. Erat autem Smopcnfis. Hoc ita<br />

»"^fert riutarchus in libello <strong>de</strong> exilio:Te<br />

^openßs Tonto exulem ej]ì tuß'erunt:At ego, in-<br />

, haz damno piena,yt m Tonto extre^<br />

Euxlni Littaribtis inclttfiperpetuò maneàt.<br />

'^S«»^« mutärat patriam, (cd in melius:<br />

potiùs , qui infelici regioni e-<br />

^antaíícripti.<br />

j.^li*^^Olympioniccn,hoc cft,in Olym- 97<br />


eis autcm ambiguitas dcdit ioco locum-<br />

Nam vt Grxcisaiid-£i»ttd-adj ira Latinis fentirc.tam<br />

ad animum quàm ad corpus per-:<br />

tinct. At percotator illc quacrcbat,quid cffct<br />

caufac, curathlctae vclutifcnlü carcnte5<br />

non offcndcrentur plagis? Diogcncsani'<br />

morum ituporem notaremaluir.<br />

99 Solitustfl mtcrdum adireftatuas, 5c ali'<br />

yßif U^ quid ab illis petere.Dcmirantibus cur id %<br />

nit mole cerctf' f^tLonfHejcam^\T\(\uh, nonconmimertj<br />

fitam, fiquatidoctbhominibiis non impetro quod peto.<br />

loo Pofteaquam inopia compulfu^ coepiii^i<br />

Mendi- mendicare,his verbis folebataggrcdi:<br />

iitas. Alteri dtdifii yda^mih i: fin nemint,à me in' tpf'<br />

Significabat, fc non uifcriorc cactcris mendicis<br />

: itaque par cfre,vt qui daret quibu^^^'<br />

bet,daret ¿s Diogenij qui verò tamparcu^<br />

ciFct, vtnemini quicqunm dnretjiuic tcHi'<br />

pus efle, vtaliquando daveincipiat.<br />

Interrogatus aliquando à tynnnoj ccu^<br />

Iii " 9repotiiTimu oportet fieri ftnfuaj-<br />

Ltùire. ro, iaquit, ex quo fuß funt HarmndniS &<br />

^rißcpiton. Innuens, illum efie tollcnduiti»<br />

102 tyrannicidae fuerinf.<br />

Salse. P


^aèliat^ne quidintroeat mah. Di0gcncs,<strong>cx</strong> in-<br />

Jj^^ptionc ftulticiani hominis dcprcKcn-<br />

^^/ibeUnm amìlmm. Indicans, Tcram cÌTc<br />

nialorum omnium dcprccationcm, poftea<br />

talis immigraiTct. Colcbatur cnim<br />

Hcrculcs , malorum dcpulfor.<br />

^um oportuit inx<strong>de</strong>s immigrare, prjusguam<br />

immigràflct dominus ^dmm^qui ipetat<br />

magnum malum.<br />

Luxuriofum qucmpiam in diucrforio 104<br />

confpicicns vcfccntcm oicisiSificprandvßh, tuxM*<br />

*'^quit,ri07,ÌMcff«^rw.Scnticns,noncircfru-<br />

^htatis quòd cocnarct oleas^ fed quòdfto<br />

"^achus nimis lauto prandio grauatus, ni-<br />

^^ ^ppctcrctin ccena. Nam tenue prandiik<br />

uptime condit cocnam.<br />

A^iccrc folebat > cupiditattm ejfe malomm<br />

^^nium arcem ^yutrfOTteiap. Non procul ablu- Auma,<br />

toiw^ ^ ^«»^tcntia Solom'onis, qui dixit : Cu-<br />

P ^^^atemradiccmmalorum omnium.<br />

«P^oj -Piros diccbat e/7c <strong>de</strong>orum fimulacra.^^^.<br />

fmt optimi natura, pro-^^.^'A-<br />

^'ft,benefacercomnibus.noccrc ne- ^^^^<br />

tibu ' n^fi'^s rclucet in fapicnusac<br />

bonis viris, quàm in ftatuis: cum<br />

^'Ifint incorporei.^<br />

afT^^*^^*^ dixit ocioforii ncgoaum: quòd hic 107<br />

^Qj J ^^potiÌTlmùm occupet ocio dcái-Amrr<br />

•Ata fitjvt dum ocio vacant,in rem nego turpiS'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


194 APOPHTHEGM.<br />

ciofiffimam incidantj ncc mtcrim<br />

quicqiiam bonac rei agunt.<br />

J Pcrcontanti, qui<strong>de</strong>jjet in yita miferrimumi<br />

SmeBus mquit, egmm, Siquidcm vbi naturX<br />

prariidia <strong>de</strong>ftiruunt hominem,<strong>cx</strong>trarijsrebus<br />

fulcicnda cftaetatisimbecinitas. Vcru<br />

inter cgcnoshabeiidus non eft,qui bonaJ<br />

artesac probos amicos fibi parfluitjCerrii'<br />

fimum fi-'ucÄutis viaticfi:ille iafeliciifim^<br />

cgcnus eft, qui nulla virtute pracdiius eft«<br />

109 Interrogatus,quae beftia morfumJiabcret<br />

noccntifiilniiim? Si <strong>de</strong>feiis,inc[\\\t,interrO'<br />

gaSysbtreSvAtor : fi <strong>de</strong> cicnribtis, Aäulaior, ì^^^<br />

obtrcftator prae fe fcrt odiumjadulator fub<br />

amici pcrfona multò ctiam iardit grauiúíjjQ<br />

Conípiciens duos centauros pugnan'<br />

SaUsè, ^^^ ^^ tabula pcfiimepiÄos : K/er, inquit»<br />

herum <strong>de</strong>terioref{\ Notans pi^ìoris imperi'<br />

tiam,quafi dubitarci, vtercfl^< r <strong>de</strong>tcriùs pi'<br />

ÄUS. Vfus eft autem voce ambigua : nani<br />

;


ta, Acc flvimina,ncc maria fuíficiQtquin do<br />

tnos dc agros totos abíorbét,ncc rcuomiit.<br />

Q^im quidam Diogeni rcfcrrcnt,Didy- ,<br />

ínoncm moechum comprchcnfumiDi^mif<br />

inquit, ex ippì-nomim fufptndi. Porrò Di^'^-<br />

caufamauTumpaneret?^omrfm,<br />

^^^\iìt,plHnmoshabctfibiinfidÌAntts. Palicnt<br />

®utem qui mctuuiit.<br />

. vi<strong>de</strong>rct mulicrcm in Icfti^ca, òl 115<br />

5íit:CVt/4eá»o»co»«effirc^4?.Notans,tá cfTcrù DeLiciét*<br />

«c noxiù animai ferrea cauca cocrcendum.<br />

Lcdica vcrò fellac genus cft cáccllatac,vt ali<br />

caue® ipecicm praebeat : in hac divites<br />

dclicataefc<strong>de</strong>rc,atq; ctiam gettati folent.<br />

ScrvHmfugitivumvi<strong>de</strong>nsadputcumfc- ,15.<br />

dcntem : ri<strong>de</strong>, inquit, adoUjiens .neexcidat. jimbi^<br />

Ambiguo verbo lu<strong>de</strong>ns: namUinirT«,<br />

Q»t,quiinputcum <strong>de</strong>ciditi & <strong>cx</strong>cidit^qui<br />

<strong>de</strong> loco pellitur. Arbitror autcm,puteos ohm<br />

fuiiTe facros,& ab his nò fuiiTc fas quequam<br />

vi <strong>de</strong>trahcre:qucmadmodum c tcmpus,aut<br />

à ftatua principis.<br />


APOPHTHEGM.<br />

potcft.Graccè c f t i U W ¿ h o C<br />

na/j : diftiones minimo difcrimine iòni inter<br />

fc diffcrunt. ¿fx^;^ ab ¿A^V«, vngucntû<br />

cft} vndc &<br />

iiîinitiuum.à'TvX*/^T/i'^ diiae didi ones , T«^<br />

ob tf-W/ICAW^/«/ propcinodum vnavi<strong>de</strong>tiif;<br />

qua ft rcmoucasjcft^ ¿¿kxû ¡ft¿Ttif/y id eft,aliî<br />

vcfticülam. In balncis cnim olim vn^cbantur^&ibidcmfurcsfuum.agcbantncCTOciUî<br />

quòd pofitis 'Vcftibus lauarc mos cft. NO'<br />

^ itabatitaqjfurcm, quòdalibifuratusvcft&<br />

t^òvcniftct alteram furaturus.<br />

118 IngréíTusaliquaixdo fordiduna balneum»<br />

Scr<strong>de</strong>s. diecbat:hiclauant.ybiLauantwi Signi»,<br />

.cabat, illic homines pupos Tordidari.ôc ibi<br />

ìloti^opus cíTc.alio balneo quomundctur.<br />

119 ^Q^um àliquando vidiifet muliercs eX<br />

Ofor fit' oliua-pen<strong>de</strong>reiaqueo praefocatas:^//«-^»*"'<br />

fnmara. quit, ca:ter(icarboresJtmilé ferrentfrufiu-<br />

-cium Diogcncs/^íTí^w^iff., id cft,mulicruiii#<br />

ofot,co.qj cupiebat omncs vidcre pcnfile«'<br />

120 Cemcns qucndammalc audienté, qi»^'<br />

n monumenta fpoliaret5 Homeri carmini<br />

compellauit;<br />

JTJC« crv'KÚffW/j v\yw(^u LetJaeriiv^vrMp: '<br />

^mdtu hue 'pen¡fit,y;rpra:ftanti¡jimetnHpr^*^<br />

J^tJpoiHs ailqnl h ri* quos mors oceup^t ai^^-^<br />

121 Interrogatus, aneH/antuehaberef-^<br />

negamt, C^uuiiicjue pcrcontator adicc fl^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


igitur te efferet fi moriarisl Cui domo, i n- Sepul»<br />

^uit, em ouif' Multifupcrftitio^è iolliciti tura.<br />

iunt.quomodoiöc per quos cfffrantur.Hac<br />

^uràprorfusvacab.itDiogcn«:nó dubitasi<br />

^uinfuturus ctlctaliquis, qui cadaucr cij-<br />

^cret,vclob id , quò domù faccrct vacua.<br />

Qiianquá illi cotiait honorific« fcpultura.<br />

Confpicicns adoJcfccnté qwcndamnc- 122<br />

||caiCis dormientcm^baculo pungcns illii,<br />

®i*itcarmcn Homcri:<br />

MvTtc ffói àì/hfrt iA\rae^f\v(() \v AèfV v^fit'<br />

Wcft: .Surge,<br />

^ féis dum dormÌ4y à tergo mfixerit hafiam,<br />

Ad cum , qui obibnijs ac luxui plus ae- 123<br />


298 APOPHTHICSM.<br />

ccceitntibus fibi vidcniiir acuti. AtPIaW<br />

rcgeiTìt mmmiìt\(\\xh^nxm ocU'<br />

los ha.bes quibus cernuntur cyathi Ac menfa 3 ^<br />

tnentem mn habes fudcemuntur menJcKAtes^i<br />

cyAtbitAtes.<br />

125 Interroganti,^¿wio ducendo ejjet yxori íf^'<br />

Msuri' yeni, intuit, nondum-jfeni nunquAm,GrXcè<br />

ntonium cundius : fiibindiyitxndu,<br />

cans, prorfiisabftincndum àmatrimonio.<br />

At percontatorillc difccrccupicbat,qii^<br />

actatis anno, autquaanni parte expedite^<br />

aíTcifcerc coniugcm.Quemadmodum Anftotelcs<br />

praefcripfit pucllx <strong>de</strong>cimumo£tavum,-<br />

yiro trigefimumquintum: & Roman|<br />

Aprilem &Iunium <strong>cx</strong>iftimabantaufpicatu<br />

nuptijsjMaiuin inauípicatum. '<br />

126 Percontanti, quidnAm yellet, yt colap^<br />

locus ab acciperet) Galeam, inquit. Et hic iocus eft a"<br />

iwex^e-inexfpe^Vato. Nam jUc exfpcftabat, qi^^"<br />

fiato, merccdis peteret pro colapho.<br />

127 Qjiiimvidcrct adolcfcetcm qu^mp*^^<br />

Molli- ícfc ornantcm:^;ad vtyos,inc[im/jruftra:fi^.<br />

MS. /cmmas, mh^è. Hoc diclum fcftiuiu« ^<br />

Graccis , ob vocum affinitatem, ¿Tt/x«'<br />

áíñtiMs. Nam fruftra fc mas parat mafcul^<br />

inter quos non potcft eft - coniugiui^^ '<br />

iniquè facit adolcfcens, fi cultura ^^^^<br />

infidiatur infirmo fexui : cum vxor no<br />

lenocinio , fed honcftii moribus con^^'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B T R in. ' 299 '<br />

. Adolcfccnti cuidam crubcfccnti,ntqj ob 128<br />

perturbato ; Bono ammo es, inquit, fili, Tudor,<br />

^^tujmod' eii ytrtutis tinSiura.<br />

^wn auéfiet dues legumperitos inter fe con- 129<br />

^^n<strong>de</strong>ntes, damnauit ambos : (jmd alter furtum Furaà*<br />

^'^fnmißjjet,alter nonperdidifiet. Significans.v- tai,<br />

^riimqj dignum exitio.Argutia difti in hoc<br />

quifuratur lucrifncit aliquid j is vcrò<br />

^^ùres flirto tollitur, damno afficitur At<br />

«ÍC abfurdum quidda accidcrat, alter alte-<br />

^'us remfuratus erat ; ncc tamcn is cui furtum<br />

eft fa¿Vum perdidit,quòd hoc ipfc fu-<br />

^atus effet, quod alter fuftulit.<br />

percontanti, quodvmum libentms bibtret ? ¡30<br />

-^lienum , inquit. Et hic n iiTifeffìiKvrofj Miena<br />

^ddit gratiam ditto. Aliud cnim expetta- duUiota,<br />

Pcrcontator, vidchcet <strong>de</strong>gencrcvini<br />

»eniicns.<br />

Cuidam ipfi diccnti j plurimi te <strong>de</strong>rt<strong>de</strong>nt. 131<br />

^^^go, inquit,non <strong>de</strong>ridcor. Id autcm vi<strong>de</strong>- »<br />

tepercutiat, tu ta- äusiniu<br />

non percutiaris. Sed Diogenes nc- fmwm.<br />

gauit fc <strong>de</strong>ri<strong>de</strong>ri : fiuc quòd non cíTct dcf»diculusjfiuc<br />

quòd exiftimartt,hominum<br />

*'^rifioncmnihiladfepertincre.<br />

^ii^cnti, mifcrum effe viucre: T^n, in^ 132<br />

quit, miferum eft, Jed mais vittere mife- ^vta mu<br />

^ Vulnus miferam appellar vitam,/cr4.<br />

Ji^bonbu$,(loloribu$,morbis,damni$, eximulUsqj<br />

hgcgcausiJacomodifiobno-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


300 APOPHTHEGM.<br />

xiam. At Philofophiis nihil malum aut mj-<br />

fcrum cflc duccbat 5 nifi quod cum turpi'<br />

tudinc coniundum ciTct.<br />

133 Erat Diogeni fcruus, nomine Manes : jS<br />

frugali- q u um p ro fu gi (Te t à d omi no. a dmo n u er úl<br />

t^* amici, vt fu


^enturfOnmibmym(\ñ\tyytcéítmÄow»f/.Rur- VhiUfü*<br />

^us liic aliud refpondit,quàm interrogaba-ÄO-<br />

Qu«rebat percontatorjan conuenirct mo.<br />

Pbiloiòphis,frugalitatéprofitentibu.s,veplaceniisjcibiji<br />

<strong>de</strong>licatorum ? Diogenes<br />

^{tovdííuifj ita refpondit i quafi Philofophi<br />

í^on eflent homines, & tameo vefcerentur<br />

^ibis humanis" Siqui<strong>de</strong>m animalia bruta<br />

nonvefcuntur quibuslibct: bos comedit<br />

fonum 5 Ico nequaquá : oues amant fronfahcumj<br />

equi aucnam. Q^«damauc$<br />

píífcuntur granii uinipeii, quacdam carniuorac<br />

fuiit, quacda vcfcuntur pifcibus. Hue<br />

J^IhiHtDioooncs.<br />

Q^nm aliquando Diogenes in couiuio i?7<br />

plncentame<strong>de</strong>ret.dicererque conuiuarum Otjjtmtí»<br />

JP'iípiam: qmäcomc<strong>de</strong>s py^genesì SufpìcM\s, Uño,<br />

^ynicum Philofopum nelcire quid iìt placenta<br />

: Vatiem^ inquit, betiepiflwn. DiiTmiuhnsfc<br />

fcire, quid eilet. Aliis erat placenta^<br />

I^iogeni panis erat, qui non edcbat voluptatis<br />

i^ratià.<br />

I^ercontanti, cur ceteris mendicis benigne ^<br />

^rgircntur homines,ThUofofhn nun itemi ^uo- Salse.<br />

^^^ 3 inqui t .ßfirant cniùsfuturum rf cUudi<br />

^^^fuefiant.quàm Vhilojbphi.Qui miferentur<br />

®niiaorum, quales fere funt mendici, fa-<br />

^uint hoc contcmplatione communis ho-<br />

**^inum fortis : ita ca-co opitulantur, cogihoc<br />

ipfum mihi potcrit accidcre:<br />

<strong>de</strong><br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


302 APOPHTHEGM.<br />

<strong>de</strong> Philofooho non item cogitant. Di£lum<br />

feftiuius cil, ob abuium verbi, ßferam : vi<br />

Philofopluis fìas/pcrari poteilj <strong>cx</strong>citatem<br />

autclaudicationem ncmolperat.<br />

139 Diogenes pofccbat aliquid ab hominc<br />

tunSlAn auaro : quem vbi vi<strong>de</strong>ret cunilantem ,<br />

tin-dxre, negaturo fimilem : 0 homQ,\n(\\\\t, ad cibum<br />

tepoiîuio, nonadcypputn : vt qua licet Gra'-<br />

^ Carum vocum affinitatem reddam. Graci«<br />

cnimßcrfsflf ci bus eft, ÖCTÄ^V fcpultura.<br />

140 Cuidam obijcienti,quòd aliquando fai-<br />

J^n or sò fignaiTet monctam ( nam hanc ob rcnh<br />

correa Vt diàum eft, iuiTus eft <strong>cx</strong>ularc ) fateor,<br />

qui t//i/^c ttmpiii.qm tatti eyam fialis tu nur^^<br />

es : (juaiis autem ego nunc fum, tu nunqftamß*"<br />

xuYiis es. Norabat cos, qui iuuentutis erroresinalijs<br />

rcprehendunt , cùm ipfi ne i®<br />

fcnedute qui<strong>de</strong>m corrigant fuos.<br />

141 Alteri cuidam hoc ipfum o p p r o b r a n t i Ì<br />

Error iu crimen iuuentutis obtentu dcfcndit,dices'<br />

uen/J/f. Tumceleriùs red<strong>de</strong>bam lotium, nunc non<br />

Cynica circuitionenotauit iuuenilcm<br />

tem, quaefacihùs reddithumorem vcficac^<br />

cùm fenibus molcfta fit dyfuria.<br />

142 Myndum aliquando profedlus,quum<br />

J^idtcu- <strong>de</strong>ret portas amplas ac magnifiée exftr^'<br />

Ifffn. ¿ias,cum oppidum eiìct exiguum :<br />

quit, Myndifi cLauéte portas, ne ctuttasyefi>'^<br />

fçrei^/4i«r.Notans,oppidum tam ciTcp""'"<br />

lum,vt per portas cgrcdipoflct.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Confpicicns ftirem purpurae compre- 143<br />

«cnfiim, Horn en cQ carmen in cum <strong>de</strong>i or- Facèth<br />

tATiflrfi, ini]uit,


|04 AP OPHTHEGM.<br />

foro dcijciciis aluum aut vrinam red<strong>de</strong>ns.<br />

14! Sunt qui & illud aifcribanr Diogeni.Pl^'<br />

to, offcndcns ilUirn lauantem olera, dixit<br />

tibertas illi ad aurem : òìDionyfjomorcmgefjlfics<br />

fiHi> mn UiiAYCs olera. Diogenes 5<br />

Plaroni inaurem dixit : Situ Uuares oler^»<br />

Dwnyfion'jnmJei'yijJcs. Verum hocvidctuf<br />

cffìcìiim,ad fimilitadinem illius quod ante<br />

retulimus <strong>de</strong> Ariftippo: qucmadmoduin<br />

& hoc quod fubijciam.<br />

149 Cui dam dicenti : Multi te <strong>de</strong>ri<strong>de</strong>nte o<br />

Trri fto co genes. Et illos ^ in(yiit, fortJiffìs afini, Alteri><br />

mtemfta. fubijciente: fed Hn non curam a/inos. l^hd^<br />

magisegoipfos. Aiìnis irrifionem<br />

buit j quòd fubin<strong>de</strong> nudatis <strong>de</strong>ntibus irti'<br />

iìonw fpeciem pra:beant. Qmn & <strong>de</strong>ri<strong>de</strong>®<br />

tes qucmpiam,motá ab aure manu imitaJJ'<br />

turailninas auriculas. Vi<strong>de</strong>turigitur<br />

nus motis auriculis irri<strong>de</strong>re h o m i n e s<br />

mo tamen offenditur.<br />

150 Confpicatus adolefcentulQ PhilofopI^*^<br />

,Animh dantem operam ; Euge, ìnc^xxhycorporeéifi^<br />

nUtut. miCMnatores ad animi pulchritudmcm atsocOS»<br />

Sentiens, illum hoc agentem, vt aninnun»<br />

virtutibus 6c honeftis difciplinis exorné'<br />

rctj hoc confequuturum,vt longèmel^'<br />

res amicos fit habiturus. Nihil enim fap^^**<br />

tia pulchrius,nihilvirtuteamabilius.<br />

151 Solebant olim à perìculis feruati in tein'<br />

phs fufpcn<strong>de</strong>rc donaria, vclutincolunnt^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


tcm fuam di)$ acccptam fcrcntcs. Proin<strong>de</strong> ^nathe^<br />

«luuiuSamotUraccn proferto often<strong>de</strong>reu- r^nttu<br />

tiir illi donaria, quae è bello, morbo, naui-<br />

Síitione,alióuc difcrimine feruati dicarant.<br />

inquit Diogenes, muLto pLurx eßent,ß<br />

nonpmt, iftd<strong>de</strong>di<strong>cx</strong>ß'ent, Senfit, o-<br />

P>nor,cos qui feruarentur,cafu feruari,non<br />

^eorum beneficio. Qnod fi dijs imputan-<br />

^^m cft fi quis feruatur: ijf<strong>de</strong>m imputaneft,<br />

quòdplures pereunt. quam fer-<br />

J^antur. Sunt qui hoc tribuut Diagorac Mc-<br />

. impio. Samothraces autcm magna in<br />

mfce rebus fuperftitionc laborabant.<br />

Adolefcenti formofo, ad conuiuium c- i^z<br />

^f^ii : öermor, in qui t,ree6^íí.Rcu e rfus à co- CouiSlus<br />

^»uio adolefccns, quum Diogeni dixiflet : improlß^.<br />

redij <strong>de</strong>terior: inquitj^^^/^tpi/V^d cft><br />

^^^CTiortgitttr. Indicans,ficri non poftc.quin<br />

^dolcfccns c luxuriofo tcmulcntoqj con-<br />

**^^ore<strong>de</strong>at<strong>de</strong>terior.<br />

Pyogenes ab Eurytio petijt quiddi ma-155<br />

|ni :qujcùrn ex mòre his verbis ncgaret;<br />

Viciani,fi mihi pcrfuadcrcpoílis St pofjtm,<br />

Diogenes, uimfn<strong>de</strong>m ttkifmßjfcn, yt libere,<br />

[rß*Jf>en<strong>de</strong>res. Hic praeter Cynicam libcrutcm<br />

nihil eft quod mireris.<br />

Xnuifcrat Laccdacmoncm: in<strong>de</strong> Atkenas 154<br />

^ücrfum percontabantur,vtfit, qun irct,& Delicia,<br />

^fteyentret ? ^yiris, \n


es, cumLacedarmonij duré inftituerínff'<br />

155 Re<strong>de</strong>untem ex Olympijs quid.ìm int^rnt>mmes<br />

rogabantj vidiís^'tnc iiJicmu ram turb^nT?<br />

foHci, Turbätn, inquit ,plurimAm 5 fed homines per"<br />

faucos,<br />

156 Eos y qui per Luxum in coquosy nepotes 5 fcortdj<br />

Trofufo & aduíatoresy/acultates juasproftmdirent<br />

miles dicebat arboribus per pracipitia nap^ff*^^<br />

bus : quorum JruSíus homo non gufiaret 3ßd^<br />

cornisi rulturibus edcrtntur, ò'e a tJ ens, co5;<br />

• qui guiar ventriquc feruiunt, non effe h^'<br />

mines.<br />

Grsci, íi cui precantur exitium , iubci»^<br />

Mulo- ^bii'eadcoruos,ÍPK.VAKítf. At Diogenes o''<br />

c<strong>cx</strong>cMcbátymultopericulof uí ejjeipci<strong>de</strong>re^^<br />

aßentatures, quàm in coruos. pi ftj i u cuncii íí»^<br />

perit nobis , qu« eft in Grarcarum voc"*^<br />

affinitatc. Nam illi «í/^KAr appelbnt fo^'<br />

uos : öcvnic.i lireriiJñ diciint^diM^;<br />

tores. Hoc didiim tribuitur & Aniiftb«^»'''<br />

g Phryne mer«trix Delphis VenertmJi^!'<br />

^ ream dicauit. Eam vj<strong>de</strong>ns Diogcnes,n»^f''<br />

plit clogium : £x Grocorum interrferanträ-<br />

Afoucbat enim, Graicos fupra modum K^<br />

bidini'<strong>de</strong>ditoscfle ,quòd fcortum c<br />

quacftutantiiauri coilcgiiTct. l^r^eterJ^^:<br />

úum¡cribit omque Athen.xusäb.iS* Sed Cyí^^^<br />

Cjmco Attributi,<br />

. Cum Alexan<strong>de</strong>i Magnus ad<br />

veniflet^ eumqi faliuaffct; F^rcunt^f^J^^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


l^iogcncs J eßet ? quumq} illc rcfpoa-<br />

^if^ci: Ego fi*m Alexan<strong>de</strong>r ille rex^ At ego, in- lHerta$¿.<br />

^^'n.fimi Viogenesilie Canü, Non minus Pipcrbicns<br />

fuá libértate, auàm Alexá<strong>de</strong>r foo^<br />

í^cgno. Intcrrogatus,o¿ywíc faBa.Canís noceti<br />

-vulgo ßrtttus eßet. Quomam djtntib. bUn-<br />

^or, mquit, nondantibui obUuro,malos etiam<br />

bor<strong>de</strong>o.<br />

E ficu quadàm-ftuftus dccerpenti Dio- 160<br />

g«ni cùm horti cuftos dixiflct: <strong>cx</strong>iftaarbore<br />

ante paucos dies homo quidam fe fuf-<br />

Pcndit. ^tcgo/iíiqixityillampurgabo. Arbi- SuperJtk^<br />

irabaturilk fore , vtDiogcn-cs adm^nitus ttonui^<br />

abftineret à funcfta arbore, qux gefliffet<br />

«adaucr. At ilk Hber ab omni fupcrftitionihilo<br />

impuriorcs fru¿ku$ arbitrabatur.<br />

Animaducrtens Oiympioniccm qucn-<br />

Cam oculos <strong>de</strong>figcrc in fcortum , a<strong>de</strong>ò vt<br />

ptaeteritum capite refl<strong>cx</strong>o intucrctur:<br />

'^Xìe\\<br />

coUoymBus abducmr. Ridiculum exi-<br />

Ulmabat, certarc cum clcdis viris 5 & à vili<br />

^clla vcluti captiuum tiahi fine funibus».<br />

J^f»rmojk.fionAfi?niüaécebatmHlfo,lethali' iS^:<br />

oui-ventnis temperato : quòd adferrent qui- ScorStM<br />

^«m initio voluptatem: fed qium perpetui^<br />

dolor confÌ^querctur.<br />

^.^uum in publica via pradcret, multiqj<br />

«ingcrcnt.illum oU fpcOdculi nouitatcm^<br />

y- 2,.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


3DS APOPHTHEGM.<br />

li^erf.acfubindcacclamarcnt: Cdniíy canií, Imof<br />

inquit, -vospotiùs tfíis canes> (jui pran<strong>de</strong>ntern<br />

cirmmflatií. Nam id cani bus cumprimis familiare.<br />

^ u m mcntio fícrct <strong>de</strong> puero ftuprato:<br />

Anibt' Diogenes interrogatus, CHÍAS eJjet f luíit cX<br />

ambiguo,dicens : TegcAtes. Nam Tegea ci'<br />

uitas eft Arcadiac : Tegos autem interdum<br />

id quod lupanar . Vndc Tegeatem dixit<br />

Pkilofisyphus fcortum pubJicum.<br />

165 Vi<strong>de</strong>ns qucndam , iam artem mc<strong>de</strong>ndí<br />

Mídicns profítentcm, qui priùs fuerat palxftrites,<br />

muLtif. ícd ignauus j dixit ílli: An eos^qm te haBenUi<br />

i<strong>de</strong>tecerunty nunc ytàjjim <strong>de</strong>ijciesf Dcijcit lu-<br />

.ftator quem fuperat : & ilcijcit medicuíi<br />

q-ttos inl&aumconíjcit,autetiam infepi^^'<br />

xhrom. Scníír autem Diogenes, illum taf^<br />

malum eíTe medicum , quàm fuerat ig"^'<br />

uus palacftrites.Similis iocus eft apud Mat'<br />

tialem, <strong>de</strong> eo qui ex medico faélus hopl*^<br />

machus : non aliud foceret hoplomacnui»<br />

-quam quod fcceratmedicus.<br />

166 Ad puerum fpurium ex meretrice natuf<br />

iapiilos iacientem in populum :<br />

.qvút.nepAtremfirtof. Erat enim c fcorto n^'<br />

tus5atqueobidinccfto patre.<br />

167 Q¿iíbufdara prxdicantibus cius be"*'<br />

Betiefi- gnitatcm , qui Diogeni quiddam donarat•<br />

diurne ^uin ^ me, inquít, Uiidxtis, qui Acctpt!f,<br />

ntam. mormf Pljis cnrni cftmcruiOcbcncficiu«^<br />

quaí*<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L i b e * HL ìo9<br />

quàm <strong>de</strong>diíTe : iuxta illud Publi) Mimi :<br />

Beneficinm dando accepit, qm digno dcdìt.<br />

, Ei, qui pallium á Diogene rcpetebat,le-16%<br />

pidióme refpondit : Si donÀfii^habeo -.fico-<br />

^oddRiy y tor, Signifícans,fibi non eífe in a-<br />

Äimo red<strong>de</strong>rc,íiue dono, fiue commodato<br />

^ccepiiTet. Turpe eft repofcere quod do-<br />

ÄO <strong>de</strong>dcris: & inhumanum eft enperc,quö<br />

Vtcnti cft opus.<br />

Qj^im fuppofititius quìda <strong>de</strong> Diogene 169<br />

®i*iflct : .Aurum habet in pallio. ReÄc regef-<br />

^^ in illum conuicium :/dfo,inquiens,/«;?-<br />

P^pto indorano. Suppofititij partus dicunfiraulantur<br />

cflc nati ex vtcro, vndc<br />

prodicrunt.Indormimus thcfauro fer^<br />

gratia, Sc indormimusci quod nc-<br />

5"gimus. Diogenes autem pallium habe-<br />

^atnoauproculcitra. ^<br />

Pcrcontanti,quid lucri caperet<strong>cx</strong>Philo. *70<br />

»^hia ^ rtmhU, inquit,4//W>ccric hocy quòd Vhihfo^<br />

^^omnemfortunamparatusjum. Hocdidlum fhm.<br />

bUu^^" Diogencm,quanquamilliaflcri-<br />

Interrogans à quopiam, euids eJJet ? re- 171<br />

*Poudit,MffiMiTinin^s, id cft, ciuiii mundi. Si- Omnefignificans,<br />

Philofophum, vbicùq; locorum lumfor-<br />

^at.m fua patria yiucre.Cicero meliùs yerttt, tipatria.<br />

'^'•'^anum ^quafiexaliqua ciuitate huius no-<br />

^ints natumfe dkeret:^ tribuit qm<strong>de</strong>m hoc non<br />

T 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Tt/i .Cum aliquando öipem.poiccrct,ita ^ ^<br />

vctpylwy (id tfì,qui ftipitibus crogandis ciat<br />

'pracfcrtus)Homcrico carmine copcllauit:<br />

mottle^ Dejf^o/w Ytiiqms^untAs ßäab He fröre äextraitL<br />

Pirti fcftiuitasin hoc eft, quòd prosar«/«<br />

dixit quorum prius eft, da ftipcmjalterum-armis<br />

ípoha : feHertoris nominefignans.<br />

Spoliât autem,qui negat egenti. Bt<br />

Iblet hoc hominum genus eflfefurax.<br />

•173 Scorta, diecbztéjjèregumreginas^ quòd at)<br />

Scortum his, quicquid coliibuiiTet, peterent & imimperio^<br />

Jim.<br />

petrarent. Nam i<strong>de</strong>o regum reginas app^l'<br />

labat,non quòd eflent pares vxoribus ; ied<br />

qtiòd in ipfos reges regnum exercerent.<br />

«74<br />

Reges à populo non femper obtinêt quod<br />

<strong>cx</strong>iguntrat fcorto nihil ncgatur. Taies op»nor<br />

olim fuifle reges Barbaros.<br />

Athenienfes peradulationcm <strong>de</strong>creiiC"<br />

runt, vt Aleitan<strong>de</strong>r pro Libero pâtre habe^<br />

retur & colcretur. Hune honorem ir^<br />

¿ens Diogenes : Et me/meruit, Serapin f^^<br />

cite. Vt enim Bacchus inter Satyros eft-<br />

17J<br />

ita Serapis ab Aegypti|s fpecie bouis coli<br />

tur.<br />

Obiurgatüs, quòd intraret'Ioca fpm^.^<br />

tocwno parùm honefta :<br />

contami' ^^ > ^^^ tarnen inquina tur, Senfit, p robuß*<br />

^^^^ virum non fieri <strong>de</strong>teriora ob ^oc« ^^^<br />

famiam. , _<br />

Cùrt»<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Cum rn fano coenarct, ciqiicpanes for- 17«<br />

ciTent appoiiri, abiecit illos cfano^Pw«<br />

^icens : in umflum nihil oprtert ingrtdifir- facrá»<br />

didum.<br />

Cuidam procacrter interroganti , cur, 177<br />

^ùm niUil fciret , fe PhilofopTiuin profifcrctUT<br />

f Si Vhilofophum, inquit 5fimnlo > hoc Vhilofk*<br />

efiVhUofophdii, Subnotans,Philofo-^^;Ä fi.<br />

Phiam rem eile vfque a<strong>de</strong>ò difficile, vt cam mkléúo.<br />

y^l fimularc magna fit Philofophix pars,<br />

^emadmodum multum regis habet, qui<br />

Ji^tc regis perfonam poflit gererc. Et qui<br />

"^ulat imitatur : at imitan Philofopho«<br />

pHilofophari, hoc eft, philofophia: ftu-<br />

^»ofuw cifc.<br />

.^dam abduxit pucrñad Diogenem, ,7«<br />

y^^l'us do¿lrinxfieretparticeps:vt autem im<br />

»num Pbilofoph« commendaret,dixit eum modica.<br />

^'fccH^^i^^i ingenio optimifqj moribuspr«-<br />

«tù cíTc- Híc Diogenes:^w¿*^iwr eget meii<br />

^otauit immodicum iaudatorem,qni hoc<br />

"ibucret adoleíccnti , cujus adipifccndi<br />

gtatia folent pueri tradi Philofophis. Satis<br />

, probam indolcm bonamd: fpcm in<br />

P^cropraedicarc.<br />

K^t dt yinttte loauerentur^nec reBTc yiuerent, 179<br />

^^.'"^^^batenhetranfimUcs qua^fono pro<strong>de</strong>jfieta- J^oShri^<br />

^^(^fentirety necaudiret quicqtum. Hoc na fittt<br />

0»¿tumnon multùmabludit ádiifto Pauli,<br />


312 AP • I» « T H 1 C M.<br />

180 Quodam dic,ciim populus thcatrum t*<br />

Ftilgoni grcdcrctur, ipfc aduerfus populum nitcn$<br />

hU reBè ingrediebatur ; ¡uterrogatus curid faccret.^<br />

fUcef, Hoc,inquit,!» om»; vna/acereßuäeo.ScntictiS»<br />

hoc efle philofophari,in omnibus anionibus<br />

quàmmaximè à multitudine diííi<strong>de</strong>rc*<br />

propterea quòdvulgus hominum cupiditatibus<br />

agitur, non ratione* ^<br />

,81 Confpeftoadolcfcentulo,cultugcftH4><br />

parùm virili ; rf)?Wei,inquit,y»ipeiüs ti*<br />

Degene- bi -velif^ quàm ipja natura tUuitxpauidtm UU f'<br />

ratfo. yirumfecit, tu teipftim refingis inftxminam, I"<br />

m plcrofque dici poteft, guos quum natU'<br />

ra crcárit homines, ipfi fuá fpontc <strong>de</strong>genc^<br />

rantmpecu<strong>de</strong>s.<br />

182 Ciim vi<strong>de</strong>rct cantorcm qucndam vecoj^<br />

Opima <strong>de</strong>m,ac moribusincompofitis,apt3rcpiiilntgLigi.<br />

teriumr^ow te tm pu<strong>de</strong>t^in C[üit9 qui fonos Lign^<br />

mus. aftaremris'^ yitam ad reSlam rationem comf^^<br />

nere nefcins / Et hoc a pop h thegma <strong>cx</strong> fup^"<br />

rioribus vl<strong>de</strong>tttr cfK(^um.<br />

1S3 Diccnti cuidam, quem ad fapicntisc fti»'<br />

ritaß^ dium hortabatur 5 mn fum idoneus 'Philofi:<br />

ne Uteris fhiie:Quidiptur yiuÌ4;\\\c\mxft tibi nulUrette^<br />

fnors. yiuendi cura efl ì Non cnim in hoc viuit hO'<br />

mo, vt viuat tantum j fed vt difcat rc¿t¿<br />

uere.Natura dat viuercjPhiloiophia dat rC'<br />

fl:c viucre. Natura gignit ad virtutem docilesjdodos<br />

nongignit. ^<br />

184. Ad cum qui pacrem dcípicicbat 5 ^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


inquit,eÄ contemnere-ycui <strong>de</strong>bes hoc if fumy Imfte^<br />

Dìài gratia fita cft in ailu- tas.<br />

"ont contrariorum. Pugnant inter fefcjdcipcftui<br />

cfle,& fibi piacere.<br />

Audiens adoleftrentem honcftà fpccie,<br />

Verbis parùm honeftis vtentem ; TurfiU^<br />

<strong>de</strong>t, inquit, qut ex eburnea vagina plumbeum quium,<br />

educas glAdtum > Eburolim in fummo erat<br />

precio. Animus corporc tcgitur ; is in oratione<br />

rclucet.<br />

Cùm illi quifpiam probri vice obiceif- J86<br />

Vet>quòd in caupona bibere : Bt in tonßrinay Fefd<br />

*^quit,io?i


514 APOPHTHEGM.<br />

quae doccbat, infpnit iili infacicm. TuJ^<br />

ttnhaf. hot Jcnitcrac í'?.picntcr:?^n<br />

irafcoryjedd^tùito tarnen an ira¡á oporteat,<br />

189 Conlpicicns quendam niCTCtricifuppli'<br />

Scorta- cem,vtimpttraTctquod pctebat : ^uid,iiy<br />

4or, x\\iiXyti¿i^rn-jer }pra flat non impetra re quod<br />

rogos; Afcorto rcijci fclicius cft, quàm admitti.Et<br />

tamen pleriq^ malum fmioa^antlwuntinftanter,&<br />

magno cmunr.<br />

190 Cuidam, habenticapillosvnguento <strong>de</strong>-<br />

VngHW' li bu tos Caiie^ inquit, ne-ucpitis jítaueoLentta,<br />

yita maleolentiam adducat. Nam Graecaruin<br />

vocum iucundam aftinitatcm vtcunqj red-<br />

•dcrc ftuduiraus, öc (Avaui'icit'<br />

gncntum cnim in viro arauit virai molliciem.<br />

Fama porrò vclut odor cft hominis*<br />

Simile quid>dam dixit Martialis:<br />

D^uelesmn bene okt,qw bene femper oíet,<br />

191 Dicebat,mírr /««o/ acdominos malos prfit^<br />

SerttWfs yocabala nihilalindtmereße j niptjuodmancipi^<br />

vitiorü, firyirent dominis , di mini cupuhtatibus. S igni"cans,<br />

vtrofqj cíTc íeruos.-mifcriorcm tame»<br />

fcruirc Icruitutcm dominos, quam mancipia,<br />

fi fint improbi. Nam qui ducitur aftcrtuum<br />

arbitrio, ^multos habet dominoS,<br />

& turp es ^ inclementes.<br />

Crocci mancipia, paecipuè fugitiua, vo-<br />

Salsi. ^^rìtàr/fóitro/a: quae diéiìo vidc tur compp;<br />

fita ex viro & pe<strong>de</strong>, cùm Grammatici vana<br />

rcdJant ctjrmologiam. Quum igvtur<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


dam improbus Diogenem intcrrogalTet;;<br />

quar-c' maiidpia fugitiua-diccrentur<br />

r QHomAtn, ii\c\vút,p£d€s habent yircrum-,<br />

^^mumamern quuUm m mmchAbcs , tjm hoc<br />

percontAm. Scntiens, illi cíTc mcntem, non '<br />

nominis,íecl pecudis.<br />

A prodigo petcbatminam. Illc miratus 193<br />

"inprobampoftulationcm, rogabat : cur, Vrofm-<br />

^ùm ab aliis obolum pctcrc foicas, ^mc,fio*<br />

nìinana p etisf a^s lurp^m<br />

accepturum fpei o; À te yero An unqUAmpofi-<br />

^Ac Accupturjis'fim, úic^ i¥ yisvxffi hhtcu , id eft,<br />

^^<strong>de</strong>orUgeniùttffitumefi. Attexuit cnlm hoc<br />

«omen bcmiftichiuin-Significavit autcm,<br />

Jjomini profufo pcriculumimnvinere , nc<br />

orcvi rcdigcrctur ad extrcmam inopiam,ut<br />

^^ obolum qui<strong>de</strong>m habcrct reliquum.<br />

Q^bufdam, Diogeni probro vertentinus<br />

quòd peterct , cum id Plato nonfacc-<br />

*Ct:Imo,inquit,/7«;i ^lUe : ft^d<br />

eft: ^^cUcl-<br />

^^to cApiscyyt ne quifqmm exaadiAt áUer, ^^ ^^^^<br />

Abufus eft Homérico carmine , quod cil<br />

Qdyfltflt. quo figniflcatit , Platonem noa<br />

n^^nus eíTc petacem : nifi quòd illc cJàm<br />

peterct; ipfc palàm.<br />

Aniuaacivertens quendam imp etite jacu'<br />

lantern, proximèfcopumconicdit: curid i^dicté»<br />

«ccret intcrrooantibusj ne forte, ínquit,wc ium»<br />

/erwí. Sijjnificansi illumquidvispcrcAiííu-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


um citiùs,quàmrcopiim. AtalijfpcftatO'<br />

res, quàm poíTunt longillìmc fefe à fcop®<br />

fcmouenr,nc feriantur.<br />

19 ^ S^tfiopum non aimgunt,ì\i valgo Àrtfx^M^<br />

Volu^ id eft,fruftrari dicuiìtur. At Diogenes<br />

uit il/os frußrarh yw aherrarent à¡copo :fedtoh<br />

qìù curas fuas ad-voLuptatemytlut adfcopum din^erent.<br />

Nam ab his petunt beatitudine^}<br />

cum per cas dcuemant i» fummam miferi<br />

a m^<br />

197 Intcrrogatus,num quid mali cffct mors?<br />

Mors an , 'ìnc[uit,pafìù malurn^ cumprafentemnot*<br />

TMlaì fentiamusf Qmdauttni abefi, nulli malum ffl*<br />

Dum fentit homo,viuit:nondum igitur ad^<br />

cft mors: quae i]adfit,abcftfenfus. Malun^<br />

autem non cft,quodnon fentitur. Hanc rationem<br />

quidi tribuut Epicuro. Mors qui'<br />

<strong>de</strong>m mala noncftjicd iterad mortem<br />

rum eft. Id fi metuimus> tota hominis vit^<br />

quidaliu<strong>de</strong>ft>quàmiterad mortem?<br />

198 Narrant, Alexandrum Magnum adftí**'<br />

Argutk. tcm Diogeni, quaefííTc ab co, num ipfi*^<br />

mctucret? At ille : í^i<strong>de</strong>sìbonum an malt*rf<br />

Alexan<strong>de</strong>r rcfponditfbonum.<br />

timet bonum ì Conuicit, regem non cflcmC'<br />

tuendum, nifi fe malum efle profiterctur.<br />

Sed co<strong>de</strong>m cnthymcmatc colligcrci:dcUin<br />

non eflc timendum.<br />

199 Eruditionc omnibus hoc fermonc com^<br />

Zr$ié' mcndabat, ouòddiccrct : eamM^^^nibusä^^'<br />

m. firri<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L i b b r III. 517<br />

fiìye fobretatem , [enibus foUtium y pouf mbuí<br />

dimiivi^ditiitibiii ornamenta. Prop terca quòd<br />

®tatem fuapte fpontc lubricam cocrceat<br />

^ intemperantia : fenciìutis incommoda<br />

"pncfto folatiomitigetrpauperibus fit pro<br />

viatico j non enim cgent eruditi : diuitum<br />

tottunas omet.<br />

I^'dymon,qui vulgo atidiebat adulter, 200<br />

^Urabatoculum virginis. Ei Diogenes di- loctuàb<br />

Ai<strong>de</strong>ntcorrumpaspupiilAm, Hocdidum nmhi^<br />

^pud nosperdui'uamgratiam. ApudGrac-<br />

^osautemacvirgmemfonat, & oculi<br />

P^P'llam. Lufit igitur <strong>cx</strong> ambiguo Dio-<br />

A^ï^onitus à quodam,ab amkis illi ten- 201<br />

a» infid,as,vt caueret : QMdfAcia4,\nyiniicis<br />

m^Uter ^ cHm amicis & cum inimtcis habek- fidtndu.<br />

Ab inimicisnobis caue- .<br />

"^us, amicis fidimus. Qupd fi pariter ab vnobis<br />

caucbii»us,nò eft t'uauc viucrc.<br />

Interrogatus,öw


^ ARO^-RTHICM.<br />

^ dicunfj pro eo quod nos dicimus, fauenti'<br />

bu5 dijs.Interdum írM¿, id eft,caim, ilonifici?<br />

comitc:cum muJtis tc <strong>de</strong>fendi, id elf, niuU^<br />

mecum te <strong>de</strong>fen<strong>de</strong>runt.<br />

204 QuicqjiUjxerfe turpe non ejjet, tdne m<br />

Turpe V- CO qui<strong>de</strong>m dkebat eße íw/;e..Hunc igitur m<br />

tur^ rem Stpran<strong>de</strong>re m


L I B S R nr.<br />

Q\mm Xcniad^ fcruirct, amici ngcbant 208<br />

<strong>de</strong> ilio redimendo. At ille : l^quaquxm. in- libertafl<br />

quit: Annefatis ¿eones^on ijs fcruy, t à qMiu<br />

l^ntHr, fed¿Utorespotiusferttireleombns^ Nam<br />

leo vbicunqj eft, fcmpcr leo eft.<br />

Q^uim à lethali fonino eflct expcrrcaus, 209<br />

*nedicufc{j rogaret,öWi^Ä^mw.^inquit;w4w loauin<br />

filter fratremMp/efntur, Alludcns ad Ho- morte.<br />

, qui ^xvccreij ^vnvojif germanos fin-<br />

^^tjquòd fomnus mortis fic imago-.^'oc Gor*<br />

Z^Uon inatribmt AelianiisUb.z.rariar.<br />

^


APOPHTHEGM.<br />

dies rìro bonofefitis eßf ScníitjhuBC mundufll<br />

clic fanumdcodignum, in quo conftitutus<br />

homo fcmpcr hoiicftc,vclut in confpcùiì<br />

uuminis omnia ccrnentis, vcrfari dcbcrct.<br />

Dctorlit hue proucrbium,quo dicitur:<br />

figrls ¡empir eße feßum.<br />

213 Diccrc folcbat adolcfccntibus : meretriz<br />

Scorta, ^^^^ domos ingre<strong>de</strong>re^ytperßncias nnàm yUes re^<br />

quanto emantur predo. Hue alluíitTcrentiu5.<br />

iioLC omnia noße falos eß adolejcentuli^-<br />

214 ^dfalHtemoptií eße diccbat,üt«/ßdpsamtci^*<br />

Wmr- am acribas inimicií : có quòd illi monent,<br />

gatto, rcdargiiunt ; vtrique diuerfis quidcmrnodisj<br />

fcdpariterprofunt, dum per eos vit'^<br />

noftra difcimus. H^c Laertius tribuit Antffi^^'<br />

nt^Tlutarchus Diogeni.<br />

ìntcrrogatus à quodam, quopaBo<br />

VindiEia^^P^ñ^^ ^i'^fciinimicnm^ Siteipfnm, inqui^<br />

•Ptima. probum & honeßum yirwmpnefliteris.^^^<br />

facit, & fibi prodcfi: maximè, fic inimicun^<br />

maxime difcruciat.Nam fifundum confp»'<br />

ciensbcnccultum, difcruciatur inimií^"^'<br />

quidfict, fitcipfumvidcrit veris ornatum<br />

bonis i<br />

2í6 Cùm Antifthencm morbo <strong>de</strong>cumbc»^'<br />

Amicta tcminuiferet, dixit: T^unquidamièvefiopt^^<br />

confila- Significans,inrebusaffliftis potiifiniùn^ ft'<br />

(or. dis amicis vtcndumjqui vel rc opitulcntuf><br />

vel confolando molcftiam mitigent.<br />

317 Ad cundcm alias, qwoniam «^^^Py<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


LIB EU IIL 3«'<br />

ìilum amore vitae morbum fcrremolcftiùs,<br />

«ûm fica inoreiTus eft : ad quem cùm Amifthciìcs<br />

dixlilct : Siaishifce doLoribus Ubera- Morst^<br />

Diogenes prolaia fica :<br />

donerà Antifthenes,


322 APOPHTHEGM.<br />

11) ^^ tÌK^ i xlaT^iActe-i fi^l itìcytaaiiJ, I d C ft'<br />

Trudmtia. yrbes benegiihtmax\at dnmtis<br />

cantiUniiytiec modis rcgvtur probe.<br />

222 ClimSpcufippus, paralyfi rcfolutus, vehículo<br />

dcportarctur jn Acadcmiäj ac Diogeni<br />

forte obuio dixiffct;^«^«;: ref^)ondit:<br />

.Atnm tu June, qui cùm ad iíiwn ßs affeSít*^<br />

modum Jufimeasvtuere. Senriens, eíTc veri<br />

Philoíophi, fpontc morte aflcifcere, po'ftcaquán»<br />

<strong>de</strong>íijt effe vfui ad vitam humanam.<br />

Idqne fecit pofteaSpeuííppus.<br />

223 Cùm puerw coñfpiceret in<strong>de</strong>corc fe gerentem,<br />

pxdagogum illiiis báculo percuííi<br />

t.dicens : r « r / / c ? Indicans, prim^<br />

aitatis formatoribus potiflìmùm imputanéü<br />

eflTe,!] adolcfcentes cuadatmalc morati,aut<br />

feciis. ¡{efert^phthomuí ac Vrißiann^»<br />

224 Cuidam probri gratiá obijciéti pauper-<br />

Tauper- taxem,cùm ipfe eílctfcclerofus :<br />

tttf, tatem, inquit, ntmmem ridi torqum \ ob malitiam<br />

multos.<br />

225 VaMpeytatem ap p el la ba t ytrtutem ccbiof^'<br />

Tduper- ^ceHjtp, id tik,t¡uaper¡tdi¡cttur. Diuitibus Otáíí.<br />

pus eft multis prcceptis,vt frugalíter viuaí/<br />

Vt corpus exerceantiaboribus, nec corpori3<br />

ambitiofo cultu <strong>de</strong>leftetur, aliaqj innUnieraiqu^<br />

omnia feipiàm docet paupcrtas.<br />

Laceda:monij$ , quibus meritò prima<br />

iausdcbetur in Apophthe¿matibus,fii^'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


iccimiis trcs Philofophosjfcd in hoc genere<br />

prjEcipuos : quibus addcmus tondcm<br />

l^cgcs, qui ciuihumdidorum gratia prse<br />

^«tcris cclcbrantur j nc Iciiorcm turba rcobruamus.<br />

L i b e r q j / a r t v s ^<br />

. I'HILIPPVS MACEDO.<br />

^^cVhUifjpi ^pophihegmatafumptafirè<br />

/um ontmaex Vltstarcho.<br />

X Graecorum regibus, mca<br />

fcntentia nuJlus ftiir, quem<br />

cum Phiiippo rege Maccdonum<br />

, Alexandri Magni<br />

0 patrc, conferamus, vel m-<br />

—^—S genii d<strong>cx</strong>tctitatc, vel diilo-<br />

*^i^vrbanitate<br />

is dicercfolcbat : ^iAfwew^'x fibimg^^ I<br />

r^ebtatQs ti<strong>de</strong>ri, qm quotdnnü tnuenirem <strong>de</strong>- BonH na<br />

quos belli duces crearéticùm ipfe multis an- Sim ne<br />

^ynum dunuxat bellt duccm reperìfef, Var^ mutet.<br />

Significans,inutile Rcipub.fubntu<br />

fed (atiHS cire,cjuc ido-<br />

«w ac fidum naftus fis, cum nò mutare.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


APOPHTHEGM.<br />

Turn in bello non rcfcrre, quàm mulii Hn^<br />

duces3 fed quàm bello gerendo accòmodi.<br />

2 Cùm illi nuncium e&t allntum, vno die<br />

multas res fclicitcr PC profperègeftns eífc:<br />

(nam cod em tempore,. Tethrippo vicerat<br />

in Olympijs, & Panrenio Pardancfes prxlio<br />

fudcrat,6cOlympias ipfi mafculum foctum<br />

crat cnixa ) porre£ìis in coelum maniìnUidìsL<br />

bus exclamauit : Et ofonumt, inquit,<br />

for MUX, tantK> que bonis Lem quopLtm, malo mea^ìce. Vit<br />

cordatiiTìmus non inlolentcr gefti)t ob rerùmfucccfilim,<br />

fed fortuna:indulgcnriam<br />

fufpeftam habuit: cuius ingenium.cflc nouit,<br />

yt, quibus <strong>cx</strong>itiummclirur, his priùs<br />

noua rerum profperitatc blandiatur.<br />

pertinet, quod dp VoLycrate Samhrum tyratmo<br />

refert Viimus.<br />

3 Quum fubaais Grarcis quidiim ipfi<br />

tores eficnt, vt ciuitatcs prxlidijs contine-<br />

Mett4f, rct,iic dcficcrent. M.tl-j, ìnc[mt,dnibonn^ &<br />

mxlm comm-^dns , quÀm breui teinpore dom<br />

d'utuY' Loì'i. Sentiens, regniim, quod beneficijs«^^<br />

niuuis boncuolentia tencretur, eiTc pcrpetuurtBj<br />

ìhHoj, quod vi metuq;,uon efle dii'turnum.<br />

4 Quidam pctulantioris liiigun?, maledi'<br />

¿^a coni;cc: e fok bat in rhilippun):hunc a-<br />

Mx'eé- mici hortabantur vt eijceret in exilium* At<br />

t f con- illenegauitft hoc fa^uru. Dimirantibus»<br />

tvmpttif, quid ira ? ^e,ìv\c\\\\x,oberyiinsmterpLuYesmalf<br />

<strong>de</strong> meloquatur, Quòd malcdicuai non egi^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


l i b e ä iirr. 5^5<br />

jn crucctn , vcl clcmcntix erat quòd ignovcl<br />

magnanimi tatis quòd contcmpfit:<br />

quòd nolim expeliere , pru<strong>de</strong>nti«. Plus<br />

nocaiiret.<br />

Sinicytlìun Nicrínorem <strong>de</strong>ferebat apud 5<br />

quad fine fine <strong>de</strong>iplo male loque-<br />

^^tm : cuniqi fua<strong>de</strong>rent arnici,vt hominem<br />

'^fctrfi iuber


326 , APOPHTHEGM.<br />

tUc'ìjconmnczre, Ovcrè philofophicu priitcip<br />

is animum, quinouit ctiam <strong>cx</strong> inimici^<br />

capcrc vtiTitatcm : ncc, quod vulgus folci,<br />

hoctantiìmfpc£larc,vt mclcdicos afficcrctmaloi<br />

fcdvt ipfc minùs malus rcddcrC'<br />

tur,i]loriim maIcdi£Visadmonitiis/<br />

7 Cùm Aihcnicnfcs,quotquotapud Chc^<br />

ronaeam capti fucrant,gratis dimiCíTctj illi<br />

vcrò ctiam vcftcs ftragulafq; rcpoiccrcnt,<br />

atqj hac <strong>de</strong> caufa Macedones in ius voca-<br />

Ingratì' rcnt:rifitPhiIippus,dicens : ^idfnónttfyi^<br />

iuko to- <strong>de</strong>ntar ^ihenìefej arbitrarhj'e à nobis in talertsf»<br />

¿erata, ludo ytihs effe f Tam ciuilitcr tulit victor vi-<br />

Äorum ingratitudincm : qui non folùin<br />

gratias non agerent, quòd ipfi & incólumes<br />

& gratis fuiflcnt dimiifij verum etiam<br />

criminarcntur, quòd non íímul &<br />

ftraguliìs reddcrent.quaiì ncfcirct quale<br />

cflct ius bclH j quafiquc nihil aliud cfl^c<br />

cerrare armis , quàm certarc talis, qui<br />

dus cft puerorum.<br />

I Quiim cflTct illi clauicula in bello fra¿^3,<br />

acMedicus,à quo curabatur,in iìngwlos olocus<br />

in mnino dicsaliquid pofccret:5'«^/?f,inquit'<br />

mvrbo. quantum yoles-,nam clauem habes. Ludcns ancipiti<br />

voce. H\àt enim Graccc 6c dauern<br />

fiat, qu.^apcrjtur fcrinium autoflium; *<br />

commilTuram humeri cum pecore. Quid<br />

hocanimociuilius,cui öcin dolore, & erga<br />

nuaium Medicum iocarìlibwit : ncc op<br />

crucia-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


cruciatum morofior, ncc improbitajte po-<br />

ftulaiitis ofîcniîor.<br />

Duo étant fratrcs,quorum alteri norwcn 9<br />

Amphotcros,quod Grçcis ibnar,amboial- loctu ex<br />

tcri Hccatcros, quod illis fonat, vterquc.<br />

Philippus itaqucanimaduertens, Hecate- lff><br />

fort effe cordatura, acgcrendis rebus ac-<br />

«ommodunii contra Amphotdron ineac<br />

<strong>de</strong>genercm: inuertit illis nomina,<br />

^icens : He^atcron eße ^mphotergn, ^mphotmn<br />

autem eße F<strong>de</strong>teron , id eil , neutrum.<br />

^^S*^ificans, altcrumfrAtniiti. vi<strong>de</strong>licet Hetateron^<br />

duorum in fe virtutes compierli,<br />

nihil teliÄum. Itaque ei, qui Am-<br />

Photeros dicebatur , mutauit nomen in<br />

¡^ot^trariuna, vt èAr^Q- dicerctur , quaû<br />

««Hiusprecij.<br />

Quibufdä illi confulcntibas,Ttcum A- ,0<br />

Jbcnicnfibus aipcriiis ageret,rcfpondit : Ii- clemtru<br />

tos a&fHrdèfacere,qui homini^cunSid adglortam ^r.<br />

Agenti,tumpAtienihfuA<strong>de</strong>rent,ytgLorU fu£<br />

'^^^trHìHAh'ìjceret. Significans, fcfe hocagci^Hon<br />

vt Athenas eucrtcrctj fed vt ciuitati<br />

ielebcrrimae, doftilTimorum virorumcopi;^orcnti,fiias<br />

virtutes probaret.<br />

Duo paritcr fcelcrofi fefcinuiccm accu- „<br />

iJDant,cognofcentc Philipporaudita cau- pacetttm<br />

sa pronunciauit , yt alter exularet Macedo^ Miiii.<br />

\^'*'^Hequeretur. Hoc Graecè fonat<br />

»ucundiiw: quòd &adfugientcm<br />

X 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


gzS A P o p H T H E G'M.<br />

|)crtincAt,&aci <strong>cx</strong>uJante-.fiigicntcm jntrrt<br />

infcqiiiinur. • Neutriim initur^abfóluit Phi-<br />

' lippiis,icd vtrumque daiiinauit exilio.<br />

i2 Cùm appararct in loco puKhro caílra-<br />

. MUhU mctari ; 5c moneretiir /illic non eíTc pabu-<br />

. mifera, lum pro iumentis : OhaIìs, 'mcM\t,éftnofírA<br />

yha, fieuam ad ajtnorwn commaditatem.yirtc*<br />

re cogimm ?<br />

J3 ^ C^irmatcem quandam ac praifidium ca<br />

pere dcftmaiTetjVal<strong>de</strong> munitam,atqj ex}>Ii><br />

. ratores retiiliiFent,prorrus effe diiEcile, at-<br />

' quea<strong>de</strong>ò ctiam impolTìbile: percontatus<br />

- jiuYO tà ciì-yWim yJquea<strong>de</strong>ò difficile e/jet, yt nec afinti^<br />

hiLinex- mufi m f> off et acce<strong>de</strong>rci Significans,nihU<br />

pugna- effe tam munitumquod auro non expu-<br />

. òlle, ' s:netur/ Quod ipfum poetai fígnifícárunt,<br />

fabulaDanaüí- à louc ftupratac, fed dco in<br />

. aurum vcrfo. Vndc Flaccus:<br />

. A'urumper medios ire fatellites.<br />

Etperrum' ereamatCitfìrapotentiuf Terra»<br />

. Tacit huitis^^Ap^hth. memionem Cicero quof^h<br />

Epifl i^,ad AiticumJib.ì. ykidohterexplicit.<br />

14 ' Quum hi qui apud Lafthenem craoj<br />

.Veritas, quctcrcntur , mdignequc ferrent, q"?®<br />

quidam. <strong>cx</strong>Philippt comitatu diccrent ipfos<br />

proditores ; Phílippus refpondit :<br />

cedones eJJe ingenio paràm <strong>de</strong> xtro,fed piane rup^<br />

canos; qui ligtnénihil aliudnòf[èntyocareqnant<br />

ligonem. Alludcns ad illud proucrbiutii celebre<br />

: là (TVKfii ffvm, lUu jHaqL/ fftw^l^ 'K'ty^f^*<br />

lUilUit<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B S R IUI. 529<br />

ínnuitarrtcm Jilosrcucra cflc proditores,<br />

^ufticana vcritas quamquc:rem fuis no-<br />

"^'uibusappclhìt.<br />

Milium Alexandrum admonercfoUbar, r$<br />

"^Jtum Mxcedtnibiis comiterLlberct confuetu- K^guhu<br />

^'nttnmteiimcunaluto bcneuolmùxvh mónitas,<br />

ac roburßbiparansydum Licerci alio regnati^<br />

^^^ßcfmmatium. Pru<strong>de</strong>nter intèlligens, vt<br />

»Ulla rcmcliiis eonftjibiliri imperili, quàm<br />

fiuiumbcneuoleiuiarita diflìcillimum efle<br />

'^^^tcgnum admitiiftrputi, cr^a quoflibet<br />

liumaniim: t\ou folùm quod regia po-<br />

^^ftas oppoiita fit imiidiiCj verùm etiam<br />

^®ip-non poflic efle incolumis.nifrfcelera<br />

^Pplicijs cocrccantur. Regibusenim ha-<br />

«cnus tcmpcrandacft bumauitas .erga ci -<br />

^cs » vtmterimregiam tucatitur autoritatciia,<br />

Nam immo^ica bonitas facpc coniemptumparrt.<br />

ibi<strong>de</strong>m fuadcbat,vr eos, fti inI{ef}.pòUerent 16<br />

Contate, tum bonos, tum maiosy fibtconciliaret<br />

^^^•s'.ac bonts qui<strong>de</strong>m yteretur^moLis vero abu-<br />

^^^etur. Precipua regum ars cíl,niillum re-<br />

')^cre,fcdad publicam vtilitatcm omnium<br />

^l^c^irnaccommodare. Qnrmadmodinn<br />

j.^^s,vaicu«;totiusmundi monarcha,ma-<br />

'^.pi^ijs ac impijshominibusabutiturad<br />

^uitatcm Ecclefix : ita principes cordati<br />

orunt ac probis & improbis Vtij né quòd<br />

per malos mali quippiam faciunt^fcd<br />

X 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


530 APOPHTHÏGM.<br />

quòd per malos puniunt malos. At multi<br />

funt principes, quipracpoftcrè bonisabü'<br />

tuntur,malis vtuntur. Adtyrannica neg


L I B E R IUI.<br />

ícd fimul & íímiibtionc mutua fimulatiojjem<br />

t<strong>cx</strong>it, & tnntillum officium magno liocrtatis<br />

pracmi© pcniauit.<br />

^odam tempore ah hojplte quoddm ìnuttA-<br />

COPWITWI , mter eutidam phires forte ob- y^batm<br />

ftcumadéixìt ymbras. yhi Jenßt hojpi- j^j^nda^<br />

tH-rbari, quod tam multU mn fufficeret Ap- ^itm,<br />

foratitij pramißh adfngtUos Amicospuero, iußft<br />

^^ piAcentée fertfArent locum. Uh perjuAßdum<br />

Pj^centam exfieBAnt^pAululum e<strong>de</strong>bant. Ita fa-<br />

«UM cft.vt cccna fiiflcccrit omnibus.Facc-<br />

JP LOCO ÖC clufit amicosA hofpitis pudori<br />

lubuenit.<br />

HIPPARCHO Euboico vita <strong>de</strong>fungo. Phi- 29<br />

^^PPUS PRX fc fcrcbat, quàm iliius mortem<br />

ACERBE icrrct.Itaquc cuidam,volenti dolofem<br />

ipfnjj mitigare,diccntique: Attamen ^<br />

<strong>de</strong>cejpt, iAm nAtu grandis. Sibi Gratnt^<br />

inquit Philippus, tempefìiue <strong>de</strong>-<br />

^^m>fedmihi proiproperì. Mors enim illura<br />

^'^ticipauit, priufquamà me bcncficium<br />

J^ECPCRIT,noftra dignù amicitià. Perquàm<br />

eft, principen!fentirc gratiarum afeftusifecl<br />

amicis p leriquc Ronaliter quàm<br />

equisvtuntur. Dumvfui ftintcuranti huiabijciunt,<br />

eofque fpoliantcibeneficio<br />

iuuant.<br />

rciciuit, Alexandrum filium qucri, 21<br />

pater ex pluribus foeminis gigacret<br />

: fu ilium hortatus eft : l^^rgo cùm<br />

plHTié<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


m A P o P H T H E G M/<br />

jJ^gnum plurreshabta^s regn't compeútores, da cperam, y^<br />

yn-tute hcneßns acprubtif cuad.ti: ytnonpermcj-^^f^<br />

. anibicn- teipjum yegn/^m obttriMfjcy't<strong>de</strong>aris.Vix pni<br />

. dniTi. tin vcrè regia pracditus , non coníolatiis-^^<br />

'fìiinmjred^merum iiliusanxitj quojung»^<br />

'CxftimuLiret aíj virtutem: indicans, illi ii^i]<br />

alitcrOierandum patcrnum regnum, nifii^<br />

fucceifione dignum pracberet:ncc taniii^!^''<br />

gnum ciTe, regnumadipifcijquamregnuni<br />

promeruiflTc.<br />

22 Eundcm hortabatur, vtauTcultaret Ar»'<br />

ftoteh, cui traditus erat inílituendus,daref'<br />

ThUoßh- que operam Phiiofophìae.2y5,ìnquir,w«^^'^<br />

phia re- comnui tas^ (ft*x mefeciße nuncpoenitet. Perfp^f^<br />

gl «fcf/ xit egregi us princeps , neminem PhiloiO'<br />

¡ana, phiac expertem regno idonemu cíTe : n^<br />

puduit fateri , fe multa per crrorem<br />

perperam; quòd à teneris vnguiculis<br />

lofüphiac prxcoptis non fuiíTet imbutuí»<br />

Nam quiexperimentis difcuntadminiílra;<br />

re regnum , licet ingenio fcliciífimo n«^<br />

fint ; tamen & fero & magno Rcipub.rti^lí'<br />

tan<strong>de</strong>m cuadunt boni reges. At qui Pb»^'<br />

fophix prxccptis prxmunitus í^^ccdit, ^<br />

adfrtmcns integra, vix poterit abhonelt<br />

<strong>de</strong>ficclere. Vbi funt interim, qui Jiteras^c<br />

Philofopliiac ftiidiü clamant adRcinp^'^'<br />

admin ftrandam provfus inutile? .<br />

23 Ex'Antípatri amicis qucndam m<br />

numerü aflcripfcrat. V eriim póíl,vbi cc^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


**ouitiliri tingerebarbam & capillos,fub^<br />

"^^«uiteum áiccvis y^Min capMis fidasn^n.Vucono<br />

^{l^-i^eum m itbtisgc^-cnäis mn-yidm dignmn


3H A P O P H T H 1


L I I E R HIT.<br />

inquit, ytfpfernalè m-<br />

, qf4am rt nnspropier i///


A P o P H T H i G M..<br />

illtim iudicnns ,quàm vtcum muííco dcfidibus<br />

coniendcrct.. ThUippi<br />

apep/nhegm.t..<br />

3o- Qmn ¿kafpcriiYsdidn jmodòternpcftivèja^cìuofcrcbatanimo.<br />

Nam cùm diííl^i^<br />

liaberet cum Olympia<strong>de</strong> vxore, cumquc<br />

Alexandre filio: Dcniaratiim Gorinrhiuni<br />

ad fevenientem percontatiis cñ^qnomtdo<br />

. ter Grxcos intiicem coUertìretì Hic DcmaratUii<br />

ùo 7ihT ' mquit , nutgmpereubi curai efi G. aC^'<br />

^^ ' '' rumcf nc'j-xi aycìimqui nbi{'ur,t comunEiìff'^-^<br />

^ ' huufm di m te firn animo. Q^id lìic exlpc^tí»^'<br />

nifi vt r<strong>cx</strong>oticnfiis Dcmarati iibertate,iU'<br />

beatilliimab oculis fiiisabduci? Iiiìò qu^'<br />

niam Dem arati fermo ab ira ad laniera coi»<br />

fiha vocabaf, rex fefc ad eius obiurgationemcompofuit,pofitacjue<br />

ira redijt cuni<br />

fuis in o ra tiam..<br />

31 Anui cuidam pauperculx , Philipp"*^<br />

appellanti, vt caufam ipfius cognolccrcfi<br />

quum hac flagitatione frcqucnter obftrf"<br />

peret i 11 i j refpondi x.fibi mn eßh oc um. Q^""<br />

J(^egum qticanus inclamairet: ^roWewtfrex fddcff^<br />

tß,audt- ^jff^^^^-.l^hilippusadmiratusaniculac libe<br />

re omnes ramvocem , non ilIi folùm pra^buit aure^i<br />

Verùm etinm alios audiuit. Hoc i<strong>de</strong>mlaí^^<br />

trìbwmt .Adriano Imperatori.<br />

32 Philippus,cùm audiifetfiliu fuum q^^®'<br />

»Artesre dam in loco fcitc ccciniflrc,ciuiIiterobiu*'"'<br />

geiwU' gauit^diccns : 2ion ututpu<strong>de</strong>t^quìnoris^^^^<br />

gnse.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R IUI-<br />

èellì cantre} Signifîcans,alias artcs cíTcrcgc<br />

digniorcs.<br />

Idcminpnlacftra prolapfus.cum furgcns<br />

»11 pulucrc vidiiTct corporis vcftigiiì : î^^i'^c, ^rnbíi«quit,ví<br />

minimam terra:partem ^iaturafortitt,<br />

apbttimiis ynmerpitnì Vtiiumhoc di-<br />

^um ¡iiuaefiírct a'ûmofilij,cuius ambitio-<br />

"i orbis fuit anguftus.<br />

Philippus, Alcrxniîdrum filium obiurgâs, 34<br />

fl^òd largitionibusMaccdonum beneaoconfcaarctur:<br />

Qu^ te, malumBeneuo-<br />

^^^^t,ratiom}ßam/f»eminduxtt,yteostibtfiUtes<br />

f'^reß<strong>de</strong>les, quos pecunia corruperüi An tu id ^^^^^<br />

Macedones te non regemßium,fedprahi- randa.<br />

torem putenti<br />

Athenienfes îcgationem ad Philippura<br />

^ifvîraïu. Eabenicvriè audita,vt humaniter<br />

dunitteret, iuffic ilÌos dicerc, qua in re gratti<br />

j^^^rcpoßit ^yithcnienßM HlC Dcmochare«<br />

^xcipìcns:y?f«/ry«w, inquit Dc-<br />

**^ochares vnus fuite legato rum numero,<br />

ob lingua procaciam diftus Parrhcfiaftes.<br />

iûhumanum refponfum indignan-<br />

^ /fgiis amicis,Philippuscompefcuit£g„j^^<br />

, iuUìtque, vtTherfìten illumincoludimitterent.Tum<br />

ad cacteros legatos<br />

^oinicrfusji^ewwciitfc,inquit, Athenicnfiùru,<br />

^Ito fuperhiores eße, qui ißa d^unt, qt*àm fiH<br />

^ntpune dtSia ànitunt. Tales <strong>de</strong>mum<br />

animi regno digni funt.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

y


Af^O P H T H E G M.<br />

.AL EX^A^^D E M.AG'^yS.<br />

Vi<strong>de</strong> Vlutarchum in .Afofhth.MexiLndri'<br />

quibm tSr rtUqucL héccpiéeraque Juntftd fu<br />

1 InPhiJippi di¿^Jsnjhilcrat,quodpractcr<br />

•rbanitatcm non ctiam ad bonos mores<br />

conduccrctrnec vi<strong>de</strong>o,quem Philippo iungamus<br />

congruentiùs,quàm fîiii»m Alexa«'<br />

drum. Is puer ctiamnü,cum Piiilippus pa-<br />

IndoUs tcrmulta pracclarè feliciterquc gcreret,nca^lis,<br />

quaquaco gau<strong>de</strong>batj itd ad pueros squales<br />

ac collaftancos áiccb^iipaiermihinihll'<br />

tdiBuruA, Ulis contrà dicentibus : ImàhaC<br />

ommAuhvpAYCLt, ^uidprofuerh y '\nc\\\h Ai«^"<br />

xnndcr;i/rmultafoß<strong>de</strong>nsagamnihu\ lam tu^<br />

cognofcas fcintillam indolisambiiiofae ^<br />

irrequieta?.<br />

2 I<strong>de</strong>m, ciim Icuitate corporis ac pedum<br />

ccleritate poIlerct5patri hortâti,vt in Oly*^<br />

pijsftadiom <strong>de</strong>currerctif^irmw,inquiti^<br />

^gere- f^^gj habiturus eßem concert atores. £thîcag'<br />

^ladtcct nofcas <strong>cx</strong>celfum.ncc cuiquam facile cefli^;<br />

lumin cerramine laud¡¿ ôc imperij.Nondix<br />

erat rex, 3c tamen non dignabatur nifí cui»<br />

rcgibus committi.<br />

J Quum puella multa noftc ad Al<strong>cx</strong>a»drum<br />

eífet <strong>de</strong>du¿>a,tum co dormituraif®"<br />

adulte- refpondcn-<br />

Tium. «^ß'cSraße donee maritm ißet cubttnm'^<br />

íwfiros acciios aciitci obiurgauit; ^ducttcy<br />

® iiiquif;^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


inquit, /jMHc parùm enïm AbfuU, ijum zefiri<br />

^iilf Afmr'nn fASlas AdtUur. Egrcgium caftïtatis<strong>cx</strong>cmplû.tummiuucnc,tum<br />

inrc^c,<br />

î^amapud illos fimplc* ftuprû pro nullo<br />

crimine habcbatur. Apparctaïuc tûfuiiTc<br />

'norcm(qui adhuc durât in ItaIia)vtvxorcs<br />

^ccubarcm à viris,iiiiî fi quando vocarctur.<br />

Ai<strong>cx</strong>andro pucro, dijs largiùsfacicti fiit- 4<br />

, ac Ibbin<strong>de</strong> ad thusaccurrcntijLco-<br />

^àcs iriius paedacrogus , qui tum adcrat><br />

«e/if qui t,tum Ur^ fa<strong>de</strong>s fnffitum.mm Vrofujtê<br />

•W —-- dmicei ru fs, , y»»»». qu^ thiisgigmh. _ PòftcìiiW<br />

^m rcgionemobtinuiflct,mcmorcius di-<br />

Îcntcntiâ fi:ripfit illi litcras:i)f;wo M<br />

^^uru ^ c^ß^ aliquot, nepofihacpanus<br />

i^J eygA <strong>de</strong>os: cum non ignores mspotitos regione<br />

^oresgignente.<br />

^pud Granicum Martern exptrtutusfiortaha:^<br />

, Vi affatimpran<strong>de</strong>rentyyeLunpo. fiducht.<br />

J ^ e ex hoßium commeatu cctnaturi. Pracfcns<br />

^^jmus,ac dc belli cucntu fidi« ac fircurus.<br />

^crilius , vnus <strong>cx</strong> amicorum Alexandria<br />

^mcro, filiabus fiiis ab Ai<strong>cx</strong>andro dorem<br />

Petijt. lußttrex tllum tapere taienta quinqua- n^gf.^<br />

is rctpondiilctjdcccm ia^<br />

cii, ^ qm<strong>de</strong>m,mc[mtyfatis efi tantum 4Cvcri<br />

mn fatis efi tanium dare. Pracare<br />

diftiim , nifi virtutis indokai ambi -<br />

^^^vitiaiTct.<br />

^^axarchoPhiloiaphoiuflcrat qu^ftorcy<br />

y ^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


APOPHTHEGM.<br />

darc,quantiimcunq; ille poftularct.Cumq;<br />

qiia:ftoraudita poftulatione turbatus Alexandro<br />

indicairetjPhilofophum pctere ceii<br />

lÀltrA" talenta: ì{eErey\i\e^\xìi/acit'Jciensfehabelitoí.<br />

ygamtcurth qui tantü dare ¿rpojjh yelit, Hic<br />

dubites, utrum potius admirari oporteat :<br />

regiámne libcralitaté in donandoi an Philou)phi<br />

improbitatem in poftulando : nifi<br />

malis lianc vocarifiduciam.<br />

8 Mileti cùm vidiiTet multas ílatuas coru,<br />

qui in Olympijs ac Pythijs vicerant, easquC<br />

.qui gloriarcnturhisiqui corporum magu»'<br />

.tudine viribusqj prxítantesjn ludi cris certaminibusviftoriam<br />

reportaíTeut : cùm»'^<br />

tantis pcriculis nulli fuilFcnt, qui aduciíus<br />

Barbaros fetales prarberent.<br />

9 .Quum regina Carum, Adas, ilIud habC'<br />

rct ftudio, vt aflìduò mittetet Alexandra<br />

obfonia bcllariaqj.per talium rerum archjtcftos<br />

coquosoj magna arte parata:Al<strong>cx</strong>a-<br />

TrHgaii'd cr ai t ifeipfum habere meliores obf miorum ^^^<br />

tas. ufices: adprandtum qui<strong>de</strong>m^^oSim nHm iter» ^<br />

X


L I Í E R u n . ?4í<br />

fibi vclíet admirante Parmenioncr^^Wifc/V,<br />

ÌMq uit,*«pra:lio nuUjtm anjxm me/wré ej]e qux<br />

^arhdí. Significabat, cominus clTe pugnandumrin<br />

quo genere eertaminis barbae ofHci'^nti<br />

quòd i>ìs milites faeillimè poíTunt<br />

¡»rprehcndi. 'PiutArchus etiam inrita Thejei<br />

niemtmt,<br />

Darius obtulit has eonditiones Alexán- "<br />

dro:vt ab ipfo accíperet talentorum <strong>de</strong>cern<br />

infupcr Afiam Tecum ex acquo par '<br />

V'Cíur. Id ciim recuiàret Alexan<strong>de</strong>r AfoíKír-íuquit<br />

Pármenio , aeceptjjem, fi Alexan<strong>de</strong>r ef- chía.<br />

fe>n.Et e^o, inquit Alexand cr ,fi Varmenlo ef-<br />

Dario vcrò hunc in modum refpondit:<br />

^Ty terram duos foles ,neq', Afiam duos reges<br />

J^'nepofie. Et hic animi celfitudinem proba-<br />

'cpofiisi nifi didum impotcntiarnquandominandi<br />

faperct.<br />

Qu^umin Arbclis dc rerum fumma peri- ,2<br />

tlitaturus cflct, conflií^urus cum mille ho-jnterpre<br />

*^inum millibus ad pu^nandum inftru^is: txtio c?f-<br />

^dierunt illa milites aliquot ipfi bcnevo- f^cdx.,<br />

^^ntcs, dcferebantqj carteros, quòd in cauris<br />

inter fe mifccrcnt fermones,confpi-<br />

^atentqj ne quid prxdac in regium tcntoriü<br />

Qcportarcntj fed ipfi totü infuüvcrtercnt<br />

lucrum.His auditis fubrifit Alexan<strong>de</strong>r^ fau^ ,<br />

mquit,«««c atts.fiqui<strong>de</strong>mauéofermonesyh' *<br />

^o^t^fnadyincendum , non ad fu7t€ndum anima- * .<br />

Ncc illum fcfcUit«littinatio:pluriioi"^'<br />

y 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Aamqj milites regem adierc,diccntcs:Bo«tf><br />

arJmo eflo^rexy nef, metuat hoßititn mutútuánh<br />

. nepedorein qui<strong>de</strong>m noßrumferrépoterunt.<br />

I<strong>de</strong>m ißftruftS iamadpraeliuniacicjcùm<br />

cerneretmilitequcndamidtcmporisame-<br />

SerM Ap telo adaptantem : vt inutilcm fubmO'<br />

paratHi, ^^ exereitu, qai tum <strong>de</strong>mum appararct<br />

arma,cùm his vtcndi tempusa<strong>de</strong>íTct.Hoí: in*<br />

ser flrAtAgemAta magis commemorandnm erat,<br />

quàm mter a^ophthegmata : quemadmodum &<br />

hoc quod fubijciam.<br />

14 Legebat Alexan<strong>de</strong>r epiftolam à matrc<br />

miíTam, quae arcana quacdam & calumnia^<br />

aducrfus Antipatrum continebat: fimulq»<br />

(vt folct) CÜ rege legebat Hephxftion: ncC<br />

SUentiu cum rex vetuitre|^cre,fedperleSU epißoia^^<br />

nulumßgnatorium e digito <strong>de</strong>traSíumori i^i^j^<br />

appreJJit.Uoc geftuadmoncnsjVtarcana cotinerct.<br />

Exemplum infignis <strong>de</strong>amico<br />

ciac:tum ctiam humanitatis egregif,qui<br />

Jumnias latiùs fpargi nolucrit, licct inui'<br />

. fum haberct Antipatrum.<br />

. InAmmonis tempio, cùmàvatedi^"^<br />

JFil'^ <strong>de</strong>$' ciTctlouis ñiiiis:2^hU,ÍR(]UÍt,mimm:namU*;<br />

ru qw, pifgy, omnium qui<strong>de</strong>m natura pater eff,fed ex ^^^<br />

optmos quofquepecuUariter fuosfxcit. Mo<strong>de</strong>-<br />

Áiflimc interpretatus eft oracuium :<br />

vates per a-dulationcm dixit illum fili"!?*<br />

louisjquafi fic e loue prognatus cflet,qucadmodum<br />

Hercules creditus cft cflcl^"'^<br />

film^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


LIBER IIIÎ. HT<br />

filiut. Alexan<strong>de</strong>r faffiiseft,loucm naturâ<br />

a^Korem ac parenté eflc omnium : fed cos<br />

^c num peculiaritcr pro fuis filijs agnofcc-<br />

'c» qui virtutc ac prxclarc gcftis proximè<br />

diuinam naturam ac< cdcrcnt. Ea cft, o-<br />

*^nibus bcnefaccre.<br />

C^um in bello crus cÎTct illi fagittâ vul-<br />

^cratum,multiquc accurrercnt, qui ipfum<br />

^cqucntCr <strong>de</strong>um appellareconlucucrant}<br />

«xporrcaâ hilariq; fronte ad Homeri careen<br />

alludcn$,dixit ; Hicfanguis tft qmm iHod^h<br />

, liquor j'y qualis diuis folet emanare ieatis»<br />

^«miruni irri<strong>de</strong>ns adulatorum vanitatcmj<br />


ad facicndum fuííitum dijs y at parum ad<br />

dcpelkndutn frigus.<br />

19 Qu>imapud Antipatri<strong>de</strong>m coenarct,isqi<br />

ad cocnam formofampfaltriam induxiíTcti<br />

Alexan<strong>de</strong>r afpcílii motus in illam <strong>cx</strong>arfit:<br />

mox rogauit Antipatridcm : numquidipfc<br />

muherii amore tcnereturf ilio confitente,<br />

Conimi' ^^ inquit,wo» Mprotinns abduces ì canpa»<br />

««/ífí-ew.^Quantum ille animus aberat<br />

à conftupranda aliena uxore, qui tantopcre<br />

fibi meruit ab anMca hofpitis?<br />

20 Rurfum quum Caflandcr Pythone,<br />

tibicinis nmafium, per uim oiculari uclleij<br />

:idqj Euium acore ferentem fcniiflct Al<strong>cx</strong>an<br />

dcr: iratus <strong>cx</strong>filijt in CaiTandrum, clamaras:<br />

Continé'^^^'^^^^^ íiwj.t^-c tjm<strong>de</strong>m qmcjtiom licebiy<br />

' Non Taris crat rcoi,fi ieipfum praeftaret cQtinentcm,niriacprxfeaas<br />

haberet fui»'<br />

miles. Quando autem paíIusfuiíTctjá<br />

per vim conftuprari filiam aut uxorem h^^'<br />

nefti ciuis5 qui tibicini iuos amores ctiain<br />

ob ofculo vohiiteíleinuiolatos ? Deniqi»<br />

quod ducespcccarcnt,aibitratus cíl adfc<br />

pertincre,<br />

21 Quum è Mncedonum numero ad mí»<br />

remittcrct valetudinarios ac mutiles <strong>de</strong>biL-sq;,prod¡tus<br />

eft quidam,qui í'e inter«'<br />

grotosaiTcripfcrat^cùtn non xgrotarerquum<br />

ad Al<strong>cx</strong>aiidri confpedum<br />

clIct,6c<strong>cx</strong>aminatU5 farcrcuir;fcmorbum<br />

pr«^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L i b e r 1111. 345<br />

P'aet<strong>cx</strong>uiflTc, ob amorcm Tclciippac, quae<br />

ad mare fuerat profezia: percontatus cil<br />

Alexan<strong>de</strong>r, cui negocíum retrahendac ad<br />

exercitum Telefippae <strong>de</strong>legarctiirf Catcrum<br />

ut cognouit cam cíTc Tibcram, Verfaa<strong>de</strong>rtm/ij/^MMrjinquitjO<br />

Antigener,Teießj?pie,ut Ciuiti^<br />

^^btfcttìn maneat: natn vim admouere Ubera,nm fa-,<br />

^ßrum. Sic indulfit amori ftrenui miliquem<br />

in exercitu retiñere cupiebat 5 ut<br />

''^gcnuam mulicrcm rcdirc nollet,niii perluaihm.<br />

Quum Grxci, qui apud hoftes ilipcn- 21<br />

dium faciebant,veniflcntin poteftatcni A-<br />

J<strong>cx</strong>andri; Athenienfes qui<strong>de</strong>m iufsit in eöpcdibus<br />

feruari j quòd cum <strong>cx</strong> publico fti- ì^o<strong>de</strong>rA-<br />

Pcndium haberent, tame apud hoftes me- tin fa-<br />

'üiffcntriimilitcr acThcifalos.quòd regiojjcm<br />

optima na£li,non cam colerenf.Theuanos<br />

ucrò dimifit, dicens : His per nos nihil<br />

^^^eliquumyneque cíuitas,neqís$ agri. Ita mo-<br />

«cratus cft poenani, ut mortem commcri-<br />

^is non indiccret nifi vincula j & culpam<br />

^orum, qui nccefsitate <strong>cx</strong>cufarc poterant,<br />

'«^fctranftulit.<br />

Indis qucndam, fagittandi arte cum- 23<br />

primis cclebrem, a<strong>de</strong>ò ut ctiam perannu- Gioriä<br />

hmi fagittam mittete diccretur, quum in rita Jm<br />

cocpiifet,iufsit ariis fuoe fpccimcn ae- rior.<br />

p^^ci recufantcm iratus r<strong>cx</strong> necari iufsit.<br />

Xi^um duccrctur homo, dixit his à quibus<br />

y 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


546 A P o P H T H t ö M,<br />

diicebatur; fc multis dicbus non <strong>cx</strong>ccrcuif^<br />

fc nrtcm, coq^ timuiflc nc abcrrarct. Id vbi<br />

^ Tcnunciatum cft Al<strong>cx</strong>andio,quòd non coiumaciâ,<br />

fed ignominiasmctu rccusâiTct:<br />

admiratus ingenium gloriac ftudiofum, dimißt<br />

illum (lonatum j cò q«od mortem<br />

oppctcre rnaluiflct,quamf^imafuavidcrt<br />

indignus. Hic apparet,non omnino vanum<br />

cflc,quod proucrbio ia£latum cft : Sunileß"<br />

rndv eße amicum. Alexâdcr glotiac fupra mOdû<br />

appctô$,iimilcm aftcôû în alijs amabaí*<br />

23 Taxillcs, vnus c numero rcgii Indix,occurrcns<br />

Al<strong>cx</strong>andro, fie illumaftàtus cft-<br />

Trouoco fe,inquit,«o» adpugnam, nef, ad betr<br />

Certami certammisgenus. Si mferior eSy<br />

rere re- ¿ acctpe beneficium :ßn Jhperior, nebif be"<br />

gmm. neßkcito. Cui Alexan<strong>de</strong>r^ Atqmym


L i b i e IHR H7<br />

Quum alius quidam rupcm tcncrct in- 25<br />

<strong>cx</strong>pugnabilem,vt nutabatur, fernet Alexadcdidit.<br />

At Alexan<strong>de</strong>r non folùm eius<br />

principem effe iuiTìtj verùm etiam<br />

®®didit,dicens:i/;cÄowow;7w ruietur¡apere,<br />

y* fe nuduit bono yiro, quàm loco munito con- <strong>de</strong>fUium,<br />

^^etlere,<br />

Rupe capta quum amici diccrent, illum 26<br />

^©rcgijsgeftis Hcrculem luperaiFc ; Ategoy Hercule<br />

Inquit, meas resgeßasin imperio, ne verbo qui- contem*<br />

^em cum his qua: gefft Hercules arbitror confe- pßf<br />

ì^endat, Adulabantur illi : fed huius animo xan<strong>de</strong>r.<br />

'^^llalatisfacicbatadulatio,<br />

^ojäam ex amicis mulflauity quodin Ir^do tj ^<br />

jenßjfet eos non lu<strong>de</strong>re, Siquidcm multi<br />

in hoc ludo velut in rc maxime fc-<br />

^^^^erfantun Non enim Judunt, qui fortuomncs,<br />

interdum & libcros, al<strong>cx</strong><br />

P«|niittunt arbitrio. «<br />

^»^teramicos, quos habebat ptrcipuos 2%<br />

'^Potcntifllmos. omniu maxime vit ieba-<br />

«onorare Craterum j fed omniü maxip<br />

diligere Hcphxftionem. Craterusenim, ^mcw,<br />

^^nit.Ätti^ire^ew: Uephéèfiionamax Alexan.<br />

Id Grxcc iucundiùs dicitur :<br />

Sentiens, Craterum<br />

^ A ^^ regiam dignitatc attinebant.<br />

Paitare fidumamicum: Hcpharftioncm<br />

Fidato quodaafTcau diligere Al<strong>cx</strong>andrQ.<br />

itaque,licct diiriraiTitcr,amantibus,<br />

diucr*<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


54« APOPHTHEGM.<br />

diucrsa rationc pcrfoluit prxmium. CrA'<br />

tcriim ornaiiit dignitatc j HcphaeilioncUi<br />

ad intimam admiitt famiiiaritatcm.<br />

29 Xcnocrati Philofopho quinquaginta ta^<br />

lenta donomifit: ca quum illc rccusafl^*^<br />

acciperc, diccns fibi non cflc opus 5 intcr-<br />

ttbera- jogauita^wwe éOTiicwn qiú(km -vUtim hAber^*^<br />

lua4. CM ejjef bptis f mihi^x nq uiUrix Darij ^P'^<br />

30<br />

m Amicos fitjfecerimt, Hic vtrius animum<br />

gis admirari conucniat,nondum ftatui: xC"<br />

isnc,tam ad libcrtatcra propcnfimi}^<br />

f hilofophi, qui tantum munusà tanto<br />

ge vitro dclatum remiferit.<br />

Porusrexab Akxandro <strong>de</strong>uiftus, q""^<br />

ab eo pofipugna rogarctur, diccntc j<br />

K^gAli' modi tetrAStAbo fì{egAUter,7i\X. Rurfiisfu^M'<br />

ter. ci enti Al<strong>cx</strong>adro j ^um qui<strong>de</strong>tiam aliudì Or^'^<br />

ww,inquit Porus, completi.ur<br />

gAliter. Alexan<strong>de</strong>r & pru<strong>de</strong>ntiam, &<br />

tudinem viri admiratus, latiorcm ditionci^<br />

illi addidit cá,quam priùs obtinucrat.Sjjf'<br />

»lici&ad pe<strong>de</strong>s abie£to minus conceíi» "<br />

Ì<br />

et. A<strong>de</strong>òdiligebat animolus iuuenis»*^<br />

pauidos ánimos.<br />

jS^u. Curtius AÌìfiAmo fecuinarrAt.<br />

rogatus Porus,^í#í(/ ipfe rifìore Jiatuere <strong>de</strong>b^^<br />

cenferet f Quod/^¿c,inquit,tibí fua<strong>de</strong>ty T<br />

expertises quàm efjet caducA felicitas.Sw^^^'<br />

imit rege, vtmo<strong>de</strong>fiè fiin fortuna vtcreti» '<br />

memor.ipfi pofic accidcrc,quod ucci<strong>de</strong>rà<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B B R I ill. H9<br />

. ^L^um accepiíTctjCÍlc qucndam qui c5- 31<br />

ipfumimpctcrct: ¡{egfum e/i, inqiiir, Ammus<br />

^^^ factus hmc , and:yemAÍe, Nihiliioc cii- -pm ri-<br />

"o gcncrofius : quanquam i<strong>de</strong>m & ali,s gitis,<br />

^•icribitiir.<br />

.Moi tipi-ox'imus ad amicos rcfpicicrts di- 32<br />

: Mugnum epiutpljium-vicicoftiturtim. Prx-<br />

Icnticns, rcs ab ipfo geft.^s multorum clocclcbrandas.<br />

Nec cum fua feftllit<br />

^'^inatio.<br />

Cum Darii fi^i^^s habcret captluaf, dc- 33<br />

^ms ocuiis ens faiiiMbat, idque raro j fibi<br />

^^tucnsab ill.irum inllgni forma. Apud<br />

^milijr^j autem diccre folcbat: Dolores 0-<br />

VerficA puelU, VLmArclms in eius<br />

^^^i&yAlcri u MasimnSyCurtinfj^<br />

^^T^asn aif .Apelle j


350 APOPHTHÏGM.<br />

tes poftiilatjrcdcuntad te cum foenorc. ^^<br />

. hoCi& fequenuA ^pophthegnuttA fere $mftU ä,'<br />

pudTlutArchumhAbeSyin yttA MexAndn.<br />

35 Cùm nuncius quidam gaudio gefticn$/<br />

porredaqj manu accurrcret, rem profpctc<br />

geftam narra tutus ; Çutdnuhl, hone rtr,<br />

gni nnnciAbk, nlß nunctes Homo-wn remsifíe •<br />

rerum significans,omnium procclarc geftorfi glO'<br />

riam abolendam,nifi contingcrct talis p^í'<br />

co,qualis fuit Homerus.<br />

37 Ciifítas quaedam , vt ab armis Alexandn<br />

quictem haberct, obtulit illi partem agt^rum,<br />

& practerearerum ommù dimidiuffl'<br />

Imperio- Cui fíe refpondit ; Hoc animo y em in yif^<br />

if. non yt Acciperem quod <strong>de</strong>dißetis ¡ Jed yt y os<br />

beret is quod reliquißem,<br />

38 Alexan<strong>de</strong>r habebat Eudaemonicum Pf'*'<br />

lofophum,fed quouis parafítoaduIantiO'<br />

rem. Hic quum aliquando tonaretvchçmenter,a<strong>de</strong>òvt<br />

omncs <strong>cx</strong>pauefcerent,di-<br />

MUÍA' ^jj Al<strong>cx</strong>andro : ^in tu tAlo qtùppiamfi^^^<br />

Alexan<strong>de</strong>r, fill louis) Atillc non fcrcns ta^<br />

abicfti Philofophi voccm,ri<strong>de</strong>ns ait:<br />

enimformidabiUs eßey quemadmodum tumi<strong>de</strong>'<br />

ces,qui Satraparum ac regum capita me iubesfi^<br />

fer cana apponere. Sic Athenaeus. Plutarch«^<br />

in vita fccus aliquanto : ^idmihi fuccenfi^f<br />

quòd pifies apponam in conumio, ac non pof^'*^<br />

Satraparum capita ?<br />

oairavarum capita :<br />

Alexan<strong>de</strong>r, quum hycmc duccrct exer<br />

^ citUlD^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^ìtuni, affidcns igni, rccognofccrc praccopias<br />

coepJt : quumqucvidc-<br />

'ct fcncm qiicndam horrcntcm frigorc, A<br />

^^ >gucm, ftantcm, confidcre loco Uio iufj^^ujccns<br />

: SimVerJi<strong>de</strong>natùsejfesyinregiafel- CitiUUetf<br />

fe<strong>de</strong>re ubi capitale foret: in Macedonia nax%<br />

^^^ceditHr,<br />

Alexan<strong>de</strong>r, etiamnum adolefcens, vi<strong>de</strong>s 4®<br />

patreni Philippum equum prceferoce, nec<br />

nullum feiroremtergo patientc,velutin-<br />

^^'Icmabic^um ire :


35^ APOPHTHEGM.<br />

42 Quiim pirata captas ad ipfum dcdu£lu$<br />

CÌTct 5 rogatus , qux refretus Au<strong>de</strong>retinfefÌArc<br />

Mmo- f7i.trm?compcndio rcfpondit : £^0, inquit,<br />

se. quonuim idrnico nauigiolofdc o^pirata mmìnor''<br />

tUycUm i<strong>de</strong>m fACIAS m.xgnA cUße, rex Appellarci'<br />

Alexan<strong>de</strong>r admiratus intrcpidum aniinO»<br />

dona ni t iJli vitam.<br />

I<strong>de</strong>m Delphos profcdus, quum faceidos<br />

n^aret fc confulturam dcum, quòd<br />

dies clicnt nefjili, quibus ne <strong>oraculis</strong> q^i^'<br />

<strong>de</strong>m loqui fas eífet : vi pertraäa fecum í''»'<br />

ccrdote tcmplum aíTccndít. Q^umcji<br />

örActt^ importunitatc viftadiceret: Inwflufesy ®<br />

lísm. fif^' inquit Alexan<strong>de</strong>r, oracnli c/?: nH»'<br />

lieris vocem rcfponíi loco duccns.<br />

^^ Pofteaquam in <strong>cx</strong>pcditionc profcfti^^'<br />

regias opes pene omncs in milites acdU'<br />

cesdiftribuiíret,roo;anti Perdiccac;<br />

TiductA bi mnc^reXyfiipcre/?} Spes , Hic P^<br />

ehentíís, dicca,i/tfc,inquit, ntbts comilitonibtis ^^^^<br />

MraccmmMMs eííióc, pracdium,quod ipß ^f'<br />

ílgnárat Alexan<strong>de</strong>r,recuíauit.Tanta cratii'<br />

ducia,bene fucceíTuram <strong>cx</strong>p editionem*<br />

I<strong>de</strong>m initio, quum in cauíis capitalib^*^<br />

Iu<strong>de</strong>x fe<strong>de</strong>ret iu<strong>de</strong>x, accufatori altera aurcmoC'<br />

incorru' cludcbat : rogatus cur ia faccret ? uilter^^<br />

ptuf, ìtic\\x\t,integrAm feruo reo. .<br />

4(5 QuumPhiloxenus,claffis prflefcaus, ^<br />

lexandro fcripíiíTet: Tarentinum<br />

Theodorum cífc apud fcpueros habetc^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


itifìgni forma vcnalcjjfi vellet emcrc. Indigne<br />

tulit,apud aequaies fubin<strong>de</strong> elamitans Integri'<br />

^tdin me VhUoxemis tam ohfcoimm animäd- • tas. '<br />

^ejrttf, vr mihi tantumprobri concUiaret f<br />

In€allifthenem,nequaqeiamfefeacc6 47<br />

"^odantem aulae regiac moribus, fed & di-<br />

^is ÖC geftu prae fe ferentem nihil ibipladixit<br />

hunc verficulum ; Seruire<br />

MktS ffs^nif^ i^is (xuTia Id eft : tempori*<br />

^ApicHtem ego odi, qnißbifapit nihil,<br />

^ifamexpu^naturus, quum vi<strong>de</strong>retmi- 4S<br />

htes <strong>de</strong>terreri ftuminis, quod ciuitate pra:- Exem-<br />

*^tUbitiu,profunditate:exfiliit,o«»c omnium^lH dti-<br />

^•^cnimum exclamans, quinatarenondd ce- cis,<br />

^^^^ ' moxq: ciypeo pro fubcre innixus pri-<br />

'»^«stranauit/'^<br />

íímm profedus, Achilli« ftatuam coró- 49<br />

tefelicem,\nc\\\\t, Achillei, cui viuo ta^ Vr£citaliscontigeritprseco.<br />

DePa-^»^<br />

^^•^lo loquens 5c Homero: quorum ille fidiiHrTius<br />

Achilli fuit amicus ; hic dcfunafi<br />

^»íi<strong>de</strong>totácclebrauit.<br />

^uabmpotißmum rebus, cùm <strong>de</strong>us à multis 5« '<br />

P^^dicaretur, fe quhdmottalu eßet <strong>de</strong>prehen<strong>de</strong>- ^luét<br />

»•e dscebxt, fomno ^ coìtu. Quod hxc p race i - nos ad-<br />

P^c prodcrent humani corporis imbecilli- monent<br />

^^temrad caetera inuiilus erat. Somnus c-morf^//mortis<br />

imacro eft ; & coitus fpccics eft tatif,<br />

n^orbicomitialfs.<br />

öanj regiam ingreiTus, quuTÌdiiTct fub- $i<br />

z<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


354 APOPHTHEGM.<br />

limccubìculum, & in co ftratum, mcnfài^<br />

l>el\c\x cactcraq'i omnia mirifico ornatu inilrudla :<br />

md^gti^ Hocf/Wjinquit, eratimperare.f.Si:iMì^ni>,noSì<br />

frma¡tt. effe rcginm,huiufinodi <strong>de</strong>licijs indulgere.<br />

I¿cm Icítiim inarcíTuí, <strong>cx</strong>cuífis accurate<br />

pallijs diccrc fokbat: TS{umqwd hk <strong>de</strong>UU"<br />

tumaMtfuperflHuynmateradééí i Adcò ab'<br />

lìorrcbat à mulicbribus dclicijs.<br />

53 Qü3^im <strong>de</strong>lato ad jpfiim C^iniolo, quO<br />

nihil mter opcsDari; prcciomis pulchriúsve<br />

rcpcrtum cft,quxrcrctur ín qúcrn víum<br />

<strong>de</strong>ftinandum cíTct f alijs almd luadcntib'i<br />

literarU ¿jxit : Huic opime Jcruattdus dabnur Homerusamor.<br />

Scnticus, null'ìim cíTc rhcíhurum ilio preoiofiorcm.<br />

Itaviíiim cft ¡uucni,quirc toiu<br />

a^i exemplar Achillis componobat.<br />

54 Idcm,hoitftteParmcnione, vt noítu heilem<br />

adoriretur ^alioqui fummum fore di^<br />

fcrimcn, fi pnlam cum tanta muhitudme<br />

Martern experirctur: fiqui<strong>de</strong>m ex fragore<br />

^ ^ procul velut è pel ago re/onmitc, conit ^lai^^r/Mí?.<br />

tíintimmenfum eflcnumeruni.<br />

inquityyiSíoriam: rccufans tenebrarli pi^efídio<br />

vincere.<br />

^y Quum icgiífct prolíxnm epfílohim,ab<br />

Aníip.uro ícnptam, in qua miilrac inera^'<br />

Jííatris aducrfus Olympia<strong>de</strong>m cr.lumniíc : Ignorare<br />

iacry- yi<strong>de</strong>tnr,.\T\i\\xhyAnthj:at€y', quòdyna motris<br />

W7


LIB I R MI. R5R<br />

quodam eleganti forma confuctudi-<br />

'Jein agerc : nihil oiFenfus eft.fed dixit ; Co<strong>de</strong><strong>de</strong>ndum<br />

eJJe, vi tUa quoque diqua. ex purte rc- Cand'Ue,.<br />

^»»0frueretur, Mùltùm diflciitjcns ab animo'<br />

^•'cfaris Augufti.qui mhil aecrbiùs tulit^<br />

^uàm fili® iicptiumq'i lafciniam.<br />

Quum ftudiiTct Anaxagoram difllren- 57<br />

^^^, innumerabiles effe mundos : illacrjr-<br />

J^nffc dicitur. Rogantibus, mimquidacci- ^<br />

^ìfict licrymis dignumf .^«wJwWeor, ìn^ Ambimi<br />

fiere, qui,cùmmund%fintmnnme- mjdtia^<br />

^^biles^nosnondum ymtis domini fäBtfimui f bilis. -<br />

PJulippusàTriballis in prxli'o vuliiera-5S<br />

eft, femore lancea traiefto : opera chi^<br />

fUrgi liberatus periculo mortis , dolebat<br />

^'i^udicationis <strong>de</strong>formitatem eontradam-<br />

Cui Alexan<strong>de</strong>r, ^-veri^rw^inouit^<br />

^^publicumprodire,fedgradum mouens yirtutié<br />

potiùsmenúnerii. Hoc &aliijailcribitur.<br />

. Si quando in-colloquijs aut con-uiuijs<br />

^^cidiiTeteontcniio <strong>de</strong>carminibusHome- comprt^<br />

[* > i^lijs alia prapferentibu», hoc vnicc pio- ^.^tio car •<br />

^auit Alexan<strong>de</strong>r: ^ ^ ^ minum<br />

fiMriliàT^t 7* ny^Sn, HfurifnT* MX'Homcri^-<br />

Jdcft: corum<br />

Dux bònus atq¡ i<strong>de</strong>m-validuspugnator ìh^oì^- liad.y, '<br />

•Ad<strong>de</strong>batiHomcrum hoc verfu virtutem A^<br />

^ÄtuoT^"** pT«dkàffc,Al<strong>cx</strong>andri vatici*<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


l$6 APOPHTHI


L i b i * UH. 357<br />

gnificans,illü cíTe louis, non Phili))pi filiü.<br />

Quum Darius numcroiìllimum <strong>cx</strong>crci- 63<br />

m 1 nilr u X ¡ iTc t, A1 <strong>cx</strong>an d c r p r o fun d i (Hm o<br />

fomno corrcptus cft, adcò vt ncc intcrdiu<br />

potuerit<strong>cx</strong>pcrgifci : tádcm imminente pc-<br />

'iculo amici ingrcftl rcgcm <strong>cx</strong>ciiàrunt: qui<br />

^ùm diccrcnt ,Yc mirati in co rerum ftatu<br />

tantam regis fecuritatem : Mignd, ìnc[uìt jírúma-<br />

A l e x a n d e r , w i e DuyiusLibera.- ^^<br />

^^t^qni Vírcj omnex \n ynum contraxit, yt It-<br />

CMf yne die <strong>de</strong> fummx rerum <strong>de</strong>cemere,<br />

Alexandre Magno Corinthij per l^a- 64<br />

ios ius fux cuitatis dctulerunt. Hoc officii<br />

pnus cùm riíiftct Alexan<strong>de</strong>r: quidam è<br />

»cgatit,?y«//i, inquit, cimtatem yntmam <strong>de</strong>na-<br />

^^'f^Ht,fritter quam tibi & Herculi. Hoc au di to<br />

Ijibcns acccpit oblatum honorem,quem<br />

Uli commendabat partim raritas,partim cu<br />

hercule laudatiífimo viro focietas.<br />

Pum in obftdione cuiufdam vrbis infir- 05<br />

*^iftima mocnium quaerit, fagittâ i£lus cft,<br />

'^ec tamcn ab inftituto dcftitit: mox quum<br />

J^cprcflbfanguincficci vulneris dolor cre-<br />

&ctus equo fufpenfum paulatim<br />

^btorpuiíTctiCoaóus quod cccpcrat omitchirurgum<br />

accerfere: inquit,<br />

predicant Jouis effe filium,Jed yulntts hoc ho-<br />

'f^fticmefl'eme cLamat.<br />

Zenophantus certis modis Al<strong>cx</strong>âdrum ^^<br />

arma folebat cocitare.Eam muilces vim<br />

Z 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


'^'FL APOPHTHEGM.<br />

f -!:ríirantibus ciincì:i$,qiiid.im ait 'SitOKtii^<br />

^i^tifex eB^inaniir muduLos^qmbtis ilium à bellis<br />

v.'^ace-.Se'^t ' ns, nen eflc ma^n« aitisjlio^-<br />

Miii>ern eò [>crpeliere, quò'iiiapte natura<br />

eft.<br />

^í T^i-TI G'O TSl^r S B^EX M<br />

C E D 0 TSl^V M,<br />

1 Antigonus in extorquendis pecunijs acereratacrigidus.<br />

Cuidam itaquedicenti:<br />

'Jéfiiui' ^t non talis fuit uiUxan<strong>de</strong>r. iWíri/Pj inqu<br />

iter, nam iílemetebat^fìam, ego culmoslego. ScW"<br />

tiens, opulcntiíTÍm?m Aiìam.priùs ab ÍI1Í><br />

fpoliatam , fibi à fpoliatis corra<strong>de</strong>ndum<br />

quod pofiet. Hoc é^feqtsentia fumta.Jmt eS<br />

Vlutatchi Jipophth.<br />

2 MUnesS€htrè, indutos Jpha:rd lu<strong>de</strong>re y<strong>de</strong>CeBaxus e fi hoc ffcBaculo<br />

y ac duces illorum aecerfitubet, yt eos corata<br />

< illis laudaret : yerùm yU nunciatum effet dftces<br />

libere ypnefeBura^ illorum militibus <strong>de</strong>dit > f^^<br />

ghiera luferatarmati : fimul & dueum ign^^<br />

uiñ puniens, Scmilitù ftrenuitate honor^.<br />

3 (^uum omncs admirarentur, quod cùni<br />

initio regni durior fiu'fTet, fenex «¿tus eienientcr<br />

ac placidè regnum gubernarct:<br />

^l^egnifta Vnùs, inquit, opus erat regn*» ^ nune gloria<br />

ibiiuas, beneuolentid. Scnticns, regnum armis ^<br />

•ftcritate frequenter parari.'fcd non nifi^^houefìà<br />

opinione ciuiumq; bcncuo'lcntia r^i-<br />

tinon. ^ ^ M<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


LTBEK TITL ÍS9<br />

i<strong>de</strong>m filio Philippo,multis praèrcntib«j 4<br />

pcrcontanti ac diccnii, yíí^a cie/?r4mo»fiimn-ff<br />

j^id f inquit : num metuisne fclus tu- SUentiu<br />

'bam Notansadolcfccntis impc- inUlU.<br />

-itiam, qui hoc patrem nnrltis audicntibus<br />

•pcrcontaretur , cam in bello celan da fint<br />

«^oiifilia priricipum; fed quoties caftramo^<br />

Ucndafunt, tum omnibus tuba dat fignö.<br />

Q^im adòlcfcens inftitiíTet, vt hoïpitiû 5<br />

í^^iicifccretur apud viduam , treis habcntcm<br />

forma <strong>de</strong>cente filias : accho hofpitijs<br />

.¿^.^g'^^ndis pracfe^o, inquit, Cáfít.<br />

filtum meum ex loci étíiguHia. i Non pro di dit<br />

^^olefcentis afFeftö,qui íciebat illum cap-<br />

^^fc c|uòd amaretîfed <strong>cx</strong>cufauit xdium an-<br />

8^ftiâ,in quib. vidua cu trib. fîliab. agerct.<br />

^ graui morbo poftcaquam conualuc- 6<br />

• ^hilofciiis efi, inquit: fioui'<strong>de</strong>m hie mor^ Morinu<br />

^ß*bm >nuitms, ne animo efferamur, cùmfi- y$ièts,<br />

^^ntonalex. Q^s docueratethnicum rcgfni<br />

PhilofopKiam Chriftiano dignam a-<br />

»^imo ? Deplorabant amici, ccu magnum<br />

?^iiium,quòd tam grauiter acgrotaíTct : ill«<br />

»ntcrpretatus eft, <strong>cx</strong> morbo plus accefl!®:<br />

mali.Corpus <strong>cx</strong>teniiaratjfed a-<br />

»imii reddidit mo<strong>de</strong>ftiorem : corporis ro-<br />

^prin^onnihil <strong>de</strong>traxcrat; fed animo <strong>de</strong>n-a-<br />

*'^infolentiam, morbum loni>c pcricul«-<br />

"JUmum. Proindcnonpcflìnnìèrcs habet,<br />

^umlcuior morbus arcctfclUtuc «aigre.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


3«0 A P • P H TH S 6 M.<br />

7 Hermodotus Antigonum in carmine<br />

i^o<strong>de</strong>ßt. fcripfcratlouisfiJium.Is hoc icgcns,IJJii*ff<br />

inquit, rei nequafuam mthi confcim fuit Laß'<br />

nophorui iíle. Pcrqui facete ri<strong>de</strong>ns Poeticam<br />

adulationcna,parique mo<strong>de</strong>ftia fui generi*<br />

humilitatcmagnofcens. LaÌànumautcm<br />

matuln fidilis cft.Quòd fi louis erat fìiius»<br />

ea res haftenus fefeJJcrat, &feruum matulam<br />

in cubiculo fcrrc foÌitum> & Antigonumfiliuiir.<br />

% Qiiodam diccnte, omnia regibus hohe-<br />

J^ffhuf fta iuft.ncji effe : Sum/>erlMem,inquiuBarbA'<br />

hmefla rorum dnntaxatregìbus : at rtobh^ea àuntaa^^<br />

tantum hone fi j. funt, qua honeßa funt ; ^ ea tanfàf^<br />

Ikent, iuBa funt. Grauiter rctudit adu-<br />

Jatricem yoccm , volcotis omnia licere regibus.<br />

Non enim rex eft honefti iuftiqjte'<br />

gula, fed honefti iuftiq^ miniftcr cft. At^l»<br />

vtinam ÍTmilcs voces nonaudiant Chrifti^"<br />

norum aures : aut il audiant, fimiii fcucri;<br />

tate rcijciant i Quid enim aHud dicunt>q"*<br />

eccinunt ; Quodprmúfiplacuitylegií ytgor^^<br />

habet ? qui ncgant principcm teneri<br />

bus : qui tribuuntilli gcminam poteftat^^<br />

ordinatam & abfoluraro : quaium alteri<br />

Doflit quod leges, pafta, & fccdcra pofti^'<br />

lant J altera quodcunque libuit.<br />

9 Prater Antigoni Marlyas litem habebat ><br />

fed à rege poftulabat, vt caufa domi cogo^*<br />

Sentre, fcerctur. Cm Anti^onuí, St nibih in^"^!'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L i b e r UH. i6t<br />

P^étter iui AgtniHs,melmsfiet in foro, cunSiisónt<br />

Auétnuhm, Non impctrauit hoc à rcgc fra-<br />

*crnus aífc¿ius,vt vcl tantillum dc iure ¿on<br />

^^<strong>de</strong>rct.Ipfum autcm hoc dilcmmatc con-<br />

«rinxit : fiiniufiam CAufam hAbere tefcis, cur<br />

^i^igAiffin míÍAm^cur fugis honùnum confitenttam,^<br />

ad éìrnehicAs Utebras rem fort fertrahu,<br />

non carttttrttsJtnhfirÁ cinuím fujpktone, e-<br />

^^ainfibonamcat4fAmyicerií Y<br />

QÌLII mah quando tempore hybcrno c5- io<br />

PuliiTct caftra transferrr in locum, vbi non<br />

y^t rerum ncccflariarum copia? atquc hac<br />

caufa milites quidam in rcgcm maledica<br />

congereient,ignari ipfvim cife in proxivitga<br />

tentón'} vela diduxit m- lenitAS»<br />

longmsJ'emoti <strong>de</strong> me mAÌè ¿oquamini»<br />

^'d hac facctiaclcmcntius : aut quid hac<br />

^Icnicntià facetius ^Simulabat fenon indi-<br />

S^^atijquò^raalè^c ipfoloquercnturj fed<br />

S^òdtam vicini, vt exaudiri poiTcntab eo<br />

^Wi maledicebant : Meminit & SenecA Ub. 3-<br />

.Arifto<strong>de</strong>mo,quivnusex amicorum re- ii<br />

giorùnumero ,c coquovt nutabatìir pro-<br />

?natus,fua<strong>de</strong>nti vt impendijsac largitioi^Jbus<br />

aliquid <strong>de</strong>traheret: VerbA inquit, uberà,<br />

^^/^o<strong>de</strong>mejtus oUnt, Subindicans, coquorù Utasre"<br />

^"c parfimoniam, non regum ^roindc illiim<br />

tali confìliononmcminiire cums efamicus<br />

j fed quo eflct patre natus.<br />

2 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


$62 A P O P H TH H C M.<br />

12 Qmim Athcnieiifcs fcruù Antigoniliò''<br />

.nonsgratia, pciindcvtingcnuù in ciuiuiî*<br />

Seuere, nunicrùaÎlcnpfillcnt: qHitquAm,\x\c\n\h<br />

yelim rnum Athenimfem à me loris c^di Si üni'fican5,pcriilos<br />

faéVum /m^nuniciuciri A'<br />

theniclcmpoifet loris cacdcrc, qtiippc fcrviim<br />

: fed Athenis eflc plures vno cornmcritos,vt<br />

à rege loris cae<strong>de</strong>rcntur^qui f^r^<br />

vum alienum, quod in ipfis fuit, manumittcrent.<br />

13 Adolefcens quidam,Anaximeiiis rhetoris<br />

difcipulus , orationc à praeceptorcnicditatam,&ad<br />

cam recitandam fubornatuî#<br />

corani Antigono habebat : quumqj is inter<br />

. audicndum quiddam fcire cnpic«$ fcifc''<br />

taretur,moxqj adoléfccns rcticuiiTct:^*^^<br />

4//ÍW4. ^¿f^inquit Antigonus, t:bi fami»<br />

bíílis<strong>de</strong>fcriptaf 'Q^oá ille in adûlcfccntc i«'<br />

dicauit abfurdum, hoc'hodie magnificurn<br />

babctur : vt fenes ctiam apud principes orationem<br />

á rhetore quopiam côduAo fe*<br />

menfibuselaboratam cdifcanticamcj} p"^'<br />

tacorum more reddant. Nec raro fìt,vtncmine<br />

ctiam interpellate (ibi <strong>cx</strong>cidant,ctrnftisq';<br />

ri diculi fint.<br />

'14 Alterum quendam rhetOTcmaudicns ii^<br />

loqucntcm j Hora niuium iaculatrixaduc-nicns,regioncm<br />

herbis d e f e f t a m reddidit •<br />

rerè a Tion <strong>de</strong>fines^ inqui t^mecum yt cttm turba agereafeSia*<br />

Offcnfus eft r<strong>cx</strong> orationc nimis elaborata,<br />

w. cuinl:<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^oiuGnodi vcrboium apparata folent fc<br />

^^nditarc rhctorcs apud impcritam multií^jdincm.<br />

At i<strong>de</strong>m apad regem facere, erat<br />

Jí»ius abuti pati entin. Qi^oniam autem af^<br />

t^^ata fermonis ftruftura,Latine non per-<br />

"^<strong>de</strong> poteil exprimi, Grxea ponam : psvä-^<br />

i wfa ym^vMf TyftTtaforMfHtf vnt'ms.t^ ^ '<br />

^«ifcvf. pro 9 dicere poterai,<br />

: & \emcÍ6iotviití verbum eft aífedapoeti^conce<strong>de</strong>ndum.<br />

Thrafìllo Cynico petenti drachmam : 15<br />

Cynico fubij- Face$h<br />

jTalcntum igitur da : .Ai non eB, in-<br />

^^^^y fynkwn, Miemtmm acapere, Vtroque<br />

^otnu repulit poftulatoris improbitatem,<br />

S^cm exiftimabatnullo dignü beneficio.<br />

Qiuimmitteret filium fuüDemetrium, 16<br />

^^m numcrofa claífc ma2;naquc militum<br />

Viyad Graccos liberanios, dicebat : G/oriam G/orͣ<br />

*^Graciayelutà Jjfecula in orhemterrarumac- ßinml^»<br />

luuenem gloriai'ftudio <strong>cx</strong>ftimulanf,<br />

Vtiftrenuèremgcrcret: quòd eius laudis<br />

'^nior non intra Gra ciac fines cflct conti-<br />

"^endusjfcd ob Gricci nominis celebritattm,per<br />

omnes mudi plagas dimanaturus.<br />

Antagoram Poctam,intentorio cògrum 17<br />

^Oqucntcm , atq^iphun patellam verfantcm<br />

<strong>de</strong>prehèdit Antigonus, à tergo ftans,<br />

dixit: Vhc^ne,ò ^tag>jraßomr}' > rbant*<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

Coiuu


964 APOPHTHEGM.<br />

Contra hacc Antagoras : Et tn rex, putastHi<br />

^gamemnonen, cùm lUas resgcreret,/hij]e cu*<br />

riojÌ4m,fiquis in exercitn congrnm ccqmreti A^<br />

quo anhiio rex tulit loci talioncin, qua»<br />

inter pares rcs agerctur. Hmufqm ex<br />

apophthegm,<br />

iS In fomiiis Antigonus aliquando vi<strong>de</strong>ra®<br />

Mith^datcni, aureani mctcntcm mciTcii'»<br />

coqj ftruchat illi infidias, vt tollerer è medio.<br />

Idqj cum rndicaffctDemetrio filio ii}reiurado<br />

a<strong>de</strong>git vt iileret.. Is vciò iundìo fibi<br />

Mithrydatc <strong>de</strong>ambulabatin littore maris,<br />

& infima haftac parteinfcripfitarenas:<br />

Ti<strong>de</strong>s A fugeMithrydates, Is intcllcfta rc profugiti^<br />

Clmenter.<br />

inPontum,. atqutillic perpetuo regnauit.<br />

Hoc cùm non ßt Apophthegm^i, yi<strong>de</strong>tur ab dlt^<br />

quo odieBum,<br />

Antigonus amicis fiia<strong>de</strong>ntibus, vt fi Athcnas<br />

caperct,validis illanpi praefidj js communiret,<br />

ne quando <strong>de</strong>ficerct, fiimmaqi»^<br />

cura vt totius Graeciae bafim cuftodiret: rct;<br />

Se f^per in hAcfuiJßefeiitentiAyrt^^f"<br />

ret,nullum eße regnipraßdiumßrmiuf, qt*^^<br />

2 ondi<br />

ciummbeueuoieniiAm.<br />

l<strong>de</strong>m,vbi audiuit reges in ipfius exitium<br />

Infolen- conipiraiTc.infolentifiiiTic reipondit:/*»^^^ '<br />

omnes, räut Aues Jenuna Legentes, yno Upi<strong>de</strong> r'<br />

noque cUmore dìHurbAturum,<br />

2\ Clim Antigonus in arduis ac pracrupti^<br />

loci planicici iniminentibus <strong>cx</strong>crcitum ha-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^frctjPyrrhus pofitis circaNapliam caftris,<br />

Poftridic per caduceatorcm,vt in campum<br />

^^fcen<strong>de</strong>ns Martern experirctur,prouoca-<br />

^»t. Antigonus vcròrefpondit:/;ammi/«w<br />

magii ^rmorum, attàm temporum eße : Vyr- f ^<br />

riu udttemcepißetJatumHl.<br />

Adimernum yieupatere.<br />

Antigonusinterrogatus, quem cfuatae- 22<br />

^»tis ducibus pra;ñant¡ffimum iudicaret?<br />

*"clpondit: VyrrhHmfi fm(j rret. Non pro-<br />

'^üuciauit optimum, fed optimum forc, il<br />

rerum experientiam xtas adiungcrct.<br />

I<strong>de</strong>m vi<strong>de</strong>ns militem queodam, alioqui 23<br />

fttenuû & ad pericula p rom p tum, parùm<br />

corpori j quidp^llcretì<br />

'lio confeíTo morbum occultum.-iulììt mefi<br />

qua fieri poífct,adhibcrcm reme<br />

At miles iam morbo liber coopit <strong>de</strong>trcft'ïrc<br />

pugnam,minufcjj pronìptè femet ob-<br />

'Kcrc periculis. Rex admiratus intcrroga-<br />

¡jjí ilium , qtfi^nam eJJet mutatt antmi caufa f<br />

^^J^eViuerem , nmmagmperemetuebam tali<br />

: mine , cùm tua opera miln rita faña e¡i^<br />

^bartor,magis caueo ne pa-eat.<br />

Antigonu^ fenior, fopbiftacocuidam^li-<br />

^rutn <strong>de</strong> iuôitia coníiriptumporrigcnti:<br />

^«/'^»inquit, quicùmmert<strong>de</strong>of alienasrròes Belluin-<br />

«mw yexantem , tarnen apud me <strong>de</strong> iuBitia éf iafitim,<br />

ScuCt, eos, qui ditioftii ampliandx,<br />

glori«-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A r o P H T H H'G M.<br />

glorixvc causa bcllum infcruntalicnfs ci-^<br />

uicatibus^non poilctucri iuftitixlcgcs;<br />

25 , Antigonus lcnior,cùm frequenter Bia»-'<br />

temmolcftc flagitantcmtuliIfet,.tan<strong>de</strong>i^<br />

viftus tccclio:7^i«e,inquit) Biann talenium,^^^<br />

vi. Sentiens, bcncficium non impctratuni><br />

fed improbitate extortum.<br />

2,6 Antigonus, cùm no¿le quada quofdam<br />

èmilitibus filis <strong>cx</strong>audiíTet,omnia mala iitì"<br />

jnecantcs regi, qui ipios in illud iter & in<strong>cx</strong>tricabilc<br />

luruminduxiíle^:exceínt ad cos<br />

qui maxime i.ìborant: èos cùm ignorantes<br />

á quo adiuuarentur <strong>cx</strong>pIicuiiTcì :<br />

quit, maleéate Antigono,chUu ntt'ì m has nj^<br />

furias incidi flu: fed ti bene optate, qm yox es h^<br />

yoragineeduxit, Hac vinditìa contcntus crat<br />

regis vere excelfus animus.<br />

57 i<strong>de</strong>m, cùm in paruuió quodam caftcH®<br />

Gracci obfi<strong>de</strong>rétur,ac fiducia loci conten^'<br />

nentes hoftcm,multa in <strong>de</strong>formitatc Anti-<br />

goni iocarentur>5c nüc flaturam liumilen»»<br />

nunccollifumnafum<strong>de</strong>ri<strong>de</strong>rem ; Gan<strong>de</strong>O'<br />

inquit, ^ aitquidboni fpero, quando in cafh^<br />

meis SiUnum haèea. € ùm hos d i ca ccs f<br />

domuiiTet, quod cap tis faceremos eft,<br />

dclicct, vt qui bello funt vtiics^,in cohortes<br />

<strong>de</strong>fcribantur, caeteri pracconio liibijcia^<br />

tur: negauitfcvel idfeaurumfuiiTc, m«<br />

<strong>cx</strong>pediret his dominum habere , qui fa'«<br />

/ iawlam JwbcrcHt linguai», /foi idtm arbffrof<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L.I B í R inn. 3^7<br />

