ARCHIVI PRINCIPATUS TRIDENTINI REGESTA

ARCHIVI PRINCIPATUS TRIDENTINI REGESTA ARCHIVI PRINCIPATUS TRIDENTINI REGESTA

archivi.beniculturali.it
from archivi.beniculturali.it More from this publisher
26.12.2012 Views

P. GIUSEPPE IPPOLITI OFM - P. ANGELO MARIA ZATELLI OFM ARCHIVI PRINCIPATUS TRIDENTINI REGESTA Archivio di Stato di Trento SECTIO LATINA (1027-1777)

P. GIUSEPPE IPPOLITI OFM - P. ANGELO MARIA ZATELLI OFM<br />

<strong>ARCHIVI</strong> <strong>PRINCIPATUS</strong><br />

<strong>TRIDENTINI</strong> <strong>REGESTA</strong><br />

Archivio di Stato di Trento<br />

SECTIO LATINA<br />

(1027-1777)


P. GIUSEPPE IPPOLITI OFM - P. ANGELO MARIA ZATELLI OFM<br />

<strong>ARCHIVI</strong> <strong>PRINCIPATUS</strong><br />

<strong>TRIDENTINI</strong> <strong>REGESTA</strong><br />

SECTIO LATINA<br />

(1027-1777)<br />

Guida<br />

A cura dei Padri Frumenzio Ghetta e Remo Stenico<br />

Vol. I<br />

Capsae 1 - 55<br />

�<br />

TRENTO<br />

2001<br />

Archivio di Stato di Trento


La presente pubblicazione è stata resa possibile:<br />

Per l'alto patrocinio di S. E. Mons. Luigi Bressan Arcivescovo di Trento<br />

Con il contributo:<br />

della Provincia Autonoma di Trento, Servizio Beni Librari e Archivistici<br />

della Regione Trentino Alto Adige<br />

del Consorzio dei Comuni della Provincia di Trento B.I.M. dell'Adige<br />

della Provincia Autonoma di Bolzano – Assessorato per i Beni Culturali,<br />

Cultura Tedesca e Ladina / Autonome Provinz Bozen – Assessorat für<br />

Denkmalpflege, Deutsche und Ladinische Kultur<br />

della Provincia di s. Vigilio dei Frati Minori di Trento<br />

Il gruppo amici ringraziano anche tutti coloro che materialmente e moralmente<br />

collaborarono alla realizzazione di questo strumento di lavoro.<br />

Luciano Borrelli-Antonio Carlini-Luciana Chini-<br />

Maria Conforti-Danilo Curti-Mariano Devigili-<br />

Marina Garbellotti -Alessandra Ghetta-<br />

Paolo Giovannini-Ennio Lappi-Vigilio Mattevi-<br />

Leone Melchiori-Giorgio Moser-Josef Nössing-<br />

Mariagrazia Pontalti-Marco Stenico<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

2


INTRODUZIONE<br />

L'<strong>ARCHIVI</strong>O DEL PRINCIPATO VESCOVILE DI TRENTO<br />

NELL'<strong>ARCHIVI</strong>O DI STATO DI TRENTO<br />

La storia del Principato ecclesiastico di Trento abbraccia un periodo di ottocento<br />

anni, dal 1004 al 1803.<br />

Il documento più antico conservato nell'Archivio di Stato di Trento è il diploma del<br />

31 maggio 1027, col quale l'imperatore Corrado II concedeva a Udalrico vescovo di<br />

Trento la contea di Trento. Studiosi antichi e recenti sono concordi nel ritenere che tale<br />

diploma sia stato preceduto da una concessione precedente datata 1004.<br />

I confini della diocesi di Trento, già delimitati in epoca longobarda, diventano<br />

definitivi al tempo dei Carolingi, e non subiranno cambiamenti fino alle modifiche<br />

volute da Giuseppe II (1785) alle quali faranno seguito le variazioni provvisorie del<br />

periodo napoleonico e la nuova riforma del 1818, per giungere all'ultima sistemazione e<br />

ridimensionamento del 1964. Da allora il confine della diocesi di Trento coincide col<br />

confine della Provincia Autonoma di Trento.<br />

Appartenevano alla diocesi di Trento fino dalle origini le Giudicarie, le valli di Non<br />

e di Sole, la valle dell'Adige fino a Merano, la valle dell'Isarco fino al rio Tinna che<br />

scorre ai piedi della rupe di Sabiona, antica sede della diocesi di Bressanone. Nella valle<br />

dell'Avisio il confine fra le due diocesi si trovava nei pressi di Pezzé, poco a monte di<br />

Moena.<br />

Non tutti però sono d'accordo riguardo a questo punto di confine. Il problema era<br />

stato sollevato da Giuseppe Resch nel 1753, allorché assieme ai più antichi documenti<br />

della diocesi di Sabiona-Bressanone, pubblicava il documento che descrive in breve il<br />

confine fra le due diocesi dall'Isarco fino al passo di s. Pellegrino. Il documento, che<br />

risale al 1100, accenna ad un grande prato quod dicitur Pradasis come uno dei punti<br />

dove passa il confine. Il Resch in quel prato identificò il villaggio di Predazzo in val di<br />

Fiemme e pertanto fu convinto che anticamente anche Moena avesse fatto parte della<br />

diocesi di Bressanone 1 .<br />

Se non tutti, la maggior parte almeno degli studiosi abbracciarono la tesi del Resch.<br />

Nel tentativo di approfondire la conoscenza della storia della valle di Fassa, ho avuto<br />

occasione di prendere in esame anche il citato documento di confine, assieme a tutte le<br />

altre argomentazioni recate per suffragare la tesi di un cambiamento di confine fra le<br />

diocesi di Trento e Bressanone nella valle dell'Avisio. In una pubblicazione che ha<br />

come argomento la storia della valle di Fassa, esponevo le ragioni che mi facevano<br />

ritenere che il detto confine non aveva subito variazioni e che quindi Moena non abbia<br />

mai fatto parte della diocesi di Sabiona-Bressanone 2 .<br />

Questa tesi, com'era prevedibile, non fu accolta con molto favore, soprattutto dagli<br />

studiosi di glottologia, poiché sulla base della variazione del detto confine avevano<br />

fondato le loro tesi linguistiche 3 .<br />

Finalmente in tempi più recenti, dopo nuove indagini e ricerche d'archivio,<br />

pubblicavo un lavoro sul nostro confine, dove fra il resto compaiono per la prima volta,<br />

assieme ad altri documenti inediti, i documenti di confine del secolo XVI 4 . Gli<br />

1<br />

Resch Joseph, Annales ecclesiae sabionensis nunc brixinensis, Vienna Mauracher 1765, III, pp. 700-701.<br />

2<br />

Ghetta Frumenzio, La valle di Fassa nelle Dolomiti, Trento 1974, pp. 33 e segg.<br />

3<br />

Heilmann Luigi, Il confine ladino-trentino nella valle dell'Avisio, Firenze 1963.<br />

4<br />

Ghetta Frumenzio, Il confine fra le diocesi di Trento e Bressanone nella valle dell'Avisio, in Studi trentini di<br />

scienze storiche, 69 (1990) 149-210.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

3


argomenti e i documenti pubblicati dovrebbero aver risolto definitivamente la questione<br />

relativa al detto confine.<br />

Nella parte meridionale la diocesi di Trento comprendeva la valle Lagarina con<br />

Mori, Ala, la Vallarsa, Terragnolo e Folgaria; invece le pievi di Avio e di Brentonico<br />

appartenevano alla diocesi di Verona. Infine comprendeva le pievi di Arco, Riva,<br />

Tignale e Ledro. Il Primiero, il Tesino e tutta la Valsugana appartenevano alla diocesi di<br />

Feltre, compreso il territorio delle pievi di Pergine e Calceranica. La diocesi di Feltre si<br />

estendeva fino a Madrano e a Nogaré, dove il confine era segnato dal rio Sila. A<br />

mezzogiorno di Trento la diocesi di Feltre si allargava ben oltre la sella di Vigolo<br />

Vattaro, scendendo verso Mattarello fino alle Novaline, a pochi chilometri dalla città.<br />

Pertanto la giurisdizione del vescovo di Feltre nei pressi di Trento giungeva a toccare il<br />

confine della pieve di s. Maria Maggiore, antica chiesa cattedrale di Trento.<br />

A quando risalga tale "invasione" di territorio altrui, e quale sia la sua origine, resta<br />

un problema senza risposta.<br />

Da una parte conosciamo l'iscrizione confinaria del IV secolo incisa su una parete<br />

di porfido sul monte Pergol in fondo alla valle di Cadino, a circa un'ora di cammino dal<br />

passo del Manghen; iscrizione che fissava il confine tra i municipi di Trento e di Feltre<br />

e che attribuiva a quest'ultimo il Primiero, il Tesino e la Valsugana. Fino dove si<br />

estendeva il territorio del municipio di Feltre nella Valsugana? Comprendeva forse<br />

anche il Perginese, oppure giungeva solo fino a Novaledo, presso il maso di s.<br />

Desiderio, dove si trovava il confine tra il principato di Trento e la contea di Feltre?<br />

Dall'altra sono ben note le dolorose vicende provocate dall'invasione dei<br />

Longobardi. Per l'irruenza dell'invasione e delle depredazioni che l'accompagnarono, i<br />

ricchi proprietari, quelli che contavano, furono trucidati in massima parte o indotti alla<br />

fuga verso le coste e le isole. Lo stesso ceto medio dei piccoli proprietari fu spogliato a<br />

profitto degli "arimanni". In tal modo gli ordinamenti romani preesistenti furono<br />

sconvolti e nella nuova organizzazione non si tenne in nessun conto dell'ordinamento<br />

romano. Le stesse diocesi subirono gravi perdite in vite umane e in beni, e la vita<br />

ecclesiastica rimase a lungo impedita.<br />

Il dominio temporale dei vescovi di Trento si estendeva su un territorio che era più<br />

vasto di quello della diocesi. Esso comprendeva il territorio del vecchio ducato di<br />

Trento, la contea di Bolzano e la contea della Venosta, che si estendeva oltre il Passo di<br />

Resia fino all'Engadina inferiore, e nella Valsugana giungeva fino al Maso di s.<br />

Desiderio presso Novaledo, comprendendo tutto il Perginese, Levico, Caldonazzo e<br />

Lavarone. Inoltre a mezzogiorno facevano parte del principato tridentino le pievi<br />

veronesi di Avio e di Brentonico. Nei rimanenti territori il confine politico ricalcava<br />

quello diocesano 5 .<br />

Vicende storiche dell'Archivio del Principato di Trento<br />

Il complesso maggiore di documenti relativi alle vicende del Principato e della<br />

diocesi di Trento che oggi rimangono, è conservato nell'Archivio di Stato di Trento.<br />

Prima di dare uno sguardo sommario a quel materiale archivistico, è necessario<br />

tracciarne brevemente la storia: la sua formazione, le diverse trasmigrazioni, le perdite<br />

5<br />

Partendo dal monte Pergol e seguendo lo spartiacque della catena del Lagorai, si arriva esattamente al Maso di<br />

s. Desiderio presso Novaledo. Anche questo riscontro farebbe pensare che il confine tra i municipi di Trento e di<br />

Feltre sia stato fissato a s. Desiderio di Novaledo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

4


subite, le personalità che si preoccuparono di ricuperare e valorizzare i documenti del<br />

detto Archivio.<br />

La prima personalità che incontriamo nella storia dell'Archivio del Principato di<br />

Trento è il vescovo Federico Vanga (1207-1218). Di lui rimane bella e solenne<br />

testimonianza il Liber sancti Vigilii, detto comunemente Codice Vangiano. Nella<br />

prefazione al detto codice il Vanga dichiara di averne voluto la redazione per conservare<br />

i documenti legali comprovanti i diritti, le prerogative e i possessi del principato<br />

ecclesiastico di Trento, nonché quelli dei suoi sudditi. Si era trovato nella necessità di<br />

far raccogliere e trascrivere per mano di notaio i detti diritti che erano andati in gran<br />

parte perduti causa "numerose rivoluzioni".<br />

Il Codice Vangiano è stato pubblicato nel 1852 da Rudolf Kink 6 . Una ristampa è<br />

apparsa nel 1964.<br />

Quando Federico Vanga si accinse all'impresa di ricuperare il maggior numero<br />

possibile di documenti della diocesi e del principato, gli archivi trentini avevano già<br />

subito perdite gravissime. Mancano infatti tutti i documenti dell'età carolingia, i diplomi<br />

degli Ottoni; sono andate perdute tutte le Bolle papali anteriori al 1200. Non si è salvato<br />

nessun diploma o privilegio imperiale del governo episcopale di Ghebardo (1106-1124)<br />

già cancelliere dell'imperatore Enrico V 7 . Ben a ragione quindi l'Archivio del Principato<br />

di Trento è stato paragonato ad un grande albero spogliato delle fronde più belle 8 .<br />

Lo stesso Codice Vangiano contiene soltanto dieci documenti anteriori al 1180. Le<br />

perdite maggiori di questi documenti si fanno risalire al tempo delle sommosse<br />

scoppiate a Trento dopo l'uccisione del principe e vescovo Beato Adelpreto (1172),<br />

durante le quali andò in fiamme il palazzo vescovile presso la cattedrale. Ma ci furono<br />

rivolte anche contro il principe e vescovo Corrado di Beseno; e la perdita di altri<br />

documenti si potrebbe attribuire a questo periodo burrascoso.<br />

I pochi documenti salvati dalla distruzione furono conservati nel Palazzo fatto<br />

ricostruire da Federico Vanga e più tardi, nel 1255, quando Egnone d'Appiano trasferì la<br />

sua residenza nel Castello del Buonconsiglio, anche l'Archivio vi trovò la sua<br />

collocazione.<br />

In questo luogo sicuro l'Archivio rimase per un secolo e mezzo e si arricchì del<br />

Codice di Nicolò di Brno, detto Codex Vangianus maior 9 . Qui dobbiamo accennare al<br />

trasferimento del Codice Vangiano a Mantova, ivi trasportato per ordine del vescovo<br />

Filippo Bonacolsi (1289-1303) e questo perché Mainardo II conte di Tirolo si era<br />

opposto con le armi alla presa di possesso della sede di s. Vigilio da parte del Vescovo<br />

Filippo. Il Codice ritornò a Trento durante il governo di Bartolomeo Querini (1304-<br />

1307).<br />

Agli inizi del secolo XV e precisamente nel 1407, per ordine di Federico<br />

Tascavuota duca d'Austria, la maggior parte dei documenti dell'Archivio furono<br />

trasportati in Austria. Qui l'Archivio fu ordinato e il materiale è stato ripartito in 70<br />

cassette (Capsae) e fu redatto un repertorio di 570 fogli.<br />

6<br />

Kink Rudolf, Codex Wangianus. Urkundenbuch des Hoschstiftes Trient, begonnen unter Friedrich von<br />

Wangen, Bischofe von Trient und Kaiser Friedrich's II Reischsvicar für Italien. Fortgesetz von seinen Nachfolgern,<br />

Wien 1852.<br />

7<br />

Il vescovo Ghebardo, essendo stato cancelliere dell'imperatore Enrico V, fu senza dubbio favorito con diplomi<br />

e donativi da parte del suo Signore: purtroppo nulla ci è pervenuto.<br />

8<br />

Huter Franz, Tiroler Urkundenbuch, I, Innsbruck 1937, p. xlv.<br />

9<br />

Il Codice di Nicolò è detto maggiore perché conserva un numero maggiore di documenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

5


Il più antico inventario dei documenti del nostro Archivio risale al 1463, ed è stato<br />

pubblicato recentemente 10 . Questo stesso inventario è la chiara testimonianza della<br />

povertà di documenti che conservava l'Archivio della Cancelleria del Principato di<br />

Trento nel secolo XV. Chissà quante volte i documenti allora presenti nel suo archivio<br />

sono stati esaminati, studiati, annotati e commentati dal principe e vescovo Giovanni<br />

Hinderbach durante i lunghi anni del suo governo! Per sapere se un documento<br />

dell'Archivio del Principato di Trento, non si era trovato fra quelli fatti asportare da<br />

Federico duca d'Austria, e ancora assenti da Trento al tempo dell'Hinderbach, basterà<br />

osservare se reca note, aggiunte, chiose o correzioni vergate colla calligrafia<br />

caratteristica dell'Hinderbach. Per quanto riguarda la storia del nostro Archivio è<br />

interessante osservare che fra i principi e vescovi che maggiormente si resero benemeriti<br />

dell'Archivio stesso, si trovino personaggi che provengono dalle cancellerie regie o<br />

imperiali: Federico Vanga vicario imperiale, Nicolò di Brno cancelliere di Carlo IV di<br />

Lussemburgo, poi imperatore, Bernardo Clesio cancelliere supremo di Ferdinando<br />

d'Austria.<br />

Il principe e vescovo che maggiormente si rese benemerito del nostro Archivio è<br />

senza dubbio Bernardo Clesio. Per il fedele e validissimo servizio a lungo prestato alla<br />

Casa d'Austria e a Ferdinando in particolare, prima di ritornare definitivamente a<br />

Trento, il Clesio era riuscito a farsi restituire i documenti trentini che da oltre un secolo<br />

si trovavano in Austria.<br />

In data 18 febbraio 1532 Bernardo Clesio firmava una quietanza (reversale) per i<br />

documenti ricevuti, con la quale si impegnava anche per i suoi successori a non<br />

sollevare, sulla base dei detti documenti, nessuna rivendicazione territoriale nei<br />

confronti di Ferdinando e successori. Copia autentica di questo "reversale" costituisce il<br />

volume XII del Codice Clesiano. Riportati a Trento i nostri documenti, per ordine di<br />

Bernardo Clesio furono tutti contrassegnati col motto e con l'emblema delle sette<br />

verghe. Questo lavoro fu eseguito dal pittore tedesco Cristoforo, come risulta da un<br />

libro paga 11 . Col suo interessamento per i documenti dell'Archivio Bernardo Clesio si<br />

proponeva due ambiziosi progetti: in primo luogo riunire e ricomporre i documenti<br />

dell'Archivio del Principato e poi garantirsi contro eventuali manomissioni o perdite<br />

accidentali. Raggiunse il primo intento ottenendo da Ferdinando d'Austria i documenti<br />

trasmigrati a Innsbruck un secolo prima e realizzò il secondo curando che tutti i<br />

documenti contenuti nei libri feudali dei suoi predecessori, dal 1307 in poi, fossero<br />

trascritti in volumi in pergamena di più sicura conservazione. Nasce così negli anni<br />

1536-1537 il Codice Clesiano costituito da dodici grandi volumi in pergamena, del<br />

quale ne furono fatti tre esemplari. Considerati dal punto di vista estrinseco questi<br />

volumi rappresentano ciò che di meglio si possa desiderare, sia i fogli di pergamena, sia<br />

la scrittura uniforme, sia la miniatura a piena pagina che adorna il primo foglio di ogni<br />

volume, sia in fine la legatura dei volumi rinforzati con piastre di ottone traforato e con<br />

borchie; tutto questo doveva concorrere a fare in modo che i detti volumi fossero degni<br />

di custodire e rappresentare i diritti e le prerogative del principato vescovile di Trento.<br />

Tuttavia a tutto questo apparato esterno, a tutta questa cura adoperata perché i volumi<br />

apparissero ricchi e magnifici nella loro pompa esteriore, non fa riscontro il contenuto<br />

10<br />

Ghetta Frumenzio, Inventario dei documenti della cancelleria del principato di Trento nel 1463, in Studi<br />

trentini di scienze storiche 67 (1988) 169-184.<br />

11<br />

Trento, Biblioteca comunale MS 332: "Ich Christof maller hab emphangen 14 lib. von wegen der "UNITAS"<br />

die ich die prieff gemacht hab, am tag 6 herbst 1533".<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

6


degli stessi; troppi sono gli errori di trascrizione, soprattutto dei nomi di persona e di<br />

luogo; troppe le omissioni e le ripetizioni che si avvertono.<br />

Se prendiamo in esame il primo volume del Codice Clesiano e lo confrontiamo con<br />

l'originale delle infeudazioni del principe vescovo Bartolomeo Querini, restiamo<br />

sorpresi e meravigliati, tanti sono gli errori e le omissioni che compaiono.<br />

Che dire allora della fatica dei nostri studiosi P. Marco Morizzo OFM e Desiderio<br />

Reich, che ai primi di questo secolo hanno pubblicato parte dei regesti del Codice<br />

Clesiano?<br />

Attualmente gli originali dei libri feudali, dai quali furono copiati i documenti<br />

contenuti nel Codice Clesiano, non si trovano tutti nell'Archivio di Stato di Trento; tre<br />

volumi e precisamente i libri delle infeudazioni dei principi e vescovi Giovanni<br />

Hinderbach, Udalrico Frundsberg e Udalrico Liechtenstein, si trovano nell'Archivio<br />

diocesano di Trento, almeno dal 1803, epoca del trasferimento dei documenti trentini a<br />

Innsbruck e Vienna.<br />

Nel fare i regesti del Codice Clesiano il Morizzo e il Reich ebbero l'opportunità di<br />

confrontare i documenti del Codice Clesiano con gli originali contenuti nei tre volumi<br />

citati, per fare le opportune correzioni. Purtroppo gli altri libri feudali si trovavano<br />

ancora a Innsbruck.<br />

Il Reich e il Morizzo avevano portato a termine i regesti del Codice Clesiano, ma la<br />

loro pubblicazione fu interrotta all'anno 1486, cioè fino alle infeudazioni<br />

dell'Hinderbach comprese. I regesti dei libri feudali dei successori dell'Hinderbach fino<br />

a Bernardo Clesio rimasero inediti e lo sono tuttora 12 .<br />

Nel dare una breve descrizione e valutazione del Codice Clesiano, abbiamo<br />

accennato ai libri feudali del principato di Trento; sarà opportuno prendere in esame<br />

alcuni problemi archivistici relativi agli stessi. Non abbiamo alcuna notizia di un libro<br />

di investiture del principe e vescovo Enrico di Metz (1310-1336); abbiamo invece le<br />

prove che nel 1532 esisteva un libro delle investiture del principe vescovo Nicolò di<br />

Brno. Infatti nel volume XII del Codice Clesiano al N° 365, si precisa che viene<br />

restituito a Bernardo Clesio "ain puech, darein registriert die erbrecht verleihungen des<br />

stifts Trient bei bischofs Niclausen, herzogens, marggravens und gravens regierung, ab<br />

anno 1339 usque ad annum 1346, und sein etlich frey lehen darundter anno 1339".<br />

Se il libro feudale di Nicolò di Brno fu consegnato a Bernardo Clesio, come mai nel<br />

Codice Clesiano non troviamo trascritte le infeudazioni del detto vescovo e principe<br />

Nicolò? Dobbiamo concludere o che il volume in parola restò in Austria, oppure che<br />

andò perduto lungo il tragitto. A Trento sicuramente non è arrivato, diversamente<br />

dovremmo trovarne testimonianza nel Codice Clesiano e nei regesti dell'Ippoliti.<br />

La copia del Codice Clesiano già in possesso del Capitolo del Duomo di Trento si<br />

trova attualmente nell'Archivio diocesano. Secondo il Morizzo la detta copia sarebbe<br />

stata procurata dai canonici stessi per il loro Archivio. Riguardo agli esemplari del<br />

Codice Clesiano troviamo precise informazioni in un documento del principato di<br />

Trento 13 . Si tratta di un reversale col quale il 13 novembre 1540, il Capitolo della<br />

cattedrale di Trento dichiara di aver ricevuto dal vescovo Cristoforo Madruzzo i dodici<br />

volumi del Codice Clesiano, assieme ad altri documenti, per conservarli nella sacrestia<br />

del duomo. I canonici si dicono pronti a restituirli ad ogni richiesta del Madruzzo e dei<br />

suoi successori. Si afferma inoltre che per volontà del Clesio si dovevano eseguire tre<br />

esemplari del Codice, di cui uno da custodire nell'Archivio segreto del Castello del<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

12<br />

Morizzo Marco, Reich Desiderio, Codex Clesianus. Regesta, in Rivista Tridentina, VII-XIV (1907-1914).<br />

13<br />

Trento Archivio di Stato, Archivio del Principato vescovile di Trento, Sezione latina, Capsa 44/24.<br />

7


Buonconsiglio, un secondo per i canonici da conservare nella sacrestia del duomo, e un<br />

terzo per la Cancelleria del Castello per l'uso quotidiano. Il documento conclude<br />

dicendo che la morte sopraggiunta non permise al Clesio di completare questa sua<br />

lodevole impresa. Ai canonici i volumi del Codice Clesiano furono presentati in una<br />

cassapanca chiusa con tre chiavi, ornata con lo stemma della famiglia Cles e con quello<br />

del principato di Bressanone; segno evidente che la stessa cassa fu preparata dopo la<br />

nomina di Bernardo Clesio ad amministratore apostolico della diocesi di Bressanone,<br />

pochi mesi prima della sua morte.<br />

La detta cassapanca ai primi di questo secolo si trovava sul campanile del duomo di<br />

Trento e serviva da sgabello al sacrestano per fare "campanò". In questi ultimi anni è<br />

stata trovata presso un antiquario e ricuperata dalla Provincia Autonoma di Trento. Ora<br />

finalmente sappiamo a quale scopo fu preparata e a chi era stata affidata 14 .<br />

Abbiamo visto che l'esemplare del Codice Clesiano che era stato collocato nella<br />

sacrestia del duomo di Trento è attualmente nell'Archivio diocesano; quello che serviva<br />

per la cancelleria del Castello del Buonconsiglio si trova nell'Archivio di Stato di Trento<br />

e l'esemplare celato nell'Archivio segreto del Castello è conservato nell'Archivio di<br />

Stato di Monaco di Baviera.<br />

I cancellieri del principato di Trento, da Antonio Gilli detto Quetta e poi via via<br />

tutti gli altri, si presero grande cura dei documenti dell'Archivio. Fra questi cancellieri<br />

dobbiamo ricordare Francesco Antonio Alberti-Poia, cugino del vescovo Francesco<br />

Alberti-Poia; questi per una più facile e sollecita consultazione dei documenti<br />

dell'Archivio, compose un indice alfabetico ragionato di 200 carte dei documenti del<br />

Archivio del principato di Trento (1690) 15 .<br />

Il regesto Ippoliti-Zatelli<br />

Lo strumento fondamentale per la conoscenza e lo studio dei documenti conservati<br />

in un archivio sono gli inventari, i cataloghi e i regesti dei documenti stessi.<br />

Possiamo dirci fortunati che i documenti dell'Archivio del Principato ecclesiastico<br />

di Trento e precisamente la sezione latina, siano stati ordinati per argomento in 85<br />

sezioni o Capsae, che comprendono 7.361 numeri, tra singoli documenti e volumi, e<br />

dotati di un Repertorium Archivi Episcopalis Tridenti, grosso volume di 1.360 pagine.<br />

Si tratta di un ottimo regesto compilato negli anni 1759-1762, dal francescano<br />

Giuseppe Ippoliti coadiuvato dal confratello Angelo Maria Zatelli.<br />

Il volume del regesto Ippoliti-Zatelli si apre col diploma di Corrado II dell'anno<br />

1027, segnato Capsa 1, numero 1; il documento più recente porta la data 1756 16 .<br />

Perché il francescano Benedetto Bonelli potesse darci l'opera intitolata Notizie<br />

istorico critiche, non bastò che il principe e vescovo Francesco Felice Alberti-Denno gli<br />

aprisse l'Archivio del Castello del Buonconsiglio, che era il massimo deposito di<br />

materiale documentario per la storia della Chiesa e del Principato di Trento. Fu anche<br />

necessario che quella vasta congerie di carte, di pergamene e di volumi, venisse<br />

ordinata, registrata, messa in evidenza e così resa accessibile e utilizzabile 17 .<br />

14<br />

Casagrande Vincenzo, Catalogo del museo diocesano di Trento, Trento,1908, p. 36, n° 60.<br />

15<br />

Trento, Biblioteca comunale, MS 332.<br />

16<br />

Vi furono poi altre aggiunte di mano diversa: l'ultimo documento porta la data 1777. Cfr. Dellantonio Orazio<br />

OFM, P. Giuseppe Ippoliti e P. Angelo Zatelli, in Contributi alla storia dei Frati Minori nel Trentino, Trento 1926,<br />

pp. 94-105.<br />

17<br />

Dellantonio Orazio OFM, I Frati Minori nel Trentino, Trento 1947, p. 244.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

8


Fu dapprima il francescano P. Giuseppe Ippoliti (1712-1763), al quale dopo un<br />

anno si aggiunse il P. Angelo Maria Zatelli (1713-1780) a sobbarcarsi questa fatica: un<br />

lavoro che richiedeva non soltanto pazienza da frati, ma soprattutto competenza storica<br />

e paleografica. Il P. Giangrisostomo Tovazzi OFM (1731-1806) in una lettera 1 luglio<br />

1782 manda al P. Ferdinando de' Paoli di Sant'Orsola, residente nel convento di Pergine<br />

queste preziose notizie: “Rispondo subito subito, che li due registratori dell'Archivio<br />

segreto del Castello di Trento, furono il Padre Giuseppe Ippolito degl'Ippoliti da Pergine<br />

ed il Padre Angelo Maria Zatelli da Trento. Il primo è morto in Pergine ai 12 di febbraio<br />

1763. L'altro poi qui in Trento li 13 luglio 1780. Hanno cominciata la loro fatica nel<br />

maggio del 1759 e l'hanno terminata parimente nel maggio del 1762, sempre sotto il<br />

vescovo principe Francesco Felice de' conti Alberti di Enno. Hanno lasciato nel detto<br />

Castello un grosso volume in foglio contenente li sommari latini di 7.361 carte, tutte<br />

lette da loro e commariate [elencate e riassunte] in questo nostro convento di s.<br />

Bernardino, senza toccare le tedesche, dietro alle quali dopo la loro partenza ha fatto<br />

qualche cosa il nostro P. Antonio (Inama) da Fondo...” 18 .<br />

I due frati francescani Ippoliti e Zatelli trovarono i documenti dell'Archivio che si<br />

apprestavano a catalogare e a farne i regesti già in buona parte ordinati in Capsae e<br />

segnati; seguirono quindi il criterio già iniziato dal cancelliere Antonio Quetta e<br />

perfezionato dall'Alberti-Poia. L'ordinamento operato dall'Ippoliti e dal suo confratello<br />

Zatelli è consistito nel ripartire il materiale nelle 85 Capsae o sezioni esistenti. Aprirono<br />

in seguito una serie di 27 altre Capsae di miscellanee e al termine del lavoro i<br />

documenti di queste ultime serie vennero alla fine distribuiti, con maggior aderenza agli<br />

argomenti, nelle rispettive Capsae. Quando vennero loro consegnati i documenti non<br />

contenuti nelle 85 Capsae, avevano già steso il regesto di quelle. I regesti di questi<br />

nuovi documenti furono aggiunti al manoscritto dopo quelli della Capsa 85, formando<br />

altre 27 Capsae, dalla 86 alla 112. In realtà però i documenti si trovavano<br />

topograficamente riposti nelle 85 Capsae preesistenti. Per facilitare il ritrovamento di<br />

questi i due registratori posero alla fine di ognuna delle 85 Capsae il numero<br />

progressivo dei nuovi documenti con il richiamo alle rispettive 27 Capsae dove si<br />

trovava il regesto e alla fine di ognuna delle 27 nuove Capsae ripeterono la<br />

numerazione col riferimento alle rispettive 85 Capsae.<br />

Quanto prezioso sia riuscito ai nostri storici il regesto Ippoliti-Zatelli, lo<br />

apprendiamo dal giudizio dello storico trentino Desiderio Reich: "Il Repertorium forma<br />

per noi, privati dei documenti originali, la fonte più importante della storia trentina,<br />

tanto più che la sua compilazione è stata trovata sempre esatta, se non del tutto<br />

esauriente, come è nella natura del regesto e corrispondente alla natura dei<br />

documenti" 19 . Di tale regesto furono fatte alcune copie: una per l'Archivio della diocesi<br />

e una per la biblioteca comunale, la più consultata, compilata da Damaso Ghezzi nel<br />

1884-1885 20 , corredata nel 1898 da don Luigi Rosati di un prezioso Indice alfabetico.<br />

Su questo regesto, in mancanza degli originali poterono lavorare gli studiosi trentini. Un<br />

18<br />

Tovazzi Giangrisostomo, Epistolario, MS 56-62, lettera n° 259; cfr. anche Dellantonio Orazio OFM, P.<br />

Giuseppe Ippoliti e P. Angelo Zatelli, in Contributi alla storia dei Frati Minori nel Trentino, Trento 1926, p. 97. Dei<br />

regesti del P. Antonio Inama non esiste traccia nell'archivio di Stato di Trento. I regesti invece dei documenti<br />

pergamenacei dell'archivio della Prepositura di Trento redatti dal P. Angelo Maria Zatelli si trovano nell'archivio<br />

Capitolare.<br />

19<br />

Dellantonio Orazio OFM, P. Giuseppe Ippoliti e P. Angelo Zatelli, in Contributi alla storia dei Frati Minori<br />

nel Trentino, Trento 1926, p. 98.<br />

20<br />

Al termine dell'ultima pagina 805 vi è questa scritta: "Damaso Gezzi sor. (17.I.1884 - 21 VIII 1885)".<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

9


Indice cronologico dei documenti del principato è stato compilato, sulla scorta dello<br />

stesso regesto, dal dott. Albino Casetti nel 1942.<br />

Il Regesto dell'Ippoliti-Zatelli non ha perduto la sua importanza neppure ora che<br />

l'Archivio del Principato di Trento, dopo più di un secolo di esilio, si trova di nuovo a<br />

Trento.<br />

Il P. Giuseppe Ippoliti non si accontentò di catalogare e di fare i regesti dei<br />

documenti del Castello, ma fece di più: trascrisse integralmente migliaia di quei<br />

documenti, formandone sei volumi in foglio, che sotto il nome di Acta, Documenta,<br />

Monumenta si trovano nella Biblioteca di San Bernardino dei Frati Minori di Trento.<br />

Il principe vescovo Francesco Felice Alberti-Denno che stimava l'Ippoliti, non si<br />

contentò di dirgli "vogliamo farlo storico di Trento", ma gli comunicò inoltre quei suoi<br />

preziosi volumi di miscellanee 21 , affinché potesse valersene per l'opera disegnata. La<br />

storia di Trento non fu potuta scrivere dal P. Ippoliti, essendo stato colto dalla morte<br />

all'età di cinquant'anni 22 .<br />

Nuovo esilio dell'Archivio<br />

Le vicende dolorose che a partire dalla fine del Settecento sconvolsero l'Europa e<br />

portarono alla soppressione del principato di Trento, causarono anche la dispersione e la<br />

perdita di biblioteche e di archivi 23 .<br />

Soppresso il principato di Trento nel 1803, il suo territorio fu incorporato al Tirolo<br />

e la città di Trento cessò di essere capitale di Stato e fu declassata a città di periferia.<br />

Cessando la loro attività gli uffici governativi del principato di Trento, anche gli archivi<br />

furono trasferiti altrove.<br />

Nel maggio 1803 arrivò a Trento l'archivista della Corte di Vienna Gassler con<br />

l'ordine di mettere in casse e di trasportare a Innsbruck l'intero Archivio del Principato<br />

di Trento. Tra il luglio e l'ottobre del 1803 arrivarono a Innsbruck 56 carri con i<br />

documenti trentini.<br />

I documenti più antichi e i codici più preziosi dell'Archivio erano custoditi in una<br />

stanza segreta della torre del Castello. Agostino Perini afferma che il luogo era noto a<br />

tre sole persone, cioè al principe vescovo, al suo cancelliere e all'archivista. Anche<br />

questo segreto fu aperto e il materiale archivistico più prezioso partì per Vienna.<br />

Mentre questa cospicua parte di documenti dell'Archivio del Principato di Trento<br />

veniva collocata in archivi statali sotto buona custodia, nel Castello del Buonconsiglio,<br />

in sale, uffici, tribunali e soffitte era rimasta una gran quantità di atti, di volumi e di<br />

faldoni.<br />

Dopo che era stato incamerato dal governo austriaco il Castello del Buonconsiglio,<br />

trasportato l'Archivio del Principato a Innsbruck e a Vienna, trasferito l'Archivio<br />

diocesano nel convento di s. Marco di Trento, chi si prese cura di tutti gli atti e volumi<br />

dei processi del Consiglio Aulico accumulati in tanti secoli di attività amministrativa e<br />

giudiziaria? Per buona sorte numerosi atti e documenti finirono fra i manoscritti della<br />

Biblioteca comunale di Trento; ma un grande numero di pergamene vennero vendute ai<br />

legatori di libri; ne abbiamo conferma dall'esame dei libri legati in pergamena fra il<br />

1815 e il 1830.<br />

21<br />

Trento, Biblioteca comunale, Miscellanea Alberti MS 9-14.<br />

22<br />

La pubblicazione del Regesto era stata messa in programma dai fondatori della Società per gli Studi Trentini<br />

di Scienze Storiche. Ma non se ne fece nulla. Una buona occasione si sarebbe presentata al tempo delle celebrazioni<br />

per il quinto centenario della nascita di Bernardo Clesio. Ma la cosa non ebbe esito.<br />

23<br />

Gar Tomaso, L'archivio del castello di Thunn, Trento 1857, p. III.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

10


Nell'Archivio del Magistrato consolare di Trento ci sono gli atti di un processo<br />

contro i soldati accusati di avere asportato libri dal Castello del Buonconsiglio nel<br />

1809 24 .<br />

Ma la sorte peggiore è toccata nel giugno 1809 ai volumi e mazzi di documenti che<br />

erano rimasti nel Castello: in parte vennero impiegati dagli artiglieri a fare cartocci per i<br />

cannoni e in parte, per ordine del colonnello austriaco Cristano von Leiningen, vennero<br />

gettati nelle fosse del Castello come materiale ingombrante.<br />

Il Castello del Buonconsiglio fu residenza dei principi e vescovi di Trento dal 1255<br />

fino al 1796. Pietro Vigilio Thunn il 20 maggio 1796 all'avvicinarsi di Napoleone<br />

Bonaparte, abbandonò in tutta fretta la città di Trento per riparare a Passavia. Egli farà<br />

ritorno l'anno seguente, ma per rifugiarsi nel Castello della sua famiglia presso Vigo di<br />

Ton, dove anche morì il 17 gennaio 1800. I vescovi di Trento non dimorarono più nel<br />

Castello e non lo riebbero più. Il successore di Pietro Vigilio Thunn, Emanuele Maria<br />

Thunn, abitò per qualche tempo nella casa paterna in via Bellenzani e poi in casa<br />

Stanchina in Largo Carducci.<br />

Anche gli uffici della Curia diocesana con l'Archivio diocesano, allontanati dal<br />

Castello, furono collocati ai primi del 1808 nel soppresso convento degli Agostiniani di<br />

s. Marco (che nel 1810 divenne sede dell'Intendenza di Finanza), poi nel palazzo<br />

Wolkenstein, nell'ex Collegio dei PP. Gesuiti, in casa Stanchina, poi nel palazzo Taxis<br />

(attuale Banca d'Italia) e finalmente nel 1921 nel palazzo di Piazza Fiera.<br />

Dopo lo spoglio operato da Federico d'Austria nel 1407, il primo che razziò il bello<br />

e il buono che c'era nel Castello del Buonconsiglio fu Napoleone Bonaparte, che asportò<br />

l'argenteria e tutti gli oggetti preziosi. I Governi che seguirono (in dieci anni si cambiò<br />

Governo dieci volte) misero all'asta quello che riuscirono a trovare nel Castello. Quando<br />

tutta la suppellettile, tutto il mobilio, tutti gli addobbi furono scomparsi, giunse il<br />

momento per far sparire le stufe di maiolica, i caminetti marmorei, gli intagli dei soffitti<br />

lignei. Poi si diede mano a smantellare le balaustre delle logge, delle scale e dei<br />

poggioli.<br />

Il Castello del Buonconsiglio dal 1810 al 1813 fu sede del Governo del<br />

Dipartimento dell'Alto Adige. Da allora in poi fu adibito a caserma fino al 1918.<br />

I documenti trentini trasportati in Austria non vi si fermarono a lungo. Napoleone<br />

nel 1806 aveva ceduto il Tirolo alla Baviera. L'anno dopo il Governo bavarese trasportò<br />

i documenti trentini da Innsbruck a Monaco e riuscì a ottenere parte dei documenti<br />

trentini che erano stati portati a Vienna.<br />

Dopo la caduta di Napoleone, ritornato il Tirolo all'Austria, i documenti trasportati<br />

a Monaco si restituirono a più riprese, ma non tutti come abbiamo accennato parlando<br />

del Codice Clesiano.<br />

Durante il periodo di permanenza in Austria i documenti del principato di Trento<br />

subirono altri traslochi: i libri Dietali e i Copiali passarono a Innsbruck, invece la<br />

corrispondenza di Bernardo Clesio venne trasferita a Vienna. Alla fine del secolo scorso<br />

i documenti trentini presenti nell'Archivio Provinciale di Innsbruck vennero<br />

radicalmente ordinati nella serie Atti Trentini, assumendo l'Archivio del Principato di<br />

Trento la fisionomia che conserva tuttora.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

24 Trento, Biblioteca comunale, archivio del Magistrato consolare, MS N° 4488.<br />

11


Alla fine della prima guerra mondiale (1914-1918), col trattato di s. Germano,<br />

l'Italia ottenne dall'Austria la restituzione dei documenti che provenivano dagli archivi<br />

trentini.<br />

Il materiale ricuperato, dopo una provvisoria sistemazione nel Castello del<br />

Buonconsiglio, fu trasferito nell'Archivio di Stato di Trento, istituito nel 1919, situato<br />

nel palazzo che era stato fino al 1773 Collegio dei PP. Gesuiti e poi Seminario<br />

diocesano.<br />

Qui con pazienza e dedizione, il personale dell'Archivio, coadiuvato nei primi anni<br />

da studiosi trentini, fra i quali è da ricordare Giovanni Ciccolini, lavorarono a<br />

ricomporre le serie di questo Archivio e a redigere indici e inventari.<br />

Ma anche in questa nuova sede l'Archivio trentino non rimarrà a lungo indisturbato.<br />

Nel dicembre 1942 (la seconda guerra mondiale era scoppiata nel 1939) l'Archivio del<br />

Principato di Trento fu trasportato in una sala sotterranea del Castello del<br />

Buonconsiglio. Dopo il bombardamento del 2 settembre 1943, che causò danni<br />

all'edificio dell'Archivio di Stato, si decise lo sgombero totale; gli Atti furono trasportati<br />

a Povo, ad Albiano e a Baselga di Piné. Nel dicembre 1944, per maggior sicurezza,<br />

parte dell'Archivio del Principato fu trasferito in val Pusteria a Campo Tures. Finita la<br />

guerra e riparati i locali dell'Archivio di Stato, alla fine del mese di luglio del 1946, tutti<br />

i fondi archivistici che erano stati allontanati, vennero riportati in sede.<br />

L'alluvione provocata dallo straripamento dell'Adige nell'autunno del 1966 allagò la<br />

parte più bassa della città di Trento e sommerse anche i locali inferiori dell'Archivio: a<br />

piano terra la marea di fango e nafta raggiungeva quasi l'altezza di un metro. Per buona<br />

sorte i documenti che costituiscono l'Archivio del Principato di Trento erano collocati<br />

nei piani più alti dell'edificio e pertanto non hanno subito danni.<br />

Il codice dei regesti Ippoliti-Zatelli.<br />

Dopo la soppressione del Principato vescovile di Trento, avvenuta il 25 febbraio<br />

1803, il suo territorio fu incorporato al Tirolo, e la città di Trento cessò di essere la<br />

capitale di uno Stato e fu declassata a città di periferia. Gli uffici del Governo del<br />

Principato di Trento cessarono la loro attività, così pure il Tribunale d’Appello, anche<br />

gli archivi furono trasferiti altrove.<br />

Come detto in precedenza, nel maggio 1803 arrivò a Trento da Vienna l’archivista<br />

di Corte Franz Gassler con l’ordine di mettere in casse e di trasportare a Innsbruck<br />

l’intero Archivio del Principato di Trento. Fra il luglio e l’ottobre di quell’anno<br />

arrivarono a Innsbruck 56 carri con i documenti trentini.<br />

I documenti più antichi e i codici più preziosi erano custoditi in una stanza segreta<br />

della torre del Castello. Il luogo era noto a tre sole persone: il vescovo principe, il suo<br />

cancelliere e l’archivista Ducati. Anche questo Archivio fu aperto ed il materiale più<br />

prezioso partì per Vienna. Possiamo dirci molto fortunati che, dei documenti<br />

dell’Archivio del Principato vescovile di Trento, negli anni 1759 - 1763 due frati<br />

francescani - P. Giuseppe Ippoliti e P. Angelo Maria Zatelli - avevano compilato i<br />

regesti di ben 7.361 documenti di detto Archivio e di questi circa 6.000 trascritti alla<br />

lettera. Per quanto possiamo sapere fino ad ora il primo che si prese cura di esaminare la<br />

consistenza dei documenti giunti ad Innsbruck da Trento fu il giovane archivista<br />

Gottfried Primisser, che iniziò la sua attività nell’allora Archivio di Stato di Innsbruck<br />

nel 1810 come “Praticant”. Il Primisser ha lasciato la sua firma con la data a carta 101<br />

del manoscritto dei nostri regesti, dove si legge scritto con la matita rossa: "Letzten Juli<br />

1811 Primisser". Il nostro archivista ha fatto il primo lavoro di revisione per conoscere<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

12


la consistenza dei documenti trentini portati ad Innsbruck sulla base dei regesti dei<br />

documenti stessi. Il Codice dei regesti Ippoliti-Zatelli reca numerose segnature fatte con<br />

una matita rossa, di un rosso piuttosto sbiadito: si tratta di trattini, di segni a V, e<br />

soprattutto della lettera a, all’inizio dei regesti stessi. Consultando con cura il<br />

manoscritto abbiamo scoperto che la lettera a sta ad indicare "adest", come si legge in<br />

alcune note, ed anche “adsunt” come si legge a carta 31. Ci sono però anche delle<br />

indicazioni che segnalano la mancanza di documenti: "deest, noch nicht gefunden,<br />

vacat" ecc. Da lungo tempo abbiamo avuto la certezza che i documenti corrispondenti ai<br />

regesti segnati con la lettera a , nel 1811 erano presenti ad Innsbruck, e al contrario, che<br />

quelli privi della lettera a , non si trovavano ad Innsbruck nel 1811. Per avere una prova<br />

che la lettera a scritta a matita rossa davanti ai regesti stava ad indicare che i documenti<br />

relativi esistevano ad Innsbruck nel 1811, abbiamo consultato la Capsa n. 5, riguardante<br />

la Giurisdizione di Riva del Garda, cioè abbiamo confrontato la consistenza di questi<br />

documenti oggi conservati nell’Archivio di Stato di Trento 25 , con la consistenza dei<br />

documenti della stessa Capsa n. 5 conservati ad Innsbruck nel 1811. I documenti<br />

segnati ad Innsbruck con la lettera a sono oggi presenti nell’A.S. di Trento, quelli privi<br />

della lettera a non ci sono a Trento né ovviamente erano ad Innsbruck nel 1811. A<br />

questo punto possiamo porci il problema: a quando risale la perdita di tanti documenti<br />

dell’ Archivio del Principato Vescovile di Trento?<br />

Innanzi tutto abbiamo le prove documentarie che verso la fine del secolo XVIII<br />

furono rubati numerosi fascicoli e volumi dall’Archivio del Tribunale ecclesiastico. Lo<br />

stesso Vescovo Pietro Vigilio Thunn emanò la scomunica contro i ladri, in particolare<br />

contro quelli che avevano rubato atti processuali, mettendo così i giudici<br />

nell’impossibilità di terminare le cause in corso. Inoltre dopo la soppressione del<br />

Principe Vescovo di Trento anche l’Archivio del Capitolo del Duomo “fu esposto alla<br />

cupidigia dei raccoglitori e venditori di pergamene...” “... e i maggiori archivi furono<br />

abbandonati in balia del caso ed esposti alla rapina e allo sperpero” come lasciò scritto<br />

Tommaso Gar 26 . L’Intendenza di Finanza di Trento si diede premura di raccogliere<br />

quanto più materiale d’archivio possibile per poi spedirlo ad Innsbruck negli archivi e al<br />

Museo e alla Biblioteca del Ferdinandeum. Il 20 maggio 1796 il Principe Vescovo<br />

Pietro Vigilio Thunn, all’avvicinarsi di Napoleone, fuggì e abbandonò il Castello e la<br />

città in mano ai francesi. Ebbe così inizio lo spoglio di tutto quello che c’era di bello e<br />

di buono nel Castello del Buonconsiglio. Nessuna meraviglia quindi se il Primisser ad<br />

Innsbruck nel 1811, fu costretto a constatare la perdita di così numerosi documenti.<br />

Napoleone nel 1806 cedette il Tirolo al Re di Baviera. Nel 1812 il governo Bavarese<br />

trasportò a Monaco l’Archivio trentino unitamente all’Archivio del Principato<br />

Vescovile di Bressanone. Nonostante la pace di Parigi del 1814-15, solo nel 1837 fu<br />

possibile averne di ritorno a Vienna una parte, vale a dire che non tutti i documenti<br />

trentini restituiti da Monaco ritornarono ad Innsbruck. Ad esempio le Capsae 57 e 58<br />

recano scritto all’inizio: “Nach Wien, nach Adelsarchiv”, e “Ganz nach Wien”. Così<br />

pure passò a Vienna tutta la corrispondenza di Bernardo Clesio. All’inizio della Capsa<br />

46 sta scritto a penna “Ganz zu verbleiben”, all’inizio della Capsa 54 “Ganz nach<br />

Innsbruck”, all’inizio della miscellanea 79 sta scritto “Ganz zu Innsbruck”. Il volume 19<br />

della Capsa 85 va a Vienna “Nach Wien”. Infine è da segnalare che un buon numero di<br />

documenti della Capsa 67 e i numeri 50, 58 e 108 della miscellanea 79, recano<br />

25<br />

“Statistica dei documenti dell’ A.P.T.” dott. Albino Casetti negli anni 1940-1946; manoscritto n. 3 degli<br />

indici e repertori dell’ AST.<br />

26<br />

Tommaso Gar, L’archivio del Castello di Thunn, p. 4.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

13


soprascritto con matita rossa “museum”, cioè Museo del Ferdinandeum dove furono<br />

spediti dall’Intendenza di Finanza assieme ai documenti del Capitolo del Duomo e delle<br />

Clarisse di S. Michele di Trento. Tali documenti ora si trovano nell’Archivio di Stato di<br />

Trento, riconsegnati dall’Austria in seguito al trattato di S. Germain del 10 settembre<br />

1919. Negli anni 1929 e 1933 furono restituiti altri documenti della Sezione Latina dal<br />

Landesarchiv di Innsbruck.<br />

Il regesto repertorio Ippoliti-Zatelli.<br />

Titolo originale: Repertorium Archivi Episcopalis Tridenti. È un volume cartaceo<br />

attualmente legato in tutta pelle, di carte 680 numerate a matita. Misura mm. 305 x 215.<br />

Prima del restauro e dell’ultima legatura che risale agli anni 1982-1983, il volume era in<br />

buona parte sfascicolato.<br />

Nella prima parte è privo di margine e la scrittura giunge quasi fino sull'orlo e<br />

molte carte sono consunte dall'uso, anche il testo ha sofferto perdite. Dietro nostra<br />

sollecitazione il codice ora è legato, e come detto sopra è stato restaurato e rilegato.<br />

Sulla prima pagina si trova incollata una cartella dove sta scritto con grafia della<br />

seconda metà dell'Ottocento: "Dieser Akten und Urkundenverzeichnis soll, nach<br />

Angabe des hochwürdiger Pater Justiniam Ladurner, von Bonelli und Pater Grisostomo<br />

herrhuren". E sotto con grafia dei primi del Novecento: "Ist nielmehr das Werk des<br />

Pater Giuseppe Hippoliti, franziskaner von Pergine, zeitgenossen des Bonelli, wie von<br />

seinen Hand zu schreiben und von mir ergleichene Urkundenbuch in Museum zu Trient<br />

beweist”. Dr. Schoenherr.<br />

Il manoscritto è di mano e la numerazione e la distribuzione dei documenti delle<br />

miscellanee è del Padre Ippoliti. A carta 152 lo stesso Ippoliti annotava: "In nomine<br />

Domini Amen. Die 26 may 1759". Le pagine scritte dai singoli Padri sono evidenziate<br />

dalla tabella seguente.<br />

Ippoliti OFM<br />

Zattelli OFM<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

14<br />

Piscopo Goffredo<br />

1r - 158v<br />

161r - 215v<br />

158v - 159v 216r - 219v<br />

220r - 233r 234r - 234v<br />

236r - 238r 240r - 242v<br />

244r - 246r 247r - 247r<br />

249r - 258r 259r - 266r<br />

267r - 278v 279r - 288r<br />

289r - 294r 295r - 304v<br />

305r - 337r 339r - 348v<br />

349r - 361r 363r - 376v<br />

377r - 387r 389r - 398v<br />

400r - 405v 410r - 419v<br />

423r - 427v 432r - 452r<br />

456r - 475v 478r - 499r<br />

503r - 504v 507r - 553v<br />

555r - 558v 560r - 599v<br />

601r - 606r 608r - 614v<br />

617r - 622r 624r - 641r<br />

644r - 649v 651r - 654v<br />

656r - 661r<br />

678r - 679r<br />

664r - 675r


Attorno agli anni Trenta qualcuno aveva sttratto i regesti delle Capsae n. 46 e 47. E<br />

fu necessario trascrivere i documenti delle due Capsae desumendoli dalla copia in<br />

possesso della Biblioteca Comunale di Trento. Negli anni Ottanta il fascicolo<br />

contenente i regesti della Capsa n. 46 è stato ricuperato dal sottoscritto, e quindi, levata<br />

la copia, fu collocato al suo posto l'originale.<br />

L'assenza del documento nell'Archivio di Stato di Trento è indicata con la parola<br />

manca nelle annotazioni in calce; taluni di questi documenti tuttavia sono stati<br />

individuati presso altri Istituti, dove erano giunti in seguito a regolari acquisti e<br />

donazioni, e segnalati dai compilatori.<br />

Elenchi, repertori, indici<br />

Per quanto riguarda gli elenchi, i repertori e gli indici dei documenti del principato<br />

di Trento, ricordiamo quelli pubblicati ad Innsbruck da David Schönherr e da Michael<br />

Mayr, altri parziali dal Dominez e dal Galante 27 . Un primo inventario dell'Archivio di<br />

Stato di Trento venne pubblicato nel 1933 nella miscellanea dedicata ad Alessandro<br />

Luzio 28 .<br />

Nel 1951 fu pubblicato l'Inventario dell'Archivio del Principato di Trento e di altri<br />

archivi antichi, a cura del dott. Leopoldo Sandri coadiuvato dal dott. Albino Casetti 29 .<br />

Francesco Menestrina, in una recensione auspicava una revisione del detto<br />

Inventario per rimediare a deficienze ed errori 30 .<br />

Nel 1961 il dott. Albino Casetti, direttore dell'Archivio di Stato, nella Guida<br />

storico-archivistica del Trentino, pubblicava anche la descrizione esauriente dei fondi<br />

che compongono l'Archivio del Principato ecclesiastico di Trento 31 .<br />

Le peregrinazioni di questo Archivio non sono finite. In seguito alla decisione di<br />

restaurare radicalmente l'edificio che ospita la Biblioteca civica e l'Archivio di Stato di<br />

Trento, la Biblioteca civica si trasferì momentaneamente nell'edificio del Seminario<br />

minore in via Madruzzo e l'Archivio di Stato si trasferì in blocco il 18 luglio 1992, in un<br />

edificio situato in Via Maccani 161, a Nord di Trento, in attesa di una nuova sede.<br />

Il lavoro dei PP. Frumenzio Ghetta e Remo Stenico<br />

Uno degli scopi principali del programma della Società per gli Studi Trentini, è la<br />

pubblicazione dei documenti, base e fondamento della storia. I promotori di detta<br />

Società, nella primavera del 1918, con a capo il prof. Gino Onestinghel, avevano<br />

predisposto un piano per la pubblicazione dei "Monumenta tridentina" di cui erano<br />

previsti 150 volumi, che dovevano comprendere tra l'altro, oltre l'edizione integrale dei<br />

documenti trentini dei secoli XII e XIII, anche il Repertorium archivi episcopalis<br />

Tridenti.<br />

Come è noto i due Frati Minori Ippoliti e Zatelli, per tutto il loro lavoro non<br />

ricevettero alcuna ricompensa, non solo, ma quello che è ancora più triste, anche i loro<br />

stessi nomi rimasero ignorati. Infatti il volume dei regesti non porta il loro nome ma<br />

27<br />

Casetti Albino, Guida storico-archivistica del Trentino, Trento 1961, p. 844.<br />

28<br />

Mascelli Fulvio, L'archivio di Stato di Trento, in Ad Alessandro Luzio gli Archivi di Stato Italiani.<br />

Miscellanea di studi storici, vol. II, Firenze 1933, pp. 169-184.<br />

29<br />

Archivio di Stato di Trento. Archivio del principato vescovile. Inventario, Roma 1951.<br />

30<br />

Recensione mai data alle stampe; le bozze di stampa si trovano tra i manoscritti della Biblioteca comunale,<br />

Fondo Francesco Menestrina.<br />

31<br />

Casetti Albino, Guida storico-archivistica del Trentino, Trento 1961, pp. 844-864.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

15


eca soltanto sul dorso la scritta: "Repertorium archivi episcopalis Tridenti". Di fronte a<br />

questa duplice ingiustizia non potevo rimanere indifferente. Di qui il desiderio di vedere<br />

finalmente pubblicato quel corpo di regesti, per mettere in mano agli studiosi uno<br />

strumento di ricerca così importante e per riparare almeno in parte all'ingiustizia recata<br />

alla memoria dei due confratelli.<br />

Per la pubblicazione di regesti compilati a metà del Settecento a scopo<br />

principalmente politico, cioè per comprovare l'indipendenza del principato e difenderlo<br />

dal pericolo di venire soppresso a causa delle idee dell'assolutismo settecentesco, erano<br />

necessarie una revisione e una integrazione per renderli maggiormente utili agli studiosi<br />

in generale.<br />

Per raggiungere tale scopo, dopo matura e prolungata discussione, si è concordato,<br />

che P. Stenico avrebbe fatto la trascrizione dattilografica dei regesti e P. Ghetta avrebbe<br />

successivamente confrontato il dattiloscritto sui documenti originali, apportando quelle<br />

integrazioni che sembravano opportune per lo scopo sopraddetto: notare se<br />

pergamenacei o cartacei, misurare le pergamene, segnare i nomi dei notai, trascrivere<br />

tutti i nomi dei testimoni e la presenza o meno di sigilli, e aggiungere la consistenza<br />

delle singole Capsae. In tutto questo lavoro si è constatata l'esattezza e la fedeltà dei<br />

regesti Ippoliti-Zatelli.<br />

Il lavoro di trascrizione, revisione e integrazione ebbe inizio nell'aprile del 1975 e si<br />

protrasse per ben sette anni.<br />

Per l'indice cronologico ci siamo serviti di quello pubblicato dal dott. Albino<br />

Casetti nel 1951 32 , che però si ferma all'anno 1500.<br />

Dopo aver tentate tante strade per la pubblicazione di questo lavoro, ora abbiamo<br />

trovato finalmente quella giusta.<br />

NB. Sarà disponibile a breve termine la versione su CD, che permetterà una<br />

consultazione più rapida.<br />

Trento, ottobre 2001<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

16<br />

P. Ghetta Frumenzio<br />

32 Archivio di Stato di Trento. Archivio del principato vescovile. Inventario, Roma 1951, pp. 139-189.


GELEITWORT<br />

DAS ARCHIV DES FÜRSTBISTUMS TRIENT<br />

IM TRIENTNER STAATSARCHIV<br />

Die Geschichte des Fürstbistums Trient erstreckt sich über einen Zeitraum von 800<br />

Jahren: von 1004 bis 1803.<br />

Das älteste, im Staatsarchiv Trient aufbewahrte Dokument, ist das Diplom vom 31.<br />

Mai 1027, mit der Kaiser Konrad II. Bischof Ulrich von Trient die Grafschaft Trient<br />

schenkte. Wissenschaftler von früher und heute stimmen darin überein, dass diesem<br />

Diplom eine Verleihung aus dem Jahre 1004 vorausging.<br />

Die bereits in langobardischer Zeit festgelegten Grenzen der Diözese Trient wurden<br />

unter der Herrschaft der Karolinger definitiv bestimmt und verblieben so bis zu den von<br />

Joseph II. (1785) gewollten Abweichungen; auf letztere folgten provisorische<br />

Änderungen unter Napoleon, sowie die Reform des Jahres 1818; die letzten<br />

Abänderungen und Einschränkungen erfolgten im Jahre 1964. Ab diesem Zeitpunkt<br />

stimmen die Grenzen der Diözese Trient mit den Grenzen der Autonomen Provinz<br />

Trient überein.<br />

Zur Diözese Trient gehörten von Anfang an Judikarien, der Nonsberg, Val di Sole,<br />

das Etschtal bis Meran, das Eisacktal bis zum Tinnebach, der am Fuße des Säbener<br />

Burgfelsens, dem alten Sitz der Diözese Brixen, verläuft. Im Avisiotal verlief die<br />

Grenze zwischen den beiden Diözesen in der Nähe von Pezzé, Moena.<br />

Nicht alle sind jedoch derselben Meinung, was diesen Punkt des Grenzverlaufs<br />

angeht. Das Problem war schon von Josef Resch im Jahre 1753 aufgeworfen worden,<br />

als er zusammen mit den ältesten Urkunden der Diözese Säben-Brixen eine Urkunde<br />

veröffentlichte, in der kurz die Grenze zwischen den beiden Diözesen beschrieben<br />

wurde, die vom Eisack bis zum Pass von S. Pellegrino verlief. In dem auf das Jahr 1100<br />

zurückgehenden Dokument ist als Grenze von einer großen Wiese "quod dicitur<br />

Pradasis" die Rede. Für Resch handelt es sich bei dieser Wiese um die Ortschaft<br />

Predazzo im Fleimstal; aus diesem Grund war er davon überzeugt, dass in alter Zeit<br />

auch Moena zur Diözese Brixen 33 gehört haben musste.<br />

Wenn auch nicht alle, so ist doch ein Großteil der Forscher von der These Reschs<br />

überzeugt. Bei einem Versuch, meine Kenntnisse der Geschichte des Fassatales zu<br />

vertiefen, bekam ich Gelegenheit, auch die besagte Grenzurkunde, zusammen mit all<br />

den Argumentationen, die eine Änderung des Grenzverlaufs zwischen der Diözese<br />

Trient und Brixen im Avisiotal untermauern sollten, studieren zu können. In einer<br />

Publikation über die Geschichte des Fassatales, zeigte ich die Gründe auf, die mich<br />

darauf schließen ließen, dass der Grenzverlauf nicht abgeändert wurde, und dass daher<br />

Moena nie ein Teil der Diözese Säben-Brixen gewesen war 34 . Diese These stieß, wie<br />

vorauszusehen war, auf wenig Begeisterung, vor allem bei den Sprachforschern, da<br />

diese ihre sprachwissenschaftlichen Thesen auf die Verlegung der genannten Grenze<br />

aufgebaut hatten 35 . Schließlich habe ich nach neuen Recherchen und Archivforschungen<br />

eine weitere Arbeit über unsere Grenze veröffentlicht, wo unter anderem zum ersten<br />

Mal, zusammen mit anderen unveröffentlichten Dokumenten, die Grenzurkunden aus<br />

33<br />

Resch Joseph, Annales ecclesiae sabionensis nunc brixinensis, Wien Mauracher 1765, III, S. 700-701.<br />

34<br />

Ghetta Frumenzio, La valle di Fassa nelle Dolomiti, Trient 1974, S. 33 ff.<br />

35<br />

Heilmann Luigi, Il confine ladino-trentino nella valle dell’Avisio, Florenz 1963.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

17


dem XVI Jahrhundert 36 zur Sprache kamen. Die darin enthaltenen veröffentlichten<br />

Argumente und Urkunden müssten eigentlich die Frage dieses Grenzverlaufs endgültig<br />

aus der Welt geschafft haben.<br />

In ihrem südlichen Teil umfasste die Diözese Trient das Lagarinatal mit Mori, Ala,<br />

Vallarsa, Terragnolo und Folgaria; die Pfarrein von Avio und Brentonico gehörten zur<br />

Diözese Verona. Die Pfarreien von Arco, Riva, Tignale und Ledro wiederum<br />

unterstanden der Diözese Trient. Das Primiero, Tesino und das ganze Valsugana<br />

gehörten zu Feltre, einschließlich des Einzugsgebietes der Pfarreien Pergine und<br />

Calceranica. Die Diözese Feltre erstreckte sich bis nach Madrano und Nogaré, wo der<br />

Silabach die Grenze darstellte. Südlich von Trient reichte die Diözese Feltre bis weit<br />

nach dem Bergsattel von Vigolo Vattaro, senkte sich gegen Mattarello bis zu den<br />

Novaline, wenige Kilometer vor der Stadt. Infolgedessen reichte die Jurisdiktion des<br />

Bischofs von Feltre in der Nähe von Trient bis zur Grenze der Pfarrei S. Maria<br />

Maggiore, der antiken Kathedrale Trients.<br />

Wann genau solche "Invasion" anderer Territorien stattfand, und was die Ursache<br />

dafür war, bleibt bis heute ein Rätsel ohne Antwort.<br />

Einerseits kennen wir die Grenzinschrift aus dem IV. Jahrhundert, die auf einer<br />

Porphyrwand des Pergolbergs am Ende des Cadinotales – etwa eine Stunde Gehzeit<br />

vom Manghenpass aus – eingemeißelt ist; diese Inschrift bestimmte die Grenze<br />

zwischen den Stadtgemeinden Trient und Feltre, wobei letztere Primiero, das Tesino<br />

und Valsugana umfasste. Bis wohin reichte aber der Einzugsbereich der Gemeinde<br />

Feltre im Valsugana? Gehörte vielleicht auch die Gegend Pergine dazu, oder erstreckte<br />

er sich nur bis nach Novaledo in der Nähe des Hofes S. Desiderio, wo die Grenze<br />

zwischen dem Fürstentum Trient und der Grafschaft Feltre verlief?<br />

Andererseits sind uns die schmerzlichen Ereignisse der langobardischen Invasion<br />

bekannt. Im Verlaufe dieser vehementen Einfälle und den damit einhergehenden<br />

Plünderungen wurde ein Großteil der reichen, einflussreichen Grundeigentümer<br />

dahingemetzelt oder zur Flucht zu den Küsten und den Inseln gezwungen. Die dem<br />

Mittelstand angehörigen Kleingrundbesitzer wurden zugunsten der "Arimannen" ihrer<br />

Habe beraubt. Auf diese Weise wurden die vorher geltenden römischen Verordnungen<br />

zunichte gemacht; die nachfolgende Neuorganisierung hielt sich in keiner Weise an die<br />

römischen Gesetze. Die Diözesen selbst mussten große Verluste an Menschenleben und<br />

Gütern hinnehmen; das kirchliche Leben wurde über lange Zeit hinweg unterdrückt.<br />

Die weltliche Macht der Bischöfe von Trient erstreckte sich über ein Gebiet, das<br />

größer war als die Diözese selbst. Sie umfasste das Territorium des alten Herzogtums<br />

Trient, die Grafschaft Bozen und die des Vinschgaus, die über den Reschenpass bis in<br />

das Untere Engadin, ins Valsugana bis zum Hof S. Desiderio bei Novaledo reichte, und<br />

so das gesamte Gebiet von Pergine, Levico, Caldonazzo und Lavarone umfasste. Im<br />

südlichen Teil gehörten zum Fürstbistum Trient die Veroneser Pfarreien Avio und<br />

Brentonico. In den übrigen Gebieten stimmte die politische Grenze mit der der Diözese<br />

überein 37 .<br />

36<br />

Ghetta Frumenzio, Il confine fra le diocesi di Trento e Bressanone nella valle dell’Avisio, in Studi trentini di<br />

scienze storiche, 69 (1990), 149-210.<br />

37<br />

Vom Monte Pergol ausgehend und weiter entlang der Wasserscheide der Lagoraikette, erreicht man direkt<br />

den Hof S. Desiderio bei Novaledo. Auch aufgrund dieses Tatbestandes könnte man denken, dass die Grenze<br />

zwischen den Stadtgemeinden Trient und Feltre in S. Desiderio in Novaledo verlief.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

18


Geschichtliche Abläufe im Archiv des Fürstentums Trient<br />

Der Großteil der heute noch existierenden Urkunden über die geschichtlichen<br />

Ereignisse im Fürstentum und in der Diözese Trient wird im Staatsarchiv von Trient<br />

aufbewahrt. Vor einem summarischen Einblick in dieses Archivmaterial ist es<br />

notwendig, kurz auf dessen Geschichte einzugehen: seine Entstehung, die<br />

verschiedenen Wanderbewegungen, die erlittenen Verluste, die Persönlichkeiten, die<br />

sich um die Wiedererlangung und die Auswertung der Urkunden dieses Archivs bemüht<br />

haben.<br />

Die erste Persönlichkeit, auf die wir in der Geschichte des Archivs des Fürstentums<br />

Trient stoßen, ist der Fürstbischof Friedrich von Wangen (1207 – 1218). Er hinterließ<br />

uns das schöne und feierliche Zeugnis des Liber sancti Vigilii, gewöhnlich Codex<br />

Wangianus genannt. Im Vorwort zu diesem Kodex erklärt der Wangener, die<br />

Veröffentlichung dieses Buches gewollt zu haben, um die legitimen Urkunden zu<br />

erhalten, die die Rechte, die Gerechtigkeiten und den Besitz des Fürstbistums Trient,<br />

aber auch seiner Untertanen beweisen. Er hatte es für notwendig erachtet, die zum<br />

Großteil aufgrund der „zahlreichen Revolutionen“ verloren gegangenen Rechte und<br />

Privilegien zu sammeln und von einem Notar abschreiben zu lassen.<br />

Der Wangener Kodex wurde im Jahre 1852 von Rudolf Kink veröffentlicht 38 . Eine<br />

Wiederauflage erschien 1964. Zu dem Zeitpunkt, als Friedrich von Wangen sich<br />

anschickte, so viele Urkunden als möglich der Diözese und des Fürstentums wieder zu<br />

erlangen, hatten die Trientner Archive bereits große Verluste zu verzeichnen. Es fehlen<br />

nämlich fast alle Urkunden aus der Karolingerzeit, die Diplome der Ottonen; sämtliche,<br />

vor 1200 datierten päpstlichen Bullen existieren nicht mehr. Keine der Urkunden oder<br />

kaiserlichen Privilegien aus der Episkopalregierung des Gebhard (1106 – 1124), der<br />

bereits Kanzler Kaiser Heinrichs V. war 39 , hat sich gerettet. Zu Recht wurde daher das<br />

Archiv des Fürstentums Trient mit einem großen Baum verglichen, dem die schönsten<br />

Blätter fehlen 40 .<br />

Auch im Wangener Kodex sind lediglich zehn, vor 1180 datierte Urkunden<br />

enthalten. Die größten Verluste dieser Urkunden gehen auf die Zeit der Aufstände in<br />

Trient nach der Ermordung des Fürstbischofs Beato Adelpreto (1172) zurück, im<br />

Verlaufe deren das bischöfliche Palais in der Nähe der Kathedrale ein Raub der<br />

Flammen wurde. Doch gab es auch Aufstände gegen den Fürstbischof Konrad von<br />

Beseno; so könnte der Verlust vieler anderer Dokumente auf diese stürmische Zeit<br />

zurückzuführen sein.<br />

Die wenigen, vor der Zerstörung geretteten Urkunden wurden in dem Palais<br />

aufbewahrt, das Friedrich von Wagen wieder hatte aufbauen lassen; später, im Jahre<br />

1255, als Egno von Eppan seine Residenz in das Schloss Buonconsiglio verlegte, wurde<br />

auch das Archiv dorthin gebracht.<br />

An diesem sicheren Ort verblieb das Archiv eineinhalb Jahrhunderte lang und es<br />

wurde mit dem Kodex des Nikolaus von Brno bereichert, dem so genannten Codex<br />

Wangianus maior 41 . An dieser Stelle ist es angebracht, darauf hinzuweisen, dass der<br />

38<br />

Kink Rudolf, Codex Wangianus. Urkundenbuch des Hochstiftes Trient, begonnen unter Friedrich von<br />

Wangen, Bischof von Trient und Kaiser Friedrichs II. Reichsvikar für Italien. Fortgesetzt von seinen Nachfolgern.<br />

Wien 1852.<br />

39<br />

Bischof Gebhard war als Kanzler Kaiser Heinrichs V. sicher mit Urkunden und Geschenken von Seiten<br />

seines Herrn ausgezeichnet worden; leider ist uns nichts davon erhalten geblieben.<br />

40<br />

Huter Franz, Tiroler Urkundenbuch, I, Innsbruck 1937, XIV.<br />

41<br />

Der Nikolaus-Kodex erhielt den Zusatz "maggiore", weil er die größte Anzahl an Dokumenten enthielt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

19


Wangener Kodex auf Anordnung des Bischofs Filippo Bonacolsi (1289 – 1303) nach<br />

Mantua gebracht wurde, weil Meinhard II., Graf von Tirol, sich mit Waffengewalt<br />

gegen die Besitznahme des Bistums St. Vigilius durch Bischof Philipp zur Wehr gesetzt<br />

hatte. Der Kodex kehrte unter der Regierung des Bartolomeo Querini (1304 – 1307)<br />

nach Trient zurück. Zu Anfang des XV. Jahrhunderts, genauer im Jahre 1407, wurde auf<br />

Anordung des österreichischen Herzogs Friedrich mit der leeren Tasche der größte Teil<br />

der Urkunden des Archivs nach Österreich gebracht. Dort wurde das Archiv geordnet<br />

und in 70 Kisten unterteilt; zudem wurde ein 570 Seiten langes Repertorium angelegt.<br />

Die älteste, erst kürzlich veröffentlichte Bestandsaufnahme der Urkunden unseres<br />

Archivs geht auf das Jahr 1463 zurück 42 . Dieses Inventar ist ein klarer Beweis für die<br />

geringe Anzahl der im Archiv des Kanzleramtes des Fürstbistums Trient im XV.<br />

Jahrhundert vorhandenen Urkunden. Wer weiß, wie oft diese, sich damals in seinem<br />

Archiv befindlichen Schriften während der langen Jahre der Regierung von Fürstbischof<br />

Johann Hinderbach erforscht, studiert, mit Anmerkungen versehen und kommentiert<br />

worden waren! Um sicher zu gehen, dass eine Urkunde des Archivs des Fürstbistums<br />

Trient nicht unter jenen war, die von dem österreichischen Herzog Friedrich<br />

weggebracht wurden, und zur Zeit Hinderbachs noch immer nicht in Trient waren, ist<br />

nur zu prüfen, ob diese mit der charakteristischen Handschrift Hinderbachs angebrachte<br />

Anmerkungen, Zusätze, Glossen oder Korrekturen enthalten. Was die Geschichte<br />

unseres Archivs angeht, ist zu bemerken, dass sich unter den Fürsten und Bischöfen, die<br />

sich am meisten darum verdient gemacht haben, Persönlichkeiten befinden, die aus<br />

königlichen oder kaiserlichen Kanzlerämtern kommen: Friedrich von Wangen,<br />

kaiserlicher Vikar, Nikolaus von Brno, Kanzler des Luxemburgers Karl IV, späterer<br />

Kaiser, und Bernhard von Cles, oberster Kanzler Ferdinands von Österreich.<br />

Zweifelsohne hat sich Fürstbischof Bernhard von Cles am meisten für unser Archiv<br />

verdient gemacht. Aufgrund seines langjährigen, treuen und wertvollen Dienstes im<br />

Hause Österreich und insbesondere unter Ferdinand, war es ihm vor seiner definitiven<br />

Rückkehr nach Trient gelungen, wieder in den Besitz der sich seit über einem<br />

Jahrhundert in Österreich befindlichen Trientner Urkunden zu gelangen.<br />

Am 18. Februar 1532 unterschrieb Bernhard von Cles eine Empfangsbestätigung<br />

(reversale) über die erhaltenen Dokumente, mit der er sich auch im Namen seiner<br />

Nachfolger verpflichtete, auf der Grundlage dieser Urkunden keinerlei<br />

Gebietsansprüche gegenüber Ferdinand oder seinen Nachfolgern geltend zu machen.<br />

Eine authentische Kopie dieser "reversale" bildet den XII. Band des Codex Clesiano.<br />

Nach ihrer Rückkehr nach Trient wurden unsere Urkunden auf Geheiß Bernhard von<br />

Cles mit dem Wahlspruch und dem Symbol der sieben Stäbe gekennzeichnet. Diese<br />

Arbeit wurde von dem deutschen Maler Christof ausgeführt, wie dies aus einem<br />

Soldbuch 43 hervorgeht. Hinter dem Interesse Bernhards von Cles verbargen sich zwei<br />

ehrgeizige Vorhaben, zum einen wollte er die Archivurkunden des Fürstentums wieder<br />

zusammenbringen und ordnen, zum anderen sich aber gegen eventuelle Änderungen<br />

oder unvorhersehbare Verluste absichern. Sein erstes Ziel erreichte er, indem er von<br />

Ferdinand von Österreich die ein Jahrhundert zuvor nach Innsbruck überführten<br />

Urkunden wieder zurückbekam, und das zweite, indem er sich dafür einsetzte, dass alle<br />

42<br />

Ghetta Frumenzio, Inventario dei documenti della cancelleria del principato di Trento nel 1463, in Studi<br />

trentini di scienze storiche 67 (1988) 169-184.<br />

43<br />

Trient, Biblioteca comunale, MS 332: “Ich Christof maller hab emphangen 14 lib. von wegen der "UNITAS"<br />

die ich die prieff gemacht hab, am tag 6. herbst 1522".<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

20


Urkunden der Lehensbücher seiner Vorgänger ab dem Jahre 1307 auf die weit<br />

haltbareren Pergamentbände übertragen wurden. So entstand in den Jahren 1536 – 1537<br />

der Clesianer Kodex, der aus zwölf großen Pergamentbänden bestand, von dem drei<br />

Exemplare geschaffen wurden. Was ihr Äußeres betrifft, sind diese Bände ein non plus<br />

ultra aufgrund der Pergamentfolien, der gleichmäßigen Schrift, der ganzseitigen<br />

Miniatur, welche die erste Seite eines jeden Bandes schmückt, und schließlich des aus<br />

perforierten Messingplatten bestehenden und mit Beschlägen verzierten Einbands; all<br />

dies diente dazu, diese Bände zu würdigen Hütern und Vertretern der darin enthaltenen<br />

Rechte und Privilegien des Fürstbistums von Trient zu machen. Leider aber entspricht<br />

diesem äußeren Aufwand und all der Mühe, den Bänden durch ihr glanzvolles Äußere<br />

ein luxuriöses und herrliches Aussehen zu verleihen, nicht der Inhalt derselben: zu viele<br />

Übertragungsfehler, vor allem, was Personen- und Ortsnamen angeht, zu viele<br />

Auslassungen und Wiederholungen.<br />

Wenn wir uns den ersten Band des Codex Clesianus vornehmen und ihn mit den<br />

Originalen der Lehensurkunden des Fürstbischofs Bartolomeo Querini vergleichen,<br />

werden uns die darin vorkommenden zahlreichen Fehler und Auslassungen überraschen<br />

und verwundern. Wie soll man da die Mühe unserer Forscher P. Marco Morizzo OFM<br />

und Desiderio Reich einstufen, die zu Anfang dieses Jahrhunderts die<br />

Regestensammlung des Clesianer Kodexes veröffentlichten?<br />

Derzeit befinden sich nicht alle Originale der Lehensbücher, deren Urkunden in den<br />

Clesianer Kodex übertragen wurden, im Staatsarchiv von Trient; drei davon, und zwar<br />

die Lehensurkunden der Fürstbischöfe Johann Hinderbach, Ulrich Frundsberg und<br />

Ulrich Liechtenstein werden mindestens seit dem Jahre 1803, dem Zeitpunkt der<br />

Überführung der Trientner Urkunden nach Innsbruck und Wien, im Diözesanarchiv in<br />

Trient aufbewahrt.<br />

Bei der Abfassung der Regestensammlung des Clesianer Kodexes erhielten P.<br />

Morizzo und Desiderio Reich Gelegenheit, die in den drei genannten Bänden<br />

enthaltenen Originale mit denen des Codex Clesianus zu vergleichen und die<br />

notwendigen Korrekturen vorzunehmen. Leider befanden sich die anderen<br />

Lehensbücher immer noch in Innsbruck.<br />

Reich und P. Morizzo hatten die Abfassung der Regesten des Clesianer Kodexes<br />

beendet, aber ihre Veröffentlichung wurde mit dem Jahre 1486, d.h. einschließlich der<br />

Lehensvergaben des Hinderbach, unterbrochen. Die Regesten der Lehensbücher der<br />

Nachfolger Hinderbachs bis zu Bernhard von Cles blieben unveröffentlicht und sind es<br />

nochheute 44 .<br />

Im Verlaufe dieser kurzen Beschreibung und Bewertung des Clesianer Kodexes<br />

haben wir auch die Lehensbücher des Fürstbistums Trient erwähnt; an dieser Stelle<br />

sollte vielleicht auf einige Probleme bei der Archivierung letzterer hingewiesen werden.<br />

Es gibt keinerlei Hinweis auf ein Investiturbuch des Fürstbischofs Heinrich von Metz<br />

(1310 – 1336); wir können hingegen beweisen, dass im Jahre 1532 ein Investiturbuch<br />

für den Fürstbischof Nikolaus von Brno existierte. In Band XII des Clesianer Kodexes<br />

ist unter Nr. 365 vermerkt, dass an Bernhard von Cles "ain puech, darein registriert die<br />

erbrecht verleihungen des stifts Trient bei bischofs Niclausen, herzogens, marggravens<br />

und gravens regierung, ab anno 1339 usque ad annum 1346, und sein etlich frey lehen<br />

darundter anno 1339" zurückgegeben wird.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

44 Morizzo Marco, Reich Desiderio, Codex Clesianus. Regesta, in Rivista Tridentina, VII-XIV (1907-1914).<br />

21


Wenn also das Investiturbuch des Nikolaus von Brno an Bernhard von Cles<br />

übergeben worden war, warum finden wir dann im Clesianer Kodex keinerlei Abschrift<br />

der Lehensvergaben an den besagten Fürstbischof Nikolaus? Wir müssen daraus<br />

schließen, dass der besagte Band in Österreich verblieb, oder aber während des<br />

Transports verloren ging. Sicher ist nur, dass er in Trient nie angekommen ist, denn<br />

sonst müssten Spuren davon im Clesianer Kodex und in den Regesten des Ippoliti zu<br />

finden sein.<br />

Die dem Domkapitel Trient gehörende Kopie des Codex Clesianus befindet sich<br />

derzeit im Diözesanarchiv. Nach Pater Morizzo waren es die Domherren selbst, die sich<br />

diese Kopie für ihr Archiv beschafften. Was die anderen Exemplare des Clesianer<br />

Kodexes angeht, finden wir präzise Informationen darüber in einem Dokument des<br />

Fürstbistums Trient 45 . Es handelt sich dabei um ein reversale, mit dem am 13.<br />

November 1540 das Domkapitel erklärte, von Bischof Cristoforo Madruzzo die zwölf<br />

Bände des Clesianer Kodexes zusammen mit anderen Urkunden erhalten zu haben, um<br />

diese in der Domsakristei aufzubewahren. Die Kapitelherren erklärten sich bereit, sie<br />

jederzeit wieder zurückzugeben, falls Cristoforo Madruzzo oder seine Nachfolger dies<br />

fordern sollten. Zudem wird vermerkt, dass nach dem Willen Bernhards von Cles drei<br />

Exemplare des Kodexes geschaffen werden sollten, wovon eines für das Geheimarchiv<br />

des Schlosses Buonconsiglio, ein zweites für die Domherren zur Aufbewahrung in der<br />

Domsakristei, und ein drittes für das Kanzleramt des Schlosses zum täglichen Gebrauch<br />

bestimmt war. Die Urkunde endet mit dem Vermerk, dass das löbliche Werk wegen des<br />

Todes Bernhards von Cles nicht vollendet werden konnte. Die Bände des Codex<br />

Clesianus wurden den Domherren in einer mit drei Schlüsseln verschlossenen Truhe<br />

überreicht, die mit dem Wappen der Familie Cles und mit dem des Fürstbistums Brixen<br />

verziert war; dies ist als ein sicheres Zeichen dafür zu werten, dass derselbe nach der<br />

Ernennung des Bernhard von Cles zum apostolischen Regenten der Diözese Brixen,<br />

wenige Monate vor seinem Tod, hergestellt worden war.<br />

Diese kleine Truhe befand sich zu Anfang dieses Jahrhunderts im Glockenturm des<br />

Domes von Trient und diente dem Messner als Schemel beim feierlichen<br />

Glockenläuten. Vor wenigen Jahren wurde sie bei einem Antiquitätenhändler wieder<br />

entdeckt und von der Autonomen Landesverwaltung Trient angekauft. Nun wissen wir<br />

endlich, wozu sie diente, und wem sie übergeben worden war 46 .<br />

Wir haben gehört, dass eine Ausgabe des Clesianer Kodexes, die für die Sakristei<br />

des Domes von Trient bestimmt war, sich derzeit im Diözesanarchiv befindet; die<br />

zweite, für das Kanzleramt des Schlosses Buonconsiglio bestimmte ist jetzt im<br />

Staatsarchiv Trient zu finden, und das für das Geheimarchiv bestimmte Exemplar wird<br />

im Staatsarchiv von München in Bayern aufbewahrt.<br />

Die Kanzler des Fürstbistums Trient, angefangen mit Antonio Gilli, Quetta<br />

genannt, bis hin zu all den anderen, behandelten die Urkunden des Archivs mit größter<br />

Sorgfalt. Unter all den Kanzlern ist Francesco Antonio Alberti-Poia, ein Vetter des<br />

Bischofs Francesco Alberti-Poia, hervorzuheben; denn er verfasste, um die<br />

Archivurkunden leichter und schneller konsultieren zu können, ein 200 Karten<br />

umfassendes, alphabetisches, erläutertes Inhaltsverzeichnis des Archivmaterials des<br />

Fürstbistums Trient (1690) 47 .<br />

45<br />

Trento Archivio di Stato, Archivio del Principato vescovile di Trento, Sezione latina, Capsa 44/24.<br />

46<br />

Casagrande Vincenzo, Catalogo del museo diocesano di Trento, Trient, 1908, S. 36, Nr. 60.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

47 Trient, Biblioteca comunale, MS 332.<br />

22


Die Regestensammlung von Ippoliti-Zatelli<br />

Ein fundamentales Werkzeug für die Eins ichtnahme und das Studium der in einem<br />

Archiv befindlichen Urkunden stellen die Inventare, Sachkataloge und Regesten dieser<br />

nämlichen Dokumente dar.<br />

Wir können uns glücklich schätzen, dass die im Archiv des Fürstbistums Trient,<br />

genauer in der lateinischen Sektion, lagernden Urkunden nach Argumenten in 85<br />

Sektionen oder Capsae unterteilt wurden, welche insgesamt, zwischen Urkunden und<br />

Bänden, die Zahl 7.361 erreichen, zu denen es ein Repertorium Archivi Episcopalis<br />

Tridenti, einen 1.361 Seiten starken Band, gibt.<br />

Es handelt sich dabei um eine hervorragende Sammlung von Regesten, die in den<br />

Jahren 1759 – 1762 von dem Franziskaner P. Giuseppe Ippoliti in Zusammenarbeit mit<br />

seinem Mitbruder P. Angelo Maria Zatelli erstellt wurde. Das Regestenbuch von<br />

Ippoliti-Zatelli beginnt mit dem Diplom Konrads II. aus dem Jahre 1027, das mit Capsa<br />

1, Nummer 1 gekennzeichnet ist; die jüngste Urkunde trägt das Datum 1756 48 .<br />

Um dem Franziskaner P. Benedetto Bonelli sein Werk Notizie istorico critiche zu<br />

ermöglichen, genügte es nicht, dass der Fürstbischof Francesco Felice Alberti-Denno<br />

ihm das Archiv des Schlosses Buonconsiglio öffnete, das damals das umfangreichste<br />

Urkundenmaterial zur Geschichte der Kirche und des Fürstentums Trient enthielt. Es<br />

war auch notwendig, diese Menge von Urkunden, Pergamenten und Bänden zu ordnen,<br />

zu registrieren, ins rechte Licht zu rücken und so zugänglich und verwendbar zu<br />

machen 49 .<br />

Wie schon gesagt, waren es die Franziskaner P. Giuseppe Ippolito degli Ippoliti<br />

(1712 – 1763) und der nach einem Jahr hinzugekommene P. Angelo Maria Zatelli (1713<br />

- 1780), die dieses wahrlich heldenhafte Unterfangen auf sich nahmen, das nicht nur<br />

eine fast überirdische Geduld und Ausdauer, sondern auch ein fundiertes Wissen über<br />

alte Urkunden und historische Abläufe erforderte, um die wahrlich nicht wenigen<br />

Schwierigkeiten, die beim Studium und der Interpretation alter Urkunden fast ständige<br />

Begleiter sind, bewältigen zu können. Von P. Giangrisostomo Tovazzi OFM (1731 –<br />

1806) finden wir in einem Schreiben vom 1. Juli 1782 an P. Ferdinando de’ Paoli aus<br />

Eichberg (Sant’Orsola), der im Kloster von Pergine ansässig war, diese wertvollen<br />

Zeilen: "Ich antworte sofort, sofort, dass die zwei Registratoren des Geheimarchivs von<br />

Schloss Buonconsiglio Pater Giuseppe Ippolito degli Ippoliti von Pergine und Pater<br />

Angelo Maria Zatelli von Trient waren. Ersterer starb am 12. Februar 1763 in Pergine,<br />

der andere später in Trient am 13. Juli 1780. Sie begannen mit ihrer mühsamen Arbeit<br />

im Mai 1759 und beendeten diese ebenfalls im Monat Mai des Jahres 1762, stets unter<br />

dem Fürstbischof Francesco Felice dei conti Alberti aus Enno. Sie hinterließen im<br />

besagten Schloss einen umfangreichen Band im Folioformat, der lateinische Regesten<br />

von 7.361 Urkunden enhält, welche sämtlich von ihnen gelesen und redigiert (erfasst<br />

und gerafft) wurden; dies erfolgte in unserem Kloster S. Bernardino, und zwar ohne<br />

dabei die deutschen einzubeziehen, mit denen sich nach ihrer Abreise unser Pater<br />

Antonio (Inama) aus Fondo etwas beschäftigt hat ..." 50 .<br />

48<br />

Es gibt weitere Ergänzungen von anderer Hand; das letzte Dokument trägt das Datum 1777. Siehe<br />

Dellantonio Orazio OFM, P. Giuseppe Ippoliti und P. Angelo Zatelli, in Contributi alla storia die Frati Minori nel<br />

Trentino, Trient 1926, S. 94-105.<br />

49<br />

Dellantonio Orazio OFM, I Frati Minori nel Trentino, Trient 1947, S. 244.<br />

50<br />

Tovazzi G., Epistolario, MS 56-62, Buchst. Nr. 259; siehe auch Dellantonio Orazio OFM, P. Giuseppe<br />

Ippoliti und P. Angelo Zatelli, in Contributi alla storia dei Frati Minori nel Trentino, Trient 1926, S. 97. Von den<br />

Regesten des P. Antonio InamaExistiert keine Spur im Staatsarchiv Trient. Die von P. Angelo Maria Zatelli<br />

verfassten Regesten der Pergamenturkunden des Archivs der Propstei von Trient befinden sich im Kapitelarchiv.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

23


Die beiden Franziskaner P. Ippoliti und P. Zatelli fanden also die Urkunden des<br />

Archivs, die sie katalogisieren und mit Regesten zusammenfassen wollten, bereits zum<br />

Großteil in Capsae geordnet und gekennzeichnet; sie folgten dem Kriterium, das<br />

Kanzler Antonio Quetta begonnen und Alberti-Poia weitergeführt hatte. Die Art und<br />

Weise der Anordnung von Ippoliti und seinem Mitbruder Zatelli bestand in der<br />

Unterteilung des Materials in 85 Capsae oder bereits bestehende Sektionen. Sie schufen<br />

später eine Serie von weiteren 27 Capsae vermischten Inhalts. Am Ende der Arbeit<br />

wurden die Urkunden dieser letzten Serie dann mit mehr Bezug auf die Argumente auf<br />

die jeweiligen Capsae verteilt. Als man ihnen die nicht in den 85 Capsae enthaltenen<br />

Urkunden aushändigte, hatten sie die Regesten der 85 Capsae bereits erstellt. Die<br />

Regesten dieser neuen Urkunden wurden dann im Manuskript nach denen der 85<br />

Capsae hinzugefügt; so entstanden weitere 27 Capsae, und zwar von Nr. 86 bis 112. In<br />

Wahrheit aber hatten die Urkunden in den 85 bereits bestehenden Capsae schon<br />

topografisch geordnet.<br />

Um die Suche zu erleichtern, fügten die beiden Registratoren am Ende einer jeden<br />

der 85 Capsae die fortlaufende Nummer der neuen Dokumente an, wobei auf die<br />

entsprechenden 27 Capsae, in denen sich das Regest befand, verwiesen wurde; am Ende<br />

einer jeden der 27 neuen Capsae wiederholten sie unter Bezug auf die entsprechenden<br />

85 Capsae die gegebene Nummerierung.<br />

Wie wertvoll die Regestensammlung von Ippoliti-Zatelli für unsere<br />

Geschichtsforscher ist, können wir dem Urteil des Trientner Historikers Desiderio Reich<br />

entnehmen: "Das Repertorium stellt für uns, die wir keine Originaldokumente mehr<br />

besitzen, die wichtigste Quelle für die Geschichte des Trentino dar, umso mehr, weil<br />

ihre Eintragungen stets exakt, wenn auch nicht immer erschöpfend waren, was aber in<br />

der Natur des Regestes selbst und in der Art der Urkunden liegt" 51 . Von dieser<br />

Regestensammlung wurden einige Duplikate angefertigt: eines für das Archiv der<br />

Diözese und eines (das meist konsultierte) für die Gemeindebibliothek, und zwar von<br />

Damaso Ghezzi in den Jahren 1884 – 1885 52 ; 1898 wurde diesem Duplikat durch Don<br />

Luigi Rosati ein sehr nützliches Alphabetisches Inhaltsverzeichnis angefügt. Die<br />

Trientner Historiker konnten in Ermangelung der Originale mit dieser<br />

Regestensammlung arbeiten. Ein Chronologisches Inhaltsverzeichnis der Urkunden des<br />

Fürstbistums wurde auf der Grundlage der gleichen Sammlung von Dr. Albino Casetti<br />

im Jahre 1942 erstellt.<br />

Die Regestensammlung von Ippoliti-Zatelli hat keineswegs an Bedeutung verloren,<br />

auch jetzt nicht, wo das Archiv des Fürstbistums Trient nach mehr als einem<br />

Jahrhundert Exil sich nunmehr wiederum in Trient befindet.<br />

Pater Giuseppe Ippoliti begnügte sich nicht damit, die Dokumente des Schlosses zu<br />

katalogisieren und die Regesten anzufertigen; er tat weit mehr, er schrieb tausende von<br />

Urkunden gänzlich ab und fasste sie im Folioformat in sechs Bänden zusammen, die<br />

sich unter dem Namen Acta, Documenta, Monumenta in der Bibliothek des<br />

Minoritenklosters S. Bernardino in Trient befinden.<br />

Fürstbischof Francesco Felice Alberti-Denno, der Ippoliti sehr schätzte, begnügte<br />

sich nicht damit, ihm zu sagen "Wir wollen ihn zum Geschichtsschreiber Trients<br />

machen", sondern übergab ihm seine wertvollsten Sammelbände 53 , damit er sie für das<br />

51<br />

Dellantonio Orazio OFM, P. Giuseppe Ippoliti und P. Angelo Zatelli, in Contributi alla storia dei Frati<br />

Minori nel Trentino, Trient 1926, S. 98.<br />

52<br />

Am Ende der letzten Seite 805, steht diese Anmerkung: "Damaso Gezzi sor. (17.I.1884 – 21 VIII 1885)".<br />

53<br />

Trient, Biblioteca comunale, Miscellanea Alberti MS 9-14.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

24


geplante Werk verwenden könnte. Die Geschichte Trients konnte von Pater Ippoliti<br />

nicht geschrieben werden, da er bereits im Alter von fünfzig Jahren verstarb 54 .<br />

Erneute Aussiedlung des Archivs<br />

Die schmerzhaften Ereignisse, von denen Europa am Ende des 18. Jahrhunderts in<br />

Aufruhr versetzt wurde und die auch zur Aufhebung des Fürstbistums Trient führten,<br />

verursachten auch die Zersplitterung und den Verlust von Bibliotheken und Archiven 55 .<br />

Das Fürstbistum Trient wurde im Jahre 1803 aufgehoben, sein Einzugsgebiet wurde<br />

Tirol zugeschlagen; die Stadt Trient wurde von der Hauptstadt zur Kleinstadt degradiert.<br />

Nach der Schließung der Regierungsämter des Fürstbistums Trient, wurden auch die<br />

Archive anderswohin verlegt.<br />

Im Mai 1803 kam der Archivar des Wiener Hofes Gassler nach Trient mit dem<br />

Auftrag, das gesamte Archiv des Fürstbistums Trient in Kisten zu verpacken und nach<br />

Innsbruck zu transportieren. Zwischen Juli und Oktober des Jahres 1803 erreichten 56<br />

Wagen mit den Trientner Dokumenten die Stadt Innsbruck.<br />

Die ältesten Urkunden und wertvollsten Kodexes des Archivs wurden in einem<br />

Geheimzimmer des Schlossturms verwahrt. Agostino Perini behauptet, dass dieser Ort<br />

nur drei Personen bekannt war, d.h. dem Fürstbischof, seinem Kanzler und dem<br />

Archivar. Aber auch dieses Geheimnis wurde gelüftet und das wertvollste<br />

Archivmaterial nach Wien befördert.<br />

Während dieser umfangreiche Teil der Urkunden des Archivs des Fürstbistums<br />

Trient auf staatliche, sichere Archive verteilt wurde, verblieben eine große Anzahl von<br />

Akten, Bänden und Bündeln im Schloss Buonconsiglio, in Sälen, Büros, Gerichtsstätten<br />

und Dachböden.<br />

Wer kümmerte sich aber nach der Einnahme des Schlosses Buonconsiglio durch die<br />

österreichische Regierung, nach der Überführung des Archivs des Fürstbistums Trient<br />

nach Innsbruck und Wien und nach der Verlegung des Diözesan-archivs in das Kloster<br />

S. Marco in Trient um die in vielen Jahrhunderten administrativer und gerichtlicher<br />

Tätigkeit gehäuften Akten und Protokolle der Prozesse des Hofrates? Zum Glück<br />

gelangten zahlreiche Akten und Dokumente unter die Handschriften der<br />

Gemeindebibliothek Trient; doch ein Großteil der Pergamente wurde an Buchbinder<br />

verkauft; zahlreiche, in den Jahren von 1815 bis 1830 in Pergament gebundene Bücher,<br />

bestätigen das.<br />

Im Archiv des Konsularmagistrats von Trient befinden sich die Unterlagen eines<br />

Prozesses gegen Soldaten, die beschuldigt wurden, aus dem Schloss Buonconsiglio im<br />

Jahre 1809 56 Bücher entwendet zu haben.<br />

Ein noch schlimmeres Schicksal aber war im Juni 1809 zahlreichen Bänden und<br />

Dokumentbündeln, die sich noch im Schloss befunden hatten, beschieden; zum Teil<br />

wurden sie von der Artillerie als Kartuschen verwendet und zum Teil auf Geheiß des<br />

österreichischen Obersten Christian von Leinigen aus Platzgründen einfach in die<br />

Schlossgräben geworfen.<br />

Das Schloss Buonconsiglio war von 1255 bis 1796 Residenz der Fürsten und<br />

Bischöfe von Trient. Pietro Vigilio Thunn verließ am 20. Mai 1796 beim Herannahen<br />

54<br />

Die Veröffentlichung dieser Regestensammlung wurde von den Gründern der "Società per gli Studi Trentini<br />

di Scienze Storiche" beabsichtigt. Doch sie wurde nicht gemacht. Eine gute Gelegenheit dazu wären die<br />

Feierlichkeiten anlässlich der Fünfhundertjahrfeier der Geburt Bernhards von Cles gewesen. Aber es geschah nichts.<br />

55<br />

Gar Tomaso, L’archivio del castello di Thunn, Trient 1857, S. III.<br />

56<br />

Trient, Biblioteca comunale, Archivio del Magistrato consolare, MS 4488.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

25


Napoleons in aller Eile die Stadt Trient und flüchtete nach Passau. Er kehrte im darauf<br />

folgenden Jahr wieder zurück, aber nur, um sich auf das Schloss seiner Familie in der<br />

Nähe von Vigo di Ton zurückzuziehen, wo er am 17. Januar 1800 verstarb. Die<br />

Bischöfe von Trient bewohnten nicht mehr das Schloss und bekamen es auch nie wieder<br />

zurück. Der Nachfolger von Pietro Vigilio Thunn, Emanuele Maria Thunn, wohnte eine<br />

Zeit lang im väterlichen Haus in der Via Bellenzani und danach im Haus Stanchina am<br />

Largo Carducci.<br />

Auch die aus dem Schloss verbannten Büros der bischöflichen Kurie und das<br />

Diözesanarchiv wurden anfangs 1808 in das aufgelassene Augustinerkloser S. Marco<br />

(seit 1810 Sitz der Finanzintendantur), dann in den Wolkenstein Palast, in das ehem.<br />

Kollegium der Jesuitenpatres, in die Casa Stanchina, dann in den Taxis-Palast<br />

(derzeitiger Sitz der Banca d’Italia) und schließlich 1921 in den Palast von Piazza Fiera<br />

gebracht.<br />

Nach der Entwendung von Dokumenten durch Friedrich von Österreich im Jahre<br />

1407 war Napoleon Bonaparte der erste, der die schönsten und besten Sachen aus dem<br />

Schloss Buonconsiglio raubte und der das ganze Silber und die wertvollen Gegenstände<br />

plünderte. Die späteren Regierungen (in zehn Jahren gab es zehn Regierungswechsel)<br />

versteigerten alles, was noch im Schloss zu finden war. Als alle<br />

Einrichtungsgegenstände, das gesamte Mobiliar, sämtliche Dekorationen verschwunden<br />

waren, kamen die Kachelöfen, die Marmorkamine, die Holzdecken an die Reihe.<br />

Danach montierte man die Geländer der Loggien, der Treppenaufgänge und der<br />

Balkone ab.<br />

Das Schloss Buonconsiglio war von 1810 bis 1813 Regierungssitz des<br />

Departements des Alto Adige. Danach wurde es bis 1918 als Kaserne benützt.<br />

Die nach Österreich deportierten Dokumente verblieben nicht lange dort. Napoleon<br />

hatte im Jahre 1806 Tirol an Bayern abgetreten. Ein Jahr danach brachte die bayerische<br />

Regierung die Trientner Dokumente von Innsbruck nach München; außerdem gelang es<br />

ihr, einen Teil der nach Wien gebrachten Trientner Dokumente zu erhalten.<br />

Nach dem Fall Napoleons, und nachdem Tirol wieder Österreich zugeschlagen<br />

worden war, wurden die nach München gebrachten Dokumente nach und nach wieder<br />

rückerstattet; jedoch nicht alle, wie oben schon angedeutet, als vom Clesianer Kodex die<br />

Rede war.<br />

Während ihres Aufenthalts in Österreich, erfuhren die Urkunden des Fürstbistums<br />

Trient andere Übersiedlungen; die Bücher der Stände und die Copialbücher kamen nach<br />

Innsbruck, während die Korrespondenz des Bernhard von Cles‘ in Wien landete. Zu<br />

Ende des vergangenen Jahrhunderts wurden die im Landesarchiv von Innsbruck<br />

befindlichen Dokumente radikal in die Serie Atti Trentini (Trientner Akte) eingeordnet,<br />

womit das fürstbischöfliche Archiv von Trient das Aussehen erhielt, das es noch heute<br />

hat.<br />

Nach Beendigung des Ersten Weltkriegs (1914 – 1918) erhielt Italien im Zuge des<br />

Saint Germain-Pakts von Österreich die Dokumente der Trientner Archive wieder<br />

zurück.<br />

Das wieder erlangte Material wurde nach einer provisorischen Unterbringung im<br />

Schloss Buonconsiglio in das 1919 gegründete Staatsarchiv von Trient geschafft, das<br />

sich in dem Palast befindet, in dem bis zum Jahre 1773 ein Internat der Jesuitenpatres<br />

und später das Diözesanseminar untergebracht war.<br />

Hier arbeitete das Personal des Archivs mit Geduld und Hingabe an der<br />

Rekonstruktion der Serien dieses Archivs, sowie an der Erstellung von<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

26


Inhaltsverzeichnissen und Inventaren. In den ersten Jahren wurde es von Trientner<br />

Historikern unterstützt, unter denen Giovanni Ciccolini erwähnt zu werden verdient.<br />

Aber auch in diesem neuen Sitz blieb das Trientner Archiv nicht lange ungestört.<br />

Im Dezember 1942 (der Zweite Weltkrieg hatte 1939 begonnen) wurde das Archiv des<br />

Fürstbistums Trient in einen unterirdischen Saal des Schlosses Buonconsiglio verlegt.<br />

Nach der Bombardierung vom 2. September 1943, durch welche das Gebäude des<br />

Staatsarchivs beschädigt worden war, entschloss man sich zum Totalumzug; die<br />

Unterlagen wurden auf Povo, Albiano und Baselga di Piné verteilt. Im Dezember 1944<br />

wurde aus Sicherheitsgründen ein Teil des fürstbischöflichen Archivs nach Sand in<br />

Taufers im Pustertal verfrachtet. Nach Kriegsende und nach der Wiederherstellung der<br />

Räumlichkeiten des Staatsarchivs wurden am Ende des Monats Juli 1946 sämtliche<br />

ausgesiedelten Archivunterlagen wieder an ihren Platz gebracht.<br />

Die im Herbst 1966 durch das Überfließen der Etsch hervorgerufene<br />

Überschwemmung überflutete den tiefer gelegenen Teil der Stadt Trient und damit auch<br />

die im Erdgeschoss befindlichen Räume des Archivs; dort erreichte die Schlamm- und<br />

Heizölmasse fast einen Meter Höhe. Zum Glück war das gesamte Material, aus dem<br />

sich das fürstbischöfliche Archiv zusammensetzt, in den höheren Stockwerken des<br />

Gebäudes untergebracht und erlitt somit keinerlei Schaden.<br />

Verzeichnisse, Repertoria, Inhaltsverzeichnisse<br />

Was die Verzeichnisse, die Repertoria und die Inhaltsverzeichnisse der Urkunden<br />

des Fürstbistums Trient angeht, wollen wir an jene in Innsbruck von David Schönherr<br />

und Michael Mayr, aber auch an einige unvollständige, von Dominez und Galante 57<br />

veröffentlichte, erinnern. Das erste Inventar der Urkunden des Fürstbistums wurde im<br />

Jahre 1933 in der Festschrift für Alessandro Luzio veröffentlicht 58 .<br />

Im Jahre 1951 erfolgte die Veröffentlichung des von Dr. Leopoldo Sandri in<br />

Zusammenarbeit mit Dr. Albino Casetti verfassten Inventario dell’archivio del<br />

principato di Trento und anderer antiker Archive 59 .<br />

Francesco Menestrina wünschte sich in einer Rezension eine Korrektur des<br />

besagten Inventars hinsichtlich der darin enthaltenen Mängel und Fehler 60 .<br />

1961 veröffentlichte Dr. Albino Casetti, Direktor des Staatsarchivs, in der Guida<br />

storico-archivistica del Trentino eine weit ausholende Beschreibung des gesamten<br />

Bestandes des fürstbischöflichen Archivs von Trient 61 .<br />

Die Irrfahrten dieses Archivs sind aber nicht zu Ende. Nachdem beschlossen<br />

worden war, das Gebäude, in dem die Stadtbibliothek und das Staatsarchiv Trient<br />

untergebracht sind, umfassend zu restaurieren, wurde die Stadtbibliothek vorübergehend<br />

in das Gebäude des Gymnasiums in der Via Madruzzo verlegt, und das gesamte<br />

Staatsarchiv kam, in Erwartung eines neuen Sitzes, am 18. Juli 1992 in ein in der Via<br />

Maccani 161, nördlich von Trient, gelegenes Haus.<br />

57<br />

Casetti Albino, Guida storico-archivistica del Trentino, Trient 1961, S. 844.<br />

58<br />

Mascelli Fulvio, L’archivio di Stato di Trento, in Ad Alessandro Luzio gli Archivi di Stato Italiani.<br />

Miscellanea di studi storici, Bd. II, Florenz 1933, S. 169-184.<br />

59<br />

Archivio di Stato di Trento. Archivio del principato vescovile. Inventario, Roma 1951.<br />

60<br />

Nie veröffentlichte Rezension; die Druckfahnen befinden sich unter den Manuskripten der<br />

Gemeindebibliothek. Fondo Francesco Menestrina.<br />

61<br />

Casetti Albino, Guida storico-archivistica del Trentino, Trient 1961, S. 844-864.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

27


Das Werk der Patres Frumenzio Ghetta und Remo Stenico<br />

Eines der Hauptanliegen des Programms, das sich die "Società per gli Studi<br />

Trentini" gesetzt hat, ist die Veröffentlichung der Urkunden, die Grundlage und das<br />

Fundament der Geschichte sind. Die Promotoren dieser Gesellschaft hatten unter der<br />

Führung von Prof. Gino Onestinghel bereits im Frühjahr 1918 einen Plan für die<br />

Herausgabe der "Monumenta tridentina" entworfen, die bei der 150 Bände vorgesehen<br />

waren, welche unter anderem, außer der Veröffentlichung des vollständigen Textes der<br />

Trientner Urkunden aus dem XII. und XIII. Jahrhundert auch das Repertorium archivi<br />

episcopalis Tridenti beinhalten sollte.<br />

Wie bekannt, erhielten die beiden Franziskaner P. Ippoliti und P. Zatelli für ihre<br />

ganze Arbeit keinerlei Bezahlung; aber nicht nur das, noch trauriger ist es, dass auch<br />

ihre Namen ignoriert wurden. So enthält der Band der Regestensammlung nicht einmal<br />

ihre Namen, sondern lediglich auf dem Buchrücken die Aufschrift: "Repertorium<br />

archivi episcopalis Tridenti". Dieser doppelten Ungerechtigkeit gegenüber konnte ich<br />

nicht gleichgültig bleiben, und so entstand in mir der Wunsch, endlich die<br />

Regestensammlung veröffentlicht zu sehen, um damit den Wissenschaftlern ein<br />

wichtiges Werkzeug für ihre Nachforschungen in die Hand zu geben und um wenigstens<br />

teilweise die den beiden Patres widerfahrene Ungerechtigkeit ein wenig wieder<br />

gutzumachen.<br />

Bei einer Veröffentlichung von Regesten, die in der Mitte des 18. Jahrhunderts<br />

vorwiegend aus politischen Gründen erstellt wurden, d. h. um die Unabhängigkeit des<br />

Fürstentums zu beweisen und es wegen des damals herrschenden Absolutismus vor der<br />

Gefahr der Auflösung zu verteidigen, war eine Überarbeitung und Ergänzung<br />

notwendig, um sie für die Studierenden noch nützlicher zu machen.<br />

Zur Erreichung dieses Zieles beschlossen wir nach reiflicher und langer<br />

Auseinandersetzung, dass Pater Stenico die maschinenschriftliche Abschrift der<br />

Regestensammlung übernehmen sollte. Pater Ghetta sollte dann die<br />

maschinenschriftlichen Seiten mit den Originaldokumenten vergleichen und bei dieser<br />

Gelegenheit die oben erwähnten Ergänzungen anbringen, d.h. notieren, ob es sich um<br />

Pergament- oder Papierurkunden handelt, sowie das Maß der Pergamente, die Namen<br />

der Notare und weiters sämtliche Namen der Zeugen und das Vorhandensein oder nicht<br />

von Siegeln angeben. Die im Archivio di Stato di Trento fehlende Urkunden werden in<br />

der Noten mit mit dem Word manca bezeichnet, einige von diesen wurden im Laufe der<br />

Forschungen bei andere Instituten gefunden. Im Rahmen dieser Arbeit konnten wir<br />

erkennen, wie genau und zuverlässig die Regestensammlung von Ippoliti-Zatelli<br />

abgefasst worden war.<br />

Die Abschreibe-, Überprüfungs- und Ergänzungsarbeiten begannen im April des<br />

Jahres 1975 und zogen sich über ganze sieben Jahre hin. Was die chronologische Index<br />

betrifft, haben wir benutz die von dr. Albino Casetti 1951 gedruckt62 .<br />

Nachdem wir so oft um die Publikation dieses Werkes bemüht waren, hoffen wir<br />

nun endlich auf dem richtigen Wege zu sein.<br />

P. Ghetta Frumenzio<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

62 Archivio di Stato di Trento. Archivio del principato vescovile. Inventario, Roma 1951, S. 139-189.<br />

28


Archivio di Stato di Trento, Archivio del Principato Vescovile, Sezione Latina, Capsa 1<br />

n. 8 verso, regesto coevo e altro posteriore in lingua tedesca e croce scritti a Vienna<br />

(dopo il 1407); segnatura C. 1 n. 8 di mano del P. Giuseppe Ippoliti; emblema clesiano<br />

disegnato dal pittore Cristoforo nel 1534. Concessione dell’Archivio di Stato di Trento<br />

n. 206, 5 ottobre 2001.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

29


Archivio di Stato di Trento, Archivio del Principato Vescovile, Sezione Latina, Capsa 2<br />

n. 2 verso, regesto in lingua tedesca e croce scritti a Vienna (dopo il 1407); segnatura C.<br />

2 n. 2 di mano del P. Angelo Maria Zatelli; emblema clesiano disegnato dal pittore<br />

Cristoforo nel 1534. Concessione dell’Archivio di Stato di Trento n. 206, 5 ottobre<br />

2001.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

30


capsa 1<br />

CAPSA 1<br />

Fundatio tridentini principatus (numeri 29)<br />

1. Donatio originalis Chounradi imperatoris de comitatu et marchionatu tridentino facta<br />

ecclesiae tridentinae et Udalrico episcopo eiusque successoribus in perpetuum. Datum pridie<br />

kalendas iunii indictione 10, anno 1027. Prixiae.<br />

Pergamena mm 422-435x425. La pergamena è stata restaurata e la segnatura dell'Ippoliti è quasi<br />

completamente sparita. Scritte al verso del sec. XII e XV, che indicano il contenuto. Sigillo in cera.<br />

2. Transuptum authenticum donationis eiusdem imperatoris Chunradi de comitatibus<br />

venustensi et bulsanensi, factae eidem ecclesiae tridentinae et Udalrico episcopo praefato<br />

eiusque successoribus in perpetuum. Lata kalendis iunii 1028 in monte Ritena, in loco qui<br />

dicitur Fontana frigida.<br />

Pergamena mm 390x350. Copia dell'8 agosto 1280. Notaio: Zacheus sacri palatii notarius.<br />

3. Autograpum diplomatis Friderici primi imperatoris quo in gratiam Alberti episcopi et<br />

principis tridentini confirmatur donatio facta tridentinae ecclesiae a rege Henrico circa ducatum,<br />

marchionatum sive comitatum tridentinum qua late patet universum exceptis iis rebus quae<br />

collatae sunt ecclesiae feltrensi infra suos terminos, idest ab aqua quae dicitur Sisimunth usque<br />

ad finem episcopatus ipsius. Anno Domini 1161 indictione 9.<br />

Pergamena mm 425x545. Sigillo imperiale rotondo del diametro di mm 111. Ulricus cancellarius.<br />

Sul verso: Episcopatus tridentinus xxtenditur usque ad Cismonem (Scrittura del sec. XIII).<br />

4. Exemplar authenticum praefatae confirmationis Friderici ad Albertum episcopum.<br />

Pergamena mm 475x610. È una copia del 10 agosto 1209 di un documento del 1161. Notai:<br />

Ribaldus, Bonamicus, Iohannes, Conradus.<br />

5. Investitura authentica ex originali desumpta in qua Fredericus imperator dat in feodum<br />

castrum Gardae cum suo comitatu Alberto episcopo tridentino, quem vocat fidelem nostrum et<br />

dilectum principem, addita conditione quod praedictum castrum vel aliquas eius pertinentias<br />

infeodare aut vendere vel impignorare vel aliquo modo ecclesia tridentina alienare nusquam<br />

possit. Insuper addita conditione alia quod episcopus tales burgenses in castro Gardae ad eius<br />

custodiam locabit qui non erunt lombardi de Verona vel de aliqua civitate marchae sive<br />

Lombardiae, sed solummodo erunt fideles ad episcopum tridentinum pertinentes. Datum in<br />

territorio bononiensi aput Burgum Panigal 4° idus febr. indictione 15 anno 1167.<br />

Pergamena mm 440x525. Copia del 12 agosto 1209. Notai: Ercetus, Philippus, Cunradinus.<br />

6. Exemplum ex authentico relevatum diplomatis Friderici primi imperatoris, quo Cunrado<br />

episcopo tridentino suisque successoribus privilegii titulo conceduntur omnes argenti, cupri,<br />

ferri, omnisque metalli fodinae in proprium et perpetuum ius in toto ducatu tridentino,<br />

praeterquam de extantibus in allodiis comitum Tyrolis et Eppiani. Anno Domini 1189. - Datum<br />

apud Onotelsbach XV kal. martii.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

31


capsa 1<br />

Pergamena mm 320x667. È una copia del 14 agosto 1209. Notai: Ercetus, Ribaldus, Enrichetus.<br />

7. Autographum sententiae Otonis quarti romanorum regis ad petitionem Friderici episcopi<br />

tridentini, nimirum quod nati ex patre ministeriali alicuius ecclesiae et ex matre libera, sint<br />

ministeriales eiusdem ecclesiae prout erat pater. Item quod ministeriales ecclesiae non possint<br />

alienare bona patrimonialia aut feudalia sine licentia Domini. Item quod sine regia licentia nemo<br />

possit instituere thelloneum, quod si fuerit institutum, nullum sit. Tandem quod rex debeat<br />

confirmare bannum ab episcopo tridentino promulgatum et a septem testibus conprobatum,<br />

prout ibi de facto approbatum est bannum a Friderico episcopo tridentino suprascripto<br />

promulgatum contra Adelbretum et quosdam fratres eius, Arnoldum de Mez et filium suum,<br />

Rondegerum de Iuvo, Heinricum Crassi, Heinricum de Porto, Andream et Bertholdum de Burgo<br />

novo, Heinricum de Pozano, Witoldum et Bonaventuram et filios Muscardi et omnes eorum<br />

complices. Datum anno 1209 idus ianuarii, indictione XII apud Augustam.<br />

Pergamena mm 180x380. Sigillo imperiale pendente rotto.<br />

8. Privilegium ab Henrico VII romanorum imperatore concessum episcopo et principi<br />

Henrico, imperiali cancellario, quo eumdem episcopum, clerum et populum tridentinum in suam<br />

et imperii tuitionem accipit, omnia eorum privilegia, iura, donationes praedecessorum<br />

imperatorum et aliarum personarum confirmat et innovat; ac tandem omnimodam exemptionem<br />

a datione et requisitione theloneorum seu pedagiorum in universo qua late patet imperio, tam in<br />

aquis quam in terris concedit; idque extendit ad omnes successores, familiam, clerum et<br />

populum civitatis tridentinae praesentibus et futuribus in perpetuum. Inter testes numeratur<br />

Amadeus comes Sabaudiae princeps et affinis eiusdemet imperatoris. Datum Pysis 8 kal. iunii<br />

indictione II anno 1313.<br />

Pergamena mm 75x492.<br />

9. Originale privilegium domini Wenceslai romanorum et Bohemiae regis, quo Alberto<br />

episcopo tridentino confirmat concessionem Friderici imperatoris pro argenti fodinis de anno<br />

1189, eamque extendit ad aurifodinas et alia quaecumque inferioris generis metalla in<br />

perpetuum. Eundem Albertum vocat episcopum et principem, cui etiam generaliter confirmat<br />

omnia alia privilegia et iura ecclesiae tridentinae concessa. Datum in Egra anno Domini 1389, 3<br />

maii.<br />

Pergamena mm 445x380. Sigillo pendente in cera Ø cm 10,5.<br />

10. Diploma originale Ruperti romanorum regis, qui annuitur supplicationi factae a Georio<br />

seu Georgio episcopo tridentino quatenus possit exigere ab omnibus et singulis per civitatem<br />

tridentinam transeuntibus, tam pedestribus quam equestribus pedagium, videlicet ab equestre<br />

tres crucigeros, a pedestre unum crucigerum, ea tamen lege ut collecta inde pecunia impendatur<br />

pro custodia et bona guarda ipsius civitatis tridentinae, coeterorumque passuum tridentini<br />

territorii exceptis dumtaxat personis sublimis ecclesiasticis atque miserabilibus. Datum Tridenti<br />

sabbato ante festum s. Galli confessoris. Anno 1401.<br />

Pergamena mm 467x340. È del 15 ottobre 1401. Sigillo imperiale pendente in cera Ø cm 10,5.<br />

11. Publicatio eiusdem privilegii facta Tridenti per proclama anno 1618 cum transumpto<br />

non authentico in idioma latinum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

32


capsa 1<br />

Manca.<br />

12. Confirmatio privilegii de non appellando infra summam florenorum aureorum 500 facta<br />

a Leopoldo imperatore Francisco de Albertis episcopo et principi tridentino anno 1683. In<br />

latino.<br />

Addita est attestatio cancellariae in germanico quod florenus aureus importat duos florenos<br />

de crucigeris 60 pro singulo floreno.<br />

a) Pergamena mm 790x680. Sigillo pendente.<br />

b) Cartaceo, carte 7. Copia coeva del decreto imperiale.<br />

c) Due copie di un proclama a stampa dello stesso argomento del 1766. In italiano.<br />

13. Nonnullae scripturae seu exemplaria quae concernunt 20 mensuras salis quae Halae ad<br />

Oenum penduntur mensae episcopali tridentinae.<br />

Manca.<br />

14. Epistola cardinalis Bernardi episcopi tridentini ad Iohannem Ettinger eius secretarium<br />

intuitu styli in dietis servandi.<br />

Cartaceo. È del 22 gennaio 1537. È una lettera (tre carte) da Vienna: l'originale è in tedesco.<br />

15. Documentum insinuati privilegii in camera imperiali de non appellando in causis non<br />

excedentibus summam florenorum 500, de anno 1756.<br />

Transumptum authenticum privilegii de non appellando infra summam florenorum<br />

aureorum 500 concessi a Matthia imperatore Carolo episcopo et cardinali Madrutio de anno<br />

1614. In germanico idiomate.<br />

Cartaceo. Fascicolo di carte quattro in pergamena mm 370x260. Il documento è del 19 luglio 1756.<br />

Copia vidimata.<br />

Pergamena mm 850x580. Sigillo imperiale aderente. È una copia, Vienna 28 agosto 1675.<br />

16. Anno 1536. - Declaratio confinium episcopatus Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

17. Anno 1028, Kal. iunii, in monte Ritena in loco Fontana frigida. - Exemplar donationis<br />

Chunradi episcopatui tridentino facta de comitatu Venosti et Bulzani.<br />

Manca.<br />

18. Anno 1028 kal. Iunii. - Exemplar donationis factae ecclesiae tridentinae ab imperatore<br />

Chunrado Udalrico episcopo de comitatu tridentino.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

33


capsa 1<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del 9 giugno 1636 fatta su una copia dell'8 agosto 1280. La copia del 1280<br />

era del notaio Zacheus. Questa è del notaio Antonio Begnudelli luogotenente del capitano di Trento.<br />

Sigillo impresso.<br />

19. Anno 1161. - Exemplar confirmationis Federici romanorum imperatoris donationis<br />

factae episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del sec. XVIII.<br />

20. Exemplar cassationis, irritationis bonorum alienatorum ab ecclesia tridentina per<br />

episcopos Egnonem et Henricum tridentinos vi metuque Mainardi comitis Tyrolis factorum,<br />

quae omnia irritavit et cassavit Adolphus romanorum imperator.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del sec. XVII-XVIII su un documento del 13 novembre 1296, redatto a<br />

Francoforte.<br />

21. Anno 1277, 12 exeunte aprili, Tridenti. - Exemplar donationis factae castri Boni<br />

Consilii ab Henrico episcopo tridentino qui eum recuperavit a Mainardo comite Tyrolis.<br />

Manca.<br />

22. Anno 1208, idus ianuarii, Augustae. - Exemplar sententiae Ottonis IV imperatoris ab<br />

episcopo tridentino Friderico obtentae, quod nemo iura sua feudalia vendere aut alienare possit,<br />

absque scitu et voluntate domini feudi et quod nemo novam mutam, seu gabellam imponere<br />

possit absque licentia imperatoris.<br />

Manca. – Esiste una copia del 1636 B.C.T.: Miscellanea n° 302, doc. n° 2. Notaio: Antonio<br />

Begnudelli. Vi è unita una piccola lettera in tedesco.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

23. Anno 1314. - Exemplar restitutionis vallis Flemmarum factae ab Henrico Bohemiae<br />

rege et comite Tyrolis Henrico Episcopo tridentino exceptis excipiendis, quae vallis oppignorata<br />

fuerat pro 150 marchis.<br />

Manca.<br />

24. 1314. - Exemplar confoederationis inter Henricum regem Bohemiae et Henricum<br />

episcopum tridentinum.<br />

Cartaceo. È dell'8 giugno 1314. Copia autentica del 1635. Notaio: Antonio Begnudelli. Sigillo di<br />

Carlo Emanuele Madruzzo. L'originale si trova nella capsa 18/6-7.<br />

25. Anno 1597, 28 augusti, Pragae. - Privilegium Rodulphi II romanorum imperatoris<br />

Lodovico episcopo tridentino concessum quod nullus ad imperialem cameram appellare possit<br />

in litibus, nisi excedant summam 400 florenorum aureorum.<br />

Pergamena mm 680x625. Sigillo imperiale rotto. Da notarsi che non porta la segnatura dell'Ippoliti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

34


capsa 1<br />

26. Anno 1597, 28 augusti, Pragae. - Privilegii transumptum Rudolphi II romanorum<br />

imperatoris de non appellando etc. in causis non attingentibus summam florenorum 400<br />

aureorum concessum episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia non vidimata del sec. XVII. Il documento è del 27 agosto!<br />

27. Anno 1708, 13 novembris. - Instrumentum possessionis feudi Castellarii concessae per<br />

Iosephum romanorum imperatorem Ioanni Michaeli episcopo tridentino per suos procuratores<br />

Franciscum comitem de Spaur, Franciscum Antonium de Albertis, et Simonem de Ciurlettis,<br />

quibus possessionem dedit dictae iurisdictionis Castellarii nomine Caesaris dominus Ioannes<br />

Baptista comes de Castrobarco camerarius et consiliarius status caesareae maiestatis,<br />

commissarius et plenipotentiarius imperialis in Italia, ac administrator ducatus Mantuae.<br />

Cartaceo, carte 6. Annessi due atti notarili di Filippo Francesco Manci.<br />

28. Anno 1484, 27 aprili, Graecii. - Exemplar mandati Friderici romanorum imperatoris in<br />

quo sub poena indignationis et 20 marcarum auri mandat omnibus subditis suis et episcopatus<br />

tridentini, quatenus nullus audeat Ioannem episcopum tridentinum in suis feudis,<br />

iurisdictionibus, ac iuribus molestare, sicut a quibusdam factum fuit. Insuper nec quemquam ad<br />

caesarem tanquam romanorum imperatorem appellare volentem, impediant, vel iurisdictionem<br />

sive criminaliter, sive civiliter, agendo, sine licentia episcopi tridentini deinceps exerceant.<br />

Manca.<br />

29. Anno 1344 indictione 12 [NB debet esse 1347 indictione 15], die 12 kalendas augusti<br />

in civitate Bellunii. - Exemplar restitutionis in integrum ecclesiae tridentinae a Carolo<br />

romanorum rege facta.<br />

Manca. Vedi Ippoliti Giuseppe, Instrumenta imperialia, Trento, Fondazione Biblioteca San<br />

Bernardino MS n° 223.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

35


Capsa 2<br />

CAPSA 2<br />

Emptiones. Liberationes. Locationes temporales.<br />

Permutationes. Pignorationes. Cessiones (numeri 79)<br />

1. Anno Domini 1160 indictione 8 undecimo kal. octobris, actum Tarvisii. - Venditio rerum<br />

quarumdam extantium in Piano et Caldaro ab Ecelino et Agnete iugalibus facta episcopo<br />

tridentino Adelpreto pretio quadringentarum librarum denariorum veronensium, coram Odolrico<br />

tervisiensi episcopo, pluribusque aliis destinatis ad pignus pro huiusmodi pretio iis quae<br />

praedicti iugales in valle Sugana possidebant.<br />

Pergamena mm 215-220x208-225. Sul verso UNITAS con regesto in latino e tedesco. Altri<br />

testimoni: Girardus de Engenulfo, Matheus, Iacobus iudex, comes Adelpretus de Piano, Henricus de<br />

Burgo, Gandulfus de Fornas, Odolricus de Perzin, Ulbertinus de Bonadiman. Notai: Butricus sacri palatii<br />

tabellio, Iacobus notarius sacri palatii.<br />

2. Aliud instrumentum in eandem prorsus rem.<br />

Pergamena mm 195-200x236x233. Sul verso UNITAS con regesto in tedesco. Copia del documento<br />

precedente fatta dal notaio Butricus. Altri notai: Iacobus, Odelricus presbiter, Otto presbiter, Gisloldus<br />

canonicus.<br />

3. Anno 1191 indictione 9 kalendis augusti, in castro Valsane. - Venditio a Gislimberto de<br />

Lagare facta episcopo Conrado de omni et toto eo quod episcopus Adelpretus eidem<br />

Gislimberto dedit in loco de Anano et in loco de Auno pretio finito librarum 500 denariorum<br />

veronensium. In vim autem huiusmodi venditionis missus fuit in tenutam praefati episcopi<br />

vicedominus de Cleiso.<br />

Pergamena mm 185-191x202. Sul verso: scripta in libro; regesto. Notaio: Iohannes Pencius notarius<br />

domini Frederici quondam imperatoris. Testimoni: Baldricus iurisperitus de Toscolano, Gumpo de<br />

Madruço, Fe4dericus de Arco, Rodegerius de Meço, Henricus a Soappi et Hermanus de Livo, Bertoldus<br />

et Artoichus de Cagnao, Federicus de Civizano, Bursa de Castronovo, Warientus de Morio... nominatim<br />

de xl modiis blave, silicet frumenti et siliginis et anone et de triginta et duabus urnis vini.<br />

4. Anno 1209 indictione 12, die Sabati 5 exeunte decembris, in Tridento in palatio<br />

episcopali. - Dominus Federicus Dei gratia et ecclesiae electus impignoravit domino Riprandino<br />

Ottonis Richi molendinum quod dominus Bertoldus quondam domini Martini habebat et tenebat<br />

pro 200 librarum denariorum veronensium quas confessus fuit se accepisse vice et nomine<br />

episcopatus pro itinere ad curiam domini Ottonis regis: ita quod debeat habere et tenere illud<br />

molendinum donec solverit illas 200 libras, habendo in se totum usum fructum ex dono; qui<br />

iacet in Burgonovo prope episcopatum.<br />

Pergamena mm 126-129x123-134. Sul verso UNITAS e regesti in latino e tedesco. Copia del notaio<br />

Zacheus dalle imbreviature del notaio Corrado. Testimoni: Bertoldus de Wanga, Albertus de Piano,<br />

Montenarius de Disiculo.<br />

5. Anno 1262 indictione 5 die dominico XV exeunte septembris, Tridenti in palatio<br />

episcopatus. - Dominus Egno episcopus tridentinus iure pignoris pro centum et quinquaginta<br />

libris, quas acceperat a domino Fazino Hosterio, Thuresendo ypothecario, Benvenuto Corezolla,<br />

eos constituit massarios dominos et rectores ad monetam a XX denariorum fabricandam,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

36


Capsa 2<br />

laborandam, operandam, faciendam legaliter prout hactenus iuxta illam ligam, compositionem,<br />

fabricam, pondus operantes exercuerunt Iacobinus et eius socii. Tali modo quod ipse dominus<br />

Fazinus, Thurisendus, Benvenutus habeant et teneant facientes iam dictam monetam sine<br />

contradictione aliqua ipsius domini episcopi donec fuerint soluti et integraliter satisfacti.<br />

Habendum postmodum ipse dominus episcopus suam rationem de ipsa moneta et ipsi domini<br />

Fazinus etc. dando ipsi domino episcopo et recipiendo suam rationem de ipsa moneta prout<br />

dederunt domino episcopo et recipiendo praenominatus Iachobinus quondam domini Trintinelli<br />

et sui socii, secundum quod in instrumento manu Arnoldi continetur.<br />

Pergamena mm 215x183. Sul verso UNITAS e regesto in tedesco. Testimoni: Aproinus Tridentinus<br />

Rubeus, Gisloldus iudex, Ivanus de Porta, Iacobus q. Zenari, Rycardus de Moneta. Notaio: Aycardus de<br />

Amichis de Dosso.<br />

6. Anno 1259 indictione 2, die mercurii 8 intrante ianuario, Tridenti in palatio episcopatus.<br />

- Egno tridentinus episcopus ad defensionem, melioramentum et utilitatem civitatis tridentinae<br />

mutuo acceperat septingentas libras denariorum parvulorum a domino Gralanto de Salurno<br />

quem in satisfactionem nomine et iure meri et recti pignoris investivit pro se et suis heredibus<br />

de omni eo ficto et dricto pertinenti episcopatui quae solvuntur annuatim ipsi episcopo per<br />

Anicium Telchum et filios quondam Egnonis de Altlehen, ad Puhel, de Hirzoprunch, ad Leyte.<br />

Pergamena mm 350-360x200-206. Sul verso UNITAS e Pfandbrief Gemaind Salurn. Notaio:<br />

Arnoldus notarius domini Federici imperatoris. Altri testimoni: Boninsigna condam domini Aycheboni,<br />

Zulianus, Pelegrinus notarius, Delaydus de Castello, Arnoldus filius quondam domini Mathei. - 5 carri di<br />

vino dal maso Altlehen; 12 orne di vino da altro maso; 2 carri di vino dal maso al Puhel coltivato da<br />

Giacomo e Olrico; 5 carri di vino dal maso Hirzprunch; 5 carri di vino da un vignale ad Layte.<br />

7. Anno 1226 indictione 14, die VI intrante aprili, in Burgo Bozani in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Gerardus tridentinus episcopus iure pignoris investivit dominos Renbretum Held et<br />

Morardum atque dominum Bertoldum Suabum recipientem pro filia sua domina Angenesa pro<br />

medietate infrascripti debiti et Concium filium domini Ludoici pro alia medietate de tribus<br />

mansis cum vitibus qui iacent in loco de sancta Iustina; quousque sui successores vel ipse<br />

episcopus dederint et solverint praedictis dominis Renbreto, Morardo et Concio atque domino<br />

Bertoldo pro filia sua mille libras veronensium denariorum in kalendis madii. Insuper dominus<br />

Al. comes Tiroli et dominus Bertoldus de Wanga promiserunt per se et per eorum heredes eis<br />

dominis et eorum heredibus dictum pignus cum racione ab omni persona impediente defensare<br />

in pena mille librarum veronensium et in pena dampni usque ad plenam solucionem eis factam.<br />

Addito etiam ab episcopo eo pacto quod si aliquid defuerint eis in pignore dicto, ipsi debeant se<br />

teneri super omnia alia bona inobligata sui episcopatus et super fictum de Burgo Bozani.<br />

Pergamena mm 128-137x345-355. Sul verso UNITAS e regesto in tedesco. Notaio: Zanellus<br />

notarius sacri palatii. Testimoni: Iacobus (de Lizana?), Pelegrinus de Ranbaldo, Henricus de Murio,<br />

Houtus de Mez, Arnoldus suo fratello, Conradus de Grefenstoane, presbiter Warnerus de lengen...,<br />

Fridericus Longus, Nicholaus notarius.<br />

8. Registrum ab extra notatum anno 1300 mansorum pignoratorum et non pignoratorum et<br />

ad mensam episcopalem tridentinam spectantium in Ritena ubi mansi non pignorati sunt 41,<br />

coeteri pignorati: in plebe Bouzani ubi mansi non pignorati 6. In plebe Piano ubi mansi non<br />

pignorati 10, in qua etiam plebe situs est unus mansus de Rubenigo oppignoratus domino Dieto<br />

de Furmiano. Fit inde descriptio affictuum qui penduntur ex singulis mansis in vino, siligineque<br />

et notatur colta quae est 84 librarum in Ritena ad festum s. Martini.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

37


Capsa 2<br />

Pergamene due mm 105-116x460; mm 112x252. Sul verso UNITAS con regesto in latino e tedesco.<br />

Item in Pfatene stat unus olim mansus pignoratus michi Ernesto preposito. Ci sono scritti affitti anche sul<br />

verso (di altra mano) non leggibili senza aiuti artificiali.<br />

9. Anno 1349 indictione 2, die lunae 24 augusti in terra Ripae.- Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus dilecto fideli suo Iohanni de Belenzanis civi tridentino propter multa<br />

grandia et intolerabilia dampna et expensas quae supportavit in Tridento pro ecclesia tridentina<br />

ipsi illata per Rebelles eiusdem ecclesiae, quaeque profitetur ascendere ad quantitatem 500<br />

florenorum auri, quae ipsa dampna substinuit propter gubernationem castri de Tenno, quod<br />

fideliter tenuit, gubernavit et episcopo resignavit, ob quod incurrere debuit indignationem<br />

praefatam rebellium affectantium habere dictum castrum, concedit omnes redditus et proventus<br />

decimarum et affictuum canipariae totius plebatus Archi, usque dum perveniet ipse episcopus ad<br />

possessionem civitatis suae tridentinae nunc occupatae per dictos rebelles. Acta sunt in<br />

praesentia domini Iacobi Bonseni de Pistoria archidiaconi tridentini vicarii generalis, Clementis<br />

de Porcilinis de Padua (legendum Porcellinis ex Papadopolo).<br />

Pergamena mm 280x226. Resta la fettuccia di color rosso, blu scuro e bianco del sigillo ora<br />

mancante. Sul verso UNITAS. Notaio: Vitalianus. Altri testimoni: Trentinus de Toculis de Leudro<br />

iurisperitus civis tridentinus, Lancrus de Pistorio famulus noster, Beninus de Gavatio notarius sindicus in<br />

plebatu Tenni.<br />

10. Anno 1182, die dominico ultimo mensis octobris, indictione 15 in Tridento. - Dominus<br />

Salomon episcopus investivit Tridentinum Ottonis richi nominative de hominibus suis de<br />

Romagnano et de toto hoc quod ipse habet Albiani et de molendino suo de Fersena Tridenti qui<br />

est superius et de medietate unius Arimaniae: idque iure et causa pignoris pro 200 librarum<br />

denariorum veronensium monetae, donec praefatus episcopus solverit praedictas ducentas<br />

libras. Terminus est in die omnium Sanctorum ad annum unum. Interfuerunt dominus Albertus<br />

de Madrucio vicedominus etc.<br />

Pergamena mm. 114x166. Sul verso UNITAS e brevi regesti. Notaio: Butricus. Altri testimoni:<br />

Moscardus, Ugizonus.<br />

11. Anno 1212 indictione 15, die 2 exeunte ianuario in loco de Kelr in platea in hora<br />

ecclesiae sanctae Mariae de Kelr. - Dominus Otto de Tisens resignavit in dominum Fridericum<br />

tridentinum episcopum universas illas rationes et actiones quas idem dominus Otto sive per<br />

pignus vel quolibet alio modo habet in quodam maso qui iacet in Piano in loco de Warta pro qua<br />

mansi resignatione idem dominus episcopus solvere debet domino Ottoni 700 libras denariorum<br />

veronensium de hinc ad festum proximum s. Genesii, pro quibus 700 libris solvendis idem<br />

dominus episcopus iure pignoris investivit eundem dominum Ottonem de uno maso iuris<br />

tridentini episcopatus, quae dicebat se habere in Tremino etc. Actum in presentia comitis<br />

Henrici de Epan et Ottonis de Formiano.<br />

Pergamena mm 91-112x295. Sul verso UNITAS e brevi regesti in latino e tedesco. Notaio: Salomon<br />

sacri palatii. Testimoni: Comes Henricus de Epan, Oto de Formiano, Waigantus de Winec, Bertoldus de<br />

Wanga, Swikeriuus de Turlano, Graf. iusticiatius de Balzano, Odelricus de Leonan [Lana].<br />

12. Anno 1256 indictione 14, die Sabati nono intrante decembri, in Tridento in domo nova<br />

domini episcopi. - Dominus Egno tridentinus episcopus volens reformare Curiam suam palatii<br />

Tridenti pro expensis assignavit Alberto de Placentia masario eiusdem Curiae et in solutionem<br />

pecuniae quam habere debet ab ipsa Curia, omnia bona et lucra quae fierent ad quantitatem<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

38


Capsa 2<br />

centum librarum: hic vero statuit praefatus episcopus et firmiter ordinavit quod ipse Albertus<br />

habere et percipere debeat de cetero in solutionem et pro solutione pecuniae, quam habere debet<br />

omnes illos denarios qui colliguntur et accipiuntur in dicta Curia de tenutis et sententiis,<br />

videlicet XII denarios pro unaquaque libra. Iudex vero, qui nunc est, vel pro tempore erit, suum<br />

habere debeat sallarium et recipere tantum de maleficiis ab ipso Alberto masario. Actum<br />

praesentibus dominis Ottone comite de Horthenburch capellano domini pape, magistro Baldasar<br />

medico.<br />

Pergamena mm 216-221x342-347. Sul verso UNITAS e regesto in tedesco. Notai: Bonaventura<br />

filius quondam Alberti de Musto domini Federici imperatoris notarius; Arnoldus quondam domini Mathei<br />

de..., Zaninus sacri palatii notarius. Tridenti ubi venduntur pisces coram Negrone... viatore, Columbino<br />

notario. Testimoni: Otto comes de Hortenburch capellanus domini pape, magister Baldasar medicus,<br />

Arnoldus notarius quondam Mathey, Nigrilonus quondam...<br />

13. Anno 1256 indictione 14, die iovis 12 exeunte februario in palatio interno domini<br />

episcopi. - Dominus Egheno episcopus tridentinus pro duabus millibus librarum veronensium<br />

parvulorum, nomine pignoris investivit dominum Riprandum de Arco de omnibus redditibus et<br />

proventibus, quos dictus episcopus et episcopatus habet, vel visus est hebere et tenere in toto<br />

plebatu Archi. Actum praesentibus dominis Aldrighetto et Azone fratribus de Castrobarco.<br />

Pergamena mm 190-210x266-280. Sul verso UNITAS con brevi regesti. Notaio: Bertoldus.<br />

Testimoni: Aldrighettus et Azo de Castrobarco, Bartolomeus..., Iacobus Mitifocus, Martinus de Naco,<br />

Boninsigna domini Aych., Bonitelagna iudex.<br />

14. Anno 1284 indictione 12, die veneris ultimo exeunte marcio in pertinenciis ecclesiae<br />

sancti Mauricii de plebe Bozani. - Dominus Henricus episcopus tridentinus laudavit, ratificavit<br />

et confirmavit illam impignorationem et obbligationem, quam ipse fecerat in dominum<br />

Riprandum Braybanthum de Bancho recipientem vice et nomine filiae suae dominae Helicae<br />

uxoris Crisogimi servitoris ipsius domini episcopi occasione subsidii et donationis pro dote<br />

dictae filiae suae dominae Helicae pro 300 libris et 20 libris parvulorum veronensium<br />

denariorum nominatim de infrascriptis fictis cum proprietate et directo dominio unde solvuntur<br />

ipsa ficta, videlicet de quatuor urnis vini ad urnam Bolzani etc. donec ipsa domina Helicha vel<br />

sui heredes erunt persoluti de dicta pecunia.<br />

Pergamena mm 130-140x491. Sul verso UNITAS. Notaio: Zacheus. Testimoni: Maximianus iudex,<br />

Gabriel de Porta, Nicolaus Faffi de Bancho.<br />

15. Anno 1312 indictione 10. In Bozano. - Dominus Henricus Lenghenstaynarus iudex<br />

constitutus in Bozano per venerabilem patrem dominum fratrem Henricum episcopum<br />

tridentinum. Sequitur inde transumptum authenticum suprascripti documenti N° 14 de anno<br />

1284.<br />

Pergamena mm 173-177x556. In perfette condizioni. Sul verso UNITAS e brevi regesti. Notai:<br />

Zacheus; Albertus de Metis de Bozano scolasticus sacri palatii notarius... exemplavi; Otolinus domini<br />

Henrici episcopi tridentini et sacri palatii notarius; Wernherus sacri palatii notarius;... in Bozano ante<br />

domum habitationis Albertini filii quondam domini Gerhardi latini de Bozano. Testimoni: Antonius<br />

quondam domini Gerhardi latini predicti, Leutoldus de Bozano, Fricius et Franciscus filii predicti domini<br />

Albertini, Henzelinus filius quondam Rodulfi mensuratoris in Bolzano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

39


Capsa 2<br />

16. Anno 1452 indictione 15, die mercurii 19 ianuarii, Tridenti in contrata Rugiae magnae<br />

in stuba domus decanatus. - Dominus Iohannes quondam nobilis viri domini Guillelmi de castro<br />

Nani vallis Annaniae, dominus et habitator castri Madrucii dedit, vendidit et tradidit domino<br />

Georgio tridentino episcopo et suis heredibus unam possessionem, quae dicitur Preda Murada,<br />

positam et iacentem in pertinenciis vallis Cavedini, ubi dicitur Dayn, cum uno lacu parvulo,<br />

busco, pratis, pasculis, montibus et aliis iuxta confinia ibi descripta; pretio centum et octuaginta<br />

ducatorum boni auri et iusti ponderis, quod pretium dominus Iohannes confessus est se iam<br />

recepisse. Actum praesentibus venerabili et egregio viro domino Iohanne Sultzbach in decretis<br />

licentiato, decano et canonico ecclesiae tridentinae, ac in spiritualibus vicario generali,<br />

honorabili viro presbitero Nicolao altarista sancti Antonii in ecclesia Kathedrali Tridenti, nobili<br />

viro domino Graciadeo quondam nobilis viri domini Antonii de castro Campi.<br />

Pergamena mm 311x370. Sforbiciata in fondo. Sul verso UNITAS timbro dell'archivio di Innsbruck.<br />

Notaio: Iesemantus quondam Antonii notarii de Pegolotis de Archo civis Tridenti. Altri testimoni: legum<br />

doctor Melchior de Facinis de Padua, Antonius notarius quondam ser Gotmanini de Bretio, officiale<br />

bulletarum, Christanus pelliparius quondam magistri Odorici murarii, Laurentius quondam Pauli omnes<br />

habitatores Tridenti; Iohannes quondam Donini de villa Campi vallis Iudicariarum. -[Confini: versus<br />

mane lacus vallis Cavedenis et fluvii Sarche].<br />

17. Anno 1214 indictione 2, die martis 7 intrante ianuario, in Tridento. - Dominus<br />

Federicus tridentinus episcopus et regalis aule legatus et vicarius nomine et iure pignoris<br />

investivit dominum Albertum de Selano et Riprandinum Ottonis richi et Odolricum Rambaldi<br />

gastaldiones suos nominative de gastaldia sua de Tridento sicuti pertinet ad factum Argentariae<br />

cum warentatione ab omni potestate pro duobus mille librarum denariorum veronensium<br />

monete, quas pro hutilitate sui episcopatus confessus fuit se ex mutuo habuisse.<br />

Pergamena mm 182x163. Sul verso UNITAS e brevi regesti. Notaio: Ercetus domini Friderici<br />

imperatoris notarius.... in Tridento in camera domini episcopi presentibus domino Henrico de Compah et<br />

Henrico de Breguç.<br />

18. Anno 1264 indictione 7, die veneris 13 exeunte aprili, in Tridento in palatio<br />

episcopatus. - Presentibus dominis Gotzalcho decano, Olrico archidiacono, Olrico curiensi,<br />

Husone, Adelpreto, Henrico paparoto canonicis tridentinis. Dominus Albero filius quondam<br />

nobilis viri domini Federici de Wanga pretio et solutione mille ducentarum quinquaginta<br />

librarum denariorum parvulorum quas pro se et patruo suo domino Beraldo nobili de Wanga<br />

confessus est se accepisse a domino Egnone episcopo tridentino, fecit datam refutationem et<br />

investituram in manibus ipsius domini episcopi nominatim de illo feudo, de quo quondam<br />

domini Albero et Bertoldus fratres de Wanga et postmodum dicti eorum successores fuerunt<br />

investiti per quondam venerabilem dominum Albertum de Ravenstayn episcopum tridentinum<br />

et ab aliis successoribus ipsius domini episcopi Alberti, nominatim de domo murata et turri cum<br />

cortivo et omibus hedifficiis lignamine et muris. Iacet in civitate Tridenti in capite pontis Atecis.<br />

Addita promissione, quod dominus Beralus predicta laudabit et ratificabit infra tercium diem<br />

postquam liberatus fuerit de captivitate Salurni; fideiussoribus dominis Olrico Panceria de<br />

Archo, Bovolchino de Gardumo, Ottolino de Tunno et Frisono de Belvero.<br />

Pergamena mm 141x597. Corrosa dai tarli con danno del testo. Sul verso UNITAS e regesto in<br />

tedesco. Altri testimoni: Ianuarius prior s. Marie Coronate, Vigilius capellanus, Bonus de Montonis iudex,<br />

Olricus Feraccia de Arco, Gothofredus de Porta, Trentinus Ruberus, Aprovinus et Nicolaus fratres,<br />

Riprandus Golselmi, Ottolinus de Visiono, Pelegrinus de Beseno, Bovolchinus de Gardumo, Frisonus de<br />

Belvedero, Nicolaus Vastenacci, Yvanus de Porta, Rolandinus, Olricus Mazorentus, Arnoldus Mathei,<br />

Aycardus notarius et alii.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

40


Capsa 2<br />

19. Anno 1264 indictione 7, die lunae 11 exeunte aprili, in Tridento in palatio episcopatus.<br />

- Coram domino Egnone episcopo tridentino et in presentia domini Alberonis quondam domini<br />

Federici nobilis de Wanga dominus Beralus de Wanga laudavit, confirmavit et sibi placere dixit<br />

omnem datam reffutationem et investituram per ipsum dominum Alberonem factam in ipsum<br />

dominum episcopum de quodam feudo quod ipsi domini Beralus et Adelperius atque eorum<br />

antecessores fuerunt visi habere, tenere et possidere ab ipso domino episcopo et suis<br />

antecessoribus, videlicet de domo pontis Atecis cum cortivo et aliis.<br />

Pergamena mm 149-145x630. Notaio: Arnoldus notarius domini Federici romanorum imperatoris.<br />

Altri testimoni: Ianuarius prior, Olricus Panzera de Archo, Approvinus de Castronovo, Bertoldus de<br />

Tayningen, Gotsalchus Chircherus, Ameldossus quondam Aldegerii, Tomasius de Sawell... notarius.<br />

20. Foris signatus est annus 1250. - Registrum in quo descripta breviter sunt bona propria<br />

per quondam dominum Olricum comitem de Ultimis ecclesiae beati Vigilii vendita, notata<br />

annualis redditus quantitate. In fine autem sic legere est: Ista sunt impedita per dominum M.<br />

comitem Tirolis, aut per suos subditos, quibus ipse concessit, seu alienavit, vel obligavit. - Per<br />

M. Mainhardum intellige.<br />

Pergamena mm 120-145x175-204. Sul verso UNITAS e brevi regesti in latino e tedesco.<br />

In primis de viginti octo mansis iacentibus in Flemis ad Caverlana de quibus habetur reditus cum<br />

ficto VIII librarum. Item de Clausura dominica in Castello de qua habetur reditus V librarum.<br />

Item Casatam de sub monte cum pertinenciis qua debet tenere omni anno XXXXI vachas.<br />

Item in Rallo octo mansos de quibus habetur omni anno XXV libre.<br />

Item in Clauzo VI mansos reditus illorum XVI librae.<br />

Item duos mansos ad Rader Negrello, reditus XXX marchae.<br />

Item mansum de Nalles reditus XXX librae omni anno.<br />

Item mansum in Robeniga et mansum de Dosso et mansum de Castenego et duas casatas et unam<br />

scariam ad Andrianum et septem mansos ad sanctum Valentinum, redditus illorum mansorum et scarie et<br />

casate est omni anno XVI marcas.<br />

Item mansum de Zermo, reditus 1 libra. Item mansum de Mais CC librae. Item tres mansos ad Plaza,<br />

reditus XXX librae et totum alodium quod habetur in Ultimis reditus omni anno valet LXXX libras.<br />

Inizia: Ista sunt bona propria per quondam dominum Olricum comitem de Ultimis ecclesiae beati<br />

Vigilii vendita.<br />

21. Anno 1255 indictione 13, die Sabati 5 intrante iunio, in Tridento, in palatio episcopatus.<br />

- Exemplum ex authentico relevatum. Egno tridentinae ecclesiae episcopus recipit in sua<br />

protectione pro episcopatu tridentino et ecclesia beati Vigilii homines habitantes in plebatu<br />

Clouzi et bona eorum, quae fuerunt quondam domini comitis Olderici de Ultimo, qui homines et<br />

bona sunt devoluta in ecclesia et episcopatu tridentino per emptionem et refutationem factam<br />

per dictum dominum comitem Oldericum in quondam episcopum Gerardum. Tali quidem modo<br />

quod predicti homines et bona eorum ad manus episcopatus debeant semper stare, nec alienatio<br />

de eis fieri debeat. Actum in praesentia dominorum Olderici decani, Olderici archidiaconi,<br />

Aldrigeti de Castrobarco.<br />

Pergamena mm 115-122x223-234. Notai: Iacobus sacri palatii notarius; Alexandrinus fillius<br />

quondam domini Alexandrini de Lomello notarius vidi, legi et exemplum scripsi. Altri testimoni:<br />

Sodegerius de Tytto, Eganus de Arzignano, Oluradinus canonicus, Olfradus prepositus s. Michaelis.<br />

22. Anno 1258 indictione 1, die mercurii 6 intrante marcio. In domo et castro domini Egani<br />

episcopi tridentini praesentibus domino Olderico archidiacono, domino Goceli decano, domino<br />

Calapino iudice, domino Manfredino de Cleys, domino Trentino quondam domini Ottonis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

41


Capsa 2<br />

Gandi, domino Sycherio quondam dominae Beatricis de Mezio de Corona. - Dominus Eganus<br />

episcopus promisit et convenit dare et solvere domino Gralanto filio quondam domini Gralanti<br />

de Salurno trecentas libras denariorum veronensium parvulorum nominatim pro servitiis<br />

perceptis et recepturis a dicto domino Gralanto et a servitoribus ipsius cum equis et armis et<br />

balistariis stando et veniendo in servitio dicti domini episcopi pro episcopatu contra hostes et<br />

inimicos eiusdem domini episcopi. Unde ad solvendum hoc debitum dictum dominus episcopus<br />

dedit, investivit atque consignavit eidem domino Gralanto in pignore et per pignus quoddam<br />

fictum trium plaustrorum vini cuiusdam mansi iacentis ad Tremenum ad Altlehen, quod fictum<br />

solvitur omni anno per Antium Telegum. Iuravit quoque dictus dominus Gralantus esse fidelis<br />

dicto domino episcopo et mantenere et adiuvare ipsum fideliter cum equis et armis et balesteriis<br />

bona fide secundum suum posse, stando in servitium ipsius, et hominum et civium Tridenti<br />

contra inimicos ipsius domini episcopi et suorum fidelium.<br />

Pergamena mm 150-156x751. Sul verso UNITAS e regesto latino. Notai: Nasimbenus cui dicitur<br />

Scribella filius quondam Aleardi sacri palatii notarius; ego Riprandus sacri palatii notarius filius domini<br />

Bonomi iudicis de Tridento... de licentia Iacobini vicarii transcripsi. Altri testimoni: Oldericus<br />

Mazorentus notarius. Testimoni delle trascrizioni: 20 aprile 1307: Odoricus pronomine dictus Chotius,<br />

Bonazunta et Odoricus quondam domini Adelpreti iudices, Conradus dictus de Angulo et Piramus de<br />

Marianis notarius civis Tridenti. Ibique dominus Iacobinus de Cremona iudex et vicarius in Tridento per<br />

venerabilem patrem dominum Bartholomeum episcopum tridentinum ad requisitum domini Odorici qui<br />

Gralantus dicitur, filius quondam Gralanti de Salurno dedit Riprando notario etc.<br />

23. Anno Domini 1259 indictione 2, die mercurii 8 intrante ianuario, in Tridento. -<br />

Exemplar ex authentico desumptum anno 1307 sub episcopo Bartholomaeo. Dominus Egno<br />

tridentinus episcopus confessus est se mutuo accepisse a domino Gralanto de Salurno<br />

septingentas libras denariorum parvulorum in defensione, melioramento et utilitate civitatis<br />

Tridenti et sui episcopatus, pro quibus denariis nomine et iure meri et recti pignoris investivit<br />

ipsum dominum Gralantum de toto et omni eo ficto et diricto pertinenti episcopatui, quod<br />

solvitur annuatim ipsi domino episcopo per Anitium Telchum et filios quondam domini Egnonis<br />

de Altlehen, videlicet de 5 carratis vini de ipso manso de Altlehen et de 12 urnis vini de uno alio<br />

manso ibidem, et de 2 carratis vini de uno alio manso iacente ad Puhel et de 5 carratis vini de<br />

manso de Hirçspruch, et de 5 urnis vini de uno vineale iacente ad Leyte, et de 4 urnis vini de<br />

uno alio vineale iacente ibidem ad Leyte, donec dictus dominus episcopus, vel sui successores<br />

solverint dictas 700 libras.<br />

Pergamena mm 151-169x534. Sul verso UNITAS e regesti. Notai: Arnoldus, Riprandus filius<br />

quondam Bonomi. Copia del 1307. Testimoni: Boninsigna condam domini Aycheboni, Zulianus,<br />

Pelegrinus notarii fratres, Delaydus de Castello, Arnoldus filius quondam domini Mathei, Egno de<br />

Salurno, Antius Telche et alii.<br />

24. Anno 1258 indictione 1, die lunae 11 intrante novembri in castro Egne supra palacium,<br />

praesentibus domino Pexato archidiacono tridentinae ecclesiae, domino Burardo preposito s.<br />

Michaelis. - Dominus Egon (sic) tridentinus episcopus pro 1500 libris denariorum veronensium<br />

parvulorum quas dare tenebatur domino Trentino quondam domini Ottonis Gandi de Tridento<br />

ex mutuo accepto pro melioramento et defensione civitatis Tridenti et episcopatus et ad weram<br />

faciendam stando in Tridento contra dominum Ecelinum de Romano et suos sequaces,<br />

impignorationem eidem domino Trentino fecit de castro suo Cunisheberg et de redditibus et<br />

frugibus eidem castro pertinentibus. Impignoravit etiam eidem duos mansos iuris episcopatus<br />

tridentini iacentes in villa et pertinentiis Termeni, unum quorum Oldericus de putea habet, tenet<br />

et laborat, alium vero tenet et laborat Ancius caniparius, donec solutae fuerint dictae 1500<br />

librae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

42


Capsa 2<br />

Pergamena mm 204x280. Sul verso UNITAS e regesti. Testimoni: dominus Burardus prepositus s.<br />

Michaelis, Aprovinus filius quondam domini Zelemie de Tridento.<br />

25. Anno 1277 indictione 5, die 15 exeunte ianuario, in Tridento ante castrum Boni<br />

Consilii. - Dominus Coelus de Vezano tanquam nuncius et procurator domini Federici de<br />

Terlacu refutavit in dominum Henricum episcopum tridentinum Benvenutum quondam<br />

Albertini de Covalo et suos filios Uzerium et Iacobum, ac suos nepotes Bonum, Martinum,<br />

Otolilum et Albertinum filios quondam Otobelli de Covalo cum suo peculio, promittens quod<br />

non alienabit dictum Benvenutum, coeterosque nec eorum bona sed permanebunt ad servicium<br />

ipsius domini episcopi et episcopatus, taliter quod de cetero ipsi de Covalo et eorum haeredes se<br />

non debeant maritare vel nubere extra casa Dei, nec in personis de macinata seu de familia, nec<br />

alterius condicionis alicuius domini et tantum in liberis personis vel ad Casa Dei sancti Vigilii<br />

pertinentibus, alioquin quod hoc non valeat, nec teneat. Iuravit quoque dictus Benvenutus pro<br />

se, suis filiis et nepotibus fidelitatem ipsi domino episcopo ut homines Casadei suo domino<br />

episcopo tenentur.<br />

Pergamena mm 127-139x364. Notaio. Zacheus. Testimoni: Nicolaus Spagnollus iudex, Odoricus de<br />

Bolzano, Gabriel de Porta.... Ibique dominus Carlus de Vezano. Otolinum... filium quondam Otolini de<br />

Cuvalo.<br />

26. Anno 1279 indictione 7, die sabati 10 intrante iunio, in villa de Tenna, in domo Tosi de<br />

Helica, in presentia domini Adelurandi canonici tridentini, Baldi de Levigo, Rizardi de Silva. -<br />

Coram domino Henrico episcopo tridentino dominus Belinazius quondam domini Tisonis de<br />

Levigo precio 30 librarum denariorum veronensium parvulorum quas confessus fuit se habuisse<br />

a dicto domino episcopo, refutavit in manibus ipsius domini episcopi aliquas terras et<br />

possessiones in villa Tenne prout ibi.<br />

Pergamena mm 151-169x496. Sul verso UNITAS e regesti. Notaio: Zacheus. Testimoni:<br />

Adelurandus canonicus tridentinus, Berardus de Levigo, Rizardus de Silva, Ognabenus mantuanus,<br />

Prandolinus et Riprandus de Tenna, Iohannes de Levigo (descritte terre e confini): in loco ubi dicitur<br />

pramaiore (con viti e castani), ad pozam, in Valzumela, ad castelate, ad laghestel, in porzale (cum<br />

castegnaris). Viene nominata la chiesa di Tenna.<br />

27. Anno 1282 indictione 10, die 8 exeunte marcio, Tridenti in presentia dominorum fratris<br />

Zenarii prioris s. Mariae Coronatae et fratrum Egeni et Olrici de ordine predicatorum. - Coranm<br />

domino Henrico episcopo tridentino dominus Conradus de Formigaro pro remedio animae suae<br />

et suorum parentum refutavit in manibus ipsius domini episcopi recipientis duos mansos<br />

iacentes in Tremeno qui olim erant obligati eidem per quondam dominum Egnonem episcopum<br />

tridentinum. Item refutavit totum illud feudum et illos vassallos et iura vassallitia cum districtu<br />

iacente in plebatu Tiseni prout in cartis manu infrascripti notarii noscitur contineri.<br />

Pergamena mm 188-194x262-269. Sul verso UNITAS, regesto in latino e tedesco. Notaio: Zacheus.<br />

Altri testimoni: Olricus bavarus, Odoricus de Bolzano, Tridentinus notarius. [Tiseni de longo atice].<br />

28. Anno 1471 indictione 4, die dominico 27 octobris, in villa Fundi plebis s. Martini vallis<br />

Ananiae dioecesis tridentinae. - Instrumentum solutionis de marchis quadraginta quinque<br />

denariorum bonae monetae maranensium factae nomine domini Iohannis episcopi tridentini<br />

Gratie sue massario vallis Ananiae Antonio filio Nicolai de Nano pro emptione unius domus<br />

cum suis edificiis situatae in civitate tridentina in contrata s. Martini a parte civitatis interiori<br />

prope domum Martini a Pisce ac datae per ipsum dominum episcopum cuidam magistro Ulrico<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

43


Capsa 2<br />

Coco in contracambium unius alterius domus situatae in contrata s. Marci apud castrum Boni<br />

Consilii in acie superiori, cum uno stabulo, horto et aliis coherenttiis, quae domus fuit quondam<br />

magistri Ioannis Bombarderii olim domini Georgii episcopi tridentini et per eundem dominum<br />

Georgium praefato magistro Ulrico eius Coco donata fuerat.<br />

1) Pergamena mm 150-155x447. Notaio: Antonius quondam Bertoldi de Breçio nunc habitator in<br />

Fundo.<br />

2) Cartaceo (mm 207x154) con piccolo sigillo aderente in cera rossa (aquila e stemma<br />

dell'Hinderbach). In tedesco. Trento 1470, s. Lucien tag.<br />

3) Cartaceo, carte 2. Copia del settecento del documento in pergamena del 27 ottobre 1471.<br />

29. Anno 1478 indictione 11, die dominico 18 octobris, in stupa castri Tenni tridentinae<br />

dioecesis. - Dominus Baldesar quondam domini Ioachini de Montagna in perpetuum et pro<br />

libero et expedito alodio vendidit et tradidit domino Iohanni Bernaoer teuthonico et<br />

Bartholomeo notario inscripto ementibus et recipientibus nomine et vice domini Iohannis<br />

episcopi tridentini pro se et successoribus suis infrascriptas domos: 1° unam domum cum<br />

duabus canipis sitam et iacentem in burgo Fraportae plebis Teni dioecesis tridentinae. Item<br />

unam domum cum una area sitam in dicto loco et hoc fecit dictus dominus Baldesar venditor<br />

pro pretio ducatorum sexaginta et librarum quinque tridentinarum ad computum et in ratione<br />

grossorum sexaginta pro quolibet ducato; quod pretium confessus est se habuisse.<br />

Pergamena mm 200x420. Notaio: Bartolomeus quondam Iohannis a Valle de Cologna plebis Tenni.<br />

Testimoni: Leonardus notarius, Chircher, Filipus notarius filius Benvenuti ab ecclesia de Gardula,<br />

magister Girardus a Coratiis habitat burgi Fraporte, Leonardus Sbarchel teutonicus de Foldai districtus<br />

Egne.<br />

30. Anno 1231 indictione 4, die martis 4 intrante februario, in Tridento in capella palatii<br />

episcopatus. - Dominus Gerardus episcopus tridentinus constituit dominos Wigantum de<br />

Wineco et Turingum de Furmiano absentes, suos missos, actores, sindicos et procuratores in<br />

recipiendo fine et refutatione a domina Iuta comitissa uxore domini comitis de Ultimis, et in<br />

renunciatione recipienda de dote et donatione sua, de venditione sui allodii, et mazinatorum<br />

quam dictus dominus comes Ulricus de Ultimis in dictum dominum episcopum et episcopatum<br />

fecerat, prout in carta venditionis factae per Musonem notarium, et Olurandinum notarium.<br />

Quare die iovis 6 intrante februario in castro de Ultimis in camera dominae comitissae in<br />

presentia plurium nobilium, quos inter Eremanus filius comitis de Wirtenperg, in manibus<br />

praedictorum sindicorum ipsa domina comitissa fecit finem et refutationem et pactum de non<br />

petendo vel molestando de tota illa venditione alodiorum et mazinatorum facta per comitem<br />

Ulricum praesentem eius maritum in dominum episcopum et episcopatum, neque ratione dotis,<br />

vel donationis, vel alio iure. Salvo tamen iure ipsius dominae comitissae, quod ipsa debet habere<br />

usum fructum de podere de Cauriana in contrata Flemi usque ad vitam suam, et post mortem<br />

eius debeat reverti in dominum episcopum et episcopatum.<br />

Pergamena mm 461x224. Sul verso UNITAS e regesti. Notaio: Pelegrinus Cosse sacri palatii<br />

notarius. Testimoni: Henverardus capellanus domini episcopi, Bertoldus Pobengerius capellanus domini<br />

episcopi, Warimbertus archipresbiter de Tasulle et alii. Turingus de Furmiano et Vilenarius de Bauzano. -<br />

Oluradinus notarius. - in castro Ultimis presentibus domino Nicholao de castro Rupto, domino Rodolfo<br />

milite, domino Enrico, domino Gabardo filio domini Gabardi de Hoenstein, domino Arnoldo de Grafo,<br />

Eremano filio comitis Wirtenperg, Diandte filio domini Federici de castro s. Michaelis. - Durengus de<br />

Furmiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

44


Capsa 2<br />

31. Anno 1191 indictione 9, die dominico qui fuit 5° kal. augusti, in presentia domini<br />

Henrici de Beseno, Oluradini de Eno, Riprandini filii domini Bici de Verona, Fedrici de<br />

Cagnao. - Dominus Pelegrinus comes de Flaono una cum Odolrico comite suo nepote simul<br />

consentientibus dando investituram resignaverunt, atque refutationem fecerunt irrevocabilem in<br />

dominum Conradum tridentinum episcopum sumentem nomine et vice episcopatus et Casa Dei<br />

s. Vigilii, nominative de omni eo quod habebant, aut habuerant in Curtazo et unde contentio<br />

fuerat cum omni iure a vertice montis in zusum usque ad fluvium Athesis: iis exceptis feodis de<br />

quibus contentio non fuerat. Pro qua investitura dominus episcopus dare debeat suprascripto<br />

Pelegrino comiti 43 marcas argenti et dominae Altemilie comitissae suae uxori ibidem presenti<br />

et consentienti septem.<br />

Pergamena mm 126-132x145. Sul verso UNITAS con regesti latini e tedeschi. Notaio: Albertus a<br />

domino Federico imperatore notarius factus. Testimoni: Henricus, Suapus, Wilielmus, Arnoldus et<br />

Henselmus de Livo, Muso de Dos, Fedricus de Civezano, Liebardus de Zovo, Henricus Scamaione, Otto<br />

Liuzmanni, Altemanini de Flaun et alii. - Actum in domo quondam Contonini de Cleis [=Fels].<br />

32. Anno 1198 indictione 1, die dominico 16 exeunte augusto, in Clusole. - Copia seu<br />

exemplar authenticum investiturae Castribarci et castri Prataliae, quam concessit Conradus<br />

episcopus Briano quondam domini Aldrigeti de Castrobarco sub certis legibus et poenis. Huius<br />

authographum habes in 2 N° 14.<br />

Pergamena mm 176x380. Foro con danno del testo delle righe 6 e 7. Sul verso UNITAS, regesto.<br />

Notai: Bertrandus, Bartolomeus domini imperatoris Henrici notarius; Ercetus domini F. imperatoris<br />

exemplavi. In Clusole in broilo in presentia domini Petri de Malusco causidici, domini Pelegrini de<br />

[Beseno], Nicolai de Egna, Pecarini, Henrici, Otonis, Pelegrini de Porta, Petri de Numio.<br />

33. Anno 1207 indictione 10, die martis 11 intrante decembri in palatio filii quondam<br />

Magenardi. - Hoc instrumentum vix legi potest. Agere videtur de quadam domo, pro qua<br />

plerique quemdam marcarum numerum contulerant. In fine habetur: Praeterea dicti dominus<br />

Oto, et Oto Gallo pro se et domina Atmengarda uxore quondam Iacobini bundi, refutaverunt<br />

domino episcopo Crotiam de sancta Iustina, quam ipsa pro llb. * L marchis habebat [in pignore<br />

carta casei et C].<br />

Pergamena mm 121-132x265. Sul verso UNITAS e regesti latini e tedeschi. Notaio: Zacheus... ex<br />

imbreviaturis domini Erzonis notarii. Testimoni: comes de Egen, comes Tirolensis, A. de Wanga, Arpo de<br />

Cleiso, Petrus de Malusco, Wa. de Cagno, Petarinus, Balduinus, Grimaldus, Salomon de Cagno, Artuitus<br />

de Cagno, Oto Gallus, Fridericus gastaldio, Oto de Wineco, Wernardus, Abrianus tridentinus.<br />

Item a Conrado Revanine, Wernardus pro XXV marchis, Balduinus de Formiano.<br />

Item a Bernardo Parvo V marchas<br />

Item a Waltrico Revanine et Marcus et ad eiusdem terram et p. domum...<br />

Item a Conzo de En...<br />

Item Adelpretus filius Guntete Barati V marchas.<br />

* Il P. Ippoliti ha una nota riguardante il segno che precede la lettera L e dice: Hoc signum (llb.)<br />

forte indicat Mille.<br />

34. Anno 1209 indictione 12, die iovis 5 intrante novembri, in Tridento in turri palatii<br />

epsicopalis. Testibus domino Turco tridentinae ecclesiae decano, domino Bertoldo tridentinae<br />

ecclesiae vice domino, et domino Adelpreto comite tirolensi, domino Petro de Malusco iudice,<br />

domino Petarino, domino Ottone de Furmiano. - Dominus Federicus tridentinus episcopus iure<br />

et nomine permutacionis ad rectum feodum investivit dominum Adelperium de Wanga et eius<br />

fratrem dominum Bertoldum de tota sua curia cum dosso illius curiae de Lankecco cum tota sua<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

45


Capsa 2<br />

comunancia de Lankecco. Versa vice predicti domini Adelperius et Bertoldus fratres iure et<br />

nomine permutacionis investiverunt praenominatum dominum episcopum Federicum de uno<br />

vignale de terra cum vineis iacenti in plebatu de Bozano a civeda. Ita tamen quod liceat dictis<br />

dominis Adelperio et Bertoldo et suis haeredibus in praedicto dosso et costa de Lankecco et<br />

supra dossum castrum et municiones facere et aedificare ad eorum voluntatem: ita tamen quod<br />

dictum dossum et castrum omni tempore tam pacis quam Werrae debeat esse apertum domino<br />

episcopo tridentino et successoribus, et nullo tempore possit esse contra episcopatum, neque<br />

aliquem inimicum episcopi in illo castro tenere: pro quo observando obligaverunt domino<br />

episcopo tot de suis bonis mobilium et immobilium valentibus 1000 marcas boni argenti ad<br />

marcam Tridenti. -Adest exemplar non authenticum huius instrumenti sub hoc eodem N° 34.<br />

Pergamena mm 155-170x405. Sul verso UNITAS. Altri testimoni: Ottavianus Nannus, Albertus de<br />

Seiano. - Curia cum dosso et costa de Lankecco. Notaio: Conradinus domini Henrici imperatopris<br />

notarius.<br />

Altra pergamena mm 142-160x432. Stessa grafia, senza il nome del notaio. Sul verso UNITAS.<br />

35. Anno 1209 indictione 12, die dominico primo intrante marcio, in Tridento in palatio<br />

episcopali. - Trintinus Polenta refutavit in manus domini Federici episcopi tridentini duas pecias<br />

de terra quas habebat in feodum ab episcopatu tridentino et iacent in broillo; unde in continenti<br />

iure et nomine permutationis et cambii dominus episcopus pro meioramento sui episcopatus ad<br />

alodium investivit dictum Trintinum Polentam de suprascriptis duabus peciis de terra et insuper<br />

dedit 50 libras denariorum veronensium suprascripto Trintino pro meioramento sui cambii.<br />

Versa vice iure cambii Trintinus investivit dictum dominum episcopum de omnibus suis<br />

casamentis et casalibus de terra, qui iacent in una tenuta in burgo novo. Et paulo post domina<br />

Trintina Polenta uxor dicti Trintini Polentae ratificavit cambium.<br />

Pergamena mm 170-183x423. Sul verso UNITAS, brevi regesti. Notaio: Conradinus domini<br />

Henrici. Testimoni: Petrus de Malusco, Rudulfus Rubeus, Iacobinus Blanzemane iudex, Contolinus et<br />

Rodulfus de Cossa, Enricus de Breguxo, Vogolus viator curie tridentine et alii.<br />

36. Anno 1209. Aliud exemplar non authenticum instrumenti supra descripti sub N° 34, cui<br />

alterum exemplar adnexum est, ut sequitur.<br />

Anno 1212 indictione 15, die 16 intrante iunio, in Tridento in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Bertoldus frater domini Petarini cessit et tradidit domino Federico tridentino episcopo<br />

omnes suas actiones et rationes reales et personales et omne ius quod habebat nominatim in<br />

quodam casamento iacente in Tridento iuxta domum domini episcopi, quod quondam fuit<br />

Vualconis in capite pontis Atesis: et hoc ideo fecit dictus dominus Bertoldus quia praefatus<br />

dominus episcopus ad preces amicorum illius Bertoldi reddidit et refutavit ipsi Bertoldo feodum<br />

illum, quod Bertoldus in dominum episcopum refutaverat.<br />

Pergamena mm 290-300x306. Sul verso UNITAS e regesti in tedesco. La copia del sec. XVI è sulla<br />

stessa pergamena. Notaio: Iohannes sacri palatii notarius.<br />

37. Anno 1211 indictione 14, die Sabati intrante ianuario, in Tridento, in camera palatii<br />

episcopatus, praesentibus domino comite Magenardo de Goricia, domino comite Adelpreto<br />

tirolensi, domino Ecilino de Romano, domino Bertoldo vice domino tridentini episcopatus,<br />

domino Adelperone et Bertoldo fratribus de Wanga, domino Turcone tridentinae ecclesiae<br />

decano, domino Nicolao de Egna, Odolrico de Beseno, Musone de Doso. - Dominus Lodovicus<br />

de Strasho pro se et vice dominae Adeleite uxoris suae, filiae quondam domini Enrici de<br />

Menzano, et pro domina Sophia cognata sua et uxore domini Odolrici de fossa alta (et etiam pro<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

46


Capsa 2<br />

domino Federico et Odolrico fratribus de Wanga nomine dominarum Liucardis et Gislae<br />

sororum filiarum quondam dicti domini Conradi Menzana) precio et solucione 900 librarum<br />

denariorum veronensium quas confessus fuit se habuisse a domino Federico episcopo tridentino<br />

iure et nomine venditionis ad proprium investivit et datam fecit in prefatum dominum<br />

episcopum Fridericum recipientem vice et nomine episcopatus et Casa Dei s. Vigilii nominative<br />

de quatuor partibus omnium bonorum et possessionum quae ipse dominus Ludovicus per<br />

dationem seu per concessionem dictarum dominarum habet in castro et super castrum Beseni et<br />

sicuti etiam dictae sorores quondam per successionem domini Conradi patris earum habebant<br />

exceptata quinta parte pertinente dominae Iohannae Dei uxori domini Iohannis de Perzine soror<br />

earum: vendidit etiam quatuor partes molendini de Caliano cum rogiale et aqueductibus, cum<br />

suis pertinentiis.<br />

Pergamena mm 365x130-135. -Scripta est in libro. - Notaio: Ercetus.<br />

38. Anno 1212 indictione 15, die Sabati 10 intrante marcio, in domo domini Arnoldi de<br />

civitate tridentina. - Dominus Arnoldus praefatus filius quondam domini Pexati fecit finem, et<br />

refutationem et datam et cessionem in manibus domini Musonis de Dosso recipienti vice et<br />

nomine domini Friderici episcopi tridentini de omni iure, actionibus quas ipse Arnoldus habet in<br />

Flordiana filia Olivellae, quam ipse Arnoldus dicebat esse de sua macinata, et dominus<br />

episcopus recepit eam ut faeminam de Casa Dei.<br />

Pergamena mm 192x380. Foro con danno delle righe 3,4,5. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio:<br />

Iacobinus. - In domo domini Arnoldi quondam domini Pexate de civitate Tridenti. In presentia domini<br />

Iacobini Blangemane iudicis... Spinelli de s. Petro, Viviani Cochi, Ancii, Ottolini de Leudro et aliis. -<br />

Item die lune XIII intrante marcio in palacio episcopatus Tridenti presentibus domino Enrico tridentinae<br />

curiae iudice, domino Petro de Malusco, domino Falconeto de Verona, domino Iacobino Blancemane<br />

iudice, domino Iacobino de Caldonacio, domino Graciadeo causidico, domino Tuienno, domino Pascali,<br />

Gando, domino Iacobino de Calavena, Gandolfino, Passarella notario.<br />

39. Anno 1214 indictione 2, die veneris 4 exeunte iunio, in Tridento in palatio episcopali. -<br />

Domina Elica de Epan filia quondam... refutavit et finem fecit in manu domini Federici episcopi<br />

tridentini et regalis aulae legati omnes suas raciones et actiones quas habebat in omnibus mansis<br />

de sitis de Platers de Teseno et de tota illa terra de convale et iacente in quinque locis in plebatu<br />

Epan, precio 100 librarum denariorum veronensium quas receperat.<br />

Pergamena mm 122-124x219. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis<br />

Corradini notarii. Testimoni: Adelpretus de Wanga et eius frater Bertoldus, Iohannes de Perzino, Petrus<br />

de Malusco causidicus, Swicherius de Mez, Muso, Rudulfus Rubeus, Ercetus notarius, Contominus de s.<br />

Petro et alii.<br />

40. Anno 1215 indictione 3, die martis 2 exeunte decembri, in Tridento, in palatio<br />

episcopali. - Odolricus et Fodegericus fratres filii quondam Odolrici Weissi de Epan<br />

refutaverunt in manu domini Federici episcopi tridentini omnes suas raciones quas habent in<br />

tribus mansis iacentibus in Placers in plebatu Teseni, super unum quorum permanet Odolricus et<br />

super alium Walterius et super alium Coatus, hoc modo quod dominus episcopus de illis mansis<br />

faciat quidquid voluerit.<br />

Pergamena mm 105-107x145-148. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio: Zacheus... ex imbreviaturis<br />

quondam Conradini notarii. Tetimoni: Bertoldus de Wanga, Muso de Dosso, Federius de Una, Iohannes<br />

notarius qui Ugo vocatur et alii.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

47


Capsa 2<br />

41. Anno 1217 indictione 5, die lunae 4 intrante novembri, in Tridento in palatio<br />

episcopatus, praesentibus domino Gerardo archidiacono, domino Petro de Malosco, domino<br />

Iohanne de Perzine. - Gandus de Porta auriola pactum et promissionem fecit domino Federico<br />

episcopo tridentino et imperialis aulae legato et vicario, quod quandocunque solverit sexcentas<br />

libras denariorum veronensium ipse Gandus vel eius haerdes resignare teneatur ipsi<br />

molendinum quem Gandus in rectum feodum ab eo domino episcopo detinebat.<br />

Pergamena mm 152x90. Sul verso UNITAS. Testimoni: Contolinus, Oluradinus notarius.<br />

42. Anno 1220 indictione 8, die 15 intrante septembri, in Tridento in camera domini<br />

episcopi. - Dominus Nicolaus de Egna refutavit sua bona et spontanea voluntate in dominum<br />

Albertum tridentinum electum recipientem totum illum feodum, quod idem dominus electus ipsi<br />

domino Nicolao in Grumese et in pertinentia Grumisi contulerat: pro sua refutatione confessus<br />

fuit dictus dominus Nicolaus se a dicto domino ellecto 800 libras veronensium parvulorum<br />

accepisse.<br />

Pergamena mm 111-125x317. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio: Zacheus... ex imbreviaturis<br />

quondam Iohannis notarii. Testimoni: canonicus Archidiaconus, Petrus de Malusco, Swicherius de Mezo,<br />

Adelpretus de Wanga, Rodulfus Aycardi, Purcardus Sovrine, Petrus de Porte, An. gastaldus, Concius,<br />

Contolinus et alii [Anche Grumesse].<br />

43. Anno 1224 indictione 12, die mercurii primo mensis madii, in Tridento in choro<br />

ecclesiae s. Vigilii, praesentibus domino praeposito s. Michaelis, domino Conrado capellano, et<br />

domino Bertoldo rubeo canonicis, domino comite Odolrico de Ultimis, domino Odolrico comite<br />

de Flaono, Federico eius filio, domino Nicolao de Egna, domino Otone de Furmiano, domino<br />

Adelperone et Bertoldo fratribus de Wanga, Federico de Arcu, Ieremia de castro novo,<br />

Montenario de Disuculo, Wilielmo atque Leono de Caltonacio. - Ibique coram altario beati<br />

Vigilii martiris Christi et domino Gerardo eiusdem martiris successore, dominus Odolricus<br />

comes de Piano per cirothecam quam in sua manu tenebat, offeritionis nomine investituram<br />

fecit et dationem in praedicto altario et in manu ipsius epsicopi quamdam dominam suae<br />

macinatae nomine Sophiam filiam domini Swikerii de Piano macinatae eius cum medietate<br />

omnium bonorum illius Wikerii patris sui tam mobilium quam immobilium, tam feodorum<br />

quam allodiorum: et hoc ideo quia dicta domina Sophia in matrimonium copulabatur Federico<br />

filio domini Ottonis de Furmiano gentilis macinatae gloriosissimi martiris s. Vigilii.<br />

Pergamena mm 150x442. Sul verso UNITAS. Notaio: Ercetus. Altri testimoni: Federicus, comes<br />

Gabriel, Petrus de Malusco, Enricus Delabela iudices, Arpo et eius filii Arpolinus et Wilielmus de<br />

Cleixio, Nicolaus de Egna.<br />

44. Anno 1208, indictione 11, die veneris ultimo mensis februarii et 2 secundum bisextum<br />

exeuntis februarii in camera superiori palatii episcopatus. - Engelpretus de Beseno pro sex mille<br />

libris, quas confessus fuit accepisse, investivit dominum Fridericum electum recipientem vice et<br />

nomine episcopatus tridentini de tota domo cum turri et tota sua parte castri de Beseno per<br />

allodium, et de toto eo quod habet in plebatu Beseni, tam in monte quam in plano et in<br />

Fulgarida et nominatim de advocatia plebis et de decimatione Avolani, et de rivatico quod ibi<br />

habet. - Testes fuerunt praepositus augensis, et dominus Bertoldus de Nif praepositus, comes<br />

tyrolensis.<br />

Pergamena mm 107-116x320-326. Sul verso UNITAS, sigillo dell'archivio di Innsbruck. Notaio:<br />

Zacheus... ex imbreviaturis domini Erzonis notarii iuvenis. Testimoni: Bertoldus de Nif (Neustift?)<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

48


Capsa 2<br />

prepositus, comes Tirolis, Bertoldus de Wanga, Petrus et Nicolaus de Egna, Andreas de Castronovo,<br />

Bursa de Castronovo, Adelperius de Cagno, Warimbertus de Cagno, magister Vivianus, Conradus<br />

capellanus, Oto Polengus, Engelmarus, Bentevegne, W. de Caldonazo, Enricus iudex, Montenarius, Vico,<br />

Matheus, Porcardus canonicus, Gandolfinus et Wicardus iuvenis, Ambrosius et Wielardus et Petrus de<br />

Malusco et alii.<br />

45. Anno 1208 ut hic immediate supra. - Alia charta originalis longe amplior gravissimis<br />

concepta verbis de non alienando unquam huiusmodi castro extra Casam Dei s. Vigilii, nec non<br />

locupletissimis longe testibus communita, digna plane quae per extensum legatur.<br />

Pergamena mm 320-355x660. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio: Ercetus. - In camera domini<br />

epsicopi que est in solario palatii episcopatus, presentibus domino preposito augensi, domino Bertoldo<br />

vice domino de Ninf., domino Adelpreto, comite tirolensi, Bertoldo de Wanga, Turcone tridentine<br />

ecclesie decano, Nicolao de Egna, Andrea de castro Novo, Burso de castro Novo, Petro de Malusco,<br />

Enrico iudice, Porcardo de Cagno, Peregrino Adhuini, Petarino, Wicomario Rambaldi, Conrado capelano,<br />

magistro Viviano canonicis, Bertoldo Petarino, Gandolfino et Wicardo iuvenibus, Ambrosino gastaldione<br />

et aliis. - De turri nova... et de tota macinata quam ibi habet excepto Maraldino et Sigefredo cum eorum<br />

casibus de Avolano. - Eodem anno die mercurii 3 intrante marcio, in suprascripto castro Biseni in<br />

presentia domini Turconis decani, Enrici iudicis curie tridentine, Petri de Malusco causidici, Gisloldi<br />

canonici, Wilhelmi de Caldonacio, Petarini, Wicomarii Rambaldi, Anselmi de Livo, Iohannis de Perzino<br />

et alii. Ibique suprascriptus Bursa de Castronovo, presente suprascripto Engelpreto venditore, posuit<br />

dictum dominum Fridericum venerabilem electum tridentine ecclesie in tenutam et possessionem dicti<br />

castri, dando in manum portam et hostium suprascripte domus et ducendo in prenominata domo illum, pro<br />

tenuta et possessione.<br />

46. Anno 1200 indictione 3, die lunae II exeunte februario, in camera episcopi. - Grognus<br />

filius Vilani de Solasna confessus fuit accepisse ab episcopo Conrado tridentino 100 libras,<br />

adeoque datum et investituram fecit per allodium in dominum episcopum Conradum<br />

recipientem nomine Casa Dei s. Vigilii et episcopatus tridentini nominative de 20 urnis boni<br />

vini albi puri, de vasa bulliti, ad urnam vicinalem Tolzagae omni anno in perpetuum super suas<br />

vites quas habet in Tolzaga et si non sufficeret in eis vitibus, vel quod devastarentur, vel<br />

tempestarentur, super aliis suis bonis fecit ei investituram persolvendi omni anno usque in 15<br />

post festum s. Martini illas 20 urnas sine alio suo dispendio ante spinam. Et cum idem Grognus<br />

debet illud vinum trahere, tres dies vel quatuor ante debet denuntiare gastaldioni vel misso<br />

episcopi, qui illud vinum debet conducere in ascariam Maledi, vel alibi ad libitum domini<br />

episcopi. Et iuravit Grognus sic attendere: ita quod nec ipse nec eius haeredes valeant ea bona<br />

aliquo modo de caetero alienare sine parabola domini episcopi.<br />

Pergamena mm 122-124x383. Sul verso UNITAS e brevi regesti. Notaio. Zacheus... ex<br />

imbreviaturis Erzonis notarii. Testimoni: magister Vivianus, Conradus capellanus canonici, Petrus de<br />

Malusco causidicus, Bertoldus Winganti de Livo, magister Bonzaninus, Federicus de Males, Anselmus de<br />

Livo, Lusco de Livo et alii.<br />

47. Anno 1367 indictione 5 die veneris 24 decembris, Tridenti in ecclesia cathedrali s.<br />

Vigilii. - Ser Baldessarius filius quondam ser Gasparii de Tridento confessus fuit se nomine<br />

certi et finiti precii recepisse a ser Francisco nobili filio quondam ser Bonaventurae de Molveno<br />

cive Tridenti tamquam procurator reverendissimi in Christo patris domini Alberti comitis de<br />

Ortenburg episcopi trdentini ducis, comitis atque marchionis ibidem presente 110 ducatos auri<br />

boni et iusti ponderis, pro quibus dictus dominus Baldessarius fecit vendicionem et tradicionem<br />

de una domo cum curtivo posita et iacente in civitate tridentina in contrata cappellariorum seu<br />

fontis s. Martini, cui cohaeret; et eodem die dictus Franciscus nomine domini episcopi intravit<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

49


Capsa 2<br />

in possessionem dictae domus eundo et redeundo per ipsam, ac aperiendo et claudendo hostium<br />

ipsius domus.<br />

Pergamena mm 191x520. Sul verso UNITAS e regesti. Notaio: Rodulfus quondam ser Basini de<br />

Tridento imperiali auctoritate notarius. Testimoni: Iacobus filius quondam ser Franceschini de Bononia,<br />

Sandro filius quondam ser Marchi de Cazuffo de Tuyeno, Turata olim portitor quondam ser Trentini de<br />

Tridento, Antonius notarius filius ser Michaelis dicti Rubey de Rancio, Petrus laborator quondam<br />

Benvenuti de Arco habitator Tridenti, Iacobus quondam Federici de Oveno Supramontis habitator<br />

Cognole. - La casa confina: cui coheret ab una parte domina Osbeta uxor quondam Nigri Nicheli sartoris<br />

teotonici, ab alia Desideratus notarius quondam Semperboni de Alla, civis Tridenti et heredes quondam<br />

Odorici Salchi de Magredo et heredes quondam Federici de Castrobarco, via comunis, Brimus de Porta<br />

sartor quondam Nicolai de Cimono.<br />

48. Bina exemplaria imperfecta documenti de anno 1211 supradescripti sub N° 37.<br />

1) Pergamena mm 260x100-130. Sul verso UNITAS, regesti. Scripta in libro. Corrosa nella parte<br />

inferiore.<br />

2) Pergamena mm 115-145x190. Corrosa sul lato sinistro. Notaio: Zacheus... ex imbreviaturis<br />

Erzonis notarii. Sul verso UNITAS. Scripta in libro. Regesto del sec. XVI. -Si nomina un mulino di<br />

Calliano.<br />

49. Foris notatur annus 1214. Initium huius documenti est corrosum. - Federicus de Cagno<br />

una cum filio suo Oluradino fecit in manu domini Friderici tridentinae ecclesiae electi<br />

cessionem quarumdam personarum et hominum pro Casa Dei s. Vigilii: quorum nomina ibi<br />

describuntur; persoluto singillatim quodam precio pro illis.<br />

Pergamena mm 102-122x510. Gualcita e monca nell'angolo superiore sinistro. Sul verso UNITAS. -<br />

Nomi degli uomini Casa Dei... filii Anselmi de plebe Valsane de villa que dicitur Pagaia. Item de Presone<br />

Iohannes, Graciadeus, Altomus<br />

50. Anno 1225 indictione 13, die 7 intrante marcio, in palatio episcopatus superiori ante<br />

capellam domini episcopi: testibus etc. - Ibique in concordio fuerunt dominus Gerardus<br />

tridentinus episcopus cum domino Riprando de Nacu, quod quandocumque dictus dominus<br />

episcopus, vel successores per totum marcium solverint certam librarum summam, ipse dominus<br />

Riprandus reddet illud feodum quod dictus dominus episcopus eidem dederat de duobus mansis<br />

prout in scripto per Ronaldinum notarium.<br />

Pergamena mm 135x212. Sul verso UNITAS e regesti. Notaio: Tridentinus domini Henrici regis<br />

romanorum notarius ex imbreviaturis quondam... qui dicitur Perutzo. Testimoni: Emicus de Erobac...<br />

Petrus Mahuseln, Zelemia de Tridento, Bonacausa de Camuciis de Verona, Toaldinus de Verona notarius,<br />

Matheus, Nicholaus, Ercetus notarii et alii.<br />

51. Anno 1263, die iovis 12 intrante aprili, in Tridento in palatio episcopatus presentibus<br />

Fiderico et Beralo nobilibus de Wanga capitan. Tridenti. - Dominus Henricus de Grifenstayn per<br />

stipulationem promisit domino Egnoni episcopo tridentino reddere et restituere feudum et<br />

investituram feudi sibi factam ab ipso domino episcopo de hominibus montis Ritenoni<br />

pertinentibus ipsi epsicopo et episcopatui tridentino quandocumque idem episcopus aut<br />

successores persolverint ipsi domino Henrico aut suis haeredibus 500 libras denariorum<br />

parvulorum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

50


Capsa 2<br />

Pergamena mm 262x124-130. Sul verso UNITAS. Notaio: Arnoldus notarius domini Federici<br />

romanorum imperatoris. Testimoni: Bertoldus Tarantus, Warnardus de Winecho, Trintinus Rubeus et alii.<br />

52. Anno 1266 indictione 9, die Sabati 11 intrante septembri in Rippa in palatio<br />

episcopatus in praesentia domini fratris Ianuarii prioris s. Mariae Coronatae, Gabrielis de Porta,<br />

Adelperii de Arcu, Bovulchini de Gardumo. - Dominus Egno episcopus tridentinus et dominus<br />

Oldericus Panceria de Arcu in tali fuerunt concordio, quod quandocumque dictus dominus<br />

episcopus dabit 200 libras veronensium parvulorum ipse Oldericus restituat ipsi episcopo<br />

braydam episcopatus iacentem apud sanctum Adelpretum in pertinenmciis Archi, et decimam<br />

olei, et blavae de plebatu Rippae quae ipsi infeudaverat.<br />

Pergamena mm 181-188x170-174. Sul verso UNITAS. Notaio: Arnoldus quondam domini Mathei.<br />

Altri testimoni: presbiter Vilius capellanus, Albertus scriba. -... quam laborat Cavacasenus et Medium<br />

Cazum de Arco.<br />

53. Anno 1269 indictione 12, die Sabati 12 intrante ianuario in Bolzano in palatio<br />

episcopatus. - Dominus Egno episcopus tridentinus fictavit et locavit domino Ilteprando de<br />

Formigaro ad unum annum suam partem de muta seu thelonio de ponte Formigaro pro 80 libris<br />

denariorum veronensium. -Est exemplar ex authentico relevatum.<br />

Pergamena mm 165-168x287-296. Sul verso UNITAS, regesto in tedesco. Notai: Zacheus,<br />

Chonradus de Ritena... exemplavi. Testimoni: Zenarus prior s. Marie Coronate, Vigilius capellanus,<br />

Benevenutus archipresbiter s. Eleuterii, Amelricus sacerdos, Odolricus de Bolzano, Frizius Clonerius,<br />

Iacobinus Bucheclorius, Porchardus.<br />

54. Anno 1269 indictione 12, die iovis 16 intrante mayo in Bozano in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Egno episcopus tridentinus cum uno capucio quem in suis tenebat manibus investivit<br />

dominum Beliottum de Drobossatis de Florencia monetarium de moneta in Tridento ad<br />

faciendum, fabricandum et cudendum ipsam monetam tam in parvulis, quam in grossis,<br />

videlicet parvulos ad ligam et composicionem et valorem denariorum parvulorum Veronae et<br />

grossos de XX, quorum unum tantum argentum habeat, sicuti XX denariorum praedictorum<br />

parvulorum, et tanto plus argenteum quatenus valet cuprum XX parvulorum hinc ad unum<br />

annum proximi III septimanis dare dicto domino episcopo 300 libras denariorum parvulorum.<br />

Pergamena mm 143-155x262. Sul verso UNITAS. Notaio: Arnoldus. Testimoni: Gotsalchus<br />

decanus, Ianuarius prior s. Marie Coronate, Emmericus capellanus, Albero plebanus Marnige, Michelus<br />

osterius de Venusta, Zacheus notarius, Fricius noncius, Federicus spisadrus, Simeon eius frater, Bonus<br />

Rubeus barberius, Bonaventura quondam Beoce (?), Eberardus de Turlano, Engelmarus de Andriano,<br />

Concius Vogelus et alii.<br />

55. Anno 1482 indictione 15, die veneris 10 maii, in platea turis plebis Teni. - Pelegrinus<br />

filius alterius Pelegrini Vinaze de villa Calvolae dictae plebis Tenni iure proprio et in perpetuum<br />

et pro libero alodio vendidit et tradidit nobili domino Nicolao Bonadoman civi tridentino ibi<br />

praesenti et ementi nomine et vice reverendissimi et excellentissimi domini Iohannis episcopi<br />

tridentini dignissimi unam domum muris muratam, cupis cupertam, positam in burgo Fraportae<br />

in contrata de la porta, pretio numerato de ducatis 33 in ratione grossorum 60 pro unoquoque<br />

ducato.<br />

Pergamena mm 166-171x352-384. Notaio: Philippus filius ser Benevenuti olim ser Antonii de villa<br />

Gardule plebis Theni. - Via publica ante rastellum porte burgi Fraporte, presentibus domino Nicolao<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

51


Capsa 2<br />

notario quondam Federici notarii de Cugreo plebis Lomassi, Bartolomeo Bonore de villa Colonie,<br />

Antonio notario filio quondam Pasini de Gavatio, Benedicto de Pastueo.<br />

56. Anno 1185 indictione 3, die martis 5 exeunte augusto ad vadum Cuvali Bauzanum<br />

versus feliciter. In praesentia Arnoldi canonici de Tridento, Zuconis et Swikeri de Cagnao,<br />

Artvici, Ottonis, Wernardi et Gothsalchi de Winec, Conradi et Hermanni de Formiano. -<br />

Henricus comes de Piano resignavit et refutacionem irrevocabilem fecit in dominum Albertum<br />

tridentinum episcopum de omni eo quod habebat in Burguzo et in Bundo et in tota plebe de<br />

Tillun et nominative de omni et toto eo quod possidebat ad Durun intus, quidquid sit tam in<br />

monte quam in plano, argenteriam et homines, et cum vassalis etc. excepto tamen Galapino de<br />

Ludrun, Gumpone de Madruzo et Bozone de Stenego et eius vasalis, qui nomen habent militis.<br />

Pro qua resignatione praefatus dominus Albertus investivit ad rectum feudum dictum comitem<br />

Henricum de decima de Laz, quae fuit quondam Ottonis Luagel et ne idem dominus episcopus<br />

plus accepisse quam dedisse videatur iudicavit dare dicto comiti Henrico ad proximam<br />

epiphaniam 800 libras veronensium.<br />

Pergamena mm 163-168x200-210. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio: Albertus domini Friderici<br />

imperatoris. Altri testimoni: Ieremia de Treviso, Willelmus de Calavino, Zucolinus de Una [Auna],<br />

Ribaldus Bertoldini, Zuconus et Swicherius de C... Fedricus Pincerna, Muso de Dosso, Fedricus de<br />

Winkele, Gerardus de Pesena, Arnoldus de Gries, Ulbertus Gambelrese et alii.<br />

57. Anno 1307 indictione 5, die sabati 8 intrante aprili, in stupa domus monasterii s.<br />

Laurentii iuxta castrum tridentinum. - Dominus Henricus de Legniano archipresbiter plebis de<br />

Calavino tanquam procurator substitutus a nobili domino Andrea Quirino fratre venerabilis in<br />

Christo patris domini Bartholomei episcopi tridentini et huiusmet episcopi procuratore,<br />

investivit Armaninum de Padergnono et Iohannem filium quondam... de Laco Magnano, et<br />

piscaria ipsius laci, non preiudicando iuri domini abbatis suprascripti monasterii (nempe s.<br />

Laurentii) quod habet in ipso laco: et locator dare debeat domino episcopo libras 40<br />

veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 157-166x345-356. Sciupata dall'umidità ma leggibile. Notaio: Leo sacri palatii<br />

notarius. Foglia di piombo appesa all'angolo superiore destro. Testimoni: Bernardinus sacerdos de Feltro,<br />

Antonius qui fecula dicitur de Vezano habitator Tridenti, Bonaventura Zirolegus filius magistri Degoldi<br />

de Nembro pergamensis diocesis, Dominicus filius fratris Bonaventure conversi in dicto monasterio.<br />

58. Anno 1318 indictione prima, die iovis XVIII madii, Tridenti. - Hathoycus familiaris et<br />

camerarius domini fratris Henrici episcopi tridentini affictavit et locavit Nicolao rubeo domum<br />

in contrata Atacis et mutam totam, quae percipi et colligi solet occasione ipsius pontis Atacis<br />

sub precio 40 librarum denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 160-164x196. Notaio: Conradus a Furno sacri palatii notarius. -... ante domum<br />

habitationis Nicolay aurificis quondam domini... Testimoni: Nicolaus predictus, Petrus eius discipulus,<br />

Tybaldus quondam Bonaventure, Lanzarotus notarius quondam Bonomi de Lovero civis tridentinus.<br />

59. Anno 1325 indictione 8, die mercurii ultimo iulii ad Lerchach montis Ritene et plebis<br />

de Wanga. - Henricus filius Bernhardi de Autorf certus nuncius et procurator nobilis dominae<br />

Sophyae comitisse de Monsburch praesentavit libere et penitus absolute Toldoni de Gauzen<br />

certo nuncio et procuratori reverendi in Christo patris ac domini domini fratris Henrici episcopi<br />

tridentini curiam super Lerchach, quam excolit Iohannes de Lerchach, dedit quoque predictus<br />

Henricus procurator annulos ostiorum praedictae curiae ipsi Toldoni, qui ivit et redivit hinc et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

52


Capsa 2<br />

inde animo tenutam apprehendi. Item praesentavit curiam ad Lerchach quam excolit Gotzalchus<br />

Stolzer, ipsumque Toldonem posuit in tenutam et possessionem. Item praesentavit curiam de<br />

Crünwald: item curiam de Fronwise: item curiam de Prunstelr: item curiam de Merwelle: item<br />

mansum de Tanna: item curiam ad Wolfran: item curiam de Nittelberch: item inferiorem curiam<br />

in Scrianchzl plebis de Lengmoos.<br />

Pergamena mm 186-193x615-642. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio: Albertus de Metis de<br />

Bozano scolasticus. - Ante domum habitationis Iohannis de Berbach, in presentia Gotzalci Stolzer,<br />

Alberti de Swelle, Gotzili de Lerchach, Chunradi de Prukler et aliorum.<br />

60. Anno 1340 indictione 6, die 19 novembris, Tridenti in episcopali castro Boniconsilii. In<br />

praesentia dominorum Vivarii de Vivario, Hengelmari de Villanders, Conradi de Senano,<br />

Marchabruni de Castrobarcho militum, Sichonis de Castro novo. - Reverendus pater et dominus<br />

Nicholaus episcopus tridentinus dux, marchio atque comes pro se et successoribus ex una parte,<br />

et nobiles domini Azo et Guillelmus fratres nati quondam domini Aldrigeti de Castrobarcho ex<br />

altera pervenerunt ad infrascriptam emptionem et venditionem et pacta. Nam dicti domini Azo<br />

et Guillelmus vendiderunt dicto domino episcopo castrum Penedae positum in plebatu Naci pro<br />

convento precio duodecim millium librarum denariorum veronensium parvulorum solvendas in<br />

terminis: et quod dictum castrum assignari debeat dominis Hengelmario de Vilanders et<br />

Conrado de Senano qui dictum castrum tenere debeant usque ad satisfactionem. Item<br />

vendiderunt praedicti domini Azo et Guillelmus de Castrobarcho ipsi domino episcopo omnes<br />

reditus, mutas et decimas quas habent in plebatu Naci pro tali extimatione, videlicet quod decem<br />

librarum denariorum redituum extimentur et computentur et valeant librae centum denariorum<br />

etc., et pro summa ipsius extimationis dictus dominus episcopus obligat ipsis dominis Azoni et<br />

Guillelmo iurisdictionem plebatuum Luzanae et Avolani, excepta illa parte, quam dominus<br />

episcopus commisit domino Marchabruno. Et in casu quo dominus episcopus vellet liberare,<br />

sive redimere iurisdictionem dictorum plebatuum Luzanae et Avolani, tunc liceat dictis dominis<br />

Azoni et Guillelmo redimere dictum castrum Penedae pro libris 12.000 denariorum infra duos<br />

menses: alias intelligatur irrecuperabiliter recidisse ipso facto in eumdem dominum episcopum.<br />

Anno 1341 indictione 9, die veneris 16 marcii, Tridenti in episcopali castro Boni Consilii.<br />

In praesentia dominorum Conradi de Sennano militis, Xichonis de Castro novo, et honorabilis<br />

viri domini Ottonis de Epiano archidiaconi tridentini in spiritualibus, domini Tridentini de<br />

Ledro in temporalibus vicariorum domini episcopi. - Suprascriptae partes volentes declarare<br />

tempora et terminos in quibus debeant solvi precium dicti castri Penedae, fuerunt in plena<br />

concordia, quod pars dimidia precii solvi debeat per dominum episcopum in proximo festo beati<br />

Martini, et alia dimidia ad idem festum in anno postea subsequenti; sed si in secundo termino<br />

non satisfaciat totum, tunc demum castrum redeat ad dictos dominos Azonem et Guillelmum<br />

qui iuraverunt iurisdictionem plebatuum Luzanae et Avolani sibi commissam per praefatum<br />

dominum episcopum tanquam eius vicarii fideliter gerere et gubernare.<br />

Pergamena mm 217-226x720. Notaio: Bartolomeus dictus Bartolaxius imperiali auctoritate notarius<br />

de Roveredo interfui et rogatus scripsi una cum Henricho notario infrascripto.<br />

Stessa pergamena. Notai: Bartolomeus ut supra, Henricus de Landersperch imperiali auctoritate,<br />

prefati domini episcopi scriba etc. Testimoni: sapientes viri domini curie de Castelliono, Lanzarotus de<br />

Spagnolis, Franciscus iudex de Burgonovo et alii. Sigilli perduti.<br />

61. Anno 1491 indictione 9, die martis 19 aprilis, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Spectabilis iuris utriusque doctor dominus Ioannes Repper canonicus tridentinus tamquam<br />

procurator reverendissimi domini Udalrici episcopi tridentini ex una parte, et Steffanus olim<br />

Laurentii de Cazuffo civis et habitator Tridenti pro se et nomine Thomae et Iuliani fratrum<br />

suorum ex altera parte concorditer composuerunt quod dictus dominus episcopus dederit et<br />

vendiderit ipsi Stefano pro se et fratribus suis unum molendinum cum aqueductu et cum una<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

53


Capsa 2<br />

pecia terrae clausurivae et prativae contiguae in uno tenere quatuor plodiorum, vel circa,<br />

iacentem extra muros Tridenti ad s. Franciscum apud hos confines. Item unam peciam terrae<br />

prativae decem et septem plodiorum iacentem extra portam sanctae Crucis in loco ubi dicitur al<br />

Cernador, apud hos confines, pretio raynensium mille. Quae bona fuerunt Ioannis Gotardi, et<br />

Iohannis Francisci de Perotiis de Tridento ad fiscalem cameram devoluta ob certa maleficia per<br />

ipsos fratres perpetrata: cum pacto retrovendendi usque ad decem annos.<br />

Pergamena mm 299x455. Danneggiata nel testo. Notaio: Franciscus quondam Dominici Gelfi civis<br />

et habitator Tridenti... in saleta parva superiori que est prope salam magnam superiorem eiusdem castri,<br />

presentibus iuris utriusque doctore domino Ioanne Biser plebano plebis Thioni vallis Iudicarie ultra<br />

Duronum, altarista altaris s. Dorothee in ecclesia s. Vigilii civitatis Tridenti, egregio viro domino Georgio<br />

Verber factore reverendissimi domini, Odorico Hildisaimer notario et scriba in dicto castro, tutti testimoni<br />

della procura. -Gulielmus Rottaler plebanus s. Gotardi testimone del contratto susseguente.<br />

62. Anno 1538 indictione 11, die sabati 18 maii, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominicus Ritius filius quondam Iacomini de Val de Cologna plebatus Thenni vendidit et<br />

tradidit reverendo domino Thomae Marsaner canonico tridentino magistro domus in ipso castro<br />

vice et nomine reverendissimi domini Bernardi cardinalis et episcopi tridentini unam petiam<br />

terrae vineatae sive unum vineale capacitatis plodiorum duorum cum dimidio ac perticarum 68<br />

iacentem in pertinentiis Tridenti in loco in Misian hos infra confines: super qua petia terrae et<br />

vineali constitutus est affictus perpetualis stariorum 18 vini dulcis, quod solvitur mensae<br />

episcopali, pretio renensium 100 in ratione librarum quinque denariorum monetae meranensis<br />

pro singulo renense.<br />

Pergamena mm 288x652. Notaio: Andrigetus Gaudentus filius ser Donati Gaudenti civis et habitator<br />

Tridenti. Testimoni: magister Lucius macellator in ipso castro filius quondam Ioannis de Zenobio de<br />

Canzolino, Petrus quondam Antonii de Terziis de Thesino habitator Tridenti, magister Matheus murarius<br />

filius quondam Ioannis Zentiloti de Santiculo vallis Camonice habitator Tridenti, Bartholomeus quondam<br />

Stefani de Telinis de Revodo vallis Annanie.<br />

63. Anno 1535 indictione 8, die lunae 7 iunii in medio scalarum arcis Rippae tridentinae<br />

dioecesis. - Conventio inter dominum Ioannem de Bettis notarium de Ripa et dominum Egidium<br />

baronem in Vels capitaneum Rippae pro reverendissimo ac illustrissimo domino cardinali,<br />

cuique in officio capitaneatus praeiverat dominus Eustachius Neydegg, super domo, stabulo et<br />

torculari in uno tenere sitis in terra Rippae in quadra lacus: datis praedicto Ioanni de Bettis<br />

ducatis 100 in ratione librarum decem tridentinarum pro unoquoque ducato et propterea<br />

renuntiavit omni iuri sibi competenti supra dicta domo.<br />

Pergamena mm 354x472. Notaio: Franciscus filius quondam Galerani de Galleranis papali et<br />

imperiali auctoritate notarius. Testimoni: Nicolaus baro, magister, ser Petrus Ferrarius, Franciscus<br />

Rotaldus pictor filius quondam magistri Gasparis ambo de Rippa.<br />

64. Anno 1231 indictione 4, die iovis 2 ianuarii, in Tridento in palatio episcopatus:<br />

praesentibus domino comite Olrico de Ultimis, Adelperone et Bertoldo fratribus de Wanga,<br />

Aldrigeto de castro Boni Consilii, Uberto de Brentonico, Nicolao de Egna, Duringo de<br />

Furmiano, Henrico de Porta. - Dominus Adelpretus comes de Tirol iure et nomine venditionis in<br />

perpetuum investivit dominum Gerardum episcopum tridentinum nominatim de casamento cum<br />

casature et cum casis, campis etc. prout fuerunt quondam domini Lodoici de Bozano; iacens in<br />

burgo Bozani a strata usque ad palatium domini episcopi. Insuper idem dominus comes refutavit<br />

et tradidit in manibus ipsius domini episcopi omne ius suum in praedicto casamento pro precio<br />

et solucione mille octingentarum librarum denariorum veronensium de quibus se solutum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

54


Capsa 2<br />

clamavit. - Hoc exemplar non est authenticum et notis Iohannis Hinderbachii ubique<br />

conscriptum.<br />

Cartacei. 1) mm 217x316. Filigrana testa di bue con orecchie, corna e corona. Copia non autenticata<br />

del sec. XV. Notaio: Oluradinus sacri palatii. Testimoni: Iohannes Bixolus, Trentinus iudex, Iacobus<br />

Blancemane iudex, Pelegrinus Cosse notarius, Otolinus de Fersena.<br />

2) mm 217x100, foglietto scritto dall'Hinderbach.<br />

65. Anno 1343 indictione 11, die mercurii 22 ianuarii, Tridenti in episcopali castro<br />

Boniconsilii. Praesentibus domino Henrico de Ralo decano, Fulcerio de Coneglano, Antonio<br />

dicto Carnali de Mediolano, Bartholomaeo de Valesella et Laurentio de Brixia canonicis<br />

tridentinis. - Nobiles et potentes milites domini Azo et Guilielmus fratres, filii quondam domini<br />

Aldrigeti de Castrobarcho precio et solucione 12.000 librarum denariorum veronensium<br />

parvulorum quas confessi fuerunt se accepisse tempore huius contractus a domino Nicolao<br />

episcopo tridentino fecerunt venditionem, cessionem, traditionem et investituram pro libero et<br />

expedito alodio praedicto domino episcopo de castro Penedae iacente in plebatu Naci cum<br />

omnibus iuribus, pertinentiis etc. salvis pactis aliis in instrumento de anno 1340 et 1341 inter<br />

ipsos factis, quae instrumenta ibi integra subiiciuntur, prout supra N° 60.<br />

Pergamena mm 646x919-1090. Intera pelle di pecora, collo compreso. Sul verso UNITAS, regesti.<br />

Senza segnatura. Notai: Enricus de Landersperch, Bonaventura domini Pelegrini de Ripa, Nicolaus de<br />

Tridento filius magistri muratoris, Nicolaus civis Tridenti filius quondam domini Bonaventure de<br />

Avolano. Iacobinus filius ser Turellis de vallibus de Brixia notarius imperiali auctoritate scripsi. Altri<br />

testimoni: Franciscus de Maynentis canonicus vincentinus, miles Engelmarius de Villanders, Conradus de<br />

Scenano capitaneus Tridenti, Briscianus de Calcaria de Brixia vicarius tridentinus, Iohannes domini<br />

Cresembeni de Verona, Lanzarotus de Spagnolis, Iustinianus de Gardulis, Franciscus de Burgonovo,<br />

Bonincontrus de Buratinis, Wigantus de Wigantis iurisperiti, Gozelle Nidrenserius de Bozano, Morle<br />

quondam magistri Amadei Gwoyci de Caldario, Franciscus Palanchus, Guilielmus quondam domini<br />

Bonazonte, Marcus quondam Iacobini de Belenzanis, Boninsigna notarius de Flaono.<br />

66. Anno 1666 indictione 4, die mercurii 21 octobris, Tridenti in cancellaria castri<br />

Boniconsilii. - Conventio inter eminentissimum et reverendissimum dominum cardinalem<br />

Ernestum Adelbertum ab Harrach episcopum et principem tridentinum, atque archiepiscopum<br />

pragensem, et dominum Gaudentium Fortunatum comitem de Wolchenstein in qua iurisdictio<br />

perginensis eximitur ab oppignoratione cum quibusdam etiam praediis al palazzo extra portam<br />

s. Crucis ad Athesim quotiescumque solvetur summa rhenensium 33.000 dato interim annuale<br />

interesse rhenensium 1730.<br />

Pergamena mm 342-351x648. Notaio: Hieronimus de Martinis de Valle Aperta civis Tridenti<br />

apostolica et imperiali auctoritate notarius<br />

67. Anno 1674 indictione 12, die Sabati 24 novembris, Tridenti in palatio clesiano. -<br />

Conventio inter excellentissimum reverendissimum dominum Sigismundum Alphonsum de<br />

Thun episcopum et principem tridentinum et brixinensem et dominum Gaudentium Fortunatum<br />

comitem de Wolchenstein pro solutione rhenensium 33.000 in tres ratas pro redimenda<br />

oppignoratione iurisdictionis Pergini.<br />

Item copia conditionum et capitulorum quibus iurisdictio Pergini illustrissimo domino<br />

Fortunato baroni de Madruz oppignorata fuit pro florenis 25.069, libris 2, grossis 11.<br />

Item supplices litterae eiusdem domini Gaudentii Fortunati pro habenda solutione interesse<br />

super dicto capitali de anno 1680, 1681, 1682.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

55


Capsa 2<br />

Item testes litterae dominorum comitum de Wolchenstein de anno 1757 et 1758 super<br />

receptione interesse et ex parte etiam capitalis suprascripti.<br />

1) Cartaceo, carte 6 di cui 3 scritte. In italiano. Notaio: Franciscus Capri.<br />

2) Altri otto documenti. Cartacei. Carte 16.<br />

68. Exemplar non authenticum duorum instrumentorum quorum primum de anno 1515<br />

continet dationem in solutum factam per Victorem quondam Petri Grandi de Levigo de<br />

renensibus 100 assignatis ad id quibusdam bonis immobilibus in villa Levigi.<br />

Alterum de anno 1515 continet mentionem factam per reverendissimum dominum<br />

Bernardum episcopum tridentinum a nobili viro domino Antonio Concino de una domo, cuius<br />

authographum mox notabitur.<br />

Cartaceo, carte 6, scritte 3. Copia coeva.<br />

Cartaceo, carte 1. Copia coeva.<br />

69. Anno 1515 indictione 3, die Sabati ultimo iunii super sala superiori castri Boni<br />

Consilii: praesentibus R. domino Antonio de Leudro canonico ecclesiae tridentinae, domino<br />

Antonio Quetta de valle Annania canzellario reverendissimi domini tridentini. - Nobilis<br />

dominus Antonius quondam domini Nicolai de Concinis de Cazezio vallis Annaniae nomine<br />

etiam suorum fratrum Iacobi et Bartholomaei iure proprio et in perpetuum pro libero et expedito<br />

allodio vendidit et tradidit reverendissimo domino Bernardo episcopo tridentino unum stabulum<br />

muris et lignaminibus aedificatum positum in civitate Tridenti apud plateam dicti castri<br />

nominatim pro pretio rhenensium 85 in ratione librarum 5 denariorum bonae monetae.<br />

Anno 1515 indictione 3, die iovis 19 iulii in viridario castri Boni Consilii de Tridento. -<br />

Nobilis dominus Bartholomaeus quondam domini Nicolai Concini de valle Annania ratificavit<br />

et approbavit suprascriptam venditionem.<br />

Pergamena mm 211x480. Notaio: Antonius quondam domini Iacobi Carioli civis Tridenti. Due<br />

documenti sulla stessa pergamena.<br />

70. Anno 1149 die martis qui fuit octavo kalendas martii, in cathedra s. Petri, indictione 11.<br />

- Cambium sive commutatio inita inter episcopum Altemannum et Abbatem s. Laurentii circa<br />

terram de Traversara et montem de Margone.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia inizio sec. XVI. Notaio: Augustinus sacri palatii notarius. Testimoni<br />

Varentius de Porta, Ierhemia Ambrosii camerlengus, Adelperius Cuntinus. - Confina: a mane via sancti<br />

Vigilii, a monte via que ducit in gulam ab speluncis..., a sero versus ad cacumen montis, a meridie pratum<br />

de Stopion, via de palale et vallis Cornaleda que pertinent ad Margonem.<br />

71. Anno 1185 indictione 3, die dominico 3 intrante martio. - Cambium quorundam<br />

ministerialium inter Albertum episcopum tridentinum et Henricum episcopum sanctae<br />

prixinensis ecclesiae.<br />

Pergamena mm 154-157x134. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio: Albertus domini Federici<br />

imperatoris. Testimoni: Arnoldus de Rodenec, Willelmus de Valturno, Adelpretus de Castelruto,<br />

Purchardus de Sebene, Otocarus de Niuneburg, Oasalcus de Weinperg, Ernestus de Voitsperg, Otto<br />

Longus, Artuicus, Cadlochus omnes de Weinek, Sigardus et Rodulfus germani, Folcmarus de villa s.<br />

Martini. - Dominus Albertus tridentine sedis illustris episcopus permutationis nomine dedit domino et<br />

venerabili Henrico sancte prixinensis ecclesie episcopo nominative Sigardum de Fallenz et Henricum et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

56


Capsa 2<br />

Iltepurgam eius germanos qui fuerunt de casadei s. Vigilii et ab eo in permutacionem accepit nominative<br />

Mergardum, Mobiliam, Reichinzam, Paldemarum et Federicum germanos filios quondam Wolfegeri de<br />

Ellen.<br />

72. Anno 1195 indictione 13, sexto nonas martii, die iovis, in suburbio Bauzani. -<br />

Cambium inter Conradum episcopum tridentinum ex una, et Manigoldum abbatem tegerseensis<br />

monasterii ex altera parte, circa quoddam praedium et vineas in vicinia Bauzani.<br />

Pergamena mm 249x311. Sul verso UNITAS, regesti. Sigillo mancante.<br />

73. Anno 1282 indictione 10, die lunae 11 intrante maio, in pertinentiis Madruzi super<br />

dossum. - Nobiles viri domini Odoricus, Hainricus et Ezelinus fratres et filii quondam domini<br />

Ezelini de Egna, coram domino Henrico episcopo tridentino et in praesentia dominorum<br />

Bernerii plebani de Tayo canonici tridentini, Odorici Panceriae de Arcu, Erardi de Tinguenstain,<br />

Zordani de Garduno, Rempreti de Altaguarda de Livo, pro se et suo fratre domino Vielmo, qui<br />

dicitur Galetus, libere et absolute refutationem et resignationem fecerunt in manibus ipsius<br />

domini episcopi recipientis pro se et sua ecclesia et episcopatu tridentino, ab se abdicantes omne<br />

ius et actionem realem et personalem, quod et quas ipsi habebant, vel ullo modo habere possunt<br />

in scaria, vel degania, seu gafaro de Romeno, cum omnibus fictibus, redditibus ipsius scariae;<br />

renunciando omni iuri quod sibi competere posset, occasione emptionis, quam dicebant se<br />

fecisse et habuisse a filiis quondam domini Sycheri Longi de Mezo.<br />

Pergamena mm 142-147x343. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio: Zacheus. Altro testimone:<br />

Rempretus quondam Federici de Enno.<br />

74. Anno 1281 indictione 9, die 2 intrante iulio, in castro Busini, in praesentia dominorum<br />

Bernerii plebani de Taio, Federici plebani de Maleto, Cristani de Boemia, Nicolai Spagnoli<br />

iudicis, Erardi de Tinguenstain, Bartolamei de Telvo, Gozeli de Vinecho, Adelpreti et Concelini<br />

de Formigaro. - Coram domino Henrico episcopo tridentino dominus Hanticus et dominus<br />

Gabardus fratres filii quondam domini Gabardi de Sybezad seu de Rosenbach resignarunt in<br />

manibus ipsius domini episcopi omne suum ius quod habebant contra personas et bona cum<br />

eorum peculio Federici et Ulitii fratrum filiorum quondam Federici Strelet et haeredum<br />

quondam dominae Anguenesae de Mourezo et haeredum quondam Friderici muorere fratris<br />

quondam dictae Anguenesae, taliter quod debeant esse ad manus et servicium ipsius domini<br />

episcopi et sui episcopatus et quod nunquam debeant alienari extra episcopatum.<br />

Pergamena mm 190-200x258-267. Sul verso UNITAS, regesti. Altri testimoni: Contolinus de<br />

Formigaro, Peramusius de Livo, Aynricus de Castronovo, Henricus quondam Nicolay de Tremeno.<br />

75. Anno 1483 indictione 1, die iovis 5 mensis iunii, in burgo Fraportae plebis Thenni. -<br />

Antonius et Franciscus fratres et filii quondam Bertoni olim dicti Iacobi de villa Faurii plebis<br />

Lomassi iure proprio pro libero alodio vendiderunt et tradiderunt nobili domino Nicolao<br />

quondam Bonadomani civi Tridenti ibi praesenti et ementi nomine et vice reverendissimi et<br />

excellentissimi domini episcopi tridentini unam domum iacentem in dicto burgo Fraportae in<br />

contrata della Porta pretio ducatorum 14 in ratione grossorum 60 pro singulo ducato, quos<br />

confessi sunt se recepisse.<br />

Pergamena mm 166x394-430. Notaio: Philipus filius ser Benvenuti olim ser Antonii de Antoninis de<br />

villa Gardule plebis Theni. - Sub porticu domus Odorici Ober theutonici. Testimoni: ser Nicolaus<br />

notarius, Iohannes a Vale, Bartholomeus notarius quondam Viviani Bonore de villa Colonie.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

57


Capsa 2<br />

76. Attestationes de proventibus perceptis ex muta tridentina a domino episcopo Georgio<br />

annorum 1505, 1506, 1507, 1508, 1509.<br />

Cartaceo mm 152x207. Carte 17, scritte 16. In tedesco. Mancano alcuni fogli.<br />

77. Anno 1277 indictione 5, 11 intrante madio in villa Maleti. - Dominus Alexandrus filius<br />

domini Vesini ac archipresbiter et plebanus Maleti per dominum Henricum episcopum<br />

tridentinum nomine cambii et permutationis investivit dominum Cardetum quondam domini<br />

Redolfi de Caudesio de tota quarta decimae quam habebat in pertinentiis Caudesii tam in monte<br />

quam in plano etc. et dictus Cardetus nomine cambii et permutationis investivit dictum<br />

archipresbiterum de toto suo ficto unius modii siliginis quem habet in villa Monclassici.<br />

Pergamena mm 95-104x253. Notaio: Dolzanus filius ser Dellayti Teci notarii. - In villa Malledi in<br />

canonica ecclesie s. Marie. Testimoni: Ierbandus quondam domini Rodolfi de Caudesio, Dellaytus Tecus<br />

de Tertiolaxio, Vexinus de sancto..., Nicolaus quondam Omneboni de Bollentina, Antonius nepos dicti<br />

Vexini.<br />

78. Anno 1635, die 4 augusti, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Carolus Emanuel<br />

episcopus tridentinus locationem perpetualem facit de duabus domibus in contrata Alemana<br />

apud domum munitionum sub annuo censu grossorum 33.<br />

Pergamena mm 407x366. Cordoncino e capsula in metallo, ma sigillo perduto. Locazione fatta a<br />

Giovanni Bernardi e a Pietro Bazzanella di Trento.<br />

79. Anno 1427, 9 maii, Tridenti in contrata s. Vigilii. - Dominus Antonius quondam ser<br />

Francisci notarii de Molveno vendidit domino Ioachino quondam ser Petri de Mezasomis unum<br />

affictum perpetualem septem stariorum siliginis super certis pratis extra portam s. Martini, a<br />

Pont fossa apud stratam comunem pro 28 ducatis auri.<br />

Pergamena mm 174-182x457. Notaio: Antonius quondam Bertolasi de Burgonovo Tridenti.<br />

Testimoni: Gratiadeus notarius de Castello de Trilaco, Michael quondam Bartholomei de Sporo, Iohannes<br />

Rantius quondam Pauli notarii de Tridento, Federicus Polentonus de burgo s. Martini omnes cives<br />

tridentini. Confini: et apud viam comunem de subtus versus Tridentum per quam itur ad Lades mort.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

58


Capsa 3<br />

CAPSA 3<br />

Tridentum (numeri 230)<br />

1. Anno 1209 indictione 12, die iovis 3 exeunte februario, in civitate Tridenti; in camera<br />

domini episcopi apud turrim. In praesentia domini Turconis decani, domini Bertoldi vicedomini,<br />

et dominorum Peronis et Zanebelli canonicorum tridentinorum, Bonavite nepotis Trintini<br />

Zacarani. - Dominus Federicus episcopus tridentinus commisit domino Riprandino et eius fratri<br />

domino Pasquale filiis quondam domini Odolrici Otonis richi moliam seu lacum de Romagnano<br />

ad piscandum,... quod debeant vitare omnibus hominibus piscatoribus piscandi in ea molia seu<br />

lacu preter piscatores domini episcopi et preter Pelegriunm f. q. Fugacine et si dicti dominus<br />

Riprandinus et dom. Pasqualis invenerint alios piscatores in ea preter suos et preter illum<br />

Pelegrinum quod habeant potestatem illos pignorare et potestatem habeant unum suum<br />

piscatorem ibi habere ad piscandum libere.<br />

Pergamena mm 120-125x135-148. Sul verso UNITAS e regesto. Notaio: Ribaldus sacri pal.<br />

notarius.<br />

2. Anno 1240 indictione 13, die veneris 4 exeunte aprili in palatio episcopatus Tridenti. In<br />

praesentia domini Olderici de Beseno, domini Aldrigeti de Castrobarco. - Dominus Sedogerius<br />

de Tito de imperiali mandato in episcopatu tridenti potestas et ancianus, quia cognovit quod<br />

Bonifacinus de Bolono erat fidelis domini imperatoris et stabat prope perfidos brixienses<br />

inimicos et bannitos imperii, et per ipsos quamdam domum firtitudinis, quam ibidem habebat,<br />

deiecta fuerat et destructa, nec in illis partibus poterat secure commorari, nisi haberet aliquam<br />

fortitudinem, dedit verbum et licentiam eidem aedificandi castrum Turani, scilicet dossum<br />

Turani ubi dicitur castrum Cai. Cohaeret a mane et meridie flumen, a sero terra hominum de<br />

Turano. Ita tamen quod castrum illud semper in pace et in werra episcopatui tridentino sit<br />

apertum pro negociis episcopatus.<br />

Pergamena mm.193x265-273. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio: Matheus de Placentia sacri pal.<br />

notarius. Altri testimoni: Iordanus iudex, Aychebonus, Agonselinus de Disiculo.<br />

3. Anno 1240 indictione 13, Tridenti in palatio episcopatus. - Dominus Bartolameus iudex<br />

faciens rationem per dominum Sodegerium potestatem Tridenti et episcopatus per dominum<br />

Federicum imperatorem romanorum, dixit et pronunciavit, brixiensens debere solvere mutam de<br />

ferro, quod ipsi conducunt Tridentum dominis canonicis et nunciis suis, et domino tridentino et<br />

fratri suo Adelpreto filio quondam domini Otonis Gandi, videlicet de qualibet somma unam<br />

lamam ferri.<br />

Anno 1240 indictione 13, die 15 exeunte iullio, Tridenti in palatio episcopatus. - Dominus<br />

Bartolameus iudex domini Sodegerii potestatis Tridenti per dominum Federicum imperatorem.<br />

Seguitur examen quorundam testium ad probandum quod brixienses solverint mutam super<br />

quibusdam mercium generibus, et supra animalibus.<br />

Anno 1240 indictione 13, die 15 exeunte iulio. - Sequitur aliud examen ut supra.<br />

Anno 1240 ut supra, sequitur aliud examen eadem de causa.<br />

Anno 1260 indictione 3, die iovis 3 exeunte iullio, Tridenti in palatio episcopatus. In<br />

praesentia dominorum Concii fratris domini episcopi tridentini, Martini de Perzen. - Dominus<br />

Egno episcopus tridentinus visis videndis et examinatis examinandis declarat, et suam<br />

sententiam pronunciat, dominum Petrum canonicum Tridenti sindicum dominorum<br />

canonicorum et capituli tridentini et ipsos canonicos et capitulum tridentinum et dominum<br />

Tridentinum domini Ottonis quondam Gandi per se, esse in tenuta et possessione iuris<br />

percipiendi mudam de omnibus rebus et mercimoniis, quae conducuntur per terram et per<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

59


Capsa 3<br />

aquam et per pontem fluminis Atexis ad civitatem Tridenti ab hominibus et personis omnibus de<br />

Brixia et de Brexana, et de Marchia, et de Lonmbardia; exceptis illis hominibus de Sarmigiono<br />

et de Insulla et de Feltro: videlicet pro quolibet modio blavae et leguminis et salis mediam<br />

bacedam; de qualibet soma pisan unam manum: de quolibet modio olei unam cazam valentem<br />

sex denarios, de qualibet soma zevolarum unum mazium, de qualibet soma feri vel azarii unam<br />

manum, de qualibet soma lapidum de aguzando unam manum, de qualibet soma scutellarum<br />

unam manum, de qualibet soma napis unam manum, de qualibet soma castenearum mediam<br />

bacedam, de soma vitreis unum vitreum, de soma moyallis unum moyallum, de quolibet fascio<br />

de astis unam astam, de quolibet bove seu manzo 4 denarios, de qualibet alia bextia menuta 1<br />

denarium parv. veronensium , de soma qualibet mellis, cere, piperis et drapi 4 denarios. - Data<br />

est sententia... in presentia Concii fratris domini episcopi tridentini, Martini de Perzen, Oldrici<br />

Mazorenti, Gerardi Musse, Petri Torte notariorum, Arnoldi scribe dicti dom. episcopi, Nicolai<br />

Brixolli, Thomasii de domino decano quondam Detecomandi et...<br />

Pergamena (cinque pergamene cucite insieme mm 163-175x50; 80-110x530; 115-130x660; 110-<br />

139x750; 120x120). Sul verso UNITAS, regesto in tedesco.<br />

II pergamena: notaio: Oldericus voc. Capelinus sacri pal. not. Testimoni: Albertus notarius,<br />

Arnoldus notarius, Stefanus notarius. Testimone deponente: Adelpretus Gandi iuravit quod brixiensens<br />

qui consueti sunt venire Tridentum cum rebus venalibus, dant mutam (domino Ottoni de Gando et postea<br />

eius filiis), vedelicet de souma ferri unam lamam, de miliario ferri duas lamas, et de souma lapidum<br />

molarum unum lapidem, de souma lapidum quod non sunt molati duos lapides, de souma lebetum unum<br />

lebetem, de souma quadrorum azali duos quadros, de souma crivellorum unum crivellum, et pro quolibet<br />

dextrario XX solidos quamvis non vendant hic, pro quolibet pullo... 12 denarios, pro quolibet bove et<br />

vaca 4 denarios, pro bestia minuta unum denarium, et sic quia vidi, item audivi pro quolibet mulo et mula<br />

et axino dant 12 denarios si venerint ad vendendum; item de 2 soumis de blava 1 bacedam; unam<br />

bacedam de sale pro duobus soumis de sale, pro miliario plumbi 12 denarios. - Item dominus Petrus de<br />

Mucia. Item ser Panizola... exceptis illis de Isula de Sirmiono.<br />

III pergamena: dom. Bartolomeus de Alba iudex, dom. Sodegerius potestas Tridenti et episcopatus,<br />

ser Petrus viator dixit etc. - Ser Robasina dixit sic quod Rodulfus q. morabatur cum dom. Arnoldo pesato;<br />

ser Luscus qui Oldericus dicitur dant mutam dominis canonicis.<br />

IV pergamena: - Ser Bonacortus f.q. Levegani dixit; domina Gisla dixit et iuravit: ego bene scio et<br />

non dico hodio, amore nec timore...<br />

V pergamena: Notaio: Valerianus sacri pal. not. ex imbreviaturis q. Olderici notarii de Placentia<br />

auctoritate et parabolla ven. Patris dom. episcopi...<br />

4. Anno 1273: mandante domino Nicolao Spagnolo iudice et assessore domini Mainhardi<br />

comitis tyrolensis et advocati ecclesiae tridentinae exemplatum est sequens instrumentum. -<br />

Anno 1266 indictione 9, die sabati 2 exeunte februario, in Tridento in curtivo palatii<br />

episcopatus: praesentibus dominis Boninsigna filio quondam domini Aycheboni, Riprando<br />

quondam domini Gunselmi.<br />

Dominus Nicolaus de Contessa capitaneus communis Tridenti pro domino comite<br />

Mainardo de Tyralo de voluntate consilii hominum civitatis Tridenti absolvit omnes nauterios<br />

de navibus de Tridento et omnes nauterios qui sunt in eorum societate, ab omni scufio, a waitis,<br />

et scaraguaitis et a custodibus castrorum et a custodibus portarum; excepto de exercito<br />

comunali, dando dicti nauterii naves secundum quod ipsi consueverant facere in servicio<br />

comunis Tridenti, et dicti domini comitis; eo salvo quod ipsi nauterii non teneantur ire cum<br />

navibus ponderatis cum vino sine precio.<br />

Pergamena mm 341x136-160. Sul verso UNITAS. Notaio: Bartolomeus sacri pal. not. Copia.... ante<br />

domum habitationis filiorum q. Bellenzani in presentia dm. Antonii not., Tridenti not., Enrici, Alberti<br />

fabri, Iacobi not. de hora Lastarum et aliorum. - Gunselmus, Gotefredus de Chirchemano, Nicolaus f.<br />

Ottonelli strupaconi, Riprandinus not. et alii. -... constituendo Favam f.q. Wazafave et Ottolinum qui<br />

Recla dicitur f. Albertini de Lafranco, ancianos gastaldiones super alios nauterios Tridenti, precipiendo<br />

quod ita debent obedire et servare societatem quam inter se faciunt et ordinabunt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

60


Capsa 3<br />

Item die dominico in palacio superioris epis.... Boninsigna f.q. Aycheboni, Odolricus de<br />

Chirchemano, Nicolaus q. Alberti Vastenati, Iohannes iudex de Cavedeno, Banventura f. dicti<br />

Boninsigne, Arnoldus notarius et alii... dom. Nicolaus capitaneus comunis Tridenti de voluntate tocius<br />

consilii Tridenti et homines dicti consilii laudaverunt...<br />

5. Extra signatur annus 1270 (potius anno 1280 cum Egno episcopus anno 1273 tantum<br />

obierit, et ei Henricus anno 1274 successerit). Intendit probare dominus Odoricus de Bolzano<br />

tanquam sindicus procurator et yconomus venerabilis patris domini Henrici Dei gratia episcopi<br />

tridentini contra dominos Bonomum Stanzon quondam domini Sordi et Bonardum de<br />

Belenzanis, quod quondam dominus Egheno episcopus tridentinus habuit werram cum domino<br />

Ezelino de Romano annis IIII et plus. Item quod post mortem ipsius domini Ezelini habuit<br />

werram cum domina comitissa de Tyrol et praeterea cum filio ipsius comitissae, scilicet cum<br />

domino Mainhardo comite tyrolensi, et cum illis de Verona et de Castrobarcho, usque ad<br />

mortem suam, quod quidem fuerit a XXV annis citra et a VII annis in antea nuper elabsis, quod<br />

quidem fuit X annis et plus. Item quod ipse dominus Egheno episcopus tridentinus fuit<br />

dissipator et negligens bonorum episcopatus tridentini. Item quod post mortem praedicti<br />

quondam domini episcopi Eghenonis ecclesia vacavit per unum annum et 3 menses et 4 dies.<br />

Item quod antequam praedictus quondam dominus Egheno fuisset in episcopum creatus,<br />

idest XX annis proxime in antea, dicta ecclesia tridentina vacavit et sine pastore fuit bene<br />

XVIIII annis tempore silicet domini Sodegerii de Thito potestate Tridenti ita quod tunc nullus<br />

episcopus habebat regimen, dominium, vel potentiam dictae civitatis Tridenti. Item quod<br />

praedictus quondam dominus Sodegerius potestas Tridenti stetit in regimine civitatis Tridenti et<br />

episcopatus usque ad adventum praedicti quondam domini Egenonis episcopi tridentini. Item<br />

quod venerabilis dominus Henricus episcopus tridentinus captus fuit octavo die post introitum<br />

suum civitatis tridentinae et profogus fuit a festo conversionis s. Pauli usque ad 4 decembris et<br />

hoc fuit per 10 menses et 7 dies, et reversus postea habuit primam werram cum praedicto<br />

domino Mainhardo comite tyrolensi 7 mensibus et postea causa pacis ivit ad dominum regem<br />

Rodulfum et absens fuit extra episcopatum per 2 menses et 10 dies: et reversus super executione<br />

pacis fuit sine effectu pacis promissae et dominii. Postea vocatus per dictum dominum regem<br />

ivit ad eum et abfuit per 2 menses et 20 dies; postea reversus ivit in legationem regiam ad<br />

curiam romanam et sic abfuit per 7 menses et 16 dies, et medio tempore istius absentiae dictus<br />

dominus comes Tyrolis et veronenses et illi de Castrobarcho moverunt et fecerunt werram<br />

civitati tridentinae et amicis praedicti domini episcopi, et postea eo reverso quasi numquam<br />

habuit pacem usque ad reformationem novissimae pacis factae per dominum episcopum<br />

feltrensem, quod potest esse per duos annos et plus. Item quod dominus Henricus episcopus<br />

introivit civitatem tridentinam sunt quinque nuper elabsi. Item quod reformatio novissimae<br />

pacis facta fuit quinto vel quarto die exeunte iulio nuper elabso. Item quod de hiis omnibus est<br />

sonus et fama publica.<br />

Pergamena mm 158-40x302. Scritta anche sul verso. Nomina un Ottonellus f. ser dom. Nicolai,<br />

Merete de Pao; domina Bonazonta; Nicolaus de la Dona; Zanzarellus iudex tridentinus.<br />

6. Anno 1195 indictione 13, die lunae 16 intrante ianuario, Tridenti in palatio episcopatus. -<br />

Coram domino Conrado tridentinae sedis episcopo. Examen testium super arimania Iohannis<br />

Piolo in favorem domini episcopi contra Gavalerium. Primus testis fuit Tuso quondam Rizo<br />

decanus de Fornase. Secundus Brunellus de Fornase; testius Tuso Puler de Albiano.<br />

Pergamena mm 120x297. Sul verso UNITAS. Notaio: Albertus dom. Federici imp. not. - de placito,<br />

de dixtricto et banno domini episcopi et super arimaniam domini episcopi, et domino episcopo arimaniam<br />

solvebat integram, et ante emptionem solvebat domidiam arimaniam Cavalerii et eam arimaniam<br />

Cavalerii per meum consilium emit. - Bannum, coltam et albergariam solvit. - Item Souzia dixit Ego<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

61


Capsa 3<br />

recordor quod Iohannes Piolo fuit rimanus domini Rolandi de Pao cum placito et dextricto et rimania -<br />

Dabat per precum S unum vomerem vel forte unum luminare.<br />

7. Exemplar ex authentico relevatum anno 1307 indictione 5, die veneris 2 iunii, Tridenti in<br />

episcopali palatio. - Anno 1208 indictione 11, die martis XV intrante iulio, Tridenti in ecclesia<br />

s. Laurencii coram domino Federico tridentinae ecclesiae electo; in praesentia domini Turconis<br />

decani ecclesiae tridentinae et domini comitis Federici nepotis domini comitis Generii de<br />

Ultimo, et domini Briani de Castro barco, et domini Uberti de Brentonigo, Peramusii et<br />

Bonefacini de Garduno, et domini Olurandini de Castronovo, et Bonacursii eiusdem loci, et<br />

Baldoyni de Formigare, Enrico Ottonis Grasi, et Wicinari et Udolrici de Beseno, et Addelperini<br />

de castro Corno, Iacobini de Lizana, Amatoris et Hodorici de Caldonaco, Gumponis de<br />

Gardumo, Musonis de Doso, Rudulfi Scanzii, Petarini, Adelpreti et Arnoldi de Morio, et<br />

Marsilii de Spuro, et Arnoldi de Mezo, et Arnoldi de Ananie, et Scardi et Uberti de Breno,<br />

Wilielmi de Pomarolo, Oluradini fratris Marchabruni trecini de sancto Benedicto, et Nicolai de<br />

Zucolu, et aliorum plurium. Ventilatur causa inter dominum Federicum episcopum tridentinum<br />

electum et homines de Cuvallo ex una parte, et dominum Musonem de Terlaco et eius fratrem<br />

Apostolicum, et Nicolaum, et eorum consanguineos, et Burso de Castronovo curatore filii<br />

quondam Gumponis ex altera, an praedicti rustici de Cuvallo (idest Covolo) debeant pertinere<br />

dictis dominis de Terlaco, quia dicebant se esse condicionales episcopatus. Ideo laudamento<br />

facto a curia tridentina commissa causa sub duobus vassalis Adalpreto de Madrucio, et Alberto<br />

de Sejano ut debeant de ea cognoscere et consilio vasallorum terminare. Stabilito igitur<br />

supranominatorum vassalorum consilio, pronuntiatum est dictos rusticos ad illos de Terlaco<br />

pertinere, et praedictum electum, et condempnantur dicti rustici omnes ad illos milites de<br />

Terlaco pertinere et ut de coetero sint taciti et contenti et praedictos milites non audeant<br />

molestare et condempnatur iam dictus episcopus ut ne de cetero eos milites non inquietet, et hoc<br />

ea ratione quod dominus episcopus probabit per suos testes feudum illorum de Terlaco esse, et<br />

longo tempore detinuisse.<br />

Pergamena mm 183-193x750. Notai: Rolandus sacri pal. not.; Pascalis dom. regis Conradi<br />

auctoritate huius exemplum vidi... de mandato Iacobi notarii exemplavi 1263, 9 augusti, Tridenti in<br />

palatio episc. presentibus Oberto, Bonafortuna, Zagnino et Bartholomeo notariis; Aldrigetus sacri pal.<br />

not.; Nandus Maserata sacri pal. not. ex auctoritate a domino Guidone vicario, autenticum huius exempli<br />

vidi, legi et scripsi... Testimoni: Iacobus not. dcitus Squalus, Federicus dictus Gipus de Veçano,<br />

Riprandus notarius et alii. Ibique dom. Guido de Papia vicarius pro domino Bartholomeo Dei gratia ep.<br />

Triden. dedit mihi notario verbum licentiam et auctoritatem exemplandi infrascriptum instrumentum... cui<br />

tenor talis est. - Homines de Cuvalo, Martinus bracium curtum, Wazo, Petrus, Otobonus, Carbogninus,<br />

Bertoldus, Wasehetus.<br />

8. Anno 1213 indictione prima, die iovis 15 intrante augusto, in Livo. Testibus domino<br />

Petro de Malusco, et Petarino, Peramusio de Garduno, aliisque vassalis ibi enumeratis. -<br />

Dominus Federicus episcopus tridentinus praecepit domino Briano de Castrobarcho ut rectum<br />

laudamentum faciat super tali quaestione: quod si est aliquis homo de familia et iverit super<br />

aliquem mansum ad standum et steterit super illum, et lucratus fuerit, et postea iverit de supra<br />

illum mansum sine parabola illius domini, cuius fuerit mansus, quid iuris sit illius domini? Unde<br />

dominus Brianus habito et deliberato consilio suprascriptorum vassalorum, talem laudamentum<br />

fecit: quod si ille homo iverit de super mansum sine parabola domini, quod dominus habere<br />

debet duas partes tocius sui boni illius hominis de mobilibus rebus; et si dominus expulerit illum<br />

hominem de super suum mansum, tunc ille famulus habere debet duas partes, et dominus<br />

terciam partem de rebus mobilibus.<br />

Pergamena mm 227x130. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis q. Conradini not. - In Livo in Broillo<br />

filiorum quondam dom. Signofredi. Altri testimoni: Iacobus Blanz, Ioannes de Percino, Graciadeus de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

62


Capsa 3<br />

Campo, Enricus Soapus de Livo, Iacobus de Lizana, Artvichus de Cagno, Federicus de Cagno, Musu de<br />

Dosso, Ancius de Livo, Bertoldus de Wanga, Oldoricus Getioli, Gumpo de Garduno, Albertus de Seiano,<br />

Gandolfinus de Livo, Grinoldus de Cagno, Odolricus de Numio, Adelpretus Corezane, Federicus de Livo<br />

etc. - quod laudamentum omnes suprascripti vassalli laudaverunt et confirmaverunt et dom. episcopus<br />

laudavit et confirmavit suprascriptum laudum.<br />

9. Anno 1213 indictione prima, die sabati 8 exeunte novembri, Tridenti in palatio<br />

episcopali. Testibus domino Oto de Telvo, domino Petro de Malusco, et aliis pluribus vassalis<br />

ibi enumeratis. - Dominus Federicus episcopus tridentinus praecepit domino Alberto de Sejano<br />

ut rectum laudamentum faciat super tali quaestione: quod si est aliquis homo, qui habeat feodum<br />

ritevole, et illud vendiderit sub occasione disperationis quod non habuerit haeredes, et in<br />

fraudem vendiderit, quod ille qui in feodum succedere debet post obitum illius qui vendiderit,<br />

libere illud feodum intromittere potest, et illud in se habere et ad eum pertinet; et si vendiderit<br />

aliquis vassalus feodum per allodium, dominus illud feodum libere intromittere debet; et si<br />

aliquis vassalus vendiderit alicui suum feodum ritevole, parabolam sui domini a quo illud<br />

tenetur, et illud feodum refutavit in dominum a quo illud tenetur, et dominus parabola<br />

vendicionis investivit emptorem, quod illud sit firmum et sit venditio firma.<br />

Pergamena mm 245x110-125. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Conradini not. - Altri testimoni:<br />

Petarinus, Badericus de Tonolano, Enrigetus de Seiano, Muso de Dosso, Peregrinus de Porta, Petrus<br />

Rubeus, Wicoldus q. Millonis, Enricus Xoapus de Livo, Zanellus de Vilazano, Albertus Mittifocus,<br />

Quintanus, Iacobinus de Burzaga, Contolinus, Adelperius de Setorio, Lanfrancus Texta de Brixia,<br />

Nicolaus de Stenego, Peregrinus de Stenego, Adelperius Longus, Warimbertus de Cagno, Florianus de<br />

Silva et alii.<br />

10. Anno 1221 indictione 8, die sabati 14 intrante augusto in episcopatu ducatus Tridenti in<br />

villa de Murio apud ecclesiam s. Stephani. Testes dominus En. de Perzino, Odolricus. -<br />

Dominus Albertus episcopus tridentinus imperavit domino Cordono filio domini Ottonis de<br />

Telvo, ut consilio vassalorum qui ibi aderant, rectum laudamentum faciat, quod si aliquis homo<br />

castellanus vel dominus manutenebat in suo castro vel in sua domo aliquem bannitum contra<br />

interdictum domini episcopi; quod dominus episcopus facere debeat: et sancitum concorditer<br />

quod dominus episcopus potest illud castrum vel domum comburere et destruere.<br />

Pergamena mm 147-158. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Conradini not. Altri testimoni: Odolricus<br />

de Campo et eius frater Ermanus, Albertinus de Cagno, Ioannes terilli de Po, comes Odolricus de Ultemo,<br />

Arpolinus de Cleixo, Petrus Rubeus, Mo. de Disuculo, Federicus de Mezo, Arpo de Cleiso, Oto de Telvo,<br />

Federicus de Arcu, Ubertus de Eno, Petrus de Malusco, E. iudex, Gerardus archi., Odolricus de Murio,<br />

Parisius de Seutoro et alii. - domum comuratam comburere et dextruere et abatere ad suam voluntatem.<br />

11. Anno 1267 indictione 10, die veneris 15 intrante iullio in Rippa in palacio episcopatus,<br />

in praesentia dominorum fratris Ianuarii prioris s. Mariae Coronatae, Willelmi archipresbiteri<br />

Calavini, Gozalchi filii domini Ylteprandi de Formigaro. - Coram domino Egnone episcopo<br />

tridentino dominus Oldericus de Madruzio tanquam sindicus et procurator hominum et<br />

communitatis Cavedini, et dominus Wicomarius tanquam sindicus et procurator hominum et<br />

communitatis Calavini pro eis promiserunt in manibus ipsius domini episcopi et super eorum<br />

animas ad sancta Dei Evangelia iuraverunt de cetero esse fideles et legales ipsi domino episcopo<br />

et servare et custodire personam et honorem ipsius et ipsum iuvare et defendere et manutenere<br />

contra omnes personas de mundo, et specialiter contra comites tirolenses, et suos fautores sub<br />

poena 300 marcharum.<br />

Eoden anno 1267 in praesentia domini Parisii de Lodrono, Iordani de Gardumo. - Coram<br />

domino Egnone episcopo tridentino dominus Adelpretus de Madruzio pro se, et suis filiis, et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

63


Capsa 3<br />

Tridentinus eius filius promiserunt et corporaliter iuraverunt stare fideles et legales ipsi domino<br />

episcopo et suis, et servare etc. ut supra.<br />

Pergamena mm 383x207-211. Sul verso UNITAS e regesto del sec. XIV. Notaio: Arnoldus q. dom.<br />

Mathei de Placentia. Altri testimoni: Albertus plebanus de Marniga, Agustinus notarius, Raynoldinus<br />

notarius, Martinus fil... de Calavino.<br />

II documento sulla stessa pergamena: eodem anno in Ripa: altri testimoni: frater Ianuarius prior s.<br />

Marie Coronate, presbiter Vilius, presbiter Aymelricus, capellanus, Albertus de domino Marquardo,<br />

Albertus Malcoteti, Proynus viator potestatis Ripe, Bertoldus Vivioni, Bonatus de Toblino, magister<br />

Zilbertus medicus.<br />

12. Designaciones sive descriptiones terrarum et possessionum communis Tridenti infra<br />

confines Campi tridentini usque ad pontem Avisio. Item ab Avisio usque ad petram marmoram.<br />

Item usque ad Pressanum. - Haec documenta foris notantur sub anno 1300 sed anteriora<br />

videntur, cum ut intra apparet, sub Sodegerio potestate Tridenti facta sint; qui ante annum 1270<br />

mortuus videtur, aut saltem eo anno Tridenti potestas amplius non erat, uti colligitur ex<br />

documento supra sub N° 5.<br />

Pergamena (cinque pezzi cuciti insieme: mm 390x150-160; 139x117; 344x147-156; 124x155-156;<br />

380x155-165).<br />

Bernardinus habet 4 plodia terre apud rotam suam. Item Iohannes de Rio habet 4 plodia terre apud<br />

suum molendinum. Item filius Conradi de Meiano habet 4 plodia terre apud suum molendinum. Item<br />

Adam de Meiano habet prata apud molendinum suum. Item de Meano 1 molendinum apud molentinum<br />

illorum de Villazano. Item a ponte Avisio in là uscque ad petram (corretto vallem) marmoram. Item<br />

dominus Liebardus de Zovo habet unum mansum... Item dominus Rodegerus unum mansum. Item<br />

homines de Zovo habent quamplures mansos.<br />

Item a finibus ponte Avisii usque ad petram marmoram et ab ecclesia inferiori de Pressano; de<br />

Dosso, de Zovo, Bontempus de Nave, Capeleti. Item ex superiori parte vie de Pressano. De Faedo. Ancius<br />

Maier qui stat in molendino... epi. de Priseina habet et tenet de terris et possessione comunis quas eidem<br />

dedit... dom. episcopus in feudum et iacet in capite pontis de Aucha. Apud lavinam.<br />

Nos dominus Pelegrinus et Meraldus sindici hominum et comunitatis tridenti designamus domino<br />

Sodegerio potestati Tridenti et toti conscilio tridenti illos homines qui habent et tenent de terris et<br />

possessionibus comunis tridenti infra istas confines, videlicet infra confines campi tridenti usque ad<br />

pontem Avisio.<br />

Item a ponte Avisio in là usque ad petram [sopra vallem] Marmoram - usque ad petram marmoram<br />

et ab ecclesia inferiori de Pressano. In capite pontis de Aucha. Item confines a saxo Sardagne usque ad<br />

vineale Warnerii albi.<br />

L'ultima pergamena sembra averne avuta unita un'altra.<br />

13. Anno 1209 indictione 12, die iovis 10 intrante decembri. In palatio. - Laudamenta de<br />

famulis, quorum pacto censeri possint in libertatem asserti. Interfuerunt comes Enricus de Pian,<br />

Albertus de Wanga, Pexatus et Werardus de Pomarolo, Nicolaus et Enricus de Egna, Albertus<br />

de Stenego, et Albertus de Selan, Muso de Dosso, et Engelpreturs, et alii. Haec sancita fuerunt<br />

ad petitionem domini Petri: forte de Malusco.<br />

Pergamena mm 243x160-188. Notaio: Zacheus ex inbreviaturis q. Erzonis not. Testimoni: Comes<br />

Enricus de Piano, Pexatus et Wirardus de Pomarolo, Albertus de Selano.<br />

14. Anno 1211 indictione 14, die 2 intrante novembri in villa de Blezo sub porticalia<br />

ecclesiae s. Luitherii. - Laudamenta facta in solemni vassalorum curia coram Turcone decano, et<br />

Federico episcopo tridentino ab Adelperio de Wanga circa feuda manutenenda, ab Adalpreto de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

64


Capsa 3<br />

Madrucio circa debita soluta et iterum a creditore requisita, et ab Alberto de Stenego circa<br />

investituras per fraudem obtentas.<br />

Pergamena mm 615x134-154. Notaio: Iohannes sacri pal. not. Testimoni: Turco decanus, Enricus,<br />

Petrus de Malusco, Iacobus de Calavena, Iacobus blanchemene iudex, Martinus, Rambertus medicus,<br />

Bertoldus et Adelperius fratres de Wanga, Petarinus, Muso de Dosso, Federicus de Civizano, Albertus de<br />

Stenego, Albertus de Seiano, Adelpretus et Odolricus de Madrucio, Wilemus de Pomarollo, Zordanus de<br />

Telvo, Pelegrinus de Porta, Odolricus de Wicomario.<br />

15. Anno 1220 indictione 8, nono exeunte ianuario, in palatio episcopatus. - Laudamentum<br />

coram domino Alberto episcopo tridentino electo factum per dominum Nicolaum de Engna,<br />

laudatum et confirmatum pro maiori parte ab illustribus vassalis numero pluribus ibidem<br />

praesentibus, videlicet quod si aliquis vassalus vendit feudum totum vel partem alicui, quod<br />

tenet ab aliquo domino sine licentia et parabola Domini, per allodium, quod dominus veniens<br />

potest se intromittere de illo feudo, quod venditum est, et illud feudum, quod venditum est,<br />

totum vel pars, quantum venditum est per allodium alicui, ad dominum debeat venire, et ei<br />

apertum esse debeat.<br />

Pergamena mm 98-120x230. Notaio: Iohannes sacri pal. notarius. Testimoni: Odolricus canonicus<br />

trident., comes Odolricus de Piano, comes Odolricus de Ultemo, comes Cabriellis Brianus, Enricus de<br />

Egna, Iacobus Lizane, Odolricus et Wilelmus de Beseno, Peramusio, Gumpo, Bonifacino fratres de<br />

Garduno, Iohannes et Enricus de Perzino, Adelpretus de Mece, Adelpretus Madrucii, Grimaldus de<br />

Cagno, Ubertus de Enno, Warimbertus de Tono, Vursa Castrinovi, Conradus Caldonacii, Concius de<br />

Zovo, Odolricus de Benedicto, Degelwardus, Iacobus iudex, Ubertus de Brentonico et alii.<br />

16. Anno 1202 indictione 5, die 4 intrante marcio, in Lengenstain in ecclesia sanctae<br />

Otiliae. - Transactio inita inter dominum Chunradum episcopum tridentinum et bozanenses ex<br />

una, et dominum Chunradum episcopum brixinensem et brixinenses ex altera parte, super modo<br />

solvendi theloneum ad pontem Eues et super mutua exemptione solutionis certis in casibus et<br />

cum quibusdam personis.<br />

Pergamena mm 635x276-292. Sul verso UNITAS. ex una parte: Arnoldus de Rodanhc, Hertvicus de<br />

Castel Rut, Ekebardus gerre, Purchardus de Sebiona, Merbotus de Brixina, Albertus Sin., Albertus Utar,<br />

Otto Gutmannus et prepositus de Offoven, Waltmanus de Clusa.<br />

17. Anno 1214 indictione 2, die sabati 9 exeunte novembri, in Tridento in capella palatii<br />

episcopatus, praesentibus domino Bertoldo vicedomino, domino Conrado capellano, domino<br />

Gerardo archidiacono et Zanebello canonicis, et domino Adelperone et Bertoldo fratribus de<br />

Wanga, et domino Petro de Malusco causidico, Petarino et Alberto de Selano, et Montenario de<br />

Disuculo. - Ibique pactum boni concordii fuit inter dominum Federicum episcopum tridentinum<br />

regalis aulae, atque Italiae legatum et vicarium, nec non inter Waldemannum Telcum et<br />

Geruncum Martinum, atque Trintinum filium quondam Sporelli de Tremeno, qui dicebant se<br />

fecisse nomine et vice hominum omnium comunitatis Tremeni, qui promiserunt et convenerunt<br />

praefato domino episcopo construere et aedificare ad honorem Dei et beati Vigilii martiris<br />

Christi et ad bonum statum episcopatus et Casa Dei huius, castrum unum in Dosso quod<br />

appellatur Castellacium in pertinencia Tremeni, iacens ubi dicitur supra s. Iacobum: in quo<br />

Dosso debeant levare tres belfredos et dictum Dossum spaldare de lignamine ad praesens prae<br />

manibus eorum expensis. Quo aedificato dominus episcopus debet sibi eligere locum ad<br />

costruendum sibi palatium et capellam; et illius gestaldio habeat certum locum in castro ad<br />

aedificandam canipam. Si dominus episcopus werram habuerit a qua Deus eum avertat, eius<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

65


Capsa 3<br />

gastaldio possit ibi habere milites; et tremenenses ad custodiam teneantur; et dominus episcopus<br />

portinarium sibi bene visum eligere possit.<br />

Pergamena mm 289x177-183. Sul verso UNITAS. Ognuno della comunità possa sibi edificari<br />

canipam.<br />

18. Anno 1220 indictione 8, die 14 intrant iullio. In Rippa. Testes decanus, archidiaconus,<br />

Odelricus de Sejano, Nicolaus de Egna, Federicus de Arcu, Enricus de Perzino, F. Alberiani,<br />

Zordanus de Telvo, Albertus Mitifocus. - Coram domino Alberto tridentino episcopo, comes<br />

Odelricus de Piano tale laudamentum fecit. Si quis vassalus steterit per annum et per diem quod<br />

non solverit hostaticum, et non poterit probare se solvisse hostaticum, quod Dominus bene<br />

potest se intromittere de suo feodo.<br />

Pergamena mm 126x170. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Iohannis Ugonis notarii.<br />

19. Anno 1220 indictione 8, die mercurii 10 exeunte ianuario, Tridenti in palatio<br />

episcopatus. Testes dominus Enricus decanus, dominus Gerardus archidiaconus, dominus<br />

Odoricus de Sejano. - Coram domino Alberto tridentinae ecclesiae electo et eius auctoritate ac<br />

praecepto dominus Petrus de Malusco iudex pro eo legit litteras domini Federici romanorum<br />

regis, quarum tenor est: Federicus. Dilectus princeps et fidelis noster Albertus tridentinus<br />

electus apud Augustam in praesentia nostra constitutus, per sentenciam principum et aliorum<br />

fidelium nostrorum obtinuit quod cuicunque pro violenta alicuius mulieris oppressione bona sua<br />

in iudicio fuerint adiudicata, idem de caetero sine manu et voluntate feodatarii nihil de feodo<br />

suo possit aut debeat facere vel ordinare. Item quaesivit et obtinuit quod quicunque aliquem<br />

proscriptum vel bannitum, postquam a suo iudice fuerit denunciatus et interdictus, receperit, et<br />

consilium vel adiutorium ei dederit, eamdem poenam in persona, domo ac rebus aliis pati<br />

debeat, et subiacere, quae ipsi proscripto seu bannito de iure debetur.<br />

Datum Augustae pridie... (nonas, vel idus: nam corrosa est membrana) ianuarii indictione<br />

8.<br />

Pergamena mm 350-357x116-126. Notaio: Zacheus... ex imbreviat. q. Conradini notarii. Testimoni:<br />

Odoricus de Seiano archipresbiter, Gistoldus, Enricus de Cronpach, comes Odo de Piano, Adelperius de<br />

Wanga, Brianus de Castro barco, Iacobinus de Lizana, Peregrinus de Portella, et alii.<br />

20. Anno 1221 indictione 9, die dominico 11 exeunte iunio, in camera domini episcopi. -<br />

Dominus episcopus praecepit Petro de Malusco ut laudet quid iuris esse debet de suis<br />

officialibus, quod petiit ut irent secum Romam in obsidione, nec secum concordare voluerunt.<br />

Laudavit quod dominus debet se intromittere de feodo et tenere ad eius voluntatem. Quod<br />

laudaverunt comes tirolensis, O. de Beseno, P. de Porta, P. Vicomarius, Riprandus Ottorichi, O.<br />

de Pao, Grimaldus, Brianus etc.<br />

Pergamena mm 149-156x127-134. Notaio: Zacheus ex imbreviat. Erzonis notarii. Testimoni: Petrus<br />

Rubeus, Zacheus, Warnardus, Ambrosius Zanbertus, Ernicus, Boca Tablata, Bertoldus de Wanga.<br />

Sikerius Rambaldi, Beloardus, Petrus de Mez, Nicolaus de Stenego, fratres de Eno, Iordanus de Telvo,<br />

Enricus de Murio, Iacobus de Culen., W. de Clexo.<br />

21. Anno 1236 mense aprili, indictione nona. Datum apud Spiream. - Exemplar ex<br />

authentico relevatum privilegii domini Friderici romanorum imperatoris in favorem hominum et<br />

communitatum de Supramonte, seu villarum Oveni, Cadeni, Vigoli, Baselgae et Sardegnae<br />

contra exactiones indebitas et gravamina per dominun Aldrigetum tridentinum episcopum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

66


Capsa 3<br />

imposita, facta ibi assignatione quod annuatim tantum solvere debeant 4 stariola frumenti, 4<br />

stariola siliginis, 8 stariola surgi, 8 solidos denariorum veronensium pro una bestia, 4 solidos<br />

pro uno caseo, unam urnam vini, unum fassum feni, et unam gallinam.<br />

Pergamena mm 864x247-250. Sul verso UNITAS. Notai: Enricus imperialis aule not.... exemplum<br />

scripsi; Michael f. dom. magistri Dominici muratoris de Tridento imp. auct. notarius hoc exemplum<br />

privilegii vidi et licentia mihi data sub anno 1343 ind. 11, die martis 13 may, Tridenti in palatio episcopi.<br />

presentibus Cristoforo notario f. ser Iohannis a Dosso et Iohanne notario q. ser Horadey hosterii de<br />

Tridento necnon Michaele dicto Matalia, Petro Longo et Selebono viatore curie - per dom. Zuglum de<br />

Cassale de Padua iuris periti vicarium in civitate et curia Tridenti ad instantiam et requisitum Martini<br />

Zacherini de Oveno tamquam sindici hominum comunitatis ville Oveni plebis Supramontis et Henrici<br />

Zite de Cadeno tamquam sindici hominum comunitatis ville Cadeni, fideliter exemplavi. Il notaio Enrico<br />

scrisse su istanza di: Musso de Vigulo, Iohannes Balestri de Cadene, magister Zucho calcifex, nel 1236. -<br />

Iste rationes rimanie dicuntur. - Testimoni: P. ven. patarensis episcopus, Secoviensis episcopus,<br />

Constantiensis episc., Spirensis episcopus etc.<br />

22. Anno 1235 indictione 8, die martis 3 exeunte madio, Tridenti in camera domini<br />

episcopi. - Dominus Adelricus episcopus tridentinus pro utilitate et melioramento suae ecclesiae<br />

et episcopatus investivit Odolricum de Madruzo filium quondam domini Gumponis, de uno suo<br />

casamento molinarezo, ad levandum et redificandum molendinum, iacente ad Calavinum subtus<br />

communium de Calavino: et ipsum molendinum debeat tenere per 10 annos et postea reddere<br />

episcopo vel eius successoribus; pro qua investitura dedit 25 libras veronenses domino<br />

episcopo.<br />

Pergamena mm 120-127-176. Notaio: Zacheus... ex imbrev. Oluradini notarii. Sul verso UNITAS.<br />

Testimoni: Erardinus de Campo, Olricus sconosa, magister Zordanus iudex, Iohannes Delayo etc.<br />

23. Anno 1237 indictione 10, die martis 4 intrante decembri, Tridenti in superiori palatio<br />

episcopatus ante capellam episcopi, praesentibus domino presbitero Rambaldo archipresbitero<br />

de Brentonico. - Ernestus de Bouzano gastaldio domini episcopi Aldrici tridentinae ecclesiae<br />

promisit et convenit quod luet et liberabit pro ipso domino episcopo quemdam mansum<br />

iacentem in villa de Rubenigo a filiis quondam domini Dieti de Furmiano, et absolutum domino<br />

episcopo dimittet: ita tamen quod ipse Ernestus post absolutionem habeat fruges trium annorum<br />

ipsius mansi: ita quod luat ipsum mansum a dictis haeredibus pro 200 libris veronensibus plus<br />

minus.<br />

Pergamena mm 282x139-142. Sul verso UNITAS. Notai: Montanarius do, fed. rom. imperatoris<br />

notarius; Pellegrinus Cosse not. Testimoni: Odolrici de Sellano, Pellegrinus Cosse not. et alii.<br />

24. Urbarium, seu registrum iurium et reddituum domini episcopi tridentini in Cavedino.<br />

Foris adnotatus est annus 1250.<br />

Pergamena mm 227-262x128-146. Sul verso UNITAS. - Isti sunt reditus dom. episcopi in<br />

Cavedeno. In primis una regula quod dominus debet ipse semel facere ius de quolibet habitatore in<br />

Cavedeno, vel eius gastaldio et quod quilibet qui segat ante festum s. Laurentii in comune debeat solvere<br />

X soldos et qui non vadit ad aptandam viam in calendis augusti debet solvere pro quolibet V solidos et<br />

qui non claudit campaneam in calendis madii debet solvere V solidos pro quolibet et de ipsa regula<br />

dominus episcopus debet habere duas partes. - Et debent tenere unum agnum in pascate in comune et<br />

olivam in oliva. - villa de la pe - casale apud coronam et casale zime.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

67


Capsa 3<br />

25. Anno 1250. -Examen testium seu inquisitio facta de piscatoribus qui erant infeudati de<br />

piscatione a domino episcopo tridentino et solvebant pro medietate.<br />

Pergamena mm 720x100-132. Sul verso UNITAS, e 12 righe di deposizione dell'ultimo testimone<br />

Bonominus piscator iuravit et dixit quod sub domino Sodogerio piscabam cum Iacobo et Sarasino per VII<br />

annos. - Item Zorolomus f. Rape piscator... sub domino ep. Girardo et sub dom. ep. Aldrico et sub dom.<br />

Sodegerio tunc potestate tridenti IIII piscatores erant episcopatus et feudum habebant episcopatus. Item<br />

Bontempus piscator. Item Albertus piscator, Zuchellus piscator.<br />

26. Anno 1279. - Registrum seu specificatio omnium hominum qui iuraverunt corporaliter<br />

ad s. Dei Evangelia manutenere pacem et concordiam factam cum commune Veronae ex una, et<br />

commune Tridenti ex alia parte, prout iuraverunt nobiles domini Glazesius de Carbonensibus<br />

potestas Veronae, et Albertus de Scalla capitaneus generalis Veronae.<br />

Quarterium sanctae Ceciliae.<br />

Quarterium sancti Salvatoris de curte regis.<br />

Quarterium de Guait Feraboum.<br />

Quarterium de sancto Georgio.<br />

1. Pergamena mm 1075x161. Notai: Stugribenus (?)... dictus Guait. feraboum; Nigribonus not. de<br />

Premanzo de mandato dom. Lazarini iudicis comunis Verone. Sono segnati 91 nomi.<br />

2. Pergamena mm 395x125-160. Notaio: Salvadeus. Sono notati 31 nomi.<br />

3. Pergamena mm 715x140. Notaio: Bealdinus. 91 nomi.<br />

4. Pergamena mm 885x134-146. Sul verso: Tebaldus notarius. 60 nomi.<br />

5. Pergamena mm 470x163. Sul verso Bonzenus notarius. Notaio: Bonzenus notarius de s. Paulo.<br />

110 nomi.<br />

6. Pergamena cucita con la precedente mm 465x125-132. 46 nomi.<br />

7. Cfr. Miscellanea I, n. 28.<br />

27. Recensio hominum domini episcopi tridentini. In Cavedino qui sunt rimani; eorum qui<br />

sunt vassali; eorum qui sunt gentiles et non solvunt coltam. Item in Basilga et in Cadeno. Annus<br />

recensionis huius desideratur: forte 1250.<br />

Pergamena: due cucite insieme mm 577x750-860; 541x680-710. Sul verso homines de Cavedino<br />

(ma nel testo non compaiono, bensì quelli di Oveno). Isti sunt homines domini episcopi de Oveno.<br />

Valentinus q. Merli, Martinus eius filius, Secafenus, Muso: 76 nomi.<br />

Isti sunt rimani, isti sunt vasali: 10 nomi.<br />

Isti sunt de familia: 15 nomi.<br />

Isti sunt homines dom. Riprandi: 16 foci.<br />

Dominus abas 7 focos...<br />

Dominus Odolricus habet super totum 9 focos.<br />

Dominus Wihemarus et eius nepos super totum habent 4 focos.<br />

Domini canonici habent 2 focos.<br />

Dominus Arnoldus habet 5 focos.<br />

Isti sunt illi de preda et de closura qui dicunt se esse gentiles et non solvunt coltam: 13 nomi.<br />

Isti sunt de Basilgia, silicet domini episcopi: 7.<br />

Dominus Riprandus habet ibi 5 focos.<br />

Eredes q. Patarini habent ibi 4 focos.<br />

Dominus Trentinellus habet ibi 1 focum.<br />

Dominus Tiatemarus unum, filii Gotofredi 3 focos habent. - Sul verso della seconda pergamena: isti<br />

sunt homines de Cadeno: 37. Isti habent rimaniam.<br />

28. Anno 1242, indictione 15, die lunae 12 exeunte februario, in Tridento in palatio<br />

episcopatus. - Processus sive examen testium qui fuerunt producti a domino Conrado Usio<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

68


Capsa 3<br />

canonico et sindico capituli tridentini de domino Trentino de Gando pro se et fratre suo<br />

Adelpreto et eorum sociorum et recepti de mandato domini Sedoerii potestatis Tridenti per<br />

dominum imperatorem et per eius officium super receptione mudae quae solvitur et colligitur ad<br />

portam s. Martini et ad portam de Fersena.<br />

Pergamena: due cucite insieme mm 617x254-267; 845x260-272. Sul verso UNITAS. Notaio:<br />

Obertus de Placentia not. sacri pal. Si tratta del dazio pagato dai commercianti bresciani.<br />

Cfr. doc. al N° 3/3.<br />

29. Anno 1264 indictione 6, die lunae exeunte novembri, in palatio communis Tridenti. - In<br />

praesentia domini Olderici archidiaconi et fratris Zenari de Petra Chucha, et Pancerae de Archo,<br />

et Iacobini de Garduno, et Gotefredi de Porta. - Ibi in generali consilio more solito, dominus<br />

Egeno episcopus tridentinus de voluntate et consilio hominum consilii praedicti omnes istas<br />

postas laudavit et confirmavit. In primis si aliqua persona conduceret versus civitatem aliquam<br />

rem quae deberet ire ad canipam communis Tridenti, scilicet bladium etc. infra istos confines,<br />

videlicet a Chasteliro citra, et a bocha de Vella citra, et ab ecclesia s. Nicolai citra, et ab<br />

pontavisio citra, et a chastro vetero de loco Civezani citra, et non eam rem conduceret ad<br />

civitatem Tridenti ad canipam communis, et praesentaret caniparri de dicta canipa ea die qua<br />

conducta fuerint tam per aquam quam per terram, perdere debeat omnia. Item si aliqua persona<br />

tam cives quam folesterius qui acciperet aliquam rem de qua deberet ire ad canipam communis<br />

Tridenti, in sua domo vel custodia eam rem amittat, et solvat 25 libras denariorum veronensium.<br />

Pergamena: due cucite insieme mm 696x109-121; 625x113-120. Notaio: Nasimbenus not. sacri pal.<br />

Sul verso UNITAS. Altri testimoni: Aprovinus f.q. dom. Gelemie, Tridentinus q. dom. Gandi, Tridentinus<br />

Rubeus, Yvanus f. dom. Godefredi, Soldolinus et Oldoricus q. q. domine gri (foro), Rompertus de<br />

Cognolle, Facinus osterius, Rizardus de Brixia, Zaninus Bazane, Bertoldus de Garzano, Rubeus becharius<br />

Delaitus, Cozi de marchato, Riprandus ostus, Armanus taberne, -... et constituit Ezelinum viatorem qui<br />

deberet exclamare per totam civitatem tridenti dictas postas, tenor eius talis est. -... tam per aquam, vel in<br />

navi, vel in rato, quam per bestias, vel cum bobus et plaustra ac personas eam debeat rm perdere cum<br />

navi, vel cum rato, medietas esse debeat comunis et alia accusatoris. - Unde dictus Ezelinus viator et dixit<br />

michi notario, die suprascripto, et dixit quod ipse bene cridavit per zivitatem tridenti altam vivam vocem<br />

ante portas et ante domum f. q. Ezelini iudicis, dom. Boni iudicis de Montorio, et Chaymide cuvallo et<br />

dom. Simonis de Dosso et Yvani f. dom. Gotefredi de Porta.<br />

Altro doc. 1264, ind. 7, die mercurii 13 intrante octobris in tridento in palatio episcopi. Stesso<br />

documento: il viator è Verzius.<br />

30. Anno 1250. - Recensio affictuum domini episcopi tridentini, qui ipsi solvuntur de facto<br />

vinearum Matarelli, in Lidurno. Item recensio rimaniarum domini episcopi quas ipse iubet<br />

(corretto habet) in Vigolo et in Bossintino et quae ipsi solvuntur.<br />

Pergamena mm 740x100-130. Sul verso UNITAS. Notaio: Odelricus de Gringno. -<br />

Hec sunt ficta dom. episc. que solvuntur... de ficto venearum Matarelli, in Lidurno per homines<br />

Vigolli: 63 nomi.<br />

Hec sunt romanie dom. episcopi que ipse habet in Vigolle et in Bossintino: 10 rimanie. - Istigellus<br />

pelliparius noluit solvere fictum vinearum.<br />

31. Anno 1326 indictione 9, die 13 augusti in villa Trameni tridentinae dioecesis.<br />

Venerabilis vir dominus frater Conradus de Uzerstal ordinis cistercensis generalis vicarius et<br />

procurator domini Heinrici episcopi tridentini, vice et nomine ipsius domini episcopi et<br />

episcopatus, nomine locationis et conductionis in perpetuum investivit Nicolaum et Iacobum<br />

fratres filios quondam Chunradi Reynarii de Trameno de una dono murata cum una canipa,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

69


Capsa 3<br />

curte et orto et stabulis iacentibus in villa Trameni. Item de una petia terrae vineatae duorum<br />

plodiorum. - Item de una petia terrae arativae duorum plodiorum. - Item de alia petia terrae<br />

vineatae circa medii plodii. - E contra dicti Nicolaus et Iacobus promiserunt fideliter servare et<br />

meliorare, et nomine census seu affictus singulis annis tempore vindemiarum dare et solvere in<br />

canipa domini episcopi 24 urnas boni vini albi colati et dimidiam urnam vini quae vocatur<br />

massaritza; et 30 solidos, 40 ova gallinarum, unam scapulam et dimidiam porci, unam bonam<br />

galinam, et mediam castellatam novam sub poena.<br />

Pergamena mm 682x222-226. Notaio: Trintinus Zucholini de Tujenno. - in domo Chunradi dicti<br />

Weitzerii, presentibus ipso Weitzerio, Iacobo dicto Rapottone, Ioasto q. Iacobi de Tremeno, Friderico<br />

dicto Scriba de Tridento.<br />

32. Anno 1339 indictione 7, die 18 madii, Tridenti in episcoplai castro Boni Consilii,<br />

praesentibus domino Armanino de Marano clerico s. Genesii, Ottone de Epyano canonico<br />

tridentino, Fraverscino [corretto Franciscino] de Placentia canonico tridentino. - Dominus<br />

Nicolaus episcopus tridentinus constituit suos procuratores Iacobum notarium quondam ser<br />

Bertoldi de Tridento, et Bonaventuram notarium filium quondam magistri Francisci Fabri de<br />

Tridento specialiter ad investigandum et procurandum bona, honores, iura, obventiones,<br />

affictus, possessiones ipsius domini episcopi et episcopatus, illicite ab aliis occupata vel<br />

distracta.<br />

Anno igitur 1340 indictione 8, die lunae 23 octobris, Tridenti venerabilis vir dominus<br />

Armaninus de Marano clericus s. Genesii de Signano parmensis doecesis in spiritualibus<br />

vicarius generalis domini Nicolai episcopi tridentini ad requisitionem et instantiam<br />

Bonaventurae notarii de Tridento procuratoris ipsius domini episcopi prohibuit domino<br />

Adelperio filio quondam domini Nigri militis de Tridento et omnibus aliis personis volentibus<br />

contradicere super uno molendino iacente in civitate Tridenti super canale rozalis<br />

molendinorum de Tridento, in capite pontis Atacis, quia spectat ad dominum episcopum et cuius<br />

causa agitur, opponentibus possessionem et titulum dicto domino Adelperio et aliis.<br />

Pergamene 5 unite insieme:<br />

1 Pergamena mm 766x187-190. Sul verso UNITAS. Testimoni: Barufaldus iudex de Tridento,<br />

Umbertinus de Vunzano parmensis diocesis, Franciscus de Avolano, Blascius q. Fabe notarius,<br />

Adelphius f.q. Negri militis de Tridento. -... molendinum cui coheret a parte anteriori via per<br />

quam itur ad dictum pontem, ab alia parte aqua dicti rozalis, molendino de subtus olim coherebat<br />

molendinum domini episc. trident. et nunc ibidem abbatui s. Laurentii dicitur coherere et esse et<br />

spectare ad dictum dom. episc. et episcopatum.<br />

2. Pergamena mm 720x186. Adelperius anno 1257, die veneris 6 exeunte februario Tridenti in<br />

domo dominorum de Wanga in presentia Alberti iudicis wigentini eius fratris Ezenazii de<br />

Bursere, Henrici floaterii, Gosalchi plebani, Deomelmi, Weceli. Notaio: Virgilius domini Enrici<br />

regis rom. notarius. - Pro libero et expedito allodio investivit dictum Wigolinum Chozum de uno<br />

molendino domini Federici de Wanga.<br />

Altro documento del 10 ottobre 1310: Notaio: Ioannes sacri pal. not. Tridenti in contrata Mercati<br />

in domo habitationis Ferandeli q. Rolandi de Ferandelis. Testimoni: Antonius de Leudro iudex,<br />

Simon de Gardulis, Frandellus predictus, omnes tridentini: Bartolinus notarius q. Benevenuti<br />

Bigignoli de Leudro, Bonomus q. Bernardi de Aucha de Leudro habitator Tridenti. Ibique<br />

Odoricus f.q. Odorici dicti Mecii iudicis de Tridento dedit vendidit et tradidit dom. Nigro de<br />

contrata s. Petri de Tridento f.q. Adelperii q. Lunardi de Marco, unum molendinum cum edificiis<br />

aqueductus positum in contrata pontis atacis cui coheret molendinum abbatie s. Laurentii.<br />

3. Pergamena mm 820x136.<br />

4. Pergamena mm 780x186.<br />

5. Pergamena mm 342x135. Notaio: Nicolaus de Tridento f. magistri Dominici muratoris.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

70


Capsa 3<br />

33. Anno 1355 indictione 8, die martis 3 martii, Tridenti in episcopali palatio. - Ibidem<br />

honorabilis et sapiens vir dominus Ecelinus notarius de Campo civis Tridenti vicarius et ius<br />

reddens in civitate et curia Tridenti pro illustri et magnifico principe domino Lodoyco<br />

Brandeborgensi, marchione, Karintiae duce, Tirollis et Goriciae comite, et ecclesiae tridentinae<br />

defensore et advocato, publice ad banchum redit ius. - Item die mercurii 4 marcii publice reddit<br />

ius. - Sic prosequitur adnotatis singulis diebus usque ad octobrem, in quibus ius reddidit et<br />

signatis diebus feriatis in quibus ius non est redditum. Speciatim notatur quod 11 augusti ius<br />

non est redditum quia Simonetus filius Iohannis de Bosentino suspensus fuit, et quia cives<br />

iverunt ad destruendam domum de Megnago. - Dies feriati, praeter dominicos dies, erant 25<br />

Martii festum Annunciationis B.M.V. - a dominica palmarum usque ad dominicam in Albis. -<br />

23 aprilis festum s. Marchi. - 28 aprilis festum s. Petri martyris; et propter kalendas madii usque<br />

ad 4 madii exclusive. - 6 madii festum s. Iohannis ante portam latinam. - a 9 madii usque ad 15<br />

propter processionem rogationum et festum Ascensionis. - a 23 madii usque ad 26 propter<br />

Pentecostes. - 29 madii propter festum ss. Sisinii, Martyrii et Alexandri. - a 31 madii usque a 2<br />

iunii inclusive propter kalendas mensis iunii. - a 4 iunii ad 14 inclusive [forte propter festum et<br />

octavam Corporis Christi]. - a 15 usque ad 24 inclusive propter messem. - 25 iuniii propter<br />

mercatum s. Ioannis Baptistae. - 26 propter festum s. Vigilii . - a 28 usque ad 2 iulii inclusive<br />

propter festum s. Petri ed Pauli et propter kalendas iulii. 4 iulii propter festum s. Odorici. - 10<br />

iulii propter festum septem fratrum. - die 12 et 14 propter festum s. Margaritae. - 21 et 22<br />

propter festum s. Danielis et s. Mariae Magdalenae. - 25 iulii propter festum s. Christophori et s.<br />

Iacobi. - a 31 iulii usque ad 2 augusti propter kalendas augusti. - a 3 usque ad 5 propter<br />

processionem crucium. 7 augusti propter festum s. Donati. - 10 augusti propter festum s.<br />

Laurentii. - 15 propter festum B. Mariae. - 19 augusti propter festum s. Ludovici. - 24 propter<br />

festum s. Bartholamei. 28 et 29 propter festum s. Augustini et decolationis s. Iohannis; item a 31<br />

augusti usque ad 2 septembris propter kalendas septembris - ab 8 septembris usque ad octavam<br />

s. Michaelis propter vindemias.<br />

Pergamena mm 422x240-251. Notaio: Desideratus q. ser Semperboni de Alla civis Tridenti imp.<br />

auct. notarius. - Testimoni: Valerianus not. q. dom. Leonis, Bonaventura not. q. dom. Abriani, Ognabenus<br />

notarius q. ser Adelperii aurificis, Petrus q. dom. Francisci de Clexio, Franciscus not. f. magistri Martini<br />

de Avolano, Tibaldus not. de Campo omnes cives trident. - Item die mercurii 12 augusti non redit ius quia<br />

cives steterunt ad dextruendum domum de Megnago. Item die iovis 3 septembris non redit ius eo quia<br />

ipse dominus vicarius incontravit cum domino Capitaneo Zambanam pro questione illorum de Fayo et de<br />

Mezio.<br />

34. Anno 1389 indictione 12, die iovis 13 madii. In villa Lagunae vallis Cavedini. - Locatio<br />

et investitura data a domino Alberto de Ortenburg episcopo tridentino de pluribus terris et pratis<br />

in districtu Lagunae et vallis Cavedini sub annuo affictu: cui autem facta sit haec locatio legi<br />

non potest quia instrumentum est corrosum et solum apparent haec ultimae litterae: - Martinus<br />

dictus Lochetus filius quondam Martini Barberii de dicta villa Lagunae -.<br />

Pergamena mm 580x323-342. Grande foro (mm 40x60). Notaio: Nasimbenus not. ser Alberti not. q.<br />

ser Negrati de Sacho diocesis trident. - Tratta di 27 appezzamenti di terra. Località: al Cornaion, in capite<br />

fossarum, ay gazi, in monte urnois, casale in villa Martioni apud crozolum, in creder, ad braydas,<br />

portebenaz de Brosino, ad zavatores ville Vigi, ad braydas s. Odorici, a vion, ai sovigoli, in monte alle<br />

sorne, in tof, ad bauxillam, ad plazum desuper. Affito a s. Martino: 2 galede di frumento, 1 galeda de<br />

segala, sei bacede di scandella, sei soldi pro carezio, 1 galeda di milio e mezza galeda di segale alla<br />

misura di Riva e mezzo amisero.<br />

35. Foris adnotatus est annus 1266. - Dominus Egno episcopus tridentinus cum indigeret<br />

pro warentatione sui episcopatus et pro salario sui capitanei domini Hugonis de Walturnis dicti<br />

de Lapide, et non haberet ad preaesens unde providere, confessus est se accepisse a domino<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

71


Capsa 3<br />

Manfredino filio domini Tridentini Gandi tanquam legittimo administratore sui filii Giffeleti<br />

435 libras veronensium parvulorum quibus assecurationem dat ad modum pignoris totam<br />

veterem et novam mutam, quae nomine sui episcopatus exigitur in civitate Tridenti.<br />

Pergamena mm 323x118-130. Sul verso UNITAS. Testimoni: Gozalchus decanus, Olricus<br />

archidiac., Odelricus Panzera de Arcu, Zordanus de Garduno, Bertoldus de Levigo.<br />

36. Anno 1276 indictione 4. - Recensio bonorum et possesionum episcopatus quae fuerunt<br />

aquisitae ab illicitis deceptoribus per discretos viros dominos Gislenbertum canonicum<br />

tridentinum et Olivar... de Bulzano sindicos et procuratores domini Henrici episcopi tridentini.<br />

Pergamena mm 767x120-133. Sul verso UNITAS: et queratur de contentis in hoc instrumento in<br />

quaternis Valeriani not. de Pedecastello. -Muta picis et lignaminis et rodarum et ab mercimonio in<br />

transeuntes per Atecem... quam mutam possidebat Marcus nauta de Tridento. - vineale in Plazina, in<br />

Muralta. - Unam scariam ad Colognam; nemus in Tavernaro; rimanias et deganias iacentes ad Vilazanum;<br />

mansum ad Levignum Federici spisadri dictus mansus de Nobliano; due scarie in Maderno e Tavernaro;<br />

ultra castrum Poy in Valsenego; in Mixiano...<br />

Altro documento: cartaceo, Carte 2. Acquisitio datii sive mute 1195. Sententia in favorem Capituli<br />

super mutam. Copia della fine del sec. XVI. (Filigrana: balestra entro cerchio).<br />

37. Anno 1285 indictione 13, die 8 exeunte madio. Tridenti in palatio episcopatus: in<br />

praesentia domini Adelpreti de Mezo, Petri de Belenzanis, et aliis. - Dominus Iohannes iudex et<br />

vicarius domini Mainhardi comitis tirolensis advocati ecclesiae tridentinae ad preces domini<br />

Viti (Uti) de Mezo investivit Simeonem filium quondam Boninsegnae de officio comandariae<br />

ad hoc quod valeat facere ambassatas et exercere dictum officium per totum episcopatum<br />

tridentinum et districtum domini comitis. Qui Simeon iuravit directe gerendo suo officio et<br />

tenendo secreto, et de manifestando maleficio contra honorem memorati domini comitis; et<br />

dominus vicarius ei praecepit quod sub paena sacramenti portet infulam viatorum cum aquila.<br />

Pergamena mm 230x97-102. Sul verso UNITAS. Notaio: Diatermarius de Mercato sacri pal. not.<br />

Altri testimoni: Valerianus notarius, Petrus de Belenzanis notarius. - Dominus Uto tamquam gastaldio<br />

plebatus Mezi de gastaldia Mezi et facere ambaxatas in dicta gastaldia sicut viator ipsius gastaldie facere<br />

poterant.<br />

38. Exemplar ex authentico relevatum. Anno 1290 indictione 4, die mercurii 4 exeunte<br />

marcio. In castro Tyrolis. Praesentibus domino Odorico de Coredo capitaneo Tridenti, domino<br />

Anao Purchonamo capitaneo vallis Ananiae. - Illustris magnificus princeps Mainhardus<br />

Karintiae dux, Tyriolis comes, ecclesiarum aquileiensis, tridentinae et prixinensis advocatus<br />

cum vidisset homines de Vezano et plebatus Calavini fuisse gravatos de 15 focis, illos non<br />

teneri decrevit ad solvenda salaria, et scufia seu tributa pro illis 15 focis ac proinde eos liberavit.<br />

Pergamena mm 102-107x173-178. Notai: Guolerius de Gay dom. regis Conradi not.; (O)lorigetus<br />

sacri pal. not.... exemplavi.<br />

39. Foris adnotatus est annus 1300. Breve recordationis pro futuris temporibus ad<br />

memoriam retinendam quid provideat unaquaeque curia domini episcopi singulis annis eidem<br />

episcopo, et dare debeat. Curiae nominatae sunt sequentes: = In Volsana. De Maleto. In Cleisso.<br />

Sancti Thomei. In Bolzano. Tridenti. In Ala. In Arco. In Leudro. In Magnano. =. Tandem<br />

unusquisque gastaldionum domini episcopi ei annuatim debet 100 brachia linei panni, et cum<br />

episcopus in expedicionem imperatoris iverit, tunc quisque gastaldio debet ei saumarium unum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

72


Capsa 3<br />

cum omnibus necessariis, praeter frenum, et 2 bulgias, et 2 modios farinae frumenti bugatatae et<br />

sacum et manarolam unam, pernam unam et ferra centum equis.<br />

Pergamena mm 316x117-134. Sul verso UNITAS. Carta de dandis septimanis.<br />

40. Anno 1317 indictione 15, die mercurii 19 intrante octobri in villa Trameni. - Dominus<br />

frater Chunradus de Usserstal cisterciensis vicarius et procurator domini Heinrici episcopi<br />

tridentini ad inquirendum possessiones et bona ecclesiae in Trameno, et toto plebatu Caldarii,<br />

nomine locationis in perpetuum ad usum et consuetudinem domorum mercatus Tridenti<br />

investivit Iacobum ex fovea de Trameno de una pecia terrae aratoriae iacente in puzpai sub<br />

affictu annuo duarum urnarum vini.<br />

Pergamena mm 506x198-202. Notaio: Fridericus sacri pal. not. -... in domo habitationis dom. Petri<br />

capellani. Testimoni: Gotzachus iudex de Ema, Trolchmarus de Spuro, Chunradus iudex plebis Caldarii,<br />

Chunradus caniparius de Trameno, Hertbicus famulus dom. fratris Chunradi. - boni vini albi et puri nati in<br />

Trameno aut illius pertinenciis.<br />

41. Anno 1346 indictione 14 die veneris 17 februarii. Tridenti in ecclesia tridentina. -<br />

Dominus Iustinianus dictus de Gardulis civis Tridenti iurisperitus electus, ut nobilis vassalus et<br />

fidelis episcopatus et ecclesiae tridentinae, et ut de paribus curiae dictae ecclesiae tridentinae,<br />

per discretum virum magistrum Marcum de Murio sindicum et procuratorem domini Nicolai<br />

episcopi tridentini tulit sententiam contra Aldrigetum quondam ser Benrezenuti de Ripa et unum<br />

de Vassalibus dicti episcopatus pronuncians dictum Marcum tanquam procuratorem dicti<br />

domini episcopi esse factum legitimum possessorem feudorum, quae dictus Aldrigetus dicebat<br />

se habere ab ecclesia tridentina et definiens dicta feuda esse legitime devoluta ad ipsum<br />

dominum episcopum et ecclesiam tridentinam atque condempnans ipsum Aldrigetum in<br />

legitimis expensis.<br />

Pergamena mm 746x136-151. Notaio: Blasius Fabe de Tridento... auctoritate dom. Iustiniani iudicis<br />

scripsi. Testimoni: Petrus not. q. magistri Petri fisici de Tridento; Aldrigetus. - confirmatus per venerab.<br />

virum dom. Clementem de Porcelinis de Padua... vicarius in spiritualibus generalis. - Sententia lecta in<br />

ecclesia tridentina: alla presenza di: Riprandus presbiter de valle Ananie capellanus dicte ecclesie,<br />

Bonaventura not. q. magistri Fabri, Guiscardus not., Venturinus de Clesio, Durenga f. ser Guilelmi q.<br />

Simonis de Gardulis, Iohannes de Campo tridentino monacus dicte ecclesie tridentine.<br />

42. Anno 1350 indictione 3, die lunae 5 intrante aprili, Tridenti. - Magister Bartholomeus<br />

sartor filius quondam ser Federici de Doso maiori civis tridentinus refutavit et resignavit in<br />

manibus Adelperii notarii filii quondam domini Gislenberti de Henno habitatoris Tridenti ac<br />

nuncii et procuratoris domini Walterii de Hachsclum, capitanei generalis civitatis et totius<br />

districtus Tridenti pro illustri et magnifico principe domino Ludovico Brandemburgensi, Tyrolis<br />

et Goriziae comite et ecclesiae tridentinae advocato et defensore, unam domum cum canipa<br />

muris et lignamine aedificatam, iacentem in civitate Tridenti post palatium episcopatus<br />

tridentini prope rugiam molendinorum, pro qua solvebat unum fictum annuale 4 librarum<br />

denariorum tridentinorum. Quam refutationem fecit in favorem presbiteri Nicolai filii quondam<br />

magistri Bartholomei apothecarii qui fuit de Flemis, cui proinde locata fuit sub eodem annuo<br />

affictu.<br />

Pergamena mm 894x196-200. Notaio: Antonius de Pomarollo imp. auct. notarius. Testimoni:<br />

magister Martinus ciroicus f.q. magistri Francisi ciroici dicti de Negrano, magister Iohannes carpentarius<br />

f.q. Bonapacis de Ciago, Paxius f.q. ser Paxii a Fornis de Carnia districtus Friuli, Michael dictus Matalia<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

73


Capsa 3<br />

viator curie tridentine. - La casa confina con la roggia, Lonarda vedova di Bartolomeo bottegaio, il<br />

viridario del vescovado, la via comune.<br />

43. Anno 1383 indictione 6, die mercurii 11 marcii, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Coram domino Alberto de Hortemburgo episcopo tridentino providus vir Zelemia quondam<br />

domini Iohannis, quondam domini Apronii de castro novo feltrensis dioecesis olim habitator in<br />

contrata Burgi novi de Tridento praefati domini episcopi et episcopatus sui vassalus et<br />

feudatarius ut asseruit, resignavit atque libere renunciavit eidem domino episcopo unam mutam<br />

parvam quatuor solidorum, quam pro ipso Zelemia exigebant ad portam s. Martini et pro<br />

flumine Atasis; petens et supplicans a dicto domino episcopo dictam renunciationem admitti in<br />

favorem discreti viri Francisci notarii quondam ser Petri notarii ser Nicolai dicti Sichi de<br />

Tridento, quo admisso a domino episcopo, ei dedit investituram de dicta muta parva.<br />

Pergamena mm 599x188-192. Notai: Marchus f.q. ser Odorici de Tridento q. ser Iacobi de Spuro<br />

Maiori; Franciscus f. magistri Iosii phisici de Ruzia de Tridento. Testimoni: Iacobus de Stermol,<br />

Hovaldus capellanus dom. episcopi, Nicolaus boemus dicti episc. scriba, Franciscus not. q. ser<br />

Bonaventure de Molveno.<br />

44. Anno 1390 indictione 13, die iovis 28 aprilis. Tridenti in castro Boni Consilii super sala<br />

magna. - Domina Guilielma filia quondam ser Iohannis de Belenzanis de Tridento resignavit, et<br />

refutavit in manibus domini Alberti de Ortemburg episcopi tridentini unam mutam parvam<br />

novem solidorum, et sex denariorum parvulorum qui exiguntur de omnibus sex libris<br />

denariorum parvulorum in civitate Tridenti et per flumen Atacis pro muta parva; quaeque fuit<br />

olim domini Simeonis a Doso: quam resignationem fecit in favorem Adelperii quondam Delaiti<br />

de Tridento qui de muta illa fuit consequenter a dicto domino episcopo investitus pro se et suis<br />

haeredibus masculis.<br />

Pergamena mm 410x267-272. Sigillo. Notaio: Albertus q. ser Negrati de Saco. Testimoni: presbiter<br />

Iohannes Dolp capelanus in ecclesia cathedrali in Tridento, Paulus not. q. Martini de Tridento masarius in<br />

Iudicariis, Peterlongius tabernarius q. Odorici de Bavaria habit. Tridenti, Galus Magrus curie episc. -<br />

Muta parva: Primo de qualibet navi ponderata sive cargata bladi vel salis exigi debeantur duo staria, unum<br />

melius et aliud deterius; item de qualibet soma bazinorum exiguntur duo bazini unus maior alius minor;<br />

item de qualibet soma falcium una falx, tum a teotonicis et non habitantibus in episcopatu; item de<br />

qualibet soma ensium unum ensem; item de qualibet soma capelorum feri 1 capelus; caseorum duo casey;<br />

panorum, pelium 4 solidos cum dimidio et a latinis forensibus 27 denarios; de qualibet soma rami, stagni<br />

et carnium 4 solidos cum dimidio, a teotonicis et a latinis forensibus 27 denarios; item de soma cuiuslibet<br />

mercimonii 4 solidos, 6 denarios; item de ofatelzoa, pro quolibet equo habente super dorso bastam seu<br />

somam octo denarios a teotonicis.<br />

45. Anno 1458, die 9 maii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus dat et concedit investituram Iohanni quondam Francisci notarii de Fundo recipienti<br />

pro se et nomine suorum fratrum, de medietate unius decimae vini, bladi, liguminum, rapparum<br />

et aliarum rerum: quae decima est indivisa cum capitulo ecclesiae tridentinae et colligitur in<br />

Paho et pertinentiis eius super Tridento.<br />

Pergamena mm 379x-212-215. Sigillo perduto. Sul verso 26 righe di mano dell'Hinderbach.<br />

46. Anno 1447, die 23 februarii in Kaldario. - Dominus Georgius episcopus tridentinus<br />

concedit et dat investituram nobili et generoso fideli suo Iohanni de Castrobarcho baroni de<br />

parva muta quae exigitur in civitate Tridenti per terram et flumen Aticis, quamque mutam ipse<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

74


Capsa 3<br />

et generosa domina Anna mater sua ab ecclesia tridentina et ab Alexandro episcopo tridentino<br />

habuerant. - NB. quod plura capita contineantur sub hac muta quae ibi minutatim describuntur<br />

et quid pro quaque re solvi debeat exponitur: speciatim de lignaminibus.<br />

Pergamena mm 335x505-521. Sigillo pendente del vescovo Hack: aquila e ramo. - de 8 denariis qui<br />

solvuntur per conducentes lignamina de pecio extra civitatem per flumen Aticis vel per terram. Segue<br />

tariffa del documento precedente.<br />

47. Anno 1496 indictione 14, die lunae 28 novembris in domibus solitae residentiae. -<br />

Dominus Iohannes Barrenheim decretorum doctor et domini Udalrici episcopi tridentini vicarius<br />

generalis in spiritualibus super causa cuiusdam decimae bonorum mansus a la Nugara in<br />

pertinenciis Barbanigae plebis Civitzani fert sententiam et condemnat Symonem de Canzolino<br />

possessorem dicti mansus ad solvendam decimam tam bladi quam vini domino Luchino de<br />

Gargnano civi Tridenti qui eam recognoscebat in feudum ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 305x270-275. Sigillo aderente su carta incollata alla pergamena. Vescovo col<br />

pastorale e aquila. Notaio: Matheus Abtesumter dioc. brixinensis publ. imp. auctoritate notarius ac curie<br />

episc. Tridenti notarius et scriba.<br />

48. Anno 1425 indictione 3, die iovis 11 octobris Tridenti in contrata fontis s. Martini.<br />

Praesentibus honorabilibus et nobilibus viris magistro Iohanne artium et medicinae doctore, filio<br />

nobilis viri Iacobi Thomei de castro Romano dioecesis tridentinae, ser Iohanne Petro quondam<br />

ser Coradini de Grigno cive tridentino. - Honorabilis vir Franciscus quondam ser Adelperii de s.<br />

Martino civis tridentinus vendidit et tradidit ac fecit cessionem atque investituram, salvo tamen<br />

semper iure directi dominii ecclesiae tridentinae quod habet ipsa ecclesia in feudo infrascripto,<br />

ser Petro quondam ser Nani de Senis, civi et habitatori Veronae de una muta sive teloneo quam<br />

mutam ipse Franciscus quondam pater eius tenuit nomine feudi a domino Alexandro duce<br />

Mazoviae episcopo tridentino et ab eius praedecessoribus: salvo iure alicuius partis ipsius mutae<br />

spectantis ad abbatiam monasterii s Laurentii: et quae muta solvitur supra lignaminibus, aliisque<br />

rebus ut ibi: in civitate Tridenti et ad flumen Athesis: vendidit autem precio ducatorum auri<br />

mille bonae monetae.<br />

NB. Hoc anno erat dominus Iulianus de Chochapanii de Carpo vicarius in temporalibus in<br />

Tridento pro domino Alexandro Mazovio tituli s. Laurentii in Damaso presbiteri cardinali ac<br />

legato de latere per Germaniam, aquilejensi patriarcha, atque commendatario episcopatus<br />

Tridenti.<br />

Il periodo dal NB. in poi è stato cancellato.<br />

Pergamena mm 584x409. Notai: Antonius de Molveno; Cristoforus comes palatinus q.... comitis<br />

Antonii de Molveno not. ac iurisperitus... ex licentia Iuliani de Chochapanis de Carpo... ex imbreviaturis<br />

Antonii patris mei ex quodam quaterno bombacino... exemplavi. Altri testimoni: magister Iohannes<br />

ciroicus q. ser Luce de Florentia, Iosius not. q. ser Francisci not. q. magistri Iosii phisici de Rugia de<br />

Tridento, Iohannes apotecharius q. Nicole apothecarii de Tridento. - Dazio del legname e della pece: item<br />

de qualibet plana exiguntur 4 solidi monete de Merano;<br />

Item de qualibet plancono exiguntur 18 denarii monete de Merano;<br />

Item de qualibet trabe exiguntur 15 denarii monete de Merano;<br />

Item de qualibet aside apontono exiguntur 15 denarii monete de Merano.<br />

Item pro centenario scalinorum 8 solidi; pro quolibet lignamine stillum non habent quod extimatur<br />

exiguntur 12 denarii pro qualibet libra; item pro barile pegole sex grossi carentani.<br />

49. Anno 1427 indictione 5, die veneris 13 iunii, Tridenti ad plateam communis in statione<br />

officii buletarum. - Coram egregio legum doctore domino Antonio de Civolis de Leudro vicario<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

75


Capsa 3<br />

in civilibus et criminalibus in civitate Tridenti pro domino Alexandro Mazoviae duce et<br />

episcopo tridentino comparuit nobilis vir Adelperius quondam ser Marchi de Calapinis civis<br />

Tridenti et dixit ad praescriptum feudi quod possidet in Terlago sit electus et constitutus<br />

plovanus ad reddendum ius contra dampnum dantes et contrafacientes statutis, postis et<br />

ordinamentis illorum de Terlaco, et plovani dictae villae Terlaci habeant secundum eorum<br />

antiquas consuetudines approbatas potestatem de per se sine reservatione alicuius vicarii seu<br />

officialis Tridenti impune pignorandi per regulanos et saltuarios suos dictae villae Terlaci<br />

quascunque personas dempnificantes: et aliqui plovani dictae villae ex urbanitate, non obstante<br />

quod habeant potestatem de per se, petierunt a vicariis Tridenti pluribus vicibus ipsam licentiam<br />

generalem pignorandi: quam licentiam petit sibi approbari a dicto vicario qui visis approbavit.<br />

Pergamena mm 283x145-149. Notaio: Antonius q. ser Henrici de castro. Testimoni: Antonius de<br />

Molveno iurisperitus q. ser Francisci, Antonius not. q. Bertolasii de Burgonovo, Manpheus stazionerius q.<br />

ser Nigri de Brixia. - Notarius Iacobinus q. ser Albertini de Possena.<br />

50. Anno 1460 indictione 8, die lunae 18 augusti, Tridenti in contrata Macelli magni. -<br />

Benedictus quondam Martini dictus del Locheto de Cavedeno refutavit et libere resignavit in<br />

manibus spectabilis legum doctoris domini Antonii de Fattis de Terlaco honorabilis civis et<br />

habitatoris Tridenti tanquam massarii domini Georgii episcopi tridentini omne ius utile<br />

dominium et melioramentum quod habebat super manso et possessionibus quae fuerunt<br />

quondam Bonati de villa Lagunae apud magnificos comites de Archo ab uno latere: et hanc<br />

refutationem fecit ad hoc ut ipse dominus massarius investire debeat Antonium quondam<br />

Stefani dicti de Locheto de Cavedeno ibi praesentem, solvendo perpetualiter omni anno<br />

espiscopatui tridentino affictum duarum galetarum frumenti, unius galetae et mediae siliginis.<br />

Qua refutatione sic facta et acceptata, ipse dominus massarius per unam libram piperis integri<br />

investivit dictum Antonium.<br />

Pergamena mm 630x250-295. Notaio: Cristoforus comes palatinus q. Antonii de Molveno.<br />

Testimoni: Petrus q. nob. viri Iacobi de Fanzinis, Iacobus q. Nasimbeni a Berlina, Iohannes molendinarius<br />

q. Baptiste de Bononia. Cfr. N° 3/34.<br />

51. Anno 1345 indictione 13, die sabati 10 decembris. - Citatio emanata a domino<br />

Clemente quondam Porcelini clerico paduano in iure civili licentiato, domini Nicolai episcopi<br />

tridentini in spiritualibus vicario generali nec non delegato in bonis temporalibus recuperandis<br />

specialiter deputato contra haeredes et volentes esse haeredes in bonis quondam Bruneli<br />

quondam domini Parisii de Madrucio, Ottolini quondam Benvegnuti de Orsino Banalli, in<br />

praeiudicium dicti domini episcopi et episcopatus.<br />

Charta in qua fit recensio bonorum quae inquiruntur. Anno 1335 indictione 3, die 15<br />

septembris. - Inquisitio facta per dominum Iustinianum iudicem dictum de Gardulis civem<br />

tridentinum et delegatum domini fratris Henrici episcopi tridentini super bonis episcopatus<br />

contra et adversus Brunellum filium ser Parisii de Madrucio, Ottolinum quondam Benvegnuti de<br />

Orsino Banalli, ser Ysolanum quondam ser Albertinelli de villa Madrucii, tanquam conscios<br />

detentores et usurpatores possessionum et iurium episcopatus, quae ibi enumerantur.<br />

Pergamena mm 755x347-355. Sul verso UNITAS. Notaio: Nicolaus f. magistri Dominici muratoris<br />

ex autentico revelavi Nicolai notarii. - Una casa a Madruzzo a pè del cèngel; arativo con nogare; al pin;<br />

arativo al plaz de pin; item a soviam; item a cornayer; item ala glezia da pomer et apud gleziam; item in<br />

sot rozola; item a malayol; item apud vineas maiores; il prato alle careze; da pè del zengel; apud rivum;<br />

camp stafel, al predaz. Testimoni: Guilelmus de Moyado not., ser Guielmus q. Simonis de Gardulis;<br />

ibique constituti Laurentius q. Zuchi de Pè del zenglo de Madrutio, Trintinus q. Nicolai de Madrutio,<br />

Martinus q. Mucii de Pè del zenglo de Madrutio. - solvebat unum amiserum.<br />

II doc. Cartaceo, carta 1. Filigrana àncora con vergelle. Elenco dei beni usurpati.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