^^ effe cum eo quidrefert V¿utarchiu,mft qmd<br />

fitter com m em orxtur a Seneca,<br />

I<strong>de</strong>m , qiuim acccjifCct inftrumentura ¿g<br />

praégrandib us.litcris dcfcriptum : Hrf, iiw jocart<br />

cacopofpicHx funt. lücans in vitium feibfmK<br />

^culorum : erat cnim luicus. I<strong>de</strong>m alius<br />

'^Ugno capitis liii peri culo dixiÎTet: quod<br />

vruTvcnitThcocritoChio, dc quo poftca<br />

^Kctur..<br />

Antigonu« rexvq^mn rcnunciatûeiTet, 29<br />

"1mm Alcyoncu inacic cecidiífc : dcmiÜb<br />

vultiipauiifpcjapu^ife couiuiuitj mrx era<br />

pit in banc voccm:0 Mcycnee,fc, iüs ipi^ìm<br />

fmuit rttammortecommma/h, '¡fa tr.m anda^<br />

^^^ in hofies-injilieria j neijue tua jaLntkSy neque<br />

^eorutfy monitorum -^»Ham habetis raticnem. Pu-»<br />

non clte<strong>de</strong>flendum,qui fuiiciiipapc<br />

».iibiquc calamitatcm acceillffct. J^cferti^Y<br />

ex VU.ta: chn.<br />

Idtm tonipieiens filium fuum, eos, in so<br />

^uos habebat impcrium, ferociùs traí^n-<br />

^matque.iniblcntiùs i^nigneras, inquit, ì^egnum<br />

, regnum nofirum ejje filendidam fmntu- feruuuf,<br />

? Nihil dici jjotuit cordiUiùs. Ncirn<br />

princeps non minus obftruire cogitur populo<br />

3 quàm populus principi: niílq.uòd<br />

princeps id facit cum dignitatc<br />

; alioqui reucra.<br />

mutua fcruitus<br />

ciL<br />

Iam<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


APOPHTHEGM.<br />

Iam vt cum Crucis vtcunquc paria facíamus,<br />

Al<strong>cx</strong>andro lulium Carfarcm 5 Filili ppo<br />

Auguftum , Antigono M, TulliuiU<br />

obijciemus.<br />

OCT^AVirS<br />

X V G VS T V S,<br />

j Qmim in conuiuio Rhoc:mitalccs,Thracum<br />

i <strong>cx</strong>,qai ab Antonio ad Auguftum dcfciucrat,infQlcntiùsia£larct<br />

fua erga Cac-;<br />

farcmmerita, ac fine£nc exprobrans bcH*<br />

focietatemmoieftus cflct; CaifardifliìmU'<br />

Jatàilliuspctulantià,altcri cuidamrcgi»»^<br />

Troikìo propinans -^Vrodimnem amo,proditor^<br />

grata, mn latido, Significans, his, quiprodition^<br />

pröfucrun^ , nihil dcbcii gratiacJicctcni»^<br />

officium quod prxftant pro tempore g*"^<br />

, tum eft; ipfi tamen habcntur pro mah*^^<br />

focdifragis. IHutarchtu tn .Augufii.Afofht"-<br />

^ j'eqi*entta,<br />

.2 Cùm Alexandrinipoft vrbcm vi capta«^<br />

extrema fepaflTuros exiftimaret : Auguft^«<br />

fuggéftumconfcendit, adiunaofibiAr»^<br />

CUmen- Al<strong>cx</strong>andrino, 5c dixit :fe'cimattfarcere,f^*"<br />

ttr., mum propter ippus magmtudinem ac pulchr^'<br />

dinem\ <strong>de</strong>m propter Mexandrum M^gnHWt<br />

yrbh condnorem-y pofhremo ingratiam ,/irij<br />

cL Rar«cuiufdamclcmentiacfuit, non«»'<br />

ripete ci uitatem, quae pertinacifiíímc rcoc<br />

larat : fed non minus laudis mercb^rtu^/, .<br />

ciuili-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B B R IIIL 369<br />

«»uilitas,quòd huius bcncficij gratiam non<br />

fibi vmdicauitrfed vnam prçcipuamc^j partem<br />

ipfi conccífit vrbijaltcram tribuit Alejandro<br />

,cuius memoriam fciebat apud A-<br />

I<strong>cx</strong>andrinos eflc gratiofiiïïmam 5 tertiana<br />

^ranftulit in ATÍum,cius ciuitatis ciucm, aïïiicum<br />

tanto titulo fuis commendans.<br />

Cum ad Auguftum délatum eiìct, Ero- 3<br />

tem Acoypti procuratorem cmiflTccotur- Seutrì,<br />

"'cem, in pugna Tuperantem omnes^pror-<br />

fus inuiaAm.camqj affám dcuoraíTe : iufiíít<br />

hominc , & difcvifsa c^usii'co^ifefum<br />

»»'«(o nattis affig} iwjf^i.Vita iudicans indignii,<br />

qui ob tantillam gulae voluptatcm non pepcrcilfctaui,<br />

quae pugnando diu multifqj<br />

potuiiTct eiTc voluptati : p rae tc rea, qua: Ixquodam<br />

omine Cjcfari perpetuam in<br />

profpcritatcm portendcrct. •<br />

Sicilia pro Thcodoro Arium prxfc- 4<br />

^um inftituit. Sed quum Cacfari quidam<br />

^'Dellum porrexit , in quo fcriptum cratv<br />

^«/»fii- Theodmii Tarfmßs/Urerat ; ouid uhi Lepi<strong>de</strong>,<br />

"^<strong>de</strong>tHr f Icfto CO nihil aliud fubícripfit,.<br />

ri<strong>de</strong>mr.<br />

Athenodoro Philofopho,caufationc (e- 5<br />

ncöutis flagitanti,rt fibi hccret redire do- Iraremê<br />

y^umjAuguftus conccflìt. At cùm ille Cac- étrn.<br />

dixi(lct,Valcjvolensaliquodrhilofo-<br />

Pho digno monumentum apud illum dc-<br />

Poncre,adiccit: Cxfar,quum fiicris iratus.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


57® APOPHTHEGM.<br />

nc quid dixcrisfeccmucj priufquam CrX'<br />

carum litcrarum 24. -nomina apud tc rC'<br />

ccnfutris. Cxfai autcm Philofophi d<strong>cx</strong>tc-;<br />

tam ampl<strong>cx</strong>uj; adhuc,inqwit,te i}ra:Jcnt£mibf<br />

opus efi: totum jue ettam annum aptsdfe <strong>de</strong>tinuii-'<br />

, dicens illud Graccorum prouerbium j Si'<br />

Icntij/unt tuta ßdipramia. Siue approban^<br />

Philofophi dii^um: quòd tutum eiTetiran^<br />

j>rciTie) e, ne prorunipat in verba: Hue fcO'<br />

tie«s,Phiiofophoprofuturun(fuifle,fihöi<br />

DIÉTUM no addidillèt iamabiturus. QUÍÍÍ^'<br />

quam tam falubns admonitiomagnificuni<br />

aliquod prapmium mcrebatur.<br />

6 Quumaudiflct, quòd Alexan<strong>de</strong>r natu*<br />

annos triginta duos, pofteaquam plcraAlJ<br />

mudi regfoncs peragra rat,diibitailct,quj®<br />

i-n reliquum vijL« rem pus cft et fa du rus<br />

Tarta rny^b^tur, fi Alexan<strong>de</strong>r non iudicafet matt**^'<br />

Uteri ma ^^^ ^ gubrrnare partum Imperium, f<br />

Mnmm, ^f„pUm £:imem comparale. Rc¿lc notai»»í<br />

inrxplcbilem Alexandri ¿mbitionem,<br />

nuHamal.am fundioncm rcgc dignam<br />

xiftimr.fter, quam proferre ditionisteri^'<br />

nos : ciim multo tum pulchrius, turn din?'<br />

lius iìt,regnum, quod


L I B 5 R nil. 37*<br />

it« impotcntu irruit in adolcfccntcm dc-<br />

^tum.qui cum lulia Augufti filia commcr-<br />

^»umhabuiíTctjCumquc manibus verbera- .<br />

At cum adolefcens exclamaffet j Legem<br />

^'^^fh, 6 Cafar:a<strong>de</strong>ò fampotnimit C^farem,yt<br />

reeufaret canam capere. Crimen per fc/^'^^®'''<br />

|rauc erat,tum admiíTum in C^faris filiam.<br />

XÜLVS princeps ibi dolori fuo téperaret?aut<br />

^^«sibilcgú iudiciorumqjmoras exfpc¿laí;"rattatiis<br />

princeps fibi a<strong>de</strong>ò difplicuit,vt<br />

Y^ipfo pocnas fumeretj quòdlegi,quam<br />

prodi<strong>de</strong>rat,non per omnia paruifiet.<br />

. Cum Caium,ex filia nepotem, in Arme- «<br />

•^»am mittcrct,optabatà di js i yt ilium Vem- retm-<br />

Pp ^


372 APOPHTHEGM.<br />

cocrcuit, nccaliud fupplicium ob conci'<br />

tatum tumultum <strong>cx</strong>cgit.<br />

11 Cùm populus Athcnicnfium vi<strong>de</strong>rctuf<br />

dcliquiflc quiddam, fcripilt <strong>cx</strong> vrbc Acgi-<br />

$Umau- na.: iiotpurbitror yoslatere, cjulcLvobU trufcor:<br />

ter. ntfyemmsAegina fum hybirnaturtis, Ncqj<br />

liudiJIisncqi dixit, ncqj fccit : fatis h.ibcn$<br />

illis comminatum cífc,ni dcílftercnt.<br />

12 Cùm quifpiam <strong>cx</strong> Euclidis accuiatori'<br />

bus,afFatim &ad fatictatcm viqj diccndi libcrtatcvtcs,<br />

cò tan<strong>de</strong>m prouedus cflcf,vt<br />

tale quiddam diccrct:Hacc fi tibi no vidcntur<br />

magna ,iubcvtmihi rcddàt fcptimim^<br />

Clemen- Thucydidis librum. Hisoffenfus Cafar it^ff^<br />

Hr. ilium duci. Caterùm^t audtmt illum ex Braf^f<br />

ofieris reliquumefleyadfe rmiretujpt, ac mO'<br />

<strong>de</strong>raíl' correptum dmift,<br />

- j, Pifoni,.domum à fundàmctis vfq; ad ex-<br />

^ trcmam contignationem accurate crd.n-<br />

Cemmo-


tragordiarum fcriptor intcrrogarct, quid<br />

agerct ipfuisAiax/Cacfaradmodum fcftinitcrj<br />

InfpoTigtami ¡nquit,mc«¿«ií. Alludcns<br />

•^d argumcntiim fabul2e,m quo Aiax,quum<br />

«•«rciuiirct quaedixiflct fcciflctduc pcrin-<br />

^ liiniam , gladio inciunbcns iibi ncccm<br />

^onfciuir.<br />

.'Cuidamipfi libcllum trepi<strong>de</strong> porrigcor<br />

*'>qui manum nuncproferrct , nu4icretra-<br />

^^ret. ìnquit,anputaf tedJ[femiÙLreele* Vr'mcefj<br />

Pianto ? Solent cnim pueri mrnimosnum- détu fa<br />

clcphanto porriocrcsquoi illc non fi- cilii*<br />

Ji« Ipeftatorum admiratione probofiridc<br />

corripit , vt pueri manum non Ixdat.<br />

^«leftum


374 Apophthegm,<br />

lucri causa falarium petere j fed vt tuo, ifl'<br />

' quit, iudicio vi<strong>de</strong>ar impctráíTc munus, ^<br />

ita credar non ab officio fubmotus, fed o^<br />

Itpidt ficium dcpofuiíTe.rw^inquitAugurtus,^^'^<br />

negare^ omnesfnra,dtca, teaccepijje, ego non negabo. Si nihilmouebat<br />

pctitorem > nifímetusi^u^'<br />

minix,viacommonílratacft, qua nihilo<br />

minus honori fuo confulcre poftttjqBàm<br />

il pecuniam accepiflct.<br />

Hercnnium adolefccntenijvitijs corruptum,Cacfar<br />

caftris <strong>cx</strong>cedcrciuflcratrquuin'<br />

que illc dimiffus fupplex ac plorabundui<br />

apud AuguftQhac <strong>de</strong>prccationevtcrctur;<br />

quo ore reéibo in patriam?quid dicam p^'<br />

lof«jè. tri roeo \J)k. inquit,me tibi éJpUcmffe, Qu^<br />

niamjpudcbat adolcfccntcmfatcri, quòd<br />

ipfe Carfari difplicuiflct: Cacfar permif»^'<br />

Vt fermonem inucrterct, ficculpam iu^P'<br />

fum confcrrct.<br />

19 Miles quidam, in <strong>cx</strong>peditionc faxo f^tcuflus,notabiliqi<br />

in fronte cicatrice dcfo^"<br />

watus,quoniam honcfto vulnere eratj*'<br />

^ , iìgnis,immodicc fuafadaiaAabat.Eiusi^'<br />

^Alse, foJeiitiam Auguftus Icnitcr caftigaiut-^^<br />

lai.inq ui x^caueint quando fugiens poB te ^^JfV<br />

j(eris. Subindicans, fieri poflc,vtvulnus;««<br />

quo nimium fe venditabat, noninpra^l'^'<br />

fed in fuga acccpifict. -<br />

2© Galba,corpus habcs gibbo <strong>de</strong>formeiy<br />

quo yulgò iaftatù cft ; Ingenmm Galba ^^'J<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


LI BER IIIL 57Í<br />

fl^lfiuré) quum apud Ca:íarc caufam agcns<br />

fubin<strong>de</strong>diccrct: Corrígeme Cit^lir.ri quid<br />

rnc rcprehendédum vi<strong>de</strong>ris. E^o, iacjuit,<br />

tnonere te yojjum^c'oì'ì^^erc non ¡Kiljant»<br />

Corrigitiu quod rcprelieiidítur: corri j;itur<br />

S^od ex diporto fitreAum.<br />

- Quuin pleriqu-e rei, quos Scuerus CiC 21<br />

J}u$ accufabat, abiblacrentur;cS6 is,cui C«-<br />

•ar forum exftruendum locárat,diu trahc- ^<br />

"^ctjllum. opcris exfpcaationc:<br />

^ foYummeum accusdj¡)et, loc2i-<br />

^^^cftambiguaverbo.Níi abiblui'tur quod<br />

Pcrficitur, íc abfoluitur qui à caufa bbcraopusarchitcaus,&<br />

rcumiu-<br />

^^^ abfoluit.<br />

9^im erat magno fep'alchrorum religioj 22<br />

pars agri, qux fcpukhro crat dicata,<br />

^^^profcin<strong>de</strong>baturaratro. Veftius itaqj,<br />

M^um nihil hac reliíTionc dcterritus,patris<br />

I^onumentum <strong>cx</strong>aí^aiTctj Auguílus tacetè<br />

locatus cft : Ht>c, inquiens.e/? yeripatru mo-<br />

Rurfus lufitancipiti verbo,<br />

^olimus ca qu* vencramurj«c colitur agcr<br />

««talmdfimilc. Gemina fuiíTet amphibo-<br />

. monumento dixiíTet memo-<br />

'^m,quod ab Ilio diaum arbitror. Siquidc<br />

nobis facrofanfta dicitur,<br />

riaf* J ^^ dcfunftos vcncramur:&mcmod^P<br />

\^raccorum imitationem vocamus<br />

A 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


23 Quum Hcrodian^ crudclitatis rumoiai^<br />

Auguftum pcruetiiíTct^ qiiód in Syria pueros<br />

omnes ,qiii bimatum non <strong>cx</strong>ceiIìÌK^^^<br />

iuíTiílet interfíci, & in his ctiam ipfius pc-<br />

Cruddi' ri (Te fillQ : 2»r


fluç homines mircnturpotiùs quàm intelhgr,nt.Q_uin<br />

ôcAgrippj-nç ncptis ingcnium<br />

^ollaudâs,hoc ^dìCCìtiSedopns ejì éire te opemnlpfic<br />

lo qtMrU.<br />

Potitus Alexandria myitis vitam dona- 25<br />

'at,inaratiam ArijPhilofophi. Softratum<br />

Jamen, promptiiììmsequi<strong>de</strong>m lingu«virìi,<br />

^^d qui Cacfaii dilpliccret, cuòci temere<br />

Acadcmicus haberi vcllet, reiecit. Atis<br />

^^alidus promilTaCiuc cana barbi coepit<br />

•Arium quocunqj iret inrcqui,vcrficulum ¿^toi-M<br />

"mminorehabens: ^<br />

" f^pientes fapientes ferHOiit , fi fiterint<br />

fapkntes. CUntt'<br />

arte coifgit Gaefarcm ignófcere. ter.<br />

^»um iam quadragefimum <strong>cx</strong>ccÌTiflet 2 ^<br />

?»mum, aacretquein Gallia,<strong>de</strong>l;uum eft ad<br />

«llum: L. Ciunam,adolercentcm nobilem,<br />

^^ Pompeij ncpotem, infidias illi ftruerc:<br />

di^um cft, vbi, quando, & quomodo aggredì<br />

vellont(<strong>de</strong>creuerantenim facrifican-<br />

J.cmintcrficcrc) di^abatur profcriptionis<br />

l^ntéiia.Scd Aujiufto interim varias xdcnvoccns,<br />

ingrcfla Liuia vxor, f^ioinqiiir,<br />

media jotém, qm ròi vfitatx remedia non<br />

f^^c^d^nt, lentant contranaifeneritate adhu^ myp^'fictfiijgnojce.<br />

Ctnna <strong>de</strong>prehenfas vita tu»<br />

^'^^e nonùotefifama tuapro<strong>de</strong>ffcpotefi. Pro-<br />

^ï^uj aiHit acccraCmnam folum ad collo-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


quiiim ; venienti alteram cathedrnm po^*<br />

iulTit^ffoc, inquit, CinnAyfnmùmxbs te peto,nj<br />

me loqtsentem mterpelies: dahtturiiht loq^nà<br />

tempufMìc commemoratis pluribus in d^<br />

nam beneficijs.quòd nrruaflctreperiumi»^<br />

cafttis hoilium, quòd patrimonium omi»^<br />

conceífiíret, quòdinluper otnàflct faccfdc^tio<br />

: rogauit, quarefutdritipfum occid*^'<br />

dumi perturbataCinntì, ficfinijtobiurg^;<br />

tioncm:A^*f


L I B i n Tllii<br />

^íitatc qucrcbatur. Ciimqi vcdìtor diccrcf-<br />

^»•'^c AÌùùs ^ fufpice- inquit,vi me f^<br />

P^lut ¡{omarìHidicM bene ailtHm,infoUrto am-^<br />

MAtHrttsjum}<br />

Habebat Aujuftusnomcnclatorcm ob- 2%<br />

"^loifcim, cùm hoc genus hominum oporinprimis<br />

valere memoria. 1$ ad forum<br />

^tutus rogar Ca:farem,numquid cò manda- .<br />

^l^omnojit. Atquihoc eft^propriumnomé-/^'*®"**<br />

^^torum munusiomnium nomina,cogno-<br />

*^'na,tutulosqj dignitatum tenere,quò hecùm<br />

opus eft fucgerant. Vn<strong>de</strong> illis etiá<br />

'tornen eft inditum, è Gracco Latinoquc<br />

^onflatun,.<br />

A^guftus, etiamnum adoleC:cns,.lepidc 30<br />

retigli Vatinium: fiqui<strong>de</strong>m is podagrac obvi<strong>de</strong>ri<br />

ftudcbat difcuflìfle vitium,ac<br />

mille paflus ambulare fe gloriabatur.<br />

^"Tjii^-oy^jj^^^j^ Caefar,í6«J altqujinto junt ltfidh<br />

Significans,illum nihilo magis h-<br />

•^rum eÌTc a podagra, fed dies effe longiofaftos.<br />

^^uite llomAno^ quodam <strong>de</strong>fun¿^o c6- 5*<br />

Pcrtum eft, i]]« tantum habuilTexrisalieduccnties<br />

numroùm <strong>cx</strong>cedcctudoj<br />

dumviuerctcclaucrat.Cùm igitur<br />

'cs ilhus auftioni fubiiccremr, vt <strong>cx</strong> pecu- ^ ^ ^<br />

crcditoribui fatis ficrct^ Auguftus iuffit<br />

fibi<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


fibicmi culcitram illuis cubicuVarcm* ^<br />

niirantibus Iioc pTXccptum .'yHabene/aeffy<br />

inquit, adjomnum nühp concilUndum illa,<br />

citra, tn qua ilU tanto - are alieno obJinSfus jo^^^'<br />

num caperepotiñt. Nam Auguftus, ob iivi^^'<br />

tes curas-, fa^pc ITKÍ.XÍmam noitis !partcnJ_<br />

duccbat inlomnem.<br />

32 Quodam die forte vcnit in ae<strong>de</strong>s;in qui'<br />

bus liabitarat Cato Vticéíis. Hic cùm Strabo,quò<br />

Caeíari aduiaretur, Catonis peruicaciamaccufaret,<br />

quòdfibi manus adferrCi<br />

quámluliú vi¿í:fl>remagnofcerc maluilTc|'<br />

Grauí' Auguñus,pta/mtem lieipub'<br />

. ' JlAtum^mutan non -vult, is ^ ciuis ^ rir b^nti^<br />

e/ÍF.'Vnico diao & Catonis memoriam tu-<br />

tatus eft,5cíibi confuluit:<strong>de</strong>terrcns,ne q"'^<br />

res nouas. Nam pt^'<br />

fcns ftatus nonis tantum dicitur, qui<br />

crat cùm haec loquerctur Auguílus : fcà ^^<br />

quoque,qui fucrattempore confpirationis<br />

in Iulium.Siquidcmhaec diaio/r//f^^»<br />

apud Latiné loqucntcs ad tria tcmpor*<br />

pcrcinet, prxtcnrui», praefens & fijturum:<br />

vt,Prxf:ntibus non erat contentusj 5c pr^'<br />

ícn.> vira qua: nuncagiturj 5c, praefens in tcpus<br />

omíttat, id cí>, in futura oportuB'"^^'<br />

Qii,rmadmodü Auguílus g a u d e b n t<br />

cis liberahbus inahos iu<strong>de</strong>rcjira infc|?'<br />

¿tos aut rcforros inrertüim Jiberiùs, p^^V^'<br />

tiffiniètuht.^ Adokfccm quidam<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L ï B B R HIT: ITV<br />

cialis Romam vcncrat , oris fìmilitudinc<br />

^m inirificc rcfci es Aug«ihim,vt in fc popoli<br />

totius ©culos conucrtcrct.Cœfarhoc.<br />

audito luiïit ad fc pcrduci,cumqj contem-<br />

P^atus,hunc in niodum percontatus cft:<br />

^^(^mth^adoUjcens/uitneAUquAnd« mater ma<br />

t illc,ac fcnticns iocumrctor-<br />

Jï^adijcicns : jkdpater metí* (kpe. Auguftus r ^<br />

'^îdcns fufgicioncm intcndcbïitin matrem '<br />

adolcfccntis, vclut ab ipfo ftupratim : at<br />

advjlcicens protiuufr cam fufpicioncmre-<br />

^^fii in niatrena Cœfaris, autin fororcm-<br />

Nam oris fimilitudo non mngis argucbat<br />

illum elfe Carfans filium,quam fratrcm aut<br />

»^^•poxem.<br />

. temporibus triumuiralibus, cùm Q£Va- 34<br />

»Lcpidus ôc Antonius rerum potircn-<br />

Auguftiisin Pollioncm fcrijpfcrat Fecciinjnos,<br />

ludibri) Cviusâ; Tum PoHio : ^t<br />

efí emmfacUc m ewnfcn<br />

prvjcnÙere. Notant Augufti ty-<br />

J^nnicam poten :iam. Ncc ea libértate of-<br />

»«^nluseft Auouftus. /<br />

5-urtius,eques Romanus.<strong>de</strong>liciis diftlucs, 35<br />

^«mapud Caelaicm caniaret,n-acrum tur-<br />

^^im fuftul.>^ ^ ciîmque tencn? in-<br />

CaElar.miíWí rs.mHterrXwm<br />

!s rcrpend'ifct : mùdmiia<strong>cx</strong>tì ille protiauem<br />

mifit per fcncftram iocum nrri-<br />

P^cns çx ambiguitatc verbi. Nam cibusè<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

con-


conuiuio dono mittituramicis,quo


LIB IR ITTI. 3^5<br />

Non <strong>cx</strong>prcíTitfummx modiim.vt<br />

jll» liberum eilet Icribere quantum vel-<br />

> quandoquidcm priorcm fummai»<br />

^^plicaiTet.<br />

Quum Cenforis munus gereret Augu- ^<br />

*J»s,eques quidam Romauus apud illum<br />

Jclatus eft, quafi facultares íuas imminuif-<br />

At illc citatus pTobauit fefe auxiflc.<br />

^^^ ci<strong>de</strong>m obieaa elljquòd legibus,contra^-rc<br />

matiimonium iubentibus, nó pa-<br />

^flct.lUc docuit fe<strong>cx</strong>vxore triùliberom<br />

^l^patré. Neciatis eratequiti dimitti.fed<br />

^*^"crcdulitateni exprobrans ad<strong>de</strong>bat:<br />

P^nhAc Caßr .n hcneßos viros mquiretis, hone- UbertM<br />

P^imandato. Satis aperte pronuncians, eos innoctn^<br />

Jjon fuiiTe viros bonos, quimanifcftòfai- üa:.<br />

« ad ipfum <strong>de</strong>tuliíTcnf.obiter Òc ipfum cri-<br />

^linans,qui vices fuas mandaret fycopbantis.Et<br />

haue libv^rtatcm innocenti condona-<br />

ÜU Caefar.<br />

In viii^ quadam inquietas noöeisagc- 3F<br />

^at,interruRipente iomnosipfius noÄu®<br />

^antu.Miles aucupij peritus curauit apprcl^cn<strong>de</strong>ndam<br />

no^uam, ipeqj iiìgcntis prx-<br />

"^Mad Auguilum pcrtulit : laudato ìmfera- lefritoi<br />

^''-^^Uenummum dart luffit. lUcawfttsell di- frincìfk<br />

^crc jmalo Yiuat,aucmquedimifit. quis<br />

banc contumaciam impune<br />

Vctcranus quidam, quum vocatus in iu$<br />

peri'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


BÎ4' A> o p H THE G M.<br />

peiiclitarctur, adijt in publico Cxùrcrt}»<br />

rogani vt fibi vclict adcHc: Cceiar c comi'<br />

• tatù fuo fcleftum illico dò dit, cit]uc litigi'<br />

torcm c@mmcndauit.Hic miles vociferanti<br />

Xi non ego Cicfirpericlitante teXSîiACO bello ^^<br />

Ciinum quxjiui 5 fed pro te ip Ju pt^gnxw Jimtdp<br />

Gratitu <strong>de</strong>texitci<strong>cx</strong>triies. Erubuit Ca:iàr,atque ipÇ<br />

do prin- dcfccndit inaduocarioncm : vcritus,nc n^<br />

ctpij. modo iùpcrbus } vcràm ctiam ingratu5<br />

vidèrctur.<br />

41 Dclcctatus inter cœna fuerat iy-mph^'<br />

ûiacisTurcnij Flacci niangonis, eoscji<br />

mento donarati cùm alios auditos folcr^^<br />

largirei donare numriiis. Eofdcm ciìm P^<br />

ilea CcEÍar inter cocnam rcquirerct,Tur^''<br />

nius /ìc excufniit ; XdmolaSymqiìhJ''*^^'^^"<br />

probrans illi frumentarium munui.Et<br />

impune tulit, quoddixcratnon<br />

mango<br />

42 Cum fublimis <strong>cx</strong> Adiaca vigoria rcuerterctur,<br />

occurrit inter gratulantes quidi»'^,<br />

coruuin tenes, doduni hace verba fonai<br />

Lemtas. ^i*^Ca:faryifror. Hac iiihitatione d<strong>de</strong>*^-'»^^^<br />

Auguftus 5 iiuem fex millibus nummu"^^'<br />

mit. Soc us.opificis^ad quem nihil ex ci»<br />

beralitate peruencrat,indicauit<br />

<strong>de</strong>m & alium habere coruum,quem Vt ^^<br />

ferrc cogcretur rogauit : alj^tii? verba<br />

w.Auguftus nihil exafpcratustantunî»^y<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ßtjVt munus cum <strong>de</strong>latore partiretur.<br />

Saluta tus íímiliter à pfittaco > 6c hunc 43<br />


A p o p h t h e g m .<br />

iiarios protulit, Caclàriquc obtulir hisvcf-<br />

bìs'.è MmrJlt Tvx^ ' r i l u - a X k t / j<br />

VKÍcff Id cft : non iuxtafirttinatn tuai^t<br />

^ugufíeifi pltps ha bertm, plus (Ureni. S c q u u tO<br />

©mnium riíu, diípcnfatorcm CatTar vocaiiit,6t<br />

fcftcrtiúm ccntumniillia Grarciil«<br />

numerari iuíTit. Bene ceílit Gracuio pala***<br />

<strong>cx</strong>probrata Principi parCmonia.<br />

45 iulia , Augufti hlra,cùm patreni fnluta'<br />

jetj-fenferat illius oculos Jicentiorc<br />

©ffcnfos, licct íllcdiííímulaict: iraqucpoftero<br />

die mutato culru patrtm cóplexa cu*<br />

Turn C^iàr,qui pridie dolorem fuum coJi"<br />

tinueratigaudium contineie non potuif-<br />

S^lert^r, ^^ q^nto »z^^w^inquiti tfle cultu* duet<br />

fii filiamíTi\m ilUil^miruM hcdic mepatrù ornari<br />

oculis'.heri riti,<br />

46 In ípeiaculo "ladiatorum converterant<br />

in fe populi ocuToü Livia 5c luha, comif^:<br />

tus diílimilitudinc : L i v i a m c i n ^ c b n i n v'fi<br />

graves > iuliam juvenes luxurioÍi<br />

bantur. Patei lu-liam admonuit fcripfo :<br />

d e 1 c t, q u a n t u ni i n t e r d u a 5 p r i n c i p c s Tee m » '<br />

€ouifíHs ñas ¡ntereífeUlla 1 efciipíit : Et htmecMnjf^'<br />

argnit „es fiint. Hoc tommodè interpretan<br />

niorrsdo dè.- MKommodè, ptocaciter di^um vid«'<br />

tfíin^, riputfft. V<br />

47 E.i<strong>de</strong>iv» n ature Anos habcrr coepcrí»^'<br />

Siibiti'.s autcm Cxhns »nteiuentu^ opprcílit<br />

trices, filix canoi fubk^^cn-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L i b e r IIIL<br />

^«».dcprchcnfis fupcr vcftcs carum pilis^.<br />

S^'Oi cuulfcraut.Id diifimulAuit Au^ullus,<br />

^iil'is fermunibus <strong>cx</strong>trado tempore taa-<br />

Qt'm induxitoctatis mcntionem. Hacoccar<br />

«one rogauit filiam: yirumfoft tUtqmt an^ Calunm<br />

^^^ (^na efe maUehan caLtuii Qi^ut«que ilia aecerJitA<br />

icfpond/flct: EgOy pater 5 cana e£ 'e mallemXur<br />

inquit, iHoetecaínam ante temposfit^<br />

^^ facere: Lcpi do commento coarguit il^<br />

«m mcndacij.<br />

Cuidam graui amic©^, fua<strong>de</strong>nti,vt fead -<br />

^^mplum paterna; frugalitatis compoprocacitcr<br />

lulia, lUe, inquit. oÁ-<br />

^^ijcitur fe C£j'aremefei egpmemini^, me Ca,ja.<br />

^^ ^JF^ fiUatn,<br />

AuguiVuj duobus pantomimi» inter fc 45^<br />

^onimiíIÍB, vt alternis gcftibus certarent,<br />

^^tcrum. i\mtfaltatorem, altcrum interpeUa-<br />

'^/•^'»'^quòd illeiram®dicè gefticulareturj<br />

J'tcr non gcfticulari, fed fakantc interpela<br />

vi<strong>de</strong>retur,.<br />

. ^^raconenfibuí, pro latto oftento nun-<br />

J^antibus, quòd in eius ara palma cíTct cna<br />

?• ^paret^ inquit> quàm jreqtnnter accenda- AduléC'<br />

lll^Ciuod iUi dljs tribuí volebát, illc tribuit f^^<br />

^


APOPHTHIOM.<br />

TtßiuA ccrctíociim, vt dicerct: Imperator^torqif^^^<br />

ntgAfio, dona. M¿Uo te, inc\\iìtyCtHkà donare. FcftiLiit^^<br />

fubmouit poftulatoris impu<strong>de</strong>ntiai«,<br />

nunquam in bello fiiifíct, eoque magi^<br />

conueniebat corona ciuica.quae ex queruli<br />

ilignisqj froftdibus fieri cóliieiiit; quem»»^<br />

modum triumphal is <strong>cx</strong> auro. Quanq"'^ ^<br />

caftrcnfis,5c muralis, óc naualis,ex auro ñc"<br />

TÍ íblelsat. C^i <strong>de</strong> rc vi<strong>de</strong> A.Gellium Íib- 5»<br />

cap. 6. Ciuicam autcm Auguftus,vt honorific<br />

enti orcm,p eri ocum obtuht.Nam Suf<br />

tonius refcrt, eum interzona militaría au'<br />

quato faciliùsphalcras .& torques,& q"'^<br />

quid ayroaracntocíue conftaret,darerol^<br />

tú j quàm vallares ac murales coronas,q^<br />

honore praccellcrent. Hoc nifi fcias, fi^'S^<br />

Augufti iocus.Tanae^fi dcmatcria coronarum<br />

variant Gelhu5 & Suetonius- . ^<br />

52 C^um vrbcni Romam muítismodis<br />

ornaflctöc communifler^atqi etiam in P^<br />

ftcrum quod qui<strong>de</strong>m in ipío fuit ^^^^^<br />

, rcddidiífetinon fine caufaglorians dic^<br />

Trmcipts íblfbat: i


LIBER IIII. 3Ì9<br />

qmd petis, quàm qt4od Moi'tiantPf d<br />

, Lex crat.vt qui patrcm occidilFctjCullco 5+<br />

infucrctur : ncc hacc poena fumcbatur^ nifi<br />

confcflb.Ab huius oocn^ atrocitatc Cjfar<br />

vt libcrarct manifcfti parricidij rcum,(ic<br />

intcrrogauit: Ceri^dfrm tuumnon ocodiftn Clemtn'<br />

anfarn porrigcs mfi^iandi.Tanta erat prin-<br />

^»pisin indicando lenitas,<br />

I^icete fi^lebat , mhU minus in fer/e&um<br />

•^c«» connemre, ^mfeftinmonem AC temen- YJ<br />

^i«»t.;crcbro4uc illud iaftabat : rir^^t<br />

lia^^ re fatis didum eft nobis in Chi-<br />

. ^'uiae vxori, pro quodam Gallo petenti ^<br />

^\^»tatcm,iicgauitjimmunitatcm obtulif Digni^<br />

Qicens^ fe facUiUs pafurum fijeo fm <strong>de</strong>trahty fas ytle^<br />

^^am honorem cmtAtis I{omAn^ yulgari. Ni- fcttjin<br />

Reipub.dignitatcm anteicrens pri- piurei<br />

commodo. éfufa.<br />

. Quum pro conclone multos vidcret pul 57<br />

latos(fiue,vt Icgcndum arbirror, palliatos)<br />

indjgaabundusj Enyinc^iiiryPyomAnosrerudO' Culm»<br />

ygeneemji togatam. Adcò ftudcbatprircuocarc<br />

mores,vt habitum quoq; vei^mq;<br />

dolucritimmutatum.<br />

i^opulo, <strong>de</strong> inopia vini caritateq; que- 5!<br />

genero fuo^AgrippaferduBisplu^lh^<br />

^^oHs Aquisfatisprouifum^ne fitirent homines, taf'<br />

B 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


' A 1» o P H THE 6 M.<br />

Fuit autcm Agrippx vi;>ilantiíTimum fl^ü;<br />

dium , vndiqj proipiciciidi vrbi <strong>de</strong> aquarú<br />

copia. Auguííus autcm icnerè populum ad<br />

aquas a vino reuocaüir.<br />

S9 Timagencs, hiftorianmifcriptor,<br />

petuiantcr is Cxí^ircm, multa invxorem,<br />

mulM in totam illus domum dixcrat. Cíc-<br />

Tat illum admonuit, vtmodcrariùs lingua<br />

vtcretur. Cum perfeucraretmalc Joqui^nihil<br />

aliud,quàm domo faa Uli intcrdrxit.TíiTìagcncs<br />

autcm libros,quos-Tcripfcratja^<br />

•Caefaris cotincntcs, rccitauit,5c combufliQ<br />

in odium C^ßris,quail rerum ab illo geil^<br />

ilarum memoriam abolere cupiens.Hu"^<br />

tarnen pala & pertinacitcr inimicitias <strong>cx</strong>ct'<br />

centem cum Caefarc, nemo ciuium Roma-<br />

«oru ab aedibus fuísocduíít.-fndom^?<br />

lionis Afínij confcnuit.Nunquä tarnen All-<br />

guftus cumhofpitc inimici fui <strong>cx</strong>poft^?'<br />

Lenifof vitjniiìquòd quodam tempore iJli<br />

• ^Mfta7ffi(fHe, i d ( beßtamßue ripera. M^*<br />

Pollionem parante <strong>cx</strong>cufarcfc, intcrpcHavit,diccns<br />

: frueremt VoUiojrurre.At cü ^^^^<br />

lio nondum fecurus diccrct : Si^nbes O^if^^<br />

quit Augufl-us, tnefafluYMnpHtas.qt^'^'^^/^^'<br />

dcgcnm in gradami Fuerat enim antcaTiinageni<br />

iratus Pollio:ncc alia habebat<br />

di caufam.nifi quòd illi C«íar irafci cceP^'<br />

rat.Vtriufqj maleuolentiä boni<br />

prncrpis <strong>de</strong>mentia. Cocna-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


•L I B È R nil.<br />

t^ocnabat Augiiftus apud Atcdium due 6«<br />

Medium PolIionem:tVcgcrat quidam è fer-<br />

^'.'lis vas crj^ftAllinu:iliico iuíTus eft ab Atc-<br />

' rapi, & murarnis obi^i. Pucr ad Caefa-<br />

"spe<strong>de</strong>s confugit , aliud petiturus,<br />

vt alitcrpcrirct.Caefarmotus noui-<br />

JJtc crudclitatis, & pwcrum dimittt, 5c ctyftillina<br />

omnia antefc frangi luifitiSchis pro<br />

P^^CTo compleri pifcinam." Amicum autcm<br />

grauiter incrcpauit / E conmaio j inquicns, S^ukid,<br />

homines imperas,


#4 Iiilias filiam acncptcmrclegârat:poftii<br />

ctiam Agrippam piiusaàoptatum,pòft ob<br />

Íordiduííi ac fcrox ingcnium abdicatum»<br />

Ad omncm horum mcntioncm folcbat cX'<br />

damareVCIÍU Homérico:<br />

ft^iff^ íiyofír ¡iTtei^K^iUr<br />

I<strong>de</strong>it:<br />

0 -vmam cctUbs vm/fem^orèus^; pe/tjfem\<br />

iXbm Ncc aliter iilos appeliabat,^i#/i irtsvomtcaSf<br />

malh feu tria, cay cromata fua.Siiormyì cnim mort®<br />

leuiìis fcrebat,quàm <strong>de</strong><strong>de</strong>cora.Quin & t^ftamcnto<br />

cauit, nc,fi quidaccidiÎTctluli^<br />

95<br />

filiar & nc|)ti, fepulchro fuo infcrrcntur. ,<br />

Indigne ferebar, alicjuid dc fe compoJ'''<br />

nifi ferió,& à piaftantiflimisradmoncba^'<br />

Jdo<strong>de</strong>ßta que prartorcsi ne foierentur^mmen juum coi^^^<br />

nmtm, mijjtombus'niimerhm aut h'ßrioni*m objcUfi^^;<br />

kac quidcm irt parte Alexandrum mag«®<br />

rcfercns.Dccct,vbiq5priûcipisautoritatcfl®<br />

iàrtam tcitam prxfiare.<br />

46 Infulam quandam Caprcis vicinanti<br />

9òurn» quam « comiutu Cçfaris ieccdcrc foUba*;<br />

qui cuperent ocinriífoJitus eñ<br />

appellare.ÄST/Äp-ZÄ cnim foxiat,negocioru*"<br />

vacuitatcm.<br />

Quum fentirct immiacrc mortcwy^,<br />

m i iFos ami c o ? p cr c on ta ba t u rrr c^w«/ ipfi^<br />

<strong>de</strong>rethrmtmum rit^efat como<strong>de</strong> tranfeg^ß^-^^<br />

tiens <strong>de</strong> fabula vitx perafta: ôc adiccit^ '<br />

mcn pcraûis comœdijs acciai folitum-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I 1 Í R HIT. 30?<br />

^^JTI tlfOTÍ//i/f^^a»Tifií¿4'f/V/4iTá XA/Ä ¿TV-<br />

C, 1 y t J V S CjlE S^K:<br />

Tlmarchtis in ^pophthev.Cafaris,<br />

. C.lulius Coefar, cùm Syllam íugcrctc-1<br />

^»amnum adoJcfccnsJnciditin piratas Cili-<br />

: ac primùmjvbi pro rcdcmptionc fumn^am.quam<br />

ab co pctcrct, pronunciaífcnt;<br />

^^^ptpntdones^telHt ignaros, fsem cepifent,fe^ Indfiltt<br />

dujrlnm daturumpoUicnm eft. Dcindc cú<br />

^flcruarctur,donee adfcrrctur pccunia^ imf^atiit<br />

illis yt filerent, nec [ibi dormienn obfin-<br />

P^t.Eij<strong>de</strong>m or anones^ carmina qua fcriberecitare<br />

joLebav. qu^ cùm illpnon fatis proba-<br />

*'^t,ßupidos ac barbaro r appeìlabat^cumque ri^<br />

J^imiabatur,fe illos aSiurum m crucem : q u o d<br />

Pctfccit.Apportatis cnim pccunijs,quas<br />

P^fatae pro rcdcmptionc pa£ti fucrant di#<br />

"^iíTus; contraéis <strong>cx</strong> Afia viris ac nauibus,<br />

comprchcndit coidcm praedoncs ,ac fuf-<br />

J>cdit:fed priiis iugulatos,ncfcucritas caf^i'ct<br />

<strong>de</strong>mentia. Anno hic ftatim agnofcis<br />

^í^dolcmAl<strong>cx</strong>andrí magni,cui nihil mediofatis<br />

cfle poflct?<br />

Quum Romac maximiPontificis digni-2<br />

tatcmambiret, competitore C^i. Catuio,<br />

P/imac apud Romanos dignitatis ac potcu /w.<br />

J»«viro: matti ipfum adìbres <strong>de</strong>duccnti,<br />

oo^e,inquit,« mater^am Tonttficem maximum<br />

B 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


594 Ap OT» H T Hl G M."^<br />

h^ibtbkfilium 5 aut exulem. Excclfa indoî


Caifarcm potuiilc pati priorcm,ncc<br />

^ onipeiurn potuiiTc fcrrc parcin.<br />

^Actnorjt, qr4(e quonUtuferkulo obnoxia funt 6<br />

^^lagna . geremia c/7¿-(iiccbat : at<strong>de</strong>hisnon XudM^<br />

j (juZdÀd hxcferßctendaplurimu eia.<br />

h^btat fnnmenti ce/críí^^f. Ex penilo vetó pcri-<br />

^•íh'rcuocathomincmab audacia.<br />

f^um ex Gailiaprouincia aduerfus P6- 7<br />

P«»um tcn<strong>de</strong>ret,Rubicone amnc tranfmif-<br />

Jo. dixit : OinnùuSUftalea. Significans , fc<br />

fumma rermn velie pcric!itati. Is cnim<br />

"üuius Galliam ab Italia dirimit.<br />

.^um .Pompeius rclifta Romi perfu- S<br />

?'UctacI mare.Metcflttsarrario pracfe£tus,<br />

^a^arivolenti illincpecunia«tollere,ob-<br />

«UitScatrariumoiaufìt. AtCacfar illi morminatus<br />

cft. Eavo.'fcùm Metcliured-<br />

¿'^'ff'-tattonitum: hoc, inquit, 6 adoießcns, tentmnu<br />

^Siuntthi dijficiliHsfuit,quàmfaSh*. Scnticns,<br />

Vel nutii poffe quem vellet occidcre, cu<br />

«c^Um duceret armaras cohortes.<br />

t)yrrachij<strong>cx</strong>fpc£Vabat,vtilluccBrundu- 9<br />

milites mrtterctur: id quum tardiììs ficdam<br />

omnibus confccnsa fcnph^ exitentauittranfmittere<br />

pelagusrciim na-<br />

'ö'umvndis obrueretur,subcrnatoriiam<br />

"•Ji'Tium <strong>de</strong>fpon<strong>de</strong>nti,quis etìct apcruit, jinimt44<br />

^'^cns: Confi<strong>de</strong>fonimie , fiiasque te Cx)M-em imptrttT<br />

^^ere. Tanta etat animi prxftantia, qviafi rìtus^<br />

fortu-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


fortunam ac dcos in manu haberct. Ac tuiti<br />

quidcm tcmpcftatc ingraucfccntc vetitus<br />

cft quod inftituerat pcragcrc. Milites autc<br />

vbi rcfciucrc faftum, concurfum fecerunt<br />

ad Caefarem, graniter que ferebant, fi alias<br />

expcé^arct copias, velut ipfis diffifiis.<br />

10 Cactcriim commifsa pugna Pompcia^<br />

. vicit: fed viftoriam non cft perfequutus,<br />

. verum fcfifrcccpit ad exercitum.TumC^-<br />

^ttyf' hrßo<strong>de</strong>, inc^uMypmeshoBes eratyiBoria. ; ^<br />

Borla, nonhabmtdHcem,qHÍyiSÍorid fciatyih Alh*'<br />

<strong>de</strong>ns forte ad illud Magarbalisad Annibalem<br />

: Vincerefcìs, AnnibaL j yiSiond yti nefc'^'<br />

11 Qj^imPompeius inftrufta acicm apü^<br />

Pharlhlum inibi confiftcre, & hoftem op",<br />

periti iuftjflct : Caefar dixit illum erraffe, ^^^<br />

Mora "^i^y impemm, ac diuinum afflatum ammorbi aä<br />

noMa. incurßonem paratorummorà relaxaßet. A^C®<br />

Cacfari non modo certamen erat cü Pomi)cio<br />

dc fortuna belli, verum etiam <strong>de</strong> belando<br />

peritia.<br />

QuiimPharnacem primo congreíTuVi'<br />

Celeritas ciflct,amicis fcripfit : rem,yidi,yici. Sümai«<br />

ioficienr- rei geftae celeritatem indicans.<br />

di'. 13 Pofteaquam milites, qui Scipioac*^*®<br />

Africa fcquebátur,f.tgiflcnt,& Cato vi^Hj<br />

fibi ncccm Vtica còSiìffct-.Inui<strong>de</strong>o, inq«!^<br />

émor. Cacfar,o Cato,tibi mortem iíiam,quando tu mihi<br />

filutemtuaminuiéfíi. Cacfar <strong>cx</strong>iftimabat,<br />

fibi fumma: glori» futurum, fi vir tantu^»<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


cum bello vidus eflct, ipfi vitam <strong>de</strong>beref<br />

At Cato maluit honeihim mortem , quàm<br />

®PprcGa publica libertare cuiquam lerui-<br />

'"c. Proin<strong>de</strong> mortis illius gloriam Cciar insi<strong>de</strong><br />

bat Catoni 5 quòd i«^Caelàri feruati Ca<br />

tonis laü<strong>de</strong>minuidiflct. '<br />

Nonnulli, quoniam fufpcÄos habcbant 14<br />

Antonium ac Dolabellam,moncbant,vt ab<br />

illis Tibi caueret. Atillc,»o»i//o/jinquit.7we- ^craß.<br />

ruè^itndos & tiùefoSyfèdgracUesdiàs ac pai- ß^ y^^niii<br />

Í'^^joílenlo Bruto & CalTìo, Nee fcfellit<br />

illum lufpicio : ab iilis enim occilus cft.<br />

Quum inter cocnandumortus cflit fer- *5<br />

**^o,quod genus mortis eflct optimum?in-<br />

^^»ndianter refpondit^ Et quod<br />

Optimum iudicauit,ipfi contigit. HaÙenuf<br />

^^Vlutavchì ^pophih. ¡{eliqua apud eundcm in<br />

^^faris yita.Suitoniumy^ alios,<br />

. In praelio quodam , Marti« Icgionisag.liicrum<br />

iam ad fugam conucrfum, faucib^<br />

^pptchenfum in contrariam retraxit parte,<br />

5lexiraquc ad hoftcm porrefta j Q¿^rfum^<br />

'*^quit, tuabis f Ilhc funty cum quibus árnica-<br />

Ac manibus qui<strong>de</strong>m vnum mihtem<br />

corr<strong>cx</strong>it-, voce tam acri legionum omnium<br />

^rcpidationc


téiber'hà Syro, Publius enim condicione feí^<br />

vus, nationc Syriis erat. Longe à tergo rC'<br />

linqLiitur,;]ü¡ finente indice lüperaiur.<br />

Ig Caslar, quum Romx vi<strong>de</strong>ret peregrino«<br />

q^ofilani locnpUtes, canum ac íimiarum<br />

catulo? in premio circumfcrentes, eu"?qt»<<br />

tihcri habere in dcHcij^, percontatus eft : ni*ìn<br />

pro(f' prtd !.Ujs füttmiia: pXrcrmt ¡iberos f Tenticn$»<br />

is^ijs. n'jlloö catulos cíFc iucandiores ¿nfantibiii»<br />

^jertVUitXYchus incita. Tenciis : i<br />

indicataci»US Cafaris hoc dtcfu^nßt iju/picor ejf<br />

^ugnfil.<br />

19 quii nTiilires fuos vi<strong>de</strong>ret exfpedationc<br />

hoftjum perterrifos, pro concione<br />

.Audacia Scitote,p.xuci¡jimis his dieb. regem adf 'uturU cunt<br />

ex peri' \q. Leg:onib^\equu 30. Leuis arwaturte jooooo*<br />

(ule, elephantis 300. Vroindt dcßnat quidam quarVf^<br />

•vltr. -^aut opinar;-mihtq^ qui comp ertumhabeO^<br />

cred;mt\aut qm<strong>de</strong>m vetu/IiJJima naut impoßio^*<br />

quccunq^ vent^ ,in qu^Jcunj-^ térrasiubebo a^"<br />

bi, Noua ratio ten orcm excuticndi,noni»^<br />

ficiando minuen. óuc j fed amphfican


L i b e r HIT.<br />

hue allu<strong>de</strong>s dixit,illú nefciíTe literas<br />

Q;uum triumpbans lubfellia tribunitia zv<br />

P^ííteiiret, Pontius Aquila non aílurr<strong>cx</strong>it.<br />

^'líus onmiii rid a<strong>de</strong>ò indigné tulit, vtpro-<br />

^íí^Uiárit : ¡{epeíe ergo,^qifUay à me Ú^emp. tri- fíonet^^<br />

nec <strong>de</strong>in<strong>de</strong> per continuos aliquot<br />

cuiquam quicquam pollicirus fft, nifi<br />

hac exceptionc:/í^mc«per Tenmm<br />

¿kueriu<br />

P«>pulo, peradulationcm regemipfiim le<br />

fiutanti jr^/jr,inquit ,/«w,»o«rex. Maluit Mo<strong>de</strong>ße,.<br />

priuatum nomcn, quàm rcgium inuidix<br />

^bi-ioxium.<br />

Qjjidam è turba ílatuas Cxfaris corona 23<br />

lauream inipoíucrat, candida fnfcia<br />

gaiain ; at i àm tribuni <strong>de</strong>tracta fafcia ho-<br />

'^^ncmiiivinculadyci iwñiícvit'yCafitrgra- Caufiü^<br />

"^^^^mcnpjoseos pbtesfatepriuizmt ^ idjue, ne<br />

^^^nmn (tffi:R,tre riänsf Hr.cattjatuí efi per hilos<br />

ncujÁ^di glonamfmßea<strong>de</strong>mptam,<br />

OilpniaiiTGefar mukös exteros in fi:na. 24.<br />

^^níialk-gcrat, libclkis propofitai« cft: Bofaci<br />

Uhi ^ß


Brntus^qmch reges eiecihcofitl primusfaEliiS tfi'<br />

Uic^qma, c'ofidcs eiecii, rexpoßremusfaBuf efi'<br />

26 C^um vndicij vidcrcntiir immincrc iniîdiiT<br />

atqucaamonereturvt fibi caucrct,<br />

rcfpoadit; Sauus ,fubirefemelyqunm fentper<br />

4aue\'e, SigrtificaMs^eum non viucrc, qui vivit<br />

in perpetuo mortis mctu.<br />

27 C. Caefar poft attritos Tigurinos ad vf'<br />

bcm quandam fi^ciorum proficifi:en$,cùm<br />

audiffctHcluetiosin itinere oecurrcre,«^<br />

locum qucndam munitum fe recepir. It'*<br />

congregatis copijs, inftruélaq; acie, cqui»^<br />

Animo- ilÌHis,cui folcbat infi<strong>de</strong>re,addiiâ:' eft :<br />

gg^ inqui t riBonam rtar tnPerfequendis ho^<br />

flibits : pe<strong>de</strong>s agarcflus eft Hcluetios.<br />

28 Cicfarc i.im palam multa vi practerqj<br />

gesagente,Confidius,admodri natu gra^'<br />

dis, libere dixit : i<strong>de</strong>o non tonuenireJenxtorc^^<br />

quodlUttUArmAUmerent. Huic quum<br />

dixiflct; Quin tghur tu co<strong>de</strong>m metu te dornt' co-<br />

SeneBtis i^^e-rf^e,inquit QonÇiàixxsJ.'neBusmtrep^'<br />

éimtofii. dumßcit. Cùm enim-vit^e pauxiUum ¡itp'^ß^*<br />

non eB cur mxgnopere firn foUicttm,<br />

29 C. Caefar Pomponio militi, vulnus oftc^<br />

tanti, orcexceptum in feditionc Sulgi"*'<br />

na, quod fc paiTum pro Caefarc pu|nâtcifl<br />

^dse, gloriabatur : vnquam fugtens rfjP^^I^*<br />

mquit. Tale quiddam Macrobius aÌlcribit<br />

Augufto Carfari, Quintilianus C. Caefari.^<br />

30 Wcm,cùm tcftis^ <strong>cx</strong>aggeraadam ^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^am dlcetct, femina fua à reo ferro petita.<br />

^i<strong>de</strong>nimfjtceret,inqwx,cUm tugäUdtn ^ Lo- SéUsè.<br />

i^riorabat,curiliam par-<br />

^cm potiííimü vulnerare voluiíTet : fed hoc<br />

^^flìmulato iocari maluit. Galea & lorica<br />

^^niategitprxter femina.<br />

I<strong>de</strong>m Metello, obilftenti nc pecunias ab 3i<br />

Erario tollerct,ac Icgcsidfìcri vetantes jp.<br />

ferenti; l>loM f<strong>de</strong>m ^.ìnqvLÌt^aìTHorumaclegiim ^^^<br />

^^^pus efl. Qmdfi hac pati mm potes,ntmc qui- ^efiimt<br />

^^^ hinc aùfce<strong>de</strong> ^ acptHeaquàmperaSiispf<strong>de</strong>^<br />

^^btis arma <strong>de</strong>popéerimus, tuncjtyi<strong>de</strong>ùttur , &<br />

pl^^ispatronumage.<br />

I<strong>de</strong>m diccrc Ìolitus tii,ßi i<strong>de</strong>m eße confi. 32<br />

adnerfiis ho/fem^qnodplerijq,, medtcis con- fame<br />

^^ >noròos corp orU 5 fame potiùs quàm ferro pi- yincere.<br />

P^ané, Nam medici, non,niii tentatis omfedioncm<br />

<strong>de</strong>fcendunt. Hic mos<br />

^ hodic manet apud lulos, àducrfus om-<br />

^^ morbi genus indicunt inediam. Huie ficft,<br />

qcF diccrc folebat Domitius Corho/iem<br />

dolabra^ id eft, fenfìm, eße yin-<br />

Securis ftatim incidit,dolabrapaii-<br />

*^^;mi<strong>de</strong>m cfticit.<br />

Carfari magna inuidiam,quòd 33<br />

M|»'dan\ ex his,quos Romcim miferat, ftans<br />

"Icnatu.fìmul atquc cognouit, Cxfari fe-<br />

^ium non dare prorogationcmjmanu ca-<br />

^«»pub.minitans. iure.<br />

C<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Svila pr^turam adcptiis comminatuj cH:<br />

€3Brari,rc fua in ilium potcftate víurum-Z^^-<br />

Toteßas re, inquit Carfar ri <strong>de</strong>ns, tuam potefíatemap^<br />

empia, fellas, quam tuo Are mercatus w ; notans Syllam,<br />

quòd eummagiftratum largitionibu$<br />

iibi paiáíTet.<br />

35 M.Tullius,lib.<strong>de</strong>Offic¡iS3.rcribit: C«faré<br />

hos verfus ex Euripidis PhocniíTís lem-<br />

^ perhabuiíTein ore:<br />

Imperiu ¿iy^^yi xfv, -rv^Mviìi^ mó*<br />

ftejat fie ^xTura/t^ à/uM/if r ciKhot A' imfevx/^ioi«'*<br />

tatu.tu' Hos ipfe vertit hoc pado :<br />

^^ T^amfi riolandum efi lUs ;regnandi gratia<br />

VioLandum e fi : aLv,s rebus pieiatem colas.<br />

3


ÄCc magiftratus cflct, ncc fcnatorj magnii<br />

^^men <strong>cx</strong> Italia contraxit <strong>cx</strong>crcitum. Hunc<br />

JlUiiSyllaadfc ucnirciufliflct:2^w*%j^o indoles<br />

^ inquit, nec inarHcntas ImpeAtton copias ex- excelfa.<br />

^^eùo.ì^cc priùs ad ilium vcnit,quà:n mul-<br />

J'sconflidibus hoftium duces (upcraflct.<br />

^^tn tu egregi") principis, 5c ad res magnas<br />

'lati fpccimcn <strong>de</strong>dit. Noluit adducete nufed<br />

militem virtute fpcdatum.<br />

I-^mvcrò creatusimpérator, quQàSylla 2<br />

^'flus eflet in Siciliam, non ftrenuum mo-<br />

Verum ctiam iuftum duceni agerc eoe-<br />

Càm cnim audiflet, mil ires w profc-<br />

^^ouibus ab itinere dcfleäcntes,vim face-<br />

^^ 3c ra pere : temere pal antes ac circHmcmfi- ^iHtes<br />

fuppUcto äff cat : quos veré pramißßet PphorügUdl'sannuiifignum<br />

imfreßit, ne quem<br />

^^"'^'íU<strong>de</strong>rent.<br />

Mamertinos,quòd hoftium partibus ad- j<br />

^^fiflent, vniuerfos interficerc ftatuerat.<br />

"^^.Sthenius, cius ciuitatis princeps Pom-<br />

P^'ium adijt his verbis : T^n aqimm faf^is,<br />

> qmpropter vnum noximi muitos inno- patrtfi.<br />

'öj ucci<strong>de</strong>re pares. Xtqm ego ipfe fum tU e^^ui ¿r» ^<br />

'^^^^^perf?4a(7\ qm patì tam jua: ipßtis vita ahtectmtatem<br />

¿f^ Sthenium libera»<br />

Ift Süictiio habcs <strong>cx</strong>cmplü, que anim*<br />

C 2<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


crgaRcmpublicâ oporteat gcrcre princí-*<br />

pem,ri periculumincidat:inPompcio piacabjlitatis<br />

documêtum, qui pietari maluc^<br />

rit habere kon©rem,quam indulgere irx.<br />

4 Q^im in Libyam aduerfus Donnitium<br />

tranii{rct,eumq> ingenti praclio fuperâiTct^<br />

militibus ipfum Imperatoris titulo confaìion9s<br />

1 man tib us, negdntt Jé eut» honorem admiffurHr<br />

frome- ^tiádhoíímm yallumJiaretereSium. HocaUntosÌH'<br />

dito milites, îicèt ingens obftaret pluuia,<br />

iroj^etu fafto hoftium caftra adotti expugnarunt.<br />

Recufauit honorem, nondumftôisemeritum.<br />

5 Ab ea vigoria reuerfura Sylfa cum alif^<br />

honoribus excepit, tum Magni cognonî^**<br />

ipfe primus illi <strong>de</strong>twht. At cùm Pompciu^<br />

his non contemns vellettriumphum ag^'<br />

re, non paftíis eft Sylla : ao quod nondunff<br />

eflct ordini« fcnatorif. Caetcrùm cum i-om<br />

pciiis ,¡5 quiadcrátdixiflct,¿^»or¿tre.^^'^''''<br />

i^tildpturesadorarent fotemorientemquàm oC'^<br />

adctHcm : Sylla t^chmSiMM, tnumphet. Hot'<br />

iiiit iuuenis animum,& indies crefccntcnt<br />

gloriam; necdubitauit illi ce<strong>de</strong>re,<br />

vi<strong>de</strong>bat nemini ce<strong>de</strong>re poflè.<br />

6 Interim Scruilius^ vir inter optimate^<br />

clarus, indi^nabatur Pompei© conccflù***<br />

triumph^m: atquc etiam milite«; conaf^^'<br />

ic; obfiftcb.'.t, ne truimphus a®cretMr;noi»<br />

¡Huòd inuidcrent Poftipcio 5 fed<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


fluxdam pofcebant,quafi largitionibus ab<br />

'pfis ciTet cmcdus triumphus. Alioquimiiitcs<br />

minabantnr, fc dircpturos pccuniam<br />

^uaeiti triumpho fcrrctur: coqj Scruilius<br />

^lauciaqj fuadcbant, vt cam potiCisintcr<br />

**jilitcs diuidcrct,quanidiripi fincret. Vcrùm<br />

vbi Pom pei us tcCponàn^feMùsomif-<br />

Jj^rnrn trìumphum,quàm miUttbin bMiturum : ^^^<br />

^mulquc laurcatos fafccs eis obiccit, vt il-<br />

"i^c incipcrcnt direptioncm. inquit<br />

Scruilius, t€,Vompei, yere magnum yi<strong>de</strong>o^ dtg^<br />

^*nnjue triumpho, Kon 4udicabat effe fpe-<br />

'^!oiumtriumphum,nifi qui cltraambitum<br />


406 AP®PHTHtGM.<br />

% Cum Sertcrij literas m Hijpani¡s tntercepiffeft<br />

fiemen- m f wins erant inclufai compiurium ducumepi^<br />

ter, ftSertOYìHmadnouandasres ftatumque c't^<br />

tínatií immutandum J{gmam inuitantwm : eXcuffttomnes<br />

: vtimprobis darct pccnitcnti^<br />

lociim^&inmcliusmutandi confìlia fiacul^<br />

tatem. Hoctt mtermo<strong>de</strong>i atepru<strong>de</strong>nterj',fafi^<br />

meritò recmferetur 3 tta non ridco quidfacial m*<br />

terap'jphthegmata : mionqna eiufmodi muUa re^<br />

perittíntHr in Vli^tarchi co/íeélaneis.S i pro di di ^<br />

ict nomina, iam moetu pocnacfcíc advin»<br />

manifeftam paráflTcnt. Simulqj <strong>de</strong>ferens fi-<br />

Icntium hoííiüjiteris, docuit, quantum fit<br />

crimen, alienas n (ignare literas^ aut, quod<br />

tibi per literas obiignatas crcditum cft>ful><br />

dium cfterrc.<br />

9 Phraati Parthorum regi per ìcgMOS 2b<br />

ipfo poftulanti,vtEiiphrattm Romanae diluñiua<br />

tionis tcrminum cíTct vellet : /wo^inquit^'^<br />

di, hmit Ind magispofhtlandn j-ri B^manorum fines à V^f<br />

fines. thomm regno iufiiiia í/!r/»Mí.Significans,R^<br />

manís non effe prafcribendù, quoufqj dcbeant<br />

proferre imperrurarà quo prop.tgí>n"<br />

do mon montes aut flumina <strong>de</strong>beant arccrcjfcd<br />

ibi <strong>de</strong>mum fore frnes Romany diii^'<br />

iiis,vbi ius non cflct vlteriiis proce<strong>de</strong>re.<br />

jQ eùiTi Lucius Lucullus poftobitaiiiilif'?<br />

mania icfc voluptatibus dcdcret,ac fu»^<br />

ptdO è viucictj Pompcium interim rcpr^'<br />

tocadcrci, quòd pia:tcra:tatcmultis ncgp-<br />

^ cij«<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


app ctcrct Ociur?»<br />

fpnemddïcifs yttcAre^qHAmimpermm (ur£e,<br />

í Grauiter taxauit illorumfcntcntiim»<br />

putaat fcnibus «ihilagcT\duni:cùm cic-<br />

^^run"ißr,Rcmp.gAibcrnantcmvciftantem<br />

Luxus autcm ocium in iuucnibus<br />

«ultitia cftjin fcnibiiscriincn.<br />

AegrotantiPöpcid Mcdicus praefcripfc- n<br />

turdis vcfccrctur. Cumcji hi,quib.daerat<br />

ncgocium,ncgarcnt mucniri(noa<br />

^'Hm erat tempus, quo j^cnus hoc auiû capí<br />

íbIet).idmonuttahquís, apud Lucullum<br />

^'jucniri poiTcj qui turdos toto anno foicat<br />

Itaney ;iit^ompcivíS,mfi<strong>de</strong>¿tcijs<strong>de</strong>énis DelicialuctUltu,<br />

ncfiaqnam -viueret Tompeius f rumcon^<br />

^ontcm&toqi Medico,cibis parabihb.vlus tempm.<br />

cft.O vere mafculum animum,qui nc vitam<br />

qui<strong>de</strong>m <strong>de</strong>licijsacccptara ferrc fuflinuit!<br />

Cùm ingcns rei frumentariîC Romaecf- iz<br />

pcnuriajPompcius, titulo q lidc annoprocurator,<br />

rc autem vera maris tcrracqj<br />

dominus dcclaratusjin Africam,SaTdiniain<br />

^iciliam nauigauit, multacjuc frumenti<br />

^ collega propcrabat ire Rontam : venirti<br />

^^Um ingenti tempeftatc oborta nauclcri<br />

nauigatione,ipfe primus<br />

^m ingreíTus iuííit anchoras tolli,cIaraans:<br />

* ^auigtnins vrget neceßitof > yt ymamurnon Vatrla<br />

Sigttificans, patri« periclitantis ha-T/ii cha<br />

utioncmpotius, quàm prhutie rhr-<br />

C 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


incolumitatis. Siqnidcm Rdpciblicac fub'<br />

ItMiand^c cnrisiaimori pulchnim cft.at pä'<br />

triiìOì in extremo difcrimine tioftr.1 ceiTationc<br />

c<br />

jpotiùsad tyraiuii<strong>de</strong> ten<strong>de</strong>re;<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B i K Till. 409<br />

^cfp 0 n di t'.Tuayi n q ui t, CiUo,magis atctdmt ad Dinina^<br />

d"*tn.iùonctuat meamagis accommoda Junta- tiofutis^<br />

^^^tctthc, Sentien>,Catonanincerta loqui, rorum*<br />

M^òd nemo poftit rerum Jiumanarum exiliquidò<br />

pra:rcirc:fe vero ea Icquutum,<br />

rcmi <strong>de</strong>fcenfurus eifet in fcalmum pif-<br />

^i»torium,ab Acgypti rege miflumjconuer-<br />

^^sad vxorem acfilium, nihil aliud dixit,<br />

^^àm illud Sophocleum:<br />

"»pot T TVpeU'VOf} OTit<br />

^tf^uis tyrannì adteEia <strong>de</strong>migrauerit,<br />

^^^Ji.rumtlUJjberetfirenertt,<br />

^«•«Ogif;^ vidctiir immincns exitium. Vbi<br />

C 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


dcfccndcrat in fcnpha, {£tws gladio, icf"'^<br />

tantumenlilitriifpirjù, & obuoluto capiti<br />

praebuitTe occidcndum. Hncufqm<br />

XayqU, ^pofihth ¡{eliquApartim Apud eundgr»<br />

ytta Vompeij : pa :im Apud Alios, yt Ca:JÀrem ^^<br />

BtUo clmUy ^ .Àppianum^ inuenies,<br />

ij Pompcius, impaiicns Tullianae dicacità^<br />

MoUíía tis,intcr amicos diccrc folcbat; Cupioadho'<br />

dicACi. firstranJéAt Cicero, yt n jtimeat. Notauit 'J'<br />

lius ingenium, quod dicitur hoftibus fúif'<br />

fc fuppl<strong>cx</strong>,in amicos contumax Hoc Pompcij<br />

disumila rcfcrt Quintilianus : TV^r<br />

ad f ajArem.q^me timeùù.<br />

I<strong>de</strong>m, rebus infelicitcr gcftiff aducrfui<br />

Dej^e- Cxfarem , öcad fummam dcfpcrationciw<br />

ratio, redaíílus, in tentorium vcnit, attonito ßmilis,<br />

nec al am voccm cmiíít, quàm han^'<br />

iksu tf , ergo in caßra : Ílini p<br />

veöe praefenti fortunae accominoda,<br />

profugit.<br />

19 CompoiTto Sicilire tumultu, ac ciuitati*;<br />

bus quae dt:fecrrr?nt placi<strong>de</strong> rcceptisj<br />

Mamertini poftuUbant audiri , recitantes<br />

leges quadani, ipfis olim aRomanisco«'<br />

^matáí cefl^vs : l<br />

omnia,qu^ Sylla armis obtinucrat.in ip"^^<br />

pötcilatcm clTc tradita populi fuffr^^g^^^<br />

^ ccntu-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


«nturiatis : pcrcuíTo femore dixit : Troh Tadhm<br />

quante jatuif erat glortéC.<br />

nafc't, fiÀ mUitaribus tUris nunquam<br />

'^itur rece<strong>de</strong>re, nec hac exuts muidia licere cum<br />

'^^orerurt yttam <strong>de</strong>cere ! Magnam potentiam<br />

^^^^it in<strong>cx</strong>pertus; odit eitpertus: feddcl^öncre<br />

tutum non eft.<br />

^ibufdam, fe vi<strong>de</strong>re negantibus, quo- 2i<br />

U^^do poflet Cacfaris impetum iuftinerej<br />

vultu vetuit iHos hac dc re cife folli-<br />

Tslamfimulac,inc[mt,)òlumrtaliéepe<strong>de</strong> Ttduci^<br />

f^^fi^cr9,exfilientafatim equeftrìs fe<strong>de</strong>firefque faUt^ji,<br />

Praefens quidcm animus, il fortuna<br />

^^ipondiflct.<br />

fi nondum te cepit huius conuiuij<br />

fetictas,ad<strong>de</strong>mus ex Oratorum numero<br />

aliquot eximios.<br />

^HO CIOTt<br />

^^»^ìmùm igitur aceipc Phocionem.Athc-1<br />

^^»ifcm generai led Laccdxmonium. «e<br />

integritate, & orationis breuilo-<br />

J^^ntia. Socratcm in hoc rcfcrcbat, quòd<br />

^.'^'^quà vifus cft cuiquam, neq; fiere, ncq^<br />

qq^' tanta erat animi conftantia. Hnic in<br />

PJ^^^^uc fe<strong>de</strong>nti quidam dixit : Ri<strong>de</strong>re et- Sentetif^<br />

^^tndus, 0 Vhocion. inquit, Ci,me-fa breuij<br />

enimsfi quid queam <strong>de</strong>trahere hisyqnf qutmié*<br />

^^^^^^fhrnapudxthmenfej. Ali) folliciti<br />

funt<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


414 Al» o P H TH B G M.<br />

Viies in dixiíTet : non effe irafcendumjocìjj d'ffi<strong>de</strong>niitfH^*<br />

duce.<br />

tPliilippii<br />

fìdcntiam Byzantiorum iu Charctem duccm<br />

rciccit, qui talis crat,vt non vidcrcrut<br />

tutum, fc illius fi<strong>de</strong>i committcrc. Pru<strong>de</strong>**'<br />

tiaccft, infido diffidcrc : atPhocioni,pr^'<br />

batae opinionis viro , non dubitàrunt<br />

fc crcdcrc.<br />

8 Alexan<strong>de</strong>r, Macedonum r<strong>cx</strong>, ccntum<br />

léta dono miferat Pliocioni: is vero pcrcofl<br />

tatus eft eos, qui pecunia adferebant:^«'"<br />

Corrupte tta.cùm effent .AthcnimfespennultK fbi<br />

U mU' mitteret .À/exan<strong>de</strong>rflilis TcCpondctibiisi^f^^<br />

nerum, mam mum te ludicat yirum ¿r honerium &<br />

num.ErgoJtnAt,\T\(\\i\x^metaLi (^hahert<br />

Vt fcitè arrèptum ab illis aroumentuni torfit<br />

ad occáfíonem recufandi muncris.<br />

quis hic non admirctur incorrupti<br />

ris finccritatem ? Pauper erat Phocion, t\cc<br />

doni magnitudincquicquam mouebntur-<br />

Simul autcm indicar, illos, qui cùm Rcmpadminiftrent,tamcnà<br />

capiundis muneribui<br />

non tcmpcrant, ncc bonos cflcviri*^'<br />

ncc tales habtri dcbcrc.<br />

9 Quum Alexan<strong>de</strong>r ab Athcnicnfibus<br />

pofccrct fibi triremes exhibe: i ,ac<br />

lus nominatim flagitaret adcflc Phocioncm<br />

, yt quid conìulcrct profcrrct :<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Sens inquit: Confuto iguur , rtaut amis fuî^i'etis<br />

eoj ^ ¿im jMperAntium amici fitis. Compendio<br />

fiiafit, nihil Ai<strong>cx</strong>andro ncgandum,<br />

'V^OLifîdcrcnt leiratiim poiTcarmis oppnmcre:<br />

quibiis fi ille vi<strong>de</strong>rcturfupcrior,<br />

elTe prouocandum animofum iuuccm<br />

, ôt repulfa: impaticntiffimmii. I<strong>de</strong>m<br />

J'^^i^am erat <strong>de</strong> Turch,<br />

, I^iimor incerto autore obortus crat io<br />

morte Al<strong>cx</strong>andri : moxquc rhctorcs<br />

hortantcs,nc eunftarentur,<br />

^û^lico bellum fufciperent. Phocion <strong>cx</strong>^<br />

J^^ttare iulTît, douce ccrtius aliquid coretur.<br />

i(amfi, inquit, hodtemortuus Vrfcipi^<br />

» & eras ¿r perendte mortutis erit, Gra- tatii con-<br />

'^.«rOratorum praccipitcm temcritatem/f/ww.<br />

^o^rcuit. .<br />

^ ^ûm Lcofthcftcs ciuitatcm Athénien "<br />

l^^niad bellum perpuliírct,raagnificis fpc-<br />

^ ad nomcn libertatis ac prmcipatus c-<br />

: Phocion diccbat efe eu- Magniß<br />

^pi^^ßmUiAy quA¡uhiim€s€Úmpntacpt4lchr(gi ca^pmtf-^<br />

non hahent. Nihil poruit dici accom- fu , fed<br />

^odatius, in fermoncm Tplcndidc magni- moMìa,<br />

"^^'que polliccntcm , fed infrugifcrum :<br />

S^eniadmodum cupreflus arbor fublimi,<br />

^^pofitoque in conum vertice, procul<br />

^F^guim qniddam polhccri vi<strong>de</strong>tur j at<br />

^y^vilaftcriior.<br />

^ÇtctumcÄiiütiabolliccffilfcnt fclicitcr, n<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

ac


4X5 A P o P'H T K S G K»<br />

ac ciuitas ob fccuudum nuncium dijs f^crificans<br />

gratarctur : rogatus Phocion, Ä'»^^^<br />

^iiWÄ itAgeñxnolUú Bac<br />

Sen tic ns, ctiam inconfu''<br />

ta confilia nonnunquam felicitcr ccdcrc'<br />

id quoties accidit, gratulandum quidf^<br />

cflc Reipub. non tanacn i<strong>de</strong>o non fcmp.^'<br />

vtcndum optimis confilijs. Fortalíís ^ íí'<br />

lud lenfit Phocion , non cflc protinusn<strong>de</strong>ndum<br />

primis fuccclíTbus^ fedtotiusn^'<br />

goci; cuentum dcciaraturum, quale fui"*^'*<br />

ipfiusconfilium.<br />

13 Quum Macedones irrupiflcnt in At»'<br />

cam, ac maritima illius dcpopularcntu^;<br />

Phocion cduxit iuucncs aerate florentcsquorum<br />

multis ad ipfum concirrrentibi^^'<br />

hortantibnfque, vt colic quodam occop^^<br />

MUtús to ibi collocaret <strong>cx</strong>crcitum : O Hercí<strong>de</strong>sy^'<br />

officii, qui t.quàm inultosyi<strong>de</strong>o ducts, miUtcsyerop^"<br />

/>flí«:i)j;Notansiuiienilem tcnieritatcm,^"?<br />

duci praeirc conaretur;cùmmilitis fit, no»*<br />

dare confilium^fcd vbi res poftuint bona"*<br />

ñauare operam.Attamcn commino<br />

vicit, cVNícioncm Macedonum duccm j»'<br />

perauit. At nonmultopóíl tempore bcJií'<br />

dcuifti Athenienfes ab Antipatro, acccpC'<br />

re praefidium.<br />

14 Q^um vero MeniJ{us,pra:fidií dwXjPjj^'<br />

Inconu- cioni pecunias dare vcllctjindignatus Vho<br />

ftu4 am- cion dixit; T^t hUum Mexandra mlhrem<br />

mm,<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L i b e r UH. 4^7<br />

&caj4fam dtteriorem , objuamnunc Accepturns<br />

^hciím tunc non accepijfet. O nulUs muncribus<br />

<strong>cx</strong>pugnabilcm aiiimumi<br />

Antipatcrdiccrc Iblcbat : cnrndtioshabe-15<br />

.Athmps amtcos j neq-^ Thociom yhnuAmperf^fijje<br />

>t éLCÚperet, neq, Demcidém ynquam dan<br />

do explcuiJJ'e. Hic erat Dcmadcs, qui valebat<br />

<strong>cx</strong>tcmporali didionciciim Demofthcncs<br />

^on nifi dcfcripto diccrct.<br />

I^hocionAtitipatro petenti,vt in gratiam<br />

faccrct quiddam pugnans cum iufti-<br />

^^^ i \í">^oíej-,inquit, ò^ntipater, Thoaonefl-<br />

& amico adulaíareyti. Amicus obf«-<br />

J^»nclat quoufq; patitur aequum & honej^'jm<br />

i nec enim amicus ab amico quod in-<br />

""ituni eft petere dcbcf.adulator autem ad<br />

^^«^uis oblcquitur.<br />

Cum populus Athenienfis flagitaret, vt<br />

* noció copias in Boeotiam educereti camrem<br />

Phocion non fore c Repub. iudiytqnotquotejfentin<br />

ciuitate, ah<br />

f^f^^^Jq ad fex arenarios y je fequerentur, HÎc<br />

J5namantibus fenioribus, ôcfftatcm <strong>cx</strong>cu-<br />

»•^»ïtibus : T^í/;,/Jnqui Wfo co»-<br />

J cum ipfe natus ann > oEloginta ynà cum<br />

WîJ d,4x profeBurtisfim. Hac arte temporaïmm<br />

multitudinis calorem rerudit,<br />

A oft Antipatri obitum,quum Athenien- x$<br />

'umRclput,. ad gubcrnationem popula-<br />

'cm rcdiflct 3 Phocion in concione capitis<br />

D<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


daranatus cft.Atq^ huius qui<strong>de</strong>m amici<br />

teri, qui fimul cum ilio damnati fuerant»<br />

flcntes ducebantur^Phocion autem tacit«'<br />

ibat. Cui<strong>cx</strong> inimicis quifpiam fadus ob'<br />

uius, poft conuicia in faciem <strong>cx</strong>fpuit. Tui^<br />

TéUHtia. ^^o^^on magiftratus rcfpiciens j<br />

' inquit, compijcet eiU^is indtcore fe gerente^'<br />

Vir fanftiifimus ctiam moriturus publi^^<br />

difciphnae curam habcbat. Dc tam atroci<br />

contumelia queftus non cft j ncc flagit^u»^<br />

vindidam aduerfus cum, quipractcrIc^cS<br />

fxiiirct in hominem damnatum : tantvi^»<br />

cohibcri iuflit <strong>cx</strong>emplum bonis motivi*?<br />

aduerfum , & immane facinus non al'"®<br />

quàm in<strong>de</strong>centes mores appellauit.<br />

Ex his, qui cumPhocione erantmoriti*'<br />

ri, quidam indignans complorabat forteti<br />

fuam. Quem ita confolatus eft Phocion:<br />

Solanti 'Hl^» tibí, inquit, Eupppe (fiwe, vt quidam<br />

mnis. gunt, Tk udipp e ) fxtis efl cum Vhocioncjno>'^ •<br />

Phocion non tantum innocens i veriìm<br />

tiam praeclarè <strong>de</strong> Rcpub. meritus duccbaturad<br />

mortem. Magoum i taque folatium<br />

oportcbat cflc, cumPhocionc innoccf^^^<br />

mori iunocentem.<br />

Denique cima illi pocuìum cicuta tem;<br />

peratum porrigeretur percontatus ci<br />

quiCphmyfiquidfiltc yeUet dtcere^ Nam ¿s<br />

erat. £goy inq uit, ubi, fili,pra:cipio,aíqí*f ^^^^^^<br />

$bfecro, ne quid ob htiittf rei mcmortam ^^^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B I R mi.<br />

^^^hm male yelis, Caetcns moricntibus<br />

prxcipuum folatiumcilcfolctfp« vindiy®<br />

: huic illud curaefuir, nc filius patris in-<br />

'>»ftani ncccm vlciiccrcturj maluitq, illum<br />

^^ patriam> quàm in patrem fcruarc picta-<br />

Hxc <strong>cx</strong> ^ùophtìu Vhocionis apudVlutarii^tiqua<br />

funt apu<strong>de</strong>un<strong>de</strong> mVh^ctonis rlta,<br />

^icochpetenti, vtiibiantcPhocioncm 21.<br />

y^nciiumhaurircliccret: Tametfid/4rumhoc,<br />

'^qui t Ph o c i on, tamen conce<strong>de</strong>ndum efl ei, cui tia.<br />

ynquamin yitanegaul PhocipnNicointer<br />

amicos fidiilimum vnicè adacoquemolcftum<br />

erat,vi<strong>de</strong>re illum<br />

^^r'cntem. Eam molcftiam vt vitaretNi-<br />

5Qcles,pctebat vt ipfc prior bibcret.Et ha^<br />

^ ^^ commodauit amico.<br />

. bibilTent omncs , folufquc Pho- 22<br />

^^^ fupcreirer,conrumpto ab aliis<br />

jj°>tarnifexnegabat fe daturum, nifi nu-<br />

**^«rarctur duoiecim drachmae: tanti enim<br />

y^nirc cicutx vnciam.Phocion itaqj>ne per<br />

'Uius contentionem mora ficret morti, ac-<br />

^F^to ad fe cuidam ex simicisi^andoqui<strong>de</strong>m,<br />

ne mori qui<strong>de</strong>m gratis licet,qu^' ^^^^^<br />

J^^^ohuicprecmm.<br />

« Quum Dcuiollhcncs multa maledica 23<br />

in Alexandrum, iamThcbis^immi-<br />

^^»^tcm, Homctico verfu <strong>cx</strong> Odyflc« iU<br />

D z<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Id cft: Cur Zibet tritare rxrum,miferan<strong>de</strong>,ferocim<br />

i i r s ClCKli^O.<br />

, • M. Tullius, cùin ob Ciccronis cognoni^<br />

d¡acriisinccírcírctiir,ab amicis admonitui^'<br />

• vt aliud fibi cognomcnaircifccrcr,rL'rpo^'<br />

àìt : Je Ciceronis nomen iUufíntu efef^uru^f<br />

tas wf- ^'^àm eßet íatonum,Catulorum^aut Scjw orff^-*<br />

iwíc^^-Namhjcfamili« cumprimis illuftrcs cM«'^<br />

fas. apud Romanos,cum Tullius cíllt nouus<br />

. homo. Cognomen autcm i<strong>de</strong>o patcbat^?'<br />

iiiJIis, cjuòci à ciccrc viliflimo Jcguminc di;<br />

ftumvidcrctur. Qmñ vciò non 6c Fabi)^<br />

fabis, & Lcntuli à lente cognomen habuü'<br />

fcvidcrentur. Parùmilluftris eft,quip»^«^'<br />

ter imagines & cognomen nihil habet nO"<br />

bilitatis : pulcherrimum autcm nobíli^*''.^'<br />

genus cft, quam fibi quifque proprijs vJ^tutibus<br />

conciliât. NecFefellit M. Tuií'"^'<br />

Ciccronis cnim nomen hodic <strong>de</strong>cantat;Uí<br />

cft, quàm trecenti Catuli aut Scnuri, cunj<br />

fuis ftemmatis, ftatuis ^ imaginibus. ^^<br />

quoque plaraque Vlutarchus rTfert m Cicer^'<br />

nis yita.<br />

2 Qtyim poculum argentcum dijs<br />

ret, prscnomcn ac nomcn literis figna«» j<br />

Cicerpro fed pro Cicerone, ciccrif figuram injculpfi^ • ^^^<br />

CicercneMú rcfugicns cauillatorum intcrp^^^^^<br />

tionem.<br />

3 Or Atores , qui inter dicendum yociferontuf f<br />

dicebat claudis eße fimiles, qui fie adcLm^r^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


'^^iUï a<strong>de</strong>rjîéos confHgertnt. Hoc gcnus homi-<br />

'^^'s&liociicvidcrc cft, qui cùmfcntiuntfc<br />

^^usa Ulteriores, adfuriofa iurgiaconfugiant<br />

• vt, quoniam rationibus perfuadc-<br />

'^nonpofìunt, improbitatcmetuquc ex-<br />

^^^queant.<br />

Ciim Verres, qui filium habebat parùm 4<br />

Pedice flore «ratis vtentem, Ciceronenr vt .<br />

V^nirxx virum ac cinœdum incefleret cojv ^<br />

: Ignor^tf, inquit, qmdiibtrU intra fores SaLftrt-<br />

^^"^i^iandi^mfit. Significans,hoc conuicium.'»^^««^-<br />

JJ^u in iplum cornpetcrc , fed in conuicia-"<br />

filium.Parcntum autem cft obiurgarc • •<br />

"ocros, (ed intra domcfticos parictes : tìtc<br />

conuicia funt eliminanda. Eliminât au-<br />

^*^.quialijsimpingit, quod ipfius domi<br />

^^mmittuntlibcri.<br />

Metello nepoti obijcicntí, q> Cicero te- 5<br />

|*'monio filo plures occidiflet, quàm pa-<br />

V"Ocinio feruaiF-t : Vltis enim,mc[mt,mihtfi Retortü<br />

^ííame/o^Mení/f.Mira folcrtia conuiciû tnUudî<br />

Jf^orfit in lan<strong>de</strong>m. Siqui<strong>de</strong>m m tcfte fpc-<br />

^Aturfidcsj in patrono valctcloquèntia.^ cium.<br />

^Urfiini Met«'llo,percontanti Cicerone, 6<br />

^uis ipfiun pater?nimirum ignobilitaexprobrans.<br />

XdMtm-, inquit,pei conta- Safiì rc-<br />

^l^ncm n re/pou<strong>de</strong>re fit difficuius, mater ejfecit tortam.<br />

Nam Metclli mater audicbat parùm pu<br />

Qj-iin ôc ipfeMetclhis mntrê referons,<br />

erat ôcinconftans, &affcdibus fcr-<br />

V 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


uicns.Cíccro conuicium á patrc ad mntrcfl*<br />

träftulit.Tum eniminccrtus cft pater,cùirt<br />

mater non cum vno confuctudincm<br />

> I<strong>de</strong>m Mctcllus cum Diodorojquo Khctoticcs<br />

magiftro fuerat vfus, <strong>de</strong>funélo ?<br />

julcro cius coruum Japi<strong>de</strong>um impofui/-<br />

Salse, »et : Infíum, mquit Ckcro ,j9ramÍHm retulif*<br />

Nam votare ipfwan docuit,non diccrc : nO"<br />

tans Metelli leuitatem & inconftantian»'<br />

Co runs auis cft<br />

t Vatmium inimicum, & alioqui feeler^<br />

tumjM.Tulliusaudieratobiifle diem: pò»<br />

quum audiftet iJlum viucre j Male fereat,iiy<br />

qiiit> qui male menrntis efl. Significans, Vatinium<br />

indignum^qui diutius viuerct.OmnC<br />

3uidcm mendaciiim malum:fed hoc menacium<br />

bis erat malum, quia bonos viros<br />

in falfum gaudium conrcccrat. Di^^uin tarnen<br />

erat ambiguum, quod dici potcrat Ä<br />

Icilio, quem mori nolies«<br />

.9 ^ u m orante M. Tullio quidam creditus<br />

Afer gcnerc,dicercr3 non auéo : hoc fcrmonenegans,<br />

fc probare quod diccbaturJ<br />

^tqfà , inquit C\ctxo, aurem habesperf9rdtam.<br />

Solet cnim ea gens habere perforata«<br />

aurcs,vn<strong>de</strong> fufpcndcre^ annulos ac gemas-'<br />

q[ux nunc collo digitifque geftamus. Ea<br />

foramina quomodo fíant,docct Cclfus.<br />

I# C. Popilius, qui luriiperitus vidcri volc-'<br />

bat,cum indoftus cffct ac ftupidus, citatus<br />

m<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Côtitroucriîa quadam tcftis, refpondit;<br />

f^nthUfdre. Turn CiccTO,Vmaf, inquit,/or- T^hiì<br />

te <strong>de</strong> mre interrogart, fare*<br />

, Wortenfius orator <strong>de</strong>fenfionis merce<strong>de</strong> u<br />

p erre acceperat, Sphingemargcnteam.<br />

f^ quum M. Tullio obliquius quiddam & .<br />

'^^^olutius loquuto dìx'iùcv.Tijndiéctfoluef^igmxta.<br />

.Atqm, inquit Cicero, Sfhmgeni Sphinx<br />

^^«f Nota eli fabula <strong>de</strong> monftro dorm*<br />

pningc, quxprasmijs propofitis aedcbat<br />

^'^igmata i non foluentibus mors crat<br />

P^J^mium.<br />

cu c^ Voconium fortè o buium habcrct, 12<br />

<strong>de</strong>formibusj ueforn»<br />

ad amicos dixit verficuluni Grçcum: tas ex-<br />

^ûi^g -artf¿H \wv]@' í


424 A P o P'H THE C M. '<br />

14 Tompcio ac Citfarc inter fe difli<strong>de</strong>tibu^i<br />

T{mtra Cic Jèquar,»^^<br />

f AYS pia. feto, Sentiens, ambos non pro Reipubli^^<br />

cet, libértate-,Ted pro principanidimicÂte. ,<br />

15 . Vompeio Viuo d^bxt ^ quld àu tAtc <strong>de</strong>ferff<br />

Themi/h<strong>de</strong>m potiùs qnÀm VencLem futßeti^^<br />

mctu^'<br />

rentq'ucPompeium. -<br />

,9 Poíl Pharlalicum confliftum<br />

gifflt Pompcius j Nonius quidam '<br />

Icptcm adhuc aquilas lupcrcíTc : pr^i»^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R IUI. 4^5<br />

®Qnoa»imo cíTcnt hortábatwri^^, in- Bellmn<br />

Cicero , Lorureris, ßnoblscum graettlis cum gru<br />

^¡lurn cßet. A t iiic aqiiiljs dixit,vcla Roma-, culis.<br />

3quil,s infignita.<br />

^ i m C^lVrrermn potitusPompei) fta- 20<br />

."iis dcicäas honorificè rcpofuiiler: Cajàry ciemetU<br />

rü^^J^ Cicero dum V.ompeij ßxma.s. repomt, fmaUmii.<br />

Sentiens.illum hoc in Pompeij<br />

paiiamfaterei ^^àyt fibi clementixfimu-<br />

^tionc fauorera apud ciues conciliaret,<br />

hoc pafto fuum regnum conftabili-<br />

^^'^iutarch/tf tnctui-pita.<br />

inPompeii caftra veniflet, 21<br />

^'^^entibus. Serò venifti. Aimiwè,inquit,/€- TS^hil<br />

'^m nihtl hic Adhuc parati yt<strong>de</strong>o. Alklfit ad parati.<br />

[ ^ » ^ui fero veniuntad conuaiium. locus<br />

^y^ambjguo. Serò vcnitqui t^rdcvcnitj<br />

poft tempus.<br />

^um Pompeius Galium qucndi, quòd 22<br />

j^'pfum à Caefare transfugerat, ciuitatc<br />

^^ttianàdonaiTct: How/we»i,inquit>etfww, aperti<br />

ciHitatem prcmittttdlteìtamycùmnO' comi^<br />

J^^^^nòòisnmpofffred<strong>de</strong>rei<br />

Cacfaris viäoriam interroga tus Ci- 23<br />

in clcaione partium erraíTctíPr^ Af^^<br />

Jf^^jv, inquit, mefefelltt. Senti ens, íe non praciti^<br />

JP^raffe, viftoriamà mollile eftoeminato Slm.<br />

«^turam, Caclar cnim ita toj^à praecingcbavt<br />

laciniam trahens mollium in morem<br />

nccdcrct.; vn<strong>de</strong> §ylla Pompcium admo-<br />

D $<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


APOPHTHÉÓM.<br />

nere folebatjcauerct à pneromnlè praccirtélo.<br />

Mxirob'ms quoque re fin fib > 2. Saturn.cdp»<br />

3. ex quo c^Jcquenna fere fumta : ¿r ex P/«^^'<br />

cho ineìns yita.<br />

24 I<strong>de</strong>m apud DamaÌjppumccenanSjCHO»<br />

coniiiuatormediocre vinum appofuiflct»<br />

i.iquc coniiiuis à vetuftate cupicns comci^'<br />

yinum dare,diccret : BibnefaUrnumhoc-jqUiidrAjtrtf^<br />

yetuf. annorumefi. Bene, mc\uh, fertieutem, H^C<br />

modo <strong>de</strong> homine loqui folemus , cuiui<br />

formae viribufque non multum <strong>de</strong>trahit<br />

tas. At ridiculum erat,vinum ab immodif^<br />

vetuitate commendare.<br />

25 Quum Lentulum gencrum fuiìm , <strong>cx</strong>y<br />

guae ftaturae hominem, prsclongo gladi*'<br />

T^Uap- vi<strong>de</strong>rct accinaum: inquit,al/tgauitg^^<br />

forth, meutn gladio) Vidcbatur homo gladi^^<br />

alligatus,non gladius homini.<br />

26 Cùm Quinti fratris cJjrpeata ima^inc*^<br />

inprouificia,qu5 is r<strong>cx</strong>eratjingentibJin^'<br />

metis, à capite vfqj ad pcéìus,<strong>cx</strong>more vid»<br />

in fujtl- £tv.ì^ter^nqu\t,mem dirmdiiiSTnaioreflf*à^<br />

lum, totus, Erat enim Quintus pufillx ftatursf;<br />

Cùm Tullia, Ciccronis filia, concitatiù«<br />

Inceífus inccdcrcti,quàm <strong>de</strong>ccrct focminamjcontra<br />

^^ruf, Iciftiùs, quàm <strong>de</strong>ccrct virum:<br />

ambos co<strong>de</strong>m diilo taxauit,fili«pr«rcntc<br />

genero éiccnstXmbula yt wr. .<br />

2% In Vatinium, qui paucis diebus Confuí<br />

fuit, ita igcatus cft : r^ùn^ nrmomagnum 0-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


J^'^tmfmt:c[ubá co Confulc nec bruna,<br />

^^^ ver , necaeftas , necautumnus fuiflTet,<br />

^^ni his horis annus totus diftinguitur,<br />

H^iarum vnaquœque tres menfes occupât.<br />

^^Jcio an hoc iplum fit, quod aliter refert<br />

olho in Marino tyranno. Confuí, yw fe.x<br />

r^^eridunis hork eonful fueréCt, mo CkeronU<br />

VP^nrfus efl: Confulem habuimns tamfeuerum<br />

'^^ue cenfonum, ytinetuf magiHrAXH nemo<br />

^^^aueat, nemo dormiern. Ni fi fortè vi<strong>de</strong>tur<br />

'^oc magis ad Caniniû Reuilum pertincre.<br />

^^nrfus expoftulanti Vatinio, quod Ci- zp<br />

^^jPgrauatus elí^t ipfum languentem intuo<br />

confuUtu yenire,<br />

r« Haec talio vi<strong>de</strong>ri potej-<br />

• ^»m antea Vatinius Ciceroncm glo-<br />

^ntem, quòd ipfum Refpub.fuis humeri«<br />

^POrraíret,ita taxarat: rn<strong>de</strong> ergo tibiyartcej? Fdtmius<br />

J atices enim non ledcntium, fed ftantium m Cke^<br />

^Utambulantium crura folent occupare:<br />

CaniniusReuilus vnico tantum die con- ¿o<br />

Intuit IsroftraquumaíTccndiflct, pari-<br />

^^ ^ honorem ini^t Confulatus, & pcic-<br />

In quem fertur illud Ciceronis :<br />

efl cammus confuí. In eun<strong>de</strong>m ic-<br />

^ »Ilud : Hoc confequuttis eft ^uilus, yt qudí^ ConfUU^<br />

quibus confuUbus cofulfuertt. Solet enim ^^<br />

3nnorum numerus confulum nominibus<br />

Rcmhis autem & Confuí fuit,<br />

Ylluttihabebat anniuu. Rurfus illudi<br />

Fifilan-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


VigUanwn habcmus conJUler^qm tote confttU^^<br />

fm foììinum non riäit,<br />

31 C. Caefar multos in Senatum lega rat<br />

ordine indignosj&in his L a b e r i u m , e x e'<br />

quite Romano mimum. Hic cùm in fenati*<br />

M. Tullium pra?teriret;fc<strong>de</strong>m qunerensi<br />

ccptßemymc\M\t Cicero, te,mfianguße fecùre^-<br />

5imul & ilium refpuens,& in nouum<br />

natum iocatus .-cuiusnunaerum Caeiar f^;<br />

prd quàm fas erat auxerat.Nec hoc di«^^'^'^<br />

Dmbtis inultum tulit La'oerius: 7>ew;ror,inquit//f'<br />

fe<strong>de</strong>re Jd <strong>de</strong>sanguße, quifoleas diMbus fe<strong>de</strong>re fell is. Obi)^<br />

l^s. cicns ilIi leuitatem,quòd lubricac fi<strong>de</strong>i<br />

his,nunc illis partibus adhxreret.<br />

I<strong>de</strong>m cùm ab hofpite fuoP. Manlio rO'<br />

gaxctur, vt <strong>de</strong>curionatum priuigno ip^j!^<br />

Obli- <strong>cx</strong>pediret : aiTìftentc frequentia ciuium di-<br />

^"" xivSitHshabebitVompettis^dißictleefi.<br />

ris in legendofenatumnotans facilitate^-<br />

M Ab Androne quodam Laodiceno<br />

^ ta tus J cùm aduentus caufam percontatu^»<br />

intellexilfi t, iilum pro p a t r i x libertatelegatum<br />

ad Ca farcm veni (Te: Grxcis verbis<br />

libertas éxpreíTít publicam fctuitutcm:trt5í)¿^7»'X?^:<br />

§pfreßa. v^KtrCifVírñjj'Aá eft: Si tmpetìOSyff^^<br />

p.'C nolis Íegíitií' iflo .fine pro nobU orato,<br />

34 Quum M.lLcpidus in5enatu diviflct.'<br />

Schern t piitr hus l onfcnptis.nc di am circumjcrip i^male<br />

aß inquit Cicero , non tamijecifem ¿LUIÓTÍJ'^'^^*!'<br />

/e^ratíí, AíFcftauit Lepidus fchcnia vocum<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L i B t n IUI.<br />

^'^r<strong>de</strong>iìncntium J quodrhetorcs ofwusfju'<br />

^''-fvocant. At latius erat fchcma per<strong>de</strong>re,<br />

quàm Senatum ofien<strong>de</strong>re. Quanquam in<br />

"is verbis non tantum cfittcwjvrfijíf ,\C'<br />

^^m ctiam -vecffoveufiiffix, fchema priore iucutuiìus.<br />

Quum quidam eandidatus, qui coquo35<br />

patre natus credcbatur, coram Cicerone<br />

"»"»aniuni ab ilio peterct : ^«o^^fjin-^ocw ex<br />

^'''^.iihif^Hdo, Ex quo colligitur, c o c e àT?'";/««.<br />


pcum: gladio fcrimus,clypeo <strong>de</strong>fendim««-<br />

Iiilium Curtium , quo iunior vi<strong>de</strong>rctuí»<br />

' multa dc annis actatis fua: «icntientein, i^^<br />

redarguir: ErgViii\ci\iit,qíiüm vnà <strong>de</strong>cUmAb^'<br />

tntié.non erat natus.<br />

'40 FabiacDolobcllae, dicenti,fc triginta a»-<br />

'jíjfcníin nos habere : P^erum efiy inquit: tMm hocUtn<br />

fmulatayigtnttannQsodio.VolchTit ilia iunior vi<strong>de</strong>f'»<br />

quàm erat. Itaqj Cicero dufit illam finnjj?<br />

táaírenfíonc:ngnificansinterim,illam cfl^<br />

quinquagenariam.<br />

4' Obiurgantibus, quòd homo f<strong>cx</strong>agc^?'<br />

rius pucllam virginem duxiffct:fr^iinqui^><br />

ntuUer, mutnrmt,loc2ins\\oc probrü mox cluc^'<br />

dumrna poftridic non potcrat obijci,quò^<br />

Tirginis cíTetfponfus.<br />

42 I<strong>de</strong>m in Curioncm, fempcr ab aetatcfu'<br />

mentem orationis exordium, ita lufit,vt di-<br />

Esordii* ctxcV.tUumquotidiefac'Uiùs habere preüttnit^'<br />

abitate, vi<strong>de</strong>licet aerate ^dics magis mgraucfccntc*<br />

4} Rurius in Vatinium, qui cumpedibi*^<br />

«gcr cflct, volebat tamcn vi<strong>de</strong>ricommodioris<br />

valetudinis fa¿^us,diccbatquc iam<br />

Todagra binamillia pafluumambulare.D/fjentm^^"<br />

quit,lo?zgtoresfunt. Hot: Fabius tribuitCicCroni,<br />

Macrobius Augnfto. Narratur 5c ho;<br />

die quiddam non mmùs facctum, fi<br />

accedcrct vctuftatis commcndatio.<br />

quxdam in conumo iaSlabat fibi haliftaf»<br />

fK^iAQnlum excment ddjfasiftmmllicr^^J<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


HscUmantihm 'conuiuis ommbiii-, a f.rtnabAt<br />

f^^ltfm [Humid yidij)efa&um» ^Uerptofà-<br />

'»Wo percontatus eíí ilium, ánnon ipfc yidijftt<br />

^^^dnarraret* Tum famulus : Verum, ìnqiut,<br />

^^^as, h ere J ed tum rento fecundo miferas fa-<br />

Cicero audito fòlfo rumore <strong>de</strong> Vatini; 44<br />

jcùmOuiniumlibertum eiusinter-<br />

J^g^flctj^fíéncemnw? atquc ille refpou-/«<br />

Mortumefíi inquit. Significans,<br />

'^on omnia re^è habere, íi ille viueret.<br />

.^^emciim teftisSexti Annalis reum le-45<br />

Ufictjôcinllateti<strong>de</strong>nti<strong>de</strong>m accufator rei;<br />

l^arce TuUtyflquidpotes <strong>de</strong> Sexto .Annatn<br />

Fí'tinus rccitnjc cœpit vcrfus <strong>cx</strong> Ennij<br />

Annalium libro:<br />

pipotes íngentis caufas euoluereleUi. jíhinex<br />

^^^'pfucnim EnniusÀnnalcs:&accufatory^e^4^o.<br />

Q'cebaturSextus Annalis.<br />

Rurfus inAccium, hominem callidum<br />

^ vcríutum, cùm is in caufa quadam fu- ^<br />

^pcóuscíTctjfcnariü<strong>cx</strong> vetufto quopiam<br />

Po^ta torfit:<br />

^^fquà yiyffes rate euafn La'értius. Verftu<br />

vafcr'naui & Charybdim & Scyllam <strong>de</strong>tortw.<br />

^iJafit:fic Acciusaftutia íüac ludicijs pefuTu<br />

t fuiqucipfius vitae con-<br />

Similiter luíít in qucndam , qui cùm 47<br />

priùs habitus effet ftultiilìmus, poft adcptam<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


432' A P o P H T H E G M.<br />

tam haercdicatcm priinus rogabaturfentctiam:Liy/«3,<br />

jnquit, a^r editaos,(juAm -vocantj^*<br />

fiennatn. In vcrfii pxoßciUtus mutauit hxft^^<br />

fl/W.Apudpoetam enim verfusfic habc|'<br />

Cuiw fAciata.s quam yocantßptenüam. Síg^»'<br />

fîcauit autcm, iiacrcdjtatcwi illi pro fapicH'<br />

tia con ti gill e, ÔC ob haercditatem iam nabitum<br />

Tap i entern.<br />

48 Quum mater M.Bruti, Seruilia, P*"^^^?'<br />

fumsEie paruo funduii» abftuliíTet a<br />

re,qui bona ciuium fubijciebathaftsE 5 ^^<br />

Tertia iocatus eli Cicero:£r<br />

<strong>de</strong>duSla, Uns emptum fctatis, emit h tute ftindum Ser^^'*<br />

tenia <strong>de</strong>du a. Seruilia? autcm filia diceba'<br />

tur IuniaTcrtia:ea<strong>de</strong>mqi C. Confidi) vxor»<br />

laíciuiente didatore tam in matrem qu^***<br />

in finâ.Etanîbiguoiocatus eft Cicero.<br />

tuirenim intelljgi tertia pars precij <strong>de</strong>tta'<br />

da. <strong>de</strong>ducitur autcm vxor aut firortum.<br />

4P I<strong>de</strong>macnigmate luiìtin matrem Plctoriff<br />

Salse,—''—' '<br />

tiijii.quòd dù viuerec inrames aa CJI"<br />

minae cómeare folerentj poft mortem<br />

bona vanibant.Sermo vi<strong>de</strong>tur<br />

& pracpofteru5.Nam qui ludoshabent,iP»<br />

magiftri fiint, & difirinulos habét: Mngi«^<br />

autem dicuntur,non folùm qui doccnt,vC'<br />

rùm etiam qui regunt. .<br />

jo Iii uomcn rnr» iocatus cft,quafi<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ftus eflct,^»oíí omnia perrerct, hoc cfl:, nihil ^^<br />

fcUqui faccrct homo furax. Quod genere<br />

iocandi quidam furem proTullió Tollium<br />


334 AP © P H T RE c M;<br />

54 Cicero Munatio reo patrocinatus fueraO<br />

atqi ilJe ablòlutus.Pòft cumMunatius Sabinum<br />

Ciccronis amiciim vciim pcragcrct,<br />

Cicero <strong>cx</strong>probrauit ilii bcncficjiini:<br />

ttayt- ^»iu,inquit, MunAÚ^iUudiudici?-imtux Optra<br />

Bor,non eWiigifti-jAnponus meà, quimtiUnm caUgmis tri'<br />

CAHsÀ* bunaUbtis offudiì<br />

^^ Quum Marcum CraiTùm ppo roftris iaU'<br />

dailctmagno populi applaufuj&cundcfiì<br />

pòftex eo<strong>de</strong>m,loco acribusconuicijsin'<br />

1ÍX eodé cciTcrctr^w/d^inquitCraflustÄWwnwwieWiifrri-<br />

fer ex hocipjò loco Uuddßti Laudatila inquit,/«^»<br />

gidiH ^ extrcendi gratta argumentum infame dtclA-<br />

^aUdhm, mans. SoTcnt cnim rhctores tia¿tare materias<br />

kìcfat : velut quum laudant'Bu^'<br />

ridcm , autfebrim quartanam,autiflg''^''<br />

titudinem.<br />

5 Ö I<strong>de</strong>m, cùm CraflRis dixiiTct : NemineH^<br />

CraÌTorum RomacvixiiTc diutius annis<br />

<strong>de</strong>in<strong>de</strong> poenitens cius fermonis diccrcf?<br />

C^id mihi accidit vthoc diceremPM/Tuj-<br />

^cerbe. Hus,Sctebas,in


L I B E R HIT.<br />

Crafliis in Syriam profcÄurus , malt us 55<br />

^ìccroncm amicum,quám in/micuml-cl.'n<br />


436 Apophthegm.<br />

tòtfMi- abfolucndum.ferrcturqi fenictia:<br />

Citai, qnit Tul li us, hod'e tempore-^ na}n erosprìuati^<br />

tris, Notans hominem, quòd in caufafuo<br />

arbitratufohis cgilTct omnia.<br />

63 Qiium M. Appius;in progcmio diccrcf}<br />

fc magnopere üogatum ab amico,vt in caufa<br />

clicntiá adhibcrct curam, eloquentia,^<br />

hnpo, ii<strong>de</strong>m.Hic Cicero: X<strong>de</strong>h nefenemhomo r^A^<br />

eY,tAm multis, quae r^gauu amicus:,nihilprai^^-'<br />

64 M. Aquilium, duos h.tbememgenerosa<br />

fed ambos appcllauitiquò®<br />

folus locu tucretur.Alludcns ad Giacci nO'<br />

minis etymoiogiam.<br />

55 L.Cotta Ceniore,qui vini auidi/limus<br />

bebatur, cùm CiccroConiuIaiii<br />

CenfoT tiflcr^bibiflctqj feptus vndiqj amicisiKf^^'<br />

biùfUuf^inqW^timetii, ne Cenforem h¿ibeam in/enfi^<br />

.^òdajuam ¿/¿o.Simulauit Cicero fc crcd^^<br />

rc,ob id circumftaijc frequencesam¡cos,í^<br />

Cenforvi<strong>de</strong>rct iJlum bibentcmaquam-^*'<br />

mile cnim ilmiliamicum'<br />

66 Quum M.Caelius, qui credcbatur è p^^'<br />

rcntibus.nonHberisnatus,epifl:oLuTi<br />

ficcali ' .Sjcnatum darà firmaqj voce recitaiTct - ^<br />

taf, miremini, inquit Cicero : nam h:c rtitts<br />

,e/Jfyfuiproclamarunt.Signíñans,illum hi»^<br />

praeconci 5c hoc vfu contigiiTc Vt cflct y -<br />

calis. Solent autem fcrui venales voccpt .<br />

coniscommendari.<br />

j6j Mcoimio cuidair,vitupcraiui<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L i b e r IIIL 437<br />

'^ticenfcm,dic^ntiquc,quòdtotasnoftcs ^^^^ ^^<br />

^brius effet: ^n/W,inquit Cicero,«o addUy<br />

^»ï foioj flfie.r AÎtAin /itrfcre.Ciuilitcr <strong>cx</strong>c ufans<br />

Cntoncm , qui totum dicm Reip. ncgocijs<br />

aliquot horas íumebatla-<br />

^ando animo.<br />

C.Caerari,in Senatu enixè dcfendêti eau- 6%<br />

J?m filiac Nicomedis, bcneficiac^ue re^is in<br />

commemoranti : mquit, Scmnjê'<br />

^^iqHomammttimefl^jmâiUeûbi ^rmd miUi tXAtn-<br />

'^^^fí-Áí. locus cft ex ambiguo verbi. N5 dat, àPfféo.<br />

contcrt bcncficiumjôc dat mulicrvqu«<br />

facit copiam. Vndc illud Martialis:<br />

yii dárteme dart yif,<br />

^^Ic audicbat C«far,quòd in Bithynia Ni-'<br />

comedi regi fuiffet obfcqucntior , quàm<br />

ï^^^icitiacfigçspoftulant.<br />

, Jï^.Callidius Galium accufauit,M.Tullio «9<br />

Refen<strong>de</strong>nte. Quumqueaccufator aflirmateftibus,<br />

chirographis,quaEftionibu5<br />

Fobaturum, fibi à reo fuiffe prxparatum<br />

^ijenum. fed interim rem tam atrocem,rc-<br />

^»flo vultu,languidâ voce,ac rcliquo ocftu<br />

P^um concitato pronunciarct.M.TuTliiw,<br />

inquit, nifi fingeres, M, UUídi ,fic ageresì<br />

Jf aftionc fic coliiecns, illum non <strong>cx</strong> ani-<br />

Ì^cm in Ifauricum ita lufit: Mlrer.quislfiu 7®<br />

pater tutu homo conftanttjfmus te nthie<br />

^nnm rtUqtmit. locus <strong>cx</strong> ambiguo vocis.<br />

£ 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Scnrrma, Nam varius dicitur, parùm animocôftaniev<br />

amùi varius item, qui vcftigijsplagarum notatuS<br />

£ti(L cft.Vulgatum autcm erat, hunc Ifauricum<br />

aliquando à pâtre caifum io ris. In<strong>de</strong> ilh»^<br />

M. Caelij praîtoris, non diâum,rcd ùàuttij<br />

cuius cùm fcllam curulcm confuíliauricu«<br />

iregiflct,alteram pofuitloris intcntam :<br />

icitc minitans tili, atqj exprobrans, quó¿^<br />

j)atrc loris capfus eflet.<br />

DEMOSTHETiES eK^^yfTOK:<br />

yi PythcasDcmofthcni<br />

ÎMcem enthymematalucernam o/cre«/. Significans,!*'<br />

' lum n5 nifi dc fcripto, & ad lucernam^clj;'<br />

cubrata diccrc. Q^od diûum ¡tarctor»^<br />

iDcmofthenes,vt dicerct:i»è wdé precio ßht &<br />

illi confiarelucernam,ii\oiz$yC\uhêi ille no^^<br />

fiis conuiuijs indulgerei : plus impenilc**^<br />

luxui, quàm ipfc iludió.<br />

72 Alijs, immodiciim eloouentiaî ftudi"^<br />

^loqiH' Oibijcicntibus, ira ttípoMiV.EJoquenñ^fi^'^<br />

tia popu d um <strong>de</strong>clarare hominem populärem : contri,^*'^<br />

g^^g^*ßudium eloquentiay eße eomm qui dotf^"^<br />

nari populo tpuarerem-y yt qui huc agerent,non ^<br />

ferfiia<strong>de</strong>rent dicendo,fed yt y i cogerent. ,<br />

-DcPhoCionc, quoties in cócionedi¿^^<br />

rus affurgeret, ad amicos proprios<br />

Semo folebatDemofthenc$:r4//c)«»w^//


L I B Í R HIL<br />

Sopulus Athcnicnííum à Demofthcnc 74<br />

^«igitabat,vt qucndam accufarct : id quum<br />

íccufarct.cocpitpopulusinillum, vtfolct, ¿"»/«/Ml"<br />

Vociferan. Tum f u r g e n s , c a -<br />

^^^^fi'SyConfuUorem habepis reí inuiti-, calumma» iumma-<br />

^OTcin Aiitem mn hAbeCHy£tÍAmfiytLitK. tor,<br />

Dcmofthencs vnus fuerat <strong>cx</strong> dccc, quos 75<br />

^thcnicnfcs Icgatosad Phrli^pum Macc-<br />

^onem mifcrát. Itaqj poftcaquam Aefchi-<br />

ÖC Philocratcs, quos praícipué fuerat<br />

compl<strong>cx</strong>us Philippus, à Icgationc rcucríi, •<br />

^^íTialijs multis nominibusprasdicarct rc-<br />

^ ^ j tum his praecipuc ^ ^Ho<strong>de</strong>ßetformofm, txudn<br />

J^f^'^dus, ^ AdbhbeHdíimftrgnHtíS.lìduprA-<br />

^cs'ita cauillatus cft,vt diccrct^i» hii Uudib.<br />

dígmtm rtgtiHAnkfrimAm tßef^minA'<br />

^^^y alterum/opinfiArum-yfertiAm¡pongÍArum,<br />

. öcmofthciics clypco fuo litcris aurcis 7«<br />

^^


•Off' fugitbAt,rurfumprííiliíibitHr*UbÁe ftig^<br />

in perjeqttut,<br />

77 Qu>im Alexan<strong>de</strong>r pacem hac lege <strong>de</strong>fcf'<br />

ret Athenienfibui; lì ciuci iibidcdc-<br />

. rent: inter quos erat Dcmofthcnes.DcniO'<br />

Taita fthencj afoiogum retulit <strong>de</strong>iupo, qui hachgt<br />

fro am p^^gj^^ obtulit embufji canes <strong>de</strong><strong>de</strong>rent : lupi nO^<br />

mine fignans Alexandrum3 canum,cos q»»»<br />

turn populi rem curabantj ouium, plcbcfl®<br />

Athcnieníiü. Addidit&illud : rtmercAtO'<br />

m,inquit, exiguum frumenti inparopji<strong>de</strong><br />

men <strong>de</strong>ferunt, per hoc ingentes aceruos yendit*<br />

cupientes: ita yos, fi traditis cmes ùBo qvU <strong>de</strong>¡^<br />

fcunturtfopulum ifnmtrfum traditis.<br />

Quum ab Arcopagitis damnatus ? eK^P^<br />

fus è carcere fugcret,'^6c haud procul abyr'<br />

be obuio> habuiíTet aliquot diuerf^ fa^'.®'<br />

nis homines J primiimab<strong>de</strong>refefc vol^'^^<br />

fed cum illi,nominatim Dcmofthcncm ^P^<br />

pcllantes,iuberctcire bono animo, ^c^^?'<br />

ticumihfupcr offerteti grauiteringcm^^*.^<br />

Tapiét dicrns : Q^uipojjum hanc yrbim relinqMf^_ » ^<br />

dtji<strong>de</strong>- qna tales ha'jeo mimicos, quales amicosy*^<br />

rium. liajuminuenturus, . .<br />

79 Inter fugiendum fertur, iubindcrcip '<br />

ciens ad arccm Pailadis, fubJatismnn'P<br />

Topulur éixifíc : 0 Pa 'Ui vrbium domna, cur tnh^i^<br />

fjufliJJimis beffijs d<strong>de</strong>Baris : mflua y<br />

fima be- Noaiia,cum fitauium inaulp^^<br />

Hia, tiillinn.tamc Palladi facra cft :<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L í b e r ITH. 44r<br />

^«m & dracene habet pro geftaminc : populus<br />

autcm bcHuamuItorum-capitri, petfinnam<br />

oratiam referre folitaoptimè dcfc<br />

*^5ritis;velutSocrati,Phocioni,Scipioni,öc<br />

^IMS compluribus.. ,<br />

Ad iuucne$,quos habcbat familiar€S,di- 8o<br />

cere folebat : Sibignaro iam^ftantum inutdia,<br />

^etui yCíUumnia ac áfirimitwfit exJpeBandum fugt,<br />

y Hs»iff.acce<strong>de</strong>nüjtex dmbus aUtrumfit tUgedntn<br />

j citiüs in exiltum iturum, quam ad fugge-<br />

J^^^ aut tribunal.<br />

Quilín exularctin Arcadia >Pytheasque %i<br />

FoMaccdonib.dixiírct:rf multicj; magiftratus ac ciues obuiam ifi^'it,<br />

fublatisin coclum manibus dixit:fibi<br />

*^P ^trtam reditum honorificemtoremcentigtlje, Sponta-<br />

;quòd ille coaöis ciuibus nea grO^<br />

*«^'fl^et,ipfcp


CX tragœdiaruni hiftrione potcns,illi blandís<br />

fermonib' pcrfiiadcrcconarctiir, vtfc'<br />

fc in Antipatti fi<strong>de</strong>m cómittcrct; non mO'<br />

dò nihil paífunim mali, veriim ctiam<br />

lAce^'he, pliflìmis muneribus honorandiim : In fc^^<br />

»itjinquit,»»;/?; winq^ampUcaifitlnfírio, neque<br />

wincpcrfua<strong>de</strong>bii orator. At vbi commofJf<br />

Archias minarctur, fc <strong>de</strong>trafturum ilium ^<br />

templo : Tan<strong>de</strong>m, inquit, oraculaMacedonj^<br />

ca aperuiiit : pnùs hiBriormm more fr'<br />

muLabas.<br />

Fertur, aliquando Corinthum nauiga»^<br />

Demoilhenem,iHc£i:um fama nobiliífi»^*<br />

fcorti Laidis,vt^ ipfc famofo amore p^t*'<br />

retar. At quum illa pro noAc ftipularet«'<br />

drachmarum<strong>de</strong>ccm millia 5 <strong>de</strong>tcrri tus<br />

Maçno »mutauit fcntentiam,<br />

^ cens ; ¿th kyúgM¡ui roatsTs(x\T


L I B E R IIH. 44Í<br />

í<strong>de</strong>m aduerfus Dcmadcm j clamantem j g^<br />

^etìioHhmes me corrigererHlt,fìts MineruAm : Xceritn<br />

XtifÌA^ (inquit Dcmofthencs) Minerua<br />

^no fuper lore in adulterio <strong>de</strong>preh en JA fuit, A-<br />

^ultcnû obiecitDcmadi, cùmMiiieruam<br />

Poetae faciantvirgiacm.<br />

I<strong>de</strong>m Athenicnfibus, flagitantib'vt con «7<br />

fulcrct,obftitit,diccns: id eft, fortiter^<br />

^H'^coaSîiii m orànem. Significas, fe non<br />

^ctuire populi afFcaibusj fed fuo arbitrata<br />

•^ccrc quod iPacicndum iudicaíTet.<br />

.Ancilla quídam <strong>de</strong>pofiti nomine peculuamnccepcrat<br />

à duobus hofpitibus, hac<br />

^«*ditionc, vt cam vtrifqj fimul red<strong>de</strong>rct.<br />

alter poft tcmpus aliquod lugubri »<br />

^cftc ÔC fqualidus, focij mortem fimulans,<br />

^^^cpta mulierc nummos abftuht. Eo fa-<br />

^töfupcruenitaltcr,Ä<strong>de</strong>pofitumrepctccçepit.<br />

Q^um mulier anxia <strong>de</strong> laquço<br />

Jögitaret, Dcmofthencs ei patronus advtin<br />

adu#cationem venit, fic ag-<br />

^¿^fius cftpctitorem : Mulier,inqwxt,par ata CAUid}^<br />


AEiìo pr^cipuHmì refpondit : hypocrißs, hoc eft»<br />

totum, aßio. R-ognnti, qwdproytmum f refpondi t<br />

Roganti, qtùdtertium} nihil aliud rC'<br />

fpondit,quàm atm, Tantum tribuens pronunciationi,vtin<br />

ea totum íitiim exiftunaret.<br />

AiVio autem multa compleditur: vocis<br />

mo<strong>de</strong>rationcm,©culoru vigorem? vultus<br />

habitum, 5c totius corporis gcftum.<br />

90 Quum Athcnicnfcs gcilirent Harpal^<br />

fcrre fuppetias, iamque in Alexandrum at'<br />

marcnturj <strong>de</strong>rcpcntcapparuitPhiloxcnuJi<br />

quem Alexan<strong>de</strong>r maritimis negocijspr^<br />

fecerat. Hie quum populus metu attonitu*<br />

Tmeri- confilcfceret : (¡wd/acerem, inquit DcttiOtas,<br />

- ft henes,/ßlem yi<strong>de</strong>antj^ut mnpoßmt ohtf*'^<br />

luctrnam f Ita populo temerarios<br />

<strong>cx</strong>probrauit.<br />

91 (^ibufdä írbirraníib',Dcmadcijni ocfijílc<br />

malum cflc : Um mim, inquit, fiff^^^<br />

•pi<strong>de</strong>tisyreíuti ¿eonej.'ErsLt pccuniarum auid^^r<br />

Dema<strong>de</strong>s.lconcs autemitiores funt faturi*<br />

92 Quum à quodà conuicijs inccíTcrctuf •<br />

Croup- Comittor3\nquit,tncertamtn,m quo quifìp^^<br />

ter. euaferit, mferiQr efi : & fw ricerit, yiBus eß'<br />

93 I<strong>de</strong>m, cùm audirctoratorem qucndain<br />

^oci/e- immodicc vocifcrantcm : T^n,\nqu\t,f^<br />

ratio, magnu eH,bene efí ; fed quod bene efí,mágnf^<br />

cfi. Hoc & alijs aflciibitur. Sunt qui & f<br />

\iuiaprolixa,ac plurimis inftruitam»llbus<br />

<strong>cx</strong>iftiment lauta. ^^ ^ 5.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ÍS?<br />

L i b e r Q j m j v s .<br />

Qj^ I D.E M ftatucram,aliqiioticledis,quosfupcrioribus<br />

libris rctuli, cflc contcfitus<br />

: Tod quoniam iniiitabat<br />

arri<strong>de</strong>ns'vndiquc di-<br />

^ aoriim mcmorabilium copia<br />

, fimulquc vcnicbat in<br />

^^i^tcm, quàm auidum ac famclicum hu-<br />

^uimodi dcliciarum cóuiuam acccpiíTcm:<br />

cftquintuni miflum addcre,rcpctito<br />

ramc,q^ucm Plutarchus fcquutus cft.<br />

C r R V s M A 1 o a.<br />

Pcrfaeamatit homines adüco nafo, quos<br />

^«•aeci ^rypos appellant, cosqj pulcherrieffe<br />

putant: eò quòd Cyrus, quo non<br />

auus rcgum populo fuit chariot, ciufmodi<br />

*pccienafumhabucrit. Eft autcm duplex<br />

27porum genus : vnum, cui ftatim à fron-<br />

ÍT^^r^^ infurgiti quod Ariftot<strong>de</strong>s putat<br />

cUct lioHum impudcntis animi, Óc ad cor-<br />

Vös rcfcrt: altcrù,cui curuatura nafì à fron-<br />

J5>«parata cft, fed circa medium intnmcacad<br />

<strong>cx</strong>trcmum tcndcns vnci fpccicm<br />

pracbcti<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


44^ APOPHTFIEVGM.<br />

pracbctj id Ariftotclcs putat EÍTCNOTÁMA^<br />

gnaniniitatis,& ad aquiiam pcrtincrc*<br />

CTH^L<br />

I Cyrus ante diccbat : fbi nollentfro<strong>de</strong>ffe,cogi<br />

vt alifs/tmyfui.. Significans, fcruUi<br />

animo natos, fibiquc inutilcs,cos impeño<br />

adigendos, vtaliorü commodis infcriiii'*<br />

Vulgus autc putat, homines aquilino naib,<br />

& ad fuü cômodum cumprimis attcntos,5cimperio<br />

magis qivàra fcruituti natos»<br />

Vn<strong>de</strong> & poëtac veteres aquiJae regnum i^<br />

omneauium genus tribuunt. Sedidêm<br />

Princeps ccbat : l^^mem <strong>de</strong>bere Jùfctp ere principa mfTff<br />

qui y ir- nifi melior his in quos fufitperet. S en ti ens, h oÇ<br />

tutepréc- cÎTc principis vnicum munus, »lijs pr^^P/l<br />

çellit, cere j & publicis conftilcrc commodis;<br />

nutcm non poteft, nifi qui fapientia-, vigj"<br />

lantiâ,animiqi integritatc c a t c r i s a n t c c c l -<br />

lit.Hoc verò nonprçfiat natiuitas,fcdinit*;<br />

mtio rea.i,& rerñ vfus. IHut. in^poph, tyrf»<br />

2 Quum Perix, quoniâ regione habcbant<br />

montuofàm afperamqi,cupercnteam ea*^<br />

pcftri ac moUiorc cômutare:non paflus<br />

Deliciie Cyrus, diccns : qucmadmodU plantas ac ¡^^^<br />

emol' j fie hominum mores ad regionis habitum i^<br />

tiunt* ettari, Scntiens,fc velJc duros homines »<br />

laboribusaccômodos^ Nam mollis<br />

tilis regio molles & ignauos gignit hom*-<br />

Jî es. Terr^ a<strong>de</strong>re fibi fimilia hominum ingenti<br />

€X nçTQdm quoque poíet. Se(í& mf^íocrat!^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B B R V.<br />

<strong>de</strong> Aere ^ Xqux : ry tm;^«/«,in quit, ^i/-<br />

^yrus ;.bitinf batà confpcftu Panthcai': j<br />

^ Arafpo diccnti, mulicrcm cflc infigni<br />

^onna, dignà regis ocuiis : Ob ifihmipJUnts Ca/iK<br />

jl^^Uit, fr,agis est ab ìUa abíUnendum : Etemm<br />

^ obtemperans confitto tUam adteroyjuik<br />

^^^^iyfortaffts tila mihiperfiéajUra efí, yt adip-<br />

^^ frequenter commeem, ettam ^uwn nm yoea^-<br />

[U etqueajf<strong>de</strong>amnegleBi^ferijsriegocijs, Sàé<br />

j^^^örin argumentum, regix funtì:ioiiis<br />

^ D A R I V s.<br />

^^OaviusjXcrxis pater, in fui hu<strong>de</strong>m dice-4<br />

^ ^lebat ijcfepralys ac reb. aß^eris fedríipru- TortunJt<br />

Atqui talis pru<strong>de</strong>ntia nimio con aducrfa^<br />

èPliilofophitt pru<strong>de</strong>th-<br />

P^^ceptis haurire fapientiam potiùs,quàm tes facit,<br />

Pcrinientis miferam (vt vocant) colligc-<br />

P^<strong>de</strong>ntiam.7V«Mrc/;/íí tbld.<br />

tribuni indixiflTct flibditis, 5j^^^^utos<br />

proninciarum praefeélos percótis^.^^<br />

cum alijs <strong>de</strong> rebus, tum <strong>de</strong> rribu-<br />

• ^(^^ntnegrauiai qinim illi rcfpondiíTent, -r^<br />

^ ^idiocri : iufTit, yt ßnouli dtmidmm exigerh.<br />

pr;.feá.s mo<strong>de</strong>itum vidcbatur,re^ ^<br />

^quitati vifutn eil dimidio plus fatis.<br />

j^^^^'tenim fuos bencHcio fibi concilia-<br />

»^uam <strong>cx</strong>armatosfubigere. Stratagema-<br />

^ ^^tc gratia in hoc fita eft ; quèc^ dt^pJu<br />

iffipc«<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


44^ APOPHTHEGM.<br />

impcrauit cius,quod dcftinarataccipcrc.Si<br />

dimidium impcraíTctjncc quicquam rcrniíiíTct,<br />

iatniíTct bcnignitas : nunc <strong>cx</strong>ada dimidiás<br />

cífccit,vt omncsfcntirct beneficili»<br />

6 Quiím aperuiíTet pr^grandc malum p"'<br />

^mko nicum, & quidam ab co fcifiritarctur : ci^^^^l<br />

fido m- rei tanmmnumcrum habcre opuret, quantum^^<br />

hilpre- lie mefletgranommi refpondit: Zopyrorn^'<br />

aoftus. Is crat vir bonus,ac Dario fidus amicus.<br />

gnifícans, regi nihil prius aut chárius cl»^<br />

•dcbcrc probis ac fidis amicis. Tamétfi Hj^<br />

rodotus lib. 4. rcfcrt, hoc fuiíTc di^um ^^<br />

Mcgabyzc.<br />

7 Is Z


fummaafficcrct tum iaaurà,tum mo-<br />

^cftia. lufimiu qmquefcun menmnem,<br />

S E M I R A M I s.<br />

Semiramis regina,quaeBabylòncm con- %<br />

^MiiTe dicitur, monumento quod fibi pa-<br />

^^^^ùn^QxìpCii: l^ifqtiisrtxpecunijs egnenty ^uari-<br />

'^Pmo monumento quantum yduertt CÄpiii.Da- diiuflus<br />

potitus eá ciuitate,titulo cre<strong>de</strong>ns,raxii<br />

'"gens, quo claudcbatur monumentfi, vix<br />

amolrtös, nihil qui<strong>de</strong>m innenit pccuniatü 5,<br />

^^^ <strong>cx</strong> altero faxi latere hoc infcriptum re-<br />

Petit : isij ypr ìnaLus cfes, ^pectmUtnexplebh-<br />

> hat^dquaquAm mortmrum LocuLos moueres,<br />

JÖi^ttquamhoc ap ti iis inter ftratagemata,.<br />

^^^eanter commemorandum erat.<br />

XERXES ALTER.-<br />

£ ^"^ter Xerxen Darij filiüm> & AHmenem<br />

regno eratcontcntio. Itaque<br />

^^^^tn Xerxes intellexiffet 3 fratrem ex Ba-<br />

-.. ipfiÙ5 verbis illi'dicerent : Hktn -<br />

te honorât frater tum Xerxes : qtfòdfi<br />

¿^fiierit <strong>de</strong>cUratus^eris apudtpfum immumpnt^^ ^f^<br />

HachumanitatedclinitosAtimcnes,<br />

^^ȕtcntionemTcmifit,ac fratti rcgnum ad-<br />

^^^^Pfotimtsadorationis honorctn exhidia<strong>de</strong>ma<br />

impofuit^ Xerxesau-<br />

® illi proximum ab fc locum dcdit.<br />

r<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


hocy-<strong>de</strong>o eur imer apofhthegtnata <strong>de</strong>be/Lt recen^<br />

feri, cum VLutArch us recenfeau Simile quísdam<br />

<strong>de</strong> lacob^ícEíau Lcgitur in Hebracorum<br />

literij^ Ira contentioque melius foluitur<br />

blandis verbis & benignitate, quàm rc^<br />

pugnando.<br />

I<strong>de</strong>m iratus Babylonijs , quòd à fe <strong>de</strong>fc-<br />

. ciflent J pofteaquam jilos in poteftatem<br />

mlicis, fuam re<strong>de</strong>gerat, interdixit : ne ferrentam^f<br />

fed ffxltcrijs canerent,fcorta Alerent,cau^<br />

fonos haber ent , AC (inuofts tunicis y ter enturé<br />

3uò voluptatibus euirati non molirentuf<br />

enuo <strong>de</strong>feilioncm. 2{ec hoc inter ApophthegmatA<br />

comemorAturus eram ,m Tlutarchus r^^<br />

cenfuifjet,<br />

li ^um importarentur ad illum Attici<br />

Fiducia cari cae venales, negAuit fe illas efurum, donec<br />

fui, regione fotitus efjet qua iUas/crrei.Tam ing^^<br />

etat excelfi pedoris fiducia fui.<br />

q^m vidiiTet vniucrfum Hellefpot""*<br />

nauibus fuis conilratum, omnia littora aique<br />

Aby<strong>de</strong>norum plana hominibus reft^^''<br />

ta j iadauit febeatum,moxquefuditlacry'<br />

mas. Tam fiibitam mutationem admir^tu^<br />

Artabanus,regis patruus,q difluaferat eam<br />

<strong>cx</strong>peditionem , aufus eft rogare caufan»*<br />

¿itAtio^quàm breuisfit hominum Vita, quando e<br />

tamnumerofa tnultituditi^ pofiannHm centej^<br />

nvmnmofuferfhturmefi. ^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


I<strong>de</strong>m Gracciac bellum indiílúrus, côuo- ij<br />

^atis omnibus Aíiac principibus, dixit :<br />

^^<strong>de</strong>rermeo tantum conJiUo hoc agyeßus, co«-<br />

^os : caterùm mementote nü)jt parendnm<br />

^^gi^y tptam ¡uxdcndum. Vox bis tirannica r<br />

^ quòd principum conuentu pro fuco ab-<br />

^^«rctutj & quòd ncgocium multo peri-<br />

^'ílofiillixium fuavnius cupiditatc veriùs,<br />

Siiàm confilio fufcipcret.<br />

í<strong>de</strong>m quum à trccentis Lacedacmonijs 14<br />

pTljcrmopylas v<strong>cx</strong>atus cflet, tantam miducensmultitudinem<br />

: hoc fe<strong>de</strong>ceptíí<br />

multos qui<strong>de</strong>m homines habcrety inutUk.<br />

AHtemperpaucos. Scntiens^non perinrefcrrc.quam<br />

multos educas, fed quàm<br />

^^^rcitatos<br />

^^^corum esploratores in exet-citu toprehen-<br />

^^^^^oajfech malo; quin potiiìs lujjos omnetn j:,ducid,<br />

^^^^nexercitumill^jbsdimift. Sit & hoc fm<br />

S^^aris fiduciae exemplum : cur apophthcgma<br />

dici dcbcat, non vi<strong>de</strong>o.<br />

ARTOXERXES.<br />

J Artoxerxes Xerxis filius, cognomento 1$<br />

^^g'manus(quòd al tcram nanam habe-<br />

^^longiorcm ) diccre Iblebat : I^galiM cf liberali-<br />

^quÀmadimere. Scntiens , p;iucipe tasi'vri.<br />

I e f f e , honore & opes rorü quibus<br />

'"Pcrätaugcre potiùs, quàm imminuere. 17<br />

i<strong>de</strong>m permißt, yt ex his qui fc um venaban Cowitas<br />

^ ' T*^ ÍOj^ewr ÄC yeilcnt, attteregcm iacHtum m yoix^<br />

f z tf*'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


tmitterenu Sit hoc comitatis exempluni'.<br />

g.dadapophthcgmatapcrtincat nô vi<strong>de</strong>o..<br />

Il, At is, quàm in venatu fuit comis, taim c-<br />

Clemenr ratjnitis iiî difciplina militari. Nam duabtts<br />

ter.. qut diUqu ffentyfro to qmdjbletflagrif cacdt cor-•<br />

¿ora^ iufjitytpro corponbtisyefies illis <strong>de</strong>traêi^<br />

ta<strong>de</strong>rentftr.: ytquepro eo quo d j'o Let illis yellt cO.'<br />

futytiara<strong>de</strong>pofitiiytlleretHr. Nec hoc quidcm'<br />

ad apophthegmatum fodalitaïc pertinet.<br />

19; QujimSatibarzanes, Attoxerxis à cubi"<br />

culis, quid dam munis iuftum ab ipfo p^"<br />

terct; icntirctqi rex,iJlum iioc /hcere fol^^"<br />

citatum triginta Daricorum millibu$:qui'<br />

ftoriaerarij iui mandauit, vt Daricorum tri"<br />

cinta millia ad fc. dcfcrrct. Ea dédit S^c^'<br />

barzani,dicens ; Xcctpe, inquit, 0 Saiibar^"<br />

lUfieç^ nés,: T^mh(SLCt\b't cùm <strong>de</strong><strong>de</strong>ro.ynonero<br />

mtmner,. ri or; imufitorfmHrtts yfi iUx qutiepetebits frH'<br />

fem. Commentus cft r<strong>cx</strong> egregius , vt<br />

amicum côtriftarct,ncc à iufto dcûcàcrct.<br />

C Y R v s I V N I o R».<br />

2a Cyrus lûnior Laccda:moniis, vt fecUJ^<br />

ibcictatcminirentpotiùs j quàm cum<br />

trc, hac orationc fcfe commcndauit. Ai^<br />

h^t fibi:eor longegramus eJJe quàmfrutrt, r<br />

iUomert bibere.melitisj', ferre quàm illu'in. ^<br />

iilum yix n yenatupoffe m eqno ft<strong>de</strong>re,<br />

•xcutiatur vinreLm àcerbis, nein feUAf^^^'^^^<br />

&dchatcûim,,Laccd«monijs inuiio«<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


'Colicsac^tímidos. Hort.lbaturinfupcr,w<br />

yiyns adjemHtercnt,poUicens,fepèdnibt\ dam-<br />

• ^um dqms^^c^mtihm curruf^agrum pofjt<strong>de</strong>nubus<br />

ß diit:4rum vicos,xnos qui haberent eos fe fÀEiuru^<br />

-vrbiam dominos : càcterùm aun argennjue<br />

^im íantam, ri nonpoßent nu9nerarey fed pèn<strong>de</strong>*<br />

ye cogerentur, Nimirùm hoc erat,quod dixit<br />

Artoxerxcs,reoalius effe ad<strong>de</strong>re,quàmadi-<br />

^CTc, Vlutar^.in^'pophthMifUS,<br />

Cyro confliduro cum hofte, loco qui<br />

J'citur Cunax, Ciearchu«-fu«ftt : vjtfe poft<br />

_J;lacedones contineret, ncc fefc ili belli discrimen<br />

conijcerct. {onimelligis/mc\mt,tehan€ynAm<br />

^l^gt^^'uam (á^'mcorruptam adduxißhf Poftca ad<br />

"^uc in^rimi^' adiecit animum, vnicecjuc<br />

aaamaui:,Sapicntcmappelhns.Apudßar-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


454 A P © P H T H E € M.<br />

baros, muliercs attigiflc conftvapraflc crat.<br />

ARTOXIRXES ALTER.<br />

23 Artoxcrxcs, huius Cyn fratcr, co^nömcnio<br />

Mcmor,non folum fcipfum liftatit»<br />

^Affabi' praebuitadirc voJcntibuSj verùm yxorem<br />

litas, gìtimam iufßt fuòlatis currus auUis yth 'h ^^<br />

qm eamconutntiifnyellent, etiam in itinerepate^<br />

retaétttf. Laudo qu/dc affabiiitatis <strong>cx</strong>crnplum:<br />

fed nihil haecad apophthcgmata.<br />

24 I<strong>de</strong>m, quii pauper quiibiam infignimagnitudincmainm<br />

obtuJjßct, hihrltcracdpiens<br />

: VerMithram, inquit,(ile cnim Va^<br />

Solem appellant) hie mihi taiìsridctur eßh^f*<br />

fi fftís ei commit tat ciMtatem,poßit earn exp^^'<br />

na mxgnxm red<strong>de</strong>re.<br />

£5 Rufticus quidam,vidcns a d r e g e m varia<br />

<strong>de</strong>ferri donaria^nec aliud habens quodlat'<br />

Munuf gircturj vrraqj cauamanu hauflam cprO'<br />

in tem- ximo flumine aqu.^m illi obtulit vultu aUfore<br />

da- cri.R<strong>cx</strong> l3Ctatus,;/#y/?/;/y/ dariphialamafiream}<br />

tum, ac mille Daricis donauit hominem,<br />

26 Infug^i quadam,cum direptoilliuscoßames<br />

mcatu aridis fici* öc hor<strong>de</strong>acco pane vcK^<br />

tondi' rctunDif boni,inc¡ait,cniufinodi yoluftatishamentii,<br />

^enns inexperttts fiii t<br />

27 Quum Aclidcs lapfon multa in regcnj<br />

Maleé- liccnter&contumeliòsè d i c e r e t , h a ^ c n U 5<br />

tereregi, tum vltus eft malcdicum, vtpcrtribunum<br />

nothtü, militumdcnunciarct; ei licere m<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^Wct dicere; fibi-ver» in illum Ucere jute y eilet<br />

& dfcere (¿r f teere,<br />

Tcribazus invcnatu Pcríícam veftem di- 2t<br />

^^ccraum ofteadit,Gonfulens quidfacicauum<br />

cíTct : refpon<strong>de</strong>nte tcgeyAliammduen- Fattiti<br />

Tuam igitur, i n q u i t, mihi tradas oportet» mni A ä^<br />

®^<strong>cx</strong>fuam tradidit, dicens : Dono do ttíthanc cent,<br />

^ßem^jedi leíiareprohbeo. Tcribazus,vir mi-<br />

"^^n^c qui<strong>de</strong>m malus, fed leuis prxcipitisq';<br />

5^nfilij, neglcfta regis monitione veftem<br />

íttduit jmuhebribus etiam ex auro donis<br />

^uac à rege exceperat exornatam. Hoc <strong>cx</strong>tcris<br />

omnibus indigne fercntibus ( namri-<br />

^^tc nefas erat) rex"cftíisc ri<strong>de</strong>ns, Tibiy in^<br />

^"it, -vt muUert aurum, yt infano regium ami-<br />

^^^m^poteJlaumj', conceémus.<br />

Artoxcrxi, iam fui <strong>de</strong>ficienti,Peribarza-<br />

JJcs eunuchus, ciim aliud non liceret, á ruquopiam<br />

fordidum vtrem <strong>de</strong>tulit, pu<br />

^^»saqux cotylas o£to continentcm. Eam<br />

®quam quum rex totam cbibiifctjrogatos ;<br />

placuifetiUe potuti déos teßatuseß, Muntsr<br />

J^*^f*nquamyinumpotaJfe iucundiuf ^necyüam in temquauispurißimam<br />

ßbtyijam fuauiorem, foredn^<br />

poft naftus cum homine, qui eunucho tum. ^<br />

yuam <strong>de</strong>dcrat, cpauperc diuitem fecit,<br />

^anti refcrt, in tempore daremunus.<br />

^ PARYSATIS.<br />

J^aiyfatis, Cyri & Artoxerxi$matcr,pr^ci' 30<br />

P Wc fclcbat: yt nx palm iU liberi loqmw^t<br />

F At.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Seuerl- verhis byjjtnis vteretur, hoc cft, magnifici^ ^^<br />

. tasyer- mollibiis : quo fcrmoHis blaiidicies rei mi'<br />

¿fistem- tigarct afperitatcm. Reges byftb veftiuí^'<br />

^feruta, tur : fed talem <strong>de</strong>cct elfe regis orationem»<br />

« qualis eft ami¿lus.<br />

'O RON TES.<br />

-31 Orontcs, Artoxerxís regis gêner. q«"*?<br />

áb irato rege rcicAus & con<strong>de</strong>mnatus el"<br />

,fauorrc^ fct : S¿jfemadmeeíum, in


' git»us <strong>cx</strong>igcTctur,. At quii fieri poteft, vt ci-<br />

^^^iAsiuquuniTroiani pariter & Grxci legatio-<br />

"^cm ad ipfum mifiiTent; auditis vtr;ufquc<br />

proRunciauit: yuAkxandcr rtddmrei ndmam,^ m<br />

^ jef>roynaditas formofas abduceret rxorei.jantu^<br />

^Jl^puiflTct Paris,fi hocfeciiret:nam vnâ fatis<br />

JT^'íushabuiíTet duas nouas,& patriaccó-<br />

'*^lui(ret. Q^sautem nonmiretur Graco-<br />

. humanitatcm, quibus fat erat futurû,<br />

^ tantum red<strong>de</strong>retur, quae cum adultero<br />

'^«ïdiu dormierat?<br />

Ter-BS.<br />

Teres ;Sitalci patervdiccre corifucuit: 35<br />

Rôties ejfet in ocio,nec miLitilexercerctwr^Çe m- ^<br />

Haec vox quid<br />

J"^i


45? APOPHTHEGM.<br />

tornoq; elaborata. At is hofpitiquìilc^^'<br />

dít miincraj caetcrùm vafcula omnia<br />

frcgit: dcmirantibus cur id faccrct ? ^^»'¡J'<br />

IYA ftib' Q^yxxxfauixm m eos qui fr a ff uri er ant.<br />

eÙ4cef^ tis cft, naturae fue morbum a>¿nofccrc > ^<br />

f^caßo. vitio materiam praeriper«. .<br />

38 I<strong>de</strong>m, vbi cognouit, quòd Atheni^^^j^<br />

honoris gratia ciucm ipfum fuae cinití»^<br />

<strong>de</strong>claraíTcnt, pro auxilio quod illis adu« '<br />

fus Doricnfes impendcratj gratiam' r^P..^<br />

nere ftu<strong>de</strong>nte i Verlouem, inqtiit, & ^<br />

ytcifßm mete gentis ius S


^^f^^reyaltant, Significans, hac parte Scyad<br />

bellum eflc magis idoncos.<br />

.^Qcm,cüm fi:icaret cquum fiium pracfirn 41<br />

^^sPhilippilcgatis,percontatus eft illos: I(ex r-<br />

^ ^ i<strong>de</strong>m faceret PhUifptis f Senticn^/c tan- frt^<br />

^i^^li^oicm bello,quám cflíctPhihppus. cons.<br />

j Ifmeniam tibicinc optimum<br />

^ odio ccpifl;rt,iuífitillum canerc:ar <strong>cx</strong>-<br />

^^nsadmirantibus, ipfe iuratstt pzr Vernum Scytha,<br />

Y -^^inacen , ftbi iucundius eß'e, ai^dire himi- ¿(Ate^<br />

« SE 1 L V R V S S C R T H A.<br />

^^^^l^rus,oaogintahbcros mafculosha-43<br />

^ eflctmoritutus, faíciculum iare<br />

porrexit. iuflíítq; rumpe-<br />

, • ^uquQíJngulirecufaíTcnt, eóquódvi-<br />

yvtc,*.. CUwdíik<br />

inuiBiáue manebitis: contra Jdijfidijs & fiatmm.<br />

''"^'^'^nediflrahemim, imbcciUes erim & expupotuit<br />

Scytha magis í^cy-<br />

^^^ rem ob ocuíos poneré.<br />

P CJELO SYRACVSANVS.<br />

V >Sicihx tyrannus, dcbellatis apud 44<br />

^•^eram Carthagmcnfibus,in pacis focdcre<br />

bü^^üí*^ illos & hoc acccptis conditioni-<br />

7fi^ribcre : ne pofthae filtos fues Saturno P/eW.-<br />

Solcbatcnimcagens infantes<br />

Saturni jDkatu» cau»; & intus<br />

inccJi-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A p o p h t h e g m .<br />

inccnfe, an iiniim poncrc. qui velut iti <<br />

compl<strong>cx</strong>u enccabantur. Id vt Sàturno g'<br />

tum putarent, cfiecit fabula, quae nW^^^<br />

• lum oinnesvxotisfilios <strong>de</strong>uoiarc folit^<br />

Nam & louem <strong>de</strong>uoraturus erat, rtifi V<br />

; puero faxum fuppofuííicnt.<br />

IdcmSjyracujHmj fiequher ad agrtcui^'^^'<br />

, ^gricui folebat j fednon 'aLiter mflruHos,<br />

tura mi. adbellum Went: quoffimul Sc agrimd'^^'<br />

. litarU. red<strong>de</strong>rcturcultura, nec ipfi <strong>de</strong>teriores »<br />

•rent ocio. Ethocftratagemadicinicrc<<br />

potiiìsjquàm .apophthegma.<br />

46 Exisebat pecuniam àTuis ciuìbus.q^<br />

'Solerter, vbt vidcret tumultuantesjait/è^ei^'^'^''''<br />

quipperMcurum. Ita volentc.s <strong>de</strong><strong>de</strong>runf,<br />

que ille perada bóllo reddidit. Hoc ar^i<br />

cio perfccit; vtpecunia non<strong>de</strong>eíTetad I'<br />

ium ncceflaria , nec ciues^haber^t "iJi^<br />

bencuòlos.<br />

47 In conuiuio qlium lyra circumfcti"^^<br />

cactcriq'uc ordine can eren t( nam i^<br />

Grxcos honcftum habcbatur) ipfe<br />

• lufftt induct in conuiuium, facUejue ac<br />

milium infil'it,^ Significans, hoc t^^^^t<br />

lius,quamlvracAncre. j<br />

OAl»»^ Athenienfes conditioner p^^<br />

Gelone <strong>de</strong>latas recuíarent , multa^^*^<br />

• ' fux gentis antiquitare praeftantiaq^e<br />

ftarr.nt : Gelo rcíponditx)ratori :<br />

$henienfij,apudyos qui prAfnt habctis,<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Vroin<strong>de</strong>quAndo toiumretmere<br />

^^ultky quÀmpartemcedcre -^ qiuimocyßimi.<br />

^^c dbite, renuntUtun GracU, yer Uli ex anno- »<br />

Signifícnnsjoptimam ac florentif-<br />

^^jaav copiara partem illis dcfiuura: fuum<br />

*^«i<strong>cx</strong>crcitumvcris nomine fignauit.<br />

p. ' H I E R o N.. "<br />

^ ^^eron ; qui Geloni fucccflTitinrcgnumy49qui<br />

Uberi apud fe Loqmretiyryim.orv* GarrtéU.<br />

moLefium eße dicebar. caterùm qui or-<br />

^^uni eferrem, eos 'e,\i/Iimabat etianu iUos U-<br />

^^ quod effudrcnt : .CÒ quod odimul<br />

^^^^lùin illos qui cfFcrnnt^ verum etiam<br />

audierunt, quae nollcmus illis au-<br />

exprobrab'at illi oris sraueo- ^^.<br />

At ilic cum vxorc <strong>cx</strong>poftulauit,<br />

k l ^^^ nunquamindicáífct. T'imiln<br />

q u i t,y iros omncs ad euvdi:m ole- Tudki-<br />

Eximuim piidicitixargumentuj<br />

ll^ * »^'illi viro tam vicina fucrit, vt oris ha-<br />

^ ícntire poíTetjpraeterquamvni.<br />

f. ^phani Colophonio, dc paupertate jr.<br />

l^^^^^rentij quòdaegrcduosa crctflinau- Ca^-fttinquit,<br />

q^*em m carpis, etiam ^¿¡g^<br />

^ ahtplufqHam (ka t h fminum mMia: & na fa-<br />

> luo d< fror, non alié duos^<br />

i/i/Tw 'fornicopo'^t^,


cgionisnaturamplurimiioci. Atre*tantum<br />

iudicauitcíTc tribucndum rcuercnti^<br />

coniugio, n crimcn <strong>cx</strong>iftimarct, audicic<br />

vxorc iocari lalciuiùs.<br />

53 I<strong>de</strong>m J ciim aliquot c familiaribus<br />

diflct,paucis poft diebusEpicharmumvp'<br />

cauit adcoenam. Cui ille nimiumlil^^''^'<br />

Liùertas JÍt nnper, inquit, quum immoUres amict-fj<br />

ßulta. merocaòas. Solent, qui facrifícantfpl^^^^'<br />

dimi epulum apparare, adque id ro^^rc^'<br />

micos. Pcriculoía libertas, qux plus laudi*<br />

adfert ferenti, quàm diccnti.<br />

DroNYsivs. .<br />

54 Dionyfius, quum magiftratus per lit^''^<br />

forte crearentur, & ipíi contigiíTct<br />

M: dicenti cuidam per iociim^,<br />

Omen co ^^ cii,Monoes^Dionyfi.<br />

9nodèin- ^onarchu ero. Et a<strong>de</strong>ptus magiftratum, P^í^"<br />

terfreu- Imperator ele^us eß á SyracuW"»^'<br />

tum. Maoni erat animi, quòd illo ioco nono^'<br />

fen<strong>de</strong>retur ; contcntus omen litcrae fc^^<br />

interpretan. ^<br />

55 Qmim autcm initio regni regia ip"^^<br />

obfil icrcturcoFiiuratis in ilium ciuibus,<br />

amici autores cflent vt imperium <strong>de</strong>po" /<br />

rct, ni mallet captus interfici : »ii«» ^^<br />

ciens bouem a coquo maftatuna<br />

I{egnadi concidcre,dixit : Cùmmorsd<strong>de</strong>ò breuisßfy<br />

4uUedo. non aJbfurdum ßt nos metu mortis tate r^í^^<br />

reänquere i Chanta regnandi P^^us<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B î R y. A^i<br />

* »us occ^pÄrat., qui pnncipatumortçbc-<br />

'^c cmiputarirf<br />

J iatclIexiíTctjííliú, cuiprincipatum<br />

te erat, ingenui viri coniugemadul<br />

: iratusinterrogauit : anyrnfuam tale Adulte^<br />

rmm im<br />

tu ^^^>^^^Wyn9nhAlfeiaspatremregem.7>icc regis fi-<br />

^^ >ïnqu,t DjQ^y^ filiptm regem habimrm Uo.<br />

perpetrare <strong>de</strong>fináis. Tyrannus in filio<br />

kal^^^ exhxrcdationc crinacn iudica-<br />

^j^j^^^ltcrium: qui hodic magnatum lu-<br />

fp^^^^^us quum ad filium ingrcflus, con- 57<br />

tco vaiculorum aurcorum & argenìi^<br />

[^**^njagnamvim,CKclamans : TS^on efl ^ Liberali-<br />

« Ui ^^ regit^s animusy qnt hispoculis, quA tas rc-<br />

i neminem tibi amicum già.<br />

ii^'J''^'^^ntiens,abrquc ciuium bcncuolen-<br />

Içj^^S'^^^Ui ncc parari,ncc teneri. Beneuo-<br />

At maximè conciliât benignitas.<br />

íeli rerum imperitus» putabatcflc<br />

' argentum & aurum,quàm<br />

pecunias à Syiacufanis:Hein<strong>de</strong> 5g<br />

¿s ^ vidcret illos lameataRtcs, obfecran-<br />

"cgantcsíe habere quod darent,<br />

^^hcram <strong>cx</strong>adionem : idquc itcpofteaquam<br />

vbi ma- l^tu<br />

^Oto K impcraíret,audirctillos in ttonme^<br />

®l>ambulantcs ri<strong>de</strong>re, Ccícommata in tutt.<br />

rcgcm<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


cgcm iáccrc, iuiïït prxfcùos ab <strong>cx</strong>i^e^^^^<br />

quícíccrc ; i\(uncenim, inquit, mhU habe^^^<br />

pQjiea quam contemnunt nos ^<br />

59 Matri ruç,prçtcra:tatcmnubcrc cupieí*'<br />

^ptM ti, Cimliay inqui t, 0 Wíítiratura y<br />

imempe^ natura yus ne quaquam,. Signifícans, contri<br />

fiinís.. naturamcíTcíi vctula, quae iam parere no*"<br />

non poteft,.nubat. At hodic nubunt i^''<br />

ptuagenariac.<br />

6ô; Q^iin in aljorum ilclcrum patratorc^<br />

TemuLé' Teucre animaducrterct, veHmmfuribttsp^^^<br />

ita caftt^ cere folebat rvt Sj^racuíijcoenarc inter ft ^<br />

gata, inebrian dcfínerenr. .SoTebant enim lop^'<br />

dytae , id eft-, veftium íurcs, in b'aincis<br />

quentibufque conuiuijávenari. Qlicm^^^<br />

modLim autem in balneis veílcs<br />

tur.ita ín cojiuiuij.s fummae vcftcs abi/d<br />

, lenr,vt toga: palljíique.<br />

6i Hoípes quídam aiebat,re velie<br />

»yíio priuatim collòqrii; <strong>de</strong>monftratur^^,<br />

cnim, quomodo poiictprafcire, quí*]^'<br />

ipfiníoiirentur infìdias. Rex admifi^."/<br />

minem, iuiTitque dicere femotis<br />

Fuciíf ^^ii'cjZTrfmthí,\nc]\x'\t,talcntum;wtexifi^^' ^^<br />

yttas ^ ^^ attd^Jfe mfdiatorum 'mdiaa.. Dedit,ac '<br />

' mulauir fefe audiflc , admiratus honn"<br />

commentum. Nam fucus illc vchcnicnf^^.<br />

Ttilis cratad dct,errcndas inndias.Sun|^<br />

narrant, M:ì\ini:[ianum Cícíarem<br />

tc fimuiairc maidica! artes ri^^^^^j^íjí<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R IIII. 4 num e]]et ociojusf<br />

, inquit, -vthoc mihi ynquatn accidat. Qç^^ ^g^<br />

^cnfit,turpiilimumregi,vacarevnquamà^g<br />

¿5'.P-negociis^ Vbi funt igitur, qui bonam gnum.<br />

Qici partem alca nugifquc tranficuntf<br />

I cum <strong>de</strong>latum cÌTct, duos ado- c$<br />

^pÇcntcs interpocula multa conuicia,tum<br />

^ 'pfum, tum in cius tyranni<strong>de</strong>m dixiiTe:<br />

^l^^bos vocauit ad cocnam, & animaducr-<br />

^^»'^¿terum largfuspotummuitanugan, alte- Ebrietà-<br />

^^^^rò cautejue bìbere, Illum dmifit, ytqui ti condc-<br />

'vinolentas per temulentiam maledicus n^tur.<br />

^ ' hunc interfecit, vi qui ftudio maUuolttt<br />

d. Prxclarum <strong>cx</strong>emplum pru-<br />

^"^^tiilìn^i principis : fed nihil hoc ad a-<br />

I^^l^thcg^ata/<br />

^•'fpoftulantibus quibufdam, quòd ho- 64<br />

jT^ ^ignarctur,caeterifq-, praeferrct homiì^<br />

.^*nprobum ac ciuibus inuifum : Volo, Inuidu<br />

' ^^^^ ^^ ^^^^^ o<strong>de</strong>rint. Agnouit in ahum<br />

^.S^iiium multitudinis:^ fît in quem inui- <strong>de</strong>riuaodiumque<br />

<strong>de</strong>tiucnt, mitiores funt in tam.<br />

Eoqi vi<strong>de</strong>asnonnullos monarquibufdam,<br />

quos tami <strong>cx</strong> animo non<br />

plurimum dignitatis ôcautoritatis<br />

Pcrmitterc , vt ìpfi^Stiores fint à furore<br />

••»^Uitudinis : nui fi <strong>cx</strong>ftitcìit, habcnt vi-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^mam qua ci«ium iram mítígcnt.<br />

65 Corinthiorum Ic^atis adíenußisdcnii^<br />

iia,proutmos cft,obtulit:quar cùm illi n«'<br />

garctfcaccepturosjcò quòdl<strong>cx</strong> cílctapud<br />

ipfos ,.vctans, nc lega tionc fungentes ÍT^^"<br />

TyrynU í^craacciperent á principe : i^cwjnquitji«^'<br />

dtm mi. furdam/acniá, qui qaodynnm Lonum h<strong>de</strong>ti)'<br />

tigat li- Tannic hoc tollttis, dum docetis main<br />

htralu ^ tyrannis accfere fericulofum eße. Uli gr^"<br />

fof, ucm contumcliani iudicabat, obJatn recU'<br />

fare muncrarcùm hac vna re tyianni fe poi'<br />

fint ahjs commendare. Tyiannidcm cnii"<br />

a<strong>de</strong>ptis fupereft,vt potent-a' inuidiani<br />

nific ernia comitati que leni.nnt.<br />

66 JQ^-nm audißh y ebnend am t àuìbus<br />

^uro U ^^btre aomt dcfbßum, id ad je <strong>de</strong>ferri iußltne<br />

yth f'- ^^^^ua m is juffuratns auri paiJula^^ '<br />

aliam yrbcmccmmigraßet, iùijue mercati^-''IJ^<br />

fetagrum : reuocato Dtmyfusiotum aurum 'p'^<br />

din i , yí qui tarn diwt'vs yti ccepißet , dcj vfl^^'^<br />

jn^rem yulem muti lem red<strong>de</strong>re. Satis<br />

Faiti'i , le non aiirum aljcnum<br />

fed hominis ir>orbum fanarc voluifle • ^<br />

irul vliim auri Icgitiinum dcmonftrauJt,<br />

in agii col., tioncm impendas potiùs, q"^<br />

in viurairi.<br />

Dicnyiìns diccre folebat :/f/tV^/zi'^^^^^<br />

Sap:etts i^Vììciifibi cau €re j mia/id»;. cer. umhaberet ? ^^^^<br />

inu^i ty- hÌM>iii<strong>de</strong>n: f'ße '¡mnt^hñm, quin imperare ti^<br />

ranni/, le^ ^uÀra fermi<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


LI B I K V:<br />

I<strong>de</strong>m, cùm intra regiam factum <strong>cx</strong> mor«<br />

pi^ragerciur, praecoq5,iicutconfucuit, prc-<br />

^aretur: vt per multa tempora inconcuí^<br />

duraretimperium. T^^nm <strong>de</strong>fines, in- j^id ^<br />

^^it, abominanda nobis tmfrcsan ^ Senticiin, pf^ndi^^<br />

potiùs à dijs optandam bonam mcntem,<br />

ca qux nihil confcrum ad hominis<br />

Tcfcha,Dion7Ìì)foror,mjptaPolyxeno, €9<br />

pofteaquam maritusmeta tyranni profu-<br />

Strex fororcmaccufarer, quòd coniciafugac<br />

mariti non indicaflet.-^rfcoW.in-rxcrwP<br />

^^^^^iiyionyflymeyilem abieSìijmanmi fami-fia.<br />

^ rt fifenfijjem ilium moltri fugam,<br />

^^ ^e lUi nau'tg*tioni¡í ^ omniumfortunarum<br />

''"^^'^^naddiiurafuerimf<br />

^icgium quendam citharoedum ma-7a»<br />

|"'5^ispromifliis adfc pcWexit, iubensvt<br />

N^'iim optimc cancrct.Nam quo fcitiùs caplus<br />

laturum prarniij. Qu^um illc<br />

dies aliquot accurate ceciniflct, ncc<br />

darct r<strong>cx</strong>,co^it ftagitare mercc-<br />

DionyCusaffcucrat: femene<strong>de</strong>m, Varpari:-<br />

^''^poUicuusfittrat^honafidiiolutJJe. Qui \<br />

JS^itillc : nenimmuiqui<strong>de</strong>mmihidatuseji.<br />

' inquit Dionyiius> yolup$atempro v«ffiie<br />

: neqne enim ego u mnu4 <strong>de</strong>UBaui,<br />

^¡^'^^mecantH.<br />

j^j admiratus egrcgiam fi<strong>de</strong>m Damo ^ji<br />

« i'y thi« ; j^o^o, inquit, yt me quoquem<br />

Q 2<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


46S APOPHTHEGM.<br />

yeBmm Amicmam recipÌAth, AJteri tyrann"^<br />

dcftinarat diem necis: ciimque is paiiculo^<br />

dies petiiTet rerum domefticarü ordin^O'<br />

darum gratia,hac lege impetrauit : vtalt^i<br />

vas amici fieret,eá conditione, vt fi ille no«<br />

redifietad diem pra;icrip<br />

tur. Redijt autem ad diem, mori mnlí"05»<br />

(quàm amicum fàllere. ita feruatus eli vt^r^<br />

ique, ac rcgis amicitia <strong>de</strong>coratus. Tantui'^<br />

valct egregia viitus ctiam apud tyranno^<br />

Cicero in OJfi^torHtn lib,<br />

72 Sacrilegia fiia folcbat facetis diàis òbtf^<br />

gerc. Locris Proferpinae templum<br />

rat : mox ciim claflìi illius fecundo vcn^.<br />

/m^íefíf^ nauigaret:^rf'cf¿r,inq4Mt, profpcr^^'^^^<br />

filix, gAÙoÀ d\]s immortalibiu a mr jkcriltgntioc.colligens<br />

: aut non eflc dcos, autJ^^*<br />

non cflc molcftafacrilegia. ¡^<br />

73 loui Olympio <strong>de</strong>traxit magni<br />

.aureum amiculum, quo eum Hieron ¿<br />

nubijs Carthaginenfium ornnuerat :<br />

dctrado aureo laneum iUi paUiumi"'^^)<br />

faceta itacauilians ; .//meum amiculumafiatfP :<br />

rapaci- ^ » hyemefvigidHfn ; laneum ad yti-umqt*^ ^<br />

tas. tempus aicommodatius'.ejje, . ..<br />

£ptdauri Aefculapio barbam ^^^^^ H^ctn<br />

Barban quldnegaret <strong>de</strong>corum-, pattern ^ f . ^ c<br />

medici, •> ippim yerò barbatum ionjpi^*'<br />

•fculapius fingitur Apollinis filius.<br />

Jicm autcm icmpcrimbcrbcmfacuT»^.^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


lo^ia poeticaj Acfculapium barbatum. Sig'^ificás<br />

ill mcdico multarum rerum vluni."<br />

^ ^cnfas aureas atquc aereas dijs dicatas c 75<br />

fuftiilit. Has infcriptio ex more Grx-<br />

^^runfi teftabatur eflc bonorum <strong>de</strong>orumj<br />

P quis manum admoliretur. At ille cauilcft,yè<br />

<strong>de</strong>orHmbomtaíeyti. Nam boni dij ^nathe^<br />

^»cuntur,quòdomnibus bene feciant. ^^^^^<br />

i^cm viaiorias aureas , pateras & coro-<br />

^.^y quae fimulacra porredis manibus fu^<br />

'')ebant,vclut offerentia, ,<br />

'^J^ta acapcre, non eripere. Ad<strong>de</strong>ns :perab^<br />

Lr^ ejfc auibtif oHoüdie bona flagitamtés,<br />

^^^ItròpoÁgmuL mUe acciperef Eß &<br />

^.^lONYSIVS IVNIOR..<br />

^tonyfins Iunior dicere folebat:/¿w»/íoj 77'<br />

''[^Joplnfias ;


'mamenqHtcÜAs, Significans, illurt à fcii®!^<br />

ad aulam^à philofophis ad tyrannum tr^^n-<br />

•fiflernon faftiimm, nifi hanc viiam illa lU^<br />

dicaflctbeatiorcm.<br />

79 Pofteaquam regno fuit <strong>cx</strong>pulfijs, cuid^<br />

ThiloJO' die enti ubt IHato VbUofophia<br />

jphiA m Vt tAntam, i n q u i t,f!irtun(e mutAtionem ficd^<br />

,ddueißs./eram. Ncque cnim fibi manus admoiut»<br />

quod ah; folent^ fed Corinthi ludum<br />

rariumaperuit.<br />

Percontanti, qui faftum cflet.vt cùm P*'<br />

ter ipiîus tenui fortuna ac priuatus fibiSy"<br />

racufanac ciuitatis principatum paraucritj<br />

, ipfcregi>filiu$,&regnum hacredítatc<br />

TPruäen- ceptumamifcrit? S^uomAm, inquit,pdterr^^<br />

^ ^ mmpontuf efi,cùm.Mmm odium yentptf^P^'<br />

'Uris g^ernatio ; egc* y cìtm imidil labororetty^<br />

TAnnisyprinctpAtum fufcepp,<br />

8i Alteri cuidam, hoc ipfum percontan»»<br />

compendio refpondit : Prfier, inquit?^ ^<br />

regnum fuum reUquity nonfortunam. Noo<br />

eia omnibus xqucfclicitcr cedunt.<br />

AGATHOCI.ES.<br />

2 Apathocles figulo patrc natus fuitJ^<br />

migmtof r® cùm Sicilrâ potitus effet,rexquc <strong>de</strong>c '<br />

indu' folitus cft in menfa fi^ilia P^^ ^^^<br />

ßnA pay iuxta aurea poneré, eaqj iuucnibus ^^^<br />

, • <strong>de</strong>ns d¡cere;Cáwantea taliafec&rim, cóifl<br />

.ûratis &etiïib\xsynmcferyïgilAntilAcfo^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


dhm taiia facto, commonftrans aurea. Non<br />

priftiiîç fortunatifcd gloriofìus <strong>cx</strong>iìiniauit<br />

rcgnum virtute partum, quàm fi<br />

obucniflct. Nam rcgfrti naici,<br />

magni cft: at regno dignuniTc prxftì-<br />

^'»»c, maj^imum cft. ^^nfonius quof, meminit<br />

. ^limobfi<strong>de</strong>rctvrbcm quandam,qui- gj ,<br />

è muro conuicia in ipfum iaculanil-<br />

'' diccnribusque : Pigile,yn<strong>de</strong> militìbut<br />

^"l^rfoLnesiììpend:umn\\t placidus ac ti<strong>de</strong>s ^^^^ '<br />

^^Pondit:QuHm hanccepero.At cùm vrbe vi<br />

P ti tus elfct. ven<strong>de</strong>retqi captiuo$:5ime,in-<br />

^ d^Ho cnìwk'^s affecemÌ4,apudherosye^<br />

•f®' 9^erar <strong>de</strong> yobis. Ciuiliter illis expro-<br />

^"•^"«»ôcintempeftiuam maledicentiam,3c<br />

^rimutcm malcdicentiae premium.<br />

^ ^^hacêiîbus. aautas ipfius apud eum dc- £4.<br />

J'cntibus, quòd ad infulam appellcntcs<br />

P^^Qraquacdâ abçgiÎTent: inquit. Lepi<strong>de</strong>.<br />

frt ^^^^ /»flc/ii^^tff abipfo<br />

etiam pafloro exocHÎato recejjìt.<br />

^^^^clcns ad fabulam dc VlyiTc. qai Cyclo^<br />

PcmPolyphçjTjun, excsEcauit.<br />

DION.<br />

^^»on 5 qui Dionyfium regno <strong>cx</strong>pulìt, 85<br />

fj^^^^^ctpiflTet, Calippum, cui & inter hoamicos<br />

fuosfidcbatmaximc,fibi<br />

Vt?n " potuit inducerc animii,<br />

conuinccrct,diccns:iWo>7 ja:m tffe,<br />

Q 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


47^ A p'o P H T H 1 6 M.<br />

qukm yinere j finon a¿ h(Jìtbiis tantum ^ yerw^<br />

etiam ab amicis cauendum eJjet, Di on us crit<br />

optimis amicis, qui mori prius habucrir;.<br />

quàm amico dififìdcrc.<br />

S6 I<strong>de</strong>m <strong>cx</strong>ul ,.ciim Pteodoti Megarenfisf'<br />

pera opus habcrct, & ad ac<strong>de</strong>s ilhus vcnieV<br />

vidcret ilium ob ncgociorum magnitudi'<br />

nemacgrc quenquamadmittcrcjamicisob<br />

Mudijit. indignantibus dixit: Quid hunc tncujarf^f^nònne<br />

& ipfi ^ cùm Syracufis efiemus > cnàcr»'<br />

facteb amasi<br />

A K C H B L A V S . -<br />

J Ab Archelao inj conuiuio quodam ^^<br />

^ miliaris quidam, fed ^aiuàm humanus, P.^"<br />

tijtílbidaripoculum. Archelaus autcm ^<br />

lieo mandauit puero, vt hoc poculum<br />

rctEuripidi. Id faélumadmirantipoft^u^'<br />

^b alti^ to ri. Tu quidim, i n q ui t, dtguus eras^qui<br />

TO petite nec acciperes:at hic digní4s erat, qui acctperef^'^<br />

Alteri da nonpetens, Significans > alteri hoc triM".^<br />

tum. rcgiam familiaritatem, vt audcret quid^^'^<br />

pctcreiatEuripidis boni viri pudorem bö<br />

mercri,vt vitro donaretur aliquid. •<br />

ig I<strong>de</strong>m tonforigariulo, fubindc tog^^<br />

Gap'U' quomndo te radono rex} S<strong>de</strong>ndo y inquit. A'.^S<br />

Inas. aliud refponfum exfpcaabat:Öc hinc<br />

lepos. C^iidam funt in curatione .<br />

Archelao fatis erat,fifileret. Nobis autcn<br />

intcrdum ctiam cu cbrijs paritcrq^<br />

cibus rcs eft. ^<br />

Qi^m<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Quum Euripi<strong>de</strong>s in couiuioformofum 89<br />

J^lum Agathonem ampleaereturdcofcu-<br />

^fcturcj-, cui iam barba prouenire ccepe- ,<br />

Archclaus amicis ¿\x\Xr.'lS(emiremmi\nam CMitfíí<br />

etiamautumntispulcher efí. Ciui<strong>cx</strong>cufauit<br />

amicum apud amicos.<br />

Timotheus citharocdus, ciim ingcs prac- 90<br />

^'^mab Archelao fpcraíTct.acminus fpcacccpiflct,<br />

palám illum incufabar.<br />

^foindcahquando cancns-hancparticula:<br />

^ ^crò terra: filium argentum lasidoi'.wwm re- rt-^<br />

«lenotauit. At Archelaus fuccinuit: Tu tmum.<br />

Graecis verbis plus eft cratix ob<br />

p^^.^'^aftinitaterÄiKÄfjÄiTÄi : id eft, laudas,<br />

QUA Turpiter petit , qui non probat<br />

^^^ petit.<br />

quodam aqua confpcrfus eflct,<br />

infl ^^^ aducrfu» eum qui hoc fecerat<br />

Ft ^^'^^antibus: Imò/mqmt,nonMccon/Per' ^.^^er.«<br />

.V « eum quem me eß'epu ^if.Quid hac mo-<br />

^^^rationc ciuilius ? Hoc exem^o facile <strong>de</strong>-<br />

^^gnofcercjquijicct in pr^pòtentcm,ta-<br />

^ ^nipnj<strong>de</strong>ntes dchuquunt.<br />

^ T O L E M A E V S L A G I<br />

F 1 L I V s..<br />

.^•^^^^"ia^us, Lagi filius,plcrunquc apud 92<br />

Ou^/i? cocnare folcbat , & dormire,<br />

fi ciuando ilios vicifllni acciperct<br />

^^íi»aitiicorum rebus Ytcbatur,commo-<br />

G 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


474 APOPHTHÏGM.<br />

'


•BE M E T R I V s Anticoni<br />

filius.<br />

fÌuiim Rhodum obfidcrct Demetrius, p«<br />

r^iuburbio cepiiTet tabulam quandam<br />

rotogcnis , clanfiimi pi^oris opus,in qua<br />

P'^xcrat lalyfin (id eft, Bacchum) Rhodijs<br />

P«»" caducearores obfeerantibtis vt tabulae<br />

rerpondit: Secitius patm imagines "oncsor<br />

eam pia ^uram aba! turum. Tantum ho-<br />

®'''s habuit arti r<strong>cx</strong>.<br />

Athenicnfium , qui <strong>de</strong>fecerant, vrbem 97<br />

cepiOet, eacjue grauiter rei frumentapenuria<br />

laboraret, protimis eonuocata<br />

J^*J^»ouedilargituseft iUisfrumcntu gra-<br />

^•Cuniquchis <strong>de</strong>rcbusloquensapudpor^hini<br />

barbarifiiium commififlet, vocem<br />

Jiiampiam fecusquàm oportuit pronunquidam<br />

e confeiTu quomodo filanda<br />

fuiipct diftio loquentem interpel-<br />

^'^^^dmonuiÌTet: Vrohacy\ti(\\i\t,correpttone ViBft<br />

dH'^ medìmmtum millia yobis.bemg^<br />

««rfo.Virum in hoc potiùs miremur: benig- mit.<br />

"diätem in cos , qui modo fucrant hoftes:<br />

J*^^\^'l'tatcm,qni corrigentis officium n®<br />

^utum boni confuluit,"verum ctiam tanta<br />

"merce<strong>de</strong> dignumexiftimauit><br />

^cmetriùs, cùm Mcgara occupaUctjStil<br />

"»ontcm Philofophum acccrfitum rogauit!<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

imm


470 APOPHTHEGM.<br />

Uhihfò qnismtUtum aLujtiidrernm abßuäßhi'NL^^<br />

fho ho' ^/^ijinquit: nemmem enim ytdi qui fcienuam r^"<br />

mshaòifi^^'ei.ScnticnsJoìiì animi bona non eiTc bei<br />

fj^, lorumviolcntiac obnoxia.<br />

100 Rurfus, cùm Demetrius abdu(flis o^i"<br />

nium ciuium fcruis Stilbonti diceret :<br />

tatemyeßram Uberam yobisrelinqm.'^cOi^^^y<br />

qui t S ti 1 b ó .nnllH enim i ^ cimme<br />

101 Lyfimacho,Dcmerriiiimpetcnteconui'<br />

/rfwiifc cìjs,diccntequc<br />

mtremx d fcenx tragica pro<strong>de</strong>imtem ( haec erat arnie®<br />

Dcmctri) magnificc eulta Demetrius rcfpondit<br />

: meretricemlamiam eße mo<strong>de</strong>ßfor^^<br />

mäUtsq; moratamy quàmipfiusVeneUpem'-^^^<br />

iugcm illius notans.<br />

102 Qmun legatis à Demetrio ad Lyß*^^'<br />

chummiilìs, Lyfimachu.s per ocium narr^'<br />

ret aliquando, quomodo coadus ab Al^'<br />

xandro cum ferocilTImo Icone colluit^^^^<br />

fuiffct : öccicntrices ofien<strong>de</strong>ret,in crurib^.^<br />

Umia re ^^ ^rachijs c fer;« vngulis reliaas:legati<br />

^¿f xerunt: ^ mßer rex grauesfer£ LamtiC rnerß^<br />

jb co//«Notans, fuauiorum amatori^?"<br />

rum veftigia; fimul alludcntcs ad lamini'*<br />

belluam. A<br />

103 Nemo Demetrio fuit vtraque fortuna<br />

Fortun]e exercitatior. Itaque folebatin fortuna^<br />

riciffltu- i^d Aefchyli dicerc: .<br />

do. e» TOI fi ^li^t HÌ^CÌSHÌJixei MÜHS- Id<br />

IH me extuliß^m ipfa rurfus <strong>de</strong> 'ijcii.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


f^um Erafiftratus Demetrio Antiochi ,04<br />

mentem, quii mori <strong>de</strong>ftinarat, indicaf-<br />

^^^ fimulque faÎTus etÎet, huius affcftionis<br />

c^ufam effe amorem: Demetrius, qui ado-<br />

•^icentem vnicè adamabat,per omnia mulcum<br />

lacrymis cocpit obteftari, vt ilhus<br />

J^columirati cóíuleretur, (^umïrafiftraimmedicabile<br />

malum cíTe,<br />

in ipfius vxorem <strong>de</strong>periret : hoc.au-<br />

^î|®>Ocmetrms multo vehemcntiùscoepir<br />

^^^Çftan >


dici us fuit. Meminit cius ôcVitruui«® ^^<br />

fine.<br />

A N T I G o N V s S E-<br />

10 5 c V M D V s.<br />

Tictas AnvgoftHs fecnndus , cüm Dememus f ^<br />

mpa- ejjet captuf, ipfijue per Amicum tn hot mijr^<br />

trtam. manâuflètyne ci4rAret, ßquidjcnéeìet à<br />

compulf us,neque cimtates lUi ce<strong>de</strong>i-ef.ylirò<br />

ßt adSeleucum , cedcns ïlLi totam dtïomni% r<br />

que obßdcm oßerem y ß Dem etrius pater<br />

tnmeretur, Hic pietas ccrtabat cum p'í^<br />

tate. Pater fui nctzliocns , volCbat<br />

lio, fili i qu e 1 c o no : fi I ili s c on tra ,patri5<br />

'<br />

107<br />

tatemôc regno & leipfo priorem hab«^*'<br />

Q^iiuin pu^Tpaturiis ciTct aduerfus ^^^<br />

le lemoEim' lires, giibrrnatorqucadmonfi'f '<br />

O'cultts plures efle nviues hoftium : i^ro<br />

dvmim, nautliis \un put AS, tjmd ego hlc praflo jUm^^<br />

tiens, viítoriam p hir im um habere<br />

menti, fi ft enuus imp-erator pra^fen^<br />

gatex-rciium. Ptolemxus autem tun^^^*<br />

nona<strong>de</strong>r,^.t.<br />

10 8 • Q^um oli quando ccdcret hoftibuí í*^<br />

fugaex- minentibns, aicbat/¿;zo» fi^gfrejed rttt!^^^<br />

^ujàta. temßtamperj'equi. Scntiens, ^^^^ A\<br />

turpe f'igere, qno;iesn-.agi$ expedit h^<br />

dareloc'im, quam conicreremanus.P' ^^<br />

Çratia in hoc cft , quòd .ùni fugcre<br />

fequi fint contraria : illt fugiem,intcrp^^^'<br />

tabacur fc pcrfc^ui magis, ^uàm<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


LÍBER- V^ 4^9<br />

í^rfcqum-iur cnim hoftcm,&'pcrfcquimur<br />

ftudioíc<strong>cx</strong>pctimus.<br />

-Adoldcciui cnuiam,qui patrcm habuc^ 109 •<br />

fortem, qiianqium ipfc non admOdum<br />

^^ vid^batur bonus crat miles j poftulanti,<br />

í^pT^tris ftipcndia-^capcrct: ^íe^'o, inquit, SuAijwf<br />

^^'^^^Ujcentulei nonob ¡.'amasyjcd ob proprtas fj virm-<br />

^.^l^'Jh ^iri yii tíites mn ce<strong>de</strong>m ac muñera date te com-<br />

D fersnonc iuucncm <strong>cx</strong>ftímulans,vt midmun<br />

Pj^^í^is (brtitudiqcm arquarct, fi quantum<br />

« cnpcrc íolct vclletaccipere.Apud Gr^-<br />

^^^ inaioreft diaigiatia, ob vocum r,fK-<br />

Po^^^^^ , (Cv^fxyabCxs , tfftKTfayn^'tecsvqw^ vox<br />

^ '^^^riorad prions imiuuiontm t cft.<br />

j'QP ^'^OHc dcfun£to , qnem vnum exPhi- HO<br />

^phis máxime íuípiciebar,dicerc folcciu^f'-^®^''"*<br />

f/íomw theatriím efe fublatum:<br />

illius viriiudiciumpoiiííiinc com<br />

fuasiiíH^icnes, qnemvnü promul-<br />

^^niiauni milliLus habí bat.<br />

LYSIMACHVS.<br />

fuperatUF n Dro- m<br />

I quum ob fitis impatientiam<br />

q dcdidiflct, poftea-<br />

Aiy^^r To/w/íítíw graüd me tx rege '<br />

^ff^-níus libértate Theodori , di-<br />

• ^omamj/lís eras morii^ >patria te<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


didus fuit. Mcminit cius ôcVitruuias<br />

fine.<br />

A N T 1 G o N V s S E-<br />

106 c V M D V s.<br />

Tktxs ^nt'gonHs fecHndsis ,cùm Demetrius f^^<br />

mpa- ejjet captii


LIBE*- V'. 4^9<br />

?frfcquniiurenimhoftcm>&'pcrfcquimur<br />

^^quod ftudioíc<strong>cx</strong>pctimus.<br />

Adoldcciui cnuüm,qui patrem habucí 109'<br />

^at fortem, quauquam ipfc non admódum<br />

^^ vid^batur bonus crat miles j poftulanti,<br />

y^pniris ftipendia^-capcret: ^t ego, inquit, SuAqtúf<br />

^^doUjctntuLeymnoi, patrias, fed ob proprias<br />

^fciíf^ yiriyii tíites meyce<strong>de</strong>m ac muñera dore te com-<br />

Jo/po. Hoc fermone iuucncm <strong>cx</strong>ftjhiulans,vt midcihr.<br />

patris fortitudiqcm acquarct, fi quantum<br />

cnpereíoIctvcllctacciperc.ApudGr^-<br />

^^''»inaibreft di¿>igratia, ob vocum afKü'^a<br />

^^^ > , TiraT/A>«ÍÍAí:quR: vox<br />

P^icriorad prions imitationcm cflfííí^a eft.<br />

j ^^nonc (icfun^o , quem vnum ex Phi- HO<br />

j^^^phis máxime íufpiciebat,diccrc folcfuo-um<br />

theatrum tfe fi.b¿arum:<br />

ad viriiudiCium potiftimc com<br />

Poneietfuasaaicnes, qnemvnü promul-<br />

^s^ominum miiiilus habebat.<br />

LYSIMACHVS.<br />

^yfiniachus,inThr5cia fuperatus iDro- m<br />

acheta , ruum ob fitis impatienriam<br />

^^^ íc ium exerc ítum dcdtdifiVt, poftea-<br />

Nj'am bjbit,i,imfaauscapt¡uus: Odijrm"<br />

yoluptñtis graiidme<strong>cx</strong> rege<br />

^ l.^nii oFTenfus libértate Theodori , di- „2<br />

UUi : ^omamtf/íí eras moribw,patria te<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


4^0 APOPHTHEGM.<br />

Exìlìum cí'eaí.S'íWé,inquit, quòdmeyt Sentele tacchi^<br />

excuft ferre nonpofj'et. Scntictìs, fc maiorcm<br />

tum. quàm vt à malis ferri poiìct« quibus tam^<br />

non tauì fuo, qu.ìm ipforum malo pul'^<br />

crtct.5"emeleBafelium conccperatexl^u^<br />

fulminante .cunrque foetum igncum fc^^^<br />

ñon poiîc , infans txfeílus cil, & louis<br />

mon irifutus.<br />

ANTIPATEÎR.<br />

113 Antipster,cùm didiciiTct ParmenioncrfJ<br />

.Amia- ab Alexandro interfeaü, dixit -.SiTArme^l.<br />

ùée regit.ßruxhmßdiO'S Mexandro , cui fî<strong>de</strong>ndum^^'^^<br />

nonßi-uxit,^uidagendumi Erat Parmenio<br />

lut alter Alexan<strong>de</strong>r in rebus militaribus. ^<br />

tantus amicus fcfeliit , non eft tutum ^^ "<br />

quam amico fi<strong>de</strong>re; ü Alexa<strong>de</strong>r nihil coi^^<br />

meri tum fuftulit » praeftat a reguftì ^^c<br />

cijsábftinere.<br />

114 De Dema<strong>de</strong> oratore iam grandacuo<br />

Vcter^ cereÇoXthOiV.'DemAdiSfytimmoUtX'i'ïB^^^'^<br />

Ungux. hi lß4pereß e praeter änguam ^rentrem. ^^<br />

venter ex hoftiaabijciebatur, &<br />

batur prçconi. Ita fenex orator tantùin 1<br />

quebatur.Loquacitas cnim crefcitcuni^^^<br />

tate. Tradunt autcm,Dcma<strong>de</strong>ni lui^i»^»<br />

lac ftiiiîc dcditum : vn<strong>de</strong> Ôc Fhocio-<br />

^ nis rcprehendit fruga-<br />

Htatcm.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ANTIOCHVS TBR-<br />

T I V S.<br />

•Antiochus tcrtius fcripfcratciuitatibus, 115 ^<br />

^^iquidper Ut tras lubertt,, qttod aducrfaretttr<br />

^^^^tts^necHrarenh perin<strong>de</strong> quaßipfo nefciofcrt -<br />

cnimprincipcs,dummc-<br />

^^^^t quofdnm ofFcncicrc , Icribunt quae<br />

p^i nollcnt. Qkiicquid autcm pugiiat cuni<br />

^g'bus.hoc^uc infcicntc principc tcn-<br />

^^^um habcri dccctrcùm ipfc nihil aliud fit,<br />

^^àm legummiiiifter.<br />

c«m Dianoi facerdotem -pidijjet fnpra 116<br />

^'^^^<strong>de</strong>gantiforma, continuòfoínii Ephefo: Vfíéc^.<br />

VW amofií aliquid tpfum facere com^<br />

quod fas non ejjet.<br />

ANTIOCHVS QV^ARTVS.<br />

^^ Antiochus,coai\omcnto Accipitcr,cum "7<br />

Scleuco p'o regno bellum <strong>gcrebat</strong>.<br />

"^^i Seíeucu. A n^Uti, nu/buam aùtnfrá'<br />

^ 'pt*rpurd ^puUamveßem méíiti ^^^<br />

pòn,cùmaud^ifetillum effe mcolté •<br />

ciu^^^^^ ^^ío nténc o àÌ4s immoUuit, fecit jue yt<br />

^t>ßfiibdita cotanas geßa^-ent, Solent<br />

tim*^^*^ ''•ae, fi quando inci<strong>de</strong>rint.cíTc accr-<br />

® • íoler regni cupidiras nihil impium<br />

^ut ncfariun, ducere. At hic hac raodcratione<br />

tcgnum ambiit,vt frattcm<br />

vellet incolumcm.<br />

H<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


E V M E N E S..<br />

iiS Eumcncs, infidijs pctitus à Tcrfco,<br />

dcbatur <strong>cx</strong>ftinftus. Is rumor cùm Per?*'<br />

mum cflct pcrlatus, AtraJui eiui? fratcr i»^'<br />

pofito fibi dia<strong>de</strong>mate, duäaq'j frátris vx®'<br />

rc,rcgnum occupauit. Caetcrùm cùiti^^Jj<br />

diflet ilium viu um , vt folct, profcäi]^ c«<br />

illi obuiam vnà cum fatcllitibus, hafiäp^'<br />

Hftviam Eui^^cn" autemamanterillurni»'^;<br />

ÍSS fi-a- aure rr^efißmes ducere,<br />

trum ^'^mme mortuum yi<strong>de</strong>ris, Nec practercap^^<br />

omncrn vitam vllana ofllnfianimi fiü"'^^<br />

cationem vel difto vel fatìb <strong>de</strong>dit : q"^® ^<br />

tiam moriens fi:atri &vxorei'n &<br />

reliquir.Cuius animi memor Attalus, ^^<br />

multos <strong>cx</strong> ie libcros haberet : o,<br />

men regno educauit , fed Eumeuis '<br />

pofteaq^lam adoleuifict,adhuc viucspf<br />

upatum tradidit.<br />

Py R R H v s. . jj<br />

Tyrrhus Epirotarum rex,clVm à<br />

yirttfs pueris interrogarctur: Cuinoßx^^^^<br />

Uurem hAbuerUenj'em. Significas, le nO"<br />

ti daturum principatusYucccfilonCjfe^^^^<br />

tuti. Hoc ftimuloìiberosomncs ad ^^<br />

mcnfortitudinis <strong>cx</strong>citauit. .<br />

Interrogatus , pter melior ùbken yjt<br />

Vythón man Charißus i TolyJ^ercht^<br />

Is erat egregias düx excrcktts. ^^^^^^ ^jai<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^^tcm imbcllcm , Jcvtriquepraetulit ftrc- ./frstmi<br />

duccm.<br />

l^is commi (To cum Romanis praclio vi- 124<br />

dcfidcraris compluribus amicis^<br />

^ ducibus : hic Pyfrhus,5iv»«>inquit,nSèiri^<br />

]{emanos ricmmmaSlumfmrit <strong>de</strong>mbü. magna<br />

^odvidi folcRt diccrc . hoc diccbat vi- empa.^<br />

^i>r:dcclaran$ , viéìoriam magno cmptim<br />

cflTe viaoriam,fcd calamitatcm.<br />

. Quum è Sicilia folucrct,fruftratus cius ,22<br />

^dclicct potiundx fpc, conucrfus ad ami-<br />

^S'.Cuiufinodi, inquit, paUflram reliqnimm Magne<br />

^^anis^ Carthagimnjibtisi Significans, Ic faranda'-<br />

^«rtamcn hoc crucntum & opctofiim lio^ntcralijs<br />

ccdcrclntcrdufchcius cft noa^<br />

J quàm nimio mcrcariquodambis.<br />

yrrhus ci, cui dclcftum militum com-125-<br />

^Ucrat.dixilTctcrtur: Tu gran<strong>de</strong>s tUgc,ego eos Inft'fm-<br />

V^^^^reddam, Sigrnificans,inftitotionc fieri w.<br />

®®uufnmilitcm."Fcrtur autcm Pyrrhwsdimilitaris<br />

optimus tuiflc magiftcr.<br />

^dcm diccrc ío\Á>zt'.pluresyrbes Cineam ^^^<br />

Erat ¿lodueni<br />

««ni CI acasThcflàlus,vir magni ingcnij, ti^yM,audito<br />

Bcmofthcnc ad ilhus «mula-<br />

^u<strong>cx</strong>n fc contulcrat, fed vim praecipuc<br />

^P;»mcns. Confirmatum cft itaquc,quod^<br />

„ ^ tktícíí ^otfà -kóy^y<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


CunFU ferme conficitj<br />

ÇHxcunq-jfirmm encerepojjtt hofiit^*<br />

125 Quiinirebus fclicitergcítis domnm<br />

^quiU diflct, á fuis Aquila dicerctun-P^"^^-^'^ ^<br />

mmhïb. fMn\ cur emm non efcru^cùmyfP^<br />

ar^nn -veiunfennkfMeue-AHo'átifS iflîniè ^^<br />

riofi cognominis lau<strong>de</strong>m in fuos<br />

traiîôfcrcus, vitauitinuidiam. Uucnff-,<br />

tArchtii\reUquA ex -rxnii dcprampta Jihttt*<br />

In Ambracia ciim amici fuadcrcnt»<br />

qucndam malcdicum multa in ipftu^'<br />

Mo<strong>de</strong>- tcrantem <strong>cx</strong>pellcrct : Satis eñ, inquit, y^^^^<br />

rati. apudpaucos nobis maLedtcat, juàm apud ^<br />

obambulans, ^^^<br />

IZ7 Quum Athcnas vcniflet, & ingfcfi"^<br />

ccmPalladis rem diuinam tcciflct, ^^ ¿¿0<br />

jdic<strong>de</strong>fcendcns ex arce , coUa^daMst^^<br />

.admit- .Athemenjmm erga fe fiduciam, <strong>cx</strong>terüm ^ ^^<br />

tendió nuit,fifapcrem,nepoJihaccwquam regt*^f'^<br />

apo-irent, Significans, omnibus rcgin"<br />

tura inuifàm popul» libcrtatcm.<br />

J28 Mcton quidani,ciimin concioncTí<br />

Sapiens tini traftarcnt <strong>de</strong> bello fufcipiendo,<br />

fub fluiti Vyxxho aílcifcendo : fumpta corona ^^^<br />

^trfna, cerna,praece<strong>de</strong>ntctibicine,velut ^^'i'Jxjiij<br />

mcflabimdus vcnit inforúj atO} "^^^„i<br />

ri<strong>de</strong>ntibus,nonnullis etiam aJ<br />

Jiominem inuitantibus,proceffit in c ^^^<br />

jicm,ac tanquam can ta tu rus p/;<br />

vero turba dixit ; ]{eóiè faátis, yirf Tí^rtP<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


'iocATÌ<br />

r-'^^ff^ißjxpitks, omnes hac lu<strong>de</strong>ndi libértate<br />

Vyrrhus adueniat\nam tum<br />

^^^;>flro,ftdillii4S arbttrto Vuendum ent,<br />

^^iiieas, vt Pyrrhuni á bcllandi iludió rc-<br />

^^^atct^fic per ocium cum ilio colloquu-<br />

^ \omamferúturbeUaci¡jimy,jedhisfup€^<br />

'^^^^^id<strong>de</strong>in agemus^Vyrrhei Tumltalhomy^<br />

pS^it Typhus, tot i ociUpabimM. Hk dcnuo<br />

^^^^^^»quidltaltafiébaSÌdìStcUia, inquit Pyr-<br />

^^^ >M:ämaefi, Tum Cincàs, num hic erit<br />

^ jfww? T^quaquam, inquit Pyrrhus,/èd Conßliü<br />

i l proiludiaj'unt adres maiores: fupereñ p^^ns. •<br />

Canhago, í{efíé,inc[ait,Cineas:mam^<br />

Ç Pintas facile ^ Macedontam recipies,&<br />

Sedd<strong>de</strong>tU omnibus^qt^d'<br />

-^^^fff^iemusi Hícarridcns iyrhus,r»f»,<br />

í^o agemust • beate , ¿r quotidse Co^<br />

lefí ?" ' fermonibus nos inúicem <strong>de</strong>-<br />

Tum Cincas : quidretat,ò rex,<br />

p '^^onibus perfruamuri nunc ènim citra notJ^^Í'^Pfetitnobk<br />

ea facultas, quam per fanper<br />

moleflias^perpericula tum noßra tum -<br />

^^fequimuriincerttan aßicutHri.<br />

cau^''"^ I'yrrhus r<strong>cx</strong>, faifas adiicntus fui 130<br />

puiff inuafiííct diri<br />

OoftM^^^® * Laccdaemoniorum lcgatis,<strong>cx</strong>-<br />

^"òd non indico bello La- Jnexß^i-<br />

««icammuafiffct ; T^ec yos, inquit, Sfar-a^ító.<br />

H 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Um,qu%¿feLBwri eßi^y pnùs alijs <strong>de</strong>nunctatU- ^<br />

fi3i In victoriaTarcntina.Romanorum milj'<br />

tnnivirtutcm , ac ducum pru<strong>de</strong>ntiam^d;*<br />

miratus , <strong>cx</strong>clamauit: q auàmfuLiLe exAtorb^<br />

imperium occupare^ aut mthi l{pmanis militi*<br />

autmerege Hpmanis, Ita FJorusia^pitoü'^<br />

lib. I.<br />

AkTIOCHV'S.<br />

;IJ2 Antiochus illc , qui bis <strong>cx</strong>crcitum dn*'^<br />

aducrius Pcrfas , cùm in vena tu quod^f"<br />

fcram infequitur, abcrrans ab amicis ac ""<br />

mulis in cafam paupcrum quorundaf**'<br />

.cjuibus ignotus crat,introi;t:ataj intere^'<br />

¿nam inicfta'mcntionc regis, audiuit:<br />

caetera qui<strong>de</strong>m probus eÌTet, fed plcraíq"^<br />

funciones mantlaret amicis improbis>\P*^<br />

a4 eorum fa£ia conniuens : tum, quòd iíj'<br />

modico venandi iludió frequenter neccflj|<br />

nancgligcret. Ad haec tum temporis nin»*<br />

refpondit.verùm vbi diluculo fateli rtes-v«^<br />

niflentad cafam, iamqucagnofceretur,^'*'<br />

JRejiesra purpura fimul cum dia<strong>de</strong>mate:<br />

rò yerii ex quo yos indm , beri primÁm ref^<br />

Mfdmnt, Nam fere hoc ftudio<br />

' ouiviuunt in aulis principum,ne.qu^^ ^<br />

diantnifi blandum auribus. VLutarcht^^<br />

eius ^pophth.<br />

133 Antiochus, cùm à L.Scipione vltra Ta<br />

rum montcm , fubmotis imperij<br />

j\fiam prouinciam, vicinasque<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L l B t R T. 487<br />

^'^^tTcV.gratUr egitpopulo I{pmanOiquòdMa'<br />

parte curarum per eos llberAtm eß'et. Intel -<br />

vir pruílcns,vniushominis animum,<br />

^V^muis vijTÍlantcm, non poíft totncgo-<br />

C o x r M D r c r M<br />

^^O-PHTHEGM^T^.<br />

THBMISTOCLES.<br />

'^l^emiftocles, cùm cíTct adolcfccns, in ^<br />

njn potati on it) us acmulictum amoribus<br />

^"•fabatur. At poftcaquam Miltiadcs fafi^*"^pcratorapud<br />

Marathoncm dcuicif-<br />

^ Barbaros, iam nullus offcndit illu quieta<br />

^ö^^'^tcni prxter <strong>de</strong>corum. Percon-<br />

GbrU<br />

J^QrcmvoluptatumrclauùjTtaiunticlauo.<br />

^^^jí^en-ogatus, vtrum .Achillei efemMlet, ^<br />

DKtpfepriùsyìn


48T APOPHTHEGM.<br />

pitcr lucri auidus acforinidolofus, fin»'<br />

ÙUS clTct imperium per<strong>de</strong>rei ciuitatcm*<br />

ft chma data illiperfi^afityvt à mlitariprafi^<br />

raabjiimret, Nec hoc qui<strong>de</strong>m interapophthegmata.<br />

^ Adimantus,adhorrens à pugnanauali<br />

adThemiftoclem, qui Graccoshuc hortal^frtu<br />

rctur incitaretque, ita loquutus c^iThernr<br />

crimenJUfi^^^^-^ * certamimbiis antt alios profUf^^^^<br />

mos efi flagris ca<strong>de</strong>re. Cui Themiftoclcs : •Ì"''<br />

efl, Mimantey yt dicis : f'ednec eos qui fe jub^<br />

cunt coronat^ifquam, Adimantus notauit<br />

Themiftoclcptaccipitcm audaci.;ni:ill


^••^cosTcruarct,regis incolumitatí^füice-<br />

Jcvidcrctur.Hocingenio Grecia àBarbaris<br />

^¡oerauit, non minore gloria,quàm Mihlaretulcrat<br />

ex Marathonia vigoria.<br />

Scriphio cuidam,obijcienti, quòd non 7<br />

icd obvrbis nobilitatcm celebri«<br />

^flct : Vtra, inquit,/»r^


men fis, ¡nqiiit, dominMitur Gracis-.tgo .Athenicniibusv.mlñ<br />

mater, matri fili tis.<br />

II procis filiaEviriim probum di'<br />

viti practuliíTet, quibui'dam hocadmiranti-<br />

T;V/ífc«'buSi Malo, mqiútyvirumabfyipecunia , quà^<br />

niapO' pecuniam aèfq^ viro. Vfr ftrciiuiis facilè<br />

:$ior, bitpcciiniamiignauo pcciiniâ inutili« f"*<br />

tz ÔSum praedhim ven<strong>de</strong>rei, iuífitpr.i?cO'<br />

Vicinm nenihoc ad<strong>de</strong>r e, quoi bonum haberetvic^'<br />

bonus. Sentiens, iuxta Hefiodum, <strong>cx</strong> bono vicii^®<br />

plurimum cife vtilitatisivt contrà, <strong>cx</strong> mal<br />

noxac plurimum.<br />

13 Athcnicniìbus ipfum contumelia afl^<br />

Ingrati - ciétib us, Ì^idtumultuamim,ixvqm x,aé*erf^<br />

^<strong>de</strong>, eesyà quibus [apenumerefutfiis affeSii sommodm<br />

Aiebat autcm/è fimilem platonis ,fub quaruttt<br />

vmbra accurrunt homines affliSÌi temperate 5 &<br />

eaf<strong>de</strong>m fimul vt redijtferenitaSyVellunt^conuicitf^<br />

quepetunt. Sentiens, hunecifc populi vao^<br />

rem , vtin belli periculis implorent opci»"<br />

fortium virorum j inpace contcmnantaC<br />

vexent cofdcm.<br />

14 InEretricnfes ita cauillariiolcbaf<br />

Armata QCTÇteos fimilespifcium, qui gladioli yocantt^l<br />

timidi^ qui pe qui gladìum qui<strong>de</strong>m haberent, corat*^.<br />

tas. non haberent. Norans illorù ignauiam,<br />

armatis non a<strong>de</strong>fletanimus.<br />

15 Pofteaquam Themiftocles prfmn AtnCnic,mox<br />

tota Graccia dcpulfus.ad Períaruí^<br />

rege confusiíTctjadmiíraSjiufliis cft<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^f'îllc refpondit : wamntpmiUmcfJepiSfurA^<br />

^^^firagtUu. T^mquiadmod f, inquit, ilU dum<br />

^^tendfinmr ofícndUt imagines y dum cotrahun^<br />

y uUnt eafdé aboient : iu<strong>de</strong>m fit m ovatto^<br />

autëanni fpatin,vt interim Pcrficâ<br />

lingua fuo arbitrio perdifcerctrne regi ptr<br />

^ï'tcrpretê eoccretur eaquae fentiretexpli-<br />

^^rcjDiffifus ¿ft interpreti,qm,dum quaeda<br />

®*^ittit, fi accedat re


pull9S in opimos tfjuos cua<strong>de</strong>re y ß quis illis adhibeat<br />

d jcipUnam reBamj-y inflnutionem,<br />

19 Ad Olympiac cclcbritatcm profe£tus,<br />

qimm in ftadium proccíHíTct, omncs ncglct^is<br />

ccrtaminibus oculos in ipfum i"'<br />

tcndcrunt, in coqjcotcmplando diem to-»<br />

tum coQ:Umpferunt, acThemiftoclcm<br />

lum cum pJaufu&admirationc peregrini?<br />

often<strong>de</strong>rwnt.Eare l3ctus,virgloriae cupidi»íímus,dixit<br />

amicis :Je to dielaborum, q^ospro<br />

Gloria ¡ufcepißet, omnium ßuBum ampUfr<br />

dsicis. mum repon ajfe,<br />

20 I<strong>de</strong>m facilitate morum multos ciui"i**<br />

fibi conciliarat, atque hinc popuhrem p^'<br />

tentiamadcptus.Itaquc cuidam ipfum admonentiibene<br />

principatum geres A thcni5><br />

fi cunftis aequalis öc communis eflc voles'<br />

jíeféa," refpondit : TS^nquamn fella infe<strong>de</strong>rimi rf^^<br />

litas, rnhilo plus à me fer^-ent amici quàm alieni,<br />

>21 I<strong>de</strong>m ludum praítericns, in quo dicerc-<br />

Memo- tut eflc profcfldo : rogauit, quid is proßi^^'<br />

ria, f^rf quum rclponfum efTct : artem memori^'<br />

Contempfit,dicens : M ego malim artem obhuifcendi.<br />

Vox hace digna iuit co, quj<br />

guam Perficam intra annum potuit cdn^f^<br />

rc. Et funt,quorum obliuionobis<br />

fit,quàm memoria. Facile meminimus qu?<br />

volumus5 atnon licetobhuifci, quae volumus.<br />

Cicero quoquememmn lib, 2. <strong>de</strong>Orat. &<br />

iib,uMad,^ Catone. _<br />

Q^uiK<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Quum aliquando thcatrum peteret, in- 22<br />

tcrroganti cuidam,vocemejjittibennfjU<br />

5 inquit, à qm artes mesi<br />

Ì^Am optimè canerenttsr. Ingenue faíTus, fe<br />

glorix ftudio teneri. Solebant auolim<br />

mufici in publico virotum illu-<br />

^^'Um lau<strong>de</strong>s canere.<br />

Q¿um aliquan^íoad mare vi fendi cada- 23<br />

accelíilfct, nc torques armilhspalfim<br />

difierasvi<strong>de</strong>rct-.ipfe qui<strong>de</strong>m<br />

rr^terijt, fed amico qui fequcbatur dixit:<br />

^ouigc tii ubi, nam tu rhemtfiocLes non es. Ne<br />

^am obuiA qui<strong>de</strong>m prxda commoucri po- contem^<br />

ageret indignù egregio p^a.<br />

«UCG 4 .cui^Uíía


494' A P o F H THE G M .<br />

miftoclc prccatus cft dcum ftium AHWC'<br />

nium : cam mente immittere pergcret hcJ'<br />

ftib.iuis, vt ciufinodi viros à fe <strong>cx</strong>pcllci qd' teftulis pcragebaiur) in e*^'<br />

Jium agerent J acrufticus quidam iHif^'^'<br />

. tus teftulamad cum <strong>de</strong>fcrensjuifiirct vt A'<br />

bemof. riftjdis nomen inferi bcret :'iyo/7/»^, inq^l"<br />

Arifti<strong>de</strong>s, Quum illc ncga«^<br />

fc nó®: i molefté tamen fèrrr,quòdlu»"^<br />

cognominc<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^nfitum infcnpfit te/ÍHU ac reddtdhrC^m Ic<br />

J^i Animo ¿rcbclt iniiiftam damnationcm-<br />

^Uuiílímum autcm vitae innoccmcra¿\aB<br />

^^flimonium, c tatamultitudinc ncmmera<br />

^ftitiíTc.g. aliud obijccrct, quàm ludi co-<br />

E'^omcnrqcF ipfc tamc fibi nó impofucrat.<br />

^tatilli fimultascumTlicmiftoclc.Huic z%<br />

dclcdus cíTct coUcgaadjpcragcndam<br />

^^utibuí firnHÍtasem<strong>de</strong>pcnamuí} na>n f yt<strong>de</strong>òt-<br />

Priuatos aíFcdus<br />

j-^^licae pofthabuit vtilitati. Ex his cnim<br />

c^tvínís humane vit^ pernicics nalcitur.<br />

. ^Hm^racis mlutAindixiJ]e(,taKiopaupe- ^<br />

»'cc^vr,'quantum abjumpferéu inptregrind.<br />

Atqui in tali genere funftionis folent<br />

' ' nielKm opimam mcfcrc. Eò magis illc<br />

quid fufpicionis eiufmodi conlla-<br />

'ct libi. proin<strong>de</strong> fui5 iin pen cii js rem geiTìt.<br />

^ HlJ^um hi verfus, quos dc Amphiarao<br />

Aefchylus,iRtheatio recitarcntur ; Sanm^<br />

* dl,Kèip , ìooC mut<br />

^'ífTíi HJVM^T^^ÍÚÍ Id-eft :enim<br />

yiccn.at cfjeJ,iMc' ytr opttmm,<br />

pro/nndAm mentefiadt .SA colensf<br />

^^^rl^AqHunùo hin<strong>cx</strong>ei mifiAnt falubìÌA.<br />

3 in Arifti<strong>de</strong>m vertit ocülosj<br />

tUoicei\s,hoc laudis in cum competer«.<br />

•«^-coaawMc quada,iu quaftuftraT1 enù- 31<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

ÜQcb


496 APOPHTHÌGM.<br />

ftocli obftitcratjdifccdcns darà voce<br />

éimHltastas cft : res ^themenßum mcoLumes eße<br />

magtßra 19'le,y.iß & ipfum ThemißocUm in barAthi^*<br />

mm, e:nijc€ren:. Prius liabcns in carccrcm i^^'<br />

quàm ob duorum fimulratcmminùs rc^^<br />

confuli publicis commodis.<br />

52 Quendamrcum egcratratquam lUii^^^^<br />

poft Ariftidis accufatiohcm nollcntaudi'<br />

rcrcum, fed pro*inus ad fuifragia qui^y^<br />

eumdamnarent propcraret: Arifti<strong>de</strong>s/''/''<br />

^eqm- p/gx pro reo intercept apud indices, yt eum<br />

tas, ¿egum prafcripta diligemer audirent. Tanta C'<br />

rat m viro legum xquiq^ obferuatio.<br />

33 Qu,um intcr duos priuatos cawfaii^^^'<br />

gnofccrct, öc alter, quo Ariftidcm iritaf^^<br />

in aduerfarium, extra caufam multa contj'<br />

mcmoraret, quibus ille laciTiTet eum : A":'<br />

^^^^^ fti<strong>de</strong>sinterpellaashominem,iBanunc,ly<br />

cAufam. quÌl,mifafac,boneyir,&ßquidteUßtelof^^<br />

re: tibi enim in prafentia^non mihi iu<strong>de</strong>^ß<strong>de</strong>^'^<br />

Fuit&procuratorfifci:quod man'cu<br />

fanaiffimè gefiÌTet, tamen à Themift^^^^<br />

<strong>de</strong>latus eft, acrepetundariidamnatus. ^^^<br />

optimatum fauorenon folùm illi ^<br />

remifta eftj verùm etiam ei<strong>de</strong>m rc^«^'^ .<br />

cft muncri; quod per fimulationem ft^ '<br />

miniftrauit,vt omifsa priftina feucritaw J<br />

nem fciacilema; praeberetijs ,qui P^ A ^<br />

malo gau<strong>de</strong>nt ditefccrc. Horum<br />

ftum cft, Ytpopulm tcrtiò munusfri"»^.^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^âuoribusi<strong>de</strong>m dcfcrret Ariftidi.Tum illc:<br />

^^mtegregefÎHmmtmmdamnÀiils'. nunc qm- Damna--<br />

^^^mfréteraquammukaconceJJiciH'naM ta inte-<br />

'-'^íorihiif,honore dignum iuécatisMoc igitur. ho- ^igas.<br />

<strong>de</strong>latoyplus mtfñ <strong>de</strong><strong>de</strong>corU afferri pute ,quà m<br />

^"ifnnato aemulSlato ¿m^x^w. Nôrit,quibu$ ><br />

Jitibuspoflct fieri gratiofus apud popu¿<br />

maluiiTet iufius effe,quàm plaufi-<br />

Simile quiddamapudTcrcntmm fa-<br />

^um iret exulàtum,fiiblatii in cœlùm ^<br />

*^anibus <strong>de</strong>oscomprecatuseft : fic projperes<br />

^themenfium, yt ill is JÍriHi<strong>de</strong>s nun- yindi-<br />

^^^^ yenirei in mmtem. Inrebus cnim affli fía nefolct<br />

populus ad egregios viros -<br />

: id quod cttcnit. Siqui<strong>de</strong>m tertioí^ft<br />

anno , quum Xerxes Atiicam adoriti:<br />

^aUiiíTct, Ariílidcs ab exilio rcuocatus cft.<br />

TJj^uiiftoclcs in concionc dixit : fe re- ;<br />

Palile confilium,quod fumnnopcre petti-<br />

^.^^ct ad dignitatem Athenicnfium j fed id<br />

'^s effe generis, vt proferri no <strong>cx</strong>pedirct.<br />

«^.Puluseenfuit, vtvni Ariftidi indicaret:<br />

} Ptobaret, probaturos omncs. Quum »<br />

ïg'turThcmiftocles indic.aflet Ariftidi,fe<br />

«f ineè<strong>de</strong>nda Graecorû nauah ftatione co-<br />

|itarc:fic enim forc, vt Athenienfes toti<br />

Inm ^on^inarentur. Arifti<strong>de</strong>s ad popuum<br />

prodicns dixit; Themiífoclistonfiltom- datori--<br />

'"'^'/j^ytUm.fe<strong>de</strong>o<strong>de</strong>mnihUmhoneBitts. Hac tas.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


40T AP o P'H'THS G M.<br />

aiiáitn y«cc,popwIiis vctnit, n< fupcr cú ^^<br />

inpoftcrö verba faccretThcmiftoclcs Hic<br />

certe populus quiddam phiiefophicui^<br />

prapíHiit,rcpudian$ vtilitatem cum turpitudine<br />

coniunöam : fimulqj <strong>de</strong>clarauit»<br />

quanta fit fpeöatas virtutis autoritas, q^*<br />

nondubitarit Reip. fortunam vnius iudi'<br />

cio eommittere.<br />

37 Q^um Themiftocles irri<strong>de</strong>ret Arifti^^'^<br />

conliliura> hocagentis, vt cenfui efiet i^<br />

tuto,dicensj cam íau<strong>de</strong>m non eflc viri, ^^^<br />

fcrinij tutò feruätisaurü: <strong>de</strong>in<strong>de</strong> fummaii^<br />

boni lau<strong>de</strong>m <strong>de</strong>finiret, fi:ire acpracrentir^<br />

hoftium confilia : Ettfíuc, inquit, o Th^m^^<br />

flocUs,faciendum tH ; fed inprimis oportet habe^<br />

re manas abfiinentes : aique ha:c egregi<br />

precipua/auf e fl.ììoc Term on e taxauii Themiftoclis<br />

rapacitatera.<br />

3t Q^ù Arifti<strong>de</strong>s duceretur ad fiipph^jj '<br />

quidam inimicus exfpuit illi in faciem :<br />

nihil aliud quàm abfterfit faciera,&<br />

<strong>de</strong>ns aitmagiftratui c omitan ti<br />

ne pofiea tam improbe o/atet,<br />

eft,quod adfcribunt Phocionj.<br />

39 Marcus imperator, triduum comora^!^<br />

Smyrn«, quoniam nondum vi<strong>de</strong>rat Ar^" '<br />

<strong>de</strong>m, mifit Qinntilios,qui illum<br />

adducerent. tur, inquit Cxhr y te fero r/rfjmus)<br />

S^uoniam, refpondit ^conf<strong>de</strong>ratieq^<br />

dam meimpedtebat^lxita Caciàr J<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


piìcìtatc<strong>de</strong>legatus: Quan<strong>de</strong>y inquit,<br />

ie ? Hodie, Siit,propone , & cirasaudi : non<br />

^'^rnfumtif <strong>de</strong> numero yomenúnm^fcd exaSle lo-<br />

^^ntiHm.Ucét ne,¿ imperator, a<strong>de</strong>flefamütarex<br />

^flpom ? Licehíty mquit Cacfar: eiiewm nege^<br />

^^mpubUcum. Rurius Ariftidcs : Concedatur,<br />

tum aceUmare^tum appldff<strong>de</strong>re qui-<br />

^^^pojjunt. Hicarridcns Celar, Ifiuc, intectum<br />

efi.<br />

.. I<strong>de</strong>m dixit : ,ArimaJ}>as effe cognatòsThi- 4«<br />

'quòd ca gens gignat vnoculos.<br />

MYRONIDES.<br />

P %ronidcs,creatusdux<strong>cx</strong>orcitusaducr- 41<br />

^^ BceGtos,edixit, vt Athenienfes <strong>cx</strong>irent.<br />

autem adcifct congrediendi tempi's»<br />

duecsq; monerent , nondum omnes<br />

p^ífcr^c^^^í,inquit,^«/pugmtturt/knt.Hos<br />

Jaquequuvi<strong>de</strong>retpromptos, hoftem agsfclfus<br />

vieit.Sic interpretas cos.q.ob<br />

ftuduiiTenttcpcftiuèa<strong>de</strong>flcj ne in<br />

P^gfta qui<strong>de</strong>m bonam operam nauaturos.<br />

PERICLES.<br />

^ ^^friclcs, quoticfcunquc belli dux crea- 4*<br />

cífct, chlamy<strong>de</strong>m inducns a|fud fc dir^^<br />

^^^^iucuit : Atten<strong>de</strong> Tericles^quodgeffu- f^p^^ i^<br />

^^^mperiHmm itberos, in Grxcos CÌT /¿¿^<br />

ho ^^ c^rdatiÌTimus ^^^^<br />

^^^rtabatur, vt modcratè gcrcrct principaitr'<br />

ingenii cft imperare libcris :<br />

bracci plufquam liberi tum ecant: pol<br />

2<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


500 APOPHTHEGM.<br />

ftrcmò inter Grsccoslibcrnmi Athcnicfcí'<br />

VlutArchus m .Apophth.(¿r- cim-vitA.<br />

Suadcbat Athenicniibus,-)^r ^egmAtn toi^<br />

T^XÌA lerent,ye¿uti VyreipimtAtn: quòd in<strong>de</strong> íüíp^'<br />

uUendA. carctur bellum ori turum. E corpore maloshumores<br />

tollere medicorum eft.<br />

44 Amico roganti, vt pro le falfum diccr^^<br />

teftimonium,cui adiundum erat iusiuran-<br />

Vfq'y dura,hoc eft,periurium : rcipoìiditi/^^''*'<br />

Aras, dcmAmtctt'meJJeJèdvJqiieadArAm. Senticní»<br />

45<br />

alicjuoufquc gratificnndum amicis,redci'<br />

tra vioJationcmreligionis. QtUim<br />

Moriturus hoc nomine (ibi gratulaba-<br />

TotenuA XUR,quòdipfìiis CAUSA nuiius ^thehienfumP^^"<br />

innoxiA, /ííWTfj7íímw


'^ßc ? quo rcfpondcntcjplurimum.<br />

^^^t.ßnt igitur ht#. Id cft :<br />

^ ^^guentoyanus cumßs,caueto inungter,<br />

^gnificat,publica negocia non cflc curanvetula::tä<br />

enim hoc in<strong>de</strong>corü,quam tut-<br />

P c to rct eam vngucntis vti. Aut ic^.(It,md c-<br />

^^fü eíTc iam anui, mariti <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>ríó teneri.<br />

Subito oborto folis <strong>de</strong>fe^u.quum Peri- 49<br />

'CS Vidcret alios mukös, fedpcipwc claG<br />

gubcrnatorc , vehementer perturbaros,<br />

«lamydc fua texit pubernatoris ficicm,<br />

interro pauit : -mnquid hoc horrcndifmoßen- ^ntmo^<br />

^ ? illi negante : ^ d mferirtquit,<br />

igitur^ nifi qmdchUrìxy<strong>de</strong>msàm<br />

1 ?<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


eflidqtêod nnncin tenebras indncit, Scniîr vtf<br />

pru<strong>de</strong>ns, interuentu lunx nobis ablcondi<br />

folcm, quemadmodum oppoiîta<br />

¡mpediebataliorumaípcítuminulJuip<br />

tem eíTc oftc«tum,quod natura fît.<br />

jQ Pericles Ariphroni.voJenti publico prÇ'<br />

conio quaeri Alcibiadcm, qui a dole fcco^<br />

clàm domo cgreíTus ad amicum Democr«;<br />

Ciiiili' tem fe contulerat, obftitit, diccns : Stfi^^<br />

^ter. nobis infcys ferijt, p\£como mhU oLlud ageti*r9<br />

^àm yt ym tantüm dte cmùs mamfefl^'^P<br />

tUum tntevijje :ßnfaluus y neper omnem<br />

yitamfalHfu eße poterit. Ciuilitcr <strong>cx</strong>clufit^^'<br />

rieles adolcfcentis infamiam, quam<br />

quampotuifletclucrc.<br />

Pericles, quum à populo vocarctur<br />

jlktori' » aufcuJtauit, diccns ^<br />

14/. iMMog ÁfiL Scnticns, fe non efle cogcí^"^ ^<br />

in ordíncmj ncc pr® quolibet c media pl^'<br />

be habendum.<br />

ALCIBIAIXES.<br />

52 Alcibia<strong>de</strong>s ctiámnum puer, cùm ^^ F '<br />

laîftranexu quodam conftrií^us effet,<br />

fenon poflTet explicare,manumcollu^^^'<br />

toris mordicus arripuit: ilio diccnte: rno^<br />

Vtctmq-, Mcibia<strong>de</strong>s, rífamine f4ent : Imo, inq^'^<br />

ytntrre, ytu^^^,^ Iam tum agnofcere crat anii^"^<br />

ce<strong>de</strong>re ncfcium. Tlutanhusin ^popht"' ^<br />

eitttyitA.ittm^etnyUt^Trobtis, .<br />

Habebat canem qucndam iníigni p '<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^Hritudinc, cmptum drachmarum fcptcm<br />

**iillibus: huic am^iuwuit caudam, acpcr<br />

^rbcmobambularc partus eft. Dctnirantibus,<br />

curid faccrct ? Vt hot, inquit. <strong>de</strong> me ^^^^<br />

^^^tHY ^thenienfes, nec alternis ret fint curiofi.<br />

^orat ingcnium populi : dc claris viris li-<br />

°€ntcr loquimur nialè : illi morbo fuppcmatcriam<br />

Icuiorcm.<br />

. I^ucr ludum litcrarium inprcíTu« popoí- 54.<br />

^^^ Uiadcm Homcri ; quumqj ludimagiftcr<br />

"^^gaiTctfibicilc quicquam Homcri iim/^e- Lu^ma^<br />

^^^llipHgHum^éLèìjt, Dcclaraiìs,impudcn-^i/?«r,<br />

^ cum doccrc literas, qui nò fcmpcrHohabcrct<br />

in fmu.<br />

CumaHquadoPericlcininuifcrct>&accpiflct,HH<br />

tum non cflc ocium:propterca<br />

¿l^^^pcrpc<strong>de</strong>rct, quo pafto poflcr Athc-<br />

*«caribus reddcrc rationem: ^ónnefaütu l^an^nd<br />

pof^if ytn^nred- ditapo^<br />

/^^^ttonemf Notans, ita rem gcftam,vt nt>n fnU. ^<br />

poflit rcddi rati® : procliuki« autcna<br />

. m totum effueerc rationem., quàm<br />

^'^^'cddcrc. ^ ,<br />

Accitus ab Athcnicnfibus è Sicilia,vt di- 56<br />

«ufam capitis, abdiditfefe, diccns :<br />

quirocAtusìniusquaratelabi, Tenate<br />

aitare ne eat. Sentiens. confultius lüyitare<br />

darV ^owmittcre fe periculo, quàm<br />

j^^^P^ram.vt ingreflus periculum tcmct<br />

Gísccislonatiucundius,<br />

l 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ob vocìi ab afHnítatc,(pi;>i(/ 3c aTrpfvyíjt/'.Or^.'<br />

ci5 nutcm ciTfi^vyéiíj áitiUu clicitur,qui ixidic^<br />

fcntêtijs.abfoluiturrçii/^ft^, g. vitat aut<br />

Cuidam autcm diccntí : non fidis<br />

¡Diffi<strong>de</strong>" teiudicAturoiJ Ego fané 3 mc[u'itynem^^^<br />

/ tia. qui<strong>de</strong>m. : yejyrer enimn&tnfciensfro. albo c^''<br />

culo nlgrummmiteret.<br />

jg iNunciífiti, quòd ipfc comitibus mo^^^<br />

^rindi" damnatus cflct Athcnis : ^t nos, inquit, <strong>de</strong>-;^<br />

i Ha, ' ^Uisy Mcibiadtm ymere : üttiM'<br />

fcfc adLaccdacmoníos contuht, ac bcili'^<br />

:Dccclicum (abvrbcDccclia cognom»*^^'<br />

tum) <strong>cx</strong>citauit in Athenienfes.<br />

. Imbutu^Philofophiae prxceptis, voi^'<br />

ptates ac artcis in<strong>de</strong>coras.afpcrnatus cit><br />

difcjplinas liberales femper amplc^^^j'<br />

'tur. Lyram hoc argumento reijciebaj<br />

quòd vocem hominis imitaretur: ^^^^<br />

colhgerc licet, olim qui lyra cancba^j<br />

!Íímul ÖC voce ccciniíTc. PJcdrum,<br />

habitum formamque liberalem m»^"<br />

ret in illiberalem. Tibiam duplici noij» '<br />

ne damnabat; dcqiiòdiìcmutaretoris ^<br />

i bi tumi vt vix â familiaríífimis agnolceret^^<br />

3 u i c a n e r c t : & quòdhomini propr'^"' •<br />

imerct voccmjoquendiq; facultat^"^<br />

peret. Nemo enim potcft iimul<br />

.Mußca biam & loqui. Contentigitur, inquit,<br />

. content- norum filij, qw dicere nefctunt : nobis autem<br />

fta. thenitnfiÒH), yt à maiêribuf accep*mu^ > g^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^princeps efl Tallas ^ ^poÜú j quorum ill a fifiu-<br />

^lam confiegít Jo c úbic 'mem di tum<br />

^ft prilcorum fábulis, P.llladcm ad ípccu-<br />

^um tibia cancntcm, offcnfam oris défor-<br />

"ditate , proicftam comminuiíTc tibiam:<br />

ApolloMarfyam cancndoviftü <strong>cx</strong>coriauit.<br />

TIMÓN U^THEKIENSIS.<br />

Timón AthünicnlTs , quem iuaMffATtttic^o<br />

?ppdlat Lucianus, cùm erga cactcros cíTct<br />

*^Humanifllmis moribus, fugcrctquecon-<br />

'"ctudincm hominum, folum Alcibiadcm<br />

•^damabat <strong>cx</strong>ofculabaturquc. Id ad miranti<br />

^cmanto cauHimquc roganti, refpondit:<br />

'^^fofikichartwn ejjeaäolefcentem, quòdper/pice- Jfmer<br />

tUttm aliquando magnomalo fore .Athemen- fnalum,<br />

Vlutaréhuf.<br />

, Apud hunc quum coanaret Apemantus/6i<br />

Wm ÖC ipfum ob morum Ìimilitudinem<br />

^nnittebat) dicerct¿¡uc : Vulcherrimth^ , ò Inhuma<br />

^^^on, hoc noflrum conmuium : refpondit Ti-«iter.<br />

^^^'Jtafanè.fitunona<strong>de</strong>ff'es,<br />

. ah quando prodijt inconcionem, öz<br />

^«odue filentio quum omnes magnum<br />

,5,Md^amexfpcaarent,quòdinfòlcnseirct ,<br />

*'moncm concionati,dixit : P^iri ^themen- mnumé<br />

J^^poß ^c^ej meas honulus, in eo jue ficus, -vn<strong>de</strong><br />

^^Iti iam fefe Jìsfi^en<strong>de</strong>runt. Eom Uco confiitui<br />

J ^^uramponere : proin<strong>de</strong> ytfum efi hocpublici^<br />

^^^^dmnnciare yttfiqmeuamyelmt fefi4ß>en<strong>de</strong>'<br />

^^»^aturentfriufquamarb^r excidatur*<br />

1 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L A M A G H V s.<br />

Lamachus caftigauit qucttcbm c diK''<br />

bu5,qui dcliqircrat nofcio qmd.Et ciim<br />

d ixi fl 11 iTion t:fmm i fi hue committam: p^f<br />

fis (jHid^m, inquit yin bello peccare bU.<br />

cnim in bello mors cft.<br />

IPHICRATES.<br />

Iphicratcs, quòd Tutore patrc natus<br />

ftimaretUT, crat contemptuiy ac lÄ primù^<br />

opinionem (ibi parauit, pofteaquam »P*^<br />

faucius, hoftem vnà CIUTI armis cortcpt^'*'<br />

viuum in trireme fuam <strong>de</strong>portauit. Is<br />

in amicorum ac fociorum agris haberct ct'<br />

crcitum, ac nihilominus 6c vallum i i ^ '<br />

&foffàinfodcretaccuratè,cuidamdÌ5i'*^V<br />

CoHtio ^id metuimm f inquit, Veßimam efje<br />

aduerfus , haudquaquatnpuuram, Signi^^^" '<br />

•m/i/4. ^^ tranquilliílímis rebus interdum ^<br />

FC pcricukim , quod nullus<br />

Aduerfus inopinatos igitur cafus ^<br />

xit fais copiis, ne, fi quid accidiíTet, dicC<br />

cogerctur,non putaram. Hoc Latini tt^*<br />

ferunt adScipionem. .<br />

6s Quum inftrucret acicm aduerfus Bar*»<br />

T^men ros, di c c baty^ yereri, ne hoßes mn noíft^^<br />

ha:bttmo craiem : quo nomine folebat alios h® ^<br />

mentum^ terrete. At alij dant operam, nc ®<br />

tit duccm. I<br />

66 Capitis poftulatus dixit<br />

Intempe- qui liccm mtcndcbat ; eß'^^^ ^<br />

ßmd.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


, cùm inBethtUum ? J^eip.fewfua<strong>de</strong>s yt


pròbrum cum <strong>cx</strong>probrantibus cotnniw'^''<br />

• cans : ncqj cnim dttx pcrílílcrc potcftí)^!'<br />

que militibus. Et turpitcr obijcitaltcriVi'<br />

•tium,à quo ipfc non cftimmunis.<br />

T I M o T H E v s.<br />

72 Timotheus dicebatur duxfortunntusM^^]'^<br />

¡nui<strong>de</strong>ntes'nonnuíli,pinxeTantciuitatc^v^'<br />

trò fcreti imph'care ipfo dormiente.<br />

'ScmmdL contumelia nihil ofFenfus Timotheus ^^<br />

<br />

pulta telum prope me ceeiäerat.Signiiic^t^^'r<br />

vulnus illi non fadum in praclio c®^'? ^<br />

pugnanti, fed procul. Atbono duci^ö ^<br />

•cauendum , vt nc prope quidcm<br />

vllum poiTì- acci<strong>de</strong>rc. Vulnus gladio<br />

fortitudinemarauitjtclo faftum catapi»^ V<br />

indiligcntia:fìgnum eft. .<br />

74 Cùm oratorcs Charetcm common<br />

renr, cenfentes talem creati dcbcrc At<br />

Magnus nieníium ducem : non ducem ,<br />

nÒJortis. theus,ye


.P^icrntc. Quum autcm ab Iphicratc 9bquòd<br />

cùm cflct in pcriculo, ta-<br />

^cu iid cyrniiaHum itarct, folitacji prandcbora<br />

: Ergo,inquit JiqMfic fti <strong>de</strong>noùif ßa- Miferdn'.<br />

Athenienfes, te-jquAltdhmacftmeUcim, tetlfM,.<br />

• pranjHm rnSium occidmt,<br />

^Uia aciiiud diccrc folcbat: fcrmidahi- f7<br />

^ ccruorwn exercitimi cít*ce leone, quàm Dux f-<br />

^^^niänt^eceruo, Scnticns, totam belli for- gregius..<br />

^^^ pen<strong>de</strong>re à virtute prudcntiaq; ducis.<br />

HEGESII>PVS.<br />

luv Hegciìppus, cognomento Crobc- 78<br />

^thcnicnfesinPhilippumiritaret,qui.<br />

nl^ ^ fncclamauit : hÁnebelUtm libertas<br />

'^^ffuehis Hegeßppe f IS(aper louem, inquit, magno<br />

tii!*'^'^^ (¿^publicas ex fequi as, ora- emenda.<br />

üben, nec impe-<br />

-^'xcedonum parebimus. Significans, li-<br />

. ^»'^tcm bene emi magno, nec fine nego-<br />

'^^Pofle feruari. ^<br />

P PYTHEAS.<br />

^^¿p'^Pcas^ciim adhuc eflet adoIefccns,ac- 79<br />

tis ^^ ^^^oncioncm, contradiiluriis dccrej,<br />

<strong>de</strong> Alexandro con<strong>de</strong>bantur.<br />

quidam dixiflct : Tu, cümfsiu^<br />

que^'^**^^^ ^^ ^^^^ /oy«/.^ ^tqui,iìxqyiìU<br />

<strong>de</strong>umfacuis^ melu-<br />

PifA ^ Í S I S T R A T V S.<br />

Alhcfticnfium tyrannus,cùm %%<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


510 APOPHTHEGM.<br />

aliquot amici, qui ab ipfo dcfcccrant, Vhf<br />

Jen occupaiTcnt, vcnit ad illos,ftragulas^<br />

fitcinam collig.ntas ipfe portans. Cxtcrui**<br />

SeUrter, iil'« quiil fibi vcllet pcrcontantibus : T/ji"'<br />

quit, fipeyfrafero^redacam yof^finon perfuajer^»<br />

maneam yobifcnm : ob hoc enim veni cumfiiT^V<br />

nis, Egrcgiusanimus, quinollctfineaiHi'<br />

CIS ncc regnare ncc viucrc.<br />

%i Qmuti mater apud ipfiim eflet dcla^'<br />

quòd adolcfiientem quendam <strong>de</strong>amarct»<br />

furtimqj cum co congrc<strong>de</strong>rctur,&qui


^'crunt , cum lacrymis orantes ve ni am.<br />

^Utiì rifìftrntus: Fos qHi<strong>de</strong>mmpnfierwn date Cimlitaí<br />

'i'^am, ytftj-sfobru : rxorrero fnex beri nequa- fru<strong>de</strong>ns»<br />

T^^m -ppjuamprndìjtex adìhus, Humanitatis<br />

^'^f»c|uòdignouitadolcrcctibus : pictatis,<br />

M^od vxoris honori confuluit, negaus tale<br />

^^Jjguam in iilam faftum eílc<br />

1 Cùm alteram vxorc ducere ftatuiíTct, li- S4<br />

1 j .<br />

. 7 — — .cuptam-y<br />

i^^hi ^ alios ifiiufmfìdtUberos nafci.<br />

J. DBMETRIVS.<br />

^^jV^^^ctrius PhalcrcusPtolcm^umrcgem S5<br />

^^ uortari folcbat 5pararet libros, <strong>de</strong> regno<br />

^HoT imperto gerendo trafiantes j eojjue<br />

• propterea quòd ea, dc quibus afcri<br />

^ ^^^^ in<strong>de</strong>nt admoncre reges, in libris<br />

^^a habeantur.<br />

itìilì^""* exularet,acThebis ingloriushu- 16<br />

Wo T^ viuerct, audifletqj Cratetem Phicicl^^<br />

, qui ipfum inuiferet, multa platxiiì<br />

<strong>de</strong> mo<strong>de</strong>rate ferendo<br />

occt^ fit,\n(\u\t,negocijs ac<br />

noh/'^''?'"^'^ . per quas haSlenns talemrirtm<br />

ìiic A ^ OSTRATVS Dvx.<br />

P^.^V.^ius Argiiius,q^ 87<br />

pc^^^r^^^^retut , tum ingenti promifsa<br />

inaicuiufcunquc vclictLacapnr<br />

conili'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


512- A P'O^P H T H E G M.<br />

coniugio, vt Cromnum tra<strong>de</strong>rct : rcfpofl'^<br />

jyègtne^ dit : Jlfch'U^xmumnon duceregim^ a.b Hereu^'<br />

res.. qiihdñerciües obi ens orbem fnleat ímprobos affi"<br />

C€reJupp/icio;ipJe con uà e\.proí>is facera<br />

hos. Laccdjcmonij vero hoc nomine poti^íímum<br />

ojoriabantur, .quòd origiucm ducuntab<br />

llercule..<br />

EPAMINONDA s..<br />

87; Sub Epaminonda, Thebano duce, nmq^^<br />

Tronic euenity rt exercimm ìnua<strong>de</strong>ret tumuitus p^^*'<br />

dmtia,. cus : qui fubiiò praeter caufam<br />

oboriri folct: eum, qi-oniamà Pan«:^^^^^<br />

credunt immitti , Panicum<br />

Tlut.in .Apophth. tius yita : yt<br />

Vrobm. •<br />

88 Diccre folebat : pulchemmum<br />

Morsm mortÌ4,m beilo moriiquòd haec mors<br />

bello. cunilaudc tortitudinis coniunfta<br />

dò bellum geratur pro patria : <strong>de</strong>indc<br />

ui$,non diu crucians hominem,aut p^i*<br />

tim lini tAlUUCMtlCllS. extabefaciens.<br />

^<br />

89 Id em di cere fol ebat:w/7/>#»;, qui^ ^^^<br />

)is gercnda funt y corpus exercitatum eße ofor^^!<br />

miles, non folàm athletice , yerùm etiam mUit^^ '<br />

..LI I ^ „«^rf-orP"<br />

Nam athlctx tantum hoc agunt, vt 5<br />

re fint robufto : at militem oportet<br />

habereexpeditum & agile. Vndc<br />

mcnterobeiìs infenfus; erat?a<strong>de</strong>ò vtnu<br />

^^<br />

modi quendam expulerit ab <strong>cx</strong>ercitu, ^^<br />

cens ; quòd vix clypci tJC$ q^^^^^'^^/jcn«<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ercnt ipfius vcntrcm,pcr quem nunquam<br />

'diíTct íua pu<strong>de</strong>nda.<br />

Ipfe tam tenui viftuvtebatur,vtaliquan- 90<br />

®vocatusadcoenam àvicino, cùmrepc-<br />

^etbcllariorum,opfi5niorum acvngucn- frugal^rum<br />

appaTatum.confcftim abicrii,dìcés: i^tas^<br />

ie ßctificareputaba.no <strong>de</strong>liciari {¿f illu<strong>de</strong>re.<br />

Quumcoquus collegis Epaminonda dc 91<br />

'^pcndijsaliquotdicrum rationcm reddc-<br />

^^^on alia <strong>de</strong> re indignabatur, quàm tan-<br />

^^ fuiffe confumptum ©lei. Dcmiranti-<br />

'U^autem coWc^is^negauitfcojfeHdifumpm; Jrugd"<br />

ferreytantum olei exceptum intra cor- Ut^.<br />

^^^f^rninum, Sentiens, oleum effe natum<br />

vngendo corpori, non intus explcn-<br />

Inuniium rectdit corpus firmius & in-<br />

I p^patientiusj infufuminvifcera>reddit<br />

ac fcgnius.<br />

^ / ^ m feftum dicm celebraret ciuitaJ,<br />

J*JUcfquccompotationibus öclibidiniin-<br />

^^gcrcntiEpaminondas cuidam è familiaöus<br />

^^ obuiam fqualidus & cogi^<br />

Admirante ilio,roganteque quii<br />

loH > afteíbuf<br />

«uin obambularct > rt yobis, inquit,r^i,.;,^<br />

^bnos ac ficor<strong>de</strong>s ejfe Itceat. O vo^cm<br />

u m ' Vigilan-<br />

^J , ^ píiacipi, quum populusmaki^né<br />

uam ^ genio. At non oportet ipif ^H-<br />

"*^carc gcoialitcrviucrc.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


514 APOPHTHEGM.<br />

93 Homini coi?tcmpto,qui Iene quiddà .id'<br />

mifcrat. Peloid.! proco dcprccantc,<br />

ignoHit : fed amici pro illa rodante dcdi^<br />

A ^^ Vcniam:diccjis5c/i'«/mwi^/ numrAa ¡coruU^<br />

^ffi oportere, non à milmbtis, PoratMS erat a«<br />

^^^^ ignofccndum ; fed quemadmodum n^®<br />

quacuis damns omnibus; ita fpcfta«^"'®<br />

cft, cui in qua caufa gratificemur.<br />

Cùm Laccdacmonij copias in ThebaPO*<br />

cduccrent^ variaqj Thebanis ferrcntur ora^<br />

culaj quoium alia viitoriam illis<br />

bantur, alia diuerfa piaedircbant : iuíTíf<br />

nc prpmittentiaad<strong>de</strong>xtram tribunalisP?^'<br />

ni, contraria ad Iapu;


L I B s K V.<br />

^muK Solcrtia ducis non folùtn terror««<br />

<strong>cx</strong>ctoit animis militum j verùm «tiam<br />

^ommodâ intcrprctationc addidit alacritatem.<br />

Exomnib. quacprxclarc&honcilè geC<br />

Jjflct in vita, ilUid fîbi diccbat effe iucùdif-<br />

"»num, ^4ûâytréf, parente ytuoUuSirtcdpu^ THet^.<br />

yicijjeti Lacedamomos. Vir pÌM$ non tam<br />

gratulatus eft,cam obt;igíflcigloriam ;<br />

-S^àm häc voluptatcm <strong>cx</strong> /c conti gifle hi«,<br />

tjuibm vitam fuam accep wm fcrcbat.<br />

I ^ ^um alias folitus eflc vnâio corpoïc 97<br />

y^Tjqj vultu prodire in publicum, poftricius<br />

dici, quo fclicitcr pugnatum cft^ in<br />

^^Uf^ris, proccifit fqualidus ac iummiflus.<br />

^JJicis aiucmfcifçitantibus,cc^«i


A P o P H T H fi « M.<br />

batjniquas ciTcdiuitias, quae poíRíTorcíf<br />

rcddunt <strong>de</strong>tcriorcm : at viri fortes<br />

virtutis praemixxontcnti fuiit.<br />

Rurfus, quum Artoxcrxies Pcrfaruni r^<br />

ipfi triaDaricorum millia mifiifrtj Dio^^l<br />

-dontcm'Cyziccnum àfpcriùsrncr^u«^' *<br />

tantam -nauigationem íufccpiílct<br />

pturns'Epammondam, cumquc iuffit b^.^<br />

Intern. V^íba ad .regem refcrrc : Si.fautt cotnìt»^^<br />

^ ' ThèbAnorum , habkurw. efl 'Epanünondoftf ^<br />

micum grattsijthminifsyheffcm. Quiü hoC<br />

'mojncorruptius>nonaliòÌpcé^ante,im Argini Yhébanorum eflentf^^í<br />

Athcnienfium oratorcs in Arcadiam «J"<br />

vitupcraruntvtramqj gcntemjÄ: Call'^ÍJ^^'<br />

tus rhetor Oreílem&Oedipodcm<br />

tibus exprobrabat. Nain OrclleJ.Afc\"^5<br />

fuit,OedipusThcbanus. Jnterirn íi^^lV.<br />

Xpámiaonins: fatemur; in quityapudno-f/^^^^^<br />

,fe, quipatrem occi<strong>de</strong>nt ; apud<br />

arem necdrit • (ed eoj qu% hécc patraruntnoí ^^F<br />

:Umu4,.At1)cnienJes recepcrunt.'l anto cotí\f<br />

v


L I B ï R Y.<br />

calamitatibus multa diccrc c©a£ti<br />

<strong>de</strong> lilis conci ucrcntcs..<br />

pofteaquam Al<strong>cx</strong>andrum, Phcracorum lOZ<br />

7rannumThebanisinfcnium,Athcnicn(cs<br />

loifcciiTcnt amicum ac rocium,iiqttc poJ-<br />

^Çcrcturillis fc pcrfeftürum,vt minam carî^^ïiï<br />

cmtrcnticmiobolo : vidclicct fignitantum<br />

pccudiim ac iumcntorum<br />

.^duaurum c pracda: Epaminondas fub-<br />

: ^tnoj ad coqumdas iBoi Mina,<br />

fupfeditaèimm \nam[yluas<br />

j^*»» fiicci<strong>de</strong>mtisji fifias fatis admifceantno^-<br />

J'Moeijj,<br />

^ ^um ftudcrct Bœotos > ocio díflolutio-^ 103 •<br />

^^^ïcontincntcr in armis habere j fimul vt<br />

^ Cotise creatus cft imperator,bis verbis il- . ,.<br />

^^dhortatus cft : Tofihac confultate yVtri i<br />

militta prAfeSinm Agam, -pobis mUi- /^ont—<br />

: adimcns illis fpcm ocij fub tali/^operatore..<br />

^ quandam fupinam & cam- 104<br />

P^ftreiti:¿e//¿ oyc^r^Aw appelIabat : vcluti<br />

, vn<strong>de</strong> latè paterct profpcAus.<br />

^^J^'^ti loro tnferta haberent. Nam qux mon-<br />

cam^ ^^ minore negocio tuemur:<br />

«•Ètu'^Chabrias circa €orinthumpau- ,05<br />

^ncbanos fub mccaibus auidiùs pu*<br />

K 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


$it APOPHTHIOM.<br />

gnantcs proftrauiflct,atq; ob id troph?"^<br />

cr<strong>cx</strong>iifct ; Epaminondas dcridcns bom^<br />

dixit :Hrc/ttm <strong>de</strong>cebatmn trofhaumtj^<br />

ruücuiü, ^eaataMH ereSium efle, Vctcrcs enim<br />

portas in triuijs congrucnter Hecates im^'<br />

gincm ftatuerc ioIcBät: vel ad indicandaO*<br />

viam,vel in gratiam fepultorum.<br />

io6 Cuidam nuncianti, quòd Athenicn»^^<br />

<strong>cx</strong>crcitum nouis inftrudum armis in<br />

^ma 'm ponefummififfent; Q»/«/? inquit<br />

eligna w turgemit Antigenidas ,fiTeilknmas habet<br />

TK btasi Tellis autcm crat tibiccn DCÍfií"!'^'<br />

hisnefcirentvti.<br />

1^7 Scutatum militcm fcnfcrat à capt*"^^<br />

quodam magnam pecuniarum vin«-^^^^<br />

Hlesdi' piffe.Huic Epammondas, mihhinq^^^*.^<br />

mus, ckypeum-ytibi yerò catéponam emite, m<br />

<strong>de</strong>gai : poßhac enm notes eo<strong>de</strong>m modo<br />

; rtcuUtm, iam ynut <strong>de</strong> numero dm^^<br />

i^MíorJíw.Rcdciudicauit,timidüm(vt«^^^<br />

proucrbijs) cffePlutum. Magisenim*^^^<br />

tuit mortem, qui domi habet vndc p®'<br />

fuauiter viucrc. jA<br />

,og ìntcrrogatus, quem arbitrajctur due<br />

praeftantiflimumj fciprúmne,anChat»^.^/<br />

Knie W. anlphicratem?/


^nmdiu viuit homo,pote ft & ad melïora<br />

Pfofi^cerc,&:ad <strong>de</strong>teriora <strong>de</strong>generare.<br />

Cum e LacedacmoRe reuerfus, cum fuis ^^^<br />

plcgìs capitis poftuJaretur,vtqui praeter<br />

J^c Boeoticac pracfedurae mcnfcs quatuor<br />

f^'cciff'cyt dncts in ipfum re '^cerét etimi<br />

^juxm vi cnmfulfi, Ipfe muí e pro fe


520 A ^ o P H T H E € M.<br />

duccs non habebat ; ac rerbis ipfa res tcfti'<br />

moniumpracbuit, quòdEpaminondasOptimè<br />

no (Tet ciues fuos.<br />

ni Mencch<strong>de</strong>s,inui<strong>de</strong>nsEpamjnondarfi^''<br />

riae, fuafit popolo, vt pacem haberent bd'<br />

Tax btl' lo potiorcm. Cui Epaminondas XFAHUY^^'<br />

lo fítrtü, qui themes mos, qm ot^ nomint t^iadfemt»^^^<br />

yocas.Vjíx enim bello paratur : nec cam tü^'<br />

ri licet, nifi ciues fint ad bellum inftru^-<br />

,j2 Eidcm <strong>cx</strong>probranti J quòd non duxi"^<br />

Morfut vxorcm.' TSluUiufy inquit, confilio y 6<br />

UÍÍHi, , hac m re mìniìs y ti yelim, onàm tuo.<br />

tans, illum, quòd vxorcmhaoeret, paru»**<br />

fecundas famae.<br />

„3 Rurfus ci<strong>de</strong>m obijcienti , quod Ag^'<br />

^gamt' memnonis gloriam aemularctur ;<br />

nonema ^ 'ww iUe tottm GracUprafidf<br />

<strong>de</strong>cern annis rtx ynam cepit yròem-y ego ynit*^ "<br />

fUs yriisprafidijf, yno die profligatisLaced^^^<br />

nìjs totam Oraciamltberaui. - ><br />

Ciuium fuorum iniurias patientifl*''^^<br />

fercbat, dicés : efie nefas irafcipatrtai.Q^-^^<br />

admodum parcntum iniurias vlcifei P^<br />

tasvetat. ..<br />

115 Pelopidx, increpanti quòdnullos '<br />

rethberos,malèin hocconfulens<br />

Benefa-- Fi<strong>de</strong>, mq\ì\x,ne tu peius confuías, qui t<strong>de</strong>^f<br />

Ba pr% tnafihum rehaurusfis. Habebat enim<br />

liberit. pidasfiliuminiprobum&infamem,<br />

. itKqmi,LeHartca¿ugnapr9 Uteris nih^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^^^títyd. In hoc cnim fufcipittntiir liberi,<br />

^cpcreat noftri memoria. At hoc melius<br />

^^«ftant egregia facinora : nam liberi frei^^cnter<br />

offiifcant parentum gloriam;<br />

f^um fentiietvulnus eftclcthalc, non"®<br />

P^'ùs Ferrum eduxit, quam audiíTet The-<br />

»anosviciflc : Tum Jäw, inquit» yixi rifwia ^<br />

^^ ^immorin-. Etcdufto ferro, protinus.<br />

^fflaui t tnimam.CKo-o<br />

. Valerius, narrat illum quaeíifte, Anifßus 117« ^<br />

eJJet fdluui f vt audiuit faluum , ro-<br />

^^uc anhofitsitfítnt<strong>de</strong>túBt i Qu^um audiíTet<br />

penesThebanos eflc viftoriam, italoquu-.<br />

militibus : Tion finis, commiUtones^ vitm<br />

^fidmeliiis & altnis initinm adnenit : nunc<br />

^J^^ei^er Efominondas nafcitur , quia fic<br />

^«um illi per inuidiam & contumcli« nS<br />

foKlidus quidam 6c contemptus<br />

?^g»ftratus <strong>de</strong>legatus eíTct à populo The-<br />

. nonafpcrnatus eft,, diccns: nonfi- w^j<br />

oíítn<strong>de</strong>re yirum -, fed yirum g^^ratre<br />

Itaque ocOiyrnat.<br />

dcinceps tanquam honeftum munus à<br />

^Itis ambiretur : cùm antea nihil aliud<br />

» quàm cura for<strong>de</strong>s &ftercora <strong>cx</strong>aik-<br />

B'P^^tiseijeiendi.<br />

cuidam ci»cno maiidauit,yt à quo- „^<br />

tik^^* ^n^icis ipfius talentum pcterct:pc.<br />

acccpit. Amico percontanti, cur id<br />

K 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


542 APOPMTHHGM,<br />

Benigni- iuíliílct.^ í^mmam, inquit. Ule cùm yi¡r ftff^<br />

ter, bus, tnopiàpremitur : tu yerò diues es, mttUA<br />

fHbüco<strong>de</strong>pecuUtiis, Epaminondas ipfe p^^"<br />

per iiae rationc íubucnit cgcnti. Bonoruni<br />

cnim probrumcft , virum probum cgc^^<br />

ncceíTariis.<br />

120 Tempore belli Leuftrici quum accc'<br />

piíTet , qucndam ftrenuum virum peri»^<br />

morbo , per iocum dixiftc fertur : f^^*<br />

(kmnu fumUl moriendi octumin tamisHegocijs ^<br />

qucntcr autera non minima morbi pa'^<br />

eft , imaginario mctúsve morbi. Hu«^<br />

languorcin folct <strong>cx</strong>cutcrc negocioti*'**<br />

acdor.<br />

PELOPIDAS.<br />

121 Pelopidas, in praefeftura rei militan«®''<br />

paminondac collega,quum amici dicer^*^ '<br />

ilii rei neceírarÍ3e,?i<strong>de</strong>licetcolligendip^'<br />

VecumK ^wi^ias, nullam cflc curam : Ituper louem,<br />

cowewi- nece/jkriiejedhmc TSlkomeá : oftcA«^®<br />

^ ^ hominem claudum ac mancum.<br />

fortibus riris nihil cflc opus pecunia*<br />

t Arch US,<br />

122 Vxori, quae ipfum ad bcllum<br />

ccntem rogabat muliebriter, vt ^^^^^^<br />

DUXAUO f«ipfum : ,inquit,<br />

rum fer- difuncnam frmceps AC dux hortAndus efip^^^^^^<br />

9Mtor, . yíferuet dues. Vox imperatore digna,<br />

" cft, ciuium multorum falutem Tu«<br />

iaeolumitati antcppnere, ^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L T 1 ï * V. 5»!<br />

^ ^ u m c militibus qinTpiam, qui vidcfat 123<br />

^ccdcmoniospcranouftiasmontiumad-<br />

5^ïïtart,dixiirçtPclopidç:liicidimus inht>-<br />

. 9umpoims nos m itios, inquit, ^nàm<br />

Ab Al<strong>cx</strong>androì,Phcrxorum tyranno,<br />

fe<strong>de</strong>ra captiis ac vinftus Pclopidas,<br />

J^'^uicia congciTit in focdifragum : vtau-<br />

:^^^x:it\is i\\cdi\\v.monùroperas. Admodum, .<br />

» maoism u txafperentm TbeLxniy '<br />

^í^citius <strong>de</strong>s pcenas ytolaíi fa<strong>de</strong>rts, d^s pari-<br />