76


Capsa 3<br />

III doc. Cartaceo. Elencati altri usurpatori: Isolinus q. Albertini, Antonius q. Vey, Zurele q. domine<br />

Floris, Henricus q. Calapini, domina Benvegnay q. domini Iacobini de Madrucio.<br />

52. Anno 1433 indictione 11, die iovis 9 iulii Tridenti in episcopali palatio in sala ubi ius<br />

civile redditur: praesentibus venerabili et eximio decretorum doctore domino Antonio de<br />

Tosabechis de Papia archidiacono et canonico Tridenti et providis viris Melchiore quondam ser<br />

Dominici ab Oleo de Tridento, Benedicto quondam ser Pauli Peurade de Tridento. - Coram<br />

egregio legum doctore domino Iacobo de Urssulinis de Tussigno de Bononia vicario curiae<br />

tridentinae pro principe serenissimo et domino Alexandro episcopo tridentino Mazoviae duce,<br />

constitutus Bartholamaeus quondam domini Sicconis de Tridento irrevocabili donatione inter<br />

vivos (salvo semper et reservato iure directi et renovationis investiturae) Adelperio quondam ser<br />

Marchi de Calapinis de Tridento dedit infrascripta bona: primo unam domum cum canipa et<br />

taberna eidem contigua sitam in civitate Tridenti in contrata porte auriole sive gardelorum,<br />

pensionis quatuor ducatorum boni auri solvendae ecclesiae tridentinae. Item unam peciam terrae<br />

vineatam in contrata Mesiani in loco ubi dicitur a gozador et conductionis de 4 brentis minus 25<br />

metretis vini albi dulcis debendae ipsi episcopatui tridentino. Item unam peciam terrae vineatae<br />

in eadem contrata Mesiani al senter, pensionis de 3 brentis vini albi dulcis debendae ipsi<br />

episcopatui. Item unam peciam terrae broylinam sitam in dictis pertinenciis in loco ubi dicitur in<br />

borgaro, de libero alodio. Item unam postam molae ad accuendum feramenta sitam in dicto<br />

borgaro cum aquaeductu, de libero alodio. Item unum affictum unius plaustri vini de uno vineali<br />

sito in dictis pertinenciis de quo solvi debet affictus perpetualis octo librarum denariorum<br />

hospitali batutorum Tridenti. His tamen condicionibus quod dictus Adelperius debeat<br />

recognoscere ab episcopatu et hospitali suprascriptis et statutas pensiones eisdem solvere. - Item<br />

quod teneatur dare Elenae et Franciscae filiabus bastardis ipsius Bartholamaei tempore quo<br />

nubent ducatos 100 boni auri, videlicet 50 pro qualibet: et Iohanni Sich et Mariae eius nepoti<br />

filiis bastardis quondam Francisci filii ipsius Bartholamaei donatoris ducatos 100 (50 pro<br />

quolibet).<br />

Pergamena mm 500-550x330-334. Notai: Antonius q. ser Bertholasii de Burgonovo de Tridento;<br />

Gratiadeus f.q. ser Antonii de Castello de Terlago. Altri testimoni: Petrus Stazonerius q. Paulini de Archo,<br />

Odoricus q. Iacobi de Ambulo vallis Ananie, Gratiadeus notarius.<br />

53. Anno 1521 indictione 9, die sabati 16 martii in castro Toblini. Praesentibus domino<br />

Antonio Thieno comite et equite vicentino, magnifico domino Iacobo de castro Clesi capitaneo<br />

Stenici, domino Martino de Thono, excellentibus dominis Antonio Queta et Andrea de Aregio<br />

doctoribus et consiliariis reverendissimi domini Tridentini, spectabile legum doctore domino<br />

Alovisio de la Betta habitatore Roveredi. - Orta quaestio inter commune et homines Dro et<br />

Ceniga comitatus Archi ex una, et dominum Baptistam Cariolum ad praesens capitaneum castri<br />

Toblini facientem pro iuribus dicti castri, nec non ser Gulielmum quondam Francisci Travaie de<br />

Cavedeno mansorem seu colonum possessionis mansi de Petra murata ex parte altera super<br />

confinia, ad concordium devenerunt praesente domino Bernardo episcopo tridentino et<br />

consentiente tam pro directo dominio, quod habet in dicto mansu de Petra murata, quam etiam<br />

pro iuribus castri sui Toblini; praesente etiam domino comite Vincivera de Archo pro praesenti<br />

uti gubernatore et administratore iurisdictionis castri Archi: unde amicabiliter fuerunt assignati<br />

termini et confinia ut ibi.<br />

Pergamena mm 424-436x382-388. Notai: Antonius q. Iacobi Carioli; Ioannes f. Antonii de<br />

Leporibus de Flaveo plebis Lomasii habit. Archi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

77


Capsa 3<br />

54. Circa annum 1465. - Memoria de iis quae petenda sunt pro ecclesia tridentina in urbe<br />

Roma et apud caesaream maiestatem, speciatim pro qualitate, scientia et residentia canonicorum<br />

tridentinorum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

55. Memoria pro nunciis tridentinis domino Georgio Nothaft et Henrico Weynecker super<br />

referendis in dieta brixinensi: speciatim propter excrescentiam monetae, super steura cleri:<br />

contra Wilhelmum Maluscher super castro Coredi: super causa appellationis ad comitem Tyrolis<br />

non habendae, sed ad caesaream maiestatem in causis tridentinorum.<br />

Cartaceo, carte 2. Filigrana bue cornuto. Scritto da Guglielmo Rottaler. - Item de Guilelmo de<br />

Malusco. Item de factis Petri Ieremie qui occidit pessime cognatum suum et ob vilem causam pro quo<br />

scripsit Marchonessa Mantue... ut fieret eidem gratiam ut redire possit ad civitatem, pacem nondum inter<br />

eos factam; quia ex hoc sequerentur alia homicidia inter parentes; item super omnia in causa beati<br />

Symonis.<br />

56. Memoriale pro domino Georgio Nochast [Nothaft] et Iohanne Verber ad illustrissimum<br />

principem seu articula in memoriali exhibenda super iurisdictione in vallibus Iudicariarum ultra<br />

Duronum et super iure capitanei constituendi in iis locis, et speciatim ne constituatur in eo<br />

officio Parisius de Lodrono; cuius frater naturalis Marcus de Caderzano fuerat rebellis, et<br />

multorum causa malorum in iis vallibus. - Item super facto Vigilii Nigrelli et quondam Antonii<br />

Midani qui instrumentum in curia romana, et adulterino capituli sigillo signatum confecerant.<br />

Cartaceo, carte 8. Accenna ai donativi di Carlo Magno alla chiesa di s. Vigilio riguardanti Riva e<br />

Stenico.<br />

57. Anno 1415, die 6 decembris. In ecclesia maiori constantiensi. - Monitorium contra<br />

ducem Fridericum Tyrolis comitem constantiensi Concilio publicatum in favorem episcopi<br />

Georgii et iurium ecclesiae tridentinae.<br />

Pergamena mm 675-637-647. Notai: Hermannus Alberg sedis apostolice notarius; Iohannes<br />

Trembley sedis apostolce notarius; Iacobus Rodini de Ianua sancte sedis apost. notarius; Thomas Polten<br />

anglicus sedis apost. notarius; Michael Bolosonis de Nancuaco lugdonensis diocesis clericus.<br />

58. Anno 1417 indictione 10, die iovis 11 marcii. - Exemplar authenticum sententiae<br />

Concilii contantiensis latae quinto nonas marcii 1417 contra Fridericum ducem Austriae in<br />

favorem episcopi Georgii et ecclesiae tridentinae super temporali iurisdictione.<br />

Pergamena mm 566-570x683. Notai: Hertwicus Henrici clericus pataviensis not. transumptum fecit<br />

Iohannes Advocati de Castel clericus moguntine diocesis apost. et imp. auctoritate notarius.<br />

59. Anno 1348 indictione 15, duodecimo kalendas augusti. - Exemplar non authenticum<br />

restitutionis in integrum Caroli quarti super temporali iurisdictione bonorum ecclesiae<br />

tridentinae ad Nicolaum episcopum tridentinum.<br />

Il cartellino interno reca scritto: confer capsa 1/29: manca. - Vedi: Ippoliti Giuseppe, Instrumenta<br />

imperialia, MS N° 223 della Biblioteca PP. Francescani, Trento.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

78


Capsa 3<br />

60. Exemplaria iurium ecclesiae tridentinae in Sunneburg; nempe sub Georgio episcopo<br />

tridentino de anno 1391, die 22 novembris. Conrado episcopo tridentino de anno 1204,<br />

indictione 7, die martis prima iulii: et Alexandro episcopo tridentino et Mazoviae duce.<br />

Cartaceo, carte 2. Non autenticato. - Concordat cum originalibus visis per me Iacobum Spiegel. Sec.<br />

XVI.<br />

61. Exemplar privilegii Rudolfi regis dati Franchofurti idus novembris regni anno quinto,<br />

quo irritat et damnat oppressiones Mainhardi comitis Tyrolis contra episcopos Egenonem et<br />

Henricum factas contra ius ecclesiae tridentinae.<br />

Item exemplar delegationis factae a Martino V summo pontefice in persona episcopi<br />

curiensis ad instantiam Alexandri episcopi tridentini super restitutione bonorum mensae<br />

tridentinae non obstantibus litteris, iuramentis, renuntiationibus in contrarium factis.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del segretario tedesco del Clesio (1426?).<br />

62. Exemplaria investiturarum Aldrigetti de Castrobarcho sub Georgio episcopo tridentino<br />

de anno 1447, Anthonii de Lizana et fratrum eius Leonardi et Iacobi sub eodem episcopo<br />

Georgio et eodem anno 1447 et Alovisii de Castrobarcho quondam domini Aldrigetti sub eodem<br />

Georgio de anno 1449.<br />

Cartaceo, carte 6 (scritte 4). [Filigrana: globo sormontato da stella]. - Concordat cum originalibus...<br />

per me Iacobum Spiegel.<br />

63. Anno 1340 indictione 8, die 26 februarii, Tridenti in episcopali palatio. - Exemplar<br />

resignationis super iurisdictione bonorum ecclesiae tridentinae quam fecit dominus Fridericus<br />

quondam domini Aldrigetti de Castrobarcho domino Nicolao episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2 (scritta 1). Concordat... ut supra.<br />

64. Anno 1214 indictione 2, undecimo kalendas marcii. Augustae in curia solemni. -<br />

Coram Friderico secundo romanorum rege constitutus dominus Fridericus episcopus tridentinus<br />

vicarius et legatus regius per sententiam curiae et principum requsivit: si aliquis dominus<br />

contulerit alicui vassalo suo feudum de camera non locatum nec denunciatum, et vassalus talis<br />

feudi distulerit per aliquos annos feudum illud requirere: si dominus teneatur ultimo anno quo<br />

forte vassalus voluerit petere beneficium suum de singulis annis, solvere proventus feudi<br />

debenti, an non. Decisum dominum illum nequaquam teneri in solutione talis feudi, detenta<br />

forma supradicta. Dumtaxat si vassalus potuit requirere feudum suum et non fecit.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia metà sec. XV. Testimoni: Otto frisingensis episcopus, Manegoldus<br />

pottaviensis episcopus, Heonricus eistetensis, Chunradus brixinensis ep., Luduvicus dux Bavarie,<br />

Albertus comes tirolensis, comes Chunradus de Zolr, Albero de Wanga, Hugo de Tubers, Dieco de<br />

Ravanspach camerarius imperii, Hainricus nobilis Niffer, Anshelmus de Instingen.<br />

65. Membrana temporum iniuria detrita in qua a tergo notatur annus 1250 et fit in ea<br />

recensio illorum qui in civitate tridentina certum numerum solidorum solvere tenebantur pro<br />

affictu de marcio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

79


Capsa 3<br />

Pergamena mm 637x130. Sul verso 1259, UNITAS e regesti non più leggibili. - Serie di una<br />

sessantina di nomi; alcuni aggiunti dopo. Eccone un esempio: Girardus de Capeleti; domina Madola; Faba<br />

nauta; Mazola; Bonasega notarius; Bataia; Zisloldus iudex; Roperturs d'ora s. Petri; Bonazata iudex;<br />

Olvierius becarius; Gisla; Ferchesana; Berta; Bonesinus caliar; Bertodus caliarius de fossato; Blanzoflore<br />

de platea; Wilelmus claudus; Sorde de Bergamo; magister Beliotus medicus de Borgonovo;<br />

Merchadentus; domina Delasalve; tesadrus de Borgonovo; Riprandus cazadeus notarius; domina Mina;<br />

Martinotus q. rubei becarius; Poldus; Vida.<br />

66. Alia membrana similiter detrita cum notatione eiusdem anni 1250 et continet plures<br />

attestationes pro quadam dirimenda lite exorta circa quemdam mansum in pertinentia de<br />

Gardulo cum campis et vineis. In iis saepe memoratur quondam dominus Fridericus tridentinae<br />

ecclesiae episcopus.<br />

Pergamena mm 734x105-140. Sul verso UNITAS, regesti. - Migardus dixit ego scio quod quondam<br />

dom. Federicus episcopus tridentine ecclesie misit me ad custodiendum sua bona de Gardule et ad<br />

providendum et vidi et audivi quod uxor quondam Wizardi Toffinau., habebat mansum super quod Olcius<br />

stabat et Gastaldius comisit illos canalles et xonfos de quibus est lis cum Vastenato per 1 annum. - Iacent<br />

xanfos et canalles in Gardule sub domum Olzi. - Canali e fossi dunque. - Altri testi: Bertramus; Enricus<br />

de Sunza; Silverius f. Conradi.<br />

67. Anno 1281 indictione 9, die 10 intrante ianuario. - Dominus Henricus episcopus<br />

tridentinus animo secum reputans servitia sibi et episcopatui fideliter praestita a Iacobo filio<br />

quondam Vithegonis de Bolzano, tum quoque damna, tribulationes et quasi extreman<br />

paupertatem in quam ea de causa ipse Iacobus inciderat, eidem concessit ad vitam utriusque<br />

quamdam domum muratam et canipam cum quodam brolo, horto et viridario iuris episcopatus<br />

in civitate Tridenti retro palatium episcopatus: haec omnia illi attribuens eo etiam nomine quod<br />

eandem domum cum brolo diligenter reparaverit ac etiam auxerit.<br />

Pergamena mm 442x256-277. Sigillo perduto. Sul verso UNITAS, regesto. - La casa confina: ante,<br />

via; retro, ipsum brolum, ab uno latere Martinus notarius q. Gabrielis, ab alio latere Cristina uxor q.<br />

magistri Adelpreti cerdonis. Il brolo confina: antea ipsa domus et dicta Cristina et magister Adam<br />

murarius, et Gavuza, ab uno latere rozale molendini episcopatus, via publica mediante, ab alio latere<br />

Martinus notarius et Simeon notarius q. Vilemi notarii de Gardulis et Abrianus notarius; et retro filii q.<br />

Hainrici Mayer de Burgonovo; brolum cum arboribus. - Testimoni: frater Hainricus capellanus, frater<br />

Lodoycus de domo teotonica; domini Iohannes archidiaconus trident., Erardus de Tinguestayn, Odoricus<br />

de Bolzano, Stefanus capitaneus Castelmani, Filipus camerarius.<br />

68. Anno 1330 indictione 13, die veneris quinto intrante ianuario, Tridenti in castro Boni<br />

Consilii. - Illustris et magnificus princeps Henricus Bohemiae et Polaniae rex, Moraviae et<br />

Polloniae marchio, Karinthiae dux, Tirollis et Gotitiae comes, aquilegiensis, tridentinae et<br />

prixinensis ecclesiarum advocatus ob fidelia servitia sibi praestita in suam recipit gratiam,<br />

protectionem et tuitionem nobiles milites dominum Fridericum, Azzonem, Guillelmum et<br />

Marchabrunum fratres et filios quondam domini Aldrigetti de Castrobarcho.<br />

Pergamena mm 332x236. Tre sigilli pendenti e uno perduto. Notai: Cristanus de Rovredo; Cambius<br />

f. d. Benzevegne. Testimoni: Grallantus de Karinthia, Scifridus de Rotenburch, Volchmarus de Purchstal,<br />

Gotsalchus gastaldio Egne, Hengelmarius de Villanders, Conradus de Scenano, Ahegeno de Villanders.<br />

69. Anno 1494, die 26 maii, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Udalricus de<br />

Liechtenstain electus ecclesiae tridentinae, orta lite inter communitates exteriores citra et ultra<br />

Athesim ex una, ac homines de Paho, Vezano, Calavino et Lasino ex altera parte, ratione<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

80


Capsa 3<br />

collectarum extraordinariarum solvendarum de focis fumantibus, an vero de focis descriptis<br />

tantum: et quae colta solvi debebatur domino Maximiliano romanorum regi et ad quam<br />

solvendam omnes indifferenter concurrebant, etiam clerici, nobiles etc. Decrevit quod pro hac<br />

vice homines de Paho etc. solvant secundum focos fumantes, salvis eorum privilegiis.<br />

Pergamena mm 234x300. Sigillo aderente.<br />

70. Anno 1182 indictione 15, quinto idus februarii. Datum Wimphine. - Privilegium<br />

originale a quo tamen abest sigillum, domini Friderici romanorum imperatoris. Ne quisquam in<br />

tridentino episcopatu sit consul, seu tridentina civitas perpetuo careat consulibus et quod nemo<br />

audeat turres, aut munitiones attollere sine consensu episcopi et advocati ecclesiae tridentinae.<br />

Pergamena mm 513-517x446-450. Sigillo perduto. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio: Gotefridus<br />

imp. aule cancellarius, vice Cristiani moguntinensis sedis archiepiscopi et Germanie archicancellarii.<br />

Testimoni: Rudulfus imp. aule prothonotarius, Albertus trident. ecclesie vicedominus, magister Romanus,<br />

Heinricus advocatus, Heinricus comes de Eppan, Ulricus nepos eius, Ulricus de Arcu, Ribaldus de<br />

Ganiago, Rudegerius et Arnoldus de Livo, Thuringus de Eppan, Kathelogus de Winecke, Rudulphus imp.<br />

aule camerarius, Engelhardus de Winisperc. - sicut et alie regni theutonici civitates ordinate dinoscunt. -<br />

71. Anno 1277 indictione 5, die lunae 12 exeunte aprili, Tridenti in choro ecclesiae beati<br />

Vigilii. In praesentia dominorum Gotschalchi decani, Ulrici archidiaconi, Iacobi plebani Mecii<br />

canonicorum Tridenti, fratrum Uberti et Bertoldi de ordine praedicatorum iuxta Tridentum,<br />

dominorum Henrici Soge de Arcu, Nicolai Spagnolli, Zambonini, Adelpreti iudicum,<br />

dominorum Thomasii de Sejano, Aproini et eius filii, Selemiae de Castronovo, Weseli de Telvo,<br />

Frisoni de Belvedero, Udalrici de Bozano, Symonis de Dosso et Pelegrini de Porta. - Dominus<br />

Henricus episcopus tridentinus castrum Boni Consilii situm in civitate tridentina in angulo<br />

prope contratam s. Martini, et prope Lastas e manibus Mainhardi recuperatum consecrat et<br />

donat s. Vigilio patrono et episcopatui tridentino, ita ut in perpetuum sit inalienabile fulminata<br />

excommunicationis sententia in contrafacientes.<br />

Manca.<br />

72. Anno 1468, die veneris 14 ianuariis, indictione prima. - Dominus Albertinus ordinis<br />

minorum episcopus esiensis Iohannis episcopi tridentini in pontificalibus vicarius generalis, et<br />

Conradus praepositus monasterii s. Michaelis ordinis canonicorum regularium s. Augustini, ad<br />

instantiam domini Iohannis Costede scolastici, et Ambrosii Glaspekh canonici authenticant<br />

donationem praecedenti numero descriptam.<br />

Pergamena mm 445x384-395. Due sigilli pendenti, uno del suffraganeo Albertino, l'altro del<br />

monastero di s. Michele. Notai: Cristofferus Riethoffer de Dachau clericus frisingensis diocesis imp. auct.<br />

notarius... ex originalibus exemplavi testibus Iohanne de Freydental capellano chori ecclesie tridentine et<br />

Odorico de Brezio civie tridentino; Iohanne f.q. Nicolai de Freudental clerico omolucensis diocesis publ.<br />

imp. auct. notario; Odorico de Brezio q. Guilielmi de Brezio.<br />

73. Anno 1521. - Epistolae ad dominum Bernardum episcopum tridentinum scriptae ab<br />

ipsius ministris, atque etiam a ministris regiis et caesareis super eventibus et tractatibus belli<br />

italici et hungarici et super plerisque aliis negotiis et novitatibus de Luthero, de Pincio, deque<br />

aliis minoris momenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 34. Sono 17 lettere.<br />

81


Capsa 3<br />

1. Lettera da Iberlingen del 6 agosto 1521: in italiano.<br />

2. Lettera di Hans Moll da Bolzano, 11 settembre 1521.<br />

3. Lettera di Tomas Marsoner, 13 settembre 1521. Il Clesio era a Castel Selva di Levico.<br />

4. Lettera di Tomas Marsoner, 13 settembre 1521.<br />

5. Lettera di Regina di Castel Cles: da Stenico in favore degli abitanti della Rendena, 13<br />

settembre 1521. Sigillo aderente.<br />

6. Lettera del suffraganeo, 13 settembre 1521. Sigillo aderente.<br />

7. Lettera del Queta, 15 settembre 1521.<br />

8. Lettera da Trento, 13 settembre 1521. Sigillo aderente.<br />

9. Lettera del 15 settembre 1521. In tedesco.<br />

10. Lettera del 14 settembre 1521. In tedesco.<br />

11-14. Lettere di Tomas Marsoner, 1521.<br />

15. Lettera del Queta, 16 settembre 1521. Si accenna alla peste. Sigillo aderente.<br />

16. Lunga lettera in tedesco ove si parla della Haussfrau, 31 agosto 1521.<br />

17. È un piccolo pezzo di carta.<br />

NB. Non si parla del Pincio in nessuna di queste lettere!<br />

Vedi anche A.ST.: Corrispondenza Clesiana, busta 5, fascicolo 10, carte 21, 26 (1521 sett. 12); carta<br />

22 (1521 sett. 8); carte 23-24 (1521 sett. 5); carta 25 (1521 sett. 8).<br />

74. Formula iuramenti quod sindici districtus Tridenti praestare debent eorum domino<br />

episcopo tridentino super fidelitate et super manifestandis iis qui contra dominum episcopum et<br />

episcopatum agerent, dicerent etc. Videtur de anno 1520 circiter.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

75. Anno 1452. - Exemplar venditionis possessionis dictae de Preda Murada factae a<br />

domino de castro Nani domino Georgio episcopo tridentino, cuius authographum habes in capsa<br />

2 N° 16.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

76. Anno 1491, die 8 marcii. - Mandatum domini Udalrici episcopi ut citentur consules,<br />

sindici et procuratores civitatis et communitatis citra et ultra Athesim ad audiendum publicari<br />

nova statuta.<br />

Cartaceo, carta 1. Scrive e firma Wilhelmus Rottaler segretario del vescovo.<br />

77. Exemplar delineatae sententiae per dominum Paulum de Liechtenstain super aqua<br />

fluminis Avisii, eius alveo et aggeribus fabricandis a tridentinis et avisiensibus.<br />

Cartaceo, carte 5. Copia (sec. XVI) della sentenza del notaio Bonino q. Bonadoman. - Proclama<br />

fatto dal notaio Giuseppe Inama il 4 ottobre 1686.<br />

78. Anno 1518, die 12 decembris, dominus Bernardus episcopus tridentinus monet<br />

consules tridentinae civitatis ut intra terminum sex mensium petant confirmationem suorum<br />

iurium, exemptionum etc.; et reformationem statutorum absolvant, sub poena.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

82


Capsa 3<br />

79. Anno 1515, die 9 septembris, dominus Bernardus episcopus tridentinus monet omnes<br />

feudatarios et vassalos ecclesiae et episcopatus Tridenti quod cum iam dudum a s. Sede fuerit<br />

confirmatus et regalium investituram acceperit, intra sex menses debeant comparere et effective<br />

investituram suorum feudorum recipere sub poena amissionis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

80. Anno 1527, die prima septembris, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus mandat, ne in confiniis territoriorum aliqua bona sive communia sive<br />

particularia alienari possint, aut vendi subditis alterius territorii, seu districtus et iurisdictionis,<br />

nisi praevia notitia et consensu ipsius domini episcopi vel successorum suorum. - Item quod<br />

sindici cuiuslibet villae incidere faciant nemora viis publicis adiacentia ad spacium duarum<br />

lancearum longarum ex utraque parte viae, ut itinera tutiora reddantur. Nuper enim ultra Vallem<br />

Surdam quemdam a publicis grassatoribus fuisse interemptum audiverat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Firma di Antonio Quetta.<br />

81. Anno 1637. - Instrumentum de actu remotionis cuiusdam cataractae, seu rastelli quod<br />

positum fuerat tempore pestis ad pontem Avisii ex facultate domini episcopi tridentini anno<br />

1630.<br />

Manca.<br />

82. Charta in qua notantur confinia alvei fluminis Avisii. Item epistola Blasii Alberti anni<br />

1637 ad dominum Felicem de Albertis super ponte et aqua Avisii.<br />

Manca.<br />

83. Recensio eorum quae in tridentinis statutis pro eorum reformatione emendanda vel<br />

addenda sunt. - Haec acta sunt sub domino Bernardo episcopo tridentino post annum 1518.<br />

Cartaceo, carte 18. Protocolli del notaio Calavino.<br />

84. Dominus Udalricus episcopus tridentinus notum facit quod ob rebellionem contra<br />

ipsum et ecclesiam suam commissam per Iohannem Gotardum et Ioannem Franciscum fratres<br />

filios quondam Iacobi de Perociis de Tridento ac etiam propter homicidium dolose et studio<br />

perpetratum ab eodem Ioanne Francisco in personam quondam Francisci de Ponis civis Tridenti<br />

et propter alia maleficia ab ipsis fratribus perpetrata, omnia eorum bona ad fiscalem cameram<br />

sint devoluta: quapropter facta licitatione plus offerenti ea vendidit domino Stefano olim<br />

Laurentii de Cazuffo: nempe unum molendinum cum aquaeductu et cum una pecia terrae<br />

clausurivae et prativae contiguae extra muros Tridenti ad s. Franciscum. Item unam peciam<br />

terrae prativae 17 plodiorum extra portam s. Crucis in loco ubi dicitur al carador.<br />

Item exemplar institutionis testamentariae factae a ser Melchiore ab Oleo in persona<br />

supradictorum Ioannis Gotardi et Ioannis Francisci (Cum recensione bonorum). Foris adnotatus<br />

est annus 1491. - Haec non sunt authentica.<br />

Cartaceo, carte 6. Il primo documento è di mano del massaro Francesco Gelfo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

83


Capsa 3<br />

85. Anno 1209 indictione 12, die sabati 9 intrante madio in camera episcopi. - Dominus<br />

Turco pro episcopo coram vassalis interrogavit dominum Brianum (uti videtur de Castrobarcho)<br />

quid sentiendum de illo vassalo qui per annum, diem et ultra steterit quin capiat investituram sui<br />

feudi? et respondit quod si non petivit investituram et non fuit infirmus nec iustum<br />

impedimentum habuit, debet amittere feudum. Item quod si dominus vult ei dare bonas tensas<br />

[vulgo protezione] et non venerit, amittat feudum. Insuper quod si vassalus raxam vel guerram<br />

et sacramentum contra dominum fecerit, in duplum postea feudum perdat. Testibus et<br />

approbantibus domino Egenone, comite O. de Flaono, Peramusio, Wa. de Arso, Adelpreto,<br />

Gumpo de Madruzzo, Turisendo de Toblino, Albertus de Nago, Olurandino de Castronovo, O.<br />

de Caldonazio, Arduico de Cagno, Federico et Ancio de Livo.<br />

Pergamena mm 200x182-190. Notaio: Zacheus... ex imbreviaturis q. Erzonis not. Altri testimoni:<br />

Albertus de Selano, Montenarius de Setauro, Nicolaus de Stenico, Obertus Bonvicini, Malconredus de<br />

Ripa. - L'inciso Item quod si dominus vult ei dare bonas tensas [vulgo protezione] et non venerit, amittat<br />

feudum, si trova nel documento seguente.<br />

86. Anno 1209. - Aliud in eamdem prorsus rem uti N° praecedenti.<br />

Pergamena mm 222x140-145. Sul verso UNITAS. Notaio: Zacheus.<br />

87. Anno 1216 indictione 4, die mercurii 5 exeunte iulio, in villa de Livo in broilo Anselmi.<br />

- Dominus Adelpretus de Madruzo coram domino episcopo Federico Tridentino ad eius<br />

mandatum laudavit, quod ex quo domus est refutata in dominum et domus vel possessio est<br />

meliorata, quod dominus non tenetur reficere illi qui fecit opus et melioramentum. Interfuerunt<br />

dominus Gerardus archidiaconus, Albertus de Sejano, aliique plures.<br />

Pergamena mm 142-150x135-140. Notaio: Zacheus... ex imbreviaturis Conradini notarii. Testimoni:<br />

Gerardus archidiaconus, Albertus de Sciano, Peramusius, Grimaldus de Cagno, Perenzinus de Perta,<br />

Artuichus de Cazeio, Solotinus de Cagno, Federicus de Livo, Muso de Doso, Arnoldus de Livo et<br />

Anselmus fratres filii q. Anselmi, Albertinus de Cagno, Anselminus Zwecherius de Mezo, Waletus de<br />

Livo, Zuco de Cagno, Odolricus de Vico de Livo.<br />

88. Anno 1216 indictione 4, die martis 5 intrante aprili, Tridenti in broilo iacente apud<br />

Pedecastellum. - Bertoldus de Pedecastello et eius nepos Clementinus investiverunt dominum<br />

Fredericum episcopum recipientem pro se et suo episcopatu de uno suo broilo cum omnibus<br />

arboribus, vineis caeterisque adiacentibus in Pedecastello haud procul a monasterio s. Laurentii,<br />

ob praetium librarum 80 denariorum veronensium. - Testibus Adalperio de Wanga et eius fratre<br />

Bertoldo.<br />

Pergamena mm 156-162x156-180. Notaio: Zacheus ex imbreviat. Conradini notarii. Testimoni:<br />

Adelperius de Wanga et eius frater Bertoldus, Swikerius de Fichenbergo et eius frater Ugo, Muso de<br />

Dosso, Swikerius de Mezo, Rodulfus Rubeus.<br />

89. Anno 1217 indictione 5, die martis 3 exeunte augusto, in Tridento in palatio<br />

episcopatus. - Dominus episcopus Fredericus coram domino Petro de Malusco, domino Iacobo<br />

Blanzemano, domino Gerardo iudice, et aliis, praecepit cuidam domino Petarino quatenus<br />

rectum faceret laudum ea super quaestione quando aliquis eius famulus inficiatur suam famulam<br />

esse et bene est eius famulum, et ipse postea venit et confitetur suum famulus esse? Itaque<br />

laudavit Petarinus quod hoc casu dominus episcopus debet se intromittere de omni eo quod ipse<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

84


Capsa 3<br />

famulus tenet ab eo et a Casa Dei s. Vigilii, si post negatum famulatum deinde confiteatur se<br />

famulum esse.<br />

Pergamena mm 179x145. Notaio: Zacheus ex imbrev. Conradini notarii. Testimoni: Petrus de<br />

Malusco, Iacobus Blanzemanus, Gerardus iudex, Wezilius de Caldonazo, Bonifacinus, Swikerius de<br />

Mezo.<br />

90. Anno 1220 indictione 8, die 14 intrante iulio in caminata presbiteratus (?). -<br />

Laudamentum factum a domino comite Odolrico de Piano coram domino Alberto episcopo<br />

electo, testibus decano, archidiacono, Odolrico de Sejano, Nicolao de Egna, Federico de Arcu,<br />

Enrico de Perzino, Federico de Albiano, Zordano de Telvo. Quod si quis steterit vassallus per<br />

annum et diem et non solverit hostaticum [vulgo "ostaggio o sicurtà"] et non poterit probare se<br />

solvisse hostaticum, bene poterit dominus se intromittere de suo feudo.<br />

Pergamena mm 155x124-140. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio: Zacheus ex imbrev. Iohannis<br />

notarii. Testimoni: Decanus, archidiaconus, Odelricus de Seiano, comes Odolricus de Piano, Nicolaus de<br />

Egna, Federicus de Arcu, Enricus de Percino, Federicus de Albiano, Zordanus de Telvo, Albertus<br />

Mitifocus.<br />

91. Anno 1287 indictione 15. - Exemplar ex authentico exscriptum Tridenti in episcopali<br />

palatio anno 1307 indictione 5, die martis mercurii 24 ianuarii iussu episcopi Bartholamaei. -<br />

Forma pacis tractatae et ordinatae atque ineundae inter magnificum virum dominum<br />

Mainhardum Carinthiae ducem et Tirolis ac Goritiae comitem, ecclesiarum aquilaiensis,<br />

tridentinae et prixinensis advocatum, commune et homines civitatis et episcopatus tridentini ex<br />

una; et dominos Lottum de Aleis de Florentia potestatem, et Vidonem de Vidonibus de Mutina<br />

caput populi, ac commune civitatis et districtus Brixiae ex altera parte. Pax perpetuo duratura<br />

promittitur sub iureiurando, ea tamen lege ut ipse dux Mainhardus nihilominus possit obedire<br />

praeceptis domini imperatoris, tum etiam possit auxilium praestare Alberto de la Scala et<br />

communi Veronae et domino Pinnamonto de Mantua, si contigerit homines de Brixia hostiliter<br />

intrare eorum territoria: neque teneatur ipsemet dux ad emendationem alicuis damni, si domini<br />

de Castrobarco damnificarent aliquas personas civitatis vel districtus Brixiae in valle Lagari.<br />

Tunc dominus Aychebonus filius ser Iacobi de Aychebonis egit sindicum et procuratorem<br />

civitatis Tridenti, dominus Framundus de Ripa sindicum egit et procuratorem civitatis Brixiae,<br />

dominus Federicus de Trustayn sive de fideli petra procuratorem domini ducis.<br />

Pergamena mm 626x474-494. Notai: Bonaventura de Ognatis not. sacri palatii; Terlacus f.q. Henrici<br />

de Supramonte sacri pal. not.; Iacobus not. qui Squalus dicitur... de tenore breviature supradicti Pasini de<br />

Macedoniis not.; Raymundinus de Flaveo sacri pal. not.; Odoricus de Marianis sacri pal. notarius. -<br />

Testimoni: magister Rubeus phisicus, Odoricus Cozius iudex, Bonomus iudex, Odoricus f. q. Adelpreti<br />

iudicis, Wilielmus de Belenzanis et Ysolanus iudices. - Si parla di Tremosine e di Limone.<br />

92. Post annum 1491. - Supplicatio in favorem Gratiadei de Caleffis et Menegatti de Negro<br />

qui erant criminaliter inquisiti cum responsione in contrarium quod non sint audiendi, attentis<br />

eorum criminibus quae ibi enunciantur.<br />

Cartaceo. 2 fascicoli di carte 10 (tre in tedesco). - Menegato de Negro von Metz... aveva assalito<br />

certi Victor e Francesco Valzen fratelli auf den Welschen platz zu Trient. -<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

85


Capsa 3<br />

93. Gravamina Alemanorum et forensium octodecim articulis exposita domino episcopo<br />

tridentino contra consules et procuratores civitatis Tridenti cum responsionibus et<br />

replicationibus hinc inde factis.<br />

Cartaceo. 5 fascicoli di complessive 24 carte. C'è anche una traduzione in tedesco della risposta dei<br />

consoli. - Scritto alla fine del sec. XV.<br />

94. Variae chartae concernentes reformationem statutorum civitatis Tridenti faciendam,<br />

speciatim pro notariis seu tabellionibus. Adest folium in quo sunt nomina sindicorum omnium<br />

communitatum, qui fuerunt citati ad audiendam publicationem novorum statutorum. Consules et<br />

provisores civitatis Tridenti erant: dominus Iacobus de Rochabruna, Thomas de Calapinis,<br />

Nicolaus Morzantus, Nicolaus Abichinus, Vigilius de Paho, Giroldus Stationerius, Gabriel<br />

Crauar. Sindici Tridenti erant: Pelegrinus de Busis, Franciscus a Sale. Procuratores<br />

communitatis Tridenti erant: ser Antonius de Facinis, Nicolaus de Aprovinis.<br />

Cartaceo, carte 59. - Alla carta 53: nova taxa notariorum, circa il 1490.<br />

95. Parvum volumen cui extra inscribitur: =Exemplaria alquarum litterarum quae Viennae<br />

sunt per episcopum Alexandrum illuc perlata, quae post mortem eius Viennae pervenerunt ad<br />

manus imperatoris Friderici et eius haeredum. Intus adsunt sequentia sed non authentica =<br />

Rudolphi imperatoris laudum inter Henricum episcopum tridentinum et comitem Meinhardum<br />

de anno 1277. = Eiusdem Rudolphi inter eosdem concordium de anno 1275. = Domini Henrici<br />

episcopi tridentini compositio cum eodem comite de anno 1280. = Domini episcopi Egenonis<br />

investitura de Chunispergh in dominum Liabardum quondam Liabardi de Zovo de anno 1263. =<br />

Domini Henrici episcopi investitura in dominum Conradum de Schenanno de bonis vacantibus<br />

per mortem Ottonis de Iaselach de anno 1313. = Rudolphi imperatoris conditiones pacis inter<br />

episcopum tridentinum et Meinhardum comitem cum enumeratione castrorum et bonorum<br />

ecclesiae tridentinae de anno 1276. =<br />

Manca.<br />

96. Epistola Francisci Hieremiae ad dominum Udalricum episcopum tridentinum in qua<br />

eidem commendat causam Giroldi Stazionerii sororii sui per dominos compromissarios<br />

dominum Salium Buzacharnium tunc potestatem Tridenti, dominum Callapinum et dominum<br />

Paulum de Trilaco iam decisam, nunc denuo excitatam occasione unius mansus per dominum<br />

Hectorem Bosellum, quem sugillat de dolo.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

97. Epistola communitatis Tridenti in qua a suo episcopo petit suorum privilegiorum<br />

confirmationem. Abest annus, et cui episcopo fuerit scripta: foris habetur = praesentata 22<br />

septembris in Insprugg.<br />

Cartaceo, carta 1. È della fine del sec. XV.<br />

98. Domini de consilio tridentino supplicant dominum episcopum in favorem Antonii<br />

Pollentoni et Philippi a Scutellis qui fuerant carceri mancipati quia cum canna piscatum iverant<br />

et contra civium iura damnati fuerant ad solutionem pecuniariam.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

86


Capsa 3<br />

Cartaceo, carta 1. Parte in italiano. -... andadi a pescare con una canela. sono stadi piadi e metudi in<br />

preson in lo fondo de la torre del Castel del Bon Conseio. -<br />

99. Communitas tridentina conqueritur coram domino suo episcopo super manutentione<br />

suorum statutorum et privilegiorum speciatim: quod de eius mandato destruxerint et<br />

devastaverint aliqui civium pescharias; quod cogantur solvere mutam capitulo contra eorum iura<br />

et exemptiones.<br />

Cartaceo, carte 1.<br />

100. Expositio stilli exactionis mercedum pro scripturis notariorum facta a collegio<br />

tridentino.<br />

Cartaceo, carte 5. Fine sec. XV.<br />

101. Anno 1425, die 20 septembris, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Alexander<br />

Tridenti episcopus electus Francisco Adlper civi Tridenti ob fidelia servitia quae personaliter et<br />

suis nummis praestitit in pugna contra Parisinum de Lodron inimicum, concedit quod bona de<br />

Paradiso sita extra portam s. Francisci, quae prius erant feudalia, iam sint alodia et ab omni<br />

dominio directo libera etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del sec. XV. [Filigrana: tre monti altissimi]. In tedesco.<br />

102. Anno 1498. Epistolae duae domini Ludovici Mariae Sfortia angli ducis Mediolani,<br />

ducalis armorum capitanei. - Itm epistola domini Maximiliani romanorum regis in germanico:<br />

omnes ad dominum Udalricum episcopum tridentinum super translatione ossium domini<br />

quondam Roberti a sancto Severino in cathedrali tridentina sepulti ad urbem Mediolani.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigilli aderenti.<br />

103. Epistolae cardinalis de Harrach scriptae consiliariis suis circa facta particularia<br />

diversarum personarum et litterae supplices quorumdam subditorum ad ipsum episcopum.<br />

Cartaceo, carte 2. Non ci sono lettere del vescovo Harrach. Si citano solo vari documenti.<br />

104. Anno 1632, die 26 februarii, Tridenti. - Provisio facta a Carolo Emmanuele episcopo<br />

tridentino circa bannitos et arma deferentes.<br />

Cartaceo. Stampato. (mm 605x420).<br />

105. Inventarium omnium bonorum repertorum in castro Boni Consilii anno 1599.<br />

Cartaceo, carte 82. Ci sono inventari anche dell'anno 1614 e 1635, con note del 1642.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

87


Capsa 3<br />

106. Anno 1698, die 3 augusti, Tridenti in arce Boni Consilii. - Ioannes Michael a Spaur<br />

confirmavit leges a nautis tridentinis factas.<br />

Cartaceo, carte 10. Sigillo aderente. In italiano. Notaio: Antonio Begnudelli. Statuti dei barcaroli di<br />

Trento del 1643. Costoro avevano ornato l'altare di s. Nicolò nella chiesa di s. Martino di Trento.<br />

107. Consignatio bonorum mensae ac capitulo tridentino anno 1664, die 30 septembris a<br />

dominis Carolo canonico salisburgensi et Francisco fratribus de Castrobarco ratione<br />

transactionis cum ipsis factae quae bona sunt ad Sarcas et sunt sex mansus cum buschis.<br />

Emptio facta a mensa episcopali anno 1665, die 8 februarii de uno manso ad Sarcas et<br />

buschis ab eisdem fratribus de Castrobarco pretio renensium 2850.<br />

Anno 1671, die 7 ianuarii. - Emptio unius domus et petiae terrae ad s. Lazarum ad pontem<br />

Avisii facta a Sigismundo Alphonso de Thunn episcopo tridentino pro eadem mensa a Carolo<br />

quondam Petri Vicentini pretio renensium 1074.<br />

Anno 1671, die 16 ianuarii. - Sigismundus Alphonsus episcopus tridentinus et brixinensis<br />

acceptavit cessionem sibi factam a capitulo tridentino medietatis bonorum ad Sarcas una cum<br />

episcopo obtentae a comitibus castrobarcensibus occasione cessionis quatuor Vicariatuum pro<br />

variis bonis ex hiis Vicariatibus praetensis et cessa fuit haec pars a capitulo praetio renensium<br />

3600.<br />

Anno 1671, die 9 aprilis, Tridenti. - Sigismundus Alphonsus episcopus tridentinus emit a<br />

Bartholomaeo quondam Valentini Bortolotti de Vico Meani unam domum ad s. Lazarum prope<br />

pontem Avisii cum variis petiis terrae arativae et prativae pretio renensium 700.<br />

Anno 1671, die 28 aprilis. - Idem dominus episcopus emit partem domus ad s. Lazarum<br />

Avisii a Carolo Vicentino praetio renensium 264.<br />

Anno 1671, die 18 iulii. - Idem dominus episcopus emit a domino barone Ludovico Prato<br />

partem suam decimae ad s. Donatum, Cognolae et Montaneae pro renensibus 1050.<br />

Anno 1674, die 24 novembris. - Sigismundus Alphonsus de Thunn episcopus tridentinus ex<br />

33.000 millibus renensium quae impignorata erant in iurisdictione Pergini, solvit domino comiti<br />

Gaudentio de Wolghenstain 11.000 pro una rata.<br />

Anno 1684, die 18 februarii. - Transactio inter mensam episcopalem et communitates<br />

Calavini, Madrutii et Lasini quae renuntiarunt episcopo tridentino ius pasculandi et transeundi<br />

per possessiones Sarcae et buscum dictum Cremesinum prope Sarcam. Et mensa episcopalis eas<br />

exsolvit ab omnibus expensis pro reparatione Sarchae.<br />

Anno 1687, die 15 decembris. - Franciscus de Albertis episcopus tridentinus liberavit<br />

mensam episcopalem a debito contracto cum domino Gaudentio Fortunato comite de<br />

Wolghenstain 6.000 renensium pro quibus oppignoratum erat datium Ymarii et Vermilii quae<br />

solutione dictorum renensium liberavit.<br />

Volume cartaceo legato in pergamena di carte 75; un fascicolo di carte 6; altre 2 carte. Atti del<br />

notaio Francesco Capris e del notaio Giovanni Andrea Ghirtel. Ducati Pietro conduttore del palazzo delle<br />

Albere fino al 1725. - Domenico Ducati fu Pietro aveva dovuto fare diversi lavori per 300 ragnesi di<br />

spesa, per i danni subiti dal palazzo durante l'invasione francese e per l'irruzione del Fersina. Supplica<br />

degli eredi di Simon Pietro Barbi. - Atto notarile di G.B. Carli.<br />

108. Varia praecepta diversis personis facta ab episcopis tridentinis Sigismundo Francisco,<br />

Sigismundo Alphonso, Cardinale ab Harac, Francisco et a capitulo sede vacante concernentia<br />

bannum, arestum in propriis domibus, non loquendi cum certis personis etc.<br />

Cartaceo. 78 pezzi con sigilli aderenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

88


Capsa 3<br />

109. Oratio et elegia in honorem Bernardi episcopi tridentini recitata a Paride Davolanio<br />

rippensi.<br />

Cartaceo, carte 10. Sulla copertina lo stemma di Riva inquartato con i leoni del Clesio ad acquerello.<br />

110. Anno 1670, die 31 martii, Tridenti. - Coram Sigismundo Alphonso de Thunn electo et<br />

principe tridentino omnes subditi totius principatus iuramentum fidelitatis eidem praestiterunt et<br />

ibi omnes ministri, offictiales et communitatum capita recensentur.<br />

Cartaceo, carte 10. (e 10 bianche).<br />

111. Anno 1677, die 25 novembris, Tridenti. - Coram Francisco de Albertis electo episcopo<br />

tridentino fidelitatis iuramentum praestiterunt ministri et subditi ut supra.<br />

Cartaceo, carte 29 (scritte 18). Sigilli aderenti.<br />

112. Anno 1677, Tridenti, die 13 februarii. - Coram dominis commissariis caesariis Iacobo<br />

comite a Wolghenstain capitaneo civitatis Tridenti et barone Antonio Buffa sede vacante omnes<br />

officiales curiae tridentinae iurarunt eisdem fidelitatem.<br />

Cartaceo, carte 10 più 3 sciolte.<br />

113. Anno 1537. - Brevis annotatio reddituum extraordinariorum Bernardi episcopi<br />

tridentini non computatis redditibus mensae episcopalis. Ubi in illo computo non comprehensis<br />

12.000 florenis quae pro salario ab imperatore habebat neque redditibus ut dictum est,<br />

episcopalibus, numerantur florena 59.000.<br />

Cartaceo, carte 4. Scrittura di Angelo Costede. Firma del Clesio.<br />

114. Anno 1681, die 17 septembris, Tridenti. - Franciscus episcopus tridentinus praecipit<br />

Ioanni Podeto citato ad instantiam Gotfridi Stelzomer ad comparendum coram iudice extraneo<br />

qui nullatenus comparere debeat cum sit in praeiuditium iurisdictionis episcopi.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

115. Anno 1677, die 7 aprilis, Tridenti in castro Boni Consilii. - Iacobus comes a<br />

Wolchenstain et Antonius liber baro Buffa sede tridentina vacante administratores in<br />

temporalibus a caesarea maiestate deputati praecipiunt Ursulae Boschetae dictae Segone in<br />

burgo s. Crucis Tridenti in domo Madruzza commoranti ratione inhonestae et scandalosae vitae,<br />

quatenus ex civitate et tota potestaria Tridenti statim discedere debeat sub pena frustationis.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigilli aderenti.<br />

116. Iuramentum Georgii episcopi tridentini quod in possessione episcopatus quilibet<br />

praestare solet.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

89


Capsa 3<br />

Cartaceo, carta 1. Giuramento autografo del vescovo Giorgio in tedesco.<br />

117. Anno 1540, 20 ianuarii. - Christophorus electus episcopus tridentinus assignavit<br />

pensionem 300 florenorum pro quolibet trimestri ultra aemolumentum officii sui Antonio<br />

Quettae consiliario et cancellario suo ea tamen lege ut imposterum nec allegare nec consulere,<br />

nec scribere, nec processare valeat exceptis causis officii spiritualis et illis quae partium<br />

consensum ei fuerint remissae. Adest etiam responsio ad dictum episcopum dicti Antonii<br />

Quettae acceptantis eius mandatum.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

118. Anno 1679 prima et 3 martii. - Attestationes Vigilii Vescovi parochi Medii Coronae et<br />

Antonii Armani parochi Civezzani quod eo tempore quo fuerunt magistri domus in castro<br />

tridentino numquam in more fuerit dandi lectum, vulgo stramazzo, excubiis quae noctis tempore<br />

vigilare debebant supra fossam castri.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigilli aderenti. In italiano.<br />

119. Anno 1685, 14 aprilis, Romae. - Ioannes Baptista Pizzini archipresbiter Condini<br />

scribit episcopo tridentino quod habuerit audientiam a summo pontifice a quo tres gratias petiit:<br />

prima quod eleemosinae quae offeruntur sanctissimo crucifixo miraculis claro de pontificis<br />

mandato impendi debeant pro necessitatibus pulcherrimae capellae propriis expensis domini<br />

episcopi aedificatae et non pro extinguendis aliis debitis ut de caetero fieri consuevit. Secunda<br />

quod in duabus solemnitatibus s. Crucis in perpetuum plenaria indulgentia eidem capellae<br />

concedatur. Tertia quod defendere dignetur dominum episcopum et ecclesiam suam a molestiis<br />

consilii oenipontani; volebat enarrare praeiuditia illata ecclesiae tridentinae ab eodem consilio<br />

sed pontifex interrupit dicendo omnia sibi nota esse et iam de his nuntium suum Viennae<br />

existentem informasse et adiunxit quod ipse fecerit quod suum esse iudicavit, episcopus pariter<br />

partes suas faciat et in similibus casibus censuras adhibeat. Respondit Pizzini quod dominus<br />

episcopus excommunicationem intimaverit Ioanni Baptistae de Ieremiis, subiunxit pontifex<br />

quod non tantum debeat intimare sed etiam declarare huiusmodi homines excommunicatos.<br />

Commendavit etiam dictus pontifex domino episcopo ministrum generalem totius ordinis<br />

Minorum qui brevi per civitatem Tridenti transire debet versus Germaniam.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

120. Inventarium instrumentorum 15.000 florenorum quae Sigismundus Alphonsus<br />

episcopus tridentinus in favorem mensae episcopalis de consensu capituli mutuo accepit 27<br />

aprilis 1675 a monialibus conventus de Nomberg.<br />

Cartaceo, carte 12. Sono elencate 48 scritture.<br />

121. Anno 1534, 21 novembris. - Ferdinandus romanorum imperator congratulatur cum<br />

Bernardo episcopo tridentino de felici suo redditu ex Italia quod bene susceptus fuerit a duce<br />

Ferrariae; quod consilio ei dato pro sale mediolanensium, visis tractatibus mature deliberabit.<br />

Manca. Esiste in A.ST: Corrispondenza Clesiana, busta 3, fascicolo 1, carte 449-451.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

90


Capsa 3<br />

122. Anno 1533, 24 februarii, Bononiae. - Carolus romanorum imperator scribit Bernardo<br />

episcopo tridentino quod cum quaedam capitula suo nomine a Stephano Gabriele Indiarum<br />

Patriarcha et Ioanne Baptista de Lodrono consiliariis suis errecta fuerint occasione necis domini<br />

Thomae Tabareli iuris utriusque doctoris et consiliarii sui illatae a fratribus de Terlaco iam<br />

publicata et ab eisdem fratribus accepta, nunc quia poenas evaserunt et e carcere liberati sunt<br />

variis praetextibus pacta et capitula facta exequi renuunt. Quare hortatur dominum episcopum ut<br />

eosdem fratres serio moneat ut pacta promissa quantocius exequantur sub debitis poenis et iuris<br />

remediis.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente perso.<br />

123. Anno 1609, 28 ianuarii, Tridenti. - Resolutio domini capitanei et locumtenentium<br />

cardinalis episcopi Tridenti quod propter homicidium perpetratum in personam Iosephi<br />

Trentadoi absque ulla causa a Georgio a Puteo adultero et Helisabet uxore dicti Iosephi adultera,<br />

haec debita poena puniri debeat.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

124. Anno 1568, 21 iunii. - Instrumentum possessionis castri tridentini quam Pancratius<br />

Kuen capitaneus adiit de mandato Ferdinandi comitis Tyrolis etc. Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

125. Anno 1682, 24 octobris, Tridenti. - Episcopus tridentinus respondet epistolis<br />

imperatoris quod Lucia Particella multa intentaverit contra Gervasium de Albertis maritum<br />

suum scilicet ratione allimentorum, divortii et nullitatis matrimonii ob detectam parentellam ut<br />

ipsa aiebat, quae cum agitentur in officio spirituali promittit plenam iustitiam eidem Particellae<br />

administraturum.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

126. Anno 1563, nono kalendas ianuarii. Bononiae. - Priores collegii bononiensis certoriem<br />

reddunt Ludovicum electum episcopum tridentinum de accepto processu litis inter nobiles de<br />

Busiis et de Prato, quem mox examinandum tradiderunt duobus ex collegio, eoque examinato<br />

mentem suam postea domino episcopo significabunt.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

127. Anno 1563, 20 iunii, Gallesii. - Inverardus scribit Carolo Grottae nomine cardinalis<br />

Christophori quod vidua de Wolchenstain indigeat pecuniis pro variis debitis contractis, unde<br />

recurrit ad dominum episcopum tridentinum pro aliquo auxilio. Et nescit intelligere cardinalis<br />

Christophorus quod iam per tres vel quatuor annos proventus episcopatus brixinensis et<br />

tridentini acceperit et tamen ex tot proventibus relictis neque steurae solutae neque Perzinum<br />

recuperatum est. Unde eum hortatur ut castrum Pergini oppignoratum liberet et pecuniam eidem<br />

viduae transmittat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

91


Capsa 3<br />

128. Anno 1526, 17 aprilis, Tridenti. - Christophorus de Thono eques et capitaneus Tridenti<br />

confirmat salvoconductum obtentum ab episcopo tridentino Simoni a Castelfranco bannito a<br />

patria sua.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

129. Anno 1571, die 20 februarii, Romae apud s. Petrum. - Pius papa V domino Ludovico<br />

cardinali et administratori ecclesiae tridentinae facultatem concedit alienandi bona et res<br />

ecclesiae tridentinae ad summam decem millium florenorum ut eidem ecclesiae consulere<br />

possit, et aes alienum solvere, accedente tamen capituli consensu et cum pacto eadem bona<br />

redimendi quamprimum fieri poterit etc. Documentum est corrosum.<br />

Pergamena mm 305x445. Sigillo perduto.<br />

130. De iure domini episcopi tridentini in dominum Aliprandum de Clesio et dominum<br />

Pancratium Kuen qui post mortem cardinalis tridentini Bernardi (ut videtur) duos eius forzerios<br />

cum rebus occlusis a Bozano Clesium abduxerant.<br />

Cartaceo, carte 2. Sec. XVI.<br />

131. Anno 1585, die 4 iunii. - Deputatio facta a domino Ludovico episcopo tridentino in<br />

personam domini Ludovici Cillai locumtenentis Stenici pro reparandis viis publicis, atque<br />

inquirendis publicorum bonorum usurpatoribus.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

132. Anno 1571, die 24 novembris, Romae. - Dominus cardinalis Ludovicus vicario suo<br />

spirituali tridentino gregem suum summe commendat eique mandat ut magistrum Danielem<br />

concionatorem habere procuret ut super haeretica pravitate invigilet et nullis sumptibus parcat<br />

pro bono animarum regimine.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

133. Anno 1575, die 22 iunii. - Petrus Andreas Matthioli, Iulius Alexandrinus, Carolus<br />

Faustini et Franciscus Melchiori Clesius medici tridentini attestantur quod quamvis in ea<br />

civitate adsint morbi maligni et pestilentiales cum pustulis, multique propterea quotidie<br />

occumbant, nullum adhuc verae pestis signum certo appareat.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

134. Anno 1662. Dominus Sigismundus Franciscus archidux et princeps tridentinus<br />

tridentinis subditis subsidium liberale pro bello contra Turcas promulgat sine praeiudicio etc.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

92


Capsa 3<br />

135. Anno 1662, die 11 agusti. - Supplices litterae contra eos qui viam vel muros ad<br />

palatium madrutianum, vulgo delle Albere, quoquomodo impedire vel deturpare tentant.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

136. Anno 1661 et anno 1662. Privilegium concessum a principe tridentino Iohanni<br />

Schelener fundendi campanas in temporali dominio ecclesiae tridentinae cum exclusiva aliorum.<br />

Cartaceo, carte 2. Parte in italiano. Schelener era di Bolzano.<br />

137. Anno 1662. - Proclama principe tridentino iubente factum pro reductione monetarum<br />

ad valorem legalem nempe dupla hispanica librae 28. Dupla italica librae 28. Zechinum librae<br />

16. Ungarum librae 15 ½ etc.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

138. Anno 1663, die 3 ianuarii. - Prohibitio larvarum etc. facta a domino principe<br />

tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Giangiacomo Sizzo cancelliere. - Proibizione delle maschere: pena<br />

ragnesi 100 di giorno; 200 di notte. Proibite anche le mattinate o serenate.<br />

139. Anno 1638, die 27 octobris. - Dominus Carolus Emanuel episcopus tridentinus<br />

advertens quod vetus decretum contra hebraeos latum de non commorando in Tridento ed<br />

deferendo signo oblivioni traditur, suo proclamate illud renovat.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. La pubblicazione era preceduta da tre squilli di tromba.<br />

140. Instructio quae observanda traditur subtheloneariis in Vattaro et Bosentino in<br />

exactione thelonei in praedictis locis Vattari et Bosentini.<br />

Cartaceo, carte 2. Senza data: metà sec. XVII.<br />

141. Anno 1671, die 7 aprilis, Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Sigismundus<br />

Alphonsus episcopus tridentinus hominibus communitatum plebium Calavini, Cavedini, Pahi,<br />

Lasini et burgi Vezani et consortibus confirmat iura, instrumenta et sententias praedecessorum<br />

super collectis tam ordinariis quam extraordinariis iuxta focos dudum descriptos et non iuxta<br />

focos fumantes solvendis.<br />

Pergamena mm 340x400. Sigillo pendente.<br />

142. Formularium pro scribendis epistolis seu titulis dandis magnis principibus.<br />

Cartaceo, carte 42. Gli indirizzi recano i nomi dei principi e dei parenti del Clesio. Andrea Gritti<br />

doge di Venezia; Francesco duca di Urbino; Federico Gonzaga; Marsaner Thomas maestro di casa;<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

93


Capsa 3<br />

Nicolò Neuhaus canonico; Giacomo di Fels capitano di Stenico e cognato del Clesio; Angelo Costede<br />

fiscale e procuratore; Bartolomeo Lutterini massaro di Stenico.<br />

143. Anno 1531, 9 iunii Pragae in Xenodochio prope fontem. - Martinus electus et<br />

confirmatus archiepiscopus pragensis gratias agit cardinali Ludovico episcopo tridentino pro<br />

benefitiis ab eo acceptis praecipue in sua promotione ad archiepiscopatum, eique dono mittit<br />

duos equos.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

144. Anno 1584, 14 martii, Tridenti. - Coram dominis locumtenentibus cardinalis episcopi<br />

tridentini producta fuit causa a doctore Ioseph Gaudento procuratore nobilis domini Gulielmi de<br />

castro Arsii uti mariti et procuratoris nobilis dominae Barbarae filiae et haeredis pro domidia<br />

parte quondam domini Balthassaris de castro Clesii contra nobilem dominum capitaneum<br />

Simonem de Gerardis de Petra Plana iniuste possidentem ombia bona dicti Balthassaris patris<br />

dictae dominae Barbarae, quorum medietatem sibi deberi vult ostendere. Bona autem sunt in<br />

pertinentiis Pahi prope castrum Petrae Planae centum plodiorum circa et alterius petiae terrae in<br />

Mesiano. Septuaginta octo affictus grani, vini, denariorum etc. quae a diversis hinc inde<br />

solvuntur.<br />

Cartaceo, carte 14.<br />

145. Anno 1673, 11 februarii, Tridenti. - Ioannes Fontana scribit domino Sizzo cancellario<br />

episcopi tridentini quod miles quidam occisus sit ab alio milite et postea cum suo generali miles<br />

occisor aufugit. Quare petit informationem an formare debeat processum et examinare cadaver<br />

antequam sepulturae tradatur.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano. Francesco de Andreis detto il bresciano detenuto in<br />

carcere sotto l'accusa di aver ucciso a Lavis un suddito del principato.<br />

146. Anno 1527, die 5 octobris, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus per suam sententiam arbitramentalem tanquam compromissarius<br />

condemnat homines de Matarello ad solvendam nobilibus dominis Iacobo et Carolo Trapp<br />

fratribus de Biseno decimam intergram de omnibus minutis etiam post primos fructus per ipsos<br />

colligendis et de omnibus nutrimis.<br />

Pergamena mm 374x427. Sigillo pendente.<br />

147. Anno 1550 indictione 8, die iovis 26 iunii, Tridenti. - Ser Leonardus quondam Nicolai<br />

a Prato de Novalina Matarelli tamquam sindicus fabricae ecclesiae sancti Leonardi de Matarello<br />

renovat investituram locationis perpetualis ser Nicolao quondam Petri Frasanchi de Centa<br />

iurisdictionis Caldonatii de una petia terrae aratoriae vineatae, prativae et buschivae unius plodii<br />

sita in pertinentiis Matarelli ubi dicitur alla Costa etc. sub annuo censu librarum 4 de Marano<br />

etc.<br />

Pergamena mm 346-370x237-240. Notaio: Aldrigetus f.q. ser Antonii de Gislembertis de Trilaco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

94


Capsa 3<br />

148. Consultatio quaedam in causa annuae praestationis seu eleemosinae septem marcarum<br />

pro celebratione unius anniversarii instante domino prelato sancti Udalrici contra dominum<br />

parochum Alberti vigore alicuius instrumenti cessionis factae de anno 1335 ab Henrico<br />

quondam rege Bohemiae etc. comiteque Tyrolis. Agitur praecipue super declinatione fori<br />

saecularis ad quod non esse trahendum clericum probatur pluribus etc.<br />

Cartaceo, carte 8. Tratta della chiesa di Lavis il cui titolare è s. Udalrico.<br />

149. Anno 1686, die 9 novembris, Viennae. - Compendium testamenti domini abbatis<br />

Lucae Ferrari in quo palatium de Margono feudum masculinum mensae episcopalis Tridenti<br />

relinquit Lucae Ferrari ex fratre nepoti suo.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia. In Italiano.<br />

150. Anno 1690. - Acta quaedam iudicialia in causa Zanetta et Cribellia occasione dotis<br />

persolvendae ex haereditate Petri Cribellii cum appellatione ad cameram imperii.<br />

Cartaceo, carte 20. Sigilli 2 aderenti. Atti notarili dal 1675 al 1690.<br />

151. Anno 1591, die 2 decembris, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Ludovicus<br />

cardinalis et episcopus tridentinus concedit locationem perpetualem Andreae Bizero de Perzino<br />

de medietate unius domus sitae in Tridento in contrata Cantoni acquisitae a nobilibus Laurentio<br />

Basso de Margono et Laurentio filio quondam Baptistae Bassi civibus tridentinis sub annua<br />

pensione librarum 4 etc.<br />

Pergamena mm 317x338. Sigillo pendente in custodia lignea.<br />

152. Anno 1679, die 9 martii, Vulsanae. - Dominus Thomas Benvenuti archipresbiter<br />

Vulsanae qui ultra quinque annos fuerat magister domus in castro Boni Consilii Tridenti<br />

testificatur custodibus eiusdem castri numquam lectum plumeum vel laneum fuisse datum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

153-156. Mancano per sbaglio di numerazione.<br />

157. Anno 1548. - Ioannes Maria Albertus domino Christophoro cardinali episcopo<br />

tridentino refert quae acta sunt circa teloneum in Roboreto et Tridento pro tractu lignorum eique<br />

proponit qua ratione quaedam transactio et compensatio fieri posset.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Sigillo perso. - Nuovo dazio a Borgo Sacco.<br />

158. Anno 1548, die 24 iunii. - Inventarium vasorum et utensilium argenteorum et aliorum<br />

quae Hieronymus Rochabruna in Hispaniam duxit ad usum illustrissimi domini cardinalis<br />

tridentini.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano.<br />

95


Capsa 3<br />

159. Anno 1549, die 29 decembris, Goritiae. - Andreas Matthioli domino Christophoro<br />

cardinali episcopo tridentino sua opera medica cum quibusdam medicinalibus in donum mittit<br />

atque de suis negotiis disserit eiusdem cardinalis protectionem implorando.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente . In italiano. Il genero del Mattioli esercitava la medicina a<br />

Lubiana: chiede che venga assunto in luogo del partente in val di Non: è nativo di Cles.<br />

160. Anno 1679. - Recensentur omnes communitates totius principatus tridentini quae<br />

destinaverunt procuratores ad praestandum iuramentum fidelitatis domino Francisco de Albertis<br />

episcopo et principi tridentino.<br />

Manca. Esiste in AST: Atti Trentini, XX, fascicolo 7a (busta n. 69), carte 1688-1948.<br />

161. Rationes redditae super licentiis armorum per registratorem Ioannes Baptistam de<br />

Bernardis ab anno 1680 usque ad annum 1688.<br />

Cartaceo, carte 21.<br />

162. Ludovicus episcopus tridentinus a Gregorio XIII Romam vocatus pro agendis<br />

quibusdam negotiis, principatui locumtenentes destinavit qui suo nomine a subditis fidelitatis<br />

iuramentum expostulent et omnia alia negotia ad eum spectantia administrent.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

163. Litterae supplices ad Christophorum et Ludovicum cardinales subditorum<br />

tridentinorum rippensium, anauniensium ac iudicariensium pro aliqua relaxatione<br />

gravissimarum impositionum in affictibus solvendis pro quibus solvendis pro annorum penuria<br />

vix sufficiunt annui redditus grani et vini, unde eos enixe rogant quatenus huiusmodi affictibus<br />

moderationes statuere velint.<br />

Cartaceo, carte 3. Parte in italiano.<br />

164. Anno 1534, 11 augusti, Pragae. - Vergerius nuntius apostolicus certiorem reddit<br />

Bernardum episcopum tridentinum de periculosa infirmitate summi pontificis, eumque<br />

extimulat ad aspirandum ad hanc supreman dignitatem pro qua alium aptiorem non cognoscit<br />

nisi ipsum, tum quia seniores cardinales iam defuncti sunt, tum quia nec romani nec florentini<br />

nec veneti in praesentibus circumstantiis non eliguntur, cum ergo vel hispanus vel germanus<br />

eligi debeat, cardinales ad germanum potius quam hispanum intendent, unde faciliter electio in<br />

ipsum dominum episcopum tridentinum cadet, cuius virtutes et zelum pro catholica religione<br />

maxime commendat, atque iterum hortatur ut pro Dei gloria et fidei ad eamdem dignitatem<br />

aspiret, mediaque ad hoc apta suggerit. Adsunt tres aliae eiusdem Vergerii epistolae circa<br />

eamdem materiam.<br />

Manca. Esiste in A..S.T.: Corrispondenza Clesiana, busta 13, fascicolo 11, carte 1, 2, 5, 6.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

96


Capsa 3<br />

165. Anno 1237 indictione 10, die 13 exeunte februario, Tridenti in palatio superiori<br />

espiscopatus in praesentia domini Ottonis de Brisia, Pelegrini Cosse notarii, Raimundini de<br />

Gaio etc. - Ancius filius quondam Engelmarii cerdonis fecit finem et refutationem et pactum de<br />

non petendo in perpetuum in manibus domini Aldrici episcopi tridentini de omnibus suis<br />

rationibus et actionibus super una petia terrae casalive cum muro et edificiis etc. in favorem<br />

Walterii becarii quem dominus episcopus investivit.<br />

Pergamena mm 388x134-145. Notaio: Castellinus qui vocor Ottonellus notarius.<br />

166. Anno 1537, mense octobri, Tridenti. - Dominus cardinalis Bernardus episcopus<br />

tridentinus ad suam iustificationem exhibet registrum omnium proventuum extraordinarie seu<br />

ultra ordinarios mensae suae episcopalis sibi obventorum quibus mediantibus tot expensas<br />

facere potuit.<br />

Pergamenaceo. Carte 4 mm 352x230-234.<br />

167. Anno 1515, 12 augusti. - Conventio domini episcopi tridentini cum magistro Lucio de<br />

reedificanda domo sua in qua est capella beati Simonis in civitate Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

168. Variae scripturae continentes capitula facta cum magistris fabricae castri Boni Consilii<br />

cum annotatione aedificiorum factorum et expensarum ab anno 1527 usque ad annum 1537 per<br />

dominum Bernardum episcopum tridentinum.<br />

Cartaceo, carte 243. Scritti che vanno dal 1480 al 1644. - Die 19 de sugno 1483: Noto como me pare<br />

Lorenzo e mi Domenego so fiolo avemo riceuto da meser Calapino lire 12 in pagament de quela porta chè<br />

in zima ha la scala. - In italiano.<br />

169. Anno 1488. - Expensae factae pro confirmatione et consecratione domini Udalrici<br />

episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carte 5.<br />

170. Variae expensae in aedificiis et reparationibus castri Boni Consilii; accedunt<br />

quitantiae domini episcopi datiariis etc. de anno 1479, 1480, 1481, 1483.<br />

Cartaceo, carte 14. - Valerius depentor.<br />

171. Anno 1499, 26 martii, Tridenti. - Udalricus episcopus tridentinus mandat domino<br />

Andreae de Clesio ut homines de Trilaco in ordinem redigat atque fratribus Francisco, Paulo<br />

atque Gothardo filiis quondam Petri de Poll de Trilaco qui cum suis antecessoribus ius regulandi<br />

in dicta villa Trilaci semper habuerunt et modo iidem homines impedire volunt, suum ius<br />

sustinent, aliter esset in praeiuditium feudorum ecclesiae tridentinae quod una cum aliis a dicta<br />

ecclesia possident. Unde sub poena etc. mandat qualiter statuto termino Tridentum se conferant<br />

causam huius oppositionis dicturi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

97


Capsa 3<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente rovinato. Scrive il cancelliere Guglielmo Rottaler.<br />

172. Anno 1517, 11 iulii in val Arsa in stuba canonicae s. Vigilii praesentibus domino<br />

Acacio Rinner plebano in Besenello etc. - Venerabilis artium magister dominus presbiter<br />

Stephanus Lindnperger instituit suum haeredem universalem Bernardum episcopum tridentinum<br />

cui commendavit duos filios suos natos et unum nasciturum. Hic erat beneficiatus ecclesiae s.<br />

Vigilii de val Arsa.<br />

Pergamena mm 536x215. Notaio: Dominicus a Porta q. ser Bartholomei civis et habit. Roveredi...<br />

not. et iudex ordinarius. Testimoni: Acacius Rinner plebanus Besenelli, presbiter Ioannes Haustner<br />

capellanus in Trambeleno, presbiter Urbanus Strasser capellanus in Teragnolo, presbiter Petrus Balneator<br />

capellanus in Norei, Ioannes Manfrinus de Barbarola, comunis Nomi, Gregorius f.q. Antonii ab Urso de<br />

Vallarsa, Ioannes Widman f.q. Michaelis de Pruela allemanus habitator ad presens in castro Roveredi,<br />

Simon et Laurentius fratres filii q. Antonii Norr de valle Vogra. - Eodem die et loco paulo post predicta<br />

presentes Simon Harrar a Putea Trambeleni ac Michael f. Gasparis Fogoler de Vanza.<br />

173. Anno 1439, 27 iunii Tridenti in contrata s. Benedicti. - Rhodulphus quondam nobilis<br />

domini Ioannis Petri de Grigno dicti de Feltro civis tridentinus reliquit in suo testamento<br />

frataliae s. Mariae de Tridento unum affictum perpetuum 22 grossorum tridentinorum ea<br />

conditione quod homines dictae frataliae intersint sepulturae suae et honorifice fiat memoria<br />

animae suae in anniversariis dictae frataliae.<br />

Pergamena mm 540x281-290. Testimoni: presbiter Iacobus de Placencia plebanus ecclesie s. Marie<br />

maioris Tridenti, Leonardus cimator q. ser Sichi de Tridento, Desideratus lanarius q. ser Francisci de<br />

Magredo vicentine diocesis, Canetus portator q. ser Galvani de Sitibergo (Spilimbergo), Gulielmus q.<br />

Ungari a Balistis. Notaio: Graciadeus notarius f.q. Antonii de Castello de Terlacho.<br />

174. Anno 1514. - Nota expensarum factarum in obitu Georgii episcopi tridentini Veronae<br />

et asportatione eius cadaveris Tridentum et sunt librae 865 grossi 4 quatrini 1. Accedunt duo<br />

inventaria rerum mobilium repertarum in eius palatio Veronae.<br />

Cartaceo, carte 6 più 5. Notaio: Bernardinus Coritius. - Dato a Hieronimo pictore per aversi<br />

affaticato nela infermità del Rev.mo. In italiano. - Spese notate per suonar le campane; per il becchino;<br />

per la cassa; per il trasporto; per i medici. - Altro notaio: Prandinus Hieronimus de Verona.<br />

175. Anno 1532, 24 septembris, Tridenti. - Instrumentum in quo commissarii quondam<br />

dominae Dorotheae Pretnawerin pro legato ab ea relicto confraternitati zapatorum 160<br />

renensium assignarunt unam domum apud capellam s. Simonis cum obligatione eis iniuncta ab<br />

eadem testatrice unius perpetualis anniversarii in ecclesia s. Petri pro eius anima et parentum<br />

suorum die 25 maii vel die sequenti videlicet duas Missas in cantu, unam pro defunctis et aliam<br />

de beata Maria virgine ac decem alias privatas cum erogatione librarum decem eleemosinae<br />

pauperibus.<br />

Pergamena mm 576x322. Notaio: Iohannes Iacobus Callavinus q. Iohannis de Gayfis notarius.<br />

Testimoni: Iohannes Honig, Iohannes Nogelbeg canonicus eccl. trident., presbiter Odoricus de Coredo<br />

capellanus cardinalis trident., presbiter Martinus de Clesio beneficiatus in ecclesia cathedrali Tridenti. -<br />

Sotto: Dorothea Praitenawer.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

98


Capsa 3<br />

176. Anno 1525, 29 martii, Tridenti. - Testamentum nobilis dominae Dorotheae viduae<br />

domini Ioannis Pretnawer ubi legavit episcopatui tridentino unum hortum situm ad s.<br />

Franciscum.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

177. Anno 1482, 16 septembris, Tridenti. - Thomas Aydempos pater supradictae Dorotheae<br />

condidit suum testamentum ubi legavit confraternitati zapatorum 40 rainenses cum obligatione<br />

ei anexa faciendi celebrare unum anniversarum perpetuum pro eius anima et uxoris suae.<br />

Pergamena mm 507x165. Notaio: Iohanninus f.q. ser Bartholomei de Zotis de Lasino; copia del<br />

notaio Iesamantus de Pegolotis de Burgo Archi. Testimoni: presbiter Iohannes Biser altarista s. Dorothee<br />

trident., presbiter Iohannes Puber plebanus in Trilaco [alias Puller] et plebanus in s. Petro Tridenti,<br />

magister Gabriel Cramer cerdo, Iacobus Perocius q. ser Leonardi Perocii, Christoforus pistor q. Odorici,<br />

magister Conradus barbitonsor q. Odorici carpentarii, Sistus institor q. Nicolai de Alemania.<br />

178. Anno 1527, 17 novembris, Tridenti. - Litterae patentes datae a Bernardo episcopo<br />

tridentino Andreae regio consiliario suo et Angelo Costede fiscali in quibus eos commissarios<br />

destinavit ad visitandum, reformandum, corrigendum, emendandum et inquirendum super bonis<br />

mobilibus et immobilibus, iuribus, redditibus pertinentibus ad ecclesiam tridentinam tam in<br />

civitate quam extra.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

179. Anno 1528, 25 octobris. - Producta sunt dominis commissariis privilegia et<br />

consuetudines antiquae Vallium Ananiae et Solis confirmatae a Bernardo episcopo tridentino et<br />

ibi recensitae.<br />

Cartaceo, carte 12.<br />

180. Anno 1555. - Recursus Sigismundi et fratrum de Thono ad episcopum tridentinum pro<br />

habendo affictu perpetuali a nobilibus de Roccabruna quem antiquitus solvere solebant videlicet<br />

libras 43 et modo solvere recusant. Una cum sententia Francisci Alexandrini consiliarii et in hac<br />

causa delegati commissarii in favorem dictorum fratrum.<br />

Cartaceo, carte 6. Notaio: Ioannes Baptista Landus f.q. Antonii Landi civis et habitator Tridenti.<br />

181. Anno 1452, 7 maii, Tridenti. - Georgius episcopus tridentinus vendidit Bartholomaeo<br />

quondam ser Ioannis de Zotis de Lasino et aliis de Lasino et Madrutio ibi recensitis unam<br />

possessionem quae dicitur Preda Murada in pertinentiis Cavedini cum uno lacu parvulo, busco,<br />

pratis, pasculis, montibus et aliis connexis praetio 180 ducatorum auri.<br />

Pergamena mm 431-522x253. Notaio: Iesamantus q. Antonii notarii de Pegolotis de Archo civis et<br />

habit. Tridenti. Testimoni: Ambrosius canzelarius rev. dom. episcopi tridentini Iacobus q. de Fanzinis a<br />

Ture, Bonaventura q. Marci de Calapinis cives et habitatore Tridenti. Abitanti di Lasino: Nicolaus q.<br />

Antonii de Ranzo, Dominicus q. Iohannis Gati, Pedrini q. Brunazoli, Antonii Zambarde q. Petri dela<br />

Dyamante, Spendei q. Tybaldelli, Iohanninus q. Iacobi Chizolete, Antonius q. Matezoli, Iohannes q. Ture<br />

de Banalo. Guilielmus q. de Grossellis, Antonius q. Guidi de Valcamonica, Pelegrinus q. Danielis,<br />

Pelegrinus q. Pisoni, Iacobus q. Florii habitator Madrucii, Bartolomeus Meacius q. Antonii de Castellano,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

99


Capsa 3<br />

Benvenutus q. Iohannis de Besagnis, Pelegrinus q. Iohannini Ricii, Bartolomeus Feragutus q. Bertolini,<br />

Riprandus q. Iacobi Gatini, Christoforus q. Iacobi Gayfe, Antonius Fataman q. Nicolai, Tomasina uxor q.<br />

Iacobi Chizolete, Pasinus q. Berti, Iohannes q. Tomei, Aldrigetus Pentegacius q. Iohannis, Iacobus Cerlus<br />

q. Dominici Francezii, Aldrigetus q. Petri Stanchini, Philippus q. Iacobi a Balcono, Iohanninus q. Antonii<br />

Banali, Stefanus Fratrius dictus Iohanninus, Zordanus q. Iohannis Ribelli. - Lacus vallis Cavedeni et<br />

flumen Sarche. - Vi è una lunga nota di mano dell'Hinderbach.<br />

182. Anno 1476, 14 februarii, Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus conquaeritur cum<br />

sindico et aliis hominibus Cavedini quod quidam ex ipsis ligna et palos pro vineis in pratis et<br />

pertinentiis Predae muradae surripuerint et absque licentia castellani Toblini inciderint et<br />

deprehensi atque admoniti, qua facultate id facerent? responderunt id se licite facere. Cum vero<br />

praedicta bona praedecessor episcopus ab illis de Madrutio et aliis interesse habentibus emerit<br />

pro necessitate castri Toblini pro proxima die sabati citat reos repertos ad comparendum<br />

Tridenti et dicendum quo iure dicta ligna inciderint.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto. - Annotato dall'Hinderbach.<br />

183. Anno 1455, 16 martii. - Compositio facta inter dominum Guielmum de castro Nani<br />

proprietarium castri Madrutii tanquam regulanum Calavini, Lasini, Madrutii et Toblini et<br />

dominum Gratiadeum de castro Campi praetendentem unam petiam terrae subtus ecclesiam s.<br />

Mariae della Sarca cui per compositionem assignata fuit una pars praedictae terrae.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Christoforus... f. ser Marci de Marchetis de Cadeno. Annotato<br />

dall'Hinderbach.<br />

184. Anno 1527, 13 martii. - Recursus filiorum quondam domini Antonii de Thono ad<br />

locumtenentes tridentinos pro habendo affictu unius domus et aliorum bonorum de quibus<br />

Balthassar et fratres de Roccabruna solvere debent annuatim 48 libras quas per octo annos<br />

praecedentes non solverunt.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

185. Anno 1561, 12 martii, Romae. - Epistola cardinalis Christophori episcopi tridentini ad<br />

locumtenentes tridentinos in qua eis iniungit ut quamprimum electionem faciant de uno quem<br />

ipsi probaverint, pauperum amatore et canonico tridentino qui una cum vicario generali et<br />

magistro domus, nulla habita cuiusvis personae ratione, minutatim rationes intelegant et<br />

inspiciant xenodochii tridentini aliorumque piorum locorum computa et quonam modo et via<br />

praeteritorum introitus temporum fuerint distributi et in quorum utilitatem cesserint, diligenter<br />

cognoscant. Adiungit quod libenter videret moniales s. Clarae in civitatem introductas et sic<br />

aliqua permutatio fieri posset videlicet moniales in loco hospitalis introduci et hospitale ad<br />

conventum dictarum monialium transferri.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

186. Anno 1564, 29 octobris ex castro turris Franchae. - Carolus Trautmanstorff de turri<br />

franca et Castelalto conquaeritur cum locumtenentibus tridentinis de plebano Matarelli quod<br />

pignus auferri iusserit cuidam suo molitori eo quod pro foco aliquid solvere recusaverit.<br />

Ostendit antiquum ius tam molendini quam domus suae ubi nunquam fuit in more aliquid<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

100


Capsa 3<br />

solvendi pro foco unde ab eisdem dominis locumtenentibus petit manutentionem iurium suorum<br />

et pignoris restitutionem.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

187. Anno 1524, 20 novembris. - Instructio data reformatoribus deputatis per dominum<br />

Bernardum episcopum tridentinum circa bona mobilia et immobilia totius principatus. Accedit<br />

instructio alia data visitatoribus dicti domini episcopi tempore canonicae visitationis.<br />

Cartaceo, carte 10. Annotato dal Quetta.<br />

188. Anno 1686. - Cartae spectantes ad controversiam inter Franciscum episcopum<br />

tridentinum et Fortunatum comitem a Wolghenstain qui impedire intendebat aedificationem<br />

unius hospitii quod aedificare intendebat dominus episcopus tridentinus ad Sarchas contra<br />

privilegium ut asserebat investiturae episcopalis sibi factum quo nullus hospitium aedificare<br />

potest nisi in distantia trium miliarum. Remissa fuit causa ad pares curiae. Pro parte domini<br />

episcopi electus fuit Franciscus comes a Castrobarco et pro parte Wolghenstainera Sigismundus<br />

baro Trapp.<br />

Cartaceo, carte 2. Pezzi 9. Sigilli aderenti. Parte in italiano.<br />

189. Anno 1678, 11 iulii, Tridenti. - Conventiones inter dominum episcopum tridentinum<br />

et patres Somascos circa seminarium cum taxa salarii dandi magistris et instructoribus<br />

alemanorum praetii pro expensis cuiuslibet alumni, aliaeque leges tam pro patribus Somaschis<br />

quam pro alumnis.<br />

Manca.<br />

190. Anno 1614, 21 iulii, Lincii. - Ad praeces Caroli cardinalis et episcopi tridentini<br />

romanorum imperator eidem domino episcopo concessit augmentum thelonei ad septennium.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

191. Anno 1629, 11 aprilis, Tridenti. - Ferdinandus romanorum imperator ad praeces Caroli<br />

cardinalis et episcopi tridentini prorogavit eidem domino episcopo augmentum thelonei in suo<br />

episcopatu ad alios septem annos.<br />

Cartaceo, carte 4. (scritte 3) . Copia coeva.<br />

192. Anno 1691, 4 martii, Oeniponti. - Sigismundus Trapp conquaeritur cum<br />

administratoribus episcopatus Tridenti quod ipso inscio posita fuerit domuncula pro excubiis<br />

timore contagionis ad pontem Aquae vivae in loco suae iurisdictionis quod cum sit in<br />

praeiuditium suorum iurium petit demolitionem huiusmodi domunculae vel dari reversale ut in<br />

simili casu factum fuit aliter ad alias resolutiones devenire opportebit.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

101


Capsa 3<br />

193. Relatio facta imperatori ac aliis principibus de quibusdam perversis qui nullo habito<br />

respectu libere libros famosos scribunt et picturas contumeliosas venales exponunt in<br />

contemptum caesaris ac aliorum principum etc. et decretum caesareum pro puniendis ac<br />

removendis huiusmodi libellis.<br />

Cartaceo, carte 2. Malacopia con correzioni.<br />

194. Anno 1537, 28 octobris, 6 mai 1538. - Liberculus in quo adnotata sunt ea quae facta<br />

sunt a ministris absente domino episcopo tridentino inter quae sunt variae investiturae renovatae<br />

Francisco Iacobo de Lionellis de Roveredo de quadam decima, Hectori del Bene, Ioanni Mariae<br />

de Seimbandis de quibusdam decimis, Hieronymo de Serbatis, Gusmero de Rosminis, Petro<br />

Bertochi, Fricio de Friciis, Sebastiano Parolino omnibus de Roboreto de decimis etc. Friderico<br />

et Augustino de Bosiis ac Antonio Bonfiolo de Sacco.<br />

Cartaceo. Libretto di carte 17 legato in pergamena [La pergamena che fa da copertina è una pagina<br />

delle infeudazioni e investiture del vescovo Alessandro di Mazovia, scritte sulle due faccie. - Notaio<br />

Iachoben Hartman da Monaco], mm 395x282. Solo titoli come segue:<br />

- Investitura Iacobi de Fedricis de Quetta de ecclesia parrochiali in Clesio.<br />

- Binas literas questus pro ecclesia in Civezano.<br />

- Patenti per il notaio di Cunevo Baldess. Iob.<br />

- Tria mandata ad decanos rurales in visitatione observanda (30 ottobre).<br />

- Licentia vicario plebis Lizane frangendum et destruendum ecclesiam s. Marci oppidi Roboreti.<br />

- Literas questus s. Pancratii plebis Enni.<br />

- Literas questus s. Sebastiani et Rochi et Fabiani plebis Tassuli.<br />

- Litteras patentes pro ill.mo duce Mantuae ut possit conducere pro usu suae Ecc. et curiae<br />

qualibet septimana 25 vitulos.<br />

- Commissio ad presbiterum Casparem Wetzal, plebani Aldeni ut presbiteros Iacobum vicarium in<br />

plebe Nova Teuthonica et Marinum Phriemb coadiutorem ibidem examinet. [Aldenum =<br />

Aldein].<br />

- Admissio ad celebrandum in diocesi presbitero Alberico cremonensi.<br />

- Unum carrum vini pro usu Rev.mi Vienne.<br />

- Don Marco Antonio Angelico Fossa della diocesi di Parma ammesso alla cura d'anime.<br />

- Literas questus pro capella b. Mariae V. et s. Sebastiani et Rochi plebis ville Folgaridae.<br />

- Admissio ad celebrandum et curam animarum presbitero Petro f. Ioannis de Zaninellis de castro<br />

Nano dioc. Tridenti.<br />

- Admisso regendi curam animarum presbitero Felici de Longenis brixiano facta.<br />

- Admisso regendi curam animarum Francisco de Pavesiis de Calestano dioc. parmensis.<br />

- Litteras questus pro ecclesia s. Fabiani et Sebastiani infra Nanum et Tuenum.<br />

- Admissio presbitero Iacobo de Fabris de Clesio facta...<br />

- Litteras questus pro hospitali ecclesiae s. Trinitatis de Nacho.<br />

- Litteras questus pro ecclesia s. Marie in Tyrano.<br />

- Confirmatio ordinationum inter homines Mortacii.<br />

- Admissio... pro presbitero Petro de Cruviano plebis Maleti.<br />

- Admissio pro presbitero Georgio de Vigo vallis Anonie.<br />

- Admissio ad celebrandum super ara portatili presbitero Nicolao de Florianis de villa Villae vallis<br />

Lagarinae... e molte altre.<br />

- Una licenza di trasporto di vino. In tedesco.<br />

- Litteras questus s. Romedii in valle Naunia.<br />

- Literas 28 ad omnes officiales Rev.mi ut compareant ad faciendum raciones (21.1.1538).<br />

- Literas questus pro conventualibus oppidi Ripe.<br />

- Mandatum ad instantiam Georgii de Firmian factum hominibus ville Navis ut ipsorum solitis<br />

pasculis ac usibus minime privari debeant.<br />

- Literas questus pro hospitali s. Pelegrini sub monte Alochi... pro liberatione suorum<br />

consanguineorum ex manibus saracenorum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

102


Capsa 3<br />

- Licentia frangendi capellam s. Petri et Pauli de Terragnolo et iterum redificandam.<br />

- Investitura de quodam capella s. Wolfgangi et Martini in Gurlano.<br />

- Literas questus capelle s. Pantaleonis et Antonii ville comitatus Archi.<br />

- Licentia hominibus ultra Sarcham ut capellam s. Silvestri sitam supra montem dextruere possint<br />

studio illam amplificandi.<br />

- Binas litteras questus pro Ioanne Baptista olim ebreo nunc cristiano.<br />

- Locatio ad 3 annos facta Iacobo de Zottis de Lasino, hospitio Sarchae (13 aprile 1538).<br />

- Confirmatio fratrum de disciplina de Lomasio.<br />

195. Anno 1538. - Controversia inter dominam Beatricem de Dornberg filiam dominae<br />

Christinae de Petraplana et dominum Aliprandum de Clesio invetitum a domino Bernardo<br />

episcopo tridentino de feudis domini Maximiliani ultimi ex familia de Petraplana quae Beatrix<br />

praetendit a domino Aliprando restitutionem bonorum alodialium et melioramentorum in<br />

feudalibus quae sibi debentur tanquam haeres Maximiliani mortui absque successione et<br />

testamento.<br />

Cartaceo, carte 11 (scritte 9). Parte di genealogia dei Pietrapiana.<br />

196. Anno 1541, die 29 septembris, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus<br />

Christophorus episcopus tridentinus accedente capitulari consensu in favorem sui genitoris<br />

domini Gaudentii baronis castrorum Madrutii, Avii et Brentonici, sacrae regiae romanae<br />

maiestatis consiliarii et camerarii ac serenissimorum principum Austriae etc. camerarii supremi,<br />

eximit a praestatione decimarum locum nuncupatum el Piano della Sarcha ob multas expensas<br />

ab eo faciendas ad illum ad culturam reducendum et innundationibus tutandum cum multa<br />

episcopatus utilitate atque etiam ob magna eius merita et praeclara gesta in utilitatem ecclesiae<br />

tridentinae.<br />

Pergamena mm 590x558. Sigilli pendenti: uno del vescovo Madruzzo e uno del Capitolo. -<br />

Dissodare e ridurre a cultura il piano della Sarca per produrre "blada" che si debbono importare; così il<br />

denaro resterà in patria.<br />

197. Anno 1596, die 2 martii, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Ludovicus sanctae<br />

romanae ecclesiae tituli s. Laurentii in Lucina presbiteri cardinalis Madrutius cum ex mandato<br />

sanctissimi domini papae et caesareae maiestatis Romam accedere deberet, interea vices suas<br />

delegavit domino Carolo Madrutio episcopo smyrnensi coadiutori et nepoti suo, ut durante<br />

absentia sua omnia agat in temporalibus et spiritualibus, participato in omnibus consilio cum<br />

capitaneo et consiliariis suis et quando res postulabit etiam cum capitulo tridentino.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

198. Anno 1668, die 22 septembris - Recensio reddituum mensae episcopalis tridentinae<br />

habito respectu ad integrum septennium qui redditus ascendunt<br />

ad summam rhenensium 27.948<br />

annualia onera eiusdem mensae episcopalis ut ibi rhenensium 22.269<br />

remanent ad victum et usum episcopi rhenensium 5.679<br />

Cartaceo, carte 6. Copia coeva. In italiano. Formato da sette giurisdizioni:<br />

Dal dazio di s. Martino di Trento Ragnesi 4.844<br />

Colta del massariato di Trento Ragnesi 505<br />

Libelli del massariato di Trento Ragnesi 35<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

103


Capsa 3<br />

Appalto della trementina Ragnesi 125<br />

Prati del Bondone, di Lidorno e Roncafort Ragnesi 158<br />

Molino Ragnesi 66<br />

Bollette dei forestieri che alloggiano a Trento Ragnesi 30<br />

I laghi di s. Massenza, Piné e Pergine Ragnesi 162<br />

Dazio di Riva Ragnesi 1.100<br />

L'appalto delle strazze Ragnesi 45<br />

Dacio di Storo Ragnesi 90<br />

Legname sul fiume Chesio (Chiese)<br />

[Due ragnesi fanno uno scudo di Roma].<br />

Ragnesi 72<br />

199. Anno 1680, die 21 novembris, Feltriae - Dominus Bartholomaeus episcopus feltrensis<br />

transmittit processum a se formatum anno 1677, die 8 decembris ex delegatione nuntii et legati<br />

apostolici super statu ecclesiae cathedralis tridentinae et redditibus mensae episcopalis:<br />

Redditus rhenenses 35.554<br />

onera annua rhenenses 30.527<br />

remanent rhenenses 5.027<br />

Cartaceo, carte 26. 27 luglio 1669. Sigillo aderente. 27 luglio 1669, sigillo impresso del Capitolo.<br />

Notaio: Felice Menestrina. 22 luglio 1669. Sigillo aderente del Capitolo. Feltre, 21 novembre 1680.<br />

Sigillo aderente del vescovo di Feltre. È unita: Rationes della mensa vescovile di Trento: 15 maggio 1673<br />

- gennaio 1674. Parte in italiano.<br />

200. Anno 1606, 23 octobris, Tridenti - Carolus episcopus tridentinus scribit Alexio<br />

Tomasino plebano Lizzanae decano foraneo vallis Lagarinae, Alberto Farinae plebano Blezii<br />

decano vallis Iudicariarum, Ioanni Rampono plebano Rippae et ibi decano quod fructuun<br />

portionem quam pro seminario in civitate tridentina sustentando beneficiatis imposuerat, etsi<br />

tempus praescriptum pro ea impositione terminanda iam sit finitum, iustis tamen de causis<br />

adhuc ad triennium dimidiam huius impositionis partem prolungavit.<br />

Cartaceo, carta 1. Malacopia.<br />

201. Anno 1612, 19 septembris, Tridenti - Mandatum Caroli episcopi tridentini hominibus<br />

Vezzani et Padrignoni intimatum quatenus Ioannem a Prato fabrum ferrarium sinere debeant uti<br />

et frui bonis comunalibus, uti a domino episcopo tanquam domino et principe episcopatus sibi<br />

concessum fuit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto. Con correzioni ed aggiunte.<br />

202. Anno 1611, 24 februarii. - Prohibitio facta a domino Carolo episcopo tridentino ne<br />

quis audeat ultima februarii et prima martii solitas proclamationes matrimoniorum per villas et<br />

campaneas facere vulgo cridar marzo, cum maximo scandalo et inimicitiis etc. sub poena 10<br />

marcarum et triremium etc.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. - Da alcuni discoli s'osserva un certo abuso d'andar li ultimi di fevraro<br />

et primi di Marzo in campagne et per la villa cum campanelli et altri strepiti, proponendo maritaggi sino<br />

alle bestie e di peggio, dacchè ne nascono scandali e disinimicizie tra le famiglie.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

104


Capsa 3<br />

203. Anno 1618, 7 iunii, Tridenti. - Carolus episcopus tridentinus praetori civitatis<br />

tridentinae ut procedat contra Maximilianum Gerardi qui in castro Petraplana Prosperum<br />

Bucatum et Minetum de Arcu bannitos detinebat ut debitis poenis puniatur ille et hi detineantur.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

204. Anno 1618, 12 maii, Tridenti. - Carolus episcopus tridentinus delegatus a Mathia<br />

romanorum imperatore tanquam supremo tutore filiorum pupillorum Francisci Gonzagae<br />

Castilioni principis pro inquirenda eorum aeducatione et utrum subditi in debita obedientia sint<br />

constantes et indagando regimine ministrorum, subdelegavit Alexandrum Fopulum consiliarium<br />

suum.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

205. Anno 1674 et 1675. - Dominus episcopus tridentinus sua cum instructione mittit<br />

Viennam dominum consiliarium Antonium Sizzo ad promovendam causam mensae tridentinae<br />

contra Ioannem Ernestum Mayr tridentinum qui sub efficto praetextu negatae vel protractae<br />

iustitiae, aliorumque gravaminum et ut a rescriptorum seu decretorum paritione se subtraheret,<br />

causam coram caesarea maiestate introducere conabatur.<br />

Cartaceo, carte 165. In italiano e parte in tedesco.<br />

206. Anno 1689. - Consignationes reorum factae curiae tridentinae Avisii et Roboreti sede<br />

vacante tridentina eiusque temporalitatem administrantibus dominis Gaudentio Fortunato<br />

comite de Wolchenstain et Ioanne Antonio Ceschi.<br />

Manca.<br />

207. Anno 1631. - Scripturae spectantes emptionem factam a domino Dominico Gianettini<br />

consiliario et oeconomo domini episcopi tridentini tanquam eiusdem procuratore de uno palatio<br />

cum domuncula et horto in civitate Tridenti sito, quod olim erat dominorum de Trauttmansdorf.<br />

Cartaceo, carte 6. Copia.<br />

208. Circa annum 1596. - Instructio data a domino cardinali Ludovico episcopo tridentino<br />

domino Carolo nepoti et coadiutori suo circa regimen episcopatus tridentini et quomodo se<br />

gerere debeat cum caesare, cum tyrolensi comite, cum capitulo, cum capitaneo, cum consulibus<br />

etc. ubi documenta prudentiam et moderationem aequissimam spitantia continentur.<br />

Cartaceo, carte 8 (scritte 6). In italiano. - Habbi molta cura dell'archivio: non si levino originali ma<br />

solo copie.<br />

209. Anno 1667 prima novembris. - Aedictum Ernesti Adalberti episcopi tridentini<br />

hominibus Calavini, Madrutii et Lasini intimatum in quo eisdem interdicitur transitus cum equis<br />

et curribus per vias noviter introdcutas cum praeiuditio bonorum mensalium ad Sarcas, sed quod<br />

imposterum ire debeant per viam communem sub poenis etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

105


Capsa 3<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

210. Anno 1538, 15 martii. - Mandatum domini episcopi tridentini intimatum domino<br />

Thomae Cazzuffo quatenus sub poena etc. removere debeat a pratis Lidorni rostam ibidem<br />

erectam.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

211. Ad imperialem cameram spirensem scriptura in causa communitatum Lasini, Calavini<br />

et Madrutii a sententia tridentina in qua condemnatae fuerunt ad concurrendum pro reparatione<br />

fluminis Sarchae, ad dictam cameram appellantium.<br />

Cartaceo, carte 4. Malacopia (dopo il 1679).<br />

212. Anno 1666, 9 iulii, Tridenti. - Coram domino Iosepho Ghelf decano, Francisco de<br />

Albertis summo scholastico, Ioanne Baptista comite Lodroni, Antonio Crosino, Iosepho<br />

Victorio de Albertis archidiacono, Iacobo Roboreto a Freiberg, Ioanne Michaele comite a Spaur<br />

et Valler et Francisco Bertoldo canonicis tridentinis. - Dominus Liduinus Piccolomini senior et<br />

praepositus tridentinus tanquam procurator domini Ernesti Adalberti de Harrac cardinalis et<br />

archiepiscopi pragensis eius nomine ad possessionem adiit ecclesiae tridentinae tanquam<br />

postulatus a capitulo tridentino iuxta formam etc. eique fidelitatis iuramentum praestiterunt<br />

Ioannes Iacobus Sizzo cancellarius, Carolus Gervasius de Albertis, Franciscus Trentini, et<br />

Bernardus Pompeati consiliarii, Franciscus Guarientus, Antonius Sardanea, Hieronymus<br />

Voltolini, Ioannes Antonius Roboreti et Dominicus Gallitioli consules ac alii quibus de iure.<br />

Cartaceo, carte 6. Notaio: Udalricus Thomasis cancellarius capitularis apost. et imp. auct. notarius.<br />

213. Anno 1578. - Epistolae cardinalium et aliorum ad dominum cardinalem Ludovicum<br />

episcopum tridentinum super obitu eius patrui domini cardinalis Christophori qui diem<br />

extremum clausit Tiburi die 5 iulii hora 18 anno 1578.<br />

Cartaceo, carte 40. Contiene 22 lettere originali con sigilli. In italiano.<br />

214. Anno 1575, die 26 maii. - Scriptura producta contra affictationes qui constitutos<br />

census cum onere solvendi supra quinque pro centenario usurariae pravitatis insimulabant et<br />

debitos affictus solvere renuebant. Probatur autem constitutionibus tum pontificiis tum<br />

municipalibus tales census esse licitos et factis obiectionibus respondetur. Sequitur replica<br />

affictalinorum una cum quibusdam actis iudicialibus ea de re secutis.<br />

Cartaceo. Tre fascicoli di complessive carte 111. In latino, italiano e tedesco.<br />

215. Anno 1624, 29 aprilis, Tridenti. - Exemplar emptionis factae a domino Carolo<br />

Emmanuele Madrutio coadiutore Tridenti de Iscla olim domini Innocentii a Prato cum<br />

nemoribus, aedificiis et adhaerentiis suis quam Isclam emerat a communitate Tridenti dominus<br />

Antonius a Monte in subhastatione sed cum ad subhastationem concurrisset etiam dictus<br />

dominus coadiutor conventum fuit quod dictus dominus Antonius Isclam aquirere possit eo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

106


Capsa 3<br />

pacto ut dicto domino coadiutori renuntiaret ut de facto eam renuntiavit dicto domino coadiutori<br />

praetio rhenensium 11.330.<br />

Cartaceo, carte 4. -Ex actis Marci Antonii Scutelli.<br />

216. Homines Vallis Surdae cum tenerentur annuatim conducere ad castrum Boni Consilii<br />

certam lignaminum quantitatem et insuper staria 30 bladi, idque ob nemus ipsis livellario titulo<br />

concessum atque ob dilatam solutionem onerum fuerint oppignorati petunt aliquam dilationem<br />

ad solutionem faciendam.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Sec. XVII.<br />

217. Circa annum 1550. - Supplices litterae agentis pro domino cardinali episcopo<br />

tridentino ad caesaream maiestatem in causa datiorum solvendorum Avisii et Sachi pro<br />

transeuntibus lignis et de iure dominii aquae Avisii quod saltem pro medietate ad tridentinam<br />

ecclesiam spectare debet, cum et pontem super eadem aqua construere faciat.<br />

Manca.<br />

218. Anno 1518, die 14 augusti, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus pro conservatione pontis Sarchae subtus montem Casal et monasterium s.<br />

Mariae de Sarcha, praecepit ut omnis pedester unum quatrinum monetae usualis sicut etiam<br />

quodlibet animal ibi transiens solvat mutario suo; si tamen animal habeat somam solvantur tres,<br />

et pro curru quolibet quatuor quatrini; ecclesiasticis personis, nobilibus dioecesanis aliisque<br />

exemptis semper exemptis.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

219. Anno 1495, die 30 martii in villa Cadeni. - Homines villae Cadeni sua ordinamenta et<br />

consuetudines renovarunt pro bono regimine et usu campaneae et bonorum communalium,<br />

eorumque custodia etc. Quae omnia confirmat Bernardus episcopus tridentinus anno 1529, die<br />

23 ianuarii.<br />

Cartaceo. Due fascicoli di carte 18 (scritte 15).<br />

220. Anno 1525-1534. - Epistolae quinque domini Bernardi episcopi tridentini ad suos<br />

Tridenti locumtenentes pro collocanda in meliori forma tridentina urbe nempe viis reparandis,<br />

garbariae et macelli loco mutando, quibusdam porticibus tollendis et mercato a loco Cantoni ad<br />

locum macelli transferendo, una cum precibus et rationibus habitantium ad Cantonem pro<br />

impedienda illa translatione.<br />

Cartaceo, carte 19. Lettere del Clesio da Innsbruck, Lienz, Ratisbona, Praga. Parlano della fabbrica<br />

di s. Maria, della visita pastorale, delle concerie e del macello da trasportarsi prope Atesim ubi est<br />

balneum. Elenco degli abitanti del Fossato. I mercanti vicentini chiedono il rilascio del pedaggio (con<br />

sigillo aderente). Lettera dei consoli di Trento riguardo al macello (con sigillo aderente).<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

107


Capsa 3<br />

221. Anno 1523, die 20 ianuarii, Nurenbergae. - Dominus Bernardus episcopus tridentinus<br />

suis locumtenentibus scribit super promotione nepotis sui ad canonicatum tridentinum. Insuper<br />

admittit praesentationem presbiteri Angeli Mantuani ad altare s. Andreae in cathedrali etc.<br />

tandem eos hortatur ad terminandam statutorum tridentinorum reformationem.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Parla anche della morte del pievano di Flavon Leonardo<br />

Fondoier.<br />

222. Anno 1525, die 2 maii, Oeniponti. - Dominus Bernardus episcopus tridentinus suis<br />

locumtenentibus scribit super visitatione domus Dei, probatque quod mutato nomine<br />

visitatorum, sed inspectorum nomine locus ille visitetur et conspiciatur an res dicti loci honeste<br />

et bene gerantur uti debet.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

223. Anno 1533, 22 octobris, Marmiroli. - Dux Mantuae scribit locumtenentibus tridentinis<br />

pro facultate extrahendi ex plebe Rendenae qualibet hebdomada 25 vitulos et salvaticinas.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

224. Variae scripturae in causa controversiae inter Hieronymum Scratenpergher et Iacobum<br />

de Paho qui dicto Scratenpergher recusabat solvere decimam suorum bonorum in pertinentiis<br />

Pissavaccae de qua ab episcopo investitus fuerat etc. productae coram domino Georgio episcopo<br />

tridentino.<br />

Cartaceo, carte 16.<br />

225. Anno 1535 aprile 19. - Liprandus de Clesio conquaeritur cum locumtenentibus<br />

tridentinis contra Albertum de Roccabruna qui contendere praetendit ius regulandi in plebe<br />

Civezzani eidem domino Liprando ab episcopo tridentino sibi concessum, unde rogat eosdem<br />

locumtenentes ut ipsum inducant ad ostendenda iura sua.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

226. Anno 1527. - Sindici Cavedini, Lasini, Padergnoni, Trilaci, Supramontis et Viguli<br />

Basilicae exponunt domino episcopo tridentino quod capitaneus portae pontis Athesis eos velit<br />

aggravare de nova muta ultra solitum et consuetum solvendi de rebus suis conducendis per<br />

dictum pontem unde rogant dominum episcopum ne permittat talia gravamina. Responsum quod<br />

capitaneus supplicantes non aggravet ultra solitum et si quid habeat in contrarium, respondeat.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

227. Capitula exposita domino episcopo tridentino ab his qui noviter introducti sunt in<br />

civitatem Tridenti ad pannos conficiendos. Deest annus et episcopus, tamen videtur talem<br />

introductionem fuisse factam sub domino Bernardo episcopo tridentino.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

108


Capsa 3<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. - Tutta la lana del distretto sia tenuta e non si esporti prima che queli<br />

da larte dala lana siano forniti; nessuno possa condur panni da Arzignano nè da altri luoghi, cioè panni de<br />

garzadura, de cativa sorte; non si possono vendere se non panni bagnati et cimati; i forestieri possano<br />

vendere panni solo in le fere.<br />

228. Anno 1529. - Baptista Zavatinus exponit domino episcopo tridentino quod cum ab<br />

ipso domino episcopo facultatem habuerit aedificandi unam apothecam apud turrim plateae et<br />

convenisset solvere renenses tres singulo anno et sibi facta fuerit investitura et paraverit omnia<br />

pro constructione dictae apothecae, impeditus fuit a dominis consulibus civitatis. Unde recurrit<br />

ad dominum episcopum pro iustitia qui rescripsit quod fiscalis tractet cum supplicante et<br />

reliquis iuxta mentem domini episcopi.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

229. Calceatores Tridenti exponunt locumtenentibus tridentinis quod cum tractetur de<br />

erigenda fraternitate calceatorum in civitate ad eius commodum et honorem et in ea etiam<br />

comprehenderentur cerdones et quia vel ex quadam consuetudine vel aliter videntur ipsi<br />

cerdones obligati, ubicunque contingit fieri executio administrationis iustitiae in criminalibus<br />

adesse, ob hoc multi calceatores se opponunt ad huiusmodi erectionem quare rogant dictos<br />

locumtenentes ut eximant cerdones a tali exercitio ignominioso et meditatam fraternitatem<br />

erigere possint.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

230. Anno 1522, die 17 decembris in causa hominum de Matarello contra Bisenum<br />

producitur carta in qua iurisdictionis confinia fuerant designata. Cfr Designationes 1339 edite da<br />

T. Gar.<br />

a) Cartaceo, carte 2. - Confini: a Preda guda sive cucca que est prope viam citra<br />

bilfredos, sub qua est quedam covaletus, subtus rochetam; ab aqua stolzani<br />

usque in Valarsam; vallem ziresariam super segam illorum de Vigulo. Il<br />

monte Novaline ab aqua stolzani et pozas Casteleri; vinea de matarello usque<br />

ad viam que appellatur ab alodiis qua itur Novalina; ad viam que dicitur<br />

rosole et aqua rosole et prope Stolzanum.<br />

b) b) Cartaceo carte 2. Elenco degli esattori nominati a riscuotere la colta per<br />

l'arginatura della Fersina; s. d. Cfr. capsa 4/36, libro 1507 di colta per gli<br />

argini alla Fersina ed alla Saluga; quindi questo 3/230 bis dovrebbe essere di<br />

poco posteriore al 1507.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

109


Capsa 4<br />

CAPSA 4<br />

Civitas Tridenti (numeri 220)<br />

1. Anno 1275 indictione 3, die veneris 6 intrante decembri, Tridenti in ecclesia beati<br />

Vigilii, sonata campana palatii ad arengam publicam. In praesentia dominorum Goxalchi decani,<br />

Odorici archidiaconi, Ezelini et Odorici de Campo, ac Olrici scolastici et Adelurandi<br />

canonicorum ipsius ecclesiae, Erardi de Tinguestain capitanei Tridenti. Fedrici et Vielmi<br />

fratrum de Castrobarcho, Pelegrini de s. Benedicto, Vielmi de Bellenzano. - Coram domino<br />

Henrico episcopo tridentino iuravit universus populus Tridenti ibidem congregatus coram<br />

crucifixo aureo sibi ostenso, et domini Riprandus de domino Gonselmo, ac Gerardus Capeleti<br />

sindici communis Tridenti nomine eiusdem communitatis promovere, conservare et defendere<br />

personam, dignitatem, potentiam et iura venerabilis patris domini fratris Henrici episcopi<br />

tridentini: obedientiam, reverentiam, fidelitatem omni tempore ipsi exhibere, ipsum tam in<br />

spiritualibus quam in temporalibus in dominum et episcopum recognoscendo. Quod si aliqui<br />

contra praedicta fecerint, cognoscant se lege municipali et statuto ad capitis detruncationem et<br />

ad bonorum omnium publicationem esse dampnatos.<br />

Pergamena mm 270x157-160. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio: Zacheus. Altri testimoni:<br />

Nicholaus Spagnolli, Maximianus iudices; Aprovinus, Girardus et Nicolaus fratres q. Zelemie de<br />

Castronovo; Pelegrinus de s. Benedicto, Vielmus de Belenzano, Rubeus de Maranoto, Odoricus de<br />

Bolzano, Gabriel de Porta, Valerius notarius. - Iuravit infrascriptum capitulum liberaliter et vulgariter.<br />

2. Anno 1368 indictione 6, die sabati 19 februarii, Tridenti. - Ser Antonius filius quondam<br />

Ielemiae de Matarello civis tridentinus a ser Francisco notario tanquam procuratore domini<br />

Alberti comitis in Ortemburg episcopi tridentini fuit investitus nomine locationis et conductionis<br />

in perpetuum secundum usum et consuetudinem aliarum locationum dicti episcopatus de una<br />

domo iacente in civitate Tridenti in contrata burgonovi cui cohaerent ab una parte haeredes<br />

quondam ser Otolini, pro annuo affictu decem solidorum denariorum parvulorum praestando in<br />

kalendis martii, quem non possit alienari sine licentia.<br />

Pergamena mm 457x171-173. Sul verso UNITAS, regesto. Notaio: Rodulfus q. ser Basini de<br />

Tridento... Tridenti in contrata platee comunis, ante domum heredum q. magistri Iohannis Merzarii qui<br />

fuit de Fosso. Testimoni: Franciscus q. Nicolai Merzarii de Fosso, Tomasius merzarius q. Simeonis de<br />

Mecio civis trident., Antonius notarius filius ser Michaelis dicti rubei de Rancio habitator Tridenti,<br />

Iacobus q. ser Bonmioris de Verona habit. Tridenti.<br />

3. Anno 1383 indictione 6, die sabati 12 septembris, Tridenti super episcopali palatio.-<br />

Processus iuridicus cum examine testium super verificatione ultimae voluntatiss, et institutione<br />

legatorum factis a domino Antonio quondam domini Antonii de Belenzanis de Tridento, qui<br />

processus factus est ne deinde probationis copia deperiret, quia propter pestem imminentem<br />

testes mori poterant. Comprobatum autem fuit, quod dictus testator instituit et esse voluit suos<br />

haeredes universales Guillelmum et Iohannes filios suos: 2. quod legavit unum affictum<br />

perpetuum decem librarum denariorum parvulorum pro anniversario suo semper faciendo in<br />

eccelsia s. Marie maioris de Tridento. 3. quod legavit domui batutorum de Tridento unum<br />

affictum perpetuum decem librarum denariorum parvulorum. 4. quod legavit donae Iacobae<br />

uxori suae 100 ducatos. 5. Dominae. Todeschinae uxori quondam patris sui 300 libras. 6.<br />

magistro Ottolino sartori 100 libras. 7. Ser Francisco notario de Molveno 100 ducatos auri. 8.<br />

quod si eius fideicommissarius et tutor dictorum filiorum sit dictus ser Franciscus de Molveno.<br />

Pergamene otto unite mm 2312x200-225. Notaio: Franciscus q. ser Ianesi de Fundo vallis Ananie<br />

habit. Tridenti... de mandato canonici Iohannis Anhang... relevavi ex instrumento scripto manu Girardi<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

110


Capsa 4<br />

notarii de Trilaco et Alberti q. Negrati de Sacho. Testimoni: Iacobus notarius de Ravazono q. Bartolomei,<br />

Marcus notarius q. Odorici de Spauro, Otolinus notarius q. Trentini de Tridento, Vigilius notarius q.<br />

Henrici Rigaia de Tridento, magister Nicolaus sartor dictus Schichignolus q. magistri Alberti de Tridento,<br />

Guilelmus notarius dictus ab equabus de Tridento. - Giudice Iohannes de Pugnis de Parma vicarius in<br />

spritualibus Tridenti.<br />

4. Anno 1426, Tridenti in castro Boni Consilii die 14 Decembris. - Dominus Alexander<br />

episcopus tridentinus Mazoviae dux cinfirmavit statuta carratorum civitatis tridentinae, in<br />

quibus describuntur eorum obligationes conducendi vinum, foenum et ligna ad castrum Boni<br />

Consilii solis expensis cibi et potus subministratis, et taxa pretii prescribitur pro vectione<br />

mercimoniorum mercatorum et certa privilegia atque immunitates a publicis oneribus<br />

conceduntur.<br />

Pergamena mm 356x484. Sigillo pendente. - De Tridento ad Egnam 8 solidi pro plaustro.<br />

5. Anno 1519. - Libellus supplex subditorum districtualium iurisdictionis tridentinae, in<br />

quo domino praesuli et principi exponuntur plura gravamina contra cives urbis tridentinae,<br />

speciatim quod adigantur concurrere ad expensas inutiles et arbitrarias et ad manutentionem<br />

pontis supra Athesim: atque etiam opprimantur dictorum civium potentia, usuris, steuris: et<br />

abutantur male intellecta Alexandri episcopi sententia; ac proinde auxilium et levamen<br />

implorant.<br />

Cartaceo, carte 4. Con note del Clesio: - ve illis qui eos instigavit cum sapiat species rebelionis.<br />

6. Anno 1499, die 15 decembris, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus Augustino de Spinulis de Ianua magistro artis setariae privilegium<br />

concedit veniendi et habitandi in civitate tridentina ibique cum sua familia et operariis exercendi<br />

suam artem, faciendo pannos sericeos de veluto damascenos, cetaninos, rasos, scendaliceos:<br />

quam artem nullus exercere possit in eius vita: frui possit privilegiis civium; eidem omnes qui<br />

vermes sericos alunt, honesto pretio vendant.<br />

Pergamena mm 437x430. Sigillo pendente.<br />

7. Anno 1501, die 4 novembris in oppido nostro Bulsani. - Maximilianus romanorum rex<br />

confirmat Augustino de Spinulis magistro artis setoriae privilegium ipsi concessum a domino<br />

Udalrico episcopo tridentino de anno 1499.<br />

Pergamena mm 312x512. Sigillo pendente raffigurante 6 stemmi delle varie giurisdizioni.<br />

8. Sexdecim capitula italico idiomate conscripta in favorem artificis qui artem setariam in<br />

tridentina urbe exercere constituerat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

9. Anno 1422 indictione 15, die sabati 27 iunii, Tridenti super episcopali palatio. -<br />

Consilium, cives et communitas civitatis Tridenti acceptant, approbant et iurant leges, et statuta<br />

super lanificio et constructione pannorum in urbe tridentina quae statuta fuere praescripta a<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

111


Capsa 4<br />

domino Friderico Tyrolis comite qui se vocat ecclesiae tridentinae advocatum et defensorem ac<br />

in temporalibus dominum et gubernatorem.<br />

Pergamena mm 502x320-324. Sigillo della città di Trento. Notai: Guilelmus q. Guilelmi de<br />

Balanzanis de Verona civis et habit. Tridenti; Marcus f. ser Vallentini de Burgonovo. - La città era stata<br />

posta più volte in "saccomanno".<br />

10. Leges sive statuta a consulibus tridentinae civitatis condita super constructione<br />

pannorum in ipsa urbe.<br />

Cartaceo, carte 8. Sec. XV.<br />

11. Libellus italico idiomate conscriptus in quo tridentino episcopo exponitur nullum ei<br />

praeiudicium seu damnum inferri ex introductione pannorum exterorum sed suam potius habere<br />

utilitatem. - Cui et a quo fuerit exhibitus, non exponitur.<br />

Cartaceo, carte 2. Con note dell'Hinderbach.<br />

12. Anno 1388 indictione 11, die veneris 27 decembris, Tridenti in monasterio s. Marci<br />

ordinis heremitarum in capella s. Luciae. - Coram dominis Iohanne de Milla protonotario<br />

domini Alberti episcopi tridentini, Iacobo plebano in Ratmasdorf, et Osgualdo capellanis ipsius<br />

domini episcopi, commissariis et vice gerentibus. Ibique mandato domini episcopi convocatis<br />

multis vassalis, et feudatariis, nempe dominis Federico de Scarosteten priore s. Martini de<br />

Tridento canonico tridentino, Maphaeo de Bernardigis Mediolanensis dioecesis archidiacono<br />

cathedralis ecclesiae tridentinae, Nicholao de Rochabruna, Nicolao de Fundo, Iacobo de<br />

Soncino, Petro de Brixia, Ancio de Levigo, omnibus canonicis praefatae ecclesiae tridentinae,<br />

ac domino Bartholomaeo de Bononia decretorum doctore abbate tridentino vicario in<br />

spiritualibus generali praefati domini episcopi. Ibidem lecta littera incliti principis domini<br />

Alberti Austriae ducis directa praelibato domino episcopo, in qua rogabat eum, ut deberet<br />

inducere dominum Bonaventuram de Calapinis avum maternum neptis suae ad consentiendum<br />

ut filius domini Iohannis militis de Predellis secundum promissionem factam ut asserebatur, per<br />

quondam Nicolaum de Belenzanis, Iohannem Marcheti et Iacobinum de Belenzanis, habere<br />

possit in uxorem. Re diligenter examinata, tandem diffinitum 1° quod cum dicta puella recuset<br />

tale matrimonium; 2° nec placeat dicto eius avo, nec domino duci sit veritas exposita, et nullius<br />

valoris sit asserta promissio, unde conclusive consuluerunt quod dictus dominus episcopus haec<br />

omnia scribere debeat praefato domino duci: nec permittat aliquid fieri contra consuetudinem et<br />

libertatem et statum civitatis et civium: absurdum enim esse et contra rationem et bonam et<br />

antiquam consuetudinem perpetuo servatam quod causae tridentinae debeant determinari seu<br />

cognosci per milites et nobiles supremos contra ipsorum civium consuetudinem: et maxime<br />

causae matrimoniales quae omnino spectant ad dictum dominum episcopum.<br />

Pergamena mm 470x296-298. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio: Albertus q. ser Negrati de Sacho<br />

habit. Tridenti. Testimoni: Franciscus notarius f. magistri Iosii phisici de Tridento, magister Christoforus<br />

ciroicus f. q. Iohannis notarii, Vincentius q. Baldini de Patono vallis Lagarine, Francischinus aurifex q.<br />

Panzere de Caldonaio civis et habit. Tridenti. C'erano 16 sigilli impressi, molti ora sono rovinati.<br />

13. Anno 1521, die 21 martii in civitate imperiali Wormatiae. Copia privilegii quo Carolus<br />

imperator Ioannem comitem de Trilaco in suum consiliarium domesticum eligit. Item copia<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

112


Capsa 4<br />

eiusdem imperatoris ad Bernardum episcopum tridentinum litterarum quibus iubet ut eidem de<br />

Trilaco fidelitatis iuramentum solemniter det. - Datum in oppido Audenar 7 decembris 1521.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia non vidimata.<br />

14. Epistola de anno 1532 domini Pauli de Trilaco in causa criminali cum domino Thoma<br />

Tabarelli de Fatis ad dominum episcopum tridentinum. Item copiae litterarum dicti Thomae<br />

Tabarelli in eadem causa ad regentes et cancellarium in Insprugg.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

15. Anno 1527, die 27 octobris in arce regia Budensi. - Epistola originalis Ferdinandi regis<br />

Hungariae et Bohemiae etc. ad Paulum de Trilaco qui eidem regi attulerat duo aut tria peditum<br />

italorum archibusariorum millia ex agro tridentino in Hungariae regnum conducenda, quibus<br />

tamen se modo non indigere respondit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto.<br />

16. Anno 1517, die dominico 17 maii. - Processus criminalis contra dominum Paulum<br />

Tabarellum qui iniuriis affecerat dominam Katrinam Namaiore uxorem quondam domini<br />

Bonaquisti.<br />

Cartaceo, carte 8. - Ingiurie in italiano: putana, gaiofa, se non fosa sta mi tu saresi anda al bordelo al<br />

mal costume, sia perchè no tò lasà tor uno slaparo magna supa todescho sel tesa tolto al te narebe<br />

impegnà su per una osteria o su per un bordelo.<br />

17. Anno 1414, die 10 februarii, in Bolzano. - Fridericus Austriae dux, comes Tyrolis<br />

revocat privilegium veluti surrepticium hominibus de Vezano et Padergnono concessum super<br />

solutione onerum realium et personalium ecclesiae tridentinae debitorum, quam revocationem<br />

facit ad instantiam hominum Calavini seu Pedegaza, iubetque ut dicta onera solvantur iuxta<br />

novum aestimum; salvo semper numero sexaginta satorum ecclesiae tridentinae cui non vult in<br />

aliquo derogare.<br />

Pergamena mm 347x218. Sigillo pendente. Note dell'Hinderbach.<br />

18. Anno 1434, die octava aprilis. Datum Basileae. - Alexander episcopus tridentinus<br />

Mazoviae dux civibus tridentinis confirmat quaedam statuta sibi ab ipsis exhibita quoad iustitiae<br />

administrationem ipsique spondet pro eorum merito ad officia et beneficia esse promovendos.<br />

Cartaceo, carte 4 (scritte 2). Copia. Filigrana, bilancia.<br />

19. Anno 1435 indictione 13, die martis 2 augusti, Tridenti in contrata Belenzanorum. -<br />

Henricus miles Monspergh capitaneus in Ivano et Michael de Coredo capitaneus in civitate<br />

tridentina pro domino Federico duce Austriae, comite Tirolis. Iudicium ferunt super<br />

controversia inter cives Tridenti et homines disctrictuales eiusdem civitatis, nempe Pinedi,<br />

Civezani, Vatari propter horum gravamina ibi oblata super expensis ad duas tertias partes<br />

contribuendis pro manutentione iurium, munitionum, aedificiorum ipsius civitatis. Condemnati<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

113


Capsa 4<br />

fuerunt homines exteriores ad dandum et tribuendum rationem suam secundum literam domini<br />

ducis ibidem productam: et sequendo formam sententiae alias latae per dominum episcopum<br />

tridentinum quam approbant et confirmant nempe domini Alexandri episcopi Mazoviae ducis,<br />

remissis partibus in aliis quae controverti possent, ad suos iudices prout de iure.<br />

Pergamena mm 540x380-530. Notaio: Antonius natus q. Iohannis de Fayo civis et habit. Tridenti. Il<br />

testo delle richieste è in italiano. - Inter discretos viros Melchiorem appotecarium in Tridento et Petrum<br />

de Paho cives trident. tamquam procuratores universitatis comunitatis Tridenti ex una, et Nasimbenum de<br />

Richalcho plebis Pinedi, Antonium presbiterum plebis Civezani et Simonem Quilelmi de Vatario pro illis<br />

citra Attesem et magistrum Antonium Carpella, Antonium de valle Anaunia, Nicolaum de Ranzo,<br />

Antonium claudum de Lape pro illis de ultra Attesem. - Comunitas de ultra bus de Vella.<br />

20. Anno 1685, die 18 martii, in imperiali civitate Spirae. - Leopoldus imperator citationem<br />

relaxat contra consules civitatis tridentinae qui contra ius appellarant ad tribunal oenipontanum<br />

contra dominum Franciscum de Albertis episcopum tridentinum. Addita est relatio intimationis<br />

factae.<br />

Cartaceo, carta una (mm 434x604). Sigillo aderente . Sul verso atto notarile, notaio Iohannes Paulus<br />

Ciurlettus.<br />

21. Anno 1470, die lunae 5 februarii, Tridenti. - Exemplar authenticum processus seu<br />

examinis testium facti per dominum Paulum de Ungarellis de Padua potestatem Tridenti ad<br />

instantiam Mathaei de Margono contra illos de Romagnano et communitatem Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 8. Notaio: Iohannes f.q. nobilis Odorici de Bretio civis et habit. Tridenti. - Luthii de<br />

Pisavaca; villa Pisavace.<br />

22. Anno 1486, in Insprugg. - Epistola Sigismundi Austriae ducis etc. in qua urget<br />

Iohannem episcopum tridentinum, ut tridentinos subditos ad observantiam statuti tyrolensis<br />

inducat.<br />

Cartaceo, carta 1. Filigrana, testa di bue. In tedesco.<br />

23. Anno 1525, die 15 augusti et 17 octobris. - Nomina civium germanorum qui iurarunt<br />

post tumultum fidelitatem.<br />

Cartaceo, carte 4. - Stiglmair, Caspar Beck, Cunrad Schneider, Oswald Schuster, Martin Metzger,<br />

Leonhard Tischler, Stephan Tischler, Iohann Stettner, Hanns Mall, Andrea Kramer, Hanns Schuster,<br />

Gothardt Schneider, Veit Sutler, Romedi Garber, Stephan Funk, Anderle, Cuentz Schuester, Damian<br />

Schlosser, Peter Messerschmid. - Michel Mezger, Hans Maria Eberle, Paul von Sarntol, Hans Mezger,<br />

Wolfgang Geissen.<br />

24. Anno 1683, die 13 decembris, in imperiali civitate Spirae. - Sententia imperialis<br />

camerae spirensis in favorem domini episcopi tridentini contra consules civitatis Tridentinae<br />

super nullitate appellationis interpositae.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

114


Capsa 4<br />

25. Anno 1407, die 20 maii. - Consultatio facta a domino Francisco de Zabarellis iuris<br />

utriusque doctore in favorem civium et populi tridentini in causa incarcerationis domini Georgii<br />

episcopi tridentini. - Facti speciem enarrat dicendo quod cives et populus tridentinus ob<br />

extorsiones inauditas quae fiebant per officiales domini episcopi, congregati iverunt cum armis<br />

tempore noctis ad plateam civitatis, clamando = Viva el povolo e el segnore e mora y traditore<br />

=. Accurrente ad id episcopo res in concordium redacta. Postmodum cives videntes certa pacta<br />

et capitula non observari et putantes dominum episcopum velle gentes armigeras introducere in<br />

civitatem et aliquos etiam cives de melioribus morti tradere, post verbalem disceptationem in<br />

ecclesia cathedrali cum ipso episcopo habitam, eum detinuerunt et postea in quadam turri eum<br />

incluserunt. - Quaerit in hac consultatione an civitas ex hoc facto sit interdicto subiecta et<br />

resolvit negative.<br />

Pergamenaceo di tre fogli (gli altri tre sono stati tagliati) mm 358x227. Sigillo aderente perduto.<br />

Notaio: Franciscus de Zabarellis.<br />

26. Anno 1429, indictione 7, die veneris 2 septembris. - A domino episcopo tridentino<br />

Alexandro facta impositione alicuius collectae pro recuperandis nonnullis castris ad ecclesiam<br />

tridentinam iure proprio spectantibus, orta est contentio inter communitates villarum plebis<br />

Calavini ultra Pontariam, Pahi, Lasini, Vezani et Cavedeni ex una, et communitates villarum<br />

plebis de Supramonte, Cadeni, Terlaci, Pedegaze et aliarum consortalium ex altera parte,<br />

asserentibus his talem collectam esse exigendam pro quantitate patrimonii seu pro focis<br />

fumantibus, non autem pro focis dudum descriptis, uti contendebant alii; per dominos<br />

Gotfredum canonicum tridentinum et ecclesiae tridentinae in spiritualibus vicarium, et Gerium<br />

de Montecatino vicarium in temporalibus nec non Bernardum de Bononia legum doctorem<br />

commissarios et iudices delegatos lata est diffinitiva sententia contra communitates de<br />

Supramonte, Cadeni etc.<br />

Pergamena mm 490-500x342-347. Notaio: Guilelmus f.q. Pauli civis et habit. Tridenti. - Bernardus<br />

Mamole de Bononia. Antonius Fister de Civezano, Blanzardus de Trilaco. Testimoni della sentenza:<br />

Antonius not. q. Bertolasii de Burgonovo, Christoforus Spatarius dictus a libeceltis, Antonius sartor dela<br />

Soprana de Tridento, Nicolaus q. Firmi de s. Cruce de Tridento, Benedictus sartor, Bertonzellus q.<br />

Bertoni de Tridento.<br />

27. Anno 1487 indictione 5, die mercurii 20 iunii, Tridenti. - Exemplar non authenticum<br />

testamenti Bonaventurae quondam domini Calapini de Calapinis qui volebat ire ad bellum<br />

existens in Roveredo. Revocat testamentum prius factum suumque haeredem instituit dominum<br />

Georgium de Calapinis in parte bonorum in Campo Trentino existentium: et in parte reliqua<br />

Iacobum, Andream et Cristophorum fratres suos.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del notaio Andrea Gallo. - Super bancheto magistri Bartholini a Caligis in<br />

capite platee. Testimoni: magister Paulus phisicus de Gandino, Bernardinus Gobetus, Francischus f.<br />

Iohannis Zafalchi de Vincentia, Bonetus et Alexius fratres filii Bertoli de Cafanis de Gandino, Cristoforus<br />

Malacarne, egregius vallis Ananie comilito magnifici domini commissarii generalis Tridenti, Odoricus<br />

Rupolinus.<br />

28. Anno 1531, 7 iunii. - Mandatum domini cardinalis episcopi tridentini, quo praecipitur<br />

consulibus et sindicis civitatis Tridenti ne aliquam condemnationem expediant de his in quibus<br />

partem habent et in quibus pars debetur suae dominationi reverendissimae, nisi monito fiscali.<br />

Facta fuit mandati huius intimatio domino Francisco Balduino, domino Baptistae de Prato,<br />

domino Rocho Gelpho, domino Thomae Prenstner et domino Iohanni Mol consulibus in<br />

consilio congregatis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

115


Capsa 4<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Notaio: Calavinus.<br />

29. Anno 1427 indictione 5, die veneris 5 septembris, Tridenti super sallam magnam castri<br />

Boni Consilii. - Exemplar sententiae arbitramentalis latae a domino Alexandro episcopo<br />

tridentino Mazoviae duce super contributione expensarum faciendarum ad reparationem<br />

murorum civitatis, pontis Athesis, viarum a communitate Tridenti et communitatibus<br />

exterioribus.<br />

Item aliud exemplar praefatae sententiae. - NB. Hoc anno 1427 erat sindicus communitatis<br />

Tridenti ser Antonius ser Bertholasii de Burgo novo de Tridento.<br />

Item exemplar gravaminum communitatis Tridentinae contra communitates exteriores quae<br />

capitula in praefata sententia exposita et decreta non observabant. - [Hic libellus forte spectat ad<br />

annum 1519 in causa de qua supra N° 5.].<br />

Cartaceo, carte 10. Manca il secondo documento.<br />

30. Statuta et ordinationes hominum plebis Pinedi reformata regnante domino Iohanne<br />

episcopo tridentino, nempe Hinderbachio, cuius charactere addenda vel mutanda in quolibet<br />

statuto ibi adnotantur in quodam folio.<br />

Cartaceo, carte 8. L'Hinderbach mise "presidente" al posto di "regnante". - Consta di 67 capitoli.<br />

31. Codex in quo continentur exemplaria privilegiorum civitatis Tridenti nempe anni 1442-<br />

1500. Dominus Alexander episcopus tridentinus Mazoviae dux confirmat quaedam statuta in<br />

favorem civitatis. Dominus Fridericus romanorum rex prohibet ne in Tridento ullum pannum<br />

laneum quis vendat nisi sit tanti valoris quod ulna una pro quatuor libris veronensibus vendi<br />

possit. Anno 1442.<br />

Dominus Sigismundus Austriae dux, Tyrolis comes confirmat antiqua privilegia civium<br />

Tridenti et speciatim ea quae a domino Friderico eius patruo concessa fuere. Anno 1446.<br />

Relatio in qua continetur quomodo facta ab athesinis quaedam dieta in Merano in qua<br />

Sigismundum Tyrolis comitem et suum dominum proclamarunt; armata manu contra tridentinos<br />

descenderunt eosque adegerunt ad praestandum fidelitatis iuramentum eidem Sigismundo,<br />

excusso dominio domini Alexandri episcopi tridentini patriarchae et cardinalis. Hanc scenam<br />

egerunt Ulricus comes Kirchperger advocatus de Amatia capitaneus generalis totius Athesis,<br />

Henricus de Monspergh capitaneus exercitus hominum patriae Athesis et comitatus Tyrolis. -<br />

Anno 1444, die dominico palmarum.<br />

Dominus Sigismundus Austriae dux, Tyrolis comes supplicationi tridentinrum civium<br />

annuens decernit quod capitaneus urbis sit vir nobilis et sub dominiis suis oriundus, qui sciat<br />

linguam italicam et iuret observare omnia statuta et consuetudines ac privilegia tridentinorum.<br />

Constituit quod a sententiis latis per potestatem Tridenti possit et debeat appellari ad capitaneum<br />

et a sententiis capitanei ad ipsum. Concedit ne vina forensia possint portari ad civitatem. Datum<br />

Tridenti die martis 26 septembris 1463.<br />

Dominus Maximilianus romanorum rex comes Tyrolis cofirmat tridentinorum civium<br />

privilegia, gratias, immunitates, mandans Nicolao de Firmiano burgravio tirolensis Athesis et<br />

Hilprando de Clesio in Tridento capitaneis ut eos protegant. Insprugg anno 1492, 15 februarii.<br />

Dominus Udalricus de Liechtenstain electus ecclesiae tridentinae decernit quod super<br />

impositione solutionis honorantiae centum curruum vini propriis expensis serenissimo domino<br />

romanorum regi ad Insprugh fiendae et praestandae, cives solvant unam tertiam partem, alias<br />

duas partes solvant communitates exteriores. Datum Tridenti die 17 februarii 1494.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

116


Capsa 4<br />

Idem dominus Udalricus episcopus tridentinus super controversia salis inter consules<br />

civitatis et communitates exteriores decernit venditionem salis apud cives dumtaxat remanere<br />

debere et statuta desuper ordinata observari. Tridenti die iovis 14 maii anno 1500.<br />

Idem dominus Udalricus episcopus tridentinus super controversia confinium et terminorum<br />

montis Vasoni inter communitatem civitatis Tridenti et unversitatem villae Supramontis fert<br />

sententiam in favorem tridentinorum. - Tridenti in castro Boni Consilii, die iovis 16 iulii anno<br />

1500. Praesentibus domino Adam de Weinegk capitaneo, domino Daniele de Crescendulis<br />

potestate.<br />

Sequuntur quinque alia documenta in germanico idiomate. Primum est Leopoldi et<br />

Friderici fratrum ducum Austriae de anno 1406. Secundum est Ernesti ducis etc. de anno 1415.<br />

Tertium Friderici Ducis de anno 1421. Quartum Sigismundi ducis de anno 1444. Quintum<br />

tandem Friderici romanorum regis, ducis Austriae etc. de anno 1444, regni eius anno quarto.<br />

Cartaceo, carte 18.<br />

32. Anno 1428, die 10 fenruarii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Statuta et ordinamenta<br />

episcopi Alexandri Mazoviae ducis pro bono regime frataliae sive societatis artis sartoriae in<br />

tridentina civitate.<br />

Pergamena mm423x545. Sigillo perduto. Note dell'Hinderbach sul verso.<br />

33. Anno 1419 indictione 12, die 24 octobris, Tridenti in castro Boni Consilii. - Statuta et<br />

ordinamenta artium sartoriae et cimariae in civitate Tridenti confirmata et approbata a Guillelmo<br />

advocato de Amatia comite Kirchpergi, Athesis et totius episcopatus Tridenti pro domino<br />

Friderico duce etc. capitaneo generali, quorum ratificationi inter alios nobiles interfuit Andreas<br />

dictus Pewerlem capitaneus castri Corni.<br />

Pergamena mm312-345x660. Notaio: Ulricus Panter clericus herbipolensis diocesis. I sigilli sono<br />

stati tolti con una striscia di pergamena. Testimoni: Iohannes de Schellendorf, Iohannes Hueber, Andreas<br />

dictus Pewerlem capitaneus, Conradus Wulfinger, Iohannes Serenteiner.<br />

34. Anno 1430 indictione 82, die sabati penultima aprilis Tridenti in episcopali palatio. -<br />

Promissiones, reformationes postae et ordinamenta factae vel facta per promissores et deputatos<br />

in plena et generali regula hominum et personarum communitatum et universitatum omnium<br />

villarum regulae Montaneae Pinedi, coram nobili et egregio legum doctore et comite palatino<br />

domino Grerio de Monte Catino de Ferraria vicario in temporalibus Tridenti pro serenissimo<br />

principe ac domino reverendissimo domino Alexandro episcopo tridentino etc.<br />

Codice pergamenaceo di 8 carte più la copertina mm 190x285. Notaio: Antonius natus q.<br />

Bartholomei de Paip civis et habit. Tridenti. Testimoni a Trento: ser Maffeus de Brixia stacionarius in<br />

Tridento, Nicholaus q. ser Fridele de Tridento. Regolani: magister Velle faber de Basilica, Nichle<br />

Zanchanar. Sono dieci i deputati montanee Pinedi, de Traxilla, de Sternigo, Bedollo, Miola, Garzolaga, de<br />

Placiis. - Punti 66.<br />

35. Anno 1407 indictione 15, die mercurii 20 aprilis, Tridenti ante castrum Boni Consilii<br />

super platea iuxta rastellum. - Dominus Federicus dux Austriae, Tirolis comes etc. confirmat<br />

antiqua et concedit nova privilegia tridentinis civibus qui tumultuarie episcopum suum et<br />

dominum Georgium carceri mancipaverant et de infandis criminibus iniustissime accusaverant:<br />

unde hic totam eius iurisdictionem temporalem pessumdant ut libere vivere possint: heu scelus<br />

infandum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

117


Capsa 4<br />

Intra hoc documentum adest brevis memoria proditorum qui anno 1435, die martis 15<br />

februarii quinta noctis hora occuparunt portam s. Crucis urbis Tridenti sub episcopo Alexandro,<br />

detentis pluribus civibus et canonicis ipsi domino episcopo fidelibus.<br />

Pergamene due mm 485x490-566-570; 169x140. Sigillo perduto.<br />

1. Note fitte dell'Hinderbach. Notaio: Guilielmus natus ser Pauli civis Tridenti; Ulricus dictus<br />

Butsch clericus augustensis diocesis. Testimoni: Wilielmus comes de Amacia, Hanrichus de<br />

Rothenburg capitaneus in partibus Attacis, Purchardus de Manuspergh, magister ducalis curie,<br />

Marquardus de Epmes, Petrus de Sporo, Lienardus de Bodmen iunior, Hainricus de Elerberth<br />

longior, Hainricus de Horlingh, Gasperus de Slandesperg, Bartholomeus de Cavedono,<br />

Christophorus Vux de Epiano, Errardus de Villanders, Malschalchus prefati domini ducis,<br />

Federicus de Westerstein, Franciscus de Graifenstein omnes milites generosi; necnon nobilis<br />

Nicolaus Vintilerius de Bulzano.<br />

2. Sul verso regesto dell'Hinderbach. - Iohannes Chunisperger capitaneus Persini, Antonius de<br />

Mulveno. Proditores fuerunt: Michael a Muta, Odoricus q. Federici de Paho qui erat massarius et<br />

officialis episcopi et suus vasalus, Adelperius de Calapinis, vasalus Antoniolus a Turri dictus de<br />

dona Mocina, magister Iohannes Luce et Luca filius suus falsator monetarius publicus, Iacop de<br />

Arco, Melchior ab Oleo, Petrus Busius de Sporo, Odoricus de Calapinis, Antonius Bertolasii.<br />

36. Anno 1507. - Liber pro collecta pro fabrica murorum ad Fersinam et ad aquam vulgo<br />

della Saluga.<br />

Cartaceo, carte 38. Contribuenti: Antonio Pasot per l'osteria del Capon; Acazio Honic per l'osteria<br />

del Cavalet; Andrea Salvet per l'osteria; Antonio da Vigol notaio; Pre Alessandro pievan de s. Maria (per<br />

industria); mastro Antonio murar da Lasin; mastro Alovisio veludi; mastro Adamo marangon; mastro<br />

Antonio taiapreda; mastro Alberto marangon; mastro Ambroxo de Introxo de mastro Luca murar;<br />

Antonio dale rode; mastro Andrea tesar al pont; mastro Antonio marangon; mastro Andrea tesar; Andrea<br />

dalaquavita; Baldesar de Thon per l'osteria della Corona; mastro Bernardo murar; mastro Bernardin tessar<br />

a s. Maria Maddalena; Benedet oste ala spada; Bernardo dela seda; Benfato da Schio; Francescho delle<br />

campane; Felipo pestador de spezie; Gabriel murar; mastro Guielmo marangon; El Gobo tessar; mastro<br />

Iorio spezapree; mastro Iacom depentor; mastro Iacom tessar; el librar in casa de miser Iacom de Brezo;<br />

mastro Leonardo murar dela Salve; donna Maria madre del beato Simon (industria); mastro Maffè librar<br />

de Bressa; mastro Sisto intaiador; Stefano tesar; Zuan Ripper canonico casa a s. Marco e una stanza dove<br />

abita; Zuan pignatar a s. Marco; Zuan recamador a le ostarie; Zuan spezapree; Zuan Andrea tessar; Zuan<br />

murar; Zuan tessar; el zender del maestro dela scola.<br />

37. Nomina consulum et aliorum officialium civitatis Tridenti cum Placet episcopi cuius<br />

nomen deest nec signatur annus. Videtur ad finem quartidecimi vel initium quintidecimi saeculi<br />

spectare.<br />

Cartaceo, carte 2. Consoli: Ieronimo da Brecio, Ioan Andrea dale scudele, Gielmo Gallo, Simon<br />

Merana, Antonio Cariolo, Gironimo dala Rosa, Lienardo Stiglmair pistor. Procuratori: Balduino,<br />

Travaion..., mastro Perino depintor. Al paseto mastro Simon da Roncon; sale, farina, vino; a bolar i stari;<br />

bolar peseti e misure; a iustar i pesaroli; ale presone; al oriolo; a mesurar la sal.<br />

38. Duplex exemplar capitulorum sive statutorum quae facta videntur sub domino Bernardo<br />

episcopo tridentino et eidem exhibita a tridentinis civibus, ut super iis provideat.<br />

Cartaceo. Fascicoli due di carte 28 più dieci. Sono 106 capitoli. In italiano. - Et primo quanto ali<br />

capitoli ne li zorni passati facti a Marano se dice consentire a tutti queli che utili et honorevoli sono al<br />

rev.mo signor nostro di Trento... I secondi sono 95.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

118


Capsa 4<br />

39. Processus sive examen testium institutum super decursu aquae Salugae ex parte<br />

ecclesiae s. Mariae Magdalenae per Fossatum. Foris signatus est annus 1323. Colligitur illam<br />

aquam eo tempore plura damna intulisse.<br />

Cartaceo, carte 14. Sul verso UNITAS, regesti. Filigrana incudine. - Danni della Saluga nelle<br />

cantine di Trento.<br />

- Andrea notario ab Angulo testimone; Gerardo e Nascimbeno han elevato le torri sopra le porte<br />

della città specialmente sopra la porta di s. Francesco e dell'Aquila e han fatto fare le fosse<br />

presso le mura; e questo lo vide lui stesso;<br />

- Bonenconter f.q. Bernardi a Lastis de Tridento: quando l'acqua fu introdotta per porta Aquila<br />

inondò tutte le canipe di s. Marco e le cantine della contrada di s. Maria Maddalena; si nominano<br />

le canipe;<br />

- Mastro Francesco pelipario q. Amadeo notaio di Trento: l'acqua della Saluga entrava in piccola<br />

parte per foremen sub porta Aquile;<br />

- Mastro Bonino pelipario q. mastro Guglielmo pelipario di Trento;<br />

- Ser Adelpretus q. ser Odorici dicti a Monte;<br />

- Magister Phadenelus a Veyetibus q. Gualtieri de Tridento;<br />

- Ser Iohannes Botirola de Tridento: la fossa era stata fatta più di 40 anni prima;<br />

- Iohannes notarius q. Ottonelli de Barberano dice che i lavori furono eseguiti 20 anni prima; che<br />

l'acqua della Saluga arrivò fino alla chiesa di s. Maria Maddalena e riempì le cantine usque ad<br />

fenestras;<br />

- Nicolaus q. ser Henrici Mastag;<br />

- Tutti d'accordo nel dire che dopo che ebbero fatto passare il rio Saluga per la porta Aquila recò<br />

grave danno alla città.<br />

40. Capitula sive statuta montis pietatis sub domino Bernardo episcopo tridentino instituti.<br />

Incipiunt = Considerando il reverendissimo monsignor messer Bernardo ecc.<br />

Cartaceo, carte 16. In italiano.<br />

41. Epistola consulum et provisorum civitatis Tridenti ad dominum Georgium episcopum<br />

tridentinum anno 1507, die 16 martii pro contributione cleri et rusticorum ad reparationem<br />

aggerum innundantium aquarum Fersinae; et super contradictione communitatis Avisii pro<br />

reparatione murorum ad aquam Avisii.<br />

Manca.<br />

42. Anno 1507, die 3 ianuarii. - Epistola capituli ecclesiae tridentinae ad dominum<br />

Georgium episcopum tridentinum super contributione ad reparandas ruinas a Fersina factas,<br />

novosque muros sedificandos: subscribit Antonius de Fatis decanus.<br />

Manca.<br />

43. Anno 1507, die 16 martii. - Epistola domini Antonii de Moris doctoris ad dominum<br />

Georgium episcopum tridentinum quem certiorem facit, summum pontificem die 2 huius versus<br />

Romam iter direxisse, cardinalem s. Vitalis bononiensibus in gubernatorem reliquisse,<br />

bononienses contra pontificem machinari, adeoque puniendos: Malvesiis et Maraschotis<br />

fortunam arridere. Ianuenses inter se bella civilia gerere, regem Franciae contra illos bellum<br />

parare, eisdem tamen rege Hispaniae suppetias ferente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca.<br />

119


Capsa 4<br />

44. Exemplar supplicis libelli domino regi [ut videtur] Ferdinando porrecti a civitate<br />

tridentina pro diminutione steurarum occasione magnorum sumptuum faciendorum ad<br />

reparanda damna ex aquarum innundatione secuta.<br />

Manca.<br />

45. Anno 1506. Bulzani die dominico ante festum s. Catherinae. - Exemplar ordinationum<br />

factarum in Bulzano pro reparatione aggerum contra aquas et modo expensarum faciendarum.<br />

Manca.<br />

46. Anno 1495, die 12 septembris. Laudum et arbitramentum factum a domino episcopo<br />

tridentino in causa contributionum faciendarum pro expensis in reparatione aggerum ad aquam<br />

Persinae [videlicet Fersinae].<br />

Manca.<br />

47. Anno 1507 indictione 10, die sabati 13 februarii, Tridenti. - Coram domino Polano<br />

Bainecher capitaneo civitatis Tridenti, praeposito reverendo decretorum doctore dominus<br />

Iohannes Kurz: utriusque iuris doctore Iohanne Antonio de Moris de Sarnonico uti<br />

locumtenentibus reverendissimi domini tridentini, dominus Iohannes Baptista de castro Campi<br />

una cum sindicis exterioribus se submiserunt sententiae domini episcopi Udalrici de anno 1495,<br />

die 12 septembris non derogando tamen sententiae domini episcopi Alexandri etc. super<br />

retributione expensarum.<br />

Manca.<br />

48. Anno 1507, die 13 februarii. - Aliud simile exemplar praecedentis acceptationis<br />

sententiae domini episcopi Udalrici.<br />

Manca.<br />

49. Anno 1495, die sabati 12 septembris. - Aliud exemplar laudi, seu sententiae<br />

udalricianae super contributione expensarum pro aggeribus ad aquam Fersinae.<br />

Item quaedam acta iudicialia de anno 1507, inter tridentinos et exteriores super eadem<br />

contributione pro novis muris construendis ad dictam aquam.<br />

Manca.<br />

50. Anno 1427 indictione, die sabati 29 martii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Exemplar<br />

eorum quae acta sunt coram domino episcopo tridentino Alexandro inter communitatem<br />

Tridenti et communitates exteriores super modo contribuendi pro expensis pro civitate et eius<br />

manutentione faciendis, cum sententia ipsius episcopi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 17. Atti del notaio Antonio f.q. Iohannis de Fayo.<br />

120


Capsa 4<br />

51. Processus seu acta iuridica in causa confinium montis Vasoni inter civitatem Tridenti et<br />

commune Sardaneae ex una, et homines de Supramonte ex altera parte. Incipiunt anno 1455, die<br />

28 novembris et lata est diffinitiva sententia a domino Lanfrancho de Oriano de Brixia vicario<br />

tridentino in temporalibus contra commune Supramontis anno 1456. Tandem anno 1468 post<br />

exceptionem gravaminis contra dictam sententiam se omnes submiserunt.<br />

Cartaceo. Tre fascicoli di complessive carte 244 (18 bianche). Confini: a lapide a Loplo in loco ubi<br />

dicitur a la lovara versus Sardaneam... usque ad dossum de Gaspar, ad campum a sane; petia terre de<br />

Runcandria.<br />

52. Statuta communis Tridenti in membranaceo codice conscripta, quorum origo ab<br />

antinquissimis temporibus dicitur, videlicet a reverendissimis patribus et dominis Bartholomeo,<br />

Henrico, Nicolao, Alberto de Ortenburch, Georgio Lychtenstainer de Austria episcopis et<br />

dominis Tridenti, eadem corrigente, supplente, atque complente domino Alexandro Dei gratia<br />

episcopo tridentino nec non Mazoviae duce magnanimo anno 1425.<br />

Eadem statuta typis edita, tribusque collecta libris die 15 iunii 1504, suprascripto codici<br />

adnexa sunt.<br />

Manca. Ma è presente in A.S.T Serie Codici N° 1.<br />

Codice pergamenaceo di carte 72 (sette fascicoli) mm 325x242. Il primo foglio è tutto coperto di<br />

scritte e di stemmi. La prima carta verso è zeppa di sentenze e di stemmi. Eccone una tratta dalla Divina<br />

Commedia di Dante:<br />

Tu provaray si como sa di salle<br />

lo pan altrui e come el sia duro calle<br />

lo ascender e lo sallir per altrui scalle.<br />

Dalla carta 66 indice scritto in rosso.<br />

La copia a stampa manca.<br />

53. Anno 1681, die 24 ianuarii, Tridenti. - Processus contra Ioannem Baptistam de<br />

Hieremia suspectum de prava consuetudine et de raptu Faustinae Dorotheae Guarienti et<br />

depositio testium quod nec rapta fuerit nec pravam consuetudinem secum habuerit.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia. In italiano.<br />

54. Anno 1343, die 27 ianuarii. - Inceptus fuit processus a domino Francisco de Maynentis<br />

canonico vicentino et vicario generali in spiritualibus pro domino Nicolao epicopo tridentino<br />

tanquam delegato in causa civitatis Tridenti et communitatis Flemmarum videlicet Trodenae,<br />

Ayani, Cadrani, Varenae, Cavalesii et Tesidi occasione lignaminis praetensi a civitate Tridenti<br />

pro refectione et reparatione pontis Atacis ad domum Wangae in civitate Tridentina. - Processus<br />

est tantum incoeptus neque adest sententia.<br />

Cartaceo, carte 18 (scritte 10). Sul verso UNITAS, regesto in tedesco. Filigrana a doppia piramide. -<br />

In contrata Lastarum in domo ubi redditur iudicium spirituale. Testimoni: Franciscus notarius de<br />

Avolano, Dominicus de Archo, curatus dicte curie spiritualis de Tridento. Atto di procura degli uomini di<br />

Fiemme con 5 pagine di nomi dei vicini della stessa comunità. Bonfiolus dictus Gacius notarius de villa<br />

Cavalesii, Bartholomeus dictus Pizolbarba notarius de Texido, Pelegrinus notarius ser Otonis Bave de<br />

Moyena, Bartholomeus gener Iohannis q. Calandelli de Cadrano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

121


Capsa 4<br />

55. Anno 1666, die 22 iulii, Viennae. - Cardinalis de Harach episcopus tridentinus de<br />

praesentatis a magistratu tridentino selegit Carolum Spadazzum a Fussignano pro potestate<br />

Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

56. Anno 1521, die prima aprilis, Vormatiae. - Carolus quintus romanorum imperator<br />

confirmat civitati tridentinae omnia privilegia etc. Documentum non est authenticum, est tantum<br />

copia.<br />

Cartaceo, carte 4 (scritte 2). Filigrana, stelle a sei punte.<br />

57. Anno 1665, die 24 augusti, Tridenti in castro Boni Consilii. - Mandatum capituli<br />

tridentini sede vacante intimatum consulibus Tridenti quatenus sub quocunque praetextu<br />

impedire non praesumant patribus Societatis Iesu possessionem vel quasi exercendi scholas in<br />

loco iisdem destinato nec eos perturbare vel molestare audeant sub poenis.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

58. Anno 1544, die 12 septembris, Tridenti. - Christophorus cardinalis Madrutius episcopus<br />

tridentinus ordinavit atque publicavit 68 capitula observanda a societate mercatorum quae<br />

Tridenti pro bono publico fuit errecta.<br />

Cartaceo. Fascicolo di carte 30 (scritte 27) più una. Copertina in pergamena: carta di un codice<br />

scritto. In italiano. La conferma in latino. La pagina separata è scritta da una suora del monastero della<br />

SS. Trinità: Barbara.<br />

59. Tres litterae supplices cum subscriptione diversorum de Tridento factae et porrectae<br />

cardinali episcopo tridentino in quibus rogant episcopum tridentinum ne permittat consulibus<br />

civitatis quod recipiant in magistrum et instructorem suorum filiorum Antonium Vicentinum<br />

virum instabilem, spurium etc. sed confirment Simonem de Pauli iam a 10 annis instructorem<br />

expertum atque sufficientem.<br />

Cartaceo, carte 10 (scritte 6). In italiano. - Bernardino Bonporti, Gerolamo Gislimberti, Hieremia<br />

Hieremii, Stefano de Aprovini, Aldrigeto Gislimberti, Leonardo Colombino notaio, Lucrezia Quetta. La<br />

lettera di Simon a Paulis (sec. XVI) è in latino.<br />

60. Anno 1658, die 31 ianuarii. - Venditio unius domus in contrata s. Benedicti Tridenti<br />

facta a Ioanne quondam Antonii Gavaretti cive tridentino.<br />

Cartaceo, carte 6. Copia.<br />

61. Anno 1547. - Cives Tridenti habentes vinealia in pertinentiis Supramontis et homines<br />

eiusdem villae Supramontis experientes multa damna sibi illata in pasculo pecorum, recurrunt<br />

ad episcopum tridentinum eum rogantes ut prohibeat pascua in vinealibus.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

122


Capsa 4<br />

62. Anno 1584, kalendis augusti, Tridenti. - Consules et provisores Tridenti episcopo<br />

tridentino exponunt causas pro quibus ad alterius potestatis electionem devenire compulsi sunt,<br />

praecipue totius populi et subditorum instantia unde Romam scribunt ad eumdem dominum<br />

episcopum pro confirmatione unius ex praesentatis.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

63. Anno 1678, 7 februarii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Franciscus electus episcopus<br />

tridentinus statuit quod ii qui in collegium iurisconsultorum notariorum intrare voluerint 50<br />

renenses solvere debeant quod si sint filii artificum seorsim a patre vel fratribus eamdem artem<br />

exercentibus vivere debeant et si iterum ad patrem vel fratres redierint pro collegiatis non<br />

agnoscantur; quod vota in admittendis collegiandis per scrutinium secretum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

64. Anno 1682. - Processus criminalis contra communitates praeturae Tridenti quae<br />

libertatem vendendi vini sui portionem et bolletarum partem pariter suam a civitate Tridenti<br />

praetendebant vel absolutionem a solvendis coltis et aliis gravaminibus. Incarceratio Antonii<br />

Gratiadei de Calavino qui pro hac causa generalem procuram a dictis communitatibus extorsit<br />

sollicitatus a Petro Pace veneto habitatore et tabachista Tridenti qui Pace citatus non comparens<br />

bannitus fuit et in omnibus expensis condemnatus est.<br />

Cartaceo. Fascicolo di carte 120.<br />

65. Anno 1590, 19 septembris, Tridenti in castro Boni Consilii. - Mandatum<br />

locumtenentium cardinalis episcopi tridentini hospitibus et aliis habentibus hospitia et domos<br />

versus plateam castri Boni Consilii in contrata Alemana quatenus trium dierum spatio abduxisse<br />

debeant letamina, stramina et saxa quae extant in dicta platea extra dictas suas habitationes sub<br />

poena 25 librarum etc.<br />

Cartaceo, carte 2. 4 sigilli aderenti.<br />

66. Anno 1591, 12 iulii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Locumtenentes cardinalis<br />

episcopi tridentini mandant domino Wolffo Gerlspech uni ex consulibus alemanis ut teneat<br />

locum suum solitum in dicto consulatu et fungatur suo officio sub poena marcharum 50.<br />

Cartaceo, carte 2. 4 sigilli aderenti.<br />

67. Bernardi Henningii advocati episcopi tridentini scriptura in qua ostenditur variis<br />

rationibus claves carcerum non spectare ad magistratum tridentinum sed ad principem, adducta<br />

vero documenta Georgii et Alexandri, nullius ponderis esse quia vi et metu fuerunt extorta.<br />

Assertum quoque imperatoris privilegium in viennensi archivo reservatum nullum est quia nec<br />

auctor nec annus nec dies signantur.<br />

Cartaceo, carte 5.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

123


Capsa 4<br />

68. Septem capitula proposita pro terminandis differentiis inter episcopum et consules<br />

tridentinos circa custodiam carcerum videlicet quod consules constituere possint custodem<br />

carcerum non invisum domino episcopo quod si sit invisus alium adhibere debeant et custos<br />

debeat consulibus praestare cautionem de fideliter exercendo suo officio quod si dictus custos<br />

non satisfecerit suo iuramento et episcopus demonstret consulibus contraventionem, alium<br />

substituere nec alias episcopus providere possit.<br />

Aliud exemplar.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

69. Scriptura ostendens absque ulla contradictione potuisse episcopum tridentinum<br />

extrahere ex carceribus praetorii incarceratos et traducere ad carceres castri; posse ac potuisse<br />

determinare alios officiales ultra octo civitatis, pro servitio incarceratorum castri, fiscalis et<br />

officii spiritualis; iuste offitialibus civitatis arma deferendi prohibuisse propter eorum excessum;<br />

iuste pariter banno esposuisse offitiales Busnardum et Parisium bannitos ex suis regionibus<br />

propter homicidium nec teneri episcopum huiusmodi malos homines in suo dominio permanere<br />

permittere.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

70. Anno 1407, ultima februarii, Tridenti super platea castri Boni Consilii presentibus<br />

domino Bartholomaeo de Bona decretorum doctore, abbate s. Laurentii, P. Bombologno de Boia<br />

priore s. Crucis de Tridento, domino Henrico de Rotermburg generali capitaneo domini<br />

tyrolensis in partibus Athesis et ecclesiae tridentinae, domino Ioanne quondam Henrici de<br />

Lietenstain, Georgio de Tridento plebano de Corredo, Simone de Thunno, Odorico comite de<br />

Arsio, Liprando de Clesio, Odorico Ratimperger habitatores Tridenti etc. - Georgius episcopus<br />

tridentinus ad instantiam dominorum Antonii Sichignoli legum doctoris, Ioannis Dominici de<br />

castro Madrutii, Petri de Farabonis de Matarello, Nicolai phisici de Accerbis de Clesio civium<br />

tridentinorum, sindicorum et procuratorum communitatis tridentinae et pertinentiarum<br />

confirmavit statuta, privilegia, decreta, ordinamenta dictae civitatis et pertinentiarum secundum<br />

eorum antiquas usantias quod sapientes communitatis Tridenti eligantur generali consilio<br />

civitatis etc. quod ii qui propter aliquod maleficium incarcerari debent conducantur in carceribus<br />

communis Tridenti prope pallatium episcopatus etc. et haec omnia confirmata fuerunt a dominis<br />

Xico et Vigilio de Tridento, Ioanne de Fundo, Florio de Enno, Petro de Alemania, Ioanne de<br />

Trasmendolfen cancellario domini episcopi, Ioanne plebano de Lenano, Lazaro et Zambono de<br />

Tridento, Francisco de Molinis, Melchiore et Conrado de Tridento omnibus canonicis tridentinis<br />

capitulariter congregati.<br />

Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

71. Anno 1682, 26 novembris, Viennae. - Franciscus Antonius de Albertis scribit delegato<br />

episcopali quod Oeniponti reperiantur domini Mair et Rovereti delegati a magistratu civitatis<br />

circa controversiam cum episcopo tridentino de custodia carcerum, eum advertit quod si<br />

adducant privilegium sibi concessum a Georgio episcopo tridentino illud nullius roboris esse<br />

quia consensum vi et metu, ut ostenditur ex illius incarceratione paulo post facta, unde omnia<br />

acta sub Federico Tyrolis comite annullata sunt a concilio constantiensi et Sigismundo<br />

imperatore, et Fridericus excommunicatus fuit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

124


Capsa 4<br />

72. Quaerelae deputatorum ad sanitatem Tridenti relatae ad Ferdinandum archiducem<br />

Austriae contra avisienses qui indiscriminatim nulla habita ratione periculi omnes venientes ex<br />

locis suspectis pestilentiae recipiunt. Quare eum rogant ut hanc salutarem provisionem acceptare<br />

dignetur atque seriose commitere avisiensibus ut de caetero communem salutem et sanitatis<br />

conservationem magis quam antea procurare velint.<br />

Cartaceo, carte 2. I lavisani andavano alle fiere di Bolzano. Anno 1685.<br />

73. Anno 1589, 20 iunii. - Appellatio consulum Tridenti ad reverendissimum principem<br />

camerae imperialis praesidem contra districtuales territorio dictae urbis subiectos qui appaltum<br />

salis infirmare praetendunt. Rogant ergo decidi quod magnifica communitas Tridenti pro suo<br />

iure, privilegio, potestate et auctoritate salis venditioni modum dicere possit, praetium augere,<br />

tempus locationi praefinire et quidquid circa salis curam et negotium attinet libere disponere<br />

sine districtualium contradictione statuere possit.<br />

Cartaceo, carte 5. Consta di 36 punti.<br />

74. Anno 1558, Tridenti. - Dominus Ioannes Donatus a Biretis uti exactor et procurator<br />

civitatis Tridenti causa recuperandi porticus seu fabricam nundinarum extra portam s. Crucis<br />

vendidit Laurentio Strumer de Novalina unum affictum perpetualem grossorum carentanorum<br />

32 denariorum Tridenti una cum proprietate et dirrecto dominio unde solvitur, et sunt duo plodii<br />

terrae grezivae in pertinentiis Novaline et hoc praetio librarum 53 et grossorum quatuor monetae<br />

meranensis.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia del tempo. Notaio: Nicodemo di Antonio del Vich cittadino di Trento<br />

notaio e cancelliere della comunità di Trento.<br />

75. Anno 1544, 8 novembris, Tridenti, praesentibus ser Simone Paurumfaint etc.. -<br />

Dominus Hieronymus Thoner iuris utriusque doctor, dominus Philippus Saracenus, dominus<br />

Thomas Peresteter et dominus Nicolaus de Clusolis consules magistratus Tridenti pro<br />

renensibus sex investiverunt Iacobum Trevelinum habitatorem Matarelli de una petia terrae<br />

unius plodii cum dimidio posita in pertinentiis Matarelli alla Calcara pro annuo ficto in Kalendis<br />

martii 12 carentanorum.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

76. Anno 1550, 18 decembris, Tridenti. - Dominus Ioannes Antonius exactor magnificae<br />

communitatis Tridenti investivit nomine civitatis et solutione sex renensium Antonium de<br />

Salvatoris de Pissavaca habitatorem Matarelli pro se, suis fratribus et successoribus de una petia<br />

terrae grezivae in pertinentiis Matarelli pro annuo ficto carentenorum sex.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

77. Anno 1501, 2 iulii, Tridenti. - Dominus Franciscus a Sale et Bartholomaeus de Nigro<br />

de Ianua cives Tridenti procuratores magnificae communitatis Tridenti nomine dictae<br />

communitatis investiverunt Mathaeum Cromerium de Matarelo de duabus petiis terrae<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

125


Capsa 4<br />

plodiorum trium in pertinentiis dicti Matarelli alli Grezi pro annuo ficto in kalendis martii 12<br />

carentenorum.<br />

Anno 1530, renovatio eiusdem investiturae facta a Philippo de Clusolis et domino<br />

Francisco de Rippa procuratoribus civitatis tridentinae eidem Mathaeo Cromer pro eodem ficto.<br />

Eodem anno, 10 ianuarii idem Mathaeus Cromer ab eisdem procuratoribus nomine<br />

communitatis tridentinae investitus fuit de una petia terrae vineatae in pertinentiis Matarelli zo<br />

ai Grezi duorum plodiorum et de alia buschiva et prativa duorum plodiorum quas emerat a<br />

Ioanne de Vattario pro annuo ficto carentenorum 17.<br />

Cartaceo, carte 12. Atti notarili non autenticati.<br />

78. Nota eorum qui affictum solvere debent communitati Tridenti in Matarello etc. quae<br />

videtur scripta saeculo sextodecimo.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Toponimi: logo al Cisindello, alli Piani, alli Ronchi, alli Grezi, alla<br />

Calchara, alla Sabionara, alla Crosara. Campagna de i Runch de quei de Vigol. - Li homini à domandà<br />

quella parola todescha che dise li signori dire il raudt, quello che poteria dire per taliam e informati che<br />

raudt vol dire per talian ronch; sopra de questo li homeni ha considerò chel ghe un gran parte de<br />

campagna che se dise a i ronch, tutto in el tegnir de Matarel.<br />

79. Paulus de Fatis de Trilaco iuris utriusque doctor et consul civitatis Tridenti propter<br />

confirmationem factam potestatis Tridenti tanquam indebitam appellavit ad Maximilianum<br />

imperatorem eo quod iuxta statutum uno tantum anno durare debeat potestas et si confirmare<br />

eundem voluerint consules tunc omnia vota eorumdem consulum habere debet, quod non<br />

successit, nam defuit votum ipsius Pauli appellantis et domini Costedae alterius consulis quod<br />

sine iniuria eorumdem et statuti fieri non potest.<br />

Cartaceo, carte 4. Anno 1514.<br />

80. Anno 1682, 10 may, Oeniponti. - Franciscus Antonius de Albertis significat episcopo<br />

tridentino articulos propositos a consilio oenipontano circa controversia clavium carcerum<br />

videlicet quod dominus episcopus possit tenere suis expensis tot apparitores, vulgo sbirri, quod<br />

sibi placuerit; 2. quod sint in eius arbitrio carceres sive praetorii sive palatii episcopalis ut antea;<br />

3. quod apparitores facultatem deferendi arma recognoscant a domino episcopo; 4. quod<br />

apparitores domini episcopi una cum apparitoribus civitatis promiscue in criminalibus utrisque<br />

inserviant ut loquitur privilegium christophorinum in capiendis malefactoribus; 5. quod consules<br />

nominare debeant episcopo custodem carcerum eidem domino episcopo non invisum iurando<br />

ipsi episcopo fidelitatem et dando cautionem de custodiendis carceratis fideliter et in eius<br />

defectum ipsa civitas cautionem dabit; 6. quod praestito tali iuramento de mandato ipsius<br />

episcopi a consulibus claves carcerum accipiat. Unde movet dominum episcopum ut pro<br />

evitandis molestiis dictis capitulis subscribat.<br />

Cartaceo, carte 13 (scritte 11). Parte in italiano.<br />

81. Anno 1682, 15 martii, Oeniponti. - Nicolaus comes de Lodron scribit episcopo<br />

tridentino quod usque ad aliam deliberationem serenissimi principis gubernatoris mutatio<br />

officialium seu appparitorum criminalis maneant pro ut sunt ad libitum domini episcopi quod<br />

dictis apparitoribus facultatem faciat deferendi arma dummodo contra ipsos non appareant<br />

quaerellae, quod ultimum retentum in carceribus castri occasione debitorum contractorum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

126


Capsa 4<br />

conduci iubeat in carceribus civitatis usque ad adventum serenissimi principis qui mediante sua<br />

interpositione et auctoritate utrasque partes componet unde ut hoc fiat necessarium est nullam<br />

novitatem insurgere.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

82. Anno 1676, 30 may, Viennae. - Leopoldus romanorum imperator hortatur episcopum<br />

tridentinum ut se interponat pro componenda lite inter Vincentium Pedrotum et consortes ex<br />

una, et collegium doctorum et notariorum tridentinorum ex altera parte qui novitates introducere<br />

praetendunt ad exclusionem aliorum civium.<br />

Litterae supplices subditorum aggravatorum a collegio tridentino porrectae episcopo<br />

tridentino in quibus exponunt mentem caesaris explicitam domino episcopo ut se interponat pro<br />

compositione ad evitandas tot expensas in variis tribunalibus factas cum maximo eorum<br />

praeiuditio et tot aliorum civium a dicto collegio aggravationum.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano. - Manca la lettera dell'imperatore Leopoldo.<br />

83. Anno 1684, 9 martii, Bulsani. - Franciscus Antonius de Albertis scribit episcopo<br />

tridentino quod mandare posset consulibus civitatis quatenus consignare debeant claves<br />

carcerum Cavalerio qui si nolint posset violenter serraturas infrangere, alias ponere et postea<br />

claves Cavalerio consignare. Sed cum re sit nimis violenta, eum hortatur quod expectet<br />

sententiam spirensem ubi controversia agitatur. Interim poterit reos incarcerare in carceribus<br />

castri, vel si consules Cavalerio Potestatis consignent claves haec interea erit sufficiens provisio.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

84. Scriptura responsiva domini Hendel caesarei sequestratoris in Tridento ad scripturam<br />

consulum eiusdem civitatis eum accusantium quod iura episcopatus immodice augeat, civitatis<br />

libertatem destruat ac privilegia imminuat in gratiam episcopi, leges omnemque vivendi cultum<br />

abroget etc. singulis itaque respondet et contra eosdem consules egregie invehitur tanquam<br />

rebelles, pacis perturbatores, inobedientes, quaerentes eorum privatam utilitatem mendaciis,<br />

monopoliis etc.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

85. Anno 1568, die 7 decembris in castro Boni Consilii coram domino Pangratio Kuen<br />

capitaneo et domino Aloisio Guarinono de Rivarolo praetore civitatis Tridenti. - Factum fuit<br />

examen super quadam supplicatione a quibusdam tridentinis Tyrolis comiti Ferdinando missa<br />

pro obtinenda ab eo custodia pro securitate civitatis ob aliquam cartam publice expositam in qua<br />

continebantur minae de futuris in civitate vesperis siculis etc. subscripsere eidem supplicationi<br />

Ludovicus Tremenus, Iorius Calepinus, Iulius Ritius procurator consularis, aliique plures ultra<br />

12.<br />

Cartaceo, carte 8. Notaio: Iohannes f.q. Andree Columbini de Trilaco et habit. Tridenti.<br />

86. Anno 1568, die 6 decembris. - Dominus Pangratius Kuen capitaneus et dominus<br />

Aloisius Guarinonus procurator Tridenti attestantur quod cum magnus civium numerus eidem<br />

domino capitaneo supplicem libellum porrexissent, vocatis civitatis consulibus et ab eo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

127


Capsa 4<br />

interrogati an verum esset quod ipsi a comite tyrolensi milites petiissent responderunt eos<br />

quidem ab eodem petiisse auxilium aliquod generatim occasione minarum in chartis publice<br />

expositarum etc. sed iussi ut denunciarent personam aliquam quae de iis esset rea, nullam<br />

prodiderunt.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

87. Exemplar formulae iuramenti praestandi a consulibus civitatis tridentinae domino<br />

Pangratio Kuen capitaneo tridentino super fidelitate servanda et obedientia praestanda.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

88. Anno 1687. - Acta iudicialia in causa mensali, civitatis, Bortolatia et consortum circa<br />

obligationem fabricandi aggeres et repagula ad aquam Avisii quae eo anno innundaverat agros<br />

etc. atque etiam construendi vulgo ussaram pro receptione dictae aquae.<br />

Cartaceo, carte 15. Parte in italiano. - Maso Costede poi Bortolazzi. A carta 11 vi è una piccola<br />

mappa (mm 300x400). Va fino al gennaio del 1688.<br />

89. Exemplar gravaminum et querelarum expositarum a civitate Tridenti contra suum<br />

episcopum: 1. contra offictium spirituale in quo recipiuntur causae civiles etc.; 2. in eodem<br />

offitio recipitur notarius non collegiatus vel cancellarius qui non est notarius etc.; 3. iudex<br />

deputatur non ad electionem partium contra statutum; 4. querelae non deferuntur ad sindicos<br />

civitatis contra statutum; 5. circa custodias assignandas tempore nundinarum; 6. circa expensas<br />

reficiendas iniuste querelato et carcerato; 7. circa sindicatum domino potestati faciendum; 8.<br />

circa malefactores non tolerandos sed per dominum potestatem capiendos; 9. circa auctoritatem<br />

civitatis in oeconomicis; 10. circa ius civitatis disponendi de propriis bonis; 11. circa<br />

distractionem victualium extra episcopatum; 12. circa participationem civitati faciendam pro<br />

collectis imponendis; 13. circa delationem armorum quae contra statuta conceditur; 14. circa<br />

proclamata cum poena non facienda nisi consulta civitate; 15. circa civium reorum citationem<br />

faciendam ante examen testium; 16. circa restitutionem civitati faciendam Dossi tridentini; 17.<br />

quod offitiales seu birnarii debeant confirmari a consulibus; 18. circa praecepta poenalia a<br />

superioritate consulibus non facienda; 19. quod birnarii seu offitiales perginenses pignora<br />

deferant extra territorium civitatis; 20. circa manutentionem civium in iure piscandi et<br />

aucupandi; 21. circa revisionem a fisco praetensam post absolutionem rei; 22. circa ius civitatis<br />

dandi facultatem comedis et ciarlatanis.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano. - Sec. XVII.<br />

90. Anno 1588, die 19 augusti. - Capitaneus, locumtenentes et consiliarii Tridenti dominum<br />

episcopum informant in causa contra consules civitatis qui contra ius et fas inconsulto principe<br />

auxerunt praetium salis et contrabanna vini detinere fecerunt extra praeturam.<br />

Cartaceo, carte 9. - Altro documento: Trento, nel Castello del Buonconsiglio, 4 maggio 1588.<br />

Lodovico Madruzzo scrive al capitano di Stenico riguardo al sequestro del vino e dei cavalli e<br />

l'incarcerazione di Andrea Zuchato, Giacomo de Chim, Endrigo Melchiori, Giovanni del Cou: diano<br />

idoneo fideiussore di stare in giudizio e di accettare la condanna; poi siino messi in libertà coi cavalli; il<br />

vino invece sia custodito sub bona et fida custodia.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

128


Capsa 4<br />

91. Anno 1588, die 4 aprilis. - Consiliarii informant dominum episcopum tridentinum ut<br />

recurrentibus consulibus civitatis pro obtinendo brachio ad impedienda contrabanna vini<br />

exterioris ipsis faveat ex causis ibi allegatis.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

92. Anno 1588, die 17 iunii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Capitaneus, locumtenentes<br />

et consiliarii tridentini dominum episcopum informant contra consules civitatis qui ad sonum<br />

campanae maioris convocato generali consilio tentabant concitare populum contra<br />

superioritatem sub pretextu quod derogaretur privilegiis eorum, revera tamen pro extendenda<br />

eorum auctoritate ultra tenorem privilegiorum et accusantur iidem consules quod spreverint<br />

mandatum nomine et sub sigillo domini episcopi ipsis intimatum.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

93. Anno 1588, die 22 iunii, Tridenti ex arce Boni Consilii. - Commissio facta a domino<br />

episcopo tridentino in dominum Hieronymum Bertum praetorem et Franciscum Particellam<br />

inquirendi contra consules civitatis Tridenti qui in quodam consilio seu particulari civium<br />

congregatione praeteritis diebus mandatum sub suo sigillo eisdem occasione dicti consilii<br />

intimatum die 7 praesentis mensis spreverunt eiusque tenorem transgressi fuerant.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

94. Responsio episcopalis contra attentata consulum tridentinorum qui calumniis et<br />

mendaciis coram caesarea maiestate institerunt duobus supplicibus libellis a Francisco Gallo<br />

porrectis pro remotione consiliariorum episcopalium, petentes sibi ius attribui unum<br />

consiliarium perpetuo constituendi etc. et insuper sibi perpetuo locari castrum Mani.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

95. Anno 1575, die 22 ianuarii, Tridenti. - Epistola consulum tridentinorum ad dominum<br />

cardinalem episcopum tridentinum a quo petunt ut praecipiat capitulo et clero tridentino quod<br />

debeant solvere impositas collectas occasione pestis et reparationis Avisii una cum viarum<br />

publicarum aptatione.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente.<br />

96. Anno 1572. - Exemplar supplicum litterarum civium tridentinorum ad neoelectum<br />

pontificem Gregorium XIII cui causam tridentinam commendant quidem sed Ferdinandi<br />

archiducis laudes magnificant et cardinalatum pro eius filio petunt. Insuper papae proponunt<br />

quod canonici tridentini iurent in prima episcopi electione ab ipsis faciendae se curaturos et<br />

facturos quod novus episcopus iuret fidelitatem comiti Tyrolis.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

97. Nomina eorum civium qui in generali congregatione se declararunt quod velint obedire<br />

et recognoscere dominum cardinalem Ludovicum in suum episcopum et dominum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

129


Capsa 4<br />

Cartaceo, carte 8 (scritte 4).<br />

98. Anno 1568, die 22 maii, Toblini in castro. - Dominus Ludovicus cardinalis et episcopus<br />

tridentinus mandat domino capitaneo, consiliariis et locumtenentibus suis Tridenti quatenus<br />

vocatis ad se consulibus civitatis qui praeter ius et fas auctoritatem suam amplificare nitebantur,<br />

eos serio admonerent et si opus fuerit reprehenderent ne in posterum quicquam attentarent etc.<br />

Quae intimatio facta fuit dictis consulibus a domino Georgio de Albertis consiliario et secretario<br />

praesentibus aliis locumtenentibus, die 25 praedicti mensis maii; qui gratias egerunt de paterna<br />

monitione.<br />

Anno 1568, die veneris 11 iunii de mandato eiusdem domini cardinalis convocati cives et<br />

consules civitatis a dominis locumtenentibus eisdem perlecta fuerunt: primo caput quoddam<br />

desumptum ex compactatis cum comite Tyrolis; item duo capita statutorum de iuramento<br />

fidelitatis etc. Quae omnia promiserunt observare et fidelitatem domino episcopo praestare etc.<br />

et communi consensu decreverunt eligere quinque ex singulis quarteriis qui simul cum<br />

consulibus publica negocia tractare et definire deberent.<br />

Cartaceo, carte 12. Parte in italiano.<br />

Manca il secondo documento.<br />

99. Anno 1568, die ultimo augusti in sala domus magnificae communitatis Tridenti. -<br />

Consules tridentini ad sonum campanae magnae turris palatii congregato consilio generali<br />

civium, praesente domino capitaneo tridentino Pangratio Kuhen sese presentarunt domini<br />

Nicolaus baro de Bolbailer, Ioannes Iacobus Remer et Antonius Sratimpergg commissarii<br />

tyrolenses exhibentes scripturam nomine comitis tyrolensis ibi legendam ut cives super inde<br />

deliberarent [Adnotatur in margine quod ante publicationem maior pars civium recesserat].<br />

Subinde se praesentarunt ibi reverendus dominus Alexandrinus canonicus et domini Franciscus<br />

Particella et Franciscus Luchinus consiliarii una cum plurimis civibus et postquam domini<br />

consiliarii super iuribus reverendissimi domini cardinalis et episcopatus exposuerunt, cives<br />

declararunt se velle obedire et fideles esse eidem reverendissimo domino cardinali.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Ego Franciscus filius Leonardi Pompeati civis tridentinus.<br />

100. Scriptura informatoria a procuratoribus domini cardinalis Ludovici sacrae caesareae<br />

maiestati porrecta contra consules civitatis tridentinae qui famosum et infamatorium libellum<br />

eidem caesareae maiestati exhibuerunt contra dominos cardinales Madrutios: hinc eorum<br />

consulum artes malitiosae deteguntur, rebelliones, usurpationes, contumaciae exponuntur.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

101. Gravamina 37 proposita a civitate tridentina contra dominos cardinales Christophorum<br />

et Ludovicum Madrutios quae tamen ut plurimum falsa videntur vel exaggerata ad<br />

deprimendam episcopi auctoritatem et consulum dominationem ampliandam.<br />

Cartaceo, carte 12. Copia coeva.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

130


Capsa 4<br />

102. Preces porrectae caesareae maiestati pro parte episcopi tridentini contra gravamina a<br />

tridentinis consulibus proposita sub nomine civitatis cum tamen nec consules vocari debeant<br />

cum iuramentum fidelitatis praestare recusarint et consilium generale civitatis eorum ausibus<br />

non consenserit sed contradixerit.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

103. Anno 1569, die 17 septembris, Possonii. - Exemplar decreti caesarei quo Ludovicus<br />

Tremenus de Perozzis physicus tridentinus solicitator pro consulibus tridentinis dimittitur cum<br />

ea quae ab ipso caesareae maiestatis variis scriptis fuerunt proposita vel ulteriorem<br />

inquisitionem exigant et partim coram commissariis tridentinis sint discutienda.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

104. Preces exhibitae a civibus tridentinis domino capitaneo tridentino ad impediendum ne<br />

milites in civitatem introducantur et conquaeruntur simul contra consules qui eorum<br />

expositionem et instantiam nequidem audire voluerunt.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Seconda metà sec. XVI.<br />

105. Anno 1572, die 17 maii, Tridenti. - Exemplar supplicationis a domino medico Gallo<br />

exhibitae nomine consulum tridentinorum sacrae caesareae maiestati ad obtinendam locationem<br />

castri Mani pro semper in persona alicuius civis Tridenti.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

106. Anno 1572, die 17 maii, Tridenti. - Exemplar alterius supplicationis ut in praecedenti<br />

ad obtinendam remotionem consiliariorum tridentinorum.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

107. Anno 1572, die 7 iulii. - Transumptum decreti caesarei super quatuor supplicationibus<br />

a medico Gallo porrectis: ad 1. quod civitas suam tertiam partem stipendiorum militarium solvat<br />

non obstantibus etc. Ad 2. de consiliariis amovendis et Ad 3. de castri Mani locatione quod a<br />

parte contraria informationem recipiet deinde deliberabitur. Ad 4. super inquisitione contra<br />

cardinales Madrutios facienda super eorum extorsionibus, talem petitionem super nuda<br />

narratione, nullo penitus modo locum habere posse.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

108. Anno 1569. - Preces civium tridentinorum numero 108 quorum agmen ducunt<br />

Gervasius et Alberthus de Alberthis, porrectae summo pontifici contra consules tridentinos qui<br />

nomine civitatis contra communem civium sententiam insectabantur iurisdictionem et famam<br />

domini cardinalis Ludovici episcopi tridentini cuius pietatem et doctrinam commendant.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Elencati 108 nomi di cittadini di Trento. Notai: Ioannes f.q. Andree<br />

Columbini; Thomas Benassutus. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

131


Capsa 4<br />

109. Anno 1568, die 8 octobris. - Inquisitio coram domino Francisco Alexandrino vicario<br />

in spiritualibus generali contra Aschanium Sratimperger qui horrendas et hereticas propositiones<br />

contra Christum et animae immortalitatem pronunciaverat uti ex testibus ibi etc.<br />

Cartaceo, carte 8. Piccolo sigillo aderente. Parte in italiano.<br />

110. Anno 1568, die 20 decembris. - Protestatio domini cardinalis episcopi tridentini coram<br />

domino capitaneo tridentino contra electionem factam a consulibus civitatis in qua pro secundo<br />

anno confirmare volebant Ludovicum Tremenum in consulem contra statuta etc. cum<br />

responsione dicti capitanei qui asseruit se coactum a comite tyrolensi ad confirmandam<br />

electionem.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia coeva.<br />

111. Anno 1569, die 21 novembris in castro Boni Consilii. - Protestatio facta a domino<br />

capitaneo et dominis consiliariis ac locumtenentibus et praesentata domino Lucae Remer<br />

caesareo sequestratori residenti in dicto castro occasione electionis quam consules facere<br />

volebant de novo praetore in Tridento nominando personam quae secundum statuta ac de iure ad<br />

tale offictium nominari non poterat.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia.<br />

112. Exemplar cuiusdam epistolae ad caesaream maiestatem cui tridentinus episcopus<br />

scribit in favorem consulum civitatis Tridenti qui imperialem constitutionem petierant de non<br />

alienandis bonis stabilibus in ecclesiasticos regulares et eorum monasteria.<br />

Cartaceo, carta 1. Malacopia.<br />

113. Anno 1565, prima ianuarii, Tridenti. - Christophorus episcopus tridentinus confirmavit<br />

capitula a consulibus Tridenti sibi praesentata de mercedibus quas notarii etc. exigere possunt.<br />

Cartaceo, carte 10. Parte in italiano. Notai firmati: Alberto de Albertis, Antonio Iob, Odorico<br />

Paurenfaint, Giambattista Callavino, Giulio Iob, Antonio Ticino, Pietro Castelli. Giambattista<br />

Franceschini.<br />

114. Anno 1582, 23 augusti, Tridenti. - Locumtenentes cardinalis episcopi tridentini<br />

consensu consulum civitatis deputaverunt quatuor ex civitate qui super intendere debeant<br />

bannitis et quilibet horum habebunt 25 milites qui cum armis ad eorum mandatum accurrere<br />

debeant pro extirpandis huiusmodi malis hominibus.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

115. Anno 1582. - Idem mandatum intimatum fuit omnibus sindicis et regulanis principatus<br />

Tridenti quatenus ad adventum bannitorum vel huiusmodi hominum signo campanae convocare<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

132


Capsa 4<br />

debeant omnes, eosque aprehendere et etiam impune, si aliter non possint, occidere concessa<br />

omnibus facultate deferendi arma.<br />

Cartaceo, carte 8. In italiano. - Le date sono: 20 agosto 1582; 29 giugno 1585; 18 marzo 1587.<br />

116. Anno 1587, 17 aprilis, Tridenti in castro Boni Cnsilii. - Mandatum capitanei et<br />

locumtenentium Ludovici episcopi tridentini intimatum omnibus dinastis et feudatariis ecclesiae<br />

tridentinae de excludendis bannitis a suis iurisdictionibus, qui omnes singillatim rescripserunt et<br />

promiserunt observare.<br />

Adest etiam mandatum Ferdinandi archiducis Austriae circa eamdem materiam.<br />

Cartaceo, carte 41. In italiano e tedesco. Sigilli<br />

117. Anno 1590, 27 augusti, Tridenti in arce Boni Consilii. - Cardinalis Ludovicus<br />

episcopus tridentinus ad cohibendos usurarios qui granum et vinum viliori praetio emunt ut inde<br />

pro suo libito carius vendant, mandat quod in posterum huiusmodi merces a communitatibus<br />

taxentur et ultra praetium taxae vendi non possint.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano.<br />

118. Anno 1588, 11 Iunii. - Consules civitatis Tridenti occasione damnorum quae<br />

occasione aucupii etc. in agris tridentinis inferuntur, ediderunt proclama in quo mandant ut<br />

nullus qui non sit scriptus in libro civium ullo modo aucupare possit neque cum noctua neque<br />

cum laqueis aliisque decipulis sub poena.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Copia. -... molti vanno a quaiar, altri vanno cum schiopo et balestre a<br />

oselar e altri a suo tempo vanno a oselar a civetta... traversano tutte le biade e altre frue, rompendo e<br />

straciando le cese et guastando ogni cosa; et questi il più delle volte in cambio de portar a casa, ne quaie,<br />

ne uccelli, portano li loro bascheri et carnieri pieni di frutti, bazane et fave, oltre che impeniscono li loro<br />

corpi de uva a suo tempo; ogni cosa fa per loro.<br />

119. Anno 1588, 19 decembris, Tridenti. - Capitaneus et locumtenentes episcopi tridentini<br />

de consensu etiam magistratus Tridenti ad normam aliorum locorum episcopatui proximorum<br />

elegerunt quatuor cives, unum pro unoquoque quarterio civitatis qui sint caporales militiarum<br />

qui ad adventum alicuius banniti vel similis convocare debeant milites suos pro capiendis vel<br />

interficiendis huiusmodi malefactoribus.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

120. Magistratus Tridenti supplices praeces mittit Ferdinando electo romanorum regi in<br />

quibus exponit fratres Georgii Marcolini subditi veneti obtinuisse a caesarea maiestate<br />

privilegium traducendi vinum in partibus Germaniae per decem annos cum maximo praeiuditio<br />

huiusmodi privilegii civibus suis concessi. Unde eum rogat pro extinctione illius privilegii.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

121. Anno 1548 indictione 6, die sabati 17 novembris in civitate Tridenti, praesentibus<br />

egregio iurisperito domino Girardo Mirana filio quondam domini Simonis Mirana de Tridento<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

133


Capsa 4<br />

et domino Ioanne Acursio filio quondam excellentissimi legum doctoris domini Alberti Balduini<br />

de Tridento etc. - Antonius filius quondam Omniboni Leonardi de Murio habitator in Matarello<br />

resignavit in manibus Ioannis quondam Bontempi de Cavaiono habitatoris in villa Matarelli<br />

omne suum ius, utile dominium in uno loco partim buschivo et partim grezivo perticarum 250 in<br />

pertinentiis Matarelli in loco dicto al Cengio negro etc. ad finem et effectum ut magnifica<br />

communitas investiret eundem Ioannem prout factum illico fuit per dominum Andream<br />

Cribellum civem et habitatorem Tridenti procuratorio nomine communitatis tridentinae titulo<br />

emphiteutico cum onere renovationis et census carentanorum 6 etc.<br />

Pergamena mm 414x151. Notaio: Georgius f.q. domini Dominici de Malpagis civis trid.<br />

122. Anno 1544 indictione 2, die sabati 8 martii, Tridenti. - Dominus Franciscus Burlina<br />

civis tridentinus receptum in emphiteusim a communitate tridentina unum locum fractatum<br />

duorum plodiorum a le fracte de Matarello resignat in manibus domini Iacobi Fanzini<br />

procuratoris dictae communitatis in favorem Ioannis quondam Bontempi de Matarello qui<br />

confestim fuit investitus etc.<br />

Pergamena mm 475x210. Notaio: Hieronymus Gallus f.q. iurisperiti Guielmi Galli civis...<br />

Testimoni: presbiter Donatus de Bochadolcis de Ultracastelo, ser Simele q. Odorici Pauorfait macellator<br />

Tridenti, ser Iohannes f.q. Georgii de Bochadolcis de Ultracastelo.<br />

123. Anno 1544 indictione 2, die sabati 8 martii, Tridenti. - Dominus Iacobus Fanzinus<br />

civis tridentinus et procurator magnificae communitatis tridentinae investivit Simonem filium<br />

quondam Ioannis a Valle Surda de uno loco buschivo et fractato ai piani de Matarello in<br />

emphiteusim sub annuo censu carentanorum 8 etc.<br />

Pergamena mm 425x210. Notaio: Hieronymus Gallus.<br />

124. Anno 1544 indictione 2, die sabati 8 martii, Tridenti. - Dominus Iacobus Fanzinus<br />

procuratorio nomine communitatis Tridenti in emphiteusim dedit Antonio filio quondam<br />

Omniboni quondam Leonardi de Murio habitatori Matarelli locum unum buschivum et<br />

grezivum in loco dicto al Cengio negro in pertinenciis Matarelli.<br />

Pergamena mm 340x236. Notaio: Hieronymus Gallus.<br />

125. Anno 1551 indictione 9, die iovis 16 decembris in contrata Bellenzanorum in stuba<br />

domus magnificae communitatis. - Dominus Martinus Malpaga notarius procurator dictae<br />

communitatis renovat locationem perpetualem Ioanni et Laurentio de Padrignono habitatoribus<br />

Matarelli de una petia terrae grazivae in loco dicto alla Calcara Matarelli sub annuo censu etc.<br />

Pergamena mm 337x208. Notaio: Nicolaus f.q. Philippi a Clusolis civis trid. Testimoni: Baptista f.q.<br />

Orlandi notarii, Carolus f.q. Luteri de Dro civis et habit. Tridenti, Cesar f.q. Hieremie Dulcini de Bononia<br />

habit. Tridenti.<br />

126. Anno 1538 indictione 11, die sabati 19 octobris, Tridenti in contrata portae Oriollae. -<br />

Dominus Ioannes Baptista filius quondam domini Ioannis Iacobi de Hieremiis uti exactor<br />

magnificae communitatis Tridenti renovat investituram emphiteuticam Michaeli filio quondam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

134


Capsa 4<br />

Petri del Conzo de Matarello de una petia terrae arativae et vineatae de là de la roza de<br />

Matarello sub annuo censu etc. quem anno 1546 assignavit Simoni de Pontalto.<br />

Pergamena mm 716x137. Notaio: Christoforus Vaythalinus f.q. Martini Vaithalini. Testimoni:<br />

Ioannes Cestarius f.q. Georgii de Cognola fabrolignarius, Andrea q. Ioannis Iacobi Ravizze de Brixia,<br />

Alutarius Tuti, Melchior a Prato de Novalina.<br />

Altro documento: Cartaceo, carte 2. Sigillo impresso del comune di Trento. 8 ottobre 1546:<br />

attestazione dei danni per il passaggio di soldati.<br />

127. Anno 1544, die 8 martii, Tridenti in contrata s. Mariae maioris. - Dominus Iacobus<br />

Fanzinus procurator magnificae communitatis Tridenti renovat locationem perpetualem Iacobo<br />

quondam Augustini de Pomarolo habitatori Matarelli de loco uno fractato ai grezi de Matarello<br />

sub annuo censu etc.<br />

Pergamena mm 360x243. Notaio: Hieronymus Gallus.<br />

128. Anno 1501, indictione 4, die sabati 30 octobris, Tridenti in contrata plateae. -<br />

Antonius quondam Girardi de Novalina tanquam sindicus fabricae s. Leonardi de Matarello<br />

renovat locationem perpetualem Iacobo filio Ianesi de una pecia terrae a la costa sive ha Rosole<br />

(sic) de Matarello sub annuo censu etc.<br />

Pergamena mm 584x287. Notaio: Antonius q. ser Bartholomei a Berlina civis trid. Testimoni:<br />

Bartholomeus q. Iohannis Martinelli de Gabiolo, Iacobus q. Pauli de Bovechio de Paho, Gasparinus q.<br />

Tonini de Vigulo Basilice.-ha Rosole=a Rosole.<br />

129. Anno 1552 indictione 10, die martis 29 decembris, Tridenti in contrata<br />

Bellenzanorum. - Dominus Martinus Malpaga notarius exactor magnificae communitatis<br />

Tridenti renovat locationem perpetualem Leonardo quondam Leonardi de Cogis de Matarello de<br />

una petia terrae al pra longo de Matarello sub censu etc.<br />

Pergamena mm 334x206. Notaio: Nicolaus f.q. Philippi de Clusolis.<br />

130. Anno 1538 indictione 11, die dominico 3 martii in Matarello. - Liberatio unius affictus<br />

super una pecia terrae ai grezi de Matarello cum eiusdem investitura facta nomine communitatis<br />

Tridenti.<br />

Pergamena mm 155x136. Notaio: Ioannes Petrus f.q. Marci de Perzino habit. Tridenti.<br />

131. Anno 1503 indictione 6, die mercurii 1 februarii, Tridenti. - Martinus quondam<br />

Dominici de Valletelina habitator Matarelli pretio 30 rhenensium in ratione librarum 5 cessit<br />

Thomeo quondam Christophori Zaldini utile dominium in una petia terrae ai piani di Matarello<br />

accepta investitura a communitate Tridenti sub censu etc.<br />

Manca.<br />

132. Anno 1549 indictione 7, die veneris 22 martii, Tridenti. - Dominus Ioannes Donatus a<br />

Biretis civis tridentinus exactor communitatis Tridenti titulo locationis perpetualis investivit<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

135


Capsa 4<br />

Ioannem filium quondam Valentini Menoti de una petia terrae in pertinentiis Matarelli alli<br />

grezzi sub annuo censu etc.<br />

Pergamena mm 326x192. - Tridenti in apotecha dominorum fratrum de Oliveris de Ronchono;<br />

testimoni: Stefanus q. ser Oliveri de Ronchono, dominus Hieronymus f.q. Francisci Balduini, magister<br />

Ioannes Maria lapicida f.q. Antonii de Bergamo habit. Tridenti. Notaio: Nicolaus f. Philippi de Clusolis.<br />

133. Anno 1469 indictione 2, die sabati 2 septembris, Tridenti. - Magister Leonardus<br />

Cremarius civis tridentinus procurator communitatis Tridenti una cum nobili viro Ioanne Maria<br />

de Lipis de Tridento investivit Petrum quondam Iacobi Cremarii de Matarello pro se et fratre<br />

eius Baptista de una petia terrae in Matarello sub censu etc.<br />

Pergamena mm 533x172. Notaio: Cristoforus... f.q. Marci de Marchetis de Cadeno civis...<br />

Testimoni: Laurentius q. Iohannis de Sotopreda plebatus Perzini, Andrea q. Iohannis a Fero de Vermilio<br />

vallis Solis habit. Terlaci, Laurentius f. Augustini de Voltolina habitator in manso vallis Surde supra<br />

Matarellum, Menegolus f. Leonardi de Novalina supra Matarellum. - Investivit per tactum manus... terre<br />

buschive et grezive ai placii dal vou, apud Anzel Uber, versus Attacem, apud Lucham Sigele de Matarelo.<br />

134. Anno 1516 indictione 4, die sabati 4 iulii, Tridenti. - Laurentius quondam Ioannis de<br />

Bisinello tanquam tutor filiorum quondam Laurentii etc. permutavit utile dominium unius petiae<br />

terrae in Matarello cum alia petia terrae ibidem quae quoad directum dominium sunt<br />

communitatis Tridenti sub annuo censu etc.<br />

Pergamena mm 420x216. Notaio: Antonius q. ser Bartholomei Allamani habit. Tridenti.<br />

135. Anno 1530 indictione 3, die lune 10 decembris, Tridenti. - Dominus Philippus de<br />

Benvenutis de Clusole civis tridentinus procurator communitatis Tridenti investivit Ioannem<br />

filium quondam Antonii Baite de Matarello de uno loco grezivo in Matarello ubi dicitur ai Grezi<br />

sub annuo censu etc.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 628. Pergamena<br />

mm 580-535x198.- Notaio: Hieronimus Gallus fq. Guilielmi Galli<br />

136. Anno 1530 indictione 9, [errat in anno, lege 1536], die martis 2 augusti in villa<br />

Matarelli. - Dominus Hieronymus filius quondam domini Antonii Carioli civis tridentinus<br />

procurator communitatis tridentinae investivit Valentinum filium quondam ser Menoti de<br />

Matarello de una petia terrae in loco dicto al pont sub censu etc.<br />

Pergamena mm 281x234. Notaio: Ioannes Petrus f.q. ser Manci de Perzino. - In saleta domus habit.<br />

ser Guielmi f.q. Thomei a Tura. Testimoni: Iacobus dictus Trivellus, Franciscus f.q. Mafei Zaldini de<br />

Cognola habit. Matarelli, Guardus f.q. Guardi decimanus domini Caroli Trop domini castri Beseni.<br />

137. Anno 1516 indictione 4, die sabati 12 aprilis, Tridenti. - Ser Ioannes Franciscus<br />

quondam ser Ottolini Balzani procuratorio nomine communitatis tridentinae investivit<br />

Dominicum quondam Sancti Blasii de Matarello de una petia terre ibidem in loco ubi dicitur ai<br />

Grezi sub annuo censu etc.<br />

Pergamena mm 467x210. Notaio: Antonius q. Bartholomei a Berlina.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

136


Capsa 4<br />

Altra piccola carta: mastro Bastian marzaro o receudo da Valentin de Menot da Matarel quartaroli 2<br />

de olio che la lasà Menot pro anima sova per una volta sola a santa Maria Mazora, adì 22 de februari 1537<br />

de qual olio è metudo in tel centenar dela sopra scritta giesa.<br />

Altra piccola carta; è la ricevuta del sacrista della cattedrale prete Giovanni per analogo lascito a S.<br />

Vigilio.<br />

138. Anno 1481 indictione 14, die dominico 9 decembris in villa Matarelli. - Ser Leonardus<br />

Montebellus filius quondam ser Guielmi Montebelli civis tridentinus tanquam procurator<br />

communitatis tridentinae investivit Ioannem dictum Zanetum filium quondam Antonii Blasii de<br />

Matarello de una pecia terrae ibi ai plani sub censu etc.<br />

Pergamena mm 416x162. - In stuba magistri Concii dicti Bombarderii. Testimonii: Iacobus q.<br />

Leonardi de Novalina, Antonius portitor a vino q. Benedicti de Burgonovo de Tridento, Laurentius<br />

Sclatus portitor f.q. Ioannis Sclate de Agnolina. Notaio: Iohanninus... f.q. Bertolamei de Zotis de Lesino<br />

civis etc.<br />

139. Anno 1481 etc. ut supra. - Idem ser Leonardus investivit Ioannem dictum Zanetum<br />

predictum etc.<br />

Pergamena mm 554x170-183. Notaio: Iohanninus f.q. Bartholomei de Zotis de Lesino (sic.).<br />

140. Anno 1536 indictione 9, die martis 2 augusti in villa Matarelli. - Dominus<br />

Hieronymus Cariolus civis tridentinus procurator magnificae communitatis tridentinae investivit<br />

Franciscum filium quondam Maphei Zaldini de Cognola habitatorem Matarelli de una petia<br />

terrae ibi al pont sub censu etc.<br />

Cartaceo. Carrte 2. Copia sec. XVII. Notaio: Ioannes Petrus f.q. Marci de Perzino. Testimoni:<br />

Valentinus q. Marioti, Girardus f.q. Iuliani Forer decimanus domini de Beseno.<br />

141. Anno 1534 indictione 7, die sabati 24 octobris, Tridenti. - Nobilis dominus Michael de<br />

Ceris de Perzino et ser Donatus Gaudentus civis tridentinus tamquam procuratores<br />

communitatis Tridenti investiverunt Gregorium quondam Valentini Claudi Zuliani de Matarello<br />

de una petia terre al Pont de Matarello sub annuo censu etc.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia sec. XVII. L'originale era del notaio Aldrigetus Gaudentus filius Donati.<br />

142. Anno 1544 indictione 2, die sabati 8 martii, Tridenti. - Dominus Franciscus Burlina<br />

civis tridentinus tanquam procurator communitatis Tridenti investivit Franciscum quondam<br />

Maphei Zaldini de Matarello de una petia terre al Covel de Matarello sub annuo censu etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia sec. XVII. Testimoni: presbiter Hannibal mansionarius ecclesie cathedralis<br />

Tridenti, Ferrandus f.q. Antonii Luce clericus. Notaio dell'originale: Hieronymus Gallus. - Antonius<br />

Piseta de Albiano f.q. Antonii.<br />

143. Anno 1546 indictione 4, die mercurii 15 septembris, Tridenti. - Dominus Nicolaus de<br />

Clusolis filius quondam domini Philippi de Clusolis uti exactor et procurator communitatis<br />

Tridenti investivit Petrum filium quondam Andreae de Valle Surda de quibusdam petiis terrae in<br />

pertinentiis Matarelli ut ibi, sub annuo censu etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

137


Capsa 4<br />

Cartaceo, carte 4. Copia dal notaio: Gianluigi q. Gianandrea Romagnani. Testimone: Guglielmus de<br />

Frisingellis de Lenzima. - Loco ubi dicitur de là dal punt che va alla Sabionara.<br />

144. Anno 1552 indictione 10, die martis 29 decembris, Tridenti. - Dominus Martinus<br />

Malpaga exactor communitatis Tridenti investivit Iacobum filium quondam Augustini Parisoti<br />

de Matarello de una petia terrae in pertinentiis Matarelli in loco dicto alla Sabionara sub annuo<br />

censu etc.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia dal notaio: Nicolò f.q. Philippi de Clusolis.<br />

145. Anno 1530, die ultima novembris, Tridenti. - Cum magnifica communitas Tridenti<br />

opus haberet rhenesium 100 pro reparatione acquae Avisii ne agrum tridentinum devastare in<br />

futurum possit prout devastavit, domini consules pro minori damno decreverunt vendi affictus<br />

ipsius communitatis, deputato ad id domino Ioanne Paolo Srathimperger consule, qui<br />

consignavit unum affictum Matheo Cramer de Matarello.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

146. Anno 1628, die 30 ianuarii, Tridenti. - Dominus Carolus cardinalis episcopus<br />

tridentinus et sabinensis Sebastiano Restellino recanatensi munus praeturae civitatis Tridenti<br />

vacans per expletionem temporis Ioannis Francisci Pavarelli cremonensis, a consulibus<br />

tridentinis inter nonnullos alios praestantes legum doctores nominato et praesentato confert.<br />

Pergamena mm 212x385. Sigillo perduto.<br />

147. Anno 1561, die 6 iunii, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Christophorus<br />

cardinalis et episcopus tridentinus confirmat et adprobat quaedam statuta a consulibus et civibus<br />

Tridenti facta super forma iudicii summarie faciendi in causis non excedentibus summam<br />

rhenesium 10 atque etiam pro octo officiliabus seu biruariis a civitate providendis cum taxa pro<br />

iisdem.<br />

Cartaceo, carte 8. Copia con sigillo vescovile. Notaio: Hieronymus de Martinis.<br />

148. Anno 1616. - Mandatum et instantiae in causa haereditatis bonorum domini Innocentii<br />

a Prato inter dominos consules civitatis et dominos de Prato.<br />

Cartaceo, carte 5. Sigillo aderente. Altra lettera in italiano.<br />

149. Anno 1682, die 24 februarii, Tridenti. - Domini episcopi tridentini epistola ad<br />

caesaream maiestatem in causa contra consules civitatis Tridenti super custodia carcerum.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

150. Anno 1678. -Expositio et deductio responsiva consulum, provisorum, rectoris et<br />

collegii legistarum et notariorum civitatis tridentinae praesentata domino Francisco episcopo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

138


Capsa 4<br />

tridentino ad tuendum ius ipsius collegii pro conditionibus statuendis circa eos qui ad ipsum<br />

collegium sunt admittendi et ad exercendam professionem advocatiae et notariatus.<br />

Cartaceo, carte 20.<br />

151. Anno 1616, die 11 aprilis. - Ministri domus Dei in Tridento supplicant domino<br />

tridentino pro erectione scholarum publicarum ad erudiendam iuventutem, loco societatis<br />

angelicae quam quondam dominus Innocentius a Prato erigendam ordinaverat.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. In italiano. Anche due lettere.<br />

152. Anno 1550, die 2 octobris, Tridenti. - Consules civitatis tridentinae domino<br />

Christophoro cardinali et episcopo tridentino scribunt se iuxta eius mentem conduxisse<br />

publicum praeceptorem pro erudienda iuventute pro annuo salario ducatorum 130 etc. Insuper<br />

conqueruntur quod cum ex eiusdem mente et consensu etiam consiliariorum, terminum<br />

statuissent pro vindemiis faciendis cum paena etc. Magister domus id publicare pertendebat et<br />

officialem civitatis carceribus includi fecerat ob publicationem ab eo nomine civitatis factam.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

153. Anno 1550, die 17 spetembris, Tridenti. - Capitaneus, locumtenentes et consiliarii<br />

Tridenti dominum episcopum informant in casu sub N° praecedenti quod nempe ad massarium<br />

seu magistrum domus spectet proclamata facere pro vindemiis iuxta consuetudinem et quod<br />

consules noluerunt expectare ea super re resolutionem suae reverendissimae dominationis, sed<br />

indignabundi etc. contra consilium sibi datum per ipsum capitaneum etc. iverunt et quasi in illa<br />

hora proclama fieri fecerunt in contemptum.<br />

Cartaceo, carte 2. 5 sigilli aderenti.<br />

154. Anno 1550, die 1 spetembris, Tridenti. - Dominus Nicolaus de Madrucio domino<br />

Christophoro cardinali episcopo tridentino exponit se eius nomine locumtenentibus in Tridento<br />

intimasse eius displicentiam ob eorum defectum in arguenda et coercenda enormi inhobedientia<br />

consulum, aitque per dominum potestatem et dominum Brugnolum iam fieri processus contra<br />

dictos consules et inquisitio ut inde deveniatur ad inflictionem commeritae penae.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

155. Exemplar epistolae consulum civitatis Tridenti ad reverendissimum et illustrissimum<br />

dominum episcopum tridentinum pro obtinendo eius consensu et auxilio ad faciendum<br />

aqueductum ab aqua Avisii usque ad prata Malvesiae, ubi etiam exponunt magnas utilitates<br />

quae ex irrigatione illius aquae provenirent.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

156. Anno 1572, die 16 februarii, Tridenti. Exemplar epistolae capituli tridentini in facto<br />

solutionis steurarum ubi historice narratur quomodo fiat exactio steurarum et totum onus<br />

exactionis fiendae refunditur in episcopum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

139


Capsa 4<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

157. Anno 1581, die 27 novembris. - Supplices litterae Ioannis Someda pro obtinenda<br />

facultate et patentibus litteris ad mundandum flumen Avisii ut rates possent decurrere, cum<br />

exemplari patentium litterarum a dominis locumtenentibus tridentinis concessarum.<br />

Manca.<br />

158. Circa annum 1545. - Instantia iuridica cum allegationibus producta pro parte civitatis<br />

tridentinae coram domino cardinali episcopo tridentino contra communitates exteriores ultra et<br />

citra Athesim quae detrectabant concurrere in expensis pro rata iuxta antiquas sententias, et<br />

litem intentare moliebantur; unde hic datur exceptio rei iudicatae.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

159. Anno 1535 et 1536. - Condemnationes factae per dominum Ioannem Baptistam<br />

Scopulum praetorem Tridenti etc.<br />

Cartaceo, carte 30. Tre fascicoli:<br />

1. Nomi dei condannati, loro professione.<br />

2. Magister Alexius lapicida; Baptista f. Iohannis Cavalerii de Caneza.<br />

3. Nicolò Pauli di Vigo Preore uxoricida: bandito; Bartolomeo Petri Gasparis di Vigo Piné,<br />

omicidio eius patruelis Nicolai; Giacomo tessitore, uxoricidio; Antonio da Ciago per stupro cum<br />

sorore: bandito; i paesi di Madruzzo, Calavino e Lasino condannati per disprezzo del proclama a<br />

lire 750.<br />

160. Anno 1676. - Acta pro amicabili compositione coram domino episcopo tridentino<br />

tractata in controversia novorum statutorum a collegio doctorum et notariorum editorum<br />

opponentibus quibusdam civibus de gravamine exinde sibi illato.<br />

Cartaceo, carte 82. Parte in italiano. Sigilli aderenti: Triangi, Sizzo, Alberti ecc.<br />

161. Anno 1553, die 14 decembris, Tridenti. - Consules civitatis domino cardinali<br />

Christophoro Brixinae existenti praesentant novos consules electos pro confirmatione et insuper<br />

ei rationes exponunt cum Christophorum Lontolerum qui pro sacri montis erectione plura<br />

servitia praestiterat in gastaldionem eligere non valeant.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo del comune di Trento.<br />

162. Liber condemnationum factarum per magnificum dominum Ioannem Baptistam<br />

Scopolum mantuanum praetorem tridentinum sub anno 1535 indictione 8.<br />

Cartaceo, carte 33. Perinus pictor; Lazarus de Cirondellis de Gandino; ponte alle Sarche; nomi di<br />

parecchi artigiani.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

140


Capsa 4<br />

163. Anno 1676, 26 iulii. - Scriptura concernens compositionem tractatam inter collegium<br />

doctorum et notariorum et inter quosdam particulares Tridenti mediante interventu episcopi<br />

tridentini.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Copia.<br />

164. Anno 1508, 28 iunii, Tridenti. - Georgius episcopus tridentinus scribit Ludovico<br />

Bolognino senatori Bononiae ut sibi notificet virum probum et doctum pro praetura tridentina.<br />

Cartaceo, carta 1 Sigillo aderente.<br />

165. Anno 1513, 26 iulii, Veronae. - Georgius episcopus tridentinus locumtenentibus<br />

tridentinis mandat reformationem notariorum pro comodo et utilitate civitatis tridentinae. Unde<br />

si commissarii caesarei Tridentum accedant, mandat ut eos sinant notarios examinare qui si<br />

idonei sunt admittantur, secus cassentur.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

166. Anno 1508, 9 augusti, Stenici. - Georgius episcopus tridentinus nominatum a<br />

Bernardo Clesio Vulpianum de Zanis pro praetore Tridenti confirmat eidemque Bernardo<br />

Bononiam scribit quatenus dictus Vulpianus tempore oportuno Tridentum accedat dictam<br />

praetoriam subiturus.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

167. Anno 1541. - Gravamina a consulibus civitatis tridentinae humiliter oblata domino<br />

Christophoro episcopo tridentino pro opportuno remedio una cum illorum gravaminum examine<br />

per dominos deputatos facto et clementi deliberatione ab eodem domino episcopo suscepta ad<br />

levamen dictorum gravaminum quae versantur circa constitutionem affictuum, proclamata,<br />

edicta poenalia, offitium capitanei et fiscalis, vectigalia, mutas et datia insolita, regulam Albiani,<br />

estimum faciendum, commissiones causarum et modum inquisitionis a praetore faciendae.<br />

Cartaceo, carte 12. Anche in italiano.<br />

168. Adnotationes et calculationes factae a Caesare de Dulcinis, Baptista de Prato et<br />

Laurentio Basso pro arte setaria, adnotato praetio pro manifacturis etc.<br />

Cartaceo, carte 17. Parte in italiano e parte in tedesco. Confronto tra i prezzi della seta del mercato<br />

di Trento e Bologna.<br />

169. Anno 1442, 17 februarii. - Homines Calavini, Madrutii et Lasini recurrunt ad<br />

dominum Ioannem de Cocapanis de Carpo vicarium in temporalibus tridentinae civitatis pro<br />

confirmatione antiqui eorum iuris cargandi et descargandi mercaturas in portu della Sarca cum<br />

omnibus suis iuribus qui dominus vicarius in dicto iure eos confirmavit.<br />

Cartaceo, carte 2. Testimoni: Nicolaus de Marchandantis, Antonius notarius de Fato, Michael<br />

capitaneus turris palatii...<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

141


Capsa 4<br />

170. Anno 1568, 9 februarii, Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae conquaeritur cum<br />

administratoribus tridentinis quod privilegia consulum civitatis Tridenti a se confirmata<br />

spreverint et in terram proiecerint, quod cum hoc ipsi principi serenissimo sit iniuriosum petit<br />

excusationem et fundatam responsionem. Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

171. Reccursus subditorum episcopatus Tridenti ad comitem Tyrolis quatenus sua<br />

auctoritate tollat excessivum affictum quem solvere debent ultra quinque pro centum et obligat<br />

ad restitutionem dictam taxam excedentes. Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

172. Anno 1538. - Procuratoria villarum Viguli Vattarii et aliarum villarum citra et ultra<br />

Athesim subiectarum potestati Tridenti unitarum contra consules civitatis Tridenti propter<br />

insolita gravamina ab ipsis consulibus eis imposita.<br />

Manca.<br />

173.<br />

È stato saltato dall'Ippoliti: dal N° 172 è passato al N° 174.<br />

174. Anno 1477, Tridenti. - Ser Ioannes Maria de Lippis et ser Antonius de Bommartinis<br />

procuratores communitatis civitatis Tridenti de licentia domini Ioannis Antonii de Vaschetis,<br />

Christophori de Murlinis, Odorici notarii a Sale, Petri Rauth notarii, Ioannini notarii de Lasino,<br />

Sigismundi Saracini et Michaelis a Rosa consulum Tridenti fecerunt capitula inter magnificam<br />

communitatem Tridenti et Calepinum de Calepinis et socios suos assumptos ad faciendam<br />

bechariam in civitate Tridenti, inter quae capitula statuitur quod a paschate usque ad totum<br />

mensem maii vendere debeant praetio quatuor quatrinorum pro libra grossa, a principio iunii<br />

usque ad Assumptionem beatae Mariae virginis praetio quatuor quatrinorum et a festo<br />

Assumptionis usque ad carnisprivium non possint vendere carnes castratinas ultra praetium<br />

quatuor quatrinorum cum dimidio, carnes vero lactantes non possint vendere per totum annum<br />

ultra praetium quatuor quatrinorum. Carnes bovinas quando non habent castratinas vendere<br />

possint praetio trium quatrinorum, a festo tamen s. Andreae usque ad carnisprivium vendere<br />

possint praetio trium quatrinorum cum dimidio et semper pondere librae grossae.<br />

Contravenientes puniri debeant arbitrio domini episcopi.<br />

Cartaceo, carte 6 (scritte 3).<br />

175. Anno 1556, 23 decembris. - Reccursus consulum Tridenti ad episcopum tridentinum<br />

quod taxatum carentanum pro quolibet forensi transeunte tollatur; quod poena imposita contra<br />

percutientes baculo manus amputetur, reducatur ad statutum; quod venationes et aucupationes<br />

sint libere ut antea; quod exteris pronibeatur non solum vini introductio sed etiam aquevitae et<br />

aceti etc. et quod steuras omnes solvere debeant.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

142


Capsa 4<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

176. Anno 1718. - Supplices praeces consulum et proveditorum Tridenti ad episcopum<br />

tridentinum in quibus eum rogant ut propter labores hoc anno susceptos et prolungatos<br />

dispensare velit a solita confirmatione unius ex ipsis in officio consulatus.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

177. Formula iuramenti praestandi a consulibus tridentinis domino Pancratio Kuen<br />

capitaneo Tridenti nomine et loco episcopatus Tridenti de eo recognoscendo capitaneo Tridenti<br />

et episcopatus et si dominus Ludovicus electus episcopus tridentinus in possessionem<br />

temporalitatis praestito compactationum iuramento immissus fuerit eidem pariter tale<br />

iuramentum praestabunt.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

178. Provisio circa notarios et taxa pro eorum mercedibus.<br />

Cartaceo, carte 6. Sec. XVI.<br />

179. Gravamina proposita a civibus tridentinis consiliariis Ludovici episcopi tridentini a<br />

quibus liberari petunt, alias reccursum ad caesarem vel comitem Tyrolis minantur, et responsio<br />

consiliariorum.<br />

Cartaceo, carte 8. In italiano.<br />

180. Supplices praeces Baptistae de Cilà ad caesaream maiestatem occasione vini sibi<br />

detenti a consulibus tridentinis in quibus eamdem rogat ut eamdem causam examinandam alicui<br />

collegio in Italia ne ex tanta dilatione damnum atque iacturam sui vini patiatur et mediante<br />

iustitia aliquis a caesarea aula deputatus hanc causam summarie terminet.<br />

Cartaceo, carta 1. Seconda metà sec. XVI.<br />

181. Anno 1598, 20 maii, Oeniponti. - Rudolphus II romanorum imperator confirmat<br />

consulibus civitatis tridentinae omnia privilegia, statuta et consuetudines quas et quae a<br />

praedecessoribus suis eis concessa fuerunt.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia.<br />

182. Anno 1649, 16 februarii, Tridenti. - Conventio inter dominum episcopum tridentinum<br />

et consules civitatis tridentinae quod isti praesentare debeant officio spirituali tres lanios ex<br />

quibus unum seliget dictum officium spirituale pro vendendis carnibus in quadragesima his qui<br />

habuerint ab ipso facultatem comedendi, quem lanium etiam puniet si aliis a privilegiatis<br />

vendere praesumat, in caeteris autem dictus lanius mandatis consulum subiaceat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

143


Capsa 4<br />

183. Consiliarii oenipontani certiorem faciunt Carolum episcopum tridentinum et eius<br />

coadiutorem quatenus ad instantiam consulum civitatis Tridenti fuerint a serenissimo comite<br />

Tyrolis destinati ad componendas controversias cum ipso domino episcopo vel eius coadiutore<br />

praecipue propter confirmationem dictorum in officio consulatus signanter doctoris Iob.<br />

Excusant se quod propter indispositiones suas Tridentum accedere non potuerint; unde<br />

quamprimum accedent eo vel maxime quia in proximo est initium anni in quo nova electio est<br />

facienda ubi omni diligentia elaborabunt pro dirimendis controversiis.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Copia.<br />

184. Anno 1625, 26 decembris, Tridenti. - Consules civitatis Tridenti rogant dominum de<br />

Brandis capitaneum regionis Athesinae et Horatium Carraram commissarios oenipontanos ut<br />

quantocius possunt Tridentum se conferant pro componendis differentiis inter ipsos et dominum<br />

episcopum tridentinum circa confirmationem consulum.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

185. Anno 1625, 30 decembris. - Exemplar mandati domini Iacobi Migatii nomine domini<br />

episcopi tridentini intimati consulibus civitatis tridentinae in quo exponitur quod cum elapso<br />

anno non obtemperaverint decretis emanatis in cancelleria de subrogando alio consule in locum<br />

doctoris Iob de Iob tunc electi sub poena etc. cum instet alter annus in quo consulum est<br />

facienda electio committitur eisdem consulibus ut infra triduum electionem facere debeant, quo<br />

elapso amplius se ingerere non possint sub poena.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

186. Anno 1626, prima ianuarii, Tridenti. - Consules civitatis rogant dominos<br />

commissarios Andream de Brandis et Horatium Carraram quatenus emanare faciant a tribunali<br />

oenipontano decretum contra dominum episcopum tridentinum de nihil innovando usque ad<br />

decisionem causae, ne libertati suae praeiuditium inferatur in consulum electione, manifestando<br />

eisdem mandatum domini episcopi.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

187. Anno 1626. - Decretum consilii tridentini eligendi alios consules civitatis tridentinae<br />

pro hoc anno non obstante quod a simili decreto facto eligendi alium in locum domini Iob pro<br />

elapso anno domini consules sive appellaverint ab isto decreto, sive per viam quaerellae<br />

recursum habuerint ad caesaream maiestatem.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

188. Anno 1626, 13 septembris, Tridenti. - Consules civitatis Tridenti conquaeruntur cum<br />

domino de Brandis capitaneo et domino Carrara commissariis de tanta dilatione in componendis<br />

differentiis, timentque hoc provenire aliqua arte ut interim adveniat novus annus in quo alii<br />

consules sint eligendi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

144


Capsa 4<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

189. Anno 1626, 4 ianuarii, Tridenti. - Consules civitatis tridentinae certiores reddunt<br />

dominum de Brandis et dominum Carraram quod non obstante inhibitoriali praesentata domino<br />

episcopo et consiliariis suis non solum suspendere detrectarunt mandatum superius declaratum<br />

sed ad executionem comminatam devenire statuerunt unde compulsi sunt ad evitandi maiora<br />

mala devenire ad novam electionem, facta tamen protestatione, unde recurrunt ad dominos<br />

commissarios quibus se remittunt.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Copie<br />

190. Anno 1644, ultima aprilis, Tridenti. - Consules et provisores civitatis Tridenti<br />

exponunt Claudiae Tyrolis comitissae maxima damna territorio tridentino illata per<br />

introductionem vini et aquaevitae forensium; unde eam rogant ut vigore privilegiorum a<br />

praedecessoribus suis concessorum eos manuteneat in suis iuribus nec de facili concedat litteras<br />

patentes pro talibus vinis forensibus cum redditus huius territorii in solo vino contineatur et<br />

prompte steuras pro tali privilegio sibi concesso exsolvant.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

191. Anno 1492, 15 februarii, Oeniponti. - Exemplar confirmationis privilegiorum civibus<br />

tridentinis concessorum factae a Maximiliano romanorum rege et comite Tyrolis ubi mandat<br />

Nicolao de Firmian burgravio tyrolensi Athesis et Aliprando de Clesio capitaneo Tridenti<br />

aliisque officialibus suis, ut dictos consules et civitatem manuteneant in suis privilegiis.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

192. Anno 1593, 3 novembris, Tridenti. - Consules civitatis Tridenti Pragam scribunt<br />

domino Ludovico episcopo tridentino eumque certiorem reddunt de praeiuditiis sibi factis a<br />

Ferdinando Tyrolis comite qui vinum ex alienis regionibus provisum libere per civitatem<br />

Tridenti transire iubet absque eo quod conductores solitas patentes ostendant, unde hoc sit in<br />

maximum detrimentum comercii vinarii, tres vini carretas sequestrarunt eo quod conductores<br />

bulletas non ostenderint. Quare regimen oenipontanum in mandatis dedit ipsis consulibus tales<br />

carretas liberandi et omnes expensas exsolvendi. Unde dicti consules rogant dominum<br />

episcopum ut in tali calamitate eos adiuvare dignetur et si opere praetium duxerit inclusum<br />

libellum supplicem imperatori praesentet ut tamquam dominus dirrectus episcopatus talibus<br />

praeiuditiis sua auctoritate obviet, atque serenissimum comitem inducat ut si vina forensia pro<br />

se providere velit, conductoribus solitas bulletas ostendendas tribuat.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. In italiano e latino.<br />

193. Anno 1593. - Libellus supplex consulum civitatis tridentinae ad serenissimum<br />

comitem Tyrolis in quo exponunt sequestrationem trium curruum vini a se factam eo quod<br />

conductores solitas bulletas non haberent, quod etiam alias factum fuit annuente etiam ipso<br />

serenissimo comite asserente quod benefecissent pro manutentione privilegiorum suorum; cum<br />

ergo dictos tres currus eadem ratione in sequestrum miserint, rogant serenissimum comitem ut<br />

huius negotii cognitionem ad excelsum regimen pro iustitia remittat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

145


Capsa 4<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

194. Anno 1654, die 16 novembris, Romae. - Exemplar sententiae ab illustrissimo et<br />

reverendissimo domino Azone camerae apostolicae generali auditore in favorem domini Caroli<br />

Emmanuelis episcopi tridentini contra dominos consules civitatis tridentinae quod nempe his<br />

non licuerit de anno 1648 edicere banna, statuta vel edita contraria bannis, statutis seu edictis<br />

per dominum episcopum tridentinum publicari iussis absque violatione episcopalis<br />

iurisdictionis.<br />

Pergamena mm 337x215. Sigillo aderente.<br />

195. Anno 1693. - Reccursus vicinorum burgi s. Martini Tridenti ad dominum episcopum<br />

tridentinum contra magistratum tridentinum praetendentem ab eisdem solutionem guardiae ut<br />

possint eligere procuratorem pro tuendis iuribus suis.<br />

Rescriptum favorabile.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

196. Anno 1719, 5 ianuarii, Roboreti. - Instantia notariorum Roboreti facta coram domino<br />

Vespiniano praetore quod nullus scribere possit qui non sit collegiatus neque in causis officii<br />

spiritualis; dictus praetor facta tali relatione ministris officii spiritualis Tridenti concessum non<br />

fuit, cum etiam Tridenti scribant in officio spirituali illi qui non sunt collegiati.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: G. Battista Trentini.<br />

197. Anno 1680, 12 aprilis, Tridenti. - Mandatum episcopi tridentini provisoribus sanitatis<br />

Tridenti quatenus revocare debeant decretum per eos die 21 februarii intuitu dominae comitissae<br />

Plotoschae e regno Poloniae Italiam petentis, emissum in omnibus illius punctis et articulis<br />

ingressum in civitatem vel habitationem sive alimenta sub annonae praetextu, sive quacumque<br />

alia de causa extra casum publicae salutis respicientibus, eodem dumtaxat in suo robore<br />

remanente in ea parte in qua cognitum fuit, nullam respectu dictae dominae comitissae ullius<br />

mortiferae contagionis suspicionem extare, adeoque illi transitum permitti.<br />

Cartaceo, carte 4. Parte in italiano. Copia.<br />

198. Anno 1613, 19 iunii. - Carolus episcopus tridentinus constituit Camillum Farnetti de<br />

Novellara potestatem Tridenti, commissarium ut una cum duobus consulibus revideat et<br />

reparare faciat atque impedire ne Athesis et alia circumiacentia flumina damna in agris causare<br />

possint, collectando subditos etc.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

199. Anno 1534, 29 iunii, Tridenti. - Conventiones et pacta inter magnificam<br />

communitatem Tridenti ex una et dominum Simonem Pathonum notarium et civem tridentinum<br />

ac dominum Nicolaum Lindeck fiscalem Rovereti super incisione nemoris Gullae per novem<br />

annos a dicta communitate sibi locatae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

146


Capsa 4<br />

Cartaceo, carte 8. Notaio: Andrigetus Gaudentus f. ser Donati Gaudenti. Testimoni: magister<br />

Martinus dictus Ungeret, mediolanensis vellutarius, magister Simon Rovedata sartor, Franciscus<br />

Montanellus, Christophorus Vaytelinus notarius. - Nemus et gazius Gulle iacens supra villam Ravine.<br />

200. Anno 1675, 16 octobris, Tridenti. - Protestatio facta a domino episcopo tridentino<br />

contra doctores et notarios tridentinos qui varias leges in statuto non comprehensas ordinarunt<br />

inconsulto domino episcopo.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

201. Anno 1669 et 1671. - Protestationes consulum Tridenti in puncto praecedentiae<br />

praetensae a potestate Tridenti supra dominos consules civitatis.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

202. Anno 1653. - Exemplar appellationis interpositae a domino episcopo tridentino a<br />

sententia patriarchae veneti latae in favorem dominorum consulum civitatis Tridenti ob<br />

competentiam circa carnes venales tempore quadragesimae.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

203. Anno 1603 indictione 1, die lunae 21 aprilis, Tridenti in castro Boni Consilii.. - Coram<br />

domino Carolo Madrutio episcopo et principe, assistentibus domino Gasparo barone de<br />

Wolchenstain et Rodenegg capitaneo tridentino, Petro Alexandrino de Neustain cancellario,<br />

Iulio Albertini de Senogalia potestate Tridenti etc. consules et cives tridentini ac sindici atque<br />

homines villarum Medii s. Petri, Garduli, Sardaneae, Matarelli, Novalinae et vallis Surdae,<br />

Cognolae, Tavernari, Martignani, Pisavaccae, Ravinae et Romagnani iuramentum fidelitatis et<br />

obedientiae praestiterunt.<br />

Cartaceo, carte 4. Parte in italiano.<br />

204. Anno 1546. - Libellus supplex consulum civitatis Tridenti ad Christophorum<br />

episcopum tridentinum in quo rogant dominum episcopum ne prohibitio facta venationum et<br />

delationis armorum extendatur post concilium sed tantum durante concilio quod post s. Mariam<br />

Magdalenam quilibet possit aucupare et post messium collectionem etiam venari licitum sit, ut<br />

hi qui canes non habent etiam recreari possint eo vel maxime quia hoc modo iuvenes sclopeto<br />

exerceri possunt in reipublicae utilitatem si cum hostibus pugnandum esset.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

205. Anno 1562, 2 octobris, Tridenti. - Facultas concessa a Christophoro episcopo<br />

tridentino Andrigeto Gaudenti causidico et notario tridentino habendi partem aquae fontis<br />

existentis prope mansum ipsius in loco dicto Prebedol in pertinentiis Gabioli quod videlicet<br />

possit habere duas uncias eiusdem aquae ducendo per aquaeductum subterraneum sine<br />

praeiuditio viae publicae.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

147


Capsa 4<br />

206. Anno 1533. - Consules civitatis Tridenti domino suo episcopo et principi exponunt<br />

tria esse praestanda pro reparatione aquae Avisii, nempe alvei purgatio, aggerum constructio et<br />

viae imperialis reparatio et exponunt eos qui ad illa pro expensis concurrere debent, rogantes<br />

etc. una cum responsione domini episcopi.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente.<br />

207. Anno 1531. - Epistola domini cardinalis Bernardi episcopi tridentini quod consules<br />

Tridenti neminem condemnare valeant nisi praesente fiscali suo et quod domini de Trilaco<br />

interdictum servent de non eundo ad dietas sicuti nec alii nobiles ad eas conferunt.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

208. Anno 1525, die 20 martii, Oeniponti. - Cum aliquod vini contrabannum fuisset<br />

deprehensum et captum cuius tertia pars ad principem spectat, dominus Bernardus episcopus<br />

suis locumtenentibus scribit quod contrabanna reperta ad castrum duci debeant et minime ad<br />

domum communitatis Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

209. Anno 1548, die 20 decembris. - Proclama ex commissione domini Christophori<br />

episcopi tridentini publicatum Tridenti ne quis in toto territorio tridentino audeat deferre, tenere<br />

vel fabricare sclopetos a rota, sub poena capitali et bonorum omnium confiscatione ita ut si quis<br />

tales habet sclopetos eos extra territorium tridentinum illico transmittere debeat.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Copia.<br />

210. Anno 1503. - Acta iudicialia in causa et controversia agitata coram domino episcopo<br />

tridentino inter consules et provisores tridentinos ex una et collegium notariorum ex altera super<br />

iure et possessione eligendi et ordinandi processionem corporis Christi et deferendi<br />

baldachinum in illa.<br />

Cartaceo, carte 36. Elenco di notai e dottori collegiati.<br />

211. Anno 1523, die 29 iulii, Oeniponti. - Dominus Bernardus episcopus tridentinus ex<br />

quinque propositis a consulibus Tridenti elegit praetorem dominum Ioannem de castro Vitreo<br />

qui si non acceptaverit, admittit et confirmat dominum Bernardum Nugolonum mantuanum.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

212. Variae scripturae in causa controversiae Civitatis Tridenti et communitatum<br />

exteriorum cis et ultra Athesim, quae a sententia consilii et magistratus adigebantur solvere<br />

suam quotam proExpensis et munere cesareae maiestati praesentato pro obtinenda libertate<br />

traducendi vina per Germaniam etc. Protestatio dictorum communium et appellatio a dicta<br />

sententia.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

148


Capsa 4<br />

Cartaceo, carte 12. Tre sigilli aderenti. Prodromi della guerra rustica?<br />

213. Anno 1339. - Exemplar dessignationis communium et confinium Tridenti factae a<br />

Marco de Belenzanis, Philippo Stazonerio, Gerardo Musata, Bonaventura quondam Baldini,<br />

Nasimbeno de Calapinis, Buratino de Buratinis, Nicolao Tamburino, Nicolao Mastaso, Eberle<br />

Osterio, Francisco Palanco, Odorico de Marcandantis, Nicolao de Barufaldis delegatis a consilio<br />

communis Tridenti et Iustiniano de Gardulis ac Bonocurcio de Buratinis iudicibus pro eadem<br />

causa delegatis a domino Francisco Castellino aretino iuris utriusque doctore in civitate Tridenti<br />

vicario generali. Qui delegati ultra dessignationem praedictam determinare debeant<br />

completionem murorum civitatis Tridenti et dessignare equos quos habere debeant cives et<br />

habitatores Tridenti iuxta facultates suas pro defensione patriae et iuramento domini episcopi.<br />

An eisdem facta fuit talis dessignatio confinium ad quam dessignationem omnes stare debeant<br />

sub poenis etc. Quinimo in synodo Tridenti habita 20 martii eiusdem anni etiam clerici ad illius<br />

decreti observationem adstricti fuerunt.<br />

Cartaceo, carte 14. - Pubblicato da Tommaso Gar.<br />

214. Anno 1519 et seq. - Variae scripturae productae coram Bernardo episcopo tridentino<br />

in causa controversiae inter civitatem Tridenti et dominum Ioannem Contem de Trilaco<br />

recusantem vigilias agere ad portas civitatis ut alii cives, et steuras et alia solvere sub praetextu<br />

exemptionis tum quia a Maximiliano romanorum imperatore eques auratus et consiliarius<br />

creatus fuit, tum quia fuit semper exemptus, tum etiam quia alii nobiles eandem exemptionem<br />

habent.<br />

Cartaceo, carte 55. Sigilli aderenti. - Mi gironymo dal Sale fazo fede chome ha rezeudo dala<br />

magnificecia de miser Zuan chonte de Terlago rainesi vinti per la colta del ponte de s. Lorenzo dell'anno<br />

1513.<br />

215. Anno 1535. - Quidam de Flaveo qui artem vitrorum conficiendorum in civitatem<br />

tridentinam introduxerunt recurrunt ad dominum episcopum pro privilegio exemptionis seu<br />

immunitatum. Rescriptum quod domini consules informent.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

216. Anno 1529, 13 octobris, Insprugg. - Ferdinandus comes Tyrolis ad supplicationem<br />

fratrum de Trilaco scribit locumtenentibus tridentinis eosque hortatur ne dictos fratres molestent<br />

nec ad faciendas custodias et persolvendam aliquam collectam cum aliis civibus compellant<br />

rebus tam prius bene ponderatis et si res sic se habeat ut narratur.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto.<br />

217. Anno 1538, 7 septembris,Tridenti in castro Boni Consilii, praesentibus domino<br />

Georgio barone in Firmian episcopatus tridentini marescalcho, capitaneo patriae Athesis,<br />

burgravio Tyrolis ac capitaneo Persini, domino Francisco de castro Alto capitaneo Tridenti,<br />

domino Nicolao de Traitmanstorf, Martino de Paispergg magistro curiae tridentinae. - Dominus<br />

Bernardus episcopus tridentinus in controversia inter civitatem Tridenti et communes exteriores<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

149


Capsa 4<br />

tulit sententiam, exposuitque quidnam contribuere debeant communes exteriores in expensis<br />

civium tridentinorum tum pro fabricis, tum pro fluminum reparatione, tum in aliis collectis etc.<br />

Cartaceo, carte 16. Scritto da Antonio Quetta.<br />

218. Anno 1513, die 19 ianuarii, Tridenti in castro Boni Consilii. Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus cum per suum laudum definisset anno 1511 differentiam inter consules<br />

tridentinos et homines communitatis villae Montaneae ex una, et communitatem Civezzani ex<br />

altera parte occasione iuris et ususfructus montis Calispergii, modo declarat praedictos homines<br />

de villa Montanea de eodem iure et usufructu partecipare debere quamvis in dicto laudo<br />

expresse non fuerint nominati.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

219. Anno 1762 indictione 10, die lunae 10 maii, Tridenti in castro Boni Consilii. Factum<br />

et publicatum est instrumentum in quo tridentinus magistratus pro erectione novi seminarii<br />

contribuere promisit renenses 10.000, atque insuper nominationem beneficiati ad beneficium<br />

Belloti cessit in favorem eiusdem seminarii; econtra celsissimus et reverendissimus princeps et<br />

episcopus tridentinus accedente capituli consensu, sex alumnos tridentinos cives in eodem<br />

seminario gratis recipere promisit, sub conditionibus ut ibi.<br />

Cartaceo, carte 16. In italiano. Sigillo aderente del Manci.<br />

220. Instrumentum protestationis coram excelso regimine oenipontano iussu cardinalis<br />

Christophori principis tridentini factae 27 augusti 1549 ratione controversiae inter cives<br />

tridentinos et aliquos nobiles circa praestationem steurarum.<br />

Pergamena mm 650x375-380. In tedesco. Notaio: Peter Kirchbucher da Salisburgo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

150


Capsa 5<br />

CAPSA 5<br />

Rippa (numeri 94)<br />

1. Anno 1521, die 3 maii, in urbe Wormatiensi. - Caroli quinti imperatoris diploma<br />

originale quo domino Bernardo episcopo tridentino renunciat et restituit Rippam cum suis<br />

pertinentiis, quae a Carolo Magno ob devotionem erga s. Vigilium ecclesiae tridentinae donata<br />

fuerat. Est in germanico idiomate: sed adnexum est exemplar italicum.<br />

Pergamena mm 353x546. Sigillo pendente: un insieme di molti stemmi di stati.<br />

2. Anno 1541, die 26 augusti. Mediolani. - Caroli quinti imperatoris diploma originale, quo<br />

communitati oppidi Ripae concedit ut per annos 12 possit exigere pro qualibet salma frumenti<br />

duos cruciferos et de singulis asseribus unum quatrinum ultra datium iam constitutum, idque pro<br />

reparatione murorum, repagulorum et propugnaculorum.<br />

Pergamena mm 390x587. Sigillo in ceralacca rossa: aquila bicipite. Firma di Carlo V.<br />

3. Anno 1578 indictione 6, die martis 2 decembris in terra Ripae in curte arcis. -<br />

Instrumentum iuramenti fidelitatis quod dominus Dominicus Adornus (vulgo a Dosso) et<br />

spectabilis dominus Franciscus Moscardinus sindici magnificae communitatis Ripae una cum<br />

consiliariis et civibus ibi enumeratis praestiterunt domino cardinali Ludovico episcopo<br />

tridentino.<br />

Manca.<br />

4. Anno 1224 indictione 12, die veneris nono exeunte novembris, Tridenti in camera<br />

palacii. In presentia domini Olderici archidiaconi de Seyano, domini Aldrigeti de Campo<br />

canonici, dominus Gerardus episcopus tridentinus nomine locationis in perpetuum investivit<br />

rivanum de Rippa de una domo posita in burgo Rippae ad portum de sero: reddendo exinde<br />

fictum omni anno in festo sanctae Cyrialis unam galletam olei.<br />

Anno 1224 indictione 13, die mercurii 12 exeunte novembris, in camera palatii Rippae. -<br />

Dominus Gerardus episcopus nomine locationis investivit Iohannem Boti Mugnonum de Rippa<br />

ad tercium vinum et decimam: de duobus vinealibus positis in pertinentiis Rippae ad locum ubi<br />

dicitur ad campum sanctum Nazarenum.<br />

Anno 1224 indictione 13, die mercurii 12 exeunte novembris, in camera palatii Rippae. -<br />

Dominus Gerardus episcopus nomine locationis investivit Iacobum Borzagi et Alertinum<br />

domini Bonivicini, et Ottonem Bonum dopnum Stadagie hinc ad quinque annos continuos de<br />

decima et ficto et omni ratione vini de Rippa et de toto suo oleo, solvendo ex hiis omni anno in<br />

festo s. Mariae Cirialis 60 galletas olei et 32 modia boni vini in octava s. Mychaellis conducti et<br />

consignati in eius canipa.<br />

Anno 1227 indictione 15, die dominico 12 exeunte septembris Tridenti in camera palatii. -<br />

Dominus Gerardus episcopus nomine locationis per fictum in perpetuum investivit Petrum de<br />

Mugnono nobili de Rippa de quadam petia terrae iacente in territorio Rippae ad locum ubi<br />

dicitur in Iscla inferiori pro una urna boni vini.<br />

Anno 1225 indictione 13, die iovis 16 intrante ianuario Tridenti in camera palacii<br />

episcopatus. - Dominus Arpolinus de Clexio et Guillielmus facientes pro se et procuratorio<br />

nomine patris sui domini Arponis patris ipsorum et dominus Manfredinus eorum frater fecerunt<br />

finem et refutationem in manibus domini Gerardi episcopi tridentini de [est corrosum] quondam<br />

Rivanini de Campavillo et Delaydo filio Ottolini de Marchando et de duobus galletis olei quae<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

151


Capsa 5<br />

solvebantur et omni eo quod in personis, bonis et haeredibus eorum aliquo modo vel iure petere<br />

posset. In continenti dictus dominus episcopus investivit ipsos ad rectum feudum de banno et<br />

ficto et de omni honore dictae domus et ita iurarunt fidelitatem.<br />

Anno 1225 indictione 13, die mercurii 12 exeunte novembri, in domo canonicorum Rippae.<br />

In praesentia domini Oldrici archidiaconi de Seyano, domini Adelperti de Madruzo, domini<br />

Iordani de Telfo, domini Iacobi de Lizana. - Coram domino Gerardo episcopo et eius praecepto<br />

dominus Henricus iudex sic dixit, quod certi homines venerunt ad ipsum dominum Tridenti<br />

dicentes quod erant nuncii et sindici hominum et communis Rippae ad recipiendum feudum<br />

communis, videlicet quartam partem decimae pyscariae et Ponallis et galletarum: unde idem<br />

dominus episcopus illos investivit et cum modo dicatur et proponatur a bonis hominibus de<br />

Rippa, quod illi homines non fuerunt nuncii communitatis, nec etiam quartae partis et quod illud<br />

feudum hominibus et communitati Rippae aequaliter spectare debet, unde ipse dominus<br />

Henricus pro ipso domino episcopo praecepit piscatoribus quod de illo feudo alicui hominum de<br />

Rippa minime dare debent, sed illud ius et illas rationes in eius gastaldionem dominum<br />

Albertum Mitifocum debeant dari et deponi, donec super id cognitum fuerit.<br />

Anno 1230 indictione 3, die sabati 9 intrante marcio, in Tridento in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Engelpretus de Beseno refutavit atque resignavit in dominum Gerardum episcopum<br />

tridentinum omne vassalaticum et omne ius et rationem quam habet in personas Rivanini et<br />

Delaydi fratrum filiorum quondam Ottolini de Marchando et in eorum bonis prout habebat in<br />

feudum ab ipso domino episcopo, et eius antecessoribus; quam refutationem fecit in ipsum<br />

dominum episcopum ad hoc ut ipse pro suo episcopatu debeat ad rectum feudum investire<br />

dictos fratres et ipsorum haeredes de iam dicto feudo et vassallatico, de colta, fodro et<br />

albergaria. Quam investituram dominus episcopus concessit Rivanino.<br />

NB. Uti colligitur ex his instrumentis dominus Guallenghus plebanus Marnighe sub<br />

domino fratre Henrico episcopo tridentino erat vicarius in spiritualibus.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa 1 n. 5, 6, 7, 11. Pergamene: mm 355x217<br />

(1224 nov. 22), mm 838x212-210 (1224 nov. 9), mm 676x220 (1224 nov. 9), mm 707x187 (1224 nov. 9).<br />

Sul verso UNITAS e regesti. Notaio: Ubertinus sacri palacii not. Abiaticus q. domini Oberti not. de<br />

Placencia ex imbreviaturis q. domini Mathei not. de Placencia; auctoritate et licentia Rev.di viri domini<br />

Guallenghi plebani Marnighe... vicarius in spritualibus Tridenti.<br />

5. Anno 1243 indictione prima, die veneris 9 exeunte ianuario, in Tridento in palatio<br />

episcopatus. - Dominus Manfredinus de Clexo filius domini Arponis refutavit in manibus<br />

domini Sodegerii de Tyto potestatis Tridenti et episcopatus per dominum imperatorem<br />

recipientem nomine et vice dicti episcopatus totum illud feudum quod habebat ab episcopatu<br />

tridentino in toto plebatu et pertinentiis Rippae et Tenni tam in possessionibus, terris, casalibus,<br />

fictis: quam refutationem fecit in favorem Borzagini de Rippa et Lyazari de Maxo aequaliter,<br />

quod dictus dominus Sodegerius nomine et vice dicti episcopatus et imperiali auctoritate qua<br />

fungebatur investivit.<br />

Anno 1243 indictione prima, die dominico quinto intrante aprili, in Tridento ante ecclesiam<br />

s. Vigilii. - Dominus Arpolinus de Clexio frater domini Guillielmi de Clexio pro duabus<br />

partibus precio finito de 20 libris denariorum veronensium acceptis a Lyazaro de Maxo de<br />

Rippa vendidit eidem totum illud feudum et allodium quod tenebat ab episcopatu tridentino in<br />

toto plebatu et pertinenciis Rippae, promittens quod faciet illum investire.<br />

Anno 1263 indictione 6, die veneris quarto intrante madio, Tridenti in palatio episcopatus. -<br />

Coram domino Egenone episcopo tridentino cum vassallaticus personae Bonacursii de Rippa<br />

filii quondam Wiscardini quondam Pegolae qui fuit de Nacu, gentilis homo et gentilis vassallus<br />

sub domino Henrico Soge de Arcu sine aliquo banno solvendo; occasione investiturae factae in<br />

dominum Wiscardinum quondam patrem ipsius Bonacursii et in haeredes ipsius utriusque sexus<br />

per dominum Federicum de Archo patrem dicti domini Henrici, et per dominum Albertum<br />

quondam de Mitifoco tanquam curatorem ipsius domini Federici; et hoc vassallaticum dicti<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

152


Capsa 5<br />

Bonacursii venerit in partem ipsi domino Henrico in divisione cum fratribus, refutavit eum in<br />

dictum dominum Egenonem recipientem pro gentilli homine, et gentilli vassallo vassallaticum<br />

ipsius Bonacursii et eius haeredum utriusque sexus cum omni iurisdictione personarum et omni<br />

alia ratione; ad hoc ut ipse dominus Egeno ad rectum et perhonorabile feudum et anticum<br />

investire debeat dictum dominum Bonacursium de omnibus infrascriptis: quod praestitit sine<br />

ulla conditione praestanda vel solvenda, nominatim de banno suae personae et de omni alio<br />

banno, excepto banno maleficii quod nulli indulgetur; cum exemptione ita ut solus episcopus<br />

vel eius vicedominus, vel assessores curiae tridentinae et non aliquis gastaldio vel alia persona<br />

de dicto Bonacursio cognoscere debeat; et quod vassalaticum hunc extra episcopatum infeudare<br />

nemo possit: et iuravit fidelitatem. Pro hac autem refutatione domini Henrici dictus Bonacursius<br />

eidem solvit 31 libras veronenses.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa 1 n. 24, 25. Pergamena mm 1627x275-204<br />

(1243 gen. 23, metà sec. XIII, 126(3) mag. 4).<br />

6. Anno 1275 indictione 3, die dominico 3 intrante februario in burgo Ripae iuxta<br />

ecclesiam s. Mariae plebis: praesentibus fratre Salvatore lectore fratrum Minorum, fratre<br />

Iohanne wardiano fratrum Minorum aput Ripam, fratre Bertoldo, fratre Philippo, fratre Petro,<br />

fratre Odolrico de ordine Predicatorum, fratre Conrado de Sulze de ordine Theutonicorum,<br />

dominis Sinibaldo de Castronovo, Zordano et Bovolchino fratribus de Garduno. - Coram<br />

domino Henrico episcopo tridentino imperialis aulae prothonotario, nobilis vir dominus<br />

Panzeria de Archo proposuit quod ipse in construendo, mutando et aedificando et meliorando<br />

turrim et palatium Ripae episcopatui pertinentes quam plures expensas fecerit ac in custodiendo<br />

et custodiri faciendo tam in wardis quam in aliis necessariis ad ipsum castrum et turrim<br />

custodiendum; ad quae facienda quondam dominus Egno episcopus tridentinus sibi constituerat<br />

habitare pro warda et custodia ipsius pallatium et turrim, etiam quantitatem pecuniam per<br />

annum: similiter quod plenam solutionem habere debeat, quapropter idem dominus Panzeria<br />

supplicat eidem domino episcopo ut iuxta dictam concessionem ipsum quiete habitare permittat<br />

donec sibi provisum fuerit iuxta promissa: et respondit dominus episcopus quod de sua<br />

voluntate procedit, quod idem dominus Panzeria praedicta habeat et teneat donec sibi provisum<br />

fuerit, cum dignus sit mercenarius mercede sua.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa I, mazzo I, n. 64. Pergamena mm 354x182<br />

(1275 feb. 3) ora molto guasta. Notai: Arnoldus; Barifaldus; Zacheus.<br />

7. Anno 1342 indictione 10, die martis 5 marcii, in Ripa tridentinae dioecesis. - Honorabilis<br />

vir dominus Nicolaus de Bruna tanquam procurator domini Nicolai episcopi tridentini eius<br />

patrui nomine locationis et conductionis in perpetuum secundum usum et consuetudinem<br />

locationum episcopatus et ecclesiae investivit Antonium, Franciscum et Liazarium fratres, filios<br />

quondam ser Videsti de Ripa nominatim de iure colligendi ac percipiendi fructus et redditus<br />

decimales possessionum plurium ibi descriptarum: solvendo pro annuo censu duo quarteria et<br />

dimidium vini graspati boni et pulcri ad mensuram terrae Ripae.<br />

Pergamena mm 635x372-391. Notaio: Vitalianus q. Thomei notarii de Cugre plebis Lomasi notarius<br />

per dominum Henricum comitem de Lomello. Testimoni: Nicolaus q. Ribaldi de Rippa, Federicus q.<br />

magistri Pasii de Ripa, magister Perinus notarius f.q. Benevoli de tera Ripe.<br />

8. Anno 1483 indictione 1, die iovis 20 marcii, in terra Ripae dioecesis tridentinae in sala<br />

palatii. - Coram magnifico domino Paulo Pisano provisore Ripae pro dominio veneto tunc<br />

dominante dominus Franciscus Gelphus de Tridento nuncius et procurator reverendissimi<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

153


Capsa 5<br />

domini Iohannis episcopi tridentini appellationem interponit ad summum pontificem Sixtum IV<br />

in causa quae vertebatur inter homines Ripae ex una, et homines Theni seu Prancii ex altera<br />

parte tam ratione dacii et daeriae quam aliarum rerum: cum prius per arbitros electos nempe pro<br />

parte dominii veneti dominum Simonem Gauro tunc provisorem Ripae, et pro episcopo<br />

tridentino dominum Georgium de Fatis decanum ecclesiae tridentinae amicabiliter componi non<br />

potuerit; et ex post a dicto domino Paulo Pisano contra conventionem aliqui de Theno gravati<br />

fuerint.<br />

Item exemplar Brevis Sixti IV ne dum causa agitur aliquid innovetur, sed omnia ad<br />

pristinum statum revocentur.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa IV, n. 23. Pergamena, guasta nella parte<br />

destra.<br />

9. Anno 1322 indictione 5, die sabati penultimo exeunte februario, Tridenti in castro Boni<br />

Consilii - Orta et composita controversia inter Iohannem quondam Avventurati quondam<br />

domini Pegorarii de Ripa, et mensam episcopalem Tridenti super quondam iure decimandi,<br />

dominus frater Conradus de Urzestal ordinis Cisterciensis domini Henrici episcopi tridentini<br />

vicarius generalis in spiritualibus pro ipso domino episcopo investivit dictum Iohannem de illo<br />

decimandi iure super possessionibus ibi enumeratis sub annuo censu trium galetarum boni olei.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Fondo Diplomatico n. 1769. Pergamena mm 760x550-555. (Era cucita ad<br />

altra pergamena). Notaio: Ottobonus natus domini Millancii de Millanciis de Bononia. Testimoni:<br />

Antonio de Ledro giurisperito, il notaio Gislimberto de Mayneris, mastro Simone sarto, cittadini di<br />

Trento. Segnatura Zatelli.<br />

10. Anno 1322 indictione 5, die dominico 21 marcii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Orta<br />

controversia coram domino Millancio de Millanciis de Bononia iuris utriusque perito et<br />

delegato a domino Henrico episcopo tridentino super rebus feudalibus et recuperatione bonorum<br />

episcopatus, inter dominum fratrem Conradum de Urzestal vicarium generalem et procuratorem<br />

pro domino episcopo praedicto et Guilielmum et Borzagninum fratres filios quondam ser Bondi<br />

de Ripa super quodam iure decimandi, ad concordium devenerunt et subinde iure locationis<br />

perpetuae hi receperunt investituram dicti iuris decimendi super possessionibus ibi expressis de<br />

districtu Ripae, sub annuo censu unius plaustri vini brascati.<br />

Pergamene 2 cucite insieme (lo attesta il notaio), mm 1100x540-550. Sul verso UNITAS, regesti.<br />

Notaio: Ottobonus filius dom. Millanci de Bononia. Testimoni: Antonius de Leudro, magister Gregorius<br />

fixicus eius frater, Iordanus de Campo, presbiter Gislembertus de Mayenis notarius capellanus fratris<br />

Conradi infrascripti.<br />

In regula Mazani et Culture, in villa Gavazi; in regula de Zeulis; in regula Spinedi et Plani; in regula<br />

Maroni; in regula Chanoyni (ab una parte Varonum); in regula Drudi; in regula Fongolini; iscle novelle,<br />

iscle veteris.; in regula Busedi; in regula Lavini; in regula Clay; in regula Drue.<br />

11. Anno 1322 indictione 5, die martis 23 marcii, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Venerabilis vir frater Conradus de Urzestal vicarius generalis nomine reverendi domini Henrici<br />

episcopi tridentini, nomine locationis et conductionis in perpetuum investivit Iacobinum<br />

Cerdonem filium ser Delaydi de Garduno habitatorem terrae Ripae de una pecia terrae iacente in<br />

territorio Ripae in loco ubi dicitur ad Isclam veterem sub censu annuo mediae galetae boni olei.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa II, n. 15. Pergamena mm 510x197. Sul verso<br />

UNITAS, regesto. Notaio: Ottobonus natus Millancii.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

154


Capsa 5<br />

12. Anno 1322, indictione 5, die sabati 6 marcii, Tridenti in castro Boni Consilii<br />

praesentibus dominis fratre Petro abbate monasterii s. Laurentii, Millancio de Millanciis. - Ser<br />

Vivianus quondam ser Bonorae de Ripa inito concordio cum domino fratre Conrado supradicto<br />

super possessione unius decimae ibi descriptae et in districtu Ripae exsistenti, nomine locationis<br />

fuit ab eodem investitus nomine domini Henrici episcopi tridentini sub annuo censu duorum<br />

conciorum vini.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa II, n. 11. Pergamena mm 582x287. Sul verso<br />

UNITAS, regesto. Notaio: Ottobonus domini Millancii.<br />

13. Anno 1322 indictione 5, die mercurii 17 marcii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Facta<br />

transactione super iure colligendi aliquam decimam ibi descriptam inter dominum fratrem<br />

Conradum vicarium generalem supradictum et dominum Libanorum de Ripa, fuit hic ab eodem<br />

domino fratre Conrado nomine episcopatus Tridenti investitus nomine locationis et conductionis<br />

de eadem decima in territorio Ripae sub annuo censu unius concii cum dimidio vini brascati ad<br />

mensuram terrae Ripae.<br />

Pergamena mm 480x300-314. Testimoni: Antonius de Leudro, Bonaventura de Gardellis, magister<br />

Gregorius fixicus. Notaio: Ottobonus natus domini Millanci de Millanciis.<br />

14. Anno 1322 indictione 5, die sabati 6 marcii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Orta<br />

quaestione super iure colligendi quosdam fructus decimales de possessionibus ibi descriptis in<br />

territorio Ripae inter dominum fratrem Conradum vicarium generalem supradictum nomine<br />

domini Henrici episcopi tridentini et Bonaventuram filium Samuelli de Ripa, factoque inter eos<br />

concordio, fuit hic ab eodem domino fratre Conrado investitus de eadem decima sub annuo<br />

censu unius concii de vino brascato eiusdem decimae.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa II, n. 10. Pergamena mm 510x316. Sul verso<br />

UNITAS, regesto. Notaio: Ottobonus domini Millancii.<br />

15. Anno 1322 indictione 5, die iovis 25 marcii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus<br />

frater Conradus vicarius generalis nomine domini Henrici episcopi tridentini titulo locationis et<br />

conductionis in perpetuum investivit Petrum filium Oley teotonici de Ripa de una pecia terrae<br />

vineatae iacente in territorio Ripae in loco ubi dicitur ad Isclam veterem et de iure percipiendi<br />

fructus decimales ipsius peciae terrae sub annuo censu mediae galetae boni et pulcri oley dandae<br />

nunciis eiusdem domini episcopi.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa II, n. 16. Pergamena mm 440x276. Sul verso<br />

UNITAS, regesto. Notaio: Ottobonus natus Millancii. Testimoni: Ottonellus notarius de Vincentia<br />

habitator Tridenti, Tomasius notarius de Enno. - Terra vineata ad isclam veterem coheret Flavetus<br />

notarius, ser Delaidus de Gardumo, Cexa becarius de Ripa.<br />

16. Anno 1322 indictione 5, die dominico 21 marcii, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Ventillata quaestione super iure colligendi quamdam decimam in territorio Ripae inter dominum<br />

fratrem Conradum vicarium generalem supradictum et Antonium, nomine etiam suorum fratrum<br />

Liazarii et Francisci filiorum quondam Quidesti becarii de Ripa, factaque inter eos transactione,<br />

fuerunt hi ab eodem domino fratre Conrado nomine episcopatus tridentini investiti titulo<br />

conductionis et locationis in perpetuum de eadem decima ibi descripta sub annuo censu duorum<br />

quarteriorum cum dimidio vini brascati.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

155


Capsa 5<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa II, n. 13. Pergamena mm 588x285. Ottobonus<br />

notarius.<br />

17. Anno 1321 indictione 5, die dominico 4 aprilis Tridenti in palatio episcopatus,<br />

praesente domino Nicolao plebano plebis sancti Petri de Po. - Agitata causa et facta transactione<br />

inter dominum fratrem Conradum vicarium generalem praedictum et Iacobum filium ser<br />

Ottoboni dicti de gõxa de Ripa super iure decimandi in plerisque possessionibus in territorio<br />

Ripae ibidem descriptis, fuit hic ab eodem domino fratre Conrado nomine episcopatus investitus<br />

titulo locationis de eadem decima, reddendo et solvendo annuum censum unius concii et dimidii<br />

vini brascati.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa II, n. 5. Pergamena mm 517x287-281.<br />

18. Anno 1322 indictione 5, die lunae 19 aprilis, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

praesentibus dominis Henrico plebano ecclesiae s. Stephani de Vilandres, Nicolao de Lucenburd<br />

plebano plebis s. Petri de Po, presbitero Francisco vicario dictae plebis de Po. - Post<br />

quaestionem super iure percipiendi fructus decimales factam inter dominum Conradum<br />

vicarium generalem praedictum et magistrum Bertramum Cirologum filium quondam domini<br />

Deleaidi de boca sancta de Ripa, facta fuit transactio et consequenter dictus Bertramus fuit<br />

investitus nomine locationis et firmae in perpetuum de decima ibi descripta existente in<br />

territorio Ripae, solvendo annuatim medium concium vini brascati.<br />

Manca. Ma è presente nella biblioteca civica di Trento: Congregazione Carità, capsa II, n. 18.<br />

Pergamena mm 487x276. Notaio: Ottobonus. Altro testimone: Ottonellus notarius de Vincentia dictus<br />

Piziga.<br />

19. Anno 1322 indictione 5, die iovis 4 marcii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Orta<br />

quaestione super iure colligendi decimam ex possessionibus ibi descriptis in territorio Ripae<br />

exsistentibus, inter dominum fratrem Conradum praedictum et Nicolinum terrarium quondam<br />

Lunti de Ripa, factaque inter eos transactione, fuit hic ab eodem domino fratre Conrado nomine<br />

episcopatus Tridenti investitus titulo locationis de eadem decima, solvendo annuatim medium<br />

concium vini brascati.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa II, n. 8. Pergamena mm 456x281. Sul verso<br />

UNITAS, regesti. Notaio: Ottobonus natus Millancii. Testimoni: Millancius de Millanciis de Bononia<br />

iurisperitus, Bonaventura de Gardullis, Tomasius notarius de Enno, ser Vuranus de Ripa, Laurentius<br />

dictus aspis.<br />

20. Anno 1322 indictione 5, die martis 16 marcii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Cum<br />

quaestio decimarum ventillata foret coram domino fratre Conrado vicario generali praedicto<br />

contra dominam Mariam quondam ser Omneboni Archeti de Ripa, factaque transactione,<br />

investita fuit ab eodem nomine episcopatus Tridentini de quodam iure decimandi super<br />

possessionibus ibi descriptis in territorio Ripae existentibus sub censu annuo duorum stariorum<br />

vini brascati.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa II, n. 14. Pergamena mm 430x328. Sul verso<br />

UNITAS, regesto. Notaio: Ottobonus natus Millancii. Testimoni: Antonius de Leudro, Bonaventura de<br />

Gardellis, magister Gregorius phisicus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

156


Capsa 5<br />

21. Anno 1322 indictione 5, die mercurii 17 marcii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Facta<br />

quaestione super iure decimarum coram domino fratre Conrado vicario generali praedicto contra<br />

Aldrigetum quondam Zaneboni Pesati de Ripa, factaque transactione fuit hic investitus nomine<br />

locationis de decima super quibusdam possessionibus in territorio Ripae, dando pro censu annuo<br />

medium concium vini brascati.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa III, mazzo 1, n. 59. Pergamena mm 463x266.<br />

22. Anno 1322 indictione 5, die dominico 4 aprilis, Tridenti in palatio episcopatus. - Coram<br />

domino fratre Conrado praedicto quaestio est veltillata super iure decimandi contra Petrum<br />

filium quondam magistri Palancke de Ripa, initoque concordio, fuit hic investitus nomine<br />

locationis et firmae de iure recipiendi fructus decimales de una pecia terrae in territorio Ripae,<br />

ibique descripta, solvendo annuatim duo staria vini brascati.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa II, n. 17. Pergamena mm 532-236-266. Sul<br />

verso UNITAS, regesto. Notaio: Ottobonus. Testimoni: Nicolaus de Luzemburg plebanus plebis s. Petri<br />

de Po, Iacobus filius ser Ottoboni Gese de Ripa, Nicolaus q. Naxembeni de Ripa.<br />

23. Anno 1322 indictione 5, die sabati 6 marcii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Cum<br />

quaestio decimarum agitata esset coram domino fratre Conrado vicario generali praedicto contra<br />

Adelprettum quondam magistri Pacis de Ripa, factaque transactione fuit hic investitus nomine<br />

locationis de iure percipiendi fructus decimales super possessionibus in territorio Ripae ibi<br />

descriptis, dando pro censu unum concium cum dimidio vini.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa II, n. 9. Pergamena mm 530x319-279. Sul<br />

verso UNITAS, regesto. Notaio: Ottobonus. Testimoni: frater Petrus abbas monasterii s. Laurentii de<br />

prope Tridentum, Millancius... ser Mirazinus de Penzolo. - in loco ubi dicitur Zeule (coltura).<br />

24. Anno 1322 indictione 5, die dominico 14 marcii in Ripa. - Aldrigettus quondam ser<br />

Zaneboni Pesati de Ripa constituit suum procuratorem magistrum Gregorium fisicum filium<br />

domini Trentini de Rocutt de villa Bezechae habitatorem Tridenti ad agendum coram domino<br />

Conrado vicario generali occasione alicuius decimae vel feudi.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa II, n. 12. Pergamena mm 360x182.<br />

25. Anno 1322 indictione 5, die 4 exeunte marcio in Ripa. - Otebonus dictus Goza de Ripa<br />

constituit Iacobum suum filium procuratorem ad comparendum coram domino fratre Conrado<br />

vicario generali ad resignandum, componendum, et recipiendam locationem aliquarum<br />

possessionum in territorio Ripae, ut ibi.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa II, n. 7. Pergamena mm 182-197x197. Sul<br />

verso UNITAS, regesto. Notaio: Franciscus de Ripa. - In domo heredum q. Mandalate bovesini q. dicti<br />

Mandalate, Rivani dicti Pandemey, Malmari germani Malmari, Francisci filii ser Benvenuti a Mala.<br />

26. Anno 1514, die 9 septembris. - Consilium pro sanctissimi Vigilii martyris gloriosissimi<br />

episcopatus tridentini patroni iurium terrae seu Rippae oppidi defensione. Auctore domino<br />

Alovisio de Alberthis de Verona iuris utriusque doctore et tunc potestate Tridenti.<br />

Aliud exemplar ex praecedenti descriptum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

157


Capsa 5<br />

Manca. Esiste in B.C.T: manoscritto N° 308, documento N° 2. Cartaceo, carte 10.<br />

27. Alexandri Bolani pro dominio veneto potestatis seu provisoris terrae Ripae statuta et<br />

taxae pro datio et daeria Ripae.<br />

NB. Notatur quod sex denarii tridentini aequabant unum quatrinum.<br />

Item de anno 1479 Iohannis Herizo pro dominio veneto provisor terrae Ripae .Ordo datii<br />

eiusdem terrae Ripae.<br />

Item aliud exemplar continens omnia suprascripta.<br />

Item aliud exemplar continens ordinem Iohannis de Herizo de anno 1479.<br />

Pergamena: fascicolo di carte 10, mm 316x220. Sec. XVI. In italiano. - largado, olio de avezo,<br />

conaio over presor, savon, sonza, sevo, stopa, lino, canevo; raspa, guado, valania; ramo, loton; gomeri,<br />

forchade, scarnuzo, pelli, pelize e pelizole; piere da guar, molle da molino, lavezi de prea; panno alto,<br />

basso, pignolado, bochasino, valesio, stamegna, burato, tella tenta, tela todescha, cendal de seda, straze,<br />

paper, cenere.<br />

Altro documento: Cartaceo, carte 7. Parte in italiano. - il dito condutor sia tegnodo per reverentia de<br />

Madona Santa Maria tegnire tuto lano la note aceso el cisendelo soto la loza a sue spese.<br />

Altro documento: Cartaceo, carte 10 (scritte 4). In italiano.<br />

28. Anno 1224 indictione 12, die veneris 9 exeunte novembri in camera palatii episcopatus.<br />

- Dominus Gerardus episcopus tridentinus in praesentia domini Oldrici archipresbiteri de<br />

Sejano, domini Aldrigeti de Campo canonici, domini Petri de Malusco, domini Arponis et<br />

Guilelmi de Cleiso fratrum, domini Alberti Mittifoci et aliorum, nomine locationis per fictum in<br />

perpetuum investivit Rivaninum de Ripa filium magistri Rodulfi de una domo posita in burgo<br />

Ripae ad portum de versus sub annuo ficto unius galetae puri olei ad galetam Ripae in festo s.<br />

Mariae Cerialis: est eadem cum N° 4 supra.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa I, n. 4. Pergamena mm 308x156-170.<br />

29. Anno 1245 indictione 3, die 16 martii, Tridenti in palatio episcopatus. - Dominus<br />

Aldricus episcopus tridentinus praesentibus dominis Ottone de Brixia, Lanzaroto de Agorde,<br />

Nicholao de Mittifoco, investivit Fostinum filium quondam Azolini de pecia una terrae vidatae<br />

quae per duo plodia extenditur et iacet in pertinentia Ripae ad Isclam, nec non de decima dictae<br />

peciae terrae cum onere ut det annuum affictum mediae galetae olei: quod si ius suum vendere<br />

voluerit, episcopo denunciare teneatur et ipsum aliis praeferre minori pretio solidorum 20.<br />

Manca.<br />

30. Extra notatus est annus 1250. - Breve recordationis pro futuris temporibus de ficto<br />

hortorum et domorum episcopatus qui et quae sunt Ripae prope burgum in quo quidem Brevi<br />

statuuntur denarii veronenses quot annis in fictum a singulis ibi recensitis solvendi<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa I, n. 33. Pergamena mm 374x137.<br />

31. Anno 1268 indictione 11, die mercurii ultimo exeunte octobri in burgo Ripae in<br />

ecclesia s. Mariae plebatus Ripae. - Homines de Ripa pro se et pro communitate de Ripa<br />

unanimiter fecerunt et constituerunt Bonisignam notarium de Ripa dictae communitatis<br />

sindicum, nuncium et procuratorem nominatim in petendo pro eis et pro dicta communitate a<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

158


Capsa 5<br />

domino Egno episcopo tridentino turrim et palatium episcopatus aedificatum Ripae ad<br />

custodiendum, salvandum et gubernandum ad honorem Dei et sanctae ecclesiae, sub poena.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa I, n. 60. Pergamena mm 463x202. Sul verso<br />

UNITAS. Notaio: Nicolaus notarius domini episcopi.<br />

32. Anno 1621. - Regulae confraternitatis ss. Sacramenti Rippae.<br />

Cartaceo, carte 30+ 1. Notaio: Nicolò Battelli.<br />

33. Anno 1555, die 14 septembris, Ripae. - Franciscus Particella domino Christophoro<br />

cardinali episcopo tridentino scribit super reparatione Rochae rippensis, et quid in ea faciendum<br />

sit.<br />

Manca.<br />

34. Anno 1380. - Liber expensarum quae factae sunt a Loisio notario massario<br />

communitatum Ripae, Tenni, Leudri et Tignall pro castro Ripae.<br />

Manca.<br />

35. Anno 1321. - Acta iudicialia sive processus institututs a domino Millancio de<br />

Millanciis de Bononia iuris utriusque doctore tanquam iudice constituto a domino Henrico<br />

episcopo tridentino pro recuperatione bonorum et iurium decimalium in territorio Ripae coram<br />

domino fratre Conrado de Urzestal ordinis Cisterciensis et vicario generali atque procuratore seu<br />

delegato eiusdem domini episcopi.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Miscellanea n. 435, carte 1-12.<br />

36. Anno 1425 indictione 3, mense martio, maio: in Stenico. - Acta iudicialia coram<br />

domino Iohanne notario de Comayo iudice et assessore spectabilis et potentis viri domini<br />

Baldessaris de castro Toni vicarii generalis totius Iudicariae pro domino Alexandro Mazovio<br />

episcopo tridentino electo et confirmato. Agitur de restitutione aliquarum rerum mobilium<br />

facienda quibusdam ripensibus a domina Maria uxore magistri Pedreti de Madice. Notatu<br />

dignum occurrit quod dominus Iohannes de Isnina vocatus electus tridentinus dominatus sit in<br />

terra Ripae et Tenni anno 1420 de mense octobris usque ad annum 1421 de mense augusti.<br />

Manca.<br />

37. Anno 1537 indictione 10, die sabati 3 martii in oppido Ripae. - Dominus Angelus<br />

Costeda phiscalis reverendissimi domini Bernardi cardinalis et episcopi Tridenti et dominus<br />

Ioannes Antonius de Durigatis eiusdem reverendissimi domini episcopi vicarius Perzini, nunc<br />

commissarii et reformatores deputati (ut ex litteris patentibus de anno 1531) ad inquirendum de<br />

bonis et decimis episcopatus tridentini, coram domino Hegidio barono in Wells arcis terrae<br />

Ripae praefecto et in eadem terra Ripae suam commissionem exercent et iudicialem<br />

inquisitionem instituunt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

159


Capsa 5<br />

Manca.<br />

38. Fascis scripturarum quae spectant confinia lacus benacensis pro tridentino episcopatu.<br />

Praeprimis autem sequentia continentur.<br />

1. Aliquae locationes et facultates concessae ab Eustachio de Naidegg capitaneo arcis<br />

Ripae piscandi carpiones a portu Ripae usque ad confinia Tignali, de anno 1509.<br />

2. Processus et epistolae circa retentionem frumenti factam a custodia Bardolini in loco<br />

dicto sotto Gola, cum sententia restitutionis. Anno 1653.<br />

3. Scripturae de anno 1574 quibus probatur restitutio unius navigii onusti et in portu<br />

Ponalis sublati a ministris capitanei veneti.<br />

4. Processus cum sententia de anno 1636 et 1637 contra Nicolaum de Scutari ministrum<br />

et cursorem in navi guardiae pro dominio veneto, quia in portu Ponalis detinuerat<br />

Iacobum Fazachum de Turbole.<br />

5. Epistolae domini Marzi Zeni Lanfranci capitanei lacus pro dominio veneto et Angeli<br />

Castelli potestatis Ripae pro restitutione unius naviculae frugibus onustae de anno<br />

1651.<br />

6. Epistola domini V. Gunionis Giusti capitanei lacus pro venetis qua se excusat super<br />

spolio facto a suis ministris in dicto lacu, de anno 1652.<br />

7. Aliquae attestationes ministrorum venetorum quibus fatentur a ministris episcopalibus<br />

se se recepisse damnatos ad triremes intra lacum in confinio de anno 1657 usque ad<br />

1679.<br />

8. Sententia lata a domino Carolo Benassuto Rigotti potestate Ripae contra Franciscum<br />

Peroni, quia navigium detinuit in confiniis lacus episcopalibus de quo facta est<br />

restitutio, de anno 1682.<br />

9. Acta iudicialia contra Florianum et quinque socios a potestate Ripae detentos ob<br />

detentionem unius navigii frugibus onusti: secuta frumenti restitutio. Confinia ex<br />

depositione testium specificantur ab oriente in loco Cavolis sive Martiae vallis, et ab<br />

occidente in loco dicto Covel Calder: de anno 1668.<br />

10. Epistola rectorum veronensium ad dominum Franciscum de Albertis episcopum<br />

tridentinum in qua locus Cavolis pro confinio assignatur; de anno 1685, die 17<br />

ianuarii.<br />

11. Acta iudicialia occasione perturbatae iurisdictionis in lacu Benaci a ministris venetis<br />

ob tentatum spolium unius navigii Felicis Florii supra confinia: de anno 1686.<br />

12. Processus criminalis adversus bannitum Eugenium novarensem pro confiniis lacus<br />

verificandis: de anno 1623 et 1624.<br />

13. Acta iudicialia occasione spolii Ricamboni de anno 1653.<br />

14. Chartae miscellaneae pro confiniis lacus Benaci verificandis.<br />

Manca.<br />

39. Anno 1521, die 16 octobris. - Relatio facta ab Antonio Quetta qualiter per dominum<br />

Georgium de Firmian nomine caesareae maiestatis solutis ripensibus a iuramento fidelitatis<br />

eandem fidelitatem iurarunt in manibus domini Bernardi episcopi Tridentini, praesentibus<br />

dominis Sigismundo de Thono, comite Parisio de Lodrono.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva. - ac ibidem per viceplebanum celebrata Missa de Spiritu Sancto,<br />

cum organorum sono... se contulit (episcopus) ad logiam plateae Ripae. Testimoni: Sigismundus de<br />

Thonno, comes Antonius de Thienis vicentinus, comes Paris de Lodrono, Nicolaus de Neuhaus, Iacobus<br />

de castro Cles capitaneus Stenici, Gaudentius Madruzius, Martinus de Tono, Andreas de Regio; Antonius<br />

Quetta.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

160


Capsa 5<br />

40. Anno 1527, die 16 septembris. - Electio faca a ripensibus de tribus personis<br />

praesentandis domino episcopo tridentino ut ex iis unam designet pro potestate Ripae.<br />

Manca.<br />

41. Communitas Ripae petit a domino episcopo tridentino confirmationem suorum<br />

privilegiorum, iurium et statutorum. - Videtur de anno 1521, vel circiter.<br />

Manca.<br />

42. Anno 1527 indictione 15, die mercurii, penultimo octobris, in terra Ripae. - Coram<br />

spectabili domino Marco, Iulio Gando vice potestate pro reverendissimo domino tridentino,<br />

dominus Antonius fiscalis pro eodem domino episcopo tridentino petiit a sindicis et massariis<br />

eam partem condemnationum quae de iure et consuetudine ad mensam episcopalem spectat.<br />

Manca.<br />

43. Inventarium librorum criminalium cancellariae Ripae ab anno 1467 usque ad annum<br />

1505 ubi mentio fit eorum qui singulis annis praefecti fuere a dominio veneto in terra Ripae.<br />

Manca.<br />

44. Commemoranda pro honore et utilitate fisci et principis et regiminis futuri atque<br />

reipublicae rippensis.<br />

Manca.<br />

45. Exemplar privilegiorum communitatis Ripae, nempe domini Ioannis episcopi Tridenti<br />

de anno 1349. Domini Bartholamaei et Antonii fratrum de la Scala Veronae, Vincentiae<br />

(imperialium vicariorum generalium) de anno 1376. Domini Galeazii vice comitis, comitis<br />

Virtutum: imperialis vicarii generalis de anno 1389. Domini Federici Austriae ducis, Tyrolis<br />

comitis etc. de anno 1416.<br />

Item epistola Ioannis Erizo provisoris Ripae ad dominum Ioannem episcopum tridentinum<br />

de anno 1478, 21 octobris qua commendat Ioannes Antonium de Bondo nuncium communitatis<br />

Ripae.<br />

Manca.<br />

46. Anno 1458, die 17 ianuarii. - Propositiones et statuta communitatis Ripae super muta<br />

coram domino Paulo Maripero Ripae provisore pro dominio veneto.<br />

Alia acta et statuta sub Alexandro Bolani ibidem provisore pro dominio veneto super<br />

eadem muta cum taxa.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa V, mazzo 1, n. 1. Fascicolo di carte 6 in<br />

pergamena mm 257x112, in volgare.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

161


Capsa 5<br />

47. Anno 1520, die 27 maii. - Capitula et statuta communitatis Ripae exhibita domino<br />

Bernardo episcopo tridentino pro confirmatione.<br />

Manca.<br />

48. Alia tria exemplaria eorumdem capitulorum.<br />

Manca.<br />

49. Ius domini episcopi tridentini in causa restitutionis Tignalis.<br />

Manca. Esiste B.C.T.: Manoscritto N° 335, carta 117. Cartaceo, carte 2.<br />

50. Recensio quorundam instrumentorum et aliorum documentorum ad comprobandum ius<br />

mensae episcopalis tridentinae super terra Ripae.<br />

Cartaceo, carte 2. Sec. XVI. Copie di regesti di documenti che vanno dall'anno 1155 all'anno 1430.<br />

51. Recensio alia instrumentorum ad comprobanda iura episcopatus tridentini in territorio<br />

Ripae; quae tamen instrumenta videntur abesse.<br />

Cartaceo, carte 2. Sec. XVI: 17 documenti.<br />

52. Recensio locationum dacii ripensis et Leudri ab annis 1481, 1482, 1503-1508.<br />

Cartaceo, carta 1. Dal 1481 affittato per 471 ducati; dal 1482 per 510; dal 1503 per 424 ducati ecc.<br />

Nome del daziale.<br />

53. Epistola dominorum provisorum Antonii de Fatis decani, Eusthachii de Neydeg,<br />

Ioannis de Weyneg, M. Matthuel de anno 1509, die 29 maii ad dominum episcopum tridentinum<br />

super recuperatione terrae Rippae a venetis in bello: exponunt statum rerum, et quae sunt<br />

necessaria ad expugnandum castrum Rippae.<br />

Cartaceo, carte 2. Chiedono che sia spedita della polvere da sparo e due o tre bombarderios, 200<br />

pedites germanici quia cum rusticis non bene bellatur. - Alique bombarde, maxime falconeti cum suis<br />

balotis.<br />

54. Attestationes et alia documenta pro verificandis confiniis lacus benacensis in favorem<br />

mensae episcopalis Tridenti. Anno 1710.<br />

Manca.<br />

55. Epistolae ad dominum Franciscum de Albertis cancellarium episcopalem super<br />

controversia pro possessione et confiniis lacus Benaci.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

162


Capsa 5<br />

Manca.<br />

56. Attestatio pro confiniis venetis et tridentinis ad finem quatuor Vicariatuum vallis<br />

Lagarinae de anno 1754.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

57. Quaedam capitula in causa communitatis Ripae contra communitatem Tenni super<br />

estimo instituendo.<br />

Cartaceo, carte 2. Sec. XVI.<br />

58. Duo exemplaria typis edita super qualitate solutionis pro singulis mercibus in muta seu<br />

teloneo Ripae: sub domino Iosepho Victorio episcopo tridentino, 22 iunii 1693.<br />

Cartaceo, carta 1 stampata (mm 570x425). In italiano. Vida stampatore. Esiste un solo esemplare.<br />

59. Est idem instrumentum cum illo quod supra descriptum est sub N° 28; sed advertendum<br />

quod istud erret in anno et errore notarii positus est annus 1204, loco anni 1224.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa I, mazzo 1, n. 3. Pergamena mm 260x157.<br />

Mattheus de Placencia.<br />

60. Anno 1268 indictione 11, die mercurii ultimo mensis octobris in Ripa, in palatio<br />

episcopatus, praesentibus fratre Ianuario priore s. Mariae Coronatae, presbitero Vigilio<br />

capellano, presbitero Trabucho de Tyono, Adelpreto iudice, magistro Gilberto de Arcu,<br />

Montenario notario de Disuculo, Procardo filio domini Tridentini Rubei, Gozelino de<br />

Formigaro. - Dominus Egno episcopus tridentinus Boninsegnae notario de Ripa procuratori<br />

communitatis et hominum de Ripa, quorum nomina recensentur, tradidit turrim et palatium<br />

episcopatus aedificatum Ripae ad custodiendum, salvandum et gubernandum ad honorem Dei,<br />

beati Vigilii, et ipsius domini episcopi, et ad honorem et statum communitatis Ripae: ita tamen,<br />

ut quoties ab ipso episcopo vel eius successore vel eorum nuncio postulata fuerint, representare<br />

et assignare debeant sub poena, data securitate super omnibus bonis.<br />

Pergamena mm 790x196-207. Sul verso UNITAS e regesto. Notai: Arnoldus q. domini Mathei;<br />

Montenarius domini Artvicii comitis de Lomello; Rizerius; Nicolaus notarius domini episcopi.<br />

61. Anno 1264 indictione 7, die martis 3 exeunte ianuario, Tridenti in palatio in camera<br />

domini episcopi. - Dominus Egno episcopus commisit Zacheo sacri palatii notario ut reduceret<br />

in formam publicam cedulas quae in rationibus episcopatus Tridenti inveniuntur, praecipue<br />

cedulam scriptam manu Pasquatini notarii cuius tenor incipit - Dominus Manfredus decanus<br />

curiae Ripae etc. - Versatur vero cedula huiusmodi circa blavam et floram (vulgo fior di grano o<br />

di farina) in curia Ripae a diversis ibidem memoratis solvendas.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa I, mazzo 1, n. 54. Pergamena mm 585x170-<br />

220. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio: Zacheus. Testimoni: Aproynus, Mazorentus, Zordanus de Gayo,<br />

Antonius.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

163


Capsa 5<br />

62. Anno 1421 indictione 14, die mercurii secunda iullii, in terra Ripae super plateam castri<br />

novi prope pontem levatorem exteriorem ipsius castri Novi. - Nobilis vir dominus Peter filius<br />

quondam domini Iohannis de Suvavia capitaneus ipsius castri pro reverendissimo domino<br />

Iohanne in episcopum tridentinum electo confessus fuit mutuo habuisse et recepisse a domina<br />

Blaxia filia ser Ognabeni de Dona Elena et vidua quondam nobilis viri domini Iohannis de<br />

Sichis, centum ducatos boni auri et iusti ponderis proxime restituendos. Interfuit inter coeteros<br />

mutuationi huic egregius vir dominus Guilelmus de Balzaninis de Verona civis tridentinus<br />

vicarius terrae Ripae et pertinentiarum.<br />

Manca. Esiste in B.C.T. Congregazione Carità, capsa IV, n. 36. mm 175-381.<br />

63. Anno 1742. - Consultatio facta a domino Francisco Ignatio Sizzo advocato mensali<br />

super instauratione iuris decimandi pro reverendissima mensa episcopali Tridenti adversus cives<br />

et regulares in oppido Rippae, aliosque bona in eo territorio possidentes.<br />

Manca.<br />

64. Anno 1511, die 30 novembris. - Proclama factum a domino Hieronimo Romagnani<br />

potestate Rippae contra eos qui defraudant dacium sive mutam cum barchis.<br />

Manca.<br />

65. De castro Gardae.<br />

- Anno 1168, die lunae tertio kalendas madii Ripae in ecclesia s. Michaelis coram<br />

venerabili domino Alberto episcopo tridentino Antolinus de Verona, Marcoardus Crassus<br />

licentia Carlessarii cum aliis iuraverunt quod dictus Carlessar et 60 alii inter amicos et<br />

propinquos eius iurabunt iuvare dominum episcopum in tridentinis partibus de omnibus eius<br />

negotiis, salva suorum dominorum fidelitate et communitatis Veronae: et bis in anno venient ad<br />

serviendum ei in vita ipsius per duos menses aut plus. In eodem iuramento promiserunt quod<br />

praedictus Carlessar veniet et Gardam a dicto domino episcopo ad rectum beneficium cum<br />

appendicibus eius recipiet ac fidelitatem faciet: et cum sexaginta aliis iurabit quod Garda<br />

domino episcopo et eius negotiis omnibus temporibus aperta permanebit et in perpetuum<br />

iuvabunt tridentinos episcopos Ripae et per omnes alias riveras gardensis stagni, et inimicos<br />

offendent. Tandem dominus episcopus in manum Antolini et Vermilli filii suprascripti<br />

Carlessarii investituram unam porrexit dicens non vos investio, neque vobis Gardam in<br />

beneficium trado, sed ut domino Carlessari hanc investituram feratis eo tenore quatenus seipsum<br />

representet et Gardam cum adiacentiis in rectum beneficium accipiat et fidelitatem recte faciat.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa I, mazzo 1, n. 1. Pergamena mm 366-<br />

366x120-123; aprile 1168. Al verso: Unitas e regesto. Malwarnitus notarius domini Friderici.<br />

66. Anno 1760 die 22 februarii, Brixiae. - Dominus Petrus Andreas Capello celsissimo ac<br />

reverendissimo episcopo et principi tridentino scribit se missum quemdam captivum NB. = al<br />

solito confine di Coel di Calder = .<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

164


Capsa 5<br />

67. Anno 1590, die 24 martii Rippae. - Andreas Malfattus praetor Rippae locumtenentibus<br />

tridentinis scribit quod Aloysius Zanardus et eius pater semper fuerint habiti pro civibus Rippae<br />

et esse bonae famae. Dominus tamen Fortunatus Madrutius dictum Aloysium non esse bonae<br />

famae existimat propter multa facinora nec esse ferendum in civitate. Procurabis omnes<br />

bannitos eiicere et iam multi discesserunt.<br />

Manca.<br />

68. Anno 1559, die 5 octobris Rippae. - Georgius Guarienti et Antonius Moscardinus<br />

sindici Rippae rogant Christophorum episcopum tridentinum ne permittat fieri appellationes<br />

cuiuscumque summae atque iubeat praetori ut reiciat appellationes quae a statuto prohibentur,<br />

quidam enim a sententia praetoris de quacumque summa appellant iniuste et calumniose quod<br />

est in detrimentum communitatis.<br />

Manca.<br />

69. Anno 1682, 27 novembris Tridenti. - Franciscus episcopus tridentinus scribit Carolo<br />

Zanardo tenenti colonello militum austriacorum Rippae quod milites ibi constituti debeant<br />

impedire ingressum in illo portu pravorum hominum et sese opponere delinquentibus ac<br />

requisiti auxilium ferre praetori quod non praestiterunt, quinimmo contra mentem maiestatis<br />

suae malos aufugere permiserunt. Quare eum hortatur ut prudentia sua eosdem milites in<br />

ordinem redigat.<br />

Manca.<br />

70. Anno 1485. - Processus formatus occasione decimae in Rippa et depositio testium<br />

asserentium cuinam certae decimae solvi debeant.<br />

Manca.<br />

71. Anno 1580. - Domini locumtenentes in absentia domini cardinalis Ludovici episcopi<br />

tridentini ad instantiam domini Ferdinandi archiducis et comitis tyrolensis mandant domino<br />

praetori Rippae ut concedat homines illius territorii ad testificandum in negotio inquisistionis<br />

comitatus Archi de qua concessione scribunt etiam dominis commissariis etc. cum protestatione<br />

ut id fiat sine aliquo praeiuditio episcopatus vel testium.<br />

Manca.<br />

72. Anno 1535 et 1536. - Condemnationes factae a domino praetore Rippae.<br />

Manca.<br />

73. Anno 1509, die 29 maii. - Relatio super obsessione oppidi Rippae et provisionibus pro<br />

illius expugnatione necessariis.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia sec. XVII.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

165


Capsa 5<br />

74. Expensae factae per dominum capitaneum Rippae in Rocca.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

75. Anno 1516, 2 augusti, Zirlae. - Maximilianus romanorum imperator scribit Bernardo<br />

episcopo tridentino quod ex opido Foroiulii aliquos fabros lignarios avocaverit pro fabricandis<br />

in opido Rippae navibus ad defensionem locorum lacus benacensis.<br />

Manca.<br />

76. Scriptura in qua demonstratur Tegnalum spectasse antiquitus ad praetoriam Rippae.<br />

Ostendit ex instrumento anni 1371 in quo recensetur Ioannes de Calavena potestas terrae<br />

Rippae, Thenni, Leudri et Tignalis pro magnifico et protestissimo Cane signorio dalla Scala<br />

Veronae domino nec non praedictarum terrarum Rippae, Tenni, Leudri et Tignalis domino et<br />

capitaneo generali et 1372 = Coram nobili viro domino Ioanne de Calavena honorabili potestate<br />

Rippae, Tenni, Leudri et Tignalis pro potentissimo domino Cane signorio dalla Scala. Item 1388<br />

sub duce Mediolani Galeatio vicecomite = ad statum pacificum optimum et felicem terrae<br />

Rippae et habitantium et terrarum communitatum Tenni, Leudri, Tignalis iurisdictionis<br />

potestariae regimini terrae Rippae suppositarum; item sub eisdem ducibus de anno 1421, 1422,<br />

1423, 1424, 1425, 1426.<br />

Manca.<br />

77. Anno 1542, ultima augusti, Tridenti. - Confirmatio privilegiorum rippensibus facta a<br />

Christophoro episcopo tridentino. Est exemplar.<br />

Manca.<br />

78. Anno 1404, die 24 novembris, Tridenti. - Dominus Georgius episcopus tridentinus qui<br />

nuper in bello terram Rippae et plebatus Theni, Leudri et Tignalis recuperaverat et e manibus<br />

Galeatii vicecomitis ducis Mediolani eripuerat, permutationem et cambium fecit cum magistro<br />

Maphaeo Ciragico de Gargnano cui ante quadriennium in feudum datum fuerat a dicto Galeatio<br />

castrum sive Rocha Tignalis quam Rocham cedit domino episcopo et recipit eius loco plures<br />

affictus et redditus nec non quaedam feuda in Civezzano, Cugnola, Covalo et Brosino vallis<br />

Cavedini sub investitura etc. assentiente et praesente tridentino capitulo, dicto Maphaeo dante<br />

etiam iure piscandi in Campiono in lacu de Garda cum aliis bonis in Tignalo.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione Carità, capsa III, mazzo 2, n. 2. Pergamena mm 2530x360.<br />

4 pezzi incollati. Notai: Paulus filius Ioannis q. ser Fati de Terlaco; copia del 22 giugno 1509 sottoscritta<br />

dai notai: Iacobus fq. Antonii notarii de Maciis de Stenico; Vigilius fq. Ioannis Simonis de Zavarisiis de<br />

Ferabobus de Verona, necnon in civitate Verone cancellarius; Franciscus de Landis, filius Bartholomei de<br />

contrata s. Benedicti de Verona.<br />

79. Anno 1404, die 24 martis octobris, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus<br />

Georgius episcopus tridentinus investivit Franciscum quondam Pisoni de Ripa de una petia<br />

terrae et decima ipsius iacente in pertinentiis dictae Ripae in loco ubi dicitur a Ceule.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

166


Capsa 5<br />

Anno 1404, die veneris 23 maii in monasterio s. Francisci extra muros Ripae. - Dominus<br />

Georgius episcopus tridentinus investivit Maphaeum de Gargnano de Rocha et toto castro<br />

Tignali cum piscaria et piscatione carpionum in loco Campioni lacus Gardae.<br />

Sequitur instrumentum fidelitatis hominum de Tignalo sub die 25 iunii 1404. -<br />

Manca.<br />

80. Anno 1514, die 7 ianuarii. - Georgius episcopus tridentinus caesareus Veronae<br />

locumtenens hominibus de Tignalo qui per annos plurimos dominio veneto submissi fuerant et<br />

anno 1509 ad obedientiam tridentinae ecclesiae redierant, confirmat et approbat eorum<br />

privilegia, statuta etc.<br />

Manca. Ma è presente nella biblioteca civica di Trento: Miscellanea n. 308. carte 2. (7.11.1514).<br />

Notaio: Giovanni Etinger segretario episcopale. Sigillo aderente del cardinale di Salisburgo.<br />

81. Anno 1606. - Recursus haebreorum Rippae ad Carolum episcopum tridentinum ut<br />

possint quinque familiae ibi recensitae ibidem habitare, quod eis concessum fuit ab eodem<br />

domino episcopo. Adnexae sunt leges a communitate Rippae eis factae, inter quas quod possint<br />

recipere ex pecunia mutuo data 18 pro centenario a subditis Rippae, ab alienigenis vero 36 pro<br />

centenario.<br />

Manca.<br />

82. Anno 1680, die 16 iunii, Oeniponti. - Dominus Panzoldus scribit domino episcopo<br />

tridentino se composuisse controversiam super sale veneto in urbe Ripae introducto et eum<br />

adhortatur ut pro sua quiete huiusmodi salem omnino excludat etiam a valle Leudri etc. et<br />

tyrolensi sale utatur.<br />

Manca.<br />

83. Anno 1616, 28 novembris. - Inventarium scripturarum pertinentium ad prioratum s.<br />

Thomae Archi etc.<br />

Manca.<br />

84. Anno 1533. - Rectores Veronae se excusant cum domino episcopo tridentino ex eo<br />

quod capitaneus benacensis laci cum suis navibus pro capiendis quibusdam naviculis in<br />

tridentinae iurisdictionis loco se extenderit et se spondent scripturos ne talia fiant.<br />

Manca.<br />

85. Anno 1529, die 10 martii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Quum quondam Ioannes<br />

Antonius de Ferrariis civis Rippae in suo testamento fieri ordinasset unam capellam in plebe<br />

Rippae ad altare s. Marci, sub titulo ss. Ioannis et Antonii, cum dote 500 renensium et onere<br />

unius missae perpetuae singulis diebus; dato iure patronatus suis filiis Petro et Dominico etc.<br />

dominus Bernardus episcopus tridentinus approbat et confirmat constitutam dotem et ius<br />

patronatus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

167


Capsa 5<br />

Manca.<br />

86. Anno 1533, die 8 martii, Rippae. - Federicus de Cavallis domino cardinali Bernardo<br />

episcopo tridentino scribit quod veneti suis naviculis aggressi sint navem ex Gargnano Rippam<br />

venientem intra confinia lacus ad episcopatum spectantis, ideoque misisse ad auxilium<br />

praestandum nautis quorum duo vulnerati fuerant etc. Item quod iidem veneti navem suam<br />

miserint ad s. Nicolaum inter Rippam et Turbulas quam tamen discedere fecerunt.<br />

Manca.<br />

87. Anno 1509, die 27 maii in castro Boni Consilii. - Capitula proposita a rippensibus pro<br />

deditione terrae Rippae in manibus domini episcopi tridentini;<br />

1. petunt confirmationem statutorum et privilegiorum etc.;<br />

2. quod eis non minuantur publici proventus, decimae, muta etc.<br />

3. quod non possint adstringi ad angarias;<br />

4. quod nihil teneantur solvere pro stipendiatis<br />

5. quod valeant proponere praetorem suum a domino episcopo confirmandum;<br />

6. quod eorum montes, pascua etc. non impediantur;<br />

7. quod plebatus sive communitas Theni subsit iurisdictioni Ripae;<br />

8. quod sint tuti in bonis et personis;<br />

9. super immunitate a datiis;<br />

10. quod nemo possit appellare a sententia domini episcopi;<br />

11. quod personae sint salvae licet aliquid commisissent contra dominum episcopum;<br />

12. quod Leudrum et Tignalum subsint iurisdictioni Ripae;<br />

item Gargnanum et Limonum si pervenerint ad manus domini episcopi.<br />

Adsunt in margine responsiones datae singulis capitulis quae sunt adfirmantes, exceptis<br />

aliquibus limitationibus in quibusdam etc.<br />

Manca.<br />

88. Anno 1533, 23 decembris, Rippae. - Federicus de Cavalli locumtenens Rochae Rippae<br />

informat locumtenentes tridentinos quod potestas Rippae intendit praeiudicia inferre capitaneo<br />

et iurisdictionem suam dilatare ut accidit dum torturam dare vellet alicui captivo in Rocha et<br />

tanquam capitaneus et ipse praesens esse vellet, hoc permittere noluit potestas asserens<br />

capitaneum nullam in his actibus habere auctoritatem eti sic re infecta discessit. Cum ergo talia<br />

permittendo esset in praeiuditium principis, petit quid agendum?<br />

Manca.<br />

89. Eustachius de Naidech capitaneus Rippae comparuit Roboreti coram commissariis<br />

serenissimi principis instando quod in compositione tractanda commune Tignali restituatur<br />

domino episcopo tridentino cum semper fuerit annexum iurisdictioni Rippae tum sub ducibus<br />

mediolanensibus, tum sub venetis ac etiam sub dominis episcopis tridentinis et hanc instantiam<br />

facit nomine domini episcopi tridentini.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

168


Capsa 5<br />

90. Anno 1534. - Communitas Roboreti conquaeritur cum domino episcopo tridentino quod<br />

datarius Rippae ad nundinas omnium Sanctorum fecerit solvere datium a nonnullis de Roboreto<br />

intrantibus Rippam cum peliziis et quibusdam aliis rebus contra consuetudinem et<br />

antiquissimam observantiam; immo et contra pacta expressa illius datii quae eximunt homines<br />

de valle Lagarina a solutione talis datii etc. Epistola domini episcopi ad datiarium pro<br />

informatione.<br />

Manca.<br />

91. Anno 1527. - Maximus Grandus de Rippa exponit domino episcopo tridentino quod<br />

Iaonnes notarius de Ferrariis de Rippa socer suus per eius haeredes fieri iussit cappellam in<br />

plebe Rippae ad altare s. Marci sub titulo et nomine ss. Ioannis et Antonii relinquens de bonis<br />

suis renenses 500 pro dote ipsius cappellae et pro manutentione unius sacerdotis qui singulis<br />

diebus celebrare debeat unam Missam in ipsa cappella; cuius praesentandi ius reliquit duobus<br />

suis filiis et duobus filiis ipsius Maximi nepotibus dicti testatoris. Reccurrit ergo ad dominum<br />

episcopum pro investitura dicti iuris. Rescriptum quod exhibeatur testamentum etc. Adnectitur<br />

supplicatio praesentantium ad dictam cappellam facta domino vicario spirituali pro remotione<br />

sacerdotis destinati qui semper hinc inde vagatur et bona dictae cappellae dissipat, cui oportune<br />

providendum mandavit dominus episcopus tridentinus 14 decembris 1530.<br />

Manca.<br />

92. Anno 1527, prima octobris in arce Rippae. - Dessignatio bonorum pro manutentione<br />

cappellae et cappellani in ecclesia plebis Rippae facta a filiis Ioannis Antonii Ferrari civibus<br />

Rippae pro valore renensium 500.<br />

Manca.<br />

93. Bernardus episcopus tridentinus Nicolao Barono cancellario Rippae et successoribus<br />

suis concedit facultatem utendi et fruendi Rivelino ad locum Catennae Rippae propriis suis<br />

expensis ad beneficium episcopatus constructo ita tamen quod dominus episcopus in eodem ius<br />

superioritatis habeat.<br />

Manca.<br />

94. Bernardus episcopus tridentinus mandat Eustachio Naidek capitaneo Rippae ne<br />

permittat haebreis Rippae commorantibus ullo modo foenerari cum subditis suis sub poena<br />

nullitatis et ammissionis paecuniarum foeneratarum. Concedit pariter sindicis Rippae tertiam<br />

partem condemnationum pro damnis datis.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

169


Archivio di Stato di Trento<br />

1. Diploma dell’aquila di San Venceslao (1339). Archivio di Stato di Trento, Archivio del Principato Vescovile, Sezione Latina,<br />

Capsa 39, n. 7a. Concessione Direzione Generale degli Archivi di Stato n. 585, 11 marzo 1972. Foto Giorgio Moser.


Archivio di Stato di Trento<br />

2. Miniatura raffigurante il vescovo di Trento Federico Vanga (1207-1218). Archivio di Stato di Trento, Archivio del Principato<br />

Vescovile, Serie Codici n. 41, ex Sezione Latina Capsa 72, n. 1. Codex Wangianus, miniatura I. Concessione dell’Archivio di<br />

Stato di Trento n. 206, 5 ottobre 2001. Foto Giorgio Moser.


Archivio di Stato di Trento<br />

3. Miniatura raffigurante il vescovo di Trento Federico Vanga (1207-1218) in abito da crociato. Archivio di Stato di Trento,<br />

Archivio del Principato Vescovile, Serie Codici n. 41, ex Sezione Latina Capsa 72, n. 1: Codex Wangianus, miniatura II.<br />

Concessione dell’Archivio di Stato di Trento n. 206, 5 ottobre 2001. Foto Giorgio Moser.


Archivio di Stato di Trento<br />

4. Miniatura raffigurante il vescovo di Trento Giorgio Neideck (1505-1514). Archivio di Stato di Trento, Archivio del Principato<br />

Vescovile, Sezione Latina Capsa 56, n. 56. Concessione dell’Archivio di Stato di Trento n. 206, 5 ottobre 2001. Foto Giorgio<br />

Moser.


5. Miniatura raffigurante il vescovo di Trento Giorgio Neideck (1505-1514). Archivio di Stato di Monaco di Baviera, Codex<br />

Clesianus, vol. X, Bay HStA, HL. Trient 1a Bd. X. ex Sezione Latina Capsa 78, n. 10. Per gentile concessione di quell’Istituto.<br />

Archivio di Stato di Trento


Archivio di Stato di Trento<br />

6. Pagina con scrittura del P. Giuseppe Ippoliti. Archivio di Stato di Trento, Regesti Ippoliti, Caput 1, p. 1. Concessione<br />

dell’Archivio di Stato di Trento n. 206, 5 ottobre 2001. Foto Giorgio Moser.


Archivio di Stato di Trento<br />

7. Pagina con scrittura del P. Angelo Maria Zatelli. Archivio di Stato di Trento, Regesti Ippoliti, [Caput] 51, p. 234. Concessione<br />

dell’Archivio di Stato di Trento n. 206, 5 ottobre 2001. Foto Giorgio Moser.


Archivio di Stato di Trento<br />

8. Miniatura a tutta pagina con lo stemma Clesiano inquartato con l’Aquila di Trento sormontato dal cappello cardinalizio; nella<br />

cornice l’aquila di Trento e lo stemma del vescovo Giorgio Neideck (1535). Archivio di Stato di Monaco di Baviera, Codex<br />

Clesianus, vol. X, Bay HStA, HL. Trient 1a Bd. X. ex Sezione Latina Capsa 78, n. 10. Per gentile concessione di quell’Istituto.