^^tque hominibus inmfus,<br />

j.T^cbc, tyrannivxor, adijt Pclopidam, ,25<br />

mirari, quodvinftus effet tam<br />

inquit,wí4^« temirory qmdmn liberi,<br />

'^'^^i^ta feras Mexandrum.<br />

J .^^•iicaquam Epaminondas Pclopidam ¡2^<br />

Return rcduxiffet, Oiicb^tfe gratiam habere<br />

y^exAndro , per qutm experimento comperigèt,<br />

'fon tantum adbeUumy fed ettam ad mortem<br />

..^um Pharlali congrciTurus cflct cum 127<br />

^J<strong>cx</strong>andro Pherxorum tyranno , milites :<br />

•^otiucrunt , duplo plus Theflalorum<br />

cum Ai<strong>cx</strong>andro. quamipfcThebanos<br />

^ abcrct : Tanto, inquit, melit*s nobis erit :plu- Mortk<br />

«Jen;«» yincemus. Hoc & alteri cuidam ad- comew-^<br />

CO PlutarchusSympQfiacôn lib.iTc-12«<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


5^4 A P O p H T HE O M.<br />

iertquiddam perquam^fcdiuum. COBU**^<br />

viumaoïtans cum collcgis ducibus, in ñn^<br />

conuiuij bibit accmm. Pcrcontâtibii$,niif^<br />

^tégâti' id.conduccrci ad fanitatcm^ TSsfao, inquitta9,.<br />

illhdjao, benumtße adhoc,yUqtwmemner^^<br />

domtfiicéí^diáeta ,ßHß domefiieerwn negochn^'<br />

Scnticns, conduccrc aduerfus crapulaiW'^<br />

confcrrc iobrictati: fimulÍHdicans,íc doiïi*<br />

parciifimo viftuagcrcfolitunk-<br />

THEGMATA..<br />

MA N I V. S. C V R I V S.<br />

^ Manius Curius nonnullis argticntib«^»'<br />

quòd<strong>cx</strong>agris'bcllo partis partem <strong>cx</strong>igu»**^<br />

vnicuiquc militum diftribuiflet, mago«^^<br />

^gri m veri) Rcipub. optauit à dijs, ne quando esfiß'^<br />

dus, ret qmf^uam I{omanus, cm ager extguus TI^^';<br />

tur,quip'jßet olere domtnum.$çnti€ns,cvirti<br />

eflc Romano.dignumnomine,qui plus appctcret<br />

i, quàm quod ad vidum irugàl^***<br />

fatis cH^Vlutarthuf tn^Apofht. I{oman.<br />

J, Samnites, pofteaquam ab ilio fuc«*^"*<br />

dcuiÄi,vcnerunt ad Manium Curiuo^'*<br />

magnam auri vim off'erebant : atq^; id t^i«'<br />

pons forte rapula coquebat oilis<br />

Refponditautem S imnitium legatii« .<br />

,Aurum m modum: lSl¿hilopttf eiï ai§rol{ilemc(frtAl^^<br />

firettm. camim : ßbt.yer» fo$tt0eße,anrHmfoJf<strong>de</strong>nttbf<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^P^art^quàm aurum habere,<br />

C. FA BRI TI vs.<br />

Fabritius, cum audiflct Remanos à 3<br />

^Tho dcuidos,ad Labicn«mvcrrus,75j>r- Dnxe^<br />

inquit, H9nEpirot:e rieerunt gregiia 4<br />

enticns,vnius ducis ingcnio viftoriam aceptam<br />

ferri oportcrc,non virtuti militum»<br />

paûo Romani nominis ignominiara<br />

^euauit:qui.ç«m Epirotis cfftínt virtutc fuetiorcs,<br />

hoc folo erant inferiores, quòd<br />

haberent duccmPyrrho fimilem.<br />

'^l^um Pyrrhus pro rödimcndisvc.\ptini$<br />

'^^Uum auri mifi(let , aurum qui<strong>de</strong>m non<br />

^^epit Fabritius. Trtftridicverò Pyrrhus<br />

elephantum emiiit, qui ignaro<br />

^"^itio à.terao fubitò barriens apparerct.<br />

^^bi fa£Vii eft, cefpiciesTabritius ac ri<strong>de</strong>s,<br />

?«>inquit.ncc aurum heri, nec htdie ùeVua fe Animus<br />

''««oníf/im. Sunlit,Pyrrhum hoc <strong>de</strong> indu-"»«*?*:<br />

I» ja cgiilcivt,quoniam auro bonisc^rvcrbis gnabUts.<br />

'elinirinori potcrat, immani voccbcllux<br />

^frcretur. Se<strong>de</strong>xpertus eft Pyrrhus animù<br />

inexpugnabilcm.<br />

. ^ìrho vcrò hortanti, vtFábritius apud ^<br />

p Egerer, impeti) fe cius futurMs:2Vf<br />

'^^'ßhHcexpeäKrn.inquit : nafnf EyirotéC no^ r.^,<br />

vtrumaue pernormt, mihi regi quam tibi''<br />

i-writio iam Confuli mifit epiftolam^<br />

yfnu mcdicus,qua promittcbat, fc regem<br />

vene-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Vi<strong>de</strong>s veneno nccaturum ü ìub er ct. At earn epijf^<br />

hoßetn ^^^ non prùduto ad Vyrrhum remißh<br />

' ' hms ilium ßbiattiere, quipeßtmm eßet iu<strong>de</strong>St<br />

tum amico-,tnH^tum ^o^wwí.ScntiensjCum coS<br />

habere pro hoíljbus,quos itmpledi <strong>de</strong>bebatfifatis<br />

nouiíTcti ftchospro amicU<br />

ccre,qiíi peius iüi vclicnt quàm hoftc«. ^^<br />

Viufyf^a/trius Aídx. Eutropiu^y^alij,<br />

7 Caeterùmvbi compcrtis infidijsPyfrhu^<br />

Medicum cgiffet in cruccm,Fabmio capti-<br />

T^hU vos gratis remifít. At Fabmitts nolmt edsgr^"<br />

^atis. tit recipere, fedparem captworum numerum r*'<br />

mißt'^ neaVyrrhoproditi yeneßcii merce<strong>de</strong>fttäC'<br />

cepißt vi<strong>de</strong>retur : negans, fe hoc indicium friß*<br />

Vyrrhi causa ; fed ne Homam yì<strong>de</strong>rentur doìt^<br />

hoftem ucci<strong>de</strong>re , vf qui riribuf ßtperar*<br />

poßent. ' •<br />

FABIVS MA^IMVS.<br />

j FablusMaximus,quoniani cum Anni^ä'<br />

le confligcre <strong>de</strong>trcftabat, fed mora cop»^^<br />

illius pecuniarum & commeatus eg^*^'<br />

tes attenuabat,fcquens illQ per afpera mon<br />

tiiofaquè', äcfubin<strong>de</strong> obiter feie opp^^V<br />

à hònnullis petlaudibrium dicebaii^r,-^'»'<br />

TubalitpadagcgfU. Hòc conuiciohihileomniofuspergeoatfuum<br />

inftitutum fe


, cjliò jcuius eft periculum. Nihil auté<br />

leuius ¿\€th : quae ^ui fomiidat, quomodo<br />

fuftincbit impetumhoftium?<br />

. Quum dc Minutio illius collega, quo- 9<br />

«iam nomiullos hoftcs <strong>de</strong>icccrat, multus<br />

^et onus rumor, tanqua <strong>de</strong> viro nomine<br />

domano digno,ait :/« magis fe cundam Mwu-<br />

^^JmHttAmyqisàmaéie/fimperttmejcere.ScR* ^^^<br />

^'cns, illius temcritatcm pcriculoftiTimam * •<br />

^flcRcip. quam fi rerum fucceilusattolle-<br />

'ct.in <strong>cx</strong>rrcmum diicrimcnadducìurumv-<br />

^»ucrfum populum Romanunv. ícd aducr-<br />

"iìcafibus futurum modcratiorem. Uuiut<br />

eb- ^ppianus hoc habenu<br />

. l'ululò pòft, cùm Minutius hoftium iniifeptus<br />

in l'ummo effet pcriculo, nc cù<br />

'"'s copiis pcriretiTabius èmontcmouen»<br />

^'^crcitum venit illi auxilio,mültisquc tru-<br />

^íflatis hoftibus ipíum eripuit. Hoc^Äo<br />

^nnibal ad fuos à\\\vn^m%eychisfaptnumt^ faceu^<br />

, vi itla montana nttbes nobis ali^<br />

piando tempßßatem immitteretì Hoc AtiniD^'<br />

"SnonPabij diaum. ^ ^ .<br />

^oft calamìtatcm, cuamPvomaniacce- 11<br />

Pcrantapud Cannas, crcatAis In)'peratorcu<br />

Claudio Marcello viroandains po-^<br />

^lïsfpcrabat futurü.vr, lì piignâabflincrer,<br />

•'^'^»ibalis <strong>cx</strong>crcitus duftu teooris citfice-<br />

ÌcnÙCiJ^ìhMìxìtiJèmagisformHiare ^^^^^^<br />

ìdlfthm<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


fahmm à pugna qulefcentem, quàm Maycelíf*^<br />

ftfgnAntem.Ncchoc cîlFabijapophthcgn^^'<br />

í'cd Aiinibalfs.<br />

,2 Miles quídam Lucanus dclatus erat Fabio<br />

, quòd noftu frequenter è caftris elà»"<br />

<strong>cx</strong>ee<strong>de</strong>ret,amore cuiufdam focminç.Fabi"i<br />

cíim audiífct illum alioqui m rebus bcH^<br />

pracclarum cftc virum,iullit clám appreh^**<br />

• fam mulierem.quâ amabatmílc$,ad fe p^'jT<br />

duci: quae fimul vtadduda eft,iuiîît acccn*<br />

Èrrw virum,ad quem ila loquuftus cft : Haudcl^^<br />

mentis mhu fuit, te prater Legem m*lítarem àbnû^^^'^<br />

condona àcaflris : ame id qui<strong>de</strong>mprtùs nos latuerä^fy^^^<br />

ttis. -frobum eße militem:proin<strong>de</strong> errata ante ben'íj'<br />

flÌ4 cmd'ìnamus caterùm p'ßhac tris<br />

fcum-namhabeo fi<strong>de</strong>iußorem:Öc produda<br />

lierculam illi commendauir. .<br />

13 Tarentinos Annibal prxfidio<br />

tenebatarce excepta.Fabius iraq; dolo<br />

longiffimè <strong>cx</strong>crcitum fuum abduxitab^<br />

bc:quam vbi ccpiirctdiripuiflctquc,fwrrrfi:»^<br />

tlufi, citñtatem amißß'es,nequa^uam ego recep'tße^^.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Fabio iam fcnc filius illius Confuí faftus<br />

^ft^ qui cùm publicitus multis audicntibus<br />

"abuilPctorationé, Fabius confccnfo equo<br />

P^acc<strong>de</strong>bat. .Quum autcm iuuenis lidori<br />

'iiifiifct, qui patrcm iubcrct equo dcfccn<strong>de</strong>rc,alij<br />

qui<strong>de</strong>m fa£lum hoc.aucrfati funt:<br />

^^Fftbiusab cqtio <strong>de</strong>filicns,nó habitaacta-<br />

ratione accurrit ^ac filiti còpl<strong>cx</strong>us,£«^ej Confttla^<br />

^"^^W.filijap'kfi e¡Mmte\ligaiquibusmftftsytmmM<br />

^ quàm nuignum magifiratum fufceperis, fl^'<br />

, QUum Minutius glorrarctur,ipfius ope-<br />

'a muÌtiimmaicftatiFabianac dignitatis <strong>de</strong>- .<br />

^^Kilc'Si fiperesyìnf\\àit TübiiíSyMinuü^repu- Gram-<br />

^^^esyùbuum .AnmbAle cm amen effe fotìùs^^^-<br />

^Hàtn cum Tahiù..<br />

I^icebat j Wc^fri.y? ci^ 17<br />

^^^estenAÙcas famiUdritAtt cibéqut cicuremm H^mxm '<br />

P^^iùs^quàm catennacyerberibus'.hammtsferO' tas cicucrùnia,<br />

non hùmamtate ac bénefic'tjs nobis eo- rat ofU^ -<br />

^^Itenins; fcdaJperiortsintUosfimus.quàm agri- p^ì,,<br />

^^^^Jhnt m capri fieos ac malos fy luéflres ¿r* oUa<br />

J^J'^^tqui has nonprctinus excfdumjedinfitiont •<br />

docent mitifcere.<br />

fabiusMax. congiariorum <strong>cx</strong>i^uitatem it •<br />

c&ngiartay fed heminaria,<br />

Congiaria dicuntur dona, quaedantur populo.<br />

Congius autcm menfuisc gcnus eft,<br />

multò minor efthcmina. Admcnfuiam<br />

Igitur alludcns, nciraiiit cflc congia-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

L


A N N I B A L.<br />

»9 Annibal à Minutio, quern infidijs obftdcrat,pcrFabij<br />

copias'dcpulfus,vbircdil'<br />

KiBoret fct in caílra^dixiíTc fertur: Ropraho ytEfutnà<br />

yitftn, ji Mimtwmi fe nutem à Vabìo /utfe fuferatf^^'<br />

vi<strong>de</strong>licct <strong>cx</strong> cadcm pugna viÄus &<br />

rcdijr. Pcricrat cnim Minutius,ni FabiuS<br />

ÍMCCurrifCet.VlHtarch. in eii44vitM,LÍHÍuf}<br />

f ianusy ^ alij,<br />

20 Q^uum Marcellus aliquot dicbus con»-<br />

'Perlina- «entercó AnnibaleconflixifTctvarioMaf:<br />

eia ym- dixit Annibal :fiùvrtm eße cnrnhoßei^^<br />

^ff^ necyiSéHínec yiiiormß'etqmejcere,<br />

21 Qiuim Fabius fimiii arte reccpiiTctTa-<br />

D^Ltisdù rentum^quali Annibal<br />

¡4* yincit Anni bai,habet ^nmbalem,<br />

22 Qi"i Romnnoru legati coditioncs p»^*^<br />

retuliflcntapud Carthaginenfes, & GiK^<br />

quidáauíus eíTct fua<strong>de</strong>rcbellQ cumRon^^'<br />

nis rcdintegrandii: Annibal indigne íc^^^'í'<br />

hominé imbelle dc rebus arduis loqu'A^'<br />

bue dicentc è iuggefto dcturbauit. Ho^<br />

Äum tam violenti! in libera ciuitate dcm'T<br />

rantcöc indignante multitudine, AnniP^*<br />

Wí/íW- confccnfo fuggefto àìxiv.neminemmir^ri<strong>de</strong>fié<br />

fero- ¿trei ß qui àprimis ftAtim annis Carthdg^^^<br />

c^a» liqußet,interim atatem omnem m bellu<br />

tranfegißlt.minüisnoßet -Urbanas confitetuàne^'<br />

hocprafattispacem jüa<strong>de</strong>re c


«cm <strong>cx</strong>ígcbant à Pocnis Romani,totus populus<br />

acTtributi mcntionc ingcmuit:at An-<br />

•»ibal interim effusè rifit. Ea <strong>de</strong> rc Increpa-<br />

Jps ab Afdrubalc Hedo, ncgamt eum njurn Laaymç<br />

fi*ijje gau<strong>de</strong>nti :fdaüorum feras & matter ia» fera,<br />

^^ymus <strong>de</strong>n<strong>de</strong>ntii : qua nunc m Leuiore maloma"<br />

^rem 3 cùm antea potiùs manare <strong>de</strong>buerintyjuo<br />

import humant cU^es,armay&ampüfjlmarum<br />

'»^^oriarum JpoliaVctnis <strong>de</strong>traherem,ac leges viimponerent,<br />

Qu^um Annibal apud Cannas fcliciilîmè 24<br />

^^gualVet, amicis fuadctitibus, vt fugientc<br />

^^ftcm infequens in vrbem irrumperetjnó<br />

®.^tempcrauir. Qiiam rem Barcha Carthal^ncnfis<br />

adcò indigne tulit, vt <strong>cx</strong>clamârit:<br />

^^erefas ^nnibalyyiSiorïâ vti nefcisMoc di- P^ti ytHê<br />

T.Liuius tribuit Maka^Îi. ria.<br />

.Annibal Gifconi nuncianti, fibi admira- 25<br />

vi<strong>de</strong>ri Romanorum inftrudorum ad<br />

P^gnam numcrum}íwótf/fW,inquit,wwrtf¿/- ^dicttlè<br />

vV'^^^i^"' Quidnamhoc cÎTct? fcifcitanti^<br />

jÇ^o3extam numerofa, inquit,¿owi- ,<br />

^^^ niHltitudme nuUus appellaturGtfco.ls dacisiocus<br />

multum timori« <strong>de</strong>traxit, mult^-<br />

^^^ ^ïacritatis addidit militibus.<br />

, ^"^profugiensapud Antiochumrcgc 26<br />

^ toCbat.Is oftendit illi fuñ exercitum barba-<br />

. j^pparatumaonificè inftruftum,fed ad<br />

P'^dam magis quàm ad bellum. H«com-<br />

® diliscntcrcflct contcmplatus AA^<br />

L 2<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


nibal,rogauit Antiochus .mtmhac omnUar^<br />

Kxerci' tu eJJèm/MtwaI{pmanislTmi\ Annibal: P^^<br />

tus pra- ne fatis Arbitror y ebdmfiaMarhfpnnJtnt ¡{onutt^-^<br />

äf aptus Lufit Pocnus ab in<strong>cx</strong>fpcdato.r<strong>cx</strong> d¿ pt^^f^<br />

lei fcitabatur,iftc rcfpon cii t dc pracda. Oil*®<br />

cnim aliud cft miles imbcllis, auro, argt*'<br />

to,cacterisquc rebus adpracdaminuitanti»^<br />

businftruàus^<br />

27 I<strong>de</strong>m adhucpucr,cùm q«-^rcretur<strong>de</strong>n'<br />

niendo odio intcrRomä & Carihaginc**!;<br />

DiÄÄWf ; ptdtm inflt^ njblo^ aepubnre fuftnato, turn<br />

pertinax finem belli fore dixitycüm ditera pars in h^h'A^^<br />

pulueriseßercdaSia, Agnofcas ingcnium<br />

2S<br />

ti o Romnnae gentis natum.<br />

Inter Scipionem Afcricanum &<br />

_ balcm ortus eft fermo <strong>de</strong> prxftantia ducwm.<br />

CumqjÄipio x^gii^^ct^quempr^^<br />

tße eßecenfereti cenferetì T^otiá\x,JiU r^osìdìt,^lexandrummag»f*^'<br />

^em fecundumì Vyrrhum Epirotarum<br />

S^emteruumffetpfwn<br />

€[nit Scipio,fimericißhs}<br />

nominauit, quidi^^^^<br />

Tum, inquit,<br />

que fecundum, neque tertium ¡ fidomnf^f<br />

nmm cenjuißem.<br />

29 Annibal bibituru« venenw, quodin cu^<br />

Vdtum vfum paratum habcbat,dixit.\>o/»^'^"'«S '<br />

fertinax ti curdpoptihtm ¡{omanum. ( Aut vt L¡uiu51 ^<br />

ittvSoluamus dtutina cura populum Kp^f^<br />

dotnortefn fenii exJpeBare longumc£n/èf )^^P<br />

ftrcmò malè habebat homine,quòd RoJS ^<br />

iiirn nópoíTctaiiquopadomoleftuse^^-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


l^oft vi^oriam Canncnfcm , íi Annibal 0<br />

'•efta pctiflct Romamjpotcrat inCapitolio<br />

ptandcrc Scdfrui , qua vti vi¿loriá maluit,<br />

^ampaniam ac Tarcntum pcragrans ; vbi<br />

& ipfc,&<strong>cx</strong>crci tus ardor adcò planfiuit,<br />

vtvcriíTunc diAum (ttí Cafjuam ^nni- ^<br />

^lifuijje Cannas, -S'iquidcni inuidlum alpi- ^^<br />

, indomituni armis /Campania foie, &<br />

fontibus calidis tep entes fubegerunt. »»«í«'-<br />

K'fitrthlnrus.<br />

Scipio MA I OR.<br />

..Scipio fenior ,,fi quando vacans à nego- 31<br />

JMs bellici« in literis verfaretur, dicere ío-<br />

^^^^t:fe nunjHdm minùs ejJe OCIOfum,quàm cùm ^^^^^^<br />

^Jl't m ocio. Seníit, fc id temporis non dare frf^<br />

^nimúocio autvoluptatibus; fed <strong>de</strong> Reip.<br />

jomnnodis multa fuo cum animo trattare.<br />

^luun ^oj^ hth.^ eius -vitti.<br />

.Pofteaquam Carthaginem Nouam,qu« iz<br />

^rat Hiípanorü,armisccDcratjmilitcs quidam<br />

yirgiiiem eleganti torma captamadduxcrunt,<br />

cique tradi<strong>de</strong>runt. Hk ille,//¿e»-<br />

^'^acciperem, inqxiiti/ipnuatus efi'em, n<br />

í^^foK.luucnis iwfigni pucllx forma corrü-/"^*<br />

V potuit,quò minùs memini{rct,quid<br />

^eccret ¡mpcrataiecn. At multi funt ho-<br />

> qui ob hoc ipfum fibi credunt tum<br />

<strong>de</strong>cora eficgmnia, quòd funt<br />

^pcratores.<br />

L 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Rurfus cùm obiîdcrct oppidum hufniH<br />

loco fítum, prominente illic Veneris tem-<br />

Ttdiícia jtlo,mßit íUhcprofiter radmonhí,tanquam termmtus.<br />

üopóBáeiHtibtredéturus.^l quod fe fa^^'<br />

rum pr«d¡xit,f(RCÍt vrbe capta: tanta erat nducix<br />

vigoria.<br />

H In Sicilia percontaAti cuida, qua re ftf'<br />

tus cJaflem educcrc pararct in Africâ?oft^dit<br />

viros armato« trecctos fefe <strong>cx</strong>crcente^#<br />

praitMca turrim <strong>cx</strong>cclfara mari imminco^;<br />

Miles di ait: TitfUushomm e/í,qMnonconfcertJ^<br />

Bo OH' mrifemet in fhare préicifitaturus fit, fiiujfi^^'<br />

Scnticns,non pcrin<strong>de</strong> rcfcrre,quàm nul»?'<br />

rofam educas multitudinemj modo foí«^®<br />

dux educar excrcitatos & dido audicnt^^'<br />

35 Vbi traiccitin Africam,ac terra potit«^<br />

hoftium caftra cocrcmaftct: Carthagi»


^^nquAmnonAudimruí eos.pnufquam L.Teren- Hnmx-<br />

^iH7n)uifeferäuxißent. ErntautcmTcrentíus ^<br />

^omanus, vir probus öthumanus, quimjr^iíK<br />

^cllo captusàPoenis dctinebarur; Quem<br />

Vtadduxcrant, Scipio pro tribunali f^cns<br />

«omincm apud fc cellocauit: moxq; au-<br />


2ui fuííTctin cauià vt tam diligcntcrcU**'<br />

crctur, vt cjuaéftorcs dicifpatiamquaere;<br />

: rent ad rccludcndum; Exempiummgci^**^<br />

fiduciae mefitis qaaciit®.<br />

39 Qmim aPetilio &.C>^nto,Tribunisp^<br />

bis^miiltis nominib* accufarctur apud p^'<br />

pulum Romanü, nihil ad crimina: i cfp®**'<br />

TiducÌA 4it • tantum hoc dixit i Hocdie^i^mtes,^'^'<br />

: merito- hih<strong>de</strong>m Carihagirum <strong>de</strong>ma : froin ipfiP^'<br />

rum, . ftÀ corond in Capiniinà/jcetido ;iout Oft.<br />

facrìfiiAturuiifiouis<strong>de</strong>me fufragium^erre^^^<br />

.Ut,ferat, 'Haeciocutusaffccndcbatad Ca-<br />

) pitolium, rcHAis accufatonbus rnoft^V*'^<br />

perorati causa. Tantum valcbat egregi®'<br />

rum in Rem pub. meritoram fiducia, vt<br />

pete iudicij rigor vcrfiis fit in ouationcu?»<br />

& reus pro fiipphce egerit triumphant^'<br />

'40 Scipio Africanus,quibufiiacàlumn>a


'^ta cura erndris, ¿n quo plus habe^fs praijìdij^<br />

'^^àmtnglaéoi Sigwiiicans,iJliimienaqum<br />

'^»ilitcm. Glypcus tuttur ; fed alaäius for-<br />

^'tudinis orgniium cfV.Qu^anquä hoc i<strong>de</strong>m<br />

dc altero Scipione narraturiiifcriùs.<br />

I<strong>de</strong>m dicer


Tribuiius militum, aut Praetor, Confuí fa-<br />

ÄUS fit. Porrò miíTus impcrator aciucrfus<br />

Philippù, fuafitvt vcnirctur in colloquiò'<br />

At quum Philippus pofcerct obfidcs,<br />

quòd illc multis Romanis comitatus clict^<br />

Uherè. ipfc Ycrò folus : yt/»/«^yT/,inquit Quintiu^<br />

ipfe feci fÍí-MÍ Amieos ér eognatos tnos occid^j^'<br />

47 Vbi Philippum bello viccrat, in IfthmU^<br />

Clemens pracconio iuillt cuulgari,/e GracosfuésUkf^'<br />

ifi^or, tattffiojueiuripermittere. Q^tquotautCil»<br />

Romani temporibus Annibalis capti fc^'<br />

viebant apud Graccos, cùm horum fingnlos<br />

Grxci quingcRtis drachmis emifl^n^*<br />

gratis Qiiintio donarunt : qui & ipfi B.0mac<br />

triumphantem Q^ntium fecuti fun'<br />

pilcati, quod facete í^nt à fcruitute tñZ"<br />

numìiTì.^ernm hoc nihil fapít Apophthegm^.<br />

Achaeos , meditantes <strong>cx</strong>peditionem advcrfus<br />

infulam Zazynthiorum, monuit y^<br />

Tutum cduerent, ne more teBudmnm taf ut extra Velo*<br />

tonpliü\ ponnefumprofwtntesyyemrent in^ericulunt^^'<br />

ftudo cnim intra teftam tutiilima eil.<br />

Qu)im Antiechus r<strong>cx</strong> cu numcrofo cXcrcitu<br />

veiiiflctinGracciam,©mnc«q5<br />

didiiTct attonito« & militum numerus^<br />

armaturtcvarietasj C^ntius hocfcrnaonc<br />

Offenta^ metum adcmit Achaeis :<br />

fio ina- Chalci<strong>de</strong> cctnas apud hojpitem meum^mirabat<br />

nìt. carnium copiam, cum efftnt omnia teSid niue :<br />

hojj^ur^^nét, té tmrntkmhU Mind efe,<br />

JHfS<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


fi^js domenica carnes, tantum apparatu ^ conditura<br />

t&uerfa, % yos igitur, inquit, admireregis<br />

copias, quum auditis hafiatos, eata^<br />

phra6ios,pedttes, eqmtes ér fagittarios : nam h$<br />

^mnes Syn funty armatura inter fe diferentes^<br />

InPhilopocmcncm^Achacorum duccm, 50<br />

^ui muitos habcrct cquitcs & armatos,fcd<br />

pecuniarum indigus,italudcbat: Vhilopa- SaUh<br />

inquicns, manus habet ^crura-y yentrem<br />

*^onhabet. At tali qui<strong>de</strong>m fpccic corporis c-<br />

Philopocmcn. Quintius autcm cquitcs<br />

pcditcs armatos) manus <strong>de</strong> crura ducis<br />

appellabat : fed quoniam non habcrct quo<br />

®*crct militem, nceabat illum habere ventrcm.<br />

C DOMITIVS.<br />

C.Domitius,(fiucvtLiuius lib.7.dccad. 51<br />

4- Cn, Domitius ) quem Scipio maior pro<br />

|f Lucio fra tri in bello aduerfus Antiochu<br />

jcgatum <strong>de</strong><strong>de</strong>ratj vbi contcmplatus cflct<br />

Aoftiu phalangcm,exercitus prxfcftis hortanj:ibus,vt<br />

eonfcftimaggrcdcrcturiwf^it- Tiducist,<br />

'^itiempusfufficereadhoc, rttot miUiòus trt4ci- emntu/t<br />

^tis ac dtreptis, in cañra reuerfi fua curarent<br />

corpora : fed hoc ipfum pofhridte fe tempefiiue<br />

fASiurum dtxit, Ac portero die congrcfllis<br />

l^fìquaainta millia trucidauit. Vir ftrenuut<br />

Hon dubitauit <strong>de</strong> vigoria 3 fpatiummodo<br />

umporis gerend^rciparcligcbat.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

r Li-


»P. L I C I N I V S.<br />

52 'P. Lirinius Cünfúl, Impcrator cqucftn<br />

pugna l'upcratus àPcrfco'Maccdonum<br />

gc, bis mille & oé^ingcntos milites amü^^<br />

partim intcrfcdor,pa"rtim captos. Vbi ve-<br />

• rò poil pugnam Pcrfcus mitteret oratore^<br />

apuros <strong>de</strong>fœ<strong>de</strong>re^cpacCi'Licinius,q"*<br />

^nmo- viftuserat, vigoripraclcripiîtp^^<br />

ytUtt, hâberet m fnaf ottimate ,* daret<br />

<strong>de</strong>m I^manorum. Ne calamitas qui<strong>de</strong>m iottiílimivirífpintus<br />

potuitimminucrc.<br />

ignorauitPcrfeHS,quîbus cum viris ipfi ^^^<br />

effet, coque fecit^viftor, qiiod vidi íolct^^<br />

licere.<br />

PAVLVS aemilivs.<br />

53 Paulus Aemyliut, quum iterumpetef et<br />

Confulatuircpulfam tulit. Cactcrùm qUum<br />

bellum aduerfiis Pcrfcum ac Macedón«'<br />

impcritiâ fiignicieq; ducum in logum<br />

cerctur, ci<strong>de</strong>maj Confiilatum <strong>de</strong>tuliff


Mlurn profcaus^pulchcrrimurodcKoftc<br />

^"uniphumcgit.<br />

W <strong>cx</strong>crcitu vero, quum rnultam confi 55 ><br />

jl^ntiam ac loquaciutcm comperiilctmi^<br />

"^um,oíHciaducumfibiviii


54* A p o p h t h e g m .<br />

Atquc hoc priitiü aiunt argciitcurtri vafculum<br />

in Acliorum domumiiiiflc ¡ngrcíTum.<br />

Mcminit huiusPIiniusIib.?3.cap.ii. Quanquam<br />

aitfuiflc duopocuia: nccTubcroncm<br />

nominat,rcd Caium Aelium.<br />

gQ Ex quatuor hberis mafculis, quos CuCcCpcrat,<br />

duos antea <strong>de</strong><strong>de</strong>ratin adoptionci«*<br />

Ex duobus autcm, qui remanfcrant in ft'<br />

milia, alter quinqué ante triumphum die'<br />

businterijt,annos natus quatuor<strong>de</strong>cimj<br />

ter quinto port aftum triumphum die,an;<br />

nos natus cfuo<strong>de</strong>cim. Ob id populo lu^^<br />

ac motrorem cum ilio iungente, ipfc pro-<br />

TatrU diensadmultitudine, dixit '.fepofitAmcon-<br />

QharitOá, rtrtim ft^ceJJ'm a,Uqu\d magm mdU à for^<br />

tuna exJpeSiajJe: jè y evo nnc <strong>de</strong>patriíeincoUtn^^<br />

tate fecHrwn effefaSfum, nihilj-, timere fericulh<br />

fofieacjuam fortuna projpere gefiarum reri*»^<br />

inutdiam in fuam domum imfingente, iffe f^^<br />

emmbm <strong>de</strong>pendiffet.<br />

Vxor erat illi Papyria y Mafonis viri con^<br />

fularis filia : quam quum longo tcmp^*"^<br />

domi habuíír€t,<strong>cx</strong>qj ea pulcherrimamfo'<br />

bolem ruftuhíTct /.inclytum illum ac maximum<br />

Scipionem Aemylianum,rcpud¡í»uit:<br />

& amicis, diuortium vehcmenterdiiTua*-<br />

Caicetis <strong>de</strong>ntibus,porrexitcalceum,dicens: Hicc'^l'<br />

fuà tor- ceus nònne nouHf efi \ nònne pulcher efi^-^^^*'<br />

queat^ moyefirúmnouityméápedummeumtorqMAt.<br />

í 2 Bcrfco, fcfc ad viftoris pcdc^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


<strong>de</strong>generes emittenti : Cuty inquit Temcri-<br />

^^^lus yfonwiam crìmine Liberas :pc tegere¡isy tas.<br />

JUptriore etiam fortuna yi<strong>de</strong>aris inágnusf cur<br />

^eam <strong>de</strong><strong>de</strong>coras yiSioriam^ac rerum à megeíia-<br />

^ gLoriam 9bfcuras, tam abieSlum tt <strong>de</strong>monindignt4safpareat<br />

y quempopUliM<br />

^^nush^berethofiem)<br />

I<strong>de</strong>m dìQthtiV.lmperatùremypminuséetatey 63<br />

^^t moribtisfenem ep oportere.Senti ens,non Generá"<br />

cíTe praecipllanda confilia, quod folent iu- jé.<br />

Vcncsífcd moribui vtcndum effcfcnilibus.<br />

CATO SENIOR.<br />

Cato Senior,in eócionc fuafurus dc fi-u- ^^<br />

nicnto viritim diui<strong>de</strong>ndo, ¡ta pracfatus cft :<br />

f^^tjjicileefft^adyetrem auribus carentem yer- Fenter<br />

^^fAcere. Ventrem dixit, quòd ageretur <strong>de</strong> ¡urdas.<br />

populi vidu. VLutar. in Apophth.&eiufyita.<br />

. Aicbatj femirari, quomodo feruari pojjtt ea 65<br />

m qua pluris yaniret pife is , gambos, luxta.<br />

yaeeipuus luxus dim crat in pifeibus : vn-<br />

Qe legimus, mullom fex millibus emptu.<br />

, Obiurgans aliquando fummamvxorum 66<br />

»mpotentiam : Omnes, inquit, humines yxori- V^orum<br />

dom'mantur: nos omnibus homini bus : nobis imperili.<br />

^f*tcmyxores. Hoc modo colligens, mulietcs<br />

cCc rcnim omnium dominas.<br />

Diccrc íolcbat,/c malLe pro coUato bene- 67<br />

pc^nuUam reportare gratiam, quàm pro ma- Irnpuni^<br />

^fpfto perpetrato non dare ((Xnam. S i gni fi- ras maM<br />

cans.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ficans, nihil LÌTV: peri culo fius impunitate»'<br />

q.uae l'cmper ad <strong>de</strong>teriora inuitat.<br />

68- Id^m di c e b.. t, fe omnibuspeccamibui ig"*"<br />

Seuertis fc,ere,praterquàmJibipji. Multfi diiEniiiiJ» ^^^^<br />

in fei' Maeuio, qiu carpcRs alios, ilbicondonabat<br />

ffum^ omnia, ùibi ignoiicit; qucm non pornit^^<br />

adniJÍfi : <strong>de</strong> fe pocnas fumit, qui cura p^*^'<br />

, far, quod i n cogi tamia commi illi m cft.<br />

Exhortans autcniagiilratus, ad iumc


V vt olimfcicntcs illu promcruiflc ftamircntuf<br />

iioiicilt poiltam.<br />

AdmoncbatjVtyw potentes ejj'mt,parce y-<br />

^^entur fnd pote fíate y quo fempnyti poßlnt. y^i^flas<br />

^cnticns, potcntiam clcmcntiàcomitàtcqj mo<strong>de</strong>rafieri<br />

diutumam> fcrocia:brcucm.'. ta,^<br />

ytrtutem honore fuo fraudarent ^eos di-<br />

Ccbat hp fam ytrtutem à iuuentute auferre.StA- Hones<br />

,.praemifs ánimos iuucnum ad virtu- yirtntir.<br />

^cm ascendi : quae fidctraUas ^ipfii virtus<br />

clangucfcit..<br />

. Magifhatum out itdtcem dicchit, nec pro . .<br />

oradum.necpro miufih e>orandum. Sen- lußitio..<br />

"t,cu!pam cflc iudicü, fi vtiuftís xqui fint<br />

liint j cùm oporteat vitro feuere bo-<br />

: pro iniuftis orare fortaflís humanita^<br />

; at exorari ^eft áiuttitia<strong>de</strong>flcaentis.<br />

iniuriam , etiamft f acientí nihil adferatprri- 77<br />

Í yniuerßs tame^pertculofam rjjfc diccbat. Impum-<br />

^fitiens, impunitac-iniupiac excmplG>m- tas,<br />

'^'bus minan iniuriam. Etenim fi Kceat im«^<br />

pune l^<strong>de</strong>rc.nullus erit tutus ab improbo-<br />

'Um violeiitia.<br />

Sènefluti, cùm multa adßht probra yécehat ^t<br />

^^^ejfe ad<strong>de</strong>ndum malhia <strong>de</strong><strong>de</strong>cits. Scr\Xìcns,.^^nefìtti<br />

leni£hitcm multis nominibusvul^òmalè<br />

audìrc : vcluti cùm audit <strong>de</strong>formw, edcn-<br />

Jula,Iurciola^imbeciliis,©bliuiofa,indoci-<br />

US. H c Terre iàtis efl,vt nò accedat crimen<br />

**nprobac vitac : quod omnibus quidcn»<br />

M<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


fòcdum,fcd fcni foediíÜmum. Alij narranf,<br />

hoc ab illodiftumin fcncm obuium viti<br />

contaminatac : mdlis addai turfitùdtnem,<br />

7 9 /r


OW mcnfalnxt, quod[emfer ijf<strong>de</strong>mcommit-<br />

^^tnt maghiÌrMum, Vi<strong>de</strong>rnvm emm, inquit, Honos<br />

^t y'lUm habere msgtßratum,atit indicare pan- non Jemeß'e<br />

dignos magifiratíé. (¿iprum altcrum per ijfdé,<br />

erat male fentire <strong>de</strong> publica poteftatc,altctum<br />

erat malè fentire dc ciuibus.<br />

^uenäam, qui agros mari yicims ob lusum<br />

fen<strong>de</strong>re coatius e ff, aiebat fe mirari, quafi öltts L^rc«.<br />

pofih quàm ipjum mare : quod enim ijlud vix<br />

pi^ulatim allucbat, ille facile <strong>de</strong>uorarat.<br />

Ccnfuram petens, quum cacteros com- 85<br />

petitorcs vi<strong>de</strong>rct fuppliccs populoqjblan-<br />

Qicntes, ipfcrlamabat : populo eptsseße me- Seueri^<br />

'^¡co au fiero yaääisque remedijs : proin eligeny^^inon<br />

qm lucwiflißimns effet y Jeä qut mesora-<br />

Atquc hacc diccns ante omnes €cn-*<br />

creatus cft. Agnouit populus morbura<br />

: QjjQ 1^,5 valttit obiurgando,<br />

quamcjctcri blandiendo.<br />

Qiyndo doccbat iuucnes intrepi<strong>de</strong> pu- 85<br />

gttare , farpcnumcro dicebat : yerba plusroxin<br />

^'^^^gl-tdium, ^ yoces plusquammanum ho- bell^,<br />

yertere, attomtosjue red<strong>de</strong>re. No-<br />

»cbat militcm in pr«lio mutum eflc; fed a-<br />

Jtocibus dia¡s,cIamore,vultusque trucu-<br />

Icntia terrete hoftem.<br />

. gcrens cum his, qui Bactim flu- 87<br />

^um ^colunt.quumin dilcrimcnaddu-<br />

«us cflct propter hofti«im multitudine : Ä<br />

M z<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


54» APOPHTHEGM.<br />

Ccltibcri quidcm ofFcrrct fuppctias, íi àircnturtalenta<br />

duccntaj Romani veto noa<br />

ilncrcni ilium merce<strong>de</strong> pacifci cimrJJarbaris<br />

: dixit errare f^omojios, eò qttòdjt yicijffcfff»<br />

^pedéxmifitermt non <strong>de</strong> fm, fed <strong>de</strong> bonis hofin*^^<br />

finyiBhfutffentj %am non forti nec à quibus fif*'<br />

retur y nec qui pe ter etit.<br />

S8 Qu^amuis aut complurcsyrbcs cepiíí^^*<br />

Jthflt- tamen aiebat fehifie ¿ebtis,quoj inter he<br />

nentia, eg*t,mhih (Urn (umpffje, quàm qua ex hofh^<br />

dftcis, agris comcéflctòibiflètq-j.<br />

89 Qmim cuiq; mi li turn argenti li brani àil^étiis<br />

ftiibuiffet, ait : Satius eJJe, multoi habrntes^^<br />

• belìo, gentum, quàm paucos habentes Mirum e mil^^^^<br />

domum redire: nam duces non alta re, quàm<br />

ria aufìos è proui?KÌjs redare oportere,<br />

•rem iàt félicitcr geft.iin, fi tanta mili«<br />

multitudo re<strong>de</strong>aunc0lumis,vt ex dift'ribi^<br />

tis mamibijs exigua portiò ad fingnlos re<strong>de</strong>at,potiiìs<br />

quàm.llmultis <strong>de</strong>íldlíati«<br />

cLtedcantex pncda locuplctiorcs.<br />

fiiam autcm rorum pr.oípcrc gcftarü<br />

ria redit ad duces, hac portionepar cft<br />

los effe contentos, fiuc multara íit prac«''<br />

fiuc parum..<br />

90 In militia quinqué feruos habcbanq"®^<br />

Svuert rum vmis tria captiiiacorpora emit^ ^ ^<br />

$af, ybifenfitrejcife Catonem^nufquàm mPt*^<br />

fpe&um yentret yjkipfum laqueo pr af-eautt- A'<br />

4%i> quacílü Oidcuc m niilitc 5 adwò venia«<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


«icfpcrabat qui pcccaucrat. T^cheeyt<strong>de</strong>tur<br />

^Qphthtgmtt,<br />

HortarttcScipionc Africano, vtÀcliafco- 91 .<br />

'Um <strong>cx</strong>ulibns opitularctur, quò illis in fua<br />

patriam retire liccrct : íímiilabat cius rct<br />

^bi nulbm cflc curam. Cactcrum in fenatu,<br />

quum hac dcrcmwlta^crba ficrcnt ,a(rargens<br />

ait : penntU qudfinihil 'habeAníHi queda-<br />

^amtu yft<strong>de</strong>mus-<strong>de</strong> feniculü alijudt Gnecudt- ^f^i^^ff^<br />

/putanttit, rtrmn k »mfhk én ìUtus regiente ye-<br />

Jp^lombuseferantur,<br />

Qu.um Poflhumius Albinus hiftoriam 92<br />

^r^cè'confcripiìflctj&obidvcniampetc-<br />

'«t ab auditoríbus : Cato irri<strong>de</strong>ns, DMU, Utinus<br />

^'^q uit,íy4í reñid, fi^phiSfymum <strong>de</strong>crete co- Grace.<br />

Gréecì ícripfiffet. Hoc aliquanto fecùs<br />

«arrant Gellius ÀMaCrolifìus.<br />

T^'^pulum ì^manum gregi p ecudtm cenferre 9 J<br />

P^lf^bdt.quicfingHla nemtni obtemperam,yniun'<br />

f'^au,emgregisxiucem fequuntter. Sic<br />

quit y quos nemo yeifrUmpriudtmin cenjtüum<br />

^hibert rellety ab his hic eof^egatt vos agi du^<br />

^\jiHfinitis, Notans populum,ijuòd <strong>de</strong>ters<br />

^itnis committeret magiftratus.<br />

Aicbat populum i^omanum non tantumpter- 94<br />

f^^^y^eriím etiam virtuti plurimum conducere, Honot*"<br />

V^fmadmodum enim tinftorescumnó- Ut yirtilfimimrcolorcm<br />

inducüt,quóvidcar ho- ttnem.<br />

'»»»nes maxitnè'dcleftati: itainuentus ad ca<br />

«udia potifllmùm incumbìt, quibus po-<br />

M 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


f)ulus dcfcrt honores.Honos enim non Co'<br />

iim alitarresj vernm ctiam virtutem. Hoc<br />

pa¿lo moncbat populum, vt magiftratui<br />

his <strong>de</strong>mum committercnt, qui dc fc virt«'<br />

tisfpecimcn <strong>de</strong>di<strong>de</strong>nt: ita fore.vtquàniplurimi<br />

fcfc ad egregia ftudia coiifcrrcnt'<br />

9 5 Horta batu r iu u cn es, vt qui yirme & ^^<br />

Conßlm quítate ad ägmtatefnpe:-U€mj[fent y ne turfif^<br />

pftumü, ad <strong>de</strong>teriora <strong>de</strong>¿enerarent : fin ambitü ac<br />

tit, ad mehorem frugemfe reftrrent : ita<br />

rum,vt 5c illi gloriam augcrcnt^ & bi be**<br />

fiáis nwculam abolcrent.<br />

9 6 magi firatum eun<strong>de</strong>m frequenter av»^<br />

Modus rentécebatyeñst ignarosyiay ne aburrà"<br />

in hono' rent y Uilores qui prace<strong>de</strong>rent fiiwper qufrert*<br />

ribus. Solcbant cnim liftores pracire ma^ift'^'<br />

tum,nonvtviam oftcndcreut, ftdhonoris<br />

gra t ja.<br />

97 In inimicum qucndam probrof« vií^<br />

tihus/m Huimjinc^mx, mater, quum <strong>de</strong>os oraty rtß^^y<br />

frobus. iiusfitfuper/Ies ^ nonprecatur, fed imprecatur*<br />

í'enticns,illam & ßbi & Reipub.pr^^^*<br />

maonum malumu -<br />

5« C ^ m Eumencs r<strong>cx</strong> Romam ycnii}^»<br />

& à fcnatuhonorißcc <strong>cx</strong>ccptus,clarn»^<br />

moruin ciuium frequentia fti parctur :<br />

tönen diftimulabattantum<br />

erga illum ftudium fibi fufpeaúeírc>íp»<br />

vitans regis confuetudincm. Hoc qnit'" '<br />

Aim adwiiiantilíiu »C diccfltibus,<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


lmm tjjw frolmm, ae armco in fcfui$m l^ms- ^tc<br />

animty. Smt ifía ytra, inquit : dttamen tUd fenfm<br />

belliédi natura feroxearns efl. Scnticns , Ofil' Dtm^m<br />

i^csrcgcs, vtcunq; pro tempore(Imuicn^ QretHitx<br />

oaturà tyraunos cíÍc,ac Dcmocratixinfcn-<br />

Roms aatcm rcgis »omen erat inuU<br />

Cflimum.<br />

Diccbat i<strong>de</strong>o ßhi ab inimkie conflari inmdiam,<br />

qmodquotuiie mSinfurgens rei famUtaris -pietat<br />

neglefiis l{eipt*b. confuleret. No tans tn^patri*^<br />

ingratitudincm popuii.<br />

Quum trcs ciTcnt dcíígnatr, qui legati lao<br />

P'olicifcercntur m Bithyniam : quorum v-<br />

»^vis podagra tcncrctur.altcrcaput haberct<br />

J^incribus confoiTum, tertius vccordialaoorarc<br />

vidcrctur : Cato ri<strong>de</strong>ns dixit : Topu- Salsh<br />

^ Kom. legationem nec pe<strong>de</strong>s habere, nee caput,<br />

nee cor.<br />

Qu^imimpctratum cflct dcreftituendis 101<br />

Ach»orum exulibus, Poly bias & hoc ad<br />

ienatum retulit, vt reftitutis apud fuos pri'<br />

ftini honores ac magiftratus red<strong>de</strong>rcntur.<br />

We Cato rogatus ictttcntiam, dixit : Poly- ^<br />

i<strong>de</strong>mfaeere yidf tur, quod fecit rLyjfes, qui ^^^^^^<br />

^yciopisfieluncam r9petere\ yUuit, féo pUeum '<br />

^ ^inguLíí, qu<strong>de</strong> illk per obLimonem reiiquerat,<br />

Significans, abundé muhum eCc, ^^^<br />

^uod <strong>cx</strong>uhbus datus cflct in patriam redipcriculum,»e^dttm<br />

priftinos honores<br />

repctuit, €tii á reditu excludanw.<br />

M 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


V 102 Me^a^tyftHltospríédcnübmpliuitdferTey^<br />

litAtis,qHàm prH<strong>de</strong>ntesfitéàis.VïWÀHcs cnim»<br />

fimcsfo. dum facile vi<strong>de</strong>nt errata Ôultorum, eaqu«<br />

virant, fieri caiitiorcs : at ftultos non item,<br />

qua: à prudcntibus redè fiuût, quia4î0fl<br />

vi d en t, p o iîe i mica rj.<br />

IO 3 Vi<strong>de</strong>ns qumd \ m rehementer obefUm^mirab^'<br />

f 0befiH' tur cuvyfuï ttdt corpus ejfjipoffet I{eip,cmusinttf<br />

guttur ¿r inguewomnia renter tccuparet.<br />

104 Lurconi cuidam,anftbiejwiinter Catoni'<br />

Taíato familiares recipi, negauit, dicens : fe cum eo<br />

faper€» ^op4>lfeyftuere , q piusjaperetpalato quàm cor<strong>de</strong>*<br />

105 >^mantis anìm$mi diedûzt in alieno c9rf9T*<br />

.^mor. 'f'if^ere. Qupd hodic quoque celebratuf:<br />

animam illic potiùseflcv^iamat,


'^m Vi tihì é- fnaìt Audvre^ màtediccrt faaU Mxit^<br />

^mum AC prompnßinmm eíí ; ira mibimaUdice- cenùa,<br />

^injiiOHiymxlè Addire infoitmm,<br />

Apud Atlvcmciifcs, quum qusccunquc 109<br />

^ato brcuiilìmo fcrmonc cJtpcdicrat , ca<br />

^^»x longo vcrboniambitu red<strong>de</strong>r« interpfcs<br />

i diÖum éft : Gracis-ormionem è ¿abijs,<br />

Kífitattis ex cor<strong>de</strong> proficifci.<br />

. Adolcfcens quidam patrií vita <strong>de</strong>fungi no<br />

*ftimicum mox in ios vocauit vltusque cft:<br />

^ucm Cato obuium comiterampl<strong>cx</strong>us, Stc '^^cfasm<br />

' ^poriet, inquit, wfi agnis badi sue ^^fedì mAÌorà fatrem.<br />

Uerynùt Acdamnatiombus farenmm exfeymas<br />

'^^leòrare.<br />

C^um quidam Catoni dixiflet : Eamtu iii<br />

'^amòulauim : adoJefeens quidam inter- Curare<br />

pcllaiìct, diccns l'i^d opus erat <strong>de</strong>? Imi, in- jriwUa,<br />

'^Uit Caro, quid opus trAt te ì Vna literula<br />

»lutata fignificauit, ipfum potiùs cflc fupcruacaneumin<br />

vita,quám ¿ein verbo.<br />

Cato;percuftus àb eo qui arcam fere bat, iiz<br />

quum baiùlus diccret, cAue-i rogauit, num Adrntm<br />

Aliud ferret prseter arcam ^Nam quod ad tio fera.<br />

arcam attinebat,ferum€ratdxcrc,c4J#e. Si-<br />

*^ulauit itaque,fe moneti <strong>de</strong> alio quopiam<br />

^ucre,quàm <strong>de</strong> arca,vndc cauendum^iTct.<br />

Simile cft-, quod <strong>de</strong> Diogene trabe i €to retulimus.<br />

Cato fenior, quibufdam efferentib. ho- "3<br />

Äwncminconfultc audacemA in reb. b«lr<br />

M 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


SS4' A p o p H T H I G M.<br />

fortht4~ licis (Ircnuuni, ait : plurimumreferrt y<br />

do rora» quis yirtutem magJto éefÎimet, an yitam non ntd"<br />

gnt/aciaf. Senticns,non COS ñatim cflcfo''<br />

tes, qui quouis modo vitam coutemniio^ »<br />

fed qui tanti faciuntvirtutem,vt huius gratia<br />

vitam alioqui charamnegligant. N^"*<br />

fernet in vitac difcrimen coni|cere,aut<br />

licium eft, 5c quos vitx iam tîc<strong>de</strong>t j aut ii»'<br />

manium & belluis iîmilium.<br />

Cato in Albidium , qui Juxu faeultatci<br />

pro<strong>de</strong>^erat, <strong>de</strong>niqj «c s<strong>de</strong>s <strong>de</strong>uorâïat, a®'<br />

viiTime confequutUmincendiumjquod reliquum<br />

erat abfumpfit; ita ioeatus eft»^'<br />

Trofujto diceret : eumfecijje proteruiam. Id eratpf*fcù<br />

facrifieii genus, in quo fi q.d fuperfuiffet,<br />

feruari rcJigid erat, fed igni cremabatur.Feftus<br />

& Macrobius IcgMt, propter y^^l<br />

115 CatulusCenforCatonemfibiarail""^*<br />

iun¿^w neceilîtudinerogauit, vt qiiendan*<br />

iofius iudicio obnoxium ( erat cnim q"*'<br />

^ ftor ) miifum faccrct. Illc hunc in mn^^Î<br />

Smere, refpondit : Turpee/íy nojyjut iuuentutirecio<br />

infíttuindx amores eJJe <strong>de</strong>itmus^à iiBorihfif<br />

r/»(í/?r;/.Ncgauit afp cri ùs,quod iniuíi«<br />

petebatur.<br />

115 De Spe fie prtcdicaíTc narratúr , autor«<br />

9peifai- Plutarcho, quodqua magtus, effent pufiUaf*;<br />

/A*. ccretj quapufiUa,prorfus nulla. Scnticns,opí"<br />

fior, <strong>de</strong> pcriculis. Viôoriac fpcs extenúa«<br />

omnia,qu»ftlcatá bclJ9 dctcrrcrc. ^^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Comcmorantur ciul'<strong>de</strong>m quidam vclut 117<br />

•Ucula dc rc ruftica. Die chit forùffimosyi-<br />

^ firtnmffmos miàtts ex agrnoUs gigniy mi^<br />

^mej; fnale cogitantes. Vradmm ne cupi<strong>de</strong> e^<br />

In re ruiiica opera forcMfiin agro emendo,<br />

^immè, j^cdmaiéemppñe/ÍJemperpctnitet,<br />

^^grum paruturosante wmma immri eporteta^<br />

guarii yim ^ ruinum, ^Himare eportet qmmteant<br />

contérmina. MaLtu effager, cum<br />

T*^ domintts Lufiatur. De bono domirw meliùs<br />

^mitur fiindiis. ^gré^yt honúm^quauis fit qua-<br />

M^fus^i<strong>de</strong> fumptuvfuf fit,no multumfuperefie.<br />

Wcm Ìntcrrogatus > quis cflct ccrtiílimy«<br />

^}^^íius}rcfponáítySibenepafcat: quis pro-<br />

Ximus ) fi meáocriter pafcat : quid tcrtium ? fi<br />

'•*^eye/iiat: quid quartum ? refpondit, 4r4-<br />

»•«•Cuidara autcna fubi jcicnti,quid fosncrainquit,<br />

hominem ocá<strong>de</strong>re f<br />

^^Xitagricola oportert yendacem efie, non ema^<br />

^^^ Fnndum in adoleJcUiafine cunSfatione con^<br />

Serendümon cmtfif agro aéficandù,ae mm qu^- .<br />

cHnBamer.optimum efie^altend infamá frui.<br />

benehabitet,fa:pius yentttare in a ^ :<br />

Pattern j-, dommtplíts pro<strong>de</strong>fiequàm occipitinm.<br />

Hunc agrt modum feruandum, yt ñequefundku<br />

^Ud quaraf, neq-^ yiUafundu. Sattuí effe/ninus<br />

firere,^ mmus arare. Latifundia pdi<strong>de</strong>re Italia.<br />

^tUuum quàm proximum donuno cordi efje <strong>de</strong>bttamtnfibimetipfino<br />

vidtri. Cok rtera ergd^<br />

Ifhlhpeffmfi tff€,yifiticqt4Ída¿ttfr¿ <strong>de</strong>fieratis.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Tiihii minùs expetíire^ ^uÀm agrù oftme colere*<br />

iiS Cùm Catoni caiiiam in foro agcti,<br />

tulusattraüa pingui Ialina in mediani fr^"<br />

tcm quantum potcrat«xfpuiflct,ábftcr"'<br />

Tsuüter. Cato'facicm, ac dixit : Jíffirmabo^mnihtth<br />

^^nmUyfM eos qui te negent os habere. Os h^'<br />

bere ncgantitf , quos nihil pudct,: idcùl*»<br />

co fatto maxime dcclarallctLeiitulus i<br />

men Cato'ludésprofitcturiíli cíTe os : noi»<br />

quòd crubcfcerct, fed quòd ore-multart»<br />

puruientiam eiacuíaretor.<br />

119 ^idam mane furgens reperit caligò»' *<br />

foricibus anroías : hoc oftcnto turbatuí»<br />

coníuliwt Catonem-, quid mali portend^<br />

Suferjli^ returnileYerò,2\(i»i inquit,<br />

ÙQ trrifa, firmes ¡trroferunt coligar;fedfi caliga: arrofif^^<br />

jórices^id<strong>de</strong>mHvnfmjjeteílentHm. SinedubiO<br />

irri<strong>de</strong>ns nimiam Romanorirm fuperftii^®'<br />

nem, qui etiam viliiÌìmis rebus omen<br />

quodaflcriberent.<br />

,20 Dicere Coìchia.pecMntamfedibMcompenfl'<br />

ri* Sentiens, ni fallor, fumptuofum eilc» a»<br />

villam procul dilTìtam crebro ptoficii^»'<br />

fed hoc ìmpcndij pedibus penfari, fi<br />

minus impiccr pe<strong>de</strong>sinuifat fundumfui^'^<br />

Uefert M, TuUittsin orationepro 1.Flaeco,<br />

CATO VTICENSTS.<br />

,21 Qujmi Catoni, qui pòft dittuscft vt;><br />

cenfis, etidmnum pucro vitio darctur taci-;<br />

turnitas(ncc>cnim.cum pucris<strong>cx</strong>crcc batur,-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ï^cc iquoquam audiri volcbat).'iît : Carponi Taátier^<br />

^^^ urnitAtem'ymdi) ynamprobent. Et^ááiáiti mías.<br />

'^ttm ditnitm abrumpam hoc meMm fiUnnum y<br />

^uni CA ioqwpatero, qua junt indigna Jílenth..<br />

Cùmj)aí:cs m conuiuijs fortircntuoncc izz<br />

"íi fauiílct fors :.amicis hortantibus-vt pri-<br />

Hiusomnium capcrct,¿H«2iwf,inquit,t^«<br />

ànitraù^fti'irvi.'. ici eft:, wow <strong>de</strong>cetinnuáyme- /^/jf^.<br />

'•«'^Tam naturà.iuftuscrat,vtprxicrfòrtem<br />

®»ïîicorum fauor^' noluctit vti. Veneris iaerat<br />

m talis-<br />

Cùm M.TuJlius,MuraBnâ <strong>de</strong>fcndcsjnul- us<br />

^^ iaksc diccrct in paradoxa Stoicorum j rinentibuscaEteris,tan<strong>de</strong>m,&<br />

Cato exbil.uaproxiinis<br />

dixu : Dij Som, quàmridicnlum ConfuLri<br />

"-^^mnsConfiUemlSxoicoxwm Phirofophiam dicUtH.<br />

^^to pratcipuc fequcbatut, puer iiadus<br />

«Xuitis rcdacpraKcptorcm..<br />

Quumin Senatu <strong>de</strong> Caf;Iine coniuratio- 124<br />

J^etr^iVaretwr, redditai funt Caefari litcrae.<br />

*


marrirtionium, polJiccns iè marito rcààj^<br />

turum, fimul atque <strong>cx</strong> ea prolem iiitccpi^'<br />

fct. Id cum multis rationibus illi pcrfnafif-<br />

Troiis fct,Cato rcípódit :]'e,quodaätpfHm attmereU<br />

nm9K Uhtntir granficAturtmi amico ; yerùm hoc no»<br />

än<strong>de</strong>rt à Bih/do petere. Tum Hortcnfius nudans<br />

animum fuum, petijt Marti.im ipfi^^^<br />

Catonis vxorcm ( iam cnim fibi Cato a<strong>de</strong>merannariti<br />

practextum. ) ^ß'enft^ eß Cat^t<br />

rridfieret yolentepAtre coniugts, 1 pfoqj CatO'<br />

n§ prafcnte fa¿ta funtfponíalia.<br />

125 In forum venìcns cum Thermo, conip^'<br />

catus Cailoris tcmplum armatis occupi'<br />

tum, omneínue fori aditus à gladiatoribu'<br />

«bfidcri, ipfum((; Mctellum vnà cum C^'<br />

tutori' fare : 0 tim$drm,\\\


Munatio qucrcti, quodin Cypro Cato- 12t<br />

adire cupicí, parùm ciuiliter repulíus<br />

^flctjcìim nihil cflct negocij>rcd intus cum<br />

^añidió fabubrctu:íic fe purgauit,vtdicc- ÍNfim/*<br />

^etfevereri, neiuxu TheophraflìfementUm m- fxmihd*<br />

eimicinÁ caufMH AliquAndo daret odio. ritas,<br />

Laudatus à Tenatu, quòd populi tumul- 129<br />

oratione fuá prorfus fedaflct; ^ÍÍJO,<br />

**^quit, yos V.C.netjHxquAm Undo^qm me pra-<br />

^^^emtn tantopericnU <strong>de</strong>j'eruifíis.<br />

Cato ipfo die comitiorum qucndam c 13«<br />

•ponfoiibus damnauit,ac pecuniam illi tra<br />

in alium tranftulit. At populus ad- Gratét<br />

'^iratus Catonis iviftitiam, damnato pocremifit<br />

, dicens fatis <strong>de</strong>dißepanarum, navi i<br />

^uodà Cafone dawnatuf eßet. prcùif,<br />

Multis P. Sulpitij ingratitudincm incu-131<br />

»^ntibus, quòd Catoni^dcìc optimè merito<br />

oppofuiilct compciitorcm:Cato fic <strong>cx</strong>-<br />

^^»liuu,diccns: mtnime mirandum^ßqmdouit Ciuiliter.<br />

'^AXfm'* bonum dw: eret,id aiteri noUet conce<strong>de</strong>re,<br />

QuumCxfar Arimiiium occupaflct, Ce iji<br />

j^dPompeium fumma rerum in vrbe translata<br />

eiTct, Cato dixit : Simiht tffapraécenti Troui^<br />

^^dtdißifif V. r. fwc rnum nunc timeremus, nec <strong>de</strong>mta,<br />

«A v'iö^ex noßra pe^Herent.<br />

Pompcio res infelicitcr ce<strong>de</strong>- ijj<br />

rciu.ßc ad CseCucm inclinarct vigoria} Ca- Dei con-<br />

? dicebat : m rebttrdtuìnis multum eße cali- ßha ar-<br />

: quòd Pompcio praeter ins a<strong>de</strong>nti cana.<br />

' fuiíFcnt<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


56o APOPMTHlGIVr.<br />

fuiflVnt omnia profpcrav caufam Reípw<br />

b] i c« tu en ti n i h i 1 fu c c c cí cr ct. •<br />

154 Quum dcploratis rebus amicrhorta-<br />

renturCatonem,vtad GacCrris cJemciitiam»<br />

jíHimor confúgeret : refpondit, )<br />

se,. rtim qnt <strong>de</strong>Uqti^ßtnt fuff Heart : Catonem nec r*"<br />

ßsmi^nec captunuejje, qu fe per omnem rkam tft^<br />

wfiumpneS/ttißiit, su Ca:JÀ) em hone fíate<br />

tiaq.^ hnge fttpcraßet: C^Jarem pottüs .vi¿lt*»f cA"<br />

ftumj'^ eße,qui bdlum queddm negaßetfe^'^^<br />

n ttäuerfispatriAm^nuncUlegißl conmfítts efe^'<br />

Vrotn<strong>de</strong> pro Jé Cafarentorarem qtu veUenX j<br />

Catone neminem orare <strong>de</strong>bere,<br />

135. Quum M. Oíí^auius. düas habcns<br />

ncshaudproxrul.abVrica , à Catone p®'<br />

ífuJaret.vt inter ipfos <strong>de</strong> imperio ftatu«''^'<br />

tur-.Cato ieg;atiíi mhil relpoudit j verùm<br />

^b'p- amicos comicrfus,ÍJi^¿f/wm<br />

l/a, rem ?nalì gefiam^eßecum in ipß morte i»<br />

ßyis yt<strong>de</strong>atic daminandi cupidiratem f Sign'»*'<br />

cans, ambitione dúcum bellum, inttü«^*'<br />

tercelTi^rc.<br />

>56 Quum in fenatu pro ví¿íoria^,qitam<br />

iarex VfipeiisTenaerifciue Gernianis rC'<br />

tu^erat,.dc firppli catione dí:cernenjdang^<br />

tuberi, retur/entcntiam dixit: ía^faremhofítbít^^H^<br />

<strong>de</strong><strong>de</strong>ndum: quò Rimana: emitas dperfda íX'<br />

ptaretur : <strong>de</strong>in<strong>de</strong> exfecrasionesm' antorent^ '^'^*<br />

tercnt,<br />

137 Rurfus quum In Tcnatu Pompcjo^'^!^^'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


paràm alioqui faucbat, dcccrncrct impc-<br />

'»um , dixit : tAlium ytromm eß'e , tngentU -pf^i^<br />

inferre mxU, ea<strong>de</strong>mjue <strong>de</strong>feÙereitctnpoù ^^^<br />

Confilium accommodans.<br />

SCIPIO MINOR.<br />

i^cipioncm Minorem narrant , annis 13S<br />

^^inquagintaquatuor, quibusvixit, nihil<br />

^fe, mhilyenAdiße, nihiUdifkafe-, ¿dßrat Prugali*<br />

*^ttnt drgenn trigintAtreis, OMri dtios tn am- tat,<br />

P^domo reltqmfíe'AáÁMC quum potitus cflct<br />

r^^Hajiiiic miìitcfqucditaflct, plus CÄtcduci'feus<br />

omnibus.<br />

^olybij fcqucns prxccpta dabat opc- iì9<br />

^^J^y^eqHindo e foro rediret ^m<br />

. 9**ocunqt4€ modo tjuemfuun eorum, in juos<br />

^^tdßet 3 famiharem & amtcum reddidifiet.<br />

^'^i^ticns . nullam cflc homini poíTcífiomdiorcm.<br />

^**ncni$ctiamnum tantam habebat opi-140<br />

p^ncmfortitudinisdcprudcntiae.vtCato Caton^<br />

p'or, interrogatus <strong>de</strong> his qui apud Car- tefltnù^<br />

*í®gínemmilirarent,¡n quibus crat öc Sci- fù^i<br />

P»o iunior,Homcnco verfu refpondcrit:<br />

Alij yelutymbrét,<br />

CÍA diaum eft apud Homcrum<br />

i H^omìirnvcniflct, rcuocatus eft 14«<br />

• «on Tt ipíí gratificarcnturi fed<br />

M<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


$62 A P O P U T H I 6 ^r,<br />

142 Pofteaquam fcfc intra muros vrbîs rec^'<br />

pcrar.Carthagincniïbus <strong>cx</strong> arcc fcíc ácfcn^<br />

dcntibws 5ac ^oly.bius fuadcrct, vt in mar'»<br />

quod intcriaccbat nonvaldc profundum*<br />

inuriccs fpargcrctfcrrç0s,.aut.tabuiasacu-<br />

Icatas inijccrct^nc tranfmiifo nwri iioA^'<br />

lêrMtr, P^® a^gcribus piignarcnt: ajcbate^t<br />

2um, cum meema tenercnt, ¿7- tntra yrbem effenf»'<br />

eUre operdm ne cum hofiihus conjîigerent.<br />

J43 Vbi ciuitatcm compcrit ftatuis dcoR"*'^<br />

Gratcanicis,acmonunicntÍ5 cSiciJia dcp^^<br />

Honosar tatis diffcrtam,pcr praeconcm cdixit, vtf^*<br />

/i habi^ ilUrumeJjtnt rrMum, agnojcerent ilUt «<br />

rent domum. Dc pccunijs vero ncc fcrii^^^'<br />

«cc.libcrtum paíTus cft quicquam cap^f^'<br />

ac nc cmcrc quidcm: cùm alioqui<br />

paifim ferrent agc^cniquc.<br />

C.Larho, que intrr amicos maxim^<br />

rum habebat,Confulatum ambienti<br />

faiieret, pcrcontatus cft Pomp^'^''^'<br />

nepotcm „an& ipfcconfulatuna pcf^^^V<br />

Crc<strong>de</strong>batur autcm ¿s Pompcjus tibicJû» -<br />

ciTcfîlius : cimrPornpeius ncgaíTetíeP^'<br />

tercj quin etia pollica:etur fc Laliu'^^.í'<br />

bientcm dcduAurunj, ac; fiipuJ<br />

ambiturum fuíFi'agia : dum crcduntp^^<br />

mittcnti, 5c hunc <strong>cx</strong>fpcttant, dcceptJ<br />

. Eentinciatum. cft enim, jpiiim<br />

c.u.aimirccandidatum,acciuiunip''^'.^^' ^<br />

Ûrcd<strong>cx</strong>tras. Oliid<br />

h<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


'cipio ri<strong>de</strong>ns, 2^,inauir,nox egregiifiultifu^<br />

^^^sy *¡M,ferm<strong>de</strong> (jHeißaeesprecAttmßmui, nott<br />

Nomine J, iamduaam tcmptifterimus, nbiamm<br />

^^JpeSiantts, Sokbat enim in fecris tibicen<br />

fiare fignum comprccaadi dcum , quali<br />

'ama<strong>de</strong>ílet.<br />

Ap. Claudio, qui Scipioni in ambienda<br />

^cniura competitor crar,iailantc fe, quòd<br />

^fe citra nomenclatorem ciucs omnes no-<br />

'^»natim falutarctjcum Scipio propemodù<br />

^^ mihißudie fuìt, mn rtnoßtm mtUtos^Jedm tos yera^<br />

tjJ'em ignotw. Nomcnclatorum laus<br />

quam plurimosaofic rategrcgii duci«<br />

f fl» ob egregia in Remp. merita nulli ciuiS<br />

*^otum cíft. Iuillt^ ciucs, quum bellum<br />

circtcum Cckiberis, à quibus ambo fu^<br />

'^ntinbelhimmifli, vcl legatos, vtHribtf. "<br />

^ps militum,teík»ac indices vtriufq,- virtu»- ^<br />

fiatuerent, qui ci bello intcrfuiflcnt.<br />

Ccnfor creatus adolcfcenti cuidam cqiiii<br />

^<strong>de</strong>mit :quòd co tempore, quo Carthago<br />

pl^pugnaoatur, fpkndidè cocnatus libum<br />

»nvrbis fimilitudinemfiguratum, cuiCar-<br />

^agini nomcn indidcrat, conuiuis'diripienduMt<br />

propoluiHct. luuene verocavifam<br />

feifcitantc, cur equo prinatits effctf<br />

•^^«/rfw , h\c[iútSci¡)io,njúprior Ca)thagi^ Glorias<br />

diripiHfih<br />

CXiciuium pncrcrcunrcm cùmvidiiTcr^ tp<br />

i; i<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


5^4 A p o p H'T'H B « M.<br />

Udtx m Hunc y incipit, yimmfeio peUraJfe : yerùm fUé^<br />

Mocufat, mam nuUui iUum <strong>de</strong>fert, non p (^ßum fmul &<br />

accHfator eJJe (jriu<strong>de</strong>x Sh hoc in ccnibrc naO'<br />

dcrationis^ luAitix excmplum.<br />

15g ,, Cùm iam tcrtiùm á fenaiii fuiflct cmiifus,<br />

quo (vt tradit Clitomachus ) vrbcs atque<br />

homincs ecrnat bene legibus a¿tí»s><br />

Vtcj; gentium, ciuitatum, ac regum infpc-<br />

Äorcifet; pofteaquam pcruemt Al<strong>cx</strong>a«'<br />

driam,.nauiqj egrefliis^ capitcpallio<br />

incc<strong>de</strong>rct, Alexandrimvndiqj accurrcntfj<br />

flagitábant, vt caput nudarct.facietnq"^ '<strong>de</strong>tidcrantibus<br />

oftcndcrct. Cùm fe nudai'<br />

fct, clamore & plaufi^tseftati funt g^i"^'"*^<br />

fuum : cumquc rex Alc;¿andriiE vix interini<br />

ob dcilicias ac mollicicm oorporis«q»^*^í.<br />

Äomanos inccdcntesj Scipk) voceífu^*^"'<br />

Hex fe- faPanaetio.itífufwrraurit inaurem:^'^'<br />

nationef-tiBtPf ceperunty quib<br />

Uf per nos eoi* ¿> •<br />

rì<strong>de</strong>re regetH anìbutamem. Nam Atbeuacus c<br />

autoritate Pofidonij fcribit : PtoleniaJi^^<br />

perquàm obcfo corpore, nunquam ant<br />

pcdibusambuIaiTc. ^^<br />

íEratilIi percgrrnatfonis comcs vn"f '<br />

ip^aii^ micus panaetius Philofophus. famuli qu»^'<br />

• quorum^nopcregrè ácfunít«»^'!^<br />

•Triam alium nolcbai cmcrc, è Roma accc<br />

íTjt,qui dcfunarldaimimplecet.<br />

Q^um Numantnw yidcrcntur<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


|nabilcs,vtqui multos Romanorum duce»<br />

«^»pcralfcnt , populus Scipionem iterum<br />

l^onfuLemftcit aélufcipicndum hoc belluin.Caetenim'Cimi<br />

multi gcftirctit exirciii<br />

J^ilitiam, idq; fenatus fien veturflet ^quail<br />

"^lia futmaclTct <strong>de</strong>ferta: acne pecunias<br />

qui<strong>de</strong>m ex «Fario fumere pafllis eft,fed YC-<br />

^jgales prou^mus, quotum tempus nonexccírerai,aíi;gnauit.<br />

AfJhcrpro pecuqui<strong>de</strong>m<br />

fefc ncgauitcgerc : fiiaseninii<br />

«anricorum fatis fùturas^Dlc militibus nc- »<br />

ptis qucftuseft : bcllum enim effe diffici-<br />

VecñnU<br />

í3t/ex Tiflfifmrtmt, éfficUe.ielittmtifl, fmá tonimi<br />

^^ talihiif fit^tandtm tñt : fimd^ciumm-no' fta,<br />

Mrtém ignauiam, aqw éffiálerft',^uid.tédmm.<br />

^ ^ in hello fumM y furi.<br />

....^ftcaquam venit in caftra, multamque i6i<br />

«"c hccntiara,lafciuiain,fuperftitiotiem ac<br />

wxum of^cndifCctyéuimiacfamfici^j^U'^ Difiip^<br />

^^^f^s^prounustieciu^tn&yafitommaittf'' m ^ ^<br />

fit ^^lm,exteptA oUayyeru & focuLofiSUU. Ex^tarif*<br />

amplius duarums<br />

P^^fiKftqHÌshabertyellet:balneisyù yetml..<br />

Hi* ipfi fefe jri€arent:iumen-^<br />

^ ^^^ > f'^ia manibuf carent, opta efi¡e alio k<br />

^•^emur.léxu yt mlitesfiantespran<strong>de</strong>rent<br />

^fontttm non igmtoSiumi tomarent autem dsf^<br />

^^bentesypannn, m*tpultentfiUam, & carnei<br />

'^JJ^fntnltxai. ìffey^ròfastePrcumteBMoh^<br />

N 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


amhuUbAtptrixercitumy dicens,felugm e\trci^<br />

ttis <strong>de</strong><strong>de</strong>cora,<br />

162 QBum Mcmmij ciiiiifdain tribuni mili"<br />

tuiTviunwrna intcrccpiflet.vafculis lapi<strong>de</strong>i^<br />

refrigerando vinoparatis.ac poculisTcH-;<br />

tuxus ckis, hoc cft, opcrosè fadJis onufta :<br />

dxnatm, qni<strong>de</strong>rn , \i\c^n,acpatria dies trigmta-, tibitff<br />

yeroper o?nnem ynam, cum talis ps , teipfrm tn*<br />

milemredd dtflp. Signi^cani, bcllum, cfiod<br />

|jro patria gcrcbatur ,mcnfcmfoTtairc<br />

^ raturum. Wrum autcm cftc.ijuòd tum mi'<br />

lircm prfftarct imitilcmifcdmulto grauiu$*<br />

,,.• . quòd Ü pcrocrcL cífc talibus<br />

pctuò cittis ihutiliscíTctfuturus.<br />

Alteri cuidam, fcutum pulcbrè J<br />

í Spts m/Oftcnttmi, Scutum qui<strong>de</strong>m^ inquit, 0 iuutft^y<br />

Klypeo. Vellum eB: at <strong>de</strong>cetyirum^manum in <strong>de</strong>xtrá<br />

pottùs quàm laua fj»em collocare. Clyp<br />

aiftrá acrrtur,pla


L I B E R V. ^ .<br />

Nihilominus per occafioncm aciortus<br />

'^^uinantinos,terga illos dare compulit.<br />

. Quum fcttiores Numantini yiàis fuis<br />

^Snauiam exprobrarent, qui rtUnc eos futo<br />

ties infngam verteraatjNu-<br />

'"^«ntimis quidam reÌpòndiiTc fertai: ^»c Dux orft<br />

^idéfu òHcs e^edcm funt; fed JltUf paflor. Sigili^ wa/mIp.<br />

"^ans, Scipionem ducem efle caufam mu-<br />

fortundc bellicac,licet ijdg eflciit mihtcs. i<br />

. ^^maritia capta,cùm iterUm triumphaf-16;<br />

Scipio,ineidit illi cohfrouerfia cum Ca-<br />

)o Graccho , turn pro fehata,tum pro belli<br />

|ocii$. moleftè fercos poplilus, tumui-<br />

^abatur : Scipio verò conrcenfo fuggefto,<br />

mquit y-net cnfirort^hvroéifer'AÙo ynquAfH UittK<br />

^ f^g^ tumulti^ hormmim te^tbit: quibtU<br />

^^f^mfcio ntnmAtrtm tjfe, fedmu&cAm. Sigcos,qui<br />

publieii patriae eómodife<br />

obftrcpcrcnt, non efle vere Italos.fed alie-<br />

«^»gcnas. Valerius rcfert ilium dixiOc : nun^<br />

v^m eos tnetUAm folutfa, «p*9s htK alligAtu ad-<br />

D«notans,co«adduftosfuiffc captivos,qui<br />

ij, viaorcm fcrocirciit. ^^<br />

Iw vero,qui Grtccbo adcrat.vocifcranti- ^<br />

•ùs,«cci<strong>de</strong>ndum«(retyranftuni:3iej'iit,iftquit<br />

Scipio , qnipAtr'iAm opfHTntmt, fneprìiéT<br />

Mtmt e medio fHbUtsùn. Ncque ertim Roma<br />

poflc ca<strong>de</strong>re ilantc Scipionci iV€qr«cipio-<br />

•icmyiucre,collàps4Roma.<br />

ocipio Atricaaus Coaiuhitu arppetcbaVi^»<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A P • P H T H K 6 M.<br />

Tcrumvbi fcafit Pompeium amicam aW'<br />

faucrc candidatis, ipfc à pctitionc dcftit'^'<br />

Mo<strong>de</strong>ra- diccns: eum confidatum, fibi non tamglorUfr'<br />

tè. tUYum ,fi adffjceretur'^fudm moleßtm ¿r i f ^<br />

ßficatum , fi repagante Pomftio eonfequere^^*<br />

Maluit confulatum ccdcrc, quàm am¡c»J^<br />

ftx<strong>de</strong>r^^yi<strong>de</strong>mmikac dififit fit<strong>de</strong> SàfhneJy*'<br />

tanOiMetelloy^ Cn.Vompeio.<br />

J70 Q5Mm in Africa Pompcij partes<br />

' tus res parùm profpcrc gcffiifct, &HifP^'<br />

ßiam pctcn&intcll<strong>cx</strong>ifTctjnauim qua vc»^'<br />

baturab hoftibus captam, gladio<br />

dia fua tranfucrbcrauit.Dcindc Qxfzt^^<br />

militibus quaercntibus, vbicftlmpcr^^^'jl<br />

Imperator y inquit, bene habet. Suprcm»^^^<br />

moncntis dcclarauit aaii/lum mcliorcf^^<br />

tuna dignum.EthocdtSIum y't<strong>de</strong>tur <strong>de</strong>Scif*^<br />

ne ylÚMOy Qogomento Metello.<br />

CAECILITS MB TILL VS.<br />

171 C«ciliui Mctcllusjcum loco mutìif®<br />

itarct admoucrc <strong>cx</strong>crcitum, ac ccntM'^<br />

f ixiflTct ipííj <strong>de</strong>cern modo hominum<br />

factreyeiis, captes locum} Intctrogauit '<br />

numtpfe<strong>de</strong>mmp-o <strong>de</strong>cemynut eßet ytü^^'^<br />

& alten tribuitur.<br />

Tribuno militum cuidam c yj<br />

percontanti Metcllum,quid cflTct 1<br />

^ . ^ Sieiuireiy inqnit Jitremmihi tunicam efi^^<br />

fct^m i txjutam in igmm iomecißertk ^ ^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Cum Scipioni viucnti fuiíTct immícus, 175<br />

Mortem tamen illius grauiter tulit, iuÌÌtqj<br />

filios , vt fubctmtcs tcrctrum funus Scipionis<br />

cfFcrrcnt^ad<strong>de</strong>ns:yé/(om«iAÍ^iMWí S'muU<br />

Ornine gratiAm Mtre dijj > quid Scipio apud ta4À r*non<br />

*JJ ft tutus. S.cnticns,Romam nom <strong>de</strong>p%'<br />

jyturam fuiflc incolumcm, fi talcm duccm mndi.<br />

'»^buiflTent hoftes. Simnltatc oportet moi-<br />

^^ finirijamicitiam non item»<br />

C MA R I v s.<br />

CMarius, obfcuro genere iiatus,faciiiO' .<br />

íüM militarium cömendationead Remp»<br />

^^eeífit. Ac priinùmmaiorcm petijt «dili-<br />

|¡>tcin. Vbiícnfit cafpc fruftrari fcfe,co4l«<br />

minore aaibijt. Et hac fruftratus, himd<br />

|?mcn dcfpera«it,/e h^onuc ciuitatisùrtmanm . .<br />

/»^e. doccns , quantum in rebus humajiis<br />

^^Icatimprobitas.<br />

Cùm iQvtroAuc crure varices haberet,<br />

Äullis vincuUsaUigatus prxbuit firfc medi-<br />

^^íecandum, ac ncc fiifpirio emiflrQ,nec<br />

fupcrcilijs, chirurgi curationcm<br />

Cactcrùm cùmmcdicusadalteru<br />

^^^^ tranfíret fecandum. vetuit diccnsrc*- Curati^<br />

^'^^uetn non t(¡e tanti» dignameructatu.Mtmi- morh^<br />

Ciceré m Tufcu/. gramPT.<br />

. Lucius Mario, ex forore nepos.cùm Ma-<br />

J'us iteruBi Confuí eífet, vim admouit mi-<br />

MU cuidam adok)fccnt¡,nominc Trebonio;<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


atis Luciuiti ¡ntcrfccit. Id fàftiim mitítis<br />

¡ncüfantibitsinon inficiatus eftadolcfccn^^'<br />

fc duccm fuum íntcrfcciíTc: fcd cauíkm addi<br />

di t,|c probauk.Maríus'itaquc cùm iullí^'<br />

Seneré adfcni ceronam -, pro/acinore m bello<br />

^^pudi' cUregeflod(i}*lfolitam,Trebonio impofuitrgrSí^^<br />

<strong>cx</strong>cmplo líioncns'cartcros, ncfímiii modd<br />

tcntapctado4efccntiuin pudicitiam, quafi-<br />

• doiion folùm abfoIuit,vcrum ctiam coronauit<br />

cum.qui &iiTipcratoiis cognatumA<br />

duccm fuum ferro nccaíTct.<br />

177 QilA caftramctatus cflct aducrfus<br />

tonasela loco qusminimum habcbataqu{5<br />

imlitibus diccntibüsfc^tirc > ofleiidit ill^s<br />

flümcn proximè hofljum yallimi labcn$í<br />

/ Sim. iHinc., incpit, yobisfotusfansume yanalis eff^<br />

At illi iuffcrüt,vt fc quò vclTct duccrct, ¿O'<br />

ncc liquidum habcrcnt fanauincmj ncc totas<br />

adhuc pracfíti diriguiflct.<br />

J7J Millc'Camcrmos,qui feinbcJIoa^^^'<br />

fui Cimbros ftrcnuos vires<br />

\Arnu Romanis «quauit,¡dq} praeter oví^*<br />

non au eos verò quifaftühocreprchcw^<br />

dmntle- ^^^^^^f'^^fonáiv.ft ob-armorumßrefiitt^^r''<br />

gum rocem exaudm-enon potuijje,<br />

• In bello Cibili cùm fofsa cinélus obfio^^<br />

rcturabhoflibus, continuitfefe, tcmp«»<br />

exfpeaans opportuno.Popedioautem51-<br />

Hjtoríü. ^oni diQcnXi:SimagniU€stmperdtory0Marhäe*'<br />

fiendt m cinfit^wn. Imè<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R V. 57T<br />

^>npti-at9r, coge menolentemddcerUmen yentre.<br />

CATVLVS LVCTATIVS.<br />

Catulo Lud^atio ifi bello Cimbrico iux- ij®<br />

^aflumcn Athcfim <strong>cx</strong>crcitum habcntc, cù<br />

Romani vidcrcntBarbaros tranfírcconanícs,rctroccírcruiitiquandoqaidcm<br />

illorum<br />

***ipctum fuftincrc non poicrant://'/rcc/m- '<br />

ad/ugientmmprimos contulit, yt non ho-<br />

Pejfugere^Jèd dncemfequi yi<strong>de</strong>ren ur.H<strong>cx</strong> ft ra-<br />

^^^cma cft,nonapophthcgma.<br />

C. P o P 1 L I V s.<br />

C. Popilius mifltts ¡tratad AmiocliÄ rcr<br />

f , epiftolam fcrcns à fcnatu,quá lubc-<br />

'®«tur, <strong>cx</strong>crcitum <strong>cx</strong> Acgypto abduccrct,<br />

j^ccPtolcmaci filios orphanos rc®no fpo-<br />

"ar«.Cùm vero r<strong>cx</strong> illum per mcdiil <strong>cx</strong>crcitum<br />

a4fc acccdcntcm procul humanitcc<br />

«lutaflVt,non rcfalutato rege literas reddi-<br />

®t:quil>uslca¡s cùm Antiochus diccrct,f€<br />

c^nfiiltaturum,daturum(íí rcfponOimj Po-<br />

Puius virgà quam tcnc'bat dudS linci eintegem,dicens<br />

iH/ci^irwyZ-wwcow/WM,««?-<br />

Omnibus viriipiritumadmiranti.<br />

pofteaquam AntiochusfpopondiíTct<br />

fa«urum quae Romanis vidcrcntur : ita<br />

Pollili?« ^ ampl<strong>cx</strong>us cft<br />

LVCVLLVS.<br />

UiculUis,ci4Ìn Armenia cu <strong>de</strong>ce nùllib,\%z<br />

axmá-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


armatorö, & mille cquitibusaduerfusTígranem<br />

ten<strong>de</strong>rei,centum quinquaginta h^<br />

minum millia habentcm in <strong>cx</strong>ercitu^pridic<br />

nonas Oétobrchs „quo die priùs Scipioni«<br />

copiscdclct«fucrant, ouoda ammonenti»<br />

quòd Romani diem illum vt nefaftumÄ<br />

$up9rfti' inaufpicatum metucrcntr £r^o,inquit,^


5«"oRoinano.Tcfpondit Luculliif:7^nc*- .Ammo*<br />

^^>^rchtlae,rrr%,uortbm audacU.-vtrtHBhferis JK<br />

iUomm Inflraprogi'iúar. Iam cnim<br />

^»thrydatcs Pontum rcliqucrat.<br />

. i^omani,cùminpHgna cumTigranciio-<br />

"'^m pcditum ccntuna miiJia trucidaffcti<br />

P^Ucis cquitum iiiga fcrusftis, cùm <strong>cx</strong> ipfii<br />

J J amplias ccntum ciTcnt vulnerati, in-<br />

^^c^i quinqué : dicebant /f/è erubtj'me, Hò/Oifui<br />

rHU mancipi a ftnnxfjjtnt fen-urn. <strong>de</strong>ndui.<br />

OuuTn oeconomus Lucullo coenam®-197<br />

Pj^ani apparaíTet^accerfitum obiargauit:<br />

"o diccnte, noi\ putat>am I'umptuolo apr<br />

opus circ > cum lolus ciTes cocnatüinquit<br />

LvLdH cmaiurum LucuUHm? <strong>de</strong>.<br />

XUunfi Cuaceos quofda-pcr dies aliquot 188<br />

"J?8»^ificciraaa(rct, atque illi dicerentÍ fc<br />

quòd tantum impcndìorù fuAcau-<br />

»«Maccrct : T^onmhU,» holhnes,y*flrdcaHsd-Jiti SfJ^^<br />

S Y L L À.<br />

^^ ^y^^aycognomento Felix,inter felicitates<br />


574 A P • P H r R E G- M.<br />

amicum Dclphos mifctat, vt pecunias ac<br />

donariaad fc perferret. Qnibuídá vero diecntibus,intratcmplumauditu<br />

cMharaefo"<br />

iiitum : qwod oilcntmii interpretabaotur,<br />

quail Apollo citharocduj indignareturiCar<br />

phis audita pcrfcripilt Syllac .Cui facctc rC-<br />

VcripfitSyilii : (^m tu, Caphi,pottùsínterpr^";<br />

tfientu ^^^^ ^fi**^ figntigau<strong>de</strong>mis ¿r exfuitan$u <strong>de</strong>f,<br />

comedi tnégnantisAt^c^,- pcrin<strong>de</strong> vt<strong>de</strong>o hil*;<br />

interpret rit-cr tribucnte, tu quoq^. bono animo<br />

' mwiy cunias acap^. IHut.tnSylla,<br />

191 Quum ad tbciale bcllummagnis<br />

pijs mjífiis eíTctcirca Limcrn5,c vnfto tcrr?<br />

hiatu magmis ignis emi curt, cui us flarnnii^<br />

ad coelum pcrucnien« conftitit.ld'vatcsi*^.'<br />

tcrprctati iiint.quàd vir bonnSjafpeilu<br />

mills ficadmiràndu«, principatumadcpt"^<br />

p»-a-rcntibus ttirbis ctuitètcm< libcraturu<br />

cflRrt. Hoe aUditoSyl!!a,///«,inquit,i?^J<br />

Naih iJfi erat peculiare, comam habereau^<br />

ream,igniquc concoIorcm.Tiec/r ¿t/r/í'^'^J'<br />

Jìéuìx tutis pu<strong>de</strong>re, qui res tam multas tamquepr^^<br />

fai, rasgeffjjlt. .<br />

192 í^iüm mintcsin bcJlo fociah Aibm"^^<br />

. riim.pretonn fuftibus maaaíTcntjSylId<br />

Acelero - atrox fàcinus nnpnniturcliquit,dictíní-/<br />

fis ytt, Ipspoflhacprofnptioribué yjUrit in<br />

ca tum to rtit er ver enao rem<br />

«>'3 Quum Athenicnfcs ad Sylla hhI<br />

«ifìfTcnt dc pacc traitat«ro¿; atq? »1 " ^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^^crrent quod ad incolumitatem cìuita*<br />

tis fdccrctjlcdThcrcùm, Eumolpum,&rc$<br />

aduerfus Mcdns gctlaa vcrbis iuanibus iainquietò<br />

beaùyìflMjue oramnes MlUté.^<br />

r^eru i.nonemmJifcemii cupidur htéc TÌttr.<br />

f of télo. ¡{omMO,, fed v$ r.tbeUt'<br />

ihòuertAm.<br />

.Apud Orchomcnum cùm ipilitcs lon- 194<br />

Efùs cuaoaféntur,ÒTdinibiisqi pcrturbatis<br />

^o^m cftpcrciUiSylla <strong>cx</strong> equo dcfiHtns,ar-<br />

J^^pto. v<strong>cx</strong>illo in hoikm conuolat,ita voci--<br />

Mthi qut<strong>de</strong>mi 0 l{pmtimmUttes,h!cptUe<br />

fi mortiros tnterrogafi,


^76 Ap • F H TW 1 G II.<br />

yroHÍ' ßin hocpuiro nonyi<strong>de</strong>tisrmUfsineße Marios,<br />

<strong>de</strong>nua. Dcprchcndit in co <strong>cx</strong>cclfam indolcm,nullis<br />

honoTibus fatiandam,vt qui vixdum pubcfcens<br />

faccrdoiiumambicrit.Idcm populum<br />

Romanara fubin<strong>de</strong> monere íblcbaO<br />

oauerempiterummaiefräxinfitm. Hoc & Sue^<br />

Èohitisdt SjflUfcriíit,<br />

M. A n t o K.I V S.<br />

t97 M. Antonius filium habebat <strong>cx</strong>Fuluia.í«<br />

pucr Philotac dcdcrat ingcntcm vaforum<br />

vim : quae cùm illc rccuíarct accipcrcj^C"<br />

TiiiiupA tucns nc patertantam fíhj libcralitatem<br />

tri fimi- pTOb:íXev.Qufdtimes,ínc[\útpucryéíccipereUf^<br />

lis, ntfiis,eum qtst dat filium tjfe^^ntonij iVlutarch-<br />

19Í Ipfc Antonius c>i cíTetprodígiosc pf^r.<br />

Libera^ \iC{iS i ¿iceTtMeb;it:^mpli€udin9m imf^^<br />

K^mani non per ea quee acciperct, J'edper ea<br />

daret Uluflrari. Ea vox <strong>cx</strong>celfi animi via^^<br />

poterat,niii ab Antonio fuiílet profe¿ta'<br />

199 Gcminius in Gr^ciam pro^¿tus ad An^<br />

tonium, quoniam fufpeáus erat ClcoP*'<br />

tr^,quòd eò vcniíTct Odauiae caufam<br />

ru« 5 diurcpulfus acvariji modis dclulú^»<br />

^ tan<strong>de</strong>m in conuiuio iulTus cauiam adu«*'<br />

libere, ^ ¡^^ refpoHditir^ifrrf, Antom^P'<br />

inria fum oràtionit, nec huiut temporis^yerntn f'<br />

Uéd 'ynum^fiobriut dr ebViusfiiio benefi*(cejfitraomnia,<br />

fi CLeopatraremittàturìn jf^iyfVy.<br />

Moxquc Romam fc rcccpit, mctucns nnj<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R T. ^ F7T<br />

Antoiiio:namClcopatra in cöuiui» gra-<br />

^ias cjit, quòd re apcitc dixiíTct, nulla vfut<br />

^ircuitionc. At fic agcrc gratias,crat minari<br />

T^alum. Scicbat Gcminius,quàm cíTctillis<br />

»öuifa Veritas.<br />

^ u m Antonius appararct clafli cnm zo%<br />

Cagfarc confligcrc i quidam tribunus mili-<br />

^um, vir fortis, 5c armis <strong>cx</strong>crcitatus > Anto-<br />

'^'opractcrcunti corpus fuum multis cicatricibus<br />

infionitum oftcndit,diccns:o mpe- Interré-<br />

, curhfs yulntrihtu Authuvc gUdit pA- flri prA^<br />

^^^ fidis, in Lignisfix¿Uhíis J^em reponisf Sine lio appa-<br />

'^^^(xnices ^egypx 'tj clajje pf4gncnt ; nobis I{o ret vir-<br />

^^nis terYAtn dx, in qftAconfuemmtie relhoßcm tta.<br />

^^^''^m.ycl mortem opp etere.<br />

Cleopatra, mctucns Antoni) faeu iti am, aoi<br />

confugit in monumeutum <strong>de</strong>miifis cata-<br />

, miCtq; qui dicerct;illam (pqntanca<br />

JJ^ortcpcriiTe. Idcrc<strong>de</strong>ns Antonius,&ipic<br />

Ijbi paratis adferrc vim,dixit: o CleopAtra^non Mm<br />

<strong>cx</strong>reAw^nxm mox ynÀfmurìfmniifiJpotaiH*<br />

y^dqHh<strong>de</strong>gotAnttu imperAtvrfortttHdme rtfíus<br />

Jttm Àfamina. Vidum fe putabat, quòd illa<br />

prior fioritane« mortis oloriá occupaflct.<br />

, Quum Auguftus cam muifcrct,exigcrct ^^^<br />

ab illa rationcsjSclcucus vnus è procufAtoribus<br />

ipfius indicauit, alt quid cflc fub-<br />

Jradlumabipfa. lUainprocuratorcm infiw<br />

"/tj&arrcpto homiifis crinc crcbris iáihvíf<br />

pmfauitos. Hscc cùm Auguftus ri<strong>de</strong>ns co-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


$7^ AP©PÍ!THIGM.<br />

. natus cffct inhibcrc:iIJa,^w «owjinquif,/^^"<br />

nufUJium eñ , o Cafar^cum tu-nie dignerk inf^<br />

fere, ftrués meos heratn incHfare,quòelnonnihU<br />

muüeéríufn ornamentorum ftébwaKmm : nt>n<br />

éjHi<strong>de</strong>m tnihhfedvt OShwa: f^ Imta muntifcf*^^<br />

<strong>de</strong>mJioQ commento pcrfuafit Cafari, fc àt<br />

vita cogitarcicùm raori dccrcuifict.<br />

C A S S I V s.<br />

20? CaíIIuSjCtiáninum pucr, Fauftiim„SyH^<br />

filium, interacquales <strong>de</strong> patris monarchic<br />

gloriantem non tulit, fed colaphos imp^'<br />

git. Eius rei cognitionem cùm Pompci|i*<br />

ad fe reccpiflct , accitis ambobus pucri^^r.<br />

JndoUs Cafllus aufus cft ¿iccitiÈia^Vaiifieiau<strong>de</strong>rt^^'<br />

in pHífo fi^ coram hoc tatcrbapYoferre,


L I B 1 R Y. $79<br />

cìpuamejlifatrls/étrmlias foUicitudinem : quhi ^<br />

pnt YÚ famUUrU AnimAtA itiftrmuiitA » I<strong>de</strong>m ^^^rutrt^<br />

icnfit Ariftoteles.<br />

Hacc vox probata eft: fed ilia dnmnnta, 200<br />

^^oánegAbat querntjuamproditñithabendum, Diurna<br />

nonpoßetpriuatis/acultatibiif legione alere, imìncdi^<br />

Aegrc fercns PompeiaMagiti cognome<br />

^^latum , <strong>de</strong>crctumqtrc triumpRnm : Ro-<br />

«nano cuipiam dìCCi\ti , Idmad^n Vcmpents Inuidiof<br />

^antui tan<strong>de</strong>mrmc[\.m^ Scnnens,<br />

»Hum corporc <strong>cx</strong>teris parcm^nimo nihilo<br />

Riaiorem,<br />

^ u m Pbmpcius 3c CraiHis in Confuía<strong>de</strong>ccfluri<br />

ciTcnt magiftratuj Cn.<br />

•^^rclius quidam iubitò in forum procur- . .<br />

f ^»is, clama cri t, fibìriiuìn in fomnis louem<br />

'ò/nifc, ne priùs fc magiftratu abdicarcnt,<br />

^iiàmin gratiam rcdiflcÄt. I<strong>de</strong>m flagitan-<br />

^ popufo Pompcius nihil motus eft: at<br />

^raíTus furgens vitro collega d<strong>cx</strong>tram porrexit,<br />

diccns : "^hily 6 iJwWuj, me inégnum<br />

f*^urw mthiri<strong>de</strong>or , ßprior cum Vompeioin<br />

^«íirfwz reéero, quem yos etiámnnm impuberem<br />

^-'gnum cognompnaßfi, cHtj',prii:s triumphum<br />

^^'^ettiflis^auàm infcnatum alhSlm eß'et.<br />

.Íí^^arthros proÍícifcens,cúmDéiotnrumj ^^^<br />

Wrcmac iam fehcíluris, nouam vrbem c5*<br />

^crc vidcret : í^i<strong>de</strong>ñ , ihnuit,« rex, hotrei,<br />

f^fíc« horadteiU adßtduo<strong>de</strong>cima.nouayrbem ^<br />

'V^'here mßküiirUl Ad hxx: jrri<strong>de</strong>ns Dcio- '<br />

O ^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A P O P H THE G'W.<br />

tarus : Jmo emid iihi m mentem yenit Imperdtw*<br />

yt cùm haudquAquamßs yt yidctHrmatutinufy<br />

tAmcnin Tarthiscum exevcitupropercji Nam<br />

id tcmporis CraiTus lexagcíímum agebat<br />

annum. Hora quae nobis cfuodccima cft i»<br />

meridie; olim crat extrema dici.<br />

210 C^um Parthi per legatos dcnuncíaíTcnt,<br />

vt i'u«actati cofulcHs à beilo abßincret,iii;<br />

.M'Mtd» folcnter refpondit ißis mand^tif<br />

rr4. rejpmfum dahimus* Hlc Agifis Icgatorutrt<br />

vnus iublatamanumediam palmndfoften-<br />

Ais:fí«/;//mí£¿j'uquit, mcomnod^.<br />

htÜAttr. mnltanobis feneShis adfcrt : at armx mihi nu^'<br />

quam mjimbns •cecidcrunt.<br />

:2i2 C^umPiiblÌTi.s,'CrallìfiÌius,fortiiTImèi®,<br />

ijcllo Ik pugnaílct & ceci>'i(reri hoftes caput<br />

iuuenis haftae impoíitum geftan^^®<br />

proxi-mc ad Romanos accedcbir,infiiltan'<br />

tes,rogamcí;q; quo ^nere iuuenis iliei"»'"<br />

fetoittus? nc q; cnim fieri poíTe, vtexf^^*^<br />

fam ignauoSc inibclli talis filius nafcip^*'<br />

fet.Hoc tamttifti íjicdaculonihil cornir»^'<br />

tus Cradus,per omnes o r d i n e s conciona-<br />

Fortittr, tus cft,chmitas:Aíettf A/c^í-z/^iw<br />

^ ¡{QmufPß<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


LIBJEH V. SU<br />

J^pmanl, mea, hac ea/amixasyrném hicfecuitarie<br />

lu&w: cateràmpuhUea cimtatis j'xLus ^gUna<br />

in Veßra mceU^rnttateveßraj-, vtrtHteßta eH-<br />

Marcello ac Domitio, Pompeium in fc- 215<br />

natu rogantibus , nam proximis comitijs<br />

pctiturus eíTct cottC\Mht\imì forte ^inquit,pe-Ingeme*<br />

tamiftrti non pet Am. Rurfus id cm pcrcontantibus:./^^®«^,<br />

\n(\M\tyáMkmpetam; à ma-^<br />

^isneqiMquam. Quiim hate rcfponfa vtam-<br />

^iguaac fupcrba mnltos offcndcrct, Crafius<br />

i<strong>de</strong>m pcrcontantibus rcipidit : Ä e J(e-.<br />

ff*bUcafire itiéeauero.fetam :ßh miniuyà peten-<br />

^ahßnebo.<br />

SEKTORIVS.<br />

Sc»totitts>cùm Pompei) milites Tariè di(^ 214<br />

pulfos ftiperaiTct multis occifìs,audiflctqj<br />

aduétttate Metcllum cumaliiscopijs,dire-<br />

""»tproeliumjrcuocatisqj iuis .<br />

rtm hwtcymfißperhemß'et anus tila, verberibus ^^^<br />

^"^'^gatumiihmHmr remififem. Pbmpció pucri<br />

«domine fìgnans 5 Mctelhim vetulum anus. »<br />

I<strong>de</strong>m faípevi¿h5r ad Pompeium Metel-215<br />

mifit, offerens fe paratura redire in<br />

Vrbcm,fi fibi pcrmitterctu*, dixitqi: malie fe<br />

^ma tgnobilijjßmum cinertt.qsiàm exulem ommii ¿^¡4.<br />

^»«"^iwm imperatoremv<br />

Admoncre folebat fuos 5 nefiidin cornei* 216<br />

y prater <strong>de</strong>corum yel fieretyeldicertíur ipra^ Comma<br />

Jfrtm a tnrgijs ^ gbfojtrmate teperare ^ Ncc i-ptidica.<br />

O 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


-FIZ AP O P H T H T G M.<br />

pfc quicquam talc fuftincbat vcl audtfC<br />

yclvidcrc.<br />

M. B R r T V s.<br />

^17 M.Briuus rebus in funimam dcfpcrationemadduétis,<br />

cum cduc^busatqi aniiC;!^<br />

dtTHm, paucos apud fc haberet, fublatis oculis<br />


-L I « E R V- 5t$<br />

"^on vi£Vurum.Mors autem adimit omniani<br />

Wialomm fenfum. '<br />

Huius vxor Ponia> CttoinVpoÄca- 221<br />

quam feníit confpiratum <strong>de</strong> Cacfarc interfi


5T4 A F O P H T H 1 6 M .<br />

APOPHTHEGMATVM<br />

VARIE MIXTORVM U-<br />

BER SEXTVS\<br />

vK hiiquac fcquuntut, miW^<br />

* bcris quidam diÄa,Bcc Scy^<br />

) thi& nec Cydopi bus dig^^'"<br />

^ledrocnicnto:» tum,exceptio<br />

.alMjuot, non homines > í^®<br />

I mcraportcnta, rerumíhíH'<br />

mam tenuitíc : fiuc quòd talcs militum t«'<br />

mcritaiaíTcirccrctjfiuc quòd immodica P^<br />

tcfta«,niiiadfit animus Philofophi« ptacfi'<br />

dijs diflgcntcr prarmunitus, talcs rcddaf*<br />

Quanquam & ab illis prodigiose<br />

^ua;damdiftageftaquc funt, non indig*^^<br />

imitationc. Poftrcmo, turpitudinisah^''^<br />

fpccics, vclut in thcatrum produÄa,dciC''<br />

ret á vitijs, éc ad virtutis ñudium <strong>cx</strong>ft»"^^'<br />

Jat ingenia non omnino <strong>de</strong>plorata. Hun«<br />

^itur poftremum hbrum putacíícn>^^,<br />

fecund« bellaria.in quibus qua:dam app®'<br />

»untur vt tolla$5quacdam vt guftes,nonnulla<br />

vt ípc¿lcs tantum. Malo enim te fuauiter<br />

affeaum,quàm faturum onuilumquedimittcrc<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L 1 B I R V I.<br />

«Jittcrc. Quòd fi quacdam apponcntur Ic-<br />

^»a ridiculaqj, mimorü,coquorum,cquifa-<br />

®um, fcurrarum ac mcrctrtcumtdccct om-<br />

Jc conuiuium hilaritas.fcd praecipuc menfecundas<br />

Quanqua & à leuiíTimis per-<br />

^onis nonnunquam dicuntur , qua:nemo<br />

'•piens contemnat. Ncc ignoras, olim mo-<br />

J:ones,faitatriculas, 5c fimios,fub conuiuiy<br />

induci (olere. Non laboro,fi adílt hi-<br />

^^'itasjmodòabfìtomnisoblcctnitas. Fortaifìs<br />

exfiftct, qui dcfi<strong>de</strong>rcl ordine : & hoe^<br />

^ fi quid aJiud vi<strong>de</strong>bitur rcprchenfionc<br />

''»Rnum ^ <strong>cx</strong>cufabil fecundarum menfalibertas.<br />

TIB E K IV s CAE S A R.<br />

Tiberio Cxfari, cunftanter & «gre fu- ,<br />

*cipicnti dclatum imperium, q^uidam inos<br />

^Ufus eft dicerc ; Cseteri, qmdfUictntur,tardi<br />

P^afi^nt:tH^qt4cdprafias,tar<strong>de</strong> fMeerü. No tata<br />

cft illius fìmulata cunftatioy <strong>de</strong>trcdtantxi;<br />

quod cupicbat.<br />

Cuidam, à quo, fuerat dominus appella- 2<br />

^\^s,dcn\xnQì3i\\ìtyneftampliùs€ontHmeliaeM$é^ Me<strong>de</strong>JK*<br />

ncmmaret. Quanta modcftia in tato prin-<br />

«'pe.-'Nunc quidam nibii audire pommt,<br />

facrasmaicftatcs, gratiofas cclfitudireucrcndiftimas<br />

dominati ones.<br />

Jdcm dicentem, fa eras titas occupa tio- 4<br />

intCrpcllaui^iuÌTu mtefocras dkere Jed Med^.<br />

o s<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


IIS A p • p H T H 1 c M.<br />

4ahorhfas. Kxiriam altcruni dicchtc/cip^*'<br />

aufcorc adiiTc fcnatum: cort exit,autor e mU'<br />

tans ìafuafirem.<br />

^ Quum iocis,


Theodoras Gadareus, Tihcrij in rheto 9<br />

ficis praceptor, animadiiertcns in puero<br />

^^nnuinaviwni inocnium fub fpecie lenitalati<br />

tans,fubin<strong>de</strong> inter obiurgandum ap-<br />

P^llauit Cru<strong>de</strong>iU<br />

^%ÌHtumfangMHemaceìrafM. Hic initio prm-<br />

^^patus miram Icnitatem prae fe tulit : fed<br />

progrcíTu temporis a


A^ o P H T H fi G M.<br />

C. C A L 1 G V L A.<br />

Commentnríos , ad matris frntrumq^^<br />

fuorum calumnias pcrtiactcs, nc cui poft'<br />

modum <strong>de</strong>latori tcftivcmancrct vllus<br />

tus^^conucÄos inforum,&antè claré tcft^'<br />

Surdtts tus dcos, ne^ne legißefe, neqtétAttigifie<br />

<strong>de</strong>UtorL yMW, concrcmauit» Quin & libcílum<br />

fuá falutc oblatum non rcccpit,c6tendc^<br />

íibi nihil admiíTum,cuf cuiquaminuiu*^<br />

eftct. fe <strong>de</strong>iaunÒM aurei habere, H*^<br />

boni principisvidcri poterant J nifi fing^^<br />

rentur.<br />

15 Q ^ aiidiret fortè,regcf qui officii<br />

sa in vrbcm aducncrant »inter fc fupcr^^'<br />

nam <strong>de</strong> nobilitate generis concertanti^!<br />

Tyram. <strong>cx</strong>clamauit Caligula ; 4e caloyerütnobiirt^'<br />

Mvox. & adiccit carmen Homcricum :<br />

^t K^oevtSr ^fttrjA^r* Id cft »<br />

Vnus dominusßt,ynU4 rex.<br />

Nec multumabfiiit,quin ftatim diadc*^^<br />

fumerct, fpecieq; principatus in regni tot"<br />

mam conucrtcret. ^ ^<br />

1Ä Limam ^uguíÍam,proamiam fuam, ^ff^^*'<br />

y^fU' re eonfueuit f^iyfem ßolaium : vafriei^n,^<br />

fraudulentiam illius notans ; hoc tantu«^<br />

intcreife, quòd vt foemina ftolam<br />

17 Diccbat, fe nihil magis infua<br />

hnpu<strong>de</strong>n re^juám àdlti»trf4'i^y ii oc efí, inuerect*^^'<br />

Pudor cnim,vt multis ad honcftasa^ion^<br />

Obftat 5 ita ftonnunquamimprobse mfö<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B B R VI. 5«9<br />

"Omines a turpibus reuocat. Vox earnifi-<br />

'^^quàm imperatore,dignior.<br />

Antonia: aui¿, pro (uà antoritate mo iS<br />

"^.^^^ii.vtqnaedain iVcus ageret : Áíemtnto, P^ox<br />

^^nahì onmu in bnmes licere. Tal i a pórtenla rantUcA,<br />

^limprineipum titulo pertulitmQdus:qu«<br />

^on commemorarem, nilì vt ex Uis princi-<br />

P^o-prodioiofacfcTitatis horror incHtiatur.<br />

^urnSeÌlinaiT t interficerofratre fuú, 19<br />

fuipicar-eturrefe medicamftisprx-<br />

^^ínircjtalocutus eft: Aduerfus Cru<strong>de</strong>li^<br />

W4>-e;»?Timebatillevcncnumj quafi Cae- ter<br />

^^rnoTx poflet alio quouis modo trucida- tmfiè.<br />

^«'^ucuì vellct exftindum.<br />

j. Vir quidam pr.xtorius'valctudinis caiua 20<br />

'^'^cilerat iu Anticyram,perito á Ofare<br />

^pmnicatu.Is quum fa^piiispeter


590 APOPHTHEGW.<br />

disqj vngucntis lauarctur : precio fiiliifl^^<br />

Trofujtp margaritas aceto liquc&ílas forberct:<br />

viuis ex auro panes & obfonia npponcrc^'<br />

nummos nonmcdiocris fummacjc Ciftigf^<br />

bafil'i<strong>cx</strong> luliocpjcr aliquot dies fpargerct»»^<br />

plcbem ; Liburnicas naues gcmmatis pUP'<br />

pibus,verficolorib. velis fhbricaretur :<br />

in<strong>de</strong> dicebat, .Autfiugihòmment tjje efortfrh<br />

am Cajarem!<br />

23 Inau¿^ione Apronius quidam,virp^*'<br />

torius,dbrmitans capitis motu nutabaf« ^^<br />

animaduertcnsCaligula,praíconemadniO'<br />

^cwm- ^rteiUumfibinutanumpratenret:nechoc<br />

janm. fj^ortere <strong>de</strong>sìiu donec ignoranti in<strong>de</strong>cimgUdiA<br />

rcs fejìtrtiitm n onagies addicerentisr,<br />

24 Alcam Fudcns,plus mendacio atqj etfa**<br />

pcriurio liicrabatur ¡^quodam tcm^^ j<br />

proximo colluiòri d^andatà vice<br />

l^aci- nrcflus in atrium domus, quum<br />

ioi, auos enuìtes liémonos Locup Lete s fnemorit^^^^^<br />

pi conpfcarij-j iujjijjèt, exfultabundtis in<br />

redìjt'^ioriansyfe niiquam projperiore alci<br />

CLAVDIVS CAESAR-<br />

2j Gracculus quidam, Caufam agens aP" .<br />

Claudium C^farem.intcral'tcrcandumpc<br />

calorem hanc vOccm in illum cwiCit : ^<br />

libere, ¡d ed,&tufenex es<br />

tuf. Vfq3 eò fumma potcflasob<br />

^ painm,& propatóm cuilu


L I B I E VI.<br />

dixcntj nonfcnator.fcdígnotusGrx-<br />

^ulus : & dixcrit impune.<br />

. Qi^um cenibr cquitcs rcco^nofccrct, &<br />

^'^Kis rcpcriirct iuucncm probris coopcr-<br />

, fed quem pater probilTìmu affirma-<br />

» fine ignominia dimiiit. Id amicis mi-<br />

'?ntibus, tIa6et,ìnc\mt,cenforet»fiitém.AutO' Täter<br />

fuam in parentem tranllulit. tudtx.<br />

Alium corruptees adultcrijsqi famofum, 27<br />

^»^ilakudquàm monuit, rtampardùra- Ltnitx^<br />

^"^^itUindHlgeret^mt certe eautiàs r-addiditcjjj fraté^<br />

emm ego feto qttam haheas amieam ? O<br />

Cenforem eraucm/<br />

. ^'"tt^eiiTumabepiftolisAPallantcmara- il<br />

^'^•Ji^'is fic adamauit,vt eos nò folùm amrWmis<br />

pr.vmijs, verùm ctiam quaeftorijs<br />

Pf^ttorijsquc ornamentis <strong>de</strong>creto fenatus<br />

^^nari libcntcrpaÌFusfjt : ad haec, tantum .<br />

& acqitirerc, vt illi qucrenti dc fifci<br />

^^^guitatc quidam non abfoFdè dixcrit :<br />

^^undxuirumfifcumsfià'dHobwUbertisin^con- Teculd-<br />

J^tittrn reciperètur. Hos Pknius fatctnr & Ptti^<br />

^raiTo fuifle ditiorcs. imUtns.<br />

^i^im cuicfam notam nppofitá , d'epre- i9<br />

^^»itibusfapniharibnsa<strong>de</strong>miilct: Litm-ata- Infamia<br />

^fjíjinquit.exj^^í. Scnticns,ctiamrcmifsn no'n<strong>de</strong>lt-<br />

\Hpa,mVncrctamen infhmixprioris vciìi- utr.<br />

f . ^^'^^»<strong>de</strong>ns ad foripturam, 'quae licè't<br />

pongia dc-icatur, aut cirnphio rad.^tnrj^sc-<br />

*^H^turtanacnUiui«Wur«que vcfti^Ch<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Hic tcmiilcntus aliquâdo dìxxt^ fibi fatal*<br />

Jibrietoé ifit^yt comugn flagitU ferrehdtin<strong>de</strong>pHTuret. Ea<br />

loquax. vox terrore non mediocre iniecit Agrippé'<br />

nac. SEXTVSNERO.<br />

31 In Cn. Domitiiim, S<strong>cx</strong>ti Ncronis atauû»<br />

cai cognomen fuit Aenobarbo, L.CraiiUi<br />

locué ex orator diccbat : »0« effe mirand i,quòd icne^^<br />

tmmne. habertt barbam j cui o r ferreum , corplumbeuif^<br />

tjjet, Oi ferrei! obijciens propter furnmai^<br />

impudcntiam, corplumbcum ob ingen«!<br />

ftuporem. Quidam ilium pro Nerone A^'<br />

nobarbum appellarunt, arque hoc ei^^^;<br />

num è duòbus conuicijs,quac indigniih^^<br />

tuht: alterum crat,quòd increpitusciTct<br />

?iìalus citharcedus.<br />

32 C^tim ex more cuiufdam capite<br />

nati caufç fubicripturus cflct Sextus NcrOî<br />

Clemen- r$inAmyìt\C!^\x\tfiteratntfiirem,yox parfiniO'<br />

niamhumani fanguiuis promittens,C


E TB I R vr. .<br />

fcbrrrima.nuptiarü folcnuitas. Qúid^ul-<br />

^ paiàm pro vxopc habuit. Hinc fcrtur<br />

«uiufdàm nóinfcitus^iocus : Bene agipotmffi<br />

cumreùiif hMmanü^ßDommut'^eroms pater<br />

^enkhabuißetyxorem, Scnticns , <strong>cx</strong>itio totiusorbisnarum<br />

Neronem. Is minquam<br />

ftiiilbt nat^is^n patcrSpori fimìltm habuif-fttviee<br />

coiTHigis»-<br />

. Nunquam cmqùarn oflRcium dèlcgaait, 34<br />

haec adijccrct: Seis^jqmbíismihi e/ítptis : I^apaci-<br />

&hoc agamtu,nequis^uidhiabe4t,.yoK pr«^ tas,<br />

^önc quànrprincipc dignior.<br />

X^dam m coli loquio proferente Grx^ 35<br />

eunvvctficulkm :<br />

Id eft r ^runtu^<br />

Me morttso terra m fceatur :ncenéo.<br />

Subiccit : rmò ^ i d cft : meeuam<br />

Quibus portetis aliquando committiturR'ifpublica/<br />

Quttm nihil ffagitiorum fibi non pit- 36<br />

mi^tcret,clatus tamo rerum fucccíííi, dicchat<br />

neminem prmcipum ame tpjum fciffe omd fi- ticentia-<br />

^ilueret. Verum qui hoe dixit, fen fit tan-J^»«*/?»<br />

fpcÄabat, di- 37<br />


594 A P o P N T H I 6 M.<br />

CO clara voce corripiiiT^uflimald<br />

JÀierì. òenecétntaret i jHdíonamale éJf>onertt. NaUplus<br />

eratPalamedis pater, qui filii practc'<br />

meritum damnati ncccm magno Graecoríi<br />

exitio cft vltus. Solebat auté Neto tragocdias<br />

cantare.<br />

39 Notatus cft & à Dato Atellanarü hiftri«'<br />

ne,qui rccitans canticu quodda; v^toevii^^t<br />

Libere. r\£,vyiíuy\ /4ÍT4/:ita dcmonftrauitjVt bibentc<br />

natantemqj faccrct, exitiO C.CIaudij & Agrippinaeíignificis.<br />

Nam Nero C.Claudiu<br />

veneno fuftulitj Agrippina naufragio.Etift<br />

claufula cátici rccirans ; OrcHtyobisdtscttf^'<br />


L I B 1 R VI. 5f5<br />

tefccbant aulici, multum & hinc innidi®<br />

croni conflatum cft.C^ium forte accidifict,vt<br />

in publica fame diccrctur Al<strong>cx</strong>andrinauis<br />

appulifle, iadatum eft, iUam'adue^ Mompe-<br />

^^ß} pvUutnm luStatoribiPS aultcis. Qno difto Uaf^da.<br />

fimul notatum cft, in Cxfarererum fccni-<br />

^arum ftudiumj & monopoiia quorüdam,<br />

per Cacfaris fauorem pubUco damno lu-<br />

^fantium.<br />

Statux eius à vertice currus appofitus 4J<br />

^ft, cum infcriptione Grxca: TS[unc(iemum Vrinceps<br />

«^«nc/7,íK4/,efW£.'m.Notatumeft inCxfa- átmgn^<br />

""caurigandi ftudium: fimulquc <strong>de</strong>nunciatum<br />

periculum.<br />

Alteri cuidam ftatux &afcopera alliga- 44<br />

cft cum hoc titulo : Ego qwdpotm ? Stdtu Varrici^<br />

^^^ie^tnermfit. Solcbát olim parricidx cui- áwnex-<br />

1^0 infui : ^ Nero mattem occidcrat. Cui- probrX"<br />

leus itaqj fefc excufans dicit: Ego quidpo- tum,<br />

tui ? paratus fi ciuistcinfuat:fed fine iniuafis,<br />

fitte non; tu tamen culleum meruifti.<br />

Potcft hoc & ad Rcipub.pcrfonara accom-<br />

**»odari.<br />

Columnis ftatuarum illud adfcrmtu cft : 4Í<br />

y^'ditecunundoexcitAYunt. Indigniilimc tu-<br />

«cratGaHiarum dcfcÄioncm: proin<strong>de</strong> dc-<br />

^rcucrat Gallos omncs Romx agentes coprouinciamqj<br />

<strong>cx</strong>ercitui diripic-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

'^Bhqmdam fmkkànt<br />

P %


A^ o P RTHl G<br />

Saht. petehàntjm rtnéam, Vind<strong>cx</strong> autcnr crat<br />

dcfcdionis in Ncroncm dux. £r hoc ioco<br />

notabaturiam nSFcrcnda Cafàris tyráni5^<br />

47 Qü}^*" orationc Ncroni.f,quá in Vmdiccm<br />

peiTorabat,^ rccitarctiirin iena tu, da^<br />

tqtos poenas fc/lcratpSjac brcui di^nuni<br />

critipni faduEOSj excIamatum cft ab vni-<br />

^oi- vcrfi^ : Tf* Qiiae vox bifagueá-<br />

riampotcftaccipi: fu £icics vtdcntpücíinm.<br />

j^as. ^^ tu.dabis poenas-<br />

48 In Ocdipodc fabula,quam'N^cronouílíImá<br />

recitauit, ia hoc ver fu dccidiiTc Icfiituri<br />

Xhnm ^xÁifjfi ì k ' t a y k c f t '<br />

txn 'ij. JifJJtt man me maier, r\oy ^ f^ier,.<br />

N.>m & Ocd^pus patrcin occidcrat infcic^j<br />

matrcirLVXorcm duxerat. Ita Nero fcicn«<br />

Claudjum patren>occidcrati m a t r e m conftupratam>inrerfecerat;<br />

& Oi^auiam vXO'<br />

rem indignis tr»£ì:aratmodis.<br />

^ Defpcracis reb. noilu adi|t hofpitia^^i^'<br />

' guforum, dc fii^a confulturns. Qiium folies<br />

omnium occìtifas repcriftct,rcuerfus/"<br />

cubiculum, comperit 6c cufto<strong>de</strong>s diiEig»^'<br />

ií:,4ir


Libiti VI. 597<br />

in fugaqaü PJiaon libtrtiu horiariptur, 5#<br />

vt in fpcciim cgcftn arena con<strong>de</strong>retur, ne- ScfuLm^<br />

Vmum fe fut) terrsm itwrnm; r4 rtm. ^<br />

A quam e lacuna, villa: cuidam fubicéla, 51<br />

pptaturus manu Iiauiìt : Lt hk eHy inquifDeLicut<br />

i^rouU<strong>de</strong>co&jL, Nam reper-eratiVtaqua <strong>de</strong>- yerfxin<br />

^eoda gratiam haberet crudx, immiiTa in amaro^<br />

poculumniue. rem.<br />

Vbi feniit equites appropinquarc> qui- 52<br />

bus tuandatum eratVt illum viuum attralierent.verfum<br />

Homericum protulit :<br />

ITTTrU/lf WKVWÓ/okM ÁfA^t t^VIT^ ¡fí€7í((<br />

Sittiulqueferrum iugulo a<strong>de</strong>git.<br />

ìngr^iTusCenturio, quum femianimem jj<br />

rcpcriiTet, 3c penula ad vulnus appofita fiinularetfe<br />

veniflèinauxilium mil aliud reipondit,quàm:<br />

Serò:^,Ha;c efifidts. Scrino<br />

ambiguus eft : poteft mtclligi reró-VcmíTc, exirfw^<br />

qui iam ad moricntcm vencrat i CcTÒ wc-y§ces.<br />

nit, qui in hoc venit vt viuum attraherct.<br />

Item,bacc eft fi<strong>de</strong>s, poteft eiTc<strong>cx</strong>poftulan- ,<br />

tis<strong>de</strong>iìdcamkoram :a(Hero fcníit^fcni'<br />

hililliusvcrbis cre<strong>de</strong>re,«iusq-, rei argiung-"<br />

tum cflc vulnus in iugulo Icthale. , ,<br />

CJuiim gcncthliaci Chaldaìi Agrippina^ 54'<br />

matri NcronisTcípondiflcnt : impcraturu<br />

qui<strong>de</strong>m filium , fed occifurum matrem :<br />

^cct(Ut,ìti(\mtimQdò tmferet. Tamimpotcni<br />

cratinfocminadominac^di fitis : & habuit w».<br />

qUod opuuit.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Eadcm quum iuflu Ncronis occidcrctur,acCcnturio<br />

Ferrum in mortem dcftringcrct,<br />

vcntrcm oftcndcns clamabat : Hunc<br />

fsrJter. fereute ; hic eß ferré foeùcndiu , qtti fortenttét»<br />

iUndgeniétt,<br />

^S Nero in magna erat inuidia, quòd Burro<br />

princip cm virum crc<strong>de</strong>rctur occidiflc, veneno<br />

Faucibus illito,quafi remedium adhiberctur.<br />

Ad hunc cùm Nero vifendi grati^<br />

vcniirct,aucriàius cft iJiumJBurrus, cui fcclusiam<br />

cratintelicöum, multaq} percon-<br />

Lmter, tanti nihil aliud refpondit, quam ; Ego keni<br />

me babeo. Mira Ctiam in moriente icaitas.<br />

57 I<strong>de</strong>m in Claudi) ftultitiam fubin<strong>de</strong> iocabatur<br />

^ Juftionc fyllabac,cùm diccret:^«?/^<br />

locus im eaquam <strong>de</strong>^it inter yitsoj morari, p rima iylla ba<br />

preduda. Moros cairn Graecc fàtuum<br />

SUt : indcfìnxit morari 9 pro ßuituma^eriy<br />

quemadmodum nos à poeta poetati iU'<br />

ucnc iuuenari.<br />

5I Sunjtqni putct,hoc clam & infcio etiam<br />

Stacci hiiiTc <strong>de</strong>crcium, vt occilo Nerone<br />

•cci<strong>de</strong>rctur & PiÌo,mox impcrium Scnccf<br />

dcfcrretur. Intcrcavulgabantur verba Fla-<br />

^Sáhh »iff quidixerat : M<strong>de</strong><strong>de</strong>ctssnihilreferrejcitharctdus<br />

dimoueretnr, cb* tragcedus fucce<strong>de</strong>ret»<br />

Nero cithara, Pifo tragico otnatu cancbat.<br />

Senfit, vtrumque paritcr indignum impcrip.<br />

^ Cum <strong>de</strong> coniuritds agerctur qu^ftion^s»<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^ubrius Flauius Tribimus,intcrrogatus á<br />

Jerone, quibus caufis adduéius ad obhyioRcm<br />

facramenti proccíTilfct : O<strong>de</strong>ram te,<br />

''^quit : nec qmftfuamíib' fi<strong>de</strong>Uor mUitumfmê liherìm<br />

^^ omAri metuiffi : ediße ccept, pefijuamfor*<br />

^icidx matris ^ rxoris,AurigA e¡r hiftrio ^<br />

^^dÍAñ'ts exT^iw/Ä.Ne Tant in ca coniuratio-<br />

^^ quicquá accidiíTc Ncroni graui us ; qui»<br />

yt ad parranda ßicinora promptus erat j ¡ta<br />

^lídicndi qux patrarct infoicns.<br />

Eodcm tempore Sulpitius Afpcr Cen- 6o<br />

J,Wfio^crcontanti curiu cae<strong>de</strong>m luam con- Lihcrh<br />

^íraflet ^ A^ter > inquit ; tot flAgittjs tws<br />

fi^^fteniri poter At.<br />

. Vcftinus confuí, quum eo<strong>de</strong>m die om- 6i<br />

munia confularia obiíTct, e conuiuio<br />

'epcntc ad mortem raptus eft. Conuiu«<br />

aliud quàm exitium exfpeôabât. Ho-<br />

'lim pauorem irri<strong>de</strong>ns Nero, dixit titos fdtie<br />

f^^plidjluißepro epulis cofiéUrièitr. Dicas hoc ^^^^<br />

^ elemente did^um, il cacterft^eronis faci-<br />

Äorafpcftcs.<br />

^ero matrem occi<strong>de</strong>rat. Vn<strong>de</strong> Africaquidam<br />

ita eonfolatus eft hominem:<br />

^ant te y Céefar, GaUìm tua, rt felicit Atem tUAWi<br />

fortiterfirat.<br />

r\u O T H o.<br />

Otho Saluius impcrator,qHum in augii-<br />

Mndotempcftas eflet erta, atq; ipfcgrawtcrproUpfus^<br />

idcAtidcm obmurmusafif<br />

P 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A P o í H T H 1 o<br />

Omen e- • Hfff^KfchaÒMn3 id t fstd<br />

^crificijs & piaculis conari'¡ilacarc. manes<br />

Galba.Scd dchocplura n&bis didafunti®<br />

Chiliadibus.<br />

64 I<strong>de</strong>mivbi iammori <strong>de</strong>ftinaffct, fcnfitjCOi<br />

»qui ab ipíb <strong>de</strong>ficere fic abire c^aeptabant»<br />

ppo dcfertoribus corripiac <strong>de</strong>tincri, vctuit<br />

Mors cuiquam fieret iniuria,dices;: ^dijciamitf<br />

JimatA, lyitaié;' harte »í>¿?^.Etin proFundam vcfpe-<br />

';ram vfqj oatente ciibiciilQ,fivquisadireyellet,poteilatcm<br />

fui conuenicndi fecit.<br />

65 Multis OthonenvTogantibus<br />

fito Imperio <strong>cx</strong>crcitum ac Remp. dcfcrC'<br />

ret, quidam c gregarijs militibusrftibJato<br />

fi<strong>de</strong>sin enfe dixit:Scjio Cafar,/tcpro te omnes<br />

mine. e£e:moxjue feipfum iuguLauit,<br />

66 ^Oiho iam dcftinata morte Cocceium<br />

rfratris filium, ad fc vocatum^cadhortatus<br />

extremis verbis : O fil^habuiffetepatrunf^<br />

. te, 'C^farem > nef.f^ovfus obUuifcaw ^nec admo^^<br />

wewiwerw.Noluit ilium prorfus obliuife^'^f<br />

<strong>de</strong>fcrcrct curam fuorum : Turfum nol^j^<br />

valdc mcmittiíTc mortemjiatrui vici*"<br />

cere tur.<br />

VB^PASIANVS PATER.<br />

67 FJaúiib'Veípaíiano.cúmadolcfccns qm-<br />

, dam^tiasagerct pro impetrata pr^fe^"'<br />

rnguen-ra® -fltioniam vngucato.fragrabat,<br />

tH olere, ^wcoiptu« xft., ¿k ^ijiuitcr incrcpitui 5<br />

MaUem$<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L J B 1 R VI. «01<br />

típ^QímxxSiaUiifm èboUtiffeà:<br />

ûiox 5c litctas c^iiccfTas jcuocauit.<br />

De iurgio qax>.dam inter ienatorem & 67<br />

^quitemitomanuTTiita pronimcisuit,vt di-<br />

'«crct : non oportere maiedici fenatonbuf ^ rema-. ^mUU,<br />

Ifdicixittfie/ajjt4€ efe» Pracrogatiuam en¡m


602 ApOnHTHEÒM.<br />

còcr íTurus AiifTcr, quodgracuitò ncgabat.<br />

73 ^ conjiduri yty Aienftruo ploré monnm.ft^<br />

firapoiiùs quàm plojira dtcendAy pofíndierUnm<br />

pro ri. ro ^¿aurum falutautt: ciuilitcr allu<strong>de</strong>®*<br />

a.d iilius curiofam admoraitioncm. VctcrcS<br />

in quiljufd^m pro diphthong© foB*'<br />

bant o;vt Clodius pr > Claudius.<br />

74 Mulier quidam dixcrar.fe <strong>de</strong>pcrircamorc<br />

Vcfpaiìani : ci perdura: quum pro co»'<br />

cubitu feftertia quadragintadonailct,rof^liuè.<br />

ganti difpenfatori, ^o título rellet earn ff*^'<br />

mam ratiom¿,tnferrtfdixi t, ^eJpafianoadamAto*<br />

75 In qucndam procer* ftaturac.fcd imptolocm<br />

éx bilis natum,torlit illud cgrmcHomcricumi<br />

Homero, tixtifà^tiàfyn^aJÀttffAer^ixitrtue/xyx^'<br />

tongam haftam fuatieniydidMfÌHpApb,<br />

76 In Ceriumlibcrtum, fed diuitem,<br />

It^. vt aliquando fubterfugeret ius fifci imp^'<br />

rialis, cocpitfepro ingenuo ferrc: coq«®<br />

mutato nomine pro Cerylo dici voluit<br />

chcs : torfic veruculos ex fàbula quapiai»/<br />

Tt opinor:<br />

i ìJtx^f yJtxnt,<br />

Idcn:<br />

0 Laches Laches,<br />

Vbi mortem obieris^rterJUm eri* $tm Cerytui»<br />

Significans, illi nihil profuturumimmutatum<br />

nomen.<br />

77 Qujdá è chatis Vcfpafiani miiiiftrif^ap^<br />

ipfumpro quorfam, que» fratiem^»^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


fi^ulabat, intcrcc<strong>de</strong>bat, vt illi procuratio<br />

J.ómittercturjd fcnticns Cxrar,candidatü<br />

folùad fcvocatìit,<strong>cx</strong>cgitq; pccuni^á, quam<br />

fuffragatori fuo pcpigcrat : cà acccpta<br />

ordinauit. Huius rei ignarus miniftcr»<br />

'^fiusintcrpcllauit pro fratte. CuiVcfpa-<br />

, ^/inm, inquit, jratrem quénre : hk<br />

^Hm tìmmpmas, mtm efl.<br />

In itinere quodam mulio <strong>de</strong>fili'it, quafi 7t<br />

J^.^|


«04 APOPHTHEGM.<br />

patuìiTct, tum ftcll.i crinita apparuiflctralij«<br />

intcrprctamibus, Ca:rfaris intcriturn porl^cn^'-<br />

tcndiiille facctè interpretatus td^priusoße'^"<br />

ßu mter- ^^^ Mdluliam CalntUAmpertmere, quòd ea, ejßt<br />

<strong>de</strong>gente ^ugufiï ipofìeriutadVArtfjorum, .(iiue,vt<br />

Aurelius Viftor tradit,Petfarum )<br />

gem^qui capilUttu eßet,<br />

11 Q^m m o rb u s i ngra u e fc eret^d ixi t:<br />

Jecuéin <strong>de</strong>u^, Significans/«moriturum.SoJcban*<br />

morte, enim <strong>cx</strong>ftindi Cçfares publiciseeremooM^<br />

in <strong>de</strong>orum costura referti.<br />

tz Cum vehementer angeretur vitiatis<br />

teftinisjnihilo feci us imperatorijs muneribus<br />

fungrcbatur, adcò vt IcÄo <strong>de</strong>cumbert^<br />

audirctlcgationcs, &amicisliortantibuJ<br />

Stantem VtfibipZTCCTCl,rcCpoadit^Imferat9rert{ft^<br />

mort. tem mori 'oportere^<br />

TITVS , VESPASIAIAI T.<br />

«3 Veipafianus filius, quum admoncreti"<br />

ab^amicis, quòd plurapolJiceretur ioi^^'<br />

Caßris pcllantibus,quàm praeftarepoïfct, refp^«*"<br />

^jfabi- dit ; Tipn oportet^emquam à C4:farif eoUoq*^<br />

Utas. trifiemdtfiedcre.<br />

Super cocnam aliquando recordat«?»<br />

quèd eo die nemini quicquam pr^cft'"'^<br />

Benigni- fet,meniorandamillam mcritoquelaudi'<br />

ta4. tam vocem vtd\à\x:Amici,dtemperdté.<br />

%$ ^I<strong>de</strong>mdicere folcbat;yèWÂX/>w#wy2f/7âr/^<br />

Dexteri eßepotwße : quòd omnium chirograpb^'<br />

qucvidiiTcty^cillimèamiurctur.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R V L 609<br />

Qniimfcbr« corrcptiis leifticaà Foco, in 86n^o<br />

tûm crat, transfcTretiir> dimotisplagulis<br />

cGclum fulpexit, qiicftufquc cñjtbk<br />

^'^mercnti vitxm enpt : cùm nullum per omnem Cfftrm^<br />

'^i^-^in exJilarct faSium çmmpijtniteret, yno dun- nocenf*<br />

^^^atexcepto. Id cuiufmodi fuerit, neeipic<br />

P*"odnJit^ nccquifqiu>m conicâarcpotuit.<br />

^ CuiVarcm longiCsimâ vhh dignuml<br />

D o M Ì T 1 A N V s. ^<br />

I>omithnus CacCVr initio pnncípatus»7<br />

qi^otìdie libi fccrctum ÍVorariuiii fiimcic<br />

conlu cui t, Picc interim a li u d q uà m m ufcas<br />

^^ptarc, caíq'uc itilo prxncuto confígcrc r<br />

^^ «Quidam iaterroiïanti, e(?^íne quu mtúscum<br />

VibiusCiìrpusIcpidèFcfpoudcat:<br />

^^Jiffjcaqw<strong>de</strong>m.<br />

. luricrat çdidlo <strong>cx</strong>cîdi vincas ^ quòd (Tu- gg<br />

colendi viñeta neolii^crenturaruo.Hoc<br />

cdidum rcuocaiurob íparíbs libcllos, ia<br />

quibus habebantur hi vcriìculi.-<br />

«àVaìì (pócyffs ¿á fifctv Jt^m \TiHctpnoifefHfti, ^ Mina in<br />

t


NERVA COCCBIVS.<br />

90 Qwonii RIIBNCRUACOCCCIO,BOQOCÁJ'<br />

fare, multorum nomina falsò dcferebáturj<br />

Vrincep Pronto confuí palàm dixiíTc fertur: mAÍ^rí^<br />

indulges, eße tum imperare , fub qm nemini<br />

conceßi4mßt : fedhngè peiusßsb eo Viuere ,<br />

qwi mAximaßt licentiA quibuslibet, Inh uman»"<br />

tatis cft, fl princeps nihil indulgeatanai^c|^<br />

ac familiaribus : Ted pcmiciofum cd ,<br />

licere quicquid Übet.<br />

TRAIANVS.<br />

PI Traianus aliquando in conuiuio prop®'<br />

fuit amicis ,vt dcccm nöminarcnt, quib"f<br />

cre<strong>de</strong>rent rerum fummam rcÄc <strong>de</strong>legar;<br />

t^niife- po^c. C^iumilliillercnt, Decern, in(\uiU^<br />

ximiw. M'^^ > ynicum hAÒeo Smerianum : f^''<br />

lum illum imperio dignun? iudicans.<br />

ADRIANVS CAESAR.<br />

92 Moriens dixit illud vulgatum : TnrbAf»^^<br />

Medico- dicorum CafAtemperduüt, Arbitror illum h«^<br />

rum tur- dctorfiiTc Gr^cum proucrbium:v#^v/^/'^;<br />

ba. rnyet ubi^hcív ¿nvKiacuf' wiXÁct A ittici T^«^'^<br />

ÁTttúMffMv, Q^nquam & hodic verum c»»<br />

turba medicoru multis caufam cfTc mortis-<br />

93 In fenatu frequenter diccrc folcbat:<br />

Vrincefs, ^cfic gefíurum pnncipatum, yt fciret rem pof^<br />

Li eße , non fuétm pnuAtam. Nimirum atti;<br />

git hoc , quod ynum diflinguit rcgcm a<br />

tyranno.<br />

Impc-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Imperator creatili a<strong>de</strong>ò cantcmpfitini- 94<br />

Juicos, vt vni 5 quem habuerat capitalem,<br />

V^ttcobuio dixerit: LuafifÌi. Principibus Ì'/cmmpriuatis<br />

ofíeníís <strong>de</strong>bet eflc fatis, potuifvicifci.<br />

In col%quiis etiam humillimorum miciuilis<br />

erat, eofque dcteftari folebat, qui<br />

•^nc hiimanitatis voluptatcm ipfi inui<strong>de</strong>-<br />

"•^nt hoc pra:t<strong>cx</strong>tu,qnòd diccrcnt : frinapis .Agabi^<br />

vblque feruandam. litof,<br />

. I^ionyfius Miìefius , fophifta infignis, ^^^<br />

Hcliodorum,quem Adrianus Cxfarvnijè<br />

amabat, torfit hoc diilum : Cafxrpoteß ^^¡ff^i<br />

honorem AC pecunias largirl ; rhetorem ¡Tacere bona,<br />

•^on potfß^ Cxfar enim Hcliodorum ftudio<br />

vcrius, quàm iudicio , feccratmagiftrum<br />

^Piftolarum.<br />

Romas, quum in fpedaculo populus<br />

clamore flagitaret, vt auri gam, qui placuerat,<br />

liberumcfleiubcret, pertabellamrespond<br />

it : Intquum effe quodpeterent : fi enim jj^ff}^<br />

ftruHm altenum Ubertate donarti, fieret inturia<br />

domino. Dicas hunc abhorruiflc ab omni<br />

Violentia.<br />

Scuerianum & Fufcum huius nepotem, 9g<br />

cò quòdmolcftè ferrc vi<strong>de</strong>rcturGommo.<br />

uum Lwcium impetij fucceflorem <strong>de</strong>fignatum,iufsitpccidi<br />

: quoriullcnonagenarius<br />

ctatjhic annos natus <strong>de</strong>ce h oiVo.Senex au<br />

tcm cùm eflct iuguládus, popofcit ignem,<br />

incen-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


6or Af^PH-THE G M.<br />

Voteti^ incert-ibqiictirare<br />

rientfs^ hhlp-<strong>de</strong>rh commij.fjaiuec aimdimprecar<br />

m, mpu: quumyoletmmymnpofit. Idqv eveutBarbarus,<br />

con chi ¿tus qui fcr^^'<br />

mortcm pro bciicficio'darct, aufu^crit.^<br />

99^ Qiiict-un caiTcìcens ab co qi^dan» p^'<br />

tbcrat, & repulfus cft:. Is qmmi aliqi^ant®'<br />

pòft ícfü pcterct,fedcapiintk) ni^ro (m^^<br />

id tin¿>ura fcccrar) Cariaragnoiccs faii^*^'<br />

Lcpi<strong>de</strong>^r lùmiFiiìHQy\\\Q^\\\Xy,negxmp(tinuifì,<br />

10 0- Q^d?.m tempore cum fcruum fu"^<br />

^ vidcrerinrcr dnos fcnatorcs ambuüa»^^^"^'<br />

. mifìt qui illi eolaphumhnpingcrct,<br />

Scrut retquc : T{oIi inter e'jx AtrìhidAreyquorumadhf*^,<br />

principe simul fenatoria* dignitaf*<br />

tUu. fonli'Ìens , a? ferui caftigans infotcoti^'*^<br />

qvK^m iTc Carfuc hero finiipferat.<br />

io| Conímodunl^cFíunn Vcruin iterft<br />

fulenifecerat^ cumquc imperio <strong>de</strong>ftin*^^^'<br />

ratiquem cum cernercr nec animo ncc co^l<br />

If^f^r porcfatis vnlfdum,diccre Coi eh :iti In cadt^^<br />

princi' parietem nos mclif auimtur^ acperédimtis qt*^^^<br />

millits H- S, quod populo ac miUùbuf prf^<br />

• puone didimw,y dc prarfcnfit Commodum<br />

iniitiÌeni imprriojièd fciò.<br />

102 Florus boi^ vcrficuios fcripferat ìnC^<br />

Hone/ìi l^rcm : '<br />

iaùores. Ego nolo Tloruf tffe^<br />

.Ambulare per Britannos,<br />

Sc^ thicaspati prumas, j<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R VI: 609^<br />

Eg$ noift fUrtiseJJe,<br />

^AmbnUreferuìberniU,<br />

téititare^perpoprnas,.<br />

CulicesPaü rotundos,.<br />

^cnticns' , fc Uoncftàs occupatioiics prac-<br />

^^rre inutili turniquc ocio.<br />

I>iccrc foJitu.s,/^; molefínm ejjcjtquem vi- 103<br />

^^^^Mfiem: cùm tarnen«ouincs dòftbsvc-Pymc^^J<br />

*arct quxftiimculis 5 fed v<strong>cx</strong>'atos donauit W»//Í?WO<br />

munéfc. ^<br />

Guidjm vxor fuá per literas evprobraf.it, 104<br />

l^od lauacrís ac voluptatibus <strong>de</strong>tentas ád<br />

'^"•cdíreiiolÍct. Id per frumentariosrefci-<br />

^^^atin^p^^gj^j. . itaqijic commeatum pc-<br />

¡^"ti, <strong>cx</strong>probrauit 3c lauacra & voluptates.<br />

^^^ illc:2NJ«w r/c/ífrJó-i/^yTr-r^ormetf fiirioyiffodnnhì'ì<br />

Notans curíoíitatem principe tas*<br />

'«^^'gnam..<br />

S^tá níroi^cm his vèrfibus luílíTc dicitur: 105 .<br />

^°Jpescomfjj,ccrfnrisy morte,.<br />

nunc abib in loca,)<br />

T'^^ll^duUyi^da.nuduUy<br />

'^cyt files daòistoccsì<br />

AlUntrillum <strong>cx</strong> >iáithef:bá peritia pr«- 106»<br />

Kilie futurà,ac Veruni ricÁ forc loiig^uum Vrícjcili-<br />

P^^äi^ißc: tia.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


tfi« A p o p h t h i g m .<br />

107 Cuidam, illos Vergili; verfug ad Verum/<br />

Brétiis accommodami:<br />

Manibiis cLtelUiapUnisy^c,<br />

Cum irrifione rerp6dit:£^o mihi ümtn a<strong>de</strong>ptaui,<br />

nonfihmn. Hue allu<strong>de</strong>ns, quòd impera<br />

tores referri foleant in numeriim di"<br />

uorum 3 fed à rogo.<br />

108 Adalrerum,ipfum eonfolari volentefl*<br />

• hoc arguméto, quòd diceret, geiieiin Veri<br />

non effe refte colleélam, eoqjìpem eile il'<br />

'Prittd- diu vi£kurum : Jjihoc, inquit, tuftucU} dìpis<strong>de</strong>U'<br />

f^^h^uipAmmonii tm^non ^ìpubLi<strong>cx</strong>. quarli<br />

¿¡^ re<strong>de</strong>m, Sentiens, magni referre, vt bonui<br />

princeps quàm diutiflimè viuat.<br />

109 Tranfcuntem mulier quxdam appella-<br />

IJ^Jtrè. uit : .Audi me C^fAr. Is quum refpondiiTct :<br />

^neftocÌHm: Illa clamauit : T^U ergo imf^^:<br />

rare. Ad hanc vocem reflitit , & audiu't<br />

mulierem. Hoc öcPhihppo Macedoni tribuitur<br />

: neqj quicquam vetat, i<strong>de</strong>m à<br />

nbus vel dici vel fieri.<br />

COMMODVS AELIVJ<br />

V E K v S.<br />

Ito Aelius cum cíTct pcrcgrinis volupt^"'<br />

f'AOwre dcditus,vxori conquere«ti àmv.f^^'^^<br />

Serenità, ^^^ exercere tupiditAtes meas. VKOr enim<br />

dignitatis nomen cft,non voluptatis^<br />

Ili Q¿ium morbo grauarctur^ fy:pc diccrc<br />

^olcbai«'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B H NI VI.<br />

^^UkätiVrincipimfanum mort <strong>de</strong>ktre.non dtbu- Mors<br />

quòd fuperiores impcratorcs plctiquc^m«.<br />

^»olcutâ morte periiienr.


6\2 A P. O P H T H E G M.<br />

. Mere es. Appo JIani urn a.ttra*erat Kom^tri,<br />

noaRdpubJkatßudiiim. .<br />

ji^ Qwum M. Antonius flcret educatorcm<br />

• ' ftiuni -iniortuum>Ìeph't


L I B Ì R Vf.'<br />

CaiTTiimifeHatörium vìram'occid? paffiis ii9<br />

cft,non iuftit ocddiipòft etiam <strong>cx</strong>ftinftum<br />

dicens : VolmfjVfepneftnmorhfAngm, Clemen-<br />

^^imperiumtrunfigere, Alifaolcàncntia in af-<br />

*


614 Ai» Ò H T H 1 C M.<br />

124 Q^wm milites BaiTìanum,Se<strong>de</strong>ri filiamo<br />

qui pòft Antoninus Caracallus diitus cft<br />

Auguftum confalutaiTentj còquòdpat^f<br />

pedi bus «ger bcllum niorarctur: iuftìt 0:<br />

ocfcrri ad tribunal, fimulqueadciTc omni'<br />

tribunos, centuriones, duces & cohortc5,<br />

quibus autoribushocaccidcrat.-fifti <strong>de</strong>in<strong>de</strong><br />

3c filium,qui Augufti nomen noarccU'<br />

sarat.Hic quum in omnes ciu5 faÄi autore*<br />

. iulsiflctanimaducrti,<strong>cx</strong>ccpto filio,©mncr-'<br />

que ante tribunal poftrati rogarct venían''<br />

Seucrus manu caput conting'cns ; Tan<strong>de</strong>m,<br />

t0S, inqu iX.fenutis caput mparare^mfe<strong>de</strong>s.<br />

J25 Cclcbratur & hoc illius diftum.i Omrù^<br />

Cmnut fi*iifidn hilexpedit. Sentiens, fefe ex humib»<br />

txper- per literarumac niilitiae officia > pluri^i!^<br />

tur, gradibus fauorc fortunae ad imperijfaft»'<br />

giumfuiiTe pcrdiiftuni; fed nihil fclicií^í<br />

ceílifte^aut nulla in re fibi pbcuiflc. ^ ,<br />

126 Vltima illius verba dicuntui hxc fuiw^ '<br />

ymns Tutúatam I{emp. rùiquedccepi-, pacatamef^^<br />

frinci- ^ritanriH relinquo : Senex (¿tpedibus ^gfff r^'l<br />

fis, prum Imperium .Antoninis meis relinqmni<br />

boni erunt; imbecillum^ fi malt.<br />

127 Symbolum tribuno dati iw^w.Lahoretnt^'<br />

Perrinnxatíimpcrium aíTcrtus <strong>de</strong><strong>de</strong>rat:-^f''<br />

Jndu. Inemus. lili placuit belli omen ; huic pa^'^'<br />

firia. Sublato »amque bello rcd tur'iid agr«*^.^!^'<br />

tioncm 5: opificia. Ocium in pace dclit*^<br />

alitAoinncflagitioruni ¿¿cnus. ^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B ET VI.<br />

Epigramma,quòd in Taudcm Pcfcennini 12Í '<br />

^igri fiicrat aíícriptum iHius ftatuac ad vicffiiftac,<br />

quum pracfeAi fuadcrcnt era-<br />

^cuduinjSeucrus noluit,diccns:y¿rrt/«/«if,<br />

f^iant omnes qttalem vtcenrmis : fi tuLh non fmt, rath<br />

pf^tent nos vmnes falcmvicifie.<br />

PF.SCENNIKVS NIGER.<br />

I^cfccninus Niger coniiliarijs addiditia- 129<br />

|j/ia> né granatene eas ciuibus affldcbant,<br />

iudicem nec dare <strong>de</strong>here.necaccipere. V- InteffK<br />

ll^am hoc exemphim imitenturhi,qui ven<br />

officia fpoliant iudicem, aflciToribus<br />

interim rapto viucndum eft I<br />

Acoypto, quum Iimitanei milites vi-130<br />

«um,dbiinpcratorepetcrent:2\C./«w,inquit, ^fWA<br />

^¿ei/j,^ Mfritis^ Aiuxìt enim iciMAinfroyméè.<br />

tanta: cfTe dulccdmis, Vtaccolx vina<br />

«»on<strong>de</strong>fi<strong>de</strong>rent.<br />

, QU,UM milites, qui a Saracenis VIDI fue-131<br />

íant/diccrcnt : ^mum non acceptmtuypugnare<br />

^^^fofinmus, Erukefcitey iac{\iitCxizt : illi, Setorìi^<br />

J^}^oTyina*nt, éqnam hiimnt. NamSaraec-<br />

«tiam hodìe guftare vinum nefas cft.<br />

^^licftinis rogantibus, vt ipforum ccnii-132<br />

Jiojcuaretur, cò quòd regicrciTctgrauata,<br />

J^tis inclemcntcr refpondit : Vostaras-pe- Dtrrì\.<br />

leuare yultis • ego etiam aérem yeiirum<br />

Imperatori crcato,cùmquida eipancgy-13}:<br />

'cumm ipfius la^udcm confcriptiì recitare<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


6l


Bailînnus prxfcdus fuadcbat Caracallo,<br />

^^admitigandam iauidiaavparricidij »fVa-<br />

Gctaai âppellarcr diuum : Sit, inqpit, I^npie.<br />

' dum mn vïuus : 5c fratrem in di nos rc •<br />

^^lit. Nefcit pictatis iura rcgnaiidicupialtas.<br />

.ANTONINVS G ETA.<br />

Qmim Antonini GctXipatcr&cucrvis dc- 138<br />

*ftinaiïct o.ntics diucrfarum partium occi-<br />

' inter fuos dicerc folitus eft : Hofiet-vo-<br />

J^im/^io.-adcòxonfertticnteBaiTiano., vtliocros<br />

etiam illoTum fuadcrct nccari. Geta<br />

pucrintcnogauit, quantus ¿flct occidcn-<br />

Qorum numerus ?cum quum pater aedidiffct,<br />

rogauit, num ifti haberent parentes ac<br />

Propinquos f quum rciponfum eífet ; haperc.<br />

ôc qui<strong>de</strong>m multos.7?/i#m'ey^«»inquit, Trudtn-<br />

"J ctuiute trißesfuturifiént, quàm Uti,quod Vt- ttr.<br />

cimw.YáluiíTct cordatum pueri di ¿tura, nifi<br />

quorundamcrudclitasòib.ftttiifet.<br />

Baiïîano tum loco . turn ferió diccnti, 139<br />

'ocnncs cumlibcris acci<strong>de</strong>ndos :4Getapuer<br />

^»xit : Tu , qui nulliparcis otes etiam fratrem [jbtrh<br />

occi<strong>de</strong>re. Id diitum tunc contemptum eftj<br />

pòftcognitum eft FuiíTe vaticiuijum.<br />

Nam parricidium poftea<br />

coiumifit.<br />

Q^s<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ANTONINVS HELIO-<br />

G A Ï A L V S.<br />

140 Senatum adcò contcmpiît, vt eos intcf-<br />

Tyran- diixr\ appcllarct fogata mancijjfa: vcluti qu*<br />

mei, priftinae dignitatis praeter togas nihil<br />

tincrent.<br />

j^j ^mabat fibi precia rerum, nua mtnpe àpf^<br />

Cara, rabantur, motora dici quam cjjmt : hanc efii di^<br />

censconuimo orexin: qnòd raagis illa iuuaß^<br />

quae pluris emimtiir,vt ait Satyricus.<br />

,42 Huic priuato quum quidarnjuxumil^'^<br />

Trofu- admirans, diccret iT^ntimej; neßa^paupirfip.<br />

jQwíí, inquit, melius, quam ytipjc mihih^^^<br />

fim cî^ yxort mea, Ì<br />

ALEXANDER SEVERVS.<br />

143 Et vrbem, & prouincias, & aulam C^^JP<br />

purgauit hominibus non neccflarijs í di-<br />

Superua cens : Malumpupillum tfii tmperatorem , ^<br />

canea of ^x rifceribus prouinciaUum hommes non nt^T<br />

ficta. fanos, nec i{eipul?,ytiles alerei,<br />

144 In remplis argcti minimum, àuri<br />

tulam qui<strong>de</strong>m aut brafteolam pofuitj fu»'<br />

-Auru in ia<strong>de</strong>repetensilludPcrfianum:<br />

tempUs, Dieitepontifiees^n fanfiis juidfadt aurum.<br />

*45 TSlegabat fe paßitrum , tt ipfius éfi^optiones<br />

Confian- ab aulicis Jktsyçn<strong>de</strong>rentur: i d q u o d îblentaliorUm<br />

principum hbeni ôc eunuchi- E®'<br />

cjue nunquam illum fcfcllit quod pr®"<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

AÍTcíT^


L M B * VI.<br />

Aircflroribusdcfignauitfuaralariarqua. 146<br />

^Uam íJiccbat illos potijíimum promouefidos, f^iearij<br />

^P'^fi ]{empMcam 'gertre fofient, non per grauei.<br />

"Jj^JJores. Vnumqucmque hoc agerc dcbc-<br />

> quod noflct. Prudcntiiliinus iuucnis<br />

ÍP'^íít, hoc cflc praccipuum vlcus omnium<br />

^^rumpublicarù, quod omniamunia per<br />

Vicarios adminiftrantur; intcrdumaltcro»<br />

^ ^«nios. Pracfcéìus vrbis habctyicarium,<br />

^ vicarius rurfus ahcruro vicarium , &<br />

^^^'ürfusaliuwi. Ac frequenter is, qui 5c<br />

?o«orc & fahrio fruitur, minimè omnium<br />

^^^neus cft ad fun^onem obeundam. Anhoc<br />

principes, qui fubin<strong>de</strong> cogungranare<br />

populum.<br />

^ ^«fcriptum habebat, quid cui praeftitif.<br />

Qui nihil,aut nimium pctiflcnt,cosap.<br />

^Ilabat dicens r ^<strong>de</strong>fiycnrnthUpetis f .An<br />

fieri <strong>de</strong>hitoremipetCynepriuAtM <strong>de</strong> m§<br />

Agnofcebat principem <strong>de</strong>beré fefuo<br />

fungentibus officio : ncc atquum<br />

Ijidtcabat, vt probe fuo <strong>de</strong>funftus officio,<br />

Miiitibus diligenter profp<strong>cx</strong>it dccom- 14!<br />

dicens: fema^isfèruaremilitesMiütunt<br />

fi T ''<br />

tor " inuenirc nouum imperalite^<br />

» nouum & <strong>cx</strong>crcitatum mi-<br />

PttinivuCaaiU»,antiqui familiífcnator, r4f<br />

homo<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


homodcîicatiifimus., rcbclhonem moüc'<br />

batur, tyraniii<strong>de</strong>m aff^î^aiw. Idcùni Alexandro<br />

rcnttnciatuni.cílct,ílaimqj probatöi<br />

ad pxLxúum cum rogauit ^eij-, grattas fgit,<br />

ì{eip.cHramx,quaibonis riris rtcujantibus imp'>^<br />

Jo 9t, /ponte reaperetMox ad feiiatumproceßfft^^<br />

tanti Jceleris confcientia treptdmn ^ conforter ia'<br />

perij appellauit: in palatium reccp^t : ornament^<br />

impertaltbns, ^ meüoribufqudmlPtebaturipfi'<br />

Clemeter <strong>de</strong>coratsit \profeclionis comttm aUhibtm. Ctsmq^'<br />

^Imperator ipfe pedibtis iter faceret, mH tatsit &<br />

Otànium <strong>de</strong>lxijs aßiietum adlaborem^quempT<br />

quinqué miUiapajfuum


cuiuspoiTcÌÌToncm dcfl<strong>cx</strong>iiFctipro qu.ilitafuftibus<br />

aut virgis csedcbatur,.aut<br />

^'oqui con<strong>de</strong>mnabatun Si dignitas pcrfo-»<br />

^^ tiiles pocnas non rccipicbat, grauiilimis -<br />

^ontumclijs afficif batur. cùm diccret: ^el^ ' ^^<br />

I . r J n •• I > noxnif,<br />

Iff hoc m agro tm fierh quod facss m aíienof.<br />

^À^UTiabat Ikpius quod:a Cbriftianis-au-<br />

^'^'^'^t , idqucper praiconem quotics ali-<br />

Viem cmcndabat dici iubebat : i^uodubi<br />

if»- noiis,atterïmfrctrii.Ç)n\Av\\\\\c dicemus<br />

^^ militibus Chrifiianis, qui fiuc quò cant,<br />

»«Uercd t'ant,furantur,rapiunt¿conítuprant.<br />

Pillant, abigunt pecora, prrtufis vafis fi-<br />

JiVttii,cft?nere vinwm? Qiijd muliis?Crudc*<br />

1JÙS traçant ruos,quàm liofte.^.Et hoc ho*fnperis<br />

placet, appellatur ius militaad<br />

hacc connuient principesv<br />

yigihnter prouidit,.ne tribuni dùccfi'cijî<br />

fraudarcnt <strong>de</strong> ûipcndijs mili-<br />

UuTi, dicens :Mìks nnnumetynifi rejíittii,ar Mlìtum<br />

^•^tus, caicetLtnSyeí^ famri^ habemsàLiquidsn cura.<br />

^«"«/a. Sentiens, militera, cùm aliquid bametiterc<br />

ne pcrdat : fed mcndkiws<br />

Omnem <strong>de</strong>fpcrationem vocat armatû.<br />

Ainiochiam ven i flet , ÍÍC milites,<br />

iauacris ac niulicbnbus <strong>de</strong>licii«^ vnca-<br />

Verant, in vincula duci i uífi flct; orti fediab<br />

caleoione , cuiu': foci; erani in<br />

^'^nculis,tribunal aÌTcendit ,acvinaisom-<br />

'^itïus ad tri.b^nal adduûis , circuroftan-,<br />

' ^ tibus<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


621 A P O P H T H E C M.<br />

tibus militibus, & qui<strong>de</strong>m armatis, graui;<br />

ter illos admonuit,vr meminißent ¡{nmxna di'<br />

¡cipLina. Cùm loqucntem milites tumultU<br />

intcrpellarcnt, ni lil contcTmus,ifiJJitvt<br />

Us-voces ü<strong>de</strong>rent adtierftis h')fles: nonadnerß^<br />

imf eratorem: minatus <strong>cx</strong>aulorationcm ,<br />

quiefcerent.Ad ha:c cùm vehcmcutiùs ctia<br />

Sctferè, n'emerent,ac ferro quoqj minarentur:<br />

fomte,ìncìmti<strong>de</strong>\tras : contra hoßem erigenda*<br />

fi fortes cjtis'.meißa non terrent. Cùm iionàC'<br />

iincrcnt fremere.<strong>cx</strong> clama u it: i^irites,di¡ct^<br />

dite,atque armá<strong>de</strong>ponite. Mox omnes non ar^<br />

mis tantum, fed & fagulis mihtaribus dcp®<br />

fitis receiTerunt j non in calira, fed in varia<br />

diuerforia.Pòft tamen eius legionis militibus<br />

fi<strong>de</strong>liíTimís vfus cft.<br />

Furti fuÍDicione infames nec intueri fu"<br />

ftinebat, a<strong>de</strong>ò vt cùm Septimius Arabinus»<br />

c(iu famofuscriminc furtorum fubHcliO'<br />

gabalofueratlibcfatus,intcr fenatorcspt'^<br />

Oditím cipcm falutatum veniftct, <strong>cx</strong>clamârit:^'^'<br />

furum, ^ìna, 6 Jupiter,o dij immortalesljírabinuf^**^^<br />

folùm viuit, fed etiam in fenatum remt:<br />

fis <strong>de</strong> me ff»crat, tamfatimm, tam flultum^<br />

eße iudlcat,<br />

155 Dicere fo\th:it,folojfuresdipaupertateco^<br />

Corrup. quertiónm ita ftu<strong>de</strong>nt fe<strong>de</strong>ra vita: fux tegetela.<br />

rc. laftabat & fcntentiam notam furibus:<br />

Id eft:<br />

S^tmulta tHleritlpoHea<strong>de</strong><strong>de</strong>rit^ffiugit,^^^^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Notans qupfdam j qui untutn furantur,<br />

^^ fit quo corrumpaat iudicctn aut a-<br />

Mammca matcr vxorqac Mcm- 156<br />

^'a obijccrcut, quòd nimii ciuilitatc rcd-<br />

^crct potcftatcm molliorcm, rcipondir:/è


i6o. Amicos^ ôcco^nato$,iîmal6$ cjomperii;<br />

rct.pu nicbat; Id li vttus amicitia aut lucclfitudo<br />

non paticbatur,à fc dimittcbat,di'<br />

pri cens:H*f chanor tfî nubi tota, ìi^ubUco, Sig'<br />

ma cura, nificans, priuatoj aftc^tus vtilitati p'iblicac<br />

poftlìabcni'^s..<br />

MA X I M I N V S..<br />

i6r M.iximinus accepta legione nullum<br />

bt)rcm dcfugcre folebat.dum milites exc»";.<br />

cct,eiscjuc profpicjtr Cùm autemtribun»<br />

quidam cum rcpreliendcrenr^ dicerentqi'<br />

dncattimpoffis accipereì Ego yerò, inquit,<br />

mator/Ueroy hòc mavis Uborabo, .<br />

JÖ2' Excrcebat hiâamilitfsfuos, multos «il<br />

tcrram proilirrnens. Iraq; cun£li$ inuJ^i^'*'<br />

tibusjtribunus quidam vafticorporisnor^<br />

que virtutis , atquc ob hoc feroc«)r,di*^j<br />

J{obifr. qmdmagm facis\fimlmniUF tot milites .<br />

corporis. Tum Mâximinus: Visnetor.greéam'^ì<br />

prodiiTct, palma perori impnfta fiJp»"^^<br />

rciecir, continfuoque diixit äü^^^<br />

tribisnum,<br />

Qiuim nimium fidcrctcorporis vir'^*^ '<br />

Libere, quidam in thcairo ipfo prxientc<br />

vcrfiis rcritauit, quorum haec cft Tentent<br />

. Elephdsgrandis e/?, ^ occidttur:<br />

liio/orsueii,!^ occìditur:<br />

Tigrisforhi. efki^ o eeidwt* ' ^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B m VI. ^^<br />

Cdue multos, ftJinguhs non timts,<br />

^m Ab yno nopotefi occié.à multis cccidittM<br />

Maximinus fcnior nunquam ad oicula<br />

pedum qucnqnam admifit,diccns:Dif/^r®- Modcfie,<br />

yt quifquam tngenuorum pedibff^ meÌ4<br />

^finld figat.Exvbi funt nitcrim.qui non iolù<br />

/*^gcnuos,verùm ctiá fummos monarchas,<br />

ofcula, non pedum, fed calccorumj non<br />

admittunt,fcd inuitant & quodam-<br />

*^odo cogunt?<br />

G A L IE M v S.<br />

^ijlicnus prouinciarum dcfc£Vioncm, i^j<br />

Jjuafi IcuiiTì.uarum rerum iafturam, ioco<br />

^^^Icbat elu<strong>de</strong>re Cùm enim nunciatum ef-<br />

Aeg^ptum dcfcCilFerí^wV/?inquit,/wf 1{€lpubli<br />

Pi -^^Bptio ejjenén/;fljf«wr«r?Cìì(rri vaftatám ca ntgU<br />

^fiam Sq»thirü incurfionibu.s acccpilFct: Bits.<br />

quit,/m^ aphronitris efle n9Hpo¡]umtis,<br />

^^f^tgii íwf* e/?M>eflími principis vo-<br />

^cs.cui quicquam charius cft República.<br />

Apbronitrum autcm eftfpumanitri,qu«d<br />

Afia Uudatiilimum concfefcebat.<br />

Iui\ior patris mortem inultam reliquit. jg^<br />

^^»^quc cùm t<strong>cx</strong> Perfartitii quad taptiuus<br />

per ponipam duccrctur , qtiidá fcurraemi-<br />

J


626 APOPHTHEGM.<br />

3gcrent/4Jri»»,in


' M'a îi T V S.<br />

Pc Mario ty^rai^qrum fcgtimo diluiti 170<br />

tffmperam : AUoyïJm LnpffO*<br />

imperare } term mterempm tñ À milite, qui hrtue.<br />

P'^>'cujp4rîif illum. (iixnit : Hic efîgUdins qmm<br />

P'^/ectfi^l^iiev^ cnimopif<strong>cx</strong>fctramis. Alla-<br />

^Uutcm iiitcrcmptorad-illud ¿roucibiû:<br />

iugulai<br />

'' ^ S A t v'r k I n v s.- •.<br />

^ S^turninus tyrannomm TÍ. cum milites i^t<br />

imperiale impofuiffcnt^aduol^^-t<br />

concione dcfeipTo dixitii:t»îW«//fonej, Ingenue><br />

^^^ ducem perefidflis,& malum principem fe-<br />

Ante fuerat düxegregius:(èd quoniâ<br />

imperio ^uerat íeueriot^ab ijrdcm,àquift<br />

impcrator faûus fuerat, interemptu».<br />

^ft« Non quiuii ad quoduis munus ido-<br />

2 B N o FrA/<br />

. ^cnobia 28.mullet varijs nominibus mc^ ~<br />

laudat^ , cùm ab Aurelianp capta ia<br />

^»^Îpeaum iliius duaafuiíret,isqjdixiíret:<br />

Míf^dyo Zenohiayaufa es noùis infiUtare ^¿mahis<br />

^P^atonlftif} Imperatorem, inquit »ic^^w/co ^^^<br />

ytcerii Î OalierMm, .AmetUum y reûquosquo<br />

P^cipts nonputdfti.<br />

^ A v R E ûï A K V s.<br />

. r^itoT^anarnVeufiTct,^ occFufim<br />

K z<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Clemen- rcpcriíitt,iratas.5í¡xit;r


P'^fator. At vulgus'ad imprrátorís títuluia<br />

Ucis cíTc putnt nafci,aiitcligi: nafci nciiqi><br />

^"iji cinptis fttfFragijs, ac folcnnibus ccrcconfirman.<br />

TA CI TVS.<br />

. Tacitus imp cratoT fratti peti erat confà- 17$<br />

, ncc impctrauitEa repulsa adcò no<br />

ofFenfus, vt vehementer ctiam Ixtatus . ,<br />

P R o B v s.<br />

^robus , cùm multa Barbarorum loca 176<br />

P^tgaifct latrocinijs , vbi perucniffccad<br />

to^, dixi t : ab lUisfiictUùs arceri UtròànÌAy SánBt.<br />

^^^tQlli^ Scnticns, effe dandam operami.'<br />

'^cUtronìbus illuc ìfrctaditus , néve juvelatrocinia<br />

difccreat. Itaqjloca omtiia,<br />

ar^uíViim habcrcnt aditum, veteranis<br />

^^»^ceint, addcns : ut e^n-um filij ab anno <strong>de</strong>ci-<br />

^oofB^iio adrmlitiam mìtterentur , na ante la-<br />

^^in^ri dij9erent,quàm mihtare..iÌ0€ tum re-<br />

^^ Probus, cùm muFtum intercflet inter<br />

•^»htiam 6c latrocihitímrñunc friuólum eft.<br />

^on patiebatur milite effe ociofum,fei^<br />

Opera militari manu pcrfecit,diccns:<br />

^'^onamgr.uuiram milite comè<strong>de</strong>re no <strong>de</strong>berá<br />

*<strong>de</strong>m dixiife fcrtur.breuinuUtej neceffarios<br />

^/^habebmnr, Spcrabat tantam pacem, vt<br />

«'nn opus ciTet <strong>cx</strong>ercitu. Hanc mcntcra<br />

vtmam <strong>de</strong>us ìmmittat omnibus noftri fc-<br />

«^liptincipibu,!<br />

R 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


F I R M F s.<br />

«79 Firmus imperator vini pati enti íTImu«<br />

fuiíTe legitur, citta ebrictatcm. Quondam<br />

à Barbaro vexíllario prouocatus ad bibcndum<br />

, duas vini.ßtuJas iiauÄt,öc poftca roto<br />

conuiuiofobrius fuit. Cùm vero Barba'<br />

VimftL' barus diccret: Curmn ^fecemjebib'tßiiStdtU<br />

as€W. Ìn


fufdciem qui<strong>de</strong>m habere ¿tberrhommü. ¡{etor^<br />

rcfpondcns Domitins Afcr : m tx tum^<br />

'¡•^'^^it mei'fmtenuA^LQnge. Cj^i malamfacicm<br />

"•'»bct,libcriioncft. 6i idco libcr?\on crat<br />

tiiiusaaebatur cauft,quòd <strong>de</strong>formi« ciTcfj<br />

^^^ ¿píe Stilpidns [laòcrbcius crat pro libe- ^<br />

cßet focdiíímns.<br />

limíiimBaíTam, hominc cumprimis ^^ ^<br />

cacé,vulgus4y5>i»m^/^«wappellabat,auòd<br />

^licitcr eflctftupidusacridic«lus. Alba c-<br />

veteres fclicia vocabant.<br />

. í^hilippns «rator ¿n male olenítem,^/0/0 : Ver<strong>de</strong>s . inquit. Ule <strong>de</strong> precio na- Liberé,<br />

Jfi^ mercibufqueconfulcbat^ hic aliud rc-<br />

«pondit. Nam ipfam diuidcre nauim, cft<br />

nauiiw per<strong>de</strong>re, Mactobius ita refert : St di-<br />

, nec tu nec foetus habebitis. Erat autem<br />

«^orum negociatorum communis nauis.<br />

ycéVius Valens, quum à Claudio Carfa €<br />

rc inimincrct pcriculú , atq^ interim Silius<br />

cum McíTalina, domi vin<strong>de</strong>mi« fimulacru<br />

omRiutn lafcmiarum scner'c celebrarcnt,<br />

confcéditptacaltamarBorcm, &ia eaproipeítantis<br />

ípccie ftabat : intcirogantibus Pmí»/^<br />

quid afpiceret f refpondit : Te:7)f>efÍ4iempretti-<br />

w^/?W4rrfcm.ldfiucioco dixit,fiuc fortè<br />

R 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


6J2 APOPHTHEGM.<br />

L>pfa vox cftin praciagium vertir. Moxadfunt<br />

à Cacfarc nuncij, qui vindi^hm parát.<br />

IsSilius crat aduJtcr,eui clam nupfcratMcf<br />

ialina : quám Caefar didlmulamcr confirmatis<br />

nuptijsfnpplicioaíFccit.<br />

7 Fauormus Philofophus in adoiefccntc^<br />

prifcarum &iam obíbíctarum vocum af-<br />

QbfoUtO' ficftatprcm,r«ri«i,inquit,<br />

Yum af' àdècHmJuù fahtdatà fum : ñeque ^runccrutfff<br />

fefíauo, Stcanorum,autPeUfgarum,quipnnù haUam in"<br />

coiuifie iegittur j Jirel atatiifuM -verbis locufijunt:<br />

tu yetQ perin<strong>de</strong>, quafi cum matre Enaridn nunc<br />

Uquarii, yerbistam oiim <strong>de</strong>fitis yteris. fi<br />

'mteìLigi mn yis qit^e ¿vqueris^nen hoc abun<strong>de</strong> ctfequerist<br />

teens f A. Gcllius.<br />

S Ficus Philemoni paratas,&inconipc^^^<br />

ciuspofitns, afeJlus comcdobar: puerinclamatiis<br />

vtafiiiam abigcrct,ferò vcnit.Itaquc<br />

confumptis omnibus, J^oniam ><br />

J^fuftH' c^^x., tam tardus fmfii, da nunc merum aff^"<br />

^mis, interim rifus obortus hominem fcncn*<br />

praefocauit.<br />

9 C.Iuhus Ht'homancipi, faepiusobft;^"<br />

penti íi'bi,dixjt : Etiam ofìendam quaiisfi^' ^<br />

Heh'o inftanti,vt o/lendcrctqualis cifct:<br />

lulius égito<strong>de</strong>monfirabatCaUnm in Mariano^<br />

fcuto cimbnco <strong>de</strong>ptcium, nodfs difiortum, eitct^<br />

lingua, buccis fiuentibits : cui manceps turn<br />

iimillimus cft vifus. Taberna autem crat ap<br />

ud forum^ac fcutum illud ilgpi gratina po -<br />

íitum.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^ium. Ingcos omnium rifus confcquutu«<br />

Exfp cairant cnim, vt aliquid in mores<br />

"íjus obijccrct.<br />

^ubaqucfcnti,quòd ab illius equo cflct io<br />

^'Pcrfus : ^ d m f inquit: unnuhippecen- Lcosh<br />

^^'•ì^fnputas ? Dcridcns cwm, qui quod c-<br />

^^us commifcrat domino fcflbri imputa-<br />

J.^^ • quafi i<strong>de</strong>m animai ciTct cquus & fcf-'<br />

'^'•»quaics finguntur hippoccntauri.<br />

CraiTiis militcm vidcns fine gladio n<br />

^^t-vtèris, Fcftiuitcttaxásincrmcmmilitcm,.neg/a^<br />

pro gladio pugno fit vtcndumv éo,<br />

i^ubliuj vidcns PabliunFiMutiuai,homi- 12 •<br />

nialcuolum & inuidum, folito triftioìnc[\xìt,aliqMÌ(iaccidit<br />

maU^ Inuidia.<br />

^^^ alteri cuipiam aliquid bont. Sentiens,i?lum<br />

i^onminùs alienis commodis, quà^i fuii<br />

^»^commodis vri.<br />

Publius,nationeSyrus, quuhetusipfius ij<br />

fmium hydropicum in area iacentemin-<br />

^icpans interrogaret,y«i¿//^ictf^fr«f lepi<strong>de</strong> ìtydro*<br />

P*'o fcruo refpondit : ^quam calefacit. picus.<br />

^^cni,quum fuper cornam effet orta io-14<br />

cofa ejfet moUfìum ocium f Ocium<br />

^ alius aliud opinarctur, refpondit : Toda- molefiU.<br />

i^ici pe<strong>de</strong>s, Ocium, vt rem fuauiiTìmam, ex-<br />

Petunt omnes ; fed ocium podagrici cum<br />

»ummo cruciatu coniunftum eft.<br />

Fauftus,Syll«filiui,infgrorem, qux co-15<br />

R 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A P M T H E G W.<br />

<strong>de</strong>m tempore cum duobusadultcris habe»''<br />

tet cofuetudincm/Fuluio Fullonis filio.<br />

Tompeio cognominc Macula 5 fàcetiiIì«Ti^<br />

J^cìisex lufit: Miror^\nC[\\ì^rì$ JòrortmimamhAber^<br />

momlne, mACHlam^cUmfHlhnem-íiabeñU<br />

16 SerwiliusGemi>i>u.s coenans apud Luciit<br />

Mallium, qifi Romas piftor infignis habe-<br />

' batur, quum vidcret filios illius <strong>de</strong>formed<br />

HandßmUiter^ViC\\i\t,MAUhfingU ¿tepingis. Bt<br />

Mallius, T^n mirum, inquit ; ph tenebri en^<br />

fin^oy /«ce pmgo, v<br />

17 M. Votacillus Pitholaus-in C:Seruiliur^<br />

oui vno tantum die còilil fuitjitalufit:<br />

^rem tefUmines^nuncConfHles^MUsfitinu Abufu«<br />

foUßas. cftTOCc^a/ex,quafi à die <strong>de</strong>duca fitjac no<br />

magisa Iouc> cui Flamines inftitucbantuP<br />

Lapidatus à populo Vatinius, gladia^'<br />

. r4im munusaediturus, impetraratab<br />

^ ^ P^' busedidum: ne quis qui din aren Ant mttf^^^^<br />

mfipomum. Per id^tempus forte Cacfcl»^^<br />

eonfukus á quodam ^numnaxpmeAfoi^^^<br />

effet Ì Si m v, inquit, mißhrusesyf^^.^<br />

ea nuxj& dura le grauis,pro<br />

. dc cflc potorat. Martialis pincam nuccm<br />

appellar pomura hoc difticho:<br />

Tom.rjHm^ LybeJcspyoculhmc difce<strong>de</strong>vi^^^^y<br />

T^le cAdat m m'ueìum nofíra ruina caput.<br />

19 C^um Pablius Clodius diceretur irai«'<br />

Morfhs Decimo Valerio, quòd ipfi iniituü P^^^^JT<br />

non dcdiflit : ^id,inquit,miht<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^urm. €i, nifi yt Dyrrh^^hifém eam ac ré<strong>de</strong>am i,<br />

^xpro.bransilli Ciccronìs <strong>cx</strong>ilium ,ab iplp<br />

P'^ocuratum: quod tainca popuH ac bo-<br />

»virorum ftudio brcuiusfuit, quàm<br />

^«IcbatCiodius,<br />

^ ù Brutùs iuttior fundo? «<strong>de</strong>sq, paterr ;2o<br />

^'"^s luxupro<strong>de</strong>giiTcr. in bis ctì^ balncasi<br />

^ fcrmone quodá diccrct fc fruftra fu-<br />

^^^'^nmirH,CxAìWisiuttperemmexi- p^^f^n^<br />

^^ « balneis.Lwíít <strong>cx</strong> ainbiguo:<strong>cx</strong>it è balnco<br />

'l^ilauit; & exit qui védidit alteriq; cf dit.<br />

^ Mcm Rrutus., quum ifi »ccuiàtionc C. 21<br />

duos IcAorcs <strong>cx</strong>cicaíTct : òc alteri dc<br />

Naiòoncniì Luci) Crailì, qui reo<br />

^'uti a<strong>de</strong>rat,.orationcm Icgódam <strong>de</strong>diifet ;<br />

?ltcri dclegc SeruLlia: ex his <strong>de</strong>monftrans,<br />

^ilum fibipugnantia fcriberc : CraÌllisvi-<br />

^»fum.ttes Bruti patria <strong>de</strong> iure ciuiii libros<br />

"ibus lc|eados dcdit : in quorum primo<br />

«fat ; For-ie euenit ytm PrtHemate efiemtu. Hlc<br />

V-ralfus : BmtCyfAmuñtficattiir fe ttbi<br />

J^dHm Vriiieynatcmreiifuip, In fecundo li-<br />

^P fcriptv\jiì crac : In ^lian* eramiis ego eSr<br />

rurfum CxSLÌTus^Tior^t hunc<br />

l^g^cm J metueùuh ne cùm is nthU haberet, nt-<br />

# « reétaumpuurcrur. Tum ex tcrtio re-<br />

^tatum cft • T^b.r.ru ¿[pd mas ego ^<br />

^ruie, ni-, j^a^cypuò'uis cnm^nt ty;;. confi-<br />

¿natoj reitqMtl '^^d^^i^uiperl >e iam Uù.ret^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

qHAì^Um


quxnum lìbrum cetMpoJuiJfet,^ fe etUm in hidneis<br />

latum cum filio firtpm reüfuifi'et. Ita C raífas<br />

duos IcAores aducrfum fc à Bruto excitaros<br />

, trib' aducrfus ipfumprodu^is vltus<br />

cft. Hoc vrbauitatis <strong>cx</strong>cmplum rcfcrt<br />

M. Tullius : quod noa adftringitur paucii<br />

vcrbi$,fcd per oratioiKm fu ium cft.<br />

22 Phi lip pits cauiam agcns, quumpuiillu*<br />

hens ex tcftis prodiiTct, Ucéíne,}n(\aityrfgare ? QujS<br />

ambiguo quasftor propcrans dixiffct : Ltcet,modò breu<br />

ter. HicPhilippus: mnaccufabis,perfufií'<br />

lumrogaèo.Vtinxùvn in tcftcm rifijs obtjrtuí<br />

cft 3 fed mox in iudicem Lucium aurificcm<br />

conuerfus, qyi fedcbat ipfo tefte breuior.<br />

23 Vargula.quum eum candidatus A. Setn^<br />

proniu« CAim Marco fratre fuo complex»^<br />

Mufcits cflct, inquit,mu¡ca4, Leuitatcm'<br />

úhge, acmo^cftiam complcdcntium íígnificáíi<br />

fed ridiculè magis quàm vrbanc.<br />

24 Nero quidam in feruum furaccmitai^'<br />

furux. ^^^^^ cft. vt diccrct folwn ejfe, età domi njht^<br />

fit,necfignatii,nec occlufnm. Id fi dc frug»<br />

uo dicasjaus eft: fi <strong>de</strong> furaci,iocus. Intel»'<br />

gimus enim, illi ncc feras nec fiona ob^^'<br />

re, quò minùs furctur. Scrinia ciaudimuJí<br />

olim 5c cadi lagcnaeqj folebant obíígnari.<br />

25 Spurio Caruilio, grauiter claudicanti<br />

Claudi- vulnere ob Rcmpublicam acccpto/i^<br />

catto ho- claudicationis vitium in publicum prodt^<br />

neíia, re Ycrccundanti,matcr dixit; Dumfrodisytn^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R VI.


A P O P H T H E G M .<br />

giiílus fenfit» in<strong>de</strong>còrum tlTe illic in publico<br />

bibere. Eques per iociim fic intcrpreW-<br />

WÍ5 eft, Cxiareifì fine damno poiìe dlfcc<strong>de</strong>rec<br />

thcntro, quòd K>cusipfi feructur><br />

non item equiti.<br />

Manius Curtius Campatium dc tUeair^<br />

<strong>cx</strong>cunti \rktwog^\\\X,nmif{>e&ajJet t Ca^'<br />

patiusftulritiam liominis fíe i tri fit, T^o«,«»«:<br />

quis è bnlYieo <<br />

muho abiurdi" cft,in orclieiira pilalu'd^»'^'<br />

3; luniu« Baíííis Domitia; PaiTanij quercnti,quò<strong>de</strong>ifór<strong>de</strong>sobijcicns<br />

dìxiÌTct, illu»^<br />

CcnuldH veterescalteòs ven<strong>de</strong>rei T^mqtiammefJer"<br />

PiHtMtÌ cnle, i n q u i r,//?«c di^i j Jcddixi emere ¡olere- A<br />

mpeiuv, qui multo fórdidius cft'emerc, quàm'ven'<br />

<strong>de</strong>lie vetcrcs caljceós. ^ié iriifit muliei"^^'<br />

vrpro eo quod'óbÍKicbátiir; fiibijcí/fct a-<br />

Kudillòniolcfliu!/. ' V: •<br />

34 E^uesRomami^,obì^ienti Aùguftp?<br />

patrimoniurti <strong>de</strong>uòraft^er, Meí(m,iñt\á%í^'<br />

libere, tdm. SimuKins errore faélum quod critmnabatur<br />

: ne fentiens interim , non cfl'e'^'^^'<br />

men,fi quis fua fuo profundat arbitrio. ^<br />

35 . CaiJjus S'euerus, qiTum óbiutgnretura<br />

praetore, qUòd eJus aduocati tticib Jaf^<br />

É(>icufcò,Cacfatlsamlcò,cónuiciumft<br />

ferit : %/ao,inqu1t" qm conàiÒatìpr - irt^<br />

' toSmcosfwQe, ffufal^ud'cns,qüò(!litìfc^•^'<br />

• , picoreoi<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^ìcurcos StStoicos maximù diíTidium eil»,<br />

^am Epicurei fdicitatcm hominis volup\<br />

metiuntur 5 Stoici praeter honcftum<br />

^'•iiUicuntm bonis.<br />

. Llcmcuidá obijcienti, quòd Proculcius 36<br />

ci domointerdixifler,2Vf#w^W,inquit, f^ SalsK<br />

W'«: Accc


41 Scipio in Ncuium qucndam, S^id hoty<br />

inquit, '^HÏQ ignamtisi Lufit c contrario<br />

mutato iitcrula.<br />

42 M. Scipio Maliigincnfis <strong>cx</strong> fiia ccnturU<br />

rcnunciarat Acidinum confiilcin : quuinqj<br />

pracco dixii]l't,dic dc L.Manlio:/:^íí,inqi"^<br />

Scipio, yirimt bonum egregiumj-^ cii*em<br />

bitror, Pracco <strong>cx</strong>fpectabat futfragiinn pr^<br />

Manlioj Scipiorerpòdit,quafi dc moribuJ<br />

iJIius intcrrogatus.Nefi:io» an hic Acidin^^<br />

nomine & pracnomine ¿lüus fit L.Manhus.<br />

Q^umq^Scipio poftremii adnomcj^<br />

tantiini <strong>cx</strong>p re fii (fct, pi «co admonuir, &<br />

Ja ad<strong>de</strong>nda. Hinc Scipio iocandi occafi^^'<br />

iiem aTrip it.<br />

43 'Scipio maior Corinthijs polliccntibus»<br />

ÍC illi ftataiam pofitnros eo I0C9 quo c^"^<br />

aliorum imperatoru , refpondit : fibidiß^^^.<br />

Turma, gère turma/es, S aiti ens, in turba occultar^<br />

quod additiu. Turma proprie c-quitum<br />

ittbello. Idtranftuhtad ftatuasarmata^.<br />

44 Scipio Aemylianus , apud Numanf'í»"*<br />

irat«$ C. Metello, dixit ; SÍ quintum párcref<br />

Confié' mater etnr, apnutn f/iíjje fanturam. Tarait^'<br />

mellóse, tcm mentis, ac <strong>de</strong>formitatcm corporis iH*<br />

fratribttsqjeius exprobrans.<br />

45 5cí|iio,quumci M.Flaccu«<br />

T-xcufii^ bris obietìii P.Mutium iudiccm tuliflct,A'<br />

Uém tn iero,inquit,f/2.Huic v®ci quum cMC<br />

ftítif. admurmuratü ; .^^inquit, T, C,non<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Jedomntùus. ExfpC^abar<br />

tur vt purgarct quod dixcrat, fcdMggraua-<br />

Licct rcijccrc iudiccm reo ¡ui«icum<br />

iniquumj.hoc cft,inalc voicntcm : fedi<br />

'^^ulto magis cum qui nulli^acquus cft..<br />

^um Africano illi maiori corona fac- 46<br />

piuü jn couiuio impofita rumperctur,LiciniusV^^rusaccommodanti<br />

dixit:<br />

^^finon coHei'ityCapisuenim ma^nm efi. S Cnhominem<br />

cifc praepotentem,cui non<br />

S^^'-cuis corona congrucreti<br />

. domitius AfcrMnnliù Suram, multàm 47<br />

!*^3§cndò difcurlàntcm, falicntcm, manus<br />

ia


yíW>/>rq^cio:NoMn5,iJJum poft alios Jibcftos<br />

<strong>cx</strong>ííftcrc,cotra qucm diccrc cogcrctur.<br />

50 I<strong>de</strong>m in qucdam patronum impcritnm,<br />

fed fplcndidovcftim fc vcnditantem liti'<br />

a ^ ' gí*toribus,lcpidé á 'xxh : Homo in agendis cau^<br />

fie^atf. ve/?«/


igitur, vt fc quomodo vcllct pafccrct, madò<br />

foUicrct quod dcbcbat.<br />

I<strong>de</strong>m candidato, diccnti, yèw/^fyi^omww 54<br />

Cr€(io/mqi\h,&'verume/i-,cùm Con/eJjU<br />

poifet palàm negate. Cadidatus cnim hoc far iro^<br />

^^ gratiam fingebat.<br />

L.Galba fcurra cuidam, pilam ncgligcn- 55<br />

Exam- ^<br />

«ííiiítif. Huius compctitorcs ncgligentiiis<br />

«mbicbant: vel quia metucbant Cxfarcm<br />

[.^piilfaeimpatientcm,vel quia <strong>de</strong>fpcrabant<br />

^^ ^ficquuturos tali competitore, vel quia<br />

illi blandiebatur. locus cft <strong>cx</strong> ambiguo:<br />

P^^'tur pila qux repcrcutitur, öc petitur<br />

«^^giftratus.<br />

I<strong>de</strong>m,cuicocnaculumperplucbat,cui«- 56<br />

^ ^ commodatò roganti penulam, dixit :<br />

^ ^ P^JJum commodare, nani rimi maneo. Si- Ex ab-^<br />

b'^jficans, domi maximè opus cflc penula.y/Wo.<br />

^^'cnt ali) fccus <strong>cx</strong>cuiarc : non pofllim có-<br />

«^odare penulam,ipfc <strong>cx</strong>co.<br />

Itecn alteri roganti vfum pcnulae : Si non 57<br />

eif nbt ojnu:fiftmt,iffe ftar. Escufk-^<br />

^^"^»^ate <strong>cx</strong>eufauit officium. tio.<br />

I<strong>de</strong>m Macccnatem acccpcrat conuiuio: 58<br />

fcntirct illum velie ad ipfius vxorem<br />

ludcre,fìnìulattit fc dormire, quo magts<br />

liccrct Mecenati quod libebat. Interea<br />

5uum acccflìéTct aliquis, voleos quidam<br />

c mcnfa tollere, ibi Galba í inquit, lauo.<br />

S 2<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


•644 A p o p h t h e g m .<br />

hmcdomioynonuÒKDc quo flìirawuìirnus<br />

in Chiliad.<br />

59 Galba,quodam infVantc^quòd in Sicilia<br />

muracnam qujnquepcdcs longam cmiiTct<br />

ji' men- viftoriato: T^i^i/jinquir, mirfem : rtamtèt f^<br />

tiacto ma Long.nn^jcumur^-vt hispijcatoresfjro refiibn!-^"<br />

ìnfefio. tanti/w, Mcndatium cuidcntiórc mendacie^<br />

dcrifif.<br />

60 in Galbam oratowm, eloqAiit ià cLiriinfl^<br />

Df/or- fcdgibbo dcfoinicm, ita luiìr M Laliu-S^'^<br />

mis m- dicerct : ing^nium GaLba m^li habitare, Nail^<br />

^tmoftif. animi domicilinm cft corpus..<br />

01 In cudcm accrbiiKN ciia Orbilius Grain'<br />

maricu.'J,quip4-odicrattcftis coniraroun^^<br />

cui Galbaadcvat. HuncvrGalba confu»'<br />

dcrrr, finxiricncfcirc quòd Grammatic"^<br />

^ ciict, &'conuicio k)cumcaptan:i interri'<br />

i ^. arùumfacif f Infftie, mqukt Or-<br />

Ìbììim^fiiiare gfbùosj[òie(h<br />

62 Itanium Curium accuiator cius.ndco^<br />

cftandam inuidiam in Sipario ( id rftV*^^?'<br />

minis gi;nu5)pinxcrat omnibus locis^'»"n^ruo<br />

nudum, aufab amicis redcmpf""*<br />

fx alca r hoc a»ens, vt omnibus pcrruaci^'<br />

quàm is efll-t pcrrfitè dcditus<br />

Hoc crimcn ridicuic infiriiitu« cft<br />

hrgo , inouJcns, PimnHam vui, Alter inK '<br />

boi volebat. Curium aiiTciuc<br />

Curius I. Ò tariu,quaii infet^ifas ^^<br />

probrata, Noncftvctifimilc, quifitq"^^»-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L Í B E R VI. «45<br />

ter luditttflcris, nimquam vinocrc. ^'trt<br />

VaUtii.<br />

Unmiliori , libcriùs aducrfus 6?<br />

dicAìni, & formuUmjMe.^H'KÌcaputdiirtitn<br />

habeos, Projdicm tibi dicam 5 dixit colaphu<br />

dicam : & in capite duro luiit amphibologia.<br />

Siquidcm durù caputIvabct pcr-<br />

^ücaxj 5c durum caput liabctqiii oíícndit<br />

"^^anumpcrcuticntis.Alluíitautcmadmo-<br />

'cm corum, qui qucmpiam in ius vocant t<br />

nr«fcribcrc,& cut<br />

*niusvocctur,miÌlo libello <strong>cx</strong>primcrc.<br />

^idam interrogatus , qmd f e m i r e t ^ 4<br />

f*^ fuerat in adulterio <strong>de</strong>prehenfus t Taì-dufy Mmex.<br />

fmfj'e yi<strong>de</strong>tur, Lud«fl#abin<strong>cx</strong>- f^t^ato*<br />

|pcii:ato,fignificansqj quòd non fugiífet<br />

tempore.<br />

^dam <strong>de</strong>ploranti,quòd Yxor fua fc dc<br />

"^."^^ipcndiÎTct: í^ow,inquit,mi/;»/î#r. f^xerm»<br />

xulum ex Ola arbore yt tnferam. Per fufpicio- Uüa,<br />

ncmlu<strong>de</strong>iis,cùmvellctintelligi,fibimòlc.<br />

«amelle vxorem.<br />

^dammirantibus, quòdhumilccan. 66<br />

dclabrum cmilTet, Vr^tnjonum erir, inquit.<br />

^lu<strong>de</strong>ns iocofo mendacio; nc parcus vidcconuiuijs<br />

vtimur humiliorib. canappofit«aftiùs<br />

pcruidcamus qu^ funt<br />

X>ignus .crat Áominafi>qui <strong>de</strong> quodam<br />

5 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


646 A P O P H T H E G M .<br />

Exceptio i Ila iidato vcluti íaudans ¿ixit: i^uid huic<br />

iocojk, cñy nifi res virtus f Similis iocus hodic<br />

piui Gallos vnlgatillimusfertur,quüaiunt:<br />

ium tottis tuusyexcepto corpore ^ bonis,<br />

6S Sybaritaquifpiam,itcrfacicns pcragroít<br />

Quum vidcrct quofdamfodientcs,d¡xit:<br />

f^eííando iilos foéentes rupturam capere, A^<br />

hanc voccm audi tam quidam ita rcfpódit"<br />

,At mihi te audicnti Latus doLet. Tqnta erat Sf'<br />

baritarum mollicics, vt nullum opifíciurf*<br />

in ciuitatcm admittcrcnt,quod cum ürcpi'<br />

tu <strong>cx</strong>crccrcturjquod gcnus funi fabroruir»<br />

fcrrariíirum óc lignariorum: atque adcò nO<br />

gallum qui<strong>de</strong>m gallinaccum in ciuitatefa^<br />

erat alere, ne quid cífct quod i Wis fomnu»^<br />

interrumperct. locus aut in hoc erat,quòd<br />

agricola probabihùs dixit, fibi ex tam fti»^<br />

ta v.oce dolere latera ; quàm Sybatita dixclat,<br />

fcexfofforuligone femire ruptura»^*<br />

Latera dolent loquenti, nonaudienti ' ^<br />

rupturam patitur grauiter laborans , no**<br />

ipcÄator. Commemovathoc ^thenausif^<br />

«9 Quum teftis,qui fc dicebat à reo vul»^^"<br />

ratum, knterrogaretur an cicatrices haberet.^ingcntcnnmfcmorecicatricemoft^"'<br />

dit:tumaduerfarius,Zrfrír, inc\\m,eratop^<br />

portunius. Significans, illum vulnere lethatiore<br />

dignum. *<br />

70 Siculo euidam Scipio prxtor patronum<br />

CÄuf« dc<strong>de</strong>rat kofpitcin^fui»a,<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


*^obìlcm,fcd egregie ftukum. Hìc Sicuïu»,<br />

, inquit, prator, aduerfitrto meo da hunc Vatro^<br />

P^^num -, <strong>de</strong>in<strong>de</strong> mìhinemmem <strong>de</strong><strong>de</strong>ris. Sen- nu4 mítr<br />

illum tam inrigniterûultum,vt ilio Itis.<br />

^'uerfam partem adiuuante, poffet etiam<br />

'^^llo patrocinante vincere.<br />

Quidam vi<strong>de</strong>ns Fauonium, quum nulli 71<br />

adcireiufamuli,Pompeio per omnia infer- Obfc^iñ<br />

^»cntem, vfque ad pedum lotionem, pJO- hnmiLe.<br />

'^^ïïciauit Graecum verficulum :<br />

f TÔifft ywvaíoKTtfí ws know m'KÒf/,<br />

Id eft :<br />

^íaris yirii vi eñ <strong>de</strong>corum quidiibet 1<br />

Qui Scipionis olotiacinui<strong>de</strong>bant,dicere 7^<br />

jolebant: tlíum effe egrepiorum facinorum hi- ñonjiltX*<br />

firionem 5 LoíUmn vero cotegam illius gefiorem, ritu^<br />

Alludcntcs hue, quad alius cft after fàbul«,alius<br />

autor. Sentiebant,Scipionem prae-<br />

T w^Scrcrcj fcdLxlii confiliis.<br />

in Mctiochum, nimis in Rcpub. fcdulu, 7? , .<br />

ttihilqj non agentem,illa iaftata funt : ^Àrdtltth<br />

IMiUx^ / iifTifç A r' âKfilk.<br />

ïd eft:<br />

« Metioch^ disx efly at idi Metiochus curat yias,<br />

Metioch^ molit farinas, Meúoch'^ panes cóqt.<br />

Metiochus fit cunSia filus, Mettoehus plwa*<br />

Eft aliquid,pauca bene agerc. Notât<br />

'^rtiaiis c^ucndaoi ar<strong>de</strong>lionem. qui nihil<br />

S 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


non facicbat bcilè, cùm nihil faccFCt'bfflC^<br />

74 Qujdam Athcnicrifw indifcrtus, fed ^<br />

fdcere £^isftrcnuus Scartis pcntior,qiiumaliui<br />

frtcftan ratione Eìcundà mcditatacjue nniltaprí«'<br />

r ùiiSt^ clare polliceretur: /-^/rijnquit, Mhentenfh<br />

^dicere, 'tjui^i fie magmfice dijjermty eg^ re effitUm.<br />

•75 'Sylla > quii Praenefteoppidum armis i^'<br />

fpiíTct, <strong>de</strong>crcuííTetq; quicquid erat ciuiu'^^<br />

trucidare,hofpitemfuum ¡uflltexcipi:hoí<br />

beneficio penfarevoUns hofpiti j comm^''<br />

Vatria nicati gratiam. -At ille»contra libere » 'í^^p<br />

chamas *^ypatrU mene. exfimBori dtbere vitam -fi'<br />

mníjue turba: ciuium fife.admtfiuit,& cum<br />

trucídatmeli,<br />

76 I<strong>de</strong>m, quum ipfi libellum maluspoc?<br />

<strong>de</strong> populo fübieciflct, quòd in eumcpf<br />

gramma fcciíTet, tantummodo verfibus a^<br />

temis longiufcülis : ftatim ex his<br />

.tum ven<strong>de</strong>bat,iuilìt ei pracmium tribui,íi»r<br />

hac conditionc, ne jwdpofíea fcriberet.<br />

ftimabatille, etiam mali poetx operanfl^^<br />

liquodignam praímio. Simul autem^<br />

Jentiu re<strong>de</strong>mit ab eo¿qui fcribere ncfcií^.^'<br />

77 Sernus quidam ab heroCUio negoc»^^<br />

tore profugerat. Roeatus cut fugiA^V '<br />

fPatfimo SÍt^miamy\Víq\\\t,cúma^ntbena,maU<br />

nia for- Solcbat enimhcrus ille vinü muftutn p"^*'<br />

dida. macq'} fuauitatis ven<strong>de</strong>re j ipfc interimno<br />

bibcns,nifi fiibacidum ac vapefcens.<br />

7» Sciuus quidaminterrogatus,y«^


'domintüi Exff>e6i(ihin


A p o p h t h e g m .<br />

tus obtcft.uetiir,!ìc patrios dcos, vxorcs aC<br />

libcros dcfcrerciit, quidam illorum oftc"'<br />

Crafa io membro genitali, rcfpondit: Fbìcunf>^<br />

yericM. hoceßetM ^ itberps (¿f vxores fore.<br />

g^ Olim in diuitum epulis apud Acgyptio^<br />

vnus quifpiam cadaucr ligneum,fed quàn*<br />

proximo ad verum effidum, oftendit fm'<br />

Mortis gulis, dicens : In hunc iìttuenspota & obUSi^<br />

memo- te^tdit pofi mortem futurtit. Dubites quoaru.<br />

nimo i4 feccrint: vtrù vt mo<strong>de</strong>ratiùs frucrentur<br />

VQluptatibus,conditiottis fu« mcmoresjan<br />

auidiùs, vtpote mox abituris.<br />

Puer quidam apud Piatonem cducatum<br />

quü ad patrem <strong>cx</strong> intcruallo rcdiifet, ciicp<br />

vidiflet cffufiùs ri<strong>de</strong>ntem>admiratus dixit :<br />

^Afßse- Se tale mhil ynqt*am apud VUtonem yidijjf"<br />

fcendfém Tanta res eft, iam in<strong>de</strong> á tcncris virtuti af-<br />

•ptimii^ fuefccrc.<br />

S6 Rhodius quidam, miniftro Rotnani imperatoris<br />

multa vociferanti ferociter,<br />

Mina curo, incjui t, qutdtu écas : fed quidiUe tace^^*<br />

Hitncs. Loquacitas caret cffcdu j taciturnitas habet<br />

certiora conillia.<br />

87 Aegyptius baiulus,|eftan$ quiddam ve-*<br />

lis opertum, cuidam Icifcitanti f*id<br />

Curiofi. ret fI<strong>de</strong>o,in9[mtyobueUttime/Ìn$fiires:tuy^<br />

tu. cur curiose yeif igas, quod occultatum c/? ^ S O'<br />

lent veaigalium re<strong>de</strong>mptores <strong>cx</strong>plo^<br />

farcinas. Aegjrptij autcm ái^i í«»^<br />

f^féh<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Äyzantms quidam,quummoechum in88<br />

<strong>de</strong>formi dcprchencliflTct; Mif^/m-Multe^<br />

^^^Xyquid 9fHSerat Sapragora: dote ì Signiii-<br />

, focminx tam <strong>de</strong>formi non futurum<br />

^Wcqui concumberct, nifi dotecondu-<br />

«Um. Nunc cùm na^^a cflct gratis adultc-<br />

'iim,quid opus erat Sapragorx marito dadotcm,cùm<br />

cflct qui gratis hoc faccret ?<br />

. Quidam fomniàrar, fc vidcrc ouum e*<br />

cubicularis fafcia pen<strong>de</strong>ns ilHgatum.<br />

^^ ^omnium retuht ad conicftorcm. Is luf-<br />

Jf^ vt CO loco fo<strong>de</strong>rct j dcfoflum cnim thepUrum.<br />

Fodit & inu€nit> & argenti paulu^<br />

<strong>de</strong>dit ad coiedorem, dc auro diflìmu-<br />

Y^^^TixmcomcùotySluidìmhUtiedtyheU ^<br />

' Somniator iniiencrat aurum argento yif^Hg^<br />

^^fcumdatumin ouifpeciein : necidlatuit<br />

^^«licaoiem.<br />

Philofophus quidam Pythagoricusa fu- 9»<br />

emeratphecafia (cakeamenti genus )<br />

^on praefcntibus nummis. Paucis pòft die-<br />

»Credit ad tabcrnam,redditurus precium,<br />

^uumq; claufam diu pulfarctiaiuiam, fuit<br />

qui diccret : ^mdperdis opera tuamfSutoriUe<br />

y^e ^HarÌ6,elatiis eombufiut eßiSc ad di d it i o-<br />

*^Ji»nPytha|^oricö thi nobis qm<strong>de</strong>m mole fitém<br />

in éetermtm nofiros amtnmw.tibt mini- ^<br />

> futureiM yt renafcatwr^^is aijditis ^¡fi^fos.<br />

«^ythagoricus treis <strong>de</strong>narios no inuita madon^a<br />

retulit,fubio<strong>de</strong> naanu cocuticns,<br />

vclitt<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A^ o P H TH B o M.<br />

vclijt <strong>de</strong> lucro gcíliens. Pòft quum hunc<br />

mini níFc¿Vmn rcprchcndfftVr, rediradt^'<br />

bei nam,ÔC ait íibi i lUe t ht vitmyturMe qtioi<br />

dtbes ; HmnKjuc per cloftrum, qua fc<br />

mifturâ laxaucrat, treis dcnarios in tabcf'<br />

nam immiíít : pcenas à fe ipfe <strong>cx</strong>igens in^'<br />

probce cupiditatis , ne aíruefcerct alieni'-<br />

Prudcntcr ille qui<strong>de</strong>m, qui morbo íupp"*'<br />

lulanti ftatim occurrit.<br />

91 Vopifcus in diuo Aurelio refertapoph'<br />

honorü thegma fcurrac cu¿urdam,quidixcr¡t: In v^^<br />

fatici^ annnlê honojfnrincipej bmneifinlpipojje» ScH'<br />

tas, tiens, effe magnum impcratorum numerumjfed<br />

in *his perpaucos bonos.<br />

92 Rex quidam, cuius nomen fupprimituj»<br />

nominati alioqui digniilrmus, quum ip/'<br />

porrigeretitr dia<strong>de</strong>ma , tenuit aliquandi«»<br />

TrincìpA mMWis, dixitque : O noklem magis qtéâmfil^'<br />

tus J'oUt' cem p Annum i qum fi quis ftnitut cognofiat^<br />

ótA res. quàm multis periculis, foUtátuámhus AC MJ"<br />

rüsfit refertus , nehumi qui<strong>de</strong>m^juxmewt to^^'<br />

redignetur,<br />

Proconful qnidamRomanus, inSici"^<br />

confpicatus quendam adolefccntem,<br />

modum fui íímilein, rogauit fimilitudin;«<br />

caufam , ciim pater fuus nunquam<br />

J^etmtis Siciliam ì ^tmeus, inquit, I{omamfrequenff^<br />

iocits. acceffit. locum rciorntSiculus,nihil veritU»<br />

ieciires ac vir sis proconfulis. Similli**^^*^<br />

h 11 ir cii ; ;uu3 ni Aucufto.<br />

^ Quj-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B B R Vt.<br />

^\á^m.¿\x\t,wm,fnprifmtfpQprdo 'r(omj[- 94,<br />

Utdtt epfilum ct congiAry.tm^ex^tij CAUjÁm.i!ULargiM*.<br />

fif'JTe. Viidc Caefar Auguftus cogitauit aiu<br />

^^udo dc tollendis huiufmodi largitio-<br />

Infinccrus fauor cft > qui donis emù<br />

il minuas.ingens murmurjíi tollas,.<br />

*cdiiiograuisoritur.<br />

I'lvilippAis , Macedorvtim« rex, quoniam 95<br />

pi^iiiquc dando per fee it potiùs qu.ìm bel<br />

'^»^fio.iaaatum eft in ilium; l\on VìùUppum, ^iirofu<br />

fid iHjillppi auyum fuùegijjl Graaa?»,. Ita Pili- gnarc.<br />

^••clìus invita P.AimiÌii.<br />

i^omulus, primus vrbis Romnnae condi- 96<br />

*^rJcoirur vmi fuiiTc parcillimus.ls ddca:-<br />

'^^mvocatus,quum.ibimiiìimum bibiflet,<br />

^^qund poftridicnegocium haberct,<br />

^^ntilH famiiiarcsrA^tfrfí/ííífW njcdnfnùiùatu Sobnthotninej^vmumfifet<br />

viiitisAììc Td'poìi- tas. ^ -<br />

: i»*» wò cAì-tat,[t quantum qinjq^ -polet ¿i-<br />

^Atn ego Bib quAniam voi ut.<br />

i'orfcna ,. <strong>de</strong>miratus egrcnium animum 97<br />

luI i S ce uo lap, q u i i ra t u s^iex tra: fuq u ò d<br />

r ^^'"gcndoferro erralTet, foculo iiripocam<br />

exuri palTus cft, dixit iil<br />

\T''^''l'^miu?!iiipcrbusM dr 9g<br />

JV^c fcMtur : ri^íWiflfmf^í cogmuijje ^ qur^J ha<br />

• '^^Jiet uniío.sfíios , quos infidos y cumnei^tris<br />

rtfetT9poffet. Qui cou.modi gratia<br />

funt<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


flint amici, fublatä commodi fpc dcfcf«"^<br />

amicitiam. Scd amicos fccunda: res parnn^<br />

aducrfxprobant.<br />

99 Horatius, rcdicns ad fuos, trium Curii'<br />

tiorum fratrum quos occi<strong>de</strong>rat fpolia g^'<br />

Ilabat; quorum vni <strong>de</strong>fponfafucratHor^'<br />

tij fororvirgo. Hin ngnoiccns fpo nfipíílf<br />

damcHtum, quod ipia manibus fiiis con^^<br />

ccratj foluit crincs,ac flctu fpenfum<br />

tuum inclamat. Horatius fororcm gialli®<br />

^wor transfigit,diccns : h'mc cum tuoprafr^P'<br />

gLvru^. ro amoy'k, oh Lit a fratrum mortnorum VimjueyOb'<br />

/íM/>


Liber VT.


cflcr^Îluc Romanus, pro lioíhr habcrctüf»<br />

^òftergis} inquit, mUesi Hicarma&yn^<br />

innetiiesnec vtHo cmfule ttéo mß rtffor cA^i^^<br />

imrabis, Vroindt^eLigecum cine an cum ho^^<br />

fngns-YemaÎPs,<br />

106 Sagunto à Pœnis contra fóedüs opp^'<br />

gnnto. Romani legatos miftrcCartliagi'<br />

nein,in quibus erat i. Fabius,<strong>cx</strong>pioratUros<br />

an id publico coiiiiriofaftum circt^A^<br />

id:quimi quidam Carthagincnílum p^i^"<br />

ccps fcrocius refpondilTcf, Romanus fi«^^<br />

^mmo' <strong>cx</strong> toga fjíVo, En^ inquit, rohU beUwn&f^<br />

Mt, ccm apportami-ts , ytmm p/aoetfumne. Qü)'''*<br />

Pocni fcrocius rcciamarent, daret vtrurt*<br />

vcllctjRomanus efiufo finu,<br />

Rcfpondcrunt Pœni,fe accipcrç>çoq^ieanimo<br />

gefturos,quo ille d.iret.<br />

107 Mar:ius toriolhnus in bello adlif'Î^Î^<br />

Vcî'CON,quum rogaretui, vtlaborcacvuH<br />

r^ßoria nenbusxgcrfJein caftra rccipcret,'^®»'?/'<br />

inqiììt, na^rij/aborare hoß mfrgi^'<br />

tem infefiatiu efi. Vidoriat dulccdo excu"^'<br />

bat omnem moleftia: fenfum.<br />

108 Q^um ob benenauatam operam<br />

prarJaediMifìonem è iìngulis rebus ,<br />

& ciptiuis,<strong>de</strong>nos fibi eliijere iuberetur.m'<br />

fuperöccquo pulcherrimo donatusà co^<br />

Homìrpo fulC} Later,inquieenfitie iaudarhequumjue<br />

tior mer- fortiiudmis prarmwn Lubens acctpio : cateran'if^<br />

a<strong>de</strong>, tam <strong>de</strong>cora,quàm merce<strong>de</strong>m n.n acctf iam, f" • f^i<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


LIBE<br />

rclíqiiorür<br />

ordínem (<br />

Vcndi; ' fuerat vfuí Coriolanli,, non<br />

«»n •'""no. contcmprori p,-<br />

" PolTe» raccrd(,tibus exora•<br />

'ii ac ' '"«ervaa cum vxore fi-<br />

iic. •<br />

•""'^ffircctiiudono.<br />

Coriobnu.: C .<br />

fSreñfi?* confulatum nía-<br />

• inftantibu»<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A P • P H T H B O M.<br />

^smdukjfiwn b»?iOY9m\ìkim^fimt fujcifere<br />

geruir, tìH ego morcs^ye/hoj/errt^nec yos menr»<br />

ìtnpermm f erótti poteritis,<br />

111 C..Figuius in pctitionc coniulatus-rc<br />

puliàtn paiTus eft. Id cò grauiùs tulit»<br />

quòd patrcmhabcret bis conAilcna.<br />

hunc quuin poilridie comiriorum coni'<br />

plures vcnitìcnt conüílcndi gMtiá ( ní»m<br />

rat iuris ciuilis per¿tiínmus)on7ncs dimi^^'<br />

Jngntti^ ita pracfàtus : amne^ confulcre£ath, conJuU^^<br />

tudo. facerenefcitis,<br />

113 M-Drufus uibunus plcbis, non contcJi'<br />

tusL. Philippum confnlcm prxcipitaíTcií*<br />

carcerem,quòdfc loquentcmaufus cHf*<br />

intcrpcílare:quum fenatus ad cum mifií*^'^<br />

^ogX' vtvenirctin curiam, Cur non potiùs<br />

fta /eí¡\. fenatus ad me \enit inHoflUiam roHvkpr(f^<br />

^uarñl (^id,conícquutum i Tribunus<br />

natus autc rititcm dcfp<strong>cx</strong>it ^ fenatus tribU'<br />

ni verbis paruir, .<br />

procurarat, vt Scaruoln n


•xflinguxm.Vox non hominis,fcd furix. Sal^<br />

^j^/we^ VaLMaximm,<br />

ManliusTorquatus, quum è Macedonia<br />

^cniíTcntlcgati,graues querelas <strong>de</strong>ferentes<br />

'^cfrliocius I>ecio Sj'llano, qui cam pro-<br />

^nciam obtinueratiafenatu petijt ne quid<br />

^^ <strong>de</strong> re ftatucrent, pnufquam-iple caultn»<br />

^ognouiiTct.Qnfi fenams illteognitioncin<br />

<strong>de</strong>tuliflct, domi íedít, folufquevtriqj partt<br />

per totum biduum vacauitj tertio die pro-<br />

^I'neiauit in hanc formam : Cùm Syíianum Stutr^<br />

fi'inmpecmiasà focijs acccpißtprobatumßt, & taf.<br />

^pHbíicéi eum qj^domo mea indignum wdìcQy<br />

P^otinujjite e conß>eEiu meo ahre iubeo,<br />

Auius Fuluius filium, ingenio > Ktcris &<br />

^rma fiorcatem , quoitiam in Catilinx ca-<br />

^^^ propcrabat, <strong>cx</strong> itinere retta£tum occì- Seutm-<br />

> dicens : Ego te non Catiiina: aduerfiupa- tasp^<br />

^^^'^^ìyfedpatriae aduerf-^ Catilinamgenut,<br />

^•Cafiritius,Piacenti« magiftratum gc- ni<br />

Carboni confuh\ iubeti <strong>de</strong>crctum<br />

rquo fibi obfi<strong>de</strong>s à Placentinis reddc^<br />

non paruh, atque adtò minitanti<br />

'^entiqiic, multos habeoglad os, refpondit: fiducim<br />

^goannos, Declarans, le fenc£Vutis prxfi- fenecí»fremm,non<br />

mctucregladios. tir.<br />

CcfcUus , cùm nec triumviris obtempc- ^i^r<br />

inulta liberé <strong>de</strong> C. Cacfaris tempow<br />

^pns loqu^ctur,admoflctibus amicis vt fi-<br />

^ daueret 5 i«quit; rcr Jùnt, qua cétteroy<br />

T Jt<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


fldíicLx redduntformidolofoj.-mthl maximam ftippeditant<br />

xtath^ fidimdmyfsneEÍtis ^órbitas, Scn<strong>cx</strong>citò peri-<br />

$rbiutis. turus cft, ctiamíinemooccidat: öcorbuJ<br />

nec habct quos curct, ncc habet quibus timcatifolct<br />

cnim vltio in libcros propagnri«<br />

120 Qiìum nauis , qua Granius prxtorius<br />

qux ftor vchcbatur , in Scipionis Mctclji<br />

potcftatem veniftct,Scipioquc cacteris direptis<br />

quacftoii iàlutcm polliccrctur, quX'<br />

jinmo" ft o r i ta r c fp o n d i t : CA¡Aris milites jAlmem dA^<br />

re^mn accipcre jolent. Tantum loquutuspü'<br />

gionc lefc coniòdit.Hos ánimos C$farfui$<br />

infpirauerat.<br />

121 Granius pratco patrono malo,quum di'<br />

cendo votcm obtudiflcr,ruaßt, vt iìniul<br />

doinum rcvdiiTet, frigidum mullum bib^-<br />

Vaironi rctrquum is rcfpondriTet, Verdam yocemyß<br />

mAÍiis, fecero : Melius ejìy inquit Gtanius,^«r


^olienti, cum ab co, vt fit, falutarctur bis<br />

Verbis, Quidagis, Gram ì Imo rerò, inquit,«»<br />

^fkfe ^«iíirf^w? V t rum que refe r tur à M. Tullio,in<br />

orationc pro Cn.Piaucio.<br />

M. LuculFum, quòd Bruti & CaÎïïi par-124<br />

ícsfequutus fucrat, M. Antonius occjdit.<br />

Huius mortem quunï Volumnius , qui vi-<br />

^um familiariter colucrat,iìnc fine <strong>de</strong>jplo-<br />

*aret,ad Antonium pertraftusait: Jí#¿cwr ^wr.<br />

pnùntff dd LUCHUÌ corpus duEìum occié : nequt<br />

fnim lUi exftinB" fu -iereße <strong>de</strong>beoy tjmsm et tìifelicw<br />

mUitìa autor eyßiterim.<br />

C. Furius Crefinus, è fcruitutc íibera-125:<br />

quum e paruo admodum agellolargiorcs<br />

rauìto fiudus percipcret, quàm e*<br />

^mplifsimis vicini, in magna inuidiaerat,<br />

quail fruftus pelliccretvencficiis. Quam-<br />

®brcm illi di^a dies eft à Sp. Albino Cu-<br />

Reus metuens damnationem, quum<br />

fuflragium oporterct ire tribus, omnia<br />

'»^ftrumenta ruftica in forum attulit, ad^<br />

«iuxit & filiam vaJidam bene curatam ac<br />

^^ftitam , ferramenta egregi è fa fta , gra^- #<br />

^^^ ligones , vomeres pon<strong>de</strong>rofos , bo-<br />

^«s faturos : poftea dixit: yencficiamea,<br />

pintes, hac funt: nec pojfum yobls<br />

aut in forum producere lucubrationexxigi^^ç^<br />

^í^fjue ^ ß4dores. Omnium fcntentiis ab- '<br />

lolutus cft. Memiait huius & Plinius<br />

»ib.is.cap.^.<br />

T 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


12 9 Q^i.i.Fiauius, apud populum reus a'ftu«<br />

;^c


L I B í R VI<br />

Cuilibcriùs exponenti caufam , tribunus<br />

**Hliturn minitans dixit : Et-Uipt^eaccidcrt, Pidts kq<br />

?*(odacctdißet Cornelio confidi. Hic vterqj con- Ugti<br />

tribuno filerc iuiro,Ì/?o,ifKittit,/?mj»,H4» tU feriéét<br />

^Oj te fi<strong>de</strong>s mflr^ cimtatis itùtrat,<br />

Samnitibus confuitantibus, quid <strong>de</strong> le- 129<br />

fionibus Romanis apudfurcas Caudinas<br />

'nclufis fieri <strong>de</strong>bcTct: Herennius Pontius<br />

^^^a^.-vtmuioUtée dmittereruur, Poftero á\t Hoßis<br />

lin<strong>de</strong>rn<strong>de</strong>re confultus,rcfpondit,WT»»»i ^«f per-»<br />

<strong>de</strong>lendas, Sentiens, aut aut irre- aut<strong>de</strong>^<br />

P^rabililafturà vires illorum commtnucn- nierUut<br />

das. Ne^trom feqnutus eft «ercituj^fcd<br />

f^b iugum mrftbs contumelia magis ilio«<br />

^^ fc prouocauit.<br />

M.Bibiilus in Svria duos egregi» indoiis 15«<br />

^jìo$amifit,à Gabinianis^mìfitibus Acgypoceifos.<br />

H«Tum intcrfedores Cleopatra<br />

^^ìHum vindosmifit,vt in cospro arbi-<br />

*rattt fuo animaducrteret; at ille eos proti-<br />

^us inta^os ad Cleopatram reduci iuiCt^<br />

: eiusyind*6isi foteßtutm nw fuámyfedM$<strong>de</strong>réí*<br />

f'^^tuseffe<strong>de</strong>iere, ü.<br />

C.Sul Ipitius Gallus vxorem repudiauit, ¡34<br />

^aperto capite fuiflet foris: Itfx,inquics,<br />

meoi ymmpr^finit BCHIOS , qmtbtu^ formam SemrU<br />

^4»! approhes : his miamenta cop arato, /?« ^0 tas in<br />

fpeciofa, ^ijsyelle yidghformoJàm^infHjpicim rxorem.<br />

^ ^n irimlnn hserutmc^M^n.<br />

T<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


152 Tiberio fcnatiini ingredjcntc , furgent<br />

JidnUs adulator quidam exclamauit: eßeiiòerèlo-<br />

Ubtrtas, qHmäwriymc retteendd qua ad ]{emffu6ltcam àttinerent.<br />

Ere¿lis ad hane vocem omnibus,<br />

iplb etiä Tiberio atremo, .W/,inquit C^<br />

(àr,m quo te reprehèdtmtis omnts^ùcet nt^ihu äU<br />

<strong>de</strong>aipalAm fateri Jmpendis teipfum mbhyCerptif<br />

tuum éurnis noBumhjue lahorìbus & cufis.<br />

fro ì{ep.conficiens,ìì\ì'\\\imoàì multa cùm di'<br />

ceret, fub libertatis praet<strong>cx</strong>tu turpiter adulans,<br />

C. Seuerus fubieciilc fertur : Jßa tanta<br />

libertas hunc hominem dahn exmo,<br />

135 QuMm in fcnaru varianribus fenfcntijs<br />

Caio cenfcret, perpetuamdiÄaturam,vt<br />

tyrannicam potcntiam , è República toP<br />

IcndamjBibuIusjciìm ciTet Pompcio inimi'<br />

cus, primus in íenatu rogaiioncm tulit,vt<br />

vnicus confuí Pompcius <strong>de</strong>cerncretur.ví'^<br />

^ tnim;\n


"Jíus : ^nefmtfTAt qui<strong>de</strong>m^ Inutili. Turpiuí<br />

foemis darc> quàm accipcrc.At Rutiipfc<br />

faccrct quodgrauius cft^obic-<br />

^'t'lJi quod erat Icnius.<br />

. Valerio. Publlcolae, louis ac<strong>de</strong>m dicanti, 135.<br />

íamquc ex more poftcm tenenti , Marcus<br />

l'líus frater <strong>de</strong>rcpentc funcftum nuncium<br />

^'ígeíTit, diccns: Oconftil/filna tuusmoròope- f^ytiter.<br />

^'ffÌHcaflrù. Ob cum nuncium motftis om-<br />

Publícala nihil commotus, Cadaaer,<br />

, oHoUbet abijóte: ßmulquc dcdica-<br />

^'^ncm folcnni ritu pcrc^it Ncc tamcn vccratpcniTc<br />

fihum j led data opera facft,vt<br />

à dcdieationc rcuocatctur, at-r<br />

Jl^c is honos ad alium tranfiret. ^anquam<br />

lib, ab yrbe condita Z. hoc al qetansedi^<br />

narrar.Habet ^ Valerius Ma)f.<br />

^ f^cfetius eques Romanus, cum à Caefare 134<br />

"J'^m abdicare iubetctur,quòd is tribunus<br />

P'^bis cum Marullo collega ei inuidiam<br />

regniaffeaati:Cí«áx>inquit,Ctf/4r» Tietasin<br />

omnesßios meos accipies ^qtéàmex his ßl^um.<br />

^ ^i^UsLabitnus cquiti ftrenuodcpraeda >37<br />

^.Jllica aurum donauit. Id vi<strong>de</strong>ns Scipio<br />

: Habebis donum ytriétéitts, Hac ^^^^^<br />

audita eques aurum ad pe<strong>de</strong>s Lnbie-<br />

.! ^oiccit. I<strong>de</strong>m cùm audiret Scipionem frtor.<br />

'Centern : Imperator te armillis argenteis do^<br />

"'^Älaccr gaudio abi)t» Miles aurum coft^<br />

T 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


466 APOPHTHEGM.<br />

tcmpfí rjhonorcm am plexus cft.<br />

Î5S Fnhius Minutius , hortantc filio VI<br />

locum idoncum paucorum iaiVura cap^'<br />

^ira ne- inquit,?« exiUU pnucis e//é?AdinO'<br />

-mo con- ncns,non eíTc boni ducis,víliuS miJitis í^'<br />

$emnn- columitatcm contcmncrc.<br />

,59 Fabritius Cincae E:pirotarù4cgato,mag'<br />

nam aun vim dono offerenti, rccufauitac-<br />

JÍHTÍ CO À^TXC^ÀÌCCNS'.SEMAUTMJFERAREAHRUMBAB*'<br />

4emftíif. ùbmyqHÀm habere aurtém.<br />

140 M Liuiusfufo Hafdrubalc,nônullis fu^'<br />

dcntibus vt hoftcs ad intcrnccioncminiè-'<br />

Ciernen^ quercttir ^ Aliqui^inquitr&fufier/mt,fUt<strong>de</strong><br />

ggj. riBoriant^rafiunciumhofttbïtfperferam.<br />

141 Varrò,Pauli collcga,riUoniâ <strong>cx</strong> Cannc^<br />

fi pugna,quae Romanis fuit infcliciïÏÏmajW<br />

y pcrfuit, honores à populo <strong>de</strong>latos rccuW-<br />

inflix ^^^<br />

' ' • animum gcrerct inculpatum, fortunas fu^<br />

Rcip. vitro pcenas dare voluitjvif ob ho^<br />

ipfum-iiimmis dignus honoribiK.<br />

Curius dcuiélis Sabinis,ciim <strong>cx</strong> fcn«*"'<br />

confulto ci am plia re tur agri modus,q^^**J<br />

confuinmati militcsaccipcrc folcnt,rccU'<br />

fauit.ôc grcgalium portionc côtentus^'f^<br />

AejHaU dicens:í^¿ maiumcmem, CM mn ejpt fitis, '<br />

tas. caieiris effetfatis.<br />

143 Hortcnfius orator, ob cultum mund^^<br />

fcm,a< gcfticulationcs in dicendo<br />

Ks,crebro malè audicbat, in ipfis ctiam Jf»'<br />

dic;/^'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Scd ciim Lucius Torquams, homo<br />

uibaorcftibus & infcftuiismoribus, ciim<br />

^pud concilium dc cííufaSyJlapqucrcretur,<br />

^í^niam hiílrioncm illum diccrct jfed gc-<br />

"'culatricom, D¿onyíiamq,% notiílímx lai-<br />

^triculac nomine compcllarct: tumvocc<br />

dcmiíTaqu'cHortcnfius, VtonyíU;n\^ .Aff^hiH<br />

^^»t, Dionyfia malim equi <strong>de</strong>m cfe,qiiàm quod tas.<br />

^ Torquate , ci^itff^ , atrfifftTQ-z<br />

^^.melegans, a^eflis,aditu difficUu. Pcricujosc<br />

malcdicit alteri, cui vel i<strong>de</strong>m,vel fimi-<br />

^^»Vcl diucrfumj fed dctcrius vitiumpoteft<br />

lib.ucap, 5..<br />

. I<strong>de</strong>m gloriati folcbat, qu^nunquam UlU 14+<br />

^^'hmerfwQh, RefertM. Tulhus epift.ad<br />

Sliumlib.2.<br />

Craflus orator dc Menenio hemine<br />

J^®loiigo dixit,quòd<br />

^^»caputad Fahijformcem 0fen<strong>de</strong>rete locus<br />

^J^.ab h^rpcrbolc. Nam arcusRomac tam<br />

funt, vt vixhafta poflis


147 I<strong>de</strong>m Cn. Domitais L. Craflb colicgf<br />

<strong>cx</strong>probrauit,^j#ó


cfpondifle^wo»erismoUflnr.òi fffiiui^<br />

fubiccjiguurteJufaurtiCTtiC' ter,<br />

certe negÀras tefore moUfiumMei\\xc<br />

^^^cratmolcftinTi,rtd iufcirari moleftum.<br />

^^Pcrcontaror hoc ipfiim quiicbat,an fi<br />

pane vcnirct cófuliuius, fiiturus clFctmo-<br />

^^"s : Crailus per iocurtì fic intcrprctatus<br />

fi vcnirct manc5ncmolcftus cflct.<br />

, ^/icHi apud Pcrpcnnamiudiccm dcfcnp°atAculconcm,qucm<br />

accufabat L.Ac-<br />

Lamia, homo dcformis. Is cùm inter-<br />

P^-'Uarct odio>c, ./iWwwf/^.inquit Craflus,<br />

^^jj^heUumpHcrum. Huic dido cùm eflet arinquit<br />

Aclius,//>/è miht finger^^^l^formxm<br />

non pottH. Tum CraiTus,<br />

Multo attifum<br />

^yehementiùs.<br />

L.PortiusNafìca,cùmexmorccònccp- ,52<br />

^f^crbis à Catone cenforc logarctur, /M- loctisifh'<br />

yxonm ex animi tuijententia} HaíeOfin- tempe-<br />

> at hercie nonexanimi tmjententia. Ve- JUmtf*<br />

eum iocum internoeftiuum mul-<br />

^.^'píoNafica,cùm ad poirtamEnnium i53><br />

vcmp^t^ eiqueab oflio quacrcnti Ennium<br />

Jl'^^'lla dixifli t, cum domi non cíTe j Nafica<br />

úUxn hoc domini luíTü dkere, & ilunus<br />

cfle. Ac tnm qui<strong>de</strong>m dilfimulans<br />

^"Mt. Atpaucis pòft dicbus cùniadNafi-<br />

Ven íTct tnniusjcumque à ianua qtiaeleictj<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


crct, <strong>cx</strong>clamat ¡pfe Naiìca yfk domi mn<br />

Tum Ennìusi^tdìegomnagnofco voce<br />

Hlc NaiìcaiTy« mhomo etmpu<strong>de</strong>ns:cgocàr^<br />

te (¡Hxrtrcm, ancitta tua tredìó j ttt mm<br />

credit ìpfi]<br />

I<strong>de</strong>m Naflca quibufdam diccntibirs, rc^<br />

^wm Romanas iá in tuto effe, <strong>cx</strong>ftinftis Carthl;<br />

Gr^cis in feruitutù<br />

' inquiCjWwwcf/tTwwm fummo in pericfdofumi*ft<br />

poJiedquAm nulli fnperfunt, quos vel timcarrtiffi<br />

yelreuereamHr.ScMÌt, inimrcos per occafio"'<br />

nemvriles cÌTc nobi$,pcr quos no liccrin*"<br />

155 punè fecin-eqj negligentes efle.<br />

I<strong>de</strong>m, cùm xcÈli laten» curulcm a do leicens<br />

peteret,acvt candidati forcnt maniin*<br />

locusin. cuiufdam opere duratam prenfàrct, roga"<br />

tempe- vi t hopiinGm, num mamhus ambularctì<br />

ftiuuf, ruilicanae tribus lüípicantes fibi cX'<br />

probratam paupertatem, cffeceruntvtrc^<br />

puliam fcrret.Tantum obftiit iocus mtcì«^<br />

peftiuus. yalentis MAX. ^ Macrobiiw^ ^<br />

ìmpudi - in Gallico triumpho milites hos ver»'<br />

mia, culoj iaiiabantin Cacfarem:<br />

VrhaniferuAte vxeresy moichu CAUSU Adducim'^J^<br />

Uwro in GAIUA fluprum crnifli , hic fumpfiP<br />

mutuum.<br />

Notabant,liuòd in prouincra agens alie^?^<br />

vxoresauro corruperitjRomarnon emerif»<br />

fedmutuumfumpfcrit: quòd vxor<br />

»íüé audùct vie Clgtfo. Nifi fortè<br />

' tìbfccc:<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^l^fcofnrirs imclligi volucTwt.jNam Suctoaliquant©<br />

poft commcmorat , quod'<br />

pirio pater in orationc quadam appcl-<br />

^jîct i Un m , n m U t r u yirwn^^ommum<br />

'^^^i-n.m fnnl, erem.<br />

,€.Grac chus ad qucndam Gorncliaema- 157<br />

^fiobtrcftantcm,r»,inquit, CormUastiyirn- Vietai<br />

f^^^re an<strong>de</strong>s,qtidí Tiberinm peperitŒt;idiçciv. mmatrh<br />

^Ajrontetc CorneHa: comparas) anmpeper'fftt<br />

^^i^tquincm» cittisignorât.dimius tlLtmfi-<br />

^^yrofujj'e , y»ítmífyi»^»w.ls,inqucmhxc<br />

audicbat dcmollicic.<br />

Populus Romanus,Carbone polli-ente 15g<br />

ad<strong>de</strong>nteiufiufandum cu ex-<br />

^erationcjviciflìm iurauit,/é;tí/«-»crf¿erp. V>iffidi»<br />

^robisviris flc iniuratis habendafi<strong>de</strong>sj leni- tta.<br />

^^snciuratis qui<strong>de</strong>m. Rcicrturadid ver-<br />

*"sMcnmdricus:<br />

xtd-' ¿ wáúhM rS cft:<br />

lojuentis vita.non oratio.<br />

5»lenus rcnex,à Mid


«72 APOPHTHEGM.<br />

corrcâutum poJliccbatur, cfFcdurumcí'*5<br />

nc pars aliqua effet obnoxia profpc^ui.<br />

f^UAfU- Tum Druliis, Dccew,inquit,


'^pudicitiam. Nam Aiax Cafl^mdram dc<br />

icmploPaliadis raptam vi conftuprauit.<br />

Q^um Gallujf, qui tcftiraoniiim fcrcbat j^j<br />

-^otitra Pifoiicm, dixiCTct, innumcrabilcm<br />

M.1£TÌO prasfcélo datamjidqj ScautCj^uitatc<br />

Magi; rcdargucrct .Erras, in- CorreSiis<br />

: ego er^m H^gMm nonconferuajje inpeius.<br />

^^^hdtanquamnudm fiuces Icgeret^m yentrem<br />

yßf*Uj]'e.Coir


•74 APOPHTHEGM.<br />

ytetiUBucn^iU mollibm were :<br />

l>{atHfkciemdufUy Vhaheycacamish^^^'<br />

^^^ C.EibritiusP. Corneh'unjJVominemy^<br />

Jutabatur auarum & furacciM,rcd cgrcg»^<br />

fortcm ac bonum impcratorcm ,fuo iuf'ft-agio<br />

fcccrat conllilcnj.Huic cuCornclijIf<br />

<strong>cx</strong> more gratias agcrct, qirod immcmor<br />

multatisipfum fcciflct coiulcm.bcllo prf'<br />

tompiU fertim magno<br />

fnyiMre gratias agas Jtnutiut comfi/ari, qu. m<br />

«ii'C.Comnilamur furtO;vcncunt bello c^^P'<br />

» ti. Promdc inimico fjuir, cuius d<strong>cx</strong>tcritS'<br />

tc fpcrabat forc, nc Romani vcnircnt<br />

manus hoOium.<br />

Scaeuol.i Septumufcio Anagnmo<br />

pro capite C.Gracchianrfj erat rcpenfi^^'<br />

roganti vtfein Afiam pra:fcftum du'ccrt'^*<br />

Turax S^Hidtibi vis,inquit.v/Janei tanta mrdorwn<br />

magiflra multitudo ciuium^ -vt tibi hot confi^um.ß<br />

tuf, manferis > t€ paucis annis ad mamnas ¡ ccn^f<br />

cffeperucmurum.'iioi^iuitauaritiaiK iiomi<br />

praefcéluram non ab aliud ambientis rP'<br />

vt fpoliarct grouincialcsrac lu<strong>de</strong>nsfi"'^''<br />

idcitiùs confequutumm Roma:.fißc<br />

fOi^intiis in annatibus aßaU}tS4f icanoMrntli '<br />

rto.ejMt diEìm: fHvrit hon. . ' ' '<br />

171 C^ Sc«uòla,ruoIij filius,ciim<br />

f< t,vt fundus,cuius emptor erat,<br />

indicarerur,idquc fcciflct venditori dix'^/<br />

piuxis (Lßiman : c^ cmtm<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^xcplu integri tatis,vix hoc fcculo credibi le<br />

C.rubKcius fohtus cftdicer«jP.i1íí«m?ww 17®<br />

^luis umpoYi hominem eße, Sonticns,iilw d<strong>cx</strong>-<br />

^eritate •^acihtatcqj ad omncm vitxftatú ctfc<br />

accommodiim.Eo<strong>de</strong> fenfu Pollionc Afi-<br />

**Hini omniu^^ horarunn homine Icgimus.<br />

Tiberius Cairar duos,familiariÙS ab ipía<br />

^ilcftos, omniö horarü amicos vocarc Ib-<br />

^«bat.^^W Snefnium in c»is Fita^<br />

Africanus Cenfor tiibu mou^bat Gen-<br />

^*tion


676 AP"'OPHTHEdicit p^t»"':<br />

"Mmo-iiufdpLoratpaterì isqj rcfpon<strong>de</strong>f: Mtrunt"<br />

r /u4 to - caniem:con<strong>de</strong>mnatusfum. In dignabaturfcn^^<br />

rcwtf. fubmorofus rogati curpioret,quafi dart^''^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^^s ma^is cantare <strong>de</strong>buiíTct. Pcrinjc quafi.<br />

^quis jntcrrogctacgrotunfi , cur iufpira«?<br />

^ut cur dccumbis?.<br />

^Scaurus accuftibat Rutilium ambitus, 179<br />

ipfc confili cífct fadus, illc rcpulfam<br />

tuiiifct: ac intabulis cius oftcndcbat litc^<br />

A. F. P. R. casquc fic ititcrprctabatur:.<br />

^^m fidtV, J{tétilij. Contra Rutiliu« dicc- Hfg^^<br />

¡^^t illis fignificari: antefaflum.peiirelatum.<br />

CCaninius cqucs.fliiiRutiliaadcral,<br />

JJclamabat : T^ntrttm iuU Uteris <strong>de</strong>ciarayi^<br />

pùnifScaurUs dixiífct, quidtg ttsr^ fcftiuitcr<br />

pipfum torfit: AemyLUtsfecit fleEiìtm K^ttr<br />

PK)bíibilius cnim crat,ilium ambitum<br />

^»^iíiílc qui obtinucrat,quàm quiro-<br />

^.^ííiis crat.<br />

^^^<strong>de</strong> quiddam memoratur <strong>de</strong> Beda, quern f^t-^<br />

Huic Romam profeto cu<br />

^«cndiíTcnt has literas faxo infculptas,<br />

^^.quibus figttificarfvolünt:S«MW<br />

I^pulii^j, vclut hofpcsrrogarcr<br />

^»^«quid fibi vellent illae literaBÍdifiimutenj<br />

pc^«/«/ qttMt i{omam.<br />

cùmpro roftris accüfareiut, »«o<br />

a rege Mithrvdatc ad prodcndam<br />

^«mpublicam pccuniam acccpifletsÀia<br />

^Ulam cgit: IniqwfmeÑy ^irit€s,cüminter<br />

"^'^»^^rmyapudaÜQs me rntionem vitsi red- tas fer^<br />

tttnen Mu<strong>de</strong>io w mttrrsgétre: raritu f^^<br />

'^rnnfii 4«, ài, Atrmlrnm^cmnm mir^ié<br />

i V 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


mitriis^ SciXHYUshuk cuif£ fzAffmem eße negar*vtri<br />

o-ei^'f/V'Nonìinato tairnim a(?boic & rc«<br />

' pc^tihisacculàtioncm Tcpulit.<br />

Mi


fetìs contumcliosè intcrfôgAntî, fers inißo re<br />

Cincilieì Ft il- torta.<br />

lum,quòd donííis Ä commodatiti js Tcbus<br />

gaudcrct. Alluiìt aiVtcm ad illud dccan-<br />

^atiim 'm^nvc\\s temere malo qulmrogatt. Ad-<br />

, amphiboiogia cft in vcrbo/m-c: fcit<br />

qui promulgai Icgcj & fcrt,qui por-<br />

^taliquid venale.<br />

. M.Lcpidu$,dim in campo fcfc <strong>cx</strong>crccn its<br />

^'^us ipfc in hcrba^tecubuirtct, Jn- Ab im»<br />

í^it,^oc ejfet laborare^ fimús generis tftTc- fojßbili,<br />

^«í^tianum illud: ^tÀm yeìlem mos eßet, ami^<br />

f fttam noBu operam dare. Optat cnim ado-<br />

*cftcns,quod fieri non poteft.<br />

^ Q M. Lcpiâas ccnlor M. Antiftio Fyri<br />

cquû ignominias causâ adcmiftct,^<br />

^icì vociferantes quxrcrít, quid ille patri<br />

***^ïcfponfuru$ ciìct? curadcmpiû fibi e-<br />

^^diccreticùm optimus colonui,parciiC<br />

^^^ac fru2aliflîm»eirct>flW4i,inquit,»i#w- s^Uè.<br />

^JP'^^^^treiiere.lTi fimili argumctolafit Aufed<br />

ciuiliùsrd^'c «e<br />

j.^^J*^ponius,vir infignis, multis vulneri- \%y<br />

:ÎAA acceptis, cum ad Mithrjdatcm<br />

co quxrerctur,»»,^tMr4rei«Ä, Ft<strong>de</strong>x ir-<br />

^fiiietßbi iß^t amtcmìSi i»,inquit,/(ow4»« stmi ¿apa^<br />

^^fnerts/ne quoq-^ amicum habebií. triam^<br />

î^purina arufp<strong>cx</strong> j^dmonuit C.Cacfarem,<br />

daueret difcrimcnm^ens, quod vltra Ca-<br />

Marcia« nonpròfirtrctur. EodiccÄ<br />

V 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


C$o APOPHTHIGM.<br />

irctin fcnatum, Spurinae forte<br />

4¿f ?inquit : nònne y enere Calenda Martini<br />

nere,in(:\\\\t,ßdn9ridumprattrilrf* Nam cocU<br />

diecacfus eftCaefar. , -<br />

1S9 Spartaco, in Craflîim omnes mouenti<br />

copias, quidam equum dono obtulit : A^<br />

Barha^ ui tplurimos ex hofie equos här<br />

YÌC^^ bìturus fum jß ytfiw fueroynec hic mthi futuri*^<br />

e/írfut : fimulqj cum diílo equum gladio<br />

tranfucrberatum intcrcmit.<br />

19© Pompcius graui laborarct inui^<br />

dia, J)roptcr immodicam potcntiam, & ov<br />

vulnus fafcia linea tibiam yinftam habercO<br />

Tothla ^^^^^ aliquis : quid re/m yòi ¿eßet éa<strong>de</strong>ma,i!^<br />

inuidto- captteanm c»«rtrNam candidum amiculu»«<br />

olim erat inCgne rcgum^<br />

191 Quoniam Fabius cuneando clu<strong>de</strong>bat<br />

hoftera, cùm Marcellus viribus vrgeret A»}'<br />

nibalemi illc di


jffupit,ftansqucadoftium coenacuJi iuifit<br />

^mulos vafa diripcrc, & ad fuas «<strong>de</strong>s dc-<br />

*«rrc,ciuifcrc dinùdiiim afportarunt: alijs<br />

^quiab Al<strong>cx</strong>andro <strong>de</strong>fciuerant, triremes<br />

auxiliares laitterent, iubcntiqj vt illico pemuñías<br />

dcpromcret : 'PArAtafunt,ìnc[mt,fe^ Arte tra<br />

^^ntoi, o yiri sAihenienfes , quasin c^ngtos <strong>de</strong>po- Bata<br />

, ft ßnghlt mitiü amdium acctpertíh\fUbf^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A> o P H T H Í 6 W.<br />

yerùm ßhas mauuLtis in hunc y fum erigarUf^<br />

me qiit<strong>de</strong>m yt ytßris ßcuti liber ytàmim licet.<br />

Hoc fcrmonc "frcgh impctwmpopuli.na'<br />

JcntisilJá diftribiitjonclpoliari. Sic inrcj"dii,vt<br />

indomitae bclJuaijartc ad mcliora co*<br />

filiaauocandas cflpopultts.<br />

6 Prandcns apud Phocioncm, cwm app^<br />

r- ratum admodum tcnu-cm ViácrcuDemirort<br />

toe. inquit,0 Vh$còn,te 1{cmpubUciim admtmßrar^f^<br />

"cùm poßis adißumpran<strong>de</strong>re m^(&#m.Bis crran^r<br />

&quòd1uciitjintiim caufa piftarctadcun;<br />

dam Rcmpub : 6t quòd luxum probaret ifj<br />

co.cuimaximè conucnicbat fooictas. Sed<br />

I>cmadcs alios è fuis moribus acftimabí^:<br />

Erat cnim & pccuniarum auidu$,dc iu^ui<br />

dcditus.<br />

j Q^umvidiiTct Philippum,largiiis potu,<br />

cum amicis faltaflc per mcdiam Captin^'<br />

rum turbam, cisquc petulantcr <strong>cx</strong>prob^<br />

t^era fc fuam calamitatcm, liberé dixit : Cùm**<br />

mtmtie . rex ,/brtuna tibi .^gamemnoms ferfonam inf^"<br />

JUerit,nonpu<strong>de</strong>t te faffts agere Therßteni<br />

vox totum Tcgem in diuerlum vitae gcft»^,<br />

immutauit.<br />

S (^um Athenienies vdlent Alexandra<br />

Ubere, diuinos honores <strong>de</strong>ccrncre, yi<strong>de</strong>te, inqü^><br />

ntydum cotlum cußoditis, terraindmtttati^' AIC'<br />

xan<strong>de</strong>r enim ambiebat monarchiam. Ab'<br />

furdum autc erat,eo$ fic alium donare eoe<br />

lo,vt ipfi terra fuapcllcrciitur, ^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


'lOCÄri folcbat m Dtmoffhenemy quòdcAte^^<br />

^ qui<strong>de</strong>m oratiiresdicerenf Adaquam j ipfe reri ^e^idc,<br />

^/érióeref:uxAns cum.quòd nunquam nù<br />

^<strong>de</strong> fcripto di


A P OPHTHEGM.<br />

imponant^ad.ftupidos cunt. At qui tain<br />

rant ftupidi, vt nò Icntircnt ingcnium pocmatum<br />

lUius, ncctangcrcmur amore no-:<br />

minis in poftcros tranimittcndi> non p^'<br />

tcrantabilJo falli.<br />

'14 I<strong>de</strong>m ìntcrrogatus, quam ol^rcm, cùn®cíTct<br />

<strong>cx</strong>trcmac ícnrdutjs. tame attcntus ei*"<br />

Calltd}. fct ad rem ? ^«niam, íñjquiumalim mortf'!^<br />

inimicis reUnqiéere, quàm -viuus carere amictf'<br />

Taxans inftabiles hominum amUitias »iq»*^<br />

confequuti quod volunt ncgliguiuamici?<br />

ij<strong>de</strong>m dum fpctant,obfcruiunL.<br />

J5 Lycurgus orator, obiicicnte quodam^<br />

quod fc pecunia rc<strong>de</strong>miíTet à calumnia*ní^<br />

eftinfìciatus, fed clariílímá voce populad*<br />

ìntegri' appcllans : Bene haíet,m(\w\t,-viri ^thenien^<br />

t4S, fei, quandoqm<strong>de</strong>m tot annos in:Í!^übUca yerf^<br />

turn didiJJtmt,rton accepij]'epectmtam,crtmtnsf^<br />

turoitroBatores,<br />

- 16 Thucjrdidcs,ab Archidamo Lacedacmö'<br />

niorum regemterrogatus, vter cflct in p«^<br />

Ixftra fupctior,ipfe an Pericles? Vo/fea^^'<br />

fU^en inquit, e^ hominem pugnando,d^eci, illeß^^*<br />

tta c^iirt^gat cecidijfe 5 i$a^€ yincit y^ ßfeBatores<br />

mtn% fentemia ¡^f^cii.Scntiensj^fc bonis rationibus<br />

eflc fupcriorem; fed Pcriclem eloquenti^<br />

vincere quòcunque vcJlet agerc muU*'<br />

tudincm. Nam Thucydi<strong>de</strong>s, vir praepotens,<br />

diuinadminiftriwida Repub ica adr<br />

verfatus e|l Perieli. £am contcntjoiici?<br />

Auhi"<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Archidamus palxlham appcllauit.<br />

Dario, totius regni viiibus fübindc im-17<br />

Pctum faci en te y ScythS paulatim ce<strong>de</strong>tesi<br />

^^Vltimas folitudincspcracncrant. Intcr-<br />

-, pro quibus<br />

^^terum q:tJtm


6%C Apophthegm.<br />

20 Amafis,Acgypti rex, ab amicii admot^<br />

tus , quòd pcrfuníbus ncgocijs forcnfibü'<br />

pötarct,omn^d} voluptatum genere folt»®'<br />

rctur, refpondit : antu hdbent ,<br />

Relaxan inten<strong>de</strong>re nifi quum opm eíí : quos<br />

dus am- tendant y rumpendo^eßecacne tumqui<strong>de</strong>tn'f^<br />

mus* yfMy^uumexigttyjuf, Itxqui nulla relax^<br />

tione curas ilias rokiunt,aut mente capt^^'<br />

aut copporc malcafFc£^os ciia<strong>de</strong>re.<br />

2Ï Confpicicns qucmlam amiíTo filio<br />

gentcnr.Ä «í«c,inquit,yí#/i rfmdum eßet<br />

dnlebas', nec nunc qui<strong>de</strong>m doleasripMm non^tf^*<br />

22. prammcnitus,AegyptiO'rumre*,a Canf^;<br />

byfi: regno pulfiw elV. Eius filiam ancillaP*<br />

Tcfte indu tam , cimi aliquornobiliunvvi,^<br />

fiinrb'',Cambyíes raitti i u fiorar ad haur»«®'<br />

3am aquam, vt hoc fpcftaculo parent^**<br />

captiuorum ánimos difcruciaret.<br />

indigne fercntibtts,foíus Pfasnmenitn»<br />

mifit oculos. Mox iuffit duci filium iHj^!®<br />

cumaliisplurimis eiuf<strong>de</strong>maetatfs,<br />

cernicibus & ore frenato. Atqj hocetï^^^<br />

fpcftaculo folus Pfammenitus ad<br />

commôtus non eft. I<strong>de</strong>m,quum vid»*^<br />

femiliarcm quendam exfutu opibuim^**^<br />

dicamem obambulare> hoc fpe^acul^^<br />

<strong>de</strong>ò commotus efti vt ingenti flem ho^^<br />

Jiem amicum compellans,caput fuum bf^<br />

barico morccaedcret. Ea re cognità, q""^<br />

Cam byics pcr mincium cauftro<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


. i> t B1R ri..<br />

tur,curinlibccorumcaUmitatc ucitüs,vfcniculi<br />

calamitatcm tam impotenter<br />

^rrctf refpondit: Mvtyri ^domtHica maU ^orttttr,<br />

iX^-^tiifji A funt qulm yt Ucrymas reàptant : At 4- AmAUr^<br />

^^Hs dípL(irandiií€rAt,qut ì muí lis opibus-ad<br />

fimimam inoptAm redaBus efí ì idij^inextrtmo<br />

ß^eBuiis ¿tmme:<br />

Crafus ,Xydorumrex >à Cyrocaptiis, 2?.<br />

^oc argumento paccnrbelJo pra£tulit:^»òi/ PAsbeU<br />

tempore pf^ f patrttU<br />

P'^^ö.iaacritum, fi non folùm ipfe tepracfti-<br />

^"^cgrcgium virumj fed aliqucm tui fi- ^<br />

"^ilcm oìgn^ cducescji patriae. ,<br />

Wgabyzcs, quumaptid HclUfpontios 26<br />

audiftet,quódChaIccdoni¡<strong>de</strong>^em & Locta^f-<br />

Jptcmannis vrbem còijididiÌrentanteBy' ligmd^t<br />

^i^tios, dixit : ChsUcedmm id temporis fuigk rrÄI.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


voícosyqm cùm a<strong>de</strong>jj'et locm n hi r.ondcndji mdi^<br />

iorHodtor^<strong>de</strong>tcrioremtlegiJJent. Hoc di do feri'<br />

bit Herodotus Mcgabyzcn apud HclicQ:ió'<br />

tíos immortalem tui menioriara reliquir,<br />

fe: quo


L l-B 1 R V I.<br />

»^.lydii jnodi lafciuiorcs ftint.Porrò qu3C<br />

pPTle rriaia fune,ea dccetarte <strong>cx</strong>hilararc.<br />

^/tnhoc Vlutarchus in libelli) vipì ri ÒKisHfn<br />

Stii^m Eurípi<strong>de</strong>s chorcam.agcntibus luc-<br />

^^»íUiíTet cantionem quádám modulàtam,<br />

^^Usillorum riilt. Cui poeta, flupidus effi^<br />

& txper.f afeSitsum ^.^hMHiqtsaqudm rtfifjes<br />

"'f'^WRPh/c Mts oiydium,.<br />

Alexis poeta Calliniedònteni rhetorem, 31<br />

felici js dcditum, taxa^uitliis verfibus:<br />

twifcct¡ttS^ vae Tii àndwKdp y^T^f<br />

A f*¿T(Jtcsttuk7iXtfí\(Aut; i uágcif^.. LlíXfK.<br />

patria y el quúibet ytLit mnrt :<br />

p inetrse a»u>re, Callimedon jolus cupit.<br />

^»"it Latinis ioei gratia : nam várpa patria<br />

: vwTjtj^non matrem » fed.yuluam<br />

iíccmlbnai: Pifces > olim^erant in<br />

... , . .<br />

^^^^dàm , vi<strong>de</strong>tiàpfum^iam fenio fcíHím 32<br />

J^S^^Í^ntecf, ince<strong>de</strong>re,ac roganti qurd agcinquit,fiuepedétentim<br />