Capsa 6<br />

CAPSA 6<br />

Leudrum (numeri 31)<br />

1. Anno 1316 indictione 14, die iovis 20 intrante mayo in montanea Leudri sub ecclesia<br />

plebis s. Mariae de Leudro: praesentibus domino Tridentino notario de Bezecha etc. - In regula<br />

generali ad sonum campanae more selito congregati homines totius communitatis et<br />

universitatis Leudri, quorum nomina ibi describuntur, constituerunt dominum Martinum<br />

notarium natum domini Tridentini notarii de Toculis de villa Bezechae de Leudro eorum et<br />

dictae communitatis et universitatis scindicum, actorem, procuratorem et certum nuncium<br />

specialiter ad iurandum mandata venerabilis patris domini fratris Henrici episcopi Tridenti, sui<br />

capitanei atque vicarii et eorum nunciis et ad obediendum de comnibus et singulis sibi sindico<br />

pro dicta eius communitate impositis. Quibus omnibus sic peractis suprascriptus scindicus et<br />

procurator de consensu et voluntate omnium suprascriptorum hominum iuravit corporaliter ad<br />

sancta Dei evangelia tactis sacris Scripturis mandata suprascripti domini episcopi et eius<br />

capitanei; et omnia et singula suprascripta facere toto suo posse.<br />

Pergamena mm 687x246-270. Sul verso UNITAS. Notaio: Bonafides sacri palatii notarius.<br />

Testimoni: Tridentinus notarius de Bezecha; ser Iohannes Palzina de Bezecha, Brunellus notarius eiusdem<br />

villae, ser Iohannes de Toculis eiusdem loci. - Nella pergamena vi sono moltissimi nomi: lontra,<br />

gosmerus, Petrus panzeta, Petrus lodrani, Iacobinus orsatus etc.<br />

2. Exemplar ex authentico relavatum anni 1324 indictione 7, die 28 intrante decembri, in<br />

burgo Ripe coram domino Iustiniano iudice de Tridento, nobili viro Henrico de Perzino testibus.<br />

Verbum et licentiam dante nobili domino Ieremia de Sporo vicario Iudicariae in civilibus et<br />

criminalibus causis pro domino fratre Henrico episcopo tridentino. Anno 1323 indictione 6, die<br />

sabati 4 intrante iunio. - Inquisitio facta per nobilem et potentem militem dominum Gozalchum<br />

de Bouzano capitaneum vallis et plebatus Leudri et tocius Iudicariae pro domino fratre Henrico<br />

episcopo tridentino, contra homines, universitatem et communitatem plebatus Leudri, et contra<br />

singulares personas dicti plebatus: de eo et super eo quod fama publica praecedente praedicti<br />

homines de Leudro diabolico spiritu ducti, maliciose, in contemptum sanctae romanae ecclesiae<br />

et praeceptorum eiusdem de anno presenti et mensibus marcii, aprilis et madii proxime<br />

preteritis, vel aliquo ipsorum, dederunt auxilium, consilium et favorem inimicis sanctae<br />

romanae ecclesiae, contra eius praecepta et dicti domini episcopi Tridenti permittendo per<br />

vallem Leudri portari victualia mediolanensibus et aliis rebellibus dictae sanctae romanae<br />

ecclesiae ac etiam permittendo homines cum armis transire per villas dicti plebatus. Item de eo<br />

quod homines dicti plebatus in contemptum et vituperium dicti domini episcopi et ecclesiae<br />

tridentinae volentes usurpare iurisdictionem temporalem quam dictus dominus episcopus et<br />

ecclesia tridentina semper habuit in dicto plebatu ed eius hominibus, ausu temerario, diabolico<br />

spiritu ducti, officiales dicti domini episcopi tridentini, quos ibi habebat, removerunt et<br />

eiecerunt et alios officiales novos fecerunt auctoritate propria, et unum praecipue, nomine<br />

Redondelum notarium de Verona, qui bannitus erat pro prodicione quam fecit contra dictum<br />

dominum episcopum et ecclesiam tridentinam. - Item de eo quod dicti homines in opprobrium et<br />

damnum maximum dicti domini episcopi et ecclesiae tridentinae conspirationem et tractatum<br />

fecerunt contra dominum episcopum et ecclesiam tridentinam opponentes se eidem et<br />

officialibus: imo iniquitatem iniquitati addentes custodierunt stratas et itinera per quae itur ad<br />

dictam plebem Leudri, prohibentes ne dictus dominus episcopus vel eius officiales ire possint, et<br />

foveas in stratis publicis facientes, ne ire valeant.<br />

Anno et die ut supra in palacio Tridenti, praesentibus dominis Guillelmo de Belenzanis,<br />

Odorico Bello iudicibus de Tridento, Guillelmo de Castronovo cive Tridenti, et Odorico de<br />

Sporo testibus. - Dictus dominus Gozalchus capitaneus citationem relaxavit contra praedictos<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

170


Capsa 6<br />

homines de Leudro pro proxima die veneris ad comparendum coram eo in burgo Ripae sub<br />

poena, data eorum sindico securitate et salvo conducto.<br />

Anno 1323 indictione 6, die veneris 10 intrante iunio, sub domo communis Ripae:<br />

praesentibus nobili viro ser Francisco quondam domini Porchardi de Gardulis, magistro<br />

Gregorio de Toculis de Leudro. - Dominus Gozalchus capitaneus pronunciavit communitatem,<br />

universitatem ed homines vallis Leudri contumaces et in contumacia.<br />

Die 10 intrante iunio sub domo communis Ripae: praesentibus nobilibus et potentibus viris<br />

dominis Gerardo de Archo, Petrozoto de Ledrono, Parisio et Andrigeto de Madruzo, Alberto<br />

dicto Feraza de Campo. - Dominus Gozalchus capitaneus antedictus sedendo pro tribunali<br />

condempnavit communitatem plebatus Leudri in 500 libris veronensibus parvulis et quamlibet<br />

singularem personam dicti plebatus in 100 solidis veronensibus parvulis pro quoquo quia<br />

comparere contempserunt: et statuit eis terminum ad comparendum per suum sindicum ad diem<br />

lunae ad octo dies proxime secuturos sub poena, data securitate.<br />

Die et loco praedictis praesentibus et audientibus hominibus de valle Leudri, Martino Zoia<br />

de Tiarno inferiori etc. lecta fuit littera domini Henrici Bohemiae et Poloniae regis, Tyrolis<br />

comitis, qua communitati vallis Leudri iniungit quod debeat obedire in omnibus quae dominum<br />

episcopum et ecclesiam tridentinam de antiquo iure respiciunt, alias poenam datura. Datum in<br />

Sterzingha anno 1323, die 4 iunii indictione 6.<br />

Die lunae 13 intrante iunio sub domo communis Ripae. - Relatio facta a Zanino habitatore<br />

Ripae viatore curiae tridentinae quod alta voce cridaverit hodie per vallem Leudri quod hamines<br />

compareant coram domino capitaneo in burgo Ripae die praefixa.<br />

Die lunae 20 intrante iunio, sub domo communis Ripae. - Dominus Gozalchus capitaneus<br />

suprascriptus sententialiter condemnavit communitatem vallis Leudri in mille librarum<br />

veronensium parvulorum et omnes singulares personas dictae vallis in decem libris veronensium<br />

parvulorum pro quolibet quia venire recusarunt coram ipso domino capitaneo ad parendum iuri.<br />

Anno et die suprascriptis dominus capitaneus propter multa impedimenta et ardua negocia<br />

huic processui finem dare non valens delegavit nobilem virum dominum Ieremiam de Sporo<br />

vicarium Iudicariae ad procedendum ut iuris est: et subinde ambo constituerunt terminum<br />

peremptorium dictae communitati Leudri, et eius hominibus ad comparendum coram alterutro,<br />

hinc ad proximam diem sabati, data eis securitate et salvo conducto ad veniendum et<br />

redeundum.<br />

Die sabati 25 intrante iunio sub domo communis Ripae. - Zaninus viator retulit se die<br />

martis proxima praeterita praedicta omnia proclamasse et praecepisse in dicta valle. Inde cum<br />

venire contempserint, dominus Ieremias de Sporo delegatus pronunciavit ipsam communitatem<br />

et singulares personas dictae vallis Leudri contumaces, et motus precibus nobilium virorum<br />

dominorum Gerardi et Nicolai fratrum de Archo, et de benignitate, ipsum terminum hodie<br />

stabilitum usque ad proximam diem sabati perhemptorie et inclusive prorogavit ad<br />

comparendum: ut si iteratim contemptores fuerint, ad bannum possit procedere, sicuti nunc<br />

posset.<br />

Die sabati 2 iulii sub domo communis Ripae. - Zaninus viator retulit die lunae praeterita se<br />

ivisse ad portum Punalis eo fine ut in valle Leudri denunciaret praedictum gratiosum terminum.<br />

Sed comparuerunt certi homines vallis Leudri qui portum et stratam publicam cum armis<br />

custodiebant ad hoc ut nemo intraret, ipsumque in vallem ire prohibuerunt: idque duabus<br />

vicibus: unde ipse viator audientibus pluribus de Leudro ibi stratam custodientibus denunciavit<br />

eis terminum ut aliis notificarent, et ad maiorem cautelam idem viator ante dictum portum<br />

Punalis tanquam in proximiori loco dictae vallis Leudri, praedicta omnia precona voce publice<br />

cridavit; eaque omnia ad maiorem firmitatem se fecisse iuravit: atque insuper de veritate huius<br />

relationis fidem fecerunt iuratam quatuor testes.<br />

Anno et die suprascriptis. - Dominus Ieremias de Sporo vicarius et tanquam delegatus,<br />

quoniam non comparuerunt pronunciavit dictos homines, communitatem et singulares personas<br />

dictae vallis et plebatus Leudri in bano; et si aliquis eos offenderet in avere vel persona, nullam<br />

poenam debeat sustinere, mandans omnibus suae iurisdictioni subiectis illos persequi: et haec<br />

omnia a Zanino viatore proclamari, uti factum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

171


Capsa 6<br />

Pergamena formata da quattro cucite insieme: 786x192-200; 722x213; 890x200; 675x192. Notaio:<br />

Nicolaus de Ripa notarius dom. Henrici de Lomello. Sul verso UNITAS. Testimoni: Bartholomeus<br />

notarius de Enno et Franciscus not. de Tridento. - Redondellus notarius de Verona. - Et comisit<br />

Bonaventure dicto Regazo viatori curie tridentine predicto denunciandum nuncio iurato in dicta vale<br />

Leudri in locis consuetis et per vilas omnia et singula suprascripta alta et precona voce publice debeat<br />

perclamare. - Martinus Zoya de Tiarno inferiori; Gilbertus f. Iohannis de Toculis de Bezecha, Brunellus<br />

notarius de dicta villa, Paulus dictus Polesinus de Tiarno superiori, ser Belinus de Locha, Lomera de<br />

Tiarno inferiori, Iohannes Gata de Beseza et Brutus q. Gosmerini de Bezecha.<br />

3. Examen duodecim testium super praemissis contra communitatem et homines Leudri,<br />

qui testes deponunt et fidem iuratam faciunt, quod viderint stratas devastatas, homines de<br />

Leudro armatos incedere, et impedientes ingredi vallem speciatim officiales domini episcopi<br />

tridentini ad eorum munia exercenda. Insuper Redondelum notarium de Verona exigere per<br />

vallem Leudri coltas seu impositiones tanquam homo qui factus est officialis per homines de<br />

Leudro, et etiam ad exigendum poenas ab illis qui contravenerint suis praeceptis: et quod<br />

praedicti de Leudro receptarunt bannitos de Iudicaria, de Brixiana et alios malefactores quibus<br />

dabant stipendium contra honorem dicti domini episcopi.<br />

Pergamena mm 746x460-466. Sul verso UNITAS. Notaio: Nicolaus de Ripa. Testimoni interrogati:<br />

Pelegrinus habitator Rippe viator vidit stratas publicas fracatas et cum foveis devastatas et homines de<br />

Leudro cum armis custodientes eas; tenebant bannitos et malefactores quibus debant stipendium. -<br />

Martinus dictus Cadellus q. Zenarii de Tenno volebat ire Leudrum et in monte Tratti super stratam per<br />

quam itur Leudrum vidit 40 homines de Leudro armatos custodientes dictam stratam et montem; cum illis<br />

erat Redondelus de Verona et Iohannes Bechini de Pranzo qui occidit gladio Strovi de Varignano; et<br />

frataverunt stratam cum lignamine; custodiebant portum et stratam Punalis.<br />

4. Anno 1323 indictione 6, die lunae 11 aprilis, pontificatus Ioannis Papae XXII anno<br />

septimo. - Reverendus dominus Bertrandus tituli s. Marcelli presbiter cardinalis apostolicae<br />

sedis legatus causam quae verti ceperat inter magistrum Odoricum de Toculis sindicum et<br />

procuratorem communitatis et hominum plebatus Leudri, et dominum fratrem Henricum<br />

episcopum tridentinum super eo quod dictus dominus episcopus a praefato Odorico accusabatur<br />

de impositione talearum et collectarum iniustarum et indebitarum et violenta earum exactione,<br />

domino Stephano Hugoneti decretorum doctore etc. curiae ipsius domini legati auditori<br />

audiendam commisit iuxta tenorem cuiusdam supplicationis ab Odorico procuratore praedicto<br />

porrectam, ibique registratam in qua praefata gravamina continentur.<br />

Die veneris 13 mensis maii anni praedicti. - Comparentibus Placentiae coram domino<br />

auditore magistro Odorico de Tocolis procuratore ex parte una, et Iordane de Campo cive<br />

tridentino domini fratris Henrici episcopi ac magistri Bonaventurae de Gardellis civis Tridenti<br />

procuratore ex parte altera, publica exhibuerunt instrumenta de eorum mandato, et procura,<br />

quorum tenor ibi subsequitur, nempe instrumentum mandati ipsius Odorici sub die 3 marcii<br />

1323 in villa plebis Leudri. Sequitur postea epistola fratris Inverardi abbatis monasterii s.<br />

Euphemiae extra muros Brixiae, fratris Lanfranchi archipresbiteri ecclesiae brixiensis, et Carlini<br />

de Instenice canonici Albigen. Venerabilis patris domini P. (nempe Princevallus, ut apud<br />

Hugellum) brixiensis episcopi in spiritualibus vicarii ad dominum Stephanum Hugoneti<br />

delegatum, qui eis commiserat citationem partibus facere: unde de executione eum certiorem<br />

reddunt, nempe citasse dominum episcopum Henricum, Odoricum de Toculis procuratorem,<br />

aliosque interesse habentes, ut Placentiae compareant infra terminum 18 dierum super<br />

controversia gravaminum et insuper super quodam spolio sive occasione cuiusdam robariae<br />

factae ser Pagano de Soncino mercatori cremonensis dioecesis, ob quam citationem expediverat<br />

contra communitatem villarum et hominum plebatus Leudri, contra quam appellant? Datum<br />

Brixiae 4 madii 1323.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

172


Capsa 6<br />

Anno ut supra, die mercurii 4 mensis maii in episcopali castro civitatis Tridenti,<br />

praesentibus domino fratre Conrado de Uzerstal ordinis Cisterciensis, Odorico dicto Bello etc. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus confirmatis procuratoribus prius constitutis, instituit<br />

suos et ecclesiae tridentinae novos procuratores honorabiles viros magistrum Nicolaum de<br />

Milisina canonicum tridentinum, dominos Oddoricum dictum Bellum iurisperitum, et Iordanum<br />

de Campo cives Tridenti ad comparendum coram domino legato vel eius delegato seu auditore,<br />

contra Odoricum de Tocolis.<br />

Anno ut supra, die mercurii 18 maii. - Placentiae coram domino auditore comparuerunt<br />

Odoricus de Toculis procurator ex una, et Iordanus de Campo procurator ex altera parte: qui<br />

Odoricus magistrum Bartholinum de s. Agatha dioecesis vercellensis suum subditum<br />

procuratorem praesentavit: Iordanus vero praesentavit Dalmasium natum quondam Stephani de<br />

Bononia, et excepit contra mandatum procuratorium Odorici, quod ipse non est procurator et<br />

sindicus communis et hominum plebis Leudri, nec quod habeat in mandatis ad prosequendam<br />

causam super quam dicitur citatus fuisse ipse dominus episcopus pro talliis, collectis et<br />

exactionibus, quibus dicti homines fatigari dicuntur: sed 28 praedicti mensis dominus assessor<br />

declaravit mandatum Odorici esse sufficiens: et Bartholinus procurator substitutus exposuit<br />

dominum episcopum tridentinum a novem annis citra gravasse communitatem Leudri indebitis<br />

collectis: et citra id tempus extorqueri fecerit octo millia florenorum auri et petiit ad<br />

restitutionem condemnari et ad non gravandum in futurum cogi.<br />

Anno ut supra, die 4 iunii Dalmasius procurator petitionem negavit et lis contestata,<br />

accepto iuramento calumpniae et dato termino ad articulandum. - Die 13 iunii exhibitae sunt<br />

positiones et articuli et datus terminus ad respondendum.<br />

Articuli procuratoris Leudri:<br />

1. quod dominus episcopus a novem annis citra imposuit taleas et collectas. -<br />

Responsum: concedi prout in positionibus infra et non aliter.<br />

2. quod dominus episcopus derobari et comburi fecit villas de Daono et de Arono quia<br />

collectas solvere recusabant. - Resp. quod est impertinens.<br />

3. quod dominus episcopus a novem annis citra a communitate Leudri triginta millia<br />

librarum denariorum veronensium et ultra pro talleis et collectis. - Resp. concedi ut<br />

infra et non aliter.<br />

4. quod florenus aureus a novem annis citra communi existimatione valuit libras tres et 5<br />

solidos danariorum veronensium. - Resp. quod est impertinens.<br />

5. quod de praedictis est publica vox et fama. - Resp. quod credit de confessis.<br />

Articuli Dalmasii procuratoris episcopalis:<br />

1. quod dominus episcopus habet merum et iustum imperium in spiritualibus et<br />

temporalibus in civitate et dioecesi tridentina. - Resp. credi.<br />

2. quod plebs Leudri est de episcopatu et dioecesis tridentinae. - Resp. credi.<br />

3. quod homines dictae plebis sunt subiecti et de iurisdictione domini episcopi. - Resp.<br />

credi.<br />

4. quod dominus episcopus et praedecessores posuerunt a 40 et 50 annis citra et tanto<br />

tempore cuius memoria non est, capitaneos et vicarios in dicta plebe Leudri et tota<br />

Iudicaria in qua Iudicaria est dicta plebs et homines dictae plebis obedientiam eis<br />

praestitisse. - Resp. credi, quod dominus episcopus Henricus posuerit; aliter non credi.<br />

5. quod dictis homines sunt consueti stare iuri sub domino episcopo et capitaneo, atque<br />

vicario eius a 40 et 50 annis. - Resp. credi de confessis et de aliis non credi.<br />

6. quod de praedictis est et fuit publica vox et fama. - Resp. credi de confessis et non<br />

aliter.<br />

7. quod dominus episcopus est in possessione ponendi et imposuit duas collectas<br />

annuatim 40 solidorum veronensium parvolorum pro quolibet foco. - Resp. credi a 9<br />

annis citra, aliter non credi.<br />

8. quod homines dictae plebis Leudri consueti sunt dictas collectas pro 400 fochis<br />

solvere, duabus vicibus annuatim. - Resp. credi a 9 annis citra.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

173


Capsa 6<br />

9. quod sindici Iudicariae cum aliis bonis hominibus illorum plebatuum, de quorum<br />

numero est plebs Leudri, acceptaverunt dictas collectas et solvere promiserunt. - Resp.<br />

non credi prout ponitur.<br />

10. quod praefati sindici confessi fuerunt se solvere debere domino episcopo annuatim<br />

duas collectas 40 solidorum pro quolibet foco. - Resp. credi per violentiam fuisse<br />

confessos.<br />

11. quod dicta plebs Leudri est de Iudicaria praedicta. - Resp. non responderi, quia dictum<br />

in 4°.<br />

12. quod homines dictae plebis Leudri sunt consueti solvere collectas et alia onera ferre ac<br />

servicia exhibere ut alii de Iudicaria. - Resp. credi id factum coacte.<br />

13. quod dominus Bartholomaus olim episcopus tridentinus imposuit unam collectam<br />

dictis hominibus de Leudro 40 solidorum pro quolibet focho, qui dominus episcopus<br />

non vixit nec per medium annum postquam fuit in episcopatu . - Resp. quod non<br />

credit.<br />

14. quod quondam dominus Philippus episcopus tridentinus imposuit eis plures collectas<br />

quas etiam impositas solverunt. - Resp. quod non credit.<br />

15. quod quondam dominus comes Mengenardus de Tyrol rexit episcopatum tridentinum<br />

in temporalibus pro quondam domino Henrico episcopo tridentino tribus annis et plus.<br />

- Resp. quod non credit.<br />

16. quod dominus Mengenardus vel eius ministri imposuerunt plures collectas de 40<br />

solidorum pro focho et aliquando de 3 libris quas solverunt. - Resp. non debere<br />

responderi quia pendet ex praecedenti et si non pendet, nil ad Rumbum.<br />

17. quod post illius mortem eius filii rexerunt episcopatum tridentinum imponendo tres<br />

vel 4 collectas in anno de maiori et minori quantitate. - Resp. non responderi ut in<br />

praecedenti.<br />

18. quod dominus episcopus tridentinus et sui praedecessores fuerunt in possessione<br />

imponendi hominibus de Leudro dictas collectas per 40 et 50 annos et ultra. - Resp.<br />

credi a 9 annis citra, alias non.<br />

19. quod omnia constent publica voce et fama. - Resp. credi de confessis et non aliter.<br />

Anno ut supra, 21 iunii a procuratoribus partium responsum positionibus ut supra.<br />

Die 25 Bartholinus et Dalmasius procuratores coram domino auditore concordaverunt de<br />

iudicibus pro testium examine, nempe domino abbate monasterii s. Roffini mantuani et domino<br />

Bonifacio vicario in spiritualibus episcopi mantuani; datis citatoriis.<br />

Anno ut supra, die martis 13 septembris a Bartholino producti testes coram domino<br />

auditore prout ibi et datum iuramentum; et Dalmasius protestatus fuit quod possit obiicere<br />

contra praedictorum testium. Sequitur instrumentum citationis testium factae a Premartino<br />

archipresbitero plebis et ecclesiae s. Mariae de Gargnano brixiensis dioecesis a domino auditore<br />

Hugoneti ad id deputatos.<br />

Die 24 praedicti mensis: coram domino auditore in praesentia Bartholini et Dalmasii<br />

procuratorum. - Antonius notarius de Leudro sindicus et procurator universitatis hominum vallis<br />

Leudri quoddam instrumentum exhibuit et iuravit super illud instrumentum: Bartholinus vero<br />

protestatuts fuit quod iuramentum et revocatio in instrumento contenta non debeat admitti nec<br />

praeiudicare sibi aut parti suae quia dictus Antonius constitutus fuerat procurator per vim et<br />

metum a communitate. Porro in instrumento exhibito nomine communitatis Leudri revocantur<br />

procuratores antea ab illa constituti, speciatim Oddoricus de Toculis, et Bartholinus de s. Agatha<br />

in quibuscunque causis et controversiis motis contra dominum Henricum episcopum<br />

tridentinum coram quocunque; et iis renunciatur nomine communitatis dictae.<br />

Anno ut supra, die 4 intrante septembri. - Sequitur hic instrumentum mandati seu procurae<br />

factum ab universitate Leudri in dictum Antonium ad faciendam dictam revocationem et<br />

renunciationem, in quo instrumento expresse dicitur quod homines vallis Leudri diffidentes in<br />

iure ipsorum in causa seu causis et litibus motis per magistrum Oddoricum de Toculis de<br />

Bezecha contra dominum tridentinum episcopum dignissimum et recognoscentes suos<br />

procuratores minus legitime et indebite processisse; proinde constituerunt suum procuratorem<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

174


Capsa 6<br />

dictum Antonium ad revocandum dictum Oddoricum et omnes alios et ad renunciandum et<br />

cedendum omnibus causis et litibus motis contra dominum episcopum.<br />

Die sabati 1 octobris. - Coram domino auditore, Bartholinus protestatus fuit quod revocatio<br />

et iuramentum Antonii non debebat admitti quia per vim et metum constitutus fuerat procurator<br />

a communitate; et praesentavit testes ad id probandum, contra quae protestatus est Dalmasius<br />

procurator, et contra dicta testium.<br />

Die mercurii 5 octobris Bartholinus ad probandum quod Antonius per vim et metum fuerat<br />

procurator constitutus quasdam exceptiones et quoddam publicum instrumentum ac etiam tres<br />

litteras in papyro scriptas exhibuit, quorum copia Dalmasio decreta ad excipiendum. - Primo<br />

igitur Bartholinus excepit quod Antonius non fuerit constitutus procurator a communitate in qua<br />

duae partes communitatis interfuerint quod oportet; et a maiori parte dictarum duarum partium<br />

non sit constitutus.<br />

Item quod de mandato sindici dictae communitatis non fuerint homines convocati.<br />

Item quod homines nominati in instrumento procurae dicti Antonii sint filii familias,<br />

ideoque etc.<br />

Item quod homines ibi nominati convocati sint timore penae et banni 25 librarum<br />

veronensium impositae et impositi per dominum Gerardum de Archo officialem episcopi<br />

tridentini.<br />

Item quod nomina multorum in instrumento descripta sunt duplicata.<br />

Sequitur instrumentum de anno 1323 indictione 6, die 11 februarii [forte hic error notarii<br />

scriptumque februarii loco septembris cum instrumentum procurae Antonii datum sit 4<br />

septembris uti supra; unde -] in quo sindicus comunitatis Leudri Odoricus de Toculis cum<br />

hominibus dictae plebis congregatis protestatur de vi et metu et quod armata manu ingressi<br />

vallem officiales episcopi cum militibus vulneraverint, incenderint, spoliaverint; et ad<br />

constituendum Antonium supradictum procuratorem ad revocanda adegerint.<br />

Sequuntur duae supracitatae epistolae: prima ad dominum auditorem Hugonetum data die<br />

dominico intrante septembri et scripta a Zilberto massario, consiliariis et consilio communitatis<br />

et hominum villarum Leudri: altera ad dominum Bertrandum cardinalem legatum data apud<br />

ecclesiam s. Mariae de Leudro die 11 intrante septembri et ab iisdem scripta in quibus litteris<br />

exponitur Antonium per vim et metum fuisse constitutum procuratorem.<br />

Die iovis 8 mensis decembris comparuit coram domino auditore, Placentiae, Paulinus de<br />

Carono de Mediolano domini episcopi tridentini procurator substitutus de qua substitutione<br />

facta a Dalmasio patet ex instrumento ibi successive emologato.<br />

Die lunae 12 decembris. - Coram domino auditore praesentibus Bartholino et Paulino<br />

procuratoribus, frater Albertus Guercius de Leudro ex parte dominorum Bartholomaei abbatis<br />

monasterii s. Ruffini suburbii mantuani et Bonifacii vicarii domini fratris Iacobi episcopi<br />

mantuani praesentavit eidem domino auditori litteras in quibus erant inclusi quidam<br />

quaterniones attestationum per ipsos receptarum: quae fuerunt recognitae, apertae et publicatae:<br />

et erant sub data: Mantuae in episcopali palatio 4 decembris.<br />

Sequuntur aliquae inter procuratores vitiligationes [vituperi, offese], inde conclusio in<br />

causa: sed cum examen testium Mantuae factum pro parte episcopi tridentini non fuerit integre<br />

transmissum, petitur restitutio in integrum quae tandem admittitur et fit denuo conclusio in<br />

causa, monitis partibus ad audiendam sententiae publicationem; quae usque ad 14 maii 1324<br />

non erat lata; et hic abest.<br />

Pergamena (15 unite) metri 10,17. Sul verso UNITAS, regesto. Notaio: Ambrosius q. Iohannis de<br />

Castello diocesis Novariensis.<br />

5. Examen testium in suprascripta causa productorum ab episcopo tridentino contra<br />

leudrenses receptum Mantuae a notariis iussu dominorum delegatorum idest per dominum<br />

fratrem Bartholomeum s. Ruffini de Mantua, et dominum Bonifacium de Ferratoribus vicarium<br />

domini episcopi mantuani.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

175


Capsa 6<br />

Primus testis fuit Olbricus notarius dictus a Fonte, examinatus 28 septembris 1323. Praeter<br />

confirmationem positionum ab eo factam notatu dignum occurrit in responsione ad 2 se vidisse<br />

archipresbiteros dictae plebis Leudri venire et accipere in ecclesia tridentina crismata a domino<br />

episcopo et interesse synodo secundum praecepta facta eisdem. Interrogatus de tempore,<br />

respondit quod de synodo sunt quatuor vel quinque anni et etiam isto anno.<br />

In responso ad 4 episcopus Philippus posuit Salvagium de Matadis in Leudro vicarium et in<br />

tota Iudicaria posuit dominum Iohannem de Nuceria et dominum Antonium de Leudro ante 22<br />

vel 23 annos. Dominus episcopus Bartholomaeus posuit dominum Andream eius fratrem<br />

vicecomitem et rectorem in temporalibus per totum episcopatum tridentinum, et suos vicarios in<br />

temporalibus dominum Iacominum iudicem de Cremona, et dominum Guidum de Papia.<br />

Dominus Henricus praesens episcopus posuit dominum Nicolaum eius fratrem capitaneum<br />

generalem in episcopatum in temporalibus. In responso ad 13 confirmat quod episcopus<br />

Bartholomeus non vixit nisi per medium annum postquam fuit in episcopatu, idque a 16 annis<br />

vel circa. In responso ad 18 vocat episcopum Philippum de Bonabolsis de Mantua.<br />

Secundus testis fuit Martinus notarius quondam domini Alexandri notarii de Tridento. - In<br />

responso ad 16 dominus Olbricus de Corado erat capitaneus Tridenti sub Megenardo comite<br />

dominante in episcopatu tempore Henrici episcopi ante 30 annos et plus.<br />

Tertius fuit Turcatus notarius de Tridento examinatus 28 septembris 1323. - In responso ad<br />

3 ait: esse circa XIII annos quibus dominus episcopus extitit episcopus. In resp. ad 11 ait se ante<br />

annos 14 fuisse vicarium in valle Leudri pro domino episcopo. Ad 13 ait se vidisse dominum<br />

Bartholomaeum de Venetiis episcopum regentem dictum episcopatum per medium annum.<br />

Quartus testis dominus Gregorius de Tocolis de Tridento physicus. In resp. ad 3 ait in<br />

spiritualibus dominum Gualengum de Mantua vicarium fuisse domini episcopi praesentis; qu<br />

Ieremiam de Sporo et Guillelmum de castro novo posuerat successive vicarios in Iudicaria in<br />

qua est plebs Leudri. Ad 4 tempore quo vacasset ecclesia tridentina dominus comes Tyrolis<br />

advocatus illud idem fecit nempe exigere collectas et ponere capitaneum et vicarium.<br />

Quintus: Garbinus de Condino.<br />

Sextus: Pinciolus quondam domini Adelpreti de Prevorio dictus Squarzabaffa die iovis 29<br />

septembris.<br />

Septimus: dominus Iohannes quondam Petri de Leudro.<br />

Octavus: dominus Bonaventura de Gardelis de Tridento qui ante 6 annos ius reddidit<br />

hominibus de Leudro pro domino episcopo tridentino. In resp. ad 4 ait: dominum Albericum de<br />

Raveiono in Iudicariis capitaneum et dominum Iohannem de Nuceria vicarium in Arco fuisse<br />

pro domino episcopo tridentino ad ius reddendum praedictis de Iudicaria ante annos 20.<br />

Nonus: dominus Placentinus notarius de Tridento 27 septembris die martis.<br />

Decimus: dominus Bonaventura notarius quondam domini Manganoti de Ripa, die mercurii<br />

28 septembris. In resp. ad 4 dominus frater Philippus episcopus posuit dominum Dalvagnum de<br />

Maraleis capitaneum seu vicarium in valle seu plebe Leudri. Ad 7 ait: dominum Gazoldum de<br />

Eniha fuisse capitaneum Iudicariae ante annum pro domino episcopo.<br />

Undecimus: Bonapax dictus Brutus quondam Gosmarini.<br />

Duodecimus: Gilbertus quondam domini Nicolai de Luchesia de Vico vallis Randinae, die<br />

iovis penultimo septembris.<br />

Tertiusdecimus: dominus Antonius iudex de Leudro habitator et civis Tridenti die veneris<br />

ultimo septembris. In resp. ad 1 ait episcopum tridentinum habere et tenere merum et iustum<br />

imperium in civitate Tridenti, in terra Ripae, in vallibus Annaniae et Solis, in pertica de Perzino<br />

et alibi et ipse testis rexit pro domino Philippo episcopo in temporalibus in civitate Tridenti de<br />

hominibus Iudicariae, civitatis Tridenti et perticae de Perzino et in vallibus Annaniae et Solis;<br />

idque de mense currente anni 1302 et dominus Aychebonus iudex de Tridento eodem millesimo<br />

et dominus Guido iudex de Tridento anno 1301. Ipse autem testis rexit per 9 menses donec vixit<br />

dictus dominus episcopus Philippus. In resp. ad 8. Ipse testis in Tignallo in dicta Iudicaria per 6<br />

annos tanquam potestas in ipsa terra pro domino episcopo posuit et exegit collectas. In resp. ad<br />

12 homines de Iudicaria in qua est plebs Leudri vadunt cum exercitu et exhibent alia servicia<br />

domino episcopo et iverunt ad obsessionem castri de Madrucio quando dictus dominus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

176


Capsa 6<br />

episcopus obsidebat castrum, et ad obsessionem plebatuum Boni et Condini quando dominus<br />

Nicolaus [testis non ait de quo loquatur episcopo, sed cum ex depositione primi testis dominus<br />

Nicolaus dicatur frater domini episcopi Henrici qui eum fecit suum capitaneum generalem,<br />

consequenter] frater dicti domini obsidebat dictos plebatus. Ad 13 dominus Bartholomaeus<br />

episcopus non vixit nec per medium annum postquam fuit in episcopatu pro residentia facienda:<br />

venit enim ad civitatem Tridenti quadam vigilia nativitatis Domini nostri Iesu Christi, et<br />

mortuus fuit in subsequenti vigilia beati Iohannis Baptistae et infra illud tempus posuit<br />

collectam hominibus de Leudro et Iudicariae 40 solidorum veronensium parvulorum pro<br />

quolibet foco. Interrogatus: quantum tempus est? Respondit quod non possunt esse XVI vel<br />

XVII anni. -<br />

Pergamena: rotolo formato di 9 pezzi: metri 5,255. Notaio: Ambrosius q. Iohannis de Castello<br />

novariensis.<br />

6. Examen testium in suprascripta causa productorum a communitate Leudri, et<br />

examinatorum ut supra. Anno 1323, die martis 13 septembris.<br />

Primus testis: Martinus de Leudro. Ad 1 ait dominus frater Henricus fuit factus episcopus<br />

tridentinus bene sunt novem anni et ultra prout credit ex eo quia non fuit factus eo tempore quo<br />

dominus imperator erat circa civitatem Brixiae cum exercitu suo. Ad 2 ait publicum et notorium<br />

esse quod quondam vicarius domini episcopi tridentini qui vocatur dominus Ieremias a duobus<br />

annis citra fecit derobari et comburi ac devastari villam de Diono pro eo quod homines dictae<br />

villae taleas sive collectas eis impositas per dominum episcopum seu eius officiales solvere<br />

recusabant. Ad 4 ait quod florenus aureus modo in partibus illis valet tres libras et 8 solidos<br />

veronenses, sed verum esse quod florenus non consueverat ibi valere nisi tantum ab uno anno<br />

citra nisi tres libras et 5 solidos illius monetae.<br />

Secundus: Salvaterra dictus de Lanzimo.<br />

Tertius: Iacobinus dictus Tapinus notarius de valle Leudri.<br />

Quartus: Nassetus Marsilii de valle Leudri die 14 septembris et sequuntur plures alii qui<br />

praeter eadem dicunt ut in primo.<br />

Sequitur examen aliud testium productorum contra mandatum procuratorium Antonii de<br />

Pre ad comprobandum per vim et metum fuisse factum ad hominibus Leudri.<br />

Die veneris 23 septembris constitutus est ipse Antonius de Pre notarius qui longa narratione<br />

ait exercitum fuisse immissum in vallem Leudri ducente illum domino gastaldione de Engna<br />

capitaneo domini episcopi et domini regis de Tirolis; et post aliqualem v exationem,<br />

interponente se domino Gerardo de Archu, compositionem fuisse factam, praecipue de mittendo<br />

ipso Antonio ad revocandum Oddoricum de Tocolis procuratorem et cedendum causae.<br />

Die 27 septembris Oddoricus Bellus de Tridento iuratus ait se audisse a domino Gerardo de<br />

Archu et aliis de plebe Leudri nequaquam vim fuisse factam, sed sponte et libere dictum<br />

Antonium fuisse constitutum procuratorem: et exercitum non ab episcopo sed a duce Tirolis<br />

fuisse missum. Sequuntur alii testes eadem fere narrantes.<br />

Pergamena (6 pezzi) metri 2,634. Notaio: Ambrosius ut supra.<br />

7. Anno 1325 indictione 8, die mercurii 13 marcii in valle Leudri in villa Plebis iuxta<br />

canonicam s. Mariae plebis dictae vallis Leudri in platea publica. - Congregati homines<br />

communitatis et universitatis villarum totius plebis vallis Leudri more solito de mandato discreti<br />

viri Martini filii domini Tridentini de Tocholis de Leudro sindici dictae communitatis et<br />

hominum ibi descriptorum qui erant tres partes; exponentes quod cum die 25 ianuarii proxime<br />

praeteriti ipsa communitas sponte, libere, ex certa scientia unanimiter et nemine discrepante,<br />

nullo metu vel terrore intervenientibus aut eis impositis sed tamquam homines ad cor<br />

certitudinaliter revertentes cum malam et iniustam foverunt et fovebant causam contra eorum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

177


Capsa 6<br />

dominum fratrem Henricum episcopum tridentinum, supradictum Martinum de Tocholis<br />

sindicum constituerunt ad revocandum magistrum Odoricum de Tocholis de Leudro et<br />

presbiterum Bartholinum de s. Agatha vercellensis dioecesis procuratores; ac etiam ad<br />

renunciandum liti et litibus, causis et controversiis quibuscunque in curia domini Bertrandi<br />

cardinalis. Cumque praedicti Odoricus et Bartholinus non desistant, falso allegantes et probare<br />

nitentes quod metu, cruciatu corporum, minarum impositione, hominum captivitate fuerint facta<br />

idcirco omnes una voce, sponte et nullo metu interveniente dicunt et protestantur non esse vera<br />

quae per dictos Oddoricum et Bartholinum olim eorum procuratores proponebantur; sed<br />

praedictam revocationem et cessionem fecisse tanquam homines ad cor revertentes et errore et<br />

maliciis quorundam inducti; et vere ex certa scientia recognoscentes et scientes malam et<br />

iniustam causam et contra Deum et iusticiam contra dominum episcopum tridentinum eorum<br />

dominum fovisse: cum sciant et recognoscant se ad collectas solvendas teneri dicto domino<br />

episcopo et ecclesiae tridentinae; proinde confirmant quae ab iis sunt facta et constituta<br />

praeterito ianuario.<br />

Pergamena mm 592x412-416. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio: Franciscus q. Nicolay de<br />

Mercadantis de Tridento. Testimoni: Bartholomeus notarius de Enno, Nicolaus notarius de Ripa, Petrus<br />

de Bezecha.<br />

8. Anno 1325 indictione 8, die dominico 17 intrante marcio, in villa Plebis Leudri. Est<br />

aliud exemplar fere idem cum antecedenti.<br />

Pergamena mm 583x505. Sul verso UNITAS, regesti. Notai: Petrus q. Atenanti de Tremosino nunc<br />

habitator Leudri; Antonius de Prato notarius domini Lodovici comitis. Testimoni: Trentinus de Toculis de<br />

Bezecha notarius, Iacominus dictus Topinus de Locha notarius, Bellinus q. Martini de Locha, Petrus de<br />

Laniera de Tiarno inferiori.<br />

9. Anno 1438. Rippae in castro novo die dominica 10 augusti. - Dominus Alexander<br />

episcopus tridentinus Mazoviae dux dat et concedit plenum, liberum et securum salvum<br />

conductum quatuor, sex, octo, decem aut duodecim personis de communitate vallis Leudri ad<br />

eum in terram Rippae vel ubi fuerit una cum Iacobo notario de Teno veniendi, standi, remeandi:<br />

a datis praesentium post octo dies minime valituris.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

10. Anno 1508, die iovis 6 aprilis. - Epistola dominorum Ioannis de Bainech et Nicolai de<br />

Treutrautur belliducum in expeditione pro acquirenda valle Leudri, in qua dominum Georgium<br />

episcopum tridentinum certiorem faciunt de belli eventibus in ea valle et de necessariis pro felici<br />

exitu.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

11. Capitula hominum vallis Leudri in praefata epistola citata sub quibus leudrenses<br />

deditionem spondebant. Item alia capitula quae sibi confirmari petunt.<br />

Cartaceo, carte 4. Si accenna al vessillo di s. Vigilio. 4 aprile 1508.<br />

12. Nomina hominum qui iuramentum fidelitatis fecerant in valle Leudri in manibus<br />

suprascriptorum belliducum ut in eadem epistola significatur.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

178


Capsa 6<br />

Cartaceo, carta 1. Nomi dei paesi della valle e numero dei giurati.<br />

13. Die 5 aprilis 1508. - Epistola hominum vallis Leudri a lacu supra ad magnificum et<br />

generosum capitaneum vicesgerentem sacrae regalis maiestatis in qua audientiam petunt et<br />

deditionem spondent.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

14. Anno 1430, Veronae, 24 novembris. - Dominus Andreas Maurocenus Veronae potestas<br />

pro serenissimo dominio Venetiarum declarat contra dacianos staterae Veronae homines de<br />

valle Leudri vi suorum privilegiorum non teneri ad solvendum aliquod datium mercantiarum<br />

quas conducunt de terra Rippae et Turbularum ad territorium et loca sua per lacum Gardae.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

15. Anno 1426 indictione 5, die ultimo septembris in ducali palatio Venetiarum. - Dominus<br />

Franciscus Foscari dux venetorum multas exemptiones et privilegia confirmat et concedit<br />

hominibus vallis Leudri.<br />

Anno 1440. - Idem dominus dux venetus alias exemptiones et privilegia concedit praefatis<br />

hominibus de valle Leudri.<br />

Anno 1450. - Idem dominus dux venetorum Ioanni Bragadino de suo mandato provisori<br />

Rippae et quibusque aliis mandat et serio praecipit quod hominibus de Leudro sua conservent<br />

privilegia contra quae facere non audeant.<br />

Anno 1522, die 3 iulii, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Bernardus episcopus<br />

tridentinus confirmat hominibus vallis Leudri iura, consuetudines et pacta a dominio veneto eis<br />

data et concessa.<br />

Cartaceo, carte 6. Copia sec. XVI.<br />

16. Anno 1578 indictione 6, die mercurii 3 decembris in terra Ripae in curte Arcis. -<br />

Dominus cardinalis Ludovicus princeps et episcopus tridentinus recipit iuramentum fidelitatis<br />

ab sindicis et consulibus communitatis vallis Leudri.<br />

Pergamena mm 315x402. Notaio: Georgius f.q. Francisci Lazoli de Ripa.<br />

17. Anno 1159 indictione 5, octavo kalendas aprilis, in ecclesia s. Michaelis de loco Ripae.<br />

- Exemplar ex authentico relevatum sub episcopo Henrico anno 1278. Instrumentum de iis quae<br />

homines leudrenses sub episcopo Adelpreto quot annis solvere tenebantur ipsi domino episcopo<br />

suisque successoribus in mercato de Ripa. Interfuerunt Odolricus et Riprandus germani de<br />

Perzino, Abrianus et Carbognus de Paudo, Gumpo de Madruzzo, Henricus iudex et assessor,<br />

Adelpretus Valla de Livo, Muso de Cagno, Arpus de Cleisso, Trintinus filius Ottonis qui dicitur<br />

dives de Tridento, Ariprandus de Arcu.<br />

Pergamena mm 427x183-190. Sul verso UNITAS, regesti. Notai: Albertus notarius sacri palacii;<br />

Conradinus domini Henrici imperatoris notarius; Ercetus sacri palacii notarius; Tridentinus notarius<br />

domini E. episcopi tridentini. Testimoni: Odoricus de Bozano notarius, Aycardus notarius, Valerianus<br />

notarius.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

179


Capsa 6<br />

18. Anno 1182 indictione 15, die 14 intrante decembri, in plebe Arci, in ecclesia plebis. -<br />

Instrumentum de solutione facienda a leudrensibus domino episcopo Salomoni cum foudro ad<br />

forum sanctorum septem Fratrum, nec non ad forum sancti Andreae sub poena. Interfuerunt<br />

duobus Brevibus uno tempore conscriptis Albertus vicedominus qui postea factus episcopus,<br />

Federicus et Odelricus fratres de Arcu.<br />

Pergamena mm 300x194-197. Sul verso UNITAS, regesti. Notaio: Salvatera notarius domini<br />

Federici imp. Testimoni: Albertus vicedominus, Federicus et Odelricus fratres de Arcu, Girardus iudex,<br />

archipresbiter Dominicus de Arcu, Albertus vilicus, Riprandus et Otebonus de Ato ripensis, Otebonus<br />

clericus, Galicianus et Calzamanca leudrenses, Rugerius de Cemago.<br />

19. Anno 1278 indictione 6, die veneris 7 intrante ianuario in stupa palatii castri Boni<br />

Consilii. - Dominus Henricus episcopus mandavit ut in formam publicam reducerentur a<br />

Tridentino notario rationes scriptae in libro rationum ecclesiae s. Vigilii circa ea quae debent<br />

dare illi de gastaldia Leudri, illi de Bono, illi de Tignallo, illi de plebatu Nomassi, illi de Yseo<br />

de plebatu Banalli, illi de plebatu Tenni qui fuerunt comitis, illi de Ripa ficto hortorum et<br />

domorum episcopatus, ut ibi.<br />

Pergamena mm 727x140-145. Sul verso UNITAS. Notaio: Tridentinus notarius domini Enrici<br />

episcopi. Testimoni: Odoricus de Bozano, Aycardus notarius de Dosso, Valerianus notarius.<br />

20. Anno 1278 indictione 6, die 6 intrnate februario, sub porticalia ecclesiae s. Mariae de<br />

Leudro - Barafaldus notarius de Tridento gastaldio Archi et Leudri ex parte domini episcopi<br />

Henrici praesentari mandavit consilio et communi Leudri infrascriptam chartam termini statuti<br />

per eundem dominum episcopum. Tenor huiusmodi chartae talis est: = Anno domini 1278<br />

indictione 6, die 1 intrante februario, Tridenti in castro Boni Consilii, in praesentia dominorum<br />

Nicolay Spagnoli iudicis et Odorici de Bolzano et aliorum. Nos Henricus Dei gratia episcopus<br />

tridentinus statuimus terminum peremptorium communitati totius plebatus Leudri hinc ad diem<br />

lunae proximum ad octo dies, ut Tridentum coram nobis comparere debeant per se vel per<br />

sufficientem procuratorem et sindicum obtime instructum nobis responsuri et rationem facturi<br />

de nostris iuribus, redditibus et proventibus.<br />

Pergamena mm 261x120-132. Notaio: Tridentinus de Leudro.<br />

21. Anno 1278 indictione 6, die primo intrante februario, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Charta eadem cum praecedenti, separatim scripta a Zacheo notario.<br />

Pergamena mm 147x125-140. Notaio: Zacheus.<br />

22. Anno 1648, die 31 decembris, Fonzasii dioecesis feltrensis. - Dominus Antonius<br />

Macharini pro se et nomine nepotum suorum Venetiis existentium consentit quod Carolus<br />

Emmanuel episcopus tridentinus possit investire de una parte decimae in Pregasena,<br />

Bartholomaeum et Ioannem a Curru de Biaseggia quam ipsi Macarini habent ab ecclesia<br />

tridentina.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo impresso. Notaio: Simone Zeno notaio e cittadino di Feltre. In italiano. -<br />

Bortolo e Giovanni dal Carro della terra di Biaseggia.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

180


Capsa 6<br />

23. Anno 1630, die 4 maii, Venetiis. - Dominus Antonius filius quondam ser Bartholomaei<br />

de Scolaribus villae Lauchae vallis Leudri habitator Venetiis et dominus Franciscus quondam<br />

Martini de Gasparis dictae villae Lauchae pariter habitator Venetiis constituerunt suum<br />

procuratorem dominum Antonium Covallo dictae villae Lauchae ad petendam et recipiendam<br />

novam investituram bonorum feudalium seu decimarum in pertinentiis Lauchae et Beccechae<br />

vallis Leudri ab episcopo tridentino et eidem iurare fidelitatem.<br />

Pergamena mm 334x288. Notaio: Petrus Leonardi de Leonardis domini Bartholamei... de Venetia.<br />

24. Anno 1670. - Proclama contra illos de Leudro qui in mercato sanctae Iustinae<br />

fraudulenter bestias emebant pro non subditis defraudando theloneum.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. - Mercato di Pieve di Bono.<br />

25. Extra anno 1676. - Sigismundus Alphonsus episcopus tridentinus communitati<br />

Becechae vallis Leudri concessit sacerdotem qui diebus festivis Missam celebrare possit in<br />

eorum ecclesia s. Stephani appositis conditionibus variis, ne sit in praeiuditium parochi.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

26. Anno 1659, 16 maii, Genuae in palatio regali. - Andreas de Michela dictus Toccoli de<br />

Medio Lacu vallis Leudri habitator Genuae constituit suum procuratorem Michaelem de<br />

Michaelis de familia Toccoli pro sumenda ab episcopo tridentino investitura suae portionis<br />

decimae Tiarni superioris et inferioris ac Becechae et praestandum iuramentum.<br />

Eodem anno 3 decembris, Venetiis. - Dominus Antonius Scolari dell'Occa de Leudro<br />

mercator lignaminum Venetiis constituit suum procuratorem dominum Ioannem Baptistam<br />

Moram vicarium Leudri pro sumenda investitura a domino episcopo tridentino Sigismundo<br />

Francisco decimae Tiarni inferioris pro se et aliis adhaerentibus et praestando solito iuramento.<br />

6 decembris, Venetiis. - Bartholomaeus Litterini de Medio Lacu Leudri habitator Venetiis<br />

constituit suum procuratorem Ioannem Baptistam Moram vicarium Leudri pro sumenda<br />

investitura a dicto domino episcopo tridentino suae partis decimae Medii Laci et praestando<br />

solito iuramento.<br />

18 decembris, Genuae. - Andreas de Michela vallis Leudri habitator Genuae constituit<br />

suum procuratorem Ioannem Baptistam Moram pro investitura decimae Thiarni superioris et<br />

inferioris et Biacesae.<br />

Cartaceo, carte 8. Notai: Francesco Bagnano not. de Genua; Petrus Brachi notaius de Venetia.<br />

27. Anno 1662, 16 maii, Venetiis. - Ioannes Iacobus, Antonius et Ioannes Dominicus<br />

fratres Piccoli vallis Leudri habitatores Venetiis constituerunt suum procuratorem dominum<br />

Ioannem Petrum Xichium vallis Leudri civem tridentinum pro investitura Bezzechae.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Camillus Pincius de Venetiis.<br />

28. Anno 1488 9 ianuarii. - Privilegium hominibus de Leudro concessum conducendi res<br />

suas per portum Ponalis absque consignatione Rippae facienda.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

181


Capsa 6<br />

Cartaceo, carte 8 (scritte 6). Lettere di Gabriel Bassus- Riva 27.5.1566- con sigillo aderente. Copie<br />

dei privilegi concessi ai ledresi dai dogi di Venezia, 1425,1488.<br />

29. Anno 1590, 10 septembris in villa Plebis vallis Leudri. - Cattarina uxor quondam Petri<br />

de Toculis tanquam tutrix filiorum suorum constituit procuratorem Bernardinum della Michela<br />

de Medio Lacu ad sumendam investituram cuiusdam decimae Tiarni superioris et inferioris ac<br />

Blasegiae a domino episcopo tridentino et praestandum iuramentum.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Ioannes Dominicus Boninsigna f.g. Pacis Antonii notarii de Pre vallis<br />

Leudri.<br />

30. Anno 1590, 10 septembris in villa Plebis vallis Leudri. - Michael quondam Angeli de<br />

Michaelibus de Tiarno superiori constituit suum procuratorem Angelum eius filium ad<br />

sumendam investituram cuiusdam decimae Tiarni superioris et inferioris ac Blasegiae a domino<br />

episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: ut N° 29.<br />

31. Anno 1590, 11 septembris in villa Plebis Leudri. - Ioannes quondam Augustini de<br />

Michaelibus de Tiarno superiori constituit suum procuratorem Bernardinum quondam Augustini<br />

della Michela de Medio Lacu pro sumenda investitura cuiusdam decimae Tiarni superioris et<br />

inferioris a domino episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: ut N° 29.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

182


Capsa 7<br />

CAPSA 7<br />

Thenum (numeri 97)<br />

1. Anno 1282 indictione 10, die iovis 12 intrante februario, in Tenno ante ecclesiam<br />

parochialem s. Mariae. - Iohannes notarius filius Zenarii et alii homines de Tenno ibi enumerati<br />

constituerunt dominum Calapinum iudicem de Flave suum procuratorem ad refutandum omnia<br />

iura episcopatus specialiter de ficto vini, olei, bladi et aliorum reddituum in manibus domini<br />

Hainrici episcopi tridentini. Qui Calapinus in praesentia omnium praedictorum fecit eam<br />

refutationem in manibus dicti domini episcopi de omnibus iuribus quae habere possent ex<br />

investitura et infeudatione facta per quondam dominum Egenonem episcopum; et constituerunt<br />

se soluturos dictum fictum olei: et omnia alia iura. Testes fuerunt dominus Ieremias miles filius<br />

domini Aproini, dominus Beraldus de Levigo, et Willerhalmus filius suus; Almericus de<br />

Castelnovo in valle Zugana, Wolfrademus de Telvo, Gotshlinus de Winekke, Albertus<br />

Campillarius, Iacobus de la Donna, Ulricus di Valturnes, Albertus de Gajo, dominus Petrus<br />

archipresbiter de Plets, Odasius notarius de Ztinigo.<br />

Pergamena mm 180-190x156-168. Sul verso UNITAS, regesto. Altri homines de Tenno: Zenarinus<br />

notarius, Iohannes q. Parisi, Albertus de Canalo, Dominicus notarius, Iohannes frater Zenarini notarii,<br />

Bonfaldus et Petrus fratres Zenarini, Benvenudus q. Iohannis fabri, Marcius q. Riprandi, Bonora et<br />

Vedutus fratres, Delei filius q. Iohannis et Zymeon frater Delei, Franciscus notarius, Bartolomeis q.<br />

Warimberti, Buscetus q. Avancii, Peregrinus q. Iohannis, Benvenutus q. Boni Iohannis, Maranus q.<br />

Peregrini, Delavantius q. Boninsigni, Peregrinus notarius, Delavantius q. Peregrini, Iohannes q. Mazage,<br />

Bonaninus q. Balduwini, Deleaudus q. Davidis, Iohannes q. Riprandi, Daniel q. Amabani, Iohannes q.<br />

Peregrini.<br />

2. Anno 1473 indictione 6, die 26 iulii in ducali palatio. - Dominus Nicolaus Thronus dux<br />

Venetiarum scribit domino Iohanni episcopo tridentino rogans ut quoddam novum dacium<br />

hominibus de Rippa super rebus et animalibus quae ex Tridento Ripam conducunt, impositum<br />

tollat.<br />

Pergamena mm 210x345. Bollo di piombo del doge Nicolò Tron.<br />

3. Anno 1481 indictione 14, die 29 martii. In ducali palatio. - Dominus Ioannes Mocenigo<br />

dux Venetiarum respondet Iohanni episcopo tridentino super expostulatione propter gravamina<br />

facta a rippensibus subditis suis et Franciscum Truno mittere spondet ad componendum et<br />

terminandum.<br />

Pergamena mm 207x337. Bollo di piombo del doge Mocenigo.<br />

4. Anno 1481, die 16 aprilis. - Idem dux scribit eidem episcopo de mittendo Francisco<br />

Trono ad componendum inter rippenses et illos de Theno et ut intelligat querellas hominum de<br />

Setauro adversus filios Georgii de Lodrono quem vocat spectabilem fidelissimum suum et<br />

provideat prout de iure.<br />

Pergamena mm 270x438. Bollo di piombo del doge.<br />

5. Anno 1481, die 23 octobris. - Idem dux ad eundem episcopum Ioannem de eadem re, et<br />

super commendatione pro quodam presbitero cui ea de causa dux favet.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

183


Capsa 7<br />

Pergamena mm 224x443. Bollo di piombo corroso. Il prete si chiamava Giovanni.<br />

6. Anno 1481, die 20 novembris. - Idem dux ad eundem episcopum super eadem<br />

compositione facienda inter rippenses et illos de Theno.<br />

Pergamena mm 256x442. Bollo di piombo perduto.<br />

7. Anno 1482, die 15 octobris. - Idem dux Ioannes ad eundem episcopum Ioannem eadem<br />

de re.<br />

re.<br />

Pergamena mm 245x440. Bollo di piombo.<br />

8. Anno 1483 indictione 1, die 28 aprilis. - Idem dux ad eundem episcopum super eadem<br />

Pergamena mm 213x360. Bollo di piombo.<br />

9. Anno 1481 indictione 4, die iovis 27 septembris in districtu Rippae: praesentibus domino<br />

Georgio Notofft canonico tridentino, spectabili legum doctore domino Paulo de Fattis de<br />

Tridento. - Cum inter dominum Georgium de Fattis decanum et delegatum episcopalem et<br />

dominum Franciscum Tronum delegatum venetum conveniri non potuerit super controversia<br />

inter rippenses et thennenses secundum pacta tertius arbiter de consensu electus nempe Sixtus<br />

quartus pontifex.<br />

Pergamena mm 306x318. Notai: Franciscus filius ser Dominici Gelfi civis et habitator Tridenti;<br />

Franciscus f.q. notarii Thome de Timideis. - in contrata Mazani in domo cartarie magistri Michaelis de<br />

Caravazio. Testimoni in più: doctor utriusque iuris Petrus de Soncino de Padua; Michael de Milliario de<br />

Padua, legum doctor Paulus de Fatis de Tridento, Odoricus q. ser Gullelmi de Brezio civis Trid.,<br />

suprascriptus Michael carterius. Presenti pure e consenzienti: Iacobus de Sporo, Victor de Thono,<br />

Baldessar de Thono.<br />

10. Anno 1480 indictione 13, die veneris 4 augusti, Tridenti in castro Boni Consilii.<br />

Praesentibus reverendissimo domino Ludovico de Fraiberch electo et confirmato ecclesiae<br />

constantiensis, dominis Ambrosio Slarspech, et Georgio Nothaft canonicis tridentinis, domino<br />

Gaudentio comite de Amatia capitaneo patriae Athesis, domino Parisio de Lodrono, domino<br />

Nicolao de Furmiano militibus: nobilibus viris dominis Iacobo Spaurer, Christophoro de<br />

Furmiano, Baldessare de Thono. - Composotio ad interim facta inter dominum episcopum<br />

tridentinum et dominum Franciscum Tronum oratorem venetum super discordia orta inter certos<br />

homines Rippae ex una, et certos homines Prancii ex altera pro nonnullis animalibus abactis et<br />

acceptis hinc inde in montibus Rippae et occasione Bastiae sitae in monte Engli occupata a<br />

subditis tridentinis quae Bastia est quoddam foramen seu canalus dicti montis Engli: salvis<br />

iuribus procedendi per arbitros.<br />

Pergamena mm 414x344. Sigillo pendente. Notai: Petrus Rubeus civis et habitator Venetiarum;<br />

Odoricus de Brezio. - In castro Boni Consilii in lobia prope viridarium.<br />

11. Anno 1210 indictione 13, die veneris 12 exeunte augusto. Praesentibus domino<br />

Adelpreto comite tirolensi, domino Nicolao de Egna, domino Bertoldo tridentini episcopatus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

184


Capsa 7<br />

vicedomino, domino Bertoldo de Wanga, domino Odolrico de Grospergo, domino Warinberto<br />

de Arco, domino Odolrico pincerna, domino Petro de Malusco. - Dominus comes Odolricus<br />

filius quondam domini comitis Egenonis de Ultem, per fustem refutavit et datam et investituram<br />

fecit atque cessit domino Federico Dei gratia sanctae tridentinae ecclesiae illustri episcopo de<br />

tota sua parte castri de Tenna quod est apud montaneas inter castrum Arci et burgum Ripae<br />

situm, cum omnibus iuribus, redditibus: contra quam refutationem et investituram dominus<br />

episcopus nomine recti feudi investivit praefatum dominum comitem de tot eo quod episcopatus<br />

vel Casa Dei habet in Fullano, ita quod habere debeat omni anno 150 libras de frugibus<br />

mansorum: ita quod vinum debet extimari omni anno 6 librae pro unoquoque carro, et omnes<br />

blavae praeter surgum debeant extimari omni anno 7 solidi veronenses pro unoquoque modio.<br />

Pergamena mm 526x135-166. Notaio: Ercetus. Altri testimoni: Petarinus de Tridento, Walferius<br />

frater Odorici suprascripti, Bertoldus carantus. - Nominati i masi di Fullano.<br />

12. Anno 1578 indctione 6, die iovis 4 decembris super platea Teni episcopatus tridentini.<br />

Praesentibus magnifico domino Aliprando Cillà locumtenente castri Stenici etc. - Coram<br />

illustrissimo et reverendissimo domino Lodovico sacrae romanae ecclesiae tituli s. Honofrii<br />

cardinali, episcopo et principe tridentino constitutis ser Salvatore Malossini de Pranzio sindico<br />

communitatis Theni, suis consiliariis et aliis hominibus dictae communitatis, fuerunt hi requisiti<br />

a clarissimo domino Carolo Crotta cancellario praefati domini episcopi ad praestandum<br />

iuramentum fidelitatis: quod praestiterunt (tactis etc.) iuxta formulam iuramenti ibi descriptam.<br />

Pergamena mm 370x340. Notaio: Georgius f.q. Francisci Bazoli de Ripa. Altro testimone: Donatus<br />

q. Iohannis Zanardi de Ripa. - Uomini di Tenno: Leo Zuchelli de Burgo, Leonardus Brunati de Veduto,<br />

Bartholomeus Ioanelli de Gardula, Bartholomeus Alovisi Bette de Gavatio, Thomeus a Valle de Cologna,<br />

Iohannes Bonhomi de Pastueo, Antonius Bonhomi de Calvola, Thomeus Salvatoris de Canalo, Petrus<br />

Malosinus, Bartholomeus Malosinus de Pranzio. Il giuramento in italiano.<br />

13. Circa annum 1482. - Supplicatio hominum communitatis Theni contra gravamina iis<br />

imposita a ripensibus subditis venetis, porrecta episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. - Nominati i monti Engulus et Tombulus.<br />

14. Anno 1482, die 11 ianuarii, Tridenti ex castro Boni Consilii. - Epistola domini Ioannis<br />

episcopi tridentini ad dominum Simonem Gaurum provisorem Ripae in qua conqueritur<br />

praecipue quod non permittat suam spiritualem iurisdictionem exequi in eo territorio, sed ipse<br />

provisor se faciat episcopum et Papam.<br />

Cartaceo, carta 1. Malacopia.<br />

15. Circa annum 1482. - Supplicatio communitatis Theni contra rippenses quia aliquos de<br />

dicta communitate banniverant et eorum bona in territorio Rippae occupaverant: item pro<br />

pascuis in montibus Tombuli et Enguli; porrecta domino episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

16. Supplicatio ad dominum episcopum tridentinum facta ab hominibus villae de Pastoneo<br />

contra homines villae de Canalo, omnibus de communitate Theni, pro obtinenda aliqua parte<br />

aquae qua carebant primi et superabbundabant secundi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

185


Capsa 7<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

17. Anno 1482, ex Rippa, die 15 ianuarii. - Simon Gaurus Rippae provisor domino<br />

episcopo tridentino scribit falsa esse quae a capitaneo Theni fuerunt ei relata super<br />

gravaminibus illatis a rippensibus hominibus communitatis Theni.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

18. Circa annum 1482. - Epistolae exemplar ad venetum ducem, qua dominus episcopus<br />

tridentinus conqueritur contra praeteritum Rippae provisorem Paulum Pisanum de violatis<br />

tractatibus et de gravaminibus illatis hominibus communitatis Theni.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

19. Anno 1426, Mediolani, die 12 aprilis. - Franciscus dux Mediolani, Papiae,<br />

Angleriaeque comes et Ianuae dominus scribit hominibus communitatis Theni, eos commendans<br />

quod viriliter simul cum rippensibus se gesserint contra emulos suos, quos posuerunt in<br />

conflictum et ex eis plurimos captivos duxerunt, quos inter Matthaeus de Parma conestabilis,<br />

quem sub tuta custodia ad se mitti vult.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

20. Anno 1440. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die 17 iulii. - Dominus Alexander<br />

aquileiensis patriarcha, administrator perpetuus ecclesiae tridentinae, dux Mazoviae scribit<br />

nobili Anthonio de Coredo, Iacobo sindico totique communitati Theni eisque significat<br />

dominum Fridericum romanorum regem avunculum suum carissimum velut legitimum et verum<br />

advocatum ecclesiae tridentinae in suam fidelem protectionem ipsam ecclesiam suscepisse;<br />

ideoque ad eos pro tuitione et defensione burgi Theni transmittere strenuum militem dominum<br />

Henricum de Morsperg cum gentibus dicti domini regis ut ei pareant. Ait etiam quod de hac sua<br />

voluntate informabuntur a domino Iohanne plebano de Theno.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

21. Anno 1444. Ex Vienna, XXV in die Urbani. = scilicet 25 maii. - Iacobus Iohannes de<br />

Castro romano caesaris phisicus, miles et doctor, consiliariusque eiusdem scribit domino<br />

Georgio Vixintainer capitaneo, Iacobo vicario, nec non toti communitati Teni antiquissimam<br />

eorum fidelitatem esse imperatori gratam, et se excusat super dilatione in expediendis eorum<br />

negotiis.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

22. Anno 1440, ex castro Boni Consilii Tridenti, die 9 augusti. - Dominus Alexander<br />

aquilegiensis patriarcha et tridentinus administrator scribit sindicis communitatis Theni super<br />

quadam bombarda bronzina et alia media ut adducantur ad castrum Theni et reponantur prout<br />

eos spectabilis miles dominus Wolfardus informavit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

186


Capsa 7<br />

Cartaceo, carta 1. Restituito da Innsbruck nel 1929.<br />

23. Anno 1440, Tridenti 28 aprilis. - Idem dominus Alexander scribit Nicolao capitaneo,<br />

Iacobo de Filiook vicario, totique communitati Theni, quod pro tutela et regimine castri Theni,<br />

burgi Fraportae nobilem Iohannem Baptistam de Belasuo deputaverit cui obedire debeant.<br />

Sperat se ibi cum suis gentibus personaliter iturum in succursum simul cum gentibus domini<br />

ducis M. de vallibus Camonicae, Tellinae et aliis locis. Refert illustrissimum marchionem<br />

Mantuae Talianum Furlanum 36 galeonos semipraeparatos habere in Pischeria cum quibus<br />

rippensibus per lacum succurrant; et Nicolaum Picinum multa castra florentinis ademisse et ad<br />

portas Florentiae feliciter currere.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

24. Anno 1430 Tridenti in castro Boni Consilii, die 24 novembris. - Idem dominus<br />

Alexander scribit sindico totique communitati Theni si ea die avisamentum recepisse qualiter<br />

Parisius de Lodrono rokham Bregutii receperit et se intromittere, suosque subditos molestare<br />

intendit: unde eidem committit, quatenus cum potentia tota suorum armatorum ad capitaneum<br />

Stenici se conferant.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

25. Anno 1435 Tridenti ipsa die s. Petri dicti kathedra = idest 18 ianuarii, vel 22 februarii. -<br />

Advocatus Ulricus de Amatzia iunior comes Frahpergi et capitaneus Athesis scribit sindicis<br />

totique communitati de Theno audisse talia tradimenta et prodiciones per quae et quales<br />

episcopatus tridentinus a dominatione austriaca alienabatur, quare pro parte domini ducis<br />

Austriae tamquam advocati dicti episcopatus eos hortatur ad veniendum vel mittendum, volens<br />

providere de salvo et securo conducto et ipsis causas declarare, et eos informare de dominio<br />

Austriae.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo staccato.<br />

26. Anno 1432, die 22 ianuarii, in ecclesia s. Mariae in Tenno. - Frater Bonanus procurator<br />

domini fratris Antonii Flumani magni magistri Rodhii, Iacobo notario de Tenno et uxori suae<br />

quia ad resistendum saracenis manus porrexerunt adiutrices concedit ex indulto domini Papae<br />

Eugenii plenariam indulgentiam.<br />

Pergamena mm 206x259. Sigillo aderente perduto. Sul verso: Littere episcopi Alexandri. Has literas<br />

vetustas invenimus nos Georgius de Neydegk electus tridentinus, in Teno in manibus cuiusdam rustici<br />

cuius pater tempore episcopi Alexandri fuit notarius et pueri aliquis maculaverunt scripturis et<br />

dilaniarunt...<br />

27. Anno 1211 indictione 14, die 14 intrante septembri, in choro ecclesiae s. Mariae. -<br />

Exemplar investiturae factae a Quintano sindico Rippae nomine suae communitatis in<br />

perpetuum Malfato sindico Pranzi nomine suae communitatis nominatim de monte Engli et<br />

Tombli sub pactibus, ut ibi.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia della seconda metà del 1400. Testimoni: Brixianus canonicus de Tusculano,<br />

presbiter Ioannes de Teno, magister Robertus medicus de Trilaco, Sabatinus medicus de Brizia,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

187


Capsa 7<br />

Manentinus de Poya. - Et quatuor homines masculi pro universitate Pranzi cum crucibus Rippe ad omnes<br />

letanias ire debent.<br />

28. Anno 1474, die 8 iunii ex Tridento. - Dominus Melchior de Facinis legum doctor scribit<br />

domino Iohanni episcopo tridentino eumque informat de iis quae Venetiis egit pro causa et<br />

controversia inter homines de Rippa et Pranzio et Gavazio qui propter confinia se<br />

vulneraverunt; 2. pro habendis malefactoribus in dominio veneto receptis; 3. super provisione<br />

beneficiati in ecclesia s. Hilarii; 4. super quadam columna quae posita fuerat ad portum<br />

Ravazzoni.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. Parla anche di Tignale.<br />

29. Anno 1470. - Gravamina communis Rippae pro quibus petunt de remedio. Spectant<br />

solutiones mutarum et theloneorum a tridentinis impositae.<br />

Cartaceo, carte 3. Parte in italiano. Dazi: al ponte di s. Lorenzo a Trento; alla porta di s. Martino a<br />

Trento; a Castel Mani; a Dimaro; a Vermiglio. Merci: pagni, orbage, olio, papiro, mel, sale.<br />

30. Anno 1483, die 29 augusti ex Insprugg. - Dominus Sigismundus archidux Austriae<br />

mittit dominum Paulum de Fattis de Terlaco domino Iohanni Mocenigo Venetiarum duci suum<br />

oratorem cui aliqua referenda commiserat.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

31. Supplicatio porrecta domino episcopo tridentino a communitate Theni contra<br />

capitaneum qui inhibuerat carnes et ligna extra territorium Theni vendere. Rescriptum: Dominus<br />

capitaneus Theni informet.<br />

Cartaceo, carte 2. Parte in tedesco.<br />

32. Informatio dicti capitanei in qua afferuntur inhibitiones factae anno 1488 a capitaneo<br />

Pangratio de Bellasio: anno 1489 a capitaneo Iohanne Casler: anno 1496 a capitaneo Danielle<br />

Kuen; atque etiam 1498, 1499 et 1500. Anno 1502 a capitaneo Georgio Votsch.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Iacobus Iosius.<br />

33. Anno 1515, die 1 martii. - Inventarium factum ab Antonio Beriano vicario Theni rerum<br />

mobilium in castro Theni existentium et eius proventuum.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

34. Anno 1498, die 14 septembris. - Communitas Theni informat dominum episcopum<br />

tridentinum quod appellationes a sententia sui vicarii fiunt apud suum capitaneum et ultimo loco<br />

deferuntur ad tribunal consilii episcopalis.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

188


Capsa 7<br />

35. Circa annum 1480. - Gravamina hominum de Theno contra homines de Ripa.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

36. Anno 1480. - Instrumentum treugae statutae inter communitates Theni et Ripae a<br />

dominis Leopoldo Trauttmanstorff capitaneo Theni pro domino duce Sigismundo et pro domino<br />

episcopo tridentino et Petro Rossi secretario venetorum.<br />

Cartaceo, carte 2. 2 sigilli aderenti. In italiano.<br />

37. Anno 1509, die 2 iunii. - Recensio introitus camerae fiscalis in terra Rippae. Subnotatur<br />

quod Tignallum solvit 180 tronos et Leudrum 2000 tronos.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

38. Anno 1480, die 4 augusti, Tridenti in castro Boni Consilii. - Exemplar pacis statutae a<br />

Francisco Trono oratore veneto, et ab episcopo tridentino cum oratoribus ducis Sigismundi inter<br />

homines Theni et Ripae: qui oratores fuerunt domini Ludovicus de Frainberch electus et<br />

confirmatus ecclesiae constantiensis, Ambrosius Salsporch canonicus tridentinus, Georgius<br />

Nataf canonicus tridentinus, Gaudentius de Amatia capitaneus provinciae Athesinae, Parisius de<br />

Lodron eques, Nicolaus Formianer eques, Iacobus de Sporo, Christophorus Formianer, et<br />

Balthassar de Tono.<br />

Cartaceo, carte 2. Parte in italiano.<br />

39. Circa annum 1482. - Exemplar epistolae domini Ioannis episcopi ad summum<br />

pontificem Sixtum electum arbitrum in causa communitatum Theni et Ripae ut iudicem<br />

delegatum nominare dignetur ad procedendum. A tergo adest aliqua ordinatio eiusdem episcopi<br />

ad homines vallium Annaniae, et Solis ut recipiant et recognoscant Petrum de Quetta notarium<br />

novum massarium loco Iacobi Rochabruna qui illud officium dimiserat propter dissensiones et<br />

differentias subortas inter ipsum et nobilem Rolandum de Sporo.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

40. Anno 1507, die 19 februarii ex castris apud Bussolengum. - Georgius Hemus<br />

venetorum provisor generalis conqueritur de occupata strata territorii Rippae cui Georgius<br />

Botsch capitaneus Theni die 27 respondet falsum esse.<br />

Cartaceo, carte 2. Fortilitium sive bastita.<br />

41. Anno 1497. - Controversia orta inter thenenses et iudicarienses super privilegio<br />

communitati Theni concesso de bonis et domibus in eius districtu non alienandis forensibus nisi<br />

facta terrigenis oblatione.<br />

Cartaceo, carte 7. Sigillo aderente di Tenno.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

189


Capsa 7<br />

42. Anno 1642. - Dominus comes Gerardus de Arco reversalia bina facit in receptione<br />

duorum hominum a sua iustitia inquisitorum et quos eidem concessit ac usque ad confinia<br />

iurisdictionis misit dominus Carolus Emmanuel episcopus tridentinus.<br />

Cartaceo, carte 6. 2 sigilli aderenti. In italiano.<br />

43. Anno 1480. - Charte seu scripturae aliquae spectantes ad controversiam diu agitatam<br />

inter communitatem Theni et Rippae ratione confinium, pascuorum in montibus Tomboli et<br />

Emgoli et super iurisdictione illorum passuum.<br />

Cartaceo, carte 29. Con molte note dell'Hinderbach. - 1325: permuta fra Riva e Pranzo; in contratis<br />

Zernavine, Camploi, Zelosi, Pastegne, Pozivecli, Casiole, mons. Englus. De costa Albioli; covalum<br />

Zernavini; costa Vausele; costa Trati; tovum glare. - Franciscus comes de Archo investivit illos del Guella<br />

de decima super montis Engli et Tombli. Notai: Franciscus Hosius f.q. Thomei de Timedeis civis<br />

Veronae; Franciscus Gelfus trid.<br />

44. Supplicationes porrectae a communitate Theni et aliis particularibus personis ab anno<br />

1490.<br />

Cartaceo, carte 11. Una parte in italiano. Sigillo perduto. - Richiesta di rimpiazzare il prete Gabriele<br />

con il prete Tomaso.<br />

45. Acta et scripturae super quodam homicidio secuto in districtu Theni anno 1494,<br />

commisso a Iacobo Parisio et sociis.<br />

Cartaceo, carte 12. Frasi in italiano.<br />

46. Acta et scripturae contra Anzelotum virum criminosum in districtu Theni et Rippae<br />

anno 1494.<br />

Cartaceo, carte 3. Parte in italiano. - Anzelotto era ladro e omicida; si rifugiava in una spelonca sul<br />

monte di Riva. Fu ucciso in un'imboscata dal vicecapitano di Tenno. Dell'omicidio furono accusati gli<br />

abitanti di Tenno.<br />

47. Recensio hominum communitatis Theni qui iuraverunt coram domino capitaneo Theni<br />

fidelitatem propter excessus perpetratos super capitulis transmissis a domino episcopo<br />

tridentino: actum anno 1493, die 6 ianuarii.<br />

Cartaceo, carte 2. (due copie). Notaio: Sebastianus de Antoninis de Theno. Abitanti di Tenno:<br />

Iohannes Pinter, Donatus Guelle, Bernardus Brune, Iacobus Maini, Iacobus Zuchelli, Bonomo, Burnatus,<br />

Pasinus: 99 nominativi.<br />

48. Anno 1480, die 15 iulii indictione 13 in ducali palatio. - Dominus Ioannes Mocenigo<br />

dux Venetiarum scribit domino Iohanni episcopo tridentino se mittere dominum Franciscum<br />

Truno oratorem suum, cui nonnulla commisit ipsi episcopo referenda.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 266x343. Bollo di piombo.<br />

190


Capsa 7<br />

49. Anno 1483, die 28 iulii, Romae apud s. Petrum sub annulo piscatoris. - Sixtus Papa IV<br />

domino episcopo brixinensi et domino praeposito s. Michaelis mandat quod si homines<br />

universitatum Ripae et Teni suae prohibitioni non paruerint de nihil innovando super eorum<br />

controversiis, excommunicationis sententiam incurisse denuncient; et interdictum si eis expedire<br />

videbitur, ponant.<br />

Pergamena mm 90x321.<br />

50. Affictationes bonorum in valle Sugana, Burgi, Carzani, Telve supra et subtus,<br />

Roncegni, Torcegni.<br />

Cartaceo, carte 24 (scritte 9).<br />

51. Inquisitio criminalis contra illos de Bonora et Vivaldi de Cologna propter homicidium,<br />

quorum domus incendio traditae ac destructae de anno 1492 ac inde gratia facta ab episcopo<br />

Udalrico de anno 1493.<br />

Cartaceo. Fascicolo di carte 6 e carte sciolte 23 (scritte 20). Sigilli aderenti. Parte in italiano.<br />

52. Anno 1493, die 29 decembris. - In causa hominum de Theno qui rebellionem quandam<br />

commiserant, intercessores comparuerunt coram domino episcopo dominus Andreas comes<br />

Archi, Iohannes de Weinegh, Iohannes Kassler, Nicolaus de Cogreo vicarius iurisdictionis<br />

Stenici, ac Raphael notarius in Rendena, ad impetrandam gratiam: qui homines de Theno<br />

promiserunt in posterum obedientiam et fidelitatem et abstinere in futurum ab insultibus; et<br />

velle complacere domino episcopo in tenendo et assumendo sindicum novum nec non<br />

exhibendo libros extimi, offerendo se satisfactioni.<br />

Cartaceo, carte 32 (scritte 26). In tedesco.<br />

53. Exemplaria epistolarum plurium de annis 1479, 1480, 1481 etc. quae fuerunt scriptae a<br />

domino Iohanne episcopo tridentino domino duci Venetiarum, dominis provisoribus Rippae,<br />

aliisque, super controversiis ortis et agitatis inter universitatem Tenni et Rippae et super aliis<br />

negociis criminalibus et iurisdictionalibus.<br />

Cartaceo, carte 41. - Agli abitanti di Fiemme per ovviare ai danni dei greggi troppo numerosi, si<br />

vieta di possedere più di 50 pecore per famiglia.<br />

54. Epistolae et supplicationes communitatis Theni ad dominum Iohannem episcopum<br />

tridentinum de annis 1480, 1481, 1482 etc. super controversiis cum rippensibus et aliis negotiis<br />

iurisdictionalibus.<br />

Cartaceo, carte 14. Alcune lettere hanno il sigillo aderente. Parte in italiano. - Si accenna al capitano<br />

Cles; alla chiesa di Tenno.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

191


Capsa 7<br />

55. Epistola de anno 1507 communitatis Theni ad dominum Georgium episcopum<br />

tridentinum in qua eum certiorem facit provisiones circa muros burgi Theni et ad loca<br />

custodiarum iuxta commissiones sibi factas per ipsum dominum episcopum de ipsis faciendis et<br />

construendis, iam esse factas. Petit deinde aliquas provisiones, videlicet pectora, sclopetos et<br />

lanceas longas pro imminenti bello.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. - Bastia supra villam Pranzii que est in Cingulo.<br />

56. Epistolae tres domini Pauli de Terlaco ad dominum Ioannem episcopum tridentinum de<br />

annis 1480 et 1481 quibus ipsum dominum episcopum informat de actis in causa universitatum<br />

Theni et Rippae.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente.<br />

57. Epistolae 14 ad dominum Ioannem episcopum tridentinum scriptae anno 1480 a<br />

domino Paulo Pisano provisore Ripae super controversiis Thenensium cum rippensibus; item<br />

eiusdem Pisani epistola una ad dominum Paulum de Trilaco: et ordinatio seu proclama unum de<br />

non pascuando in montibus Tomboli et Engoli.<br />

Manca.<br />

58. Epistolae dominorum Petri Danduli provisoris et Hieronimi Marcelli sindici et<br />

provisoris Rippae pro veneto dominio de anno 1480 ad dominum Ioannem episcopum<br />

tridentinum et dominum Leopoldum capitaneum Theni super controversiis inter Thennum et<br />

Rippam et super tregua statuenda, cum salvis conductis.<br />

Cartaceo, carte 13. Sigillo aderente. In italiano.<br />

59. Epistolae 10 domini Ludovici de Mulla ad dominum Ioannem episcopum tridentinum<br />

de anno 1485, super quaestionibus daeriae, pascuorum, inter Thenum et Rippam.<br />

Cartaceo, carte 10. Sigillo aderente.<br />

60. Epistolae 5 domini Ioannis Erizo provisoris Rippae ad dominum Ioannem episcopum<br />

tridentinum de anno 1479 super quodam beneficio in plebatu Naci, super incarceratione<br />

ciusdam familiaris ipsius domini episcopi et super daeria in Rippa. Item una epistola ad<br />

dominum vicarium Theni super eadem daeria.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente. Una lettera in italiano.<br />

61. Epistolae 3 domini Marci Corarii provisoris Ripae ad dominum Ioannem episcopum<br />

tridentinum de anno 1483 super controversiis cum communitate Theni. Item epistola una<br />

eiusdem Corarii ad dominum Pangratium de Bellasio capitaneum Theni eadem de re.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

192


Capsa 7<br />

62. Epistolae tres domini Ludovici Quirini potestatis Roboreti pro dominio veneto ad<br />

dominum Ioannem episcopum tridentinum de annis 1474 et 1475 super presentatione ad<br />

beneficium capellae s. Antonii de Pomarolo, super carceratione castellani castri Cornu. Eiusdem<br />

epistola ad capitaneum castri Cornu de anno 1474 super restitutione duorum asinorum qui in<br />

loco iurisdictionis controversae fuerant detenti.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. - Si parla anche di un terzolo [falco] imprestato.<br />

63. Epistolae 5 domini Simonis Gauri provisoris Rippae ad dominum Ioannem episcopum<br />

tridentinum de anno 1481 super controversia inter Thenum et Rippam. Altera eiusdem ad<br />

dominum Pangratium de Bellasio capitaneo Theni eadem de re.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

64. Epistolae dominorum Antonii Sratimperger et Ioannis Antonii Guaschettae ad<br />

dominum Ioannem episcopum tridentinum de anno 1474 cum alia ad dominum Melchiorem de<br />

Facinis super controversiis iurisdictionalibus et insultibus secutis inter thenenses et ripenses.<br />

Cartaceo, carte 5. Sigillo aderente. - Nella lettera al Facini si dice: ripenses omni anno ire cum<br />

crucibus suis in festo s. Iacobi de idibus may, ad certam capellam que est super montem Prantii et deinde<br />

descendere de dicto monte et venir de prope villam Prantii per quamdam viam antiquam que transit per<br />

partem superiorem ville Prantii, super quam viam stant due domus que dicuntur esse super teritorio Rippe<br />

quia stant supra dictam viam et deinde per directam viam de directo vadunt ad Rippam, circuendo cum<br />

crucibus... (13 maggio 1474).<br />

65. Epistola domini Leonardi Caravello viceprovisoris Rippae ad dominum Ioannem<br />

episcopum tridentinum de anno 1474 contra thenenses qui conquerebantur super collecta a<br />

rippensibus imposita.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

66. Epistolae quatuor domini Hieronymi Marcelli provisoris et sindici Rippae ad dominum<br />

comitem Franciscum de Arco et ad dominum Christophorum de Firmiano, de loco et modis<br />

inter se conveniendi ad colloquendum pro pace tractanda.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. Parte in italiano.<br />

67. Epistolae duae domini Francisci Trono provisoris Rippae ad dominum Ioannem<br />

episcopum tridentinum de anno 1476 super confiniis inter territoria Prancii et de Rippa ac super<br />

extractione bladorum. Eiusdem aliae duae de eodem anno ad dominum Baldessarem Montagna<br />

capitaneum Theni super iisdem confiniis. Eiusdem aliae duae de anno 1480 ex Venetiis ad<br />

dominum Ioannem episcopum tridentinum super controversiis inter thenenses et rippenses.<br />

Cartaceo, carte 6. Parte in italiano.<br />

68. Epistolae duae domini Sebastiani Baduari equitis Veronae praetoris ad dominum<br />

Ioannem episcopum tridentinum de anno 1485 super litibus Thenum inter et Rippam.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

193


Capsa 7<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Parte in italiano. Nota dell'Hinderbach.<br />

69. Epistolae tres domini Calapini de Calapinis ad dominum Ioannem episcopum<br />

tridentinum de anno 1473 et anno 1480 suepr negotiis et litibus cum dominio veneto habitis pro<br />

Theno.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. - Recipere clandestine bastitam sogando homines de monte in<br />

dictam bastitam cum funibus.<br />

70. Epistolae duae domini Lucae Caravello provisoris Ripae ad dominum Ioannem<br />

episcopum tridentinum de anno 1474 super collectis in terra Rippae impositis hominibus de<br />

Tenno bona ibi habentibus, et super interdicto in Rippae territorio publicato ob favorem<br />

praestitum cuidam presbitero Venturino excommunicato, et in plebatu Tignali intruso. - Alia<br />

domini Leonardi Caravello vice provisoris.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

71. Epistolae duae domini Parisii comitis Lodroni ad dominum Ioannem episcopum<br />

tridentinum de anno 1474 et anno 1480 super controversiis cum rippensibus et comite Andrea<br />

de Arcu.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

72. Epistolae duae Baldessaris de Montagna capitanei Theni de anno 1476 super<br />

controversiis iurisdictionalibus cum rippensibus.<br />

Cartaceo, carte 2. Un sigillo aderente. Una lettera in italiano.<br />

73. Epistolae quinque domini Iohannis Casler capitanei Theni ad dominos provisores<br />

Rippae de annis 1473, 1489, 1493 super controversiis inter thenenses et rippenses.<br />

Cartaceo, carte 5. In italiano. - Si parla ancora del brigante Anzeloto.<br />

74. Epistolae tres domini Danyelis Kuen capitanei Theni ad dominos provisores Rippae de<br />

annis 1497 et 1498 super controversiis iurisdictionalibus ortis cum rippensibus.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

75. Epistolae tres domini Guidi vice-capitanei Theni ad dominum Uldaricum episcopum<br />

tridentinum de anno 1504 super controversiis cum potestate Rippae etc..<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

194


Capsa 7<br />

76. Epistolae 4 domini Philippi Boldu provisoris Rippae de anno 1497 ad dominum<br />

Udalricum episcopum tridentinum et ad Danielem Kuen capitaneum Theni super causis<br />

iurisdictionalibus et super detentione quorundam reorum.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. Parte in italiano.<br />

77. Epistolae 4 domini Andreae Michael provisoris Rippae de annis 1493 et 1494 ad<br />

dominum Udalricum episcopum tridentinum eiusque capitaneos in Theno super quadam causa<br />

criminali ob occisionem cuiusdam Anzelotti.<br />

Cartaceo, carte 4. Parte in italiano.<br />

78. Epistolae duae domini Petri Minotto provisoris Rippae de anno 1497 ad dominum<br />

Udalricum episcopum tridentinum et ad eius capitaneum in Theno super detentione cuisdam<br />

Bartholomaei subditi episcopalis.<br />

Cartaceo, carte 2. Una in italiano.<br />

79. Epistolarum trium exemplaria domini Pangratii de Belasio capitanei Theni de annis<br />

1483 et 1488 ad provisores Ripae super causis iurisdictionalibus.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano. Cfr. N° 64.<br />

80. Epistolae duae domini Georgii Vorsth capitanei Theni de annis 1503 et 1505 ad<br />

dominum Udalricum episcopum Tridentinum quem informat super quibusdam causis civilibus.<br />

Cartaceo, carte 2. - Una lettera è diretta al vescovo Giorgio Neideck (1505).<br />

81. Gasparis Contareno de anno 1488, Michaelis Memo de anno 1494, Iacobi Michael de<br />

anno 1494, Ludovici Memmi de anno 1493 provisorum Ripae epistolae singulares super<br />

controversiis cum thenensibus.<br />

Cartaceo, carte 4. Parte in italiano. Sigillo aderente.<br />

82. Orlandi de Sporo capitanei Theni de anno 1478 et quatuor vicariorum Theni epistolae<br />

singulares super iisdem controversiis.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigilli aderenti. 3 lettere sono in italiano. - Si nominano 9 banditi di Riva, Tenno e<br />

del Bleggio.<br />

83. Hieronimi Bono potestatis et capitanei Bassani de anno 1480 ad dominum Ioannem<br />

episcopum tridentinum super expensis in consignatione sicariorum ad confinia faciendis et<br />

moderandis.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

195


Capsa 7<br />

84. Epistola Hectoris Boselli vicarii arcensis de anno 1485 ad dominum Paulum Orianum<br />

Tridenti potestatem in qua agitur de iurisdictione et confiniis communitatis Archi versus<br />

Sarcham.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

85. Epistola hominum Tignalis de anno 1485 ad dominum episcopum tridentinum<br />

Iohannem super quodam presbitero intruso et sacramenta sine facultate administrante.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

86. Epistola domini Antonii Greste de anno 1475 ad dominum episcopum tridentinum apud<br />

quem suum famulum excusat de crimine furti in castro Corni. Item de plebe Gardumi quam esse<br />

vult de iure patronatus sui ipsius.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

87. Variorum epistolae super litibus et controversiis in Theno.<br />

Cartaceo, carte 13. 5 lettere sono in italiano.<br />

88. Anno 1460. Datum Venetiis in ducali palatio die ultima iulii indictione 8. - Epistola<br />

Pasqualis Maripetri ducis Venetiarum ad episcopum Giorgium qua tenorem rerum sibi<br />

expositarum nomine eiusdem episcopi a spectabile milite domino Conrado Hager capitaneo<br />

Tridenti nec non ab egregio domino Antonio de Terlaco legum doctore, respondet circa onera et<br />

gravamina quae subire debent possessiones in respectivis territoriis tennensi et rippensi, circa<br />

exactionem debitorum inibi repetendorum, tum circa delectum presbiterorum, qui sint bonae<br />

conditionis, morumque laudabilium, ut qui saluti animarum esse debent, plebi non sint scandalo<br />

ac turbationi.<br />

Pergamena mm 291x344. Bollo di piombo.<br />

89. Anno 1494. Datum Venetiis in ducali palatio 11 iulii indictione 12. - Epistola Augustini<br />

Barbadici Venetiarum ducis directa ad episcopum tridentinum Ulricum, sive Udalricum qua<br />

petit sibi tradi quosdam sicarios et incendiarios numero XVII de Theno, qui in territorio rippensi<br />

non tantum domum cuiusdam Angeleti incenderunt verum etiam ipsum ab incendio fugientem<br />

inflictis 12 lethalibus vulneribus interemerunt; idque in vim initi pacti et conventionis iam factae<br />

de sibi invicem tradendis huiusmodi maleficiis ob cuius pacti ac conventionis viridem<br />

observantiam ipse dux Barbadicus non ita pridem mandaverat potestati et capitaneo Feltri<br />

similiter tradendos alios duos eiusdem generis siccarios in manus cuiusdam domini Leopoldi<br />

Ivani capitanei.<br />

Pergamena mm 235x443. Bollo di piombo perduto.<br />

90. Anno 1497, Venetiis in ducali palatio, die prima iunii indictione 15. - Epistola alia<br />

Augustini Barbadici ducis ad episcopum tridentinum contra quemdam Bartholomaeum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

196


Capsa 7<br />

nuncupatum Lovo qui in urbe Venetiarum ingens et maximae quantitatis furtum commiserat<br />

adeoque per consilia ad haec deputata bannitus fuerat, nec non a rectore Ripae hac de causa iure<br />

meritoque detentus. Conqueritur ergo dux Barbadicus de cive Ripae pro represalea detento, ceu<br />

de re ab omni iustitia aliena, ea spe fretus, fore ut dictus civis Ripae mox in pristinam libertatem<br />

asseratur, praefatus autem Bartholomaeus delicti sui meritas poenas luat, atque persolvat. In hac<br />

quoque epistola Barbadicus in mentem revocat episcopo tridentino mutuas conventiones iam<br />

factas circa similes fures, siccarios et proditores vicissim tradendos.<br />

NB. His duabus epistolis appositum plumbeum sigillum erat, sed in pulverem est<br />

resolutum: ideoque modo abest.<br />

Pergamena mm 205x432.<br />

91. Anno 1525, die 5 novembris, Tubingae. - Comes de Ortemburg certiorem reddit<br />

Bernardum episcopum tridentinum quod circa episcopatum brixinensem commissarii iam<br />

amplius recedere non possint a moderno iam postulato episcopo. Sperat tamen quod melior<br />

occasio veniet ut eidem domino episcopo gratificari et satisfieri poterit. Scribit etiam quod<br />

provinciales pro expensis in bello factis solverint 60.000 florenorum et 20.000 detinent in<br />

depositu et praelati ac ecclesiastici solvent 24.000 pro tribus annis, quod conducentur et<br />

manebunt in ducatu pro defensione quadringenti equites armati.<br />

Manca.<br />

92. Anno 1676, die 11 martii, Tridenti ex cancellaria castri. - Sigismundus Alphonsus<br />

episcopus tridentinus mandavit sindico Tenni quatenus unius mensis spatio resarcire debeat<br />

tectum super murum apud turrim castri Tenni et domum excubiarum intra portam eiusdem castri<br />

iuxta exigentiam et secundum instructionem locumtenentis Prati sub poena renensium 100.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano. - Sindaco di Tenno era Bartolomeo Tarolli.<br />

93. Anno 1537, 7 martii. - Inventarium omnium rerum mobilium quae repertae sunt in<br />

castro Thenni.<br />

Cartaceo. Fascicolo di carte 62 più 7 carte sciolte. Cfr. Zanolini Vigilio, Spigolature d'archivio,<br />

serie seconda in Programma del ginnasio privato Pr. Vescovile di Trento 1904-5, Trento, Tip. Comitato<br />

diocesano, 1905.<br />

94. Anno 1520, 21 novembris, Theni. - Dominus Ludovicus de Ritiis de Monticulo<br />

dioecesis parmensis plebanus Theni fecit cambium et dedit Ioanni Antonio Pedratii unam<br />

petiam terrae arativae vineatae al Coval da Turi usque ad cruces factas supra viam communis et<br />

dictus Ioannes Antonius tradidit aliam petiam terrae vineatae al Lomeson in concambium dicto<br />

paroco.<br />

Pergamena mm 345-365x180-184. Notaio: Antonius f.q. ser Martini q. Benini Blanchi de Gavatio.<br />

Presenti molti abitanti di Tenno. Altro documento: Cartaceo, carte 2.<br />

95. Homines Tenni exponunt Bernardo episcopo tridentino gravamina sibi imposita a<br />

rippensibus qui eis varias collectas imponunt pro bonis quae habent in pertinentiis Rippae contra<br />

privilegia sibi concessa a domino episcopo tridentino anno 1405 et confirmata a venerabili<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

197


Capsa 7<br />

capitulo tridentino quod privilegium fuit observatum usque ad 1480 non obstante quod veneti<br />

anno 1440 Rippam occupaverint. Anno itaque 1480 rippenses litem moverunt et pauperes de<br />

Tenno cum quibus per annos quinque duravit controversia ad quamdam transactionem vi venire<br />

compulsi sunt et 30 ducatos quotannis pendere compelluntur. Quare cum tale gravamen sit<br />

iniquum et iniustum et in praeiudicium ecclesiae tridentinae rogant dominum episcopum ut sua<br />

privilegia manuteneant eosque de Rippa compescat etc.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

96. Anno 1307, indictione 5, die 12 intrante marcio, Tridenti in palacio episcopatus<br />

presentibus dominis Odorico iudice q. domini Adelpreti et Lanzaroto et Odorico fratribus filiis<br />

q. domini Nicollay Spagnolli de Tridento et aliis.<br />

Ibique dominus Iacobinus de Cremona iudex et vicarius in curia tridentina pro venerabile<br />

patre domino Bartholomeo episcopo tridentino dedit michi (sic!) licentiam et auctoritatem<br />

exemplandi hoc infrascriptum documentum, cuius tenor talis est. Anno domini 1275 indictione<br />

3 die 13 exeunte marcio, in Ripa in palacio episcopatus in presentia domini Gabrielis de Porta et<br />

aliorum testium. Ibique dominus Henricus episcopus tridentinus investivit Onestum filium q.<br />

Bozi de Teno de Pastoneijo de suo recto et antiquo feudo quod de iure possidet et tenet et ab<br />

antiquo possiderunt ab episcopatu tridentino. Et iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 281-290x960-1120. Notai: Zacheus; Bonus f. magistri Floriani sacri palatii notarius.<br />

- Non conosciuta dell'Ippoliti: aggiunta dopo.<br />

97. Anno 1211, indictione 14 die 2 exeunte octobris in villa de Thenno in broylo<br />

presbiterorum plebis Theni. Cfr. King N° 100.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del sec. XVII. - De castro Thenni. Obbligo degli abitanti di Tenno di<br />

custodire il castello; aiutare i castellani. Esiste la trascrizione nel Codex Vangianus N° 100. Notaio:<br />

Iohannes sacri palatii notarius.- Non conosciuta dell'Ippoliti: aggiunta dopo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

198


Capsa 8<br />

CAPSA 8<br />

Stenicum et Bagolinum (numeri 136)<br />

1. Anno 1237 indictione 10, die veneris 6 intrante novembri. - In Tridento in camera<br />

domini episcopi. - Dominus Aldricus sanctae tridentinae ecclesiae episcopus proponit coram<br />

domino Rolando iudice in defensionem suam et ecclesiae tridentinae, quod cum sit episcopus et<br />

persona ecclesiastica, coram eo conveniri non possit a laico, nempe in causa quam ei faciebat<br />

Nicholaus de Stenego occasione wardae castri de Stenego et aliarum questionum, videlicet<br />

feudorum quondam Bozonis et Alberti de Stenego, unde ab eo sententiam audire recusat propter<br />

praedicta, et restitutionem in integrum in scriptis pro dicta ecclesia petit.<br />

Sequitur mandatum procurae quo dictus dominus episcopus eodem anno, die lunae 15<br />

exeunte novembri constituit magistrum Iordanum iudicem suum certum missum et<br />

procuratorem ad allegandum in defensionem ecclesiae suae contra Nicholaum de Stenego in<br />

causa ut supra.<br />

Pergamena mm 617x145-190. Sul verso UNITAS, regesto tedesco. Notaio: Pellegrinus Cosse.<br />

Testimoni: Iacobus iudex, Iordanus iudex, Albertus iudex, Ezelinus iudex, Otolinus de Brixia, Meraldus,<br />

Muso notarius, Stephanus notarius, Rodolfus notarius. - Il secondo documento è sulla stessa pergamena.<br />

2. Anno 1237 indictione 10, die mercurii 10 intrante decembri in palatio episcopatus. -<br />

Examen Buchegnoli de Stenego et domini Olderici decani testium super controversia inter<br />

dominum episcopum tridentinum et Nicholaum de Stenego super warda castri Stenici et feudis.<br />

- Deposuerunt dominum Bozonem edificare palatium novum super terram et possessionem<br />

domine Lecie et sororis quam tenebant pro alodio; quae Lecia dedit dicto Alberto antequam<br />

edificaret dictum palatium totum illud quod habebat in castro et in plebatu Banali. Item ipsa<br />

Lecia dedit domino episcopo Gerardo omne ius quod habebat in dicto castro. Insuper sciunt<br />

dominum Bozonem edificasse cisternam et dicebat quod erat suum alodium; dicunt omnia<br />

casamenta illius castri esse alodia praeter caminatam veterem cum suis confinibus ubi coquina<br />

fiebat, quae ab episcopatu tridentino in feudum detinebatur per quondam dominum Bozonem et<br />

quae devoluta est ad episcopatum mortuo domino Pelegrino filio domini Alberti. Item quod<br />

dominus Bozo et sui antecessores et descendentes habebant turrim et omnia casamenta in illo<br />

castro per alodium praeter domum veterem cum suis pertinentiis quae est feudum: et post<br />

mortem domini Pelegrini sorores eius domine Nicia, Armingarda et Adeleyta tenuerunt<br />

praedicta per alodium sine contradictione domini Nicolai, nisi quod hic se intromisit in palatium<br />

vetus. Sciunt autem quod dicte domine sorores fecerunt datum in dominum Albertum et<br />

episcopum Gerardum de omni iure quod habebant in illo castro et in toto plebatu Banali: et<br />

sciunt quod domini episcopi pro episcopatu amnia predicta habuerunt et tenuerunt usque ad<br />

illud tempus quo Nicolaus se intromisit et abstulit domino Armanno. Sed dominus Nicolaus<br />

semper de illo fecit causam et contentionem cum domino episcopo Alberto et cum episcopo<br />

Gerardo; et dominus Nicolaus et sui antecessores habuerunt quandam domum iuxta prata et in<br />

ea morabantur tanquam consortalles et vicini ratione castellanciae. Item castrum illud esse de<br />

communitatibus villarum quae custodiunt illud castrum et eorum alodium praeterquam domum<br />

veterem ut supra dictum et illa domus erat per pacem et per werram aperta domino episcopo et<br />

aperta esse debebat et fuit prima domus fortitudinis illius castri: et Nicolaus ponit wardas et illis<br />

facit pignus qui non veniunt ad wardam; et semper quicunque fuit castelanus et dominus illius<br />

castri, illos distringebat consilio vicinorum: qui dominus Nicolaus creditur investitus per<br />

episcopos de suis feudis et fuit in tenuta et possessione dicti castri a morte domini Pelegrini citra<br />

de sua parte, sed de palatio non, nisi ex quo illud abstulit domino Armanno. Dominus autem<br />

Nicolaus est de antiqua parentela domini Bozonis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

199


Capsa 8<br />

Pergamena mm 587x177-199. Notaio: Matheus de Placentia. - ego credo et audivi dici quod<br />

dominus Boze edificavit turrim super suum alodium, item scio quod dominus Albertus filius domini Boze<br />

edificavit palatium novum super terram et possessionem domini Odonis et eius filiarum domine Lucie et<br />

Adelayte; interrogatus quomodo hoc scit, respondit: visu; palatium edificare vidi; item filius domini<br />

Alberti edificavit lobiam et cisternam.<br />

3. Foris signatus est annus 1250. - Haec membrana continet ficta quae solvebantur<br />

episcopatui tridentino in Banallo. In primis casaticus Malfati solvebat II galedas bladi.<br />

Pergamena mm 660x149-165. Ista sunt ficta que solvuntur episcopatui tridentino in Banallo<br />

manifestata per Gerardum de Stenego.<br />

In villa Stenegi:<br />

Imprimis Casaticus Malfati solvunt 2 galetas bladii videlicet 2 staria siliginis, 1 starium formenti vel<br />

lentis et 5 staria frugi.<br />

Antonius q. domine Romane; Belasera filia Girelle; Belota; Rica q. Brosi; Odoricus; Tosius;<br />

Martinus et Ribaldus fratres.<br />

Casaticus q. Otti de Cayaio, 1 galetam milei;<br />

Casat. illorum de Rozo; solvit Adelaita q. Martineli filii q. Stenegi;<br />

Casat. Gratiadei Bassi; casat. Roci de Stavia, 1 starium lentis (Bonaventura et Salvadum fratres);<br />

casat. Boneti (scandella);<br />

casat. Manfradini Zuji (panigium et mileum);<br />

casat. Mazaprede (lentis); casat. Murarii (domina Vendema); casat. Bonensigna Saltadori;<br />

casat. de Corvis - solvit Maria f. Ioannis Pelechi et Selominus q. Medici de Sclomo;<br />

casat. Bruni ioculatoris; casat. domini Nicole; item Benvenutus notarius terram arat. in pertinentiis<br />

de Melono; casat. domini Manfredi - solvit Bochgnolo et Cosa q. Luceri;<br />

casat. Petri Dagnel - solvit per Malosinos; casat. Petri de Visna; casat. Ravasini - solvit Ventura;<br />

Flordemay et Ricarda et Delasalve uxor Prudencii; casat. Malfati q. Chazolle;<br />

Benvenutus caput ouche; Dasius notarius.<br />

De villa Sclomi: 8 casatici.<br />

Casat. Albertini de Zoncono (lentis, scandelle); casat. q. Otolini; casat. Cose; casat. Vidi; casat.<br />

Otolini calalde et Mezeni; casat. Bazege; Nascimbenus dictus Bot; Zeno de Prato; Iohannes Dabis;<br />

Henricus Mezeni et Curadona.<br />

4. Foris ut supra 1250, et continet similiter ficta in terra Banali cum decimis: et in fine<br />

habetur summa fictorum nempe 500 galetae badi; 222 ova, 16 puli. - Tandem subiungitur = Item<br />

Martinus quondam Iohannis et Martinus quondam Zuconis, et Avinantus quondam Viviani de<br />

Brusa sunt homines domini episcopi et episcopatus: et istos homines et reditus tenet dominus<br />

Ugo dicens quod habet ad feudum. Item tenet dominus Ugo et Caruleus de Vezano etiam<br />

decimam et fictum qui fuit quondam domini Henrici de Predaplana qui solvit 80 galedas bladi.<br />

Pergamena mm 280x280. Haec sunt ficta domini Henrici episcopi et episcopatus tridentini in tera<br />

Banali. Decima de Curte solvunt centum galetas bladi minus 4 galetas, XX galetas siliginis, 20 scandelle<br />

et 5 galete frumenti, 32 galetas milei et panizi. Item braida desuper staria solvit 12; item braida de<br />

Plevadro solvit 6 galetas; item braida desuper Maiago solvit 10 galetas; item braida de Mosago 11<br />

galetas; item molendini de Molina solvunt 12 galetas; petia terre in Fasolo. Rodulfus Gastaldus solvebat 6<br />

galetas (Cagarabia); item in Toazo; decima de Ranzo solvit 32 galetas et plaustrum vini; heredes q.<br />

Viviani de Ranzo amiserum, spalam porzi, 2 fugazias; scarius de Sclemo 7 staria; scarius de Steneco 7<br />

staria, fugazias e 1 calzonum et spalam porzi; heres q. Feragudi de Maiago solvit 40 ferros; malgesus cum<br />

vadit in monte de Ceda solvit 3 dies de lacte; in vila de Vila; decima de nudrimis de tota plebe Banali.<br />

5. Exemplum ex authentico relevatum. Anno 1255 indictione13, die mercurii 6 exeunte<br />

madio. Datum in ecclesia s. Mariae de Tiono plebis. - Dominus Egeno episcopus tridentinus pro<br />

meritis hominum et communitatis Randenae qui respicientes gravem condicionem et servitutem<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

200


Capsa 8<br />

intolerabilem ecclesiae s. Vigilii martyris et exilium ipsius domini episcopi pro libertate<br />

ecclesiae suae contra quosdam tirannos pro viribus et fideliter elaborant, eorum privilegia et<br />

sententias per ipsos a quondam domino Federico romanorum imperatore hactenus impetratas et<br />

sententiam quamdam latam per quondam Zanonum de Andico tunc ex imperiali gratia<br />

capitaneum Valcamonicae et Mayfredum Catamozam de Cemo dicti imperatoris iudices<br />

delegatos super libertate et colta de lite contra Sodegerium de Tito tunc potestatem Tridenti,<br />

confirmat et approbat.<br />

Pergamena mm 338x130-142. Notai: Bonifacius imperialis aule notarius; Petrus domini episcopi<br />

tridentini; Iohannes notarius domini episcopi tridentini. Testimoni: presbiter Vigilius capelanus domini<br />

episcopi archipresbiter de Randena, Zuchus de Caderzono.<br />

6. Anno 1317 indictione 15, die iovis 20 octobris, Tridenti in Bono Consilio nostro. -<br />

Dominus frater Henricus episcopus tridentinus capitaneatum et regimen plebatus et terrae<br />

Bannalis committit domino Volcmaro militi de Tirol amico suo praedilecto.<br />

Pergamena mm 290x251. Sul verso UNITAS, regesto.<br />

7. Anno 1313 indictione 11, die iovis 5 intrante aprili in villa Flavei sub domo Buxaroli. -<br />

Vocatis per viatores curiae tridentinae omnibus qui dicebant se esse nobiles de plebatibus<br />

Nomasii et Blecii et consueti erant esse sub sindico et factiones facere cum aliis liberis<br />

hominibus episcopatus ad comparendum coram dominis Henrico de Boyemont et Federico de<br />

Campo capitaneis Iudicariae per dominos fratrem Conradum, et Nicolaum capitaneum<br />

tridentinum gerentes vices venerabilis patris domini Henrici episcopi tridentini et sacrae aulae<br />

cancellarii ibique voce precona coadunatis nempe iis de Comayo, de Gaudento, de Veuxo, de<br />

Gayo, de Divie, de Vergogna, qui dicunt se esse nobiles et consueti sunt sindicum facere, coltas<br />

et dacias solvere et eorum bona examinata esse cum aliis liberis hominibus de Blecio et Nomaso<br />

et factiones quae domino episcopo fieri debentur in dictis plebatibus fieri non possint, idcirco<br />

dicti domini Henricus de Boyemont et Federicus de Campo capitanei suprascripti praeceperunt,<br />

quatenus ipsi sub poena 25 librarum denariorum veronensium hinc ad diem tercium fecisse<br />

debeant sindicum.<br />

Pergamena mm 377x140-150. Sul verso UNITAS. Notaio: Bartolomeus de Leudro notarius domini<br />

Marzuchi. Testimoni: Nicolaus notarius de Ripa, Segnus notarius de Vico, Bonvecinus de Stimiaga,<br />

Albertus de Madrucio q. ser Ciramonti, Valdelus de Nomaso viator curie tridentine. - Mugardus de Blezo<br />

viator curie.<br />

8. Anno 1321 indictione 4, die iovis 26 novembris, Tridenti in castro Boni Consilii<br />

praesentibus domino fratre Conrado de Urcestal vicario generali, domino Bonomo de Vicentia,<br />

Iustiniano de Gardullo iudicibus, ac domino Ieremia de Sporio, et Iordano de Campo notariis. -<br />

Dominus frater Henricus episcopus tridentinus commutationem et cambium fecit cum domino<br />

Bonaventura de Gardellis cive tridentino dando ei pro medietate suam mudam quam habet cum<br />

canonicis et capitulo tridentino et quam olim tenere consuevit quondam dominus Iordanus de<br />

Gando, et recipiendo plures terras et possessiones in Stenico et plebatu Banali, quae ibi<br />

enumerantur cum suis confiniis: addito pacto quod si haec bona quandoque evincerentur sibi de<br />

iure, licitum sit domino episcopo et suis successoribus redire ad iura dictae mudae et alterius<br />

parvae et permutatio intelligatur nulla.<br />

Pergamena mm 790x440-544. Sul verso UNITAS, regesti. Notai: Petrus q. Meliorini de Bulla de<br />

Vicentia... ex imbreviaturis q. Ottonelli Pizige notarii de Vicentia. - A Stuva, in Ronco, in Banda. Apud<br />

pontem Albole. - Molendinum super Molinarenza, dicitur Elborum; iacet a vonoe, aratura in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

201


Capsa 8<br />

premostolero, iacet in ano, a lode, a piago que dicitur la braida, a lando, in loniaco, a la costa, a breganeo,<br />

in scandalo, a via nova, a gorgo (confina col Sarca), a Falapano, a vigavicolo, in setino, in sovendago,<br />

cavomato, a plazola, a Gallo, in Madeno, a darut, in laveza, a prensexto. Item medietatem decime que est<br />

cum illis de Seano; una decima de preito; in Fasco, a pramaselano, ab uno latere marogna, a sablonera, in<br />

cavaiono.<br />

9. Anno 1322 indictione 5, die 14 intrante iunio in vila Stenici - Nobilis et discretus vir<br />

dominus Ieremia de Sporo vicarius et ius reddens in vale Randenae et alibi in Iudicaria in<br />

civilibus et criminalibus causis ad instantiam Trentini quondam Odorici de Penzolo tanquam<br />

procuratoris constituti a Nicolino quondam ser Iohannis de Penzolo tanquam a sindico et<br />

procuratore hominum et singularum personarum totius villae Penzoli concedit et mandat simul<br />

ne aliquis forensis cuiuscunque qualitatis et conditionis existat possit stare vel habere in dicta<br />

villa Penzoli cum familia aliqua seu sine familia, ultra quatuor dies absque verbo et licentia dicti<br />

procuratoris et hominum dictae villae Penzoli sub poena.<br />

Pergamena mm 457x161-163. Notaio: Nicolaus de Ripa notarius Henrici de Lomelo. - In villa<br />

Stenici sub nuce Basanelle viatoris. Testimoni: Libanorius de Ripa, Garbugninus de Condino, Zilbertus q.<br />

Nicolai de Vigo Randene. - Die 26 iunio iuxta ecclesiam s. Vigilii de Randena presentibus Zanono de<br />

Romalo, Francisco de Castro Bragerii habitatore Spori et Malerbe de Sporo. Ibique Columbinus de<br />

Mortaxio vallis Randene viator curie, retulit mihi notario se in dicta villa Penzoli in locis consuetis<br />

precone et alta voce clamasse omnia et singula suprascripta.<br />

10. Anno 1397 indictione 5, die iovis 6 septembris, Stenici super Dosso Prehi iuridico<br />

consueto, in loco ubi est lapidea bancha seu sedimen super viam, praesentibus nobili viro<br />

Arnoldo Chal de Bozano, Francisco notario filio ser Ioannis Luti de Poya, et Alberto de Terlaco<br />

familiare massarii Iudicariae. - Nobilis et egregius vir dominus Iohannes Chal de Bozano<br />

generalis vicarius et ius reddens de hominibus et personis totius Iudicariae tridentinae dioecesis<br />

in civilibus et criminalibus causis ex speciali mandato domini Georgii episcopi tridentini<br />

absolvit a banno et a crimine nobilem virum ser Marchum filium quondam domini Nicolai de<br />

castro Campi Iudicariae praedictae ob homicidium; mitigata poena eum condemnando in<br />

ducentis ducatis auri dandi massario domini praelibati in Iudicariis usque ad unum mensem<br />

proxime futurum.<br />

Anno 1398 indictione 6, die iovis 24 ianuarii in villa Stenici in domo habitationis<br />

infrascripti Pauli massarii in stupa a fornelo dictae domus: praesentibus nobili viro Iohanne<br />

Niderauser de Bozano capitaneo in Castromanio etc. - Coram domino Ioanne Chal vicario<br />

constitutus providus vir Paulus notarius filius quondam ser Iohannis Fati de Terlaco massarius<br />

generalis curiae Iudicariae praedictae confessus est se recepisse suprascriptos ducatos ducentos.<br />

Pergamena mm 446x160-170. Notaio: Franciscus f. q. Iosii. - Testimoni del secondo documento:<br />

Franciscus notarius f. ser Iohannis Luti de Poia plebatus Lomasi, Aldrigetus dictus Lunardus q. ser Pasii<br />

de Comaio, Nasimbenus dictus Malmenestrus de Comaio q. Zucolai dicti Bonebeli.<br />

11. Anno 1408 indictione 1, die iovis 23 februarii Tridenti in contrata s. Martini in domo<br />

hospitii a Cavaleto: praesentibus domino Ioanne de Fundo, domino Ioanne de Lenano, domino<br />

Michaele de Paho canonicis ecclesiae s. Vigilii de Tridento. - Ibique expositum per nobiles<br />

egregios ac potentes milites dominum Guilielmum comitem de Amacia locumtenentem et<br />

capitaneum Tridenti pro illustri principe et excelso domino Friderico duce Austriae, Styriae,<br />

Carinthiae, Carniolae, Tyrolisque comite et ecclesiae tridentinae advocato et defensore et<br />

dominum Ianesum Lictenstainer, et dominum Christophorum Vux, consiliarios praefati domini<br />

ducis, castrum Stenici quod spectat ad ecclesiam tridentinam, datum et consignatum fuisse per<br />

cives Tridenti in manibus Nigri de Nigris de s. Petro civis Tridenti per eum custodiendum et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

202


Capsa 8<br />

salvandum tempore novitatum incursarum in dominum Georgium episcopum tridentinum et<br />

eius officiales et populum tridentinum certis occurrentibus de causis. Et cum post haec<br />

assumpto in se dominio dictae ecclesiae a prelibato domino duce tanquam defensore et<br />

advocato, velit fortalitia ad ipsam ecclesiam spectantia simul unire et in eius potestate habere,<br />

postulavit ipsum castrum pluries sibi restitui debere per ipsos cives qui illud in manibus dicti<br />

Nigri consignaverant; qui cives se excusarunt ob impotentiam, obstante inhobedientia dicti<br />

Nigri et suorum sequacium penitus recusantium dictum castrum restituere. Hinc dominus dux ad<br />

rehabendum dictum castrum detineri mandavit certos cives Tridenti et specialiter qui erant de<br />

auxilio civium et maxime infrascriptos: magistrum Odoricum medicum de Archo, ser<br />

Iohanninum appotecarium, Marcum de Calapinis, Franciscum de Campo, et Nicolaum magistri<br />

Benvenuti et eos detentos retinet in quadam Rocha tirolensi, cum aliquibus aliis civibus ut<br />

propter eorum detentionem facilius possit dictum castrum recuperare. Idcirco praefati domini<br />

locumtenens et consiliarii cogitantes dictum castrum Stenici facilius posse recuperari per<br />

solertiam suprascriptorum detentorum, obtulerunt se paratos eorum amicis ipsos facere relaxari<br />

cum hac conditione ut ipsi fideliter omni possibili modo tractent usque ad festum olivarum cum<br />

ipso Nigro et sequacibus suis pro restitutione dicti castri in potestate domini ducis: quod si non<br />

poterunt in dicto termino, se restituere debeant in manibus ipsius domini locumtenentis sub<br />

poena quatuormillium ducatorum auri pro quolibet contrafaciente et se non presentante. Datique<br />

sunt ad id fideiussores plures et praecipui ex civibus Tridenti.<br />

Pergamena mm 620x195-212. Sul verso UNITAS. Notaio: Guilelmus notarius ser Pauli civis et<br />

habitator Tridenti. Altri testimoni: magister Nicolaus phisicus de Acerbis de Tridento, Bonadus et Manis<br />

eius filius, Paulus notarius q. ser Martini de Tridento, Buratinus notarius f. ser Iohannis de Buratinis de<br />

Tridento, Marchus q. Francischini notarii de Sichis de Tridento. Fideiussores: Iacobus miles de<br />

Rocabruna, Antonius de Molveno massarius Tridenti, magister Iohannes ciroicus q. Luce de Tridento,<br />

Antonius notarius Bertolaxii, Gabriel apotecarius q. magistri Ivani, Bonomus et Iacobus fratres de Archo,<br />

ser Francischinus de Candelis. - Pro Iohannino apotecario: Petrus de Zamboninis de Matarello,<br />

Iustinianus gener ipsius ser Iohannis. - Pro Marcho: Zanpertus q. Coradini de Grigno, Antonius q.<br />

Bommartini, Bonaventura q. Iohannis Muse, Vigilius notarius Rigaye. - Pro Francisco de Campo: Vux de<br />

Madrutio, Iorgius eius filius, Iacobus Barberius, Haresimus olim caniparius domini episcopi, Iemella eius<br />

uxor. - Pro Nicolao: magister Ieorgius de Feltro apotecarius in Tridento, Iacobus q. Bruneli becarii, Petrus<br />

notarius de Iseria, Perocius q. Angeli de Florencia apotecarius in Tridento, Tomasius Caputius de Cumis<br />

habitator Tridenti, Nicolaus a Sale, Pizolus becarius.<br />

12. Anno 1471 indictione 4, die veneris 24 mai in castro Stenici. - Dominus Hendricus<br />

Bainecher honorandus capitaneus castri Stenici pro reverendissimo domino Iohanne episcopo<br />

tridentino et dominus Nicolaus Bonadomani civis tridentinus vallium Iudicariarum massarius et<br />

officii vicariatus curiae Stenici locum tenens pro eodem domino episcopo tridentino ad maiorem<br />

utilitatem episcopatus titulo cambii et permutationis dederunt Dominico quondam Sicherii de<br />

Stenico aliquas petias terrae prativas in monte Volandri accepta una petia terrae prativae posita<br />

in valle Dalgoni in regulis hominum de sub plebe Blesii in loco ubi dicitur in pra Consin.<br />

Pergamena mm 348x235-245. - Super quodam pontillo ipsius castri. Testimoni: Iohannes q. Petri<br />

Conzati, Florius Pederzole q. Petri de Tignarono habitator in villa Stenici, Boninsigna q. Antonii Zordani<br />

ambo ville Stenici. – Notaio: Libenorius (ex textu quia membrana est mutila). - Tos de Medego, Pradel,<br />

Plaza, prope saseum dela Plaza, Antonius Soldatus.<br />

13. Anno 1491 indictione 9, die iovis 8 decembris in villa Setauri plebis Condini. - Sindici<br />

et homines communitatis seu universitatis Setauri constituunt suos procuratores ad<br />

comparendum coram domino Udalrico episcopo tridentino causa et occasione cuiusdam<br />

homicidii perpetrati et facti in persona cuiusdam domini presbiteri Iacobi olim capellani<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

203


Capsa 8<br />

communis Setauri qui interfectus et combustus fuit in ea villa Setauri per homines et personas<br />

suprascriptae communitatis Setauri.<br />

Pergamena mm 515x192-203. Notaio: Dominicus q. Antonii notarii de Zanetis Setauri. - in platea in<br />

generali publica vicinia tere Setauri. Testimoni: Antonius filius ser Petri Bone ville Moerne vallis Vestini,<br />

Iohannes Petrus f. ser Marchioris de Povesis, Philipus f. ser Lazari de Zanotis ambi terre Povini districtus<br />

Parme, Francischus ser Cabrini de Benasis dicti Povini, Petrus f. Baldessari de Porta ville Moerne. -<br />

convocati per saltarium sive preconem Antonium de Zano, voce sonuque tanbulle, convocata vicinia.<br />

14. Anno 1486, indictione 4, die lunae 3 aprilis in villa Setauri plebis Condini. - Mandato<br />

ser Comini quondam Antonii de Carastiolibus vicarii communis praedicti loci pro<br />

reverendissimo domino Iohanne episcopo tridentino et ser Antonii quondam Antonii Barizande<br />

consulis communitatis praedictae Setauri convocatis iuxta morem hominibus dictae villae,<br />

constituerunt suos procuratores ad comparendum cum prelibato reverendissimo domino<br />

episcopo tridentino, de novalibus factis et fiendis per dictos homines de Setauro, videlicet de<br />

fictu sive feudando de locis excultis et vineis plantatis noviter et plantandis, ad paciscendum,<br />

componendum et solvendum fictum seu feudum de praedictis novalibus ad locationem sive<br />

investituram decimarum de ipsis locis recipiendam et ad iuramentum recipiendum de praedictis<br />

ut moris est aut legaliter sancitum est.<br />

Pergamena mm 358x332. Notaio: Dominicus q. ser Antonii notarii de Zanetis Setauri. - in loco cui<br />

dicitur ala Plaza in via publica apud fontem pervezi in generali et publica vicinia comunis Setauri.<br />

Testimoni: Iohannes q. Pelegrini loci Dareni plebis Randene nunc habitator Ripe, Paulus q. Bonifanti de<br />

Berzinellis loci Zevi vallis Camonice, Zenus et Antonius fratres loci Magase, Iohannes f. Petri loci<br />

Moerne.<br />

15. Anno 1323 indictione 6, die martis 19 aprilis in castro Campi. - Dominus Albertus<br />

dictus Feraza quondam domini Gratiadei de castro Campi locavit Nicolao dicto Mazom<br />

quondam ser Manfredini de Stenico et dominae Gislae eius uxori quindecim pecias terrae ad tres<br />

annos.<br />

Pergamena mm 345x185-192. Notaio: Bartholomeus de Cugreo. Testimoni: Thomeus notarius de<br />

Cugreo ser Odorici dicti Meloni de Cugreo, magister Iohannes de Celbugeo, Petrus dictus Maze de<br />

Campo.<br />

16. Anno 1341 indictione 9, die 6 intrante novembri in castro Campi. - Nobilis vir dominus<br />

Gratiadeus quondam nobilis domini Alberti de castro Campi nomine locationis ad 10 annos<br />

investivit Tomasium quondam ser Alberti de Gayo plebatus Blezii de tota illa decima, decimaria<br />

et iure decimationis, quam idem dominus Gratiadeus habet et ipsi pertinet et per eum percipitur<br />

in plebatibus Blezii et Lomasii quae decima appellatur decima quae fuit illorum de Stenico.<br />

Pergamena mm 315x180-200. Notaio: Boninsigna q. Petri notarii de Boajo Blezii. - In castro Campi<br />

apud ecclesiam s. Nicolai. Testimoni: Odoricus, magister Albertus fratres q. ser Federici de Cugreo,<br />

Floriolus q. ser Petri de Caderzono Randene.<br />

17. Anno 1360 indictione 13, die mercurii 26 februarii, Tridenti in episcopali palatio. -<br />

Dominus Nicolaus de Meclo civis Tridenti iudex delegatus per venerabilem dominum Henricum<br />

plebanum tirolensem, vicarium generalem et vicesgerentem in toto episcopatu tridentino et<br />

dominio tirolensi illustris et magnifici domini Ludovichi marchionis brandenburgen. Karinthiae<br />

ducis, Tyrolis et Goritiae comitis et ecclesiae tridentinae defensoris et advocati, nec non<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

204


Capsa 8<br />

nobilem et potentem militem dominum Conradum de Franbergh capitaneum generalem in dicto<br />

episcopatu et dominio praelibati domini marchionis, in dicta sequenti die tanquam peremptorio<br />

termino, in ea fert sententiam in favorem Nicolai notarii dicti Zimesini de Cugreho plebis<br />

Lomasi et aliorum nobilium, eos declarando exemptos a praestatione coltarum prout exempti<br />

sunt alii nobiles episcopatus contra pretensionem communitatis plebatus Lomasi.<br />

Pergamena mm 562-577x400-445. Notaio: Franciscus q. Martini de Avolano. Testimoni: Clemens<br />

de Ponelinis de Padua legibus licentiatus, Ognabenus de Paho notarius q. ser Petri de Paho, Franciscus q.<br />

Bonaventure de Molveno, Belenzanus q. Francisci de Belenzanis de Tridento. - Leuterius pupillus q.<br />

Aberti eius fratris, Iordanus dictus Mantoanus, Aldrigetus dictus Donzilius, Antonius de Tortona, domina<br />

Beladenavia eius uxor, domina Viventia uxor q. Odorici, omnes de Cugreo. Figli naturali dei de Campo<br />

dichiarati nobili ed esenti. Testimoni della sentenza a Trento: Bartholomeus q. Federici de Dosso Maiori,<br />

Adelpretus q. Adelpreti de Belis de Tridento, Iohannes q. Abriani militis de Castrobarco, Zulbertus q.<br />

Bartholomei de Archo, Daniel q. Azonis de Vezano, Franciscus notarius q. Guilelmi de Meclo, Betinus<br />

Staz. q. ser Andree de Pergamo, Cognominatus q. Bonaventure de Cugreho, Ognabenus dictus Baldanza<br />

de Flaveo, Carnesarius dictus Stopa q. Alberti de Stenico.<br />

18. Anno 1471, die 4 iunii Tridenti in castro Boni Consilii dominus Ioannes episcopus<br />

tridentinus ratam habet et confirmat permutationem factam et supra N° 12 descriptam.<br />

Pergamena mm 157x252. Sigillo perduto.<br />

19. Anno 1472, die 18 februarii Tridenti in castro Boni Consilii dominus Ioannes episcopus<br />

tridentinus confirmat et approbat capitula sive statuta et ordinationes per homines et commune<br />

plebis Lomassi tempore domini Alexandri sui praedecessoris factas et facta ac publicata; nempe<br />

quod bona immobilia in dicta plebe sita semper sint subiecta solutioni collectarum, factionum et<br />

salariorum ad quascunque manus deveniant et semper in extimo registrari debeant.<br />

Pergamena mm 364x515. Sigillo pendente mutilo.<br />

20. Anno 1413 indictione 6, die mercurii 7 iunii, Tridenti in contrata Merchati, in domo<br />

habitationis Odorici Sotemperger: presentibus ipso Odorico egregio utriusque iuris doctore,<br />

domino Ottobono de Bellonis auditore, et consiliario domini regis Hungariae. - Coram domino<br />

Georgio episcopo tridentino constitutus honorabilis dominus Antonius quondam ser Francisci<br />

notarii de Molveno civis Tridenti proposuit quod de anno 1411 de mense augusti nobilis vir ser<br />

Ioannes quondam ser Buratini de Buratis civis Tridenti avunculus ipsius domini Antonii de<br />

Molveno et eius fratrum Iacobi et Matthaei, refutavit et libere relaxavit in manibus venerabilis<br />

domini Iohannis de Issinina vicarii in spiritualibus pro tunc ipsius domini episcopi Georgii<br />

quasdam decimas et omne ius suum decimandi in terris et possessionibus positis in pertinentiis<br />

Tridenti, villae Civezani et villae Vezani: et primo in pertinentiis Tridenti post Casteltrentum et<br />

circa ecclesiam s. Georgii et a Molinara; ut de dictis decimis investiretur praedictus dominus<br />

Antonius, Iacobus et Marchus [Matthaeus] fratres et filii quondam domini dicti Francisci notarii<br />

de Molveno ac nepotes antedicti ser Iohannis ut ex instrumento de anno 1411 indictione 4, die<br />

iovis 6 augusti. Quare ipse dominus Antonius cum ex divisione inter dictos fratres sibi obligerit<br />

supradicta decima, petivit investiri a praelibato domino Georgio episcopo tridentino, qui<br />

considerans ipsum dominum Antonium de Molveno multa grata et honorabilia servitia et<br />

obsequia praestitisse sibi et suae ecclesiae tridentinae et specialiter attendens totis viribus et<br />

posse adstitisse et praemonuisse de captivitate et tractatu et conspiratione factis contra ipsum<br />

dominum episcopum antequam captus fuisset et etiam post eius captivitatem totis suis viribus et<br />

posse egisse et procurasse circa liberationem et bonum statum eiusdem domini episcopi et<br />

ecclesiae tridentinae tam cum aere quam cum persona et cum maximis damnis et iacturis ipsius<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

205


Capsa 8<br />

domini Antonii et suorum bonorum et maximis periculis suae personae etiam usque ad<br />

sanguinis effusionem tempore praedictarum tribulationum eiusdem domini episcopi et<br />

obsessionis civitatis Tridenti et expulsionis ipsius domini episcopi eidem domino episcopo<br />

multipliciter subvenisse de suis bonis et rebus et tam in adversitatibus quam in prosperitatibus<br />

praefati domini episcopi et suae ecclesiae tridentinae fidelem fuisse, ex quibus non solum per<br />

ipsum dominum episcopum, verum etiam per quoscunque alios venit merito commendandus ac<br />

remunerandus: hinc dictus dominus episcopus petitam investituram concedit ipsi domino<br />

Antonio et suis posteris masculis et feminis in perpetuum.<br />

Pergamena mm 676x530-635. Notaio: Martinus civis trid. natus f. q. Francisci de Avolano.<br />

Testimoni: Bartholomaeus notarius de Bellonis, Thomas Baldenarius et Erardus Simpech familiarii<br />

domini tridentini. - decima de vino, blado et leguminibus raparum et pullorum et agnorum et caprarum. -<br />

Si nomina il territorio di Vela post Casteltrentum... a ponticello fornacis in supra per directum usque ad<br />

Atacem et a flumine Velle. - investivit de una parte lacus Terlaci<br />

21. Anno 1424, die dominico 20 augusti. Tridenti in castro Boni Consilii. - Exemplar non<br />

authenticum investiturae datae ab Alexandro episcopo tridentino honorando Antonio de<br />

Molveno quondam ser Francisci notarii de decima vini, bladi, leguminis, raparum et omnium<br />

nascentium post castrum Trentum de prope Trentum et circa ecclesiam s. Georgii post dictum<br />

castrum sitam et in pertinentiis Molinarae; salvo semper iure quartae ecclesiarum ss. Georgii et<br />

Blasii de castro Trento praedicto. - Item de quarta parte decimae in villa Civezani pro indiviso<br />

cum nobilibus viris Christophoro de Rochabruna, Antonio de Seregnano et magistro Maffeo.<br />

Item de una parte lacus et cuiusdam decimae in Terlaco.<br />

Cartaceo, carte 2. - A ponticello fornacis abatie Tridenti per subtus quem ponticellum labitur rugia<br />

dicti sancti Georgii et intrat in ramonum insulae nostrae.<br />

22. Exemplar sine dato anni, quo dominus Georgius episcopus tridentinus confirmat<br />

communitati de Setauro privilegium a predecessore episcopo Iohanne anno 1474 concessum<br />

quod in villa Setauri et eius pertinentiis nemo vendere possit domos vel alia bona immobilia<br />

forensibus vel aliis qui non solvunt coltam vel ad factiones vel onera non concurrunt.<br />

Pergamena mm 278x410. Copia senza sigillo.<br />

23. Anno 1462, die 26 iunii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Exemplar non authenticum<br />

concordii facti a domino Georgio episcopo tridentino inter dominum Petrum de Lodrono<br />

capitaneum vallis Iudicarie et suos nepotes ex una, et communitates Setauri et Condini ex altera<br />

super gravaminibus ab hisce communitatibus expositis pro muta ad pontem Cafari.<br />

Manca<br />

24. Anno 1497, die 1 maii, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Udalricus episcopus<br />

tridentinus concedit et facit renovationem perpetuam locationis Antonio quondam Dominici de<br />

Dolasio plebis Banali de tribus petiis terrae in pertinentiis Dolasii iacentibus, sub annuo censu<br />

stariorum 4 frumenti, et stariorum 4 siliginis et cum obligatione renovandi locationem in capite<br />

cuiuslibet decimi anni et de non vendendo nisi, etc.<br />

Pergamena mm 281x359. Sigillo pendente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

206


Capsa 8<br />

25. Anno 1517, die 17 augusti, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus concedit titulo perpetuae locationis Libanoro notario filio quondam<br />

Ioannis Blonde de villa Stenici quemdam locum grezivum et incultum in dicta villa Stenici apud<br />

confines, sub annuo censu grossorum quatuor et cum obligatione renovandi locationem.<br />

Pergamena mm 277x390. Sigillo pendente.<br />

26. Anno 1484, die 13 septembris in Setauro. - Epistola hominum de Setauro ad dominum<br />

Ioannem episcopum tridentinum quem certiorem faciunt ea die dominum Parisium de castro<br />

Romano armata manu cum 200 hominibus bastiam Setauri occupasse: quid agendum quaerunt.<br />

Cartaeco. Carta 1. Sigillo aderente. In italiano. - La causa del nostro scrivere si è che anchoy è<br />

venuto mis Paris de castel Romano et armata manu cum quali 200 homini armati et ha pressa la bastia de<br />

Stor, nobis inscientibus, del che a nuy è parso molto de novo.<br />

27. Anno 1502. - Transactio inter comites de Lodrono et communitatem Darcii ex una, et<br />

communitatem Setauri ex alia super confiniis, termino et cesia sive sepe ponendis.<br />

Cartaceo, carte 6. Notaio: Iacobus f.q. Antonii de Maciis notarius de Stenico. - In pertinentiis<br />

comitatus Lodroni in loco nuncupato al formiger. Testimoni: notaio Delaita, notaio Raffaele de Calvetis,<br />

Domenico f.q. Nascimbeni Zanoi di Fiavè. - Nomi di vicini di Storo.<br />

28. Anno 1503. - Epistola domini episcopi tridentini ad comites Lodroni pro cesia sive sepe<br />

et termino collocandis in confiniis Setauri: cum epistola responsiva dictorum comitum ad<br />

eundem episcopum Udalricum de Liechtenstain.<br />

Alia 29 octobris 1503.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

29. Anno 1504. - Epistola communitatis Setauri ad dominum episcopum Udalricum die 12<br />

iunii super piscatione in flumine Cesii, quam praetendebant contra prohibitiones comitum de<br />

Lodrono.<br />

Alia ad eundem cum epistola ipsius domini episcopi ad Iohannem de Weinegg capitaneum<br />

de anno 1504, die 24 maii et huius capitanei ad comites Lodroni die 8 maii 1503 super confiniis<br />

et terminis Setauri et Darcii.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. In italiano. - Il fiume de la lora che traversa la regola de Stor.<br />

30. Anno 1505, penultima die aprilis, in oppido Insprugk. - Maximilianus romanorum rex<br />

etc. composuit et decrevit in controversiis inter nobiles comites Lodroni et Iohannem de<br />

Baynegh capitaneum Stenici, primo quod nullus comitum Lodroni numquam in iurisdictione<br />

Stenici possit proclamata facere nec capitaneus Stenici in iurisdictionibus comitum, sed si opus<br />

fuerit procedant per viam iuris quando eorum subditi graventur; 2° quod nullus comitum<br />

Lodroni possit accedere ad festa ecclesiarum in iurisdictione castri Stenici cum caterva<br />

hominum armatorum occulte vel manifeste, nec permittere quod subditi eorum hoc faciant; sed<br />

cum solis famulis iuxta eorum conditionem et statum. Hoc idem praestabit capitaneus Stenici in<br />

iurisdictionibus comitum Lodroni. 3° quod comes Paris confici faciat sepe iuxta consensum ab<br />

eo praestitum in proximo martio inter ipsum et homines de Setauro. 4° quod comites Lodroni<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

207


Capsa 8<br />

non teneant in suis iurisdictionibus diffidatores, siccarios incendiarios, proditores, bannitos,<br />

rebelles etc. sed si fuerint requisiti eos tradere teneantur capitaneo Stenici, quod pari modo<br />

capitaneus observabit. 5° quod nullus comitum debeat accipitres, astures, nisos, nec huiusmodi<br />

avium genus in iurisdictione castri Stenici capere sine licentia sed aucupari et venari iuxta<br />

antiquam consuetudinem poterunt. 6° pro scandalis evitandis et pace servanda promiserunt<br />

comites et capitaneus nec per se nec per suos famulos se offendere vel offendi facere: sed si<br />

controversia oriretur per viam iuris procedent, coram regentibus regiminis Insprugk.<br />

Pergamena mm 297x435. Sigillo aderente.<br />

31. Anno 1497. - Processus criminalis et sententia banni contra nonnullos homines villarum<br />

Vargnagni, Vignae, Clarani et Padari comitatus et plebatus Archi, nec non ser Iacobum<br />

notarium quondam Ioannis Nascembeni de Flaveo plebis Lomasii Archi incolam, occasione<br />

unius casulae seu tugurii et unius revolti per ipsos diruti atque olim conditi et aedificati in<br />

regulis et pertinentiis Lomasii iurisdictionis castri Stenici super quodam monte dicto Veston in<br />

loco qui dicitur in Poza bella et spectantis ad Dominicum dictum Zambonellum. - Acta sunt in<br />

castro Stenici.<br />

Cartaceo, carte 8, più 4 carte sciolte. Notaio: Iacobus f.q. Antonii notarii de Maciis de Stenico. -<br />

aveva in affitto da 4 anni dal prete Giovanni Oriollo di Dasindo... unam casam aut tugurium et unum<br />

revoltum super quodam nonte Veston in loco dicto in Poza bella. Elencati paese per paese tutti gli<br />

assalitori.<br />

32. Querellae et condemnationes - citra Duronum factae de anno 1521.<br />

- ultra Duronem de eodem anno 1521.<br />

Cartaceo, carte 6. Multe: per offese verbali troni 5 oppure 3; per due schiaffi con effusione di sangue<br />

troni 15; pro aliquibus pomis grossi 6 ecc. Danni sui monti, case bruciate ecc.<br />

33. Condemnationes querellarum in vallibus Iudicariarum de anno 1523.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

34. Querellae expeditae et aliquae provisiones fiendae in vallibus Iudicariarum de anno<br />

1526.<br />

Cartaceo, carte 15.<br />

35. Criminalia expedita in Stenico cum condemnationibus de anno 1527.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

36. Condemnationes in Iudicaria de anno 1529.<br />

Cartaceo, carte 2. Per contrabbando.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

37. Summa condemnationum factarum in iurisdictione Stenici et Levigi anno 1532.<br />

208


Capsa 8<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

38. Condemnationes citra Duronum factae per capitaneum Stenici de anno 1533.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

39. Aestimatio bonorum et condemnatio Iacobi Matii de Stenico.<br />

Cartaceo, carte 6. Toponimi: Combol, Thez, braida, Rizagola, Pont, Margon, Cavada, Sethin, Marza,<br />

Pahini, Camp matto, Pathon, Plazol, santo, porcazo, fassol, sotto Castel.<br />

Prati a Darum, a schandal, a Bosin, valle Dragoni, Pine, Dovera, Pozol, mons Volander, reugim.<br />

Domus muris murata solariata et paleis cooperta in contrata de Visna Stenici.<br />

40. Anno 1472 indictione 5, die martis 5 madii super quodam Dosserello existente versus<br />

locum prope villam Molveni plebatus Banalis vallis Iudicariae dioecesis tridentinae nec non<br />

comitatus et iurisdictionis castri Belforti sive Sporii veteris vallis Annaniae. Praesentibus<br />

nobilibus et egregiis viris domino Rolando de Sporo vicario dictae vallis Annaniae, domino<br />

Naydecher capitaneo dicti castri Belforti sive Spori veteris - Postquam per annos multos agitata<br />

fuit causa et controversia inter villas Villae et Praemioni ex una, et villas Molveni et Andali ex<br />

altera parte super possessione et proprietate montis Cede, illustrissimus et excelsus princeps<br />

Sigismundus dux Austriae, et reverendus dominus Ioannes episcopus tridentinus volentes finem<br />

imponere, destinarunt ad id dominum Leonardum de Baynecher pro commissario et<br />

superarbitro, nec non nobiles dominos Christophorum Furmianer nunc capitaneum in Caldario,<br />

Petrum de Sporo habitatorem in Tremeno, et Ioannem Elgrabar habitatorem in Bulzano pro<br />

parte domini ducis praedicti et venerabiles reverendos dominos Georgium Nothaffer et Ioannem<br />

Foglar canonicos tridentinos et dominum Calapinum de Calapinis doctorem in iure, massarium<br />

et civem Tridenti pro parte ipsius domini episcopi: qui omnes auditis partibus ad concordium et<br />

amicabilem compositionem adduxerunt supradictas partes nempe quod dictus mons Cede frui<br />

possit ab utraque parte, ut ibi.<br />

Adsunt sub hoc numero aliae scripturae et epistolae supplicatoriae ea super re, sed<br />

praecipue exemplar investiturae factae anno 1204 indictione 7, die iovis 2 intrante septembri, in<br />

Tridento in palatio episcopali et datae ab episcopo tridentino Conrado domino Alberto de<br />

Stenego de dosso uno quod appellatur Dossum de Medio Lacu Molveni. -<br />

Item exemplar sententiae latae anno 1437 indictione 15, die lunae 14 ianuarii, in villa<br />

Spaurii Maioris a nobili domino Odorico de castro Toni capitaneo et vicario Castribelforti, ac<br />

Andali et Molveni qua restituuntur in possessione montis Cede dictae villae Villae et Praemioni:<br />

praesentibus domino Ioanne quondam Armani archipresbitero Spauri maioris, Melchiore<br />

quondam Ioannis dicti Carpella.<br />

Vide hac de re capsam 35, n° 16.<br />

Cartaceo, carte 19. In latino, tedesco e italiano. Investiture. Lettere con sigilli aderenti. Si nominano<br />

Cristoforo Reyfer e Cristoforo Botsch ecc.<br />

41. Anno 1497. - Supplicationes, instantiae et consultationes factae in controversia inter<br />

communitatem Theni et hominis de Iudicaria super privilegio a thennensibus obtento quod<br />

nullus forensis possit res immobiles emere in territorio Tenni, nisi prius fuerint oblatae<br />

communitati sub eodem pretio ad iuris protomiseos. Quid in hac causa fuerit diffinitum non<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

209


Capsa 8<br />

habetur: sed adest quoddam exemplar appellationis interpositae a communitate Theni contra<br />

sententiam ab episcopo latam ex qua appellant ad dominum Maximilianum romanorum regem.<br />

Cartaceo, carte 23 in parte sciolte. Sigilli aderenti di Angelo de Ugonibus e di Mattis Ugonius<br />

utriusque iuris doctor et canonicus briscianus.<br />

42. Libercula N° 14 in quibus continentur proventus thelonei ad s. Iustinam de annis 1590,<br />

1591, 1592, 1601, 1602, 1604, 1606, 1607, 1608, 1609, 1610, 1612, 1613, 1614, 1616, 1617.<br />

Item proventus thelonei in Balino de annis 1601, 1608, 1609, 1610.<br />

Cartaceo. Libretti 14 e 10 carte sciolte. Sono legati con pergamene provenienti da codici liturgici<br />

con note musicali.<br />

43. Anno 1437 indictione 15, die martis 16 iulii. Datum Rippae in castro novo. - Dominus<br />

Alexander episcopus tridentinus nobili domino Petro de Clopotzino senescalco curiae suae<br />

Tridenti et militi fideli donat omnia bona immobilia quae quondam Iohannes Cerdo de villa<br />

Pregnani de subtus viam sive castrum Manium plebis Banali habuit, quaeque propter traditiones<br />

dicti Iohannis Cerdonis quas exercuit et fecit contra ipsum episcopum et ecclesiam tridentinam<br />

camerae episcopali confiscata fuerunt, salvis et exceptis una sega ac molendino quae pro<br />

ecclesia tridentina specialiter reservantur.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

44. Inventarium possessionum et bonorum Megenardi de Stenico quae dicebat sibi esse<br />

occupata et detenta per episcopatum.<br />

Cartaceo, carte 2. Villa Scleumi, Pramyoni; decima de Seyano, decima ville Nascii.<br />

45. Anno 1473, die sabati penultima octobris. - Pro executione litterarum reverendissimi<br />

domini tridentini Nicolaus Bonadomani vicarius et massarius Stenici se conferens cum familia<br />

castri Stenici ad pignorandum sindicos iurisdictionis Stenici quia impositionem solvendi<br />

stipendiarios et milites recusarunt. Ipsi sindici ad sonum campanae convocatis hominibus<br />

armata manu restiterunt et pignora dare noluerunt. - Die dominica ultima octobris coram<br />

domino Hendrico Baynech capitaneo castri Stenici constituti dominus Nicolaus Bonadomani<br />

vicarius Stenici et massarius et Antonius sub-capitaneus dixerunt quod ipsi sindici et<br />

communitates se multum sentiunt gravatos de ipso domino capitaneo et de domino massario de<br />

eo quod dominus massarius et vicarius iverit cum familia ad pignorandum ipsos sindicos contra<br />

tenorem et stillum confirmationis privilegiorum ipsarum communitatum factae per dominum<br />

episcopum tridentinum.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Libenor de Stenico. Frate Michele cappellano del castello di Stenico è uno<br />

dei testimoni.<br />

46. Anno 1500. - Coram domino Udalrico episcopo tridentino Petrus Salvatoris de villa<br />

Stratae vallis Boni contra dominum presbiterum Antonium plebanum s. Iustinae vallis Boni<br />

proponit iura confraternitatis s. Mariae de Gratia plebis Boni, quae confraternitas fuerat erecta<br />

ante 25 annos in dicta villa Stratae a nonnullis probis hominibus et honestis mulieribus ad suas<br />

devotiones peragendas et ad hospitationem pauperum pelegrinorum; et domum erexerant; et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

210


Capsa 8<br />

obtinuerant privilegium altaris portatilis ad missam ibi celebrandam, consentientibus episcopis<br />

et ipso plebano.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

47. Foris signatus est annus 1300. Intus autem est fasciculus continens aliqua inventaria<br />

bonorum ablatorum et domorum spoliatarum precipue in Cugredo, nempe in loco seu pago<br />

Cugré prope castrum Campi in Iudicaria, ubi etiamnum vulgo dicitur Couré.<br />

Cartaceo, carte 13. Parte in italiano. Si nominano i notai Nicolò detto Zimesino da Curé e Andriget<br />

notaio di Vigo Lomaso. Interessanti i termini in volgare riguardanti attrezzi e vestiario.<br />

48. Anno 1513, die lunae 19 decembris indictione 1, in villa Breuni plebis Thioni. -<br />

Dominicus notarius de Zanetis de Setauro ultra Duronum vicarius, Iacobus Matius notarius de<br />

Stenico ultra Duronum massarius, et Ioannes Antonius de Zelao commissarii constituti per<br />

dominum Georgium episcopum tridentinum et caesareum Veronae locumtenentem, sententiam<br />

ferunt quod omnes villae plebis Rendenae debeant concurrere ad expensas faciendas pro<br />

aedificatione pontis Harei super Sarcham fluvium et pro parte etiam ad manutentionem,<br />

assignata alia parte villis Iaurei, Harei et Vigi.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia coeva. Nominati i notai seguenti: Ioannes de Pretis de Bulzana, Mattheus de<br />

Festis de Bulbeno, Ioannes Baptista de Meritis de Roncho; Ioannes Muschus de Brusino, Pelegrinus de<br />

Prevario, Iacobus de Prevario, Ioannes filius Bernardi de Fabris de Poia, Dominicus de Bresaninis de<br />

Prasio. Nominati i sindaci delle ville della Rendena.<br />

49. Anno 1515, die 25 decembris Bagolini consules et gubernatores ad dominum<br />

Bernardum episcopum tridentinum scribentes gratulantur se se fieri eius subtitos, mittuntque<br />

suos nuncios et procuratores ad iurandum fidelitatem.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano.<br />

50. Anno 1516, die 8 ianuarii. - Epistola consulum Bagolini in qua domino Bernardo<br />

episcopo tridentino suam subiectionem contestantur et capitula seu privilegia sua porrigunt<br />

confirmanda: quae tamen ibi limitantur.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

51. Anno 1516, die 3 ianuarii. - Conqueruntur consules Bagolini cum domino episcopo<br />

tridentino quod contra eorum privilegia capitanei caesarei taleam librarum 1200 imposuerint et<br />

eorum locumtenentem constituerint.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

52. Anno 1516, die 13 februarii. - Bagolini consules certiorem faciunt dominum episcopum<br />

tridentinum quomodo heri vespere veneti cum gente plurima accesserint ad rocham de Anpho et<br />

quid sibi faciendum inquirunt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano.<br />

211


Capsa 8<br />

53. Anno 1516, die 30 decembris. - Bagolini consules spondent infra 5 vel 6 dies se<br />

missuros suos sindicos cum suis capitulis ad habendam voluntatem domini episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano.<br />

54. Anno 1516 indictione 4, die ultimo decembris. - Consules et homines communitatis<br />

Bagolini constituunt suos sindicos, nuncios et procuratores ad comparendum coram domino<br />

episcopo tridentino Bernardo et ad iurandum de obedientia fideliter servandam.<br />

Pergamena mm 730x243. Notaio. Martinus f.q. magistri Stephani de Strinzonibus de Bagolino. Iuxta<br />

cimiterium ecclesie s. Georgii terre de Bagolino tridentine diocesis.<br />

55. Anno 1487, die 17 iunii ex Mondronio. - Epistola Ludovici Cagalagni massarii ad<br />

dominum Udalricum episcopum tridentinum super difficultate exigendi collectam in plebatibus<br />

Boni et Condin sub dominio s. Marci assuetis et super fidelitate plebatuum Tioni et Rendenae<br />

eo tempore belli, supplicando quod hi possint libere ire per terras episcopatus; quod vetuerat<br />

dominus Nicolaus Formianer.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

56. Anno 1487, die 29 decembris ex Tiono. - Petrus Franciscus de Pedrochis de Brixia pro<br />

dominio venetorum scribit Nicolao de Tono vice capitaneo et Nicolao de Cogreo assessori in<br />

Stenico super quaerellis a domino episcopo tridentino factis contra homines Tignali et plebis<br />

Leudri qui in proximo bello molestaverant subditos austriacos et episcopales et quod iam moniti<br />

desistent a quacunque vexatione.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano.<br />

57. Anno 1488, die lunae, ultimo decembris ex castro Stenici. - Dominus Nicolaus de Tono<br />

vallis Annaniae vice capitaneus in castro Stenici et Nicolaus notarius de Cugreo assessor curiae<br />

Stenici scribunt domino Georgio de Predaplana capitaneo Tridenti super responso dando<br />

praecedenti epistolae in qua Petrus Franciscus de Pedrochis velle videtur homines ultra<br />

Duronum spectare ad dominium venetum.<br />

Vel in hoc vel in praecedenti est error in anno.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano.<br />

58. Anno 1489, die 6 novembris, Stenici. - Marchetus de Vigo Prevorii massarius certiorem<br />

facit dominum Udalricum episcopum tridentinum quod homines Iudicariae interioris in<br />

solutione collectae dare volunt quadrantes seu quatrinos; quia in territorio veneto decretum<br />

aeditum ne quis recipiat pauciores quatrinis 4 pro uno marculo: quaerit an dictos quatrinos<br />

recipere debeat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

212


Capsa 8<br />

59. Anno 1495, die 20 iunii, Bagolini. - Homines de Bagolino scribunt domino episcopo<br />

tridentino et domino capitaneo in castro Stenici ut indulgeant cuidam Georgio de Bagolino qui<br />

Adaminum in furca suspensum inciso capestro deposuerat contra proclamata.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Antonius Strinzonus.<br />

60. Anno 1496, die 14 maii, Setauri homines ad dominum episcopum tridentinum super<br />

fabrica ecclesiae s. Mariae Condini ad quam concurrere non tenentur.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

61. Anno 1496 die 5 iunii in Prevorio. - Salvator de Fedricis massarius scribit domino<br />

episcopo quod contra proclamata conducantur per Cesium fluvium lignamina extra<br />

iurisdictionem.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

62. Anno 1503, die 5 decembris, Stenici. - Epistola domini Ioannis de Wainech capitanei<br />

super foro competenti in appellationibus iurisdictionis castri Stenici ultra Duronum.<br />

Ea de re aliae epistolae de anno 1505.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente.<br />

63. Anno 1491, die 18 martii ex castro Novo. - Dominus Martinus miles ac comes Lodroni<br />

ad dominum Udalricum episcopum tridentinum cuius se vassalum profitetur et petit de feudis<br />

suis investiri.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

64. Anno 1500. - Epistolae 2 dominae comitissae Veronensiae Lodroni et 2 communitatis<br />

plebis Boni pro obtinenda venia quibusdam de Setauro qui pro capiendis quibusdam stradiotis<br />

arma sumpserant.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. In italiano.<br />

65. Circa annum 1500. - Homines terrae Setauri se domino episcopo tridentino protestantur<br />

fideles, cuius fidelitatis signa exhibuerunt in bello proxime praeterito in quo potius subportarunt<br />

incendium et depraedationem quam velle relinquere lares ecclesiae tridentinae et alterius ditioni<br />

subponere. Supplicant ut audiantur eius sindici quos mittunt, praecipue contra homines vallis<br />

Boni qui nimiam quantitatem lignaminum conducunt per flumen Clesium, seu Cesium cum<br />

periculo devastationis possessionum suarum.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

66. Supplicatio hominum vallium Iudicariarum ut eximantur ab onere ministrandi decem<br />

pedestres stipendiarios vel salarium pro illis; et sua gravamina exponunt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

213


Capsa 8<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

67. Supplicatio hominum plebis Condini et Boni et Thioni ultra Duronum ut possint<br />

vendere et conducere lignamina mercatoribus ad habendas bladas pro victu necessarias.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

68. Anno 1501 indictione 4, die dominico 10 octobris. In villa Condini. - Informatio contra<br />

Iohannem de Corrigiis de Briono plebis Condini super eius temerariis responsis et minis domino<br />

vicario factis et eius mandatis spretis.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Antonius filius Dominici de Zanet vicarii Setauri.<br />

69. Anno 1497, die 26 augusti. - Epistola domini Udalrici episcopi tridentini ad dominum<br />

Ioannem de Waineck capitaneum castri Stenici cum responsione eiusdem capitanei super<br />

quadam supplicatione Bartholomaei Zuchetti qui sine praemeditatione hominem interfecerat.<br />

Cartaceo, carte 2. Supplica in italiano. Lettera del Rottaler in latino.<br />

70. Anno 1515, die lunae penultima iulii in villa Stenici. - Dominus Iacobus Matius<br />

massarius examen instituit super bona episcopatus olim data ser Iacobo Michelini in locationem<br />

perpetualem et divisa fuerant inter fratres.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Iacobus f. Petri de Francischinis habitator Stenici.<br />

71. Anno 1497. - Supplicationes in favorem filiorum quondam Marci de Caderzono<br />

corporaliter condemnatorum pro obtinenda gratia, libertate et paterna haereditate.<br />

Cartaceo, carte 6. Battista notaio di Roncone.<br />

72. Anno 1497. - Fideiussio et securitas praestita per filios quondam Marci de Caderzono<br />

de solvenda condemnatione et de non offendendo, cum certis pactis.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

73. Circa annum 1500. - Domini Franciscus, Bernardinus et Paris comites Lodroni se<br />

excusant cum domino episcopo tridentino super eorum defectione in praeterito bello; spondent<br />

fidelitatem; et ad eam iurandam se paratos declarant.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

74. Series criminum et capitalium delictorum quae commissa fuerunt a Marco de<br />

Caderzono et eius filiis; qui Marcus existens subiectus episcopatui Tridenti atque etiam<br />

feudatarius ecclesiae tridentinae cum nonnullis aliis eius complicibus tamquam rebellis et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

214


Capsa 8<br />

proditor proditorio modo nocturno tempore appositis scalis arci Castricorni vallis Lagarinae<br />

quae arx erat episcopatus Tridenti, eandem depredari voluit et tentavit contra omnem fidelitatem<br />

et iuramentum praestitum. - Insuper plura homicidia, concussiones, depraedationes et alia cum<br />

filiis et complicibus perpetravit prorsus infanda ob quae decapitatus.<br />

Cartaceo, carte 8. Due stesure uguali.<br />

75. Anno 1505, die martis 21 ianuarii in castro Stenici. - Sententia condemnationis<br />

pecuniaria sive et corporalis lata a domino Matthaeo Matthuel de Mezio domini episcopi<br />

Tridenti commissario contra Ioannem filium Antonii a Ponte, Petrum filium Iacobi Tisini, et<br />

Ioannem filium Stephani Molinarii.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

76. Excusationes factae a Iacomino filio Marci de Caderzono et productae coram domino<br />

episcopo tridentino contra crimina sibi impacta et pro obtinenda venia, libertate.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

77. Anno 1507, die sabati 11 septembris. - Querella criminalis contra Georgium filium<br />

Nicollett de Strata, Ioannem Petrum filium quondam Antoniolli Ioanellae fratres, hos tres de<br />

villa Agri plebatus Boni ob verbera et vulnera facta dominae Antoniollae uxori Bernardini<br />

Zollae de villa Stratae.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

78. Anno 1497. - Coram spectabilibus et reverendis dominis Iohanne Ripper et Ioanne<br />

Torri canonicis ecclesiae tridentinae ac commissariis deputatis per reverendissimum dominum<br />

Udalricum de Littestayn episcopum tridentinum nobilis dominus Nicolaus notarius de Cugreo<br />

plebis Lomasii et alii deputati villarum Iudicariae sua iura producunt contra assertum<br />

privilegium communitatis Theni quod forenses non possint emere in eius districtu bona<br />

immobilia nisi prius fuerint eodem pretio oblata incolis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

79. Denunciationes et acta criminalia registrata a Iacobo maleficiorum notario ultra<br />

Duronum ab anno 1481 usque ad annum 1487.<br />

Cartaceo, carte 87. Quattro fascicoli cuciti ad una pergamena più 3 carte sciolte. Si nominano il<br />

prete Giovanni da Cremona vicario della pieve di Tione e Giorgio cappellano a Tione.<br />

80. Denunciationes et acta criminalia registrata a Guillielmo filio quondam Hoiduri<br />

maleficiorum notario citra Duronum pro reverendissimo domino Iohane episcopo tridentino sive<br />

pro magnifico et generoso milite domino Paride comite Lodroni honorando capitaneo citra<br />

Duronum in Stenico ab anno 1482 usque ad annum 1487.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 93. Notaio: Gulielmus ser Hendrici notarii de Bono plebis Blezi.<br />

215


Capsa 8<br />

81. Anno 1497. - Acta et allegationes in causa agitata inter communitates vallis Iudicariae<br />

et Theni super privilegio thenensibus concesso ne forenses emere possint in eorum districtu<br />

bona immobilia nisi incolis fuerint oblata.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

82. Anno 1475. - Processus contra Donatum Brunati de Vedu plebatus Theni et Angelum<br />

filium Dominici Vialdini de Pastohè pariter plebatus Theni, qui ad torturam saepius positi,<br />

inconfessi apparent. Item contra Antonellum de Grant de Theno qui confessus est; et contra<br />

Iohannem Zucherii de Pastohè plebatus Theni qui pariter confessus est delictum proditionis<br />

quam anno 1474 moliti sunt, nempe tradendi in manus dominorum Parisii et Petri de Lodrono<br />

burgum Fraportae vel castrum Theni qua super re tractatus habuere cum dictis comitibus de<br />

Lodrono qui comites omnem lapidem moverunt pro habendo dicto castro Theni. Adest sententia<br />

mortis contra hunc Ioannem Zucherii lata a nobili domino Iohanne de Sallis de Brixia potestate<br />

Tridenti atque ut post mortem squartetur in quatuor partes et ponantur ad portas civitatis.<br />

Acta sunt Tridenti dicto anno 1475.<br />

Cartaceo, carte: 5 fascicoli e 36 carte sciolte.<br />

83. Anno 1479, die lunae 21 iunii. - Acta seu processus criminalis cum sententia mortis<br />

contra Pasotum filium quondam Dominici de Linzima districtus castri Cornu vallis Lagarinae<br />

ob proditionem ante 4 circiter annos et etiam post tentatam castri Cornu, ob homicidia, furta<br />

perpetrata; quam proditionem tentavit una cum Marco de Caderzono et aliis complicibus ad<br />

dandum castrum in manibus comitum de Lodrono: quod castrum erat tunc sub custodia domini<br />

Sigismundi Harsenzahisg capitanei pro domino Ioanne episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 32 (scritte 28).<br />

84. Anno 1171 indictione 4, die veneris 6 nonas iulii, Tridenti super capellam s. Blasii. -<br />

Bozzo de Stinegho super domini Evangelia iuravit fidelitatem a se, suisque haeredibus perpetuo<br />

servandam venerabili episcopo Alberto sub poena amissionis bonorum suorum Tridenti. Fidem<br />

autem obligavit suam super castrum de Stinegho et custodiam domus super idem castrum. Primi<br />

inter testes recensentur magister Romanus, Rodegerius de Livo, Odelricus de Perzine, Gumpo<br />

de Madrucio, Henricus de Porta.<br />

Pergamena mm 147-152x170-175. Notai: Malwarnitus; Ercetus.<br />

85. Anno 1218 indictione 6, die 12 intrante iunio, in loco Stenici in Braida retro ecclesiam<br />

s. Vigilii. - Haec membrana est temporum iniuria pene detrita, in qua de mandato domini<br />

Pelegrini filii quondam domini Alberti qui fuit filius Bozzonis de Stenico, manifestata fuerunt a<br />

dominis Conrado, Bacogolo, Manfredino et Iohanne diversorum dominorum feuda, alodia,<br />

decimae, ficta etc. Decima de Randena tenetur a domino episcopo tridentino: decima de<br />

Strampo et de braidis tenetur a domino Adelpreto de Arcu. Homines in Bocenago tenentur a<br />

domino Iacobino et suis fratribus de Rochabruna. Illi de Vigo tenentur a domino Angelpreto de<br />

Beseno. Homines de Tiono tenentur a domino Adelperino de Castelcorno. Illi de Prevoro<br />

tenentur a domino Henrico de Sejano. Decima de Bono tenetur a canonicis. Homines domini<br />

Pelegrini de Zuza tenentur a domino Briano de Castelbarco. Fictum domini Pelegrini de Biveio<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

216


Capsa 8<br />

de Blezio tenetur ab episcopatu. In Blezio homines domini Pelegrini de Caurasto tenentur a<br />

dominis de Tono. Item illi de s. Faustino tenentur a praedictis dominis de Tono. Widetius de<br />

Gajo et filii de Solafondo tenentur a praedictis dominis de Tono. Filius Bonaldi et filii Durelli<br />

de Fazano et illi de Villa de Blezio tenentur ab episcopatu. Homines domini Pelegrini de<br />

Tegnarono tenentur a domino Brunato et Mainfredino di Tono. Columbinus de Baoio et sui<br />

consortes tenentur a domino Egeno de Mazo.<br />

Pergamena mm 270-277x150-165.<br />

86. Anno 1222 indictione 10, die 14 intrante ianuarii. Tridenti in palatio episcopali. - Varia<br />

instrumenta in publicam formam redacta a Musone notario domini Othonis romanorum regis de<br />

mandato domini Gerardi archidiaconi et delegati domini episcopi tridentini, in quibus<br />

instrumentis exhibentur attestationes hominum de Bletzio contra communitatem Stenici et<br />

hominum de Stenico contra communitatem Bletzii circa fruitionem montis Vallagolae sive ius<br />

alpegandi cum bestiis ac ponendi malgas.<br />

Pergamene tre cucite insieme: mm 815x105-127; 322x170; 550x106-122. Notaio: Muso domini<br />

Otonis romanorum regis.<br />

87. Anno 1212 indictione 15, die 8 intrante iunio, in Tridento in camera apud turrim palatii<br />

episcopatus. - Dominus Federicus tridentinus venerabilis episcopus praesentibus canonicis<br />

videlicet domino Turcone decano, domino Conrado capellano, domino Ottone de Pao, domino<br />

Gerardo archidiacono, domino Martino archipresbitero Lagarensi, domino Perone, Ardhuino,<br />

Zanebelo, Enrico; praesentibus etiam aliis praecipuis dominis vassalis, et domino magistro<br />

Caxoto archipresbitero plebis Ripae, pro honore et statu episcopatus, proque redimenda ecclesia<br />

sua a vinculo debiti brixiensis, cui sub suo praedecessore Conrado obnoxia erat, accedente<br />

voluntate et consensu praefatorum canonicorum, solemne pactum et concordium super<br />

redditibus praestandis in festo s. Andreae fecit cum hominibus de Randena, adiectis quibusdam<br />

exceptionibus, statutisque certis poenis ad mulctam eorum qui contrafecerint: atque in vim<br />

huiusmodi pacti et concordii accepit a dictis hominibus de Randena ter mille et trecentas libras<br />

denariorum veronensium ad memoratam redemptionem faciendam pro honore episcopatus et<br />

ducatus sui.<br />

In hoc autem authentico instrumento illud inter caetera memoratu dignum est quod<br />

praemium unius moltonis sive arietis dandum statuitur illi qui invenerit aeram asturim idest<br />

nidum accipitris, fine scilicet rapacium volucrum si fieri posset, extirpandi.<br />

Pergamena mm 517x344-354. Notai: Ercetus; Iohannes; Conradinus. Testimoni: Turco tridentine<br />

ecclesie decanus; Conradus capellanus; Oto de Pao; Gerardus archidiaconus; Martinus archipresbiter<br />

lagarensis; Pero Adhvinus, Zanebelus, Enricus omnes canonici tridentini; Nicolaus de Egna; Brianus de<br />

Castrobarco; Odolricus de Beseno; Albertus de Selano; Petrus de Malusco; Caxotus archipresbiter Ripe;<br />

Bonavida archipresbiter de Tiliono [Tione]; Casicius presbiter de Randena; presbiter Oto de sancto<br />

Apolinario ecc.<br />

88. Anno 1221 indictione 9, die sabati 7 intrante augusto, Tridenti in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Petrus de Malusco iudex per se et per dominum Albertum de Sejano statuit terminum<br />

inter dominum Albertum tridentinae ecclesiae electum pro suo episcopatu et inter dominum<br />

Nicolaum de Stenego praesentem, in proximo die lunae veniente ad 15 dies, utrique parti ad<br />

dandos suos testes et suas rationes de causa quam suprascripti inter se habebant de feudo quod<br />

quondam domini Peregrini de Stenego. Interfuerunt dominus Ambrosius gastaldus, et dominus<br />

Rudulfus Rubeus et dominus Enricus de Cronpach canonicus et alii.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

217


Capsa 8<br />

Alia in hanc ipsam rem adduntur instrumenta, inter quae unum de anno1222, 6 intrante<br />

augusto, Tridenti in palatio episcopatus, cui interfuerunt dominus Oto de Furmiano et dominus<br />

Balduinus et Ioannes Cerioli de Po, et dominus archipresbiter de Mezo.<br />

Alterum de eodem anno publicatum die 13 intrante augusto Ripae in camera palatii domini<br />

episcopi, praesentibus domino archidiacono, domino Alberto Mitifoco, Armino de Campo.<br />

Tertium de eodem anno publicatum 15 intrante augusto, Arci apud ecclesiam in caminata,<br />

testibus domino archidiacono, domino Odolrico archipresbitero, domino Adelperio de Wanga.<br />

Pergamene 10 cucite insieme: mm 50x120; 67x105; 130x135-150; 70x160; 80x140; 120x125;<br />

120x120; 112x110; 130x70; 62x132. Notai: Bonaventura; Ercetus; Conradinus; Iohannes; Albertus de<br />

Placentia; Obertus; Mateus de Placentia.<br />

89. Anno 1244 indictione 2, die 4 intrante aprili in villa Flavei; die 5 intrante aprili in villa<br />

de Cuegro; die 14 exeunte aprili in pertinentia Flavei.<br />

Anno 1246 indictione 4, die 4 exeunte madio in capite de Vadezo; eodem anno die 6<br />

intrante madio ad Gazum Novedee, nec non die 4 exeunte madio ibidem.<br />

Anno 1247 indictione 5, die ultimo exeunte madio infra Stimiagam; eodem anno die 9<br />

intrante iunio.<br />

Haec sunt varia instrumenta scripta ab Olivero sacri palatii notario pro designatione<br />

confinium villae Flavei de plebe Lomassi.<br />

Pergamena mm 800-840x480-540. Notaio: Oliverius.<br />

90. Anno 1640, die 30 octobris, Breuno plebis Thioni. - Instrumentum cessionis partis<br />

unius decimae factae a Nicolao et Thomaeo fratribus filiis quondam Iacobi de Thisiis de Iustino<br />

Rendenae nobili domino Thomaeo Thisio pro solutione debiti quod cum ipso contraxerat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

91. Anno 1685, 20 maii, Oeniponti. - Eleonora regina Poloniae et ducissa Lotaringiae<br />

commendat episcopo tridentino Sigismundum Trapp liberum baronem vel unum ex suis filiis ad<br />

capitaneatum Stenici concurrentem.<br />

Manca.<br />

92. Anno 1686, die 5 martii. - Informatio data a domino Carolo Fabigno Martini<br />

locumtenente Stenici quod sindici Iudicariae ius habeant taxandi vinum minutatim vendendum<br />

et pignorandi vendentes ultra taxam usque ad summam rhenensium quinque.<br />

Manca.<br />

93. Anno 1668, die 7 maii, Setauri. - Sebastianus Oliari informat super solutione seu<br />

contributione facienda communitatis Setauri, Condini, Cimegi etc. a mercatoribus italis in<br />

transvectione lignaminum per flumen Cesii.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

218


Capsa 8<br />

94. Anno 1630, die 2 martii. - Series expensarum factarum in tegendo castro Stenici.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Tavolette di larice 38.000 a troni 209 il cento; 6.000 broche per fissare<br />

i coppi.<br />

95. Anno 1634, die 10 februarii. - Homines communitatis Setauri dominum Ioannem<br />

Iunctinum in suum vicarium et iudicem a domino episcopo tridentino confirmandum<br />

praesentant.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente di Storo.<br />

96. Anno 1538, 23 martii, Venetiis. - Lope de Soria orator regius informat Bernardum<br />

episcopum tridentinum quod ad senatum venetum delata fuerit quaerela de violentia facta ab<br />

hominibus de Bagolino in bonis de Lodrono in pertinentiis Caphari. Quare senatus venetus<br />

indoluit et promisit scribere rectoribus Brixiae quatenus impedire teneantur ne quid eveniat<br />

quod pacem inter vicinos turbare posset et interim ex utraque parte eligantur arbitri pro<br />

componenda huiusmodi controversia et pax inter vicinos observetur.<br />

Anno 1537, alia epistola de eadem re.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano.<br />

97. Anno 1529, 1535, 1536, 1537. - Condemnationes factae cis et ultra Duronum etc.<br />

Cartaceo, carte 72. Parte in italiano. - Famiglie (fuochi) della val di Fiemme (collocate qui dallo<br />

Zatelli).<br />

98. Anno 1516. - Epistolae plures partim latinae et italicae, partim germanicae de gestis in<br />

bello brixiano et in vallibus Leudri, Condini et ultra Duronum in Lodrono, Vestino etc. contra<br />

venetos.<br />

Cartaceo, carte 56. Parte in italiano.<br />

99. Anno 1507, 17 octobris, Coredi. - Georgius episcopus tridentinus non obstantibus<br />

proclamatibus permittit hominibus de Condino vendere et per aquam traducere 400 boras ut<br />

earum praetium impendere valeant pro aedificatione ecclesiae et pro lignis sibi devolutis, eorum<br />

praetium sibi solvendum de non existentibus contentatur.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

100. Anno 1507, 21 augusti, Tridenti. - Mandatum Georgii episcopi Tridenti Ioanni a<br />

Meritis massario ultra Duronum ne permittat per flumen Chesii traducere plusquam 500 boras.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

101. Anno 1507, 25 augusti, Tridenti. - Georgius episcopus tridentinus concedit Georgio<br />

comiti de Lodrono pro gratia speciali ut propter aquarum abundantiam hoc anno possit traducere<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

219


Capsa 8<br />

ultra numerum 500 borarum per flumen Chesii unde scribit Ioanni a Meritis massario quatenus<br />

adhortetur homines Setauri et Condini ne impediant talem traductionem, proviso tamen ut ex<br />

tali conductione damnum alicui non inferatur. Si vero ligna non sint in sylvis comitum de<br />

Lodron quod tunc ultra numerum praescriptum conduci non permittat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

102. Anno 1506, 13 iunii, Tridenti. - Indultum Georgii episcopi tridentini comiti Antonio<br />

de Lodrono quatenus conducere possit per flumen Chesii 1.200 boras et hoc de causa scribit<br />

communitatibus Condini et Setauri ut hac vice permittant talem conductionem et a sequestro<br />

numerum 700 liberavit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

103. Anno 1466, 30 ianuarii, Tridenti. - Iohannes de Paho canonicus et oeconomus<br />

ecclesiae tridentinae advertit Orlandum de Sporo capitaneum castri Stenici quod homines<br />

Iudicariae possint conducere vina ex Rippa, Archo et aliis locis, dummodo nascantur in propriis<br />

possessionibus, alias non, unde conducentes talia vina iurare compellet esse ex propriis<br />

possessionibus atque in hoc omnem diligentiam adhibere hortatur. Quantum vero ad solutionem<br />

dacii porcorum in Andogno standum consuetudini unde circa hoc se informet et responsum<br />

mittat. Adest etiam responsio domini capitanei etc. ad Ioannem episcopum 13 ianuarii 1467.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigilli aderenti. Parte in italiano.<br />

104. Anno 1468, 9 novembris, Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus scribit Nicolao<br />

Bondeman massario Iudicariarum ut quam primum pecunias collectas mittat quibus<br />

necessitatem habet pro itinere faciendo Insprukam ubi vocatus est a principissa Austriae ad<br />

dietam et interim supersedeat a totali solutione salarii dando Ioanni Anich capitaneo castri<br />

Manii.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigilli aderenti.<br />

105. Anno 1469, 30 iunii, Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus scribit Ioanni Anich<br />

capitaneo Stenici quod quidam homines plebis Banali se oppusuerint ordinationibus seu statutis<br />

a domino episcopo factis tanquam certas communitates gravantibus unde eidem capitaneo<br />

mandat quatenus ab executione supersedeat et si quae pignora receperit mox restituat et<br />

terminum statuat ad comparendum coram domino episcopo pro ostendendis talibus<br />

gravaminibus.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

106. Anno 1447, 4 iunii, Stenici in castro. - Georgius episcopus tridentinus pro servitiis<br />

ecclesiae praestitis et praedecessoribus suis in defensione castrorum et terrarum in Iudicaria ab<br />

hominibus plebium Banali, Lomasi et Blezii confirmavit Georgii praedecessoris sui privilegia et<br />

statuta ipsis facta videlicet quod vicarius, massarius et notarius officii eligantur a domino<br />

episcopo cum beneplacito tamen et consensu hominum dictae vallis et in tali electione se<br />

conformet voluntati dictorum hominum et quod in tali officio durare debeant per triennium et<br />

non ultra et ad idem officium assumi non possint nisi transacto quinquennio a vacatione dicti<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

220


Capsa 8<br />

officii. Quod dicti officiales condemnare aliquem non possint nisi secundum formam statutorum<br />

Tridenti et si contrafecerint puniri debeant ad arbitrium praedictorum hominum. Quod nullum<br />

munus accipere possint nisi epulentum vel poculentum. Quod pro nundinis et festis custodiendis<br />

non ducant nisi tres aut quatuor familiares cum equis et nullum salarium pro itinere et laboribus<br />

nisi cibus et potus. Quod massarius et alii officiales Iudicariae non debeant praetendere aliquod<br />

salarium pro abolicione vel canzelatura sed sint contenti de solito suo salario. Quod nulla<br />

imponatur dictis hominibus collecta aut exactio pro domino episcopo nisi salarium et consuetae<br />

collectae quae solvi solent et ad novas non constringantur nisi de bona eorum voluntate. Quod<br />

non teneantur ad reparationem, constructionem et fortificationem castrorum et fortalitiorum<br />

neque ad contributionem blavorum, vini, carnium, casei, foeni et munitionum pro ipsis castris.<br />

Quod non teneantur eggredi e territorio pro aliquo bello nisi dominus episcopus personaliter<br />

adesset, nec ad custodiam civitatis et aliorum fortalitiorum nisi in magna necessitate. Quod<br />

possint libere mercari et ad nundinas cum mercibus accedere per totum territorium tridentinum<br />

absque solutione alicuius dacii nisi antiquarum mutarum solutione. Quod possint bullare staria,<br />

pondera etc. sine praestatione alicuius salarii nisi secundum consuetudinem Tridenti. Quod<br />

quaelibet plebs debeat eligere duos homines ex quibus unum dicti officiales confirmare debeant<br />

pro sindico nec eos possint licentiare. Quod viatores pro citationibus faciendis praetendere non<br />

possint nisi tres grossos carentanos. Quod locus iudicis destinetur in medio vallis Iudicariae.<br />

Quod omnes causae terminari debeant in sex vel septem terminis etc. Approbavit igitur dominus<br />

episcopus omnia supradicta statuta et de gratia speciali ordinavit quod dicti homines<br />

imposterum pro salariis et collectis debitis et ordinariis bis in anno solvendis, solvant pro<br />

singulo foco pro termino s. Michaelis 40 solidos pro salario domini episcopi et decem pro<br />

officialibus in Iudicariis deputatis pro termino s. Georgii et imposterum ad alias collectas<br />

solvendas compelli non possint etc. Est exemplar.<br />

Manca.<br />

107. Anno 1466, 10 februarii in castro Stenici. - Rolandus de Sporo capitaneus castri<br />

Stenici tenore litterarum a capitulo tridentino acceptarum instituit quoddam examen in materia<br />

solutionis mutae in Andogno et praestito iuramento ab aliquibus ibidem examinatis deposuerunt<br />

quod iuxta consuetudinem pro quolibet bove solvuntur ad dictam mudam solidi 3, pro porco<br />

denarii 6, pro castrato denarii 6, pro vitulo denarii 6, pro vaca solidi 1, denarii 3, pro equis nihil,<br />

et quod nulla differentia fiebat ab illis animalibus quae conducebantur extra patriam ab his quae<br />

vendebantur in patria, sunt tamen sex anni circa quod mutarius praesens contra antiquam<br />

consuetudinem pro quolibet bove 12 grossos expostulabat.<br />

Cartaceo, carte 4. Si nominano i paesi di Dasindo, Fiavè, Poia, Larido, Baoio, Orsino, Prato.<br />

108. Anno 1515, 26 decembris, Ravenspurg. - Maximilianus romanorum imperator mandat<br />

Bernardo episcopo tridentino destructionem clausae Amphi et aliorum duorum arcium inter<br />

comitatum Tyrolis et Brixiam ut via sit libera et aperta et viam versus Brixiam planare.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

109. Iacobus Matius scribit Georgio episcopo tridentino quod cohortatus sit homines Banali<br />

ut ius eorum piscandi domino episcopo cederent et in reliquis conquiescerent, sed nihil adhuc<br />

efficere potuit propter ocultam conspirationem; sperat tamen sua praesentia intentum obtinere,<br />

nam dominus Bartholomaeus Concinus movit litem de montibus ut hoc modo piscationi cedant<br />

unde hoc modo sperat obtinere quod videlicet homines Banali domino episcopo ius piscandi<br />

cedant dummodo in montibus non turbentur; hortatur dominum episcopum ut iura sua tueatur<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

221


Capsa 8<br />

quae sunt clarissima, timet tamen ius teutonicum quod in propria voluntate consistit; nam<br />

audivit a domino Bartholomaeo Concino Belforti domino et eius genero quod habent motivum<br />

sperandi victoriam quia dominus Paulus de Liectenstain est episcopo tridentino infensus.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

110. Anno 1534. -Ex commissione domini Bernardi cardinalis et episcopi tridentiti domini<br />

Angelus Costede fiscalis et Ioannes Antonius Durigati vicarius Pergini generalem inquisitionem<br />

faciunt de omnibus bonis et iuribus episcopatus et ecclesiae tridentinae in tota Iudicaria citra et<br />

ultra Duronum atque in singulis villis adnotantur possessiones ex quibus percipiuntur affictus<br />

etc. Insuper adnumerantur villae et foci trium plebium citra Duronum cum quantitate annuae<br />

collectae quae solvi debet.<br />

Cartaceo, carte 251.<br />

111. Anno 1636, prima decembris, Tridenti. - Carolus Emmauel episcopus tridentinus<br />

villam Setauri in burgum erexit et officium vicariatus ab uno anno ad biennium extendit atque<br />

eiusdem vicarii iurisdictio in causis civilibus ad 200 florenos pariter extendit et hoc propter<br />

obedientiam et fidelia obsequia hominum Setauri in mentem revocata a Pasino Salvoto cive<br />

tridentino a Setauro originario.<br />

Manca.<br />

112. Anno 1635. - Subditi iudicarienses repugnantes solvere suam quotam impositionis<br />

factae episcopatui tridentino a comite Tyrolis ad instigationem quorumdam male affectorum<br />

domino episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

113. Propositiones factae ad hominibus septem plebium Iudicariae domino episcopo<br />

tridentino Carolo Emmanueli quod impositiones factas a provincia tyrolensi pro una quota<br />

exsolvent eo tamen pacto ut processus hac super re factus terminetur et imposterum, si similes<br />

contributiones imponantur in suis privilegiis a domino episcopo manuteneantur, neque ad<br />

ulteriorem solutionem adigantur.<br />

Adest responsio procuratoris domini episcopi in qua acceptat propositiones factas a dictis<br />

hominibus. Circa contributiones futuras procurabit a domino episcopo amicabilem<br />

compositionem.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia.<br />

114. Anno 1652, die 27 aprilis, Tridenti. - Epistola domini episcopi tridentini ad dominum<br />

Bettam plebanum de Lomaso cui committit ut secreto doctorem Zeni de Flaveo conveniat<br />

eumque suadeat ad inducendos iudicarienses ad solvendam contributionem eis impositam,<br />

eidem doctori Zeno promittendo dignam compensationem pro hoc officio.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

222


Capsa 8<br />

115. Anno 1631, 1634, 1635 etc. - Locationes decimarum, pratorum, camporum<br />

pertinentium ad mensam tridentinam in plebatibus Banalli et Lomassi una cum datio castri Mani<br />

etc. factae a domino Ludovico Voltolino locumtenente Stenici.<br />

Cartaceo, carte 8. In italiano.<br />

116. Anno 1538, die 7 februarii, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

cardinalis et episcopus tridentinus dato iuramento confirmat Franciscum de Armaninis in<br />

vicarium Setauri ad hominibus illius villae praesentatum iuxta eorum privilegia.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

117. Anno 1484. - Consultatio authentica Angeli de Castro, Baptistae de s. Blasio et<br />

Ioannis Baptistae de Royzeller iuris utriusque doctoris in academia patavina in causa praetensae<br />

quartae novalium villae Flavei quas homines dictae villae retroactis temporibus numquam<br />

solverant nec modo ad instantiam praesentis parochi quos anatemizavit, solvere intendunt.<br />

Resolutio in favorem hominum de Flaveo.<br />

Cartaceo, carte 8. Sigilli aderenti 3.<br />

118. Anno 1533, 16 decembris, Belforti. - Simon Concinus capitaneus castri Belforti<br />

conquaeritur cum locumtenentibus tridentinis quod homines plebis Banali citare fecerint suos<br />

subditos Molveni ratione cuiusdam novae viae meditatae in praeiuditium dictorum hominum<br />

Molveni et suae iurisdictionis. Quare rogat dictos locumtenentes ut desistere faciant dictos<br />

homines Banali a talibus praeiuditiis in alienos subditos quibus etiam comparere prohibuit. Petit<br />

etiam an talis citatio facta fuerit de mandato dictorum locumtenentium an non? quia talem<br />

iurisdictionis perturbationem tollerando a sua superioritate imputaretur quam informare esset<br />

necessum.<br />

Manca<br />

119. Scriptura in qua ostenditur quod capitaneus Belforti non possit praetendere ius<br />

depascendi in monte Cedae cum bestiaminibus suis tanquam capitaneus loci quia transactio<br />

facta fuit inter commune Villae et Primioni ex una et inter Molvenum et Andalum ex altera<br />

parte.<br />

Cartaceo, carte 2<br />

120. Extra anno 1507. - Homines communitatum Banali exponunt locumtenentibus<br />

tridentinis quod litterae serenissimi romanorum regis ad instantiam Bartholomaei Concini<br />

capitanei castri Belfort vetantes dictis hominibus piscationem in lacu Molveni, buscationem et<br />

pasculationem nemorum et montium circumvicinorum non sunt acceptandae tum quia id est<br />

contra ius naturale et civile et contra iura ecclesiae tridentinae quia loca illa sunt in iurisdictione<br />

tridentina et si capitaneus Belforti habet aliquam partem in lacu eam habet ab ecclesia tridentina<br />

unde iniuste reccurrit ad romanorum regem et iniustitiam atque iniuriam fecit domino episcopo<br />

tridentino. Tum etiam quia non sunt privandi possessione quam ab immemorabili habuerunt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2<br />

223


Capsa 8<br />

121. Anno 1532. - Reccursus hominum villae Stenici ad locumtenentes tridentinos contra<br />

dominum Vels capitaneum Stenici praetendentem ius super communia dictae villae eo quod<br />

emerit quaedam bona in illis pertinentiis, quod ius tantum spectat ad vicinos ut semper<br />

observatum fuit, et quamquam respectu officii et nobilissimae suae familiae obtulerint tale ius et<br />

facultatem dederint fruendi bonis communibus donec sit capitaneus citra tamen praeiudicium<br />

iurium suorum, aquiescere noluit. Quare rogant dominos locumtenentes pro iustitia. Rescriptum<br />

quod dictis bonis gaudeat donec erit capitaneus Stenici.<br />

Cartaceo, carte 2<br />

122. Anno 1383. - Controversiae inter homines de Condino et homines Cimegi, Bundi,<br />

Brioni, Setauri et Bagolini etc. diversis temporibus habitae vel pro reparatione parochialis<br />

ecclesiae ad quam homines Bagolini concurrere nolebant vel ratione quatuor montium quorum<br />

facta tandem fuit divisio, vel occasione reparationis fluminis Chesii et aliarum expensarum ad<br />

quas concurrere nolebant homines Brioni etc. vel tandem occasione pascuorum praetensorum a<br />

comitibus Lodroni in pertinentiis Condini quod ius negabatur ab his de Condino.<br />

Cartaceo, carte 283.<br />

123. Anno 1532. - Homines Banali conquaeruntur cum dominis locumtenentibus tridentinis<br />

quod ad instantiam domini Simonis Concini ipsis prohibuerint cum pasta piscari in lacu<br />

Molveni; rogant tale decretum retractari quia esset in praeiudicium iurisdictionis domini<br />

episcopi sub qua media pars dicti lacus est posita, eo vel maxime cum dominus Georgius<br />

episcopus longam litem habuerit una cum communitate Banali contra patrem dicti domini<br />

Simonis Concini et homines Banali semper fuerint in possessione piscandi quovis modo. Item<br />

exponunt quod cum montes et sylvae sint indivisae cum hominibus Banali, Molveni et Andeli,<br />

dicti homines Molveni et Andeli locant pro suo libito absque licentia hominum de Banalo et<br />

absque partecipatione pretii et etiam ex ipsis communibus prata conficiunt et tanquam propria<br />

possident. Rogant ergo ut his praeiudiciis remedium apponant et iurisdictioni domini episcopi<br />

provideant.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

124. Simon Concini exponit locumtenentibus tridentinis quod vigore cuiusdam<br />

transactionis participat de bonis communibus Banali, Molveni et Andeli eo vel maxime quia<br />

praesentat personam ducis Austriae tanquam capitaneus castri Belfort.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

125. Anno 1533. - Homines Cimegi exponunt domino episcopo tridentino quod post<br />

longam litem cum domino Hectore comite Lodroni et castri Romani praetendente decimam vini<br />

nascentis in pertinentiis Cimegi, eos induxerit ad transigendum cum ipso et quotannis<br />

solvendum duos currus vini pro decima dicta solvendos et conducendos ex comitatu Archi vel<br />

Tenni accedente tamen auctoritate domini episcopi. Cum ergo a domino episcopo talis<br />

auctoritas non fuerit interposita et maximum damnum toti communitati inferendum agnoscant,<br />

eo vel maxime quia aliae villae circumvicinae talem decimam non solvant et si solvenda esset<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

224


Capsa 8<br />

potius parroco cui ius novalium competit, foret elargienda, hinc rogat dominum episcopum ut<br />

talem auctoritatem non interponat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

126. Homines Villae et Primioni exponunt locumtenentibus tridentinis quod habeant<br />

montem Cede communem cum ipsis et hominibus Molveni et Andeli in quo iuxta transactionem<br />

inter ipsos factam nulli licet ex ipsis introducere bestiamina forensia, contra talem<br />

conventionem egit dominus Simon Concini capitaneus castri Belfort, qui in eodem monte<br />

malgam errexit et quamquam per reccursum habitum ad dominum Bernardum episcopum<br />

tridentinum decretum emanatum sit quod interim nihil innovetur, tamen non desistit, unde<br />

rogant dictos locumtenentes ne tale praeiudicium permittant et dictum dominum Concinum ad<br />

damna solvenda obligent.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

127. Homines Iudicariae interioris praesentant domino Bernardo episcopo tridentino varia<br />

capitula confirmanda, inter quae quod eorum privilegia debeant manuteneri et conservari, quod<br />

vicarius debeat residere in Tiono ut moris est et non Preorii ut modo facit, cum maximo<br />

incomodo Condini et Boni; quod quaerellae scribantur a notariis sui maleficii et non ferantur in<br />

Stenico, exceptis excipiendis; quod non teneantur solvere mutas ad capritium mutariorum, sed<br />

tantum consuetas; quod processus expediantur et praefigatur terminus; quod causae quae de<br />

caetero in sex vel septem terminis terminari debeant, prolungantur ad 20 et etiam 50 terminos<br />

etc. Unde petunt a domino episcopo ut remedium apponat.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

128. Anno 1516, 27 decembris Tridenti. - Bernardus episcopus tridentinus exponit cardinali<br />

gurcensi desiderium hominum de Bagolino iterum redeundi sub potestate principatus Tridenti,<br />

sicuti quondam fuerant. Quare rogat ipsum dominum cardinalem ut apud caesaream maiestatem<br />

sollicite operetur pro obtinenda tali unione quae in beneficium ipsius caesareae maiestatis<br />

redundabit ratione confinium etc.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

129. Extra anno 1527. - Protestatio facta coram domino episcopo tridentino a comite<br />

Bartholomaeo filio Bernardini comitis de Lodrono pro se et fratribus suis Georgio et Alexandro<br />

de nullitate cuiusdam feudi venditionis factae a patre suo cuidam Leonardo Rossino et ab eodem<br />

Rossino vendito comitibus Ludovico et Sigismundo de Lodrono, quod feudum erat in<br />

pertinentiis Setauri. Unde protestantur de nullitate talis venditionis utpote in praeiudicium et<br />

dedecus familae et contra iura etc.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

130. Exemplar epistolae a domino Bernardo scriptae domino Ioanni de Weynek capitaneo<br />

Stenici contra homines de Banallo qui contendebant se frui et uti posse monte ibidem posito et<br />

ad castrum Mani pertinente, praecipiens ut eis prohibeat sub poena gravi montem illum accedere<br />

causa eo fruendi, aliquid incidendi vel buscandi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

225


Capsa 8<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

131. Anno 1533. - Homines de Stenico supplicant domino episcopo tridentino ut<br />

manuteneantur in eorum antiqua consuetudine et libertate ut possint conducere eorum vina in<br />

Molveno et per vallem Annaniae; una cum informatione domini capitanei Stenici.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente.<br />

132. Anno 1587, die 1 ianuarii in Setauro. - Homines villae Setauri Stephanum de Polis<br />

iuxta tenorem suorum provilegiorum in eorum vicarium electum reverendissimo domino<br />

episcopo tridentino pro consueta confirmatione praesentant.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

133. Anno 1527, die 10 septembris ex Stenico. - Informatio data a Bartholomaeo Lutherino<br />

massario ultra Duronum super iure et modo conducendi lignamina per flumen Clesii in plebibus<br />

Boni et Condini.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

134. Anno 1590. - Communitas et homines Setauri praesentant locumtenentibus Tridenti<br />

dominum Salvatorem de Iunctinis in suum vicarium ab ipsis iuxta eorum privilegia electum pro<br />

confirmatione.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente della comunità di Storo.<br />

135. Anno 1531, die 26 ianuarii, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

cardinalis episcopus tridentinus confirmat Antonium de Scarperiis in vicarium villae Setauri ab<br />

hominibus eiusdem villae secundum eorum privilegia electum et praesentatum.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigilli aderenti.<br />

136. Anno 1588. - Homines de Setauro praesentant in suum vicarium a se electum et a<br />

domino tridentino confirmandum ser Bernardum Chaligari.<br />

Anno 1589, praesentant ser Carolum Soldati de Setauro in suum vicarium etc.<br />

Anno 1595, praesentant eundem dominum Carolum Soldati etc.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigilli aderenti. Parte in italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

226


Capsa 9<br />

CAPSA 9<br />

Valles Annaniae et Solis (numeri 300)<br />

1. Anno 1210 indictione 13, undecimo kalendas decembris in civitate Tridenti in palatio<br />

superiori in praesentia Turconis tridentini chori decani, Odulrici de Sellano canonici, Petri de<br />

Malusco Ananiae vicedomini, Nicolai del Verme, et Deghelwardi causidicorum, Alberti de<br />

Sellano, Arponis et Arpolini patris et filii de Cleis, Montenarii de Disuculo, Willelmini de<br />

Pomarolo, Adelperti Margni de Bodezana, Vidalis et Ioannis de Bordellana. - Per cirotecam<br />

quam sua manu tenebat Fridericus tridentinae ecclesiae illustrissimus episcopus iure locationis<br />

perpetuo investivit Petrum decanum de Vulsana nomine et vice ipsius et suorum consorcium,<br />

videlicet Ioannis Salamiae, Vidaleti et Altomi nepotum suorum, Boni filii quondam Bevulei,<br />

Iohanusi et Richabellae filiae quondam Ottonis, atque... nurus Vidaleti de Pratello de universis<br />

braidis et stabulis ubicunque sint in vico Vulsana et in eius pertinentiis, excepta pecia una de<br />

terra; fictum annue reddendo tridentino episcopo in curia de Vulsana modiorum 35, videlicet 10<br />

siliginis ad mensuram qua datur blava curiae et 13 casei ad stateram vicinalem et oves 6<br />

maiores.<br />

Pergamena mm 135x201. Notaio: Ropertus.<br />

2. Anno 1213 indictione 1, XV kalendas novembris, in platea de Vulsana, in presentia<br />

Bertoldi Rubei tunc canevarii de Tridento. - Iohannes de Dezano et alii promiserunt domino<br />

Petro de Malusco Anauniae vicedomino quod de certo solvent quolibet anno ministerialibus<br />

curiae de Vulsana suos fictos blavae ut ibi; datis ad id wadibus, seu fideiussoribus.<br />

Anno ut supra, 14 kalendas novembris, in vico Vulsana in presentia Brunonis presbiteri de<br />

Vulsana, Artuychi et Saldini de Cagno. - Coram domino suo Arpone de Cleixo et eius consilio<br />

et consensu, Maurus, Petrus et Benedictus de Ursi wadium dederunt domino Petro de Malusco<br />

vicedomino quod de cetero solvent quolibet anno in curia de Vulsana pro possessione quondam<br />

Scani placitum, idest ovem unam maiorem et modios 4 de blava.<br />

Pergamena mm 150x106. Notaio: Ropertus. Testimoni: Bruno presbiter de Vulsana, Ritius de<br />

Mistiago.<br />

3. Anno 1217 indictione 5, die martis 4 iulii apud villam Clexii. Coram Bonotempo de<br />

Clexio, Guarimberto de Romeno, Iacomino de Maiano, Gistoldo de Clexio testibus. - Dominus<br />

Petrus de Malusco vicedominus Anauniae ex parte domini episcopi tridentini praecepit<br />

iuramento fidelitatis Bertoldo scario de Male, et Marcualdo scario de Livo manifestare omnes<br />

redditus domini episcopi in gastaldia de Male, 63 modios inter frumentum et sicalem, et 30<br />

modios anone; item 20 modios minuti qui dabantur pro porcis et 40 modios casei et 36 bestias<br />

inter furmentum et sicalem, et 5 inter vaccas et porcos. Summa istarum omnium est 343 librae<br />

exceptis vaccis et porcis, deductis racionibus vicedomini et gastaldionis, et ministerialium<br />

omnium.<br />

Pergamena mm 99-102x142. Notaio: Matheus de Placentia.<br />

4. Extra notatum = Urbarium Valsana 1250 = Intus = Rationes gafori de Valsana. In primis<br />

debent esse 274 modios frumenti et siliginis et anone ad starum rasum etc. Item 202 modios<br />

casei. Item 80 bestias magiores (sic), et 22 urnas Vini.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 85-90x190-193.<br />

227


Capsa 9<br />

5. Anno 1263 indictione 6, die 3 intrante iullio, in villa Romeni super molendinum. - Ibique<br />

Bonomus Eme, Henricus de Calasina, Marquardus filius Bonomi, Rompertus de Ermano<br />

corporaliter ad sancta Dei Evangelia iuraverunt manifestare Graciadeo filio Bonomi de Romeno<br />

ficta quae pertinent ad gastaldiam de Romeno, quae fuit de episcopo et de episcopatu, modo<br />

habet dominus Swilxerius Longus de Mezo. In primis dixerunt et manifestaverunt.<br />

Die 5 intrante iullio, Wanbertus de Sio deganus de illa gastaldia de Romeno similiter<br />

iuravit et subinde manifestavit. - De villa Fondi: de Malosco; de Ranzone; de Cavarono; de<br />

Caldario.<br />

Pergamena mm 760x150. Notaio: Bonaventura.<br />

6. Extra signatur annus 1284. Intus = Istae sunt petitiones domini Henrici Dei gratia<br />

episcopi tridentini. Primo quod dominus M. comes tirollensis quiete permittat et permitti faciat<br />

libere et absolute dominum Henricum episcopum omnes fruges, reditus tam mute campe quam<br />

alios reditus pervenire episcopatui. - Item quod dictus dominus comes libere faciat relaxari<br />

omnes captivos.<br />

Pergamena mm 290x140.<br />

7. Anno 1288 indictione 1, die 1 ianuari. In platea de Amblo. - Convocati homines viciniae<br />

de Amblo constituunt Bonensignam suum procuratorem ad sequentem venditionem. Dictus<br />

igitur Bonensigna pro precio 7 librarum denariorum veronensium quas confessus fuit se<br />

accepisse et habuisse a Don fratre Bonadomano dante nomine et vice pro se et fratre Otone<br />

priore et provisore monasterii sancti Thomei, fecit datam et venditionem ad proprium pro libero<br />

et expedito alodio dicto Don Bonadomano fratri monasterii praedicti de una sua pecia terrae<br />

buschivae et prativae iacente a Plaozo ad scallas de s. Lazaro, cui cohaerent etc. dicto domino<br />

fratri Bonadomano recipiente pro se ac nomine et vice praedicti Don fratris prioris et provisoris<br />

dicti monasterii fratrum et sororum.<br />

Anno 1289 indictione 2, die primo intrante septembri in Amblo. - Ibique Malebonius de<br />

Amblo amore Dei et beatae Virginis matris Mariae ac beatorum Tomei et Bartholomei et in<br />

remissionen suorum peccatorum et pro animabus sua et quondam sui patris et matris dedit et<br />

donavit Don fratri Otoni priori et provisori ospitalis praedictorum beatorum Tomei et<br />

Bartholomei sub Romeno unam viam per medium sui campi de Plaozo; tali modo quod dicti<br />

prior et fratres et sorores possint ire ad suum vineale cum personis, plaustris etc.<br />

Anno 1288 indictione 1, die 1 ianuarii. - Est aliud exemplar idem cum superiori.<br />

Pergamene 2: mm 517x106-127; 577x94-117. Notaio: Bonencontrus.<br />

8. Anno 1318 indictione 1, die dominico 24 intrante septembri, Terciolasii in via ante<br />

domum feri. - Muerardus Cerdo de Livo nunc habitator Caldesii ordinavit ser Arnoldum<br />

notarium de Terciolasio et Bonium dictum Arac notarium de Tridento suos procuratores<br />

specialiter ad petendam et recipiendam investituram sui recti feudi a domino episcopo tridentino<br />

vel ab eius vicario et in faciendo fidelitatem ipso domino prout ius postulatur.<br />

NB. Foris notatum habetur = Pronunciatum cecidisse a iure suo dominus<br />

Arnoldus procurator nomine Muerardi: die lunae 20 septembris presentibus Henrico<br />

filio domini Riprandi de Livo et Guidone de Bononia.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 184x100-105. Notaio: Altepasius de Terciolasio.<br />

228


Capsa 9<br />

9. Anno 1318 indictione 1, die dominico 4 exeunte madio in villa Carzati. - Ibique in<br />

publica vicinia communis villae Carzati more solito in consueto loco voce saltuariorum<br />

congregati homines de Carzato, constituerunt ser Bonaventuram quondam ser Martini de<br />

Carzato eorum procuratorem nominatim ad iurandum mandata dominorum capitanei et sui<br />

vicarii per dominum fratrem Henricum episcopum tridentinum et eorum sequi vestigia et<br />

mandata et eis servire et obedire realiter et personaliter et generaliter in omnibus eorum factis,<br />

litibus et quaestionibus tam in agendo quam in defendendo.<br />

Pergamena mm 233-250x145-164. Notaio: Ionas de Monclasico.<br />

10. Anno 1400 indictione 8, die mercurii penultimo augusti in villa Tressi vallis Anauniae<br />

dioecesis tridentinae plebis Taii. - Ibique Climetus quondam Coradi, Iacobus dictus Boyanus<br />

tanquam designatores electi per nobilem generosum dominum Aymonem de castro Clexii<br />

habitatorem dictae villae Clexii tanquam procuratores reverendissimi domini Georgii episcopi<br />

tridentini, sacramento dato designaverunt infrascripta bona pertinentia dicto domino episcopo et<br />

ecclesiae tridentinae ex praecepto et commissione sapientis domini Iacobi notarii de Eno<br />

assessoris nobilis domini Riprandi de castro Clexii vicarii generalis in vallibus Anauniae et<br />

Solis pro suprascripto domino episcopo. Imprimis etc.<br />

Pergamena mm 355-375x140-162. Notaio: Desideratus q. Francisci de Coredo. Si nominano i paesi<br />

di Toss e Tres.<br />

11. Anno 1407 indictione 15, die veneris 2 aprilis Tridenti super platea iuxta rastellum ante<br />

castrum Boni Consilii praesentibus dominis Purchardo magistro curiae, Gulielmo comite de<br />

Amatia, Petro de Sporo, Ioanne de Lietenstain, Elrahrdo de Vilanders marischalco, Vinciguerra<br />

de Arco, Petro de Lodrono, Gratiadeo et Antonio de Campo, Rodulfo de Balenzanis capitaneo et<br />

referendario populi civitatis Tridenti. - Dominus Federicus dux, Tirolis comes concedit<br />

hominibus vallium Annaniae et Solis privilegium exemptionis a solutione impositionis 26<br />

solidorum pro capitaneo Tridenti, absolutionis et immunitatis super quocunque crimine et<br />

maleficio atque exemptionis a prestatione expensarum pro vicariis et officialibus maleficiorum.<br />

Pergamena mm 566x382. Notai: Paulus civis tridentinus q. ser Iohannis q. ser Fati de Terlaco,<br />

Guilelmus ser Pauli civis trid. Si nominano altri notai come testimoni: Sandrinus ville Nani q. ser Antonii<br />

de Cazuffo, Guilielmus q. Otonis de villa Clesii, Semblantus q. ser Antonii de Pavillo.<br />

12. Anno 1424 indictione 2, die sabati 3 iunii in platea communis de Fundo. - Iacobus<br />

dictus Auola quondam Francisci de Ripa Tridenti habitator in civitate Tridenti refutavit sindicis<br />

de Fundo unam silvam quae vocatur Laures cum lignamine inciso et hoc nominatim pro 300<br />

planchonis conducendis de dicta silva ubicunque voluerit, additis aliis pactis et reservatis<br />

iuribus.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Ferdinandeum, U. 144. Pergamena mm 390-357x155. – Notaio:<br />

Iacobus fq. Henrici de Rubinariis de Fundo.<br />

13. Anno 1442 indictione 5, die 5 septembris in villa Armuli in domo sive in curia Gregorii<br />

quondam Remondini de Armulo plebis sancti Victoris de Tayo vallis Ananiae dioecesis<br />

tridentinae Praesentibus nobili et egregio viro ser Baldessario quondam Federici de Molario,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

229


Capsa 9<br />

Gregorio suprascripto et Nascimbeno eius fratre filiis quondam suprascripti Remondini de<br />

Armulo. - Coram nobili et egregio viro domino Michaele quondam domini Herasmi de Tono<br />

honorabili vicario in civilibus et criminalibus causis in vallibus Annaniae et Solis pro<br />

reverendissimo domino Alexandro titulo s. Laurentii in Damaso presbitero cardinali, aquileiensi<br />

patriarcha et commendatore atque gubernatore ecclesiae tridentinae nec non duce Mazoviae,<br />

sindici et procuratores hominum de toto Mezalono videlicet de manso de la Selva usque ad<br />

mansum de la Preda de Provexio petunt et obtinent exemptionem ab omni onere contributionum<br />

pro aedificio pontium, collectarum et profectionum ad exercitum vel ad aliquam cavalcatam:<br />

exceptis consuetis fictis et contributionibus pro reparatione pontis al pin ultra clausam pro rata<br />

et pontis de Infrescua.<br />

Pergamena mm 475x210-222. Notaio: Simon q. Federici de Balesteriis de Tresso.<br />

14. Anno 1455, indictione 3, die sabati 14 iunii, in villa Clexii in loco iuridico. - Dominus<br />

Georgius de castro Clexii vicarius generalis vallium Annaniae et Solis in civilibus et<br />

criminalibus causis pro reverendissimo domino Georgio episcopo tridentino. In causa super<br />

proprietate et possessione montis Polinarii situati in valle Rabii plebis Maleti inter homines et<br />

personas communitatis villarum Bordianae et Bozanae ex una et homines de Caldesio ex altera<br />

parte, fert sententiam in favorem primae partis, quoad pasculandi, salvo et reservato iure si quod<br />

habent, hominibus de Caldesio buscandi.<br />

Pergamena mm 535x242-250. Notaio: Melchior f.q. Benasuti de Clexio. Altro notaio nominato<br />

Marcus de Cartrono.<br />

15. Die lunae 11 exeunte aprili, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Iacobus de<br />

Romeno per sacramentum quod fecit domino Henrico venerabili episcopo, manifestavit iura,<br />

ficta, diricta, proventus, decimas et scarias episcopatus tridentini in valle Annaniae ut sequitur.<br />

NB. Deest annus et incertum sub quo episcopo Henrico: sed videtur sub Henrico II, circa<br />

annum 1280.<br />

Pergamena mm 436x127-132. Nominati i paesi di Romeno, Don, Banco, Cavareno, Cloz, Cagnò,<br />

Tavon, Coredo, Vervò, Cles, Sanzeno.<br />

16. Anno 1307 indictione 5, die dominico 16 intrante aprili, Clexii in platea Maiani. -<br />

Dominus Federicus Fiatela de castro Clexii manifestavit quod tenet ad rectum feudum a domino<br />

Bartolomeo episcopo tridentino infrascriptas decimas decimarias cum iure decimandi; primo<br />

unam decimam de valle Solis de villa Mezanae et unum dossum supra dictam villam.<br />

Pergamena mm 120-129x139-144. Notaio: Gulielmus per dominum Sandoninum de Milano.<br />

17. Anno 1437 indictione 15, die veneris 6 octobris in villa Trameni, presentibus nobili<br />

domino Georgio de Sporo, Hainrico Bovaro de Altemburgo, Iacobo Campenner, Behardo<br />

Raversperger iudice Curtazii. - De lite et controversia vertente inter nobilem virum Michelem de<br />

Coredo ex una parte, et communitatem Smarani ex altera occasione unius decimae vini, grani,<br />

iumentorum, bestiarum quam singulis annis, exceptis tribus ultimis, homines de Smarano<br />

solverunt et de qua ser Michael de Coredo fuerat investitus a domino Federico seniore duce<br />

Austriae: composuerunt quod de coetero illi de Smarano dictam decimam solvent.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

230


Capsa 9<br />

Pergamena mm 420x320-325. Notaio: Laurentius Hamawer abit. in Trameno. Altro notaio: Simon q.<br />

Friderici de Valle super de Tresso.<br />

18. Anno 1225 indictione 13, die 12 exeunte decembri apud domum s. Tomei de Romino. -<br />

Dominus Silvester presbiter, et dominus Iames praedictae ecclesiae fratres nomine locationis in<br />

perpetuum investiverunt Enricum, Wiribertum fratres de Romalo de tribus peciis terrae cum<br />

vineis iuris praedictae ecclesiae quae iacent in pertinentiis de Romalo sub annuo fictu unius<br />

urnae vini boni et puri.<br />

Anno 1271 indictione 14, die 10 exeunte augusto. - Delaidus notarius quondam Travesini<br />

de Revo nomine offeritionis et donationis inter vivos posuit investituram in proprium et<br />

perpetuum super altare s. Thomei unius urnae vini colati omni anno solvendae super vineale.<br />

Membrana est pene detrita et vix legi potest.<br />

Pergamene due unite: mm 219-216x103, 110-120x145-135. Notai: Bernardus; Nicolaus. Testimoni:<br />

Fridericus de Cleiso, Segaturus de Cazezo, Aserbus, Milo de Romal. Seconda pergamena:... in ecclesia s.<br />

Tomei de plebe Romeni ante altare s. Tomei. Testimoni: Bertoldus presbiter plebanus Romeni, frater<br />

Federicus de Romeno, frater Oto s. Tomei, Bonadoman de Ambulo commorante cum fratribus s. Tomei.<br />

19. Anno 1294 indictione 7, die dominico 13 intrante iunio in Romeno. - Bonaventura<br />

quondam Blasii precio 50 solidorum denariorum veronensium parvulorum quos confessus fuit<br />

se recepisse a fratre Nicolao priore s. Thomei de Romeno et ipsius monasterii fecit datam et<br />

venditionem eidem fratri Nicolao de una pecia terrae arativae iacente infra Romenum ubi dicitur<br />

in Dassina.<br />

Pergamena mm 102-106x133-150. Notaio: Bertoldus.<br />

20. Anno 1267 indictione 10, die lunae 5 exeunte decembri. In ecclesia s. Thomei apud<br />

Romenum. - Oldericus de Piano et eius filius Desideratus amore Dei et beatae virginis Mariae et<br />

beati sancti Thomei apostoli atque omnium sanctorum et animae eorumdem et quondam Antonii<br />

filii dicti Olderici remedio ac remissione delictorum suorum et omnium suorum parentum cum<br />

uno libro quem in suis manibus tenebat, nomine offeritionis et donationis in perpetuum posuit<br />

super altare ecclesiae praedictae s. Thomaei tertiam partem totius decimae cuiusdam peciae<br />

terrae vineatae iacentis in pertinentiis Malgoli; et quod dicta ecclesia et fratres ibi servientes<br />

habeant et teneant et quidquid vellint facere faciant.<br />

Pergamena mm 115x145-148. Notaio: Iacobus. Testimoni: Avancius filius Thomasini de Plano,<br />

Albertus de Brezo, Oldericus viator de Romeno q. Iacobini, Villanove q. Longi de Pragena. Salvus de<br />

Cazeco.<br />

21. Anno 1272 indictione 15, die lunae 7 exeunte iulio apud ecclesiam s. Christophori de<br />

Romeno: praesentibus domino Federico de Romeno, Henrico Bugatello. - Iohannes<br />

Manpreserus de Rovesolo presente et consenciente suo domino Rodegerio de Banco, pro libero<br />

allodio vendidit domino Bertoldo presbitero de Romeno provisori ecclesiae et loci sancti Tomei<br />

pro ipsa ecclesia et fratribus unam peciam terrae cum vineis iacentem in plebe s. Sisinii in loco<br />

Razagi precio novem librarum denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 150-154x165. Notaio: Omnebonus de Mazelo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

231


Capsa 9<br />

22. Anno 1214 indictione 2, die dominico 7 intrante septembri in Tridento in capella<br />

domini episcopi sita apud palatium episcopatus, presentibus domino Conrado capellano, domino<br />

Federico preposito, domino Martino Nigro, Gistoldo, Abelino, Zanebelo, Federico Paterini, G.<br />

archidiacono et Zucone atque Odolrico filio domini Peregrini canonicis tridentinae ecclesiae et<br />

domino Petro de Malusco causidico. - Dominus Fredericus sanctae tridentinae ecclesiae<br />

episcopus atque regalis aulae legatus et vicarius concessit domino Iohanni converso sancti<br />

Thomaei de Romeno in valle Annaniae Dominicum Burellum hominem suum ad serviendum<br />

die ac nocte sibi et dictae ecclesiae: ita quod Dominicus servitor et eius haeredes sint tantum<br />

subiecti monacho dictae ecclesiae. Insuper idem dominus episcopus privilegium indulsit dicto<br />

Dominico et eius haeredibus ne de caetero colectam, daciam ei auferant sed tantum cum<br />

omnibus bonis praesentibus et futuris ad servicium monachi permeneat. - Insuper dominus<br />

episcopus illud idem privilegium praefato domino Ioanni monacho seu converso indulsit atque<br />

concessit et eius successoribus ad servicium preadictae ecclesiae commorantibus.<br />

Pergamena mm 197x171-175. Notaio: Ercetus. Testimoni: Conradus capelanus.<br />

23. Plures venditiones et emptiones in favorem ecclesiae s. Thomaei de Romeno ab anno<br />

1213 usque ad annum 1295. Sunt enim plura instrumenta simul assuta.<br />

Pergamene 8 unite: mm 135x127; 275x95-125; 250x120; 227x116-130; 280x180; 301x131;<br />

475x140-145; 302x145. Notaio: Vasallus domini comitis Marchi de Lomello. Baxtus de Strambiano. -<br />

Unum molendinum iacens inter Romenum et villam da Auno apud flumen Ragayoli, cum casale et<br />

sedime, rosale; notaio: Delavancius dictus Temallus. - Ecclesia s. Lazari de plebe Roy; Amitarius de<br />

Taono, Arnoldus de Ovena; Bertoldus de Ono. Notaio: Omnebonus de Mazelo. - In plebe Taei. Notaio:<br />

Oliverius filius Odorici.<br />

24. Alia similia ad eandem ecclesiam s. Thomaei spectantia.<br />

Pergamene sei unite: mm 147x200; 145x275; 185x125; 117x167; 142x155; 150x185. Notaio:<br />

Robertus; Warnardus.<br />

25. Alia ut supra, ubi et donationes. Etiam anno 1300.<br />

Pergamene sette unite: mm 152-140x425; 150x140; 120x125; 125x205; 130x370; 150x175;<br />

140x235. Notai: Minadalus; Iacobus; Bertoldus.<br />

26. Anno 1271 indictione 14, die 4 exeunte septembri in Bolzano in palatio episcopatus in<br />

praesentia Gotzalchi decani, Olrici archidiaconi tridentini, Bonetempi sacerdotis de sancto<br />

Georgio, Benvenuti plebani Vulsanae et Iacobi de Romeno. - Dominus Egno episcopus<br />

tridentinus prohibet sub excommunicationis poena hominibus de Romeno ne super bona<br />

hospitalis s. Thomasii ponant daciam, coltam, scufium aut daderam sed sint libera, exempta et<br />

sub protectione episcopi.<br />

Sequitur assuntum aliud instrumentum ex autentico relevatum sub anno 1297, auctoritate<br />

domini Nigri de Montorio vicarii Annaniae per dominum Ottonem ducem Karinthiae, comitem<br />

de Tiroli et ecclesiae tridentinae advocatum ad petitionem fratris Nicolai prioris et rectoris<br />

ecclesiae et monasterii s. Tomaei. - Tenor cuius talis est.<br />

Anno 1276 indictione 4, die lunae 9 intrante novembri Tridenti in ecclesia s. Blasii. In<br />

praesentia dominorum Gozalchi degani, Olrici archidiaconi, Encelini Odolrici scolastici,<br />

Adelpreti, Adelurandi, Odolrici de burgo novo et Gislimberti canonicorum Tridenti Federici<br />

plebani de s. Laurencio [nempe de Sarnonico] et Bernerii plebani de Tayo, Gislimberti<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

232


Capsa 9<br />

provisoris de Tonal, et Loribardi provisoris de Campeio. - Dominus Henricus episcopus<br />

tridentinus confirmat omnia privilegia, gratias, et concessiones per suos praedecessores factas et<br />

concessas ecclesiae ac ospitalli s. Thomaei de plebatu Romeni et confratribus ibi<br />

commorantibus ad transeuntes et peregrinos ibi recipiendos.<br />

Pergamene due: mm 210x112; 105-122x420. Notai: Zacheus; Albertus; Bertoldus.<br />

27. Anno 1339 indictione 7, die 17 intrante ianuario in villa Muyoni vallis Runi. - De<br />

mandato domini Nicolai de Misina canonici et scolastici maioris ecclesiae tridentinae in<br />

spiritualibus iudex et vicarius generalis domini Nicolai episcopi tridentini ad instantiam domini<br />

presbiteri Stefani de Romalo prioris et rectoris ospitalis s. Thomaei plebatus Romeni<br />

manifestata sunt bona quae fuerunt quondam Cestarii de Runo quae solvebant fictum ospitali s.<br />

Thomaei.<br />

Pergamena mm 362x163-150. Notaio: Iohannes.<br />

28. Anno 1391 indictione 14, die dominico 11 iunii in villa Cavareni in curia domus<br />

Delayti. - Dominus frater Philippus de pertinentiis Veronae prior et rector ecclesiae ss.<br />

Bartholomaei et Thomaei sub villa Romeni locavit in enfiteosim in perpetuum secundum usum<br />

plebis Caldarii et capellae Tremeni et quondam domini episcopi Federici, investivit Guillelmum<br />

quondam Guarnardi de Cavareno plebis s. Laurentii de pecia terrae vineatae sita in pertinentiis<br />

villae Caldarii in loco ubi dicitur Abedelle sub annuo censu 46 grossorum ad festum s.<br />

Michaelis.<br />

Pergamena mm 160-172x322. Notaio: Nicolaus.<br />

29. Anno 1425 indictione 13, die dominico [desunt aliqua verba]. - Honorabilis vir<br />

dominus presbiter Marchus de Intilero prior ecclesiae s. Thomae pro una libra piperis investivit<br />

discretum virum Georgium quondam Stephani de Monticulo de uno vineto iacente in<br />

pertinentiis Caldarii in Blidello sub annuo censu 9 grossorum de Marano.<br />

Pergamena mm 200x265. Notaio: Martinus q. Francisci de Avolano.<br />

30. Anno 1446 indictione 9, die martis 11 ianuarii in castro Boni Consilii, praesentibus<br />

nobili egregio viro domino Michaele de Tono vicario generali vallium Annaniae et Solis,<br />

Martino de Magredo sub capitaneo infrascripti domini Henrici. - Coram magnifico et generoso<br />

milite domino Henrico de Morsperg capitaneo civitatis Tridenti pro illustrissimo et excelso<br />

principe domino Sigismundo duce Austriae, comite tyrolensi advocato et defensore ecclesiae<br />

episcopatus Tridenti ac domino in temporalibus civitatis eiusdem, constitutae partes, nempe<br />

Paulus filius Ognabeni Semblanti cum aliis sociis de Tueno, de Pavilo, de Meclo ex una, et<br />

magister Antonius Cerdo et socii ex altera, occasione certorum dampnorum, insultorum,<br />

excessorum et homicidiorum invicem factorum, compromiserunt in praedictum dominum<br />

Henricum de Morsperg capitaneum de iure et de facto.<br />

Anno 1446 indictione 9, die mercurii 12 ianuarii in castro Boni Consilii, praedictus<br />

dominus Henricus vigore compromissi, consilio dominorum Michaelis de Fazinis de Padua<br />

vicarii in temporalibus Tridenti, Antonii de Fatis de Terlacho legum doctoris, per suam<br />

sententiam amicabilem ad pacem et concordiam praedictas partes induxit, condonatis sibi<br />

invicem omnibus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

233


Capsa 9<br />

Pergamena mm 640x430-450. Notaio: Bartolomeus.<br />

31. Anno 1440 indictione 3, die 3 septembris. -Ex commissione speciali reverendissimi<br />

domini Alexandri aquileiensis patriarchae, commendatarii ecclesiae tridentinae. Datum Tridenti<br />

in castro Boni Consilii die 7 marcii 1440. - Dominus Petrus Renz in decretis licentiatus suam<br />

fert sententiam in favorem Isach foeneratoris iudaei et habitatoris Tridenti assistente ei nobili<br />

viro ser Iohanne Conto de Fattis de Terlaco tamquam procuratore, contra Petrum quondam ser<br />

Iohannis a Rido de Enno vallis Ananiae et dominum Leonardum notarium a Sale civem et<br />

habitatorem Tridenti eius procuratorem, pretextu et occasione certorum denariorum quos<br />

petebat dictus Isach iudeus a dicto Petro ut haerede quondam domini Florii de Enno canonici<br />

Tridenti pro denariis dicto domino Florio datis sub usuris, quarum exercendarum ipse Isach<br />

privilegium obtinuerat a domino Alexandro episcopo commendatore ecclesiae tridentinae.<br />

Pergamena mm 515-575x397. Notaio: Franciscus q. Francisci de Fundo habitator Tridenti.<br />

32. Anno 1407 indictione 15, die veneris 29 aprilis Tridenti super platea castri Boni<br />

Consilii, praesentibus nobilibus et egregiis viris domino Petro milite de Sporo, domino Henrico<br />

de Rotimburch capitaneo in partibus Atasis dicto de Caldario, ser Pretelli quondam domini<br />

Rubinelli de Caldesio, Baldessario filio nobilis viri ser Simeonis de Tono, Iorio et Ianeso<br />

fratribus filiis praefati domini Petri de Sporo, Antonio filio ser Andreae de Tuyeno. - Dominus<br />

Federicus dux Austriae, Tirollis comes et ecclesiae tridentinae merus advocatus, protector et<br />

defensor nobilibus viris in villis vallium Ananiae et Solis commorantibus propter eorum grata<br />

servicia sibi et ecclesiae praedictae saepissime impensa, concedit quod non teneantur ire ad<br />

aliquem exercitum seu pugnam, offensam vel defensam extra confinia episcopatus tridentini vel<br />

comitatus tirollensis sed intra in exercitu servire teneantur. Item quod omnia eorum bona<br />

immobilia acquisita et acquirenda quovis titulo sint exempta a contributione coltarum,<br />

salariorum, excepto si focum integrum adquirent. Tandem quod de caetero omnes investiturae<br />

feudales fiant et fieri debeant maiori sed antiquiori cuiuslibet parentellae seu casalis nomine et<br />

vice caeterorum.<br />

Pergamena mm 303x355. Notaio: Guilielmus. Cartaceo, carte 2.<br />

33. Anno 1580 indictione 8, die dominco 29 maii in villa Enni vallis Annaniae. - Coram<br />

clarissimo domino Francisco Betta uti commissario illustrissimi et reverendissimi domini<br />

Ludovici cardinalis et episcopi tridentini cuncti sindici omnium villarum plebis Enni tactis<br />

scripturis iurarunt fideliter executuros et observaturos omnia et singula contenta in statuto libro<br />

3 criminalium sub rubrica 1 folii primo de iuramento fidelitatis domino episcopo servando.<br />

Pergamena mm 405x170. Notaio: Antonius q. ser Petri de Luca de Signo plebis Thurii. Nomi dei<br />

sindaci.<br />

34. Anno 1581 indictione 9, die lunae 10 aprilis in villa Caldesii plebis Maleti vallis Solis<br />

dioecesis tridentinae. - Coram clarissimo iureconsulto et equite domino Francisco Beta<br />

consiliario et commissario generali illustrissimi et reverendissimi domini Ludovici sanctae<br />

romanae ecclesiae titulo s. Honofri cardinalis, episcopi et principis Tridenti homines vallis<br />

Rabbi ibidem praesentes citati, et ad hoc requisiti, iuramentum fidelitatis praestiterunt in<br />

manibus praedicti domini commissarii ad sacra Dei Evangelia libenti animo et absque ulla<br />

contradictione, iuxta formam solitam statuti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

234


Capsa 9<br />

Pergamena mm 445x200. Notaio: Gaspar f.q. Iohannis Paceti de Mezana plebis Volsane. Nomi degli<br />

abitanti di Rabbi.<br />

35. Anno 1580 indictione 8, die lunae 30 maii in castro Coredi. - Coram nobili et<br />

clarissimo iuris utriusque doctore equite aurato, consiliario et commissario generali et in hac<br />

parte particulariter ad recipiendum iuramentum fidelitatis, domino Francisco Betta de Roboreto<br />

pro illustrissimo reverendissimo domino Ludovico cardinali et episcopo Tridenti cun assistentia<br />

illustris et generosi domini Christophori Federici Haydorff in vallibus Annaniae et Solis<br />

capitanei et vicarii generalis dignissimi sindici et regulani atque iurati plebatuum ultra aquam<br />

Nusii cum hominibus particularibus villarum plebatuum Fundi, s. Laurentii de Sarnonico,<br />

Malusci, Ronzeni, Cavareni, Seii, Romeni, s. Sisinii, Cazesii, Banchi, Malguli iurarunt<br />

fidelitatem ex more.<br />

Anno ut supra, die martis ultimo maii in villa Clesii. - Sindici, regulani, iurati, antiani cum<br />

fere omnibus vicinis villarum et plebium Tassuli, Clesii, Livi, Clozii et Revodi et singularum<br />

villarum dictarum plebium subditarum episcopatui tridentino praestiterunt iuramentum<br />

fidelitatis ut supra.<br />

Anno ut supra, die mercurii 1 iunii in villa Maleti. - Sindici, regulani, iurati, antiani cum<br />

fere omnibus vicinis villarum plebis Maleti et Provesii iurarunt fidalitatem.<br />

Anno ut supra et etiam die: in dosso castri s. Michaelis de Volsana. - Sindici, regulani etc.<br />

plebis Volsanae et omnium villarum dictae plebis praestiterunt fidelitatis iuramentum.<br />

Pergamena mm 550x427. Notaio: Iohannes Franciscus f.q. Baldessaris de Olivis de Nano.<br />

36. Anno 1379 indictione 2, die dominico 13 marcii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

praesentibus domino Iacobo de Stermol canonico Tridenti, Hosualdo capellano. - Dominus<br />

Albertus comes in Ortenburg episcopus tridentinus audita querulosa insinuatione communitatum<br />

plebium de Volsana et Maleti super exactione et recuperatione aliquorum affictuum et redituum<br />

cuiusdam officii apelati larziprevedana quo pro unoquoque focho omni septennio et molendinis<br />

et aliis aedificiis laborantibus super aquas dabatur episcopo tridentino seu archipresbitero<br />

ibidem deputato unus starius seu stariolus siliginis; praedictus episcopus gratiose dictas<br />

communitates de Volsana et Maleto et homines dictarum plebium absolvit penitus et liberavit a<br />

tali praestatione usque ad ipsius domini episcopi ultimum vitae.<br />

Pergamena mm 352x233. Notaio: Franciscus q. ser Bonaventure de Molveno.<br />

37. Anno 1398, die 24 ianuarii, Tridenti in castro Boni Consilii. Praesentibus Petro de<br />

Sporo, Iohanne Volkehenstorffer militibus. - Dominus Georius episcopus tridentinus fideli<br />

servitori Pretlino de Caldesio dat et concedit plenariam potestatem quaerendi et effodiendi ferri<br />

metalla in singulis montibus, collibus, vallibus vallis Solis et ea effossa et laborata exportandi.<br />

Pergamena mm 195x295. Sigillo pendente.<br />

38. Anno 1406, die 10 decembris, Tridenti. - Dominus Georgius episcopus tridentinus<br />

declarat nobilem virum Nicolaum quondam Ioannis de Malgulo plebatus sancti Eusebii [nempe<br />

de Torra] vallis Annaniae ex nobili genere procreatum et esse nobilem cum suis descendentibus,<br />

non obstante quod eius avia popularis et plebeya fuerit, atque insuper licentiam et verbum ei dat<br />

quatenus etiam ab aliis nobilibus eorum possessiones comperare queat et de illis quod<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

235


Capsa 9<br />

solutionem collectarum seu contributionum aliorum onerum omnino liber permaneat et immunis<br />

habeatur.<br />

Pergamena mm 240-333, sigillo pendente.<br />

39. Anno 1428 indictione 6, die lunae 19 ianuarii. Romae. - Monitorium contra Iohannem<br />

militem et Georgium eius fratrem et Sigismundum eorum nepotem de Spaur ac Campuner de<br />

Bolzano capitaneum castrorum Visionis et Rokete expeditum a domino Lucido cardinali de<br />

Comitibus delegato iudice ad instantiam domini Alexandri episcopi Tridenti Mazoviae ducis ob<br />

rebellionem praedictam in valle Annaniae factam.<br />

Inseritur libellus supplex ipsius domini episcopi in eam rem porrectus summo pontifici<br />

Martino V.<br />

Pergamena mm 566x415-425. Sigillo perduto. Notaio: Iohannes de Meker clericus halbertadensis<br />

diocesis.<br />

40. Anno 1321 indictione 4, die veneris 13 februarii, Tridenti in castro Boni Consilii.<br />

Praesentibus domino Millancio de Millanciis de Bononia iuris utriusque perito, Bunni plebano<br />

ecclesiae s. Petri de Tridento. - Dominus frater Conradus de Urzestal ordinis Cisterciensis<br />

generalis vicarius domini fratris Henrici episcopi Tridenti nomine ipsius domini episcopi et<br />

episcopatus concessit in perpetuum Silvestro quondam ser Ricii de Plezano tamquam sindico et<br />

procuratori hominum communitatum Volxanae et Cuxiani et investivit eum nomine locationis<br />

perpetuae de quodam monte Beruni sub annuo fictu trium modiorum boni et pulcri casey ad<br />

stateram, cum pactis renovandae investiturae, solvendi omnes collectas.<br />

Anno 1321 indictione 4, die veneris 13 februarii. - Suprascriptus dominus Conradus eidem<br />

Silvestro tamquam sindico et procuratori hominum et communitatum Plezani, Daognani et<br />

Clajani dedit investituram nomine locationis perpetuae et conductionis de monte Fazoni sub<br />

annuo fictu trium modiorum boni et pulcri casey ad stateram; cum aliis pactis ut ibi.<br />

Anno ut supra. - Idem dominus Conradus concessit in perpetuum Vivencio quondam ser<br />

Iacobini de Azereto tamquam sindico et procuratori hominum et communitatum villarum<br />

Pizani, Fraviani, Cortine et Aseredi et investivit eum nomine locationis et conductionis<br />

perpetuae de quadam parte montis Tonali quam ipsi tenent et possident in confiniis episcopatus<br />

et Brixiae, cum quibusdam suis mansionibus et pertinentiis sub annuo fictu trium modiorum<br />

boni et pulcri casey ad stateram, sub pactis renovandi investituram, solvendi collectas secundum<br />

consuetudinem, sub poena.<br />

Pergamena mm 1030x615. Notaio: Ottobonus natus Millancii de Millanciis de Bononia. Testimoni:<br />

Nomius plebanus s. Petri de Tridento; presbiter Marcus eius frater. Beruni (sic), però da leggere Bunni e<br />

mons Bunni, monte di Bon.<br />

41. Anno 1321 indictione 4, die dominico 8 februarii, Cusiani. - Homines in pleno et<br />

generali consilio villarum Volzanae, Cusiani, Plezani, Daugoni et Clayani constituerunt<br />

Silvestrum quondam ser Rizii de Plezano suum procuratorem ad comparendum coram domino<br />

fratre Conrado vicario generali ad accipiendam investituram de monte Beruni, de monte Fazoni.<br />

Anno 1320 indictione 3, die 11 intrante madio. Fraviani in platea communis.- In pleno et<br />

generali consilio communitatum hominum terrarum seu villarum Pizani, Fraviani, Cortine et<br />

Asereti de capella Armey constituerunt Vivencium quondam Iacobini de Asereto suum<br />

sindicum et procuratorem ad comparendum coram domino fratre Conrado vicario generali ad<br />

petendam et accipiendam investituram de monte Tonali pertinentiae Armey et ad promittendam<br />

solutionem fictus et collectarum de more.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

236


Capsa 9<br />

Pergamene: mm 565x145-160. Notai: Franciscus f. Azini de Vezia; Valentinus de Volxana.<br />

Nominati i paesi: Cusiano, Cogolo, Peio, Daugnano, Fraviano, Castello, Vermiglio, Ponte [di Legno].<br />

42. Anno 1480, die 7 augusti Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Ioannes episcopus<br />

tridentinus Odorico filio Nicolai Kraiff de Romeno nomine dicti patris sui locationem fecit<br />

perpetualem atque eidem locavit postam sive casale diruptum unius molendini spectantem<br />

hospitali s. Thomae plebis Romeni super rugia ripae de s. Romedio. Item unam peciam terrae<br />

grezivae sitam in pertinentiis Romeni ut dictum molendinum reaedificet et post duos annos 10<br />

libras bonae monetae maranensis solvat eidem episcopo aut cui curam dicti loci et hospitalis s.<br />

Thomae commendaverit; et singulis 19 annis investituram renovet cum 1 libra piperis.<br />

Pergamena mm 227x270. Sigillo perduto.<br />

43. Anno 1484 die lunae penultimo augusti, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus<br />

Ioannes episcopus tridentinus Petro quondam Usellini de Fundo habitatori in Amblo vallis<br />

Agnaniae pro se et Thomaeo eius patruo ac eorum filiorum et haeredum locationem fecit<br />

perpetualem de bonis infrascriptis existentibus in villa Fundi et eius pertinentiis quae olim tenuit<br />

quondam Ioannes Martin de Martinellis et post eius obitum per haereditatem ad eos devenerunt:<br />

de quibus ad gafforia episcopatus annuus solvitur affictus in festo s. Michaelis starium unum<br />

frumenti et tria siliginis et quinque avenae, sicii bene mundi mensurae culmae villae Fundi,<br />

solidi duo denariorum et spala una porci, una placentula tritici. Sequitur designatio bonorum<br />

nempe unius domus et quibusdam peciis terrae.<br />

Pergamena mm 290x443. Sigillo perduto.<br />

44. Anno 1489 indictione 7, die lunae 9 novembris. In villa Coredi. In praesentia domini<br />

Ianesii capitanei in castro Coredi, magnifici et potentis viri domini Pangratii de castro Belasii<br />

honorandi vicarii generalis vallium Annaniae et Solis, Antonii Baratella. - Dominus Petrus<br />

notarius de Zilliis de Quetta tanquam massarius exactor omnium bonorum spectantium domino<br />

Udalrico episcopo tridentino et episcopatui in vallis Ananiae et Solis nomine locationis et<br />

conductionis in perpetuum investivit Antonium filium quondam Lazeri de Capriolis de Frucio<br />

nominatim de infrascriptis rebus in pertinentiis villae Frucii nempe de una murozia, de uno<br />

prato, de uno agro ita ut nomine affictus dictarum rerum singulis annis det unum minale<br />

silliginis, unum minale avenae, item quartas sex silliginis, quartas sex avenae mundae nitidae et<br />

bene sassonatae et quatrinos sex denariorum bonae monetae.<br />

Pergamena mm 515x200. Notaio: Richardinus filius ser Leonardi q. ser Michaelis de Tavono plebis<br />

s. Sisinii. Testimoni: Ianes capitaneus in castro Coredi; Pancratius de Bellasio; Bartolomeus notarius de<br />

Clozio; sartor Vigilius f.q. Antonii de Grossis de Clozio.<br />

45. Anno 1503 indictione 6, die iovis 6 septembris. In molendino iacente sub vila Avisii et<br />

dicitur el molino del Baispech comitatus castri Chunispergi. - Ser Iacobus filius quondam<br />

Nicolai Coramet de Mezio s. Petri sub conditione solvendi annuatim affictus nomine<br />

perpetualiter in castro Spori staria quatuor tridentina speltae et unum par caponum, dedit,<br />

vendidit et tradidit donae Catarinae filiae quondam magistri Iohannis Baispech, et uxori Nicolai<br />

molitoris unum molendinum iacens in pertinentiis suprascriptae villae Mezii s. Petri in loco ubi<br />

dicitur ai Campazi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

237


Capsa 9<br />

Pergamena mm 430x210-290. Notaio: Iacobus f.q. Martini Mani de Cazezio.<br />

46. Anno 1521, die 23 septembris, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus Tridenti Simoni filio quondam Nicolai Polini de Romeno pro se et suis haeredibus<br />

legitimis masculis dedit investituram sive locationem perpetualem iuxta formam feudorum de<br />

aliquibus petiis terrae in pertinentiis Romeni ita ut nomine affictus perpetualis et gafforiorum<br />

solvere teneatur annuatim modia tria siliginis et quartas 29 avene.<br />

Pergamena mm 344x400. Sigillo pendente del Clesio.<br />

47. Anno 1531, die 6 novembris Tridenti. - Dominus Bernardus titulo s. Stephani in Coelio<br />

monte sanctae romanae ecclesiae presbiter cardinalis et episcopus tridentinus ac sacrae<br />

romanorum regiae maiestatis consilii secreti praesidens et cancellarius supremus, et Bernardinus<br />

de Thono faciens pro se nec non Sigismundus de Thono faciens pro se et reliquis fratribus suis<br />

atque etiam nepotibus ex quondam domino Gaspare eius fratre: post multas differentias et<br />

contentiones iamdiu habitas super quibusdam punctis ad concordium et amicabilem<br />

compositionem devenerunt et primo quod illi de Thono nullam in futurum exerceant<br />

iurisdictionem in villis Breseni et Baselgae, neque in aliqua eorum domo ipsarum villarum, aut<br />

aliarum, nisi in domibus servorum suorum, excepta illa domo de Caldesio dicta Mayrhof, sive<br />

del Stabel, quae debeat esse exempta in civilibus non tamen in criminalibus, in quibus esset<br />

poena sanguinis imponenda. Quantum vero ad servos et familias in investituris contentas si<br />

deliquerint in territorio episcopatus capitaliter ab officialibus episcopatus puniantur, nisi per eos<br />

de Thono postulentur puniendi: alias in caeteris omnimode subiaceant iurisdictioni de Thono.<br />

Circa custodiam festorum ii de Thono per investituram recognoscent in titulum ab ecclesia<br />

tridentina ius aliqua festa ibi indigitata indicendi etc.<br />

Pergamene due: mm 430x620; 620x620.<br />

48. Anno 1461, die 23 iuli. Datum Coredi in castro nostro s. Vigilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus componit litem et controversiam inter fideles suos homines communitatis<br />

de Tresio ex una, et fidelem suum dilectum Simonem de Tresio vallis Annaniae pro se et suis<br />

haeredibus ex alia parte super solutione quarumdam collectarum camerae episcopalis a qua<br />

dictus Simon ratione nobilitatis se exemptum asserebat: assignata huic sex librarum<br />

maranensium solutione: et super caeteris eum immunem declarans.<br />

Pergamena mm 290x410.<br />

49. Anno 1407 indictione 15, die iovis ultimo martii in terra Bulzani. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus veniam indulget rebellibus annaniensibus qui castra Tueni, sancti Ipoliti et<br />

Alteguarda derobarunt et destruxerunt aliasque depredationes, homicidia et crimina<br />

perpetrarunt: quin vel sponte vel coacte plura privilegia in gratiam vallium Annaniae et Solis<br />

concedit.<br />

Pergamena mm 635x455. Notaio: Gulielmus natus Pauli; Marcus f. Francisci de Ronzio.<br />

50. Circa annum 1510. - Gravamina hominum vallium Annaniae et Solis super solutione<br />

mutae in comitatu Flaoni, reparatione pontium, tractatione causarum, investituris feudorum,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

238


Capsa 9<br />

provisione presbiterorum, venatione, steuris, notariis, exhibita domino episcopo tridentino cum<br />

eius responso manu propria. Item alia responsio.<br />

Cartaceo, carte 10. - Dazio di Vermiglio e Dimaro.<br />

51. Anno 1477. -Examen quorundam sindicorum annaniensium institutum a magnifico et<br />

potente milite domino Nicolao Firmianer capitaneo et vicario generali vallium Annaniae et Solis<br />

super commissione data a sindicis vallium quibusdam electis hominibus ad comparendum pro<br />

suis privilegiis coram domino episcopo. Aliud examen.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Iohannes Antonius f.q. Bertrami de Zobis de Cumis habitator Coredi.<br />

52. Epistola massarii vallium Annaniae et Solis de eodem anno 1477 ad dominum<br />

episcopum Ioannem super artificiis et malevolentiis quorundam annaniensium contra ipsum.<br />

Cartaceo, carte 3. Parte in italiano.<br />

53. Brevis expositio gravaminum de eodem anno 1477 ab annaniensibus oblata.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

54. Anno 1440 indictione 3, die 3 septembris. - Epistola domini Pangratii de Belasio<br />

capitaneo et vicario generali in vallibus Annaniae et Solis ad dominum Udalricum episcopum<br />

tridentinum super steura et denariis armigerorum pro imperatore cum responsis sindicorum<br />

dictarum vallium. - Insuper supplicationes plures ipsarum vallium Annaniae et Solis et epistolae<br />

domini regis Maximiliani, capitaneorum cum protestationibus, exceptionibus et actis in dietis<br />

super eadem steura in illis vallibus solvenda et contributione armigerorum pro imperatore: quae<br />

omnia in hoc scripturarum fasciculo continentur.<br />

Cartaceo, carte 75. Parte in tedesco.<br />

55. Circa annum 1510. - Gravamina dominorum de Sporo in Flaono et alibi contra homines<br />

vallis Annaniae; et responsio seu replicatio hominum seu vallium Annaniae et Solis gravamina<br />

nobilium de Sporo super muta Flaoni, super immunitatibus domorum, collectarum, reparatione<br />

pontium.<br />

Cartaceo. 14. Parte in tedesco.<br />

56. Anno 1400 indictione 8, die iovis 18 marcii super castro Boni Consilii de Tridento,<br />

praesentibus venerabili presbitero domino fratre Bartholomeo de Bononia decretorum doctore<br />

abbate abbatiae Tridenti in spiritualibus vicario generali pro domino Georgio episcopo Tridenti,<br />

sapientibus viris dominis Antonio et Francischino de valle Annaniae legum doctoribus,<br />

honorando vicario in Tridento pro dicto domino episcopo nobili viro Erasmo quondam domini<br />

Gualimberti de Tono dictae vallis Annaniae. - Domini Ioannes Reuter decretorum doctor<br />

cancellarius dicti domini episcopi, Ioannes Chal de Bulzano vicarius in Iudicariis, et Guillelmus<br />

de Belasio tanquam iudices compromissarii et arbitratores in causa vertente inter dictum<br />

dominum episcopum et suam ecclesiam tridentinam ex una et potentem nobilem virum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

239


Capsa 9<br />

dominum Antonium quondam domini Bertoldi de sancto Ipolito vallis Annaniae pro se, et<br />

Bertoldo eius nepote ex altera parte, super iurisdictione et possessione minerarum montini ferri<br />

fodinarum et cavearum a ferro ubicunque in valle Solis, suam sententiam nempe quod dominus<br />

episcopus concedat de iis investituram domino Antonio et haeredibus et dominus Antonius<br />

solvat 400 ducatos aureos.<br />

Cartaceo, carte 3. Notaio: Albertus q. Negrati de Sacho.<br />

57. Anno 1477, die mercurii, 5 februarii. - Gravamina sindicorum vallium Annaniae et<br />

Solis: et primo quod Coredum ubi ius redditur non sit locus abilis nec possint ibi hospitari et<br />

minus distet pro vallesoletanis, unde alius aptior deputetur: gravamina sunt N° 23.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

58. Anno 1477 - Nota responsionis ad articulos gravaminum sindicorum vallium Annaniae<br />

et Solis domino Nicolao Furmianer et Antonio Schumperger.<br />

Cartaceo, carta 1. Autografa dell'Hinderbach.<br />

59. Affictus venditi per magnificos comites dominum Marchum et dominum Guilielmum<br />

fratres de castro Arsii domino Eustachio de Neydech capitaneo Rippae. Circa annum 1510.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

60. Supplicatio hominum vallium Annaniae et Solis porrecta domino episcopo Georgio<br />

circa annum 1510 super reparatione expensarum ab ipsis factarum in expeditione suorum<br />

militum peditum ad exercitum Bassani, Veronae; pruot ibi describitur.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

61. Anno 1491. - Informatio de statu vallis Rabi et quomodo illi de Tono velint in ea<br />

habere iurisdictionem.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

62. Recensio illarum personarum quae noluerunt solvere coltam ser Valentino de Flaono de<br />

iis possessionibus quas emerunt in eo comitatu.<br />

Senza data, circa fine sec. XV. Cartaceo, carte 2. In italiano. Nominati Caldes, val di Rabbi,<br />

Samoclevo (Somacleff), Malè, Piazzola.<br />

63. Supplices litterae Melchioris, Pauli et Georgii de Iopis de Cunevo porrectae domino<br />

episcopo tridentino super controversia criminali ob exactionem collectarum orta cum Nicolao a<br />

Rivo de Enno: item ea de re epistola communitatis Enni. Circa annum 1497.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

240


Capsa 9<br />

64. Anno 1499. - Epistolae quatuor domini Antonii de Thono super iurisdictione vallis<br />

Rabbi et iure in ea collectandi, scriptae domino Udalrico episcopo tridentino contra pretensiones<br />

domini Valentini de Sporo in Flaono.<br />

Cartaceo, carte 5, ed altre piccole carte. Parte in tedesco.<br />

65. Anno 1411, die 26 iunii in Selingen. - Dominus Federicus dux et comes Tyrolis eximit<br />

a solutione coltarum pro tribus focis Antonium Thomeum Marchabruni et Abraham quondam<br />

Andreae de Tuyeno vallis Ananiae, Balthassarium quondam Thomaei Mazugi, Petrum<br />

Stephanum dictum Pedrucium quondam Valmari Mazugi, Benvenutum Antonium et Iohannem<br />

fratres quondam Bartholomaei notarii de Tuyeno.<br />

NB. Hi haberi debent pro rebellibus ecclesiae tridentinae.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia<br />

66. Anno 1464. - Sigismundi ducis et comitis Tyrolis sententia unionis et pacis inter<br />

Pretelium de Caldesio, Georgium de Clexio et Ulricum Thurisanum ex una, et Springetum de<br />

Clesio, Bonmartinum de Dimario et Franciscum quondam Nicolai de Meclo, Blasium quondam<br />

magistri Iacobi de Cartrono, Nicolaum dictum Furlan del Clesio, Vitum Faber de Clesio,<br />

Rodegerium de Cazezio, Antonium de Maleto, Leonardum Visentainer de Terzolasio ex parte<br />

altera, quas inter iurgia, rixae et homicidia extiterunt: qua de causa non enarratur.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

67. Anno 1440, penultima aprilis Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Alexander<br />

patriarcha aquileiensis et commendatarius episcopatus Tridenti Sigismundo de Sporo vicario,<br />

Vito notario assessori, et Nicolao Stanchina massario in vallibus Annaniae et Solis mandat ne<br />

illi de Molario graventur ad solvendas collectas nisi pro tribus focis cum ob pestem et alias<br />

causas ad solos tres focos fumantes redacti sint.<br />

Pergamena mm 270x345. Riduzione delle tasse per Mollaro, che per la peste fu ridotto da 20 a 3<br />

famiglie.<br />

68. Anno 1458, die 9 ianuarii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus Georgio de Clexio vallium Ananiae et Solis vicario mandat ut mittat in<br />

possessionem Bartholomeum de Pavillo de Clexio aliquarum terrarum in quodam affictu<br />

gafforiorum ecclesiae tridentinae obligatarum, quas ob sua fidelia servicia in feudum nobile<br />

concessit et eum investivit.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

69. Anno 1467, die 11 iulii in castro sancti Vigilii de Coredo. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus quibusdam de villa Quete vallis Annaniae dat investituram decimae villae<br />

de Queta quam olim Ioanni de Mezio ipsis vendiderat et ad manus domini Georgii<br />

praedecessoris refutaverat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

241


Capsa 9<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

70. Anno 1478, die 13 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Exemplar cuiusdam<br />

investiturae quam dominus Ioannes episcopus tridentinus dedit Balthasari de Sporo de quadam<br />

turri cum viridario et prato connexis sita in pertinentiis villae Henni.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

71. Anno 1298 indictione 11, die 3 exeunte mayo apud ecclesiam s. Sisinii in valle<br />

Ananiae. - Transumptum quorumdam statutorum presertim quod nobiles solvere debeant<br />

publicas factiones et coltas, dacias sub quibusdam conditionibus ut ibi.<br />

Cartaceo, carte 2. Notai: Iohannes q. ser Federici de Flaono notarii; Nicolaus q. Odorici de Dosso<br />

Roncati; Nicolaus q. Federici de Malgulo; Iohannes q. Valentini de Turo; Nicolaus q. magistri Ture<br />

peliparii.<br />

72. Anno 1520 indictione 8, die martis 20 martii. - Attestatur Leonardus Visentainer<br />

notarius de Maleto se stipulasse unum instrumentum decimae villae Mistriagi nomine domini<br />

Antonii de castro Thoni vicarii in curte Samoclevi factum a nobili domina uxore quondam<br />

nobilis domini Georgii Pretli sub dictis anno, die.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

73. Pactiones inter homines de Enno et de Tueno occasione iuris pasculandi et buscandi,<br />

seccandi etc., in valle Tovalli ultra Tuenum in loco qui dicitur Ortisedi.<br />

Cartaceo, carte 2. - Sed sit locus in quo capiuntur ursi, gamucii et alie bestie fere (metà del sec.<br />

XVI).<br />

74. Circa annum 1490. - Supplicatio Ioannis Petri de Volsana pro decima villarum<br />

Volsanae, Cussiani et Ferrifocinarum a quo cum dolo empta fuerat et petit restitui.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

75. Anno 1491. - Refutatio cuiusdam decimae facta ab Antonio filio quondam Gasparis de<br />

Pecelerio de Runo in favorem ser Nicolai de Coredo.<br />

Cartaceo, carta 1. Notaio: Lorenzo da Cagnò.<br />

76. Circa annum 1440. - Supplices littarae nobilis domini Antonii de Molario et Polini<br />

quondam Danielis sindici villae Molarii pro designatione confinium cum villa Segni et eius<br />

hominibus subditis magnifici domini Pangratii de Sporo.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

242


Capsa 9<br />

77. Capitula et consuetudines vallium Annaniae et Solis; praesentata sunt domino Bernardo<br />

episcopo tridentino die 29 maii 1520.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

78. Advertenda et consideranda super capitula praesentata a vallibus Annaniae et Solis.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente.<br />

79. Capitula producta sub domino Bernardo Clesio episcopo tridentino contra aliquos<br />

nobiles et praecipue de Thono, occupantes in valle Annaniae et Solis superioritatem et<br />

iurisdictionem atque iura ecclesiae tridentinae speciatim in Romeno, in Fundo ad castrum<br />

Alteguardae, in Flaono.<br />

Cartaceo, carte 14.<br />

80. Gravamina quae a dominis de Thono et aliis subditis episcopatus inferuntur ecclesiae<br />

tridentinae et quae domino Bernardo Clesio episcopo tridentino fuerunt exposita.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

81. Informatio domini Balthasarii de Clesio data domino Bernardo episcopo tridentino eius<br />

fratri super custodia festorum aliquorum in quibus domini de Thono pretendebant habere<br />

iurisdictionem.<br />

Cartaceo, carte 2. - Omicidio in loco Castelleti in val di Non.<br />

82. Anno 1524. - Innovationes factae a dominis de Thono contra iurisdictionem<br />

episcopalem tempore absentiae ipsius domini episcopi Bernardi.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

83. Gravamina aliqua per quasdam particulares personas domino episcopo tridentino<br />

Bernardo praesentata contra aliquas innovationes in valle Ananiae una cum responsionibus.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

84. Gravamina hominum vallium Annaniae et Solis contra illos de Thono.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

85. Exemplar compositionis inter dominum Bernardum episcopum tridentinum et dominos<br />

de Thono super controversiis prout supra ad N° 47. - Aliud exemplar.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

243


Capsa 9<br />

86. Responsiones datae per officiales episcopatus ad gravamina vallium Annaniae et Solis<br />

domino episcopo tridentino Bernardo proposita.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

87. Responsiones aliae ad aliqua gravamina vallium contra Bernardinum de Thono.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

88. Anno 1521, die 28 octobris dominus Balthassar de Clesio dat informationem fratri suo<br />

domino Bernardo episcopo tridentino super feudo montis Cenuli in valle Rumi domus<br />

Nascimbeni.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

89. Gravamina contra dominos de Sporo praecipue in villa Flaoni pro conductionibus, pro<br />

muta, venationibus, refectione pontium.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

90. Emendationes super gravamina vallium Annaniae et Solis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

91. Informationes et advertentiae super articulis et gravaminibus vallium Annaniae et Solis.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

92. Supplicatio hominum vallium Annaniae et Solis porrecta domino episcopo tridentino<br />

Bernardo ut liberentur a steura rhenensium 4000 petita a serenissimo rege austriaco.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

93. Advertenda et ordinamenta pro officio assesoriatus vallium Annaniae et Solis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

94. Differentiae seu controversiae quaedam inter episcopatum et dominos de Thono.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

244


Capsa 9<br />

95. Anno 1519, die iovis 20 octobris. - Media transacta inter reverendissimum dominum<br />

episcopum tridentinum et dominum Bernardinum de Thono pro superioritate Castrifundi et aliis.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

96. Anno 1497. - Super iure praesentandi ad plebem s. Nicolai Castrifundi; adsunt duae<br />

epistolae commendatitiae dominae Blanchae Mariae romanorum reginae ad dominum<br />

episcopum Udalricum tridentinum cum aliis ad id spectantibus.<br />

Cartaceo, carte 8. Notaio: Laurentius f.q. Zenonis de Cagnodo.<br />

97. Gravamina hominum episcopatus Tridenti contra dominos iurisdictionis castri Flavon<br />

et subditos eorundem.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

98. Homines de Caldario sunt subditi episcopatus salvis certis paucis personis quae<br />

reputantur subditae comitatus Flaoni cum domibus suis.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

99. Anno 1501. - Dominus Pangratius de castro Belasio vicarius vallium informat<br />

dominum Udalricum episcopum qualiter quidam eques de valle Camonica cum sociis vallis<br />

Telinae persecutus est quamdam societatem mediolanensium venientium ad refugium in<br />

episcopatu tridentino, ei transmittit querelas eis datas et quod sibi agendum exquirit.<br />

Cartaceo, carte 7. Sigillo aderente.<br />

100. Anno 1499. - Epistolae hinc inde scriptae occasione raptus alicuius puellae de<br />

Monclassico facti ab Andrea de Clesio capitaneo in castro Meclo.<br />

Cartaceo, carte 7. Sigilli aderenti.<br />

101. Dominus Pangratius Kuen de Belasio vicarius vallium accusatus a Sigismundo<br />

Visintayner notario de Maleto de defecto in iure faciendo, se excusat et iustificat.<br />

Cartaceo, carte 3. Parte in tedesco, parte in volgare e latino.<br />

102. Pro uno molendino a Ioanne Francho de Clozio noviter aedificato subtus villam<br />

Ambuli ad aquam Novellam et pro investitura eiusdem si et quatenus opus sit.<br />

Cartaceo, carte 2. Parte in tedesco.<br />

103. Supplices litterae Sigismundi Visintainer notarii de Maleto super securitate suae<br />

personae contra quosdam invasores suae domus et aliis negociis anno 1505.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

245


Capsa 9<br />

Cartaceo, carte 7.<br />

104. Anno 1503. -Accusationes contra presbiterum Odoricum de Smarano qui mutatis<br />

vestibus et cum gladio domum Laurentii de Sfruzio noctu invaserat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

105. Anno 1498. - Michael de Coredo massarius informat dominum Udalricum episcopum<br />

super aliquos affictus qui solvi debebant in Coredo gafforiis episcopatus.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

106. Anno 1502. - Iacobi Mariae de Clesio instantia ad dominum Pangratium de Belasio<br />

vicarium occasione homicidii perpetrati in filium suum, cum responsione.<br />

Cartaceo, carte 3. Parte in italiano.<br />

107. Relatio Ioannis Baptistae Lambertini de Bononia super processu criminali agitato in<br />

vallibus Ananiae et Solis ob mortem Bartholomei Stopin.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

108. Anno 1506 et 1507. - Rationes et iustificationes Nicolai Mor de Sarnonico massario<br />

vallium Annaniae et Solis super administratione fideli.<br />

Cartaceo, carte 24. Sigilli aderenti. Parte in tedesco.<br />

109. Anno 1498. - Concordium factum inter presbiteros Gasparem de Pretis ex una, et<br />

Petrum de Quetta ex altera parte occasione locationis plebis s. Sisinii factae praefato Gaspari a<br />

domino Ioanne Rospach: cum epistolis ad eam rem scriptis.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente.<br />

110. Anno 1526. - Controversia inter homines de Rendena et telonearium Dimari in valle<br />

Solis, an solvendum sit aliquod dacium pro monte Celeruriae existente inter confinia vallis<br />

Rendenae et vallis Solis.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

111. Anno 1497. - Inquisitio facta contra presbiterum Wilhelmum vicarium constitutum in<br />

plebe Vigi vallis Annaniae: accusatur de ruina domus canonicalis.<br />

Cartaceo, carte 9. Sigilli aderenti. Parte in tedesco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

246


Capsa 9<br />

112. Anno 1498. - Indictio et executio facta pro solutione steurae iussu domini episcopi<br />

Udalrici pro domino imperatore a clero annaniensi facienda.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente.<br />

113. Anno 1530. - Sententia criminalis pecuniaria et respective corporalis lata a dominis<br />

Alphonso Rosseto nobili ferrariensi equite ac potestate Tridenti, et Angelo Costede fiscali<br />

tridentino commissariis specialiter deputatis ab illustrissimo et reverendissimo domino cardinali<br />

Bernardo principe et episcopo tridentino contra quosdam rebelles vallium Annaniae et Solis et<br />

contra eorum receptatores.<br />

Cartaceo, carte 11. Notaio: Franciscus filius Iohannis Iacobi de Gaifis de Callavino.<br />

114. Exemplar gravaminum hominum vallium Annaniae et Solis et inter coetera contra<br />

dominos de Sporo gubernatores comitatus Flaoni, cum responsione illorum dominorum de<br />

Sporo et replicatione praefatorum hominum: quae omnia producta fuerunt ad manus domini<br />

Georgii de Neydegg episcopi tridentini et de novo reproducta ad manus domini Bernardi<br />

episcopi pariter tridentini.<br />

Cartaceo, carte 26. Parte in tedesco.<br />

115. Recensio terrarum et possessionum illius decimae quam bona femina uxor quondam<br />

Parissi dedit domino Riprando filio quondam domini Federici de castro Livi.<br />

Pergamena: codice di carte 14 (scritte 7) mm 80x60.<br />

116. Animadversiones et iura super gravaminibus contra dominos de Thono in Fundo,<br />

confiniis etc.<br />

Cartaceo, carte 9. Parte in tedesco.<br />

117. Anno 1493. - Relatio data domino Udalrico episcopo tridentino a Richardino de<br />

Thavono vallium Annaniae et Solis assessore super venditione facta ab hominibus villarum<br />

Mastelinae, Plani et Mestriagi et partim Almezagi plebis Volsanae vallis Solis, hominibus<br />

villarum Vigi, Avrae et Dare vallis Rendenae et confiniis positis qui specifice describuntur.<br />

Cartaceo, carte 2. - Lacus sanctus; lacus Celedrie; rivus Meledrus.<br />

118. Accusationes productae coram domino Iohanne Hinderbachio episcopo tridentino<br />

contra Rolandum de Sporo super iniustitiis commissis et extorsionibus.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

247


Capsa 9<br />

119. Recensio reddituum perceptorum ab Antonio de Coredo massario vallium Annaniae et<br />

Solis pro reverendissimo domino Georgio episcopo tridentino post rationem factam in Termeno<br />

in die s. Galli anno 1450.<br />

Cartaceo. Quaderno di carte 16.<br />

120. Anno 1477. - Acta criminalia sed mutila, contra rebelles vallium Annaniae et Solis qui<br />

obsederunt castrum Coredi una cum aliqua epistola quae continet historiam et causam illius<br />

rebellionis.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

121. Anno 1472 et anno 1490. - Acta quaedam criminali sub Rolando de Sporo vicario et<br />

dominum Pangratium de castro Belasio vicarium generalem vallium Annaniae et Solis.<br />

Cartaceo, carte 28. Notaio: Antonius q. magistri Iohannis a carbone fabri de Curtonibus de Magrasio<br />

plebis Maleti. - Ratto di una donna.<br />

122. Anno 1330 indictione 13, die 25 augusti in prato ante ecclesiam s. Thomei de plebe<br />

Romeni. - Honorabilis dominus Federicus de Clesio plebanus in plebe de Arso constitutus fuit a<br />

domino fratre Henrico episcopo in vim privilegii dati Tridenti in castro episcopali sub die 28<br />

octobris 1329 ad inquirendum possessiones et bona episcopatus et ecclesiae tridentinae in<br />

vallibus Ananiae et Solis et ad locationes faciendas. Hinc procuratorio nomine investivit Turam<br />

quondam Cacete de Taono pro se et suis haeredibus nominatim de una petia terrae vineatae<br />

iacente in pertinentiis villae Taoni in loco ubi dicitur ala teza: de alia ubi dicitur Alpezo: de alia<br />

ubi dicitur in Semedena: sub anno affictu unius stari et unius minali frumenti medium rasum et<br />

medium colmum in festo s. Michaelis solvendo nuncio episcopatus in gaforio Romeni. Item<br />

unum starium et unum minalum siliginis medium colmum et medium rasum dabit. Item tria<br />

staria annonae: item sex solidos et sex denarios parvulos veronenses. Item semper in capite<br />

duodecim annorum cum fratre suo Iohanne dare debeat unam coenam duobus hominibus et<br />

collectoribus domini episcopi: et si locationem renovari contigerit unam libram piperis. -<br />

Interfuerunt Gunpo quondam Nicolai notarii de Coredo, Rotinus filius Ronieli de Coredo,<br />

Ioannes quonam Bonensignae de castro Taono, et Valapinus quondam ser Anci de Coredo<br />

habitator Fruzi.<br />

Pergamena mm 550x134-140. Notaio: Federicus.<br />

123. Anno 1331 indictione 14, die 8 intrante septembri in villa Frabiani in curte domus<br />

nobilis militis domini Manfredi de Clexio. - Paulus natus domini Zuchoimi de Tuyeno vallis<br />

Ananiae per se principaliter et tanquam nuncius et exactor thelonei sive mudae quae exigitur et<br />

exigi consuevit in valle Solis constitutus a venerabili domino fratre Henrico apostolicae sedis<br />

dignissimo episcopo ad tenorem litterarum ipsiusmet domini episcopi de anno 1330 die 6<br />

augusti nomine conductionis et locationis investivit Vallerium notarium de Armeyo ibidem<br />

praesentem et recipientem et eum nuncium et procuratorem constituit irrevocabiliter et<br />

specialiter ad petendum, exigendum et percipiendum totam mutam sive theloneum quae vel<br />

quod exigitur in Armeyo de omnibus rebus et mercimoniis quae fuerint portata vel conducta<br />

eundo et redeundo per montem Tonalem, petendo et exigendo de quolibet grandi equo et<br />

qualibet vice 20 solidos veronenses parvulos, de quolibet alio equo parvo 10 solidos parvulos<br />

veronenses, de quolibet bove vel vacha, vitulo vel vitula 12 denarios veronenses parvulos et de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

248


Capsa 9<br />

qualibet ove, capra, agno, et edo, et porcho aut porcha 4 denarios veronenses parvulos. Item de<br />

qualibet soma olei et lanae et falcium 20 solidos veronenses parvulos. Item de qualibet soma<br />

salis, ferri, vini, bladi, casei et aliorum ponderum. - Quocirca praedicta Vallesius notarius<br />

promisit praedicto Paulo solvere et dare eidem vel suo nuncio nomine affictus et pensionis dicti<br />

thelonei sive mudae 42 libras denariorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 252x160. Notaio: Omnebonus. Presente altro notaio: Paulus Zucholinus.<br />

124. Anno 1347 indictione 15, die dominico 18 februarii in castro Boni Consilii. -<br />

Decretum latum a domino Nicolao episcopo ad compescendos, ac in officio continendos certos<br />

nobiles clericos, homines de macinata et forenses qui acquirentes terras, domos et possessiones<br />

hominum plebis Volsanae de quibus solvi et praestari consueverant affictus, collectae, servitia et<br />

onera ecclesiae tridentinae, ea de praedictis terris ac possessionibus sic acquisitis solvere ac<br />

praestare renuebant ac recusabant.<br />

Pergamena mm 565-610x307. Notai: Simon f. ser Federici de Balestris de Tresso; Sinibaldus f.<br />

Pedrini de Nan; Vigilius q. Pauli de Clozo; Avancius q. Guilielmi de Vervo plebis s. Eusebii [Torra].<br />

Altri notai: Nicolaus de Avolano; Fixonus de Mezana; Conradus natus Fridolini de monte Catinis.<br />

125. Anno 1240 circa. - Urbarium seu recensio affictuum episcopatus qui solvuntur in<br />

plebibus de Livo, Volsana et Maleto.<br />

Pergamena. Codice di sette pagine: mm 280x200. La data che è sul frontespizio (1340) è annotata<br />

dalla Cancelleria di Vienna, ma il documento è databile nella prima metà del secolo XIII.<br />

126. Anno 1350. - Liber fochorum ratione quorum solvebantur collectae et onera alia<br />

domino episcopo tridentino. Aliud exemplar - in vallibus Annaniae et Solis.<br />

Anno 1350, più una copia del periodo clesiano.<br />

Cartaceo, carte 10 più 1 copia del periodo clesiano.<br />

127. Recensio bonorum et possessionum de anno 1335 in valle Annaniae de villa Sey<br />

plebis sancti Laurentii seu de Sarnonico. Item in plebatu Livi.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

128. Anno 1366. - Sententia lata pro episcopatu tridentino quod mons Cavareni totaliter<br />

spectet ad dominum episcopum tridentinum et domini de Thono nullam in illo iurisdictionem<br />

habeant.<br />

Cartaceo, carte 6. Copia della prima metà del sec. XVI.<br />

129. Anno 1330. - Mansus Petri de Molario, nunc Zanotti filii Bartholomei habitatoris<br />

Molarii qui consignatur ut reponatur in libro gafforiorum persolvendorum libris 15.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia del sec. XV.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

249


Capsa 9<br />

130. Anno 1376 indictione 14, die martis 29 intrante ianuario in villa Campi plebis Tassuli.<br />

- Dominus Iohannes notarius de Turo ius reddens in vallibus Ananiae et Solis in absentia domini<br />

Guarimberti de castro Toni vicarii praecepit quibusdam hominibus cum iureiurando<br />

testimonium perhibere praetextu fochorum collectarum solvendarum in media plebe superiori de<br />

Enno et fochorum et defectuum recipiendorum et receptorum per massarium et officiales domini<br />

episcopi tridentini. Sequitur inquisitio.<br />

Cartaceo, carte 10: quaderno mm 285x215.<br />

131. Parvus codex membranaceus in quo sequentia continentur.<br />

Anno 1281 indictione 9, die 3 exeunte mayo, Tridenti in castro Boni Consilii in pontesello<br />

apud capellam. In praesentia dominorum Gabriellis de la Porta, Odorici de Bolzano. - Dominus<br />

Henricus episcopus tridentinus dedit verbum et licentiam autenticandi sequens instrumentum,<br />

scilicet: Anno 1280 indictione 8. Ista infrascripta est possessio quondam Constantini et Soge<br />

eius fratris filiorum quondam Boni de Valsana, manifestata per sacramentum coram dicto<br />

domino episcopo.<br />

Anno 1281 indictione 9, die 8 intrante iunio. In castro Boni Consilii. - Sequitur<br />

instrumentum manifestationis de duabus bestiis quas solebant accipere nuncii domini episcopi<br />

in villa de Ronco.<br />

Sequuntur aliae rationes seu proventus de vila Castel et aliis de Volsana.<br />

Aliud instrumentum de anno 1281 de reditibus gafori domini episcopi in plebe Volsanae.<br />

Aliud de anno 1280 super gaforio domini episcopi de villa de Nano plebatus Tassuli.<br />

Aliud de anno 1280 super gaforio domini episcopi de plebe Livi.<br />

Aliud de anno 1281 super gaforio domini episcopi de plebe Malledi.<br />

Aliud de eodem anno et de eadem re.<br />

Aliud super reditibus de eadem plebe Maledi.<br />

Aliud de anno 1281 in quo recensentur homines de Casa Dei sancti Vigilii de plebe<br />

Valsanae qui sunt de famillia et vasali.<br />

Aliud de anno 1281 in quo recensentur homines qui sunt de capella de Mezana et pertinent<br />

ad Casa Dei sancti Vigilii.<br />

Aliud de anno 1281 in quo recensentur iidem homines de villa Armeyo et de villa seu<br />

capella de Cogulo.<br />

Codice pergamenaceo di carte 12 in due fascicoli.<br />

132. Anno 1325 indictione 8, die lunae 20 intrante madio Tridenti in episcopali palatio. -<br />

Odoricus Bellus tamquam delegatus in hac parte domini fratris Henrici episcopi tridentini<br />

accedente etiam matura consultatione sapientum virorum Guilelmi de Belenzanis et Matthei de<br />

Gardellis, sententiam tulit ac publicari fecit in favorem communitatis villae Foni sive Fondi<br />

contra quosdam qui se nobiles et exemptos iactabant: In qua quidem sententia sancitum est id<br />

genus hominum de privilegiis et immunitatibus frusta gloriari nec esse exemptos, neque<br />

immunes a daciis et collectis et aliis publicis functionibus plus quam alios populares et vicinos<br />

dictae communitatis et universitatis villae Foni sive Fondi. - Fuere praesentes sapientes viri<br />

dominus Iustinianus dictus Gardullus et Adelperius iudices de Tridento, Guilielmus de castro<br />

novo, Bonus Malitia notarius, ser Terlaco notarius, Merchelinus de Gardelis.<br />

Pergamena mm 575x235. Notaio: Antoninus; Odoricus f. Floriani de Ruffalcatis de Arco.<br />

133. Anno 1349 indictione 2, die mercurii 25 marcii in villa Tuyeni. - Pars testamenti<br />

nobilis viri ser Manuelis de castro Tuyeni quondam domini Petri ab autentico relevata. Praecipit<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

250


Capsa 9<br />

perpetuo celebrari anniversarium suum cum quatuor sacerdotibus, quorum cuilibet offerantur<br />

sex grossi; relinquens huic oneri obnoxias suas decimas de Almezago et Comaxino et partem<br />

decimae in villa Tuyeni et insuper perpetuo fiat in villa Tuyeni una eleemosina de pane siliginis<br />

et perpetuo dentur tria minalia olei ad illuminationem eccelsiae beatae virginis Mariae sitae in<br />

villa Tuyeni et de Castelivo, tria videlicet pro utraque. Sequuntur aliqua alia legata profana cum<br />

institutione haeredum cui subditur quod si domini eius haeredes vel eorum alter non attenderit<br />

id quod dictum est, et legatum de elemosinis et legatis super decimis suprascriptis, quod illae<br />

decimae super quibus legatae sunt praedictae caritates cadant et devolvantur in ecclesiam<br />

cathedralem tridentinam beati Vigilii episcopatus Tridenti, et de eis decimis se intromittat<br />

ecclesia ipsa, et praelatus eius ecclesiae et habeat eas decimas faciendo praedictas caritates et<br />

elemosinas relictas et legatas super eis decimis.<br />

Pergamena mm 640x170-175. Notaio: Odoricus q. Dagnesi.<br />

134. Liber gafforiorum seu redituum affictualium vallium Annaniae et Solis pro<br />

reverendissimis dominis Georgio Naydecher et Bernardo de castro Clesii episcopis tridentinis,<br />

per Nicolaum de Morenberg renovatus ex registro confecto per quondam dominum Petrum de<br />

Zilis de Queta eo tempore massarium, prout exiguntur annuatim de villa in villa et posta in<br />

posta: ex commissione praefati domini episcopi Georgii sub anno 1510 et domini episcopi<br />

Bernardi de anno 1516.<br />

Cartaceo. Volume di carte 292.<br />

135. Anno 1653, die 22 maii, Salisburgi. - Bartholomaeus Bertoldi constituit suum<br />

procuratorem Franciscum Trintinum pro sumenda investitura omnium feudorum quae habet ab<br />

episcopatu tridentino. Adest procuratorium datum Cunevi dei 13 iulii 1653.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Ioannes Paulus Job.<br />

136. Capitula communitatis Enni vallis Annaniae facta seu renovata die 15 martii 1632.<br />

Confirmata ab Emmanuele Madrutio episcopo tridentino die 23 iulii eiusdem anni, a Carolo<br />

Emmanuele Madrutio 26 maii 1651, a Sigismundo de Austria episcopo tridentino 21 aprilis<br />

1664 et a Sigismundo Alphonso 12 decembris 1670.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigilli aderenti.<br />

137. Anno 1658, die 2 novembris, Pergini in aedibus archipresbiteralibus. - Ercules Dusini<br />

archipresbiter Pergini constituit suum procuratorem Franciscum Dusinum medicinae doctorem<br />

et eius fratrem ad summendam investituram nobilis feudi dicti il Belvedere existentis in valle<br />

Solis in pertinentiis Crovianae ab ipso emptae anno 1657 a comite Paride de Lodrono etc. ab<br />

episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Notaio: Michael Gentilis.<br />

138. Anno 1667, die 12 septembris, Clesii in palatio iuris. - Coram domino Antonio Sizzo<br />

vallium Anauniae et Solis assessore Petrus Panizzius de Taio notarius et cancellarius criminalis<br />

praestitit iuramentum fidelitatis capitulo tridentino sede tunc temporis vacante.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

251


Capsa 9<br />

Anno 1667, die 5 novembris. - Antonius Aloysius Clesii notarius et cancellarius idem<br />

iuramentum praestitit etc.<br />

Cartaceo, carte 4. Notai: Petrus Panizzius; Antonius Mogius.<br />

139. Anno 1659, die 30 decembris in castro Morimberg. - Franciscus Antonius de et in<br />

Morimberg constituit suum procuratorem Franciscum Stabè de Cassina sargentem maiorem ad<br />

praestandum iuramentum fidelitatis ab episcopo tridentino pro capitaneatu Ananniae et Solis.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

140. Consultatio contra sententiam anno 1726, die 20 septembris factam a capitaneo Monte<br />

contra communitatem Alae in favorem praesbiterorum illius loci quibus portionem<br />

communalem sicuti aliis saecularibus dandam esse definivit.<br />

Cartaceo. Fascicolo a stampa di pp. 24. Notaio: Sigismondo Poli da Ala.<br />

141. Anno 1679. 1680. - Recursus communitatum Cusiani plebis Vulsanae, Casetii, Banchi<br />

et Plani plebis s. Sisinii ad episcopum tridentinum pro habenda bancha panis cum capitulis<br />

bancherio factis.<br />

Cartaceo, carte 12. In italiano.<br />

142. Anno 1687. - Ioannes de Angelis oeconomus et procurator domini Michaelis Osbaldi<br />

comitis de Thunn in Bulsano petit ab episcopo tridentino an possit libere exercere actus iustitiae<br />

tam in principatu quam in comitatibus contra non solventes affictus, emphiteuses etc. sicut<br />

videtur fuisse aliquando in more positum, fortasse propter conventiones et compactata inter<br />

comitatus positos in episcopatu tridentino et ipsum principatum; et responsum sibi fuit =<br />

scribatur iuxta conclusa =. Unde<br />

Die 23 decembris 1687, Tridenti in arce Boni Consilii. - Franciscus Antonius de Albertis<br />

cancellarius scribit Ioanni Baptistae Gentilotti assessori vallium quod practicatum fuerit annis<br />

praeteritis circa renovationem investiturarum: si domus de Thunn dederit reversale actus<br />

iustitiae faciendi in investituris etc. in castro Fundi nomine episcopi tridentini permittit quod et<br />

domus de Thunn idem faciat in principatu.<br />

Anno 1688. - Ioannes Baptista Gentillotti assessor vallium scribit episcopo tridentino quod<br />

regimen oenipontanum nihil voluerit in dicta causa, cum cautum sit in compactatis et ad illa<br />

sese remittunt, quae campactata permittunt ambabus partibus tam episcopali quam austriacae<br />

iuridice absque iudicis licentia affictus etc. exquirere et etiam investiturarum renovationem, et<br />

hoc intelligendum tantum de emphiteusibus et feudis pro quibus etiam, si opus fuerit, reversale<br />

a vicario Castrifundi obtinebit; petit resolutionem. Et responsum ei fuit quod in redditu domini<br />

cancellarii deliberabitur; signato 9 ianuarii 1688.<br />

Cartaceo, carte 8. Sigillo aderente.<br />

143. Anno 1639, 11 augusti. - Carta regulae communitatis Vervodi confirmata a Carolo<br />

Emmanuele 10 ianuarii 1640; a Sigismundo Francisco 5 maii 1654; a Sigismundo Alphonso 22<br />

septembris 1671.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

252


Capsa 9<br />

Cartaceo, carte 28. Notai: Bartolomeo Sartori da Nanno; Valerio Barbacovi da Taio. In italiano.<br />

144. Recursus ad episcopum tridentinum communitatis Fundi eo quod idem dominus<br />

episcopus concesserit vicinitatem eiusdem communitatis domino Michieli notario, ostendit quod<br />

hoc sit contra decretum ipsius communitatis ab episcopis confirmato de non recipiendis exteris<br />

in eorum vicinia et quod esset in maximum detrimentum pupilorum et viduarum.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

145. Anno 1693. - Praeces supplices villarum plebis Vulsanae porrectae episcopo<br />

tridentino contra appaltatores terebintinae qui suo libitu quascumque silvas et larices perforare<br />

praesumunt cum maximo praeiuditio earumdem communitatum, unde rogant dominum<br />

episcopum ut eis permittat sicut semper fecerunt constituere homines aptos pro colligenda dicta<br />

terebintina quam postea vendent dictis appaltatoribus.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

146. Anno 1693, 3 maii. - Exemplar mandati domini assessoris vallium intimati ad<br />

instantiam appaltatorum terebintinae Ioanni Tonieti quod in posterum non audeat colligere<br />

terebintinam sub poena.<br />

Litterae supplices eiusdem Ioannis Tonietti ad dominum episcopum tridentinum pro<br />

facultate colligendi dictam terebintinam quam per tot annos a communitatibus plebis Vulsanae<br />

destinatus collegit et postmodum appaltatoribus fideliter vendidit.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

147. Anno 1564, 12 ianuarii, in castro Coredi vallis Ananiae. - Coram domino<br />

Christophoro Federico Haidorf capitaneo vallium Ananiae et Solis et Hieronymo Grando<br />

assessore comparuerunt sindici cum domino Ioanne Francisco Olivo de Nano eorum<br />

procuratore, declaraverunt se nolle acceptare datium circa vinum vendendum ad minutam ab<br />

imperatore impositum quia eiusdem maiestatis nec sunt subditi nec unquam retroactis<br />

temporibus solverunt. Et quamquam dicti capitaneus et massarius dixissent talem esse mentem<br />

etiam domini cardinalis episcopi ad quam deberent aquiescere, quia haec impositio est pro<br />

extinguendis tot expensis pro bello etc. ab imperatore habitis etc. tamen aquiescere noluerunt.<br />

Nihilominus tamen dicti capitaneus et assessor citarunt regulanos plebium eisque iuramentum<br />

dederunt ad fideliter exigendum tale datium qui regulani aliique designati ibi recensentur.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

148. Anno 1644, 26 augusti Spirae. - Ferdinandus III romanorum imperator notum facit<br />

locumtenentibus tridentinis qualiter comites Georgius Sigismundus et Ioannes Sigismundus de<br />

Thunno appellarunt ad imperialem cameram unde mandat eisdem locumtenentibus ut intra<br />

quindecim dies omnia coram ipsis acta in latinum idioma traducta propriis expensis eidem<br />

camerae exhiberi curent.<br />

Cartaceo, carte 1. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

253


Capsa 9<br />

149. Anno 1309 indictione 12, in villa Nani. - Dominus Gullielmus quondam domini<br />

Riprandini de castro Nani investivit Odoricum quondam magistri Petri de Termono de una<br />

domo in villa Termoni et de decimis in variis locis dicti Termoni pro se et suis successoribus eo<br />

modo quo antecessores sui investiti fuerunt.<br />

Pergamena mm 247-270x170. Notaio: Federicus de Nanno. - In villa Tremoni in loco dicto ala<br />

fontana; apud bona ecclesie s. Marie de Tremono.<br />

150. Informatio data a Carolo Torresano an ab hominibus Rufredi damnificatis homines<br />

Cavareni sint ante tribunal castri Fundi et quomodo.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

151. Anno 1663, die 11 maii. - Epistola super residentiae assessorialis constructione in<br />

Clesio quam quidam de Clesio impedire nitebantur contra mentem serenissimi principis et<br />

episcopi electi.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

152. Anno 1663, die 10 maii. - Ordinatio principis tridentini in controversia super iure a<br />

dominis de Sporo pretenso regulandi festum quod secunda die Pentecostes celebrari consuevit<br />

apud ecclesiam sancti Spiritus supra Tuenum in Annania.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

153. Anno 1661. Errores tollendi vel emendandi in mandatis procuratoriis vallium<br />

Annaniae et Solis eorum sindicis datis pro praestando fidelitatis iuramento.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

154. Anno 1662, die 22 iulii. - Cum in preiudicium facultatis a domino episcopo tridentino<br />

concessae communitati Caldesii in valle Solis instituendi appaltum panis, quidam de comitatu<br />

Flaoni commorantes Caldesii in domibus eiusdem comitatus panem venalem exponant,<br />

inhibetur subditis episcopalibus ne de pane illo emant.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

155. Anno 1675, die 2 septembris, Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Sigismundus<br />

Alphonsus episcopus tridentinus hominibus vicinis quatuor Villarum Thassuli, Ralli, Pavili et<br />

Campi vallis Annanie novem capitula ab ipsis edita pro fontico panis confirmat.<br />

Pergamena mm 345x480. Sigillo appeso. Parte in italiano.<br />

156. Anno 1653, ultima octobris. - Appaltus panis cum capitulis apaltatori expressis<br />

episcopo tridentino et ab eo confirmatis hominibus Corredi.<br />

Eodem anno, 20 decembris. - Communitas Thueni eumdem appaltum obtinuit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

254


Capsa 9<br />

Anno 1654, die 4 maii. - Idem appaltus communitati Vervodi confirmatus.<br />

Anno 1655, die 6 novembris. - Idem appaltus communitati Priodi confirmatus a Carolo<br />

Emmanuele Madrutio.<br />

Anno 1656, 21 Iunnii. - Communitas Vigi et Thos eamdem confirmationem obtinuit.<br />

Anno 1659, 23 iulii. - Communitas Cisi a capitulo tridentino sede vacante eamdem gratiam<br />

obtinuit.<br />

Anno eodem, 20 augusti. - Idem appaltus concessus a capitulo tridentino sede vacante<br />

communitati Cazetii.<br />

Anno 1664, 17 martii. - Communitas Preghenae ab episcopo electo Sigismundo Franciso<br />

archiduce Austriae eamdem gratiam obtinuit.<br />

Eodem anno, 22 augusti. - Communitas Sfrutii ab eodem eamdem gratiam obtinuit.<br />

Eodem anno, 12 septembris. - Smarani ab eodem eamdem gratiam obtinuit.<br />

Anno 1665, 17 aprilis. - Communitas Cassanae, Solasinae et Tozzagae plebis Livi eundem<br />

appaltum obtinuit.<br />

Eodem anno, 3 iulii. - Communitas Bresimi et Basilicae plebis Livi eamdem gratiam<br />

obtinuit.<br />

Eodem anno, 11 decembris. - Communitas Rumi eamdem confirmationem obtinuit a<br />

capitulo tridentino etc..<br />

Anno 1666, 12 maii. - Communitas Imarii plebis Maleti et 19 maii communitas Clozii<br />

obtinuerunt confirmationem dicti appaltus a capitulo tridentino sede vacante.<br />

Anno 1667, 29 iulii. - Cardinalis de Harrac appaltum eumdem concessit communitati<br />

Cavareni.<br />

Anno 1671, 27 novembris. - Communitas Terzolasii eamdem gratiam obtinuit a<br />

Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

Anno 1673, 16 martii. - Idem episcopus communitati Ambli eandem gratiam fecit.<br />

Anno 1676, 7 februarii. - Communitas Molarii et 16 augusti communitas s. Sisinii eamdem<br />

obtinuerunt.<br />

Anno 1678, 20 iunii. - Communitas Romeni, 3 iulii communitas s. Iacobi plebis Livi et 26<br />

octobris communitas Sarnonici idipsum obtinuerunt.<br />

Anno 1679, 19 iunii. - Communitas Romalli et prima septembris communitas Magrassi<br />

appaltum panis pariter obtinuerunt.<br />

Anno 1680, 19 februarii. - Communitas Bordianae e Bozzanae eadem gratia donatae sunt.<br />

Anno 1681, 19 septembris. - Communitas Cagnodi et anno 1683, 20 aprilis communitas<br />

Livi illud ipsum panis appaltum obtinuerunt et omnes suprascriptae communitates sunt ex<br />

vallibus Anauniae et Solis et sua capitula praesentarunt confirmanda ab episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 133. Capitoli 32.<br />

157. Anno 1582, 28 maii. - Carta regulae montis plebis Smarani confirmata a Ludovico et<br />

Carolo Emmanuele Madrutio, Sigismundo Francisco et Sigismundo Alphonso episcopis<br />

tridentinis.<br />

Anno 1586, 28 ianuarii. - Carta regulae communitatis s. Sisinii confirmata a Ludovico et<br />

Sigismundo Alphonso episcopis tridentinis.<br />

Anno 1609, 29 septembris. - Carta regulae Sfrutii confirmata a Carolo, Carolo Emmanuele,<br />

Sigismundo Francisco et Sigismundo Alphonso episcopis tridentinis.<br />

Anno 1632, 21 decembris. - Carta regulae communitatis Cavareni confirmata a carolo<br />

Emanuele et Sigismundo Alphonso episcopis tridentinis.<br />

Anno 1641, 10 iunii. - Carta regulae communitatis Bolentinae confirmata a Sigismundo<br />

Alphonso episcopo tridentino.<br />

Anno 1584, 14 septembris. - Carta regulae Smarani confirmata a Ludovico, Sigismundo<br />

Francisco et Sigismundo Alphonso episcopis tridentinis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

255


Capsa 9<br />

Anno 1671, 20 aprilis. - Carta regulae quatuor Villarum Thassuli confirmata a Sigismundo<br />

Alphonso episcopo tridentino.<br />

Mancano. Erano Carte di regola.<br />

158. Anno 1653, 11 septembris. - Carolus Emmanuel episcopus tridentinus confirmavit<br />

capitula appaltus panis communitati Coredi.<br />

Cartaceo, carte 8. Notaio: Ioannes Iacobus Inama Coredi.<br />

159. Anno 1580, 26 februarii. - Mandatum sindicis Coguli plebis Vulsanae intimatum ab<br />

episcopo tridentino quatenus termino octo dierum comparere debeant Tridenti in cancellaria ad<br />

videndum et audiendum se atque homines Coguli declarari cecidisse ab omni iure tam utilis<br />

dominii quam melioramentorum montis Montoz vel producendas rationes praetensae<br />

possessionis.<br />

Cartaceo, carte 2. Parte in italiano.<br />

160. Anno 1585, 22 novembris, Corredi. - Capitaneus vallium et assessor per publicum<br />

proclama mandarunt omnibus sindicis ecclesiarum quatenus candellas cereas ab Andrea Franco<br />

pharmacopola Clesii sumere debeant. De hoc proclamate conquaesti sunt sindici ecclesiarum<br />

Rumi apud episcopum tridentinum qui sub die 24 ianuarii 1586 scripsit Christophoro ab<br />

Heydorff de Castro Ossanae capitaneo vallium eidemque mandavit ut attentis gravaminibus<br />

ecclesiarum dictum proclama revocare debeat vel ipsum informare si quid obstare censuerit.<br />

Cartaceo, carte 4. Parte in italiano.<br />

161. Anno 1588, 9 maii, Tridenti. - Mandatum capitanei et locumtenentium episcopi<br />

tridentini intimatum ad instantiam Andreae Curtoni nobili domino Carolo de castro Arsio ad<br />

comparendum in castro Boni Consilii ad videndum eidem instanti licentiam concedi levandi<br />

summam pecuniae in praeiuditium dicti domini Caroli sequestratam ad instantiam dicti Andreae<br />

in manibus domini Iustiniani a Prato de Segonzano. Adest responsio agentis ipsius domini<br />

Caroli.<br />

Cartaceo, carte 7. Sigilli aderenti 5. Parte in italiano.<br />

162. Anno 1579, 27 iunii, Tridenti in arce Boni Consilii. - Cardinalis Ludovicus episcopus<br />

tridentinus investivit presbiterum Gasparum de Graiffenberg aliosque de eodem familia in<br />

Terziolasio de decima bladi et nutrimorum Dezani plebis Volsanae, de decima Monclassici, de<br />

molendino in valle Rabbi, de manso in eadem valle et de decima omnium domorum quas olim<br />

Cathalonus possidebat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

163. Anno 1587, 15 iunii. - Sententia lata ab episcopo tridentino in causa vertente inter<br />

homines de Savono et Blezio; quod montes dividantur in quinque partes ita tamen quod semper<br />

mons Dablini et Soluie sint in una parte et haec quinque partes ponantur ad sortes rotando per<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

256


Capsa 9<br />

quinquennium et de quinquennio in quinquennium ita ut unaquaeque pars animalium fruatur et<br />

gaudeat singulis dictis partibus montium.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia sec. XVII.<br />

164. Anno 1642, 29 augusti. - Episcopus tridentinus scribit Pilato massario vallium quod<br />

ex computis factis a magistro domus castri tridentini exhibitis ad haeredibus massarii quondam<br />

Panizzae multa sint consideranda. Quare ei mittit varias considerationes quas imposterum<br />

observare faciet a subditis in dictis vallibus.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

165. Anno 1643, 12 septembris. - Carolus Emmanuel episcopus tridentinus iniungit<br />

capitaneo vallium quatenus disponat pro sindicato assessoris Malfatti qui regimen suum etiam<br />

confirmatum complevit.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

166. Anno 1643, 19 iulii in castro Boni Consilii. - Carolus Emmanuel episcopus tridentinus<br />

scribit Antonio Malfatto assessori vallium quod ad processum formatum contra Thomam<br />

Brathiam a iudice Castrifundi in episcopali iurisdictione multam partem habuerint doctores<br />

Albertus Taunati et Laurentius Torresani subditi episcopatus in praeiuditium eiusdem. Quare<br />

eum assessorem monet ut vocatis eisdem doctoribus episcopi nomine eos admoneat ne amplius<br />

in huiusmodi praeiudiciis sese immisceant, debitas poenas subituri. Et in alia epistola eidem<br />

assessori iniungit ut diligenter perquirat ea quae acta sunt contra iurisdictionem episcopatus et<br />

informet.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

167. Anno 1588, 12 decembris. - Episcopus tridentinus renovat assessori et capitaneo<br />

vallium proclama ferendum contra bannitos valles illas infestantes iniungendo quod omnibus<br />

subditis mandent observari ea quae superius ordinata sunt.<br />

Anno 1587, 3 augusti. - Idem mandatum intimatum et renovatum civitati Tridenti ubi<br />

recensentur nomina militum destinatorum contra bannitos.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano.<br />

168. Computus impositionum a scossoribus vallium Ananiae et Solis redditi nobili domino<br />

Hieronymo Visintainer coram domino Petro Pilati assessore ab anno 1633 usque ad 1634.<br />

Cartaceo. Quaderno di carte 22. Notaio: Giovanni Cheller, di Cles. In italiano. È del 1634.<br />

169. Anno 1620, 30 septembris, de mandato episcopi tridentini recensita sunt grana<br />

cuiuscunque generis quae eo anno collecta sunt in plebatibus Livi, Revoi, Clozii, Fundi, Romeni<br />

et Ambli et notantur omnes familiae cum quantitate grani ab eis collecti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

257


Capsa 9<br />

Cartaceo. Fascicolo di carte 33. Statistica di: Cis, Cassana, Solasna, Bresimo, Preghena, Romeno,<br />

Revò, Livo, Romallo, Cagnò, Cloz, Lauregno, Dambel, Fondo.<br />

170. Anno 1620, 10 octobris. - Inventarium grani collecti in plebe s. Sisinii. Inventarium<br />

grani collecti in plebatibus Coredi et Smarani.<br />

Anno 1620, 28 septembris. - Inventarium grani collecti in plebe Clesii.<br />

Anno 1620, 28 septembris. - Inventarium grani collecti in plebatibus Thaii, Thorae et Vigi.<br />

Manca.<br />

171. Anno 1633, 24 aprilis. - Taxa imposita hominibus communitatum totius plebatus Livi<br />

cum descriptione facultatum quarumcunque familiarum.<br />

Cartaceo. Quaderno di carte 8. In italiano.<br />

172. Anno 1656, 15 augusti, Tridenti. - Carolus Emmanuel episcopus tridentinus<br />

confirmavit capitula appaltus panis communitatis Vighi vallis Annaniae.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Dionisius Dorigatus Maleti. In italiano.<br />

173. Anno 1678. - Litterae supplices ad episcopum tridentinum pro errectione appaltus<br />

panis communitatis Bresimi cum annexis capitulis ab appaltatore observandis.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

174. Anno 1614, die 11 augusti. - Exemplar commissionis datae a domino Carolo cardinali<br />

episcopo tridentino nobili Georgio ab Arsio capitaneo vallium Annaniae et Solis pro<br />

inquisitione facienda super administratione bonorum et reddituum communitatis Vermilii valis<br />

Solis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

175. Litterae supplices communitatis Vulsanae ad dominum episcopum tridentinum pro<br />

confirmatione privilegiorum suorum sibi concessorum ab Udalrico episcopo tridentino aliisque<br />

dominis episcopis circa exemptionem collectarum aliorumque gravaminum et quod possint<br />

conducere vina ex vallibus Camonicae, Valtelinae, Rippae et Archi pro eorum necessitatibus.<br />

Cartaceo, carta 1. Della metà del sec. XVI.<br />

176. Anno 1517 aliisque pluribus subsequentibus, condemnationes factae in vallibus<br />

Anauniae et Solis per dominos capitaneos et iudices etc.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

258


Capsa 9<br />

177. Capitula facta a communitate Cis una cum barone Sigismundo Aliprando de Clesio<br />

regulano maiori.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Michael Antonius Laur de Clesio. In italiano.<br />

178. Anno 1460 et 1461. - Recensio personarum quae solverunt datium pro mercibus<br />

conductis ex partibus Vermei.<br />

Cartaceo. Fascicoli due di carte 44. Con copertina di pergamena con stemma Ack.<br />

179. Anno 1554, 20 martii. -Examen institutum per dominum Zachariam assessorem<br />

Annaniae et Solis de mandato domini Christophori episcopi tridentini circa pontem Enni, an<br />

fuerit fabricatus ante aedificationem ecclesiae Enni, aut de hoc memoria hominis extet.<br />

Cartaceo, carte 6. - Super ponte et pontibus nunc et alias constructis super flumine Nusii subtus<br />

villam Enni. Un notaio: Antonio Gatta da Coredo.<br />

180. Anno 1540, 9 novembris, Quettae. - Antonius Quetta informat Christophorum<br />

episcopum tridentinum de tractata compositione et propositis ab ipso articulis inter partes<br />

litigantes Cogoli plebis Vulsanae et Pontis Ligni circa montium suorum confinia.<br />

Manca.<br />

181. Anno 1481, 19 octobris, Tridenti in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus<br />

tridentinus respondet Petro de Giliis de Quetta massario vallium Annaniae et Solis quod multum<br />

miratur de Iacobo de Thono se intromittente in iurisdictione vallis Rabi et immemor sit<br />

iuramenti praestiti in receptione feudorum suorum ubi expresse cavetur ne se intromittat in<br />

iurisdictione illa tam civili quam criminali; adiungit quod scribit Rolando de Sporo ne permittat<br />

iurisdictionem suam distrahere per dictum Iacobum de Thono vel fratres suos, sed stricte ipsis et<br />

aliis inhibeat ne aliquid in praeiudicium ecclesiae tridentinae attemptent, eidemque massario<br />

commendat ut apud ipsum Rolandum instet ac sollicitet et omnem operam ac diligentiam<br />

impendat.<br />

Manca.<br />

182. Anno 1532. - Iuridica depositio quorundam hominum de Vigo Thoni, Thayo, Tueneto<br />

etc. qui suo iuramento deposuerunt quod quamquam sint affictalini dominorum de Thono<br />

numquam tamen nec ipsi nec antecessores sui fuerunt dictorum dominorum servi.<br />

Manca.<br />

183. Anno 1528. - De mandato Bernardi episcopi tridentini facta fuit perquisitio omnium<br />

bonorum ad ecclesiam tridentinam spectantium a domino Balthassare de castro Clesii capitaneo<br />

et Andrea Regio commissariis delegatis a dicto domino episcopo per totam vallem Ananiae et<br />

Solis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca.<br />

259


Capsa 9<br />

184. Anno 1528. - Commissarii a domino episcopo delegati in vale Ananiae et Solis<br />

dominum episcopum certiorem reddunt de appositis sibi difficultatibus praecipue a dominis de<br />

Sporo, Thono et Firmian qui coram ipsis commissariis ad producenda eorum feuda comparere<br />

recusarunt, unde timent quod multa sine domini episcopi praesentia extricare non poterunt.<br />

Manca.<br />

185. Anno 1590. - Varii reccursus familiae de Graifenberg ad episcopum et locumtenentes<br />

tridentinos pro obtinenda confirmatione investiturae suae partis decimae in Degiano et Riucina<br />

[corrige "Ruvina] vallis Solis et rescriptum favorabile.<br />

Cartaceo, carte 10. In italiano.<br />

186. Anno 1518, 7 mensis maii in villa Herculi plebis Enni. - Instrumentum procurae factae<br />

in persona Bartholomaei quondam Nondini et Iacobi quondam Hendrici de villa Herculi a<br />

communitate Herculi destinatorum ad agitandam litem cuiusdam loci buschivi et pasculi contra<br />

Pancratium de castro Belasii.<br />

Pergamena mm 475x175-180. Notaio: Ioannes f. ser Christofori de Lilij de Quetta.<br />

187. Anno 1490, 4 decembris in villa Herculi. - Decretum hominum Herculi quod per 50<br />

annos nullus possit excidere ligna Gazii sub poena trium librarum pro quolibet pede ligni.<br />

Pergamena mm 480x175. Notaio: Ioannes Delavantius f. ser Comoli de Mezio s. Petri.<br />

188. Anno 1561. - Dominus Carolus Kuen de castro Belasii capitaneus vallium Ananiae et<br />

Solis binas dedit epistolas locumtenetibus tridentinis super iure domini episcopi tridentini<br />

puniendi malafactores tempore nundinarum in iurisdictione dominorum de Thono.<br />

Manca.<br />

189. Anno 1578, 27 maii. - Statuta et regulae castri de Malosco cum villis Maloschi,<br />

Ranzoni, Sarnonici et Sey vallis Ananiae a Ludovico episcopo confirmata. Accedunt<br />

controversiae diversae inter dominos de Guarientis et dictas communitates.<br />

Manca.<br />

190. Reformatio notariorum in vallibus Ananiae et Solis una cum variis praeiudiciis illatis<br />

ecclesiae tridentinae a dominis de Tono, de Sporo et Belasio qui iurisdictionem in varios<br />

homines et loca praetendunt, quibus omnino obviandum reformatoribus mandat episcopus<br />

tridentinus.<br />

Cartaceo, carte 18. Notaio: Angelo Costede (dopo il 1532).<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

260


Capsa 9<br />

191. Anno 1594, 2 martii in villa Pei plebis Vulsanae. - Communitas Pei constituit suum<br />

procuratorem nobilem dominum Christophorum Mor pro sumenda a domino episcopo tridentino<br />

investitura montis Zumellae sibi venditi a communitatibus Celentini et Strambiani de quo solvet<br />

annuum fictum domino episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 3. Notaio: Hieronymus f.q. Ioannis Baptistae de Martinis plebis Volsane.<br />

192. Epistola domini Ioannis Baptistae Alberti Sardagnae assessoris vallium Annaniae et<br />

Solis ad dominum episcopum tridentinum contra dominum Franciscum Augustinum comitem<br />

de Thunn qui subditum episcopalem in episcopali territorio captivum tenere fecerat et per suum<br />

assertum vicarium cuius constituendi ius non habebat condemnare iusserat. Item alia ea de re<br />

anno 1678, die 26 septembris.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano.<br />

193. Anno 1687, die 14 iunii, Clesii. - Dominus Ioannes Baptista Gentilotti assessor<br />

informat super petitione facta a domino Alberto Tavonato commissario iurisdictionis castri<br />

Fundi pro inquisitione livellorum in episcopali territorio facienda cum summario datae<br />

responsionis quod si ab oenipontanis dicasteriis transmissa fuerit authoritas promittendi<br />

episcopo tridentino parem inquisitionem in ea iurisdictione, pronum erit condescendere factae<br />

petitioni.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

194. Anno 1678, die 6 maii, Clesii. - Dominus Ioannes Franciscus Pompeati assessor<br />

informat quod nulla iurisdictio conpetat dominis de castro Bellasio in domo ad Cressinum vel<br />

aliis locis spectantibus ad ipsos vel dominis de Sporo. Insuper quod subditi illarum vallium non<br />

teneantur ire extra confinia pro advehendis armis uti a domino sargenti Steffano Panizza<br />

praetendebatur qui etiam exigebat ut singulis dominicis uno in loco convenirent homines ad<br />

militiam destinati pro exercitio militari faciendo contra usum et cum magnis vallium expensis.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

195. Anno 1611, 7 maii. - Communitas Nani vendidit Simoni Campo capitaneo castri Nani<br />

recipienti nomine domini Caroli episcopi tridentini unam petiam terrae buschivae in pertinentiis<br />

Nani in loco Val Mazor praetio 150 renensium monetae meranensis.<br />

Pergamena mm 335x133. Notaio: Ioannes f.q. Alberti de Iordanis de Nano.<br />

196. Anno 1540, prima ianuarii. - Homines communitatis Nani fecerunt cambium et<br />

cesserunt domino Ioanni Gaudentio Madrutio unam certam viam quae intersecabat fundos dicti<br />

domini Madrutii sub castro Nani et ipse eis cessit etiam viam.<br />

Pergamena mm 470x195-190. Notaio: Zacharias f.q. Antonii de Caianis de Vigo plebis Lomasi.<br />

197. Anno 1658, 12 iunii in castro Nani. - Dominus Carolus Olivus de Nano pro debito<br />

quod habebat pro sententia quadam criminali 70 renensium cessit domino Carolo Emmanueli<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

261


Capsa 9<br />

episcopo tridentino unam decimam grani et vini in fundo a Temam in pertinentiis Nani etc. cum<br />

omnibus iuribus etc. ad cuius possessionem accessit dominus Iulius Bonaventura Sardanea<br />

capitaneus castri Nani et massarius nomine dicti domini episcopi.<br />

Pergamena mm 525x174. Notaio: Cristoforo Arnoldi de Tuenno.<br />

198. Anno 1501, die 25 iunii, Tridenti. - Udalricus episcopus tridentinus investivit<br />

presbiterum Vilhelmum et Antonium de Nano eius nepotem de decima trium domorum et<br />

decem petiis terrae in pertinentiis Tueni quas in feudum habebant ab ecclesia tridentina<br />

Dominicus quondam Antonii Bet, Iacobus Zucabusae, Ioannes quondam Conforti de Tueno et<br />

refutarunt in manibus dicti domini episcopi ad hoc ut suprascriptos investiret.<br />

Pergamena mm 423x457. Sigillo pendente.<br />

199. Anno 1460, 26 iunii, Tridenti. - Udalricus episcopus tridentinus investivit Udalricum<br />

quondam Nicolai Dominici de Strinzatis et Antonium quondam Iacobi eius consobrini de Tueno<br />

pro se et successoribus suis de octo petiis terrae in pertinentiis Tueni, quas antecessores sui<br />

habuerunt ab ecclesia tridentina et iurarunt fidelitatem domino episcopo.<br />

Pergamena mm 270x360. Sigillo pendente rotto.<br />

200. Anno 1467, 18 augusti, in castro Coredi. - Ioannes episcopus tridentinus renovavit<br />

investituram Ioanni Dominico, Iacobo eius fratri et aliis de Strinzatis de Tueno pro se et<br />

successoribus suis de octo petiis terrae in pertinentiis Tueni quas in feudum habuerunt a<br />

Georgio episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 246x320. Sigillo pendente.<br />

201. Anno 1451, in die s. Luciae, Tridenti. - Georgius episcopus tridentinus renovavit<br />

investituram Michaeli quondam Girardi et Iacobo fratri suo de Tueno de decima possessionum<br />

ser Ioannis quondam Rigi de Ralo in pertinentiis Rali, Coguli ac feudis et vallis quae Sandrinus<br />

de Ralo possidebat in villis Coguli et s. Zenonis; item de duabus domibus et sex petiis terrae<br />

quas antecessores sui habuerunt in feudum ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 287x390. Sigillo pendente rovinato.<br />

202. Anno 1437, 18 aprilis, Rippae in Castronovo. - Alexander episcopus tridentinus<br />

renovavit investituram nobili Concino quondam Girardi de Tueno pro se et fratribus suis<br />

Michaele et Iacobo nec non Antonio et Friderico filiis quondam Guilielmi de Tueno eius<br />

nepotibus de decima possessionum Ioannis quondam Rigi de Ralo in Ralo et Cogulo et s.<br />

Zenone, de duabus domibus et aliis petiis terrae in pertinentiis Tueni quas antecessores sui in<br />

feudum habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 322x267.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

262


Capsa 9<br />

203. Anno 1424, 24 novembris, Tridenti. - Alexander electus et confirmatus episcopus<br />

tridentinus renovavit investituram feudorum superius mox relatorum nobili Gerardo quondam<br />

Concini de Tueno.<br />

Pergamena mm 324x430. Sigillo pendente di Alessandro di Mazovia.<br />

204. Anno 1455, dominica quasi modo geniti, Tridenti. - Georgius episcopus tridentinus<br />

approbavit refutationem factam a Michaele et Iacobo quondam Gerhardi et Marino quondam<br />

Concini de Tueno de omnibus bonis feudalibus supra N° 14 [202] recensitis in favorem nobilis<br />

Ioannis de Nanno de castro Madrutii que a supradictis emit et de illis a dicto domino episcopo<br />

investitus fuit pro se et successoribus suis masculis tantum.<br />

Pergamena mm 262x320. Sigillo perduto.<br />

205. Anno 1447, 21 augusti, in castro Clesii. - Georgius episcopus tridentinus renovavit<br />

investituram bonorum feudalium quae habent ab ecclesia tridentina, domino Concino quondam<br />

Gerhardi de Tueno, Michaeli et Iacobo fratribus suis, Antonio et Friderico filiis quondam<br />

Guilelmi de Tueno eius nepotibus. Bona vero superius N° 14 [202] sunt recensita.<br />

Pergamena mm 245x430. Sigillo pendente dell'Ack.<br />

206 Anno 1314, 23 augusti, Tridenti. - Henricus episcopus tridentinus investivit nobilem<br />

virum dominum Guilelmum quondam domini Iordani de Nano de omnibus feudis quae<br />

antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina eo pacto ut termino 30 dierum recensere debeat<br />

omnia feuda quae habet a dicta ecclesia.<br />

Pergamena mm 304x370. Notaio: Bonusiohannes Bonandree civis Bononiensis. Sigillo perduto.<br />

207. Anno 1602, 18 augusti, Clesii. - Dessignatio partis decimae venerabili capitulo<br />

tridentino in pertinentiis Nani et Portuli per communem consensum ipsi assignatae ad evitandas<br />

lites et controversias a domino Carolo episcopo tridentino tanquam domino castri Nani,<br />

Aliprando Raimperto de Clesio, domino Petro Ghezzo de Tueno parrocho Tassuli etc. tanquam<br />

condominis decimarum Nani.<br />

Cartaceo, carte 6. Notaio: Sebastiano Siciliani da Trento. In italiano.<br />

208. Anno 1650, 4 decembris, in castro Nani. - Permutatio unius petiae terrae cum alia in<br />

pertinentiis Nani inter dominum Carolum Emmanuelem episcopum tridentinum et Matthaeum<br />

quondam Antonii del Iori de Nano.<br />

Pergamena mm 288x175-190. Notaio: Cristoforo f.q. Pompei Arnoldi de Tueno.<br />

209. Anno 1383, 18 intrante martio in villa Tueni. - Ser Ioannes quondam ser Rigi de Ralo<br />

vendidit pro 50 ducatis auri decimam et ius decimandi in villis Rali, s. Zenonis, Coguli, ser<br />

Concino quondam ser Gulielmi quondam ser Adelperii de Tueno.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca.<br />

263


Capsa 9<br />

210. Anno 1455, 27 iulii, in villa Rali. - Michael et Iacobus fratres filii quondam nobilis<br />

Gerardi de Tuieno et Martinus quondam nobilis ser Concini de Tuieno vendiderunt pro 21<br />

marchis denariorum meranensium nobili viro domino Ioanni quondam domini Guillelmi de<br />

castro Nani habitatori castri Madrutii decimas Rali, s. Zenonis et Coguli ut supra N° 14 [202].<br />

Pergamena mm 195x164. Notaio: Pelegrinus q. Tomei de Clesio habitator in villa Enni.<br />

211. Anno 1523, 11 novembris, in castro Nani. - Permutatio facta inter nobilem Antonium<br />

de casto Nani et Franciscum quondam Ioannis Giordani de Nano qui cessit dicto domino<br />

Antonio unam petiam terrae arativae et vineatae in pertinentiis Nani zo aran al Campaz; et<br />

dominus Antonius cessit dicto Francisco duos affictus perpetuales sex stariorum frumenti et<br />

novem librarum et grossorum trium.<br />

Pergamena mm 340x270. Notaio: Antonius q. Alexandri notarii de Nano.<br />

212. Anno 1316, 13 decembris, Termeni. - Conradus habitator Termeni filius quondam<br />

Ghebeardi olim Ianesi Maieri de villa s. Mariae plebis Egnae refutavit in manibus fratris<br />

Conradi de Urcestal ordinis Cisterciensis procuratoris domini Henrici episcopi tridentini utile<br />

dominium cuiusdam petiae terrae casalivae et hortivae in villa Termeni plebatus Caldarii ut de<br />

eadem investiret Nicolaum, Iacobum, Henricum et Cunradum filios quondam Cunradi Zuzii<br />

quos dictus procurator investivit ex pacto ut ad s. Michaelem quotannis solvere teneatur 10<br />

solidos monetae usualis.<br />

Pergamena mm 464x245. Notaio: Rolandinus Petri Bonandree notarii de Bononia.<br />

213. Anno 1396, 16 augusti, Tridenti. - Georgius episcopus tridentinus nomine feudi<br />

investivit Federicum dictum Manzolum quondam ser Guilielmi de Tueno tanquam tutorem<br />

Guilielmi, Girardi et Marini pupilorum filiorum et heredum quondam Concini eiusdem Friderici<br />

fratris, de decima possessionum ser Ioannis quondam ser Rigi de Ralo in Ralo, s. Zenone et<br />

Cogulo cum feudis et vassalis etc. qui dicto nomine iuravit domino episcopo fidelitatem.<br />