1 *®''-Sifimficans,feneA non TÍuerC) fed<br />

í^nt^mori.<br />

j' ^f'^an<strong>de</strong>r centom 5c quinqué fábu-. 33<br />

, ex quibus tantum oj<br />

»Philcmone, longé<br />

Hipan, fiii^pç popüfi facpênumero vinceu<br />

rííí f^i^us obuiam dixit : ^si- ^ ..<br />

[f'J^timen^émd yénd die mthi, quum f^ytn<br />

'' ^^H^is ? Vi^i foknt crubcícere; at<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A P O P wr H E G<br />

fic vinccrc M^na<strong>de</strong>riudkabat crubcfcedu.<br />

34 Philoxcnus poeta , quum audiflct fuoS<br />

verfus alate rari js perpcramrccitarijlatcrc'<br />

ipforum comjTìinuit,dicens:<br />

Vos mtA C9rrympitis% ego yicißint tefíra,<br />

35 Philippi<strong>de</strong>s, poeta comicus, Lyfimacho<br />

rumprimis charus fuit ac familiaris : cui<br />

quum Lyflmachus offerret libcraiitatco'<br />

fuam, diccrctquc, Quiduis ubi mtpArUAmr*"<br />

Secreta ^^^ mearum ? Quodcunqueyoler^inquitj o^®<br />

ne arcani quipptam, Significans, eflc pericU'<br />

lofum,noflic magnatum arcana : quoruiti u<br />

quid cifutias,aftu cft <strong>de</strong> capite: quanquan^<br />

& alioqui foicnt odiflc confcios coiu''*<br />

qux nolintcfFcrti.<br />

56 A¿liuspocta,interrogaluacurnona|Crctcaufa$,ciim<br />

in tragccäijsoptimc traaa;<br />

rct argumenta : Quoniam, \\\c[\.\\ìytntrag


I-CO Byzantiiis, quum à ciuibus accula- jg<br />

'tur.adhonátibus nonuullis vt ad boíles<br />

onfugcrct, in concioncm prodicns, Ego, Tiefst<br />

}quir, à robis,auejmei, quàm yobijlnm inter- in paci<br />

malo, triam,<br />

Cuidam obíjcicnti oculorum ínfírmíta- 59<br />

^^, cam <strong>cx</strong>probrator cíTct gibbo dcFor-<br />

'Jatus : HumAnum,ìnc[\iitiOpproùrAfÌtyitium. í^fcriwiíipfe<br />

T^meßn in tergopmes. Ncmcfin ap-<br />

¡'^ílauit Vitium, quo viciílím ipfc poííítrc-<br />

"írgui.<br />

. Acfchvlus poeta Tragicus , aliquando 40<br />

lílhmia certamina, quü alter pupíum<br />

cíTct <strong>cx</strong>fus, totumduc theatrum ex-<br />

*amaret,0 chinm louem fué fíi i VÀt^xxiQ^Wy jìy^^,<br />

**"*fmoíii ßm hominum mores : cafus ßettir n^ímo-<br />

^^tcítores yociferantur. Solent i^iob dolo^l^,<br />

^¡n exclamare.Hic contra, qui dolebatfi- !<br />

cbatj quilaríl non crant clamabant.<br />

Pytiio rhetorByzi^ntius, quum cíTct fu- 41<br />

modiim o'bcío corpore, prodiíTct^uc<br />

^ coucionem, fuafurus concordiam Byícditionc<br />

ciuili tumultuátibus, ÍJapbpuli<br />

rifus obortus cíl <strong>cx</strong> ipfo corpo-<br />

¡s hab tH. At ille rifum vertit in rem feria,<br />

häetis, inquit, ctues ? cùm tale corpas habrami Concor^<br />

xorem habeo multo me obeßorem -, & tarnen dia.<br />

acor<strong>de</strong>s quoduis grabbatulum eapit simbosy


42 P)^thp,AtlTcnicníib,us ob res fdic ter gC'<br />

ftas ÌDÌutTiadmÌTantibus ae pr«díennt¡bii5»<br />

c]uòd Coiyfi reocm interemiHct, Dl s., i«'<br />

JPfO iff- i^uìt y hñbtndaefí gratia, quibus auíoriLw<br />

bttur facinm praäare gedimi eH : nam ipj'e nth I ^<br />

gratia. Hud,quam manum ^ operam miam commrda,"<br />

ui. Euentus rei in manu <strong>de</strong>i eft, & huic dcbctur<br />

gratia fi Quid feliciter ceflcrit : (cd<br />

, interim vult noftrnm operam acced'ere. .<br />

43 Lyian<strong>de</strong>r Lacedacmonius rriilitcni<br />

Integri' <strong>de</strong> via <strong>de</strong>fl^fxerat cailigiuÌL "Ei diccnti j^®<br />

tAsmiii' nullius r«i rapinam fcab agni ine receífií^^'<br />

iw. quid'e^ inq ui r, rapturtprabeasr<br />

^^ ThTaiyfcniluSrquri molirctur exigua n^'<br />

nu ciiiitatem Athenicnilum à triginw<br />

rnnnoru dominatu liberare,cu)dnm c coH'<br />

fc/js diccnti, q^wnras gracias tibi <strong>de</strong>beb'unt<br />

Aihcnx per te Fi berta tem conCcquutx<br />

Tí qpsania^s ipß illis<strong>de</strong>beoy^^^<br />

inpatria Significan?, l^eniin^ pairiac p.'irf'^<br />

referre gfat«am,etiai^ vitam unpen-dat'<br />

45 ¿^ini Gorgias fophifta rccitarct in<br />

1 jm pi a t is 1 u d is'a p u d G re c o s o ra tà o nctí»<br />

concordia,Melanthusquidam,./íic,in'C|Ui^<br />

fi í^tfowfcrí/mfot/fr^.Gratva d^fl^rito qui fibt^^<br />

meíhea. tribus duntaxat, rt concordiitr"^^'<br />

rant nondump'r/'fi^ait^<br />

4C Theodbrus AthcnicnFs, cogpomcntíJ<br />

f9litUi eft.:/ doSIrl^äm audmrrhtis<br />

<strong>de</strong>xirdf irrigereJ^ÀiUos fmiíhd acap^'^*<br />

S


L i b i * VT.<br />

Sentiens,illos bene dica miTialamaccoin-<br />

lodare partem.<br />

/Strntocles Athenienfis, quum <strong>de</strong> parta 47<br />

vigoria nuncium acccpiiTct, ptotinus ad<br />

populumTetulit, vtqj fupplicatio dijs im-<br />

'***ortalibus <strong>de</strong>c-érneretur perfuafit. Aliquanto<br />

pòft quum certior nuncms adfer-<br />

'ctur acccptae cladis, populo indignante ^^^^<br />

^üod dclufiis eflct : Ecyww, inquit y^e^rum ^^<br />

V^cquidammaccepit , juod mum hoc triduum<br />

operJ hiláis ia:tiji fm/ii*ì "<br />

Theramenes, vnus triginta tyraniiorttm><br />

in qua multi accumbctant in cocnant«s<br />

illapfa,folus incolumis euafit. Hanc<br />

rem quum ab alijs felix pracdicarctur,<br />

"le magna exclamas voce.0;4ri«»4,ìnquit,. . Hrtum^<br />

me oc a/toni feruos f Senfit vir prudcns, fc<br />

^on cflTc fcrwatum, fed maiori malo refer-<br />

^^tu. Nam aliquanto pòilmterfc£tus eft.<br />

I<strong>de</strong>m,quum Tuflh tj'ránorum pojr^Äam ^^<br />

^enipòtionèm fortiter haufiiRt, quod ,<br />

ca iu^crfiicrat iìc illifit folo, vt darum<br />

ae<strong>de</strong>ret, rcddcnsqi feruo publico,<br />

^.«'camtradidcrat, :<br />

'«e ighury rt hoc poculum com inuò ad tllmn Partner.<br />

P^^ftrof. Erat is Critias e trisjinta tyrannis<br />

^fuddiffìmus.<br />

Cclcbratur lafonis Theflàli diélum, quo 50<br />

^ purgare folebat ij^s , quibus moleftiam<br />

Vim attuliflxt : S^ui rtragnis in reùuffe<br />

3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


694 A P O P H T H E G M .<br />

flhiéi cultmm höhere vün, eum in faruie intef<br />

dum dlamrialAre oportet, Vclut in bello, quò<br />

tutail.t Rcfpub. acri aut acdificia cjuorundam<br />

ciuium interdum perduntut.<br />

51 Cleon , pofteaquam Reipub. admin^''<br />

ftrationcm capeffcre dcftinaiTct , tcftatuS<br />

Triuat^ cft : fetam omnium amiatiarum yincuU Tf^'<br />

affe^uf, fi/uere: quòd amici plerunque obftant,nC<br />

liceatvbique reiium tenere clauum.<br />

$2 Intcr Ncroncm & Thrafcam graues ii^<br />

terce<strong>de</strong>bant inimicitix : verum cuidafl®<br />

multa ciinjinosc iaÄanti <strong>de</strong> Tbrafca,<br />

eenti^ue, caufamabiilo perperam cflcii^<br />

Teßimo' obftitit Kcro, exclamans : i^ttndtif<br />

niü ini^ ^etam Thrafeadtägat,Quam efi iu<strong>de</strong>x refÌus ^<br />

nuii^


Scruus Dolobcllx quum interrogare- 54<br />

J}**" , an dominus cius au£\ioftem propoj'^iflct.«^<br />

Dornum^ inquit, venádit, Luxum<br />

^cri notans, cum id falfum eflet. Qu,i do-<br />

''^Univcndidit, non opus habct vticruum<br />

^^ponatauftioni.<br />

.ftancus,cum in caufa quadamadcflcta- 55<br />

, velietcj; teilem moleftum perturba-<br />

'^>interroeauit:ywo/?artificio tnerettér fScie-<br />

"^^enimiílum cíTcíutorcm. At illc.lcpidè<br />

I'^^Orqucns inPlancuna,G


itum Syri, qui vcliiti flagris cacfus/acprO-<br />

ripicnti fcfimilis <strong>cx</strong>clamabat:<br />

Ttfrro f^irtiesMertatem<br />

Acpaulò pòft adiccit:<br />

fer/ùtùm tu,<br />

' "H^ceflc efl multos timeat^quem multi timett^'<br />

.<br />

Ad has voces populus vniucrfus.oculos^<br />

oraconumit in ¿aírarcm,intclligcns illii^^<br />

impotcntiam his diíti&hpidará/Hoc mO'<br />

do, qua licuit ,;I.abcrius.vltus cft fortcfli<br />

fuam.<br />

'59 Titius quidam ftudiosè pila ludcréfdl«'<br />

bat} fed. i<strong>de</strong>m.noílu fìgna facfa frangc'^^<br />

putàbatur. Hunc quum gregaUs in caffip®<br />

<strong>de</strong>il<strong>de</strong>ratcnt, Vcfpa Tcrentmi ho<strong>cx</strong>óìo^^<br />

A* am- <strong>cx</strong>cufauit, vt diccret tUtimfregifJehrachti^*<br />

'Namdiuorum imaginesibrachiis geftabii*<br />

donarìa.Huc allufit Vefpa<br />

Pyla<strong>de</strong>s, hiftrio Augufti temporibus<br />

lebris :bris, quum Hylas difcipiilus,:queni ^^^<br />

quahtatis coiitcntionc/prouexerat,i«<br />

na canticumquoddani-iSltaret, cuius cU^<br />

fula erat : :<br />

fublitti^ velUti it^f^<br />

tiretur, e caucaprocJa«iauit<br />

canticum ülurct itcrum. Cumque<br />

cum veniflct queihrcprchcn<strong>de</strong>rat,<br />

•fit Agamemnonem cogiiSíbundü : »» ^<br />

gno dux:imagi$x6uenirc£atu«, q"^"*<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


'òmnibus cogitare. íEa-res magnum ¿kicem<br />

'^a'cit^non.proceritas corporis.<br />

t<strong>de</strong>nrì Hylam, negligentcrfáltantcm Oc-'öi<br />

^dipoi<strong>de</strong>m, hac voce caìligauit : , id ímitxtiQ<br />

UiVi<strong>de</strong>s.: ciim ilie-Oedípodcm iamcae^<br />

<strong>cx</strong>primere<strong>de</strong>buerit.<br />

I<strong>de</strong>m Pyla<strong>de</strong>s,cùm faltans Herculem fu- 62<br />

'^tcm nonnulhs inceíTum hiftrioni con-<br />

^cnicntem miníis feruarc vidcrctur, <strong>de</strong>po-<br />

^Japcrfonà rid entes increpuit.diccn&: /rtíffp<br />

yfàeuvpfJ^otAÌfXh^cUy id z^ ySuUtí.futiñttm ^«wl.<br />

/^^Significans, iioc ipfiim,quod8círct.vCuiS<strong>cx</strong>tius ex tempore, Manw,<br />

^^^^hjlaua.í^corna: tcàh obijciens ilU imtiam,aut<br />

ccrtè rapacititcm.<br />

/^ppiuymaior, quum inicnatu ageretur 64.<br />

P^Wicis, ac premeretur Lucfhus<br />

. í^^^lttiá pecore eius dcpalci públicos<br />

Haaenuss<strong>de</strong>fen<strong>de</strong>re vidcbatur,<br />

l^ocus cftaG in<strong>cx</strong>fpcaato. Exfpcaabatur<br />

^«mm vtpróbarct, hoc pecus non efle Lu-<br />

^uM.icd alterius cuiufpiam ,ac rcuin fublc-<br />

*»atet:nunc irrifum grauabat.<br />

^ppmjClaudiusdieerefqKtus cft ;<br />

X 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


APOPHTHEGM.<br />

Ochm puto ¡{ornano Ifingè mebùs comnùm negoùf^^»<br />

inuiUe. qmmocium. SentierM, miihitudinem bcil'^<br />

exciuri ad virtutcnaun pace <strong>de</strong>flueiead VO'<br />

luptatcsac hi


Rcfcrua-<br />

><br />

nxc apud Athenaeum.<br />

fdctn, quum fe contuliflet Corinthum, 2<br />

quidam diu attenté illum infpcdimouebatab<br />

ilio oculos,admiranfimilis<br />

: quumque ille dixiiTet, quid yù Moleßr.<br />

? fAf. ^uam ob camfam méfie afitcisf Demu<br />

^^^ » ¿nq^u i t, y? ÍC mAter <strong>de</strong>cem menfes fertuiit in<br />

,cum hac cimtoi<br />

^^^ te doUat,<br />

ynicum tantum diem ha-<br />

I<strong>de</strong>m nauigarat in Pontum , ad regem 5<br />

^«^rtfa<strong>de</strong>m, vbi diumoratus voluitillinc in<br />

^^«ciamaufugerc : quum id rex vidcretuf . ^<br />

'ion paiTiirus, fic«e^nqüitStratonicus,cö^*r<br />

Jf^i® rex^qmfixtu^is hic manere. S uam fugam<br />

^^bindicans, ac regis confilium proba»« j<br />

öc illc <strong>de</strong> migrando cogitarct, öc ip(îc<br />

J^^nifìgtauibAi^ caufis commotus para-<br />

1 I y^antij , quum citharocdiu qiaifpiam 4<br />

clic ccciniÌFctproocmium,caßteraminiis .<br />

^^wcitcr, furrçxit, ac prxconis m morem<br />

Ptonunciauit : quif^uit irulicdrit cnharctdum Inhium<br />

^ , draehmas acci- beUutth<br />

Interrogatus, q/uinamefifientin Tamphylia ^<br />

^'/•^/>»i>P¿4/e/,V,inquit:fcd ad<strong>de</strong>bat,i» r».<br />

in P # Si<strong>de</strong>tas. Vtraqj gens eft<br />

^Panophylia.PhafcKtarum for<strong>de</strong>s prouer-<br />

^^ notât» funt ; f hafclitarum faaificium,<br />

quòd<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


700 APOPHTHEGM.<br />

ciuòdjfalfis pifciculis facrificarcBtdiis.<br />

Teros dixir parcos.<br />

6 irìterrogatus, rtn effentharbariores,<br />

^BarbA- AnTheJJlilCf nomir\2i\i\tEUos, Significant;<br />

.ries, hos vtrififjiie barbariorcs , cùm illi hab^'<br />

rentiirbarbariifimi. Hoc erat lepidius,ii^''<br />

Eleo fmfict propofita quaeftio.Vt forte f"»''<br />

7 I<strong>de</strong>m aliquando, trophxum quum crr^<br />

CithArot- xiflet,huncinfcripfitmwXwm.^duerftisf'^^^<br />

^émaU, canentesNotans,talcs vbiqucvquai*''<br />

platimos e(rc,quos ipfcvicifl^t.<br />

% * ^CTCoñtzmi^qtáoíbnAutgtemm^entieept<br />

Ab inexìif!tmt4m;íongojmmancontruircíponáiV.ea<br />

J^e&ÁU. fubdu^Afiint. •Signifi)cjins,nullnnf» vcàotc^<br />

«rñ vlla naui tutuméíTe, nifi CHm nauispr^'<br />

trada cíl in ficcum : quod olim hybernJ»<br />

m enfi bus fieri folebat.<br />

9 I<strong>de</strong>m Rbodi quum artis fux fpccin)^^<br />

cdidiíTet, ncque quifquam plaufu ali®)^,<br />

geftu fignum fauoris <strong>de</strong>diíTet, abfccffi^'.'<br />

Afflati' •rmc,dic«ns;^'Àm idamdnullo cot^at<br />

/w. mon fmfhtis , ^ui jperem me À yobis frf^^^.<br />

^ accepfurttmf<br />

- IO 3Volcm^Tegedcìnufica^umipÌb'C^<br />

Decern. tentiofiiV' diÌTcrcnte : mquitjO»*''<br />

fieftTHTVyaliudfteFhum. Significans, «on c '<br />

fcrr^j;iri, <strong>de</strong> mufíca cum miifico<br />

II Iniiitatus alienando, vtaudiretcithnroc^<br />

Alius A dt'm cani-nremtpoAeaquam audierat,rcc^'<br />

liofrx^ tauinllUm YcVliculumHomeii."»'^ •<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


vobû-iji/* Id cft:<br />

^ic dédit hocpater akitondHs ^yerum alfimit<br />

"i'dnm roganti,quofaSío f <strong>cx</strong>pofuit : mAle ><br />

cancre dcdityùene cancres<br />

^^«ni, quiirtî trabes <strong>de</strong>làpft q.uendàmè 12<br />

j/^Uiuis occidiÎTctjdixitiàVii^tf dlcfw^Vt ônh<br />

Id.knincrcddi non po- Í<br />

l o c us c ft <strong>cx</strong> a m p I ùb © Lo g ' th-Mhw fo na t<br />

^"^'.lï rubrcnbas iotai & une fonat Or<br />

^^t^f^m opiner dijj^ntiqModJinmJ^^^^ Ex w ô<br />

Mr. fojte tfí^ítcí It'gendumacutoac- affinitA-<br />

•"^lï.vtintelligas,trabes lunt.. te.<br />

^^^fiplii ag


Mcgaris habere chorum : T^garis, inqujf<br />

Stratonicus h.xbes , fed habens. Signi^'<br />

caws , illum difcipuhim eflc potiùs q"'^<br />

magithum- aut chorum ipfo doAiorc clf^'<br />

16 Stratonicus aiebat ^fe^eheniemer <strong>de</strong>mir^'<br />

M<strong>de</strong>fîh ri Satyn fphiFU matrem , qua iltum <strong>de</strong>c^<br />

menfis ttiitjjh , que^ti nnUa cMitas <strong>de</strong>cem ^^<br />

firreUpt. .<br />

17 I<strong>de</strong>m , quum Satyrum accepiflet ap»J®<br />

Ilium pcrcgrinari,feftiuitcrin illum tof"<br />

liioma- illud prouerbio ia6Vatum:/«//w/rw/'^'^'<br />

la. Ludcnsexambiguovocis; Aliter cn"^<br />

mala dicuntur quae miiera triftiaque fui^^i<br />

aliter homines mall. •<br />

Minnaco fabro,vt opinor,fccum dc jn^j<br />

f^ltrx fica difccptanri, ammaduertis, inqui^j|<br />

fi^lleii. fHpramaf/cHmlo^Ht. Simillimum cfthuic<br />

lud Apcllis:7ye/«;or rltra crepidxm. .<br />

IP (^um qucndam fibi notum<br />

obuiúm , calcéis pulchrc exterfis, fp^^'<br />

Lauda»^ laudantis viiuperaiiit, dicens : '^^i^agf<br />

do vif«- calceos tam belle fotuijje abfiergt, wi/^^^<br />

f erare, fifptiffe.<br />

20 Q^ium fortè vcniflet Milctum, qu* ^^^<br />

à conucnis inhabitabatur, vidiflctque oi^'<br />

nia fcpulchra tirulos habere<br />

CoHen£, ^beamris, inquit, ^«c,pi^er ) nam hfChàffff '<br />

' Vt<strong>de</strong>mt*rmori,ciwHmnulliis. .<br />

21 I<strong>de</strong> Zethc^,dc mufica difltrenti,nrf^<br />

^nomi' inquit^ neqUaquam oporm dm^fi^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


notncn omnitsm à Mufìs AUcmfHmum elege-<br />

^^'iteipjUm pro Amphione appelians Zethum.<br />

( vteftinfabnlis) cantucitharx<br />

«On


Idcft:.<br />

Quam qni/q; nouït artm^eAmtanatlìceU<br />

MUtato verbo dctoriît ad iocum > quod<br />

in prou c rbi o : y^w T/Î, 5C c. r<br />

(Juum in.Mi^ronia potarct cum quibu»'<br />

d^m, di c c ba t^p oße ¡çtrç, ad^uem loam<br />

Eiaret cumoiif y. fi tc^i fcicie ipjki» ditco'i^^<br />

- Qui.nn düxxífcnt,. rogali en rquc f^^oß^eB^<br />

xeLÌ^d^cAiipotiamy inquuV^«n^íífnSitotaiTi¡c^^<br />

Òitatcm ni ili I aliud ctlc, quà|iì caupon^/<br />

, - ha quòcwnqj veri e letur. tedi,«; oculis,<br />

batfe fpeélare cauponam. Maronia CiÌ^'<br />

num ciuiras eft^dcdjt.i ncj^.ociatiopií * .<br />

«7 Qu.""^ i" A/cada líi.iiim ferram aci^*'<br />

, ivr ßm aquain^ balneatpr <strong>cx</strong>hiberct , ioca«*!^<br />

terrae fuiÌR- vííini,qui rfwiic e/ì fífiloniN'^<br />

fe > co^ìftcr^uit in Ac^JJ'<br />

lapij^e^nplo rró|rhaEU'm> cuni hac loO^'<br />

^tittneistráuomcuf à çab^rdcamnii^^.'<br />

25^ Qiicndam ,qni malècccinetar,<br />

\ . cwiw e j]et canno ? quu i vv i ) le r e i p p.nd i íí'«^<br />

niAgls<br />

ne. nus enim Gra:


^Qxites plurisJàuarcnt quàm dues) Seele-<br />

^^fe.ìtxc^uit^puei-fobas.mefropewoclum l^hafeli^ ThafeU*<br />

hoc acciditin Phafeli<strong>de</strong>j^M»<br />

qua gente male fenticbat, tanquam for-<br />

^^iia. Proiaminillrum obiurgans^notabat<br />

Sintis malitiam.<br />

Cuidam, laudanti ipíum,.vtariqutdab 31<br />

^^accip^rct. Ego,i n qui i^mator menrhcmfirn, Mefi(&^<br />

^Cíiticns^non effe muffcarum dare laudan- cus à mi<br />

^'>^cdaccip«crcàlaiidatis. ^ èco.*<br />

Cùm doeeretin ciuitatulaperqtiàm exi- 32<br />

tocatas eft mutationc Wt<strong>cx</strong>xinoneß-vo Depra-<br />

: id eft, non eß cmHas^fedvfx. Sen- uMtiano^<br />

ucns,vix ciignam nomine ciuitatis. nùnis^<br />

..^ùm effetPelJx^Sc ad poteum dcfccn- ^<br />

qui aquam Uauiìcbant ,nos i/!am bis con-<br />

.T^neßigltury inomtfoiabtUsz^md traria,<br />

vi<strong>de</strong>ret palJidos luridofque;. Nam id<br />

f^'Pictabatur mal« valctudmis arguexaqua<br />

comraxerant. '<br />

V{Uüniau¿iffj.( njxus matris Timothei^<br />

, inquit, optßcempepenßet, non<strong>de</strong>mn^ I^U<br />

y'^l^^emifißit yoces f Irri<strong>de</strong>ns quorundam íwiítffr.<br />

^"amadnlationcm, qui rcgum filij^tri-<br />

^^bant diuinitatem ; cùm vox pari cntis<br />

'^ftm acque rittferabilis fit, ac parturicntis<br />

^^^cmlibctplebeium.lpfcautcmStratoni-<br />

^^^filin.cratopificis.<br />

i olydac glonanti,quòd difcipuks ipfius 35<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Phiiopas cancndo viciiTct Timothcuru,^<br />

tertdre * " ^ ui X,ßtgnorat,


Ruteni Abdcritis , quid malirepentè dccidijjet<br />

^jliuf pedibuf ì ita rcfpondit ; CxtefA qm<strong>de</strong>m Trfconii<br />

belle Villi 0 toto corpore,, cb" ad c(xnam curro cele- turba»<br />

»•^¿j ipfis aduUtortbtiS : dUd vnum metuo, ne tni^cdie?jxpraconispe<strong>de</strong>m<br />

ofcndxm. Scnticns,ilbc<br />

prxconuin piena omnia.<br />

C^umin facrifìcio malus quidam tibi- 41<br />

^cn cífct c^ntAtürus, Beneomtnamdumeßf in- Cnharet-<br />

^^it;/íktwíe.r/;rece?w


7O8 AP O P H T H FI G M.<br />

Bos fyr^, m ns, Sentiens><br />

iJlí/emperflcndi forVíMteriam , Apc»"^/:'<br />

tetdcliciari. Olithveftípifcibus pròdcncjjs<br />

habcbatur, & inferni vocabulo diccbant"^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B I K VI.<br />

biinturopfophagi. Nuiicca rcs magna cil<br />

fandimonia.<br />

I<strong>de</strong>m , quum Anaximcncs clTct didu-?<br />

praifatus cft : inapit verborum flumen, loqudCi*<br />

^^^misgutu. Significans, ilium cflc multiloqumn,<br />

fed minime fapicntcm.<br />

I<strong>de</strong>m, quum duceretur ad Antigonum 4<br />

'^^em,atque Iii qui ducebftnt iubcrent ho-<br />

?*^inembonoeflc animo, ibrcenim inco-»<br />

Junaeni fimul atqj venifict ad oculos regis<br />

Y^nemyi nq ui tjpem jalutis mihi adimi tis. Mo r- Ii^ctu in^<br />

regem, quòd lufcus efl^ct. Rex audito témpefií^<br />

'®co,iufilt hominem agi in cruccm. uus,<br />

. C:KiTofophu$, Dionyfij adulator, quum,5<br />

Jl^<strong>de</strong>rct regem cum aliquot familiaribus ri-<br />

^cutem, ipfc>quanquam longo abeftct in-<br />

^fuallo, nec audiret, pariter rifit. Rogauit<br />

^/onyílusjwww audiret qua: dicerenturfi^cgA-<br />

Cur igitur y inquit, ri<strong>de</strong>s ì S^omam, ait, ^^<br />

^^fuafum habeo, quicquid ifiucejí, quod inter<br />

'*^/Agitis,eff'eaLiqutdruUculum.K\¿:\c\xhQx2^''<br />

J's dicuntur interdum non dcridcnda,fed<br />

^eftiua.<br />

Arcadionadulator, odio Philippi Mace- ^<br />

fpontc <strong>de</strong>fcruit patriam. Eucnitau-<br />

^cm, vtPhilippo Delphis agente adcflet.<br />

^•^m rex accerfitum rogauit, qmufq^fugtes^<br />

"^^ciiclion ? Dontc, inquit, peruenero, ybi n^-<br />

Vhiüppum, Quis non miretur eam<br />

^ocrtatcm in adulatore? Sed hac hbcrtatc<br />

Y s<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


APOPHTHEGM.<br />

<strong>de</strong>legatus r<strong>cx</strong>,vocauit illum ad coenam.it«'<br />

cjuccum coin gratiamrcdijt. Quanqua»^<br />

libertari fubcratadulatio, fubindicans Philippum<br />

nufquam non cfle celebrem.<br />

7 Melanthus, Al<strong>cx</strong>andri Pbcraci parafit"^»<br />

Vtmris intcrrogatus, qmmodo fuißetmterfeSitis<br />

ßwüttm. Xan<strong>de</strong>r ì p.er eoxam , inquit, in mernn-ventretJ^'<br />

Sentiens, i<strong>de</strong>m vulnus ctiam fuo infliélun»<br />

vcntu , cui tam erat cfuricndum, mortuO»<br />

qui confueucrat alcrc.<br />

^ g In Arcbippum Athenienfium duccifl'<br />

contrten foße ^ cikm yi<strong>de</strong>am yos e Ione progfuttos cr^<br />

mx. nerfanter aß'entdteribttf <strong>de</strong>leBañ. Stfit<strong>de</strong>m ^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


htpitey Puhanum haòetprotnonh?tt f (^Herctt*<br />

Cenoplbus , (ir- Ba< chns SUmk <strong>de</strong>leSian cofp-<br />

Tales ri<strong>de</strong>mtu & apud te magni fieri.Vc^-<br />

^'Icntifsimum adulatioiiis genus. Tub li-<br />

°^rtatis imagine blanditi.<br />

Scucrus imj)erator,cimi è Britannia rc- n<br />

^"'et,non folùm vKÍ^or, fed ctiam in acter-<br />

•^Uni pace fundara, voluens animo quid olibi<br />

ílbi occurrcrct; Acthi»p$ quida<br />

^ 'humero militar»,clarae inter fcurras fom^,<br />

®^ioeorurncclebrium,cum corona c cu-<br />

P^'^iTu fafta ci occurrit. €acfar 5c colon's, Sc<br />

^^tdnaitaftus omine(nam cuprcflusfunc-<br />

^"^'seft) iratus iuffithominem iubmoucri.<br />

p f^urm difce<strong>de</strong>ns peiws omen addidit<br />

dicens : Totum/uf/íi,ytci/íii iam<strong>de</strong>us OmeiK<br />

^ifioy.Scurr^ iocus vaticinium craf.nam<br />

*ftraliquanto pò/ì pcrijt.<br />

(^.A?axarchus, quum Alexandrum fcob 12<br />

necem difcruciantemvi<strong>de</strong>ret, CUto,,AdtUm<br />

J^^^it, €mtigittufima, tputd'Hsaf^f<strong>de</strong>t : per- ter.<br />

j^íidcrccupiens , quidquid à rege fieret,<br />

f L eiTc. Nam & Alexan<strong>de</strong>r pro dco<br />

haberi fuftinebat.<br />

^faxafpcsCambyzen regem admonutt><br />

^^HrciHsyino indulgeret : turpem enim effe tn<br />

ehnnoLtem, tn quern ynum omnium ejjènt<br />

torneai oculi. CUI rex , f^t fetos , inquit,<br />

nuhi nnnfMrnexcidm, afftohat^M^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


foß -v 'mtm oculos í¿f mAmi5 in officio eJJe. Bi*<br />

bit dcindc folito largiùs : ianiquc vinok«^<br />

tus iub


L i b e r VL<br />

"P^is fit -paTalitis, cùm ipfi norim parafitos<br />

"^geic. Alioquà parafiti magisaluntrcgc-s<br />

'S^àm r-cgcs parafitos. Quanquam l'Kitarin<br />

Syrapofiacis ita referti ¿Hi^ttfiTt<br />

> id CÜ,non e^o tendo, notas rcgcm, quòd<br />

^^tsâ rerum vicc , pro rc^cagcict morio-<br />

"*^crn.Tu mc alis,vt ridiculis didis tc <strong>cx</strong>hila-<br />

'^^jnoncgo tc.<br />

Bythisparafitus, quumLvfimachus r<strong>cx</strong> i$<br />

J'.^fti ipfius curaffct affi ;cndum fcorpium<br />

"gncum ( aut, vt Plutarchus ait, rubctam)<br />

Mchrc alCmilatum vero, pcrturbatus rc-<br />

Ridcntibus omnibus, vbi dolum icn- Tarfm»<br />

ma exdixi(ìct^/^.Di<<br />

wí/7Í,inquit,M/cwttM7i:<strong>cx</strong>- probr^<br />

P^obransTCgi fi)rdcs 3c parfimoniam. ta.<br />

^Kiloxenu$,cui cognomcn Ptcrnocopis,<br />

Patria Corinthms,or'toIcrmoncquòd tur-<br />

^^'»»asno vcndcrcntur,quum forrèadcflct<br />

^^iTdus.qui maleaudiebat, quòd corpus<br />

ì^um ad quaeilumproftiruiflct: Axqmtgo, txm-<br />

CarydmebaLo mine.<br />

P^i^aéatitr. Ludcns ex ambiguo : nam Cory<br />

ctiam auieulac nomen cft.<br />

ïdcm (opinor) dixit, easej}eitêctendifimos io<br />

^^rnes, qugi carnes non funt : & fuautPimos pif Medio*<br />

non funt. Item crttas<br />

nauigatiommiuxtAterram,& timbulatio- graxa.<br />

^^hiioxcnus poeta,Dionyfio recitate fila 21<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ft4 APOPHTHEGM.<br />

carmina,cu alif pcraíTcrttAtionçfn h'id.ircr»<br />

ÜM, <strong>cx</strong>chmAiiit: .Mi^ic íe mem UjtìdKtnxs. Subii*'<br />

dicans, hoc effe toltrabilius, quàm auditc<br />

laudareqiic tam mala pocmata. Nam ante»<br />

r<strong>cx</strong> ortenfus miferat ilium in Lpidicinas.<br />

22 I<strong>de</strong>m intcrrogatus, cur in tragœdijsi®'<br />

duceret muliercs malas , cùm Sophod^<br />

cas inducerct bonas ? argutiifimc rcipo«^<br />

Argute, d,f. (juomdm tUe talesmdtsctt, qnales ejJe <strong>de</strong>hc<br />

rent; (go quales funt.<br />

23 I<strong>de</strong>m apudPythoncm prandcnSjapP^"<br />

iìtis oiers, quum piulò poft inferrctur P^<br />

tina pifciura, pcrcuflo vafculo quod hab^'<br />

bat oleas , Homericum hemiftichium<br />

A carmi f^xrifìffdC id eft, fìuiicà tncit^^<br />

neHome- ^^^raherem. Nam <strong>de</strong>aurigadiélumcft.SfJJJ<br />

fît autcm Philoxenu.s, oieas quàmprim"|;<br />

aufercndas : alludcns interim ad Gxxc^^<br />

voccm \\itcSff, quae fonat olea rum ; &<br />

fonat trahcrc curnnn,aut aliquid iìnft'l^'<br />

24 Vocatus ad conuiuium, quum eifct<br />

pefttus arer panis, C4iie,inquit, multosapp^'<br />

nas, ne fac ies tencbras. Nigra enim<br />

rant : & atras tenc bras di imus ; eùm COIÌ>^<br />

albus plurimumhabeat lucis : vn<strong>de</strong> &<br />

lis noxrus. . ^<br />

Corydus parafitu« , compòtantc Jf<br />

meretriculâ, cui nomeit erat Gnome, ^^^<br />

vi num <strong>de</strong>ficcret, ipfe iufjtttmponi ésos p^f^ ^<br />

êentHmehelos j Gnomen oHiem éonferre<br />

ptm<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^populo yi<strong>de</strong>retur : notans illam è populo<br />

^^^^í^um faccrc.<br />

> I<strong>de</strong>m, quum Plyilorcitharocduslentem ^^<br />

»orbcrct ; ac lapidcm lenti admixtum man-<br />

. 0 nt$jèr, inquit, etiam lentieula te fervi.<br />

?'gnifìcans , illum dignum qui abomnilapidaretur,<br />

poftcaquam lens illi lapiincuflcrat.<br />

, Cùm apud Ptolemy um Matty3(cibi lau- 27<br />

J^^iflìmi genus ) circumfcrrctur j fed apud<br />

J^rydum iempcr dcficcrct, ^trum, inquit,<br />

V'^lemaejum ebrttis^anyidtQrmth yi<strong>de</strong>retña tor con-<br />

? Admonens, fc nihil aliud quàm<br />

P«¿^atorem cflc Mat^ae. Ebri js autcm vi-<br />

^'^nir omnia vcrfari in gyrum.<br />

fu ^ paraiìto,diccnti,non pof- 1%<br />

.«m ferrc vinum -^T^idqui<strong>de</strong>m, inquit,yW Exam-<br />

^ Sentiens, illi non cflc quod im-<br />

^^Jl^eret in vinum. Fcrt àutcm^ qui tolcrat,<br />

i^^^ui confcrt precium.<br />

Chxrcphon nudus in coftui- 29<br />

^ ^'ftcn<strong>de</strong>rctur, 0 charephon, inquir, »ime VwaeÙ<br />

Ic^'^k'* ìnxueor, quoufq; ptenusfìs. In tas.<br />

^^ythis vitrcisapparct, quoufquc plcnac<br />

^«nt, n <strong>cx</strong>imantur e thecis : ita in cutcilliui<br />

<strong>cx</strong>plctio totius corporis,<br />

^^<strong>de</strong>m cùm DcmofthencsabHarpalo po- 90<br />

^J^^^mingcns dono acccpiflct. Hic, inquit. Munirà.<br />

^^^^ocothonas, hoc cft.bibulos, appeUat,<br />

^ *tfimagnamf4teréimattraxerit. Gothon<br />

cyathus<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ac tanquam »^j<br />

lam circumferri iufit , aluitque vique<br />

mortem. Huic certe bonum didtum<br />

IcceiTìt.<br />

35 Arce(ilaus,cùm Apellem Chium<br />

ìnuiTens , etiam c^erefenfit.poft'idicrcui'<br />

fit illum dcccm diachmai iccum adfcrcns»<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^ proxi'mcaiîîdcnsrii/c Benigne^<br />

Empedoclfs elementa, tg?Km aquam, ter-<br />

^^^ yatqueyeluhtli* a:therü orbes, Ac ne cubât<br />

jiimulcjuc moto ccruifubiccitpccuniam.<br />

Hanc cùm<br />

^•^'^«laj^quxacgrotanti adminiftrabat,rc-<br />

Apclïi narraiTct : ¡lie ridcns,/);/^f^^amy<br />

inc\uity nifi hot Arcefilaifurtum efi,<br />

kxísry», quod Grxcis ôc cclo fignifuror.<br />

Apelles, cum vidiíTct tabulam. à Protopìftam,quam<br />

Demetrius in bello fcr-<br />

^^fat <strong>de</strong>precantibus Rhodijs, aliquandiu<br />

pf® ftuporc tacitus eam cft contemplabas,<br />

tan<strong>de</strong>m in hanc voccm erupit Angms Oputim<br />

^^^ac mirandum opus : défunt tamm Grat tf, mertAlh-<br />

^oc aiiaóue eiuf<strong>de</strong>m auf erant, atquem csUo tate<br />

^^P^n^nt, Eam tabulam Protogenes non-^w/*».<br />

^'^"^abibhienit.<br />

^íüm Megabyzcîç aliquando in oftici- 37<br />

Apcllis venitrer, cocpiíícvque nefcio<br />

<strong>de</strong> pingendi arte loqui 5 Apelles non<br />

l^/cns regem <strong>de</strong> his iudicantem quœnon<br />

inquir, fileb^,cnmate ^^^^<br />

^baurum y purpuram ^ac dia<strong>de</strong>ma venerantes, ><br />

^"^^mnßirum effe putabant I nuncpuerimeiy ^ '<br />

Tricolores terunt \ ob tnfcitiam te rt<strong>de</strong>nt. Pli-<br />

J'us pro Mcgabyze ponit Al<strong>cx</strong>andrum<br />

ïiûori, paiùmperitè <strong>de</strong> celcritateglo-1%<br />

rianci><br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


7IL APÒPHTHIÒM.<br />

rianti,6c-oftcnsá tabula diccnti,hanc mö'<br />

Celmus¿ó p'mxi : inquit ApcH^^!<br />

tnefta. res tpfit loquitur, qmd earn ex tempore ft*^'^"<br />

pinxerts.<br />

39 Aüclics, ciirn Laidcm adhuc virgin«?<br />

vidiiict ex Pireaeo ferentem aquamjadfi^/'<br />

ratus infigncm formam, duxit illam io<br />

viuium fodahum. Cacterùm irrifus aU<br />

lisj quòd pro meretrice virginem addii>''<br />

Spes Í0- ^^^ conuiuium, miremim, inquit,<br />

mfuturi ^^ » aliquundo fruar : rmm priufff*^<br />

tñtum exceßmt trienmum y earn foì'm^i<br />

yeddxm,<br />

40 I<strong>de</strong>m dicerc folebat, eum Vtot^i^^<br />

Mm-o/a omtuA vße paria, aut dU etiam meli .ra :<br />

dilige tiapraßare, quòd ille manum <strong>de</strong> tabula nejcirct í''. ,<br />

lere. Sentiens, Protogenem peccare nit^'^'^<br />

diligentia,quammorofam appcllant:q^'^<br />

frequenter officii, nonpidori tantum<br />

& oratori. [Huic vitio affinis fuit vir<br />

do¿lus, Paulus Aemilius Vcroncnfíí^,<br />

fibi nunquam fatisfacicbat , ied ^^^ jj,<br />

recognofccbat fua,mutabatpleraquc- .<br />

ceres opus noncorrcdum , fed aliud: 1<br />

que fubin<strong>de</strong> faeicbat. Quae res in cai»<br />

fait, vt citiùs clephauti pariant,quàni '^<br />

quicquam ac<strong>de</strong>rc poiTet. Nam<br />

'


Thomas Linacms Anglus,virvndcqua-<br />

^^cdoaiiììmus.]<br />

^unquara tam occup^tus fiit, vt diem 41<br />

P'^^tcrmitteret, in quo nihil omnifto pml^*^et,avtcm<br />

<strong>cx</strong>ercens.Vndc iubduccnsicnegocjs<br />

diceret lolebat:Ho


72A APOPHTHSGM.<br />

rclincam illâ fttbtiïiorcr« ,anurqj niian«^*^<br />

uit, vt, Q rcdirct liorpcs,.ciiccrct oûcnsn<br />

ncâ , Htc e/i qi^em^Hoirif RcucrCus Apcl^^^'^<br />

& vinci crubciccns, tertie colore lineai fecf*'^'<br />

nuHtfmrelmfuem .mphù.rÇiéhnUtaxi iocn. Pr®^<br />

togcncs vidhinfvic confciiUs in porturn<br />

volât, horpitcm qiiaerit.domumqî ducitv»'<br />

ftiis vi(ftorem. Ex minimo veftigio artii^^<br />

agnofcitartificcm.<br />

44 Airatharchuspidor fcfciailabatdc p«»*"<br />

gcndicclcntarc, cûZcuxis diutius<br />

rarctur open. At Zeuxis rcfpondit :<br />

Oto na- fium.cttopmrrxomrà^qu^pauU^m es^^<br />

ta non çtçra ^bfolMvmtHr, éttaum ferre. Inxta Va^"<br />

durant.<br />

ntiati. Citò nata citò pereuntrdin elabori'<br />

ta ferimtacutem.Bciacitò nafcrtur ^btfX"<br />

paulatin}.<br />

Zeuxis ccrtamcn artis <strong>cx</strong>crcuit cum<br />

rhafio. Ciim cnim Zeuxis ta fcitè cffii^^' ^<br />

fctvuas, vt in iccnâ ancs aduolarct^Pa^^"^^<br />

fius <strong>de</strong>tulit linteum pi


Herum : nam fihoc confummaßem^auet<br />

timere <strong>de</strong>huerant, Ingcnuitatis <strong>cx</strong>cm-<br />

Ataucsvidcrunt in pucro nullu cifc<br />

^^Uuii : itaqj aut mortuum aut dormicu-<br />

^'^aibitratx funr.<br />

.^copasThciTalus, ftatuarum artif<strong>cx</strong>,dc- 47<br />

, cur in acdibus iuis tantnm habcrct<br />

J^fum fupcruacancarum 6c inufitatarum:<br />

his, inquit , fi*peTHacaneisfeUcesfumtis ae SuferuA<br />

^^^K^on iUii neeeß'arijs. Cxxm oa,ciuac funt vi- cua.<br />

^ »^ccciTaria, fint fuaptc natura prcciofifi<br />

tamcn quia quotidiana funt,multiscomiTiunia,contcmnuntur.<br />

Cactcrùm<br />

Spanti fint prccij, dcclarat extrema nccei^<br />

fi incidatjquilibct libes omncs gc<br />

jjj^«, aula:a & aurum fuum vno pane com-<br />

U^^tct. Caetera magis ad ofientationé petti<br />

^^^^ quàm ad falutem Su/picer hmc eundcm<br />

Y>'^^qHorefertM. TuihmLib <strong>de</strong> Or^í 2.Ciim<br />

JocnarctCrannoucinTheíTaliaSimonidc«<br />

pud forttinntum hominem 8¿ nobilem,<br />

«^^uiiflVtqj id carmen quodin eumfcripn^y»'»^<br />

quo multa <strong>de</strong> landibus C.íftoris&<br />

®|(ucjs admifcucrat, quod orn.indi gratia<br />

folcjTt facete ; Scopas dixit • d-miditm<br />

' ^ T^^pASiw ef]et pYO carmine datnrum-,<br />

àfiii^ Tyndandis , quostequc<br />

can A foli volunt laudari. Euo<<br />

JUS cft Simonidcspcr duos iuuencs, qui<br />

poftca vili funt, interim rumi<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


coRcIauísScopas obtritus cft cum fuis co^<br />

vi uis.in collimi Simonidc.<br />

Pol) cktus ftatuarius dic


& ftcrificio pcrafto ()cr vatcmad ií^wm<br />

<strong>cx</strong>ra cíTent dclata,acccpta Arato ac<br />

^^n^ctrio Phario dcmonftrauitrScipfcani-<br />

"^^^dubius rogaiiit eos, quid <strong>cx</strong>taportend«<br />

J^'^^vtrura McíTcniis I^KÚ red <strong>de</strong> ret, an reí'ncrct?Hic<br />

Demetrius arridcns> St animum,<br />

"^^iiitjVÄtwgerisy Imtmdmittesrpnregisy'Ptroy'<br />

< hojiem rennebis.Pelo pen n el ui» boghigniate<br />

fígnanscquam (hcilètucrctur^<br />

jj ^uas arcesprxfídio tucrctur. Aratusaurogatusa<br />

Philippo fuam fententiádi-<br />

^^••^»poft diurinum -filcntium hunr in morcrpondit:VermultifuntyoVhiuppe.CrepßHtn<br />

montts'^ptrmuUt BfSotiorum AC Phocen^<br />

Pmi tumuU terra fromimmet y ítem fiuñmi<br />

*^^^rnaniorum ,partim in mediterraneu, par-<br />

^ifi orismarnmUs ßu , qw natura mumtißi^<br />

: tamen cum horum nullum ceperis^<br />

^ ^ tamenß^onte imperatafaciunt.'LwoViC^<br />

^ iípes ÖC faxa incolunt,ac pr^cipitijs fc tué-<br />

^r.regi autem wihil bcneuolcntiafirmius<br />

^^^^'^línitius eflc poteft..<br />

Philippus Arato venenum dandum cunon<br />

repente occidcret,fed kn-<br />

^ confumerct. Id vbi fcníitAratus,<br />

^^citiuenirctur remedium, diflimulauit,3c<br />

cubieulum vni tantum ex familia<br />

JhUs dixit: O Cephale„hae funt premia regia J^egmm<br />

Z Ä<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

amictíti^


53 QjUTm <strong>cx</strong> Athcnicnfium focijs<br />

coiHumcliac causa roga (let captiuuin M;<br />

conem,nii qui in praeJjo occubuiiTcnr ftiu'<br />

fcnt ftrcnui viri? Magni profiflò , inquit L^'<br />

con Jacitndum fujum(lagi 11ä fenti t n % ,<br />

nHi ignatúc^mdiscrimen ttoj]è(. Sigiiifícjns,<br />

lie 5 vbi res Cigittis aut (axis agitur, nulli^^<br />

cflc fortis ÖC ignaui diicnmcn: fed vbi<br />

minus res geritUT-,jbi <strong>de</strong>mumapparci^^<br />

ilnt viri,qui non.<br />

54 Turbo, Adriani Cxfaris oraefe^us,^^^<br />

monrtus ab co, vt curam haberct fua:<br />

tudinis,ííbiíjj darct vacationem à negoc'l^<br />

Ocmm. .rclpondit : X^on <strong>de</strong>cere Cafavisprajefiosy^r<br />

fiantesmorL Ignauum eile fcnticns;,inlc^^<br />

dccumbentcin exfpirarc.<br />

55 I<strong>de</strong>m ,dim adhtic nihil aliud cilct q«^^<br />

Mo<strong>de</strong>fie. centurio, & ante prafcftos à Capfarc vocí»'<br />

Tf tur in coníílium:7V»r/>£:ejí?,inquit, oCaf^^*<br />

exclufisprafeSiis cum centurione agire. ^<br />

56 M.lo Crotoniates athleta, iam fcfl<strong>cx</strong>,i<br />

vidriTetarlVlctas alios in curricuio CcfcCT^^ ^<br />

ccntcs , fcrtur infpexiíTc lacertos fuoí »<br />

•f c^manscji dixiflTc: .As hi iam mortui funt<br />

irirò flcuit, qui fclicitatcm corporis viribi*.<br />

incticljatur. Animi vigor feriùs fenefci^í<br />

tamen fencfeit vnquam.<br />

Philip-^i<strong>de</strong>s, diAus fA^t^v^/^^iiquod vn<br />


y'^otiam Atlìcnicniìum, aducrfus Mcdos<br />

^^ Marathone parrà, fonatui dc pugnac <strong>cx</strong>i*<br />

^^follicito nunciarct , inquit,<br />

»'tft^y.id cñ,riM¿tí4myAlete,yinLknw;moxqi l^ncius<br />

^'ffpirauit.<br />

.ftriàfus,cìirtTCUicfamnota darctpccu- 58<br />

'^janT,cautioncm fccit in faro apud nicnfa-<br />

Hanc diligcntiam cùm amicus admi-<br />

\^n$diccTeV.A3eónelegalüer,.Terfiee}ScUfce^^ ,<br />

amantar reafttamy nec legaliterrepof-<br />

Fit cnim feocnumcro,vt qui cum amrbona<br />

€dc fine tcftibus ac iyngtaphif<br />

^^nt,pòft cogátuf cam co Icgibusagcrc.<br />

^'^i nonnulla gratia cft in Graccis, r^^wwr<br />

. I'imon Athenienfis, 59<br />

'*^tcrrogatus , cur omncs homines odio<br />

P^ofcqucretur ? Af4/o.r,inquit, mentó : c«-<br />

'^ox td ftdi,, quòd malos non o<strong>de</strong>rmt. S enti cs,<br />

effe vere probos, qui non <strong>de</strong>tcftantur<br />

"»^probos.<br />

^idcm aíTcribunt quòd dicere folitus fit, 60<br />

practpua eJJe malornm omnium elementa, ÌAolerii<br />

^^miam atqùe amòitioncm. Ambiti o male fons^<br />

P^ofundit, quod malè collegitauatitia.<br />

AJexinus fophifta inter ambulandiìroul<br />

^mala dixit in Stilpontc Megarcnfem: caevbi<br />

quifpiam eorum qui a<strong>de</strong>rant di- lam conuperlaudauit,<br />

Terlouem, ciltat<br />

"^quit: wrewiw optimustfí ae praflantiffimus. 4WÌcw.<br />

Z 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


AT> o P«'T« E « M.<br />

Tä f KÌlè <strong>cx</strong> obrrcaatorc ftd» cft laudator'<br />

n5 ob all» djfiifi quòd ab co laudatus cfl^^^;<br />

62 O'Tgu^s JLeontinus Ibphifta,ccntcfin^'^<br />

ft pti-iiutn aj^cni annum,rogatus quare<br />

vmifs. ^^^ ''' nihìly inquit?^-'^'<br />

he9, qu òdacc ufern fcneBu. ctn.<br />

id cnim <strong>cx</strong> colore <strong>de</strong>prchendit,^''<br />

cäifßmu ' ' inquit, 6 hone, periculumah yn^^^<br />

daitsm, ^^ hominibus, vt<br />

vioribus malis querantur, grauiora<br />

mulent.<br />

165 Arcfiyta Tarentiniis Pythagoricus di^^'<br />

^elup. nnUamp^em capnaliorem hmninibfu à rt^^^<br />

aas. datam, quam yoluptatem^ Ex hoc enim iot^^^<br />

•prodit,quicquid eft in hominum vita<br />

rum & calamitatum.<br />

l^rodicusdiccTcioU-h^ttiOpiifitHmcondtrf^'<br />

fugali- tum efe ipfum tgnem. Sentiens bono ftoni^'<br />

^^ éh« iatis eftc,opft)nium ciTe<br />

ft m'kil accedat <strong>de</strong>iiciarum.<br />

Mcnedcmus,cùmaudiflctquodfrcq«^'<br />

Xau<strong>de</strong>in ^^rab Alexin© laudarctur, inquit»^'<br />

Umjèmperyttupero, Declaran«, fc non P«»"^<br />

corrumpi laudibus,quò minus cum rept^"<br />

headcrct,q.uircptchettfi(mc dignus crAt*<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


. Ctiidá, qui in foro Romae loricatus am.<br />

^'^Ubat, praet<strong>cx</strong>cns id fc mcm falere» pcr-<br />

^^^m fcitè dixit Vibius Cri^us : S^is tiéñ ine^<br />

J^tifnercpermifitf Lu dcns <strong>cx</strong> ino pinato.Ex-<br />

^P


frigido . Et hoc refertnr ah ^ugufiìne,<br />

71 Euclidi cu fratrc iìmultas erat : is quüt^<br />

minitans dixiíTct, Viß^eream tu te vítut futr^'.<br />

Euclidcs contra inquit,w»<br />

'^concu perfuajero. Hoc diÄo foluta eil ¿multas, ^<br />

hatto, reditum cft in gratiam.<br />

72 Arifto diccrc folebat ; eos yentos epnel>^<br />

molefiißimos, qm Abihahuntpallia. Nam<br />

contra ventos munimur. Ita grauiffimc<br />

dunt amici, qui expifcanturarcana.<br />

73 Gnathxnamcrctrix, reprchcfaá Stilpf<br />

ne philofopho, quòd adolcfcentes coff*^'<br />

peret : Tu, inquit, egoj-, StUpon in eo<strong>de</strong>m<br />

Thilofo' remite crimine, (jui adolcfcentes tecum<br />

jne tfiutilia quad^m ^ amatoria fophtfmata doct^<br />

retrtctft- nihil refer at,cum philofopho yerfetury an<br />

milis. meretrice,<br />

Ea<strong>de</strong>m paraííto,quem alebat anus,era«'<br />

que obefo corpore,£/p^4«iry,mquit,<br />

Jib inex lejcens^es afefius corpore. At illc : S^id^i^^ •<br />

fießato.ff^^^rumputas , fi non fecundas m IcHodor^<br />

rem f fame, inquit Gnathacna, periffis: fu '<br />

notans, illuni vctulae concubitu ali. .<br />

75 Ea<strong>de</strong>m,quum Paufanias quidam,<br />

ne Laccus, faltans in cadum incidirtct,^ '<br />

^mmt- ctu, inquit, in cadumincidit. Nam Gr«c' '<br />

cum vocant, quod nos lacum. Cadus in 1<br />

cum inci<strong>de</strong>re folct : lacum in cadum<br />

dcre abfurdum eft.<br />

74 Eadcm, quum quidam vini ¿f<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L 1 B 1 R VI.<br />

'udiflct in pfyfteriiim ( id cft vafculi gcnuf<br />

'cfrio^rando vino paratum) dicerctqj : hoc<br />

fedccim annorum cft : TußUum efíy -¡^arße<br />

Jl^quitj^o m annorum aitate. Hoc ipfum af niorÙA,<br />

^^nbiturPh^nac.<br />

. Qjuira in conuiuio duo adolcfccntcs ^ 77<br />

'Pfa inter fc pugnarcnt,vi¿lum ita confola-<br />

^ cft : Bone amine espuer : non enim efi certa- Certami<br />

'*^'^corenarinm,feäargentar.um. Sentiens , in argentaccrtaminibusviftorcmferrc<br />

coronar««?»,<br />

jl^c vigori numcrandam pccuniatn^-vtmcfit<br />

conditio vidi, quàm viftoris,<br />

^adcm ci, qui filiac ipfius minam dcdc- 7 S<br />

nec poftca quicquam adferebat ipfi><br />

^»hilominus folito morcad cam vcntitans,<br />

^^^^n(\\xitypuer,num putas te, quemadmodum<br />

ij^ldatamtnx ad Htppomachum pa<strong>de</strong>trtbam,<br />

^^^fimper adme commeaturum f<br />

Adolefccnti, qui l\iá fpontc vencrat ad 79<br />

^^iiuiuiumjpracbibithis verbis : Cape.fuper-<br />

Y' ^ùm ille conwnotior dixiflct, j^ifuper-<br />

^/mò,inquit Gnathacna,qws te fuperbior, Ct^iua<br />

^^^^tc-pocatus-vemat, Iocus cft ex ancipiti :<br />

vocatus vcnit, qui non vocatus venit,<br />

^i^od cft impu<strong>de</strong>ntiacj & nec vocatus ve-<br />

>iirc dicitur,qui vocatus venire recttfat,qi^<br />

«ftruperbiar.<br />

Ga<strong>de</strong>rn à duobus conducebatur: quor^m<br />

alter erat miles, alter maftigias feruus.<br />

Milite Ycrò per contumeliam ilìam appcl-<br />

Z 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


hin te lacum, An,inqii11, quU dm amnes m mi<br />

infÌHHnt.Lycm Eleutherufì Lycus & .ElcO'<br />

thcrus fluuiormn nomina flint: fcdillaí»!lufitad<br />

feriuim amatorem & liberum. Lupus<br />

efurit,líber arrogans eft.<br />

ti Nico mcreirtK , aw cognomen cratCapraj<br />

pamfirnm qucmpiam obiriam habciií<br />

à moi1>ogracilem , J^am macUentnf i<br />

i]uit. QmuTi is refpondiflct > ^idmeput^<br />

^b mex ^YÌdm comedißei Aut Ucythum^ inquit, Autfi'^<br />

fifiSUto. /^af.Pirañtus rentiebar,fenihil,a.utnmiiii*'*<br />

cdiiTc : illa refpondcbat, quafi dc cibi gC'<br />

•nere interrogata.<br />

C.iIljftion,cognon>cto Ptochdcna) q^®<br />

á quodam cflct conduda fcruo; iscjj qu^'<br />

jiiam acftiuo tempore nudus accurabebaf»<br />

eilen <strong>de</strong>rct in corpore notas plaga rum,<br />

<strong>de</strong>,incniít,i//a,mifer} quum is dixiífct,y«/''''<br />

rum iure fui fe perfufum. Tum illa, T^mir^^<br />

mmlmo : fcntiens , cflfc flagrorum veftig^^'<br />

Ex carnibus vitulinis coqui faciunt iusi ^<br />

pelle vituloTum fiunt lora.<br />

ts Thais gloriofo cuida amatori, q"*»^^^<br />

multa pocula fumpfiflct commodatò^<br />

Mx ám- Qtrtt fe relie ilÍA ceínfringere,ulÍ€j-, parare:^<br />

biguo. <strong>de</strong>si\nc[\x\tiquo<strong>de</strong>uÍ€fipropYtumefí,hví\\>^%^ ^<br />

fermonenotans, eflc commodatitia. ^<br />

rat aüt intelligi, fi confientur, perire q^^<br />

ciiiq^ poculo proprium cft.<br />

I4 Lais CorinthÍ3,cuidam«matori,qui^^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


VI. 73Ä<br />

fc'figìlloiubcbat illam venire, T^en pojnm, JÍ* ÄWinquit<br />

J O l i m terrae genere no na biguo,<br />

^.antrat illa lumm efle clixir,quafi obinrum<br />

Viaruni non poller accc<strong>de</strong>re. Luteum llgi'Ium<br />

nihi^ morabatur j argeatevim qua:-<br />

'cbat.<br />

Ea<strong>de</strong>m Mjrofl^mfalfiin.nè repulit: fed «5<br />

i'Äftat hoc Aulonij verbis rcfcrre :<br />

^Miiu rogiibat LaifUs mSiem Myron:<br />

TuLlt repuifrm protinm^<br />

^aujamj; finfity ^ caput fuligme<br />

fucAun Atra, candidum,<br />

Wcm^i vultuycrinemn i<strong>de</strong>m Myron^<br />

Or Ab at oratum priùs:<br />

^•d ill Afomamcum cApiUocomparsms^<br />

StmiUmq-^ non tpfumrata.,<br />

Portafili ipJùm,fedyolens ludo:jrui,<br />

Sic efíadortA calhdum:<br />

^nepte,quidme quodrecufiíui rogas f<br />

^ TUtrj negAui lanilBto.<br />

**ocv¡dotur imkatu« imperato r.<br />

Lcontium, quoniam ipfa cum amatare S^<br />

^»fcumbente mgrcfla eft Glycera» öcamahanc<br />

vi<strong>de</strong>batur procliuior, fiídcbat<br />

^^fta.Hanc quum no tus quifpiam appeldiccns<br />

5 Cur mitres, Leontium ? f^ierus^<br />

^quit, mihi dolet. Gratéis rterum fiue<br />

"^^i^am fonat: íc ca<strong>de</strong>m vox fonat,/?o/?^«or,<br />

^gnificabat autem, poftcriorc Glyccram<br />

placniflc^doi übidolcrc»<br />

^ Adolc-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


7J2 APOPHTHEGM.<br />

S7 Adolcfccns quidam in Acgypto dcp^'<br />

ribat in Thconidcm mcrcrriccm : quiiniqí<br />

illa petcrct ingentem mciccdcm,tan<strong>de</strong>íT*<br />

adolcfccns fomniauit fc rem habere cu»^<br />

' ca, atque ita liberatus cft amore. Petit ill*<br />

mercedcm.Negante iuuene itum eft ad<br />

diccm. Bocchorispronunciati VÍWÍ^Í«'^^<br />

yafiulo nd/erret tantum pecunia, quantum ti**<br />

po^'íuUrat» hbeta<strong>de</strong>ffe meretricuLam y<br />

brà fruì pecunix cireumlata. Hoc iudiciú<br />

mia vclut iniquü rcprchcndit. luuenis fif^<br />

nio Liberatus c/?,inquit,


domum <strong>cx</strong>pugnaturi,vcbaliftas<br />

adnioucrent, Phryprodijt,<br />

Ciim , iuquit, habenth dtmi, Trecium<br />

potiüj afferebath prt cium ? S cn ti en s, J ta exf^<br />

expugnan xncrctricuui xdcsdan- gnat.<br />

fodicndo.<br />

^fync Praxltdcm, à quo <strong>de</strong>amabat«T> 91<br />

'^gauit, vt ex aperibus quod habcrctpul-<br />

^^^'rrimumfibidonaret. Promifit qui<strong>de</strong>m<br />

^^ans : f^a ilia iciifit artificem diilimiiiaj5.quodciretoptimum.<br />

Itaquc iubornaiiit<br />

^tuum, qniParaxiieli in foro fua ven<strong>de</strong>nti<br />

^í»nc¡arct , inecadium in ofticinam inei- CatlldK<br />

pleraque illus opera conilagrafTcj<br />

tamen omnia. Praxiteles exclamauit :<br />

^^Ufbi reUBum,f Satyru .¿r upidmemflam-<br />

^^J^^'-ripuiffeu AtPhryneoccutrens, iuillt<br />

eflfcanmio j nihil enim trille acp'iTc.<br />

Sed hoc cornmentodcppchendit,<br />

^ quod opus illc plurimum artis contulil-<br />

^^r^Cupidinem abftulit.<br />

'Phryne cuidam, iiiueniliteriaftáti quòd 92<br />

pifas habcrct, fe ftudio triQem exhibe-<br />

. ^^ Í ac roganti caufatn, Ob hoc tpfum n-afcor»<br />

imiolMiufuerù. De plaga-<br />

^mnotijfenticns, quas in illius corporc •<br />

j-^P^^^cndit J erat enim feruus : at ille gloabatur<strong>de</strong><br />

puellis, quibus potitus fuerat.<br />

^adcm auaro cuidam amatori blandicn-<br />

">^»ccntiquc ; Tu J^raxiiclU rcnu^cula es : Ee<br />

ue><br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Jhnsm t«,inquit,W/é


Notans,anus folcrc donar«<br />

Ms à quibus fubiguntur.<br />

. AniculaTh eoplirafto licitati quiddam, gf<br />

juodiim Articc,/joy^w, inquit,.AjfeSfâ^<br />

"^^ndotanH, Notans ilium , quaiinon clût m,<br />

-^tticus natuiâ,.qui fupramodumaíFcíta-<br />

Atticiíinum. Id cnim fohrnthofpitcs,<br />

in aliena lingua voluntvidtri difetti^<br />

l^bocioni«, cognomento Probi, vxor di^ 98<br />

J^^c ibi e bat, fuum mumium tjjc ftra.c¿ara ge- Mundtm<br />

fi'^mariti. Ita frugAlitatcm fuam exculàuit, mutro»<br />

^''ismatronis ob^cientibus^quod parùm na:..<br />

dignjrate culta t lilt.<br />

Qiuim Cypcrij aoucrfus Aílyagem Me^ 99<br />

^^ruin regcm infelicitcr pugnatltnti mav<br />

"^rcs in vrbem fugientibus obuiam icrut,<br />

*^nudatJsventribus,i^J^^^inquiunt,/^4ruittí<br />

f nejatii vos hue ittrum mtrare ^^^^^<br />

^^'^Pofie, ynda j M natura: lege egyejfi fuifïis f<br />

J^Jïci fa ordine matres animant marcs, quaB<br />

pcriculisauocarc.<br />

^oppea , qu« priùs adultera Neronis, 10®<br />

repudiata Oftauia mariti potifns fa-<br />

^^^fuoornauit qucndam ex Oftauiaeminiti<br />

feruilem amorem obiiccret.An-<br />

«1II1S O^nuix ad quxftiones pertraftis,<br />

^^«dam crucjatu vidx falfis annuerunt:<br />

^^«dain perflircrunt,domine fanilirajni<br />

predicantes. Exhis vnaïnftnntiTigilttrpoditica/iUraeJJeO^iauiamfflicLria,<br />

jt^<br />

qudm<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^ m OS dm, Significans, ilium cíTc fcllat^''<br />

ribus obfcqucntcmj aut cunnilmgum.<br />

101 Chiomata,Ol thiagontis vxor,quö mi»^<br />

prccio à lilis rrduccrctur,ac tribunus illa«^<br />

©fficij uratiaad flume profi:qucrctur,cl.i'^<br />

jnandaitit vni fcruouim, vtRorManfi iH»^<br />

fe piofequcntcm occidcreL Id vbi cap"^<br />

pr^ciiuin liib veftc tcäum ad marituni àctulit,<br />

& ad illius pe<strong>de</strong>s abiecit, marito ad'<br />

Tuéci- mirante dicentcq,-, »um praclarum dttcer^^<br />

tia ma- firuare fi<strong>de</strong>m f Vraclammy inquit: jed hoc fr^f<br />

tronalis. cLarius, vnum duntasat qut mecum concubuer'*<br />

tiuese, Foeminaaliquanto pru<strong>de</strong>ntior<br />

crctia,qu« non fuà,fcd ftupratoris necc tcftata<br />

eft fuani pudicitiam.<br />

102 CjinnaSinorito Galatx nupferat. í®^<br />

Synorix iuuenis ptacpotens adamabat, ^<br />

clam interfciflo Sinorito , <strong>de</strong> nuptijs Ca^i^<br />

n.im follicitare carpir. Illa, quo coniugr<br />

mortcm vlcifcerctur, dilfimulauit doi^^ '<br />

& coniugi) fpcm praebuit. Tan<strong>de</strong>m<br />

rigemad fe venire iubet in tcmplum<br />

nac, cui erat dicata, quafi vcllet han^y^<br />

coniugi) teftem : & adftans altari, ccu dc<br />

libatura, c poculo bibit toxicum, ^^^^^<br />

tradidit Synorigiiqui fimulatque rdií]"^*^<br />

Vudica ebibiflet,venerata <strong>de</strong>am, Tc, inquit,^^^^<br />

yxor. prafianttjfima , te fior y me hum tantum<br />

gratia haBenus Smorito fuijje fuperfiif^\ ^^^<br />

103 Olympias, Alexandri mater j<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^í^.qiiórf Al<strong>cx</strong>andcrpatcreturfcdici ¡^uis fi-<br />

'^^Hnloiìis : ']Slondcßnet,mc[üit,Al6:


V<br />

A p © P H T H B G M.<br />

incuta fua, quibus illud fcculumniliil<br />

bcbatpulclirJus,ipfioftcndcrcti traxitcaii*<br />

fcrmonc doncc liberi redirent c fchoia.<br />

M^tro- Tum,cí^ hieCyh\ç\uit,OKnamentamex funt-Sct^"<br />

w/c orna^ tiens, matronac nihil ciTc pulchrius, neq^^^<br />

menta, precioiîus, quàmlibcrosrcdè educator*<br />

i©8 Omnibus i)ion)jiio tyranno <strong>cx</strong>itium<br />

) r e ca n ti b U.s, vna iœm ma an us q u o t i d i e<br />

f ucula dcos côprccari folcbat j vt eilct i**'<br />

-, columis iîbiq; fuperftes. Aceita à rege f«^'<br />

lier rogata cft> yn<strong>de</strong> tanta in regem beneud'^'<br />

In <strong>de</strong>te- f,^ ? (^uontam, inauit, qhumfuella effem, ^<br />

ritif om- gir^iJiem tyrannum haberemns, eftabam wort^^<br />

i:Uîu.\L9inta/eflo<strong>de</strong>teriar arcem occupauH- ^^<br />

hu^ns exiîijun optabam.litmc cùm tehabesmtf^*<br />

fuferiorïht^s €tiar>^gramoremiyereqr,ne ftt^f^"<br />

^ reas fucceaat etiam dsterior-, eoqnecapm<br />

frotuafalme<strong>de</strong>isf^Heo. T.mi façetà aud^C*^''*;<br />

Dionj'iiusffunireerubtiit. ) ^-Jt<br />

109 Cuculb minores<br />

ctiripfamfugercnt f ^fonUm, *<br />

Tyrmnï fufiicamur te aUquandofutaru accipitre, Co^^<br />

gtecies, cyx cnim fpccienon multum diifcrtabac^<br />

cipitre. Cauendum ab his, qui tyra«»»^'<br />

: i ipccimen moribus aeduiu. llecA^^y<br />

fia<strong>de</strong>m aceommodauit Vlnt^tírcfittsinvita<br />

rati.<br />

A"<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

. \ APOPH^


APOPHTHEGMATVM<br />

LIBER SEPTIMVS,<br />

PvD Prifcos illos,lion Grecos<br />

modò,vcrùm ctiam La<br />

tinos,adoribus ac patronis<br />

caufariiim fo reni mm certuf<br />

aqnx modus^ clcpfydras<br />

infundcbatur:ncfupcrua-<br />

^^»icavcrborum copia cìim iudicibus tai-<br />

^'^'Hadfcrreti t"»« ipfi etiam caufx offi-<br />

*"^^;dcnique alijs agcre volcntibusadiiJJ^<br />

praccludcrct. At non i<strong>de</strong>m fieri folet<br />

ta ®^®phicis orationibus , in quibus<br />

iuH P^ofcrendus eft fermo, t^uamdiu<br />

"jaitoralacriter baurit ea qux dicuntur:<br />

idVk ^ qur dicuntur, confcruntvcl<br />

cruditioncm,vcl ad bene beater<br />

pf Itaque pcrquàm ciegantcm<br />

i® Antifthenem prolixiùs diffcrenadmonuit<br />

his verbis : .ignorA^<br />

' omhms mdus mnefÌU jtñ àòu<br />

Aa z<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


740 A P O P H T H I G M .<br />

ßdk quiauéf, Sic öc Carncadcs, quum ci;<br />

fctin diíTcrcndo vocaIior,aiimoiiìtus cft^<br />

gymnafìi principe, vt voccm inodcratiùs<br />

promeret : fed quú ille à gymnafìai cha pcteret,<br />

vt fi b i p r^icri b er e t ni o d ñ} /a ne qua i*»<br />

2ppoptc rcfpoiniit : IMhc fuod à ine peiii*<br />

reBiùj fumes iih ñuditonh^. Iam vi <strong>de</strong>m' quot'<br />

dan-j,nó cJcpiydr]«,fed clcpiamniidijò metiri<br />

conuiuiuni. Hoc vt fatcorad fíiigalit-i"<br />

tisdifciplinamvtiliter fieri, arqj ctiam<br />

ceilàriò , duntaxatapud cos, qui ncia'un^<br />

vnqnam à menfa iurgerc, nifi hiiudinui^»<br />

ritu fic diilcnti ,vt ta^nùm non crepcnti»5<br />

difilh'ant : ita non conuenirct ( opinor) ci»<br />

qui lautos & elegantes homines fuauitc"^<br />

exciperc vellet J led hunc oporteret npp^'<br />

laius modum à conuiuarum or<strong>cx</strong>i pctci^^-<br />

At ego in hoc argumento cóuiuatoris<br />

fonam indui :ac poftcaquam coenactot J*^"<br />

ftru£latmiinbus,quot a£tns permittun^<br />

comoediac, fecundas menfas non onini^i^<br />

iciunasadiccij mihivi<strong>de</strong>or fic egiffep»'*''<br />

tes meas,vt,fi non Lucullus quifpiam, ^c'"<br />

tè mundus ac lautus WiÁrup vi<strong>de</strong>ri po^c^'<br />

atquc adcò mctuo, nc apud frugalitatii^'<br />

matores citiùs Irxurix, quàm fordium<br />

men incurram. VerumtAmen prioribusi«*<br />

hbris, adiccimus duos, quos vcl P^^^í'<br />

ni um, vcl pomenta ^\\\fí\mh£ftí


L i b e k v i l 74*<br />

íarcccdamiis : íiuc hic cft argumcnti ec-<br />

'iius; íiuc quòd conHdímus , non folum<br />

ftudijs, ícd & moribus fcliccm futurum.<br />

MIL E Sil T H A L E T I S .<br />

Hacc prarcípic cclcbrantur. Mtthxttrba i<br />

^^^Hü-j nam árgnuntJa.¡ñetitcm opinvonem. G rae- VxhcíU*<br />

c.ymcn cflc vidcrur : ¿n tk Un qumm.<br />

Sapiens cnim non,<br />

quum TCS poftulat; nccpluribus vtimr<br />

^crbis, quàm opus cft: quemadmodum<br />

^^us,omnium fapicntiíIImus,fcrraonis cd<br />

Parcifllmi. Sunthéic pUra^nejumta tx Laef^<br />

^^• '¡n this rita.<br />

^num quMa.m éiUnum é* e^^/V^w, ynum 2<br />

^^diUmpracUmm elige ifolues eirm homintem Vnum^<br />

^^^UAQium lmgHa4 pne fine gArnentes tx¡m%H.<br />

^-'Vj'jrf: quod intcrpres miror quarc reddidit<br />

, non pAí4C9rum. Satius eft, ad parandam<br />

"oneftam famam vnum quiddam infignc<br />

ptaedicerc, quàm diuinare dc friuolisaut<br />

^uibuslibct. Sapiens enim vates eft opti-<br />

Et praeftat vno opere a:diro,fcd egre-<br />

8*0, parare famam crudirionis, quàm mi- ^<br />

accuratè fcribcrc <strong>de</strong> fingulis.<br />

^on^tws,qHi<strong>de</strong>ßetomniumyetuffiJfmf4m f 5<br />

refpondit,öe/ii-.Curita feniy^rQ-yhoc Acníg-<br />

«ft , nunquAtneße capit, S^täd eßet pnlcherri- mAtA*<br />

^US > ait, Mhmiut : tf¿ enm opus <strong>de</strong>i, quo nihil.<br />

Aa 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


eßfulchrim, ^idmd>itmmflocuf:cApi(^<br />

nim ommA.Qmd vclocißtmum ì • Mens : difif^'<br />

nt enmpcr yn uerfa hommii cogitathbuBißinmm<br />

t TSieceßitas fiue fatum : fiiperat imm<br />

emnta, ^idfapiennjfimum} Tempus :<br />

muemt omnia Hxc apnigmatQ inflar habent-<br />

* HmcapudHonicTum,Hciiodum&Orphcum,in<br />

hymno Eumcnidum, dc fumm»<br />

CtlcritatciiíytwV^.<br />

4 Diccbat, nihtl imerefe inter yitam & mor^<br />

tem ( ob id opinor, quòd vtraquc rcsaeqii^<br />

^gutè» efTctfccundum naturam ) nec mtrtem nut'<br />

iam ejjemagis quÀmnatpuitatem. Cuidam VC'<br />

rò obilrcpcnti,«?«/-;^;/*»-, iwquit,í«/ío«<br />

reris ? iàJi è rcip o n d i r ; €bhoc ipfiim, quia rd'<br />

hU referti Potius cnim habetur, quod aC'<br />

ccrfitur. ^<br />

5 Pcrcontanti,vfr«;« fuißet prius,nox an dic^"<br />

Salse, 2\(o*,inquir,T;?o ée fuit prior. Eluiitincptij^<br />

\ pcrcontatorcm. Si nox vno die prxccfl»^<br />

diem, dies igitur fuit ante noblem ; noX<br />

nim fínis cft dici.<br />

6 Rogatus, num lateret <strong>de</strong>os homo initf^^<br />

^eiisgens ? Reipondit; J>(e cngitansqui<strong>de</strong>m,Si$^^'<br />

•mm- ficans,<strong>de</strong>o nihil omnino cfle occuhuni. A<br />

fcius. vulgus putat, quae cor<strong>de</strong> voluunt lat^*^^<br />

<strong>de</strong>uHB. ^<br />

7 Adultero fcifcitanti, an ahiuraturuf w<br />

Gram- aduHertum ? T^n efí,mc\\.út,perlurturn adulti'<br />

ter* tìopwif. Significans, iiluoi íluitc dubiwj'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


y«;Weßet facUt ? ^¿tert4m, ait,iirf- 9<br />

•"OMtrc. Omncs rcda confiliaacgrotis da- Jidmml<br />

intcrpres pcrpcramvçrtit r'^tf/zowo- to fact'<br />

^J^'t, cum fitrtixAw vTtcTikf&Oêy hoc eft^ aLtefi<br />

•«'•e conßl'mm, Quis enim cft tam ftupidus,<br />

non admoncat alium ? ßbi pauci coniuUmt.<br />

. Scifcitaiiti, quid eßfit dHlcißtmwn ? Votiri, 10<br />

^"i^uit. Nam ca dcmiim dcle£hnt,qux co- 'l*otiri<br />

f">gunt <strong>cx</strong>pctita : qua vitro obijciuiitur,<br />

'^^«pcrindciuuann<br />

^?|;atus, qMfailtk quis faciUime ferret in^ u<br />

J^^tinhim fuum \ Si quis, inquit, yi<strong>de</strong>athofies TsuUiîf<br />

^^hribtis malis'obnoxips. Qu.idam enim <strong>cx</strong> ùsu<br />

^oatcmplationcfclicitatis alien« fuam ca-<br />

"^»tatem <strong>cx</strong>afpcraut.<br />

^ntcrrojatus, quofafl$ quis tftim^ ifJ^ißt-11<br />

^^y'uieret f 5Si,mquit,in alijsreprehen- Sapist^<br />

M nefaciatipfe, Inalicms cnim crratis ttr.<br />

fua quifquc lüRio-<br />

Aa 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ÌB Pcrcontanti, qtùs efjctfeLïx ? ^ t corpora'<br />

felicitas inqui t, Janus eft, amtn o emditas fue oaffig^"<br />

•vera. tiif.Cupiditatcs cnim animoi ü morbi funi*<br />

14 Diccbat> amico-,-um abfenttum aque aepr^^<br />

Ornici' femtum oporta-ememm-f/e. Amicitia cnun cft<br />

tia, animo rum coniundiô , quos non dirin^'^<br />

locus. Multi non amant,Iiiiì taiitifpcr dun*<br />

vi<strong>de</strong>nt.<br />

J 5 2^« eße fucandam fa<strong>de</strong>m, fed animum h one^<br />

.Animi ßisßudi^s exomandum, Qiiò d hxc forma vCcftltus,<br />

ros concilictac perpetuos amicos.<br />

Vetuitferimmiamdttefcere. Quòd lucrUtn<br />

frau<strong>de</strong> partum damnum ilt 3 non lucrum-<br />

17 M» íAtaíaTO^vrt» (fi Uy^ iff fes ris<br />

.Artarta KctvwvnHorat. Id ita vertit iuterpres : netef*<br />

nulli co- ifis yocet fermo contra corúunSÍos tibi ac fo^^^^<br />

mttteda. diSíttsJE^o magis arbitrorThaletem adm^^<br />

'iicrc,ne quid amicis, quibus fidimus,c0^'<br />

mittamas : quod fi cfíutiant, pariat no^j<br />

infamiatn.<br />

Tietas Itis tuis^táte aléeris tuis exßfeSta.<br />

in patrn efephtlofepho^étartfi^^<br />

let. Idcjue tali fado probauit :Omnemole^¡<br />

^ amequam florere captßktyin agro Milefío<br />

Ma,<br />

Animaduerterat enim praefcientiâ<br />

dam olcarum vbcrutcm forc. Hoc p^j<br />

0$ obturauit, quii3dabant,in philofopjj.^<br />

(>aupertatemnóii effeVirtutii, fed ^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


tatis. Uuifis memmit UceroUh. cU Diuin. i.<br />

S o L o M s A L A M T N I V S.<br />

Pifirtratus occuparct Rcmpubl. zq<br />

<strong>de</strong>sque vidcrctur ad manifcilam fpcflarc<br />

^yrannidcm,ncque quifqium audcret ilíinj<br />

conntibiisobtiílcrcj ipfc produdis arifis<br />

Jcp.nte a-dcspofitis cccpit incLimarc<br />

ciues: at vbi Piílñratus ad ilium mittcret<br />

qui percoli tar cntUT, qm ye p a us hoc ari<strong>de</strong>-<br />

^ct? ^cneBute, inquit. Alios fcncéhisrcddit<br />

formidolofiores: illi conciliauiraudaciam,<br />

^uòd parum vitac fupcrciTct, etiamfi nullus<br />

occi<strong>de</strong>rct. Ita Vlmarchusin commeniario, ^cneSftu<br />

^fi feni pt gerenda Diogenes Laertitts ^»rf^.v.<br />

»•«w alquanto fufiks narrat,in eivti f^tta,<br />

Poftquamvidit rerum fummam efle pe-<br />

^csPififtratQ,arma<strong>de</strong>pofuitante curiam,<br />

uiccRs : Qpatria , tibi & áSíis & faSììsfMtt o- -pietas<br />

P^^ulatnsMoc padotcftatiis>fibi non dc-z^^^^y;^<br />

«iifle voluntatem confulcndi Reip. in Aegyptumnauigauit.<br />

. A Crocfo mterrogatus, an quem y'tdißet zz<br />

V^y» ieatioremì Tetum aoì't\\\\^\x\t Athemen- Ante<br />

J^w.priuatum hominem i fed qui reliáis li- m^rtm<br />

^«tis ac nepotibus bene inftitutis fcliciter<br />

obijfl'ct diem. ìntcrrogatus <strong>de</strong>in, cHtpoßiU aitu,<br />

Imn trtbucret felicitatis elo^mm ? Cleobin ^ Ettum<br />

Argiuos frxtres nommauit, qui cii fum^<br />

.fila pictatis lau<strong>de</strong> <strong>de</strong>fungi fucrant. Indi-<br />

- Aa 5 •<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


74^ APOPHTHEGM.<br />

gnatiis r<strong>cx</strong>, nullo igtmrloco meponisifi Jigo, í«^<br />

quit Solon ,factlè confiteor íe regent opièuf &<br />

imperio fi arentem: beatum nonappelUrimyprM'<br />

eam feliciter hanc vi iam abjoluerls,<br />

Scrodotusini. RctcrC<br />

23 Pia:MIH <strong>de</strong>cretal^IS, qui in OlympijsATIT<br />

Nemeis vici (Tent, contraxit, caque MAIPÍ®<br />

<strong>de</strong>crcuit ijs qai in bello pro patria fortitcì<br />

Snmpttii occubuiflent; dicens, IY^J ^dumexercett*<br />

intstiles, ti^r^rnagnis impend'ji exei'ceri : fi yicerif^h<br />

m*gis aducr fttipatriam , quàm aduerfus hoflcs<br />

coronxri : cb" quum fenuerintyadnihil ytiles eud"<br />

<strong>de</strong>re, hand al. ter quàm <strong>de</strong>trita pallia , yt qui ^^^^<br />

bello firn ytiles y nec gerendo<br />

modi,<br />

H^ipublic a accQV^'<br />

24 Huic attribuunt&illud longè celcbrateges.<br />

tiifimnm : leges aranearum telts efie fimil^^*<br />

Quanquam i<strong>de</strong>m & alijs aÌTcribitur: NOTNI^<br />

natim Anacharfldi, cuius didtum<br />

Solonctn,autor cft Plutarchus.<br />

eflc A»<br />

25 Illud argutfftìmc dixit : tyrannerm»<br />

Amicis coscalculif fupputatorijs ejJe fimiUimòs : qui ><br />

tia prin- arbitrio fupputantis ponuntur, INTCRDUNFT<br />

mpum. yalent multa millia, interdum RAIHINAI»'*^<br />

intcrdum nihil. .<br />

^^ Rogatus, quamobrem nuUam legem tulipa<br />

Craui' inparrtc das ? exJj>eSìabamyifiC[\x\t,het fc*'<br />

ter. his ynquam in hac ciuitatepoffe commttti: quòd<br />

illa immania non exfiftant, nifi VBI LUXU$<br />

regnai,ascillg cftlcjum rcucrcntia. Kf/^<br />

br<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


AOR M, ThÌIìus in orattcne fro Sex, ^¡cio .Aferino,<br />

Interrogatus, qui fieri pofiet, yt quitnm'mi-<br />

^uni iniurmrumexfiBeretinter hominesì Siyiti-<br />

^Uit', 0ui intima affeBincn funt, a qui doLeant<br />

^^que hquiafeBtfunt, Qiiifquis enim vio-<br />

**tleges,nonvnumciuemlaE:dit, fed totam<br />

^cnr*p. quod qui<strong>de</strong>m in ipfo cft. At nunc,<br />

^um alijs lacfìs aut quiefcimus , aut gau<strong>de</strong>etiam,<br />

impunitas improborum auda-<br />

^^am in plurimos inuitat.<br />

Diccbat oòutentiomefie matrem faturìt.xtii, zt<br />

f^i'^ritatem ferocia ac ytolentla, Diuitias co-<br />

*^ìitatur 1UXUS,!UXMS exit in tyrànidcmiduin<br />

^Q-^num migrât in cornua.<br />

PITTACVS MITTLEN AEVS.<br />

^uic tribuitur illud <strong>de</strong>cantatilTlrnij : dì- 29<br />

^tdinm plus toto. Dc quo nobisiàtis di ¿lum<br />

cft in Chil adibus. ^i<strong>de</strong> Tacittémih eim ytta : ModßS,<br />

plures eiuf<strong>de</strong>m fintentiori habes,<br />

. De eo<strong>de</strong>m mcmorant <strong>cx</strong>eplum clemcn- 30<br />

vix credibile. Tyn haeum Pittaci filium,<br />

Cumis mtonftrina fe<strong>de</strong>nte fabcr quidam<br />

«rarius impatta fecuri occidit. Cumani<br />

bomicidam vinftum miferunt ad Pittacû,<br />

Vt dc co fupplicium fumcrct. At illc cogni- rumm<br />

ta causa dimifit hominem, diccns :<br />

fi^'f^m ejjè pùtiorem pixnittmid» Scnticns,<br />

YtiligjP<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


74' APOPHTHEGM.<br />

vtilius cHc condonare , quàm meminifl^<br />

iniiu ia:, & vlcifci. Sunt qui rcfcrant, horni'<br />

cidaniab AJcaro fuiflc dirnilFum cum<br />

gioìJlieiius tfl tgnojcere qUMiiprmire,<br />

31 I.egcm tulcrat, rtQuif crtemuUntiam<br />

TM.C' leris aU'jHidvommiftjj'entydaplo pleücrcníur.S<br />

tas, let enim vulgus hominum ebrietatis ob'<br />

tentu crimen extenuare. Jd eò fà^^uiii<br />

runr,quòd Ínfula vino abundaret.<br />

32 Croefo pcrcontanti, quod ef?et maxim/f^<br />

Legum impenum ? m qu i t, wtuúxitfvTiis, i d e ft, yar'H<br />

éiutwt^ gni, leges innucns. Nam olim in tabuli«<br />

txf, gneis leges infcribeb.intur. Porrò vbi funi'<br />

ma eft legum autoritas, ibi eftminimuin<br />

tyrannidis.<br />

33 VroLabat yiElorias cìtrx ftnguinem partaf'<br />

ytiìoria nam magno ciuium cruore emptas > h®^<br />

inLTuen- eft, Cadmeasvt vocant, Hon exiftifnab^^<br />

ta, cftevidorias,<br />

34 Huius eft il hi d wj-wfffvWvTfip : ^equal^^<br />

Coniu- dumo ; cùm ipfe domi haberet opukntii'"<br />

giù par, rem , ac pro n<strong>de</strong> morofam & imperiofai*'<br />

Id latiùs expiicuimus in Chilindibus.<br />

BIAS P R I E N AE V S. ^<br />

35 Q^uim inr enio fuo patriam fuam<br />

dione liberafier, r<strong>cx</strong> Al) aires intcllcaavin<br />

pru<strong>de</strong>ntia protinus eum ad fe accerfiii' '<br />

Aris reipondit , i^w ¿¿a/^tTt kìTìSÌjc^<br />

Saljè, Ííd-/«^ : id cft, c^ Myaiter.iuheo<br />

quod perindc eft, ac fi dixiflct, iubco iH^»^,<br />

plorar^'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


plorare : extrcmii regis contcmptum pro-<br />

^elTus. Attigimus sThoc in Cliiliadibus.<br />

'^^lur.t Bìnntis Apophih.refert Ldértitts.<br />

. Eucnit, vtcumicclcrofisquiburdanrv*^<br />

"^piis naui vclìcrctur, qui cùm ob <strong>cx</strong>ortà<br />

tcmpcftatempcrclitarctur^<strong>de</strong>orum opera<br />

J»^plorabant. Turn Bias, SUete,ì\\c\\in,neipos liberK<br />

hic UU HMÙgAre fentiant. Deus impiorum<br />

precibus irritatur m3i>is ad vindidam,<br />

^^^àmadQpitulandumflcditur.<br />

Inipio cuidam,fcifcitanti qui<strong>de</strong>ffetpietaf^ ^J ^<br />

'^«Hil refpondit. Roganti cur fìleret ?<br />

^tATtìy itiquit, percomarìi <strong>de</strong> rebttsmhU ad te<br />

P^'^tifJentibtis.<br />

^^^t.ttTooiitUS,quo<strong>de</strong>JfetamMalcmmuiMmA' 38<br />

xirnc noMuniì Si <strong>de</strong> /em, inquit,/mo»W»->/,i^- Aduia-<br />

^anntts'.fi<strong>de</strong> rmtibui,Adulator,<br />

Haec <strong>de</strong> fcptem Sapientum didis arbitror<br />

eÌTe fatis, vel quia funt omnibus obuiaj<br />

Vel quia ma;:na ex parte funt fabulofa 5 vel<br />

quia <strong>plcraq</strong>ue funt cius generis , vt á quovus<br />

dici poiTìnt. Quid cnim habet<br />

ei.cobulus,curintcrfapicn.<br />

tcs numerari <strong>de</strong>beat?<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

StfUfm*


StfiunxHY nunc aliorttm frai fi Annum<br />

Virorum apophthegmAta,<br />

A N T I s T H E N E s A T H E-<br />

N I E N S 1 S.<br />

J Awtiflhcncs ri<strong>de</strong>re folebat Atkenienfe^<br />

fubindc gloriantesqiiòd cfTcnt wrcy^hi^'»<br />

hoc cft,indigcn« ; cò quòd non aliun<strong>de</strong> cò<br />

com m igra fient, ncc patriam íe<strong>de</strong>m muMifcnt<br />

vnquam : á\ct\\s hocUudü i!Us e]]e curff<br />

ttfludmibtis coekleijjue com'mune.^:{m & hac^<br />

animintia nunquam mutant domiciliu'^<br />

inquonafcuntur. •<br />

2 Difcipulos fuos admonere folebat,rr/^<br />

Hedtfth ¡fi ep^f Soci'dtis condiJ'cipuU : <strong>de</strong>clarans,quái«<br />

cflet alienus ab inani gloria.<br />

3 Voluptatcm in tantum <strong>cx</strong>fecrabatur, vt<br />

Tempe- dicjcret, fe maUe infeinire qnim -voiuptate affici<br />

rafe, í i o w á I o V , idcft,infamampotiùs<br />

<strong>de</strong>leSler, Infaniam aufert mcdicus:volupta$><br />

cùm aequè mentem cripiathomini ^ vix<br />

jiabilc malum cft.<br />

Cum his muL erihus hahendxm cenfuetudidixit<br />

, quée beneficium beneficie penjenf»<br />

ntomum ^ ¿¿(rovr^u, id cft , grattam habitf*^<br />

'rafint, Scnticus,abftincttdumabhiSiq»*^<br />

precio vendunt inhoncftam voluptatcnfl*<br />

ncc paríunt, nec amant mutu»m : ^<br />

yaletudinariis, dcformibus ac malè i»?'<br />

rauS'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L i b e r VII. 75«<br />

'atîs , quae gigiiunt fœtus pocnitcndos.<br />

QuumadofcÌccns quidam^Ponticusgc 5<br />

fc in numcrura difcipulorum illius<br />

ïccipi cupcrct, patri qua:renti> BOCÌU»<br />

optisi Ubrn^\nc\\\\t,mHoJìtlo nau^^nrnx^Ht<br />

^^^(¿¿sigiiificâs,animum à vitijs v.icuum,<br />

"^ditìni vigil, & mcnioriâ fì<strong>de</strong>lcm. Solent<br />

"intern adolcfccnics voluptatibus ac <strong>de</strong>licijs<br />

occupatam mcntem ad praeceptorcm<br />

®aferrç : q^jgc ^cs fere in caufa eft, vt minus<br />

J'jOficiant. AtPhilolopKia cotum animum<br />

Adolefcenti confuienti,cuiufmodivxo- ^<br />

f«m ducere expedirct ? SiformofxmdsixarU, Comtés<br />

V^^.^it, haUif cofnmunem : fm <strong>de</strong>formemM' «S'"^panunt,<br />

lucundiiis id cloqucns Gra:-<br />

. ^ » «luibus quod ad voces attinet, minima<br />

**^tÇTcft intcr«wv


8 Qitiim Orphlcis myfierijs mitiarctur^a^<br />

InitiAtio, faccrdos diccrct, illnmbonispLunmis JrUif^<br />

rum ApudlnjCf'Oi poft ÍJAHC vuAm : cur, inquit^<br />

ergo tunonAÙi-ujnpisvttAm f Sij^niftcaris, no^<br />

initiatis paratam cflc bcatam vitam à<br />

led his qui pic faudoquc vixcrint. EthoO<br />

autfimillimum huic,aliÌ5tribuitur.<br />

9 Cuidam opprobranti, quòd cflct hybri'<br />

da3 hoc cft, non cduobus ingcnurs natu-S<br />

Ocnw, fed <strong>cx</strong> patrc Aihenieníí, matrc Plirygia:^?^<br />

\duobus, inq uit> iuffatonbus natm, & tasn^<br />

Scntiens,non tam refcrrc,vnd^<br />

natus fis, fedqui fls. Is vere liber eft,<br />

Philofophia liberum faci t. 5: i,'? vere Grccúí<br />

cft,qui Grxcorum difciplinis inftitutus efl'<br />

,0 Interrogatus ct^pAUcoshaberet éjctff*^^^;<br />

SAISÌ. QTSOMAM <strong>de</strong>pello illos, i n q iii t j ^trgA Argc^'^<br />

Scntiens, i<strong>de</strong>o paucos vcnirc,quòd mag^^<br />

mcrccdc docerct. Vulgusautcm pluris ft'<br />

cit pccuniam^quam fapicntiam.<br />

]i Rogatus, i/¿//X,inquit,^«*m««i<br />

rinm. "wi^o obolo votare peteras.Scniiensfio^^^<br />

grcflu libidcm fedari potuiíTc J cùm««''^<br />

dc vita pcriclittrctun j^cbi^'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


WchuX^ßadaltcrHtvnm aäigeretnereßttas, i5<br />

ffiw eße m cornos incì<strong>de</strong>re, quàm in aduIníQrcs:<br />

Nam conn noi\ co- í'».<br />

nifi mortuossadulator ctiam viuos<br />

^cuorat.Et hoc alteri tribuitur.<br />

I^ogatns, qmd eßet njortaUbrtsòeAtìfsunftm) r^<br />

'^'^^ce^/íjinquit.woJ. Haec fcntentia conlcn- ¡¡elkim<br />

cüni illa Solonií» : Qtafeliciterabfoim-yi' yera,<br />

, hruc nihilfinifiripoteß acci<strong>de</strong>re^ qmdfeù--<br />

^^tntcm a:grittidinealiqí!A romanünet. At quires<br />

I'unt fecunda;,nihil magis optant,<br />

^Uam diuturnam vitam.<br />

Amico cuidam, <strong>de</strong>ploranti quòd com- 15<br />

r?cntarios fuos perd diíTctiO/^orrw^inquit, Mem^<br />

animo potiiss, qhàm chartis injcribere, Li- ria,<br />

ororuni.fí Ju^ij^ frequenter in caufa cft , vt<br />

muìùs exerceamus memoriam. In ruto cft, .<br />

animo impreirum eft : hcet cnnn circumfcrrc,§c<br />

fempcr in promptu e^<br />

IDicercfohtus eft: nonaUterac ferrumabfumittr.'rubigine;<br />

ita, muidos fuo hforum-vitio Inuidi^,<br />

c^M¿c/^ere.Fcrrum cnim.etiamfi nemo 1«-<br />

OAt^ex fc gignit vndc corrumpatur.<br />

^^Igus hominum c ftruauris, ftatuis, 17<br />

Jjophacis, ac hbris fibi promittitimmorta- ImmoriM<br />

"Utcni:Antifthcnc$ ij$,quiappcterentim.7/i^/»j.<br />

«ttottalitatcm.vnicaw viam oftendit.vi i«/?è mms4.<br />

F^^e riuerent.<br />

^og^tusyquarespmen<strong>de</strong>retcitfitatibusexi- 1«<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

' è b yirtHtki


754 A r o P- TI'T W'B is M.<br />

THmAcmdwü i^iy^iww. Sentiens, cam' Il cm pv<br />

non poíTc coniìftcrc , vbi noe efll-t hone5<br />

virtuti,ncc poena fcclcrofls. HocapuciHowierum<br />

ftomachatur Achillesjt^ A'm T/WK.<br />

19 Qmim ilh'diceretur, quòd à qmbuldajH<br />

Laitsà improbislaudatiis eÌÌèt, ^trfo»-, inquit,'^<br />

Uudatis» qiùdimpni<strong>de</strong>nsfe€€rimma,iu Sentiens,à taK'<br />

bus neminem laudari,niír ob malcfa^a.<br />

2 o Pratrum mter fi concordi x dixit qmu is mtff*<br />

tencor-fi^i^ munimenfnm.ìd di dum & ad ciuiuf^<br />

éa. concordiam accommodari potcft.<br />

21 Admonebat ea eße paranáaytatica,fíf^r'<br />

Bona a- cnm naféfi agio ena tarmi. S e n t i e lì s, b o<br />

inmi, artes vbique cife in precio,nec poiTc à To''<br />

tuna crip i. I<strong>de</strong>m affcribitur Ariftippo-<br />

22 Opprobranri, quòdinterdumci/m<br />

Sekrter.' probis haberct confuctudincm : JLtmcd-^*<br />

jnqiri t, cum éegretis rerfantnr, nec tamen<br />

»ia;fíí^y7.Scntiens,Philofc-'phumi<strong>de</strong>ovcrl3'*<br />

cii-m improbis,vt eos rcddat mcliorcs. . .<br />

2 3 Abfi*rdum e^f d i c cba t, triticum repurg^^^<br />

ijraut- bcllum ab inutili milite-, ci^ à rep.nonfi^^!^<br />

ter, nere intuidos. Significans, in ui dos tam<br />

¿inútiles ciuitatr, quàm loliumcft tritici'<br />

f&ignauusbcllo.<br />

24* ROGAT US quid emolumenti cepiffet exphil^r'<br />

^titst<strong>de</strong> • ^^ t^ecum, in q u it, ¿oetuifiue viuerep^'<br />

"^""iPm. Doaus , etiamíífolusfit , n«nfcw»<br />

taedium fohtudinis ; fed multa praecUr<br />

fuo cuiB animo vcrfans,quafi iecum to^^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


tur : indodis molcftiilîma cft folitiitló, at-<br />

quc ctiam inutilis.<br />

C^uum inconuiuio quidam diccrct, CAM 25<br />

^bjjs:Tu mthi eaimßA,mc]nn. Non rccuiàttit Jn<strong>de</strong>ctni<br />

obfcquium, fi ilic viciffim obfccjucrctur.<br />

Scd interim indicauir^on cfte Philofopha<br />

<strong>de</strong>corum,tibijs cancre.<br />

C^uum Drogcties ab' ipfò pctcrct twni- 26<br />

^^vny \\xfS\tyt étflicAYtípAumvi,fic eUm mnica frugdU"<br />

S>cciem prMturum ; admonens , oportCrc<br />

pauciflîmis cftc contenrum. x<br />

, Rogatus 5 difçifi'mA cumf rimh eßet ne- 27<br />

^^ßARIA ? MAU, inquir, dcdifcere. LD enim non Dcdifct-<br />

*nôdô primum eft, verum tria diflîcillimû. re.<br />

^m nos malediSîU inctßerenfy eosmagiftdíe- z$<br />

^^ndts diccbat, nosÙspidibunmpete-Aio<strong>de</strong>rc^<br />

Verbaenimnonlàcdiint,fiquiscon.«a..<br />

^«mnat.Vidc vero num fortè hic fiticnfus;<br />

Jpl^ntiores effe, qui conuicia patientcp<br />

ferrent, quàm fi^quis lapidibus impetitus<br />

^^rat. iQnorundam cnim diâa grauiùs fau«ciant,<br />

quàm lapi<strong>de</strong>s. Quòd fi in<strong>de</strong>corum<br />

¿taui viro, lapidibus repetercàqua<br />

P^titWs fuerat.asquc indccorum fit^in connKi.intcm'í-cgercrcconúÍcia.<br />

'<br />

¿rtnifensPbtopi^m, àcKièrsâ válttndine-ja<br />

wbförantem,viHltp(:lüim in qtiam vomue-<br />


A p o p H T H.R « M.<br />

in pompa quadam cqucftri,quidam equu$<br />

crcbro hinnîtu fcrociaqj fpiritus <strong>cx</strong>cclib^<br />

tcftarctur, coqj veliemcntcr à Piatone<br />

Faillis. darciur,vcrrusadPlatoncm ;<br />

tu bontii equfis futur tu.<br />

30 Admonuit Athenienfes, vt afinos «qu^<br />

atque ccjuos dcligerent ad agri cul turíini-<br />

Quuum illi dicerent, hoç animal efle ali^^"<br />

EUEik nuni ah aratione : ^tdrcfert, inquit,<br />

mag.flra, y^fi'^^ duces fmt, qui nunquam didïceit^^<br />

tuum, adminiììrandirattonem -, jedhocjxtû efi, quòdf'<br />

vobk<strong>de</strong>leSiipint r Sentiens, multoabfijrdi»^<br />

efle,ei commendare Remp. qui gubcrna«'<br />

di artem non tenet., quàm il afiiium pi^<br />

quo adhibeas aratro.<br />

31 Cuidnmdicenti,pleriguc telaudant:^<br />

Vulgi iH^id;mç^\x\\^cLÎifeci f Signjficans,quae fc«^<br />

diaa. iunt,temper pauciiîînaisplaciiiiîe.<br />

32 Rogatus à quodam.quid fibifKiend"^<br />

fuadcrct, vtpro.bus vit ôc honeftus<br />

Vcdifcc- retf Si mala, inquit,qua tiLi adjunt, ab<br />

temala, mneruntdié^içeris e(¡efugitndx. S enfi<br />

caput eflc,carui(rc vittjs. Id non d<br />


ÌV.uìpcndtmi,& ad earn imagincui fcfc conformabat.<br />

Hmc Autifthcncs : Síácspoflhvo-<br />

^cm A<strong>de</strong>re, qua dc re potifjtmùmglort^remr ? De<br />

pulihritudine, inquitadolcfccns. igitur<br />

livquit, erubefds^qui mm mammvgloriarn f Significans,<br />

magis glorwndum d'c bonis ani-<br />

^^ quàm <strong>de</strong>forma, quam habcretcum fta-<br />

^Ua communcm.<br />

Adolcfccntes qiiordamPonticoS,qui vi- 35.<br />

^^'i^di Socratis gratia fe contulcrant Athc-<br />

, duxit ad Anyti domum, diccns : tUnm<br />

^^cyate multofitpicfmorem y -vtqui Socratcm ac^ SoUrtfr,<br />

^^Jajfet, Hoc dido rcnouatum cft ciuibus<br />

Socratis dcfidcrium , & Anytum.<br />

^Xpulcrunf.<br />

AdoIcfccns quidam Ponticus pollicc- 36<br />

Tc rationem Antifthcnis babiturum,<br />

"»^«luis ipfius quxfaliamenta vehebatap-<br />

P^^'iTet. Antii\hcncsacceptonouovafc,v-<br />

^^ cum adolefccntc ibat ad mulicrcm quae<br />

vcn<strong>de</strong>bat farinam , & implcto vafe cocpit<br />

®uuftus difce<strong>de</strong>rc : Mulicri vcrò pofecnti<br />

*i»nn>e preeium, commonf!rato adolefccntc<br />

, HIC, inquit, dabit JtnauiscumJklfimemu Toliici^<br />

^ppulcrtt. Significans , inanes effe in dicm wiio.<br />

pollicitationes , cùm farina quotidic fit<br />

prxientipccunii emenda.<br />

Q^um Antifthencs ipfc ialfamcnta per 37<br />

torumgeftaret, id quibufdam admiranti-<br />

0U5, quòd PWofophur officio tam for-<br />

Pb 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A p o p H T H E'G M.<br />

didofungcretur, idqiic in publico,ac noli<br />

Argute, potiùs femó dclcgaflct : J^i


A^^iimciita, & ¡H IIÍS quacdam parùm digna<br />

I^lìilofupho.<br />

Huiut placitariiìdigna fuÄt quae comme* 42<br />

Studium<br />

eli,ViriWfWf dfjclpojjc. Aduorfus cos , qui<br />

putant na^ciciwii hi>mi»cnaturaeaffcAus,<br />

*tudio vinci non poflc.<br />

^¿rKÙTàfiiifyiu^, ràs ^tfiyir- ^<br />

^^teprxdnifimt, eof<strong>de</strong>m & mbUes eße.iiAbcni<br />

id, Nil<strong>de</strong> vera nafcitornobilitas. Ad-^^^<br />

^frfiw eos,qtiimaiorBm imaginibits aiit-dt<br />

metiuntur nobilitatem.<br />

Virtuteßbt fufficere Adfeltcitaum^nte yHa. re<br />

habere nifirobore Socratico. Socrates ad ^^ .<br />

®mnmm rerù patientiñ obdurucrat. Imbc- * '<br />

^jjlitas corporis impcditfrcqttctcr virtutis ^^<br />

^ii-tutem effe rem operum.non autem plurimi^<br />

muítisj- d'fciplmis egere. Aducrfus cos,<br />

9^ȕuris ac Thcologia pictatisqs ptofef<br />

j^onctìì ftudio reddunt difticillimá ac pro- ^<br />

'^xam,pcrqj vitam omnem nihilaliudqui<br />

^ virtute difputant. Notât hoc Horatiusî<br />

Virtutem yerba putat^vt luc^m Ugna,<br />

^"^pienteßbijüßcere : CÒ quòd omnia,qu« ^^<br />

jnntahorum, funt&huius qui cum omni- sapiens^<br />

ous habet amicitiam, «c amicitiafacitom-<br />

^^^ communia.<br />

^dlt^hztf ¿vot áyadúM \foti ri Wr« , id eft: 47<br />

eßihnHmfOi'Meri, Adactfuí Qdnm.<br />

Pb 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


illud Epicurf,7u»^tiSjw^


qrrfíjtm bonus efl. Non eft verus aut fincerus Amor^<br />

amor.nifi quem condliat virtus.<br />

Aicbat honunesyirtutepntditos eosßbif A' ^z<br />

propugna tores, fMf fortes fint ^iuflii^O<br />

'^ut cnim dcfcncii , ft quid iniufti admit-<br />

^üt. Improbi contrà fortes dcfenfores qu^-<br />

'unr,iuftos nolunt.<br />

i-mT^of)èìvut ìif\'Aiuf\à eft j Vtr" 55<br />

^^tem eße armaturam, <strong>de</strong>trAhi non poßit, ArntAta<br />

^iini eniisöc clypcus excutiuntur: fapiens yiTttts.<br />

"^^^»ìquam noÄ armatus eft, eoq5 vìnci non<br />

poteft.<br />

Diccbat eße fAtius, cumpaucis bonispu^A- 54<br />

^^ aätii rfrts omnes mAÍosy quàm eum multismA- ^auctXAs<br />

aduerfus paucos bonos,Vcl q u ia i n b e il O no bonorum<br />

^am multitudo , quàm virtus militum ac<br />

^^cum parit vii^oriamrvcl quia pricftat ef-<br />

J5 <strong>de</strong> numero bonorum 5 qui vbique pauci<br />

."^^jquàm <strong>de</strong> ercgc maIorum,quorü vbiqj<br />

Pi^nafuntomniaf<br />

^bfèruandos eße hoflesytfuod hi primi omnium 5 5<br />

f^*>^iantfiqutd<strong>de</strong>linquAs. In hoc igitur vtilio- futilità:<br />

'CS funt nobis quàm amici, vt errata noftra ex hofie,<br />

^ognofcamus,5c cognita corrigatnus.<br />

^ ^irum lufiu^mpiuris faciendum quàm cognA- 56<br />

Arciera .n. funt vincula virtutis,qua fan CegnAtia<br />

gUinis.Et oninis bonus bono proximc cogyìrtufii*<br />

'^•itus cft, propteranimorum iìmilitudmé.<br />

^ ^iriAcmuheris eAn<strong>de</strong>m e/le yirtw.em, 1 <strong>de</strong>m 57<br />

»«ufitSocrates, f<strong>cx</strong>ummiilicbrem non mi-<br />

Bb s<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


APOPHTHBGI«.<br />

nùs cíTc doc'rìem ad omnia vixtutis ttìu*<br />

«i;ì,qu.im viriJcm^fi paritcr inftituatur. A«<br />

vitlgus f<strong>cx</strong>Lim iiKiiÌàt,quafi ad virtutem indocilem.<br />

58 Hmefla fue futxihra iß e qnx bona fitnt, lur^<br />

Vere pul pia qua mala. Sroicum cft dogma: niiiil cX'<br />

'^hra, pctcndum prxter virtutem, nihil fiigiciidtt<br />

praeter viiium.Cuni vulgo ingeus probrum<br />

íit paupcrtas : magna gloria,diuitijs per fas<br />

. nefasqj partis abtiiidarc. Ne


fih^h' r¿y iXÌJXf '^J^' » ÌMV JisHÌi.Hcuy-n hiù,<br />

tf4}'pe,tur/c e/Ì) fine credasene non.<br />

^Icoantcr corr<strong>cx</strong>it inutilciw fcntcntiam.<br />

K'/Z-t VluiAr,<br />

^uìbiifciam admìiantibiis Ifmeniam, 62<br />

cíTet ¡níígnis ribiccnrTYf^'i^^w.^inquir, Tihìcen<br />

^^onùnan eJJe nyorter.nam fiejjer^nm vir iw-<br />

^Jfet e^regiHstíbicc.4.h\áicAbAt,cos non poflc probtis^<br />

^onosviios cuaclcre,qui tnntü operai Dio-<br />

*^yfìacisartibiis impciidiirent.<br />

ANACHASIKS SCYTHA.<br />

Hcrmippiis fcribit, illum moxvrAthc- (jj<br />

»^iis vcneratadiÌTc SoIoiii.Víctlcs.Pcrcontá-<br />

^^ famulo, quis ^yn<strong>de</strong>ì iuitliie, rcnuficiarct Jngenm.<br />

^dfjje ^nacharfidcm, qui & Sulomm ri<strong>de</strong>re, ^<br />

• fi fieri f>oJp$, etiam hofffes fieri CHperet, Solon<br />

Pcrpuérum refpondit : in patria foi ere fieri<br />

«o/?«ej.Significans,intcrGraccos&Scythas<br />

fife ius Kofpitij JAd hxc vcrba,quibus<br />

abigcbatur Anacharfis, perin<strong>de</strong> quafi infijos<br />

eíTct introire,ingrcflus cft ad Solonem^<br />

^iccns/c iam effe tnpatna,&aquum effe rt hointkiunge^'entur,<br />

Huius refponfi <strong>de</strong>xtcritate<br />

<strong>de</strong>legatusSolonjubens reccpit hominem<br />

admtimam familiaritatem : exprimo ftatun<br />

fermone <strong>de</strong>prchca<strong>de</strong>ns animum phì-<br />

Jofophicum , qui iudicaret effe patriam,<br />

Vbicüqj bene cft homini : ciues cnmi mundi<br />

fumus omncs. Laértiut & VLutarchtis in<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

Rcucr-


764 A P © P H T H E G M.<br />

^^ Rciicrius in patriani,coiiatus cft ad Grecorum<br />

inftitntanouarc Scytharum leges.<br />

Eam ob caufam à fratre in venaiu fagitti<br />

VAUÌA percuíTus eft. Moriens À\x\t'J'toberuátiondn<br />

f emicio - incoltumtm ÀCroLciA ditmfjum ,perinui(ÜAHii^<br />

¡A. fAtriAperire. Grarca fonat iucundiùs:


foeda res fit temuleiitia.<br />

Aiebat fi <strong>de</strong>mtrari , y»; conuertiree,yt Cr£c¡, 68<br />

fu; Ugibiufuii yiültnt-am mmriam funiunt, SaíjÍ*<br />

athietof ob hoc ipfum honor/irent, auüdfi mutuò<br />

Percutervít. Snlsè damnans cruaclem populi<br />

voluptatcm , ac in moribus inconrtantiam,<br />

Qu@d cnim iniuftum eil,remper iniuftum<br />

eit.<br />

Qiium rogaflct q u e n d a m , 6 9<br />

filudo tabularum nxuticarum) isque relpon- T^uigxdinct,y«á/«or<br />

digitorum, TAntUlum^vao^^jL^ab* ùo,<br />

funtà morte quinautgam. Notauit ncgoiiatotum<br />

auantiam, qui lucri gratia icmct in<br />

vita: diicrimen conijciunt.Scytlìse<br />

ncfciunt nautica commercia , fed pa-<br />

VI is a e vena tu viu unt.<br />

Oleum dtccbattf//¿-rcwíWíW itsfamamgigr 7<br />

cò quòd athletas vidcret vnftos in fc AthUt^<br />

inuiccm infaiiirc.Nec olcivfum,vtarbitror,<br />

^^'H-rant Scythacj vtquod nec apud illos<br />

^roucnirct,nec aliun<strong>de</strong> importaretur. Atlictaenon<br />

putmant nifi vn^ijputant enim<br />

^orpus fieri ?obuiliu$:at Scytha fimulabat<br />

le cre<strong>de</strong>re, illis oleum eÌTe caufam infaniai.<br />

Aicbat fi mirart, qtél fieret.yt Athcttienfisy<br />

mprohtberet mentirtytamen in c^utonum taber- Menda -<br />

^^^palÀmtnemtreHtur, Qui véndunt mctccs cium in<br />

cmuntque,lucri causafallunt qncmcunq} tontra^<br />

polTunt.-quafì q^uod priuatim eiTct turpe, ^tbf4Ì4<br />

honeftuai, ÍÍ publicc facias in foro. Ac<br />

in<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


766 A P' O P R T H E G M.<br />

rn contraftibus maxime ftigicndiim erat<br />

¿"acium. Sed turn »naximc memiun^uiho'<br />

mine«, cum maximè negantfementiri. A'<br />

pud Athenienfes kx crat, qua iubcbat<br />

Mospra ^dmirabiitw ¿r iUnd, qmd Grati initio coff<br />

foflertis, riuij cyathis pttfillii vterenutr, frturi maiori''<br />

¿/


Aíübttt fe nihil admrAbilius yidiße apud<br />

^racosyfptam qnnd f umH tn montil ta relinque MMtTivàly<br />

lign.t in. anitatení conucherent, Scnfit<br />

®pinor dc acapni» , quxitaíiccantur,vcl<br />

iole vcl Igni in montilHiSyVt poftcaardcant<br />

^fi]lie tumo.<br />

Ho'¿anti,yPrun^ark(rateetur,f)lHres eße mw- 77<br />

^os an yiPwsl^Mtgantes, inqnit^íTfro ««ms- T^nigiti<br />

^^ponisi Dubitans , an hi eircntinter viuos ti9.<br />

^«'ibcnch, qui vitam vndarumac ventorum<br />

^fbitrio coimnififlcnt.<br />

Hxprobranti cuid.im Attico^quod natus .<br />

^ffet in Scythia: Hiht,\\\i^\x\x,prQbYc tßpatrid, Acrner^<br />

^^patria, Egregiè inculpatus cft, cui nilúl<br />

potcft obijci praeterpairiam. At quei ladlaudi<br />

cft, apuclBarbaros natu Gr^co<br />

íiiíciplinas ícire: itaturpc cft, apudGr^-<br />

^osftatü ad Barbaros mores <strong>de</strong>gcneraftb.<br />

***tcrrogatus,^/wWcy7¿ím hommepeßtmUy^ 79<br />

^^td opttmumhcfpond'i t,LingtM. Sentí ens,i d 5 Ungua *<br />

^J'nkbrum pluriniam adfcírevtilitatc.fi rc-<br />

^^ rationc Pubernetur : pcftikntiflimum<br />

P'ccrc folcbat, ^r^yF^rtf ynicü habere ami- 80<br />

^^'»^multi precij , quàm multos nullius preci, ^mlcus<br />

Jjrapca fonantiucundiúsíW¿»f/w{xí^w^x?^<br />

^ifOM.tj<br />

Aiebat/àr. effeUcum.mutms hominü,ßau- Sf<br />

<strong>de</strong>ßtnatfi: notans mores ven- forngL<br />

«icnüuai,per^cfe54í lucravcnautíum.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


82 Ab adolefccntc in conuiuio pnlfatn^,<br />

. 'PMÌéter Adolefcens , inquit yßnunc ymummn fers-^yhi<br />

fenuerii cLqu^iferes. Modcrationis crat,quòd<br />

adolefccntis piotcruiam vino imputauiu<br />

Qni vcrò bibuntintemperantiùs vinum,ea<br />

pr^irferiim ernte , cui magis cóuenitaqud»<br />

i) frequenter íencs ob inopia coguntur a'<br />

qua bi bere,aut i/j^yt'^íy«^: cùm ci xtatinc<br />

ccflìiriiis fit vini vfus.<br />

S3 Cuidam obijcicnti , quòd cfiet Darba-<br />

Marha^rus , Anacharfsy i 11 ciiiit, Barbarfis eñ »Í;«^<br />

vies, Athenienfes ; fed ricißim Athenienfes Barla^<br />

' frntapjid Scythas. Grxci, fed inpriinis Attici,quoniam<br />

apudipfos florebantdiüipi^'<br />

nae liberales ac leges politic«, reliquasnationes<br />

contumcliac causa nominabant ba^<br />

baras ; cùm barbarum dicatur,quicquid<br />

pcrcgrinumatque inufitatum. NuncC^^<br />

Grxcìà nihil fit barbarius , hacc philaii^'^<br />

dcmiprauit ad quofdam Italos,quibus<br />

nesahaeuationcs barbaraefunt. .<br />

Huic illud quoque tribuitur multoV^'<br />

Leges, gatifiìmum: leges ArAnearum tells effe ßmtj^^'^<br />

tn qtsibtis inßrmtorx AnimaliA hsererent, ^<br />

tiorAferrumperent. Italcgcs humilcs a^ t '<br />

nucs conftringUnt} á potentibus<br />

violantur. Memtmt VAlenus. Sufrd S^^^<br />

tribuitur*<br />

U Qmdam in conuiuio vi<strong>de</strong>ns vxorc<br />

charfidis, Fxorm fini\\út,<strong>de</strong>firfntm ^^^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^charfi. Hic Anacliarfis, VrtrfusitA mihi<br />

W«i*»-,inquit : fed htm putr, infun<strong>de</strong> mihi mc-<br />

^''^ctuf^yeexmreddamformofdm: indicans vi-<br />

*^mAdimcrc hominircAumiudicm. Rc-<br />

^«»t Athcnaiui lib.9.<br />

M T f o N.<br />

Myfon,incerta: fuif SS<br />

^taditiir : non alicnus à moribus Timor's<br />

Athenienfis. Hunc cùm quidam fortè<br />

ri«4í«í esAtheilli,<br />

inquit,mtf. Scnticns,Athc-<br />

«^icnfibus magis opus cÌTc Anaxagorá,quá '<br />

e^utrà. qin pracclaros viros cijcmntè ci-<br />

^*tatc,Rcitip Ixdùt potiùs,quàm cos quo«<br />

Quii in exilio agenti nunciata eflct mori St<br />

«liorum,S'cíe¿^,\n(\Ví\lymegenmfjemert<strong>de</strong>s. J'ortiter,<br />

I<strong>de</strong>ni hoe tribuitur Xenophontil<br />

Abfens morti addi^us cft. Id nunciami, S9<br />

ìnc[\ih,iftéimrententiam tulit ntuura Grm^<br />

initios, «^»emwie.Scnticns,Athenien t^r*<br />

^esnomii^i^ì^j addiéitos inQtti,quàmcflcc<br />

Ce<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


AP R T.R B CFM.<br />

isqucmdamnarant. Alijs.aliiMl mortis^'<br />

nus obtingit 5 fed omnibus eadcm eil tnor<br />

ricndi neccHitas.<br />

^o .jCüidam molcftè ferenti,quodnÄ in<br />

Mortis tria,fedperegrc moTCTct\ihiit),noaiWfioes,in^<br />

UcHS, f¡iW,t(ié enim vn<strong>de</strong>liùet ad inferos dicßcnfiii^ß-<br />

Periclis prxceptor ftiifíe Jcgitur, cuü»'<br />

adminifträcJaRep.magno fuitvfuiv Verùm<br />

cum Pericles negocijs intcntus dciiiireta-^<br />

gerc curam Anaxagorae,iam ad <strong>de</strong>crepita^<br />

prouedifcne¿hitem,conftituit inedia<br />

íiire vitam. Id fimul vt rcnunciatuni eil Vc^<br />

Hcii,anxiusaccurrit, & argwmcnti5,preci;'<br />

bus, & lacrymis conatus eft hominem^<br />

fpontancac mortispropofito reuocarc, id'<br />

que magis fua ipfius causa, qunmPhiloi^^'<br />

phi. Cui Anaxagoras rctefta facie iam niO'<br />

ribundusj nihil aliud refpondit^quam<br />

^ais'^ 0 Vericies,cir ^tbus iucema e^ficpu,<br />

ter. oleum. Exp robras üli neglcÄiim amicii ^<br />

dc tantam capcrc poterat vtilitatcm. ^^<br />

cerna curatur ob vfiim vulgarem<br />

confiliarius ncgleftus pcrijt.<br />

iPoft diutinam per^rinationem do^^<br />

reucrfus,rcpcrit patriam pofllfiloncsqii^<br />

lucrum <strong>de</strong>fertiis. inquit,<br />

fX dàno, faluti^nonepm : quòd cnlaniitas ilium /»flC-<br />

' gilTctad philofòphiam. Rebus aúterp<br />

gl is manti(Tet intra penates fuos. Ji^i fepcíV<br />

maio ^fpcrafuathominí,.c^uaí vi<strong>de</strong>tur<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^ffi: 3c quod


772 A P e P H Tü E G M.<br />

TraquU vifonihilp^rturbatufi refpondit:<br />

ütas. l^ptuneì Itane ytlutt pncr huc yenißt cumif^<br />

tjmrmionia^eímdpecuma mutuò funtpta non eS'<br />

plet*erim nidore ciuitatemì^tjuipro reißxmiH^"<br />

ru modulo facrificaui tibi apuasaliquot, kd h^f<br />

arridcns Ncptunus, vifus cß iih" porrcÓ^<br />

d<strong>cx</strong>tcra dixiíTc : In tuam gratiam ingeniti<br />

jipuarum prouentum Largiar citatali Megar^^"<br />

fium. QujMt&eucniflc tradunt.<br />

Demetrius, Antigoni filius,cùi» Megf^*<br />

cepiíTetjiuíCtStiJponis domum ficruariij^"<br />

<strong>de</strong>mnem. Admonitus igitur Stilpon,vyjr<br />

bellum daret rerum omnium quasami^^'<br />

Henos ict, Ego, inquit, nihil bonorum meorum Off^^r<br />

ytrtuii nam eruditio ¿r eloquenza mihi funt, incoU*^^^^''<br />

habitus, qmd hac yerè funt cÌKHst,hoce'B,domifiicap^^'^<br />

priaq-y bona. I<strong>de</strong>m hoc fuprà commemof^'<br />

tum eli alijs verbis.<br />

Callcbat argutias diak£licas: quarü^"^<br />

parum illi fclicitcr ceíiít. De ílatua Min^^^<br />

uae, quam Phidias finxerat,ita pcrcont^<br />

^gute tus eft : T^m huis Hinerua<strong>de</strong>aefP. Qif^*^<br />

infeli^' refponfum eíTet. f//. ./iirA^rc, inquit,'»^'?^<br />

«r. louu/cdVhiàa. Id ciim clfct conccä^^l<br />

collcgit:2^» eB igiturhac<strong>de</strong>a. Ob hanc VO'<br />

cem apudAreopagitas impietatis reus p^'<br />

aduseft. ille ver% fic conatiis cft<br />

4iceret: nonnegaßeiUam eß'e<strong>de</strong>amjdda*^*^<br />

hoc ef{^mafculHm.^m\htsapud Attic®«<br />

mmáis cö generis. Atumca iulTu« c«<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


«*aulatum.Thcodorus airtcm,corgnomcn-<br />

^^¿cSiQ-^his auHÜtifr dixit : f^n<strong>de</strong> hoc nouit<br />

^''¿pon y nifi forte JkUoM yeftibue in^txi$<br />

^inernAmì<br />

Cratcti pcrcorrtanti, num dij^ adórMtionibitf<br />

^preciiuf <strong>de</strong>hSiaremur} Iftuc, inquir, òfitUté oH^<br />

^percnn erit in yia, fed folùm interroga.Suhin^ ^^ yuH*<br />

®icans,aut nuUos effe <strong>de</strong>os, aut non follici-<br />

^¡»»•irebus humanis: fednon expedite<br />

apudmultitudinem efterri, cui ne-<br />

Jfflarium eflct , <strong>de</strong>orum metu contineri.<br />

^uic fimillimum eft quod tribuitur Bioni,<br />

^^i cam quaeftioncm proponttivcrfo Hc>fallor)rcfpondit:<br />

^ àTT* ifxSiTHiAJiKrifoxW, tct'Kctnáe/.x v/\afvy<br />

^nalnges miferan<strong>de</strong> fènex turbafrocul kmtì<br />

Crates Cynicus ad propofìtam quacftio- ^^<br />

non rcipon<strong>de</strong>bat, led refponio crcpitumventris<br />

emifit.HicStilpon, Sciebam,\Ti Moék^<br />

^W,tejttamuis yocem emijfurumfottùsyfudm ^ath<br />

"juam ñpnrtuit,<br />

Stílpo Cratcti dcditcaricam,fimul4uc^^<br />

Piopofuit quxftinnculam. Cùm Cynicus<br />

Protuttis nucem <strong>de</strong>uoraflct, Caricam,inqmt Cynich<br />

Hk Cràtcs.mncar cammtdò,<br />

qu^fiiHncuUm, euiui illa fuitarra^Stn-<br />

^»cn« , fe fruftra captatum mumifcMlo ad<br />

»«Ipon<strong>de</strong>ndum.<br />

^ Vi<strong>de</strong>ns Cratere hyb^rnis m«nfibu$ fri-|oo<br />

S^^c rubcntcnM«ikw, inquit, tjuixf^h^<br />

C E J.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


774 A'P a p H T H E


'M E N E D E M V S E K E-<br />

, T R I E N S I S.<br />

'Qniini aliiqiiantlo dccrctum tuliflet ad j^j<br />

F^puliim,qiiidamita tetigit ilium,vt dicchi<br />

efje fdfimw, ntf, tAberniculum conjue-<br />

^neq-^ d€cretHm fcriúere.Sutínoi^ns,q\ló¿ tx<br />

Patre coriario flatus cflct, ipfc quondam<br />

^"Idcm opificii. Nam olim-^tabcrnacula è<br />

P'llibuscaprarum confucbatttur. Ldtmius<br />

eittfVitd,<br />

Cuidam fcifcitanti, »«wipffienti ductnia 104<br />

inquit, frpiensì<br />

^um aTimtifrct,'5:^^o,inqttit,vxorcinc/«xi. fiinntH<br />

Supcruacuum crat dc co dubitare, quod<br />

^fíeret faftiunab e«, quem iudicabatià-<br />

Pientem.<br />

Antigono confuí enti, <strong>de</strong>bcrétnc ad co- 10$<br />

"^icflàtioncm quandam adire, poft ftlentifi<br />

"ihilaliud refpondit,quàm: ¡[egisfiUmes. In<strong>de</strong>caft<br />

^nbi ndi cans, luxum in<strong>de</strong>corum effe regno<br />

'^^^is : aut potentfbus licere quod lib et.<br />

Qüi^ndam friuolis nugis obftrepcntem io5<br />

fundum haberetìyt i$refpondit -Garruii-^<br />

libi plurimas clTc poifciiìones : .Abi fgitur, tas.<br />

mquit, ^ illas cura j ne tibi euemat,yt &illa<br />

f;^das,


tilmas cactcrisq'i phiJofopliis,dixit : Si hênejîum tH<br />

fmcuU' taies contstcare yiras, oponuit id quotidte fieri'<br />

p. fin minus y etiam tum frufira fieri. Ad id icùm<br />

tyrânus rcfpondiiTct: ditm illU sjje fibt fefiuvtf^<br />

eojue ftngule t/uofue menfè yacaré audirephilo^<br />

fiiphes: liberiùs rcfpondit Mcncdcmus : H«'<br />

pofiulare faerificium, ytper omne ttmptis audiret<br />

fhilofophos. Quidmuhis? EÒ procciRthO'<br />

minis libertas, vtnifí tibicen quifpiamcos<br />

auocaífet, perituri fuerint.Injìaui cùm peri<br />

clitarcntur A fclcp ia <strong>de</strong>s dixi t ; Tibicinis me"<br />

dulatio feruauitnosy Mene<strong>de</strong>mi libertas perd dif»<br />

log Perconianti cuidam A\QX\Ì\O , an pairen^<br />

jtrguùç ca<strong>de</strong>re d(f fi et ? refp on d i t „Ts^eque caddi neq^<br />

iophijìi <strong>de</strong>fii, €ùm alter fubicciÌXct, oportere fiiluer*<br />

ea. ambiguitatem per vai &ÌKj aut affirmaudO<br />

aut negando:i(/í¿í«#/«»í, inquit,e/? yejlrosfi^<br />

fui leges , cùmhceatinportis êceurrere, Alf^'<br />

captabat illum infidiosa percontatiooi'<br />

Siuccnrm rcfpondinct,


^onum, fi c|uis omnium potiri queat quae<br />

®ptat: Stdmulf mMm^fiiccbat fltirimosnatiigare Athenas fludh- *n<br />

^^graùd: qui prìmùm eßem ptpuntes ; <strong>de</strong>m<strong>de</strong> Degem*-^<br />

ß^emphi/oßifhiMoc cft,íapicntiaE amantcsj rare,<br />

^»nrhetores^ 'y<strong>de</strong>mqi progredii temporis eua<strong>de</strong>rt<br />

*diotas. Meminit Plutarchus.Multum proferii,<br />

qui didicit fc nihil fcirc. Etinfchcitcr<br />

pron


778 A P'T) P H T H'Ï G M.<br />

tibcrams cft. Ait cnim Ic^criri Usibérç,fiqu^f<br />

homO'^AthttfiL efleVhUofùp7um,<br />

Ï15 Plato dicitur ter nauigauiíTd in^iciliam,<br />

nec fine pericuIo,ncc iinccauillis obrreftantmm.<br />

Molonitaquc,qui <strong>gcrebat</strong> hoftiin<br />

Platoh'cm ;\n\mmnyneg^ntt¡jemtrui^<br />

fi Dionyfim tfiet Connthtyfedfi Piato irf Siòl^'<br />

Kam tyrannum expiVlcrat ncceflîtas, Pi^*fonem<br />

inuitabatambkio : vtvulgusqui^c<br />

intcrprcbatnr. Et tamcn Dicnyfium fcift<br />

Corimbi adcò mirabaotur omncs, vt iam<br />

abicrit in proucrbiim, <strong>de</strong> rc incj^fpcf^âta<br />

& incredibili.<br />

'116 Ad0lefcentem,quòd lufiftctaleam, graviter<br />

increpuit : qui ctimdixiiTet.fic obiuTi^JjUefce<br />

gasob rem pamam parurnn nmefi^^'^'<br />

remaifi. qixit,afi'uefcere. Talc qiiiddafubindicatDcmea<br />

Tercntianus in Adclphis^: Mittoren*»<br />

confttetHánem-ipfifmn.<br />

Rogatus,ecquod circtfuturij ipfiusmonumcntumvquemadmodumfupcrioruíJ^ïmmoY'<br />

-p/iYnùm, i n q u Wrparandum tH mmen-, ita tno •<br />

talitof. numenta futurafitntTHulta, Senfit, homin»^<br />

memoria oprime feruari in mcntibus hominvim,<br />

optimcq'j propagati fcriptis vi»®'<br />

rum eloquentium.<br />

i,g Ira tus fcruo, cùm eum caftigare pararct<br />

5c fortè interueniret Xenocrates,<br />

Mo<strong>de</strong>- hunc puerum; namipfefimtrattif'Si-<br />

rate, bi diflifus cfl homo philofophus, fcntie^f<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L i b e r VIT. 779<br />

^ìmicommotioncm. At vulgus hominum<br />

^um maxime punit,quum ivafcitur.<br />

•Kurfusakcii cuidam famulo lie commi-<br />

Loris to ca<strong>de</strong>r cm y mir atas cß'em. Ni- Mo<strong>de</strong>ra*<br />

'^ilirae fì<strong>de</strong>ndurn. Sapuit Syrus Ule'f eren- te. •<br />

^ianus, qui fc conjicit in angiilum, cdormiturum<br />

q«o.d biber.u villum. At ira minùs<br />

comp OS cft, q4iàm ebrictas.<br />

Quu m a l i qa ati d o c onl c CH d ilTc t e q uu m,, 12 o<br />

'^OX <strong>de</strong> fc cndi t, di ccns: fe cereri ¿jùt IvtTtc-ruftqt Mo<strong>de</strong>^<br />

c^yneequeíhifxíiucomperetur. Su- fiè,<br />

pcrbü animal eft equtu ; & equitare quidiam<br />

habct magnificum>parumq3 philofodignum.<br />

TemuLentia <strong>de</strong>diUsfita<strong>de</strong>/fat, rtpot^ad/pecti- rzi<br />

^^fefe comtmpUremwr : ita fore, vt ab cavi- Temntío<br />

rccedcrentjconfpcda feditate, lentiA.<br />

^gahat oportere tneùrtaripraterqtéÀm in fe- , 2 2<br />

fifirinotùòuf ipfe <strong>de</strong>tti yinaporrigit. Fefto dicSff^Afrir^i<br />

íiccct kilaritas : tbrictasfemper foeda cft. ^e/?«.<br />

Somnolentiam ¡mprobabat,eoq} fcripfit 123<br />

m legibus : netfAti/iJj^iSr ¿«^«f : id<br />


hoftium non fatta folùna , verum Äc animi<br />

propofitum vlcifci. Plato fubiccit : T/im ß<br />

fuü tibi btne yolensyemjjtt in Sialiam , rt Pibi<br />

om quippidmad/hret i nm faciat autem äe/fi^^<br />

• tutftf eccitßone , num par eßet hunc nuUd relate<br />

gratia cotemptum abijcere i Dionyfio pcrcoß'<br />

tante quis eífet ilici.Aefihmes, mquit, rir&<br />

worum finflimontd cum quouis amicorum SO'<br />

cratis conferenUufi ^ auipoßit dicendo meliorts<br />

red<strong>de</strong>re cum ijuibus hateat conß*etudine. Is cù^<br />

hue multum maris eMenfus adnauigdrit yt fuam<br />

Vbtlofophiam tmperttret yhaStemis negleSius eß»<br />

Hacc tam commoda oratio effecit, vt re*<br />

& Piatopcm , cui priìw erat infcnfior, am^<br />

p^lctteretuti & Aefchincm íplendidc m»'<br />

gnificequc trattaret.<br />

125 Dionem ob formam & ob rerum geft«'<br />

rum raagnitudinem, cum plurimi fieret ab^<br />

ferocia, omnibus» admonuit, caneretmetueretj; con*<br />

tumaciam^cui comes, eßet folttudo, I n fo ic n ter C'<br />

iwmvtemcreb. profpcris amici dcftituui*<br />

126 Si quádo forte incidifiet m eos,qui pr^'<br />

ter <strong>de</strong>corum quippiamagjerent, digrefl^<br />

M.%em- confucuit dicere: nuncubt ego talis f NerflO<br />

f lum ex fuamturpitudinemperfpicit,fedfíbi qU"'<br />

aueaflcntator cft. Ex ali¡s igitur diícendum,<br />

quam indccora fìnt quae praeter honeftatem<br />

gcruntur.<br />

E difputatione difcedcns,folitus eftad-<br />

0sinm, moncrc difcipulos ;Ft<strong>de</strong>tepHeri,ytf^ciumtn<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^ffUdfiamhone/fd coUocetU, Significans,o^<br />

«ium omnia mala doccrc adolVccntcs.<br />

Solcbatadmoncrc,T?íieyiCor/;f


enim dolòr, fì quis fecum coniìdfiret, qua^^<br />

U fic qnod cucnit^<br />

In Ariliippum dixit : lUi foUdammeße, &<br />

pan7iis ^chUmy<strong>de</strong>-vti, quòd apud Dionyfii^<br />

in purpura i'ilwuit'^Ad id alluditHoratius-"'<br />

Omnis ^nßippum <strong>de</strong>am color-*<br />

Hoc diüum quidam tribuuntStfatotti.^<br />

XH NO-C RATES CHALCE DOI»<br />

nrnfis.<br />

13+ Alexan<strong>de</strong>r Magnus illi mififlc't iff'<br />

gentein pecuniai-um fummam, ex ea dun-^<br />

Tecunix ii^'fAt trcsminas recepir, reliquum referri<br />

^entern- '" A'«¿ij^cns : ipfif lurihut eßt opus, quiplurc^<br />

ptus. alerei, tk^rtius in c/«^ y^d.<br />

' PaiTcrem^qui fugiens imminentem acci-*<br />

pirrcrn fefe in Xcnocriuis finum coniecip.<br />

Inmcen- fct, ttxit fonitqj.ac dcmuleens dimifif> di-^<br />

. c en s : juppiiccm non eße pro<strong>de</strong>ndtm,<br />

13(5 ABionedidVislaceflTtus,2^;ay«w,inquiV<br />

.Animo- reßjonjierus : neque enim tragoidiü cùm à co^<br />

JP. ' nugdiAUixAtinr,dig?iaturuLmr€fpmfo,Y[OU'C^<br />

veteris comocdiae lieentia ^ .in qua mult^^'<br />

ieommata raciuntur, fic in ipfos poétas, ^<br />

fabularum perfonas : attragofdn non di-gnatur<br />

vicillìm humiks ^fonas attinge»'^ '<br />

Ad quendam,nec geometria, aeemiifices^nec<br />

aftrologiae peritum,ad (Vhobm ta-<br />

VecHi- tncn ipfius commeanteml .Ali, inqnit,an^<br />

ras. ßtmphUoßphüi rm haku : hoc cft, non es ad ^<br />

philo-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R- VIT^ 7*1'<br />

I^iiloropbiiam doci]is,DuIlis inftrudns dti^<br />

^ipJinis. Ali) fcrunt illum iu loquutum;<br />

W i HvásrfrTOh^d me rei-<br />

^^^nonmaceratur.L^nii rudis noniktim tra^<br />

«iìturvcftiario,fed fulloni.<br />

Qi^ciPlatpni Dionyfius diccrct: aiiqtM iS«<br />

^cm uhi caf ut. Xcnocratcs, qui tum prae» ^miát'<br />

ccptori a<strong>de</strong>rar, 2\f5/2^r/«j>jaquKy^uàmhoci<br />

fuum oilcn<strong>de</strong>ns caput. , ,<br />

. in coftttiuio c^tcris mult^ g^^-ì^<br />

tieniibus folusnihil,diceret,interroganti<br />

^^r vnus omnium inquit,<br />

^


€urìofi- réuma<strong>de</strong>s alienai: vidclicct dctcrrcs ab OH«'<br />

tas, ni ctirioiiratcrcrùad nos nihil attinenti^.<br />

142 Di ccbtt fueris aures effe muniendas follib^^<br />

'Pueri re potiùs quàm athleUs: quòd plus fit pcriculi»<br />

ucrentia. ne pucrorumaurcs occupcntur prauis fc^'<br />

monibus,quàm ncatlilctaium aures p^'<br />

leant ad idus. inquit Satyricus,<br />

beturpuero reuerenfia,<br />

CRANTOR SOL.ENSIS.<br />

14} Senarium hunc e* Bellcrophontc Euripidis<br />

probare folebat :<br />

01 fjur rt/' ci im j ^ìfHTa ru •min¿viu/ni¥.<br />

fmiter. Eheui qd heuì nobis quod hominu efiacctdif'<br />

Senfit,quicquid vili hominum acciditjho^<br />

vnicuiq; poflc acci<strong>de</strong>rc. luxta illud MJ"!'.'<br />

Cuiuispotefiacci<strong>de</strong>re, quod cuiquam pote fihii<br />

igitur nec inexfpedatum ridcri oport^'<br />

re, ncc intolerabile, L<strong>de</strong>rtius in eiui yita, &<br />

Hefychitu.<br />

ARCESILAVS.<br />

T44 Si quandoprobabataliquid, diccre<br />

Mo<strong>de</strong>- litus cft : eft,4rio,fiuem//r;<br />

fiè, fiuc fatetr. Si quid difplicebat, dicebat : '<br />

ffvyKXT4t9ihnrcu rkrm ó ìmot^ id eft, his non aj'<br />

fentieturille, nominato quopiam. Simul^<br />

in aitcuerando fcruans modcftiam,<br />

contradiccndo fugicns inuidiam. .<br />

145 Percontanti, qui fieret, vt ab ali/s fcct¡<br />

multi dcficercnt ad Epicúreos; abEpic^'<br />

tcis nulli dcfcifccrcttt ad alios}<br />

ÌjiqUl»;<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


inqiiit,f* txgAÌlUyìnnzqiM,. VroclU<br />

fuam, Scnticnsjiomincs cScproniorcs ad uitasad<br />

Voluptatcm,quàm ad virtutcm. Gallos di- ¿eímo-<br />

*it ftccrdotcs Cybclis cuiratos« Porrò vo- r«.<br />

^^ptatcm amplc£ti focminarum cft potiuf^,<br />

quàm virorum.<br />

C^um hofpkcsquofdamvnìcumamieisaccipcrct<br />

conuiuio , cocna qui<strong>de</strong>m appoiìta<br />

cft,fed dccrat panis,vidclicct pucris<br />

o^liris cmcrc. Hic ilk ri<strong>de</strong>s, Q¿fám, inquit^ J ^<br />

^^^ efi apta conWHÌjs apparsuidis ejJe fàptentem ? .<br />

^«ntÌ€ns,philorophos in rebus vulgaribus<br />

yinùs Papere, quàm idiotas. Sed micrim<br />

®edit excmplum philoiophicae mo<strong>de</strong>rai<br />

^'onis : quis cnimjöinon incanduiíftt ita ?<br />

^AHpertatem cmparahat Itha<strong>cx</strong> patria: '47<br />

Ö'Jpr: (^yò^ jyxta Homeru,afpcra qui<strong>de</strong>m Vauptsnfed<br />

bona K/yor/rf id cft, iuuenum i^«<br />

'wx : dum eos confucfacit frugalìtcr&<br />

kontinenter viucre, & ad omnem yirtutií<br />

*una¡onem excrcens.<br />

í>icere folitus eft ; qumadmodU yhimulú 14^<br />

Wentmeéù^ ibimuLu funt morbi : ita-M per- Le^tm^<br />

¿eges ejfent, tbt pltmmmn efe yitiorum. muUtim<br />

öiui^m qucndam immodicc dcíicatii, do,<br />

^apillitio arte compofito, oculis vólúbilij<br />

ac lubricis, cùm is alioqui caftus U<br />

JJteger liaberetur, ita taxauit ; ^ ^<br />

'"quit, aduerfi an auerß cMdt fitis ^ Sen-<br />

•"WCÄtiie lÄtcjwtati corporis etiam bal^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A P o P H THiE C M.<br />

tum 3c cultum oportcrc co^g^:uc•rc-<br />

BION B.ORYSTHE NITES.<br />

150 Pcrcoutanti Antij^onoHomcnco vcrf<br />

TIÍ vúky tít J Tffúét ra mráTKtt , rmhs ><br />

Sentiens Bion, fe traduftum <strong>de</strong> generis<br />

gentis ignobiiitate,refpondit ingenuèiP«^'<br />

Gemit jgy. ^gff^ Uhertus efi^cubitofcfe emungens: íi í^ni'<br />

pt^m- iícans, eum fuiflc falfamentarium. Aiidc'<br />

bat,illum Boryfthenitcn fuiíTe genere, nott<br />

facicjfed in fronte gcftare fcripturam ama'<br />

fi domini : matrem fuiflc c lupanari. Cùi^<br />

C2etera item nu<strong>de</strong> com memo railct> adicci<br />

qucndam ad fenon pelkxiiret, Tmelluh^'<br />

Votili' quit, CAfeíif nonAttrahiturh^^mo. Signfica«^'<br />

taf» pucros dclicatosnö eflc ad philoíopb'aí'^<br />

accommodos,<br />

152 Alteri percontanti, quis eßet^Axime<br />

TrA^l xiue} ^ t in mAxmis^ mc[UÍi,re¿fUS cnpifW<br />

Ùtof, fortunata. is enim mille curiN diftorquct»»<br />

vt aflequatur ardua j & aíTcquutus<br />

torqucturneamittat»<br />

153 Rogatus, eßetneducendi rxor ? Si <strong>de</strong>/orm^f<br />

Coniu- mquit, duxeris, liAbebispttnam ißnformoff »<br />

^itàìtu hAÍehiscimmtemJci Grvcis yocibus<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


íu cft iucüdi&Mtvlw^Húc^.Ah-<br />

^tfìhem ajj'cribmr,Geitribuit BUnñ L$x.ir.<br />

. Senefíutem dÍGcb.it fortim cJJ'e maiorum : *54<br />

^iiòd omacs hue confugcrcnt> ípciaiitci StntSlm<br />

*^'fcriarum fincm. Mori awtcm vnicuiq^ in<br />

promptu cft. Id Ethnici quidam <strong>cx</strong>iftiman<br />

t cflc praedarum; Chriftiana pictas docct<br />

cíTc ncfarium fcclus»<br />

Gíoriam diccbat effe matrem amorH: ob id 155<br />

cùm horainis vita fit brcuis, ho- Imm<br />

'^cfta memoria in multa fécula ^pagatur, talitae.<br />

formam áíccbíit ejjh bonum alti num. Sen- jjg<br />

ticns extra hominé efle, quod ipfe fibi ncc foi-md.<br />

^are poteft,nec tueri datum. Animi bona<br />

vcrè noftra funt.<br />

l^tuniof ókcbAtepneruosaRhní'r. quòd 157<br />

%chisnihil agitur. Alius dixitnerwoj ¿c/A'. Dinitia.<br />

in quendam, qui praedia fua dcuorauc- 158<br />

^^^»^mphiarait, inq.t, terra abforbutc, tu terra. Vrofupa<br />

^^^^AUmagnum effe malum, non poffe fare 159<br />

Abfque hoc cnim nulli potcft cflt Toleran<br />

fuauis. uà.<br />

^^wnabat homtnes, qui fic exurerent, quafi<br />

Y^ft* y^acarent; fic adurercnt quafiJènttrent.O)^ Salse.<br />

^ fallor,quòd in bellis <strong>cx</strong>urQtur omnia,<br />

^^rfum, fi leuitcr attin jantur ab igni, of-<br />

^cnduntur. Id cnim appellar adurerc.<br />

"^'ccbat efi'e optabiliu* fuam m^Jjem alteri 161<br />

^^^^hquàmalienam i^icer/«rc.Scnfit,fclicÌU? JjberH^<br />

^^f^quàmaccipcrc litas.<br />

Dd a<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


162 Aiebat fuUem eJJe ¿uiififerosyiam : ndm il"<br />

Mors fa, lut hommes abtre ciaufis oculis. Mori culi bui'<br />

«/Àf. cnim claiiduntiu ociili.<br />

163 Alcibiadcm hoc elogio taxauit,<br />

Libere, dolefcms riros abdusij]et ab yxoribiu ytuutftff<br />

fafitr'yy xores a y ir is,<br />

164 Rhodi, (|uum Athenicnfcs darcntop«*<br />

ram rhetoricis^ ipl'e Philofophiam docÇ"*<br />

bat: Obidreprehcnfus, ita refpondit: Tri'<br />

Thilojò- ticum hoi d. um yendof S enti ens,<br />

fhiapn^ furdum cfîl^ab ipfo rcc|uin <strong>de</strong>tcriom,.ciinÎ<br />

norrhe^ attuliiTctmcliora. Nam Philofophia vclutimica,<br />

tnticiim cibns eft hominum, hordciim<br />

quorum: iîmul irnucns, folum jjhilbfi''<br />

phum îoquijthctorcs hinnirt-potins.<br />

In fabulis eft, Bnnaidas puellas apud in^<br />

feros huicad^diiias eÎTe fupplicio,rtrpcrt«»'<br />

fis vafis déférant aquam in dolium P/^^^"^<br />

mtegris yAfs^ai nonpertufis i<strong>de</strong>m facerenti tWï*»<br />

cnim irent onuftjores. ^^<br />

166 Cuidam immodicc loquaci, vt fibif"^'<br />

loquaci' veniretoranti, refponditj jibmdt ttki^^'<br />

tas, tem geramjt aduocatosmiferis, non yenioffpfi'.^<br />

i6y lucnit, vt cum fcclerofis naiiig^ns in^^<br />

<strong>de</strong>ret in prid'oncs. Ilh's dicentibu5,


In diuitcm quendâ fordidum ita loquu- 169<br />

tus t i\: hicfacHitatesJkéis nopojjt<strong>de</strong>tj'cd ipfum ^uxru^<br />

.fojjidcnt fxctiLtx'xs,<br />

Diuttcsfordfdoj dì cchit Ita facuïtatum fua- IJQ<br />

^um cui-am habere, quafieff nt propria : rurfus<br />

'tjjd: nihil capc. c yiditatis,quafi tjjent aUena.<br />

Aicbat :uueues yti <strong>de</strong>bere fortitudine, fenes 171<br />

>A¿crepru<strong>de</strong>ntià. Nam his rerum yfus conci- Vrudhid<br />

íiauitfapicntiam. P^f^-<br />

Biccbat pru<strong>de</strong>ntiam tante céeteris yirtutibtti 172<br />

***teceUere,quanto cacterisfenfibuspraifíaret ytfi*^Nam<br />

Oculi pracluccnt toti corpori: ncc<br />

Vila cft virtus abfquc prudcntia.Nam quo#<br />

•**^odoiuftus rcddct cuiq^ fuum, niiî prui-<br />


790 APOPHTHEGKT.<br />

crimcfi ímpictatis vcrè poteft obijci j ncc<br />

frui tranquillitateanimi, qui numen habct<br />

iratum. ^<br />

Dicebat amicos,qualtsquales effem retine»^<br />

Tru<strong>de</strong>n- dos efe, ne yi<strong>de</strong>amnr ant nCUos recefife in fami"<br />

tia, Han tatem^aut bonos retecijje,<br />

^ 177 quemadmodum prod Ve-<br />

CraHk- nelopesy queniam cum Penelope commi/ceri nOtt<br />

tas, potuerunt, cum ilLius ancillis rem habuerunt : itf<br />

quiphilofo^hiam ajjequi nonpojjunt, m alijrjri'<br />

HolhS difciplinis fernet exereent.<br />

17S Familiares I'uos admoncbat,^^«- atgU'<br />

Mit<strong>de</strong>ra^ mentoputarent fepro/eciff e in philofophia, fi tur^<br />

ào. gantes eJr conuiàantesperin<strong>de</strong> audirent^ acfirf<br />

citarent ter fus illos Homéricos: '<br />

¿fiv\ ÌST« ¿Tí ÍMHV irV cl^fSVt ^WTI UlKOtC,<br />

è ?Á7i wrei ì'xfia dlsií/tf'<br />

Id eft: {y'i<strong>de</strong>ri^'<br />

J^ando rir haud nequam, nec f^ultus, ami^><br />

Termultkfalueatq-, yale^Dijprofiera doner**'<br />

LACYDES CYRBNAEVS.<br />

179 Aeccrfitus ab Attalo rcge,rcrp5dit :<br />

^nes eminm effief^eflandas : innuens, ár^an»<br />

alTlduamciuc fomiliaritatem íácpc<br />

virtutis admirationem.L4mÍMf.<br />

CARNEADES.<br />

ito Carnea<strong>de</strong>s fertur admadum fuiíTe v^cílis.<br />

Itaqj quodam tempore gymnafíarcbu^,<br />

id eft,fcliolae princeps,mifit qui diccret,n<br />

tantopcrc cUmaicc ; cui rcfpoudit : ¿<br />

y§C»<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L r B'K R VII/<br />

^oehmodum. Ad quod rurfu« clcgatcr pranauditorcs.Siquì<strong>de</strong>itt<br />

pro mimerò auditorum tcmpcranda<br />

cft.La'érúM. ^<strong>de</strong> PLutxrchummcomnunK<br />

Diccrc<br />

ytEle difcére,ptater¡jtMmeqmiAre\C]}XÓ¿ his O- Thrinchnines<br />

adulentur; folus equus, no» curans^»«**»^<br />

'cgem gerat an priuatum, tergo <strong>cx</strong>cutit,)^'««'*®equitandi<br />

fuerit imperitus.<br />

ARIS TO TE LE S STAG IRITE S.<br />

Qlium Xenocratis amulationc cocpiflct \%2<br />

nabere rcholam,hoc carmen vfurpauit: ^miè'<br />

Atufen; (riujr^y¡kVá)ifxrlw JC cft: Utio^<br />

^¿en turpe, acXenocrsitempati¿oqm. Ali) pro<br />

Xenocratc ponunt Ifocratem.<br />

Catlifthcnem difcipulum, libcriùs muU ,<br />

i*iccntem apud Alexandrum, Homérico ubtrtéU^<br />

«armine admonuit: ^ mtimfi»<br />


A P o P H T H 1 G M.<br />

1S7 Incrcpanti, quòd homini malo dcdilTct<br />

'Bern- ' c\ccmo{ynzm',7^nmores,inc\uit,fedhomineín<br />

•^itofin commiferatmfum. Etiamimprobis inncc^l'<br />

'^ßjuif, íítatc fuccurnt vir bonus. Debctur enin»<br />

hoc officium, fi non meritis illius qui iU.'<br />

tuatur, ccrtènaturae. Etbonusfieripoteftì<br />

qui malus eft.<br />

líS Illud amicis ac difcipùlis inter difieren-<br />

Jlux ani' dum frequenter folebat innerercJ^iJùm<br />

jm. òpert lumen à^àrcumfufi a^e; animum autem ^<br />

difciplinisliberaltbus. Sentiens, ingenium a'<br />

dolefcentum mathcmaticis difciplinis acui<br />

,


äliquam f íTcmcditatum. At Ariftotclesacrepta<br />

cnnca dixit: Etcjrkam^ jéntcnrUim CaptU"<br />

pfrdidn Diogenes, Huic fimiilimum cft, quod i'o^<br />

^i^tc tributum cft Cratcti.<br />

Quiim itcrum illi cancam porrigerct 19^<br />

Diogenes, acccpit, & ftibiato in coclCi vultu<br />

more puerorum, Magnus^ inquit, Dioge-<br />

: moxque illi red didit caricam. Notans<br />

®pinor,abillo captan lau<strong>de</strong> munífíccntia:.<br />

I^iccrcfolebat, tria adparanda fapientiam 195<br />

P^tißiniHm necesaria : naturam .doShrinam, eìf DoStn^<br />

^^ercitationem, ìnuità Mincrun fruftra labe- na fih-<br />

•Mtur: .re£lè difcitur à dodis : <strong>cx</strong>ercitatio bmpxeonfummat<br />

cruditionem. I<strong>de</strong>mVlmarchm retur*<br />

fiitett4r,mliéeUo<strong>de</strong>Edt4catMberor.<br />

Quum accepiflct qucndam in ipfum di- 1916<br />

*iflc conuicia, Aùfentem;inq\àit, reUoris c^e- Magn^^<br />

Docens > ea prorfus cflccontemnenda nimì,<br />

qux non laedunt,nin quis fclacdiputet.<br />

Viéichrttndinem diccbat quàitif epifleLa efjß^ 197<br />

^^cioremadcommendationem,SviTit(\\x\ hocai^ ì oìfHél^<br />

fcribit Diogeni. Ariftotelem veto formam<br />

^olitumappellare domtm, quia gratis con-<br />

^«git á natura. Eandcm Socrates appellauit<br />

temporis tyranm<strong>de</strong>m, quòdformac gratia<br />

mox dcflorefcat : Plato natiira:pr^erogati^<br />

^yn, quòd paucis continojt.Thcophraftus<br />

fiientemfrau<strong>de</strong>m ^ quòd abfque verbis perlua<strong>de</strong>at<br />

: Theocritus eburneum dctrimentum^<br />

quòd grata qui<strong>de</strong>m fitafpeftui,fcd muJto-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


794 APOPHTHÏGM.<br />

rumincommodonim cauia : Carncadcs-^<br />

/ûfV(fc£nTO,ußx<br />

fed an celebrtpamd dlgnus eßet,<br />

201 Rogatus quid cflet amicus.^ r«/t,inquit><br />

Ämtern, antma in dnobus corporibttr,<br />

202 Aiebat qwfdam homines itaparcn-e,<br />

yyofu- femper eßent yiSluri : rurfus alios ita profunérh<br />

ßo. quaßmox eßent morituri,<br />

203 Vcrcomzmi, qui ßeret y vt cum formons dif^<br />

Cacap- ttùs ac Lubentius confabulemurf refpondit<br />

êontatio. percontationem eßl rAv/.Caccus cnim non f^*^'<br />

tit form« ilkccbram , nihilb magi5 quí«**^<br />

colorum gratiam.<br />

204 Pcrcontanti, qmd lucri cepißet exphU^fi"<br />

f^irtus phia ? rtea, inquit, nuüo imperantefaciarn*<br />

non cogi- qufi yulgus fuett mtH Itgum, Idiota à furf^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


J^^ftinct, quia lex aiiftatur pocnam : Philo-<br />

^phusabftinet, quia perfe turpe cft, etiá-<br />

"íiccatimpun^.<br />

interrogatus, féopa£Íofieret, ytdifctpuli^of<br />

V^^pLunmrmproficerent ì St, inquit<br />

'^^tes gnauiter infequantur Jequentesnonmo-<br />

^ u m »arrului quifpiam, vbi multa ne- 206<br />

gatus cífct apud Ariftoitlem, tan<strong>de</strong>m di- Salse in<br />

^^yctyfortaßu obßrepotibi nugis meií : ?Íon her- garrulü.<br />

^^^inquitrwcyj emmadusrti animum,<br />

i^cprebenliis, quòd munus <strong>de</strong>dilTct im- 207<br />

probo: homini<strong>de</strong>di, inquit Jrdhumanx^'^n^Á'^^<br />

firtK Hoe fupcriùs aliis verbis commemoratum<br />

cft.<br />

Rogatus , qtégmodo amiti ejjent traSíandti 20$'<br />

íii^omodo, inquit, nos ah lilis traBart cupe^<br />

remiis^<br />

^ruétionem áiccbvit optimum efe yiattcum zo^<br />

^feneSlutem, Nam catcra fenem aut dcftit"unr,aut<br />

grauant ctiam.<br />

lllud frequenter habebat in ore : ¿fix^/j 210<br />

Sentiens, multos cíTc amicos*<br />

domine,paucifsimos aut nullos re. rara res<br />

Admonebat,fZfwi«ew


79^ A P O p H T HE G M.<br />

Kolu- tc.fcd à tergo. Venientes enim fucata fpí'<br />

'WtJf' blandi unturjabcuntes autcm pccnitcn"<br />

tiam ac doIoTcm rclinquunt.<br />

ai3 Diccbat A hktas, y« à Uhris arcenmr, ont'<br />

iXmperi- nem ¡ne vitam m cauiUk/cttmitÙM locfi tranfi"<br />

Ùa, gtintyfimïLe.y euA<strong>de</strong>regymnaJicrumflatuis : nci^'<br />

pc pingues acfaxcos.<br />

214 Qmim iam natus annos fere fexagi«'^.*<br />

duos adcò laborarct, vt adnìodum tenuis<br />

vitx fpcs fupcrciPct,connencrunt ad ill"*?*<br />

difcipuli rogante«, vt ex ipfis aliquem dciigeret,<br />

qui in locum eitis iuccc<strong>de</strong>rct. Intci<br />

auditOTcs erant duo praccipui, Theopbri'<br />

ftusLesbius,&Mene<strong>de</strong>mus Rhodius. A**'<br />

(ÇMiter, refporvdit,/« quodpetebatwfaBi^<br />

rum , ybi darutur eppormnitéts. Pauló pò«»<br />

cùm rurfus ad cum eadcm <strong>de</strong> causa cofluc-<br />

^ì^cnt,dixit yinum ejmdbibtret fibi parùm<br />

commodumt ac qu«ri iuÌEt <strong>cx</strong>oticû vcl<br />

dium vcl Lcsbium.Id fimul atque curati<br />

cft, guftato Rbodio dixit ; Ftrmumherclè^^<br />

nitm.& tucundum. Mox giïftato Lesbio, ^<br />

•frumque, inquit,egregie bonum j fed<br />

fuauiuf efl. Id vbi dixit, nulli dubium '<br />

quin lepi<strong>de</strong> fimul & vcrecimdè fucccUo-<br />

rem fibi ca ?occ,non vinum dclegiflc^T*^^'<br />

bauit vtrumque, nec tamen auditoribns '<br />

ligendi ius; 5 a<strong>de</strong>mir.Sed Gracus fermo p*^* '<br />

cuium culumjiabctciuilitatis: habc<br />

quòdiiVi^,^'^''^^^^<br />

apud Gr«cos fit generis mafculini : vt^^^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


i T^ífrfiQ-v/iwji/, pollìt öc ad pcrfonam.<br />

*ccommodari.2^írr«í & AGtlUus<br />

THEOPHRASTVS ERESIVS.<br />

l^iccbat , poÙHsefft ß<strong>de</strong>ndum ejfrtnt crjuoy 215*<br />

^ntrerbpincßmpofito. Nemo nò mctwit in- tingnék.<br />

fixiere equo mtrefti 5 a> plus eil peiiculi à<br />

eftreni.<br />

Ad eum, qui in conuiuio perpetuò filc'<br />

ib inquit,fSypru


S'Apmì- mmlrnm, XAmtn mam ofítfixreynam. Infi'í'<br />

Ihfi* ucs cnim funt ad omncm vitae confuctudincm<br />

triftcs ac fupcrcilioíí.<br />

221 Ariftopliancsin comocdiaPlutum indù-<br />

VortHKa cit c^cum. At hic diccbat,^o«y"o/áwí<br />

C4ÍM. i d cft, d i ui tías, eJJ'e <strong>cx</strong>cum-y vernm etiam fort^'<br />

nam VLuti ducem : vt iam fit illud proucrbil*<br />

C*:CU4<strong>cx</strong>co di4x. Fortuna faepclargitur indi'<br />

gnis fua muñera.<br />

222 Qnanttsm in bello yaleret ferrum, tantum^<br />

Oratio' cebattn S^p. yalere oramnem, lllic cnimx"*^^<br />

nisyis. gcriturviribusjhíc pcrfuañonc.<br />

223 Confpicatus iuucncm intemperanti*<br />

Indo- <strong>de</strong>ditum, Eae, inquit, qtiadrattisMercttr^*<br />

Btis, habms fyrma, yentrem, pu<strong>de</strong>nda, baM^^'<br />

Sentiens, illum non cítc homincm,fcd ftí»'<br />

tua, qualis in vijs folet poni Mercurio : hoC<br />

illi dilsimilem, quòd cífocminatorum<br />

rc traheretvcftem,qnòd <strong>de</strong>ditus cíTet ventri<br />

ac libidini,quodque barbaras eírct5 cùn»<br />

nihil horum habeat Mercurius.<br />

224 Hominum fajiuoforum fubImitatem diceb^^<br />

Ingenia amputandam , fed relinquendam fobrietáte^<br />

treSÍa, Talia cnim ingenia non funt <strong>de</strong>fpcrandfJ<br />

fed quod redundar reci<strong>de</strong>ndum clt.<br />

425 Mmmebat adolcjcentes, w domi parenf^-^ *<br />

^ue- obuios, in folitudine reuererentur fetpr^'<br />

rtntia. I'udor tencramaetatem optimè<br />

peccando : qui nufquam non adcft, »<br />

rcucreaturfcipium. .<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Aícbat yerosamcoxm rebusIxtis a<strong>de</strong>jje y- zzG<br />

^^^or J iri uduerfis inuocAtos ^ y Uro. At viilgò<br />

fitfccus.<br />

.C^i^umxxulai^ft.acThcbis inolorius hii- 227<br />

^'liíqjviucrcí, audiflctqj Cratctcm pililo.<br />

Ijíplium, qui ipfum itìuilcrtt^ multa piaci-<br />

{jcprudcntcrq; <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>rate ferendo exi-<br />

"O diflerentem : Male Jit:, inquit, ncgoàjs ^ "<br />

^^^^pAtionibui , f,'er quas ha&enus tAÍem yirum ^<br />

^^^Ucun cogrtojcere.<br />

CRATES THEBANVS<br />

C Y N I c V s.<br />

"V'ulgòdiflilS cñ^ufi7ra6V0i>i7^t,'\d cù,oJ!h 227<br />

^^^Apertor : quòd in omncs domos irrum- Crmofi-<br />

P^i^ct, 5c fi quid difplicuiifet, reprcben<strong>de</strong>- tas.<br />

cynica libértate. Id cognoiiMnis hodic<br />

'^^iiis in quofdam Tffju.xo'^vpotvm-<br />

.Rogatus, quidUli èphUofophta/iuéo accef 22S<br />

mí emolMnentifrcrponáit:<br />

^^fiw/i; Tí TC fXH/iVcsj^i\ítM' ^^ cft: cont^tt4S,<br />

(-'hcenix lupmt^ Absque cura yiuere.<br />

Sciuieas fc minimo contcntum ob libcrtatemfuauitcrviuere.<br />

-Amofe laborantib. oilcndit remedia. 229<br />

^y^y ii\(\uit,mc<strong>de</strong>turfatnes:Jinaluer,tempus:^ ^morts<br />

J^^huyttp9ffisyUquet4s. Luxus fcrc alit a- rcmedut.<br />

*^orem:teiiipus omnia aut tollit, aut ccrtè<br />

^tigat. H»c remedia fi nihil ^ffMnt/upcr.<br />

^^laqucus^vtmorbus finiatur iuipeiulio.<br />

Grxca<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Gracca ionant iuaindiiis , Tufih y<br />

2^o Diccbat philofopho nulla re^opus eße. E®^»<br />

Thtlofo- pccuniam dcpoliiit a.pud'trapczitam ha^<br />

fhusnon condirionc, vt il liberi cllcntidiotas, tradj^<br />

€get. rct cam illis j (in philofophi, nummos dii"<br />

tribucrct in plcbcm': quòd indoftisop^^<br />

ciTct pecunia; philofopho nec opus<br />

vtilis.<br />

231 Celebraturilliuscphemeris,ad hunc h^'<br />

SümpnK bens modum : l^onno coquo minas dccem,<br />

pripofie- dicodrachmam: adulaton talenta <strong>de</strong>cern, eonfi^<br />

rus. lif-Ttofimumifiorto talentum,phtlofophf) triob^*<br />

lum, Notabat homirmm ftultitiam , q«' ^^<br />

rcs honeftas fit cuprimis necclTarias mio»;<br />

mum fumcrct impcndij^nd turpia prodigi'<br />

232 F'hum Paficlem , ilmul vt <strong>cx</strong>cciTcrat cX<br />

cphcbis, perduxitadancillac domicili"''''<br />

yenus dicens : hactibi eß patrium ccniugium. Nai^<br />

parabi' marchi tragici praemia rcferunt exilic<br />

lis. cac<strong>de</strong>sicomicifcortatorcs<strong>cx</strong>llixuactcm^'<br />

lentia lucnfìiciunt infaniam. Seniir<br />

tra^icam effe rem adiilterium, quòd<br />

fere atrox fit exitus, uti fcortis rem<br />

micam ; id enim non punitur ftippli^^^<br />

pitis; fedtamcn qui dipereunt inmcretricem,ÌR<br />

comocdijs inducunturlnfam"«<br />

Ies : at cum anelila tua rem habere ,<br />

cft periculi. Hoc accipiamr vclut ab cth"»'<br />

€0 dictum. ^<br />

Quul^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


C^iim pro quodam fupplicaret gymna- 233<br />

fi) prjiicipi, procumbcnsattigitcoxam iluus<br />

pro gcnibus. Nam fuppliccí <strong>cx</strong> more<br />

S^'íHia.contingcbant. Indignanti gymmahac<br />

aqne ma funt I^dicfh^<br />

'^^'gentía ? Notans obiter vuigi liipcrftitio- le,<br />

3 qni certa membra ccrris rebus dcdicauit:veliitaurem<br />

memoria:, nafumirrifio-<br />

J^'.gcnua niiíericordix.: cùm iiaec ad totumhominem<br />

pertincant-<br />

'^^abat inter homines qtwnpUm inueniri 234<br />

qui nnnaltqtut in parte laberetur: ad<strong>de</strong>ns Tierno fi^<br />

Nulluni inueniri malum punicum, in quo yitia*<br />

'^oufit aliquod granumfupputre.<br />

^icodromus citharoedus huius di^is la- 235<br />

reífittts , iinpegitilh pugnum inos & fugp^auit..<br />

At Crates frontiimpofuit tabcU<br />

^^ni in^ua fcriptumcrat: ISlicodromusfacie. Faceti..<br />

^''^•itaque cum Iiuarc fuo obambulans tra- ^<br />

^uxit citharocdum, feftiuitcr allu<strong>de</strong>ns ad<br />

^í'tifícummorem ,qui opcribusfuis inferi-<br />

"^^[^t : ^pei:es aut Vhidias facicùat. Simile<br />

q^^iddamnarratur <strong>de</strong> Diogene pulfato-<br />

Arnagiftratu obiurgatus , quòdprxtcr 2J6<br />

'l^g.esacmorcm Athcnicnfium findoncve-<br />

: i^ii^yr rhtcphraßumyobisoßcn. fAcetu.^<br />

Qerct fiajzitantcs ,.adduxit ad tonfthnam:<br />

^«enditque Theophraflum, qui turn foric<br />

^«dcbamr, limco amiilum, quodGrarci.<br />

£ c<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


FT2 A P O P H T H E G M .<br />

à contegcndis liumcrís ¿uòAmp vocnní:<br />

liibmoncns , omnibus advftim vti licere.<br />

Nam íí per fe turpe efTet vti linteis, nc in<br />

tonftrina qui<strong>de</strong>m eflct honeftum.<br />

237 Demetrio Phalereo indignntus cft,quòd<br />

'Pitucis ipfl pnnes ac vinum miílfl!ct,diccns:^fm¿r;w<br />

^^nHtus.f^^^eseít.tmpaneiferrent. Seutièn.^, vinophiloibpho<br />

nihil opus eiTe : atque hoc ipfum<br />

efle fubtnoleftum , quòd panis nonasquè<br />

parnbili's eilet ac potus.<br />

238 Erar corpore <strong>de</strong>formi, quumque in ccrtaminibus<br />

nudanis ob id cflct rifui, fubhyr/tsftr<br />

^»s manibus diccrc lolebnt : T>c oauis, 0 iramei<br />

prx- re i'quoque corporc ùortì animo eßo\ nam ifios<br />

ßant, ^^ äeridmi, mox conß)kies morbo con-<br />

trAhiytcj'j beatumpr^^dicave^Ac fcfe ivnamiedarnftare.<br />

Signifícans, formam nihil ßccre nd vidoriamj<br />

fed robur ach borum tolerantiar»<br />

qua cscteros nntccedcbnf.<br />

239 Rogatus quoa<strong>de</strong>ßet philofophanémi f Do-<br />

nee, inquit, exercifunm duces qui Jum, -vì<strong>de</strong>buri*<br />

tur eße agafoncj. Sentiens, opinor, ibi maxime<br />

opus cfle Philofophia, vbi qui populo<br />

prxfunt ftolidi funt & indo£li, & homines<br />

quibus impcranr habent pro afinis.<br />

140 adulatorib\is yiuererihaiebat eßt<br />

jídula- * ^^^ ít/iíep' quàm yituU funi inter lupos,<br />

tio. Ncque cnim illos adcflc quos oportet, ncque<br />

cum ijs qui adiunt habere iocictatcni><br />

cùm fint inlldiatorcs,<br />

Al<strong>cx</strong>an-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Alexandre pcrcontanti,num cupcrct rc- 241<br />

ftitui patriam lüam?^Wí/o/wr- Vatrì^nt<br />

tafih earn AL m MeXAHuer refi tut Am diruet. gíeñns,<br />

ÍyíCcbíLt fepropro fotrU hAbere gloria ne- 242<br />

glefium pAHpertAtem, inqute nullum ttu ¡JA- Triquil<br />

boretfortuna, Aiebat fc Diogenis ciuc cflc, 1^04 tu^<br />

qui nullis inuidlae patcbat iniidijs. Opcs.n. ^^^<br />

ac nominis fplendorconciliant inuidiam.<br />

Metrocles hoc vitio laborabat, vt inter 243<br />

cliflcrendum fubin<strong>de</strong> crepitum ventris cmitteret.Eam<br />

ob caufam domi moercns icfcjcontinebat.Huic<br />

me<strong>de</strong>ri ftu<strong>de</strong>as Crates,<br />

induftria multum lupinorum <strong>de</strong>uorat><br />

Ac Metroclis ac<strong>de</strong>s adijt : pcrfuafìtqj mhtlefi<br />

fi mali quod Accidifi et, imò potius fore prodigio^ 'Pf^j^^i^<br />

nifi homo humano more flatum tentris emit-<br />

: atque interim ipfc inter colloquen-<br />

^um crebro crepitum ventris acdidit. Hoc<br />

paito &fcruauit pufillanimcm , & difcipulum<br />

fibi parauit.<br />

C^endam <strong>de</strong>licijsluxuique <strong>de</strong>ditumita 244<br />

iocum admonuit: TSléprolenticulafemper Sedttio,<br />

^^genspatinAmin feditionemnos contjciasScntiens,<br />

è luxu cupcdiifcjucplerunqucnafci<br />

«lífsidia. Lenticula philoíopho cibuseft.<br />

^fTtài carnes habct , 6c ia dmitum mcnfis<br />

circumfcrtur,<br />

Dtuitum opes dicebat efjefimiles fids arbori- 2 45<br />

businpramptislocis,e qu£,yt hominesmhitca- Trofia<br />

(erentfiu^tu, fodcorm tmttim acmtlm : it4 ex fio,<br />

Ec «<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ìHorHmfAodtAtibnstAiìtHin alerentur/corta ¿r<br />

aduLaiorcs. Refert Plutarchus.<br />

246 Mundhm mklu.brtm iüccbat effe quod ornat<br />

Ornattis fo^mmoin: ornatauteni id quod eam rcddit<br />

mhUeru, compofitioremac modcüicrcnj. Verùm id.<br />

non frafiat, inquit, mt¡\ J?7taragdm, nequc pnr^<br />

fHra.Jèdfuacttnqueaci<strong>de</strong>rent yint acffecitmhO'-'<br />

nejiaùs ac yertiund a, Graecis «rV^c^ 5c mundu<br />

foBai 6c ornamentù.In<strong>de</strong>ornare..<br />

E IM C T K 1 V. S.<br />

247 Eos qui barba ^pal/io, rerbkijue magnificas<br />

philejophcs agebuty dtcertjolcbat ej]ephuofcphos,<br />

hdV T 'srfá-iJtí^'iffxíxjS^ T id \:ñjfafthprO''<br />

cii!,yeibùieaui. A.tjcìlms ijb.i7.c.i9..<br />

248 I<strong>de</strong>m conlpicics qiiendani inipuris mo.<br />

ribus audacem , confi<strong>de</strong>nti linguài improbo<br />

tamen fiudio philofophiac dilciplinas<br />

contrecìare ,jnclimabat <strong>de</strong>ùm atqj hominiuiì<br />

fi<strong>de</strong>m,bis veibis increpanii boiiìinemi-<br />

© homo;, y <strong>de</strong> cjuo mittas ^nwnfHrgatum fit yos».<br />

Narn fi ad arrogantiam rfta immifens, intcricrint;<br />

fi coiiìputruerint, in vrinam autin<br />

acctuui vcrtcnnir, aut fi quid bis <strong>de</strong>terius.<br />

Senfit, er.uditio ncm e ile pernici ofam? fi i^<br />

animimi incidcrit praui* aftcòìibus corruptum<br />

; quo quacijuc tijCtiplina làni^ior»<br />

hoc fii perni. iofior,fi contigcritimprobo.<br />

-Vclui bonoi theologip niinl melius., malo.<br />

,, „«íijiii pcftiicHtius^ : .. \<br />

249 . Idcm p.Wofophi^ fomiwà duobilis ver^<br />

• b is<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


is comprehcndcrc foli tu s cft : c^^x^ BremUid<br />

tiii jhfime ^ahflmt, Q^uorum priirs qncntia,<br />

admonct.vt mala quie iiicürriint aequo aninio.toletemusrpoftirrius,<br />

vt à voluptatibiis<br />

temp crem us. Ita enim fict/vtncc adacrfis '<br />

dcijciamurjnec prolperis eorrumpantur.<br />

M H T K o C L E s.<br />

Libros fuos exuílut,dicens: 2p<br />

Tä^' 17' òvcAftouf v^ (ffiU'7A


%o(S ' Apophthegm.<br />

ti bus addanti bus. Itaquc confucnmatum<br />

cftcynicum matrimonium. Laérùwm eius<br />

rita,. '<br />

253 The©d©rum impium ^ cui cògnomcn c-<br />

/ ratà'^i^ , & huiufmodi fophiftnatc con-<br />

^rgutM ftrinxit : Quodfaevens Theodorus non éctirctt^r<br />

fnulie- insufle agere, i<strong>de</strong>m jlfaciatBippArchtA non dcokris,<br />

Yetur imuflic agere. Qmim an nui il ct i 11 c, fu b -<br />

iccit : jedjheodoriis jeipfitmptrcutiensnon diceretur<br />

iniujie agere : nec igitur Hipparchia fit<strong>de</strong>if^<br />

faceret. Ad idThcodorusnihilrcfponditj<br />

led fuftulit illius palliunijVt cnudarctp"'<br />

dcnda. ^uni il a nihil hac rc tutbarctur,<br />

obiccit ci verfu iambico , quòdà mulicribus<br />

officijs ad virile inftitutum dcfcciífet:<br />

iivM rat Tffoeff i^ttt Ktt'kL'TtiffCi H^MÌCCS.<br />

ì


L i b e r VIL ' %cr<br />

Colore fufco. Studium ac vidus parÄmonia<br />

maciem pallorem conciliât homini.<br />

Laertius, •<br />

Ncgociato* putpuram vchcns naufja-25S<br />

gium fecit iLwtaPirxiim, ntqi hac CKcaiîo- ' '<br />

nefefe coutulitad philoíbphiam, atqj lo- _<br />

Ii tus cft dicere : Tum bene namgAMyCumnau- ^ .<br />

fragiîwifeci. Alii narrant,cum quum Athc-/'"-^'<br />

nis eflet, audiflctq; mcrccs pcriííc naufrvigiOjdixifleiÜi'wefacls/ormna^qu^meadphilopiphiam^aHj<br />

ad pallium ,appeUis,<br />

Antigonus rexadmirantibus, quamobïcm<br />

unti faccrct Zenoncm ? refpondit:<br />

^oniam cum rruilta à meacceperit, nunquam Interi»<br />

UrnenemoilUuseß. Eius moricm cumaudif<br />

ict.ingemuit dicens: Quale theatrumperdidl!<br />

Erat cnim Zcnon acerrimi iudicij, 5c ab afrentando<br />

alie ni fs im u.^. ' -<br />

In quendam-circaform« curam ftudio-257<br />

fiorem quàai <strong>de</strong>ceret virum 5 quum imbri- • ,<br />

ccm IcRtè ac circumfpe¿\c tranfiret : Meri- MoUtP^^<br />

j inq ui habet Lutum.in quo non po-<br />

^^ßfiipfum yt m fp eculo cernere.<br />

Qmim cynicus quifpiam, dicens in lecy. 2$S<br />

thoiuo nihil cflc olei, peteret à Zenone,<br />

Zeno negauit fe daturum j fed. tarnen abcuntem<br />

adm®nuit, expen<strong>de</strong>r et y ter ipforum ef- Tarpd^<br />

fet impu<strong>de</strong>nttor^ Poftulatoris impu<strong>de</strong>ntiam<br />

impu<strong>de</strong>nti negatione peníabat.<br />

^ Ipfc fimul fc Clcantlxcs ailî<strong>de</strong>bât Ch^rc- 259<br />

Ec 4<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


monidae, quumqiic fcntirctailcdum amo-<br />

Contmm ris,furrexit.Hoc admirante Crcanthc,/ì/ùw<br />

'tlx, .ÀbonU^ inquit, med eis mdio, Adtin-fusinßeitiO'<br />

nes optimum èfjf remeéum quictcm, Subduxit<br />

fc virinteccrrimus imminenti pcriculo.<br />

•«ÖO Quidam in conuiuio accumbens Zenoni,<br />

eum qui fub ipfo fedcb^t pulfabatpc-<br />

.'jidmoni dcj Zeno viciflim pulfabdt illius genua, 5c<br />

^iocmi' ad ipfum conucrfo, quid'giturputashmcp^^<br />

(is, ti^qutinfia teaccumùitìlu multi offenduntut<br />

quum alios ipil maioribusafficiant, ncC<br />

quamuis leui incommodo,fcntiant.<br />

'261 Eleganter ac polite loquen tium fermones ai^^<br />

"Oratto bat effepmilerpecunia ,yílexMrinx ^ oculU ìslan^<br />

frauis, dientiatque ynáque fcripturam habenti mnrs<br />

numifmatts : nihtlo tamen eße meliorem,<br />

•^ui ma^ ßu<strong>de</strong>rent y ti ha Ácere quàm nitida<br />

miles eße dicebat tetradrachmis y temere ac j-udi'<br />

UrpercußisyquffapepiSluratis illis nummispr^^<br />

fon<strong>de</strong>rarent. In nummonon fpcftatiir elcgantia<br />

fculpturac, fed pondusac materia^<br />

Ita non Tcfcrt, quàm fit elegans oratio,<br />

•quàm grauis dc vtilis.<br />

262 Ad Ariftonem difcipulum multa temere<br />

garrientem,


Q^odnm in cóuinio immodcrntins vo- 203<br />

'Mntc obfonia, ncque «luicquam alijs rüli-<br />

S^uni faciente,Zcnö pifc-cni ingenttm qui<br />

?pp0nebaturcpatina fuftulit , quali folus<br />

illuni <strong>de</strong>uoratUrus. Q^ui^i alter intiiens<br />

^cnoncm fi^inificarct fc mirari impu<strong>de</strong>n-<br />

' C'rfrre qmuriic, fiiheam opjlfha^am ferrc non ^. ^<br />

i^es ?<br />

Adolcfccntcm curìofiùvquiddam quàm 264<br />

"proaetAtc fcifcitamem, adduxitad fpccu-<br />

^uoiÍ vtqj ic conteplarctur admonuit. Mox<br />

gita uit., an -viieretur taiiyidm conuenìre, ^Adjhe^<br />

?'*^ßi9nes eittpnocßproponere ? cuíum.<br />

dicciitcm 5 ÍTbi in multis di- 265<br />

"^P^icercAiìtifthcnem.àbufusSophoclis di-<br />

^O» togaui t num qua kaberet Antißhenrs qu^' Carpcdi<br />

P^cerent} illc rcfpondit,/èHi/«re. HiC Zeno, morbus,<br />

^tnon te pu<strong>de</strong>tinquit , fi quid ab Antißhene<br />

Perperam dÀBunt eß excerpere ac meminiße : fi<br />

T*^dreHe diBnm, idne animaduertere qmiem,<br />

^c tenere f I<strong>de</strong>m morbus nunc habet piuri-<br />

«wos , qui in libris aliorum tantum en vefiantúr<br />

quae carpant -, bene diftorum nulla<br />

ncque gratia ncque memoria.<br />

AdquendamdiceiTtem, brcueseiTephir 265 -<br />

iofophorunì fcntentias , reraprécdicas fm. Vaucilo"<br />


810 APOPHTHEGM.<br />

non cget • & rciliiìs mcmininaus,qnx paü'<br />

eis verbis comprchcnfa fUnt.<br />

267 Quodam dc Polcmonc narrante, quòi^<br />

alia proponeret, alia To quere tur: Zen o co«*<br />

Okre- traäa fronte, Quanta/mquìi, merce<strong>de</strong>er^,<br />

itatlo. cmtentusì Subindicans, ni fairor,vtindili'<br />

gentiùs diflcrcret, difcrpulorum parfimi*'<br />

niam iuifTein caufa.<br />

268 D i c e bat coj qui d',fjermn Jìtnilcs eße oports^^<br />

f^ox mo- trag néantrn aSiorìbix, qmbut rox ma^a,<br />

<strong>de</strong>ßa, naj?4€ latera <strong>de</strong>bent eßeyciim os immodtcè non di"<br />

faciunti|,qui plurima loquu^tur,fed<br />

fupra vires.Dum enim os diducun^<br />

<strong>de</strong>clarant fc fatalere vcriùs qii.ìm agere.<br />

269 Ili reSle a cerentur, negabat eye reH^'<br />

jittetio. micndiim locum , yelut prseclaris arttßcibuts<br />

j}>ectandumXontrà,audttoresécebat a<strong>de</strong>o<br />

eße attentos ad ea qux quse diß'eruntw 9 yf ^^^<br />

yacet dare ßgnum approbationìs. Dum Cti^^<br />

applauditur óc acclamatuc , petit ali^^^^<br />

audicndi fruÄus.<br />

270 Adolefcenti cwidam multa<br />

Carruli. ^«rw, inquit, tMteinlinguam<strong>de</strong>fluxere<br />

tas. moncns,adolefccßtis eflc audircmulw»*^'<br />

qui pauca.<br />

271 Alteri formo fo, diccnti, fibi non vidf"^*<br />

^mor futurum vt fapiens aniarct, T{ihU, inquj^<br />

yerus, tßetyobisßirmoßs infelicius. QmfquiscnU»<br />

docci, admonct, inftituitqj^virti*^^^^<br />

dolcfccntes, vtique amat, atqucis àc/n^j^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Vcrus cft amor. Nam qwi vulgo dicunturavcnantur<br />

commôdum, cum incommodo<br />

adamati.<br />

^ Diccbat plerofijut phUofophej in nmLtis i- 272<br />

^h^SHPûu, id zñynonjkpere, fed in for mit is y uir- Grani-<br />

^^ibhfjîée rebus effe impernos: & adi/cicbat f«^<br />

^Injd Scaphci , qui cùm animaducrtcrct<br />

S^icndam c difcipulis vchcmenrcr inflatum,pcrcuíro<br />

illo ¿\xityLcnenonefimmagno,<br />

fedtn bjenetfi nutgnu, hn yj ru ¿myáxv ri ìì^ HÌJàÁ^ài/Lf7i^<br />

c]uod magnum.<br />

Adoleíccnti confidcnter loquenti, 7{of;<br />

^^ysr'm, inquit, 0 adolefcens, quéc mìht fuccur- Garrita<br />

Subnotans,è fi?mionis'procacia colliè*<br />

^ morum impudicitiam.<br />

Aiebat honùnibus nihil magis <strong>de</strong>ep quàm 274<br />

^^»i^Mf.Longè diilcnticnsabij$,qui bonam Tcmpo^<br />

Vitac partem pcrduntlbmno , tem u lentia, rw^j^rjî-<br />

^ alea, quafi muhum temporis fu- moma.<br />

Pcrfit homini.<br />

. Interrogatus quis effet amicus ? JÌltcr, 275<br />

Scrufi inflirto <strong>de</strong>prehenfum <strong>cx</strong>diiufiSt: 27Í<br />

f^mq'i is fc fic <strong>cx</strong>cuiaret,vt ¿kcrciyjtbifmjfe Sxlsì^<br />

^Vatts ytfuraretur:&f/fí/í,inquit. Scruus alícgabat<br />

fatoru ncceiïîtatem ad excufationc<br />

^»mniifti. Eani ncccflìtatem rctorfit & ad<br />

*^Pplicium,quod ipfum ctiam crat in fatis.<br />

ftrw^jji<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


t\2 A P o P H T H e G M.<br />

'277 foymxm aiebatr'.cisflore,n-.^LWi conir«'^:<br />

Gratior qticm icimodiim ab alijs rcfcrtur, rocemefi^<br />

'eflpnl- forma:fiorem.W.m loquentis arationem co-<br />

'c/jro, meiidatforma 5 5crurius oratio compoii^<br />

gran am addit forme.<br />

278 Conlpicarus cuia'iliam c familiaribus<br />

T^ota //ipuelJum iiotis liuidum, ^^/V/eoJnquit,^^'^'<br />

fan te. tHÌyrfltgix : notans illius impudicitiam- »[J<br />

Gr^ceis plufculum eft. quod úmcs & aniiT^^'<br />

íjgnifícet^ & animi vehementem concif«'^<br />

tionem aut furorem. £rant autc Vt opin^*"<br />

iuauijs imprcifae notst.<br />

279 In quendam vngucntis dcHbutam, QS^^<br />

yngueta inquit,^/« muiierem oleti Significan"^<br />

effoeminatorum cflc,vnoucntis vti.<br />

280 Dinonyfio cuidam diccnti, cur we rrif*^<br />

Libere, omnium nm corriglsi ewwijnquit,«^'<br />

i/oifubindicans, fibi non cflcfpeni,illüi^<br />

corripercttir forc meliorcm.<br />

281 Adoleiccntcm multa temere garrient^*'^<br />

Garru- hoc dido corripwit :<br />

Lltoí, f ynlcum, ytvinrima audiamm, ioqJ**^^^<br />

paucißtma.<br />

282 Pt'olemai legatis qui multos<br />

ád conuiuium inuitarant, pcrcontantib" ^<br />

quid <strong>de</strong> ipfo rc^i fuo cíTcnt rcnuncinrn*;'-<br />

Taciiur ^.fjifi'e rosfinem, qm in conuiuio tacere noffertf'<br />

n/rax, Cùm cnim caeteri ad oitcntationcm<br />

ta dixiíft^nt, V11U4 Zeno perpctuum «eni»'<br />

ili en ti um.<br />

Pcrcon-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


I^crcontnnti, quof xElo efjciaffcffasergaco- 2S5<br />

I'^iii Verhüte, inquit, filcgatus aby.ß ?'c- McdarA-^<br />

Significans,cos qui no ha-<br />

^^"t quod refpond cant,ad conuicia Ibi ere<br />

^®'^fugcre,cosqj non pluris oportere fieri,,<br />

lì nihil diet rcfponlum.'<br />

J. C>.uum Crateri apprehenfo Zenonis pal- 2S4<br />

cum à Stilponte retrahcve niteretur,<br />

inquit, 0 Crates,pkioßphum au<br />

tencas : nam ß fer rim egcrisycorfus erit a f* pro<br />

te, animtis apud StUpontcm. •<br />

lampro^ccerat,tamemo<strong>de</strong>ilix gra- 2S5<br />

^^ •^ommcabatadPolcmonem,npud quem<br />

^ dialcilicis <strong>cx</strong>crcebatur. Vn<strong>de</strong>Pole-<br />

•^^^i^folitus cft diccrc, T^nme clam efi, Ze- Difcmdi.<br />

poßicum unpere,furarijuedogmata, auld;tas.<br />

J>hotnkum more Indutus es. Notans,il-<br />

^^tn furtim dilcerc. gratis , quas alijs cftct<br />

'CllditUXAlS.<br />

Quum dialefticws quidam infcrmone, 286<br />

WWdip'if.vr^, id.eft, iiiiet^nreniappcl-<br />

^'it.oftendiila icptem fpecies d«a)e£ticas,<br />

, quantum pofceret me-fCnlA ac pofccmxii^<br />

cledit ducentos. Tantui erat ar<br />

^«r d.fccndi.<br />

Cclchratiinmam Hefiodi fententiam (o- 2S7<br />

Datinucrtcre. Ciim.enim illc primas tri- Corr.íUo<br />

^»f^tci qurper fefapiai, fecuncfasqui rcùk<br />

í^;Oncntiobtempérete Zeno ordinein-<br />

^iio fKprotìunciabat: .<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


8Í4 APOPHTHEGM.<br />

wtafáfir-iÓt ^ HTTÓVTI tf'iÚHjMi<br />

hfiS í/C ecu OS CiÙ76S VOffTéí VSlj^V. idcd»<br />

Opimtís kUe qmiUm qm parct reEU monenth<br />

Scdprobtis i'íe qmquccßyqm noucriiomniApeffe.<br />

Aíidcbat caufam, quòd qui <strong>cx</strong> fe no^V^<br />

omnia, nihil habet prxtcr intciligentiain-'<br />

at qui redèaioncnti parcrct, praeter intdligcntiam<br />

haberet etiam eftcétum.Nam parere<br />

dicitur, qui quod didicit optimum effe<br />

tacit.<br />

288 Rogatus cur cùm cifet natura fcucrns><br />

in conuiuio tamen hilarefceret,lepi<strong>de</strong> re-<br />

H*/.m- ^ ^^owdw.Fa¿Mprnam cùmßtfuapte 9iAtnr.tATnä'tAstn<br />

eo y/^m, tamen aqua maccrAtum dulcefcere. Natuyiiéio.<br />

raic cft, cibo potuq; rigato corpore dilcutitriftitiam.<br />

^thena:usmcmvnitlib.i.<br />

2g9 Diccrc folcbat, fatua effe labi pedibm qt^}<br />

^^'^^^-cocjj conuiuia quantum poterai vi-<br />

(ubnca. tííbat, quod ibi folutus vino & aliorum ß»'<br />

/ bulis prouocatusfaciliùslàbi poifet.<br />

290 Di ccbat,T¿ dhf ytvìS-at Ttst^kíUUfOf;', hpJ^i^'<br />

M<strong>de</strong>pu H¥cu:\dQ(^liquidfiatbene^nafci qui<strong>de</strong>^<br />

fili ft fu- p:iulatimyfed tamen non effe paulum. Quanquí»<br />

filio. hoc quidam aífribuntSocrati.<br />

291 Qmbufdam iic excufantibiis luxurieni<br />

fuam, vt dicercift fc ex co quod abundaret<br />

faccrc fiunptum,argutiíílmc rcipondit*<br />

Vrofußo Ignofceretls ne coquo, fi cùm obfomaflus aq^<br />

falja dayet,dteem fibi copiam efiefali^ìScr^ticnS»<br />

viÄumnon clicmodctandum <strong>cx</strong> rcru copi«;<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R VIL ti$ i<br />

pia/cd <strong>cx</strong> vfuac ncccíTitatc naturx.<br />

CLEANTHES ASSI VS,<br />

Antigono difcipulo, roganti cwrfordi- 292<br />

dam opcram prarftarct, hauiicndo aquam<br />

^ Putco?vndc per iocQ pro Clcanthc didus<br />

^^ ^fisäfrXKs : ita rcrpondit:x\«wj hanno um Difcemtß<br />

non ¿r foáo^¿- ngohoYtumydcmq^ mhil nuiduat<br />

^^^fano philofophi A cAHxa^ Alius ncgalìct (»v<br />

^^tn, philolophus auxitquod obijcicba-<br />

^^iti gloiiaiíibi duccns, quod illc vcrtcbat<br />

P^obco.Uertiíüf.<br />

. Collcd.im pecuniolamaliquadoproic-293<br />

^'ícoran\ íamiliaribus, diccnsUVeanthcsal- IndußtiA<br />

temm Cleanthcm alci-epcjja.fiyclíet,<br />

Aíinusapcllatus agnouit conuicium,di- 294 ^<br />

^cns: fc folum eße parcm ferenda Zenonis farci- ToUr^'<br />

Siuequòd Zenoni non multum cflct ÌW.<br />

*"pellca:ilis 5 fine quòd vnus illius auftcritato<br />

nihil offcndcrctur.<br />

Cuidam illi probri causa obijciétì,qiiòd 295<br />

^flct tímidus,/í/ec3Ínquit,mi?Mmww/>ctco.Bo- Tim:di -<br />

^^ cft timiditas,qua' dctcrrctà turpibus,& taslau^<br />

^^ddithominem circumfpcdlum. data,<br />

Suam vitam diuitiì vitcc folcbat hoc no- 296<br />

pracferre: Dum ///i, inquit,ludunt, Labor,<br />

^g^ fediens duram humum exer ceo.<br />

. luterdum cùm fo<strong>de</strong>rct,folebat feipfum 297<br />

increpare. Id fortè admiratus Arifton, .<br />

^^^quit, mereiai ì Tum Clcanthcs ri<strong>de</strong>ns, •<br />

Senem^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

r


Sen


ficai-e,re quas dicuntur intclligcrc.<br />

Solìthcus poeta coram populo Cleanjhem<br />

prxfentem hoc carmine profcidit:<br />

ß:iH\iXtä. id eft;<br />

7 J Cleanth hfAtmtaS Agit My<br />

^'Ucrpres vertit infaniaivn<strong>de</strong> pro legif<br />

vi<strong>de</strong>tur^í^víí'/^.Ncc tanto conuicio taílus^<br />

Ruicquam mutauit dc vultu: quapatientia<br />

J^leaari auditores , applau<strong>de</strong>ntes philo-<br />

^opho ,Sofithcum ciceerunt. QuumSofi-<br />

Jl^cus diccret, fe pocniterc quòd illû afpcr-<br />

^^ífct,refpondit Cieanthes: Abfurdum fore, ft Mo<strong>de</strong>rig<br />

poetx jrcQuentcr illudAut libero pxtri & ùo,<br />

^«mWí, necila fnccenfeant , ipfe ob Ime conui-<br />

^^tculem faciunt feruicntem Omphaíác,<br />

^H;adfandalio commitigatum caput. ^<br />

'^cnpcttcticis dicebxi tdcmaccidcre qmdlyriSy<br />

Al'ijsbene Jhnenty fet^faf mnAud.tmt.<br />

fcntiens opinor,ülos, licet alijs verbis idc IJj- ^<br />

^ocere quod Stoicos ,6c tamen ipfos non<br />

j^nunaduertere. Poteft 6c hic accipi fcufu«:<br />

V^Hpareticos prxclarc doccrc, fed vitam<br />

'^doíVrinadííTiHere.<br />

Ex fctucntia Zenonis diccbat hominis 304<br />

^ores e ípccic pofle dv prchendi.ld vt con<br />

Parent adolciccntes aliquot facoti,cina:- ^<br />

inauroduratQadduxcrunt adClcanff<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


tì% AL» O. P H T H.E A M.<br />

thcm,poilulanrc5 vtèfpccic <strong>de</strong> ntoribiii<br />

pronunciaret. Reperii manus callofas ^<br />

cuilem fole nduftam.ltaqj cum aliquan«^'^*<br />

fìluiiret,iuilìt hominem abire.IlLe digreifii^<br />

fternutamcnto concuflus eil: mox Clca^'<br />

ih es, tìaheo, inquit, homnenì\mU'u efL Noi*<br />

cnim facilè ftemutant, qui fcmpcr fub àio<br />

Tiuünt.<br />

305 Confpicrens quendam foli tari um ac le-<br />

Sellth<strong>de</strong> cum ioc\ucmcn\^HMtd,ín(]UÍt,loqtíenscunt<br />

homimmalo. Quidam itareferunt : A'i<strong>de</strong>rf^<br />

cumhomine improbe¿oqhxris. Malis eniinp^'<br />

ricuíoíaell fo>;tudo.<br />

'506 ^tj cjuendam , contumcliac causa obij-<br />

Stntchis cicntem Ccn^€tUttm,.Et cgOyinc\uìt,abirecf^'<br />

yegctd. rerùmybi reputò me omni e.\parteJa^^'^r<br />

fiue le^ndum eii^fiufifcribendum^ rurß^f m-tf^^'<br />

Signincans,fequi<strong>de</strong>ni haudquáquani<br />

vita; cupidumivetiun ob fenedutem<br />

nem<strong>de</strong>bcrec vita <strong>de</strong>ce<strong>de</strong>re , donec vires<br />

fuppetuntad vitac munia.<br />

. Intumuferat illi glngiua cui malo biduanoieiunio<br />

ile meäcatus ci},vt iai« v^<br />

luti fano medici omnia confueta pcrmj^<br />

tcrent. Scdilfe pcrfcuerauit abftinerc,^^'<br />

cens fibt iam efie confeSlum yi^eprinaptum'-^"<br />

que perijt^<br />

30 S Sentcntiam hanc;<br />

torretiie p'^tf ^i MvtUytrSuMt T* W yhitt Witrci/<br />

i«(i>i.%m(riamriu.. IdciU<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


^'^ygirl amicis, corpus in morbos cadknt<br />

^^^cndijs fo'uxre.<br />

^orr<strong>cx</strong>it huiic in modum:<br />

"^hvcüs Tí AfíVMy (Ttc¡jLci J fit tréa-}fg -mwltt..<br />

^'orc^í'acte (Sot/h/^í. i d cft:<br />

^on^rre fcortís, corpus in morbos ca<strong>de</strong>ns<br />

^¡^pmdii^s conterere,<br />

^fioi cnim Icntcntia tcndcbatad mollicií^H<br />

nudàuit Cleanthcs.<br />

S-p H A E R V s BofphoranuSjClcaníriiis<br />

difcipulüs.<br />

, OlLum diccrct, opinioncm non ca<strong>de</strong>rc<br />

fapicntcm, r<strong>cx</strong>Ptolcmxusciipicns hoc<br />

P.^'adoxonipsàrc confutare,, curauit mnlá<br />

P.'^fiica veris iimiilima ex ccra cotifcÄa apponi<br />

ia conuiuio^ Ad quae cum Sphxrusr<br />

porrigeret manus, rex <strong>cx</strong>clamafalfar<br />

fp eci ci fuiflc aifenfum-A^L ,<br />

J^^d<strong>cx</strong>trc Sphxrus, "IS^onfic , aflmfns -Arguita<br />

^^^ 5 yt crcJerem ej]i mala punica, fid probAbile<br />

P.^^iarem elTe maU punica. Lacrtius ^ ,/ithe^<br />

J ^cpr^hen<strong>de</strong>nti Mncfiftrato> quòdPtocrnxum<br />

no appellaflet rwm, /ww,inquit,<br />

talis ßt, tamen regem ejpfaíeor'.injdic^ñs^<br />

lurnicíTc nomine regis indignwmjfe tame<br />

^gnominis Honorem illi noa inui<strong>de</strong>rc,.<br />

"^otum illud Stoicorum placitum;i®^w/


APOPHTHEGM.<br />

C H R Y S I P P V S<br />

I: H N s 1 s.<br />

SO-<br />

^ Dc hoc diaiim cü^ßdiive^entyüdUUf^i'<br />

VìaUBì py/i^oj- Chryßpped, Laertiff^<br />

^^^ in eiuiVit t,<br />

jjj 111 ciuodam opere totics dtarat verfu?<br />

- Euripidis ex Me<strong>de</strong>a, vr ibi tota fabula fu^'<br />

Titiuipcrfj. Hunc.jibrum quidam portane»<br />

SaIsI, öt rogatus quid ferret? Crypßppiy inquif;<br />

Me<strong>de</strong>.im.<br />

313 Er.it ilIi ftatua pro corporis modo tenU'<br />

isac pufiiJn, quam eques vicinus fere<br />

cult.ìbat.Vn<strong>de</strong>Carnca<strong>de</strong>s per iocum dicc'<br />

locftf ex te i^o\cb!iX,eumnon eße Chrjßpphm.ßdKfH^<br />

nomine, Nam Cliryfìppus ab aureo cqciò dif<br />

jj^<br />

tur^Ciyfippus ÒH^I/V/ÌO, quafi dicas ab cq";'<br />

occultatum. liuitisßAtu/c Cicero quoquemC^*'<br />

nìtyVb.i.<strong>de</strong>Vìn,<br />

Cuidam V.UJUUIJ1 rcprcnciiJCHUi, reprchenJcHti, quoa quòd non»i^ ..<br />

Ariftophancm cum pluribus daict op^'*''<br />

Txuci, l, philofophia:, Tanquam, inqvm,phì/M'^f.<br />

rer ,/t cumpluributAufcuUarem. Di^^ttm i^'P'j"<br />

dius eft npud Graccosjquod -acXhci<br />

fonat multi,interdii vulgus hominû.Scn»'^'<br />

no ftatim eïTe optim3,quç placet pltifiP^*^'<br />

315 Ad dialefticum qued.im, Cleanthim^j'<br />

luuenù tisac prolixis fophifmatibus obftrcpcn^^^<br />

efld/a- Define, inq u it^ fenem à magis adrem perline^<br />

Leihca, tibti4 auocaveyfed nobis iunioabm\fia pr^^p^<br />

316 la conuiuijs <strong>cx</strong>tera quietus » tautùm ^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I F E R VIT. «21<br />

jTiorc agitabat crura. Vndc famula quai il-<br />

mleruiebat, diccrc folcbat, ChrjßppifiU paeeth<br />

PYTHAGORAS-<br />

'^'Ktb7Liytt4mhHtn¿tnAmcffe ßmilem fane- 517<br />

^^«.hoc cft, folcnni hominun» conucntui; Vhilofo*<br />

^d quem ali) conucniunt ccrtaturi,alij wíé<br />

gociaturì .nonnulli fpcdatorcs modo fu- (üßnßjt<br />

turi. Ac CDEtcrosíqui<strong>de</strong>m omnes efle folli- tor,<br />

Jgosjfolum fpcftntorem traiKjuiilum fruì<br />

^cbriutc : hunc fpcÄatorem aiebat cflc<br />

philofophu, qui non ob aliud in hoc mundi<br />

thcatrum prodiuiíFet, quàm vt naturas<br />

'^rum ac mores hominum cotemplarctur.<br />

^^mIUS.Et hmtH mtminn tnam Cuero.<br />

kogatus à quodam , quando cflct con- 31g<br />

g^cdiendum cum íocminaf eUm yoles , m- y^nml<br />

"^^^teipfo fiert <strong>de</strong>ùiUor.hinìtà Venns cncruat<br />

Admonebat difcipulos, vt quotics c nc- iiOfiocijs<br />

diurnis vefperi domum ingrc<strong>de</strong>rcn-<br />

*^»t,vcrficulum hunc apud fe repellent;<br />

AI ebat in cimtatesprimìtm irrepfiße <strong>de</strong>licias, 320 ^,<br />

^ox fituntatom , <strong>de</strong>in<strong>de</strong> ytolentìam y fofiremù CrMiUilfi<br />

exittu-n.<br />

Theano ^thagorx vxor , rogata quan- ,21<br />

^o mulier ciTct munda àvifoJrcÌTpondit,^'<br />

FF 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


fymbolis non pauca drximus inChiIiaílí-<br />

.bus,quò minùsiiic libuk ca rcpctcrc.<br />

P H D o e x. E S AG R I-<br />

GE N TIN V S.<br />

3i2 vidcrct ciucs Tiios dclicijs <strong>de</strong>dito^»<br />

tamcn acdificare,dixit:^^r/;^^^'<br />

tim fic indulget yoluputibm, quafipofinée<br />

rifuriific ad ficant,quafifimper yiSiunXatrU<br />

HERACLITVL EPHESJVS.<br />

J Diccbat iniuriavu magU exflinguendxm ^<br />

^nitijsQbiyictndium, Ex IcuiiFmis offcnits, fi negl''<br />

atroces tragoffdiac. Se»<br />

ad reftingucndum incendium aecurru;?^<br />

-omncsjgli (centi vero fimultaticitiùs adá^^<br />

irritamenta. Lam,<br />

'324 Jyi^tb^it dues non minus oportore pug^^^^<br />

pro legìbusyquàmpromambtis. Q^ò d abí*l^<br />

1egibusiiullopatì:o poííiteílc ciuitasili


ÎB1ER VII. S25<br />

XENOPHANES CO LOP HO-<br />

-Nivs.<br />

ïmpcdodc diccntc,fapicntcm inneníri 327^<br />

jiorlTc : £t wievrtòj inqait: nanijappentem-Saisie<br />

oporwt.qHÍ agno feat fapiemem. N o taflS, il-<br />

'^iniqtii hoc diccbat îuo vitio non inucni-<br />

'"c iapientcm.<br />

I^icc-bat, Toh 7V£xtnfCitô/^tXHMvit^tfctvî«.- 32S<br />

: i d cft, cum tyrannis congrediendum aut tu-<br />

^^diffime aut minime, • Nthil cft violcntiu»<br />

tyranni,aitSat)TÌciis: apud bonos ctii<br />

Fincipesadmoncndi libertas verbis pla-<br />

^idionbus eft temperancia. Id quinan po-<br />

^cftjabftineata^j iJlorum congrciru.^4«i-<br />

"^is Graca apudLatrtitmi aliter ftrthunti*r^<br />

BEMOCRITVS MILESIVS.<br />

îpotus vcnit Athcnas, ôc colloquio dc ?29<br />

pnilolbphiacumSocratchabitodixit,»«: ,<br />

F'Mophus fimilit eB Tentatalo : quòd calle-<br />

^^tnataralia,moralia,mathematica, adhaec/c«^-<br />

«ifciplinas quas l/wi/Wf vocant, <strong>de</strong>niquc<br />

^mnium artium pcritiá. lah't,mmmitktem<br />

Huías fertur & illud : \¿y(Sr<br />

^^>


CroHì rttyharftlqítaqPíAmfuiurttm^yt ille tntmeris rrtdí^<br />

ter. admtnifiratt crimen cjjitgeret. Ani m us in cof'<br />

porc vcluti pracíidiocollocatuscft j & tame<br />

picraqi mala eorpori abanimo Ycniii^<br />

332 Quum arro<strong>de</strong>ret cucumcrem, fcníit hU'<br />

morcixi tile mcllei raporis,rogauitcji fam«lam<br />

vndccmiíTet: illa nominauit hortiin^^<br />

Surr<strong>cx</strong>it DLiTJocritus,iïf r


ANAXARCHVS.<br />

Aftarchus Abdcritcs philofophus inui- 335<br />

fum habuit Nicocreontc Cypri tyrannum:<br />

itaque quum in cœna quadam Alexan<strong>de</strong>r<br />

'ogi^iTet,qualis illis vi<strong>de</strong>retur ? 7>7vtc.'4r


propinarct, oftciifo calice praecftxit fore, Vt<br />

vulnus-accipcret,abutcns aci id vcrfu ;<br />

J^iuirta- Id cft :<br />

Ù0. ¡•er^Qtur aUquit me\ <strong>de</strong>ùm human a mAnu.<br />

339 Quum «Ì Cyprioru tyranno NicocreoBte<br />

torqucretur vt conicios pro<strong>de</strong>ret, poft<br />

multa in regcm di£la conuicia, tan<strong>de</strong>m pet<br />

^ iracundia »Sclingux amputationem mini"<br />

SlUnt^ ti , TSlpnerit, mcimt, ejfaminAreadolefcens .¡»^¡^<br />

fi<strong>de</strong>s, quoque co:forh^ met pars tua ditloms : iimulcp<br />

<strong>de</strong>ntibus abiciilàm 5c comanducatam li«guam<br />

in os eius irapacens <strong>cx</strong>ipuit,<br />

ZENO ELEATES.<br />

340 Zeno accuiàtus.quòd cwttraifetin perniciem<br />

Nearchi tyranni, quum in quaeilio"<br />

nibus luberetur ac<strong>de</strong>re nomina coniurator4im,nominauitplerorque<br />

illi amicillimo^<br />

De his quum tyrannus fumpiìiTet fupp'''<br />

eium, rogaretq^ numquisfiépereget etiam ?<br />

HrtiteK Jo/us,inqùit;l(eipuù.pernicìei.r3indcAì dcl'i^:<br />

guam <strong>de</strong>ntibus ampiKatam in os tyranny<br />

quod ob iracundiamhiabat, exfpuit. Ldff^'<br />

341 Q^ium maledi^lislaceifitus incandcrccret,<br />

rcprchcnfus quòd philofophus<br />

bis improborum commoueretur, St<br />

Ira ¡A' ciai\\\(\\\\tyaquo animoadmifero, ne lau<strong>de</strong>sqf*^<br />

¡imtis. <strong>de</strong>m fentiam. La pidis eft, non fentire<br />

me« Inter laudantcm öc vituperantem :<br />

philofophi eft,.no« iiacommoiKri,Vta<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

Quuifl


Quum .Vilcciidcrct in thcatrum cithara 34^<br />

X:ancntc Amocbco, vcrius ad difcipuios di-<br />

"xii : liamuiy-Ytpnnoj'CiLtìtuSyqiiXìn yocem^qnem- Harme^<br />

que cencenturn éC(iar*t,tñíefímayfierM, Ligna , ^ marita<br />

^A^quítiis a<strong>de</strong>ílratio yUnmerUs i¿r ©rrí'o. "Si ia<br />

rebus inanimis tantum valcnt illa, quanto<br />

plusvalcbunt fi in omni hominis vita fcr-<br />

Vcntur?<br />

Diccbat epsisquemqueinfómnijsd^rcheij' 343<br />

<strong>de</strong>repojfe, quantum in philojòphiaprefecijjet : Jì S^mnh-<br />

^ihiL iUic yel appeteret yel faceret nefaria rei. rum ohl'uni<br />

cnim animus in profunda tranquilli- feruatio*<br />

tate co ili tutus veros affe^irs prodit. Contra<br />

quas vigilantes non au<strong>de</strong>nt profari aut<br />

^gcre,ea noiluoccurrùt in fomnis.<br />

PYRRHO EJLIENSIS.<br />

Deprehenfus aliquando folus,ac fecum 344<br />

inqucu«, rogatus quid folus ageret SoLiudtm<br />

Sentiens, ad id vtilcm<br />

^flefolitudmem>inutilcmturbam.<br />

Quum obiurganti fororem Philifiam., 3^5<br />

quidam obijccretjquòdoWituseiTct fux<br />

ptofcifionis ( docebat enim omnia effe inilifferentia)<br />

fic elufit: inquit, z'»<br />

^lieycula <strong>de</strong>claraùitur indi ferenua,<br />

^^ni'fus quum cancm inuadcntem r^n- 54-5<br />

lmet,idcm obijcienti refpondit : pcrdiffidle Homo.<br />

^Jjcprorjju hominem esliere. Maluitagnofce-<br />

Je lap fum humanum ^ quàm dopma rc-<br />

Ìcindcrc. •<br />

In<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


347 In tcmpc/lnre conlpicicns caeteros animo<br />

CiTc <strong>de</strong>icdiorcs, cùm ipfc nihil moue<br />

Securt' retur,oftcndic porccllinn in naui fccurc ctarphilo<br />

dcntcni, diccns : oporterc ¡Apientem exnimi^<br />

fûphicd, 'mantis imi tari Jécur t ta tcm.<br />

348 Admiran folcbat illum Homcri vcriîculum<br />

[>ï2c cîCiçùs'.'ctHmf (pi/AAw.í/^ivii.ToúA n^ù<br />

Vitafu^ Id cft : Taie qw<strong>de</strong>m genns eil homig'^'<br />

num, quAlee¿^foiiorum ; quòd alijs dcflucntibus<br />

alii fucccdant. Sentiens, in rebus humanis<br />

nihil efle diuturnum aut ftabilc.<br />

TIMON NICAErS«.<br />

349 Gau<strong>de</strong>bat hortorum feceflibusac folitudine.<br />

Vn<strong>de</strong> Hieronymus Pcripateticus<br />

<strong>de</strong> ilio dixifle fertur: ^emadmodum a^td<br />

Scythas dr qw fugiuns, (¿f jtn tnfcquunturltw<br />

fugied«. qt^^ni fagittas : iti<strong>de</strong>m inter philojophos , alios<br />

ferjéquendo dfjcipulos capere,altos fugiendo. S Couitur<br />

fama fugicntem,& ob id ipfum auidiùs<br />

expctitur,qui fcholamvitat.<br />

J50 Cùm vidiíTct Arccñiaum inter àlTents^<br />

Xibertas. tores cuntcm,^idftf,mquit,vew/rt<br />

ftrnits nos,qui liben fumus^<br />

351 In qucndam omnia mirantem ita luflt :<br />

foioti. Si^n^úludmtr arts,quòd cùm tres pmus,qua,"<br />

tmr habemtis oculos, Timon cnim lufcus crat,<br />

vn<strong>de</strong>icCvclopsdidlus eft: & difcipulum<br />

habebat lufcum, Diofcori<strong>de</strong>m.<br />

m hwttf ¿r Socrates alicnbi apud Tùtotiem.<br />

XíiKO'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


XE N O P H O K.<br />

piccbat c[le j?m<strong>de</strong>,itis corcfacqabiHmiitis<br />

vtU'tdtcm c.tjjcre. Vulg.uum efV, f^tt/itoi<br />

*iequc folem, ncqueaquam, ncque ighcm e^f^iwniagis<br />

vrikm eíIc hoiiiinibus;, quàm amicos.<br />

Sed ingcnij plii/wfopliici cft queiTJ.id-<br />

*nodum periti medici <strong>cx</strong> befti'is ac levpentibus<br />

noxijs vtilia v-]ua:dam remedia coJÍig'int3<br />

<strong>cx</strong> inimkonim odio <strong>de</strong>cerperc<br />

aliquid, quod vei tat in fuum bonum.<br />

Diccbat tum max/mè colcndos effe dcos^quitm jjj<br />

homim re.fjunt fecnndcc^rt quum tnci<strong>de</strong>ret ticccf DiuorZ<br />

fitas CQr:fiäen:cr tí!es liìiploremus^ytpme bcneuB- ctéltitf*<br />

les iam ^ amicos. Kc^kk Xcnophonifed vnU<br />

gushominü contià íhcit ; in felicitate profunda<br />

cíl diuorum obliuio j quum vrgct<br />

calamitas, tum dcmú ad illos confugimus.<br />

S T R A T O P H Y S I C V S .<br />

C^ b uf .la m o b i j c i cn tfb u s, q u o d Men c- 354<br />


^OR A> O P H TK EO M.<br />

dam pctuIantiíIiíTié malcdiciis interpc<br />

ret,multis conuicijs in ilium dcbacchans><br />

omifitquod coepcrat, locumcjj dcditma^<br />

Icdico. Pofteaquam illc vix diccndi fcciflct<br />

fincm,Phocion rcQcrfusin fuggcftum.pUr<br />

cido vultu, pcrindc quail nihil cíTcYdiíílü,.<br />

coeptá orationcm profcquiKus^ft. De pe-<br />

Mo<strong>de</strong>ra- <strong>de</strong>Hribufy inquit, copijsondifiisy¡uperefHt dc<br />

ycLhihusac tenis armattfra: mUhedicanu^<br />

tarchus in ^'Ipophth.<br />

35« Quum adhuc ftorcrct Lcofthcncs j interrogatus<br />

ab oratori bus, quid ipfe boni<br />

fcciíTet Reip.2^/;»//t/;W,inquit,do'<br />

nec ego yobisfuidttx, nulli di Sia eíí.orano funebris<br />

y fed omnes rita <strong>de</strong>funfti m maiorum monu^<br />

mentisjcpuUiftmt,AW] ia¿i:abant cruentas vi-.<br />

ftorias J Phocion <strong>cx</strong>iftimabat egregi) diícis<br />

cfte,ílc adminiftrarc rem militarem, vt nulli<br />

aut qu.im pauciiHmi ciues pereant. Moi<br />

autem erat Athenis,eos qui in acie cecidiifent<br />

apud pop uium laudare,,<br />

ac cenotaphia eri^<br />

gerc<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


APOPHTHEGMATVM<br />

L I B E R O C T A V V S .<br />

VNC à philofophisad fophiftas,<br />

hoc cft quod dici.<br />

W hit: tranf.<br />

camiu: quod genus homi^<br />

num mircHTolini in dclicijs<br />

Cuifli, non völgo tantiim,<br />

fed fummis ctiam ptincipibus:cùm ncc cf^<br />

icnt germani poctac, nec ^^W/Í;/rheto res,<br />

ïiccrMîccri philolbphij fed tamen horum<br />

omnium íímij,tantámadcaptñdam auram<br />

popularem^ac linguae modulatu dclinicndas<br />

Qciolicmultitudinis aurcs compoliti><br />

^ paucos tame <strong>cx</strong>cipias, Vndc mirii,quám<br />

torum difta fripant prse philofophicis<br />

autetiampoetici«> vt interdum parafiti Sc<br />

meretrices dicere vi<strong>de</strong>anturargutiora. Sed<br />

Jjichberhabet practerea variam diitorum<br />

wtjrram, in quib-us fortaflc rcp^ries iuxta<br />

poetam epigrammaticum , onati^am boûa,<br />

quacdam mcdiocria , fea mah plur»,<br />

Vcríua<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


832 APOPHTHEGM.<br />

Vcríim vtmolcftiis cft cóuiuator, q4ii prater<br />

modum laudat ca quae apponit : ira ci'<br />

vilitatis cft , parciùs extenuare apparatuniî<br />

cò quòd 5c (jui iaudat,& qui <strong>de</strong>ijcit immodicè,<br />

diuer^a qui<strong>de</strong>m via,/ed taracpnriftudio<br />

venari arariam vi<strong>de</strong>arur. Sit igiturhoc<br />

Icftoris iudicium. Nos iìmpiiciter rà<br />

yyâ?,(/apponeraus.<br />

LB O s O'<br />

THIS r^yf.<br />

j Venit Alhenas, populo diíTídijs tum«''<br />

tuanii concordiam liiafurus : vbi prodiHi^t<br />

infuggcûum, corporeadmodum pufillo»<br />

omnium rifus obortus cft. lile fortuiran*<br />

Sole-rtci-. occafionem ve,rtcns in proormium,<br />

inquit, « yiri .Athenienfesconfpiceretis rso^<br />

rem meam, qux tcLmfufiUa efi yt ytxperting^^<br />

adgenuA mea, f Ad hanc vocem quum maio^<br />

etiam populi tifus fublatus effet .fubiecitms<br />

tampufiUos, fi quando dtfit<strong>de</strong>mttf, Wx ct^<br />

yttas Byx^ntium capere potest. Ita fe rm e Pi<br />

tarchus in pracceptis poLticis. Sed ean<strong>de</strong>flf*<br />

fabulam multo aliter narrat Philoftratujií*<br />

Sophiftis. Nempe quum prodiflct ad<br />

pulum didurus <strong>de</strong> concordia, ipsa ftatii^<br />

fpccie rifum mouit populo , quod obcfn*<br />

cflct,ac ventre praf^randi. At ille nihil turba<br />

tus rifu m\i\út\iáin\$yQmd,\nc[\iittri<strong>de</strong>tt^i<br />

Vtïi Mhtnimfcs f normthi eííme multo obe^<br />

fifn-,<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


for, ^ tdmtn concor<strong>de</strong>s^ymts cafit U^uLus, dsfi<br />

cordvj. ne tota, qni<strong>de</strong>m domiu, Quod rcfcrt<br />

Pli¡loíltatu5,& probabilius cft & fcftiuius.<br />

Qniim Pbirippus adornarct bcllum ad- 2<br />

•erfu« Bvzamios, Leo adijt ilium, percon-.<br />

tans luinc in modum \ i^idncddnttbiPhi^ ^dmr^m<br />

l^ppe.yLbeUuM infhttios ? ^í,inquit,í«tf/>4íyw<br />

^^tutatum pulchcrrima hue addisciituryi intelii- ^^^^<br />

g^f Jt d, mt diU^y, co^j adforcjamafiorummco^<br />

yenio. Ad tiatc Leo: .At fu rediman tupimt,<br />

haudquaquamcum gUdijs yenire fdint<br />

^dforexamafiorum. Act\Ms enim non cgcnt<br />

^


difceditmolcftus. Sic animus acgrotus &<br />

Ixtis & triftibus offendi tur.<br />

PRO TAG ORAS Abdcrita<br />

5 • Diccbat <strong>de</strong> d'jsmhU certo fciri ^ fint y an non<br />

Jmftt. firtt : òb id libri illius in foro <strong>cx</strong>ufti funt,<br />

quòd doccrCnt impictatcm. Ding, Laért.<br />

C Euathli difcipuli dilemma quomodo apud<br />

indices in ipfum retorferit, nothis eft<br />

quàm vt fit hoc loco commemorandum.<br />

THEODORVS ATHENIENSIS,<br />

cognomento<br />

7 Obijcictibus,quòd doíirriná ipfius multi<br />

red<strong>de</strong>rcntur <strong>de</strong>teriores.refpondir,/^/^/'®^<br />

Intèrpre n:7)i Vitto acci<strong>de</strong>re, qm doBrinam ipfitisfinifir*<br />

tatto fini exciferefit, cùm ipfe <strong>de</strong>stra porriger et. Hoc ho*<br />

fra. miuum genere hifce temporibus plenus<br />

cft mundus,quibus nihil tam circumfpe^^^<br />

dici poteft, quod no dcprauentad calun^'<br />

niarn. S^fert VLutarchtis Libro <strong>de</strong> animi traf*^<br />

^militate. Laertitts item ^ Hefychim.<br />

FA V o R I N v s.<br />

S In Fauorinum Sophiftam haec tria ia^^'<br />

• ta funt, vt miranda vixqj cre<strong>de</strong>nda : ^^^<br />

Vrodi- Calltis efjet, fcire Grace : cùm Eunuchi4s, ACtugiofa.<br />

fatum fmffe <strong>de</strong> aduLterio : pofiremò , quod<br />

imperatore fimuLtatem gerens Vmeret.<br />

5 Huius scream ftatuam dcicccraftt A^hc^<br />

nicttfcs, vthominis CacfariinimiciiTimi- rant<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


tant cnim Athciiicnfcs vcftigaics Adriano<br />

Caelàri. Id poílcaquam ci nunciatiim eft,<br />

i^ihij commotus dixit, yálius eratSocraü oh<br />

^thenienfibm xrtái pnuarißatUA, quam bibere ^<br />

^katam. Contempfit ftatux iaduram vita<br />

incolumi^<br />

AE s c H I N E s.<br />

Aefchines, quum Rhodi exul rccitarct io<br />

otatronem fiiam aduerfus Dcmoílhcncm)<br />

I^hodij <strong>de</strong>mirati funt, quòd tali oratione<br />

íuilfet damnatus ab Athcnicnfibus. ^t<strong>de</strong>- .<br />

fineretie, inquit Aefchines, admiran,fiaudiffitis<br />

(fuoi ad héec reßfondit Deme/íhenes. Mira<br />

ciuilitate & fe exemit à crimine, & iudices<br />

<strong>cx</strong>cufanit -, damnationis iniufts caufam rc«<br />

ijcicns in violcntiam elocjucntiac DeraoftUcnicae.<br />

Ita ferme Philoftratus. Dein eùm<br />

eccitata® Deniofthcnis orationcm omnes<br />

^upra modum admirarentur, S^uidy inquit,<br />

fi ^pfam beÌltam audifittis JUa yerba re finante $<br />

Senticns,in Dcmofthene magnam Dcmofthenis<br />

partem abeffe, fi qux fcripfit ab arccitarentur.<br />

Laert.&Hefych.<br />

NI c E T E s.<br />

Nìcctes Smyrnaius fophiftateloax cui- n<br />

dam,m iudicio vchcmcntiùsincan<strong>de</strong>fcenti<br />

diccntiquc. Define Latrare in me : admodum SdUh<br />

lalse refpondit : St tu<strong>de</strong>finai mer<strong>de</strong>re. Nan<br />

Ytrumquc canumcft.<br />

Gg a<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ISAE V S S O P H IS TA..<br />

12 iraeus fophißa Aflj'rius, cum pH mam attatem<br />

dicaíTct volupiatibus, fimul vt ad vi<br />

rH6 pcruenit, velut alius fiibitò fnftus miraminduit<br />

morum feucritatcm. Itac]^ percontanti<br />

cuidam,»«m oftcn-<br />

Tudtce. ¿cns,yiäeretur formoja ì m7ravueùyìnc\uh, ò^/ciiy<strong>de</strong>sij<br />

Uborojrt ab oculis. Ab altero<br />

quopiam interrogaras, quispifcis,aut<br />

auis eßkt ad yejcendum fuauißrua f -wizetuisoty<br />

Sobrie, inquityrat/rac (ns9Íá¡'jiíf,\d cít,//?4 curare dssij-<br />

"Et 2àiccìt,fuifinaj^ wraufTÁJnfHéTntt r^^iy^lfy<br />

id cñ,finfier»m med Tantali hortisjruSiuscol"<br />

Itgert, Subindicans, omncs ciufinodi \ oluptates,quibus<br />

iuuentus capitur, nihil aliu^<br />

cflc quam vmbras ac fomnia,qualia dcTar<br />

talo fa bu Ian tur poetar.<br />

13 Lacedacmonijs pcriclitantibus,ac <strong>de</strong>civitate<br />

mcenibus cingcnda confultantibu^»<br />

Hom eri cum carmen recitauit :<br />

foffftr- ^t* ' ' ^<br />

¿a, Mf. Id efi i<br />

Scuturm haßt [cuto, galea galta^ atq-^ viro r'r.<br />

Et adiecit : Sic. mihi ßate Lacedamonij,!&<br />

rii cinSii fismus..<br />

I4 Pythonis proditoris accuiàtromc tribu«<br />

diftis abfoluit: Coarguam<br />

frod'tiouis, oráculo à <strong>de</strong>o reddito^ populo (¡tu ytthm,<br />

VhUipfo qm émiftt. Graeca funt kpiàio-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Tm x-Kiyfti -ìrvdtìfA vgoAìifonòtffi ri x/^trOPft Jiv, BrtniU ^<br />

ÌHffet4fit avu^^^àurrt Ne- qmum^<br />

que cnim <strong>de</strong>us protiunciafTct oráculo, niíi<br />

eíTet : ncquc;populus yinxiflctjiiifi talis<br />

fuiflct : ncque rex abìjnet, nifi cum cn-<br />

^usgratiàvIVS.<br />

Seopclianus eas qui coníácijs agerent^ixi- i<<br />

fimantes fefe hoc f utlo <strong>de</strong>clarare ànimi mAffìi^ Coneeìda<br />

^dinem,^mcu,la4AtiptlUre¡olebaty non ìantùm amcuU"<br />

•Imas , fed & rábidas. rum.<br />

Polcmoni obijcicnti, quòd inter dicen- 16<br />

uum pulfarcttympanü, inquit, VehewA*<br />

fed Aìacìsclypeo. Haud inficians, fc in àgcn- tla indiji's<br />

caufis intcrdum vti verbis ac figuris ve- cend».<br />

»^cmentioribus ¿ at non inani ftrepitü, fed<br />

^^ caufac patrociniumaccommoeií.<br />

DIONVSIVS SOPHISTA.<br />

Dionyfius fophifta femiliaribus diccrc 17<br />

confucuit, mei pmmo digito, nen cauamanu<br />

gufÌAndum efe. Sentiens, voluptates quàm<br />

parciifiinèadmittendas.<br />

POI.EMON SOPHISTA.<br />

Antoninus imperator abfente Folemo- iS<br />

tt". occuparat domum illius,vclut omniutn<br />

®pud Smyrncos pukhcrrimam. At P^l^<br />

Cg 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


FIT APOPHTHEGM.<br />

mon no£^u rcucrfus è peregrinations, pro<br />

foribus clamauit > fc indigna pati^ qui prO'<br />

prijs acdibus arccrctur. Cognouit unpcratorac<br />

ccflìtPòft vbi Roma vcnitPolcmon,<br />

impcrator ciuilitcr illi exprobrans quod<br />

lÀ&erè. accidcrat,Z>4íí,inquit, 'Folemmidiuerfonunij<br />

nec qtiifqHam ilium eijciat. Mox hiftrio qui-<br />

I<br />

dam tragoediarura, <strong>cx</strong> Olympijs Afiac, cui<br />

crat prxfcdlus Polcmon, appellauit Antonium<br />

Cxfarcm aduerfus Polemonc, quòd<br />

jprotinus initio fabule ab ilio fuiflet cicfkus<br />

cfccna, Percontatus eft Caefar, quo tcm-<br />

)ore fuifleteieftus: quumcjj is rcfpondif-<br />

Í et, circitcr meridiem : admodum vrbaR^<br />

refpondit, At me qui<strong>de</strong>m etecit circa medítttf^<br />

nofíisy ne§ tamcn appellai iudtccm,<br />

19 Qujum laborarct morbo articular», Vct^<br />

gami in templo obdormijt : h uic apparul^<br />

Aefculapius , iubens vt á frigidopotu<br />

ftiiterct. Ad quem Polcmon, O fraclareyi^'<br />

^¡mtu- quid autem fi bmem curares > fubindicí»«<br />

., iam diu affactum duris, fruftra vocariad<br />

<strong>de</strong>licias.<br />

20 Proconful torqucbat pracd oncm<br />

dam:quumq,- dubitaret quod fuppíicii g^'<br />

«US cflct dc ilio fumpturus, fupcrucnicns<br />

Vaceù ^ortefortuna Polcmon,/«¿^in<br />

' dtp:ere yetn^umfcrípta. If) fc qui<strong>de</strong>m Polcm^lí<br />

multa cdídic€rat,fed in excrcit alione nini<br />

duccbat kboriofkis acmoleft Lusquám^'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R VIIL Z:0<br />

difccrctcoqi Fabius iubetlioc taediu pro-<br />

tinus à pucris dcttorari^<br />

Occurrcns fophiilx cuidam, intcftina, 21<br />

maenidcs pifccs, & alia qusedam vilia portanti<br />

obfonia,í>Wre^re^i?,inquit,Cibu^»<br />

J^arij ^ Xerxù animum reâè aSiione exprimetxUbus<br />

nitur cibis.<br />

Timocrati philofopiio, apud Polcmo- 2^2<br />

ncm diccnti,eßeloquacem : Etom-^ Saisie<br />

''^,inquit,ÄW«4'.Notans inFauorino cdtpo-<br />

*is habitum > quòd effet cunuchus. Vifus<br />

cil <strong>cx</strong>cufarc vitiö, fed reverá côduplicauit.<br />

Hiftrionem tragocdiarum, qui inOlynapi)S<br />

0 pronunciarat, oftcnsaterra: Qcffji^^<br />


T^O APOPHTHEGM.<br />

^Mf fedauerit pvéemtum fer At, Qu i d a ni m ovcrat<br />

& fedjiuit,petit prxmium.Hanc<br />

ùìoncvn paucis abfoluir. -Quad efl prtus ?<br />

mouiße. X^odpoHenm ? jkdaße, ItAquc prins<br />

dA panas motte fediüoms, OA-<strong>de</strong>^n<strong>de</strong> ßfotes,ACCff^<br />

frAminm reC e fuSiorum,<br />

GORGIAS SOP HISTA.<br />

27 Gorgiac fophiilx, palàm <strong>cx</strong>hibcnti fcfc<br />

ad rcfpon<strong>de</strong>ndum ,.quod cuiquc libuürc^<br />

pr


'ca,dc genesis fuicinrintc multa<br />

babes m talis. Romani<br />

fiquidcm nobilitatis fignum «^ercbant in r^f<br />

•ca ceis. Id erat cburnum additamemum ta- iis,<br />

lirpccie. Ita Plinius^notat quordamjqui niliaberent<br />

nobilitatis pr;cter imagines.<br />

Rurfus quum aducriaruis gloriaretur > q;<br />

invnam quandain Italiae cmitatem muha<br />

Í^cnefíciacontijliífet, I<strong>de</strong>m cg^, inquit,<br />

pradicarepoßhn ,ßtnv»iuerj'a terra caußm di^<br />

cerem. Signifícjn9,fe <strong>de</strong> innumeris oiuitati-<br />

•busfuiOc prae claré mexitimi.<br />

Vxi?ris Regi rix mortem luxit impoten- 50<br />

iiùs, a<strong>de</strong>ò vt piduras & ornamenta domus<br />

•coloribusatraret, vclis pullis tegcrct,ac lapi<strong>de</strong><br />

Lesfbio o'bfciiraret omnia : nam is fuftcílusac<br />

nigereft. Quodäi iturdie.cùm<br />

Lucius , quffruílra conatus fueratHerodi<br />

pcrfua<strong>de</strong>re vt lugeret mo<strong>de</strong>ratiùs, pucros<br />

vi<strong>de</strong>ret in fomeidibus vicino lauantes raphani<strong>de</strong>s,Tagábat<br />

cm ftararetur ea cctna f qui luHtiS<br />

>'cfpon<strong>de</strong>runt,Hfrí)á.Tum Luciu«,/w/w/«>» immedi*<br />

factt KegtlU, qm albii rad culis y^fcatnr in atra ¿us,<br />

domo. Id vbi renunciatum eft Herodi, amo-<br />

Vitabíedibus funeftamfpeciem, ne apud<br />

probos viros traduceretuT.<br />

I<strong>de</strong>m Lucius cùm RomamveniíTetjOb- 3«<br />

Viam í^iítus imperatori Marco,percontatus<br />

cft illum,y«ò trety^cuítis rct gratia ? cui inipcratör<br />

: tionefìum eíi & feni éjUre : ee ad<br />

' Gg 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Scsmmpht¿ojoi)hum,yt difcam qua nondum fcU»,<br />

Hic Lucius iublatis in cockim manibus,^<br />

Iupiteryinc[uit,lamfenex tabeUamge^anspue^<br />

Ubere, Yorummore commedt m ludum: cùm no fierre^<br />

,Al<strong>cx</strong>u<strong>de</strong>r triginta duos annos natus yna <strong>de</strong>fun^<br />

Bus Jit. Hic citiùs probarim Caefaris & Audium<br />

& modcrationcra , quàm Lucij U"<br />

bcrtatcm.<br />

32 Dolorem ex prioris filiac Panathenaidis<br />

obitu conceptum vtcunqj leni erant Athenienfcs,<br />

intra vrbem eam fcpelientes, & O'<br />

bitus diem ceu funeftum ex anno fuilolleft<br />

tes. Cactcrùm quum Elpiniccm alteram filia<br />

exanimem in<strong>de</strong>corè lugeret, proieé^^'<br />

tufins ^^ vociferans , quxs inferios ubi fac^<br />

' fiUa.qmd tccum fepeliam ? fiiperueniensSeXtus<br />

philofopbus, Maximum ,inquit,<br />

<strong>de</strong><strong>de</strong>ris filia, fi mo<strong>de</strong>ra tè íugeas,<br />

33 Viginti pueris ob virtutem compluribuS<br />

in locisiìatuas pofiierat. Hac <strong>de</strong>re qUU*^<br />

' dccufareturà Qujntilijs Graeciae<br />

CumhMi^ quòd iuperuacaneis imp cadi jsindulgct^t,<br />

:,umptus incommoé efí,fi ego Mo ^<br />

manes,<br />

54 ^ Vi<strong>de</strong>ns Quintilios Troiafios qui<strong>de</strong>m<br />

^ fe,caEteriimàCicrareplurimifieri,diXÌt-'-^ubere,<br />

^^ etiam louem Homericu odi, quòd Troianisf^^<br />

amicus. Nimiùm liberé profitens, fibi mO'<br />

leftumcire,quòd impcrator tantum<br />

yis habtrct Quintili)««<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Proteo Cynico, fine fine ipfiim conni-35<br />

^^ìs incenaite,ro»/i««¿w/íí,inquit, fedmeipfum:<br />

3gn©fccns, bikm fuam vchemcntiorem,<br />

^^ànavt cobiberi poflct. Senfit i<strong>de</strong>m Plaqui<br />

iunt iracundioris ingenij, ad diiciplinas<br />

qui<strong>de</strong>m efic idoncos",ad gcrcndam<br />

®^empub.nonitem.<br />

ALEXANDER SOPHISTA.<br />

Alexan<strong>de</strong>r fophifta, legatione fungcns jj<br />

pro Scleucia apud Antoninum p»imum><br />

Vi<strong>de</strong>nsqj illum minus attctum, clariore vodixit:<br />

.AufcuttAme Cafar. Cxfar autem<br />

'^erbitatc cófidcntiaq-, vocis exafpcratus, Imprtt^<br />

"^^fcfiito,inqàit,mptUi^oji te ; ttf mmesille, taf,<br />

fui<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


144 APOPHTHEGM.<br />

qui colis cotnam y qui <strong>de</strong>nies cAndidas^ ^uifoUs<br />

ungues,qti^femper oles ynguentum,<br />

Ht RMOGENES.<br />

59 Antiochus hocdid^o taxaurtHcrmogciZerma<br />

m nem, vt d iccrct iUum inter fueros ej]e Jenem,<br />

compufi. inter Je iesfMerí:m- Yìuc ob valctudmcm ante<br />

tuf. tcmpus imbcciilcm, fiuc ob.di£lionis gcnus<br />

ncgicitius. Alij per iocum diccbant,illius<br />

vcr'ba plane iuxta Horn erü.cíTcip/.^í'tf'<br />

tä; q w od ca vel II ti p cnnas alji jccr ct.<br />

PH IX AG E R,<br />

40 Rogatus, quamol)rcm non <strong>de</strong>lcftaretur<br />

Iracun^ cducandis pueris inquit, nec fff'^<br />

äia. iffo <strong>de</strong>leaor. A^nofccb^x natöTÄfuac vitiuni:<br />

erat enim iracundus & morofus , coquc<br />

«ec appofitiis ad teneram aitate» infti'<br />

tucndam.<br />

ADRIANVS SOPHISTA.<br />

41 Adrianus íophiíla in conuiuio fophift^'<br />

rum, ad quosadhibitus crat.tanquam e^t^<br />

pij cuiufpiam arcani confors futurus, cu^^<br />

fermo fuiCet ortus <strong>de</strong> chara¿Icribus ài^<br />

¿lionis, öc in quo quifquc prxccllerct, ^<br />

quid in quoque potifsimiim imitandum<br />

Imitatio, ^^^^ • inquit, <strong>de</strong>ßribamchara^lfch<br />

ììAudquAqmm recenjens incißunculas, tnteUt'<br />

Rulos, }nemíra,autrhythntds',fedmciffummi*f^<br />

imitandum f>rofonens , ommumjue inuentA ^^<br />

temporefroferens >ßuxu quodam orationis<br />

guée femittam hac 9mnta, Qu;d<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Adriani diùe iudicandüm <strong>cx</strong>iftimtnt:,, vi«-<br />

^tinwt Critici:iIlUd'rcio,.Horatiiim non tcnicrc<br />

<strong>cx</strong>clamaiTc , 0 imitatoresferitum pcats^<br />

Et hodic vidcmus quofdam, qui fc rotos.<br />

3\û4^r» fji\yx\ac ernoifuy' Colüßi<br />

ff^^t, id CÍV, cßloßi magna fragmenta : fimul ìrifragmen<br />

iuuenc notans orationcm nondum fatis<br />

compontnmifìmul laudans & vocis & ani-<br />

>^imaonitudinem.<br />

. Cuidam è fàmiliaribus miferat illi pifces 42<br />

jn difco argenteo,pi Aurato auro.-atille <strong>de</strong>-<br />

Ict^atus vaVculo non remifir^tanrùm ci qui<br />

miferat refpondit; Benefacù^qnò<strong>de</strong>tiampt' faceti.<br />

/cej; quafî difcus effet doMO miiTìis j pifces<br />

tantum nouitatis oratia addiii.Qiiidan\au-<br />

^«m dicunt ioco faftum, vt caftigaret difcipu<br />

li vitium , ciui fordidiorefiè'dicebatur.<br />

Nam^oadmonitadifcum reddidit. [Cùm<br />

cncmapu(i Coloniam Aorippìnam, fenatus<br />

mifitvinuni in canthnris teilaccis : ncc<br />

repetí mos cft. Id admiratus, rogauî<br />


APOPHTHEGM.<br />

mim cantharisargentcisjhochonoris cùi^<br />

diet habitum cuidam ex corum numero,<br />

qui ni.ìgnam nobilttatis partem <strong>cx</strong>i Aiman^<br />

rapto viuerc, poftridiemanc profedus cft<br />

cum aro enteis cantharis. Re compertamiiltad<br />

ilfum fcnatus qui cantharos repofcc'<br />

f^accte, ret. At ille. Vitro, inquit, dono <strong>de</strong>diilis, &<br />

ego gratias cgi. Hoc cafu admoniti mutaruntconfuctudinera.]<br />

^<br />

PAVSANIAS CAPPADOX. ^<br />

43 Quoniam more fuac gentis craisa lingua<br />

fona bar, confun<strong>de</strong>ns confonantcs, brcuci<br />

produccns , produélas corripiens, viilg^<br />

Salse, diftus eft coqHUs , qui f recto fa ob fonia<br />

condirei,<br />

PROCLVS.<br />

4+ Pròclus Naucratites filium habebat i»temperantem,<br />

gallis galliaaceis, coturnicibus,<br />

catcllis, & equis alendis indulg^^'<br />

tein, quem pater a<strong>de</strong>ò non increpabat,vt<br />

vnà cumillo potiùs iuuenaretur. Quo nO-<br />

Artute, quum ab amicis obiurgaretur, C'ui^f*<br />

* ' inquit, <strong>de</strong>finet, ctsm fenibus coUu<strong>de</strong>ns, f*^^<br />

cumhequalibus.<br />

AN TIP ATER.<br />

Antipater Hicrapolitcs, quum du^^urus<br />

efletSeucri C«fari$ filiam , forma parum<br />

felici} & familiarium quifpiam intcrrog^'<br />

lefidè, rct, quando laturut effet rèi a^aHaWnlée^^' ¿<br />

appcllabantur muñera, qux Iponiae<br />

<strong>de</strong>ferì'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


iftrio appella íTct Cacílucin^obtinuit Hippo<br />

dromi luffragiumi<br />

4t. Quodam tempore quum ilü^clicmcní^<br />

ter à Gra£cisappláud'eretur,multaque magnifica<br />

acclamarentur, in íjuibusi lum«'<br />

quab^nt PolVmoni , Homérico verfii tc-<br />

Mà<strong>de</strong>flc,. fpondit : ri^'x&cei'Jtromy j id eft<br />

& candid) hO'<br />

minis lau<strong>de</strong>m auRrens, qui Polemonf^<br />

tarniprxcla^o teftjmonio ornarit;5c moJC'<br />

ftijr,qui lau<strong>de</strong>m inuidioTim repulerir.<br />

49" Qt^odam tragocdi.im appellante fi^pb*'<br />

Hówe- ftarum matrem" correxit didum , Ego,<br />

rw,. quicns, dico yioimi-um effep.ttrem. Siue qnòd<br />

nimia fittragicoruni grandiloquentia, fii*^<br />

quòd Tons trn :acdiamm fit Homerus.<br />

chriusaurcm cft ex ipío haurire fonte..<br />

yo Homernm appelUre folehat yocem fophif^^'<br />

rumi^rchi:ochT4mJ}>intum:: quòd ille fupP^<br />

ditct verba fplendida j hic acrimoniam*<br />

vehementiam..<br />

QVIRINVS SOPHISTA.. . .<br />

Cwm ab Afidnis reprchen<strong>de</strong>retur, q^p^<br />

maccuCìndòmitiorac IcnioreíTct, qu^*^<br />

.Adimni 'P^ docerent. Multo, mqnh, fatiiiseft, rt r^^<br />

ttorctor- meant accipUttf lenttatem , (juámego yefírít^<br />

cruddttatem. Tumcbant Afiani rhctorcs, ^<br />

^ immodicis dcledabantur.<br />

52 Amicis ipfum <strong>de</strong> morte fiji; confoinon-<br />

Tmntr. bus, affanh<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B 1 N VIII. «49<br />

•««'»c/Scnticns, dolorem qui<strong>de</strong>m cÌTcaccr-<br />

^um , fed Uöc fortitudinis lau<strong>de</strong>m forc<br />

Qilcndidiorcm.<br />

PHILISCVS.<br />

I^liilifcus.illaudatus rhetor, cùm caufam 53<br />

^gcret pulchrè vcftitus, fed tumultu irrucs<br />

in tribunalia,vocc femimuliebri, lingua fu-<br />

P»na,quouis potiùs Ìpcé^ans quàm a<strong>de</strong>a<br />

^»ae ajT^cbantur : aucrlatus dicentem impe-<br />

'•itor,ftuduitilIi OS occlu<strong>de</strong>re, totaquea-<br />

^iqnc aquam intcrcipicbat, brcucs fubinpercontatiunculas<br />

obiiciens. Ad qua«<br />

^ùm parùm appofitèrcfpó<strong>de</strong>rctPhilifcus,<br />

<strong>cx</strong>jaries^rheto* TroHUfì"<br />

Grxca phifculum habent Icporisi CMÌÌ».<br />

"Notans illum,quòd attonfac?E:uric$dcclai^^rct<br />

virum i fed oratio non <strong>de</strong>clatarct cflc<br />

'hctorem, fed forminam potiùs.<br />

CASSIVS SEVERVS.<br />

In aduocationc quadam, quum M.Pom- (^4<br />

Ponius Marcellus,latini fermonis molcftii<br />

hmus exaftor,folcccifmum abaduerfarip<br />

:«^umargucrc pcrfcuerarct,interpellatijF<br />

*«dicibusdilationepetiit, vt litigator fuu«<br />

alium wammaticum adhibcrct, quòd diccrct<br />

ßbt ctm aduerfiim non <strong>de</strong> iure , fedd^fo HpUm<br />

eontroHerfiam fniuram,<br />

M. PO^PQJ^IVS MARCELLVI.<br />

Cùm ex orationc TibcriI Cacfiriji


dam rcprchcndilTct, contra affirmantc AT;<br />

tcio Capitone id efle Latinum,& fi non ciliiirè.<br />

certe, Iam m<strong>de</strong>, intiuit,wcní/í^''<br />

' Capito : tu €him Cafar duna tem dare potes hornig<br />

mlfUs,yey^mnpotes.Homìnìbus datur ci»i'<br />

tas,qui recipiuntnrin ius ciuinm:verbi$<br />

tur ciuitas, qui récipiuntur in confiietudi'<br />

nem fermonis Romani.' Q u e m a d m o d u t i i<br />

muhx voces non Gracc^ tantùmjfed<br />

tannic«,ÖcGaIJica:,&Perfic«; ciuitate<br />

mana donatae liint.Id publicus vfus pòtc»»'<br />

€xfar non pbtcft.<br />

RE M NIVS PALE M o N. .<br />

5« IsflaorabatJibidinibusvrqjadinfamia*'*<br />

oris : vn<strong>de</strong> quidam in turba ofculum i^S^'<br />

fet, difto non infaceto repulir: VUtity^^:^<br />

quit, magifler , qUotiesfefíinantem, aif^ue^» ^^<br />

•<strong>de</strong>sjoblrgurirc^Suciónixìs in eius vità;<br />

EPÌCVRVS ATHENIENSIS.<br />

57 Improba bat inftltutum Pythagoräe »<br />

cùm doCeret amicorum communia<br />

mnia, iubcbat vt diicipvÌi quod ciui% ^^ 1<br />

\yimico- bcbat, <strong>de</strong>poneret in commune, aiceiis'^ |<br />

rum cbm ^ß} d:ffidéntium -veriks quàm amtcoinm.<br />

: niunia* " quisverè fit amicusnihiJomi""^<br />

beo ppo meis qux ille pofir<strong>de</strong>t<br />

<strong>de</strong>pofuiflet. Porrò qui diffiVlit, autnon f ,<br />

ipil: verus am^icus , autdé üttÁus^f^ |<br />

dubits^t. ' ^ ' f.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


CTE SIBIVS. • . W \<br />

Archcfllaus, qunm inuifcrct Gtcfibiuni 88<br />

®5votantem, rcufiflctciuc liomiiAcm cgcrc,<br />

^iam criimenam pccunijs pUnam fubiecit<br />

^cruicali:quamvUcpefi^Ctcfibius,aitfl5J- Benigni^<br />

X^trtx^g Çrs c(ì,^rchefiÌM Ìjk Indus, tas.<br />

EvRÌPIDE s. i . .<br />

CclcbraturilludEuripidiS'diaum: ..<br />

^^nconplium rcBum magnum mUtunimanum Ducum<br />

^iffcen.Q^ prii<strong>de</strong>iiter admonuit,jion per- pru<strong>de</strong>nt<br />