Pergamena mm 410x200-208. Notaio: Paulus natus ser Martini de Tridento. Sigillo pendente<br />

rovinato.<br />

214. Anno 1360, 29 novembris, in villa Nani. - Ser Gulielmus quondam ser Riprandi de<br />

castro Nani dedit et locavit Nicolao quondam Ogniben de Nano pro se et successoribus suis<br />

omnia bona et possessiones quas dictus Nicolaus tenet in pertinentiis Nani, pro quibus solvebat<br />

perpetualiter nobili viro ser Uricio quondam ser Federici de Thono quem affictum dictus<br />

dominus Uricius permutavit cum domino ser Gulielmo. Unde dictus ser Gulielmus dictum<br />

Nicolaum investivit de praedictis bonis pro annuo fictu duarum urnarum vini, unius modii<br />

siliginis et unius modii panigii.<br />

Pergamena mm 167x197. Notaio: Nicolaus q. Concii de Tasulo ex imbreviaturis q. Federici notarii<br />

de Nano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

264


Capsa 9<br />

215. Anno 1597, 12 aprilis, in castro Nani. - Simon Campi capitaneus castri Nani pro<br />

domino Carolo episcopo tridentino ut domino castri Nani dicti domini episcopi nomine<br />

investivit Franciscum quondam Christophori Negerbon de Cagnodo habitatorem Sarnonici de<br />

tribus petiis terrae in pertinentiis Sarnonici, quas refutavit Fridericus quondam Gulielmi de<br />

Sohana, pro annuo fictu unius starii siliginis et unius starii cum dimidio milii.<br />

Pergamena mm 325x150-160. Notaio: Balthasar Arnoldus q. Nicolai de Thueno.<br />

216. Anno 1485, 26 maii, in castro Clesii. - Nobilis dominus Federicus quondam domini<br />

Ioannis de castro Nani habitator castri Madrutii investivit Gulielmum Omnebonum, Petrum,<br />

Ioannem de Tassulo de villa s. Zenonis, de feudis, decimis omnium terrarum et possessionum in<br />

pertinentiis s. Zenonis. Unde iurarunt fidelitatem.<br />

Pergamena mm 340x190-200. Notaio: Iohannes Iacobus a Cruce mutinensis habitator vallis Ananie.<br />

Testimoni: magister Antonius cyrurgicus de Burgo vallis Ausugi; Marcabrunus de Tueno.<br />

217. Anno 1281, 10 intrante iulio, in villa Nani et caemeterio s. Blasii. - Vinlinus quondam<br />

domini Ioannis notarii de villa Pavili et Odoricus quondam Auradini de dicta villa Pavili praetio<br />

50 librarum denariorum veronensium parvulorum vendiderunt domino Nicolao quondam<br />

domini Romperti de castro Eny qui moratur in castro Nani omne ius quod habent in tota decima<br />

Nani et pertinentiis.<br />

Pergamena mm 180-200x145-150. Notaio: Ursus domini episcopi notarius.<br />

218. Anno 1456, 25 aprilis, Clesii. - Nobilis dominus Ioannes quondam domini Gulielmi de<br />

castro Nani tanquam investitus a domino Georgio episcopo tridentino de quibusdam feudis,<br />

investivit Petrum, Mathaeum, Petrum Zufa, Antonium, Ioannem et Martinum fratres et<br />

Gulielmum de decimis domorum, casalium, terrarum in pertinentiis s. Zenonis plebis Tassuli<br />

qui iuraverunt fidelitatem.<br />

Pergamena mm 235x185-190. Notaio: Antonius q. magistri Georgii carpentarii de Fundo.<br />

219. Anno 1523, 9 octobris, in villa Nani. - Vigilius quondam Dominici Fanton de Nano<br />

refutavit in manibus domini Antonii de castro Nani omne ius quod habebat in duabus petiis<br />

terrae in pertinentiis Nani de quibus solvitur medium plaustrum vini, sive quinque urnae<br />

braschati conducendi ad castrum Nani, quam refutationem fecit dictus Vigilius pro renensibus<br />

10 meranensibus quos habuit a Ioanne quondam Iacobi dicti Coz de Nano. Unde dictus dominus<br />

Antonius investivit dictum Ioannem Coz pro annuo ficto 5 urnarum braschati vel dimidii<br />

plaustri vini.<br />

Pergamena mm 515x220-190. Notaio: Ioseph f. Antonii de Sandris de Nano.<br />

220. Anno 1290, 4 intrante decembri, in Cavalesio. - Dominus Bertoldus iudex filius<br />

quondam domini Zuliani pro se et fratribus suis refutavit in manibus domini Gulielmi filii<br />

quondam domini Zordani de Eno recipientis pro se et vice et nomine domini Nicolai de Nano<br />

decimam in Pradacio et pertinentiis quam emerat pro 100 libris denariorum veronensium<br />

parvulorum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

265


Capsa 9<br />

Pergamena mm 95-98x157-160. Notaio: Baldus q. Symeonis sacri palatii.<br />

221. Anno 1453, 11 decembris, in villa Volsanae. - Domina Magdalena filia quondam<br />

nobilis domini Iacobini de Fedriciis olim habitatoris in castro s. Michaelis Vulsanae, uxor<br />

quondam nobilis Riprandi de castro Nani constituit suum procuratorem ad exigendum a domino<br />

Ioanne de castro Nani habitatore Madrutii 500 ducatos auri dotium suarum.<br />

Pergamena mm 265x140. Notaio: Antonius f.q. Petri olim Bonimartini de Hymario.<br />

222. Anno 1591, 10 novembris, in villa Signi plebis s. Eusebii. - Transactio seu compositio<br />

inter communitatem Signi et alias communitates Turii, Vioni, Molari Tueneti etc. circa viam<br />

imperialem quam aptatam tenere debent tam hiemis quam aestivo tempore et aptare pigagnum<br />

pro transeuntibus ut possint ligna necessaria de gaziis ibi existentibus excindere pro dicto<br />

pigagneo.<br />

Pergamena mm 470x155-175. Notaio: Antonius Luca de Signo habitator Eni.<br />

223. Anno 1276, 13 exeunte septembris in pertinentiis Nani in loco dicto a Roveredolo. -<br />

Dominus comes Riprandinus filius quondam domini comitis Odolrici de Flaono vendidit<br />

dominis Nicolao et Zordano fratribus de Nano filiis quondam domini Romperti de Enno<br />

quartam partem totius decimae et decimariae quae fuit quondam domini comitis Federici de<br />

Flaono et suorum filiorum Odolrici et Aldrigeti in villa Nani et eius pertinentiis.<br />

Pergamena mm 350x120-126. Notaio: Zaninus sacri palatii.<br />

224. Anno 1433, 4 augusti, Clexii. - Nobilis dominus Riprandus quondam domini<br />

Adelpreti de castro Cles vendidit decimam et ius decimandi in villa Comasini plebis Vulsanae<br />

pro 80 ducatis auri nobili Riprando quondam ser Gulielmi de castro Nani cum omnibus iuribus.<br />

Pergamena mm 545x202-235. Notaio: Sigismundus Visintainer q. Leonardi notarii de Terziolasio.<br />

Testimoni: Antonius notarius de Rallo; ser Iochnus de Migatiis notarius f.q. ser Iohannis notarii; ser<br />

Iulianus q. ser Gervasii de Migatiis; ser Iohannes Antonius q. ser Martini notarii de Migatiis.<br />

225. Anno 1509, 7 augusti, Pelizzani. - Dominus Ioannes Gaudentius quondam Federici de<br />

castro Nani habitator in arce Madrutii investivit Ognabenum de Margola Celladicii tanquam<br />

tutorem Ioannis quondam Christophori Raymundi de Comasino pro ipso pupillo et<br />

descendentibus masculis de decimis domorum, porcorum, agnorum etc. in locis dessignatis et<br />

iuravit fidelitatem dicto domino Gaudentio.<br />

Pergamena mm 540x240. Al verso regesto. Conservazione buona. S. N. Sigismundus Visintainer q.<br />

Leonardi notarius de Tertiolasio habitator Maleti; presentibus Antonio notario de Rallo, ser Ioachino de<br />

Migatiis notario filio q. ser Iohannis notarii, ser Iuliano q. ser Gervasii de Migatiis predictis, ser Iohanne<br />

Antonio notario q. ser Martini notarii de Cogulo plebis Volsane testibus.<br />

226. Anno 1523, 17 octobris, in castro Nani. - Nobilis dominus Antonius de castro Nani<br />

vendidit domino equiti aurato Gaudentio Madrutio unam petiam terrae prativae in pertinentiis<br />

Mecheli pro renensibus 400 monetae meranensis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

266


Capsa 9<br />

Pergamena mm 299x288-302. Notaio: Antonius f.q. Alexandri notarii de Nano.<br />

227. Anno 1533, 2 martii, Tridenti in palatio novo. - Dominus Ioannes Gaudentius<br />

Madrutius eques regius et consiliarius cardinalis episcopi tridentini ac curiae magister locavit<br />

domino Nicolao filio quondam domini notarii Nicolai de Cimisinis de Cugreo plebis Lomassi<br />

castrum Nani per quinque annos cum omnibus iuribus, decimis etc. pro annuo fictu renensium<br />

260 ad computum 60 carentanorum pro singulo.<br />

Pergamena mm 420x180-210. Notaio: Zacarias q. Antonii de Caianis de Vigo Lomasi.<br />

228. Anno 1425, 23 februarii. - Nicolaus, Fridericus et Ioannes filii quondam nobilis<br />

domini Gulielmi de castro Nani nunc habitatores in villa Rali constituerunt suum procuratorem<br />

dominum Riprandum eorum fratrem super controversia quam habebant cum dominis Ioanne et<br />

Georgio de Sporo in petendo certa eorum bona alodialia et feudalia ab illis occupata et<br />

comparendum coram domino Alexandro episcopo tridentino pro dicta causa.<br />

Pergamena mm 222x202. Notaio: Bartholomeus f. Odorici notarii de Pavilo.<br />

229. Anno 1433, 4 augusti, Clesii. - Dominus Riprandus quondam Adelpreti de castro<br />

Clesii pro 82 ducatis auri vendidit decimam et ius decimandi in villa Comaseni plebis Vulsanae<br />

domino Riprando quondam domini Gulielmi de castro Nani de qua decima colliguntur 24 modii<br />

siliginis et frumenti, ac duo castrati.<br />

Pergamena mm 300x216-240. Notaio: Nicolaus q. Pauli de Fundo.<br />

230. Anno 1509, 7 augusti, Pellizani. - Dominus Ioannes Gaudentius quondam domini<br />

Federici quondam domini Ioannis de castro Nani habitator arcis Madrutii investivit et<br />

subinfeudavit Ioannem Arimcholi de Cogulo pro se et successoribus de sedimine et decima<br />

domus suae in villa Coguli, de decima agnorum, haedorum, porcorum, pullorum, pratorum et<br />

quarumdam petiarum terrae in dicta villa Coguli qui dicto domino Ioanni Gaudentio iuravit<br />

fidelitatem.<br />

Pergamena mm 806x152-156. Notaio: Sigismundus f.q. Leonardi Visintainer de Terzolas.<br />

231. Anno 1317, 15 intrante septembri, in villa Vasi. - Ser Wernardus habitator Sarnonici<br />

quondam ser Federici de Coredo habitatoris Romeni ante praesentiam domini Sicherii de<br />

Maluscho vicarii vallium Ananiae et Solis per Henricum episcopum tridentinum emancipavit<br />

Galatium eius filium cum omnibus conditionibus etc. praesentibus domino Morando de Vaso,<br />

Perengero eius filio, domino Simeone filio domini Henrici de Tremeno habitatore Coredi,<br />

Nicolao quondam domini Conradi de Coredo, domino Gralando quondam domini Petri de<br />

Coredo habitatore Caldarii.<br />

Pergamena mm 232x166. Notaio: Nicholaus sacri palatii. - Ante ecclesiam s. Valentini de Vaso.<br />

232. Anno 1616, 7 aprilis, in castro Nani. - Nobilis dominus Simon Campi de Medio s.<br />

Petri agens in castro Nani pro domino Carolo episcopo tridentino nomine dicti domini episcopi<br />

investivit dominum Christophorum Concinum de s. Zenone filium nobilis domini Balthassaris<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

267


Capsa 9<br />

Concini de Tueno habitatoris s. Zenonis pro se et successoribus, ac aliis Concinis nepotibus suis<br />

ibi recensitis de domo cum horto et viridario ac 24 petiis terrae arativae et prativae in<br />

pertinentiis Tueni qui dominus Concinus pro se et suis nepotibus iuravit dicto domino episcopo<br />

fidelitatem.<br />

Pergamena mm 587x130-158. Notaio: Franciscus q. Alberti de Iordanis de Nano.<br />

233. Anno 1479, 17 februarii, in villa Brecii. - Dominus Federicus comes quondam Marci<br />

comitis de castro Arsi tanquam tutor Vigilii Georgii et Federici fratrum pupillorum quondam<br />

Ioannis de castro Nani locavit ser Arduico quondam Ioannini de Sarnonico mansum in<br />

pertinentiis Sarnonici pro annuo fictu stariorum duorum siliginis cum dimidio, et stariorum<br />

duorum cum dimidio milei et quinque grossorum.<br />

Pergamena mm 370x220-230. Notaio: Bartholomeus f.q. magistri Iohannis cyroici et notarii de<br />

Ambulo habitator in villa Brecii plebis s. Floriani.<br />

234. Anno 1363, 20 novembris, Tridenti in contrata fontis capellariorum, praesentibus<br />

nobilibus viris ser Uricio quondam nobilis Federici de castro Thoni etc. - Nobilis dominus<br />

Marchus quondam domini militis Manfredi de castro Clexi vendidit domino Gulielmo quondam<br />

domini Riprandi de Nano totam decimam et ius decimandi in villa Nani praetio 250 ducatorum<br />

auri.<br />

Pergamena mm 550x182-186. Notaio: Watrinus dictus Vaterinus q. Nicolai notarii de Wateriis de<br />

Tridento. - In stupa ospicii Corone. Ulricus de castro Toni q. notarii Federici de castro Tono.<br />

235. Anno 1491, 18 octobris, in villa Nani. - Gulielmus filius nobilis Nicolai de castro Nani<br />

parrocus in Revò decanus Ananiae et Solis emit a communitate Nani unam viam qua itur a<br />

Nano versus Tuenum pro una petia terrae in pertinentiis Nani et 40 libris den.<br />

Pergamena mm 503x212-214. Notaio: Franciscus f. Antonii de Olivis de Nano. In villa Nani super<br />

cimiterium s. Blasii. Testimonii: magister Alodus faber de Tueno; Egidius q. Guilelmi batinbech de<br />

Terzolasio; presbiter Tura de Portulo.<br />

236. Anno 1418, 19 Iunii, in villa Cuguli plebis Vulsanae. - Nobilis iuvenis ser Gerardus<br />

quondam nobilis ser Concini de Tuyeno de feudis quae sibi obtigerunt in divisione facta cum<br />

Gulielmo et Marino fratribus suis, quae feuda fuerunt antiquitus nobilium et antiquorum<br />

dominorum de Rallo investivit Ioannem dictum Chechum quondam Mantoani de Cugulo<br />

videlicet de decima domus suae, de decima agnorum, haedorum, porchorum, pullorum,<br />

pratorum et terrarum Cuguli cum omnibus iuribus etc.<br />

Pergamena mm 217x239. Notaio: Odoricus q. Petri de Pavillo.<br />

237. Anno 1475, 23 octobris, in villa s. Zenonis. - Dominus Georgius de Madrutio filius<br />

quondam domini Ioannis pro se et nomine Vigilii et Federici fratrum suorum dedidt Christiano<br />

quondam Ioannis de Ralo unum arzale seu cessa in pertinentiis Rali eo pacto ut ipsi concedat<br />

unam viam consortalem subtus Ralum ut ire possit ad locum dictum alla preda.<br />

Pergamena mm 230x188. Notaio: Nicolaus q. ser Federici de Thuyeno.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

268


Capsa 9<br />

238. Anno 1469, 7 aprilis, in villa Coguli. - Domina Belina uxor quondam nobilis domini<br />

Ioannis de Nano possessoris castri Madrutii et dominus Federicus de Arsio tutor haeredum dicti<br />

domini Ioannis investiverunt Ioannem dictum Zanol de Cogulo de omnibus feudis quae<br />

habuerunt a dicto domino Ioanne cum iuribus.<br />

Pergamena mm 240x140-195. Notaio: Antonius f. Bonaventure de Migaziis de Cogulo.<br />

239. Anno 1649, 19 septembris. - Descriptio bonorum quae in emphiteusim possidentur a<br />

diversis ibi recensitis in pertinentiis Sarnonici spectantium ad castrum Nani.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Notaio: Bartolamio Gregorio da Romeno.<br />

240. Anno 1469, 7 aprilis, Coguli plebis Vulsanae. - Domina Bellina uxor quondam nobilis<br />

domini Ioannis de castro Nani domini et possessoris castri Madrutii tanquam tutrix filiorum<br />

suorum cum consensu Federici de castro Arsi eius fratris et tutoris dictorum filiorum, investivit<br />

Bartholomaeum quondam Cordonis quondam Varischi Coguli de uno feudo suo et iuribus dicti<br />

feudi.<br />

Pergamena mm 534x120. Notai: Antonius f.q. Federici habitator Bresimi; Iohannes q. Nicolay de<br />

Ambulo.<br />

241. Anno 1466, 18 iulii, in villa Comay plebis Lomassii. - Dominus Rolandus quondam<br />

domini Georgii de Sporo vendidit domino Ioanni quondam domini Gulielmi de Nano unum<br />

livellum stariorum 27 siliginis et milei et grossorum 27 denariorum parvulorum tridentinorum,<br />

qui solvitur a diversis hominibus Sarnonici plebis s. Laurentii quotannis in castro Valerii et hoc<br />

praetio 40 marcharum meranensium eo pacto uti dicti livellarii imposterum livellum deferant in<br />

domo praedicti domini Ioannis.<br />

Pergamena mm 352x270. Notaio: Iohannes f. Iohannis de Mazuchellis de villa Flauri plebis<br />

Lomasii. Sigillo aderente staccato.<br />

242. Anno 1509, 7 augusti, Pellizzani. - Dominus Ioannes Gaudentius quondam domini<br />

Federici olim domini Ioannis de castro Nani habitator et possessor arcis Madrutii tanquam<br />

dominus de domo de Mancinis de Ralo investivit Bartholomaeum quondam Salvatoris de<br />

Cogulo pro se et suis successoribus de decima domorum et sediminum in villa Coguli in loco<br />

dicto a Broilo, de decima agnorum, haedorum, porchorum et pullorum, de decima quorumdam<br />

pratorum et camporum in dictis pertinentiis Coguli cum omnibus iuribus etc. qui Bartholomaeus<br />

pro se et suis filiis iuravit dicto domino Ioanni Gaudentio fidelitatem.<br />

Pergamena mm 530x160-207. Notaio: Sigismundus Visintainer f.q. Leonardi de Terziolasio.<br />

243. Antiqua recensio possessionum dominorum de castro Nani etc.,<br />

Pergamena mm 137x115-145.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

269


Capsa 9<br />

244. Anno 1335, 18 aprilis, in villa Nani. - Nobilis dominus Gulielmus de Nano tanquam<br />

successor omnium feudorum quondam domini Ropreti quondam domini Federici de Enno olim<br />

habitator in villa Calavini de Madrutio pro se et suis consanguineis Riprando et Oluradino de<br />

Nano ac Riprando quondam domini Odorici de Enno nomine feudi investivit Nicolaum<br />

quondam Bertoldi de Termono pro se et successoribus de decimis et iure decimandi domorum<br />

casalium et quarumdam petiarum terrae in pertinentiis Termoni.<br />

Pergamena mm 135-141x146-150. Notaio: Tomasius de Enno.<br />

245. Anno 1458, 14 octobris, Comasini. - Nobilis dominus Ioannes quondam domini<br />

Gulielmi de castro Nani tanquam dominus nobilium de Manzanis de Ralo habitator in castro<br />

Madrutii, tanquam senior de dicta domo de Manzinis investitus de feudis a domino Georgio<br />

episcopo tridentino subinfeudavit Ioannem filium quondam Raimundi Finge de Comasino<br />

habitatorem Coguli de sediminibus domorum quondam Zanini, de decima porchorum, agnorum,<br />

haedorum, pullorum, diversorumque pratorum et camporum in pertinentiis Coguli.<br />

Pergamena mm 490x130-147. Notaio: Iohannes f. Gulielmi de Migaciis de Cogulo.<br />

246. Anno 1374, 4 augusti, in castro Valerii. - Federicus dictus Uricius filius quondam<br />

Federici de castro Toni condidit suum testamentum praesentibus dominis Nicolao plebano<br />

Tassuli, Petro filio quondam Simeonis de castro Thunn, Vigilio quondam Bertoldi de castro<br />

Thunn, Riprando quondam Odorici de Arsio, in quo legavit tres petias terrae in pertinentiis Nani<br />

ad hoc ut perpetualiter omni anno in ecclesia Nani celebretur anniversarius pro anima quondam<br />

nobilis Margaritae ipsius uxoris et pro anima quondam nobilis domini Gulielmi de castro Nani<br />

patris dictae dominae Margaritae et aliorum suorum mortuorum mandando insuper quod dictae<br />

petiae terrae alienari non possint.<br />

Pergamena mm 410x135-141. Notaio: Franciscus dictus Watrinus q. Nicolai notarii de Tridento. -<br />

Terra vineata a prasol de Nanno.<br />

247. Anno 1485, 25 maii, Clesii. - Nobilis dominus Federicus quondam domini Ioannis de<br />

castro Nani investivit Pecinum et Marinum de Cogulo de domibus, terris arativis et prativis, de<br />

decimis agnorum, haedorum, porchorum etc. sicut eorum praedecessores in feudum habuerunt a<br />

nobilibus de Nano.<br />

Pergamena mm 337x135. Notaio: Iohannes Iacobus a Cruce mutinensis.<br />

248. Anno 1485, 25 maii, Clesii. - Federicus de castro Nani investivit ser Antonium<br />

Bonaventurae filium de Migatiis de Cogulo de decimis diversarum petiarum terrae arativae et<br />

prativae; agnorum, haedorum, porchorum etc. quae ad ipsum dominum Federicum devolutae<br />

sunt per mortem Ioannis de Ponte quas in feudum habebat a nobilibus de Nano et sunt in<br />

pertinentiis Coguli.<br />

Pergamena mm 268x190. Notaio: Iohannes Iacobus a Cruce.<br />

249. Anno 1469, 8 aprilis, in villa s. Zenonis. - Domina Bellina uxor quondam domini<br />

Ioannis de castro Nani tanquam tutrix Vigilii, Riprandi, Federici et Georgii filiorum suorum<br />

investivit Matthaeum, Petrum Zufa, Antonium quondam Saporiti, Odoricum de Bechis et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

270


Capsa 9<br />

Ioannem quondam Marini cum successoribus suis, eisque divisit decimas quarumdam<br />

domorum, petiarum terrae arativae et prativae in pertinentiis s. Zenonis et Pavili eos<br />

subinfeudando.<br />

Pergamena mm 383x157. Notaio: Georgius q. Federici notarii de Nano.<br />

250. Anno 1509, 7 augusti, Pellizzani, praesentibus ser Ioachimo de Migatiis notario filio<br />

quondam ser Ioannis notarii, ser Zuliano quondam ser Gervasii de Migatiis, ser Ioanne Antonio<br />

de Migatiis quondam domini Martini notarii etc. omnibus de Cogulo. - Dominus Ioannes<br />

Gaudentius quondam domini Federici olim Ioannis de castro Nani possessor arcis Madrutii<br />

investivit Ioannem Pegolat quondam Martini de Cogulo de certis decimis agnorum, porchorum,<br />

haedorum, pullorum, pratorum et camporum in pertinentiis Coguli.<br />

Pergamena mm 432x337. Notaio: Sigismundus Visintayner de Terzolasio.<br />

251. Anno 1278, 15 intrante iulio, in villa Enni. - Dominus comes Riprandus de Flavono<br />

pro quinque libris denariorum veronensium cum consensu domini Nicolai eius fratris vendidit<br />

domino Nicolao et Zordano fratri suo totam decimam suam et ius decimationis Nani.<br />

Pergamena mm 79-86x184. Notaio: Tridentinus.<br />

252. Anno 1418, 18 iunii, in villa Cuguli plebis Vulsanae. - Nobilis ser Gerardus quondam<br />

ser Concini de Tueno investivit Delaitum quondam Cuguli de Cugulo de sedimine domus suae,<br />

de certis decimis agnorum, haedorum, porchorum, pullorum, pratorum et camporum in<br />

pertinentiis Cuguli.<br />

Pergamena mm 230-250x170-204. Notaio: Odoricus f.q. Petri notarii de Pavillo.<br />

253. Anno 1433, 4 augusti, Clexi. - Nobilis Riprandus quondam Adelpreti de castro Clexii<br />

constituit suos procuratores nobilem Marchum de Belenzanis, et ser Nicolaum notarium de<br />

Capris ad resignandam in manibus domini Alexandri episcopi tridentini decimam et ius<br />

decimandi in Comasino 25 modiorum siliginis et frumenti et duorum castratorum ut de eadem<br />

investire dignetur nobiles dominos Riprandum, Nicolaum, Federicum et Ioannem de castro<br />

Nani.<br />

Pergamena mm 325x193-225. Notaio: Nicolaus q. Pauli de Fundo.<br />

254. Anno 1469, 7 aprilis, Cuguli. - Domina Bellina uxor quondam domini Ioannis de<br />

castro Nani tanquam tutrix filiorum suorum, de consensu etiam Federici de castro Arsi eius<br />

fratris et contutoris investivit Ioannem de Pont de Cugulo de sedimine domus suae et de certis<br />

decimis agnorum, haedorum, porchorum, pullorum, pratorum, camporum in pertinentiis Cuguli<br />

cum omnibus iuribus.<br />

Pergamena mm 266x140-188. Notaio: Iohannes q. Nicolai de Ambulo.<br />

255. Anno 1469, 7 aprilis, Cuguli. - Domina Bellina uxor quondam domini Ioannis de<br />

Castro Nani tanquam tutrix filiorum suorum investivit Bartholomaeum quondam Salvatoris de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

271


Capsa 9<br />

Runculis de Cugulo pro se, suis consortibus et successoribus de omnibus decimis et feudis de<br />

quibus ab antecessoribus fuerat investitus.<br />

Manca.<br />

256. Anno 1515, 3 ianuarii, in castro Madrutii, praesentibus nobili Antonio quondam<br />

Simeonis de castro Nani, fratre Michaele ordinis Coelestinorum capellano in castro Madrutii<br />

etc. - Dominus Ioannes Gaudentius quondam nobilis Friderici de castro Nani possessor castri<br />

Madrutii investivit ser Ioannem notarium et alios ibi recensitos de Cugulo de sedimine domus<br />

suae et de certis decimis pratorum, camporum, agnorum, pullorum, porchorum, haedorum in<br />

pertinentiis Cuguli cum omnibus iuribus.<br />

Pergamena mm 517x138-157. Notaio: Bonaventura f.q. Antonii de Frambis de Cogulo.<br />

257. Anno 1509, 6 augusti, Pellizzani. - Dominus Ioannes Gaudentius quondam domini<br />

Friderici de castro Nani habitator Madrutii investivit Antonium Atasis de Cugulo de sedimine<br />

domus suae, de decimis pratorum, camporum, agnorum etc. in variis locis pertinentiarum<br />

Cuguli.<br />

Pergamena mm 835x190-215. Notaio: Sigismundus Visintayner de Terzolasio.<br />

258. Anno 1510, 21 decembris, in castro Nani. - Nobilis ac reverendus dominus Gulielmus<br />

quondam domini Nicolai de castro Nani tanquam senior de familia cui spectat investire,<br />

investivit Andraeam quondam magistri Petri de Cassana plebis Livi de decima unius petiae<br />

terrae in pertinentiis Cassanae sicuti a praedecessoribus investitus fuit cum omnibus iuribus.<br />

Pergamena mm 410x276-280. Notaio: Iohannes f. Nicolai f.q. Filippi de Cassino plebis Livi.<br />

259. Anno 1495, 18 februarii, in villa Nani. - Nobilis praesbiter dominus Gulielmus de<br />

castro Nani investivit magistrum Petrum quondam Sicherii de Cassana plebis Livi de decima<br />

unius petiae terrae in pertinentiis Cassanae.<br />

Pergamena mm 245x210. Notaio: Antonius f.q. Alexandri notarii de Nano.<br />

260. Anno 1552, 10 augusti, in castro Thenni, praesentibus domino Gaspare filio eggregii<br />

iurisperiti domini Antonii de Brochetis de Caurasto, domino Ioanne filio domini Ioannis Pauli<br />

Zurletae civis Tridenti. - Dominus Nicolaus baro castrorum Avii, Madrutii et Brentonici,<br />

capitaneus Tenni et Stenici investivit Dominicum quondam ser Antonii Framba de Cugulo<br />

tanquam procuratorem diversorum feudatariorum dicti domini Nicolai de omnibus feudis,<br />

decimis etc. quas habent in pertinentiis Cuguli cum omnibus iuribus etc.<br />

Pergamena mm 515x210. Notaio: Guarientus f.q. Antonii de Guarientis de Rallo; Zacarias f.q.<br />

Antonii de Caianis de Vigo Lomasi.<br />

261. Anno 1533, 19 aprilis, in platea a turri extra portam burgi Tenni. - Dominus Nicolaus<br />

de castro Madrutii capitaneus Tenni investivit ser Bonaventuram notarium quondam Antonii<br />

Frambe de Cogulo de feudo quod habebat dominus Antonius notarius filius quondam domini<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

272


Capsa 9<br />

Bonaventurae de Migatiis de Cogulo a feudo exclusus, quia investituram petere non curavit et<br />

de duobus aliis feudis omnibus in pertinentiis Coguli quae ad dictum dominum Nicolaum<br />

pervenerunt.<br />

Pergamena mm 418x196-222. Notaio: Gotardus f.q. Benvenuti de Antoninis de Gardula plebis Teni.<br />

262. Anno 1418, 19 iunii, in villa Cuguli. - Nobilis ser Gerardus quondam nobilis ser<br />

Concini de Tuyeno de feudis quae aquisivit antiquitus a nobilibus de Ralo, de aliqua eorum<br />

parte investivit Bartholomaeum quondam Vassali de Cugulo videlicet de sedimine domus suae,<br />

de decimis agnorum, pullorum, porchorum, haedorum et certorum pratorum et camporum in<br />

pertinentiis Cuguli.<br />

Pergamena mm 254x173-200. Notaio: Odoricus q. Petri notarii de Pavillo.<br />

263. Anno 1469, 7 aprilis, Cuguli. - Domina Bellina uxor quondam domini Ioannis de<br />

castro Nani investivit Martinum quondam Ioannis Arnoldi de Cugulo de omnibus feudis de<br />

quibus antecessores sui investiti fuerunt a dominis de castro Nani quae feuda sunt in pertinentiis<br />

Cuguli.<br />

Pergamena mm 208x176-186. Notaio: Iohannes q. Nicolai de Amblo.<br />

264. Anno 1515, ultima decembris, in castro Nani. - Dominus Ioannes Gaudentius<br />

quondam nobilis Friderici de castro Nani investivit Martinum et Laurentium fratres filios<br />

quondam Martinelli de Crenoldis Cuguli de sedimine domus suae et de decimis haedorum,<br />

agnorum, pullorum, porchorum ac certorum pratorum et camporum in pertinentiis Cuguli.<br />

Pergamena mm 523x140-187. Notaio: Bonaventura f. Antonii de Frambis de Cogulo.<br />

265. Anno 1443, 15 octobris, Clexii. - Nobilis ser Concinus quondam nobilis ser Gerardi de<br />

Tuyeno investivit Valentinum quondam Turae de s. Zenone de sedimine domus suae et de<br />

decimis agnorum, haedorum, porchorum, camporum, aliorumque feudorum de quibus eius pater<br />

investitus fuerat.<br />

Pergamena mm 255x135-140. Notai: Bartholomeus f.q. Odorici notarii de villa Pavilli.<br />

266. Anno 1422, 20 aprilis, Cuguli. - Dominus Oprandus quondam domini Concini de<br />

Tuyeno investivit Blassium quondam Ancii de Friburgo generum Bartholomaei de Cugulo de<br />

feudis quae dictus Bartholomaeus dum viveret possidebat videlicet de sedimine domus suae ac<br />

decimis quarumdam domorum, agnorum, pullorum, porchorum, haedorum, pratorum,<br />

camporum in pertinentiis Cuguli ibi designatorum.<br />

Pergamena mm 243x205-228. Notaio: Odoricus q. Petri notarii de Pavillo.<br />

267. Anno 1469, 7 aprilis, Cuguli. - Domina Bellina vidua quondam domini Ioannis de<br />

castro Nani investivit Ioannem de Chuchis de Cugulo de feudis antiquis quae habet in<br />

pertinentiis Cuguli.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

273


Capsa 9<br />

Pergamena mm 165x185-213. Notaio: Iohannes q. Nicolai de Amblo.<br />

268. Anno 1358, 23 maii, in castro Valerii. - Coram venerabili domino Henrico plebano<br />

Tyrolensi generali vicario protectore et defensore civitatis Tridenti et totius episcopatus pro<br />

illustri principe domino Lodovico de Babaria, brandemburgensi marchione, Karinthiae duce,<br />

Tyrolis et Goritiae comite et ecclesiae tridentinae advocato, nullo praesidente pastore pro<br />

controversia inter dominum Uricium quondam domini Federici de castro Thoni et dominum<br />

Gulielmum quondam domini Riprandi de castro Nani constituti sunt arbitratores pro eis<br />

componendis.<br />

Pergamena mm 542x168. Notaio: Odoricus q. Daynesii; Iohannes f.q. Federici de Flaono.<br />

269. Anno 1469, 7 aprilis, Cuguli. - Coram domina Bellina uxore quondam domini Ioannis<br />

de castro Nani cum diversi vassali dominorum de castro praedicto Nani 18 agnos de honorantiis<br />

quolibet triennio solvere debeant, convenerunt quod quolibet anno 6 agnos deferre teneatur<br />

quilibet pro sua rata.<br />

Pergamena mm 302x175-185. Notaio: Iohannes q. Nicolai de Amblo.<br />

270. Anno 1387, 8 iulii, Vulxanae. - Ser Concinus quondam nobilis ser Gulielmi de<br />

Tuyeno investivit Martinum de Cogulo de decima trium petiarum terrae in pertinentiis Coguli<br />

cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 245x161-178. Notaio: Antonius de Eniano.<br />

271. Variae scripturae spectantes ad dominos castri Nani continentes emptiones,<br />

venditiones, permutationes bonorum etc.<br />

Manca.<br />

272. Anno 1589, 23 ianuarii, castro Fundi. - Philippus Thunn respondet locumtenentibus<br />

tridentinis conquaerentibus de perturbata iurisdictione in pignore ab eodem facto contra Petrum<br />

Friz de Tassullo iurisdictionis episcopalis quod semper in more fuerit huiusmodi actus facere in<br />

alienis etiam iurisdictionibus.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

273. Anno 1671, 7 decembris. - Dessignatio confinium bonorum castri Clesii et depositio<br />

iuridica testium.<br />

Cartaceo, carte 14. Notaio: Iohannes Maccani notarius Clesii. Parte in italiano.<br />

274. Anno 1680, 13 februarii, ex castro Thunn. - Franciscus Augustinus comes a Thunn<br />

conquaeritur cum domino episcopo tridentino quod assessor vallium processum formavit contra<br />

Thomam Zaninum venatorem suum propter armorum delationem quae eidem concessa fuerat a<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

274


Capsa 9<br />

domino episcopo defuncto. Quare rogat dominum episcopum quatenus dictus dominus assessor<br />

ulterius non procedat pro dicta causa.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

275. Anno 1625. - Processus contra Bonifacium Bertoldum Cazecii plebis s. Sisinii<br />

capitaneum qui armata manu convocatis pluribus hominibus armatis die dominico coram populi<br />

multitudine banchum a superioritate domino Bonifacio Bettae Malguli eiusdem plebis<br />

concessum ex parrochiali ecclesia violenter extraxit ac fugit. Unde a domino Petro Bello<br />

suffraganeo et vicario generali, Tridenti citatus fuit atque condemnatus ad reponendum dictum<br />

banchum in eadem ecclesia die festo coram populi multitudine.<br />

Cartaceo, carte 46. Parte in italiano.<br />

276. Anno 1516, 25 augusti, Tridenti. - Exemplar sententiae Bernardi episcopi tridentini<br />

pro controversia inter communitates Mastellinae, Plani etc. vallis Solis, et Vigi, Iaurei etc.<br />

Rendenae, declaratum quod ipsi de Rendena 10 libras casei massario tenore locationis episcopi<br />

Georgii Liectenstein et homines vallis Solis libras 23 uncias quatuor tenore locationis eiusdem<br />

solvere debeant annuatim dicto massario.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Iohannes Dominicus f. Iohannis Bresadolo notarii de Hortiseto.<br />

277. Anno 1516, die 12 februarii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus Francisco Gaya de Cusiana et Ioannino dicto Tabachino de Disana nuntiis<br />

et procuratoribus hominum et universitatis totius plebis Vulsanae vallis Solis confirmat<br />

privilegium a domino Georgio praedecessore suo concessum Iuliano de Migatiis de Cogulo et<br />

Laurentio de Castello procuratoribus dictae universitatis Volsanae ne possint alienari bona in<br />

personas exemptas cum ea bona sunt subiecta solutioni gafforiorum sive collectarum.<br />

Pergamena mm 232x450.<br />

278. Anno 1511, die 27 februarii, in villa Castelleti plebis Thoni. - Processus inter dominos<br />

Philippinos de Thono contra Iacobum filium quondam Nicolini Chazesii de Enno super iure<br />

aquae seu rivi labentis per vallem Vigi quam aquam in feudum recognoscunt ab ecclesia<br />

tridentina.<br />

Cartaceo, carte 25. Notaio: Michael f. Petri notarii de Tueno; Iohannes Petrus f.q. Iohannis Stupanis<br />

de Sondello vallis Tellinae habitator Enni.<br />

279. Anno 1400 indictione 8, die dominico 1 augusti, in castro Tuyeni vallis Annaniae. -<br />

Dominus Georgius episcopus tridentinus investivit magistrum Petrum Fabrum quondam<br />

magistri Nigri de Tuyeno de suis feudis nempe decimis quarundam peciarum terrae in<br />

pertinentiis Tuyeni.<br />

Pergamena mm 300x190-186. Notaio: Bartolomeus q. Benvenuti de Tuyeno.<br />

Cartaceo, carte 2. Del sec. XV.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

275


Capsa 9<br />

280. Anno 1530, die 3 incipiendo annos a nativitate [27 decembris], ex arce Clesii. -<br />

Dominus Balthassar de Clesio fratri suo domino Bernardo episcopo tridentino scribit quod cum<br />

Castelerium Vasii minaretur ruinam et non modica expensa opus esset pro renovatione, hinc<br />

illud cum dorso, fabricis et grezibus nec non iure regulaneriae, Ronzoni discreto Ioanni Antonio<br />

de Malusco vendidit, salvo iure directi dominii et feudi; hinc petit ut illum infeudare velit.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

281. Anno 1523. - Cartae spectantes ad controversiam communitatis de Fundo contra<br />

communitatem de Senalo quae impedire praetendebat hominibus de Fundo pasculum,<br />

excisionem lignorum etc. in quibusdam montibus. Res decisa fuit per arbitros in favorem<br />

communitatis Fundi iuxta decisionem factam per arbitros in consilio meranensi assignatos et a<br />

dictis communitatibus acceptos anno 1446, sicuti etiam anno 1405 per dominum Ioannem de<br />

Fundo canonicum tridentinum et parrochum s. Martini Fundi.<br />

Cartaceo, carte 53. Notaio: Iohannes Melanger plebanus castri Fundi. Parte in tedesco. Altro notaio:<br />

Iacobus f.q. Antonii Morgni de Traversara.<br />

282. Anno 1535, 7 iulii, in castro Clesii. - Aliprandus de castro Clesii capitaneus vallium<br />

Ananiae et Solis et castrorum Avii et Brentonici certiores reddit locumtenentes tridentinos quod<br />

informationem acceperit a domino Ricardino et a domino Antonio Philippino circa mutam<br />

Rochetae et dominus Ricardinus dixit quod de recordatu suo annorum videlicet 50 sub domino<br />

Nicolao Philippino mutario, qui sortitus est cognomen della Rocheta et sub domino Mathaeo<br />

Solzelen, cuius erat muta; qui per certum tempus volendo experiri cuius essent redditus, vidit et<br />

observavit quod omnes transeuntes cum rebus venalibus solvebant mutam, exceptis hominibus<br />

Ananiae et Solis conducentibus res pro usu suo; solvebant autem mutam etiam homines de<br />

dictis vallibus si cum rebus venalibus transibant, ita asseruit Antonius Philippinus, sicut etiam<br />

ita factum fuisse a patre suo Iorio et patruo suo Nicolao asseruit qui per 70 annos mutam<br />

tenuerunt.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

283. Anno 1502, 17 decembris, in villa Tueni. - Dessignatio decimae quae semper soluta<br />

fuit in pertinentiis Tueni Andreae Marcabruno et nepotibus suis facta coram domino Michaele<br />

de Coredo massario in vallibus Ananiae et Solis pro domino Udalrico episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente.<br />

284. Anno 1522, 25 aprilis, Clesii. - Bonifacius Betta assessor vallium Ananiae et Solis<br />

certiores facit locumtenentes tridentinos quod domini de Thunn praetendant iurisdictionem<br />

habere loci s. Margaritae in plebatu de Thunn occasione cuiusdam infantulae expositae in dicta<br />

ecclesia s. Margaritae; expectat resolutionem.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

285. Anno 1529. - Balthassar de Clesio certiores reddit locumtenentes tridentinos quod<br />

domini de Flavono nova vectigalia imponunt non solum forensibus et mercatoribus sed etiam<br />

subditis episcopatus quod numquam antea factum fuit; item quod subditi comitatus qui habitant<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

276


Capsa 9<br />

in domibus comitatus existentibus in villis episcopatus cum sint participes bonorum<br />

communium nolunt concurrere ad expensas in pontibus etc. item volunt prohibere ne subtiditi<br />

episcopales piscare possint in aqua Trisingae quae in aliquibus locis dividit episcopatum a<br />

comitatu.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

286. Anno 1534, 4 iunii, in castro Clexii. - Alexander de castro Gles locumtenentes<br />

tridentinos certiores reddit quod agens in passu Rochetae praetendat vectigal ab omnibus<br />

transeuntibus regionalibus cum suis rebus et bonis quod numquam antea factum fuit, unde<br />

consilium petit de modo tenendi.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

287. Anno 1532, 29 iulii, Tridenti. - Mandatum domini Bernardi episcopi tridentini<br />

hominibus et communi Fundi, Sarnonici, Sey et Romeni ac Cavareni quod recognoscant<br />

Nicolaum de Moremberg una cum fratre et nepote suo pro regulanis suis maioribus et eis<br />

obediant in omnibus ad tale officium ad quod ab ecclesia tridentina investiti fuerunt,<br />

spectantibus.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente staccato.<br />

288. Anno 1532. - Reccursus hominum Volsanae ad locumtenentes tridentinos pro<br />

confirmatione traducendi vina a quocumque loco ut semper a praedecessoribus episcopis talia<br />

privilegia eis fuerunt confirmata etc. Rescriptum quod exhibeantur privilegia.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

289. Anno 1530. - Homines Volsanae exponunt domino episcopo tridentino quod in plebe<br />

Rendenae sibi fuerint sequestrata vina contra privilegia quae semper habuerunt traducendi vina<br />

ex quacunque parte, unde rogant dominum episcopum pro restitutione vini sequestrati et<br />

manutentione iurium suorum.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

290. Anno 1528, 22 aprilis. - Mandatum episcopi tridentini hominibus Bordianae, Bozanae<br />

et Cappellarum ac consortibus quatenus sub poena marcarum 100 de caetero non audeant se<br />

ingerere in manso nuncupato el mas del Faè pertinentiarum villae Clesii, nec minus in aliquibus<br />

iuribus spectantibus de quo et de quibus erant investiti ab ecclesia tridentina.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

291. Libellus supplex episcopo tridentino porrectus ab hominibus Bordianae, Bozanae etc.<br />

in quo eum rogant ne occasione tumultus privare velit de mansu del Faè in pertinentiis Clesii<br />

quem in feudum recognoscunt ab ecclesia tridentina et de quo se spoliatos esse intelligunt; nam<br />

si dictum mansum non habeant, ubi habent ligna et pascua, deserere deberent proprias domos in<br />

diminutionem iurisdictionis domini episcopi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

277


Capsa 9<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

292. Anno 1532, 8 augusti, ex arce Valerii. - Udalricus de Sporo capitaneus Ananiae et<br />

Solis certiores reddit locumtenentes tridentinos inter caetera, quod ad instantiam unius subditi<br />

dominorum de Thono citare fecerit quemdam in mansu Rochetae commorantem qui comparere<br />

recusavit quia habitat in mansu spectante ad arcem Rochetae sive domini Kuen quod sibi<br />

videtur absurdum et non admittendum; expectat tamen resolutionem dominorum<br />

locumtenentium quid agendum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

293. Bernardus episcopus tridentinus visitantibus ecclesiam s. Romedii quam domini<br />

Christophorus et Bernardinus fratres de Thono ampliare cupiunt et manus adiutrices ad tantum<br />

opus porrexerint 40 dierum indulgentias concedit. His vero qui ascendendo ad summitatem<br />

lapidem ex imo secum tulerint usui fabricae oportunum et in summitatem reposuerint, quoties id<br />

fecerint etiam extra dies memoratos durante fabrica praedicta, dies decem indulgentiae pariter<br />

concedit. - Est exemplar.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

294. Bernardi episcopi tridentini confirmatio privilegii obtenti ab hominubus de Fundo per<br />

caesaream maiestatem quod possint quotannis in dicta villa Fundi erigere forum et nundinas ad<br />

festum s. Georgii incoandas per sex dies ante dictam festivitatem et per dies sex sequentes<br />

duraturas, et etiam quolibet die sabati totius anni sine tamen derogatione iurium episcopatus et<br />

eo pacto ut reformentur litterae caesareae maiestatis in illis punctis quae praeiudicium inferunt<br />

ecclesiae tridentinae etc. - Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

295. Anno 1528, 5 martii, Tridenti. - Mandatum domini Bernardi episcopi communitatibus<br />

Vulsanae, Cusiani et Fucinarum ad instantiam Nicolai Neuhaus plebani Vulsanae quatenus sub<br />

poenis etc. solvere debeant dicto plebano quartam quarumcunque rerum suis temporibus iuxta<br />

decimarum consuetudinem.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente del Clesio.<br />

296. Anno 1526, die 20 februarii, Tridenti. - Dominus Bernardus episcopus tridentinus<br />

praecipit sub poena etc. hominibus villae Enni ne sine suo assensu et licentia communia bona<br />

vendant et vendita recuperare debeant.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

297. Anno 1485 indictione 3, die veneris 20 maii, in villa Ambuli vallis Annaniae etc. -<br />

Nobiles et egregii viri domini Fridericus et Ioannes fratres comites filii quondam domini Marci<br />

comitis de castro Arsi coram sindicis profitentur quod nullum ius habeant pasculandi et<br />

buscandi in pertinentiis dictae communitatis de Ambulo et ultra aquam Novellae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

278


Capsa 9<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Bortolomeus f.q. magistri Ioannis Ciroyci notarii de Ambulo habitator<br />

Clozii; Henricus Volkl. Testimoni: presbiter Gothardus de Agort diocesis melunensis (Bellunensis)<br />

vicarius in Ambulo.<br />

298. Anno 1525. - Dominus episcopus tridentinus praecipit Ioanni quondam Petri Celini<br />

dicto Zachino de Termono plebis Enni ut solvat decimam de possessione sua in val Maor<br />

domino Ricardino de Thavono notario de eadem investito.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

299. Anno 1528, die 22 ianuarii, Tridenti. - Reverendissimus dominus tridentinus ad<br />

instantiam nobilium castri Vulsanae vallis Solis mandat hominibus plebis Vulsanae ne<br />

praesumant eorum montes locare contra illorum nobilium iura incidendi ligna pro reparatione<br />

castri.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

300. Anno 1268, indictione 11, die martis 10 intrante iulio, in plebe Toni, apud castrum<br />

Toni, in presentia domini Armani. Ibique dominus Adelpretus f.q. Alberti de dicto castro Toni<br />

per se... suis fratribus nomine recti legalis honorabilis feudi investivit dominum Ugolinum f.q.<br />

Martini Pulli de Stenico, nominatim de toto illo feudo quod dictus dominus Ugolinus habet,<br />

habeatur atque teneatur... in pertinentiis Blezi et Nomassi, scilicet illam decimam que fuit q.<br />

Bonaventure eius filius de Madice, quo facto dictus dominus Ugolinus ad sancta Dei evangelia<br />

iuravit fidelitatem ipsi domino Adelpreto et suis fratribus de Tono secundum tenorem<br />

sacramenti fidelitatis sicut vasallis.<br />

Pergamena mm 130x152-160. Notaio: Antonius. Questo documento non era stato regestato<br />

dall'Ippoliti, perché aggiunto dopo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

279


Capsa 10<br />

CAPSA 10<br />

Termenum et Egna (numeri 61)<br />

1. Anno 1214 indictione 2, die sabati, nono exeunte novembri in Tridento in capella palatii<br />

episcopatus: praesentibus domino Bertoldo vicedomino, domino Conrado capellano, domino<br />

Gerardo archidiacono et Zanebelo canonicis, domino Adelperone, et Bertoldo fratribus de<br />

Wanga, domino Petro de Malusco causidico, Petarino et Alberto de Selano, et Montenario de<br />

Disuculo. - Factum est pactum concordii inter dominum Federicum illustrissimum et<br />

dignissimum episcopum tridentinum, regalis aulae atque totius Italiae legatum et vicarium, et<br />

Waldemanum Telcum et Geruncum Martinum atque Trintinum filium quondam Sporelli de<br />

Tremeno qui dicebant se hoc fecisse nomine et vice hominum omnium communitatis Tremeni;<br />

et convenerunt praedicto domino episcopo construere ad honorem Dei et beati Vigilii martyris<br />

et ad bonum statum episcopatus et Casa Dei huius, castrum unum in dosso quod appellatur<br />

Castellacium in pertinentia Tremeni, iacente ubi dicitur supra sanctum Iacobum; ita quod<br />

tremenenses omnes pertinentes ad praefatam capellam debeant ibi levare tres belfredos et<br />

dictum dossum spaldare de lignamine ad presens prae manibus eorum expensis, et dominus<br />

episcopus ad constructionem dictorum belfredorum debeat dare de lignamine pro velle suo et<br />

quantum ei placuerit et de bredis similiter; et in eo castro debet sibi eligere locum congruentem<br />

quem voluerit ad construendum sibi palacium et capellam convenientem et decentem tanto duci:<br />

et eius gastaldio habeat certum locum in quo canipam aedificet. Promisit autem dominus<br />

episcopus in dicto castro aliquem militem non apponere ad habitandum et hoc ipsum<br />

promiserunt praefati nomine communitatis. Quod si dominus episcopus werram habuerit, eius<br />

gastaldio possit castrum ascendere cum quantis militibus voluerit et ibi morari ad tuicionem<br />

Casadei et finita werra recedat et castrum communitati representet quae illud custodiat.<br />

Portenarium tamen sibi bene visum domino episcopo ibi habeat.<br />

Pergamena mm 253x170. Notaio: Ercetus.<br />

2. Anno 1214 ut supra; est enim aliud exemplar, sed minus perfectum.<br />

Pergamena mm 304x195-215. Notaio: Zacheus, ex imbreviaturis Erzonis.<br />

3. Anno 1225 indictione 15, die sabati 13 exeunte iullio in Tridento in camera apud<br />

capellam palatii episcopatus: praesentibus domino Petro de Malusco, domino Arpolino de Cles,<br />

domino Wicomario, Rodulfo Rubeo, domino Contolino, domino Montenario, domino Adelpreto<br />

de Mezo. - Dominus Gerardus episcopus tridentinus iure et nomine locationis in perpetuum ad<br />

husanciam et consuetudinem mansorum domini episcopi de loco Tremeni investivit Martinum<br />

de Tremeno in se et suos haeredes masculos nominatim de manso quod dictus Martinus tenet ab<br />

eo domino episcopo in loco et pertinentiis cum capulis, pasculis: et debeant tenere donec bene<br />

fuerit laboratum illud mansum et quod heredes non debeant expelli donec bene laboraverint, nec<br />

debeant se maritare extra Casadei s. Vigilii: sub annuo fictu medietatis vini et ficta blave.<br />

Pergamena mm 173-180x225-230. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Oluradini.<br />

4. Anno 1226 indictione 14, die mercurii 14 intrante ianuario in stupa episcopi. - Seuretus<br />

de Tremeno refutavit episcopo Gerardo tridentino petiam unam terrae in Tremeno et ipse ad<br />

fictum 5 solidorum eam dedit Enrico de Tremeno nepoti Martini, ad usum illius terrae: et 40<br />

solidos dedit intraticae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

280


Capsa 10<br />

Pergamena mm 115-121x133-136. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

5. Anno 1230 indictione 3, die lunae 7 exeunte marcio in Tridento in palatio episcopatus.<br />

Testibus dominis Iohanne presbitero, Olrico Rambaldi, Trentino iudice, Anzio de s. Petro,<br />

Henrico de Breguz. - Lantranus caniparius de Tremeno refutavit in dominum episcopum<br />

Gerardum unum casamentum terre iacentem in Tramino apud cimeterium ecclesiae sancti<br />

Curini [correctum "Quirini"], et incontinenti dominus episcopus investivit Martinum de<br />

Tramino de dicto casamento terrae ad casam levandam, solvendo fictu omni anno 10 solidorum<br />

veronensium et quod non possit vendere extra Casadei.<br />

Pergamena mm 154-168x165. Notaio: Zacheus, ex imbreviaturis Oluradini.<br />

6. Anno 1231 indictione 4, die veneris 7 intrante marcio, in palatio episcopatus. In<br />

praesentia dominorum Adelperii et Bertoldi fratrum de Wangha, Olderici de Rambaldo, Henrici<br />

de Bragusio. - Coram domino Gerardo episcopo tridentino Meza uxor Ottonis quondam<br />

Wischeri de Tridento refutavit omne ius quod habebat in una petia terrae vineatae posita in<br />

territorio de Tremeno ad curtem Martium et aliam petiolam cum domuncola: quam refutationem<br />

fecit in ipsum dominum episcopum ut debeat ipsos iugales aequaliter investire uti factum sub ea<br />

conditione de non alienando aliquid alicui personae de mazinata nec alii personae sine licentia<br />

domini episcopi et solvendo annuatim medietatem vini et 5 solidos veronenses.<br />

Pergamena mm 582x215. Notaio: Ubertinus ex imbreviaturis Oberti de precepto Guallenghi plebani<br />

Marnighe.<br />

7. Anno 1229, dominus Girardus episcopus investivit Maternum de Tremeno de uno<br />

manso.<br />

Anno 1231. Ipse episcopus investivit Ancium scolarem et Nicolaum fratres filios quondam<br />

Materni de Tremeno de eorum recto feodo.<br />

Anno 1227, Conradus Cechus de Bolentino refutavit in dominum episcopum Girardum<br />

unam petiam terrae cum domo iacentem in Bolentino; et investivit Martinum de Tremeno.<br />

Anno 1225, dominus Girardus episcopus investivit Ottonem filium dominae Gislae<br />

habitatorem Tremeni de una domo cum alia terra retro circa se habente.<br />

Anno 1231, ipse dominus episcopus investivit Mailanum quondam Trintini de Tremeno de<br />

eorum recto feodo.<br />

Anno 1217, dominus episcopus Federicus ad rectum feudum investivit Martinum de<br />

Tremeno de tota terra buscaliva iacente in Curono.<br />

Anno 1246, dominus Vielmus de Cleso canonicus tridentinus per se et tanquam tutor<br />

Fedrici et curator fratrum suorum nec non domini Svicherii et Bertoldi fratrum filiorum<br />

quondam Vielmi de Cleso refutavit in dominum Aldricum episcopum tridentinum totam<br />

decimam et ius decimandi quae habebant in Plaspuhel; et petra gresa et eorum pertinentiae loci<br />

Tremeni et ipse dominus episcopus investivit Martinum et Nicolaum fratres quondam Martini<br />

de Tremeno.<br />

Anno 1214, dominus Fedricus episcopus tridentinus investivit ad feudum Federici<br />

quondam Iohannini filii Richardae monachae sancti Romedii de suo recto feudo scilicet de 2<br />

urnis vini tridentinis.<br />

Pergamena mm 302-322x140-143. Unus mansus iacens ad hirsesprong (salto del cervo).<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

281


Capsa 10<br />

8. Anno 1250 indictione 8, die sabati 8 exeunte decembri in Tridento in domo nova domini<br />

imperatoris, praesentibus domino Aldrigeto de Castrobarco, domino Azoni eius fratre. -<br />

Spinellus filius quondam Petri preceptoris de Sunza precio 60 librarum veronensium quas<br />

receperat a magistro Spinello fisico, refutavit in dominum Sodegerium de Tito potestatem<br />

Tridenti unam petiam terrae ortalivae iacentem apud ecclesiam s. Francisci de qua dictus<br />

Sodegerius tanquam rector et administrator et provisor episcopatus et pro episcopatu nomine<br />

locationis in perpetuum ad usum domorum mercatus Tridenti investivit dictum magistrum<br />

fisicum sub annuo censu 5 solidorum veronensium in kalendis marcii.<br />

Pergamena mm 560x224-230. Notaio: Choncius.<br />

9. Foris notatus est annus 1250 et continet recensionem fictuum qui solvuntur domino<br />

episcopo in Tremino.<br />

Pergamena mm 314x114-118.<br />

10. Anno 1255 indictione 13, die 7 intrante novembri in civitate Tridenti in camera domus<br />

castelli infrascripti domini episcopi in presentia domini Otonis Fafi de castello de Formigarro,<br />

Perregerii de Piano, Bartolomei filii quondam domini Stefani de Enno de monte de Garniga,<br />

Olderici filii domini Sichi de Faogna. - Ibique dominus Egno episcopus tridentinus nomine<br />

locationis in perpetuum investivit Iacobum filium quondam Sibanti de Faogna de uno manso<br />

iacente ad Cortazum in loco ubi dicitur Eccho; et dedit ei licentiam aedificandi unum<br />

molendinum, sub annuo censu duarum caratarum boni vini albi colati de vineis dicti mansi sine<br />

vegetis ad torculum de Tremeno: duas insuper spallas porchi in nativitate Domini et 30 ova in<br />

resurrectione dare debeat et sub aliis conditionibus.<br />

Pergamena mm 684x143-147. Notaio: Mellanus qui vocor Ottonellus.<br />

11. Anno 1255 indictione 13, die 6 intrante novembri, Tridenti supra castrum episcopatus,<br />

in praesentia Olfradi praepositi s. Michaelis. - Dominus Egeno episcopus tridentinus nomine<br />

locationis in perpetuum investivit Sicum de Faogna recipientem pro se et nomine Regenoldi de<br />

Curono eius generi de uno manso cum toto suo territorio et cum uno molendino iacente in<br />

Tremeno in pertinenciis de Cortezo in loco ubi dicitur ad puteam, dando ad fictum omni anno<br />

tria plaustra boni vini albi puri de vasia de dicto manso, cum aliis pactis.<br />

Pergamena mm 590x150-160. Copia del sec. XIV. Testimoni: Olfradus prepositus s. Michaelis,<br />

Vigilius cappellanus domini Episcopi.<br />

12. Anno 1270 indictione 13, die iovis 11 intrante septembri in claustro sancti Michaelis<br />

apud ecclesiam. In praesentia Gozaldi decani tridentini, Olrici archidiaconi, Iacobi canonici<br />

tridentini, Bertoldi Crelonis, Anzii Laiani, Tridentini de Gando, Manfredini eius filii,<br />

Boninsegnae quondam domini Aycheboni, Riprandi de Dissuclo, Simonis de Dosso, Aldrigeti<br />

filii quondam domini Rambaldi de Roncegno, Nicolai filii quondam domini Mercadentis,<br />

Sycherii Longhi de Mezo, Utonis de Mezo, Pelegrini de Mezo, Gralanti de Salurno, Ottonis de<br />

Cunespergo, Alberti de Campo, Conzii de Tuinbergo, Pelegrini de Cimbria, Conzolini de<br />

Burgonovo, Ebelini de Laiano, Arnoldi de Livo. - Dominus Egno episcopus tridentinus de<br />

consensu capituli et suorum ministerialium et civium Tridenti ibidem existentium amore Dei et<br />

beati Vigilii patroni sui et pro remedio animae suae et suorum predecessorum fecit finem et<br />

pactum de non petendo in perpetuum hominibus capellae Tremeni et Magredi nominatim de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

282


Capsa 10<br />

colta seu dacia noviter eis imposita et accepta per ipsum dominum episcopum et per nobiles<br />

viros dominos Meynhardum et Adelpretum fratres comites Goritiae et Tirolis et aquileiensis,<br />

Tridentinae et prixinensis ecclesiarum advocatos.<br />

Pergamena mm 572x168-175. Notaio: Arnoldus q. Mathei de Placentia.<br />

13. Anno 1270 indictione 13, die iovis 3 exeunte octobri in Tremeno in domo Egeni: in<br />

praesentia dominorum Gotinani praepositi ecclesiae s. Michaelis, Bernardi prioris s. Crucis,<br />

magistri Martini de Scutellis. - Dominus Egno episcopus tridentinus nomine locationis in<br />

perpetuum investivit dominum Odoricum Luschum de Tremeno de una pecia terrae arativae<br />

circa 1 plodium et dimidium iacente in Ronch sub annuo fictu unius urnae vini.<br />

Pergamena mm 167-187x180-184. Notaio: Zacheus.<br />

14. Anno 1272 indictione 15, die sabati 9 intrante ianuario in monasterio s. Michealis de<br />

pertinentiis Chunespergi. - Dominus Otho de Chunespergo pro se et domino Ainzio Porcravo<br />

fecit finem et plenam refutationem in dominum Egnonem episcopum tridentinum de omnibus<br />

illis racionibus et actionibus quas habet vel habere potest in duobus mansibus iacentibus in<br />

Tremeno, quos mansos dominus Conradus de Formigaro dederat in pignore pro suis debitis<br />

dicto domino Otoni pro se et domino Anzio porcravio.<br />

Pergamena mm 227-235x205-235. Notaio: Zacheus; Ieremias notarius sacri palatii.<br />

15. Anno 1273 indictione 1, die dominico 12 intrante marcio: ante ecclesiam s. Quirini de<br />

Tremeno. - Dominus Nicolaus de castello de Tremeno cum aliis hominibus de capella de<br />

Tremeno dixerunt ad unam vocem quod esset de eorum consensu et voluntate investitura facta<br />

per dominum Egnonem episcopum tridentinum dominae Reinae de Tirol de comune cum<br />

nemore iacente a clusa de Trameno usque ad vineas de Caldar superius viam, secundum est<br />

terminatum et designatum.<br />

Pergamena mm 247x155-159. Notaio: Castellinus qui vocor Ottonellus.<br />

16. Anno 1240 indictione 3, die lunae 12 exeunte marcio in Tridento in palatio episcopatus.<br />

- Domini Gotefredus et Nicolaus de domino Conselino nomine locationis in perpetuum<br />

investiverunt nomine et vice episcopatus tanquam gastaldiones Tremeni Regenoldum de Corono<br />

de una petia terrae cum busco iacente in Tremeno; dando pro fictu quatuor urnas vini.<br />

Pergamena mm 296x74-80. Notaio: Marividus (?).<br />

17. Anno 1277 indictione 5, die 7 exeunte februario in Trameno. - Dominus Iacobus cui<br />

pronomine dicitur Munech, gastaldio in Trameno et castellanus castri per dominum Henricum<br />

episcopum tridentinum et ipsius nomine, locavit in perpetuum cum investitura Regenoldo filio<br />

quondam Regenoldi de Curono pro se ac neptarum suarum Hadeleite, Armengarde, Matilde,<br />

Abride et Alhaite filiarum quondam fratris sui Hamcii de Putea et nepotis sui Iacobi filii<br />

quondam Pelegrini, quamdam peciam terrae cum vineis iacentem in pertinentiis Trameni ad<br />

Irsprunc, dando domino episcopo pro annuo fictu quatuor urnas vini albi colati de dictis vineis,<br />

et conducendo dictum vinum ad torculum episcopatus in Trameno.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

283


Capsa 10<br />

Pergamena mm 351x127-130. Notaio: Rolandus.<br />

18. Anno 1277 indictione 5, die 12 exeunte septembri, in Trameno ante portam castri in via<br />

publica. - Dominus Iacobus dictus Munech gastaldio in Trameno et castellanus castri Trameni<br />

per dominum Henricum episcopum tridentinum nomine locationis in perpetuum investivit<br />

Iacobum filium dominae Harmengardae de Curono de uno molendino iuris episcopatus cum<br />

vineis iacente in Trameno subtus castrum super rivum currentem in auga, dando annuo fictu 50<br />

solidorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 627x87-100. Notaio: Rolandus.<br />

19. Anno 1278 indictione 6, die 12 intrante februario super castrum de Tremeno. -<br />

Dominus Iacobus munech gastaldio in Trameno per dominum Henricum episcopum tridentinum<br />

nomine locationis in perpetuum investivit Hermanum de Haicholz de uno campo arativo iuris<br />

episcopatus iacente in Trameno ubi dicitur Curtonez; sub annuo fictu unius urnae boni vini albi<br />

colati de vasa.<br />

Pergamena mm85-88x290. Notaio: Rolandus.<br />

20. Exemplum ex authentico relevatum anni 1307 indictione 5, die 11 intrante aprili in<br />

Tridento, in palatio episcopatus cum licentia domini Iacobini de Cremona iudice et vicario<br />

domini Bartholomei episcopi tridentini.<br />

Anno 1280 indictione 8, die 10 exeunte septembri in platea de Trameno. - Dominus<br />

Iacobus dictus munech de Tevingenstain gastaldio in Trameno per dominum Henricum<br />

episcopum tridentinum nomine locationis in perpetuum investivit dominam Ellam Reusman de<br />

duabus petiolis terrae cum vineis quae iacent in Trameno ad pontagam, dando pro annuo fictu<br />

tres urnas boni vini albi colati.<br />

Pergamena mm 370x138. Notai: Rolandus; Iacobus de Metz.<br />

21. Anno 1282 indictione 10, die 8 exeunte aprili in Trameno. - Dominus Iacobus dictus<br />

munech de Tevingenstain gastaldio in Trameno per dominum Henricum episcopum tridentinum<br />

nomine locationis in perpetuum investivit Iacelinum filium quondam Hancii Mager de Branzol<br />

et eius Leurem Tridentinum quondam Olrici de uno manso iuris episcopatus iacenti in Trameno<br />

ubi dicitur in der gruaba, dando omni anno in vindemia medietatem totius vini; et de terra 12<br />

urnas vini et unam castellatam novam et in festo s. Martini 3 libras verorenses parvulas et in<br />

nativitate Domini tres spallas porcinas et in carnisprivio 20 ova de galinis et in resurectione 30<br />

ova et in sesla 30 ova et in vindemia duos pullos et alia servicia, cum aliis pactis.<br />

Pergamena mm 610x132-140. Notaio: Rolandus.<br />

22. Anno 1216 indictione 4, die veneris 7 intrante marcio in palatio. - Bernardus de Egna<br />

manifestat raciones domini episcopi in facto ripatici et interrogatus dixit quod ipse testis et<br />

Macelinus habuerunt illud ripaticum a domino episcopo Conrado 22 annis et plus et pro illo<br />

dederunt 1800 libras, et ius ripatici illius erat quod habebant terciam partem omnium lucrorum,<br />

quae faciebant sclavae [rates] veniendo zosum per Atesim; prosequitur hoc documentum<br />

privilegia huius ripatici et quod merces singulae deberent solvere pro conductione: quid iuris<br />

haberent tridentini et qualiter veronenses essent exclusi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

284


Capsa 10<br />

Pergamena mm 310x90. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

23. Anno 1222 indictione 10, die veneris 3 exeunte iulio in episcopatu et ducatu civitatis<br />

Tridenti in burgo de Egna ante domum Ianex. - Cum dominus Albertus episcopus tridentinus<br />

vidisset destructionem burgi de Egna ab inferiori capite per flumen Atesis in susum versus<br />

crucem per pratum ab una parte et ab altera strate. Quapropter ad honorem Dei et beati Vigilii et<br />

Casadei et habitatorum eiusdem burgi de Egna, iure locationis in perpetuum investivit plures de<br />

quadam terrae parte pro singulis singulariter ad domos erigendas cum ficto et pactis aliis atque<br />

cum privilegio quod concives et negociatores liberi ab omni theloneo et exactione eant et<br />

pergant.<br />

Pergamena mm 570x262-272. Notaio: Conradinus. Testimoni: Odolricus de Polengo, Gotsolcus de<br />

Avio, Engelpretus de domino Rata de Egna ecc. - ideoque dixit se velle longare dictum burgum de Egna<br />

de superiori capite videlicet a domo Janex in susum versus curcem per pratum et illum burgum maiorem<br />

facere secundum statutum illius burgi.<br />

24. Aliud exemplar simillimum praecedenti: cui testes adfuere dominus Bertoldus de<br />

Wanga et dominus Petrus de Malusco iudex et dominus Odolricus de Polengo et dominus<br />

Gotsalcus de Avio et Engelpertus de domina Rata de Egna et Arnoldus de Mezo fratre quondam<br />

domini Swikerii, et alii.<br />

Pergamena mm 727x160-178. Notaio: Conradinus domini Henrici imperatoris.<br />

25. Anno 1222 indictione 10, die sabati 5 exeunte augusti in Tridento super capella s. Blasii<br />

de palatio episcopatus. Testes dominus Henricus tridentinae ecclesiae decanus, dominus<br />

Gerardus eiusdem ecclesiae archidiaconus, Adelperius et Bertoldus de Wanga, Petrus de<br />

Malusco, Arpolinus de Cleisso, Montenarius de Disiculo, Albertus Mittifocus de Arco,<br />

Warinbertus de Tono. - Dominus Nicolaus de Egna refutavit in manu domini Alberti episcopi<br />

tridentini totum illud quod dictus episcopus eidem Nicolao dederat in toto plebatu et pertinentiis<br />

de Egna de hominibus liberis et eorum possessionibus et bonis et fictis sicut ad illud feodum<br />

pertinet: praeter de Gisla filia Rizi de Montagna cum suis bonis et haeredibus.<br />

Eodem anno et indictione, die mercurii ultimo exeunte augusti in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Albertus episcopus tridentinus promisit in manibus domini Bertoldi de Wanga<br />

recipientis nomine et pro omnibus hominibus et mulieribus et eorum haeredibus et bonis<br />

suprascriptis quod de caetero non infeodabit, non alienabit, non impignorabit, non permutabit<br />

neque cambium faciet de illis hominibus in aliqua persona extra Casa Dei s. Vigilii et extra<br />

manus domini episcopi sed eos tenere ad manus episcopatus et si dictus episcopus vel eius<br />

successores contra hoc facere voluerint, nihil valeat.<br />

Eodem anno indictione 10, die lunae 5 intrante septembri in episcopatu et ducatu Tridenti<br />

in burgo de Egna in domo Ianex, presentibus domino Otone de Furmiano, domino Odolrico de<br />

Rambaldo, domino Rodulfo Rubeo, domino Iacobo de Clouzo, domino Wilemo de Zelo,<br />

Macerino de Bolzano, Bonainsegna de Oura. - Dominus Adelperius de Wanga et dominus<br />

Nicolaus de Egna et dominus Petrus de Malusco provisores dicti domini episcopi pro suo<br />

episcopatu ad solvendum debitum episcopatus Tridenti de bonis et redditibus episcopatus<br />

tridentini confessi fuerunt se recepisse a suprascriptis Rizo de Montagna et aliis hominibus de<br />

plebatu de Egna 600 libras denariorum veronensium minus 15 librae nominatim pro<br />

suprascripta promissione domini episcopi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 625x212-228. Notaio: Conradinus.<br />

285


Capsa 10<br />

26. Anno 1294 indictione 7, die iovis 9 intrante septembri. In Augusta in camera domini<br />

Wolfardi episcopi augustensis ecclesiae, ipso praesente cum suo decano, canonicis et aliis<br />

nobilibus. - Dominus Wilielmus nobilis de Egna filius quondam domini Ezelini nobilis de Egna<br />

cum verbo et voluntate suorum fratrum dominorum Ulrici et Henrici, constituit dominos<br />

Rodulfum canonicum brixinensem presentem ibidem, Ottonem de sancto Genuino et<br />

Raynoldum Stazonerium cives bozanenses licet absentes, omnes tres veros et legitimos<br />

procuratores specialiter ad refutandum et resignandum in manibus domini episcopi tridentini<br />

omnia bona, castra, terras et universaliter quidquid habet et possidet in feudum a praefato<br />

domino episcopo pro tercia parte tocius haereditatis sui fratris domini Ulrici, quam terciam<br />

partem ab eo emit et ad faciendum investiri dominum Arnoldum de Velles et eius haeredes.<br />

Pergamena mm 394x216. Sigillo pendente. Notai: Bellinus regis Conradi; Ottolinus domini<br />

episcopi. Testimoni: Rodulfus decanus, magister Ebrardus, magister Crafdonus scholasticus, Wernardus<br />

archidiaconus, Wernardus de Scanelde, Enricus dictus croph, Wernardus de Wasserborg canonicus,<br />

Wernardus dictus Zarenger, Henricus de Munstern, Henricus de Atenberg, Conradus Porgravius, magister<br />

Aprinus phisicus, Ultricus notarius, Wolfardus canonicus s. Meurici, Henricus sacerdos in Parlayto,<br />

Artemannus Langenmautel, Pertoldus Polanus.<br />

27. Anno 1294 ut supra. - Aliud instrumentum fere simile praecedenti.<br />

Pergamena mm 642x137-140. Notaio: Ottolinus domini Henrici episcopi tridentini.<br />

28. Anno 1294. - Aliud instrumentum praecedenti simillimum.<br />

Pergamena mm 585x172-196. Notaio: Ottolinus. - Nigrus de Tridento filius domini Adelpreti<br />

monetarii in Marano.<br />

29. Exemplum ex autentico relevatum anno 1307 indictione 5, die 3 intrante iunio in<br />

palatio episcopatus ex licentia domini Finii iudicis et vicarii domini Bartholomei episcopi<br />

tridentini.<br />

Anno 1269 indictione 12, die sabati 2 exeunte septembri in pertinentiis Trameni iuxta viam<br />

quae vadit ad castrum, praesente domino Adelperone plebano de Marniga. - Iacobus filius Fabri<br />

de Tremeno de suo manso quod habet ab episcopatu tridentino refutavit in dominum Egenonem<br />

episcopum tridentinum unam petiam terrae arativae circa duorum plodiorum iacentem ad<br />

Hyrzsprunch ad prontal apud paludem et viam publicam ut ipse dominus episcopus investire<br />

debeat dominum Iacobum de Faogna recipientem tutorio nomine pro nepotibus suis filiis<br />

quondam Ancii Telchi de Cortezio et Ancium de groaba de Tremeno uti factum ad afictum<br />

solvendum ipsi Iacobo in dicto manso quod habet ab episcopatu, 10 solidorum veronensium<br />

parvulorum.<br />

Pergamena mm 214x130-137. Notai: Arnoldus Federici imp.; Iacobus de Metz. Testimoni: Trilacus<br />

notarius, Antonius notarius f.q. Wilelmi Bertoni de Tridento, Nicolaus de Winkelo de Termeno.<br />

30. Anno 1307 indictione 5, die lunae 24 aprilis Tridenti in episcopali palatio, praesentibus<br />

dominis Abriano plebano de Nova tridentinae dioecesis, magistro Bonoiohanne de Bononia<br />

tridentino canonico, et Aychebono domini Omneboni de Tridento iurisperito, et aliis. - Dominus<br />

Bartholomeus episcopus tridentinus approbat et confirmat locationem Vilielmo Vacio quondam<br />

Guillelmi de Trameno factam per dominum fratrem Bonominum de ordine fratrum Minorum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

286


Capsa 10<br />

tanquam camerarium et vicedominum tunc venerabilis patris domini fratris Philippi episcopi<br />

Tridenti de una petia terrae grezivae iacente in regula Tremeni plebatus Caldarii ubi dicitur<br />

Agaroyti uti ex instrumento de anno 1303 indictione 1, die ultimo septembris et cum annuo<br />

censu mediae carratae vini albi colati et boni.<br />

Pergamena mm 182x257. Notaio: Antonius Carnalis de Madiolano.<br />

31. Exemplum ex autentico relevatum anno 1307 ex licentia domini Guidi de Parma iudicis<br />

et vicarii domini Bartholomaei episcopi tridentini sub die 3 intrante iunio.<br />

Anno 1273 indictione 1, die sabati 14 intrante ianuario in Bolzano, in palatio episcopatus -<br />

Concius filius quondam Ancii Smiti de Tremeno per se et suos fratres refutavit in manus domini<br />

Egnonis episcopi tridentini unam peciam terrae arativae iacentem in villa Tremeni, de rio in là<br />

usque ad stratam ad hoc ut investiat Ubertum filium Benedicti Sartoris de Egna uti fecit sub<br />

annuo fictu duarum urnarum boni vini.<br />

Pergamena mm 238x125-137. Notaio: Zacheus; Iacobus de Metz. Testimoni: Ancius f.q. Salomonis<br />

de Trameno ecc. - Eberardi de Gurlano ecc.<br />

32. Exemplum ex autentico relevatum anno 1307. - Anno 1270 indictione 13, die lunae 15<br />

marcio exeunte, in Bouzano in palatio episcopatus. - Dominus Egno episcopus tridentinus<br />

nomine locationis in perpetuum investivit Petrum nepotem domini Nicolai de Tremeno de uno<br />

manso cum domo et terris vineatis iacente in pertinentiis Tremeni iuxta ecclesiam s. Iacobi de<br />

subtus castro Tremeni sub annuo fictu 2 urnarum vini.<br />

Anno 1280 indictione 8, die 12 intrante marcio in platea de Tremeno. - Dominus Iacobus<br />

dictus munich gastaldio in Tremeno per dominum Henricum episcopum tridentinum nomine<br />

locationis in perpetuum investivit Pedrum nepotem quondam domini Nicolai de Trameno de<br />

uno mansulo iuris episcopatus iacente in Trameno ad s. Iacobum, dando omni anno duas urnas<br />

boni vini albi colati et in nativitate duas spallas de porco et in resurrectione 20 ova.<br />

Anno 1276 indictione 4, die 10 intrante aprili ante ecclesiam s. Quirici. - Dominus<br />

Henricus episcopus tridentinus constituit dominum Iacobum munech de Teungenstain suum<br />

procuratorem ad perquirenda et investiganda iura et rationes episcopatus in capella Tremeni et<br />

ad locationes faciendas, adhibitis duodecim iuratis.<br />

Anno 1282 indictione 10, die 8 intrante aprili, in platea Trameni. - Dominus Iacobus dictus<br />

munech gastaldio in Tremeno per dominum Henricum episcopum tridentinum nomine<br />

locationis in perpetuum investivit Petrum de relentem nepotem quondam domini Nicolai de<br />

Tremeno de uno campo aratorio iuris episcopatus iacente in Trameno ad Walchen Wise, dando<br />

omni anno 20 solidos veronenses parvulos.<br />

Pergamene tre: mm 712x138-147; 265x132; 710x105-122. Notai: Arnoldus, Bartolomeus de<br />

Ceyano, Rolandus, Zacheus, Bonus filius magistri Floriani. - Vilius capellanus, Ulricus sacerdos de<br />

Brixina, Concius de Zovo, Ebellius de Trameno testimoni nel 1270.<br />

33. Exemplum ex autentico relevatum anno 1307. - Anno 1279 indictione 7, die 14 exeunte<br />

decembri in platea de Tremeno. - Ancius Wregas et eius frater Concius filii quondam Ancii<br />

Smitti de Termeno et Albertus filius Benedicti de burgo Egnae refutaverunt in manibus domini<br />

Iacobi dicti munech gastaldionis domini Henrici episcopi tridentini omnia eorum iura, rationes<br />

et actiones quas habent in uno campo iacente in villa Tremeni prope domum quondam domini<br />

Haincii Smitti praedicti ut investire debeat Odolricum Lazerum filium Arnoldi de Curon,<br />

solvendo omni anno tres urnas boni vini, cum aliis pactis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

287


Capsa 10<br />

Pergamena mm 416x143. Notaio: Rolandus; Iacobus de Metz. Testimoni: Ualinus de Curono, Petrus<br />

de Presano ecc.<br />

34. Exemplum ex autentico relevatum anno 1307. - Anno 1280 indictione 8, die 10 exeunte<br />

septembri in platea de Tremeno. - Dominus Iacobus munech de Tevingenstain tanquam<br />

gastaldio in Tremeno per dominum Henricum episcopum tridentinum nomine locationis in<br />

perpetuum investivit Iachelinum filium quondam Pelegrini de Curono ac nepotem quondam<br />

domini Iacobi de Faogna et Yrmelam et Mateldam et Bridam sorores filae quondam Haimcii de<br />

Groaba de uno campo iacente in Trameno ad Prontal; dando omni anno fictualiter 10 solidos<br />

parvulos veronenses.<br />

Pergamena mm 355x135. Notaio: Rolandus; Iacobus de Metz.<br />

35. Anno 1317 indictione 15, die 15 intrante iunio Tridenti in castro Boni Consilii<br />

praesentibus domino Petro presbitero plebano de Tremeno etc. - Ancius dictus Luxsus quondam<br />

Olrici Luxi de Tremeno refutavit in manibus domini fratris Conradi tanquam vicarii generalis et<br />

gerentis vices domini fratris Henrici episcopi tridentini unam domum cum canipa iacentem in<br />

Tremeno ut investire deberet Olricum et Henricum fratres filios quondam Olrici Lazarii de<br />

Tremeno prout factum fuit, sub annuo fictu in festo s. Galli quatuor grossorum cum dimidio et<br />

viginti duobus denariis veronensibus parvulis, cum aliis pactis.<br />

Pergamena mm 490x187. Notaio: Iohannes Petrus q. magistri Alexandri. Testimoni: Petrus presbiter<br />

plebanus de Tremeno, Gerardus sartor infrascripti episcopi, Conradus q. Sceibanti ecc.<br />

36. Anno 1333 indictione 1, die 7 intrante decembri. In Corado. - Ser Hodoricus quondam<br />

ser Henrici de s. Nicolao de Termeno et nunc habitator in villa Coradi vallis Annaniae fecit et<br />

ordinavit ser Iachlium dictum Rapotum de Termeno suum procuratorem specialiter ad<br />

resignandum unum fictum in manibus domini fratris Henrici episcopi tridentini ut locare debeat<br />

pro ficto consueto domino Iohanni quondam domini Iachli quondam domini Nicolai de<br />

Termeno unam domum iacentem in dicta villa Tremeni apud plateam.<br />

Pergamena mm 127-140x243. Notaio: Henricus sacri palatii. - In domo Preti de Corado q. Gozalchi.<br />

Testimoni: Benvenutus filius ser Federici Fugazole de Coredo, Paxius filius Monteclini de Thaono,<br />

Nichlius q. Nicolay de Ninclo de Termeno ecc.<br />

37. Exemplum ex autentico relevatum anno 1339 indictione 7, die 19 februarii ex licentia<br />

domini Nicolai de Michsina canonici tridentini in spiritualibus vicarii generalis domini Nicolai<br />

episcopi tridentini.<br />

Anno 1312 indictione 10, die lunae 22 intrante mayo in villa Banchi. - Dominus Volunlius<br />

de Arso vicarius vallium Ananiae et Solis per dominum Sycherium de Arso et Federicum de<br />

Clesio capitaneum dictarum vallium per dominum Henricum episcopum tridentinum et<br />

canzelarium domini Henrici imperatoris, dedit licentiam exemplandi infrascriptum<br />

instrumentum.<br />

Anno 1225 indictione 13, die lunae primo intrante decembri in platea Tremeni. - Riprandus<br />

frater quondam Henrici de Romeno et eius nepos Varimbertus filius quondam Henrici de<br />

Romeno coram domino monec gastaldione in Tremeno per dominum Girardum episcopum<br />

tridentinum nomine locationis in perpetuum investiverunt Conradum boxum de uno suo manso<br />

pro indiviso iacente in Tremeno, ab uno latere via, superius nemus, qui mansus tenetur in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

288


Capsa 10<br />

feudum a domino episcopo tali pacto quod dictus Conradus det eis locationibus medietatem vini<br />

et medietatem blavae illius mansi.<br />

Pergamena mm 527x140-188. Notai: Tomasius domini Federici regis; Tridentinus.<br />

38. Anno 1341 indictione 9, die martis 13 februarii in domo reverendi domini domini<br />

Nicolay episcopi tridentini. - Reverendus vir dominus Otto de Epiano canonicus tridentinus nec<br />

non in spiritualibus et temporalibus vicarius generalis dicti domini Nicolai episcopi tridentini<br />

dedit licentiam exemplandi instrumentum cuius tenor talis est.<br />

Anno 1250 indictione 8, die mercurii 5 intrante ianuario in Tridento ante domum domini<br />

Adelpreti de Peratino. - Dominus Nicolaus quondam Gonselmi et dominus Adelpretus<br />

praedictus pro se et domino tridentino, Ottonis Gandi, et domino Boninsegne, et domino<br />

Nicolao, domini Gendrici gastaldiones de Tremeno, investiverunt Adelpretum filium quondam<br />

Trutemani de Holtzo de Tremeno da manso quod pater eius quondam Trutemannus ab<br />

episcopatu visus erat habere, solvendo ficta et dricta et rationes et servicia et amiscera et<br />

scufiam secundum quod solverat dictus eius pater.<br />

Pergamena mm 500x155-168. Notai: Concius sacri palatii; Franciscus filius magistri medici Iacobini<br />

de Bozano. Testimoni: Ulricus dictus Schalch de Magredo, Iaclini dicti Lemer de Tremeno, Iaclini dicti<br />

Cuvedauner de Curtazo, Ablini q. Michaelis de Pennano ecc.<br />

39. Anno 1341 indictione 9, die mercurii 14 februarii in villa Tremeni. - Reverendus<br />

dominus Otto de Epiano dedit licentiam exemplandi sequens instrumentum.<br />

Anno 1247 indictione 5, die veneris 10 exeunte novembri Tridenti in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Gotefredus de Porta et Nicolaus filius domini Gonselmi gastaldiones Tremeni per<br />

dominum Sodegerium potestatem Tridenti et episcopatus per dominum Federicum romanorum<br />

imperatorem nomine et vice episcopatus, titulo locationis in perpetuum investiverunt Albretum<br />

filium Treothemanni Osterolcem de una pecia terrae cum nemoribus et sine nemoribus iacente<br />

ad Rawenpuhelum, ad fictum reddendum omni anno episcopatui duas urnas vini albi de prima<br />

vasa, cum aliis pactis.<br />

Pergamena mm 720x130-145. Notai: Alexander; Franciscus.<br />

40. Anno 1364 indictione 2, die ultimo mensis madii in villa Tremeni. - Hoc instrumentum,<br />

cuius scriptura est corrosa, continet investituram factam Hainzlino dicto prodigo et eius fratri<br />

Chunzlino quondam Iechlini dicti prodigi de Alelchen de Curtazo de uno manso et quibusdam<br />

peciis terrae cum suis fictis episcopatui solvendis in vino.<br />

Pergamena mm 538x164-180. Notaio: Ulricus q. Ablini de Tremeno. - Alcune righe in tedesco.<br />

41. Anno 1364 indictione 2, die veneris 2 februarii in castro Boni Consilii et stupa<br />

superiori. Praesentibus venerabiblibus viris Philippo de Laybacho canonico iurisperito plebano<br />

in Iaunchan vicario in spiritualibus domini episcopi infrascripti, Ottone plebano in Leunano<br />

capellano dicti episcopi, et nobili milite domino Maynhardo de Secremberch. - Dominus<br />

Albertus de Ortemburch episcopus tridentinus electus et confirmatus, dux, marchio atque comes<br />

acceptata resignatione facta a nobili viro Iohanne Zcho quondam Iacobi Zchonis de castro<br />

Trameni de domo una sita in villa Trameni in Gruber, in favorem Ulrici Rayfer de Roncho<br />

tanquam procuratoris Henrici specialis quondam Regenoldi de Curono, hunc investivit de dicta<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

289


Capsa 10<br />

domo et nomine pensionis et conductionis perpetuae omni anno solvet sex grossos seu aquilinos<br />

monetae de Marano domino episcopo aut successoribus.<br />

Pergamena mm 420x312-320. Sigillo pendente (sigillum Alberti de Ortenburg).<br />

42. Anno 1193 indictione 11, die 2 intrante novembri in palatio episcopi coram eo. -<br />

Romanus et frater refutaverunt in manu dominae... et filiae... quos per pignus habebant et<br />

vocabant, unum casale in burgo novo iuxta riomacius et dominus episcopus tridentinus<br />

investivit Waltrium de burgo novo. Fictum 20 solidi.<br />

Pergamena mm 97-103x162-170. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis notarii. Testimoni:<br />

Uricius de Burgonovo, Cosa q...., Pencius notarius, Arcenzerius, Federicus de Albiano ecc.<br />

43. Anno 1199 indictione 2, die dominico 12 intrante decembri in camera domini episcopi.<br />

- Oxalcus filius quondam Malgaretae et C..... refutavit in episcopo Conrado tridentino unam<br />

peciam terrae in burgo novo, a capite viam etc. et episcopus investivit Taverbotum de ea ad<br />

fictum 20 solidorum in kalendis martii.<br />

Pergamena mm 288x103-117. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis notarii. - Testimoni:<br />

magister Vivianus, Martinus prepositus, Oto de Pao, Zaninus, Martinus decanus ecc.<br />

La pergamena ha XIV intrante decembri: la domenica però nel 1199 era ai dodici di dicembre!<br />

44. Anno 1199 indictione 2, die dominico 12 intrante decembri in caminata palacii. -<br />

Dominus episcopus Conradus investivit Anugum maritum Bertae filiae Pillunki de feodo<br />

filiastri sui et filii dictae Bertae ita quod ipse habeat et teneat illud feodum pro filiastro suo et<br />

facere ambasatas fideliter et bona fide cavere nemus episcopi.<br />

Stessa pergamena della precedente portante anche questo documento. Testimoni: Petrus Ardhuini,<br />

Raimundus, Moscardus, Penzua notarius ecc.<br />

45. Anno 1202 indictione 5, die lunae 6 exeunte augusti in palacio. Testibus Wiperto,<br />

Witoldo, Petro canonico, Alberto de Stenego, Enrico de Porta, Enrico de Bolzano, Musone de<br />

Dosso. - Adelpretus Trondulus refutavit episcopo Conrado unum medium casalem in burgo<br />

novo et episcopus investivit Gebardum filium Swikerii de eo: et fictum episcopo 10 solidi in<br />

kalendis marcii.<br />

Pergamena mm 133x122. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

46. Anno 1439 indictione 2, die mercurii 5 augusti Trameni. - Exemplar venditionis unius<br />

affictus 12 librarum denariorum veronensium, monetae meranensis super unam domum positam<br />

in pertinenciis Trameni in bivio, factae a domina Anna filia quondam Martini Encyser et uxor<br />

Iohannis de terri de Curono Conrado Cherl de Trameno precio marcarum 24.<br />

Manu episcopi Inderbachii adnotatum est, fuisse eam domum subinde venditam domino<br />

Iohanni de Spauro et postea esse devolutam.<br />

Cartaceo, carta 1. Seconda metà del sec. VX. Testimoni: Iohannes dictus Mair, Ulricus<br />

Lichetenberg, Iohannes de Spaur in Trameno officialis, Georgius calceator, Iacobus Rem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

290


Capsa 10<br />

47. Exemplar investiturae datae a domino episcopo Alexandro nobili Erasmo de Thono, de<br />

quibusdam bonis in Magredo. Testibus domino Iohanne Efeler capitaneo in Persino, Iohanne de<br />

Thono vicario in vallibus Ananiae et Solis, Alberto de Monastica vicario in temporalibus,<br />

Michaele de Coredo.<br />

Cartaceo, carte 2. Scrivano Ermanno Volckh chierico di Frisinga e notaio.<br />

48. Anno 1505, die 20 novembris in oppido Bolzani. - Epistolae domini Georgii de Neydeg<br />

episcopi tridentini electi, consiliariis et locumtenentibus suis Tridenti pro constituendo novo<br />

vicario in Tremeno, cum Iohannes Langermantl vicarius licentiam sponte petiverit et ideo quia<br />

eo die ignis in ipso Termeno de industria positus fuerat cum magno incendii periculo et cum<br />

protestatione quod nisi ipse vicarius ab officio fuerit abdicatus numquam desinet ignis.<br />

Cartaceo, carta 1. Piccolo sigillo del Neideck.<br />

49. Anno 1451 indictione 14, die 27 maii in oppido Trameni. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus hominibus communitatis oppidi de Trameno confirmat privilegium et<br />

consuetudinem quod vacante capella ss. Quirici et Iulitae in dicto oppido per cessum vel<br />

decessum rectoris eiusdem, ipsi inter se vocatis ad hoc aliquibus de Curtazio, de idoneo<br />

sufficienti presbitero dictae capellae praeficiendo conveniant et in quem maior et sanior pars<br />

ipsorum convenisset, episcopo tridentino pro tempore existenti, ut moris est, praesentent pro<br />

confirmatione.<br />

Cartaceo, carta 1. - Lunga aggiunta dell'Hinderbach.<br />

50. Anno 1326 indictione 9, die 19 novembris, Tridenti in episcopali castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Conradus de Uzerstal ordinis Cisterciensis generalis vicarius vicesgerens et procurator<br />

domini Henrici episcopi tridentini, ut ex procuratorio mandato anni 1316 indictione 14, die<br />

martis 7 decembris Tridenti in castro Boni Consilii nomine locationis in perpetuum investivit<br />

Yodocum filium quondam Iacobi de Trameno de uno molendino retro castrum de Trameno<br />

dando annuatim nomine census sedecim libras denariorum veronensium parvulorum cum pactis<br />

aliis.<br />

Anno 1409 indictione 2, die etc. Trameni. - Agitur de una curia sita in pertinentiis Trameni<br />

dicta des Durnigs hof, quam Petrus Duringus et Randolfus Leyfer et quidam de Penan<br />

excoluerunt ab ecclesia episcopatus Tridenti et census non solvebatur: unde facta solutione pro<br />

preterito, dominus Conradus de Magredo iudex dictae iurisdictionis de Trameno ex<br />

commissione illustrissimi principis ducis Friderici ducis Austriae etc. inquisitionem instituit de<br />

rebus ad illam curiam, seu mansum spectantibus, annuales census determinavit per<br />

arbitramentum.<br />

Cartaceo, carte 4. Testimoni: Federicus scriba de Tridento, Conradus dictus de Richina, notarius<br />

Iacobus Lazenus, Ulinus dictus Leytheb, Iacobus Salomonis de Trameno. Notai: Trintinus Zucholinus de<br />

Thuyenno, Angelus dictus Schidman q. Michaelis de Platea superiori Bozani. - Copia.<br />

51. Anno 1308. - Libellum in quo adnotantur illi qui solverunt ficata vini in Tremeno<br />

domino Henrico canonico et nomine dominorum canonicorum. Item ratio fictorum denariorum<br />

receptorum in Tremeno sub anno Domini 1310 ab Henrico archipresbitero de Calavino nomine<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

291


Capsa 10<br />

et vice reverendi domini Gislemberti de Campo colectoris et receptoris bonorum et reddituum<br />

pertinentium mensae episcopali.<br />

Cartaceo. Quaderno di carte 14. - Domini duces pro avocatia eorum sicut asserunt plaustra 12. Item<br />

dominus Sicherius de Arso plaustra 5; qui fuerunt prepositi pro eorum consuetudine et iure plaustrum 1;<br />

expensate fuerunt in domo Pelegrini Maier de Tremeno pro receptoribus et laboratibus. episcopatus urnas<br />

4; hec est ratio vini venditi in Tremeno:<br />

Michael de la Eva de Tridento 6 urnas et 2 staria solvit libras 9; Odoricus de Arso urnas 6 et staria<br />

12 pro libris 10; Conzius Zaffonus et Olle de Magredo plaustra 2 pro libris 24; Raimondus de Curono<br />

emit urnas 2 pro libris 3; Dona Mattelda emit plaustra 2 et urnam 1 pro libris 29 et solidis 11; ad<br />

computum 14 pro plaustro.<br />

Ratio vini venditum ad torculare ad computum librarum 13 pro plaustro.<br />

Hec est ratio fictorum denariorum receptorum in Tremeno sub anno 1310. Ego Heinricus<br />

archipresbiter in Calavino nomine rev.di viri domini Gislemberti de Campo, calculatoris et receptoris<br />

bonorum et reddituum pertinentium mense episcopali. - In Roveredo (Aicha). - Hoc est receptum pabuli<br />

et galinarum... in Tremeno: Nicolaus Claudus 1 galinam, 2 staria pabuli, pro dimidio plodii vinearum in<br />

Curtemazio; Iacobus Petri 1 galinam, ½ starium pabuli; Provisa solvit caponem; Mainardus de Plano 1<br />

galinam; Adeleta Robina 1 galinam; dimidium starium pabuli; Dyamota Cristiani 1 galinam et dimidium<br />

starium pabuli; Henricus q. Petri 1 galinam et dimidium starium pabuli; Domina Matelda 1 starium<br />

pabuli.<br />

52. Exemplum non autenticum in quo narratur fundatio ecclesiae de Caldario facta a s.<br />

Vigilio episcopo tridentino cum terminis seu confinibus illius plebatus et donationibus factis seu<br />

dotibus a pluribus assignatis eidem ecclesiae.<br />

Insuper ibi habetur quod Odeschalcus XXVIII post s. Vigilium episcopus tridentinus et qui<br />

post medium noni saeculi floruit, feudum dederit cuidam Regnardo de loco Fornace tres partes<br />

decimae et dotes de plebe Caldare usque ad exitum animae suae ut esset defensator sanctae<br />

ecclesiae de Caldare, quia non volebat ea defendere contra barbaros et insidiatores qui volebant<br />

destruere eam.<br />

In hac scriptura pleraque falsa continentur cum anachronismis, licet nonnulla adsint<br />

antiquitatis vestigia.<br />

Manca.<br />

53. Processus matrimonialis de anno 1492 in quo agitur de veritate et validitate matrimonii<br />

inter Engelhardum Sprenger et Annam viduam de Tremeno coram reverendo decretorum<br />

doctore domino Iohanne Karnheim reverendissimi domini Udalrici episcopi tridentini in<br />

spritualibus vicario generali.<br />

Cartaceo, carte 45. Sigilli.<br />

54. Anno 1290 indictione 3, die 10 intrante iunio in via communis Cortacii coram taberna<br />

Tolomei. - Dominus Otto assessor domini Mainardi ducis Karintiae atque comitis Tirolis,<br />

advocati ecclesiarum tridentinae et Aquiliae et Brixene, racionem faciens in castro Linteclari<br />

pro ipso domino duce nomine dicti domini ducis locavit in perpetuum secundum consuetudinem<br />

domus merchatus Tridenti et investivit dominam Adeleitam de una domo cum canipa, stalis et<br />

curte et ortu et de una pecia terrae arativae iacente in villa Cortacii in uno tenere cum omnibus<br />

suis confinibus, eo modo et pacto quod dicta domina Adeleita uxor quondam Petri de Cortacio<br />

et eius haeredes in perpetuum habere debeat et facere quicquid voluerit et alienare, exceptis<br />

servis ecclesiae, militi, viro potenti, dando et solvendo annuatim in festo s. Galli VII grossos a<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

292


Capsa 10<br />

viginti, et si vendere voluerit primo denunciet dicto domino duci vel eius gastaldioni; habendo<br />

praedictus locator unam libram piperis pro omni nova confirmatione.<br />

Pergamena mm 213x167-172. Notaio: Hainricus.<br />

55. Anno 1307 indictione 5, die sabati 3 iunii, Tridenti in episcopali palatio, praesentibus<br />

domino fratre Iohanne episcopo caprulano, magistro Boniohanne canonico tridentino etc. -<br />

Dominus Bartholomeus episcopus tridentinus nomine locationis in perpetuum investivit Ancium<br />

quondam Olrici Lazerii de Trameno plebis Caldarii pro se et suis fratribus Ulino, Nichelino et<br />

Iechelino de uno manso posito in Trameno cum domo, canipa, stalis etc. Item de una pecia terre<br />

ibidem apud rivum. Item de tribus plodiis terre cum uno orto ibidem sub annuo censu pro manso<br />

urnarum vini 14 ½ et unam castelatam, tres libras parvorum pro servicio et in sesla sive messe<br />

duos pullos, ova 30. In nativitate Domini tres spallas porcinas etc.<br />

Anno 1286 indictione 14, die 8 intrante novembri in Caldaro. - Coancius filius quondam<br />

Haincii Smiti de Trameno refutavit in manibus Enrici de Arcelo gastaldionis Tremeni per<br />

dominum Henricum de Roatenburgo magistrum curie domini Mainhardi ducis Karinthie ac<br />

comitis de Tirolo, capitaneum Caldarii et Trameni per dictum dominum ducem et ipse<br />

recipientis nomine episcopatus Tridenti unum mansum cum terra aratoria vineata pradiva et<br />

buschiva cum casamento et casa, canipa, curte, orto etc. in Trameno, ut investire debeat Olricum<br />

Lacerum filium quondam Arnoldi de Curono ut ibi factum, sub annuo ficto episcopatui<br />

reddendo etc. et cum pactis ut ibi.<br />

Anno 1277 indictione 5, die 10 intrante aprili, in villa Tremeni ante ecclesiam s. Quirini, in<br />

presentia dominorum Gozalchi decani, Odolrici archidiaconi, Nicolay Bisoli de Caldaro etc. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus committit domino Iacobo Munecho de Teugenstain ut<br />

suo loco una cum aliis 12 iuratis specialiter deputatis debeat diligenter perquirere et investigare<br />

iura sui episcopatus in capella Tremeni et bona ibidem illicite alienata congregare et in<br />

utilitatem episcopatus locare etc. recipiendo tamen ex inde ab eo confirmatione. - Hoc est<br />

exemplum ex authentico relevatum 1324.<br />

Anno 1279 indictione 7, die 14 exeunte decembri, in platea de Trameno. - Hancius Wregus<br />

et eius frater Concius filii quondam Hancii Smiti de Trameno ac Albertus filius Benedicti de<br />

burgo Egne refutaverunt in manibus domini Iacobi dicti Munechi gastaldionis domini Henrici<br />

episcopi tridentini in Trameno omnia eorum iura in uno campo arativo in villa de Trameno<br />

prope domum quondam dicti Ancii etc. ut nomine domini episcopi investire debeat nomine<br />

locationis perpetualis Odolricum Lazerium filium Arnoldi de Curono; ut subinde ibi factum, sub<br />

annuo censu ut ibi et cum pactis.<br />

Anno 1273 indictione 1, die sabati 14 intrante ianuaro, in Bolzano in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Egno episcopus tridentinus laudavit et ratificavit locationem factam per dominum<br />

Ebelinum gastaldionem in Tremeno in Concio filio quondam Ancii Smiti de Tremeno de duabus<br />

peciis terrae vineatae in Tremeno.<br />

Anno 1273 indictione 1, die sabati 14 intrante ianuario, in Bolzano in palatio episcopatus<br />

etc. ut in praecedenti.<br />

Pergamena: 5 pezzi uniti: mm 435x380; 720x220; 820x155; 340x145; 350x146. Notai: Antonius<br />

Carnalis de Mediolano; Iohannes q. Francisci drapatoris; Rolandus; Zacheus; Testimoni: Iacobus q.<br />

Simeonis de Mezo; Solemanus de Gruaba de Trameno; Eberardus de Turlano.<br />

56. Anno 1316 indictione 14, die 14 decembris, Trimini in domo presbiteri Petri capellani<br />

et vicarii ecclesiae seu capellae ispius ville Triminni, presentibus ipso presbitero Petro et<br />

dominis Antonio de Leudro iurisperito, Concio dicto Zaffono et Nicolao quondam Iacobi de la<br />

donna civibus tridentinis. - Venerabilis vir dominus frater Conradus de Uzerstal vicarius et<br />

specialis nuncius domini Henrici episcopi tridentini nomine locationis in perpetuum investivit<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

293


Capsa 10<br />

Nicolaum, Olricum, Iacobum et Nichelem fratres filios quondam Conradi Maieri de Triminno<br />

de dimidio manso in pertinenctis Triminni in loco dicto Curtenova sub annuo censu duorum<br />

plaustrorum boni vini ac insuper quatuor urnarum, ac omnibus aliis quae racione dicti mansus<br />

deliberentur cum pactis.<br />

Pergamena mm 526x222-234. Notaio: Rolandinus Petri Bonandree bononiensis. - Toma de burgo<br />

Egne notarius.<br />

57. Anno 1389 indictione 12, die mercurii 11 augusti, Bozani. - Honorabilis vir dominus<br />

Oswaldus plebanus in Gries ut procurator domini Alberti episcopi tridentini iure locationis<br />

perpetualis investivit Albertum dictum Gozzenbret de Trameno de pluribus peciis terrae in<br />

Trameno, sub annuo censu 4 urnarum vini etc. cum pactis consuetis ut ibi.<br />

Pergamena mm 407x210-244. Notaio: Iohannes q. Valentini Hasler de Brixina. Testimoni: presbiter<br />

Hertlinus dictus Klochel capellanus s. Iacobi in Bozano; presbiter Hainricus dictus Spies de Augusta<br />

capellanus hospitalis in Bozano, nobilis Hainricus dictus Moiarsch habitator Bozani, Hainricus dictus<br />

Pörhach de Ainsteten civis in Bozano, Iohannes dictus Vogelhaus fabrus in Bozano, Michael dictus<br />

Choncler Exawschetzzer in Bozano, Iorius dictus Gymoso in Bozano ecc.<br />

58. Anno 1613, die 29 septembris. - Exemplar mandati facti in consilio domini episcopi<br />

Tridenti domino vicario Trameni ut inquirat contra eos qui indicta tempora pro vindemiis non<br />

observant vel decimas episcopali mensae et capitulo tridentino non solvunt.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

59. Anno 1390 indictione 13, die veneris 3 iunii, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

praesentibus nobili et potente viro domino Henrico de Rotenburg magistro curiae tirolensis nec<br />

non capitaneo generali episcopatus, nobilibus et strenuis militibus domino Petro et Matheo<br />

fratribus quondam nobilis et egregii militis domini Valthesari de Spauro etc. - Dominus<br />

Albertus episcopus tridentinus nomine locationis in perpetuum investivit Concium a fonte<br />

quondam Ancii a ponte de Egna de uno manso dicto Theberhour seu Canipa curiae cum domo,<br />

terris etc. iacente in vila Trameni, ita ut nomine census seu affictus annuatim dare teneatur<br />

domino episcopo medietatem totius vini de una terra etc. et duo plaustra vini albi colati. Item 30<br />

solidos denariorum parvulorum et alia ut ibi.<br />

Pergamena mm 485x295-312. Notaio: Albertus ser Negrati de Saco; Matheus q. Odorici q. Iacobi de<br />

Sporo maiori.<br />

60. Anno 1339, 21 intrante iulio. - Dominus Otto de Eppiano tanquam delegatus a domino<br />

Nicolao episcopo tridentino investivit dominum Iacobum dictum Ehneur de Bivio pro se et suis<br />

successoribus de una domo, canipa et duabus petiis terrae in Termeno pro annuo fictu duarum<br />

carratarum boni vini albi, duarum gallinarum, duarum spallarum porci et 60 ovorum.<br />

Pergamena mm 585x353. Notaio: Chonradus de Ritena. - in domo habitationis Iacobi dicti Papot<br />

iusticiarii Caldari et Trameni. Testimoni: Armanus Andergasser de Trameno ecc. - Mansus ubi dicitur<br />

Aychholz.<br />

61. Anno 1321, 20 decembris in Bolzano in domo domini Hainrici Lengenstainer. Causa<br />

inter Tramenum, Caldarium et Egnam pro paludibus quas in comuni possidebant.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

294


Capsa 10<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del sec. XVII. - Causa per le paludi comuni di Caldaro, Termeno ed Egna. -<br />

Questo documento non era stato registrato dall'Ippoliti, perché aggiunto dopo. In tedesco<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

295


Capsa 11<br />

CAPSA 11<br />

Bulsanum (numeri 38)<br />

1. Exemplar ex authentico relevatum. - Anno 1208, die 7 intrante februario, indictione 11.<br />

In burgo Bouzani. In praesentia domini Turconis tridentini chori decani, et domini Martini<br />

presbiteri ecclesiae tridentinae canonici, et presbiteri Bertoldi de s. Floriano, et domini Nicolai<br />

de Egna, et Petri de Malusco iurisperiti, et Hermanni de Livo, et Ugonis de Richenbergo et<br />

Erceti notarii et Ottonis de Formiano, et domini Enrici et domini Iacobi de Verona, et Federici<br />

de Winec, Procardi de Cagno, et Ribaldi de eodem loco, et domini Gunteri de Bolzano, et<br />

domini Henrici plebani plebis s. Genisii et aliorum. - Coram domino Federico tridentinae<br />

ecclesiae electo, praesente domino Adelpreto tirolensi comite, perlectae fuerunt manifestationes<br />

quas dominus Turingus et Zuco de Formiano et Federicus de Winkel et Adelpretus Gajus et<br />

Odolricus de Groanesperg et Adelpretus filius quondam dominae Minae de Bolzano ex<br />

commissione dicti domini fratris Federici tridentinae ecclesiae electi et dicti domini Adelpreti<br />

tirolensis comitis sub districtu sacramenti et fidelitatis manifestaverant de rationibus tridentini<br />

episcopi et tirolensis comitis habentes apud Bolzanum: videlicet quod ille qui est gastaldio<br />

tridentini episcopi in Formiano, ille etiam debet esse sultais [idest administrator] tirolensis<br />

comitis apud Bauzanum, et quando gastaldio de Furmiano et iusticiarius comitis praeceperint et<br />

denunciaverint placitum legalem ad partes Balzani seu in comitatu, ibi pertinentia omnia quae<br />

ipsi acquisierint quindecim dies ante praedictum placitum et 15 dies post, equaliter dividere<br />

teneantur: et omnia bona quae gastaldio de Formiano vel eius scarius lucratus erit, duas partes<br />

tirolensi comiti, et tertiam tridentino episcopo pro racione dare debent. Et ille qui est gastaldio<br />

in Formiano ille etiam debet esse iusticiarius apud Bolzanum, tam in burgo quam extra burgum:<br />

et ita fuit apud quondam dominos episcopos Adelpretum, Salomonem, Albertum, Conradum.<br />

Pergamena mm 140x155-138. Copia. Notai: Ego Salomon sacri palatii not. (4 exeunte septembri<br />

1213) rescripsi; Ego Conradinus d. Henrici imp. notarius. Sul verso: UNITAS.<br />

2. Anno 1210 indictione 13, die lunae 12 intrante aprili in domo filiorum quondam<br />

Wielandi de burgo novo. - Domina Berta soror soprascripti Iohanne (sic) de Bolzano et eius<br />

maritus Wasnerius blancus refutarunt in manu domini Bertoldi vicedomini recipientis nomine<br />

episcopatus Tridenti unum casamentum cum caneva in Bolzano: ita quod debeat investire<br />

Licoldum et Odolricum Cramotum et statim dominus Bertoldus eos investivit ad fictum 9<br />

solidorum in kalendis marcii domino episcopo tridentino et vendere pro 20 solidis ad minus<br />

quam aliis.<br />

Pergamena mm 330x127. Notai: Zacheus. Conradinus. Copia. Testimoni: Utus q. domini Arnoldi de<br />

Mezo et Ambrosinus q. Alberti de Brixia et Almericus frater q. Wielandi et Odolricus canevarius et<br />

Wiliemus q. Wilielmi de Garda et in tenutam (sic) et Bertoldus frater q. Pozani de Bolzano et Enricus<br />

Mocolinus de Bolzano et Adelperius filius Pecilli et alii.<br />

3. Anno 1214 indictione 2, die mercurii 6 exeunte marcio in camera domini episcopi. -<br />

Bertoldus de Bolzano precio 235 librarum vendidit domino Adelpreto de Wanga unam domum<br />

in Bolzano et fictum domino episcopo 15 solidorum omni anno in kalendis marcii solvet, ad<br />

usum domorum burgi de Bolzano.<br />

Pergamena mm 93-100x168. Notai: Zacheus. Erzone. Copia.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

296


Capsa 11<br />

4. Anno 1224 indictione 12, die lunae 7 intrante octobri in palacio Bolzani. Testibus<br />

venerabili praeposito s. Michaelis, et Gotsalcho praeposito augensis, Adalpreto de Wanga. -<br />

Dominus Adelpretus comes de Tyrol assessor domini Gerardi episcopi tridentini statuit<br />

terminum Odolrico Wabrerio et Litoldo filio Videpach ad raciones faciendas causa unius<br />

decimae coram gastaldione dicti domini episcopi in Bolzano.<br />

Pergamena mm 277x135-150. Sul verso UNITAS e regesto del sec. XIV. Notaio: Ego Trideninus<br />

sacri pal. not. de licentia et auctoritate episcopi Henrici... ex imbreviaturis Peregrini notarii de Bozano.<br />

Era cucita con altre pergamene: cfr. N° 25.<br />

5. Anno 1233 indictione 6, die iovis 8 intrante septembri in Bouzano. - Testes iurati<br />

deponunt quod data est decima agrorum domini episcopi de holar pertinencia Bauzani.<br />

Pergamena mm 690x120-130. Sul verso regesti e UNITAS. Notaio: Ego Montanarius olim Friderici<br />

rom. imp. notarius.<br />

6. Anno 1245 indictione 3, die dominico 3 exeunte octobri in Tridento in palatio<br />

episcopatus Tridenti. - Dominus Sodegerius de Tito potestas in Tridento et episcopatu per<br />

dominum imperatorem pro se et episcopatu Tridenti et pro suis successoribus auctoritate qua<br />

fungitur ex parte dicti domini Federici romanorum imperatoris una cum manibus domini Alberti<br />

comitis de Tirol advocati dicti episcopatus Tridenti et cum manibus domini Conradi de<br />

Greifenstain prepositi in Bozano nomine locationis in perpetuum ad detinendum donec iste<br />

mundus durabit investivit Rompertum villicum de Anteporta de Bozano et Bertoldum eius<br />

filium de suo manso villicationis iacente in Bozano et habebat ab episcopatu ad laborandum, ut<br />

de caetero teneant dictum mansum cum domo et canipa et stupa balney, cum vineis et terris<br />

iacentibus in Campoledro et cum monte iacente in Sigenano; ad fictum dandum episcopatui<br />

tridentino omni anno in festo s. Michaelis 4 caradas vini ad urnam Bozani; et non aliud neque<br />

collectam sive daciam, aut aliquod pactum exinde factum, excepto eo quod dicti conductores<br />

etiam dent ligna et thonda et erba ad coquinam cum dominus potestas vel dominus episcopus<br />

Tridenti in Bozano erit, prout consuetus est prius facere et nihil aliud.<br />

Pergamena mm 324x136. Sul verso UNITAS e regesti. Notaio: Bertolotus domini regis Henrici ex<br />

imbreviaturis q. Iacobi notarii... de auctoritate Sodegerii de Tito potestate Tridenti. Testimoni 5.<br />

7. Anno 1271 indictione 14, die mercurii 11 exeunte februario in Bolzano in palatio<br />

episcopatus. - Coram domino Egnone episcopo Tridentino dominus Nicolaus quondam domini<br />

Ottonis de Montevino de Caldario tanquam nuncius et procurator dominarum Ermengardae et<br />

Elysabet sororum filiarum quondam domini Guntherii de Bolzano, iuravit fidelitatem ipsi<br />

domino episcopo prout gentilles femine de Casadei s. Vigilii cum ipsae dominae ad ipsum<br />

dominum episcopum et episcopatum spectent.<br />

Pergamena mm 240x162. Sul verso UNITAS e regesti. Notaio: Ego Zacheus sacri pal. notarius.<br />

8. Anno 1281 indictione 9, die mercurii 5 intrante februario, Tridenti in castro Boni<br />

Consilii, in praesentia dominorum Tedaldi abbatis monasterii s. Laurentii et eius confratris<br />

Bondomini. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit et locavit Bertoldo quondam<br />

Bertoldi Majeri de Nouz de Bolzano in se suisque heredibus legitimis ex eo descendentibus<br />

pertinentibus ecclesiae tridentinae et non subiacentibus alicui alio domino, unum mansum cum<br />

domibus iacentem in Bolzano ad Nouz secundum quod sui antecessores ex antiquo tenebant ab<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

297


Capsa 11<br />

episcopatu, exceptis terris novalibus iacentibus in forestibus de Ritenone, sub annuo fictu<br />

quatuor plaustrorum boni vini albi de prima vasa de ipso manso, et ligna et teiam et coquinam et<br />

rapas et herbas et comoditatem, lebetes, ollas et parolos et segostas in coquina dicti domini<br />

episcopi et foenum decem equis, et vicario ipsius domini episcopi et suorum successorum.<br />

Pergamena mm 500x147-153. Sul verso UNITAS e regesti. Notaio: Ego Zacheus.<br />

9. Anno 1293, indictione 6, die mercurii 15 intrante iulio. Bozani. - Vilicus Pertoldus de<br />

Noas nomine et vice Casae Dei de Tridento et pro eius melioramento investivit atque locavit<br />

Friccio de s. Petro filio quondam Seyfriti de una pecia terrae inculta et greziva et est quidam<br />

mons sine aliqua utilitate iacens supra Bozanum subtus predam planam secundum quod vadit<br />

Leune, dando et solvendo fictum unam et dimidiam urnam vini de illo quod ibi nascetur et<br />

quousque non portabit vinum, dare debet de bono vino theotonico et non latino. Promisit<br />

Pertoldus dicto Fricio usque ad illud tempus quod unus episcopus erit in civitate et episcopatu<br />

Tridenti praedictam locationem defendere et warentare; quando vero erit unus episcopus in<br />

episcopatu Tridenti debet procurare in sua fide et legalitate tanquam iurasset quod dominus<br />

episcopus dimittat sibi dictam locationem in perpetuum prout melius poterit se cum eo<br />

concordare.<br />

Pergamena mm 382x145-156. Sul verso UNITAS; destruct. per diluvium aquarum.<br />

... super Bozanum subtus predam planam secundum quod vadit laune inter preda plana inder<br />

weytelaune. Et de supra usque ad Stayn Wand undique de supra, De subtus vero est Uhele filius Amelrici<br />

et Henricus eius consanguineus, ab alia parte versus gereut vadit dicta locatio usque ad illos tres lapides<br />

qui sunt subtus preda plana ubi vadit choval et forte alii sunt coherentes... Vi sono parecchi testimoni.<br />

10. Foris signatur annus 1300. - Urbarium domini episcopi seu proventus quarumdam<br />

curiarum et possessionum in districtu Bolzani.<br />

Pergamena mm 520x110-125. Sul verso UNITAS. Nomi di luogo e di persona.<br />

11. Exemplar ex authentico relevatum anno 1307 indictione 5. - Anno 1307 indictione 5,<br />

die iovis 25 madii, Tridenti in episcopali palatio praesentibus domino Iohanne episcopo<br />

caprulano, Martino Bembo, et Iohanne Foscareno civibus venetis, magistro Henrico de Clusa<br />

scolastico tridentino. - Dominus Bartholomeus episcopus tridentinus investivit Concium filium<br />

domini Iacobi de Trimino recipiente pro se et patre suo ad feudum, de tribus domibus positis in<br />

Bozano in loco qui dicitur Plaspuhel, prestando libras 13 singulis annis fictum.<br />

Pergamena mm 222x180. Sul verso UNITAS. Notai: Rolandinus Petri Bonandree civis bononiensis<br />

imp. auct. not...... ex imbreviaturis notarii Bonventurae olim Bonhohan Bonandree de Bononia not.<br />

12. Anno 1311 indictione 9, die mercurii primo intrante septembri, Bozani, praesentibus<br />

domino Pertoldo preposito in Augea, domino Pace plebano in Bozano, domino Henrico<br />

Lengenstaynerio, magistro Alberto scolastico et aliis. - Dominus frater Conradus gerens vices<br />

domini Henrici episcopi tridentini iure et nomine perpetualis locationis locavit Vigilio notario in<br />

Bozano unam peciam terrae incultam iacentem ad preda plana, pro annuo fictu unius librae<br />

piperis in dominica Casolaria hoc est prima dominica quadragesimae.<br />

Pergamena mm 300x185-210. Sul verso UNITAS. Notaio: Vigilius in Bozano. Ego Bellinus domini<br />

regis Conradi notarius.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

298


Capsa 11<br />

13. Anno 1311 indictione 9, die iovis sexto exeunte augusto, Bozani, praesentibus domino<br />

Pace plebano in Bozano, domino Henrico Lengenstainero milite, domino Raynoldo Stazonario.-<br />

Dominus frater Conradus gerens vices et nomine domini Henrici episcopi tridentini iure et<br />

nomine perpetualis locationis locavit Henrico Heneche sive nepoti quondam Amelrici, et Ancio<br />

filio quondam... unam peciam terrae cum vineis iacentem in... [membrana est corrosa] ad fictum<br />

dandum omni anno unam urnam cum dimidia vini de illo quod ibi nascitur.<br />

Pergamena mm 302x220. Sul verso UNITAS. Rosicchiata dai topi sul lato sinistro con danno del<br />

testo. Notaio: Bellinus. Tra i testi un Folchmaro notaio.<br />

14. Anno 1311 indictione 9, die mercurii, primo intrante septembri, Bozani. - Dominus<br />

frater Conradus gerens vices domini Henrici episcopi nomine locationis perpetuae locavit<br />

Vigilio notario in Bozano, ut supra N° 12.<br />

Eodem anno, 2 intrante septembri. Bozani. - Idem Conradus locavit Henrico de Zaprestain<br />

unam peciam terrae incultam iacentem superius montem Placedelle sub annuo fictu 20<br />

solidorum denariorum veronensium in die s. Michaelis.<br />

Eodem anno. - Idem dominus frater Conradus locavit Fochemaro notario in Bozano unam<br />

peciam terrae incultam iacentem supra sanctum Oswaldum super montem, et non debet ibi<br />

tenere capras et animalia quae sunt nociva suis convicinis: sub annuo fictu unius librae et<br />

dimidiae piperis in prima dominica quadragesime.<br />

Pergamena mm 1050x180-227, compreso il collo della pelle che misura mm 150x85. Sul verso<br />

UNITAS, regesti in latino e tedesco. I tre documenti sono sulla stessa pergamena. Notaio: Bellinus. Nel<br />

secondo documento compare Iacobus plebanus in Epiano.<br />

15. Anno 1311 indictione 9, die mercurii primo intrante septembri, Bozani in dote plebis<br />

sanctae Mariae. Ut supra N° 12.<br />

Pergamena mm 302x182-190. Notaio: Bellinus. È più completa che quella al N° 12.<br />

16. Anno 1314 indictione 12, die lunae penultimo februarii, Tridenti in castro Boni<br />

Consilii, praesentibus dominis Iacobino de Cremona iurisperito vicario Tridenti, Pace de<br />

Mantua plebano s. Mariae in Bozano. - Dominus Henricus episcopus Tridenti confirmat Vigilio<br />

notario in Bozano locationem sibi factam ut supra N° 12.<br />

Pergamena mm 370x295. Sul verso UNITAS. Notai: Ego Bonusiohannis Bonandree civis<br />

bononiensis; Ego Rupertus f.q. henrici dicti Paderii (Bader) de Bozano imp. auct. not. 1319, sabato 4<br />

exeunte Bozani in platea superiori exemplavi.<br />

17. Anno 1322 indictione 5, die lunae 20 intrante septembri, Bozani. - Dominus frater<br />

Chonradus de Uzerstal ordinis Cisterciensis nomine domini fratris Henrici episcopi tridentini<br />

iure perpetuae locationis investivit Roprectum dictum Susselpueler hospitatorem de Bozano,<br />

cum bireto quem tenebat in manibus, recipientem pro se et suis heredibus tam masculis quam<br />

feminis de una pecia terrae vineatae iacente in pertinentiis Bozani in loco qui dicitur Solerperg,<br />

sub annuo fictu trium urnarum vini albi colati.<br />

Pergamena mm 355x220. Sul verso UNITAS, e breve regesto in tedesco. Notaio: Ego Blasius a<br />

Ferro imp. autc. notarius.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

299


Capsa 11<br />

18. Anno 1322 indictione 5, die lunae 20 intrante septembri, Bozani. - Dominus frater<br />

Chonradus nomine domini fratris Henrici episcopi Tridenti iure perpetuae locationis investivit<br />

Bertoldum dictum Haychener de Villa de iuxta Bozanum pro se et suis heredibus tam masculis<br />

quam feminis de una pecia terrae vineatae iacente in pertinentiis Bozani in loco qui dicitur<br />

Solerperg respondendo annuatim pro censu tres urnas et dimidiam vini albi colati.<br />

Pergamena mm 410x215-220. Sul verso UNITAS. Notaio: Blasius de Ferro.<br />

19. Anno 1325 indictione 8, die mercurii ultimo mensis iulii in infrascriptis curiis seu<br />

mansis. Primo in curia seu manso de Laercharc super Rithenam in plebatu de Wanga; aliae<br />

plures curiae seu mansus nominantur. - Ibique Toldo de Gauzen procurator et procuratorio<br />

nomine nobilis dominae Sophiae comitissae de Monsburch et de Brandemburch consentiente ac<br />

etiam nomine ipsius dominae comitissae suprascriptarum curiarum possessionem vacuam eidem<br />

Toldoni tradente tam ex resignatione et refutatione facta per ipsum Henricum quam etiam<br />

auctoritate propria intravit tenutam et corporalem possessionem de suprascriptis curiis,<br />

reditibus, censibus.<br />

Pergamena mm 485x270. Sul verso UNITAS, e regesto in latino. Notaio: Albertus de Mecis q.<br />

Bozanensis scolasticus sacri pal. notarius.<br />

20. Anno 1325 indictione 8, die sabati ultimo augusti in monte Rithenoni. - Toldo de<br />

Gauzen procurator nomine domini Henrici episcopi Tridenti intrat tenutam et corporalem<br />

possessionem de aliquibus peciis terre in dicto monte Rithen quarum confinia cum suis annuis<br />

censibus ibi describuntur.<br />

Pergamena mm 330x275. Sul verso UNITAS, e brevi regesti. Notaio: Albertus de Mecis q.<br />

bozanensis scolasticus sacri pal. notarius. In monte Rithen ad Unnam (Auna-Unterhinn).<br />

21. Anno 1326 indictione 9, die 7 decembris, Tridenti in castro episcopali Boni Consilii.<br />

Praesentibus dominis Nicholao priore hospitalis s. Martini in civitate Tridenti, Iuliano de<br />

Cadrubio canonico iurisperito in spiritualibus vicario domini episcopi Tridenti, Henrico dicto<br />

magistro Agnello canonico tridentino, Ruodulfo sacerdote canonico in ecclesia seu monasterio<br />

s. Mariae de Augea prope Bozanum, Bonaventura de Gardelis cive tridentino. - Dominus frater<br />

Chuonradus de Ucerstal ordinis Cisterciensis vices gerens generalis vicarius et procurator<br />

domini fratris Henrici episcopi Tridenti, iure et nomine locationis in perpetuum investivit<br />

reverendum dominum Bertholdum prepositum ecclesiae et monasterii s. Mariae in Augea<br />

procuratorem et procuratorio nomine discreti viri domini Gotzalchi filii quondam Bertholdi<br />

Marescerii de Sygenano plebatus Hune tridentinae dioecesis de aliquibus domibus, mansis,<br />

buriis, possessionibus, coloniis et affictibus utilibus et directis dominiis, ut ibi, sub annuo censu<br />

triginta librarum denariorum monetae bonae usualis in Marano, quinque modiorum frumenti, 5<br />

modiorum siliginis, sex scapularum porcinarum, 5 hedos et 80 ova cum aliis pactis et<br />

conditionibus.<br />

Pergamena mm 800-955x555, compreso il collo della intera pelle di pecora. Notai: Azo de Campo,<br />

Conradus de Rittina imp. auct. notarius. Sygenano in plebatu hune (Auna).<br />

22. Anno 1328 indictione 11, die 26 iulii in burgo Bozani in domo habitationis Toldonis de<br />

Gauzen civis Bozani. Praesentibus domino Wetzelone clerico rectore capellae s. Blasii in castro<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

300


Capsa 11<br />

Furmiani, nobilibus viris dominis Alberto et Hileprando filiis quondam domini Stephani de<br />

dicto castro. - Dominus frater Chunradus domini Henrici episcopi Tridenti vicarius generalis et<br />

generaliter vices gerens, nomine locationis in perpetuum investivit Ulricum natum quondam<br />

Chounradi dicti Pipiauny de Epiano de uno molendino sive mola iacente in Valczenag plebis<br />

Epiani sub annuo censu 27 stariorum bone avene.<br />

Pergamena mm 362x280-295. Sul verso UNITAS e breve regesto. Notaio: Stephanus imp. auct.<br />

notarius.<br />

23. Anno 1328 indictione 11, die martis 26 iulii in burgo Bozani. - Domina Irmegardis de<br />

Valczenago plebatus Epiani filia quondam Chunradi dicti Pipianny de Epiano pro se et omnibus<br />

suis heredibus, cognoscens se iniuste et contra formam iuris tenuisse infrascriptas possessiones<br />

ad episcopatum tridentinum pleno iure spectantes, videlicet dimidium mansum, dimidiam aream<br />

cum dimidia domo et unum hortum et unam vineam iacentem iuxta domum positas et sitas in<br />

Valczenag plebis Epiani in loco qui dicitur Pruel; eas refutavit in manus domini fratris Chunradi<br />

recipientis nomine domini Henrici episcopi. - Post haec idem dominus frater Chunradus<br />

investivit dictam Irmengardem de iis omnibus sub annuo censu 6 stariorum frumenti, 16<br />

stariorum siliginis et 2 stariorum panigii.<br />

Pergamena mm 470x215-220. Sul verso UNITAS e breve regesto. Notaio: Staphanus. in burgo<br />

Bozani in domo habit. Toldonis de Sanzen presenti discreto viro domino Werzelone clerico, rectore<br />

cappelle s. Blasii in castro Furmiani, nobilibus viris domino Alberto et Hiltprando fratribus de dicto<br />

castro, Toldono suprascripto et Henrico f.q. Patzani de Epiano...<br />

24. Anno 1226 indictione 14, die martis 12 exeunte ianuario in camera episcopi. Testes<br />

comes tirolensis, Arpolinus de Clexo, Mittifocus de Arco, Bertoldus de Gagno, Iordanus de<br />

Telvo, Wielmus de Beseno, Adelperius de Mais, Prenchochus de Furmian, Wilielmus de Cleso,<br />

Arnoldus de Mezo et alii. - Dominus Gerardus episcopus tridentinus investivit dominum<br />

Ilteprandum de Lugognano de illis casamentis illius domini Ilteprandi scilicet terratorio toto<br />

quod habebat apud sanctam Mariam, ita quod habeat potestatem ibi edificandi casamenta, et illa<br />

ab episcopatu tenere ad usum et consuetudinem aliarum domorum mercatus Bolzani et cum<br />

omni iure et onore illius mercatus, faciendo illi qui ibi morabant in dacia, colta et in omnibus<br />

aliis ea quae alii burgenses Bolzani faciunt, vel tempore facient.<br />

Pergamena mm 197x136. Copia. Sul verso regesto latino del sec. XIV. Notaio: Zacheus ex<br />

imbreviaturis notarii Erzonis. Testimoni: Comes Tirol, Bertoldus de Cagno, Ar. Pesati, Petrus Rubeus,<br />

Enxoardus, Iordanus de Telvo, Bertoldus Tarantus, Wielmus de Beseno, Adelperius de Mais,<br />

Perenchochus...<br />

25. Anno 1238 indictione 11, die martis 3 intrante augusto in pertinencia Bozani in domo<br />

hospitalis domus Teotonicorum in Bozano. - Dominus Aldricus episcopus tridentinus dicens sue<br />

Casadei conferre et utile fore, investivit dominum Ulricum de Aselbergo et Conradum de<br />

Grifenstain de iusticia Bozani integraliter secundum quod ad eam pertinet, salvo iure gastaldie<br />

Ernesti et ipsi domini Ulricus et Conradus habeant ipsam iusticiariam dicti burgi Bozani intus et<br />

foris usque ad proximum festum s. Genisii et deinde ad unum annum et plus ad voluntatem<br />

domini Episcopi non dando de ea ipsi domino episcopo aliquid de ipsa iusticiaria.<br />

[Pergamene tre cucite insieme che formano i n. 25, 26, 27]<br />

Pergamena prima mm 385x125. Sul verso UNITAS con breve regesto in tedesco. Notaio:<br />

Tridentinus sacri pal. not. de licentia Henrici episcopi, ex imbreviaturis notarii Iacobi de Bolzano. Reca<br />

dei fori di cucitura con altre pergamene [cfr. il notaio Tridentinus].<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

301


Capsa 11<br />

26. Anno 1238 indictione 11, die lunae 9 intrante augusto in pertinencia Bozani. - Dominus<br />

Aldricus episcopus tridentinus ad utilitatem Casadei et sui episcopatus investivit dominum<br />

Ulricum de Haselbergo de gastaldia illa quam habebat dominus Ernestus prepositus dicti domini<br />

episcopi super Ritena et in partibus illis, hinc ad proximum festum s. Michaelis et deinde ad<br />

unum annum explendum et contulit in eum plenum ius et potestatem ius et racionem faciendi de<br />

omni eo quod quondam dominus Ernestus et alii sui prepositi soliti erant facere. Pro qua<br />

investitura dictae gastaldie dominus Ulricus de Aselbergo promisit et covenit per stipulationem<br />

omnium suorum bonorum et ad sancta Dei Evangelia iuravit solvere dicto domino episcopo 100<br />

libras denariorum veronensium in proximo festo s. Michaelis et in proximo festo s. Martini totas<br />

fruges et redditus dicte gastaldie.<br />

Pergamena seconda mm 393x114-133. Sul verso regesto in latino. Notaio: Tridentinus..... in camera<br />

domus hospitalis teotonicorum in Bozano... presenti: Corrado de Wineco, G. de Avia, domini C. et H.<br />

fratres de Grifenstain, Wernardo de Wineco, domini Henricus capelanus domini episcopi et Wricus<br />

capelanus de Furmiano, Gaudentus...<br />

27. Anno 1238 indictione 11, die martis 7 intrante septembri in Bozano apud albarum ad<br />

ecclesiam plebis s. Mariae in presentia domini Husi canonici de Tridento, domini Gotschalci de<br />

Grias, domini Ulrici vicarii de Tirol. - Dominus Bertoldus Tarantus de Tyrol delegatus domini<br />

imperatoris statuit terminum comiti de Naccu presenti ex una parte et Oberto notario procuratori<br />

domini Martini Burserii et Ioannis de Wadrilio ex altera cum voluntate utriusque partis hinc ad<br />

diem lune et deinde ad 15 dies ut sint Bozani ad procedendum in causa.<br />

Pergamena terza mm 227x125. Sul verso regesto in latino. Notaio: Tridentinus... Testimoni:<br />

dominus Husus canonicus de Tridento, magister Bonomus medicus, dominus de Moasenbach, Albertinus<br />

et Bertolotus fratres, Ulricus, Loaselmus, Bertoldus notarius, Wilielmus special. de Nacu, Bonincontrus<br />

de Naccu.<br />

28. Anno 1280 indictione 8, die lunae 9 exeunte aprili Tridenti, in castro Boni Consilii. In<br />

presentia dominorum Hainrici de Lietenstain, Odorici de Bolzano, Gabrielis de Porta. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus dedit facultatem autenticandi infrascriptum<br />

instrumentum.<br />

Anno 1190 indictione 8, die dominico qui fuit 8 kalendas iullii. Ante ecclesiam plebis de<br />

Bauzano. In praesentia Rodegerii de Livo, Leonis de Tirol, Swikerii et fratris sui Utonis de<br />

Montalbano, Bertoldi de Griffensten, Zuchonis de Formiano. - Plures boni homines de<br />

communitate plebium de Bouzano et de Kellare precepto domini Conradi Episcopi Tridenti sub<br />

iuramento discreverunt et consignarunt totum commune intromissum vel impeditum a 20 annis<br />

usque modo, scilicet pascua, nemora, stratas etc. quo facto dictus dominus episcopus tale<br />

statutum inter eos composuit quod nemo praesumat intromittere vel ulterius impedire aliquid de<br />

iam dicto communi et quando de eodem communi secare voluerint, communi consilio facere<br />

debent, et omnes duos tantum secatores habeant et non plures. Qui contrafecerit 50 librarum<br />

veronensium bando subiaceat et quicunque aliquod nemus succenderit, penam et amputationem<br />

manus incurrat vel eam competenti precio a domino episcopo redimat. Omnium vero<br />

praedictorum bandorum duae partes reddantur domino tridentino et tercia pars comiti de Tyrol.<br />

Pergamena mm 518x150-180. Ci sono dei fori di cucitura precedente. Notai: Ropertus, Ercetus, Ego<br />

Conradinus (venerdì 2 gennaio 1218 subscripsi), Ribaldus (1218 subscripsi), Zacheus de mandato domini<br />

Henrici episcopi exemplavi... Testimoni: Perinus Pranchochus, Iodesus de Bolzano, Engelpretus<br />

camerarius. Dedit mihi notario infrascripto facultatem super librum beati Vigilii inventum exemplandi et<br />

autenticandi...<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

302


Capsa 11<br />

29. Anno 1330 indictione 13, die 19 februarii in monasterio s. Mariae de Augea prope<br />

Bozanum praesentibus domino fratre Henrico preposito dictae s. Mariae de Augea, Iohanne de<br />

Hulfsdorf et Nicolao de Maychsma canonicis ecclesiae tridentinae, Alberto de Firmiano. -<br />

Dominus frater Henricus episcopus tridentinus dux, marchio atque comes tridentinus cum ora<br />

clamidis suae quam in manibus tenebat investivit discretum virum Erhardum de Andriano<br />

filium quondam Bandeldi de feudis censualibus antiquis et rectis que quondam Wilhelmus frater<br />

suus eiusque praedecessores a tridentina ecclesia tenuerunt, solvendo annuatim 16 libras<br />

veronensium parvorum nunc usualis in burgo Marani dicto domino episcopo. Sequitur<br />

possessionum descriptio et iuramentum fidelitatis.<br />

Pergamena mm 453x153. Sul verso UNITAS. Notaio: Ego heinricus f.q. Berktoldi hirsawerii de<br />

Landesperg augustensis diocesis not. publ. Testimonio: Gotzele dictus Niderhufer iudex de Bozano.<br />

30. Anno 1343 indictione 11, die lunae 15 intrante septembri Bozani in pomario<br />

dominorum Friderici et Iohannis fratrum de Greifenstain, in presencia domini Ottonis plebani de<br />

Epiano vicarii generalis infrascripti domini episcopi. - Reverendus dominus Nicolaus episcopus<br />

Tridenti nomine locationis perpetualis investivit Heinzlinum filium quondam Chi... fistulatoris<br />

de Ravenstain de quadam integra curia iacente in plebe Kelre in loco qui dicitur Ravenstain<br />

quae prius erat dominarum Domicellarum de Ravenstain quae in ipsa curia habitabant et ipsam<br />

curiam in feudum tenebant ab ipso domino episcopo sub annuo censu duodecim stariorum.<br />

Pergamena mm 315-335x230-240. Sul verso UNITAS con regesto latino. Chi del testo = Chunradi?<br />

Notaio: Bonaventura imp. auct. notarius.<br />

31. Descriptio agrorum et vinearum et enxseniorum curie Canalis in qua habitat Adelpretus<br />

et uxor eius Berta; et quid debeat plebano.<br />

Haec membrana videtur spectare ad plebatum s. Pauli in Eppiano.<br />

Pergamena mm 425x230. Hec est descriptio agrorum et vinearum et servitiorum curie Canalis in<br />

qua..... in cultura s. Pauli que vocatur Flanzer vel remona, Cornol, in Marculine iuxta molendinum comitis<br />

Egenoni. In summitate clesure s. Petri (sec. XIII). - Zins inns ambt Botzen von Guetens zu Eppan, dice il<br />

regesto sul verso.<br />

32. Anno 1256 indictione 14, die 7 intrante decembri. In castro civitatis Tridenti. -<br />

Dominus Egno episcopus tridentinus ob sinceram fidelitatem viri providi Hainrici de<br />

Griffenstein et in remunerationem suorum serviciorum, eum, suosque haeredes ad rectum<br />

feudum investivit de quodam censu seu annuali fictu quindecim solidorum parvulorum super<br />

quadam domo iacente in burgo Bozani ante palatium episcopale ac de banno civili habitatoris<br />

dictae domus et de omni iure quod episcopatus ratione collecte in domo ipsa dignoscitur habere:<br />

ita tamen ut ad caetera servicia quemadmodum caeteri cives et domus Bozani in omnibus et per<br />

omnia nihilominus teneatur.<br />

Pergamena mm 245x380. Sigillo pendente appeso con filo rosso, ben conservato. Testimoni: comes<br />

Otto de Ortenburg cappellano del papa e nostro nipote e i suoi compagni maestro Hermannus, Bonifacius<br />

canonico Tridentino nostro scrivante, il prete Butino di Arco, Gotescalco a Sale canonico di Trento.<br />

33. Anno 1272 die 9 exeunte octobri, dominus Egno episcopus tridentinus dilectum<br />

consanguineum suum dominum Meinhardum comitem tyrolensem et Goricie ex speciali gratia<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

303


Capsa 11<br />

praevenit et propter fidelia servicia quae ipsi et ecclesiae tridentinae exhibuisse dignoscitur, ei et<br />

haeredibus suis in rectum et legale feudum contulit iudicium episcopale in Bozano quod ab ipso<br />

domino Egnone pro 80 marchis habuerat titulo pignoris obligatum.<br />

Pergamena mm 235x250. Sigillo pendente ovale. Sul verso regesti del sec. XIV.<br />

34. Anno 1275, die 14 exeunte ianuario, apud Bozanum. - Dominus frater Henricus<br />

episcopus tridentinus imperialis aulae prothonotarius solempni deliberatione praehabita fratri<br />

Alberto de domo teutonica palacium suum in Bozano commisist gubernandum, statuens eum<br />

praedicti palacii verum et legitimum provisorem cum plena et libera potestate petendi et<br />

recipiendi omnia iura episcopalia quae in civitate Bozani episcopo tridentino competunt vel<br />

debentur.<br />

Pergamena mm 90-100x240. Rosicchiata nel margine superiore ma senza danno per il testo.<br />

35. Anno 1335, die lunae ante festum s. Agnetis, indictione tertia. Datum Tirolis. -<br />

Henricus Bohemie et polonie rex, Karinrhiae dux, Tirolis et Goritie comes, aquileiensis,<br />

tridentinae et brixinensis ecclesiarum advocatus, infeodacionem bonorum factam per dominum<br />

Henricum episcopum tridentinum Iohanni et Henrico fratribus filiis quondam Noe de Bozano<br />

laudat et approbat et tanquam advocatus tridentinus iure observato ratificat.<br />

Pergamena mm 177x225. Sigillo pendente. Sul verso UNITAS e regesto in tedesco.<br />

36. Anno 1339 indictione 7, die mercurii 10 intrante marcio. Bozani in curia Casane, in<br />

praesentia domini Mathey episcopi brixinensis, domini Ottonis de Epiano canonici tridentini,<br />

magistri Iohannis de Bozano canonici brixinensis, domini Dieterer de Hallis cancellarii domini<br />

ducis infrascripti, domini Hainrici de Landesperch canonici Tridenti scriptoris domini episcopi<br />

tridentini infrascripti, domini Conradi comitis de Kirchperch, nobilium etiam virorum<br />

dominorum Urelli de Reyenberch, Ieorii de Starchenberch, Zwanonis quondam domini Ulrici de<br />

Ragonia, Swoikerii de Furmiano militum; dominorum etiam Perchtoldi Rubernani, Hainrici et<br />

Veiglini de Winek, Swikerii et Lienhardi et Hainrici de Mezo, Ottonis de Arver, Thomasii dicti<br />

Stafle de Meano. - Domini Engelmarus miles de Vilanders iudex de Gries, Erhardus miles de<br />

Porta inferiori quondam domini Uselhmi, Perchtoldus de Morez miles iudex in Bozano pro<br />

principe magnifico domino Iohanne duce Karinthiae comiteque Tirolis et Goritie, Hainricus de<br />

Porta inferiori iudex in Bozano pro reverendo domino domino Nicolao episcopo tridentino,<br />

Arnoldus quondam domini Praneker et Ubbinus quondam Simonis de Fossato Bozani pro se<br />

ipsis ac nomine domini Goschalci Niderhausii de Bozano unanimiter et concorditer ex<br />

delegatione et deputarunt super quadam controversia inter cives mercatores Bozani pro<br />

solutione steurae seu collectae librarum 1000 denariorum parvulorum quam singulis annis<br />

solvere debebant domino episcopo tridentino et a cuius solutione allegatis iuribus et privilegiis<br />

se plerique liberos et exemptos censebant: plura super id decernentes, ut ibi videre est.<br />

Manca.<br />

37. Anno 1339 indictione 7, die 14 octobris, Tridenti in episcopali castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Nicolaus episcopus tridentinus auditis et diligenter examinatis omnibus iuribus et<br />

privilegiis quae Iohannes et Hainricus fratres filii quondam Noe notarii de Bozano filii quondam<br />

Bertoloti notarii, habent et huc usque ipsi atque eorum antecessores rite et rationabiliter<br />

obtinuerunt, ea confirmat. Inseruntur tria documenta continentia investituras antiquas: nempe de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

304


Capsa 11<br />

anno 1239 indictione 12, die lunae 14 intrante marcio in burgo Bozani, coram domino<br />

Sydegerio potestate totius episcopatus Tridenti per dominum Fredericum imperatorem etc. ubi<br />

Murfinus de Bozano frater quondam domini Egnonis divitis et eius nepotes Iacobus filius<br />

quondam domini Petri et Bertoldus notarius pro se et suis consortibus haeredibus et<br />

prohaeredibus quondam domini Murfini de Murio ostenderunt tria instrumenta publica in<br />

quorum primo continebatur quomodo et qualiter dominus Federicus episcopus tridentinus<br />

imperialis aulae vicarius et totius Italiae legatus investiverat Murfinum Delamole de Murio et<br />

Bertoldum atque Negnum et Petrum et Iaobinum filios eius recipientes pro se et aliis fratribus<br />

suis Iacobino, Murfino et Rambaldino absentibus, tanquam liberos et gentiles homines de<br />

placito et districtu suarum personarum, neque rationem per gastaldionem neque per scarionem<br />

neque per aliud facere teneantur nec ad faciendum cogantur, nisi tantum pro domino episcopo<br />

vel eius vicedomino vel eorum iudice. Ubi etiam continebatur quomodo et qualiter dominus<br />

Albertus tridentinae ecclesiae venerabilis electus auctoritate episcopali ducatus, comitatus et<br />

marchionatus investiverat Bertolotum et Egnum fratres filios praefati Morfini Delamole de<br />

Murio de eorum sorum suprascripto recto feodo et insuper de toto iure letaminis quod ei dare<br />

tenebantur de eorum stallis et domibus et stabulis in quinto anno.<br />

In secundo continebatur quomodo et qualiter dominus Gerhardus episcopus tridentinus<br />

laudavit et confirmavit suprascriptas investituras in Morfinum Delamole et alios de placito et<br />

districtu suarum personarum et de banno et de colta et albergariis et scufiis.<br />

In tertio continebatur quomodo et qualiter dominus Federicus romanorum imperator<br />

confirmavit suprascriptas investituras et privilegia.<br />

Quibus perlectis dominus potestas Sodegerius post laudum eius iuxta factum a domino<br />

Anczio de Grayfenstain iusticiario in Bozano omnia confirmavit.<br />

Secundum documentum est de anno 1315 indictione 13, die sabati 22 novembris, Bozani in<br />

capella s. Andreae. Coram domino Hainrico milite de Lengenstain iudice in Bozano, constituto<br />

per dominum Hainricum episcopum tridentinum comparuit Engellinus filius quondam Veynlini<br />

sartoris de Bozano et uxor sua domina Elspeta petentes iura et privilegia sua inspici et approbari<br />

super exemptione a collectis et steuris: et ostendit instrumentum de anno 1217 indictione 5, die<br />

15 exeunte iulio in quo dominus Federicus espiscopus tridentinus investivit Bertolotum filium<br />

Morfini de Murio et alios praedecessores dicti Engellini de exemptione suprascripta.<br />

Item aliud instrumentum de anno 1228 indictione 1, die 14 exeunte iunio, in quo dominus<br />

Gerhardus episcopus tridentinus confirmavit investituras domini Federici et domini Alberti<br />

episcoporum Tridenti in Morfinum Delamole de Murio et Bertolotum de omnibus rectis antiquis<br />

eorum feodis et de exemptione a steuris.<br />

Item aliud instrumentum de anno 1231 mense februario indictione 5 in quo dominus<br />

Federicus imperator suprascriptas investituras laudavit et confirmavit.<br />

Item aliud instrumentum aub anno 1239 coram Sodegerio uti supra; et instrumenta alia sub<br />

Egnone et Henrico episcopis tridentinis idipsum confirmantia.<br />

Quibus omnibus visis, examinatis etc. dominus Nicolaus episcopus tridentinus omnia<br />

confirmavit et instrumentum cum suo sigillo pendente fieri iussit.<br />

Pergamena mm 860-900x640. Sigillo del vescovo Nicolò di Bruna in trono con pastorale e mano<br />

alzata benedicente: Sigillum Nicolai Dei Grac episcopi Tridenti. Manca la lettera iniziale I che doveva<br />

essere miniata. Notaio: Noe f.q. Bertiloti. Testimoni del documento del 14 marzo 1239:... in burgo Bozani<br />

ante domum domine Masse habitacionis Dietrici de Lengenstain in presencia domini Alberti plebani de<br />

Bozano, domini Iordani iudicis, domini Ottonis de Furmiano, domini Albertini senioris de Bozano et sui<br />

filii Bertoloti, domini Hainrici de Gryfenstain iusticiarii in Bozano, domini Cristani f.q. domini Ulrici<br />

iusticiarii, domini Alberti iudicis, Pelegrini Chosy not., Musonis not., Iacobi Chesy not., domini Ottonis<br />

de Fossato, domini Cuanzi filii domini Eberhardi Srotarii, domini Chunradi de Salelbergo, domini<br />

Nicolay f. domini Alberti Canasse, domini Morendini f.q. Mazelini, domini Marchadanti de Tridento,<br />

domini Poldi de Tridento, domini Odolrici de domina Gisla de Tridento, domini Tridentini f.q. domini<br />

Rudulfi Ruba, domini Egnonis pedini de Bozano et Ulrici loslini, domini Albani Spillzofarii, Engelmari<br />

qui manebat in domo Sweni, Dietrici suprascripti de Lengenstain, Gerhardi peliparii, Wilhalmi<br />

ypothecarii et Benedicti notarii, Chunradi sellatoris... Notaio: Montanarius.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

305


Capsa 11<br />

Altro documento con sigillo imperiale: notaio Matteo.<br />

Altro documento del notaio Erceto esemplato dal notaio Matteo.<br />

Altro documento del notaio Musone esemplato dal notaio Matteo.<br />

Altro documento con sigillo imperiale del notaio Matteo.<br />

Secundum documentum: è del notaio Ottone ricavato dalle imbreviature del notaio Unkerum del<br />

1315. - Capella di s. Andrea in presencia ahainrici albi mercatoris in Bolzano; Antonii filii domini<br />

Reynoldi Stazionarii, concii de Clusis Veronae, Iacobi de Colonna, Volchmari Conci q. Guntheri, Ottolini<br />

filii Conci de Porta superiori Bozani, Noe notarii, Bertoldi Witig, Bonasing apothecarii, Iacobi q.<br />

Benamati, Iohannis fabri, magistri Nicolay fabri, Hainzele frainer, Berchtoldi clausner, magistri Hainrici<br />

pelliparii, magistri Conradi pelliparii, Hainriciy ren., Chunzeli f.q. Hainrici notarii, herchini (?)<br />

Stacionarii f. pred. Conci de porta, Ullini conaus, Waygandi hospitarii, Volchlini de Platea, Ullini dicti<br />

Ohain, Bertoldi unger hospitarii, Ulrici tolar supra dicti Schuselspularii. - Ullini rasoris pannorum domini<br />

Gulelmi sartoris, Simonis de Ritena, Cristani in platea fructuum, Ebelini de Nova, Nicolay iudey e altri.<br />

38. Anno 1571, die mercurii 10 ianuarii, Tridenti. - Symon de Thono decanus, Hieronymus<br />

a Rochabruna archidiaconus, L. Romulus Pintius mantuanus vice senior, Antonius Grotta,<br />

Franciscus Alexandrinus, Ioannes Iacobus Malanotus, Silvius a Prato canonici tridentini<br />

capitulariter congregati suum praestant assensum illustrissimo et reverendissimo domino<br />

Ludovico cardinali episcopo tridentino electo et confirmato ut accedente pontificia facultate<br />

possit vendere offictium quod ipsa ecclesia tridentina et episcopatus antiquitus obtinuit et<br />

impresentiarum tenet in Bulzano, ad effectum tuendi iura et rationes ecclesiae et episcopatus<br />

Tridenti, cum pacto tamen perpetuo quod eodem pretio illud offictium redimi et recuperari<br />

possit.<br />

Pergamena mm 365x312. Sul verso segno dell'Ippoliti e sigillo dell'archivio di Innsbruck. Sigillo<br />

ovale del Capitolo del duomo di Trento. Firmati sette canonici.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

306


Capsa 12<br />

CAPSA 12<br />

Vallis Flemmarum (numeri 106)<br />

1. Exemplar ex authentico relevatum. – Anno 1269 indictione 12, die mercurii 4 exeunte<br />

novembri. In Bouzano super palatio episcopatus. In presentia domini Meynhardi illustris comitis<br />

tirolensis, Olrici archidiaconi tridentini, domini Ianuarii prioris s. Mariae Incoronatae de<br />

Anania, domini Warneri de Tablato, Hainrici de Matray, Swikeri de Mezo, Zuliani de Flemis –<br />

Dominus Egno episcopus tridentinus pro 1150 libris veronensibus parvulis quas accepit a<br />

domino Gralando de Salurno, nomine pignoris investivit eundem nominatim de gastaldia Flemi<br />

ita quod illam teneat donec plenarie fuerit solutus; et convenit dictus dominus Gralandus cum<br />

ipso domino episcopo quod quandocunque dabuntur dictae 1150 librae in proprio termino s.<br />

Andreae quod restituet et resignabit praedictam gastaldiam.<br />

Pergamena mm 394x174-160. Lungo il margine qualche danno dei topi. Copia. Notai: Ego<br />

Conradus imperiali auct. not.; Ego Arnoldus not. dni F. Romanorum imp.; Arnoldus not. de Tridento;<br />

Zacheus notarius. Sul verso UNITAS con le verghe.<br />

2. Anno 1281 indictione 9, die mercurii 5 exeunte novembri Tridenti in castro Boni<br />

Consilii. – Dominus Henricus episcopus tridentinus committit domino Odorico de Bolzano<br />

gastaldiam de Flemis ut possit eius nomine exercere iurisdictionem et recuperare iura et<br />

proventus episcopatus et mandans scario et communitati illi ut eidem tanquam suo gastaldioni<br />

pareant.<br />

Pergamena mm 145x165. Notaio: Zacheus. Sul verso UNITAS e croce.<br />

3. Exemplum ex autentico relevatum anno 1462 ex licentia nobilis et generosi domini<br />

Antonii filii quondam domini Guilielmi de Castrobarcho honorandi vicarii generalis in<br />

temporalibus in valle Flemmarum pro reverendissimo domino Georgio episcopo tridentino.<br />

Anno 1314 indictione 12, die 2 aprilis, Tridenti in castro Boni Consilii, praesentibus<br />

dominis Vallengo de Mantua canonico tridentino, Trentino notario de Tuyeno dioecesis<br />

tridentinae. – Dominus frater Henricus episcopus tridentinus montibus Cadini, Cadinelli, Campi<br />

longi, vallis Mogenae, Lagoray, Cavelunto aliisque pluribus in valle Flemmarum existentibus<br />

enumeratis, de iis omnibus investituram confirmat et concedit communitati Flemmarum cum<br />

lignis, silvis, nemoribus, viis, semitis, pascuis, capulis, venationibus, piscationibus omnium<br />

animalium tam celestium quam terrestrium.<br />

Pergamena mm 540x338. Copia. Notai: Ego Albertus quondam ser Petri de Magredo imp. auct.<br />

not.... de mandato domini Dominici (sic) Episc. – Ego Nicolaus filius quondam Simonis not. de<br />

Baldessaris de Tresio abit. vallis Flemarum iudex ordinarius. – Ego Silvester filius quondam ser<br />

Bartolomey de Solaribus de Primeo imp. auct. not. – Ego Tomasius filius quondam Michael a Campanis<br />

de Francia nunc habit. in valle Flemarum imp. auct. not. – Ego Iacobus filius quondam Guadagnini de<br />

Bertellis vallis Iudicarie, communitatis Prevorii, habit. in valle Flemarum publicus imp. auct. not. Altri<br />

testimoni: Marcus q. Federici comitis de castro Arsi vallis Ananiae, venerab. viri domini presbiteri<br />

Iohannis de Rugolis de Tresio plebani in ecclesia s. Marie de Cavalesio, domini Petri de Gaforis de<br />

Cremona cappellani in dicta plebe, domini presbiteri Rizardi de Reamine etiam cappellani dicte plebis et<br />

ser Bonadei dicti Grasi habit. in Primeo. Altre località: Capriolis, Sadolla, Vallis Maioris, Ceze, Allocco<br />

et Allocheto qui montes sunt ultra aquam Avisii. Poi vi sono i nomi dei monti sulla destra dell'Avisio. Sul<br />

verso UNITAS.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

307


Capsa 12<br />

4. Depositio quorumdam testium vallis Flemmarum contra Simonem de Aura militem et<br />

alios de eius familia qui multas extorsiones et crimina fecerant contra flemmenses et contra ius<br />

episcopi tridentini supplicantes pro auxilio et speciatim quod aliquis de illis de Egna vel alii ad<br />

eos pertinentes numquam fiant domini in plebe Flemmarum.<br />

Videtur haec membrana spectare ad annum 1269.<br />

Pergamena mm 212x132-137. Senza data nè tabellione notarile. Inizia: In nomine Patris et Filii et<br />

Spiritus Sancti Amen. Iste sunt manifestationes illorum de Flemis: [33 righe]: Macchiata. Sul verso: Iura<br />

episcopatus in valle Flemarum (circa annum 1269). Manifestatio iurium episcopatus in Flemis (scrittura<br />

antica).<br />

5. Anno 1331 indictione 14, die mercurii penultimo ianuarii, Tridenti in castro Boni<br />

Consilii. – Coram domino fratre Henrico episcopo tridentino comparentibus domino Bertoldo<br />

iudice de Cavalesio cum Ottone scario et aliis iuratis hominibus villarum et communitatum<br />

vallis Flemmarum, dictus dominus episcopus constituit praedictum dominum Bertoldum suum<br />

vicarium in dicta valle usque ad eius arbitrium cum debito consignandi camerae episcopali<br />

quidquid de officio vicariatus adquiret; et mandans sibi persolvi omnes suos redditus integre et<br />

speciatim 40 soldos parvos pro quolibet focho et bis in anno. Quibus omnibus suprascripti<br />

homines iurati unanimes et concordes pro se et aliis hominibus dictae vallis Flemmarum<br />

absentibus annuerunt et obedire promiserunt.<br />

Pergamena mm 322x250. Testimoni: Iustinianus de Gardulis, Mattheus de Gardelis, Adelperio de<br />

Flaveo iurisperiti, dominus Federicus de Clesio, Arsii. Notaio: Ego Andreas filius quondam magistri<br />

Pacis imp. auct. not. Sul verso UNITAS e croce.<br />

6. Anno 1333 indictione 1, die 17 martii, Tridenti in castro Boni Consilii. – Coram domino<br />

fratre Henrico episcopo tridentino Bonora filius quondam Iohannis de villa Moyenne vallis<br />

Flemarum refutavit et resignavit in manibus dicti domini episcopi unum mansum cum certis<br />

terris, domibus et possessionibus iacentem in dicta villa Moyenae in loco ubi dicitur ale Val de<br />

Flemis, ut investire debeat filios suos Bertoldum et Delaydum recipientes etiam pro aliis<br />

fratribus absentibus, sub annuo censu duarum ovium et 8 solidorum denariorum veronensium<br />

parvulorum.<br />

Pergamena mm 382x254. Notaio: Ego Simon imp. auct. not. filius domini Nicolai not. de Tridento.<br />

Testimoni: dominus Matheus de Gardelis, Adelperio quondam domini Calapini iudicis vicarius in<br />

temporalibus episcopi tridentini: presbiter Venturinus de Mantua mansionarius in maiori ecclesia<br />

Tridenti, dominus Bertoldus de Flemis. Domibus edificatis de lignamine etc. Sul verso UNITAS.<br />

7. Anno 1516, regulani et gubernatores communitatis de Predatio suos constituunt<br />

procuratores qui se presentent domino Bernardo episcopo tridentino pro petenda confirmatione<br />

montis de Verdabio nomine totius regulae et communitatis de Predatio.<br />

Pergamena mm 354x180. Regnante magnanimo imperatore Maximiliano... 11 febbraio, venerdì, in<br />

villa Pradatii vallis Flemarum in stuba domus Ioannis Lene de Pradatio. Testimoni: Tomas Godentus<br />

vallis Malenchi diocesis Coirae, Salvator f. Silvestri de Cospoic vallis Malenchi, Simon f. Iacobi Martini<br />

habit. vallis Fasciae. Regolani di Predazzo: Gregorio fu Rasmo, Simoneto di Gabriele, Matteo fu Toma<br />

Defantis a nome di tutti i vicini, alla presenza di Martino Guadagnini Tholomei, G. Antonio Valentini,<br />

Astolini, Nicolai autilie, Antonii Trivisani, Gio. Lene, Bertol Bosini laudant... eleggono Thomas a Sega et<br />

Michaelem de Sponte come procuratori. Notaio: Ego Bartholomeus q. ser Iohannis Beraitis de Aiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

308


Capsa 12<br />

8. Anno 1517, ser Bartholomeus Iacomuzii de Varena scarius vallis Flemarum una cum<br />

regulanis omnium villarum dictae vallis constituunt suos procuratores dominum Franciscum<br />

quondam domini Orlandini de Cazano habitatorem in valle Flemarum et ser Simonetum de<br />

Simonetis de Predatio et Antonium quondam Iohannis Zorzi de Tesido specialiter ad<br />

comparendum coram domino episcopo suo tridentino ad prosequendas confirmationes<br />

privilegiorum et iurium suorum.<br />

Pergamena mm 390x186-215. 10 luglio. Cavalese in casa di Leonardo da Capriana, presso la piazza.<br />

Testimoni: Giacomo fu Zaneto de Gaspero da Ospedaletto; Nicolò Eccher da Egna; Simone di Sebastiano<br />

di Alba val di Fassa. Sono nominati i regolani di tutti i paesi. Notaio: Ego Bartholomeus q. ser Iohannis<br />

Beraitis de Aiano.<br />

9. Anno 1314 indictione 12, die sabbati 8 iunii, Bozani in ecclesia s. Nicolai, presentibus<br />

fratribus Petro s. Laurentii prope Tridentum ordinis s. Benedicti, et Conrado s. Iohannis in<br />

Stams brixinensis dioecesis ordinis Cisterciensium monasteriorum abbatibus, Guillelmo de<br />

Bellenzanis iudice de Tridento, et nobilibus dominis Warnero de Tablato, Henrico de<br />

Rotemburgh domini ducis Karinthiae curiae magistro, Henrico dicto Gralando, Petro de<br />

Treuzon, Oddorico de Coredo, et Henrico Lenghenstenario militibus, Henrico de Boymunt,<br />

Stephano de Furmian, Henrico de Synan. – Cum vallis Flemarum obligata diceretur quondam<br />

Maghinardo comiti tirolensi pro 150 marchis argenti, dominus Henricus Bohemie et Polonie<br />

rex, Karinthiae dux, Tirolis et Goricie comes et aquileiensis, tridentinae et brixinensis<br />

ecclesiarum advocatus, eiusdem Maghinardi heres et filius ob remedium peccatorum patris et<br />

suorum dictam obligationem cassat et domino Henrico episcopo tridentino duci, marchioni et<br />

comiti restituit, et libere relaxat exceptis communitatibus de Castello, de Cauriano et de<br />

Stremuntiz cum castro et iurisdictione ibidem. Item homines residentes in aliis villis spectantes<br />

ad ipsum comitatum de Castello et redditus ipsius comitatus. Item omnes homines quondam<br />

dominorum Ezelini et Nicolai de Egna cum eorum iuribus. Item homines nobilium de Eyno cum<br />

possessionibus suis. Et dominus episcopus dicti principis supplicationibus inclinatus, gratiose<br />

remisit eidem quicquid ipse vel praedecessores ipsius aut officiales eorum de praedicta valle<br />

Flemarum indebite perceperunt. Appensis sigiliis. – Sed et dominus Iohannes brixinensis<br />

episcopus qui praemissis omnibus presens fuit ad instantiam partium et rei evidentiam suum<br />

sigillum apposuit.<br />

Pergamena mm 400x276. Sigilli pendenti 2: uno del vescovo di Trento e uno del conte del Tirolo.<br />

Un terzo sigillo era del vescovo di Bressanone Giacomo. Sul verso UNITAS. Altri testimoni: abbatibus<br />

Frederico Maioris Brixinensis de Wolemarckt Ecclesiarum prepositis fratribus Conrado de Huzerstal et<br />

Simone de Metis ordinis Cisterciensis infrascripti domini episcopi cappellanis; Pace plebano ecclesiae de<br />

Bozano; Guillelmo de Bellenzanis; Warnero. Notaio: Ego Bonusiohannis Bonandree civis bononiensis<br />

apostolica et imp. auct. not. et prefati domini episcopi scriba... Altra copia: Pergamena mm 430x296-300.<br />

Notaio: Ego Iacobus de Colonia sacri palatii not. Sottoscritta dal notaio Bonusiohannis. Con variazioni<br />

dei nomi: Wilhelmus de Pellizanis; Lengenstaynarum.<br />

10. Exemplum ex authentico relevatum anno 1318. – Anno 1112 indictione 6, die iovis 13<br />

kalendas iullii, in villa Balzani. – Dominus Gabardus episcopus tridentinus et comes ipsius<br />

episcopatus et cancellarius domini Henrici imperatoris una cum Alpreto comite advocatore suo<br />

homines de Plano Flemi a Clusa Trodene usque ad pontem de la costa absolvit ab omni colta,<br />

dacio et scufio et solvere debeant omni anno dicto domino episcopo 24 romanias cum suis<br />

fodris et placitis, dantes competentem penam alteram denarios bonos veronenses libras mille et<br />

omni tempore taciti permaneant.<br />

Anno 1317 indictione 15, Tridenti in Bono Consilio castro suo, die sabati 19 marcii,<br />

dominus frater Henricus episcopus tridentinus confirmat flemensibus eorum privilegia,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

309


Capsa 12<br />

libertates, immunitates salvis iuribus episcopatus et reddendi ius in dicta vale ad suum<br />

arbitrium.<br />

Pergamena mm 620x645x455-460. Copia dei patto Ghebardini. Notai: Ego Gaus not. sacri palatii<br />

per visionem dicti domini Gebardi hunc brevem recordacionis... Ego Nicolaus sacri pal. not. Ego<br />

Pelegrinus domini Fr. romanorum impr. not.; Ego Iacobus de Taio not. domini Friderici quondam imp.<br />

Ego Arenoldus not. F. roman. imp.; Ego Octo sacri pal. not.; Ego Franciscus not. sacri pal. Tutto il<br />

documento è stato ricopiato da: Ego Franciscus sacri palacii not.<br />

11. Anno 1339 indictione 7, die 1 ianuarii, Tridenti in episcopali castro Boni Consilii.<br />

Praesentibus domino Ottone de Epiano canonico tridentino vicario generali et presbitero Simone<br />

de Tridento plebano in Castrofundo capellano infrascripti domini episcopi. – Dominus Nicolaus<br />

episcopus tridentinus instante Regnoldo filio quondam Omneboni quondam Bordella de<br />

Cavalesio tanquam scario cum aliis deputatis vallis Flemarum confirmat eorum privilegia et<br />

speciatim quae fuerunt concessa a domino episcopo Gebardo de anno 1110 et 1112 quae<br />

inseruntur.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia del sec. XVI di una copia dei patti Ghebardini fatta nel 1339. (La copia<br />

precedente era del 1322, 24 giugno). Si nota la filigrana nella carta.<br />

12. Anno 1406 indictione 14, die veneris primo octobris in Bulzano tridentinae diecesis. In<br />

monasterio s. Dominici ordinis fratrum predicatorum. – Coram nobilibus viris dominis<br />

Henhaido Lebemperg, Francisco de Greiffenstain militibus, Ludovico Sporenberger de Epiano,<br />

Guielmo de Belasio et Erasmo de Tono commissariis et iudicibus ventilata est questio et<br />

controversia super confinibus vallis Flemmarum cum illis de Egna, Montagna et consortibus de<br />

comitatu et laudum seu sententia lata, designatis terminis etc. Subduntur quaedam exemplaria<br />

documentorum allegatorum a flemensibus nempe sententia domini Nicolai de Egna de anno<br />

1324. Diploma Henrici Bohemie et Polonie regis etc. anni 1312 et aliud documentum de anno<br />

1380.<br />

Cartaceo, carte 12. Exemplum privilegiorum communitatis vallis flemarum. Copia fine sec. XV.<br />

Filigrana bilancia. Notai: Paulus f. q. ser Fati de Terlago; Iacobinus f. Albertini de Pazeaia (?) civis<br />

Tridenti.<br />

13. Anno 1390, die iovis 14 aprilis in Caldario. – Henricus de Rotemburgo ducalis curiae<br />

Tirolis magister, capitaneus totius comitatus Tyrolis et episcopatus Tridenti, ac gastaldio et<br />

capitanius castri et iurisdictionis Egnae etc. regulanis et sindicis hominum et communitatis de<br />

Moyena montem de Lok in perpetuum locat, confert, eisque investituram dat eo pacto ut sibi et<br />

successoribus suis dare et solvere debeant annuatim in castro Egne decem libras denariorum<br />

veronensium.<br />

Sequuntur duo alia documenta in germanico idiomate: unum Friderici de Waldenburg de<br />

anno 1479. Alterum Maximiliani romanorum regis de anno 1492.<br />

Manca.<br />

14. Anno 1551 indictione 9, die lunae ultimo augusti in villa Moene. – Dominus Simon<br />

Botsch eques ac sacrae regis maiestatis romanorum consiliarius ac praefecturae ad Athesim<br />

locumtenens, commissarius deputatus ab illustrissimo et reverendissimo domino Christophoro<br />

Matrucio tituli s. Caesarei in palatio sanctae romanae ecclesiae presbitero cardinali, episcopo<br />

principeque tridentino et ecclesiae brixinensis administratore, suam fert sententiam super lite et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

310


Capsa 12<br />

questione vertente pro terminis et confinibus inter episcopatum tridentinum et brixinensem<br />

atque inter commune et regulam Soragae vallis Fassiae et commune ac regulam Moenae vallis<br />

Flemarum, facta omnium confinium designatione, ut ibi.<br />

Pergamena mm 510x710. Sigillo pendente. Notaio: Lazarus filius ser Antonii Bozetta villae<br />

Moenae. Sul verso: Sententia confinium regulae Soragae vallis Fasciae episc. brixinensis et regulae<br />

Moyenae vallis Flemarum episc. Tridenti.<br />

15. Anno 1581 indictione 9, die sabati 19 septembris. In villa Moenae. – Domini<br />

commissarii episcoporum tridentini et brixinensis faciunt fixionem terminorum et confinium<br />

inter utriusque dioecesim ac inter commune Moenae vallis Flemmarum et commune Sorarae<br />

[Soragae] vallis Fassiae.<br />

Pergamena mm 520x430. Notaio: Alexander Ioanellus Cavalesii filius quondam Iacobi Ioanelli<br />

Cimbriae. Sul verso: visio et affixio terminorum inter confinia brixinen. et trident. in Moiena et Soraga et<br />

aliis locis vallis Flemarum per commissarios.<br />

16. Anno 1519 indictione 7, die veneris 7 ianuarii in villa Cavalesii. – Dominus Michael de<br />

Vels comitatus Tyrolis capitaneus in valle Flemarum loco illustrissimi principis domini domini<br />

Bernhardi episcopi Tridenti convocatis iuratis et regulanis villarum Mojenae, Pradacii, Tesidi,<br />

Cavalesii et Varenae ac Trudenae sub sacramento iussit eos manifestare affictus, redditus et<br />

arimanias quos et quas solvere tenentur domino episcopo tridentino. Quae manifestatio facta est<br />

et ibi sequitur.<br />

Manca.<br />

17. Liber affictuum et arimaniarum qui et quae solvuntur per homines quarterii de<br />

Cavalesio vallis Flemarum iuratis de Cavalesio exigentibus et recipientibus perpetualiter omni<br />

anno pro domino episcopo tridentino. Inceptus anno 1418 et finitus anno 1420 indictione 8. –<br />

Sequuntur inde quarteria de Avarena, de Ayano, de Cadrano, de Castello et de Predatio.<br />

Volumetto pergamenaceo di carte 32. (4 fascicoli ed una copertina). Scritto dalla medesima mano<br />

tranne l'ultima carta. La copertina è gualcita e presenta un foro di cm 3 con danno del testo.<br />

18. Anno 1188 indictione 6, die lunae 8 kalendas maii. –Ex authentico relevatum anno<br />

1218. – Est quaedam carta lacera quae continet certas pensiones quae solvebantur officialibus<br />

episcopatus in valle Flemmarum et canonicis et ministris in Formigaro.<br />

NB. Extat haec charta in codice Vanghiano maiori sub N° 141.<br />

Cartaceo, carte 2. Porta note dell'Hinderbach e dell'Ippoliti. Gualcito.<br />

19. Anno 1448 indictione 11. – Affictus, redditus et arimaniae qui et quae solvuntur<br />

domino episcopo Tridenti vel eius vicario in valle Flemarum pro bacullo sive bacheta dictae<br />

vallis.<br />

Item quaternio condemnationum seu bannorum factorum sub officio ex querelis,<br />

denunciationibus et inquisitionibus sub regimine ser Andree notarii de Pavilo vicarii generalis in<br />

temporalibus vallis Flemarum pro domino Georgio episcopo tridentino et scriptus per Antonium<br />

de Sumarippa notarium dicti officii.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

311


Capsa 12<br />

Manca.<br />

20. Arimaniae sive affictus vallis Flemarum pertinentes bacullo vallis Flemarum in<br />

episcopatu domini Georgii episcopi Tridenti.<br />

Cartaceo. Libretto di carte 11 (scritte 4) cm 16x11. Metà sec. XV. Vescovo Giorgio Hack.<br />

21. Anno 1325 indictione 8, die mercurii 12 iunii in Moiena. – Instrumentum<br />

manifestationis reddituum episcopatus in valle Flemarum sub domino Henrico episcopo<br />

tridentino.<br />

Aliud exemplar simillimum.<br />

Cartaceo, carte 2 con note dell'Hinderbach. Copia della seconda metà del sec. XV. Scritto dal<br />

cancelliere del vescovo, Rottaler. L'altro esemplare manca.<br />

22. Alia carta manifestationis.<br />

Cartaceo, carta 1. Con una nota del Rottaler. Item unum casale ad Cadrubium.<br />

23. Anno 1450 indictione 13, die martis 24 februarii, Cavalesii. – Ad instantiam Francisci<br />

de Vale scarii vallis Flemarum ser Andreas de Pavilo nobilis et vicarius generalis in<br />

temporalibus dictae vallis pro domino episcopo Georgio relevatum est per testes non posse<br />

appellari a sententia vicarii vallis Flemarum infra summam decem librarum.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Andrea de Pavilo, notarius et vicarius. Sul verso regesto in tedesco.<br />

24. Carta reparationis necessariae in palatio reverendissimi domini cardinalis in valle<br />

Flemarum de anno 1531.<br />

Cartaceo, carte 2. Descrizione del materiale e preventivo di spesa. Rovinato dai topi.<br />

25. Oblatio facta a domino Petro Luna augustensi pro erigenda Zecha in civitate Tridenti<br />

pro cudendis pecuniis.<br />

Cartaceo, carte 2. Undici punti riguardanti la zecca di Trento e qualità delle monete d'argento e oro.<br />

Miniere di Pergine. Filigrana: corona con arco gotico, croce e stella.<br />

26. Supplices litterae iuratorum communitatis Mojenae in quibus ius patronatus se se<br />

habere asserunt constituendi priorem in ecclesia s. Pelegrini.<br />

Cartaceo, carta 1. Filigrana: testa di bue e croce.<br />

27. Informatio super eadem re.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Interessa l'ospizio di s. Pellegrino di Moena. Priore Andrea.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

312


Capsa 12<br />

28. Anno 1580 indictione 8, die mercurii 23 martii, Cavalesii in sala magna palatii<br />

episcopatus. – Coram domino Ioanne Baptista a Coredo consiliario domini Ludovici Madrutii<br />

sanctae romanae ecclesiae titulo s. Honofrii presbiteri cardinalis et episcopi Tridenti eiusdemque<br />

speciali ad haec delegato, assistente domino Iosepho Roboreto equite s. Petri et commissario<br />

generali vallis Flemarum pro eodem domino episcopo et cardinali, dominus Antonius de<br />

Melchiore Moenae scarius honorandae communitatis vallis Flemarum cum iuratis et regulanis<br />

omnium villarum iuramentum fidelitatis praestiterunt sub spe et protestatione quod eorum<br />

privilegia confirmabuntur a dicto domino episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 4. Sono segnati i nomi dei regolani dei paesi di Fiemme e i giurati del bancho (In<br />

tutto 46). Notaio: Alessandro Giovanelli da Cavalese.<br />

29. Anno 1492 et anno 1493. – Processus formatus in valle Flemarum coram nobili domino<br />

Christophoro Nidertorer commissario deputato specialiter a domino Udalrico episcopo<br />

tridentino, instante domino Vigilio de Firmiano capitaneo pro praedicto domino episcopo in<br />

valle Flemarum contra Franciscum Mauringer et complices qui contra officiales domini episcopi<br />

et iurisdictionem eorum, recursum habuit ad regiam maiestatem et accusationem instituit de<br />

preiudicio circa mineralia.<br />

Cartaceo. Fascicolo di 10 carte (scritte 8). Notaio: Nicolò figlio del defunto Aprovino de Aprovini<br />

civis Tridenti. Cavalese, 4 giugno 1493. Commissario Niderthor.<br />

Altri documenti:<br />

- Due carte del notaio Alexander q. Andree de Cirandellis de Gandino habit. in Cavalese: 23 giugno<br />

1492.<br />

- Due carte di un ricorso di Francesco Mauringer in tedesco.<br />

- Lettera di Massimiliano in favore del Mauringer, in tedesco. 1493.<br />

- Lettera del Richter di Cortaccia Acatz von Stetten a Odorico Zen di Fiemme, in tedesco. 1493.<br />

- Lettera al vescovo di Trento, in tedesco.<br />

- Lettera di Massimiliano imperatore, in tedesco. 1493.<br />

- Testimonianza di Sebastiano Wrein (?), in tedesco. 1492.<br />

30. Anno 1504. – Causa iniuriarum mota per dominum Vigilium de Firmiano contra<br />

quosdam homines de valle Flemmarum speciatim quia eum tanquam iniustitiae commissae<br />

reum accusaverant coram oenipontanis dicasteriis.<br />

Quaedam insuper cartae super controversia iuris vendendi agnos et alia bestiamina in valle<br />

Flemmarum absque obligatione aliqua presentandi illa vicario.<br />

Pergamena mm 495x345. I regolani di Fiemme (nominati) creano dei procuratori per mandarli<br />

all'imperatore per difendere i loro diritti e privilegi. 27 maggio 1504. Notaio: Alexander de Cirindellis de<br />

Gandino abitante a Cavalese.<br />

Carte 6. Libellus appellationis hominum de Moyena: mandano il maestro Martino fabbro di Moena<br />

defensor regulae Moienae contro Vigilio Firmian.<br />

Carte 1. Copia dell'8 ottobre 1503. Risposta dei regolani dei quartieri della comunità di Fiemme<br />

riguardo al ricorso contro il Firmian.<br />

Carta 1, 14 agosto 1504: supplica contro il Firmian, in tedesco.<br />

Carta 1, si accenna alla pignorazione degli agnelli da parte del Firmian.<br />

Carte 2, 1504: causa contro il Firmian.<br />

Carta 1, 6 febbraio 1504: ordine di comparizione per i regolani davanti al Firmian a Cavalese.<br />

Carta 1, 10 ottobre 1504: voto dei regolani di Fiemme, in italiano.<br />

Carte 2, 22 ottobre 1504: libello contro il Firmian presentato al vescovo.<br />

Carte 2, suppliche dei fiemmesi al vescovo.<br />

Carta 1, lettera del vescovo al Firmian, in tedesco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

313


Capsa 12<br />

Decreti 6 al castello del Buonconsiglio: agosto-ottobre 1504.<br />

Carta 1, 16 agosto 1504: lettera di Massimiliano al vescovo di Trento.<br />

Altra uguale.<br />

Carte 6: suppliche e libelli del Firmian, più 4 lettere autografe dello stesso al vescovo di Trento:<br />

1504.<br />

31. Anno 1519. – Gravamina exposita a flemensibus coram superioritate cum<br />

resolutionibus et provisionibus desuper factis.<br />

Alia de anno 1522.<br />

Item gravamina proposita ab officialibus domini episcopi contra flemenses cum<br />

responsionibus factis a communitate vallis Flemarum.<br />

Manca.<br />

32. Anno 1717 indictione 10, die 13 maii. – Cum ob aquarum ex monte Rois defluentium<br />

redundantiam unus terminus dividens inter iurisdictiones tridentinam et prixinensem et vallem<br />

Flemarum a valle Fassiae pene coopertus a terra existeret coram deputatis facta eiusdem termini<br />

recognitione, iterum haud procul a priori loco affixus fuit ex utriusque partis assensu.<br />

Carte 6. Fascicolo di atti antichi: copia. Notaio: Gio. Domenico Bonelli.<br />

33. Anno 1476 et anno 1507. – Lis et controversia inter flemenses iurisdictionis<br />

episcopatus et comitatus Castelli super loco ponendi furcam seu patibulum ratione confinium:<br />

ea de re sunt quaedam epistolae.<br />

Cartaceo, carta 1, 8 sette. 1471: copia della lettera mandata da Trento a Innsbruck all'arciduca, in<br />

tedesco.<br />

Carta 1, 3 maggio 1476: scritto al vescovo di Trento con 18 righe autografe dell'Hinderbach.<br />

Carta 2, marzo 1504.<br />

Carta 1, 1507.<br />

34. Quaedam supplices litterae porrectae a plerisque flemensibus pro obtinenda remissione<br />

bonorum quae fuerant fisco addicta ob parentum suorum maleficia ob quae tanquam striges<br />

fuerant concrematae.<br />

Cartaceo, carte 9. Originali e copie (circa 1505).<br />

35. Anno 1528. – Proclama factum in valle Flemarum ne quis audeat conducere lignamina<br />

vel bladas extra territorium episcopale et domini regis romanorum.<br />

Cartaceo, carta 1. Proclama fatto davanti alla chiesa di s. Vigilio a Moena.<br />

36. Supplicatio pro facultate conducendi quaedam lignamina extra vallem Flemarum ad<br />

dominium venetorum.<br />

Cartaceo, carte 2. 1528.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

314


Capsa 12<br />

37. Anno 1527. – Epistola locumtenentium episcopalium in Tridento ad dominum Petrum<br />

Iulianacium vicarium vallis Flemarum ne permittat conduci lignamina et bladas extra<br />

territorium.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. 13 dicembre 1527.<br />

38. Anno 1528. – Andreas vicarius in Cavalesio ad dominum Bernardinum locumtenentem<br />

in castro Montagnae super quibusdam animalibus detentis ratione iurisdictionis et contra<br />

privilegium quod habere pertendebant homines de Moyena.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. 5 febbraio 1528.<br />

39. Anno 1481. – Dominus Iohannes episcopus tridentinus scribit contra scarium vallis<br />

Flemmarum qui ius sibi arrogabat super carceres quas ad nutum vicarii aperiri iubet sub certa<br />

paena sine obligatione declarandi scario praedicto causam incarcerationis.<br />

Anno 1501. – Dominus Udalricus episcopus tridentinus prohibet appellationes factas a<br />

sententia sui vicarii in valle Flemmarum ad scarium eiusdem vallis.<br />

Manca.<br />

40. Summarium iurium concessorum hominibus vallis Flemarum per dominos episcopos<br />

Gebardum, Nicolaum, Henricum.<br />

Manca.<br />

41. Anno 1519. – Gravamina proposita ab hominibus vallis Flemarum contra officiales<br />

domini episcopi et gravamina officialium contra dictos homines cum responsionibus. Homines<br />

Flemarum sua dilatant privilegia.<br />

Manca.<br />

42. Chartae super muta quae solvitur in valle Flemarum speciatim super animalia a qua<br />

tamen se exemptos volunt flemenses. Anno 1514 etc.<br />

Cartaceo, carte 5. Originali e copie. 1504, 1514, 1528.<br />

43. Recensio eorum qui affictus solvunt episcopatui tridentino in valle Flemarum et quae<br />

sint arimaniae in Trodena.<br />

Cartaceo, carte 4. Rimanie che paga la regola di Trodena: 17 luglio 1528. Affitti di Tesero (82 nomi<br />

di persona).<br />

44. Anno 1528. – Coram magnificis dominis Andrea de Regio doctore et consiliario atque<br />

Angelo Costede commissariis domini episcopi Tridenti adstantibus domino Odorico de Sporio<br />

capitaneo pro eodem domino episcopo vallis Flemarum, Bulfgango Simonetti de Predatio scario<br />

dictae vallis et domino Hieronimo Ceronio cive bergomensi doctore ipsius vallis vicario, facta<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

315


Capsa 12<br />

est generalis inquisitio super bonis, iuribus, redditibus et palatio episcopali in dicta valle<br />

Flemarum existentibus.<br />

Manca. Esiste in BCT, Misc. 284, carte 70-86; mm 330-240.<br />

45. Anno 1469. – Processus agitatus inter homines vallis Flemarum nempe ville Predatii ex<br />

una et aliarum communitatum ex altera parte super iure pasculandi in monte Feni in dicta valle<br />

posito.<br />

Cartaceo. Volume formato di 9 grossi fascicoli con copertina di pergamena.<br />

46. Anno 1406. – Liber condempnationum et affictuum vallis Flemarum.<br />

Cartaceo, carte 34 (strappate le carte 3 e 4). Con una pergamena del 1358 mm 440x294. Notaio:<br />

Donato. Manca la parte finale della pergamena.<br />

47. Anno 1585, die 15 maii, Tridenti in arce Boni Consilii. – Mandatum domini cardinalis<br />

episcopi tridentini factum domino Petro del Bon civi tridentino et mercatori lignaminum in valle<br />

Flemarum ut in termino 15 dierum solvisse debeat magistro domus renenses 396 pro residuo<br />

tractae lignaminum.<br />

Manca.<br />

48. Anno 1558, die 14 martii, Tridenti. – Christophorus episcopus tridentinus ad<br />

supplicationem hominum de Predatio vallis Flemmarum concedit facultatem ingazandi nemus<br />

in Malgolla pro utilitatibus dictae villae eo quod alter gazius non sit sufficiens, utpote ab aquis<br />

imminutus.<br />

Anno 1589. – Regula Praedatii recursum facit locumtenentibus tridentinis pro allienanda<br />

parte gazii pro expensis habitis in aedificatione et reparatione ecclesiarum dictae regulae.<br />

Anno 1590, die 9 ianuarii. – Alexander Iovanelli vicarius vallis Flemmarum informat<br />

locumtenentes tridentinos quatenus possint permittere allienationem partis gazii adiectis<br />

conditionibus ibi expressis.<br />

Cartaceo, carte 6. Il documento del 1558 è in latino; gli altri due (1589-1590) in italiano.<br />

49. Anno 1590, februario. – Antonius de Zuano scarius vallis Flemmarum condemnatus a<br />

capitaneo vallis ad solvendos 50 renenses eo quod ad monitorium commissarii dictae vallis non<br />

statim restituerint acceptam pecuniam a negotio blavi communitatis pro terminando aedifitio<br />

domus ipsius communitatis tempore determinato, ideo recurrit ad superioritatem Tridenti pro<br />

condonatione huius poenae eo quod ante sententiam acceptam pecuniam restituerit, et eam<br />

etiam pro bono publico impenderit.<br />

Cartaceo, carte 2. Antonius de Zuano = Antonius de Ivano. In italiano.<br />

50. Anno 1590, die 10 aprilis, Cavalesii. – Georgius ab Arsio capitaneus et Alexander<br />

Iovanelli vicarius vallis Flemmarum informant gubernatores principatus tridentini qualiter<br />

homines Flemmarum semper traduxerint ligna per s. Pellegrinum et Vallazze sine<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

316


Capsa 12<br />

contradictione solvendo solitum datium. Quod etiam semper in usu fuerit in suis nemoribus<br />

colligere picem pro suis usibus, neque extra vallem unquam licitum fuit traducere absque<br />

licentia et datio.<br />

2) Anno 1590, februario, Cavalesii. – Iulianus Zen scarius valis Flemmarum a dominis<br />

locumtenentibus principatus tridentini petit dilationem ad exercenda mandata sibi facta;<br />

communitatem aggravatam esse propter condemnationem sibi factam eo quod ligna traducta sint<br />

per s. Pellegrinum et Vallazze, quia semper communitas fuit libera et in possessione dummodo<br />

datium solvat; aliud gravamen est prohibitio sibi facta colligendi picem in propriis nemoribus,<br />

nam et id in more fuit semper positum et nullus contradixit, dummodo extra vallem non<br />

asportetur, quia tunc requiritur facultas et datii solutio. Quidam etiam a domino capitaneo et<br />

vicario iniuste damnati sunt, quia reintegratum non fuit negotium grani, quia omni tempore pro<br />

usu vallis fuit provisum; unde recurrit pro manutentione suorum, alias ad dominum episcopum<br />

Romae existentem recurrendi dilationem petit.<br />

3) Anno 1590, die 23 februarii. – Georgius de Arsio capitaneus et Alexander Ioanelli<br />

vicarius vallis Flemmarum informant locumtenentes principatus Tridenti quod pluries in aere<br />

puniverint suprastantes negotio grani dictae communitatis quia tempore debito suas provisiones<br />

non fecerunt et dictum negotium de sublatis pecuniis non integrarunt.<br />

4) Appellatio Iuliani Zeni scarii Petri de Ivano et Antonii Cirambelli vallis Flemmarum a<br />

sententia capitanei et vicarii dictae vallis ad locumtenentes tridentinos.<br />

Anno 1590, die 10 maii, Cavalesii. – Alexander Ioanelli vicarius vallis Flemmarum<br />

informat locumtenentes Tridenti qualiter capitaneus et telonearius Eniae tanquam commissarii<br />

archiducis Austriae et comitis Tyrolis defendere volebant subditos Castelli et iura sua teneri<br />

neque aliquis ingerere se debeat in sylva a dictis hominbus Castelli significata, cum tamen esset<br />

in episcopatu. Ad impedienda tamen consequentia quae esse possent inter principes, consensu<br />

dicti capitanei et telonearii convenit communitas cum hominibus de Castello coram<br />

locumtenente, capitaneo et vicario quod si illa sylva controversa ostendi possit esse et pertinere<br />

ad villam de Castello, tunc communitas cedet omne ius illis de Castello, quod si ostendere non<br />

possint ad illos de Castello pertinere, toties quoties illi indigebunt recurrere debeant debito<br />

modo ad communitatem et illa providebit. Adest mandatum tyrolense germanice scriptum.<br />

Cartaceo, carte 2. Mancano i documenti 2,3,4.<br />

51. Anno 1540, die 9 novembris, Tridenti. – Antonius de Picolis de Leudro illustrissimi<br />

domini et domini Christophori electi et confirmati episcopi tridentini vicarius generalis testatur<br />

quod legerit litteras domini Vincentii Nigusantii episcopi arbensis suffraganei et in spiritualibus<br />

vicarii generalis domini Bernardi episcopi tridentini in quibus asserit quod anno 1539, 25 aprilis<br />

ex spetiali gratia domini Bernardi episcopi tridentini et ex indulto apostolico eidem contulit<br />

parrochialem ecclesiam s. Mariae Cavalesii vallis Flemmarum et ipse episcopus arbensis<br />

promittit omni meliori modo et forma quibus potest eidem domino episcopo tridentino quod si<br />

aliquis ex filiis domini Aliprandi Clesii eius nepotis clericare voluerit, eandem parrochialem<br />

ecclesiam in sui favorem resignabit, quas litteras suo sigillo eodem die et anno signavit; quas<br />

litteras tanquam ab ipso domino episcopo arbensi scriptas autentice ab eodem Antonio vicario<br />

recognitas, ipse in publicam formam redigi mandavit.<br />

Pergamena mm 390x325.<br />

52. Anno 1568, 2 iunii, Tridenti. – Iacobus Zenari certiorem reddit episcopum tridentinum<br />

quod Zenus ligna in valle Flemmarum scindet iuxta conventionem et postea erit in potestate<br />

domini episcopi eidem concedendi maiorem vel minorem numerum 5.000 imo magna<br />

dificultate potuit eum inducere ad ligna scindenda si prius non fuisset certus de minori lignorum<br />

numero sibi concedendo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

317


Capsa 12<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

53. Anno 1588, die 11 iunii, Tridenti in arce Boni Consilii. – Edictum domini episcopi<br />

tridentini pro adaquandis suo nomine et per vicarium suum vallis Flemmarum lignaminibus<br />

mercatorum flemmensium ad ius et proventus episcopatus conservandos.<br />

Cartaceo, carte 2. (malacopia). In italiano.<br />

54. Anno 1663, die 23 februarii, Tridenti. – Dominus Sigismundus Franciscus archidux et<br />

princeps Tridenti locationem concedit ad quinquennium Ioanni Baptistae Cemis et ius exigendi<br />

datium sive tractam omnium lignorum tam per Avisium quam per Vallatias et viam s. Pellegrini<br />

sub affictu renensium 340.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

55. Anno 1583. – Inquisitio facta per magnificum et excellentissimum dominum Iosephum<br />

Roboretum commissarium pro domino cardinale Ludovico episcopo tridentino in valle<br />

Flemmarum contra Ioannem Baptistam Fontaniva ob immodicam incisionem lignorum in silvis<br />

Flemmi.<br />

Cartaceo. Fascicolo di carte 18. Copia notarile. Notaio: Iulius f. domini Job de Job. In italiano.<br />

Inquisizione e sentenza in latino.<br />

56. Anno 1587, 29 aprilis, Cavalesii. – Georgius de Arsio certiores reddit locumtenentes<br />

tridentinos publicasse Cavalesii et Predatii proclama contra bannitos ab eisdem transmissum.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

57. Anno 1582 ad bancum iuris Cavalesi coram spectabili domino vicario etc. – Acta<br />

iudicialia in causa agitata inter homines regulae Castelli et homines regulae Cadrani vallis<br />

Flemarum, petentibus primis pro rata eorum portionem montis de la Fraina sibi adiudicatam.<br />

Cartaceo. Due fascicoli di carte 24. Notai: Cipriano Mengin e Francesco Cazan. In italiano con brani<br />

in latino. Pascoli.<br />

58. Carolus episcopus tridentinus vicario Flemmarum scribit quod intellexerit plurima ligna<br />

in sylvis Teseri et Carani marcescere cum damno illarum regularum et episcopalis camerae,<br />

unde eidem iniungit ut eosdem regulanos debitis modis adigat ad eadem ligna scindenda.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

59. Anno 1572, 11 iunii, Cavalesii. – Instantia facta per dominum Bernardum magistrum<br />

domus tridentinae coram domino vicario vallis Flemmarum quatenus obliget scarium et dictam<br />

communitatem ad liberandum sequestrum lignaminum sibi factum, ad puniendos contrafactores<br />

caedentes lignamina absque facultate ut fiscus suam partem habere posset, vel ad comparendum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

318


Capsa 12<br />

coram dominis administratoribus etc. Responsio communitatis: quod sequestrum liberabit si 184<br />

renenses depositentur vel aliqua cautio etc. quod condemnationes contrafacientium pro sua parte<br />

ad fiscum non spectent ratione suorum privilegiorum et consuetudinum nisi tantum in elapsis<br />

quinque annis; quantum ad comparendum coram dominis administratoribus scarius et regulani<br />

sunt dispositi si rite citentur etc. Adest decretum vicarii dictae vallis in quo salvis iuribus etc.<br />

declaratur quod scarius condemnare debeat contrafacientes et eos praesentare debeat dicto<br />

vicario et hoc pro conservatione nemorum sub poenis etc. quantum vero ad sequestrum<br />

lignaminum quod scarius pro sequenti die lunae comparere debeat coram dominis commissariis<br />

et locumtenentibus domini episcopi tridentini pro ostendendis suis rationibus etc.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia in latino e italiano. Ego Iacobus Caprianus...<br />

60. Reccursus Zenonis de Zenis a Tesido ad serenissimum comitem Tyrolis contra agentes<br />

episcopatus tridentini qui contra privilegium sibi factum a domo Austriaca ligna adaquandi<br />

absque datii solutione, notabilem pecuniarum solutionem pro dicta adaquatione praetendunt et<br />

contra vallis statuta ad pignorationem et etiam ad eiusdem arrestationem processerunt; quare ad<br />

eundem dominum archiducem reccurrit pro suorum privilegiorum manutentione.<br />

Reccursus communitatis vallis Flemmarum ad dictum dominim comitem Tyrolis contra<br />

consiliarios tridentinos et magistrum domus cardinalis Ludovici episcopi tridentini qui eos<br />

obligare praetendunt ad sibi assignanda nemora pro incisione lignorum et homines miserunt ad<br />

ea incidenda cum praeiudicio iurium suorum; unde reccurrunt ad dictum dominum archiducem<br />

eum rogando pro manutentione privilegiorum sibi factorum eo vel maxime quia dicta incisio<br />

esset in praeiuditium subditorum ipsius in longo Athesis propter deficientiam lignaminum pro<br />

eorum vineis.<br />

Cartaceo, carte 2. (homines... villarum vallis Flemarum et Castelli).<br />

61. Anno 1572, 5 septembris, Oeniponti. – Ferdinandus archidux Austriae scribit domino<br />

Kuen commissario suo quod intellexerit consiliarios tridentinos contra vallis Flemmarum<br />

privilegia ex quolibet borrono 45 crucigeros expostulasse a Marchiore de Moena et Paolo<br />

Guidello, quapropter quantocius impediat huiusmodi exactiones sed permittantur huiusmodi<br />

ligna traduci per flumen Avisii libere; quod 400 ligna a subditis suis Castelli in dicta valle<br />

Flemmarum in sylvis episcopatus excisa et per Avisium traducta a memoratis consiliariis<br />

confiscata omnino liberari satagat; quod iidem consiliarii vi occupaverint sylvam a communitate<br />

Flemmarum suis subditis Castelli sibi concessam et cum eiusdem communitatis et commercii<br />

detrimento excidi iusserint unde iubet ut quantocius se opponat huiusmodi violentiis et poenam<br />

1000 talerorum ab eisdem commissariis impositam impedientibus talem lignorum excisionem,<br />

omnino tollat, et dictam sylvam pro fabricis et aliis usibus sibi concessam pro subditis Castelli<br />

relinqui operetur; et quod vicarius vallis Flemmarum nullatenus se ingerere debeat in officio<br />

supremi seu vicedatialis sui in his quae pertinent ad munus sibi impositum.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia in italiano.<br />

62. Litterae supplices Antonii de Girardi de Castello vallis Flemmarum contra consiliarios<br />

tridentinos ad regimen oenipontanum pro liberatione lignaminum a dictis tridentinis<br />

confiscatorum.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

319


Capsa 12<br />

63. Litterae supplices scarii et communitatis vallis Flemmarum ad sequestratores<br />

episcopatus tridentini contra magistrum domus episcopalis tridentinae et commissarium de<br />

Albertis in quibus dictos commissarios rogant ut revocare dignentur condemnationes et poenales<br />

comminationes contra sua privilegia sibi facta atque impediant excisiones lignaminum quas<br />

magister domus fieri iubet in sylvis de quibus sola communitas dominium habet.<br />

Anno 1572, 28 iulii. – Ratsloher nomine dominorum caesareorum sequestratorum mandat<br />

prosequendam esse incisionem lignorum coeptam ex parte magistri domus dicti episcopatus<br />

tridentini exceptis nemoribus reservatis absque partium praeiudicio, reservantes interim dicti<br />

sequestratores exactionem poenarum.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia. Dissequestro del legname ai Vodi di Lavis.<br />

64. Anno 1572, 10 iunii, Cavalesii. – Scarius cum regulanis vallis Flemmarum nomine<br />

dictae communitatis responderunt magistro domus episcopatus tridentini quod dicta communitas<br />

permittere non potest excisionem lignaminum suorum nemorum qui iam destructi sunt et reliqui<br />

pro necessitatibus vicinorum sunt conservandi; quod ligna sequestrata sint libera praestita tamen<br />

cautione solvendi quod reliquum est.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia. In italiano. Notaio: Lazaro Bozeta.<br />

65. Anno 1704, 25 aprilis. – Epistola Alexandri Bozetae vicarii Castelli vallis Flemmarum<br />

ad Franciscum Antonium de Albertis cancellarium Tridenti in materia subditorum episcopatus<br />

qui iuramentum tutellae praestant in aliena iurisdictione.<br />

Cartaceo, carte 2. Segnatura vecchia: capsa 29/69. In italiano. Alessandro Bozetta.<br />

66. Anno 1518, 6 decembris, Tridenti. – Relatio data Bernardo episcopo tridentino a Ioanne<br />

commissario ab ipso domino episcopo delegato pro quadam causa criminali in valle<br />

Flemmarum de oppositionibus sibi factis a scario et aliis dictae vallis qui impedire<br />

praetendebant talem delegationem utpote praeiudicantem suis consuetudinibus; suum tamen<br />

munus executus est, captivum examinavit sed pro tortura eidem danda alias dificultates passus<br />

est eo quod scarius et alii dicerent iudicia non esse sufficientia sed et has superavit.<br />

Cartaceo, carte 4. Autografo di Giovanni Antonio Tesino.<br />

67. Anno 1517, 12 iulii, Augustae. – Maximilianus romanorum imperator commendat<br />

Bernardo episcopo tridentino custodiam duorum passuum unum in valle Flemmarum et alterum<br />

in Avinali longo, per quos importantur et exportantur res in fraudem mutarum nuper erectarum;<br />

unde custodi constituere poterit provisionem 12 renensium singulo mense percipiendam ex muta<br />

illorum passuum et de eo quod supererit teneatur reddere rationem.<br />

Cartaceo, carte 2. Con nota del Clesio.<br />

68. Anno 1469, 4 iuanuarii, Tridentii. – Ioannes episcopus tridentinus mandat omnibus qui<br />

emerunt bona Zanini Tomaselli de Cavalesio quae erant feudalia, octo dierum termino<br />

comparere debeant ad dicendam rationem cur non solverint affictus de casalibus.<br />

16 februarii, Cavalesii coram ser Iacobo notario filio ser Guadagnini de Bertellis vallis<br />

Iudicariarum assessore nobilis et generosi viri domini Antonii de Castrobarco et Lizanae vicarii<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

320


Capsa 12<br />

generalis vallis Flemmarum citati fuerunt quidam ibi nominati sed non comparentes, regulani<br />

Cavalesii investiverunt de dictis bonis feudalibus Donatum della Girarda de Avarena qui<br />

promisit de dictis feudis solvere quae solvenda sunt, unde rogant dominum episcopum ut velit<br />

dictum Donatum admittere, qui dominus episcopus vicario suprascripto mandavit possessionem<br />

dare dicto Donato quinimmo perquirere omnes qui a Zanino Tomasello bona emerunt et ea bona<br />

eis ablata dare dicto Donato. Unde dictus dominus vicarius dedit possessionem super 17<br />

possessiones quae fuerunt feudi quondam Zanini Tomaselli de Cavalesio ipsi Donato della<br />

Girarda de Avarena cum pacto solvendi armanias quas solvebat dictus Zaninus, videlicet 8 staria<br />

ordei et 4 grossos pro casalibus in Cadrubio; tria staria frumenti, tria ordei et duo siliginis cum<br />

dimidio castrato et spalla porci pro variis campis et pratis in pertinentiis Cavalesii, Carani,<br />

Avarenae.<br />

Pergamene 5 legate mm 229x187-205. Notaio: Tomasius filius magistri Michaellis a Campanis de<br />

Francia nunc habit. Cavalesii.<br />

69. Anno 1584, 14 iuanuarii, Cavalesii. – Georgius de Arsio capitaneus vallis Flemmarum<br />

scribit locumtenentibus episcopatus tridentini quod ad eorum mandatum convocati homines<br />

vallis Flemmarum statuerunt infrascripta capitula. 1. quod filii masculi tantum patri succedere<br />

debeant in vicinitate et bonis communibus; 2. quod si unica sit tantum filia haec in dictis bonis<br />

succedat etiamsi exterum maritum duceret; 3. quod si plures sint filiae absque masculis, senior<br />

earum tantum succedat in dictis bonis; 4. si pater decedat absque testamento tunc proximi<br />

parentes eligere debent, deficientibus masculis, aptiorem ex foeminis quae succedat in bonis<br />

communibus etiamsi habeat maritum exterum; 5. filii vel filiae matris non vicinae succedere<br />

debent in bonis communibus; 6. filia quae ut supra exclusa est a vicinitate, si maritum ducat<br />

vicinum et hic habitare velit in communitate seu regula ubi nata est ipsa, tunc gaudeat privilegio<br />

vicinitatis, non autem si maritum exterum ducat.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Firma autografa.<br />

70. Anno 1581, 31 martii. – Mandatum locumtenentium episcopatus tridentini hominibus<br />

vallis Flemmarum quatenus sub poenis etc. nullus audeat adaquare seu per flumen Avisii<br />

traducere lignamina quaecunque absque eorum facultate et praesentia hominum ad hoc<br />

destinatorum pro illis computandis.<br />

Cartaceo, carte 3. In Italiano.<br />

71. Anno 1583. – Supplicatio scarii et aliorum nomine communitatis vallis Flemmarum ad<br />

locumtenentes episcopatus tridentini pro extinguenda fundatione granarii inter quos<br />

dissentiebant regulae Cavalesii et Varenae, cum rescripto quod capitaneus vallis informet.<br />

Cartaceo, carte 4 (scritte 2). Notaio: Nicolò Bozetta. In italiano.<br />

72. Anno 1583. – Reccursus communitatis vallis Flemmarum ad locumtenentes episcopatus<br />

tridentini quod mulieres vicinae quae maritum duxerunt exterum, imposterum excludantur a<br />

vicinitate propter multa damna quae bonis publicis inferunt cum responsione et rescripto quod<br />

dominus capitaneus informet vel moderari studeat privilegium pro foeminis maritum exterum<br />

ducentibus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 6 (scritte 3). Notaio: Nicolò Bozetta. In italiano.<br />

321


Capsa 12<br />

73. Anno 1536. – Communitas vallis Flemmarum ostendit cardinali episcopo tridentino<br />

rationes quibus multum gravaretur si fieret cambium videlicet si Trodena incorporetur<br />

iurisdictioni Enniae et Castellum episcopatui, praecipue propter contentiones quae orirentur in<br />

pascuis Solaioli, Fumadegae etc. quae modo sunt in principatu, unde cederet in maximum<br />

praeiuditium Carani, Daiani et aliarum villarum; quare rogant dominum episcopum ne permittat<br />

hoc cambium.<br />

Manca.<br />

74. Anno 1522, 10 iunii. – Homines regulae Cavalesii de mandato domini episcopi<br />

tridentini renovarunt quaternionem romaniarum et invenerunt baronem Georgium de Firmian<br />

varias romanias de bonis suis ibi recensitis solvere debere videlicet quinque peccora, 19 starolos<br />

blavi et 18 grossos et tres quatrinos, de quibus romaniis de consensu regulanorum Cavalesii se<br />

dominus baro liberavit cedendo certa bona magistro Thomae de Malexio de Cavalesio cum<br />

onere solvendi tales romanias, quae bona pariter ibi sunt recensita.<br />

Pergamenaceo. Carte 4 mm 170x265. Notaio: Silvestro Leitner. Restituito nel febbraio del 1929.<br />

75. Capituli extensi anno 1566 a domino Hieronymo Rocabruna canonico domino Carolo<br />

Grotta cancellario et domino Francisco Betta consiliario domini episcopi tridentini circa<br />

lignorum excisionem, adaquationem etc. in valle Flemmarum et taxationem datii pro singulis.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

76. Anno 1583, 25 martii. – Congregata communitate vallis Flemmarum a Ioanne de Ivano<br />

scario una cum aliis regulanis proposuit dictus scarius an confirmare velit id quod propositum<br />

fuit a dominis locumtenentibus tridentinis de offerendis 400 boris ea conditione ut tollantur<br />

condemnationes? Et responsum fuit quod libenter confirment talem oblationem ea tamen<br />

conditione ut non solum condemnationes tollantur sed etiam sua privilegia et consuetudines<br />

omnes firmentur. Regulani tamen Castelli non consenserunt sed remiserunt se ad protestationes<br />

iam factas.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Notaio: Nicolò Bozetta da Daiano.<br />

77. Articulus seu petitio hominum et communitatum vallis Flemmarum in causa quam<br />

habent contra homines de Egna, Montagna, Doladizza, Aldain etc. circa confinia quae ibi<br />

designantur.<br />

Cartaceo, carte 1 ½. Lacero e mutilo. Prima metà del sec. XV.<br />

78. Anno 1534, 5 decembris, Cavalesii. – Processus formatus ab officio criminali vallis<br />

Flemmarum contra vicinos de Antarivo post bannum eo quod foenum in montibus Trodenae<br />

abstulerint praetextu steurae quam praetendebant dicti de Antarivo ab hominibus Trodenae eo<br />

quod dicti montes sint in districtu austriaco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

322


Capsa 12<br />

Cartaceo, carte 4 (scritte 3). Vicini de Antarudo. Simone Botsch capitano di Fiemme. Notaio:<br />

Bernardino figlio di Francesco da Cazano abitante a Cavalese.<br />

79. Anno 1584, 21 iulii, Cavalesii. – Georgius de Arsio capitaneus et Alexander Ioanelli<br />

vicarius vallis Flemmarum scribunt episcopo tridentino quod datiarius austriacus multas<br />

novitates introduxerit in praeiudicium episcopatus, videlicet quod diebus elapsis absque eorum<br />

facultate in regula Castelli ultra flumen Avisii in loco episcopatus accesserit, ibique lignamina<br />

sequestro supposuerit et quamquam sese opposuissent, respondit se tale habere mandatum a<br />

ministris oenipontanis; 2. quod contrafacientes suis proclamationibus absque eorum facultate ad<br />

suum tribunal citat et ad suum beneplacitum condemnat nec de confiscationibus quas in<br />

contrabannis facit fisco episcopatus nullam portionem dare praetendit, si nullum ei auxilium<br />

praestant; 3. subditos episcopatus mercatores lignaminum serenissimi principis libere citat et<br />

contra eos procedit; 4. praetendit quod superiores episcopatus nullam habeant iurisdictionem in<br />

officialibus austriaci datii morantibus in episcopatu sed conveniri debere ad suum tribunal; 5.<br />

quod laboratores in sylvis austriacis sint eius subditi et in controversiis quas habent in Cavalesio<br />

se ingerere non debeat vicarius episcopatus, quod cum maximum sit tridentinae ecclesiae<br />

praeiudicium petunt oportunum remedium.<br />

Manca.<br />

80. Anno 1536, die 9 augusti, Tridenti. – Dominus Bernardus cardinalis et episcopus<br />

tridentinus ex Oeniponto redux scribit Simoni Botzsch capitaneo suo vallis Flemarum tractatum<br />

permutationis villae Castelli pertinentis regiae maiestati cum villa Trodenae pertinentis ad<br />

episcopatum finem suum facile sortiri posse ut subditi quietius vivant et domini molestiis<br />

careant; hinc iubet ei ut informationes recipiat et sibi quamprimum referat.<br />

Manca.<br />

81. Anno 1552, 10 decembris. – Inventarium rerum quae repertae sunt in palatio domini<br />

episcopi tridentini in Cavalesio consignatum per dominum Ambrosium Cazzanum vicevicarium<br />

domino Romulo Covella vicario vallis Flemmarum.<br />

Cartaceo, carte 4 (scritte 3). In italiano.<br />

82. Anno 1564. – Varii reccursus communitatis vallis Flemmarum in materia lignaminum<br />

et asserum ad episcopum tridentinum.<br />

Manca.<br />

83. Anno 1673. – Instructio Sigismundi Alphonsi episcopi tridentini ad Franciscum<br />

Antonium de Albertis vicarium vallis Flemmarum in materia iurisdictionis daciarii austriaci in<br />

dicta valle videlicet si dictus daciarius elapso etiam tempore processus instituit et etiam punivit<br />

damnum inferentes sylvis tyrolensibus et in territorio tyrolensi existentibus, dummodo hoc fiat<br />

in domo officii vel in iurisdictione austriaca, permittendum absque contradictione; si vero et<br />

processum instituere et punire praetendat in loco episcopatus, tunc vicarius episcopalis se<br />

opponat solitis protestationibus;<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

323


Capsa 12<br />

2. si processus instituat contra subditos ecclesiae et petat a vicario episcopali auxilium pro<br />

constringendis subditis episcopatus ad comparendum, vicarius se excusabit quia contra statutum<br />

vetans extractionem subditorum ad alia tribunalia;<br />

3. si vero dictus daciarius subditos episcopatus testes peteret ad iustificandas quaerelas,<br />

respondebit vicarius quod ipse testes examinabit iuxta capitula sibi praesentata consignando<br />

postea eidem daciario depositiones sigillatas; quod si praetendat executionem alicuius sententiae<br />

a dicto daciario factae contra subditum episcopatus, vicarius se exscusabit quia in materia<br />

criminali non exequuntur sententiae factae in alieno foro;<br />

4. in causis civilibus ut in rationibus reddendis etc. semper in more fuit reccurrendi ad<br />

iudicem ordinarium nisi amicabiliter absque ulla citatione partes comparere vellent ad dictum<br />

daciarium.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia. In italiano.<br />

84. Francisci Antonii de Albertis quaerelae contra daciarium austriacum qui iurisdictionem<br />

in valle Flemmarum nimis extendere praetendit, proinde a domino episcopo expectat<br />

resolutionem.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

85. Anno 1737, 5 octobris, Cavalesii. – Antonii Gramolae vicarii vallis Flemmarum ad<br />

dominum Antonium episcopum tridentinum epistola de praeiudiciis illatis iurisdictioni<br />

episcopali a daciario austriaco qui subditos episcopales ad suum tribunal citare praetendit.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

86. Anno 1707 et 1708. – Locatio montis Cadinelli domino Ioanni Baptistae Alberti cum<br />

substitutione domini Francisci Res per communitatem Flemmarum cum consensu domini<br />

episcopi tridentini; accedit protestatio domini Petri Baldironi contra talem locationem.<br />

Cartaceo, carte 20. Con atti notarili. Notai: Marcantonio Vicenzi e Antonio Muratori.<br />

87. Anno 1580, 19 martii, Tridenti. – Ludovicus episcopus tridentinus mandat Ioanni<br />

Baptistae Coredo consiliario suo, quatenus personaliter se conferat in vallem Flemmarum et<br />

debitum fidelitatis iuramentum a scario, sindicis et hominubus dictae communitatis exigat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

88. Reccursus intervenientium pro ecclesia tridentina ad caesaream maiestatem cui<br />

exponunt in controversia quam habuit Christophorus episcopus tridentinus cum camera Austriae<br />

superioris occasione lignorum quae conducuntur ex valle Flemmarum praecipue ob novam<br />

impositionem quae vocatur lendtgelt. Dominus Ludovicus episcopus successor anno 1564<br />

Viennam se contulit ad aulam caesaream et ibi post multas tractationes resolutum fuit quod de<br />

dicta impositione renensium 3000 remittantur domino episcopo tridentino sed secuta morte<br />

caesareae maiestatis eiusmodi tractatio suum sortiri non potuit effectum quinimmo thelonearius<br />

suae serenitatis a conductoribus tractae lignorum episcopatus instanter petiit integram dicti<br />

lendtgelt solutionem etiam pro elapsis annis. Unde cum sit in maximum detrimentum ecclesiae<br />

tridentinae et contra eiusdem iura, maxime nunc lite pendente, rogant dictam maiestatem ut<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

324


Capsa 12<br />

gratiose dignetur apud suam serenitatem intercedere quod usque ad amicabilem vel iuridicam<br />

definitionem particularis huius differentiae in dicta exactione lendtgelt supersedeatur et<br />

praeterea committat donationem dictorum 3000 renensium.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia incompleta.<br />

89. Anno 1587, die 25 octobris, Cavalesii. – Dominus Georgius de Arsio capitaneus et<br />

Alexander Gioannelli vicarius vallis Flemmarum informant dominum episcopum tridentinum<br />

quod homines de Tesino et vallis Suganae numquam solverint mutam pro eorum in montibus<br />

Flemmarum ad pasculandum ductis vel tantum transeuntibus, sed tantum de illis quae ducuntur<br />

ad vendendum in Longo Athesi.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

90. Anno 1675. – Recursus factus ab hominibus villae Moenae vallis Flemarum pro iuribus<br />

ipsis praetensis super ecclesia s. Lazari apud mansos Furnorum, cum rescripto domini Ioannis<br />

Michaelis Dusini vicarii generalis pro informatione quam dedit dominus Ioannes Franciscus<br />

Ieremia archipresbiter Flemmarum delegatus, ut ibi.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano. Pievano di Fiemme Gianfrancesco Geremia.<br />

91. Anno 1617, 21 martii, Tridenti. – Carolus episcopus tridentinus scribit Georgio baroni a<br />

Firmian capitaneo vallis Flemmarum quod officium locumtenentis conferat Georgio Ropele<br />

vicario vallis Flemmarum ut alias quandoque factum fuit elapso tempore.<br />

Cartaceo, carte 1. In italiano.<br />

92. Anno 1589. – Relatio data locumtenentibus tridentinis ab Alexandro Giovanelli vicario<br />

vallis Flemmarum quatenus proclama a se factum de mandato superioritatis de non conducendis<br />

lignis a mercatoribus per viam s. Pelegrini non fuerit observatum sicuti aliud proclama de non<br />

colligendo in nemoribus pice absque licentia etc. Unde formatus fuit processus et quibusdam<br />

examinatis eis intimatum fuit quatenus sub poena etc. ligna exscindere et per dictum passum s.<br />

Pellegrini traducere non audeant. Protestatio scarii Flemmarum contra tale proclama et<br />

appellatio eiusdem ad quos de iure. Relatio data domino vicario Flemmarum quod post suum<br />

decretum ligna exscindentur et per passus vetitos traducantur etc.<br />

Sequestrum Zeni de Zenis.<br />

Manca.<br />

93. Anno 1681. – Reccursus vallis Flemmarum ad episcopum tridentinum pro amovendis<br />

militibus iuxta privilegia sibi concessa.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

94. Anno 1566, penultima septembris, Tridenti. – Capitula facta conductoribus lignaminum<br />

vallis Flemmarum ab Hieronymo Roccabruna canonico et domus praefecto, domino Carolo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

325


Capsa 12<br />

Grotta cancellario, et Francisco Betta consiliario commissariis delegatis a domino episcopo<br />

tridentino.<br />

Manca.<br />

95. Anno 1568, 13 decembris, Tridenti. – Capitula conclusa inter dominum Carolum<br />

Grotta, Franciscum Betta consiliarios et reverendum dominum Iacobum Gennari oeconomum<br />

domini episcopi tridentini ex una, et Bernardinum Paduanum de Verona ac Paulum Bassum<br />

nomine Zeni de Zeno de Tesero conductores lignaminum vallis Flemmarum de his quae dicti<br />

conductores observare debent in triennali eorum locatione a praedictis consiliariis sibi facta<br />

nomine domini episcopi.<br />

Manca.<br />

96. Anno 1636, 2 martii, Cavalesii. – Proclama publicatum Cavalesii de mandato domini<br />

Caroli Emmauelis episcopi tridentini pro observatione capitulorum nemorum vallis Flemmarum<br />

quod videlicet ligna mercantiae signari debeant signo communitatis; quod lignorum per viam<br />

Enniae traductorum nota consignanda sit delegato; quod extrahi non possint ligna absque<br />

facultate delegati.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

97. Anno 1535. – Bolstchan scarius vallis Flemarum domino episcopo tridentino exponit<br />

consuetudinem illius vallis quod homines possint ex nemoribus inutilibus eripere tajas idest<br />

ligna et conducere versus castrum Francum et Agort; modo autem dominus capitaneus velit eos<br />

condemnare, unde supplicat ne molestentur.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

98. Anno 1529, die ultima maii, ex Lincio. – Dominus Bernardus episcopus tridentinus suis<br />

tridentinis locumtenentibus scribit quod scarius vallis Flemmarum electus iurare deberet in<br />

manu capitanei; sed cum apponant flemmenses sua privilegia, inquit, non esse eius saeculi<br />

cuiuspiam iuribus contravenire, adeoque huius rei negotium esse differendum usque ad eius<br />

adventum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

99. Anno 1533, die 19 augusti, Viennae. – Dominus cardinalis Bernardus episcopus<br />

tridentinus mandat suis locumtenentibus ne aliqua lignamina absque speciali scitu et mandato<br />

suo extra vallem Flemmarum extrahi sinant. Praeterea cum consules civitatis ipsum<br />

requisiverint pro facultate affictandi gazium de Gola, petit de ea re informationem etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

100. Anno 1532. – Bartholomaeus de Fritiis de Roboreto rogat dominum episcopum<br />

tridentinum traducendi per flumen Avisii 200 ligna empta ab hominibus Soveri. Rescriptum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

326


Capsa 12<br />

quod supplicans componat se cum habentibus tractam quia dominus episcopus non potest venire<br />

contra promissa sua.<br />

Manca.<br />

Vi è però un libretto di carte 18 (scritte 15) scritto da Ambrogio Cazano mutarius in valle Flemarum<br />

(più una carta con copia di documenti dell'8 maggio 1584 sullo stesso argomento): Capitoli sopra il<br />

pagamento della muda nella valle di Fiemme. Seguono 15 punti del daziale che parla delle difficoltà per il<br />

transito di animali e la venuta dei pastori nella valle, con risposta da Trento. In principio vi sono le tariffe<br />

del dazio di Trento e di Fiemme per tutte le merci in ordine alfabetico (120 voci). Poi muda del bestiame.<br />

Con una aggiunta di P. Alexandrinus del 13 gennaio 1614.<br />

101. Quaedam capitula extensa a Bernardo episcopo tridentino pro mutae solutione in valle<br />

Flemmarum quae muta per negligentiam capitaneorum neglecta fuit et maximum praeiudicium<br />

ecclesia tridentina passa est. Unde iniungit Francisco de Cazzano mutario ut ea observare faciat<br />

tum in transitu animalium, aliarumque rerum, sicuti etiam lignaminum per flumen Avisii etc.<br />

Manca.<br />

102. Anno 1481, 27 septembris, Tridenti. – Ioannes episcopus tridentinus ad instantiam<br />

Dominici Zen locumtenentis vicariatus vallis Flemmarum committit scario dictae vallis ut<br />

quando requisitus fuerit a vicario seu iudice de clavibus carcerum pro includendis malfactoribus<br />

sine aliqua dilatione consignare debeat absque praetensione sibi causas assignandi talis<br />

incarcerationis; et si quoddam ius praetendat, comparere debeat ad ostendendum.<br />

Anno 1482, 22 aprilis. – Mandatum domini Ioannis episcopi tridentini ad scarium et iuratos<br />

vallis Flemmarum quatenus non debeant cognoscere nec moderare hanna et condemnationes ab<br />

eo factas, ut praetendunt, cum hoc sit contra ius regallium domino episcopo competentium.<br />

Quod si se gravatos sentiant, comparere debeant ad iura sua demostranda.<br />

Anno 1501, 8 iunii. – Udalrici episcopi tridentini mandatum ad scharium vallis Flemmarum<br />

et regulanos quatenus se ingerere non possint in sententiis a suo vicario ibidem latis<br />

praetendendo appellationes ad scarium vallis esse deferendas contra ius regaliae domino<br />

episcopo competens. Quod si se gravatos sentiant, compareant etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Copie non autenticate ma antiche (circa 1510).<br />

103. Anno 1594. – Renunciante mutarii vallis Flemmarum officium domino Ioanne<br />

Simoneta qui anno 1549 fuerat a domino episcopo tridentino ad vitam investitus, interveniente<br />

serenissima domina Anna Catherina archiducissa Austriae suis litteris Oeniponti datis dicto<br />

anno die 4 septembris, fuit ab episcopo tridentino investitus locationis nomine dominus Ioannes<br />

Baptista de Cazzaneis eodem mense septembris, die 16.<br />

Cartaceo.<br />

Carte 2, 4 settembre 1594: lettera di Anna Caterina d'Austria. Sigillo aderente.<br />

Carte 2, 1594: Giovanni Simoneto rinuncia l'incarico in favore del genero Cazan. Notaio: Paolo<br />

figlio del defunto Giacomo Scopoli di Primiero.<br />

Carte 2, 1594: supplica di Giambattista Cazan a Innsbruck.<br />

Carte 2, 1594: supplica di Giambattista Cazan a Trento.<br />

104. Gravamina proposita a sindicis vallis Flemmarum circa condemnaciones in civilibus<br />

et criminalibus circa mutam et dacium et circa venationes et piscationes domino capitaneo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

327


Capsa 12<br />

deferendas coram domino Bernardo episcopo tridentino proposita cum resolutionibus et<br />

moderationibus super illis ab eodem domino episcopo factis.<br />

Cartaceo, carte 3. Chi scrive è uno dei segretari del Clesio.<br />

105. Anno 1681, die 28 ianuarii in Flemo. – Paulus Antonius Baldironi locumtenens in<br />

Flemo informat dominum episcopum et principem Tridenti super lite vertente inter villas<br />

Thesari et Predatii circa ius habendi iter per montem et prata Malgolae, quod praedatiani contra<br />

thesaranos praetendebant.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. Copia di documenti del 1633. In italiano.<br />

106. Documentum de anno 1548, pro comprobanda exactione tractae in valle Flemarum.<br />

Pergamena mm 287x330. Sigillo pendente. Cristoforo Madruzzo, 5 giugno 1548.<br />

Cartaceo, carte 18. Privilegia vallis Flemarum (1378-1626). Copie non autenticate.<br />

Carteceo. Sono quattro fascicoli di un volume che ne doveva contenere almeno 12, legato in tutta<br />

pelle con la scritta Fleimbs:<br />

Carte 8 in bianco, poi 51 scritte e in fine 6 in bianco. In latino, italiano e tedesco.<br />

Carta 1: Patent auf herrn Gaudenzen von Madrutz und Nicolausen von Trautmanstorf, 26 agosto<br />

1536. In tedesco.<br />

Carta 2: Zins Lehen in das Tal Fleimbs (testo in latino).<br />

Carta 2, 1378, Cavalese...<br />

Carta 3, Florus filius q. Nicolai... de Tamburlinis de Tridento.<br />

Carta 4v: Locatio communitatis Predatii. Datum Caldarii 13 ottobre 1407.<br />

Carta 5, affitto agli abitanti di Predazzo.<br />

Carta 6, Confirmatio privilegiorum hominum vallis Flemarum: copia di copie dei patti Ghebardini.<br />

Carta 10v: Hoc est exemplum publici instrumenti manifestationis reddituum episcopatus, Moena, 12<br />

giugno 1325, (Tazolus preco de cerbadoro) super tablato domus habitationis ser Ottonis Bonae...<br />

coram Ioanne q. Iuliani iuvenis de Cavalesio vicario in dicta valle per episcopum Henricum... Altri<br />

presenti: Otto q. Bonae, Bertoldus q. Dolceri, Hermannus q. ser Antonii de Pezedo, Antonius dictus<br />

Ambasador de Pezedo, q. Otto de Isclaza.<br />

Carta 12v, Francesco Mauringer, Jacob Muzo procuratori di Fiemme, in tedesco. Seguono copie di<br />

privilegi concessi da Lodovico di Brandeburgo (1347 e 1353), Leopoldo d'Austria (1380-1396) in<br />

latino e tedesco. Poi di Federico arciduca d'Austria (1479), in tedesco.<br />

Con grafia diversa:<br />

Carta 19: Ordines cum confirmatione pro universitate vallis Flemarum.<br />

Carta 23: seguono gli ordini dei boschi: 13 punti scritti da Nicolò Bozetta.<br />

Carta 24: Comune generale cum uno homine pro focho seu familia factum per dominum Scarium<br />

cum suis regulanis, 25 marzo 1583. In italiano.<br />

Carta 26, 15 aprile 1583: Proclama contra adaquantes borones sine licentia; testo in italiano.<br />

Carta 27v-28, 28 maggio 1584: Ordines circa successiones mulierum in bona vicinatus Flemarum:<br />

testo in italiano.<br />

Carte 28v-30, 4 maggio 1584: Mutae vallis Flemarum. Elencate le bestie, merci, legnami, mercanzie<br />

varie. In italiano.<br />

Carta 30v-31, 24 marzo 1586: Proclama observandum in valle Flemarum circa lignamina et<br />

adaquatione. In italiano. Seguono altri quattro proclami sulla stessa materia (1586, 1588, 1589) nelle<br />

carte 32-33.<br />

Carta 33v-44: Commissio in R. et in dominum canonicum Roboretum et Bettam ad se conferre in<br />

valle Flemarum et ibidem contra inhobedientes inquirendum... Seguono: Novi ordines et novi<br />

capituli... fatti per la comunità di Fiemme riguardanti la conservazione e l'uso dei boschi. (1 gennaio<br />

1593).<br />

Carta 44v, 12 giugno 1596: Proclama per l'osservanza dei suddetti ordini.<br />

Carta 45, 11 marzo 1598: altro proclama.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

328


Capsa 12<br />

Carta 45v, 2 ottobre 1602: concessione a Martino, Benedetto e Battista Cosmi di Rovereto per<br />

l'acquisto di legnami in Fiemme. In italiano.<br />

Carta 46v, 25 maggio 1605: conferma dei capitoli antedetti.<br />

Carta 47, 14 dicembre 1607: patenti a Giorgio Ropele per la conservazione dei boschi.<br />

Carta 47v, 21 giugno 1608: Altro proclama.<br />

Carta 48, 26 giugno 1608: privilegium concessum fratribus de Somedis super prelatione incisione<br />

nemorum in valle Flemarum. In italiano.<br />

Carta 48v, 16 gennaio 1609: mandatum scario et regulano villarum Cadrani et Trudenae causa<br />

montis Campi Lungi.<br />

Carta 49, 13 ottobre 1618: Privilegium... vicario Flemi Georgio Ropele super emptione silvarum in<br />

dicta valle. In italiano.<br />

Carta 49v, 20 ottobre 1619: Privilegio a Giovanni B. Bovio e Giovanni B. Vergerio. In italiano.<br />

Carta 50v, 18 aprile 1622: Proclama contra adaquantes lignamina et borras in valle Flemarum.<br />

Capitulum concessum hominibus Predatii in montem Vardabbi: pascolo (26 ottobre 1626).<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

329


Capsa 13<br />

CAPSA 13<br />

Perginum (numeri 50)<br />

1. Anno 1213 indictione 1, die 14 exeunte octobri. In presentia Oderici quondam Maseti et<br />

Ioannis notarii de Feltro et Martini de Nogareto et Ioannis caniparii domini episcopi feltrensis et<br />

aliorum. – Martinus de Strigno apotecarius domini episcopi tanquam eius nuncius, iure<br />

locationis in perpetuum investivit Bonainsegnam de Portolo de 4 peciis de terra arativis duabus<br />

et duabus vignatis quae iacent in Perzino, sub annuo censu trium stariorum frumenti et unius de<br />

surgo: ad rectum starium de Perzino. Actum est hoc in burgo de Perzino in domo dicti Iohannis<br />

caniparii.<br />

Pergamena mm 138x154-167. Notaio: Wilielmus imperialis curie notarius. – In burgo de Perzino.<br />

2. Anno 1377 indictione 15, die veneris 20 februarii, Tridenti in episcopali palatio. –<br />

Honorabilis vir dominus Iohannes Salgardus de Feltro legum doctor, vicarius et ius reddens in<br />

civilibus et criminalibus causis in civitate et curia Tridenti ac de hominibus et personis tocius<br />

gastaldie et pertice Perzini districtus Tridenti pro reverendo domino Alberto comite in<br />

Ortenburg et episcopo tridentino sedens pro tribunali ad instantiam Federici notarii filii ser<br />

Ognabeni notarii de Paho, tanquam massarii dicti domini episcopi de praedicta pertica et<br />

gastaldia Perzini, precepit infrascriptis sindico et gastaldionibus Perzini quatenus hinc ad decem<br />

dies solvisse debeant dicto massario collectam ipsi domino episcopo debitam et consuetam ad<br />

bonam monetam, computato grosso karentano pro vigintiduobus denariis; committens viatori<br />

quod praedicta denunciet primo Bonio notario quondam ser Federici dicti Egri tanquam sindico<br />

totius plebatus Perzini, item Federico quondam ser Iohannis de Casalino; item Mattheo Sartori<br />

quondam Blancheti de burgo Perzini; item ser Iohannino de Serso, item Osvaldo de Roureda;<br />

item Sornelli de Vignolla tanquam gastaldionibus et officialibus praedicti plebatus Perzini.<br />

Pergamena mm 170-180x184-187. Notaio: Rodulfus q. Basini de Tridento. Testimoni: Iacobus<br />

notarius q. ser Bartholomei de Ravazono, Francischinus notarius q. ser Nicolai notarii de Avolano civis<br />

tridentinus.<br />

3. Anno 1420 indictione 13, die dominico21 aprilis. – In castro Perzini. Praesentibus ser<br />

Girardo vicario iurisdictionis Perzini filio quondam ser Nicolai Troti de Susado etc. – Nobilis et<br />

spectabilis vir dominus Iohannes Feller capitaneus castri Perzini pro illustrissimo principe et<br />

excelso domino Federico duce Austrie, Tirolisque comite nec non ecclesiae tridentinae advocato<br />

et defensore, pro intratica et nomine intratice unius libre piperis pro utilitate et melioramento<br />

dicti castri iure et nomine locationis perpetualis investivit Nasinbenum filium quondam ser<br />

Nicolai de Ricaldo plebis Pinedi nominatim de una posta et sedimine ad edificandum et<br />

reparandum unum molendinum cum una sega super aqua Sille subtus villam Ricaldi ubi dicitur<br />

a Fos, videlicet subtus clusam unde dicta aqua seu flumen Sille exit de capite lacus, cum<br />

aqueductu et rozallis necessariis sub annuo fictu duorum grossorum karentanorum scilicet<br />

decem quatrinorum maranensium.<br />

Pergamena mm 231x295. Notaio: Bartholomeus de Civezano filius Iacobini de Torculo districtus<br />

Tridenti. – In castro Perzini super plateola sita super primam portam. Testimoni: Girardus... Bernardus<br />

Viltilerus f.q. Francisci Viltileri de Bulzano, Iechele parolarius de Perzino f.q. Michaelis de Prixanono,<br />

Hioclus Zaferus dictus q. Tomasini de Falesena, Simeon dictus de Negro de Serso f.q. Concii de Lerspam<br />

de monte de Montagnaga.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

330


Capsa 13<br />

4. Anno 1531, Romae 18 kalendas iunii. – Clemens pontifex confirmat concordiam et<br />

transactionem factam inter dominum Bernardum episcopum tridentinum et Ferdinandum regem<br />

in permutatione partis oppidi Bolzani ac medietate mineralium cum dominio iurisdictionis<br />

perginensis.<br />

Pergamena mm 400x563. Piombo pendente.<br />

5. Aliud exemplar eiusdem clementinae confirmationis datum Romae anno eodem 17<br />

kalendas iunii.<br />

Pergamena mm 385x555. Bolla. Vi è unita una copia del N° 5, in tedesco.<br />

6. Anno 1531 indictione 4, die martis 23 maii, Romae. –Executio praecedentium litterarum<br />

apostolicarum Clementis septimi facta per edictum domini Hieronimi de Ghinutiis episcopi<br />

vigorniensis iudicis et executoris designati.<br />

Pergamena mm 453x315. Notaio: Ambrosius Lambertus archivista curie romane. Sigillo pendente.<br />

7. Anno 1647, die 15 septembris. – Obligatio facta a Francisco Ruscha domino principi<br />

tridentino solvendi decimam suorum novalium in Roncogno.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

8. Extra signatus est annus 1250. – Continet proventus sive redditus qui percipiebantur ab<br />

hominibus in deganiis Pinedi, in Miola, in degania Gislemberti, Adelperti de Po, Perzini.<br />

Pergamena mm 767x70-92. – Bonainsigna de Mazanigo; Torfaldus de Casalina; Duzora de Albiano;<br />

in plebe s. Mauri Palma et eius socii; in Tersila; in Mala; in degania de Tena ecc.<br />

9. Anno 1439 indictione 2, die dominico 20 septembris in burgo Perzini feltrensis dioecesis<br />

in domo hospitii Michaelis Rap, ipso praesente cum providis viris Antonio notario dicto Cer<br />

quondam ser Michaelis de Ceris de Perzino, Romano notario quondam ser Lazari de Boniolis de<br />

Perzino. – Nobilis et spectabilis dominus Iohannes Kunisperger olim Purgrafius Tirolis et nunc<br />

capitaneus castri Perzini pro illustrissimo et excellentissimo principe domino Federico etc.<br />

confirmat Nasinbeno filio quondam ser Nicolai de Ricaldo plebis Pinedi investituram anno 1420<br />

sibi factam et de qua supra sub N° 3 actum est.<br />

Pergamena mm 324x332. Notaio: Bartolomeus de Civezano filius Iacobini de Torculo. Testimoni:<br />

Antonius de Liscla q. Antonii de vale Astici; ser Stephanus q. Ianesi de Liscla; Antonius dictus Fister de<br />

Torculo q. Hancii de Alemania.<br />

10. Anno 1581 indictione 9, die iovis 7 decembris in burgo Perzini diocesis feltrensis super<br />

platea communis Perzini, praesentibus magnifico domino Daniele de Grandis de oppido Rippae,<br />

reverendo domino Valentino Muter beneficiato in ecclesia s. Mariae in burgo Perzini, domino<br />

Bernardino filio quondam domini Ioannis Gogia de Levigo. – Coram illustrissimo et generoso<br />

domino Fortunato barono Madrucii, Avii, Brentonici, capitaneo castri Perzini ac nobili<br />

magnifico et excellentissimo legum doctore domino Francisco Betta illustrissimi et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

331


Capsa 13<br />

reverendissimi domini domini Ludovici Madrucii sanctae romanae ecclesiae presbiteri<br />

cardinalis tituli s. Honophrii, episcopi et principis Tridenti consiliario et commissario generali<br />

episcopatus Tridenti, commissariis deputatis ut constat ex instrumento constituti dominus<br />

Leonardus Bolinger sindicus generalis totius communitatis iurisdictionis castri Perzini, dominus<br />

Petrus Fizer, dominus Iosephus Romenus, dominus Petrus Puller, dominus Michael Lener,<br />

dominus Iohannes a Platea, dominus Albertus Scutellius, dominus Baldassar Hyppoliti, ser<br />

Melchior Malferus et ser Andreas Bizer, omnes praedicti iurati Perzini: egregius dominus<br />

Iacobus Minatus regolanus, nobilis et magnificus dominus Iohannes Iacobus a Prato, nobiles<br />

domini Antonius et Ioseph fratres de Cerris, nobilis dominus Ioseph Gebel, egregius dominus<br />

Leonardus Puller, Stephanus della Mora gastaldus villarum Viaragi, Sersi, Portuli et Caneciae;<br />

Antonius Puecher gastaldus Roveredae et Frasilongi; Mattheus della Rosa gastaldus villarum<br />

Vigalzani, Madrani, Casalini, Canzolini, Nogaredi et mansus del Bus; Bartholomeus sutor<br />

gastaldus Roncogni, Costesavinae, Susadi et Canalis; Iacobus Perger gastaldus Castagnedi;<br />

Franciscus Pasottus gastaldus Vignolae, Hisclae, Tennae et Falesinae cum magna multitudine<br />

hominum et personarum totius comunitatis et universitatis antedictarum villarum iurisdictionis<br />

Perzini, iuramentum fidelitatis praestiterunt, iurantes ad sancta Dei Evangelia manutenere et<br />

conservare suam illustrissimam et reverendissimam dominationem in omnibus suis iuribus et<br />

sequi suum capitaneum et eorum signa et vexilla cum personis, equis et armis quociescunque<br />

opus fuerit et obsequi etc.<br />

Pergamena mm 496x302. Notaio: Romulus q. Francisci Covelle de Tridento.<br />

11. Anno 1572 indictione 15, die mercurii 17 septembris in castro Perzini. – Instrumentum<br />

permutationis de quodam livello super uno molendino in civitate Tridenti existente et affictum<br />

castro Perzini de stariis 24 siliginis et 24 frumenti solvente cum aliis livellis in iurisdictione<br />

perzinensi assignatis in aequivalenti, facta inter dominos comites Franciscum et Hieronimum<br />

fratres de Lodrono et dominum Georgium baronem de Firmiano dominum Mediocoronae,<br />

ecclesiae tridentinae hereditarium marsalcum, possessorem castri et iurisdictionis Perzini pro<br />

illustrissimo et reverendissimo domino cardinali Ludovico Madruccio episcopo tridentino et<br />

administratore brixinensi.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Manoscritti N° 234, carta 25.<br />

12. Anno 1580. – Acta, mandata et episctolae super recuperatione iurisdictionis castri<br />

Perzini quam pignoris titulo habuerat dominus Georgius baro de Firmiano pridem defunctus pro<br />

15.621 rhenensibus et grossis sexdecim pro sorte capitali ac omnibus impensis factis in dicto<br />

castro et aliis rhenensibus 386, libris 3 et grossis 8 pro aliis impensis post calculum factis: quae<br />

summam integram efficiunt rhenenses 16.008. Agente domino Simone Botsch subcapitaneo<br />

castri Perzini tanquam tutore et curatore filiorum quondam domini Georgii praedicti, nomine<br />

etiam illustrissimae Margaretae viduae et dictorum filiorum matris, recuperatio praedicta ad<br />

sequentem annum 1581 protracta.<br />

Cartaceo, carte 3. In tedesco.<br />

13. Anno 1531 indictione 4, die veneris 24 februarii in arce Perseni. – Domini<br />

Christophorus Fuchs ac Carolus Trapp commissarii regii nomine suae maiestatis immittunt in<br />

possessionem iurisdictionis castri Pergini dominum Bernardum cardinalem et episcopum<br />

tridentinum absoluto a fidelitatis iuramento domino Georgio de Firmiano capitaneo dicti castri<br />

qui subinde in capitaneum eligitur a praedicto domino Bernardo episcopo et cardinali dato huic<br />

fidelitatis iuramento.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

332


Capsa 13<br />

Anno 1531 indictione 4, die sabati 25 februarii in parochiali ecclesia s. Mariae Perseni. –<br />

Commissarii regii praedicti convocato populo cum sindicis et gastaldionibus iurisdictionis castri<br />

Perzini et postea vicario et ministris minerarum eos absolvunt a fidelitatis iuramento nomine<br />

suae maiestatis, quod iuramentum ex tunc prebent domino Bernardo episcopo et cardinali<br />

tanquam domino suo.<br />

Manca. Esiste in B.C.T., MS N° 234, carta 25. Pergamena mm 800x183-195. Notai: Costede<br />

Angelus; Callavinus J.J.; Antonius de Gratiadeis de Tereso vallis Annanie.<br />

14. Anno 1692 indictione 15, die lunae 14 novembris Pergini. – Dominus Leonardus Puller<br />

tanquam regulanus Pergini ad instantiam illustrissimi domini Caroli Gervasii Alberti patricii<br />

Tridenti, nobilis provincialis Goritiae, capitanei Theni et consiliarii principatus Tridenti et ex<br />

delegatione dominorum administratorum temporalis dominii principatus Tridenti terminos<br />

posuit ac fixit inter pratum spectans ad eundem dominum Alberti et dictum vulgo pratum<br />

Romerii et Sorni et iacens infra castrum Pergini in capite eiusdem burgi et bona ipsius castri<br />

Pergini ac dominorum de Cerris.<br />

Cartaceo, carte 8. Notai: Franciscus Capris; Antonius Refatti de Pergine. In italiano.<br />

15. Anno 1676 indictione 14, die lunae 16 martis Tridenti in castro Clesiano etc. –<br />

Instrumentum in quo narrata iurisdictionis Perginensis oppignoratione, et primo quidem dominis<br />

baronibus de Firmiano, inde baronibus de Madrucio, ac tandem domino comiti Gaudentio<br />

Fortunato de Wolchenstain, cum quo dominus Sigismundus Alphonsus episcopus tridentinus<br />

convenit pro liberanda a pignore dicta iurisdictione, eique solvit undecim millia rhenenses, cum<br />

pacto infra certum tempus solvenda alia viginti duo millia etc.<br />

Cartaceo, carte 8. Notaio: Francesco Capri. In italiano.<br />

16. Anno 1686, die 7 maii. – Ioannes Baptista Sardagna proponit episcopo tridentino<br />

compositionem a se propositam inter partes litigantes circa partem nemoris annexi mansui<br />

Moslin stariorum 70 circa emphiteusim castri Pergini, an comprehendatur cum aliis effectibus<br />

dicti mansus; talis fuit compositio: quod praedictum nemus cedat communitati Castagnedi et<br />

eum recognoscat in emphiteusim a castro Pergini in solidum cum aliis consortibus et quilibet<br />

pro rata castro canonem suum solvat; petit resolutionem domini episcopi.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

17. Anno 1590, die 4 martii, Salodii. – Iacobus episcopus feltrensis locumtenentibus<br />

tridentinis scribit quod parocus Pergini N° 110 [18] relatus nullam discedendi facultatem ab ipso<br />

petierit. Quare multum miratur quod episcopo tridentino scripserit de iam obtenta licentia. Scit<br />

enim quid in hac re provideant sacri canones.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

18. Anno 1590, die 22 ianuarii, Perzini. – Iacobus Bertholdus parochus Perzini Ludovico<br />

cardinali Madruzzo episcopo tridentino pro colata sibi parochia Perzini gratias agit, eumque<br />

certiorem reddit quod cum ex illis proventibus honeste vivere non valeat, cum alteri locare<br />

decreverit, quare cum iam (eam) ab episcopo feltrensi facultatem obtinuerit, eam etiam ab ipso<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

333


Capsa 13<br />

domino episcopo tridentino eamdem licentiam petit. Episcopus Kemstensis ipsum domus suae<br />

rectorem elegit.<br />

Anno 1590, die 10 februarii. – Ludovicus episcopus tridentinus Roma scribit Georgio<br />

Alberti canonico et cancellario Tridenti mittitque ei epistolam dicti parochi Pergini et<br />

conquaeritur quod illa parochia non sit provisa de meliori parocho, unde iniungit scribendum<br />

esse curiae feltrensi quod provideat subiectum idoneum et capacem qui caleat italicam et<br />

germanicam linguam, quod ipse semper fecit propter necessitatem dictae plebis. Quantum vero<br />

ad pensionem iudicat non esse concedendam, quia si ipse parocus conquaeritur quod ex<br />

proventibus vivere non possit, multo minus vivet locatarius cum pensione.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigilli aderenti.<br />

19. Anno 1680, 2 augusti, Tridenti. – Ioannes Iacobus Sizzo informat Franciscum<br />

episcopum tridentinum quod quidam ex condemnatis ad solvendum in iurisdictione Pergini<br />

appellarint ad gubernatorem oenipontanum missis ibidem procuratoribus. Adest responsio<br />

domini episcopi, 3 augusti in qua ostendit nihil timere huiusmodi appellationem eo quod<br />

rationes ecclesiae suae adeo sint manifestae ut ubicunque iustam fuisse illorum damnationem<br />

declarare debebunt iudices, qui rem aequa lance ponderabunt.<br />

Cartaceo, carte 7. In italiano.<br />

20. Recursus communitatis Fierozzi ad episcopum tridentinum contra vicarium mineralem<br />

Malfatti qui ultra suam auctoritatem in eorum sylvis se vult ingerere.<br />

Cartaceo, carte 2. Fine sec. XVII. In italiano.<br />

21. Anno 1622, usque ad annum 1647. – Taxa brascati, vini, frumenti et siliginis pro<br />

communitate et gastaldiis Pergini.<br />

Cartaceo, carte 12. Notaio: Gio Batta Crottus de Pergino. In italiano. Prezzi del graspato, vino,<br />

frumento, segala.<br />

22. Anno 1563, 20 aprilis, Tridenti. – Franciscus Particella de mandato episcopi tridentini<br />

scribit Oenipontum ad Franciscum Alexandrinum canonicum et consiliarium tridentinum quod<br />

camera oenipontana mandaverit vicario minerali Pergini quatenus datium quod in Lavarono<br />

positum fuerat, ipse exigere debeat, transmissa ei tabella datii, et eundem exactorem<br />

constituendo, mandando insuper domino Firmiano ut eidem vicario hac super re omnem<br />

assistentiam praestet. Quare dominus episcopus et Firmiano et vicario minerali prohibuit<br />

executionem talis decreti eo quod Perginum sit iurisdictionis domini episcopi et per consequens<br />

tanquam de perturbata sua iurisdictione appellavit episcopus ad caesaream maiestatem.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

23. Anno 1558, 18 aprilis, Viennae. – Iulius Alexandrinus a caesarea maiestate vacantem<br />

plebem Pergini pro uno ex suis filiis obtinuerat, sed dum ad regimen oenipontanum caesaris<br />

litteras praesentasset a cancellario intellexit hanc collationem pertinere ad episcopum<br />

tridentinum. Quare per epistolam veniam petit a domino episcopo quod eodem praetermisso ad<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

334


Capsa 13<br />

caesarem recursum habuerit, unde ne eius indignationem iustissimam incurrat et eius obtimam<br />

subiectionem agnoscat, talem caesaream gratiam, ac sibi facta non fuisset, omnino dimittit.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

24. Anno 1662, die 8 iulii. – Concordium factum inter Ferdinandum Amphertoller vicarium<br />

minerarum Pergini et Alovisium Lener sindicum communitatis Pergini super iure dominii<br />

sylvae nigrae in monte Falesine.<br />

Cartaceo, carte 6. Notai: Pietro Rossi di Borgo Valsugana; Giorgio Pompeati. In italiano.<br />

25. Anno 1662, die 12 maii, Tridenti ex arce Boni Consilii. – Dominus Sigismundus<br />

Franciscus archidux etc. episcopus princepsque Tridenti Nicolao Fachino de sancta Ursula<br />

Sersii e iurisdcitione Pergini locationem perpetualem concedit de manso nominato mansum<br />

Roncogni iacente supra Caneziam cum domo etc. sub annuo censu grossorum 8 et cum onere<br />

renovationis singulis 19 annis.<br />

Manca. Nella busta c'è il documento N° 23.<br />

26. Anno 1586, ultima novembris, Perzini. – Dominus Romulus Covella vicarius Perzini<br />

fecit inquisitionem occasione assassinii facti in personam Martini Caballarii seu Correrii Perzini<br />

et Nicolai Megele factoris domini Mathaei Stengel augustani in pertinentiis Perzini in loco alla<br />

Fornase versus Levegum. Varii testes examinati sunt.<br />

Cartaceo, carte 16. Deposizioni in italiano.<br />

27. Anno 1647, ultima martii. – Descriptio hominum iurisdictionis Pergini ab anno 18<br />

usque ad 60 de mandato Caroli Emmanuelis episcopi tridentini expresso nomine, cognomine,<br />

aetate et qualitate armorum uniuscuiusque.<br />

Cartaceo, carte 18. In italiano.<br />

28. Anno 1563, die 26 aprilis, Romae. – Christophorus cardinalis Madrutius nepoti suo<br />

Ludovico cardinali et electo tridentino scribit, litteras oenipontani regiminis sibi esse exosas, et<br />

affirmat se omni studio velle redimere iurisdictionem perginensem.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

29. Anno 1680, die 1 iunii in consilio communitatis Pergini. – Sindicus dictae<br />

communitatis cum suis consiliariis protestatur contra dominum locumtenentem Sardagna qui ius<br />

regulandi ipsi communitati spectans suo proclamate infringere nitebatur, facto super id recursu<br />

ad serenissimum ducem Carolum Lotharingum in comitatu Tyrolis gubernatorem.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

335


Capsa 13<br />

30. Anno 1581, die 13 martii. – Coram magnificis dominis Francisco Betta, Particella et<br />

Luchino doctor Pauerfaint nomine magnifici et generosi Simonis Botsch capitanei castri Perzini<br />

appellat super aliquo articulo unius sententiae latae occasione honorantiae agnorum et haedorum<br />

quae solvi debet per omnes qui in Frassilongo mansus possident et capras vel oves tenent super<br />

dictis mansibus, contra Straitbizerum solvere recusantem, et causam ad tribunal feltrense contra<br />

ius trahere nitentem.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

31. Permutatio facta a dominis Francisco et Hieronymo comitibus de Lodrono unius livelli<br />

super molendino in civitate Tridenti de quo solvuntur tres salmi frumenti et totidem siliginis,<br />

cum domino Georgio barone de Firmian, cum aliis livellis de quibus existentibus in<br />

iurisdictione Perzini, ipsis comitibus affictus varii solvuntur; unde petunt a domino episcopo<br />

facultatem faciendi huiusmodi permutationem.<br />

Cartaceo, carte 3. Copia. Parte in italiano.<br />

32. Anno 1531, 6 martii, Romae. – Andraeas Burgus regius minister congratulatur com<br />

Bernardo episcopo tridentino quod ad possessionem Perzini accesserit.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

33. Anno 1356, 9 octobris, Paduae. – Franciscus de Cararia pro sacro romano imperio<br />

Paduae vicarius generalis fecit pacem cum Ludovico marchione Brandenburgensi et Lusaciae<br />

sacri romani imperii archicamerario, comite palatino Reni, Bavariae et Carinthiae duce, comite<br />

Tyrolis et Goritiae his conditionibus ab utroque acceptatis, comprehenso etiam Antonio de<br />

Castronovo adiutore ipsius Francisci. 1. quod Franciscus Fugacia pro dicto domino de Cararia<br />

capitaneus Perzini consignet castrum et omnia fortalicia Perzini in manibus dicti domini<br />

marchionis et omnes qui dicto domino Francisco de Cararia inservierunt tam in castro quam in<br />

districtu liberi dimittantur in dominio dicti domini de Carraria cum omnibus suis bonis; 2. quod<br />

Reduxus de Perzino et alii qui fuerunt in castro, habeant omnia sua bona mobilia et immobilia<br />

eo modo sicut habebant ante guerram, ita tamen quod dictus Reduxus stare non debeat in<br />

territorio domini marchionis; 3. quod ipse Franciscus possit praebere auxilium illis de Feltro et<br />

eos adiuvare ad manutenendum totum id quod ad praesens possidet per ipsos, et propter hoc<br />

praesens pax non sit rupta; et si gentes domini marchionis damnificarent in territorio domini<br />

Francisci pax non sit rupta, sed per arbitros res componatur et ad eorum decisionem standum<br />

erit; ita etiam in aliis controversiis subditorum utriusque partis; 4. quod in casu quo dominus<br />

Canis della Scala restitueret domino marchioni castra Rippae, Tenni et Leudrum, dictus<br />

dominus Franciscus promittit mutuare domino marchioni pro praedictis fortalitiis recuperandis<br />

quatuor millia florenorum auri, tali pacto, quod nec nomine pignoris nec aliquo alio nomine<br />

dicta fortalicia aut castrum Perzini veniant aut venire possint in forciam alicuius Italici; 5. quod<br />

permaneant in bona pace; 6. quod illis quid sunt in Perzino et extra castrum super montem<br />

Perzini, habere debentibus aliquam pecuniam seu res alias a subditis domini marchionis,<br />

reddatur ius summarium et expeditum et debitores ad solvendum compellantur.<br />

Pergamena mm 410x420. Sigillo pendente.<br />

34. Anno 1584, die 13 ianuarii in castro Pergini. – Sa: Selmon de Mongern locumtenens<br />

perginensis informat antiquam esse consuetudinem in iurisdictione Pergini quod illi qui habent<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

336


Capsa 13<br />

pecora vel capras a numero 10 ad 100 et ultra, debent singulis annis dare castro Pergini<br />

honorantiam unius agni vel capreti.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

35. Anno 1678, die 28 novembris in castro Pergini. – Gasparus quondam Georgii de<br />

Bortholamedis Roncogni nunc Campo Cireti iurisdictionis Pergini vendidit domino Francisco<br />

de Albertis episcopo et principi tridentino, praesentibus dominis Iulio Bonaventura Sardanea<br />

dicti castri praefecto et Carolo Fabiano de Martinis commissario illius iurisdictionis<br />

stipulantibus et recipientibus a dicto Gasparo hospitium muris muratum etc. cum horto et agro<br />

etc. situm in pertinentiis et regula Madrani loco dicto al Ceré prope et versus Sillam etc. praetio<br />

ab aestimatoribus iuratis designando.<br />

Sequitur instrumentum renuntiationis iurium suorum facta per Ursulam uxorem praedicti<br />

Gasparis de Bortholamedis una cum assecuratione dotis eiusdem Ursulae.<br />

Instrumentum aliud liberationis domini Francisci de Albertis episcopi tridentini factae a<br />

dicto Gaspare qui accepit pro praetio supradictae venditionis rhenenses 1.083, tronos 3.<br />

Cartaceo, carte 18. Notai: Carolus Antonius Scutellius; Iohannes Dominicus Todeschini.<br />

36. Anno 1608, 19 octobris, Tridenti. –Exemplar epistolae Caroli episcopi tridentini ad<br />

capitaneum et vicarium Perzini in qua informationem petit de proclamate ibidem affixo nomine<br />

Maximiliani comitis Tyrolis in materia monetarum quis publicaverit et a quo emanatum sit;<br />

mandat insuper ut aliud proclama domini episcopi in eodem loco ubi alter affixum erat,<br />

affigatur.<br />

Cartaceo, carta 1. Minuta.<br />

37. Anno 1610, 21 februarii. – Carolus episcopus tridentinus respondet vicario minerali<br />

Perzini quod nullatenus publicare debeat proclama sibi missum a consilio oenipontano circa<br />

moderationem monetarum sed stare debeat ordinationibus a domino episcopo datis ministris<br />

suis Pergini existentibus quia huiusmodi provisio ad officium suum non spectat.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. Minuta.<br />

38. Anno 1523, die 13 aprilis, Tridenti in arce Boni Consilii. – Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus resignante et refutante domino Antonio Quetta doctore consiliario et<br />

cancellario suo, investivit Augustinum pro se et Thomario fratre et nepotibus suis ex quondam<br />

Iacobo altero eius fratre de Baruchelis de Thena quondam Melchioris etc. de quodam vineali<br />

sito in pertinentiis villae Thenae plebatus Perzini in loco ubi dicitur in Preelle apud confines etc.<br />

dato fidelitatis iuramento.<br />

Pergamena mm 335x355. Sigillo pendente.<br />

39. Anno 1339, 23 iunii, Tridenti in palatio episcopatus. – Arbitramentum Ezelini de<br />

Madrano, Turae de Casalino, Hendrici ab Aqua, factum occasione controversiae inter<br />

communitates Nogaredi, Aquae, Vigalzani, Canzolini, Madrani et certorum mansorum de<br />

Montagnaga ex una, et communitates Susadi, Canali, Costesavinae et Roncogni ac Castagnedi<br />

ex altera parte, ubi statuitur salarium dandum domino episcopo tridentino.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

337


Capsa 13<br />

Pergamena mm 505x140-156. Notaio: Gerardus. Testimoni. Ser Blasius notarius, Iacobus notarius q.<br />

magistri Nicolai aurificis.<br />

40. Anno 1313 et sequentibus. –Exemplar sententiarum factarum tempore Henrici episcopi<br />

tridentini et aliorum subsequentium in favorem nobilium et zentilium iurisdictionis Perzini<br />

contra exactores coltae, daciae sive aliarum impositionum quod videlicet dicti nobiles et zentiles<br />

ad eas impositiones non teneantur.<br />

Cartaceo, carte 8. Copia del sec. XVI- - Casalino, Costa, Vigalzano presentano i loro privilegi.<br />

41. Anno 1407, 12 ianuarii, Tridenti. –Exemplar sententiae Georgii episcopi tridentini in<br />

qua praesentibus domino Bartholomaeo doctore abbate s. Laurentii tridentini vicario generali in<br />

spiritualibus, domino Rampaldo quondam Martini decano tridentino, domino Francischino ex<br />

valle Ananiae iudice Tridenti, domino Wilhelmo Belasi referendario domini episcopi, Marcho<br />

quondam Bonaventurae de Calepinis, Francisco quondam Thomae de Cazuffo etc. decisum fuit<br />

homines de Florotio plebis Pergini non teneri ad contribuenda lignamina pro reparatione castri<br />

Pergini quia ipsi excubias in eodem castro faciunt.<br />

Cartaceo, carte 20. Copia del sec. XVIII. Parte in tedesco.<br />

42. Anno 1428, die 2 ianuarii. –Exemplar laudi sive declarationis factae a domino Ioanne<br />

de Chinichsperg purgravio tyrolensi et capitaneo Pergini simul cum dominis Ioachino de<br />

Montagna capitaneo Telvanae et Balthassare Tono super servitutibus castro Pergini debitis tam<br />

a castaldiis burgi quam aliis exterioribus, iussu serenissimi principis Friderici ducis Austriae.<br />

Cartaceo, carte 10. Copia del sec. XVII. In italiano.<br />

43. Anno 1468 indictione 1, die dominico 3 aprilis in castro Perzini. – Investitura<br />

conductionis et locationis perpetualis facta a domino Martino Naydechar capitaneo castri<br />

Perzini Petro et Iacobo cognatis de infrascriptis bonis ad dictum castrum spectantibus = De una<br />

domo in villa Civezani, de una pecia terrae arativa in dicta villa, de una pecia terrae aratoriae de<br />

duobus stariis posita ubi dicitur sora Baselga, de uno pradestello posito ubi dicitur in peschul, de<br />

una pecia terrae arativae et clausurivae de duobus stariis seminis ubi dicitur sotto castel etc.<br />

Sequuntur aliae peciae terrae usque ad num. 22 de quibus annuatim solvi debent castro Perzini<br />

staria 3 siliginis et staria 4 milei. Adduntur postea aliae peciae terrae pro annuo affictu<br />

grossorum 50.<br />

Pergamena mm 641x217-225. Notaio: Iacobus filius Francisci Abriani de Perzino. Testimoni:<br />

Iohannes Zuchelrigo, Franciscus Zambaldus de Civezano, Matheus q. Francisci a Brollo de Civezano,<br />

Iacobus q. Viti de Barbaniga, Ianexus q. Christiani Tornezar de Bedullo plebis Pinedi ecc. – Casa muris<br />

edificata cooperta paleis cum stalla, canipa, stuba, coquina, torculare, teyte, curtivo. – Ala calcara, in fos,<br />

in vinelo, ai comun, a tovo, sora la Sila, in Salin.<br />

44. Anno 1531. – Georgius, Gaspar, Melchior et Balthassar fratres de Cribellis de Perzino<br />

petunt consensum a domino episcopo tridentino emendi decimam Lonae et Sevignani sibi<br />

oblatam a nobile domino Iacobo Rocabruna.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

338


Capsa 13<br />

45. Anno 1638 indictione 6, die martis ultimo augusti, in castro Perzini. – Dominus Carolus<br />

Columna de Vels capitaneus tridentinus et a serenissima Claudia arciducissa Austriae<br />

commissarius deputatus specialiter, illius serenissimae nomine de facto accepit possessionem<br />

castri Perzini et totius eius iurisdictionis constituto in capitaneum nomine eiusdem serenissimae<br />

domino Alexandro a Prato cum aliis actibus violenter inde secutis contra dominum Antonium<br />

Malfatti commissarium illius iurisdictionis pro tridentino principe et episcopo.<br />

Manca.<br />

46. Anno 1644. – Carta in qua describuntur termini qui eo anno fuerunt affixi ex consensu<br />

et interventu partium inter communitatem Pahi et gastaldiam Susadi seu villas Roncogni,<br />

Costasavinae et Susadi super monte.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

47. Cum anno 1667 in provinciali oenipontano congressu inhibitum fuerit ne perginenses<br />

per viam quae per iurisdictionem Paludi ducit in vallem Flemmarum sua vina conducere<br />

amplius possent, perginensis communitas anno 1668 supplicibus precibus ad sacram caesaream<br />

maiestatem Leopoldi I recursum habuit, adductis suis iuribus, nempe possessione vina sua<br />

conducendi per viam illam ab anno 1604 quo a domino Oswaldo Trappio ius illius viae emit<br />

precio 300 florenorum quorum 200 solvit perginensis communitas et 100 communitas Levici,<br />

aliisque rationibus ut ibi, cum attestationibus et replicae contra dominum Iacobum Gaun<br />

tanquam procuratorem tractus Athesini qui perginensium praetenxioni obstabat, innixus<br />

praecipue ferdinandeae transactioni de anno 1529 inter tridentinos et athesinos.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Strada mulattiera di Palù che restava aperta appena tre mesi all'anno.<br />

Testimonianze che sempre furono condotti vino ed acquavite da Pergine per montem Palù, Enipontum<br />

solvendo telonio tempore estivo. – Cristano Campazer di anni 80 cum esset annorum 10 conducebat cum<br />

suo patre vinum et aquavitam usque ad praesens per montem Palù, ulterius usque in Germaniam: ita<br />

audivit a suis genitoribus esse factum, patre suo mortuo 1628 cum esset annorum 70 et ab Augustino<br />

Campezer mortuo 1600 dum esset annorum 90. Così altri testimoni.<br />

48. Anno 1661. – Informationes super iurisdictione perginensi qualiter ea titulo pignoratitio<br />

data fuerit dominis baronibus Firmianis pro florenis 16.069 libris 23 inde domino baroni<br />

Fortunato Madrucio pro florenis 25.069 libris 23 tunc annuatim reddebat florenos alemanos<br />

2.880.<br />

Cartaceo, carte 5. In italiano. Sigillo aderente.<br />

49. Anno 1678 indictione 1, die sabati 6 augusti in sala magna castri Pergini. – Transactio<br />

facta inter dominum archipresbiterum Pergini et castrum Pergini super iure decimandi in<br />

quibusdam locis et in novalibus tam factis quam faciendis. Assignato pro factis iure decimandi<br />

ipsi castro integraliter et pro faciendis solam quartam partem domino archipresbitero.<br />

Cartaceo, carte 12. Sigilli aderenti. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

339


Capsa 13<br />

50. Anno 1665, die 3 februarii, in arce Boni Consilii. – Sigismundus Franciscus archidux<br />

Austriae et tridentinus electus, pro litium celeri expeditione concedit communitati perginensi ut<br />

singulis annis duos iudices concordiarum eligere valeat, coram quibus in creditorum<br />

concursibus quindecim dierum spatio terminentur.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

340


Capsa 14<br />

CAPSA 14<br />

Levicum et Silvae castrum (numeri 136)<br />

1. Extra adnotatus est annus 1215. - Dicit Constantinus castrum Silvae esse alodium<br />

episcopatus Tridenti et dominum Conradinum de Caldonazo ab episcopo Salomone ipsum<br />

castrum in feudum accepisse eo modo quod dictum castrum apertum esse debet episcopo<br />

tridentino per pacem et weram ad voluntatem et preceptum episcopi: et cum episcopus<br />

ascenderit castrum, episcopus maiorem domum in se habere debet. Et dominus episcopus unum<br />

habet cassamentum in ipso castro prope domum ipsius domini Conradini. Et per hoc attendendo<br />

et observando dictus dominus Conradinus dicto domino episcopo totum suum feudum et<br />

alodium obligavit et sic attendere iuravit. Et bene duodecim homines de macinata ipsius domini<br />

Conradini iuraverunt attendere ut dominus Conradinus qui si non attenderit ut dictum est suum<br />

feudum et alodium totum ipsi episcopo nomine episcopatus refutavit et ipsum castrum. Facta est<br />

haec investitura in dosso Silvae. Dominus Ioannes presbiter de s. Petro eadem dixit.<br />

Pergamena mm 255x122-127.<br />

2. Anno 1226 indictione 14, die mercurii 2 intrante septembri in Tridento in camera palacii<br />

episcopatus. - Dominus Gerardus episcopus tridentinus iussit aliud fieri authenticum exemplar<br />

suprascriptae manifestationis.<br />

Sub hoc eodem numero habes aliud simile primo exemplari.<br />

Pergamena mm 156-160x138-142. Notaio: Nicolaus Erzonis. Testimoni: Iacobus Blancemanus,<br />

Iulianus, Trintinus de Ripa, Gerardus de Verona.<br />

Pergamena mm 740x174.<br />

3. Extra annus 1250. - Recensio eorum qui solvunt fictum episcopatui in Levigo et quem<br />

fictum solvere teneantur.<br />

Pergamena mm 780x117-126. - Surgus, segala, milium. - Nicolaus q. Simonis dictus Panelate,<br />

Mozacreda, Spizadro, Gisla, Belafante, Agostinela, Wisca ecc.<br />

4. Extra annus 1250. - Recensio eorum qui solvere debent omni anno domino episcopo<br />

tridentino vinum rubeum. Item spallas porci. Item fictum in pecunia.<br />

Pergamena mm 487x147-155.<br />

5. Extra annus 1250. - Rationes et iura episcopatus Tridenti in pertinenciis Levigi. In primis<br />

habet dominus episcopus tridentinus in Levigo domum unam prope rium quam homines de<br />

plebatu Pinedi et homines de plebatu Perzini et homines de plebatu Caldonazi levaverunt et<br />

iuvaverunt hedificare ex precepto domini episcopi et eius gastaldionis domini Contalini. Iterum<br />

devastata domo per weram, retificata fuit dicta domus. Isti sunt officiales et condicionales:<br />

heredes quondam Iohannis Marguardi. Isti sunt camerlengi, debent dare letos et banca domino<br />

episcopo quando venit Levigum et custodire debent dictum dominum ad cameram et servire ei<br />

ad cameram in omnibus oportunis, et isti omnes debent emere equum unum et unus illorum<br />

debet ire cum domino si equitaret Romam; et dominus episcopus debet dare expensas eis in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

341


Capsa 14<br />

Levigo cum serviunt ei et illi qui equitat secum et propter hoc habent feudum a domino. - Isti<br />

sunt coqui. - Isti sunt qui debent facere ignem domino episcopo in Levigo. - Vidi ibi alia.<br />

Pergamene due unite: mm 605x152-170; 600x152-155. - Rimanie.<br />

6. Anno 1288 indictione 1. - Recensio eorum qui solverunt ficta episcopatui in villa de<br />

Levigo.<br />

Pergamena mm 775x95-125.<br />

7. Extra annus 1300. - Rationes domini episcopi in Tenna. - In Levigo. - In Perzine. De<br />

degana de Fornace: in Albiano, in Mala, in Tresila, in dosso de s. Mauro.<br />

Pergamena mm 137-146x157-160.<br />

8. Anno 1339 indictione 7, die 20 ianuarii, Tridenti in episcopali castro Boni Consilii,<br />

praesentibus domino Francisco de Gardulis et domino Francisco de Bellenzanis civibus<br />

tridentinis. - Dominus Otto de Epiano canonicus tridentinus domini Nicolai episcopi tridentini<br />

in spiritualibus et temporalibus vicarius generalis, Bertoldum filium quondam Martini de<br />

Levigo prefati domini episcopi et suum ac etiam communitatis de Levigo nuntium iuratum seu<br />

viatorem et preconem fecit et creavit, qui Bertoldus iuravit omnia que sibi imponentur et quae<br />

ad huiusmodi viatoris seu preconis officium spectare noscuntur, bene ac fideliter et legaliter<br />

facere et ambaxatas referre. Et dominus Otto praedictus nomine locationis et conductionis in<br />

perpetuum illum investivit de bonis et possessionibus iacentibus in villa Levigi que olim ad<br />

officium preconatus domini episcopi tridentini pertinebant: et primo de una domo cum curte et<br />

orto. Item de quibusdam petiis terrae ut ibi, solvendo pro annuo censu novem staria milii cum<br />

aliis pactis ibi expressis.<br />

Pergamena mm 675x182-185. Notaio: Trintinus Zucholini de Tuyeno. Presenti: Otto Iohannis<br />

Suardini, Merinus Petri Brasadole, Chuntzius de dona Gessa de Levigo. - Toponimi.<br />

9. Anno 1381 indictione 4, die lunae 15 iulii in castro Silvae. - Nobilis miles dominus<br />

Preceval de Vienich castri Silve et Levigi capitaneus et tanquam vicarius generalis pro domino<br />

Alberto episcopo tridentino nomine locationis in perpetuum investivit magistrum Nichelem<br />

funarium filium quondam Bertoldi de Ronzegno et nunc habitatorem in villa Silvae de uno<br />

grezo partim arativo et partim vineato iacente in pertinentiis Levigi in loco ubi dicitur in<br />

Salvadonega, solvendo pro annuo censu quindecim solidos denariorum tridentinorum, cum<br />

pactis aliis ut ibi.<br />

Pergamena mm 315x194. Notaio: Antonius q. Dominici de Vigulo. Testimoni: Oncius q. Bon de<br />

Ronzegno, Merinatus filius magistri Georii sartoris de Levigo.<br />

10. Anno 1391 indictione 14, die iovis 14 septembris, Tridenti in contrata Burginovi. - Ser<br />

Albertus notarius quondam ser Negrati de Sacho civis et habitator Tridenti tanquam procurator<br />

domini Georii episcopi Tridenti titulo locationis et perpetue renovate concessionis investivit<br />

dominam Leveganam filiam quondam Iacobi de Chavorzio quondam ser Nicolai de Caldonacio<br />

habitatrice Levigi de una domo iacente in villa Levigi; item de una pecia terre in pertinenciis<br />

Levigi in loco ubi dicitur in Aroure; item de una petia terre arativa in loco ubi dicitur a Ostre<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

342


Capsa 14<br />

solvendo annuum affictum unam spallam de porco, quatuor starollos culmos siliginis de canipa,<br />

quatuor starollos culmos milei de canipa, septem starollos culmos surgi de canipa, et quatuor<br />

soldos denariorum tridentinorum: cum pactis.<br />

Pergamena mm 530x167. Notaio: Iacobinus filius Albertini de Posena. Testimoni: Antonius notarius<br />

filius ser Pauli de Mediolano, magister Pasquallus q. magistrri Benvenuti de s. Ilario plebis Avolani ecc. -<br />

Domus muris et lignaminibus edificata et paleis cooperta iacente in villa Levigi apud viam comunis et<br />

apud magistrum Petrum fabrum.<br />

11. Anno 1468 indictione prima, die mercurii 27 iulii ad solitum iuris bancum ville<br />

iurisdictionis Levigi et Silve. - Ioannes Dominicus vicarius generalis iurisdictionis castri Silvae<br />

et Levigi pro domino Hainrico de Iugo honorando capitaneo dicti castri et iurisdictionis pro<br />

domino Iacobo Trap illustrissimi principis domini Sigismundi magistro curie et consiliario, fert<br />

sententiam contra petitionem domini Iohannis Zuchel Rigel vicarium iurisdictionis castri Perzini<br />

nec non vicecapitaneum et locumtenentem pro domino Martino Naydecher capitaneo castri<br />

Perzini pro praedicto domino duce Sigismundo qua petebat sibi tradi quemdam in castro Silve<br />

incarceratum, qui in busco Tennae iurisdictionis Perzini homicidium perpetrasse asserebatur,<br />

allegando consuetudinem mutuo tradendi tales malefactores: sed reiecta est petitio ista quia non<br />

satis probata fuit talis consuetudo et quia iurisdictio castri Silve sub domino tridentino erat et<br />

iurisdictio Perzini sub dominio comitis Tyrolis. - Subditur in eam rem egregia consultatio facta<br />

per dominum Alexandrum de Manis de Bassano legum doctorem et potestatem Tridenti.<br />

Pergamena mm 600x390-400. Notaio Iohannes Gulielmi de Migacis de Cogulo.<br />

12. Anno 1375 indictione 13, die lunae 21 madii in villa Levigi. - Nobilis et egregius miles<br />

dominus Preceval de Vienich castri Silvae et Levigi capitaneus generalis pro domino Alberto<br />

episcopo tridentino tanquam eius procurator investivit Federicum filium quondam Ioannis<br />

Martinelli de Levigo de tribus partibus unius campi terre arativae iacentis in loco ubi dicitur ad<br />

Furchas, de qua solvi debent domino episcopo duos starolos siliginis et duos starolos surgi. Item<br />

de una petia terrae arativae iacente in dicta orra et de alia iacente in dicta contrata de quibus<br />

solvitur unum starolum et dimidium siliginis et unum starolum et dimidium surgi. Item de una<br />

petia terrae arativae iacente in Cugnole de qua solvuntur soldi sex denariorum tridentinorum.<br />

Item de una petia terre arativae iacente in a Rovredo de qua solvuntur duo staroli siliginis et duo<br />

surgi. - Item de una petia terre arativae iacente ad furchas de qua solvuntur duo staroli siliginis<br />

et duo surgi. Item de una petia terre arative iacente ubi dicitur a Melaro circha unum campum de<br />

qua solvuntur duo staroli siliginis et duo surgi. Item de alia petia terrae ad furchas et de alia<br />

ibidem de quibus solvitur domino episcopo unus starolus et dimidius siliginis et unus starolus et<br />

dimidius surgi.<br />

Pergamena mm 622-140-174. Notaio: Antonius f.q. Dominici de Vigullo. - Lucha q. Riprandi<br />

notarius de Levigo.<br />

13. Anno 1380 indictione 3, die mercurii 13 marcii in castro Silve Levigi. - Nobilis et<br />

egregius dominus Precevallus de Vienech castri Silve et Levigi capitaneus pro domino Alberto<br />

episcopo tridentino et eius procurator nomine locationis in perpetuum investivit Federicum<br />

filium quondam done Bertole de Levigo de dimidio campo terre arative iacente in pertinentiis<br />

Levigi in loco ubi dicitur ad Runchos Salvadonege. Item de una petia arativa iacente ubi dicitur<br />

ad Ronchole. Item de alia petia circha quatuor vanetias in loco vocato a la lamaxa, solvendo<br />

domino episcopo pro annuo censu tres stariolos siliginis et 4 solidos denariorum tridentinorum<br />

et 4 starolos vini.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

343


Capsa 14<br />

Pergamena mm 368x127-156. Notaio: Antonius q. Dominici de Vigulo. Testimoni: Ancius q. Bon<br />

de Ronzegno habitator Silve, Federicus q. Iohannis Martinelli de Levigo, Martinus Conradine de Levigo.<br />

Più cartaceo. Sec. XVI. - S. Maria de Branchafora. Carte.<br />

14. Anno 1408 indictione 1, die mercurii 21 marcii in castro Silve Levigi. - Nobilis vir<br />

dominus Iohannes Hauzinger capitaneus castri Silve et Levigi pro domino Federico duce<br />

Austriae etc. ac pro episcopatu Tridenti nomine locationis in perpetuum investivit Martinum<br />

quondam Bartholomei Vermissini de Levigo de quibusdam petiis terrae arativae in pertinentiis<br />

Levigi, solvendo annuatim starolos septem cum dimidio siliginis et septem cum dimidio surgi.<br />

Pergamena mm 320x177-185. Notaio: Antonius q. Federici de Vigulo. - Luca notarius de Levigo.<br />

15. Anno 1469 indictione 2, die martis 8 augusti in villa Levigi. - Honesta vidua domina<br />

Ysabeta habitatrix Levigi filia quondam Odorici Rotel de Alemania refutavit in manibus nobilis<br />

et magnifici viri domini Henrici de Iugo capitanei castri Silve pro magnifico et strenuo milite<br />

domino Iacobo Trap, domino castri Silve et eius iurisdictionis, omne suum ius, utile dominium<br />

et melioramentum quod ipsa habet in una domo cum uno curtivo et orto simul in uno tenere<br />

posito et iacente in villa Levigi in contrata Stratae et aque Rii de qua annuatim solvebat grossos<br />

quatuor denariorum tridentinorum nomine affictus; ut dictus dominus capitaneus investiret<br />

magistrum Vitum cerdonem habitatorem Levigi filium quondam magistri Georgii cerdonis de<br />

Aldeno valis Lagarine et dominam Potentianam eius uxorem prout factum est in continenti pro<br />

una libra piperis.<br />

Manca.<br />

16. Anno 1443 indictione 6, die lunae 25 novembris in villa Levigi. - Nobilis et egretuis vir<br />

dominus Albertus Rochenhus pro magnifico et spectabili viro domino Conrado de Isprucha<br />

castri Silve et Levigi et pertinentiarum eiusdem domino et in dicto castro et in pertinentiis<br />

Levigi capitaneus, procurator et negotiorum gestor praedicti Conradi plures fecit investituras et<br />

locationes perpetuales in Levigo de quibusdam bonis et petiis terrae, sub annuo censu prout in<br />

hoc parvo volumine continetur.<br />

Cartaceo, carte 30: quaderno coperto con pergamena (mm150x120). - Conradus de Isprucha<br />

cochmaister castri Silve.<br />

17. Anno 1478. - Recensio possessionum et possessorum in Levigo et eius pertinentiis, qui<br />

solvunt affictum annuum episcopatui tridentino cuius suma in fine habetur, nempe milii starios<br />

34, siliginis starios 44, surgi starios 55 in pecunia libras 14, collecta s. Georgii ducatos 39<br />

grossos 8, collecta s. Michaelis ducatos 23 grossos 8. Item plaustra 8 vini albi et plaustra 8 vini<br />

nigri.<br />

Cartaceo, carte 16.<br />

18. Anno 1502 indictione 5, die dominico 27 aprilis in Levigo. - Magnificus et clarissimus<br />

iuris utriusque doctor et eques dominus Conradus Conzin honorandus capitaneus castri Silve et<br />

Levigi pro reverendissimo domino Udalrico episcopo tridentino iussu eiusdem domini episcopi<br />

inquisitionem instituit pro manifestatione affictuum qui solvi debebant castro Silve et postquam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

344


Capsa 14<br />

res in questione fuit, precipue super renovatione investiturarum et super devolutione bonorum,<br />

tandem rebus compositis et sub quibusdam articulis expressis tale concordium fuit a prefato<br />

domino episcopo approbatum, ut ibi.<br />

Cartaceo, carte 4. Sub logia ubi ius redditur. Notai: Bernardus f. Simonis Baregia de Ronchalis;<br />

presbiter Zacharias Greferius.<br />

19. Circa annum 1480. - Tres attestationes super muta Levigi quam tam venditor quam<br />

emptor renuntiare tenentur mutario cum certis capitulis.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia. Iohannes Tasche sartor de Strigno. Iohannes Victoris de Levigo, Mattheus<br />

cerdo vicentinus habit. in Levego. - qui ponebant lignamina in aqua Brente et dimitebant ipsa lignamina<br />

labi per aquas predictas; faciebant rates in pertinentiis Telvane.<br />

20. Anno 1504. - Epistola domini Conradi Conzini ad dominum Ulricum episcopum<br />

tridentinum occasione montis Selle suadens quod si homines Telvane instarent pro prohibitione<br />

hominibus de Levigo ne accederent ad dictum montem Selle, non audiantur stante in contrarium<br />

promissione.<br />

Cartaceo, carta 1. In tedesco.<br />

21. Anno 1515. - Litterae domini episcopi tridentini ad dominum Gratiadeum de Campo<br />

capitaneum castri Silvae pro prohibitione venationis hominibus Levigi cum cartis<br />

proclamationum factarum virtute dictarum litterarum et cum responsione domini episcopi<br />

Bernardi super recurso ab iisdem hominibus facto ea de re.<br />

Cartaceo, carte 9. Sigilli aderenti. Lettere dal 1495 al 1517. Parte in italiano.<br />

22. Anno 1504. - Dominus Conradus Conzin castri Silve prefectus informat dominum<br />

Udalricum episcopum tridentinum super causa detentionis Iohannis Bruni sindici universitatis<br />

Levigi nempe quia in regula excitaverat populum contra ius capitanei super pasculo cuiusdam<br />

dossi prope castrum Silve.<br />

Acta iudicialia ea de re sub eodem N° 22.<br />

Cartaceo, carte 9. - Elenco dei vicini nella seconda parte.<br />

23. Anno 1504. - Dominus Conradus Conzini ad dominum episcopum super ordinatione<br />

facta quod nullus notarius scribere quaedam acta iudicialia possit nisi qui fuit deputatus: contra<br />

quam ordinationem reclamavit communitas Levigi.<br />

Cartaceo, carte 5. Sigillo aderente.<br />

24. Anno 1431. - Ordinationes et statuta hominum communitatis Levigi super iure, modo et<br />

tempore pasculandi in campanea et pratis.<br />

Cartaceo, carte 12. - Due copie delle quali una scorretta.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

345


Capsa 14<br />

25. Emendationes et correctiones factae iussu domini episcopi tridentini super<br />

ordinationibus communitatis Levigi super iure, modo et tempore pasculandi.<br />

Cartaceo, carte 2. - Levico 6 febbraio 1431.<br />

26. Anno 1495. - Litterae domini episcopi Udalrici et proclamationes factae occasione<br />

decimae in Levigo et quomodo solvi et colligi debeat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

27. Ab anno 1485 ad annum 1510. - Recensio affictualim et collectarum atque<br />

devolutionum ad castrum Silve spectantium. Item quae personae tenebant campos<br />

commendariae in Levigo.<br />

Cartaceo, carte 20.<br />

28. Modus exigendi mutam et quid pro qualibet re accipi debeat.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. - Un caro de lana lavada troni 3; idem una soma grossi 12; de lana<br />

strusia grossi 9; carro di vino grossi 9; soma grossi 1; olio soma grossi 9; sale grossi 4; una pezza di<br />

panno grossi 1; soma pelle grossi 2.<br />

29. Anno 1503 indictione 1, die 24 aprilis in Levigo. - Instrumentum procurae per homines<br />

de Levigo factum ad componendum cum domino Georgio episcopo tridentino super quadam lite<br />

occasione certae mensurae a vino: et ad petendam confirmationem privilegiorum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

30. Anno 1522, 1 octobris. - Declaratio facta per dominum Bernardum episcopum<br />

tridentinum super gravaminibus hominum de Levigo contra capitaneum.<br />

Cartaceo, carte 4. Testimoni: Horatius Scopolus doctor pretor mantuanus; Antonius Thesinus<br />

notarius.<br />

31. Aliud exemplar eiusdem declarationis. Versatur super quibusdam oneribus prestandis<br />

ab hominibus Levigi in secando quoddam pratum in conductione decimae, de collectandis bonis<br />

officialium, de electione sindicorum et de eorum pignoratione.<br />

Manca.<br />

32. Anno 1478. - Supplicatio hominum de Levigo super quibusdam gravaminibus contra<br />

capitaneum qui imponebat onera contra consuetudinem nec sinebat facere libere convocare<br />

regulam. Item de electione vicarii per annos singulos.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

346


Capsa 14<br />

33. Quod homines de Levigo ad vocem saltuarii iubente sindico pluvigos castro Silvae<br />

facere teneantur, dummodo sint pridie in sero praemoniti.<br />

Cartaceo, carte 2. - Grafia del notaio de Gaifis (verso il 1520).<br />

34. Anno 1499 indictione 2, die dominica 3 novembris in domo domini vicarii Levigi. -<br />

Coram spectabili domino Antonio de Migatiis de Cogulo honorando vicario Levigi Ioannes<br />

Victor becharius habitator Levigi presentavit fideiussores ob acceptam locationem mute de<br />

Levigo a domino Udalrico episcopo tridentino per unum annum pretio renensium 105 in ratione<br />

librarum quinque bonae monetae pro quolibet.<br />

Cartaceo, carte 2. Donatus Rubeus de Feltro notarius, habitator Levigi.<br />

35. Anno 1519. - Inventarium bonorum Bernardi Baregie notarii quae bona in penam<br />

inobedientiae fuerunt publicata et pretium fisco adiudicatum.<br />

Cartaceo, carte 10. Inventario in italiano.<br />

36. Bona Agnetis viduae dicti Bernardi Baregiae.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

37. Anno 1481 die 5 augusti, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Ioannes episcopus<br />

tridentinus concessit Antonio de Alexandria de la Paga notario iurisdictionis Levigi locationem<br />

perpetualem de uno casale seu domo cum orto et pergulo eidem contiguis iacentibus in villa<br />

Levigi nominato la Cavanazza del segnior, pro annuo affictu 24 grossorum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

38. Anno 1524, die 7 octobris. - Carta pro reedificatione et melioramento castri Silve et de<br />

inscriptione apponenda. - Bernardus de Gles episcopus tridentinus etc. hoc opus a fundamentis,<br />

ut cernitur, erexit - super stabulum de novo erectum.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

39. Recensio expensarum et contributionum quas fecerunt homines de Levigo pro militibus<br />

et bello de anno 1509 contra venetos.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Scrittura del notaio Barezia, in 12 punti.<br />

40. Anno 1439. - Summarium quarundam locationum spectantium castro Silvae quas<br />

Christophorus Gabrielis de Perzino notarius reperit in prothocolis ser Iacobi de Zanetinis de<br />

Levigo notarii.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

347


Capsa 14<br />

41. Anno 1507. - Supplicatio hominum de Levigo contra dominum Gratiadeum de Campo<br />

capitaneum castri Silvae qui precipiebat fieri in continenti piovegos sub certa poena. Item<br />

responsio eiusdem domini capitanei.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

42. Anno 1514. - Responsio facta ab hominibus sindicis de Levigo qui contra mandatum<br />

domini capitanei castrum Silvae turmatim ingredi volebant ad ostendendum quoddam<br />

instrumentum, cum paucis ad id satis essent.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Bernardus Barezia de Ronchalis bergomensis Levigi habitans.<br />

43. Quaedam gravamina hominum Levigi pro libertate venandi et piscandi quam<br />

pretendebant, cum iure deferendi arma et aliis libertatibus: ad quae dominus Gratiadeus<br />

capitaneus et Nicolaus de Blasiis notarius respondent et informant.<br />

Cartaceo, carte 5.<br />

44. Anno 1525. - Quaedam gravamina hominum de Levigo contra Gratiadeum capitaneum<br />

qui iura castri Silve nimium extendebat, usurpando communia, vetando venationes, prohibendo<br />

executionem deliberationum communitatis Levigi.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

45. Quaedam gravamina hominum Levigi contra dominum Gratiadeum capitaneum super<br />

obligatione secandi communia, contra exemptionem nobilium: ad quae omnia idem dominus<br />

capitaneus respondet, seque iustificat.<br />

Cartaceo, carte 7. In italiano.<br />

46. Homines de Levigo reclamant contra dominum Gratiadeum de castro Campi<br />

capitaneum castri Silvae quod iusserit aperiri viam a nivibus impeditam in monte Picedi et<br />

paenam subinde exigere voluerit.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

47. Anno 1448 indictione 11, die sabati 11 ianuarii in villa Levigi. - Dominus Albertus<br />

capitaneus castri Silve ac procurator domini Conradi Küchenmeister capitanei castri Silvae sub<br />

reverendissimo domino Georgio episcopo tridentino, investivit Flurianum quondam Marchesini<br />

de Levigo de una domo cum uno orto et uno brolo simul in uno tenere posito in villa Levigi;<br />

solvendo perpetualiter omni anno episcopatui Tridenti grossos quatuor denariorum<br />

tridentinorum, unum starollum siliginis, unum starollum milei, unum starollum surgi.<br />

Anno 1476 actum est pro devolutione, ut ibi notatur.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

348


Capsa 14<br />

48. Anno 1480 indictione 13, die sabati 11 martii Tridenti in castro Boni Consilii. -Examen<br />

Antonii de Zaffoninis habitatoris Levigi super quadam rebellione hominum Levigi contra<br />

capitaneum castri Silvae et eius vicarium.<br />

Cartaceo, carte 4. - Presbiter Rudolfus vicarius et cappellanus expellendus.<br />

49. Quaedam capitula proposita a Iohanne Pernawer castellano castri Silvae contra homines<br />

de Levigo rebelles et capitaneo eiusque officialibus insultantes.<br />

Cartaceo, carte 2. - Il vicario si era nascosto sotto il letame e lo trovarono semicongelato... Liberato<br />

lo condussero a Selva in una casa ma la gente lo scoprì e gridava: Carne! Carne! Sal! Sal! I servi del<br />

castello gridarono: O hauptman, hauptman, hellft helfft. E venne in loro aiuto.<br />

50. Capitula paenalia facta a domino Uldarico de Liectenstain episcopo tridentino pro se<br />

ipso et ecclesia sua nec non domino Conrado Conzino capitaneo castri Silvae contra homines de<br />

Levigo occasione rebellionis et inobedientiae, insultus et transgressionis certorum mandatorum<br />

domini episcopi et dicti capitanei. Publicata sunt anno 1495 indictione 13, die martis 2 iunii<br />

Tridenti in castro Boni Consilii, praesentibus magnifico domino Vigilio de Formian capitaneo<br />

Tridenti etc.<br />

Cartaceo, carte 8. Due copie.<br />

51. Anno 1525 indictione 13, die mercurii 7 iunii in Levigo. - Homines de Levigo in plena<br />

convicinia constituunt suos procuratores specialiter ad comparendum coram illustrissimo et<br />

serenissimo domino Ferdinando archiduce et quocunque alio iudice ad gratiam, privilegia,<br />

exemptiones et franchitationes petendum, impetrandum et obtinendum et quaecumque eorum<br />

gravamina dicendum contra quascumque personas.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia. Notaio: Bernardus Barezia de Ronchalis.<br />

52. Anno 1525 indictione 13, die veneris 15 septembris. - Sententia condemnatoria lata a<br />

dominis Gerardo comite Archi, Ludovico comite Lodroni, Carolo Trap equite, Francisco<br />

Castelalto equite, Francisco Praisachar equite et capitaneo, commissariis serenissimi principis<br />

Ferdinandi infantis Hispaniae, archiducis Austriae nec non reverendissimi et illustrissimi<br />

principis Bernardi episcopi tridentini contra homines rebelles de Levigo qui tumultuarie et<br />

seditiose ausi fuerant castrametari civitatem Tridenti agrumque eius depopulari.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

53. Collectio quarumdam scripturarum in quibus homines de Levigo exponunt domino<br />

episcopo tridentino quaedam gravamina sive onera ad quae adigebantur a domino capitaneo<br />

castri Silvae et pertendebant ab eo nimium dilatari iura eiusdem castri contra eorum<br />

consuetudines. Cum informationibus ipsius capitanei super eisdem gravaminibus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

349


Capsa 14<br />

54. Anno 1522. - Quaedam alia gravamina hominum de Levigo et primo pro numero<br />

hominum qui secare debent foenum; 2. quia bis in anno ad secandum adiguntur; 3. super<br />

libertate venandi et piscandi; 4. super proprietate Monticuli s. Blasii ubi quondam aliquod<br />

fortalitium extiterat; 5. super manutentione capellani castri Silvae; 6. quoad manutentionem<br />

fontis in castro Silve; 7. super conductione rerum ad dominum capitaneum spectantium etc.<br />

Adnexa est resolutio et decisio super iisdem gravaminibus.<br />

Per i numeri 53-54:<br />

Cartaceo, carte 62. I documenti di questi due numeri sono mescolati.<br />

Risposta ai gravami: carte 4.<br />

Aggravamenti del capitano di Selva attrovandose uno dosso dicto de s. Blasio sopra el qual fu altra<br />

volta una forteza, como anchora appare fragmenti de muraie e domantà altra volta li frati zocolanti<br />

volessero col consentimento deli homeni fabricarli uno monastero, fuli prohibito per lo recollenda bona<br />

memoria del vescovo Zuane, digando tal loco esser dela superiorità per esser altra volta stato in forteza:<br />

carte 4. In italiano.<br />

Così altri documenti con suppliche e gravami: parte in italiano: - Se prendono orsi, cinghiali, daini,<br />

devono presentarli al capitano.<br />

Il colono del maso di s. Desiderio, ex antiqua consuetudine, doveva presentare alla comunità di<br />

Levico ogni anno - in festo s. Georgii, 24 grossos vel unum par agnorum: in festo s. Michaelis 4 grossos<br />

carentanos.<br />

55. Annis 1525, 1526, 1527. - Redditus sive proventus mutae.<br />

Per i numeri 55-55a:<br />

Cartaceo, carte 50, a fascicolo.<br />

Cartaceo, carte 2. Condanne e multe inflitte dal tribunale di Levico.<br />

56. Anno 1491 etc. - Proventus mutae et affictuum.<br />

Cartaceo, carte 30. Un fascicolo è legato con pergamena che è una pagina di messale (s. Felicitatis -<br />

s. Cecilie - s. Fridiani - s. Britii). Parte in italiano e parte in tedesco.<br />

57. Anno 1516. - Mansus s. Desiderii spectat ad episcopatum Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

58. Anno 1520, die 8 augusti. - Mandatum domini episcopi tridentini quod sindici et<br />

homines Levigi et Silvae faciant et sustineant omnes factiones quas castro Silvae et capitaneo<br />

debent.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. Parte in italiano.<br />

59. Quaedam supplicatio hominum de Levigo super gravaminibus impositis a capitaneo.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

60. Supplices litterae hominum de Levigo ut causae agitentur prius coram vicario, cum<br />

appellatione ad capitaneum. Item super renovatione estimi facienda.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

350


Capsa 14<br />

Cartaceo, carta 1. Nota marginale dell'Hinderbach.<br />

61. Mandatum de anno 1520 quod sindici Levigi compareant in curia Tridenti.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

62. Anno 1516. - Edictum ne quis vendat bestiamina nisi soluta muta in Levigo.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

63. Exemplar litterarum super iure patronatus presentandi ad capellam sancte Iuliane in<br />

Levigo.<br />

Cartaceo, carte 3. Originale e copia del sec. XVI. - Scritto dall'Hinderbach. Iuspatronatus del<br />

capitano di castel Selva.<br />

64. Anno 1519. - Praeceptum sindicis Levigi factum ut praeparent lateres, calcem, et<br />

arenam pro reparatione castri Silvae.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

65. Anno 1527. - Proclamationes contra eos qui quovis modo recipiunt bannitos.<br />

Cartaceo, carte 4. - Testimoni: Guiotus q. Guioti de Padua habitator Levigi. Bertoldus de Bertoldis<br />

notarius Levigi.<br />

66. Onera ad quae tenentur homines de Levigo et proventus quos conferunt episcopatui.<br />

Item quae sint eorum privilegia et consuetudines.<br />

Cartaceo, carte 2. Note dell'Hinderbach.<br />

67. Anno 1492, die 11 decembris. - Epistola Antonii de Migatiis de Cogullo vicarii Levigi<br />

ad dominum Udalricum episcopum tridentinum super negligentia hominum Levigi in<br />

conducendis mercatorum mercibus.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

68. Anno 1486. - Proclamationes provisionales factae in Levigo grassante morbo<br />

contagioso.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

69. Anno 1520. - Mandatum domini episcopi Bernardi quod sindici iurisdictionis Levigi<br />

dare debeant et conducere calcem pro fabricis episcopalibus in eadem iurisdictione.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

351


Capsa 14<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. In italiano. Con copie degli altri mandati.<br />

70. Ex commissione domini Gratiadei capitanei castri Silve fiunt proclamationes ne quis<br />

audeat vindemiare nisi prius ab hominibus per offitium deputatis fuerint mensuratae omnes<br />

castellatae, urnae et alia.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. - Castelade, orne, portadore (conzali).<br />

71. Anno 1519. - Mandatum domini Bernardi episcopi tridentini quod homines de Levigo<br />

debeant fecisse tectum et coperturam super locum in plathea Levigi in quo balle mercatorum ex<br />

Venetiis venientes consueverunt collocari.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

72. Anno 1476. - Epistola domini Ioannis episcopi Tridenti contra eos qui in Levigo<br />

prohibebant solvere mutam et theloneum pro lignaminibus.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

73. Annis 1506 et 1507. - Mandata domini capitanei castri Silvae quod sindici de Levigo<br />

debeant aptare et parare fontem Levigi ita quod labatur super platea Levigi secundum solitum.<br />

Cartaceo, carta 1. Notaio: Bernardus Barezia de Ronchalis bergomensis.<br />

74. Anno 1519. - Sindici de Levigo fuerunt pignorati quia tardaverunt facere canonos pro<br />

conducendo fonte ad castrum Silvae. - Eorumdem protestatio.<br />

Cartaceo, carte 2. Levigi prope lobiam comunis. Notaio: Gratiadeus Buratus. Testimoni:<br />

Iohannespetrus bastarius bergomensis.<br />

75. Annis 1495 etc. - Condempnationes et pignora sub dominio Conrado Conzino<br />

capitaneo et domino Antonio de Migaziis de Cogullo vicario castri Silvae.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

76. Anno 1495. - Instrumentum subiectionis et satisfactionis datae et correctionis habitae a<br />

sindicis communitatis Levigi ob iniurias domino Conrado Conzino capitaneo castri Silvae<br />

illatas.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Antonius q. Iacobi Carioli civis Tridenti. Testimoni: Fabianus Pilosus de<br />

Thesino capitaneus in Caldonatio, Iohannesantonius notarius in Levigo, magister Vigilius aurifaber<br />

habitator Tridenti, Gasparus a Prato habitator Burgi Ausugii, Petrus a Prato.<br />

77. Annis 1495 et 1519. - Proclamationes in Levigo factae contra iniuriantes vel<br />

offendentes quovis modo officiales domini episcopi Tridenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

352


Capsa 14<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

78. Anno 1526. - Dominus Christophorus de Tono eques et pro serenissimo Ferdinando etc.<br />

capitaneus, commissarius et exactor, communitati Levigi praecipit solutionem ratae quae statuta<br />

fuerat in dieta oenipontana pro stipendiis militum per quatuor menses, quae quidem rata<br />

importat rhenenses 240 calculando leviganos pro rata sua quolibet mense teneri ad pedites<br />

quindecim.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente dei Thunn già inquartato.<br />

79. Anno 1508, die 13 februarii. - Proclamationes factae in Levigo ne quis egrediatur extra<br />

iurisdictionem et quod nemo audeat colloquium habere cum aliquo forense.<br />

Cartaceo, carta 1. - Super platio existenti supra villam Silve in quo adunati et congregati fuerunt<br />

homines.<br />

80. Anno 1504. -Examen testium contra sindicum Levigi super proprietate dossi circa et<br />

subtus castrum Silvae existentis.<br />

Cartaceo, carte 8. Copia. Parte in italiano.<br />

81. Anno 1477, die 22 decembris sindici de Levigo supplicant dominum Iohannem<br />

episcopum tridentinum quod velit retractare mandatum datum nobili domino Odorico de<br />

Rochabruna capitaneo castri Silvae et domino Rudulpho de Belenzanis vicario de consignandis<br />

Christophoro filio ser Gabrielis de Perzino scripturis et prothocollis factis per quondam ser<br />

Iacobum notarium de Levigo, quia in iis sunt plura instrumenta circa iurisdictionem et iura<br />

privata.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto.<br />

82. Anno 1494, die 7 augusti. - Mandatum domini Udalrici episcopi tridentini ne sindici<br />

Levigi ullo modo per se vel per alios se intromittant in causis ad tribunal suum spectantibus et<br />

dominus Antonius de Migatiis de Cogulo vicarius super id provideat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

83. Anno 1476. - Dominus Odoricus de Rochabruna capitaneus Silvae scribit domino<br />

Ioanni episcopo quod malefactor quidam non ducatur Tridentum per viam Perzini sed Viguli,<br />

quia lis et controversia erat super confiniis Perzinum inter et Levigum.<br />

Cartaceo, carta 1. - Si trattava di un malfattore incarcerato a Trento da condursi nella giurisdizione<br />

veneta e non da Levico a Trento come fanno supporre l'Ippoliti e lo Zatelli. I perginesi instabant habere<br />

suos confines usque ad vineas Levigi; quelli di Levico invece usque in capite laci Levigi. - Era un<br />

condannato alle galere.<br />

84. Anno 1516. - Novi sindici communitatis Levigi electi ad placitum domini capitanei<br />

castri Silvae debent approbari et confirmari.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

353


Capsa 14<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

85. Anno 1520. - Mandatum quod sindici Levigi mittant Tridentum circa decem currus pro<br />

conducendis petris ad fabricam castri Silvae.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano. - doman de matina debiano mandar cara diese a<br />

Trento per tuor et condur le prede per bisogno de la corte de dicto castello.<br />

86. Processus et causae partim criminales et partim civiles ab anno circiter 1470 usque ad<br />

annum circiter 1530.<br />

Manca.<br />

87. Anno 1524, die 7 octobris. - Memoria eorum quae fieri debebunt in castro Silvae pro<br />

eius reparatione complenda pro mense iunii sequentis anni.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. È una copia del N° 38.<br />

88. Anno 1505. - Dominus Petrus Lupus vicarius castri Silvae informat dominum<br />

episcopum tridentinum quoad piscationes in lacu Levigi et cuius sit iuris contra quemdam eas<br />

sibi usurpantem.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

89. Anno 1522. - Domini Bernardi declarationes super gravaminibus ab hominibus Levigi<br />

sibi propositis et respicientibus iura castri Silvae: ut supra N° 54.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

90. Anno 1497. - Dominus Andreas Trivisanus episcopus feltrensis investivit dominum<br />

Conradum Conzinum capitaneum castri Silvae de octava parte decimae in Levigo seu de parte<br />

illa quam in eius manus refutare fecerat Ioannes quondam ser Gerardi Zopper de Allemania<br />

habitator Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. Copia coeva.<br />

90.bis Alia de anno 1496 filiorum quondam Blasii de Beraldis pro investitura cuiusdam<br />

partis decimae in Levigo.<br />

Cartaceo. Sigillo aderente. Copia coeva.<br />

91. Anno 1500, die 12 novembris. - Epistola domini Andreae episcopi feltrensis ad<br />

dominum Udalricum episcopum tridentinum super investitura cuiusdam decimae de qua fuerat<br />

investitus Augustinus Zoper et de qua investiverat Christophorum Barbaranum suum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

354


Capsa 14<br />

camerarium, cui petit responderi fructus decimales. Item conqueritur quod dominus Georgius et<br />

fratres de Trapis occupant indebite partem decimae in Levigo, nulla habita investitura, licet<br />

omnes alii consortes fuerint investiti.<br />

Cartaceo, carte 2. Due lettere da Feltre con sigillo aderente: una del 1499.<br />

92. Anno 1500, die 16 decembris. - Dominus Conradus Concinus capitaneus castri Silvae<br />

ad dominum Udalricum episcopum tridentinum quem monet fidem non esse adhibendam<br />

Stefanino filio naturali quondam domini Sigismundi de Thono. Subinde ius suum persequitur et<br />

defendit super ea parte decimae in Levigo de qua fuerat investitus et a dicto Stefanino tanquam<br />

procuratore Christophori Barbarani vexabatur.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

93. Anno 1499 et anno 1500. -Examen factum per dominum Antonium de Migaziis<br />

vicarium in Levigo an bona illorum qui homicidium perpetrarunt devolvantur ad dominum<br />

capitaneum castri Silvae; quibusdam dubitantibus, aliis affirmantibus de ea consuetudine.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigillo impresso del Migazzi. Notaio: Bernardus Simonis Barezie de Ronchalis.<br />

94. Annis 1521 et 1532. - Condemnationes factae in Levigo contra sindicos et alios ob<br />

mandata superioritatis non impleta et ob alias querelas.<br />

Cartaceo, carte 18. Parte in italiano.<br />

95. Anno 1486. - Lis et controversia inter dominum Georgium tridentinum decanum et<br />

Contem de Trilaco fratres ex una, et Marcum Montaffoner maritum et procuratorem Hellone<br />

uxoris quondam Michaelis Phannholtz ex altera parte super iure cuiusdam decimae in Levigo<br />

qua de re dicti fratres citati fuere in Inspruka et subinde ibidem carceribus mancipati ac tandem<br />

liberati cum victoria causae.<br />

Cartaceo, carte 11. Parte in tedesco. Sigillo aderente.<br />

96. Anno 1512. - Pacta facta cum muratore pro fabrica quadam in castro Silvae facienda<br />

cum quittantia eiusdem muratoris.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

97. Descriptio castri Silvae et quomodo per dominum Georgium Neidegh illius fabrica fuit<br />

restituta.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

98. Brevis descriptio proventuum seu reddituum castri Silvae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. Del 1510 circa.<br />

355


Capsa 14<br />

99. Anno 1521. - Mandatum domini episcopi tridentini quatenus sub pena marcharum<br />

centum sindici de Levigo debeant conducere ad castrum Silvae grana cuiuscunque generis tam<br />

de decima quam de aliis ad suum capitaneum pertinentibus.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

100. Anno 1492. - Domini Antonius de Migaziis de Cogullo vicarius iurisdictionis Levigi<br />

informat dominum Udalricum episcopum tridentinum super quibusdam statuitis et<br />

ordinationibus quas sibi fecerant homines de Levigo et praesentaverunt domino episcopo Ioanni<br />

pro confirmatione sed quae nedum fuerat facta.<br />

Cartaceo, carta 1. In latino.<br />

101. Anno 1513 indictione 1, die martis 26 aprilis, Tridenti in stuba magna superiori castri<br />

Boni Consilii, praesentibus domino Bernardo de castro Clesii iuris utriusque doctore<br />

archidiacono et canonico ecclesiae tridentinae, Sigismundo de Waldstain canonico eiusdem<br />

ecclesiae, domino Christophoro de Thono equite capitaneo Tridenti. - Postquam lis et differentia<br />

fuit agitata inter dominum Georgium episcopum tridentinum et communitatem villarum de<br />

Levigo et Silva super gravaminibus quae sibi contra eorum consuetudines imposita asserebant,<br />

tandem homines de Levigo renunciarunt liti, se submiserunt et ad concordium et transactionem<br />

devenerunt, solvendo expensas et penas ibi expressas et confirmando capitula seu conventiones<br />

antiquas factas sub domino Udalrico episcopo de anno 1495 atque etiam novas, cum<br />

explicationibus et declarationibus ibi expressis, acceptando onera sibi imposita et factiones<br />

debitas erga castrum Silvae prout ibi latius continetur.<br />

Manca.<br />

102. Aliud exemplar eiusdem concordii et transactionis.<br />

Cartaceo, carte 10. Notaio: Antonius q. Iacobi Carioli. C'era inserito un mazzo di carte senza<br />

segnatura riguardanti la costruzione di castel Selva. Vedi N° 124.<br />

103. Anno 1492, die penultimo martii in Levigo. - Bartholomeus quondam Martini de<br />

Levigo refutat in manus domini reverendissimi tridentini omnia iura utilia quae habet in una<br />

petia terrae arativae posita in Levigo in contrata ubi dicitur in Aroncole pro qua tenebatur<br />

perpetualiter respondere castro Silvae starolos duos milei, intendens cadere et dare iura sua<br />

Baldessari del Blanco de Levigo.<br />

Cartaceo, carte 4. - Donatus de Bassano notarius Levigi. Copia. Sigilli aderenti.<br />

104. Circa annum 1512. - Gravamina proposita ab hominibus de Levigo domino episcopo<br />

tridentino super sectione foeni pro castro Silvae, super muta, super venationibus, super decimis<br />

et aliis oneribus; cum informatione domini Gratiadei de castro Campi capitanei castri Silvae et<br />

Nicolai de Blasiis vicarii et cum resolutionibus ac declarationibus super inde factis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 10. Parte in italiano.<br />