ïn<strong>de</strong> rcfcrrc, quamnumcTofimi educas ex-<br />

«rcitum , fed quàm cordati iìujt <strong>cx</strong>çrcitus<br />

^«ccs. In tacilo fiquidcm longé plus habc't<br />

momenti pru<strong>de</strong>ntia folcrtiaque,quàm vires<br />

confili j expertes.<br />

I<strong>de</strong>m cuidam ,.opprobranti graveolçn- 6o<br />

tiam oris,Afii^irt nimrum,\n^\xiu**^tilo occupa SUcntin^<br />

^^putrutrunt. Significans le poflc. con^i-<br />

•crc arcana. Solent autem res in ôcçuko»<br />

congcftae computreiibcr«..<br />

DioNYs^Da&vç TIBI^EÎ^.<br />

Laiis d<br />

Ijmmiét.. Sentiens, fc nunquam ca- iaudatkiptaffc<br />

plaufus for4idorum& imperitoruçnj<br />

«u fat^habniffic, probati paMw$ aruditis.<br />

Laertius m Cratite. .<br />

STRTATHIAS.<br />

Hh a iii^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


APOPHTHIEGM.<br />

Alexandre tnrpiífimum erat, illi laudi tribuit.Neque<br />

enim ftatim lau<strong>de</strong> dignum cÌ^^<br />

quod fit à principibus.<br />

ALEXANDER MAGNVS.<br />

63 Q3im inuitaretuf,vti)arii filias quas habebat<br />

caprinas inuiferet, (pracdic.nbantuf<br />

enim pudlae ammirabili efte torma ) nolui/<br />

Continen ire, diccns : Siùi mn committcndtimy rt cùm T'tia.<br />

ros vUiJJet, A mnUribtis rmceretttr. Cnrtnt^ &<br />

jtrrianui.<br />

DVELLIVS,<br />

Duc]lìus,qui primus Romxc nauali p«'<br />

gna triumphum obtinuit, iam fcn<strong>cx</strong> trf'<br />

muloq,- corpore,iniurgio quodam au^'"!^<br />

exprobrari fibi graucolcntiam oris:redi)^<br />

domum triftis, & expoft ulauit cum V<br />

xorc,quam vir^inem duxerat,cur huius viti)<br />

nunquam admonuiiTct, quò licuifl^^*?^<br />

Tuéc^ <strong>de</strong>ri ? Mmomijfcm, inquit illa, mfipf^^^.V^<br />

itx coniti 0ìnnibus yiris ad eun<strong>de</strong>m-Hìod/tm olere antm^ ;<br />

¿dts. Et hoc apophthegma fiiperiiìs alteri tn^butum<br />

retulimus. Si Bilia vere fenfit q"!^.<br />

dixit, argumentum cftinfi^nispudi^^^'V<br />

fin finxit, magna eft ciuilitas erga i^nr j<br />

tum5 maona itcmtolerantia, ^^^^^^^<br />

pertulcrit^oc incommodumabique w»<br />

dio. f^alertus Max.<br />

C^ID A M. ,<br />

65 Quidam iratus agafonivoldbat cum P j<br />

fkccic. cutcrc : cumqj is clamarci> jithemtnjui ^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L 1 B E E VILI. 85J<br />

a fi num vcrfus, ^t tr4, inquit, ^ihen':c»fs<br />

"ojfc.r.'eique multas plagas inflixit. Mcminit<br />

'^lutàn libello <strong>de</strong> cohibenda. iracnndia,<br />

PRO ME THE vs.<br />

Qmim ignem è coclis in terras <strong>de</strong>portaC- 66<br />

»et, eumq; primùm viium Satjrrus compicci<br />

vellct3 c exoiculari : Heus, mquit, ni ca- ^fus rc-<br />

^es hirce, profeSiò dolebittibi mentum. Admo- Bus,<br />

'^ens, etiam qux naturapulclierrima funt<br />

"'ì'ìximequc ncccflaria, tamen fieri pcrni-<br />

^^ofa, nifi redèvtaris.<br />

B o s.<br />

Bos fiib onere <strong>de</strong>ficiens rogauir c.ime- 67<br />

Jum eonfcruum, vt le oncris parte recepta<br />

fiibleuaret : cui recufanti, Imo, inquit, & u4uxUU<br />

^eipfim ef^ hac omniaport/tbis, Idque fadum mutlM»<br />

^ft mortuo bone. Ita Vlutanhus in libr9 iU<br />

pendii bona valetudine,<br />

PORTIA MINOR.<br />

. Cumlaudarctur apud eammulier cjux- 6Z<br />

ytbenemorata, qux tameniterarat<br />

^t^atrimonium, hlix, inquit j ac pudica ma- Ttsdici^<br />

Ì^o«« nonnubitnißfemel. Non paflà eft illam tia,<br />

ínter bene moiatas numerari,quac citra ne-<br />

^cfsitatemaficifceret alterum virum. Nam<br />

Cultas hue eogit cgeftas.Porrò coitus gratia<br />

nubere, non cft vcrè pudicarura.<br />

Í oqj dìxìt^elix, <strong>cx</strong>culans neccffitatcm.<br />

ral.<br />

Max.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A P O P H T H £ G NF.<br />

Alexandre tnrpiííímum erat, illi laudi tribuit.Ncque<br />

cnim ftatim lau<strong>de</strong> dignum cft»<br />

quod fit à principibus.<br />

ALEXANDER MAckvs,<br />

6j Qu^im muitarctur,vtDarii filias quas ha'<br />

bebat captiuas imiifcrct, ( pracdicabantuf<br />

enim pucllac admirabili effe forma ) nohii^<br />

Conimen ire, diccns : Siùi non commìttcndtimy n cùm ri^<br />

tia. ros viaffet, à muL^ribtu rinceretnr. Curtna &<br />

jirriantu.<br />

DVE LLIVS.<br />

^^ T)ucHius,qui primus Romxc nauali p^'<br />

gna triumphwm obtinuit, iam Ccn<strong>cx</strong> trc^<br />

muloq; corpore,miwrgio quodam atidiuif<br />

exprobrari fibi graucolcntiam oris.-rcdiji<br />

domum triftis, & <strong>cx</strong>poftulauit cum Biüí^ vxorc,quam<br />

virginem duxcrat,c«r huius v/tij<br />

nunquam admonuiíTct, quò licuiflcf<br />

Vuécy <strong>de</strong>ri ? ^dmonuifem/\nc\\\\t 'i\h,mßp»taip^<br />

Ita coniu omniht^ y tris ad eun<strong>de</strong>m wodrtm Uereantrfi^^:<br />

galis. Et hoc apophthcgma fiipcriiis alteri tr/j<br />

butum retulimus. Si Bilia vere fenfit q^'f'.<br />

dixit, argumentum eft infignis pudicit'^'<br />

fin finxit > magna eft ciuilitas erga tní^^}'<br />

tumj maona itcmtolerantia, qui"*^^.^<br />

pertulorit^oc incommodum abiquc fa»^'<br />

dio. l^alertiif Max.<br />

QS I D A M.<br />

, €5 Qmdam iratus agafoni voldbat cum<br />

Váuetc. cutcfc : cumq; is clamar€t><br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B I E Vili. 855<br />

ad ailniim vcrfus, ^t ì», inquit, ^then'enfs<br />

'»o?»e.r:ciquc multas plagas iuflixit. Aíemtmt<br />

"PUun Libello <strong>de</strong> cohibendx iracnndia.<br />

PR O M E TH E V S.<br />

Qmmi igncm è coclis in tenas <strong>de</strong>portaf- 66<br />

fer, eumq; piimum viium Satjrrus compie,<br />

fti vellct \ exolculari : Heuf, inquit, m ca- ^fm re-<br />

Uej hirce, profeciò dolebitnbi mentum, Admo- ^his,<br />

ncns, etiam quae natura pulcherrima lunt<br />

niaximeque ncceilaria, tamen fieri perni-<br />

^iofa> nifi re<strong>de</strong> vtaris»<br />

B o s.<br />

Bos fiib onere cfeficiens rogauit came- 67<br />

Jum confcruuni, vticoncrispartcrcccpià<br />

iublcuaret : cui rccufanti, Imo, inquit, &<br />

meipj-im ^ hac omnia porubU, Idque fadum wiéWM.<br />

cft mortilo bone. lix Vlatanhtain libro dà<br />

Pasuda bona taletudme.<br />

PORTIA MIMOR.<br />

Cum laudarctur ap\id cam mulier


A N NT I A.<br />

69 ' Propinquis admoncntibus vt alteri nuberet<br />

J cilc enim illi aetatehi intcgrain, ^<br />

faciem bonam : quorum altcrum ^emfaceiet<br />

prcHis, altcrum promitteretanrKyrcni<br />

Tudice, mutu«m : , hocfaciam:p<br />

emmbomm turum naFiafiisro , nolo timere nt<br />

ferdam\fm maLum, quid neceJ]'eeft,pQfl oftirnnr»<br />

fetfcupeßrmum.f^alMax,<br />

M A R t i CATONIS'<br />

filia minor.<br />

P^oaatajcur^mortc mariti nollctitc*»^<br />

T^/ita , inquit, non inuenioyiruff^<br />

• magis yeltt, quam mea. Non probauit<br />

cAHsa, ,QQXi\\\^\\\m y quod non conciliarct amoi<br />

mutuus.Quae ducitur dotis causa, coduit®<br />

habct concubinum vcriùs quam coning^<br />

Eadcm cCim diytiiis lugcrct maritunflf<br />

J ikv quchi cir


-LIBER VI IL<br />

P Y T H 1 A<br />

^yrtims , Ariftotclis fîHa, rogata quis cf-<br />

^uispudw. Agnofcas vel <strong>cx</strong> hot difto UxaIh.<br />

pîiiloibplii fîliam/Soient autcm fœmin«<br />

®lijs coloribns alise dclcftari.<br />

Phnofopliiis quidam priirus, fed ¿»wwliniuiniodi<br />

fermonc Arfinoës reginx<br />

luftum compcfcuit. Qjmm ÌHpiter, 'm(\w\t, ÌMSÌM.<br />

»'Wer dicmones rtrumfaceritpartimnem, tuBtis<br />

tion à<strong>de</strong>riLty feddifiribumne iam peraSld yemt*<br />

Hiwc igitur cùm lUf iter aiiquid honoris trïbuert<br />

yelltt^nec tjjet quod daret, qmppe iam conjump -<br />

tis omnibus , tan<strong>de</strong>m afjtgnâuit tlU honorem qui<br />

fnortuisimpzndnur-rpeiuùlacrymas & motrores.<br />

^em/tdmodum igitur , iûqûit,c4rrm damo^<br />

^es bene yolunt ijs à quibtu coluntur^ iti<strong>de</strong>m ^<br />

LuSltis. Quodfi fhentcLbs te contemptus, ò mu^^<br />

Ì haudquaquam yentterus efi ad te \ contrà<br />

fi diUgtnter. abs te cólatur.honoribm illi <strong>de</strong>fignatis<br />

à loue, maronbus ac lamtntis, -diliget tey<br />

fimperjut ttbi fupptdttédnt aliqùtd earum rerum<br />

^ 'tbus abs te pirpett*ò pojjtt honorori» Rcfcrt<br />

Plutarchus iu conlolati«ne ad Apollonium.<br />

I>EMOSTHINES MYtilenaeus.<br />

pAilfauit fores homiais muficac ac ci-75<br />

«urie 4cditi;cumque i$ auáito pulfu iuflEt<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


AP©PHTHICM.<br />

Studiutn Cetili um ìmxQÌTCyTacìam^noWìt^fiprÌHs aUi<br />

immoá-g^Tf*^^^'^'^^^^; Subnotans illuni nihil aliud<br />

quàm címbara cancrc. M^fm PLmarchm<br />

foji. lib. 2.<br />

A T T I L 1 V S.<br />

76 Dixit [áÚHs ^(Je octofum effe, quàm nihil age-»<br />

íy//>//y£.RcfcrtPliniui5 iunior ad JMinutium Fun-<br />

Mgtre, danum : Satiusf//c«im,inquit,vi MtiliusMfler<br />

eruditijfime fimt.4 ^ facetiJJJme fhm, ociofum<br />

ej]e quàm mhil hoc di-<br />

¿tum aflcnbitiir Catoni fcniori. Ociofus<br />

cft, qui vacatab <strong>cx</strong>ternisa¿^ionjbus: nihil<br />

agit,qui ncgocijs infrugiferis, nihil ad beatè<br />

viuendum conferenti bus occupatur.<br />

Qucmadmodum qui mvliuntur, Aecfati«<br />

fuccedit quodagunr, fata^^crc dicuntur:it^<br />

nihilagwnt.quiVruftrancìs aftionibus tumultuantur.<br />

Phnius cnim putat, cos<br />

miiitaribus negocijs diftrahuntur, nihilí*'<br />

gcrc : contrà, qui fc philofophiac dcdu^V<br />

ociofos ciTc.<br />

77 Diccrc folebat, ha adolefcentes in /oro aU'<br />

Trofe- J^ican à eaufix centumuiral bus, yt pueri<br />

^us. injchelis ab Homero : quòd vtrumqj fit maximum,<br />

cùm oporteat paulatim per gradui<br />

ad id quodfummum cft perucnirc.-^*^*'<br />

nit Tlimtis ad Maximum.<br />

PLINIVS MATOR.<br />

71 . Dicebat, nullum ^Jfelibrum tam mslum^q^<br />

nénaüqudparteprc<strong>de</strong>jjit, Vcruip dixit <strong>de</strong> hii|<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


dicetc folcbatj %i<br />

Hh 5<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


yhM 0


L I B E R V U L $59<br />

.. AVFIDIV S MO DE S TV S.<br />

Qnintum, in morbo fibi diccnrem manus<br />

ciTc fi igidasi iioc fcommate taxauit:<br />

caifdaty inquit, èprottlfma exmltßr.no^ Salsh<br />

^ñs cil, tquòd proconful adminiftrans provinciam,<br />

multa furatus cffct. Mammt iHutarchw<br />

in Sympeßacis<br />

0 3 I D A M.<br />

Quidam impcratorcm incufaiiit,quòd 87<br />

illius infidijs, & ocio & fomno fuiflet pri- Ucosì^<br />

uatus , vi<strong>de</strong>licet quod illius b^cnignitate c<br />

pauperefadus cflct diucs./(tf/e>^r Zoco.<br />

QJ I D A M.<br />

Qj^^^ni Antigoni amicus, cam ab co gg<br />

petifl'ct talentum, nec accepiflct, poftulavitab<br />

CO dcdudores ac corporis cuûodcs.<br />

Rogatus quamobrcm,Z\(f,inquit,m/(/^//w- Liberh<br />

ftur: afHn^cns, fc talcntum humcris ferrc.<br />

ARISTARCHV^, THIO<strong>de</strong>dx<br />

pater.<br />

Diccre folitus cft: Olimyixerant feptemft^<br />

pUntes^nnnc handftciCe toti<strong>de</strong>m ingeniastdio- Saish<br />

Jrfi.Notans fophiftarum turbam,qui fe pro<br />

fapicntibus iadabant, vtvix fupcrcflct,qui<br />

profitcretiarindodum.<br />

SELEVCVS REX.<br />

Subin<strong>de</strong> diccre iolebat:^» fciret^quâ* 9«<br />

^ßtnegosij^tuntHmmodo m eßifiolas fihlfert<br />

»U'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


AC leger e, nec himi preieSium dia<strong>de</strong>ínAtoUerent.<br />

CANVS TIBICBN.<br />

91 Diccbat homines ignorare, quAntoplttsipfe<br />

Idcets» canens-poltfpmis caperete qjtàmalij: alioqmaU'<br />

eùtores non darent merce<strong>de</strong>mjèdAcciperent. Virtus<br />

incunda cñ cam <strong>cx</strong>crccntibus:vndc mirum<br />

cft,quofdam ad id mcrccdc velie conduci<br />

vt bene viuant,cùm ipfa virtus abun<strong>de</strong><br />

magnum fui fit pra:mium.<br />

LAMPIS NEGOCIATOR.<br />

92 Intcrrogatus,quomodo fibi paraÌTctdi-<br />

^irgutè, yithsìmagnar, ìi\c\w\i,hattddlffict*lter'^exiguiS<br />

' ter » cum labore ac tardi . Se nticns,initio paulatim<br />

magnaqivigilantia corrafam pccuni®c^teriìm<br />

parata lam ingenti forte,facile cft<br />

amplislucris ditefcere. Primùm autorità«<br />

ac àma tardè paulatimcfue, nec fine negocio<br />

paratur:^at qui iam innotuit, facilc magnani<br />

aflcquitur lau<strong>de</strong>m. Memtmt Vlutarchus<br />

in libello, anf^m ft capejjenda<br />

ISMENIAS.<br />

Ifmcnias tibie cn canebat ia facrificio:<br />

cumque non litaretur , is qui cond«^^<br />

fuerat arreptis tibijs canebat ridiculc,^<br />

hoccanentc litatum cft. Incufantibus au-<br />

Facetè. tem ijs quia<strong>de</strong>rant, dtuinitus, ii\quit,(^ontt»^<br />

gtt yettujPi canere.tíxQ Ifmcnias ri<strong>de</strong>ns,^^<br />

i n qu it, cariente d'ìj yoluptate capti commorAban-<br />

%Hr\teyero feßmante iUot ñbt^ere, attì^^^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R VIH.<br />

hnßi'arm B.cfcrt Pintarchus Sympofì. üb. 2.<br />

Condué^itius illc iìbi hudcm arrogabnr,<br />

cjiiòd ipib cancntc litatiim fit, quniì dii ma<br />

gis dclcélnti fint ipfius cantu, quàm IfincaiaBridlepidifiìmc<br />

rctorfit Ifincnias, i<strong>de</strong>o<br />

i^uinrclit.ìtum,quòddij gau<strong>de</strong>ntcs crudità<br />

itìuficn, diutius amarcnt adcll'c facrificio.<br />

Atcìim illc tam ridiculè cniicrct,quafi ftudcrct<br />

dcos abiacrc,nc vacui rcccdcrcnt,arfipucrunt<br />

virfÌwam.<br />

PAVSON PICTOR.<br />

Paufon piñoT rcccDcrat à quodà cquù ^^ ^<br />

piugcndum fpccic voiutantis fclc , & più.<br />

*it currcntcm.In dignante co qui conduxcrat,Paufon<br />

ridcns,//íí/mc,inquit,M¿íí/-:>»:eo Corre&iñ<br />

fadlo iam non currere ied volutati vi<strong>de</strong>batur.<br />

Ita quxdam errata,qux vi<strong>de</strong>nturmaxima<br />

, minimo negocio corriguntur , fi<br />

quis coDimodc intcrprctetur.^r/cri ^/«Mr.<br />

ehm tn lihetto^ctir VythiA vates <strong>de</strong>ßtjjet carmine<br />

red<strong>de</strong>re cracula}<br />

SERBIDIVS Se AH VOLA.<br />

^Serbidius Sea:uola,vir tum iuris pru<strong>de</strong>ti- 95<br />

*'a,tumM. Antoninilmperatoris amicitià<br />

cclebris,diccrc folitus A', tus ctuiU ttgiUn. IndußriA<br />

^^btisfenpum tße, nondormstandbm.ScviùcXìi<br />

lurilprudcntiam non fine fummo ftadi


%62 AÍ>OPHTHEOM.<br />

nifi víuavox dodoris acccdcrct. Rcfertíir<br />

hb,Pandcd.42. tit.qua:*» fraud.crcd.l.pttpillus.<br />

P'A.P INIANV. S.<br />

Baffianiis Antoninus impcrator,magna<br />

Jaborabatinuidia, quòdfi^atrcm occidcndum<br />

curaÌTct. Eoquc Acmylio Papiniano,<br />

prcctori^ praefcdo, ob <strong>cx</strong>iiniamluriiprudctiam<br />

fiimm« apud Romanos autoritati5»<br />

ncgocium <strong>de</strong>dcrat, hoc facinusarpud<br />

Libertas natum dcíendcre>j\tis it^^QVkAw.muUoß"<br />

noxM. ci/iüsparrkKÚum perpetrari, quàm <strong>de</strong>fená.Oh<br />

hanc libcram voccm Baíllanus occrdit vi'<br />

rum immortalítate dignum.<br />

97 Pra:torijs viris, ab imperatore Adrian»<br />

petcnt'ibus, vt fibi <strong>de</strong> iure refpondcrc lice-<br />

T^trtus ret,rercripfit;^Oi: munus nonpeti falere,fed pr^'<br />

praßan "pAri : quAre AC cinger ent tir, fi qui fiht fi<strong>de</strong>reref^h<br />

dAnìpro ^ populo fui ß>ecimen dArent, Nam Auguft^^<br />

ßtenda, quò inaior clTct iurifperitorum autorità^'<br />

cònilitucrat, vtqui rcfpód'crc vellent,idK*<br />

autoritäre Cjefaris faccrcnt: cùm antea *'<br />

berum fuiiTct, rcfpon<strong>de</strong>ndi munus fubir^i<br />

quicunqj fui fiduciam habcrent.Sic & hO'<br />

die crcantur Dolores Medicina?,Iuris, ATtium,Theolögia:cum<br />

hocnomenpromc^<br />

• ruiiTc fit pulchrius, quàm obtirruiiTc.<br />

j' 5Uluius Iulianus,tum eximia iuris cogni-<br />

/ ^ Z . tionc , tum multorum principum amicj;;<br />

^^-'^^citiíclaruí,^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


inßpudchrohaifxirtm, adhucaddifcere<br />

icrmrPandcd. lib. 40. tit.dc (i<strong>de</strong>i coin.l.apudluJianam.<br />

Hacc fcntcntia óptimo iureplaciiithudatiflimis<br />

viris.Scd hodic pailimaudimus<br />

has voccs.-Iam aduhus fum/crum<br />

«ft dilccrc.Tmo hoc turpius cftncfcirc quar<br />

cognito digna funt, quòd aduhus es.<br />

Quum poft cladcni acccptam adPcrfas 99 •<br />

quidam abAi^cadia üransfugiiicnt , auxilia<br />

polliccntcs , produci funtin confpcdwm<br />

Xerxis.lbi Pcrfis pcrcontantibus,quid í^gc-<br />

*ent


ISlugax^mum haberem artifici}, minimum fttlitatU.<br />

fiibíUi- Nam is cû caetcris Cyaicis putabat>logiccn<br />

acphyficcn à philofophia fiibmoucndamj<br />

folam cthiccn diligcntcr <strong>cx</strong>crccnda. Hiiius<br />

fcntcntiae princeps fuit Sócrates.<br />

102 I<strong>de</strong>m,¿uí/micrt/tf//etiam, cÜÄ/eßicoT-i^m/»^'<br />

DìaicE.i tllitatcs dicebat fimUes Iuìo viarum, adnihd<br />

ca., rtiü, nifi quodingrcditntcs impellit atiiap funt*<br />

Aniihrcdlè damnarintvniucriàm diaie^i'<br />

cam,ahjvidcrint. Illud experimcntis com'<br />

p Crtum babeo, nullos magis aberrare à vero,quàm<br />

qui fupcrftitiosc'in hoc ftudiorU<br />

genere funt verfati.<br />

105 Diogenes conuicijs lacciîîtus à quo^*<br />

Saisè. <strong>de</strong> crimine proditionis mfàmi i^^"<br />

auit,wc tibi faCîum in micum^quando tuno ho^<br />

Jtes^ fed amicos ¿a<strong>de</strong>re fo/es,<br />

>0+ Idcmàcaluo quodam malediaisafpf*""<br />

Salse, f\is,Egòqu <strong>de</strong>m, inquit, tibi nuliamfacto<br />

rtim^quinpoi^üs lau<strong>de</strong> capiUos tuosy^ui m^f^<br />

caluariam effugerint: fubnotans,illum nó<br />

dicio, fed cerebri vitio maledicum cnÇ'<br />

105 Lacon quidam gymnafiarchum ,<br />

àWwrtjexhibcntcm/iacctiiIìmo lOco in^^J'<br />

facete, faMÌt,dicciìs: quòd per eum ne lacvymM qf^^^^<br />

tllic effon<strong>de</strong>re daretur. Fum us enim<br />

lacrymas oculis. Acapna ligna in<strong>de</strong> àic^<br />

funt,quòd fumo careant.<br />

: IO 6 .Ahm quendam quetidiecwuìuantenhfl^ìf^'^<br />

Tacete, rìtm ac tjrannum appeUauttyper quem<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L'I » E R viir;<br />

^unqnam riäijjet menfam fuam, loci lepos cft<br />

in ficìionc.Piaoianiuw appc:llauit,quòd libcralitate<br />

fua homiJìCà iìbi rcddcrct obno-<br />

>iioj;:tyrannum, quod per iliiun nouliccrci<br />

CUI c]uam domi iuae viuere.<br />

jC¿2idámambientesamicitif focdus inirc<br />

^UrnLacone, volcbànt fc quocunq^vellet^<br />

vinculo aftringerciquòcerfius eirct,amicitiam<br />

forc lìnccram. Quibus i^lc » TV«///<br />

ii^quit, <strong>de</strong> amicittA cemtudo ,ß ctiam yoiemes<br />

U<strong>de</strong>re reliqux omncs pror-<br />

J»5infìpmx funt. Conucnit cum irlo Chi-<br />

^onis :fc habendum amicum, yt cogttet illum<br />

ppffefien inmicum.^-<br />

Socrati tnbuitur 5c lììiid: need mortuope- io%<br />

tendum colloquium nec ab auaro beneficium, GrauU<br />

Nam mortui aut non rcfpjon<strong>de</strong>nr ,aut Ix- ter,<br />

«untiita-auarusaut non dat quod rogatur,<br />

^"tinfcliciter ceditaccipicnti,quod datura<br />

®*^imo inimico.<br />

I<strong>de</strong>m confpicicns prxdiuitemqucnda, 109<br />

\riàQ(i\xvi\,Eccey\m^\i\t,mreummaìKÌpiù. Diuesin^<br />

IndoAus, feruus eil& cupiditatum, co- doihu,<br />

quoE poííldct.^<br />

CoRfpiciens quendàm quibuslibct ci- no<br />

traqj dcieftum clàrgientem , inquit, Vrofufo<br />

percas j qni ex gratis, cum finí yirfines, fa-<br />

^'Osjcorta.<br />

A fi^^ ,quoddij femper ri<strong>de</strong>tent<br />

^^"antesmanes hominum curas I quorum eùm<br />

li<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

1X1


ptnuUßrtt esigui temperis ac momenti, tarnen tfi<br />

fari cura traSfantur, Sic cnim tumultuanti!^<br />

homines, quafi & magna fint fc pcpctua><br />

qux hic gcruntur.<br />

li2 lutcrrogatusjywiirf non fcriheret librosìquo^<br />

lihroru »iam^\ n qti 11, chart a vs qui fcnpturi funt fìmris<br />

multitu' ejent emenda, Socratcs nihil fcripfit ÍH vita#<br />

dff. iudicans Iibrorum copiam officerà Audiofis<br />

ía pi enriar.<br />

Traianus impcrator initio procuratore'<br />

habebat rapaces, qui prouincialescalum'<br />

«ijs expilabár. Quorum vnus fertur vnumquemque<br />

diuitum fic conucnire íblitus^<br />

S^dhabes\ rn<strong>de</strong> habes) Haec vbi didiccrat,<br />

•ddcbat tertium,/7owff quodhabcs,%cá admonitusà<br />

Pómpela Plotina vxore , cohibu'^<br />

ciufmodi vexationes prouinciariim,addc$<br />

VCctts oprimo iure Iwid^umirtfcumeßflf'^<br />

Inn ^^^ eo erefcente,reit qui arttis coruabefc^^'<br />

' Scnfit optimus princeps, iniquum eft^'»''^<br />

<strong>cx</strong>plere fifcum vnius, vt nihil habeant<br />

diti : prafcrrim cü|boni principis fit ; q^^^'<br />

quid habet populus.<br />

1^4 Diogenes Cynicus interrogatus <strong>de</strong> cf^J^"<br />

Sdisce, dam adolefccntc qualis vi<strong>de</strong>retur? .Arcadi^<br />

eße refpondit. Siue fignificans illum ctl^<br />

ftupido ingenio, fiuc(vt eruditi quida<br />

lunt)mollc & pathicù.-quòd Arca<strong>de</strong>s fertur<br />

glandibus visitare,tefte epigramm^^^'<br />

acìo^et y fit^iu(dítíf fieíKmefa^tt Ä'^ftf<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Gîans autc apiid Latinos inurdum obfcœ-<br />

nam habet figni fi cation cm.<br />

Scipioiupcr cœnam intcrro!gatus,^/#fW<br />

'gf'egirtm imferdtorem hñbimrA efi i{eßn4b,fi if,dolfs,<br />

^fddipß hnmamtus äceidißeti y el hmnc,m^uìt:<br />

^íarium intucns, iam tum in ilio pcrfpicics<br />

ií^gcnium maximis rebus naturiKf^e/^í Eufy-opitit<br />

uy^<br />

Quii Syllana crudclitas magna liceatia<br />

^cuirct in capita ciuium(nam occifi feruntur<br />

fiipra noue millia) percuíToribus Ubere<br />

pcrvrbc vasçantibus, ac cacteris mctu attonitis,<br />

Qu. Catulus palàm aufus cft diccrc<br />

Syllac : cü qmbus tandi yiflun fhtnusßinbeUo Ubere.<br />

Armatos, in pace inermes occidmusìEutropim.<br />

Traianus Caefar folitus cft diccre rprmci- "7<br />

quam ad Caligulx auuneuìiHui crudclita-<br />

^tm appellerct animum. SnetoniM in ems<br />

"^na.<br />

ScrgiusGalbainsrrauiiTimis bellisfeuc- NS<br />

f>i^madifciplinahabuitmilitcsfuos,adcò Difcipli'<br />

Vt Iimul atqj vcniifct in caftra,protinu$ vul- na miti^<br />

garcturillc Trochaicus: tarie.<br />

^^Ibat/fnonGetuUcuf,<br />

Otho Saluius,cùm Vidcret aut dcponeii- 119<br />

«um impcriri,aut magna ciuiu flragc tucn-<br />

«am, ftatucrat fpontc mori : & amicii ac<br />

li •<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


A P O P H T H B G M.<br />

militibus hortantibus, nc tam ciio.dc belli<br />

Tet as cucntu dcfpcraret, negatùtftbi¡uam ynam ef<br />

in Hem- fi fanti > yt hac dc cauja btUum ciuiU najceretnr.<br />

fttb. Quis non mirctur hunc animum in principe<br />

cthnico,coqj38. annosnato?<br />

120 Nerua Cocceius in.cccna cui aíü<strong>de</strong>bat<br />

Veicnto, qui fub. Dominano conll^rcm<br />

dignitatc fu erat a<strong>de</strong>ptus, fed mulios ciàm<br />

apud ilium dctuleratjcùm orti. Catulimcu<br />

tióne, qui calumniator iníignis fuerat,di-<br />

-., V ceret > i^tdnamfaccret Cathiti^, ß Domnuno ><br />

^ pipermxi^etnunms Mauric^is re (pondi<br />

bfjcum can^ret. Satis libere fubmonens ini<<br />

peratorcm, quòd Veientoncm haberet fi»"<br />

miliarem, ílmillimum Catulo,qucmvtcalumniatorcm<br />

<strong>cx</strong>fccrabaiur.<br />

121. Optimo iure laudibus vehitur ilJa voX<br />

Traianij qui amicis incuyantib:us>q.uòd p^"<br />

r 11 m mcm o rim pen to riae maieftatis,nimii*<br />

C$mitaf «flcíomnibus,expontus,rerpondit;<br />

tnprin- P^^ß^^^ imperatcrcm\prmaiis, qnalem optarC^<br />

ffPf, tpjcprittittus..<br />

Flauiusyefpaííanus cum admoncretwi<br />

^tnefice ^^amiciS5Vt caucret àMctio Pompofií»^®'<br />

tia con- ^"òd<strong>de</strong> hoc rumor incrcbuerat , foreVt<br />

€íüat ^ acquando regnaret ^ non foJùm/lbi noj^<br />

^^^^^ 'metuitabillo,icd 6: coniulem fccit lda«"<br />

mirantibut amicis,£rit, inquit ? o/im mt^^^<br />

tanti bineficvj^<br />

123 Titus Veipafianus,cùm à duobus<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


'fimi ordinis eficr in ipfiim coniriratumjac<br />

fi^cinus CÒ procefiííTctjVf iam inficiati non<br />

• polPcnt, dcduxit illos in fpcftaculum, atquc<br />

inter illos mcdius confcdit;ac pctitis<br />

' d? induftrin minnillomim gladijs,velut <strong>cx</strong>ploraturusaciem.vrtü<br />

vni, & altcrum alten<br />

commifit.tanquam prouocans ad id quod<br />

i^olicbanturnllis autcm pcrculfis,& ànitni<br />

pra:fcntiam admirantibus,A^/us,<br />

qwòd in augendo fifco vidcrctur in-<br />

. dihgentior, TcCpondir.publicofopesremàsd Trinctfs<br />

priuatis haberiyqifàm intra ynH claußrü referua<br />

Bonus princeps, qui magis à filis diligif<br />

^'"^ctur,habet quicquid ciues pof-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


'127 lulianus impcrator cunuchos,.coquoff<br />

to,nforcs,ciccitc paiatib. Rogatuscjuam<br />

J^amnli - oJ> caufam, mgamt fiLi effeopm eunuchisfcùm<br />

tmm fu- yxor <strong>de</strong>ceffß'er.nec opm e£c co«t4Ìi,quòdfimplUlf<br />

ferßuü. ßnihobk ynctreturJ>t toníocibus dixit^vnñ<br />

multis fufSccrc»<br />

128 VaIcntinianus,noii£lum impcrator,tcmplumFortun®<br />

ingrcdicnscü luliano.hinc<br />

atqjhinc ftautibus acdituis, qui aquamintroeuiuibus<br />

afpcrgcrcntj vbi vidit in cblamydc<br />

purputea guitam aqux,pugnopcr'<br />

téhere, cuflìt asdituum:í/«c,inquit,»ou eñpHrificarty<br />

fidrnqnmare. Nam illi talcs afp crii une ulaí<br />

appcllabatit purifìcationcs.<br />

129 Thcodofius iunior tam admirabili fui«<br />

ingcnij lcnitatc,vt cum ab amicis rogaretiir,<br />

quamobrem nemmem eorum à quibus<br />

lae<strong>de</strong>batur fupplicio capitis afHccrct><br />

C/flfim- y^ruimi '\TìC\\x\t,mthi Ikeret ^mortnox adr^"<br />

um.reHs>care' Ad priuatas iniurias oportet<br />

priacipcm cflc facilcm ad ignofccnduflj;<br />

mii« quae lacdunt Rcmpublicam dccctc»-<br />

(c foiicrum.<br />

ij^ I<strong>de</strong>m cùm in amphiihcatro ConftanW'<br />

nopoleos fcdcrqt ipcftator , éc pot>nl"*<br />

^ImtMn- 4amnatum efflagitans clamar et, CnN/e/i^'."<br />

fff.^ ßia artife-x obieSínspugnet.zoínytí^cw'itit^^^'<br />

tem tmrbac voccm, diccns : lS¡ejcitis,<br />

confiíoíéimítf elementer fi^eBaroúnnwzns > vpl<br />

a<strong>de</strong>ft priftccfis, illic oportcìc omnia mitiu<<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Xantippc dc Socrate- marito pcardicarc iji<br />

eodcmyuln Canßonr<br />

Vere cöftantis animi: cìun alij domo c^ref-<br />

" n quid acddittrifte, rcd.'ant turbidij íí<br />

^^iidl3Bti,gcfticntcs.<br />

Pythagoras poftcnqui vcnerat Fliliun i^z<br />

cum Lconte PhliaÌLorum principe<br />

«iof^èac copiosè quaedá diíleruiírét,Leaiu<br />

ingcnium öc cloqucntiá hominis admira-<br />

^is,quxiìuit<strong>cx</strong> eo, qua maxime artecmßdc^<br />

m^cuiPythagoras.re^po^ldit: SenuUam qui- ¡^odiße.<br />

<strong>de</strong>martem fcire y fe<strong>de</strong>ße plniofojjhum,iá cft.fapientiae<br />

ftudioíum. Huius verecundia, far<br />

picntis .cognomen arrogans, quofcpriùx^<br />

Venditarant>^^


i.;5 Tlicodoni.s Lyfimacbo,mortemminiu"<br />

fortiter. ti^TréecUramy inquit, rem effec fihß Canthay:"<br />

dis vim c'Aifetpsmm cj.Cantharis inie£liim cft<br />

•minutum qui<strong>de</strong>m,quod tamcn lethaie gent<br />

venenum. itaqj-qui mortem homini minantur,nihil<br />

minanturmagnj,cùm idc pof-<br />

#iit contemptiflimum animnlculû,fcorpiws.<br />

136 Thrafca diccre fohtus t^fufcipsendaseße<br />

• Oßreinm caufas,¿tf*t amicorttm, aut dtßitutas^aut nd exem<br />

linecol'f'impertinentes,\m\QO\úy(\\xbá <strong>cx</strong> lege gra-<br />

/of4«i/^. tiarum amicorum comunia funt omnia: <strong>de</strong><br />

iftitutas, quod iii his pot7iîîmùm,ôc conftatia<br />

agentis & humariiras cerncreturrad exê<br />

plum pertinentes, quia pIurimumTcfcrrct,<br />

.ionuraan malum ducë hàbcrct.Frcqucter<br />

cnim bona: cauíae -vitiopatronorü vincun^<br />

tur.Expedit autcm ad bonosmorcs,vtin<br />

iudicijs fuccumbnt praintas,fupcrct innoccntia.Vlinius<br />

in eptßoLa adi^uadrat^<br />

Pollio dxcthsiXyCommo<strong>de</strong> agendo faÉiwn e^t<br />

.Accura- ytftepe agerem ^fed fape agendo faBurn eB '<br />

tèpotiissrninùscommo<strong>de</strong> i quixfcihcct aíliduitatc<br />

fuàm ini.T facilitas magis quàm facilitas, ncc H'<br />

jaipe. ducia fed temcritas paratur.X^uod accura^<br />

tc fadum vclimiis,rarô faciendum cft.<br />

138 Q^um Antipatcr intra Lamiama Gra^<br />

corum copijs ciTct conclufus, ac vclut ob<br />

rcs felicitcr gcftas Athenienfes dijs imiti^'<br />

IarcntvidimaSíDemofthcnc«ad quendJ*^<br />

ami cor um,nomine Agefiftratö, ait, fibi<br />

eandcm<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


fandcmeflc cum <strong>cx</strong>tcris fcntcnthm: ?\(ouf reffeue-<br />

•>»/w,inquit, Gr^cosfiaditm pugnxre t^T fttre ymiUa.^<br />

Cb* pojji'^ Doiichm autem mn itctn. Doiicluts<br />

autcm continct vigiliti quatuor ftadia. Notauit<br />

ÍU0S, quòd protinus vna contenti vi-<br />

¿loriola, dcp;>ncrent bellnndi ftudiumicii<br />

oporteat eiufmodi fucceíTIbus nò frui, fed<br />

Vti ad maiorum rcrum occaiioncm.<br />

Quodam tcmoore-vox Demoftlienem 139<br />

filter concionandum <strong>de</strong>fecit, óbmultitudìnisfremitum.Idobijcientibusitarcfpódi<br />

V.Htflrtones e yocetudtcare par efi ^oratorcm c, ciamojt.<br />

»wenic. Graeca i u cund i ù s fonan t : v^òKptrM<br />

ti/ivif; U Ttisfms .Tbtyfim^cts U rTjc yv(¿¿i


^Aßni quidam tefliuo temporeaftwi<br />

fmbra, conduxerat ab ^thenis Megaram yjque : Jéli<br />

yerò circa meridtcm yehememer afinante,yterqi<br />

altei'fimpr^hibe'ja:\hicdtccb.it afinnmconduH ><br />

non ymbramialter conten<strong>de</strong>bat,per conduSiinnim<br />

afini {¡r ym!?raimefi[c fjiBum, Atque hacc<br />

loquutus Dcmofthcivcs abijr è fuggefto:<br />

populo vero rctinenti^ac lurrationis finci«<br />

flagitanti, De afini,'mc[w\t,ymbraaudtre cupitis^e<br />

rebus fer'ìjs Loqucntem audire »e >Wi«.RC'<br />

tuhnius hoc in Adagi js.<br />

142 Lycurgus rhetor ob generis nobilitatcm<br />

ibcnor erat in dicendo , quàm vt populus<br />

inicrduna fcrrc polTct. Itaoucquum<br />

aliquando populi ftrepitu <strong>cx</strong>plodcrctuf<br />

Libere, c fuggefto , <strong>cx</strong>clamauit ; 0 CercyroiA Jcuticoy<br />

auàm muLtii talentis dtgna es \ Notans populum,<br />

à quo cijciebatur,magnae qui<strong>de</strong>m aU'<br />

toritatis ac nonninis, fed inutilem rebus gC'<br />

rcndis.Dc Cercyraea fcutica diÄum eftnöbis<br />

in prouerbijs.<br />

I<strong>de</strong>m fortè obuius Xenocrati, cjtiiàTejftéda-<br />

obtorto collo pertrahebatur in megfer.<br />

toccium, quo in loco career erat Athcni«^<br />

fuftem impegit in caputTclon»iacXenocratem<br />

qui<strong>de</strong>m hberauit, T e l o n c m verO<br />

tanquam indigna 'patrantem in carccrcm<br />

coniecit. Id Lycurgi fadtum ab omnibus<br />

collaudabatur.ltaq^poftaliquot dies Xeno<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


LIB BR VIIL «7$<br />

craks faftus obuiam Lycurgi lib^ris. Citò,<br />

^quit,o fHerz-etuligrnttMHpatri tuo, qu: yul^<br />

Uiicùtturquodin re diffictU tulerit AUxiUum^<br />

Zerniens, lau<strong>de</strong>m cflcpratmium rcdè favorii<br />

, & cam dcmum opitulatioacm cflc<br />

gratam,,quçadfcrtur in ipfo diiì:rimini5 articulo<br />

: fufte cnim illi patrocinatus efl:,non<br />

oratione. Nimirum hoc zÇij^âetétffM ^óyic.<br />

Obijcicntibus, quòd eloqiicntiic ftudio 144,<br />

rhetoribus darct mctccdcm,5/ ^«/Vìinquit,<br />

pfofiteatur fi filies trieos mihi redditurum mclio- Studiose<br />

^^^ 5 non miUedrachìnas, fid omnium fAcultAf^tn<br />

dimid ftm ejfun<strong>de</strong>i-em. Plurimum ab hominum<br />

vulgo difcrcpans, qui periflc <strong>cx</strong>i^<br />

ft>mant,quod liberi« inftiiucndisimpcn^<br />

ditur.<br />

InterIcgcs, qua« tuliflcfcrtur.hxc erat r45<br />

>na : qua mnlier mArttAta proficifiemur £-<br />

^^fincm. Id ftatuit veritus, nc à diuitibus<br />

dato prccio corrumpcrentur : addita eft<br />

poena, drachmarum iex millia. Ei legi cùm^<br />

vxorLycurginö obtempcraflc^.fycophanqui<br />

<strong>de</strong>prehen<strong>de</strong>rant ac <strong>de</strong>tulerant dcdit<br />

talentum. Ea res quum illi poftridie vitio<br />

wcturapudpopulum, Mquiego, inquit, tmiliter»<br />

^fconfffeaus fiim^nonAccipere. Quidam ferunt<br />

leges ad quaeftum. Hanc notam à fc<br />

^cpulit, qui i^ec invxoris gratianfi voluit<br />

abrogare legem, fed muiftara <strong>de</strong> fuo dc^<br />

pcndu,<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

Ifgcra-


146 liberates inter familiares diccrc Tolitus<br />

l^atura cH : fe qui<strong>de</strong>m docere dccem minis j <strong>cx</strong>terum qui<br />

^on.%, ij)jhm d>cnij]ct audacUm ^ vocalitatemy mercedis<br />

Uco djLiurum <strong>de</strong>cern miUia. Nam vocis <strong>cx</strong>i-<br />

'litas 5c animi timiditas rc'd<strong>de</strong>b.ñtTfocr.item<br />

ad diccnduminutilem. -Hxc autcm quoniam<br />

naturae funt, non artis, à pracccptoribus<br />

dari non pc^lTunt.<br />

147 Pcrcontanti,qul'fieri poíTct, vt ciim ipfc<br />

non eflct ad dicendum accommodus,alios<br />

reddcrct idoneos^P '^ewíCT»fife/, inquit,<br />

Moacjie. qui<strong>de</strong>m fecare nttn pofunt ,/errum tamen<br />

'Mdunt ^cuuimMioc Vidctur imitatus Horatius:<br />

Fungar rice coiis^acutum<br />

. ^d<strong>de</strong>re qua: ferrum yalet, ex fors if fa fecondi-<br />

148 Interrogatus, qwid eflct rhetorica ^ -E*<br />

£xagge- paruisy inqui t, facere ma^a, ex magnis parua.<br />

ratio. Eft cnim ha:c n©nulla Thetorices pars, amplificare<br />

6cextenuare : qua dc rc diligenter<br />

praccepit Fabius. Sed praeftigij genus cft»<br />

quod refpoditlfocratcs. Quin illud potiu^<br />

artis tft.qux magna funtita tramare, vt an-<br />

'ditoh quoq; ma^na vidcanturj & contra.<br />

149 In conuiuio Nicocreontis, SamiorS ty^<br />

ranni, quum à conuiuis iubcretur diccrc t<br />

Tempe- His, inquit, inquiùfts ego ya/eo .nunc non eff<br />

Jìiùè, tempus : in hM VCT-O qua hoc tempm requir e ^S,^<br />

non yako, Rccufauit inter pocula Slccrc,<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L T B1 R virr; %n<br />

qui apud ibbrios dc.rcbus fcrijs diÎTcrcie<br />

coni u eu erat-<br />

. Vbicdrp<strong>cx</strong>itSôphoclcm,traoocdiarum 15®,<br />

Îcriptorcm , fcqui pucrum qucndam forjltius<br />

cap,tum,Oyoricf,inqUit> 0 Sophocles^ Cafiè^.<br />

hommem nan manus tantum apud fe coniinere,<br />

yerùm ^ oculos.. Vox. hominc, Cliriiliana<br />

non indigna.<br />

Ephorum Cumanû, qui fclìòlàm. ipiîus 151<br />

reliqujt nullo ()rofcdu,atquc ob id à pâtre Taidi-<br />

D cniophilô <strong>de</strong>nttônailïus cft,vtab mtegro tas,<br />

data merce<strong>de</strong> difcipulum agcrct,X/V/f'X'ííP'<br />

pcllabat. Diphros enim giaecis diciuir cursus,<br />

quòd duos ferat, pugnantcm &aurigam.<br />

Tales opinor obm fuiíic caihedras<br />

(nam


TYT AP-OPHTHEGM.<br />

rcretor iiobilcm & opulcnrum, atque ipß<br />

cumprimis amicum, ad indices pertrahere,dixiffct:<br />

^tn ea<strong>de</strong>m operarne quoque ac^<br />

Hytre.^t^yfj. intrepi<strong>de</strong> refpondit Pifo: Da. va<strong>de</strong>s<br />

F^ipulr.teyfipofíulatus fuer is, c'tuile bcllum mn<br />

eseitaturum, tuU nomen prtufquam Manilij <strong>de</strong>»<br />

feram. Hlc <strong>de</strong>gas epiphoiiima fubijcit Valerius<br />

Maxien us : ILo<strong>de</strong>m, inquit, mdlcio dms<br />

psfhnuit reos, aceufaüone Manilmm, Ubertatt<br />

Vompeium: ^ alterum lege per egit,alterumpro*<br />

fejfune,<br />

1S3 Thalcs Milcfius interrogatus , quantum<br />

^mores dtflaretà mendacio veri tasi Rantum,in vt<br />

tibi nó minììs diéto fit audiens,quàm<br />

quilibet feruorum tuorum, pro vno mancipio<br />

habebis duo^Aui,abi domum^ac pu-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L r B í R VIII.<br />

ta tibí ci pccirnia, quanrpaé^cw es pro filio<br />

inlht


UidAccldiffi, y idi Cn, Catbommattrnmumfue^<br />

riti A tuabomrHmj^ patris tm<strong>de</strong>fenfQrem,qi4um '<br />

UritJsm confisie/ietfCatems, qtsastts tlh inijci lufferas^vinHunt<br />

obteJ-Jantem ji aduerjks ommfas<br />

eSr ncfof^qimm m fismmc^e]]t:t impcrioy à te equi^<br />

te ¿(ornano frueidatum, f^ids eo<strong>de</strong>m habitn (ir<br />

qfssriiatU) pratmwn rimm Vcrpenaam^faui^<br />

tiam írt.im <strong>cx</strong>fccrantem , atque hos omnes evi<strong>de</strong>nt<br />

yoce indigì^Àtes, quid m<strong>de</strong>mnati fi^L te adoiejce»'<br />

tulo carni fice ccciàtjjfrii. Has M^itiiixvoiCSf<br />

fortailìs aliquis tcmcritatcm apptlict ci-^<br />

tiùs 5 quàm libertatem. Seitum cft, qviod'<br />

fubncdit VaIcìius : /-o tempore &Jortijft^<br />

mum erat, Pompeio maUdícere, eír tsst'ffìmum :<br />

fortifjìmum ob jHrnmam f onnti^m j tmißitnum<br />

ob r^ uocAtaìn yeterum faan^r^m inuidiam.<br />

Difylìiliis, tra gir dia rum ,i¿ior, auumin '<br />

lùdis Apolliaarib^ ad cum vcrficulumvc-<br />

Libèrè» niiVct, Mifmcìnofirà magniis efí : dircftis i» '<br />

Fòmpcium Mìgnum mjmbuspronunciò"<br />

vit. Aftio in tantum placuit populó, vt aliquotvcs<br />

fucrittcuocatus i ncc hillilo vctitus<br />

cft Iterare ilmili gciìu. Dubitrs, vtru^<br />

potiùs mirati coiiucniatjaAoris audacian^'<br />

an populi,Simili audacia vfus cftiacadcitv<br />

fabu]a,qimm ventura cifct ad cum vcific^^<br />

lum ; f^iiriutem ifíam yeniet timpus tjHO gr^'<br />

yiter gtmat, Tamctii mihi vi<strong>de</strong>tur carmc»*<br />

eflc mutiliim : fufpicor ad<strong>de</strong>ndum, Seru^<br />

inrtmmi/fmp Ä«t àliud funiìc yctbum<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ìli vcrfus Trochaicus. Cicero meminitin Efi-<br />

flolis.<br />

Scruius Galba C. lulium, confummatis 15S<br />

viélorijsinforo ius diccntcm, huiufmodi<br />

diftis aufus cftintcrpcUarc : CJult Cafar^pro ^<br />

Cn. Vontpeio Magno^quondàmgenero tuo^in tertio<br />

eius confulatiipetuniam /poponcù, quo nontine<br />

nunc Appellor. Í¿júdAgáni ? 7v(»m <strong>de</strong>pendAm ?<br />

Hac vocc palàm iWi <strong>cx</strong>probrasjquòd Pompei/<br />

bona vendidiffct, cui fucrara/fin/fatc<br />

Junélus. Àcquum aulcm vidcbatur, vt qui<br />

bona generi vctìdiAcrat, ta dcocn<strong>de</strong>reti<br />

qux nondum orto inter ilJos bello fuilfcnt<br />

contrada. Cxfir hac inuidia commotuf,<br />

ÄS a\icuun\ Pomp c\') c iifco tefolui ìulTit.<br />

C^um Philippus Macedonum rex co-159<br />

gnirionéexcrcerctparùm ibbrius,acpcrperam<br />

aducrfus mulietcm quandam tulìffct<br />

fcntentiam j iUa fentiens errorem cÌPf<br />

vini, non regis,exc/amauit : Trouocarem, in- ^^ ^<br />

C[ymyAdVhUtppum, ftdJobrmm. Excuilìtrcgi<br />

mvxUcbrc couv\ic\um icmulct\nam,adcg\tqucvt<br />

expergefàilus cauiàm ean<strong>de</strong>m animo<br />

prxfcntiorc cognofccret Hic dubitei,<br />

vtTum potuis admirari <strong>de</strong>bcas j foemìti®<br />

nbertatcm, an tati prini ipis humanitatcm.<br />

Simile quiddam antè retulimus, fed fub<br />

Viri perfona.<br />

Scipio Aemilianus crcatus cenfor, addito<br />

collega Muinmio, viroma^n* quidcdi<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


S&2 Avp o P'H.T H E O M.<br />

nobil¡tatis,fcd vitç diíTolutioriSj-prarailííí<br />

liiere, dixit,/e ex maießate ì^ifuLUcet omnia gcHurUt<br />

fue dues ßit <strong>de</strong>diß'ent coUegam , ßue non <strong>de</strong>éffent:<br />

innucns, latius fuifle non habere tol"<br />

Icgam cenfurae,jquàm taJem collcgam.<br />

I6i P. Rutilius amico cuidam rem uîiuftana<br />

pctctipernegabat. Qj^umq^ is conimotus<br />

per fummam indignationcm dicerct:<br />

ÍHÍÍe, ergo mihi opus eíí íudamicnid, ß qua.yogo noft<br />

fads .^/iwè, inquit.Rutilius, qmdmihiopufeB^<br />

tud,ß ^dinhontfíác rei f ropier te.faílur us ß^^'<br />

1Ö2 (^um M. Bruto tota fcrè Lufitania fcfc<br />

dcdidiiTetjfola vrbsCiania ^tinacitcr ai^i^^<br />

tctincrct,tentatunì cft per Bruti legatos^ vt<br />

data pecunia pcrfcuerarcnt cífc Tui iuris«<br />

. Verìim bis populus Cianienfis vno ore rc^<br />

fertit'er, fp on dit : ßbi ferrumàmaionbusreiiSiumfq/*^<br />

yrhem tueremmr ^ nonaurssm^qm lihertatemre^<br />

éme.ent,<br />

lulianus impcrator,ni falior^quu inír^"<br />

quenti turba quidam ipftinr bis verbis ap^<br />

pellaretaducrfusadiierfarium fuum :<br />

Trater laßius inimicm pietatis tu£ noHra perri^^^^<br />

pmt'.^gnofto, inquit, ab ilio me fuißelap*^f<br />

prom<strong>de</strong> dicitli-vt mthipotioriinimicopriùs<br />

facias.: mandauitqucprxfcûo ne priùs co^<br />

gfìofceretur illorum ncgocium,quàm ip»®<br />

cum Thalaftîo rcdirct in gratiam- Qi^^^<br />

alter adduxcratad.maturandamvindiäi^'^'<br />

Cícfar, (orfi t in CUI} cía ti on ens,<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

Cyrus


EI B E R vm. m<br />

Cjrrusr<strong>cx</strong> rogatus ab hofpitc, quid ad 154<br />

prandium apparati iubcrct ? I^bUaliud,inqui<br />

15 ju2m pancm j nam /pero me prope Crinum frugali^<br />

eanaturum.híiTSí frugalitas inrcgc barbaro, cer,<br />

«li panis erat pro obfonio , ¿5c íítim aquae<br />

íj)c <strong>de</strong>ferebat in cocnam. ¡{ejfeyt .Ammiantu,<br />

Sigifmundusimperator, Alberti fücer,<br />

cíim alijs multis noniinibus, tum ilio príccipuè<br />

còmendabilis fuit, quòd vt ipfe linguarumacliterarum<br />

peritiam amauit,ita-.<br />

viros cruditioncpraíftantcs fempcr ornare<br />

ac proueherc ftuduit. Quo nomine<br />

quum à Germanis principibus, qui latinas<br />

diteras o<strong>de</strong>rant,rcprehen<strong>de</strong>rcturjquòd honiines<br />

obfcuro genere natos obliterarum<br />

commendationem foueret : ^uidfuy in- Hénoste<br />

quit ytosamem, quos natura caseros antecel- rtsdittotn"<br />

^ye yQluit ? Germani plurimum tribuunt ,<br />

generis nobilitati : at vir prudcns intclle-<br />

, in cruditis eflTc quiddam ftemmatis«.<br />

Facftantius.. Illi habent asdium parietes.<br />

^^ypcis & imaginibus dcpiftos : .hi ani>,<br />

habent optimis dilciplinis exornatum»<br />

Porrò vt natura animus prxftantior<br />

eft corpore : ita ornamenta mgcnii lon^è<br />

pulchriora funt extern v nobilitatis infìgÄibus.<br />

Q^ nihilahiid habet, quàm malorum<br />

imagines,opinione nobilis eft ve-^<br />

quàm re. At qui virtutc pvaeditttíí<br />

vndc maiiat ctiam iUa vulgaris nobir*<br />

Kk z.^ •<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


ÎÎ4- A P O P H T H E G M .<br />

liras? gcrmanam ac natiuam habct nobi'<br />

litatcm.<br />

Plato diccrc Mch^tyßfeseJJeyigiiamium<br />

Spes. To'ww^- -Ad quod alluiilTc vidctUr Vergi-<br />

* iius,quum ait: .An qui amant ipfi fibt fomniá<br />

fingunt ^ Nam diftumirum cft, quàm varias<br />

imagi nationcs patiantur in animo luo, qui<br />

vehementer Iperantaliquid. Atajhisinanibus<br />

iimujacrispcrindc fernet oblcdanf,<br />

ac fi iam tenerent quas fibi polliccniur,<br />

1Ô7 Scopdianus fophifta, quoniam fomni<br />

parciiîimus noÄcm <strong>cx</strong>iftimabat ftudijs &<br />

<strong>cx</strong>ercitationi mentis accommodam, fubin<strong>de</strong><br />

folitus eft exclamare : ¿vvf,irv ^ dli<br />

TffT^^rtffcref'tat i^ít^x^s fAif^ ; Id eft : i<br />

mx, nam tu fane maxima <strong>cx</strong> parte confiors es fn,^<br />

ta cotem pontifie <strong>de</strong>orum. Habet cnim horainismeni<br />

flauonh jnaltoillo filentio,corporisfenfibusiam<br />

feriatis, aliquid diuinitatis, fi fefcinten<strong>de</strong>rit<br />

ad rerum fubjimium Ipcculationem-<br />

168 Q^uim Al<strong>cx</strong>an<strong>de</strong>rThcbauorummornia<br />

dirujíTct, Phryne mrrctrix pollicita eft<br />

fuis impendijs rcpofituram, modo ciue5<br />

patercnturhocinfculpi cloeium; M*/^"<br />

Cima t^^^ Karxana^^py avï7ne% A ^fucti. id eft •<br />

ßimor ^l^xanäer qui<strong>de</strong>m Ju&uertit, fed\Vhryne ^^^<br />

tuit. Hic meritò quis dubitet, vtrum fit<br />

mirationedignius : an quòd fcortum coi^<br />

poris vfur.T taitas opes collegerit; an qnòd<br />

ranto nominis amorc tcncrctur, vi titulii'''<br />

ta»<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L i b e r VIIL I85<br />

tam carè volucrit cmptum. Nam vt pracchriiis<br />

cft rcftitucrc, quàm dcmoliri : ita<br />

fpcciofior fuiiTct laus Phryncs icorti,quàm<br />

Al<strong>cx</strong>artdri regis.<br />

Pythagoras, vi<strong>de</strong>ns quendam è difcipu-169<br />

lis attemiorem curando corpori, idq3 agere<br />

vtobefus eilet ac nitida cuteiH/c,inquit,<br />

nnndcpnitjtbi carceri moleflioremßruere. Sen- Obeßtas,<br />

fir,hominem eftc animum,corpori feu carceri<br />

inclufum, quod quò reddas habitius,<br />

hoc magis grauatur animi vis.<br />

PlotinusphilofophusPlatonicus, Amc- 170<br />

Jio pidori rogantiavt corporis formam pateretur<br />

eftingi,non paflus eft: inquit,<br />

annon fatis eff nos hanc imaginem circtsmfer- Corptis<br />

ff, niß^tmaginis imaginem reltnquamiis po- hin^h<br />

ßcris oHcndtndam > ludicauit cum Pythago- '»''»¿TÄ<br />

ra, corpusefte thecammentis, vtcunouc<br />

cam exprimentem. Minimum autem honiinis<br />

vi<strong>de</strong>re eum , qui nihil aliud vidct<br />

quàm corpus.<br />

Sophocles iam extremar fcne/tutis, à fi- 171<br />

i'js accufatus eft <strong>de</strong>menti«. At is pro apologia<br />

iudicibus recitauit fabulam, quam<br />

proxime fcrip ferat, rogans num tetyidtrcttsr<br />

<strong>de</strong>Urantisi Fertur ic hoc dixifle ; Si funi So- SmtSftti<br />

phocles non <strong>de</strong>liro ; fi <strong>de</strong>liro non fum Sophocles J"^*<br />

Zerniens, in eruditis ac fobrijs animi vim<br />

'^on elanguefcere, fed rcuigcfcere potius<br />

vft <strong>cx</strong>crcitatione.<br />

Kk 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


172 Aclinnus fophifta fcripfit ít\ Gymnidcm<br />

tyraniìnni. Hunc quum Philoftratus Lemnius<br />

oflcndiifct Jcgcntcm indignabiido 5c<br />

Xarttas coacitato fimilcm,pcrcontatus<br />

^^njeíÍAYJ,^^fj^fj^ti cffetpra niAmbusi Scnbu^m^^unfiymnidis<br />

itccuj'i^tmem, Laudirem, in o uit Ph ilo-<br />

'ftrztus^ßyiucmemaccufxßes. Id cnim erat viro<br />

dignuna. Nam lacerare dcfunftum cuiuis<br />

in promptu cft.<br />

173 Diogenes in caupona prandcns, Deinofthenem<br />

forte praetercuntem inuitauit Vt<br />

acce<strong>de</strong>ret. Id cùm ille pudorerccufaret?<br />

if!^tt9r€s'ErHbefcKymc\\Xit,7>emoßhenes canponam ingrt"<br />

ftruipO' dii .At fii fjic berilli tuutoHotidieyerfatur.<br />

nuit,oratores nihil 4liud efle, quàm mancipia<br />

populi : ncc cflc par,vt illic pudcat fcf;<br />

uum popUli vidcri, vbi populus aÌÌléu^<br />

viuerct.<br />

174 I<strong>de</strong>m, quibufdam admirantibus car*»^<br />

M e . niud'Hefiodi:<br />

ßic tato'kon\ A /aì yetruff tumet ^n*<br />

Id eft:<br />

Tie bos f*\<strong>de</strong>mp€reát,myicmtKpt mäluf»<br />

^quiMeJenif\in(iuit,/rmu/cum buburfe^'^^'<br />

v/cwÀ^.Exprobrauit Atheniertfio. jg*^*'<br />

uiam, qui Mcfcnijsvicinis aduerfus Lacedarmoníorum<br />

v/m non fuerintopitulati-,<br />

175 Quwm Ariftótéli grauiter aífefto medí'<br />

Imperia cus quidam prxfcribcret cum «utoritate,<br />

huma- ncc vilam ad¿rrct ratioJiem,í^(f inqi»*j<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E IT VIN. T%Y<br />

ptrMé curdris, «pí bubuLcum j am/ofiòyem j fed<br />

fn 'h dace me^aufam cur ìfÌAprafcnbas : dique<br />

<strong>de</strong>mum habehis o^fe^weniem. Doccns, Viri«<br />

cordata non (ta impCrandiim,quemadmodum<br />

ímperamusaíÍTiij.<br />

Alcibia<strong>de</strong>s Socrati miferáfmunus prar-<br />

«Urum. Id cùm Socrates vi<strong>de</strong>r^arrccufa-<br />

*uru$, Xanthippe diiluafit, aíTeuerans donum<br />

eile ma^rficum, & indignum quod<br />

r^rpuerctur, Tumfiocrates, AUibiadts^ in- Tacete.<br />

^Wyhxc mittit Ambnfose,& nobiemßrx efidm-<br />

S^ntiensjinterdum efle magnificetius<br />

Äagna contemnefc,quàm ma^na largiri.<br />

Zoilus interrogans, quamotrem itaftu- 177<br />

dcret omnibus maledicere ? qmnixm, in- Mxlediqwit,<br />

maiefAcere cùm cuffiam, mnpoßum. Ex- centM^<br />

peditamàlitiaimofbumingenttèconfiteni^<br />

tis &amantis.<br />

Gnathasna meretrix adolefetnterti, qui 17«<br />

famáipflusilleíftusexHellcrpontOYenerat<br />

Atti cam, efletqj in conuiuio loquacior,<br />

ita compcfeuit : jfn%9n é(eba4, inquit, te ex<br />

^onto hucpfofeBum f Qwm annuiflct,<br />

& f ut fit,inciuit, ytprimartameitisreghnUxu<br />

UHatem non noueris ì percontanti,quam f iSiinquit<br />

Gnath^na. Atqj ita ciuiliteradjnonuit<br />

illum filenti). Nam riy^ Grxcè fu<br />

u u • '^<strong>de</strong> diftum vi<strong>de</strong>tur Sigacum.<br />

Phihppus rex.multa qucftus apud Roma- jj^<br />

^oik legatos dcmowb. 5c csdumniitThtf-<br />

Kk f<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


. falc^um,tan<strong>de</strong>m flatus jrn,hnnc voccm ad-<br />

Mmach i^citinvndum omn ñdierum folem euidißt. HiC<br />

fermo non Thcílalis modo, verum etiam<br />

Romania fufpeftus , vtriufquc gentis frcmitumexcitauit.<br />

Tit^UuìnrDecAdJih.9'^<br />

iS« Alexandri matcr 01ympias,cììmaudiirct<br />

fili) cadaucr mfepultum fuifle abic¿^um^<br />

DiMin- inter lamenta dixit hoc quoque ; Op/, tttf<br />

feghlm, qtu fin<strong>de</strong>bas cali particeps eJJe, hnc tot $ impeti<br />

prop trans,ne ijs qui<strong>de</strong>m pot iri taiiùfii, qua funt<br />

mortoiium omnium cotnmunia, terra ac fepultu-^<br />

ra, Alexan<strong>de</strong>r viuus ambicbat diuinos honores:<br />

<strong>de</strong>fungo nccvliimus illc contigit<br />

honos, quem quiuis homo perfoluit homini^quamlibct<br />

humilj. Karrat enim Qu»<br />

Curtius ßcPIutarchus , Alexandri corpus^<br />

multis diebus ¡nfcpultumiacuiíTc, ob graues<br />

procerum c6certariones dc fuccclfio'<br />

nc principatus.Fuitöc alter Alexan<strong>de</strong>r,Ep»'<br />

ri r<strong>cx</strong>, Olvmpiadis fratcr^ cuius corpus am-»<br />

nc in hoftium caftta <strong>de</strong>uefìum eft, itaqj ab<br />

his foedè laccratum. Vnius tamen mulicri^<br />

©pera fepultum cft > licct mutilum-<br />

TitMuius Decad.ìMb.%.<br />

iSx Pollio Romulus, qui centefimum exceffcratannum,Augufto<br />

pcrcontanti,^^<br />

SeneSité- <strong>de</strong>m ratione illum corporis animijue yigoremfe^"<br />

tis alimo uajlfet ? Intus^ inquit, muifo Joris oleo, TradiC<br />

nia. PImius, naturam hominibus duos <strong>de</strong>di"5<br />

liquorci optimos,oleumÍorií adhibcndu<br />

i corp^-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L i b i r VIH.<br />

corpor¡,vinum intus. Mel autem ob humidam<br />

calidamque vi« admodum fenibus<br />

accommodum eft^ Nunc mei in totuin à<br />

meníls fubmouimus, & oleum corpori in-<br />

Tundimus^.<br />

CatoVticenlTs dixit, C C^farem fihium itz ^<br />

fccefijjèa<strong>de</strong>utrtendam ^mpAd Quintilianus ^cuiè^<br />

ita refcrt, vt putet nihil dici poiTe fignificantiùs.<br />

Senfit enim ^ illum hoc iamolim<br />

animo aglta(Ic,quod poftea fecit.<br />

Planto tantum tribuebat Ariftoteli, vt 1S3<br />

quum ill^ fortefortuna nona<strong>de</strong>flct in Aca<strong>de</strong>mia><br />

exclamàrit : «wi^ #


t^O AP Ä H T H B M.<br />

Quidanracciifatus, quòd patrcm piil'<br />

faíTct,hoc modo dcfendit impium facinus:<br />

id eft,w«e^>'ic®/w/.Rcfcratur & hoc inter<br />

^^An^t« apophthegmata.<br />

113 ßmonidcs Caus, in conuiuio tít^gat"**<br />

PauíoniaLaccdacmoaio^vtaliquid proper-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


X IBER 'Vin. Spi<br />

Wqtiod rcfipcrct fnpicntiam : ritkns, Me-<br />

, inquit, te hominem eJJe. Ea vox tum -piß^^^<br />

qui<strong>de</strong>m contcmpta cft Paiiraniae ; verùm<br />

pòft, vbi Chalcoe<strong>cx</strong> fano inclufus obiidcrctui,<br />

famcac frigorcmoriturus, tcrinclamauitCxum<br />

hoÌpitcm, qui prudcntcradmonuiflet.<br />

Diogenes, quum Rhodios quofdam<br />

dolefcentes <strong>de</strong>ganiiorc cuitu confp<strong>cx</strong>if-<br />

'fct,dixit : : id vft,/)/cfaHus eft. Sor<strong>de</strong>s<br />

Rurfum cCrm vidiftet Lacedsemonios fubftriÄa<br />

tunica parcè fordidcque cultos,âh- ¡a,<br />

inquit, ÍTÍ^ : id eft, hic aims<br />

ßfiweft, Significans, non minùs pcccf.rc<br />

cos,quiadoìlentationcmfordidèvcftiuntur,<br />

quàm qui fplendido veftttu fefe ia£t¡tant.<br />

Vn<strong>de</strong> fcitum eft illud diui Hicronymi:<br />

ft*il oftendam, \TìC\\x\X. f^^^<br />

Quum nihil almd diceret,pater iracundus,<br />

<strong>cx</strong>iftimans impcndium pcriflc, cœpit ftagris<br />

cac<strong>de</strong>rc filium. Eam parentis f«uiciam<br />

adòlefccns «auiflìmo animo tulit. Ac rurfus<br />

cfllagitanti patri, vt aliquod fpecimen<br />

profedus e<strong>de</strong>ret,<strong>cx</strong>fpcftanti egrcgium aliquod<br />

fophifma: hoc, air, è phUofiphirtfiuBut c<br />

retHk^ytpmis trm poffm cemmodè perpetì,<br />

Dcmc-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


S9^2 A P O P H T H E G M .<br />

191 Demetrius Cynicus damnabat artcm fair<br />

tatoriam, velut inutilcm gefticul.uioncin<br />

ad tibiae modos. Cui geíliculator quid.ira<br />

non impflritus, cupiens arti Tua: vendicare<br />

gloriam, iuiTìt vt fubmotis tibicinibus fpe-<br />

Ctarct ipfumfirtanteni. AÌTenfus eil Demetrius.<br />

llleraltauitHomericam fabulain^<br />

adultcrium Veneris ac Marti«, ambos Vulcani<br />

vinculis irrctitos adamantinis ^ ac fole<br />

pro<strong>de</strong>nte dij[s caetens exhibitos, Venerem<br />

erubefccntem , varios <strong>de</strong>orum aftantiun*<br />

affcftu5, Mercurium optantem talia vincula,Martem<br />

damnatum vtpen<strong>de</strong>retmcechagriarac<br />

pretcrea quicquid ad cam fabellaiti<br />

pertinct. Ibi cynicus artemadmiratus,dixit:<br />

Saltatio audio homo ejua fads,non vi<strong>de</strong>o tantum ifedmihi<br />

muta, manibns ipfis loqut yi<strong>de</strong>ris. In h ui us artis lau<strong>de</strong>m<br />

fcripfit lAicianus : Plato non probaf><br />

& t.ìme apud Cbriftianos faltatur ineptiùs.<br />

192 Lesbonax Mitylenacus biftriones ac ge-<br />

Gefitcu- fiiculatores appellare folebat x^ftaó^si'<br />

latio, quòd mani bus faperent, non lingua. Erat<br />

enim faltationisgenus , quo graues etiam<br />

hiftoriae citra voccm vel recitantis, vcl tibieinis,<br />

folo corporis geftu fic repraefentabantur,<br />

vt fpccìntores propèplus intelli;<br />

gerent ex faltatione, quàm fi quis recitaffet.Hacc<br />

ars conuenit Benediftuiis.<br />

J93 Pbiloxenus, quondam coenans apu^<br />

Dionyfium, quoniam aHimaduertit regi<br />

appo-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L i b i k Vili.<br />

appoiitum piTccm mullum iniìini magnitudine<br />

, cùm ipil appofitiis elìci pcrpuíillus,<br />

( in pifcium cnim genere laudantur<br />

adulti)pifciculum auribus admouit. Id faftum<br />

admiranti Dionyíío,


A.P © F H T H E. G M.<br />

choatB ^fere agmfceret planum fuum. Eadcifl<br />

opcri &artis fua:, ôcciuilitatisfuadpecimen<br />

<strong>de</strong>dit. Sit ûc.hoc fi libct apophthegm<br />

ma mutum.<br />

196 Pitlor quidam intcrrogatus,y«fW hahulf"<br />

TLopulì fet artis magifhum f égm populum ofitndtU<br />

iudkpû, Sentiens,readmuititudinisiu.dicium pingere,<br />

& obferuantem quid quifquc proba«rccaut<br />

improbaret,artcm luiflc cottlequutum.<br />

I<strong>de</strong>m ab Apelle faûitatum Icginnu,<br />

qui pofi tabulam latitans fubaufcultabat<br />

fpeilatorum eenfuras. ']>ìumtretur ú'hocinter.a^ùyraù^óifÌiyij^et*<br />

ip 7 Sócrates Alcibiadcm adolefccntcm,pri-»<br />

mùm ob impcritiam trcpidantem, vt fit><br />

apud tantam multitudinem. verba fìiccrcr<br />

lepida«ir


ftiinntOT Agathonis audacinm , qukoram.<br />

tot hominum miliibus prxfcnii animo rccitairctfuam<br />

tragoedia : cui cíim Agathon -<br />

iclpcndiiTet ,.Xc citiíis velie corawi multis<br />

horninuut miUihus diccrc t quàm apud v^<br />

num Socratcm:w^/y/#;w>/7M,inquit, mMus SoUrterf.<br />

& Socratej erat, Fi t enim 5c illud miro modo,<br />

vt quem vnum reucrcarc, in turba mixtum<br />

contcmnas.<br />

I<strong>de</strong>m conlpicicns hominem pr^diuitcm i^f.<br />

& arrogantem, iednulla virtute prarditum,<br />

I^ic, inquit, equt^ efl argente ctrcumte6ìtu. So- Dmes im<br />

lent enin) equi iftrngulij, lialcris, ac bullis doñas.<br />

arpntei"; c\'ornari"¡^ cùm interim tarnen nihil<br />

aliud rint,qu?-mequi.<br />

Apud Ephcfum quum Alexan<strong>de</strong>r con- 199<br />

fpedam cffi^icm fui corporis ad viuum<br />

magnaartc ciprciTamadmirarctur, atc^uc<br />

interim forte cquus induäuspiäo in ea<strong>de</strong>m<br />

tabula equo adhinniret,<strong>de</strong>ceptusimi- . .<br />

tatione Apelles,inquit, orrv,m«/í»<br />

tnelxiis expreß Its eft qu^ m tn,<br />

Cùm Alexan<strong>de</strong>r etlamnii pubefcens ci- 200.<br />

^ara- daretopcram,5c pr^ccptorartis fubin<strong>de</strong><br />

moneret, quam chordam quo modo<br />

pulfare dtbeiet, & pucr parùm obfequens<br />

dolori d\x\{^tx,QiiiäßhancpHLßrem\ Citha-<br />

Krdus lepi<strong>de</strong> rcfpondit. Sitflhucquaristan-<br />

^f^ammoxrexfHturuSynthilrefertiß y t arti fex ygni^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

Al<strong>cx</strong>aa-


201 Alexan<strong>de</strong>r Macedo praeter modum <strong>de</strong>legatus<br />

eft Homero, a<strong>de</strong>ò vt illum ad verbum<br />

ediJicerit, acdormiens eriam ceruicali<br />

fuppofitum haberet. Eum alias Tuny<br />

mum virtutis praeconem , interdum poctamßacen?nKff,uappcUATC<br />

cöfueuit: cin'us carmina<br />

ccnfebatnon ad citharam.vt aliorumi<br />

fedndtubam potius eflecanenda. Addc-<br />

Homeri b:itjilud :fe malie Hmeri Therfiten ejje, quàn*<br />

Um. Chmíi ^chiUem. Chcrilus erat Alexandri<br />

poetaTìon fatis felix, qui cum fertur ita pa-<br />

¿>uí, vr pro quoque bono verfu acciperct<br />

Phiiippcum aureuni, pro malo colapluiin-<br />

I<strong>de</strong>m quuminSigxoad Achillis tumulum<br />

a ft i ti ftc t: 0fortunate, i n q u i t,adolefcensy au\ tua<br />

ytrtutis fraconcm Homerurn inueneris, kcfcrt<br />

Cic.in oratione pro Archia.<br />

2^2 Ariftobulus hiftoricus librum conf ripferat<br />

dc rebus ab Al<strong>cx</strong>andro Macedone<br />

|cftis, in quo multa fupra veri fidcm ad«'<br />

jintiflimè affinxerat. Eum quum illi in nauigationcrccitaftct,<br />

Alexan<strong>de</strong>r arreptum ^<br />

•manibus libfum in fluuium Hydaipen dc-<br />

Adula^ meriit, 5c ad Ariftobulum conuerfus,<br />

^^^^ mquit, d^nior eras yt eo<strong>de</strong>m firacipttareriSy^^^<br />

folus me ftc pugnantem facts , ac yel yno<br />

mterficis elephantcm.<br />

Socrates , aaimaducrtens Antifthcnem<br />

ambitiofiùs oftentarc vcftem laccram *<br />

<strong>de</strong>tritam, facctè hominem incrcpau't:<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


i-»xóífM, inquir, i^^MXKusrifífic^gy mf/M cft, Sordti<br />

<strong>de</strong>fines te ntbis cowfy« ^Significans, ciuf- Ambiti^<br />

<strong>de</strong>m cficambitionis, vilitatcm amidus o- y¡e.<br />

ftentarc, 5c dclicato cultu icicvcnditarc.<br />

Cyrus apud Xcnophontcm,mc>ricns <strong>cx</strong>- 204<br />

ircinac iam fcncáuús,AegaUt fevnfteam fen ^ Sene^<br />

Píi'efineauxemfASiAmimbecillifirem,qHxmfuifr' Stus.<br />

fit adpUfientU. ^iaxima parsincommodonim,<br />

ob qux vulgò malè audit ícncdiis, ab<br />

intemperantia vitac proficiícitur.<br />

Pytiùus,nationcLydus,invrbcPhrygiaE 205<br />

CeJ laenis (nam ibi regna bat) homo pr.iíd/iics,fedauri<br />

ftudio prater modum <strong>de</strong>ditus,.<br />

totam fcrè ciuitatcm in fodicndis mctallis<br />

occupatam tencbat, vt iam vix quicquanr<br />

aliud agi vacaret. Huius morbo vxor folcrti<br />

tcmedio medicata cft. ^bfintemarUo curat<br />

&mtnfam^ omnem menj^ füfeUeBUertF af^-<br />

Abre TA' ar4ro confiti j <strong>de</strong>nique ^ cibAriorum cf- ...<br />

figies, qmbm nouerAt marttum practpuè <strong>de</strong>it-<br />

^lari. I{csicrfo cùm cànuiuìj temftts ejjct , apponiturmmfa<br />

Aurea cum rcliquo vaforumapp^ratti..<br />

^tquthoc faneJf>eSlaculo diues altquamáupa*<br />

^^it ocidosnan<strong>de</strong>m qutm interpellar etfiomuchttf^.<br />

iithet apponi cibos. Jlpponuntur tlìa aurea ctbo-<br />

^fifnulacraJf^eBanda,none<strong>de</strong>nda.Htc quum^<br />

incan<strong>de</strong>fceret irà Vythtus, fagttans appom quad'<br />

^ P^U'et, iamdudtsm JpeBaculorufn effe ja^<br />

Tum yxor,ÁnnonfinttSiínc[\\it, Vjfthi/íum ràkàt<br />

LI<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


¿r cìuts tuoj adfamtm yocart ybrcmperiturosß<br />

qua capißipergasfHoc ciuili commento cor-^<br />

oatíi mulier maritum ab immodico auri<br />

ftudio reuocauit.<br />

Aniianira, Amazonum regina, <strong>de</strong>mirantibus<br />

quòd nupfiflct claudo, fatis cynic^<br />

Claudi refpondit:«^yA:xeum immoYtaUmyf^^^<br />

übt dtlpendiaarbwriUafußtendh. >Wiecit: a^*^<br />

ce y qua fo te da mihi ex ifia arbore c^uos infir^^<br />

furculos. Hoc poftremum à nobis ante rcl»y<br />

tum eíL AxiusfAifftytivìit fortunatum ^xii^^'<br />

mabat,ab vxorc liberati.<br />

208 Narratur & illud Catonis di£lum<br />

Ccniug'ij yxortbiis mundus eße poftt, y ita noßra non ejjtf<br />

m^lejiiée. abfque dijs. Scftfit, feliciíTímam hominuHi<br />

vitam forc, fi datum ciTctà coniuoio libC"<br />

ros vinerc. Sed vt i<strong>de</strong>m ait apud A. Geliiu»<br />

cnm tUhihcomntodì ymtHr^ ßdßmiUifomn^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I I E R VILI. . S99<br />

no non yiuitur : yt meritò tüctfoßtt yxor neceßknum<br />

mulHnu<br />

Orfincs Satrapcs, quum Alexandrum & 209<br />

huius amic(fs muncribus ampliifimis howorailct,<br />

Bacoac eunuchonihil <strong>de</strong>dit. Sed<br />

admonitus ab amicis, quòd is Al<strong>cx</strong>andro<br />

cumprimis eflet charus, refpondit : fi regis ^<br />

amicis honorem habere,nonfiortis:nec apud ^er- ^fre.<br />

fi^ eße morisyyt viri mares ducant. Agnofcas in<br />

hoc Satrapa mentem Cyro generis autore<br />

^lignam.Honorarc noucrat,adulari non po<br />

Sfrati cùm hodic quoque ccrnanturinauhs»<br />

qui fcortis, morionibus aclenonibui<br />

principum plus <strong>de</strong>fcrant honoris, quàm<br />

genere ac yirtute praccellentibus viris.<br />

Medi US, ex Alexandri parafltis vnus ;fo- 210<br />

'cbat alios adhortari,»e metuerent quoduiscri<br />

^en mquemuis interfere, Adiccit fe<strong>de</strong>rato<br />

pticccpto caufam appoíítam:^i5'w4x/w^in- CAÍim--<br />

^ U i t, ¡anet yuLntis qu% <strong>de</strong>latus eß, nianet tamen ma cic«-<br />

^CÄfrix. Non arbitror qucnquam cflc dia- mx.<br />

®olum tam impium, qui rem magis nefatià<br />

polTìt fuggerere. Et quo foedius eft cri-<br />

'^fn, hóctenaciùs h«ret apud multos cri-<br />

^mis (ufpicio, vcl in innocentifllmö. [Auduccm<br />

qucndam his verbis adhortan-<br />

?. milites náuticos ad quiduis pradaiì<br />

a» ícmcritatc:it^/F;íf quicqutdpotefiisjtuo mer^<br />

^^^fint amicorujiue hofiiSt : ni yt q^oliati funt<br />

Of Hdf rimile,yt comfeUamurrefiitHere,<br />

LI 2<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


femper alìquAfnida port to remanet apudnos^<br />

211 Goroias rophiiia,qiiumfortcrortiina Icgiflct<br />

iiatonis dialogiim fui cognowinis,<br />

qui Gpjgias infcribitur,dixjirc fc^tur;l»ifKÄ-•<br />

^e5f íí/A wXÁrti/tf }ac/i4ß'iffi/u: rtptilchre nouit TlatO<br />

MwÁ/jy¿rí,hoccft>mordcrc.Nam is pes primùm<br />

ab Archilocho, ni fallor, repertus cfl<br />

dd mnlcdicendum j vn<strong>de</strong> & nomen habet:<br />

vcl à muhere petulante & baecharvel àmit<br />

tendis iaculis.Siq'ui<strong>de</strong>m in eo dialogo pt'i^<br />

fcindit fophiftas, id quodnufqlia no íacit.<br />

Rhodius quidam? <strong>de</strong> quo nobis antea<br />

diítum eít, ob intempeftiuam libertatem à<br />

tyranno inieftus in eaueam , in quamorc<br />

nocentis beftiac alebatur ad crliciatum 5c<br />

ignôminiam, araputatis naribus ac foedata<br />

vulneribusfacie, quumabamiciíadmonc-<br />

retur, vt inedia íibi mn|(|rum firiem quarrc-<br />

Spesper- ^^nBa,inquitjjomini qmadrtuit j^erand^^<br />

zmax, funt.Citiùs ilhim laudirrim.quàin iftos, qi*'<br />

ob cairfasnon adtnodii graues'confügiúft^<br />

ad laqueum,aut ad pra:cipitium.<br />

213 Anníccris quidam Cyrcnocus aufigan«®<br />

^rtes in pcritiâ fuit infîgnis : ôc vt cgregius artifeX^<br />

Htiies, ita gloriofus artis oftentator. Venit in<br />

<strong>de</strong>miam Platonis : atque illic rationes omnes<br />

procurrcndi, rccurrendi, fleftehdi curriirr,5cper<br />

eaf<strong>de</strong>mintcrdû órbitas re<strong>de</strong>undi<br />

oftcntabat. A dmirantibus caetcris, Vh^^<br />

Acgabatfibi vidcriprobabile, cum virum»<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


•qui totum animum inutili iludio dcdiíTcf,<br />

-ad vllam rem grauem ac frugifcram cflc '<br />

idoneum.<br />

Thcmiftoclcs, quum aducrfus Barbaros 214<br />

dcfcribcret Athenis exercitum , Sein theatro<br />

ex ilhus gentis more produci cíTcnt<br />

gallig gallina:c¡, atquc ínter fefe commiíti<br />

^nira pertinacia interfe <strong>de</strong>pugnarctad ncccm<br />

vfque. rem ludicram vertit in feriam<br />

cohortation'em.Sic cnim ciucs fuos aßatus<br />

cft : ^nfü neqtteffro ATÜ acfocis , ñeque pro Uberis<br />

äeptignam, fed tantùrn qmd vinci turpeßr,<br />

-Rifo iglmr anirho yof effe p.tr eß, quibus pro fa-<br />

Itttepatria, pro cháriftimorum mcolumltate ,pro<br />

^^^»ertate certamen efl f<br />

Subaftisá BarbarisLaccdxmoniis,Le- 215<br />

ptines dixit Graciam effefaBam<br />

id^eft,¿t*jcam. Sentiens, Atticam 3cLaconicam<br />

ciTe cordatiftimas Grxci« partes» Me-<br />

*^nit Arifioteles in rhetoricis.<br />

. Apud laflios, populum magna <strong>cx</strong> parte 21$<br />

P'fcibus viditantem, citharocdus quidam<br />

m foro oftentabat artera. Verum fimul atque<br />

tiutinnabulum crepitu fi^nü <strong>de</strong>dit adciTc<br />

pifccs venales, turba fubitò <strong>de</strong>feruit refitris<br />

cantorem, öcad pifcium mercatumaduo- curapri-<br />

J?uit:vrio excepto, qui quòd furdaftereC ma.<br />

tmtinnabuli fonitum nonaudierat,aut<br />

certe n5 attendcrat. Huic citharocdus pro-<br />

P^us acccdcns, gratias cgit, quòd Ä artem<br />

"" LI 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


902 APOPHTHEGM.<br />

honoraíTct, 6c ipium non paíTus Ht<br />

prorfus dcfcrtum.Tum iWc,an crepmt ùntine<br />

nahulum f Vt annui t, yaUbis, inquit,<br />

magi/ÌCTyfejkjue mox iidpifces proripmt,Q'\Ú\^''<br />

roedo liberum crat> fibi canerc & Mufis.<br />

Longe maior cft nobis cura ventris, quam<br />

artium libcralium.<br />

217 Rom^ in fero pcn<strong>de</strong>bat tabula quidam,<br />

babens imaginem paftoris vetuli cum pedo.<br />

De hac Teutonum orator , rogatus<br />

qnojtti tam sefimaret f fatis Germanicé re-<br />

CraJH'atH fpondit : /Ì noUe fibi dono dari taUm vinum oc<br />

ditta. yerum. Barbarus non agnouit artificiuinj<br />

tantùm fpe¿^abat formam. Atqui quae natur.í<br />

<strong>de</strong>formia funt, plus habent artis &<br />

voluptatisin tabula.<br />

218 Gorgias Leon tin us, extrem« iam xtatisy<br />

quum fcntirct fomnum Icthalc obrcpcrc,<br />

amico qui aiTìdcbat pcrcontanti , quopaB^<br />

Meri fe- haberet ì Somnns, inquit, iam incipit me fratrt<br />

ntlk, fiéo commendare* Homerus enim fomni fri'<br />

trem appcllat mortem : nam mors GraecíS<br />

mafcuíuscft. Simile quiddam dcDiogcn« ><br />

retulimus ^ntc^.^eltantts tn KarJitfierUtb-^'<br />

219 Iímenias,iníígni8tibicen, difcipuíisfu»»<br />

non mmùs oftcndcbat male canentcf, ^^<br />

fcitc caaenics,diccns : a d I m n c modum canere<br />

tportetyad hunc nequaquam. Admonuit^ Q:><br />

íabius, in ftriptisihctgrum H«n<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B fi R VIII. 90,1<br />

«ùdicAri dcbcrc bene di^a, fed mala.<br />

Democbarcs dixit : qumxdmodHm nemo 220<br />

poßtt e ihymbrJißuefatureia,facerebonxmUn^ Vhilofo-<br />

^^^m-yitA ncc e Socrate probum mUhem, Sentics, plnvsmniilitibus<br />

coinieni're feroeiam, ciim Socrntcs<br />

.eíTet omnium iniuriarum tolerantiffi-<br />

*«us.Qj.iidam hoc tnbuuut Cratcti.<br />

Mclanthiiis negabat earn tram yt<strong>de</strong>ri gra- 221<br />

qua mentem cogat emigrare y fed qna pror- Ira brefits<br />

eycMat c/omo. Scnticns, probis etiam in- nis.<br />

gcuif.' adiunélam cíTciracundiam : fed hoc<br />

,Vitium effe tolcrabilc, fi celeritcr ad fc animus<br />

rc<strong>de</strong>at, & pro ir.i rationem in eonfilium<br />

adhibeaf.at fi perturbatio peuitus infidcat<br />

animo j ita vtexcufsa rationc fcratur<br />

cíFreni Ímpetu, certa pernici CS cft.<br />

irocratcs pueros candados , ac felici ingenio 222<br />

^^tos appellare folebat eft Ingeniarum<br />

filios: cò quòd hominis mens diuinxji.<br />

fit originis, qua qui praseelht, dcos pai^cntcs<br />

refene vi<strong>de</strong>tur. Prifci dacmonibus<br />

V^ribucbant corpora , eofque <strong>de</strong>orum<br />

filios appellabant. Dxmones autem à<br />

ícicntia difti fiint , quafi Mòp^véb-, I<strong>de</strong>m<br />

dc duobut auditoribus fuis Thcc^pompo<br />

« Bphoro , quorum prior erat acerrimo<br />

fm adh bere calearia , alteri frenos, Pr«ci-<br />

t ^ m cft,Yt animadiurtat gcniu ac<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


APOPHTHEGM.<br />

naturam difcipulorum. A/em/;»^ MarcwTul'<br />

Utis Itbro <strong>de</strong> dark oratoribas,<br />

223 Demonnx Cynicus phflofof hus, qutini<br />

vi<strong>de</strong>ret Athenicnfeshocagere3VtBari>.irorum<br />

exemplo gladiatorurq fpcdacula in<br />

dadia- vrbem inducercnt,»o/;íe,inq'uit,()'í.t/>cj,í/^^'<br />

.$orii ifH' cru<strong>de</strong>Citatem prikr admittère m cimtatem yeßr^^y<br />

manitat, quam Mtfericordia aramßtis <strong>de</strong>moütt. Signifí'<br />

cans, non conucnire, in ca ciuitate, iii<br />

Mifcricordia pro <strong>de</strong>a colcretur , fpe¿iari<br />

plufquam fen nam cru<strong>de</strong>li tatem.<br />

224 Cornifictus poeta, vid ens mili tes<br />

Ditùna- lo ^ quod inter Auguftum & Antoni««^<br />

yx^wcfwf- .gercbatur, frequenter fugerc, appellauii<br />

Utafttis, cos leparesgaieatos.<br />

225 Philoxcnuspocta, quumin Sicilia iundum<br />

ac domum opulcntam naéìus ciTct, ^<br />

animaducrtiflct illius gcntisluxum ac dcU'<br />

^ias ifer-<strong>de</strong>os, inquit, hac bona me nonper<strong>de</strong>nU<br />

fe<strong>de</strong>gopotmìiUaMoxc^Mc ccilit alijs hacrcdi'<br />

tatefn„& e Sicilia abnauigauit.<br />

226 Furnius Antoni) partes fequutus fueraf*<br />

At pofteaquä vigoria celllt Augufto,<br />

tucns (ibi-fiibornauit filium, qui á yiño^^<br />

veniam pcteret. Petijt & impetrauit. Tu'**<br />

^dftlas Furnius bis verbis Caefari gratias egit :<br />

UertOf. CaJar,abstemihtfaBaeßiniuria:efecißh<br />

' Tí mihi ¿r ytnend/sm ^ moriendum ßt tngrat(^*<br />

Significans, tamam cífc eius bencficij m^i'<br />

gaitudinem^vx milla^paru pac cflcttd^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


end« gratiai-Rcprchcnfionis colore blaifditus<br />

eft principi.<br />

Cillicon quidam fiue Adieus Milcnim ^27<br />

patriam prodidcratPrienenlibus^Q^o nonnine<br />

meritò habcbatur omnibus <strong>cx</strong>ofus,<br />

cuuis perfi.liam lanius quidamThcagenes<br />

fic Vitus eft: CiUiconadijt Thca(icneminwAce¿- Troditio-<br />

^ empmrus<strong>cx</strong>ynes. Lanius diilTmuiato odio<br />

porri;TLt carnium partem, vcliiti rcfe^urus<br />

quoíí lupereffet. Cillicon proferì d<strong>cx</strong>rram<br />

ex aducrio retenturus carnes : Theageues<br />

machaera fublati proditoris mnnum anipu<br />

tauit:ac nevi<strong>de</strong>returerrore fadum, addici<br />

t : ifiàfaltem manu poßhac ncn ferodim us es<br />

yllamciuttatem, Applau<strong>de</strong>batur Ianio,quòd<br />

impiumpro dignitatctradaftet. Hinc adagium,<br />

CtUiconüs exmum : retulimus hoc in<br />

Chiliadibus.<br />

Celebratur C. Ccfaris dii\um , quod 22»<br />

practextatus adhuc <strong>de</strong>prompfiíTe fcrtur, in<br />

quendammodulatikis Vronun<br />

tae^ß cantos mail cantas. Qmdam latrant o - ciatio.<br />

rantcs vcriùs > quàm loquuntur. Sunt qui<br />

rhetoricam pronunciatioiiem affeäantcs,<br />

medi) funt inter canentem öcloquentem.<br />

Memmit huius JQ. Fabius,<br />

Tiberius Cxiar Attilio Butac, viro prae 229 ,<br />

torio, quum ad inopiam per luxum ac fo Lu^us in<br />

fordiam rcda£ius,fatercturac<strong>de</strong>plorarct opix<br />

pfltupcruiem llià,fkrù, inquit, experreBus es, tens,<br />

LI ><br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


006 APOPHTHEGM.<br />

Dormiiint tcmiilcntix ac luxiii <strong>de</strong>diti feri<br />

lìs, quàm viuunt : nam vita vigilia cft.<br />

fert Seneca in eptííolis,<br />

230 Cato fenior àìcch^V.pYiuatarum rerumft^'<br />

Tures res m compedibus ynam agere-,pubLicarum in att'<br />

magni, ro ¿^purpifra cùJjncuosince<strong>de</strong>re.OVim iìmplcX<br />

furtum non puniebatur capite > fed vinéí^i<br />

compedibus prxftabant operam. At longè<br />

grauius crime eft peculatus, quàm furtum-<br />

Étiamcn qui fifcum principis,quiRempU'<br />

biicam compilant,magnates fiunt. Scribitm<br />

ab sA.Geìliò.<br />

231 Galba parafitus , obijcicntibus quòd irt<br />

Vacete, ocio viuerct, inc[uix,cogiturad.red<strong>de</strong>tt'<br />

dam ocij fui rationem, Innucns, nullos tutiùs<br />

viuere , quàm ociofos. Nam rcrum geft^'<br />

rum rationem pofcuntur, qui tradant nC'<br />

gocia;at ab ociofis ca ratio nópotcft exig''<br />

232 Pythagoras tria precipue dicebat à dtjs<br />

Bonafrf f tanda in hac ytta : Bonam yaletudinemfornutf^<br />

Cipua. ac diuittas:c\\xòà homo cactera fibi praeft«'.^<br />

poflct. C^anquamilludnonna»'<br />

«ùs ad animi fanitatcm, quàm ad corporis<br />

pertinet.<br />

233 Cato Senior üichííXfe<strong>de</strong>mìrari, qtsòdnonr^<br />

Viuina^ <strong>de</strong>ret arufpex ,quoties afpiceretamf^tcem. Scntio<br />

vana, licns, totum hoc diuinationugenusimp®'<br />

fturamcifc, qua populo ficbat fue««- f®<br />

quum non ftigcrct ciu$ artis peri tum ><br />

rabatur, quòd arufp<strong>cx</strong> atu4>iccm P.®"^'<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


abfqj rifu. Solent enim impoilores<br />

^^ctfc ri<strong>de</strong>te multitudinis ftultitiam.<br />

I^cmonax Cynicus Ìntcrrogatus,^^f<br />

<strong>de</strong> eonfliBu dmrum, quernm dter inepte -^oftiv^<br />

f^f^ponebaty alterabfurdt refi>on<strong>de</strong>batf 2Ìt, fibt<br />

alterummulgerehtrci*m, altertem fnppo^<br />

cribrum.<br />

l'ericlcs,cùmvrgcrct belli neceiritas,PaIladis<br />

ornamenta vendidit quadraginta ta-<br />

^cntisanrii&admirantibHsabillo rem fa.<br />

crilegam admitti,refpondit : exhofiiumma- Superflu<br />

^iispojfe iUi reddi eultum rnhilo <strong>de</strong>teriorem. tio.<br />

Perfas diccre folcbant,f/7e^o/>ccMW,^««rnm<br />

prim fit eJJe <strong>de</strong>bitor em , alterum nnntiri: Debne<br />

quòd obaerati pierunquc mcntiiintur,diim & inen-<br />

Pollicentur in diem , ncc praeftant qiiod tiri,<br />

polliccntur.<br />

Meírala,vir<strong>cx</strong>aaifsimi iudicii,ac Roma- 237<br />

^ linguae obfcrnantiillmus, cùm audiflet<br />

M Portium Latroncm <strong>de</strong>clamantcm, dixit:<br />

lingua difertus e/Dcfidcrans viddicct in Argute*<br />

Latini fermonis clcgantiam, cùm ingc-<br />

«'um cffct fclix. Sed hunc Latroncm Scnc-<br />

^^ cactcris omnibus aiateponit.<br />

CafìriusSevcrus,cùm exfenatusconfulto<br />

"bri illius <strong>cx</strong>urcrcntur,2V«wi:,inquit,/«/^fr^y?, Mem«^<br />

•»iipfeyihuscomburar,fnikosedidici. Quod rta.<br />

animo infculptum cit > nifi cum vUactipi<br />

»»»Poteft.<br />

LI é<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


239 Montanus Attilij Butae carmcii rccitabat<br />

Cumquc quidam indi^naretnoquod toto<br />

die rccitaflct, negaretq; ad illius lecitatioties<br />

accc<strong>de</strong>nduna, Nada Piiurius aitîiY««'<br />

faceti* quícipcflum Uh^raUUs agertì parat:is j/rm illw^<br />

aadyra, ab <strong>cx</strong>ortu Jolis rjyue adoccafam. Gau débat<br />

enim is jpocta fubin<strong>de</strong> repcterc ortiis ^<br />

occafus dckriptioiie. Notât autcm&Horatius<br />

cos , qui ornatus gratia vcl immodicc<br />

, vcl nonfuo loco afFcûant talcs dci<br />

crip ti ones:<br />

^ut fiumen i^mi,autplHHHisd:ÇcTib\tHr artt^*<br />

240 (i^nm à Montano recitarentur verfus?<br />

quibus <strong>cx</strong>ortus folis dcfcribcbatur, Varus<br />

cqucs Romanus dixit : incipit Huta domire^<br />

Rurfus,cùm fucccdcret dcícriptio occafus-'<br />

ruapra ^HÌdicitììnqmt,iamnox f/íi Jboy&Bíst^^<br />

poftera. falntabo, Eo<strong>de</strong>m fcommatc taxans, aft-<br />

Aatum carminis dccus, 3c Butaepracpoft^'<br />

ram vitam.<br />

241 Dcmctfius diccrc folebat, w^i/yil^*'^^<br />

Vrofpm infcUcMix eo , cm nihil in vita accidtjpit aditerp»<br />

tas per- quòd oporteat talepi hominem aut iìbi<br />

pettia, notum effe, vt qui nunquam fui periculu»^<br />

fccerit;aut djjs inuifum, vtquem prasteriC'<br />

rint veiut ionauum, nec idoacuniad fortU'<br />

nx confìidum.<br />

242 . Libertinus quidam pracdiues aiebat fPf<br />

Jidifla facUemfuij]e y mm ad áwti at,poftea fturn<br />

tio, tmrat ipjkm bomc mmis. Scd hanc ^^^^^^^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L i b e r VI IL 909<br />

lem voccm Demetrius grauiter caftfgauit ^<br />

Senecara,pcrIroniam ollen<strong>de</strong>ns 10-<br />

^odiilîmâ ad parandas opes viam,fi quàm<br />

impu<strong>de</strong>fitiílímc adulcmr.<br />

CrifpusPaíricnus dicebat, »î^w/âîiWwt:« 245-<br />

'Jle cUudmdnm cßmmjedapmendum-y-vcràw yt MnUfi^etamtcAyqtiaß<br />

inrpuhtygrota efi , gratiorß tiéytUis.<br />

jf'-e^ir.Senfit, non probados cos,qui prorlus<br />

non feruntvllam adulationem : quam<br />

vtafteÄareturpccft,itaingerenreinicnon<br />

empörtet omnino repellere. Pro<strong>de</strong>ft cnim<br />

io hoc , vt homo perfpiciat qualis elle<br />

<strong>de</strong> beat.<br />

piancus aiebat, non eß'e occulto atn diffmu- ^44<br />

^Âfè bUndiendum, quòdfèriret procacia fi Uteat, ^dttla"<br />

îortafic pro procacia, quodcrat fcriptfï,le- tP0ieS:a.<br />

gcndum cft »/^^oc.^ttp.Vtntfcnrus:Adulator<br />

vtprocus captar gratiam: procus autem fi<br />

tam tedè ambiar aVt pu ella non fentiar,pcr-<br />


CoaSia. nunquAm tensori <strong>de</strong>bere irnfrebam quießtonentt<br />

Kotauic rhctorcs, qui in <strong>de</strong>clamando moucictqucilioncs<br />

nihil ad caufam facicntcs.<br />

Ofcus rhetor erat non infacimdus,fed<br />

illud didioncm illiusvitiabat,quod nihil<br />

diceret abfqj fchematc:cui cüPacatusxhc-<br />

^ffeBA' tor Miííilix mané oc curri ífct, 2^oí*r4W,inm.<br />

C[\x\x.4^cere Aue, O/ce.SehcmatumaíFcdatOrc<br />

iàlutauit fchcmatc: cùm nufquá minùs locus<br />

fufchemati, quàm in quotidiana vulga<br />

riqj falutatione. Perironiam itaqi vfus cft<br />

occupAtione,vt diccret quod no» diccbatj<br />

cùm fine tropo diccre poflet,Ojct*<br />

24S Seuerus CA^i\ìS,qmAUenatJ'mtentiasfJAié'<br />

Furta cismmutAtis yoab.yjìtrpArent proJU», dicciC<br />

fernen- folebat eße ßmiles funbm,qm poctiiis mniA-<br />

ÙArum. rem a.nfa4,ne poßent Agnofci,<br />

249 Demonaxdiccbat,hominibtU<br />

Ctemen- irAfcendum eße fi<strong>de</strong>Unqtierent/fedcorrigendx ritia,<br />

ti A : nmirum exemplo medicorum, qui non indignxntur<br />

Agrotis,Jedmerbe^ mc<strong>de</strong>ntur,ì^2m hominis<br />

cft)pcccare:dci vero authominis <strong>de</strong>o<br />

proxinii,emendare peccata.<br />

250 Accufatus quòd nunquam facrificaflct<br />

Super- Mincruc,7^?ijj«itm,inquit,tfx;y?;w4i#/itlimeis<br />

ßitio. yiSlimisopm eJje: notans ineptam vulgif«pcrftitionem,<br />

qui putabat <strong>de</strong>os hoftiarum<br />

nidore <strong>de</strong>leitan.<br />

351 I<strong>de</strong>m Phauorini dizione, vt nimium copofitam^ac<br />

muliericongrucatiorem ^uàm<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


philofopho, folcbat (lidcriisinccíTcrc. Id •<br />

»ndigncfcrcns rhauorinus adijtCynicum,<br />

pcrcontans jipis eßet 'Ue à quo <strong>de</strong>rida emriho-Oratio<br />

mo, inqui tj emm auribm difficile efi imponert, moduU*<br />

Philofophüvtvcftis neglcdior> ita & ora- w.<br />

tio dccct inaffcdtata.<br />

Rogatus à Sopliifta ^52<br />

cumattulißhädphilofophiamì admodum cy- cymch<br />

nicc refpóndit:tf/'x^íf,id eß,(ey?


ToLerA- acliret proconfulcm : à<br />

ter» y'm.ad proctiiifidtm^fcdad mtdtcum potwts .Prius<br />

eíTc <strong>de</strong>bet homini,Ytniak) acceptomedcatur,qnàm<br />

vt rcgerat in alterum.<br />

255 Proteo cuidam obijcicnti quòd mor<strong>de</strong>-<br />

Ltbere. ret omnes,nec tamen cynicù y'wi<strong>cx</strong>ttvamcef<br />

inquit,mn yuds hominem'.<br />

\ 257 Pliyiico quod.im multa <strong>de</strong> antipodibus<br />

Tr 'mola,. d i (Ter ente.oßcnßsm fmteo ymbrh,. ro ga u i t, n»<br />

iilox^iar^r?Ridcn«abHirdam quae-'<br />

fíionen^ Qjinnquam nunc compcrtimi eft><br />

effe veros antipodas.<br />

Herò<strong>de</strong>m rophiftam,immodicè Ingente<br />

Poilucis obitum prícmaturum , cùm vellct<br />

illi currus & eqiios velutaíceníuro iungc^<br />

re,atq; ctiam coenam apparare, adi'it Dctticim.<br />

mon^x-.llntibt^ inquit,¿i VoUitceUtera.í.tM;'<br />

lariito Herodi, & quid'Vellet Pollux fcifcitanti<br />

,Incuptm, inquit, ir? quodcnncterisadi'<br />

/)//i?>>^W^/rp.Signifìcafìs,Poili!Ccm ad ipí^^^J<br />

non rediturum, fed re¿lc parari currum»*^<br />

vclletlequi <strong>de</strong>funítnm.<br />

^59 Alium qucndnm , fílij mortem inconfö^<br />

labilrtcr liigenrcm , ¿k' hi tenebris abditu^^<br />

adi)t,rertò promittens , fe fílij vinbram ab<br />

infVris reuocaturum, fi tres tx bomirtu numero<br />

fibi rtoiTiinarc polfet, qui nullius luxiflcnt<br />

obitum.Cumq- is cogitationcm<br />

J p, omncs notos circunifcrens,nc vnum quiil^<br />

rcpcriiTctluíluí <strong>cx</strong>pertcm; S^id<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


L I B E R VILI. 91;<br />

quit,teipßtiH diferucìxsjìomo,quafimmmali-<br />

quid acd<strong>de</strong>mì<br />

Q^mà quodam quacfíírctal¡quid,atqj 260<br />

illc verbis obfolctisac prifcis rcfpondcrct: OhfioUta<br />

^gOiin


266 Qttum Athenis quidam Rohiauus fen»tor<br />

filium ad Demonaftem addiixiiret,ele-<br />

^antiforma,veftitu <strong>de</strong>licato, ac dclicijs cfv^w^i<br />

ÍQen[iinatum,dicerctqj:/¿/i#Mi te, ò Demtnax>,<br />

^/í«/ mem. Tulcher t f l t e dignità,&<br />

rnatñnormbpmUps, Vtrumq;p0teracvdici in<br />

lau<strong>de</strong>m: nunc patrem notauit <strong>cx</strong> fili) moribus,&matti<br />

fimilem dixitmollem öceuira^<br />

tum dclicijs.<br />

Confpicatus augur'em qucndä,inpub^<br />

Dkihta" lieo vaticinia fuaven<strong>de</strong>ntemjyT/^oiejainquit,<br />

tie. Varca ßatuertint arte tud dipeli tre, e%'*r<br />

gnarn mercedim foftulas : ßn rpia fatis <strong>de</strong>creti<br />

funt omnino funt tutntura^íjuidtuafro<strong>de</strong>fi ditdr<br />

ffatio} Bis mifcrc(rccupit,quimalaquxviuri<br />

non pofiunt amat pracfcire.<br />

Sco<strong>cx</strong>quidam Romawus, bene robuß®<br />

corporc, qui armatus fcfc ad palum<strong>cx</strong>er^<br />

cuerat, rogauitDemona<strong>de</strong>m ,nummagf*^<br />

'Pugna yehementidyt<strong>de</strong>retur <strong>de</strong>pugnaßef T^mtrum^^'<br />

U^cra, quiufiduerfus boßem Ugneum : innucns, illun*<br />

invera pugna forcmeticuk)fum.<br />

269 Cuioi ,qui purpura indutus fcfc inft^^'<br />

Vef ff. tiùs oftétabat,m aure dixit; Heus tu, hocfntf<br />

tegeßabat tnis,^ ouSs ck^í. Significäs,illu ni"<br />

hilominùs ftnpidü cfic^fi gelftaret purpura»<br />

270 Quum aliquando in balneis refugcrc^<br />

inpredi aqua fcrucnti©rcm»Sc alius illu ap'<br />

foftitU" pcllarct mcticulofiim: Sfuidi inquit^<br />

dß, ¡ropiatri^paßifTW<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


cffc, non forrituchnis, fubirc pcriculumjni<br />

ob caufam grauem & honeftam fìat.<br />

Percôtanti, jualUfutartt effe Apitditferosi 271<br />

fiw^atf, illuc yenero,p€r li' imfii.<br />

ter Of tibi ßgnificabo onuÜA. Impie fentiens,<br />

Kollos effe inferos: nec chim credcbat aniinaram<br />

immortalitatcm.<br />

Admeto poctac infulfo, iaftanti epigra- 272<br />

mamonoftichon, quod tcftamcnto mandaffct<br />

fuac ad<strong>de</strong>ndum ftatux(carmcn erat:<br />

Corpus humo tegitur,.Aèntttu ädaßrA yohuit)<br />

refpondit, A<strong>de</strong>oßbipUcere CArmen, ytmAgno ^ ^<br />

emptum cuperet, fi iant nunc eßet a^'criptum, jr.<br />

Teftèoptansilhmortcaj, qui vita crat indugnus.<br />

Dcmonadli feni crura intumucranti<br />

vi<strong>de</strong>nsquidam,j7wdi/?/;«c,inquit, mAlieiiy<br />

DemonAsiTuax ille,ChAronyinc[Uit,memomor- SemtJus^<br />

dit. Pro cane dixit €harontem,innucns fcnedlutem<br />

morti vicinam.<br />

Ad Laccd«monium, flagris faeuientcm 274.<br />

in feruum, <strong>de</strong>fine, inquit > tejeruo tuofimilcm^<br />

^flen<strong>de</strong>i'éfStxnws cnim cft,qui fuis cupidità^<br />

t^ibus imperare non poteft.<br />

Cynico cuidam, arroganter iad^anti pal- 27^<br />

liumi peram & baculum,ac fubin<strong>de</strong> vocife«<br />

wnti,fcAntifthcnis, Cratetis ac Biogenis .<br />

ftftatorem cflcrim/^WfWíer^inquit.wjfní/Wi<br />

cùm fis Hyfertda difcipulus.] Allufit ad vofi<strong>cx</strong>n<br />

^i^idlüif, quod cft , per arrogau:-<br />

M m 2.<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


916 APOPHTHEGM.<br />

tiam dcfpimc. Eftautcm íc rhctorisno-<br />

men Hyp eri <strong>de</strong>s.<br />

275 Proeonful Cynicum qucndä,à quo publice<br />

fueratproíciíTus ob vnguenta ac molljciem,ad<br />

fupplicium abripi iuilit. Huic dcprecatoradcrat<br />

Dcmonax,dicchs ignofccdum<br />

Cynico, fi quid dixiflct,mordacius: id<br />

cflc Ccùx vitium, no hominis. At cCim proconfui<br />

nò negaret vcniam, fed fi quid fimi-<br />

Ic <strong>de</strong>nuo conimittcrct, rogarct qua^fxfnas<br />

iies. daturitfi profeBi, inquit Dcmonax , tunt<br />

' hominem tomm mungi, ac fircipe yelli ii^cbif'<br />

plufquam eynicè momordit, qui cynic®<br />

mordacitatis agebat patronum.<br />

277 Alteri, cui imperator ingcntem <strong>cx</strong>crcitum<br />

commifcrat,fcifcitanti,quomodo poffct<br />

dclcgatam prouinciam quàm opt»»"^<br />

Crauttcr atxctc) Shinquit,iravacdris,^ quÀmnunitnumktjuensplurima<br />

audier is. Ira ad omn^ni<br />

funzione inutihs eft,&prouerbio quoq"^<br />

princeps iubetur & «qua 3c iniqua audir^;<br />

278 V


Epi<strong>de</strong>ro Cynico, fua<strong>de</strong>nti vt vxore du- 2Í0<br />

daret op cram liberisi neqj cnim indignum<br />

cíTc phiíoropiio:7).twí/;í,inquit,<br />

ynam e jjüÁl>HftHÍs, Notas,ilium ineptc fua<strong>de</strong>rc<br />

alteri, quod ipfe non faccrct.<br />

InHcrminimi Peripateticu,qui fcmpcr^ *<br />

in ore habebat <strong>de</strong>cern Ariitotelis Catego-<br />

*ias,ita luiit : Eqm<strong>de</strong>m drhttror,Hermne,te nm ^^¿¿^<br />

indignum <strong>de</strong>cem categorijs. Io cus eft: ex am bi- .<br />

guo vocis. Categoriaí Graccis vcl praedica-'^<br />

menta dicuntur, vcl accufationes.<br />

luriip'crito dijtft : Legesfror¡us tidznmuú^ 282<br />

quìlgtis boni non egerent, maUrnhiUfieret leges»<br />

mellares,<br />

Morientem amici ro^abant, qumod'i ve/- 283<br />

^^tfipeUri}nequid,\nc[\ùiyilÌA rcs yos habeatfol'<br />

f'UitOA : rator me fipthet.<br />

Dicentibus,indignum facinusjfi talis viri 284<br />

corpus lacerareturàcanibusì\Q«/W,inquit, SepultH^<br />

*ndommodi,fieí^ mortuus aiìcmfim vfui? ra»<br />

Bionco.r, quiaUfcldtahnt adutatoribus,4ko^ 285<br />

^^t effi fimiles amphoris, qH£iMTtbitsctrcnm^s^duU*<br />

^^nntur. ' tio,<br />

. Pindarus cuidam commemoranti, quòd 286<br />

ipfius lau<strong>de</strong>s vbiqj praedicaret, c^o, inquit,<br />

f^^ 00 Officio bonam rep ono gratiam^ efficiensyt yirW*<br />

"^f^apredicej. Vera virtus nihil moratur ho-<br />

Jt^'num lau<strong>de</strong>s. Eas qui pracdkant.plus dc-<br />

^«ntiis quos laudant, quàm ipiisdcbcnt<br />

n^ilaudamur. ^ ^<br />

Mm 3<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


AL P H:O N S V S AR AGO-<br />

GONV M REX.<br />

jEqucs quidam ingcns pxatrimoniumpc*<br />

luxum ac libidi nem abforbuerat.atqj infuocrmsgnci<br />

arrisalicniyim contraxerat. Pro<br />

!ioc inltrce<strong>de</strong>ntibus quibuidam apudAl'<br />

phonfum Aragoniae regem, nefaltem quaß<br />

dcbebat corpore lucre'cogerctur,Alphofl'<br />

jftß}^ fus rcfpondit : fi tantam pccunUmyd in fui regis<br />

obj equinmyvel ffaniacommñduyyelfiíbleuOJt^<br />

dispropttif ùis mipenäißet, audircmimtnc<br />

tatas o/.es tm¡)edit cerfon^par ^;vt.lnat corpere»<br />

Commemorantibus,quendam <strong>cx</strong>Hiíp^*'<br />

JErídhi, niac regibus dixiíTe , non <strong>de</strong>cere Trinópesviro^<br />

Jctreliteras : <strong>cx</strong>clamauit, earn yoccmboniseßst<br />

nonhommis. Non omacs litcrar conucniun*<br />

principi 5 fed eac quae politicen traxlunt,aut<br />

cthicc,quaeo|^j rcftèac fecus gcftorií <strong>cx</strong>cm'<br />

pia commottrantrid quodfacithiftoria*.<br />

üunc cùm adiíTent legati Matricicnfes»***<br />

quorum agris tum aiebat AlpbonfusjC^<br />

fulentes vtri iubcrct^pfos gratificati,<br />

laó ncPicinino, an Franciíico Sphorti«?*!^<br />

Xante, fpondit4m¿ox pro amicis habendos ; fednt"^<br />

fecììis ab ambobm tantam ab inimicis canendtt-<br />

Id temporis inter li colaum & Francifc«"*<br />

fimultas interccdcbat, ac rex nondum<br />

jueratvtrum veUetin focietatemrecipi^t^'<br />

xum Ytrumq3 ob difiSdinmnon poflit*<br />

I<strong>de</strong>ii^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


I<strong>de</strong>m ¿ì


vates Aonaedcbatoracula nifi furore cor-<br />

rcpta.<br />

293 Adnnonitus, ne nimia Jenitas exiret in<br />

contcmptum, & ex contemptuna/cerctur<br />

pernicies ; Magia, incjuitj tamnáurn, nt ftuetenitas,<br />

fixas conciLitt innidham : tndt mains emtj fericti/nm,<br />

294 Quum eques quidam ab hoftibus captus,<br />

6c ab ijf<strong>de</strong>m emilTus carcere > regen»<br />

adííTet, in foJatiiim calamitatisniuJta po-<br />

Tojulat ftulauitab eo 5c impctrauit. Quo digreftb<br />

tor im- rex dixit ad familisrcs : Drff^ercnm ^nimtitú,<br />

¡robtif. ne vxorem ttiam meam <strong>de</strong>pojce; et eques mtuf.<br />

29$ Familiares illi rufticnm qucndam vclut<br />

ignauiae excmplum oft.en<strong>de</strong>tunt, qui por-<br />

. re¿ius humi vcfccb.aturvuis. Hic rex, T//nam<br />

mihi fic perocinm come<strong>de</strong>rc datum efjet d<br />

fuperis. Simile quiddam narratur dc Ptolcmaro<br />

rege : ciim antea fc iaftaret rcjperiP<br />

fc immortalitatem, tan<strong>de</strong>m podagra difcriKiatus,<br />

confpiciebat Ac^yptios aliquot<br />

plebeios fic temerà apud mirncn difcumpenfcs<br />

: Pjmam //nquit Jaltew extiiis yntps<br />

296 Equitl, fubin<strong>de</strong> aliquid àrege fla&itan-<br />

ti, fed mox quod acccperat profunflent/•<br />

jPrafufio Si pcrgam, inquit, tibi dare qua pet ii, ci ti iis me<br />

fiendoca pat^perem ejjece^ quàm te diuitcm : nam qui ti-<br />

1)1 donat^ tùhiialihdquàm aqu^im tnfertpcrttffi^<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong><br />

Inter-


Interrogatus qms f ámhus haberet charifji- 29ÌJ<br />

> ^tft magiiy inquit,/>ro me metHunt qnàm Cimum<br />

Sentit, illos eñe ex animo amicqs, qui charnai.<br />

principem magisamant, quàm timent.<br />

Aicbat,o/im inter lonem^I^eptunum ^ VLH- 29 g<br />

tonem omnium rerum fartttionem trifartam effe jimbttio<br />

faBam : horum ymtmquetffue /uà forte con- pt^incitenxum<br />

efl e, nec occupare aliena: at inter homi-p^^<br />

'»«•r. neminem fuaportionecontentum eße,net vL<br />

Um partittonem effe jUbUem, fed omnes wMs-<br />

»'tKTft^.<br />

iercontamibus, vtti rei plus <strong>de</strong>berc fc 2 99<br />

fateretur, libris anarmis f Exlibris, inquit, Erudìtic.<br />

& arma & armorum iura dultd. Hac voce -<br />

ntcnsjfc libris <strong>de</strong>bere omnia.<br />

Magnopcre laudare folcbat diftum ne- 500<br />

fcio c\iìUS,hombusfugienttbuspontemargen' Cltmen-<br />

^**mexJ7ruendumeßi. Siue quòd <strong>cx</strong>iiUma-ter.<br />

'ct,multo optabilius c/ft^hoUcs in fugam<br />

Vertere quàm occi<strong>de</strong>re; iìue quòd putaret,<br />

hoftcs pecunia folUcitandos,vtab acic difccdcrcnt.<br />

'dicebat, fòìvt<strong>de</strong>rteó<br />

"^torem fugitiuam p^auirerent. Significans, y acete.<br />

í*,^gnaefcUcitatis effe,ab improba mulictc<br />

Merari.<br />

'nìprobo cuidam ac vccordi,iadanti re- 302<br />

periffcfe virum fapicntcm, Et QUI firn ÙO- Crahiinquit,<br />

rt fapientem digmfeeretjìultus ? ter.<br />

cccnanti fcn<strong>cx</strong> quidam impor 3o><br />

Mm s<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


tuniis & garriilus Cine fine obftrcpcref, e.vl(pgum<br />

clarnaflc fertur & dixiffc : ^finorum tmácHrní,<br />

tionem tj]epoti&rem qukmregum : nam iliisdunt<br />

pjfjamtur domino scarcer e, regihtu neminem,<br />

^^ Dcmcrrjus,grnui calamitate aÄedus,di-<br />

. xit, referente Seneca : Hoc mum dij immani''<br />

Torüter, Ics queri po/jUm, fuòdnon antehacmihi volurt'<br />

tatem ve fham notam fecifiis : prior enim ad tfi^<br />

yemJJ'em yadquanuncyocatusadjum» Maltiiffen^c<br />

fferre, qu.ìm tra<strong>de</strong>re,<br />

305 M. Antonius orator, rogatus féam ob cau<br />

fam nnllam rncfuam orattonejn fcripto inan


L T B 1 R VITI. 923<br />

qui dctnlciat diccrc Coicbíít, fiùigratiorem Comltai<br />

ftußhorAtionern ents qui negAKat, /^uÀm eity qiù<br />

rKccph'. c|uòd illc comitcr rccul.iirct,bic gra nis.<br />

vate & inamocuo vultu rcccpiilct.<br />

C. Cotta, qui in ambitionc fuit artif<strong>cx</strong>, j^g<br />

diccbat fe Oper Am fuam, in eo qmd non contra Comitat<br />

officium peteretur, foLerepoUiceri omnibus : fed ^^^ poUh'<br />

impertirá ijs,Apsui quos optime poni arbitraretur. ando»<br />

Senfit, niíili promittcndö, quod cíTct praeter<br />

honcftum : nulli tame negandum,quod<br />

non contra officium pcterctiir. Comitatis<br />

eft benigne ])olliccri : fed quoniam omnibus<br />

opera praeftari non poteft , eligendi<br />

funt quibus cam impcrtias. Ftrum^uerefert<br />

adjrAtrem<strong>de</strong>petitiom confulAttis,<br />

Gallus iuriípcritus, fi quis negocium ad 309<br />

ipfum dctuhiTct,in quo <strong>de</strong> fado quaerebatur,<br />

diccrc folebat: lSlihiLkocaditu,AdCtce- Tro fua,<br />

ronemito. Senfit Gallus, aliud eíTc oftìcium jm/quo<br />

iurceonfuhi,aliud oratoris. Nec ciVc ne-pro/iffiocefTc,<br />

<strong>de</strong> his quae ad alicnam profcfiioncm ne^<br />

pcrtmcnt rcfpondcre. /(c/m Ai. TnUtui m<br />

'Topie. AdTrebAtium,<br />

C.Lucihus diccrc folcbat, nollefeptafiriit«<br />

ftp, nec À doBijßmis, nec abindoBifftmii : ExaSÍx<br />

quòd hi nihil inteJíigerent ; ilü plus iàpe- ^udiciA,<br />

rent, qiiàmvtpoiTet illorum iadicio fatis-<br />

^ccrc. Id <strong>cx</strong>primcbM huiufmodi vetfu<br />

Trochaieo :<br />

'Pfrßm n%n m9 legere, Lñlium Decimum i^l^*<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


924 APOPHTHEGM.<br />

Erat Pcrfius illius «tatis omnium doftiíH-<br />

Bius habitus : Lxlias erat vir bonus,Öc no«<br />

illitcratus, fed nihil ad Pcrfium. ¡{efert M*<br />

TuUms dim alijs aliquot lorn, tum lib.<strong>de</strong> Oratore<br />

fecundo.<br />

Sil Antimachns Clarius poèta, quum convocatisauditoribusrecitaret<br />

ingcns volumen<br />

quodcöfcripfcrat, 5c ab omnibusef-<br />

J^nus ßjj <strong>de</strong>rtitutus, excepto Platone, Lej^w, infro<br />

muU quit, minto minus : 'Plato cnm miht inflar efi<br />

' omnium K^fcrt M. T. lib. <strong>de</strong> claris Qrat,<br />

312 Scruilius Vacia, vir prastoriusac pracdives,<br />

odio negotiorum abdidcrat le invil^<br />

lam fuam,qiiam habebat non procul à Cumis,<br />

ncc alia rc notus fuit, quàm eius Vill


LIBER VIH. 925<br />

*nctidiis.Atjllirco tantum a<strong>de</strong>rat arroga liti<br />

ae, v t iì b i t u rp c d u c e ret/i vi d crctu r t mi etc<br />

Ca: fa rem. Hoc diSium Faùim adolcjcensaU'<br />

dihit,vtipfe refert ¿iù.6,cap, <strong>de</strong> conciti/ione.<br />

Vrbanc Flauius Virginius antifophiftam 31^<br />

quòndam fuûintc'rrogáuit, fwö'i Sa/sc,<br />

fmthi <strong>de</strong>cLimaJfct f tax ans cum, nu ò d i n d eclamñdo<br />

dirci\rrerçt,nimtumq, ercbras^lôgasactumultuaTias<br />

iiaberetanibulationes:<br />

ciim M. Tullius oratori non concédât procurfiones,<br />

nifi raras, mo<strong>de</strong>raras ac breucs.<br />

Län<strong>de</strong>rn ob caufam Sura Manilius Domitio<br />

Afro didus eft non a¿cre, fed fatagcre.<br />

r.rumque refert Faùitts eap. <strong>de</strong> pronmciat one,<br />

Salfum eft 5c illud Cailii Seueri, ad- 3,5<br />

yerfuf patronos immodicc dijcurrentes, y t inter- Salse,<br />

dum feproripe^ent in aliena tribunaUa ypopofcit<br />

lineam : alludcns ad certamina curfus, in<br />

quibus vna linea <strong>de</strong>fion;»bat vn<strong>de</strong> curfus<br />

incipcrct, altera vbi^nerer..I<strong>de</strong>m accornmodaíí<br />

poteft in eos, qui digreflionibus<br />

immodicis tíiuertunjab inftituto.<br />

Proculcius qucr^ba^HT dc filio> quòdcK-<br />

fquíj]^^ filiiM rcfpon- Argute.<br />

dl fi et, verjí non exj^étio'i imo\ inquit, rogo<br />

\texfPe&és,Dttot(h VcrbùnÀ in contrarium<br />

Icnfum. fexfpcÄat mortem patris qui inniat,<br />

öcexfpeaatqumon accélérât mortem<br />

patris. liefert f^bitisäb.9.<br />

Archjr-<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


317 Archytas dixit, iudicem ^ ardm i<strong>de</strong>mejji:<br />

paritcr cnimadvtrumquc confugiunt,qui<br />

miuriaafHciiintur. Scnticns,talcs oportcrc<br />

iudiccs cíTc, vt opprciïîji fíntpracíidio.<br />

fert .Arifíoteles rhet.S*<br />

318 Pcriclcs diccbat, 54WÍ0/ eJJe pmiUtfutri^f<br />

Apte, porreBum offtUam recipa-ent qui<strong>de</strong>m, fedif^"<br />

terimplerantcs : cò quòd ijli parcrcnt nnp^"<br />

ratis,rcd non fine tacdio & querimonia. Si"<br />

militer Demoílhcncs dixit, populum Mh^<br />

nienfem eJJe fimtlem ijs qui inttaui naufeani \<br />

qui<strong>de</strong>m ij cùm magno tacdio labo^<br />

raBt,tamcn cò peruchuntur<br />

quò tendit<br />

nauis.<br />

F I N I S .<br />

Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>


Ayuntamiento <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!