356


Capsa 14<br />

105. Anno 1497. - Processus criminalis contra Iorium cerdonem de Bavaria qui<br />

homicidium perpetraverat et quem capitaneus Telvanae sibi tradi pertendebat quia de confiniis<br />

utriusque iurisdictionis controversia erat.<br />

Cartaceo, carte 14. Notaio: Iohannes Laurentius de Marzanis habitator Levegi. Sigilli aderenti. Parte<br />

in tedesco.<br />

106. Quaedam epistolae de anno 1493 etc. scriptae a domino Antonio de Migaziis vicario<br />

Levigi et ab aliis ad dominum episcopum tridentinum super particularium causis.<br />

Cartaceo, carte 13. Parte in tedesco.<br />

107. Circa annum 1512. - Gravamina proposita ab hominibus communitatis Levigi super<br />

mensuris vini, olei, pannorum etc. super factionibus debitis castro Silvae; super libertate<br />

venandi et piscandi; super proprietate montis Albere; super exemptionibus nobilium. Cum<br />

responsionibus et declarationibus super inde factis.<br />

Cartaceo, carte 18. I levegani affermano di avere le misure di Trento.<br />

108. Anno 1698. - Pacta et conventiones factae inter sacram caesaream maiestatem<br />

tanquam Tirolis comitem et dominum Iohannem Michaelem de Spaur episcopum tridentinum<br />

mediantibus illustrissimis dominis comite Gasparo de Wolchenstain capitaneo Tridenti et equite<br />

Iohanne Panzoldo consiliario camerali oenipontano super theloneo seu illius solutione in<br />

Levigo; et in Lavarono occasione novi itineris ducentis a territorio vicentino ad territorium<br />

Levigi vocaturque vulgo = il Menadore = et conventum quod in Levigo et in Lavarono solvi<br />

faciant pro utroque parte theloneum respective secundum consuetudinem, salvis etc.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

109. Epistolae plurimae scriptae domino Gratiadeo Galasso de castro Campo capitaneo<br />

castri Silvae sub dominis Georgio Neidegg et Bernardo Clesio episcopis tridentinis super variis<br />

negotiis ad offitium eius spectantibus.<br />

Manca.<br />

110. Anno 1504, die 19 ianuarii. - Recensio hominum et familiarum commorantium in<br />

Levigo cum descriptione brevi status singularum familiarum.<br />

Cartaceo, carte 7.<br />

111. Plura registra ab anno 1492 usque ad annum 1512 in quibus adnotantur affictus qui<br />

recipiuntur ab episcopatu tridentino in iurisdictione castri Silvae.<br />

Cartaceo, carte 89.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

357


Capsa 14<br />

112. Anno 1502, indictione 5, die prima iunii. - Registrum et inventarium affictuum<br />

episcopatus tridentini qui solvuntur et dantur per homines de Levigo et Silvae. Actum est sub<br />

capitaneatu magnifici et clarissimi iuris utriusque doctoris domini Conradi Conzini.<br />

Cartaceo, carte 38. Urbario di castel Selva. Notaio: Bernardus filius ser Simonis Barezie de<br />

Ronchalis.<br />

113. Anno 1493 etc. - Processus civilis super particularium hominum causis in Levigo sub<br />

dominis Antonio de Migaziis, Bernardino Gobeti cive tridentino et Laurentio Gaffonio de<br />

Cagnodo vicariis.<br />

Cartaceo, carte 44. Sigillo aderente di Paolo de Fatis.<br />

114. Anno 1663, die 6 martii, Tridenti in arce Boni Consilii. - Sigismundus Franciscus<br />

archidux Austriae episcopus tridentinus praecipit hominibus Levici ac Silvae quatenus usque ad<br />

aliam deliberationem non audeant incidere ligna vel quovis modo quidquam aliud innovare vel<br />

attentare in silva Costaltae cum Lavaronis controversa.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

115. Gravamina a Gratiadeo de Galasso hominibus Levigi et Silvae imposita, pro quibus ad<br />

episcopum tridentinum recurrunt.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

116. Anno 1588, die 9 septembris, Tridenti. - Exemplar epistolae consilii Tridenti ad<br />

dominum Dietrichum Ginettum capitaneum iurisdictionis Telvanae in qua conqueritur de<br />

violata iurisdictione etc. quam ecclesia tridentina semper habuit in manso sancti Desiderii in<br />

confiniis.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Copia.<br />

117. Anno 1662. - In causa confinium inter levicanos et lavaronos. Isti enim ligna<br />

inciderant in nemoribus controversis et lite pendente ac proinde captivati fuerant.<br />

Cartaceo, carte 6. Parte in italiano.<br />

118. Anno 1535, die 24 februarii, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

cardinalis episcopus tridentinus cum tempore tumultuum confiscaverit bona cuiusdam Bernardi<br />

Baretia notarii de Levigo rebellis, nunc eius domum in Levigo positam vendit Leonardo Nicato<br />

de Levigo pro renensibus 540 in ratione librarum 5 meranensium pro quolibet renense, data<br />

super ea domo immunitate a plovigis et factionibus castri Silvae quamdiu erit in eius et<br />

posterorum potestate.<br />

Pergamena mm 436x467. Sigillo pendente. - Domus murata cooperta scandulis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

358


Capsa 14<br />

119. Anno 1557. - Acta secuta in causa doctoris Avanzini curatoris Ioannis Antonii Grandi<br />

de Levico mente capti et Thomae Tabarelli qui emit petiam terrae a dicto Grandi vilissimo<br />

praetio inde dictus curator praetendit restitutionem dictae petiae terrae.<br />

Cartaceo, carte 28.<br />

120. Anno 1565 indictione 8, die lunae 5 novembris sub porticu mansus s. Desiderii<br />

iurisdictionis Levici, praesentibus domino Dominico de Casanova plebano Levigi, domino<br />

Ioanne de Grandis etc. - Nobilis dominus Iacobus de Roccabruna capitaneus castri Silvae et<br />

Levigi in executione litterarum domini Christophori episcopi tridentini volentis Mathaeum<br />

quondam Silvestri Matheoni de Levigo propter aliqua servitia per aliquot tempus eidem domino<br />

episcopo fideliter praestita gratificari, eumdem investivit de manso s. Desiderii pro annua<br />

pensione renensium 25 meranensium ad s. Michaelem solvendorum ad libitum domini episcopi<br />

eidem relinquendum tale mansum.<br />

Adnectitur protestatio hominum communitatis Levigi et Silvae quod duo prata sub et supra<br />

stratam non pertineant ad dictum mansum sed ad communitatem, quae prata locata fuerunt a<br />

dicta communitate Libardo de Libardis possessori illius mansi et modo locata sunt etiam illa<br />

dicto Matthaeo Mattheoni, pro quibus solvuntur dictae communitati annuatim quatuor librae et<br />

duo agni, quas protestationes dictus dominus capitaneus remisit domino episcopo.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia.<br />

121. Anno 1536. - Condemantiones factae a domino Hieronymo Chilletta vicario Levici.<br />

Manca.<br />

122. Anno 1552, die 12 decembris, Feltriae. - Feltriensis episcopus domino cardinali<br />

episcopo tridentino scribit pro beneficiario sancti Desiderii quod contulerat cum reservatione<br />

tamen iuris patronatus, quod habere videbatur dominus episcopus tridentinus.<br />

Cartaceo, carte 6. Tre lettere con sigillo aderente. In italiano.<br />

123. Anno 1535 - 1536. - Registra expensarum factarum pro reaedificatione castri Sylvae<br />

sub domino cardinali Bernardo episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 22. Parte in italiano.<br />

124. Anno 1536, 13 ianuarii. - Ratio expensarum factarum in castro Sylvae pro<br />

reparationibus etc.<br />

Cartaceo, carte 26. Nella cartella c'era un foglio soltanto: qui sono state inserite le quittanze che si<br />

trovavano al N° 123. - Marzello depentor e Andrea Crivello a conto sue merzede a depenzer a Levego;<br />

Gasparo Grentbold pictor; Bernardino chiodarolo dala Vela; Gerolamo libraro; Antonio da Vendri<br />

depentor veronese; Claus tisler fa la stua.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

359


Capsa 14<br />

125. Taxa mercedum vicariatus Levigi extensa per dominum Nicolaum de Blasiis de Padua<br />

vicarium Levigi ex informatione observationis antiquae et pro honestate.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

126. Obligationes quas habet communitas Levigi et Sylvae pro castro Sylvae videlicet<br />

conducere debet omnia necessaria pro ipso castro propriis expensis, in reparatione et aedificiis<br />

castri manutenere homines necessarios expensis tamen domini episcopi scilicet duos carentanos<br />

et unam mensuram vini dare debet; omnes vegetes castri stringere debeat cum aliis<br />

obligationibus quatuordecim ibi expressis.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano. Circa l'anno 1520.<br />

127. Anno 1512, die 27 aprilis et 1515, die 13 aprilis. - Notula factionum et obligationum<br />

hominum universitatum Levigi et Sylvae erga castrum Silvae ad quod res necessarias conducere<br />

tenentur, materialia et manualitatem suppeditare pro illius reparatione, conductus aquae pro<br />

fonte tradere et alia multa praestare.<br />

Adsunt quatuor exemplaria.<br />

Pergamene 4: quattro esemplari: mm 236x625 (notaio: Bernardus Barezia de Ronchalis<br />

bergomensis); 535x178-180; 485x177; 600x375-378.<br />

128. Anno 1539, 21 novembris, ex Levigo. - Georgius Cribellus capitaneus et Hieronymus<br />

Chilleta vicarius Levigi certiorem reddunt Christophorum electum episcopum tridentinum quod<br />

quidam officiales communitatis Levigi post mortem Bernardi episcopi tridentini convenerint et<br />

statuerint, non sine temeritate, manus iniicere in venationibus, aucupationibus et piscationibus<br />

sibi prohibitis, consulti, ut aiebant, a quodam prudenti id de iure facere posse quia cum morte<br />

principis omnia eius edicta simul expirant.<br />

Cartaceo, carte 2. Due sigilli aderenti.<br />

129. Anno 1562. - Reccursus dominorum Georgii baronis a Firmian, Osvaldi Trapp de<br />

Beseno, Ioannis Langemantel et Iosephi a Prato ad dominum episcopum tridentinum contra<br />

capitaneum castri Sylvae qui recusat solvere decimam minutorum possessionum dicti castri<br />

unde rogant dominum episcopum ut se informet ab aliis capitaneis hac super re, ne defraudentur<br />

de suis decimis Levigi et Sylvae, de quibus fuerunt investiti.<br />

Iacobus Roccabruna capitaneus castri Sylvae informat dominum episcopum tridentinum<br />

quod numquam solverit decimam minutorum, et quod loca circa castrum vineata et arativa<br />

numquam solverint uti deponere possunt etiam capitanei praedecessores, sicuti etiam dicendum<br />

est de aliis campis spectantibus ad castrum.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. Parte in italiano.<br />

130. Anno 1588, 6 septembris. - Relatio data a Iacobo Roccabruna capitaneo castri Sylvae<br />

domino episcopo tridentino quod capitaneus Telvanae proclamaverit homines Levici eo quod<br />

pignoraverint pasculantes homines mansuum Novaledi in pascuis hominum Levigi et eos<br />

pignorarunt seu eis quaedam animalia in pignus acceperunt in manso s. Desiderii spectante ad<br />

iurisdictionem Levici. Quare conquaestus dominus Iacobus Roccabruna de tali proclamate<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

360


Capsa 14<br />

contra capitaneum Telvanae, respondit quod mansus s. Desiderii spectet ad iurisdcitionem<br />

Telvanae unde certiorem reddit dominum episcopum ut iura sua tueatur.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

131. Anno 1609. - Recursus communitatis Levici ad episcopum tridentinum ratione<br />

pignorationis factae Avancino de Levico a communitate Burgi Ausugii eo quod inciderit ligna<br />

in monte Sellae, sed intra confinia dictae communitatis Levici, ut apparet ex terminis plantatis<br />

anno 1504, unde petunt a domino episcopo homines Levici conservationem iurium suorum.<br />

Cartaceo, carte 5. In italiano.<br />

132. Anno 1609. - Carolus episcopus tridentinus scribit capitaneo Levici ut quamprimum<br />

excavare faciat fossam in medio communium Levici ita ut aqua decurrat in flumen Brentae<br />

prope molinum de Somedis ut aër sit salubrior et communia ad culturam redigantur dando<br />

eidem facultatem imponendi collectas ad id operis necessarias.<br />

Cartaceo, carta 1. - Bonifica.<br />

133. Anno 1590, 20 ianuarii, Vincentiae. - Thomas Contarini potestas Vincentiae hortatur<br />

dominos consiliarios et locumtenentes tridentinos ut contineant subditos suos levicenses qui<br />

continuo molestant homines Rezzii et val de Lastego ratione confinium quorum unus ab eis<br />

occisus et alii vulnerati fuerunt et praetendunt dicti levicenses locum ab eis Pezzè appellatum,<br />

qui mons Vezenae est dicendus, et de iure ad Rezzios et val de Lastego spectat. Rogat ergo<br />

dictos locumtenentes ut remedium apponant ne ad alias deliberationes devenire debeat.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

134. Anno 1534, ultima maii, ex castro Sylvae. - Georgius Crivelli capitaneus Sylvae<br />

certiores reddit locumtenentes tridentinos quod cum partem fluminis Brentae ad iurisdictionem<br />

castri Sylvae spectantem cuidam piscatori locasset, dum ad piscandum accederet impeditus fuit<br />

a capitaneo castri Telvanae una cum aliis hominibus armatis. Quare cum tractetur de perturbata<br />

iurisdictione eosdem informat prout iuris etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

135. Anno 1528, 12 septembris, ex arce pragensi. - Bernardus episcopus tridentinus<br />

conquaeritur cum locumtenentibus tridentinis quod homines Levici post mortem capitanei castri<br />

Sulvae ausi fuerint iumenta in locis episcopi pascere, novumque ordinem et leges inducere et<br />

proclamata nonnulla revocare unde eis mandat ut contra eos omnes iuris rigorem servent ne per<br />

patientiam suam temeritatem aliquam maiorem, ut consueverunt, in dies committere audeant.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

136. Anno 1531, die 19 maii. - Ioannes Maius dominum Bernardum episcopum et<br />

cardinalem tridentinum facit certiorem quod eius nomine super capellania s. Desiderii ad<br />

dominum feltrensem praesentationem fecerit de deputato capellano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

361


Capsa 14<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

362


Capsa 15<br />

CAPSA 15<br />

Acta imperialia (7)<br />

1. Anno 1474. - Articuli et instructiones factae in dieta ratisponensi pro parando magno<br />

exercitu et commeatu bellico ad pugnandum contra Turcas. Omnes principes christiani ad arma<br />

vocantur et ad opem ferendam.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

2. Anno 1519. Barchinone in Hispania die 19 aprilis. - Carolus V ob mortem Maximiliani<br />

romanorum imperatoris avi sui, archiducatus Austriae et aliorum dominiorum una cum<br />

Ferdinando fratre haeres factus, ad earum provinciarum gubernationem et regimen praefecit<br />

Matthaeum s. Angeli sanctae romanae ecclesiae cardinalem gurcensem coadiutorem<br />

salisburgensem, Bernardum episcopum tridentinum et Petrum episcopum tergestinum una cum<br />

Michaele barone de Wolchenstain, Georgio domino de Firmiano cum aliis. Dans eis debitas<br />

facultates administrandi omnia, iuramenta fidelitatis recipiendi, exceptis alienationibus.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia. Scritta da Antonio Quetta.<br />

3. Anno 1519. - Oratio habita ab oratoribus gallis ad conventum electorum imperii pro<br />

futura electione romani imperatoris in qua pro suo rege depugnant et certant, eum extollendo et<br />

imperio dignissimum depredicando.<br />

Cartaceo, carte 7. Scritta da Antonio Quetta.<br />

4. Anno 1523, die 25 augusti, Vallisoleti in Hispania. - Instructio de his quae nobilis<br />

dominus Iohannes Hannart vicecomes in Lombek eques ordinis s. Iacobi de Spata primarius<br />

secretarius, consiliarius, orator et commissarius Caroli V romanorum imperatoris agere et<br />

tractare debet in Germania apud status et aliquot principes imperii. Agitur praecipue de mediis<br />

ad sustinenda onera regiminis imperii instituendis, sublato quodam theloneo quod in multis locis<br />

provinciarum inferioris Germaniae constituere decreverant status imperii. Agitur de forma<br />

regiminis per locumtenentes et an ipsi Carolo V velint illud committere.<br />

Cartaceo, carte 7. Copia coeva.<br />

5. Anno 1524. - Transumptum ex constitutionibus quae in conventu ratisponensi a<br />

reverendissimo domino cardinali Campegio sedis apostolicae legato ibi agente conceptae<br />

fuerunt. Agitur de reformatione cleri in Germania et plura ordinantur ad vitam et honestatem<br />

clericorum spectantia.<br />

Cartaceo, carte 14. Copia del segretario del principato Etinger.<br />

6. Anno 1527. - Domini Ferdinandi Hungariae et Bohemiae regis, archiducis Austriae etc.<br />

edictum adversus anabaptistas, lutheranos, zuinglianos, oecolampadianos et huiusce fecis ac<br />

sentinae, iusto Dei, orthodoxae ecclesiae et proprio iudicio damnatos et ex omni parte<br />

seditionum authores haereticos.<br />

Adsunt tria exemplaria typis edita.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

363


Capsa 15<br />

Cartaceo a stampa. Carte 8.<br />

7. Anno 1544, 26 aprilis, Spirae. - Leges stabilitae in imperiali dieta spirensi a Ferdinando<br />

romanorum rege in materia contractuum.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

364


Capsa 16<br />

CAPSA 16<br />

Austria (numeri 90)<br />

1. Anno 1522, die 23 aprilis. Romae. - Breve Hadriani VI summi pontificis ad<br />

Ferdinandum archiducem Austriae in quo Turcarum progressus in Hungaria deplorat, auxilium<br />

pecuniarium spondet, hortaturque archiducem ad rem serio agendam pro tutando Hungariae rege<br />

eiusque regno.<br />

Exemplar non est vidimatum.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

2. Anno 1259 secundo kalendas maii. Anagnie. Pontificatus anno quinto. - Breve originale<br />

domini Alexandri papae IV ad patriarcham aquilegensem ad instantiam Goritie ac Tyrolensis<br />

comitis, advocatus aquilengensis ecclesiae conqueritur quod dictus patriarcha occupaverit<br />

castrum cremonense et quaedam alia bona ipsius comitis et ad restitutionem hortatur.<br />

Pergamena mm 201x235. Bollo plumbeo.<br />

3. Anno 1483, die 8 iulii. Datum apud Lacum obscurum - Domini Renak ducis<br />

Lotharingiae, Calabriae etc. Epistola ad dominum episcopum tridentinum cui scribit certos<br />

milites propediem esse transituros et euntes pro eius custodia; et commendat domino episcopo<br />

Andream Heraldum nuncium suum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Sul verso risposta del vescovo Hinderbach.<br />

4. Anno 1483, die 20 octobris, Tridenti in castro Boni Consilii. - Ad instantiam et preces<br />

domini Sigismundi archiducis Austriae etc. qui ad secunda vota transierat et matrimomium<br />

contraxerat cum filia domini Alberti ducis Saxoniae, dominus Iohannes episcopus tridentinus<br />

indicit processiones et litanias per diocesim ad impetrandam dominis iugalibus felicitatem.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

5. Anno 1472, die 10 novembris. - Datum in castris apud Bohain. Carolus dux Burgundiae,<br />

Lotharingiae, Brabantiae etc. consanguineum suum comitem de Campo basso facit et creat<br />

conductorem et capitaneum certarum gentium armatarum sub conditionibus ibi expositis.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

6. Anno 1521, mense iunio. - Oratio habita ab episcopo..... (quinque ecclesiarum) in<br />

praesentatione reginae Mariae in Neimburg desponsatae domino Ludovico Hungariae et<br />

Bohemiae regi etc. cui praesentationi dominus Bernardus episcopus tridentinus nomine caesaris<br />

interfuit uti propria manu adnotavit.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

365


Capsa 16<br />

7. Anno 1525. - Folium typis editum in quo describitur exercitus gallicus in Italiam ductus<br />

cum numero capitaneorum, baronum et illustrium virorum qui in ticinensi conflictu mortui vel<br />

captivi facti sunt, quos inter captivos ipse gallorum rex.<br />

Cartaceo, carta 1. A stampa su una sola facciata.<br />

8. Anno 1525, die prima aprilis. - Quoddam exemplar foederis quod initum est inter<br />

summum pontificem, caesarem, Angliae regem et Austriae archiducem.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

9. Anno 1529 sexto kalendas septembris, Romae. - Summarium bullae pontificis summi<br />

super venditione vasorum, iocalium [gioielli] et immobilium bonorum ecclesiasticorum in<br />

superiori Germania, deputatis ad id apostolico nuntio et domino Bernardo episcopo tridentino<br />

pro sustinendo bello contra turcas.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

10. Anno 1491. - Scriptura typis edita contra falsas francorum litteras pro defensione<br />

honoris serenissimi romanorum regis semper augusti. Versatur praecipue super gallorum<br />

proditione in occupandis arce et civitate Nanentensi ac versipellem detestandamque eorum<br />

perfidiam prodit. Multa ad historiam illius temporis continet.<br />

Cartaceo, carte 6. A stampa. È posteriore al 1492.<br />

11. Anno 1407, die 12 aprilis in burgo s. Michaelis comitatus de Kunigsperch. - Fridericus<br />

Austriae dux, Tyrolis comes ob merita Rudolfi de Belenzanis de Tridento promittit eidem<br />

investituram de castro Thenni et de omnibus affictibus et iurisdictione temporali ac aliis<br />

redditibus in plebatu Thenni, quamprimum contigerit ipsum castrum acquiri per ipsum<br />

Fridericum: quod si id non evenerit promittit investire eundem Rudolfum de castro Silvae de<br />

Levigo cum iurisdictione tota villarum Levigi et Silvae; ita tamen quod in huiusmodi investitura<br />

castri Silvae communitas tridentina suum adhibeat consensum et sub his pactis quod si dictus<br />

Rudolfus moreatur sine liberis quod castrum Thenni devolvatur ad cameram tridentinam et<br />

castrum Silvae ad communitatem Tridenti.<br />

Pergamena mm 252x317. Sigillo pendente.<br />

12. Anno 1512, die 1 decembris. - Epistola domini Regault de Villanova equitis consiliarii<br />

et ordinarii magistri domus christianissimi regis et eius apud caesarem oratoris ad dominum<br />

episcopum tridentinum Veronae locumtenentem caesareum pro habenda possessione oppidi<br />

Villae franchae et Nugaroli sibi a caesare donati: obiurgatque dominum episcopum pro<br />

dilatione.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

13. Anno 1516, die 22 ianuarii. - Exemplum litterarum catholici regis Ferdinandi ad<br />

serenissimum principem Carolum in quibus de testamento a se condito; eo haerede relicto<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

366


Capsa 16<br />

certiorem facit ipsum, fidelem iniungit executionem eorum quae legavit et speciatim pro anima<br />

sua et pro manutentione uxoris suae quam summopere commendat.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

14. Anno 1516, die 15 iulii in oppido Fuessen.. - Dominus Maximilianus imperator mandat<br />

Ioanni Baptistae Spinello comiti Carriatae consiliario suo et gubernatori Veronae quod solvat ea<br />

debita quae venerabilis Bernardus episcopus tridentinus, princeps et consiliarius suus tempore<br />

quo Veronae eius iussu ageret pro imperiali camera contraxerat.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. La terza lettera è una copia della prima.<br />

15. Anno 1519. - Oratio habita per unum ex oratoribus dominorum principum electorum<br />

imperii coram Carolo V in decreti praesentatione de eius electione facta.<br />

Cartaceo, carte 3. Parte in francese.<br />

16. Item responsiva oratio domini Mercurini arboriensis de Gattinaria eiusdem Caroli V<br />

supremi cancellarii habita post praesentationem decreti electionis; die sancti Andreae ultima<br />

novembris 1519 in Molino regis prope Barchinonam.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

17. Item petitiones quaedam domini Federici comitis palatini Rheni et Bavariae ducis qui<br />

nomine omnium electorum imperii ad praesentandum dictum decretum se contulerat.<br />

Cartaceo, carte 2. In tedesco.<br />

18. Anno 1382. - Pacta, privilegia et immunitates quae et quas concessit Leopoldus dux<br />

Austriae etc. civitati tergestinae et eius civibus.<br />

Anno 1388. - Eadem confirmata per Albertum Austriae ducem etc.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

19. Anno 1518, die 20 aprilis in oppido Hall. - Domini Maximiliani imperatoris instructio<br />

ad dominos Franciscum de Colla et Antonium de Comitibus consiliarios et oratores suos de his<br />

quae apud serenissimum principem dominum Basilium Volodimeriae, Moscoviaeque ducem ac<br />

magnum Rhutenorum principem eius nomine tractare debent super pace cum polonis et<br />

expeditione contra Turcas.<br />

Item alia ad eam legationem spectantia pro expensis factis.<br />

Manca.<br />

20. Scriptura ad dominum cardinalem et episcopum tridentinum super qualitate et<br />

conditionibus civitatis in qua futurum concilium erit celebrandum; et demonstrare vult eius<br />

auctor quod civitas mediolanensis aptissima sit et necessariae conditiones in ea reperiantur.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

367


Capsa 16<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

21. Scriptura in qua exponitur quae conditiones requirantur ut generalis pax christianitatis<br />

concludi possit. Videtur facta circa annum 1530.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

22. Scriptura in qua proponitur quid circa rem lutheranam in conventu augustensi<br />

faciendum videatur. Insuper quae circumspectiones haberi debeant ut regnum Bohemiae sedi<br />

apostolicae uniri possit.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

23. Scripturae aliae circa modum uniendi Bohemiae regnum apostolicae sedi in conventu<br />

augustensi et de bonis ex ea unione provenientibus. Haec acta et tractata sunt sub Clemente VII<br />

summo pontifice.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

24. Anno 1445, pridie nonas februarii. - Exemplar ex authentico relevatum et domini<br />

Udalrici episcopi kurcensis, salisburgensis ecclesiae vicarii generalis auctoritate et sigillo<br />

pendenti vidimatum. Dominus Eugenius papa, Friderico romanorum regi quoad vixerit concedit<br />

ius et potestatem nominandi et praesentandi episcopos in ecclesiis tridentina, brixinensi,<br />

kurcensi, tergestina, curiensi et petinensi.<br />

Pergamena mm 310x413. Sigillo perduto. Datum Novacivitate, 10 maii.<br />

25. Anno 1459 decimo kalendas marcii. Datum Senis. - Exemplar ex authentico relevatum<br />

et domini Udalrici episcopi pataviensis auctoritate et sigillo pendenti vidimatum. Pius pontifex<br />

summus Friderico romanorum imperatori confirmat ius nominandi et praesentandi episcopos in<br />

ecclesiis tridentina, brixinensi, curiensi, gurcensi, tergestina et petinensi ac insuper facultatem<br />

colligendi per designatos executores decimam super toto clero omnibusque ecclesiis et<br />

ecclesiasticis beneficiis per universam nacionem germanicam atque romanum imperium pro una<br />

dumtaxat vice, pro extinctione debitorum in retributionem et recompensam pro servitiis<br />

apostolicae sedi praestitis.<br />

Pergamena mm 393x550. Sigillo pendente. Copia.<br />

26. Anno 1532, die 18 iunii. Datum Romae apud s. Petrum. - Exemplar brevis Clementis<br />

papae VII ad Carolum V caesarem et Ferdinandum regem pro expeditione contra Turcas<br />

promovenda et simul opem et auxilium se allaturum spondet.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

27. Titulus antiquus Rudolphi Austriae ducis etc. in germanico idiomate.<br />

368


Capsa 16<br />

Cartaceo, carta 1. In tedesco. Sec. XVI.<br />

28. Anno 1532. - Proceres et curia tota descripta quam Carolus V caesar actu habebat<br />

quando fuit Ratisponae.<br />

Cartaceo, carte 3. In francese.<br />

29. Regna et dominia insigniora catholici regis Caroli Austriae archiducis etc. quidque<br />

singula pro insigniis sive armis habeant, breviter indicantur et enumerantur eiusque simul<br />

magna potentia ostenditur.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

30. Anno 1472 duodecimo kalendas ianuarii. Romae apud s. Petrum. - Brevis Sixti<br />

pontificis summi exemplar ad Carolum ducem Burgundiae quo eum hortatur ad adhaerendum<br />

Sigismundo Austriae duci eumque iuvandum in defensione fidei.<br />

Manca.<br />

31. Anno 1473, die 16 augusti. Datum in castris felicibus apud Saydum. - Francisci Friciae<br />

vicecomitis ducis Mediolani epistola ad illustrem et excelsum principem consanguineum suum<br />

Sigismundum Austriae ducem quem rogat ut se interponat ad magnificos comites Amacii<br />

pheudatarios ipsius Sigismundi atque tollere faciat certum pedagium de novo positum in grave<br />

detrimentum hominum Burmii.<br />

Manca.<br />

32. Anno 1501, in dominica Iudica, hora nona noctis. Ex Vienna. - Epistola domini Georgii<br />

de Neydegk coadiutoris episcopi tridentini ad quemdam consobrinum Mathaeum Khuen quem<br />

certiorem facit se hora quinta post meridiem ea die Viennam provenisse una cum domino<br />

capitaneo Wolffgango de Polkam ibique funestum obitum antecessoris sui domini Ioannis<br />

Waldner qui vanis timoris imaginationibus oppressus laqueo se suspenderat, intellexisse, et qui<br />

pro trecentis florenis sibi debitor erat pro quo credito apud regiam maiestatem institit.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

33. Anno 1519. - Particularis instructio de his quae dominus Hieronymus Brunner domini<br />

romanorum et Hispaniarum regis Caroli V consiliarius et capitaneus brisacensis nomine<br />

dominorum commissariorum et mandatariorum dominorum electorum imperii suae regiae<br />

maiestati exponere et referre debet super eorum negotiis.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

34. Anno 1519. - Principalis instructio de his quae dictus dominus Hieronymus Brunner<br />

suae maiestati exponere et notificare debet super publicis negotiis. In his instructionibus plura<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

369


Capsa 16<br />

continentur scitu digna quae ad historiam illius temporis spectant atque etiam ad electionem<br />

eiusdem Caroli V in romanorum regem.<br />

Cartaceo, carte 15.<br />

35. Articuli dominorum electorum imperii qui a commissariis regiae maiestatis Caroli<br />

fuerunt iurati in animam ipsius regis. Continent ea quae pro recto gubernio, pro publica pace etc.<br />

observanda sunt a caesarea maiestate.<br />

Cartaceo, carte 7.<br />

36. Anno 1519. - Epistola oratorum regis Galliae una cum quadam oratione ad suadendos<br />

imperii electores ut in romanorum regem eligant Franciscum eorum regem quem depredicant et<br />

ad sidera extollunt.<br />

Cartaceo, carte 11.<br />

37. Anno 1519, die 2 aprilis in civitate Barchinone in Hispania. - Dominus Carolus rex ob<br />

mortem Maximiliani avi sui factus haeres dominiorum austriacorum ad eorum gubernium<br />

praefecit dominum Matheum s. Angeli sanctae romanae ecclesiae diaconum cardinalem<br />

gurcensem episcopum, dominum Bernardum episcopum tridentinum, dominum Petrum<br />

episcopum tergestinum cum aliis dominis laicis quorum auctoritatem declarat et quantum se<br />

extendat edicit.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

38. Anno 1519. - Domini comites qui in Francofordia cum electoribus imperii adfuerunt<br />

tempore quo Carolus Hispaniarum rex in romanorum regem fuit electus. In germanico.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

39. Anno 1519. - Capitula acta et tractata Francofordiae in electione regis Hispaniarum<br />

Caroli in romanorum regem. In germanico.<br />

Manca. C'è soltanto una carta a stampa con una nota: liegt bei den vom dr. Wörz zu...<br />

40. Anno 1519, mense maio, die primo. - Itinerarium domini Bernardi episcopi Tridenti<br />

commissarii regii quando a Tridento discessit et ad electionem novi romanorum regis profectus<br />

est. In germanico.<br />

Cartaceo, carte 2. Viaggio da Trento ad Augusta. In tedesco.<br />

41. Anno 1519, die 5 augusti. - Dominus Mattheus cardinalis et episcopus gurcensis,<br />

dominus Bernardus Clesius episcopus tridentinus cum aliis commissariis Caroli regis<br />

manifestum faciunt quibus etc. Post mortem Maximiliani imperatoris et avi eiusdem Caroli ac<br />

Ferdinandi fratrum esse haeredes statuum austriacorum etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

370


Capsa 16<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

42. Anno 1528. - Exemplar cuiusdam epistolae scriptae a comite Mirandulano ad<br />

episcopum gurcensem ut se interponat ad caesarem pro obtinenda pensione 2000 ducatorum<br />

super ecclesia taraconensi in favorem eiusdem comitis.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

43. Anno 1527. - Plures scripturae in unum colligatae spectantes ad Hungariae regnum et<br />

praecipue de iure Ferdinandi archiducis Austriae ad illud regnum et de iniusta possessione et<br />

invasione quas pertendebat et faciebat dominus Vaivoda Transilvaniae contra regnum illud.<br />

Quinam fuerint rebelles et adhaeserint eidem Vaivodae. Iuramentum fidelitatis praestitum<br />

Ferdinando praedicto a comite Nadasti et aliis.<br />

Cartaceo, carte 41. Parte in tedesco.<br />

44. Anno 1525, die 20 septembris, Tubingae. - Ferdinandus archidux Austriae respondet<br />

Bernardo episcopo tridentino quod nondum habeat plenam notitiam de duce Mediolani. Quod<br />

capsae maneant bene custoditae et servatae usque quo de dicto duce Deus aliter disponat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

45. Anno 1525, die 23 septembris, Tubingae. - Ferdinandus archidux Austriae propria<br />

manu scribit Bernardo episcopo tridentino quod velit dimittere omnia et quamprimum ad ipsum<br />

accedat quia necessitas expostulat eius praesentiam pro tractandis in conventu augustano<br />

gravissimis negotiis.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

46. Anno 1518, die 21 decembris, Romae apud s. Petrum. - Leo X bullam mittit<br />

Maximiliano imperatori in qua sibi scriptas ab eodem hungarici regni calamitates ob Turcarum<br />

invasionem deplorat quare cruciatam publicavit et gratiam iubilaei ad omnes ducatos et<br />

provincias caesareae maiestati subiectas concedit, atque ut omnes pecuniarum summae in his<br />

collectae pro parando bello et reparandis damnis impendantur, pariter concedit. Insuper ad dicti<br />

caesaris petitionem permittit quod Thomas praesbiter cardinalis tituli s. Sixti apud ipsum sedis<br />

apostolicae legatus ad sedandas discordias in Hungariam accedat, eo tamen pacto ut postea ad<br />

francofordiensem conventum accedere possit et disponere principum animos pro bello contra<br />

eosdem Turcas suscipiendo.<br />

Pergamena mm 296x526. Sigillo aderente.<br />

47. Anno 1524, die 13 octobris, Viennae. - Comes in Ortenburg scribit Bernardo episcopo<br />

tridentino eumque ennixe rogat ut rebus suis bene compositis quamprimum ad archiducem se<br />

conferat, ab eodem maxime desideratus pro christianae reipublicae incremento et subditorum<br />

utriusque commodo et tranquillitate.<br />

Adest etiam epistola eiusdem archiducis Ferdinandi invitatoria.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

371


Capsa 16<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

48. Anno 1518, die 30 decembris, Romae. - Erasmus episcopus plocensis certiorem reddit<br />

Maximilianum imperatorem de obtento brevi cruciatae et iubilaei, quod etiam ei transmittit.<br />

Manca.<br />

49. Anno 1525, die 5 novembris, Tubingae. - Ferdinandus archidux Austriae gratias agit<br />

Bernardo episcopo tridentino de prudenti suo consilio circa novitates confinium Italiae et<br />

praecipue Mediolani. Eum insuper expectat ad dietam imperialem die lunae post s. Martinum<br />

Augustae celebrandam, ubi cum ipso tractavit de obviandis futuris tumultibus rusticorum et aliis<br />

arduis negotiis.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

50. Maximilianus imperator gratificare volens servitia sibi praestita a magistro Baptista<br />

Baldirono consiliario et physico suo et a Georgio Vogl servitore camerae suae eis donavit et<br />

concessit bona omnia quae fuerunt Bernardini et fratrum de Curte mediolanensium rebellium<br />

ipsius et ducum Mediolani; item eis donavit et concessit offictium iudicis datiorum Mediolani<br />

quod habebat Baptista de Basilica s. Petri.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

51. Anno 1678, die 14 augusti, Tridenti. - Franciscus electus episcopus tridentinus gratias<br />

agit caesari quod eum destinaverit commissarium hominum communitatis et civitatis Castilionis<br />

super statu et iure possessionis suae munusque suum ex qua par est diligentia functorum<br />

spondet.<br />

Manca.<br />

52. Anno 1524, die 27 octobris, Viennae. - Ferdinandus Austriae dux aliam scribit<br />

epistolam Bernardo episcopo tridentino qua instantius eum extimulat ut relictis omnibus quam<br />

primum ad iter se accingat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

53. Anno 1525, die 6 novembris, Tubingae. - Ferdinandus archidux Austriae respondet<br />

Bernardo episcopo tridentino quod belli italici timor sit sublatus; quod rustici, qui ad venetorum<br />

patrocinium confugerant non sunt auditi, ut sibi retulit venetorum orator; monet tamen ipsum<br />

episcopum ut melius se informet; eum iterum solicitat pro suo adventu ad conventum<br />

augustanum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

372


Capsa 16<br />

54. Anno 1518, die 27 decembris, Romae. - Erasmus episcopus plocensis regius orator<br />

scribit Maximiliano imperatori petenti in civitate Tridenti coronari a pontifice vel alio delegato<br />

antequum contra Turcas bellum suscipiat, quod hoc apud pontifices numquam in more positum<br />

fuerit, caesares extra Urbem vel saltem in loco ubi sit romana curia coronandi, neque per alium<br />

quam romanum pontificem haec cerimonia sit facienda. Suggerit modum quo hoc obtinere<br />

possit.<br />

Manca.<br />

55. Anno 1524, die 26 septembris, Romae. - Ioannes de Tisis tridentini reverendissimi<br />

cardinalis caudatarius scribit Bernardo episcopo tridentino quod Rosinus exclamet contra<br />

exactionem tertiae solvendae, multumque laborat apud pontificem dicens quod si talia exigantur<br />

erit ruina totius Germaniae et quod dominus princeps Austriae etiam vigore facultatis<br />

apostolicae nihil possit exigere in terris pleno iure sibi non subiectis. Scribit etiam quod pontifex<br />

omnem operam impendat pro reformatione ecclesiae, visitantur saepius carceres, hospitalia,<br />

sacerdotes diligentissime examinantur tam promoti, quam promovendi et nova regula tradita est<br />

eis praecipue super eorum indumentis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

56. Anno 1503, die 10 martii.- Memoria nativitatis Ferdinandi archiducis Austriae qui eo<br />

die et anno natus est.<br />

Manca.<br />

57. Anno 1529, Bononiae. - Variae epistolae domini Andreae de Burgo ad Bernardum<br />

episcopum tridentinum scriptae eo tempore quo Clemens VII pontifex maximus Bononiae fuit<br />

cum Caesarea Maiestate concernentes tractatus pacis cum pontifice, venetis, florentinis atque<br />

alia accidentia eo tempore successa.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 9, fascicolo 1, carte 1-2.<br />

58. Anno 1548, 27 iunii, Augustae. - Archiepiscopus S. Sa. ae certiorem reddit episcopum<br />

tridentinum de interim imperatoris a variis Germaniae civitatibus acceptato repugnante Augusta,<br />

quam tamen vi ad acceptandum adegit.<br />

Manca.<br />

59. Anno 1548... iulii, Ianuae in palatio Andreae d'Oria principis Amalphitani Caroli V<br />

imperatoris capitanei generalis maris. - Christophorus cardinalis et episcopus tridentinus habita<br />

dispensatione pontificia in matrimonium coniunxit serenissimum Maximilianum archiducem<br />

Austriae etc. filium Ferdinandi romanorum regis cum serenissima infanta Maria filia Caroli V<br />

romanorum imperatoris et Isabellae imperatricis, quae cum dicto Maximiliano matrimonium<br />

contraxit per procuratorem Gomzium Suarez de Figuezoa commendatarium et equitem ordinis<br />

divi Iacobi de spata et caesareae maiestatis consiliarium ad praesens apud Ianuenses oratorem.<br />

Est exemplar.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca.<br />

373


Capsa 16<br />

60. Anno 1679, die 27 novembris, Pragae. - Caesareum edictum Leopoldi imperatoris quo<br />

in austriaco territorio reservatur ius perpetuum retractus bonorum stabilium contra<br />

communitates ecclesiasticas quascumque.<br />

Manca.<br />

61. Anno 1559, 9 maii, Augustae. - Ferdinandus romanorum imperator certiorem reddit<br />

Christophorum episcopum tridentinum de acceptis suis epistolis quae gratae fuerunt et eas grato<br />

animo accepit propter ostensam animi sui propensionem erga caesarem et ipse operam dabit ut<br />

suum favorem et benevolentiam experiatur.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

62. Anno 1532, die 4 et 7 iulii, Romae. - Binae litterae pontificiae ad Ferdinandum regem<br />

ad quem nepotem suum cardinalem de Medicis mittit cum 50.000 ducatis pro auxilio contra<br />

Turcas.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigilli aderenti.<br />

63. Anno 1525. - Epistolae cum memoriali reverendissimi domini episcopi tridentini pro<br />

agendis suo nomine in curia caesaris per suum affinem dominum Andream de Burgo nempe pro<br />

obtinenda a caesarea maiestate pensione attentis servitiis sibi praestitis et expensis factis.<br />

Cartaceo, carte 8. Tre lettere e un memoriale. Sigilli aderenti.<br />

64. Anno 1534. - Epistolae Ferdinandi regis ad eumdem cardinalem tridentinum et una<br />

imperatoris Caroli V super publicis eorum negociis.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 3, fascicolo 1, carte 446-448; busta 5,<br />

fascicolo 8, c. 12.<br />

65. Anno 1530, die 8 aprilis Mantuae. - Caroli romanorum imperatoris epistola ad<br />

dominum Bernardum cardinalem episcopum tridentinum qua eum commonefacit se ad<br />

secundum diem dominicae Resurrectionis illinc discessurum et ad diem veneris proximum ad<br />

eum venturum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

66. Anno 1559, 12 ianuarii. - Epistola originalis Francisci II regis gallorum ad ministrum<br />

quemdam imperatoris in qua de illius in suum regnum adventum gratulatur, promittens se locum<br />

commodum determinaturum in quo bene tractetur et ab ipso audientiam habeat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto. In francese. Firma autografa di Francesco I.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

374


Capsa 16<br />

67. Carolus episcopus tridentinus ad petitionem caesareae maiestatis delegavit Franciscum<br />

Bennassutum legum doctorem et commissarium generalem vallium Ananiae et Solis ad<br />

audiendas quaerelas contra principem Franciscum de Gonzaga dicti imperatoris consanguineum<br />

et Stiverorum Castilionis principem et eis auditis ad dominum episcopum referat ut postea<br />

dictam maiestatem informare possit.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Vedi anche AST: Corrispondenza Clesiana, busta 15d, fascicolo<br />

1, carte 77-82.<br />

68. Episcopus tridentinus [Christophorus] supplices litteras mittit imperatori in quibus<br />

promittit omnem diligentiam adhibere pro adiveniendo occisore Antonii baronis a<br />

Trautmandorf; rogat tamen eandem maiestatem quatenus removere velit a commissione super<br />

hoc data Ioannem Franciscum Pavarelli tridentinum ex praetorem qui multis criminibus<br />

accusatur et hoc negotium relinquat iudici ordinario tridentino vel alium mittat.<br />

Manca.<br />

69. Anno 1555, die 27 octobris, Viennae. - Ferdinandus rex humanissime gratias refert<br />

domino Christophoro sancti Caesarei in palatio presbitero cardinali episcopo tridentino<br />

brixinensis ecclesiae administratori, principi, consiliario et amico suo carissimo, qui die 18<br />

eiusdem mensis ex Sterzing ei novitates in Italia vertentes scripserat et ut id facere pergat,<br />

hortatur.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Firma autografa.<br />

70. Anno 1555, die 3 novembris, Bruxelis. - Philippus Caroli V filius domino Christophoro<br />

cardinali tridentino gratias refert pro transmissis novitatibus Romae vertentibus.<br />

Cartaceo, carte 2. In spagnolo.<br />

71. Scriptura in favorem Ferdinandi regis romanorum in qua solvuntur dubia proposita<br />

contra eius electionem ad imperiale solium, ex parte sanctae sedis.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

72. Anno 1510, 8 aprilis, Augustae. - Maximilianus romanorum imperator pro 18.000<br />

scutis a sole oppignoravit Ludovico regi Franciae civitatem Veronae; et Georgius episcopus<br />

tridentinus, Rodulphus princeps de Anhalt caesareus armorum capitaneus generalis, et<br />

Balthassar Wolf caesarei Veronae locumtenentes consignaverunt ministris Franciae cittadellam<br />

cum eius castro in pignus.<br />

Pergamena mm 408x605. Sigillo pendente.<br />

73. Anno 1495, ultima martii. - Instrumentum confoederationis seu ligae inter summum<br />

pontificem Alexandrum VI, regem romanorum, regem Hispaniae, dominium venetum et<br />

Ludovicum ducem Mediolani; inter oratores ex parte Maximiliani romanorum regis aderat etiam<br />

Udalricus electus episcopus tridentinus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

375


Capsa 16<br />

Cartaceo, carte 18. Notai: Bernardinus de Ambrosiis q. Iohannis q. Stefani de Veneziis; Iohannes<br />

Emanuelis de Carenis civis Casalis Montis Ferrati; Fabianus Pilosus q. Donati de Texino dioc. Feltrensi;<br />

Antonius Gundisalvi de Minom; Petrus de Zaneto Gallo habitator Mediolani in porta Vercellina. Copia<br />

coeva.<br />

74. Anno 1509, 13 decembris, Veronae. - Oppignoratio castri, pontis, iurium et<br />

pertinentiarum terrae Vallegii agri veronensis facta nomine caesareae maiestatis a Georgio<br />

episcopo tridentino caesareo locumtenente Veronae Ludovico francorum regi pro 8.000 scutis a<br />

sole. Reversale Caroli de Ambrosia locumtenentis etc.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

75. Anno 1516, 15 ianuarii, Veronae. - Oodetus comes de Fuso (Odet de Foix numerorum<br />

77 et 80?) dominus de Lautreo marescalchus Franciae, gubernator Aquitaniae et regius citra<br />

montes locumtenens generalis testatur sibi restitutam fuisse ab episcopo tridentino nomine<br />

caesareae maiestatis civitatem Veronae cum castris iuxta commissionem sibi factam et dicto die<br />

15 ianuarii nomine dictae caesareae maiestatis et regis catholici omnibus articulis et pactis<br />

satisfecisse.<br />

Manca.<br />

76. Anno 1516, 27 decembris, ex Villa franca. - Salvaconductum datum a Theodoro<br />

Trivultio gubernatore et Andraea Griti procuratore s. Marci provisore generalibus exercitus,<br />

domino episcopo tridentino ut Veronam accedere possit cum comitatu et universa sua familia,<br />

dummodo non sint victualia quae ad usum Veronae conducantur neque munitiones tam virorum<br />

quam aliarum rerum, quibus Verona succurri possit.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

77. Anno 1517, 16 ianuarii, Veronae. - Bernardus episcopus tridentinus testatur se<br />

recepisse ab illustri domino Odet de Foix comite locumtenente regio nomine christianissimi<br />

regis 30.000 scuta de sole in executione pacis factae inter caesaream et christianissimam<br />

maiestatem quae recepit nomine dictae caesareae maiestatis.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Proviene dall'archivio di Vienna.<br />

78. Anno 1516, 9 decembris. - Diploma authenticum Maximiliani imperatoris in quo cedit<br />

civitatem Veronae cum suo districtu Carolo Hispaniarum regi, ea tamen conditione ut certa<br />

oppida in Foroiulio eidem cedat.<br />

Pergamena mm 392x505. Sigillo pendente.<br />

79. Anno 1516, 6 decembris, in oppido Bruxellis. - Carolus Hispaniarum rex cessam sibi a<br />

Maximiliano imperatore civitatem et agrum veronensem concedit christianissimo regi Franciae<br />

committitque Ioanni Courteville aequiti aurato, Iacobo Trapp, Francisco de Castelalto et una<br />

cum episcopo tridentino hanc cessionem faciant.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

376


Capsa 16<br />

Pergamena mm 323x478. Sigillo pendente. Firma di Carlo V.<br />

80. Epistolae Odet locumtenentis generalis pro rege Galliae ad Bernardum episcopum<br />

tridentinum in materia pacis et restitutionis Veronae de anno 1516, 1517 etc.<br />

Cartaceo, carte 23. Sigilli aderenti. Parte in italiano e parte in francese.<br />

81. Anno 1533, 23 octobris, Madriti. - Carolus romanorum imperator, quamvis non dubitet<br />

Bernardi episcopi tridentini praesentiam in electione futuri pontificis totius romanae ecclesiae<br />

utilitati fore maxime adiumenti, tamen eum hortatur ut istam electionem ex usu totius<br />

reipublicae christianae, consilio, industria et auctoritate sua dirigere et ne privatae affectiones<br />

aut respectus locum habeant, pro sua virili prospicere velit, pro quo Deo et sibi rem gratam<br />

faciet.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Firma di Carlo V.<br />

82. Anno 1535, 18 aprilis, Barchinone. - Carolus romanorum imperator congratulatur cum<br />

Bernardo episcopo tridentino quod iterum ad aulam serenissimi Ferdinandi regis accedat,<br />

eumque hortatur ut in eodem officio perseveret facturum rem Deo gratam et toti reipublicae<br />

utilem.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Firma di Carlo V.<br />

83. Anno 1515, 27 novembris, Memingen. - Maximilianus romanorum imperator<br />

commendat Bernardo episcopo tridentino Barbaram Stampa cui plurimum afficiebatur propter<br />

virtutes et merita eius erga ipsum imperatorem, demonstrando erga eam quaecumque<br />

humanitatis officia.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Firma del Bannisio.<br />

84. Anno 1515, 5 decembris. - Maximilianus romanorum imperator commendat Bernardo<br />

episcopo tridentino Paulum Somentium pro emolumentis et proventibus nonnullorum<br />

beneficiorum quae habet in dioecesi tridentina.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

85. Quatuor diplomata Ludovici Galliarum regis in quibus confirmat ea omnia quae peracta<br />

sunt a suis ministris et episcopo tridentino cum aliis gubernatoribus Veronae in pecunia<br />

exbursata a ministris gallis super Valegium et civitatem Veronae ut supra N° 8, 10, 15, 18 [72,<br />

74, 75] cum duobus instrumentis Georgii episcopi tridentini et aliorum caesareorum<br />

ministrorum Veronae. Sunt omnia originalia cum exemplaribus.<br />

a) Pergamena mm 355x525. Cinque sigilli aderenti. Datum penultimo iulii 1510.<br />

b) Cartaceo, carte 4. Copie di due diplomi precedenti del 28 agosto 1510.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

377


Capsa 16<br />

86. Anno 1497, 2 ianuarii. Ex Insprukha. - Nicolaus de Neuhaus canonicus tridentinus<br />

scribit Udalrico episcopo tridentino eumque consulit quod si rex Tridentum se conferat, eum<br />

visitet tum propter regalia, tum ne per aemulos aliquid mali apud maiestatem regiam imprimatur<br />

contra eumdem dominum episcopum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

87. Anno 1509, 11 septembris, Tridenti. - Blanca Maria romanorum regina conquaeritur<br />

cum Georgio episcopo tridentino quod cum Tridentum venisset et expostulasset a suo vicario ut<br />

in signum laetitiae adventus sui e carceribus liberaret sacerdotem Wolgangum Viecthtmair eum<br />

liberare recusaverit asserens id praestare non posse absque facultate domini episcopi; unde rogat<br />

eum ut in sui gratiam eum liberet.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

88. Anno 1517. - Instructio data commissariis Maximiliani romanorum imperatoris pro<br />

pace tractanda in conventu mantuano inter venetos et ipsum caesarem una cum epistola<br />

imperatoris ad Bernardum episcopum tridentinum et alios commissarios ac instrumento pacis<br />

initae.<br />

a) Cartaceo, carta 4. In italiano.<br />

b) Cartaceo, carte 10. Sigillo aderente.<br />

89. Anno 1561, die 22 martii, Viennae. - Ferdinandus imperator domino Ludovico cardinali<br />

et episcopo tridentino gratulatur ob nuper acceptam cardinalatus dignitatem, eumque<br />

commendat ob auxilium et favorem ab eo praestitum episcopo cavensi commissario apostolico<br />

qui Tridentum venerat ut patribus ad concilium conventuris de rebus omnibus necessariis in<br />

tempore provideret.<br />

Cartaceo, carte 2. Firma autografa.<br />

90. Anno 1539. - Exemplar litterarum a Ferdinando romanorum imperatore cuidam<br />

cardinali scriptarum in quibus eidem significat electionem Christophori Madrutii in episcopum<br />

tridentinum pro cuius confirmatione et annatae remissione litteras commendatitias dedit summo<br />

pontifici unde etiam rogat dictum dominum cardinalem ut tam sui quam electi virtutum respectu<br />

illum pro sua auctoritate atque gratia in adipiscenda confirmatione, annataeque remissione<br />

iuvare velit etc.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

378


Capsa 17<br />

CAPSA 17<br />

Tyrolis (numeri 119)<br />

1. Anno 1268 indictione 11, die martis 15 exeunte iulio in civitate Tridenti super palatio<br />

domini Egnonis episcopi tridentini. - Magister Ioannes Hungarus nuncius domini C. prixinensis<br />

decani iudicis subdelegati domini H. curiensis ecclesiae praesentavit litteras citatorias domino<br />

Egnoni episcopo Tridenti directas ad comparendum die 5 exeunte iulio in cathedrali ecclesia<br />

prixinensi per se vel per legitimum procuratorem ad audiendam taxationem expensarum quia<br />

antea non comparuit et ad respondendum domino comiti tirolensi.<br />

Pergamena mm 158x148. Notaio: Warinus de Bono sacri palatii. Testimoni: Maximianus iudex;<br />

Danielus scriba; Iohannes de Cavedeno iudex; Nicolaus de Waltanatto, Ubertus, Aycardus, Aleszander<br />

murus notarii. - Emericus capellanus domini episcopi tridentini.<br />

2. Anno 1268 indictione 11, die iovis 10 exeunte iunio iuxta Tyrol. - Salviconductus dati a<br />

domino Meinhardo comite tirolensi et domina Regina eius uxore domino Ermerrico presbitero<br />

et aliis nunciis domini episcopi Tridenti ut securi Brixinam ire et redire possent pro tractandis<br />

negociis inter ipsos dominum episcopum et dominum comitem vertentibus.<br />

Pergamena mm 173x164. Notaio: Arnoldus.<br />

3. Anno 1263 indictione 6, die martis 7 exeunte aprili in Tridento super pontem Atacis. -<br />

Instrumentum compositionis et pacis conceptae inter dominum Egnonem episcopum<br />

tridentinum et commune Tridenti ex una, et dominum Bonensignam et Iachominum fratres et<br />

Marchum et filios et nepotes de Aychebono et suos adhaerentes et dominos Otonellum de<br />

Gardello, Gyrardum Chapelleti, Ferandellum Sartorem, Gotzalchum de Chapelleto, magistrum<br />

Tridentinum Chavazoche et filios et nepotes et patrem et amicos et parentes suosque<br />

adhaerentes. Interventu venerabilis patris fratris Alberti apostolicae sedis legati et quondam<br />

episcopi ratisponensis et nobilium dominorum comitum Meynardi, Alpreti de Tirol et Goricia,<br />

quos Bonensignam etc. cum Aldrigeto de Castelbarcho et Albertino de Castelnovo idem legatus<br />

absolvit ab excommunicatione. Causa non exprimitur sed videtur fuisse rebellionis.<br />

Pergamena mm 606x194. Notai: Arnoldus, Aychardus de Amichis de Dosso. Testimoni: Gotzalchus<br />

decanus, Olricus curiensis dioc., Petrus sacerdos, magister Bonomus, Pelegrinus de Adowino canonici<br />

tridentini. Ianuarius prior s. Marie encoronate (sic), frater Troisius prior fratrum predicatorum de<br />

Tridento, fratres Victor, Ubertus, Egeno eiusdem ordinis; Conradus provincialis fratrum Theuthonicorum<br />

in Lombardia, fratres Albertus, Fridericus, Zacheus eiusdem ordinis; Paulus plebanus de Bolzano;<br />

Bertoldus, Tharaneus, Bonaventura de Gervinis iudices; Gothefredus de Porta, Aprovinus de Burgonovo,<br />

Arnoldus notarii.<br />

4. Anno 1269 indictione 12, die veneris 14 exeunte februario. In pallatio episcopatus,<br />

praesentibus domino Bonaventura abbate s. Laurentii, domino Olrico praeposito in Augia,<br />

domino Gotsalcho decano et canonicis. - Dominus Egno episcopus tridentinus absolvit sindicos<br />

et homines communitatis Tridenti ab excommunicatione mandans ut de caetero permaneant<br />

devoti et fideles sanctae matris ecclesiae et ipsius domini episcopi et eos restituit ecclesiasticis<br />

sacramentis.<br />

a) Pergamena mm 235x177-180. Notaio: Arnoldus. Testimoni: Olricus archidiaconus; Petrus,<br />

Olricus, magister Bonomus, Olricus de Campo, Iacobus qui Comes dicitur canonici Tridenti;<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

379


Capsa 17<br />

Ianuarius prior s. Marie Coronate; Benvenutus archipresbiter de Blez; Erardus de Twingenstein<br />

capitaneus Tridenti; Zuanella de Ruzia, Riprandinus de Nacu notarii.<br />

b) Cartaceo, carta 1. Copia del suddetto documento (sec. XVII). Notaio: Henricus Roner.<br />

5. Anno 1279 indictione 7, die mercurii 4 intrante octobri in domo nova communis<br />

Veronae. - Dominus Glazesius de Carbonensibus de Bononia potestas Veronae et dominus<br />

Albertus de Lehalis capitaneus generalis communis Veronae cum ceteris ancianis communis<br />

Veronae, coram dominis Erardo et Maximiano et Riprando ambaxatoribus domini episcopi<br />

tridentini iuraverunt ad sancta Dei evangelia pacem et concordiam inter dominum Henricum<br />

episcopum tridentinum et commune Tridenti et dominum Iacobum Cesarinum sindicum<br />

communis Veronae etc., cum pactis quod iuramentum praestitit etiam universitas mercatorum<br />

quorum nomina subnectuntur.<br />

Pergamena mm 753x156-176. Notaio: Schenella f.q. Iohannis Sburii. Testimoni: Bertoldus,<br />

Gerardus de Ottonello, Iohannes de Puo notarii.<br />

6. Anno 1288 indictione 1, dei veneris 8 exeunte aprili in superiori palacio episcopatus. -<br />

Homines de Tridento in conscilio more solito congregati pro se et pro dicta civitate et<br />

universitate et communi et hominibus Tridenti nemine discrepante ordinaverunt dominum<br />

Poldum quondam domini Iohannis Symeonis de Tridento praesentem et sponte hoc honus et<br />

mandatum suscipientem suum certum nuncium, actorem, procuratorem et sindicum nominatim<br />

ad comparendum coram venerabili patre domino Henrico episcopo tridentino et ad<br />

presentandum ei litteras et appellationes predictorum hominum conscilii et ad appellandum ab<br />

eo et a quocunque alio.<br />

Pergamena mm 542x134-140. Notai: Petrus de Bellenzanis; Conradus q. Brazalbeni; Zacheus.<br />

Testimoni: Odoricus Langsteinerius de Bozano, Conradus notarius, Zacheus notarius de Dosso, Ubertinus<br />

notarius f. domini Bonomi iudicis, Blasius a Pesina.<br />

7. Anno 1290 indictione 3, decimo intrante marcio. Datum in Purchstal. - Dominus<br />

Meinhardus comes Tirolis etc. constituit dominum Conradum de Schrovenstayn suum nuncium<br />

et procuratorem nominatim ad assignandum capitulo et ecclesiae tridentinae civitatem Tridenti,<br />

burgum Ripe et fortilitias eius, castra Tenni, Stenegi et Volxane, burgum Bozani, valles Ananie,<br />

Solis, Iudicarie, Flemi cum possessionibus, iuribus, iurisdictionibus etc. mandans capitaneis<br />

eorumdem locorum quod debeant statim visis presentibus sine contradictione ea libera dare.<br />

Pergamena mm 407x117-122. Notaio: Petrus de Bellenzanis. Testimoni: Gratiadeus legum doctor,<br />

Bonazunta, Calapinus de Flaveo, Calapinus iuvenis. Altra data: 14 marzo.<br />

8. Anno 1279. - Recensio hominum qui iuraverunt observare pacem et concordiam factam<br />

inter commune Verone ex una parte et commune Tridenti ex alia, quam inde iuraverunt nobiles<br />

viri domini Glazesius de Carbonensibus et Albertus de Scallis.<br />

Pergamena mm 614x137-142. Notaio: Albertus q. Symeonis.<br />

9. Anno 1289 indictione 2. - Processus auctoritate apostolica formatus per dominum<br />

Bernardum episcopum paduanum contra dominum Maynardum ducem Carinthiae et comitem<br />

tirolensem super negotio et occasione negotii domini fratris Philippi episcopi Tridenti seu pro<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

380


Capsa 17<br />

restitutione facienda a dicto domino Maynardo de iniuste ablatis ecclesiae et episcopatui<br />

Tridenti.<br />

Pergamene 6 unite: mm 3534x257. Notaio: Bartolomeus filius Federici Alectii domini comitis de<br />

Lomellis.<br />

10. Anno 1294. Datum II kalendas octobris pontificatus anno primo. - Dominus Celestinus<br />

pontifex summus episcopis augustensi et frisingensi ac abbati monasterii wiltinensis imponit<br />

quod dominum Maynardum comitem tirolensem absolvant ab excommunicatione postquam<br />

dederit cautionem idoneam de satisfaciendo episcopo tridentino et restituendo iis quae sunt iuris<br />

episcopatus Tridenti.<br />

Pergamena mm 545x657. Bolla plumbea.<br />

11. Anno 1295 indictione 8, die sabati 12 intrante februario, Tridenti in ecclesia cathedrali<br />

beati Vigilii. Praesentibus pluribus abbatibus, canonicis et religiosis viris. - Dominus<br />

Meynhardus tirolensis comes comparuit ad citationem domini episcopi augustensis delegati<br />

pontificii in dicta cathedrali ecclesia Tridenti coram domino Conrado abbate wiltinensi delegato<br />

altero et Conrado decano s. Mauricii ecclesiae augustensis tanquam subdelegato domini<br />

episcopi augustensis, ibique humiliter se submisit mandatis sanctae ecclesiae, cautionem dedit<br />

ac absolutione ab excommunicatione obtinuit. Dominus autem frater Philippus episcopus<br />

tridentinus non comparuit legittime et in contumaciam incidit. Promisit tamen dominus<br />

Maynhardus restitutionem bonorum episcopatus Tridenti.<br />

Pergamena mm 645x296-304. Notai: Ottolinus q. Henrici episcopi trident. notarius; Chunradus de<br />

Monaco; Bellinus. Testimoni: Federicus abbas de Stammes, Gerhardus abbas s. Michaelis tridentine<br />

diocesis; frater Bonus guardianus ordinis fratrum minorum iuxta Tridentum, Boninsigna eiusdem ordinis,<br />

Bonencontrus prior fratrum predicatorum apud Tridentinum, frater Lanfranchinus de Cremona lector<br />

dictorum fratrum predicatorum, frater Nicolaus et Albertus dicti ordinis; frater Paulinus lector fratrum<br />

heremitarum in Tridento, frater Homodeus eiusdem ordinis; magister Rodolfus de Mixina canonicus,<br />

Giselbertus de Brentonico, Ulricus et Ezzelinus de Campo, Iacobus dictus Comes, Ulricus iuvenis,<br />

Libanorius plebanus bozaniensis.<br />

12. Anno 1269 indictione 12, die mercurii 4 exeunte novembri in Bozano super palacio<br />

episcopatus, in capella s. Andreae apostoli. - Pactum et concordium factum est inter dominum<br />

Egnonem episcopum tridentinum et Mainhardum comitem tyrolensem quod dominus episcopus<br />

habere debeat omnes redditus episcopatus pro se specialiter excepto quod de mutis, racionibus,<br />

moneta et canipa in Tridento, primo capitaneis et custodibus civitatis Tridenti et castrorum<br />

eidem pertinencium de stipendio provideatur et quod superat pro medietate sit domini episcopi<br />

praedicti et alia medietas sit comitis tirolensis. Item acquisitiones de iudiciis, collectis aut aliis<br />

qualitercunque acquisitis per totum episcopatum aequaliter dividantur, bonis comitis tirolensis<br />

exceptis. Item expense pro werris equaliter fiant. Item teloneorum redditus partiantur. Item<br />

proventus de appellationibus, vendicionibus, tutelis ac curatoriis domino episcopo soli cedent;<br />

dominus autem comes promisit defendere et pro posse manutenere et adiuvare totum<br />

episcopatum.<br />

Pergamena mm 493x185-196. Sigillo del vescovo. Notai: Arnoldus; Conradus. Testimoni: Olricus<br />

archidiaconus de Tridento, Ianuarius prior s. Marie Coronate de Anaunia, Albero plebanus de Marninga,<br />

Vernhardus de Vinecho, Warnherii de Tablato, Henricus de Mataran, Gralantus de Salurno, Sycherius de<br />

Mezo, Dieto de Furmiano ecarte<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

381


Capsa 17<br />

13. Anno 1275 indictione 3 XV kalendas iunii, apud Augustam. - Dominus Rudolphus<br />

romanorum rex pacem et concordiam componit inter dominum episcopum tridentinum et<br />

dominum comitem tirolensem condemnando hunc ad restitutionem castrorum etc. quibusdam ad<br />

custodiam detentis usque ad omnimodam compositionem, aliisque interim pactis inter eos<br />

statutis.<br />

Pergamena mm 325x195-220. Sigillo di Rodolfo imperatore. - Castelli di Fridenburgh, Levico,<br />

Ossana; monte Tonale.<br />

14. Anno 1280 indictione 8, XII exeunte decembri. - Domini Henrici episcopi Tridenti et<br />

domini Mainhardi tanquam in arbitrum, arbitratorem et amicabilem compositorem super<br />

omnibus et singulis eorum causis, controversiis, quaestionibus, litibus quae super hominibus,<br />

iurisdictionibus, districtibus, possessionibus, territoriis, castris, feodis, municionibus, iudiciis,<br />

negociis et rebus aliis, dampnis datis et iniuriis irrogatis.<br />

Pergamena mm 320x270. Sigilli pendenti. - Gotefridus notarius.<br />

15. Anno 1288 indictione 1, die sabati 7 exeunte aprili in choro ecclesiae beati Vigilii. -<br />

Coram dominis Gozalcho decano tridentino aliisque canonicis, prelatis et religiosis viris ac<br />

plebanis pluribus, Poldus quondam domini Iohannis Simeonis tanquam sindicus et procurator<br />

hominum et communis Tridenti appellationem interposuit ad sedem aquilegiensem et<br />

apostolicam contra quodcunque gravamen vel sententiam domini Henrici episcopi Tridenti.<br />

Pergamena mm 565x270-277. Notaio: Conradus q. d. Brazalbeni; Zacheus. Testimoni: Federicus de<br />

Trewenstein capitaneus Tridenti, Uto de Mezo, magister Petrus physicus, Gratiadeus legum doctor,<br />

Bonazunta de Parma, Calapinus de Flaveo, Iohannes de Cadeno, Rubeus phisicus, magister Zilius artis<br />

grammatice, Odoricus Legenstainerus de Bozano, Zacheus notarius de Dosso, Stefanus de Ruzea,<br />

Trilacus de Trilaco, Nicolaus Consecolader de Coredo notarii. - Petrobonus frater ordinis minorum lector,<br />

frater Bonus de Tridento eiusdem ordinis, Bonaventura prior ordinis Heremitarum, Wilielmus de Tuyeno<br />

eiusdem ordinis, Sybotus provisor s. Nicolai, Nicolaus plebanus s. Petri, Concius plebanus s. Marie<br />

Magdalene de Tridento, Federicus plebanus s. Laurentii de valle Ananie, Arpolinus plebanus Rooy,<br />

Daniel plebanus Clexii, Wilielmus plebanus Toni, Benamatus plebanus Vulsane, Trentinus plebanus<br />

Enni, Oto de Romeno, Bontempus de Clouzo, Degelwardus plebanus Calavini, Avantius plebanus<br />

Nomasii, Nicolaus plebanus Spori.<br />

È annessa una cartella con regesto in tedesco del documento precedente.<br />

16. Anno 1295 quarto idus ianuarii. - Wolfhardus augustensis episcopus et Conradus abbas<br />

wiltinensis executores seu iudices ex commissione sedis apostolicae, decano ecclesiae<br />

tridentinae et praeposito s. Michaelis precipiunt quatenus citent dominum Philippum episcopum<br />

tridentinum et dominum Mainhardum comitem tirolensem ad comparendum in ecclesia<br />

cathedrali Tridenti XV die a tempore denunciationis citationis factae.<br />

Pergamena mm 392x277-275. Sigillo pendente.<br />

17. Anno 1295 indictione 8, die sabati 12 intrante februario, Tridenti in ecclesia cathedrali<br />

super choro beati Vigilii, praesentibus domino Friderico abbate de Stammes, Gerhardo abbate s.<br />

Laurentii, Henrico praeposito s. Michaelis dioecesis tridentinae, Gotshalco decano. - Conradus<br />

abbas wiltinensis delegatus apostolicus et magister Chonradus decanus s. Mauricii augustensis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

382


Capsa 17<br />

subdelegatus domini episcopi augustensis absolvunt dominum comitem Mainhardum ut supra<br />

N° 11. Adsunt duo exemplaria originalia cum appensis sigillis sub hoc eodem N° 17.<br />

a) Pergamena mm 620x440. Notai: Otolinus q. Henrici episcopi tridentini et sacri palatii notarius;<br />

Chunradus de Monaco; Bellinus. Cinque sigilli pendenti. Testimoni: Bonus guardianus fratrum<br />

minorum apud Tridentum, Bonasigna eiusdem ordinis, Bonencontrus prior fratrum predicatorum<br />

iuxta Tridentum, Lanfranchinus de Cremona lector dictorum fratrum predicatorum; Paulinus<br />

prior fratrum heremitarum in Tridento, Libanorus plebanus bozanensis.<br />

b) Pergamena mm 668x462-470. Sigilli appesi. Restituita a Trento nel 1921.<br />

18. Anno 1305, die 22 iulii indictione 3. Datum apud Papocias adriensis dioecesis. -<br />

Dominus Bartholomaeus episcopus tridentinus exponit intentionem seu pacta dominorum<br />

Ottonis, Ludovici et Henrici ducum Carinthiae, comitum tirolensium super tractatu concordie<br />

ventilatae inter illos et ipsum dominum episcopum pro restitutione bonorum episcopatus<br />

tridentini et super compromisso ea de re faciendo et absolutione a quavis censura obtinenda.<br />

Pergamena mm 312x272. Sigillo pendente.<br />

19. Anno 1275 indictione 3, die iovis 12 intrante decembri. In castro Tridenti. - Exemplar<br />

autenticum investiturae de castro Mejani et de centum quinquaginta libris veronensium<br />

parvulorum pro warda eiusdem castri recipiendis de redditibus episcopatus ubicumque a clusa<br />

Biseni usque Salurnum praeterquam in civitate Tridenti quam investituram dedit dominus<br />

Henricus episcopus tridentinus ob praeclara eorum merita et servicia praestita, dominis Erardo<br />

et Nicolao militibus, Iacobo et Iohanne fratribus de Zwingenstein.<br />

Habetur etiam in authentico codice vanghiano hoc exemplar carta N° 224.<br />

Cartaceo, carte 5. Copia dell'inizio del 1500 non autenticata.<br />

20. Anno 1411, die 12 augusti apud Nicolspurg. - Dominus Georgius episcopus tridentinus<br />

notum facit omnibus suis et ecclesiae tridentinae vasallis quomodo a Fridrico duce fuerit ex<br />

timore adactus ad signandas duas cedulas ad eius voluntatem confictas contra suae ecclesiae<br />

iura et enarrat iniurias et expulsionem quas de novo passus est. Eis serio mandat ut eum et<br />

ecclesiam iuvent dicto duci Fridrico in nullo pareant atque ecclesiastico interdicto, aliisque a se<br />

preceptis vel precipiendis se se humiliter et obiedienter submittant.<br />

Pergamena mm 387x327-332. Sigillo.<br />

Pergamena mm 380x367-371. Sigillo perduto. Testo come il precedente.<br />

21. Anno 1411 indictione 4, die 10 augusti in castro Nicolsburg in Moravia. - Dominus<br />

Georgius episcopus tridentinus cassat et annullat electionem domini Iohannis episcopi varnensis<br />

in suffraganeum et dominum Iohannem de Ysnina in vicarium generalem a se factum ex metu<br />

ob ducis Fridrici persecutionem et adimit omnem potestatem iudicibus etiam saecularibus in<br />

tridentino episcopatu constitutis, denuncians et declarans quod expulsus a sua ecclesia ex<br />

necessitate constituit suam sedem episcopalem in Nicolsburg ubi recurrere debeant sui subditi.<br />

NB: Adest duplex huius documenti originale exemplar.<br />

Pergamene due unite: mm 345x325; 372x285. Sigilli perduti. Notaio: Hertwicus Heinrici clericus<br />

pataviensis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

383


Capsa 17<br />

22. Anno 1411 indictione 4, die 10 augusti in castro Nicolsburg. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus suae dioecesis ecclesiasticis praecipit quod denuncient Fridrico duci<br />

Austriae et comite Tyrolensi vel saltem in ambonibus eum requirant et canonice moneant ad<br />

restituendum oblata episcopatui suo et sibi et ad satisfaciendum pro iniuriis infra triginta dies;<br />

quibus elapsis si non paruerit ipso facto interdicit et interdictas esse vult omnes ecclesias cum<br />

cessatione a divinis.<br />

Pergamena mm 377x355. Sigillo pendente. Notaio: Hertwicus ut supra.<br />

23. Anno 1415. - Concilii constantiensis monitorium contra Fridericum Tyrolis comitem<br />

cum interminatione paenarum in favorem ecclesiae tridentinae.<br />

Pergamena mm 494x635. Bolla plumbea.<br />

24. Anno 1417. - Concilii constantiensis restitutio episcopo tridentino facta contra<br />

usurpationes Friderici comitis Tyrolensis.<br />

Pergamena mm 635x797. Bolla plumbea.<br />

25. Anno 1410 vel circiter. - Recensio bonorum ablatorum domino Georgio episcopo<br />

tridentino per dominum Fridericum Austriae ducem etc. in castro Boni Consilii quando ipsum<br />

captivum tenuit et carceribus mancipavit.<br />

Pergamena mm 282-284x240-245. - Pontificalia infula, item baculum pastorale, duos calices, peram<br />

de perlis in qua reservatur corporale, casule due una in auro, alia de veluto celestino; 4 tonicelle, 2<br />

ampulle de argento, 3 apparati pro missa, turibolum argenteum, Missale, 2 missalia pro capellanis, 4 anuli<br />

pontificales cum zaphiris et perlis. Libri de teologia; biblia pulcherrimum volumen, Moralia Gregorii... de<br />

civitate Dei, Ioannes de Hisdrino super Iob, Psalterium pulcrum, breviarium in magno volumine,<br />

passionale sanctorum, Omelie, sermones, libri de iure canonico 10, de iure civili, herbarium cum figuris<br />

depinctis; Boetius. Codices vangiani; vasa argentea; horologium de argento.<br />

26. Anno 1424, feria quinta ipso die s. Viti (idest 15 iunii) Ischburge. - Dominus Alexander<br />

ecclesiae tridentinae electus confirmatus, dux Mazoviae, Russieque princeps etc. notum facit<br />

ipsum absolvisse dominum Fredericum ducem Austriae ab omnibus sibi et episcopatui suo<br />

debitis ob ea quae percipit in ipso episcopatu per se vel per suos atque etiam ab omni sententia<br />

excommunicationis si quam ob id incurrisset.<br />

Pergamena mm 320x497. Sigillo perduto.<br />

27. Anno 1424, feria quinta ipso die s. Viti, Ischburge. - Dominus Fredricus dux Austriae<br />

ob accepta beneficia et infeudationes castrorum a domino Alexandro ecclesiae tridentinae electo<br />

confirmato promittit eidem, ecclesiae suae et subditis eius tuitionem et defensionem contra<br />

quemcumque.<br />

Pergamena mm 326x460. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

384


Capsa 17<br />

28. Anno 1427, II nonas aprilis. Romae apud ss. Apostolos. - Dominus papa Martinus V<br />

deputat episcopum curiensem ad inquirenda et recuperanda bona ad mensam tridentinam<br />

spectantia quae fuerunt illegitime vel illicite distracta vel alienata.<br />

Pergamena mm 278x365. Bolla papale plumbea.<br />

29. Anno 1437, die 18 septembris, Tridenti. - Capitulum tridentinum suo episcopo domino<br />

Alexandro honorificum de re bene gesta et ecclesia rite et exemplariter administrata<br />

testimonium exhibet patentibus suis litteris, deploratque illius temporis calamitates quae<br />

recruduerunt post dicti episcopi Alexandri discessum ad concilii basiliensis celebrationem.<br />

Pergamena mm 252x430. Sigillo perduto.<br />

30. Circa annum 1348. - Ludovicus brandemburgensis Dyonisium quondam Bonaventurae<br />

de Gardelis constituit suum vicarium generalem in Iudicariis eique commendat custodiam castri<br />

Stenici et Rochae de Bragucio.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

31. Anno 1468, die veneris 15 iulii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus suis subditis notum facit quod per capitaneum patrie ac consiliarios<br />

domini Sigismundi ducis Austriae, comitisque Tyrolis atque huius litteras et nuncios avisatus<br />

fuerit qualiter Switenses et eorum confederati, naturales et antiqui hostes domus Austrie in<br />

partibus Swevie et Alsatie contra pacis federa actu bellum moverint, mandatque eisdem subditis<br />

ut ad arma se disponant et ad contribuendam certam quantitatem gentium armigerarum in<br />

equestribus et pedestribus in subsidium principis et patriae saltem in districtibus eidem<br />

circumvicinis et adiacentibus pro defendendis passibus et introitibus eiusdem.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

32. Anno 1576 indictione 4, die sabati 21 aprilis, in sacristia cathedralis ecclesiae Tridenti.<br />

- Capitulum tridentinum nempe domini Simon de Thono decanus, Hieronimus a Rochabruna<br />

archidiaconus, Antonius Grotta, Franciscus Alexandrinus, Ioannes Iacobus Malanotus, Silvius a<br />

Prato et Gabriel Bassus canonici tridentini capitulariter congregati constituunt procuratorem<br />

magnificum et excellentissimum utriusque iuris doctorem dominum Georgium de Albertis<br />

consiliarium illustrissimi et reverendissimi domini cardinalis Ludovici episcopi tridentini ad<br />

agendam causam coram caesarea maiestate vertentem inter eundem dominum cardinalem<br />

Ludovicum et serenissimum principem Ferdinandum Tyrolensem comitem occasione iurium,<br />

rerum et actionum episcopatus Tridenti.<br />

Pergamena mm 380-390x495-510. Copia. Notaio: Iob de Iob de Cunevo.<br />

33. Anno 1434 indictione 12, die veneris 23 aprilis. In civitate Basileae. - Adalperius de<br />

Calapinis et Lucas filius magistri Iohannis Luce de Lippis de Tridento procuratores ac sindici et<br />

procuratorio sindicarioque nomine civitatis Tridenti consideratis multiplicibus favoribus et<br />

gratiis eis ac communitati civitatis Tridenti praestitis per reverendissimum patrem et<br />

illustrissimum principem dominum Alexandrum episcopum tridentinum Mazoviae ducem etc. et<br />

praesertim concessione liberali privilegiorum iuramentum fidelitatis praestant pro se et pro dicta<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

385


Capsa 17<br />

communitate civitatis Tridenti et promittunt ipsum iuvare et defendere atque etiam ecclesiam<br />

suam tridentinam.<br />

Pergamena mm 505x286-292. Notai: Lucas f. magistri Ioannis Luce de Tridento; Federicus Hakh<br />

clericus ratisponensis diocesis; Iohannes Andree de Moschin clericus poznaniensis diocesis. - Ioannes de<br />

Sporo.<br />

34. Anno 1568, die 21 iunii, Rippae. - Dominus cardinalis Ludovicus Madrutius episcopus<br />

tridentinus solemnem emittit protestationem contra ducis Ferdinandi austriaci praetensiones,<br />

iura et libertatem ecclesiae tridentinae perturbantes contra consuetas compactationes, movendo<br />

omnes suos officiales et subditos ne quid agant in preaiuditium et contra ius et libertatem<br />

ecclesiae suae tridentinae.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

35. Anno 1568, die 5 maii, Tridenti. - Domini canonici tridentini capitulariter congregati<br />

protestantur se se consensum dare non posse transactioni nuper initae inter dominum cardinalem<br />

Ludovicum episcopum tridentinum et dominum archiducem Ferdinandum nisi contrafecerint<br />

eorum iuramento de iuribus ecclesiae tridentinae manutenendis; nec talem eorum consensum<br />

cuipiam profuturum sine expressa commissione sedis apostolicae et sacri romani imperii a<br />

quibus spiritualium et temporalium respectu episcopatus tridentinus originem trahit.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

36. Anno 1296. - Exemplar authenticum diplomatis Adolphi romanorum regis quo cassavit<br />

omnes infeudationes factas per episcopos Egnonem et Henricum duci Maynhardo Tirolis<br />

comiti.<br />

Manca.<br />

37. Anno 1411. - Relatio ad sanctam sedem facta a domino Georgio episcopo tridentino de<br />

iniuriis et damnis sibi et ecclesiae suae illatis a Fridrico duce Austriae, quae omnia patetice et<br />

lamentabiliter describit, imploratque romanae sedis auxilium et delegationem unius domini<br />

cardinalis pro iustitia obtinenda.<br />

Cartaceo, carte 4. Malacopia cancelleresca.<br />

38. Anno 1580, die 6 februarii, Tridenti, dominus Ioannes de Cavaleriis praepositus<br />

tridentinus canonicus budisinensis et domini Ferdinandi archiducis Austriae etc. a consiliis<br />

authenticam bullam Martini V summi pontificis supra N° 28 registratam vidit et exemplar<br />

authenticum ibi exhibet.<br />

Pergamena mm 270x596. Sigillo pendente.<br />

39. Anno 1603. - Iuramentum compactatarum factum ab episcopo tridentino Carolo<br />

Madrutio, capitulo, civitate et ab omnibus aliis communibus et iurisdictionibus principatus<br />

tridentini factum cum solitis formulis commissariis archiducis Austriae Maximiliani, Leopoldi<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

386


Capsa 17<br />

et aliorum archiducum. Commissarii fuerunt Iacobus Kuen de Bellasio capitaneus provinciae in<br />

Longum Athesis et Christophorus baro de Wolghenstain mareschalus Tyrolis ambo consiliarii<br />

caesareae maiestatis. Recensentur nomina omnium regulanorum, sindicorum aliorumque<br />

hominum communitatum totius principatus. Commissarius vero episcopi tridentini erat Ioannes<br />

Baptista Busetti de Rallo consiliarius et massarius eiusdem domini episcopi.<br />

Renovatio iuramenti compactatarum anno 1627 sub eodem episcopo Carolo cardinali<br />

Madrutio facti cum solitis ceremoniis commissariis Leopoldi Austriae archiducis Ioanni<br />

Georgio Kuen de Bellasio et Henrico de Trautmonstorf baroni de Nuiperch et Castro Alto in<br />

praesentia Francisci Particella commissarii domini episcopi tridentini ab omnibus<br />

iurisdictionibus principatus tridentini.<br />

Instructio data consiliario Francisco Particella commissario delegato pro iuramento<br />

compactationum qui assistere debet commissariis austriacis.<br />

Cartaceo, carte 20. Parte in italiano.<br />

40. Advocatus ecclesiae tridentinae [qui non nominatur] commendat summo pontifici<br />

electionem Udalrici de Fremsperg episcopi tridentini et canonici augustani et brixinensis,<br />

eumque rogat ut quamprimum illum confirmet iuxta compactationes Germaniae a capitulo<br />

electum neque diu differat ne ecclesia tridentina detrimentum patiatur, cuius iura et privilegia<br />

utpote advocatus, defendere debet.<br />

Item advocatus ad coetum cardinalium scribit ut ipsi se interponant apud pontificem pro<br />

confirmatione electi tridentini.<br />

Scribit aliam epistolam ad cardinalem s. Marci ut ipse etiam sollicitet confirmationem<br />

electi Udalrici protestando quod nullam aliam nominationem aut electionem confirmabit et si<br />

secus fiat maximum praeiuditium quinimmo exitium tridentinae ecclesiae, sicuti multis aliis in<br />

Germania successit, patietur.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

41. Anno 1685, die 7 februarii, Tridenti, in castro Boni Consilii. - Mandatum Francisci de<br />

Albertis episcopi tridentini Francisco Antonio de Albertis cancellario et Ioanni Baptistae<br />

Gentilotto vallium assessori quatenus ad citationem sibi factam ad instantiam Godefredi<br />

Stelzomer et Petri Pace ad excelsum regimen oenipontanum nullatenus accedere debeant quia<br />

tale tribunal incompetens est subditis ecclesiae tridentinae.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

42. Anno 1529. - Variae epistolae Ferdinandi romanorum regis ad Bernardum episcopum<br />

tridentinum tractantes de rebellione Vaivodae in Hungaria regnum affectantibus, de scribendo<br />

ad pontificem pro excommunicatione fulminanda contra eumdem Vaivodam et complices; de<br />

divortio regis Angliae a propria uxore ut aliam ducat et aliis arduis negotiis.<br />

Manca.<br />

43. Anno 1578, 9 septembris. - Iuramentum compactatarum praestitum a civibus tridentinis<br />

et omnibus aliis subditis episcopatus Tridenti comiti Tyrolis iuxta stylum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

387


Capsa 17<br />

44. Anno 1538. - Variae epistolae Ferdinandi romanorum regis ad Bernardum episcopum<br />

tridentinum concernentes colloquia facta cum rege Franciae, sponsalia filii sui atque alia<br />

graviora negotia.<br />

Cartaceo, carte 5. Sigillo aderente.<br />

45. Anno 1530, 13 februarii, Pragae. - Instructiones missae a Ferdinando romanorum rege<br />

Bernardo episcopo tridentino supremo cancellario destinato oratori ad caesaream maiestatem ex<br />

Hispaniis in Italiam venientem.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente.<br />

46. Aliae epistolae Ferdinandi romanorum regis propria manu exaratae ad Bernardum<br />

episcopum tridentinum tractantes de bello, pace, matrimonio filii sui, de testamento<br />

Maximilliani, aliisque negotiis importantibus.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

47. Anno 1530. - Ferdinandi romanorum regis epistolae propria manu scriptae ad<br />

Bernardum episcopum tridentinum consilium petentis circa res in dieta tractandas et circa<br />

promovendos ad certa officia.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

48. Aliae epistolae Ferdinandi romanorum regis ad Bernardum episcopum tridentinum<br />

circa bellum cum Turcis et adventum suum Oeniponti.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

49. Anno 1530. - Variae scripturae quibus Ferdinandus romanorum rex ostendit<br />

necessitatem adventus imperatoris ex Hispania in Germaniam propter multa inconvenientia et<br />

praecipue propter haeresim grassantem etiam apud magnos principes. Litterae ipsius Ferdinandi<br />

ad Bernardum episcopum tridentinum circa eamdem materiam.<br />

Cartaceo, carte 25.<br />

50. Variae epistolae Ferdinandi romanorum regis propria manu exaratae ad cardinalem<br />

Bernardum episcopum tridentinum caesarei consilii praesidentem et cancellarium in quibus eum<br />

certiorem reddit de arduis suis negotiis circa haereses, bella, pacem etc. et eius consilium petit et<br />

pro eius adventu ad caesaream curiam multipliciter rogat.<br />

Manca. Esiste in AST, Corrispondenza Clesiana, busta 15d, fasc. 3, carte 4-7.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

388


Capsa 17<br />

51. Anno 1528, 9 novembris, Toleti. - Carolus V romanorum imperator laudat Bernardum<br />

episcopum tridentinum magnum cancellarium Ferdinandi Hungariae et Bohemiae regis fratris<br />

sui.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

52. Anno 1522, ultima aprilis, Bruxelis. - Carolus V romanorum imperator insinuat<br />

Bernardo episcopo tridentino sibi pensionem annuam fecisse duorum millium ducatorum super<br />

ecclesiis et benefitiis regni neapolitani et Siciliae.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

53. Variae epistolae Ferdinandi romanorum regis ad Bernardum episcopum tridentinum<br />

concernentes mineras salis in statu mediolanensi; bellum turcicum et cum aliis principibus<br />

christianis.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 3, fascicolo 1, carta 453.<br />

54. Scripturae concernentes bellum hungaricum contra Turcas. Litterae encyclicae ad<br />

principes christianos pro subsidio praestando contra eosdem. Articuli treguae unius anni ab<br />

utroque exercitu observandae.<br />

a) Cartaceo, carte 7. Sigillo aderente.<br />

b) Cartaceo, carte 4. Copia.<br />

55. Anno 1534, 14 augusti, Palentiae. - Carolus romanorum imperator scribit cardinali<br />

Bernardo episcopo tridentino Ferdinandi romanorum regis supremo cancellario, quod sibi quam<br />

maxime perspecta sit fidelitas ipsius atque zelus erga domum suam austriacam et quod circa<br />

negotium aerarii fratris sui male administratum nullam omnino erga ipsum suspitionem habeat,<br />

omnino persuasum sibi esse multo felicius huiusmodi functiones aerarii agi potuisse si etiam<br />

illius curam ipse habuisset. Unde eum hortatur ut sub hoc praetextu nihil de pristino suo studio<br />

erga domum austriacam, uti hactenus summa cum laude fecit, deinceps consilio, auctoritate<br />

atque opera sua adesse et in servitio fratris sui perseverare velit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto. Firma di Carlo V.<br />

56. Anno 1534, 16 augusti. - Secretarius imperatoris Palentia scribit Bernardo episcopo<br />

tridentino quod non sine dolore intellexerit discessum suum a romanorum rege. Eum certiorem<br />

reddit quod nullus omnino mortalium eo temeritatis processerit ut de male administratis negotiis<br />

regiis arguere potuerit nec unquam caesarea maiestas improbis relationibus auditum praestat.<br />

Quare eum hortatur pro continuatione in eiusdem maiestatis servitiis.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 3, fascicolo 1, carte 444-445.<br />

57. Aliae epistolae eiusdem Ferdinandi romanorum regis manu propria scriptae ad eundem<br />

Bernardum episcopum tridentinum in quibus eum sollicitat pro suo adventu Viennam tanquam<br />

necessarium pro suis consiliis praecipue causa haeresum grassantium in Germania et aliis arduis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

389


Capsa 17<br />

negotiis pertractandis. Promittit etiam debitas pecunias quam primum solvere. Rogat, hortatur,<br />

obsecrat pro bono fidei et christianitatis ne eum derelinquat.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 3, fascicolo 1, carte 442-443.<br />

58. Anno 1536, prima ianuarii, Viennae. - Ferdinandus romanorum rex facultatem facit non<br />

sine magno dolore Bernardo episcopo tridentino dimittendi offitia sua, eum tamen praecatur ut<br />

unius anni tempore reformationem oenipontani consilii in rebus multis necessariam una cum<br />

consiliariis illius dicasterii faciat, quo elapso ab omnibus offitiis absolutum esse declarat hoc<br />

expostulante sua aetate, aliisque negotiis suis.<br />

Pergamena mm 343x420. Sigillo aderente.<br />

59. Anno 1587, 9 aprilis, Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae notum facit omnibus<br />

subditis suis destinasse Ioannem Stockher suum Lontprofoss cum certo numero militum pro<br />

cohibendis bannitis unde praecipit ut eidem praestent omnem assistentiam.<br />

Anno 1587, 13 iulii. - Episcopus tridentinus tradit regulas quas observare debent subditi<br />

antequam consignent dicto Profoss bannitos et quos alios intelligat.<br />

Cartaceo, carte 8. Malacopia. In italiano.<br />

60. Anno 1644, 9 augusti, Oeniponti. - Claudia archiducissa Austriae, comitissa Tyrolis etc.<br />

constituit curatorem dominae Philibertae comitissae a Madruzzo Iulium Schulthaus una cum<br />

Carolo Philippo de Mohr superioris Austriae regiminis consiliario.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia: tradotta in italiano dal tedesco.<br />

61. Anno 1531, die 5 iulii, ex oppido Buduocii. - Ferdinandus romanorum rex etc. domino<br />

Bernardo cardinali episcopo tridentino secreti consilii praesidenti ac supremo cancellario et<br />

amico carissimo regiis litteris in membrana conscriptis significat, eumdemque hortatur et<br />

requirit quod quamvis ob grassantem luem ob quam unus ex sua familia Pragae decesserat, a<br />

regia presentia abstinendum censuerat, nihilominus poscente negotiorum exigentia statim ad<br />

eius curiam personaliter accedat ut consiliis et negotiis praeesse possit etc. et ea peragere quae<br />

ex officio suo fuerint tractanda.<br />

Manca.<br />

62. Anno 1534, die ultima novembris, ex Vienna. - Ferdinandus romanorum rex etc.<br />

domino Bernardo cardinali episcopo tridentino scribit se suas recepisse litteras datas ex castro<br />

suo Clessii et ex sede tridentina eadem die videlicet 20 huius una cum adiunctis illustrissimi<br />

venetorum ducis litteris in negotio restitutionis subi scriptis atque admonet eum se suis<br />

agentibus precepisse ut quamtocius Tridentum se conferant pro eodem negotio perficiendo.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 3, fascicolo 1, c. 452.<br />

63. Epistolae singulares Ferdinandi regis manu propria ad dominum Bernardum episcopum<br />

tridentinum super negotio provisionis eius etc. inter alia sic scribit = Non cum parvo animi mei<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

390


Capsa 17<br />

merore intellexi quod dominatio vestra non possit citius quam ad finem anni apud me in curia<br />

manere quia certe si sic fieret, credo vix scire negocium quod mihi magis turbaret animum et<br />

mihi magis possit esse molestum et etiam nocivum tam in omnibus negociis meis quam etiam<br />

certe et absque fictione loquendo non parum timorem in sanitate mea tam ex merore quam etiam<br />

ex cura que in absentia dominationis vestrae michi mirum in modum aligaretur ex multis et<br />

retionbilibus causis; et inter alia quia absentia dominationis vestrae esset mihi valde nociva<br />

propter fidem, prudentiam et integritatem suam et etiam quia scio quod negocia mea tractat<br />

absque mixtione passionis odii vel amoris vel proprii comodi quod certe istis temporibus rarum<br />

est etc. = Prosequitur commendando, rogando, promittendo omnia ipsi favorabilia et humanitate<br />

atque confidentia tanta ut mirum sit.<br />

Manca.<br />

64. Extra, anno 1533. - Epistolae aliae Ferdinandi regis propria manu ad dominum<br />

Bernardum episcopum tridentinum scriptae super negotiis status etc. multa tractantur de pace<br />

facienda etc. aliqua etiam habentur in favorem provisionis, sive pensionis ipsius domini<br />

episcopi. Difficillime legi possunt.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 3, fascicolo 1, carte 436-437; carte 4 in<br />

tedesco<br />

64bis. 1532 dicembre 24. – Epistola ex Augusta ad episcopum Bernardum Clesium ubi<br />

gratulationes pro novo anno et pro salute et alia plura ut sequitur: loquitur de expensis pro<br />

exercitu contra Turcas dimicante quibus compensabitur ex praedis in bello ab inimico relictis;<br />

audivit quod maiestas imperialis tenebit suam gratiam (Clesium) ad suum servitium; loquitur de<br />

visitatione Clesii ad papam ex qua expectatur magnum bonum pro imperatore, pro regno et pro<br />

christianitate; agitur de praestitis denariis a Fugger habitis ipotecando camera regia; in desiderio<br />

est recipere auxilium pro rege Ferdinando debitis onusto; gratias agit scriptor pro epistola ad<br />

maiestates regiam et imperialem directa ex qua expetat auxilium pro uxore e filio suo; hortatur<br />

promotionem pro seniore secretario Ferenberg; offert elenchum expensarum a se sincere<br />

confecto et non a Fugger.<br />

Cartaceo, carte 4. In tedesco. Minuta di difficile lettura. Non si riesce a leggere il nome del mittente,<br />

che sembra lavorare nella cancelleria ad Augusta e molto vicino al Clesio al quale si rivolge chiamandolo<br />

sua grazia.<br />

65. Extra, annus 1532. - Epistolae plures manu propria ut supra.<br />

Manca. Cartaceo carte 2. Sigillo aderente; cfr anche AST: Corrispondenza Clesiana, busta 3,<br />

fascicolo 1, carte 438-441.<br />

66. Anno 1534. - Epistolae Ferdinandi regis ad dominum Bernardum cardinalem<br />

episcopum tridentinum de publicis negociis et praecipue de morte Clementis papae VII; de<br />

profectione domini cardinalis tridentini versus Romam cum instructione ad regios oratores<br />

nempe episcopum Nove Civitatis et dominum comitem de Nogarollis pro electione futuri<br />

pontificis quibus rex inter alia committit quod cardinalem tridentinum ad pontificatum<br />

promovere curent.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

391


Capsa 17<br />

67. Anno 1530. - Epistolae Ferdinandi regis ad eundem dominum Bernardum episcopum<br />

tridentinum in quarum una data Pragae die 25 martii habetur quod die 8 eiusdem mensis in<br />

cardinalium numerum fuerit assumptus non sine magno omnium cardinalium applausu et<br />

satisfactione, eidemque rex magna animi affectione gratulatur.<br />

Ex alia epistola habetur quod idem dominus Bernardus eodem mense fuerit Bononiae cum<br />

Carolo V caesare.<br />

Manca. Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente: cfr. anche AST: Corrispondenza Clesiana, busta 15d,<br />

fascicolo 1, carte 77, 79, 81, 82.<br />

68. Anno 1531. - Epistolae aliae Ferdinandi regis ad eumdem cardinalem tridentinum; inter<br />

alia agitur de huius profectione ad curiam regiam et eius assumptione ad cancellarii munus.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana,busta. 15d, fascicolo 2, carte 18-21.<br />

69. Anno 1321, die mercurii post festum Purificationis (4 februarii) in castro Ried<br />

indictione 4. - Offmia ducissa Karinthie, comitissa Tyrolis et Goritie investivit Henricum filium<br />

quondam Henrici de Gleif de medietate unius mansi in Obernpotzen an der Ztikchel.<br />

Pergamena mm 115-125x204-208. Sigillo.<br />

70. Anno 1266, 4 intrante iunio. - Liber reddituum et iurium episcopatus tridentini per<br />

Ioannem Theneosium et Ferandellum massarios communis Tridenti pro domino Mainardo<br />

comite Tyrolis consilio et hominum communis Tridenti.<br />

Pergamenaceo: carte 10. - Gardolo, Oveno, Fornace, Villazzano, Vigolo, Sardagna.<br />

71. Anno 1523, 13 augusti in oppido Inspruck. - Ferdinandus scribit episcopo tridentino<br />

quod acceperit epistolas a fratre suo Venetiis oratore in qua insinuat venetos ratione<br />

capitulationis wormatiensis petere sibi quaedam bona privata prope Roboretum et Rippam; quod<br />

cum in dicta capitulazione nulla mentio fiat huiusmodi bonorum, hortatur dominum episcopum<br />

ut super hac re se informet et mentem suam significet ut dictis venetis respondere possit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

72. Anno 1539, 5 februarii, Viennae. - Diploma authenticum Ferdinandi romanorum regis<br />

in quo testatur Bernardum episcopum tridentinum magnum cancellarium suum omnes scripturas<br />

sibi assignatas post mortem Leonardi de Harach magni cancellarii fideliter sibi restitutas et<br />

nullas in suis manibus habere quae ad officium cancellariatus pertineant.<br />

Adnectitur inventarium dictarum scripturarum.<br />

Pergamena mm 380x491. Sigillo.<br />

Cartaceo, carte 16. Parte in tedesco. Sono enumerati 349 documenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

392


Capsa 17<br />

73. Bernardus episcopus tridentinus exponit Ferdinando romanorum regi servitia praestita<br />

Maximiliano romanorum imperatori Carolo et ipsi Ferdinando, multas expensas a se factas in<br />

bello veneto, quantum elaboraverit in custodiendis Verona et Brixia, quot expensas fecerit cum<br />

detrimento sui episcopatus in transitu tot militum, tot principum et belliducum, in tot<br />

conventibus qui Tridenti ut plurimum occasione belli cum venetis agebantur in congressu<br />

francofordiensi ubi cum aliis a caesarea maiestate legatus fuit pro electione romanorum regis,<br />

ubi omnia sortitus est iuxta caesaris mentem; in coronatione caesareae maiestatis in itinere cum<br />

eadem caesarea maiestate Wormatiae et alibi in commitando Annam ipsius regis Ferdinandi<br />

uxorem Lyncium usque ibique ad nuptias celebrandas et alia necessaria peragenda auxilio esse;<br />

et reginam Mariam sororem in Ungariam conducendam et Ludovico regi matrimonio<br />

tradendam; in coronatione caesareae maiestatis etiam Bononiae facta in tot et pluribus aliis<br />

servitiis et caesari et romano regi praestitis in tot laboribus susceptis 80.000 renenses impendit<br />

cum maximo detrimento ecclesiae et domus suae, pro quibus nec obulum quidem recepit. Unde<br />

rogat maiestatem suam ut his laboribus et expensis consideratis velit alquam ei remunerationem<br />

facere ne ecclesiam suam nimio alieno aere gravatam relinquat.<br />

Cartaceo, carte 10. Copia.<br />

74. Anno 1526, prima ianuarii, Augustae. - Diploma Ferdinandi archiducis Austriae in quo<br />

Bernardum episcopum tridentinum instituit secreti consilii sui praesidem cum omnibus<br />

privilegiis etc. mandans omnibus ut eidem omnem honorem deferant, assignando pro salario<br />

5.000 renenses.<br />

Manca.<br />

75. Anno 1525, 22 iulii in Insprug. - Ferdinandus comes Tyrolis instituit plenipotentiarium<br />

suum in Tyroli Bernardum Clesium et mandat omnibus subditis ut ei obediant et auxilium<br />

praestent et ut possit vocare omnes nobiles, barones ut vel per se vel etiam consilio, suffragio et<br />

praesentia eorum seditiosis periculis sive in Italia et exteris immineant, sive inter episcopatus et<br />

iurisdictionis suae subditos simul vel divisim emergant, providere et resistere, sedare et<br />

extinguere, punire et castigare ac manu potenti et armata defendere et liberare possit.<br />

Pergamena mm 486x601. Sigillo pendente.<br />

76. Anno 1638, 6 novembris, Oeniponti. - Salvusconductus datus a Claudia comitissa<br />

Tyrolis Benvenuto Cazzonello occasione processus inter ipsum et Adamum de Adamis vicarium<br />

Caliani ratione imputatae ablationis quatuor burrarum.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia. In italiano.<br />

77. Anno 1639, 16 aprilis, Oeniponti. - Regimen oenipontanum visis videndis in causa ac<br />

processu imputatae ablationis quatuor burrarum per vicarium Caliani Adamum de Adamis<br />

contra Benvenutum Cazzonellum formato nulliter actum et iudicatum, adeoque superflue esse<br />

pronunciat ac decernit.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia. In Italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

393


Capsa 17<br />

78. Anno 1639, 16 maii, Tridenti. - Mandatum Caroli Emmanuelis episcopi tridentini<br />

baroni Ferdinando et patri ac filio Trappio domino Beseni quatenus sub poena ammissionis<br />

feudi non possit nec debeat exequi nec aliquo modo cooperari nec per se nec per alium<br />

executioni assertae sententiae oenipontanae retractoriae processus criminalis et sententiae latae<br />

ab Adamo de Adamis vicario Caliani contra Benvenutum Cazzonellum utpote praeiudicialis<br />

domino dirrecto feudi, ecclesiae tridentinae.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

79. Anno 1639, 3 iulii, Calliani. - Ioannes Paulus Valentini certiorem facit Ferdinandum<br />

baronem Trapp quod quamquam sibi facta fuerit, instantiam publicandi salvumconductum<br />

concessum a comitissa Tyrolis Benvenuto Cazzonello, ipse tamen non publicavit sed<br />

publicatum fuit ab extero notario a capitaneo Tranquilini ibi misso de mandato regiminis<br />

oenipontani.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

80. Anno 1644, 29 martii, Beseni. - Ferdinandus baro Trapp informat episcopum<br />

tridentinum qualiter potestas Roboreti in sabato sancto de nocte captivum fecerit in Caliano<br />

fiscalem ipsius domini Trapp, unde conquaestus cum dicto potestate de perturbata iurisdictione,<br />

respondit se mandatum accepisse a superioritate Oeniponti quod tamen mandatum ostendere<br />

etiam facta sibi instantia recusavit.<br />

Adest etiam responsio domini episcopi.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

81. Anno 1613, 4 iunii, Oeniponti. - Tractatus inter Maximilianum comitem Tyrolis et<br />

cardinalem Madrutim episcopum tridentinum circa defensionem provinciae tyrolensis videlicet<br />

quod episcopus tridentinus nominet personam qualificatam tyrolensem vel tridentinam gratam<br />

tamen comiti Tyrolis quae eidem principi Tyrolis uti consiliarius provinciae iuramento tali<br />

modo obstringere ut comiti Tyrolis fideliter serviat nec contra episcopatus compactationes<br />

quidquam praeiuditiale agere valeat sed id quod tam comitatui quam episcopatui ac toti<br />

provinciae honori, utilitati ac commodo esse possit, adimplere adiuvet. Item quod capitaneorum<br />

adiunctorum in episcopatu litteris patentibus etiam inseratur quod ipsi adiuncti capitanei aeque<br />

fideles erunt comiti Tyrolis quam episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

82. Anno 1511, 23 iunii, Oeniponti. - Pacta conventa inter Maximilianum romanorum<br />

regem comitem Tyrolis cum statibus provinciae tyrolensis.<br />

Cartaceo mm 417x285. Fascicolo in foglio di carte 6. Copia del sec. XVII.<br />

83. Anno 1468, feria tertia post dominicam Vocem iucunditatis, Biseni. - Exemplar mandati<br />

Sigismundi comitis Tyrolis Henrico de Freiberg commendatori baliae Athesis ordinis<br />

theotonicorum capitaneo Tridenti, Balthassari de Liectenstein capitaneo Biseni, et Martino<br />

Naydegger castellano in Persino ut introducant dominum Ioannem episcopum tridentinum in<br />

possessionem castrorum et statum episcopalem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

394


Capsa 17<br />

Manca. La domenica Vocem iucunditatis corrispondeva per quell'anno al giorno 22 maggio.<br />

84. Anno 1622, pridie kalendas maii, Viennae. - Ferdinandus II romanorum imperator<br />

certiorem reddit episcopum tridentinum de variis provisionibus a se factis pro coercendis<br />

malefactoribus et viarum grassatoribus unde etiam ipsum dominum episcopum monet ut<br />

publicis edictis fraenum imponat huiusmodi pessimis hominibus.<br />

Manca.<br />

85. Anno 1665, 13 octobris, Oeniponti. - Leopoldus romanorum imperator capitulum<br />

tridentinum sede vacante adhortatur ut patres Societatis Iesu manuteneat in suis iuribus et<br />

scholas quas magistratus tridentinus in festo s. Bartholomaei terminari iusserat, ad festum usque<br />

nativitatis beatae Mariae virginis protrahere possint ut moris est, et ne dicti patres in suis<br />

functionibus perturbentur atque discolos discipulos libere punire valeant.<br />

Manca.<br />

86. Anno 1667, die 26 martii, Tridenti. - Dominus Ernestus Adelbertus cardinalis et<br />

episcopus tridentinus nobili et excellenti domino Carolo Gervasio Alberti consiliario suo<br />

iniungit ut Viennam se conferat pro defensione et conservatione iurium ecclesiae tridentinae<br />

coram caesare, eumque instruit de agendis pluribus et speciatim super modo accipiendae<br />

possessionis episcopatus, super gravaminibus ecclesiae tridentinae in provinciali congressu<br />

recenter illatis ac super aliis iurisdictionalibus materiis controversis.<br />

Cartaceo, carte 8. Sigillo aderente. In italiano.<br />

87. Exemplar cuiusdam proiecti pro ineunda concordia seu compositione circa<br />

controversias inter comitem tyrolensem et episcopatum tridentinum vertentes, super<br />

administratione temporalitatis sede vacante, super actu possessionis tradendae, super iudicio,<br />

seu iudice competente in causis et actionibus quae a subditis contra dominum proponuntur,<br />

super causis et appellationibus in territoriis feudalibus ecclesiae tridentinae speciatim quatuor<br />

Vicariatuum et Pergini.<br />

Manca.<br />

88. Instructio data domino secretario Scench de iis quae agere debet coram caesarea<br />

maiestate in controversiis cum Tyrolis comite tempore cardinalium Madrutiorum, speciatim<br />

super numeratione lignaminum ad aquam Avisii, super positione telonei in Lavarono, super<br />

teloneo Ripae et muta ad s. Iustinam, ac super nomine Londfirst a comite tyrolensi usurpato.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano.<br />

89. Actus iurisdictionales 24 a domina comitissa tyrolensi Claudia, eiusque ministris contra<br />

ius et iustitiam violenter vel indebite attentati in territorio episcopatus tridentini, eiusque<br />

subditos quos etiam contra iurisdictionem episcopo debitam rebellantes fovit et protexit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

395


Capsa 17<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

90. Anno 1642, die 12 februarii. - Epistola agentis episcopalis Viennae ad dominum<br />

episcopum tridentinum de iis quae egerat coram caesare in causa tridentina quae non exprimitur.<br />

Cartaceo, carte 5. Sigillo aderente. Una carta del 1491.<br />

91. Nota seu registrum multorum gravaminum quae a comite tyrolensi eiusque ministris<br />

illata sunt contra iurisdictionem episcopalem in territorio tridentino eiusque subditos, atque<br />

etiam extendendo confinia iurisdictionis tyrolensis ultra aequitatem.<br />

Cartaceo, carte 12. Parte in italiano.<br />

92. Anno 1638, die 29 maii. - Cum dominus Carolus Collona baro de Vels columnellus a<br />

serenissima domina Claudia comitissa tyrolensi destinatus fuisset ad conscribendos milites in<br />

territorio episcopatus tridentini, dominus episcopus tridentinus suas litteras patentes ad illum<br />

effectum ei tradidit. Sed cum iussu eiusdem serenissimae illas patentes restituere vellet domino<br />

episcopo eo quod ius sibi arrogare vellet propria authoritate militum conscribendi in territorio<br />

episcopali, idem dominus episcopus suam facit protestationem de turbata violenter iurisdictione<br />

sua.<br />

Cartaceo, carte 3. Una lettera in tedesco con sigillo aderente. Notaio: Antonio Begnudelli.<br />

93. Anno 1654 et 1655. - Cum die 25 decembris 1654 capitaneus Carolus Zenardi iussu, uti<br />

dicebat, archiducali violenter ac de repente roccam Ripae occupasset, dominus Carolus<br />

Emmanuel episcopus tridentinus, data instructione, dominum doctorem Bernardum Pompeatum<br />

Oenipontum misit pro restitutione procuranda. Inter haec die 29 eiusdem decembris dominus<br />

baro Andrea de Spaur columnellus plus quam centum militibus stipatus occupavit etiam castrum<br />

Avii, excludendo dominum Franciscum Cavezzani illius castri capitaneum pro domino episcopo<br />

tridentino, e carceribus relaxando quemdam homicidii reum cum duobus aliis etc. Cum itaque<br />

dominus Pompeati Oenipontum se contulisset, numquam audientiam habere potuit a<br />

serenissimo Ferdinando tyrolensi comite, sed uti ex illius pluribus litteris hic adnexis patet, a<br />

ministris et speciatim a domino barone Gerardi aliud responsum consequi non potuit quam quod<br />

dominus episcopus tridentinus prius iuramentum compactationum facere deberet quamvis illud<br />

iam fecisset serenissimae Claudiae tamquam tutrici praedicti serenissimi Ferdinandi filii sui.<br />

Agitur insuper in iisdem litteris de negotio quatuor Vicariatuum contra dominos de Gresta,<br />

quibus favebant oenipontani ministri et e contra dominus episcopus tridentinus erat infensus non<br />

tantum ob negatum compactationum iuramentum, verum etiam quia ad dietam imperialem<br />

recursum habuerat contra domum austriacam et ad favores domus Bavariae recursum fecerat;<br />

atque insuper ob interaptam quandam epistolam suspectus erat quod coadiutoriam Sigismundi<br />

archiducis in ecclesia tridentina impedire tentasset.<br />

Cartaceo, carte 82.<br />

94. Aedictum Caroli Emmanuelis episcopi tridentini in quo vetat subditis suis ne attendere<br />

et exequi debeant aedictum sub nomine serenissimi comitis Tyrolis publicatum et affixum in<br />

quo imponitur subditis episcopatus et quibuscunque aliis carnium gabella et alia collecta<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

396


Capsa 17<br />

quolibet mense a quibuscumque per ministros suos exigenda etc. declarando tale aedictum<br />

nullius roboris utpote in aliena iurisdictione intimatum.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

95. Anno 1669, 6 ianuarii, Tridenti. - Ioseph Victorius de Albertis canonicus tridentinus<br />

informat electum episcopum tridentinum quod adventus comitis Nicolai Lodroni ex Oeniponto<br />

Tridentum ad assistendum commissioni baronis Firmian, suspicionem quam propter discessum<br />

praepositi Podae consilium oenipontanum conceperat, omnino sustulerit et facies mutata<br />

videatur in melius eo vel maxime quia dictus comes auctoritatem habet partes componendi.<br />

Unde dominum episcopum bono esse animo hortatur quia controversiae quamprimum ut sperat<br />

terminabuntur.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

96. Anno 1669, 4 augusti, Viennae. - Carolus Gervasius Alberti canonicos tridentinos<br />

certiores facit quod non cessat diu noctuque laborare pro obtinenda conferentia in materia<br />

possessionis dandae domino episcopo, sed adhuc obtinere non potuit; quod dominus nuntius cui<br />

rem commendavit, desideret adventum domini episcopi Viennam ut praesentia sua intentum<br />

facilius obtineat, sed cum talis adventus foret domino episcopo nimis incomodus ratione<br />

expensarum, eum excusavit. Sperat quod ad informationem datam uni ex consiliariis caesaris<br />

qui causam penetravit et in favorem suum pertraxit, bonum exitum sortietur eo vel maxime quia<br />

dictus commissarius imperatoris aliorumque ministrorum gratiam possidet sine quo caesar nihil<br />

molitur.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

97. Anno 1669, prima novembris, Tridenti. - Decanus et canonici tridentini scribunt electo<br />

domino episcopo tridentino quod cum Tridentum pervenerit dominus praepositus Poda eo<br />

tempore quo ex Vienna consiliarius Alberti scribit, eundem dominum episcopum certiorem<br />

reddunt circa traditionem clavium et apprehensionem possessionis episcopatus et responsionem<br />

quam dicto consiliario dederunt.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

98. Anno 1669, 2 novembris, Tridenti. - Decanus et canonici tridentini scribunt domino<br />

electo episcopo tridentino quod considerata et consultata in consilio relatione consiliarii Alberti<br />

deliberarunt pro aliquo tempore adhuc suspendendam esse possessionem episcopatus ne<br />

praeiuditium inferatur iuribus episcopatus et interim impedire ac avertere praetensa praeiuditia,<br />

cum minus malum sit suspendere possessionem quam damnosam compositionem admittere.<br />

Neque ministri caesarei dolendi occasionem habere possunt petendo deputationem<br />

commissariorum pro renovatione compactatarum nulla facta mentione possessionis ab ipsis<br />

habendi, cum etiam ab episcopo Harrach ita factum fuit ut ex epistolis apparet.<br />

Cartaceo, carte 1. In italiano.<br />

99. Anno 1669, 2 novembris, Tridenti. - Decanus et capitulum tridentinum congratulantur<br />

cum domino episcopo tridentino de bullis Roma acceptis super confirmatione eiusdem. Unde<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

397


Capsa 17<br />

eum hortantur ut quam primum procuret accelerationem investiturae caesareae cum regalibus in<br />

forma solita vel saltem indultum provisionale respectu temporalitatis, procurando etiam<br />

commissarios pro renovatione compactatarum qui commissarii consuetum reversale<br />

compactatarum habeant subscriptum manu ipsius caesaris.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

100. Anno 1669, 9 novembris, Tridenti. - Ioseph Victorius Alberti canonicus tridentinus<br />

nomine patris Priuli somaschi qui orationem recitare debet occasione possessionis episcopatus<br />

domini electi tridentini petit scire glorias domus de Thunn. Sperat quod in puncto possessionis<br />

fiet aliqua compositio et si formulas magis propitias obtinere non posset observari posset<br />

methodus dominorum Madrutiorum ubi nulla facta fuit mentio quod claves castri veteris<br />

praesentatae sint in signum possessionis totius temporalitatis, quae novitas introducta fuit in<br />

possessione Sigismundi Francisci et cardinalis de Harrach qui tamen protestatus est una cum<br />

capitulo.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

101. Anno 1669, 16 novembris, Tridenti. - Decanus et canonici tridentini scribunt electo<br />

episcopo tridentino quod antequam deveniatur ad ulteriora expetari debeat aliqua amicabilis<br />

compositio cum maiestate caesarea et quamquam maiestas caesarea praetendat standum esse<br />

antiquis compactatis et hac ratione possessionem adeundam esse, nihilominus standum esse<br />

ulteriori resolutioni caesareae ad novas instructiones consiliario Alberti missas hortantur sicut<br />

etiam demulcendos esse animos archiducissae, consiliarii secreti et comitis Ferrari ut eorum<br />

affectum conservet et confidentiam eisdem significando, quod iterum recursum habuerit ad<br />

caesaream maiestatem pro aliqua moderatione ne praeiuditium inferat ecclesiae suae, addendo<br />

etiam quod requisitorialia non habeat pro deputatione commissariorum ad revonandas<br />

compactationes nisi scriptas a cardinali de Harrach et comite Piccolomini procuratore.<br />

Subiungunt quod iam sint parati ad dandam eidem possessionem, sed non vident quomodo hoc<br />

effici possit, cum commissarii pro renovatione compactatarum nondum sint postulati iuxta<br />

introductum usum praemittendi iuramentum clavium traditioni.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

102. Anno 1669, 30 novembris, Tridenti. - Ioseph Victorius Alberti laudat resolutionem<br />

domini electi Tridenti de mittendo Oenipontum commissario non solum pro sollicitanda<br />

expeditione formulae possessionis sed etiam pro danda aliqua satisfactione eisdem ministris qui<br />

conquaesti sunt nullum ministrum pro hac causa Oenipontum ablegasse, quamquam ab ipso<br />

domino Iosepho Victorio excusatus fuerit tum propter paupertatem mensae episcopalis variis<br />

expensis aggravatae, tum etiam quia dominus electus probe sciebat propensionem dominorum<br />

consiliariorum in eius favorem.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

103. Anno 1670, 4 ianuarii. - Epistola scripta a Ioseph Victorio Alberti domino electo<br />

episcopo tridentino de variis aliis difficultatibus impedientibus eiusdem possessionem ad<br />

episcopatum et quod dominus Firmian capitaneus Tridenti introduxerit in castrum homines<br />

armatos et mediante capitaneo Luchino consules tridentinos obstrinxerit ne auxilium praeberent<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

398


Capsa 17<br />

domino electo aut capitulo tridentino si praeter ordinem ad episcopatus possessionem accedere<br />

vellet.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

104. Anno 1670, 5 ianuarii, Tridenti. - Ioseph Victorius Alberti certiorem reddit electum<br />

tridentinum quod dominus baro a Firmian sibi consignari iusserit omnes claves castri novi et<br />

veteris quas postea consignare praetendet in possessione domini episcopi iterum postea<br />

restituendas capitaneo.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

105. Anno 1670, 6 ianuarii, Tridenti. - Ioannes Iacobus Sizzo certiorem reddit electum<br />

episcopum tridentinum quod de mandato regiminis oenipontani introducti fuerint in castrum<br />

tridentinum milites ut se opponerent possessioni ad quam accessurum timebat dominum electum<br />

absque praevia cum eodem consilio consultatione atque compositione; sed cum ad adventum<br />

domini comitis Nicolai Lodroni cum eodem locuti fuissent comes Ioannes Baptista Lodroni et<br />

Barbi canonici delegati atque sincere eumdem informassent, mox idem comes scripsit<br />

Oenipontum et nullatenus dubitat quin controversia sit componenda et bonum exitum sortitura.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

106. Anno 1670, prima februarii Tridenti. - Decanus et canonici tridentini scribunt electo<br />

domino episcopo eique gratias agunt de relatione eisdem data expeditionis praepositi Podae pro<br />

terminandis pendentibus negotiis. Sperant bonum exitum praecipue post collocutionem ab eis<br />

factam cum comite Nicolao Lodroni ad cuius relationem regimen oenipontanum permittet<br />

requisitorialia iuxta formulam a Carolo Emmanuele episcopo practicatam unde brevi sperant<br />

totalem compositionem ac possessionem ad episcopatum sicuti etiam sua praesentia tollentur ac<br />

terminabuntur aliae quaestiones excepto iuramento bullarum pontificium quod numquam fuit<br />

observatum neque retardare potest eius possessionem etc. Habita epistola requisitoriali aliisque<br />

necessariis opportebit quod dictus dominus praepositus Poda obtineat mandatum a dicto<br />

regimine quod castrum integre in pristino statu sit restitutum, nam cum ad antiquas observantias<br />

standum sit, etiam castrum in pristinum remitti debet, alias actus omnes essent violenti.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

107. Anno 1669, 29 decembris Tridenti. - Ioseph Victorius Alberti certiorem reddit<br />

episcopum tridentinum quod canonicus Piccolomini timens difficultates incurrendas cum<br />

commissariis praetendentibus enuntiationem temporalitatis in clavium traditione, roget<br />

dominum electum ut eum dispenset a tali procuratorio, eique suggerit canonicum Vintler pro tali<br />

functione, quem etiam instruere poterit circa gubernationem episcopatus ipso absente.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

108. Exemplaria litterarum electi episcopi tridentini ad praepositum Poda pro expeditione<br />

negotiorum ut accedere possit ad possessionem episcopatus ne tanta dilatione tridentina ecclesia<br />

detrimentum patiatur.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

399


Capsa 17<br />

Cartaceo, carte 10. In italiano.<br />

109. Anno 1614, 10 decembris. - Protestatio baronis Iacobi Andreae de Brandis capitanei<br />

regionis publicata per Iacobum Antonium Chemellum notarium Roboreti contra Carolum<br />

episcopum occasione carcerationis Georgii Fucher qui ad petitionem comitis Tyrolis Tridenti<br />

captivus factus est et in carceribus tridentinis detentus eo quod propter liberationem<br />

iurisdictionis Egnae et Caldifi ausu temerario processum instituerit in camera spirensi contra<br />

serenissimum comitem, contra caesaream maiestatem et totam domum austriacam, unde facta<br />

incarceratione dominus episcopus tridentinus repugnat eumdem Fucherum in manibus dicti<br />

capitanei tradere ut Oenipontum traducatur. Quare protestatur nomine serenissimi comitis tam<br />

pro renitentia ipsius domini episcopi, quam si dictus Fucher aufugerit vel aliquod damnum<br />

domui austriacae evenerit, de omnibus dominus episcopus et episcopatus rationem reddent.<br />

Episcopus tridentinus respondet ad protestationem dicti capitanei quod ad insinuationem<br />

serenisiimi comitis statim captivum fecerit dictum Fucher et paratus sit afferre militibus<br />

custodiam eiusdem ut dicti serenissimi comitis nomine sit captivus, differre tamen<br />

deliberationem usque ad responsionem epistolae serenissimo comiti trasmissae ex qua bonam<br />

propensionem domini episcopi intelliget.<br />

Cartaceo, carte 4. Manca la risposta del vescovo di Trento.<br />

110. Anno 1630, 21 maii, Tridenti ante castrum Boni Consilii sub ingressu portae qua<br />

ascenditur per hortos, praesentibus domino Ludovico comite Lodroni, domino Gulielmo Kuen a<br />

Bellasio libero barone in novo Lempach ordinis theutonici equite et commendatore Tridenti et<br />

domino Sigismundo barone de Spaur et Valerio. - Dominus Ioannes liber baro de Wolchenstain<br />

et Rodnegg et dominus Ioannes Georgius Kuen liber baro in novo Lempach commissarii<br />

archiducales post iuramentum compactatarum in palatio madrutiano ad Athesim praestitum a<br />

domino Carolo Emmanuele Madrutio episcopo tridentino ad dictam portam nomine serenissimi<br />

archiducis claves in pelvi praesentarunt eidem domino episcopo in signum traditionis<br />

possessionis eiusdem castri et status temporalitatis totius episcopatus quas claves idem dominus<br />

episcopus consignavit domino Alberto baroni in Wolchenstain domino in Trospurg uti capitaneo<br />

Tridenti praesenti et in suam custodiam acceptanti.<br />

Cartaceo, carte 4. Parte in italiano.<br />

111. Anno 1660, 25 septembris, Tridenti. - Domini commissarii pro serenissimo archiduce<br />

Ferdinando Carolo ad fores portae castri Tridenti per quam itur per hortum, domino procuratori<br />

a Kinigsegg praesentarunt in argenteo vase claves castri in signum traditae possessionis eiusdem<br />

castri et status temporalis totius episcopatus quas illico dictus dominus commissarius a<br />

Kinigsegg consignavit domino Carolo Colonnae baroni in Vels tanquam capitaneo Tridenti<br />

easdem in suam custiodiam recipienti.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

112. Anno 1670. - Actus traditionis clavium castri tridentini per dominos commissarios<br />

caesareos Wolchenstein et Buffa executae in ingressu domini Sigismundi Alphonsi episcopi et<br />

principis brixinensis velut electi episcopi tridentini comitis a Thunn, qui acceptas claves tradidit<br />

domino Gulielmo libero baroni a Firmian uti capitaneo civitatis Tridenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

400


Capsa 17<br />

Adest protestatio domini episcopi qui dictas claves se recipere asseruit tanquam ab<br />

advocato ecclesiae tridentinae eo modo quo antiquitus consuetum fuit, absque animo novitatis<br />

introducendi. Eodem modo etiam capitulum protestatum est.<br />

Adest reprotestatio dominorum commissariorum.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente.<br />

113. Anno 1677, 25 novembris, Tridenti. - Dominus Gaudentius Fortunatus comes a<br />

Wolchenstein et Trosburg sacrae caesareae maiestatis camerarius haereditarius, stabuli<br />

praefectus etc. et dominus Antonius Buffa liber baro de Monte Liliorum, Castelalto et Heiden<br />

commissarii caesarei ad portam castri claves dicti castri et civitatis domino Francisco de<br />

Albertis electo episcopo tradiderunt in signum dominii etc. qui eas accepit salvis iuribus etc. et<br />

domino comiti Alphonso a Thunn ad hunc actum tanquam capitaneo civitatis deputato tradidit.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

114. Anno 1657, prima aprilis, Tridenti. - Facultas petita a domino barone Carolo Vels<br />

Colonna nomine serenissimi comitis Tyrolis consiliariis domini episcopi tridentini Ioanni<br />

Francisco Particellae et Carolo Gervasio de Albertis capturandi comitem Felicem de Lodrono<br />

quae ei concessa fuit et per apparitores episcopatus captivus factus est, dum esset in domo<br />

domini Pauli Gratiadei.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Sigilli aderenti.<br />

115. Anno 1667, 19 iulii. - Facultas petita a domino Ioanne Petro Ceschi de s. Cruce<br />

commissario caesareo in finibus Italiae domino episcopo tridentino pro examinandis in iuris<br />

subsidium binis testibus in civitate Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

116. Anno 1630, 21 maii. Instrumentum possessionis temporalis Tridenti apprehensae per<br />

dominum Carolum Emmanuelem Madrutium electum episcopum tridentinum dictam<br />

possessionem tradentibus domino Ioanne libero barone in Wolchenstein et Rodnegg et domino<br />

Georgio Kuen a Belasio barone in Lempach commissariis serenissimi comitis Tyrolis, capitaneo<br />

Tridenti domino Alberto barone in Wolchenstein et Trosburg. Adnectitur attestatio nobilis<br />

domini Federici Pilati Oeniponti ab eo extorta 5 iunii 1638 ob controversiam iuris tradendi<br />

claves poenalibus comminationibus coerciti qui testatus est dominum episcopum iuramentum<br />

compactatarum praestitisse et claves eidem a dictis commissariis praesentatas fuisse.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Federico Pilati.<br />

117. Anno 1468, die lunae post dominicam Vocem iucunditatis, Bulsani. - Exemplar<br />

restitutionis temporalis administrationis sede vacante usurpatae per Sigismundum ducem<br />

Austriae etc. ac Tyrolis comitem post obitum Georgii episcopi tridentini, factae in manibus<br />

domini Ioannis episcopi tridentini successoris immediati.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia della metà del sec. XVII.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

401


Capsa 17<br />

118. Anno 1669, die 24 novembris, Viennae. - Epistola domini Caroli Gervasii Alberti ad<br />

dominum electum episcopum tridentinum in qua enarrat ea quae ibi statuta sunt in puncto seu<br />

controversia traditionis clavium et proiectum ea de re propositum ut nempe loco solito illas<br />

recipiat a delegato sacrae caesareae maiestatis uti Tyrolis comitis et tanquam tridentinae<br />

ecclesiae protectoris et advocati. Insuper narrat quam dure fuerit tractatus a domino magno<br />

cancellario Hocher qui atra bile aestuans illum et alios tridentinos tanquam cavillatores<br />

litigiosos traduxit.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano.<br />

119. Scriptura qua probatur quod actus traditionis clavium castri Boni Consilii serenissimo<br />

Tyrolis comiti nullatenus prodesse aut suffragari valeat, licet quandoque talis actus fuerit factus<br />

a commissariis oenipontanis etc.<br />

Cartaceo, carte 9.<br />

120. Anno 1664, die 7 maii, Tridenti in cancellaria castri. - Iussu et commissione<br />

serenissimi et reverendissimi domini Sigismundi Francisci archiducis Austriae episcopi et<br />

principis tridentini etc. factum est proclama ad requisitionem regiminis oenipontani quod omnes<br />

feudatarii habitantes in episcopatu tridentino possidentes bona feudalia a Tyrolis comite<br />

derivantia, intra praescriptum terminum ad investituras renovandas accedere debeant.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano.<br />

121. Anno 1525. - Extractus ex recessu provinciali Oeniponti celebrato.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

402


Capsa 18<br />

CAPSA 18<br />

Transactiones (numeri 26)<br />

1. Extra notatur annus 1280. - Recensentur quaestiones quas dominus episcopus tridentinus<br />

habet contra dominum comitem tyrolensem nempe circa iurisdictionem temporalem in Bozano<br />

et aliis locis quam dictus comes contra ius et fas sibi usurpaverat.<br />

Pergamena mm 200x146. - Ritena, Villanders, s. Genesius, castrum Greifenstein, Tisens, Apianum,<br />

castrum Leitenburg, Enteclar, s. Lucia, Thoonum vallis Ananie, Grez, castrum Frizi q. Lancefredi, castra<br />

Firmani et Rovensten, castrum illius de Wanga; curtis ad s. Iustinam.<br />

2. Anno 1277 indictione 6, tertio nonas novembris, Viennae. - Dominus Rudolphus<br />

romanorum rex in controversia inter dominum Henricum episcopum tridentinum et dominum<br />

Meinhardum tirolensem comitem vertente super iurisdictionibus episcopatus Tridenti iubet<br />

pacem praecedenti anno ab ipso statutam servari, fiant decretae permutationes pro castro Spaur<br />

et restituantur caetera castra et iustitiae complementum administretur. Protestatur se contra<br />

rebelles huius pacis indignaturum et auxilium contra rebellantes exhibiturum parti fideliter<br />

implenti ea quae sunt statuta. Vult dominum comitem parcere debere iis qui opem tulerunt<br />

domino episcopo quem impedire non possit in moneta qua uterque libere uti valeat.<br />

Pergamena mm 343x375. Tre sigilli guastati: imperatore, vescovo e conte del Tirolo.<br />

3. Anno 1276 indictione 4, octavo kalendas iunii. In valle Annaniae iuxta Pontem Altum. -<br />

Compromissum factum a domino Henrico episcopo tridentino et domino Meinhardo comite<br />

tyrolensi in dominum Rudolphum imperialis aulae cancellarium et dominum Henricum<br />

comitem de Wirstimberg tanquam in arbitros, arbitratores et amicabiles compositores super<br />

omnibus litibus, controversiis, damnis, iniuriis aliisque quaestionibus quibuscumque inter<br />

praedictas partes habitis; quae partes ibi in continenti pacem fecerunt ac iuramento firmaverunt<br />

de praedictorum arbitrorum mandato datis invicem fideiussoribus et liberatis utrimque captivis<br />

sine aliqua exactione.<br />

Pergamena mm 496x397. Notaio: Guelfus de Lombrici. Moltissimi testimoni.<br />

4. Anno 1276 indictione 4, tertio kalendas iunii sub castro Winec. - Domini Gozalcus<br />

decanus, dominus Orticus archidiaconus, dominus Aldebrandus et dominus Iacobus qui dicitur<br />

Comes canonici ecclesiae tridentinae nomine capituli a quo asserebant habere plenissimam<br />

potestatem et mandatum ratificaverunt, approbaverunt et consensum praeberunt compromisso<br />

facto eodem mense et anno uti praecedenti N° 3 dictum est.<br />

Pergamena mm 188x265. Notaio: Guelfus de Lombrici. Sigillo pendente del Capitolo.<br />

5. Anno 1276. In vigilia beatae Mariae Magdalenae apud Ulmam. (21 iulii) - Exemplar<br />

authographum sententiae Rudolphi romanorum regis latae super litibus et controversiis inter<br />

dominum episcopum tridentinum et dominum comitem tyrolensem vertentibus: et primo<br />

praecipit pacem et concordiam inter partes servari debere et quod dominus episcopus renunciet<br />

omnibus damnis et gravaminibus sibi et ecclesiae suae per dominum comitem illatis. Praecipit<br />

inde comiti quod in perpetuum renunciet omni impetitioni quae sibi posset competere super<br />

castro Malconsilii sito in civitate Tridenti. Renunciare iubet eumdem comitem castro de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

403


Capsa 18<br />

Kunigsberg reservato sub iure pro 300 marchis argenti. Commutationem quamdam pro castro<br />

Spaur iniungit. Praecipit restitutionem Bozani exceptis iis iuribus quae praedecessori comiti<br />

Alberto competebant. Et reservato iure turris. Castrum Flemis funditus destrui precipit. Feuda<br />

de Ultimis et Eppiano adiudicat et alia plura decernit et componit a praedictis patribus implenda,<br />

etiam respectu vasallorum et aliorum interesse habentium.<br />

Pergamena mm 417x534. Quattro sigilli pendenti. De castro vero Kunigsberg et omnibus suis<br />

pertinentiis sic statuimus quod predictus comes renuntiabit omni iuri quod occasione infeudationis in ipso<br />

castro suisque pertinenciis sibi compeciit et ad Ecclesiam tridentinam perpetuo pertinebit. Et tamen idem<br />

castrum cum suis pertinentiis supradicto comiti obligatum pro trecentas marcas argenti, sed nos ipsum<br />

castrum cum suis pertinentiis a nunc ad festum resurrectionis dominice et ab inde usque ad annum per<br />

nostrum faciemus capitaneum conservari. Si tamen tempore medio episcopus vel ecclesia tridentina<br />

predicti comiti dictas marcas exsolverit, nos ipsum castrum cum suis pertinentiis faciemus episcopo<br />

ecclesie sue nomine assignari, si vero infra dictum spatium non persolverit ipsas marcas, post elapsum<br />

terminum comiti presentabimus ipsum castrum cum suis pertinentiis possidendum, tam diu quod non<br />

prefate marce ipsi comiti vel suis heredibus persolvantur, solucione autem facta quocumque tempore,<br />

assignbitur dictum castrum ecclesie tridentine.<br />

Insuper castrum flamis funditus destrui precipimus et pro eo incole vallis ipsius dabunt 40 marcas<br />

infra festum resurrectionis Domini quarum medietas cedit episcopo et alia medietas comiti persolvetur.<br />

Item feoda vero que idem comes in predicta valle de comitatibus Ultimis et Eppiano possidet,<br />

obtinebit.<br />

6. Anno 1314 indictione 12, die sabati 8 iunii, Bozani in ecclesia s. Nicolai. Praesentibus<br />

dominis Petro s. Laurentii et Conrado s. Iohannis in Stams abbatibus, Pace plebano ecclesiae de<br />

Bozano. - Dominus Henricus tridentinus episcopus dux, marchio et comes et dominus Henricus<br />

Bohemiae et Poloniae rex, Carinthiae dux, Tyrolis et Goritiae comes etc. fecerunt et inierunt<br />

invicem amicitiam et pacem veram et confederationem solidam ad duos annos, sibi invicem<br />

promittentes auxilium ferre, consilium et favorem etc. atque rex Henricus in suum assumit<br />

consiliarium dictum dominum episcopum Henricum.<br />

Pergamena mm 438x310. Notai: Iacobus de Colonia; Bonusiohannes Bonandree bononiensis. Due<br />

sigilli pendenti. - Nicolaus de s. Vito notarius.<br />

7. Aliud originale exemplar praedictae pacis et confederationis ut N° 6.<br />

Pergamena mm 417x292-298. Sigilli pendenti dei vescovi di Trento e Bressanone. Notai: Iacobus de<br />

Colonia; Bonusiohannes Bonandree civis bononiensis.<br />

8. Anno 1417, quinto nonas martii, Constantiae. - Sacra eocumenica Synodus<br />

constantiensis sententialiter declarat dominum Fridericum tyrolensem comitem contumaciter<br />

inobedientem, excommunicatum ob occupata et detenta bona tridentinae ecclesiae.<br />

Est authographa sententia dicti concilii cum plumbeo appenso sigillo.<br />

Manca.<br />

9. Iura diversa episcopatus Tridenti in copiis authenticis, nempe:<br />

1027. - Donatio domini Chunradi imperatoris de Marchionatu tridentino.<br />

1028. - Donatio eiusdem imperatoris de comitatibus venostensi et bozanensi.<br />

1161. - Friderici imperatoris confirmatio donationis factae ab Henrico rege.<br />

1208. - Ottonis IV imperatoris sententia de non alienandis feudis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

404


Capsa 18<br />

1314. - Regis Henrici restitutio vallis Flemarum.<br />

1401. - Regis Ruperti licentia erigendi quamdam mutam in Tridento.<br />

1259. - Meinhardi comitis tyrolensis investitura de advocatia ecclesiae tridentinae et de feudis.<br />

1275. - Iuramentum fidelitatis populi tridentini factum domino Henrico episcopo.<br />

1427. - Martini V pontificis breve pro recuperatione bonorum ecclesiae tridentinae.<br />

1314. - Pax et confederatio inter Henricum regem Bohemiae et Henricum episcopum<br />

tridentinum.<br />

1290. - Restitutio bonorum ecclesiae tridentinae facta a comite tyrolensi Meinhardo.<br />

1276. - Ratificatio cuiusdam compromissi facta a capitulo tridentino.<br />

1276. - Rudolphi regis sententia inter episcopum Henricum et comitem Meynhardum.<br />

1347. - Restitutio iurium ecclesiae tridentinae per Carolum quartum imperatorem facta, seu<br />

precepta.<br />

1276. - Compromissum inter Henricum episcopum et comitem Meynhardum.<br />

1275. - Laudum Rudolphi regis inter episcopum tridentinum et comitem tyrolensem.<br />

1269. - Popolus tridentinus absolvitur ab excommunicatione fideiubente comite Meynhardo.<br />

1434. - Iuramentum fidelitatis populi tridentini praestitum Basileae Alexandro episcopo.<br />

1296. - Regalia episcopi Philippi ab Adolpho romanorum rege concessa.<br />

1296. - Adolphi regis restitutio contra violentas Meynhardi extorsiones.<br />

1567. - Pii papae electio facta de Ludovico cardinali Madrucio in episcopum tridentinum.<br />

Sequentia non sunt authentica.<br />

1576. - Sententia sive votum statuum imperii in comitiis ratisbonensibus in causa inter<br />

Ludovicum episcopum tridentinum et Ferdinandum tyrolensem comitem.<br />

1579. - Regalia Ludovico episcopo tridentino a Rudolpho II romanorum imperatore concessa.<br />

1568. - Protestatio facta Ripae a domino Ludovico Madrucio contra Ferdinandi comitis<br />

tyrolensis iniustas vexationes super iuribus episcopatus tridentini.<br />

Cartaceo, carte 32. Notaio: Henricus Roner. Copie. Sono 18 documenti. 1347: Iurisdictio meri et<br />

mixti imperii totius plebis de Cimbria; Item comitatus Castelli vallis Flemmarum cum mero et mixto<br />

imperio; item castrum et comitatum kunispergensis...<br />

10. Anno 1314 indictione 12. - Exemplar authenticum pacis et confederationis initae inter<br />

dominum Henricum Bohemiae et Poloniae regem et dominum Henricum episcopum<br />

tridentinum quem etiam suum constituit consiliarium, ut supra N° 6.<br />

Manca. È il documento N° 6. Cfr. N° 16.<br />

11. Anno 1424, ipso die sancti Viti martyris. Datum Ischburgae. - Exemplar authenticum<br />

condonationis et remissionis factae ab Alexandro episcopo tridentino electo et confirmato,<br />

domino Friderico comiti tyrolensi de omnibus perceptis et levatis ad episcopatum tridentinum<br />

pertinentibus tam per se quam per suos capitaneos.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Antonio Begnudelli di Trento.<br />

12. Anno 1553, die 4 aprilis. Datum Insprugg. - Ferdinandus romanorum rex ad<br />

gratificandum caesareae catholicae maiestati cum dominio Venetiarum convenit ut negocium<br />

restitutionis privatorum virtute pacis secutae anno 1529 Bononiae coram arbitris hincinde<br />

deputatis Tridenti tractetur et amicabiliter decidatur; hinc consiliarii assistentes et mandatarii<br />

pro dominica Quasimodo geniti proxime futura Tridenti una cum aliis agentibus ex adverso<br />

destinati simul conveniant.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

405


Capsa 18<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

13. Anno 1677, 9 septembris. - Iuramentum compactatarum praestitum commissariis<br />

tyrolensibus et episcopo tridentino a communitatibus Annaniae et Solis ac quatuor Vicariatus<br />

etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

14. Anno 1683, 10 aprilis, Romae. - Breve Innocentii XI ad episcopum tridentinum in quo<br />

commendat subsidium una cum aliis principibus christianis tribuendum imperatori contra<br />

Turcas bellum gerenti in Hungariae regno.<br />

Pergamena mm 287x393.<br />

15. Anno 1409. - Exemplar arbitramenti sive laudi salisburgensis vulgo dicti in quo<br />

Georgius episcopus tridentinus ad iniquas et iniustas conditiones adactus est; et a Friderico duce<br />

vi, minis et carceribus compulsus.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia del sec. XVI.<br />

16. Confederatio inter Henricum regem Bohemie et Henricum episcopum Tridentinum.<br />

Cartaceo, carte 2. È copia del documento N° 10.<br />

17. Exceptiones et adnotationes factae pro parte domini cardinalis episcopi tridentini super<br />

articulis sive capitulis notulae primae datae Pragae et de quibus non concordarunt.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

18. Anno 1580, 26 februarii. - Locumtenentes Ludovici episcopi tridentini certiorem<br />

faciunt archiducem Austriae Ferdinandum de eius discessu Romam et de formato processu<br />

contra populos Iudicariae quo terminato iuxta criminis qualitatem debitam satisfactionem<br />

procurabunt ita mandante domino episcopo.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

19. Compactationes inter episcopos tridentinos et comites Tyrolis iuxta seriem annorum.<br />

Prima fuit anno 1363 inter Albertum episcopum tridentinum et Rodulphum occasione<br />

occupationis episcopatus factae per Ludovicum Bavarum etc. Annectitur scriptura in qua<br />

ostenditur dominum Carolum episcopum tridentinum non teneri ad renovationem<br />

compactationum Alberti, Georgii et Alexandri.<br />

Cartaceo, carte 14.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

406


Capsa 18<br />

20. Scriptura concernens compactationes inter Ludovicum episcopum tridentinum et<br />

archiducem Ferdinandum erectas.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

21. Compactatae seu conventiones inter comitem Tyrolis et Carolum episcopum<br />

tridentinum ab eodem domino episcopo confirmatae.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

22. Considerationes factae super notulam spirensem.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

23. Anno 1678. - Mandata Francisci episcopi tridentini omnibus communitatibus<br />

episcopatus intimata quatenus accedere debeant ad iuranda compactata commissariis delegatis<br />

iuxta formam praescriptam.<br />

Cartaceo, carte 33. Sigillo aderente.<br />

24. Anno 1571. - Exemplar non authenticum celebris notulae spirensis in qua Maximilianus<br />

imperator controversias inter dominum Ludovicum cardinalem et episcopum tridentinum ac<br />

Ferdinandum archiducem tyrolensem comitem componere tentavit.<br />

Cartaceo, carte 18.<br />

25. Anno 1637, die 27 ianuarii, Oeniponti. - Claudia vidua archiducissa Tyrolis comitatus<br />

administratrix indicat subditis episcopatus Tridenti iuramentum ab iis praestandum ad normam<br />

compactationum coram domino Virgilio comite a Spaur et Valer capitaneo Athesino et<br />

Francisco Carrara de Niderhaus consiliario camerali deputatis.<br />

Anno 1630. - Compactationum exemplar sub Carolo episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 12. Il 25a manca.<br />

26. Novissimus tractatus de anno 1777.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

407


Capsa 19<br />

CAPSA 19<br />

Reversales (numeri 9)<br />

1. Anno 1464 indictione 12, die solis 19 augusti. In villa Fundi. - Personaliter praesens<br />

dominus Georgius episcopus tridentinus sequens documentum vidimari seu authentice describi<br />

fecit per Erasmum Hager de Saltzburga clericum publica imperiali auctoritate notarium<br />

praesentibus presbitero Simone plebano in Salurna et Iohanne Wiser plebano in Thono.<br />

Anno 1451, die 11 iulii in Castromano. - Georgius et Petrus miles fratres de Lodrono<br />

attestantur se a domino eorum gratioso domino Georgio episcopo tridentino accepisse<br />

capitaneatum, gubernationem et exercitium iurisdictionis hominum et communitatum plebium<br />

Randenae, Thioni, Boni et Condini ac Sahoni superioris et inferioris, vice et nomine ipsius<br />

reverendissimae potestatis et ecclesiae eius regendum, gubernandum et exercendum. Spondent<br />

et iurant obedientiam, fidelitatem, assistentiam etc. se se resignaturos omnia ad nutum ipsius<br />

domini episcopi vel suorum successorum.<br />

Pergamena mm 298x237. Notaio: Erasmus Hager de Salzburga clericus. Testimoni: Simon plebanus<br />

de Salurna, Iohannes Wiser plebanus in Thiono, nob. Nicolaus de Gersdorf, Martinus Schmidl et<br />

Iohannes Pecle.<br />

2. Anno 1508, die ultima maii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Baptista<br />

Cariolus a domino Georgio episcopo et principe tridentino usque ad eius beneplacitum<br />

capitaneus castri Toblini constitutus cum omnibus iuribus, possessionibus, introitibus et<br />

pertinentiis ad dictum castrum spectantibus, excepto affictu pontis quem reservavit sibi dictus<br />

dominus episcopus, promittit medio iuramento fideliter tenere, conservare et custodire bona sibi<br />

commissa, eidem domino Episcopo attendere et obedire contra quoscunque, salvo iuramento<br />

domino Maximiliano romanorum imperatori tanquam comiti Tirolis et protectori ecclesiae<br />

tridentinae de mandato dicti domini episcopi praestito; singulis annis solvere staria 60 frumenti,<br />

staria 140 siliginis, et plaustra sex vini boni albi dulcis et medietatem totius olei colligendi ex<br />

olivis in illis possessionibus existentibus. Apposito episcopali sigillo per dominum Matheum<br />

Mathuel consiliarium.<br />

Pergamena mm 290x358. Sigillo perduto.<br />

3. Anno 1523, die 5 novembris, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Baptista<br />

Cariolus a domino Bernardo episcopo et principe Tridenti capitaneus castri Toblini confirmatus;<br />

reliqua ut N° 2 praecedenti, excepto quod plaustra vini ad quinque reducuntur. Apposito per<br />

venerabilem virum dominum Thomam Marschaner domini episcopi magistrum domus sigillo<br />

suo proprio, rogatu eiusdem domini Carioli. Testes fuere diminus Udalricus de Sporo, Nicolaus<br />

Mor vallium Annaniae et Solis massarius, ac Georgius Bomerer secretarius dicti domini<br />

episcopi.<br />

Pergamena mm 348x411. Sigillo perduto.<br />

4. Anno 1531, die 25 maii, Tridenti. - Dominus Nicolaus Boninus a domino Bernardo<br />

Clesio episcopo tridentino etc. capitaneus castri Toblini constitutus omnia omnino promittit, ut<br />

relatum est supra N° 2.<br />

Pergamena mm 301x398. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

408


Capsa 19<br />

5. Anno 1509, die 22 aprilis, Tridenti - Dominus Gratiadeus Galassius de Campo a domino<br />

Georio episcopo et principe tridentino capitaneus Levigi alias constitutus una cum<br />

administratione iurisdictionis mute lacu et aliis quibusvis redditibus, iterum constituitur ad<br />

tempus vitae suae medioque iuramento promittit castrum cum iurisdictionibus et pertinentiis<br />

suis fideliter conservare, omnibus debitum iuris et iustitiae administrare, domino episcopo et<br />

successoribus tanquam veris dominis obedire contra quoscumque, salvis tamen inscriptionibus<br />

inter caesaream maiestatem tanquam comitem Tyrolis et ecclesiam tridentinam factis; nullum<br />

concordium super homicidiis absque scitu et consensu domini episcopi inire, quorum<br />

homicidiorum poenae pro medietate eidem episcopo cedere debeant, crimine laesae maiestatis et<br />

rebellionis ipsi episcopo semper reservato. Insuper spondet se soluturum annuatim florenos<br />

renenses 205 nempe 100 de iurisdictione lacu et aliis pertinentiis et 105 de muta. Tandem ad<br />

ostendendum animi sui gratitudinem renenses 400 quos dicto domino episcopo in introitu<br />

capitaneatus mutuaverat, donat eidem et remittit; atque requirit et rogat dominum<br />

Christophorum de Thono capitaneum tridentinum hisce litteris suum sigillum appendere. Testes<br />

fuerunt dominus Antonius comes Archi, dominus Nicolaus dominus Greste, dominus Nicolaus<br />

de Neuhaus canonicus et vicarius in spiritualibus tridentinus, Antonius Mor doctor.<br />

Pergamena mm 425x341.<br />

6. Anno 1531, die 25 maii, Tridenti. - Dominus Guilielmus de Vigulo a domino cardinali<br />

Bernardo principe et episcopo tridentino capitaneus castri Manii constitutus una cum muta<br />

subtus eundem castrum et muta in Dymario ad beneplacitum dicti episcopi cum omnibus iuribus<br />

et redditibus ad dictum castrum spectantibus, promittit medio iuramento omnia fideliter tenere<br />

et conservare et custodire, de bono in melius reformare, obedire et attendere dicto episcopo<br />

contra quoscumque, salvis inscriptionibus domino Ferdinando romanorum regi tanquam comiti<br />

Tyrolis et protectori ecclesiae tridentinae de mandato ipsius domini episcopi occasione dicti<br />

capitaneatus iuramento factis, cum annua solutione renensium 25 pro redditibus, de muta subtus<br />

castrum renensium 125, de muta in Dymario renensium 36. Rogato domino Francisco de castro<br />

alto equite aurato, sacrae romanae regiae maiestatis consiliario, ducalisque comitatus tyrolensis<br />

capitaneo supremo ac capitaneo Tridenti pro sui sigilli appensione.<br />

Pergamena mm 380x415. Sigillo perduto. Testimoni: Vitus de Schwingenhamer, Andreas<br />

Schernegger, Antonius de Ulma famuli castri Boni Consilii.<br />

7. Anno 1643, die 3 maii. - Dominus Sigismundus Ferdinandus dominus de Clesio<br />

capitaneus Ripae et Stenici ob morbum podagrae quo laborat, renuntiat in manus domini<br />

episcopi tridentini capitaneatum Stenici, retento alio.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

8. Anno 1643, die 18 augusti, Tridenti. - Dominus Philippus comes de Lodrono capitaneatu<br />

castri et iurisdictionis Stenici a domino Carolo Emanuele episcopo et principe tridentino<br />

donatus, promittit fidelitatem et obedientiam eidem domino episcopo prout moris est, sub<br />

stipendio et salario annuo renensium 600 a domino episcopo praedicto constituto super bonis<br />

eiusdem castri in quo debitis temporibus residere adstringitur. Promittit insuper nemini parere<br />

nisi domino episcopo et eius consilio, exceptis casibus cum domino tyrolensi comite conventis.<br />

Tandem spondet nihil acturum in promotione vel remotione locumtenentis et aliorum<br />

ministrorum et officialium cum id dominus episcopus sibi reservarit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

409


Capsa 19<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

9. Anno 1646, die 14 iulii. Oeniponti. - Dominus Christophorus Gulielmus de Arsio a<br />

domino Carolo Emanuele episcopo tridentino capitaneus vallium Annaniae et Solis constitutus<br />

(remoto a tali officio domino Georgio Christophoro de Arsio illius patruo) promittit in verbo<br />

honoris et sub poena infamiae nullum iuramentum praestare praesertim ratione et causa dicti<br />

capitaneatus nisi prius datus fuerit assensus ab ipso domino episcopo qui suis litteris hanc<br />

promotionem notam fecerat domino archiduci Ferdinando Carolo ut ea disponeret quae<br />

necessaria erant pro compactationum observatione.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

410


Capsa 20<br />

CAPSA 20<br />

Reversales feudorum (numeri 31)<br />

1. Anno 1457 indictione 5, die 18 aprilis, Mantuae. - Dominus Ludovicus marchio<br />

mantuanus recognoscit castrum de Castellario esse feudum episcopatus Tridenti a tridentino<br />

episcopo quondam concessum domino Luisio de Gonzaga tunc Mantuae et Regii dominum;<br />

hinc mittit dominum episcopum mantuanum tanquam suum procuratorem ad accipiendam<br />

investituram ab episcopo tridentino et ad praestandum fidelitatis iuramentum.<br />

Pergamena mm 378x447. Sigillo aderente.<br />

2. Anno 1457, die 25 aprilis in oppido Bolzani, praesentibus reverendissimo domino<br />

Nicolao titulo sancti Petri ad Vincula presbitero cardinale et episcopo brixinensi, domino<br />

Leonardo episcopo curiensi, domino Iohanne Sulzbach decano et canonico ecclesiae tridentinae,<br />

domino Petro comite de Lodrono, domino Graciadeo de Campo. - Dominus Galeacius de<br />

Caprianis episcopus mantuanus et princeps procuratorio nomine domini Ludovici de Gonzaga<br />

marchionis Mantuae coram domino Georgio episcopo tridentino comparuit, petivit et obtinuit<br />

investituram castri Castellarii cum suis pertinentiis, villis etc. dato fidelitatis iuramento.<br />

Pergamena mm 321x410. Sigillo aderente.<br />

3. Anno 1468, die iovis 21 iulii, Tridenti in castro Boni Consilii praesentibus dominis<br />

Iohanne Costede scolastico, Conrado Bachman, Iacobo Lawr et Georgio de Ganabus canonicis<br />

ecclesiae tridentinae, domino Heinrico de Freyberg comendatore balie Athesis ordinis beatae<br />

Mariae teotonicorum de Brussia capitaneo infrascripti domini episcopi tridentini, Symone et<br />

Iacobo de Thono fratribus, domino Alexandro de Bassano potestate Tridenti, Bartolomeo de<br />

Gasadinis de Bononia olim potestate etc. nec non nobilibus domicellis Vigilio de Furmiano,<br />

Walthesare Bayrsperger, Hilprando de Arso, Iohanne de Wolchenstain. - Dominus Anshelmus<br />

de Folenghis comes, miles ac utriusque iuris doctor procuratorio nomine pro domino Ludovico<br />

marchione mantuano petit et accipit investituram castri Castellarii cum eius tota curia cum mero<br />

et mixto imperio ac etiam villarum Susani, Cavellerii, Villagrosse, et villa Pampurii etc.<br />

concedente domino Iohanne episcopo tridentino cui tanquam procurator fidelitatis iuramentum<br />

praestat.<br />

Pergamena mm 356x516. Sigillo pendente. Testimoni: Calapinus de Calapinis, Antonius de Midano,<br />

Vigilius de Furmiano, Waltassar Bayrsperger, Hilprandus de Arzo, Iohannes de Wolkenstain, Acatius<br />

Stettner.<br />

4. Anno 1479, die mercurii 28 iulii in castro Boni Consilii, praesentibus dominis Ambrosio<br />

Slassekh, Georgio Notthast, Iohanne Vogler in decretis licentiato canonicis ecclesiae<br />

tridentinae, domino Parisio comite de Lodrono et Georgio Kreutzee capitaneo infrascripti<br />

domini episcopi tridentini, domino Alexandro de Madiis de Padua potestate Tridenti. - Dominus<br />

Doninus de Puellis de Parma comes, miles, iuris utriusque doctor ac consiliarius tanquam<br />

procurator domini Federici marchionis Mantuae coram domino Iohanne episcopo tridentino<br />

petit et obtinet investituram castri Castellarii etc. et iurat fidelitatem.<br />

Pergamena mm 331x393. Due sigilli aderenti. Testimoni: Melchior de Facinis, Paulus de Fatis de<br />

Terlago, Henricus Weinekh, Georgius Vintler, Wilhelmus Rottaler.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

411


Capsa 20<br />

5. Anno 1489, die iovis 5 martii, Marmiroli in sala palatii dicti loci. - Cum dominus<br />

Franciscus de Gonzaga marchio Mantuae etc. filius quondam domini Federici de Gonzaga etc.<br />

minor 25 annis, maior tamen 22 accipere debeat investitura pro castro Castellarii etc., deputatur<br />

specialis curator et procurator ad hunc actum dominus Franciscus de Gonzaga in continenti,<br />

consensu et auctoritate praedicti domini curatoris constituit suum nuncium et procuratorem<br />

dominum Christophorum de Goris ut se deferat ad petendam et accipiendam praedictam<br />

investituram a domino episcopo tridentino et praestandum fidelitatis iuramentum.<br />

Pergamena mm 644x462. Sigillo aderente. Notaio: Iohannesfranciscus f. d. Bonaventure de<br />

Cremaschis civis Mantue.<br />

6. Anno 1490, die sabati 23 octobris, Tridenti in castro Boni Consilii, praesentibus dominis<br />

Udalrico de Liechtenstain, Vito de Niderthor, Conrado de Hurnhaim canonicis ecclesiae<br />

tridentinae, Iohanne Riepper cancellario, Wilhelmo Rottaler secretario infrascripti domini<br />

episcopi, domino Leopoldo de Rocchetae, Iohanne Kessler capitaneo Theni, Iacobo Trapp,<br />

Georgio de Spuro, Bernhardino de Thono, Gratiadeo de Campo. - Dominus Christophorus de<br />

Goris sindicus generalis et procurator specialis domini Francisci marchionis Mantuae etc. coram<br />

domino Udalrico episcopo tridentino petit et obtinet investituram castri Castellarii etc.<br />

solitumque praestat fidelitatis iuramentum.<br />

Pergamena mm 311x422. Sigillo perduto.<br />

7. Anno 1498 indictione 1, die mercurii 2 maii, Mantuae in castro. - Dominus Franciscus<br />

de Gonzaga marchio Mantuae etc. facit suum nuncium et procuratorem dominum Andream de<br />

Ghisiis ad petandam a domino episcopo tridentino investituram castri Castellarii etc. et<br />

iurandam fidelitatem.<br />

Pergamena mm 593x432. Sigillo aderente. Notai: Robertus de Balistreriis civis Mantue;<br />

Sigismundus Golphus civis Mantue; Ludovicus de Cusatris.<br />

8. Anno 1498, die martis 8 maii, Tridenti in castro Boni Consilii, praesentibus dominis<br />

Georgio de Fatis de Trilaco decano, Vigilio barone de Firmiano marescallo ecclesiae ac<br />

capitaneo vallis Flemarum, Adam de Weinegk capitaneo, Nicolao de Neuhaus, Iohanne Riepper<br />

doctore cancellario canonicis tridentinis. - Andreas de Ghisiis sindicus generalis et procurator<br />

illustrissimi principis domini Francisci marchionis Mantuae etc. procuratorio nomine petit et<br />

obtinet investituram castri Castellarii etc. a domino Udalrico episcopo tridentino cui fidelitatis<br />

iuramentum praestat.<br />

Pergamena mm224x463. Sigillo aderente. Testimoni: Georgius de Fatis de Terlaco decanus, Vigilius<br />

baro de Firmian mareschalcus eccl. tridentine et capitaneus vallis Flemarum; Adam de Weinegh<br />

capitaneus, Nicolaus de Newhauss, Iohannes Ruepper doctor, Matheus Khun doctor, Georgius Seltsam de<br />

Weydhofen notarius.<br />

9. Anno 1508 indictione 11, die veneris 9 iunii, Mantuae. - Illustrissmus dominus<br />

Franciscus marchio Mantuae etc. filius quondam Federici etc. informatus de morte domini<br />

Udalrici episcopi tridentini et electione domini Georgii, creavit et ordinavit sum procuratorem<br />

specialem dominum Donatum de Pretis pro petenda investitura a dicto domino Georgio<br />

episcopo tridentino de castro Castellarii et iuramentum praestandum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

412


Capsa 20<br />

Pergamena mm 585x200. Sigillo aderente. Notai: Franciscus f.q. Ioannis Francisci de Gazio civis<br />

Mantue; Petrus de Luchirco.<br />

10. Anno 1508, die sabati 19 augusti in castro Coredi, praesentibus domino Hieronimo de<br />

Ladriono ordinis humiliatorum generali magistro, domino Bongaliatio de castro Novatae<br />

mediolanensi, domino Nicolao de Neuhaus ecclesiae tridentinae ac brixinensis canonico<br />

infrascripti domini episcopi in spiritualibus vicario et cancellario, Pangratio Coan [Kuen]<br />

eiusdem domini episcopi consanguineo ac vallium Annaniae et Solis capitaneo, domino<br />

Eustachio de Naydeg equite dicti domini episcopi fratre, Antonio Mor massario Tridenti et<br />

Mattheo Mathuel doctoribus et consiliariis eiusdem episcopi. - Donatus de Pretis comes et<br />

domini Francisci marchionis Mantuae etc. magister intratarum generalis ac specialis procurator<br />

coram domino Georgio episcopo tridentino petit et recipit investituram castri Castellarii et<br />

adiacentium villarum etc. ac fidelitatis iuramentum praestat.<br />

Pergamena mm 374x322. Sigillo aderente.<br />

11. Anno 1515 indictione 3, 6 mensis martii. - Dominus Franciscus marchio mantuanus et<br />

sanctae romanae ecclesiae confalonerius etc. suum specialem constituit procuratorem dominum<br />

Sigismundum Golphum secretarium suum pro petenda investitura castri Castellarii etc. ibique<br />

inseritur investitura domini episcopi Georgii iam defuncti.<br />

Pergamena mm 595x434. Sigillo aderente. Notai: Silvester q. Antonii de Luca civis Mantue; Marcus<br />

Antonius de Gasiis civis Mantue.<br />

12. Anno 1515, die lunae 12 martii, Tridenti in castro Boni Consilii praesentibus domino<br />

Christophoro de Thono equite, pro caesarea maiestate et pro episcopo tridentino capitaneo<br />

Tridenti, Alovisio de Albertis praetore tridentino, Carolo Trapp de castro Biseni, Antonio de<br />

Thesino consiliariis dicti episcopi Tridenti. - Sigismundus Golphus domini Francisci marchionis<br />

mantuani secretarius et procurator specialis a domino Bernardo episcopo tridentino investituram<br />

castri Castellarii petit et accipit, fidelitatem iurando.<br />

Pergamena mm 356x553. Sigillo aderente. Testimoni: Michael Hess notarius ac secretarius Rev.mi;<br />

Sigismundus Golphus.<br />

13. Anno 1520 indictione 8, die iovis 5 ianuarii in castro Mantuae - Dominus Federicus de<br />

Gonzaga marchio Mantuae, filius quondam domini Francisci de Gonzaga, constituit suum<br />

nuncium et procuratorem specialem dominum Sigismundum Golphum secretarium suum ad<br />

petendam investituram castri Castellarii etc. a domino episcopo Tridentino.<br />

Pergamena mm 415x376. Sigillo aderente. Notai: Iohannes de Banchinis de Verona civis Mantue;<br />

Lunellus de Marchesiis civis Mantue.<br />

14. Anno 1520, die veneris 13 ianuarii, Tridenti in castro Boni Consilii praesentibus<br />

domino Christophoro de Thono capitaneo, Odorico patruo et Alexandro ac Vinciguerra<br />

nepotibus comitibus Archi, Andrea de Regio et Io. Antonio de Thesino consiliariis, ac Antonio<br />

Quetta cancellario infrascripti domini episcopi. - Dominus Sigismundus Golphus domini<br />

Federici de Gonzaga marchionis mantuani secretarius et procurator petit coram domino<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

413


Capsa 20<br />

Bernardo episcopo tridentino et obtinet investituram castri Castellarii etc. ac consuetum ei<br />

praestat procuratorio nomine fidelitatis iuramentum.<br />

Pergamena mm 447x418. Sigillo aderente.<br />

15. Anno 1498, die martis 8 maii, Tridenti in castro Boni Consilii, praesentibus dominis<br />

Georgio de Fatis decano, Iohanne Ruepper cancellario, Nicolao de Neuhaus consiliario<br />

canonicis tridentinis, Adam de Weinegk capitaneo Tridenti, Vigilio de Firmiano marescallo,<br />

Mathia Kuen doctore, Paulo Tabarello Conto de Trilaco. - Dominus Martinus comes Lodroni<br />

tanquam senior familiae Lodronae pro se et dominis comitibus Anthonio, Andrea, Alexandro,<br />

Nicolao, Iohanne, Francisco et Augustino nepotibus, nec non Francisco, Bernardino et Parisio<br />

consanguineis, coram domino Udalrico episcopo tridentino recognoscit se petiise et recepisse<br />

investituram suorum feudorum et fidelitatis iuramentum praestitisse; quae quidem investitura ibi<br />

describitur, enumeratis omnibus feudis.<br />

Pergamena mm 520x610. Sigillo perduto.<br />

16. Anno 1507, die 18 decembris, Tridenti in arce Boni Consilii, praesentibus dominis<br />

Adam de Waynegg capitaneo Tridenti, Nicolao de Neuaus cancellario, Antonio de Moris<br />

consiliario et Paulo de Fatis de Trilaco. - Dominus Bernardinus comes Lodroni tanquam senior<br />

domus Lodroni pro se et nomine domini Paridis fratris sui et dominorum Antonii, Nicolai,<br />

Paridis et Ioannis Baptistae filiorum quondam comitis Francisci olim fratris sui, nec non<br />

dominorum Antonii, Andreae, Ioannis Francisci, Alexandri, Nicolai, et Augustini fratrum et<br />

filiorum quondam domini Paridis de Lodrono atque dominorum Georgii et Hectoris fratrum et<br />

filiorum quondam domini Martini de Lodrono, omnium comitum Lodroni, coram domino<br />

Georgio episcopo tridentino recognoscit se petiisse et recepisse investituram suorum feudorum<br />

et fidelitatis iuramentum praestitisse. Tenor investiturae ibi includitur cum enumeratione<br />

omnium feudorum.<br />

Pergamena mm 788x571. Sigillo perduto.<br />

17. Anno 1504, die mercurii 7 augusti, Tridenti in castro Boni Consilii, praesentibus<br />

dominis Adam Wainecher capitaneo Tridenti, Primovellio Mantuae praetore Tridenti. -<br />

Dominus Franciscus comes Lodroni tanquam senior pro se et nomine etc. coram domino<br />

Udalrico episcopo tridentino recognoscit etc., ut supra.<br />

Pergamena mm 566x585. Sigillo perduto.<br />

18. Anno 1515, die 12 septembris, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Bernardinus<br />

comes Lodroni tanquam senior familiae pro se et nomine dominorum Sebastiani et Ludovici<br />

filiorum quondam comitis Paridis, Antonii, Nicolai et Baptistae filiorum quondam comitis<br />

Francisci suorum nepotum, Antonii, Andreae, Ioannis Francisci, Alexandri, Nicolai et Augustini<br />

fratrum filiorum quondam Paridis comitis, nec non Georgii et Hectoris quondam comitis<br />

Martini consanguineorum suorum etc. coram domino Bernardo episcopo et principe tridentino<br />

recognoscit se petiisse ac recepisse investituram suorum feudorum et fidelitatis iuramentum<br />

praestitisse, quae investitura ibi continetur enumeratis praedictis feudis.<br />

Pergamena mm 378x706. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

414


Capsa 20<br />

19. Anno 1540, die 6 decembris, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Nicolaus<br />

comes Lodroni residens in valle Lagarina recognoscit se comparuisse coram domino<br />

Christophoro episcopo et principe tridentino et instanter petiisse se tanquam seniorem familiae<br />

comitum de Lodrono, pro se et omnibus aliis comitibus Lodroni de omnibus feudis et maxime<br />

de castris Lodroni, Romani, castri Novi et Castellani cum omnibus eorum iurisdictionibus,<br />

iuribus et pertinentiis gratiose investiri et in feudum concedi; quibus obtentis fidelitatem in<br />

iuramento descriptam promittit.<br />

Pergamena mm 339x385. Sigillo perduto.<br />

20. Anno 1429, die 26 ianuarii, Tridenti. - Iacominus de Fridericis animadvertens multos<br />

favores per reverendissimum patrem et illustrissimum principem dominum dominum<br />

Alexandrum episcopum tridentinum sibi impensos et specialiter quod eum honorare et statum<br />

suum attollere cupiens, in vallibus Annaniae et Solis suum vicarium in temporalibus constituit<br />

generalem, hinc eidem pollicetur, promittit et vovet medio iuramento esse fidelis et legalis<br />

servitor, dictum officium fideliter et legaliter exercendo, castrumque suum Walsana in valle<br />

Solis sibi aut suis subditis de suo mandato cum requisierit aperire et apertum tenere ac eidem<br />

domino episcopo per omnia et in omnibus licitis tanquam domino proprio naturali una cum<br />

dicto castro, bonis et subditis suis obedire, suumque honorem defendere et utilitatem procurare,<br />

dolo et fraude postpositis.<br />

Pergamena mm 231x370. Sigillo perduto.<br />

21. Anno 1454, die ultima decembris, Tridenti. - Fridericus de Fridericis, cum dominus<br />

Georgius episcopus tridentinus dominus suus gratiosus eum et singula bona in eius specialem<br />

receperit protectionem, ita promittit eidem fideliter servire, utilitatem eius in omnibus ut fidelis<br />

famulus promovendo atque eundem cum fuerit requisitus cum propria persona et tribus equis et<br />

duobus famulis serviendo et cum eo equitare sub ipsius tamen expensis. Insuper promittit<br />

castrum suum s. Michaelis situm in valle Solis plebis Vulsane quod ab ecclesia tridentina in<br />

feudum recognoscit, ad omnes utilitates domini episcopi apertum tenere, ut libere possit ibi stare<br />

velut suus capitaneus aut eius homines etiam cum armis. Viceversa dominus episcopus promisit<br />

annuatim dare illi nomine provisionis 80 ducatos in auro.<br />

Pergamena mm 262x352. Sigillo perduto.<br />

22. Anno 1468, die sabati 15 iulii, Tridenti. - Fridericus quondam Iacobi de Fridericis de<br />

castro s. Michaelis plebis Vulsane recognoscit se fuisse investitum a domino Iohanne episcopo<br />

tridentino de dicto castro et eius dosso nec non de quadam honorantia castronorum et aliorum<br />

animalium ad dictum castrum recipi solitorum ac de omnibus aliis iuribus etc. iuxta<br />

investituram quae ibi describitur. Datum Tridenti in castro Boni Consilii anno et die ut supra,<br />

praesentibus dominis Gregorio Andree de Mulshawsn decretorum doctore decano, Ambrosio<br />

Slasbekh et Georgio Nothaft canonicis tridentinis, Henrico de Freyberg comendatore provinciali<br />

balie Athesis ordinis theutonicorum militiae s. Mariae de Brussia capitaneo Tridenti, Walthesare<br />

de Liechtenstain capitaneo castri Biseni, Martino Neydegher capitaneo castri Persini, Leonhardo<br />

de Weinegkh vicario vallium Annaniae et Solis.<br />

Intra continetur folium in quo habetur in germanico idiomate exemplar cuiusdam epistolae<br />

domini Sigismundi ducis Austriae. extra vero adnotatum est quod Fridericus de Fridericis noluit<br />

his reversalibus litteris sigillum apponere quia volebat habere provisionem sicut habuit a<br />

quondam episcopo Georgio nempe 80 ducatorum. - Additur etiam quod dictus Fridericus post<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

415


Capsa 20<br />

investituram non recepit litteras et propter instantes eius necessitates voluit alienare castrum et<br />

exhibuit venale domino archiduci Austriae ut apparet ex copiis litterarum eiusdem et dedit pro<br />

libero et francho ut plures inde exigeret pecunias et propterea non recepit litteras (scilicet<br />

investiturae) sed postquam sua illustrissima dominatio intellexerat esse feudum, non curavit<br />

postea habere.<br />

Pergamena mm 353x528. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo: copia di due lettere di Sigismondo d'Austria a Leonardo von Weynegk vicario in Nons und<br />

Sulz, con le quali chiede informazioni riguardo ai Federici di Ossana.<br />

23. Anno 1527, die 1 septembris, Tridenti. - Michael filius quondam domini Bertholdi de<br />

Fedricis recognoscit se comparuisse coram reverendissimo domino Bernardo episcopo et<br />

principe Tridenti aupplicando pro se tanquam senior nec non vice et nomine Francisci,<br />

Hieronimi et Federici fratrum suorum pro investitura de eorum antiquis feudis, nonobstante<br />

quod illa a quondam quatuor praedecessoribus episcopis recognita non fuerunt. Accepta autem<br />

ex benignitate domini episcopi praedicti investitura castri s. Michaelis de Vulsana etc. promittit<br />

tanquam vasallus iuratam fidelitatem.<br />

Pergamena mm 351x386. Sigillo perduto.<br />

24. Anno 1512, die 21 ianuarii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus Nicolao domino Grestae supplicanti pro se tanquam seniori et nomine<br />

Friderici et Marchabruni dominorum Grestae fratrum suorum concedit investituram suorum<br />

feudorum, licet dicti fratres et quondam Antonius dominus Greste eorum genitor huiusmodi<br />

feuda a duobus immediatis praedecessoribus non recognoverint, ideoque devoluta essent;<br />

attamen dictus dominus episcopus more pii patris indulget ob sperata servicia et quod<br />

huiusmodi feuda in praesenti bello a venetis sint occupata et pro recuperatione multa damna<br />

sunt passi. Feuda autem recensentur sequentia. = Castrum seu Fortalitium castri Greste situm in<br />

montanea Gardumi una cum dosso Gardumi super quo alias fuit aedificatum castrum<br />

episcopatus et dominii Tridenti cum territorio et curia et cum mero et mixto imperio et gladii<br />

potestate et iurisdictione plenaria temporali in et super homines comunitatum et villarum<br />

Panoni, Varani, Clenisii, Ronczii, Vallis et Opoli et cum decimis, nemoribus, silvis, pascuis,<br />

montibus, collibus, vallibus et lacu s. Andree et aliis rivis, fluminibus, molendinis, aedificiis,<br />

prediis tam urbanis quam rusticis, terris tam cultis quam incultis etc. cum iure imponendi et<br />

recipiendi in dictis villis et ab earum hominibus angarias, perangarias, servicia etc. cum iure<br />

venandi et piscandi.<br />

NB. Huic documento deest sigillum, et extra sic notatum habetur manu, ut mihi videtur,<br />

domini Bernardi Clesii = Praesentavit sed non extraxit.<br />

Pergamena mm 344x528. Sigillo perduto.<br />

25. Anno 1522, die 28 iunii, Tridenti praesentibus reverendo domino Antonio de Leudro<br />

doctore vicario in spiritualibus, Nicolao de Neuhaus canonicis tridentinis, Christophoro de<br />

Thono capitaneo Tridenti. - Dominus Nicolaus de castro barcho dominus Greste recognoscit se<br />

comparuisse coram domino Bernardo episcopo et principe Tridenti instanter petendo pro<br />

investitura suorum feudorum non obstante quod illa a tribus immediatis praedecessoribus a se et<br />

domino quondam Antonio genitore suo non fuerint recognita ideoque essent devoluta. Annuit<br />

benigne dictus dominus episcopus, cuius investitura ibi describitur, enumeartis feudis, ut supra.<br />

Hinc dominus Nicolaus praedictus promittit servare iuratam fidelitatem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

416


Capsa 20<br />

Pergamena mm 414x523. Sigillo aderente.<br />

26. Anno 1544, die 28 ianuarii, Tridenti. - Dominus Carolus comes Archi recognoscit se<br />

comparuisse coram reverendissimo et illustrissimo principe et cardinali domino Christophoro<br />

episcopo Tridenti et administratore brixinensi instanter supplicando quatenus eum tanquam<br />

curatorem et nomine dominorum Anthonii et Fedrici fratrum filiorum quondam domini Nicolai<br />

de castro Barcho domini Greste de bonis et locis quae ab antiquo ipsorum progenitores ab<br />

ecclesia tridentina in feudum tenuerunt, non obstante quod illa a dicto quondam Nicolao debito<br />

tempore petita aut recognita non fuerunt, propter quod essent devoluta, gratiose investire, quibus<br />

annuit dominus episcopus et investituram concedit sub consuetis formulis et fidelitatis<br />

iuramento.<br />

Pergamena mm 339x394.<br />

27. Anno 1439 indictione 2, die 11 aprilis. - Calapinus filius quondam nobilis viri Marci de<br />

Calapinis civis et habitator Tridenti procurator et nuncius specialis nobilis viri Michaelis a Muta<br />

de Munich cognati sui, civis et habitatoris Tridenti, procuratorio nomine dat et resignat in<br />

manibus domini Alexandri episcopi et domini tridentini etc. ibi praesentis turrim de Vanga<br />

spectantem et pertinentem dicto domino episcopo et ecclesie sue, positam iuxta portam pontis<br />

Athesis et promittit quod de caetero dictus Michael illam turrim pro praefato domino episcopo<br />

fideliter custodiet usque ad illius beneplacitum, omnibus ipsius Michaelis expensis salvo quod si<br />

voluerit ad maiorem turris custodiam socios addere, teneatur dominus episcopus salarium et<br />

victum praestare. Insuper pro dicto Michaele promittit et iurat in illius animam quod de caetero<br />

ipse Michael cum suis filiis, aptinentibus, amicis et suo castro Petreplanae toto posse erit fidelis<br />

et obediens domino episcopo et ecclesie sue et nihil aget contra statum dicti domini episcopi vel<br />

ecclesie aut suorum amicorum et vasallorum et si quid contra attentare sciverit, denunciabit et<br />

dominum episcopum et ecclesiam suam cum personis et dicto castro iuvabit. Et si dominus<br />

episcopus pro maiori custodia dicti castri Petreplane aliquos socios addere voluerit, promittit<br />

nomine dicti Michaelis et filiorum quod ipsos socios receptabunt, expensis tamen ipsius domini<br />

episcopi. Tandem haec omnia corporaliter iurat tactis etc. Datum in castro novo Ripae,<br />

praesentibus dominis Stanislao de Polonia praeposito et canonico tridentino, domino Benedicto<br />

de Fulchis de Furlivio ducali comissario in terra Ripe, domino Ludoico de Calvis de Bononia<br />

commissario dicti domini tridentini et eiusdem domini gubernatore et consiliario et Alberto<br />

Tome cancellario dicti domini tridentini.<br />

Pergamena mm 425x319. Sigillo perduto. Notaio: Albertus Thome diocesis Leodiensis.<br />

28. Anno 1525 in Ynsprugk. - Dominus Christophorus Philippus de Liechtenstain dominus<br />

castri Corni recognoscit se comparuisse coram domino Bernardo episcopo et principe tridentino<br />

et debita cum instantia petiisse pro se et successoribus suis et ecclesia sua tridentina investiri de<br />

feudis de quibus dominus Paulus eius genitor a domino episcopo Georgio de Neidek fuerat<br />

investitus, nempe de omnibus et singulis castris, iurisdictionibus mero et mixto imperio,<br />

iuribusque etc. de quibus a praedicta ecclesia investiri consueverant quondam nobiles de<br />

Castrobarcho et Litzana et per venetos ipsos iniuste occupatis et possessis post praefatorum<br />

nobilium expulsionem de quibus nemo investitus fuit quamdiu ab ipsis venetis possidebantur,<br />

propterea ad ipsam ecclesiam tridentinam iure devolutis. Obtenta igitur investitura pollicetur<br />

fidelitatem etc.<br />

Pergamena mm 276x353. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

417


Capsa 20<br />

29. Anno 1579, die 14 septembris, Tridenti. - Dominus Gaspar comes Lodroni ac dominus<br />

castri novi recognoscit pro se ac nomine Ferrandi filii quondam Ioannis Baptistae, Francisci,<br />

Hieronimi et Ludovici fratrum filiorum quondam Alberici, Sebastiani filii quondam Sigismundi<br />

ac Hieronimi senioris omnium comitum de Lodrono se comparuisse coram illustrissimo et<br />

reverendissimo principe et domino domino Ludovico sanctae romanae ecclesiae presbitero<br />

cardinale Madrutio episcopo tridentino ac petiisse investituram de eorum feudis et principaliter<br />

de castris Lodroni, Romani, castri novi et castri Castellani cum omnibus eorum iuribus etc.<br />

eaque obtenta pollicetur fidelitatem debitam et in specie dicta castra ad omnem requisitionem et<br />

necessitatem domini episcopi et ecclesiae suae aperta tenere, omnesque alios quos ad id<br />

deputaverint ad illa intromittere et alia praestare.<br />

Pergamena mm 245x446. Sigillo pendente.<br />

30. Anno 1580, die 26 martii, Tridenti. - Guilelmus Gazoletus de Naco notarius tridentinus<br />

recognoscit tanquam procurator dominorum comitum Vinciguerrae et Oliverii fratrum ab Arcu,<br />

quod dominus Ludovicus sanctae romanae ecclesiae titulo s. Honophrii presbiter cardinalis<br />

Madrutius et episcopus tridentinus procuratorio nomine dictorum dominorum comitum eum<br />

investivit de castro Spinedi sito in plebe Lomasi vallis Iudicariarum citra Duronum cum<br />

omnibus iuribus etc. Item de omnibus iuribus decimae et decimandi et affictibus etc. positis in<br />

iurisdictionibus dicti domini episcopi Ripae, Theni, vallis Leudri, Tignalis nec non in Iudicariis<br />

citra et ultra Duronum videlicet in Lomaso, Banalo, Randena, Thiono et Bono. Item de decima<br />

in Condino vallis Boni, licet comites Lodroni illam nunc possideant. Item de decima in Dro<br />

gratiose investivit et in feudum nobile concessit. Tandem procuratorio nomine fidelitatem<br />

spondet etc. praedictum castrum domino episcopo apertum tenere et alia praestare.<br />

Pergamena mm 301x352. Sigillo pendente.<br />

31. Anno 1580, die 6 augusti, Tridenti. - Dominus Fridericus de castro Artzii tanquam<br />

senior familiae pro se et nomine dominorum Guilelmi, Simonis et Ioannis fratrum, item Adami,<br />

Caroli Bartholomaei et Georgii quondam domini Christophori patruelium suorum recognoscit a<br />

domino Ludovico sanctae romanae ecclesiae cardinale et episcopo tridentino petiisse et<br />

obtinuisse investituram de omnibus decimis et feudis quae eorum praedecessores teneuerunt ab<br />

ecclesia tridentina etc. ut in investitura de 5 aprilis 1579 plenius continetur. Promittens quod<br />

erunt fideles vasalli etc.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

418


Capsa 21<br />

CAPSA 21<br />

Iura vidimata et registrata (numeri 10)<br />

1. Codex membranaceus optimae notae ac perpulcre conscriptus curante domino Bernardo<br />

episcopo tridentino atque ad eius instantiam authenticatus a domino Ferdinando romanorum<br />

rege anno 1538, die 20 martii in arce regia Pragae et in quo sequentia adsunt.<br />

Anno 1027. - Donatio Chunradi imperatoris ecclesiae tridentinae facta de comitatu<br />

Tridenti.<br />

Anno 1028. - Eiusdem Chunradi donatio de comitatibus venostensi et bolzanensi.<br />

Anno 1161. - Fridericus imperator confirmat donationem ab Henrico rege ecclesiae<br />

tridentinae factam.<br />

Anno 1167. - Eiusdem Friderici donatio de castro Gardae.<br />

Anno 1189. - Eiusdem Friderici donatio de omnibus mineris in episcopatu tridentino,<br />

exceptis iis quae spectant ad comites Tyrolis et Eppiani.<br />

Anno 1208. - Ottonis IV imperatoris sententia de iuribus feudalibus non alienandis et<br />

muta non imponenda absque imperatoris licentia.<br />

Anno 1314. - Henrici Bohemiae regis restitutio vallis Flemarum.<br />

Anno 1389. - Venceslai regis confirmatio donationis de argenti fodinis etc.<br />

Anno 1401. - Ruperti regis facultas erigendi mutam in Tridento.<br />

Sequitur diploma Ferdinandi quo praedicta omnia declarat authentica.<br />

Pergamenaceo mm 463x360: codicetto di 8 fogli. Sigillo pendente.<br />

2. Codex alius membranaceus curante eodem domino Bernardo episcopo tridentino<br />

conscriptus et a praedicto domino Ferdinando imperatore authenticatus in quo sequentia<br />

reperiuntur.<br />

Anno 1253. - Dominus Egno episcopus tridentinus investivit dominum Albertum<br />

comitem tirolensem et suam uxorem comitissam Utam et dominas<br />

Adeleytam et Osbecam filias de omnibus feudis comitum de Ultimis.<br />

Anno 1256. - Dominus Egno episcopus tridentinus investivit dominum Maynardum<br />

comitem de Tyrolo de omnibus illis feudis de quibus fuerat investitus<br />

dominus comes Albertus de Tyrolo ab Aldrico episcopo tridentino.<br />

Anno 1256. - Alia investitura solemnior praecedenti similis de omnibus feudis et<br />

advocatia ecclesiae tridentinae ab eodem Egnone Maynardo facta et pro<br />

utriusque sexus haeredibus.<br />

Anno 1256. - Protestatio facta contra praecedentem investituram a canonicis tridentinis<br />

coram episcopo.<br />

Anno 1259. - Dominus Egno episcopus tridentinus concedit investituram Maynardo II<br />

prioris filio de omnibus feudis patris sui et Adalpreti praedecessoris sui et<br />

de advocatia pro utroque sexu.<br />

Anno 1271. - Dominus Egno episcopus tridentinus investivit dominum Wolfelinum de<br />

Seoriach magistrum curiae domini Maynardi comitis Tyrolis recipientem<br />

nomine ipsius domini Maynardi de castro sancti Petri in Metz.<br />

Anno 1271. - Dominus Egno episcopus tridentinus investivit dominum Maynardum<br />

comitem Goritiae et Tyrolis de dosso uno s. Luciae posito in valle<br />

Annaniae inter castrum Fundi et villam Fundi.<br />

Anno 1272. - Dominus Egno episcopus tridentinus investivit dominum Bertholdum<br />

Chrellum recipientem nomine domini Maynardi comitis Tyrolis de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

419


Capsa 21<br />

Anno 1272. -<br />

medietate omnium mansuum illorum olim pertinentium ad castrum de<br />

Grifenstain.<br />

Gotschalcus de Hasilbergo filius quondam domini Olrici resignavit in<br />

manibus domini Egnonis episcopi tridentini tres partes totius decimae vini<br />

et blavae aliisque iuribus quae habebat in Tremino, idque in favorem<br />

domini Maynardi comitis tyrolensis qui de iis fuit illico investitus per<br />

procuratorem.<br />

Anno 1272. - Dominus Egno episcopus tridentinus investivit dominum Maynardum<br />

comitem tyrolensem per suum procuratorem recipientem de quatuor<br />

mansibus iacentibus in plebe Bozani, tres vero apud s. Iustinam.<br />

Anno 1272. - Dominus Goschalcus de Hasilbergo etc. Est eadem investitura cum<br />

superiori.<br />

Anno 1273. - Sequuntur duae investiturae super quarta parte decimae de Tremeno in<br />

favorem eiusdem comitis Maynardi de Tyrol.<br />

Anno 1273. - Dominus Egno episcopus tridentinus investivit dominum Maynardum<br />

comitem tyrolensem de filiis et filiabus quondam dominae Ellae uxoris<br />

domini Fedrici de Thurleri (?) de Felles.<br />

Anno 1307. - Dominus Bartholomeus episcopus tridentinus investivit dominos Ottonem<br />

et Henricum filios domini comitis Maynardi de omnibus eorum feudis et de<br />

advocatia ecclesiae tridentinae.<br />

Anno 1370. - Sequuntur duo documenta in germanico episcopi Alberti tridentini.<br />

Anno 1241. - Dominus comes Ulricus de Ultimis crucesignatus per testamentum instituit<br />

dominum comitem Egenonem de Eppiano brixinensem electum et<br />

Fridericum atque Georium filios quondam domini comitis Olrici de Epiano<br />

suos haeredes etc.<br />

Anno 1279. - Dominus Henricus episcopus tridentinus compromittit in dominum<br />

Adalgerium episcopum feltrensem super omnibus controversiis cum<br />

domino Maynardo comite tyrolensi habitis, qui dominus comes<br />

excommunicatus promittit stare mandatis ecclesiae etc.<br />

Anno 1279. - Dominus Henricus episcopus tridentinus et comes Maynardus<br />

compromittunt in alios pro stabilienda pace et ineunda concordia.<br />

Anno 1279. - Sententia dominorum compromissariorum seu arbitrorum in praedicta<br />

causa.<br />

Anno 1279. - Alia sententia eorumdem arbitrorum super eadem causa.<br />

Anno 1323. - Investitura quorundam bonorum in villa Fay.<br />

Anno 1257. - Dominus Egno episcopus tridentinus Chunrado de Griffenstain dat in<br />

feudum castrum de Griffenstain cum omnibus mansibus, iuribus, redditibus<br />

etc. sub annua tamen pensione etc.<br />

Anno 1339. - Dominus Nicolaus episcopus tridentinus investivit dominum Petrum<br />

quondam domini Antii de Schennano recipientem etiam pro fratre suo<br />

domino Euglindro de omnibus eorum antiquis et rectis feudis.<br />

Anno 1340. - Dominus Nicolaus episcopus tridentinus investivit dominum Chunradum<br />

de Schennano recipientem pro se et patre suo domino Deltarvo et fratre<br />

domino Ramperto de omnibus eorum feudis antiquis.<br />

Sequuntur quatuor alia documenta in germanico episcoporum Alberti, Georgii et<br />

Alexandri, atque ultimum Eberhardi archiepiscopi salisburgensis.<br />

Codice membranaceo di 16 fogli mm 385x275. Sigillo pendente. Parte in tedesco. I documenti in<br />

tedesco hanno le seguenti date: 1367, 27 dicembre; 1407, lunedì dopo s. Dorotea (7 febbraio); 1432,<br />

giorno di s. Matteo (21 settembre); 1409, domenica dopo s. Gallo (20 ottobre): sono documenti fatti<br />

copiare dal Clesio nell'Archivio del Tirolo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

420


Capsa 21<br />

3. Codex membranaceus curante eodem domino Bernardo episcopo tridentino conscriptus<br />

et a domino Ferdinando romanorum imperatore authenticatus in quo sequentia continentur.<br />

Anno 1440. - Dominus Alexander aquileiensis patriarcha perpetuus administrator<br />

ecclesiae tridentinae dominum comitem Franciscum de Castrobarco<br />

investivit de castro Barco aliisque pluribus quae ibi singillatim<br />

enumerantur et specificantur.<br />

Anno 1391. - Iuramentum fidelitatis domini Azonis Francisci filii quondam domini<br />

Ioannis de Castrobarco erga dominum Albertum ducem Austriae etc. cum<br />

promissione ipsi inserviendi et suis haeredibus cum omnibus castris,<br />

hominubus et rebus suis.<br />

Anno 1363. - Dominus Albertus de Ortemburg episcopus tridentinus investivit dominos<br />

Aldrigetum et Armannum fratres de Castrobarco de eorum feudis in Murio,<br />

Gardumo et Lagaro etc.<br />

Sequitur alia investitura amplissima facta et data ab episcopo Georgio domino Antonio de<br />

Lizana ubi enumeratur omnia feuda cum suis terminis. Abest annus.<br />

Anno 1436. - Dominus Guielmus de Castrobarco Lizanae filius quondam domini Antonii<br />

de Castrobarco Lizanae coram domino Alexandro episcopo tridentino petit<br />

et obtinet investituram feudorum quae ibi enumerantur et enunciantur cum<br />

iuribus et terminis.<br />

Anno 1256. - Concordium initum coram domino Egnone episcopo tridentino inter<br />

dominos de Castrobarco et dominos de castro Cornu pro avertenda guerra<br />

et pro securitate vallis Lagarinae contra oppugnationes Ecilini de Romano,<br />

constituto pro pignore ipso castro Cornu quod in manibus domini Adelperii<br />

de Arco deponunt et custodiendum tradunt cum multis aliis pactis et<br />

conditionibus initis et ibidem relatis.<br />

Pergamenaceo: codice di 12 fogli mm 312x225; sigillo pendente.<br />

4. Codex membranaceus antiquus sed non vidimatus in quo sequentium documentorum<br />

exemplaria continentur.<br />

Anno 1208. - Dominus Federicus episcopus tridentinus plura fecit ordinamenta et statuta<br />

super facto arzentarie et minerarum atque de postis etc. qua de re pluraque<br />

ibi sequuntur instrumenta quae etiam habentur in authentico vanghiano<br />

codice.<br />

Anno 1262. - Dominus Asquinus de Varino capitaneo Tridenti remisit domino Christiano<br />

de Pomarolo recipiente nomine dominorum Pelegrini de Beseno et<br />

Sinebaldi de castro Corno et eorum sequacium omnes iniurias et offensas<br />

ipsi factas. Idipsum praestitit et ratum habuit dominus episcopus<br />

tridentinus.<br />

Anno 1263. - Coram domino Egnone episcopo tridentino dominus Ioachinus de Lizana<br />

refutavit omnia sua feuda et protestatus est quod ea tenebit pro Casa Dei s.<br />

Vigilii et alienatio facta extra Casa Dei sit cassa et irrita, volens quod<br />

semper maneant in ipsa Casa Dei.<br />

Anno 1233. - Dominus frater Wilielmus de Wiltabio prior in Veneciis domorum<br />

hospitalis s. Ioannis Baptistae de ultra mare de Marchia et partim de<br />

Lombardia pro illo hospitali pretio 100 librarum denariorum veronensium<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

421


Capsa 21<br />

dedit domino Porcardino de Cagno tertiam partem pro indiviso domus<br />

quondam domini Petri de Malusco quae iacet in Tridento in borgo novo.<br />

Anno 1234. - Dominus Porcardinus de Cagno pro se et domina Adeleita uxore sua filia<br />

quondam domini Petri de Malusco, pretio 660 librarum denariorum<br />

veronensium dedit Aldrico episcopo tridentino domum quae fuit quondam<br />

domini Petri praedicti Tridenti in burgo novo. Sequitur instrumentum<br />

procurae in dominum Oldricum de Malusco pro possessione accipienda<br />

etc. Item aliud in dominum Oldricum tridentinae ecclesiae decanum pro<br />

accipienda ratificatione praedictae dominae Adeleite.<br />

Anno 1235. - Dominus Aldricus episcopus tridentinus commisit domino Oldorico de<br />

Beseno gastaldiam de Beseno, faciendo rationem inter homines prout alii<br />

gastaldiones facere consueti sunt, habendo domum domini episcopi de<br />

Beseno in custodia pro qua concessit ei omnes redditus illius castri et<br />

gastaldiae dando tamen annuatim domino episcopo 50 libras denariorum<br />

veronensium cum pactis et fideiussoribus.<br />

Anno 1281. - Coram domino Odorico de Bulzano sindico et procuratore domini Henrici<br />

episcopi tridentini plerique de Ritenono se submittunt ut homines Casa Dei<br />

s. Vigilii facto fidelitatis iuramento.<br />

Anno 1277. - Dominus Henricus episcopus tridentinus concordium inivit cum dominis de<br />

Perzino super castello de Perzino etc. Habetur haec carta in authentico<br />

vanghiano codice sub N° 136.<br />

Anno 1189. - Dominus Conradus episcopus tridentinus electus, qui de manu domini<br />

Federici imperatoris iam regalia susceperat, investivit dominam Adeleitam<br />

filiam quondam Gochsalci de Castelruto et Henricum de Winec eius nec<br />

non Ottonem iuvenem filium quondam Herkemperti de Winec suum<br />

maritum ad rectum feudum de warda et custodia castri de Lihctenstaine.<br />

Anno 1211. - Dominus Federicus episcopus tridentinus iure locationis in perpetuum<br />

investivit Wielmum de Archu filium quondam Melengi de uno broilo de<br />

terra ad olivam plantandam dando ipsi episcopo annuatim medietatem<br />

totius olei et blavae.<br />

Anno 1212. - Domina Adeleita filia quondam domini Henrici de Menzano, praesente et<br />

consentiente marito suo Ludovico constituit Peregrinum Meroti suum<br />

procuratorem ad vendendam totam suam proprietatem quam habet in<br />

episcopatu sive comitatu Tridenti. Actum apud Strason.<br />

Anno 1191. - Dominus Conradus episcopus tridentinus investivit Vidalem et Iohannem<br />

fratres filios domini Bertoldi vicedomini de viginti duobus et dimidio<br />

siliginis super terram runcorum novellorum de Cleis.<br />

Anno 1216. - Dominus Federicus episcopus tridentinus iubet Enrigeto de Alla ne exeat<br />

de terra de Alla quia eum diligit et ipse Enrigetus multum substinet<br />

homines de Alla et per suam habitantiam tota terra est melior et erit.<br />

Anno 1230. - Dominus Adelpretus de Petarino fecit finem et refutationem in dominum<br />

Gerardum episcopum tridentinum de molendino suo posito in civitate<br />

Tridenti apud domum dominorum de Wanga ut debeat investire dominos<br />

Adelperonem et Bertoldum de Wanga prout incontinenti fecit.<br />

Anno 1212. - Domina Gisla praesente et consentiente domino Henrico Tasor marito suo<br />

dedit domino Federico de Cauriaco potestatem atque parabolam vendendi<br />

totam proprietatem quam habet in episcopatu tridentino.<br />

Anno 1215. - Dominus Federicus episcopus tridentinus investivit dominum Odolricum<br />

abbatem monasterii rotenensis de episcopatu frixiensi tantum in suam<br />

propriam personam et non nomine sui monasterii, de ecclesia et officio et<br />

beneficio de Chirchentor, sicut ad illam ecclesiam pertinet.<br />

Anno 1215. - Dominus Tebaldus de domino Turiscendo civitatis Veronae refutavit in<br />

manibus domini Friderici episcopi tridentini omne ius et rationes quas<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

422


Capsa 21<br />

habet in ecclesia et hospitali s. Leonardi de Sarno de episcopatu tridentino<br />

in pertinentiis de Alla. Ibique dictus dominus episcopus investivit<br />

dominum Lanfrancum recipientem vice et nomine ordinis cruciferorum de<br />

iam dicta ecclesia et hospitali s. Leonardi etc. et pro subiectione dare<br />

debeat omni anno libram unam cerae super altare ecclesiae beati Vigilii in<br />

festo s. Vigilii: et dominus episcopus retinuit pro se et suis successoribus<br />

advocatiam dictae ecclesiae et hospitalis; cum onere quod dominus<br />

Lanfrancus et eius successores pauperibus et indigentibus distribuant<br />

fruges nec alibi portentur. Haec acta sunt Veronae die 2 septembris, postea<br />

4 septembris in episcopatu de Modena in villa et castello de Carpo dictus<br />

dominus episcopus Federicus voluit et petivit a praedicto domino<br />

Lanfranco quod in eadem ecclesia et hospitali debeat facere cantari omni<br />

feria secunda, donec ipse episcopus vixerit, missam unam pro peccatis;<br />

post mortem vero eius pro remedio animae eius et omnium fidelium<br />

defunctorum; quae omnia dominus Lanfrancus promisit, si sacerdos pro<br />

tempore ibi fuerit.<br />

Anno 1222. - Burgi Egnae ab inferiori parte destructi per aquarum Athesis inundationem<br />

restauratio facta opera domini Alberti episcopi tridentini.<br />

Anno 1234. - Coram domino Aldrico episcopo infesto s. Vigilii dominus Iacobus de<br />

Lizana, dominus Obertus de Brentonico, Albertus filius domini Iacobi,<br />

Henricus de Murio, Federicus Burse, Toprandus de Castronovo, Grassus de<br />

Bindis, Aldrigetus filius domini Iberti de Brentonico, Gislembertus de<br />

Enno iuraverunt stare mandatis domini episcopi praedicti de omni iniuria et<br />

offensione quas eidem domino episcopo fecerunt et suis et specialiter<br />

dominus Iacobus quia tenuit ei suum castrum et intromisit se de comitatu<br />

Lizanae, ulcerando homines, et illos capiendo, ulcerando et suspendendo et<br />

quia fecit contra eum ad dominum patriarcham et quia offendit stratam per<br />

terram et per aquam ipsam depredando cum suis complicibus.<br />

Anno 1234. - In concione publica coram domino Aldrico episcopo tridentino dominus<br />

Iacobus de Lizana fecit refutationem et pactum de non petendo castro<br />

Predalie et eius gastaldia atque comitatu quem dicebat habere in plebatu<br />

Lizanae et de omni iure, ratione etc. receptis a domino episcopo 2240 libris<br />

denariorum veronensium parvulorum pro capitali et 450 libris de cursa.<br />

Anno 1234. - Dominus Aldricus episcopus tridentinus pronunciavit nulla et cassa quae<br />

fuissent facta de castro et gastaldia Pradalie et de feudo et comitatu in<br />

plebatu Lizanae etc. subinde dominus Iacobus de Lizana petiit investituram<br />

sui recti feudi quam ei concessit dominus episcopus praedictus<br />

praeterquam de feudo et comitatu superius refutato.<br />

Anno 1234. - Dominus Aldricus episcopus tridentinus enarratis criminibus Friderici de<br />

castro novo filio quondam Burse, decernit destructionem eiusdem castri.<br />

Item quod Corona de Castellano et Corona de Besagno penitus destruantur<br />

in dicta pena reaedificantibus.<br />

Anno 1202. - Concordium initum inter dominum Conradum episcopum tridentinum et<br />

dominum Conradum prixinensem episcopum super muta ab utriusque<br />

subditis accipienda vel relaxanda in casibus etc.<br />

Anno 1208. - Coram domino Federico tridentinae ecclesiae electo, praesente domino<br />

Adelpreto tyrolensi comite perlectae fuerunt manifestationes super<br />

rationibus praedictorum episcopi et comitis quas habent apud Bauzanum<br />

prout ibi sequitur.<br />

Anno 1210. - Laudamentum factum de quo vino bauzanenses theloneum solvere debeant.<br />

Laudatores fuerunt Gotesalcus de Winec et Turingus de Formian coram<br />

domino Federico episcopo tridentino die 11 februarii in Bolzano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

423


Capsa 21<br />

Anno 1210. - Coram domino Federico episcopo tridentino praesente domino Ottone de<br />

Welfsperg, dominus Otto Sworzer de Welesec investivit Henricum Cozum<br />

et eius filium Odelricum de toto eo feudo quod idem dominus Otto<br />

Sworzus dicebat se tenere per rectum feudum a suprascripto domino<br />

Ottone de Welfsperg iacente in loco et pertinentia de Stavels, scilicet de<br />

tota illa terra culta et inculta iacente in illo loco de Stavels, praeter tertiam<br />

partem unius iugeris.<br />

Anno 1211. - Dominus Federicus episcopus tridentinus intuitu summi omnipotentis Dei<br />

et quod Deus sit memor eius in tuba novissima et pro remedio suae animae<br />

et successorum episcoporum et specialiter ad refectionem pauperum per<br />

stratam de Riten transeuntium dedit hospitali in honorem beatae<br />

gloriosissimae sanctae Mariae virginis et s. Iohannis evangelistae in monte<br />

de Riten apud Lingemos fundati et incepti nominatim plebem de Riten<br />

scilicet ecclesiae s. Luciae cum omnibus honoribus, redditibus et<br />

decimationibus et racionibus integraliter illi ecclesiae et plebi<br />

pertinentibus, salva ratione presbiteri Peregrini dum vixerit; taliter ut<br />

dictum hospitale deinceps sit mater et caput illius plebis de Riten, cum<br />

immunitatis privilegiis soloque annuali debito pro certitudine subiectionis<br />

et reverentiae reddendi in natali s. Vigilii super altare ecclesiae eius libram<br />

unam incensi et quod dominus episcopus sit defensor et advocatus illius<br />

hospitalis et possit aliquem sacerdotem vel confratrem ibi commorantem et<br />

non bene viventem removere et alium substituire. Item quod semper<br />

dictum hospitale sit subiectum domino episcopo in spiritualibus et<br />

temporalibus.<br />

Anno 1240. - Ubertinus filius Beleboni et Ribaldinus atque Montenarius de plena<br />

voluntate refutaverunt in manibus domini Aldrici episcopi tridentini<br />

electionem de ipsis per archipresbiterum et confratres plebis Teioni in<br />

praedicta plebe factam et omni suo iuri cesserunt; quo facto dominus Wido<br />

archipresbiter Teioni et Omnebonum et Tridentinus et Iohannes et<br />

Bonomus clerici et confratres plebis Teioni iuraverunt attendere praecepta<br />

ecclesiae et domini Aldrici episcopi de ellectione et receptione quam<br />

fecerunt de suprascriptis confratribus in ecclesia s. Mariae plebis Teioni et<br />

pro eo quod non receperant Bonavitam in suum confratrem prout ipse<br />

dominus episcopus praeceperat, qua de causa fuerunt excommunicati a qua<br />

excommunicatione eos absolvit et acceperunt in suum confratrem dictum<br />

Bonavitam.<br />

Anno 1240. - Dominus Aldricus episcopus tridentinus investivit Ubertinum filium<br />

Belleboni et Ribaldinum et Montenarium et Tebaldinum de beneficio et<br />

fraternitate ecclesiae plebis s. Mariae Teioni et dedit eis dominum<br />

Widonem archipresbiterum dictae plebis qui inducat eos in tenutam etc.<br />

sicque in confratres dictae plebis recepti fuerunt.<br />

Anno 1278. - Dominus Adelpretus quondam domini Surpolini de Madruzo constituit<br />

dominum Carlum quondam domini Sicherii de Vezano suum procuratorem<br />

ad refutandum Clarelum quondam Oliverii de Disado cum aliis iuribus in<br />

dominum Henricum episcopum tridentinum vel in rectorem episcopatus ad<br />

hoc quod dictus Clarelus sit investitus de praedicts iuribus.<br />

Anno 1278. - Dominus Carlus procurator domini Adelpreti de Madruzo refutavit in<br />

manibus domini Henrici episcopi tridentini Clarellum cum suis heredibus<br />

masculis et feminis cum aliis iuribus ut ibi etc. ut dictus Clarellus sit homo<br />

de familia Casedei s. Vigilii etc. et quod ipse Clarellus et sui heredes<br />

masculi et femine semper debeant esse fideles et legales ipso domino<br />

episcopo et episcopatui et ad suum servicium manere.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

424


Capsa 21<br />

Sequuntur plures manifestationes bonorum et iurium in Bolzano, Epan etc.<br />

Manca. Esiste in AST: Serie Codici n. 47. Pergamenaceo: codice di 8 fogli mm 507x366.<br />

5. Codex membranaceus antiquus non vidimatus in quo sequentia continentur.<br />

Primo adest quoddam urbarium in quo teutonici fructus sive redditus et fictus in curiis<br />

versus Germaniam ad episcopatum tridentinum spectantibus recensentur et speciatim in<br />

gastaldia Furmiani ubi solvebantur modia frumenti 168½, minoris blavae 129 et fabae 3 et ordei<br />

13 et 12 porca cum dimidio.<br />

Anno 1277. - Instrumentum donationis castri Boni Consilii super altare s. Vigilii factae per<br />

dominum Henricum episcopum tridentinum.<br />

Anno 1190. - Conradinus de Aura de macinata filiorum quondam Henrici de Egna et<br />

Fridericus Zap de Castelfundo in dominum Conradum tridentinum episcopum totum<br />

illud feudum de placito refutaverunt quod ipsi a Reghenardo et Fulcone germanis de<br />

Bauzano habuerunt seu ab episcopo Alberto, receptis 305 denariorum veronensium<br />

monetis.<br />

Anno 1210. - Dominus Fridericus episcopus tridentinus partim divinae bonitatis intuitu,<br />

partimque pro libris 100 veronensis monetae tunc sibi valde necessariis pro quibusdam<br />

redditibus episcopatus a creditoribus redimendis investivit Iohanonum filium quondam<br />

Adami de Cumasno de banno et omne servicium et condicium quod in curia de<br />

Volsana facere debebat, ei remisit, quibusdam exceptis et sub conditione quod semper<br />

sit in Casadei; fidelitatem iuravit.<br />

Anno 1211. - Dominus Federicus episcopus tridentinus quoddam instrumentum de remissione<br />

fodri et arrimaniae quondam ab episcopo Altemanno traditum in Ropretum filium<br />

quondam Vitalis de Bonaldo et Alexium et Iohannem nomine etiam Bertoldi fratris<br />

eorum de Tulleno confirmavit et iis privilegium indulsit ne aliquis episcopus eos<br />

possit alienare extra Casa Dei.<br />

Anno 1210. - Dominus Fredericus episcopus tridentinus nomine locationis perpetuae<br />

investivit Petrum decanum de Vulsana nomine etiam suorum consortium, de universis<br />

braidis et stabulis in Vulsana, excepta petia una de terra; fictum omni anno reddendo<br />

domino tridentino episcopo in curia de Vulsana modios 35 idest 10 siliginis et 13 casei<br />

et oves 6.<br />

Anno 1210. - Dominus Federicus tridentinus episcopus nomine locationis perpetuae investivit<br />

Natalem filium quondam Strafaldi et Bertoldum, nomine etiam Iohanelli et Delavancii<br />

de Bodezana de medietate totius terrae et vinearum ad curiam de Vulsana pertinentium<br />

in Bodezana, fictum annue reddendo urnas undecim boni vini de vasa ad rectam<br />

mensuram vicinalem.<br />

Anno 1213. - Vitalis de Plaga requisitus a domino Petro de Malusco Ananie vicedomino per<br />

iuramentum manifestavit se habere possessionem Brunelli famuli episcopatus; et<br />

dictus vicedominus praecepit Petro decano et Pitenello ministerialibus ut intromittant<br />

se de possessione dicti Brunelli.<br />

Anno 1210. - Dominus Federicus episcopus tridentinus investivit in personas Vidalis et<br />

Iohannis de Vico Burdellana nomine etiam suorum participum medietatem totius<br />

terrae et vinearum ad curiam de Vulsana pertinentium ubicunque sint in Bodezana,<br />

solvendo annuatim urnas 11 boni vini.<br />

Anno 1211. - Dominus Federicus episcopus tridentinus ad rectum feudum investivit Iordanum<br />

Ciliai de Pellio hominem suum de banno, cum privilegio quod numquam extra Casam<br />

Dei alienabitur, nec eius haeredes in perpetuum; et tradidit dictus Iordanus pro<br />

investitura sextarios 14 bonae siliginis et libras 21 casei.<br />

Anno 1211. - Petrus de Malusco Ananie vicedominus iure locationis perpetuae investivit<br />

Oliverium filium quondam Martini Benedicti de Pellio de medietate totius<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

425


Capsa 21<br />

possessionis quae quondam fuit Acelini de Pellio, fictum annue reddendo ad curiam<br />

de Vulsana dimidium placitum idest modios 3: unum siliginis, unum anone, et tertium<br />

casei.<br />

Anno 1211. - Petrus de Malusco Ananiae vicedominus iure locationis perpetuae investivit<br />

Petrum decanum, Iohannem Salamie etc. de petia una de terra prativa iuris Casa dei s.<br />

Vigilii divisa in octo sortes quae iacet in monte Tonali, fictum annue reddendo in curia<br />

de Vulsana modios 47 casei ad rectam stateram vicinalem.<br />

Anno 1211. - Petrus de Malusco Ananie vicedominus iure locationis perpetuae investivit<br />

magistrum Griponem plebanum de Vulsana nomine Iohannis, Ottonis et Ottonelli<br />

germanorum filiorum quondam Casolini de Pizzano de petia una de terra prativa iuris<br />

episcopatus quae iacet in Tonalo in monte de Marzen et dicitur la parte etc. fictum de<br />

caetero reddendo modios 3 et dimidium casei ad rectam stateram vicinalem etc. et<br />

omnia confirmavit dominus Fridericus episcopus tridentinus.<br />

Anno 1211. - Petrus de Malusco Ananiae vicedominus iure locationis perpetuae investivit<br />

Petrum decanum de Vulsana de petia una de terra prativa iure episcopatus quae iacet<br />

in Tonali in monte de Marzen et dicitur la parte, fictum annue reddendo modios 3 cum<br />

dimidio casei.<br />

Anno 1211. - Petrus de Malusco Ananie vicedominus iure locationis perpetuae investivit<br />

Voidotum de Mastalina nomine etiam suorum germanorum de quadam possessione<br />

Viviani de Aulasa, solvendo omni anno quidquid praedictus Vivianus reddebat<br />

ministerialibus curiis de Vulsana.<br />

Anno 1211. - Petrus de Malusco Ananiae vicedominus iure locationis perpetuae investivit<br />

Iohannem de Mastalina nomine etiam Bertoldi de Mistriago de possessione quae<br />

quondam fuit Zafarini, solvendo annue in curia de Vulsana quidquid iam dictus<br />

Zafarinus reddebat.<br />

Anno 1211. - Christianus de Salgaio pro se et Petro fratre suo refutavit in manum Petri de<br />

Malusco vicedomini Ananie et vice Casadei omnem possessionem quae quondam fuit<br />

Voitoni, de qua incontinenti investivit Iohannem de Belicia nomine etiam Bartoli<br />

fratris eius de Plezano, fictum annue reddendo ministerialibus episcopi ovem 1<br />

maiorem et modium 1 anonae.<br />

Anno 1213. - Coram domino Arpone de Cleiso et eius consilio et consensu Maurus Petrus et<br />

Benedictus de Ursi wadium dederunt domino Petro de Malusco Ananie vicedomino<br />

quod de cetero solvent quolibet anno in curia de Vulsana pro possessionem quondam<br />

Scani placitum 1 idest ovem 1 maiorem et modios 4 de blava et investivit eos de dicta<br />

possessione.<br />

Anno 1213. - Iohannes de Dezano promisit domino Petro de Malusco Ananie vicedomino sub<br />

pena 20 solidorum veronensis monetae quod de cetero solvat ministerialibus curiae de<br />

Vulsana starium unum de blava uno anno siliginis et alio anno annone. Stephanus<br />

presbiter pro terra armanigre modium 1. Elia de Rovina starium 3 de blava et libras 6<br />

casei. Milotus starios 4 de blava. Ibique in presentia Saladini et Grimaldi de Cagno<br />

Iohannes Salamie wadium dedit.<br />

Anno 1212. - In presentia domini Amulperti abbatis s. Laurentii etc. Gratiadeus de Plano<br />

securitatem fecit domino Petro de Malusco Ananie vicedomino solvendi de cetero in<br />

curia de Vulsana pro possessione iurati quondam soceri sui placitum unum etc.<br />

Anno 1214. - Galicianus de Aserido iuravit mandatis domini Petri de Malusco Ananie<br />

vicedomini et vadium dedit de eo quod ipse iam dudum tenuit placitum unum pro<br />

possessione quondam soceri sui de Curtina, eique praeceptum fuit ut de cetero solvat<br />

praedictum placitum. Dominicus filius Dominici et Anselmus eius nepos de Cortina<br />

eodem modo iuraverunt quod huc usque tenuerunt medium placitum pro possessione<br />

Floiani et vadium dederunt de solvendo.<br />

Anno 1215. - Coram domino Federico episcopo tridentino dominus Petrus de Malusco Ananie<br />

vicedominus in banno 60 solidorum veronensis monetae cuilibet infrascriptorum<br />

ibidem astancium precepit ut teneant palatium de castro vulsanensi cohopertum cum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

426


Capsa 21<br />

sindulis domini episcopi et trahant vinum et ligna ad pristinum quia debent haec<br />

servicia facere.<br />

Anno 1210. - Indictione 13, tertio idus augusti, apud canonicam de Vulsana. - Coram domino<br />

Federico episcopo tridentino Thomeus de Daugnano stipulando promisit se annue<br />

reddere cum Ottone fratre suo et Attolino de Daugnano pro quodam prato quod iacet<br />

iuxta vicum de Daugnano, starios tres siliginis. Martinus de Armelio pro quodam agro<br />

de eadem possessione promisit similiter starios 3 etc. Alii similiter promiserunt ut ibi<br />

sequitur.<br />

Anno 1211. - Coram domino Petro de Malusco Ananie vicedomino Iordanus et Thomeus<br />

germani filii quondam Zusii de Cussiliano promiserunt de cetero solvere pro<br />

possessione cuiusdam suae consanguineae domidium placitum.<br />

Anno 1212. - Coram domino Petro de Malusco Annanie vicedomino Zamballius de Daugnano<br />

se solvere annue promisit pro tertia parte possessionis quondam Otte de Salgaro<br />

modium 1 casei.<br />

Anno 1212. - Dominus Petrus etc. investivit Martinum de Verdera de Curtina, Bonomum de<br />

Stroppa et Iohannem de Iacobino de Pizano de 11 partibus quae iacent in monte de<br />

Marzen pro quibus ipsi de caetero solvere debent modios 34 boni casei.<br />

Anno 1212. - Warnerius et Granus de Pizano se annue promiserunt solvere pro parte<br />

Daltuvisini quae iacet in monte de Marzen modios 5 boni casei.<br />

Anno 1212. - Wido de Daiano securitatem fecit domino Petro etc. pro Elica et Berta filiis<br />

quondam Albucii de Termenago solvendi annue raciones et consueta servicia in curia<br />

de Vulsana.<br />

Anno 1212. - Wercius filius Peregrini de Dalmazago promisit in manu domini Arponis tunc<br />

gastaldionis quod de cetero solvet iura et rectitudines episcopatus pro terra Galedoli.<br />

Anno 1211. - Petrus de Malusco Ananie vicedominus iure perpetuae locationis investivit<br />

Dominicum et Martinum de Piperello germanos de Imaro de medietate possessionis<br />

Galicie filiae quondam Aulasini, fictum annue reddendo ovem 1½ maiorem et starios<br />

12 de blava.<br />

Anno 1211. - Petrus de etc. investivit Albucium de Imaro de medietate possessionis Galicie<br />

filiae quondam Aulasini, fictum reddendo ovem 1½ et starios 12 de blava.<br />

Anno 1211. - Petrus etc. investivit Bartoldum filium Peregrini de Maleto de petia una de terra<br />

arativa iuris episcopatus quae iacet in Lovestaro, fictum reddendo annue modium 1<br />

casei.<br />

Anno 1215. - Zucolinus Acerbus Adelpretus Delaidus rubeus et Ioannes pater et filii de<br />

Summoclivo pro hominibus de macinata Casadei contra omnem personam fidelitatem<br />

iuraverunt domino Federico episcopo tridentino et in eius manus omnia eorum bona<br />

recusaverunt.<br />

Anno 1211. - Petrus de Malusco etc. investivit Bartoldum del murario et Ambrosium de<br />

Peregrino de Maleto de universis braidis episcopatus in pertinentiis de Maleto, fictum<br />

annue reddendo in curia de Maleto modios 43 bone siliginis sicce ad mensuram<br />

cumulatam et unum casei.<br />

Anno 1216. - Indictione 4, quinto kalendas augusti, ante ecclesiam de Maleto in presentia<br />

Gerardi archidiaconi et Warimberti tridentini chori canonici, Henrici de la bella<br />

tridentinae curie iudicis. - Dominus Federicus episcopus tridentinus Iohanni et<br />

Odulrico germanis filiis quondam Villani de Touzaga, dicentibus pro se et fratribus<br />

suis Ermanno et Marsilio, se fore gravatos in ficto 20 urnarum vini de quo convenerat<br />

eorum pater cum domino Conrado episcopo, octo urnas remisit et reliquas 12 solvent.<br />

Anno 1213. - Conradus presbiter de Tertiolasio investituram et renunciationem fecit in<br />

manum domini Friderici episcopi tridentini nomine Casadei s. Vigilii de cunctis suis<br />

bonis etc. Item Armengarda quae dicebatur uxor iamdicti presbiteri Conradi<br />

consimilem investituram et recusationem fecit. Item ex post dominus Fridericus<br />

episcopus tridentinus ad rectum feudum investivit dictum Conradum presbiterum de<br />

banno et de cunctis suis possessionibus, privilegium indulgens quod nulli episcopo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

427


Capsa 21<br />

liceat ea infeudare aut alienare extra Casadei, aut fodrum, collectam, albergariam etc.<br />

ab eis extorquere sed ipsi ad manus episcopatus perpetue maneant, ministerialibus non<br />

subiaceant, tantum pro episcopo et vicedomino racionem faciant, bannum vero non<br />

solvant.<br />

Anno 1216. - Dominus Federicus episcopus tridentinus et Henricus Anizo de Livo stabilierunt<br />

inter se conventionem olim factam inter episcopum Conradum et ipsum Henricum de<br />

mansio Beliarde de la casa de Bresen que fuit quondam uxor Brunonis de Bresen<br />

nempe si Bruno haberet unicum filium debet esse episcopatus, si duos vel quatuor per<br />

medium dividantur, si tres, unus erit episcopatus et duo Henrici.<br />

Anno 1210. - Dominus Federicus episcopus tridentinus confirmavit et investivit in manus et<br />

personas Vidalis et Iohannis de Vico Bordellana medietatem totius terrae et vinearum<br />

ad curiam de Vulsana pertinentium in Bodezana, salvo tenore veteris instrumenti ex<br />

iussione quondam Adelpreti presulis illustrissimi, quod ibi sequitur. Dare debent<br />

annue fictum ministerialibus curiae de Vulsana urnas 11 boni vini de vasa ad rectam<br />

mensuram vicinalem.<br />

Anno 1211. - Dominus Fredericus episcopus tridentinus ad rectum feudum investivit<br />

Iordanum Ciliai de Pelio.<br />

Anno 1211. - Petrus de Malusco Ananie vicedominus iure locationis perpetuae investivit<br />

Oliverium quondam Martini Benedicti de Pellio nomine etiam suorum germanorum de<br />

medietate totius possessionis quae quondam fuit Acelini de Pellio, nomine etiam<br />

suorum germanorum de medietate totius possessionis quae quondam fuit Acelini de<br />

Pellio, fictum annue reddendo dimidium placitum idest modios 3: siliginis unum,<br />

anone unum et tertium casei; additis sponsionibus et pactis.<br />

Anno 1211. - Petrus de Malusco etc. iure locationis perpetuae investivit Petrum decanum,<br />

Iohannem Salamie et alios de petia una de terra prativa iuris Casadei s. Vigilii divisa<br />

in octo sortes quae iacet in monte Tonali, fictum annue reddendo modios 47 casei.<br />

Anno 1208. - Idus septembris. - Coram domino Federico episcopo tridentinae ecclesiae electo<br />

Bartoldinus notarius filius quondam Oliverii de Terziolaso ad Dei Evangelia iuravit se<br />

soluturum omni anno episcopatui tridentino vel eius gastaldioni Artuicho de Cagno<br />

modios 10 idest oves 2 maiores, et modios 6 casei.<br />

Anno 1220. - Quinto idus septembris. - Dominus Albertus tridentinae ecclesiae electus<br />

confirmavit privilegium traditum et concessum hominibus de Armulo per dominum<br />

tridentinum predecessorem suum nempe quod dicti homines divine bonitatis intuitu<br />

cum suis heredibus et eorum possessionibus ad manus episcopatu et in tenuta Casadei<br />

et ad servicium episcopi permanere debeant in perpetuum et nulli episcopo liceat eos<br />

infeodare extra Casadei etc.<br />

Anno 1234. - Indictione 8, die martis 3 exeunte augusto, in Tridento in camera palatii domini<br />

episcopi, presentibus domino Ulrico tridentinae ecclesiae decano, magistro Ulrico<br />

scolastico, domino Iordano iudice, domino Henrico de Piano, domino Ulrico de Pao. -<br />

Dominus Aldricus episcopus tridentinus commisit domino Bonifacino filio quondam<br />

Alberti de Bonifacino de Ripa wardani castri domus sue de Beseno ad suam<br />

voluntatem et gastaldiam ipsius domini episcopi quam habet in Beseno et in plebatu<br />

Beseni et homines illius gastaldie, committendo ei faciendi racionem inter illos et<br />

sententiandi inter eos secundum iuris ordinem. Promisit autem Bonifacinus fidelitatem<br />

sub pena; cui dominus episcopus fruges et redditus illius gastaldie, exceptis spallis<br />

quae dantur in die beati Stephani et frumentum de ipsius frugibus et redditibus et<br />

bannum maleficiorum, quae omnia durare debent ad voluntatem domini episcopi.<br />

Manca. Esiste in AST: Serie Codici n. 9. Pergamenaceo: codice di 10 fogli mm 510x375. Grafia del<br />

sec. XIV. - Warnerius et Granus de Pizano. Notaio: Pelegrinus Cosse.<br />

Sono fascicoli preparati per il codice vangiano maior, scartati perchè incompleti o scritti male.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

428


Capsa 21<br />

6. Codex membranaceus cuius initium deest et est urbarium bonorum, fictuum et reddituum<br />

episcopatus tridentini in valle Solis, Annania, Flemis et omnia descripta habentur in codice<br />

vanghiano. Extat etiam sequens instrumentum.<br />

Anno 1241 indictione 14, die 16 octobris, Tridenti in palatio episcopali, praesentibus<br />

dominis Oderico Pexato tridentino archidiacono, magistro Bonomo Ancio canonicis tridentinis,<br />

Bartholomeo de Alla imperialis curiae iudice et assessore domini Sodegerii de Tito potestate<br />

Tridenti, Wilielmo potestate Ripe. - Dominus Herbotus frater domini Liabardi de Obertineis<br />

procurator dominorum Federici et Berati fratrum de Wanga filiorum quondam domini<br />

Alberonis, uti per instrumentum apparebat et ibi insertum habetur, procuratorio nomine vocavit<br />

se bene solutum et paccatum esse de quatuor millibus librarum denariorum veronensium a<br />

dominis Aldrico episcopo tridentino et Sodegerio de Tito per dominum Fridericum imperatorem<br />

romanorum potestatem Tridenti et episcopatus, dantibus et solventibus pro ipso episcopatu quos<br />

denarios praedictus episcopatus eisdem fratribus pro pignoratione sive pignorationibus Termini<br />

et eorum quae fratribus praedictis erant obligata, dare tenebantur; et sic refutavit in manus<br />

dictorum dominorum episcopi et potestatis pignorationes omnes.<br />

Manca. Esiste in AST: Serie Codici n. 46. Pergamenaceo; codice di 6 fogli mm 507x360.<br />

Documenti contenuti nel codice vangiano dal foglio 99 al foglio 104.<br />

I numeri 4, 5 e 6 andrebbero legati assieme a formare un unico codice.<br />

7. Codex cartaceus in quo descripta continentur sequentia.<br />

Anno 1398. - Dominus Georgius episcopus tridentinus Bartholomeo Cambii vicario vallis<br />

Flemmarum dono dat partem domus quae fuerat devoluta occasione cuiusdam<br />

homicidii, fueratque Bartholomei quondam Calvani de Summaripa in villa Cavalesii,<br />

reservato sibi et successoribus suis iure eam domum inhabitandi et sibi libere moram<br />

trahendi quandiu ipsis aut familiaribus suis libuerit.<br />

Anno 1387, die 25 novembris. - Dominus Albertus comes in Ortenburg episcopus<br />

tridentinus absolvit Iohannem quondam Marcheti de Welenzanis assertum haeredem<br />

quondam Nicolai de Welenzanis qui Nicolaus diffamatus erat de periurio et ob hoc<br />

debebat penam luere 500 ducatorum auri et de quo periurio processus fuerat formatus<br />

per dominum Bartholomeum abbatem s. Laurentii de prope Tridentum vicarium in<br />

spiritualibus generalem, promittens per se et suos successores illius bona vel haeredes<br />

non inquietare vel molestare occasione vel causa dictarum penarum pecuniariarum.<br />

Anno 1387, die 28 novembris. - Dominus Albertus comes in Ortemburg episcopus<br />

tridentinus notum facit quod cum quondam Nicolaus quondam Francisci de<br />

Welenzanis de Tridento in infirmitate constitutus timere se indebite extorsisse pro<br />

summa 400 ducatorum, mandavissetque restitutionem etc. dispensato autem male<br />

ablatorum incertorum et certorum ad episcopum pertineat, talem summam receperit a<br />

fratre illius herede.<br />

Anno 1387, die 11 februarii. - Dominus Albertus episcopus tridentinus etc. ad tollendas<br />

expensas ex potestatis plenitudine decernit et determinat Thomam de Sagrinnos de<br />

Verona avum maternum in tutorem pupillorum filiorum et heredum quondam<br />

Anthonii de Welenzanis de Tridento.<br />

Anno 1387, die 19 iulii. - Idem dominus Albertus episcopus eximit ab obligatione tenendi<br />

unum equum quandam viduam ad quod tenebatur.<br />

Anno 1387, die 29 ianuarii. - Nuper vacante plebe et parochiali ecclesia s. Mariae de Bozani<br />

dioecesis tridentinae per mortem domini presbiteri Iohannis Phenner, dominus<br />

Albertus episcopus tridentinus eam confert domino presbitero Iohanni de Mila<br />

prothonotario suo, mandans domino Bartholomeo de Bononia decretorum doctori<br />

abbati tridentino et in spiritualibus vicario generali nec non domino Rambaldo decano<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

429


Capsa 21<br />

ecclesiae tridentinae et cuilibet ipsorum in solidum quatenus eum in tenutam et<br />

possessionem ponant.<br />

Anno 1373. - Processus factus per honestas dominas Adornam et Catherinam sorores filias et<br />

heredes quondam Raymondini de Lodrono super adipiscenda hereditate ac bonis<br />

omnibus dicti Raymondini, coram domino Alberto episcopo tridentino et contra<br />

dominos de Lodrono.<br />

Anno 1383. - Dominus Albertus episcopus tridentinus attestatur dominum Manfredinum<br />

capitaneum de Rivoltella terrae Crele qui anno elapso per unum annum finitum die 26<br />

iunii vicarius fuit in temporalibus in civitate Tridenti, extitisse fidelem et legalem et<br />

bene functum fuisse officio suo.<br />

Littera recommendatoria pro domino Petro praeposito s. Michaelis. Deest aliquid et ignotum a<br />

quo et cui vel quando fuerit conscripta.<br />

Anno 1385, die 13 madii. - Dominus Albertus episcopus tridentinus constituit capitaneum<br />

castri Bargucii Fridericum dictum Geslecht loco militis domini Georii dicti Geslecht<br />

qui ob infirmitates non poterat etc.<br />

Anno 1385, die 11 iulii. - Dominus Albertus episcopus tridentinus constituit Nicolaum de<br />

Arso capitaneum castri Bragucii, deposito praecedenti.<br />

Quaedam alia insunt in germanico et etiam quaedam exemplaria facultatum<br />

concedendarum pro electione confessarii etc.<br />

Cartaceo, carte 18. Libro copiale. Parte in tedesco. Il processo del 1373 è scritto dal notaio<br />

Petruspaulus f.q. Iohannis dicti Ianesi de Tridento. Ci sono documenti degli anni 1390, 1369, 1381, 1391,<br />

1375 ecc.<br />

8. Anno 1379. - Libellus in quo describuntur summatim foci et redditus omnes episcopatus<br />

Tridenti et in fine omnium summa habetur, nempe frumenti starii 958; siliginis starii 1705;<br />

milei, panigii, surgi, avene et spelte starii 897. Galine 51; spatule de porco 76; olei galetae 7;<br />

casei modia 100 et forme 12. In pecunia marchae 1350 grossi 7 etc. absque tamen<br />

iurisdictionibus et vino quae sunt ad eventum.<br />

Cartaceo, carte 16. - Trento ha 357 foci; Levico 128; Le valli di Non e di Sole 1997. - Dazio di<br />

Andogno che rende 100 ducati all'anno.<br />

9. Breviaturae quaedam sive minuta ut vulgo dicitur, plurium documentorum episcoporum<br />

Philippi, Bartholomaei et quorundam successorum saeculi 14 seu ab anno 1307.<br />

Cartaceo, carte 22. Investiture nella pieve di Bono (1307); ad Arco; a Mollaro; a Sarnonico; a<br />

Tenno; a Cagnò; a Noarna, Castelnuovo, Nogaredo, Pedersano, Castellano, Nomesino; notai: Zanetus de<br />

Vico Randene; Iacobinus q. Boninsigne de Tenno. C'è poi un foglio con brevi atti concernenti Denno.<br />

10. Breviaturae quaedam domini Alexandri episcopi tridentini Mazoviae ducis circa annum<br />

1430.<br />

Cartaceo, carte 12+3. - Investitura della decima di Königsberg. - Cappella dei santi Ulrico e Biagio,<br />

Gervasio e Protasio nel castello dei Firmian (Formigaro). - Privilegio di esercitare la medicina a Trento e<br />

distretto concessa al mastro Antonio a Cavedinis cittadino ed abitante a Trento, visti i privilegi degli<br />

egregi dottori del collegio dei medici di Verona - esaminato ed approvato in cura et liberatione<br />

testiculorum et phesice lapidorum: 10 ottobre 1428. Dà il privilegio al detto medico di essere esente dalle<br />

tasse. - Privilegio di liberare gli uomini in condizione di servitù. - Conferma degli statuti della città di<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

430


Capsa 21<br />

Trento: 2 settembre 1427. - Elezione del vicario generale in temporalibus detto gubernator et capitaneus<br />

episcopatus, in assenza del vescovo: 30 marzo 1431.<br />

Esiste copia in BCT MS 447, carte 14, mm 295x190.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

431


Capsa 22<br />

CAPSA 22<br />

Libri feudales (numeri 8)<br />

1. Codex originalis in quo describuntur investiturae et pleraque alia ad confirmationem<br />

privilegiorum, aliarumque gratiarum concessionem spectantia ab anno 1363 ad annum 1390,<br />

sub regimine domini Alberti comitis de Ortemburg episcopi Tridenti.<br />

A pagina 119 sequuntur investiturae et alia quae acta et concessa sunt anno 1391 et 1392<br />

sub domino Georgio de Liechtenstein episcopo tridentino successore.<br />

Volume cartaceo legato mm 420x300x45, coperto da una pergamena, composto da 10 fascicoli:<br />

carte 188. Ci sono anche investiture in tedesco con Giorgio vescovo. - Iacobus notarius de Agayo vallis<br />

Fascie; a p. 81: pescaria: decima del pesce, gamberi e pessate a Trento. Notai: Franciscus f. magistri Iosii<br />

phisici de Ruzia de Tridento; Albertus Nigrati de Sacco; ordine ai sindaci di Cles e di Sanzeno di rifare il<br />

ponte detto Carara, posto sul Noce: 1 settembre 1396. - Testamento dello scriba del vescovo, Giovanni q.<br />

Odorici de Slawnigs olomucensis diocesis: lascia 50 ducati all'ospedale di s. Maria di Trento, 50 ducati<br />

all'ospedale di Egna (Novoforum); 50 ducati ad una ragazza che intende maritarsi; al pievano di Flavon<br />

Giovanni 3 ducati; al pievano di s. Maria Maddalena di Trento, 3 ducati per 30 sante Messe; così al<br />

pievano di s. Pietro di Trento; al monastero dei domenicani di Bolzano 10 ducati d'oro; per la fabbrica del<br />

monastero di s. Marco 10 ducati: monastero scelto per la sua sepoltura e precisamente nella cappella di s.<br />

Lucia. A pag. 184 elenca coloro che non hanno voluto chiedere l'investitura: i signori di Caldonazzo;<br />

Antonio Marcabruni di Gresta; Ottone di Albiano; Giorgio de Gardulis; Boninsegna di Arco; Antonius de<br />

Dossomaiore.<br />

2. Codex minor in quo continentur investiturae, refutationes ac locationes perpetuales<br />

emologatae per Mathaeum filium quondam ser Odorici de Tridento notarii quondam ser Iacobi<br />

de Sporo maiori ab anno 1383 ad annum 1388 sub praedicto domino Alberto episcopo<br />

tridentino.<br />

Cartaceo. Due grossi fascicoli di carte 101 complessivamente: mm 305x220. Notaio: Matheus q. ser<br />

Odorici de Tridento q. ser Iacobi de Sporo Maiori.<br />

3. Codex originalis in quo describuntur feuda, investiturae et alia sub domino Georgio<br />

episcopo tridentino acta et concessa ab anno 1391 ad annum 1405. Aliqua documenta sed pauca<br />

spectant etiam ad annum 1406.<br />

Pagina 132. Adest documentum Hainrici de Rotenburg magistri curie Tirolis, capitanei<br />

tunc temporis Athesis et ecclesiae tridentine de anno 1404, die 4 octobris super concordio cum<br />

dicto domino Georgio episcopo occasione rixarum quae eveniebant in valle Annoniae inter<br />

utriusque subditos ob praestationem collectarum.<br />

In fine habetur epistola Georgii episcopi tridentini ad dominum Ulricum episcopum<br />

brixinensem cui praesentat presbiterum Nicolaum dictum Taxer filium quondam Henrici de<br />

Ruethornig salzburgensis dioecesis ad ecclesiam parochialem sanctae Mariae in Munster<br />

dioecesis brixinensis cuius ius patronatus ad se pertinere dicit. Datum Tridenti die 9 ianuarii<br />

1403.<br />

Volume cartaceo formato di 9 fascicoli con 154 carte complessive: mm 400x297. Notai: Iohacinus<br />

f.q. Petri notarii de Mezasomis de Tridento; Matteus civis Tridenti q. Nicolai de Stenico; Paulus q.<br />

Iohannis de Fatis de Trilaco; Thomas scriba.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

432


Capsa 22<br />

4. Codex originalis parvus in quo continentur investiturae concessae et traditae a domino<br />

episcopo tridentino Bartholomeo anno 1307.<br />

Volume cartaceo formato da 5 fascicoli con 36 carte complessive: mm 314x233.<br />

5. Codex originalis in quo describuntur investiturae et aliae concessiones factae a domino<br />

Alexandro episcopo tridentino Mazoviae duce etc. ab anno 1424 ad annum 1441.<br />

In fine habentur sententiae et arbitramenta lata super ferri fodinis in valle Solis et pleraque<br />

ad alios episcopos spectantia. Iste codex extat male compaginatus.<br />

Volume cartaceo di 152 carte: mm 320x225. Notai: Antonius magistri Georgii Carpentarii de Fundo;<br />

Bartholomeus q. Odorici notarii de Pavillo; Marcus q. magistri Federici fabri de Caltrono plebis Clesii. -<br />

El ponte delo Sarca sotto Cares.<br />

6. Codex originalis in quo describuntur investiturae, confirmationes privilegiorum et alia<br />

peracta sub regimine domini Georgii Hagg episcopi tridentini ab anno 1449 ad annum 1464.<br />

Volume cartaceo di carte 342: mm 323x220. - Miniere di s. Colomba nel 1462.<br />

7. Codex originalis in quo describuntur investiturae, confirmationes privilegiorum,<br />

collationes parochialium et beneficiorum et commendae s. Romedii, confirmationes praelatorum<br />

s. Michaleis et de Gries pleraqua alia a domino Iohanne Hinderbachio episcopo tridentino gesta<br />

et ordinata ab anno 1467 usque ad annum 1486. Ab initio reperitur index rerum.<br />

Del codice ricordato dall'Ippoliti rimane soltanto l'ultimo fascicolo contenente le infeudazioni<br />

dell'ultimo anno dell'Hinderbach. Le carte portano la segnatura originale 399-504: le scritte però hanno il<br />

numero 389-403.<br />

8. Miscellanea di atti feudali dal 1343 al 1467. Non era conosciuta dall'Ippoliti. Proviene da<br />

Innsbruck.<br />

Cartaceo, carte 107. - Decima di Tisens; feudi Spaur; feudi degli Arco; investiture a Tuenno; ponte<br />

di Castel Firmiano; chiesa di s. Silvestro presso castel Coredo; descritti i confini di Ala; notaio Albertus<br />

de Sacho; decime a Caldes; castel Selva; castel Cles; comunità di Königsberg; Castel Corno; val di<br />

Fiemme; ecc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

433


Capsa 23<br />

CAPSA 23<br />

Libri feudales (numeri 4)<br />

1. Codex originalis in quo continentur investiturae et alia nempe confirmationes<br />

privilegiorum, collationes gratiarum, beneficiorum etc. Articuli pacis inter domum austriacam et<br />

dominium venetum occasione belli in valle Lagarina.<br />

Sub domino Udalrico de Frunsperg episcopo tridentino ab anno 1489 ad annum 1493<br />

adsunt etiam confirmationes statutorum Setauri.<br />

Manca.<br />

2. Codex originalis in quo describuntur investiturae, confirmationes privilegiorum et<br />

statutorum ac collationes parochialium, beneficiorum etc. sub domino Udalrico de Liechtenstain<br />

episcopo tridentino ab anno 1497 usque ad annum 1505.<br />

Manca.<br />

3. Codex originalis in quo habentur investiturae, confirmationes privilegiorum etc.<br />

concessae et traditae a domino Georgio de Neidegg episcopo tridentino ab anno 1507 usque ad<br />

annum 1514.<br />

Manca.<br />

4. Codex originalis in quo continentur investiturae, iura feudalia, confirmationes<br />

privilegiorum et alia peracta a domino Bernardo Clesio episcopo tridentino ab anno 1515 ad<br />

annum 1531.<br />

Volume cartaceo di carte 372 più 12 carte in bianco all'inizio e 17 in fine: mm 415x290. Parte in<br />

tedesco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

434


Capsa 24<br />

CAPSA 24<br />

Libri et acta antiqua iuditialia (numeri 6)<br />

1. Codex membranaceus in quo describuntur causae aliquae ad forum spirituale spectantes<br />

et plures aliae ad forum laicale pertinentes tam civiles quam criminales de anno 1236. Notatu<br />

dignum habetur quod dominus Adelpretus comes tyrolensis fuerat potestas Tridenti ab anno<br />

1235 ad 1236 usque ad finem mensis iunii et faciebat rationem in Tridento per suum iudicem<br />

substitutum. Habetur etiam quod a mense iunio 1236 in Tridento aliquis iudex erat constitutus<br />

per dominum Fridericum imperatorem et ius reddebat. Quandoque etiam habetur ius fuisse<br />

redditum coram ipso domino Aldrico episcopo tridentino etc. Anno praedicto dominus<br />

Federicus de Clesio erat canonicus tridentinus.<br />

Manca. Esiste in AST: Serie Codici n. 18. Codice pergamenaceo formato da 12 fascicoli: mm<br />

280x200. Vi è poi una pergamena separata: mm 275x90-115 e un foglietto cartaceo. Notaio: Obertus de<br />

Palcentia.<br />

Il codice è stato pubblicato da Hans von Voltelini col titolo, Die südtiroler Notariats-Imbreviaturen<br />

des 13. Jahrhunderts, Innsbruck 1899. Sono 577 documenti del volume I.<br />

2. Codex cartaceus seu liber inquisitionum factarum sub anno 1313 indictione 11 a die 21<br />

aprilis sub regimine nobilis militis domini Nicolai capitanei in Tridento et per nobiles viros<br />

dominos Henricum de Bononia et Federicum de Campo capitaneo in vallibus, sive plebatibus<br />

Banalli, Blezii, Lomasii, Tyoni, Randenae, Boni, Condini, Leudri, Tegnali et Tenni et per<br />

sapientem virum dominum Iacobinum iudicem de Cremona eorum vicarium et facientem<br />

rationem in curia Tridenti pro venerabili presbitero et domino fratre Henrico episcopo tridentino<br />

et imperialis aule cancellario.<br />

Manca. Esiste in AST: Serie Codici n. 22. Volume cartaceo coperto di pergamena formato da due<br />

fascicoli: uno grande di mm 320x230, di carte 34 e l'altro più piccolo di mm 305x110 di carte 16.<br />

3. Codex cartaceus incipiens ab anno 1316 et desinens in anno 1320 atque continens plura<br />

acta iudicialia coram domino fratre Henrico episcopo vel domino Gualengo eius in spiritualibus<br />

vicario et postea domino fratre Conrado de Urzestal pariter vicario in spiritualibus. Scriptus<br />

videtur a domino Bonoiohanne de Boniohannis canonico tridentino qui singulari diligentia sed<br />

brevissime adnotavit quae acta fuerunt in curia tridentina nempe collationes ecclesiarum,<br />

beneficiorum etc. investituras facta et pleraque alia illius temporis eventa.<br />

Manca. Esiste in AST: Serie Codici n. 23. Volume cartaceo avvolto da pergamena: mm 314x117, di<br />

carte 90. - Nicolaus q. Iacobi indovinatoris de Trudena.<br />

4. Liberculus in quo plura acta iudicialia sunt adnotata et quae facta fuere anno 1337 coram<br />

domino Iustiniano de Gardulis cive tridentino iudice vicario et ius reddente in civitate Tridenti<br />

de omnibus rebus et personis gastaldiae Perzini, Viaragi, Costasavinae, Levigi, Pinedi, Fornacis,<br />

Lasesi et totius gastaldiae Civezani, pluries nominantur Martinus quondam domini Gabrielis de<br />

Rocabruna et dominus Gulielmus de Rocabruna.<br />

Cartaceo, carte 28, avvolto da pergamena: mm32x110. Lite tra i Roccabruna di Fornace e gli abitanti<br />

del paese.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

435


Capsa 24<br />

5. Liberculus alius in quo recensentur compositiones factae anno 1406 per dominum<br />

Erasmum de Tono generalem vicarium in Iudicariis.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

6. Liber de anno 1413. Videtur spectare ad vallem Flemmarum et in eo continentur<br />

denunciationes causarum tractandarum et quaedam testium examina; sed est male conscriptus et<br />

tanta brevitate res indicantur ut vix intelligi possint.<br />

Cartaceo, carte 40.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

436


Capsa 25<br />

CAPSA 25<br />

Processus criminales (numeri 21)<br />

1. Processus criminalis de mense aprili anno 1477 coram dominis commissariis<br />

episcopalibus Calapino de Calapinis et Antonio Sotinperger tridentinis civibus super<br />

gravaminibus propositis a nunciis et procuratoribus assertis hominum et personarum vallis<br />

Annaniae et Solis contra et adversus Antonium de Facinis de Tridento tanquam assessorem etc.<br />

et Antonium de Migatiis de Cogolo tanquam massarium dictarum vallium. Proponuntur coram<br />

commissariis quaerelae quibus accusatorum iustificationes subduntur. Tandem de mense maio<br />

ad rebellionem ventum est, uti ex processu capsae 9 N° 120 habetur.<br />

Cartaceo, carte 112. Il testo delle denunce è scritto in italiano.<br />

2. Anno 1465, die 16 madii. -Examen factum a domino potestate Tridenti Gregorii Piliparii<br />

qui certas conventiculas cum aliis fecerat contra consilium civitatis Tridenti eo quod aliquas<br />

praestationes a civibus faciendas imposuisset causa obviandi cuidam morbo qui tunc serpebat et<br />

medicos solvendi. Caetera desunt.<br />

Cartaceo, carte 2. - Provvedimenti contro una malattia contagiosa, che era comparsa anche l'anno<br />

precedente a Trento. La colletta doveva essere pagata dai cittadini tam lombardi quam teutonici.<br />

3. Anno 1515. - Acta criminalia coram clarissimo iurisconsulto domino Alovisio de<br />

Albertis de Verona commissario reverendissimi domini tridentini contra Ioannem Baptistam<br />

Boldini de Ronchono, Stephanum quondam ser Bartholomei a Fonte de Sahono, Veronesium de<br />

Verdesina et Antonium de Zamboninis de Seo notarios falsarios in Iudicariis damnatos vel<br />

bannitos.<br />

Cartaceo, carte 108. Più tre pergamene: 1. Gennaio 1507: mm 712x203. Notaio: Iohannes de<br />

Boldinis de Ronchono; 2. Gennaio del 1503: mm 404x170. Notaio: Mathias f. Iacobi notarii de Festis de<br />

Bulbeno plebis Thioni; 3. Marzo 1503: mm 205x170. Notaio: Bartolomus f. Iohannis Olivi de Suzado.<br />

4. Anno 1506. - Coram magnifico generoso ac potenti viro domino Pangracio de castro<br />

Bellasii honorando capitaneo et vicario generali in vallibus Annaniae et Solis pro<br />

reverendissimo domino Georgio de Neidech domino noviter electo tridentino nec non spectabili<br />

iuris utriusque doctore domino Nicolao Bassileo tergestino honorabili potestate civitatis Tridenti<br />

specialiter deputatis agitatur processus criminalis super homicidio proditorio perpetrato in<br />

personam quondam Gratiadei de Spuro in villa Enni per Simonem notarium et Pangratium eius<br />

fratrem et filios Marini quondam Andreae de Enno, eorumque socios, mandante, aut cooperante<br />

eodem Marino qui fuit detentus in castro Coredi tanquam suspectus etc. causa diu agitata usque<br />

ad annum 1508 sed abest sententia.<br />

Cartaceo, carte 328.<br />

5. Anno 1507 indictione 10 de mense iunii. - Inquisitio seu processus criminalis factus per<br />

nobilem virum dominum Andream de castro Clesii [NB in margine manu domini Bernardi<br />

Clesii postea episcopi tridentini notatum est quod fuerit naturalis seu spurius] capitaneum castri<br />

Cornu vallis Lagarinae et iurisdictionis eius pro magnifico et excelso barone domino Paulo<br />

Liechtenstain dicti castri et iurisdictionis domino etc. contra et adversus Pravorium filium<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

437


Capsa 25<br />

quondam Iohannis a Fontana de Iseria hominem malae vitae, malae famae et pessimae<br />

conditionis, proditorem, assasinum publicum et manifestum furem et sui domini rebellem. Inter<br />

plurima alia crimina confessus eum fuit quod fuerit particeps occisionis factae in ecclesia<br />

cathedrali Tridenti ingressu reverendi domini Hieronimi Balzani decani, canonici, civisque<br />

Tridenti cuius mortis auctor fuerat dominus Christophorus Calapinus eius actualis herus. Per<br />

dominum Iulianum Parialelum de Hiseria, vicarium, damnatus fuit ex gratia ad capitis<br />

detruncationem et postea persona dividatur in quatuor partes et furcis suspendatur. Praedictus<br />

dicitur rebellis quia saepius egit cum dominis Nicolao et Fedrico fratribus de Gresta pro eis<br />

tradendo castrum Cornu. Ad finem habetur mandatum reverendissimi domini tridentini de die 4<br />

februarii 1517 ut infra octiduum dictus processus ad eius manus deferatur. Subditur consilium<br />

domini Antonii Francisci de Doctoribus de Padua super iure puniendi reum ratione domicilii<br />

etiam de criminibus extra territorium commissis.<br />

Cartaceo, carte 31. Notaio: Alexander f.q. Francisci Compagnatii plebis Tassuli.<br />

6. Anno 1512 indictione 15, die martis 3 iulii. - Processus criminalis ad querelam Francisci<br />

quondam Iohannis Petri de Bancho plebis s. Sisinii vallis Annaniae contra Antonium Moncheri<br />

de Coredo habitatorem eius villae Banchi super iniuriis verbalibus et minis factis etiam cum<br />

armis ac tandem veneni propinatione. Coram domino Pangratio de castro Bellasii capitaneo et<br />

vicario generali vallium Annaniae et Solis pro domino Georgio episcopo tridentino etc. Cum<br />

una consultatione domini Alovisii Saxoli doctoris de la Mirandula, aequitis caesarei atque<br />

praetoris civitatis tridentinae. - Sententia desideratur.<br />

Cartaceo, carte 35. Sigillo aderente.<br />

7. Anno 1516. -Examen cuiusdam fratris Burgundi qui detentus fuit captivus tanquam<br />

proditor in praeterito bello inter imperatorem et venetos et quia tractatus habuit pro tradenda<br />

porta una urbis Veronae in manibus venetorum atque exploratoris officio functus est; qui fuerint<br />

participes; cum 4 epistolis in germanico.<br />

Cartaceo, carte 13. Parte in tedesco.<br />

8. Anno 1516, die 28 iunii. - Inquisitio criminalis facta coram domino Augustino de<br />

Bainech capitaneo castri Stenici et vallium Iudicariarum contra Ioannem notarium de Pretis de<br />

Bulzana communis Prevorii ob falsitates in instrumentis insertas.<br />

Cartaceo, carte 34. Via è poi un altro processo contro il notaio Antonio da Seo: a Stenico il 5 agosto<br />

1516.<br />

9. Anno 1521.- Epistolae quaedam super inquisitione facta contra Iacobum Matium de<br />

Iudicariis tanquam hominem suspectum de falsitate, rapinis, extorsionibus, aliisque<br />

infidelitatibus in praeiudicium fisci et aliorum etc. cum plerisque aliis epistolis ipsius Matii (qui<br />

fuerat carceribus mancipatus) ad dominum episcopum tridentinum pro iustificatione sua.<br />

Cartaceo, carte 22 e una pergamena: mm 360x235. Notaio: Florindus Brissenetus lugdunensis<br />

dyocesis notarius romane curie. Parte in tedesco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

438


Capsa 25<br />

10. Anno 1525. - Processus criminalis contra Valentium filium quondam Dominici Ferrari<br />

de Nogaré vallis Lagarinae qui simul cum aliis sociis rusticis rebellis fuit, atque comitem<br />

Petrum dominum iurisdictionis Numii occidere tentavit; qui cum aufugisset et in quadam turri<br />

se recepisset a praedictis rebellibus fuit in ipsa turri concrematus et postea eius pallatium<br />

expoliatum.<br />

In hoc processu habetur etiam praeter alia quod quidam Leonardus pistor et Urbanus de<br />

Cavalletto tridentini machinabantur tradere portam unam civitatis Tridenti cuidam Parisio de<br />

Nogaré qui erat caput rusticorum rebellium; sed re detecta, effectum non habuit.<br />

Cartaceo, carte 16. Notaio: Antonius f.q. Caroli Rondine civis Mantue.<br />

11. Anno 1525. - Processus criminalis coram domino Antonio de Leudro ecclesiae<br />

tridentinae canonico et in spiritualibus vicario generali, atque in hac causa specialiter delegato a<br />

domino Bernardo episcopo tridentino contra presbiterum Trentinum de Archo beneficiatum in<br />

ecclesia cathedrali Tridenti ad altare sanctae Agnetis qui tanquam trium virginum impuberum<br />

stuprator seu stupri attentator fuit condemnatus ad bannum triennale cum suspensione a<br />

beneficio ad dictum triennium.<br />

Cartaceo, carte 34.<br />

12. Anno 1529. - Processus criminalis coram domino Angelo Costede commissario<br />

specialiter deputato a domino Bernardo episcopo tridentino contra dominum capitaneum Ripae<br />

qui contra gravia mandata ipsius domini episcopi blada et victualia mittebat et transmitti<br />

permittebat ad venetorum partes atque alia perpetrabat avaritiae causa contra iustitiam uti videre<br />

est in epistola praedicti domini commissarii Costede ad dominum episcopum praelaudatum.<br />

Cartaceo, carte 19. Sigillo aderente.<br />

13. Anno 1530. - Quaedam capitula et iustificationes domini Bonifacii Betta qui fuerat<br />

assessor vallium Annaniae et Solis et accusabatur quod permisisset vagari per loca illa certos<br />

bannitos per annos plures non curando de eorum detentione.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

14. Anno 1562, die 28 augusti. - Inquisitio facta in oppido Arci coram domino Ioanne<br />

Augustino Bernerio vicario Archi pro illustri domina comitissa Ursula domina Archi tutorio et<br />

curatorio nomine suorum filiorum nec non nomine caeterorum illustrium consortum gubernante,<br />

contra Ioannem Festam de Ronchono vallis Boni detentum in carceribus Tremeni et ad<br />

requisitionem officii Tremeni modo inquisitum de furtis.<br />

Cartaceo, carte 8. In italiano.<br />

15. Anno 1562. - Processus criminalis coram domino Christano Amort vicario nobilis<br />

domini Caroli de Thun de Enghelar et capitaneo Curtacii contra Vancinum de Guielmi sartorem<br />

de villa Zili in valle Annaniae ob patrata crimina furcae appensum.<br />

Cartaceo, carte 12. In tedesco e traduzione in italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

439


Capsa 25<br />

16. Anno 1563. - Processus criminalis coram magnifico iurisconsulto domino Dario<br />

Pozellino equite ac nobile imolense praetore tridentino contra Omnebonum filium Iohannis<br />

Sparapani de Ultracastello inquisitum ob uxoricidium, proptereaque bannitum, postea captum et<br />

carceribus mancipatum atque inquisitum ob homicidium etiam Aleaxandri Gulielmini cum<br />

sclopeto in civitate Tridenti interfecti et domini Tabarelli, mandante, uti suspicabatur, domino<br />

capitaneo Baptista Balduino, qui habitabat in Ultracastello, quique postea fuit detentus et<br />

examinatus sed non videtur confessus. Erit etiam suspectus de mandato dato pro occisione<br />

Philippi servi domini Fortunati Madrutii. In hoc processu nulla extat sententia.<br />

Cartaceo, carte 195. Parte in italiano. - Non era stato inventariato dall'Ippoliti.<br />

17. Anno 1565. - Processus criminalis coram domino Alphonso Hirundinello nobile de<br />

Lugo praetore tridentino pro domino cardinale tridentino contra Baptistam Balduinum<br />

capitaneum reum et confessum de veneficiis, assassiniis et proditionibus contra dominum<br />

cardinalem tridentinum, nam aquam venenatam ad malos usus habuit et alteri dedit; homicidia<br />

proditoria et furta suasit ac cum dominis de Gresta et aliis tractatus habuit contra statum<br />

principatus Tridenti.<br />

Contra Ludovicum Costede qui cum Dario filio domini Ioannis Pelegrini Busii de Numio,<br />

Archangelo Balduino, Bernardino Piazza vicentino, mutatis vestibus nocturno tempore grave<br />

furtum commisit in domo praedicti Ioannis Pelegrini in civitate Tridenti apud s. Marchum atque<br />

insuper detulit et apud se retinuit contra proclamata sclopetos parvos a rota ac tandem quemdam<br />

nobilem germanum vulneravit in brachio.<br />

Contra dominum Hieronimum Porta de Vigulano parmensis dioecisis coram reverendo<br />

domino Petro Broilo in praesenti causa iudice commissario atque suprascripto domino praetore<br />

Alphonso et postea coram reverendo et magnifico iuris utriusque doctore et canonico tridentino<br />

ac consiliario, domino Francisco Alexandrino vicario generali in spiritualibus atque domino<br />

Ioanne Baptista Moraggio nobili placentino praetore Tridenti priori suffecto qui simul<br />

sententiam tulerunt condemnando dictum presbiterum ad bannum et omnes expensas ex eo quod<br />

contra proclamata et contra proprium statum portaverit sclopetum parvum a rota et eum<br />

exoneraverit contra Orlandum Bacedi capitaneum castri Madrutii, eum vulnerando in spatula, ea<br />

intentione ut ferebant iudicia, ut quemdam Antonium de Cavedeno interficeret.<br />

Contra dominum Antonium de Gratiadeis nonesum ob detentionem duorum sclopetorum<br />

parvorum sibi a Ludovico Costede consignatorum contra proclamata, ob id damnatum ad<br />

solutionem quingentorum rhenensium.<br />

Contra dominum Paulum Tessarium patavinum qui contra proclamata recepit unum<br />

bannitum, detulit unum sclopetum prohibitum et bannitus a dominio venetorum habitavit in<br />

civitate et territorio tridentino absque salvo conductu legitimo, vel saltem contra proclamata;<br />

unde super primo fuit condemnatus ad rhenenses 100; super secundo ad rhenenses 500 et ad<br />

triremes arbitrio domini cardinalis et principis Tridenti; super tertio ad scuta 200 et ad triremes<br />

perpetuos.<br />

Contra dominum Iosephum filium quondam domini Nicolai doctoris de Vidaschis civis<br />

Tridenti de adulterio confessum et de aliis maleficiis suspectum; qui ex gratia domini cardinalis<br />

ex carceribus relaxatus data cautione de se praesentando et bene vivendo, domina Marta filia<br />

nobilis domini Gulielmi Saraceni civis Tridenti et eiusdem Iosephi matre fideiubente pro<br />

rhenensibus 1000.<br />

Exemplar sententiae pronunciatae a domino Dario Pogellino nobile imolense et protestate<br />

Tridenti contra dominum Darium Buxium de Numio, eiusque socios et complices homicidii<br />

facti in persona dominae Elisabeth uxoris domini Theodori de Castellettis domini Numii,<br />

proditorio modo. Omnes ad bannum capitaliter damnantur.<br />

Exemplar ordinationum plurium et proclamatum emanatorum ab officio etc. contra<br />

deferentes arma et sclopeta iustae mensurae et contra recipientes bannitos, cum poenis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

440


Capsa 25<br />

Cartaceo, carte 190.<br />

18. Volumen in quo plures epistolae et notulae habentur spectantes ad notitiam vel<br />

formationem processuum supra N° 17 registratorum.<br />

Cartaceo, carte 78. Parte in italiano.<br />

19. Anno 1505. - Condemnationes variae factae ab episcopo Georgio Neidech.<br />

Cartaceo, carte 30. - in ebdomada sancta steti ad Sarcam ad faciendum fieri rostas; cum Vigilio a<br />

Scutelis et cum hominibus armatis ad adaptandam viam Sarce usque ad dossum deli impiccati; pro uno<br />

ligno quo fuit constructa una furca gr. 10.<br />

20. Anno 1479. - Epistolae Ioannis episcopi tridentini ad capitaneum castri Cornu et Iseriae<br />

circa condemnationes detentorum in carceribus, reccursus detentorum ad dominum episcopum.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

21. Sententia bannitoria contra Hieronymum quondam domini Pauli Gislimberti et<br />

Antonium quondam domini Andrigheti Gislimberti cives tridentinos interfectores quondam<br />

domini Antonii de Gratiadeis civis tridentini et habitatoris Trilaci facta a domino Dario Pogelino<br />

imolensi iuris consulto et potestate Tridenti pro domino Christophoro episcopo tridentino et<br />

brixinensi, nec non Marchiae anconitanae sedis apostolicae legato.<br />

La sentenza di bando contro Girolamo Gislimberti, manca. Ci sono invece:<br />

a) Cartaceo, carte 29. Fascicolo di proclami, gride, mandati pubblicati dal banditore a Trento e in altri luoghi<br />

del Trentino nelle osterie. A Trento in contrata Cantoni publicatum fuit ad sonum tympani per Andream<br />

Flölich scriba ill. Gasparis baronis in Wolkhenstain capitanei Tridenti in lingua alemanica alta et<br />

intelligibili voce. Parte in italiano e parte in tedesco. - Ad signum Caponis, piscis, cavaleti, Nulpho,<br />

thurris in contrata s. Petri, duarum spatarum. Un sigillo aderente. Anno 1544-1608.<br />

b) Questo fascicolo non faceva parte dell'archivio: contiene l'operato di un commissario austriaco. Cartaceo,<br />

carte 138. Anno 1676-1677. Notaio: Francesco Capri. Processo contro gli spogliatori della villa di<br />

Margone dell'abate Luca Ferrari. Interrogato uno scultore delle Fiandre, certo Cornelio Vanderbeck. Il<br />

detto palazzo di Margon era stato comperato dall'abate Ferrari dai Lodron otto anni prima. - "Avevo<br />

servito per 8 anni il principe di Sassonia"; son 11 anni che lavoro della mia arte" per il Ferrari; Michele<br />

Zollner era falegname; c'era pure un medico Batta Rotiers della Borgogna con due sorelle che lavoravano<br />

nobilissimamente d'uccia.<br />

c) Processo contro Ascanio Triangi del 1678. Cartaceo, carte 79. Parte in italiano e tedesco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

441


Capsa 26<br />

CAPSA 26<br />

Quittantiae (numeri 52)<br />

1. Anno 1232 indictione 5, die sabati 14 exeunte aprili, in Tridento in palatio episcopatus,<br />

in praesentia domini Alberti Mitifogi de Arcu. - Dominus Fedricus de Arcu clamavit se bene<br />

solutum fore de 200 libris veronensibus a domino Gerardo episcopo tridentino quas ei debebat<br />

pro promissione quam ei fecit pro domina Adelasa nepte sua; et de ipsa promissione non tenetur<br />

dare idem dominus episcopus eidem domino Fedrico nisi mille libras veronenses ut dictus<br />

dominus Fedricus stetit contentus.<br />

Pergamena mm 203x870-930. Notaio: Iohannes dom. Fridrici regis. Testimoni: il notaio Mula<br />

Morelli fu Enrico da Vezzano; Albertino fu Bonaventura da Riva; Bochino da Arco.<br />

2. Anno 1235 indictione 8, die lunae 7 exeunte septembri, in castro de Archo, praesentibus<br />

dominis Olderico de Beseno, Riprando de Nacu, Mercadente de Tridento, Alberto Mitifoco,<br />

Trentino spixiario, Bianchino Bertoldo de Terlaco.. - Dominus Federico de Archo pro se et filio<br />

suo Olderico ac nomine dominae Adelasie nurus sue uxoris dicto Olderici vocavit se integre<br />

solutum de mille et viginti duabus libris veronensibus a domino Ottone de Gando dante pro se et<br />

domino Aldrico episcopo tridentino quam pecuniam dictus dominus Otto dare tenebatur dicto<br />

domino episcopo pro beneficio de quodam feodo quod ipse dominus episcopus ei dederat cum<br />

investitura de muta quae quondam fuit domini Nicolai quondam Malepecie et de decima de<br />

Oveno et de rimaniis de Barbaniga et Nogaredi et aliis ut in dicta carta etc. et quam pecuniam<br />

dictus dominus episcopus pro suo episcopatu dare tenebatur supradictis dominis de Archo pro<br />

dote et occasione dotis de 2500 libris veronensibus quam dominus Gerardus quondam episcopus<br />

tridentinus dare promiserat dicto domino Federico pro dote dictae Adelasie et pro qua dote<br />

pignori obligaverat eidem domino Federico omnes fruges et redditus episcopatus in plebatu<br />

Archi renuncians modo dicto pignori et se integre solutum asserens.<br />

Manca.<br />

3. Anno 1235 indictione 8, die dominico 8 exeunte septembri, in burgo de Archo in domo<br />

domini Alberti Mitifoci in praesentia dominorum Olderici de Beseno, Nicolai filii domini<br />

Alberti Mitifoci.- Dominus Iacobus Mitifocus pro se et pro domina Freschenzana uxore sua,<br />

praesente et consentiente domino Alberto patre dicti Iacobi, vocavit se integre solutum a<br />

domino Ottone de Gando solvente pro se et pro domino Aldrico episcopo tridentino de mille<br />

libris denariorum veronensium quam pecuniam dominus Otto dare tenebatur domino episcopo<br />

pro investitura de muta et decima et rimaniis et aliis rebus, quas quondam dominus Nicolaus de<br />

Malapecia tenuerat in feudum ab episcopatu et pro quibus 1000 libris dominus Gerardus<br />

episcopus tridentinus quondam ad rectum feodum investiverat dominum Oldericum de<br />

Rambaldo curatorem dictae dominae Freschenzanae pro ea de centum libris veronensibus<br />

fictum omni anno scilicet de 60 libris veronensibus in plebatu Nomassi et de 40 ad Sey; quas<br />

1000 libras postea dictus dominus Aldricus episcopus dare promiserat dicto domino Iacobo pro<br />

dicta domina Freschenzana, qui clamaverunt se integre solutos et renunciarunt.<br />

Manca.<br />

4. Anno 1259 indictione 2, die mercurii 12 intrante marcio, Tridenti in palatio episcopatus,<br />

in praesentia domini Mariani Stazonerii, domini Trintini boni, domini Facini etc. - Coram<br />

domino Egnone episcopo tridentino confessi fuerunt Wendrandus et Rivanus et Bonaventura et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

442


Capsa 26<br />

Wama becarii quod bene essent soluti de 500 libris veronensibus in una parte et de 13 libris et 8<br />

solidis veronensibus in alia parte, quas eis dederunt dominus Facinus et dominus Homedeus pro<br />

dicto domino episcopo, protestando quod aliqua alia persona ipsis pro ipso domino episcopo<br />

non dedit aliquos denarios.<br />

Pergamena mm 87-101x190-207. Notaio: Trintinus dom. Henrici regis.<br />

5. Anno 1269 indictione 12, die veneris 4 intrante octobris, in Bouzano in palatio<br />

episcopatus, praesentibus domino Ianuario priore s. Mariae Coronatae, Bertoldo Majero de<br />

Anaso. - Dominus Fidericus de Grifenstain vocavit se bene solutum a domino episcopo Egnone<br />

de 18 marcis argenti, sive 180 libris denariorum veronensium pro quibus habuit in pignus<br />

mansum de Nuaso, renunciando pignori.<br />

Pergamena mm 131x233. Notaio: Arnoldus dom. Federici.<br />

6. Anno 1271 indictione 14, die mercurii ultimo exeunte decembri, in Bolzano in palatio<br />

episcopatus, in presentia fratrum Iechelini et Otolini de ordine Predicatorum iuxta Tridentum. -<br />

Coram domino episcopo tridentino Egnone dominus Gregorius de Verona iudex et Concius<br />

notarius de Bolzano tanquam procuratores domini Uberti de tabula maiori de Verona vocaverunt<br />

se solutos procuratorio nomine pro dicto domino Uberto ab eodem domino episcopo de omnibus<br />

debitis usque ad praesentem diem, specialiter de 38 libris et 10 solidis denariorum parvulorum<br />

veronensium renunciando etc. cassando omnia instrumenta.<br />

Pergamena mm 367x145-174. Notaio: Zacheus.<br />

7. Anno 1282 indictione 10, die 10 exeunte iunio, Tridenti in domo de Wanga in praesentia<br />

Berteloti de Bolzano, Wiganti de Grifenstain, Vielmi, Harengi de Formigaro. - Dominus<br />

Erardus de Tinguestain contentus stetit se recepisse ab Harthemano presente mutario in Bolzano<br />

pro domino Henrico episcopo tridentino centum marchas argenti minus 10 solidos veronenses<br />

renuncians etc.<br />

Pergamena mm 247x140-153. Notaio: Zacheus.<br />

8. Anno 1288 indictione 1, die 5 exeunte octobri, Tridenti, dominus Pelegrinus Mez<br />

gastaldus, caniparius et collector fictorum episcopatus Tridenti per dominum Maynardum<br />

ducem Carinthie, comitem tyrolensem vocavit se bene solutum a domina Pasquina uxore<br />

magistri de Luzeus de duobus stariis tridentinis boni frumenti quod fictum omni anno dare debet<br />

episcopo tridentino de suis vineis iacentibus in Arbiano; renuncians exceptioni.<br />

Pergamena mm 124x110. Notaio: Zacheus.<br />

9. Anno 1335 indictione 3, die 17 iunii, Tridenti. - Providus et sapiens vir dominus<br />

Iustinianus iudex dictus de Gardulis civis Tridenti procurator pro domino fratre Henrico<br />

episcopo tridentino vocavit se bene solutum de una libra piperis a domino Bonaventura<br />

quondam domini Baldini habitatoris Tridenti pro ficto unius domus iacentis in civitate Tridenti<br />

super platea.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca.<br />

443


Capsa 26<br />

10. Anno 1339 indictione 7, die 3 intrante decembri in castro Castelfundi, praesentibus<br />

domino Wamardo filio quondam domini Nicolai de Arso, ser Perengerio filio quondam domini<br />

Morandi de Vasso, Christofallo de Vasso quondam domini Warardi de Castelfundo, ser Mualio<br />

quondam domini Eoli de Malusco, Bertoldo notario de Caldesso vicario Castelfundi. - Nobilis et<br />

potens miles dominus Altomus de Boymonto capitaneus Castelfundi confessus est se habuisse<br />

et sibi solutas fuisse a Francisco notario de Marchadentis de Tridento massario vallium<br />

Annaniae et Solis, dante nomine domini Nicolai episcopi tridentini novem centum libras<br />

denariorum veronensium parvulorum bone monete nunc apud modernos usualis in Merano,<br />

computatis in hac summa 700 libris iam acceptis in castro Livi, quas 900 libras dominus<br />

episcopus eidem domino Altomo tenebatur solvere.<br />

Pergamena mm 260x175. Notaio: Lisinbertus de Lahina.<br />

11. Anno 1343 indictione 11, die sabati 18 octobris, Tridenti in contrata ruzee, praesentibus<br />

domino Bartolomeo de Vallessella canonico tridentino et presbitero Mozo capellano in ecclesia<br />

Tridenti. - Bonaventura notarius quondam magistri Francisci Fabri de Tridento tanquam exactor<br />

censuum domini episcopi de Tridento fuit confessus se recepisse a domino Laurentio de Brixia<br />

canonico tridentino quinque solidos denariorum parvulorum nomine affictus unius petie terre<br />

vineate iacentis in pertinentiis Tridenti in Muralta ubi dicitur in Arvegna apud senterium,<br />

renuncians exceptioni.<br />

Pergamena mm 158x130-135. Notaio: Nicolaus de Tridento f. magistri Dominici muratoris.<br />

12. Anno 1286 indictione 14, die 12 intrante ianuario, in Bozano ad plebem in ecclesia s.<br />

Mariae. - Hainricus Pochelan servus domini Goteshalchi decani de Tridento procurator domini<br />

Gabrielis de Porta de Tridento clamavit se bene fore solutum a fratre Conrado de Pradunge<br />

domus theutonicorum in Bozano de centum libris denariorum veronensium de uno debito quod<br />

ipse dominus Hainricus episcopus tridentinus dare tenetur domino Gabriello de Porta de<br />

Tridento et renunciat exceptioni etc.<br />

Pergamena mm 81x165. Notaio: Bertoldus dom. Henrici regis.<br />

13. Anno 1339 indictione 7, die 27 martii, pontificatus domini Benedicti papae XII anno V.<br />

Datum in Avinione. - Lambertus basilice XII apostolorum presbiter cardinalis sacri collegii<br />

cardinalium vicecamerarius recognoscit quod dominus Nicholaus episcopus tridentinus pro<br />

parte communis servicii in quo praefato collegio tenebatur, quingentos florenos auri; item pro<br />

parte servicii familiae predictorum dominorum cardinalium triginta unum florenos auri quatuor<br />

solidos, quatuor denarios monete currentis per manus domini Geraldi de Magnaco procuratoris<br />

sui ipsi pro collegio cardinalium recipienti tempore debito solvi fecit, de quibus sic solutis<br />

ipsum episcopum, ecclesiam suam, successores suos eorumque bona praefati collegii nomine<br />

absolvit et quietat.<br />

Pergamena mm 169x260. Sigillo perduto.<br />

14. Anno 1390 indictione 13, die 8 augusti. - Recensio pecuniae restitutae per Marchum<br />

notarium massarium civem Tridenti civibus tridentinis quorum nomina ibi sunt ob pecuniam ab<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

444


Capsa 26<br />

eisdem civibus olim mutuatam domino Alberto episcopo tridentino et ab eodem modo restituta,<br />

quae quidem pecunia ascendit ad summam 3073 ducatorum auri.<br />

Cartaceo, carte 3. - Magister Iosius phisicus; Paulus notarius de Iudicariis; Albertus notarius de<br />

Sacho; Marcus notarius; Federicus notarius de Pao; Franciscus aurifex; Rodulfus notarius; Vigilius<br />

notarius.<br />

15. Anno 1391, die 20 ianuarii. - Quittatio facta a domino Marino s. Mariae novae diacono<br />

cardinale domini papae camerario pro solutione 1190 florenorum auri per dominum Georgium<br />

episcopum tridentinum facta Romae pro suo communi servicio manu domini Iohannis Senging<br />

decani ecclesiae pataviensis. Item prorogationes termini pro aliis solutionibus faciendis.<br />

La pergamena notata da Ippoliti- Zatelli non c'è. Al suo posto:<br />

Pergamena mm 172x216. Sigillo perduto. 1391, indictione 14, 29 novembris Romae. Spese nella<br />

curia romana.<br />

Pergamena mm 204x240. Roma, 1391, 12 augusti. Proroga nel pagamento delle spese fatta al<br />

vescovo di Trento.<br />

Pergamena mm 195x265. Sigillo pendente. 1391, 28 novembre. Proroga come sopra.<br />

16. Anno 1392, die 1 februarii. - Quittatio alia pro solutis Romae florenis auri 367 solidis<br />

70 pro serviciis officialium etc. facta ab eodem domino episcopo Georgio manu Rambaldi<br />

decani tridentini. Item alia eodem modo pro solutis aliis florenis auri 122 solidis 40 sub eodem<br />

anno et die.<br />

Manca.<br />

17. Anno 1393, tertio nonas maii, Perusii. - Dominus Bonifacius papa VIIII quittationem<br />

dat domino Georgio episcopo tridentino pro solutis 400 florenis auri pro serviciis etc. dato<br />

termino pro facienda solutione completa dictorum serviciorum.<br />

Eodem anno et die idem dominus Bonifacius quittationem facit eidem domino episcopo pro<br />

facta solutione 450 pro serviciis cardinalium et 140 florenorum aureorum pro familiaribus et<br />

officialibus, dato termino pro integra solutione facienda.<br />

Adsunt duae prorogationes, Perusii ultimo martii.<br />

C'è soltanto il 17b. Pergamena mm 210x265. Sigillo pendente.<br />

Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 103. Pergamena mm<br />

373x439.<br />

Altra copia in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden SammlungU. 104. Pergamena mm<br />

313x403.<br />

18. Anno 1394, die 4 novembris. - Quittatio domini Conradi domini papae vicecamerarii<br />

facta domino Georgio episcopo tridentino pro solutione 25 florenorum auri pro serviciis<br />

clericorum camerae apostolicae.<br />

Eodem anno et die. - Quittatio domini Henrici cardinalis camerarii facta eidem domino<br />

episcopo Georgio pro solutione florenorum 168 solidorum 37 denariorum 6; item florenorum 6<br />

solidorum 12 denariorum 6 monetae romanae pro serviciis. In utraque quittatione conceditur<br />

terminus pro solutione integra facienda.<br />

Pergamena mm 215x300. Sigillo pendente.<br />

Pergamena mm 223x260. Sigillo pendente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

445


Capsa 26<br />

19. Anno 1397, die 1 februarii. - Heinricus cardinalis camerarius terminum concedit<br />

domino episcopo Georgio tridentino pro solutione facienda pro parte sui communis et unius<br />

minuti serviciorum pro familiaribus.<br />

Pergamena mm 210x230. Sigillo infranto.<br />

20. Anno 1400, die 8 martii. - Dominus Conradus archiepiscopus nicosiensis et domini<br />

papae camerarius notum facit quod cum dominus Georgius episcopus tridentinus teneretur<br />

singulis bienniis romana curia citra montes existente, sedem apostolicam visitare, per<br />

honorabilem virum magistrum Iohannem Vulpis litterarum apostolicarum abbreviatorem et<br />

scriptorem procuratorem suum pro bienniis quinque praeteritis ipsam sedem cum devotione<br />

debita visitavit. Nihil tamen visitationis huiusmodi causa camerae apostolicae obtulit et servivit.<br />

Insuper eum a reatu periurii si quid incurrit propter moram visitationis retardatae, absolvit.<br />

Pergamena mm 173x200. Sigillo perduto.<br />

21. Anno 1425, die 20 iunii. - Franciscus episcopus sabinensis cardinalis Venetiarum<br />

vulgariter nuncupatus, collegii cardinalium camerarius quittationem facit domino Alexandro<br />

episcopo tridentino de receptis florenis auri 137 solidis 25 pro serviciis etc. dando terminum pro<br />

aliis.<br />

Eodem anno die 23 novembris. - Idem Franciscus quittat pro florenis auri 387, solidis 25;<br />

praedictum episcopum Alexandrum absolvit a censuris ob defectum solutionis in termino etc.<br />

terminum prorogando.<br />

Eodem anno et die. - Quittatio alia pro florenis auri 250 pro serviciis camerae apostolicae,<br />

cum simili absolutione a censuris et termini prorogatione.<br />

Pergamena mm 183x290. Sigillo pendente.<br />

Pergamena mm 234x286. Sigillo pendente.<br />

Pergamena mm 204x316. Sigillo pendente infranto.<br />

22. Anno 1426, die ultima aprilis. - Quittationes duae pro solutis florenis 100 camerae<br />

apostolicae et florenis 100 camerae cardinalium a domino Alexandro episcopo tridentino etc.<br />

Eodem anno die 9 octobris. - Aliae duae quittationes pro solutis florenis auri 100 camerae<br />

cardinalium et florenis 97 solidis 40 camerae apostolicae etc. dando terminum pro integra<br />

solutione.<br />

Pergamena mm 235x235. Sigillo perduto.<br />

Manca il secondo documento. Esistono in Innsbruck: Bibl. Ferdinandeum 148. altre 2 pergamene:<br />

1426aprile 30, mm 233x308 e1426 aprile 15, mm 213x285.<br />

23. Anno 1427, die 20 iunii. - Quittatio pro solutione florenorum 60 camerae apostolicae et<br />

florenorum 25 clericis officialibus eiusdem camerae, facta a domino Alexandro episcopo<br />

tridentino cum termino.<br />

Eodem anno die 22 iunii. - Quittatio pro solutione florenorum 60 auri facta camerae<br />

cardinalium.<br />

Eodem anno, die 15 decembris. - Quittatio pro solutione florenorum 60 camerae<br />

apostolicae et florenorum 20 clericis etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

446


Capsa 26<br />

Pergamena mm 189x306. Sigillo pendente.<br />

Pergamena mm 210x204. Sigillo pendente.<br />

Il terzo documento manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden<br />

Sammlung 149. Pergamena mm 240x338.<br />

24. Anno 1429, die 26 martii. - Quittatio pro solutione florenorum auri 294 solidorum 35<br />

camerae apostolicae et florenorum auri 71 solidi 1 denariorum 4 clericis officialibus facta a<br />

domino Alexandro episcopo tridentino.<br />

Eodem anno, die 11 aprilis. - Quittatio pro solutione florenorum auri 212 solidorum 12<br />

denariorum 6 camerae cardinalium et eorum officiariis facta ab eodem episcopo tridentino.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden SammlungU. 150.<br />

Pergamena mm 190x260.<br />

25. Anno 1430, die 16 maii. - Quittatio pro solutione florenorum auri 54 solidorum 18<br />

camerae cardinalium et officiariis ac familiaribus facta a domino Alexandro episcopo tridentino.<br />

Eodem anno, die 11 iulii. - Quittatio pro solutione florenorum auri 136 solidorum 9<br />

camerae apostolicae.<br />

Pergamena mm 203x277. Sigillo pendente.<br />

Pergamena mm 195x275. Sigillo pendente.<br />

26. Anno 1450, die 13 maii in vigilia Ascensionis, Romae. - Benedictus abbas monasterii s.<br />

Laurentii extra muros Tridenti testatur pro parte domini Georgii episcopi tridentini a domino<br />

Iohanne Sultzpach decano et canonico Tridenti in vim concordiae iussu domini papae factae et<br />

vi cuius dictus episcopus debet ei solvere florenos 200, se recepisse centum florenos auri de<br />

camera.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

27. Anno 1452, die 23 maii, Tridenti. - Dominus Marchabrunus de Castrobarcho Bixeni<br />

fatetur se recepisse a domino Georgio episcopo tridentino pro parte solutionis provisionis suae<br />

pro castro Petrae marchas 100 denariorum bonae monetae de moneta nova.<br />

Eodem anno, die 7 octobris in castro Petrae. - Idem Marchabrunus fatetur se recepisse<br />

nomine provisionis suae ab eodem episcopo ducatos centum auri.<br />

Anno 1453, ultimo iulii in castro Petrae. - Idem Marchabrunus recepit ducatos 80 pro parte<br />

suae provisionis quam habet a praelibato domino episcopo.<br />

Eodem anno, die 5 decembris. - Idem Marchabrunus fatetur se recepisse ducatos 60 pro<br />

parte provisionis suae 300 ducatorum quam habet ab immensa benignitate praefati domini<br />

episcopi.<br />

Anno 1454, penultima februarii. - Item eodem titulo recepit ducatos 40 auri.<br />

Eodem anno , die 3 maii. - Idem eodem titulo recepit ducatos 60.<br />

Eodem anno, die 11 iulii. - Idem eodem titulo recepit ducatos 50.<br />

Eodem anno, die 24 augusti. - Idem eodem titulo recepit ducatos 25.<br />

Eodem anno, die 25 octobris. - Idem eodem titulo recepit ducatos 50.<br />

Anno 1455, die 17 martii. - Idem eodem titulo recepit florenos rainenses 100.<br />

Anno 1456, die 19 februarii. - Idem eodem titulo recepit ducatos 50.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

447


Capsa 26<br />

Cartaceo, carte 11. Sigillo aderente. Sono 11 documenti.<br />

28. Anno 1453, die 19 ianuarii in castro s. Michaelis de Vulsana. - Epistola domini<br />

Friderici de Fridericis ad magnificum et potentem militem Gratiadeum de Campo nepotem<br />

suum ut domino Iorio episcopo tridentino exponat expensas quas fecit et facere debet, eumque<br />

roget ut ad se venire permittat<br />

Anno 1454, die 5 februarii, Tridenti. - Idem dominus de Federicis recognoscit se esse<br />

integraliter solutum de omni suo salario seu provisione sibi promissa a domino Georgio<br />

episcopo tridentino usque ad primam diem elapsi ianuarii.<br />

Anno eodem, die 28 iulii. - Idem pro eodem titulo recepit ducatos 40 in auro.<br />

Anno 1455, die 28 novembris. - Idem eodem titulo recepit ducatos 70 auri.<br />

Anno 1456, die 12 martii. - Idem eodem titulo recepit ducatos 25 auri.<br />

Anno 1456, die 25 maii. - Idem eodem titulo recepit ducatos 34 auri.<br />

Anno 1459, die 6 iulii. - Idem eodem titulo recepit marchas 25.<br />

Anno 1460. - Idem Fridericus de Fridericis sub eodem titulo recepit florenos 25 auri.<br />

Cartaceo, carte 8. 6 quietanze con sigillo aderente.<br />

29. Anno 1462, die 20 madii in castro Romano. - Bartholomeus de Merzariis testatur se<br />

recepisse ducatos centum in ratione 60 grossorum pro singulo ducato a Prevorio de Prevorio ac<br />

domini episcopi tridentini massario vallis Iudicariarum ultra Duronum, idque vigore litterarum<br />

eiusdem reverendissimi domini tridentini sub die 18 madii 1462 ac sub titulo mutui.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente.<br />

30. Anno 1463, die 14 octobris. In opido Bozani. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus recognoscit quod dominus Anthonius de Litzana ab anno 1456, die 11 novembris<br />

vicarius vallis Flemmarum per dominum Anthonium Schretenperger civem tridentinum<br />

generum suum et fideiussorem sibi legalem fecit rationem pro dicto vicariatus officio et<br />

remansit obligatus ad solutionem 133 marcarum, 10 grossorum usualis monete meranensis ipsi<br />

domino episcopo faciendam; in aliis omnibus remansit absolutus.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

31. Anno 1464, die 19 aprilis in opido Bolzani. - Dominus Georgius episcopus tridentinus<br />

commitit Calapino de Calapinis iuris utriusque doctori ac massario suo in civitate Tridenti quod<br />

domino Iohanni de Metzio capitaneo suo Tridenti ratione gubernationis dicti capitaneatus solvat<br />

centum marchas.<br />

Eodem anno, die 7 septembris in castro s. Vigilii Coredi iubet eidem solvi marchas 120.<br />

32. Anno 1476, die 18 mai. - Rolandus de Sporo fatetur se recepisse a nobili viro Antonio<br />

de Nano marcas 22 vigore litterarum reverendissimi domini sui tridentini.<br />

Anno 1479, die 17 octobris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Iohannes episcopus<br />

tridentinus committit Nicolao de Bonademan quatenus domino Rolando de Sporo restum debiti<br />

satisfaciat, idque iuxta rationes seu computum factum a domino presbitero Iohanne Ortweyn<br />

capellano suo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

448


Capsa 26<br />

Anno 1480, die 27 iulii in burgo castri Toni. - Dominus Rolandus de Sporo contentus fuit<br />

se habuisse a Melchiore de Tayo nomine nobilis viri domini Iacobi de Rochabruna massarii<br />

vallium Annaniae et Solis libras 30 et in castro Valeri dei 23 eiusdem mensis marchas 7.<br />

Eodem anno, 19 septembris. - Idem dominus Rolandus de Sporo vicarius generalis vallium<br />

Annaniae et Solis fatetur se recepisse a domino Iacobo de Rochabruna massario pro completa<br />

solutione quinquaginta marcarum salarii sui vicariatus anni decursi 1479.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigilli aderenti.<br />

Pergamena mm 203x277. Sigillo pendente.<br />

Pergamena mm 195x275. Sigillo pendente.<br />

33. Anno 1478, die 6 octobris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus committit Nicolao de Bonademan massario suo vallium Iudicariarum<br />

quatenus domino Waltasar de Montani castellano castri Theni solvat marchas 32 quas<br />

expenderat pro expensis famulorum pro custodia dicti castri ab ipso domino episcopo<br />

transmissorum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

34. Anno 1479, die 17 maii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus committit domino Iacono de Rochabruna massario suo vallium Annaniae<br />

et Solis ut nobili Wilhelmo de Maluscho castellano castri Coredi exsolvat marchas 20 pro eius<br />

salario.<br />

Anno 1480, quarto idus maii. - Dominus Wilhelmus de Maluscho castellano castri Coredi<br />

fatetur se recepisse a domino Iacobo de Rochabruna marchas 15 a reverendissmo episcopo<br />

tridentino sibi solvendas.<br />

Eodem anno, die 12 octobris. - Blathassar tabernarius ad Coronam fatetur se recepisse<br />

marchas 12 solidos 8 denarios 3 quatrinos 3 a domino Iacobo de Rochabruna solvente pro<br />

domino episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigilli aderenti due. Il terzo documento è in italiano.<br />

35. Anno 1493, die 26 decembris. - Ludovicus Pavesus potestas tridentinus fatetur se<br />

recepisse a domino electo tridentino florenos rainenses 10 auri pro una parte salarii suis.<br />

Anno 1495, die 12 ianuarii. - Sigismundus Visintainer notarius de Maleto fatetur se<br />

recepisse a domino Udalrico de Liechtenstain electo ecclesiae tridentinae raynenses 50 sibi<br />

spectantes pro primo termino de pecuniis in quibus Antonius Sani nobilis de Ymario dicto<br />

reverendissimo episcopo et ipsi obligatur, uti in litteris.<br />

Eodem anno, die 18 octobris. - Idem Visintainer fatetur se recepisse alios florenos renenses<br />

50.<br />

Anno 1496, die 18 aprilis. - Idem Visintainer recepit alios renenses 25.<br />

Anno 1497, die 21 marcii, Tridenti. - Dominus Petrus Fangerlin vicarius perpetuus<br />

ecclesiae augustensis maioris recognoscit se a domino Udalrico episcopo tridentino de mandato<br />

dominorum de Fruntsperg recepisse florenos renenses 100 et hoc pro anniversario erigendo in<br />

ecclesia cathedrali augustensi per quondam bonae memoriae episcopo Udalrico antecessore<br />

ibidem instituto.<br />

Anno 1499. - Presbiter Iacobus massarius capituli ecclesiae Tridenti testatur se recepisse a<br />

domino episcopo Tridenti libras 6 pro duobus affictibus unius domus videlicet in qua<br />

martyrizatus fuit beatus Simon; nempe grossos 32 pro affictu quatuor annorum, qui spectat<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

449


Capsa 26<br />

praebendae primae s. Petri ab anno 1496 ad 1499, computando grossos 8 singulo anno; et<br />

grossos 40 pro uno affictu qui spectat praebendae de Eno pro duobus annis 1496 et 1497.<br />

Anno 1500, die 14 ianuarii. - Dominus Georgius de Fatis de Trilaco decretorum doctor<br />

decanus, canonicus ecclesiae tridentinae nec non massarius fabricae dictae ecclesiae testatur se<br />

recepisse a domino Udalrico episcopo tridentino ducatos 25 in tanta moneta veneta et 6 tronos<br />

per ducatos et ultra unum tronum, quos ei dictus dominus episcopus dedit nomine filii domini<br />

Osbaldi cancellarii serenissimi domini regis romanorum pro palio ex eo quia receptus est in<br />

canonicum per mortem domini Alberti Gesellar; in cuius fidem etc.<br />

Eodem anno, die 25 augusti. - Ser Laurentius et Cristanus de Fundoiar tanquam<br />

procuratores venerabilis viri domini Leonardi Fondoiar plebani sanctae Mariae de Teno fecerunt<br />

finem et quietationem perpetuam de ulterius non petendo reverendissimo domino Udalrico<br />

episcopo tridentino rainenses 23 quos nunc solvit, prout debebat, vigore quorumdam bonorum<br />

descriptorum in quodam inventario facto per quondam dominum Udalricum de Fruinsperch<br />

episcopum de bonis praedicti domini presbiteri Leonardi in castro Boni Consilii repertis<br />

tempore quo retentus fuit.<br />

Anno 1502, die 1 iunii. - Nicolaus de Aprovinis quietat et absolvit reverendissimum<br />

dominum Udalricum episcopum tridentinum ab omni debito pro suo salario de annis octo,<br />

quibus fuit officialis eius. Item de omni mercede ipsi debita pro processibus et executionibus<br />

formatis contra Ioannem Gotardum et Ioannem Franciscum de Perotiis etc. et praedicta facit<br />

quia dictus dominus episcopus ea voluit sibi compensari pro investitura facta Hieronimae<br />

consorti suae et sibi de clausura ad molendina sancti Francisci suae reverendissimae paternitati<br />

devoluta.<br />

Cartaceo, carte 11. Sigilli aderenti. Nove documenti. Notaio: Blaxius f.q. Iacobi Mirane.<br />

36. Anno 1508, die 25 aprilis. - Antonius Cariolus civis tridentinus fatetur se recepisse<br />

nomine magnifici et generosi baronis domini Nicolai de Firmiano a reverendissimo domino<br />

Georgio episcopo tridentino florenos renenses 260 pro luitione sive liberatione castri Toblini<br />

quondam domino Vigilio fratri dicti domini Nicolai pignorati.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

37. Anno 1514. - Dominus Bernardus electus ecclesiae tridentinae mutuo accepisse fatetur<br />

a domino Iacobo Masio vallium Iudicariarum ultra Duronum massario suo florenos renenses<br />

400; a domino Laurentio Sytz cive tridentino florenos renenses 100; a domino Antonio de<br />

Roveredo cive Tridenti florenos renenses 30; a domino Contes a Vaginis florenos renenses 100;<br />

a domino Symone Brunor cive tridentino florenos renenses 100; a domino Iacobo a Prato cive<br />

tridentino florenos renenses 200; a domino Symone Mirana cive tridentino florenos renenses 60;<br />

a domino Alexandro de Ferrandis cive tridentino florenos renenses 301; a domino Bartholomeo<br />

Guler habitatore in Calliano florenos renenses 200; a domino N. Zorleta cive tridentino florenos<br />

renenses 50; a domino Nicolao Mor de Morenberg vallium Annaniae et Solis massario florenos<br />

renenses 401; a domino Pangratio de Campo mutario mutae episcopalis Vermilii florenos<br />

renenses 400; a domino Bonaquisto Travaiono cive tridentino florenos renenses 100; a domino<br />

presbitero Petro de Puteo florenos renenses 70; a domino Petro Buxio domino iurisdictionis<br />

Numii florenos renenses 400; a domino Antonio de Leudro doctore canonico ac in spiritualibus<br />

vicario florenos renenses 100;<br />

Anno 1515, die 20 septembris. - Dominus Nicolaus de Neuhaus canonicus tridentinus et<br />

Michael Hess domini episcopi tridentini secretarius se mutuo recepisse a domino Antonio de<br />

Leudro doctore canonico et vicario in spiritualibus generali florenos renenses 100 expendendos<br />

pro necessitate reverendissimi domini tridentini episcopi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

450


Capsa 26<br />

Cartaceo, carte 17. Sigilli aderenti.<br />

38. Anno 1514, die 5 maii, Veronae in domo sive palacio residentiae infrascripti domini<br />

episcopi tridentini, dominus Michael Iorba episcopus argolicensis et suffraganeus tridentinus<br />

fatetur se fecisse computum cum reverendissimo domino Georgio episcopo tridentino et<br />

concludendo omnia se contentum declarat ea die in qua venit ad servicia reverendissimae<br />

dominationis suae quae fuit 8 iulii 1510 usque ad diem 8 iulii 1514 ita ut fructus plebis Turis<br />

huius anni computari sibi debent pro anno incipiente die 8 iulii 1514 usque ad diem 8 iulii 1515.<br />

Eodem anno die 7 maii. - Idem Michael episcopus argolicensis fatetur se accepisse a<br />

domino Vito de Naydek nepote reverendissimi domini episcopi tridentini florenos raynenses 40<br />

quos loco mutui accipit a dicto domino episcopo tridentino infra sex menses restituendos.<br />

Anno 1515, die 23 maii, Tridenti. - Idem dominus Michael episcopus arcusensis et<br />

suffraganeus reverendissimi domini Bernardi episcopi tridentini fatetur se ab eodem recepisse in<br />

pluribus vicibus florenos renenses 50 in computum salarii sui incipiendo ab anno 1515, die 1<br />

ianuarii. Fatetur insuper die sequenti seu 24 maii se recepisse alios florenos renenses 25 in<br />

computum salarii sui.<br />

Anno 1517, die 1 marcii. - Idem dominus Michael episcopus archusensis fatetur se<br />

accepisse a reverendissimo domino suo episcopo florenos raynenses 25 et hoc in computum<br />

salarii sui pro parte praesentis angariae istius anni.<br />

Cartaceo, carte 7.<br />

39. Anno 1515, die 8 maii. - Frater Archangelus a Sonzino ordinis Minorum de observantia<br />

guardianus conventus s. Bernardini apud Tridentum testatur dominum Thomam Chazuffum<br />

procuratorem dicti conventus recepisse a reverendissimo domino episcopo tridentino raynenses<br />

20 ratione unius legati fratribus illius conventus facti a quondam domino Bonaquisto Travaiono.<br />

Item die 12 iunii alios raynenses 30 recepisse testatur ut supra.<br />

Eodem anno die 11 augusti raynenses alios 30 recepisse affirmat.<br />

Cartaceo, carte 2. - Io frate Archanzolo de Soncino guardiano del monasterio de s. Bernardino<br />

apresso Trento. In italiano.<br />

Manca il documento del 12 giugno 1515.<br />

40. Anno 1516, die 7 ianuarii Tridenti. - Bernardinus de Carminatis fatetur se recemisse a<br />

reverendissimo domino episcopo tridentino ad computum camerlengi de Verona florenos 48<br />

solidos 40 quos dictus camerlengus Veronae receperat nomine magnifici domini Andreae a<br />

Burgo.<br />

Anno 1517, die penultima iunii, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus profitetur quod eius contemplatione Bolf hebraeus habitator in Ripa<br />

restituit certa pignora nobili domino Antonio Bagaroto paduano quae pignoraverat pro scutis 30<br />

quae infra tres menses idem Bagarotus solvere promisit cum suis usuris; ipsoque non solvente<br />

idem dominus episcopus se omnia soluturum promittit.<br />

Anno 1518, die 6 marcii, Insprukh. - Dominus Nicolaus de Newhaws canonicus tridentinus<br />

se recepisse fatetur a reverendissimo domino suo episcopo tridentino renenses 40 pro completa<br />

solutione renensium 75 quam sua reverendissima dominatio sibi debebat, clamans se solutum in<br />

integrum.<br />

Anno 1533, die 15 martii, Insprugg. - Dominus L. Romulus Pincius iuris utriusque doctor<br />

profitetur se ab eo die quo ad servitium reverendissimi et illustrissimi principis ac domini sui<br />

cardinalis Tridenti assumptus fuit usque ad festa nativitatis proxime praeteritae, quo tempore ad<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

451


Capsa 26<br />

parochialem ecclesiam Levigi a sua reverendissima et illustrissima dominatione praesentatus<br />

fuit, de omni suo salario fuisse satisfactum, neque etiam in futurum aliud salarium petiturum.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente del Pincio.<br />

Il secondo documento è in italiano.<br />

41. Anno 1527, die 12 novembris. - Dominus Laurentius Siz draperus et civis Tridenti se<br />

solutum fatetur ab illustrissimo et reverendissimo principe et domino tridentino de omni re<br />

insimul habita usque ad instrumentum cessionis a reverendissima sua dominatione factae hac<br />

ipsa die apud Bastianum Baval, de raynensibus 620 quos dominus Thomas magister domus et<br />

Angelus de Merano fiscalis dare promittunt nomine illustrissimi et reverendissimi domini<br />

praedicti.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

42. Anno 1537 indictione 10, die 14 augusti, Placentiae in salla superiori domus<br />

habitationis infrascriptae illustrissimae dominae sitae in vicinia s. Martini in Burgo. -<br />

Illustrissima domina comitissa Catherina relicta quondam illustrissimi domini comitis Andreae<br />

de Burgo tanquam tutrix illustrissimi domini comitis Ferdinandi eius unici filii constituit suum<br />

nuncium et procuratorem dominum Hieronymum Cariolum civem tridentinum specialiter ad<br />

recipiendum florenos 600 ab illustrissimo et reverendissimo domino cardinali civitatis Tridenti<br />

debitos praefato domino comiti Ferdinando occasione redditus et proventus anni praesentis<br />

finituri in kalendis septembris proximi.<br />

Eodem anno, die 24 septembris. - Dominus Hieronymus Cariolus fatetur suprascriptam<br />

summam florenorum 600 se recepisse.<br />

Anno 1538, die 1 septembris, Tridenti. - Domina Catherina Angussola de Burgo comitissa<br />

etc. testatur se recepisse ab illustrissimo et reverendissimo cardinale episcopo et principe<br />

tridentino florenos renenses 600 in ratione librarum quinque pro singulo et hoc pro usufructu<br />

florenorum 12.000 quos ab ipsa tenet reverendissima sua dominatio.<br />

Pergamena mm 240x330. Notaio: Francesco Maria de Bellenzona. Sigillo aderente.<br />

Il 42 b è cartaceo con sigillo aderente. In italiano.<br />

Il 42 a è cartaceo con sigillo aderente. In tedesco.<br />

43. Rationes redditae a massariis, datiariis, oeconomis, capitaneis, fiscalibus officio<br />

spirituali tam de expositis quam expensis in toto principatu ab anno 1667 usque ad annum 1669;<br />

desunt tamen plures.<br />

Manca.<br />

44. Quitantiae episcoporum Ioannis Hinderpach et Udalrici factae mutariis seu datiariis de<br />

Vermeio anno 1468, 1469, 1470, 1471, 1473, 1490, 1494 etc.<br />

Cartaceo, carte 28. Sigilli aderenti. Quietanze 13 dell'Hinderbach; 11 quietanze del Frundsberg.<br />

45. Aliae quitantiae episcoporum Ioannis Hinderpach, Udalrici Frundsberg, Udalrici<br />

Liectenstain atque Georgii Nothaft eoconomi canonici sede vacante factae datiariis de Vermeio<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

452


Capsa 26<br />

nec non rationes redditae a datiario de Vermeio de tribus annis; accedunt variae schedulae in<br />

quibus permittitur certis personis transitus suarum rerum absque solutione dacii.<br />

Cartaceo, carte 60. Parte in italiano e parte in tedesco.<br />

46. Anno 1494, 7 maii. - Quitantia domini Ioannis Baptistae de Lambertinis de Bononia qui<br />

testatur se accepisse a camera fiscali domini episcopi tridentini residuum salarii sibi debiti pro<br />

munere officii potestariae Tridenti iam absoluto, videlicet reinenses ducentos tredecim, libras<br />

duas et grossos septem.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

47. Anno 1494, 6 maii. - Attestatio Francisci Gelphi massarii domini episcopi tridentini<br />

quod dederit domino Ioanni Baptistae de Lambertinis potestati Tridentino pro parte salarii trium<br />

annorum et duorum mensium cum dimidio in ratione renensium 165 pro quolibet anno, et quod<br />

in totum habuerit 315 renenses, libras 4 grossos tres.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

48. Anno 1474 et 1476. Notae quarumdam expensarum domini Ioannis episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carte 15. Parte in italiano. - Iohannes de Zeis plebanus s. Petri Tridenti; Walphadus<br />

plebanus Civezani anno 1441.<br />

49. Anno 1494, 24 maii. - Ludovicus Pavesus potestas tridentinus testatur pro duorum<br />

mensium salario accepisse renenses 27½ a domino Francisco Gelpho massario.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

50. Anno 1497, 7 iunii. - Ottolinus de Schiffis de Valentia potestas tridentinus testatur se<br />

accepisse a domino Francisco Guelfo massario pro parte sui salarii renenses 15.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

51. Anno 1506-1507. - Attestationes Nicolai Basilei tergestini potestatis Tridenti de salario<br />

accepto a domino Antonio de Moris consiliario et massario domini Georgii episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carte 7.<br />

52. Anno 1303, 4 augusti, Mantuae. - Frater Philippus episcopus tridentinus Tridentum<br />

scribit ad fratrem Bonominum de Godio camerarium suum quatenus recipiat omnes rationes<br />

collectarum factarum a domino Odorico de Corredo et eidem postea quietationem faciat.<br />

Anno 1303, 7 intrante septembri, Tridenti in palatio episcopatus, praesentibus Walengo<br />

plebano Marnigae, Bonzuhano notario canonico tridentino, Simone de Gardulis, Walterio de<br />

Flaono, Dainesio de Clexio etc. - Cum dominus frater Philippus episcopus tridentinus pro<br />

urgentibus necessitatibus ecclesiae suae 40 solidos de collecta pro quolibet foco subditorum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

453


Capsa 26<br />

suorum imposuisset, dominum Odoricum de Corredo dictarum pecuniarum collectorem<br />

destinavit, qui postea de acceptis pecuniis rationem reddidit, ita mandante domino episcopo,<br />

fratri Bonomino de Godio camerario suo. Omnes pecuniae collectae in vallibus Ananiae et<br />

Solis, Iudicariarum, Leudri, Rippae, Theni, Arci, Nagi, Vestini, Murii, Gardumi, vallis<br />

Flemmarum, Bozani, Montaneae novae, Pinedi, Perzini, Levigi, Calavini, Cavedeni,<br />

Supramontis, Terlaci etc. fuerunt decem et octo millia centum nonaginta librae, octo solidi et<br />

tres denarii veronensium quarum 6666 13 solidos et 4 denarios solvit domino Bartholomaeo<br />

della Schala capitaneo veronensi nominatim pro tertia parte 20.000 librarum veronensium quae<br />

pro redemptione terrarum Rippae et Thenni eidem capitaneo debebantur. Aliae pecuniae<br />

distributae fuerunt partim principibus et ducibus Karinthiae pro solvendis militibus qui in<br />

servitio ecclesiae tridentinae circa festum Natalis domini in Tridento et Iudicaria fuerunt et pro<br />

salariandis capitaneis castrorum et ipso domino Odorico.<br />

Pergamena mm 250x152 e pergamena mm 530x285.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

454


Capsa 27<br />

CAPSA 27<br />

Inventaria (numeri 13)<br />

1. Anno 1527. - Inventarium bonorum quae reperiuntur in castro Boni Consilii Tridenti in<br />

idiomate germanico.<br />

Volume cartaceo (mm225x310). Carte 76.<br />

Un fascicolo unito di carte 6: inventarium castri Boni Consilii anno 1524.<br />

Unito un foglio: inventarium camerae argenti del 1527.<br />

2. Anno 1483 indictione 1, die mercurii 21 maii in villa Pranzii. - Inventarium confectum<br />

per magnificum et generosum dominum Pangratium de castro Bellaxii valis Ananie capitanium<br />

castri Theni pro reverendissimo et excelso domino Iohanne episcopo et domino Tridentino. In<br />

hoc inventario describuntur bona immobilia et possessiones, domos et affictus spectantes ad<br />

castrum Theni.<br />

Cartaceo, carte 15.<br />

3. Aliud exemplar eiusdem inventarii.<br />

Cartaceo, carte 11.<br />

4. Anno 1473. - Res designatae et ad inventarium registratae per dominum Sigismundum<br />

de Thono et dominum Rolandum de Spuro in castro Stenici. Item alia inventaria pro eodem<br />

castro de anno 1478 et 1517, in idiomate germanico.<br />

Cartaceo, carte 26. Parte in tedesco. Inventario in latino di armi e suppellettili dell'anno 1465.- 9<br />

baliste rotte, 8 spingarde, 27 schioppetti, 3 schioppetti fulciti, 2 barili e mezzo di polvere, 6 bombarde<br />

grandi per i sassi, piombo; 10 forme per fare le palle da schioppo; 17 scudi, 3 lance di ferro, una corazza<br />

di rame, 4 celate, due brazzali, - 14 paia di lenzuola di canapa, 15 coperte, 19 botti grandi di vino, 6 botti<br />

piccole, 2 centenari per l'olio: uno di pietra e l'altro di legno: 6 botti, 5 tini, 2 brentoni. 58 chiodi grandi, 5<br />

falci per mietere, 6 livere, 12 segoste, 3 pentole di bronzo, 2 olle, 4 padelle, 2 cazze, un mortaio di legno<br />

con i piloni di ferro, 2 mantesi nell'officina con tre magli, tenaglie, martelli. Item unum orologium ab oris<br />

fulcitum campanula. Item una campanela sita super rocam. Item unus campanulus in ecclesia s. Martini.<br />

Item una banderia cum insignia domini episcopi Georgii. - Nella cappella un messale di pergamena,<br />

calice, campanella.<br />

5. Anno 1483, die iovis 14 augusti. - Bona inventa in domo quae dicitur la Casa nova, loci<br />

beatissimae virginis Mariae de Campeyo designata per Michaelem famulum quondam ser<br />

Nicolai de Bonadoman olim massarii Iudicariarum pro domino Iohanne episcopo et domino<br />

tridentino, domino presbitero Iohanne Bulfal de Tulzo tunc temporis priore dicti loci; et hoc<br />

vigore litterarum praelibati reverendissimi domini episcopi.<br />

Cartaceo, carta 1. - 4 calici con le patene, croce d'argento dorato, 8 paramenti; unum bancale<br />

figurarum tres, palios figuratos ab altare; 19 fra messali e libri.<br />

6. Anno 1465, die 1 octobris, in praesentia dominorum Conradi prepositi in sancto<br />

Michaele, et Iohannis Saller praepositi in Gries, domini Hieronymi Saurwein in decretis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

455


Capsa 27<br />

licentiati plebani in Bolzano, domini Symonis plebani in Salurno, et nobilium virorum<br />

Christophori Firmianer etc. - Venerabiles patres et domini Iohannes de Paho et Ambrosius<br />

Slasperch canonici et yconomi pro se et toto capitulo tridentino fecerunt inventarium de<br />

omnibus bonis relictis per quondam bonae memoriae dominum Georgium episcopum<br />

tridentinum quae reperta fuerunt in castro Rhuchelstain salvis etc.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

7. Inventaria utensilium et suppellectilium quae habebantur in castro Boni Consilii de anno<br />

1470, 1472 et 1474, in germanico.<br />

Cartaceo, carte 42.<br />

8. Anno 1485. - Inventarium rerum repertarum in castro Numii in recessu domini<br />

Wolfgangi Nidernthor capitanei. Item rationes frumenti etc. castri Numii de villa Numii, Clusul,<br />

Pomerol, Alden, Carneid, Cimon. Summa totius frumenti staria 169, quarta 1; totius siliginis<br />

staria 119 quarte 3; milii staria 14 q. 2; panigii staria 20 q. 2; surgi staria 23. - Item ratio<br />

affictuum et censuum castri Corni in Linzima, in Patono, in Nomesino, de Yseria, in Marano<br />

etc. Summa frumenti staria 361 q. 1; galete 4 staria 3; siliginis staria 149 q. 3 gal. 8.<br />

Cartaceo, carte 4. Parte in tedesco.<br />

9. Anno 1471. - Inventaria quaedam facta per presbiterum Iohannem in quibus recensentur<br />

bona, utensilia sacra et prophana, debita et credita monasterii s. Mariae de Campelio partim in<br />

latino et partim in germanico idiomate.<br />

Cartaceo, carte 24. Parte in italiano e parte in tedesco.<br />

10. Anno 1509. - Registrum bonorum immobilium, iurium et actionum spectantium castro<br />

Toblini factum per Baptistam Cariolum capitaneum in dicto castro pro reverendissimo domino<br />

Georgio episcopo tridentino. - Item quinque gravamina proposita a domino capitaneo dicti castri<br />

contra homines de Calavino contravenientes eius mandatis in refectione cuiusdam viae et sibi<br />

usurpantes pascua etc. - Item quoddam exemplar unius locationis factae cuidam Nicolino de una<br />

domo et de muta ad pontem Sarcae.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

11. Anno 1534 indictione 7, die sabati 27 decembris in villa Mori vallis Lagari,<br />

praesentibus domino Petro Francisco della Betta plebano dictae plebis, domino Ioanne filio<br />

magnifici et nobilis domini Guielmi de castro Arsi, nobili et generoso equite domino Ioanne<br />

Baptista de Prato et domino Andrea Crivello, his duobus civibus et habitatoribus Tridenti et<br />

aliis. - Magnificus et generosus eques Nicolaus de castro Trantenstorph, magnificus et<br />

excellentissimus dominus Antonius Thicinus iuris utriusque doctor commissarii specialiter<br />

deputati a reverendissimo et illustrissimo domino cardinali et episcopo tridentino ac principe<br />

Bernardo, ac reverendus dominus Thomas Marsaner canonicus tridentinus pari modo<br />

commissarius requisiverunt dominum comitem Franciscum de Archo ibi praesentem nomine<br />

proprio, fratrum suorum et dominorum Vinciguerrae et Alexandri patruorum suorum, in quorum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

456


Capsa 27<br />

manibus usque in praesens fuerunt iurisdictiones quatuor Vicariatuum vallis Lagarinae et<br />

castrum Brentonici et Avii, ut iuxta conventiones Tridenti factas vellit in eorum manibus libere<br />

consignare et restituere praedicta castra cum omni re ad ea spectante, offerentes versa vice<br />

litteras absolutionis, qui dominus comes Franciscus per tactus manus omnimodo ac sine aliqua<br />

exceptione restituit omnem iurisdictionem meri et mixti imperii et gladii potestatis et alia omnia<br />

in ipsis quatuor Vicariatibus Murii, Brentonici, Allae et Avii ac Lomasini [Nomesini] et<br />

Manzani existentia et quae hactenus habuit etc. constituendo suum procuratorem dominum<br />

Baptistam quondam Antonii de Rubeis de Vigo Lomasii usque ad praesens locumtenentem<br />

suum in castro Avii ad consignada praedicta omnia et recipiendas litteras absolutionis,<br />

promittens de ratihabitione.<br />

Itaque eodem die facta fuit per dictum procuratorem consignatio castri Brentonici et domini<br />

commissarii acceptis clavibus intrarunt possessionem etc. et iuxta mandatum praedicti domini<br />

cardinalis Bernardi eandem possessionem per ipsarum clavium traditionem consignaverunt<br />

magnifico ac generoso domino Simoni barono de Sporo intervenienti et acceptanti nomine et<br />

vice magnifici et generosi comitis et baronis domini Christophori Philippi de Liechtenstayn sub<br />

conditionibus et pactis in instrumento factis.<br />

Item eadem die facta fuit consignatio castri Avii eodem modo et forma in omnibus.<br />

Sequitur inventarium bonorum consignatorum per Baptistam Spagnolum alias<br />

locumtenentem castri Avii tanquam procuratorem domini comitis Francisci de Archo, in castris<br />

Brentonici et Avii etc. vide ibi.<br />

Cartaceo, carte 10. Parte in italiano. - Inventario del castello di Brentonico e del castel di Avio.<br />

12. Anno 1533, die lunae 9 iunii. - Relatio seu informatio domini Bonifacii Bettae super<br />

differentiis vertentibus inter comunitatem Avii et commune Belluni seu potius Veronae ratione<br />

confinium vallius Lagarinae versus Veronam, facto per deputatos commissarios accessu ad loca<br />

confinium etc. quae confinia tam antiquiora quam moderna ibi describuntur.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

13. Quaedam inventaria particularium personarum nempe anno 1466 Thomae Suabel<br />

familiaris quondam domini episcopi Georgii. - Anno 1483 quondam domini presbiteri Alberti<br />

de Egnedina olim rectoris et beneficialis s. Iacobi de Predatio.<br />

Anno 1491 quondam presbiteri Bernardi de Trameno. Sine dato anni: Poleti de Brenzono,<br />

Antonelli Grandi de Fraporta in Theno, qui ob crimen aliquod videntur damnati.<br />

Cartaceo, carte 8. - Notaio: Iohannes de Gandino pergomensis diocesis. Parte in tedesco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

457


Capsa 28<br />

CAPSA 28<br />

Urbaria et calculationes (numeri 30)<br />

1. Extra signatur annus 1200. - Urbarium vallis Solis in quo recensentur fictus de caseo.<br />

Item agnelli de ficto et collecta de blava cum annona ac tandem rectitudo canavarii seu ius<br />

caniparii. Additur in fine: nonaginta duo homines de plaido in inferiori decania; in superiori<br />

quinquaginta.<br />

Pergamena mm 390x135-142.<br />

2. Anno 1215 indictione 3. - Urbarium de Iudicaria in quo describuntur fictus de blava et<br />

alia iura episcopi Tridenti in villis de Cares, de Cuguredo, de Comayo, de Banalo. Item in<br />

Buledo, in Cilado, in Vergogno. Additur quid praestare debent ministeriales.<br />

Pergamena mm 270x134.<br />

3. Extra notatus est annus 1220. - Urbarium affictuum bladi in Lisera, de Pomarolo de<br />

podere episcopatus, de Novarna de podere episcopatus ficta et de Anzima.<br />

Pergamena mm 512x95-115.<br />

4. Anno 1242. - Ratio bonorum episcopatus in primis in valle Lagari, scilicet in Valarsa<br />

novem mansii, in Vanza duo, in Trambelino unus, in Villa Cesoini in Paotno unus, ad Ysera<br />

unus.<br />

In valle Solis, in Terzolaso 4 staria milii et 18 denarii. In Carbonara 12 modia casei.<br />

In Flemmo habebat dominus Iacobinus de Lizana ad feudum a dominis comitibus de Piano<br />

5 vachas et 5 vitulos et 5 palos ferri et unam eram astoris et unum sparverum, de quo feudo in<br />

contracambium habuit dictus dominus Iacobinus in Brentonego scilicet ad Prata et ad Fadanum<br />

tres mansios, unum ad Fadanum et duos ad Prata.<br />

Pergamena mm 195-200x185-195. - Per la val di Sole nomina anche Ortisé, Termenago, Claiano,<br />

Pelizzano.<br />

5. Anno 1253, die dominico 10 intrante augusto in Clexio. - Coram domino Riprando<br />

castaldione episcopatus pro domino Sodegerio potestate Tridenti de regali gratia ser<br />

Raynaldinus de Marano sua fide solummodo cum sit temporius, ser Nicolaus de Plevano,<br />

Lafrancus de Pezo et Fridericus quondam Guarimberti de Malaborsa iuraverunt manifestare<br />

omnes personas tenentes et possidentes de bonis episcopatus in plebe Clexii, Tassuli, Aroni. In<br />

primis in terra Arroni etc. Item in terra Clexii Bonifacius de Buffa solvere tenetur etc. Item in<br />

Spinacea Odoricus Tossellus. - In Pezo Zenarius Petri. - De Maiano etc.<br />

In plebe Tassuli, de Tuieno Litoldus etc. - de Pavillo Petrus de Girardo - de Tassulo - de<br />

canipa in Rexe. - de Prato - de Spinacea - de Carterono. - Recensentur autem frumentum, siligo,<br />

vinum, blava et annona quae annuatim solvebantur.<br />

Pergamena mm 665x142-146. Notaio: Omnebonus de Bazeco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

6. Anno 1307. - Recensio fictus bladi episcopatus Tridenti per homines Tenni solvendi.<br />

458


Capsa 28<br />

Pergamena mm 330x135-152.<br />

7. Anno 1324 indictione 7, die sabati 15 intrante decembri in villa Chavareni.<br />

Anno 1325 indictione 8, die martis 5 intrante marcio in villa sancti Sisinii ubi ius redditur. -<br />

Manifestationes et designationes bonorum episcopatus mediante sacramento factae in valle<br />

Annanie ultra fluvium.<br />

Pergamena mm 770x105-140. - Cavareno, Tuenno. Notaio: Tridentinus.<br />

8. Carta ubi recensentur fictus et reditus episcopatus Tridenti qui solvuntur per homines<br />

Tenae in iusrisdictione Perzini. Non habetur annus.<br />

Pergamena mm 285x120-128.<br />

9. Anno 1212. - Urbarium episcopatus Tridenti. Primo loco notatur cera quae debet dari a<br />

gastaldionibus in purificatione beatae Mariae virginis. Sequitur decania in Levigo ubi dominus<br />

habet 12 rimanias etc. in servicio autem gastaldionis unum porcum et 10 spatulas. Sequitur<br />

Tenna ubi habet redditus: persolvuntur 78 modia blavae. - In decania de Perzine sunt due<br />

rimanie; item dominus Adelpretus de Perzine intromisit de novo rimaniam dimidiam de Zucone<br />

de Portule. - In scaria et decania de Fornas et Pinedo debent esse 19 rimanie. Illi de sancto<br />

Mauro persolvunt 26 modia. - Item apud Fornas mansus Dominici persolvit 8 modia; apud<br />

Nogaredum 2 modia blavae; apud Hircinum solvuntur domino 30 solidi pro vacca; apud<br />

Pinedum de uno prato dominus Pecorarius debet solvere 4 librae; Vivianus de Lares solvit 4<br />

modia blave et spatulam cum denario. Apud Fornas debet dominus habere unam rimaniam.<br />

Apud Saveranum dominus debet habere totam regulam. Ibidem debent esse due rimanie. Item<br />

apud Fornas unus mansus Ottonis qui solvit. - De novo evacuata est domino nostro una rimania<br />

integra in decania Fornas. Item una rimania evacuata ibi quam habebat Irmingarda filia Camore<br />

quam vice domini intromisit decanus domini Brunelli de Fornas, scilicet homines domini<br />

Iordani de Roccabruna ut dicunt et eam volunt occupare. In officio et decania Viguli sunt duae<br />

hermaniae et solvunt vinum; de ficto terre in eadem decania solvunt domino 12 modia blave. De<br />

silva domini etc. de herbatico dant etc. apud Mugazonum debent domino etc. apud Vitor [Vatar]<br />

una bestia; item in Vigulo. In scaria de Maderno solvuntur domino etc. In scaria s. Petri<br />

solvuntur domino etc. In Tavernaro sunt vinee et ad Celongia et apud Mangianum [Moiano]<br />

solvunt medietatem vini domino etc. In scaria de Curtipan solvuntur fictus aliter 49 urne vini<br />

puri et boni, in blava 68 modii. In scaria de Villa solvuntur domino de familia sua centum modii<br />

de caneva de blava. Totum dominium tam regulae quam ordinamentorum in castro de Pou et per<br />

totam pertinentiam tam castri quam villarum circumiacentium est domini et iudex debet ordinari<br />

de regula. In decania de Pou et de Villazano debent esse 12 rimaniae. In regula castri de Pou<br />

debet interesse decanus domini et accipere ius domini. - In Terlaco solvuntur domino quatuor<br />

apportatus in die s. Stephani scilicet due focatie et una spatula. Illi de Vigulo dant duos<br />

apportatus et serviunt cum duabus dextralibus et solvunt 40 solidos. - Ista ratio possessionum<br />

quas habet dominus tridentinus episcopus in Miliano et in Gardulo. Apud Milianum habet duas<br />

rimanias. In castro Milliani et in tota pertinentia habet quartam districtus et bannorum. In<br />

Gardula habet mansum unum; dimidium castrum est domini. Medietas Rimi est domini.<br />

Medietas bustri est domini. In Camp trentino de terra ad partem domini pertinente solvuntur<br />

domino 4 urne. Medietas castaneorum est domini. Pomarium in pede castri dimidium est<br />

domini. Notum sit quod uxor Gandolfini est de rimania episcopi et filii eius et filiae.<br />

Anno domini 1210 indictione 13, die 10 intrante iunio. - Iura domini episcopi in Termenno<br />

et in illis locis scilicet de Curtazo, de Magredo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

459


Capsa 28<br />

Malfatus de Fay et Podent iuraverunt et manifestaverunt quod dominus episcopus habet in<br />

villa de Fay modios blave 14 et conducere ad s. Petrum scilicet ad canipam.<br />

Ultus decanus de Prio iuravit manifestare reditus episcopatus et dixit: Matheus 1 modius<br />

etc.<br />

Iacobus decanus de Tolso dixit ego et Lanfrancus 2 staria frumenti etc.<br />

Iura domini episcopi in Mez manifestata per sacramentum.<br />

Iura episcopi in Spuri maiore 3 modii frumenti.<br />

In Mez a parte versus coronam, Martinus 4 modii siliginis etc.<br />

Iohannes Bullus de Vervo per fidelitatem domini episcopi dixit quod interfuit et vidit et<br />

audivit dominum Robertum gastaldionem dimisisse illis de Vervo 7 urnas vini quas dare<br />

tenebantur episcopo.<br />

De rationibus scarie domini episcopi in plebe Banali. Scaria de Stenigo debet etc. Scaria<br />

Sclumi debet etc. Item dominus episcopus debet habere dominium in curia Banali in montibus<br />

et in planis et in vicinitate. In Tacio bonam scariam et bonam braidam cum arboribus et cum<br />

vineis.<br />

Ribaldus decanus de Isé [Seo] dixit per sacramentum quod de decania illa solvuntur<br />

domino 36 librae.<br />

Banal de Taon scario Donini dixit per sacramentum de plebe dantur domino de braida 12<br />

galede super feodo marescalorum domini episcopi quod modo emerunt archipresbiter de Banal<br />

et presbiter Galeffus ad proprium, ipsi presbiteri construxerunt tria molendina.<br />

Riprandus Cellerarius de Banal per sacramentum dixit, in curia de Banal solvuntur domino<br />

etc.<br />

Anno 1212 indictione 15, die martis 16 intrante octobri. - Iura episcopatus manifestata in<br />

partibus Randenae ubi dominus episcopus habet fictum 260 librarum veronensium.<br />

Breve recordationis quid unaquaeque curia tridentini episcopi singulis annis eidem<br />

episcopo dare debeat curia de Volsana etc. Habetur hoc breve etiam capsa 3 N° 39.<br />

Anno 1210 indictione 13, die 10 intrante iunio. - Iura domini episcopi in Tramenno, et in<br />

illis locis etc.: idem ut supra.<br />

Manca.<br />

10. Anno 1276. - Hec sunt ficta condicionalia de feudis in sancto Michaele. - Dominus<br />

Federicus Spisader ex praecepto domini Henrici episcopi tridentini manifestavit infrascripta<br />

ficta et reditus ecclesiae tridentinae qui sunt in civitate Tridenti apud Tridentum. Ficta vini.<br />

Ficta de Muralta. Ficta frumenti. Ad Costam. Ficta domini episcopi in mense marcii, speciatim<br />

de domibus in Tridento.<br />

Manca.<br />

11. Anno 1280 indictione 8. - Ficta vini domini Henrici episcopi tridentini et sui<br />

episcopatus in civitate Tridenti recepta per Valterium caniparium. In Muralta. De Corniculo. De<br />

Misiano. Ficta de Costa. Ficta de Gardulis. Ficta vini episcopatus de Oveno et Vigulo et de<br />

supramonte. De montanea de Pao.<br />

Ficta vini civitatis tridentinae episcopatui tridentino pertinentia sub anno 1281 indictione 9<br />

assignata Gotefredo canipario, imprimis die ultima septembris de Misiano et Muralta.<br />

Manca.<br />

12. Extra = Urbarium 1300, sed melius anno 1257. Initium deest. Recensentur homines qui<br />

iuraventur in Murio in prato s. Stephani in publica vicinia more solito congregata manifestare<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

460


Capsa 28<br />

podere episcopatus et canonice s. Vigilii de Tridento et aliorum omnium inimicorum tocius<br />

vallis Lagarinae qui non sunt ad mandata nostri domini Ezelini de Romano die dominico sexto<br />

exeunte iunio.<br />

Igitur codex iste membranaceus scriptus est dominante in valle Lagarina Ezelino de<br />

Romano nempe ante annum 1259 quo obiit. Describuntur autem bona et redditus episcopatus<br />

Tridenti in dicta valle Lagarina atque canonicorum et aliorum episcopo tridentino faventium<br />

nempe Garscenda uxor quondam Iacobini de Perzine de Tiernio plebatus Murii. Mayanus de<br />

Tridento; Niger de Tridento; Guilielmus et Bellaverius fratres filii quondam Bellenzani de<br />

Tridento.<br />

Codice pergamenaceo mm 432x300. Carte 12. - Inizia elencando terre situate in Gardumo: Varano,<br />

Valle, Ronzo.<br />

13. Anno 1314 indictione 12. - Codex membranaceus in quo describuntur confessiones seu<br />

manifestationes debentium solvere ficta episcopatui perpetualiter omni anno in kalendis martii<br />

vel earum octava pro domibus in civitate Tridenti. Acta sunt ad requisitionem domini delegati<br />

notarii de Noarna civis tridentini tanquam procuratoris domini fratris Henrici episcopi tridentini.<br />

Sequitur liber memorialis de Supramonte de domino venerabili episcopo tridentino et<br />

episcopatu. Rationes de villa Oveni. Homines de Oveno qui debent persolvere plaustra lignea<br />

domino episcopo tridentino rimanie de Oveno. Nobiles de Oveno in primis cassalia de Prada et<br />

clessura et dominus Odolricus de Oveno qui fuit de Trilaco et modo habitat.<br />

Rationes suprascriptae et infrascriptae domini episcopi manifestatae per etc. anno 1205, die<br />

8 exeunte aprili, indictione 8. Raciones de villa Viguli de Supramonte. Item Vigolanus et<br />

Salvatera debent solvere omni anno fictum domino episcopo 40 solidorum pro operibus quibus<br />

ipsi debent coperire ecclesiam s. Vigilii in civitate Tridenti et coperire pallacium in eadem<br />

civitate.<br />

Raciones, rimanie et ficta domini episcopi in villa Cadeni.<br />

Raciones domini episcopi tridentini in villa Terlaci. Ficta Terlaci.<br />

Raciones de Covalo de terris quas infrascripti tenent ad medietatem.<br />

Raciones de Baselga de Supramonte.<br />

Raciones et ficta villae Sardagnae.<br />

Codice pergamenaceo mm 355x250. Carte 8. All'esterno è segnata la data 1314 quando il<br />

documento era stato portato a Vienna al tempo di re Federico (probabilmente vi era unito un documento<br />

di tale data andato perduto).<br />

14. Anno 1325 indictione 8. - Liber censualis seu census debiti episcopatui et ecclesiae<br />

tridentinae nec non renovationum seu locationum perpetualium factarum de omnibus censibus<br />

recipiendis per episcopatum et ecclesiam tridentinam ab omnibus personis habitantibus in<br />

civitate Tridenti et eius diocesi per venerabilem virum dominum fratrem Conradum de Urzestal<br />

ordinis Cisterciensium generalem vicarium vicesgerentem reverendi in Christo patris domini<br />

Henrici episcopi tridentini etc. de consilio domini Millancii de Millanciis de Bononia in utroque<br />

iure periti iudicis super recuperatione bonorum episcopatus et ecclesiae tridentinae nequiter<br />

invasorum et perperam detentorum; assistente domino Oddorico quondam domini Pacifici de<br />

Tridento ad praedicta exequenda procuratore dicti domini episcopi. Praesentibus reverendo et<br />

religioso viro domino fratre Theodorico de Treveris Balivie bolzanensis, in montaneis<br />

Lombardiae Ytaliae Apuliae et in Siciliae partibus provinciali generali et rectore ordinis s.<br />

Mariae domus fratrum Allemanorum domus eiusdem ordinis s. Mariae commendatore in<br />

Tridento, Roberto ordinis Cisterciensis dicti domini episcopi capellano, Millancio de Millanciis<br />

in utroque iure perito habitatore Tridenti, Iacobo plebano ecclesiae s. Petri de Pao.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

461


Capsa 28<br />

Sequitur mandatum procuratorium domini episcopi in dominum Conradum praedictum de<br />

anno 1322.<br />

Sequitur aliud eiusdem domini episcopi documentum de anno 1323 quo amplam dicto<br />

domino Conrado tribuit auctoritatem in rebus tam spiritualibus quam temporalibus et suum<br />

vicesgerentem creat eundem.<br />

Veniunt locationes de anno 1325 de una domo in Burgo novo; 2. de quadam petia terrae<br />

vineatae in pertinentiis Tridenti ubi dicitur ad Malgol; 3. de una pecia terrae vineatae iacente<br />

prope Tridentum ad s. Franciscum; 4. de una pecia terrae vineatae in pertinenciis Tridenti ad<br />

Muraltam ubi dicitur Plazina; 5. de una petia terrae vineatae ad Plazinam; 6. de duabus peciis<br />

terrae in pertinenciis Tridenti ubi dicitur ad Corniclum cum suis mansionibus; 7. de una pecia<br />

terrae in Muralta; 8. de duabus peciis terrae iacentibus ultra Atacem ubi dicitur ad Costam cum<br />

quodam nemore apud ipsas, de anno 1326; 9. eodem anno 1326 de medietate cuiusdam vinealis<br />

in pertinenciis villae Tavernare ubi dicitur in Plaz; 10. de duabus peciis terrae in contrata ubi<br />

dicitur in Misano; 11. de una pecia terrae vineatae in pertinenciis Tridenti ad Muraltam; 12. de<br />

una pecia terrae vineatae supra frontale Muraltae apud viam communem; 13. de una pecia terrae<br />

vineatae in pertinenciis Tridenti ubi dicitur ad Madernum.<br />

Sequitur liber censualis seu censuum et affictuum debitorum episcopatui sub domino<br />

episcopo Alberto de Ortemburg cuius procurator et massarius Tridenti erat Franciscus notarius<br />

de Molveno, coram quo anno 1367 factae sunt confessiones dictorum censuum a pluribus ut ibi,<br />

praecipue in Pao, Cognola etc.<br />

Eodem anno 1367 indictione 5, die sabati 27 novembris, Tridenti in cimiterio ecclesiae s.<br />

Vigilii iuxta palatium episcopatus, praesentibus discretis viris Vigilio quondam ser Guillemi de<br />

Rochabruna dicto de Sergnano. - Coram domino Iohanne de Pugnis de Parma legum doctore<br />

vicario et ius publice reddente in civilibus et criminalibus in civitate et curia Tridenti ac de<br />

hominibus et personis tocius gastaldiae et pertice Percini videlicet plebatuum Percini, Pinedi,<br />

Civezani, Meyani et Albiani pro domino Alberto episcopo tridentino confessiones et solutiones<br />

affictuum per homines de Tenno in villa Tenne; multa solvebantur ut ibi videre est, usque ad<br />

finem codicis.<br />

Manca.<br />

15. Anno 1335. - Urbarium possessionum quae coluntur a certis personis in Tremeno et de<br />

quibus dare et solvere tenentur domino Henrico episcopo tridentino medietatem vini.<br />

Item in Bolzano, Magredo, Caldario et ficta denariorum quae solvi debent ibi atque etiam<br />

in Curtaz.<br />

Affictus vini de Mesiano qui solvuntur domino episcopo tridentino. Item de Zano et<br />

Corniclo. Item de Muralta et de Costa.<br />

Ficta denariorum de Tridento qui solvuntur in festo s. Michaelis domino episcopo.<br />

Ficta denariorum in mense marcio.<br />

Ficta bladi tam de Tridento quam Pao et Montaneae.<br />

Ficta montis sive nemoris dicti Carbonaria quae sunt 6 staria frumenti.<br />

Ea quae solvuntur per massarium de Sardagna.<br />

Ficta in Tena.<br />

Hic notantur collectae episcopatus in quolibet anno.<br />

In Randena 500 foci 2000 librae.<br />

In Tiono 350 " 1400 "<br />

In Bono 250 " 1000 "<br />

In Condino 150 " 600 "<br />

In Leudro 400 " 1600 "<br />

In Blezo 200 " 800 "<br />

In Nomasso 300 " 1200 "<br />

60 " 240 " sub Madrucio 20 foci, librae 80.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

462


Capsa 28<br />

200 " 800 " videlicet 88 foci sunt Stenici et 112 foci sunt<br />

Castelmanni.<br />

In Teno 100 " 400 "<br />

In Tegnalo 27 " 108 "<br />

In plebatibus Poy, Supramontis, Montaniae 808 librae pro 202 focis.<br />

In pertica Percini 2004 librae pro 501 focis.<br />

In plebatu Pinedi et Fornacis 600 librae pro 150 focis.<br />

In vallibus Annaniae et Solis 5736 librae pro 1434 focis.<br />

In plebatibus Arci et Cavedeni librae 848 pro 212 focis.<br />

In bozanensi 1100 librae.<br />

In Flemis 700 librae.<br />

In Ripa pro teloneo 1000 librae.<br />

In Tridento teloneum 4000 librae.<br />

Summa 27.916 librae.<br />

Nota quod sindicus villae Viguli de Vataro solvit salarium episcopo pro 30 focis.<br />

Sindicus Levigi solvit pro 128 focis.<br />

Sindicus Perzini et Vigalzani pro tertia parte Madrani, Viaragi; pro alia tertia parte<br />

Frasilongi, Susadi et Castignedi, omnes de plebatu Perzini solvunt pro 291 focis etc. sequuntur<br />

alia de Albiano, Civezano, Meano.<br />

Redditus canipae de Supramonte, vallis Flemarum in Cavalexio, in Tesedo, in Predacio, in<br />

Moyena.<br />

Anno 1335 indictione 3, penultima marcii Tridenti. - Dominus Iustinianus de Gardulis civis<br />

tridentinus et iudex ordinarius ac vicarius generalis super bonis usurpatis, alienatis et detentis<br />

mandat universis quod debeant manifestare redditus, census, affictus.<br />

Sequuntur relationes, restitutiones et condemnationes factae in Vigulo.<br />

Affictus in Cavedeno, Fravezo, Ciago, Pradione, Magnano, Vezano, Lono etc.<br />

Summa omnium denariorum etc. in Tridento, Levigo, Sardanea, Mezo, Pinedo et Caldario.<br />

Totius siliginis et frumenti prescripti 1035 staria.<br />

Scapularum 97.<br />

Galinarum et caponum 70 etc.<br />

Summa vallis Annaniae et Solis de eo quod potest haberi de gaforio.<br />

De decimis de Stenico et possessionibus rebellium de Stenico.<br />

De decimis de Blezo, Lomasso, in vila Vile, in Premeono, in Taono.<br />

Recensentur illi qui solvunt ficta bladi in Levigo.<br />

Recensentur illi qui solvunt ficta de vineis in Levigo.<br />

Recensentur illi qui solvunt ficta vini de Levigo.<br />

Recensentur illi qui solvunt spallas in Levigo.<br />

Recensentur illi de Perzino qui solvunt ficta domino episcopo. - Haeredes quondam<br />

Iohannis a Prato.<br />

Recensentur illi de Pinedo etc..<br />

Recensentur illi de Mez veteri etc. Scaria de Mez novo solvere debet.<br />

Redditus torculorum, galinarum et spalarum porci de Montanea.<br />

Sequuntur summae reddituum in Ripa, Arcu etc.<br />

Ficta in Vigulo Vatari. - In Bonsentino. - In Vatario.<br />

Summa reddituum in canipariis Stenici, Rippae, Arci, Cavedeni, Calavini, Supramontis,<br />

vallis Flemarum ubi etiam de rimaniis, Viguli Vatari etc.<br />

Redditus et affictus canipariae Vezani et Calavini.<br />

Affictus episcopatui in plebe Banali versus castrum Manium, versus Stenicum, in Lomasso,<br />

in Tenno, in Archo, in Ripa.<br />

Cartaceo, carte 96 (scritte 70). - Nel castello c'erano 40 cavalli, 300 carri di fieno, 24 buoi, 600<br />

castrati. - Si nominano i pescatori dell'Adige a lacu Caldarii usque ad undas Ravazoni (le rapide).<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

463


Capsa 28<br />

16. Ab anno 1339 indictione 7, die 18 marcii. - Locationes plurimae perpetuales factae a<br />

domino Ottone de Epiano canonico tridentino tanquam procuratore et procuratorio nomine<br />

venerabilis patris domini Nicolai episcopi tridentini etc. in Tridento, Pinedo, Gaza et aliis locis<br />

episcopatus usque ad annum 1346.<br />

Manca.<br />

17. Alius codex membranaceus qui continet aliquas locationes de anno 1339, 1340, 1341<br />

facta ab eodem domino Ottone pro praelibato domino Nicolao episcopo tridentino etc. deest<br />

initium et finis. Prima locatio est in Levigo; 2. in Miola Pinedi de anno 1340 ubi dicitur anno<br />

elapso villam Miole extitisse incendio concrematam; 3. in Vigo Pinedi; 4. in Thena; 5. in villa<br />

Casalini.<br />

Manca.<br />

18. Urbarium cuius initium deest et in quo describuntur remanentiae affictuum<br />

solvendorum et dein affictus ipsi qui solvi debent in Pinedo, in Perzino, in Levigo et in Tenna<br />

de anno 1338, 1339, 1340 etc.<br />

Cartaceo, carte 83.<br />

19. Anno 1341 indictione 9, die 6 iunii, Tridenti in contrata porte Aquilae in domo<br />

habitationis domini Armanni de Parma vicarii in spiritualibus domini episcopi tridentini. -<br />

Coram magistro Marcho de Murio cancellario Ripe delegato reverendi domini Nicolai episcopi<br />

tridentini factae sunt a iuratis hominibus manifestationes bonorum et plurium mansorum<br />

ecclesiae tridentinae spectantium, eorumque occupatores et detentores in plebatu Supramontis et<br />

alibi, ubi sciverint, ut sequitur.<br />

Rimaniae episcopatus in Oveno Supramontis extimatae 3 librae pro quolibet.<br />

Ligna episcopatus in Oveno. Sequuntur aliae manifestationes de Oveno.<br />

Recensio affictuum quos illi de Supramonte se solvere debere episcopatui tridentino<br />

confessi sunt.<br />

Cartaceo, carte 30.<br />

20. Extra notatur annus 1350. - Urbarium Castri Alti in valle Ausugii in quo describuntur<br />

livelli, decimae et affictus ad illud castrum spectantes et qui exiguntur in Telvo, in Carzano, in<br />

Trocegno et in Runchis.<br />

Cartaceo, carte 26. - Iacobus rector ecclesie de Telvo. - Vi sono in fine 4 righe in tedesco.<br />

21. Extra signatus est annus 1350. - Manifestationes bonorum, affictuum, iurium et<br />

possessionum pertinentium ad episcopum et ecclesiam tridentinam in pertinentiis Murii valis<br />

Lagari circa Camarassium versus Albanum.<br />

Manifestationes de bonis, redditibus, decimis, feudis et possessionibus spectantibus<br />

ecclesiae tridentinae in Castellano et eius pertinentiis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

464


Capsa 28<br />

Manifestationes de bonis etc. in Lenzima et eius pertinentiis; ubi narratur quomodo quidam<br />

fuerint spoliati per dominum Gulielmum de decima violenter. Forte hic est ille dominus<br />

Gulielmus de Castrobarco qui obiit circa annum 1320.<br />

Cartaceo, carte 8 (scritte 4).<br />

22. Anno 1387 indictione 10, die 1 madii. - Liber collectarum, affictuum, proventuum et<br />

decimarum reverendissimi in Christo patris domini Alberti episcopi tridentini et incliti comitis<br />

de Ortemburg, exactorum per Marchum notarium quondam ser Odorici de Tridento quondam<br />

ser Iacobi de Sporo maiori massarium eiusdem domini episcopi et nomine ipsius domini<br />

episcopi et episcopatus Tridenti.<br />

Primo in villa Oveni Supramontis sunt 57 foci ⎞<br />

in villa Cadeni 42 " ⎟<br />

in villa Viguli 17 " ⎬ plebis Supramontis.<br />

in villa Baselgae 12 " ⎟<br />

in villa Terlaci sunt 35 " ⎠<br />

in plebe Calavini circa pontaram 60 " ⎫<br />

⎬ plebis Calavini<br />

in Madrucio, Lasino 20 " ⎭<br />

in plebe Cavedeni sunt 53 1/3 foci<br />

in plebe Pavi 22 "<br />

in Montanea 10 "<br />

in Vigulo Vatario 30 "<br />

in Vatario, Bosentino et Mugazono 30 "<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

465<br />

Summa focorum est 383 1/3<br />

De quibus focis exigitur bis in anno in festo s. Michaelis et Resurrectionis domini nostri<br />

Iesu Christi 40 solidi veronenses.<br />

Item exigitur pro salario vicarii tridentini a dictis focis bis in anno ut supra solidi 2<br />

veronenses.<br />

Facit collecta unius termini computato salario vicarii marchas 74 minus 4 grossos de<br />

Marano.<br />

Foci de quibus debetur collecta massario Perzini in plebatibus Perzini, Civezani, Pinedi et<br />

villae Albiani sunt 557.<br />

Qui omnes foci in ratione 40 soldorum pro quolibet ascendunt ad summam librarum 1114<br />

salarii computato 1 grosso karentano pro 22 denariis veronensibus.<br />

In moneta autem de Marano praedicti foci ascendunt ad summam librarum 1012,<br />

grossorum 9.<br />

Item dominus episcopus tridentinus habet iurisdictionem civilem et criminalem ac etiam<br />

spiritualem in civitate Tridenti et in villis circumastantibus, specialiter in tota valle Cavedeni, in<br />

plebe Calavini, in Sardagna, Ravina, Pissavacha et Romagnano; item in Mezio s. Petri.<br />

Item habet iurisdictionem civilem et criminalem non autem spiritualem, quia haec spectat<br />

ad episcopum feltrensem, primo in Vigulo Vatario, in Vatario, in Bosentino et Mugazono, in<br />

Perzino et in toto eius plebatu.<br />

Nota quod in villis Matharelli, Novallinae, Sardagnae, Pissavachae, Ravine, Margoni,<br />

Romagnani et Mecii non exiguntur collectae.


Capsa 28<br />

Notatur hic in margine quod desunt Garniga, Cimonum et Aldenum et villa Fay de quibus<br />

reddebatur iusticia in palatio episcopali. Item de villa Levigi reddebatur iusticia in episcopali<br />

palatio et in eius plebatu.<br />

Describuntur affictus dicti episcopatus et primo civitatis Tridenti vel qui habitant in dicta<br />

civitate.<br />

Postea de plebe Meani - In Montanea et Paho. - In Sardagna; - in Mezio s. Petri. in<br />

Supramonte, in Vezano.<br />

Affictus in Tena plebatus Perzini. - In Perzino. - In Pinedo et Lacesso.<br />

Affictus qui debentur in festo s. Michaelis. - Qui debentur in kalendis marcii.<br />

Affictus viridarii episcopatus siti in contrata Plazole.<br />

Affictus denariorum qui solvuntur ad tempus.<br />

Redditus bladi decimarum, gafurorum et caniparum episcopatus et ecclesiae tridentinae.<br />

Redditus bladi decimarum, gafurorum et caniparum episcopatus et ecclesiae tridentinae.<br />

Affictus debiti domino episcopo tridentino in Levigo et sub castro Silvae.<br />

Affictus vini episcopatus tridentini.<br />

Affictus debiti domino episcopo tridentino in Levigo et sub castro Silvae.<br />

NB. quod tres staroli seu starioli constituunt unum starium.<br />

Recensentur illi qui solvere tenentur spallas vel decem solidos denariorum monete<br />

tridentine pro unaquaque spalla, quarum summa est 19.<br />

Recensentur illi qui solvunt affictus possessionum.<br />

Affictus vini in Levigo.<br />

Redditus in valle Flemarum. In quarterio et villa Cavalexii: primo solvere debent omni<br />

anno ad placitum s. Martini pro rimaniis libras 11 soldos 16 etc.<br />

ad placitum mensis maii libras 14 soldos 16 etc.<br />

in festo s. Mariae de mense septembri oves 12 de quibus iurati cum scario dicunt habere<br />

unam.<br />

In villa Texedi - in villa Predacii - in villa Moyene - in villa Trodene.<br />

Foci vallium Annaniae et Solis de quibus debetur collecta massario earumdem vallium pro<br />

domino episcopo tridentino sunt 1200 cum illis tribus focis Iosii sancti Ypoliti. Qui omnes foci<br />

in ratione 40 soldorum pro quolibet faciunt libras 2400 monete salarii exigendo 1 grossum<br />

karentanum per 22 denarios.<br />

In moneta autem de Marano predicti foci ascendunt ad summam librarum 2175 grossorum<br />

8. Salarium capitanei dictarum vallium ascendit ad summam marcharum 141 librarum 4<br />

grossorum 7 2/7 bone monete de Marano. Item pratum de Monclassico librae 9. Item mansus de<br />

Faiedo librae 6. Item mansus de Mostizolo librae 9. Item decima de Ciso siliginis modii 9; item<br />

decima de Schana siliginis modii 5, panigii modii 3; item de muta de Ymaro marchae 5; de<br />

muta de Armeo marchae 11 cum dimidia. Summa: marchas 19, libras 5, grossos 8. Summa<br />

summarum: marchas 237, libram 1, grossos 4.<br />

Anno 1387 indictione 10 etc. - Liber gaforiorum tam in vallibus Annaniae et Solis quam<br />

plebis Caldarii.<br />

In villa Tay vel plebis sancti Heusebii staria 20.<br />

In villa Malguli plebis s. Heusebii.<br />

In villa Vervoy plebis s. Heusebii.<br />

Gaforia Romeni. - In villa Fruci plebis Smarani. - In villa Smarani. - In Tuono plebis s.<br />

Sisinii. - In villa Cazetti plebis s. Sisinii. In villa Ambli. - In Bancho. - In villa et plebe Romeni.<br />

- In villa Onni plebis Romeni. - In villa Cavareni plebis s. Laurentii. - In villa Sey eiusdem<br />

plebis. - In Ronzogno plebis s. Laurentii. - In villa Vasi plebis s. Laurentii. - In villa Maluschi<br />

eiusdem plebis. - In villa Fundi et plebis Fundi. - In villa Caldarii. - Gaforium Livi: primo in<br />

Schana. - In Casino plebis Livi. - In villa Livi dicte plebis. - In Brasino dicte plebis Livi. - In<br />

villa Zissi plebis Livi. - In Botezana. - In Bordiana. - In villa Tezage. - In villa Casane. - In villa<br />

Solasene et Solvatice. - Gaforium Clexii. - In valle Rumi plebis Revoy. - In villa Meyani plebis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

466


Capsa 28<br />

Clexii. - Affictus Clexii. - In villa Dresii plebis Clexii. - In Catrono. - In Pezo et in Spinezeda. -<br />

In villa Tassuli et plebis Tassuli. - In villa Pavili plebis Tassuli. - In villa Campi eiusdem plebis.<br />

- In villa Nani. - In plebe Ennii. - In villa Campi plebis Enni. - In villa Tremoni dicte plebis.<br />

In valle Solis plebis Maleti. - NB. Gaforium magnum starium culmum et gaforium minutum<br />

starium rasum. - In villa Bolentine plebis Maleti. - In villa Montesii plebis Maleti. - In villa<br />

Croviane et Carbonare dicte plebis. - In villa Arnagi eiusdem plebis. - In villa Magrasi eiusdem<br />

plebis. - In villa Sumoclevi plebis eiusdem. - In villa Monclassichi dicte plebis Maleti. - In villa<br />

Pressoni plebis Maleti. - In villa Imari.<br />

Gaforium plebis Voxsanae. - Recensentur villae dicte plebis cum affictibus, aliisque<br />

redditibus usque ad finem voluminis, cui finis deest. Cfr. sequentem numerum 27.<br />

Cartaceo, carte 75.<br />

23. Parvum volumen in germanico idiomate quod ab extra ponitur ad annum 1408 cum hoc<br />

titulo = Urbarium Silvae.<br />

Cartaceo, carte 15.<br />

24. Parvum volumen in quo adnotantur affictus recepti anno 1462 in civitate Tridenti et<br />

eius dictrictu nempe Pissavacha, Ravina, Romagnano, Aldeno etc.<br />

Cartaceo, carte 31 (scritte 19). - magister Zeno murator dedit 2 brentas; magister Odoricus<br />

Cimerman; Tomasin de Voltolina; Zuan de Voltolina; affictus in Pissavacha del 1462; in plebe de Caden;<br />

Nicolaus t extor habitator ad Portellam ecc.<br />

25. Anno 1405 indictione 13, mense septembri. - Liber parvus affictuum episcopatus<br />

Tridenti de fictibus Levigi.<br />

Cartaceo, carte 11.<br />

26. Anno 1409. - Ordo mute magne domini et mute parve communis et rivadegi. Est<br />

quaedam taxa pretii solvendi pro teloneo et rivatico in Ripa.<br />

Manca.<br />

27. Anno 1387. - Codex membranaceus bene conscriptus illi simillimus qui supra N° 22<br />

fuit registratus. Quia vero ille deficiebat in fine, hinc quae ibi desunt, hic supplentur incipiendo<br />

a gaforio plebis Voxsanae. Primo in Rouina. - In villa Dezani dicte plebis. Affictus Dezani et<br />

Vornagi. - In Holasia. - In Dalmezago. - In Mastellina. - In villa Mestriagi. - In villa Plani. - In<br />

villa Runei. - In villa Mezane. - In villa Castelli dicte plebis. - In villa Menasi, Ortiseti, et Pleze.<br />

- In villa Termenagi. - In villa Clayani. - In villa Plezani. - In villa Voxane et Cusiani. - In villa<br />

Celentini et Strambiani. - Iterum in villa Plezani. - In Davegnago. - Iterum in villa Celentini et<br />

Strambiani. - In villa Zeladisii. - In villa Cogoli. - Affictus Celadicii. - In villa Pegaye: additur:<br />

nemo habitat in dicta villa. - Designatio possessionum in Comasino. - Affictus ibidem. - In villa<br />

Pey. - In villa Asoreti: Additur: nemo stat nec habitat in dicta villa. - In villa Cortine plebis<br />

Voxane. - In villa Fraviani dicte plebis. - In villa Pizani.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

467


Capsa 28<br />

Pecudes quae debentur domino episcopo tridentino in plebe Voxane: primo in Castello - in<br />

villa Termenagi - in Zeladicio, Celantino, Cogolo et Strabiano. [NB. domini de sancto Ypolito<br />

auferunt 18 oves. Summa 44 ovium et dimidie. - Istae sunt pecudes dimisse dominis de sancto<br />

Ypolito.] In Castello, in Termenago - in Danago. Illi de Usbergo - in Celadicio.<br />

In Celadizo pro monte Livi; commune 4 modii casei ad stateram etc.<br />

[NB. In hoc eodem codice notatum reperi in haec verba = Omnes casei ad stateram et 12<br />

librarum veniunt 8 ad pesarollum =].<br />

In plebatu Tay vallis Annaniae, in villa Armuli omnes solvunt fictum etc.<br />

In villa Molarii plebis s. Eusebii etc.<br />

In villa Tosii vallis Annanie et plebis Toni.<br />

Liber archipresbiteratus qui exigitur in omni capite VII annorum scilicet unum starolum<br />

siliginis pro quoque focho. Primo in villa Mollari etc.<br />

Affictus episcopatus exacti per Paulum notarium massarium Iudicariarum in plebe Banali<br />

subtus Castelmanum de anno 1387. - Primo in villa Olasi. - In villa Senasi - In villa Pedergnany;<br />

In villa Bergi. - In villa Glayoli - in villa Prati - in villa Pruxe - in villa Ursini.<br />

Affictus episcopatus exigendi in plebe Banali versus Stenicum; in villa Stenici - De bonis<br />

rebellium - de antiquis affictibus episcopatus et pro parte de bonis rebellium - In Sclumo -<br />

iterum de antiquis affictibus episcopatus - de bonis rebellium - In Premiono - in Seyo - in villis<br />

Talxi et Andogni - In villa Ville Banali - in Flaveo - in Faurio - in Cugreo - in Dasindo - in villa<br />

Vicii - in villa Cayani - in Campo parvo et magno - in Gaudento - in Comayo - in Lundo - in<br />

Poya - in Careso - in Cumigillo - in Cilao - in Tignarono - in Vergonzano - in Diureo - in Vinco<br />

- in Marazono - in Caveyono - in Rango - in Balbi - in Caurasto - in Gayo. - Sequuntur aliqua<br />

folia in germanico idiomate pro Bolzano et eius pertinentiis, sicque iste codex ad finem venit.<br />

Codice pergamenaceo mm 345x270. Carte 128. È la copia del codice riportato sopra al N° 22, ma<br />

contiene molti errori di trascrizione.<br />

28. Urbarium affictuum perceptorum in Tridento, Meano, Paho, Tenna, Pinedo; item<br />

affictuum in festo s. Michaelis et in kalendis maii. De anno 1429 circiter.<br />

Cartaceo, carte 25. - Affictus Carbonarie (Calisio); in Gardolo, in Sardagna, in Thena, de Medio s.<br />

Petri, in plebe Pinedi ecc. Lettera in italiano di Antonio da Fraveggio.<br />

29. Anno 1469 et sequenti. - Liberculus in quo habentur quaedam quittantiae Iohannis<br />

Dumnigk celarii domini Iohannis episcopi tridentini et Iorii Kesstenkern caniparii eiusdem<br />

domini episcopi in castro Boni Consilii usque ad annum 1502.<br />

Cartaceo, carte 12. Notaio: Iohannes q. Bartolomei de Mantua. Vi è anche un documento datato<br />

1409.<br />

30. Codex membranaceus de anno 1330, indictione 13. Recensio decimarum domini<br />

Alberti in Nomasso et in Bletio.<br />

Anno 1489, die 29 septembris. Investiturae et feuda castri Nani et Madrutii.<br />

Codice pergamenaceo. mm 215x150. Carte 5. Parecchi paesi del Lomaso e del Bleggio, che pagano<br />

le decime.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

È stato restituito da Innsbruck nel febbraio del 1929. Non era conosciuto dall'Ippoliti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

468


Capsa 29<br />

CAPSA 29<br />

Abbreviaturae, seu prothocolla quorundam notariorum (numeri 10)<br />

1. Anno 1237. - Codex membranaceus documentorum seu instrumentorum rogatorum per<br />

quemdam notarium in Bozano. Eo anno dominus Svikerius de Montealbano erat potestas in<br />

Tridento per dominum imperatorem et dominus Albertus frater domini Bertoldi de Grifenstain<br />

erat plebanus in Bozano. Dominus Aldricus episcopus tridentinus die iovis 8 intrante octobri<br />

delegavit dominum Fridericum hospitalarium et preceptorem domus Theutonicorum in Bozano<br />

ad cognoscendum et iudicandum in causa domini Ulrici plebani de Kelr qui se laesum asserebat<br />

super terminis seu confiniis suae plebis. Nominatur etiam saepe dominus Goteschalcus de<br />

Wineco iusticiarius in Bozano per dominum Fridericum imperatorem.<br />

Manca. Esiste in AST: Serie Codici n. 19/I. Codice pergamenaceo: mm 202x310. Carte 47. Notaio:<br />

Iacobus Haas de Bozano. - Il codice è stato edito da Hans von Voltelini, Die Südtiroler Notariats -<br />

Imbreviaturen des 13. Jahrhundert. Teil 1, Innsbruck, 1899, numeri 578-963.<br />

2. Anno 1242. - Prothocollum aliud eiusdem notarii qui in fronte huius codicis<br />

membranacei nominatur Baldus de Caudalonga. Verius tamen hoc prothocollum est Iacobi<br />

notarii in Bozano uti non semel in documentis se ipsum nominat. Sub initium habetur carta<br />

divisionis Ottonis Faffi de Furmiano et sui fratris Cuncii qui dicuntur inter alia plurima habuisse<br />

etiam decimam totalem de Annania cum omnibus pertinentiis et hominibus et personis et<br />

servitiis et fictum in Flemo qui est feudum camerae etc. Dominus Hylteprandus de Furmiano<br />

erat iusticiarius in Bozano per dominum Sodegerium potestatem de Tridento simul cum domino<br />

Calocco de Vinecco. Plurima in hoc codice continentur documenta particularium personarum et<br />

familiarum; sed tridentinus episcopus Aldricus bis tantum vel ter nominatus est in causis<br />

cuiusdam plebani de Kelr.<br />

Manca. Esiste in AST: Serie Codici n. 19/II a,b. 2 volumi membranacei, carte 54 e carte 23, mm<br />

320x195 - Edito da Hans von Voltelini, Die Südtiroler Notariats - Imbreviaturen des dreizehnten.<br />

Jahrhundert, zweiter Teil, Innsbruck, 1951. Sono altri 772 documenti del notaio Iacobus Haas.<br />

3. Anno 1271 e 1272. - Abbreviaturae Zachei notarii in quibus continentur investiturae,<br />

locationes perpetuales et collationes beneficiorum etiam parochialium factae a domino Egnone<br />

episcopo tridentino in Bozano. Praecipue investiturae sunt: 1. Decima Fauri et Zovi in<br />

Oliverium et Montenarium fratres de Zovo et haeredes masculos et foeminas; 2. decima in<br />

Cimbria in dominum tridentinum de Gando; 3. investivit Adelperum et fratres suos filios<br />

quondam domini Arpolini de Clesso de suo recto feudo; 4. dominum Rempretum et fratres suos<br />

filios quondam domini Odolrici de Altavarda de Livo de uno dosso quod appellatur Fravigo de<br />

subtus castrum Altevarda; 5. Beliotum de Florentia de moneta cudenda in Tridento ac etiam in<br />

Marano, si quoad hoc placebit domino comiti Tyrolis; 6. Martinum filium quondam Rubei de<br />

Careso de canevaria sui episcopatus in plebibus Blesi et Nomasi; 7. Odolricum de Taono pro<br />

uxore sua de suo recto feudo; 8. Adelperium de Arcu de ficto olei et una pecia terre apud<br />

Massonum; 9. Concium de Egna de decima in villa Fundi; 10. Constituit Repretum et Petrum de<br />

Cugnola gastaldiones montis Arzentarie et Civezani; 11. Ulricum filium quondam Warnerii de<br />

Tablato investivit de suis antiquis rectis feudis; 12. Iacobinum de Gardumo et suos haeredes<br />

masculos et foeminas de suis rectis feudis; 13. constituit Odolricum de Tablato capitaneum in<br />

valle Solis.<br />

Manca. Esiste in AST: Serie Codici n. 20. Codice cartaceo: mm 235x298. Carte 44. Atti 124.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

469


Capsa 29<br />

4. Anno 1281. - Quaedam membranae in quibus continentur quaedam manifestationes<br />

bonorum episcopatus tridentini praecipue in Trilacu et in villis de Supramonte factae coram<br />

domino Bonazonte iudice et auditore causarum episcopatus pro domino Henrico episcopo<br />

tridentino ad instantiam domini Odorici de Bulzano sindici, procuratoris et yconomi dicti<br />

domini episcopi.<br />

Codice pergamenaceo: mm 170x230. Carte 5. Restituito da Innsbruck nel 1929.<br />

5. Anno 1295. - Abbreviaturae sive prothocollum Iacobi notarii de Bozano; continet autem<br />

plures locationes, contractusque alios particularium personarum et familiarun de illis<br />

pertinentiis. Nihil reperi quod iura episcopatus Tridenti spectet.<br />

Manca. Esiste in AST: Serie Codici n. 21. Cartaceo, carte 55. Atti 192.<br />

6. Breviaturae sive prothocollum Trintini Zucholini de Tuyeno notarii ubi sequentia<br />

habentur.<br />

Anno 1319. - Mortuis Egnone et Iordano filiis quondam domini Tridentini de Gando sine<br />

liberis masculis, dominus Henricus episcopus tridentinus ex gratia concedit investituram<br />

feudorum Gande, Guillelme et Tridentine filiabus dicti Iordani et earum filiis masculis, exceptis<br />

feudis de muta ad portam s. Martini et ad portam s. Crucis atque de possessionibus et decimis in<br />

villa Fay quae omnia episcopatus vindicat.<br />

Anno 1327. - Idem dominus Henricus episcopus concedit investituram suorum feudorum<br />

Boninsegnae, Thomae, Henrico, Marco et Florio de Pissavacca fratribus et filiis quondam<br />

domini Aycheboni de Pissavacca civis Tridenti.<br />

Anno 1328. - Dominus Riprandus filius quondam domini Adelpreti de castro Clesii<br />

refutavit decimam de villa Cartroni in favorem magistri Bonzanini cirugici de Cartrono qui fuit<br />

de ea investitus per eundem dominum episcopum Henricum.<br />

Anno 1329. - Dominus Fridericus filius quondam Odorici de Coredo refutavit decimam de<br />

Imaro vallis Solis in favorem domini Nicolai filii quondam domini Walteri de Flaono et dictus<br />

dominus Henricus episcopus tridentinus investituram dedit.<br />

Anno 1329. - Odoricus filius quondam domini Heinrici de Trameno refutavit quartam<br />

partem decimae in pertinentiis capellae Tremeni in loco ubi dicitur Eche sub castro Intiolari in<br />

favorem Iohannis filii quondam domini Iacobi domini Nicolai de Trameno, quem dictus<br />

dominus episcopus investivit.<br />

Cartaceo, carte 5.<br />

7. Quaternio instrumentorum rogatorum per Ottobonum natum domini Millancii de<br />

Millanciis de Bononia et notarium in quo deest initium. Continet autem pleraque instrumenta<br />

locationum factarum de bonis episcopatus in Clesio, Mayano, Nano etc. per dominum<br />

Conradum de Urzestal vicarium domini Henrici episcopi tridentini. - Inde sequitur:<br />

Anno 1323. - Item dominus Conradus nomine locationis et conductionis in perpetuum<br />

investivit Bonaventuram quondam Bontempi de Stranbiano tanquam sindicum villarum<br />

Stranbiani et Celantini de monte qui dicitur Algol iacente in pertinenciis Celantini: de monte qui<br />

dicitur Trenzon in dictis pertinentiis sub annuo ficto septem librarum veronensium parvulorum<br />

et cum promissione integraliter solvendi in posterum perpetuo episcopatui tridentino omnes<br />

collectas quae praedictis communitatibus imponentur iuxta consuetudinem.<br />

Sequitur instrumentum procurae pro dicto sindico de anno 1322.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

470


Capsa 29<br />

Anno 1323. - Instrumentum sindicatus productum per sindicum villae Magrasi coram<br />

domino Millancio de Millanciis vicario et faciente racionem pro domino episcopo tridentino.<br />

Anno 1304. - Coram dominis Henrico iuniore Rotenburgo, Odorico de Ragonia et Odorico<br />

de Coredo capitaneis Tridenti nec non vallium Annanie et Solis per dominum Ottonem ducem<br />

Karintiae, comitem Tyrolis, advocatum ecclesiae tridentinae factum est instrumentum sindicatus<br />

productum per sindicum plebis Livi Roprettum filium Nigri quondam Hanselmi de Scana<br />

nominatim ad iurandum mandata dictorum dominorum et ad praestandum eis fideiussionem.<br />

Anno 1323. - Instrumentum sindicatus productum per sindicum ville Arnagi coram domino<br />

Millancio etc.<br />

Anno 1323. - Instrumentum sindicatus productum per sindicum ville Mizanae coram<br />

eodem etc<br />

Sequuntur tria instrumenta super decima et aliis iacentibus in montanea de Pao et Campo<br />

Tridentino et in illis pertinentiis; nempe anno 1309 instrumentum cessionis Grani Valterii<br />

habitatoris Gavasii olim familiaris quondam domini Henrici episcopi tridentini qui cum<br />

investiverat anno 1281 et hanc cessionem modo facit in ser Donatum habitatorem Tridenti<br />

filium quondam domini Benedicti de Cognola. - Eodem anno 1309 instrumentum procurae ad<br />

refutationem talis feudi faciendam.<br />

Anno 1315. - Approbatio dictae cessionis et investitura data a domino Henrico episcopo<br />

tridentino.<br />

Anno 1323. - Instrumentum sindicatus Odorici quondam Benvenuti de Maleto productum<br />

in iudicio coram Millancio de Millanciis vicario domini Henrici episcopi tridentini.<br />

Anno 1323. - Instrumentum locationis factae a domino Gerardo filio quondam magistri<br />

Bartholi de Bononia plebani ecclesiae sive plebis s. Mariae de Tisens in dominum Ranprettum<br />

quondam domini Heinrici de Baimont vicario suo in dicta plebe de omnibus fructibus et<br />

redditibus ipsius plebis.<br />

Sequitur instrumentum institutionis eiusdem domini Ranpretti in vicarium dictae plebis.<br />

Anno 1323. - Instrumentum sententiae latae per dominum Millancium praedictum de<br />

solvendis collectis et super detentione et usufructu montis Asoli contra sindicum et commune<br />

villae Maletti.<br />

Anno 1323. - Instrumentum sindicatus villarum Caldesii, Somoclevi et Terzolasii<br />

productum in iudicio per eorum sindicum coram domino Millancio de Millanciis.<br />

Cartaceo, carte 18.<br />

8. Quaternio instrumentorum sub brevitate notatorum per Petrum Paulum notarium<br />

inceptum de anno 1376 indictione 14 in quo plurima continentur instrumenta sed praecipua<br />

sunt.<br />

Die sabati 29 decembris nominatur dominus presbiter Hegidius de Colonia plebanus<br />

sanctae Mariae de Perzino diecesis tridentinae qui Tridenti coram domino Bartholomeo abbate<br />

tridentino et vicario generali comparuit.<br />

Die dominico 13 ianuarii. - Dominus Albertus episcopus tridentinus investivit nobiles viros<br />

dominos Aldrigetum et Hermannum fratres quondam nobilis militis domini Federici de castro<br />

Barcho de eorum rectis antiquis feudis. Insuper investivit dominum Petrum Antonium filium<br />

quondam domini Nicolai de Castrobarcho.<br />

Die lunae 11 februarii. - Dominus episcopus praedictus contulit prioratum et ecclesiam<br />

vacantem s. Margaritae vallis Lagari in commendam domino Nicolao de Verona episcopo<br />

misinensi vicario suo in pontificalibus.<br />

Die lunae 2 iunii. - Abbas s. Laurentii contribuit pro expensis aedificationis pontis Athesis<br />

cum protestatione de non inducenda obligatione vel consuetudine.<br />

Die iovis 5 iunii. - Orta quaestione an domini canonici tridentini tenerentur ad expensas<br />

asdificationis pontis Athesis, asserentibus civibus, dominus Albertus episcopus tridentinus<br />

amicabiliter composuit, assignata aliqua expensarum parte etiam capitulo tridentino.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

471


Capsa 29<br />

Die martis 24 iunii. - Domini canonici constituunt presbiterum Ulricum de Monaco ad<br />

habendam curam animarum in ecclesia maiori Tridenti assignatis redditibus.<br />

Die lunae 21 iulii. - Dominus Leopoldus dux Austriae et Tyrolis comes mandavit Nerio de<br />

Florentia et Iacobo de Padua habitatoribus Tridenti sub pena mille ducatorum auri pro quolibet<br />

quod debeant exigere 900 florenos auri a clericis tridentinis maxime ab illis qui solvere<br />

consueverunt decimam papalem. Ipsi Iacobus et Nerius in presentia domini Alberti episcopi<br />

tridentini protestati sunt quod id exequi nolebant sine speciali licentia et mandato dicti domini<br />

episcopi cum ipsi alium dominum non habeant nisi ipsum dominum episcopum; qui respondit<br />

quod aliquam licentiam non dabat neque mandatum aliquod faciebat sed de habito mandato<br />

dolebat et compatiebatur dicto suo clero tridentino attamen casu quo dicti Nerius et Iacobus se<br />

intromitterent pro dicta exactione eos ab omni pena corporali et pecuniaria de qua puniri possent<br />

absolvebat; salvo quod a pena iuris si quam incurrerent, ipsos non absolvebat.<br />

Die martis 5 augusti. - Plerique canonici et capellani protestati sunt contra impositionem<br />

ipsis factam ex mandato praecedenti.<br />

Die veneris 10 octobris. - Refutatio domini Melchioris de Tridento canonici tridentini in<br />

dominum episcopum tridentinum de quibusdam peciis terrae in Moyado in favorem domini<br />

Morandini quondam Simeonis de Tridento canonici tridentini qui fuit de illis investitus per<br />

ipsum dominum episcopum tridentinum.<br />

Die martis 26 augusti. - Dominus Albertus episcopus tridentinus contulit capellaniam s.<br />

Blasii de Albiano domino presbitero Nicolao de Padua cui dominus Morandinus de Tridento<br />

canonicus possessionem dedit die 28 augusti, opponentibus se pluribus hominibus de Albiano et<br />

contendentibus ad se spectare ius presentandi et ad plebanum de Cimbria ius confirmandi.<br />

Die iovis 11 septembris. - Dominus Albertus episcopus tridentinus contulit prioratum<br />

ecclesiae sanctorum Lazari et Iulianae citra pontem Avisii domino presbitero Nicolao de Padua<br />

qui resignavit capellaniam s. Blasii de Albiano.<br />

Die veneris 7 novembris. - Fundatio et dotatio altarium in castro Fransperg plebatus de<br />

Mayes diecesis tridentinae per dominos Matheum et Georgium de Aura, reservato iure<br />

patronatus.<br />

Die mercurii 26 novembris. - Vacante plebe et ecclesia s. Pancratii de Ultimis per<br />

resignationem domini Anthonii Iacobi immediati plebani, investitus fuit dominus Ludovicus<br />

Amluge praesentatus a domino Leopoldo comite tyrolensi.<br />

Alia plura in hoc libro sunt documenta locationum, permutationum beneficiorum.<br />

Cartaceo, carte 76. A pagina 22v si trova un contratto agrario fra l'abbate del monastero di s.<br />

Lorenzo in Trento e due coltivatori di Nave s. Rocco.<br />

9. Anno 1380. Prothocollum Iacobi notarii vallis Annaniae in quo continentur<br />

particularium personarum contractus initi in villis de Amblo, Cavareno et aliis circumiacentibus<br />

et unum vel alterum testamentum.<br />

Cartaceo, carte 52. Petrus plebanus de Ambulo (Dambel), dictus Grisus. - Paulus plebanus de Thaio.<br />

- Otolinus plebanus de s. Sisinio. - Nicolaus plebanus de Fundo et beneficiatus in ecclesia s. Romedii. -<br />

Sandrinus notarius de Nano; Albertus notarius de Coredo f. Francisci notarii.<br />

10. Anno 1486, 1488 et 1489. - Aliquae breviaturae Nicolai Morzati notarii de Tridento ubi<br />

emptiones, locationes, compromissa, testamenta etc. quorumdam personarum particularium<br />

continentur.<br />

Cartaceo, carte 87. Il libretto è unito ad una pergamena integra (mm 165x110: notaio: Zan Vetor de<br />

Mezano officialis ad bancum iuris). - Mulino con due mole e una roda a Vigolo in loco soto Lusanega.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

472


Capsa 30<br />

CAPSA 30<br />

Comitatus Archi (numeri 116)<br />

1. Anno 1204 indictione 7, die 2 intrante marcio in burgo Ale in carrubio quod est ante<br />

domum Berte, praesentibus domino Adelpreto comite tyrolensi et domino comite Egenone de<br />

Ultemo et domino comite Enrico de Hepan, domino Nicolao de Egna, Roperto de Salurno,<br />

Briano de Castrobarco, Peramusio de Gardumo et Gumpo fratribus, Albertino de Castronovo,<br />

Bursa, Odolrico de Beseno, Petro de Numio, Iordano filio Otolini de Telve, Iohanne de Perzino<br />

et Pasqualo quondam Odolrici Oti Richi filio, domino Turcone decano, magistro Viviano<br />

canonico et domino Petro de Malusco causidicis, Petarino, Vicomario. - Drudo Marcellinus<br />

potestas Veronae et pro communi Veronae et pro omnibus ex sua parte et pro Odolrico de Arcu<br />

facit finem et pacem de maleficiis omnibus commissis et dampnis datis a parte episcopi tempore<br />

exercituum utriusque civitatis vel antea vel postea occasione huiusmodi discordie communi<br />

Veronae vel Odolrico de Arcu vel alicui ex parte Veronae et bona fide dabit operam quod<br />

Odolricus de Arcu nihil accipiat neque per se neque per alium de muta unde contemptio est,<br />

donec causa determinabitur in curia episcopi. Et nullam mutam nullumque telloneum permittet<br />

in districtu Veronae auferri alicui mercatori de Tridento vel de districtu eunti vel redeunti<br />

Veronam in anticum a XXX annis retro dare consuetum, excepto sale etc. et omnes homines<br />

Tridenti et eius districtus per totum districtum Veronae securos in rebus et personis pro posse<br />

habere, exceptis bannitis tridentinis et si offensio evenerit tridentinorum in districtu Veronae in<br />

rebus vel personis illam emendari faciet infra IX dies ex quo quaerimonia sibi facta fuerit<br />

secundum quod ius et bona consuetudo dictaverit pro qualitate personae et delicti; et illum vel<br />

illos qui offensionem fecerint vel emendam dare non poterint in bannum ponet nec de banno<br />

extraet donec ad plenam venerint satisfactionem. Illud ipsum observabit cum debitoribus ut<br />

tridentini creditores plenam quantum fieri poterit satisfactionem obtineant. Insuper durante<br />

concordio milites burgenses episcopatus vel ducatus Tridenti et eorum castra vel municiones<br />

non suscipiet pro communi Veronae contra dominum episcopum. Eas personas Casadei de<br />

districtu Tridenti quas episcopus tridentinus recipit agendum vel testificandum, non excipiet sed<br />

eas admittet: haec omnia attendet pro posse hinc ad kalendas ianuarii et in statutis Veronae<br />

adiiciet ut rectores communis Veronae qui fuerint pro tempore, sint astricti sacramento haec<br />

observare hinc usque ad decem annos et etiam plus, quantum dominus C. episcopus tridentinus<br />

extiterit, eo salvo quod possit facere banna ad voluntatem et salva societate facta a<br />

veronensibus, vicentinis, tarvisiensibus et aliis amicis et dominio Odolrico de Arcu.<br />

Pergamena mm 265x150-157. Notaio: Ercetus. Testimoni: Vicomario di Rambaldo; Rodolfo di<br />

Aicardo; Arnoldo di Moscardo; Conradino da Illasi ecc.<br />

2. Anno 1210 indictione 13, die dominico septimo kalendas iunii. Datum apud castrum<br />

quod dicitur Urci - Diploma Ottonis IV imperatoris quo ipse praesente et instante Friderico<br />

episcopo tridentino cassat et annullat concessionem factam a Philippo rege eius praedecessore<br />

Ulrico de Arcu exigendi quandam mutam in Arcu et Turbulis.<br />

Pergamena mm 297x331.<br />

3. Exemplar authenticum eiusdem diplomatis Ottonis quarti.<br />

Pergamena mm 546x337. Notaio: Erceto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

473


Capsa 30<br />

4. Anno 1210 indictione 14, die 11 intrante septembri in episcopatu Tridenti inter Tennum<br />

et Vargnanum, praesente Odolrico comite, domino Petro de Malusco, domino Nicolao de Egna,<br />

domino Ottone de Telvo, domino Briano de Castrobarco, Odolrico de Beseno, Adelpreto et<br />

Riprandino fratribus de Madrucio, Alberto de Stenego, Alberto de Seiano, Muso de Dosso,<br />

Montenario, Odolrico Rambaldi, Riprandino Otonis Rici, Alberto de Nago, Grimoldo de Cagno.<br />

- Concordium inter dominum Federicum episcopum tridentinum et Odolricum de Arcu super<br />

muta quam hic exigebat in Arcu et Turbulis et super molendinis ad Sarcam quae piscationem<br />

impediebant quaeque destruere vel retrahere promittit, prohibita etiam ei in plebatu Arci<br />

maleficiorum et contractuum cognitione nisi tantum de suis hominibus tanquam miles de nobili<br />

macinata; ac tandem cum remissione trium vel quatuor millium librarum denariorum<br />

veronensium pro pignoratione illa quam habebat ab episcopatu; sicque dominus episcopus eum<br />

in gratiam recipit, offensiones condonat, ad fidelitatis iuramentum cum fratre eius Friderico<br />

admittit, omnes societates seu daciones quas fecisset suorum castrorum cum veronensibus vel<br />

brixianis cassat et annullat, reservatis aliis iuribus et praecipue de castro Penne et de loco Penne.<br />

Pergamena mm 414x260-267. Notai: Iohannes sacri palatii; Matheus de Placentia; Concius sacri<br />

palatii; Rolandinus qui Zacaranus vocor; Bonavida domini Otonis imperatoris. Testimoni: Saltinus,<br />

Quintanus, Bescuinus, Lanfranchinus de Ripa, Arpo de Cleiso; Anselmus de Meze, Albertus Mitifocus,<br />

Armannus de Campo ecc.<br />

5. Anno 1210 indictione 13, die 11 intrante septembri. - Exemplar originale eiusdem<br />

concordii inter dominum tridentinum episcopum et Odolricum de Arcu.<br />

Manca. Esiste in Wien, Haus-, Hof- und Staatsarchiv (H.H.S.A.): Allegemeine Urkunden Reihe, sub<br />

data.<br />

6. Anno 1211 indictione 14, die quinto exeunte octobre in Ripa in palatio episcopi. - Coram<br />

domino Federico tridentino episcopo etc. recensentur ea bona in quae dominus episcopus se<br />

debet intromittere in plebatu Arci atque rationes et redditus sibi competentes eo loci atque etiam<br />

pleraque bona quae fuerant devoluta ipsi episcopo ob mortem possessorum sine herede.<br />

Pergamena mm 400x134-140. - Item de monte Anzonis et de monte Bezane quod communitates de<br />

Vargniano, Vigne et Clarano et de Podara debebant solvere 8 galetas panitii ad mensuram Arzi. Item<br />

dominus episcopus debet habere de omnibus bestiis que veniunt a montibus ad pasculandum in campanea<br />

Arzi et Ripe de omnibus centum bestiis duas habet. Item matrem cum filia. - Petia vineata in Ziole. Item<br />

malga de Vignole debet dare caseum segatoribus. - Illi de Colognola. - Campum ad Lamarium.<br />

7. Anno 1220 indictione 8. - Recensentur homines domini episcopi tridentini in Arcu,<br />

nempe in Straifora, ad Paar, ad Tralana, ad Mexannam, ad Xavio, in Dro.<br />

Pergamena mm 377x135-158. Notaio: Zacheus.<br />

8. Anno 1222 indictione 10, die 15 exeunte augusto in Ripa in palatio domini episcopi. -<br />

Coram domino Alberto tridentino episcopo electo et suo praecepto iuravit Busetus de Dro suus<br />

caniparius manifestare suas raciones et suos homines et suos redditus et omnia sua iura quae<br />

ipse dominus episcopus et episcopatus habent in Dro, prout ibidem in sequentibus dixit.<br />

Pergamena mm 330x130-147. Notaio: Iohannes sacri palatii. Testimoni: Pietro da Malosco, Alberto<br />

Mitifoco, Liuterio di Ledro e il figlio Amistade, Salvatore di Ledro. - Bulpus de Dro piscator domini<br />

episcopi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

474


Capsa 30<br />

9. Anno 1222 indictione 10, die 15 exeunte augusto in Ripa in palatio episcopatus. - Coram<br />

domino Alberto tridentino episcopo electo et suo praecepto Albertus ferarius de Maxono iuravit<br />

de manifestando suas raciones et redditus et suos homines de Arcu et de plebatu Arci qui per<br />

sacramentum dixit quod Bontempus de Ferara debet piscare domino episcopo et facere<br />

ambaxatas domini episcopi: recensentur alii piscatores domini episcopi; dein illi qui debent<br />

facere focum domino episcopo ad Arcum et ad Ripam et solvunt fictum. Item septem homines<br />

in Arcu qui debent facere parasides et dare domino episcopo in Ripa et ad Arcum quando<br />

dominus episcopus est ibi. Sequitur manifestatio aliorum fictuum ac tandem quaedam recensio<br />

multorum hominum domini episcopi in Arcu et eius plebatu.<br />

Pergamena mm 730x117-130. Notaio: Iohannes sacri palatii. - Manfredinus de Bolegnano debet<br />

dare septem concios vini, unum starium... Regula s. Floriani (Bolognano). Padaro. Massone, Dro.<br />

10. Extra notatur annus 1250, intra sunt descripti homines plebatus Arci qui sunt de<br />

districtu domini episcopi. Sequitur postea descriptio hominum qui sunt de districtu domini<br />

Adepreheti ac tandem illorum qui sunt de destrictu domini Frederici de Arcu.<br />

Pergamena mm 615x144-150. - Frizerius de Vargnano; Bocamaior, Pesacapre, Zontus de Ceniga,<br />

Pelagalli, Pizolpeccatum.<br />

11. Extra signatur annus 1250. Intra recensentur homines domini episcopi in plebatu Arci<br />

et singularum villarum cum designatione librarum quas solvebant quarumque summa est 850.<br />

Pergamena mm 560x89-100. - Vignola, Bolognano, Padaro, Ceniga ecc.<br />

12. Extra signatur annus 1250. Intus sunt redditus quos Arnoldus debebat habere in plebatu<br />

Arci; et Girardinus caniparius et Henricus scarius iuraverunt manifestare bona et redditus<br />

episcopatus in plebatu Archi de blavis, prout ibi sequitur.<br />

Pergamena mm 227x210-220. - Segala, sorgo, panico, scandella.<br />

13. Anno 1256 indictione 14, die veneris 11 exeunte februario in domo domini episcopi de<br />

Tridento, praesentibus dominis Aldrighetto et Azone fratribus de Castrobarco et Tolameo de<br />

Brentonego, Iacobo Mittifoco, Meraceto de Naco. - Dominus Egheno episcopus tridentinus fecit<br />

ac dedit quandam pignorationem domino Riprando de Arco pretio 2000 librarum veronensium<br />

denariorum de omnibus frugibus et redditibus quos ipse dominus episcopus habet vel ad eum<br />

pertinet in plebatu Arcus; et dictus dominus Riprandus promisit et convenit cum domino<br />

episcopo quod eum manutenebit cum toto suo posse et cum omnibus suis castris et munitionibus<br />

ad manutenendum eum in suo episcopatu et suo ducato et comitatu et in toto suo honore contra<br />

quamlibet personam volentem sibi offendere et specialiter contra perfidum inimicum sanctae<br />

matris Ecclesiae Ecilinum de Romano et contra inimicos omnes et rebelles sanctae matris<br />

ecclesiae et ecclesiae tridentinae ac episcopatus; et quod nullam faciet societatem seu<br />

compositionem cum dicto Ecilino perfido et inimico nec cum alio inimico et rebelle ecclesiae<br />

etc. quod si contravenerit sit privatus a praedicta pignoratione.<br />

Pergamena mm 247x169-175. Notaio: Bertoldus. - Venturinus medicus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

475


Capsa 30<br />

14. Anno 1272 indictione 15, die 7 intrante marcio, in Arco in domo infrascripti Bonacursi,<br />

in praesentia Enrici filii domini Warimberti de Cagno ac Bonacursi qui dicitur Gerus de Arco et<br />

Riprandi de Arco. - Dominus Adelperius de Arco pro se et per dominum Panceram fratrem<br />

suum promisit Fedrico spisadro domini episcopi recipienti pro dicto domino episcopo quod si<br />

contigerit quod dictus dominus episcopus veniret ad partes Ripae et Arci cum consilio dictorum<br />

dominorum Pancere et Adelperii, quod tunc eidem domino episcopo relinquent et dimittent<br />

quiete gastaldia de Arco, de Leudro et de Nomasio et de Blezo non obstante aliqua investitura<br />

de dictis gastaldiis facta per dominum episcopum in Fedricum et Simonem procuratores<br />

dictorum dominorum et quod dabunt et designabunt dicto domino episcopo a praesenti die in<br />

annos IIII aut suo nomine medietatem omnium banorum maleficiorum in dictis gastaldiis etc.<br />

exceptis banis de postis et ordinamentis factis et promissis domino Pancere per homines de<br />

Leudro occasione sui capitaneatus.<br />

Pergamena mm 145x140-146. Notaio: Redolfus sacri palatii.<br />

15. Anno 1280 indictione 8, die 12 intrante aprili in castro Boni Consilii, in praesentia<br />

domini Iacobi archipresbiteri Ripae. - Coram domino Henrico episcopo tridentino dominus<br />

Petrus archipresbiter Blezii iuravit dicere veritatem, si fideliter executus fuerat mandatus sive<br />

commissionem eidem factam per eundem dominum episcopum ad denunciandum et monendum<br />

dominum Olricum Panzeriam dictum de Archu quod ipse infra 15 dies post denunciationem<br />

eidem factam per eundem, omnia bona et omnes redditus, iurisdictiones, honores et castra in<br />

plebatibus Archi, Ripe, Leudri, Boni, Condini, Naci et Tegnali ad beatum Vigilium et ipsum<br />

dominum episcopum et episcopatum tridentinum pertinentia, quae illicite detinet occupata,<br />

restituere deberet infra predictos 15 dies, alioquin praedicte terre ulterius interdicto ecclesiastico<br />

subiacerent; qui dominus Petrus dixit se bis accessisse Arcum nec unquam reperire potuisse<br />

dictum Olricum Panceriam ac tandem Ripae in loco publico in multorum presentia se eam<br />

denunciationem fecisse.<br />

Pergamena mm 332x141-145. Notaio: Tridentinus sacri palatii. Testimoni: Odoricus dictus de<br />

Bozano, Gabriel de Porta de Tridento, Conzelinus dictus Vostelle.<br />

16. Anno 1280 indictione 8, die dominica 18 intrante augusto, in ecclesia s. Faustini<br />

maioris civitatis Brixiae. - Dominus Petrus clericus mansionarius beati Vigilii tridentini<br />

tanquam procurator domini Henrici episcopi tridentini praesentavit domino Philippo electo<br />

mantuano appellacionem contra appellationem interpositam a domino Olrico Panceria, petitque<br />

locum tutum ad commonstrandas sententias excommunicationis et interdicti contra eum latas<br />

quia Brixiae non erat locus securus ob represalias inter brixienses et tridentinos, exponitque alia<br />

gravamina et praecipue quia dominum Henricum episcopum tridentinum laboribus et sumptibus<br />

fatigaverant et indebite preceperant traditionem admonitionis factae contra dictum Panceriam<br />

die 12 intrante aprili hoc eodem anno sub pena excommunicationis.<br />

Pergamena mm 172x223. Notaio: Iacobus de Lacu.<br />

17. Anno 1280 indictione 8, die sabati 17 intrante augusto, in monasterio s. Faustini<br />

civitatis Brixiae. - Coram domino Philippo electo mantuano comparuit dominus Petrus clericus<br />

mansionarius tridentinus. Protestatur quod non debeat procedere ad absolvendum dominum<br />

Odolricum Panceriam de Arcu aut tollendas sententias excommunicationis et interdicti latas a<br />

domino Henrico episcopo tridentino contra eundem Panceriam, homines et terras eius districtus<br />

cum iuste fuerint latae ob notoriam detentionem bonorum episcopatus Tridenti contra<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

476


Capsa 30<br />

voluntatem domini episcopi. Petit insuper locum tutum et idoneum ad ea omnia probanda cum<br />

Brixiae ob represalias inter brixienses et tridentinos locus non sit securus, cum etiam were et<br />

inimicitie sint inter illos. Tandem protestatur se non teneri tunc ad producendum instrumentum<br />

admonicionis factae per archipresbiterum Blezii domino Olrico Pancerie cum eo usus non fuerit<br />

nec tunc uti velit.<br />

Pergamena mm 685x162-175. Notaio: Iacobus de Lacu. Testimoni: Albertus Tayasacus notarius,<br />

Brazebonus de Verona notarius, Bonomus de Prancanova, archipresbiter de Azano.<br />

18. Anno 1280 indictione 8, die lunae 12 intrante augusto, in monasterio s. Faustini de<br />

Brixia. - Coram domino Philippo electo mantuano dominus Petrus mansionarius de Tridento et<br />

procurator domini Henrici episcopi tridentini se praesentavit ad prosequendam causam contra<br />

dominum Olricum Panceriam de Arcu qui dominus mantuanus respondit se nihil scire de tali<br />

commissione.<br />

Pergamena mm 157x155-162. Notaio: Iacobus de Lacu.<br />

19. Extra signatur annus 1288, intra descripti sunt homines domini episcopi in plebatu<br />

Arcus, nempe ad Vignolam, ad Bolignanum, ad Muxonum, ad Troianam, ad Xadium, ad<br />

burgum Arcus, de Padaro, de Ceniga. Additur: Martonus et Altemannus iuraverunt ad sancta<br />

Dei Evangelia manifestare focos plebis Tenni. Dixerunt: dominus episcopus habet 110 inter<br />

tales et quales, et domini de Arcu 22 et illi de Siano 9 et dominus comes Odolricus de Siano 7,<br />

qui sunt vasalli, et Boneconse 9 et filii domini Alberti de Bovesini 4 et illi de Riprando 1 et<br />

Iacobus de Borzaga 2 et Bonacursus et nepotes 3 et 4 qui sunt vasalli domini episcopi et 4 alii<br />

scilicet spina in pede. Aginolfus Moscardinus et Rochus et filius Antolini unum focum.<br />

Pergamena mm 610x127-134. Cfr. sopra al N° 11.<br />

20. Anno 1288 indictione 1, die 8 exeunte iunio, in ecclesia s. Petri de Arco, praesentibus<br />

domino Nicolao preposito s. Iohannis de Brixia, et Federico teotonico s. Mariae de Arco clerico<br />

et Bartolomeo monacho s. Petri praedicti. - Dominus Iohannes archipresbiter arcensis ex<br />

commissione sibi facta per dominum Henricum episcopum tridentinum affictandi et locandi<br />

bona episcopatus etc. fecit iurare viros antiquos et bone fame ut cogitent et designent et<br />

manifestent bona de iure pertinentia episcopatui quod prestiterunt designando ficta et homines<br />

de episcopatu.<br />

Pergamena mm 406x174-187. Notaio: Antoninus Zirardini de Penzolo. - Mozus de Livo qui stat<br />

cum Ribaldo quondam Cagalagni.<br />

21. Anno 1288. - Aliud exemplar praecedenti simillimum.<br />

Pergamena mm 395x198-200. Notaio: Antoninus quondam Zirardini de Penzolo.<br />

22. Extra notatur annus 1300. Intra sunt manifestationes et designationes rationum,<br />

affictuum et bonorum domini episcopi tridentini in Dro, in Arcu citra et ultra Sarcam etc. et<br />

quid domino episcopo plerique contribuere debeant, cum Arcum vel Ripam accedit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamene tre unite: mm 740x137-142; 726x130-144; 277x144-152.<br />

477


Capsa 30<br />

23. Anno 1302 indictione 15, die 18 intrante madio, in Archo. - Dominus Iohannes iudex et<br />

vicarius domini fratris Philippi episcopi tridentini dedit verbum et licentiam authenticandi<br />

sequens instrumentum.<br />

Anno 1302 indictione 15, die 6 intrante madio, in Dro. - Coram domino magistro Pace<br />

vicario domini fratris Philippi episcopi tridentini plerique iurarunt bona episcopatus in Dro,<br />

Ciniga et Patono manifestare, prout ibi sequitur, designando fictus vini, decimas domorum et<br />

terrarum.<br />

Pergamena mm 717x574-593. Notaio: Bonaverius domini Ludovici veronensis comitis. Testimoni:<br />

Federicus q. Otoboni de Ceniga, Conradus notarius. - Vi sono molti toponimi.<br />

24. Anno 1279 indictione 7, die 11 exeunte novembri, Tridenti super chorum ecclesiae s.<br />

Vigilii. - Dominus Henricus episcopus tridentinus congregata synodo generali totius civitatis et<br />

dioecesis tridentinae indutus pontificalibus ornamentis lamentabiliter proposuit de detentionibus<br />

et detentoribus bonorum ecclesiae beati Vigilii et specialiter contra Odolricum Panceriam de<br />

Arcu qui bona ecclesiae detinebat occupata, nempe Ripae, burgum Arci, plebes Tenni, Naci,<br />

Boni, Condini, Tygnalis cum castris Tenni, Romani etc. et quamvis saepius monitus, noluit<br />

restituere, hinc pro paterna sua pietate iterum eum monere facit per archipresbiteros Ripe, Arci<br />

et Blezi. Referuntur subinde factae monitiones et alia contra praedictum Panceriam qui tandem<br />

ut contumax excommunicatur per sententiam ibi relatam quae incipit: Nos frater Henricus etc. et<br />

latam anno 1280 indictione 8, die mercurii ultimo exeunte ianuario.<br />

Pergamena mm 710x340-348. Notaio: Zacheus. Presenti: Goxalchus decanus, Olricus<br />

archidiaconus, Odoricus scholasticus canonici; Tebaldo abbate di s. Lorenzo, Corrado preposito di<br />

Novacella, Enrico preposito di s. Maria di Augia, Enrico preposito di s. Michele all'Adige ecc. - Vengono<br />

nominati: Erardo di Gresta, Frixonus de Belvedere, Bartolomeus de Telvo, Beraldus de Levigo, Aproinus<br />

de Castronovo, Simon de Dosso, Jordanus de Garduno, Zamboninus iudex, Enricus Soga frater ipisus<br />

Pancerie. - Iacobus plebanus Ripe.<br />

25. Anno 1305 indictione 3, die 7 intrante septembri, sub domo communis Arci. -<br />

Exemplar epistolae dominorum Ottonis et Henrici ducum Karinthiae et comitum Tyrolis et<br />

Goritiae ad dominum Odoricum de Archo cui commendat Beninum et suos consortes pro<br />

exemptione a publicis factionibus iuxta instrumenta episcoporum Tridenti et eorum patris<br />

Mengenardi, aliisque privilegiis eos uti sinant sicut in antea.<br />

Pergamena mm 141x215-220. Notaio: Antoninus q. Zirardini de Penzolo. Presenti: Adalpretus<br />

dictus comes de Flaono; Aymericus notarius de Cavedeno.<br />

26. Anno 1307 indictione 5, die veneris 7 aprilis, Tridenti in episcopali palatio. - Coram<br />

domino Bartholomeo episcopo tridentino Guillelmus quondam domini Oddorici Matri de Arco<br />

cum instantia petiit quatenus locationem in dictum quondam dominum Oddoricum patrem suum<br />

et Henricum nepotem ipsius communiter per quondam dominum Egnonem episcopum<br />

tridentinum factam de quarta parte olive et bladi et de omni iure quod habere poterat pro<br />

episcopatu de una clausura iacente apud burgum Arci in loco de Scaria, ad fictum seu censum<br />

episcopo et ecclesiae tridentinae duorum stariorum boni et pulcri olei singulis annis, uti ex<br />

instrumento de anno 1266 indictione 9, die 11 exeunte marcio, cuius medietas in eum dixit iure<br />

hereditario devoluta, pro ipsa medietate in ipsum legitime innovaret. Cuius petitioni annuit<br />

dominus episcopus sub iisdem pactis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

478


Capsa 30<br />

Pergamena mm 342x188. Notaio: Antonius Carnalis de Mediolano.<br />

27. Anno 1315 indictione 13, die mercurii 16 intrante aprili, in castro Boni Consilii<br />

Tridenti, in presentia nobilium militum dominorum Guillelmi quondam Azonis de Castrobarco,<br />

et Aldrigeti eius nepotis filii quondam domini Federici de Castrobarco fratris domini Guillelmi<br />

praedicti nec non reverendorum dominorum fratris Petri abbatis monasterii s. Laurentii prope<br />

Tridentum et fratris Conradi capellani infrascripti domini episcopi, Gislenberti de Campo decani<br />

tridentini, Henrici canonici tridentini eius fratris, Laurentii iudicis de Vello vicarii infrascripti<br />

domini episcopi, Guillelmi iudicis de Bellenzanis de Tridento, Riprandi domini Xicherii de<br />

Arsso, Scimonis quondam domini Graciadei de Campo. - Coram domino fratre Henrico<br />

episcopo tridentino comparuit dominus Gerardus filius quondam domini Odorici de Archo pro<br />

se et fratre suo domino Nicolao absente flexis genibus exponens quod de lite quae vertitur inter<br />

ipsum dominum episcopum et ipsos dominos de Archo super iurisdictione quorumdam<br />

hominum de Iudicaria ad arbitrium ipsius domini episcopi se et pro fratre suo praedicto totaliter<br />

exponit, supplicans ut secum misericorditer agat; qui dominus episcopus solita pietate ductus<br />

praedictos fratres ad suam gratiam et amorem recepit, et de lite disposuit quod iurisdictio<br />

criminalis totaliter ad episcopum et suos officiales pertineat et duas collectas annuatim 40<br />

soldorum parvorum pro quoque foco imponant dictis hominibus. Iurisdictio autem civilis per<br />

dictos fratres exerceatur dum tamen de iurisdictione aliquorum hominum de burgo Arci se<br />

nullatenus intromittant. Salvis praeterea iuribus his et aliis utriusque partis. Dominus autem<br />

Gerardus pro se et fratre acceptavit, promittens se fore fideles et numquam contra ipsum<br />

dominum episcopum vel episcopatum venire sed defendere et iuvare etc. dans pro securitate in<br />

manibus et custodia domini episcopi castrum et fortalicia Drene infra tres dies proxime<br />

secuturos, quod castrum dominus episcopus tenere et possidere debeat ad tres annos.<br />

Pergamena mm 520x194-250. Notaio: Cristianus de Roveredo imperiali auctoritate. - Baldinus<br />

notarius de Archo.<br />

28. Anno 1211 indctione 14, die veneris 6 intrante novembri, in Tridento in palatio<br />

episcopali. Testes sunt dominus Bertoldus tridentinae ecclesiae vicedominus, dominus Albertus<br />

de Stenego, dominus Odolricus de Polengo, dominus Odolricus de Rambaldo, Contolinus de s.<br />

Petro, et Montenarius de Disuculo, dominus Anselmus de Mezo et Nicolaus de Stenego. -<br />

Dominus Federicus episcopus tridentinus titulo locationis in perpetuum investivit Wilelmum de<br />

Arcu filium quondam Malengi de uno broilo prope burgum Arci, solvendo annuatim domino<br />

episcopo medietatem tocius olive et quartam partem totius blavei, quod in illa terra seminaverit<br />

et collecta fuerit.<br />

Anno 1215 indictione 15, die 4 intrante augusto. In Strason in contrata infrascripti domini<br />

Ludovici fel s . - Domina Adaleyta filia quondam domini Henrici de Menzano praesente et<br />

consentiente domino Ludovico marito suo constituit Peregrinum notarium suum procuratorem<br />

ad vendendum totam suam proprietatem quam habet in episcopatu sive comitatu tridentino.<br />

Manca.<br />

29. Extra annus 1316. - Imperfectum quoddam exemplar litterarum Ludovici (uti videtur)<br />

brandenburgensis tyrolensis comitis qui contra Nicolaum de Archo et Iohannem eius nepotem<br />

decernit destructionem castrorum Restorii et de Spinis in plebatibus Blezii et Nomassi eo quod<br />

nimia superbia elati enormia scelera et delicta in dictis plebatibus et tota Iudicaria audaciter<br />

perpetraverant in preiudicium et gravamen Graciadei de Campis et ipsius amicorum et aliorum<br />

ibi commorantium; cum dicta castra essent tanquam radices et semina tantorum scelerum<br />

commissorum. - Haec epistola videtur scripta circa annum 1348.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

479


Capsa 30<br />

Manca.<br />

30. Anno 1317 indictione 15, die 10 intrante marcio, in ecclesia s. Thome inter Archum et<br />

Ripam. - Dominus frater Conradus Cisterciensis domini fratris Henrici episcopi tridentini<br />

vicarius generalis et nobiles milites domini Gralantus de Lawenburg, Gozalchus Egne et<br />

Volchemarius de Tyrol potestas Ripe nomine et vice dicti domini episcopi ex una et domini<br />

Gerardus de Archo pro se et ut coniuncta persona domini Nicolai eius fratris, et Parisius<br />

quondam domini Guichemarii de Madrucio pro se et filiis suis et ut coniuncta persona<br />

dominorum Iacobini et fratrum quondam domini Ziramonti de Madrucio et omnium aliorum<br />

amicorum suorum de Madrucio et ipsi ambo etiam pro omnibus suis amicis de Campo et de<br />

Predagolaria, ac Benedicto de Seyano et omnibus aliis suis amicis ex parte altera pro bono pacis<br />

fecerunt ad invicem infrascriptas compositiones et concordias. Primo quod dicti nobiles de<br />

Archo usque ad 2 annos sequentes debeant habere et tenere universalem iurisdictionem in civili<br />

et criminali, praeterquam de morte et membri abscissione burgi et tocius plebatus Archi et pro<br />

dicta iurisdictione praedictus dominus episcopus tridentinus et sui officiales usque ad dictum<br />

terminum debeat habere omnes homines et personas cuiuscunque conditionis de tota Iudicaria<br />

iurisdictione ipsorum nobilium de Archo et qui ad ipsos spectant quocunque iure vel modo; et<br />

hoc sine preiudicio iurium utriusque partis. Item quod suprascriptis aliis nobilibus detur per<br />

dominum episcopum pro relaxatione suorum hominum et eorum iurisdictionis, si quos habent,<br />

quos usque ad dictum terminum retinere debeat ipse dominus episcopus, totum illud in pecunia<br />

quod suprascripti nobiles milites et dominus Guanerius [hic erat de Toblato] praeceperint eis<br />

dari et hoc pariter sine aliquo praeiudicio. Item quod dominus Nicolaus de Archo et omnes<br />

suprascripti nobiles et eorum sequaces absolvantur libere ab omni banno et delicto in quod<br />

inciderunt vel incidissent propter guerram exercitus de Madrucio et praesentis guerrae. Item<br />

quod castrum Drenae teneatur cum pactis in instrumento primo factis et quod transacto illo<br />

termino castrum restituatur dictis nobilibus de Archo non obstante quod ipsi nobiles usque in<br />

hunc diem fecissent contra ipsum dominum episcopum quia hoc totum debet esse remissum.<br />

Anno 1317 indictione 15, die veneris 18 intrante marcio, in platea communis Archi. -<br />

Nobiles viri domini Nicolaus de Archo, Iacobinus quondam domini Aldrigeti pro se et fratribus<br />

suis, Iorius quondam domini Tridentini, Albertus, Pinterius fratres quondam domini Ziramonti<br />

de Madrucio pro se et suis amicis, Simon et Feraza fratres quondam domini Graciadei de<br />

Campo et Aprovinus quondam domini Petri de Predagolaria pro se et fratribus suis et caeteris<br />

amicis, laudaverunt et ratificaverunt omnes et singulas composiciones et concordias<br />

suprascriptas, promittentes omnia et singula in suprascripto instrumento contenta perpetuo firma<br />

et rata habere et non contrafacere.<br />

Pergamena mm 543x174-185. Notaio: Bartholomeus q. Ambrosii. - Gozalchus gastaldus Egne.<br />

Nicolaus de Toblino.<br />

31. Exemplar authenticum praecedentium duorum documentorum de anno 1317 addito<br />

tertio in quo consensus domini Henrici episcopi tridentini continetur sub die 16 intrante marcio<br />

1317, Tridenti in castro Boni Consilii, praesentibus domino Gualengo plebano Marnige,<br />

Boniohanne canonico tridentino, Antonio iudice de Leudro.<br />

Pergamena mm 600x197-210. Notai: Bartholomeus q. Ambrosii; Honorius per d. Henricum de<br />

Lomello. - Boninsigna et Bartolomeus notarii de Baoyo. Federicus notarius de Ripa.<br />

32. Anno 1327 indictione 10, die sabati 14 februarii, in castro Tenni. - Dominus fraer<br />

Henricus episcopus tridentinus ut homines et subditi sui in tota Iudicaria quiete et pace possint<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

480


Capsa 30<br />

frui, nobilem virum Nicolaum de Archu in burgo Archi et toto plebatu suum capitaneum et<br />

rectorem constituit committens eidem iurisdictionem suam ad suum beneplacitum per hoc<br />

intendens quod in tota Iudicaria nihil habeat disponere vel agere sed contentus esse debeat<br />

praedictis burgo et plebatu in quibus potestatem habeat inquirendi et puniendi omnes excessus<br />

salva iustitia et ubi de morte aut mutilatione membrorum agitur, ac prohibens ne bannitos<br />

recipiat vel malefactores in commissis sibi burgo et plebatu. Quod si processu temporis ipsum<br />

Nicolaum a dicto capitaneatu amovere voluerit non vult tamen dictus dominus episcopus quod<br />

in hominibus et iurisdictione si quos vel si quam in Iudicaria iuste et rite habere deberet vel<br />

docere posset legitimis documentis aliquod praeiudicium generetur cum suae sit voluntatis<br />

omnes episcopales subditos in suis iustis iuribus defensare.<br />

Pergamena mm 320x290. Sigillo pendente.<br />

33. Anno 1336 indictione 4, die 25 iunii. In Tegnallo, in villa de Gardolle plebatus Tegnalli<br />

episcopatus Tridenti. - Ad instantiam et petitionem ser Alberti procuratoris domini Nicolai<br />

quondam domini Odorici de Archo et Iohannis eius nepotis filii quondam domini Gerardi de<br />

Archo olim fratris praedicti domini Nicolai, ex commissione domini Gozelli de Bolzano Ripae<br />

et Tegnalli potestatis ac plebatus Tempni capitaneus pro domino fratre Henrico episcopo<br />

tridentino Dominicus viator plerosque de Tegnallo monuit ut se sisterent ad manifestandum et<br />

designandum omnia bona, possessiones, ficta, iurisdictiones et proventus suprascriptorum<br />

dominorum Nicolai et Iohannis et sibi spectantium in plebatu Tegnalli, prout factum est<br />

sequenti die ut ibi sequitur.<br />

Pergamena mm 662x264-270. Notaio: Petrus filius d. Iacobini de Archo.<br />

34. Anno 1339 indictione 7, die ultima decembris. In capella superiori etc., praesentibus<br />

domino Ottone de Epiano, Cyno de Castellione, Bertholdo comite de Flaono. - Coram domino<br />

Nicolao episcopo tridentino dominus Nicolaus de castro Archi filius quondam domini Odorici<br />

de dicto castro Archi pro se et ut procurator Iohannis eius nepotis filii quondam domini Gerardi,<br />

asserit nuper investitos esse de eorum antiquis, iustis et rectis feudis quae ipsi habent et eorum<br />

praedecessores habuerunt ab ecclesia tridentina in feudum per 100, 200 annos et ultra, et tanto<br />

tempore cuius non extat hominum memoria; videlicet imprimis castrum Archi cum omnibus<br />

suis iuribus et pertinenciis, cum omni iurisdictione iuris meri et mixti imperii, decimis,<br />

vasalatico, macinatis, rimaniis et aliis privilegiis ad dictum castrum spectantibus.<br />

Item castrum Drenae eodem modo ut supra. Item castrum Spinedi modo ut supra. Item<br />

castrum Restorii eodem modo. Item Dossum sive Castellaniam castri villae plebatus Tyoni cum<br />

omnibus iuribus eidem spectantibus. Item Dossum sive Castelaniam Caramale situm iuxta<br />

Condinum cum omnibus ut in primo. Item castrum Castelini positum supra Gardunum super<br />

montem cum omnibus iuribus ad illus spectantibus. Item dicit et protestatur quod de iure habere<br />

deberent et eorum praedecessores habuerunt ab antiquo in feudum ab ecclesia tridentina castrum<br />

Penede cum omnibus suis iuribus, iurisdictione meri et mixti imperii in Naco et in Turbulis cum<br />

decimis, muda, vasalatico, macinatis, Rimaniis et aliis privilegiis; quod castrum domini Azo et<br />

Guillelmus fratres de Castrobarco iniuste tenent, quare petit dominum episcopum de opportuno<br />

remedio pro restitutione.<br />

Item decimas et ius decimationis in plebato et territorio de Tygnalo. Item decimas et iura<br />

decimandi in plebatu et terratorio vallis Leudri et in plebatu Lomassi et in plebatu Banalis et in<br />

plebatu Blezii et in plebatu de Tyono et in plebatu de Randena et in plebatu de Condino et in<br />

plebatu Tenni et in plebatu Ripe, et in plebatu Cavedeni et villa Drene, et in plebatu Calavini et<br />

in plebatu Naci, Turbulis et territorio eiusdem; et nunc domini Guillelmus et Azo fratres eas<br />

iniuste tenent privando ipsos dominos Nicolaum et Iohannem iniuste et violenter. Item<br />

rivaticum quod exigitur in terra Ripae a forensibus qui non sunt de episcopatu Tridenti,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

481


Capsa 30<br />

venientibus per lacum Gardae ad dictam terram, de blado, legumine, oleo et sale. Item teloneum<br />

sive mudam in Turbulis, in Archo, Balino, Saxis de Banalo et in Condino. Item pischeriam<br />

Sarche et lacus iuxta Turbulas et nunc domini de Castrobarco iniuste detinent. Item protestatur<br />

et dicit quod habere debent et eorum praedecessores habuerunt in feudum ab ecclesia tridentina<br />

iurisdictionem suorum hominum in Iudicaria, videlicet in plebatibus Tenni, Blezii, Lomassi,<br />

Banalis interioris et exterioris, Randene, Tyoni, Boni, Condini, Leudri, Tygnalis, Naci,<br />

Cavadeni et Calavini degentium, qui eis vigore dicte feudalis iurisdictionis obedire et subesse<br />

tenentur in colectis, angariis, perangariis et aliis factionibus, quod feudum eorum praedecessores<br />

habuerunt et tenuerunt pacifice per 200 annos et ultra, licet aliquo tempore per quondam<br />

dominum Henricum episcopum tridentinum de facto, cum de iure non posset, privati fuerunt<br />

iurisdictione praedicta ut liquere potest per inquisitionem et processum olim ea de re factum per<br />

officiales dicti domini Henrici episcopi specialiter deputatos; sed quia processus et depositio<br />

testium favebat dominis de Archo, fuit occultatum, nec unquam eis communicatum. Unde<br />

petunt ipsum in archivo requiri vel novam inquisitionem fieri et pro iustitia in suum ius et<br />

iurisdictionem restitui a dicto domino Nicolao episcopo tridentino. Tandem protestatur et dicit<br />

quod ex hac feudorum recognitione nullum sibi praeiudicium vult inferri praecipue super<br />

privilegiis ab imperatoribus concessis vel aliis feudis.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

35. Anno 1385 indictione 8, die dominico 14 madii. - Condiciones et pacta facta et<br />

promissa inter nobiles viros dominum Petrum militem de Sporo et Henricum de Lictestain<br />

nomine et vice domini Alberti episcopi tridentini et comitis in Hortemburg ex una parte et<br />

egregium militem dominum Antonium de Archo ex alia parte, speciatim super restitutione, iure<br />

et iurisdictione castri Madrucii et iniuriarum compensatione, aliisque quaestionibus electis<br />

arbitris proponendis a praedictis partibus. Arbitri delecti fuerunt dominus Advocatus de Amatia,<br />

dominus Federicus de Grifestain, dominus Petrus de Sporo, dominus Antonius vel Guillelmus<br />

de Lizana, dominus Iohachinus de Vilanders.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. - Si parla anche del dazio del Banale.<br />

36. Anno 1398 indictione 6, die 12 iullii. In Campis in praesentia Antonii de Carpo, Girardi<br />

de Sesadello, Iohannini Mazochi omnium stipendiariorum illustrissimi ducis Mediolani, nec non<br />

Iacobi de Rochabruna et Francischi Campane. - Dominus Vinciguerra de Archo nomine proprio<br />

et vice Antonii et Nicolai fratrum suorum cupiens ad pacem devenire cum domino Georio<br />

episcopo tridentino promittit fideles treguas usque ad festum s. Georgii proxime venturum,<br />

eoque tempore castrum Spini dirutum non aedificaturum, nihilque contra episcopum vel<br />

episcopatum acturum, nec auxilium daturum iis qui contra episcopatum tridentinum facerent vel<br />

venirent, excepto duntaxat si praedictus episcopus haberet gueram cum domino duce<br />

mediolanensi quia tunc ad nihil se obligat, imo intendit in guera esse cum ipso domino duce<br />

contra dictum dominum episcopum etiam id spondet respectu omnium adhaerentium suorum<br />

quos inter nominat dominum Azonem Franciscum de Castrobarcho, dominos Antonium et<br />

Ottonem de Castrobarcho de Agresta, salvo iure alios nominandi.<br />

Pergamena mm 310x292-306. Notaio: Rolandinus de Cologno.<br />

37. Anno 1399 indictione 7, die mercurii 8 octobris, in Archo. - Domini Vinciguerra et<br />

Antonius de Archo fratres palam faciunt quod cum inter dominum episcopum tridentinum et<br />

suos sequaces atque ipsos fratres cum suis sequacibus factae fuissent tregue de mandato<br />

illustrissimi principis Leopoldi ducis Austriae duraturae a 12 marcii proxime praeteriti usque ad<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

482


Capsa 30<br />

festum s. Michaelis proxime praeteriti de eiusdem domini mandato usque ad octavam<br />

Resurrectionis domini nostri Iesu Christi proxime venturae treguas prolongant et firmant.<br />

Pergamena mm 239x325-329. Sigillo aderente.<br />

38. Anno 1437, die 29 aprilis, Tridenti in castro Boni Consilii. - Epistola domini Alexandri<br />

episcopi tridentini ad dominos Vincigueram et Antonium fratres de Arco et Guillelmo de<br />

Litzana de Castrobarco quibus respondet gratum sibi fore quod examinentur iura Gratiadei de<br />

Campo et sibi displicere insultum eius familiari illatum; cito tamen Ripam venturum et omnia<br />

pro iustitia opportune provisurum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

39. Anno 1447, die 13 iunii, in oppido Bolzani, praesentibus domino Iohanne Sultzbach in<br />

decretis licentiato decano et canonico ecclesiae tridentinae atque episcopali cancellario, Iohanne<br />

de Castrobarcho de Castronovo, Dagone Fuchs et aliis. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus concedit investituram de eorum antiquis et rectis feudis quae ibi enunciantur, domino<br />

Francisco comiti Arci tanquam seniori suae progeniei pro se et nomine Galleatii de Arco fratris<br />

sui praestatque fidelitatis iuramentum.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

40. Anno 1456, ultima die ianuarii, in castro Archi. - Dominus Franciscus comes Archi<br />

recognoscit pro se et suis haeredibus quod sicut praedecessores sui monitiones, praecepta et<br />

citationes dominorum episcoporum ecclesiae tridentinae cum debita obedientia et reverentia uti<br />

subditi et homines dictae ecclesiae tridentinae susceperunt et paruerunt id ipsum se praestiturum<br />

pollicetur erga dominum Georgium episcopum tridentinum recognoscens in feudum castra<br />

Restorii et Spinedi.<br />

Pergamena mm 290x428. Cartaceo, carta 1.<br />

41. Anno 1456. - Quaedam epistolae domini Francisci comitis Archi et domini Caesaris de<br />

Martinengo eius cognati ad dominum Georgium episcopum tridentinum super tregua stabilienda<br />

inter dominos Archi et Lodroni qui erant in discordia et guera, quae tregua tractata et stabilita<br />

fuit opera ipsius domini episcopi et domini Parcevali capitanei Atesis, referente domino Georgio<br />

Mareschalco archipresbitero Arci. Narratur insuper quod dominus Franciscus de Arco<br />

carceribus manciparat fratrem suum dominum Galeacium de Arco ob suas iniustas<br />

praetensiones et minas factas, nolens ad concordiam cum fratre unquam venire.<br />

Cartaceo, carte 8. Sette lettere: Una del vescovo Giorgio; una del conte Francesco d'Arco; cinque del<br />

capitano Cesare Martinengo.<br />

42. Anno 1519, die 25 octobris, Tridenti. - Dominus Vinciguera comes Archi coram<br />

domino Bernardo episcopo tridentino recognoscit quod quamvis suorum praedecessorum<br />

antiqua et recta feuda sub quatuor immediatis antecessoribus ipsius domini episcopi recognita<br />

non fuerint, ideoque essent de iure devoluta, attamen paterna benignitate ipse dominus<br />

episcopus eum investivit, quae investitura ibi in integrum describitur, numeratis et designatis<br />

dictis feudis; datum die 24 octobris 1519, praesentibus dominis Antonio de Leudro doctore et in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

483


Capsa 30<br />

spiritualibus vicario generali, Nicolao de Neuhaus canonicis tridentinis, Iacobo de castro Clesii<br />

fratre domini episcopi et capitaneo Stenici, Antonio de Thesino et Andrea de Regio consiliariis<br />

et Michaele Hess notario et secretario domini episcopi.<br />

Pergamena mm 396x530. Sigillo aderente.<br />

43. Anno 1519, die 2 novembris, Tridenti. - Dominus Nicolaus comes Archi recognoscit<br />

etc. ut in antecedenti: data eidem investitura sub eadem die 2 quae ibi habetur.<br />

Pergamena mm 379x506. Sigillo aderente.<br />

44. Anno 1519, die 25 octobris, Tridenti. - Dominus Hieronimus comes Archi recognoscit<br />

eodem modo et investituram recipit eodem die.<br />

Pergamena mm 425x530. Sigillo aderente.<br />

45. Anno 1521 indictione 9, die 16 aprilis. In civitate imperiali wormatiensi ubi nunc sacra<br />

caesarea maiestas residet in consilio Germaniae. - Ibique dominus Ioannes Gaudentius de castro<br />

Madrucii tanquam procurator et nuncius specialis domini Bernardi episcopi et principis Tridenti<br />

solemnem fecit protestationem contra dominos comites de Arco qui castra Restorii et Spinedi in<br />

feudum ab ecclesia tridentina recognoscere detrectabant et pertendebant investituram accipere<br />

ab imperatoribus.<br />

Pergamena mm 326x315. Notaio: Iohannes Guddel de Winheim clericus wormatiensis diocesis.<br />

46. Anno 1553, die 8 aprilis, Tridenti, in castro Boni Consilii, dominus Vinciguera comes<br />

Arci tanquam procurator comitis Oliverii fratris sui senioris et proprio nomine recognoscit,<br />

qualiter comparuerit coram domino Christophoro cardinale episcopo tridentino et brixinensi<br />

petens investituram suorum feudorum et speciatim de castro Spinedi sito in plebe Nomassi<br />

vallis Iudicariae; quam investituram accepit et fidelitatem promisit tanquam vassalus.<br />

Pergamena mm 221x387.<br />

47. Anno 1553, die 16 augusti, Cavalesii vallis Flemmarum. - Dominus Scipio comes<br />

Archi recognoscit pro se et fratribus suis Prospero, Maximiliano, Baptista et Claudio se<br />

comparuisse coram domino Christophoro cardinali episcopo et principe Tridenti petens investiri<br />

de antiquis et rectis feudis, de quibus eorum praedecessores olim fuerunt investiti; quibus<br />

precibus annuit dominus episcopus praedictus et investituram concessit cui dictus dominus<br />

Scipio pro se etc. fidelitatem iuravit.<br />

Pergamena mm 305x291. Sigillo pendente.<br />

48. Anno 1527. - Exemplar compositionis factae inter homines de ultra Sarcha comitatus<br />

Archi ex una, et magnificum ac nobilem dominum Nicolaum de Castrobarco domino Grestae ex<br />

altera, occasione montis Stivi et solutionis affictuum pro eodem monte domino Francisco de<br />

castro Alto existente causae commissario.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

484


Capsa 30<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

49. Anno 1482, die 20 maii, in burgo Archi, praesentibus domino fratre Ludovico Brugnolo<br />

de Mantua et F. Blasio de Morsis de Verona de ordine fratrum Minorum observantium, domino<br />

Paulo Fasollo de burgo S. Donini archipresbitero collegiatae Archi, domino Antonio de Rupere<br />

de Godio canonico eiusdem collegiatae etc. - Dominus Franciscus comes et dominus Archi<br />

filius comitis Antonii de Archo suum in eorum suprascriptorum praesentia publicavit<br />

testamentum in quo Galeatium fratrem suum crudelem et incarceratum haereditate privavit,<br />

iussit tamen post eius mortem e carcere liberari et data cautione eidem quottannis bis centos<br />

ducatos solvi et quod de 1000 ducatis testare possit. Filium quoque suum impium et rebellem<br />

Camillum pariter privavit relinquendo ei tantum 5000 ducata bonorum stabilium. Haeredes suos<br />

instituit alios filios suos Andream et Odoricum de omnibus bonis etc. legavit etiam filiae suae<br />

naturali Pacificae ultra alimenta pro dote ducentos ducatos auri.<br />

Anno 1521 facta fuit divisio bonorum inter Hieronymum, Nicolaum et Paulum comites de<br />

Arco.<br />

Anno 1605, die 9 iulii, Archi. - Coram domino Bartholomeo Troier caesareo et archiducali<br />

capitaneo generali comitatus Archi Splandianus Francinellus procurator dominorum comitum<br />

Petri, Prosperi et Iohannis Vincentii de Arco, attento tenore litterarum emanatarum a regimine<br />

oenipontano ad consiliarios cardinalis et principis tridentini in quibus benigne fuit oblatum<br />

brachium saeculare pro executione iustitiae Tridenti administratae principalibus suis super<br />

decima de asserto mandato ipsius regiminis sequestrata, institit decimam ipsam sibi liberari et<br />

quatenus sit opus in ea manuteneri.<br />

Cartaceo, carte 11. Copie. Notai: Raimundus f. domini Francisci de Rufalcatis de Arco ex rogitis<br />

notarii Bartolomei de Rufalcatis; Franciscus Benassutus.<br />

50. Nota investiturarum factarum comitibus de Archo ab imperatoribus Friderico II,<br />

Friderico III, Carolo V in quibus nulla fit mentio decimae ultra Sarcham.<br />

Manca.<br />

51. Copia. Anno 1509, die 31 ianuarii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit Gratiadeum quondam Dulceboni de Campo civem Archi de<br />

decima in contrata ultra Sarcham, de decima in contrata Laguli, de decima in contrata<br />

Romarzoli.<br />

Manca.<br />

52. Anno 1553, die 8 aprilis, Tridenti in castro Boni Consilii. - Christophorus episcopus<br />

tridentinus investivit Vinciguerram comitem de Archo et Oliverium eius fratrem seniorem pro<br />

se et descendentibus suis masculis tantum de castro Spinedi in plebe Lomassi cum omnibus<br />

iuribus etc., de decima Rippae, Theni, Leudri, Tignalis, Lomassi, Banalis, Randenae, Thyoni et<br />

Boni, Condini et Dro etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Questa carta fu ritrovata in una capsa di raccolta di materiale documentario vario,<br />

faceva probabilmente arte del fascicolo di scritture per il rinnovo dell'imposizione steorale voluto dal<br />

Clesio, di cui si parla alla Cpsa 39/52 (ex capsa 95/65), Forse vi è stato un errore di lettura: capsa 30 al<br />

posto di capsa 39.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

485


Capsa 30<br />

53. Anno 1514, 20 septembris. - Maximilianus romanorum imperator delegavit Bernardum<br />

electum episcopum tridentinum consiliarium suum in causa vertente inter comites Udalricum et<br />

consanguineos suos de Arco ex una et nobiles fratres Nicolaum, Federicum et Marcabrunum<br />

dominos Grestae circa lacum s. Andreae. Quam litem ad praecavenda mala et contentiones<br />

amicabiliter ad componendam assumpserat cardinalis s. Adriani qui Rippae et Tenni morabatur,<br />

sed propter mortem Iulii summi pontificis ad conclave accedens, rem indecisam reliquit. Quare<br />

dictus Bernardus episcopus tanquam ab imperatore delegatus, utrasque familias ad<br />

comparendum citavit pro die 16 februarii.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente del Clesio.<br />

54. Anno 1663, 22 decembris, Arci. - Praesente domino columnello Carolo Cillà dominus<br />

Prosper sacri romani imperii comes Arci, sacrae caesareae maiestatis et Sigismundi archiducis<br />

Austriae a cubiculis et armamentorum generalis praefectus constituit suum procuratorem<br />

perillustrem dominum capitaneum Franciscum Sardagnam pro sumenda investitura castri<br />

Spinedi et decimae ultra Sarcam ab episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Notaio: Gio. Francesco Vivaldelli da Arco.<br />

55. Anno 1568, 4 iunii. - Exemplar sententiae emanatae in favorem Scipionis comitis Arci<br />

et consortium qui declarati sunt in imperiali consilio proximiores haeredes et successores ab<br />

intestato Hieronymi comitis Archi defuncti, contra Franciscum comitem Archi.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

56. Epistolae pro manutenenda iurisdictione ecclesiastica in causis decimarum in territorio<br />

arcensi ultra Sarcham.<br />

Manca.<br />

57. Anno 1588, die 29 iulii. - Capitaneus et locumtenentes tridentini scribunt domino<br />

vicario Archi montem Comunis in plebe Cavedeni non esse iurisdictionis arcensis sed ecclesiae<br />

tridentinae.<br />

Manca. - L'originale dell'Ippoliti ripete il documento della capsa 3/131.<br />

58. Anno 1615, die 29 novembris Arci. - Instrumentum procurae dominorum Pirrhi et<br />

Ioannis Vincentii fratrum quondam domini Maximiliani, Sigismundi quondam domini Gerrardi<br />

et Ioannis Baptistae quondam domini Prosperi (omnes comites Archi) in dominum Petrum<br />

Albertum Graciolum salodiensem ad recipiendam a domino Carolo cardinali episcopo tridentino<br />

investituram castri Spinedi et decimam Drodi.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Notaio: Bartolomeus Minos de Archo.<br />

59. Anno 1664, die 25 ianuarii Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Sigismundus<br />

Franciscus archidux etc. episcopus, princepsque Tridenti Georgio de Georgiis incolae Tridenti<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

486


Capsa 30<br />

tanquam procuratori perillustris domini Maximiliani comitis Archi confirmat investituram de<br />

decima magna in Stenico, de medietate decimae in Drena cum iure regulandi in istis decimis.<br />

Pergamena mm 282x377.<br />

60. Anno 1381 indictione 4, die martis 3 decembris Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Albertus episcopus tridentinus sententiam arbitramentalem tulit in controversia<br />

confinium inter homines Dro et Ceniga ex una parte, et villas Lasini et Madrucii ex altera in<br />

loco ubi dicitur in bocca de Sarca.<br />

Pergamena mm 730x295-300. Notaio: Antoninus q. ser Bertolasii de Burgonovo civis trid. - Notaio<br />

Giacomo da Ravazzone. - In loco ubi solebat esse lacus et penes lacus qui adhuc superest.<br />

61. Anno 1448 indictione 10, die veneris 19 madii in pertinenciis s. Mariae della Sarcha. -<br />

Coram magnifico strenuo et generoso milite domino Henrico de Morsperg capitaneo Tridenti et<br />

eius episcopatus ac capitaneo castri Ivani pro illustrissimo et excelso principe domino<br />

Sigismundo duce Austriae, comite Tirolis etc. et domino tridentino dignissimo ac coram<br />

spectabili et potenti viro domino Michaele de Coredo capitaneo castro Teni tanquam<br />

commissariis delegatis per eundem dominum Sigismundum actum est de controversia<br />

confinium inter homines Calavini, Lasini et Madrucii ex una et homines burgi Archi, Dro et<br />

Cinige ex altera parte, praesente domino Galeatio comite Archi, occasione cummunium et<br />

pascuorum de la Sarcha..<br />

Manca.<br />

62. Anno 1580, 19 martii, Tridenti in arce Boni Consilii. - Capitaneus et locumtenentes<br />

cardinalis episcopi tridentini mandant dominis comitibus Oliverio, Vinciguerrae, Antonio et<br />

Gerardo comitibus Arci quod die mercurii proxima accedere debeant in castro Boni Consilii ad<br />

audiendam petitionem procuratoris camerae fiscalis contra praedictos dominos comites.<br />

Manca.<br />

63. Anno 1581, 16 octobris. - Cardinalis episcopus tridentinus ad instantiam domini<br />

Aliprandi baronis Madrutii canonici tridentini et brixinensis mandat Aliprando Cilao<br />

locumtenenti Stenici ut sequestrare faciat blada domini comitis Antonii de Arco existentia in<br />

iurisdictione Stenici ultra sequestra alias facta pro credito quod ipse instans praetendit pro legato<br />

sibi facto a domino comite Francisco de Arco, et quod dictus comes comparere debeat infra<br />

quindecim dies in castro Boni Consilii ad videndum dari licentiam alienandi dictam bladam pro<br />

satisfactione dicti legati.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

64. Anno 1615, dei 12 septembris, Tridenti. - Procuratorium cum protestatione domini<br />

Sigismundi comitis Archi contra investituram factam a domino episcopo tridentino de feudis<br />

Spinedi etc. in personam domini Ioannis Baptistae comitis Archi ad petitionem domini<br />

Guidobaldi pariter comitis Archi, pretendens dicta feuda ad se tanquam proximiorem pervenire<br />

debere.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

487


Capsa 30<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

65. Anno 1584, die 20 februarii, Arci. - Homines terrae Arci domino Christophoro<br />

cardinali episcopo tridentino supplicant ut pro ea quam erga antiquissimam et illutrem familiam<br />

suam habuerunt semper, observantia, dignetur eos favere contra homines Naci in causa<br />

possessionis territorii Limphani in confinio territorii illarum communitatum.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

66. Anno 1572, 27 februarii, in terra Archi. - Dominus Vinciguerra comes de Arco faciens<br />

pro se et omnibus aliis comitibus ibi recensitis per mortem reverendi domini Alexandri<br />

quondam Gerardi comitis de Arco praesentarunt pro prioratu s. Thomae dominum Caesarem de<br />

domo Archi pro eodem prioratu, dederuntque procuram Hippolito de domo Archi ut suo nomine<br />

investituram inquirat a domino episcopo tridentino vel eius vicario pro dicto electo qui dominus<br />

vicarius dilationem petiit ut prius informare possit dominum Hieronymum Roccabrunam<br />

archidiaconum tridentinum et alios dominos deputatos ut de iure dominorum praesentantium<br />

inquirat ut de vacantia huiusmodi beneficii certiorari possit an praesentatus sit habilis etc.<br />

Manca.<br />

67. Anno 1515, 22 novembris, Archi. - Alexander comes ab Archo scribit Bernardo<br />

episcopo tridentino quod rogatus a subditis suis communitatis Droi ipsum certiorem faciat<br />

quatenus archipresbiter Archi praetendat sibi consignanda esse bona illius ecclesiae et massarios<br />

dictae ecclesiae absque sua facultate nullus eligere valeat quod cum elapso tempore numquam<br />

hoc factum sit, dictae communitatis nomine rogat dominum episcopum ut eos in sua<br />

possessione permittat, bonaque eiusdem ecclesiae administrare absque dependentia dicti<br />

archipresbiteri et si secus iubeat erit in maximum praeiuditium dictae ecclesiae quae pro maiori<br />

parte manutenetur a dicta communitate et nullus imposterum succurret necessitatibus dictae<br />

ecclesiae; dictus tamen dominus comes protestatur quod si dominus episcopus aliter fieri iubeat<br />

eosdem homines obedire compellet.<br />

Manca. Esiste in AST, Corrispondenza Clesiana, busta 11, fascicolo 61, c. 1.<br />

68. Anno 1549, die 29 septembris, Arci. - Comes Hieronymus de Arco exhibet domino<br />

episcopo tridentino castrum Drenae pro statuto pretio et petit confirmari sibi donationem castri<br />

Restori factam eius filio Alexandro defuncto.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

69. Anno 1489, 24 augusti, Tridenti. - Udalricus episcopus tridentinus delegatus ab<br />

imperatore pro componendis Andrea et Odorico comitibus de Arco tanquam etiam feudi<br />

dominus, devenit ad talem compositionem: quod res divisae permaneant divisae, et dividendae<br />

dividantur, ita tamen ut merum et mixtum imperium et iurisdictio non sint divisa et regimen<br />

eorum consistat primo anno apud iuniorem, secundo anno apud seniorem et sit unus iudex qui<br />

amborum voluntate eligatur et iuret et reddet rationem et unicuique det partem suam excepto<br />

castro Drenae quod permaneat secundum antiquam consuetudinem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 255x323. Sigillo pendente.<br />

488


Capsa 30<br />

70. Anno 1489, 22 septembris, Arci. - Andreas et Odoricus comites Archi scribunt<br />

Udalrico episcopo tridentino quod antiqua semper fuerit consuetudo Archi et Rippae ut homines<br />

Archi pro fundis quos habent in territorio Rippae collectas non universitati Rippae sed Archi<br />

solvant et e converso. Nunc vero provisor Rippae hanc consuetudinem tollere tentat. Quare<br />

rogant dominum episcopum ut scribat dominio veneto quatenus provisor suus huiusmodi<br />

novitates non introducat.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

71. Anno 1490, 15 maii, Arci. - Andreas et Odoricus fratres de Arco scribunt episcopo<br />

tridentino quod a romanorum rege vocati sint Oenipontum pro intelligendis et determinandis<br />

confiniis suis cum dominio veneto. Adiungit quod veneti nuntium apostolicum, oratores venetos<br />

cum aliis viris doctis Rippam mittunt pro causis dictorum confinium.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

72. Anno 1494, 17 iulii. - Monitorium intimatum comitibus Andreae et Odorico de Arco<br />

nomine regiae maiestatis et transmissum Udalrico episcopo tridentino quatenus sub poena 200<br />

marcharum auri et indignationis regiae maiestatis nec per se nec per filios suos aut subditos sive<br />

quoscunque offendere se possint nec procedere contra detentos aut bannitos etc. intimatum fuit<br />

praesentibus domino episcopo electo, domino Georgio de Fatis de Terlago decano, domino<br />

Vigilio de Firmiano capitaneo Tridenti.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

73. Anno 1495, 30 septembris, Vormatiae. - Blanca Maria romanorum regina scribit<br />

Udalrico episcopo tridentino quod audiverit controversiam quam habet cum nobili Andrea<br />

comite Arci super aqua et pascuis fluminis Sarchae. Commendat domino episcopo hanc causam<br />

ut ad aliquam compositionem veniat cum dicto comite quem multa damna se passum fuisse,<br />

asserit occasione ipsius fluminis et occupatione quorundam pascuorum praecipue ab hominibus<br />

Calavini, Madrutii et Lasini.<br />

Manca.<br />

74. Anno 1496, 28 maii, Arci. - Andraeas comes Arci scribit episcopo tridentino atque<br />

respondet eius epistolis in quibus mandat ut proclamata facta ab ipso domino comite contra<br />

subditos episcopatus revocet, respondet quod pro iurisdictionis suae conservatione aliter facere<br />

non potuit, alioquin non vacaret culpa apud romanum imperium a quo feudum iurisdictionis<br />

suae recognoscit. Cum ergo subditi domini episcopi insultus fecerint in iurisdictione sua prope<br />

pontem Sarchae et in pascuis della Sarca contra eos iuste proclamata fecit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

75. Anno 1497, 11 februarii, Arci. - Odoricus comes Arci nomine suae communitatis<br />

conquaeritur cum episcopo tridentino quod daciarii sui praetendant pro quolibet pari boum 26<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

489


Capsa 30<br />

grossos quatrinum 1 contra consuetudinem solvendi duos grossos et quatrinum 1 pro quolibet<br />

pari. Unde rogat dominum episcopum ut tanto malo et damno occurrat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

76. Anno 1498, 16 decembris, Arci. - Andraeas et Odoricus fratres comites Arci<br />

conquaeruntur cum Udalrico episcopo tridentino de eius capitaneo Tenni quod prohibuerit<br />

transire vina suorum subditorum contra antiquissimas consuetudines quas semper habuerunt<br />

vina conducendi per valles Iudicariarum, Rendenae, Ananiae et Solis, unde rogant dominum<br />

episcopum pro remedio.<br />

Cartaceo, carta 1. Due sigilli aderenti.<br />

77. Variae scripturae circa controversias et dissensiones inter fratres Odoricum et<br />

Andraeam comites de Arco in causa divisionis iurisdictionum, propositiones, compositiones et<br />

arbitramenta facta ab Udalrico episcopo tridentino, ab episcopo brixinensi, Aliprando Clesio,<br />

Simone de Thono et aliis commissariis delegatis ab imperatore Maximiliano pro hac causa.<br />

Cartaceo, carte 30.<br />

78. Epistolae diversae comitum Odorici et Andraeae de Arco ad Udalricum episcopum<br />

tridentinum in materia controversiae inter ipsos.<br />

Cartaceo, carte 21. 18 lettere. - Nell'ultima carta si parla degli addetti alla fabbrica del Fersina (da<br />

collocarsi quindi alla capsa N° 4).<br />

79. Anno 1493, 2 iulii. - Relatio data Udalrico episcopo tridentino quod cum collector<br />

decimarum Cavedini pro colligenda novallium decima accederet, comites Arci manu armata ei<br />

per suos homines se opposuerunt, quibus tamen subditi domini episcopi restiterunt et pro hono<br />

pacis res fuit suspensa usque ad consultationem ambarum partium.<br />

Adest responsio domini episcopi ad consiliarios quod interim in tertia manu ponantur<br />

dictae decimae usque ad decisionem causae.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

80. Anno 1495, 4 iulii, ex Arco. - Andraeas et Odoricus comites de Arco conquaeruntur<br />

cum episcopo tridentino de datiariis suis Cortinae qui suas decimas abstulerunt, unde eum<br />

rogant ut decimas suas restitui faciat et sua iura tueatur.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigilli aderenti.<br />

81. Anno 1495, 6 iulii, ex Arco. - Andraeas et Odoricus comites de Arco conqueruntur cum<br />

episcopo tridentino de domino Francisco Gelfo quod perturbaverit eorum decimam Vezzani<br />

quare instant pro manutentione suorum iurium.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigilli aderenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

490


Capsa 30<br />

82. Anno 1493, 31 iulii, Arci. - Odoricus comes Arci certiorem reddit episcopum<br />

tridentinum de nova steura imposita archipresbitero et canonicis Arci unde eum rogat ut in his<br />

dictum parocum et canonicos commendatos habeat ne talia poenitus nova et contra<br />

consuetudines antiquas innoventur etc. maxime cum archipresbiter Bartholomaeus eius sit filius<br />

naturalis.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. - Altre due lettere non accennate.<br />

83. Anno 1493, 26 septembris, ex Arco. - Bartholomaeus archipresbiter Arci et Antonius ac<br />

Franciscus canonici conquaeruntur cum Udalrico episcopo tridentino de Andraea comite Arci<br />

quod decimas huius anni surripuerit quia campanarum pulsorem noluerunt ad eius instantiam<br />

permutare quod facere recusarunt ne maior seditio oriretur unde rogant dominum episcopum ut<br />

his pro debito sui pastoralis officii occurrat.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

84. Supplices litterae Andreae comitis Arci ad romanorum regem in quibus exponit<br />

incoeptum esse quoddam iudicium coram domino vicario in spiritualibus Tridenti super quodam<br />

officio sacristae ecclesiae Archi, quod exercetur per hominem laicum quem propter continua<br />

scandala removere praetendit sed cum a regia maiestate vetitum sit dictum vicarium ultra non<br />

procedere, eamdem rogat ut informationem accipiat a dicto domino vicario et secundum Deum<br />

et iustitiam causam terminare permittat.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

85. Informatio data episcopo tridentino in materia confinium Romarzoli et Lomassi in<br />

monte Bestoni.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

86. Anno 1544, 27 martii, Rippae. - Donatio facta a Hieronymo comite Arci castri Restori<br />

cum suis iuribus eius filio comiti Alexandro cum onere solvendi dicto suo patri per octo annos<br />

in quolibet anno reinenses 400.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigilli aderenti. Notaio: Hieronimus Saccus.<br />

87. Anno 1508, 28 februarii. - Obligatio facta a comite Antonio de Arco episcopo<br />

tridentino restituendi boves a se retentos in pascuis Sarcae controversis ad quamcumque<br />

requisitionem dicti domini episcopi salvis tamen iuribus.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

88. Anno 1502, 27 decembris, ex Arco. - Andraeas et Odoricus comites Arci exponunt<br />

episcopo tridentino quod Hieronymus Balzanus obtinuerit tres sententias super uno canonicatu<br />

ecclesiae Arci et obtinuisse litteras executoriales quibus moniti sunt ut ei traderent<br />

possessionem dicti canonicatus. Sed cum hoc ipsis insciis factum sit, et in praeiudicium iurium<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

491


Capsa 30<br />

suorum et subditorum rogant dominum episcopum ut attendat ad fidelitatem quam semper erga<br />

ecclesiam tridentinam tanquam vassali ostenderunt et nolit talia praeiudicia contra ipsos<br />

permittere.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

89. Anno 1518, 7 iulii, in Arco. - Dominus Georgius Trapp intimavit nomine caesareae<br />

maiestatis dominis Antonio, Alexandro et Vinciguerrae fratribus comitibus Arci, quatenus<br />

restituere debeant certam quantitatem decimae domino episcopo tridentino per eos exactam de<br />

quadam decima nuncupata da Fongolin, et quod de caetereo se in ea aliqualiter intromittere non<br />

debeant nisi per viam iuris, quod mandatum accipere recusarunt allatis ibi rationibus, sed potius<br />

dictam decimam in manibus domini Trapp exhibuerunt ut inde ipse faceret quidquid libuerit;<br />

dominus tamen Trapp respondit: se non habere in mandatis a caesare recipiendi dictam<br />

decimam sed tantum exequendi dictam commissionem. - Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

90. Anno 1518, 9 iulii, ex Arco. - Litterae supplices fratrum Antonii, Alexandri et<br />

Vinciguerrae comitum de Arco ad caesarem super praemisso mandato per comitem Trapp<br />

intimato ad quem commissarium suum destinarunt Simonem de Vargnano quem rogant<br />

clementer audire.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

91. Reversales feudorum castri Restorii et castri Spinedi in Iudicaria factae pro susceptis a<br />

dominis episcopis tridentinis investituris a dominis comitibus Archi de anno 1541, 1553, 1584,<br />

1596, 1603, 1614, 1632, 1633 et 1634.<br />

a) Pergamena mm 312x373. Sigillo pendente. 17 settembre 1584.<br />

b) Pergamena mm 143x478. Sigillo pendente. 25 giugno 1602.<br />

c) Pergamena mm 261x344. Sigillo mancante. 17 dicembre 1632.<br />

d) Pergamena mm 302x382. Sigillo aderente. 9 maggio 1614.<br />

e) Pergamena mm 260x390. Sigillo pendente. 13 maggio 1633.<br />

f) Pergamena mm 295x340. Sigillo pendente. 1 aprile 1596.<br />

g) Pergamena mm 351x383. Sigillo pendente. 10 gennaio 1541.<br />

h) Pergamena mm 217x430. Sigillo pendente. 16 agosto 1553.<br />

i) Cartaceo, carta 1. Sigillo. 13 marzo 1634.<br />

l) Cartaceo, carte 2. 21 giugno 1603. Notaio: Iacobus Morandus. Sigillo aderente.<br />

m) Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Notaio: Cesare de Florentinis di Mantova.<br />

n) Cartaceo, carte 4. 25 ottobre 1579. Notaio: Battista de Bertolis. Sigillo aderente.<br />

92. Anno 1507. - Cartae spectantes ad controversiam inter heredes q. Andree et Odoricum<br />

comites Arci coram Georgio episcopo tridentino tanquam commissario una cum aliis delegato a<br />

Maximiliano romanorum imperatore circa divisionem comitatus inter dictos fratres.<br />

Cartaceo, carte 25.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

492


Capsa 30<br />

93. Anno 1553, 5 aprilis, in terra Archi. - Oliverius comes Archi constituit suum<br />

procuratorem comitem Vinciguerram eius fratrem ad sumendam investituram a domino<br />

episcopo tridentino castri Spinedi cum aliis iuribus ad dictum castrum pertinentibus.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Iohannes Baptista f. d. Simonis Vargnani terre Archi.<br />

94. Anno 1541, 18 maii, in castro Restori. - Comes Hieronymus quondam comitis Odorici<br />

de castro Archi constituit comitem Alexandrum eius filium et Bartolomaeum fratrem suum<br />

naturalem ad sumendam investituram feudorum suorum a domino episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Hieronimus Fossa parmensis.<br />

95. Anno 1339, ultima decembris, Tridenti in capella superiori praesentibus domino Ottone<br />

de Epiano, Eyno de Castelione, Bertoldo comite de Flaono et ser Nicolao quondam domini<br />

Ribaldi de Rippa. - Exemplar instrumenti nobilis militis Nicolai de Arco in quo suo et aliorum<br />

dominorum de Arco nomine praesentat domino Nicolao episcopo tridentino feuda quae<br />

praedecessores sui iam a 200 annis et ultra habuerunt ab ecclesia tridentina inter quae castrum<br />

Archi cum omnibus suis iuribus et mero ac mixto imperio, decimis, vassalatico, macinata,<br />

rimaniis etc., castrum Drenae, Spinedi, Restori, Dossum sive Castellania castri Villae plebatus<br />

Thioni, Castellania Caramale iuxta Condinum, castrum Castellini supra Gardumum, castrum<br />

Penede quod Azo et Guillelmus fratres de Castrobarco iniuste possident, decimae Tignali,<br />

Leudri, Lomassi, Blecii, Thioni, Randenae, Condini, Tenni, Rippae, Cavedeni, Calavini, Naci,<br />

theloneum Turbulae, Archi, Balini, Banali, Condini. Pischaria Sarchae et lacus iuxta Turbulas.<br />

Iurisdictio in homines Iudicariarum, Tenni, Blecii, Lomasi, Banalis, Randenae, Thioni, Boni,<br />

Condini, Leudri, Tygnalis, Naci, Cavedeni et Calavini qui obedire et subesse tenentur in<br />

collectis, angariis etc., quamquam ab Henrico episcopo tridentino praedecessore suo aliquo<br />

tempore iniuste privati fuerint.<br />

Cartaceo, carte 8. Copia.<br />

96. Anno 1551, 24 februarii. - Maximilianus comes Archi scribit episcopo tridentino quod<br />

etiamsi summus pontifex vacantem praeposituram s. Thomae per mortem comitis Orlandi ei<br />

contulerit, audita tamen mentem domini episcopi, quod ipse vellet eam conferre, abstinuit seque<br />

eidem domino episcopo pro eodem maxime commendat.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

97. Anno 1551, 20 maii, Viennae. - Federicus Madrutius certiorem reddit Christophorum<br />

episcopum tridentinum quod post mortem comitis Orlandi de Arco, Maximilianus frater comitis<br />

Scipionis de Arco obtinuerit a pontifice prioratum s. Thomae eo quod asseruit esse de iure<br />

patronatus comitum de Archo. Hinc comes Scipio de Arco intelligens quod dominus episcopus<br />

contuliter dictum prioratum priori s. Mariae de Campeio, rogavit dictum dominum Federicum<br />

de Madrutio ut scribat domino episcopo quod velit inducere dictum priorem de Campeio ad<br />

renunciandum comiti Maximiliano dictum prioratum s. Thomae pro quo recurrit non tanquam<br />

de iure patronatus sibi debito sed pro gratia speciali domini episcopi. Unde dominus Federicus<br />

dominum episcopum rogat ut hanc gratiam eidem comiti tanquam benemerito facere dignetur.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

493


Capsa 30<br />

98. Anno 1584, die 17 septembris. - Exemplar investiturae datae a domino Ludovico<br />

cardinali et episcopo tridentino dominis comitibus Archi de castris Restorii et Spinedi cum<br />

eorum decimis, recipiente domino Hieronymo Pilato dictorum comitum procuratore cuius<br />

exemplar dati reversalis adnexum est.<br />

Cartaceo, carte 4. Malacopie.<br />

99. Anno 1596, die 1 aprilis, Tridenti. - Exemplar reversalis dati a Balthassare de<br />

Menegatis procuratore dominorum comitum Archi pro accepta eorum nomine investitura a<br />

domino episcopo tridentino de decima magna nuncupata ultra Sarcham in pertinentiis et<br />

comitatu Archi.<br />

Pergamena mm 262x329. Vi sono uniti tre documenti cartacei. Carte 6.<br />

a) Ferrara 5 marzo 1596. Notaio: Valerius passamontius civis ferr. Tutela a Giovanni.<br />

b) Praga 18 gennaio 1596. Notaio: Michael Cotenetus clericus bisuntinae diocesis. Decima nell'Oltresarca.<br />

c) Mantova 26 gennaio 1596. Notaio: Bartolomeo Ravelli di Mantova. Procura per i feudi di Arco.<br />

100. Anno 1659, die 8 septembris, Possonii. - Exemplar investiturae concessae a Leopoldo<br />

imperatore comitibus Archi in qua comprehenduntur etiam castra Spinedi et Restorii et<br />

continentur investiturae datae a Ferdinando secundo et tertio imperatoribus cum expressa<br />

mentione dictorum castrorum.<br />

Cartaceo, carte 8. Sigillo aderente. Notaio: Iohannes Franciscus Vivaldus Arci.<br />

101. Anno 1667, die 8 octobris, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Ernestus<br />

Adelbertus cardinalis archiepiscopus pragensis et episcopus princepsque Tridenti investituram<br />

tradit comitibus Archi de castro Restorii cum omnibus suis iuribus et honorantiis nec non de<br />

decimis in Blezio et aliis ad dictum castrum spectantibus excepta decima in Stenico.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Ioseph q. Antonii Marinae.<br />

102. Anno 1667, die 8 octobris, Tridenti. - Reversales litterae dominorum comitum Archi<br />

super praedicto feudo castri Restorii.<br />

Cartaceo, carte 2. Due sigilli aderenti.<br />

103. Anno 1671, die 8 aprilis, Arci. - Dominus Maximilianus comes Arci constituit suum<br />

procuratorem dominum Felicem Menestrinam notarium tridentinum ad requirendum et<br />

recipiendum a domino episcopo tridentino renovationem investiturae bonorum suorum<br />

feudalium.<br />

Cartaceo, carte 5. Sigillo aderente. Notaio: Iohannes Franciscus Vivaldellus. - Vi è unita una delega<br />

scritta in italiano.<br />

104. Anno 1671, die 7 novembris, Arci. - Dominus Franciscus et dominus Ioannes<br />

Franciscus comites Arci constituunt suum procuratorem dominum Aliprandum Bassetti<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

494


Capsa 30<br />

tridentinum pro subrogandis in feudum eorum domibus in Iudicaria quousque reparatum sit<br />

castrum Restorii.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

105. Anno 1671, die 20 martii, Monachii. - Dominus Prosper comes Arci constituit suum<br />

procuratorem dominum Franciscum Vivaldum cancellarium Arci ad petendum et<br />

consequendum a domino episcopo tridentino renovationem investiturae castri Spinedi nec non<br />

decimarum in valle Iudicariarum, in iurisdictionibus Drenae, Arci etc.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente del notaio Georgius Röll.<br />

106. Anno 1580, die 9 decembris. - Epistolae cum rescripto quod domini comites Archi pro<br />

mercibus et aliis rebus venalibus solvant consuetum dacium rippense, a quo tamen sint immunes<br />

pro his bonis ac rebus quae in eorum proprium usum convertuntur.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

107. Anno 1684, die 29 amii, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Franciscus de<br />

Albertis episcopus princepsque Tridenti confert canonicatum et praebendam ecclesiae<br />

collegiatae sanctae Mariae maioris de Arco domino Iosepho Bornicchio arcensi dictae ecclesiae<br />

capellano.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderenti.<br />

108. Anno 1688, die 22 ianuarii, Arci. - Epistola domini Vinciguerrae comitis Arci petens a<br />

domino episcopo tridentino deputationem unius commissarii pro revisione et designatione<br />

confinium in loco ubi dicitur Petra murata.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

109. Manifestatio sive recensio decimarum ad castrum Spinedi in Iudicaria spectantium et<br />

a domino Prospero comite Arci possessarum cum specificatione confinium.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

110. Anno 1615, 14 octobris, Tridenti. - Carolus episcopus tridentinus iniungit<br />

locumtenenti Stenici ut nulla interposita mora mittat in possessionem castri Spine et<br />

pertinentiarum comitem Ioannem Baptistam de Arco per mortem comitis Guidobladi de Arco,<br />

ammotis etiam si opus fuerit armata manu quibuscunque possessoribus.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

111. Anno 1618, 12 maii. - Attestata domini Caroli episcopi tridentini in quibus antiquam<br />

nobilitatem comitum de Trautmanstorff et comitum Archi ostendit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

495


Capsa 30<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

112. Anno 1630, die 11 iunii, Tridenti. - Dominus episcopus tridentinus scribit (uti videtur)<br />

domino comiti Arci quod prioratus ecclesiae s. Thomae sit in territorio Ripae ac sub spirituali et<br />

temporali iurisdictione ecclesiae tridentinae, hinc petitioni sibi factae acquiescere non posse ob<br />

praetensionem novam et numquam auditam ideo requirit ut custodes ibi sine suo scitu positi<br />

amoveantur, alias de iure se acturum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

113. Anno 1590, die 7 iulii, in Arco. - Exemplar codicilli facti a domina comitissa Blanca<br />

filia quondam domini comitis Alexandri de Arco et uxor relicta quondam domini comitis Petri<br />

de Lodrono domini castri Romani; ubi praeter aliqua legata, haeredi a se instituto illustrissimo et<br />

valde reverendo domino Alliprando Madrutio et dominae Ursinae filiae quondam domini<br />

comitis Iulii de Arco eius nepoti haeredi substitutae, adhuc in casu etc. eius universales haeredes<br />

substituit venerabile capitulum collegiatae ecclesiae s. Mariae de Arco et domum Dei sive<br />

hospitale Archi aequaliter etc. privato eius filio domino Hectore ob sibi ab eo denegatis<br />

dotalibus et aliis etc.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

114. Anno 1523. - Cum orta esset differentia quaedam inter homines Cavedeni et homines<br />

Dro et Cenigae et domini comites Archi subditum unum episcopalem captivare fecissent, iussu<br />

domini Bernardi episcopi tridentini Ripae captivus detentus fuit unus comes Archi cum tribus<br />

arcensibus subditis quos inde relaxari iussit data cautione.<br />

Cartaceo, carte 5.<br />

115. Anno 1532, 14 ianuarii, Arci. - Alexander comes Arci certiores facit locumtenentes<br />

tridentinos quod locus ubi constructa fuit calcaria ab hominibus de Lundo, propter quam fuerunt<br />

pignorati sit in iurisdictione comitum Arci unde ad evitandas discordias oportunum esset<br />

visitare confinia montium.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

116. Anno 1535, 4 may, Arci. - Dominus Vinciguerra filius quondam domini Andreae<br />

comitis Arci et Hieronymus filius quondam domini Odorici comitis Arci constituerunt suum<br />

procuratorem dominum Paulum fratrem dicti comitis Hieronymi pro agitanda controversia<br />

decimae Dro, Cenigae et Drenae coram domino episcopo tridentino contra Franciscum a Sale<br />

civem tridentinum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

496


Capsa 31<br />

CAPSA 31<br />

Lodronum (numeri 89)<br />

1. Exemplum ex authentico relevatum, sed non est authenticum. Anno 1189, die iovis 9<br />

calendas septembris, indictione 7, in praesentia domini Pelegrini de Beseno et Ribaldi de<br />

Setauro. - Dominus Conradus tridentinus electus episcopus investivit ad rectum feudum<br />

Adelardum Maynenti et Montenarium et Mayfredum etc. omnes de Setauro nominative de<br />

castro de Lodrono et de curia de Lodrono cum omni et toto feudo antiquo quod illi de domo de<br />

Lodrono cum illis de Setauro olim insimul acquisiverunt et inter se diviserunt quidquid sit et<br />

ubicunque sit in etc. scilicet de hominibus, decimationibus, vassallis etc. ut amodo in antea<br />

detinere debeant sine alienatione in aliquem brixiensem. Si vero aliquis eorum sine haeredibus<br />

decesserit, proximiores sibi in consanguinitate succedere debeant. Debet autem idem castrum<br />

esse semper apertum domino episcopo tridentino etc. et cum omni dominio quandiu ibi staret;<br />

debent etiam dominum episcopum adiuvare in guerris etc. Ibique praedicti omnes de Setauro per<br />

beretam unam quam in suis manibus tenebant, obligaverunt in manu dicti domini episcopi<br />

nomine et vice Casa Dei s. Vigilii quidquid feudi detinebant et omne eorum allodium et<br />

masnatam etc. ad praedicta observanda. Praeterea si praedictus dominus electus dictum castrum<br />

Lodroni sine expendio illorum de Setauro recuperaverit, centum libras imperiales domino<br />

episcopo dare debeant; et si illi de Setauro illud sine guerra rcuperaverint, 50 libras imperiales<br />

domino episcopo dare debeant; si autem per guerram, nihil dare debeant. Et illi de Setauro<br />

iuraverunt omnia attendere. Actum Ripae super palatium episcopi.<br />

Die autem lunae qui fuit 4 intrante eodem mense septembri, in praesentia Gerardi iudicis et<br />

Gisloldi canonici et Odorici eius fratris et Odolrici Ottonis Richi et Pesati et Adeperonis de<br />

Castronovo et Federici et Guielmini de Civezano. Perpendens dominus Coradus tridentine sedis<br />

electus suprascriptam investituram nomine recti feudi fecit in eosdem suprascriptos Adelardum<br />

etc. ex inde in antea ad rectum feudum in suprascriptum modum perperualiter habere debeant; et<br />

dedit Odoricum de Cavedeno qui mittat eos in tenutam.<br />

Actum Tridenti supra domum canonicorum. Anno domini millesimo CLXXXVIIII.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del sec. XVI. Altri testimoni: Gratiolus, Otonebonus, Boninsigna,<br />

Foglaronus, Ceredus, Malastreva, Guidotus, Riprandus omnes de Setauro. Notai: Ioannes, Delaitus de<br />

Bono, Ioannes de Bono, Bonifatius de Guislimbertis de Zipata.<br />

2. Anno 1218 indictione 6, die dominico 14 exeunte iunio, in episcopatu, ducatu et<br />

comitatu Tridenti, in plebatu Condini, in castello de Lodrono. - Ibique dominus Iacobus de<br />

Burzaga gastaldus Ripe vice et nomine domini Federici episcopi tridentini intravit in tenutam<br />

partis turris et dolloni et castri de Lodrono, quam Gabriel et Bonacursius de Setouro in dicto<br />

castro habent et de toto illo feodo quod ipsi habebant et tenebant ab episcopatu tridentino,<br />

dicens dictus Iacobus quod totum feodum quod ipsi Gabriel et Bonacursius habebant erat eis<br />

abiudicatum per curiam tridentinam per feloniam quam commiserat in Otonellum de Setouro,<br />

secundum quod apparebat per cartam unam manu Iohannis notarii.<br />

Pergamena mm 125x164. Notaio: Conradus domini Henrici... Testimoni: Albertinus de Ripa f.<br />

domini Aicheboni; Martinus de Bagolino de Gazo; Martinus f.q. Bellini de Bondono de plebatu Condini;<br />

Zanetus eius frater; Raimundus filius Parisii de Setouro.<br />

3. Anno 1429, die 4 ianuarii. - Dominus Franciscus Foscari dux Venetiarum respondet ad<br />

querimonias domini Alexandri episcopi tridentini contra Parisium de Lodrono qui novitates et<br />

molestias inferebat subditis episcopatus et contra quem ipse episcopus a dicto duce auxilium<br />

postulaverat. Respondet igitur quod cum Parisius effectus sit subditus et obediens domini ducis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

497


Capsa 31<br />

Austriae cum quo bonam fraternitatem habet et habere disponit ad ipsum ducem tanquam ad<br />

ipsius Parisii superiorem poterit habere recursum.<br />

Pergamena mm 260x326. Dogale.<br />

4. Anno 1429, die 24 octobris. - Alia eiusdem ducis et eiusdem fere tenoris super Parisio de<br />

Lodrono epistola ad eundem episcopum responsiva; hoc tamen addito quod ad querelas domini<br />

episcopi contra quosdam mercatores illius ducis subditos qui per vias ignotas transeuntes per<br />

territorium episcopatus Tridenti fraudant solutionem mutae, respondet aliis querelis, nempe<br />

quod insolitae et excessivae extorsiones fierent in episcopatu quibus nisi fiat honesta provisio<br />

dabitur ipsi materia providendi ne aliquis subditus venetus per tridentinum territorium veniat aut<br />

in eo conversetur.<br />

Pergamena mm 302x376. Dogale. Commercio della lana da Vicenza attraverso Trento verso<br />

Bergamo.<br />

5. Anno 1433, die 14 maii, Tridenti. - Dominus Alexander episcopus tridentinus scribit<br />

sindico et communitati Levigi, significans qualiter Parisius de Lodrono castrum Romanum<br />

ipsius episcopi proditorie intraverit, cum tamen Rokham dicti castri necdum occupaverit sed sui<br />

familiares adhuc firmissime teneant, quibus die crastina succurrere vult propria in persona,<br />

proinde praecipit quatenus mox cum ultima potentia venire nullo modo differant ad<br />

succurrendum dicto castro sive Rokhe.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

6. Anno 1425 indictione 3, mense madio. - Dominus Alexander episcopus tridentinus<br />

electus et confirmatus committit Parisio de Lodrono castrum Roche Bregucii vallis Iudicarie ad<br />

triennium, spondens singulis huius triennii annis 200 ducatos pro custodia. Item solvere ipsi 280<br />

ducatos quia fuit vicarius in Iudicariis et pro assessoribus et notariis, ac dare investituram<br />

suorum feudorum; item Iacomellum de Comegello extrahere de fundo turris et ad honestiores<br />

carceres ipsum reducere donec de eo fuerit deliberatum ac liberare et absolvere de carceribus<br />

Pederzolum et Luterium fratres et filios dicti Iacomelli qui captivi erant in Stenico, data tamen<br />

promissione de non veniendo contra statum episcopatus; insuper liberare Ricium de Bosentino a<br />

quibuscunque poenis per ipsum incursis et omnes familiares qui fuissent capti cum Iacomello ac<br />

tandem omnes adhaerentes ipsi Parisio contra episcopum et eius officiales, cum promissione<br />

restituendi ipsi Parisio duas pancerias quas habebant Pederzolus et Anzolinus famulus Iacomelli<br />

tempore quo fuerunt capti.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

7. Anno 1436. - Quaerimoniae et querelae per Parisium de Lodrono productae coram<br />

domino Friderico Austriae duce etc. adversus dominum episcopum tridentinum. Ait igitur quod<br />

in primo adventu domini episcopi ad suam sedem ei dedit et assignavit castrum Stenici et illico<br />

idem episcopus eum investivit de castro Romano et omnibus eius iuribus nec non de caeteris<br />

feudis quae per nobiles de Lodrono recognoscuntur teneri in feudum ab ecclesia tridentina atque<br />

constituit eum vicarium suum generalem in tota valle Iudicarie ad unum annum, tradito etiam ad<br />

custodiam per triennium castro Rochae de Bregucio cum competenti salario; sed dictus dominus<br />

episcopus nullatenus inde dare voluit, aut permisit ipsi Parisio sua privilegia et investituras, ymo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

498


Capsa 31<br />

penes se reservavit omnia in iacturam et fraudem ipsius Parisii, armataque manu eum spoliavit<br />

de castris Romano et Rocha, ductis in captivitatem fratre, nepote et filiis ipsius Parisii.<br />

Subnectitur exemplar latino-germanicum epistolae comitis tyrolensis sub die 8 ianuarii<br />

1436 ad dictum Parisium cui suum auxilium suosque favores pollicetur.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

8. Anno 1437, die 23 augusti. - Epistola domini Francisci Foscari Venetiarum ducis ad<br />

dominum Alexandrum episcopum tridentinum qui illius auxilia poposcerat contra Parisium de<br />

Lodrono et Cerram de Furnis qui ad inferenda damna subditis episcopatus se parabant;<br />

respondet autem se scripsisse rectoribus Brixiae et Vincentiae ut provideant ne aliquis venetus<br />

subditus audeat quicquam moliri contra subditos episcopatus, alias de eorum inobedientia erunt<br />

male contenti.<br />

Pergamena mm 282x363. Dogale.<br />

9. Anno 1439, die 15 martii. - Epistola domini Francisci Foscari Venetiarum ducis ad<br />

Parisium de Lodrono cui gratias rependit quia operatus erat ut vallis Leudri ad venetam<br />

obedientiam reduceretur; hortatur ad prosequendum; spondet praemia et certiorem reddit quod<br />

scripserit suo capitanio generali ut de succursu opportuno, de gentibus et aliis necessariis illi<br />

provideat sicut opus fuerit.<br />

Pergamena mm 250x342. Dogale.<br />

10. Anno 1441, die 14 iulii, Viennae. - Litterae domini Friderici romanorum regis ad<br />

Antonium Franciscum Georium et Petrum de Lodrono quibus ait sibi fuisse expositum pro parte<br />

venerabilis et illustris Alexandri aquilegiensis patriarchae, administratoris ecclesiae tridentinae<br />

etc. qualiter ipsi valles Boni, Condini, plebatus Thioni atque Randenae ad tridentinam ecclesiam<br />

spectantes illicite et de facto occupent et detineant in maximum animarum suarum periculum et<br />

dictae ecclesiae praeiudicium, quare eis precipit gratiae suae sub obtentu quatenus ea omnia<br />

restituant, iisque libere uti et frui permittant.<br />

Cartaceo, carta 1. Più una cartella con regesto del tempo del Clesio.<br />

11. Anno 1455. - Domini Nicolai cardinalis et episcopi brixinensis authenticatio sequentis<br />

investiturae.<br />

Anno 1446, die 6 iunii, Tridenti. - Dominus Sigismundus comes Tyrolis concedit domino<br />

Georgio de Lodrono tanquam seniori, nomine ipsius atque Petri de Lodrono fratris sui<br />

investituram castri Lodroni cum omnibus attinentiis et pertinentiis suis una cum coeteris feodis<br />

quae ipsorum praedecessores et ipsi de suis predecessoribus comitibus tyrolensibus in feodum<br />

habuerunt prout a quondam Parisio de Lodrono ipsorum patre ad eos haereditario iure devoluta<br />

sunt.<br />

Pergamena mm 361x263-265. Notaio: Georgius Sewmel clericus frisingensis diocesis scriba domini<br />

Nicolai ep. brixinensis. Sigillo perduto, rimane impronta sul verso (mm 111x70); al verso nota<br />

dell'Hinderbach.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

499


Capsa 31<br />

12. Anno 1448, die 24 februarii, in Caldario. - Dominus Georgius episcopus tridentinus<br />

Petro militi de Lodrono pro se et nomine fratris sui Georgii concedit investituram de una bastita<br />

posita in pertinenciis et regula communis Prevorii plebatus Thioni constructa super quodam<br />

monte saxoso ipsius communitatis Prevorii supra viam qua itur de Prevorio in vallem Randenae<br />

quae distat a dicta via ascendendo dictum montem per medium miliare ytalicum et quae<br />

antiquitus vocata est = Il buso de Beticler =, facto ex more fidelitatis iuramento.<br />

Pergamena mm 280x390.<br />

13. Anno 1450 indictione 13, die martis 8 decembris in villa Caderzoni plebis Randenae. -<br />

Testamentum nobilis viri ser Iacobini quondam magnifici domini Petri de Lodrono, factum<br />

occasione quod vellet ire ad visitanda Apostolorum limina. Plurima legata suis consanguineis<br />

reliquit et etiam ecclesiis et aliis; instituens suos haeredes dominos Petrum et Georgium de<br />

Lodrono sibi proximiores ac constituens dominum Gratiadeum de Campo commissarium<br />

testamentarium.<br />

Pergamena mm 604x280-300. Notaio: Franciscus q. ser Melchioris de Bregucio plebis Tioni.<br />

Testimoni: Petrus notarius de Peluco; Iacobus q. ser Antonii Tisci de Iustino; Iohannes dictus Braga filius<br />

Inbroti de villa Iustini; Zulbertus q. Iohannis Bride de villa Carizoli; Bertramus q. Petri de Aurera<br />

habitator dicte ville Carescolli; Petrus filius Iacobi Zucheti de villa Bulbeni; Petrus de Gibrellis de Villa;<br />

Iohannes q. Antonii Tomei; magister Richus faber de Peluco; Chiminus q. Guardini de Ructellis de villa<br />

Bregucii. Lasciti a s. Maria di Campiglio; alla chiesa di s. Stefano di Carisolo; alla chiesa di s. Martino di<br />

Carisolo; alla chiesa di s. Vigilio di Pinzolo; alla chiesa di s. Lucia di Giustino; alla chiesa di s. Giovanni<br />

di Massimeno; alla chiesa di s. Margherita di Bocenago; alla chiesa di s. Biagio di Caderzone; alla chiesa<br />

di s. Tomaso (Bartolomeo) di Strembo (Strempo); alla chiesa di s. Vigilio di Borzago; alla chiesa di s.<br />

Antonio di Pelugo; alla chiesa di S. Zenone di Pelugo; alla chiesa di s. Lorenzo di Vigo; alla chiesa di s.<br />

Valentino di Nuzono; alla chiesa di s. Maria di Iavrè; alla chiesa di s. Martino di Villa ecc.<br />

14. Anno 1451, die 11 iulii, in castro Romano. - Dominorum Petri et Georgii fratrum de<br />

Lodrono reversales litterae super capitaneatu hominum et communitatum plebium Randenae,<br />

Thioni, Boni et Condini ac Sahoni superioris et inferioris a domino episcopo tridentino Georgio<br />

concesso.<br />

Pergamena mm 218x365. Sigillo perduto.<br />

15. Anno 1453, die 25 maii, Tridenti, in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus acceptata refutatione Vigilii filii coloni de villa Mortasii vallis Randenae<br />

de decima et iure decimandi in villis Mortasii et Bartzage, in loco qui dicitur in Breda de qua<br />

omni anno percipiuntur duodecim gallete bladi, in favorem dominorum Petri et Georgii fratrum<br />

de Lodrono, quibus dictus Vigilius eam vendiderat, his ipsis de ea investituram concedit.<br />

Pergamena mm 195x343. Sigillo perduto.<br />

16. Anno 1456, die 21 ianuarii. - Dominus Franciscus Foscari dux Venetiarum scribit<br />

dominis Georgio et Petro de Lodrono super aliquibus suspicionibus ortis inter comitem<br />

Franciscum de Archo et se propter quas dissensiones oriri possent, hortatur ad mittendum<br />

nuntium plene instructum qua de re scripsit etiam dicto comiti Francisco ut nuntium mittat ad<br />

componendum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 217x282. Dogale.<br />

500


Capsa 31<br />

17. Post annum 1465. - Controversiae seu differentiae quae habentur inter dominos<br />

Franciscum, Parisium et Bernardinum fratres de Lodrono ex una parte et homines villae Setauri<br />

ex altera: 1. super solutione mutae ad pontem Caffari, sive ibidem vel per viam quae Caramella<br />

dicitur, dicentes homines de Setauro se esse gravatos contra sententiam illustrissimi domini<br />

principis de anno 1465, die 27 martii; 2. occasione termini seu confinium; 3. super impositione<br />

poenae pro animalibus in territorio alieno pasculantibus; 4. super solutione decimae de canapo<br />

et ovis; 5. pro solutione decimae in novalibus de Costaiola, Foglar et Gazo.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

18. Anno 1468, die lunae proxima post dominicam ss. Trinitatis in Thiono. - Litterae<br />

reversales domini Petri comitis de Lodrono super capitaneatu vallis Iudicariae ultra Duronum<br />

collato a domino Iohanne episcopo tridentino cum iuramento fidelitatis iuxta normam<br />

compactationum ab ipso Iohanne episcopo noviter erectarum cum domino duce Sigismundo<br />

Tyrolis comite.<br />

Pergamena mm 359x382. Sigillo perduto.<br />

19. Anno 1477, die 3 iunii. - Exemplar litterarum dominorum Bernardini et Parisii de<br />

Lodrono quibus suis amicis opem exhibent. Extra notatur quod sint directe conspirationibus in<br />

valle etc. caetera legi non possunt.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

20. Anno 1485. - Epistolae domini Parisii de Lodrono et alia super controversiis<br />

vertentibus circa iurisdictionalia inter ipsos dominos Lodronos dominos de Castronovo et<br />

dominos de Gresta.<br />

Manca.<br />

21. Anno 1487, die 17 decembris. - Domini Franciscus, Bernardinus et Parisius de Lodrono<br />

iubent hominibus Setauri et Condini ne sub pena mortis audeat quisquam egredi ultra fines<br />

Thioni.<br />

NB. Praedicti comites fuerunt rebelles et favebant venetis.<br />

Manca.<br />

22. Anno 1488. - Hoc documentum est sine principio et in pluribus locis corrosum. -<br />

Continet autem restitutionem vallis Iudicariae ultra Duronum factam a venetis domino Pangratio<br />

Kuen capitaneo Theni et commissario ad id specialiter deputato per illustrem dominum ducem<br />

Austriae.<br />

Pergamena mm 530x415. Notai: Franciscus q. d. Gelphi; Franciscus de Lugo q. Antonii vicentini.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

501


Capsa 31<br />

23. Anno 1497 indictione 15, die 10 decembris in terra de Lodrono. - Domini Franciscus,<br />

Bernardinus et Paris fratres ac Lodroni comites constituerunt dominum comitem Antonium de<br />

Lodrono castri Romani habitatorem absentem sed tanquam praesentem suum verum nuntium et<br />

procuratorem, specialiter ad comparendum coram reverendissimo domino Udalrico episcopo<br />

tridentino ad petendam et recipiendam ab ipso domino episcopo quamcumque investituram et<br />

locationem tam feudorum et honorantium ipsis spectantium quam alterius cuiusvis conditionis<br />

iuxta ritus antiquos et ad iurandum in animam ipsorum in manibus dicti domini episcopi<br />

fidelitatem.<br />

Pergamena mm 415x190-196. Notaio: Delaidus de Catenellis de Scupario de Schalve agro<br />

bergomensi.<br />

24. Anno 1498 indictione 1, die 1 aprilis in terra de Lodrono. - Domini Franciscus,<br />

Bernardinus et Paris comites Lodroni filii quondam magnifici equitis domini Georgii comitis<br />

Lodroni constituerunt dominum Martinum comitem Lodroni filium quondam domini Petri<br />

comitis de castro Lodroni suum procuratorem specialiter ad comparendum coram<br />

reverendissimo domino Udalrico episcopo tridentino ad petendum et recipiendum investituram<br />

et locationem feudorum et cuiuscunque alterius rei iuxta ritus antiquos et veteres consuetudines<br />

et ad iurandum etc.<br />

Pergamena mm 401x194. Notaio: Delaidus ut supra... scriba comitis de Lodrono.<br />

25. Anno 1498 indictione 1, die 1 aprilis in terra de Lodrono. - Domini Franciscus,<br />

Bernardinus et Paris filii quondam domini Georgii equitis et comitis castri Lodroni intellecto<br />

tenore concordiae et transactionis initae et factae per reverendissimum dominum Udalricum de<br />

Liechtenstain episcopum tridentinum pro se et ecclesia sua tridentina ex una parte, et dominos<br />

Martinum filium olim domini Petri, et Georgium ipsius domini Martini filium, atque Antonium<br />

filium olim alterius domini Parisii olim filii praenominati domini Petri omnes de Lodrono, pro<br />

se et fratribus suis ac consanguineis praedictis domino Francisco, Bernardino et Parisio ex altera<br />

parte, mediantibus reverendo domino Ioanne Graydner iuris utriusque doctore praeposito<br />

brixinensi ac magnificis dominis Walterio de Stadion equite aurato et Paulo de Liechtenstain in<br />

Thaur et Schenna praefecto consiliariis et oratoribus serenissimi domini Maximiliani<br />

romanorum regis de qua concordia et transactione extat instrumentum rogatum per egregium et<br />

circumspectum virum Fridericum Prenner dictorum oratorum secretarium et notarium in arce<br />

Boni Consilii die veneris 23 martii proxime decursi, occasione quarundam controversiarum<br />

inter praelibatum dominum episcopum tridentinum et eius ecclesiam, et comites Lodroni,<br />

eorumque subditos, pariter et inter iam dictos comites et capitaneum Stenici, caeterosque omnes<br />

utriusque iurisdictionis officiales, in quo instrumento inter caetera continetur quod domini<br />

comites Martinus, Georgius et Antonius praedicti obligati existunt quod omnia per eos in hoc<br />

negotio gesta per dictos dominos Franciscum, Bernardinum et Parisium ratificentur, qui<br />

omnibus perpensis omni meliori modo ea omnia laudarunt; et sibi placere dixerunt, promittentes<br />

singula observare; cum clausulis ut ibi.<br />

Pergamena mm 144x 190-194. Notaio: ut supra. Fra i testimoni Bernardinus litterarum professor q.<br />

ser Iohannis de Schalve agro bergomensi.<br />

26. Anno 1498, die veneris 23 martii in arce Boni Consilii. - Instrumentum concordiae et<br />

transactionis praecedenti numero citatum et per dominum Prenner rogatum in quo sequentia<br />

capitula continentur: 1. quod simultates, inimicitiae, iuniuriae atque vindictae inter partes sint<br />

remissae penitus et extinctae, seque amicabiliter tractent; 2. quod dominus episcopus concedat<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

502


Capsa 31<br />

invetituras antiquas iuxta stilum praestito a Lodronis iuramento, datisque reversalibus litteris; 3.<br />

quod occisores et offensores ad satisfactionem congruam per ipsos comites inducantur; 4. quoad<br />

diffidatores homicidas voluntarios, similesque malefactores serventur capitula inter regiam<br />

maiestatem et dominium venetum conclusa; 5. quod domini comites in festis patrociniis<br />

ecclesiarum nec per se nec per alios nihil contra ecclesiam tridentinam committant; 6. quod<br />

honorantia per massarium episcopi exigatur et comites ab eo tempore solito percipiant illam,<br />

quod si massarius non solverit ad sindicos regressum habeant; salvo si dominus episcopus de<br />

non solvendo hanc honorantiam ius pro se comperiret; 7. quod infra mensem omnes domini<br />

comites haec capitula sine dolo et fraude ratificabunt.<br />

Pergamena mm 382x401. Tre sigilli perduti.<br />

27. Anno 1517. - Inquisitio facta per dominum Ioannem de Albertis de Clusolis vicarium<br />

benemeritum iurisdictionis Numii pro nobili domino Petro Busio domino dignissimo ipsius<br />

iurisdictionis ex suo mero officio contra Leonardum Thalere massarium hominum Aldeni<br />

iurisdictionis praedictae, Bernardinum eius generum et alios ibi nominatos ex eo quod die iovis<br />

10 decembris 1517 circa horam terciam armati diversis armorum generibus animo devastandi<br />

venationem reverendissimi domini tridentini et auferendi aprum quem sua reverendissima<br />

dominatio et sui venatores venati erant et impulerant ex partibus superioribus versus et prope<br />

vilam Aldeni et semper insecuti fuerant.<br />

Cartaceo, carte 10 (scritte 7). In officio Numii. - Nomi degli abitanti di Aldeno che sono denunciati;<br />

così quelli di Cimone.<br />

28. Anno 1524, die 20 maii, Numii. - Epistola domini Petri Busii ad dominum Antonium<br />

Quetam, quem certiorem reddit tanquam reverendissimi domini tridentini consiliarium quatenus<br />

de praesenti comes Andreas de Lodrono habitat ad s. Antonium supra villam Pomaroli et ibi<br />

cudit falsas monetas in quantitate quas tres illius subditi Tridentum et alibi continuo deferunt.<br />

Exhibet huius rei testes etc.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. Sigillo aderente.<br />

29. Anno 1710. - Rescriptum et epistola ex quibus comprobatur dominis comitibus de<br />

Lodrono nullum ius competere concedendi salvosconductus vel facultates deferendi arma in<br />

tridentino territorio.<br />

Cartaceo, carte 3. Due lettere. Sigillo aderente.<br />

30. Extra signatur annus 1400. - Memoria delictorum commissorum per dominum Petrum<br />

de Lodrono et eius familiares, complices et sequaces qui fuerunt rebelles episcopatui tridentino.<br />

Memoriale delictorum commissorum per Iacobum, Tomeum, Albiginum fratres de<br />

Lodrono et eorum servitores, complices et sequaces.<br />

Memoria delictorum commissorum per dominum Vinciguerram de Archo eiusque<br />

servitores etc.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

503


Capsa 31<br />

31. Ab reverendum dominum super offensis et iniuriis per dominum Iohannem Baynecher<br />

factis dominis comitibus de Lodrono. -Extra notatum est manu domini Georgii Naydech<br />

episcopi tridentini, ut videtur = Iste Iohannes de Wainech fuit probus vir et bonus servitor<br />

ecclesiae nostrae et strenue obiit contra venetos apud clusam Amphii etc. = Fuit autem<br />

praedictus dominus Iohannes capitaneus in Stenico.<br />

Cartaceo, carte 2. La nota non è del Neydeck ma del Clesio e in italiano. - Vi era stata una<br />

proibizione di pescare nel fiume Chiese fatta dai Lodron.<br />

32. Anno 1462. - Bartholomeus de Merzariis mutuo accepit a Prevorio de Prevorio<br />

reverendissimi domini episcopi tridentini massario centum ducatos auri in ratione grossorum 60<br />

pro singulo ducato.<br />

Item quittantia domini Petri comitis Lodroni capitanei et vicarii generalis intra Duronum et<br />

saxa Stenici de solutione sibi facta occasione dicti capiteneatus et honorantiarum suarum de<br />

salariis tribus proxime praeteritis scilicet s. Michaelis anno 1468.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

33. Anno 1558, die 10 septembris, Tridenti in arce Boni Consilii. - Christophorus<br />

episcopus tridentinus investivit de omnibus iuribus, castris, decimis tam antiquis quam novis<br />

Petrum comitem Lodroni, Sigismundum filium quondam Sebastiani, Gasparem et Paridem<br />

fratres filios quondam Nicolai, Albertum et Ferrandum fratres filios quondam Ioannis Baptistae,<br />

Franciscum Hieronymum et Ludovicum fratres filios quondam Paridis, Ioannem Hieronymum<br />

quondam Nicolai, Felicem, Antonium, Augustinum fratres filios quondam Alexandri omnes<br />

comites de Lodrono. Feuda autem tam nova quam antiqua omnia ibi sunt descripta.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

34. Anno 1538, 12 martii, Ragusii. - Rector et consilium civitatis Ragusii scribunt ad<br />

Ferdinandum romanorum regem quod Ludovicus comes de Lodrono pro Christi fide contra<br />

Turcas fortiter pugnans ab eis captus fuerit. Quare eumdem regem certiorem reddunt quod omni<br />

studio et sollicitudine curabunt atque investigabunt et si eum vivum reperient eum ab hostibus<br />

rediment, redemptumque maiestati suae sospitem restituendum mandabunt ne christiana<br />

respublica viro de eadem benemerito privetur.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva.<br />

35. Anno 1538, 16 aprilis, Pragae. - Ferdinandus romanorum rex respondet raguseorum<br />

rectori quod libenti animo intellexerit sollicitudinem suam pro recuperando Ludovico comite de<br />

Lodrono, eumque ferventius hortatur ut omnem operam adhibeat pro eo requirendo et repertus<br />

atque redemptus cum fuerit ei mox restituere curet rem sibi gratissimam facturus.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva.<br />

36. Anno 1538, 25 aprilis, Pragae. - Ferdinandus romanorum rex certiorem reddit<br />

Bernardum episcopum tridentinum de litteris raguseorum circa comitem Ludovicum de<br />

Lodrono et de responsione eis data. Monet tamen episcopum ut cum raguseorum nuntius<br />

Oenipontum vel Tridentum attigerit eius remorandi detinendique pro sua prudentia eas rationes<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

504


Capsa 31<br />

ineat eaque media quaerenda curet quae ad excludendum tendunt ne ulteriorem suam<br />

deliberationem expectare gravetur, tollendamque omnem suspitionem et metum imprimis facere<br />

videbuntur, donec ipse episcopus quid statuere de eo debeat, plenius fuerit ab ipso rege certior<br />

factus.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 3, fascicolo 1, carta 433.<br />

37. (1589) - Mandatum episcopi tridentini Hectori de Lodrono quatenus termino novem<br />

dierun praesentare se debeat in cancellaria Tridenti ad audiendum se a feudis episcopatus quae<br />

habet cecidisse, quia contra proclama factum et ab omnibua feudatariis acceptatum bannitos in<br />

castro Romano per plures dies detinuit aut ad allegandum causas propter quas a feudis cadere<br />

non debeat.<br />

Cartaceo, carte 2. Il doc. è del 1589.<br />

38. Anno 1581, 30 ianuarii. - Gasparus comes Lodroni tanquam senior et nomine omnium<br />

comitum de Lodrono volens sumere investituram feudorum iuxta compositionem factam<br />

contemplatione domini cardinalis episcopi tridentini et solvere scutos ducentos, protestatur quod<br />

per hanc solutionem quae fit tam respectu huius investiturae quam praecedentium non<br />

levaturum non inferatur aliquod praeiuditium futuris investituris recipiendis pro quibus tantum<br />

solvere debent renenses 25.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

39. Anno 1554, die 15 decembris, Tridenti. - Dominus cardinalis Christiphorus episcopus<br />

tridentinus gravibus litteris conqueritur contra aliquos Lodroni comites qui subditos episcopatus<br />

sine assensu monuerant et incitaverant ut ad tuenda et fovenda nonnulla quae sunt excitata,<br />

dissidia in armis praesto adessent contra fidelitatis iuramentum.<br />

Cartaceo, carte 3. Copia coeva. - Una carta reca 5 regesti che testimoniano il giuramento di fedeltà<br />

prestato dai Lodron al principato di Trento degli anni 1368, 1390, 1424, 1517, 1515.<br />

40. Anno 1563, die 16 iunii. - Decretum in consilio aulico emanatum in quo caesarea<br />

maiestas dominos Hieronimum seniorem, Albericum, Ferdinandum, Franciscum, Hieronimum<br />

iuniorem et Ludovicum comites de Lodrono ratione feudorum quae habent ab ecclesia tridentina<br />

ad eandem remittit ecclesiam ad quam pertinet iudicare.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

41. Anno 1582. - Quaerelae Gaspari comitis de Lodrono contra comites de Arco de<br />

perturbata iurisdictione cuiusdam domus in Folaso scriptae ad archiducem Austriae et ad<br />

administratores tridentinos ut feudum suum tueantur. Respondet etiam quaerelae quod vicarium<br />

spiritualem Tridenti in suo officio impediverit quod semper sit paratus ad omnem libertatem<br />

eidem concedendam, vult tamen quod debito modo procedat et facultatem a brachio saeculari in<br />

suo munere exercendo in sua iurisdictione requirat.<br />

Cartaceo, carte 8. Quattro lettere con sigilli aderenti. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

505


Capsa 31<br />

42. Anno 1554, die 16 decembris, Setauri. - Carolus Grotta domino cardinali et episcopo<br />

Christophoro scripsit comitem Sigismundum de Lodrono nolle recognoscere suum feudum ab<br />

ecclesia tridentina cum ab imperatore factus fuerit Lodroni comes cum mero et mixto imperio.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo. In italiano.<br />

43. Anno 1553, die 20 ianuarii, Lodroni. - Dominus comes Sigismundus de Lodrono scribit<br />

domino cardinali Christophoro episcopo tridentino recognoscendo castrum Lodroni tanquam<br />

feudum ecclesiae tridentinae, quod castrum quoad partem suam dato praetio se cedere velle<br />

promittit domino Nicolao Madrutio.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo. In italiano.<br />

44. Anno 1512, 15 may, ex castro Castellani. - Ioannes Franciscus comes Lodroni excusat<br />

se cum Bernardo de Clesio delegato in causa inter dominos de Gresta et ipsum comitem vertente<br />

quod ad horam destinatam accedere non possit nisi tantum post octiduum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

45. Anno 1188, 9 kalendas septembris. - Exemplar investiturae datae a Conrado episcopo<br />

tridentino dominis Adelardo, Montanario etc. de Setauro de castro et curia de Lodrono cum<br />

omnibus iuribus quae antiquitus cum illis de Lodrono insimul aquisiverunt.<br />

Confirmatio investiturae domino Parisio et fratri suo Antonio de Lodrono omnium<br />

feudorum eis ab Alexandro episcopo tridentino facta.<br />

Anno 1447, 14 iunii, in Bozano. - Georgius episcopus tridentinus renovavit investituram<br />

feudorum suorum Georgio et Petro fratribus de Lodrono.<br />

Anno 1469, 11 ianuarii. - Ioannes episcopus tridentinus eamdem investituram renovavit<br />

comiti Petro de Lodrono et nepotibus suis Francisco, Bernardino, Parisio filiis Georgii fratris<br />

sui.<br />

Cartaceo, carte 6. (scritte 4). Copia fine sec. XV.<br />

46. Anno 1494. - Controversia inter Martinum comitem de Lodron et homines de Pelugo<br />

qui dicto comiti ius pasculandi in pascuis suae communitatis negabant. Dictus vero comes tale<br />

ius praetendebat eo quod in dicta villa prata, domos atque decimas possidebat. Processus<br />

Ioannis de Bainech capitanei Stenici; epistolae dicti comitis ad episcopum tridentinum iurantes<br />

capitaneum suspectum qui pastorem suum captivum duxit et vi metuque falsam confessionem<br />

extorsit quam postea ipse pastor liber dimissus retractavit.<br />

Cartaceo, carte 7. Diverse lettere.<br />

47. Anno 1499, 12 iunii, ex Castronovo. - Martinus comes de Lodrono conquaeritur cum<br />

episcopo tridentino contra quosdam cives Tridenti qui subditos suos transeuntes cum asseribus<br />

in Supramonte emptis captivarunt et asseribus expoliaverunt. Unde ad dominum episcopum<br />

recurrit pro iustitia etc. cum liberum transitum subditi sui semper habuerint cum asseribus et<br />

lignis etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

506


Capsa 31<br />

Cartaceo, carte 2. Sigilli. In italiano.<br />

48. Anno 1499, 18 iulii, Lodroni. - Franciscus, Bernardinus et Paris fratres de Lodrono<br />

exponunt episcopo tridentino quod cum comes Georgius eorum pater propriis impensis in plano<br />

Lodroni errexerit ecclesiam Annuntiationis beatae Mariae eamque 500 ducatis dotaverit atque<br />

ius patronatus de consensu domini episcopi sibi reservaverit pro eo beneficio praesentant<br />

presbiterum Silvestrum Marronum de Gargnano Ripperiae Salodii.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

49. Anno 1508, 11 februarii, Lodroni. - Bernardinus, Paris et Antonius fratres comites de<br />

Lodrono certiorem reddunt episcopum tridentinum de militibus venetis multis positis in<br />

confinibus suis et bastione errecto ante castrum suum Lodroni animo eos oppugnandi; quod cum<br />

venetis resistere non possint rogant dominum episcopum ut Ioannem de Wainech capitaneum<br />

Stenici hostem suum deponat vel serio mandet hominibus citra Duronum ut omnem assistentiam<br />

eis praestent.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

50. Anno 1528, 3 novembris, Lodroni. - Cum Ioannes Baptista et Ludovicus comites<br />

Lodroni accusati fuissent de turbata iurisdictione ex captura facta cuiusdam hominis in plebe<br />

Boni se excusant.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

51. Anno 1574 et sequentibus. - Ferdinandi comitis Tyrolis epistolae ad Hectorem comitem<br />

de Lodrono una cum sententia facta in favorem Iuliae Avogadrae viduae quondam Alojsii<br />

comitis de Lodrono cum mandato sequestrandi dicto Hectori redditus Thioni, Rendenae etc.<br />

Cartaceo, carte 9. Copie. In italiano.<br />

52. Anno 1493. - Antonius comes de Lodrono attenta prohibitione facta ab episcopo<br />

tridentino extrahendi ligna extra iurisdictionem, rogat dominum episcopum ut velit sibi<br />

facultatem facere extrahendi ea quae iam excisa sunt.<br />

Alia epistola Georgii de Fatis decani tridentini ad Conradum canonicum ut se interponat<br />

apud dominum episcopum pro obtinenda dicto comiti petita facultate.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigilli aderenti.<br />

53. Anno 1535, 3 iulii in villa Sahoni plebis Blecii. - Quidam de Sahono delegarunt<br />

Antonium quondam Petri becharii de Sahono ad comparendum coram domino episcopo<br />

tridentino pro revocatione mandati ab eo facti ad instantiam Petri et Alojsii fratrum comitum de<br />

Lodrono solvendi certas decimas in possessionibus exemptis.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Tadheus q. ser Pasoti de Sahono plebis Blezi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

507


Capsa 31<br />

54. Anno 1590, 7 septembris. - Reversale Ludovici comitis de Lodrono qui pro se et<br />

Hieronymo fratre suo seniori ac pro Hectore quondam Petri, Antonio quondam Augustini,<br />

Nicolao quondam Paridis, Sebastiano quondam Sigismundi, Paride, Hieronymo, Ludovico,<br />

Christophoro fratribus filiis quondam Sigismundi, Hieronymo quondam Hieronymi, Ioanne<br />

Baptista quondam Alberici et Maximiliano, Alphonso et Carolo fratribus filiis Gasparis<br />

omnibus comitibus de Lodrono investituram a domino Ludovico episcopo tridentino accepit de<br />

suis feudis.<br />

Pergamena mm 315x407. Sigillo perduto.<br />

55. Anno 1604, 9 martii, Tridenti. - Reversale Antonii comitis de Lodrono domini<br />

Castellani canonici salisburgensis et passaviensis qui suo nomine et Nicolai de Lodrono domini<br />

Castrinovi ac Maximiliani Caroli et Alphonsi fratrum filiorum quondam domini Gasparis de<br />

Lodrono investituram accepit a domino Carolo episcopo tridentino de quarta totius decimae<br />

uvarum et bladorum Avolani et de decima Aldeni quam de consensu domini episcopi Paris de<br />

Lodrono emit a nobilibus de Trautmansdorff.<br />

Pergamena mm 296x368. Sigillo pendente.<br />

56. Anno 1579, 24 octobris, Tridenti. - Gaspar comes de Lodrono dominus Gastrinovi suo<br />

reversali fatetur investituram accepisse de quarta Avolani et Aldeni a Ludovico episcopo<br />

tridentino pro se, Nicolao et Christophoro filiis quondam Paridis fratris sui. Adiungit quod<br />

decimam Aldeni una cum fratre suo emerit, consentiente cardinali Christophoro episcopo<br />

tridentino a Ioanne Carolo, Francisco et Dietrico fratribus de Trautmansdorff.<br />

Pergamena mm 180x410. Sigillo pendente.<br />

57. Anno 1564, 24 octobris, Tridenti. - Reversale Felicis comitis Lodroni qui suo nomine et<br />

Gasparis ac Paridis fratrum filiorum quondam Nicolai de Lodrono investituram accepit de<br />

quarta Avolani et de decima Aldeni quam quondam possidebat Nicolaus de Gresta et per eum<br />

alienata fuit in filios et heredes comitis Antonii de Archo et ab his Ioanni Baptistae a Prato de<br />

Segunzano vendita.<br />

Pergamena mm 236x315. Sigillo aderente.<br />

58. Anno 1607, 28 maii, Tridenti. - Reversale Nicolai comitis Lodroni qui a Carolo<br />

episcopo tridentino investituram accepit de antiquis suis feudis pro se et Antonio quondam<br />

Augustini, Petro Aloysio quondam Hectoris, Hieronymo et Ludovico fratribus filiis quondam<br />

Francisci, Iacobo Philippo et Ioanne Baptista fratribus filiis quondam Hieronymi, Maximiliano,<br />

Carolo et Alphonso fratribus filiis quondam Gasparis ac Hieronymo quondam Hieronymi<br />

omnibus comitibus de Lodrono.<br />

Pergamena mm 279x326. Sigillo pendente.<br />

59. Anno 1628, 6 novembris, Tridenti. - Reversale Hieronymi quondam Francisci comitis<br />

de Lodrono qui pro se ac aliis comitibus de Lodrono investituram accepit a Carolo cardinale<br />

episcopo tridentino de omnibus suis feudis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

508


Capsa 31<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

60. Anno 1632, 14 may, Tridenti. - Reversale Hieronymi quondam Francisci comitis de<br />

Lodrono de investitura accepta a Carolo Emmanuele episcopo tridentino pro se et aliis<br />

comitibus de Lodrono de feudis suis.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

61. Anno 1634, 18 februarii, Tridenti - Reversale Ludovici comitis de Lodron qui a Carolo<br />

Emmanuele Madrutio episcopo tridentino investituram accepit de feudo oblato cum nobili<br />

sessione de Belveder cum hortis et locis habitationi ipsius connexis posita Crovianae vallis Solis<br />

errecta in feudum a Ludovico episcopo tridentino anno 1579 etc.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

62. Anno 1512, 22 iunii in castro Castellani. - Domina Veronesia vidua domini Paridis<br />

comitis de Lodron constituit suum procuratorem dominum Antonium comitem Archi ad<br />

supplicandum dominum Georgium episcopum tridentinum et locumtenentem Veronae quod<br />

dignetur suum interponere decretum et auctoritatem donationi a se factae Nicolao comiti de<br />

Lodrono eius filio.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Cineas filius domini Bernardi de Cinalis civis brixiensis vicarius in<br />

Castronovo et Castellano.<br />

63. Anno 1480, 27 iulii, Tridenti. - Epistola Ioannis episcopi tridentini ad Franciscum,<br />

Bernardinum et Parisotum nobiles fratres de Lodrono in qua conquaeritur quod in tot iniustis<br />

oppressionibus rippensium cum hominibus de Tenno quibus montes Engli et Tumbli ab eis<br />

semper possessos occuparunt atque alias oppressiones fecerunt, dictus Parisotus 300 homines ex<br />

argo brixiano collectos in rippensium subsidium collegit atque conduxit. Quare cum hoc sit<br />

contra leges feudatariorum mandat eidem Parisoto et fratribus suis ut trium dierum termino<br />

dictos homines dimittere debeant, et fidelitatem suam erga principem ostendant sub poena<br />

decidendi a feudis.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

64. Reccursus Caroli Ferdinandi Laterani et consortium comitum de Lodrono ad episcopum<br />

tridentinum Ioannem Michaelem de Spaur pro sua assistentia tanquam dominum dirrectum<br />

contra provinciam tyrolensem quae variis collectis eos aggravare praetendit cum eorum bona<br />

consistant ut plurimum in decimis de caetero exemptis quas in feudum habent ab ecclesia<br />

tridentina.<br />

Cartaceo, carte 2. Circa sec. XVII.<br />

65. Anno 1498, 23 martii, Tridenti in arce Boni Consilii. - Compositio inter Udalricum<br />

episcopum tridentinum et comites de Lodrono per commissarios austriacos super quibusdam<br />

controversiis stabilita videlicet quod inter dominum episcopum ac magnificos dominos<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

509


Capsa 31<br />

Martinum, Georgium filium suum ac Antonium pro se fratribus suis ac consanguineis<br />

Francisco, Bernardino et Parisio fratribus omnes comites de Lodrono pax et concordia ineatur<br />

quod fidelitatis iuramentum episcopo praestent et dominus episcopus antiquas investituras eis<br />

concedat; quod occisores et offensores ad satisfactionem competentem occisis et offensis<br />

adigantur, cum eisdem vel haeredibus suis per ipsos comitem offensis; quod vero diffidatores,<br />

homicidas voluntarios similesque malefactores serventur capitula inter romanorum regem et<br />

venetos inita; quod dicti comites in festis patrocinii et dedicationis ecclesiarum per se nec per<br />

suos aliquid contra ecclesiam tridentinam non comittant; quod honorantia de caetero per<br />

massarium episcopi exigatur et imbursetur et ipsi comites eamdem honorantiam ab eodem<br />

massario singulis annis in solito tempore percipiant.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del sec. XVII.<br />

66. Anno 1596, 25 octobris, Tridenti. - Caroli episcopi tridentini epistola ad Nicolaum et<br />

filios quondam comitis Gasparis Lodroni, Hieronymum et Ludovicum fratres, Antonium et<br />

Sebastianum ac Petrum Alojsium nec non filios quondam comitis Francisci et Hieronymi<br />

quondam alterius Hieronymi et Ioannis Baptistae, caeterosque consortes de Lodrono ne<br />

iuramentum fidelitatis praestent comiti Tyrolis ipsi nec subiditi respectu feodorum ricognitorum<br />

ab ecclesia tridentina.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

67. Caroli episcopi tridentini epistola ad comites de Lodrono in qua cum eis conquaeritur<br />

quod novas nundinas primis diebus novembris Lodroni introduxerint cum maximo praeiuditio<br />

nundinarum s. Iustinae vallis Boni, cum nullum ius habeant huiusmodi nundinas instituendi sed<br />

ad principem spectet, unde eos hortatur ut desistant ne aliter providere teneatur.<br />

Cartaceo, carte 4. Sec. XV-XVI. Con una lettera del 1 dicembre 1486.<br />

68. Anno 1603. - Proclama domini Caroli episcopi tridentini quod nullus ad nundinas<br />

illegitime introductas a comitibus de Lodrono in terra Lodroni cum mercibus vel animalibus<br />

accedere debeat sub poena ammissionis animalium et decem renensium pro quocunque cum sit<br />

in praeiuditium nundinarum s. Iustinae.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

69. Anno 1697, 19 ianuarii. - Proclama intimatum de mandato dominorum canonicorum<br />

administratorum temporalitatis Tridenti hominibus villarum comitatus Lodroni ad instantiam<br />

Caroli Ferdinandi canonici tridentini, Sebastiani Francisci belliducis et praefecti castri et<br />

civitatis Roboreti, Ludovici Xaverii camerae oenipontanae consiliarii fratrum comitum de<br />

Lodrono quatenus praestare debeant praefatis comitibus decimas, ligna daerias etc. ad eos<br />

spectantia prout aliis comitibus antecessoribus praestiterunt sicuti etiam obedientiam et<br />

reverentiam sub poena 200 talerorum etc. non obstantibus novissimis innovationibus et aedictis<br />

iussu Paridis Ioannis Baptistae comitis de Lodrono belli praefecti filii Francisci Antonii<br />

publicatis quia nullius roboris sunt eo quod pater adhuc vivebat et ipsi patri administratio fuit<br />

interdicta.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

510


Capsa 31<br />

70. Anno 1697, 28 ianuarii. - Proclama intimatum de mandato dominorum Caroli<br />

Emmanuelis Voltolini decani et Iacobi Roverelli de Fraiberg archidiaconi et summi scholastici<br />

canonicorum administratorum temporalitatis Tridenti hominibus comitatus Lodroni ad<br />

instantiam comitis Ioannis Baptistae de Lodrono canonici tridentini tanquam gubernatoris dicti<br />

comitatus et Caroli Ferdinandi, Sebastiani et Ludovici Xaverii fratrum filiorum comitis Nicolai<br />

de Lodrono quatenus pro hoc anno gubernatorem suum recognoscere debeant dictum dominum<br />

Ioannem Baptistam comitem de Lodrono et eidem solitos fructus corespondere sub poenis etc.<br />

Quod subditi Darcii remittere debeant supra portam maiorem ecclesiae suae stema gentilitium<br />

familiae Lodroniae quod ablatum fuerat; quod nullus publicare possit mandata, proclamata etc.<br />

absque licentia dicti domini gubernatoris.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

71. Anno 1648. - Facultas petita a domino Philippo comite de Lodron tanquam capitaneo<br />

Stenici domino episcopo tridentino Pragam se conferendi pro variis negotiis ibidem tractandis.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

72. Anno 1513. -Examen testium in controversia vertente inter dominos comites de<br />

Lodrono tanquam dominos iurisdictionis Castri Novi in valle Lagarina ex una parte et dominum<br />

Petrum Busium tanquam dominum iurisdictionis Numii ex parte altera, super confiniis et<br />

territorio utriusque iurisdictionis. Deponunt testes quod circa ante annos 40 domini de Lodrono<br />

acquisiverint illam iurisdictionem a domino Mathaeo de Castrobarco pro rhenensibus 16.000,<br />

enumerantque illius villas, iura etc. et subditos habeant in Numio.<br />

Manca.<br />

73. Anno 1361 penultima martii. - Exemplar divisionis factae per compromissarios<br />

Conradum quondam domini Guilelmi de Castronovo et Ioannem quondam ser Bonapasi vallis<br />

Leudri de omnibus bonis dominorum Calbronzini quondam domini Pederzoti de Lodrono parte<br />

una et domini Antonii Pederzotini et Parisini fratrum filiorum quondam nobilis et potentis viri<br />

domini Pederzoti de Lodrono ex parte altera, occasione litis inter ipsos vertentis praetextu<br />

haereditatis et bonorum dicti Petrezoti. Cui divisioni stare promiserunt sub poenis etc.<br />

Manca. - Ci sono però tre fascicoli non regestati anche se segnati dallo Zatelli, di 88 carte: copia del<br />

sec. XV. Sul verso: Iura et processus comitum Lodroni de castro Romano contra homines Condini et<br />

Brioni, con la data 13 marzo 1341. Testimoni: Albriginus filius domini Pretezoti de Lodrono, Thebaldus<br />

et Toninus q. ser Martini Zucherii, Franciscus dictus Zacagnus, Luterius q. ser Alioti, Iacopus dictus Bazo<br />

omnes de Condino. È un documento di compravendita tra Raymundinus Pecinus... da Condino e<br />

Silvestrino detto Nero figlio naturale del sopraddetto Petrozoto. Altri atti di compravendita.<br />

74. Anno 1524, 20 iunii, Tridenti. - Sententia lata contra dominum Alexandrum comitem<br />

de Lodrono in favorem nobilis Petri Buxii domini Numii cui adiudicata fuit decima cuiusdam<br />

petiae terrae possessae per haeredes quondam Bartholomaei Fasanelli de Pomarolo iacentis in<br />

pertinentiis Pomaroli etc. Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2. È autografo del Quetta.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

511


Capsa 31<br />

75. Anno 1535, prima octobris. -Nicolaus comes de Lodrono exponit episcopo tridentino<br />

quod regulani Rippae praetendant a suis colonis Dorsi Evae in quo quondam erat quaedam turris<br />

ad dominos de Lodrono spectans, decimam et alia gravamina imponere quod numquam antea<br />

factum fuit, unde rogat dominum episcopum ne permittat suos colonos molestari. Dominus<br />

episcopus scribit capitaneo Rippae pro informatione.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

76. Comites Lodroni exponunt domino episcopo tridentino quod Georgius Hac in<br />

investitura confirmata dictis comitibus etiam de venationibus ipsos investiverit, cum ergo in<br />

praesenti investitura ommissae fuerint venationes, quadam fortasse iniuria, rogant dominum<br />

episcopum idipsum in sua investitura concedere ne praeiudicium iuribus suis inferat.<br />

Rescriptum fuit quod exhibeatur investitura Georgii Hac. Videtur subscriptio Bernardi Clesii.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

77. Nicolaus comes de Lodrono petit a Bernardo episcopo tridentino investituram certae<br />

insulae in flumine Athesis in pertinentiis Aldeni eo vel maxime quia non tendit in praeiuditium<br />

alterius. Rescriptum quod habebitur informatio etc.<br />

Cartaceo, carta 1. È del 1522-23.<br />

78. Anno 1523, 11 octobris, Tridenti. - Mandatum domini Bernardi episcopi tridentini ad<br />

Alexandrum de Lodrono quatenus termino praefixo restituere debeat decimam collectam a<br />

subdito Petri Busii in pertinentiis Pomaroli quam semper absque contradictione collegit dictus<br />

Busius a dicto suo subdito.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

79. Anno 1523, 10 ianuarii, Tridenti. - Mandatum Bernardi episcopi tridentini Ioanni<br />

Francisco, Nicolao et fratribus comitibus de Lodrono nec non Petro Buxio feudatariis suis, ne<br />

quilibet eorum custodire audeat festum s. Antonii in villa Pomaroli usque ad decisionem litis<br />

quae inter eos vertitur et hoc ad evitanda scandala quae oriri possunt etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

80. Anno 1522. - Cartae spectantes ad controversiam inter dominos Georgium et Hectorem<br />

comites de Lodrono ex una, et homines communitatis Cimegi plebatus Condini negantes dictis<br />

comitibus decimam et ius decimationis vini ex uvis nascentibus in pertinentiis Cimegi.<br />

Cartaceo, carte 66. Vari fascicoli.<br />

a) Producta 23 februarii 1523 per homines Cimegi contra comites Lodroni: 44 punti.<br />

b) Producta a comite Lodorni 12 iunii 1523: 44 punti.<br />

c) Producta comitis Lodroni 12 iunii 1523: 18 punti.<br />

d) Producta per comites Lodroni contra homines de Cimego 23 februarii 1523.<br />

e) Producta per homines Cimegi 12 iunii 1523.<br />

f) Producta 19 decembris 1522. Notaio: Mathias q. Iacobi de Festis de Bulbeno.<br />

g) Interrogatoria fienda ad instantiam hominum de Cimego. Sigillo.<br />

h) Producta varia anni 1522.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

512


Capsa 31<br />

i) Procura dei Lodron: notaio: Matheus f.q. Parisii de Romanis de plebe Boni.<br />

l) Ordine da Trento in favore dei Lodron.<br />

m) Producta comitum Lodroni 3 octobris 1522.<br />

n) Producta hominum Cimegi 23 februarii 1523.<br />

81. Anno 1512. -Examen testium productorum in causa controversiae iurisdictionales inter<br />

comites Lodroni et dominum Petrum quondam Pelegrini Busii domini castri Numii.<br />

Cartaceo, carte 22 e un foglio volante. Sigillo. Notaio: Albertinus Balista f.q. ser Thomasii notarii de<br />

Balistis de Burgo Archi habitator Brentonici.<br />

82. Anno 1515, 12 septembris, Tridenti. - Exemplar investiturae concessae a domino<br />

Bernardo episcopo tridentino Bernardino comiti de Lodrono tanquam seniori pro se et nomine<br />

Sebastiani et Ludovici filiorum quondam comitis Paridis, Antonii, Nicolai, Paridis et Baptistae<br />

filiorum quondam comitis Francisci suorum nepotum, Antonii, Andreae, Ioannis Francisci,<br />

Alexandri, Nicolai et Augustini fratrum filiorum quondam Paridis comitis Lodroni nec non<br />

Georgii et Hectoris quondam comitis Martini consanguineorum suorum omnium comitum de<br />

Lodrono de omnibus iurisdictionibus, decimis aliisque feudis quae praedecessores sui habuerunt<br />

ab ecclesia tridentina tam in valle Lagarina quam ultra Duronum ibi recensitis etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia firmata dall'Etinger.<br />

83. Anno 1527, 9 martii. - Recensio legitimae assignatae a comite Bernardino de Lodrono<br />

comiti Bartholomaeo filio suo.<br />

Anno 1530, 12 ianuarii. - Bona quondam Bernardini comitis de Lodrono divisa inter<br />

Georgium, Bartholomaeum et Alexandrum filios suos ibi recensita.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Copia del notaio Ioannes Antonius Zalterius de Idro.<br />

84. Anno 1524, 3 iunii, in castro Stenici. - Transactio facta coram domino Iacobo de castro<br />

Clesii capitaneo Stenici ac domino Andraea Regio commissario domini episcopi tridentini inter<br />

dominum Hectorem comitem Lodroni et homines Cimegi. Conventum fuit quod dicti homines<br />

communitatis Cimegi pro decima vini praetensa a domino comite Hectore solvere deberent duo<br />

plaustra vini sclavi de districtu Arci vel Tenni et hoc singulis annis in perpetuum.<br />

Cartaceo, carte 4. Notai: Bartolomeo Lutherini de Stenico; Ioannes Antonius f. ser Gulielmi de<br />

Hendricis de Bono habitator Cilai plebis Blezii. - Questo documento era inserito al N° 31/85 seguente.<br />

85. Anno 1534. - Variae scripturae hominum Cimegi, Bulbeni, Zucli et Zuzadi negantium<br />

stare transactioni factae cum comite Hectore de Lodrono circa solutionem decimae. Mandata<br />

domini episcopi tridentini dictis hominibus ut solvere debeant decimas etiam alias non solutas<br />

vel compareant ad ostendendas rationes suas.<br />

Cartaceo, carte 14. Sigillo aderenti. Mandati del Clesio dell'anno 1532 e 1533.<br />

86. Anno 1504. - Cartae spectantes ad controversiam inter comites Lodroni et homines de<br />

Setauro negantes solvere decimam canapis et de bonis quorumdam fundorum in pertinentiis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

513


Capsa 31<br />

Setauri et contendentes dictis comitibus ius piscandi in dictis pertinentiis exclusive quoad ipsos<br />

de Setauro etc.<br />

Pergamena mm 675x394. Notaio: Antonius filius Dominici notarii de Zanetis de Setauro. Cartaceo,<br />

carte 18. Lettera da Innsbruck al Neydeck del 23 sett. 1506; altro fascicolo presentato dai Lodron nel<br />

1504.<br />

87. Extra, anno 1527. - Protestatio facta coram domino episcopo tridentino a comite<br />

Bartholomaeo filio Bernardini comitis de Lodrono pro se et fratribus suis Georgio et Alexandro<br />

de nullitate cuiusdam feudi venditionis factae a patre suo cuidam Leonardo Rossino et ab eodem<br />

Rossino vendito comitibus Ludovico et Sigismundo de Lodrono quod feudum erat in<br />

pertinentiis Setauri. Unde protestantur de nullitate talis venditionis utpote in praeiudicium et<br />

dedecus familiae et contra iura etc.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

88. Anno 1521. - Carolus romanorum imperator commendat Bernardo episcopo tridentino<br />

duabus epistolis causam quam habet Petrus Bussius de castro Numii feudatarius ipsius domini<br />

episcopi contra comites de Lodrono qui continuo eum molestant in dicta iurisdictione Numii<br />

etiam pendente lite.<br />

Cartaceo, carte 4. Due lettere da Worms con sigillo firmate da Carlo V.<br />

89. Anno 1496. - Processus formatus in controversia inter dominum Rolandum de Sporo et<br />

communitatem Medii s. Petri ratione confinium iurisdictionalium et iure piscandi in quibusdam<br />

fontibus in iis territoriis nascentibus.<br />

Cartaceo, carte 33. Documento da unirsi a quello della capsa 35/54. Notaio: Libenor q. Iohannis<br />

Blondi de Stenico habitator in Cimbria. - In s. Michaele (Cunisbergi) in stuba domus hospitii a Coronis<br />

presente hoste Martino Ravazoler. - Vocatur la fossa dala Nave. - Iacet in loco ubi dicitur ala Casone dela<br />

Nave usque al lacum Tortum. - Item ponit et dicit quod a prato de Enno alias pra de Non predicto usque al<br />

pratum heredum q. Petri de Presiano... Si nominano gli attrezzi da pesca, nasse, guade, retes trectores<br />

(paradela). Località di Zambana chiamata Sbeb: erano delle sorgenti (boioni).<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

514


Capsa 32<br />

CAPSA 32<br />

De Castro Barcho (numeri 81)<br />

1. 5 maii 1400. Datum in Bolzano - Atzo de Castrobarco notum facit universis se a<br />

Leopoldo Austriae duce obtinuisse gratiam insignia formam cuiusdam vermis repraesentantia<br />

habendi eique fidelitatem et obedientiam spondet, sicut veri barones, milites et nobiles praestare<br />

consueverunt.<br />

Pergamena mm 206x240-245. Sigillo pendente.<br />

2. 12 novembris 1416. Datum Tridenti. - Conventio inter Fridericum Austriae ducem et<br />

Aldrietum de Castrobarcho occasione belli a venetis ipsi Aldrieto illati et castro Iunkh ac<br />

suburbio in Rofredo spoliati; in qua conventione Aldrigetus cedit Friderico proprietatem dicti<br />

castri et suburbii nec non castri Predagiae et recipit proprietatem castri Nomii quod antea in<br />

pignus habebat et simul mille et ducentos ducatos; addito pacto mutuae restitutionis.<br />

Pergamena mm 240x277. Sigillo pendente.<br />

3. Reconventio eodem die, anno et loco facta ab Aldrigeto praefato super iisdem rebus ipsi<br />

Friderico.<br />

Pergamena mm 271x317. Sigillo pendente.<br />

4. 17 novembris 1484 indictione secunda, die mercurii. - Citatio ad deducenda iura coram<br />

Marco episcopo prenestino et cardinali ac patriarca aquilejensi, tanquam delegato ab Innocentio<br />

papa octavo super castris Cornii et Numii quorum possessionem in ecclesia sua invenerat<br />

Ioannes ad episcopatum eiusdem tridentinae ecclesiae assumptus et a quorum castrorum<br />

possessione eum deturbare tentaverant Matthias et Georgius fratres, filii quondam Iohannis de<br />

Castrobarcho ob recursum ab iis factum ad imperatorem, agente causam ecclesiae tridentinae in<br />

romana curia venerabili viro domino Georgio de Fattis de Terlaco decano eiusdem ecclesiae.<br />

Pergamena mm 435x350. Sigillo pendente. Notaio: Petrus Colini clerici trecent.<br />

5. Datum in Bozano in die Pasce anno 1354. - Promissio iurata fidelitatis parecipue contra<br />

episcopum tridentinum etc. facta a Friderico ac Marchabruno fratribus de Castrobarcho nomine<br />

etiam suorum haeredum etc. Ludovico brandemburgensi Tyrolis et Goritiae comiti nec non<br />

aquilejensis, tridentinae et brixinensis ecclesiarum advocato tum quoque Maenhardo filio suo,<br />

fideiussoribus domino Sicko de Castronovo et domino Nicolao de Archo.<br />

Pergamena mm 360x446. Cinque sigilli pendenti: tre dei Castelbarco, uno di Arco e uno di<br />

Castelnuovo.<br />

6. Datum in Marano ultimo septembris 1363 indictione prima. - Induciae, vulgo Tregua<br />

statuta coram Rodulfo duce Austriae et Carinthiae inter Albriginum de Lodrono, Petrozottum<br />

nepotem suum filios fratresque ex una et Odoricum Advocatum de Amazia, Fredericum de<br />

Greffenstain, Marchabrunum de Castrobarcho militis nec non omnes filios domini Azonis et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

515


Capsa 32<br />

heredes quondam domini Friderici baronis de Castrobarcho ac tandem Antonio de Archo ex<br />

altera parte.<br />

Pergamena mm 212x294. Tre sigilli pendenti.<br />

7. 16 iunii 1314 indictione duodecima. - Investitura tradita ab Henrico episcopo domino<br />

Guiglielmo de Castrobarco de omnibus feudis in valle Lagarina existentibus in qua continetur<br />

alia investitura tradita ab episcopo Bartholomeo eidem Guiglielmo spectans ad eadem feuda de<br />

anno 1307.<br />

Aliud exemplar eiusdem investiturae habetur sub N° 41.<br />

Manca.<br />

8. Datum in Inspruk, 9 octobris 1363. - Promissio fidelitatis praestandae domino Rudolfo<br />

comiti tyrolensi a Bonifacio et Thomasino de Castrobarcho, filiisque bonae memoriae Aldrigeti<br />

ob recuperatas eius interventu, protectione et gratia plures munitiones, nempe Castrinovi,<br />

Castellani et Castricorni quas Marchabrunus eorumdem patruus sibi vendicaverat.<br />

Pergamena mm 330x300. Sei sigilli pendenti. Notaio: Iohannes Ortolffi de Znoyma. Testimoni:<br />

Stephanus Toples, Hainricus de Rappach milites pataviensis dyocesis; Hainricus Premer constantiensis<br />

diocesis; Chunricus Leuppacher aquileiensis et Andrea Bothoph eystetensis dyocesis. - Perchtoldus de<br />

Gufidauno, Hainricus de Reichenberch, Ramusser, Chonradus de Arnnberg.<br />

9. Datum Tridenti in castro boni Consilii anno 1419 indictione 12, die sabati 2 decembris. -<br />

Carolus quondam domini Iacobi de Castrobarcho pro se, suis fratribus Gullielmo et Francisco et<br />

haeredibus promittit fidelitatem, obedientiam etc. et submittit omnia sua castra dispositioni<br />

domini Friderici Austriae ducis, Tyrolis comitis, ecclesiae tridentinae advocati et defensoris ac<br />

domini de temporalibus tridentinis, addito iureiurando, praesente et acceptante nomine praefati<br />

Friderici domino comite Gullielmo de Amazzia capitaneo ad longum Atasim generali.<br />

Pergamena mm 287x364. Notai: Antonius f. ser Bertholasii de Burgonovo civis trid.; Ioachinus f.q.<br />

ser Petri notarii de Mezassomis de Tridento. Sigillo pendente.<br />

10. Datum Tridenti die 28 novembris 1388. - Antonius de Castrobarco de Agresta pro se et<br />

fratre suo Marcobruno et haeredibus promittit fidelitatem et obedientiam iuratam pro personis,<br />

castris et omnibus bonis domino Alberto duci Austriae etc. praesentibus domino Iohanne de<br />

Liechtenstain de Nicolspurga magistro curiae etc., domino Wülfingo de Stubenberg, Henrico de<br />

Rotenburg capitaneo Athesis etc., Henrico de Liechtenstain capitaneo civitatis tridentinae,<br />

Bonifacio de Castrobarco et Siccone de Ivano.<br />

Pergamena mm 190x302. Sigillo perduto.<br />

11. Datum Bulzani die mercurii 16 septembris 1388 indictione undecima. - Antonius et<br />

Azo de Castrobarcho de Lizana; item Otto de Castrobarcho de Albano pro se et suis haeredibus<br />

promittunt fidelitatem et obedientiam iuratam domino Alberto duci Austriae etc. iuxta tenorem<br />

litterarum quas dederant eorum praedecessores.<br />

Pergamena mm 220x271. Due sigilli pendenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

516


Capsa 32<br />

12. Datum Tridenti in palatio episcopatus anno 1256 indictione 14, die veneris sexto<br />

exeunte maio. - Laudum et ratificatio qua dominus Margettus filius quondam domini Riprandi<br />

de domino Martio de Naco confirmavit venditionem illam ad proprium, quam dominus<br />

Ottolinus et Olurandinus fratres filii quondam domini Odolrici de Perzino fecerant in dominum<br />

Aldrigettum de castro Barco pro se et dominis Azzone et Friderico ac Willelmo suis fratribus<br />

recipientem, de omni et toto eo iure quod quondam dominus Adelpretus de Perzino avus eorum<br />

vel pater eorum dominus Odolricus habebant in Avio et eius pertinentiis. Laudum insuper<br />

factum a praedicto Margetto eiusdemque ratificatio et confirmatio refutationis quam praefati<br />

Ottolinus et Olurandinus fecerant in dominum Egenonem episcopum tridentinum. Subindicantur<br />

alia instrumenta de anno 1223.<br />

Pergamena mm 842x175-190. Notaio: Oto sacri palatii. Testimoni: Bonaventura de Gervinis,<br />

Albertus iudices; Riprandus q. Gonselmi, Obertus notarius, Azzo f. domini Montanarii de Pomarolo,<br />

Iohannes de Bobis notarius, Ziroldus de Binde.<br />

13. Datum Tridenti anno 1218 indictione 6, die mercurii 4 exeunte iunio. - Emancipatio<br />

Ardrigeti et Azonis de Castrobarco facta a Briano eorum patre coram domino Federico episcopo<br />

et iurata eidem ab ipsis fidelitas.<br />

Pergamena mm 555x141-165. Notaio: Conradinus domini Henrici. Testimoni: Henricus trid.<br />

ecclesie decanus, Andreas de Bunixolo, comes Henricus de Epan, Adelpretus Dei gratia tridentini<br />

episcopatus vicecomes; Odolricus de Seiano canonicus, Petrus de Malosco iudex, Henricus iudex<br />

tridentine curie, Adelwardus, Gerardus iudices, Albertus de Seiano, Zordanus f. Otonis de Telvo,<br />

Peramusius de Garduno, Albertus Mitifocus de Arcu, comes Gabriel de Flaono, Rodulfus Rubeus,<br />

Peregrinus de Portella, Gandulfinus, Iohannes de Perzino, Henricus de Perzino, Gabardus q. Savrini. -<br />

Briano diede ai figli il castello di s. Giorgio, Castelloro e Dosso; quanto aveva in Avio e nella villa di<br />

Susegnalo cum sua Corona.<br />

14. Anno 1198 indictione 1, die dominico 16 exeunte augusto, in Clusole. - Investitura<br />

Castribarci et castri Pradaliae quam concessit ac tradidit Conradus episcopus Briano filio<br />

quondam Aldrigeti de Castrobarco sub certis legibus et poenis. Extenditur nedum ad masculos<br />

sed et ad foeminas; sed inhibetur ne filiae nubant extra episcopatum in Lombardia vel in<br />

Marchia.<br />

Pergamena mm 366-378x150-156. Notaio: Bertramus domini Henrici. Testimoni: Petrus de<br />

Malusco, Pelegrinus de Beseno, Nicholaus de Egna, Petarinus de Tridento, Henricus Otonis Crassi,<br />

Pelegrinus de Porta, Petrus de Numio. - Parte excepta sicuti erat domini Tisolini (de Castrobarco).<br />

15. Datum Tridenti anno 1338 indictione sexta, dei 20 novembris. - Instrumentum<br />

investiturae quo dominus Guillelmus filius quondam domini Azonis nati quondam domini<br />

Friderici et Aldrigettus filius quondam domini Bonifacii nati quondam dicti domini Friderici de<br />

Castrobarcho investiuntur a reverendo domino Nicholao episcopo tridentino de iustis et rectis<br />

feudis quae ipsi habent et tenent ab episcopatu et ecclesia tridentina. - NB. Actum et publicatum<br />

fuit in conspectu illustrissimi domini Iohannis Karinthiae ducis, Tirolis etc. comitis,<br />

aquileiensis, tridentinae et brixinensis ecclesiarum advocati et venerabilis domini Mathei<br />

episcopi brixinensis etc.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

517


Capsa 32<br />

16. Datum in castro Lizanae anno 1319, die lunae 13 augusti. - Testamentum domini<br />

Gullielmi quondam domini Azonis de Castrobarcho in quo Aldrigetum de Castrobarcho filium<br />

quondam domini Friderici, Gullielmum quondam domini Azonis et Aldrigetum quondam<br />

Bonifacii haeredes aequaliter instituit.<br />

NB. Relinquit mille libras etc, ad faciendum unam capellam et unum altare in ecclesia beati<br />

Vigilii in qua fiat divinum officium, reservato semper iure patronatus ipsius capellae et altaris<br />

penes se et suos haeredes ita et taliter quod dominus episcopus tridentinus et capitulum<br />

ecclesiae tridentinae semper teneantur et debeant confirmare illum presbiterum qui per se vel<br />

suos haeredes eisdem praesentatus ac designatus fuerit. Item constituit dotem pro manutentione<br />

et stipendio.<br />

Manca.<br />

17. Datum die mercurii 27 martii 1314 indictione 12, in castro Lizanae. - Instrumentum<br />

procurae quo Guilielmus filius quondam Azonis de Castrobarcho suum procuratorem instituit<br />

dominum Bonmesium de Paganotis ad petendum et recipiendum a reverendo patre domino<br />

Henrico episcopo tridentino investituram feudorum suorum omnium tam veterum quam<br />

novorum quae idem dominus Guilielmus habet seu tenet in feudum ab episcopatu et ecclesia<br />

tridentina et ad praestandum ipsi episcopo eius nomine fidelitatis iuramentum; et ad petendum<br />

et recipiendum ab eodem domino episcopo admissionem ratificationem etc. investiturae feudalis<br />

ibi factae per dominum Bartholomeum episcopum tridentinum et per dominum Philippum<br />

episcopum pariter tridentinum.<br />

Manca.<br />

18. Series feudorum antiquorum in quibus Guillielmus de Castrobarcho petit investiri ab<br />

episcopo tridentino Bartholomeo anno 1307.<br />

Manca.<br />

19. Instrumentum procurae quo Aldrigetus filius quondam domini Friderici de<br />

Castrobarcho pro se et pro suis nepotibus Guillielmo quondam domini Azonis et Aldrigeto<br />

quondam domini Bonifacii constituit procuratorem eumdem dominum Bonmesium de Paganotis<br />

ad eumdem effectum ut supra N° 17. - Datum eodem loco, die et anno ut supra N° 17.<br />

Manca.<br />

20. Datum in burgo Archi in camera ecclesiae dicti burgi die veneris quarto exeunte maio<br />

1255 indictione 13. - Pacta iuribus ecclesiae tridentinae contraria quibus fatali necessitate<br />

pressus subscribere coactus fuit episcopus Egno in gratiam potissimum Sodegerii de Thito<br />

potestatis dominorum de Castrobarco adhuc in vivis agente Ezelino de Romano.<br />

Pergamena mm 267-288x284. Notai: Bonaventura q. Alberti de Musto d. Friderici imp.; Arnoldus q.<br />

Mathei sacri palatii. Testimoni: Olurado prepositus s. Michaelis, Bonifacius q. Mathei notarii canonicus<br />

tridentinus, Armaindus notarius eius frater.<br />

21. Datum Tridenti anno 1340 indictione 8, die 26 februarii. - Instrumentum quo Federicus<br />

filius quondam domini Aldrigeti de Castrobarcho ob comtumaciam, inhobedientiam et propter<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

518


Capsa 32<br />

delicta perpetrata contra fas et ius ecclesiae tridentinae se submittit Nicholao episcopo tridentino<br />

illique sententiae quam ferre voluerit.<br />

Pergamena mm 400x459. Notai: Boninsigna q. Odorici de Flaono; Bartholomeus f.q. Alexandri<br />

notarii, auctoritate comitis de Lomello; Henricus de Landesperch. Testimoni: Otto de Eppiano canonico<br />

trid., Armando de Parma iurisperitus. Franciscus de Aretio iurisperitus, Iustinianus iudex de Gardulis,<br />

presbiter Simeon capallanus domini Nicolai episcopi, Bonazonta (Vigilius vel Vilielmus), Franciscus de<br />

Palancho, Guzo q. Varnerii de Florentia civibus trid.; Cristanus notarius de Rovredo, Bartolomeus<br />

notarius de Gardumo.<br />

22. Datum Bozani in domo fratrum Praedicatorum anno 1343 indictione 11, die ultima<br />

aprilis. - Instrumentum investiturae quo Henricus comes de Eschenloch tutorio nomine et<br />

tanquam tutor pupillorum filiorum et haeredum quondam domini Aldrigetti et domini Bonifacii<br />

de Castrobarcho investitur a reverendo domino Nicolao episcopo tridentino de omnibus feudis<br />

antiquis et rectis etc.<br />

Manca.<br />

23. Datum Tridenti anno 1338 indictione 6, die 20 novembris. - Instrumentum quo<br />

reverendus dominus Nicholaus episcopus tridentinus concedit Guillelmo quondam domini<br />

Azonis nati quondam domini Frederici de Castrobarcho vicariatum vitalitium cum mero et<br />

mixto imperio in omnibus et singulis locis quae idem dominus Guillelmus hactenus tenuit et<br />

possedit, pertinentibus ad ipsum dominum episcopum et episcopatum etc. cum onere solvendi<br />

singulis annis unam cupam argenti deaurati valoris librarum centum veronensium parvulorum et<br />

ea conditione quod ad ipsius Guillelmi mortem ius omne revertatur ad episcopum.<br />

Pergamena mm 696x316. Notai: Alamanus q. ser Fachonis de Fine diocesis Bergomensis; Henricus<br />

de Landesperch; Iohannes q. fr. Bonaventure de Aretio; Trintinus Zucholini de Tuyenno; Criscembenus q.<br />

Thebaldi notarii de Verona. Testimoni: Iohannes dux Tirollis, Karinthie etc., Matheus ep. Brixinensis,<br />

Tegno de Villanders, Bertoldus Rabinarius magister curie, Nicolaus de Bruna magister camere predicti<br />

domini ducis, Cynus de Castelione iudex domini regis Bohemie ac vicarius tridentinus, Aldrigettinus de<br />

castro Barcho.<br />

24. Datum Tridenti anno 1338 indictione 6, die 20 novembris. - Instrumentum quo<br />

Guillelmus filius quondam domini Azonis nati quondam domini Frederici et Aldrighettinus<br />

quondam domini Bonifacii nati quondam domini Frederici de Castrobarcho coram reverendo<br />

domino Nicholao episcopo tridentino confessi fuerunt se ipsos et quemlibet ipsorum esse fideles<br />

et vassalos ipsius domini episcopi et episcopatus et ecclesiae tridentinae. Recognoscunt quod<br />

vallis Lagarina et omnis iurisdictio et merum et mixtum imperium dictae vallis pleno iure<br />

spectat ad ipsum dominum episcopum etc. Renuntiant omni iuri usurpato quod resignant ad<br />

manus praefati episcopi. - Haec acta sunt in conspectu illustris principis domini Iohannis ducis<br />

etc. Tyrolis comitis etc. aquilejensis, tridentinae et brixinensis ecclesiarum advocati et<br />

venerabilis domini Mathei episcopi brixinensis etc.<br />

Pergamena mm 546x298. Notai: ut supra N° 23. Testimoni: oltre il duca e il vescovo di Bressanone,<br />

Henricus Sfiloch, Henricus de Rottenburg, Valehmarius de Purgstal, Henricus de Haninberg, Georgius de<br />

Villanders, Tegno de Villanders, Henricus dictus Rasp, Althomus de Boymont milites; Altomus de<br />

Synano, Rambaldus q. domini Zelemie de Castronovo, Nicolaus de Arso, Simeon de Tono, Bertoldus et<br />

Henricus de s. Ipolito vallis Ananie [Mechel]; Otto de Hepiano, Michael de Castronovo canonici<br />

tridentini.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

519


Capsa 32<br />

25. Datum anno 1420 indictione 13, die lunae 3 iunii. - Exemplum apographum sive copia<br />

authentica instrumenti de anno 1363 indictione prima, die mercurii 15 novembris, in quo<br />

Aldrigetus de Castrobarcho pro se et fratre suo Armano filiis et heredibus quondam domini<br />

Federici filii quondam domini Aldrigeti de Castrobarcho investitur a reverendo domino Alberto<br />

de Ortemburch episcopo tridentino de omnibus rectis et antiquis feudis dato fidelitatis<br />

iuramento factaqua promissione expressa quod si gueras vel discordias contigerit suboriri inter<br />

dominum ducem Austriae et dictum dominum episcopum nihil attentabunt contra ipsum<br />

episcopum.<br />

Manca.<br />

26. Datum anno 1363 indictione prima, die martis 24 ianuarii in castro Lizanae. -<br />

Mandatum procurae quo domini Azo et Marchabrunus fratres filii quondam Aldrigeti de<br />

Castrobarcho nec non domini Armanus et Aldrigetus fratres filii quondam domini Frederici de<br />

Castrobarcho suum procuratorem constituunt dominum Guillielmum de Castrobarcho<br />

canonicum tridentinum in iure canonico licentiatum, filium praelibati domini Azonis ad<br />

comparendum pro ipsis coram reverendo domino Alberto de Ortemburch episcopo electo et<br />

confirmato tridentinae ecclesiae et petendam atque accipiendam investituram omnium<br />

feudorum.<br />

Manca.<br />

27. Datum anno 1363 indictione prima, die martis 12 decembris, Tridenti. - Instrumentum<br />

quo Franchetus quondam domini Vioni de Pomarolo tanquam procurator dominorum<br />

Marchabruni quondam Aldrigeti de Castrobarcho, Guillelmi, Antonii et Nicolai fratrum<br />

quondam Azonis filii quondam dicti domini Aldrigeti de Castrobarcho exhibet notam feudorum<br />

reverendo domino Alberto de Ortemburch episcopo tridentino de quibus feudis fuerant prius ab<br />

eodem episcopo investiti, videlicet primo: omnes iurisdictiones civiles et criminales, mixtum et<br />

merum imperium, honores et decimas quascumque totius plebatus communitatis et districtus<br />

curiae et pertinentiarum Lizanae dioecesis tridentinae excepta decima de Marcho dicti plebatus<br />

etc.<br />

Pergamena mm 455-180. Notaio Franciscus q. magistri Bonfilii de Segallis de Rovredo. Testimoni:<br />

Mainardus miles de Sthembergh, Philippus plebanus in Iaucham vicarius in spiritualibus episcopi trid.,<br />

Henricus q. Guilelmi de Rochabruna civis trid.; plebanus s. Martini de Tridento, Henricus prepositus s.<br />

Michaelis ultra Lavisium, Ulricus decanus tridentinus, Albertus archipresbiter de Murio, Benaxutus<br />

notarius q. domini Ture de Murio, Franchetus q. Vioni de Pomarolo. - Questo documento è stato restituito<br />

da Innsbruck il 6 settembre 1921.<br />

28. Anno 1256 indictione 14, die dominico 11 iunii, Tridenti in domo nova domini<br />

episcopi. - Promissio facta coram episcopo Egenone ab Aldrigeto et Friderico fratribus de<br />

Castrobarco pro se et fratribus suis Azone et Willelmo nec non a Iacobino de Lizana et<br />

Sinibaldo de Castrocornu de tradendo Castrocornu Adelperio de Arcu toto tempore Ezelini de<br />

Romano et donec ipsius Ezelini persecutio desierit, item de non ineundo federe cum eodem<br />

Ezelino aut cum aliis publicae pacis hostibus in valle Lagari; tum quoque de non detrudendo a<br />

praefato Castrocornu praedicto Adelperio eiusque fratribus de quo tenendis ad huiusmodi castri<br />

securitatem sex custodibus, videlicet duobus ad expensas Iacobini et Sinibaldi, duobus ad<br />

expensas episcopi et duobus aliis ad expensas Bartholomei de Brentonico. Hoc tempore Tridenti<br />

capitaneus erat Aldrigetus supra dictus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

520


Capsa 32<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione di Carità, capsa I, mazzo 1, n. 34. mm. 555x220 - La data però<br />

è 1265: crf. Gerola G., Il castel di Belvedere in val di Piné, in Tridentum 2 (1899) 100.<br />

29. Anno 1320 indictione 3, die sabathi 26 ianuarii in castro Tirollis. - Remissio omnium<br />

excessuum ab Hainrico rege Bohemiae duce Carinthiae, comite Tirolis et Goritiae,<br />

aquilegiensis, tridentinae et brixinensis ecclesiarum advocato nec non ab Alhayde regina eius<br />

uxore facta Aldrigeti filio quondam domini Friderici de Castrobarcho recipienti pro se ipso et<br />

vice ac nomine dominorum Guilielmi filii quondam domini Azonis de Castrobarcho et Aldrigeti<br />

filii quondam domini Bonifacii de Castrobarcho suorum nepotum; quos quidem excessus<br />

perpetrasse dicitur olim dominus Guillelmus filius quondam domini Azonis de Castrobarcho<br />

eorum patruus; ea tamen inter caeteras conditione ut castrobarcenses concordent cum episcopo<br />

tridentino, feudaque ac investituras suas ab eodem recipiant; eo quoque regio indulto ut vacantis<br />

tridentinae ecclesiae sedis tempore, Aldrigetus memoratus, vita eius dumtaxat durante in<br />

Lagarina valle, totoque eius territorio, mox capitaneus evadat eoque officio inibi fungatur donec<br />

alius episcopus fuerit confirmatus.<br />

Pergamena mm 636x237. Sigillo pendente. Notai: Cristianus de Rovredo; David de Marano.<br />

Testimoni: Federicus summus prepositus ecclesie brixinensis, magister Henricus prepositus ecclesie in<br />

Vochenarcht notarii curie domini regis; Antonius de Slandersperch, Uolricus de Cordo purchravius<br />

Tirollis, Gotschalchus iudex de Enna; magister Iohannes phyxicus de Venecia, Uto qui dicitur mazalursa<br />

habitator Murii, Bonaventura de Gardellis de Tridento.<br />

30. Datum in castro Albani plebatus Murii anno 1413 indictione 6, die dominico 13 iulii. -<br />

Testamentum domini Hottonis quondam domini Armani de Castrobarco de Albano. Pium<br />

legatum instituit missarum celebrandarum in capella sua in ecclesia s. Stephani sita in villa<br />

Murii ubi et sepulturam eligit. - Plura legata instituit in favorem Ursulae suae consortis et filiae<br />

domini Xichonis de Castronovo de valle Sugana et alia in favorem Ysabettae ipsius testatoris<br />

filiae naturalis. Haeredem universalem instituit dominum Guillelmum quondam domini Antonii<br />

de Castrobarco de Lizana.<br />

Manca.<br />

31. De anno 1493. - Epistolae cum brevi processu super controversia inter dominum<br />

Antonium de Castrobarcho de Gresta et dominum Udalricum episcopum tridentinum in favorem<br />

hominum de Supramonte super incisionem lignorum in monte Bondono et super confinia cum<br />

iurisdictione Grestae, villae Garnighae ex una et villa de Supramonte ex altera parte.<br />

Cartaceo, carte 24. Parte in italiano.<br />

32. Datum anno 1454 indictione 2, die 26 martii, in monasterio wilthinensi prope<br />

Insprugam. - Copia authentica testamenti domini Guillielmi quondam domini Azonis de<br />

Castrobarcho de anno 1319 indictione 2, die lunae 13 augusti. Haec copia facta est iussu domini<br />

Nicolai cardinalis et episcopi brixinensis ad instantiam domini Georgii episcopi tridentini.<br />

NB. In hac copia plurima habentur scitu digna, quae in alio authographo supra N° 16<br />

indicato desiderantur; iubet quod restituatur ecclesiae tridentinae pars castri Beseni quae ad<br />

ipsam de iure spectant. Relinquit insuper legatum quinque mille librarum veronensium<br />

parvorum ad aedificandam ecclesiam s. Vigilii Tridenti in remedium animae ipsius testatoris et<br />

compensationem omnium damnorum ecclesiae et episcopatui tridentino illatorum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

521


Capsa 32<br />

Manca.<br />

33. Datum anno 1321 indictione 4, die dominico 4 ianuarii, Tridenti. - Instrumentum<br />

investiturae quam recipit ab Henrico episcopo tridentino Franciscus Gifetus de Supramonte<br />

habitator Archi, tanquam procurator Iohannis filii et haeredis quondam domini Briani quondam<br />

domini Bonifacii de Castrobarcho de omnibus feudis suis antiquis et rectis dato fidelitatis<br />

iuramento.<br />

Manca.<br />

34. Datum die martis penultimo mensis ianuarii in castro Dossimaioris anno 1364<br />

indictione secunda. - Instrumentum procurae quo domini Aldrigetus, Albertus, Iohannes,<br />

Charulus et Francischus Leo fratres filii et haeredes universales una cum infrascripto domino<br />

Azone eorum fratre quondam domini Guilielmi de Castrobarcho constituerunt suum<br />

procuratorem ipsum Azonem fratrem ad petendam investituram de omnibus eorum feudis a<br />

reverendo domino Alberto de Ortemburg episcopo tridentino et ad praestandum ipsi fidelitatis<br />

iuramentum.<br />

Pergamena mm 437x223-226. Notaio: Anthonius f. q. magistri Philippi notarii de Murio. Testimoni:<br />

Guezele q. Ivani de Alesmaninis de Padua, Mondinus de Castiono q. Stefani, Iohannes f. Federici de<br />

Fadano plebatus Brentonici capitanius in dicto castro, Armanus q. Federici notarii de Clusolis; Iohannes<br />

dictus Reinerius de Castellano q. ser Castenani. - Questo documento è stato restituito da Innsbruck il<br />

6.09.1921.<br />

35. Datum anno 1211 indictione 14, die dominico VII exeunte aprilis, Tridenti. -<br />

Investitura de domo murata aedificanda apud ecclesiam villae Brentonici in ora paludis quam<br />

quidem investituram ad rectum feudum sicut facere consueverat de aliis feudis suis,<br />

recipiendam curavit dominus Brianus de Castrobarco ab episcopo tridentino Friderico nomine<br />

Casae Dei sancti Vigilii, seu nomine episcopatus tridentini una cum promissione facta ab ipso<br />

Briano de domo una murata castri Leonis mox destruenda.<br />

Pergamena mm 180-193x128-140. Notaio: Ercetus. Testimoni: Turco decanus, Federicus prepositus,<br />

Gerardus canonicus, Nicolaus de Egna, Federicus de Civizano, Henricus de Bregucio. –VII exeunte<br />

aprilis=24 aprile.<br />

36. Datum anno 1279 indictione 7, die 9 augusti, Tridenti in monasterio fratrum<br />

Praedicatorum de Tridento. - Ad componendas finiendasque lites quae vertebantur inter<br />

Henricum episcopum ex una et Castrobarcenses, ac castrobarcensibus adhaerentes ex altera<br />

parte, Henricus episcopus compromisit in sapientem virum dominum Rantulfum de Villalta<br />

recipientem et arbitrium sumentem nomine et vice venerabilis patris Adalgerii feltrensis et<br />

bellunensis episcopi ac in dominos Bundum iudicem fratrem domini Nicolai Spagnoli de<br />

Tridento et Odoricum de Bolzano. Castrobarcenses autem ac eorum adhaerentes nimirum<br />

nobiles viri domini Bonifacius et Federicus fratres de Castrobarco pro se et fratre suo domino<br />

Guilielmo, Ubertus et Azo pro se et fratribus suis de Brentonico, Mattheus de Castronovo et<br />

Manuel de Nomio pro se et suis haeredibus compromiserunt in dominos Guizardum de Rasa<br />

iudicem et Brungnam de Volano. Atque in vim huius compromissi facta est reconciliatio et pax<br />

adeout episcopus Henricus instar pii patris castrobarcensibus ipsis eorumque complicibus<br />

veniam indulserit de omnibus iniuriis et offensis sibi suaeque ecclesiae ab iisdem illatis atque a<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

522


Capsa 32<br />

vinculo excommunicationis absolverit, praemissis paenitentiali salmo, oratione dominica,<br />

immissisque de more verberibus.<br />

Pergamena mm 356x335-352. Notaio: Benvezutus de Rambaldis de Feltro. Tra i testimoni<br />

Abernicus de Grigno, Iacobus de Pia eiusdem loci, Odoricus canonicus tridentinus.<br />

37. Series feudorum exhibita a domino Francheto quondam domini Vioni de Pomarolo<br />

anno 1363 tanquam procuratore domini Marchabruni quondam Aldrigeti de Castrobarcho nec<br />

non dominorum Guillelmi, Antonii et Nicolai fratrum quondam Azonis quondam Aldrigeti de<br />

Castrobarcho coram reverendissimo domino Alberto de Ortemburch episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

38. Series feudorum exhibita a Iohanne quondam domini Abriani quondam domini<br />

Bonifacii de Castrobarcho reverendo domino Nicolao episcopo tridentino. De anno 1339.<br />

Manca.<br />

39. Datum anno 1447 in Bozano die 12 novembris. - Copia investiturae datae a reverendo<br />

domino Georgio episcopo tridentino domino Marchabruno de castro Barcho de Biseno, cui<br />

confirmat feuda castri Biseni, Petrae et Nomii cum omnibus pertinentiis, assignatis specialiter<br />

confiniis dictorum feudorum.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia fine sec. XV.<br />

40. Series iurium episcopatus et ecclesiae tridentinae quae sunt in valle Lagarina<br />

tridentinae dioecesis.<br />

Cartaceo, carte 6. (scritte 4).<br />

Primo in plebatu de Avolano: fortilicia, turris et palatium castri de Beseno; item aqua de Caliano<br />

cum molendinis et segis et aliis edificiis ad vadum de Caliano. Item castrum Prede. In plebatu de Lizana:<br />

castrum de la Corte dextructum per illos de Castrobarco. Corona de Sosignalo. Il documento sembra<br />

essere dell'inizio del sec. XIV.<br />

41. Volumen sed non authenticum in quo continentur copia divisionis bonorum quae<br />

domini Azo et Marchabrunus fratres et filii quondam domini Aldrigeti de Castrobarcho<br />

haereditario iure obtinuerunt a domino Guillelmo ultra illud quod dominus Fridericus olim<br />

eorum frater habuit et recepit de bonis et haereditate quondam dicti domini Guillelmi. - Datum<br />

anno 1355, die 22 aprilis.<br />

Copia investiturae datae a domino Bartholomeo tridentino episcopo domino Gulielmo filio<br />

quondam domini Azonis de Castrobarco de omnibus feudis antiquis quae ibi enumerantur. -<br />

Datum anno 1307 indictione 5, die iovis aprilis 6.<br />

Copia investiturae datae a domino Georgio tridentino episcopo domino Marchabruno de<br />

Castrobarcho de Biseno filio quondam domini Iacobi de Castrobarcho de feudis castri Biseni<br />

aliisque iurisdictionibus adiacentibus quae ibi enumerantur cum suis confiniis. - Datum anno<br />

1447 in Bozano, die 12 mensis novembris.<br />

Copia investiturae datae a domino Alexandro duce Mazoviae et episcopo tridentino domino<br />

Marchabruno de Castrobarcho de Biseno filio quondam domini Iacobi de Castrobarcho Biseni<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

523


Capsa 32<br />

de omnibus feudis Biseni, Petrae et Nomii etc. cum suis pertinentiis et confiniis. - Datum<br />

Tridenti, die 19 augusti anno 1436.<br />

Copia permutationis factae inter dominum Marchabrunum quondam domini Aldrigeti de<br />

Castrobarcho ex una parte et dominum Guillelmum quondam domini Azonis quondam dicti<br />

domini Aldrigeti de Castrobarco pro se et suo nomine principaliter et tanquam procuratorem<br />

fratrum suorum Antonii et Nicolai fratrum filiorum quondam dicti domini Azonis ex parte<br />

altera. - Datum anno 1368 indictione 6, die sabati 2 decembris in ecclesia monasterii s. Yllarii<br />

vallis Lagarinae dioecesis tridentinae.<br />

Copia instrumenti solutionis et venditionis factae a domino Azone quondam domini<br />

Aldrigeti de Castrobarcho domino Marchabruno fratri suo filio dicti domini Aldrigeti de iure<br />

multiplici percipiendi a pluribus frumentum, siliginem etc. - Datum 1357 indictione 10, die<br />

veneris 11 mensis augusti in Roveredo.<br />

Copia venditionis omnium bonorum, iurium, actionum etc. factae a domina Clara filia<br />

Antonii de plebe de Calcegranega Caldonatii habitatrice Tridenti pro se et tanquam legataria et<br />

haerede testamentaria in solidum instituta per Simonem notarium de Campo sive de castro<br />

Campi, domino Iacobi quondam domini Marchbruni de Castrobarcho. - Datum anno 1392<br />

indictione 15, die 2 aprilis Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 30. Copia del sec. XVI. Inizia col fascicolo n° 6. Mancano i primi 5.<br />

42. Volumen non authenticum in quo continetur copia investiturae quam Aldricus<br />

episcopus tridentinus dedit dominis Bonifacio et Gumpo fratribus de Gardumo de Guardia<br />

Dossi de Gardumo ad rectum feudum ita quod ipsi et eorum haeredes masculi tantum habeant<br />

dicta Guardiam cum omni honore et districtu pertinenti ad castrum vetus de Gardumo. - Datum<br />

anno 1235 indictione 8, die sabati 10 aprilis Tridenti.<br />

Copia investiturae quam dominus Iohannes episcopus tridentinus dedit domino Antonio de<br />

Gresta de valle Lagarina, de castro Grestae sito in montanea Gardumi. - Datum anno 1470, die 4<br />

septembris. Sequitur supplicatio facta a praefato domino Antonio de Gresta domino Iohanni<br />

episcopo praelaudato in qua exponuntur iura dicti feudi.<br />

Copia confessionis et renuntiationis liberae factae a domino Friderico quondam domini<br />

Aldrigeti de Castrobarcho de feudis vallis Lagarinae et specialiter plebium Gardumi, Murii ac<br />

Aldeni et Garnigae et Castellanum, Grestae, Nomesini et Albani in manibus domini Nicolai<br />

episcopi tridentini. - Datum anno 1340 indictione 8, die 26 februarii Tridenti.<br />

Copia notificationis quam fecit Azo Franciscus quondam domini Iohannis de Castrobarcho<br />

super iurata a se fidelitate et obedientia domino Alberto duci Austriae etc. Fatetur quod etiam<br />

iuraverit domino suo episcopo tridentino sicut vero feudorum collatori. - Datum anno 1391 in<br />

die s. Matthiae.<br />

Copia investiturae quam dominus Alexander episcopus tridentinus dux Mazoviae dedit<br />

domino Guillelmo Iohanni quondam domini Antonii de Castrobarcho Lizanae de omnibus<br />

feudis ibi enumeratis; praemissa per dictum dominum Gullelmum excusatione quod propter<br />

obedientiam violenter praestitam dominio veneto in valle Lagari dominanti non potuerit prius<br />

recipere investituram quam modo petit, habito a veneto dominio super id consensu. - Datum<br />

anno 1436 indictione 14, die lunae 13 augusti in civitate Tridenti.<br />

Copia resignationis castri Pradaii in valle Lagarina siti factae a domina Czuana Contorali<br />

legitima Aldrigeti Castrobarcha de scitu, voluntate et consensu filiorum et filiarum suarum in<br />

manibus domini Alexandri episcopi tridentini, Mazoviae ducis etc. - Datum anno 1424 Bulzani,<br />

ipso die sancti Lucae.<br />

Copia investiturae quam Alexander sanctae sedis aquilegensis patriarcha, perpetuus<br />

administrator ecclesiae tridentinae, duxque Mazoviae etc. dedit comiti Francisco de<br />

Castrobarcho de omnibus antiquis feudis quae ibi enumerantur. - Datum Tridenti in castro Boni<br />

Consilii 12 iunii anno 1440.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

524


Capsa 32<br />

Copia processus facti de anno 1502 in quo plures testes iureiurando affirmarunt se semper<br />

audivisse tanquam a suis maioribus traditum quod castrum Cornu sit feudum ecclesiae sancti<br />

Vigilii Tridenti.<br />

Manca.<br />

43. Datum anno 1270 indictione 13, die 14 decembris. - Instrumentum in quo domini<br />

Albertus, Bonifacius, Federicus et Wilielmus filii quondam domini Azonis de Castrobarco<br />

fratres domini Lunardi concordium ineunt cum eodem domino Lunardo fratre super contractus,<br />

promissiones, obligationes, renunciationes et pacta quos et quas vel quae contraxerunt, fecerunt,<br />

promiserunt etc. dominus Azo et dominus Lunardus eius filius cum dominabus Fanzina filia<br />

domini Conradi filii domini Artussii quondam de Ivano et Sofia eius matre sorore quondam<br />

domini Iacobini de Lizana.<br />

Manca.<br />

44. Datum anno 1271 indictione 14, die ultima septembris in villa Clusolarum de<br />

Castrobarco. - Instrumentum in quo Fridericus filius quondam domini Azonis de Castrobarco<br />

fatetur se accepisse et habuisse a domino Lunardo de Lizana eius fratre ducentas libras etc. quas<br />

idem dominus Lunardus tenebatur dare et solvere eidem domino Friderico suo fratri in parte<br />

contingenti pro dote librarum 1000 quas quondam dominus Azo de Castrobarco pater ipsorum<br />

receperat a domino Sinebaldo de Castrocorno dante pro sua filia domina Beatrice sponsa et<br />

uxore eius domini Friderici.<br />

Manca.<br />

45. Copia non authentica investiturae de anno 1225 indictione 13, die sabati 15 martii in<br />

qua Gerardus tridentinus episcopus invetivit Aldrigetum quondam domini Nicolai de Gardumo<br />

et eius fratrem Zordanum et uxorem eius dominam Niccam filiam quondam domini Nicolai de<br />

Garduno de quodam dosso sive monticello qui appellatur Gresta in Gardumo ad aedificandum<br />

super eo castrum.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del sec. XVII.<br />

46. Copia non authentica de anno 1438 in qua Leonardus Marcello pro dominio veneto<br />

potestas Roveredi absolvit subditos vallis Lagarinae ab omni debito erga dominium venetum<br />

pro emptione bonorum in dicta valle existentium.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del sec. XVI.<br />

47. Copia non authentica de anno 1508 privilegii a Maximiliano imperatore concessi<br />

Nicolao et fratribus de Castrobarco dominis Grestae super possessione Castribarchi et omnium<br />

iurium.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del sec. XVI.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

525


Capsa 32<br />

48. Datum Brixinae, die 13 ianuarii 1443. - Cessio castri Beseni facta Friderico romanorum<br />

regi Austriae duci, Tirolis comiti etc. usque ad festum s. Bartholomaei apostoli a Marchabruno<br />

de Beseno cui interim a paredicto Friderico datur ad inhabitandum, possidendum et<br />

manutenendum castrum Caldiff prope Novumforum situm, et de fructibus, redditibus et<br />

obventionibus officii eiusdem Novifori, assignatis annuatim, velut sub forma annuae pensionis,<br />

ducatis 550.<br />

Pergamena mm 290x497. Sigillo pendente.<br />

49. Datum Bulzani 14 decembris 1446. - Marchabrunus de Castrobarcho de Bixeno<br />

concedit nomine depositi illustri principi domino domino Sigismundo Austriae duci, Tirolis<br />

comiti castra Bixeni et Petrae a festo s. Martini proxime praeteriti usque ad idem festum s.<br />

Martini proxime futuri cum onere solvendi eidem Marchabruno ducatos quingentos et<br />

quinquaginta.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

50. Datum Bulzani 15 decembris 1447. - Prorogatio eiusdem concessionis a festo nativitatis<br />

Domini nostri Iesu Christi proxime futuri de anno 1448 ad idem festum de anno 1449 cum<br />

eodem onere.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

51. Datum Bulzani 12 februarii 1449. - Prorogatio eiusdem concessionis a festo<br />

Purificationis beatae Mariae virginis de mense praesenti usque ad festum s. Georgii de mense<br />

aprili proxime futuri cum onere solvendi ducatos 125 et grossos 18.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

52. Datum Tridenti die 2 maii 1449. - Prorogatio eiusdem concessionis a festo s. Georgii<br />

proxime praeteriti de anno 1449 usque ad festum s. Iohannis de mense iunii proxime futuri cum<br />

onere solvendi 91 ducatos et grossos 40.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

53. Datum Tridenti die 24 iunii 1449. - Prorogatio eiusdem concessionis a festo s. Iohannis<br />

praesentis mensis iunii usque ad festum s. Michaelis proxime futuri cum onere solvendi ducatos<br />

145 et grossos septem cum dimidio.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

54. Datum Tridenti die 18 septembris 1449. - Prorogatio eiusem concessionis a festo s.<br />

Michaelis usque ad dimidium quadragesimae anni 1450 cum onere solvendi ducatos 275.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

526


Capsa 32<br />

55. Datum Tridenti die 15 octobris 1450. - Prorogatio suprascriptae concessionis a festo s.<br />

Galli de anno 1450 usque ad festum s. Georgii 24 aprilis 1451 cum onere solvendi ducatos 285<br />

libras duas grossos decem quatrinos tres.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

56. Sex scripturae non authenticae in quibus Sigismundus Austriae dux, Tirolis comes<br />

nomine depositi recipit castra Bixeni et Petrae a Marchabruno de Castrobarcho sub onere<br />

solvendi eidem Marchabruno certam ducatorum summam ut supra.<br />

Cartaceo, carte 6. Date 1449, 1551, 1552, 1553.<br />

57. Datum in castro Petrae die iovis 17 iunii 1456 indictione 4. - Pacta sive conditiones<br />

inter Marchbrunum de Castrobarcho et dominium tirolensem pro deditione castri Petrae in<br />

manibus Osvaldi capitanei tirolensis. Scriptura est authentica et italice scripta.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo. In italiano. - Chel fiolo bastardo e le fiole bastarde del dito meser<br />

Marcabruno sia a doverge ben provedutto. - Et mi Marcabruno fiolo fo dela bona memoria del q. cavaler<br />

meser Iacomo de Castelbarco de Besen dele cose predite che in questo sfogio de sopra se contien, io sum<br />

contento...<br />

58. Anno 1540, die 25 decembris, Tridenti in arce Boni Consilii. - Christophorus episcopus<br />

tridentinus notificat Nicolao de Castrobarcho et domino Grestae quatenus trium mensium spatio<br />

sistere se debeat ad sumendam investituram bonorum quae habet ab ecclesia tridentina.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

59. Anno 1522, 28 iunii, Tridenti. - Bernardus episcopus tridentinus investivit Nicolaum de<br />

castro Barco dominum Grestae de iis feudis de quibus de iure cecidisset eo quod a tribus<br />

praedecessoribus episcopis investituram nec ipse nec antecessores sumpserunt. Feuda vero de<br />

quibus eum investivit sunt castrum sive fortalitium castri Grestae in montanea Gardumi una<br />

cum dosso Gardumi super quo alias fuit aedificatum castrum episcopatus tridentini una cum<br />

territorio et curia, districtu et pertinentiis eius, cum dominio et mero mixto imperio et gladii<br />

potestate ac iurisdictione plenaria temporali in et super homines communitatum Panoni, Varani,<br />

Clevesi, Rontzii vallis Oppoli et cum decimis ipsarum et cum nemoribus, pascuis, montibus et<br />

lacu s. Andraeae. Annectuntur alia documenta Georgii, Bernardi et Christophori germanico<br />

idiomate conscripta.<br />

Cartaceo, carte 10. (scritte 8).<br />

60. Anno 1609, die 26 augusti. - Exemplum epistolae ad archiducem Maximilianum<br />

occasione expeditionis domini fiscalis episcopi tridentini pro tractanda causa iurisdictionis<br />

Grestae, Molveni et montis de Pompeago in valle Flemi.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

527


Capsa 32<br />

61. Anno 1657, die 21 martii. - Exemplar venditionis factae a domino Ferdinando Carolo<br />

Tyrolis comite de castro et comitatu Numii in dominum Michaelem Fedrigatium pro summa<br />

septuaginta millium flonerorum.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

62. Anno 1676, die 8 maii. - Exemplar mandati domini Sigismundi Alphonsi episcopi<br />

tridentini notificandi nobili Bernardino Tabarello praeceptum pro die 15 Michaeli Fedrigatio<br />

iurisdictionis Numii aliorumque feudalium bonorum detentori intimandum ut rebus suis<br />

consulere sibique incumbentibus satisfacere nec ignorantiam praetendere valeat.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

63. Anno 1470 indictione 3, die sabati nono mensis iunii in terra Rippe. - Concordium seu<br />

transactio facta inter magnificum dominum Antonium de Gresta quondam magnifici Federici ex<br />

una parte et ser Antonium Tranquelini de Murio atque Albertum et Cyprianum fratres de Nacu<br />

super quadam decima et quibusdam bonis feudalibus apud Opolum in plebatu Murii.<br />

Pergamena mm 545x212. Notaio: Antonius Grandus f.q. Bartolomei civis Ripe. Testimoni: Gaspar<br />

Conterenus q. domini Luce castellanus arcis Penede potestas Rippe, Calapinus de Calapinis utriusque<br />

iuris doctor de Tridento, Ungaretus de Pecino conestabilis in dicta terra, ser Ramengus notarius q. ser<br />

Iohannis de Rovredo.<br />

64. Anno 1670 ultima octobris, Tridenti. - Sigismundus Alphonsus episcopus tridentinus<br />

gratias agit domino Francisco et eius fratri canonico de Castrobarco pro remissione residui<br />

cuiusdam debiti pro emptione bonorum ad Sarcas ab ipsis dominis comitibus facta et promissio<br />

celebrandi in cathedrali ecclesia unam missam pro animabus defunctorum de familia<br />

Castrobarci.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

65. Anno 1554. - Processus seu plurima indicia quae demonstrant Domincum Antonium de<br />

Gresta iussisse occidi presbiterum Petrum Antonium de Castelliono qui invitatus a presbitero<br />

Augustino dominorum de Gresta cappellano in aliqua columbaria dictorum dominorum inter<br />

castrum et villam capite plexus est a dicto cappellano et in vallem profundam proiectus; dictus<br />

presbiter Augustinus Tridenti in carceribus positus crimen fassus est a se commissum de<br />

mandato dicti domini Antonii eo quod pecunias eidem multas deberet. Recensentur varia indicia<br />

multorum aliorum criminum a dicto domino Antonio perpetratorum.<br />

Cartaceo, carte 30.<br />

66. Anno 1333, 23 iunii in burgo Roveredi. - Exemplar instrumenti divisionum quas<br />

fecerunt nobiles et potentes milites domini Federicus, Azo, Guielmus et Marcobrunus fratres et<br />

filii quondam domini Aldrigetti de Castrobarco de eorum feudis et alodiis a cubalo Tridenti<br />

infra per vallem Lagarinam.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

528


Capsa 32<br />

67. Arbor familiae castrobarcensis incipiens a Briano sive Abriano qui florebat anno 1198<br />

usque ad tempora domini episcopi Caroli Emanuelis Madrutii.<br />

Cartaceo, carta 1: grande foglio (mm 860x620).<br />

68. Exemplar investiturae traditae a domino Henrico episcopo tridentino de anno 1314 sub<br />

die 16 iunii domino Gulielmo filio quondam domini Azonis de Castrobarco in qua etiam<br />

includitur investitura feudorum castrobarcensium eidem domino Gulielmo tradita a domino<br />

Bartholomaeo episcopo tridentino anno 1307.<br />

Anno 1338, die 20 novembris. - Exemplar instrumenti in quo Gulielmus et Aldrigettinus de<br />

Castrobarcho recognoscunt dominum Nicolaum episcopum tridentinum tanquam verum eorum<br />

dominum et totam vallem Lagarinam quam possidebant, feudum esse ecclesiae tridentinae<br />

renunciantes eandem omniaque bona in eadem sita cum mero et mixto imperio, omnique iure in<br />

manus dicti domini episcopi tridentini ita ut ad beneplacitum suum de iis omnibus disponere<br />

possit.<br />

Cartaceo, carte 12 (scritte 10). Sec. XVI-XVII.<br />

69. Anno 1358. - Exemplar instrumenti divisionum factarum inter dominos Armanum et<br />

Aldrigettum fratres filios quondam militis Federici de Castrobarco ubi iurisdictiones castrorum<br />

Albani et Grestae cum eorum iuribus feudalibus inter se partiuntur, assignatis confiniis et<br />

proventibus pro utraque parte.<br />

Cartaceo, carte 7. Copia sec. XVI.<br />

70. Anno 1364, die 14 februarii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Exemplar investiturae<br />

traditae a domino Alberto episcopo tridentino domino Azoni filio quondam nobilis militis<br />

domini Gulielmi quondam domini Azonis de Castrobarco pro se et procuratorio nomine fratrum<br />

suorum Aldrigetti, Alberti, Ioannis Caroli et Francisci Leonis recipienti de omnibus eorum<br />

feudis in valle Lagarina existentibus.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia sec. XVII.<br />

71. Anno 1462. - Controversia inter dominum Antonium de Agresta et subditos suos<br />

Manzani et Nomesini circa confinia qui citare fecerunt dictum dominum Antonium coram<br />

potestate Robereti qui noluit comparere utpote iudice non competente unde a domino Natali<br />

Cornario potestate Roboreti condemnatus fuit et terra controversa adiudicata fuit Iacobo de<br />

Manzano et sociis.<br />

Cartaceo, carte 14 (scritte 7). Notaio: Iohannes Nicolaus Cobellus. Copia del 1544.<br />

72. Anno 1649, 9 novembris Bulsani. - Ioannes Iacobus Sizzo certiorem reddit episcopum<br />

tridentinum quod secretarius regionis eidem ostenderit veterem scripturam in qua nomen<br />

castrobarcensium tantum legitur et sub Bernardo episcopo nec castrobarcenses nec domini<br />

Grestae recensebantur quia iam castrobarcensis familia erat extincta; postea simpliciter domini<br />

Grestae appellati sunt absque castrobarcensium titulo et tandem ad titulum Grestae adiunxerunt<br />

nomen castrobarcensium de qua re, si habet authenticum testimonium transmittet etc. Id ipsum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

529


Capsa 32<br />

affirmavit dominus Martinus Palea curatus s. Appollinaris qui de Ripperia Salodii discurrens<br />

dixit: quod dicta Ripperia tota ad familiam castrobarcensem quondam spectabat ut constat ex<br />

scriptura quae reperitur in manibus dominae Saviniae Burati sororis domini Scipionis de Gresta<br />

patris dominorum viventium, et quod legerit quoddam cronicon quorum manuscripta ubi in<br />

duobus locis dictae familiae castrobarcensis extinctionem ostendit, quorum ultimus fuit quidam<br />

Matthaeus de Castrobarco ut etiam habet matricola Tyrolensis; idem cronicon extat apud dictam<br />

comitissam uxorem domini Burati Brixiae. Asseruit quoque quod multas scripturas legerit<br />

contrarias praetensae descendentiae dominorum de Gresta. Unde consulit dominum episcopum<br />

ut dictum presbiterum ad se venire iubeat a quo clarius omnia intelliget.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

73. Anno 1410, 7 iulii in castro Avii praesentibus domino Laurentio de Hastis de Forlivio<br />

archipresbitero s. Mariae de Avio etc. - Dominus Azo Franciscus filius quondam spectabilis et<br />

egregii militis domini Ioannis de Castrobarco Dossi maioris condidit suum ultimum<br />

testamentum in quo factis variis legatis communitati Avii, Allae, Chizzolae et Serravalli ac<br />

dominae Agneti uxori suae filiae domini Antonii de Archo, dominae Orietae filiae quondam<br />

Ioannis Caroli de Castrobarco et Tomasinae eius filiae naturali, reliquit haeredem bonorum<br />

suorum Hectorem filium suum adiungendo = Item recomandavit dominum Hectorem filium<br />

suum serenissimae ducali dominationi Venetiarum ut dignaretur ipsum recipere in suum bonum<br />

civem, amicum et legalem servitorem et ipsum ac castra et iurisdictiones suas defendere et<br />

manutenere ab omnibus personis de mundo, quae vellent eum offendere... et pro tanto mandavit<br />

et imposuit dicto domino Hectori eius filio et haeredi ibi praesenti quod sub poena suae aeternae<br />

maledictionis semper debeat esse bonus legalis civis amicus et servitor dictae serenissimae<br />

ducalis dominationis Venetiarum et sibi tradere et consignare ad ipsius beneplacitum custodiam<br />

et guardiam dictorum suorum castrorum etc. si dictus dominus Hector sine filiis decederet voluit<br />

ipsa castra, bona, iura et iurisdictiones remanere debere dictae dominationi Venetiarum.<br />

Pergamena mm 615x260. L'ultimo dei quattro notai: Marcus a Porta filius Dominici civis Roboreti.<br />

Copia del sec. XVI. Testimoni: Laurentius de Hastis de Forlivio archi presbiter s. Marie de Avio,<br />

Bartolomeus q. Iohannis ordinis s. Benedicti habitator in ecclesia s. Antonii sub castro Avii.<br />

74. Anno 1664, 30 septembris. - Recensio conductorum bonorum ad Sarchas quam domini<br />

Franciscus et Carolus fratres comites de Castrobarco consignarunt domino episcopo iuxta<br />

concordatum Oeniponti 18 martii eiusdem anni.<br />

Cartaceo, carte 18. In italiano. Vi è l'elenco dei pagamenti degli affitti.<br />

75. Anno 1550, ultima iulii, Tridenti. - Christophorus episcopus tridentinus Antonio et<br />

Friderico fratribus dominis Grestae mandat quatenus impedire non possint homines Murii sed<br />

libere possint maserare canabem et linum in lacu s. Andreae etc. vel si rationes quasdam<br />

habeant pro impediendo, termino dierum trium comparere debeant in cancellaria Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

76. Anno 1644. - Deposito iuridica testium assignantium confinia lacus s. Andreae Lopii<br />

tam pro parte spectante ad iurisdictionem Murii quam Naci etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 10. Parte in italiano.<br />

530


Capsa 32<br />

77. Anno 1338, indictione 6, die 20 novembris in episcoplai castro Boni Consilii in<br />

conspectu illustrissimi principis domini Ioannis Karinthiae ducis, Tyrolis comitis etc. advocati<br />

ecclesiae tridentinae etc. domini Gulielmus quondam Azonis quondam domini Frederici et<br />

Aldrigetinus quondam domini Bonifacii quondam dicti domini Frederici de Castrobarco ante<br />

praesentiam domini Nicolai episcopi tridentini confitentur se esse vasallos domini episcopi et<br />

ecclesiae tridentinae cognoscentes quod vallis Lagarina et omnis iurisdictio et merum et mixtum<br />

imperium dictae vallis pleno iure spectat ad eumdem dominum episcopum etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia sec. XVII.<br />

78. Anno 1436, die 19 augusti, Tridenti in castro Boni Consilii. - Exemplar investiturae<br />

concessae a domino Alexandro episcopo tridentino domino Marchabruno de Castrobarco de<br />

Biseno de castris Biseni, Petrae et Nomii cum omnibus eorum iuribus et pertinentiis.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia sec. XVII.<br />

79. Anno 1544, 28 ianuarii, Tridenti. - Reversale investiturae acceptae a domino<br />

Christophoro episcopo tridentino per dominum Carolum comitem Archi tanquam curatorem et<br />

curatorio nomine dominorum Antonii et Federici filiorum quondam domini Nicolai de castro<br />

Barco domini Grestae de omnibus feudis quae habent ab ecclesia tridentina.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

80. Anno 1530, die 14 maii, Oeniponti. - Dominus Bernardus episcopus tridentinus suis<br />

locumtenentibus scribit quod in causa investiturae Castribarchi molestetur a domino Grestae<br />

petitque superinde exacte informare ut illius votis annuere vel omnino reniti petitioni eius<br />

valeat.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

81. Anno 1333, 23 iunii in burgo Roveredi. - Divisio bonorum facta a nobilibus et<br />

potentibus militibus dominis Federico, Azone, Gulielmo et Marcabruno fratribus et filiis<br />

quondam domini Aldrigeti de Castrobarco. Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 5. Copia della fine sec. XV.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

531


Capsa 33<br />

CAPSA 33<br />

De recuperatione feudorum Castrobarcensium (numeri 44)<br />

1. Datum Tridenti anno 1436 indictione 14, die lunae 13 augusti. - Instrumentum originale<br />

investiturae quam dominus Alexander episcopus tridentinus dux Mazoviae etc. dedit Guillelmo<br />

quondam domini Antonii de Castrobarcho Lizanae de omnibus antiquis feudis ibi enumeratis.<br />

Praedictus dominus Guillelmus primo loco publice fatetur coram testibus quod ipse et sui omnes<br />

praedecessores de Castrobarcho a ducentis annis et ultra sint et fuerint vassali episcopi tridentini<br />

et ecclesiae tridentinae a qua eorum privilegia, feuda, decimas etc. recognoscere debent.<br />

Subiungit suam excusationem quod propter obedientiam violenter praestitam dominio veneto in<br />

valle Lagari dominanti non potuerit prius petere et recipere investituram a praefato episcopo<br />

Alexandro quem dicit ad tridentinum episcopatum fuisse evectum anno 1424. Tandem ait quod<br />

habito nunc a dominio veneto super id consensu, investituram humiliter petit feudorum quae<br />

subiungit.<br />

Manca.<br />

2. Datum anno 1472 indictione 5, die 19 octobris, Tridenti. - Instrumentum appellationis<br />

interpositae a reverendo domino Iohanne episcopo tridentino ad imperialem curiam contra<br />

sententiam interlocutoriam latam ab episcopo brixinensi et eius collega tanquam subdelegatis<br />

illustrissimi principis domini ducis Austriae et contra nobilem dominum Ulricum de Brandis<br />

tanquam tutorem et curatorem uxoris suae et suorum prevignorum cui insinuata et ad manus<br />

tradita fuit a notario in oppido Marienfeld curiensis dioecesis.<br />

Pergamena mm 402x324. Notaio: Laurentius Swaler de Purckhaufen salisburgensis diocesis.<br />

Testimoni: Iohannes Vogler canonicus, Wilhalmus Rottaler secretarius, Leonardus de Weinegk<br />

capitaneus.<br />

3. Datum anno 1473 indictione 6, die lunae 24 februarii. - Protestatio interposita a<br />

reverendo domino Iohanne episcopo tridentino in actu recipiendi a nobili domino Leonardo de<br />

Weinekh capitaneo Tridenti quasdam cartas in pergameno, ut dicebat acta seu processum coram<br />

illustrissimo principe domino duce Austriae etc. et suis commissariis habitum inter dominum<br />

Ulricum de Brandis et reverendum dominum Iohannem episcopum tridentinum praelaudatum.<br />

Protestatur autem per talem receptionem se nullatenus velle causae suae praeiudicium aliquod<br />

inferre nec approbare quicquid in iis cartis contineretur nisi etc. et quatenus etc. salvo etiam iure<br />

suam appellationem persequendi in curia, seu collegio imperiali.<br />

Pergamena mm 378x314. Notaio: Wilhelmus Rottaler clericus ratisponensis diocesis. Testimoni:<br />

Andreas Bokchawser plebanus in Lengenmoss decretorum licentiatus, Ulricus Dietmanperger et Iohannes<br />

capellanus in domo alemanorum Tridenti omnes ordinis Theutonicorum s. Marie de Prussia; Michael de<br />

Thono, Vigilius Furmianus, Antonius Schratenberger.<br />

4. Datum Tridenti anno 1533, die 18 decembris. - Absolutio seu quietatio per quam domini<br />

Alexander et Vinciguerra fratres, Franciscus et Felix nepotes similiter fratres filii quondam<br />

Antonii, facientes pro se et pro Sigismundo ac Andrea fratribus etc., omnes Archi confitentur a<br />

reverendissimo et illustrissimo domino Bernardo cardinale et episcopo tridentino per manus<br />

domini Christophori Philippi comitis de Liechtenstain realiter et cum effectu sese accepisse et<br />

habuisse summam pecuniarum quam quondam dominus comes Cyrardus eorum frater et patruus<br />

respective, super castris Avii et Brentonici mutuaverat et pro qua dicta castra cum eorum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

532


Capsa 33<br />

iurisdictionibus ac quatuor vicariatibus Avii, Alae, Murii et Brentonici eidem comiti Cyrardo<br />

oppignorata et obligata fuerant. Summa autem pecuniarum fert renenses decem millia<br />

quadringentos et septuaginta octo, grossos quinquaginta unum cum quatrenis tribus; reservato<br />

tamen iure ad renenses 200 si et quatenus adiudicabuntur etc.<br />

Pergamena mm 628x683. Sigilli perduti.<br />

5. Datum Tridenti anno 1533, die 28 februarii. - Notificatio illustrissimi et reverendissimi<br />

domini Bernardi cardinalis et episcopi tridentini super transactione facta ob controversiam cum<br />

serenissimo Ferdinando rege, Tyrolis comite de et super valle Lagari, videlicet castris Rovereti,<br />

Brentonici et Avii ac quatuor vicariatibus eiusdem vallis. Fuit autem amicabiliter transactum<br />

quod praeter oppidum Rovereti cum suo districtu, reliqua duo castra et vicariatus praedicti<br />

ecclesiae tridentinae subiici debeant cum onere tamen ea loca redimendi a comitibus Archi<br />

quibus erant oppignorata.<br />

Pergamena mm 430x513. Sigillo pendente.<br />

6. Datum Tridenti die 22 novembris, anno 1525. - Investitura quam reverendus dominus<br />

Bernardus episcopus tridentinus dedit domino Christophoro Philippo de Liechtenstain domino<br />

castri Cornu et filio domini Pauli de Liechtenstain cum reverendus dominus Georgius Neidegg<br />

episcopus tridentinus prius investituram dederat de omnibus feudis de quibus ab ecclesia<br />

tridentina investiri consueverant quondam nobiles de castro Barcho et de Lizana et per venetos<br />

iniuste occupatis et possessis post praefatorum nobilium expulsionem de quibus nemo investitus<br />

fuerat quamdiu ab ipsis venetis possidebantur, propterea ad ecclesiam tridentinam iure devoluta<br />

fuerant. Quam quidem investituram hic renovat enumeratis singulis feudis cum suis confiniis.<br />

Pergamena mm 622x756. Sigillo pendente. Confini della giurisdizione di Mori: ab uno capite<br />

sumitas Censoni descendendo ad summitatem Corone Sosignali usque ad Aticem, ab alia aqua Camerasii<br />

in exitu lacus s. Andree usque ad Aticem. - Ravazone. Ponte sul Leno.<br />

7. Volumen in quo continentur transsumpta sive copiae investiturarum castrobarcensibus<br />

factarum sub episcopis tridentinis Alberto de Ortemburg, Georgio de Liechtenstain, Alexandro<br />

Mazovio et Georgio Hacho [Hack].<br />

Cartaceo, carte 32. Quattro fascicoli segnati B-C-D-E: manca la lettera A. Copia sec. XVI.<br />

8. Documenta spectantia litem habitam a reverendissimo domino Bernardo Clesio episcopo<br />

tridentino cum vicariatu Brentonici de anno 1537 super restitutione decimarum atque aliorum<br />

iurium feudalium quae Brentonici emerant a veneto dominio quaeque restituere detrectabant.<br />

Cartaceo, carte 48. Parte anche in italiano e tedesco. Sigilli. Notaio: Iohannes Andreas q. Antonii<br />

Iuliani de Brentonico. Altro notaio Stefanus q. Donati de Stefanis.<br />

9. Documenta de anno 1472 spectantia litem habitam a reverendo domino Iohanne<br />

episcopo tridentino cum domino Ulrico de Brandis uxorio nomine pro iurisdictione castri Cornu<br />

et Nomii et super telonio et mutha portae s. Martini civitatis tridentinae coram subdelegatis<br />

domino episcopo brixinensi et domino commendatore theutonico Prussiae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

533


Capsa 33<br />

Pergamena mm 408x413. Notaio: Iohannes Verber clericus argentinensis diocesis.<br />

Cartaceo, carte 8. Con note dell'Hinderbach.<br />

10. Datum in Inspruch, die 20 aprilis anno 1523. - Exemplar privilegii a domino<br />

Ferdinando rege etc. concessi quatuor vicariatibus Avii, Alae, Murii et Brentonici. Non adest<br />

legalizatio.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

11. Registrum omnium decimarum et observationum quae ex quatuor vicariatibus<br />

proveniunt.<br />

Cartaceo, carte 12 (circa 1537). In italiano. - Memoria de tutti i castelli:<br />

1. Castelo de Dosso Mazor - è quello che al presente è in piedi in Brentonico.<br />

2. Il Castello di Avio, è in piedi.<br />

3. Il castello dicto de santo Zorzi, sopra la villa de Chizola il quale è ruinato.<br />

4. Uno castello dito a Palto sopra Thierno, ruinato.<br />

5. Uno castello in Mori soto la corona de Mori chiamato il castello de Albano ruinato.<br />

6. Uno castello in la Chizola, nominato Castello dela Chizola ruinato.<br />

7. Come intendo sopra la chiesa de Alla era un castello nominato in castello di Alla et al presente li sono li<br />

fondamenti.<br />

8. Intendo sopra le case de Pilcante era uno casteleto nominato il castello di Pilcanto il quale è ruinato ma al<br />

presente il ge certo muro et in quello loco al giorno de hozi si dice a Pilcanto al Castello.<br />

9. Como intendo apresso il loco nominato Bordina soleva esser uno castello nominato castello verde et è<br />

ruinato et ne sono al presente certe mura.<br />

12. Datum anno 1434 indictione duodecima, die 17 novembris, Allae. - Contractus<br />

venditionis decimarum, possessionum etc. villae Pilcanti in valle Lagarina, quae ibi<br />

enumerantur, factae a domino Andrea Gusoni provisore Roboreti pro dominio veneto et<br />

Francisco de Garzonibus gubernatore, Azoni quondam Antonii et Alberto quondam Nicolai de<br />

Sejano nobilibus, pro summa ducatorum 735 auri boni et iusti ponderis.<br />

Cartaceo, carte 5. Copia sec. XVI. - Alle sub lobia.<br />

13. Datum anno 1453 indictione prima, die 10 maii. - Franciscus Calbo potestas Roveredi<br />

pro dominio veneto attestatur se recepisse a communitate Avii pro residuo debiti emptionis<br />

mudae ducatos 138.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia sec. XVI.<br />

14. Registrum seu signatura instrumentorum et litterarum quae sunt in castro Beseni et<br />

spectant ad feuda castrobarcensia.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Investitura del vescovo Bartolomeo fatta a Guglielmo q. Azonis de Castrobarcho di Avio,<br />

Castellano, Seravalle, Dosso superiore e inferiore; comitatus, plebatus et curie Lizane (7.4.1307).<br />

Carta della divisione dei beni fra i Castelbarco (1355).<br />

Compravendita di Marcabruno di Castelbarco dei fitti, redditi della pieve di Lizzana dal fratello<br />

Azzone (1357).<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

534


Capsa 33<br />

Carta di Lodovico di Brandeburgo conte del Tirolo che costituisce Marcabruno tutore di Michele fu<br />

Sigismondo di Castelnuovo (1359).<br />

Permuta fra Marcabruno e il nipote Guglielmo di parte del castello Castiguncolo situato sopra<br />

Rovereto e dà al nipote castel Nomi con torre e palazzo. (1368).<br />

Investitura di castelli di Beseno, Pietra e Nomi, Castelbarco ecc. (1391).<br />

Investitura del castel Beseno (1436).<br />

15. De anno 1484. - Volumen in quo varia continentur documenta spectantia litem habitam<br />

a domino Iohanne episcopo tridentino cum dominis de Castrobarcho super possessorio et<br />

petitorio castrorum Cornu et Nomii et super appellatione interposita ad sanctam sedem contra<br />

sententiam in curia imperiali publicatam. Georgius de Trilacu decanus tridentinus Romae hanc<br />

causam promovit, qui Romam legatus fuerat missus a domino Iohanne episcopo tridentino ad<br />

agendam et promovendam causam in romana curia pro martyrio beati Simonis tridentini<br />

aliamque causam egit pro ipso domino episcopo contra Vigilium de Negrellis ob canonicatum<br />

seu canonicatus fructus ab ipso Vigilio praetensos et de quibus fuerat ab episcopo spoliatus uti<br />

ex quatuor epistolis eiusdem Georgii hic habetur.<br />

Pergamena mm 334x278. Notaio: Wilhelmus Rottaler. Trento, 16 febbraio 1470. Ruberie nei<br />

castelli: testimoni: Francesco d'Arco, Enrico Freyburg commendatore della balia dell'Adige; Benedetto<br />

Fueger cancelliere, Benedetto Wegmacher pievano di Tirolo, il maestro di camera Cristoforo Gotsch<br />

capitano all'Adige, Baldassare Liechtensteiner, Leonardo de Weyneck, Ildebrando Rasp, Gregorio<br />

Plattner cappellano, Giovanni Verber notaio del vescovo.<br />

Cartaceo, carte 39. Tratta della causa intentata dalla vedova di Giovanni di Castelbarco, ora moglie<br />

di Ulrico de Brandis, per ricuperare i beni rubati dai Lodron nel castello di Nomi. - Dieci lettere del<br />

Terlago da Roma.<br />

16. Epistolae spectantes ad controversiam inter comites de Lodrono et de Castrobarcho ex<br />

quibus colligitur magnas illos fuisse inimicitias et castrobarcenses praepotenter in vinculis<br />

detinuisse Petrum de Lodrono, de anno 1478.<br />

Cartaceo, carte 6. Parte in italiano.<br />

17. Anno 1503 indictione 6, die lunae 27 februarii. -Examen testium productorum a<br />

domino Odorico capitaneo castri Cornu pro dominis de Brandex atque magnifico comite<br />

Rodulpho de Sulzo super iurisdictione ac proprietate castri Cornu.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Antonius Confortus filius Ioannis Antonii notarii de Confortis de Murio.<br />

Testimoni: Iacobus dela Buscheta di Isera, Franciscus q. Iacobi de Isera ecc. il notaio Giovanantonio de<br />

Conforti da Mori, Ognabenus Gaita da Mori ecc.<br />

18. Anno 1425, die iovis 11 octobris. - Transumptum investiturae datae ab Alexandro<br />

episcopo tridentino Mazoviae duce Petro de Senis veronensi civi de quibusdam theloneis et<br />

mutis quae in eius favorem resignaverat Franciscus quondam Adelperii de Sicchis de Tridento.<br />

Cartaceo, carta 2. Copia sec. XV.<br />

19. Anno 1416, die 5 iulii. - Exemplar instrumenti quo Aldrigetus castrum Nomii a<br />

Friderico duce in pignus acceptum recognoscit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

535


Capsa 33<br />

Cartaceo, carte 2. Copia sec. XV.<br />

20. Anno 1436 indictione 14, die lunae 13 augusti. - Exemplar investiturae datae ab<br />

Alexandro episcopo tridentino Mazoviae duce domino Guillelmo quondam Antonii de<br />

Castrobarcho Lizanae de omnibus antiquis feudis; vide supra N° 1.<br />

Item exemplar iuramenti fidelitatis facti ab Azone Francisco quondam domini Iohannis de<br />

Castrobarcho domino Alberto Austriae duci etc. et episcopo tridentino vero suorum feudorum<br />

collatori. Anno 1391, in die s. Matthiae.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia sec. XV.<br />

21. Scriptura legalis responsiva contra praetensionem comitis tyrolensis super iurisdictione<br />

terrae Roboreti.<br />

Cartaceo, carte 6. Copia sec. XVII.<br />

22. Scriptura informatoria ad serenissimum regem Ferdinandum exhibita a domino<br />

Bernardo episcopo tridentino in causa contra brentonicos.<br />

Cartaceo, carte 8. Copia della cancelleria.<br />

23. Conditiones seu pacta inita inter Matthiam Hungariae regem et Fridericum imperatorem<br />

pro stabilienda inter eos pace.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva.<br />

24. Epistola lectu perquam difficilis domini Iohannis episcopi tridentini de anno 1479 ad<br />

dominum Thomam praepositum ecclesiae constantiensis, imperialis maiestatis consiliarium.<br />

Cartaceo, carte 5.<br />

25. Anno 1544, die 20 septembris in arce Boni Consilii. - Dominus Christophorus sanctae<br />

romanae ecclesiae presbiter cardinalis episcopus tridentinus et administrator brixinensis notum<br />

facit quod quum suborta esset controversia inter ipsum et homines de Murio super validitate<br />

cuiusdam transactionis initae inter dominum Bernardum quondam episcopum tridentinum et<br />

ipsos homines Murii et ad novam transactionem devenisset, nobilem fidelem consanguineum<br />

suum dilectum Sigismundum de Thono elegit qui suo nomine interesset etc. Unde viso illius<br />

transactionis et compositionis instrumento de anno 1543, die 11 ianuarii, omnia in eo contenta<br />

approbavit, annullando prioris transactionis instrumentum, renunciando litibus etc., remittendo<br />

ipsis hominibus Murii omnia et singula iura et bona de quibus controversia erat, cedendo iura et<br />

actiones in dictis bonis et iuribus et confirmando eisdem omnem possessionem in dictis iuribus<br />

et bonis, approbando ac de novo concedendo omnia ipsorum hominum privilegia, exemptiones<br />

etc.<br />

Pergamena mm 373x426. Sigillo pendente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

536


Capsa 33<br />

26. Anno 1225 indictione 13, die 9 intrante martio in villa Rouredi plebatus Lizanae ante<br />

domum Bertoldi de Arcu. - Dominus Iacobinus de Lizana constituit Manfredum de Lizana suum<br />

villicum ad faciendam pro eo in toto plebatu Lizanae rationem in monte et in plano usque ad<br />

unum annum plus et minus ad voluntatem dicti domini Iacobini et hoc faciebat quia habet<br />

iurisdictionem et comitatum ad feudum a domino episcopo tridentino. Adest aliud exemplar.<br />

Pergamena mm 96-105x154. Testimoni: Bertoldus, Anselmus cerdo de Rovredo. Ibique in comuni<br />

regula coaunata... ad faciendam rationem in monte et plano teutonicis et latinis usque ad annum unum.<br />

Notaio: Marchetus Iohannis Belli filius.<br />

Pergamena mm 93-99x114-117. Copia dello stesso documento con piccole varianti.<br />

27. Anno 1225 indictione 13, die 3 intrante martio, Tridenti in camera domini episcopi<br />

praesentibus domino Geremia de Castronovo, domino Henrico de Morio, domino Federico de<br />

Bursa de Castronovo. - Dominus Gerardus episcopus tridentinus investivit ad rectum feudum<br />

dominum Iacobinum de Lizana de omni eo quod habet in plebatu de Lizana cum bonis et<br />

pertinentiis ad dictum episcopatum spectantibus et iurisdictionibus etc.<br />

Pergamena mm 240x114-135. Notaio: Buca notarius domini Federici dalle inbreviature del notaio<br />

Marcheto.<br />

28. Anno 1233 indictione 6, die veneris secundo intrante septembri in palatio episcopatus,<br />

praesentibus domino Volrico decano ecclesiae tridentinae, domino Volrico de Beseno, domino<br />

Aldrigeto de Castrobarco. - Dominus Aldrigetus episcopus tridentinus electus praecepit litteras<br />

Henrici regis publicari in quibus ipse rex ob detentionem castri Prataliae et aliorum bonorum<br />

episcopatus proscribit ad instantiam electi Aldrigeti principis tridentini Iacobinum de Lizana<br />

suosque complices Obertum de Brentonico et filios Aldrigetum Gislimbertum et Albertum,<br />

Albertum filium Iacobi de Lizana, Federicum de Bursa, Toprandum de Castronovo, Henricum<br />

de Morio, Bernhardum et Gugelmum filium quondm Rascae, Riprandum, Telamencum,<br />

Christianum de Pomarolo, Zufredum nepotem Capae, mandans omnibus sub poena regiae<br />

indignationis ut nulla persona umilis vel alta dictos detineat, recipiat vel conservet.<br />

Pergamena mm 390x113-133. Notaio: Pelegrinus Cosse.<br />

29. Anno 1234 indictione 7, die sexto intrante iulio, Tridenti in palatio episcopatus,<br />

praesentibus domino Gozalcho de Wineco, Kaloco de Wineco, Liteprando de Furmigaro,<br />

Bertoldo de Cagno, Porcardino Salatini eiusdem loci et castri, comite Gabriele de Flaono,<br />

Odorico dominae Gislae de Doso, Gislemberto de Enno, Federico quondam Bursae de<br />

Castronovo, Henrico de Morio, Arnoldo Flamingo de Mezo, Riprando de Arcu. - Aldrigetus<br />

episcopus tridentinus praecepit Iacobino de Lizana secundum quod ei ratione iuramenti<br />

fidelitatis praecipere poterat ut sine mora feudum ei datum per Gerardum episcopum<br />

tridentinum in pertinentiis Lizanae in eundem Aldrigetum episcopum refutare debeat. Respondit<br />

dominus Iacobinus quod istud preceptum sine ratione sit factum unde non teneri ad hoc<br />

mandatum; quod si velit cum sit in potestate domini episcopi eum pro capto retineat et filium<br />

suum Iacobinum pro ostatico habeat; sed captus a domino episcopo violenter, feudum et<br />

comitatum refutavit sed se aggravatum sentiens ad dominum papam vel ad dominum<br />

imperatorem vel ad regem se appellavit.<br />

Pergamena mm 273x132. Notai: Marchetus filius Iohannis Belli; Christanus. Testimoni: de Flaono,<br />

Peregrinus de Wichemardo, Zacheus, Oldricus domine Gisle de Doso, Naimerius de Braganciis, Mateus<br />

notarius, Arnoldus Flamingus de Mezo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

537


Capsa 33<br />

30. Anno 1240 indictione 13, die veneris 13 exeunte octobri in palatio Tridenti. -<br />

Constitutus dominus Iacobus de Lizana in praesentia domini Bartholomei de Alba iudicis<br />

domini Sodegerii de Thito potestatis tridentini episcopatus per dominum Fridericum<br />

imperatorem in accusatione contra eum facta ab illis de Rovereto protestatur, quod non vult<br />

aliquam causam cum illis coram iudice quia non est suae iurisdictionis cum sit feudatarius.<br />

Pergamena mm 181-191x120-125. Notaio: Albertus Agnellus. - Obertus notarius.<br />

31. Anno 1260 indictione 3, die sabati primo intrante madio, Tridenti in palatio episcopatus<br />

praesentibus domino Husone canonico tridentino, domino Egeno de Egna capitaneo Tridenti. -<br />

Dominus Egno tridentinus episcopus per stipulationem promisit domino Iacomino de Lizana<br />

dare et solvere eidem domino Iacomino totum id quod sibi tenetur solvere de iure occasione<br />

guardiae castri Pradaliae nominatim hinc ad s. Iohannem de iunio et dedit verbum domino<br />

Olrico archidiacono ut castrum dicto domino Iacobino debeat dare et assignare.<br />

Pergamena mm 788x230. Notaio: Arnoldus. - Testimoni: Bonomus, Adelpretus, Ezermus, Zordanus<br />

et Iacominus de Garduno.<br />

32. Anno 1250. - Depositio testium diversorum quod domino episcopo tridentino teloneum<br />

in Pradalia solverint semper rates et naves euntes et redeuntes per Athesim cum mercibus et<br />

hominibus, exceptis hominibus de Murio qui nihil solvunt et de hoc teloneo investitus erat ab<br />

episcopo tridentino Iacobinus de Lizana. Adest aliud exemplar sub eodem numero.<br />

Cinque pergamene cucite insieme:<br />

1. Pergamena mm 87-142x543: testimoni di Giacomo da Lizzana; ogni barca paga 10 soldi eccettuate quelle<br />

appartenenti a Mori; ogni zattera caricata nella pieve di Lizzana paga 3 soldi: Gerardo da Sacco percepiva<br />

3 soldi e il vescovo 6 soldi pro qualibet rate. Altri testimoni.<br />

2. Pergamena mm 510x140-115. Deposizione di testimoni vari.<br />

3. Pergamena mm 520x145-150. Deposizione di testimoni vari.<br />

4. Pergamena mm 105-112x645. Deposizione di testimoni vari.<br />

5. Pergamena mm 530x103-128. Deposizione di testimoni vari.<br />

Non c'è un'altra copia come dice l'Ippoliti, ma è la continuazione dello stesso documento.<br />

33. Exemplum ex authentico relevatum. - Anno 1265 indictione 8, die martis 7 intrante<br />

iulio, Tridenti in palatio episcopatus, praesentibus domino Bonaventura abbate monasterii s.<br />

Laurentii de Tridento, fratribus Leonardo, Michaele, Trentino de ordine praedicatorum, Ianuario<br />

priore s. Mariae Coronatae, Iacobo priore s. Annae. - Dominus Egno episcopus tridentinus<br />

investivit dominum Maerninum de Roveredo tanquam procuratorem dominae Fanzinae filiae<br />

dominae Sophiae quondam domini Iacobini de Lizana etc. uxoris domini Leonardi filii domini<br />

Azonis de Castrobarco nominatim de omnibus feudis quae quondam dominus Iacobinus habebat<br />

cum omnibus iuribus ita quod masculis deficientibus earum foeminae succedant.<br />

Pergamena mm 940x115-132. Notai: Arnoldus; Obertus de Placentia; Bartolomeus; Pasquatinus;<br />

Benaduxius.<br />

34. Anno 1269 indictione 12, die veneris 12 intrante ianuario in pertinentiis Bouzani, in<br />

ecclesia s. Iacobi de Griez, praesentibus domino Meynhardo Goritiae et Tyrolis comite,<br />

Sinibaldo de Castrocorno, Henrico de Liechtenstain, Uberto de Brentonico, Ropreto de<br />

Cognola, Svicherio de Mez. - Dominus Egno episcopus tridentinus investivit dominum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

538


Capsa 33<br />

Fridericum et dominum Wilielmum fratres nobiles de Castrobarco pro se et pro dominis<br />

Alberto, Bonifacio et Leonardo de Castrobarcho et eodem die dominum Sinibaldum de<br />

Castrocornu cum omnibus iuribus.<br />

Pergamena mm 135-144x255. Notaio: Arnoldo (solo tabellionatus). Molti altri testimoni presenti.<br />

35. Anno 1269 indictione 12, die sabati 13 intrante ianuario, in Bouzano in palatio<br />

episcopatus, praesentibus domino Gotsalcho decano tridentino, domino Federico de<br />

Castrobarco. - Dominus Egno episcopus tridentinus investivit dominum Sinibaldum de<br />

Castrocorno de uno Dosso iacente supra villam de Brancolino qui appellatur Becalua, cohaeret<br />

ab una parte rivus aquae etc. tali modo quod dictus Sinibaldus et eius haeredes possint<br />

aedificare castrum et fortalitium et possidere absque contradictione.<br />

Pergamena mm 146x162-170. Notaio: Arnoldus. Altri testimoni: Ianuarius prior, Vigilius<br />

cappellanus, Boninsigna de Avolano, Riprandus de Ruviana.<br />

36. Anno 1270 indictione 13, die veneris 4 intrante aprili, in Bolzano in palatio<br />

episcopatus. - Dominus Egno investivit de gastaldia de Lizana dominum Lunardum de<br />

Castrobarco quod debeat facere rationem de hominibus communitatis Lizanae pro domino<br />

episcopo.<br />

Pergamena mm 250x220-225. Notaio: Zacheus. Testimoni: Zenarius prior s. Marie Coronate,<br />

Henricus sacerdos de Brixina, Vogel canonicus, Fantolinus plebanus de Lizana. - investivit cum paleo<br />

suo... in manutenendo stratas et semitas cuilibet venienti et transeunti et manutenere homines plebis in<br />

iusticia et racione et defendere eos a molestiis.<br />

37. Anno 1271 indictione 14, die lunae 6 exeunte februario in Bolzano in palatio<br />

episcopatus. - Dominus Egno investivit dominum Lunardum de Castrobarcho tanquam gentilem<br />

vassalum de suis rectis feudis quae veniunt in sua parte in plebatu Lizanae cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 350x170-178. Notaio: Zacheus.<br />

38. Anno 1272 indictione 15, die lunae 15 exeunte octobri, in Bozano in palatio<br />

episcopatus. - Dominus Egno episcopus tridentinus investivit dominum Lunardum de<br />

Castobarcho et dominam Fanzinam filiam dominae Sophiae coniugalium de omni eo quod<br />

episcopus et episcopatus habet in Lizana cum iuribus etc. Adest triplex exemplar.<br />

Tre pergamene segnate capsa 33/38.<br />

1. Pergamena mm 430x150-168. Notaio: Zacheus.<br />

2. Pergamena mm 330x118-138. Notaio: Zugnus qui Foiado dicitur de Casteiono Supragarda q. domini<br />

Lanti.<br />

3. Pergamena mm 273x137-140. Notaio: Zugnus.<br />

39. Anno 1234 indictione 7, die lunae quinto exeunte iunio, in festo beati Vigilii. In campo<br />

ante Pradaliam, praesentibus domino Bonifacio de Castrobarco canonico, domino Odorico de<br />

Beseno, domino comite Gabriele de Flaone, domino Armano de Campo, Arpone de Clesso,<br />

Bertoldo, Porcardo de Cagno, Ileprando, Dieto de Formiano, Riprando de Arco, Odorico de Po,<br />

Iacobo de Tullieno, Trentino Rubeo etc., Domino Aldrico episcopo tridentino. Dominus Iacobus<br />

de Lizana, dominus Obertus de Brentonico, Albertus filius domini Iacobi, Henricus de Murio,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

539


Capsa 33<br />

Fedricus Bursae, Riprandus de Castronovo, Aldrigetus filius domini Ulrici de Brentonico,<br />

Engelbertus de Enno, iuraverunt eidem domino episcopo stare mandatis de omni iniuria et<br />

offensione quam eidem domino episcopo fecerunt specialiter dominus Iacobus quia tenuit ei<br />

suum castrum et intromisit se de comitatu Lizanae obcaecando homines et illos carcerando et<br />

suspendendo et quia fuit ad dominum patriarcham et quia offendit stratam per terram et per<br />

aquam.<br />

Pergamena mm 301x190-194. Notai: Matheus; Zacheus. - Ex libro s. Vigilii.<br />

40. Anno 1234 indictione 7, die iovis sexto intrante iulio in palatio episcopatus, Tridenti,<br />

praesentibus domino Odorico decano, domino Federico de Cleiso, Bonifacio de Castrobarco<br />

canonico, domino Oldorico de Beseno. - Pro facta resignatione castri Pradaliae et gastaldiae et<br />

feodi et comitatus in plebatu Lizanae dominus Aldricus episcopus tridentinus pronunciavit<br />

omnia instrumenta vel alienationes super his factas a Iacobo de Lizana esse nullas. Postea ad<br />

petitionem Iacobi de Lizana episcopus praedictus novam investituram ei dedit praestito<br />

fidelitatis iuramento.<br />

Anno 1281. - Exemplar ex authentico relevatum est praecepto domini Henrici episcopi<br />

tridentini.<br />

Pergamena mm 314x195-207. Copia del notaio Zacheo.<br />

41. Damna facta a Iacobo de Lizana hominbus et bonis Yserae, Lizanae et aliarum villarum<br />

descripta.<br />

Pergamena mm 247x120-134.<br />

Pergamena mm 285x120-136.<br />

42. Manifestatio quorumdam bonorum et iurium domini episcopi tridentini et domini<br />

Iacobi de Lizana in Valarsa.<br />

Pergamena mm 100-117x112-116. - Habet ibi 12 mansos bonos a quolibet teotonico in Vallarsa. -<br />

Octo de Sacco habet instrumentum et Iacobinus abstulit instrumentum illi Ottoni et illum instrumentum<br />

disperdidit et vastavit.<br />

43. Anno 1533, die 18 decembris, Tridenti in castro Boni Consilii. - Exemplar quietationis<br />

et absolutionis reverendissimo domino cardinali Bernardo datae a dominis Alexandro et<br />

Vinciguerra fratribus, Francisco et Felice eorum nepotibus filiis quondam domini Antonii et<br />

aliis comitibus Archi pro 10.478 rhenensium cum grossis 51 et quatrinis 3 pro liberatione<br />

quatuor vicariatuum.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia sec. XVI.<br />

44. Scripturae authenticae in causa vicariatuum vallis Lagarinae inter dominum Carolum<br />

Emanuelem Madrutium episcopum tridentinum et dominos de Gresta.<br />

Anno 1319. - Testamentum domini Gulielmi de Castrobarco.<br />

Anno 1626, die 7 iulii, Oeniponti. - Ferdinandus tyrolensis comes dominis Ioanni<br />

Baptistae, Carolo et Francisco quondam Scipionis de Castrobarco confirmat et approbat<br />

privilegia, immunitates etc. suos familiares eos declarat atque largitur investituram de castris<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

540


Capsa 33<br />

Barco et Grestae cum omnibus eorum iuribus, iurisdictionibus etc. mero et mixto imperio pro se<br />

et eorum haeredibus masculis tantum.<br />

Anno 1649. - Scriptura dominorum de Gresta coram caesare producta in qua enunciantur<br />

documenta ad comprobandam eorum descendentiam ex familia castrobarcensi quae quidem<br />

documenta inde sequuntur; sed an propositum evincant, inquirendum.<br />

Anno 1532, die 16 decembris in castro Grestae. - Affrancatio cuiusdam affictus quondam<br />

Michaelis Minati de Clanisio facta per haeredes quondam Donati Benedicti de Clanisio a<br />

domino Nicolao quondam Antonii de Castrobarco domino Grestae.<br />

Anno 1534, die 19 martii in stuba castri Grestae montaneae Gardumi vallis Lagarinae. -<br />

Affrancatio bonorum Peroti et Bartholomaei Thomasini in Clanisio facta per dominum<br />

Nicolaum de Castrobarco dominum Grestae.<br />

Anno 1543, die veneris 2 februarii in castro Grestae. - Dominus Nicolaus de Castrobarco<br />

baro et dominus Grestae et Castribarci, filius quondam Antonii, suum condit testamentum in<br />

quo filios suos Antonium et Federicum haeredes universales instituit.<br />

Supplices litterae ad caesarem dominorum Caroli et Francisci fratrum de Castrobarco pro<br />

obtinenda definitiva sententia in causa quatuor vicariatuum et expensis desuper factis.<br />

Ad sacram caesaream maiestatem Caroli et Francisci fratrum baronum de Castrobarco<br />

contra dominum Carolum Emanuelem Madrutium episcopum tridentinum brevis et succincta<br />

recapitulatio iurium olim deductorum in causa quatuor vicariatuum cum annexa remonstratione<br />

contra factam ab episcopo tridentino provocationem pro definitiva sententia impedienda.<br />

Anno 1265, die 7 iulii, Veronae. - Dominus Azo filius quondam domini Abriani de<br />

Castrobarco suum condidit testamentum in quo post plura legata, filios suos Albertum<br />

canonicum veronensem, Bonifacium, Leonardum, Fridericum et Gulielmum aequaliter haeredes<br />

instituit.<br />

Anno 1270 indictione XIII, die 14 intrante decembri. - Praedicti quinque fratres filii<br />

quondam domini Azonis de Castrobarco universam eorum haereditatem in quinque partes<br />

dividunt et singulam partem singulariter sibi assumunt.<br />

Anno 1314 indictione 12, die 16 iunii, Tridenti. - Investitura a domino Henrico episcopo<br />

tridentino tradita domino Gulielmo de Castrobarco de omnibus eius feudis in valle Lagarina. Est<br />

autem inserta etiam investitura eidem Gulielmo concessa a domino Bartholomaeo episcopo<br />

tridentino anno 1307.<br />

Anno 1333, die 23 iunii in burgo Roveredi. - Instrumentum divisionum factarum inter<br />

dominos Federicum, Azonem, Gulielmum et Marcobrunum fratres et filios quondam domini<br />

Aldrigetti de Castrobarco assignata cuique una bonorum communium parte.<br />

Anno 1358 indictione XI, die 14 iulii in castro Albani. - Instrumentum divisionum quas<br />

inter se fecerunt domini Armannus et Aldrigettus fratres filii quondam domini Friderici de<br />

Castrobarco de iurisdictionibus Albani et Grestae.<br />

Anno 1363 indictione 1, die sabati 28 ianuarii, Bolzani. - Dominus Albertus de Ortenburg<br />

episcopus tridentinus investivit dominum Gulielmum filium nobilis domini Azonis de<br />

Castrobarco canonicum tridentinum tanquam procuratorem dominorum Armani et Aldrigetti<br />

fratrum filiorum quondam domini Friderici de Castrobarco de omnibus eorum feudis in<br />

plebatibus de Murio, de Gardumo et de Lagaro.<br />

Anno 1365 indictione III, die lunae 8 decembris, super nodum Clusolarum vallis<br />

Lagarinae, praesentibus dominis Marcobruno quondam domini Aldrigetti de Castrobarco,<br />

Gulielmo et Antonio fratribus filiis quondam domini Azonis de Castrobarco etc., Francisco<br />

notario quondam domini Bonfilii de Segalla de Roveredo quondam ser Bosii de Gardumo et<br />

habitatore in Murio etc. - Dominus Armanus quondam domini Friderici de Castrobarco per se et<br />

tanquam tutor Gulielmi, Marcobruni et Antonii fratrum pupillorum, filiorum et haeredum<br />

quondam domini Aldrigetti de Castrobarco nati quondam domini Friderici et praefati domini<br />

Armani fratris, dedit, cessit atque donavit domino Ioanni Carolo quondam domini Gulielmi de<br />

Castrobarco omnia sua iura et actiones in uno vignali sito subtus Castrumbarcum in contrata<br />

fontanae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

541


Capsa 33<br />

Anno 1389, die 27 februarii in villa Lopli vallis Lagarinae. - Domini Azo Franciscus de<br />

Dosso maiori, Antonius et Marcobrunus de Gresta et Ottonus de Albano, omnes de Castrobarco<br />

fecerunt inter se ligam, unionem et confoederationem ad faciendam guerram, pacem et treguam<br />

cum quacumque persona de mundo, praeterquam contra illustrem dominum ducem Austriae et<br />

reverendum patrem dominum episcopum tridentinum.<br />

Anno 1437, die penultimo martii in castro Grestae. - Dominus Marcobrunus quondam<br />

domini Aldrigeti de Castrobarco de castro Grestae suum testamentum condit, et assignata<br />

speciali haereditatis parte Armano eius filio, Federicum alterum eius filium haeredem suum<br />

universalem instituit.<br />

Anno 1444, die 11 iunii. - Instrumentum donationis factae a domina Helisabeth uxore<br />

quondam domini Federici de Castrobarco de Gresta tanquam matre et tutrice Antonii pupilli filii<br />

sui ac filii et haeredis universalis quondam dicti domini Federici, hominibus de Garniga de<br />

omnibus daeriis quas dicti homines solvere quolibet anno soliti erant et obligati dominis castri<br />

Grestae, idque quia de integro se sponte subiugarunt iurisdictioni castri Grestae prout antiquitus<br />

erant subiugati et de iure esse debent ac ipsi dominae Elizabethae nomine antedicto se<br />

subiecerunt sicut erant et antiquitus fuerunt subditi et servitores dominorum castri Grestae; quos<br />

quidem homines reverendissimus dominus dominus Alexander episcopus tridentinus contra<br />

omne ius et debitum iustitiae diverterat sub iurisdictione Tridenti et invitos tenuerat; ob quorum<br />

fidelitatem donat ut supra.<br />

Anno 1475, die 7 ianuarii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Ioannes episcopus<br />

tridentinus investivit dominum Antonium de Castrobarco de Gresta vallis Lagarinae de feudis<br />

quondam domini Ottonis de Castrobarco qui unicum filium Carolum mutum post se reliquerat,<br />

nempe de Castrobarco cum mero et mixto imperio etc. de quatuor vicariatibus Allae, Avii,<br />

Brentonici et Murii cum mero et mixto imperio etc. et de aliis feudis quae nunc possidere et<br />

tenere potest et vendicandum seu recuperandum alia a venetis et ab aliis occupata.<br />

NB. quod cum haec investitura non reperiatur in libro investiturarum domini Ioannis<br />

episcopi tridentini quinimo adsit sub anno 1473, die 13 martii investitura data ab eodem domino<br />

episcopo domino Antonio Schratemperger, qui uxorem habuit Antoniam filiam domini Antonii<br />

de Lizana qui ab episcopo Georgio praedecessore investitus fuerat de feudis Caroli muti qui<br />

Carolus mutus non filius Ottonis, ut falso in supposita investitura asseritur, sed filius Francisci<br />

de Castrobarco erat etc. Ex his et aliis merito iure suprascripta tanquam falsa reiici debet.<br />

Anno 1497, die 5 decembris in Inspruch. - Maximilianus romanorum rex etc. comes<br />

Tyrolis etc. conventiones, pacta et capitula inivit cum Antonio de Castrobarco de Gresta scilicet<br />

Antonius debeat in feudum recognoscere castrum Grestae, apertumque tenere Maximiliano<br />

suisque successoribus comitibus tyrolensibus, sed sit exemptus cum suis subditis ab omnibus<br />

collectis et steuris, habeatque annuatim 200 florenos rhenenses quousque ipsi a Maximiliano vel<br />

suis successoribus solvantur 2000 florenos rhenenses. Insuper Antonius habere debeat bona sua<br />

et quae fuerunt suorum praedecessorum si recuperentur in bello.<br />

Anno 1508, die 14 novembris, in oppido Antuerpiae. - Maximilianus imperator eidem<br />

Antonio concedit castrum Barci cum omnibus iuribus eidem castro spectantibus.<br />

Sequuntur quaedam epistolae Ferdinandi romanorum regis, Caroli V imperatoris et domini<br />

Bernardi episcopi tridentini spectantes petitiones et supplicationes factas a Nicolao de Gresta<br />

super iure ab eo praetenso ad quatuor vicariatus vallis Lagarinae.<br />

Sequitur subinde scriptura quaedam domini Bernardi episcopi tridentini in germanico<br />

idiomate.<br />

Anno 1542, die 6 maii, Tridenti. - Dominus Christophorus episcopus tridentinus invitat<br />

dominum Nicolaum de Castrobarco dominum Grestae ad suas primitias pontificales pro die 29<br />

instantis mensis.<br />

Anno 1573, die 22 septembris, Viennae. - Maximilianus II romanorum imperator committit<br />

Lucae Romer et Francisco Hendel in episcopatu tridentino caesaris sequestratoribus quod<br />

rationes partium recipiant in causa quatuor vicariatuum vallis Lagarinae eamque causam<br />

prosequi possint usque ad sententiam diffinitivam exclusive.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

542


Capsa 33<br />

Anno 1566, die 15 ianuarii in arce regali pragensi. - Ferdinandus archidux etc. comes<br />

tyrolensis Antonio et Friderico fratribus filiis quondam Nicolai de Castrobarco domini Grestae<br />

confirmat omnia eorum iura, privilegia, immunitates, gratias etc. eisque investituram concedit<br />

de castris Barci et Grestae cum omnibus eorum iuribus, suos familiares eos declarans etc.<br />

Anno 1605, die 4 augusti, Oeniponti. - Maximilianus archidux etc. comes Tyrolis etc. uti<br />

gubernator superioris et inferioris Austriae provinciarum sacrae caesareae maiestatis, proprio<br />

suorumque, fratrum et patruelium archiducum Austriae nomine concedit et renovat mox<br />

adnotatam investituram, recipiente domino Ioanne Baptista barone in Schenesberg vice ac<br />

nomine Ioannis Baptistae et Scipionis fratrum filiorum quondam Friderici baronis de<br />

Castrobarco domini Grestae.<br />

Anno 1649, die 2 octobris, Oeniponti. - Ferdinandus Carolus archidux etc. comes Tyrolis<br />

etc. concedit et renovat praefatam investituram recipiente Francisco barone de Castrobarco<br />

domino Grestae pro se et fratre suo Carolo canonico salisburgensi (tertio eorum fratre Ioanne<br />

Baptista mortuo). Hi fuerunt filii quondam Scipionis suprascripti.<br />

Sequuntur quaedam scripturae pro vidimandis documentis exhibitis et exhibendis cum<br />

deputatione domini episcopi tridentini pro recognoscendis originalibus.<br />

Manca. Esiste in AST: Serie Codici n. 27. Cartaceo. Volume di 20 fascicoli. Carte 152. Sigillo alla<br />

fine. Copia.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

543


Capsa 34<br />

CAPSA 34<br />

Toblinum et Castelmanum (numeri 54)<br />

1. Anno 1205 indictione 8, die iovis 12 exeunte octobris in Verono (Varono?) in domo<br />

domini Odorici de Arco, in praesentia domini Otoboni archipresbiteri de Condino, et Galeti<br />

diaconi de Leudro. - Dominus Albertus de Stenego et Tridentinus de Garda et dominus<br />

Brixianus causidicus de Toscolano et Marcharia de Arco electi arbitri inter dominum Odoricum<br />

de Arco ex una parte et dominos de Campo scilicet dominum Riprandum et Aldrigetum,<br />

Odoricum, Armannum, Gratiadeum et Bonensegnam et dominos de Selano scilicet dominum<br />

Albertum, Odoricum et Endrighetum. Qui arbitri fuerunt concordes quod dominus Turesendus<br />

de Toblino et omnes domini qui habent partem in Toblino debent esse restituti in possessionem<br />

rerum mobilium et immobilium castri Toblini et eiusdem castri etc. prius praestita securitate a<br />

domino Guillelmo et Turesendo de Toblino et ab iam dictis fratribus de Campo, Robaldo et<br />

Toblino quod nullam vim faciant in praedicto castro et quod facient rationem de eodem castro<br />

domino Odorico de Arco si petierit versa vice dominus Odoricus de Arco et Toblinus et<br />

Ribaldus facient securitatem domino Turescendo et Guilelmo et suprascriptis dominis de<br />

Campo scilicet domino Riprando et fratribus quod nullam vim facient.<br />

Pergamena mm 160-168x137-144. Notaio: Iohannes.<br />

2. Anno 1215 indictione 3, die 7 intrante septembri, in Vezzano. - Ibique Toblinus filius<br />

quondam domini Olderici de Toblino nomine vendicionis ad perpetuum pro libero et expedito<br />

allodio, allodium pro allodio et feudum pro feudo investivit dominum Oldericum Scaiossum de<br />

Campo specialiter de uno sedimine cum turri, palacio et muris et edificiis iacentibus super<br />

castrum Toblini; et generaliter de omni eo quod aliquo modo requirere posset in una pecia terre<br />

pradive iacente in loco ubi dicitur prato Sarche et in vitibus iacentibus ubi dicitur alla castagnara<br />

cum terra, precio 135 librarum grossorum veronensium parvulorum.<br />

Anno 1288 indictione 1, die iovis 4 intrante marcio, Tridenti in palacio episcopatus, in<br />

praesentia domini Iohannis iudicis de Parma, domini Bonomi iudicis, domini Danielis iudicis,<br />

domini Petri de Segnano. - Ibique coram domino Bertoldo de Widotis de Bergamo vichario in<br />

curia tridentina per dominum Mainardum ducem Charintiae, comitem Tyrolis, advocatum<br />

ecclesiae tridentinae comparuit dominus Gratiadeus de castro Campi filius quondam domini<br />

Albertini dicens quod castrum Toblini sive domus Toblini est suum et sibi pertinet, nunc<br />

sternebant in terra, nesciens qua de causa cum non offenderit hominibus et communitati Tridenti<br />

nec eius episcopatus nec praedicto domino duci; idcirco paratus est stare in iure et facere<br />

rationem omnibus volentibus de eo et contra eum stare in iudicio; petitque a domino vichario<br />

praeceptum ne dictum castrum sternatur; qui dominus vicarius respondit quod iret ad dominum<br />

capitaneum Tridenti qui est capitaneus in Tridento per dictum dominum Mainardum ducem et<br />

narraret praedicta quia non habet aliquod mandatum in praedicto negocio nec se volebat<br />

intromittere in aliquo occasione dicti castri.<br />

Anno 1287 indictione 15, die martis 14 intrante ianuario, Tridenti in palacio episcopatus. -<br />

Iohannes de Cavedeno iudex et vicharius spectabilis et magnifici viri domini Mainardi Karinthie<br />

ducis etc. cognoscens super petitione quod dominus Gratiadeus de castro Campi sumarie poni<br />

deberet secundum formam pacis in possessionem palacii, turris et castri de Toblino cum ipse<br />

dominus Gratiadeus et quondam eius pater dominus Albertinus fuerint in possessione dicti<br />

palacii etc. per 10, 20, 30 annos et plus tempore pacis et quia dictus dominus Gratiadeus et sui<br />

nuncii privati fuerunt a dicta possessione propter weram habitam inter dominum episcopum<br />

tridentinum et dominos de Arcu et eorum amicos ex una et praedictum dominum ducem<br />

Mainardum et eius amicos ex altera parte; hinc per sententiam dicit et pronunciat dictum<br />

dominum Gratiadeum ponendum esse et ipsum ponit in tenuta et possessione dicti palacii, turris<br />

et castri.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

544


Capsa 34<br />

Anno 1287 indictione 15, die veneris penultimo exeunte maio, in Tridento in palacio<br />

episcopatus. - Ibique venit Porcellana viator Tridenti et dixit se in die mercurii nuper praeterito<br />

posuisse dominum Gratiadeum de Campo in possessionem secundum formam pacis, secundum<br />

quod ante weram tenebat et possidebat de turri, palacio et castelare de Toblino, dando in<br />

manibus portam turris; et hoc dixit se fecisse supradictus viator de parecepto et auctoritate<br />

domini Iohannis de Cavedeno iudicis vicarii domini ducis Maynhardi.<br />

Quattro pergamene unite.<br />

1. Pergamena mm 190-197x150-172. Notaio: Federicus.<br />

2. Pergamena mm 376x135-140. Notaio: Bonaventura qui dicitur Rava.<br />

3. Pergamena mm 625x155-165. Notaio: Bonaventura ut supra.<br />

4. Pergamena mm 820x170. Notaio: Thomasius.<br />

3. Anno 1222 indictione 10, in castro Campi, die lunae 8 exeunte ianuario. - Dominus<br />

Toblinus filius quondam domini Odelrici de Toblino nomine recti feudi investivit dominum<br />

Odelricum filium quondam domini Federici de Campo nominatim de omnibus illis racionibus<br />

quas ipse dominus Toblinus habet in vasalatico Gislenzoni filii quondam Iordani de Calavino et<br />

in eius bonis mobilibus et immobilibus et de tota illa decima quam ipse dominus Toblinus habet<br />

ex parte quondam domini Ribaldi de Toblino in pertinenciis de Albedo; et iuravit defendere etc.<br />

et in sacramento addidit quod faciet a domino episcopo de Tridento investire de eo feudo dictum<br />

dominum Odelricum.<br />

Pergamena mm 190-200x114-130. Notaio: Abrianus domini Conradi episcopi tridentini. Testimoni:<br />

Oprandinus f.q. Abriani de Gaio, Dominicus filius Trintini, Bonalegna filius Erdoti de Fauro (Favrio),<br />

Armaninus frater Saurini habitator Campi.<br />

4. Anno 1228 indictione 1, die 13 intrante madio, in castro de Tublino in palacio superiori<br />

quod est apud turrim, in praesentia domini Aldrigeti et Warini et Odelrici de Tublino. - Ibique<br />

Belafante filia quondam domini Ribaldi de Tublino nomine vendicionis et finis et refutationis<br />

investivit dominam Mabilliam uxorem domini Cognowiti de Campo recipientem pro se et pro<br />

ipso domino Cognowito nominatim de duabus peciis terre cum vineis, una quarum iacet in valle<br />

cum prato uno; secunda in doso favallo; precio 80 librarum denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 255x124-140. Notaio: Bonavida domini Otonis imperatoris.<br />

5. Anno 1256 indictione 14, die 8 intrante iunio. - Dominus Albertinus de Campo fecit<br />

dominum Gratiadeum suum filium nuncium et procuratorem in petendo et accipiendo suam<br />

partem de domo etc. et in faciendo solvere ei Otolino de lignamine quod posuit in domo Toblini<br />

ad arbitrium bonorum hominum.<br />

Pergamena mm 138-157x135-143. Notaio: Gilliwertus.<br />

6. Anno 1258 indictione 1, die ultimo exeunte iunio, in Cugreo. - Dominus Albertinus<br />

quondam domini Oderici de Campo nomine locationis et conductionis hinc ad 8 annos investivit<br />

Albertinum Aserbinum dictum de Cumaio de medietate unius prati in pertinencia Toblini ad<br />

Sarcam, dando omni anno 40 soldos denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 132-137x130-147. Notaio: Thomasius per dominum Marcum comitem de Lomello.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

545


Capsa 34<br />

7. Anno 1291 indictione 4, die 12 intrante ianuario, Tridenti in palatio episcopatus. - Coram<br />

domino Adelpreto iudice et vicario faciente rationem in curia tridentina Nicollaus quondam<br />

Bonati de Toblino precio 9 librarum denariorum veronensium parvulorum fecit datam et<br />

vendicionem domino Gratiadeo quondam domini Albertini de castro Campi pro libero et<br />

expedito feudo nominatim de decima et iure decimationis unius peciae terre vidate iacente in<br />

pertinenciis Toblini in loco vallis.<br />

Pergamena mm 305x182. Notaio: Nicolaus domini Conradi regis. Testimoni: Calapinus iudex de<br />

Flaveo, Petrus de Seiano, Albertus de Pezapreda.<br />

8. Anno 1338 indictione 6, die iovis 5 februarii, Tridenti in platea communis, praesentibus<br />

domino Bonaventura quondam domini Baldini de castro Cornu habitatoris et civis tridentini,<br />

domino Senebaldo de Madrucio. - Nobilis vir dominus Gratiadeus quondam domini Alberti de<br />

castro Campi unum par cirothecarum valoris grossorum 6 tempore huius contractus ab<br />

infrascripto conductore habere confitens, investivit Antonium quondam Vey de Calavino nunc<br />

habitatorem Tridenti nomine locationis in perpetuum de una pecia terre vineate iacente in<br />

pertinenciis Calavini in loco qui dicitur in Dossa cui cohaeret ab una parte lacus de Toblino et<br />

ab alio dominus Parisius de Madrucio etc. solvendo omni anno duas brentas vini.<br />

Pergamena mm 500x138. Notaio: Bonaventura filius magistri Francisci de Tridento. Testimoni:<br />

Odoricus clericus de Lomasso.<br />

9. Anno 1341 indictione 9, die mercurii 21 novembris. - Mandatum domini Nicolai de<br />

Mixna in spiritualibus vicarii generalis pro domino Nicolao episcopo tridentino ad instantiam<br />

domini Gratiadei quondam nobilis viri domini Alberti dicti Feraze de castro Campi factum<br />

quibusdam hominibus de Ranzo plebis Banalis et de Toblino plebis Calavini ut sub<br />

excommunicationis poena manifestent terras ex quibus dictus dominus Gratiadeus habet<br />

colligere decimam in Ranzo et Toblino. - Sequitur manifestatio.<br />

Pergamena mm 370x340-375. Notaio: Boninsigna q. Petri notarii de Baoyo Blezii. Toponomi:<br />

Grumelum, casarme, vallis Lodrona ecc.<br />

10. Anno 1341 indictione 9, die 3 intrante februario, in castro Toblini. - Dominus Parisius<br />

quondam domini Guilchemarii de Madrucio tradidit ac refutavit in manibus domini Gratiadei<br />

quondam domini Alberti dicti Feraze de castro Campi omnia sua iura et rationes quas ipse habet<br />

in tota decima et iure decimationis a Doso alane usque ad tovum de cavarosa et generaliter in<br />

totis pertinentiis Toblini, quam decimam ipse dominus Parisius tenet in feudum ab ecclesia<br />

tridentina pro qua data et refutatione confessus fuit se habuisse a dicto domino Gratiadeo 130<br />

libras veronensium parvulorum.<br />

Item eodem die et loco dictus dominus Parisius suos constituit nuncios et procuratores ad<br />

faciendam refutationem supradictam coram domino episcopo tridentino in favorem dicti domini<br />

Gratiadei.<br />

Item eo die, loco etc. dictus dominus Parisius confessus fuit se habuisse nomine certi et<br />

finiti precii a domino Gratiadeo suprascripto 70 libras veronensium parvulorum pro quibus<br />

investivit dictum dominum Gratiadeum de infrascriptis peciis terre vineate et de infrascripta<br />

domo, iacentibus in pertinenciis et territorio Toblini. Prima pecia terre vineate iacet super viam,<br />

ab uno latere ecclesia s. Eluterii de Blezo etc. secunda iacet in loco ubi dicitur in grumelo. Item<br />

de una pecia cum domo murata solerata coperta a scandolis iacente in castro Toblini a latere<br />

lacus Toblini.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

546


Capsa 34<br />

Pergamena mm 558x217-225. Notaio: Boninsigna. Testimoni: Odoricus clericus de Cugreo, Iacobus<br />

q. Michaelis de Ranzo.<br />

11. Anno 1343 indictione 11, die sabati primo intrante novembri, in Toblino. - Ser<br />

Odoricus dictus Maroxius quondam ser Nicolay de Toblino confessus fuit se nomine certi et<br />

finiti precii habuisse a domino Gratiadeo quondam domini Alberti de castro Campi 22 libras<br />

denariorum veronensium parvulorum pro quibus titulo venditionis eidem dedit unam peciam<br />

terrae arativae iacentem in pertinentiis Toblini ubi dicitur al canton; desuper domina Ymiha<br />

uxor dicti ser Odorici et Thomaius filius ibidem praesentes consenserunt.<br />

Pergamena mm 290x144-151. Notaio: Thomasius q. Iohannis de Andogno. Testimoni: Viventa q.<br />

Leonpatis de Runzio, magister Franciscus medicus q. ser Trentini de Supramonte, Turesendus q.<br />

Chabrielis de Toblino; Emia (Ymiha) uxor Odorici.<br />

12. Anno 1344 indictione 7, die 5 intrante decembri, in Toblino. - Ser Odoricus dictus<br />

Marosius quondam ser Nicolay de Toblino confessus fuit se habuisse a Cognenuto filio domini<br />

Graciadei de castro Campi 22 libras veronensium parvulorum pro una pecia terre arative et<br />

prative iacente prope Toblinum ad closuram a porta fosati; et domina Emia eiusdem ser Odorici<br />

venditoris uxor confirmavit et consensit.<br />

Pergamena mm 280-300x194-227. Notaio: Boninsigna q. Petri notarii de Baoyo Blezii. - Aldrigetus<br />

de Magnano.<br />

13. Anno 1345 indictione 13, die dominico 3 exeunte augusto, in Toblino. - Turesendus<br />

quondam ser Gabrielis de Toblino precio 25 librarum et 5 soldorum veronensium parvulorum<br />

nomine pignoris conventionalis dedit domino Graciadeo quondam domini Alberti de castro<br />

Campi et designavit unam peciam terre arative iacentem in pertineciis Toblini in loco ubi dicitur<br />

ad stratam.<br />

Pergamena mm 142-152x165-171. Notaio: Boninsigna ut supra.<br />

14. Anno 1340 indictione 8, die 17 intrante marcio, in castro Toblini. - Dominus Gratiadeus<br />

quondam domini Alberti de castro Campi nomine locationis ad 5 annos investivit ser Odoricum<br />

dictum Marosium de dicto loco Toblini de una pecia terre arative cum 5 pedibus olivorum<br />

iacente in pertinentiis Toblini in loco ubi dicitur Campus ab ulmo in contrata bradasecha, ad<br />

fictum reddendum omni anno 60 soldorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 180x124-130. Notaio: Boninsigna ut supra.<br />

15. Anno 1452 indictione 15, die dominico 6 augusti, super prato penes molendinum castri<br />

Toblini. - Ibique Iacobus filius quondam ser Cristhani Reverss de Vezano dedit et vendidit<br />

spectabili et generoso militi domino Gratiadeo filio quondam nobilis et pectabilis viri domini<br />

Antonii de castro Campi medietatem unius peciae terrae prativae et arativae pro diviso cum<br />

Paulario de Vezano sitae in pertinentiis Toblini in loco ubi dicitur a toblin de subtus apud lacum<br />

Toblini et hoc nominatim precio 34 ducatorum boni auri.<br />

Pergamena mm 410x170-173. Notaio: Cristoforus filius ser Marci de Marchetis de Cadeno.<br />

Testimoni: Federicus notarius q. Cuminuti de Cimisinis de Cugreo, Antonius dictus Berlofa q. Pelegrini<br />

de Ciago, Zordanus q. Francisci Zordani, Antonius q. Benapasii, Iacobus q. Antonii Carpele.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

547


Capsa 34<br />

16. Anno 1452 indictione 15, die dominico 6 augusti, in prato penes molendinum castri<br />

Toblini. - Ibique Paulus dictus Paulacius filius quondam ser Iohannis Ribelli de Vezano iure<br />

proprio in perpetuum dedit et permutavit spectabili et generoso militi domino Gratiadeo filio<br />

quondam nobilis et spectabilis viri domini Antonii de castro Campi medietatem unius peciae<br />

terrae arativae et prativae in simul sitae in pertinentiis Toblini in loco ubi dicitur a toblin pro<br />

diviso cum Iacobo et Francisco fratribus filiis et haeredibus quondam Francischoni Reverss de<br />

Vezano apud suos confines; de subtus apud lacum Toblini etc. et generaliter omnes alias<br />

possessiones et terras prativas, arativas, vineatas sitas in dictis pertinenciis Toblini tam in monte<br />

quam in plano quae specialiter fuerunt quondam Ianesi de Fulgarida et Delavanzis quasque ipse<br />

Paulus emit a quondam domino Antonio de Molveno olim cive et habitatore Tridenti sub anno<br />

1433 ad habendum et tenendum et hoc pro una pecia terre prative unius plodii in pertinentiis<br />

Calavini cum aliis clausulis.<br />

Pergamena mm 310x333-336. Notaio: Cristoforus ut supra.<br />

17. Anno 1455 indictione 3, die dominico 16 marcii in infrascripta pecia terre prative et<br />

buschive confinate secus ecclesiam s. Mariae de Lasarca. - Cum lis et controversia esset inter<br />

spectabilem et generosum militem dominum Gratiadeum de Campo ex una parte et nobilem et<br />

egregium virum dominum Iohannem quondam nobilis et egregii domini Guielmi de castro Nani<br />

vallis Annanie tanquam verum dominum et proprietarium et habitatorem in castro Madrucii<br />

regulanum communis Calavini, Lasini et Madrucii et Antonium quondam Guidi et alios de<br />

Calavino ex altera praetextu et occasione unius pecie terre: siquidem petebat dictus dominus<br />

Gratiadeus sibi dari debere unam peciam terre prative et buschive site in pertinentiis s. Mariae<br />

de la Sarcha infra suos confines designatos sub domino Gratiadeo avo paterno praedicti domini<br />

Gratiadei de Campo: quam peciam terre tanquam rem suam possidere volebat; ex adverso<br />

respondebant dictus dominus Iohannes regulanus et dicti homines de Calavino quod illa pecia<br />

terre ita superius confinata erat communis et de communi Toblini: hinc ad evitandas lites ad<br />

amicabilem compositionem devenerunt videlicet quod dictus dominus Gratiadeus habeat et<br />

possideat pro re sua unam peciam terre prative, buschive et paludive site in pertinenciis forte per<br />

unam bonam balestratam subtus dictam ecclesiam s. Mariae de la Sarcha; quae quidem pecia<br />

terre terminata fuit et facta fuerunt octo signa ubi poni deberent octo termini lapidei; qui termini<br />

directe sunt distantes unus ab alio 40 passibus mensuratis ibidem per venerabilem et religiosum<br />

virum dominum fratrem Bonefortum de Mediolano priorem dictae ecclesiae s. Mariae de la<br />

Sarcha, additis aliis pactis ut ibi.<br />

NB. Hoc videtur primum instrumentum possessionis quam ad Sarchas nunc habet<br />

episcopalis mensa Tridenti. - Sub initium est aliqualiter corrosum.<br />

Pergamena mm 584x362-367. Notaio: Cristoforus ut supra. Vengono nominati molti abitanti di<br />

Calavino. - Primus terminus est versus portum Sarche noviter factum per prelibatum dominum<br />

Gratiadeum, penes quem portum [traghetto] est hospitium dela Sarcha et distat a longe dictus primus<br />

terminus a turre dicte ecclesie s. Marie de la Sarcha per octo passus mensuratos et distat etiam a ramono<br />

Sarche per octo passus vel circa penes nunc ramonum prefatum dom. Bonfortus prior fecit certas rostas<br />

pro reparatione iurium dicte ecclesie s. Marie dela Sarcha, tercius vero terminus est versus meridiem, alii<br />

vero termini versus mane et ultimus terminus est versus Toblinum penes lacum Toblini directe per<br />

medium turis Toblini.<br />

18. Anno 1424, die lunae 17 iulii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Exemplar non<br />

authenticum investiturae datae a domino Alexandro episcopo tridentino electo confirmato nobili<br />

viro ser Francisco de Campo de parte sua ipsum tangente in castro Campi, item de Doso et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

548


Capsa 34<br />

castellancia de Merlino sitis in plebatu Boni; item de dosso sive castellancia de Toblino; item de<br />

decima et iure decimationis in plebatibus et territoriis Archi, Lomassi, Blezii, Boni et Randenae.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

19. Anno 1513, die 16 iulii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus ad annos quinque locat pro florenis renensibus 40 singulis annis persolvendis lacum<br />

sanctae Maxentiae in Toblino, his additis conditionibus quod conductores omnes pisces quos<br />

capient magistro coquine sue vendere libram subtilem a s. Michaele ad s. Georgium pro duobus<br />

grossis et a s. Georgio usque ad s. Michaelem pro quatrinis octo, exceptis scardulis quas semper<br />

uno grosso vendere teneantur. Quidquid magister coquine noluerit, aliis vendi possit et quando<br />

pisces ad castrum detulerint venales, ipsis conductoribus deferentibus prandium dabitur et nil<br />

ultra.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

20. Anno 1509 indictione 12, die sabati 24 martii, in curtivo de retro monasterium ecclesiae<br />

s. Mariae de la Sarcha, praesentibus fratre Mauro de Mantua ordinis Celestinorum priore in<br />

dicto monasterio, fratre Clemente dicti ordinis, domino Iohanne Baptista Piloso de Thesino,<br />

Iohanne Baptista Cariolo capitaneo in Toblino. - Domini Hieronimus Landrianus mediolanensis<br />

totius ordinis Humiliatorum generalis ad praesens residens in civitate Tridenti, Christophorus de<br />

Thono eques capitaneus Tridenti, Karolus Trappen et Fridericus Has vicarius in Bulzano arbitri<br />

et amicabiles compositores concorditer assumpti per partes videlicet per reverendissimum<br />

dominum Georgium episcopum tridentinum nomine et vice ecclesiae suae tridentinae et<br />

nobilem dominum Iohannem Gaudentium de castro Madrucii et Bernardum de Groselis de<br />

Lasino tanquam sindicos universitatis villarum Calavini, Madruci et Lasini praefati<br />

reverendissimi domini subditorum ex una parte et magnificum ac generosum dominum<br />

Girardum comitem et dominum Archi nomine proprio et dominorum Antonii, Alexandri et<br />

Vincivere fratrum suorum et Antonium Zantonum de Dro sindicum universitatis villarum Dro et<br />

Cinige subditorum praefatorum dominorum comitum ex altera parte, ad cognoscendum et<br />

definiendum causam et differentiam inter ipsas partes vertentem causa et occasione<br />

iurisdictionis sive confinium ipsarum partium in loco vocato a la Sarcha. Cuius compromissi<br />

tenor sequitur ibi.<br />

Unde antedicti arbitri perpensis et examinatis omnibus suam proferunt definitivam<br />

sententiam constitutis terminis incipiendo a loco crucis.<br />

Eodem anno, die sabati ultima martii in civitate Tridenti in contrata burgi novi in domo<br />

heredum quondam reverendi domini Andree de Facinis olim canonici tridentini in qua ad<br />

praesens residet reverendus dominus Hieronimus de Landriano arbiter, praesentibus etc. -<br />

Coram eodem praedicte partes quibusdam articulis controversis et in praelaudata sententia<br />

reservatis renunciarunt et ea capitula voluerunt esse irrita et pro non expressis et publicatis.<br />

Eodem anno, die iovis 12 aprilis in via publica ante domum hospitii Sarcae, praesentibus<br />

dominis presbiteris Iohanne de Oriolis plebano in plebe Lomasi, Pelegrino de Amatis de Mantua<br />

vicario in plebe Calavini et fratre Mauro priore. - Magnificus dominus Christophorus de Thono<br />

a caeteris arbitris deputatus ad fixionem terminorum iuxta praedictam sententiam devenit, ut ibi.<br />

Pergamena mm 994x520. Notai: Antonius f.q. Iacobi Carioli; Florianus q. Bartolomei notarii de<br />

Rufalcatis civis de Archo.<br />

21. Dominus Melchior de Facinis legum doctor respondet reverendissimo domino episcopo<br />

tridentino in feudis non habere locum ius accrescendi, allegatis legibus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

549


Capsa 34<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

22. Dominus Galasus de Campo suppliciter petit a reverendissimo domino tridentino<br />

investituram suorum feudorum de castris Campi et Toblini cum omnibus decimis, iuribus etc. ad<br />

dicta castra spectantibus, sicut antecessores ipsius et ipse successive investiti fuerunt.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

23. Reverendissimus dominus tridentinus locavit Baptistae Cariolo civi tridentino ad<br />

libitum castrum Toblini cum possessionibus, iuribus etc. solvendo annuatim staria 60 frumenti,<br />

140 siliginis, plaustra 6 vini dulcis et medietatem totius olei.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

Castelmanum<br />

24. Anno 1390 indictione 13, die dominico 11 septembris in villa Prati plebis Banalli. -<br />

Ibique convocatis hominibus villarum mediae plebis Banalli interioris versus Catrummanum,<br />

scilicet de villis Andogni, Orsini, Olasii, Senasii, Perdignay, Bregii, Prati et Pruxe fecerunt et<br />

constituerunt infrascriptas postas et ordinamenta: primo quod omnes et singuli homines<br />

habitantes in villis suprascriptis cuiuscumque conditionis et qualitatis qui in futurum venderent<br />

vinum in vindemiis vel bladum aliquo alio tempore chapitanio Castrimanii qui nunc est vel in<br />

futurum erit, quod omnes illi homines qui vendunt, suis expensis conducere teneantur ad dictum<br />

Castrummanum pena centum soldorum denariorum parvulorum tridentinorum pro quolibet<br />

contrafaciente et qualibet vice, cuius penae medietas attribuatur domino vicario Iudicariae etc.<br />

Eodem anno, die mercurii 16 novembris in villa Stenici. - Dominicus viator retulit se alta<br />

precona voce cridasse et denunciasse in villa Ranzii et in omnibus aliis villis mediae plebis<br />

Banalli interioris ex parte domini Iohannis vicarii in Iudicaria quatenus omnes et singulae<br />

personae dictarum villarum contradicere volentes compareant die mercurii proximo ad octo si<br />

contradicere volunt quod non confirmetur edictum et regulas factas per dictam communitatem.<br />

Eodem die nobiles et potentes viri domini Franciscus dictus Grayfenstainer de Bulzano et<br />

Iohannes dictus Chel quondam nobilis et egregii militis domini Henrici de dicto loco Bulzani<br />

vicarii ac publice ius redentes in suprascripto loco Stenici in civilibus et criminalibus causis de<br />

hominibus Iudicariae pro ecclesia tridentina et eiusdem ecclesiae rectoribus, confirmarunt et<br />

approbarunt suprascriptas postas et ordinamenta.<br />

Pergamena mm 628x235-240. Notaio: Antonius q. ser Gulielmi de Gaudento plebis Lomasii.<br />

Testimoni: Bechinus q. Abriani de villa Bayoy plebis Blezii, Dominicus dictus Micheta q. Ognabeni de<br />

villa Poe, Michael dictus Zentilinus q. Delaiti de villa Andogni, Bonaventura frater Zentilini, Bonaventura<br />

dictus Balota q. Iacobini de Andogno. - Elenco dei vicini.<br />

Vivaldus dictus Tamburlus de villa Baoni inferioris plebis Blezii.<br />

Delaitus q. Petri dicti Boseti de Olaso, Moretus q. Otolini dicti Galefi de Orsino, Comenzabenus de<br />

Glaiolo, Otolinus dictus Gibotus.<br />

25. Anno 1661, die 8 aprilis, Tridenti in castro Boni Consilii. - Sigismundus Franciscus<br />

archidux Austriae et episcopus tridentinus praecepit omnibus collonis bonorum allodialium<br />

haereditatis madrutiae quatenus omnes fructus et proventus cuiuscunqe generis deferre debeant<br />

Leodegario Morellio depositario ab excelsa superioritate deputato sub poena.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

550


Capsa 34<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

26. Anno 1541, die 4 ianuarii, Tridenti in arce Boni Consilii. - Christophorus episcopus<br />

tridentinus notum facit quod in ratione computus quos fecit Gulielmus de Vigulo capitaneus<br />

castri Manii et mutarius subtus dictum castrum et in Dimario, est debitor mensae tridentinae<br />

florenorum 125.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

27. Anno 1251, decima intrante octubri. - Dominus Odelricus quondam domini Gomponis<br />

de Madruzzo pretio 25 librarum veronensium liberavit a servitute et liberam declaravit<br />

Salomeam sororem Pasqualis quondam Girardini de Madruzzo ita ut imposterum potestatem<br />

habeat eundi et habitandi ubicumque voluerit.<br />

Pergamena mm 380x112-137. Notaio: Iohannes domini Henrici regis. Testimoni: Petrus<br />

archipresbiter plebis Randene, Iohannes q. Warimberti de Gaio, Martinus Blangus filius Verdasini,<br />

Pezolbonus filius Bonensigne de Verdasina.<br />

28. Anno 1541, die 29 septembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Cum dominus<br />

Gaudentius baro castrorum Madrucii, Avii et Brentonici, sacrae regiae romanae maiestatis<br />

consiliarius et camerarius ac serenissimorum principum Austriae etc. camerarius supremus<br />

obtinuerit ab universitatibus villarum Calavini, Madrucii et Lasini locum nuncupatum il Piano<br />

della Sarcha quem locum ad culturam reducere intendit etc. dominus Christophorus episcopus<br />

tridentinus ob graves expensas superinde faciendas et praecipue ad flumen Sarchae intra limites<br />

continendum, loca ipsa ad culturam reducenda fecit immunia et exempta ab omni solutione et<br />

prestatione cuiuslibet decimae accedente ad id totius capituli tridentini consensu etc.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Marius Alexander Zizo.<br />

29. Anno 1656. - Urbarium bonorum castri Madrucii etiam ad Sarcas, fuit petitum et etiam<br />

datum dominis baronibus de Gresta.<br />

Cartaceo, carte 8. In italiano.<br />

30. Circa annum 1694. - Positiones iuratae ab illustrissima domina marchionissa Mauritia<br />

Cristina uxore illustrissimi et excellentissimi Octaviani Balestrini marchionis de Carretto orta<br />

comitissa de Chialland et marchionissa Lenoncourtia contra illustrissimum et excellentissimum<br />

dominum comitem Antonium de Arberg super admissione ad feudum castri Madrutii.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente.<br />

31. Anno 1536. - Quaedam documenta expensarum factarum in reparatione castri Toblini<br />

per dominum Nicolaum de Acerbis ibidem capitaneum pro reverendissimo domino cardinali<br />

Bernardo episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

551


Capsa 34<br />

32. Anno 1536, 1537. -Expensae factae in castro Toblino in restaurationibus per dominum<br />

Bernardum episcopum tridentinum.<br />

Cartaceo, carte 144. - Vengono elencati anche molti uomini multati. - Giacomo da Mori e Giacomo<br />

Antonio da Pergine pittori.<br />

33. Anno 1537. -Expensae factae ad Sarcas per Bernardum episcopum tridentinum.<br />

Cartaceo, carte 2. - Ostaria dela Sarca. - Giacomo murar de Vezzano.<br />

34. Anno 1474, 7 may, Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus mandat Nicolao<br />

Bondeman massario Iudicariae solutionem laboris Antonello de Stenico in constructione muri in<br />

domo nova thelonei subtus castrum Manii et aliorum aedificiorum.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

35. Taxa dacii villae Andogni quod alias exigebatur in Rocheta subtus castrum Manii per<br />

capitaneum illius castri nomine ecclesiae tridentinae.<br />

Cartaceo, carte 4. Scritto del sec. XVI (1535 circa) rilevato da una pergamena più antica. - Si<br />

nominano anche i posti del dazio di Campiglio e Dimaro.<br />

36. Anno 1521, 23 novembris in castro Manii. - Ser Antonius quondam Martini de<br />

Seraphinis de villa Villae Banali tanquam mutarius et conductor castri Manii consignavit bona<br />

mobilia dicti castri domino Guielmo quondam domini Georgii de Vigulo Vattarii civi tridentino<br />

tanquam novo conductori et capitaneo ipsius castri Manii, quae bona ibi recensentur.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Bartholomeus Lutherinus de Stenico. - Testimoni: Marsoner canonico,<br />

Andrea Crivelli, Alessio lapicida e architetto, Giacomo detto Marusca da Glolo. - Due Scloppi<br />

manubriati; pulchra leticha; 5 schiopeti; troculum pro balistris incordandis; balote lapidee; due<br />

bimbardelle ex ferro cum zocco; largoni antiquissimi et ferati; tre cannoni cum zoco.<br />

37. Anno 1530, 9 aprilis, Tridenti. - Locatio facta a Bernardo episcopo tridentino Guilielmo<br />

de Vigulo civi tridentino castri Manii cum mutis Andogni et Imarii cum adiectis conditionibus<br />

in favorem communitatis Tridenti in cuius damnum vina forensia passim conducebantur per<br />

partes Andogni et Imarii.<br />

Manca.<br />

38. Anno 1661, prima iulii. - Transactio inter ecclesiam tridentinam et dominam<br />

marchionissam de Lenoncourt sive dominum marchionem Henricum eius filium super<br />

controversia exorta occasione feudorum olim madrutianorum.<br />

Pergamena mm 736x566. Sigilli tre aderenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

552


Capsa 34<br />

39. Anno 1660, die veneris 14 maii, Tridenti. - Cum nocturno tempore inter nuper<br />

praeteritas solis et lunae dies pluribus in locis civitatis Tridenti scriptura quaedam fuerit affixa<br />

in qua Ferdinandi Caroli Tyrolis comitis nomine tanquam domini territorialis totius comitatus<br />

Tyrolis et vigore quoque compactatorum, ius indubitatum ipsum habere praetendebatur in et<br />

super haereditate et bonis madrutianis eo quod etiam illa familia fuerat immatriculata in dicto<br />

comitatu, ideoque vetabatur ne capitulum quicquid in ea se ingereret vacante sede, neque<br />

procurator haeredis bonorum illorum coram capitulo comparere deberet, cui scripturae erant<br />

subscripti dominus Ioannes Dominicus comes in Wolchenstaein archiducis delegatus et Ioannes<br />

Paulus Hocher pariter delegatus: hinc capitulum tridentinum contra talem scripturam tanquam<br />

iniustam et iurium tridentinae ecclesiae et capituli derogativam protestatur, adductisque<br />

rationibus comprobat illius haereditatis causam ad se spectare.<br />

Cartaceo, carte 13.<br />

40. Scriptura in qua enumerantur et recensentur praetensiones quas habet mensa ecclesiae<br />

tridentinae super haereditate madrutia pluribus ex titulis.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Seconda metà del sec. XVII.<br />

41. Consultatio quod feuda castrorum Nani, Madrutii et Toblini cum eorum iuribus ob<br />

mortem domini Caroli Emanuelis episcopi tridentini episcopali mensae aperta et devoluta sint<br />

eorumque utile dominium cum directo consolidatum exclusis foeminis.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

42. Anno 1615. - Institutio beneficii super capella madrutia in ecclesia parochiali Calavini<br />

facta per dominum comitem Gaudentium columnellum Madrutium in executione testamenti<br />

domini Fortunati eius patris cum reservatione iuris patronatus, cum descriptione bonorum<br />

assignatorum et cum onere perpetuo celebrandi super altare eiusdem capellae singula quaque<br />

hebdomada Missas quinque et finita Missa recitandi requiem super sepultura cum aliis<br />

orationibus pro defunctis, faciendo in Missa commemorationem eorumdem.<br />

Manca.<br />

43. Anno 1660. - Inventarium haereditatis relictae per quondam dominum Carolum<br />

Emanuelem Madrutium episcopum tridentinum in quo describuntur bona mobilia et immobilia,<br />

affictus, libri etc. quae reperta sunt in Madrutio et Toblino, eorumque pertinentiis.<br />

Cartaceo, carte 38. - Mobili, artiglieria, libri ecc.<br />

44. Anno 1662, die 7 iulii. - Inventarium scripturarum ad castrum Toblini spectantium ex<br />

madrutiana haereditate et quae domino comiti Gaudentio Fortunato de Wolchenstain fuerunt<br />

traditae et assignatae tanquam successori in illo feudo.<br />

Cartaceo, carte 12. Sigillo aderente Wolchenstein.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

553


Capsa 34<br />

45. Inventarium seu descriptio scripturarum omnium ad haereditatem madrutiam<br />

spectantium quae a scripturis mensae episcopali spectantibus fuerunt separata et domino Morelli<br />

consignatae.<br />

Cartaceo, carte 14. (scritte 9).<br />

46. Anno 1565, 8 aprilis in villa Supramontis. - Homines communitatis Supramontis ad<br />

petitionem domini Francisci Alexandrini canonici et consiliarii tridentini concesserunt domino<br />

Nicolao Madrutio passum ut conducere possit foenum ex Bondono per loca ipsorum hominum,<br />

ipsi tamen soli domino Nicolao et non aliis.<br />

Pergamena mm 515x780-810. Notaio: Gulielmus Callavinus.<br />

47. Anno 1448, 12 ianuarii, Tridenti. - Compositio seu arbitramentum factum ab Henrico<br />

de Morsperg capitaneo generali Tridenti et castri Ivani pro domino Sigismundo Tyrolis comite,<br />

Michaele de Coredo et Bonaventura de Calapinis de Tridento pro litibus et controversiis inter<br />

dominos Nicolaum, Riprandum, Federicum et Ioannem fratres filios quondam Gulielmi de<br />

castro Nani ratione divisionis bonorum paternorum et maternorum tam spectantium ad castrum<br />

Nani quam ad castrum Madrutii et aliorum. Unde dicti compromissarii ad suam sententiam<br />

devenerunt et bonorum divisionem pro quolibet fratre constituerunt poena transgressoribus<br />

imposita.<br />

Pergamena mm 615x464-470. Notaio: Nicolaus f.q. Petri Balduini de Capris de Tridento. In contrata<br />

fontis s. Martini de subtus cantonum in stuba hospitii ab Aquila domini Gratiadei de Campo.<br />

48. Anno 1452, ultima iulii in villa Tassulli. - Arbitramentum factum per dominum<br />

Balthassarem quondam ser Fedrici de Molaro et magistrum Ioannem Henricum de Ambulo<br />

arbitratores electi a domino Nicolao et Ioanne fratribus de castro Nani occasione controversiae<br />

inter ipsos ortae ratione divisionis bonorum suorum, qui suam sententiam et amicabile<br />

concordium protulerunt videlicet quod castrum Nani cum omnibus iuribus et bonis existentibus<br />

in vallibus Ananiae et Solis possideantur a domino Nicolao, excepto manso et bonis Rali, bona<br />

vero Madrutii una cum mansu et bonis Rali sint domini Ioannis.<br />

Pergamena mm 545x172-187. Notaio: Simon q. Federici de Balestris de Tresso.<br />

49. Anno 1452, 27 iulii in villa Nani. - Arbitramentum et compositio facta a domino<br />

Balthassare quondam domini Fedricii de Molaro, magistro Ioanne Ciroico de Ambulo et domino<br />

Ioanne quondam Riprandi de castro Clexii arbitratoribus electis a dominis Nicolao et Ioanne<br />

fratribus de castro Nani super eorum differentiis in divisione bonorum suorum.<br />

Pergamena mm 566x313-320. Notaio: Simon de Tresso ut supra.<br />

50. Anno 1631, 2 iulii. - Exemplar venditionis factae a Bartholomaeo quondam Dominici<br />

de Margoneris de Margono iurisdictionis castri Toblini unius petiae terrae pro 45 renensibus et<br />

cum onere livelli solvendi annuatim unum minellum castro Toblini ser Iacobo Faesio de<br />

Fravetio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

554


Capsa 34<br />

51. Anno 1642, 15 martii in castro Toblini. - Transactio inter comitissam Philibertam<br />

Madrutiam et homines Calavini, Madrutii et Lasini in materia piscationis fluminis Sarchae,<br />

pasculi et incisionis lignaminum ac transitus alicuius viae, quod videlicet piscatio Sarchae per<br />

totam longitudinem Rauten usque ad pontem sit reservata dominae comitissae et successoribus,<br />

reliqua vero piscatio fluminis sit libera utrique parti; quod pascua existentia intra confinia<br />

bonorum dictae comitissae sicut lignorum incisio ipsi dominae comitissae sint reservata et<br />

pasculari tantum possint a dictis communitatibus tempore a statuto praescripto; quod via longa<br />

sit omnibus publica et quilibet transire possit cum curribus et equis mensibus novembris,<br />

decembris, ianuarii, februarii, martii et aprilis, in aliis vero mensibus per eam nullus transire<br />

possit.<br />

Cartaceo, carte 7. Notaio: Vigilius Travaionus. In italiano.<br />

52. Anno 1583, 14 decembris in castro Madrutii. - Sententia Aliprandi Madrutii uti regulani<br />

maioris Callavini pro controversia inter communitatem Padrignoni et Franciscum a Prato<br />

fabrum ferrarium Vezzani causa et occasione alvei aquae decurrentis a Calavino et venientis<br />

subtus pontem in loco dicto Pende in pertinentiis et inter confines Padrignoni et Calavini, qui<br />

faber ferrarius praetendebat se esse aggravatum respectu nonnullarum terminationum etc.<br />

Decisum fuit quod dictus faber ferrarius teneatur facere alveum rugiae incipiendo a ponte de<br />

Pende iuxta terminos fixos usque ad lacum et si rugia inundaret, teneatur reducere rugiam suis<br />

expensis in suum alveum et tenere alveum excavatum. Si vero inundatio esset extraordinaria,<br />

tunc communibus expensis damna reparari debent; quod communibus expensis figantur termini<br />

iuxta signa ipsis partibus ostensa. Sportulae vero aequaliter solvantur.<br />

Manca.<br />

53. Anno 1645 etc. - Processus criminalis et aliae scripturae spectantes ad castrum Madrutii<br />

pro defensione iurium suorum.<br />

Cartaceo, carte 9. Interrogatio in italiano. Questioni di pesca.<br />

54. Anno 1503. - Acta quaedam iudicialia in causa vertente inter reverendum dominum<br />

Paulum de Crottis archidiaconum ecclesiae tridentinae tanquam rectorem et plebanum ecclesiae<br />

s. Mariae de Calavino ex una, et dominum Ioannem Gaudentium de castro Madrucii ex altera<br />

super iure percipiendi decimam ex novalibus.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

555


Capsa 35<br />

CAPSA 35<br />

Spaur. Medium Coronae et s. Petri. Sporum antiquum sive Belfortum (57)<br />

1. Anno 1231 indictione 4, die martis 3 exeunte iulio, in Tridento in palatio episcopatus,<br />

praesentibus Iacobo et Trentino iudicibus, domino Iohanne de Perzino, Vualla de Mezo,<br />

Olurado de Mezo et aliis etc. - Coram domino Gerardo episcopo tridentino et eius precepto<br />

iuraverunt quidam manifestare iura et raciones domini episcopi et episcopatus in Mezo et<br />

dixerunt dominum episcopum habere duo prata ad Grumum. Item aliud pratum apud Navem.<br />

Item unum pratum in Roncole; item datum fuit domino episcopo Salamoni per communitatem<br />

Mezi unam presam que est ultra 20 plodia terre in capite paludis de Mezo. Item datum fuit<br />

eidem domino episcopo Salomoni per communitatem Mezi unum alium pratum ad Cogolugum<br />

inter Zanbanas. Item habet caniparius 2 plodia terre ad Albarum subtus Navem. Item 3 plodia<br />

terre ad Ulmum; item 2 plodia terre ad vaudum; item in Salsedo unum plodium prati; ibidem<br />

duo plodia prati; item 3 plodia terre in Mezana in capite paludis apud viam de vachis. Item habet<br />

mansum quondam bobulki. Item habebat hominem qui vocabatur Malfatus cum tribus plodiis<br />

vinearum ubi dicitur Paquarum et aquae Nusii illas dissipavit. Item Suezus qui fuit homo domini<br />

episcopi et habebat unum bonum vineale ad lintidarium et dabat medietatem vini et dissipatum<br />

est et terram ubi vineale erat caniparius locavit.<br />

Pergamena mm 466x117-122. Elenco di possedimenti a Grumo, Nave s. Rocco, Mezzolombardo.<br />

Nominato il notaio Tomasino. - Vadum de s. Maria apud moliam. Terra mortiza.<br />

2. Anno 1264 indictione 7, die mercurii 9 intrante ianuario. - Dominus Arnoldus parvus de<br />

Mezo, Bontempus de sancto Petro, Henricus Todesche, Federicus Marchelde de Mezo per<br />

sacramentum manifestaverunt raciones episcopatus gastaldie Mezi pertinentes: dicentes quod<br />

Fay pertinet ad ipsam gastaldiam, excepta curtalta et quod ipsa gastaldia habet iurisdictionem<br />

super quosdam homines de Vervo, Prio, Miyano in loco Spori, Tusso et in Mez a parte Coronae;<br />

prosequuntur enumerando mansus, terras, redditus, servitia, rimanias et alia quae sunt iuris<br />

episcopatus quaeque plura sunt.<br />

Pergamene due unite: mm 470x142; 270x143. - Isabella et filii sui Aymericus, Delaidus et Henricus<br />

debent bugatare farinam et calefacere furnum ac coquendum panem domini Episcopi. Filii q. Tarulfi<br />

Rubei, Amelgosus et Bontempus sunt piscatores episcopi. Duo mozoli frumenti, surgi et siliginis.<br />

3. Anno 1339, die 25 februarii in Tyroli. - Orta controversia super iurisdictione Mezii,<br />

dominus Iohannes Karinthie dux, Tyrolis et Goritie comes, advocatus etc. sententiam profert in<br />

favorem domini Nicolai episcopi Tridenti quem amicum suum carissimum vocat et iubet<br />

communitati hominum de Metz ut ipsi domino episcopo obediat.<br />

Pergamena mm 218x300.<br />

4. Anno 1353, die 14 intrante augusto, Bozani. Eberlinus iudex dedit auctoritatem<br />

exemplandi litteram tenoris infrascripti.<br />

Anno 1350 indictione 3, die martis 6 aprilis, Tridenti super scallas palacii Tridenti. -<br />

Ibidem Nichelle quondam domini Zelemie de Sporo solempniter et ex certa scientia promisit<br />

Adelpreto Thethonico massario vallis Ananie recipiente nomine nobilis domini Gualterii de<br />

Auchslitz capitanei Tridenti pro illustri et magnifico principe domino domino Ludovicho<br />

marchione brandenburgensi, Karinthie duce, Tyrolis et Goritie comite et ecclesiae tridentinae<br />

defensore et advocato, gerentisque totum episcopatum tridentinum et ipsam ecclesiam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

556


Capsa 35<br />

tridentinam, observare et conservare confines sibi Nichele datas et non venire nec redire nec<br />

etiam intrare episcopatum tridentinum usque ad beneplacitum voluntatis dicti domini capitanei<br />

vel praefati domini tyrolensis. Insuper nihil agendi vel tractandi contra eos qui causam dederunt<br />

et operam ipsum Nichele capiendi et carcerandi sub pena; fideiussoribus hominibus de valle<br />

Ananie et specialiter ac principaliter dominus Hycelinus quondam domini Zordani etc. Insuper<br />

dictus Nichele refutavit et resignavit in manibus dicti Adelpreti massarii omnia bona sua ex eo<br />

quia praefatus dominus capitaneus ex gratia speciali ipsum de carceribus relaxavit, in quibus<br />

intrusus fuerat occasione quorundam delictorum per ipsum Nichele commissorum.<br />

Pergamena mm 557x335-340. Notai: Willehalmus q. Otolini notarii in Bozano; Franciscus q. Marci<br />

de Avolano; Henricus f. q. Dyeclini de Mülbacho. - Testimoni: Desideratus q. Semperboni de Alla, Petrus<br />

de Yseria, Idasius q. Bonifacii apothecarii de Tridento, Iohannes q. Salomonis de Caldeno (sic).<br />

5. Anno 1441 indictione 3, die mercurii 15 februarii, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

praesentibus nobilibus viris Petro Rentz vicario in spiritualibus Tridenti, Sigismundo de Sporo<br />

vicario vallium Annaniae et Solis. - Dominus Alexander tituli s. Laurentii in Damaso presbiter<br />

cardinalis sanctae romanae ecclesiae patriarcha aquilejensis, administrator episcopatus tridentini<br />

ac per Germaniam et aquilejensem provinciam legatus de latere etc. Dominus feudi de quo<br />

agitur, cognoscit et sententiam fert super controversia inter homines et commune ville novi<br />

Mezii corone, Grumi et Rovredi a luna ex una parte agentes et petentes et quemdam<br />

Sigismundum dictum Saibandt de dicto Rovredo a luna pro utili dominio et Gotardum de<br />

Castrocorone pro directo ex altera, condemnando in contumaciam ipsum Saibandt ad omnes<br />

expensas et concedendo hominibus de Mezio etc. quod possint ire ad capiendam possessionem<br />

bonorum communalium quae ipse Saibandt occupaverat.<br />

Pergamena mm 490x480. Notaio: Wilhelmus Polz clericus aquilegensis diocesis. Testimoni:<br />

Christoforus de Molveno, Leonardus a Sale civis tridentinus.<br />

6. Anno 1517 indictione 5, die lunae 2 februarii in villa Metii s. Petri. - Ibidem Petrus filius<br />

quondam Martini Schari, Mathaeus filius quondam Iohannis Rose de Ambulo vallis Annaniae et<br />

Bartholomeus filius quondam Iohannis Hendrici tanquam iurati et rectores communitatis de<br />

consensu aliorum vicinorum constituerunt ser Antonium notarium filium quondam ser<br />

Micheloti, ser Simonem filium quondam Gotardi Morati et ser Michaelem Mattuelam, omnes de<br />

praedicto Metio, suos veros procuratores in omnibus suis causis, specialiter in questionibus<br />

vertentibus inter magnificos cives et consules civitatis Tridenti pretextu et occasione<br />

prohibitionis quam faciunt contra ipsos de Metio quod ipsi de Metio non possint conducere<br />

vinum in civitatem Tridenti ad vendendum vel causa vendendi etc. ad comparendum coram<br />

domino Bernardo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 625x182-187. Notaio: Iohannes Delavantius q. Iacobi Rubini de Medio s. Petri.<br />

7. Anno 1517 indictione 5, die veneris 22 maii, Tridenti in contrata s. Martini sive<br />

hospitiorum magnorum. - Coram nobili domino Ioanne Gaudentio de castro Madrucii tanquam<br />

commissario electo inter reverendissimum Bernardum episcopum tridentinum parte ex una, et<br />

dominos de Sporo nempe nobilem dominum Simonem de Sporo pro se et suis fratribus parte ex<br />

altera, super controversia iurisdictionis feudalis de quibusdam domibus et hominibus in villa<br />

Medii s. Petri causam agente pro domino episcopo spectabili iuris utriusque doctore domino<br />

Ioanne Antonio de Thesino tanquam advocato, et domino Requiliano Urtica brixiensi tanquam<br />

procuratore. Fit examen quorumdam testium ea super causa.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

557


Capsa 35<br />

Cartaceo, carte 32. In domo hospitii Corone et habitaione Stefani Pronch hospitis. Testimoni: Simon<br />

de Bernardo, Petrus de Queta, magister Antonius murarius habitatores Metii s. Petri, Simon Moratus de<br />

Mezo, Thomas q. Iacobi Thome de Caldonatio habitatores Metii; Dominicus q. Petri de Valle Tellina<br />

habitator Mecii, Iohannes Fanzinus de Valle Tellina, Salvator q. Petri boarii de dicto loco Mecii, Petrus<br />

Scarius et Paulus Martini textoris de Mezio. – et extra dictum nemus ubi sunt dicti muri castri dirupti...<br />

8. Anno 1517 indictione 5, die veneris 29 maii, in villa Mecii s. Petri, praesentibus domino<br />

presbitero Ioanne de Monaunis de Clesio vicario ecclesiae s. Petri etc. - Coram magnificis et<br />

generosis dominis Ioanne Gaudentio de castro Madrucii, Christophoro de Thono milite<br />

capitaneo Tridenti, Baldessare de castro Clesii capitaneo vallium Annaniae et Solis, Antonio de<br />

Thono et Bernardino de Thono fratre ipsius domini Christophori convenerunt procuratores<br />

domini episcopi Tridenti dominus Antonius Lilius de Queta et Requilianus de Urticis procurator<br />

fisci ex una, et domini de Spauro ex altera, quod predicti domini tanquam arbitri et arbitratores<br />

amicabiliter sine forma iudicii componere debeant controversiam inter dictas partes agitatam<br />

occasione declarandi certa confinia iurisdictionis mansuum seu locorum de quibus fit mentio in<br />

concordio facto olim inter dominum Georgium de Naydech quondam episcopum tridentinum et<br />

dominum Aliprandum de Sporo uti seniorem etc. Itaque in executionem dicti compromissi<br />

praefati domini arbitri suum laudum proferunt et dicunt:<br />

1. Dossum buschivum dictum el Castelaz, germanice Purgstol, in quo alias fuit certum<br />

castrum situm in pertinentiis ville Mecii s. Petri infra hos confines etc. spectare et pertinere pro<br />

iurisdictione, dominio et superioritate tam in civilibus quam criminalibus ad praefatos dominos<br />

de Spauro, salvo quod talis iurisdictio non excedat medietatem viae existentis a parte inferiori<br />

versus mane.<br />

2. Dicunt spectare ad ipsos dominos de Spauro iurisdictionem etc. tam in civilibus quam<br />

criminalibus domorum et locorum nempe unius domus dictae la casa de Beth cum uno orto,<br />

positae in dicta villa Mecii in loco dicto a Chanchul; item unius domus dictae la Casa de<br />

Bolzarin site in dicta villa cum uno broyleto, apud domum Adae de valle Solis quae est fundata<br />

super pertinentiis praedictae domus et iurisdictionis dominorum de Sporo et ad ipsos dominos<br />

pertinere. Item unius domus Ioannis quondam Blasii Vigilii de dicto loco Mecii cum uno orto et<br />

curtivo contiguis.<br />

3. Dicunt quod praefati domini de Spauro recognoscere debeant in feudum a domino<br />

episcopo tridentino et eius successoribus omnia loca superius descripta nec non alia bona de<br />

quibus alias dicti domini de Spauro investiti fuerunt ab ecclesia tridentina et quod de eis<br />

recipere teneantur investituras a praelibato domino episcopo tridentino et eius successoribus.<br />

4. Dicunt caeteras domos, molendina, aedificia, vias etc. et quaecunque alia existentia in<br />

villa et pertinenciis ville Mecii spectare tam civiliter quam criminaliter quantum ad<br />

superioritatem et iurisdictionem ad reverendissimum dominum tridentinum et eius successores.<br />

5. Dicunt praefatos dominos de Sporo non debere neque posse habere vel exercere aliquam<br />

iurisdictionem in villa Mecii et eius pertinenciis extra loca et confinia super descripta; salvo<br />

quod possessores dictorum locorum possint intra illa confinia ampliare domos et fabricare, et<br />

salvo iure regulandi praefatis dominis de Sporo spectante in dicta villa. In omnibus aliis<br />

capitulis suprascriptum concordium approbant et annullant quoddam instrumentum rogatum<br />

manu Francisci notarii quondam Bonaventurae de Molveno sub anno 1358 indictione 5, die<br />

iovis 8 marcii. Partibus ab expensis absolutis.<br />

Pergamena mm 537x490. Notaio: Simon q. Girardi Mirana civis trid. - in prato contiguo et spectante<br />

canonice ecclesie s. Petri de Mecio presentibus Simone q. Petri Thomei de Ambulo, Melchiore q. magistri<br />

Mafei sutoris. - un tovo da tovezar la legna.<br />

9. Anno 1527 indictione 5, die mercurii 28 augusti, Tridenti in saletta extra cancellariam<br />

castri Boni Consilii. - Quum iam diu versa fuerit et de praesenti verteretur lis et differentia inter<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

558


Capsa 35<br />

universitatem hominum villae Mezii s. Petri et universitatem hominum villae Mezii Coronae<br />

occasione fluminis Nucis et de modo reparandi ab utraque parte etc. Reverendissimus dominus<br />

episcopus tridentinus volens per modum concordii providere, commisit magnifico et generoso<br />

equiti domino Francisco de Castro alto capitaneo suo Tridenti et domino Andreae de Regio<br />

doctori talem causam ad componendum: qui domini commissarii viso loco differentiae in<br />

praesentia etiam generosi domini Georgii de Firmiano equitis et domini iurisdictionis Mezii<br />

Coronae una cum hominibus utriusque universitatis et habito colloquio super huiusmodi<br />

compositione facienda, ambas partes ex ipsarum consensu concordarunt et composuerunt<br />

assignato alveo pro dicto Nucis flumine atque statuto modo quo ambae partes possint repagula<br />

construere et se defendere ab innundatione dicti fluminis, prout in hoc instrumento habetur.<br />

Pergamena mm 654x180. Notaio: Iohannes Iacobus Callavinus q. Iohannis de Gayfis. - facere<br />

alveum per isclam.<br />

10. Anno 1532 indictione 5, die martis 23 aprilis in villa Zambanae, prasentibus generoso<br />

domino Sigismundo de Sporo etc. - Coram generoso domino Francisco Castelalto equite<br />

capitaneo Tridenti et magnifico Antonio Thesino tanquam commissariis deputatis a<br />

reverendissimo et illustrissimo domino episcopo tridentino constituti sindici et procuratores<br />

villarum Trilaci et Zambanae, praesente etiam generoso domino Odorico domino Sporii super<br />

controversia occasione confinium communium utriusque partis. Qui magnifici domini audita<br />

ipsarum partium instantia et consideratis etc. obtulerunt se ad dictam differentiam terminandam<br />

per modum concordii: ad quod perficiendum quaedam prius statuerunt capitula quae a partibus<br />

fuerunt approbata cum promissione ratificationis: ac subinde praedicti domini commissarii ad<br />

terminorum seu confinium assignationem devenerunt appositis signis, prout in hoc instrumento<br />

describitur.<br />

Anno 1533 indictione 6, die iovis 24 iulii in loco termini primi. - Ibique egregius dominus<br />

Antonius de Gratiadeis notarius civis Tridenti una cum Mapheo Martini sindico et procuratore<br />

universitatis villae Trilaci requisivit magnificum dominum Antonium Thesinum consiliarium<br />

domini episcopi tridentini quatenus vigore commissionis sibi factae de et super plantatione<br />

terminorum facienda dividentia communia ipsius villae Trilaci ex una et communis Zambanae<br />

et Fay, iuxta sententiam; et hoc in contumaciam hominum Zambanae et Fay. Qui magnificus<br />

dominus commissarius visis etc. ad dictorum terminorum fixionem devenit, prout ibi latius<br />

continetur et describitur.<br />

Anno 1535 indictione 8, die iovis 22 aprilis. - Quum ad quaerimoniam hominum communis<br />

Fay et Zambanae dicentium se fuisse enormissime laesos in terminatione facta ut supra,<br />

reverendissimus et illustrissimus dominus cardinalis episcopus tridentinus decrevit dictum<br />

locum differentiae vertentis de novo revideri pro bono pacis et concordiae et ad tollendum omne<br />

gravamen, si quod est, et ad talem revisionem faciendam deputaverit reverendum dominum<br />

Albertum de Albertis de Enno vallis Annaniae, doctorem et ecclesiae tridentinae canonicum ac<br />

in spiritualibus vicarium generalem dioecesis tridentinae, nec non magnificum et clarissimum<br />

dominum Antonium Tesinum ac reverendum dominum Antonium de Piccolis, qui domini<br />

commissarii dictam loci inspectionem fecerunt. Tandem ad quandam moderationem dictorum<br />

terminorum devenerunt, quibusdam relictis, aliis mutatis prout ibi: consentientibus partibus et<br />

consensum praebentibus; remanentibus firmis aliis omnibus in praecedenti sententia constitutis<br />

quae in hac non fuerunt moderata.<br />

Manca.<br />

11. Anno 1429 indictione 7, die martis 3 maii in burgo s. Michaelis comitatus Cunispergi. -<br />

De mandato facto per magnificum et excelsum principem et dominum Fridericum ducem<br />

Austriae, Stiriae, Charintiae, Carniolae, comitemque Tyrolis nec non ecclesiarum tridentinae et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

559


Capsa 35<br />

prixinensis in temporalibus advocatum etc. omnibus officialibus ut debeant admonere testes<br />

quos nobiles viri dominus Leonhardus Schenk, Gottardus et Swaykel fratres de Metzio Coronae<br />

sancti Gottardi duxerint nominandos: honorabilis vir ser Martinus vice capitaneus castri<br />

Cunispergi pro nobili et potenti milite domino Henrico de Mosperg ibidem honorabili capitaneo<br />

testes illos admisit super causa vertente et iam diu versa inter communitatem villae Metzii s.<br />

Gottardi ex parte una, et communitatem villae Metzii s. Petri ex parte altera praetextu et<br />

occasione meatus sive cursus aquae fluminis Nossi labentis inter ipsas communitates et super<br />

confinibus, iure pasculandi etc. Sequitur examen testium.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Iohannes filius ser Hainrici Pas de Jugo; Iohannes (Impoll) de Scharden.<br />

Testimoni dell'atto: Osvaldus Seng, Ieorgius mazelator q. Friderici de Selboch, magister Hainricus faber,<br />

Gulielmo Ostele, Petrus Confortinus. Testimoni interrogati: Ulricus Sorn de monte Athesis; Iohannes<br />

Zuchschwertt de Presano; Christel Swob de Grumo; Georgius Solers de intalo (località di Pressano),<br />

Iohannes Misar dictus Durenpach de Faedo; Federicus a Quercu (dal Rover) de monte Athesis; Petrus de<br />

Pressano; Iohannes q. Michaelis a quercu (dal Rover) de monte Athesis; Faytel de Sarding. Località detta<br />

cauda leporum (coa, cioè cova delle lepri) posta poco sopra il paese di Nave s. Rocco; Sänten, località<br />

sotto Grumo.<br />

12. Anno 1470, die 6 februarii. - Supplicatio hominum et personarum communitatis villae<br />

Mezi antiqui s. Petri contra homines communitatis villae Phay et communitatis villae Spori<br />

maioris qui ligna intra suos confines a prioribus caesa incenderant, armis aggressi fuerant etc.<br />

Cartaceo, carta 1. - in loco dicto in le sege sora Mura. Calcara ante 40 annos factam. Plures homines<br />

ville Phai cum balestris, lanzis et aliis armis... In loco ubi dicitur de sora lo pont s. Christophori et ubi<br />

supervenerunt homines communis ville Spori maioris, commissione dominorum potentum de Sporo castri<br />

Rovine...<br />

13. Reverendissimo domino tridentino scribit Iacobus Robini habitator Mecii s. Petri super<br />

uno casali in illis pertinenciis existente, quod in feudum petit ad construendum molendinum<br />

prout antiquitus aderat; sed quaedam controversia erat super aqueductu pro quo informat<br />

dominum episcopum, uti videtur, Iohannem Hinderpachium, ad hoc ut provideat.<br />

Cartaceo, carta 1. - uno manso cum una posta molendini antiquissimi dirupti, apparent tantum muri,<br />

in campanea Mezi ala teza.<br />

14. Anno 1484, mense ianuario. - Homines de Metio antiquo exponunt reverendissimo<br />

domino episcopo tridentino violentias illatas et vulnera inflicta atque pignora sublata per<br />

dominum Nicolaum de castro Firmiani castelanum castri Coronae de Metio novo in pertinentiis<br />

iurisdictionis ipsius domini episcopi et Metii antiqui s. Petri quibusdam hominibus de ipso<br />

Metio antiquo qui ligna caedebant et plaustra ducebant in praedictis pertinentiis, quas perperam<br />

ad se pertinere pertendebat dictus dominus Nicolaus. Petunt igitur opportunum remedium atque<br />

provisionem.<br />

Cartaceo, carte 2. In iscla longa. Grossa lite fra gli abitanti di Mezzolombardo e i Firmian dinastri di<br />

Mezzocorona. Un servo dei Firmian colpì Paolo Terlago cum una balista, bina vice admenando super<br />

capite et fregit caput. Ai messi di Mezzolombardo il Firmian rispose che piuttosto di permettere il taglio<br />

della legna in quel luogo potius vellet a lupis lacerari quam hoc pati. - Pancratius f.q. Endrici de Mezio<br />

antiquo aetatis 15 annis circa, iterante cum bobus et curru exonerato de Mezio versus Navem per viam<br />

consuetam, ad aliam isclam eorum de subtus, ubi dicitur a la Parte, ipso Pancratio existente super prato<br />

ser Ianesi notario, cum bobus et palustro exonerato apud aquam sive rugiam que servit molendini de<br />

Mezio. - Vennero quattro a cavallo, uno era Nicolò Firmian, armati di corazze, spade et ronchonis et<br />

balistris, presero buoi e carro, cum dicto puero fugente versus montem et viam publicam qua itur ad<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

560


Capsa 35<br />

Mezium super prato de le presse... sagittaverunt illum ad latus sinistrum et eum implagaverunt ad spinam<br />

et super capite duobus vulneribus cum magna sanguinis effusione.<br />

15. Supplicatio Dominici quondam Endrici de villa Mecii s. Petri contra dominos de Sporo<br />

qui eum impediebant aedificare molendinum quod in feudum habebat a revendissimo domino<br />

episcopo tridentino in pertinentiis Mecii sub annuo fictu stariorum 4 frumenti.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

16. Anno 1491 et sequentibus. - Fasciculus scripturarum super controversia confinium,<br />

proprietate montis Cede et piscatione lacus Molveni inter homines plebis Banali et dominum<br />

Bartholomeum Concinum capitaneum iurisdictionis Belforti et postea circa annum 1509 sub<br />

domino episcopo Georgio de Naydech ac tandem sub domino episcopo Bernardo, quo tempore<br />

dominus Sigismundus Contzinus erat dominus pignoratitius eiusdem iurisdictionis Belforti, sive<br />

antiqui Spori. Vide capsam 8 N° 40.<br />

Cartaceo, carte 19. Parte in italiano. - Fra i testimoni: Tomaso da Denno pievano in Tenno e<br />

Giovanni suo cappellano; Gabriele sacerdote abitante a s. Tommaso di Riva; prete Lorenzo veronese nella<br />

pieve di Banale; Bernardone veronese; Rainaldo abitante sopra Aldeno; Gabriele nella pieve di Gardumo;<br />

Pietro nel Banale; Andrea abitante a Tione.<br />

17. Anno 1633, die 16 aprilis ex castro Spauri. - Georgius Federicus baro a Spaur et Valler<br />

ad instantiam episcopi tridentini quod bannitos et suspectos in suis iurisdictionibus tolerare non<br />

debeat, promittit non permissurum huiusmodi malefactores in suis terris degere, quinimo eos<br />

captivari iussurum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

18. Anno 1672, die 16 februarii Tridenti in castro Boni Consilii. - Sigismundus Alphonsus<br />

episcopus tridentinus mandat tam iuratis Medii s. Petri quam aliis vicinis contrariis qualiter<br />

usque ad aliam deliberationem a quacumque innovatione abstineant et a quacumque<br />

determinatione quae auctoritatem suam eggrediatur; quod antequam deveniant ad electionem<br />

successorum octo diebus ante eligendis in cancellaria exhibeant opportunam deliberationem<br />

desuper expectari sub poenis.<br />

Manca.<br />

19. Anno 1584, die 26 iulii ex castro Spor. - Ferdinandus et Leo barones de Spor et Valer<br />

locumtenentibus episcopi tridentini scribunt quatenus subditi de Faio aquaeductus fontis illius<br />

de Medio s. Petri excavassent eo quod in eorum districtu positi fuissent, unde ad superiores<br />

tridentinos recursum habere non debuissent sed ad eorum vicarium qui illis iustitiam<br />

administrasset.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

20. Anno 1590, die 7 aprilis ex castro Flavoni. - Leo baro de Spor conquaeritur cum<br />

locumtenentibus episcopi tridentini quod elapsis diebus offitiales potestatis Tridenti levaverint<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

561


Capsa 35<br />

pignora Nicolao Coller Medii s. Petri in domo posita sub sua iurisdictione; quare petit<br />

restitutionem dictorum pignorum, alias de iure procedet.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

21. Anno 1663, 29 decembris. - Communitas Faii constituit procuratores Ioannem<br />

Bagatinum et Balthassarem Grigol regulanos pro obtinenda confirmatione privilegiorum suorum<br />

praecipue exemptionis datii.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Petrus Crivellus.<br />

22. Circa annum 1663. - Capitula producta a domino Ioanne Baptista Khuen barone de<br />

castro Bellasio et Liectenberg contra dominum Georgium Henricum Khuen eius fratrem ad<br />

comprobandum quod turris et bona alia in Medio Lombardo sint feudalia episcopatus Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

23. Anno 1662. - Protestatio domini Leonis comitis a Spaur quod dominus episcopus<br />

tridentinus cum suis famulis, nunciis, rebus etc. et domini canonici tridentini sint exempti ab<br />

omni solutione portus sive traiectus ad Navem etc. non obstantibus etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Parte in italiano.<br />

24. Anno 1661. - In controversia iurisdictionali confinium cum domino Leone de Spaur in<br />

Romeno et alibi.<br />

Cartaceo, carte 5. In italiano.<br />

25. Anno 1664, die 21 ianuarii, Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Sigismundus<br />

Franciscus archidux etc. episcopus princepsque Tridenti hominubus communitatis villae Faii<br />

sub cura capellae Medii s. Petri confirmat privilegium exemptionis de datio tam in civitate quam<br />

dioecesi non persolvendo de rebus ad eorum usum pertinentibus et de aliis servitiis, nempe<br />

placito, districtu, banno etc.<br />

Pergamena mm 315x446. Sigillo pendente.<br />

26. Anno 1535, die 25 februarii, Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

cardinalis et episcopus tridentinus sententiam arbitramentalem fert declarando nobiles dominos<br />

Kuen de castro Belasii exemptos et immunes a contributione steurarum et factionum cum<br />

hominibus Medii s. Petri tam in bonis propriis quam communibus iam acquisitis, non tamen pro<br />

acquirendis in posterum. Quo vero ad saltuariam vel omnino cedant vel saltuarias etiam<br />

onerosas faciant.<br />

Pergamena mm 385x450. Sigillo pendente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

562


Capsa 35<br />

27. Anno 1588, 27 aprilis, Tridenti in castro Boni Consilii. - Capitaneus et locumtenentes<br />

episcopi tridentini ad instantiam hominum Medii s. Petri mandant quod comparere debeant<br />

regulani Grumi et Medii Coronae nec non dominus Bartholomaeus capitaneus Medii Coronae in<br />

cancellaria castri Boni Consilii pro die lunae proxima ad respondendum praecibus et petitioni<br />

partis instantis.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigilli aderenti cinque.<br />

28. Andreas de Andraeis et Dominicus de Curte Alta sindici Zambanae recurrunt ad<br />

cardinalem episcopum tridentinum pro renovatione investiturae quorumdam feudorum.<br />

Cartaceo, carta 1. Prima metà del sec. XVI.<br />

29. Anno 1587, 2 martii. - Ferdinandus baro a Spaur post mortem fratris sui tanquam senior<br />

de familia volens investituram sumere a locumtenentibus episcopi tridentini responsum ei fuit<br />

quod recurrere deberet Romam ad eundem dominum episcopum ibi existentem, sed protestatus<br />

est non tenere alibi recurrere, quam in castro Boni Consilii Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

30. Rationes ibi recensitae pro quibus indici possent domini tutores illustrium comitum de<br />

Nogarolis ad concedendum castrum Spauri veteris domino Pancratio de Belasi.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano; prima metà del sec. XVI.<br />

31. Anno 1558, 7 septembris in castro Spori. - Barones de Sporo scribunt episcopo<br />

tridentino quod homines Medii s. Petri iniuste contra eos quaerelas detulerint quia quidquid<br />

egerunt pignora levando etc. hoc ad regulanos maiores semper spectavit, unde recurrunt ad<br />

dominum episcopum ut potius iura sua tueatur.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

32. Anno 1565, penultima martii ex castro Spori. - Epistola Ferdinandi baronis a Sporo<br />

locumtenentibus tridentinis in qua respondet quod mandatum ab eis sibi datum de recipiendo<br />

iuramento nomine episcopi tridentini a Romedio de Vigiliis regulano a communitate Medii s.<br />

Petri electo, non possit exequi eo quod in preaiuditium suae iurisdictionis communitas eum<br />

elegerit; dicit tamen quod ipse eliget regulanum ut semper in more fuit et eidem per ipsum<br />

electo postea iuramentum dabit.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

33. Anno 1561, 25 februarii ex castro Spori. - Epistola Christophori et Odorici baronum a<br />

Spor qui suo et aliorum consortium nomine recurrunt ad episcopum tridentinum eum rogantes<br />

pro manutentione suae auctoritatis eligendi regulanum Medii s. Petri, secus recurrent ad<br />

serenissimum principem pro defensione iurium suorum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2. Due sigilli aderenti.<br />

563


Capsa 35<br />

34. Anno 1564, 9 iunii ex castro Spori. - Odoricus baro de Sporo et consortes<br />

conquaeruntur cum locumtenentibus tridentinis de Bartholomaeo Tait de Medio s. Petri qui<br />

contra proclamata sua ausus fuit piscari in foveis pertinentiarum Zambanae iurisdictionis<br />

praedictorum dominorum; unde iuxta iuris ordinem eum miti poena condemnarunt; quo facto<br />

dictus Tait reccursum habuit ad dominos locumtenentes a quibus, ut relatum est, responsum<br />

habuit ut omnes de Medio s. Petri ad dictas piscationes accedant et si a dominis de Sporo<br />

impediri velint, se defendant. Petunt dicti barones a dominis locumtenentibus de hac re certiores<br />

fieri ut hac super re providere valeant.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

35. Anno 1564, 30 augusti ex castro Spori. - Ferdinandus baro de Sporo conquaeritur cum<br />

praetore Tridenti quod contra ius suum regulandi quod habet in villa Medii s. Petri impedire<br />

ausus fuerit aedificationem certarum fenestrarum respicientium in cortivo Francisci Banali de<br />

Medio s. Petri antequam ipse baro, ut regulanus maior requisitus fuisset et ab eo iuridica<br />

deliberatio facta fuisset, ut semper in more fuit. Protestatur itaque quod iura sua tuebitur.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

36. Anno 1540, 9 iunii, Oeniponti. - Octavianus Concinus certiorem reddit episcopum<br />

tridentinum Christophorum quod regentes in Insprugg redimere velint castrum Spauri veteris ab<br />

imperatore Maximiliano patri suo oppignoratum, unde dominum episcopum rogat ut sua<br />

auctoritate efficiat ne hoc feudo privetur.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

37. Consiliarii tridentini informant Sigismundum Franciscum archiducem Austriae et<br />

electum episcopum tridentinum quod Leo Christophorus de Spaur, qui investituram Navis ab<br />

episcopo habet sub praetextu quod vectigal, sive naulum pro personarum et rerum traiectu<br />

solvendum a multis recusatur ad regimen oenipontanum recursum fecerit, ibidemque<br />

mandatum, sive aedictum impetraverit quo omnibus illac transeuntibus indistincte praecipitur<br />

consueti vectigalis solutio; quod cum sit in praeiuditium ecclesiae tridentinae quae ius ripatici,<br />

sive traiectus super flumen Athesis habet, rogant eumdem dominum episcopum ut regimini<br />

oenipontano sinceram facti speciem notificet, dictique mandati retractationem demandet et<br />

dictus comes Leo Christophorus ad episcopalem cancellariam reccurrat.<br />

Manca.<br />

38. Anno 1538, 3 iulii in castro Belfort, praesentibus Luca de Campo Enni viceplebano<br />

plebis Spuri, nobili domino Georgio de Coredo, nobili domino Simone quondam Antonii<br />

Filipini de Vigo. - Nobiles domini Simon et Octavianus fratres filii quondam nobilis domini<br />

Bartholomaei Concin capitanei iurisdictionis et castri Belfort constituerunt suum procuratorem<br />

dominum Gervasium de Albertis de Enno iuris utriusque doctorem pro tractanda coram domino<br />

episcopo tridentino causa contra homines de Villa et Premiono plebis Banali occasione<br />

inhibitionis pasculandi et malghezandi supra montem Cede.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Iohannes Thomeus f.q. Cristofori olim ser Thomei de Enno.<br />

564


Capsa 35<br />

39. Anno 1598, 2 octobris. - Mandatum domini episcopi tridentini hominibus Medii s. Petri<br />

quod iuxta sententiam latam non audeant vindemiare nisi prius admoniti fuerint domini barones<br />

a Sporo tanquam regulani maiores dictae communitatis.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente.<br />

40. Anno 1609. - Supplex libellus communitatis Medii s. Petri ad Carolum episcopum<br />

tridentinum in quo exponit quod barones a Sporo tanquam regulani maiores dictae communitatis<br />

certam paludum secandarum quantitatem sibi arrogant, quod ipsis de iure nullatenus competit<br />

etc. unde rogant dominum episcopum pro iustitia et protectione. Responsio dictorum baronum<br />

ad supplicem libellum a communitate Medii s. Petri episcopo tridentino praesentatum in qua<br />

ostendunt ante 200 annos Balthassarem de Spor et Purchstol, castro sito in pertinentiis Medii s.<br />

Petri, ut ostendunt adhuc rudera, qui regolanatum maius dictae communitatis obtinuerat a<br />

domino Girlando de Medio Coronae, informationem accepisse, praestito iuramento, ab<br />

hominibus Medii s. Petri, quasnam rationes haberent regulani maiores, qui responderunt quod<br />

ab immemorabili regulani maiores dictae communitatis poterant ab beneplacitum communia et<br />

paludes secare, quod postea etiam omnes vicini in plena communitate deposuerunt. Unde<br />

causam suam sustinere praetendunt tanquam iustam et dominum episcopum rogant ut subditos<br />

suos coerceat pro bona pace manutenenda.<br />

Cartaceo, carte 20. In italiano. Sigillo aderente. Maso di Rivarotta.<br />

41. Anno 1617, 31 martii, Tridenti. - Carolus episcopus tridentinus concedit hominibus<br />

Medii s. Petri facultatem alienandi partem communium alla Sorte pro aedificanda ecclesia s.<br />

Ioannis pro comoditate impotentium et aliorum, adiectis tamen conditionibus.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

42. Anno 1665, die 5 iunii. - Dominus Sigismundus Franciscus archidux Austriae et electus<br />

tridentinus, cum possessores bonorum livellariorum mensae tridentinae ea detraxerint,<br />

vendiderint etc. suo proclamate omnes ad comparendum vocat pro designandis et identificandis<br />

iisdem bonis in territorio villae Medii s. Petri. Hinc plures comparuerunt et designaverunt bona,<br />

ut ibi.<br />

Cartaceo, carte 60. Due sigilli aderenti.<br />

43. Anno 1681, die 12 ianuarii. - Dominus Franciscus Paris comes de Spaur domino<br />

consiliario Busetti scribit quod suam faciat executionem apud dominum episcopum tridentinum<br />

super facto pridem in Sporo maiori occurso sub regimine domini comitis Hieronymi de Valler<br />

in retentione duorum venatorum eiusdem domini episcopi tridentini, illos suis sclopis spoliando<br />

etc. aitque hac in re se nullam habuisse partem.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

565


Capsa 35<br />

44. Depositio facta domino Hieronymo Thonero commissario delegato a quibusdam<br />

testibus examinatis in materia decimae dominorum de Belasio et baronum de Sporo, nec non<br />

circa confinia iurisdictionis Medii Coronae et Medii s. Petri in loco Navis.<br />

Cartaceo, carte 9. Prima metà del sec. XVI. - Bartolomeus q. Bernardi de Gratiolis de Worm<br />

(Bormio) abitante a Nave s. Rocco.<br />

45. Anno 1535, die 7 iulii, Viennae. - Dominus cardinalis Bernardus episcopus tridentinus<br />

suis locumtenentibus committit ut dominis Leonardo, Odorico et Simoni de Sporo, qui suis<br />

litteris asserebant se inter alia fuisse investitos de iure piscandi in fluvio Athesis, ut in<br />

investituris legebatur et ab hominibus villae Medii s. Petri turbabantur, iustitiam administrent.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo. - Lettera degli Spaur con 5 sigilli aderenti.<br />

46. Coram domino Bernardo episcopo et principe Tridenti sindici villae Medii s. Petri<br />

productis suis iuribus instant contra magnificum nobilem et potentem virum dominum<br />

Bernardum de castro Thuni tanquam curatorem et tutorem filiorum quondam nobilis viri domini<br />

Mathiae Chuen de castro Belasii ut adigatur ad solutionem unius steurae hominibus dictae villae<br />

impositae, cum domini praedicti ibi bona possideant.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

47. Anno 1516. - Acta quaedam iudicialia contra quosdam homines Medii s. Petri sub<br />

iurisdictione dominorum de Sporo habitantes qui detrectabant solvere consuetas collectas a<br />

communitate Medii impositas super bonis in iurisdictione episcopatus existentibus, contra quos<br />

agunt Antonius Micheloti et Antonius Berti procuratores dictae communitatis.<br />

Cartaceo, carte 6. Notaio: Iohannes de Lavantiis Medii s. Petri.<br />

48. Anno 1524, 12 aprilis ex arce Ruinae de Sporo. - Leonardus et Udalricus de Sporo<br />

conquaeruntur cum locumtenentibus tridentinis quod homines Medii s. Petri aggravare<br />

praetendant subditos dictorum equitum ibi existentes in solvendis steuris noviter impositis, cum<br />

easdem solvere debeant una cum aliis subditis sui comitatus. Unde rogant dictos locumtenentes<br />

ut prohibeant talem exactionem.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

49. Anno 1521. - Cartae spectantes ad controversiam dominorum Leonardi, Udalrici et<br />

Simonis fratrum equitum de Sporo cum domino Paulo de Fatis de Trilaco tanquam tutore<br />

filiorum domini Victoris de Fatis occasione certae decimae in pertinentiis Medii s. Petri et cum<br />

hominibus villae Medii s. Petri occasione piscariae sitae in pertinentiis dicti Medii s. Petri<br />

quibus dominis de Sporo dicti homines tale ius negabant; varia producta in tali causa.<br />

Cartaceo, carte 17. - Vi sono poi 5 pezzi di pergamena con sigilli aderenti.<br />

50. Anno 1531. - Ioannes de Spaur reccurrit ad dominum episcopum tridentinum contra<br />

Thomam Tabarellum recusantem solvere pedagium portus Navis, ut caeteri faciunt et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

566


Capsa 35<br />

quamquam multis testibus examinatis condemnatus fuerit ad dictam solutionem, appellavit et<br />

numquam curat litem ad finem deducere, unde rogat dominum episcopum ut certo indicto<br />

termino ad litem terminandam coerceat. Resolutum quod locumtenentes super supplicatis<br />

iustitiam administrent ex Insprugg 5 decembris 1531.<br />

Cartaceo, carta 1. - Firma di Romolo Pincio. –Rescritto della cancelleria vescovile, mano di Lucio<br />

Romolo Pincio, con sottoscrizione del medesimo.<br />

51. Anno 1456, 18 februarii in villa Mezii s. Petri plebis s. Mariae de castro Mezii<br />

Coronae. - Exemplar decreti facti in publica regula hominum Mezii s. Petri coram nobili et<br />

circumspecto viro domino Thomaeo filio quondam nobilis viri ser Philippini de Thunno<br />

regulano constituto per nobilem et generosum militem dominum Ioannem de Sporo quod<br />

quilibet tam nobilis quam privatus concurrere debeat pro defensione fluminis Nuxii ut antea<br />

fecerunt ne damnum inferat bonis dictae communitatis; et pignoraverunt Gothardum et<br />

Odoricum fratres qui bona Balthassaris Bolsar emerant, et concurrere ad tales expensas<br />

recusabant. Hoc decretum scriptum fuit a Ioanne filio nobilis et providi viri ser Gulielmi de<br />

Migatiis de Cogolo publico imperiali auctoritate notario et iudice ordinario.<br />

Cartaceo, carte 8, scritte 7 (2r-8r) Copia semplice prima metà secolo XVI..<br />

52. Anno 1521. - Dominus Ioannes de Sporo dominus de Hohenegg exponit domino<br />

episcopo tridentino quod dominus Donatus de Fatis de Trilaco canonicus tridentinus et dominus<br />

Thomas eques eius nepos nec non filiae et haeredes quondam domini Victoris fratris dicti<br />

domini Donati habeant mansus in villa Medii s. Petri et ibi ex Tridento, ubi habitant, saepius<br />

accedant, recusantes tam ipsi quam eorum mansatores et laboratores solvere pedagium Navis<br />

per quam saepius eunde et redeundo transeunt contra morem aliorum transeuntium, qui non<br />

habitant in dicta villa Medii s. Petri, quinimo minantur his qui huiusmodi pedagium petunt;<br />

unde rogat dominum episcopum ut dictos de Fatis et alios ab illis dependentes obliget ad talem<br />

solutionem ne iura sua defraudentur.<br />

Cartaceo, carte 2. Rescritto della cancelleria vescovile, mano di Antonio Quetta, datato 13 marzo<br />

1527.<br />

53. Anno 1523. - Ioannes Contes de Trilaco eques exponit episcopo tridentino gravamina<br />

sibi imposita a dominis de Sporo praetendentibus solutionem pedagii eundo et redeundo per<br />

Navem contra consuetudinem eorum qui habent bona in pertinentiis Medii s. Petri, qui tantum<br />

solvere tenentur in pascate 12 ova si currus et boves non habent, et qui habent 20 unde rogat<br />

dominum episcopum pro iustitia. Responsum quod pars contraria respondeat.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

54. Anno 1533. - Cartae spectantes ad controversiam inter dominos de Sporo et<br />

communitatem Medii s. Petri praetendentem ius piscandi in aquis decurrentibus in eorum<br />

pertinentiis quod ius negare praetendunt dicti domini de Sporo et sibi arrogabant ad aliorum<br />

exclusionem etc. et piscantes homines de Medio pignoraverunt etc.<br />

Cartaceo, carte 88, con sigilli. 1533-1534. Notaio: Michael f.q. Iacobi de Bussetis de Rallo;<br />

Laurentius filius Iohannis q. Petri Bonadoman de Casezio notarius curie Kunigspergensis. Testimoni<br />

citati: Girolamo da Lavis, Leonardo Sigelhofer, Ioannes am Keller (dalle Caneve) da Lavis; Gasparo<br />

Sigelhofer dalle Caneve (a canapis subtus Pressano), Antoniolo a Canapis, Pietro Zanoto da Nave;<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

567


Capsa 35<br />

Andrea Scardola da Padergnone. - An punire potentes volentes pertundere pauperes sit sit acceptum Deo<br />

aut diabulo et an sit utile procurare bene vivere et an Deus ipse ita puniet eorum potentum demerita sicuti<br />

pauperum ac miserarum personarum:... respondit credere imo ita esse nec aliter credendum esse.<br />

55. Homines de villa Mezii s. Petri rogant locumtenentes tridentinos ut eos defendant ab<br />

importunitate haeredum domini Ioannis Contes de Terlago eos impedire praetendentium a iure<br />

piscationis aquae decurrentis a monte usque ad Athesim quod ius semper habuerunt et ne contra<br />

eorum mentem vim vi repellere cogantur, et petunt ut dicti fontes ab illis de Trilaco debitis<br />

terminis separentur.<br />

Cartaceo, carta 1. Senza d.; prima metà secolo XVI.<br />

56. Anno 1527. - Varia producta occasione litis inter homines Medii s. Petri et homines de<br />

Navi qui concurrere detrectabant pro impediendis damnis Athesis et reparatione viae a flumine<br />

Athesis destructae.<br />

Cartaceo, carte 76, con sigilli. 1527-1528. Notai: Andreas filius ser Laurentii notarii q. de Pangratii<br />

de Campo plebis Enni; Laurentius filius Ioannis q. Petri Bonadoman de Casezio. Il procuratore degli<br />

abitanti di Nave s. Rocco Gottardo di Zanotto Conzin chiama come testimoni: Giacomo fu Giovanni<br />

Garzoni da Taio; Giacomo fu Simone da Albiano; Antonio fu Simone da Albiano, Bartolomeo fu Gratiolo<br />

da Bormio abitante ad canipas frigidas subtus villam Pressani, Baldassare da Pressano, Simone Lazari da<br />

Pressano, Leonardo Sigelhofer da Pressano nato alla Nave, Domenico fu Cristoforo da Vigo d'Anaunia,<br />

Pietro Riz fu Giovanni abitante al maso Fontanaz sulla collina di Pressano ecc. Attrezzi da pesca:<br />

bratedelli, nasse, nassete, reti a masono, barca. Il ponte delle oche; il maso alle Pinzarelle.<br />

57. Reccursus dominorum Leonardi, Odorici et Sigismundi fratrum de castro Spori ad<br />

dominum Bernardum episcopum tridentinum, eique exponunt quod cum investiti fuerint ab<br />

episcopatu tridentino de iurisdictione Fai et Zambanae, de decimis Zambanae, de portu Navis,<br />

domo, pertinentiis eiusdem et de decima illius. Item de piscaria ramonum et mojarum Athesis<br />

una cum decimis veteris Medii cum iurisdictione quorumdam mansuum et certarum domorum<br />

in dicto veteri Medio positarum et semper in pacifica possessione fuerunt, modo homines Medii<br />

s. Petri eos turbare et molestare tentant in possessione piscandi in ramonis et mojs praedictis<br />

auferendo retia et artes per agentes ibidem positos et eas infringendo etc. Unde rogant dominum<br />

episcopum ut iura sua tueatur.<br />

Cartaceo, carte 4, scritte 3 (2r-4v) Senza d., da collocare cronologicamente e come contesto storico<br />

giuridico, accanto al numero 54 di questa capsa, datato 1533.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

568


Capsa 36<br />

CAPSA 36<br />

Castra ad Athesim (numeri 13)<br />

De Furmiano.<br />

1. Anno 1216 indictione 4, die iovis 13 exeunte madio in capite pontis Formiani. -<br />

Dominus Oto de Furmian pro se et filiis, Ilteprandus et alii domini de castro Furmiano<br />

promiserunt lealiter et afidaverunt in manibus domini episcopi tridentini quod de cetero non<br />

murabunt eorum turres, nec domos, ultra illud quod modo sunt, nisi de licentia domini episcopi<br />

remaneret et fieret.<br />

Pergamena mm 157x161. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis notarii. Testimoni: comes<br />

Henricus de Piano, Albertus de Selano, Bertoldus de Wanga, Arpo de Clesso... Millo Roubatasce ecc.<br />

2. Anno 1317 indictione 15, die mercurii 20 intrante iulio in castro Furmiano, in praesentia<br />

domini Wilhalmi de Andrian, domini Wolflini de Furmiano, domini Hilprandi filii quondam<br />

domini Dietonis dicti Zungel de Furmiano. - Dominus Stephanus de Furmiano tanquam<br />

procurator specialiter deputatus ut ex litteris ibi productis, domini fratris Henrici episcopi<br />

Tridenti, ad conservationem iurium ecclesiae tridentinae se intromisit de omni et tota illa parte<br />

quam dominus Andreas filius quondam domini Wilhalmi dicti Aringi de Furmiano habet in<br />

domo et curte castri ad Furmianum quia Conradus miles de Bozano nomine Elisabeth uxoris<br />

suae filiae quondam Altomi de Furmian eundem dominum Andream ad aliud tribunal trahere<br />

volebat in sua praetensione ad dictam partem castri, relicto tribunali domini episcopi tridentini<br />

ubi deferenda erat causa, utpote dominus feudi.<br />

Pergamena mm 481x202-210. Notaio: Nicolaus de s. Vito.<br />

De Caldonacio.<br />

3. Circa annum 1230. - Ego Bertoldus de Caltonacio teneo a vobis domino Gerardo Dei<br />

gratia tridentinae ecclesiae episcopo in feodum. In primis castrum de Caltonacio in quo habito,<br />

quod est super villa Caltonacii et unum vignalum in costa illius castri, unam rimaniam in villa<br />

Roncigni; waldum montagne Lavaronis et montagne de costa; item terciam partem medietatis<br />

montagnae de Vataro. Item terciam partem laci de Caltonacio et piscationem aliarum aquarum<br />

currentium que sunt ibi et Brentae. Item iurisdictionem faciendi rationem meorum hominum et<br />

liberorum et macinatae, excepto de maleficiis; et hoc dico salva racione pluris si ad memoriam<br />

reduci valeam.<br />

Pergamena mm 660-760x212.<br />

4. Anno 1384 indictione 7, die mercurii 22 iunii, Tridenti in ecclesia cathedrali in loco<br />

appelato en confession iuxta altare s. Maxentiae, praesentibus nobili et egregio milite domino<br />

Marchabruno filio quondam domini Aldrigeti de Castrobarco, nobili viro Iacobo eius filio, ser<br />

Guarimberto olim nobilis viri domini... de Tono, sapiente viro domino Bonaventura de<br />

Calapinis de Tridento, domino presbitero Paxio priore monasterii s. Ilarii vallis Lagarinae. -<br />

Cum iam dudum fuerint dissensiones inter nobilem militem dominum Xichonem pro se et<br />

haereditario nomine quondam domini Rambaldi de Castronovo eius patris ex parte una, et<br />

nobilem virum Nichele filium quondam domini Xiconis de dicto Castronovo fratris quondam<br />

dicti domini Rambaldi occasione bonorum hereditariorum parte ex altera, ad evitandas lites ad<br />

transactionem devenerunt et dictus Nichele fecit finem dicto Xiconi de toto eo quod posset<br />

petere in castro Caldonacii eiusque iurisdictione, in burgo Ausugi, castris Telvane et sancti<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

569


Capsa 36<br />

Petri, eorumque iurisdictionibus, redditibus etc. Versa vice dictus Xico similiter fecit finem de<br />

toto eo quod a dicto Nichele posset petere in civitate Tridenti et in eius pertinenciis ac<br />

iurisdictione etc. cum aliis pactis circa successionem et mutuam defensionem, sub poenis ut ibi.<br />

Pergamena mm 392x380. Notaio: Albertus q. ser Negrati de Sacho. Testimoni: ser Franciscus<br />

notarius q. Bonaventure de Molveno, Simon q. ser Tuini de Campo, Michael q. ser Zelemie de<br />

Castronovo dictus de Aproynis, ser Conradinus de Feltro, ser Florella q. ser Bosii de Gardumo, Vigilius<br />

dictus Morzantus notarius q. ser Milanzii de Tridento, Antonius dictus Pigenzolus de Fornasio, Marcus<br />

notarius q. ser Odorici de Spauro.<br />

5. Anno 1391 indictione 14, die dominico 9 aprilis, Tridenti super castro Boni Consilii,<br />

praesentibus nobilibus et potentibus viris dominis Hainrico de Rottemburg capitaneo in Longo<br />

Atasy et curie tirolensis magistro, Petro et Mathia militibus de Spauro, Henrico de Lietenstain et<br />

Antonio de sancto Ypolito. - Coram domino Georio episcopo tridentino se praesentavit nobilis<br />

et potens miles dominus Xico quondam domini Rambaldi de Castronovo vallis Sugane et dixit<br />

tanquam persona quae in hac parte succedit domino Xiconi veteri et fratri dicti domini Rambaldi<br />

de omnibus bonis quae reperiuntur in episcopatu feltrensi et quae fuerunt quondam praefati<br />

domini Xichonis senioris quod ipse et sui antecessores ab antiquo Dossum et castrum<br />

Caldonazii cum suis adiacentibus iure honorabilis feudi recognoverunt ab ecclesia tridentina;<br />

proinde ipse dominus Xicho praesens humillime supplicavit eidem domino episcopo tridentino<br />

quatenus ipsum per se et suos haeredes masculos investire dignaretur de dicto Dosso et castro.<br />

Qui dominus episcopus cum una carta quam pro tunc in suis manibus tenebat de dicto Dosso<br />

cum castro Caldonacii, palatio, turre et aliis suis fortalitiis dictum Xichonem investivit qui<br />

corporale fidelitatis iuramentum praestitit ipsi domino episcopo.<br />

Pergamena mm 414x232-238. Notaio: Albertus q. ser Negrati de Sacho.<br />

De Epiano et de Ultimis.<br />

6. Anno 1254 indictione 12, die martis 4 exeunte iullio in civitate Iustinopolis in ecclesia<br />

sancti Francisci, in praesentia domini Henrici porgravi de Luenz, domini Filipi de Wescenstayn,<br />

domini Wicardi de Petrapilosa. - Dominus Egno episcopus tridentinus ad rectum feudum<br />

investivit nobilem virum dominum comitem Maynardum de Goricia in se et suis haeredibus<br />

nominatim de omni eo toto quod dominus comes Ulricus et domini Georius et Federicus fratres<br />

quondam comites de Piano habebant in feudum ab ecclesia tridentina. Qui dominus comes ad<br />

sancta Dei evangelia iuravit fidelitatem dicto domino episcopo et promisit sub eodem<br />

sacramento iuvare et manutenere ipsum dominum episcopum in suo honore, iurisdictione<br />

episcopatus Tridenti secundum quod quondam dominus comes tirolensis fecit.<br />

Pergamena mm 164x260. Notaio: Arnoldus q. domini Mathei notarii. Sigillo pendente.<br />

De Cunisberg.<br />

7. Anno 1243 indictione 1, die iovis 5 intrante marcio in civitate Brixina, in praesentia<br />

domini Alberti comitis de Tyrol, domini comitis Ulrici de Ultimis, domini Swikeri de<br />

Montealbano, domini Hainrici de Welfesperk, domini Willielmi et domini Hainrici fratrum de<br />

Aychach, domini Ottonis Welfi, domini Wernheri de Shenchenberch, domini Conradi<br />

Trontsuni, Bertoldi Crelli sui fratris, domini Hartemani Taranti, domini Alberti de Voitesperch.<br />

- Ibique dominus Egeno brixinensis ecclesiae electus stetit contentus quod castrum de<br />

Chunegesperch cum omnibus suis racionibus etc. esset suum feudum et puerorum de Epiano<br />

scilicet filiis quondam domini comitis Ulrici de Epiano et esset perpetualiter eorum feudum ab<br />

episcopatu tridentino.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

570


Capsa 36<br />

Pergamena mm 156-160x154-157. Notaio: Iacobus.<br />

8. Aliud exemplar ex authentico relevatum eiusdem documenti.<br />

Pergamena mm 212-222x143-146. Notaio: Bertelotus ex imbreviaturis Iacobi Hasi notarii de<br />

Bozano.<br />

9. Anno 1259 indictione 2, die martis 9 intrante septembri, in Tridento in pallatio<br />

tridentino, praesentibus domino Bonifacio callonico [corrige "canonico"] tridentino et domino<br />

presbitero Villio capellano domini episcopi. - Coram domino Egno tridentino episcopo dominus<br />

Riprandus filius domini Manfredini de Cleso procuratorio nomine dicti Manfredini iurando ad<br />

sancta Dei evangelia supra anima dicti Manfredini in manu dicti domini episcopi convenit et<br />

promisit custodire salvare et defendere castrum Cunisbergi contra omnes homines de mundo<br />

praeter contra dictum dominum episcopum et quod dictus Manfredinus non dabit nec alienabit<br />

dictum castrum sub aliquo ingenio vel timore ad aliquam personam, nisi dabit in propria manu<br />

domini episcopi suprascripti.<br />

Anno suprascripto, die mercurii 10 intrante septembri apud borgetum Cunisbergi,<br />

praesentibus domino Bonifacio callonico et ser Riprando de Cleso. - Coram domino Egno<br />

episcopo tridentino Manfredinus filius domini Trentini de Gando promisit et convenit in manu<br />

dicti domini episcopi ad sancta Dei evangelia omnia suprascripta pacta facta per dominum<br />

Riprandum servare et non contravenire sub obligatione suorum bonorum.<br />

Pergamena mm 200x112-122. Notaio: Wilielmus olim Gerardi notarii.<br />

10. Anno 1263 indictione 6. - Dominus Egno episcopus tridentinus considerata legalitate,<br />

prudentia et constantia dilecti fidelis Liabardi filii quondam fidelis Liabardi de Zovo, de gratia<br />

speciali cum capucio uno quem in suis tenebat manibus ad rectum et honorabile feudum ipsum<br />

Liabardum in se et suos heredes recipientem in perpetuum castrum, custodiam, gastaldiam et<br />

regimen castri de Chinigisperch iuxta s. Michaelem investivit ad tenendum, custodiendum,<br />

regendum et exercendum etc. mandans universis quatenus ipsi Liabardo ut castellano,<br />

gastaldioni et rectori ipsius castri intendere, adtendere et obedire debeant; ex adverso idem<br />

Liabardus promisit et sacramento suo firmavit quod episcopo prospiciet, subditus et devotus<br />

erit, ipsum castrum aperiet in necessitatibus etc. Actum in pallatio Tridenti, praesentibus Vigilio<br />

capellano, Liabardo de Caldaro etc.<br />

Pergamena mm 177-190x232. Notaio: Arnoldus. Sigillo perduto. Testimoni: Liabardo de Caldaro,<br />

Albero scriba, Swicherus.<br />

De Segunzano.<br />

11. Anno 1306 indictione 4, die sabati 24 decembris, Tridenti in episcopali palatio,<br />

praesentibus reverendis viris dominis Gislemberto de Campo decano, Gislemberto de<br />

Brentonico, Iacobo, Pace, Thealdo, Uberto et Manuele canonicis tridentinis, fratribus Petro<br />

abbate monasterii s. Laurentii, Isep s. Michaelis et Bertholdo Augensi monasteriorum<br />

praepositis, Federico praedicatorum et Bonagratia heremitarum ordinum fratrum in Tridento<br />

prioribus, Boninsigna guardiano conventus Minorum de Tridento, nobilibus dominis Andrea<br />

Quirino et Iohanne foscarensi Veneciarum civibus. - Coram domino Bartholomeo episcopo<br />

tridentino erecta iam mensa et eo cum multis de clero et populo tridentino parato discumbere,<br />

comparuit dominus Iacobus dictus Iecle de Rotemburch teothonicus et tanquam latinum<br />

nesciens ydioma per dominum Odoricum de Coredo suum interpretem protestatus est se dudum<br />

a nobilibus de castro Segonzani emisse castrum ipsum cum iuribus etc. eiusdem castri, prout ab<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

571


Capsa 36<br />

antiquo dicti nobiles tenuerunt in feudum ab ecclesia tridentina quodque ad illos ex talis feudi<br />

conditione pertinuit discumbenti episcopo et eius curie ministrare ac ei pincerne ministerium<br />

exhibere; sed et ab eodem episcopo dono recipere sciffum argenteum quo ipse primo ad sedem<br />

suam profectus in prandio utebatur. Itaque idem dominus Iacobus asserens titulo emptionis dicti<br />

feudi haec sibi deberi, obtulit se tanquam vassalum et pincernam eidem domino episcopo et hiis<br />

qui secum erant in prandio ministrare; ad quod cum instantia se requisivit admitti. Cui praefatus<br />

dominus episcopus respondit, praemissa sibi tanquam episcopalium iurium inexperto fore<br />

prorsus incognita, sed si ius habebat illud illi deperire nolebat, sed integrum conservari. Tandem<br />

multis super hoc hinc inde prolatis, dictus dominus episcopus et dominus Iacobus convenerunt<br />

quod in mensa ministret sine preiudicio episcopatus et ecclesiae ac omnium personarum, adeout<br />

per hoc ministerium vel sciffi perceptionem aliquam possessionem castri, iurium etc. non<br />

acquirat nisi quatenus sibi ante actum huiusmodi competebat; qua de re postea docere debebat et<br />

ius suum legitime probare. Quam convencionem praefati dominus episcopus et Iacobus<br />

promiserunt observare.<br />

Pergamena mm 396x280-285. Notaio: Antonius Carnalis de Mediolano; Bonusiohannes Bonandree.<br />

12. Anno 1679. - Scriptura legalis cum suis iuribus et documentis pro informatione ad<br />

augustissimum et invictissimum caesarem in qua ostenditur quod antiquorum nobilium<br />

aliorumque exemptorum famuli, tam in civilibus quam in criminalibus, tridentini episcopatus<br />

saecularibus iudicibus ordinariis subsint; atque insuper quod tyrolenses commissarii illis in<br />

casibus in quibus eorum iurisdictio de iure sit fundata, quotiescunque subditos episcopales vel<br />

propter testimonium ferendum vel alia de causa in ius coram eis vocare velint, prius consuetas<br />

litteras requisitoriales in forma a legibus praescripta, usuque passim recepta, praemittere<br />

teneantur.<br />

Cartaceo, carte 35. Parte in tedesco.<br />

13. Anno 1663. - Acta iudicialia in causa mensali et prata ex una parte, et domino Ioanne<br />

Petri Iosepho Cesco de s. Cruce tanquam commissario ad confines Italiae et procuratore pro<br />

iurisdictione Cunispergi ratione confinium iurisdictionis Segunzani cum Cunispergo.<br />

Cartaceo, carte 28. Notaio: Ioannes Paulus Ciurlettus. Parte in tedesco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

572


Capsa 37<br />

CAPSA 37<br />

Castra Vallis Lagarinae (numeri 66)<br />

1. Anno 1180, die veneris 1 intrante augusto, in loco Tridenti. - Sententia episcopi<br />

Salomonis contra Rambaldum archipresbiterum de Murio suosque fratres, decernens Rozonem<br />

et Enurardum esse de familia sancti Vigilii, quos absolvit ab omni peticione dicti archipresbiteri<br />

ea tamen lege quod ei annuatim solvat duas galetas oley fictum, sicut ab antiquo.<br />

Pergamena mm 261x192-195. Notai: Butricus; Iacobinus; Enrichetus; Geremias. - Albertus<br />

vicedominus assessor venerabilis episcopi Salomonis. Testimoni: Girardus iudex, Martinus<br />

archidiaconus, Turcus Pessatus, Bocius de Stenego, Bulzo de Ala, Gotefredus de Murio.<br />

2. Anno 1181 indictione 14, die dominica 12 exeunte aprili, in loco de Pergene apud<br />

ecclesiam s. Sisinni. - Instrumentum dotale Mariae filiae quondam Ottonis de Prathallia uxoris<br />

Adelpreti filii Odelrici de Pergene, nempe mille librarum denariorum veronensium monetae<br />

cum pactis additis.<br />

Pergamena mm 320x162-173. Notaio: Guido qui et Bracius. - Tibi Marie q. Ottonis de Prathallia<br />

dilecte amice et nurui mee et sponse filii mei Adelpretti. Ego Odelricus una cum ipso filio meo qui lege<br />

romana vivere videor. - Testimoni: Peregrinus et Otto de Beseno, Enricus de Caldonacio, Aldricus de<br />

Castrobarco, Iordanus de Vivario, Guido et Tisolinus de Murio, Rodecheri de Livo, Zuco de Pergine,<br />

Ecilinus et Riprandus.<br />

3. Anno 1183 indictione 1, die mercurii 2 exeunte iunio, in loco Tridenti. - Cum Salomon<br />

episcopus emisset castrum Pratalliae a domina Maria filia quondam Ottolini de loco eodem<br />

Pratallia, Ottolinus quondam Greppi filius de civitate Verona ostendit se habere iura et raciones<br />

mille vicentarum librarum in praedicto castro et in bonis eius per dominam Galsignam, unde per<br />

transactionem dictus Ottolinus fecit eidem domino episcopo datum et finem et propterea<br />

convenit ei dare dominus episcopus 350 libras. Eodem die et anno dominus episcopus dedit et<br />

solvit Ottolino 150 libras et die sequenti Ottolinus liberavit dominum episcopum a securitate<br />

sibi data.<br />

Pergamena mm 364x145-150. Notaio: Butricus. Testimoni: Albertus vicedominus, magister<br />

Romanus, Girardus iudex, Ugicionus Carboncinus de Alla, Trenzanus de Verona, Ademarus notarius.<br />

4. Anno 1208 indictione 11, die veneris ultimo februarii, in Tridento, in palatio<br />

episcopatus. - Dominus Federicus electus episcopus tridentinus facta emptione ab Engelpreto de<br />

sua parte castri Beseni et de illo toto quod in illo habet plebatu, cum eodem convenit quod si<br />

bona illa postquam in suo recto statu erunt preparata minus de redditibus 350 librarum<br />

denariorum veronensium valore invenirentur, quod arbitratu bonorum virorum de pretio illo<br />

minuatur.<br />

Pergamena mm 110x210. Notaio: Ercetus.... in camera domini episcopi que est in solario palatii<br />

episcopatus. Testimoni: prepositus augensis, Bertoldus vicedominus, Adelpretus comes tirolensis,<br />

Bertoldus Wanga, turco tridentinus decanus, Nicolaus de Egna, Andreas de Castronovo, Bursa de Lagaro,<br />

Petrus de Malusco causidicus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

573


Capsa 37<br />

5. Anno 1212 indictione 15, die 12 intrante aprili. - Domina Gisla praesente et consentiente<br />

domino Henrico Tasor marito suo, dedit domino Federico de Kauriaco potestatem atque<br />

parabolam vendendi totam proprietatem quam ipsa habet in episcopatu tridentino. Actum in<br />

castro de Glemona.<br />

Pergamena mm 117x84-100. Notaio; Omnebonus regalis aule iudex et notarius. - Actum in castro<br />

Glemone feliciter.<br />

6. Anno 1212, die 8 exeunte iulio. - Dominus Federicus de Kauriaco constituit<br />

Omnebonum suum procuratorem dando ei potestatem vendendi, donandi et quidquid ei<br />

placuerit faciendi de omnibus possessionibus et rebus quas habet in tridentino episcopatu sive<br />

comitatu quae fuerunt filiarum domini Conradi de Manzano. Actum ante ecclesiam s. Laurentii<br />

de Kauriago.<br />

Pergamena mm 209x430-750. Notaio: Petrus.<br />

7. Anno 1212, die 2 exeunte marcio, in Tridento in palatio episcopatus. - Dominus<br />

Federicus episcopus constituit Pelegrinum notarium presentem suum procuratorem nominatim<br />

in petendo et recipiendo eius nomine a domino Ledoigo de Strasso ut faciat suam uxorem<br />

dominam Adeleitam et suam cognatam dominam Sofiam de Fosalta et filias quondam domini<br />

Conradi de Manzano confirmare vendicionem quam ipse dominus Ledovigus fecerat ipsi<br />

domino episcopo de castro Beseni et molendini apud castrum illud.<br />

Pergamena mm 121x158-167.<br />

8. Anno 1212, mense aprili. - Cum dominus Federicus episcopus tridentinus emisset<br />

castrum de Beseno cum molendino de Caliano, dominae Gisla, Adeleita et Sofia sorores et filiae<br />

quondam domini Henrici de Beseno consentientibus eorum maritis laudaverunt et confirmarunt<br />

illam venditionem et datum et confessae sunt se esse solutas de 900 libris.<br />

Pergamena mm 422x154-165. Notaio: Pelegrinus. - duodecimo intrante aprili indictione XV. In<br />

Marzano in presentia domini Tomasii de Aquileia, Enverardi de Straso, Leonardi de Brazago, Coarti de<br />

Carisago, Ludowici de Straso, Riprandini filii Senchi de Pao. Altero die post in Glemona in castro in<br />

presentia domini Otolini filii Bertoldi de eodem castro, Rubertus... Riprandini filii Senihi de Pavo.<br />

Item 14 intrante aprili in castro Straso in presentia domini Artowihi et Conradi fratrum predicti<br />

Lodovici, Henrici de Rovolta, Ardemani et Enverardi de Straso, presbiteri Enverardi.<br />

Item postea XV exeunte aprili in castro Fosalte in presentia domini Americi de eodem castro,<br />

Vedramini, Lodovici, Pelavesini, Vidalis, Marcoardi, Fabrani, Bertoloti.<br />

9. Aliud exemplar eiusdem confirmationis ex authentico relevatum ab Erceto notario anno<br />

1215.<br />

Pergamena mm 290-172. Notaio: Pelegrinus; Ercetus exemplavi 2 iunii 1215.<br />

10. Extra signatur annus 1214. -Examen testium institutum super iuribus domini episcopi<br />

tridentini in Brentonico et in eius castro de Dosso maiori; quod nempe dominus episcopus<br />

habeat ius regulandi, recipiendi partem pignorum, vindemiandi ante caeteros atque etiam<br />

possideat unum casale in praedicto castro. Carta haec est corrosa ab uno latere.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

574


Capsa 37<br />

Pergamena mm 437x116-134. - Oto pernix iuratus dixit: scio quod episcopus Tridentinus est maior<br />

dominus et regulanus in plebatu Brentonici et specialiter in regula maiori, de vineis et in monte;... si vaca<br />

vel bos ibi interficitur prima debet esse domini episcopi; et alia pignora debent dividi inter vicinos in<br />

partes equaliter; et dominus episcopus prima die debet vindimiare et segare in monte et milites illius<br />

loci... altera die debent vicini vindimiare et secare in monte et milites illius... altera die vicini debent<br />

vindimiare et segare... audivi ab antecessoribus meis quod antequam dominus Odericus... habitare in illo<br />

castro quod vicini Brentonici incastellabant et custodiebant illud et quod dominus episcopus Tridentinus<br />

habebat unum casale infra muros ibi inferius in castell... michi dicebant et dictum fuit michi ab<br />

antecessoribus meis et ab hominibus eiusdem loci, set certe bene habeo preterea visum... Lincetus mihi<br />

dixit... quod dominus episcopus debet esse ad regulam de Fontana... - Martinus de Fontana filius… dixit<br />

illud idem quod Octo pernix de regula et de castro, et tantum... quod quando erat puer quamplures<br />

homines de suis vicinis dicebant sibi… quando intrabant et rediebant de castro, hostendebant cum digitis<br />

sibi, isstud est casale domini episcopi, in capite castri inferius (contra) Castrionm in castellaro erat illud<br />

casale, liber esse dixit.<br />

11. Anno 1216 indictione 4, die lune 9 intrante madio in castro Pratalie, praesentibus<br />

domino Adelperone et Bertoldo fratribus de Wanga, domino praeposito augensi, Iacobo de<br />

Lizana, Henrico de Murio, Ianes gastaldio in Beseno, Henrico Bokella, Riprandino de Ruviano,<br />

Alberto de Selano, Petro de Malusco causidico et Albertino filio Antolini de Murio, Peramusio<br />

et Bonifacio fratribus de Garduno, Federico de Paldo, Alleduxo de Murio et aliis. - Ibique<br />

coram domino Frederico tridentinae sedis illustri episcopo dignissimo imperialis aule vicario et<br />

tocius Ytalie legato, iura et raciones s. Vigilii quae habet in castro Pratalie sunt manifestata per<br />

Bassum et Zanellum de Pratalia per fidelitatem qua tenentur. Videlicet illi de Ysera et de<br />

Brancolino et de Marano et de Follas atque illi de Ruviano tam liberi quam servi et generaliter<br />

omnes alii homines debent murare murum castri Pratalie et etiam waitare debent dictum castrum<br />

pro eorum casamentis quae habent in castro. Insuper quod duo casalia sunt in Ravazono<br />

videlicet de summo runco qui debent dare unum murarium ad laborandum in illo muro eorum<br />

expensis, pro eorum casamento quod habent in dicto castro. Insuper dixerunt quod prata habent<br />

saltariam in illa regula, quae fuerunt data domino Federico de Pratalia.<br />

Pergamena mm 132-150cx215-193. - Vi è anche inserito un documento datato 3 dicembre 1652 e<br />

vidimato a Trento il 17 aprile 1665. - Permutatio seu transactio super nunnullis bonis, iuribusque<br />

feudalibus ad iurisdictionem Castellani, castri Novi atque castri Greste pertinentibus. Parte in tedesco.<br />

Cartaceo, carte 7. Sigillo aderente.<br />

12. Anno 1216 indictione 4, die martis 12 intrante iulio, in Tridento in capella palatii<br />

episcopatus. - Coram domino Federico tridentinae sedis illustri episcopo etc. et eiusdem presulis<br />

decreto atque precepto Engelpretus filius quondam domini Otonis de Beseno de sua bona<br />

voluntate et pro precio 830 librarum veronensis monetae, quas confessus fuit se accepisse ab<br />

Odolrico qui dicitur de Wadalo, et Senico atque Romano fratribus agentibus pro se et eorum<br />

patre et fratribus et sororibus et pro omnibus eorum et earum haeredibus, manifestus stetit quod<br />

ipse et eius antecessores possederant Paulum de Wadale et eius filios et filias et omnes ex eo<br />

descendentes in rectum feudum ab episcopatu tridentino nomine episcopatus et Casadei s.<br />

Vigilii; unde ibidem resignant in dictum dominum episcopum Fridericum recipientem nomine<br />

episcopatus et Casadei s. Vigilii omnes praedictos homines et omnes ex iis descendentes in<br />

perpetuum et in eorum avero atque podero, seu peculio toto, quod ipsi habent vel in antea<br />

acquistabunt etc. ut semper maneant in Casadei s. Vigilii cum eorum bonis etc. nec possint<br />

unquam ab aliquo alienari vel infeodari quod si fieret ab aliquo episcopo, non valeat ipso iure et<br />

amodo in antea praedictum ius et omnes raciones et actiones etc. status suarum personarum, et<br />

bannum atque districtum tam personarum quam bonorum in rectum et leale feodum et pro veteri<br />

et antico feodo possideant in perpetuum a Casa Dei s. Vigilii. Ita tamen ut amodo in antea<br />

semper cum eorum bonis sint et subiaceant tantum domino episcopo, eiusque vicedomino et pro<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

575


Capsa 37<br />

eis tantum et non pro aliis gastaldionibus, scarionibus, canipariis etc. rationem faciant. Ad haec<br />

dominus episcopus eis in perpetuum indulxit quod amodo in antea nullum bannum, nullamque<br />

collectam vel daciam seu scufium aliquod imponet, nisi sicuti aliis de Casa Dei.<br />

Eodem anno, die mercurii 3 intrante augusto in loco et pertinencia Padi in contrata ubi<br />

dicitur Wadale in domo suprascripti Pauli et filiorum, in praesentia Engelpreti suprascripti. -<br />

Domina Aicha uxor praefati Engelpreti verbo et consensu praedicti mariti sui atque eius bona<br />

voluntate laudavit et confirmavit omnia suprascripta.<br />

Pergamena mm 632x236-242. Notaio: Ercetus. Testimoni: Petrus de Malusco, Rodulfus Rubeus,<br />

Enxoardus f.q. domini de Sellano, Trintinus Polenta, Contolinus de s. Petro, Zacaranus notarius,<br />

Odolricus filius domini Uzerii de Terlago, Artuicus de Doso, Trintinus filius domine Bertrate de Dosso. -<br />

Fridericus s. sedis tridentine episcopus et regalis aule et tocius Italie legatus et vicarius.<br />

13. Anno 1221 indictione 9, die 10 exeunte augusto, in Brentonico apud plebem,<br />

praesentibus domino comite Adelpreto de Tirollo, domino comite de Ultimis, domino Otone de<br />

Telvo, domino Aldrigeto de Campo, domino Odolrico de Beseno, domino Anselmo de<br />

Bragenciis, Ixovado, Alberto Mitifoco, Iohanne et Odolrico fratribus de Po, Alberto de Seiano. -<br />

Ibique dominus Ubertus de Brentonico refutavit in manibus domini episcopi illos duos campos<br />

de terra domini episcopi quos intromiserat et tenuerat in sua clausura et de eo wadiam dedit<br />

domino episcopo 100 soldorum etc. fideiussor dominus Brianus de Castrobarco.<br />

Item laudatum fuit per vasallos curie quod dominus Ubertus debeat refutare Widetum in<br />

dominum episcopum, salvis eius rationibus si poterit probare quod dictus episcopus Cunradus<br />

illum dedit in cambium pro terra in campo Pradalie.<br />

Item Bonaventura clericus de Brentonico dedit wadiam domino episcopo standi ad suam<br />

voluntatem de eo quod utitur cum malefactoribus in pena 50 librarum veronensium; suus<br />

fideiussor et debitor fuit dominus Odolricus de Beseno et pro furto ecclesiae de Brentonico illud<br />

idem fecit Ziliolus de Fontana suus fideiussor et debitor fuit.<br />

Sequuntur plures aliae refutationes bonorum in dominum episcopum.<br />

Item dictus dominus episcopus praecepit dicto domino Uberto quod ipse non debeat illum<br />

dominum episcopum impedire de suo castro de Dosso maiore nec de dictis rebus suprascriptis<br />

de cetero.<br />

Item precipit dominus episcopus quod communitas de Brentonico det ei et solvat 100 libras<br />

hinc in proximo festo s. Michaelis.<br />

Pergamena mm 766x126-152. Notaio: Iohannes sacri palatii. - Vineam quam habet Baldinus de<br />

Pozolla de Cruxano. Item Brianus refutavit in manibus d. episcopi pro suo homine Olurado de Rofeledo<br />

plodium terre. Item Iohannes dela Caneva refutavit de manso Bonzenelli; Federicus de Paldo debet<br />

refutare pratum ad Valmagnorium. Item Zaninus dala Plaza refutavit terram in capite braide. Item Sola de<br />

Ripa refutavit terram que fuit Videti de Castellono. Item d. episcopus precepit Mediocani intermittat<br />

terram Enrigeti.<br />

14. Anno 1222 indictione 10, die sabati 12 intrante marcio. - Gerardus tridentinae ecclesiae<br />

archidiaconus faciens racionem per dominum Adelpretum comitem Tyrolis potestatem Tridenti<br />

et episcopatus per dominum Albertum episcopum tridentinum cognoscens de causa quae<br />

vertebatur inter dominum Zordanum de Telvo et dominum Odolricum de Palude et dominum<br />

Montenarium de Disuculo sindicos et procuratores hominum et communitatis Tridenti agentes<br />

ex una parte, nec non inter dominum Brianum de Castrobarco se defendentem ex altera, ex eo<br />

quod Brianus praedictus per vim accipit et accipere facit unum teloneum sive mutam in loco de<br />

Ravazono hominibus civitatis Tridenti qui vadunt et portant res suas per Aticem in zosum et in<br />

susum in navis vel in ratis, quod teloneum in illo loco neque in aliis locis habere debet ab<br />

hominibus civitatis Tridenti et sui episcopatus nec per terram nec per aquam; proponentes<br />

suprascripti procuratores quod dominus Brianus vel eius nuncius pro eo habere debet 4 denarios<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

576


Capsa 37<br />

veronenses de unoquoque plaustro illarum rerum quas conducunt cum illa sua nave ultra Aticem<br />

ab una parte vel ab altera et hoc tantum ab extraneis hominibus qui sunt extra episcopatum<br />

Tridenti. Ex adverso respondebatur a dicto domino Briano quod ipse et quondam eius pater et<br />

avus et antecessores illud teloneum in loco predicto de Ravazono ab omnibus hominibus qui<br />

conducunt res suas per navem habuerunt et possederunt per suum feodum ab episcopatu<br />

Tridenti, excepto ab hominibus de Murio; sed hoc suprascripti sindici communitatis Tridenti<br />

negaverunt. Cum haec et alia multa ab utraque parte allegarentur, tandem visis et auditis<br />

racionibus et testibus, habitoque sapientum consilio, talem in scriptis sententiam tulit,<br />

condempnando dominum Brianum quod de cetero nihil auferat nec auferre faciat hominibus seu<br />

personis civitatis Tridenti et episcopatus, nec extraneis transeuntibus cum suis rebus aut sine<br />

rebus per flumen Atesis in vado Ravazoni, nec in aliis locis, sed omnes personas quiete et libere<br />

transire permittat per ipsum flumen et ripam ipsius fluminis, nec impediat seu impedire<br />

permittat; nisi tamen quod si habebit in illo loco et vado Ravazoni unam suam navem, pro rebus<br />

illis quas portaverit ultra Aticem debeat habere ab extraneis 4 denarios veronenses pro<br />

unoquoque plaustro, si navis ad vadum Ravazoni extiterit; et ita iudicat, condemnando dictum<br />

dominum Brianum in expensis 50 librarum veronensium hinc ad duos menses solvendo. Data<br />

est haec sententia in scriptis praesente dicto domino Briano Tridenti. In scala palatii episcopatus<br />

praesentibus domino Gislodo canonico, domino Odolrico de Beseno, Arpolino de Clesso,<br />

Wilielmo suo fratre, Grimoldo de Cagno, Deroopo de Livo.<br />

Pergamena mm 472x223-240. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis domini Conradi notarii. - Odolricus<br />

de Rambaldo, Montenarius de Disuculo.<br />

15. Extra signatur annus 1222. - Est examen plurium testium super feudis et allodiis domini<br />

Gumponis de Vezano contra dominam comitissam uxorem quondam Ottonelli de Vezano eius<br />

fratris, qui Gumpo et Ottonellus fuerunt filii domini Swikerii de Vezano. Nominatur quidam<br />

mansus et praedia in Vezano tanquam feuda episcopatus Tridenti, alia tanquam feuda<br />

dominorum de Beseno et tandem alia tanquam feuda dominorum de Madruzo.<br />

Pergamena mm 787x103-145. - Alla valle in palù nigra; pratum de la Seda; ego segavi et restellavi<br />

fenum in pratis de Seda et de bobus; Albertinus de Vezano; tenebat pratum dela Seda et de bobus ab illis<br />

de Beseno; mansus de Rofaldo feuda episcopatus; mansus de Sado; molendinum de Vezano; Bonainsigna<br />

de Vezano; Anselmus de Porta Oriola; a parte de supravilla unius olivi.<br />

16. Codex parvus membranaceus in quo una carta fuit excissa et altera per medium<br />

abstracta. Continet autem sequentia.<br />

Anno 1224 indictione 11, die 12 exeunte septembri. - Dominus Gerardus episcopus<br />

tridentinus praecepit firmam treviam illis de Garduno usque ad s. Martinum et tantum plus<br />

quantum dominus placuerit in pena 2000 librarum.<br />

Eodem die, domini Bonifacius, Gumpus, Aldrigetus et Iordanus de Garduno refutaverunt<br />

castrum de Garduno in manibus domini Gerardi episcopi et ad eius voluntatem scilicet totam<br />

eorum auctoritatem et communiter amicorum, dominos Guillelmum de Beseno et Ulricum de<br />

Nomio ad illud custodiendum.<br />

Die eodem in palatio episcopatus. - Ibique dominus Adelpretus comes Tyrolis, Nicolaus de<br />

Egna, Rodulfus Rubeus, Bonifacius, Gumpus de Garduno, Aldrigetus et Iordanus de Garduno,<br />

Iordanus de Telvo, Henricus de Bella, Vicomarius de Rambaldo et aliis ad postulacionem<br />

domini Gerardi episcopi laudaverunt quod nullus homo qui habeat feodum conditionale potest<br />

refutare nec dare nec alienare de illo in totum nec in partem in aliquam personam sine consensu<br />

domini a quo tenet feodum illud et ibi fuit dominus Obertus de Brentonico, Aldrigetus de<br />

Cavedeno vassali curie.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

577


Capsa 37<br />

Eodem anno indictione 12, die dominico 12 exeunte octobri. - Recensentur homines qui<br />

iuraverunt colligendi coltam communem domini episcopi in Brentonico, in valle Lagarina, in<br />

plebatu Lizane; et Martinelus iuravit pro dominis Armano et Olderico de Campo et pro aliis si<br />

eis placuerit in Banallo, in Blezo, Nomasso, in plebatu Tigioni, in plebatu Boni, in plebatu<br />

Arcus et in plebatu Calavini.<br />

Anno 1227 indictione 15, die lune 9 exeunte augusto in camera palacii, in praesentia<br />

domini comitis Gabrielis de Flaono, domini Iacobi de Lizana, domini Iacobini de Roncegno. -<br />

Dominus Gerardus episcopus tridentinus taliter fuit in concordio cum domino Olderico de<br />

Beseno pro se et fratre suo Willielmo super facto regule de Beseno et de Avolano quod uno<br />

anno debet habere regulam in Avolano et illi de Beseno in Beseno et alio anno illi de Beseno in<br />

Avolano et dominus episcopus in Beseno, ita ut unus alteri faciat dicere regulam secundum<br />

quod facta fuerit et pignora sint utriusque pro medietate.<br />

Anno 1235 indictione 8, die martis 2 exeunte februario in stupa palatii episcopatus<br />

Tridenti, in praesentia magistri Olderici scolastici, domini Iordani iudicis, domini Cognovuti de<br />

Campo. - Dominus Yornellus de Tonno tutor filiorum quondam Iordani et Aldrigeti de Garduno<br />

promisit domino Aldrico episcopo tridentino custodire et salvare castrum Grumi ad honorem et<br />

statum domini episcopi et episcopatus et hominum de Garduno et illud aperire domino episcopo<br />

et suis nunciis et illud destruere ad eius voluntatem in pena 1000 librarum et per hoc refutavit in<br />

manibus domini episcopi feodum et allodium dictorum minorum et si aliud contingeret, dare et<br />

representare ei filios domini Iordani et Aldrigeti; iuraverunt fideiussionem domini Henricus de<br />

Egna et Federicus de Paldo.<br />

Eodem anno, die dominico 12 exeunte madio in camera palatii episcopatus Tridenti in<br />

praesentia domini Olderici decani. - Dominus Aldricus episcopus tridentinus ad rectum feudum<br />

investivit dominum Geremiam de castro novo de suo recto feodo secundum quod per dominum<br />

episcopum Gerardum investitus fuit, qui iuravit fidelitatem, salva racione hominum.<br />

Item investivit Rodulfum de Castronovo de suo recto feodo et iuravit fidelitatem.<br />

Anno 1235 indictione 8, die mercurii 6 intrante iunio in capella palatii episcopatus, in<br />

praesentia domini Olderici decani, domini Iordani iudicis, Gonselmi de Disiculo, Hengelmarii<br />

Taranti, Diheti de Formiano, Riprandi de Formiano, Osalchi de Bolzano, domini Federici de<br />

Wanga, Perali, Gralanti. - Dominus Aldricus episcopus tridentinus ad voluntatem sui commisit<br />

domino Olderico de Beseno gastaldiam de Beseno integraliter faciendo racionem inter homines<br />

prout alii gastaldiones facere consueti sunt, habendo domum domini episcopi de Beseno in<br />

custodia, pro qua concessit omnes redditus illius castri et gastaldie, dando tamen domino<br />

episcopo de illis redditibus 50 libras denariorum veronensium.<br />

Ibidem dominus Oldericus promisit fideliter custodire et reddere ad voluntatem domini<br />

episcopi vel successoris electi vel confirmati per patriarcham et per dominum imperatorem vel<br />

dominum regem, et hoc promisit in pena 300 marcharum argenti, obligando omnia bona sua,<br />

pro eo fideiubentes dominus Oldericus decanus, dominus Adelpretus comes Tyrolis, domini<br />

Gonselmus de Disiculo, Otto de Gando, Aychebonus et Poldus.<br />

Anno 1234 indictione 7, die iovis 6 intrante iullio, in palatio episcopatus Tridenti, in<br />

praesentia domini Olderici decani, domini Federici de Clesio, domini Bonifatii de Castrobarco<br />

canonici, domini Olderici de Beseno. - In concione publica coram domino Aldrico episcopo<br />

tridentino et eius precepto dominus Iacobus de Lizana fecit finem, refutationem et pactum de<br />

non petendo in perpetuum in manibus dicti domini episcopi recipientis vice et nomine sui<br />

episcopatus, nominatim de castro Pradalie et de gastaldia Pradalie integraliter secundum quod ei<br />

datum et data fuit in pignus per quondam dominum episcopum Albertum et eius antecessores et<br />

de comitatu quod dicebat habere in plebatu Lizanae et de omni iure et actione quod vel quam<br />

haberet in illo plebatu Lizane vel alibi occasione alicuius feodi sibi dati per quondam dominum<br />

episcopum Gerardum et quidquid contra inveniretur sit cassum et irritum; pro qua refutatione<br />

fuit confessus accepisse a dicto domino episcopo 2240 libras denariorum veronensium<br />

parvulorum de capitali et 430 libras denariorum veronensium de cursa.<br />

Anno 1242 indictione 15, die veneris 4 exeunte iunio, in palatio episcopatus. - Coram<br />

domino Sodegerio potestate et eius parabola et consensu, dominus Oldericus de Beseno pro<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

578


Capsa 37<br />

episcopatu et pro se et pro nepotibus nomine locationis in perpetuum investivit Mercadantem et<br />

alios de vena ferri et de bosco et aqua in plebatu Beseni et de 6 plodiis terre ibi ubi voluerint<br />

prope furnum, solvendo fictum omni anno episcopatui et domino Olderico et nepotibus 5<br />

librarum et potestas dedit eis licentiam accipiendi venam Garginge et de illa illos investivit.<br />

Anno 1237 indictione 10, die 1 intrante madio, ante domum habitationis domini Rolandi, in<br />

praesentia domini Gaboldi, Montenarii de Pomarolo. - Coram domino Rolando iudice imperiali<br />

et domini imperatoris delegato et eius precepto Maderninus de Lizana et Gislembertus de<br />

Lizana pro illis de Lizana iuraverunt stare eius preceptis de capiendis robatoribus et bannitis et<br />

coram ipso conducendis; fideiusserunt pro eis Martius de Lizana, Linzua de Roveredo,<br />

Bonusamicus de Rovereto, Henricus de Sacco, Boccasius, Bonafides, Gerardus de Rovereto,<br />

Adelardus de Sacco et dominus Albertus de Lizana; qui dominus Rolandus precepit eis quod in<br />

pena 50 librarum capiant banitos, latrones praedictos.<br />

Anno 1251 indictione 9, die dominico 3 intrante septembri in castro Adriani, in praesentia<br />

domini Olrici prepositi sancti Michaelis, domini Henrici de Cagno canonici tridentini, domini<br />

Olurandini de Cagno, Christiani de Pomarolo, presbiteri Conradi capellani. - Dominus Egno<br />

episcopus tridentinus ad rectum feodum investivit Gomponem et Sinebaldum fratres de<br />

Castrocornu nominatim de Dosso qui est super Castrocornu et vocatur in Summaturri in se<br />

suosque heredes utriusque sexus ad castrum aedificandum et de regula pratorum que est inter<br />

dictum castrum cornu et Dossum predictum, tali pacto quod castrum edificandum semper debet<br />

esse apertum domino episcopo et suis successoribus pro omnibus eorum negociis et quod de illo<br />

castro non debet fieri aliquod dampnum episcopatui; quod si contra hoc fecerint, ab omni eorum<br />

iure cadere debent.<br />

Anno 1231 indictione 4, die martis 11 exeunte ianuario, in Tridento in palatio episcopatus.<br />

- Dominus Ubertus de Brentonico ad postulacionem domini Gerardi episcopi tridentini<br />

confitetur quod dominus episcopus tridentinus est maior regulanus in Brentonico et quod<br />

nuncius domini episcopi semper adesse debet ad faciendam regulam quando ipsam regulam<br />

facere voluerit et quod semper debet denunciari scario domini episcopi et scarius debet<br />

denunciare gastaldioni domini episcopi ut veniat ad faciendam regulam et si venire nollet<br />

nuncius domini episcopi quod nihilominus debet fieri regula; et si gastaldio vellet facere<br />

regulam, debet id facere denunciari dominis Uberto de Brentonico et domino Adelperio et<br />

domino Aldrigeto et Azoni fratribus et aliis hominibus de Brentonico et si nollent venire quod<br />

nihilominus illam regulam facere possit. Illud idem confitentur dominus Aldrighetus et dominus<br />

Azo fratres filii domini Briani.<br />

Anno 1234 indictione 7, die iovis 13 intrante iulio, in Tridento in palatio episcopatus, in<br />

praesentia dominorum Olrici abbatis s. Laurentii, Olderici de Beseno, Aycheboni, magistri<br />

Bonhomi. - Illi de Alla sunt investiti de suo recto feodo per dominum Aldricum episcopum<br />

tridentinum, Otto filius Maurini pro gentili macinata, Maghenardus de gentili macinata,<br />

Bertramus filius quondam Carboncini pro libero, Henricus de Marcuardo pro libero, Martinus<br />

de Muto pro libero, Bonecontrus eius frater.<br />

Item ibidem dominus episcopus investivit Marcum nepotem Detesalvi de Marco<br />

recipientem pro se et dicto avo suo, salvo eo quod hoc non faciat preiudicium dicto avo suo<br />

donec vixerit; et sic iuravit ei fidelitatem pro se et dicto avo suo.<br />

Anno 1234 indictione 7, die veneris 14 intrante iulio in Tridento in palatio episcopatus, in<br />

praesentia domini Olderici decani tridentini, Hermanni de Campo, Ezelini iudicis, Ottonis de<br />

Gando, Aycheboni, Iohannis de Wadrigio, Guinselmi de Desiculo. - Coram domino Aldrico<br />

tridentino episcopo dominus Odericus de Rambaldo ad sancta Dei evangelia iuravit bona fide<br />

habitare in castro Pradagie cum 9 probis viris, ita quod ipse sit decenus, usque ad annum ad<br />

honorem Dei et beati Vigilii, ipsum castrum custodire et salvare, et racionem facere inter omnes<br />

personas pertinentes ad gastaldiam de Pradagia de omnibus causis et quod non permittet<br />

aliquam personam intrare in dictum castrum praeter dominum episcopum cum eius societate vel<br />

fratres eius seu nepotes vel dominos de Seyano, seu cives tridentinos, sine parabola dicti domini<br />

episcopi nec alteri consignabit nisi dicto domino episcopo et pro hoc attendendo obligavit omnia<br />

bona sua quam custodiam facere debet suis expensis, cui tamen dominus episcopus concessit<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

579


Capsa 37<br />

omnes redditus praesentis anni pertinentes ad ipsam gastaldiam, praeter de bannis maleficiorum<br />

de quibus debet habere medietatem et aliam medietatem dominus episcopus. Item debet habere<br />

ipse dominus Oldericus 50 libras quas ei dare debent domini Otto de Gando, Gunselmus et<br />

eorum socii, qui mutuaverunt domino episcopo super dictam gastaldiam et finito anno debet<br />

restituere castrum domino episcopo. Iuravit quoque dominus Oldericus quod bona fide<br />

recuperabit possessiones et bona pertinentia dictae gastaldiae iniuste detenta domino episcopo.<br />

Quo facto dominus episcopus ipsum taliter investivit, committendo ei omnes causas etc.<br />

secundum quod dominus Iacobus de Lizana faciebat tempore quo illam habebat gastaldiam. Et<br />

ibidem Zardinus notarius de Roveredo iuravit in dicto castro stare cum ipso domino Olderido et<br />

custodire ac manutenere ipsum castrum pro suo posse bona fide ad honorem et utilitatem<br />

episcopatus.<br />

Die sabati 15 intrante iulio in palatio episcopatus. - Coram domino Aldrico dominus<br />

Aldrighetus de Tublino ad sancta Dei evangelia iuravit suis propriis expensis castrum Cornu et<br />

Cornu superius usque ad unum annum custodire ad voluntatem domini episcopi et debet ibi<br />

stare cum quinque probis viris et ipse debet esse sextus. Fideiussit dominus Oldericus de<br />

Seyano; propter hoc dominus episcopus promisit ei dare 200 libras veronenses, scilicet modo 50<br />

et 50 ad s. Mariam de medio augusto.<br />

Die martis 8 intrante augusto in palatio episcopatus. - Dominus Aldricus episcopus<br />

tridentinus investivit Riprandum et Buzam de Alla fratres de suo recto feodo. Item investivit<br />

Peramusium filium quondam Benni de Alla de suo recto feodo quo facto ei fidelitatem<br />

iuraverunt et per liberos homines.<br />

Anno 1234, die iovis 15 exeunte augusto in palatio episcopatus. - Dominus Aldricus<br />

episcopus investivit Cunisum et Gerardum fratres filios quondam Uberti Muti de Alla de suo<br />

recto feodo; quo facto iuraverunt ei fidelitatem.<br />

Anno 1240 indictione 13, die mercurii 15 intrante februario in Tridento in palatio<br />

episcopatus, in praesentia dominorum Alberti, Iohannis et Ezelini iudicum, Iacobi de Lizana,<br />

Federici Burse, Riprandi de Archo, Olurandini notarii et aliorum. - Ibique in consilio tridentino<br />

more solito congregato dominus Sodoerius de Tyto potestas Tridenti et episcopatus per<br />

dominum imperatorem praecepit exemplari infrascriptas domini Ezelini de Romano litteras: -<br />

Viro nobili prudenti domino Sodegerio de Tyto pro domino imperatore tridentini episcopatus<br />

potestati Ezelinus de Romano salutem cum dilectione sincera. Providentie ac sapientie vestre<br />

notum facimus quod de custodibus castrorum Iacobini de Lizana satisfieri posset absque muda<br />

ponenda et telloneo super stratas euntes Tridento Veronam et a Verona Tridentum. Utilissimum<br />

nobis videretur verumptamen antequam dicta castra amittantur ex quo pecuniam aliter habere<br />

non potestis pro illis castris custodiendis, videtur nobis ut mudam et telloneum apud Prataliam<br />

vel alibi recipere faciatis ad minorem quantitatem quam potestis solutionem dictarum<br />

custodiarum integraliter facientes. Custodes namque secundum quod vobis videbitur sufficere<br />

posse in dictis castris mensurare debeatis, taliter providentes quod dicta castra bene custodiant et<br />

solicite.<br />

Die eodem et loco. - Idem consilium civitatis Tridenti consilium dedit domino Sodegerio<br />

quod ipse imponat praedictam mudam seu telloneum secundum formam dictarum litterarum<br />

domini Ezelini pro custodiis castrorum solvendis.<br />

Hic carta una abscissa fuit et in sequenti habetur finis cuiusdam vendicionis factae a<br />

domino Riprando de uno podere et toto eo quod ipse habet in villa de Pugycamto et quod ipse<br />

emerat a quondam domino Iohanne de Perzene.<br />

Sequitur inde alia carta per medium abstracta in qua duo instrumenta continebantur,<br />

primum de anno 1302 indictione 15, die 6 intrante iunio super castrum Beseni; et videtur esse<br />

instrumentum restitutionis factae a domino Guillelmo de Castrobarco de pallacio et turri in<br />

castro Beseni domino fratri Philippo episcopo tridentino per suum procuratorem Conradum<br />

notarium recipiente et possessionem intrante. Alterum est eadem super re et videtur continere<br />

commissionem factam a dicto procuratore nomine dicti domini episcopi custodienti ipsum<br />

pallacium et turrim, quae custodia ipsi domino Guillelmo concredita forte fuit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

580


Capsa 37<br />

Manca. Esiste in AST: Serie Codici n. 10. Pergamenaceo mm 255x368-369. Carte 6. - Rubaldus et<br />

Musa notarii. - Caponus de Brentonico; Aliduxius de Murio, Federicus de Brancolino, Zeno notarius de<br />

Castronovo. - Regule Avolani Beseni alternative spectant ad dominum episcopum et ad illos de Beseno. -<br />

Pro alia parte et magnum martellum [maglio]; vena Garginge. - Il notaio Corrado salì al castello di<br />

Beseno e ne prese possesso a nome dellla chiesa di Trento.<br />

17. Anno 1234 indictione 7. - Pellegrinus de Saono iuravit manifestare veritatem de<br />

racionibus domini episcopi quas ei debet et totam suam terram venditam et invenditam in<br />

integrum ut ibi.<br />

Pergamena mm 350x99-112. - A prateza, apud Gausignolum, in Prada, in dos Caucho, in<br />

castelplano, in Praiolo, apud Zanotelum de Prada; a plazanana, a laia, apud Valentinum Forador, in<br />

plazadevalle, in pinedo, in le clesure, in lovara ecc.<br />

18. Anno 1234 indictione 7, die martis 4 intrante iulio in choro ecclesiae s. Vigilii. -<br />

Dominus Aldricus episcopus tridentinus in capitulo more solito ad campanam pulsatam<br />

congregato ad hoc ut castrum de Pradalia numquam possit extra manus episcopatus infeodari<br />

vel alienari, illud supra altare beati Vigilii dedit et obtulit et capitulum dictam datam laudavit et<br />

iuravit ita adtendere et pro posse facere adtendere ab omnibus.<br />

Pergamena mm 277x192-197. Notaio: Matheus sacri palatii. Testimoni: Cognonutus de Campo,<br />

Henricus de Seiano, Obertus notarius.<br />

19. Anno 1234 indictione 7, die veneris 7 intrante iulio in palatio episcopatus. - Dominus<br />

Aldricus episcopus tridentinus tulit sententiam contra Federicum quondam Burse de Castronovo<br />

ob eius crimina quae ibi enumerantur et pronunciavit castrum novum esse funditus<br />

destruendum, trabuchum in eo existens igne nefandissimo comburendum atque etiam coronas<br />

de Castellano et de Besagno esse tollendas ac destruendas.<br />

Pergamena mm 560x160. Notai: Matheus de Placentia; Fridericus sacri palatii. - Assaltò una barca<br />

sull'Adige; bloccò le strade rubando le merci che passavano sull'Adige; uccise i messi che andavano al<br />

castello di Pratalia; accecò Consolino e Olurandino; incendiò e spogliò la chiesa di s. Cristoforo e spogliò<br />

quella di s. Antonio; diede rifugio al bandito Giacomo fu papagalline; Corona de Castelano et Corona de<br />

Besagno penitus destruantur (e diede ordine alle due comunità di eseguire la distruzione).<br />

20. Anno 1235 indictione 8, die mercurii 6 intrante iunio in capella palatii episcopatus, in<br />

praesentia domini Federici de Wanga, Perali eius fratris, domini Iordani iudicis, Henghelmarii<br />

Taranti, Diethi et Iltiprandi de Formiano, Gralanti, Gozalchi. - Dominus Aldricus episcopus<br />

tridentinus ad voluntatem sui investivit dominum Oldericum de Beseno de gastaldia de Beseno<br />

integraliter, faciendo racionem inter homines, prout ibi gastaldiones facere consueti sunt<br />

habendo domum domini episcopi in custodia, pro qua concessit ei omnes redditus illius castri et<br />

gastaldie dando domino episcopo annuatim 50 libras denariorum veronensium et promisit<br />

dominus Oldericus custodire et salvare dictam domum et illam reddere ad voluntatem domini<br />

episcopi vel successoris canonice electi et confirmati per dominum patriarcham et per dominum<br />

imperatorem vel per dominum regem et hoc in pena 300 marcarum argenti, obligando omnia<br />

sua bona et iuravit ita adtendere: fideiusserunt dominus Oldericus decanus, dominus Adelpretus<br />

comes Tyrolis, dominus Gonselmus de Disuculo, Otto de Gando, Aychebonus, Poldus quisque<br />

illorum in totum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 268x175-180. Notaio: Matheus de Placentia.<br />

581


Capsa 37<br />

21. Extra notatur annus 1250. - Recensentur bona domini episcopi que Mezecanus non<br />

habuit in Morio quae nempe videntur deperdita et erant inquirenda.<br />

Pergamena mm 174x93-103. - Zucolinus et Fedricus tenent duas rimanias et pratum in Valmagnono<br />

et sue masnate; Devesalve de Marcho 20 solidos; In Lizana; in Sacho 4 lineas de vineis; in Nomi erat<br />

terra; presbiter de s. Martino tenet unum conzum uve. In Castelano vi starii et dimidius blave et asinus<br />

oneratus de nucis; Trabaldus dela potera 1 starium de blado et una maranda ad celerarium; in Lazima 30<br />

solidos; de Lisera pratum in berbarole; filius q. Alexandri de Follase de 2 nogariis; In Saso; Zanelus de s.<br />

Martino 20 solidos; illi de Perario tenent terram et 2 nogarias et unam albergariam ad villicum;<br />

Peremusius de Garduno tres rimanias et medietatem et 2 sextarios frumenti, 24 ova.<br />

22. Extra signatus est annus 1250 et recensentur ficta in Pradagia seu Pradaliae castro et<br />

eius dictrictu.<br />

Pergamena mm 355x111-122. Salvatera de Pratalia; in Lisera; in Lanzima; in Patono; in Saxo;<br />

Elicha de Marano; in Novarna.<br />

23. Anno 1258. - Continet consilium factum coram domino Ezelino de Romano a dominis<br />

de Castrobarco, de Lizana, de Beseno, de Garduno etc. pro constituendo salario uni capitaneo in<br />

valle Lagarina et manifestatur ius domini episcopi tridentini in illa valle et ius militum super<br />

eorum macinata et servis.<br />

Pergamena mm 298x127. - Convocatis coram domino Ezelino de Romano d. Federicus et<br />

Bonifacius de Castrobarcho, Iacobus de Lizana, Peregrinus et Nicolaus de Beseno, Iacobinus et<br />

Bubulchinus de Garduno, Federicus de Paldo, Cristianus de Pomarolo.<br />

24. Anno 1259 indictione 2, die veneris 13 exeunte octobri in praesentia dominorum<br />

canonicorum. - Dominus Egno episcopus tridentinus ex pietate absolvit et restituit virum<br />

nobilem Aldrigettum de Castrobarco a sententia confiscationis suorum bonorum ob favorem ab<br />

ipso impensum quondam Ezelino de Romano; pro qua absolutione promisit semper astare<br />

domino episcopo et episcopatui et cum iis esse toto posse contra omnes rebelles et speciatim<br />

contra comitem Tyrolis.<br />

Eodem anno et die, simillimam absolutionem et restitutionem fecit domino Federico de<br />

Castrobarco sub iisdem conditionibus et verbis.<br />

Eodem anno, die lune 7 exeunte novembri. - Iisdem pariter verbis absolvit et restituit<br />

dominum Azzonem de Castrobarco.<br />

Pergamena mm 695x250. Notaio: Arnoldus. Garanti sono: Enricus de Egna, Wilhelmus de<br />

Belvedero, Iacominus de Lizana, Gottofredus de Porta, Riprandus Borserius, Tomasinus Aycheboni,<br />

Mayfredinus de Clexo, Simon de Dosso; per i Castrobarco: Waldellus de Garduno, Arnoldus q. Purcardi<br />

de Malusco. - Wilielmus notarius de Gardolis est testis.<br />

25. Anno 1261 indictione 4, die 14 exeunte augusto in valle Lagari ante ianuas castri<br />

Castellani. - Dominus Lunardus filius domini Azonis de Castrobarco dedit et commisit domino<br />

Sinebaudo de Castrocorno et domino Cristhano de Pomarolo dictum castrum Castellani cum<br />

omnibus rebus pertinentibus ad ipsum castrum recipientes nomine et vice domini Pellegrini de<br />

Beseno ita ut ad eius venimentum illud incontinenti dare debeant et dictus dominus Pellegrinus<br />

dictum castrum prospicere et custodire debeat ad voluntatem domini nostri Egnonis episcopi<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

582


Capsa 37<br />

tridentini eique quandocumque voluerit resignare; et si domini de Castrobarco haberent aliquam<br />

racionem in dicto castro ostendere debeant coram ipso domino episcopo, factoque de his<br />

iuramento, domini Iacobinus atque Zordanus de Gardumo et dominis Sinabaudus et dictus<br />

dominus Christanus promiserunt conducere dictum Lunardum cum omnibus suis hominibus et<br />

sociis et rebus in dictum castrum.<br />

Pergamena mm 175x177. Notaio: Bertolotus qui Ravazalus dicitur.<br />

26. Anno 1263 indictione 6, die sabati 4 exeunte octobri ante castrum Cornum ubi dicitur<br />

ad Scalas, in praesentia dominorum magistri Aventuradi de Arcu etc. - Dominus Christianus de<br />

Pomarollo promisit domino Bonaventure de Gervinis procuratori domini Iacobini de Lizana<br />

custodire castrum Cornu ad honorem et utilitatem dominorum Egenonis episcopi tridentini et<br />

Iacobini de Lizana et omnium amicorum dicte partis, datis ad id obsidibus in manibus domini<br />

Iacobini de Garduno. Item dominus Sinebaldus et dictus Christianus promiserunt stare et esse<br />

boni et legales et quod non associabunt se cum illis de Castrobarco vel cum illis sue partis et<br />

non facient concordium, treguam vel menam cum predictis et dominus Iacobinus de Lizana<br />

dabit operam quod dominus Egno episcopus tridentinus recipiet ipsum Sinebaldum in sua<br />

peticione et non costringet eum ire Tridentum et quod sua bona tam allodia quam feuda, quae<br />

illo tempore, quo captus fuit, possidebat, quiete possidere debeat, qui dominus Iacobinus<br />

habebit pro amicis ipsos Christianum et Sinebaldum et suos tam liberos quam servos; cum aliis<br />

pactis ut ibi, factaque mutua pace, remissisque offensionibus.<br />

Pergamena mm 229x228. Notaio: Avobanus domini Coradi regis.<br />

27. Anno 1263 indictione 6, die lune 7 exeunte ianuario in pertinencia Lizanae. - Dominus<br />

Christianus de Pomarolo confessus fuit quod miedietas Valarse infra istos confines a petra<br />

inzisa usque apud lavinum finestre et ubi sunt cruces in arboribus pro terminis et a dictis<br />

crucibus usque ad vallem quae est prope Puzaclum et versus Campum Grossum est domini<br />

episcopi et est feudum.<br />

Sequuntur plures aliae manifestationes feudorum et hominum domini episcopi tridentini in<br />

valle Lagarina et plura loca feudalia recensentur.<br />

Pergamena mm 265x310-315. Notaio: Arnoldus. - Item 4 mansi in Teregnolo, duo iacent ad Prunue<br />

(?) et alter ad Cornal et quartus ad Purchstal: sunt feudum. Item warda Lizanae est feudum. Item Seraval.<br />

Item petra de Albano et Petra de Ravazono et rimania in Brentonico loco Faydani...<br />

28. Anno 1270, die 7 exeunte octobri, Belvederi. - Dominus Egno episcopus tridentinus<br />

domino preposito s. Michaelis et plebanis de Flemo, Zimbria, et Zuvo transmittit exemplar<br />

sententiae quam die iovis 13 intrante octobri sub porticu s. Mariae in Pinedo tulerat contra<br />

castrobarcenses et alios cives tridentinos rebelles, qui tridentinam civitatem violenter<br />

occupaverant et multa mala fecerant: unde interdictum pro dicta civitate et tota dioecesi<br />

publicavit et dictos rebelles excommunicatos denunciari publice mandavit.<br />

Cartaceo, carta 1. (Senza filigrana: mm 285x215). Copia coeva. - rebus nostris mobilibus spoliatis,<br />

ecclesia s. Vigilii et cetere ecclesie sacris rebus spoliatis et quod maius est sacrum corpus Christi<br />

conculcatum et contrectatum fuit.<br />

29. Anno 1302 indictione 15, die lune 3 exeunte ianuario in burgo Archi in domo<br />

habitationis domini Zordani. - Dominus Zordanus filius quondam domini Zordani de Garduno<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

583


Capsa 37<br />

constituit dominum Marchum archipresbiterum plebis Ripe et Manzolium eius fratrem suos<br />

procuratores ad refutandum in manibus domini Filipi episcopi tridentini omne ius quod habet in<br />

rebus et personis Perini et Blasii fratrum filiorum et heredum quondam Pelegrini de Molina de<br />

plebatu Murii ut non possint alienari extra episcopatum.<br />

Pergamena mm 258x156. Notaio: Barifaldus comitis s. Bonifatii notarius.<br />

30. Anno 1302 indictione 15, die veneris 16 februarii, praesentibus magistro Iohanne<br />

archidiacono etc. in episcopali palatio Ripe. - Dominus Marchus archipresbiter plebis s. Mariae<br />

de Ripa tanquam procurator domini Zordani de Garduno refutavit et cessit in manibus domini<br />

fratris Philippi episcopi tridentini pro se et ecclesia tridentina recipientis omne ius quod habebat<br />

in rebus et personis Perini et Blasii etc. ut supra.<br />

Pergamena mm 297x262. Notaio: Federicus f.q. Homodei.<br />

31. Anno 1307 indictione 5, die 5 intrante marcio in Murio in plebe s. Stephani, in<br />

praesentia fratris Venturini et fratris Delacora de Mantua de ordine fratrum Minorum habitantes<br />

Ripe, Adelardi de Tiorno. - Ser Bonencontrus clericus plebis de Murio tanquam procurator<br />

domini Aystolfini archipresbiteri dicte plebis ex commissione ei facta ex parte domini<br />

Bartholomaei episcopi tridentini dixit et denunciavit in plebe s. Stephani, quod si esset vel<br />

fuisset aliqua persona quae haberet vel habuisset de bonis episcopatus et s. Vigilii, scilicet libris,<br />

cartis, cedulis, paramenta, callicis (sic), hinc ad octo dies debeat manifestare dicto episcopo sub<br />

pena excommunicationis; et si esset persona habens terras, possessiones, prata, vineas etc. ad<br />

fictum a dicto domino episcopo pariter debeat comparere sub eadem pena et si esset persona<br />

tenens ad feudum aliquis hinc ad 20 dies debeat comparere cum omnibus suis racionibus,<br />

alioquin procedet secundum iuris formam; et si essent usurarii forenses, hinc ad 30 dies debeant<br />

recedere, et si essent terrerii, cessare debent sub pena excommunicationis et hoc ex praecepto<br />

domini papae Gregorii X. Tandem monetas reducit ad determinatum valorem; sed quid scriptum<br />

sit, expiscari vix potest.<br />

Pergamena mm 176x138-140. Notaio: Marcus de Murio. - Et quod cruserios, Anbrosinos,<br />

mentallerios, Bresanellos non debent valere, nec verum bonos mutipanos veteros et novos venetos vallere<br />

et uti debeant pro XXXII et moneta dominorum carintie XXII et tridentinos XX et monete veronesis<br />

veteris XXII et non tres permullient.<br />

32. Anno 1314 indictione 12, die dominico 16 iunii, Tridenti in episcopali palatio. - Est<br />

exemplar ex autentico relevatum investiturae factae seu datae a domino fratre Henrico episcopo<br />

tridentino domino Gulielmo de Castrobarco in valle Lagarina, cui inserta est alia investitura data<br />

eidem domino Gulielmo a domino Bartholomaeo episcopo tridentino anno 1307, enumeratis<br />

omnibus feudis tam antiquis quam novis, cum pactis.<br />

Pergamena mm 832x272-280. Notai: Urbanus filius Marcitulli a scholis civis Conglani; Raymundus<br />

q. ser Floriani notarii de Arco habitator Roveredi; Iohannes Laurentius filius Iacobi de Marzanis habitator<br />

Roveredi. - In episcopali palatio in loco ubi consuevit vassallorum curia cellebrari. Testimoni: fratres<br />

Petrus abbas monasterii s. Laurentii prope Tridentum, Conradus de Huzorstal et Simon de Metis ordinis<br />

cisterciensium infrascripti episcopi cappellani, Gerardus de Bononia iurisperitus vicarius Tridenti,<br />

Bommensius de Paganotis de Verona, Bonazonta de Parma, Guilielmus de Belenzanis iudices, magister<br />

Nicolaus de Mutina et magister Ioannes de Venetiis artis medicine professores, Trintinus et Otto de<br />

Mezasomis, Bonaventura de Gardulis, Odoricus q. Pacifici cives tridentini, Gislimbertus de Maineris<br />

sacerdos, Simon q. Gratiadei de Campo, Simon q. Ugolini de Stenico, Petrozotus de Lodrono, Albertus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

584


Capsa 37<br />

Spalletta de Ripa, Iohannes de Seiano, Christianus notarius, Rigolinus q. Friderici de Roveredo, Varnarus<br />

et Bonifacius infrascripti episcopi dominicali, Marcus clericus de Clexo, Todinus de Tuderto.<br />

Per il documento del 1307 cfr. capsa 32/41.<br />

33. Anno 1338 indictione 6, die 20 novembris Tridenti in castro Boni Consilii in conspectu<br />

illustris principis domini Iohannis Karinthiae ducis, Tyrolis et Goritiae comitis, aquilejensis et<br />

brixinensis ecclesiarum advocati et venerabilis patris domini Matthaei episcopi brixinensis et<br />

aliorum testium. - Dominus Guillelmus miles filius quondam domini Azonis nati quondam<br />

domini Federici et Aldrigethinus quondam domini Bonifacii nati quondam dicti domini Federici<br />

de Castrobarco, coram domino Nicolao episcopo tridentino confessi sunt se esse ecclesiae<br />

tridentinae vassalos et vallem Lagarinam esse de iure ipsius ecclesiae tridentinae ac proinde eam<br />

resignarunt in manibus dicti domini episcopi Nicolai, salvis eorum iuribus; promittentes<br />

consilium, auxilium et favorem ipsi ecclesiae.<br />

Cartaceo, carte 6. Copia fino del sec. XIV. Cfr. Codex Vangianus edito dal Kink, N° 223.<br />

34. Anno 1339 indictione 7, die 13 aprilis, Tridenti in episcopali castro Boni Consilii. -<br />

Nobiles milites domini Fridericus et Marchabrunus de Castrobarco pro se et fratribus suis<br />

Azone et Guillelmo promittunt domino Nicolao episcopo tridentino reverentiam et obedientiam<br />

perpetuo exhibere tam de personis quam de ere, bonis et castris semper ipsi domino episcopo et<br />

suis tenebunt aperta. Item promiserunt stare iuri et de iusticia respondere cum effectu dicto<br />

domino episcopo vel eius officialibus, omnibus volentibus quicquam petere ab eis vel ab eorum<br />

hominubus. Item fuerunt in concordio quod castrum Pratalie per dominum episcopum<br />

construatur, salvis eorum iuribus per arbitros ibi nominatos examinandis.<br />

Pergamena mm 304x162-172. Notaio: Henricus de Landesperch. Testimoni: Cunradus de Bozano,<br />

Erardus de dicto loco milites, Michael de Castronovo, Iustinianus de Gardulis, Christianus de Rovredo<br />

notarius.<br />

35. Anno 1339 indictione 7, penultimo ianuarii in valle Lagarina in villa Yserie plebis<br />

Lagari. - Descriptio dictae vallis sub regimine et vicariatu domini Iustiniani de Gardulis iudicis<br />

vicarii generalis et facientis racionem de hominubus eiusdem vallis in Garniga, Cimono,<br />

Aldeno. In Castellanciis Castelbarchi, Castellani, Castelnovi, Pradaye et Castelcorni plebis<br />

Lagari, in plebatibus Murii, Garduni, Naci et de Turbullis, Lizane et Avolani, in Folgarida et<br />

Valarsa; et castellancia Besseni et in omnibus pertinenciis suprascriptis pro domino Nicolao de<br />

Bruna olemucensis diocesis Dei gratia episcopo tridentino duce, marchione atque comite.<br />

Itaque suprascripto die coram dicto domino vicario convocatis sindicis dictorum locorum<br />

publicatae sunt litterae praedicti domini episcopi, quibus praefatum dominum Iustinianum suum<br />

constituebat vicarium generalem super omnes suprascriptas communitates ad gerendum,<br />

inquirendum, puniendum et omnia peragenda tam in civilibus quam in criminalibus cum plena<br />

facultate, cum mero et mixto imperio et gladii protesate, mandando omnibus personis tam<br />

officialibus quam privatis, ut ipsi subsint et obediant. Datum Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

die 25 ianuarii anno 1339 indictione 7.<br />

Aliae subinde litterae eiusdem domini episcopi ad praenominatas communitates scriptas<br />

lectae fuerunt, quibus eisdem obedientiam praecipit et quod praedictum Iustinianum suum<br />

vicarium generalem recognoscant, eique in omnibus pareant; sub eadem data.<br />

Tandem aliae litterae eiusdem domini episcopi universis nobilibus vallis Lagarinae<br />

dirrectae ibi sunt praesentatae illud idem continentes quae tamen publicatae non fuerunt propter<br />

absentiam eorum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

585


Capsa 37<br />

His peractis dominus Iustinianus vicarius praedictus sub pena centum librarum pro qualibet<br />

communitate et 100 soldorum veronensium parvulorum pro quavis singulari persona, praecepit<br />

omnibus sindicis quod dare debeant in scriptis focos omnes dictae vallis Lagarinae et<br />

iurisdictionis suprascriptae sibi commissae usque ad proximum diem iovis et iurare attendere et<br />

observare mandata dicti domini episcopi, eiusque vicarii dicti domini Iustiniani et ibidem<br />

incontinenti omnes sindici et gastaldiones pro se et suprascriptis eorum communitatibus et<br />

personis iuraverunt tactis Scripturis attendere et obedire mandata dicti domini episcopi tanquam<br />

eorum domini et dicti domini Iustiniani sui vicarii, tanquam communibus et personis<br />

spectantibus ad iurisdictionem dicti domini episcopi et ecclesiae tridentinae.<br />

Eodem anno indictione 7, die iovis 4 intrante februario in villa Yseriae in domo ubi ius<br />

redditur. - Ibique sindici et gastaldiones et officiales volentes obedire domini vicarii mandatis,<br />

dederunt in scriptis omnes focos: et primo magister Guillielmus quondam ser Nasimbeni de<br />

Clanissio et Martinus quondam Corgnani de Corgnano tanquam sindici communitatis Garduni.<br />

Hic nominantur singuli foci et sunt = In Corgnano 23. In Nomessino 20. In Manzano 16. In<br />

Valle 22. In Panono 32. In Varano 18. In Clanissio 40. In Ronzo 36. Igitur in communitate<br />

Garduni fuerant foci 207.<br />

Ser Franciscus quondam ser Symeonis de Ravazono et Gerardus quondam ser Ierardi de<br />

Bindis sindici communitatis plebis Murii praesentarunt focos 95.<br />

Contrus filius ser Zacareni sindicus communitatis castellancie Pradallie praesentavit focos<br />

in Brancolino 9, de villa Marani 20, de Riviano 11, de Folaso 8, de Ysera 36; omnes sunt foci<br />

84.<br />

Antonius filius Federici de Patono sindicus castellanciae Castelcorni praesentavit focos in<br />

villa Patoni 29, de villa Lenzime 15: omnes sunt foci 44.<br />

Omnebonus filius ser Brunelli de Saxo plebis Lagari sindicus Gastaldie Castelnovi<br />

presentavit focos de Plazo 12, de Villa 10, de Nogaredo 56, de Pedexano 36, de Norianna 12, de<br />

Saxo 10: omnes sunt foci 136.<br />

Martinus quondam Iohannis de Castellano sindicus et gastaldio gastaldie Castellani<br />

praesentavit focos 63.<br />

Boninsigna quondam ser Iohannis dicti a ledamine de Bassiano sindicus et gastaldio<br />

communitatis totius castellanciae Castelbarchi focos de prope Castelbarchum, scilicet de Grumo<br />

et Nomio 18, de Clusolis 5, de Savignano 4, de Bassiano 22, de Pomarollo 29: omnes sunt foci<br />

78.<br />

Marchus dictus Prevedus sindicus et gastaldio communitatis villae Marchi praesentavit<br />

focos 39.<br />

Marchus quondam Monaci de Lizana sindicus et gastaldio communitatis de Lizana<br />

praesentavit focos 58.<br />

Ser Tura quondam Stephani de Saco plebis Lizanae iuratus hominum communitatis de<br />

Saco praesentavit focos 65.<br />

Govinus dictus Mezcontus de Rovredo sindicus et gastaldio communitatis de Rovredo<br />

plebis Lizanae praesentavit focos 216.<br />

Nascimbenus quondam ser Bonaventure de sancto Ylario iuratus hominum et communitatis<br />

ville de sancto Ylario praesentavit focos 9.<br />

Item die 7 intrante februario in suprascripto loco. - Issolanus filius quondam... de Nacho,<br />

Odoricus de Nacho et Homeninus de Turbullis tanquam sindici et gastaldiones communitatis<br />

villarum Naci et Turbullarum praesentarunt focos. NB. Hic tantum 10 numerantur, caetera<br />

desunt. Omnes autem foci supra numerati sunt 1104.<br />

Codice membranaceo di carte 16: mm 445x170. Vi è annesso un foglio cartaceo con i fuochi di<br />

Nomi, Pomarolo ecc.<br />

36. Anno 1340 indictione 8, die 14 ianuarii Tridenti in episcopali castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Nicolaus episcopus tridentinus constituit dominum Marchabrunum de Castrobarco<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

586


Capsa 37<br />

suum vicarium in castro et castellania Beseni, cum mero et mixto imperio, reservatis sibi et suo<br />

vicario generali appellationibus et recursu in casu gravaminis; et cum annua oblatione unius<br />

cuppae de argento deaurato valoris 100 librarum denariorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 200x252-257. Sigillo pendente.<br />

37. Anno 1340 indictione 8, die 13 iunii, Tridenti in palatio episcopali ubi ius redditur,<br />

auctoritate et licentia sapientis viri domini Francisci de Aretio vicarii in temporalibus domini<br />

Nicolai episcopi tridentini factum est transumptum ex alio exemplo ex authentico relevato anno<br />

1277 indictione 5, die 5 exeunte aprili, Tridenti in castro Boni Consilii auctoritate et licentia<br />

domini Henrici episcopi tridentini sequentis documenti.<br />

Anno 1171 indictione 4, die martis septimo idus decembris. - Dominus Albertus episcopus<br />

tridentinus visis et auditis etc. in causa illorum de Nago contra illos de Morio super proprietate<br />

montis Bordini et confiniis, in contumacia condemnavit illos de Morio et constituit illos de<br />

Naco possessores suprascripti montis de quo lis erat, usque ad terminos ibi nominatos.<br />

Pergamena mm 500x255-265. Notai: Malwarnitus; Zacheus; Marianus de Marianis de Tridento;<br />

Michael filius magistri Dominici; Aldrigetus filius ser Antonii de Ciago; Trintinus Zuccholini de<br />

Tuyenno. Gli abitanti di Nago pretendevano la proprietà del monte Bordino usque ad trozum de Garduno,<br />

quod penitus illi de Morio inficiebant; hec sunt nomina terminorum: a plano de Altissimo et terminum qui<br />

est superius a valle Sarol et terminus de pratortore et terminus de Dossoalto pozmaior et fontana, et prata<br />

lacus s. Andree.<br />

Per il documento del 1171 erano presenti: Romanus magister, dominus Carbonus de Beseno et<br />

Henricus filius suus, Odoricus de la Lupa, Acilis et Rambaldus de Mercato, Bertoldus Tenzele.<br />

38. Anno 1340 indictione 8, die 13 iunii, Tridenti in palatio episcopatus. - Auctoritate et<br />

licentia domini Francisci de Aretio vicarii et ius reddentis in civitate et curia Tridenti pro<br />

domino Nicolao episcopo tridentino, sequentia instrumenta ex authenticis sunt exemplata.<br />

Anno 1178 indictione 11, die martis sexto kalendas aprilis, inter Murium et Nacum non<br />

longe a lacu. - De lite et controversia quae fuit de monte de Burdina inter illos de Murio et de<br />

Brentonico et de Garduno nec non et illos de Nacu et commissa fuerat octo hominibus de illis<br />

communitatibus, isti eandem commiserunt in fratrem Venturam et Guixalardum et Fulconem<br />

veronenses, sub quibus et olim praedictae communitates astricte erant per sacramentum stare<br />

sub laudamento quod ibi factum est, assignatis terminis et confiniis.<br />

Anno 1178 sexto die kalendas aprilis, indictione 11, actum ubi dicitur Oplo. - Est idem<br />

instrumentum cum praecedenti et solae quaedam verborum variationes habentur.<br />

Anno 1240 indictione 13, die 7 intrante decembri in plebatu Murii et in monte Bordine. -<br />

Iohannes viator civitatis et nuncius specialis domini Sodegerii Tridenti potestatis et totius<br />

episcopatus per dominum Federicum romanorum imperatorem posuit in tenutam plerosque<br />

homines nomine communitatis de Murio de monte Bordine iuxta terminos ibi enunciatos.<br />

Pergamena mm 820x246. Testimoni: Mannus et Aretius notarii officii curie Tridenti, Bozius q. Petri<br />

Cavalini de Burgo novo, Guilelmus q. Bonazunte iudex. Notai: Benaxutus filius Ture de Murio; Marianus<br />

f.q. Pirani de Marianis de Tridento. Per il doc. del 1240: Federicus filius Arafaldi de Besagno. -<br />

Incipiendo a porta s. Andree usque ad dossum Altum; poza formigara; usque ad ecclesiam s. Zenonis,<br />

usque ad planitiem.<br />

39. Anno 1344 indictione 12, die mercurii 10 novembris, Tridenti in episcopali castro Boni<br />

Consilii, praesentibus dominis Guidone de Pesauro ius reddente in civilibus et criminalibus in<br />

civitate et curia Tridenti pro infrascripto domino episcopo, et Lanzaroto de Spagnolis cive<br />

Tridenti. - Dominus Nicolaus episcopus tridentinus fecit et constituit venerabilem dominum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

587


Capsa 37<br />

Francisinum de Placentia canonicum tridentinum suum nuncium et procuratorem specialiter ad<br />

eligendum et constituendum magnificum et potentem dominum dominum Ubertinum de Cararia<br />

civitatis Paduae eiusque districtus dominum generalem in arbitrum, arbitratorem et amicabilem<br />

compositorem de omni lite et quaestione vertente vel que verti posset inter ipsum dominum<br />

episcopum ex una parte, et nobilem dominum Syconem de Castronovo vallis Sugane ex altera<br />

occasione dampnorum et rerum ablatarum et sequestratarum que et quas hactenus altera<br />

dictarum partium contra alteram ratione guerrae inter ipsos habite in guerra et post ipsam<br />

guerram usque in presentem diem fecisset, abstulisset, seu sequestrasset per se vel per alios.<br />

Item super lite et questione inter ipsas partes occasione occupationis et turbacionis factarum per<br />

dictum dominum Syconem in iurisdictione et de iurisdictione villarum Bosentini, Muzazoni et<br />

Vatarii et eorum que dictus dominus episcopus petit et petere posset ex dicta occasione contra<br />

dominum Syconem, licet idem Sycho dicat eam iurisdictionem sibi obligatam pro certa pecunie<br />

quantitate; de quibus omnibus idem dominus Ubertinus plenam habeat potestatem et bayliam<br />

cognoscendi et arbitrandi de iure et non de facto. Item ad assumendum eumdem dominum<br />

Ubertinum in arbitrum de omni lite et questione vertente inter ipsum dominum episcopum ex<br />

una parte et Petrum quondam domini Symeonis de Tono et aliis Annanie ex altera, occasione<br />

cuiuscumque excessus, delictorum et contumeliarum super quibus dominus Guido de<br />

Cardinalibus de Pesauro et Odoricus de Furmiano in valle Annanie et plebe Livi in civilibus<br />

delegati sive vicarii ipsius domini episcopi processerunt et suas sententias protulerunt contra<br />

Petrum antedictum. De quibus omnibus ipse dominus Ubertinus cognoscere possit, sententiare<br />

et arbitrari de iure et non de facto.<br />

Pergamena mm 302x301. Notaio: Nicolaus de Tridento f. magistri Dominici muratoris.<br />

40. Anno 1349, die beati Georii, videlicet 24 aprilis in Bozano. - Sycko de Castronovo<br />

publico scripto notum facit quod magnifico principi domino Ludovico marchioni<br />

brandenburgensi suisque heredibus et capitaneis promisit fidelitatem firmam ac sinceram contra<br />

quoscumque homines cuiuscumque status et conditionis, ad omnem necessitatem requisitus<br />

persona, rebus et municionibus suis sub iuramento fidei. - Debebunt et ipsi in suis necessitatibus<br />

auxilium praestare.<br />

Pergamena mm 147x270. Sigillo pendente.<br />

41. Anno 1364 indictione 2, die dominico 4 februarii, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

praesentibus nobilibus militibus dominis Maginardo de Crana, Velle dicto Vox de Epiano,<br />

honorando et sapiente viro domino Philippo de Laybacho iuris canonici perito, nobili viro<br />

Henrico quondam domini Guillelmi de Rochabruna cive tridentino. - Dominus Albertus de<br />

Ortenburgch episcopus tridentinus electus et confirmatus investivit nobilem et potentem virum<br />

dominum Azzonem filium quondam domini Guillelmi quondam domini Azzonis de Castrobarco<br />

pro se et suis fratribus dominis Aldrigetto, Alberto, Iohanne Charulo et Francisco Leone<br />

recipientem de sequentibus feudis.<br />

Iurisdictionem merum et mixtum imperium ipsius montanee, curie et pertinentie<br />

Brentonici. Item iurisdictionem merum et mixtum imperium existentia in plebatu de Murio,<br />

videlicet in villis Tierni, Besagni, Paldi, Castioni, Sani, et Cluzole et eorum curiis et<br />

pertinenciis: nec non totam decimam et ius decimationis, quam et quod quondam dictus<br />

dominus Guillelmus et sui antecessores tenuerunt et nunc ipsi fratres tenent in dicto plebatu<br />

Murii. Item iurisdictionem merum et mixtum imperium aucupationes, venationes, pischarias et<br />

honorantias montium, nemorum et aquarum, nec non totam decimam et ius decimationis<br />

villarum, curiarum et pertinentiarum Alle, Seravallis, Prabunali, Ronchorum et Pressarum de<br />

dicto plebatu Murii. - Item totam decimam et ius decimationis ville, curie et pertinentie Marchi<br />

plebatus Lizane. Item decimas illas et iura decimationis que nuncupantur et dicuntur decime<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

588


Capsa 37<br />

patriarcharum, Belenzanorum et Fayneli positas in pertinentiis de prope Castelbarcum in<br />

plebatu de Lagaro nec non iurisdictionem merum et mixtum imperium et certas partes<br />

decimarum et iura decimationum quae ipsi fratres et praedecessores sui tenuerunt et tenent in<br />

dicto plebatu de Lagaro; item totam decimam et ius decimationis villarum, curiarum et<br />

pertinentiarum Matareli, Lidorni et Novaline. Salvis iuribus omnium si plus vel minus fuisset<br />

designatum, factoque iuramento.<br />

Pergamena mm 655x360-398. Notaio: Antonius f.q. Philippi notarii de Murio. Altri testimoni:<br />

magister Federicus phisicus natus magistri Iohannis ciroici de Stenicho habitator Tridenti, ser<br />

Waldesarius q. Gaspari de Tridento, Bonifacius q. Martini de Volargnis dictus de la Clusa dioc.<br />

veronensis, Augustinus q. ser Odorici de Avio.<br />

42. Anno 1374 indictione 12, die martis 19 decembris, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

praesentibus venerabili viro domino Bartholamaeo de Padua decretorum doctore, abbate s.<br />

Laurentii prope Tridentum in spiritualibus Tridenti vicario generali, domino Iacobo de Stermol<br />

canonico tridentino et capellano domini episcopi tridentini. - Dominus Albertus de Ortemburch<br />

episcopus tridentinus investivit dominum Aldrigetum filium quondam domini Guillelmi de<br />

Castrobarco tamquam tutorem et tutorio nomine Iacobi pupilli filii et heredis universalis<br />

quondam domini Iohannis Charuli filii quondam dicti Guillelmi de Castrobarco ac fratris<br />

quondam Conradi eiusdem domini Iohannis Charuli filii in pupilari aetate defuncti, de qua<br />

tutella constat ex testamento praefati domini Iohannis Charuli de anno 1373, die 9 decembris et<br />

ex instrumento de anno 1374, die 5 decembris de decreto at auctoritate domini Iohannis Salgardi<br />

de Feltro legum doctoris vicarii et ius reddentis in civilibus et criminalibus causis in civitate et<br />

curia Tridenti pro praefato domino Alberto episcopo, de sequentibus feudis.<br />

Iurisdictione mero et mixto imperio in plebatu de Murio videlicet in villis Tierni, Besagni,<br />

Paldi et Sani nec non tota decima et iure decimationis quo dictus quondam Iohannes Charulus et<br />

sui antecessores tenuerunt et nunc dominus Iacobus tenet in plebatu de Murio. Item tota decima<br />

et iure decimationis villae, curie et pertinentie de sub Beseno. Item decimis illis et iuribus<br />

decimationum quae nuncupantur decime patriarcharum, Belenzanorum et Fayneli de prope<br />

Castrumbarcum, nec non iurisdictione mero et mixto imperio et certis partibus decimarum et<br />

iurium decimationum quae dictus quondam Iohannes Charulus et sui antecessores tenuerunt et<br />

dictus dominus Iacobus tenet in plebatu de Lagaro. Item quinta parte pro indiviso totius decime<br />

et iuris decimationis villarum curiarum et pertinentiarum Matareli, Lidorni et Novaline, que<br />

quinta pars tenebatur a dicto domino quondam Iohanne Charulo pro indiviso cum suis fratribus<br />

et nunc dictus dominus Iacobus pro indiviso tenet cum suis patruis feudatariis dicti domini<br />

episcopi tridentini salvis iuribus et praestito iuramento.<br />

Pergamena mm 763x270-284. Notai: Antonius filius Philippi notarii de Murio; Iohannes q. Conradi<br />

de Novacella clericus brixinensis diocesis. Altri testimoni: Osvaldus in Dach, Nicolaus in Voipacho<br />

plebanus aquilegensis diocesis, Chunradus Tenschacher, Henricus dictus Gallus, magister Ivanus ciroycus<br />

q. Gabrielis de Yvano habitator Tridenti, Michael q. Bertromi de villa Avii diocesis veronensis.<br />

43. Anno 1375 indictione 13, die martis 23 ianuarii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Siko<br />

quondam domini Rambaldi de Castronovo pro se et fratre suo convenit cum domino Alberto<br />

episcopo tridentino super discordia inter eos vertente occasione iurisdictionis villarum Vatarii,<br />

Mugazoni et Besentini et cuiuscumque alterius dissensionis et compromisit in serenissimum<br />

principem et dominum Leupoldum ducem Austriae, comitem Tyrolis etc. ita quod usque ad<br />

proximum festum Pentecostes coram dicto domino et eius consilio, si fuerit in territorio<br />

tyrolensi cum suis iuribus debeant comparere ad finem dictis negociis imponendum, tamen<br />

ambabus partibus convocatis ad diem per dictum dominum ducem deputandum etc. et quidquid<br />

cum eius consilio diffinierit per ambas partes inviolabiliter observetur omni appellatione<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

589


Capsa 37<br />

cessante. Si vero praedictus dominus dux ad partes istas medio tempore non veniet, eo casu<br />

infra mensem continuum post Pentecostes capitaneo dicti domini ducis in territorio tirolensi<br />

deputato, qui nunc est vel tunc erit ad diem per eum deputandum debeant comparere ambae<br />

partes et coram eo et consilio domini ducis dictum negocium pertractare. Qui dominus<br />

capitaneus cum dicto consilio cognoscere et sententiare possit de iure ut supra in omnibus et<br />

quidquid fuerit diffinitum inviolabiliter observetur per ambas partes. Item quod ambae partes in<br />

bona quiete permittant homines dictarum villarum et eorum bona, nullam iis molestiam interim<br />

faciendo sicut steterunt et vixerunt iam diu sub tregua alias facta inter dominos duces Austriae<br />

et dominum paduanum. In quorum fidem mei Sikonis sigillum est appositum. Acta sunt haec<br />

per nobilem et dilectissimum dominum et amicum meum dominum Hainricum magistrum curie<br />

de Rotenburch pro nunc capitaneum generalem dominorum meorum ducum Austriae etc. in<br />

partibus Athesis, qui dicta pacta et conventiones inter nos ambas partes fecit et placitavit.<br />

Pergamena mm 315x258-262. Sigillo pendente.<br />

44. Anno 1375 indictione 13, die martis 3 aprilis, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

praesentibus domino Iohanne Salgardo de Feltro legum doctore vicario domini episcopi in<br />

temporalibus Tridenti, et venerabili domino presbitero Nicolao de Los plebano in Wippacho<br />

acquileiensis dioecesis eiusdem domini episcopi cappellano. - Dominus Albertus episcopus<br />

tridentinus omni modo, via et forma quibus melius potuit, constituit nobilem virum et militem<br />

dominum Fridericum de Greyfenstain suum procuratorem specialiter in causa et discordia quam<br />

idem dominus episcopus pro se et ecclesia sua habet contra dominum Siconem quondam domini<br />

Rambaldi de Castronovo praetextu villarum Vatarii, Mugazoni et Bosentini et hominum ibi<br />

habitantium, coram illustri principe duce Austriae, comite Tyrolis et eius consilio vel coram<br />

ipsius domini ducis capitaneo, ibique agendum, defendendum etc. iuxta formam pactorum.<br />

Pergamena mm 368x142-145. Sigillo pendente. Notai: Franciscus civis tridentinus q. domini Nicolai<br />

de Avolano; Iohannes q. Conradi de Novacella. Altri testimoni: Franciscus notarius de Tridento q. ser<br />

Bonaventure de Molveno; Iohannes clericus prixinensis diocesis; Franciscus notarius q. ser Henrici dicti<br />

Rigaie de Tridento.<br />

45. Anno 1376 indictione 14, die dominico 16 marcii, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Sicho quondam domini Rambaldi de Castronovo vallis Sugane pro se et fratre suo pacta inita<br />

cum reverendissimo domino Alberto episcopo tridentino approbat, et promittit habere firma,<br />

rata et grata. Imprimis fit novum compromissum in dominum Leopoldum ducem Austriae<br />

eodem prorsus modo et forma ut supra N° 43, dato termino usque ad festum Resurrectionis<br />

domini nostri Iesu Christi; quod si dictus dominus dux non venerit coram domino capitaneo<br />

causa tractetur; ac tandem tregua confirmatur.<br />

Pergamena mm 256x207-210. Sigillo perduto.<br />

46. Anno 1396, die 5 ianuarii, in Bolzano. - Sikko de Castronovo pro se et filiis suis<br />

Antonio et Iacobo, haeredibus et successoribus suis nunc et in perpetuum selempniter promittit<br />

corporali iuramento illustri et excellenti principi domino suo gratioso domino Leopoldo et<br />

fratribus suis ducibus Austriae etc. et eorum haeredibus fidelem esse et legalem et puram atque<br />

veram fidelitatem eisdem et dominio tyrolensi servare; ipsorum iura et honores pro posse<br />

adiuvare, nil contrarium pertractare, cum omnibus castris, castellis, villis nec non totis viribus<br />

puram et veram fidelitatem servare contra omnem mundi hominem nullo penitus excepto; ac<br />

tandem in omnibus et per omnia eisdem debitam obedientiam inviolabiliter observare sicut<br />

caeteri eorum fideles et subditi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

590


Capsa 37<br />

Pergamena mm 262x310-315.<br />

47. Anno 1401 indictione 9, die lune 25 iullii, in castro Cornu vallis Lagarine. - Magnifici<br />

et egregii viri domini Nicholaus et Gulielmus fratres filii quondam domini Tomaxii de<br />

Castrobarco pretio 300 ducatorum boni auri titulo venditionis tradiderunt Domenico quondam<br />

Lunardi de Patono ad proprium pro libero et expedito allodio quasdam pecias terre seu<br />

possessiones apud castrum Pratalliae et in illis pertinentiis, prout in hoc instrumento describitur.<br />

Manca. Esiste in AST: Archivio Capitolo del Duomo, capsa XXIII, n. 1146. Pergamena mm<br />

520x195. Notaio: Nicolaus q. s. Melchioris dela Cluzolla imp. auc. notarius. Testimoni: Giovanni notaio<br />

filio di ser Silvestro ... rago notaio di Milano ora abitante in Ala Vallagarina, Alberto filio di ser Simbene<br />

di Castronovo, Antonio di Lenzima abitante a Marano, Paxio filio di Benevolo di Pederzano.<br />

48. Anno 1404 indictione 2, die iovis 17 iullii, hora terciarum Tridenti in castro Boni<br />

Consilii. - Dominus Georgius episcopus tridentinus profitetur quod pro evidenti comodo et<br />

utilitate ecclesiae suae pro recuperatione terrae Ripe, Tenni, Leudri, Tegnali et aliarum<br />

pertinentiarum cum omnibus ipsarum iuribus quae fuerunt diutius a dicta ecclesia aliena,<br />

habuerit a nobili et egregio milite domino Sichone de Castronovo feltrensis dioecesis nomine<br />

veri et gratuiti mutui in dictam utilitatem conversi ducatos 6000 auri puri; promittens hinc ad<br />

sex annos restitutionem, nempe singulis annis in festo gloriosissimae virginis Mariae de<br />

septembri ducatos 1000. Et venerabiles domini Rambaldus decanus, Mafeus archidiaconus,<br />

Sicho et Vigilius de Tridento, Iohannes de Fundo, Henricus de Carintea, Antonius et Iacobus de<br />

Novaria, Antonius de Archo et Florius de Enno omnes canonici in dicta ecclesia una cum aliis<br />

canonicis et capitulo consenserunt expresse.<br />

Pergamena mm 335x232. Notaio: Iacobus de Revò civis habitator Tridenti.<br />

49. Anno 1404 indictione 12, die veneris penultimo maii in terra Rippe. - Dominus<br />

Franciscus de Carraria, cum dominus episcopus tridentinus dominum Xiconem de Castronovo<br />

in carcere detineret, conventionem, transactionem seu pacificationem fecit inter ipsos sub pactis<br />

et capitulis ibi per longum expressis, inter quae quod dominus Xico mutuo daret domino<br />

episcopo 6000 ducatorum.<br />

Pergamena mm 527x416. Notaio: Antonius q. Iacobi de Montagnana civis Padue in quarterio pontis<br />

Altinati contenarius s. Blasii. Testimoni: Henricus Gallus de Padua, Hengulfus de comitibus de Padua;<br />

Guilelmus de Belasio, Paulus notarius de Fatis de Terlacho civis tridentinus.<br />

Sigillo pendente dei Carrara.<br />

50. Anno 1411, die 1 novembris, in Castro Cornu. - Domina Anna de Nogarolis relicta<br />

olim Guillelmi de Castrobarco recognoscit tutorio nomine Tomasii et Ioannis filiorum in<br />

feudum a domino Federico duce Austriae etc. Castrum novum, Castellanum et castrum Cornu<br />

cum omnibus eorum iuribus et pertinentiis, quorum investituram accepit mediante Paulo notario<br />

de Fatis de Terlaco nuntio et procuratore suo; et promittit ac iurat pro se et filiis fidem et<br />

legalitatem observare, castra dicto domino Federico et haeredibus suis ad omnes eorum<br />

necessitates aperta tenere, et alia praestare quae vassali de iure tenentur.<br />

Pergamena mm 173x270-272. Sigillo pendente. Notaio: Daynesius olim ser Michaelis notarii de<br />

Randena, prefate domine Anne scriba.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

591


Capsa 37<br />

51. Anno 1429 indictione 7, die lune 24 octobris extra portam civitatis Tridenti, in<br />

prepositura s. Apolinarii prope Atacem sita, in quadam camera dicte prepositure in qua habitat<br />

nobilis domina Iohana de Verme de Verona uxor spectabilis viri domini Aldrigeti de Lizana,<br />

praesentibus ser Petro quondam Nani de Senis, ser Zanpetro quondam domini Coradini de<br />

Grigno, fratre Odorico capellano dicte prpositure, Iohanne quondam Rigi de Alemania omnibus<br />

civibus et habitatoribus Tridenti. - Ibique constituti nobilis domina Anna de Nogarolis de<br />

Verona relicta quondam spectabilis et generosi militis domini Guillelmi comitis de Amatia pro<br />

se et reverendus presbiter dominus Stanislaus prepositus dicte prepositure et canonicus<br />

tridentinus et reverendissimi ac illustrissimi principis domini Alexandri episcopi tridentini etc.<br />

cancellarius pro ipso domino episcopo, ecclesia sua ac successoribus suis, expositum fuit quod<br />

habita lite inter praedictam dominam Annam petentem et dominos Iohannem et Tomasium filios<br />

suos se defendentes occasione dotium et iurium dotalium ipsius dominae Anne coram<br />

illustrissimo principe Federico duce Austriae etc. per eius commissarios sententiatum fuit quod<br />

dicti eius filii dare et solvere eidem dominae Anne deberent duo millia ducatorum; et in casu<br />

quo non possent id praestare quod solvere debeant ei ducentos ducatos pro usufructu dotium et<br />

pro alimentis quousque solverint dictos 2000 ducatos et marchas 20 pro custodia castri Cornu<br />

quod in pignus cum suis iuribus et pertinentiis dictae dominae Anne fuit datum et assignatum<br />

per sententiam, in quam consenserunt domini Iohannes et Thomasius adiecto pacto quod ipsa<br />

domina Anna possit vendere, pignorare et aliter alienare castrum in casu quo contenta in<br />

sententia non observent. Cum igitur domina Anna saepius filios interpellaverit nec aliquid<br />

obtinere potuerit, videns se non posse alimentari nisi per alienationem castri Cornu et<br />

considerans quod dictum castrum de iure est et esse debet feudum ecclesiae tridentinae et quod<br />

si in aliorum manus perveniret, quam in manibus domini Episcopi tridentini, forte posset<br />

ecclesia tridentina detrimentum pati, interrogavit dictum dominum praepositum si volebat<br />

nomine domini episcopi dictum castrum cum villis et decimis in sententia contentis in pignus<br />

accipere pro 2000 ducatis, quod libentius volebat sibi dare quam alteri, et similiter quinque alias<br />

villas pariter ipotecatas pro dictis 2000 ducatis, videlicet Iseriam, Patonum, Linsinam, Volesium<br />

et Maranum cum omnibus censibus, decimis et iuribus ad ipsas villas spectantibus. Unde dictus<br />

dominus prepositus nomine domini episcopi tridentini dicte domine Anne misertus ne fame<br />

periclitaretur et ne dictum castrum in manibus extraneorum perveniret, dixit et respondit quod<br />

sic: et sic illico dicta domina Anna suprascripta omnia tradidit ad sex annos pro 2000 ducatis<br />

auri et obnoxiata esse voluit pro dictis 2000 ducatis; additis pactis quod dominus episcopus ultra<br />

dictos 2000 ducatos teneatur praestare usque in ultimum tempus vitae ipsius domine Anne<br />

alimenta pro se et tribus aliis personis; et quod si filii dicte domine Anne vellent redimere<br />

praedicta, dominus episcopus non teneatur restituere nisi elapsis sex annis, si tunc reddent suos<br />

2000 ducatos; quod si dominus episcopus pacifice tenuerit et possederit ac redditus habuerit<br />

dicti castri et villarum tunc dicti filii ultra dictos 2000 ducatos teneantur et debeant solvere<br />

omne id quod expenditum fuerit pro edificatione seu recuperatione dicti castri et villarum; et si<br />

pacifice non tenuerit ea omnia quod tunc dicti filii vel heredes qui volent ea redimere, teneantur<br />

domino episcopo solvere ultra 2000 ducatos etiam totum id quod expenditum fuerit pro<br />

edificatione et custodia castri et villarum et etiam expensas factas ipsi domine Anne pro<br />

alimentis usque in illam diem in qua redimere volent.<br />

Pergamena mm 530x256. Notaio: Lucas filius magistri Iohannis q. ser Luce civis Tridenti.<br />

52. Anno 1436 indictione 14, die lune 6 februarii, Rippe in Castronovo, praesentibus<br />

domino Iohanne de Cometaw canonico tridentino, domino Francisco comite Archi, Gratiadeo de<br />

castro Campi, Odorico Schrankhpawmer capitaneo castri Rippe, Bonadomano de Acerbis. -<br />

Dominus Alexander episcopus tridentinus super lite inter nobiles viros Iacobum de Yvano<br />

filium quondam Siggonis de Yvano actorem et Marchabrunum de Castrobarcho de Gresta reum<br />

occasione cuiusdam decimae in Numyo vallis Lagarinae, suam diffinitivam fert sententiam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

592


Capsa 37<br />

adiudicando dictam decimam domino Iacobo, reservata tamen ipsi Marchabruno actione quam<br />

habere pretendit.<br />

Pergamena mm 364x302-305. Notaio: Federicus Hakh clericus ratisponensis dyocesis. Altri<br />

testimoni: Antonius de Sale civis tridentinus, Iohannes de Bondo notarius.<br />

53. Anno 1440, die 12 iunii, Tridenti in castro Boni Consilii, praesentibus venerabilibus<br />

viris domino Stanislao de Sobnowo arcium liberalium magistro preposito et canonico ecclesiae<br />

tridentinae, Iohanne de Comutawo plebano vallis Flemarum, Christophoro de Molveno cive<br />

tridentino. - Dominus Alexander aquilegensis patriarcha, perpetuus administrator ecclesiae<br />

tridentinae etc. nobili, fideli, dilecto comiti Francisco de Castrobarcho concedit investituram<br />

suorum feodorum et primo de Castrobarcho cum mero et mixto imperio summitatis montis Aze<br />

supra Castellanum descendendo ad Athacem per aquam ridi a Piazio a rido Piazi usque ad<br />

pontem de Piantander, cum servitoribus de Pomarolo, de Clusolis, de Aldeno, de Cimono, de<br />

Cestonino et de Savignano dicto castro spectantibus cum aliquibus foglariis in villa Villae,<br />

Pedersano, Avolano et Besenello cum mero et mixto imperio. Item de decima et iure<br />

decimationis de media campanea Pomaroli, ab una parte via Viazi, ab alia glera Plazi etc. Item<br />

decima de Zuche, ab una parte via del Perer, ab alia Atax etc. Item de decima de Cortene. Item<br />

de decima de Serviso Caliani et Besenelli a rido Calliani usque ad aquam Vivam. Item de<br />

iurisdictione meri et mixti imperii plebis de Murio ad Athacem, ab alio regula Castioni. Item de<br />

decima de Murio. Item de decima de Matarello, Lidorno et Novaline, ab uno capite covalus<br />

fratrum Alamanorum, ab alio Aqua Viva, cum iure alios investiendi secundum quod in antea<br />

facere poterant, et fecerant sui praedecessores. Item de quinta parte pro indiviso decimarum<br />

Aldeni. Item de decima regule de Crusano et de Prada. Item de decima broili de Montanea<br />

Brentonici. Item de decima ville de Cornedo; et iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 468x506. - Item de iurisdictione meri et mixti imperii plebis de Murio, Tiarni,<br />

Besagni, Sani et Paldi, ab uno capite summitas Censani descendendo ad summitatem Corone de Sosignali<br />

usque ad Atacem, ab alio aqua Camarasii in exitu lacus usque ad Atacem, ab alio regula Castioni, decima<br />

Muri, ab uno capite corona Sosignali, ab alio gorga super undam Ravazoni, a plebe usque ad montem a<br />

Corno et lacus s. Andree.<br />

54. Anno 1446 indictione 9, die lune 1 augusti in Rippa. - Dominus Nicolaus Sanudo<br />

provisor Rippe pro veneto dominio fert sententiam super decima de Vignolis in territorio Naci<br />

quam adiudicat domino Antonio de Castrobarco mentecapto, seu eius procuratori domino<br />

Iohanni de Castrobarco, contra homines de Naco decimam illam pretendentes.<br />

Pergamena mm 432x264. Notaio: Antonius f.q. Bertolamey Ripe notarius.<br />

55. Anno 1448 indictione 10, die sabati 20 aprilis, Tridenti in contrata porte s. Martini in<br />

domo hospitii a Rosa. - Dominus Federicus Austriae dux et Tyrolis comes castrum Numii<br />

subreptum domino Marchabruno de Castrobarco, Beseni tunc collegato ducali dominio<br />

Venetiarum, in pignus dederat pro 4000 ducatis domino Aldrigetto de Castrobarcho qui de<br />

voluntate et expresso mandato domini ducis Sigismundi filii unici et haeredis dicti domini<br />

Federici castrum illud assignavit domino Iohanni de Castrobarcho, cessitque pretio 4000<br />

ducatorum.<br />

Pergamena mm 615x310-316. Notai: Iohannes Contus q. Pauli notarii de Fatis de Terlaco; Antonius<br />

q. Iohannis Berthei de Poia civis et habitator Tridenti. - In domo hospitii a Rosa quod in presenti tenet<br />

Michael dictus a Rosa teutonicus. Testimoni: Petrus notarius q. Marchi notarii de Sporo, magister Fricius<br />

a Guadinis q. Donati de Rovredo, Iacop q. Petri q. ser Federici notarii de Paho capitanius porte s. Martini,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

593


Capsa 37<br />

Gerardus alias Herardus q. Marquardi de Alemania hospite ad Aquilam in Tridento, Michael ab Alemania<br />

hospitem ad ipsum hospitium de la Rosa.<br />

56. Anno 1456 indictione 4, die dominico 18 iulii, in castro de la Preda vallis Lagarine,<br />

praesentibus spectabili milite domino Christophoro Fuox de Fuoxperch de Piano. - Dominus<br />

Marchabrunus filius quondam domini Iacobi militis de Castrobarco de Beseno, pro libero et<br />

expedito allodio, salvo iure feudi si quod est, vendidit et tradidit spectabili et generoso militi<br />

domino Osbaldo Sebnar de Raiffenstain locumtenenti capitaniatus Tirolis et longi Atesis ibidem<br />

praesenti vice et nomine illustrissimi principis et domini Sigismundi ducis Austriae et comitis<br />

Tirolis castrum Prede cum omnibus iuribus, actionibus etc. pretio 2000 florenorum de Reno et<br />

pro certa provisione de 300 ducatis auri ipsi domino Marchabruno dandis annuatim donec<br />

vixerit et pro expensis ad eum conducendum una cum sua familia et bonis tutum et salvum extra<br />

territorium domini episcopi tridentini et illustrissimi domini ducis usque Mantuam vel alio<br />

aeque longe quo accedere voluerit.<br />

Pergamena mm 405x364. Sigillo pendente. Notai: Ramengus f.q. Iohannis de Balachis civis<br />

veronensis habitator Roveredi; Iacobus Cariolus comes palatinus q. ser Antonii Carioli de Tridento, vallis<br />

Sugane habitator. Testimoni: Nicolaus Siegelar de Aucenaus, Iohannes Grisinger de valle Venosti, ser<br />

Iacobus notarius de Ponte de Verona, Cristoforus piliparius de Tridento habitator Roveredi, Andrigetus<br />

Dominici de Avolano.<br />

57. Anno 1473 indictione 6, die veneris 15 octobris. - Capitaneus castri Cornu locavit<br />

decimas bladorum villarum Marani et Iserie sub annuo ficto frumenti etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Melchior f.q. domini presbiteri Gerardi de Rovredo habitator ville Iserie. -<br />

in domo magistri Matei Farinella vicarii Iserie. Testimoni: Mateus f.q. ser Martini magistri Iohannis<br />

muratoris de Valle et Andrea Bonatelli de Riviano, Bartolamius notarius de Batayollis habitator Iserie,<br />

Laurentius Soraporta.<br />

58. Extra 1490. - Supplicatio porrecta domino Maximiliano romanorum regi ex parte<br />

domini Martini equitis et comitis de Lodrono nec non Antonii etiam comitis de Lodrono eius<br />

nepotis contra dominum Matheum de Castrobarco qui regiae maiestati vendidit castrum Numii<br />

cum confinibus suis et ultra eius confines etiam vendidit iurisdictionem Aldeni incipiendo a<br />

Covalo usque ad lapidem vocatam Preda bot et ad pontem Plantanderis quae iurisdictio semper<br />

fuit et spectavit ad Castrum Novum una cum certis mansis positis in villa Numii. - Praeterea<br />

idem dominus Matheus in quodam concordio cum ipsis de Lodrono quietationem et<br />

venditionem fecerat de Castro Novo et Castellano cum suis pertinentiis pro florenis 16.000 auri,<br />

et modo in consignatione regiae maiestati facta de castro Numii consignavit iurisdictionem<br />

spectantem castro novo. Unde etc.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia.<br />

59. Instantia ea de re facta coram domino Vigilio Formianer et Ioanne Onich commissariis<br />

delegatis regiae maiestatis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

60. Anno 1525 indictione 13, die iovis 6 iulii, Paduae in aula praetoria in salla residentiae<br />

infrascripti domini vicarii. -Ex decreto spectabilis et clarissimi domini Hieronimi Leoniceno<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

594


Capsa 37<br />

vicentini honorabilis vicarii magnifici et clarissimi domini Sebastiani Iustiniani equitis et<br />

doctoris Paduae potestatis, domini Theodorus et Hippolitus fratres puberes minores 25 annis et<br />

filii quondam magnifici domini Petri de Bussiis territorii vallis Lagarinae nuper crudeliter<br />

interfecti, pro se et fratribus suis Peregrino et Ioanne Francisco constituerunt suos nuncios et<br />

procuratores dominum Hieronimum Brecium artium et medicinae doctorem et dominum<br />

Bonaventuram Franzinum iurisperitum ad petendam et recipiendam investituram de castro<br />

Numii et pertinentiarum a reverendissimo domino episcopo tridentino et ad fidelitatem<br />

iurandam.<br />

Pergamena mm 790x252. Notaio: Ventura q. ser Antonii de Padua.<br />

61. Quaedam capitula proposita inter se ab hominibus Avii et Belluni vallis Lagarinae pro<br />

ineunda concordia et stabiliendis confinibus inter utramque communitatem.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Circa 1530.<br />

62. Informationes datae ab hominibus de Avio super iurisdictione quam possident in villa<br />

Belluni domini castri Avii.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

63. Designacio decimae domini Thomei in Pradaia et alibi ubi recensentur campi et<br />

homines qui decimam solvunt.<br />

Pergamena mm 800x185-195. Vi sono circa 200 nomi di coloro che pagano la decima. - Sicherius<br />

notarius. Molti toponimi. È della fine del sec. XIII.<br />

64. Decima et decimani de Vezaio que fuit quondam domini Alberti de Stenico et domini<br />

Pelegrini sui filii et quam tenent filie quondam domini Alberti.<br />

Pergamena mm 237x950-980.<br />

65. Anno 1456, 8 maii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Georgius episcopus tridentinus<br />

remisit et donavit Ioanni della Fontana de Yseria et haeredibus eius in perpetuum octo staria<br />

bladi videlicet duo staria frumenti et quatuor siliginis ac duo speltae quae solvere debebat castro<br />

Cornu cum onere solvendi restum dicto castro.<br />

Pergamena mm 191x337. Ich Hans Blattner habtam auf Kastelkorn hab empfangen von Zoan de la<br />

Fontana zu Ysera seenem Zinss so er sol raichen in dem 1456 Iar am freytag vor st. Gallnteg.<br />

66. Anno 1536, 23 octobris, Tridenti. - Bernardus episcopus tridentinus mandat Nicolao de<br />

Trautmanstord mareschalcho suo quatenus possessionem castri Petrae cum suis iuribus dare<br />

debeat Illiprando de castro Glesii ad mensam episcopalem devoluti per mortem Maximiliani de<br />

Petra Plana sine liberis secutam, quod catrum ipse Illeprandus conductionis titulo ab ipso<br />

habuerat.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

595


Capsa 37<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

596


Capsa 38<br />

CAPSA 38<br />

Brevia et bullae pontificiae (numeri 110)<br />

1. Anno 1257, Laterani 15 kalendas aprilis, pontificatus anno tertio. - Alexander papa IV<br />

domino Henrico de Grifenstain militi confirmat infeudationem ab episcopo tridentino de<br />

assensu capituli sibi factam ob grata et devotionis obsequia eidem episcopo et ecclesiae<br />

tridentinae impensa.<br />

Pergamena mm 313x306. Bollo perduto.<br />

2. Anno 1530, Romae apud s. Petrum, pontificatus anno septimo. - Clemens VII papa ad<br />

petitionem Ferdinandi Hungariae et Bohemiae regis concedit domino Bernardo cardinali et<br />

episcopo tridentino ad cardinalatus dignitatem decentius tenendam quos possit sibi reservare<br />

fructus, redditus et proventus decem millium ducatorum auri de Camera super monasteriis,<br />

praeposituris, ecclesiis etc. modo, et forma ibi prescriptis.<br />

Aliud exemplar ea de re.<br />

Manca.<br />

3. Anno 1531, die 27 februarii, Romae apud s. Petrum. - Clemens VII papa confirmat, seu<br />

facultatem concedit ineundae permutationis partis oppidi Bulsani cum iurisdictione Perseniensi.<br />

Pergamena mm 449x238. Sigillo perduto.<br />

4. Anno 1531, die 19 ianuarii, Rome apud s. Petrum. - Clemens VII absolvit ab omni<br />

censura dominum Bernardum episcopum tridentinum eiusque officiales si quam incurrissent,<br />

quia in rebus profanis, et causis criminalibus, ubi de poena mortis agebatur, se immiscuit, ac<br />

votum suum dedit, atque etiam Ferdinando regi suaserit; dando facultatem quod de caetero<br />

possit dicere et cognoscere de civilibus et criminalibus causis, dumodo sententiam sanguinis<br />

non dictet, aut proferat, nec exequi mandet.<br />

Pergamena mm 441x290. Sigillo perduto.<br />

5. Anno 1531, die 5 aprilis, Romae. - Clemens VII domino Bernardo episcopo tridentino<br />

facultatem concedit vescendi carnibus et lacticiniis in itineribus et locis ubi commoraverit, simul<br />

cum sua familia, et secum pro tempore in mensa discumbentibus.<br />

Manca.<br />

6. Anno 1531, die 19 ianuarii, Romae. - Clemens VII dominum Bernardum episcopum<br />

tridentinum et cardinalem dispensat a residentia in romana curia facienda, et facultatem tribuit,<br />

quod ob fidei negocia apud Carolum V imperatorem et Ferdinandum regem maneat, et<br />

nihilominus omnibus cardinalatus privilegiis frui possit.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

597


Capsa 38<br />

7. Anno 1522, die 15 februarii, Victoriae in Hispania. - Epistola domini Adriani in<br />

summum pontificem noviter electi ad dominum Bernardum principem et episcopum tridentinum<br />

qui congratulatorias litteras eidem scripserat; proinde id recognoscit, ac sese offert.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carte 46-47. Cartaceo mm<br />

298x200.<br />

8. Anno 1519, die 2 februarii, Romae apud s. Petrum. - Leonis X breve ad episcopos<br />

tridentinum, et tergestinum super conservatione pecuniarum in iubileo concesso colligendarum<br />

et in sancta expeditione impendendarum, cum novum ad id suae sanctitatis mandatum<br />

habuerint.<br />

Item epistola Erasmi episcopi plocensis Sigismundi Poloniae regis oratoris ad dominum<br />

Bernardum episcopum tridentinum ea de re, aliisque Domus austriacae negociis.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carta 7. Pergamena mm<br />

160x470.<br />

9. Anno 1531, die 9 aprilis, Tridenti. - Hieronimus Vascherius episcopus guardiensis<br />

decretorum et sacrae theologiae doctor, domini cardinalis et episcopi tridentini suffraganeus, et<br />

vicarius generalis, ac obventionum sanctae expeditionis in Turcas commissarius a domino<br />

Vincentio archiepiscopo Rossanensi sanctae sedis nuntio cum potestate legati de latere,<br />

substitutus et subdeputatus publicat indulgentias a Clemente VII largiter concessas, aliaque<br />

privilegia indulta euntibus ad illam expeditionem prout ibi.<br />

Cartaceo a stampa mm 412x312. Carta 1. Sigillo aderente.<br />

10. Anno 1524, die 26 februarii, Romae. - Clemens VII redeunte Petro de Corduba<br />

Ferdinandi Hispaniarum principis, et ducis Austriae nuncio apud sanctam Sedem, eum<br />

commendat seque paratum ad omnes ipsius Ferdinandi utilitates profitetur, cuius bonam<br />

voluntatem et praestantem animum erga sanctam Sedem habitis gratiis testificatur.<br />

Pergamena mm 221x455. Sigillo perduto.<br />

11. Anno 1524, die 28 februarii, Romae. - Clemens VII, Ferdinando Hispaniarum principi<br />

et Austriae duci, qui quemdam sibi charissimum praelatum commendaverat ad cardinalatus<br />

honorem promovendum, respondet se modo non posse augere cardinalium numerum, habiturum<br />

tamen omnem curam ea de re cum primum id fieri poterit; interim praelatus ille in delenda<br />

lutherana haeresi adlaboret.<br />

Pergamena mm 200x456. Sigillo perduto.<br />

12. Anno 1524, die 17 ianuarii, Romae. - Clemens VII Bernardo episcopo tridentino<br />

Austriae archiducis consiliario supremo scribit, se propediem esse missurum cardinalem<br />

Campegium suum legatum ad dictum Austriae archiducem. Monet se audivisse in Tridento<br />

allatos et venditos fuisse libros lutherana lue infectos, qua de re ad vicarium tridentinum se<br />

scripsisse ait, ut libros illos publice comburi, venditores et emptores puniri faciat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

598


Capsa 38<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carta 15. Pergamena mm<br />

152x497.<br />

13. Anno 1524, die 1 februarii, Romae. - Clemens VII Bernardo episcopo tridentino<br />

Laurentium cardinalem Campegium de latere legatum ad archiducem Austriae accedentem<br />

commendat, ut ei foveat in negociis pro quibus expediendis mittebatur.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carta 16. Pergamena mm<br />

150x507.<br />

14. Anno 1524, die 4 februarii, Romae. - Clemens VII Bernardo episcopo tridentino<br />

denunciat cardinalem Campegium iam in itinere esse, iterumque eum commendat ut in conventu<br />

qui Norimbergae celebratur, ei praesto sit auxilio et consilio pro re christiana tractanda.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carta 17. Pergamena mm<br />

142x481.<br />

15. Anno 1460, die 11 octobris, Romae. - Pii II ad Fridericum imperatorem breve, quo eum<br />

hortatur ad seligendum Fridericum comitem palatinum ad munus vice capitanei in bello contra<br />

Turcas gerendo, praebeatque benignas aures Bissarioni cardinali niceno legato suo.<br />

Pergamena mm 114x495. Sigillo perduto.<br />

16. Anno 1517, die 14 iunii, Romae. - Leo X Bernardo episcopo tridentino absolutionem<br />

concedit ab omnibus censuris, si quas incurrit, versando aliqua negotia et pleraque gerendo<br />

canonicis sanctionibus forsan minus consona in favorem Maximiliani imperatoris etc. praestito<br />

tamen in manibus eius vicarii iuramento, quod de caetero similia non committet, nec<br />

committentibus auxilium praestabit, actaque poenitentia per confessorem imponenda.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carta 1. Pergamena mm<br />

180x477.<br />

17. Anno 1516, die 22 ianuarii, Florentiae. - Leo X dispensat cum domino Bernardo<br />

episcopo tridentino, intuitu Maximiliani imperatoris, quo minus teneatur Romam accedere ad<br />

lateranense concilium.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carta 3. Pergamena mm<br />

157x440.<br />

18. Anno 1514, die 3 septembris, Romae. - Leo X christifidelibus vere poenitentibus et<br />

confessis, qui primae Missae per dominum Bernardum episcopum tridentinum electum<br />

celebrandae, aut benedictioni in fine illius per eum dandae devote intererunt, plenariam<br />

indulgentiam elargitur.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carta 2. Pergamena mm<br />

140x420.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

599


Capsa 38<br />

19. Anno 1524, die 18 februarii, Romae. - Clemens VII Ferdinando archiduci congaudet,<br />

quod gratam habuerit electionem cardinalis Campegii in legatum. Concedit suspensionem<br />

publicationis bullae cruciatae ad tempus apportunius; suspenditque exactionem tertiae partis<br />

fructuum bonorum ecclesiarum, quousque maiori quiete ac pace sine scandalis fieri possit.<br />

Manca.<br />

20. Anno 1525, die 2 octobris, Romae. - Clemens VII Ferdinandi archiducis petitioni super<br />

promotione domini Bernardi episcopi tridentini ad cardinalatum respondet se eius habiturum<br />

respectum, quantum ei Dominus, et tempora permiserint.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carta 24. Pergamena mm<br />

176x506.<br />

21. Anno 1524, die 15 octobris, Romae. - Clemens VII cum Ferdinando archiduce<br />

promotionem episcopi tridentini ad cardinalatum petente se excusat, quod tot gravissimis<br />

negotiis occupatus, aliisque de causis modo de creatione cardinalium cogitare non possit.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carta 25. Pergamena mm<br />

192x481.<br />

22. Anno 1523, die 10 aprilis, Romae. - Adrianus VI prorogationem seu ampliationem<br />

temporis concedit pro publicatione bullae cruciatae contra Turcas in Austria etc., facienda.<br />

Manca.<br />

23. Anno 1524. - Clemens VII ad Bernardum episcopum tridentinum super exactione<br />

tertiae partis fructuum bonorum ecclesiasticorum in tridentina dioecesi facienda, non obstante<br />

quacumque lite, seu contradictione canonicorum tridentinorum.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carta 19. Pergamena mm<br />

245x545.<br />

24. Anno 1531, die 29 augusti, Romae. - Clemens VII Bernardo cardinali et episcopo<br />

tridentino commendat Hieronimum Aleandrum archiepiscopum brundisinum, quem legatum<br />

mittit pro tractandis fidei negotiis in conventu omnium principum Spirae celebrando.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carta 40. Pergamena mm<br />

192x490.<br />

25. Anno 1526, die 28 maii, Romae. - Clemens VII enarratis lutheranae haeresis malis,<br />

quibus praecipue clerus infectus erat, gravissimis verbis hortatur Bernardum episcopum<br />

tridentinum ad ea scandala tollenda in sua tridentina dioecesi, adhibitis opportunis remediis, ut<br />

ibi.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carta 45. Pergamena mm<br />

297x502.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

600


Capsa 38<br />

26. Anno 1530, die 24 martii, Bononiae. - Clemens VII facultatem concedit Bernardo<br />

cardinali et episcopo tridentino secum retinendi quinque vel sex religiosos theologos ex<br />

quibuscumque religionibus et domibus ad effectum utendi eorum opera.<br />

Aliud ea de re sub die ultima martii.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carte 32, 34. 2 pergamene<br />

mm 150x440 e mm 162x450.<br />

27. Anno 1530, die ultima martii, in Burgo Castri sancti Petri bononiensis dioecesis. -<br />

Clemens VII gratum habet et laudat Bernardum episcopum tridentinum et cardinalem eo quod ei<br />

transmiserit errores a Ioanne Fabro ex operibus Lutheri summatim novissime collectos.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carta 33. Pergamena mm<br />

142x442.<br />

28. Anno 1517, die 7 augusti, Romae. - Leo X episcopo tridentino vel eius vicario<br />

committit nihil innovandum in causa appellationis ad sanctam Sedem factae a Brunoro de<br />

Oriolis clerico tridentino, et rectore parochialis ecclesiae s. Laurentii de Lomaso qua per<br />

sententiam spoliatus fuerat.<br />

Pergamena mm 152-157x443.<br />

29. Anno 1516, die 17 iunii, Romae. - Leo X vacantibus nuper archidiaconatu ecclesiae<br />

tridentinae et ss. Sizini et Alexandri vallis Ananiae ac beatae Mariae de Medio Coronae<br />

parochialibus ecclesiis per resignationem Nicolai de Albis clerici paduani cantoris secreti, et<br />

familiaris sui continui commensalis, ipsum archidiaconatum et parochiales Vincentio<br />

archiepiscopo neapolitano praelato in commendam concedit; mandans episcopo tridentino eum<br />

vel eius procuratorem in possessionem immitti, datis fructibus et proventibus.<br />

Pergamena mm 189x470. Sigillo.<br />

30. Anno 1519, die 15 septembris, Romae. - Leo X vacantibus archidiaconatu ecclesiae<br />

tridentinae ac s. Mariae de Medio Corona, nec non ss. Sisinii, Martirii et Alexandri vallis<br />

Annaniae parochialibus ecclesiis per resignationem Uberti de Gambara clerici brixiensis,<br />

apostolicae sedis notarii, Paulo Somentio clerico cremonensi camerario ac familiari suo ea<br />

confert.<br />

Pergamena mm 162x454. Sigillo perduto.<br />

31. Anno 1518, die 16 iulii, Romae. - Leo X vacante parochiali ecclesia s. Mariae de<br />

Thione tridentinae dioecesis quam Hadrianus olim tituli s. Chrisogoni presbiter cardinalis in<br />

commendam obtinebat, quique sic exigentibus suis demeritis cardinalatus honore et omnibus<br />

beneficiis privatus fuerat, eandem in commendam concedit Ludovico ex comitibus sancti<br />

Bonifacii clerico paduano cubiculario et familiari etc. mandans eum vel suum procuratorem ad<br />

possessionem admitti et fructus atque redditus eidem relaxari.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca.<br />

601


Capsa 38<br />

32. Anno 1521, die 30 iunii, Romae. - Leo X episcopo tridentino vel eius vicario mittit<br />

hominem suum qui firmam sibi manum peditum, suo in istis locis stipendio conducat, et caesari<br />

ipsi et sanctae Sedi apostolicae servituram; unde pro hac opera eum commendat.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Ferdinandeum 604. Pergamena mm 148x477.<br />

33. Anno 1532, die 7 iunii, Romae. - Clemens VII domino Bernardo cardinali et episcopo<br />

tridentino facultatem concedit adtribuendi et assignandi novae Confraternitati Misericordiae pro<br />

peste infirmis et infantibus expositis alendis pretium 700 florenorum auri ex venditione<br />

cuiusdam domus in Tridento habitorum, quae domus fuerat habitationis Antoniae de Lizana,<br />

quae in suo testamento eam reliquerat ad hoc ut post eius decessum in ea construeretur unum<br />

monasterium monialium ordinis s. Clarae regularis observantiae, sub invocatione<br />

Annunciationis beatae Mariae virginis, sed cum ea apta et sufficiens non esset ad monasterium<br />

cum officinis necessariis aedificandum, fuerat vendita, neque precio illo tale monasterium iuxta<br />

testatricis voluntatem erigi poterat.<br />

Pergamena mm 237x490. Sigillo aderente. - Cum autem sicut nuper exponi fecisti, in hospitali<br />

praedicto, propter impetum fluminis quod iuxta illud preterfluit, infirmi predicti hospitari non possint et<br />

quedam confraternitas nova misericordie nuncupata in eadem civitate instituta sit.<br />

Vi è una piccola nota: trasmesso alla Mostra della Sicurezza Sociale a Milano, novembre 1949.<br />

34. Anno 1532, die 4 decembris, in civitate Forolivii. - Clemens VII obitum Iacobi Bannisii<br />

decani tridentini commemorat, illumque de sua virtute, fide ac prudentia laudat, illiusque intuitu<br />

eius nepotem Iacobum Banisium iuniorem in suam familiaritatem et camerariorum secretorum<br />

numerum receperat, quem modo domino Bernardo cardinali episcopo tridentino commendat,<br />

cum pro rebus suis componendis et pro possessione dicti decanatus in quo dicti sui patrui<br />

coadiutor auctoritate apostolica deputatus fuerat, continuanda reverteretur.<br />

Pergamena mm 190x522. Sigillo aderente.<br />

I numeri 33-34 sono contenuti in una scatola di latta stagnata.<br />

35. Apostolica brevia N° 24 ad dominum Bernardum episcopum tridentinum in quibus eius<br />

fides, probitas, zelus etc. commendantur et aliqua levioris momenti committuntur.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carte 31, 39. 2 pergamene<br />

mm 155x438 e mm 163x430.<br />

36. Anno 1542, die 26 iunii, Romae. - Paulus III tribuit facultatem domino episcopo<br />

tridentino absolvendi ab omni excommunicatione seu maledictione et anathemate animalia, res<br />

et bona mobilia et immobilia et praesertim mineras ferri et argenti et rami hominum de Bagolino<br />

qui uti a senioribus quondam intellexerunt, dudum antea res illas maledictioni alicuius romani<br />

pontificis subiectas fuisse et esse, de quo tamen, nisi ut praemittitur, noticia non habetur.<br />

Pergamena mm 222x462. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

602


Capsa 38<br />

37. Anno 1535, die 13 octobris, Romae. - Paulus III Bernardo cardinali et episcopo<br />

tridentino confirmat gratiam a praedecessore collatam, quod ex beneficiis in regnis et dominiis<br />

Ferdinandi regis existentibus, possit 10.000 ducatorum auri Camerae sibi reservare.<br />

Pergamena mm 277x483. Sigillo aderente.<br />

38. Anno 1538, die 10 augusti, Romae. - Paulus III Bernardo cardinali et episcopo<br />

tridentino concedit, quod possit eligi, postulari etc. ad quamcumque aliam cathedralem<br />

ecclesiam.<br />

Pergamena mm 216x488. Sigillo aderente.<br />

39. Anno 1537, die 3 februarii, Romae. - Paulus III Bernardo cardinali et episcopo<br />

tridentino amplam concedit auctoritatem visitandi regulares, dispensandi in quibusdam<br />

irregularitatibus, impedimentis matrimonialibus, absolvendi ab excommunicatione.<br />

Pergamena mm 368x485. Sigillo aderente.<br />

40. Anno 1560, die 7 februarii, Romae. - Pius IV Christophoro cardinali episcopo<br />

tridentino amplam facultatem testandi de bonis suis quibuscunque etiam ecclesiasticis.<br />

Pergamena mm 351x488. Sigillo aderente.<br />

41. Anno 1560, die 5 februarii, Romae. - Pius IV Christophorum cardinalem tituli s.<br />

Grisogoni, et episcopum tridentinum, constituit gubernatorem oppidi s. Mariae in Georgio cum<br />

mero et mixto imperio ac gladii potestate.<br />

Pergamena mm 156x415. Frammento sigillo impresso.<br />

42. Brevia apostolica N° 6 super celebratione concilii, eius suspensione vel prosecutione.<br />

Ad Bernardum et Christophorum episcopos tridentinos.<br />

6 pergamene.<br />

1. 1536, settembre 10. Mm 166x409. Frammento sigillo aderente.<br />

2. 1536, settembre 10. Mm 160x478.<br />

3. 1537, aprile 27. Mm 190x460. Sigillo aderente.<br />

4. 1539, dicembre 3. Mm 142x474.<br />

5. 1542, ottobre 15. Mm 138x436.<br />

6. 1545, febbraio 22. Mm 145x471.<br />

43. Anno 1536, quarto nonas iunii, Romae. - Pauli III bulla typis edita indictionis generalis<br />

concilii in civitate mantuana.<br />

Fascicolo cartaceo di carte 12. Sigillo impresso a carta 11. Mm 210x149. A stampa.<br />

44. Anno 1539, octavo kalendas decembris, Romae. - Paulus III confirmat electionem a<br />

tridentino capitulo factam domini Christophori in episcopum tridentinum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

603


Capsa 38<br />

Pergamena mm 320x447. Sigillo plumbeo.<br />

45. Anno 1537, decimonono kalendas februarii, Romae. - Pauli III bulla originalis super<br />

electione, institutione et qualitate canonicorum Tridenti.<br />

Pergamena mm 640x800. Sigillo plumbeo.<br />

46. Quaedam exemplaria supplicationum Summo Pontifici porrectarum pro obtinenda bulla<br />

praecedenti numero signata.<br />

Anno 1537. Cartaceo, carte 5. 1) mm 574x437; 2) mm 565x437; 3) mm 415x290; 4) mm 372x294;<br />

5) mm 448x335.<br />

47. Anno 1538, quarto kalendas iulii, Genuae. - Pauli III bulla typis edita in qua nova<br />

generalis concilii prorogatio indicitur.<br />

Fascicolo cartaceo di carte 6. Coperta in pergamena mm 210x150.<br />

48. Anno 1542, idibus novembris, Romae. - Paulus III domino Christophoro episcopo<br />

tridentino in sua bulla sub plumbo concedit eligibilitatem, seu ut eligi, seu postulari possit ad<br />

quamcumque cathedralem ecclesiam episcopalem, vel archiepiscopalem.<br />

Pergamena mm 478x647.<br />

49. Anno 1539, octavo kalendas decembris, Romae. - Paulus III Cristoforo de castro<br />

Madrutio decano ecclesiae tridentinae etc. Confirmat et approbat eius electionem a capitulo<br />

tridentino factam eiusdem Christophori in episcopum tridentinum.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 643. Pergamena<br />

mm 326x452.<br />

50. Anno 1539, octavo kalendas decembris, Romae. - Paulus III Cristoforo electo tridentino<br />

concedit quod ad sex menses canonicatum, praebendam atque decanatum de quo litigaverat et<br />

litigat adhuc contra certum adversarium coram palacii apostolici auditore, retinere possit atque<br />

fructus percipere.<br />

Pergamena mm 540x680. Sigillo plumbeo pendente rovinato.<br />

51. Anno 1539, octavo kalendas decembris, Romae. - Paulus III Carolo romanorum<br />

imperatori electionem, et confirmationem Christophori in episcopum tridentinum denunciat<br />

eumque commendat ut in ampliandis et conservandis iuribus suis et ecclesiae suae benigni<br />

favoris auxilio prosequatur, sicque in commisso sibi offitio possit Deo propitio prosperari.<br />

Pergamena mm 326x434. Sigillo plumbeo pendente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

604


Capsa 38<br />

52. Anno 1539, octavo kalendas decembris, Romae. - Paulus III capitulo ecclesiae<br />

tridentinae denunciat confirmationem a se factam Christophori in episcopum tridentinum,<br />

mandatque ei obedientiam et reverentiam exhiberi, eiusque salubria mandata et monita suscipi.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 642. Pergamena<br />

mm 320x434.<br />

53. Anno 1539, octavo kalendas decembris. - Paulus III clero civitatis et dioecesis<br />

tridentinae denunciat ut in praecedenti.<br />

Pergamena mm 314x438. Sigillo plumbeo pendente.<br />

54. Anno 1530, kalendis iulii, Romae. - Clemens VII domino Bernardo cardinali et<br />

episcopo tridentino amplissima bulla sub plumbo collationem beneficiorum concedit, ut possit<br />

providere personis benemeritis tam per se quam per deputatos ab eo, quaecunque sint illa<br />

beneficia tam saecularia quam regularia etc. ut ibi.<br />

Manca.<br />

55. Anno 1532 indictione 5, die 14 novembris, Romae. - Hieronimus de Ghinutiis<br />

episcopus wigormensis ad petitionem domini Bernardi episcopi tridentini et cardinalis atque<br />

Ferdinandi Hungariae et Bohemiae regis etc. Expeditionem facit, seu publicat bullam Clementis<br />

VII de anno 1532, sextodecimo kalendas octobris, super qualitatibus etc. canonicorum ecclesiae<br />

tridentinae.<br />

Pergamena mm 523x361. Sigillo pendente. Notaio: Ambrosius Lambertus clericus leodiensis<br />

diocesis. -Pergamena mm 570x361. Copia incompleta della precedente.<br />

56. Anno 1532 etc. - Bulla Clementis VII super qualitatibus etc. canonicorum ecclesiae<br />

tridentinae.<br />

Pergamena mm 587x776. Bollo plumbeo perduto.<br />

57. Anno 1546, quinto idus aprilis, Romae. - Paulus III assignat domino Christophoro<br />

cardinali et episcopo tridentino pensionem duorum millium ducatorum auri largorum super<br />

fructibus et bonis ecclesiae compostellanae, ad quam nuper Petrum episcopum zamorensem<br />

elegerat, ac destinaverat in archiepiscopum.<br />

Pergamena mm 454x570. Bollo plumbeo pendente. Notaio: Christoval de Santiago.<br />

58. Anno 1546, quinto idus aprilis, Romae. - Paulus III mandat episcopis albiganensi,<br />

narentino et cesenatensi executionem suarum litterarum apostolicarum super reservatione<br />

pensionis 2000 ducatorum super fructibus ecclesiae compostellanae in favorem Christophori<br />

cardinalis et episcopi tridentini.<br />

Pergamena mm 347x492. Bollo plumbeo pendente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

605


Capsa 38<br />

59. Anno 1539, octavo kalendas decembris, Romae. - Paulus III patriarchae aquilegiensi<br />

denunciat confirmationem a se factam electionis Christophori in episcopum tridentinum eius<br />

suffraganeum, quem commendat pro ampliandis, et conservandis iuribus suis.<br />

Pergamena mm 326x449. Bollo plumbeo pendente.<br />

60. Anno 1528, 9 iulii, Viterbii. - Exemplar Brevis Clementis VII quo Mathaeum<br />

archiepiscopum salisburgensem, et cum eo alios omnes episcopos, praelatos et ministros suos<br />

absolvit ab omni censura, si quam incurrissent, quia contra lutheranos ac rebaptizatos etc. et<br />

personas ecclesiasticas processerunt eas degradando, aliquos comburendo, nonnullos capitali<br />

paena plectendo, ac alios suffocando, etc., quamvis ea potius ut commissarii Ferdinandi regis<br />

demandaverint. Item praefato domino Bernardo facultatem concedit, ut in sua dioecesi possit<br />

dispensare in tertio et quarto consanguinitatis et affinitatis gradibus, etiam in matrimoniis iam<br />

contractis.<br />

[NB. le parole "Mathaeum archiepiscopum salisburgensem" sono scritte con altra scrittura<br />

sopra "Bernardum episcopum tridentinum", le quali parole furono cancellate]<br />

Cartaceo, carte 6. Copia coeva di mano del Clesio.<br />

61. Anno 1515, die 11 iunii, Romae. - Leo X Bernardo episcopo tridentino scribit pro<br />

Nicolao de Albis clerico paduano archidiacono ecclesiae tridentinae, rectore parrochalis<br />

ecclesiae s. Mariae in Metz tridentinae dioecesis, cui capella Trium Regum nuncupata annexa<br />

existit, qui dubitabat propter comminationes et iactationes cuiusdam Stefani Rosini, ac<br />

communitatis dicti loci de Metz absque eius consensu et scientia de facto in possessionem<br />

ecclesiae aut capellae etc. molestari posse; unde dicto domino episcopo committit ne permittat<br />

eum turbari.<br />

Pergamena mm 185x493. Sigillo aderente.<br />

62. Anno 1543, die 17 ianuarii, in oppido Canini castrensis dioecesis. - Paulus III<br />

Christophoro episcopo tridentino concedit, ut simul possit esse administrator ecclesiae<br />

brixinensis tam in spiritualibus, quam in temporalibus.<br />

Pergamena mm 192x555. Sigillo perduto.<br />

63. Anno 1542, die 7 ianuarii, Romae. - Paulus III mittens ad partes Germaniae Ioannem<br />

episcopum mutinensem nuncium suum, eum Christophoro episcopo tridentino commendat,<br />

hortaturque ad eumdem audiendum, eiusque verbis indubiam fidem habendam pro negociis<br />

religionis.<br />

Pergamena mm 121x442. Sigillo aderente.<br />

64. Anno 1542, die 19 octobris, Romae. - Paulus III Christophoro episcopo tridentino<br />

significat eum ad cardinalatus dignitatem fuisse electum, et brevi cessantibus quibusdam causis<br />

hanc electionem esse publicaturum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 175x500. Sigillo aderente.<br />

606


Capsa 38<br />

65. Anno 1543, die 28 novembris, Romae. - Paulus III Christophoro episcopo tridentino<br />

denunciat quod cum in creatione cardinalium anno superiori die 2 iunii facta praeter publicatos,<br />

alios in pectore suo reservaverit postea publicandos, in quorum numero ipsum, ita exigente eius<br />

virtute, nobilitate, ac meritis, connumeravit, quam nominationem modo declarat per praesentes,<br />

eique birretum rubrum per Franciscum Sfondratum electum sarnensem nuncium suum latorem<br />

praesentium mittit. Quod quidem birretum ipsum hisce adnexum invenies.<br />

Pergamena mm 165x477. Sigillo aderente.<br />

66. Anno 1544, die 13 novembris, Romae. - Paulus III Christophorum cardinalem<br />

episcopum tridentinum a profectione romana pro accipiendo rubro pileo ex speciali gratia<br />

dispensat, illudque pileum ei transmittit ut cum debita ac solita cerimonia sibi tradatur per<br />

manus alicuis catholici antistitis per eum eligendi, celebrata coram eo solemni missa in aliqua<br />

ecclesia per ipsum Christophorum eligenda, ac recepto prius ab eodem in manibus suis<br />

iuramento fidelitatis, cuius forma hic annotatur, ipsum pileum ei ex parte Papae assignet, ac<br />

illius capite reverenter imponat.<br />

Pergamena mm 510x230. Sigillo aderente.<br />

67. Epistolae 5 ad dominum Christophorum cardinalem et episcopum tridentinum pro eius<br />

cardinalatu scriptae a cardinali Farnesio etc.<br />

Cartaceo, carte 10. Cinque lettere sigillate. 1544.<br />

68. Anno 1544, die 24 iulii. - Petrus Lando dux Venetiarum gratulatoriam epistolam mittit<br />

domino Christophoro cardinali et episcopo tridentino ob adeptum cardinalatus honorem,<br />

eumque summe commendat ob virtutis praestantiam, ingeniique lumen.<br />

Pergamena mm 340x451.<br />

69. Anno 1544, die 27 augusti, Romae. - Paulus III dolet super discordia christianorum<br />

principum ac super miserrimo christianae reipublicae statu. Ait se mittere venerabilem fratrem<br />

Grimanum et dilectum filium Moronum cardinales legatos hunc ad caesarem, illum ad<br />

francorum regem, ut inter eos concordiam persuadeant; et concilii oecumenici celebratio<br />

expeditior reddatur. Ait insuper ad Christophorum cardinalem et episcopum tridentinum, cui<br />

hoc Breve directum, et nonnullos alios principes Germaniae mittere nuntium suum venerabilem<br />

fratrem Ioannem Thomam episcopum cavensem, ut suum hoc pium propositum significet, ac<br />

eorum consilium, et auxilium poscat. Dolet, quod in conventu spirensi nuper celebrato sint<br />

quaedam decreta in pluribus capitibus apostolicae sedi et catholicae religioni adversa, qua de re<br />

paterne ipsum caesarem se monuisse asserit. Demum praefato Christophoro cardinali suadet, ut<br />

ipsum Ioannem Thomam episcopum et nuntium suum libenter audiat, ei foveat etc.<br />

Pergamena mm 190x513. Sigillo perduto.<br />

70. Anno 1532 indictione 5, die lunae 29 aprilis, Romae. - Hieronimus de Ghinutiis<br />

episcopus wigormensis executor et iudex publicat, et mandat pro executione litterarum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

607


Capsa 38<br />

apostolicarum Clementis VII super indulto facto Bernardo cardinali et episcopo tridentino, pro<br />

reservatione pensionis 10.000 ducatorum de anno 1530 kalendis septembris.<br />

Aliud exemplar.<br />

Pergamena mm 537x348. Sigillo pendente. Notaio: Ambrosius Lambertus.<br />

Pergamena mm 465x290. Sigillo pendente. Notaio: Nicolaus Pollian clericus burgensis; anno 1530.<br />

71. Anno 1525, die 10 martii, Romae. -Extra manu Bernardi episcopi tridentini habetur:<br />

Breve Clementis VII ad principem congratulatorium de victoria apud Papiam a caesaris exercitu<br />

habita. Quando nempe Franciscus I, rex Franciae fuit captus.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

72. Anno 1523, die 7 martii, Romae. - Balbus principis Ferdinandi legatus ad pontificem ad<br />

Bernardum episcopum tridentinum, cui exponit quae coram pontifice egit pro cardinalatus<br />

honore ei procurando; eumque divinis pene virtutibus ornatum praedicat.<br />

Manca. Esiste in AST Corrispondenza Clesiana, busta 11, fascicolo 55, carte 1-2. Cartaceo, carte 2.<br />

73. Anno 1544, die 6 iunii, Spirae. - Epistola principis Maximiliani austriaci ad<br />

Christophorum cardinalem et episcopum tridentinum ac brixinensem administratorem, quem<br />

amicum charissimum vocat, eique gratias refert pro gladiis missis, aliisque officiis praestitis, pro<br />

quibus se gratificaturum spondet; atque his diebus in militiam belgicam profecturum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo impresso.<br />

74. Anno 1547, die 30 iulii, Tridenti coram domino cardinali tridentino protestatur Carolus<br />

Carafa se nullam habere querellam contra dominum Claudium Manrrique camerarium caesareae<br />

maiestatis, sed eum bonum amicum habere. - Est in hispanico idiomate.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

75. Anno 1555, die 7 februarii, Romae. - Iulius III Moretto lucensi salvum conductum<br />

concedit ut possit ad Urbem Romae se conferre, non obstantibus quibusdam delictis ipsi<br />

atributis, quae venia digna putat; idque plurimorum precibus etiam nobilium virorum, qui eius<br />

facetiarum, iocorumque honestorum iucunditate delectantur.<br />

Pergamena mm 160x470. Sigillo perduto.<br />

76. Anno 1696, octavo kalendas octobris, Romae apud s. Mariam Maiorem. - Innocentius<br />

XII confirmat electionem Ioannis Michaelis de comitibus de Spaur factam a tridentino capitulo<br />

in episcopum et pastorem tridentinae ecclesiae.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

608


Capsa 38<br />

77. Anno 1696, septimo kalendas octobris, Romae. - Innocentius XII domino Ioanni<br />

Michaeli electo episcopo tridentino concedit, ut possit episcopalem consecrationem suscipere.<br />

Pergamena mm 600x735. Bollo plumbeo pendente.<br />

78. Anno 1696, octavo kalendas octobris, Romae. - Innocentius XII aquilejensi patriarchae<br />

denunciat electionem a tridentino capitulo factam de persona Ioannis Michaelis ex comitibus de<br />

Spaur in episcopum tridentinum quem commendat.<br />

Pergamena mm 343x500. Bollo plumbeo pendente.<br />

79. Anno 1696, octavo kalendas octobris, Romae. - Innocentius XII clero civitatis et<br />

dioecesis tridentinae denunciat confirmationem electionis praedictae, mandatque neoelecto<br />

episcopo subiectionem, obedientiam et reverentiam.<br />

Pergamena mm 350x478. Bollo plumbeo pendente.<br />

80. Anno 1696, octavo kalendas octobris, Romae. - Innocentius XII populo civitatis et<br />

dioecesis tridentinae denunciat, ut supra.<br />

Pergamena mm 347x485.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del precedente.<br />

81. Anno 1696, octavo kalendas octobris, Romae. - Innocentius XII universis vassalis<br />

ecclesiae tridentinae eandem electionis confirmationem a se factam denunciat, mandatque ut<br />

novum episcopum debita honorificentia prosequantur, eique fidelitatem ac consueta servitia et<br />

iura exhibere studeant.<br />

Pergamena mm 345x489. Bollo pendente<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del precedente.<br />

82. Anno 1455 indictione 3, pontificatus Nicolai V anno nono. - Frater Albertinus ordinis<br />

Minorum episcopus exiensis, domini Georgii episcopi tridentini in pontificalibus vicarius<br />

generalis, altare gloriosissimae virginis et matris Mariae Annunciatae in cathedrali ecclesia s.<br />

Vigilii aedificatum, scalae per quam ascenditur ad capellam s. Michaelis, ex opposito altaris<br />

sancti Nicolai, consecravit in die Annunciationis beatissimae virginis et matris Mariae 25 die<br />

etc. cum reliquiis in eo altare reconditis ss. Petri apostoli, Bartholomaei apostoli, Martini,<br />

martyrum Sisinii, Martyrii et Alexandri, Leonardi, Quadraginta Martyrum, Barbarae, Torismae<br />

abbatis et confessoris, Mariae g..... Massentiae et cum reliquiis montis Olivarum et unius Agnus<br />

Dei, concedens indulgentiam 40 dierum et totidem pro parte domini Georgii episcopi in festis<br />

solemnioribus et sanctorum ibi enumeratis.<br />

Pergamena mm 230x326. Copia che era stata appesa in pubblico.<br />

83. Anno 1484, die martis prima iunii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Ioannes<br />

episcopus tridentinus audiens qualiter capella S. Emerentianae sita in valle Annaniae in plebe<br />

Tassuli supra villam Tueni in valle Tovali in ruinam tendit, ac etiam quod dicti loci possessores<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

609


Capsa 38<br />

nullas vel paucissimas Missas illic celebrari faciunt contra antiquam consuetudinem, ac<br />

conditionem eisdem impositam; insuper quod dicti loci habitatores, seu potius occupatores,<br />

certas ipsius capellae possessiones alienavere, quo circa seriose committit sindicis et vicinis<br />

oculare inspectionem, et quid opus fuerit insinuent pro opportuna provisione et remedio.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

84. Anno 1493, die 15 maii. - Alexandri papae VI anno primo, Romae. - Oliverius<br />

sabinensis episcopus, Dominicus tituli s. Clementis, Laurentius tituli s. Ceciliae etc., sequuntur<br />

nomina aliorum cardinalium, qui 100 dierum indulgentiam concedunt pro ecclesia sanctorum<br />

Danielis, Leonardi, Andreae et Apolloniae sita in territorio plebis Flaoni tridentinae dioecesis.<br />

Pergamena mm 675x650. Copia del primo febbraio 1500, su pergamena grossolana con stemma<br />

recante l'aquila bicipite nera su sfondo giallo al centro; sulla sinistra lo stemma dei Liechtenstein e sulla<br />

destra un leone rampante (Spaur?). In fondo sono disegnati 12 sigilli pendenti.<br />

85. Anno 1545, die 13 aprilis, Romae. - Ubertus tituli s. Chrisogoni presbiter cardinalis de<br />

Gambara sanctae romanae ecclesiae camerarius, Christophoro episcopo tridentino electo<br />

coadiutore Christophori Fux episcopi brixinensis remittit nomine etiam collegii apostolici<br />

summam 3240 ducatorum auri, et 30 solidorum eidem collegio propter retentionem coadiutoriae<br />

et episcopatus tridentini debitorum habita nobilitatis, virtutis atque erga sedem apostolicam<br />

meritorum ratione.<br />

Pergamena mm 244x335. Sigillo pendente.<br />

86. Anno 1520, die 12 aprilis. - Franciscus Lichetus minister generalis ordinis Minorum<br />

certiorem reddit eumdem Bernardum episcopum tridentinum quod scripserit guardiano Tridenti,<br />

eidem insinuando ultimam Bullam in qua nedum suspenduntur aliorum indulgentiae, verum<br />

etiam annullantur concessiones quaestoribus per ipsum factae, mandans ut bona eorum<br />

capiantur, et fabricae s. Petri applicentur: tamen quia Bullae notitia, et publicatio tarda fuit,<br />

confidens in eiusdem episcopi prudentia et erga ordinem suum devotione, ac religionis zelo,<br />

concedit per praesentes quidquid suadet et expostulat, videlicet, ut de quaestoribus, quantum ad<br />

quaestuata usque ad bullae ultimae publicationem, agat prout sibi videbitur, dummodo bullae nil<br />

repugnet.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

87. Anno 1538, die 10 augusti, Romae. - Paulus III pontifex maximus dispensat Bernardum<br />

episcopum tridentinum, ut decentius suam cardinalitiam dignitatem sustinere valeat, quod possit<br />

benefitia ecclesiastica etiam incompatibilia tenere et de illorum redditibus disponere,<br />

alienationem tamen quorumcumque bonorum immobilium et praetiosorum mobilium interdicta.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

88. Anno 1520, die 12 aprilis, Insulae lacus Benaci. - Franciscus Lichetus de Brixia totius<br />

ordinis Minorum minister generalis, nuntius apostolicus et commissarius generalis ad salutem<br />

animarum et utilitatem fabricae basilicae principis apostolorum de Urbe, cum potestate<br />

subdelengadi alios executores, subdelegavit Bernardum episcopum tridentinum tanquam verum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

610


Capsa 38<br />

legitimum coadiutorem suum et exequutorem apostolicum, committendo ei suas vices super<br />

omnibus in litteris apostolicis contentis, et expressis, etiam in dispensatione super impedimento<br />

quarti gradus consanguinitatis et affinitatis, ac publicae honestatis iustitiae de contrahendo.<br />

Cartaceo, carte 2. A stampa. Sigillo aderente.<br />

89. Anno 1682, 7 novembris, Romae. - Innocentius XI Francisco episcopo tridentino scribit<br />

quod non sine dolore intellexerit vexationem sibi factam a consiliario curiae oenipontanae,<br />

gaudet tamen quod paratus sit apud caesarem instare pro reparatione iniuriae; promittit eidem<br />

omnem assistentiam sui nuntii Viennae existentis.<br />

Pergamena mm 268x437. Sigillo aderente.<br />

90. Anno 1682. - Franciscus episcopus tridentinus certiorem reddit Innocentium XI de<br />

praeiuditiis ecclesiae suae illatis a Ioanne Antonio Rossi consiliario oenipontano cum narratione<br />

facti, ut supra, promittit tamen quod etiamsi sit senex 72 annorum non cessabit defendere<br />

ecclesiam suam.<br />

Aliae epistolae ab eodem episcopo scriptae ad varios praelatos circa eandem materiam.<br />

Cartaceo, carte 8. In italiano.<br />

91. Anno 1620, 2 augusti. - Paulus V pontifex maximus Carolo cardinali Madrutio<br />

commendat ecclesiam suam quam bene provideat in absentia sua, dum Romam venire cupit.<br />

Pergamena mm 150x410. Sigillo perduto.<br />

92. Anno 1685, 13 ianuarii, Romae. - Innocentius XI per bullam commendat episcopo<br />

tridentino subsidium aliquod Leopoldo imperatori pro expeditione contra Turcas.<br />

Pergamena mm 285x417. Sigillo perduto.<br />

93. Anno 1568, 15 maii Romae. - Pius V Ferdinandum archiducem Austriae certiorem<br />

reddit quod ad ipsum mittat cardinalem Carolum Borromaeum pro tractandis negotiis ad suum<br />

offictium spectantibus, cui omnem fidem adhibere commendat.<br />

Pergamena mm 152x446. Sigillo perduto.<br />

94. Anno 1568, 15 may Romae. - Pius V cardinalem Carolum Borromaeum ad<br />

imperatorem et si cardinali episcopo tridentino videbitur, ad Ferdinandum etiam archiducem<br />

Austriae oblegavit ut suo nomine pro data sibi prudentia causam ecclesiae tridentinae agere<br />

curet et seduto admodum ille princeps hortandus erit ut conscientiae et famae suae consulat<br />

neque tam malum exemplum aliis principibus praebeat.<br />

Pergamena mm 168x427. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

611


Capsa 38<br />

95. Anno 1568, 15 may Romae. - Pius V compatitur episcopo tridentino et ecclesiae suae<br />

pro molestiis quas patitur eum tamen certiorem reddit de admonitione Ferdinando archiduci<br />

facta. Quod si nihil profecerit, iam mandavit cardinali Carolo Borromaeo ut suo nomine coram<br />

eo causam tractet et ad imperatorem accedat qui fratrem suum caesarea auctoritate compescere<br />

studeat.<br />

Pergamena mm 170x466. Sigillo aderente.<br />

96. Anno 1568, 15 may Romae. - Exemplar Brevis Pii V ad decanum et capitulum<br />

ecclesiae tridentinae in quo ostendit dolorem suum pro tot molestiis quas prati debet ecclesia<br />

tridentina; gaudet de unione quam una cum capitulo habet cum suo episcopo; hortatur ad<br />

perseverandum in defendendis iuribus ecclesiae suae. Certiorem reddit de diligentia quam<br />

adhibuit et adhibet pro rebus componendis cum archiduce.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

97. Anno 1568, 7 may Tridenti. - Ludovicus episcopus tridentinus informat Pium V<br />

pontificem maximum de calamitatibus quas patitur ecclesia sua per Ferdinandum archiducem<br />

Austriae cum quo tamquam de caetero iusto et pio principe, vix ad gubernandam ecclesiam<br />

assumptus, quasdam controversias inter comitem Tyrolis et ecclesiam componere sperans, eum<br />

omnino indignatum et alienatum praesensit et ad iniquas pactiones confirmandas inducere<br />

praetendit. Quare rogat pontificem summum ut pro iustitia et sua auctoritate imminenti ecclesiae<br />

tridentinae minae occurrere studeat. Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

98. Anno 1678, die 17 decembris Romae apud s. Petrum. - Innocentius papa XI domino<br />

episcopo tridentino prope diem ad ecclesiam suam accedenti concedit pro christifidelibus<br />

plenariam indulgentiam si confessi etc. primae missae quam in dicta tridentina et deinde in aliis<br />

insigniorum locorum suae dioecesis ecclesiis in pontificalibus celebrabit etc. interfuerint.<br />

Eodem die etc. - Idem papa praefato episcopo in ecclesia tridentina primam sacram<br />

synodum celebraturo aliam concedit pro Christi fidelibus plenariam indulgentiam.<br />

Eodem die etc. - Aliam largitur plenariam indulgentiam pro communione generali in<br />

cathedrali tridentina peragenda die ab ordinario specificanda.<br />

Item eodem die etc. - Indulgentiam aliam plenariam concedit occasione visitationis prope<br />

diem in ecclesia tridentina instituendae.<br />

Pergamena mm 135x385. Sigillo aderente<br />

Pergamena mm 135x358. Sigillo aderente<br />

Pergamena mm 128x373. Sigillo aderente<br />

Pergamena mm 122x376. Sigillo aderente<br />

99. Anno 1681, die 13 septembris, Romae apud s. Mariam maiorem. - Innocentius XI<br />

domino episcopo tridentino Horatium Philippum Spada cubicularium purpureum birretum<br />

cardinali Bonvisio deferentem recommendat et eiusdem episcopi tridentini merita commendat.<br />

Anno 1685, die 28 aprilis ibidem. - Idem pontifex eidem episcopo recommendat patrem<br />

Petrum Marinum ordinis Minorum observantiae s. Francisci generalem ministrum ad<br />

visitationem conventuum per Germaniam euntem ut data occasione opem suam praestet.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

612


Capsa 38<br />

Pergamena mm 260x364. Sigillo aderente.<br />

Pergamena mm 284x410. Sigillo aderente<br />

100. Anno 1563, 25 februarii. - Pius papa IV commendat Ludovico episcopo tridentino<br />

causam concilii ut apud caesarem instet pro sua protectione ut quantocius terminare possit<br />

concilium, ipseque promittit omnem assistentiam quae ei debita est tanquam domini vicario.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

101. Anno 1723, 27 februarii, Romae. - Innocentius XIII commendat episcopo tridentino<br />

tanquam imperii principi causam suam circa ducatum Parmae et Placentiae ut imperii principes<br />

eum recognoscant tanquam feudum ecclesiae ut semper cognitus fuit.<br />

Pergamena mm 322x470. Sigillo perduto.<br />

102. Anno 1530, 24 maii, Romae. - Clemens VII Bernardo episcopo tridentino commendat<br />

causam suam quam habet cum Alphonso estensi praetenso Ferrariae duce pro qua ad caesarem<br />

mittit tanquam nuntios Nicolaum de Aragonia et Ioannem Franciscum Burla.<br />

Pergamena mm 156x484. Sigillo perduto.<br />

103. Anno 1531, 8 martii, Romae. - Clemens VII certiorem reddit Bernardum episcopum<br />

tridentinum quod mittit ad regem Ferdinandum Albertum Pighium notarium et cubicularium<br />

suum cum ense et pileo in natali Domini benedictis, eique dictum nuntium commendat.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carta 38. Pergamena mm<br />

153x460.<br />

104. Anno 1522, 13 octobris et prima decembris, Romae. - Duo Brevia in quibus Adrianus<br />

VI iniungit Bernardo episcopo tridentino ut ad imperialem dietam accedat et causam catholicae<br />

ecclesiae tueatur contra haeresim lutheranam, multum in suo zelo, doctrina et auctoritate qua<br />

apud Ferdinandum pollet, confidens.<br />

Pergamena mm 165x495. Sigillo aderente.<br />

Pergamena mm 175x520. Sigillo perduto.<br />

105. Anno 1535, 10 februarii, Romae. - Paulus III hortatur Bernardum episcopum<br />

tridentinum ut Paulum Vergerium ad romanorum regem et alios Germaniae principes legatum<br />

pro concilio sollicitando missum adiuvet atque utpote magnae auctoritatis apud dictos principes<br />

talem celebrationem sollicitet.<br />

Pergamena mm 127x487. Sigillo perduto.<br />

106. Anno 1528, 20 martii, Urbeveteri. - Clemens VII delegavit ad dietam ratisponensem<br />

atque legatum instituit Bernardum episcopum tridentinum eidem commendans ut suo zelo,<br />

virtute et prudentia se gerat ut bonum ministrum et referat quae sunt refferenda et catholicam<br />

fidem praecipue tueatur.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

613


Capsa 38<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 4, fascicolo A, carta 30. Pergamena mm<br />

132x441.<br />

107. Anno 1523, 24 iulii, Romae. - Adrianus VI concedit indulgentiam plenariam ad<br />

modum iubilaei omnibus Christi fidelibus auxilium praestantibus Ferdinando archiduci Austriae<br />

contra Turcas dimicanti. Commissarios autem dispensandi, absolvendi et liberandi, aliaque<br />

plura faciendi destinavit episcopum tridentinum et brixinensem: unde Ferdinandus scribit et<br />

exemplar mittit eiusdem Bullae dicto episcopo tridentino eumque invittat vel suos commissarios<br />

Lincium mittat pro hoc negotio tractando.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 2, fascicolo 1, carta 8.<br />

108. Indultum concessum Balthassari, Bernardo Iacobo, Ioanni et Georgio fratribus de<br />

Gles, Iacobo de Fels et Margaretae viduae de Gles quod possint semel in vita et in mortis<br />

articulo absolvi a casibus reservatis sedi exceptis in bulla Coenae, a quocunque confessario et a<br />

non reservatis sedi apostolicae quoties opus fuerit et ab illis confessariis vota commutari et<br />

iuramenta relaxari possint, votis tamen ad limina apostolorum s. Iacobi de Compostella, et<br />

castitatis perpetuae exceptis; indulgentia plenaria semel in vita et in mortis articulo ei concessa;<br />

quod possint habere altare portatile ad Missam celebrandam et sacramenta suscipienda etiam<br />

tempore interdicti, si illi causam non dederint, et ecclesiasticam habere sepulturam; quod<br />

gaudere possint lacticiniis et carnibus de consilio tamen utriusque medici; quod oratrices possint<br />

ingredi monasteria monialium cum quatuor honestis mulieribus ab ipsis eligendis, non tamen ibi<br />

pernoctare, et hoc indultum daret in praefatorum vita.<br />

Pergamena mm 355x485.<br />

109. Anno 1596, die 24 ianuarii, Romae apud s. Petrum. - Clemens papa VIII Carolo<br />

Madrutio episcopo smirnensi et coadiutori perpetuo cum futura successione in ecclesia<br />

tridentina confirmat pensionem 2000 ducatorum super fructibus ecclesiae toletanae in regno<br />

Hispaniarum.<br />

Pergamena mm 426x565. Sigillo staccato.<br />

110. Anno 1539, sexto kalendas decembris, Romae apud s. Petrum. - Paulus pontifex<br />

summus Christophoro electo tridentino nuper a se confirmato et in subdiaconatus ordine tunc<br />

constituto facultatem tribuit ut a quovis catholico episcopo sacros ordines recipere valeat ac dein<br />

ab uno episcopo, duobus aliis assistentibus in episcopum consecrari possit, praestito tamen prius<br />

iuramento iuxta formam ibi praescriptam.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

614


Capsa 39<br />

CAPSA 39<br />

Steurae ecclesiasticae. - Bullae nullius momenti (numeri 57)<br />

1. Anno 1264, pontificatus domini Urbani papae quarto anno, die 26 septembris indictione<br />

7. - Federicus Zunt presbiter procurator domini episcopi tridentini ob petitiones ipsius domini<br />

episcopi non admissas a domino Thomasio de s. Germano capellano domini Symonis tituli s.<br />

Martini presbiteri cardinalis et delegato domini papae de illatis gravaminibus ad dominum<br />

papam appellat et apostolos petit ponendo dictum dominum episcopum tridentinum ecclesiam et<br />

omnia bona sua sub protectione domini papae. Actum in Auximo.<br />

Pergamena mm 200x162. Notaio: Andreas Guilielmi de Auximo. - Actum in Auximo in domo<br />

Bartholomei Benvenuti. Testimoni: Ugolinutus Ugolini, Iacobus Claudii Raulini.<br />

2. Anno 1266 indictione 9, die lune 4 intrante octobri, in burgo Ripe in palatio episcopatus.<br />

- Dominus Egno episcopus tridentinus constituit dominum Fredericum hospitalarium s. Nicolai<br />

iuxta Tridentum suum capellanum, procuratorem suum coram venerabili presbitero domino<br />

Iohanne episcopo paduano delegato domini Papae ad agendum, defendendum, etc. et ad<br />

petendum absolutionem cuiuslibet excommunicationis sententiae ad cautellam si quam incurrit<br />

per sententiam quondam Castellani episcopi qui se gerebat pro delegato domini papae,<br />

quamquam causam nullam credit esse et ad obligandum se nomine dicti domini episcopi pro<br />

satisfactione mercatorum senensium qui eum traxerunt in causam pro quibusdam debitis.<br />

Pergamena mm 121-125x275. Notaio: Bertolameus sacri palatii. Testimoni: frater Ianuarius prior s.<br />

Marie Coronate, Arnoldus notarius q. Mathei, Heberardus de Gurlan.<br />

3. Anno 1269 indictione 12, die lune 7 exeunte marcio, in Bouzano in palatio episcopatus,<br />

praesentibus domino Ianuario priore s. Mariae Coronatae, domino Vigilio capellano, domino<br />

Alberone plebano de Marniga, Zacheo de Dosso et aliis. - Coram domino Egnone episcopo<br />

tridentino dominus Benvenutus archipresbiter Blezi presentavit litteram unam ex parte domini<br />

Philippi archiepiscopi ravennatis apostolicae sedis legati datam Ravennae idibus marcii, in qua<br />

eidem domino Egnoni scribit per eius nuncium fuisse illi supplicatum ut omnem dignaretur<br />

contra eum processum habitum revocare, cui nuncio quidquid retulerit credere debeat. Qui<br />

dominus Benvenutus archipresbiter talem ex parte ipsius domini legati fecit responsionem<br />

dicens quod benigne ipsum tanquam nuncium ipsius domini episcopi recepit et benigne salutat<br />

eum dominum episcopum et vult habere pro amico et fideli sanctae matris romanae ecclesiae et<br />

non vult de eo credere aliquod malum.<br />

Pergamena mm 134x200. Notaio: Arnoldus.<br />

4. Anno 1280 indictione 8, die lune 14 intrante octubri, in villa Lonadi districtus brixiensis.<br />

- Coram domino Phylippo electo mantuano veluti delegato aquilegensis patriarchae comparuit<br />

Petrus mansionarius ecclesiae tridentinae procurator domini fratris Henrici episcopi tridentini et<br />

protestatus fuit quod non consentiebat in dictum dominum electum tanquam suum vel ipsius<br />

domini episcopi iudicem, sed appellationem interpositam confirmavit et eam prosequi velle<br />

declaravit.<br />

Pergamena mm 325x160. Notaio: Iohannes de magistro Achileseto. - subtus porticu habitationis<br />

ecclesie s. Martini de Lonado. Testimoni: Barifaldus archipresbiter dicte ecclesie, Leo serviens ipsius<br />

archipresbiteri, Zulianus hosterius de Marcio de Lonado, Martinus notarius q. Cabrielis de Tridento.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

615


Capsa 39<br />

5. Anno 1288 indictione 1, sextodecimo kalendas septembris, in octava s. Laurentii<br />

martyris, domini Nicolai papae IV anno primo, datum in monasterio s. Laurentii foris muros<br />

Urbis. - G. abbas ipsius monasterii totusque conventus venerabilem virum et religiosum fratrem<br />

Philippum de Mantua ordinis fratrum Minorum inquisitorem haeretice pravitatis in marchia<br />

Trivisana participem bonorum spiritualium eiusdem monasterii ob singulares favores praestitos.<br />

Pergamena mm 167x280. Due sigilli aderenti.<br />

6. Anno 1319 indictione 2, die 27 decembris, Tridenti, praesentibus dominis Gislemberto<br />

de Campo decano, Nicholao de Misina, Iohanne de Castris, Henrico de Campo et magistro<br />

Agnello canonicis tridentinis. - Reverendus pater dominus Henricus episcopus tridentinus<br />

praesentibus dominis Petro abbate monasterii s. Laurentii prope Tridentum et Boniohanne de<br />

Bononia canonico tridentino collectoribus in dioecesi tridentina decimae ecclesiasticorum<br />

reddituum per felicis memoriae Clementem V in generali concilio vienensi Terrae Sanctae<br />

subventioni concessae recognovit quod totalis pecunia collecta, deductis expensis, capit libras<br />

12.388 et solidos 11 denariorum veronensium parvulorum, promittens eos dare prout et quando<br />

dominus papa mandaverit.<br />

Pergamena mm 286x253. Notaio: Boniohannes filius q. Maserade.<br />

7. Anno 1320 indictione 3, die 22 aprilis, Mantuae in episcopali palatio. - Frater Iacobus<br />

episcopus mantuanus per manum magistri Federici de Mantua canonici tridentini solventis<br />

nomine domini fratris Henrici episcopi tridentini eiusque cleri 21 florenos auri se recepisse<br />

testatur pro procuratione reverendi viri magistri Aymerici de Castrolucii archidiaconi ac domini<br />

papae, sedisque apostolicae nuncii.<br />

Pergamena mm 146x228. Sigillo perduto.<br />

7bis. Littera donationis armorum ecclesiae tridentinae.<br />

Iohannes Dei gracia Boemie rex ac Lucemburgensis Comes omnibus in perpetuum. Suadet<br />

hoc nobis magnificentie regalis sublimitas quod hii qui se nobis suorum reddunt actuum<br />

probacione placibiles favoris nostri graciam in se pariter et in suis votive compensacionis in<br />

perpetuum consequantur. Cum igitur venerabilis in Christo pater dominus Nicolaus tridentinus<br />

episcopus amicus noster carissimus nobis proposuerit quod dicta sua ecclesia nulla propria de<br />

quibus necessitatis tempore sui et prefate sue ecclesie ministeriales nobiles milites et vasalli<br />

armari et banderiam erigere valerent armorum signa habeat ista vice. Nobisque supplicaverit<br />

humiliter et devote ut arma sancti Wencezlai martiris eiusdem regni nostri patroni gloriosi, nunc<br />

vacantia, sibi et suis successoribus ac prefate ecclesie tridentine de benignitate nobis ingenita<br />

donaremus. Nos itaque ipsius domini episcopi presentem et preteritum quem ad nos gessit<br />

animum advertentes considerantesque attencius quod ipse dominus episcopus sic se nobis fide<br />

semper et serviciorum exhibuit promptitudine studiosum quod in eo numquam invenimus nec<br />

invenire potuimus aliud quam quod vera fides et sincere devocionis requirit affectus ad<br />

exaudiendum et audiendum in hoc preces suas ex specialis gratitudinis debito consuimus nos<br />

teneri. Eapropter ad universorum tam nunc superstitum quam eciam in antea futurorum noticiam<br />

volumus tenore presentium prevenire. Quod nos memorat domini episcopi supplicaciones<br />

tamquam iustas et racionabiles benigno suscipientes affectu, sibi et suis successoribus episcopis<br />

tridentinis venerabilibus nec non ecclesie tridentine prefata arma ipsius sancti Wencezlai<br />

invictissima in fine presentis nostri privilegii designata in Dei nomine damus concedimus et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

616


Capsa 39<br />

donamus per eundem dominum episcopum et suos successores episcopos tridentinos prefatos<br />

utenda habenda ex nunc in antea et perpetuis temporibus deferenda. Et quia ipsa tridentina<br />

ecclesia hostium incursibus velut signum ad sagittam est exposita et ideo ipsius rectores<br />

episcopi tridentini fuerunt retroactis temporibus a quibusdam circumsedentibus nobilibus et<br />

potentibus diversarum iniuriarum violenciis anxiati contra quorum conatus et gravamina<br />

sepedictum dominum episcopum et eius successores seu ecclesiam tridentinam, tum racione<br />

advocacie tum eciam propter arma prelibata in suis iuribus dignitatibus et immunitatibus sincere<br />

promittimus per nos heredes et successores nostros duces Karinthie illustres et comites<br />

tirolenses manutenere et Dei adiutorio magnifice futuris temporibus defensare. In quorum<br />

omnium testimonium et evidenciam ac robur perpetuo valiturum presentes litteras fieri, et<br />

sigillo nostro maiori fecimus communiri. Datum Wratizlavie anno domini millesimo<br />

trecentesimo tricesimo nono in vigilia beati Laurencii martiris gloriosi.<br />

Sequitur stemma coloribus depictum.<br />

Pergamena mm 442x466. Proviene dall'archivio capitolare di Trento. Cfr. P.F. Ghetta, L'aquila<br />

stemma di Trento e del Trentino. Trento, Edizioni biblioteca PP. Francescani, 1973.<br />

8. Anno 1320 indictione 3, die 12 septembris. - Instrumentum procurationis nomine domini<br />

Bertrandi tituli s. Marcelli presbiteri cardinalis apostolicae sedis legati ad Lombardiae, Tusciae<br />

et nonnullas alias partes Italiae destinati pro exigendis procurationibus sibi debitis a patriarchis,<br />

archiepiscopis, episcopis et abbatibus.<br />

Anno 1320 indictione 4, die 26 octobris. - Litterae patentes pro constitutis procuratoribus,<br />

ut supra.<br />

Pergamena mm 547x290-301. Copia. Notaio: Franciscus Averardus de Fighino civis florentinus;<br />

exemplavit scriptum per Franciscum ser Palmerii. - Actum Aste in habitatione domini legati; testimoni:<br />

magister Nicolaus cappellanus scriptor domini pape, Guizardus de Fractis notarius, Lellus Transmundi de<br />

Perusio.<br />

9. Anno 1321 indictione 4, die mercurii 7 ianuarii, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

praesentibus venerabilibus viris dominis Petro de Rallo, Henrico dicto Agnello, Henrico de<br />

Campo et Ottobello de Campo tridentino, canonicis tridentinis et Iustiniano de Gardulis cive<br />

tridentino iurisperito. - Venerabilis vir dominus Gualengus de Mantua plebanus ecclesiae s.<br />

Mariae de Marniga tridentinae dioecesis, reverendi patris domini Henrici episcopi tridentini<br />

vicarius in spiritualibus generalis, dedit licentiam exemplandi quasdam litteras ex breviaturis et<br />

prothocollis olim Boniiohannis Bonandree civis bononiensis notarii.<br />

Sequuntur praedictae litterae apostolicorum legatorum ad episcopos tridentinos pro<br />

solutione procurationum et collectarum de anno 1279, 1307 etc. cum quittantiis factae<br />

solutionis.<br />

Pergamena mm 700x530. Sigillo perduto. Notai: Trintinus Zucholini de Tuyeno ex membranis Boni<br />

Iohannis notarii; Rolandinus Petri Bonandree civis bononiensis, scriba domini episcopi. Le lettere sono<br />

11.<br />

10. Anno 1321 indictione 4, die ultima aprilis, in Venetia. - Magister Henricus canonicus<br />

tridentinus procurator domini fratris Henrici episcopi tridentini dixit se anno praesenti, die 20<br />

ianuarii, solvere voluisse procurationes ex parte domini Bertrandi legati apostolici domino<br />

episcopo tridentino denunciatas et assignatas quam pecuniam cum illius procuratores recipere<br />

noluissent ex eo quod clerus tridentinus partem suam solvere recusabat, et ea super re<br />

appellationem ad sedem apostolicam interposuerat, ideoque tunc praefatus Henricus pecuniam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

617


Capsa 39<br />

illam deposuerat apud locum fratrum predicatorum de Venetiis; nunc idem magister Henricus<br />

ob reverentiam et devotionem quam praefatus dominus episcopus tridentinus ad praefatum<br />

dominum gerit et habet, et illam quoque partem quae clerum tridentinum contingit, licet invito<br />

et renitente ipso clero, integraliter solvere scilicet 460 ducatos auri se obtulit; et quia Petrus<br />

procurator substitutus pro pecunia illa recipienda, eam acceptare noluit, ideo protestatus fuit<br />

quod illam deponit in conventu fratrum predicatorum et quod ea de re nulla possit intervenire<br />

contumacia.<br />

Anno 1321, die ultima aprilis in Venetiis, in capitulo monasterii ordinis fratrum<br />

predicatorum. - Magister Henricus canonicus tridentinus procurator domini episcopi tridentini<br />

deposuit suprascriptam pecuniam in depositario monasterii fratrum predicatorum ad effectum ut<br />

supra.<br />

Pergamena mm 633x192. Notaio: Guilelmus f.q. Bernardi de Villa. - In Venetia super platea<br />

Rivoalti iuxta cambiarias et stationes negotiatorum. Testimoni: presbiter Bonsemblantus archidiaconus<br />

gradensis, Laurentius diaconus s. Silvestri de Venetia, Marchus subdiaconus eiusdem s. Silvestri,<br />

Franciscus notarius Arvardi de Florentia qui nunc moratur in Venetia in contrata s. Caxiani, Henricus de<br />

Bolzano tridentine diocesis.<br />

11. Anno 1321 indictione 4, die 12 septembris. - Instrumentum quo Bindus Rodulfi de<br />

Florentia constituitur procurator nomine domini Bertrandi tituli s. Marcelli presbiteri cardinalis<br />

ac legati apostolici etc. pro exigendis procurationibus dicto legato debitis ab episcopis,<br />

abbatibus etc. pro dicti domini legati, et eius familiae necessariis expensis.<br />

Pergamena mm 354x242-245. Notai: Ottonellus q. Vincentii de Vincentia; Bonacursus q. domini<br />

Iohannis notarii dicti Arnoldi. - Actum in Bononia in domo ecclesie s. Fridiani.<br />

12. Anno 1323 indictione 6, die 20 iulii in loco sanctae Trinitatis domus teutonicorum. -<br />

Cum capitulum et canonici tridentini solvere recusassent decimas concilio viennensi et a Ioanne<br />

XXII pontifice summo impositas, nec comparuerint ad se se excusandum, ideoque sententia<br />

excommunicationis incurrissent ac etiam alias poenas quia interim se immiscuerunt divinis; ideo<br />

dominus Folzerius de Conegliano canonicus tridentinus supplicationem porrigit nunciis<br />

pontificiis pro absolutione, qui nuncii delegarunt abbatem s. Laurentii prope tridentum ad hunc<br />

effectum sub clausulis et conditionibus ibi expressis.<br />

Pergamena mm 412x213-220. Notaio: Bernardus de Villa Nemausensis diocesis. Testimoni:<br />

Iohannes de Mapheis de Verona, Carlus Lapi de Florentia, Petrus q. Bertholamei de Moxone, Guilelmus<br />

de Gordone notarius.<br />

13. Anno 1323 indictione 6, die 21 iulii, Veneciis. -Absolutio data domino episcopo<br />

tridentino eadem de causa et super iisdem sententiis etc. ut in praecedenti.<br />

Pergamena mm 385x226. Notaio: Bernardus de Villa Nemausen. diocesis.<br />

14. Anno 1324 indictione 7, die 29 decembris, Tridenti, praesentibus domino Friderico de<br />

Clesio plebano ecclesiae s. Floriani de Arso, Bonaventura de Gardellis. - Venerabilis vir<br />

dominus Nicolaus de Miksina canonicus tridentinus vicarius in spiritualibus generalis domini<br />

Henrici episcopi tridentini dedit licentiam exemplandi litteras domini Bertrandi tituli s. Marcelli<br />

presbiteri cardinalis apostolicae sedis legati quibus ad cautellam dictum dominum episcopum<br />

supplicantem per suas litteras a suspensione et interdicto absolvit quia eius nuntius aquarum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

618


Capsa 39<br />

inundatione praepeditus ad praescriptum terminum pecunias procurationum ad locum<br />

assignatum non attulerat. Datum Placentiae, die 20 decembris.<br />

Pergamena mm 330x202. Notaio: Rolandinus Petri Bonandree civis bononiensis episcopi tridentini<br />

scriba. Testimoni: Guidottus de Verona habitator Tridenti, Donatus de Cugnola civis Tridenti.<br />

15. Anno 1325 indictione 8, die 17 iulii, Tridenti. - Imposita per dominum Fridericum<br />

episcopum saonensem delegatum et nuncium domini Bertrandi cardinalis et apostolici legati<br />

solutione 18 florenorum auri pro tribus diebus episcopum tridentinum cum suo capitulo et clero<br />

tangentibus, idcirco dominus frater Conradus de Urcelstal ordinis Cisterciensis dicti domini<br />

episcopi tridentini vicarius generalis nec non capitulum constituerunt dominum Gerardum de<br />

Roma canonicum tridentinum pro ea solutione facienda.<br />

Pergamena mm 272x280. Notaio: Rolandinus ut supra. Testimoni: Bonaventura de Gardellis,<br />

Odoricus iurisperitus civis Tridenti, Paparottus de Mantua hospes, Bonaventura de Ripa.<br />

16. Anno 1326 indictione 9, die 12 aprilis. - Cum dominus Henricus episcopus tridentinus<br />

fuisset publice excommunicatus eo quod non solverit decimam sexenalem et trienalem mensae<br />

suae episcopalis iuxta mandatum domini Iohannis papae XXII nunc solutis 646 libris, factaque<br />

iurata promissione per Iordanum de Campo civem tridentinum et dicti episcopi procuratorem<br />

solvendi hinc ad kalendas iulii alias 854 libras, publice denunciatur in ecclesia parmensi<br />

absolutus a dicta excommunicatione.<br />

Pergamena mm 238x306. Notaio: Philippus de Palenzario civis parmensis. Testimoni: Zacharia<br />

custos, Manuelis de Ghidis, Bonafacius de la rena canonici dicte ecclesie, Martinus sacrista, Isolanus,<br />

Marchexius et Ugolinus de Cremona beneficiati in ecclesia suprascripta.<br />

17. Anno 1330, die 28 novembris, Bononiae. - Bertrandus ostiensis et velletrensis<br />

episcopus apostolicae sedis legatus fatetur se recepisse per manus magistri Bernardi plebani s.<br />

Mariae de Caldario tridentinae dioecesis et Tridentini familiaris domini episcopi tridentini<br />

solventium nomine ipsius domini episcopi et cleri tridentini de procurationibus praesentis<br />

decimi anni legationis florenos 460 auri boni.<br />

Pergamena mm 227x304. Sigillo aderente.<br />

18. Anno 1336 indictione 4, die sabati 7 intrante decembri, Tridenti in ecclesia cathedrali in<br />

loco capituli. - Coram dominis Henrico de Ralo decano, Gerardo de Surborgh archidiacono,<br />

Nicolao de Mixina canonico et scolastico, Rolandino dicto Dino de Bononia, Federico de<br />

Mantua, Fulcerio de Coneglano, Bartholomaeo de Valesella, Ottone dicto de Epiano, Laurentio,<br />

Iohanne et Gulielmo de Brixia, Rolandino de Parma et Nicolao de Taio omnibus canonicis<br />

tridentinis praesentatae sunt a cursoribus litterae pontificiae tenoris sequentis: = Benedictus<br />

episcopus servus servorum Dei, dilectis filiis capitulo ecclesiae tridentinae salutem et<br />

apostolicam benedictionem. Denunciat autem sibi reservasse provisionem vacantis ecclesiae<br />

tridentinae sub die 23 octobris prohibens ne quisquam de huiusmodi electione praesumat se<br />

intromittere etc. = Quibus lectis praefati decanus et canonici cum tunc plures non essent in<br />

capitulo, suprascriptas litteras receperunt reverenter, offerentes se humiliter semper litteris<br />

apostolicis parere et obedire.<br />

Pergamena mm 227x435. Notaio: Blasius a Fero. Testimoni: Geminianus cappellanus dicte ecclesie;<br />

Simon presbiter filius ser Nicolai notarii de Tridento.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

619


Capsa 39<br />

19. Circa annum 1325. - Recensio prelatorum et clericorum dioecesis tridentinae qui<br />

solverunt decimam papalem, cum adnotatione pecuniae quam quisque solvit.<br />

Pergamena mm 322x212. Codice di 4 carte.<br />

Pergamena mm 322x204. Codice di 4 carte.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

20. Anno 1368 indictione 6, die 8 septembris. - Iohannes Digni in spiritualibus vicarius<br />

generalis domini Alberti episcopi tridentini collegit decimam papalem triennalem pro primo<br />

anno, quam decimam mandavit dominus papa assignari et dari domino Karolo romanorum<br />

imperatori et imperator ducibus Austriae. Dominus episcopus tridentinus 600 marcas. Canonici<br />

de Epiano LX marcas. Canonici de Perzino XLVII. Canonici colonelli vallis Ananie LI marcas.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

21. Anno 1328, die 20 novembris, Bononiae. - Bertrandus cardinalis et apostolicus legatus<br />

fatetur se recepisse per manus procuratorum domini episcopi tridentini de procurationibus<br />

octavi anni legationis suae 460 florenos auri iusti ponderis.<br />

Pergamena mm 190x230. Sigillo pendente.<br />

22. Anno 1366 indictione 4, die mercurii 28 ianuarii, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Albertus de Ortenburg episcopus tridentinus clero suae dioecesis annunciat litteras<br />

Andruini tituli s. Marcelli presbiteri cardinalis et apostolicae sedis legati in Lombardia pro<br />

solutione consuetarum procurationum, mandatque ut sub poenis intra viginti dies dictam<br />

solutionem faciant.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

23. Anno 1297. - Domini Bonifacii papae VIII anno tertio Florentiae 17 kalendas februarii.<br />

- Frater Matheus portuensis et s. Rufinae episcopus apostolicae sedis legatus domino episcopo<br />

tridentino committit solutionem 400 florenorum auri faciendam a clero suae dioecesis pro<br />

debitis procurationibus et expensis ab ipso legato faciendis pro familia.<br />

Pergamena mm 268x416. Sigillo perduto.<br />

24. Anno 1413, die 4 septembris in civitate curiensi. - Sigismundus romanorum rex etc.<br />

domino Georio episcopo tridentino et Ottobono de Bellunis de Valentia utriusque iuris doctori<br />

consiliariis suis plenam facultatem tribuit, ut sui loco et nomine dominis episcopis praelatis et<br />

abbatibus per totum regnum arelatense, per provincias Sabaudiae et Pedemontium feuda et<br />

regalia ecclesiarum conferre valeant atque fidelitatis, homagii et obedientiae solita iuramenta<br />

suscipere.<br />

Pergamena mm 275x330. Sigillo pendente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

620


Capsa 39<br />

25. Anno 1421. Datum Nuremberg, sexta feria quae fuit dies s. Marci evangelistae. -<br />

Conradus moguntinensis archiepiscopus magistro Dietmaro Hinderbach de Kirchain et Conrado<br />

fratri suo clerico litteras dimissoriales concedit pro sacris ordinibus suscipiendis.<br />

Pergamena mm 135x226. Sigillo pendente.<br />

26. Anno 1421 et 1422. - Andreas victricensis episcopus testatur se contulisse ordines<br />

subdiaconatus et diaconatus Conrado Hinderpach.<br />

Pergamena mm 100x152. Sigillo aderente.<br />

Pergamena mm 95x140. Sigillo aderente.<br />

27. Anno 1432, die 20 ianuarii, Placentiae. - Sigismundus romanorum rex etc. Alexandrum<br />

episcopum tridentinum et principem in suorum consiliariorum domesticorum intimorum<br />

numerum adscribit et omnibus iuribus, gratiis frui concedit.<br />

Pergamena mm 281x366. Sigillo pendente.<br />

28. Anno 1432, die 7 aprilis, Parmae. - Sigismundus romanorum rex etc. Alexandro<br />

episcopo tridentino principi et consiliario suo intimo ex speciali gratia facultatem concedit ut<br />

possit creare viginti tabelliones seu notarios ac ab iis nomine romano regio recipere fidelitatis<br />

iuramentum; qui iis privilegiis fruantur ac si ab ipso rege creati fuissent.<br />

Pergamena mm 322x400. Sigillo aderente.<br />

29. Anno 1432, die 18 octobris, Senis. - Sigismundus romanorum rex Alexandrum<br />

episcopum tridentinum principem, consiliarium suum ad sacrum generale basiliense concilium<br />

proficiscentem cum eius familia et rebus, omnibus principibus, aliisque commendat in itinere,<br />

eumque ab omni thelonei, mute, gabelle, pedagii solutione immunem facit.<br />

Pergamena mm 239x380.<br />

30. Anno 1437, kalendis iulii, Bononiae. - Eugenius papa IV Alexandrum episcopum<br />

tridentinum et ecclesiae tridentinae subditos ac bona omnia sub sua ac beati Petri et apostolicae<br />

sedis protectione et tutella suscipit.<br />

Pergamena mm 368x522. Bollo plumbeo pendente.<br />

31. Anno 1440. Datum Asschaffenburg, die 1 ianuarii, - Theodericus moguntinae sedis<br />

archiepiscopus Conrado Hinderbach scolari diocesis sue litteras dimissoriales concedit ad<br />

omnes sacros tam minores quam maiores ordines suscipiendos.<br />

Pergamena mm 153x186. Sigillo pendente.<br />

32. Anno 1443, die 8 iunii, Wyenne. - Fridericus romanorum rex Diethmarum Hinderpach<br />

canonicum pataviensem, artium et medicine doctorem ac plebanum in Kirchperg in suorum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

621


Capsa 39<br />

familiarium domesticorum et continuorum commensalium numerum recipit eiusque ecclesiam<br />

cum omnibus bonis in suam protectionem et salvaguardiam suscipit.<br />

Pergamena mm 317x386. Sigillo pendente.<br />

33. Anno 1449, quartodecimo kalendas februarii, Romae apud s. Petrum. - Nicolai papae V<br />

Bulla originalis publicationis iubilaei pro anno 1450. Insertae sunt Bullae iubilaei Clementis VI<br />

et Gregorii XI.<br />

Pergamena mm 685x727. Bollo plumbeo.<br />

34. Anno 1452 indictione 15, die veneris 14 ianuarii, Padue in basilica episcopali. - Litterae<br />

patentes doctoratus Ioannis Hinderpach.<br />

Pergamena mm 432x590. Sigillo pendente. Notaio: Blasius Saracenus Hieronimi filius civis<br />

vicentinus.<br />

35. Anno 1454. Datum in Novacivitate Austrie, die 9 decembris. - Fridericus romanorum<br />

imperator religiosum fratrem Petrum Dopler professum ordinis Minorum s. Francisci in suum<br />

capellanum assumit, eique gratias et privilegia huic muneri adnexa frui concedit.<br />

Pergamena mm 258x485. Sigillo pendente. - Petrus Dopler provinciae argentinensis.<br />

36. Anno 1459. Datum in Novacivitate, die 26 februarii. - Dominus Fridericus romanorum<br />

imperator creat comitem lateranensem palatii ac sacri romanorum imperii dominum Ioannem<br />

Hinderpach cum auctoritate creandi Notarios, legitimandi spurios, cum armis et insignibus<br />

familiae ibi descriptis.<br />

Pergamena mm 560x757. Sigillo pendente.<br />

37. Anno 1459. Sabbato quatuor temporum quadragesimali. - Udalricus episcopus<br />

gurcensis salisburgensis ecclesiae vicarius generalis testatur dominum Conradum Hinderpach<br />

subdiaconum rectorem parochialis ecclesiae in Kirchperg pataviensis dioecesis litteras<br />

dimissoriales habentem in diaconum ordinasse.<br />

Pergamena mm 141x214. Sigillo perduto.<br />

38. Anno 1472, die 28 ianuarii, Tridenti. - Domini Iacobus Lur, Ambrosius Glaspekh,<br />

Iohannes Vagler, Ulricus Liechtenstain et Counradus Hinderpach canonici ecclesiae tridentinae<br />

fatentur quod ab eorum confratre Georgio Nothaft ad persequndam causam appellationis contra<br />

Approbinum expositi fuerunt duodecim ducati ex communi massa capituli restituendi.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

39. Anno 1472, die martis 15 septembris, Bozani in domo episcopali. - Vacante ecclesia<br />

parochiali beatae Mariae virginis in Tysens tridentinae dioecesis per obitum Martini Marquardi<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

622


Capsa 39<br />

olim canonici Tridenti ultimi rectoris eiusdem ecclesiae, cuius iuspatronatus ad dominum<br />

Sigismundum ducem Austriae, comitemque Tyrolis pertinere discognoscitur, qui dominum<br />

Georgium Nothaft canonicum tridentinum nominavit ac praesentavit; dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus eum approbat et confirmat ac eum de dicta ecclesia investiendum decernit.<br />

Pergamena mm 225x317. Sigilli pendente.<br />

40. Anno 1471 et 1472. - Liberculus in quo a domino Georgio Nothafft canonico et electo<br />

ad officium massariatus fabricae ecclesiae s. Vigilii adnotantur ea quae percepit et ea quae ipse<br />

expendit.<br />

Cartaceo, carte 18. - Entrate per testamenti, dalle pievi, dal ceppo (trunco) della chiesa; item<br />

magister Haymerl reformat organum in ventilabro et follis et aliis necessitatibus, stetit cum uno famulo<br />

plures dies: libre 22 grossi 6; pro arsenico ne glires rodeant follos, grossi 8; emi 64 cartas pergameni ad<br />

psalterium pro ecclesia s. Vigilii: libre 30, grossi 10; catena ad catenandum librum horarum; pro<br />

rehedificatione capelle versus palatium ubi celebratur maleficium; porta turris versus plateam; misi ad<br />

Tramenum nuntium unum pro organista; magistro Iohanni qui reformavit organum, pro salario libre 10;<br />

41. Anno 1486, die 9 novembris, in Inspruch. - Dominus Udalricus electus tridentinus<br />

scribit dominis Georgio Nothafft canonico tridentino et domino Ioanni Romae existentibus<br />

super causa suae confirmationis obtinendae.<br />

Cartaceo, carte 2. 1) Udalricus de Frundsperg electus tridentinus; 2) Lettera di Giorgio Nothaft da<br />

Roma del 12 gennaio 1487.<br />

42. Anno 1486, kalendis novembris, Romae. - Innocentius papa VIII suo Brevi creat<br />

dominum Gabrielem de Gabrielis canonicum tridentinum cum praebenda in ecclesia cathedrali<br />

tridentina.<br />

Pergamena mm 565x402. Sigillo pendente. Notaio: Petrus Garmi clericus lugdunensis [Lione].<br />

43. Anno 1493, kalendis maii, Romae apud s. Petrum. - Alexander papa VI a Iacobo<br />

Iohannis Campknis clerico tridentino certior factus quod Clemens quondam Viti fabri de villa<br />

Clesii tridentinae dioecesis rector plebanus nuncupatus parochialis ecclesiae de Clesio<br />

simoniace per pecuniarum pactionem factam cum Olderico Lietenstagnar dictae parochialis<br />

antea rectore eandem per resignationem sit adeptus, mandat eundem privari si et quatenus etc.<br />

ac de eadem parochiali praedictum Iacobum investiri.<br />

Manca.<br />

44. Anno 1512, quartodecimo kalendas aprilis, Romae apud s. Petrum. - Leo papa X<br />

domino episcopo tridentino notum facit quod defuncto Iulio papa II, die 21 februarii Romae in<br />

palatio apostolico fuerit ipse ad pontificatum electus quinto idus martii, proinde exhortatur<br />

eundem episcopum tridentinum ut solemnes processiones in sua dioecesi indicat pro divino<br />

adiutorio super neoelectum impetrando.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

623


Capsa 39<br />

45. Anno 1524, duodecimo kalendas octobris, Viennae. - Laurentius tituli s. Anastasiae<br />

presbiter cardinalis per universam Germaniam apostolicae sedis legatus domino Bernardo<br />

episcopo tridentino annuntiat quod cum perpenderit graves querelas inter ecclesiasticas et<br />

saeculares personas partim ob impositionem tertiae partis omnium proventuum ecclesiasticorum<br />

adversus Turcas concessae serenissimo Ferdinando per Adrianum et Clementem pontifices<br />

summos, et partim ob vitae clericorum dissolutionem, annuente eodem Ferdinando particularem<br />

conventum in civitate Ratisponae decreverit pro ecclesiasticorum reformatione pertractanda et<br />

circa exactionem dictae tertiae partis concordaverit ut ibi; mandatque praedicto domino<br />

episcopo tridentino exactionem iuxta concordium factum.<br />

Pergamena mm 357x587. Sigillo pendente.<br />

46. Anno 1486, die 17 marcii obiit reverendus dominus Iacobus de Cypro canonicus<br />

tridentinus qui plura in suo testamento pia legata disposuit, relictis commissariis testamentariis<br />

dominis Georgio de Fatis decano cum aliis dominis canonicis tridentinis. Quorum legatorum<br />

satisfactorum quittantiones hic simul habentur.<br />

Cartaceo, carte 3, più 12 cartelline (striscioline di carta). - Quietanza sigillata dal p. Guardiano dei<br />

frati Minori di s. Bernardino di Trento: ha ricevuto un libro di s. Bonaventura super secundo sententiarum<br />

(esiste tuttora nella biblioteca dei PP. Francescani di Trento) ecc.<br />

Quietanza del massaro del duomo Albertus de Gfell canonicus, il quale ha ricevuto: unum ragium<br />

cum floribus viridi coloris; duo spalacii eiusdem coloris; unum tapetum; unum librum de Trinitate Dei;<br />

volumen s. Gregorii moralium; rationale divinorum officiorum; Contra gentiles Thomae Aquinatis;<br />

secundum secunde eiusdem Thomae; tria volumina Antonini florentini; ecc.<br />

47. Ioannes Iacobus Malanotus exponit cardinali episcopo tridentino varios beneficiatos in<br />

longum Athesis qui steura solvere nolunt.<br />

Cartaceo, carte 2. - Plebanus Trameni decanus ruralis per longum Athesis; presbiter Antonius<br />

Bedollus de Pinedo in Tisens.<br />

48. Romae apud s. Petrum XVII kalendas iulii pontificatus domini Innocentii X anno tertio.<br />

- Sacrae poenitentiariae regens remittit domino episcopo tridentino Iosephum Betta tridentinae<br />

dioecesis absolutum a censuris ob occisionem unius presbiteri, commutata ei publica poenitentia<br />

in privatam ab ipso episcopo iniungendam, idque ob decorem nobilis familiae.<br />

Pergamena mm 245x357. Sigillo pendente.<br />

49. Anno 1537, die 3 iulii. - Ioannes episcopus mutinensis domini Pauli papae III legatus<br />

de latere etc. domino decano ecclesiae tridentinae committit ut vice sui annatas in tridentina<br />

dioecesi exigat et colligat, dando ei auctoritatem ad id necessariam.<br />

Manca.<br />

50. Rationes quibus ostenditur annatam super ecclesia tridentina vel relaxandam vel<br />

diminuendam esse tum quia ecclesiae cathedrales suo tempore fuerunt taxatae pro tertia parte<br />

fructuum, tum quia ecclesia tridentina continetur inter nationes Germaniae, tum quia episcopus<br />

est imperii princeps cum quo ratione regalium sentit onus et emolumentum, tum quia episcopi<br />

tridentini redditus sunt imminuti et cum comite Tyrolis convenire et concurrere debet in variis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

624


Capsa 39<br />

expensis belli etc. ut compactationes ostendunt, tum quia argenti fodinae iam cessarunt, tum<br />

quia ecclesia aere alieno est gravata. Ex quibus et aliis rationibus ibi adductis Bernardus<br />

episcopus tridentinus rogat sedem apostolicam pro annatae diminutione vel remissione.<br />

Cartaceo, carte 2. - Bernardus Cles episcopus electus, quindi 1514-1515..<br />

51. Anno 1513, 1514, 1515 etc. - Taxae steurarum in dioecesi tridentina super beneficiis<br />

impositarum et a beneficiatis omnibus solvendarum.<br />

Cartaceo, carte 124 (66 sciolte e sei quaderni). Tassa del clero in val di Fiemme; nel decanato di<br />

Trento; per longum Athesis per gli anni 1512-1515; 1526, 1532, 1534, 1541. Vi sono molti nomi di<br />

cappelle e di sacerdoti beneficiati.<br />

52. Anno 1526, 1527 etc. - Fasciculus scripturarum domini Bernardi episcopi tridentini pro<br />

renovatione taxae steurarum a clero solvendarum, earumque exactione.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

53. Anno 1496, 2 augusti, Tridenti. - Udalrici episcopi tridentini encyclica ad omnes<br />

rectores et beneficiatos in quibus eis commendat solutionem steurae Maximiliano romanorum<br />

imperatori.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

54. Anno 1685, 30 ianuarii, Gardumi. - Petrus Antonius Betti archipresbiter Gardumi<br />

exponit exactori collectarum pontificium concessarum imperatori pro bello contra Turcas super<br />

beneficia ecclesiastica in statibus caesareae maiestati immediate subiectis, quod parrochia<br />

Gardumi sit supposita feudo mensae episcopalis Tridenti tam in iurisdictione Gardumi quam<br />

castri Cornu, unde a tali contributione se exemptum esse nullatenus dubitat, et aliter faciendo<br />

principatui tridentino praeiuditium inferret.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

55. Anno 1668, 14 octobris, Tridenti. - Senior et canonici ecclesiae tridentinae rogant<br />

dominum episcopum tridentinum ut inquirere iubeat in cancellaria transumptum authenticum<br />

recessus 1579 quod non reperitur in capitulo in quo asseritur cardinalem Ludovicum approbasse<br />

steuram clericis impositam et a sequestratoribus tridentinis anni 1573 dum episcopatum<br />

regebant absque oppositione toleratum.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

56. Anno 1669, 11 augusti, Tridenti. - Decanus et canonici tridentini gratias reddunt<br />

domino episcopo tridentino de transmisso libello supplici Viennam ad caesaream maiestatem<br />

pro obtinenda remissione steurarum non solutarum et aliqua remissione doni gratuiti quam<br />

sperant obtinere, si Caesar ecclesiam tridentinam depauperatam considerabit.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

625


Capsa 39<br />

57. Anno 1517, 26 februarii in villa Borzagi Rendenae. - Transactio inter dominum fratrem<br />

Thomam de Brentonicis de Clexio priorem Campelli et homines communitatis Rendenae<br />

occasione salariorum et collectarum domini episcopi tridentini a quibus dictus prior se<br />

exemptum esse praetendebat tanquam possessor bonorum ecclesiasticorum pro quibus steuras<br />

ecclesiasticis impositas solvere non tenebatur. Unde amicabiliter conventum fuit inter ipsas<br />

partes a quibusdam bonis fuit exemptus, ab aliis vero nequaquam, sed super illis quod suam<br />

partem solvere debeat, conventum fuit.<br />

Cartaceo, carte 4. - in stuba domus habitationis heredum Dominici Merzarii. Testimoni: presbiter<br />

Bernardinus de Fasolis de Zelo diocesis laudensis nunc plebanus in plebe s. Vigilii de Randena; presbiter<br />

Petrus de Cazolis de Stagno districtus Cremone eius cappellanus; Egregius notarius f.q. ser Prevorii de<br />

Mondrono; ser Ioannes notarius de Botzana communis Prevorii plebis Thyoni; ser Mattheus notarius f.q.<br />

Parisii de Romanis de Cretto plebis Boni. - Notaio Mathias f.q. ser Iacobi notarii de Festis de Bulbeno.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

626


Capsa 40<br />

CAPSA 40<br />

Communiter attinentia episcopum et episcopatum tridentinum (numeri 60)<br />

1. Anno 1111 [potius 1101, uti sequentes notae chronologicae clare demonstrant, unde<br />

erravit notarius qui hoc exemplar ex authentico relevavit], die sabati decimo intrante mense<br />

novembris, indictione 9. - Dominus Adelperonus episcopus tridentinus rogatus a Petro abbate et<br />

fratribus monasterii Aquanigre, concedit investituram monasterii de Gironda cum omnibus<br />

honoribus, rationibus, possessionibus etc. reservato tamen sibi iure consecrationis abbatum dicti<br />

monasterii de Gironda.<br />

Pergamena mm 160-185x 370. Notaio: Obertus; Iacobus de Scurioliis de Leno; Ardemarius de<br />

Monteclaro; Iohannes de Seglino. Copia del 1276. Testimoni: Bonifacius de Ripa, Henricus Dalter lacus,<br />

Ubertus comes et Boso filius eius, Albertus comes, Fulcus Mariane, Antonius et Wilielmus de Mariana,<br />

Albertus de Ladreno, Mayfredus brixiensis canonicus. Per lignum quem in sua tenebat manu investivit<br />

dominum Petrum.<br />

2. Anno 1184, die iovis 17 exeunte marcio indictione 2, Achenow in camera domini<br />

imperatoris. - Cum dominus Henricus comes de Tirol castrum aedificare vellet in colle supra<br />

villam Selsi, dominus Albertus tridentinus electus obstitit et coram domino Federico imperatore<br />

laudum fieri petiit quod laudum est factum per Ottonem falsegravium ipso imperatore iubente,<br />

nempe quod ubicumque duo comites unum comitatum inter se commune habent, unus eorum<br />

sine altero in eodem comitatu castrum construere non potest. Factum est hoc laudum nullo<br />

contradicente.<br />

Pergamena mm 93x348. Notai: Albertus; Ercetus. Testimoni: Henricus et Odolricus comites de<br />

Piano, Adelperius de Burgus, Rupretus de Stilfs, Swikerius et Outus de Montealbano, Ribaldus de<br />

Cagnao, Albertus de Ripa, Trintinellus, Trintinus de Rambaldo, Federicus Scancius, Enrigetus et<br />

Amelricus de Civizano, Girardus de Peseno.<br />

3. Anno 1205 indictione 8, die 10 intrante marcio in burgo Inspruk, praesentibus comite<br />

Egenone de Ultimo, domino Hermanno de Livo, domino Ottone de Formiano. - Dominus<br />

Cunradus episcopus tridentinus exposuit votum suum inserviendi Domino in monasterio s.<br />

Georgii nec a tali proposito rogatus resilire voluit, sed dixit se nuncium suum misisse ad<br />

dominum apostolicum, cuius litterae cum venerint sint absoluti a debito fidelitatis, quo sibi<br />

tenebantur, novumque episcopum eligant, non tamen ex canonicis tridentinis, et sequenti die,<br />

nempe 11 marcii dictum monasterium s. Georgii intravit.<br />

Pergamena mm 178x145. Notaio: Hermanus. Testimoni: Muso et Petarinus de Tridento, Hainricus<br />

Swap de Livo.<br />

4. Anno 1207 indictione 10, die iovis 9 intrante augusto, in choro et capitulo ecclesiae beati<br />

Vigilii. - Ellectus est et publicatus serenissimus dominus Federicus de Wanga in episcopum<br />

tridentinum et honorifice confirmatus per dominum episcopum tarvisinum et Albertum<br />

presbiterum mantuanum nuncios domini Innocentii pape secundum tenorem sententiae contra<br />

dominum Conradum quondam tridentinum episcopum; et de regalibus investitus a domino<br />

Philippo romanorum rege in palacio de Nurimberg die dominico 4 novembris et in eodem anno<br />

et mense die dominico 13 exeunte dictus dominus electus ascendit palacium suum episcopale.<br />

Pergamena mm 165x140.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

627


Capsa 40<br />

5. Anno 1220 indictione 8, die dominico 9 exeunte madio, Tridenti in palatio episcopatus.<br />

Testes dominus Adelpretus comes tirolensis et dominus comes Odolricus de Ultemo et Nicolaus<br />

de Egna, Brianus de Castrobarco, Enricus de Perzino, Zordanus de Telvo, Bertoldus de Wanga,<br />

Ropretus de Salurno, Swikerius de Mezo, Ydoardus, Walfardus de Bunixolo, Rempertus de<br />

Felexeto, Arpo de Cleisso, Grimoldus de Cagno, Odolricus et Wilhelmus fratres de Beseno,<br />

Peregrinus de Portella, Luitus de Tonno, Erzetus frater, Waribertus de Tonno, Albertus<br />

Mitifocus, Amosius de Lietestan, Wigancus de Wineco, Odolricus de Civezano filii quondam<br />

domini Americi, Adelperius de Castrocornu, Iacobus Blancemanus iudex, Federicus dal Biano,<br />

Adelpretus de Bozano, dominus Enricus decanus, Rodulfus Rubeus et alii. - Dominus Albertus<br />

tridentine ecclesie electus precepit omnibus militibus presentibus et absentibus ut sint parati<br />

dare unum militem pro unoquoque colonello et concordare cum ipso domino episcopo pro<br />

hostatico pro itinere domini Federici romanorum regis ad eum incoronandum.<br />

Pergamena mm 240x138-157. Notaio: Zacheus.<br />

6. Anno 1236 indictione 9, die martis XII intrante augusto in campo Marcio apud civitatem<br />

Tridenti in praesentia dominorum comitis Gabardi de Hernestain, Ezelini, Alberici fratrum de<br />

Romano, Adelpreti comitis tirolensis. - Dominus Federicus romanorum imperator precepit<br />

domino Aldrico episcopo tridentino in pena sue gratie ne aliquam infeudationem, alienationem<br />

etc. bonorum sui episcopatus faciat, quod si fecerit, omnia cassat et irritat.<br />

Pergamena mm 115x213. Notaio: Obertus. Testimoni: Torelkus de Papia, Odoricus Pelegrinus de<br />

Rambaldo, Bonus de Dosso.<br />

7. Anno 1237 indictione 10, die mercurii 6 exeunte augusto, Tridenti ante domum domini<br />

Ottolini de Brixia, in presentia domini Zelemiae, domini Otti Spagnoli, domini Nicolai, domini<br />

Gaboldi et aliorum. - Ibique Erardus viator ex parte domini Rolandi imperialis curiae iudicis<br />

posuit in tenutam dominum Zacheum praesentem recipientem pro se et vice et nomine<br />

procuratorio Odelrici de Rambaldo, domini Gonselmi de Disuclo, domini Rodulfi Scanzi, et<br />

domini Trentini Rubei absentis nominatim de II urnis vini caneve fictum et X solidis<br />

veronensibus fictum perpetualem quod Turcolinus filius quondam domini Ottolini de Fersina<br />

consuetus est dare annuatim fictum domini episcopi et episcopatus pro debito domini episcopi<br />

Aldrici et episcopatus ut in carta sententie continetur etc.<br />

Sequitur dictus viator ponere in tenutam aliorum plurium fictuum praefatum Zacheum ut<br />

hic videre est et de omnibus frugibus et redditibus Flemi et Tremeni, canevariae Archi.<br />

Pergamena mm 191x186. Notai: Bertolameus domini episcopi tridentini; Bonaventura sacri palatii.<br />

Altri testimoni: Antonius de Pao canonicus, Andreas scolarius f.q. Martini de s. Zenesio.<br />

8. Anno 1256 indictione 14, die 1 marcii in capella castri Tridenti. - Dominus Egeno<br />

episcopus tridentinus super monasterio Garisii posito in loco ubi dicitur Agironda in dioecesi<br />

cremonensi, praesente et consentiente domino Martino abbate eiusdem monasterii et Antonio<br />

clerico et fratre eiusdem monasterii, statuit et dicit quod electio abbatis spectet libere ad fratres<br />

et collegium dicti monasterii; examinatio autem et confirmatio atque consecratio ad episcopum<br />

tridentinum qui eidem abbati cum venerit expensas dare debet in sua curia. Idem abbas habeat<br />

iurisdictionem et regalia eidem monasterio pertinentia; visitatio autem, correctio et reformatio<br />

monasterii tam in capite quam in membris spectet ad episcopum tridentinum qui cum per se vel<br />

per suos delegatos ibi transierit, habebit potestatem omnium iurium cum clavibus. Insuper abbas<br />

et monasterium praedictum habebit in sua iurisdictione ecclesiam s. Vigilii de Fenetica in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

628


Capsa 40<br />

territorio cremonesi sitam. Omnes quaestiones, litigia sive placita inter monasterium et vassalos<br />

coram episcopo tridentino ventilari et diffiniri debent.<br />

Pergamena mm 455x333-345. Notaio: Bonaventura f.q. Alberti de Musto.<br />

9. Anno 1259 indictione 2, die sabati 10 exeunte iunio, Tridenti in palatio superiori<br />

episcopatus. - Dominus Egno episcopus tridentinus et dominus Nicolaus de domina comitissa<br />

capitaneus Tridenti per dominum Mainardum comitem tirolensem districte precipiunt domino<br />

Rizardo comiti Flaoni et omnibus macinatis quondam domini comitis Wilielmi et quibuslibet<br />

aliis personis quatinus impedire non debeant domino Federico comiti de Flaono omnia bona et<br />

possessiones que fuerint dicti Wilielmi; sed si habent aliquam racionem, compareant coram<br />

dictis dominis episcopo et Nicolao sub pena et banno.<br />

Pergamena 133x137. Notaio: Bertolameus sacri palatii. Testimoni: Odolricus Mazorentus, Iacobus<br />

notarius q. Ianuarii.<br />

10. Exemplum ex autentico relevatum anno 1264. - Anno 1263, die 19 kalendas februarii. -<br />

Dominus Rolandus Bonsignoris, dominus Bartolameus Guidi, Ciabatte Bonaventura Bernardi et<br />

Rainerius Petri cives et mercatores senenses nomine suo et suorum sociorum fecerunt Iacobum<br />

Gregorii et Gregorium Gonelle mercatores et concives suos procuratores, actores etc. ad<br />

exigendum et recipiendum a domino Enrico episcopo tridentino et eius ecclesia omne debitum<br />

et pecuniam etc. Actum Venetiis in episcopali palatio de mandato domini episcopi Castellani<br />

domini papae iudicis delegati, qui locavit terminum domino Bonaventurae procuratori domini<br />

episcopi tridentini hodie ad 15 dies peremptorie ad proponendum omnes exceptiones suas<br />

dilatorias in causa que vertitur inter ipsum ex una parte et Deutamina et Iacobum nomine<br />

suorum procuratorum sociorum suorum ex altera.<br />

Pergamena mm 266x154. Notai: Gualterus q. Manueli; Albertus f.q. Guardini de Barizolis.<br />

11. Anno 1265 indictione 8, die martis 1 intrante decembri in villa Castelli, praesentibus<br />

fratre Ianuario s. Mariae Coronatae, domino Alberone plebano in Marniga, Nicolao Scario,<br />

domino Concio, fratre domini episcopi, Gozelino de Furmigaro. - Dominus Egno episcopus<br />

tridentinus titulo donacionis inter vivos fecit datam in dominam Angenesam uxorem domini<br />

Beraldi de Wanga nominatim de Vena filia quondam domini Henrici Chircherii, ita quod dictam<br />

Venam debeat maritare tali modo quod sit honor ipsius dominae Angenesae, quae primum<br />

filium de ipsa Vena descendentem habere debeat pro suo et si alios habebit, unum ex ipsis sibi<br />

eligere possit qui esse debeat de Casa Dei.<br />

Pergamena mm 123-127x297-305. Notaio: Bertolameus sacri palatii. Altri testimoni: Arnoldus<br />

notarius q. Mathei notarii.<br />

12. Anno 1266 indictione 9, die martis 13 intrante iulio in Ripa. - Dominus Egno episcopus<br />

tridentinus revocavit omnes procurationes factas in dominum Fredericum presbiterum<br />

hospitalarium s. Nicolai apud Tridentum tam in curia romana quam alibi et cassas et vanas esse<br />

dixit et denunciavit.<br />

Pergamena mm 103-107x165-170. Notaio: Bertolameus sacri palatii. - In domo domini Valdelli de<br />

Isola. Testimoni: Arnoldus notarius q. Mathei notarii, Vagelus, Bertoldus camerarius episcopi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

629


Capsa 40<br />

13. Anno 1265 indictione 8, die lune ultima augusti in Guaita sanctae Sezilie de Verona. -<br />

Dominus Ventura pistor confessus fuit se recepisse 38 libras et dimidiam denariorum<br />

veronensium parvulorum a domino Uberto de Tabula maiore de Verona dante et solvente<br />

mandato domini Egeni episcopi tridentini ibidem presentis pro pane et aliis victualibus sibi<br />

domino episcopo datis qui promisit dictas libras restituere domino Uberto hinc ad festum s.<br />

Martini cum omnibus expensis quas ipse dominus Ubertus fecerit aut passus erit, et fecit pactum<br />

eidem quod non aget de solutione facta nisi hoc presens instrumentum ei redditum fuerit ab ipso<br />

creditore obligans omnia bona sui episcopatus.<br />

Pergamena mm 366x165-170. Notaio: Nicolaus de Stanchario. Testimoni: Rizerinus de Lameriis,<br />

Benvenutus notarius, Bonmasarius aurifex, Constantinus q. Anselmi formageriis, Federicus spensator<br />

domini episcopi.<br />

14. Anno 1271 indictione 14, die lune 2 marcii Vicentiae in domo domini Torpini de<br />

Bragantiis canonici vicentini, testes domini presbiter Ugucius et presbiter Ferarius mansionarii<br />

maioris ecclesiae vicentinae, Vicericius Piciege clericus hospitalis de Rovredo. - Dominus<br />

Torpinus de Braganciis canonicus vicentinus suprascriptus et filius quondam domini Anselmi de<br />

Braganciis ad memoriam suam reducens quod dictus pater suus olim mutuaverat magnam<br />

pecunie quantitatem episcopis pro episcopatu tridentino, occasione cuius mutuationis dictus<br />

dominus Anselmus receperat non modicam pecuniae quantitatem nomine usurarum, unde<br />

predictus dominus Torpinus volens in hac parte satisfacere pro redemptione animae suae et<br />

patris sui et pro remissione peccatorum suorum concessit et per investituram tradidit domino de<br />

Braganciis nepoti suo recipienti vice et nomine domini episcopi tridentini et nomine sui<br />

episcopatus totum suum podere infrascriptum in Braganciis et eius confinibus et districtu et in<br />

Calvenis et eius confinibus et districtu tam in monte quam plano castris et Doglone et in<br />

Maugancia et pixonatico, pasculo, herbatico et etiam vassalis cum feudis suis et masnadis cum<br />

pecculiis suis prout inferius legitur et continetur. - In primis sua pars castri et Doglonis de<br />

Bragancia. Item unus mansus qui vocatur de Belmonte etc. plura ut ibi.<br />

Pergamena mm 354x413. - In hora montiseli Gastaldi, apud ecclesiam s. Bartolomei de Fara; quod<br />

fuit domini Iacobini de Lizana; apud ecclesiam s. Marie de Brancafurara; in Buelledo apud Asticum.<br />

15. Anno 1272 indictione 15, die 8 intrante ianuario in monasterio s. Michaelis, in presentia<br />

dominorum Bonaventure abbatis s. Laurentii, Gotxalchi decani, Olrici archidiaconi, magistri<br />

Bonomi, Encelini et Odolrici de Campo, Adelverandi et Iacobi qui dicitur comes, canonici cori<br />

Tridenti et aliis. - Dominus Egno episcopus tridentinus dixit et protestatus fuit quod eius<br />

sigillum erat sibi ablatum cum aliis suis rebus; unde dictorum testium consilio ipsum cassavit et<br />

irritavit sigillum, taliter quod quidquid cum ipso de caetero sigillaretur quod sit vanum ac<br />

nullum.<br />

Pergamena mm 128-140x128-140. Notaio: Zacheus sacri palatii.<br />

16. Anno 1276 indictione 4, die dominico penultimo exeunte novembri, Tridenti super<br />

palatio episcopatus. - Dominus Henricus episcopus tridentinus fecit et constituit dominum<br />

Erardum de Tinguenstan capitaneum Tridenti suum procuratorem nominatim in inquirendo et<br />

petendo ab officialibus et ministerialibus seu dienesinannis illis domini Maynardi comitis<br />

tirolensis, quibus per eum dominum comitem commissum fuisset et plenum mandatum ab<br />

eodem domino comite haberent ad infrascriptas permutationes faciendas; videlicet ad<br />

permutacionem faciendam seu contracambium recipiendum de castro Spauri cum bonis, rebus et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

630


Capsa 40<br />

hominibus ac pertinenciis ibidem spectantibus ac etiam in petendo et denunciando ipsis<br />

officialibus et ministerialibus predicti domini comitis permutacionem et cambium faciendum<br />

per eum dominum episcopum ac in recipiendo de omnibus bonis, rebus et possessionibus,<br />

allodiis ac hominibus et personis quondam domini Ulrici comitis de Ultimis et ad eum<br />

spectantibus, secundum quod coram domino Rodulfo illustri rege romanorum fuerat ordinatum<br />

et preceptum. Item in petendo et inquirendo loco ipsius domini episcopi a predictis officialibus<br />

permutacionem ficti faciendam seu camibium celebrandum de rebus, bonis et possessionibus ac<br />

hominibus et personis quondam domino Egnoni episcopo tridentino ac comiti de Piano pro suo<br />

patrimonio et comitatu spectantibus, prout per ipsum dominum regem romanorum finaliter<br />

fuisset pronunciatum seu preceptum.<br />

Pergamena mm 513x115-120. Notaio: Zacheus. Altri testimoni: Gislodus iudex, Olricus de Bolzano,<br />

Gabriel de Porta, Nichelus Fassi de Banco.<br />

17. Anno 1237 indictione 10, die veneris 6 intrante novembri in Tridento in palatio<br />

episcopatus. - Dominus Aldricus episcopus tridentinus presentavit domino Rollando iudici<br />

imperialis curie et delegato domini Lazarii lucensis potestatis Tridenti pro domino imperatore,<br />

unam scedulam in qua causa forum dicti domini Rollandi tanquam personae secularis, cum<br />

uxore et filiis, in causa quam ei faciebat Nicolaus de Stenego occasione Warde de Stenego<br />

castri, et aliarum quaestionum, videlicet feodorum quondam Bozonis et Alberti de Stenego,<br />

allegando autem sententiam privilegium ecclesiae, retractans si quid contra consensisset.<br />

Recepta a domino Rollando dicta scedula, dominus Nicolaus predictus proposuit et petiit quod<br />

ex quo dominus episcopus Aldricus videbatur velle recusare iudicium ipsius domini Rollandi et<br />

nollebat observare quod promiserat, ipse dominus Rollandus deberet sibi restituere castrum<br />

secundum pactum factum in scriptis cum ipso domino episcopo, vel quod procedat in causa<br />

secundum quod debet. Qui dominus Rollandus super productis dixit quod consilium haberet et<br />

faceret quod deberet.<br />

Pergamena mm 214x130-137. Notaio: Obertus de Placentia. Testimoni: Iordanus iudex, Pellegrinus<br />

notarius, Zacaranus Stephani notarius.<br />

18. Anno 1276 indictione 4, die iovis 10 intrante septembri, in Bozano in domo fratrum<br />

predicatorum in presentia domini Hartemani de Valdeke, domini Wernhardi de Winecco,<br />

domini Erhardi capitanii de Tridento, domini Hainrici de Liechtenstain. - Dominus Hainricus<br />

episcopus tridentinus renuncians omni privilegio et iuri etc. sub obligatione omnium bonorum<br />

episcopatus promisit solvere Friderico filio quondam domini Lantefridi de Bozano recipientis<br />

nomine domini comitis Menhardi de Tirol 2000 librarum denariorum veronensium parvulorum<br />

hinc ad proximam Pascam resurrectionis Domini, quas dictus dominus episcopus dixit ei dare<br />

debere pro hominibus de Flemis. Et pro ita attendendo dedit plures fideiussores ut ibi.<br />

Pergamena mm 249x135. Notaio: Bertelotus domini Henrici regis. Altri testimoni: frater Egeno de<br />

ordine fratrum predicatorum, Giradus latinus, Hongelinus de Bozano, Cristanus Sullerius, Zacheus<br />

notarius, Alberus Pigelerus.<br />

19. Anno 1276 indictione 4, die martis 17 novembris in loco Geronde cremonensis<br />

dioecesis. - Dominus Don Iohannes monachus monasterii s. Mariae de la Geronda, quod ad<br />

dominum episcopum tridentinum immediate noscitur pertinere, ex parte eiusdem domini<br />

episcopi coram domino don Guerado abbate dicti monasterii exhibuit sequentia publica<br />

instrumenta legenda ipsi domino abbati, presentibus pluribus laycis armatis, qui manu armata<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

631


Capsa 40<br />

venerant cum dicto abbate obviam ipsi don Iohanni, faciens etiam dicto domino abbati copiam<br />

de eisdem.<br />

Anno 1276 indictione 4, die lune 9 intrante novembri, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus praecipiendo mandat domino Guerado abbati<br />

monasterii s. Marie de Gironda, quatenus per iussionem sui procuratoris domini Tadhaldi<br />

abbatis monasterii s. Laurentii iuxta Tridentum occasione visitationis penes ipsum dominum<br />

abbatem de Gironda, ei visitatori satisfacere debeat in expensis eundi et redeundi, alioquin<br />

procedet contra eum.<br />

Anno 1276 indictione 4, die martis 10 intrante novembri, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus Erardo capitaneo Tridenti, Fedrico de Grifenstan. - Dominus Henricus episcopus<br />

tridentinus cum dominum Gueradum abbatem monasterii s. Mariae de Geronda per dominum<br />

Tedhaldum abbatem s. Laurentii citari fecerit ut coram ipso domino episcopo comparere deberet<br />

ad synodum generalem et ipse nec per se vel per suum nuncium comparuit, ipsum in scriptis<br />

excommunicavit. Idcirco eidem abbati de Gironda terminum perhemptorium statuit ut sequenti<br />

die post festum beati Andree apostoli Tridenti coram eo vel suis vicariis Goxalco decano et<br />

Olrico archidiacono personaliter comparere debeat, auditurus ea quae sibi dicere vel obiicere<br />

voluerit; alioquin procedet contra eum, praecipiens districte fratri Iohanni de Gironda, ut<br />

predicta denunciare debeat. Quo intellecto dominus abbas respondit quod per se vel per alium<br />

erit ibi et forte alibi magis longe.<br />

Anno 1276 indictione 4, die martis 10 intrante novembri, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus domino Guerado abbati de Gironda mandat et cum<br />

instantia petit quatenus viso hoc instrumento fratrem Iohannem suum confratrem et monacum<br />

dicti monasterii benigne suscipere debeat et ipsum honorifice tractare tanquam suum confratrem<br />

et ei honorem exhibere ipsius episcopi precibus et amore et etiam in virture obedientiae idipsum<br />

praecepit. Dominus abbas respondit hoc instrumento viso et intellecto quod non credebat ipsum<br />

don Iohannem esse illum pro quo dominus episcopus mandatum fecit et replicante ipso domino<br />

Iohanne quod ipse erat ille, nec alius don Iohannes erat, protestatus est quod ipse volebat<br />

residere in dicto monasterio tanquam monacus et ibi regulariter vivere et domino abbati obedire<br />

secundum Deum et beati Benedidti regulam.<br />

Anno 1276 indictione 4, die lune 9 intrante novembris, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus domino Guerado abbati de Gironda mandat quatenus<br />

fratri Iohanni dicti monasterii 30 soldos denariorum solvat, cum iustum sit ut dictas expensas<br />

quas fecit in itinere veniendi ad synodum generalem per ipsum episcopum celebratum<br />

satisfacere debeat et si non solverit, contra eum procedet.<br />

Quo instrumento intellecto ipse abbas respondit quod dictos 30 soldos pro quibus scripserat<br />

dominus episcopus iam deposuerat sed non credebat quod ipse don Iohannes esset ille pro quo<br />

dominus episcopus mandabat; replicante dicto don Iohanne quod de mandato domini episcopi,<br />

sive eius visitatoris accesserat ad synodum generalem nec alius dicti monasterii iverat nisi ipse<br />

de quo paratus erat fidem facere.<br />

Pergamena mm 432x170-186. Notaio: Florius de Nicolis sacri palatii.<br />

20. Anno 1286 indictione 14, die 2 intrante iunio, Tridenti in presentia domini Iohannis<br />

archipresbiteri plebis de Arcu, Vizardi et Pichardi clericorum dictae plebis et aliorum. -<br />

Dominus Goxalchus decanus ecclesiae tridentinae vicarius domini Henrici episcopi tridentini,<br />

constituit dominum Odoricum iuvenem canonicum tridentinum suum procuratorem nominatim<br />

in petendo et recipiendo a domino Nicolao vicario plebis de Lugugnano 18 libras denariorum<br />

veronensium parvulorum tanquam fideiussore domini Engelmanni plebani de s. Genesio<br />

occasione colectarum et pignorando eum dominum Nicolaum et pignora vendendo.<br />

Pergamena mm 183x125-134. Notaio: Zacheus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

632


Capsa 40<br />

21. Extra: anno 1308. - Domini Rempreti comitis de Flaon. - Intra continentur supplices<br />

litterae in quibus exponitur quod de iis quae tenet ad feudum a beato Vigilio violenter sibi<br />

erepta sunt, primo de quodam mansio de Andalo quod capitaneus de Visiono depraedatus fuit et<br />

caepit masatorem etc. et prosequitur alias violentias et detentiones sibi factas enumerare, petens<br />

litteram quae mittatur domino duci ut faciat dimittere illum capitaneum illa quae depredatus fuit,<br />

et faciat eum ponere in possessionem suorum mansorum et vassallorum de Pronispergo. Exponit<br />

suas querelas contra suos vassallos qui non veniunt ad petendum feuda sed credentes quod ea<br />

vendiderit dominis ducibus, iverunt ad petendum ipsis ducibus feuda cum tamen non vendiderit<br />

nisi Flaonum quae tamen venditio non fuit iusta, cum fuerit coactus, nec audebat facere<br />

rationem criminalem aut civilem contra occupatores violentos, quos inter dominus de Coredo<br />

recensetur.<br />

Prosequitur dicendo quod Boninsegna de Garduno vendidit sibi decimam de Garduno, sed<br />

dominus Ardigetus quando cepit castra cepit etiam illam decimam violenter sine aliqua ratione,<br />

cum habeat cartas ad postulationem Boninsenie et ad preces investitorum a domino episcopo de<br />

feudis domus Flaoni et illius decime. Deprecatur episcopum ut committat etc. pro recuperatione.<br />

Pergamena mm 614x180-183. - Uti de Mezo que omnia tenebant predecessores mei a domino sancto<br />

Vigilio.<br />

22. Anno 1309 indictione 7, die lune ultimo exeunte iunio, in Vixo [nempe Vico] ubi ius<br />

redditur. - Coram domino Risio notario de Sporio vicario et faciente racionem in Nomaso de<br />

hominibus Leudri, Blezii, Nomasii etc. per dominos Henricum de Rotenberg, Odoricum de<br />

Ragonia et Odoricum de Coredo capitaneos Tridenti et dictorum plebatuum per magnificum<br />

dominum Ottonem ducem Carintie et comitem Tirolis, advocatum ecclesiae tridentinae,<br />

comparuit Maria uxor Zagnini Menegati de Carbuitio, quem accusavit de mala vita et bonis<br />

dilapidatis et institit pro habenda sua dote 115 librarum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 676x142-164. Notaio: Zanetus. Testimoni: Tomeus notarius de Cugreo, Iohannes<br />

notarius de Buoio, Signa notarius de Vico, Petrus Zaterna de Campo. - Floravancius q. Dominici de<br />

Carbuieio. - Nicolaus de Villa Blezii, Antonius sindicus Nomasii, Ognabenus notarius de Vico. Ibique<br />

dominus Tisius notarius de Sporo, vicarius et faciens racionem in Nomaso de hominibus et personis<br />

Leudri, Blezii et Nomasii pro dominis.<br />

23. Anno 1322 indictione 5, die lune 5 iulii, Tridenti. - Dominus Odoricus quondam domini<br />

Pacifici procurator domini Henrici episcopi et episcopatus tridentini constituit Bartholomeum<br />

Musii de Barcho de Vigulo Supramontis ad ingrediendum et accipiendum tenutam et<br />

possessionem quarumcumque rerum et exigendum fructus, ficta et redditus dicto episcopatui<br />

debitos anni presentis usque ad festum s. Michaelis a Bocha de Vella supra usque Vezanum et<br />

ibidem per omnes villas.<br />

Pergamena mm 97x176. Notaio: Iacopus sacri palatii.<br />

24. Anno 1322 indictione 5, die martis 4 maii, Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus<br />

dominis fratre Petro abbate monasterii s. Laurentii, fratre Gualterio de Mettis, presbitero<br />

Gislimberto de Maieris de Tridento capellanis infrascripti domini episcopi. - Dominus frater<br />

Henricus episcopus tridentinus constituit dominum Bertholinum de Buerno archidiaconum<br />

brixiensem et canonicum tridentinum et dominum magistrum Baldum de Forolivio clericum et<br />

notarium suos procuratores in omnibus litibus et controversiis quas habet vel habiturus est<br />

contra quemcumque et coram quocumque.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

633


Capsa 40<br />

Pergamena mm 425x227-232. Notaio: Ottenellus q. Vincentii de Vincentia scriba episcopi. Altri<br />

testimoni: magister Iordanus medicus et civis tridentinus.<br />

25. Anno 1336 indictione 4, die 16 octobris, Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus<br />

dominis Ancio de la Porta de Bozano, Laurencio nepote quondam domini fratris Henrici<br />

episcopi tridentini. - Nobilis et potens vir dominus Conradus miles de Schenna capitaneus<br />

Tridenti et Iudicarie pro infrascripto domino Karulo dedit auctoritatem exemplandi sequens<br />

documentum.<br />

Anno 1336 indictione 4, die 14 octobris, Tridenti in episcopali castro Boni Consilii. -<br />

Karolus primogenitus magnifici principis domini Iohannis regis Bohemie Dei gratia Moravie<br />

marchio, tanquam coniuncta persona illustrissimi principis fratris nostri Iohanis Karinthie ducis<br />

Tirolis et Goricie comitis, aquilegensis, tridentinae et brixinensis ecclesiarum advocati, ac<br />

auctoritate nobis pro dicto fratre nostro tanquam advocato prefate ecclesie tridentine concessa<br />

per capitulum tridentinum sede vacante suprascripte ecclesie tridentine universis officialibus,<br />

affictalinis, omnibusque aliis tridentine ecclesie obligatis mandat quatenus de omnibus<br />

proventibus quibuscunque ecclesie tridentine debitis domino Matheo de Gardelis et Iustiniano<br />

de Gardulis iudicibus civibus tridentinis integraliter debeant respondere et solvere.<br />

Pergamena mm 256x378. Notaio: Nicolaus f. magistri Dominici muratoris. Altri testimoni:<br />

Rathgebus et Conradus scriba familiares domini Conradi capitanei.<br />

26. Anno 1339 indictione 7, die 27 octobris, Tridenti presentibus dominis Guillelmo de<br />

Bellenzanis et Adelperio domini Calapini iurisperitis. - Pro parte domine Agnetis filie quondam<br />

domini Philippi de Zocullo civis Tridenti fuit humiliter supplicatum reverendo domino Nicolao<br />

episcopo tridentino ut concedere dignaretur corpus predicti sui patris defuncti, olim publici et<br />

notorii usurarii ecclesiastice sepulture tradi, cum ipse, dum viveret, usuras extortas restitui<br />

expresse mandasset et ipsa offeret se paratam cavere de dictis usuris restituendis in quantum de<br />

iure etc. cumque usurarum quantitas non esset manifesta pro ea in cautione exprimenda,<br />

dominus episcopus plena informatione recepta et consideratis considerandis, mandavit<br />

cautionem fieri pro 8000 libris denariorum parvulorum et etiam quantitate maiori si ipsum<br />

maiorem quantitatem extorsisse apparuerit, prout patientur ipsius facultates. Unde dicta domina<br />

Agnes heres cum beneficio inventarii coram venerabilibus viris dominis Ottone de Epiano<br />

canonico tridentino et Armanno de Marano de Parma clerico s. Genesii de Signano parmensis<br />

dioecesis, predicti domini episcopi tridentini generalibus vicariis promisit dictas 8000 librarum<br />

et plus si apparuerit plus extorsisse quondam dominum Philippum per usurariam pravitatem in<br />

quantum se extendent eius facultates, dare et assignare restituendos. Ad haec Nicolaus dicti<br />

quondam domini Philippi filius naturalis rogatu dicte domine Agnetis se fideiussorem constituit.<br />

Quibus omnibus et singulis Atzo filius domini Georgii de Madrucio de voluntate et iussu dicti<br />

patris sui ibidem presentis consensit et in ipsis dicte domine Agneti uxori sue auctoritatem<br />

praestitit.<br />

Pergamena mm 392x190. Notaio: Trintinus Zucholini de Tuyenno. Testimoni: Francischus<br />

Bonolini, Nicolaus Iacobini de Bellenzanis, Nicolaus Barufaldi, Federicus dictus scriba, Nicolaus Walterii<br />

tutti notai.<br />

27. Anno 1345 indictione13, die 2 augusti, Rippae districtus et dioecesis tridentinae. -<br />

Franciscus de Maynentis canonicus vicentinus, domini Nicolai episcopi tridentini in<br />

spiritualibus vicarius generalis et in hac parte tanquam iudex in bonis episcopatus et eccelsie<br />

tridentine a prefato domino episcopo specialiter delegatus, Aldrigettum quondam Benrezevuti<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

634


Capsa 40<br />

de Rippa ad instantiam et requisitionem domini magistri Marchi de Murio archipresbiteri plebis<br />

de Bono procuratorio nomine domini episcopi suprascripti pro primo, secundo et tertio requirit<br />

et citat et sub excommunicationis poena mandat quatenus se coram sistere debeat ad<br />

contradicendum si vult, ne dictus procurator ponatur in tenutam et corporalem possessionem<br />

quarumdam decimarum, terrarum et possessionum spectantium ad predictum episcopatum et<br />

ecclesiam tridentinam alioquin procedet.<br />

Pergamena mm 294x142-156. Pasinus apothecarius; testimoni: magister Pasinus, Raymundus<br />

presbiter filius magistri Martini de Archo habitator Rippe, Bonaventura q. Ognabeni de Murio habitator<br />

Archi.<br />

28. Anno 1347 indictione 15, die 13 octobris in castro Boni Consilii Tridenti. - Reverendus<br />

dominus Nicolaus episcopus tridentinus constituit suum et episcopatus procuratorem dominum<br />

Ottonem de Epiano archidiaconum tridentinum specialiter ad petendum et recipiendum a<br />

magnifico potenti domino domino Mastino de la Scala veronensi etc. domino generali 2000<br />

florenorum auri mutuo quibus pro utilitate suae ecclesiae asseruit se indigere et promittendum<br />

de restituendo infra certum tempus vel ad eius voluntatem; presentibus nobili milite domino<br />

Karloto de Surdis de Placentia et domino Francischino de Banchis de Placentia canonico<br />

tridentino.<br />

Pergamena mm 231x300. Notaio: Girardus de Burgomanerio.<br />

29. Anno 1379, die mercurii 20 aprilis, Verone in cancellaria aule. - Ad reprimendam<br />

sceleratorum nequitiam et perniciosam audaciam delinquendi, pacta et conventiones factae sunt<br />

et firmatae inter magnificos et excelsos dominos Bartholomeum et Anthonium fratres de la<br />

Scala Verone, Vincentie etc. imperiales vicarios generales ex una parte et reverendum dominum<br />

Albertum comitem in Ortemburg episcopum tridentinum ex altera, sibi invicem tradendi<br />

homines facinorosos et delinquentes corporali pena reos ad eorum territoria confugientes.<br />

NB. inter loca quibus dominabantur domini de la Scala recensetur hic etiam Ripa.<br />

Pergamena mm 583x303-306. Sigillo perduto.<br />

30. Anno 1382 indictione 5, die dominico 7 septembris, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus nobilibus viris dominis Arnoldo de la Porta de Bozano, Henrico de Lietenstaynero<br />

de Lietanstayn, venerabili domino Iacopo domini episcopi capellano, domino Rambaldo decano<br />

ecclesie tridentine, domino Iohanne de Pugnis legum doctore vicario in temporalibus in<br />

Tridento. - Coram domino Alberto episcopo tridentino nobilis vir ser Henricus quondam domini<br />

Guillelmi de Rochabruna civis tridentinus et super eo quod per praefatum dominum episcopum<br />

inquiritur contra eum occasione castri Madrucii et dominorum de Madrucio, promisit et iuravit<br />

se presentare coram eodem domino episcopo infra tertium diem postquam fuerit requisitus sub<br />

poena omnium bonorum.<br />

Eodem die etc. idipsum promisit et iuravit nobilis vir ser Vochesus filius quondam ser<br />

Gislemberti de castro Madrucii sub eadem poena.<br />

Item die mercurii 10 septembris presentibus domino presbitero Iacobo, domino Osualdo<br />

factore in castro, domino presbitero Nicolao Boenzo domini episcopi scriba, domino Melchiore<br />

canonico tridentino etc. illud ipsum promisit et iuravit Iacheminus quondam ser Manoelli de<br />

castro Madrucii sub eadem poena.<br />

Eodem die etc. - Eandem promissionem, idemque iuramentum praestiterunt nobiles<br />

dominae Franceschina et Flornovela dicta Raynna sorores tanquam filiae et haeredes quondam<br />

ser Petri de castro Madrutii, sub poena amissionis bonorum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

635


Capsa 40<br />

Item die sabati 27 septembris idem promisit et iuravit Nicolaus quondam ser Iohannis de<br />

castro Madrutii sub eadem poena.<br />

Item die iovis 18 decembris, presentibus domino Petro milite de Sporo, domino Henrico<br />

Lietenstayn, quia dominus episcopus aliis negociis fuit occupatus, facta est prolungatio termini<br />

et suprascripti promiserunt ut supra usque ad festum Nativitatis proximum.<br />

Pergamena mm 655x234. Notaio: Roduldus q. Basini de Tridento. Altri testimoni: Bonaventura de<br />

Calapinis iurisperitus, Rolandinus de Tridento iurisperitus, Franciscus notarius q. Bonaventure de<br />

Molveno, Iacobus notarius q. ser Bartolomei de Ravazono cives tridentini.<br />

31. Anno 1390, Romae apud s. Petrum, sexto idus octobris, pontificatus anno primo. -<br />

Dominus Bonifacius papa VIIII Wenceslao regi romanorum illustri, defuncto bonae memoriae<br />

Alberto episcopo tridentino se eidem ecclesiae praefecisse in episcopum et pastorem denunciat<br />

Georgium electum tridentinum praepositum ecclesiae Omnium Sanctorum in Vienna quem<br />

commendat.<br />

Pergamena mm 349x485. Sigillo perduto.<br />

32. Anno 1390 etc. ut in praecedenti, idem Bonifacius eandem electionem denunciat<br />

vassallis ecclesiae tridentinae mandans honorificentiam, fidelitatem nec non consueta servitia<br />

exhiberi.<br />

Pergamena mm 338x482. Bollo plumbeo perduto.<br />

33. Anno 1406 indictione 14, die sabati 18 decembris, Tridenti. - Petrus notarius filius<br />

quondam ser Franceschini notarii de Iseria civis Tridenti ac massarius Iudicarie pro domino<br />

Georgio episcopo tridentino fatetur se teneri obligatum ad dandum dicto domino episcopo<br />

galetas 285, staria 3 et quartas 3 bladi et hoc pro resto affictuum, decimarum episcopatus<br />

exactarum per ipsum massarium in Iudicaria de anno 1406 etc.; promittit satisfactionem.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto.<br />

Pergamena mm 80x125.<br />

34. Anno 1423, Romae apud s. Mariam Maiorem XIII kalendas novembris [idest die 20<br />

octobris] pontificatus anno sexto. - Martinus V populo civitatis et dioecesis tridentinae<br />

denunciat electionem a se factam de Alexandro, tunc praeposito ecclesiae gneznensis, in<br />

episcopum tridentinum, praecipiens ut eum debita honorificentia prosequantur, eiusque monitis<br />

et mandatis intendant.<br />

Manca.<br />

35. Anno 1423, eodem die etc. - Martinus V patriarche aquilegensi eandem Alexandri in<br />

episcopum tridentinum electionem denunciat, eumque cum sua tridentina ecclesia suffraganea<br />

commendat.<br />

Pergamena mm 360x506. Bolla plumbea.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

636


Capsa 40<br />

36. Anno 1420 indictione 13, die dominico 11 augusti hora tertia. - Dominus Fredericus<br />

dux Austrie etc. consignavit castrum Boni Consilii cum civitate Tridenti et mutis domino<br />

Iohanni de Isnina episcopo electo per capitulum tridentinum cui die 16 eiusdem augusti cives<br />

tridentini iuraverunt fidelitatem.<br />

Anno 1425. - Dominus Alexander episcopus electus et confirmatus intravit civitatem<br />

tridentinam in festo s. Vigilii cuius consecratio facta est per episcopum feltrensem anno 1425,<br />

die 27 septembris.<br />

Cartaceo, carte 2. Nota dell'Hinderbach.<br />

37. Anno 1426, quinto idus aprilis, Romae. - Martinus V domino Alexandro episcopo<br />

tridentino concedit ut possit habere altare portatile et per se vel alium sacerdotem missam et alia<br />

divina officia sine iuris alieni preiudicio in sua ac familiarium domesticorum presentia<br />

celebrare.<br />

Pergamena mm 398x500. Bolla plumbea.<br />

38. Anno 1445, idibus iunii, Romae, pontificatus anno 15. - Eugenius IV, Benedicto<br />

episcopo tridentino facultatem et licentiam concedit ut ad quinquennium dare et consignare<br />

possit domino Sigismundo duci Austriae ad custodiam Castrum Tridenti et tres alias arces,<br />

idque ob securitatem, pacem et optatam quietem ecclesiae tridentinae.<br />

Manca.<br />

39. Anno 1390, septimo kalendas novembris, Romae apud s. Petrum pontificatus anno<br />

primo. - Bonifacius IX domino Georgio electo tridentino concedit ut a quocunque catholico<br />

antistite assistentibus aliis duobus vel tribus pariter catholicis antistitibus consecrari possit in<br />

episcopum ita tamen ut in manibus consecratoris episcopi solitum praestet fidelitatis<br />

iuramentum iuxta formam; atque per hoc patriarche aquilegensi cui tridentina ecclesia<br />

metropolitico iure subest, nullum imposterum preiudicium generet.<br />

Pergamena mm 319x360. Sigillo perduto.<br />

40. Anno 1448, sexto idus novembris, Romae apud s. Potentianam, pontificatus anno<br />

secundo. - Nicolaus V domino Georgio episcopo tridentino concessa absolutione ab omnibus<br />

censuris et penis et annullata electione Benedicti abbatis s. Laurentii, ipsum in tridentinum<br />

episcopum confirmat, convalidando omnia quae hucusque egit atque capitulo tridentino, clero,<br />

populo et vasallis mandans ut suscipiant, revereantur et debitam obedientiam ac fidelitatem ipsi<br />

prestent.<br />

Manca.<br />

41. Anno 1465, die 5 octobris, Tridenti. - Crida electionis ecclesiae tridentinae affixa portis<br />

ecclesiae cathedralis in qua denunciata morte Georgii episcopi tridentini annunciatur electio<br />

facta successoris Ioannis Hinderpach, cum eius acceptatione.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

637


Capsa 40<br />

42. Anno 1466 indictione 14, die 12 maii. - Exemplar cuiusdam instrumenti [ut extra<br />

notatur] falsi in quo dominus Ambrosius Glespekg canonicus tridentinus tanquam procurator<br />

capituli tridentini petebat a summo pontifice Paulo II confirmationem electionis iuxta antiquam<br />

consuetudinem et ius a capitulo tridentino factae domini Iohannis Hinderpach in episcopum<br />

tridentinum. Quam confirmationem dare noluit pontifex nisi dictus procurator tali iuri eligendi<br />

renunciaret nomine capituli, quam renunciationem etiam fecit. Romae apud s. Petrum in palatio<br />

apostolico.<br />

Cartaceo, carta 1. Notaio: Iohannes Laurentius clericus salzburgensis.<br />

Altro documento Cartaceo di carte 18: all'esterno c'è scritto: 1482: confessionis torture malis digne.<br />

Trient Approbinus. Non c'è la segnatura dell'Ippoliti, ma una segnatura VII 12. È legato da una<br />

pergamena che reca un documento in tedesco del 1454.<br />

Questo documento probabilmente faceva parte dell'archivio capitolare.<br />

Anno domini 1482 die sabbati 22 februarii in castro Nomy in sala ad latum torture, presentibus<br />

magnificis dominis Georgio Kreuzer, honorabili capitaneo Tridenti, domino Nicolao Furmianer militibus<br />

et domino Iohanne Hellgrueber, Iacobo de Sporo, Ioanne Roman et aliis. - Ibique coram domino<br />

Reverendo patre Georgio episcopo carmelitano suffraganeo Tridenti commissario dato in hac causa per<br />

reverendum dominum nostrum Tridentinum constitutum, presbiter Thobias filius presbiteri Iohannis<br />

Freudenthal beneficiatus in ecclesia cathedrali, interrogatus per dominum commissarium quod dicat<br />

causam suae detentionis, respondit se nesciri. Et postea dixit quod fuit detentus propter certam litteram<br />

quam portavit Approbino.<br />

Interrogatur ut dicat veritatem... alias spoliabitur et ligabitur... fu sollevato di peso: gridava: ego volo<br />

dicere veritatem... Racconta che Antonio Mirana gli disse: Io ho inteso da miser Ambros el signor de<br />

Trento ha rinuncià, che dre la mort de questo episcopo, el capitol non habia più d'elezer veschovo e el<br />

capitol ha renuntià. Et l'è manco de cento anni che lò vedudo. E Andrea Schenk venne da lui e gli disse:<br />

Postquam detegisti predicta ego volo quod sis cappellanus illustrissimi domini Archiducis. - Accusa il<br />

Mirana e il prete Vigilio Nigrellus che lo contattarono a Bolzano durante la fiera per mandarlo a Roma<br />

dove andò col documento falso di cui al N° 42. - Io te vuò far grando maistro se tu fai come te diremo et<br />

che tu me prometi de non dir alguna cosa.<br />

Il secondo fascicolo contiene un altro interrogatorio. Interrogato prete Vigilio de Nigrellis detto<br />

canonico di Trento, dal conte Francesco, in castro Boni Consilii iuxta locum torture super saletam apud<br />

cancellariam, presentibus domino fratre Iohanne de Argentina ordinis predicatorum, Iohanne purgkravio.<br />

Ego Iohannes de Fundo notarius.<br />

I due finirono sul patibolo.<br />

In fondo al fascicolo vi è un foglio con 25 regesti di documenti riguardanti l'elezione dei vescovi di<br />

Trento e i conti del Tirolo.<br />

43. Extra anno 1486. - Capitula quaedam coram reverendissimis patribus delegatis in causa<br />

praesentata a domino Georgio de Wolkenstain ad ecclesiam tridentinam postulato a domino<br />

Frederico imperatore contra electionem domini Udalrici de Frunsperg a capitulo tridentino<br />

factam.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

44. Anno 1490. - Exemplar sententiae latae a Mattheo de Ubaldis auditore occasione<br />

pensionis 500 florenorum auri de camera praetensae a cardinale Ursino super fructibus ecclesiae<br />

tridentinae contra dominum Udalricum episcopum tridentinum quem declarat sententiam<br />

interdicti incurrisse iuxta monitorium.<br />

Eodem anno, die 5 augusti, Romae. - Exemplar Brevis regi romanorum transmissi in<br />

favorem episcopi tridentini pro suspensione censurarum incursarum ob non solutam pensionem.<br />

Eodem anno etc. - Breve apostolicum ad Udalricum episcopum tridentinum quo ad<br />

beneplacitum suspendit pontifex censuras ab eodem incursas ob non solutam pensionem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

638


Capsa 40<br />

Cartaceo, carte 2. Copie coeve non vidimate.<br />

45. Anno 1491. - Recensio plebatuum dioecesis tridentinae qui solverunt cathedraticum et<br />

quid quisque plebanus solvat. Plebanus de Civezano est exemptus a cathedratico.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

46. Anno 1505, die ultima iulii in civitate Coloniae. - Quatuor epistolae Maximiliani<br />

romanorum regis, una ad summum pontificem et tres cardinales pro obtinenda coadiutoria cum<br />

futura successione in episcopatu tridentino in persona domini Georgii Naydech; quia vero ante<br />

expeditionem litterarum super dicta coadiutoria obiit Udalricus tridentinus episcopus, fuit<br />

subinde idem Georgius a capitulo tridentino canonice electus in episcopum.<br />

Pergamena mm 258x316. Sigillo aderente.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigilli aderenti.<br />

Cartellino con nota sulla morte del vescovo Lichtenstein.<br />

47. Anno 1667, die 18 maii, Tridenti, de mandato cardinalis de Harrach episcopi tridentini<br />

depositus fuit ex officio capitaneatus Rippae Antonius comes de Arco, eo quod introduxerit et<br />

tenuerit in Roca Rippae bannitos etc. aliaque crimina commiserit.<br />

11 iunii, Romae. - Idem episcopus certiores reddit consiliarios suos de suo adventu Romam<br />

ad conclave pro eligendo novo pontifice.<br />

20 augusti, idem episcopus Roma scribit electum esse novum pontificem et insinuat<br />

consiliariis suis accepisse relationem status sui temporalis novo pontifici praesentandam,<br />

expectat etiam alteram in spiritualibus, unde postea et forte etiam ante, verbum faciet cum<br />

sanctissimo de praesentibus turbulentiis, habita tamen primum relatione ex Vienna consiliarii<br />

Alberti. Laudat insinuationem eorumdem insistendi apud pontificem pro incorporatione<br />

prioratuum Campilii, s. Leonardi et s. Thomae mensae episcopali potius quam capitulo, cum<br />

maiorem habeat necessitatem ipse quam alter; quod tamen dificiliter sortiri poterit.<br />

23 augusti, Tridenti. - Consiliarii eiusdem episcopi eum informant quod decimae quas<br />

comites Lodroni habent annexas comitatui Lodroni, habeant in feudum ab ecclesia tridentina.<br />

Unde intelligentes quod illi de Dazzio iam a multo tempore gaudeant de decimis illius loci sibi a<br />

dictis comitibus concessis absque licentia domini dirrecti et illi de Dazzio non episcopum sed<br />

comites de Lodrono tanquam dominos dirrectos recognoscant, declarata fuit nulla illa comitum<br />

elienatio et citati dazzenses ad reddendam rationem qui una cum comitibus post sententiam<br />

appellantes ad patriarcham non auditi sunt sed causae prosecutio demandata est in hoc tribunali,<br />

quia quaestio non est cui decimae solvendae sint sed an comites potuerint alios infeudare de<br />

decimis absque facultate domini dirrecti quae quaestio ad ecclesiasticum tribunal non pertinet.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. - È presente soltanto quello datato 11 giugno 1667; gli altri mancano.<br />

48. Rationes quibus communitas Bagolini instat pro unione suae ecclesiae ad episcopatum<br />

brixiensem tum ratione nimiae distantiae et multarum expensarum pro recursis faciendis et<br />

tempore sacrae visitationis. Tum pro passibus multoties clausis, ex quo recurrere non possunt ad<br />

episcopum, tum quia excluduntur a privilegiis ecclesiarum Germaniae eo quod sub dominio<br />

veneto existant praecipue in dispensationibus matrimoniorum; tum quia severior iustitia<br />

exercetur contra clericos eos incarcerando et pro minimo delicto absque ullo respectu puniendo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

639


Capsa 40<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Sec. XVII.<br />

49. Iustificatio singularis propria manu exarata a domino cardinale Ludovico contra falsam<br />

imputationem sibi factam de simoniaca labe in beneficiorum collatione.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

50. Anno 1536. - Minutae epistolarum Oeniponti scriptarum propria manu a domino<br />

cardinali Bernardo episcopo tridentino a die 9 iunii usque ad 27 iulii latine et italice; plures<br />

autem adsunt directae suis tridentinis locumtenentibus, aliisque ministris.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 15, fascicolo 16 di carte 26, fascicolo 17 di<br />

carte 24, fascicolo 18 di carte 26.<br />

51. Anno 1531, de mensibus iunii et iulii. - Minutae epistolarum scriptarum a domino<br />

cardinali Bernardo Clesio suis ministris et aliis; item de mense augusto usque ad finem anni et<br />

1532 usque ad 29 ianuarii.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 14, fascicolo 7 di carte 48.<br />

52. Anno 1532, a die 29 ianuarii usque ad 19 octobris. - Minutae epistolarum scriptarum a<br />

domino cardinali Bernardo Clesio ut supra.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 14, fascicolo 8 di carte 49.<br />

53. Anno 1532, a die 8 decembris usque a 8 aprilis 1533, atque deinde usque ad diem 10<br />

decembris eiusdem anni 1533. -Minutae epistolarum ut supra.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 14, fascicolo 16 di carte 20.<br />

54. Anno 1533, a die 10 decembris usque ad 5 ianuarii 1534 et deinde usque ad 24 augusti<br />

eiusdem anni 1534. - Minutae epistolarum ut supra: Ex quibus etiam habetur eius discessus a<br />

regia curia et reditum in Tridentum sub finem augusti.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza clesiana, busta 15, fascicolo 1 di carte 22.<br />

55. Diurnale itineris et expensarum factarum a domino Christophoro episcopo tridentino de<br />

anno 1540, die 20 ianuarii cum a Tridento discedens in Belgium sive Flandriam se contulit,<br />

usque ad eius reditum die 14 augusti quo Tridentum pervenit.<br />

Volume cartaceo legato in pelle di carte 230. (mm 160x215). In italiano. Prima fermata a Egna<br />

all'osteria Stella. - Bolzano all'osteria del Pesce ecc.<br />

56. Ludovicus episcopus tridentinus ad absolvendam sacram visitationem in spiritualibus<br />

locumtenentem suum generalem destinavit Ioannem Alexandrinum canonicum tridentinum et<br />

brixinensem nec non caesareae maiestatis consiliarium aulicum una cum praesbitero Iacobo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

640


Capsa 40<br />

Zennaro familiari domini episcopi et Iacobo Moggio plebano in Livo et decano Ananiae et Solis<br />

rurali.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

57. Litterae supplices Ludovici Madrucii episcopi tridentini ad summum pontificem in<br />

quibus eum rogat ut ommisso in examine vacantium parochiarum suae dioecesis concursu<br />

collationes illarum fieri possint per se vel per suum vicarium generalem habito tantum privato<br />

examine in personis idoneis repertis et hoc ad evitandas rixas, tumultus etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

58. Anno 1537, 10 februarii, Romae. - Protonotarius Sanchez certiorem reddit Bernardum<br />

episcopum tridentinum quod adinvenerit desideratum sufraganeum et vicarium videlicet<br />

Renaldum Bracharelum de Urbino rotae procuratorem et iuris doctorem, qui Perusiae publice<br />

ius legit et Placentiae et alibi in gubernationibus laudabiliter praefuit. Ducentos sibi annuos<br />

ducatos assignari petit et pro consecratione expensas pariter a domino episcopo sicut etiam pro<br />

Bullis expostulat; expectat resolutionem.<br />

Cartaceo, carte 5. Sigillo. Diverse righe in criptografia con la trascrizione.<br />

59. Anno 1546, die 29 aprilis, Romae. - Processus Bullarum papalium pro domino<br />

Christophoro tituli s. Caesarii in palatio presbietri cardinalis tridentinis episcopi pensionis 2000<br />

ducatorum sibi reservatae super fructibus mensae archiepiscopalis compostellanae.<br />

Pergamena mm 343-336x516. Notaio: Didacus de Avila clericus malaritanensis diocesis.<br />

60. Anno 1579. - Dominus Iulius Tocholus praetor Tridenti et dominus Dominicus<br />

Adornus praetor Ripae informant dominum episcopum tridentinum de bonis quae in eorum<br />

praeturis possident domini comites Archi, comites Lodroni et domini Grestae.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

641


Capsa 41<br />

CAPSA 41<br />

Regalia (numeri 8)<br />

1. Anmno 1458. Datum in Nova Civitate, 25 die aprilis. - Dominus Fridericus romanorum<br />

imperator domino Georgio episcopo tridentino principi concedit ex more consuetisque<br />

cerimoniis investituram et ius regalium in episcopatu tridentino eiusque territorio. -Est exemplar<br />

ex authentico relevatum.<br />

Pergamena mm 342x282. Notai: Erasmus Hager de Salzburga clericus; Iohannes Vogler clericus<br />

aystetensis diocesis. Testimoni: Ambrosius Glespeck canonicus tridentinus, Mathia plebanus in Maleto,<br />

Laurentius Puchspaum de Praunau pacariensis diocesis.<br />

2. Anno 1458 etc. - Exemplar originale suprascriptae investiturae regalium domini Georgii.<br />

Pergamena mm 398x506. Sigillo imperiale pendente.<br />

3. Anno 1469. Datum Veneciis 13 die februarii. - Dominus Fridericus romanorum<br />

imperator domino Iohanni episcopo tridentino principi consiliario devoto suo dilecto ob<br />

singularia et multiplicia illa obsequia et merita quae illi et sacro romanorum imperio iam multis<br />

annorum curriculis et in ipsa imperiali curia, tum etiam in diversis ac gravibus imperii negociis<br />

in multiplicibus legationibus impendit, de universis et singulis regalibus ecclesiae suae<br />

tridentinae investituram concedit.<br />

Pergamena mm 480x630. Sigillo pendente. - Ad mandatum domini imperatoris Iohannes episcopus<br />

laventinus. Testimoni: Antonius concordiensis, Sigismundus laybacensis, Iohannes laventinensis<br />

episcopi; Leonardus Goricie princeps, Eberardus de Mirtemberg et Montis Belligardi, Schaffridus de<br />

Lyningen, Rudulfus de Gula, Udalricus et Ugo de Werdemberg, Udalricus de Schaumberg, Bernardinus<br />

Sengine comites.<br />

4. Anno 1759, die 27 septembris, Viennae. - Investitura regalium data a Francisco I<br />

romanorum imperatore domino Francisco Felici de Albertis mediante eius oratore seu<br />

procuratore domino Gervasio ex comitibus de Albertis de Enno ex fratre nepote, ac vicemareschallo<br />

Viennam directo.<br />

Pergamena: fascicolo di carte 6: mm 340x255, in contenitore metallico.. Sigillo pendente in custodia<br />

lignea. In tedesco. - In fine bel disegno a penna con stemma e 8 bandiere di Paul Anton Gundel.<br />

5. Supplices praeces delegati a Francisco episcopo tridentino porrectae imperatori pro<br />

obtinenda investitura principatus et gratiarum actio post obtentam eandem investituram.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia (1679).<br />

6. Anno 1679, 30 aprilis, Viennae. - Bonaventura de Gisgone certiorem reddit Franciscum<br />

episcopum tridentinum quatenus 26 aprilis una cum barone de Pergen praestiterit iuramentum<br />

fidelitatis nomine ipsius domini episcopi imperatori.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

642


Capsa 41<br />

Pergamena: fascicolo di carte 7: mm 330x235 in contenitore cartaceo e carta decorata coeva. Sigillo<br />

pendente in custodia lignea.<br />

Documento in tedesco di Carlo VI: Vienna 18 luglio 1727: conferimento delle regalie.<br />

7. Anno 1660, 26 aprilis, Viennae. - Leopoldus romanorum imperator Sigismundo<br />

Francisco archiduci Austriae electo episcopo tridentino confirmat omnia iura temporalia et<br />

regalia etc. spectantia ad dictum principatum, ea tamen conditione ut investituram quantocius<br />

sumere debeat de more etc.<br />

Est exemplar.<br />

NB. Caetera omnia recentiora sunt et in germanico idiomate scripta.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia non vidimata.<br />

8. Anno 1698. Vienna 18 iunii 1698. Leopoldus imperator concedit regalia Ioanni Michaeli<br />

episcopo tridentino.<br />

Anno 1712. Vienna 10 decembris. Carolus VI imperator concedit regalia episcopo<br />

tridentino Ioanni Michaeli.<br />

Anno 1748. Vienna 27 ianuarii. Franciscus I imperator concedit regalia episcopo tridentino<br />

Domenico Antonio.<br />

Pergamena mm 738x635. Sigillo pendente. In tedesco.<br />

Pergamenaceo: fascicolo di carte 5, mm 315x235 in custodia metallica. Sigillo pendente in custodia<br />

lignea. In tedesco.<br />

Pergamenaceo: fascicolo di carte 6: mm 325x240 in custodia metallica. Più due cartacei della<br />

legatura. Sigillo imperiale pendente in custodia lignea. In tedesco.<br />

NB. Nel Repertorio Hippoliti-Zatelli i documenti 8, 8°, 8b portano la numerazione a matita 8, 8 I,<br />

10, assegnata posteriormente...<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

643


Capsa 42<br />

CAPSA 42<br />

Brixinum et Tridentum in causa praecedentiae (numeri 28)<br />

1. Anno 1519, die 29 maii, Romae apud s. Petrum. - Leo X domino Bernardo episcopo<br />

tridentino in causa praecedentiae cum episcopo brixinensi nil innovare velle et in his Germaniae<br />

provinciis diuturnas consuetudines in praecedentiis suum morem obtinere permittit.<br />

Adnexa est epistola Erasmi plocensis episcopi oratoris Poloni huius Brevis missiva, et alia<br />

epistola Ioannis de Thisis capellani domini cardinalis Sanctorum Quatuor eadem super de re in<br />

qua etiam indicat difficultatem inveniendi in romana curia episcopum suffraganeum quem<br />

expectat dictus dominus Bernardus episcopus tridentinus pro ecclesia sua.<br />

Cartaceo, carte 5. - Pars profetie exarate a fratre Tomasucio de Mucea qui obiit de anno 1370.<br />

Po' che consumati seranno li tiranni<br />

facendo altura al quadro e al tondo<br />

Et li preti cazati con lor danni<br />

E po de Italia questo non a secondo<br />

vedrai colui che in terra da lamani si è levato. Imperatore.<br />

Costui serà dogni virtù ornato<br />

Costio sarà lo più drito Signore<br />

promissione de la lege et profetizato<br />

che mai nasesse dapo il Creatore<br />

de Casa de re David he nato<br />

Renderà a Dio gratia et honore<br />

Certamente.<br />

del suo stato.<br />

Costui non cercarà thesor ne gente<br />

Convertirà alla fede il saracino<br />

anci descazerà che li consente<br />

tartaro cum tutto quel camino<br />

e meterà il gran serpente<br />

po' intrarà in quel loco divino<br />

nel fosato al fondo.<br />

santificato.<br />

Costui sarà signor de tutto el mondo<br />

Quando tornarà serà Roma il suo stato.<br />

2. Anno 1520, die 9 decembris, Romae apud s. Petrum. - Leo X Carolo romanorum et<br />

Hispaniarum regi catholico in imperatorem electo significat quod antea decreverat in favorem<br />

episcopi brixinensis contra tridentinum in causa praecedentiae; nunc autem revocat suam<br />

declarationem et ponit causam hanc in eo statu in quo erat primo, ac si nihil ea de re ab<br />

apostolica sede emanasset et praefato Carolo regi cognitionem antiquae consuetudinis inter<br />

dictos episcopos servari solitae quatenus illa ad eum pertineat, relinquit.<br />

Exemplar eiusdem Brevis est annexum.<br />

Pergamena mm 272x540. Sigillo aderente.<br />

3. Anno 1520 indictione 8, die 26 ianuarii. - Dominus Bernardus princeps et episcopus<br />

tridentinus constituit suos procuratores venerabiles egregios viros dominos Valentinum de<br />

Titheleben canonicum hildesemensem, iuris doctorem et presbiterum Ioannem de Thisis<br />

reverendissimi cardinalis ss. Quatuor Coronatorum capellanum in romana curia in causa<br />

praecedentiae contra dominum Christophorum episcopum brixinensem. Actum in oppido<br />

Insprugg presentibus spectabili iuris doctore domino Andrea de Regio cive tridentino et<br />

Udalrico plebano Coredi dioecesis tridentinae.<br />

Pergamena mm 353x279. Notaio: Cristanus Stettner clericus tridentinus.<br />

4. Anno 1520 indictione 3, die 25 ianuarii. - Dominus Bernardus episcopus et princeps<br />

tridentinus ac unus de supremo regimine sacrae regiae et catholicae maiestatis commissarius<br />

coram pluribus abbatibus, comitibus, baronibus etc. ad hanc publicam dietam et conventum<br />

generalem mandato domini Caroli regis etc. congregatis exposuit quod licet ab annis 100 et<br />

ultra hominum memoriam semper tridentinus episcopus processerit brixinensem, nihilominus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

644


Capsa 42<br />

quia dominus Christophorus modernus episcopus brixinensis contra dictam praecedentiae<br />

consuetudinem Breve obtinuit apostolicum, licet surreptitie et obreptitie, hinc contra protestatur<br />

et appellat ad s. sedem melius informata, additis hic causis et iuribus etc. Actum in Insprugg<br />

presentibus specialiter reverendis dominis Sebastiano s. Michaelis prope Athesim et Melchioris<br />

ad Portam Clausam in Gries monasteriorum canonicorum regularium s. Augustini dioecesis<br />

tridentinae praepositis.<br />

Pergamena mm 606x405. Notaio: Cristanus Stettner de Bulzano clericus tridentinus et scriba curie.<br />

Testimoni: Sebastianus prepositus s. Michaelis et Melchior prepositus in Gries.<br />

5. Anno 1520 indictione 8, die veneris 10 februarii. Datum et actum Romae. - Conradus<br />

Maulius iuris utriusque doctor domini capellanus et ipsius sacri palatii apostolici auditor etc. suo<br />

monitorio sub paenis mandat ne pendente lite praecedentiae inter episcopos tridentinum et<br />

brixinensem aliquid innovetur. Insertae sunt supplices litterae episcopi tridentini.<br />

Pergamena mm 416x288. Notaio: Iohannes bourcensis, trecensis diocesis. Sigillo pendente.<br />

6. Anno 1520 indictione 8 die martis 28 augusti. Datum et actum Romae. - Conradus<br />

Maulius etc. alio monitorio decernit et mandat ne quidquam innovetur, ut supra.<br />

Pergamena mm 490x277. Notaio: Iohannes bourcensis. Sigillo pendente.<br />

7. Anno 1520, Romae. - Tres epistolae domini Valentini procuratoris domini episcopi<br />

tridentini, die 27 et 29 augusti ac 5 septembris in quibus domino Bernardo episcopo tridentino<br />

refert quid agendum pro impetrando pontificis Brevi quo avocetur causa praecedentiae ad<br />

tribunal caesareum, una cum minuta ipsius Brevis obtinendi et litteris supplicibus porrigendis.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

8. Anno 1520, mense februario. - Minuta quarumdam epistolarum domini Bernardi<br />

episcopi tridentini ad caesaream maiestatem, ad dominum Baptistam Baldironum caesareae<br />

maiestatis physicum et ad alias personas pro commendando negotio praecedentiae.<br />

Cartaceo, carte 12. Due sigilli aderenti.<br />

9. Anno 1520. - Aliud originale exemplar Brevis apostolici ut supra N° 2 cum exemplari<br />

litterarum Caroli regis ad episcopum brixinensem et ad regentes regios in Insprugg.<br />

Pergamena mm 263x457. Sigillo aderente.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

10. Anno 1519, die 19 septembris, Romae. - Exemplaria 3 Brevis apostolici Leonis X in<br />

causa praecedentiae in favorem episcopi brixinensis.<br />

Cartaceo, carte 3. Copie coeve.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

645


Capsa 42<br />

11. Anno 1520, die 18 maii in civitate coronensi. - Epistolae Caroli regis ad episcopos<br />

tridentinum et brixinensem ut nihil innovent in causa praecedentiae, nam in adventu suo in<br />

Germaniam brevi futuro amicabiliter concordabit. Cum aliis litteris caesareis.<br />

Cartaceo, carte 5. Sigilli aderenti.<br />

12. Exemplar seu forma et tenor concordii fiendi inter reverendissimos dominos episcopos<br />

in causa praecedentiae inter eos controversae.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

13. Exemplar amicabilis compositionis initae inter reverendissimos dominos episcopos in<br />

causa praecedentiae in qua dominus Sebastianus episcopus brixinensis qui Christophoro vita<br />

functo successit, contentus fuit quantum erat ex parte sui dum viveret domino episcopo<br />

tridentino Bernardo cedere, et sibi in praecedentia deferre, cum protestatione tamen, quod<br />

nullum inde praeiudicium successoribus suis proveniat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

14. Articuli ab oratore caesareo Romae proponendi in favorem episcopi tridentini in causa<br />

praecedentiae cum quodam exemplari epistolae domini Bernardi episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carte 5. Parte in spagnolo.<br />

15. Anno 1520. - Epistolae N° 20 domini Valentini de Teteleben doctoris et procuratoris<br />

domini episcopi tridentini in causa praecedentiae cum episcopo brixinensi in curia romana.<br />

Cartaceo, carte 51. Due lettere con sigilli aderenti.<br />

16. Anno 1520. Epistolae N° 10 domini Ioannis de Thisis domini cardinalis sanctorum<br />

quatuor Coronatorum caudatarii et domini episcopi tridentini procuratoris in causa<br />

praecedentiae contra episcopum brixinensem in romana curia.<br />

Cartaceo, carte 17. Lettere con sigilli aderenti.<br />

17. Anno 1519.- Epistolae duae Antonii Flieger ex Roma ad dominum Bernardum<br />

episcopum tridentinum in causa praecedentiae.<br />

Cartaceo, carte 5. Quattro lettere con sigilli aderenti. In italiano. - Simon de Taxis servitor Romae.<br />

18. Anno 1520. - Epistolae tres domini Erasmi episcopi plocensis et in romana curia<br />

oratoris pro rege Bohemiae ad dominum episcopum tridentinum in causa praecedentiae; una<br />

cum exemplari litterarum domini episcopi tridentini ad eundem plocensem.<br />

Cartaceo, carte 7. Sigilli aderenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

646


Capsa 42<br />

19. Anno 1520. - Dominicus episcopus portuensis, cardinalis s. Marci et aquilejensis<br />

patriarcha ad dominum Bernardum episcopum tridentinum in causa praecedentiae.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

20. Anno 1520. - Epistolae tres domini Baptistae Baldironi ad dominum episcopum<br />

tridentinum super causa praecedentiae.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigilli aderenti.<br />

21. Anno 1520. - Epistolae duae Iacobi de Banisiis ad dominum episcopum tridentinum in<br />

causa praecedentiae, cum exemplari litterarum Caroli V ea super re.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente.<br />

22. Anno 1520. - Epistolae octo Cristiani Stetner ad dominum episcopum tridentinum in<br />

causa praecedentiae.<br />

Cartaceo, carte 11. Sigilli aderenti.<br />

23. Anno 1520. - Epistolae quatuor domini Antonii Quetta consiliarii Tridenti ad dominum<br />

episcopum tridentinum super causa praecedentiae, una cum instructione pro domino Cristiano<br />

Stetner Romam ituro.<br />

Cartaceo, carte 16. Sigilli aderenti.<br />

24. Litterae variorum N° sex in causa praecedentiae.<br />

Cartaceo, carte 11. Sigilli aderenti.<br />

25. Litterae variorum N° 5 in quibus agitur de quodam episcopo suffraganeo pro tridentino<br />

episcopatu reperiendo.<br />

Cartaceo, carte 8. Parte in italiano. - Il suffraganeo offerto è il servita fra Agostino da Firenze; o il<br />

sacerdote don Cirpiano de Charis napoletano.<br />

26. Consultationes dominorum Alojsii de Albertis iuris utriusque doctoris veronensis et<br />

consiliarii episcopi tridentini et Antonii Quettae iuris utriusque doctoris super praecedentia<br />

episcopi tridentini ante episcopum brixinensem qui tridentino episcopo est postpositus.<br />

Cartaceo, carte 24. Sigillo aderente.<br />

27. Exemplar statutorum ecclesiae brixinensis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 46. Vi sono le date 1485 e 1544. Parte in tedesco.<br />

647


Capsa 42<br />

28. Anno 1539, die 17 martii, Brixinae. - Reverendus dominus Vicentinus episcopus<br />

arbensis et suffraganeus Tridenti ac domini Egidius baro a Vels, Martinus a Boymundt et<br />

Iohannes Ettinger tanquam commissarii et procuratores reverendissimi et illustrissimi domini<br />

Bernardi cardinalis episcopi tridentini accipiunt de manibus capituli brixinensis possessionem<br />

administrationis ecclesiae et episcopatus brixinensis pro eodem domino cardinale Bernardo ad<br />

eundem episcopatum a laudato capitulo postulato.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

648


Capsa 43<br />

CAPSA 43<br />

Status ecclesiasticus in communi (numeri 87)<br />

1. Anno 1270 indictione 13, die mercurii primo intrante ianuario in Bouzano in palatio<br />

episcopatus. - Coram domino Egnone episcopo tridentino dominus Erreldus canonicus de<br />

Soneburch et capellanus domini Ulrici nobilis de Touers resignavit in manibus ipsius domini<br />

episcopi totum suum ius quod habet in capellis s. Marie Magdalene in castro Eppiani et s. Petri<br />

iuxta parochialem ecclesiam s. Pauli de Eppan tam in temporalibus quam spiritualibus nempe<br />

ius spirituale quod habet causa presentationis ab ipso domino episcopo et temporale ab ipso<br />

domino de Touvers.<br />

Pergamena mm 131-134x183. Notaio: Arnoldus domini Federici romanorum. Testimoni: Ianuarius<br />

prior s. Marie Coronate, Vigilius Ermerichus cappellanus, Zacheus notarius.<br />

2. Anno 1284 indictione 12, die 12 exeunte aprili, Tridenti in palatio episcopatus in<br />

presentia Goxalchi decani, Odorici scolastici. - Frater Henricus episcopus tridentinus investivit<br />

honorabilem virum Bernerium plebanum de Tayo et canonicum tridentinum ei committens ad<br />

suam voluntatem notitiam de archipresbiteratu plebium Arssi, Clouzi, Castelfundi et Fundi, s.<br />

Laurentii, Romeni, s. Sisinii, Coredi, Ambli et Smarani, ad habendum et iurisdictionem<br />

exercendum, ingrediendum, audiendum, cognoscendum, examinandum, sentenciandum etc.<br />

cum iure, honore etc.<br />

Pergamena mm 206x147-150. Notaio: Zacheus. Testimoni: Egenus et Hainricus de Termeno.<br />

3. Anno 1297, in vigilia beati Bartholomaei. Datum et actum Luentz. - Albertus Goritiae et<br />

Tyrolis comes, aquilegensis, tridentinae et brixinensis ecclesiarum advocatus ob remedium<br />

salutis et anime sue, abbati, conventui, capitulo seu monasterio s. Georgii in valle Eni<br />

immunitatem concessit ab omni exactione theloneorum suorum.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia del notaio Giovanni Egger chierico brissinese, fatta ad Innsbruck l'8<br />

febbraio 1516.<br />

4. Anno 1306 indictione 4, die sabati 11 iunii. - Datum et actum in Franchefort<br />

moguntinensis dioecesis. - Coram domino Bartholomeo episcopo tridentino presbiter Ubertus de<br />

Ceredano procurator domini Petri de Rallo archipresbiteri plebis Lagari tridentinae dioecesis et<br />

electi in canonicum tridentinum supplicavit eidem quatenus dignaretur talem electionem<br />

auctoritate ordinaria confirmare et alia facere quae ad perfectionem plenam ipsius et suorum<br />

iurium fuerint opportuna. Qui dominus episcopus quia in remotis erat et aliis arduis negotiis erat<br />

occupatus id commisit venerabilibus viris dominis Matthaeo Venerio primicerio s. Marchi et<br />

Nicolao Quirino plebano s. Bassi.<br />

Pergamena mm 254x329. Notaio: Antonius Carnalis de Galarate de Mediolano. Sigillo aderente<br />

vescovile.<br />

5. Circa annum 1230. -Examen testium super quodam statuto sive ordinatione facta ab<br />

episcopo tridentino ne clerici dioecesis tridentinae decanos, archipresbiteros, confratres sine<br />

voluntate domini episcopi eligant quia talis electio specialiter spectat ad eum. Nominantur in<br />

hoc documento membranaceo quod est sine initio et fine, dominus Ulricus de Porta canonicus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

649


Capsa 43<br />

tridentinus, archipresbiter de Banalo qui per dominum episcopum tali beneficio fuit destitutus et<br />

institutus Stephanus sacerdos circa annum 1208, dominus Zanebellus canonicus tridentinus qui<br />

primo parochus in Cleuso, postea in Arco extitit.<br />

Pergamena: tre pezzi uniti mm 820x137; 860x142; 300x130. - Monasterium de Lida, cioè Augea<br />

presso Bolzano (poi Gries). Crf. Huter Franz, Tiroler Urkundenbuch, N° 906.<br />

6. Anno 1444, 17 kalendas novembris, Romae apud s. Petrum. - Eugenius papa IV<br />

Albertinum de Tridino Ordinis Fratrum Minorum sacerdotem eligit, et confirmat episcopum<br />

esiensis ecclesiae per obitum Petri esiensis episcopi vacantem.<br />

NB. Hic postea fuit suffraganeus episcopus in Tridento.<br />

Manca.<br />

7. Anno 1464, 5 kalendas decembris, Romae apud s. Petrum. - Paulus papa II, veronensi,<br />

tervisino episcopis ac decano ecclesiae tridentinae committit quod cum Albertinus exiensis<br />

episcopus, olim parochiali ecclesia sanctorum Felicis et Fortunati de Garduno tridentinae<br />

dioecesis ex eo vacante, quod Conradus olim ipsius ecclesiae rector parochialem ecclesiam s.<br />

Victoris de Tay de Valledenon, ordinaria sibi auctoritate collatam fuerit pacifice assecutus,<br />

ordinaria pariter auctoritate fuerit provisus in commendam, eundem Albertinum in<br />

possessionem intromittant non obstantibus etc. ut statum suum decentius tenere valeat, cum<br />

ecclesia eius exiensis sit in partibus infidelium constituta, nullosque ex ea percipiat fructus etc.<br />

dispensando ut cum dicta exiensi ecclesia possit habere etiam supradictam parochiam.<br />

Manca.<br />

8. Anno 1480, 7 kalendas martii, Romae apud s. Petrum. - Sixtus papa IV in favorem<br />

Georgii electi episcopi exiensis reservat ducentos ducatos auri de camera super fructibus<br />

ecclesiae tridentinae ut statum suum iuxta pontificalis dignitatis exigentiam decenter tenere<br />

valeat, committens domino Iohanni episcopo tridentino et capitulo tridentino solutionem.<br />

Manca.<br />

9. Anno 1480, 7 kalendas martii, Romae apud s. Petrum. - Sixtus papa IV, feltrensi et<br />

sorensi episcopis ac praeposito ecclesiae s. Michaelis de s. Michaele tridentinae dioecesis<br />

committit pro executione praecedentium litterarum super pensione reservata.<br />

NB. Mortuo Albertino esiensi episcopo et suffraganeo tridentino suffectus fuit dictus<br />

Georgius ex ordine Carmelitarum.<br />

Manca.<br />

10. Anno 1480. - Dominus Iohannes episcopus tridentinus pro executione praecedentium<br />

litterarum ex consensu capituli praefato Georgio esiensi episcopo suffraganeo suo, praeter duo<br />

beneficia seu capellas non curatas, scilicet s. Ioannis Baptistae et s. Blasii cum aliquibus<br />

altaribus connexis, quibus praeteriti suffraganei fruebantur, provisionem facit nempe faciendi<br />

expensas ad mensam episcopalem pro persona sua ac duobus famulis ac tenendi equos duos in<br />

stabulo, donec per eum vel successores aliter provisum fuerit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

650


Capsa 43<br />

Manca.<br />

11. Anno 1520, die 16 ianuarii, Tridenti in arce Boni Consilii, presentibus domino<br />

Anthonio de Leudro decretorum doctore canonico tridentino et in spiritualibus vicario, et<br />

Michaele Hess secretario. - Dominus Bernardus episcopus tridentinus constituit suos<br />

procuratores dominos presbiteros Ioannem de Thisis domini cardinalis ss. Quatuor capellanum<br />

et Christanum Stettner consistorii sui in spiritualibus notarium ad consentiendum in manibus<br />

domini Leonis papae X in reservationem annuae pensionis ducatorum 200 auri de camera super<br />

fructibus mensae episcopalis tridentinae in favorem domini fratris Augustini de Florentia<br />

magistri in theologia prioris generalis ordinis Servorum beatae Mariae virginis et hoc in<br />

eventum quod provideatur dignitate episcopali et quod vixerit in offitio suffraganei in civitate et<br />

dioecsi tridentina pontificalia ministraverit.<br />

Pergamena mm 300x350. Sigillo pendente.<br />

12. Anno 1472, die lune post dominicam Iudica, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Iohannes episcopus tridentinus publico edicto in clericos incontinentes, atque in laicos<br />

concubinarios animadvertit, comminatis poenis, et prohibitione solemni facta, ut omnes<br />

mulieres, ancillas ceu massarias procul amoveant, nec unquam amplius relabantur, prout<br />

quosdam fuisse relapsos intellexit contra alterius edicti in antecessum promulgati praeceptum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Notaio: Iohannes Verber.<br />

13. Anno 1512, die prima februarii in civitate imperiali Ratispona. - Dominus<br />

Maximilianus electus romanorum imperator episcopo feltrensi praesentat Udalricum Phnitzing<br />

scribam suum clericum bambergensis dioecesis ad altare s. Iacobi in Delphano [idest Telvana].<br />

Pergamena mm 257x401. Sigillo pendente.<br />

14. Anno 1515, die prima octobris. Datum in oppido Insprugk. - Dominus Maximilianus<br />

electus romanorum imperator domino Laurentio Campegio episcopo feltrensi praesentat<br />

consiliarium et secretarium suum Melchiorem Phintzing ad altare Philippi et Iacobi in ecclesia<br />

parochiali Burgi vallis Suganae feltrensis dioecesis vacans ob liberam resignationem Udalrici<br />

Phintzing fratris praedicti Melchioris.<br />

Pergamena mm 220x337. Sigillo pendente.<br />

15. Anno 1512 indictione 15, die mercurii 24 marcii, in burgo Perzini in Canonica. -<br />

Christophorus Klamer decretorum licentiatus, parochialis ecclesiae beatae Mariae virginis in<br />

Perzino rector, nec non domini Antonii Pizamani episcopi feltrensis vicarius et locumtenens in<br />

spiritualibus generalis tribuit investituram domino presbitero Iohanni Cerrat plebano in Levigo<br />

tanquam procuratori domini Udalrici Phintzing altaris ss. Philippi et Iacobi apostolorum in<br />

ecclesia parochiali beatae Mariae virginis in Telvo inferiori vallis Ausugii feltrensis dioecesis.<br />

Pergamena mm 338x405. Notaio: Leonardus f.q. Laurentii Fondoyer de Caldario habitator Perzini et<br />

scriba in castro Perzini et comes palatinus. Testimoni: presbiter Nalthasar et presbiter Gabriel cappellani,<br />

Udalricus de Trautmanssdorf.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

651


Capsa 43<br />

16. Anno 1467 indictione 15, die 21 augusti, Feltri in episcopali palatio. - Petrus Basso<br />

decanus et canonicus ecclesiae clugiensis et domini Angeli Fasoli episcopi feltrensis et comitis<br />

in spiritualibus et temporalibus generalis vicarius et locumtenens presbitero Iohanni Dachs<br />

dioecesis salisburgensis concedit investituram capellae ecclesiae sanctae Iulianae de Paluto de<br />

prope Levigum et praeterea capellae ecclesiae s. Victoris de Levigo, deputans dominum<br />

presbiterum Iohannem plebanum Calcedranegae feltrensis dioecesis, qui mittat illum in tenutam<br />

et possessionem.<br />

Pergamena mm 235x398. Sigillo aderente perduto. - Vacans per obitum presbiteri Iohannis<br />

theutonici.<br />

17. Anno 1486, indictione 4, die veneris ultima martii, Feltri in episcopali palatio. -<br />

Angelus episcopus feltrensis et comes, vacantem parochialem ecclesiam s. Victoris de Levigo<br />

confert presbitero Marino barrensi regni neapolitani, cuius praedecessor fuerat religiosus frater<br />

Ioannes Baptista de Senis ordinis Minorum illumque per annulum canonice investit.<br />

Manca.<br />

18. Anno 1474, die 22 octobris in Castro Novo vallis Suganae. - Angelus episcopus<br />

feltrensis suo edicto animadvertit in clericos et laicos incontinentes, concubinarios etc. additis<br />

poenis et praescriptis legibus ad reformationem morum opportunis.<br />

Anno 1474, die 16 octobris, Perzini. - Angelus episcopus feltrensis suo edicto mandat<br />

legatorum solutionem aliaque praescribit pro ecclesiarum et hospitalium bonis rite ministrandis.<br />

Eodem anno et die alio edicto animadvertit in dominum presbiterum Stephanum plebanum<br />

Perzini qui cum quadam Elizabeta theotonica aetatis annorum 30 circiter malam ducebat vitam,<br />

praecipiens eandem concubinam expelli.<br />

Eodem anno, die ultima octobris, ex Feltro. - Angelus episcopus feltrensis scribit domino<br />

episcopo tridentino et se iustificat contra obloquentium accusationes quod nempe mandata<br />

fecerit in preiudicium plebisanorum Perzini et totius cleri atque minatus fuerit quod si via iuris<br />

non poterit, intrabit vallem cum 6 aut 7 millibus hominum et illam apprehendet; contra primam<br />

accusationem mittit ipsa edicta ab eo publicata ut supra; secundam autem omnino negat,<br />

asseritque se omnia concordasse cum magnifico domino Iacobo Trap capitaneo Perzini pro<br />

llustrissimo principe Sigismundo.<br />

Cartaceo, carte 7.<br />

1. Ordine dato al pievano Stefano di Pergine dimittendi concubinam.<br />

2. Si accenna alla fabbrica dell'ospedale a Pergine.<br />

3. Pubblicare i matrimoni clandestine celebrata, il giorno di Pasqua.<br />

4. Lettera con sigillo che accompagna i precedenti documenti.<br />

19. Anno 1478 indictione 11, die 21 decembris, Feltri. - Petrus Basso ecclesiarum feltrensis<br />

et clugiensis canonicus domini Angeli episcopi feltrensis et comitis in spiritualibus et<br />

temporalibus vicarius generalis et locumtenens, Nicolao clerico tridentino de Aprovinis<br />

praesentato per dominum Ioannem Anich castrorum Telvanae et s. Petri de Ausugo capitaneum,<br />

ad altare ss. Philippi et Iacobi de Telvo inferiori vacans per renunciationem factam per<br />

dominum Franciscum decanum et canonicum feltrensem, investituram et possessionem predicti<br />

altaris sive capellae concedit.<br />

Pergamena mm 247x470. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

652


Capsa 43<br />

20. Anno 1478, ex Feltro die 4 decembris. - Epistola domini Angeli episcopi feltrensis ad<br />

dominum Iohannem episcopum tridentinum petentis ab eodem ut mandare velit hominibus<br />

Viguli quatenus presbiterum Antonium de Burgasio de Feltro ad vacantem Viguli ecclesiam<br />

detinatum acceptare velint, quemque admittere recusabant, spretis ecclesiasticis censuris.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

21. Anno 1502 indictione 5, die 11 martii in episcopali palatio feltrensi. - Andreas<br />

Trivisanus patritius venetus episcopus feltrensis presbitero Ioanni Taubenmair tribuit<br />

investituram ecclesiae seu capellae sanctae Crucis sine cura sitae in Burgo vallis Euganeae (sic).<br />

Pergamena mm 371x490. Notaio: Gregorius Aemylius presbiter vicentinae diocesis. Sigillo perduto.<br />

- Permuta degli altari della s. Croce e di s. Matteo nella chiesa di Borgo Valsugana; - presbiter<br />

Hieronymus Nauritius.<br />

22. Anno 1524, die 20 novembris, Tridenti in arce Boni Consilii. - Domini Bernardi<br />

episcopi tridentini instructiones praeclare quadragintaduobus capitulis seu numeris<br />

comprehensae pro visitatoribus suae dioecesis et quo ordine debeant officium expedire.<br />

Cartaceo, carte 8. Sigillo aderente.<br />

23. Anno 1641, die 20 martii, Ratisbonae. - Maria imperatrix Carolo Emanueli episcopo<br />

tridentino recommendat fundationem monasterii ordinis Carmelitarum discalceatorum Tridenti<br />

faciendam.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

24. Anno 1642, Tridenti 3 kalendas aprilis. - Episcopi tridentini responsio ad Ferdinandi III<br />

romanorum imperatoris litteras de die 12 martii 1641 super erectione monasterii Carmelitarum.<br />

Se excusat quod non potuerit suae maiestatis intentionem exequi quia haec regio alpina non<br />

patitur novos conventus quibus iam satis abundat, nisi ea lege quod aliunde alimenta petant,<br />

bona immobilia non comparent et a mendicatione abstineant; quas conditiones Carmelitarum<br />

generalis repudiavit implere.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

25. Anno 1642, die 21 maii. - Decretum consilii domini episcopi tridentini super<br />

admissione quinque religiosorum carmelitarum supposito quod effectualiter prius assignetur<br />

census ex quibus pro sustentatione 600 [in margine 400] floreni percipiantur praestita<br />

hypothecaria cautione et sub conditionibus 1. quod impetretur consensus capituli tridentini; 2.<br />

quod bona immobilia non possint acquirere; 3. quod numerum habitantium augere non possint<br />

nisi de sustentatione extra tridentinum territorium sit cautum; 4. quod in casu discessus ecclesia<br />

maneat sub episcopi iurisdictione; 5. quod intra duos menses propositae conditiones acceptentur<br />

et per patrem generalem cum consensu diffinitorii approbentur.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

653


Capsa 43<br />

26. Anno 1642, die 23 maii ex domo. - Matthias Galassus gratias refert domino episcopo<br />

tridentino pro acceptatione patrum carmelitarum in ecclesia beatae Mariae virginis ad Lastas.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. In italiano.<br />

27. Anno 1642, die 23 maii, Tridenti. - Frater Alovisus a s. Ioseph et frater Ioannes Maria a<br />

s. Theresia carmelitae deputati a patre generali pro fundatione monasterii in hac urbe adtestantur<br />

concessionem factam a domino episcopo tridentino habitandi in ecclesia s. Mariae ad Lastas sub<br />

pacto quod intra duos menses acceptentur a patre generali conditiones.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

28. Anno 1642 indictione 10, die 13 iunii, Romae in conventu beatae Mariae de Scala. -<br />

Instrumentum assensus patris generalis et diffinitorii carmelitarum super conditionibus<br />

praescriptis pro fundatione monasterii ad Lastas. Inserta est domini episcopi tridentini facultas<br />

cum praescriptis conditionibus ut supra. Insuper inserta est obbligatio per dominum Matthiam<br />

Galassum facta contribuendi annuatim 400 florenos pro sustentatione quinque religiosorum cum<br />

obligatione bonorum et speciatim suorum praediorum ad Fersinam penes patres capucinos.<br />

Cartaceo, carte 6. Notaio: Franciscus Iacobus Relgius virdunensis. Sigillo aderente.<br />

29. Exemplar privilegiorum a quibusdam summis pontificibus concessorum abbatibus<br />

ordinis Cisterciensis, speciatim quod ab episcopis non possint excommunicari.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del sec. XV. Al verso: producta in concilio constantiensi inter ducem<br />

Fridericum et Georgium episcopum tridentinum anno 1416.<br />

30. Exemplar supplicationis summo pontifici porrectae per oratores abbatis et conventus s.<br />

Iohannis Baptistae in Stams Cisterciensis ordinis brixinensis dioecesis pro obtinenda<br />

confirmatione donationum eidem conventui factarum per Mainardum ducem Carinthiae qui tunc<br />

comes Goritiae et Tirolis cum Elisabeta uxore sua monasterium ipsum in eorum proprio fundo,<br />

videlicet in villa Stams fundaverat, s. Petri prope Tirolim et deinde per bonae memoriae<br />

Brunonem brixinensem in Sals et Egnonem tridentinum episcopos s. Vigilii in Mais, et<br />

quondam Henricum de Ortemburg militem in Wertach curiensis, tridentinae et augustensis<br />

dioecesum parochialium ecclesiarum iuris patronatus ad eos legitime pertinentis cum ipsarum<br />

ecclesiarum filiabus ac omnibus iuribus et pertinentiis suis etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del sec. XV.<br />

31. Exemplar reversalis dandae ab abbate et conventu in Stams capitulo tridentino super<br />

assignatione affictuum decem librarum meranensium pro primariis fructibus ecclesiae in Mays.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del sec. XV.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

654


Capsa 43<br />

32. Anno 1474. - Exemplar decretorum in visitatione ecclesiae de Levigo editorum contra<br />

presbiterum Radolfum Leutig beneficiati qui ebrietatis vitio laborabat; cum epistolis.<br />

Cartaceo, carte 3. Parte in tedesco. - Radolfus Leutig - cappellanus ecclesie s. Iulianae zu Levigo.<br />

33. Anno 1486, die 4 novembris, Romae apud s. Petrum. - Breve Innocentii papae VIII ad<br />

Sigismundum archiducem Austriae in favorem Iohannis Baptistae senensis ordinis Minorum qui<br />

parochiali ecclesia de Levigo quam ex concessione et dispensatione apostolica obtinebat, fuerat<br />

spoliatus per quemdam Michaelem Sagetta assertum capitaneum dicti loci, aliosque laicos.<br />

Pergamena mm 107x402. Sigillo aderente.<br />

34. Anno 1187 indictione 5, die mercurii 8 intrante iulio, in presentia domini Conradi<br />

comitis de Flaun magistri Romani, Wale canonicorum tridentinorum, Amelrigi de Welfsperg. -<br />

Dominus Iohannes abbas monasterii de Piburg per se et suos monachos transegit et finem<br />

irrevocabilem atque decisionem irresolubilem fecit adversus dominam Perchtham svanburgensis<br />

ecclesiae abbatissam de omni lite, nomine octo mansuum quos dictum comitem Conradum sibi<br />

in monte Aldeni dedisse dicebat. Pro quo fine ipsa domina abbatissa 15 libras denariorum<br />

ratisponensis monetae dicto domino abbati dare vadiavit cuius vadie dominus Albertus<br />

tridentinae sedis illustris episcopus fideiussor extitit. Actum in choro s. Marie monasterii de<br />

Owa coram domino illustri Alberto tridentinae sedis venerabili episcopo residente ibidem ad<br />

iustitiam faciendam.<br />

Pergamena mm 275x135-160. Notaio: Albertus. Testimoni: Conradus, Albanus, Federicus,<br />

Bertoldus de Romeno presbiter, Amelricus de Welsperg, Heccardus Garrus, Otto et Fedricus, Gotsalchus<br />

de Winec, Henricus de Rosenpach, Henricus Swarcus de Bauzano.<br />

35. Anno 1272 indictione 15, die 3 intrante madio, Bozani in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Egno episcopus tridentinus investivit dilectum suum consanguineum Meinhardum<br />

comitem tyrolensem et advocatum ecclesiae suae in quadam decima plebis de Lesz curiensis<br />

dyocesis cum omnibus suis pertinentiis ita quod perpetuo et pleno iure ea gaudeat feudali iure.<br />

Pergamena mm 141x276. Sigillo pendente.<br />

36. Anno 1357 indictione 10, die veneris penultimo decembris, Tridenti. - Exemplum ex<br />

authentico relevatum ex licentia domini Bartholomaei de Valesela canonici tridentini in<br />

spiritualibus pro capitulo tridentino nullo residente pastore vicarii generalis, praesentibus<br />

domino Federico Australi canonico tridentino, Clemente de Porcelinis de Padua licentiato in<br />

iure civili.<br />

Anno 1303 indictione 1, die martis 9 intrante aprili, actum publice in Laz. - Vacante per<br />

mortem magistri Rodulfi de Mixina decani ecclesiae tridentinae plebe in Laz curiensis dioecesis<br />

et praesentato ad eandem magistro Agnello olim Valeriani de Tridento nato, ac per episcopum<br />

curiensem approbato, huius commissione illum in tenutam et possessionem corporalem eiusdem<br />

plebis ponit archipresbiter vallis Venuste eiusdem curiensis dioecesis.<br />

Anno 1303, die 5 intrante aprili, datum Curiae. - Syfridus episcopus curiensis magistrum<br />

Henricum dictum Agnellum olim Valeriani de Tridento sibi per dominum fratrem Philippum<br />

episcopum tridentinum praesentatum ad parochialem ecclesiam s. Petri in Leesch vacantem per<br />

obitum magistri Rodolfi de Mixina olim ecclesiae tridentinae decani, de eadem parochiali<br />

investivit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

655


Capsa 43<br />

Anno 1334, die 3 iunii indictione 2. Datum Curiae. - Frater Ulricus episcopus curiensis<br />

Franciscum de Placentia canonicum ecclesiae tridentinae ac rectorem ecclesiae parochialis in<br />

Lecsch de eadem parochiali per mortem magistri Agnelli vacante, cum animarum cura<br />

investivit; mandans archipresbitero vallis Venuste ut ipsum Franciscum tanquam verum<br />

rectorem mittat in corporalem possessionem dictae ecclesiae, eum recipiat et a fratribus sui<br />

archipresbiteratus recipi faciat in confratrem more solito et consueto.<br />

Pergamena mm 430x265. Notai: Petrus f.q. Francisci de Clexio; Stephanus f.q. Guilelmi de Meclo;<br />

Franciscus f.q. magistri Martini sartoris de Avolano.<br />

37. Anno 1332 indictione 14, die 9 intrante iunio, in ecclesia seu plebe s. Petri de Laz vallis<br />

Venuste dioecesis curiensis praesentibus honorabilibus viris presbiteris Ottone vicario in plebe<br />

s. Pauli de Epiano tridentinae dioecesis, Ottocharo vicario in suprascripta plebe de Laz. -<br />

Dominus Henricus de Rallo decanus ecclesiae tridentinae subdelegatus deputatus a domino<br />

Iacobo archidiacono placentino executore deputato a sede apostolica domino Francisco de<br />

Banchis de Placentia canonico tridentino super gratia a summo pontifice Iohanne eidem facta de<br />

beneficio ecclesiastico spectante ad collationem domini episcopi tridentini, induxit eundem<br />

Franciscum in corporalem possessionem dictae plebis s. Petri de Laz pertinentis ad<br />

dispositionem praefati domini episcopi tridentini.<br />

Pergamena mm 285x180. Notaio: Albertus q. Martini de Floriis civis mantuanus.<br />

38. Anno 1432, die 24 februarii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Alexander<br />

episcopus tridentinus domino Iohanni episcopo curiensi, vacante ecclesia parochiali s. Petri in<br />

Letsch per obitum presbiteri Iohannis Last novissimi eiusdem rectoris, cuius praesentatio<br />

episcopo tridentino pleno iure pertinet, honorabilem virum presbiterum Iohannem quondam<br />

Waltheri de Poppfingen capellanum altaris s. Augustini siti in ecclesia cathedrali Tridenti<br />

praesentat, petitque eidem investituram dari.<br />

Pergamena mm 208x271. Sigillo pendente.<br />

39. Anno 1432, feria tertia post Reminiscere. Datum in castro Furstenburg. - Iohannes<br />

episcopus curiensis Alexandro episcopo tridentino super praesentatione ad ecclesiam s. Petri in<br />

Lautsch quam sibi a 40 annis et ultra pertinere asserit idem episcopus curiensis ideoque ante 20<br />

septimanas unum instituit rectorem; sed si alius privilegium habeat, experiatur in iure, quod<br />

cuilibet faciet; attamen ad praesens praesentationem ab ipso episcopo Alexandro factam non<br />

posse adimplere. Addit dominum etiam Fridericum ducem Austrie unum praesentasse, dicendo<br />

praesentationem ad se pertinere, quod sibi videtur extraneum, cum temporibus suis duos ibidem<br />

instituerit absque contradictione cuiusquam.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

40. Anno 1496, decimo kalendas maii, Romae apud s. Petrum. - Alexander papa VI<br />

Rudolfo de Dausen scolari brixinensis dioecesis ad instantiam domini Maximiliani romanorum<br />

regis concedit ut non obstante quod in septimo vel circa suae aetatis anno sit constitutus, possit<br />

praesentari vel eligi ad quodvis beneficium ecclesiasticum etiam canonicale, dumodo curam<br />

animarum non habeat adnexam.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 372x366.<br />

656


Capsa 43<br />

Cartaceo, carta 1. Notaio: Iohannes Rumigkar Bolzani. Copia.<br />

41. Anno 1497 indictione 15, die mercurii 10 maii, in camera prope salam domus s.<br />

Thomae sitae inter Archum et Rippam. - Dominus Vigilius de Fundo civis tridentinus clericus<br />

tridentinae dioecesis constituit procuratores dominum Bartholomeum Helsperger capellanum<br />

altaris s. Agnetis in ecclesia cathedrali s. Vigilii Tridenti et dominum Angelum de Amadeis<br />

diocesis Mantuae habitatorem Tridenti clericos specialiter ad ipsius constituentis nomine et pro<br />

eo simpliciter, pure et libere beneficia simplicia clericatuum in plebe Murii et in plebe de<br />

Leudro et de Stimiaga et de Faurio de plebe Lomassi, in favorem domini Nicolai Maturelli de<br />

Fritiis de Roveredo clerici tridentinae dioecesis plebani s. Mariae de Coredo vallis Annaniae, in<br />

manibus domini Udalrici episcopi tridentini resignandum et expresse renunciandum.<br />

Pergamena mm 363x162-165. Notaio: Bernardinus f.q. Dominici de Ioanonis de Vigo plebis<br />

Lomasii habitator Archi. Sigillo del conte Andrea d'Arco. Testimoni: ser Matheus q. Petri de loris de villa<br />

Montagne vallis Telline, Bartholomeus f.q. Iohannis olim Iacobi de Platis de villa Greve vallis Telline<br />

habitator Rippe, Matheus filius ser Iohannis Blasioli de Murio vallis Lagarine, Iohannes q. ser Iacobi<br />

Paure de villa Bolognani habitator in loco s. Tome.<br />

42. Anno 1504, die 11 septembris, in Lüentz. - Domino Udalrico episcopo tridentino<br />

supplicat frater Iohannes prior localis cenobii in Lüentz ordinis Carmelitarum, ut fratrem suum<br />

Henricum eleemosinam colligere permittat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

43. Anno 1508 indictione 11, die martis 21 novembris, Brixinae. - Dominus Hieronimus<br />

Polsterl legum doctor, canonicus ecclesiae brixinensis et rector parochialis ecclesiae Castrifundi<br />

in valle Ananiae constituit suos procuratores dominos Nicolaum de Newnhaus et Iohannem<br />

Ortwen canonicos ecclesiae tridentinae ad ipsius nomine et pro eo dictam parochialem<br />

ecclesiam in manibus Iulii papae aut domini episcopi tridentini in favorem domini Iohannis<br />

Mellaunger presbiteri tridentinae dioecesis resignandum, renunciandum etc. sub reservatione<br />

pensionis annuae viginti florenorum auri renensis.<br />

Pergamena mm 337x242. Notaio: Cristanus Stettner clericus tridentinus. - In domo habitationis<br />

Federici Cremer notarii et beneficiati capituli brixinensis.<br />

44. Anno 1503, die 26 novembris, Romae apud s. Petrum. - Exemplar Brevis Iulii papae II<br />

in favorem abbatis monasterii s. Antonii de s. Antonio ordinis s Augustini viennensis dioecesis<br />

contra mendicantes qui praetextu capellarum, societatum seu fraternitatum questas facere,<br />

oblationes recipere absque mandato dicti abbatis audent.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

45. Anno 1718, die 17 octobris, Romae apud s. Mariam maiorem. - Clemens papa XI<br />

confirmat suo speciali Brevi ad instantiam domini episcopi tridentini facultatem a Sacra Rituum<br />

Congregatione concessam pro officio et Missa ss.mi sacramenti in dioecesi tridentina iuxta<br />

formam expressam.<br />

Pergamena mm 300x433. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

657


Capsa 43<br />

46. Anno 1659, die 28 septembris. - Inventarium reddituum capellae s. Blasii in plebe<br />

Revodi vallis Annaniae confectum per deputatos homines communitatis Romali ex<br />

commissione multum reverendi domini Ioannis de Michellis decani vallium et archipresbiteri s.<br />

Sisinii.<br />

Anno 1658 indictione 11, die dominico 11 augusti Revodi vallis Annaniae, praesentibus<br />

multum reverendo domino Bartholomeo Pancherio sacrae theologiae doctore et patre Dominico<br />

de Dominicis Romalli heremita s. Blasii. - Instrumentum permutationis factae inter<br />

illustrissimum dominum Christophorum dominum Arsii et dominum Carolum Matthiam<br />

Beltramum civem Tridenti secretarium domini Caroli Emanuelis episcopi tridentini tanquam<br />

agentem seminarii tridentini ex consensu etiam domini Antonii de Martinis a Valle Aperta<br />

archipresbiteri Revodi, de beneficio ss. Lazari et Blasii subtus Romalum in plebe Revodi cum<br />

duplici capella, domuncula et bonis ac redditibus etc. cum affictibus pecuniariis ibi descriptis.<br />

Cartaceo, carte 18 (6 bianche). Parte in italiano.<br />

47. Anno 1678 indictione 1, die 6 iulii in cancellaria castri Tridenti. - Compositio facta<br />

coram domino episcopo tridentino inter dominum Balthassarem Balduinum uti agentem<br />

seminarii tridentini specialiter deputatum et patres congregationis Somaschae super rationibus et<br />

computationibus quae per annos multos fuerant omissae.<br />

Anno 1678 indictione 1, 11 Iulii. - Cenventiones sive capitula 24 pro recto et bono<br />

regimine seminarii tridentini cum pactis initis, qualitatibus alumnorum etc. Item recensio earum<br />

rerum et utensilium quae pro alumnis sunt necessaria et deferri debent.<br />

Cartaceo, carte 16. Notaio: Hieronymus de Martinis.<br />

48. Anno 1531, quinto idus decembris, Oeniponti. - Vincencius Archiepiscopus<br />

Rossanensis ad Ferdinandum imperatorem nuntius apostolicus et orator cum potestate legati de<br />

latere dispensat Christophorum Madrutium canonicum tridentinum ut possit durantibus studiis<br />

in universitate patavina gaudere de fructibus suorum benefitiorum et quod ad subdiaconatus et<br />

diaconatus et postquam 23 aetatis annum attigerit ad presbiteratus ordines tribus dominicis vel<br />

saltem festivis diebus ordinari possit.<br />

Pergamena mm 280x370. Sigillo perduto.<br />

49. Episcopus feltrensis rogat Christophorum episcopum tridentinum quatenus operetur<br />

cum domino Bolchestan nepote suo ut permittat procedere iuridice contra capitaneum castri<br />

Ivani, vicarium in Strigno, copaiudeum, Ioannem Vaccarium aliosque squaces haereticos<br />

anabaptistas atque eos in suis manibus consignari faciat; quod etiam libere auctoritatem suam<br />

contra ecclesiasticos in sua iurisdictione Ivani existentes exercere valeat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

50. Anno 1525, 19 iunii, Tridenti. - Andraeas Amman licentiatus scribit Balthassari de<br />

Waltkirch praeposito quod clerici sint omnibus ludibrio et deliramento praesertim illi qui<br />

lutheranis dogmatibus non adhaerent.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

658


Capsa 43<br />

51. Anno 1560, die 27 maii, Romae. - Dominus Christophorus cardinalis episcopus<br />

tridentinus qui ex dispensatione pontificia ius habebat conferendi beneficia etc. in ecclesiis<br />

salzburgensi, ratisponensi, pataviensi et frisingensi, suum deputat procuratorem dominum<br />

Ludovicum Madrucium electum tridentinum ad ea beneficia conferenda etc.<br />

Pergamena mm 524x346. Notaio: Ioannes Savius. Sigillo pendente.<br />

52. Anno 1572 indictione 15, die sabati 1 martii, Tridenti in contrata s. Mariae Magdalenae<br />

in domo residentiae reverendi somini Francisci Alexandrini iuris utriusque doctoris comitis<br />

pallatini caesarei, canonici, consiliarii ac domini cardinalis et episcopi tridentini in spiritualibus<br />

vicarii generalis qui ob mortem reverendissimi domini Blasii Aliprandini episcopi bellinensis ac<br />

suffraganei in Tridento et nominationem factam a praedicto domino episcopo tridentino in<br />

suffraganeum futurum de persona reverendi domini Iacobi Benutii iuris utriusque doctoris et<br />

ecclesiae parochialis de Calavino rectoris, facta de illo consueta inquisitione, testimonium reddit<br />

super eius qualitatibus quibus erat ornatus ut ad praedictum munus promoveri possit.<br />

Pergamena mm 407x230-233. Notaio: Andrighetus Gaudentus civis tridentinus.<br />

53. Anno 1684, die 27 aprilis ex arce Letovicz. - Exemplar testamenti domini Georgii<br />

Szelepzenii archiepiscopi strigoniensis.<br />

Cartaceo, carte 8. - 50.000 fiorini per i parroci poveri; 12 mila fiorini per i poveri; 60 mila ai Gesuiti;<br />

50 mila al seminario da lui retto; 300 fiorini per ss. Messe ai frati Minori ecc.<br />

54. Anno 1604, die 26 maii, Moguntiae. - Dominus Ioannes Sicardus electus<br />

archiepiscopus moguntinus domino Carolo episcopo tridentino humanissimis litteris suam<br />

electionem annunciat, ac amicitiam exhibet.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

55. Anno 1564, die 16 aprilis, Romae. - Exemplar pontificii Brevis ad salisburgensem<br />

archiepiscopum cui concedit facultatem indulgendi communionem sub utraque specie in sua<br />

dioecesi iis qui pro ea instabunt, secundum regulas ut ibi.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia.<br />

56. Anno 1564, die 14 iunii. - Decretum caesareae maiestatis in quo praescribitur modus et<br />

dantur regulae pro administranda communione sub utraque specie.<br />

Cartaceo, carte 10. Copia.<br />

57. Confirmationes privilegiorum, exemptionum et indulgentiarum factae monasterio sancti<br />

Emerammi ratisponensis a summis pontificibus Ioanne XXII, Benedicto XII, Urbano VI,<br />

Bonifacio VIIII, Alexandro VI.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 3. Copia.<br />

659


Capsa 43<br />

58. Anno 1549, 10 octobris, Tridenti. - Christophorus episcopus tridentinus romanorum<br />

regi commendat nuntios aquileiensis patriarchae propter varia negotia ad ipsum missos.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

59. Anno 1177 indictione 4, 9 septembris, Venetiis. - Fridericus romanorum imperator<br />

ecclesiam s. Mariae ad gratias Brixinae existentem suscepit sub sua imperiali protesctione ad<br />

promerendum beatae Mariae patrocinium interveniente Udalrico aquileiensi patriarcha. Est<br />

exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia della metà del sec. XVI.<br />

60. Anno 1207 indictione 14, Nurnberg. - Philippus romanorum rex Conrado brixinensi<br />

episcopo ad petitionem patriarchae aquileiensis argenti fodinas in suo episcopatu ubicunque<br />

existentes concedit. Est exemplar.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia del sec. XVI.<br />

61. Anno 1572 indictione 15, die sabati 4 octobris. - Instrumentum impositionis primi<br />

lapidis in fundamentis templi erecti ad honorem beatae virginis de Laureto nuncupatae de<br />

Spoleto per dominum Christophorum de Madrutio episcopum tridentinum recensitis etiam aliis<br />

episcopis, canonicis aliisque prioribus civitatis spoletanae.<br />

Pergamena: 4 carte a quaderno. Notaio: Ioannes q. Caesaris a Campania. Sigillo aderente.<br />

62. Anno 1537 indictione 10, die dominica 16 decembris. - Coram reverendis dominis<br />

Iohanne Ripper decano et aliis canonicis, capituloque ecclesiae brixinensis dominus Carolus de<br />

Thuno canonicus brixinensis per suum procuratorem renunciavit suum canonicatum et<br />

prebendam in manibus dicti domini decani et capituli in favorem reverendi ac nobilis viri<br />

domini Christophori Madrutii decani tridentini etc. quae omnia fuerunt admissa etc. data<br />

possessione eiusdem canonicatus et prebendae procuratori praedicti domini Christophori<br />

Madrutii.<br />

Pergamena mm 367x228. Notaio: Iacobus Saumüller brixinensis diocesis.<br />

63. Motus proprius pontificis ibi non nominati in quo concedit anno secundo sui<br />

pontificatus Ludovico baroni Madrutio clerico praeposituram collegiatae ecclesiae s. Viti in<br />

Elwangen per mortem Henrici wormatiensis et frisingensis episcopi cum medietate fructuum,<br />

alia medietate concessa Ottoni cardinali augustensi nuncupato, adiecta etiam facultate<br />

administrandi ecclesiam tridentinam in episcopatu succedendi si ex dispensatione apostolica<br />

cardinalis Christophorus decederet vel renuntiaret etc. Est exemplar. - Pontifex erat tunc<br />

temporis Iulius III ut eruitur ex epistola a cardinale de Augusta Christophoro episcopo tridentino<br />

in qua eum rogat ut illius beneficii seu praepositurae redditus omnes sibi relinquat propter multa<br />

damna, quae passus est.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carta 1. Seconda metà del sec. XVI.<br />

660


Capsa 43<br />

64. Anno 1527, 14 ianuarii in castro Enn. - Andraeas Burgus commendat Bernardo<br />

episcopo tridentino Ioannem Dionisium Baldironum nepotem olim praepositi tridentini pro<br />

beneficio s. Aegidii vallis Sugannae, quo se in studiis iuvare possit. Paulum etiam Baldironum<br />

dicti praepositi pariter nepotem bonis artibus ditissimum et bonis moribus imbutum commendat<br />

ut a serenissimo rege ei obtineat vicariatum Aguileiae.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. - S. Egidius de Ospitaletto.<br />

65. Reccursus Bernardi Illeprandi de Gles clerici tridentini Bononiae studiosi ad summum<br />

pontificem pro canonicatu et praebenda ecclesiae collegiatae s. Mariae virginis in Assundia<br />

Coloniae per mortem Bernardi Schullae.<br />

Cartaceo, carte 2. Bernardus Schulla mortuus in Bononia dum ibi studiis vacabat.<br />

66. Anno 1515, 5 septembris ex Innspruck. - Mathaeus cardinalis gurcensis coadiutor<br />

salisburgensis, imperialis in Italia locumtenens generalis gratias agit Bernardo episcopo<br />

tridentino pro invitatione ad primitias; exprimit desiderium suum interveniendi sed caesareae<br />

maiestatis negotiis impeditus suo nomine mittit ad easdem primitias Sebastianum Sperancium<br />

praepositum brixinensem et secretarium suum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

67. Anno 1522, 8 septembris Tridenti. - Congratulatio Bernardi episcopi tridentini cum<br />

Adriano VI pro suo adventu ex Hispaniis et secuta incoronatione, cui maxime commendat<br />

lutheranae haeresis destructionem.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

68. Anno 1456, 10 octobris Viennae. - Ioannes Hinderpach decretorum doctor praepositus<br />

ecclesiae tridentinae, pataviensis et ratisponensis canonicus resignavit beneficium s. Martini in<br />

ecclesia s. Stephani Viennae in manibus episcopi pataviensis in favorem Heynrici Friburg de<br />

Treysa maguntinensis dioecesis clerici.<br />

Pergamena mm 233 x291. Sigillo perduto.<br />

69. Anno 1543, die 7 martii, Tridenti. - Dominus Christophorus episcopus tridentinus<br />

requisivit a domino cardinali Morono pro concilio legato de latere sibi de persona auditoris sui<br />

prothonotarii domini Ioannis Antonii Galli de Mediolano pro vicario generali et suffraganeo<br />

gratificari, uti factum est et conscripta capitula et conventiones stipendii florenorum 300 auri,<br />

habitationis, utensilium etc. omnibus tribus manu propria subscriptis.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia<br />

70. Anno 1538, die 16 iunii in Wungarten. - Reverendissimo domino Bernardo cardinali et<br />

episcopo tridentino dominus Gervicus abbas monasterii Wingarten ordinis s. Benedicti<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

661


Capsa 43<br />

constanciensis dioecesis ad capellaniam s. Ieorii supra montem iuxta pagum Lena cuius<br />

iuspatronatus ad dictum abbatem, institutio vero ad dominum episcopum tridentinum spectat,<br />

praesentat fratrem Ioannem de Rampsperg.<br />

Pergamena mm 265x328. Sigillo perduto. - Per resignationem Iohannis Ettinger iunioris clerici<br />

augustensis diocesis.<br />

71. Anno 1427, 8 martii. - Alexander episcopus tridentinus delegavit Ioannem de Cavallis<br />

et Hartwicum de Patavia canonicos tridentinos pro visitandis parochiis italicis dioecesis suae et<br />

ad investigandum si haereses pullulent, si simoniaca pravitas committatur, si beneficiati a suis<br />

beneficiis absque facultate sint absentes.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

72. Nomina eorum qui in dioecesi tridentina fuerunt ordinati ab anno 1543 usque ad annum<br />

1551 inclusive.<br />

Cartaceo, carte 45. - Mancano alcune ordinazione del 1548.<br />

73. Udalrici episcopi tridentini litterae circulares ad rectores animarum dioecesis suae in<br />

quibus conquaeritur quod etiamsi in decretis synodalibus praeteriti anni cautum fuerit quo<br />

mulieres concubinas atque alias suspectas e domibus suis eiicerent, tamen eas quidam adhuc<br />

retineant et nullum emendationis signum appareat in magnum scandalum saecularium<br />

personarum. Quare serio mandat omnibus ut quamprimum eas eiiciant sub poena depositionis a<br />

baneficiis suis. Mandat insuper omnibus rectoribus ut inter Missarum solemnia omnibus<br />

denuntient quod concubinas dimittant, qui eas detinent et proprias uxores recipiant sub poena<br />

excommunicationis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

74. Anno 1529, 20 martii, Insprugk. - Ferdinandus Austriae dux facit omnibus subditis suis<br />

tyrolensibus quod cum Bernardus episcopus tridentinus canonicam visitationem per omnem<br />

dioecesim facere intendat ipsi omnem assistentiam et auxilium ei praestent quatenus opus fuerit<br />

et ad talem visitationem admittant absque ulla contradictione et si quis contradicere aut se se<br />

opponere praesumpserit, indignationem suam incurrat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

75. Anno 1496, 4 novembris, Venetiis. - Udalricus episcopus tridentinus vigore statutorum<br />

synodalium mandat omnibus rectoribus animarum quod nullum praesbiterum acceptent aut<br />

retineant in suis parochiis qui non habeat facultatem ab eodem domino episcopo celebrandi et<br />

cum hoc decretum plene executioni non fuerit mandatum, committit presbitero de Corredo<br />

beneficiato cathedralis ecclesiae quatenus occasione accedendi ad parochias pro colligendo<br />

charitativo subsidio mandet omnibus presbiteris sub excommunicationis poena ut termino<br />

decem dierum Tridenti praesentare se debeant cum formatis et licentiam et admissionem petant<br />

celebrandi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

662


Capsa 43<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. - Cum plures religiosi ac presbiteri vagabundi se ad nostram<br />

diocesim reduxerint.<br />

76. Anno 1537, 17 martii, Pragae. - Ferdinandi romanorum regis mandatum omnibus<br />

subditis suis tirolensibus qualiter recipere debeant Bernardum episcopum tridentinum in<br />

visitatione canonica quam facere intendit et eidem in omnibus et per omnia parere et si qui<br />

inobedientes fuerint, vel ei opposuerint quod tunc capitanei et eius locumtenentes sua auctoritate<br />

eos compescant.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

77. Nomina eorum qui in ecclesia tridentina fuerunt ordinati ab anno 1470 usque ad annum<br />

1560. Registrum tamen non est omnium annorum recensitorum. Inter episcopos ordinantes varii<br />

fuerunt patres concilii tridentini.<br />

Cartaceo. Fascicoli come segue:<br />

1. Registrum admissionis sacerdotum in dyocesi tridentina inceptum ab anno 1478. Carte 47.<br />

2. Libretto: Registrum admissionis...1489-1493. Carte 38. -Dogale del 1476 (mm 333x287).<br />

3. Carte 8: visita al clero nel decanato all'Adige del 1489.<br />

4. Carte 8: Registrum ordinationum ab anno 1484-1486.<br />

5. Carte 14: Registro delle ordinazioni: 1488-1492. - Vigneto a Termeno.<br />

6. Registro delle ordinazioni : 1496-1501. Carte 23.<br />

7. Carte 46: Registro delle ordinazioni: 1502-1512.<br />

8. Carte 65: Registro delle ordinazioni: 1517-1537.<br />

9. Carte 23: ordinazioni degli anni 1538-1540. - Lettera dimissoriale da Parma.<br />

78. Anno 1564, 3 augusti ex castro Stenici. - Epistola Fortunati Madrutii capitanei Stenici<br />

ad locumtenentes tridentinos in qua eos certiores reddit quod ad eorum mandatum de<br />

consignanda decima novallium communium ecclesiae seu eius deputatis, domini de Trapp<br />

tempore colligendae messis homines armatos ad dictam decimam praetensam colligendam<br />

miserunt. Quo audito dominus capitaneus per deputatos eam colligere facit mediante persona<br />

vicecapitanei et officialis.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

79. Anno 1593. - Ludovicus episcopus tridentinus constituit suum procuratorem Camillum<br />

Salvatum civem et canonicum Gallesii pro recipienda ratione fructuum et bonorum<br />

administratorum a domino Ioanne Rachel et praesbitero Saragotio de abbatia s. Vincentii<br />

bisontini et s. Petri de Luxovio spectantibus ad dictum dominum episcopum tridentinum una<br />

cum litteris et instructione eidem datis.<br />

Pergamena mm 775x300. Notai: Aprovinus f.q. Stephani de Aprovinis; Ioseph Endrigius.<br />

Testimoni: Henricus Gravius clericus puremundensis diocesis; Leonardus Poppius clericus feltrensis<br />

diocesis; Iohannes Huegen coloniensis diocesis.<br />

Cartaceo, carte 26. Lettere d'affari; istruzione.<br />

80. Casus reservati in dioecesi tridentina in multis a modernis differentes.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2. Sec. XVII. - Dodici casi riservati.<br />

663


Capsa 43<br />

81. Anno 1685, die 17 februarii, Romae. - Sacra congregatio concilii concedit domino<br />

episcopo tridentino prorogationem sex mensium ad sacra limina visitanda.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente.<br />

82. Anno 1650, die 25 septembris in Firstenburg. - Dominus Ioannes episcopus curiensis<br />

cum ex facultate domini episcopi tridentini captivum tenere fecisset presbiterum Iacobum Mersi<br />

ob commissa delicta, idque secutum fuerit in Mais tridentinae dioecesis, litteras suas reversales<br />

tradit conceditque simul ministris episcopatus tridentini ut in dioecesi eius possint pariter<br />

malefactores tenere captivos.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. In italiano.<br />

83. Anno 1670, die 3 septembris. - Dominus Sigismundus Alphonsus episcopus tridentinus<br />

confirmationis sacramentum ministraturus, instructionem populo publicandam edit.<br />

Cartaceo, carte 10. Sigillo aderente. Due copie.<br />

84. Anno 1609, 27 iulii. - Carolus episcopus tridentinus approbavit fundationem factam<br />

1535 a Iulio Stelimauro de Brecio cive tridentino cuiusdam beneficii in Seregnano ad honorem<br />

s. Ioannis Baptistae et licet mandaverit dictus Stelimaurus erectionem novae capellae ad<br />

honorem s. Ioannis Baptistae assignato loco in quo aedificanda sit, tamen dominus episcopus<br />

iussit redificari ecclesiam veterem s. Sabini cum altari s. Ioannis Baptistae; quae capella a dicto<br />

Stelimauro redditibus fuit dotata, sicuti etiam bona relicta sunt a supradicto pro manutentione<br />

sacerdotis etc. Ius praesentandi testator reliquit Hieronymo Cariolo et hominibus de columello<br />

Seregnani, quae auctoritas praesentandi accedente postea consensu cardinalis Christophori<br />

Madrutii fuit aequaliter divisa inter Hieronymum de Roccabruna canonicum tridentinum et<br />

Iacobum fratrem ex una, et Hieronymum de Guarientis ex altera anno 1575, 22 ianuarii.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

85. Preces cleri athesini ad dominum episcopum tridentinum ubi impotentiam et alia<br />

exponit ex quibus par non est ad contribuendum pro nova seminarii tridentini fundatione. Item<br />

expositio domini Ioannis Baptistae Fornasari clerici de congregatione Somasca pro eiusdem<br />

seminarii recta institutione et reformatione. Item eiusdem expositio pro deputanda ecclesia s.<br />

Crucis cum adnexa habitatione pro orphanis recipiendis.<br />

Cartaceo, carte 6. Parte in italiano.<br />

86. Anno 1530, die 15 iulii, Augustae. - Dominus Bernardus episcopus tridentinus suis<br />

locumtenentibus scribit quod cum inter praedecessorem suum et episcopum frisingensem non<br />

modica fuerit differentia super praecedentia, quoniam sedes tridentina praecellit omnes alios<br />

episcopatus positos sub metropolitana salisburgensi etc. hinc iubet ut exquirantur iura, cum<br />

sedis suae dignitatem et praecedentiam tueri velit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

664


Capsa 43<br />

87. Anno 1538 indictione 11, die veneris 6 septembris, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Bernardus cardinalis et episcopus tridentinus requisitus a domino Daniele Mauch<br />

consiliario et secretario domini Georgii episcopi brixinensis super resignatione certarum<br />

pensionum in eventu quod ipse dominus cardinalis consecutus fuerit possessionem episcopatus<br />

brixinensis ad resignationem fiendam per dictum dominum Georgium episcopum etc. Idcirco<br />

coram notario et testibus omni meliori modo, remoto quocumque errore vel sinistra<br />

machinatione, ac quacumque symoniaca labe, libere et simpliciter ac sine aliqua conditione vel<br />

exceptione, non ad effectum praemissum consequendi dictum apiscopatum brixinensem quem<br />

numquam petiit, neque petit aut desiderat, sed ad liberam dispositionem et voluntatem sacrarum<br />

maiestatum renuntiavit et resignavit quascunque pensiones et beneficia cuiuscunque qualitatis.<br />

Pergamena mm 600x358. Notaio: Angelus q. nobilis Iohannis Costede civis tridentinus. Testimoni:<br />

Mathias Heldt vicecancellarius caesareus per Germaniam; Lucius Romulus Pincius iuris utriusque doctor<br />

canonicus trid. et secretarius domini cardinalis, Pangratius Khuen filius Georgii camerarius eiusdem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

665


Capsa 44<br />

CAPSA 44<br />

Capitulum (numeri 136)<br />

1. Anno 1209 indictione 12, die mercurii 12 intrante augusto in Tridento in camera turris<br />

domini episcopi, praesentibus domino Martino archipresbitero lagarensi, domino Bertoldo de<br />

Ninfo vicedomino, domino Petro de Malusco causidico, domino Henrico iudice curie tridentine,<br />

Rodulfo pincerna domini episcopi, Anselmo de Murio, Gislemberto de Pado. - Dominus<br />

Fridericus episcopus tridentinus iure recti feodi investivit Enricum de Vezano filium quondam<br />

Vezanelli recipientem pro se et omnes suos heredes masculos et feminas nominatim de servicio<br />

quod faciebat, seu facere debebat in cooperatura ecclesiae s. Vigilii seu cohoperiendo ipsam<br />

ecclesiam et de banno suarum personarum, exceptis bannis de maleficiis; ita ut amodo in antea<br />

habeant in perpetuum prefatum feodum a domino episcopo et suis successoribus.<br />

Pergamena mm 167x145. Notaio: Ercetus. Testimoni: Aleduxa, Bonavida, Gislenbertus de Pado.<br />

2. Anno 1242 indictione 15, die veneris 13 intrante iunio in civitate Tridenti. -<br />

Instrumentum in quo domini canonici tridentini recensionem faciunt bonorum capitularium,<br />

eaque in quosdam colonellos seu partes dividunt et singulis praebendis suam portionem<br />

attribuunt, incipiendo a praebenda mensae episcopalis. - In principio est maculatum et legi non<br />

potest; in alia autem parte est corrosum et discissum.<br />

Pergamena mm 755-770x528. Notaio: Oto sacri palatii. Scritto su due colonne.<br />

- in surbano iuxta Fersinam apud covalum et insula sarlara.<br />

- Braida de po; molendinum iuxta stupam domini Enrici Tarandi; item molentinum de plebe;<br />

domus Purselle; mons Florozi; de Portoriola; amisera in Aldeno.<br />

Testimoni: Signorutus de Campo, Oto de Brixia, Iohannes iudex, Virzelius notarius.<br />

3. Anno 1246 et 1247. -Examen testium productorum a dominis canonicis tridentinis contra<br />

Albertinum de Serso et Conratum de Portulo sindicos et procuratores hominum et communitatis<br />

Perzini coram domino Alberto iudice faciente rationem per dominum Sodegerium potestatem in<br />

Tridento et episcopatus per dominum Fridericum imperatorem, super lite quae vertebatur inter<br />

dominum Iacobum canonicum tridentinum et sindicum capituli canonicorum tridentinorum de<br />

columpnelo Perzini et Henricum de Petraplana et Senicum de Wadalo sindicos hominum et<br />

communitatis de Po ex una parte et praedictos procuratores de Perzino ex altera pro possessione<br />

montis Flaraci vel Floroci, quem iure proprietatis domini canonici tridentini et iure locationis<br />

perpetualis homines de Po sibi pertinere asserebant.<br />

Pergamene tre unite: mm 692x130; 695x130; 140-145x885. Notaio: Pasquetinus domini Friderici<br />

imperatoris. - In monte Fioraci facere burras, ligna et scandulas et lignamina; Ennerardus de Fontana de<br />

Pao; homines de Pao solvunt fictum canonicis pro dicto monte; Pelegrinus de Panteo; fractas facere in<br />

monte; 300 libbre di formaggio come affitto; homines de Pao circulos faciebant; presbiter Iohannes de<br />

Pao; Iohannes de Morandino de Pao; bestias et oscelizas in eo monte habendo; Elpretus de Gabiolo;<br />

carbonarias ibi faciebant et in eodem ligna et folia, nos de Pao eis illas comburendo. Otolinus f.q.<br />

Enverardi de Vilazano; una manara pignorata.<br />

4. Anno 1247. - Sequitur examen aliorum testium ut N° praecedenti.<br />

Pergamene 6 (probabilmente unite alle tre precedenti di cui contengono il seguito): mm 686x135-<br />

145; 910x80-125; 670x140-165; 790x130-146; 745x100-140; 656x120-130. Notaio Pasquetinus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

666


Capsa 44<br />

Warnerius de Negrano; Paulus de Mura; Ancius banalus; Ganibarius de Pontalto: et unus pignoratus<br />

fuit teotonicus et alius fuit familie domine Belaxate; Iohannes faber de Ultracastello; et vendendo ad<br />

faciendum carbonarias et meliariam [meliaria = carbonaria in dialetto poiàt]; casaras et bestias ibi<br />

tenendo; pignorando homines de Portulo, Serxo et Viaraco et segetes et fratas colligendo eorum quos<br />

fecerunt in dicto monte [i prodotti dei terreni disboscati]; ad faciendum circulos per montem.<br />

Henricus de Braidono dixit: ego scio quod mons et nemus Florocii est et pertinet dominis canonicis<br />

et est hominibus et communitati de Pao iure locationis; capulando; pasculando; segando; casaras et<br />

bestias ibi tenendo et habendo et fictum inde recipiendo, pignorando homines de Portulo, Serso ac<br />

Viarago et Percino et coligendo blavas et fratas facientes fratas in illo monte absque licentia dictorum de<br />

Po. Le cose pignorate venivano messe all'asta a Povo. Sum de communitate de Po et sindicaria.<br />

Vivianus de Pomara: locando dictum montem et nemus ad faciendum carbones et meliaria;<br />

Pelegrinus de Percino: faciendum malgas... qui dicitur Pizolpassus de Perceno.<br />

Iohannes de Costa. Rodulfus et Edolricus Calcader. Odolricus Mazorentus.<br />

5. Extra anno 1250. -Examen testium in favorem dominorum canonicorum tridentinorum<br />

super possessorio pratorum de Festa de Putea. Videtur de iis controversiam fuisse cum domino<br />

Briano de Beseno cui tertia pars dictorum pratorum adscribitur et aliae partes dominis canonicis.<br />

Pergamena mm 700x90-140. - Sum de familia s. Vigilii et vivo ad legem romanam.<br />

6. Anno 1267 indictione 10, die mercurii 15 exeunte augusti, Tridenti in palatio<br />

episcopatus, praesentibus domino Odolrico de Campo canonico tridentino, domino Alberto de<br />

Seyano. - Coram domino Iacobo qui comes dicitur, delegato domini Egnonis episcopi tridentini<br />

et Mainardi comitis de Tirall ecclesiae tridentinae advocati ratihabita est venditio cuiusdam<br />

domus in Tridento pro solutione debita dominis canonicis tridentinis a domino Daniele iudice<br />

filio quondam domini Iohannis iudicis, procurante pro canonicis domino magistro Bonomo<br />

canonico tridentino qui fuit positus in possessionem dictae domus praesentibus Petro de<br />

Cremona et Odolrico de Campo canonicis tridentinis.<br />

Pergamena mm 176-190x310. Notaio: Zanetus sacri palatii.<br />

7. Anno 1273 indictione 1, die 25 maii, Padue in contrata s. Michaelis in domo monasterii<br />

s. Mariae ad carceres. - Dominus Egno episcopus tridentinus infirmus in lecto iacens et nolens<br />

ab intestato decedere, intra coetera legata ordinavit sic dicens: eligimus sepulturam nostram<br />

apud s. Vigilium de Tridento; legamus de bonis nostris supra nostram sepulturam mille libras<br />

veronensium parvulorum ex quibus emi precipimus possessiones et ficta quae sint ad usum<br />

illius sacerdotis qui deputatus fuerit ad officiandum altare ad honorem s. Mariae conditum per<br />

nos in ecclesia s. Vigilii pro remedio animae nostrae et qui ibidem continue residebit, quique sit<br />

bonus et ydoneus per dominum decanum tridentinum semper eligendus. Suprascriptum<br />

documentum fuit ex authentico relevatum auctoritate domini Iuliani de Cadubrio canonici iuris<br />

periti in spiritualibus vicarii generalis domini fratris Henrici episcopi tridentini anno 1326<br />

indictione 9, die 8 ianuarii Tridenti in castro Boni Consilii praesentibus dominis Antonio de<br />

Leudro, Adelperio de Flaveo iudicibus tridentinis et Francischino de Placentia canonico<br />

tridentino.<br />

Pergamena mm 235x200. Copia. Notai: Zacheus; Venturinus q. Antonii de Trechis de Mantua.<br />

8. Anno 1280 indictione 8, die veneris 3 exeunte iunio, Tridenti in capella s. Blasii palatii<br />

episcopatus. - Dominus Gotzalchus decanus, Olricus archidiaconus, Alpretus scriba,<br />

Aldeurardus, Olricus de Campo, Gislembertus, Iacobus plebanus de Mez, Iohannes scriba,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

667


Capsa 44<br />

Franciscus, Rantolfus canonici ecclesiae tridentinae constituerunt dominos Olricum scolasticum<br />

et Ecelinum de Campo eorum concanonicos et in eos compromiserunt suepr electione unius<br />

personae ydoneae in sacerdotali ordine constitutae ad continuam residentiam faciendam in<br />

ecclesia supradicta iuxta statutum per eos factum. Qui domini compromissarii nominaverunt et<br />

elegerunt dominum Gerlacum plebanum ecclesiae de Sarentina sacerdotem ad dictam<br />

prebendam vacantem in canonicum et in fratrem ecclesie tridentine quam electionem dominus<br />

decanus et canonici pari consensu ratam habuerunt.<br />

Pergamena mm 406x158. Notai: Otobellus Wasletus regis Conradi; Aycardus de Amichis de Dosso.<br />

9. Anno 1288 indictione 1, die mercurii 21 intrante aprili, Tridenti in choro beati Vigilii, in<br />

praesentia domini Odorici vicarii plebis Bolzani, Sybconis plebani ecclesie s. Marie in Tridento,<br />

Nicolai plebani Fundi, Bontempi sacerdotis de s. Apolinario, Petri Longi capellani de Formiano,<br />

Iacobi capellani de Pao. - Domini decanus, capitulum et prelati s. Laurentii, augensis, et s.<br />

Michaelis appellationem interposuerunt ad sedem aquilegensem vel apostolicam contra<br />

dominum episcopum Henricum tridentinum contra quodvis gravamen quod inferri ab eo posset<br />

per sententias excommunicationis vel interdicti in civitate et dioecesi tridentina in causa contra<br />

dominum Maynardum comitem Tyrolis cuius procurator pacem vel treguam, atque<br />

restitutionem castrorum et iurium ecclesie tridentine offerebat.<br />

Pergamena mm 633x225-240. Notaio: Zacheus. Testimoni: Iohannes sacerdos de Flemis;<br />

Francischus cappellanus de s. Iorio, Graciadeus legum doctor, Bonazunta iudex, Iordanus de Arcu<br />

Arnoldus de Gaisso, Ebelinus de Borgonovo, Montenarius de Zovo, Iohannes ecclesiasticus s. Vigilii,<br />

Francischus scolaris, Valentinus q. Aycardi notarii. - Gyrardus abbas monasterii s. Laurentii; Hainricus<br />

prepositus augensis (di Gries); Hainricus prepositus s. Michaelis; Iohannes de Bergamo lector, Iacobus de<br />

ordine predicatorum; Hainricus wardianus et Petrobonus de Padua de ordine Minorum apud Tridentinum;<br />

fratres Bonacursius de Verona et Ugolinus de Bononia de ordine heremitarum apud Tridentum.<br />

10. Anno 1303 indictione 1, die martis 8 intrante octubri, in ecclesia beati Vigilii,<br />

praesentibus reverendis viris dominis fratribus Bonomino de Godio et Pellegrino de Tridento<br />

ordinis Minorum. - Quia scandalum maximum fuerat suscitatum inter dominum Gislenbertum<br />

de Campo decanum, et capitulum ecclesiae tridentinae ex una parte et dominum Gualengum<br />

vicarium domini fratris Philippi episcopi tridentini ex altera super eo quod dicebat dominus<br />

decanus se esse in possessione nomine dicti capituli exercendi iurisdictionem in clericis civitatis<br />

Tridenti eiusque dioecesis spectantem ad capitulum antedictum et dictus dominus vicarius<br />

asserebat omnem iurisdictionem eorumdem clericorum spectare a dominum episcopum, ad<br />

sedandum scandalum dictum ad instantiam mediatorum idem dominus vicarius promisit quod<br />

supersederet, nec se intromitteret de clericis dictarum ecclesiarum principaliter, nisi dominus<br />

episcopus vel alius superior aliud demandaret, et dominus decanus promisit iurisdictionem<br />

ipsius vicarii nullatenus impedire.<br />

Pergamena mm 208x140. Notaio: Riprandus sacri palatii filius Bonomi iudicis de Tridento. Altri<br />

testimoni: Antonius de Leudro et Odorici iudices; magister Agnellus et Delaidus de Noarna notarii.<br />

11. Anno 1313 indictione 11, die 22 aprilis, Tridenti prope ecclesiam s. Vigilii. - Dominus<br />

Antonius clericus de Randena pro se ipso et tanquam capellanus et rector ecclesiae s. Iohannis<br />

subtus episcopale palatium tridentinum sitae fecit dominum Floriamontem canonicum<br />

mantuanum suum procuratorem, specialiter ad regendum, procurandum et gubernandum<br />

praedictam ecclesiam s. Iohannis eiusque res et bona.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 451x135-142. Notaio: Iacobus qui dicitur Squalus.<br />

668


Capsa 44<br />

12. Anno 1320 indictione 3, die veneris penultimo madii in Rouredo vallis Lagarinae<br />

tridentinae dioecesis in salla domus infrascripti domini Aldrigeti. - Ibique nobilis miles dominus<br />

Aldrigetus filius quondam domini Federici de Castrobarcho et nobilis dominus Gulielmus nepos<br />

eius filius quondam domini Azonis de Castrobarcho tanquam heredes domini Gulielmi<br />

quondam domini Azonis excellentis militis de Castrobarcho eorum patrui et tanquam patroni<br />

infrascripte capelle et altaris, constituerunt dominum Petrum archipresbiterum plebis s. Mariae<br />

de Lagaro suum procuratorem specialiter ad praesentandum dominum presbiterum Tridentinum<br />

filium Zuanini de Tassulo vallis Ananie coram domino episcopo et capitulo tridentino in<br />

capellanum et officiatorem capellae et altaris constructorum in ecclesia beati Vigilii civitatis<br />

tridentinae per dictum quondam dominum Guilielmum de Castrobarcho.<br />

Pergamena mm 233x212. Notaio: Cristianus de Rovredo. Testimoni: Ognabenus qui dictur Bixofus<br />

filius Bertolamei de Rovredo, Benaduxius notarius de Rovredo.<br />

13. Anno 1331 indictione 14, die 5 decembris in ecclesia tridentina, praesentibus domino<br />

Simone plebano plebis de Castrofundo etc. - Domini Henricus de Rallo decanus, Ubertus de<br />

Parma, Ottebellus de Campotridentino, Fulcerius de Coneglano, Philippus de Bechadello de<br />

Bononia et Rolandinus de Bononia, Francischinus de Placentia et Federicus de Mantua canonici<br />

ecclesiae tridentinae constituerunt suum procuratorem dominum Iohannem de Brixia eorum<br />

concanonicum specialiter ad appellandum a quibusdam litteris et processibus tam impetratis<br />

quam impetrandis contra dictos dominos decanum, canonicos et capitulum tridentinum.<br />

Pergamena mm 277x170. Notaio: Venturinus q. Anthonii de Trechis de Mantua. Testimoni:<br />

Heberardus et Federicus cappellani eiusdem ecclesie; Symon q. Symonis de Gardulis clericus.<br />

14. Anno 1390 indictione 13, die 29 septembris. - Instrumentum ellectionis per<br />

compromissum factae a domino Bartholomeo abbate s. Laurentii de persona domini Georgii<br />

prepositi viennensis ecclesiae s. Stephani in episcopum tridentinum sub die 3 octobris<br />

expeditum a capitulo tridentino pro consensu a domino electo obtinendo.<br />

Manca.<br />

15. Anno 1390 indictione, die sabati 13 augusti, Tridenti in ecclesia cathedrali s. Vigilii. -<br />

Appellatio interposita a capitulo tridentino et a fratribus Alemanis, Cruciferis aliisque ad<br />

summum pontificem contra exactiones et provisiones, pretendente domino legato pontificis<br />

impositas et cum gravamine ut ibi.<br />

Pergamena mm 665x515. Notaio: Antonius filius ser Bertolasii de Borgonovo. Testimoni: Iohannes<br />

q. ser Marchi de Belenzanis de Tridento; Vigilius q. Ognabeni de Guayneriis de Tridento; Pecinus q.<br />

Paganini de Vigulo Vatario; Gabrielotus sartor q. Federici dicti Ferlini de Perzino. - frater Franciscus de<br />

Feraria prior monasterii s. Laurentii ordinis predicatorum; frater Nicolaus de Mantua guardianus<br />

conventus et ecclesie s. Francisci ordinis Minorum; frater Basilium de Tervisio prior monasterii s. Marci<br />

de Tridento ordinis fratrum heremitarum; Franciscus notarius f.q. Martini de Avolano; Simon q. Tuini<br />

notarii notarius de Campo. - frater Bartolomeus de Camarino prior monasterii seu hospitalis sancte Crucis<br />

prope Tridentum; Albertus notarius q. ser Negrati de Sacho sindicus monasterii monialium s. Clare prope<br />

Tridentum ecc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

669


Capsa 44<br />

16. Anno 1392 indictione 15, die sabati 21 decembris, Tridenti in ecclesia cathedrali. -<br />

Cum consuetudo longeva existat in dicta ecclesia praebendam defuncti vel cedentis canonici<br />

posse adoptari a canonicis aliis, propria dimissa, domini canonici unanimiter ob reverentiam<br />

domini Iohannis Reuter decretorum doctoris et prothonotarii domini Georgii episcopi tridentini<br />

et canonici dixerunt se nolle adoptare; hinc ipse praebendam vacantem per mortem domini Petri<br />

de Brixia ultimi et immediati canonici prebendati, adoptavit et prebendam suam quam obtinebat<br />

in dicta ecclesia dimisit, salvis iuribus.<br />

Pergamena mm 298x195-200. Notaio: Iacobus filius Petri de Revo vallis Ananie. Testimoni:<br />

Bertolameus de Bononia decretorum doctor abbas s. Laurentii; Martinus notarius f. Francisci notarii de<br />

Avolano; Antonius notarius f. Bertolaxii de contrata Burgonovi.<br />

17. Anno 1446 indictione 9, die mercurii 8 iunii, Tridenti, praesentibus venerabili et<br />

egregio iuris utriusque doctore domino Francisco de Bossis de Mediolano decano et canonico<br />

tridentino, domino Melchiore de Facinis de Padua vicario in temporalibus Tridenti, Iacobo<br />

quondam domini Siconis de Ivano, Bonaventura quondam ser Marci de Calapinis, Odorico<br />

quondam ser Federici de Paho, Iohanne Paulo quondam ser Odorici Stratemperger omnibus<br />

civibus tridentinis. - Reverendus pater dominus Tiboldus Wolchenstainer canonicus tridentinus<br />

alias electus per capitulum ecclesiae tridentinae in episcopum et dominum tridentinum et<br />

confirmatus per basiliense concilium ex certis causis bonisque respectibus pro utilitate et statu<br />

tranquillo illustrissimi principis domini Sigismundi ducis Austriae, comitis Tyrolis et ecclesie<br />

tridentine advocati etc. nec non totius patrie comodo, constituit suos procuratores dominum<br />

Iohannem Theurl abbatem s. Georgii in Monte prixinensis dioecesis et dominum Leonardum<br />

Bismar plebanum Tirolis curiensis dioecesis specialiter et expresse ad resignandum et<br />

cedendum in manibus basiliensis concilii omne ius quod habet in ecclesia tridentina et eius<br />

episcopatu praetextu electionis de ipso facta et promisit dominis Ulrico Advocato de Amacia<br />

comiti Kirchpergi capitaneo terre Athesis, Pernzivalo Hanenberger, Michaeli de Coredo,<br />

Ioachino de Montagna consiliariis dicti domini ducis, ac iuravit ad sancta Dei evangelia in<br />

manibus domini Andree Prenberger canonici electi ecclesie tridentine non removere, nec<br />

revocare procuratores suos constitutos ad renunciandum.<br />

Pergamena mm 490x265-270. Notai: Lucas f. magistri Iohannis Luce de Lippis de Tridento;<br />

Cristoforus q. Antonii notarii de Molveno; Leonardus f.q. Iohannis notarii de Cimbria; Antonius de<br />

Brezio q. Gotmanini de Tridento; Franciscus q. Ianesi de Fundo. Testimoni: Tomeus medicine doctor;<br />

Iacobus q. Siconis de Ivano; Bonaventura q. ser Marci de Calapinis de Tridento; Odoricus q. ser Federici<br />

de Paho; Iohannes Paulus q. ser Odorici Sratemperger; Leonardus notarius de Pinedo q. Iohannis notarii.<br />

18. Anno 1446 indictione 9, die mercurii 21 septembris in opido Merano curiensis<br />

dioecesis. - Dominus Leonardus Bismar plebanus Tirolis procurator venerabilis et egregii viri<br />

domini Theoboldi Wolckenstainer decretorum doctoris et ecclesiarum tridentinae et brixinensis<br />

canonici substituit procuratorem dominum Iohannem Bertell de Sultzpach licentiatum in<br />

decretis clericum ratisponensis dioecesis ad renunciandum coram basiliensi concilio etc. ut N°<br />

praecedenti.<br />

Pergamena mm 221x317. Notaio: Conradus Wedelwitz clericus magdeburgensis. Testimoni:<br />

Wolfgangus Primbasser de Salma presbiter salisburgensis diocesis et ambonista in Merano; Berchtoldus<br />

pistor de Hahenwart presbiter augustensis diocesis cooperator divinorum in Merano; Leonardus Feudell<br />

de Aicha clericus augustensis diocesis.<br />

19. Anno 1446. Datum Basilee 16 kalendas novembris. - Abdicatis Theobaldo<br />

Wolchenstainer et Benedicto abbate electis episcopis tridentinis per eorum renunciationem,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

670


Capsa 44<br />

basileensis synodus ex consensu capituli tridentini eligit dominum Georgium Hagk in<br />

episcopum tridentinum.<br />

Manca.<br />

20. Anno 1450. Datum Romae apud s. Petrum pridie nonas maii. - Nicolaus papa V, cum<br />

Benedictus abbas s. Laurentii olim electus tridentinus propter cessionem regiminis ecclesie<br />

tridentine nimium dispendium pateretur et dominus Sigismundus dux Austriae cum nonnullis<br />

aliis nobilibus dicto abbati promiserint quod dominus Georgius episcopus tridentinus ipsi abbati<br />

pensionem annuam 400 florenorum auri de camera singulis annis persolveret et prebendam in<br />

ecclesia tridentina nec non parochialem ecclesiam vallis Flemarum haberet; nunc vero idem<br />

episcopus Georgius suum cum numquam prestiterit nec prestare intendat assensum, quinymo ex<br />

premissis sentiat se et ecclesiam suam gravari, petatque prefatos ducem et nobiles a dicta<br />

promissione absolvi attendens dictus papa talem promissionem absque consensu episcopi<br />

invalidam fuisse et esse indignum quod idem abbas multam ex cessione predicta recipiat<br />

recompensam, liberat plenarie omnes a tali promissione quomodolibet facta, etiam iurata.<br />

Manca.<br />

21. Anno 1517. Datum Romae apud s. Petrum pridie nonas maii. - Leo papa X episcopo<br />

tridentino et Ludovico Balzano canonico tridentino committit quod simul vel divisim iustitiam<br />

administrent Nicolao quondam Iohannis de Castrobarcho super eo quod heredes quondam Pauli<br />

de Lietenstainer ac quidam alii clerici et ipsi episcopo tridentino subiecti laici eidem iniuriantur<br />

super quibusdam possessionibus in dioecesi tridentina consistentibus, aliisque proventibus ad<br />

eum ratione legati dicti Iohannis et donationis quondam Mathei de Castrobarco factis ac alias<br />

spectantibus.<br />

Manca.<br />

22. Anno 1527, die 29 ianuarii in oppido Triglio. - Ferdinandus rex, archidux Austrie,<br />

comes Tirolis etc. domino Bernardo episcopo tridentino vel eius in spiritualibus vicario ad<br />

praeposituram ecclesiae tridentinae vacantem per obitum Baptistae Baldironi, cuius ius<br />

patronatus ad eum tanquam comitem Tirolis pleno iure spectare dignoscitur, Hieronymum<br />

Ritium doctorem et serenissimae consortis suae phyisicum presentat instituendum et<br />

investiendum.<br />

Pergamena mm 295x367. Sigillo perduto.<br />

23. Anno 1537. Datum Romae apud s. Petrum die 19 februarii. - Exemplar notissimae<br />

Bullae Pauli papae III super numero et qualitatibus etc. canonicorum ecclesiae tridentinae.<br />

Manca.<br />

24. Anno 1540, die 13 novembris, Tridenti in sacristia capitulari. - Ludovicus de Balzanis,<br />

totumque capitulum ecclesiae tridentinae reversales litteras domino episcopo tridentino tribuunt<br />

super restitutione ad eius libitum vel etiam illius successorum facienda de libris investiturarum<br />

et iurium ecclesiae tridentinae prout ibi recensentur, qui libri apud idem capitulum fuerunt<br />

depositi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

671


Capsa 44<br />

Pergamena mm 434x508. Sigillo pendente. - Si tratta dei volumi del codice clesiano in mano al<br />

Capitolo, messi in una cassa con tre chiavi: sono elencati i libri feudali dal vescovo Quirini fino al<br />

Madruzzo.<br />

25. Anno 1635 indictione 3, die lunae 25 iunii, Tridenti, in aedibus nobilis domini<br />

Balthassari de Rochabruna. - Transactio facta per dominos Gulielmum episcopum brixinensem<br />

et Thobiam liberum baronem ab Haubitz commissarios caesareos inter dominum episcopum<br />

tridentinum et capitulum ecclesiae tridentinae super litibus et controversiis vertentibus in<br />

materia administrationis episcopatus et bonorum.<br />

Manca.<br />

26. Anno 1509 indictione 12, die martis 27 februarii in ecclesia katedrali s. Vigilii de<br />

Tridento. - Dominus Lazarus Langenmantel vicarius in Trameno tanquam procurator Georgii in<br />

Pruna sive a Fonte de Epiano pretio renensium 70 refutavit in manibus dominorum Antonii de<br />

Fatis de Trilaco decani, Michaelis de Mantua, Antonii de Leudro, Iohannis Orttwein, Ludovici<br />

de Balzanis et Symonis de Filipinis canonicorum tridentinorum omne ius quod dictus Georgius<br />

habebat in bonis ibi descriptis immobilibus iacentibus in pertinentiis Epiani ad hoc ut investire<br />

debeant Iohannem Hastar.<br />

Pergamena mm 530x255-350. Notaio: Antonius q. Iacobi Carioli.<br />

27. Anno 1492, die 18 iunii in civitate augustensi. - Maximiliani romanorum regis ad<br />

Innocentium pontificem summum litterae in favorem episcopi tridentini nempe ut hunc liberet a<br />

pensione cardinali Ursino concessa super bonis ecclesiae tridentinae.<br />

Pergamena mm 282x322.<br />

28. Anno 1488 et sequentibus. - Brevia apostolica, epistolae et alia acta in causa pensionis<br />

impositae super bonis ecclesiae tridentinae in favorem cardinalis Ursini, quam pensionem<br />

episcopus tridentinus Udalricus merito persolvere recusabat.<br />

Cartaceo, carte 108. - Copia degli atti in latino e traduzione degli stessi in tedesco.<br />

29. Anno 1482. - Processus sive acta coram sancta sede in causa episcopi tridentini contra<br />

Vigilium de Negrellis canonicum tridentinum qui tanquam rebellis est habitus et vitiaverat<br />

apostolicas litteras, sigilla etc. aliaque crimina patraverat. (Cfr. capsa 40/41.)<br />

Cartaceo, carte 162. Notaio: Georgius Pissel clericus bambergensis diocesis et scriba. Magister<br />

Alovisius de Mediolano est fabricator prefatarum monetarum; Vigilius et socii suspecti et accusati de<br />

Alchimia; si nota un antagonismo nazionalista tra i canonici italiani e tedeschi.<br />

30. Anno 1504. - Epistolae 7 in causa habita in curia romana inter dominum Antonium de<br />

Fatis et Simonem de Negrellis super ius ad praebendam canonicalem in ecclesia tridentina;<br />

Negrello tandem cedente et prioris ius manifestum confitente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 9. Sigilli aderenti.<br />

672


Capsa 44<br />

31. Anno 1485 indictione 3, die veneris 28 ianuarii. - Statuta et ordinamenta facta et iurata<br />

a capitulo ecclesiae brixinensis.<br />

Cartaceo, carte 10. Copia sec. XVI.<br />

32. Anno 1522. - Articuli per oratores serenissimi principis Ferdinandi ab Adriano papa<br />

impetrandi pro conservando iure et privilegiis principum Austriae nec non pro obtinenda<br />

perpetua securitate et quiete patriae tridentinae et reliquarum Austriae provinciarum. - Accedunt<br />

motiva eorumdem articulorum in lingua germanica.<br />

Cartaceo, carte 18. Parte in tedesco.<br />

33. Exemplar antiquum urbarii affictuum et reddituum capituli tridentini in Trameno et<br />

circumstantiis.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

34. Anno 1466 indictione 4, die mercurii 9 iulii, Romae. - Exemplar instrumenti<br />

protestationis factae per dominum Iohannem episcopum tridentinum super denegatione<br />

Bullarum in forma comuni expeditarum in cancellaria, et extra.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia coeva. - Più una carta.<br />

35. Anno 1500, die 15 februarii. - Coram domino Udalrico episcopo tridentino Paulus de<br />

Crottis archidiaconus tridentinae ecclesiae praetendit stallum et praecedentiam ante dominum<br />

Udalricum Kneussl praepositum tridentinum allegando consuetudinem et ius anterius.<br />

Cartaceo, carte 2. Firmato dal notaio W. Rottaler segretario del vescovo.<br />

36. Anno 1521, die 21 febrauarii, Wormatiae. -Extra manu domini Bernardi episcopi<br />

tridentini notatur = Copia privilegii noviter a Carolo imperatore impetrati Wormatiae per<br />

capitulum nostrum Tridenti nobis insciis = in quo privilegio per dominum Iacobum decanum<br />

obtento imperator in suam caesaream et archiducalem salvaguardiam recipit capitulum eiusque<br />

bona et iura et omnibus aliis privilegiis frui vult, quae per Fridericum II, Carolum IV ac<br />

Sigismundum eius filium universo clero concessa fuerunt.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

37. Anno 1525. - Capitula extracta ex statutis editis anno 1525 tempore tumultuantium,<br />

quae videntur adversari libertati ecclesiasticae et contra honestatem esse.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

673


Capsa 44<br />

38. Anno 1558, die 19 novembris. - Placet caesareum super numero, natione et origine<br />

personarum, quae canonicales praebendas in ecclesia tridentina tenent, iuxta expositionem<br />

Caesari factam per cardinalem tridentinum mediante Francisco Alexandrino nuncio episcopali.<br />

Cartaceo, carte. 2. Sigillo aderente.<br />

39. Anno 1497, die 8 martii ex oppido Insprugg. - Maximiliani romanorum regis ad<br />

dominum Ascanium tituli s. Viti in Macello diaconum cardinalem credentiales litterae in<br />

favorem dominorum Ioannis Ripper iuris utrisque doctoris et Nicolai de Neuhaus canonicorum<br />

ecclesiae tridentinae atque oratorum domini episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

40. Circa annum 1500. - Supplices litterae Pauli de Crottis archidiaconi tridentini ad<br />

caesaream maiestatem contra dominum Udalricum Kneussl praepositum tridentinum pro stallo<br />

ut supra N° 35.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

41. Fasciculus scripturarum in latino et germanico in causa ecclesiae tridentinae quod<br />

nempe ipsa contineatur et comprehensa sit sub compactatis nationis germanicae et eiusdem<br />

nationis privilegiis uti debeat.<br />

a) Pergamena mm 266x332. Sigillo danneggiato. Anno 1490 in civitate Wespremiensi. Lettera di<br />

Massimiliano imp. al vescovo di Trento.<br />

b) Pergamena mm 252x358. Innsbruck. Anno 1466. Lettera di Sigismondo conte del Tirolo al Papa<br />

Paolo II.<br />

c) Cartaceo, carte 48.<br />

Elenco dei benefici della diocesi di Trento per Longum Atesim: Caldaro, Appinao, Terlano: sec.<br />

XV.<br />

- Protesta dell'Hinderbach contro la sede apostolica riguardo alle compattate. Sigillo aderente.<br />

- Lettera di Federico imp. ai cardinali: in Novacivitate 30 maggio 1466.<br />

- Lettera di Federico imp. a Giovanni cardinale di s. Angelo: in Novacivitate 22 aprile 1466.<br />

- Articuli impetrandi apud sanctam Sedem apostolicam pro ecclesia tridentina: in Vienna,<br />

1533.<br />

- Lettera di Sigismondo conte del Tirolo al card. Bernardo: Innsbruck 3 luglio 1466.<br />

- Lettera di Sigismondo al card. Guglielmo.<br />

- Lettera al vescovo Bertoldo di Magonza al vescovo Frundsberg: Aschaffenburg, 25 luglio<br />

1488.<br />

- Lettera del vescovo Bertoldo al card. Francesco: Aschaffenburg, 25 luglio 1488.<br />

- Lettera del vescovo Bertoldo al papa Innocenzo VIII: Aschaffenburg, 25 luglio 1488.<br />

- 2 lettere di vescovi di Germania: Coblenza, 4 ottobre 1492.<br />

- Lettera di Federico imp.: Lynntz, 28 giugno 1482.<br />

Altre lettere. Benefici della diocesi di Bressanone: inizio sec. XVI.<br />

42. Anno 1689. - Actus apprehensae sessionis et voti episcopatus ac principatus tridentini<br />

in comitiis ratisbonensibus per dominum Ioannem Adamum a Saur nomine capituli tridentini<br />

sede episcopali vacante.<br />

Cartaceo, carte 6. Due lettere. In tedesco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

674


Capsa 44<br />

43. Anno 1693, die 10 martii. - Reversale capituli tridentini occasione condemnationis<br />

factae cuiusdam Petri Bazanellae a Sovero super sala pretorii, quod nempe nullum inde ius sit<br />

acquisitum similes actus publicandi in eodem loco.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

44. Accusationes domino episcopo tridentino praesentatae a capitulo tridentino contra<br />

suffraganeum simul et vicarium ipsius domini episcopi.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

45. Accusationes contra quemdam vicarium Tridenti in temporalibus.<br />

Cartaceo, carte 4. Accuse contro il vescovo suffraganeo (non contro il vicario in temporalibus).<br />

46. Quaedam adnotationes pro reformatione chori et capituli tridentini.<br />

Cartaceo, carte 4. Inizio sec. XVI (1508-1514).<br />

Primo expedit ut episcopus semper sit prout est alemanus et devotus et bonus ecclesiasticus.<br />

2° Decanus alemanus. 3° Prepositus sit alemanus. 4° Archidiaconus quoque.<br />

Canonici 18, dottori o licenziati e 12 almeno siano veri alemani; 2 soli trentini.<br />

13° Habeatur bonus magister schole qui sit doctus in gramatica et musica, saltem baccalaureatus<br />

alicuius universitatis; habeat bonum salarium pro laboribus chori, absque lucro schole, ad minus Renenses<br />

50, et mensam in castro post finem officii et quod non sit adstrictum ire ad s. Petrum.<br />

15° Curandum habere scolares plures quia bona scola bonum chroum facit, inter quos pauperes<br />

habeant mensam in scolis.<br />

16° Edificetur schola melior retro in turri q. domini Archangeli cum cameris et lectisteriis<br />

necessariis pro magistro succeritore, locatur scolariis pauperibus ut simul cohabitent.<br />

17° Fuit provisio de libris pro choro necessariis, psalterii, antifonalia, gradualia.<br />

20° Mansionarii duo sint boni cantores et bene vociferati in vocalibus concordantes.<br />

25° Ut erigatur studium Tridenti doctores duo qui legant textum iuris civilis et duo qui legant in<br />

humanitate.<br />

47. Statutum et ordinationes episcopi et capituli ecclesiae brixinensis super divino cultu in<br />

iam dicta ecclesia debite observando.<br />

Cartaceo, carte 12. Inizio sec. XVI.<br />

48. Anno 1661, die prima iulii, Tridenti in negotio Ioannis Fiorese. - Antonius Bareza<br />

notarius Strigni actuarius archiducalis ex officio et nomine domini Petri Ceschi de s. Cruce<br />

commissarii archiducalis in controversia inter capitulum tridentinum et dominos de Castro<br />

Barco subdelegatus caesareus et archiducalis locavit per triennium Dominico Tonolo de<br />

Cavedino cauponam et pontem Sarchae cum omnibus iuribus, bonis, horto, manso etc. ad ea<br />

pertinentibus pro annuo ficto renensium 250.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

675


Capsa 44<br />

49. Citationes factae diversis personis a capitulo sede vacante et a Iosepho Victorio<br />

episcopo tridentino ad comparendum in dictis diebus.<br />

Cartaceo, carte 39.<br />

18 citazioni del vescovo Alberti (1693-1695); 21 citazioni del Capitolo del Duomo (1691-1697).<br />

50. Anno 1537, die 19 februarii, Romae. - Paulus III pontifex maximus ad instantiam<br />

Ferdinandi regis et Austriae archiducis ac Bernardi episcopi tridentini confirmavit decretum<br />

Sixti et Clementis praedecessorum quod videlicet duodecim canonici sint nobili genere nati, aut<br />

in theologia seu iure magistri vel licentiati, aut per quinquennium in universitate privilegiata<br />

studuerint et in ea ad magisterium, doctoratum vel licentiaturam per rigorosum examen promoti<br />

fuerint, germani ex utroque parente linguam germanicam sufficienter loquentes, iurisdictioni<br />

mensae episcopalis tridentinae aut ditioni temporali archiducis Austriae immediate subditi, seu<br />

ex familiaribus episcopi vel archiducis. Alii sex sint itali episcopo tridentino immediate<br />

subiecti, tres sint magistri vel licentiati, alii tres licet non sint nobiles, aut graduati, tamen ex<br />

bonis parentibus sint geniti et bonis moribus instructi.<br />

Cartaceo, carte 4. A stampa.<br />

51. Anno 1531, ultima aprilis, Gandavi. - Carolus romanorum imperator scribit Bernardo<br />

episcopo tridentino quod Paulus comes exul patavinus post erreptum patrem et omnes suas<br />

fortunas nihil ei solatii relictum sit, nisi numerosa proles. Quare cum eumdem adiuvare<br />

desideret se scripsisse ait decano tridentino eidemque pro primo canonicatu vacaturo, unum ex<br />

illius filiis commendat, unde etiam eumdem dominum episcopum, ut sese interponat pro<br />

obtinendo uni ex illius comitis filiis primo vacaturo canonicatu rogat, rem gratissimam<br />

facturum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto. Firma di Carlo V.<br />

52. Anno 1628, 15 martii. - Testamentum Caroli cardinalis Madrutii episcopi tridentini in<br />

quo relinquit = patriarchali suae ecclesiae tridentinae ac illustrissimo illius capitulo mitras,<br />

pluvialia, planetas, baculum pastorale et baldachina quae habet in aedibus suis tridentinis.<br />

Cartaceo, carte 11. Copia non vidimata. Datum Romae. Elegge la sepoltura in s. Onofrio.<br />

52.bis Anno 1568, mense iulio. - Iulius Gallus canonicus tridentinus solemnem facit<br />

protestationem contra capitulum ex eo quia a Tridento et loco solito capitulari discessit et quia<br />

simul cum suo episcopo tractabat causam ecclesiae tridentinae contra Tyrolis comitem<br />

blaterando id perperam fieri et protestando de nullitate omnium actorum et agendorum etc.<br />

atque favendo comiti tyrolensi.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia vidimata. Parte in italiano.<br />

53. Anno 1568, die 5 maii. - Exemplar authenticum decreti capitularis Tridenti quo<br />

protestatur capitulum se non posse consensum praebere transactioni de novo formatae inter<br />

comitem tyrolensem et dominum Ludovicum cardinalem episcopum electum, quia ecclesiae<br />

iuribus contraria aliqua continet.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

676


Capsa 44<br />

Cartaceo, carte 2. Copia autentica. Romulus Covella notarius.<br />

54. Exemplar formulae iuramenti praestandi a consulibus civitatis tridentinae domino<br />

Pangratio Kuen capitaneo tridentino super fidelitate servanda et obedientia praestanda.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

55. Anno 1568, die 14 iulii, Tridenti. - Exemplar epistolae ad quemdam [forte Maximum<br />

Grottam] Romae existentem scriptae a capitulo tridentino contra canonicum Gallum qui de<br />

pluribus criminibus apud sanctam sedem accusandus asseritur speciatim de violato iuramento,<br />

de meretricio et de profanatione canonicalis ornamenti, quippe qui cotta et dalmatia indutus per<br />

civitatem incessit, affigendo pluribus in locis suam ineptam protestationem.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

56. Exemplar formulae iuramenti quod quilibet tempore suae receptionis in canonicum<br />

tridentinum per se vel procuratorem suum iurare seu facere debet et tenetur.<br />

Cartaceo, carte 2. Metà sec. XVI.<br />

57. Anno 1568, die iovis 20 maii. - Capitulariter congregati decanus et canonici tridentini<br />

decernunt liberum esse unicuique discedere ob turbolentias etc. insuper quod quisque requisitus<br />

teneatur sequi personam domini cardinalis episcopi et ubicumque fuerint cum eo censeantur<br />

capitulariter congregati et legitime agere et decernere.<br />

Cartaceo, carte 2. Romulus Covella notarius.<br />

58. Anno 1608, die 14 aprilis. - Procuratorium domini Ernesti baronis de Wolchenstain<br />

decani et totius capituli tridentini in personam nobilis et clarissimi domini Petri Alexandrini de<br />

Neustain consiliarii illustrissimi et reverendissimi domini cardinalis et principis tridentini ad<br />

comparendum nomine ipsius capituli in comitiis Bulsani seu congregatione parva ibi indicta.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto.<br />

59. Anno 1568, die 6 maii, Tridenti in sacello s. Blasii. - Capitulum tridentinum protestatur<br />

contra transactionem nuper erectam et formatam inter Ferdinandum tyrolensem comitem et<br />

Ludovicum cardinalem episcopum tridentinum et eam citra consensum capituli factam esse<br />

declarat.<br />

Cartaceo, carte 2. Firme autografe dei canonici. Sigillo aderente (forma antichissima, sec. XIII).<br />

60. Anno 1696. - Actus iurisdictionales exerciti ab administratoribus capituli tridentini sede<br />

vacante; cum mandatis ut sindici communitatum compareant.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

677


Capsa 44<br />

Cartaceo, carta 17. Sigilli aderenti. Cinque mandati: 1692, 1696, 1697, alle 9 comunità di oltr'Adige.<br />

Carteggio col pretore di Riva per la causa contro Maddalena Bugolona nata Ghirardelli accusata<br />

dell'uccisione del marito Bortolo Bugolone.<br />

61. Vacante canonicatu et prebenda in ecclesia tridentina per liberam resignationem<br />

Conradi Renner tunc ipsius ecclesiae canonici in manu capituli praedictae ecclesiae a quo in<br />

canonicum substituitur per electionem capitularem Nicolaus de Madrutio clericus tridentinus ad<br />

preces supplices ipsius Nicolai conceditur expeditio illius electionis.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

62. Anno 1548, die 25 februarii, Tridenti. - Ioannes Franciscus Alexandrini magister domus<br />

in castro Boni Consilii notificat domino Christophoro episcopo cardinali tridentino electionem<br />

eo die a capitulo factam Francisci de Cazzuffis in canonicum tridentinum post obitum eo mense<br />

secutum domini Alberti canonici qui fuerat etiam parochus in plebe de Turri vallis Annaniae,<br />

contra recommendationem factam ab ipso domino cardinali in favorem Ioannis Betta, ut ex alia<br />

epistola domini Ludovici de Balzanis colligitur, et aliis.<br />

Cartaceo, carte 8. Quattro lettere con sigilli aderenti. In italiano.<br />

63. Anno 1570, die 2 decembris, Tridenti. - Epistola capituli tridentini ad illustrissimum et<br />

reverendissimum dominum brixinensem cui dato pignore petunt pecunias pro solvendis<br />

stipendiis militum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

64. Anno 1537, nonis novembris, Romae. - Paulus III confirmavit capitulo tridentino<br />

privilegia Sixti IV, Clementis VII eaque ampliavit, numerum canonicorum austriacorum et<br />

tridentinorum declaravit, decanum ex utraque parte eligi posse statuit, quod unus canonicus<br />

obsequiis domini episcopi insistens faciat fructus suos, et absentibus studiorum causa tertiam<br />

partem fructuum assignandam indulsit.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

65. Anno 1536, 16 kalendas maii. - Litterae supplices episcopi tridentini ad summum<br />

pontificem pro reformatione indulti tridentinae ecclesiae circa numerum canonicorum utriusque<br />

nationis et eorum conditiones requisitae et rescriptum favorabile.<br />

Cartaceo. Un foglio.<br />

66. Anno 1537, 20 ianuarii, Romae. - Protonotarius Sanchez Bernardo episcopo tridentino<br />

mittit copiam Bullae in qua indultum fuit quod decanus ecclesiae tridentinae non solum esse<br />

possit nobilis ex utroque parente germano natus, sed etiam italus, dummodo graduatus ac ex illis<br />

qui in canonicos dictae ecclesiae recipi possunt. Scribit etiam quod nondum suffraganeum et<br />

vicarium generalem sufficientem reperire potuerit eo quod redditus sufficientes pro tot laboribus<br />

non assignentur, omnem tamen adhuc diligentiam adhibebit pro eodem reperiendo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

678


Capsa 44<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza Clesiana, busta 10, fascicolo 2, carte 284-285.<br />

67. Anno 1514, 21 octobris Insprugk. - Iacobus de Banissis postulanti Bernardo episcopo<br />

tridentino desiderium suum patefacit circa praetensiones quas habet cum capitulo tridentino<br />

cuius erat decanus; quod cum a moderno pontifice et praedecessore suo omnes fructus, dum in<br />

servitiis caesareae maiestatis existit sibi concesserint, exceptis quotidianis distributionibus, illos<br />

petit sibi concedi, habito etiam respectu temporis praeteriti. De dispendio autem et impensis<br />

quas pro ea re subiit remittit se ad arbitrium domini episcopi. Adsunt circa hoc quinque aliae<br />

epistolae.<br />

Cartaceo, carte 10. Sei lettere con sigilli aderenti.<br />

68. Anno 1515, 19 ianuarii, Innspruck. - Iacobus de Bannissis gratias agit Bernardo<br />

episcopo tridentino quod se interposuerit apud dominos canonicos tridentinos approbatque<br />

domini episcopi compositionem videlicet 200 florenos sibi dandos a dominis canonicis loco<br />

provisionis pro suo decanatu quottannis solvendos, renuntiatque sententiis et indulto; petit etiam<br />

eosdem 200 florenos ab eo anno quo dictis canonicis intimatum fuit indultum et solutionem<br />

expensarum pro lite; expectat a domino episcopo responsionem. Adsunt septem aliae epistolae<br />

eiusdem circa eamdem controversiam, repugnabant enim canonici dare ecclesiasticos proventus<br />

ei qui erat in servitio domus austriacae, quibus opponit indultum pontificium et 100 annos in<br />

quibus semper aliquis canonicus ad servitium dictae domus reperiebatur.<br />

Cartaceo, carte 11. Otto lettere con sigilli aderenti.<br />

69. Anno 1515, ultima novembris, Inspruck. - Iacobus Bannisius Bernardum episcopum<br />

tridentinum quatenus adiuvare dignetur procuratorem ab eo designatum pro accipiendis a<br />

canonicis tridentinis pecuniis quae ei dare debent pro lata iam sententia, et ad consequendam<br />

possessionem plebis in Rovereto quam vigore reservae sibi factae acceptavit.<br />

Cartaceo, carta 1. In Rovereto.<br />

70. Anno 1531, Romae. - Andraeas Burgus orator regius commendat Bernardo episcopo<br />

tridentino praesbiterum Ioannem Tysis dioecesanum suum nunc cappellanum et caudatarium<br />

cardinalis sanctorum quadraginta Coronatorum pro canonicatu tridentino vacante per mortem<br />

domini Ioannis de Guillelmis virum praeclari meriti.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. C'è solo il Post scripta, manca cioè lo scritto.<br />

71. Anno 1524, 22 iunii, Tridenti. - Capitulum tridentinum exponit Bernardo episcopo<br />

tridentino quod nullum ex canonicis mittere possit ad conventum ratisponensem eo quod<br />

aerumnis, litibus, fabricis, annique sterilitate sint circumventi; unde sperant quod per<br />

interventum domini episcopi iura ecclesiae et cleri sui tuebuntur. Eum rogant ut impedire<br />

satagat contributionem tertiae partis reddituum ecclesiasticorum quam imponere intendunt, ne<br />

via aperiatur continuis exactionibus, ut retroactis temporibus factum fuit in praeiudicium non<br />

modicum ecclesiae suae; praecantur etiam ut instet ut illi de Epiano emphiteutae investituras<br />

recipiant et citati pro debita pensione ad ecclesiasticum iudicem comparere debeant ut iam<br />

serenissimo principi insinuarunt. Conquaeruntur etiam quod Facinus praesbiter ex carcere<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

679


Capsa 44<br />

aufugiens in ecclesiam Gardularum se receperit et extra ecclesiasticam immunitatem ex ecclesia<br />

a satelitibus abstractus fuerit accedente consensu domini suffraganei.<br />

Cartaceo, carta 2. Cum tot erumnis circumveniamur ac litibus, in montis pietatis erogatione, fabricis,<br />

annique preteriti sterilitate exhausti simus; vini copia est sed inhibitione existente, ex eo pretium non<br />

reperitur...<br />

72. Anno 1519, 23 semptembris, Barchinone. - Carolus romanorum rex scribit Bernardo<br />

episcopo tridentino quod cum Iacobus de Bannisiis decanus tridentinus consiliarius suus in suis<br />

consiliis sit necessarius, efficiat ut omnes redditus et proventus decanatus sui percipere possit<br />

absque ullo obstaculo.<br />

Cartaceo, carta 1. Firma di Carlo V.<br />

73. Anno 1518, 13 aprilis, Insprug. - Maximilianus romanorum imperator certiorem facit<br />

Bernardum episcopum tridentinum quod capitulo tridentino commendarit Paulum Oberstain<br />

praepositum viennensem consiliarium suum pro primo canonicatu tridentino vacante, ei pariter<br />

domino episcopo eumdem commendat. Adest etiam exemplar litterarum ad capitulum<br />

missarum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente rotto.<br />

74. Anno 1474, 26 martii, Tridenti. - Domini canonici tridentini testantur quod propter<br />

multas expensas factas per nonnullos curiales et fratres suos per indulta et alias litteras<br />

apostolicas contra formam privilegiorum suorum transactis annis gravati, et ad resistendum<br />

huiusmodi indultis et gravaminibus et defensione iurium suorum, capitularia quaedam bona<br />

oppignorare debuerunt videlicet 19 urnas vini quas nobiles viri Henricus et Ioannes Anich ac<br />

etiam tria plaustra vini quae nobilis Ioannes Indermaur et Ioannes Pubenvater de Curtatio<br />

annuatim persolvebant et ea dictis affictalinis oppignorarunt tria plaustra vini pro 180 marchis<br />

meranensibus et 19 urnas pro 200 ducatis auri cum perpetua redemptione et liberatione per se<br />

aut successores suos fienda, habito etiam consensu domini episcopi tridentini ita ut dictus<br />

affictus infra decem annos liberare velint et promittunt dicta omnia observare.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente del Capitolo.<br />

75. Anno 1564, die 5 iunii, Tridenti. - Lucius Romolus Pintius vicesenior caeterique<br />

canonici totumque capitulum ecclesiae tridentinae ad altare s. Andreae in ecclesia cathedrali<br />

praesentant Valerium filium domini Petri Buseti de Rallo vallis Annaniae clericum.<br />

Cartaceo, carte 2. Cinque sigilli aderenti.<br />

76. Anno 1476,12 iulii, Tridenti. - Locatio perpetualis Nicolai notarii de Epiano sibi facta<br />

per dominos canonicos ecclesiae tridentinae de bonis ibi recensitis pro plebe Epiani pro annuo<br />

ficto quinque stariorum siliginis mensurae Epiani et sex caponorum in festo s. Martini.<br />

Pergamena mm 595x180. Notaio: Odoricus q. Guilelmi de Brezio habitator Tridenti. In contrata<br />

Burgi Novi in domo infrascripti Ambrosii infirmi; presentibus presbitero Iohanne Stegär mansionario<br />

eccl. tridentine, Iohanne de Insprugka cappellano prefati domini Ambrosii et magistro aurifabro Iohanne...<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

680


Capsa 44<br />

Ibi dominus Gasper Felsär et domina Dorothea eius uxor vendono a Nicolò Wrigler notaio di<br />

Appiano dei beni che erano del Capitolo e che possedevano in enfiteusi; investitura dello stesso Nicolò da<br />

parte dei canonici Ambrogio, Vincenzo, Giovanni, Odorico Liechtenstainer (poi vescovo), Vigilio<br />

Negrelli (poi processato e decapitato), Alberto Gfellär, Giacomo de Ciprio: una vigna a Caldaro (Caltaur)<br />

zu Pratlan, una arativa di 3 stari, una greziva aus der Hilf, un prato in Tschurgad.<br />

77. Anno 1540, 6 iunii, Tridenti. - Ludovicus senior totumque capitulum tridentinum scribit<br />

Christophoro Madrutio decano, nunc electo et confimato episcopo tridentino quod fructus<br />

decanatus nunc vacantis ad mensam capitularem spectent de iure communi, et statutis; unde<br />

scripsit vicario parochiali Rendenae quatenus pensionem illius sibi vel massario capitulari<br />

respondere debeat; a quo responsum habuit, locationem a domino episcopo tunc decano<br />

habuisse et modo ab ipso responsum expectare. Quare rogant dominum episcopum ut fructus<br />

huiusmodi capitulari mensae dimittere dignetur.<br />

Cartaceo, carte 4. Due lettere con sigilli aderenti del Capitolo.<br />

78. Anno 1378, 10 februarii, Tridenti. - Udalricus de Pofingen decanus, Iacobus de<br />

Stermol, Franciscus et Ioannes de Parma, Nicolaus de Venetiis, Nicolaus de Fundo, Fridericus<br />

de Starostetten, Aldrigetus de Castrobarco, Iacobus de Soncino, Loysius de Feltro, Petrus de<br />

Archo, Antonius de Novaria, Guillielmus de Murio, Herdovicus de Carinthia et Delayus de<br />

Tridento canonici tridentini capitulariter congregati notum faciunt quod retroactis temporibus<br />

comites Tyrolis et praecipue Henricus Poloniae et Bohemiae rex parrochiam Epiani capitulo<br />

incorporaverunt conditionibus sequentibus, videlicet quod comitibus Tyrolis sit reservata<br />

advocatia eiusdem plebis sicuti etiam ius praesentandi; quod vicarium parrochialem in nullis<br />

debeant aggravare, nec in aliquo sit ipsis obligatus nisi in annuis censibus; quod non debeant<br />

cum bonis praedictae parrochialis ecclesiae illicita agere nec bona et redditus alienare quae<br />

vicario eiusdem plebis vel carentiam importarent. - Est exemplar ex authentico desumptum.<br />

Cartaceo, carte 2. Testi: Oswaldus de Strasburg, Iohannes de Novacella canonici brixinenses,<br />

cappellani servitores ven. in Christo domini Alberti episcopi tridentini... Conradus de Platea et Fridericus<br />

notarius q. Bonaventure de Molveno. Copia del 1466, 8 agosto a Innsbruck nel monastero di Wilten<br />

davanti all'abate Giovanni.<br />

79. Anno 1466, 12 maii, Romae. - Cum Paulus II pontifex maximus confirmare recusaret<br />

electionem Ioannis in episcopum tridentinum nisi capitulum imposterum episcopi electionem<br />

renuntiaret ipsi pontifici, Ambrosius Slaimpetem canonicus tridentinus nomine totius capituli<br />

renuntiavit imposterum dictam electionem cum iuramento quod de caetero canonici ad episcopi<br />

electionem non procedent sub poena periurii. - Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia prima metà del sec. XVI.<br />

80. Anno 1550, 30 maii, Tridenti. - Capitulum tridentinum visis litteris apostolicis<br />

approbavit accessum et ingressum ad ecclesiam tridentinam Ioannis Ludovici Madrutii per<br />

cessionem a Christophoro episcopo tridentino adiectis tamen conditionibus et salvis<br />

permanentibus iuribus dicti capituli.<br />

Pergamena mm 368x565. Notaio: Laurentius Pratanus alias de la Prea.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

681


Capsa 44<br />

81. Anno 1548, 7 iunii. - Ioannes Gaudentius baro Madrutii nomine Christophori episcopi<br />

tridentini renuntiavit capitulo tridentino episcopatum in favorem Ioannis Ludovici Madrutii<br />

nepotis sui reservata sibi pensione ex apostolica dispensatione; adest consensus capituli.<br />

Cartaceo, carte 14.<br />

82. Anno 1681, 24 maii. - Iuramentum capituli ecclesiae tridentinae comiti Tyrolis<br />

tanquam advocato ecclesiae tridentinae praestitum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

83. Anno 1447, 5 iulii, Tridenti praesentibus domino Ioanne Thinarum et Machinarum<br />

episcopo et suffraganeo tridentino. - Franciscus de Bossis decanus iuris utriusque doctor,<br />

Antonius de Tosabecis iuris utriusque doctor archidiaconus, Ioannes Anang, Conradus Tripli de<br />

Tridento, Hartwicus de Patavia, Nicolaus de Venetiis, Ioannes de Paho, Ioannes Ottenhaim,<br />

Ioannes Streliz, Ioannes de Revò, Petrus de Smarano, canonici ecclesiae tridentinae capitulariter<br />

congregati aliis absentibus declararunt quod quamquam Alexander episcopus tridentinus<br />

firmiter adhaeserit concilio basileensi etiam post eius dissolutionem, Georgius tamen episcopus<br />

successor pro unitate et tranquilitate ecclesiae pro Nicolao V legitimo pontifice se declaravit,<br />

ipsum quoque totum capitulum tridentinum eidem pontifici se velle adhaerere statuit, eidemque<br />

obedientiam praestare.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia della prima metà del sec. XVI su precedente copia del notaio Michele Hess<br />

di Vipiteno segretario del Clesio. Testi: Melchiore de Facini da Padova vicario in temporalibus Tridenti,<br />

Giovanni germanico, Gonterio, Nicolò di Boemia cappellani, Mattia organista di detta chiesa, Giovanni<br />

Staufer notaio; Luca Lippi e Cristoforo da Molveno notai con Isamanto notaio sottoscritto.<br />

84. Anno 1646, 12 octobris, Romae. - Monitorium Petri Ottoboni sacerdotis palatii<br />

apostolici causarum auditoris ad requisitionem Bernardini Malanotti intimatum Francisco de<br />

Albertis atque aliis interesse habentibus, quatenus 45 dierum spatio Romam accedere debeant ad<br />

ostendendas rationes cur dictum Malanottum apostolica auctoritate de canonicatu tridentino<br />

provisum Franciscus de Albertis eadem ut asserit auctoritate provisus a possessione impedire<br />

praetendat monitorium pariter ut interim nihil innovetur.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia. Notaio: Antonio Bernardelli notaio e cancelliere del Capitolo.<br />

85. Scriptura in qua ostenditur quod capitulum tridentinum censuris ecclesiasticis alligatum<br />

a sacra Rota romana, petens dictarum censurarum absolutionem, nullatenus obstare possit<br />

subreptio aliqua seu invaliditas quocumque ex capite.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

86. Anno 1702, 4 ianuarii. - Dominus Franciscus Eustachius Franzin canonicus tridentinus<br />

exposuit domino Bartholomaeo de Albertis provicario generali tridentino mortem domini<br />

Gasparis Podae parrochi Caldarii eiusque praesentationem factam a Leopoldo romanorum<br />

imperatore pro dicta parrochia, 11 vero ianuarii examini se subiecit; eodem quoque die dominus<br />

Hieronymus Gratiadei sindicus capituli tridentini rogavit officium spirituale quod suspendere<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

682


Capsa 44<br />

dignetur dictam collationem quia capitulum tridentinum recursum instituere meditatur ad<br />

caesaream maiestatem pro tuitione iurium suorum.<br />

Anno 1701, 30 decembris, Oeniponti. - Leopoldus romanorum imperator ad parrochiam<br />

Caldarii per mortem Gasparis Podae praesentavit domino episcopo Franciscum Eustachium<br />

Franzin.<br />

Anno 1702, 4 ianuarii Tridenti. - Cedulones affixi in valvis ecclesiae cathedralis a domino<br />

Bartholomaeo de Albertis provicario generali pro vacante ecclesia Caldarii quatenus termino<br />

praefixo comparere debeant interesse habentes contra dominum Franzin electum, seu<br />

praesentatum a caesarea maiestate pro dicta parrochia.<br />

Anno 1677, 3 decembris. - Franciscus episcopus tridentinus praesentatum a Leopoldo<br />

romanorum imperatore Gasparum Poda per mortem baronis Ioannis Arbogasti Manincor<br />

ananniensis investivit de parrochia s. Mariae Caldarii.<br />

Libretto (mm 325x220) o meglio atti cartacei e pergamenacei cuciti insieme col titolo: Parochia<br />

beatae Mariae Virginis in Caldario collata Ill.mo et Rev.mo domino Francisco Eustachio Franzini<br />

canonico tridentino. Notaio: Giangiacomo Ciurletti. Carte 12.<br />

Pergamena mm 420x455. Innsbruck 30 dic. 1701.<br />

Pergamena mm 336x502. Trento, 3 dicembre 1677. Sigillo pendente.<br />

87. Anno 1709, 18 iunii, Tridenti. - Ioannes Baptista Salvetti sindicus capitularis petit<br />

facultatem a domino episcopo tridentino exequendi sententiam mortis in persona Dominicae<br />

Facendae a Sover in publica platea civitatis absque praeiuditio iurisdictionis episcopalis.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

88. Anno 1603, die 21 iunii in villa Fornacis. - Admodum reverendus nobilis dominus<br />

Ioannes Baptista Melchiorius canonicus senior illustris et venerabilis capituli tridentini nec non<br />

nobilis dominus Baldessar a Roccabruna capitaneus castri Sylvae ac spectabilis dominus<br />

Ioannes Franciscus Brathia de Nanno tanquam procurator illustris et generosi domini Georgii<br />

baronis de Thono domini castri Bragerii, advocatis peritis fecerunt determinationem et<br />

designationem decimae maioris ad capitulum tridentinum spectantis pro praebenda s. Petri ad<br />

lites tollendas.<br />

Cartaceo, carte 7. Notaio: Pietro Manci. Toponimi: arativa ala Morata; arativa a Bedole; campo<br />

Redondo; alle Pozze; campo Maestro; Costa del molino; a Teza; fra le nogare, alla Morella, al giardino<br />

sive a Corteveder; a Corteveder apud viam; a Rivo; al Stardoz; a Gardoz; a Tardoz.<br />

89. Anno 1629, 11 maii. - Ad mandatum capituli tridentini citati sunt ad comparendum in<br />

capitulo dominus Aliprandus Bassetus et Caesar Abundius de Rippa ad respondendum<br />

quaerelae et instantiae contra eos factae et quod desistere debeant a praetensa inquisitione contra<br />

dominum Ferdinandum Guaraschetti fratrem domini canonici Guaraschetti.<br />

1629, 8 iulii, Viennae. - Ferdinandi romanorum imperatoris epistola ad canonicos<br />

tridentinos in qua eos obiurgat quod cum dominus episcopus tridentinus procedat contra<br />

usurarios quorum unus est Ferdinandus Guaraschettus, ipsi eius patrocinium susceperint et<br />

contra iurisdicionem domini episcopi procedere audeant, publicando mandata nullam habentes<br />

potestatem. Quare serio iniungit ut citatione cassata a similibus abstineant.<br />

1629, 18 iulii, Romae. - Cardinalis Brandinus certiorem facit episcopum tridentinum quod<br />

quamvis a sacra congregatione gravis poena canonicis tridentinis esset imponenda ratione<br />

excessus commissi in favorem Guarischetti, tamen eum hortatur ut contentus sit de<br />

submissionem quam facient dicti canonici eidem domino episcopo ut eis fuit iniunctum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

683


Capsa 44<br />

1629, 9 octobris. - Cardinalis Gessi scribit domino episcopo tridentino quod sacra<br />

congregatio valde trubata sit intelligendo in actu humilliationis factae ipsi domino episcopo<br />

protestationem factam. Quare serio iniungit ipsi domino episcopo quatenus canonicum<br />

Guarischettum et alios canonicos talis protestationis promotores in carceres mittat, et ibidem<br />

custoditos teneat usque ad aliam sacrae congregationis deliberationem ut qui dictae<br />

congregationis bonitate abusi sunt, rigorem sentiant.<br />

1629, 30 octobris, Viennae. - Ferdinandi romanorum imperatoris epistola ad canonicos<br />

tridentinos in qua eos hortatur ad subiectionem et obedientiam erga suum episcopum et ut<br />

desistant ab attentatis contra ipsum ne ad aliam deliberationem venire cogatur.<br />

1630, 19 februarii, Tridenti. - Dominus Faelix Alberti consiliarius domini episcopi<br />

tridentini praesentavit dominis canonicis tridentinis in capitulo congregatis schedulam et<br />

exhortatus est eos ad subscribendum compactationibus inter episcopum tridentinum et Tyrolis<br />

comitem qui terminum assumpserunt ad respondendum.<br />

Cartaceo, carte 6. Parte in italiano.<br />

90. Anno 1623 indictione 6, die veneris 17 novembris, Tridenti in sacristia nova ecclesiae<br />

cathedralis s. Vigilii. - Dominus Hieronymus Roccabruna decanus, Ioannes Baptista<br />

Melchiorius senior archidiaconus et summus scholasticus, Mathias Stetner et Petrus Bellus<br />

episcopus Hieropolitanus, omnes canonici tridentini renovant investituram de una decima in<br />

Gurlano plebis Eppiani dioecesis tridentinae domino baroni Ioanni Christophoro Fuxio,<br />

recipiente domino Carolo quondam alterius domini Caroli de Trautmanstorff eius procuratore,<br />

cum onere annui affictus marcharum duodecim et librarum 2 bonae monetae de Marano et<br />

fideliter vassalagii etc. et renovationis.<br />

Pergamena mm 261x444. Sigillo perduto. Rovinata dall'umidità.<br />

91. Anno 1399, 17 septembris. - Exemplar descriptionum decimae de Nano et Portulo<br />

spectantis pro sua parte ad capitulum tridentinum.<br />

Pergamena mm 575x314. Copia notarile di altra copia. Sciupata. Notaio: prete Giovanni Purger di<br />

Oberndorf (ex Carinzia) diocesi di Aquileia beneficiato nella cattedrale di s. Vigilio: exemplavi ex<br />

requisitione domini Guilelmi de castro Nani plebani sancte Marie in Rivoy (Revò) vallis Ananie. Testi:<br />

Colmano Rudel de Austein cappellano dell'altare della ss. Trinità, Luca Campagnazzi da Tuenno<br />

cappellano dell'altare di s. Maria Assunta beneficiato nella cattedrale, sub anno 1506, 5 marzo.<br />

In villa Nani 1399 indictione 7, 17 aprilis die iovis, presentibus domino Iohanne viceplebano sancti<br />

Eusebii [Torra], Antonio, Florio de Enno.<br />

92. Anno 1372, 6 intrante iulio in villa Rall praesentibus domino Nicolao de Rocabruna<br />

canonico tridentino etc. - Dominus Nicolaus de Melanco canonicus tridentinus tanquam<br />

sindicus et sindicario nomine capituli tridentini facit finem, remissionem et pactum de non<br />

petendo in perpetuum domino Sandrio quondam ser Guarienti de Ralo de omni et toto eo quod<br />

ad ipsum dominum Nicolaum nomine suprascripto et nomine ecclesiae tridentinae spectabat aut<br />

spectare posset de bonis ibi descriptis in pertinentiis Rali.<br />

Pergamena mm 508x306. Notaio: Franciscus q. Percevallis notarius de Tuyeno.<br />

In via comuni apud domum ser Sandri q. Guarienti que fuit Pederzolli de Pavillo q. Guilelmi,<br />

presentibus ser Iohanne q. Rigi de Rallo, Arpollino de Rallo q. Belfotti de Clesio, Dellavancio q. Pazoli,<br />

Iachemino dicto Scramberto de Clessio, Bontempo q. Boncure. - Vinealia in Nanno. Toponimi: la<br />

longara, en Contura seu la Francisara; a Rallo: en Ronchemullo, li broyli, a Cesso, apud magistrum<br />

Bellum barbitonsorem, a Lopel, ad sanctum Georgium (prativa), ad Crucem Cassalini, in loco ubi dicitur<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

684


Capsa 44<br />

lo Girono, subtus lapidem ubi dicitur le Longore, super buscum, hen Tresavano, Presparo, hen Roncho et<br />

apud fossatum dominorum de Vallerio, la Redonda, ecc.<br />

93. Anno 1693, 1694, 1695. - Variae epistolae domini Sigismundi Trapp concernentes<br />

controversiam cum dominis canonicis tridentinis ratione confinium decimalium Matarelli etc.;<br />

aliae in materia capitaneatus Tenni Ludovico suo collati a domino episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 44. Sono 25 lettere in carte sciolte. In italiano.<br />

94. Anno 1669, 26 octobris, Tridenti. - Ioseph Victorius Alberti certiorem facit electum<br />

episcopum tridentinum quod comes Piccolomini libenter ad possessionem episcopatus accedet<br />

ea tamen conditione quod prius res componantur ne novae controversiae cum commissariis<br />

exoriantur et si aliqua non praevisa difficultas oriatur, possit ad dictum dominum electum<br />

procuratorium remittere, unde, ne dictus dominus Piccolomini in periculum altercationum, ut in<br />

possessione cardinalis de Harrac, iterum ponatur, expediens erit, ut prius inter partes<br />

conveniatur ut res bene succedant utriusque partis mutua intelligentia. Scribit pariter domino<br />

episcopo quod mille aurei exbursati pro parrochia Villae domino episcopo Madrutio intentione<br />

fundandi beneficium, non fuerint soluti a comitibus de Lodrono pro aquirendo iure<br />

praesentandi, sed pro restitutione fructuum illius plebis non canonice perceptorum a comite qui<br />

fuerat archipresbiter et postea episcopus gurcensis, nam domus lodronica iam est in possessione<br />

praesentandi, sicut ultimus archipresbiter ab ea fuit praesentatus. Qua super re perquiret libros<br />

cancellariae et acta domini Macani vicarii ad indagandum titulum dictae pecuniae a dominis<br />

comitibus solutae.<br />

Cartaceo, carte 5. In italiano.<br />

95. Anno 1654, 27 novembris. - Protestatio facta a capitulo tridentino contra dominum<br />

episcopum tridentinum imponentem caritativum subsidium et ad illius exactionem procedentem<br />

irrequisito dicto capitulo.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

96. Anno 1604 indictione 2, die mercurii 5 augusti, Revodi. - Coram multum illustri et<br />

generoso domino Georgio ab Arsio capitaneo vallium Annaniae et Solis et clarissimo domino<br />

Alexandro Fopolo vallium assessore etc. instante nobili multum reverendo et clarissimo domino<br />

Ioanne Baptista a Corredo canonico ecclesiae tridentinae et brixinensis tanquam procuratore<br />

capituli tridentini facta est descriptio decimarum, bonorum, censuum et affictuum ac iurium<br />

quae in dictis vallibus a capitulo tridentino possideri debent, cum assignatione confinium etc. ut<br />

ibi.<br />

Cartaceo, carte 16. Copia del notaio Antonio Torresani di Cles nel 1664. Decime del Capitolo nella<br />

zona di Revò descritte il 17 agosto 1604. - Contrada de Corf, regula in Lizon, rivus de Lizon, arativi et<br />

stregulivi, tre vanegge e tre stregule, de Ronc, de Plaz, Zinaureda, al Lago, Campi, alla Pozza, de Fas,<br />

Peder de sora, a Maurin, al Lavel apud s. Gallum.<br />

97. Anno 1701, die 25 ianuarii, Tridenti ex capitulo. - Cum dominus Ioannes Michael<br />

episcopus et princeps tridentinus animadverteret canonicos capituli sui tridentini proventuum<br />

inopia laborare et ecclesias parochiales s. Mariae de Caldario et s. Pauli de Epan, quarum iure<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

685


Capsa 44<br />

patronatus cum multis redditibus fruebantur, illis demptas seu detentas fuisse atque alias ius<br />

spolii ad mortem episcopi praetenderent etc. hinc titulo donationis sive unionis eis concessisset<br />

ius patronatus cum usufructu ecclesiae parrochialis beatae virginis assumptae de Tassulo, ita ut<br />

possent per vicarium ab episcopo approbandum ecclesiam illam regere, assignata ei congrua<br />

portione etc. additoque onere quod vacante sede singulis diebus in capella ad altare ss. Crucifixi,<br />

ad cuius pedes iurata fuere decreta sacrosancti concilii tridentini in ecclesia cathedrali, missam<br />

de Spiritu Sancto, praevia decantatione hymni de illius invocatione, praeter caetera de more<br />

facienda pro felici electione celebrari fecerat etc. Ea propter decanus, canonici et capitulum<br />

ecclesiae tridentinae praedicta omnia acceptant et a iure spolii sese resilire profitentur.<br />

Pergamena mm 277x585. Sigillo pendente.<br />

98. Anno 1691, die 25 ianuarii et 1696, die 2 ianuarii. - Proclamata typis edita et a capitulo<br />

tridentino vacante sede promulgata, quibus omnes ordinationes tam pro publicis quam privatis<br />

negociis publicatae confirmantur atque etiam armorum deferendorum facultates etc.<br />

Cartaceo. Fogli a stampa 13. Trento, Francesco Nicolò Vida stampatore episcopale, capitolare. In<br />

alto lo stemma del Capitolo. Varie copie. In italiano.<br />

99. Anno 1590, die 12 novembris, Tridenti. - Dominus Ludovicus cardinalis et episcopus<br />

tridentinus delegat dominum Antonium Cavesinum plebanum Smarani pro recipienda<br />

inquisitione facienda de certa decima quae venerabili capitulo tridentino occultabatur in<br />

pertinentiis Trameni, Curtatiae et lacus Caldarii.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo perduto. Al verso: reformata in presbiterum Melchiorem de Fabris<br />

plebanum Aurae.<br />

100. Anno 1673. - Exemplar cuiusdam scripturae seu proiecti concernens tractatum inter<br />

dominum Sigismundum Alphonsum episcopum tridentinum et capitulum tridentinum ratione<br />

spolii quod a canonicis in morte episcopi peragebatur: cui capitulum renuntiando dominus<br />

episcopus gratitudinis et compensationis causa eidem assignat, cedit et tradit sortem censualem<br />

4500 florenorum apud aliquos mensae episcopali obstrictos, ut ibi.<br />

Cartaceo, carte 18.<br />

101. Anno 1641, die 3 octobris, Ratisbonae. - Cum dominus Carolus Emanuel episcopus<br />

tridentinus sequestrum fecisset super bonis seu redditibus parochialis Rendenae ad decanatum<br />

pertinentibus, pendente tunc lite inter capitulum et Ioannem Todeschinum; Ferdinandus III<br />

romanorum imperator instante coram eo capitulo, praecipit tale sequestrum relaxari etc. Cui<br />

respondet episcopus se curaturum ut a magistratibus suis capitulo petenti expedita iustitia<br />

administretur etc. nec omnia posse praestare quae petuntur, sine discrimine suo coram summo<br />

pontifice cui uti episcopus peculiari iureiurando obstrictus est. Tridenti 16 novembris 1641.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

102. Anno 1655, die 19 februarii. - Dominus Ioseph Ghelf decanus et capitulum<br />

tridentinum fatentur sese recepisse a domino Carolo Emanuele episcopo taleros 800 quos ipse<br />

debebat virtute transactionis caesareae de anno 1635.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

686


Capsa 44<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

103. Capitulationes iuratae a domino episcopo tridentino ante possessionis adeptionem<br />

coram capitulo tridentino quibus eius iurisdictio restringitur etc. et capitulo obligatur etc.<br />

Videtur hunc episcopum fuisse Carolum Emanuelem Madrutium.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

104. Anno 1658, die 22 decembris, Tridenti in arce Boni Consilii. - Domini Iosephus<br />

Gelfus decanus et Sigismundus Alfonsus comes de Thun archidiaconus oeconomi et<br />

administratores dominii temporalis episcopatus tridentini sede vacante a capitulo deputati<br />

proclamate typis edito plura disponunt et mandant etc. iurisdictionem suam exercendo.<br />

Cartaceo. Foglio a stampa. In Trento per il Zanetti stampator Episc. 1658. In italiano. Il presente<br />

esemplare venne pubblicato a Cavalese il 19 gennaio 1659.<br />

105. Anno 1667, die 10 novembris in cancelleria castri Boni Consilii. - Domini Iosephus<br />

Ghelf decanus et Liduinus Piccolomini praepositus administratores a capitulo deputati sede<br />

vacante, proclamate suo plura disponunt et mandant.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

106. Anno 1668, die 15 aprilis. - Supplices litterae capituli tridentini quod cum audisset in<br />

Nova Theutonica et in Weissenstein ecclesiarum redditus male administrari, per sindicos etiam<br />

rationes reddi coram solo iudice laico etc. deputaverat dominum Iacobum Abrahamum Graus<br />

canonicum et confratrem ad recipiendas rationes etc. iuxta praescriptum transactionis anni 1662<br />

et fuerat impeditus a capitaneo eiusdem Novae Theutonicae; hinc petit aliquem deputari ut<br />

rationes recipiantur et alia opportune disponantur ad normam dictae transactionis.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

107. Supplices litterae a capitulo tridentino coram caesarea maiestate praesentatae contra<br />

dominum Carolum Emanuelem episcopum tridentinum in quibus eum accusant de non<br />

observatis iuratis capitulationibus de bonis mensae episcopalis male adminstratis ac de eius ad<br />

episcopatum inhabilitate.<br />

Cartaceo, carte 6. Vi è unito un Libellus supplex contrario al Libello dei canonici. Il Madruzzo viene<br />

accusato di aver gravato di debiti il principato nonostante tutte le promesse e le iterate suppliche, con<br />

largizioni prodigali mentre poi non pagava il salario ai ministri dell'Aula e agli operai e le mercedi,<br />

cosicchè ha ridotto il principato in miseria con non poco disdoro...<br />

Accusato di adoperare consiglieri esteri e di non sentire il parere e i consigli dei canonici; un certo<br />

Grisone seu Retho (svizzero) che esercitava l'avvocatura a Venezia è ora accolto come consigliere...<br />

108. Anno 1696, die 2 ianuarii in cancellaria castri Boni Consilii Tridenti. - Capitulum<br />

tridentinum vacante episcopali sede, assumpta temporalis dominii administratione confirmat<br />

edicta et proclamata, publicas actiones et gubernium concernentes.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

687


Capsa 44<br />

Cartaceo, carta 1. Foglio a stampa come al N° 98. Pubblicato a Cavalese nel 1696 in platea ante<br />

solitam alodiam [loggia] iuris [Banco dela reson, ma non quello attuale !!]: dum populus e primo sacro ab<br />

ecclesia divi Sebastiani revertebatur, presentibus Iohanne Baptista Ricabona, Valentino et Petro Garbini<br />

fratribus, Felice Emanuele Melchiori. Notaio: Cipriano de Lazeris.<br />

109. Anno 1665, die 11 augusti. - Preces et iura capituli tridentini coram caesarea maiestate<br />

contra consules civitatis tridentinae qui post factam a domino Sigismundo Francisco archiduce<br />

episcopatus tridentini renuntiationem sub die 7 iunii 1665, capitulo praedicto episcopatum<br />

administranti consuetum iuramentum praestare detrectabant.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

110. Anno 1693, die 27 novembris, Tridenti in sacrario ecclesiae cathedralis. - Transactio<br />

facta inter capitulum tridentinum ex una et dominos comites Trappios parte ex altera super<br />

decimis et novalibus Matarelli et Novallinae.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia. Notaio: Giobatta Carlis.<br />

111. Scriptura in qua asseritur capitulum tridentinum, sede vacante, duos commissarios<br />

sive deputatos mittere posse ad congressum steurale, unum nomine episcopatus et alterum<br />

nomine ipsius capituli.<br />

Cartaceo, carte 4. Metà sec. XVII. In italiano.<br />

112. Anno 1689, die 7 ianuarii. - Cum venerabile capitulum reperiatur in possessione vel<br />

quasi, exercendi iurisdictionalia in cognoscendis causis emphiteuticis empiteusium ad ipsum<br />

capitulum, canonicos et alios beneficiatos ecclesiae cathedralis et ipsi cathedrali tridentinae<br />

incorporatarum spectantium, conceditur ut in eadem possessione vel quasi perduret et<br />

manuteneatur.<br />

Cartaceo, carte 12. Elencati numerosi processi eseguiti dal Capitolo. Parte in italiano.<br />

113. Anno 1650, die veneris 14 iunii, Tridenti in sacrario ecclesiae cathedralis. - Cum<br />

tridentinum capitulum intellexerit quod dominus episcopus tridentinus intendat infeudare<br />

dominum Michaelem Fedrigatium de feudo iurisdictionis Numii absque alio consensu<br />

reverendissimi capituli, suam facit protestationem ipsi domino episcopo insinuandam quod in<br />

eam infeudationem non consentit, nec consensurus sit.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Franciscus Benolus.<br />

114. Anno 1664, die 19-21 ianuarii, Tridenti. - Cum decanus, canonici et capitulum<br />

tridentinum audierint regnantem Tyrolis comitem a tridentino episcopatu requisivisse se inter<br />

alia, quae in feudum ab ecclesia tridentina obtinuit, de Numii etiam iurisdictione eodem feudali<br />

titulo investiri et in suis investituris describi et connumerari, hinc solemnem emittunt<br />

protestationem contra id etc. deputantes nobilem et admodum reverendum dominum Udalricum<br />

de Thomasis dictae ecclesiae capellanum, massarium, et eorum cancellarium ad personaliter<br />

comparendum coram excelso consilio et debita reverentia praesentandam scripturam.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

688


Capsa 44<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

115. Anno 1665, die 28 maii, Oeniponti. - Exemplar resignationis ac renuntiationis factae<br />

episcopatus tridentini a domino Sigismundo Francisco archiduce capitulo tridentino cui sede<br />

vacante competentem pro interim administrationem commendat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

116. Exemplar actorum capitularium vacante sede episcopali tridentina per obitum domini<br />

Caroli Emanuelis Madrutii secutum die 15 decembris post pulsum horae nonae alemanae de<br />

mane anno 1658. In cuius locum die 7 februarii 1659 plenis votis electus fuit serenissimus<br />

dominus Sigismundus Franciscus archidux Austriae etc. qui possessionem administrationis<br />

temporalis accepit anno 1660 indictione 13 die veneris 24 septembris per suum procuratorem<br />

illustrissimum dominum Ioannem Georgium comitem de Königsegg et Rottenfels sacrae<br />

caesareae maiestatis a secretis consiliarium, ac serenissimi Ferdinandi Caroli archiducis<br />

Austriae, comitis Tyrolis, cubicularium etc. In hoc libro pariter habentur alia acta capitularia<br />

administrationis temporalitatis etc., inventaria bonorum in castro Boni Consilii existentium etc.<br />

litterae caesareae, archiducales etc.<br />

Volune cartaceo mm 220x325. Carte 124. Parte anche in italiano e tedesco.<br />

A pag. 3: Die 15 decembris anno 1658 e lecto surgens eminentissimus Rev.mus Carolus Emanuel<br />

Madrucius Tridenti princeps in animi defectu derepente incidit cum oculorum subversionem atque<br />

suffucationis signis et sine ulla convulsione intra semiquadrantem horae spiritum reddidit. Medici: Paolo<br />

Lener, Simone Trentini e Nicolò Bevilacqua.<br />

Libro Copiale: rescritti del Capitolo dal gennaio 1659 al 16 maggio dello stesso anno.<br />

Visita medica al cadavere del vescovo.<br />

Chirurgi ut caput condirent aromatibus, quemadmodum et reliquum corpus conditum fuit, iussu<br />

nostro cerebrum exacte inspexerunt quod tam quoad substantiam ipsam quam quoad ventriculos et<br />

plexium retiformem in optima constitutione etc. repererunt.<br />

Pag. 45-66: inventario dell'argenteria, dei mobili, degli oggetti e beni nel castello del Buonconsiglio<br />

(un crocifisso d'argento con orologio; gabia da schirati; una spinetta).<br />

Pag. 70: proclama per la Casolara del 1659.<br />

Pag. 79: al maestro di cappella e musici; musico Giacomo Antonio de Paulis pro filio suo musico<br />

chiede aiuto; tutti rivendicano crediti. - Don Simone Martinelli maestro di cappella e organista chiede il<br />

salario per il funerale.<br />

Pag. 80: alluvione e danni alle Sarche.<br />

Pag. 98: Giacomo Antonio de Paulis per il figlio Paolo musico convalescente.<br />

Pag. 106: Giacomo Ramus intagliatore di Mezzolombardo.<br />

Pag. 108: Chiesa e beneficio di Baisestain [Weissenstein] conferiti a don Valentino Stringari, ad<br />

nutum Capituli.<br />

117. Exemplar actorum capitularium sede vacante post resignationem episcopatus tridentini<br />

a serenissimo Sigismundo Francisco anno 1665, die 7 iunii in manibus capituli tridentini<br />

resignata temporalitatis administratione. Fuit autem pro futuro successore commendatus a sacra<br />

caesarea maiestate atque a praedicto serenissimo archiduce dominus cardinalis ab Harrach<br />

episcopus pragensis qui etiam plenis votis, uno dumtaxat excepto, fuit postulatus eodem anno<br />

die 31 iulii et possessionem episcopatus per procuratorem suum dominum Liduinum comitem<br />

Piccolomini praepositum tridentinum anno 1666, die 9 iulii a capitulo tridentino. In hoc libro<br />

continentur etiam quaedam protestationes capitulares contra gravamina a commissariis<br />

oenipontanis illata speciatim in traditione clavium et in data possessione novo capitaneo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

689


Capsa 44<br />

tridentino domino Francisco Gulielmo baroni de Firmian etc. Insuper plura circa patres<br />

Carmelitas et super conditionibus atque numero eorum in nova facta fundatione.<br />

Volume cartaceo mm 315x215: carte 134.<br />

118. Exemplar actorum capitularium vacante episcopali sede tridentina per obitum domini<br />

cardinalis ab Harrach secutum Viennae die 25 octobris 1667. Electio successoris facta die 9<br />

ianuarii 1668. Dissidium super electione, nam votis septem fuit electus dominus Guidobaldus de<br />

Thunn et votis 8 dominus Sigismundus Alphonsus de Thunn. Protestationes inter electores hinc<br />

inde saecutae. Milites in castrum Boni Consilii introducti die 4 ianuarii 1670 a domino barone<br />

Firmiano capitaneo Tridenti, qui milites dimissi fuerunt die 26 sequentis martii; et die 31<br />

eiusdem secutus est actus adeptae possessionis per dominum Sigismundum Alfonsum.<br />

Protestationes tam episcopales quam capitulares in actu traditionis clavium etc. cum<br />

reprotestationibus etc.<br />

Volume cartaceo mm 320x220: carte 90. Carta 17: lavori alle Sarche per 900 ragnesi; si nomina la<br />

piazza delle oche; concesso ai Firmian il permesso di abitare il palazzo vescovile di Cavalese; Carta 35: le<br />

condanne inflitte ai forestieri che non si erano consegnati, vadano a beneficio della strada per Civezzano.<br />

119. Acta quaedam capitularia imperfecta de anno 1691. Insuper actus reintegrationis et<br />

remissionis factae a sacra caesarea maiestate atque secutae die 22 ianuarii anno 1691 qua<br />

mediante, opera potissimum domini Iosephi Victorii de Albertis electi episcopi tridentini,<br />

capitulum tridentinum ad administrationem temporalis dominii episcopatus tridentini fuit<br />

admissum. Subduntur acta exercitae e vestigio administrationis praedictae per capitulum<br />

tridentinum.<br />

Cartaceo, carte 103.<br />

120. Anno 1669, die 29 decembris, Tridenti. - Capitulum tridentinum scribit domino<br />

Sigismundo Alphonso electo tridentino quod dominus praepositus Poda Oenipontum<br />

ablegandus pro componenda controversia traditionis clavium in actu possessionis etc.; non<br />

habeat potestatem quicquam concludendi sine reservatione ratificationis ipsius electi et capituli<br />

tridentini ne fortasse praeiudicium aliquod inferatur, de qua re valde timendum et praecavendum<br />

ne augeantur gravamina.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

121. Anno 1669, die 29 decembris, Tridenti. - Epistola domini Ioannis Iacobi Sizzo ad<br />

dominum electum episcopum tridentinum quem admonet de suspicione capituli tridentini ob<br />

auctoritatem domino Podae collatam componendi controversiam traditionis clavium eo<br />

irrequisito etc.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

122. Anno 1670. - Epistolae duae capituli tridentini ad dominum electum tridentinum pro<br />

rebus componendis et gravaminibus tollendis ante actum tradendae possessionis, praecipue vero<br />

quoad dominum capitaneum Firmian qui castrum et etiam palatium clesianum occupabat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

690


Capsa 44<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

123. Anno 1670. - Aliae duae epistolae capituli tridentini ad eundem dominum electum<br />

super iisdem tractatibus traditionis clavium et possessionis adeundae componendis atque pro<br />

deputatione commissariorum qui illi actui intersint, obtinendae.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

124. Anno 1512, 9 may Treviri. - Exemplar epistolae Maximiliani romanorum imperatoris<br />

ad capitulum tridentinum in qua conquaeritur quod contra indultum apostolicum quidam<br />

quaerant in romana curia ex aquisito sibi ab apostolica sede iure per viam censurarum ad<br />

canonicales tridentinas praebendas sibi additum parare, unde serio praecipit eidem capitulo ut<br />

nullum canonicum admittant in praedicta ecclesia in praeiuditium indulti apostolici de duabus<br />

partibus Alemanorum usquedum numerus praedictus Alemanorum non sit completus.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva.<br />

125. Extra signatum 1367, deest enim principium; continet autem locationem perpetualem<br />

coram capitulo tridentino factam cuidam Gerardo de una domo in burgo novo Tridenti sita cum<br />

onere annuatim solvendi capellano altaris s. Agathae in cathedrali ecclesia tridentina tres libras<br />

denariorum parvulorum monetae usualis in Tridento, nomine affictus et census dictae rei<br />

locatae.<br />

Pergamena mm 520x165. 7 novembre 1367. -... Xichus de Burgonovo de Tridento, Tibaldus de<br />

Novaria canonici; unam domum muris et lignaminibus edificatam in Burgonovo Tridenti, cui coheret<br />

versus meridiem via comunis et Franciscus q. Iohannis Palioti de Avolano et Henricus q. domini Conradi<br />

di Lenano et domus appellata Gastaldionis de Egna: investito Gerardo q. Ture de Viculo Vatario. -<br />

Tridenti 1367, 7 novembris in Burgonovo... Notaio: Franciscus filius q. Martini sartoris de Avolano.<br />

Cartella del sec. XVIII con regesto.<br />

126. Anno 1415 indictione 8, die veneris 13 decembris, Tridenti in contrata s. Vigilii. -<br />

Instrumentum venditionis unius domus in burgo novo Tridenti, pretio 75 ducatorum auri, pro<br />

qua domo perpetualiter omni anno solvuntur duo affictus, unus in kalendis martii de una galeta<br />

olei, alius in festo s. Michaelis de sex libris denariorum tridentinorum capitulo et fabricae<br />

ecclesiae tridentinae.<br />

Pergamena mm 353x230. Notaio: Antonius filius Bertholasii de Burgonovo, sub sala nova domus<br />

habitationis mei Antonii notarii infrascripti presentibus Bartholomeo a Rotis q. Delaiti de Burgonovo de<br />

Tridento, Bartholomeo Brocardo curatore q. Bonanente de Burgonovo, Antonio Marangono de Vigulo<br />

Vatario q. Iohannis Pizoli de Plodeno de Engadina, Vigilio q. Andree de Mesenigo de Civezano, Aproino<br />

q. Antonii de Covalo. - Casa con orto in Borgonovo venduta per 75 ducati.<br />

127. Anno 1531. - Epistola eiusdem domini cardinalis ad eosdem locumtenentes una cum<br />

inclusis litteris capituli tridentini se gravantis circa rescriptum pro solutione mutae ad portam s.<br />

Martini tempore casolariae pro mercibus ibi transeuntibus etc.<br />

Cartaceo, carte 5. 14 luglio 1531.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

691


Capsa 44<br />

128. Anno 1524, die 24 ianuarii, Norimbergae. - Cum presbiter Clemens de Fabris de<br />

Clesio crimen adulterii incestuosi commississet et ob id a vicario episcopali carceri mancipari<br />

factus esset, altercante capitulo tridentino et iurisdictionem praetendente, dominus Bernardus<br />

episcopus suis locumtenentibus scribit quod si aliqua poena corporalis vel alia quaevis, videlicet<br />

privationis beneficiorum imponenda veniet sibi iure haec iurisdictio competat. Praedictus<br />

presbiter erat plebanus Meani et Sporii, aliaque beneficia habebat.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

- Ordina di conferire la pieve di Meano al figlio di Gaudenzio (Cristoforo) e la pieve di Spor<br />

conferirla al camerario Cristoforo Hagelpekg...<br />

- Questione per confini. Supplica dei vicini di Cavedine contro quelli di Dro e Cyniga i quali<br />

armata manu in loco posseduto dai cavedeni han distrutto certam metam palarum[siepe]<br />

incendio.<br />

129. Anno 1524, die 14 iunii, ex Stutgardia. - Dominus Bernardus episcopus mittit suis<br />

locumtenentibus responsionem tridentino capitulo datam praecipue super iurisdictione quam<br />

super quemdam praesbiterum Facinum beneficiatum habere praetendebat ipsum capitulum,<br />

aitque iurisdictionem suam pro virili contra omnes etiam cuiuscunque conditionis se tuiturum<br />

etc.<br />

Cartaceo, carte 4. - Si parla della costruzione della chiesa di s. Maria Maggiore di Trento...<br />

130. Scriptura capituli tridentini inter alia praetendentis ius et iurisdictionem super suos<br />

capellanos et collationem plebis Meani etc. cum opposita scriptura domini episcopi tridentini<br />

[videtur domini Bernardi], in qua contra capitulum ostendit suae iurisdictionis esse capellanos<br />

corrigere etc. et plebem conferre.<br />

Cartaceo, carte 4. La prima è una supplica del Capitolo del duomo di Trento: pretendono anche la<br />

pieve di s. Sisinio. Risposta alla replica del Capitolo fatta da Antonio Quetta.<br />

131. Anno 1516. - Variae scripturae in causa controversiae inter capitulum tridentinum et<br />

dominum Hieronymum quondam Vigilii Scratimpergher recusantem solvere decimam<br />

quarumdam petiarum terrae existentium in pertinentiis Campi Tridentini sub praetextu<br />

exemptionis etc. una cum decreto consilii tridentini eumdem Scratimpergher condemnante etc.<br />

sicut etiam examen testium pro utraque parte institutum.<br />

Cartaceo, carte 85. Sigillo aderente. Lunga serie di deposizioni dei testimoni senza la sentenza.<br />

132. Anno 1324, 13 martii. - Exemplar sententiae latae a Nicolao canonico scholastico ac<br />

vicario generali Tridenti pro domino Henrico episcopo tridentino contra Gutzellonem<br />

cappellanum ecclesiae s. Blasii seu capellae de Furmiano, qui duobus annis retinuit decimam<br />

quorumdam novalium spectantium ad ecclesiam parrochialem s. Pauli in Eppen subiectam<br />

decano et capitulo ecclesiae tridentinae. Decisumque quod dicta novalia spectent de iure ad<br />

parrochialem ecclesiam et restituere debeat dictam decimam iam per duos annos retentam.<br />

Cartaceo, carte 2. Productae die 27 may 1519 per Donatum Trilacum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

692


Capsa 44<br />

133. Anno 1521. - Cartae spectantes ad controversiam civitatis Tridenti cum capitulo<br />

tridentino recusante solvere collectam a consulibus impositam pro reparatione murorum<br />

civitatis, pontis etc. sub praetextu exemptionis.<br />

Cartaceo, carte 12. - Carta con l'ordine dei luogotenenti del Clesio di citare i capi dei quartieri.<br />

134. Anno 1521. - Capitulum ecclesiae tridentinae exponit domino episcopo tridentino<br />

quod litem habeat contra certos cives Tridenti super solutione decimae alli Spini et favorabilem<br />

sententiam habuerit, massarius domini episcopi prohibuit ne aliqua sententia feratur donec de<br />

iuribus domini episcopi cognitum fuisset et cum iam biennium sit transactum et nihil decisum,<br />

rogat dominum episcopum ut mandet domino vicario sententiam proferre neque intendit iuribus<br />

domini episcopi si quae sint, praeiudicare.<br />

Manca.<br />

135. Anno 1521. - Variae scripturae productae a civitate Tridenti et venerabili capitulo<br />

ecclesiae tridentinae praetendente solutionem mutae pro mercibus venientibus in civitate quam<br />

solutionem denegabant consules Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 25. - Merci nominate: marona, schenalis, caperis, caseis, butiro, ficis, agnidelis,<br />

anguilis, salsis, uva sicca. Nicolò aromatario dice che da 72 anni in qua quasi ogni anno condusse<br />

muronam ex Venetiis ed altri pesci salati e non pagò mai il dazio.<br />

136. Anno 1531, 6 novembris, Tridenti. - Iacobus de Banissis decanus tridentinus ad<br />

epistolam Bernardi episcopi tridentini sibi scriptam quod innovationes aliquas in ecclesia<br />

cathedrali fecerit, quae fuerunt causa mussitationum in populo, respondet quod cum varia<br />

absurda, prophanationes et turpia in dies in eadem cathedrali ecclesia committantur et propriis<br />

ipse oculis prophanationes vidisset, iusto zelo commotus mandavit clericis ut a nona usque ad<br />

vesperas et a completorio usque ad matutina fores ecclesiae clauderentur et sic malis plurimis<br />

obviaretur, unde iniuste quaerelae ad dominum episcopum delatae fuerunt, quibus sperat quod<br />

neque dominus episcopus aures praebebit etc.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

693


Capsa 45<br />

CAPSA 45<br />

Praepositura. Abbatia s. Laurentii nunc Praepositura. Monasterium s. Annae<br />

Supramontis. Decanatus. Archidiaconatus (numeri 83)<br />

1. Annus 1194, tercio kalendas decembris, indictione 12 in palatio tridentino. - Peregrinus<br />

quondam Vendrandi quondam Boniverti de Zano coram domino Gerardo iudice tridentine curie<br />

et assessore domini Conradi episcopi tridentini inducit testes ad probandum se esse liberum et<br />

de familia s. Vigilii contra dominum Ammolpertum abbatem monasterii s. Laurentii;<br />

presentibus Turcone decano etc.<br />

Pergamena mm 284x149-152. Notaio: Gratiadeus sacri palatii. - Litoldus Fugacina iuratus dixit. Ego<br />

scio quod Bonivertus fuit avus Peregrini, silicet pater patris Peregrini et eum vidi et bene cognovi et fuit<br />

de Zano et scio quod fuit de Casa Dei s. Vigilii; et omnes homines de Zano fuerunt et nunc sunt de<br />

familia s. Vigilii. Et scio quod ipse Bonivertus ivit ad Costam et accepit ibi quandam feminam in uxorem,<br />

que fuit de Lizegnago et ex ea genuit Vendrandum patrem istius Peregrini et postea scio quod ipse<br />

Vendrandus accepit quandam feminam de Sardagna in uxorem et nuptie interfui et ipse similiter fuit de<br />

familia s. Vigilii, quia ipsi omnes de Sardagna de familia s. Vigilii sunt; et ex ipsa uxore genuit istum<br />

Peregrinum et etiam audivi dici quod Bonivertus fuit de progenia domini episcopi et de sua familia.<br />

Martinus de Sardagna iuratus testis dixit idem... et vidi Alberginam filiam Sigardi de Sardagna.<br />

Rizardus de Sardagna; Morandus filius Rice de Sardagna de macinata s. Vigilii.<br />

In presentia domini Petri causidici, presbiteri Odelrici Grili, Odescalchi, Brazaleonis; et erant liberi<br />

homines et poterant ire ubicunque volebant.<br />

2. Anno 1218 indictione 6, die sabati 6 exeunte madio in Tridento in palatio episcopatus.<br />

Testes dominus Henricus tridentine ecclesie decanus, dominus Gerardus archidiaconus,<br />

dominus Adelpretus Dei gratia vicedominus episcopatus tridentini et presbiter Coradus<br />

capelanus et canonicus et dominus Gisloldus canonicus et dominus Volandus prepositus<br />

ecclesie s. Michaelis et dominus Bertoldus de Wanga et dominus Petrus de Malusco et dominus<br />

Peregrinus de Portella. - Dominus Amolitus abbas monasterii s. Laurentii ex una parte et<br />

Rodulfus Zanketa ex altera compromiserunt in dominum Federicum episcopum tridentinum<br />

imperialis aulae legatum et totius Italiae vicarium qui etiam suam tulit sententiam super<br />

constructione cuiusdam foloni sive molendini in pertinentiis civitatis Tridenti a Molinara apud<br />

aquam de la Vela inferius vie de molendino dicti monasterii s. Laurentii, assignata utrique parti<br />

medietate expensarum et utilitatis.<br />

Cartaceo carte 3. Notaio: Conradinus. Testimoni: Genarius cambiator, Menegellus, Tomasius filius<br />

Gotscalchi de Mercato.<br />

3. Anno 1235, Perusii quarto kalendas iulii pontificatus anno nono. - Gregorius papa IX,<br />

domino episcopo tridentino suadet acceptationem fratrum praedicatorum in monasterio s.<br />

Laurentii per cessionem abbatis et monachorum eisdem predicatoribus concesso.<br />

Aliud exeplar ex authentico relevatum.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione di Carità, capsa I, mazzo 1, n. 17. Pergamena mm 390x140.<br />

1235, giugno 28.<br />

4. Anno 1235, Perusii secundo nonas iulii. - Idem papa Gregorius eadem de re, iisdemque<br />

verbis scribit capitulo tridentino.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione di Carità, capsa I, mazzo 1, n. 20. Pergamena mm 235x282.<br />

694


Capsa 45<br />

1235 luglio 6.<br />

5. Anno 1235 indictione 8, die martis septimo intrante augusto in Tridento. - Instrumenta<br />

cessionis factae a monachis s. Laurentii fratribus praedicatoribus, concessionis domini Aldrici<br />

episcopi tridentini, consensu capituli tridentini et civitatis de monasterio, viridario, clausura etc.<br />

s. Laurentii.<br />

Adsunt tres hac de re chartae sub hoc numero.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione di Carità, capsa I, mazzo 1, n. 13. Pergamena mm 600-<br />

596x218-221.<br />

6. Anno 1236. Datum Reate 4 nonas augusti pontificatus anno X. - Gregorius papa IX<br />

priori et fratribus ordinis Predicatorum confirmat concessionem eis factam monasterii s.<br />

Laurentii tridentini.<br />

Manca. Esiste in B.C.T.: Congregazione di Carità, capsa I, mazzo 1, n. 19. Pergamena mm 257x278.<br />

7. Anno 1235 etc. - Exemplar authenticum suprascriptarum Bullarum Gregorii IX addito<br />

exemplari confirmationis factae ab Innocentio IV eadem de re.<br />

NB. Aliud exemplar confirmationis Innocenti IV anno 1243 sub hoc eodem numero.<br />

Manca. . Esiste in B.C.T.: Congregazione di carità, capsa I, mazzo 1, n. 18 e capsa I, mazzo 1, n. 26.<br />

Pergamene mm 704x196 e mm 267x265.<br />

8. Anno 1326 indictione 9, die 24 iulii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus frater<br />

Henricus episcopus tridentinus concedit 40 indulgentiarum dies iis omnibus qui eleemosinas et<br />

manus porrexerint adiustrices monialibus monasterii s. Margarette in Surbano de Tridento quae<br />

ecclesiam sanctae Margarette aedificare coeperant.<br />

Manca.<br />

9. Anno 1240, Laterani 4 nonas maii. - Gregorius papa IX sub sua protectione suscipit<br />

monasterium s. Annae de Roncodonego ordinis s. Augustini tridentinae dioecesis cum omnibus<br />

eius bonis etc. et speciatim ecclesiam s. Dominici cum suis pertinentiis.<br />

Pergamena mm 216x256. Bolla plumbea.<br />

10. Anno 1263 apud Urbem Veterem X kalendas aprilis. - Urbanus papa IV monasterium s.<br />

Annae de Roncodovege de Supprimonte monialium ordinis s.Augustini in suam et s. Petri<br />

protectionem recipit eique multa confert privilegia et exemptiones.<br />

Pergamena mm 756x560-575. Bolla plumbea.<br />

11. Anno 1435, undecimo kalendas februarii, Basileae in publica sessione. - Concilium<br />

generale ut lites citius terminentur decernit ne super eodem gravamine aut super eadem<br />

interlocutoria vim diffinitivae non habente liceat secundo appellare.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

695


Capsa 45<br />

Manca.<br />

12. Anno 1433 indictione 11, die 16 septembris. - Iacobus praepositus monasterii beatae<br />

Mariae Porteclause in Gries tridentinae dioecesis iudex et conservator iurium et bonorum<br />

venerabilis viri Stanislai praepositi tridentini procedit contra fratrem Benedictum de Tridento<br />

assertum monachum ordinis s. Benedicti qui quadam nocte de mense maii anni presentis res,<br />

libros etc. ornatus, calices et pluria alia bona de domo ipsius prepositurae sitae iuxta ecclesiam<br />

s. Apollinaris clandestine surripuerat; illumque excommunicatum declarat mandans dictum<br />

fratrem Benedictum, eiusque bona retineri.<br />

Pergamena mm 345x284-305. Sigillo perduto. - Sul verso: Anno Domini 1433, indictione 11,<br />

pontificatus domini Eugenii quarti die 18 mensis septembris hora tercia vel quasi in opido Glurns<br />

curiensis diocesis in domo honesti Iohannis Borelli, ego Iohannes Lang rector ecclesie dicti opidi et<br />

contus sum presens mandatum iuxta formam in eodem contenta dicto Borello sub penis hic contentis<br />

precipiendo et mandando ut 25 ducatos in quibus fratri Benedicto pro vino obligatus tenetur su arraxo<br />

iuxta vim et formam in hoc breve contento presentibus domino Mathia primissario ibidem in Glurns,<br />

Cunrado Braun, Cunrado Sutore, Nicolao Vendler.<br />

13. Anno 1434 indictione 12, die iovis 9 septembris, Basilee. - Henricus praepositus<br />

ecclesiae s. Andreae frisingensis papae capellanus et sinodi basiliensis auditor contra<br />

Albertinum archipresbiterum s. Mariae in Archo excommunicationem decernit eamque publicari<br />

mandat, eo quod decretarit assignare redditus et proventus sui beneficii clericalis in Archo<br />

domino Iohanni Gothardi custodi ecclesiae plocensis, et canonico tridentino.<br />

Pergamena mm 260x376. Sigillo perduto. Notaio: Kessler. - Henricus Fleckel decretorum doctor<br />

prepositus ecclesie s. Andree frinsingensis diocesis.<br />

14. Anno 1434 indictione 12, die martis 4 maii, Basilee. - Sententia lata per iudicem a<br />

synodo basileensi delegatum in favorem domini praepositi tridentini Stanislai contra<br />

Benedictum de Verona, Antonium de Verona, Oderricum et Antonium de Brentonico monachos<br />

monasterii s. Laurentii translati ad ecclesiam s. Apollinaris extra muros tridentinos, agentes pro<br />

extinctione praepositurae tridentinae.<br />

Pergamena mm 605x405. Notaio: Gerardus de Mylbergen clericus traiectensis diocesis.<br />

15. Anno 1434 indictione 12, die lune 26 iulii, Florentie. - Cum lata fuisset a domino<br />

cardinali de Comitibus iudice delegato sententia in favorem Benedicti de Tridento et<br />

nonnullorum aliorum monachorum ordinis s. Benedicti contra dominum Alexandrum<br />

episcopum et capitulum tridentinum in causa extinctionis abbatiae s. Laurentii pro erectione<br />

praepositurae tridentinae atque dictus dominus episcopus cum capitulo tridentino appellassent,<br />

per dominum cardinalem novariensem confirmatur prior sententia condemnatis episcopo et<br />

capitulo in expensis.<br />

Manca.<br />

16. Anno 1436 indictione 14, die mercurii 27 iunii, Basilee. - Sententia lata a iudice<br />

delegato concilii basileensis in favorem domini episcopi et capituli tridentini pro extinctione<br />

abbatiae s. Laurentii et erectione praepositurae contra Benedictum et alios monachos.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

696


Capsa 45<br />

Pergamena mm 627x590. Notaio: Enghelbertus de Spall clericus ludiensis. Sigillo mancante.<br />

17. Aliud exemplar praecedentis sententiae.<br />

Pergamena mm 822x662. Notaio: Enghelbertus de Spall curie leodiensis, notarius auratus, clericus.<br />

Due sigilli perduti.<br />

18. Anno 1436 indictione 14, die mercurii 12 decembris, Basilee. - Instrumentum<br />

appellationis interpositae a Iohanne Radenhenn procuratore domini Stanislai de Sabnaw<br />

praepositi tridentini contra Benedictum de Tridento in causa suppressionis abbatiae s. Laurentii<br />

pro erectione praepositurae.<br />

Pergamena mm 301x226-233. Notaio: Willelmus Kuen de Oyta clericus osnaburgensis diocesis. -<br />

Albertus Warentropo cantor et canonicus leodiensis iudex commissarius synodi basileensis. Sobnobski.<br />

19. Anno 1437 indictione 15, die mercurii 27 februarii, Basilee. - Instrumentum citationis<br />

ad instantiam domini Stanislai de Sabnaw praepositi ecclesiae tridentinae contra Melchiorem ab<br />

Oleo et Iohannem de Comayo assertos cives tridentinos aliosque interesse habentes de et super<br />

nonnullis iniuriis, diffamationibus, rebusque aliis in actu producendis.<br />

Pergamena mm 481x312-315. Notaio: Iohannes Thome de Beckem clericus monasteriensis dioc.<br />

Sigillo perduto.<br />

20. Anno 1440 indictione 3, die lunae 19 septembris, Basilee. - Absolutio a sententia<br />

excommunicationis, suspensionis et interdicti quam tulerat dominus Alexander episcopus<br />

tridentinus vigore quarumdam litterarum basileensis synodi contra Benedictum abbatem s.<br />

Laurentii ordinis s. Benedicti extra muros tridentinos, Henricum et Iohannem monachos<br />

eiusdem ordinis, Georgium Kal, Nicolaum Syband, Ieorium et alios familiares dicti Georgii Kal<br />

ad instantiam domini Stanislai praepositi ecclesiae tridentinae.<br />

Pergamena mm 411x377-345. Notaio: Evehardus Landolfini de Venlo. Sigillo perduto.<br />

21. Anno 1449 indictione 12, die 29 octobris, Fabriani camerinensis dioecesis. - Appellatio<br />

interposita ad sanctam sedem a Benedicto abbate s. Laurentii extra muros tridentinos contra<br />

dominum Georgium episcopum tridentinum veluti occupatorem bonorum sui monasterii et ob<br />

plurimas iuniurias sibi illatas per ipsum episcopum et alios suos complices de capitulo<br />

tridentino.<br />

Pergamena mm 245x281-286. Notaio: Petrus Warinus canonicus s. Martini de Barro supra Albam,<br />

luigonensis diocesis.<br />

22. Anno 1449, quinto idus octobris, Fabriani. - Nicolaus papa V in suam et apostolicae<br />

sedis protectionem suscipit Benedictum abbatem monasterii s. Laurentii extra muros tridentinos<br />

cum sua abbatia, eiusque personis et bonis, eximens omnia ab omni ordinaria iurisdictione et<br />

solutione cuiuscumque caritativi subsidii aut alterius exactionis, volens omnia subesse<br />

immediate sedi apostolicae ita quod episcopus nullam potestatem habeat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

697


Capsa 45<br />

Manca.<br />

23. Anno 1456, Romae apud s. Petrum, sexto idus iunii. - Calistus papa III committit<br />

praepositis s. Michaelis et beatae Mariae in Gries nec non decano ecclesiae tridentinae ad<br />

instantiam Iohannis Hinderbach praepositi ecclesiae tridentinae ut sub excommunicationis<br />

poena denuncient detentoribus vel usurpatoribus bonorum quorumcumque, aut iurium tam ad<br />

praeposituram dictae ecclesiae quam ad capellam s. Apollinaris ac parochialem ecclesiam in<br />

Aura tridentinae dioecesis infra competentem terminum restitutionem.<br />

Manca.<br />

24. Anno 1456 indictione 4, die mercurii 3 marcii, Romae. - Instrumentum citationis coram<br />

Ludovico de Ludovisiis iudice a sede apostolica delegato ad instantiam Benedicti abbatis s.<br />

Laurentii contra Iohannem Hinderbach super suppressione dictae abbatiae s. Laurentii nec non<br />

contra prepositum s. Michaelis aliosque occupatores et detentores iurium et bonorum eiusdem<br />

abbatiae s. Laurentii.<br />

Pergamena mm 563x378. Notaio: Heinricus Hutermann clericus coloniensis diocesis. Sul verso:<br />

1456, io notaio Ramengo sottoscritto attesto d'aver copiate le presenti lettere e presentato nell'ospedale di<br />

s. Maria Maggiore al procuratore Corrado e con essa entrò in s. Margherita incorporato alla abbatia di<br />

Trento.<br />

1456, 26 settembre in ecclesia s. Thomasii martiris extra Roveredum vallis Lagarine... dum ibidem<br />

congregata esset multitudo populo insinuavit presentes litteras eas legendo in vulgari sermone, explicando<br />

prout in hiis continetur presentibus continuo domino Luca Pisani potestate Roveredi et Iohanne de<br />

Thiernis eius canzellario, ser Donato Concelini et Nicolao barberio dicte terre Roveredi.<br />

1456, 26 settembre: Blasius Fritii q. Nicolai de Sacco habitator Rovereti, tamquam iuratus nuntius<br />

domini Abbatis cum iuramento has proprias et originales presentasset magnifico domino Francischo<br />

comite de Arco et eas reverenter acceptasset perlegisse.<br />

Ego Ramengus f.q. ser Iohannis de Balachiis civis Verone habitator Rovereti.<br />

25. Anno 1458, die 12 aprilis indictione 6, Venetiis in ducali palatio. - Pasqualis Maripetro<br />

dux Venetiarum Paulo Maripetro de suo mandato provisori Rippae et successoribus suis scribit<br />

quod alias precessori eius mandaverat ut domino Iohanni Hinderbach praeposito ecclesiae<br />

tridentinae ac secretario imperiali responderi faceret de fructibus abbatiae s. Laurentii sub illius<br />

regimine existentibus iuxta formam Bullarum apostolicarum ipsi domino praeposito indultarum;<br />

sed rescriptum ad instantiam fratris Benedicti olim abbatis dictae abbatiae s. Laurentii fuisse<br />

sequestratos. Nunc iterum mandat quod in casu quo idem dominus Iohannes praepositus se<br />

obliget solvere civibus eiusdem ducis singulis annis ducatos 30 usque ad quinquennium de<br />

reservatione annuali facta per summum pontificem de ducatis 150 dandis per ipsum<br />

praepositum dicto fratri Benedicto de redditibus ipsius abbatiae non obstante dicto sequestro<br />

responderi faciant eidem domino praeposito de universis redditibus.<br />

Manca.<br />

26. Anno 1468, Romae apud s. Petrum 7 idus februarii. - Paulus papa II episcopo<br />

tridentino, domino scolastico, ac Iohannis de Paho canonico tridentino committit ad instantiam<br />

magistri Gaspari de Theramo canonici et praepositi ecclesiae tridentinae capellani sui et palatii<br />

apostolici causarum auditoris quod sub excommunicationis poena, iura et bona ad eundem<br />

Gasparum spectantia restitui faciant a quibusvis detentoribus et occupatoribus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

698


Capsa 45<br />

Manca.<br />

27. Anno 1469. Datum in Gretz, die 2 iunii. - Friderici romanorum imperatoris epistola ad<br />

Paulum papam II favorem Gregorii Andree decani tridentini a capitulo electi et eo defuncto in<br />

favorem Georgii Nothafft decani pariter ab eodem capitulo electi contra Stephanum Approbin,<br />

qui contra praefatos super eodem decanatu contendebat. Instat ut hunc a vexa desistere iubeat<br />

quia italicae nationis homines bella civilia et intestinas discordias excitarunt.<br />

Pergamena mm 269x321. Sigillo aderente.<br />

28. Anno 1509, die 21 martii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Cum vigore transactionis<br />

inter caesaream maiestatem tanquam dominum castri Perzini et immediatum praedecessorem<br />

domini Georgii episcopi tridentini per dominum Ioannem Greudner praepositum brixinensem et<br />

dominum Achatium de Steten sacrae caesareae maiestatis vicarium et massarium in Curtazio<br />

factae inter alia contineantur quod capitaneus eiusdem maiestatis ut comitis Tyrolis pro<br />

affictibus ipsum castrum Perzini spectantibus in iurisdictionibus episcopalibus per officiales<br />

suos pignorare possit ita tamen ut ea pignora in ipsis iurisdictionibus episcopalibus subhastari<br />

debeant, cumque hoc nimis grave sit hominibus pinedanis si Tridentum pignora deferre debeant<br />

pro subhastatione etc. Idem dominus Georgius episcopus dictis hominibus concedit quod eorum<br />

sindicus illa pignora per tres dies immediate sequentes venalia proclamare debeat et emptoribus<br />

non comparentibus eadem pignora capitaneo Perzini consignet pro affictibus non solutis et<br />

expensis factis.<br />

Pergamena mm 227x329. Sigillo aderente del Neideck.<br />

29. Anno 1512, die 5 maii, Romae in camera apostolica. - Cum dominus Maximilianus<br />

romanorum imperator electus, archidux Austriae et comes Tyrolis solvere teneatur camerae<br />

apostolicae singulis annis libram unam cerae albae laboratae ratione concessionis iuris<br />

patronatus praepositurae ecclesiae tridentinae, Raphael episcopus ostiensis sanctae romanae<br />

ecclesiae cardinalis s. Georgii domini papae camerarius notum facit se recepisse novem libras<br />

cerae ut supra pro novem annis proxime decursis inceptis die 28 iunii 1503.<br />

Pergamena mm 199x267. Sigillo pendente.<br />

30. Anno 1267 indictione 11, die martis 11 intrante ianuario, in palatio suo Ripae. -<br />

Dominus Egno episcopus tridentinus intelligens quod fratres et sorores in monasterio s. Anne de<br />

Supramonte ob inopiam et frequentes decursus non possunt vivere secundum eorum regulam,<br />

eis facultatem concedit ut possint se unire et incorporare ordini Humiliatorum s. Luce de Brisia<br />

[nempe Brixia].<br />

Pergamena mm 411x146-156. Notaio: Bertolameus sacri palatii. Testimoni: Ianuarius prior s. Marie<br />

Coronate; Albanus plebanus de Marniga, Zilbertus de Archu, Arnoldus et Barifoldus notarii.<br />

31. Anno 1433 indictione 11, die 1 octobris in monasterio Porteclause de Grietz. - Dominus<br />

Iacobus ibidem praepositus iudex delegatus ab Eugenio papa excommunicationis sententiam<br />

tulit ad instantiam domini Stanislai de Sobnowski praepositi tridentini contra fratrem<br />

Benedictum monacum qui secum abstulerat bona multa, libros, inventaria etc. sibi apud s.<br />

Apollinarem consignata atque ab eodem domino Stanislao apud eundem deposita. Quae<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

699


Capsa 45<br />

sententia fuit publicata in cathedrali ecclesia et in monasterio s. Laurentii et apud s. Apollinarem<br />

instante domino Iohanne plebano de Revo vallis Annanie procuratore dicti domini Stanislai, per<br />

dominum presbiterum Florianum mansionarium in dicta ecclesia cathedrali tridentina.<br />

Pergamena mm 395x364. Notaio: Iohannes Viselberch clericus maguntinensis dyocesis. - Rubarono<br />

libri dei conti, dei confini, degli affitti e beni per 600 ducati. Sul verso un atto notarile del notaio Antonius<br />

q. Martini de Brezio plebis Arsii habitator Tridenti.<br />

1434, die 17 mensis Ianuarii, constituti coram notario subscripto... Iohannes plebanus de Revò<br />

requisivit honestum presbiterum Florianum mansionarium in dicta ecclesia tridentina... pulsatis campanis,<br />

candelis accensis et demum in terram proiecte et extincte, coram populi multitudine in ecclesia cathedrali<br />

congregata, excommunicatum denunciavit [fratrem Benedictum]. La stessa funzione è stata ripetuta nella<br />

chiesa di s. Apollinare. Testimoni: Antonius Bertolasius, Iohannes Antonius legum doctor, Iacobus de<br />

Cansignano vicarius in temporalibus Tridenti, Morandus q. magistri Iohannis Boni filii magistri Iohannis<br />

Luce fisici.<br />

32. Anno 1433 indictione 11, die mercurii 12 augusti, Tridenti in domo habitationis domini<br />

Iohannis Anhang canonici et vicarii in spiritualibus domini Alexandri episcopi tridentini. -<br />

Frater Antonius de Verona professus olim monasterii s. Laurentii ordinis s. Benedicti nunc ad<br />

capellam s. Apollinaris translati et apostolica auctoritate in praeposituram creati et erecti<br />

exposuit ad suam pervenisse notitiam qualiter quidam Benedictus de Tridento gerens se pro<br />

monacho eiusdem ordinis cum suis in hac parte complicibus in romana curia contra dictam<br />

erectionem agat, ipsumque fratrem Antonium ad suas partes trahat; hinc protestatur se<br />

consensisse et consentire supressioni abbatiae etc. et erectioni praepositure.<br />

Pergamena mm 301x238-247. Notaio: Laurentius Iohannis Zorn de Lanzhut clericus premislensis<br />

diocesis. Sul verso atto notarile del notaio Guilielmus f.q. ser Pauli tridentini.<br />

1433, die veneris 14 mensis augusti, hora tercia, Tridenti in ecclesia cathedrali s. Vigilii, loco<br />

iuridico consueto, presentibus Iohanne scriba domini episcopi, presbitero Iohanne plebano plebis de<br />

Revo, Gratiadeo notario q. ser Antonii de Trilaco. Ibique coram honorabili et honesto viro domino<br />

Floriano mansionario perpetuo et curato dicte ecclesie tridentine executore litterarum... coram cursore<br />

Iohanne campanario ecclesie tridentine.<br />

33. Anno 1435 indictione 13, die veneris 7 octobris Basilee. - Sententia declaratoria contra<br />

fratrem Benedictum assertum monachum s. Benedicti quod nempe revera in sententiam<br />

excommunicationis alias latam contra eum inciderit et tanquam excommunicatus denunciatur.<br />

Pergamena mm 556x514. Notaio: Iohannes Andree de Maschin clericus poznaniensis diocesis.<br />

Testimoni: Iohannes Helpsem et Iohannes nepos notarii clerici metensis et tornacensis diocesis. Sigillo<br />

perduto.<br />

34. Anno 1437 indictione 15, die mercurii 18 decembris, Basilee. - Sententia declaratoria<br />

quod male fuerit provocatum et appellatum a fratre Benedicto monacho ordinis s. Benedicti etc.<br />

a sententia declaratoria poenarum.<br />

Pergamena mm 634x606. Notaio: Leonardus Chaelis clericus leodiensis diocesis. Testimoni:<br />

Georgius Frey, Iohannes Bekerer notarii pataviensis et coloniensis diocesium.<br />

35. Anno 1456 indictione 4, die veneris 9 ianuarii, Romae. - Instrumentum citationis ad<br />

instantiam domini Benedicti abbatis s. Laurentii extra muros tridentinos contra praepositum<br />

sancti Michaelis nec non plebanum in Iugo occupatores et detentores capelle s. Odorici et alios<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

700


Capsa 45<br />

occupatores bonorum ad abbatiam s. Laurentii spectantium atque cum mandato ne lite pendente<br />

quicquam innovetur.<br />

Pergamena mm 464x357. Notaio: Henricus Huseman de Nigenstat clericus coloniensis dioc. Sigillo<br />

perduto. Testimoni: Iohannes Zudendorf notarius. Occupantes capellam s. Odorici in villa Nivellavixie<br />

[Lavis] trident. diocesis necnon quod Cristoforum macellatorem, Bernardinum molendinarium, Georgium<br />

pistorem, Iacobum de Bondo habitatorem Ripe, Petrum Sichagon de Vezano, Iohannem canonicum trid.<br />

et Fridericum eius fratrem et filios et heredes q. Odorici de Pao... Georgius castri Bellasii et Iohannes<br />

Vaser habitantes ad pontem.<br />

36. Anno 1497, die 8 decembris, Tridenti. - Dominus Udalricus episcopus tridentinus<br />

concedit in perpetuum 40 dies indulgentiarum ecclesiae s. Annae de Supramonte, quam<br />

restauraverat Udalricus Kneusel modernus praepositus, pro festivitatibus domini nostri Iesu<br />

Christi, beatae Mariae virginis, sanctorum apostolorum, s. Annae et dedicationis ecclesiae ac<br />

insuper quotiescunque processionaliter cum crucibus ad eam accesserint.<br />

Pergamena mm 477x612. Sigillo perduto. - Plebs Baselice.<br />

37. Anno 1514, die 10 maii, Brixinae in aula episcopali. - Dominus Christophorus<br />

episcopus brixinensis olim praepositus ecclesiae tridentinae fundat unam Missam ebdomadalem<br />

singulis sextis feriis celebrandam per levitas cathedralis ecclesiae tridentinae in ecclesia s.<br />

Margarethae domui praepositurali adnexa, assignato 26 librarum meranensium stipendio.<br />

Pergamena mm 448x625. Sigilli perduti. - Maso di Sarigno, giurisdizione di Trento, coltivato da<br />

Vigilio da Seregnano.<br />

38. Anno 1485, die 12 octobris in opido Insprugg. - Udalricus Knewssl praepositus<br />

tridentinus archiducalis vicecancellarius domino Iohanni episcopo tridentino praesentat<br />

dominum Iohannem Frewler presbiterum ratisponensis dioecesis ad ecclesiam s. Helenae in<br />

Aldeno, quae filialis fuit ecclesiae suae parochialis s. Petri in Aura et cuius praesentatio per<br />

dimembrationis, divisionis et separationis confirmationem a dicta ecclesia per praefatum<br />

dominum episcopum urgentibus ac praegnantibus causis, praecedentibus factam ad ipsum<br />

dominum praepositum pleno iure pertinere dinoscitur.<br />

Pergamena mm 210x308. Sigillo perduto.<br />

39. Anno 1515 indictione 3, die penultima aprilis, Augustae. - Wolfgangus de Züllnhart in<br />

decretis licentiatus praepositus ecclesiae tridentinae domino episcopo tridentino ad ecclesiam<br />

parochialem in Aldein praesentat dominum Würstlin presbiterum augustensis dioecesis.<br />

Pergamena mm 225x267. Notaio: Iohannes Laymann clericus augustensis diocesis scriba curie<br />

augustensis ecclesie.<br />

40. Anno 1528, quarto kalendas iulias indictione 1, Tridenti. - Ludovicus Balzanus<br />

canonicus et domini Hieronymi Ricii arcium et medicinae doctoris tridentini praepositi<br />

procurator procuratorio nomine praesentat domino Bernardo episcopo tridentino ad ecclesiam<br />

parochialem s. Iacobi et Elenae in Aldeno vacantem per obitum domini Leonardi Burstel ultimi<br />

possessoris dominum presbiterum Vigilium Tempesta pro investitura.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

701


Capsa 45<br />

Manca.<br />

41. Anno 1528 indictione 1, die lunae 20 iulii in villa Mondroni communis Prevorii plebis<br />

Thyhoni tridentinae dioecesis in domo egregii viri Thomaei de Bertellis de Vigo Prevorii vicarii<br />

Iudicariae interioris benemeriti. - Ludovicus Balzanus procurator ut supra intelligens quod<br />

dominus presbiter Vigilius Schaur in parochiali ecclesia s. Helenae [de Aldeno = Aldein] rector<br />

institutus vitam cum morte commutavit, ad eandem ecclesiam nominavit et praesentavit<br />

dominum presbiterum Petrum Leonardi de Brismad salzburgensis diocesis in rectorem.<br />

Pergamena mm 280x335. Sigillo. - In quadam camera terrena dicte domus presentibus honestis viris<br />

presbiteris Iohanne Antonio de Visis placentino nunc beneficiato ecclesie s. Marie Magdalene de<br />

Mondrono antedicto, Francisco de Schernis de villa Strembi plebis Rendene, Antonio q. Petri de Festis de<br />

Bulbeno; spectabili domino Thomeo Bertello vicario. Notaio: Iohannes Antonius f.q. Iohannis notarii de<br />

Pretis de Bulzana comunis Prevorii.<br />

42. Anno 1534 indictione 7, die sabati 10 octobris, Tridenti. - Dominus Ludovicus<br />

Balzanus canonicus et dominus Hieronimus Baldironus civis tridentinus procuratores domini<br />

Francisci Ricii praepositi ecclesiae tridentinae ad vacantem capellam s. Helenae de Aldeno<br />

incorporatam ecclesiae parochiali s. Petri in Aura per mortem domini presbiteri Petri,<br />

praesentarunt dominum presbiterum Hieronimum de Hieronimis de comitatu Flavoni vallis<br />

Annaniae.<br />

Pergamena mm 255x316. Notaio: Iohannes Iacobus Callavinus q. Iohannis de Gayfis. Sigillo.<br />

43. Anno 1452 indictione 15, die mercurii 14 iunii, Tridenti in domo decanali. - Dominus<br />

Georgius episcopus tridentinus ad expositionem domini Ioannis Sulzbach decani et aliorum<br />

canonicorum ecclesiae tridentinae quod dignitas decanalis sit in suis redditibus diminuita, eidem<br />

dignitati attribuit ecclesiam parochialem s. Vigilii in valle Rendenae cum omnibus suis iuribus<br />

in spiritualibus et temporalibus, imponens decano pro tempore existenti singulis annis ipso die<br />

quo ad festum nativitatis Domini nostri Iesu Christi antiphona = o sapientia = imponitur, ipsam<br />

antiphonam in vesperis si presens fuerit personaliter cantando incipit et vesperis finitis singulis<br />

annis canonicis et capellanis etc. bonam et decentem collationem ad valorem quatuor ducatorum<br />

auri in domo eius decanali exhibeat. Quia vero decanatui adnexa erat ecclesia parochialis s.<br />

Mariae Magdalenae de Tridento una cum eius filiali capella s. Oswaldi in Carniga, postquam<br />

decanus possessionem praefatae parochialis de Rendena obtinuerit, ad episcopum tridentinum<br />

spectabit collatio parochialis huius; cuius plebanus ecclesiae cathedrali in horis divinis tam<br />

nocturnis quam diurnis sicuti quivis alter capellanus inserviat et emolumentis cotidianis pariter<br />

gaudeat.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia dell'epoca del Clesio.<br />

44. Anno 1478, quartodecimo kalendas februarii, Romae apud s. Petrum. - Sixtus papa IV<br />

confert decanatum ecclesiae tridentinae vacantem per liberam resignationem venerabilis domini<br />

Antonii Mariae episcopi lunensis domino Georgio de Fattis de Trelaco cum formula iuramenti<br />

praestandi; ac deputando episcopum civitatis Castelli atque Iohannem de Palido ac Vigilium de<br />

Negrellis canonicos ecclesiae tridentinae ad dandam possessionem.<br />

Cartaceo, carte 3. Copia.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

702


Capsa 45<br />

45. Anno 1500, Romae die 2 septembris. - Hieronymus Balzanus domino Udalrico<br />

episcopo tridentino scribit decanatum ecclesiae tridentinae per obitum domini Georgii vacantem<br />

a pontifice domino Oliverio Carafa cardinali neapolitano fuisse commendatum qui cardinalis<br />

reservato sibi regressu eidem domino Hieronimo canonico tridentino resignavit; unde rogat ut id<br />

gratum habeat et pro possessione consequenda faveat, spondens ad residentiam se venturum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

46. Anno 1500, Romae die 8 septembris. - Sancti Eustachii diaconus cardinalis senensis<br />

domino Udalrico episcopo tridentino commendat Hieronymum Balzanum pro decanatu ut supra.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

47. Anno 1529, Bononiae XVI kalendas decembris. - Clemens papa VII Iacobum Radichii<br />

de Banisiis clericum curculensis dioecesis constituit coadiutorem domini Iacobi de Banisiis<br />

senioris canonici et decani ecclesiae tridentinae ac praecedentis patrui cum futura successione<br />

ad canonicatum et decanatum.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia.<br />

48. Anno 1500, Romae 26 augusti. - Oliverius episcopus sabinensis cardinalis neapolitanus<br />

domino Udalrico episcopo tridentino annuntiat resignationem a se factam de decanatu ecclesiae<br />

tridentinae domino Hieronymo de Balzanis, gaudens quod per epistolam ipsius domini Udalrici<br />

episcopi intellexerit talem virum et ipsi et toti civitati esse acceptum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

49. Anno 1497, Tridenti, die 6 iulii. - Paulus de Crottis ecclesiae tridentinae archidiaconus<br />

domino Maximiliano romanorum regi scribit et enarrat quaestionem cum domino praeposito<br />

tridentino habitam super praecedentia; se excusat quod nil attentaverit contra maiestatem<br />

regiam; petit ut iudices deputentur pro decisione causae.<br />

Cartaceo, carte 2. - L'arcidiacono era detto oculus episcopi e era solito sedere accanto al vescovo.<br />

50. Anno 1700, die 25 iunii in actis capitularibus. - Transactio inter capitulum tridentinum<br />

et dominum comitem Ioannem Baptistam de Arco canonicum salisburgensem et tridentinum<br />

veluti archidiaconum tridentinum super residentia et fructuum perceptione de archidiaconatu,<br />

sub interpositione seu mediatione domini Constantini Caldonazzi canonici a capitulo auctorizati<br />

conclusum fuit quod capitulum remittat fructus domino arcensi qui volens ostendere<br />

devotionem suam erga ecclesiam s. Vigilii, contentus fuit quod a suo conductore annuatim<br />

solvantur 100 floreni ex redditibus archidiaconatus sui massario fabricae s. Vigilii pro eadem<br />

fabrica.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Leonardus Novellius. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

51. Ordinationes quaedam pro choro ecclesiae cathedralis tridentinae.<br />

703


Capsa 45<br />

Cartaceo, carte 6. Fine secolo XV. Si parla di due pulpiti ma non dell'organo.<br />

52. Circa annum 1490, in causa reservationis factae a papa pro cardinali Ursino.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

53. Exemplar imperfectum cuiusdam Brevis papalis quo collatio facta fratribus<br />

predicatoribus de monasterio s. Laurentii confirmatur.<br />

Pergamena mm 290x158. Copia coeva.<br />

54. Anno 1433 indictione 11, die 3 iulii. - Iacobus praepositus monasterii s. Mariae Porte<br />

Clause in Gries tridentinae dioecesis delegatus apostolicus per Eugenium papam sub anno 1432<br />

idus novembris ad instantiam et petitionem magistri Andree iudicis de Greyfelwald clerici<br />

cammensis dioecesis tanquam procuratoris domini Stanislai Sabnowski prepositi ecclesiae<br />

tridentinae procedit contra Benedictum de Tridento monachum et plebanum in Maleto super<br />

restitutione bonorum, utensilium, librorum, privilegiorum, censuum, affictuum etc. quae dictus<br />

dominus Stanislaus ei custodienda commiserat et quadam nocte de mense madii anni currentis<br />

asportarat et abduxerat contra voluntatem dicti domini Stanislai. Illum itaque citat, requirit etc.<br />

Pergamena mm 522x361-390. Notaio: Hainricus Hainrici de Herrenberg clericus constantiensis<br />

diocesis. Sigillo perduto.<br />

55. Sententia lata contra dominum Antonium Piccolomini praepositum ecclesiae tridentinae<br />

in favorem Pauli Nardini vicarii parochialis ecclesiae s. Petri in Aura, in qua sententia dictus<br />

vicarius declaratur vicarius perpetuus dictae ecclesiae, qui amoveri non possit, unde<br />

praesentatus episcopo a praeposito vicarius dictae ecclesiae et ab episcopo confirmatus plena<br />

administratio dictae ecclesiae ei collata fuit. Pro annua autem resevatione 70 florenorum a dicto<br />

praeposito praetensa, resolutum fuit quod omnes fructus dictae ecclesiae ad dictum praepositum<br />

spectent, de quibus 100 florenos vicario solvet; damnatus est etiam praepositus in omnibus<br />

expensis quas etiam ab ipso solvendas esse Romae declaratur.<br />

Adsunt etiam diversa alia exemplaria.<br />

Cartaceo, carte 14. Sette copie del sec. XVII.<br />

56. Anno 1679, 18 iulii, Romae. Exemplar litterarum Innocenti XI ad episcopum<br />

tridentinum seu eius officialem in quibus ei demandat quatenus vocatis vocandis se informet<br />

circa controversiam praepositi tridentini praetendentis ecclesiam parochialem Aurae sibi pleno<br />

iure pertinere, se se opponente moderno rectore.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

57. Scriptura in qua ostenditur parochia s. Petri Aurae esse unita praepositurae tridentinae;<br />

quod vicarius sit perpetuus cuius nominatio ad praepositum, institutio ad ordinarium pertineat.<br />

Fructus ad praepositum spectant assignata tamen congrua pensione vicario.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

704


Capsa 45<br />

Cartaceo, carte 5. Seconda metà del sec. XVII.<br />

58. Scriptura legalis super iure domini praepositi Tridenti praesentandi sacerdotem ad<br />

ecclesiam s. Andree in Turbulis contra communitatem Naci ius illud pertendentis.<br />

Cartaceo, carte 6. Metà sec. XVII. Si ricorda la dotazione della chiesa di s. Andrea di Torbole da<br />

parte del preposito Udalrico Knessel fatta il 2 novembre 1497.<br />

59. Anno 1584. - Acta iudicialia secuta in causa exorta inter praeposituram tridentinam et<br />

dominos de Sporo super iure percipiendi decimam in quibusdam bonis ipsius praepositurae in<br />

locis Zambanae et Navis.<br />

Cartaceo, carte 80. Parte in italiano. Lite per le decime sui beni della Prepositura a Nave s. Rocco.<br />

Notaio: Iacobus de Gratiadeis.<br />

60. Anno 1472, 2 novembris, Tridenti. - Gaspar de Teramo sacri palatii apostolici<br />

causarum auditor, canonicus et praepositus tridentinus pro utilitate et augmento affictus<br />

prepositurae tridentinae et pro auxilio fabricationis dictae praepositurae investivit Baldessarem<br />

notarium de Mezio civem Tridenti, et fratres Iacobum et Petrum de Trambalduxo, Margaritam<br />

quondam Gotardi Caponarii, Michaelem quondam Mathaei Mattuelle et Iacobum Robini<br />

Buturam et fratres eius, omnes pro sua parte de variis petiis terrae in pertinentiis Medii s. Petri<br />

pro annuo ficto ad s. Michaelem 88 librarum meranensium etc. Haec investitura renovata fuit<br />

anno 1551, 5 augusti a domino Francisco Rizzi praeposito et consiliario caesareae maiestatis et<br />

anno 1572, 16 februarii ab eodem iterum renovata.<br />

Cartaceo, carte 41. Notaio: Antonius Columbinus de Trilaco. È nominato il ponte delle oche,<br />

esistente in antico a Nave.<br />

61. Anno 1519, 16 novembris, ex Molendino Regio. - Carolus romanorum rex ad vacantem<br />

praepositura, tridentinam per obitum Wolgangi Zullart praesentat Baptistam Baldironum arcium<br />

et medicinae doctorem ac consiliarium suum.<br />

Cartaceo, carta 1. Firma di Carlo V.<br />

62. Anno 1512. - Variae epistolae Thomae Marsaner plebani Clesii concernentes<br />

decanatum tridentinum vacantem, pro quo Bernardo Clesio obtinendo multum Romae laboravit<br />

praecipue cum cardinali Angliae, sed pontifex pro Iacobo Banisio stetit a caesare sibi<br />

commendato.<br />

Cartaceo, carte 11. Sigilli aderenti. Sette lettere.<br />

63. Anno 1513, 20 decembris, Tridenti. - Michael de Mantua decanus ecclesiae tridentinae<br />

nomine capituli insinuat Bernardo Clesio archidiacono delegationem suam ad dietam<br />

oenipontanam, eique commendat causam capituli a domino decano iniuste vexati, quam et<br />

domini locumtenentes protegunt et consules civitatis domino Paulo de Fatis ab ipsis dietae<br />

deputato eamdem commendarunt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

705


Capsa 45<br />

64. Anno 1513, 28 novembris, Veronae. - Epistola Georgii episcopi tridentini Veronae<br />

gubernatoris ad canonicos tridentinos ubi ad epistolam eorum respondet: quod Breve<br />

apostolicum de solvendis fructibus decanatus ipsi decano absenti contra morem ipsius capituli<br />

sub comminatione excommunicationis non subsistat et optime fecerint appellando, circa<br />

scrupulum vero quem quidam habent se iam excommunicationem incurrisse et ideo ad chorum<br />

accedere non ausos esse, respondet informationem accepisse a domino Hieronymo Marcabruno<br />

vicario episcopali Veronae qui respondit quod appellatio suspendi effectum excommunicationis.<br />

Laudat destinationem Sigismundi de Valdestain ad regentes in Insprugg pro hac causa et pro<br />

conservatione iurium suorum cui non cessabit et ipse negotium commendare; hortatur tamen eos<br />

suspendere a delegatione Waldestain usque ad responsionem decani cui scripsit pro aliqua<br />

compositione.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

65. Anno 1513, 2 decembris, Tridenti. - Canonici tridentini certiorem faciunt Bernardum<br />

archidiaconum tridentinum de Brevi apostolico in favorem decani emanato quod cum sit<br />

subreptitium et obreptitium non acceptarunt, sed appellationem interposuerunt. Cum vero dictus<br />

decanus gratiam caesaris possideat, rogant dominum Bernardum ut efficiat ne a consilio<br />

oenipontano aliquid emanet contra ipsos aut ecclesiam ipsam usque dum expediant<br />

Sigismundum de Valdestain eo vel maxime quia exhibuerunt centum ducatos auri de fructibus<br />

ecclesiae Rendenae et domum decanatus.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

66. Anno 1513, 16 decembris, Veronae. - Georgius episcopus tridentinus scribit canonicis<br />

tridentinis quod decanus scripserit ad Bernardinum Contium quod numquam recusaverit<br />

concordium cum ipsis, qui etiam contentus est recipere 100 ducatos plebis Rendenae, sed non<br />

per viam provisionis, ex uno papa et imperator volunt ut ipse habeat redditus in absentia sua.<br />

Miratur quod decanus plus potest quam habeat decanatus in redditibus, quare eos hortatur et<br />

laudat delegationem Valdestain ad Oenipontum et appellationem ad pontificem.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

67. Anno 1513, 25 novembris, Tridenti. - Sigismundus de Waldestain ostendit Bernardo<br />

Clesio magnas difficultates quas habet agitandi causam contra decanum coram caesare, tum<br />

quia amicus est dicti decani, tum ob gratiam quam habet apud caesarem et apud aulicos omnes,<br />

unde fiet ut a curia cum verecundia sibi erit recedendum aut odium decani, vel simul omnes in<br />

se procul dubio concitabit, iussa tamen domini episcopi se facturum spondet.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

68. Anno 1513, 2 decembris, Tridenti. - Sigismundus de Waldestain certiorem facit<br />

Bernardum Clesium quod episcopus tridentinus suspenderit iter suum ad caesarem per aliquot<br />

dies quia sperat reconciliationem decani cum capitulo, super qua decano scripsit; putat tamen<br />

quod causa dilationis sit quia cum dominus episcopus ad propria reverti velit et gubernium<br />

Veronae dimittere, remunerationem a caesare sollicitat et procurator est ipse decanus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

706


Capsa 45<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

69. Anno 1513, 26 decembris, Veronae. - Epistola Georgii episcopi tridentini ad<br />

Bernardum Clesium in qua ei commendat negotium canonicorum tridentinorum contra decanum<br />

ut omnem diligentiam adhibeat tam cum dominis regentibus, quam alibi sicuti sua fert obligatio<br />

et amor erga suam ecclesiam ad quam etiam ipse reverti sperabat, sed hortatu consiliariorum et<br />

ipsius caesaris iterum ibi sistere debet.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Lettera autografa.<br />

70. Anno 1512, 13 aprilis. - Congratulatio domini Kytscher praepositi ad Bernardum<br />

Clesium pro delatis Bullis archidiaconatus tridentini cui altiora praecatur.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

71. Anno 1511, 8 februarii in oppido Noremberga. - Maximilianus romanorum imperator<br />

scribit Georgio episcopo tridentino quod archidiaconatum vacantem per mortem Pauli de Crotis<br />

sicuti et canonicatum in suspenso teneat usque dum suam voluntatem ulterius declaret, volens<br />

beneficare quemdam ex domesticis et familiaribus suis. Ulterius adiungit quod quamvis ei<br />

mandaret ut possessionem decanatus ad quem ius habet, daret Hippoverio nunc tamen<br />

certioratus quod pontifex eum decanatum contulerit Iacobo de Banisis imperiali suo secretario,<br />

committit ut non obstantibus dictis primis litteris eidem secretario suo dictum decanatum<br />

assignet.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

72. Anno 1511, octavo idus februarii, Romae. - Iulii II Bulla in qua vacantem<br />

archidiaconatum una cum canonicatu ecclesiae tridentinae per mortem Pauli de Grotis contulit<br />

Bernardo de Cles.<br />

Manca.<br />

73. Anno 1512, 16 kalendas ianuarii, Bononiae. - Ioannis cardinalis legati Bononiae cum<br />

Bernardo canonico et archidiacono tridentino et iuris utriusque doctore dispensatio quod plura<br />

beneficia incompatibilia obtinere possit ob praeclara ipsius merita et servitia quae continuo<br />

Bononiae praestat Mathaeo electo episcopo gurcensi locumtenti generali in Italia.<br />

Manca.<br />

74. Anno 1514, 8 iunii, Tridenti. - Dimissoriae Antonii de Leudro canonici et vicarii<br />

generalis Tridenti sede vacante concessae Bernardo de Clesio canonico et archidiacono<br />

tridentino ut a quocumque episcopo tam minores quam maiores ordines debito tempore<br />

suscipere possit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

707


Capsa 45<br />

75. Scriptura Bernardi episcopi tridentini electi contra Iacobum Banisium decanum<br />

tridentinum qui electionem dicti Bernardi infirmare Romae per suum procuratorem tentavit eo<br />

quod non fuerit per nuntium vel litteras ad electionem vocatus et quia electio fuit meticulosa et<br />

per vim extorta. Ad primum respondet quod dictus procurator non habeat speciale mandatum a<br />

dicto decano, neque litterae assertae sufficiunt quia non constat illas esse scriptas a decano,<br />

neque per testes probari possunt, unde cum sint privatae et non recognitae non faciunt fidem; 2<br />

etiamsi fuisset praesens non debuisset electioni intervenire quia non habet praebendam vel<br />

canonicatum in dicta ecclesia, nam qui ultra decanatum non habet canonicatum non habet votum<br />

in capitulo, tum etiam quia non est in sacris. Dato tamen quod potuisset intervenire, iam fuit<br />

sufficienter per edictum vocatus iuxta praxim illius ecclesiae. Supposito etiam quod vocandus<br />

fuisset, cum esset remotus ultra quindecim dietas, canonici non tenentur in tam remotis partibus<br />

nuntium destinare, nec etiam tanto tempore expectari eo vel maxime propter bella in illis<br />

partibus vigentia. Electio vero quam praetendit factam propter metum, legitima et prorsus libera<br />

fuit et ipsi incumbit probare quod nondum probavit. Adsunt tria alia exemplaria.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

76. Antonii de Leudro canonici et vicarii generalis Tridenti alia scriptura contra decanum<br />

tridentinum ubi ultra recensitas rationes in favorem electi Bernardi episcopi tridentini ad varias<br />

oppositiones respondet et primo quod antequam devenirent canonici ad electionem episcopi,<br />

debuissent requirere consensum principis et propterea maiestas caesarea nullo modo volebat<br />

admittere talem electionem, respondet quod ex compactatis capitulum habet omnimodam<br />

libertatem in electione et caesarea maiestas gratiose consensit ut apparet ex ipsius litteris; 2.<br />

quod nimis accellerata fuerit electio non vocato decano et canonico Nicolao de Neuhaus.<br />

Respondet non fuisse adeo accelleratam, nam facta fuit post octiduum et omnia iura volunt ut<br />

occurratur diuturnae ecclesiarum vacationi, unde capitulum in hoc est commendandum, quinimo<br />

antecessores pluries intra octiduum ad electionem devenerunt. Capitulares fuerunt omnes vocati<br />

per aedictum. Canonicus Nicolaus se excusavit et electionem approbavit; 3. quod non omnes<br />

canonici ad electionem interfuerint. Respondet quod decem qui erant in provincia, omnes<br />

intervenerunt et votum dederunt; dominus Bernardus intervenit sed votum non dedit; dominus<br />

Sigismundus de Thunn, Ioannes Baptista quondam Stephenini de Thunn et Vinciguerra de Arco<br />

intervenerunt, sed votum non dederunt quia non erant in sacris et tres alii non sunt vocati quia<br />

extra provinciam erant. Unde concludunt aliae scripturae quod nequidem audiendus sit<br />

procurator decani aliis adductis rationibus.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

77. Anno 1680, die 11 maii, Tridenti ex castro Boni Consilii. - Dominus Franciscus de<br />

Albertis episcopus et princeps tridentinus, delegatus apostolicus ad instantiam domini doctoris<br />

Ioannis Antonii Bevilaqua procuratoris illustrissimi et reverendissimi domini Antonii<br />

Picolominei uti praepositi tridentini publicat Breve pontificium sub die 18 iulii 1679, datum<br />

Romae pro corporatione parochialis ecclesiae s. Petri de Aura quae primo auctoritate ordinaria<br />

et deinde per litteras Martini V pontificis fuerat praepositurae tridentinae incorporata, sed ab<br />

anno 1613 sine ulla incorporationis mentione in titulum cum plenaria in spiritualibus et<br />

temporalibus administratione ad praesentationem praepositi pro tempore existentis fuerat<br />

obtenta; hinc denuo incorporari postulat ut per vicarium amovibilem regi possit, fructibus<br />

praepositurae advenientibus etc. citando omnes opponere volentes intra dies novem etc. alias<br />

etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

708


Capsa 45<br />

78. Anno 1632 et 1633. - Decisiones sacrae Rotae romanae coram reverendissimo domino<br />

Coccino decano in causa tridentina decanatus et canonicatus in favorem domini Ioannis<br />

Tudeschini ecclesiae tridentinae decani, typis editae anno 1633 etc.<br />

Cartaceo, carte 3. Copia dell'indulto di Paolo III (1537) riguardante il numero dei canonici e la loro<br />

nazionalità.<br />

Carte 4 a stampa.<br />

79. Anno 1652, die 5 augusti, Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Carolus Emanuel<br />

episcopus tridentinus perillustri et multum reverendo Sigismundo Alphonso comiti de Thunno<br />

ecclesiarum tridentinae et brixinensis canonico confert archidiaconatus dignitatem in ecclesia<br />

tridentina vacantem per obitum perillustris et admodum reverendi Hieronymi comitis de<br />

Wolchenstein.<br />

Pergamena mm 308x384. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo. Due lettere.<br />

80. Anno 1503. - Scripturae concernentes controversiam inter civitatem Tridenti,<br />

communitatem Romagnani ex una et Bartholomaeum Margonum fratrem et nepotes suos de<br />

Ravina ac praeposituram tridentinam ex altera occasione confinium controversorum.<br />

Cartaceo, carte 50. - Dossum Costadades. Lunghi interrogatori. Nominata una torre sopra<br />

Romagnano; in lavina de costa maora; el tovo dela calcara; vallis carnalet; el plan del colpo; terra s.<br />

Vigilii.<br />

81. Anno 1465, 4 iulii, Romae. - Monitorium intimatum a Dominico episcopo brixiensi<br />

sanctissimi domini papae vicario generali ac iudice et commissario delegato fratri Benedicto<br />

ordinis s. Benedicti asserto praeposito s. Laurentii Tridenti et eius fautoribus ad instantiam<br />

domini Ioannis Hinderpach canonici et praepositi ecclesiae tridentinae ac consiliarii et oratoris<br />

Friderici romanorum imperatoris quatenus termino praefixo recedere debeat a praepositura et<br />

omnia ablata restituere sub poenis etc.<br />

Pergamena mm 572x361. Notaio: Henricus de Goch clericus coloniensis diocesis. Sigillo strappato.<br />

82. Anno 1533, 26 ianuarii. Tridenti. - Mandatum Bernardi episcopi tridentini et cardinalis<br />

ad Hieronimum Baldironium tanquam factorem Praepositurae, quatenus sub poenis reficere et<br />

reparare debeat pontem et viam immediate subtus pratum abbatiae.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

83. Dominus Ludovicus Balzanus canonicus tridentinus et dominus Hieronymus Baldironi<br />

procuratores domini Francisci Ricii praepositi tridentini exponunt domino episcopo tridentino<br />

quod capitaneus Rippae praetendat solutionem decimae cuiusdam petiae terrae spectantis ad<br />

praeposituram tridentinam, quae numquam talem decimam solvit, unde rogant dictum dominum<br />

episcopum ut dictum capitaneum moneat et desistere faciat a tali molestatione et innovatione.<br />

Cartaceo, carta 1. Scritta dopo il 1530.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

709


Capsa 46<br />

CAPSA 46<br />

Parochia Bulsani, Caldarii et Eppiani ac de Formiano (numeri 86)<br />

1. Anno 1447. - Ordinatio sive capitulo ad quae obligantur socii et capellani dotis in<br />

ecclesia Bulzani per Iacobum Valser legum doctorem et plebanum exposita et renovata anno<br />

1469 post Penthecosten mensis maii cum notis manu domini Ioannis Hinderpach episcopi<br />

tridentini manu propria additis.<br />

Cartaceo, carte 4. - Romane et tridentine eccelsie: corretto con ratisponensis. - nec plures ac plures<br />

tabernas ac pincernas visitare. - Tratta dell'obbligo della residenza dei chierici; l'assenza deve essere<br />

comprovata.<br />

2. Supplices litterae eiusdem Iacobi Valser plebani ad dominum episcopum tridentinum<br />

contra suos beneficiatos et capellanos qui in festis solemnibus officio et missae iuxta<br />

consuetudinem interesse detrectabant induti superpelliceo.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

3. Anno 1462, die 8 maii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus Gregorio Kreyss presbitero merswurgensis diocesis concedit investituram altaris s.<br />

Katherine virginis siti in ecclesia parochiali Bolzani vacantis per mortem presbiteri Hiliprandi et<br />

cuius ius patronatus ad nobilem Arnoldum de Inferiori Porta spectare dinoscitur.<br />

Pergamena mm 198x318. Sigillo perduto.<br />

4. Anno 1464, die 3 dicembris, Bolzani. - Domino Georgio episcopo tridentino Arnoldus<br />

Nyderthorn praesentat presbiterum Michaelem Haylgenstayn spirensis diocesis pro altari s.<br />

Katherine in ecclesia parochiali beatae Mariae virginis in Bolsano, vacante per mortem Gregorii<br />

Kreyss.<br />

Pergamena mm 153x255. Sigillo perduto.<br />

5. Anno 1521, die 16 augusti, Bolzani. - Confratres sacerdotes et beneficiati parochialis<br />

ecclesiae beatae Mariae virginis opidi Bozani domino episcopo Bernardo et principi tridentino<br />

praesentant presbiterum Andream Ingram pro altari s. Hieronimi vacante per mortem presbiteri<br />

Iohannis Sedlmair.<br />

Pergamena mm 258x241. Sigillo. - Tanquam sindaci et procuratores: Thomas Massar trium Regum,<br />

Petrus Helmlin s. Catarine altarium, magister Udalricus Lehendorf rector et caeteri beneficiati.<br />

6. Anno 1524, die 29 septembris, Bolzani. - Confratres et beneficiati parochialis Bolzani<br />

domino episcopo tridentino praesentant dominum Leonardum Weydinger ad altare s. Hieronymi<br />

in eadem parochiali vacans per obitum domini Udalrici Lehendorffer.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. - Petrus Helmer, massarius, Thomas Massar, Andreas Ingram,<br />

Leonardus Wydinger, Henricus Velckl, Ioannes Sam et Petrus Ungeranckl omnes presbiteri et beneficiati<br />

Bulzani.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

710


Capsa 46<br />

7. Anno 1532 indictione 5, die 10 decembris, Bulzani. - Praesentatio ad idem altare s.<br />

Hieronymi facta ab iisdem in persona domini Petri Helmler.<br />

Pergamena mm 334x215. - Notai: Christanus Seydl de Reychnhall presbiter salisburgensis; Iohannes<br />

Zechentner decanus et vicarius ibidem. Georgius Rorar procurator, Thomas Massar, Petrus Helmler<br />

omnes presbiteri et confratres ibidem. Vacans per obitum Leonardi Waydinger.<br />

8. Anno 1497, die 10 ianuarii in Hohongo. - Iohannes Stramm quondam vicarius in<br />

Bolzano renunciat in manibus domini Udalrici episcopi tridentini altare omnium Sanctorum in<br />

capella sita in cimiterio parochialis bolzanensis.<br />

Cartaceo, carta 1. - Era stato investito del detto altare dall'Hinderbach.<br />

9. Anno 1518, die 4 maii. Bozani. - Domino Bernardo episcopo tridentino Baldesar Romer<br />

de Niderhaus ad vacantem capellam omnium Sanctorum in cimiterio parochialis Bulsani per<br />

obitum Petri Longobardi presbiteri de Salodio praesentat presbiterum Ioannem Sam.<br />

Pergamena mm 188x338. Sigillo perduto.<br />

10. Anno 1533 indictione 6, die 7 iulii, Bulzani. - Resignatio facta per procuratorem domini<br />

Laurentii Syff beneficiati de beneficio omnium Sanctorum in cimiterio Bulsani.<br />

Pergamena mm 341x155. Notaio: Fridericus Slegellius literarie publicus moderator Bulzani. In<br />

monasterio fratrum predicatorum, in habitatione prioris domini Balthassaris Schwarz.<br />

11. Anno 1498, die lune 19 martii, Tridenti in hospitio Rosae. - Domino Udalrico episcopo<br />

tridentino Paulus de Liechtenstain ad altare s. Blasii in capella s. Nicolai Bolsani in cimiterio<br />

parochialis ecclesiae situatum et vacans per mortem presbiteri Gothardi Wasserman praesentat<br />

presbiterum Sigismundum Fewereysen frisingensis diocesis.<br />

Pergamena mm 163x319. Sigillo perduto.<br />

12. Anno 1506, die 16 aprilis, Bozani. - Domino curiae tridentinae in spiritualibus vicario,<br />

seu cui spectat sede vacante etc. Paulus de Liechtenstain ad altare s. Blasii in capella s. Nicolai<br />

vacans per mortem presbiteri Sigismundi Fewreysen praesentat dominum Georgium<br />

Tieffenpeck frisingensis diocesis presbiterum.<br />

Pergamena mm 250x314. Sigillo perduto. - Grafia bellissima.<br />

13. Anno 1520, die 9 iunii, Bozani. - Domino Bernardo episcopi et principi tridentino<br />

Christophorus Philippus de Liechtenstain castri Corni baro et capitaneus in Rottenberg ad altare<br />

s. Blasii in ecclesia s. Nicolai Bozani vacans per obitum domini presbiteri Georgii praesentat<br />

presbiterum Conradum Mair diocesis augustensis.<br />

Pergamena mm 212x327. Sigillo perduto. - Vacans per obitum Georgii Tyffenpeck.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

711


Capsa 46<br />

14. Anno 1438, Ripe in castro novo, die 21 decembris indictione prima. - Dominus<br />

Alexander episcopus tridentinus domino Bernardo Colbon Sebewenensis diocesis confert altare<br />

s. Vigilii in ecclesia parochiali Bolzani post altare summum situm vacans per obitum presbiteri<br />

Pauli Gosmari et cuius collatio ad ipsum dominum episcopum plenarie spectat.<br />

Pergamena mm 247x398. Sigillo perduto.<br />

15. Anno 1447, in Caldario, die 24 februarii. - Dominus Georgius episcopus tridentinus<br />

vacantem ecclesiam parochialem beatae Mariae virginis in Bozano per mortem quondam<br />

Iohannis de Rodenhaim ad praesentationem domini Sigismundi comitis Tyrolis ad quem ius<br />

patronatus dictae ecclesiae dicitur pertinere, confert domino Iacobo Valser de Bozano qui per<br />

dominum Franciscum de Bossis decanum et canonicum praefatae ecclesiae et vicarium ipsius<br />

domini episcopi generalem in spiritualibus in possessionem inducatur ac insuper ad cautellam<br />

talem provisionem gratam habens si ius aliquod quomodolibet sibi competeret in collatione<br />

dictae parochialis.<br />

Cartaceo, carta 1. - Iacobus Valser legum doctor.<br />

16. Anno 1461, die 11 decembris, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus Iacobo Valser boxanensis parochialis rectori ob adversam valetudinem<br />

resignanti substituit Hieronimum Sawrwein reservata ei pensione 40 marcharum ad vitam de<br />

fructibus eiusdem parochialis ecclesiae.<br />

Cartaceo, carta 1. - Copia coeva. - Hieronimus Sawrwein decretorum licentiatus brixinensis diocesis.<br />

- Stabilite le scadenze della pensione: 10 e 10: la prima scadenza da s. Lamperto. - Documetno in tedesco<br />

della presentazione fatta da Sigismondo del Tirolo: Hieronimo Sawrwein unsern hofcaplan, Geben an<br />

Meranan Eritag nach Lannd Andreas tag, 1461.<br />

17. Anno 1461, die 11 decembris, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus Hieronymo Sawrwein decretorum licentiato presbitero brixinensis<br />

diocesis confert parochialem bozanensem vacantem per resignationem Iacobi Valser reservata<br />

huic pensione 40 marcarum meranensium, salvo tamen semper iurepatronatus quod dominus<br />

Sigismundus Tyrolis comes in dictam ecclesiam habere praetendit cui in hac parte non<br />

derogatur.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

18. Anno 1446, die 4 maii in Innsprukg. - Dominus Sigismundus comes Tirolis domino<br />

Francisco de Bossis ecclesiae tridentinae vicario in spiritualibus generali praesentat dominum<br />

Iacobum Vallser ad parochialem ecclesiam bulsanensem vacantem per mortem Iohannis<br />

Rodenhaim.<br />

Eodem anno die 1 iunii tridentinus dictus dominus vicarius confert dictam parochialem<br />

eidem Iacobo.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

712


Capsa 46<br />

19. Anno 1467, die 4 aprilis, Tridenti. - Dominus Iohannes episcopus tridentinus Iohanni<br />

Zürner de Stubach presbitero brixinensis diocesis vacantem ecclesiam parochialem Bozani per<br />

obitum magistri Ieronimi Sawrwein confert, prout dominus Sigismundus comes Tirolis qui<br />

asserit iuspatronatum ad se pertinere, praesentavit; iure tamen ecclesiae tridentinae illaeso.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva.<br />

20. Anno 1467, die 27 novembris in oppido Insprugk. - Dominus Iohannes episcopus<br />

tridentinus Iohanni Zürner de Stubach presbitero brixinensis diocesis vacantem parochialem<br />

ecclesiam Bozani per mortem Ieronimi Sawrwein ad praesentationem domini Sigismundi<br />

comitis Tirolis quam habere praetendit ex iure patronatus, confert etc. cum tamen ad ipsum<br />

dominum episcopum ecclesiam illam providendi ius ab antiquo pertinere dignoscatur. - Adest<br />

duplexExemplar.<br />

Cartaceo, carte 3. - Lunga nota dell'Hinderbach. - Malacopia della cancelleria.<br />

21. Anno 1469, die ultima novembris, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus Iacobo Valser denunciat quod audierit ipsum nonnullos clericos et laicos<br />

suae diocesis asserere et denunciare publice in valvis ecclesiae excommunicatos, ipsamque<br />

ecclesiam in Bozano ecclesiastico suppositam interdicto etc. perturbare iurisdictionem etc.<br />

eundem monet ut statim ab hoc attentatu desistat, et sexta die ab insinuatione presentium<br />

responsurus compareat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto. - Nel documento originale si ha: nonnullos clericos et laicos<br />

nostre diocesis asserscere presumas ymo denunties publice in valvis etc. Nota: Rev.me pater ego<br />

Wilhelmus Weissenburger cooperator in Bozano executus sum presens mandatum, die vero decembris,<br />

presentibus honorabilibus viris Iohanne Caelhaubpt et Vincentio Chleyndmest ambo clericis<br />

salzburgensis diocesis, presignato chyrografo...<br />

22. Anno 1492, die 10 aprilis in Insprugg. - Maximilianus romarorum rex, comes Tyrolis<br />

domino Udalrico episcopo tridentino principi consiliario suo ad ecclesiam parochialem Bolzani<br />

vacantem per obitum quondam Anthonii Pamgartners ultimi eiusdem rectoris Wolfgangum de<br />

Rorbach ecclesiae kathedralis brixinensis decanum praesentat investiendum.<br />

Pergamena mm 268x348. Sigillo perduto.<br />

23. Anno 1511, die 13 maii in villa Leders. - Maximilianus romanorum imperator etc.<br />

domino Georgio episcopo tridentino ad ecclesiam parochialem Bulsani praesentat Hermanum<br />

Graf decanum ordinis s. Georgii in Mulstat investiendum etc.<br />

Pergamena mm 228x330. Sigillo perduto.<br />

24. Anno 1516, die 4 novembris in opido Brigantino. - Maximilianus electus romanorum<br />

imperator domino Bernhardo episcopo tridentino principi et consiliario suo ad ecclesiam<br />

parochialem in Bozano quae ante aliquot annos per obitum quondam Hermanni Graf vacavit,<br />

Udalricum Lehendorfer capellanum suum ordinis s. Georgii seniorem, qui ipsam ecclesiam citra<br />

obitum memorati Hermanni per administrationem possedit, duxit praesentandum pro investitura.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 266x374. Sigillo perduto.<br />

713


Capsa 46<br />

25. Anno 1473, die iovis 4 martii Tridenti in castro Boni Consilii. - Iohannes episcopus<br />

tridentinus Udalrico Schuchmayr presbitero augustensis diocesis vacantis altaris s. Crucis sito in<br />

ecclesia parochiali Bozani per obitum presbiteri Wolfgangi Taler investituram tribuit ad<br />

praesentantionem factam a nobili fideli Arnoldo de Niderthor.<br />

Pergamena mm 186x265. Sigillo perduto.<br />

26. Anno 1502, die 19 novembris, Bulzani. - Domino Bernardo episcopo et principi<br />

tridentino Sigismundus de Nidernthor ad vacantem capellaniam altaris s. Crucis in parochiali<br />

bulzanensi per obitum presbiteri Nicolai Scholtz presentat dominum Georgium Federl<br />

presbiterum frisingensis diocesis pro investitura.<br />

NB. Error certe adest in anno et forte dicendum 1522.<br />

Pergamena mm 239x319. Sigillo aderente.<br />

27. Anno 1516, die 14 octobris in opido Insprugk. - Maximilianus electus romanorum<br />

imperator venerabili Bernardo episcopo tridentino principi et consiliario ad altare s. Ioannis<br />

Baptistae situm in ecclesia parochiali Bolzani vacans per obitum Iohannis Schrof praesentat<br />

Balthasarem Rieser clericum pro investitura.<br />

Pergamena mm 286x408. Sigillo perduto.<br />

28. Anno 1516 indictione 4, die solis 2 novembris, Brixinae. - Balthasar Rieser clericus<br />

augustensis diocesis constituit procuratores ad comparendum coram domino episcopo tridentino<br />

pro obtinenda investitura ut supra; et alia prout iuris facienda.<br />

Pergamena mm 343x281. Notaio: Iacobus Saumülner clericus brixinensis diocesis. Procuratores:<br />

Stephanus Fabri cooperator in Olang, Iohannes Sigulperger beneficiati in Bozano, clericus ratisponensis<br />

et tridentinus; Michael Hess secretarius trident., Leonardus Kauscher bolzanensis, Iohannes Rapp laicus<br />

augustensis.<br />

Actum Brixine in domo domini Friderici Prenner beneficiatus chori brixinensis ac notarius capituli,<br />

presentibus Laurentio Treintaler, Erasmo Reiner et Colmanno Haller laicis augustensis diocesis,<br />

brixinensis et patarensis diocesium.<br />

29. Anno 1523, die 24 iunii in Insprugk. - Ferdinandus archidux etc. comes Tirolis domino<br />

Bernardo episcopo tridentino praesidenti consilii sui ad altare ss. Ioannis Baptistae et<br />

Evangelistae in parochiali Bulzani vacans per resignationem Iacobi Weidinger presbiteri<br />

praesentat Leonardum Weidinger presbiterum in Bulzano.<br />

Pergamena mm 274x340. Sigillo perduto.<br />

30. Anno 1524, die 1 decembris in Insprugk. - Ferdinandus archidux etc. comes Tirolis<br />

domino Bernardo episcopo tridentino amico et supremo praesidenti consilii sui ad altare s.<br />

Ioannis Baptistae in parochiali Bulzani vacans per resignationem Leonardi Beidinger in favorem<br />

Casparis Rot presbiteri tridentinae diocesis, hunc ipsum praesentat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 292x410. Sigillo perduto.<br />

714


Capsa 46<br />

31. Anno 1431, die 27 maii, Insprukge. - Domino Alexandro episcopo tridentino Fridericus<br />

dux Austriae etc. ad capellam s. Iacobi ecclesiae parochialis in Bozano vacantem per obitum<br />

quondam Conradi praesentat Iohannem Wolff de Bozano clericum pro investitura.<br />

Pergamena mm 168x252. Sigillo perduto.<br />

32. Anno 1431, die lunae 4 iunii, Tridenti. - Iohannes Anhang de Bopphingen canonicus<br />

tridentinus domini Alexandri episcopi tridentini in spiritualibus vicarius generalis domino<br />

Iohanni Lupi de Bolzano investituram tradit de capella s. Iacobi sita in cimiterio parochialis<br />

ecclesiae in Bolzano ad preces et presentationem domini Friderici ducis Austriae etc. de<br />

consensu, voluntate atque commissione ipsi vicario generali super hoc per nobilem virum<br />

Michaelem de Coredo capitaneum episcopatus tridentini generalem ac locumtenentem praedicti<br />

domini episcopi, salvis tamen dicti domini episcopi ac omnium aliarum personarum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 270x340. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva.<br />

33. Anno 1467, die 13 maii in Merano. - Domino Iohanni episcopo tridentino Sigismundus<br />

comes Tirolis ad capellam s. Iacobi sitam in ecclesia parochiali Bozani vacantem per obitum<br />

quondam Iohannis Lupi praesentat Petrum Phaben presbiterum augustensis diocesis.<br />

Pergamena mm 177x300. Sigillo perduto.<br />

34. Anno 1484, die dominica 7 novembris, Caldarii. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

Daniel Companner de Caldario ad altare s. Achacii et sociorum in ecclesia parochiali Bozani<br />

vacans per mortem magistri Berchtoldi Fremd praesentat dominum Steffanum Gölfs.<br />

Pergamena mm 196x221. Sigillo perduto.<br />

35. Anno 1483, die 20 octobris, Brixine. - Domino Iohanni episcopo tridentino Conradus<br />

Vintler ad capellam s.Trinitatis opidi Bozani vacantem per obitum quondam domini Andreae<br />

Vintler praesentat dominum Oswaldum Schneutzl presbiterum brixinensis diocesis pro<br />

investitura.<br />

Pergamena mm 202x293. Sigillo perduto.<br />

36. Anno 1523 indictione 11, die veneris ultima iulii in Bolzano in viridario domini<br />

episcopi tridentini. - Dominus Leonardus Weydinger capellanus perpetuus capellae omnium<br />

fidelium animarum sitae in cimiterio parochialis ecclesiae Bolzani praefatam capellam<br />

renunciavit dumodo voluntas et consensus veri collatoris interveniat in favorem domini<br />

Melchioris Altenstain herbipolensis diocesis presbiterum et tunc dictae plebis cooperatoris et<br />

non aliter.<br />

Pergamena mm 272x215. Notaio: Heinricus Völckl beneficiatus in Bolzano. Actum fuit in Bolzano<br />

in viridario Rev.mi domini episcopi tridentini presentibus Iacobo Weidinger germano predicti, Friderico<br />

Steguli diocesis herbipolensis scolastico et Iohanne Paywiser.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

715


Capsa 46<br />

37. Anno 1526 indictione 14, die dominico 7 ianuarii, Bolzani. - Dominus Ioannes<br />

Palatzhauser brixinensis diocesis presbiterum in suum procuratorem constituit dominum<br />

Vigilium Schawr presbiterum tridentinae diocesis ad praesens divinorum cooperatorem plebis<br />

Bolzani ad petendam confirmationem et investituram coram reverendissimo domino tridentino<br />

perpetuae capellaniae capellae omnium animarum sitae in cimiterio parochialis Bolzani vigore<br />

praesentationis factae a nobili domino Balthesare Romer; aliaque prout iuris peragenda.<br />

Cartaceo, carta 1. - Testimoni: Iohannes Zehender vicarius, Georgius Rorer presbiter, Bartolomeus<br />

Mair Unter den Linden vallis Puster brixinensis diocesis.<br />

Caldarium.<br />

38. Anno 1467, die 8 septembris in Gyssingen. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

Sigismundus comes Tirolis ad ecclesiam parochialem beatae Mariae virginis in Caldario per<br />

mortem quondam Bertholdi Han de Hanberg vacantem Georgium Schid clericum augustensis<br />

diocesis praesentat investiendum.<br />

Pergamena mm 149x306. Sigillo pendente.<br />

39. Anno 1492, die 23 marcii in oppido Fuessen. - Maximilianus romanorum rex, comes<br />

Tirolis etc. venerabili Udalrico episcopo tridentino principi consiliario suo ad ecclesiam<br />

parochialem in Chaldario vacantem per obitum quondam Iohannis Sweigk praesentat<br />

Sigismundum Crewzer clericum constantiensis diocesis.<br />

Pergamena mm 267x285. Sigillo pendente.<br />

40. Anno 1492, ex Augusta die 23 aprilis. - Conradus Stirzl canonum doctor regius<br />

cancellarius domino Udalrico episcopo tridentino scribit, regiam maiestatem suis iuribus<br />

innixam Sigismundo ex sorore nepote suo vacantem parochiam Caldarii contulisse; cui<br />

provisioni se assentiri noluisse, quia sciebat nondum illum contentionum super huius parochiae<br />

collatione inter ipsum episcopum et dominos de capitulo ortum nondum esse dissolutum; sed<br />

quia regia maiestas in proposito suo tenax iura sua ad huius parochiae collationem spectantia<br />

tueri volebat, rogat hoc negocium pacatius abosolvi et nepotis praesentationi assentiri.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

41. Anno 1492 indictione 10, die mercurii 2 madii, Tridenti in sacristia ecclesiae<br />

cathedralis, coram Paulo de Crottis archidiacono et canonico, Ioanne Fogler canonico et<br />

scolastico, Udalrico de Liechtenstain, Alberto de Gffell, Andrea de Facinis, Benedicto Knessel,<br />

Petro Paulo de Angelis, Ioanne Repper et Iacobo de Viarolis de Placentia canonicis capitulariter<br />

congregatis Leonardus Olhafen secretarius et nuncius maximiliani romanorum regis protestatus<br />

est super iure praesentandi ad ecclesiam Caldarii et ne capitulum molestet Sigismundum<br />

Craucer a dicto rege praesentatum et speciatim contra dominum Vittum Niderthorer canonicum<br />

tridentinum qui de ipsa plebe se intromittebat, additis minis. - Capitulum respondet antiquissimo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

716


Capsa 46<br />

iure ius praesentandi sibi competere; negocium fuisse delatum ad apostolicam sedem; agere non<br />

posse contra sine periculo censurarum; missurum nuncios ad regem.<br />

Pergamena mm 472x291. Notai: Franciscus q. Dominici Gelphi civis trid.; Iacobus Ottilger de<br />

Durlach habitator Tridenti. - Vacans per obitum Iohannis Sbaigli olim plebani ibidem.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

42. Anno 1492 indictione 10, die saturni 5 maii, Caldarii. - Coram nobili Mathia de<br />

Liechtenstain armigero iuris caldarini capitaneo etc. Leonardus Olhaser Maximiliani regis<br />

secretarius exposita commissione sua et gestis coram capitulo tridentino petit et accipit<br />

corporalem possessionem dotis Caldarii animo et intentione quod dictus rex habeat ius<br />

praesentandi.<br />

Pergamena mm 395x205. Notaio: Wolfgangus Kaslbeck clericus frisingensis, presentibus Burkardo<br />

cappellano, Iohanne Michaele et Iohanne Wensteter clerico et laico curiensis et ratisponensis diocesium.<br />

43. Anno 1529, die 9 augusti in civitate Lintio. - Ferdinandus rex etc. comes Tirolis<br />

domino Bernardo episcopo tridentino supremo cancellario suo ad parochialem ecclesiam in<br />

Kaltern per resignationem Ioannis Ioachimi Schad de Mittelbibrach in favorem Christophori<br />

Zischgen vacantem, tunc ipsum praesentat pro investitura.<br />

Pergamena mm 278x405. Sigillo perduto.<br />

44. Anno 1534, die ultima decembris, Insprugk. - Ferdinandus romanorum rex etc. domino<br />

Bernardo episcopo tridentino cardinali etc. ad ecclesiam parochialem in Caldario per obitum<br />

quondam Christophori Ziscken vacantem praesentat Ioannem de Liechtenstain clericum.<br />

Pergamena mm 313x386. Sigillo perduto.<br />

45. Anno 1509, die 17 februarii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Georgius episcopus<br />

tridentinus presbitero Iohanni Grambach diocesis herbipolensis confert et investituram concedit<br />

altaris s. Wolgangi in cripta capellae parochialis ecclesiae in Caldario ad praesentationem<br />

factam a domino Sigismundo duce Austriae, Tirolis comite etc. mandans domino plebano<br />

possessionem eidem dari.<br />

[Sigismundo: puto hic esse erratum cum Sigismundus iam antea obierit et hoc anno<br />

Maximilianus in Tyroli regnaret].<br />

Pergamena mm 182x345. Sigillo perduto. - Vacans per obitum Marci Tetteler presbiteri.<br />

46. Anno 1529 indictione 2, die dominica ultima februarii in Caldario. - Domino Bernardo<br />

episcopo tridentino Simon Kesler de Caldario sindicus capellae et fraternitatis s. Wolgangi<br />

super cimiterium parochialis ecclesiae Caldarii sindicario nomine et de voluntate confratrum ad<br />

eandem capellam praesentat dominum Nicolaum Redolffum presbiterum plebis s. Laurentii<br />

vallis Ananiae pro investitura.<br />

Pergamena mm 413x213. Notaio: Antonius Bernardi de Caldario. - In Caldario in villa inferiori in<br />

domo q. domini Bernhardi Benedicti residentia Antonii Veyrini, presentibus Petro Rumss vicario<br />

iurisdictionis Caldarii, Leonardo Gofalerio sindico communitatis, Petro Flieger, Anthonio Veirino, Petro<br />

Brusafer; Simon Pifer de Caldario sindico capelle s. Wolfangi; vacans per obitum q. Bernardi Benedicti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

717


Capsa 46<br />

47. Anno 1506, die 8 maii, Tridenti. - Domino Antonio de Fatis decano totique capitulo<br />

ecclesiae tridentinae Adam de Weynnegg capitaneus Tridenti ad altare trium Regum in ecclesia<br />

parochiali beatae Mariae virginis in Caldario vacans per mortem presbiteri Nicolai, presbiterum<br />

Casparem Scherer praesentat.<br />

Pergamena mm 259x288. Sigillo aderente.<br />

48. Anno 1517 indictione 5, die lune 21 decembris, Caldarii. - Communitas et vicinitas<br />

Caldarii quae ex testamento dominorum Hainrici et eius filii Danielis Companer ius patronatus<br />

acquisivit, ad altare trium Regum in ecclesia parochiali Caldarii praesentat capitulo tridentino<br />

presbiterum Antonium Schwartzperger.<br />

Adest duplex exemplar.<br />

Pergamena mm 395x214; Pergamena mm 355x205. Notaio: Michael fq. Antonii notarii de Thavono<br />

nunc incola Caldarii. - In domo habitationis Gasparis Purckl presentibus Stefano Vigel causarum notario,<br />

presbitero Simone de Coredo capellano in Caldario, Antonio Bernardi notario omnibus habitantibus in<br />

Caldario. - Vacans per obitum presbiteri Ieronymi de Cividallo Belluni. - Presentibus Laurentio de Seyo<br />

sindico communitatis Caldarii, Iacobo Morandella regulanus, Romedio Sandrin, Udalrico Runcker,<br />

Iohanne Wictora, Paulo Buesa, Vito de Bonhomis, Gotardo q. Petrianezii omnes Caldarii. - Due copie.<br />

49. Anno 1494, die 15 decembris in Insprugk. - Maximilianus romanorum rex, comes<br />

Tirolis etc. decano et capitulo tridentino ad capellam s. Sigismundi in crypta apud parochialem<br />

ecclesiam in Caldario, cuius ius patronatus ad eum tanquam supremum fratrem fraternitatis in<br />

Caldario spectat, praesentat magistrum Udalricum Knewssl baccalarium theologiae.<br />

Pergamena mm 242x366. - Vacans per obitum q. Iacobi Cunraters.<br />

50. Anno 1515 indictione 3, die lunae ultima aprilis, Augustae. - Dominus Lucas<br />

Wagnrider praesentatus a domino Maximiliano romanorum rege ad altare s. Sigismundi in<br />

Caldario suos constituit procuratores ad petendam et recipiendam investituram a domino<br />

Bernardo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 382x288. Notaio: Gregorius Valentinianus clericus aquileiensis diocesis. - Lucas<br />

Wagensrieder clericus tridentine diocesis cantor principalis imperatoris Maximiliani elegge procuratori<br />

Udalrico Lehendorfer plebanus in Bolzano, Giovanni Wegenrieder; vacans per obitum presbiteri Udalrici.<br />

Testimoni: i cantori dell'imperatore Massimiliano: presbiter Leonardus Accot (Arrot?) aquilegiensis,<br />

Gaspar Pircker clericus salisburgensis dicte cesaree maiestatis cantoribus.<br />

51. Anno 1515, die 28 aprilis in opido imperiali Kauffbeuren. - Maximilianus electus<br />

romanorum imperator praesentat domino Bernardo episcopo tridentino ad altare s. Sigismundi<br />

etc. dominum Lucam Wagenrueder.<br />

Pergamena mm 207x309. Sigillo perduto. - Vacans per mortem q. Udalrici.<br />

52. Anno 1458, die 21 februarii in Insprugk. - Domino Georgio episcopo tridentino<br />

Sigismundus comes Tirol ad capellam s. Leonardi in Planitz plebis Caldariae praesentat<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

718


Capsa 46<br />

Casparem Horant de Insprugk clericum brixinensis diocesis cui dictus dominus episcopus<br />

investituram tribuit eodem anno feria sexta ante dominicam Laetare in Insprugk.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva. Vacans per mortem Iacobi Strassmair.<br />

53. Anno 1466, die saturni 15 novembris in Eppiano. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

Thomas Fuchs de Fuchspergk ad perpetuam missam capellae s. Leonardi in Planitz filiali<br />

parochialis in Caldario praesentat Ioannem Grampach presbiterum herbipolensis diocesis.<br />

Pergamena mm 196x274. Sigillo perduto. - Vacans per decessum Ioannis Arbiter. Al verso: Ioannes<br />

Vogler notarius manu propria.<br />

54. Anno 1467, die 27 februarii, Tridenti. - Dominus Iohannes episcopus tridentinus<br />

Iohanni Grampach presbitero investituram tribuit ad perpetuam missam in Planitz absque tamen<br />

praeiudicio suo et successorum suorum atque aliorum ad illam praesentationem ius<br />

praetendentium.<br />

Pergamena mm 207x217. Sigillo perduto. - NB. il notaio Vogler scrive 26 febbraio.<br />

55. Anno 1469, die martis 20 iunii in Eppiano. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

Thomas Fuchs ad capellam s. Leonardi in Planitz per antecessores suos de Lebenbergk<br />

aedificatam et dotatam etc. praesentat Georium Schlaiffer presbiterum pro investitura.<br />

Pergamena mm 161x282. Sigillo perduto. - Al verso 23 giugno 1469 Bozani.<br />

56. Anno 1477, die martis 7 octobris in Eppan. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

Thomas Fuchs ad capellam s. Leonardi in Planitz praesentat Iacobum Greiner presbiterum.<br />

Pergamena mm 206x401. Sigillo perduto. - Al verso: usurpando ius presentandi.<br />

De Eppiano.<br />

57. Anno 1475, die 30 marcii in Insprugg. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

Sigismundus comes Tirolis ad ecclesiam parochialem s. Pauli in Eppiano vacantem per liberam<br />

resignationem Ludovici Rad praesentat Benedictum Fuger decanum brixinensem consiliarium<br />

suum.<br />

Pergamena mm 183x206. - In una nota dell'Hinderbach: presentatam per dominum Iacobum Trapp<br />

cum aliis litteris missivis illustrissimi domini Ducis.<br />

58. Anno 1490, die 23 novembris, Tridenti. - Locumtenentes domini Udalrici episcopi<br />

tridentini eidem notificant quae acta sunt de plebe in Eppiano ad instantiam capitanei Athesis,<br />

cuius iudex praesentavit litteras regales et responsum praestolantur.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

719


Capsa 46<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo. - Lettera al vescovo Liechtenstein dai suoi luogotenenti a Trento del 27<br />

novembre 1490. Rev.me in Christo pater et domine. Postquam r.me paternitati vestre notificavimus ea<br />

que acta sunt de plebe in Eppiano ad instantiam capitanei Athesis seu eius pervigni (previgni); venit iudex<br />

ipsius capitanei in Metzio presentando litteras regales quarum copiam hiis una insimul mittimus et quia in<br />

fine earum litterarum dicunt de responso dando litteris responderi consultum est prout r.ma paternitas<br />

vestra ex copia altera intelligit, que omnia r.me P.V. referre volumus ut quid egerimus intelligat. Bene<br />

valeat r.ma paternitas vestra. Cui interest legatum [per la causa del bambino Simonino] recessisse ex<br />

Galliano et ivisse ad standum in Roveredo, multi multa dicunt nec sunt apud nos alia relationis digna. Que<br />

vero in Austria et Ungaria aguntur melius novit R.P.V.<br />

59. Anno 1497, die 12 octobris, Rhodi. - Presbiter cardinalis magister Rhodi sedis<br />

apostolicae legatus de latere domino Udalrico episcopo tridentino scribit quod in vim suae<br />

legationis de beneficiis vacantibus disponere valeat: cumque diebus superioribus Rhodi esset<br />

vita functus quondam Christophorus Wolckenstein, sicque vacasset ecclesia s. Pauli de Eppiano,<br />

religioso ordinis sui s. Ioannis Hyerosolimitani Hyeronimo de Castiliono mediolanensis etc.<br />

eam contulit, petens ut ad possessionem admittatur.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente ma staccato.<br />

60. Anno 1468, die 23 marcii in Epiano. - Domino Iohanni episcopo tridentino Georius<br />

Wirmianer [lege Firmianer] de Mos ad altare ss. Leonardi et Georii et s. Mariae Magdalene in<br />

ecclesia parochiali de Epiano noviter ab ipso fundatum et dotatum praesentat Iohannem<br />

Brampach presbiterum herbipolensis diocesis pro investitura.<br />

Pergamena mm 204x405. Sigillo perduto.<br />

61. Anno 1480, die 16 decembris in castro Mos. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

Georius Firmianer de Moss miles ad altare s. Leonhardi ecclesiae s. Pauli in Epiano praesentat<br />

Bartholomeum Rockenfues prandenburgensis diocesis.<br />

Pergamena mm 140x280. Sigillo perduto.<br />

62. Anno 1481, die 17 iunii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus Bartholomeo presbitero tradit investituram altaris s. Leonhardi in ecclesia<br />

Eppiani.<br />

Pergamena mm 177x256. Sigillo perduto. - Bartolomeus Rokenfuss. - Vacans per resignationem<br />

Bertoldi Frombd.<br />

63. Anno 1484, die 19 ianuarii. - Domino Iohanni episcopo tridentino Georius Firmianer de<br />

Palude miles ad altare s . Leonhardi ecclesiae s. Pauli in Epiano praesentat dominum Iohannem<br />

Pawr de Altingen presbiterum constantiensis diocesis.<br />

Pergamena mm 120x292. Sigillo perduto.<br />

64. Anno 1484, die mercurii 21 ianuarii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus<br />

Iohannes episcopus tridentinus Iohanni Pawr presbitero tradit investituram de altari s. Leonardi<br />

in Eppiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

720


Capsa 46<br />

Pergamena mm 200x252. Sigillo perduto.<br />

65. Anno 1489, die 28 augusti. - Domino Udalrico episcopo tridentino Georius Firmianer<br />

de Moss ad altare s. Leonardi in Epiano praesentat Georium Kestenkern clericum tridentinae<br />

diocesis.<br />

Pergamena mm 182x255. Sigillo perduto. - Vacans per resignationem Ioannis Pawr.<br />

66. Anno 1471, die 1 septembris. - Domino Iohanni episcopo tridentino Hildprandus Fuchs<br />

de Fuchspergk et Leonardus de Weinegk ad capellam ss. Martini et Wolgangi sitam in Gurlano<br />

plebis Eppiani praesentant dominum Thomam Küe presbiterum saltzburgensis diocesis.<br />

Pergamena mm 175x299. Due sigilli perduti. - Vacans per obitum q. honesti presbiteri Tome<br />

Symeonis.<br />

67. Anno 1489, die 24 aprilis in castro Tawffers. - Domino Udalrico episcopo tridentino<br />

Wolfhardus Fuchs miles ad capellam ss. Martini et Wolgangi in Gurlano, cuius ius patronatus<br />

ad ipsum et alios nobiles de Firmiano et Weinegk spectat, praesentat dominum Iohannem<br />

Gruenpegkn presbiterum ratisponensis diocesis.<br />

Pergamena mm 170x271. Sigillo perduto.<br />

68. Anno 1489, die 9 maii, Cavalesii vallis Flemarum. - Domino Udalrico episcopo<br />

tridentino Vigilius de Firmiano et Kronmetz ad capellam ss. Martini et Wolgangi praesentat<br />

presbiterum Iohannem Crännpek.<br />

Pergamena mm 173x378. Sigillo perduto. - Vacans per obitum q. presbiteri Thome Khü.<br />

69. Anno 1489, die 17 augusti. - Domino Udalrico episcopo tridentino Vigilius de Firmiano<br />

ad Metz corona et Adam de Weinegk ad capellam ss. Martini et Wolgangi praesentant<br />

presbiterum Iohannem Paur.<br />

Pergamena mm 210x380. Sigilli perduti. - Vacans per obitum Iohannis Gronbegk.<br />

70. Anno 1521, die 18 februarii in Insprugk. - Domino Bernhardo episcopo tridentino<br />

Bartholomeus dominus de Firmiano senescalchus hereditarius tridentinus ac serenissimarum<br />

dominarum reginarum Hungariae ac Hispaniarum magister curiae ad capellam ss. Wolgangi et<br />

Martini in Gurlino praesentat nobilem Philippum de Thono clericum tridentinae diocesis.<br />

Pergamena mm 221x312. Sigillo perduto.<br />

71. Anno 1523, die 28 iulii in Insprugk. - Domino Bernardo episcopo tridentino<br />

Christophorus Fuchs eques auratus capitaneus de Kuefstain etc. Bartholomeus dominus de<br />

Firmiano etc. et Adam de Weinech ad capellam ss. Wolfgangi et Martini in Gurlino per obitum<br />

domini Philippi de Thono vacantem praesentat Felicem de Thono clericum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

721


Capsa 46<br />

Pergamena mm 277x350. Tre sigilli perduti.<br />

72. Anno 1538, die 24 februarii, Bolsani. - Domino Bernardo episcopo tridentino cardinali<br />

etc. Georgius baro in Firmiano, regius consiliarius, mareschalchus haereditarius ecclesiae<br />

tridentinae et capitaneus patriae Athesis, burgraviusque Tyrolis etc. ad capellam ss. Wolfgangi<br />

et Martini in Gurlano dominum Symonem de Thono iuniorem ecclesiae tridentinae canonicum<br />

praesentat.<br />

Pergamena mm 290x335. Sigillo perduto. - Vacans per resignationem Felicis de Tono.<br />

73. Anno 1459, die mercurii post Quasimodo geniti (4 aprilis) etc. in castro Stain. -<br />

Domino Georgio episcopo tridentino Georgius Käsler castri Stain in Ritna ad capellam s. Vigilii<br />

in Parduno parochialis ecclesiae in Eppiano praesentat Iohannem Institoris presbiterum<br />

newinburgensis diocesis.<br />

Pergamena mm 177x215. Sigillo pendente danneggiato. - Vacans per resignationem Thome<br />

Dachser.<br />

74. Anno 1468, die 4 augusti, Tridenti. - Dominus Iohannes episcopus tridentinus Mathiae<br />

Vorsteller presbitero brixinensis diocesis tradit investituram altaris s. Vigilii in Predonico sub<br />

parochia Epiani.<br />

Pergamena mm 222x355. Sigillo perduto. - Vacans per obitum presbiteri Ioannis Schedel. Mathia<br />

Vorsteller presentato da Corrado Vintler come tutore degli eredi Käsler.<br />

75. Anno 1477, die 11 octobris in Plettsch prope Brixinam. - Domino Iohanni episcopo<br />

tridentino Cunradus Vinttler de Plettsch ad vacantem capellam beati Vigilii in Gurdoni<br />

praesentat dominum Iohannem Mair presbiterum constantiensis diocesis.<br />

Pergamena mm 166x217. - Vacans per obitum Udalrici Knosp.<br />

76. Anno 1490, die 4 ianuarii ex castro Thenn. - Domino Udalrico episcopo tridentino<br />

Iohannes Käsler de Firmilino [Firmiano?] ad capellam s. Vigilii in Porduin filiam parochialis<br />

Eppiani praesentat presbiterum Mangin Daphart.<br />

Pergamena mm 205x250. Sigillo perduto. - Per viam permutationis in favorem presbiteri Mangin<br />

Daphart pro capella s. Pangracii castri Tirolis curiensis dyocesis... canonice factam.<br />

77. Anno 1490, die 25 ianuarii, Tridenti. - Udalricus episcopus tridentinus presbitero<br />

Magno (sic) Daphart augustensis diocesis investituram tradit pro capella s. Vigilii de Burdonico.<br />

Pergamena mm 253x261. Sigillo perduto. - La rinuncia del sacerdote Valentino Trott fu fatta nelle<br />

mani del segretario vescovile e pievano di Mezzolombardo Wilhem Rottaler [Il Rottaler era stato pievano<br />

di Mezzocorona e non di Mezzolombardo, che del resto non era pieve].<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

722


Capsa 46<br />

78. Anno 1490, die 15 augusti, Tridenti. - Dominus Udalricus episcopus tridentinus Iohanni<br />

Völkl presbitero investituram tradit altaris s. Vigilii in Bordonico plebis Epiani per<br />

resignationem vacantis.<br />

Pergamena mm 257x332. Sigillo perduto. - Vacans per resignationem presbiteri Magni Daphart<br />

augustensis diocesis, commutata col beneficio dell'altare dei ss. Sisinio e Alessandro nella cattedrale di<br />

Trento.<br />

79. Anno 1502, die 21 februarii in Insprugk. - Domino Udalrico episcopo tridentino<br />

Bartholomaeus Kesler ad capellam s. Vigilii montis Pordoni de Epiano praesentat dominum<br />

Urbanum Kurtzaundt de Epiano presbiterum.<br />

Pergamena mm 167x274. - In monte Pordonico. - Bartholomeus Kösler de Boymont manu propria.<br />

Vacans per obitum quondam magistri Conradi Hümpfer.<br />

De Formiano.<br />

80. Anno 1336 indictione 4, die penultimo exeunte ianuario, Bozani. - Instrumentum<br />

transactionis sive concordii inter dominum Wetzelinum de... capellanum in Fürmiano ex una et<br />

dominos Hiltebrandum quondam domini Stefhani de Furmiano et Dioclinum quondam domini<br />

Eberlini de Furmiano iusticiarii in Bozano pro se et omnibus aliis dominis de Furmiano et<br />

consortibus suis ex parte altera super lite magna pro redditibus et residentia in capella de<br />

Furmiano coram domino fratre Henrico episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 312x250. Notaio: Chonradus de Ritena. - Bozani apud monasterium dominorum<br />

fratrum predicatorum; testimoni: nob. vir Gotschlinus Tsiderausius iusticiarius in Bozano, necnon Foldon<br />

de Gansen, Ebelinus de Vella, Reynhardus et Henricus famuli domini Gotschlini predicti... - Wetzelo non<br />

erat in provincia sed in terra aliena et omni anno habet 100 libras denariorum non faceva gli anniversari,<br />

non si curava della manutenzione; perciò Wezelo avrà soltanto 46 lire.<br />

81. Anno 1471, in Caldario in habitatione castri in festo s. Michaelis. - Domino Iohanni<br />

episcopo tridentino Cristoforus de Firmiano ad vacantes capellas s Blasii et ss. martyrum<br />

Gervasii et Protasii in castro Firmiano per obitum Iohannis fratris sui praesentat dominum<br />

Georgium Lanpel canonicum beatae Mariae Brixinae.<br />

Pergamena mm 152x265. Sigillo perduto.<br />

82. Anno 1471, in castro Furmiano ipso die s. Michaelis archangeli. - Domino Iohanni<br />

episcopo tridentino Vigilius et Nicolaus fratres de Furmiano ad vacantem capellam ss. Ulrici et<br />

Blasii atque Gervasii et Protasii in castro Furmiano per mortem domini Iohannis de Furmiano<br />

praesentat dominum Ulricum Palber augustensis diocesis.<br />

Pergamena mm 234x350. Sigillo perduto.<br />

83. Anno 1471, die 14 octobris in Bolzano. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

Sigismundus comes Tyrolis etc. ad capellam ss. Udalrici et Blasii in castro Furmian sitas<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

723


Capsa 46<br />

vacantes per obitum quondam Iohannis de Furmiano canonici brixinensis praesentat magistrum<br />

Iohannem Logkrer familiarem suum.<br />

Pergamena mm 178x297. Sigillo perduto. - Lunga nota sul verso.<br />

84. Anno 1472, die 24 decembris, Tridenti. - Domino Iohanni episcopo tridentino Vigilius<br />

et Nicolaus fratres de Furmiano ad vacantes capellas ss. Blasii, Gervasii et Protasii per<br />

resignationem presbiteri Udalrici Pawr praesentat magistrum Iohannem Lockrer a domino duce<br />

nominatum.<br />

Pergamena mm 185x264. Sigillo perduto. - Iohannes Lockrer de Lantshut.<br />

85. Anno 1516, die 3 aprilis in castris felicissimis ad Pontoli. - Maximilianus romanorum<br />

imperator ad capellaniam in castro Sigmunds Cron praesentat Ioannem Otten clericum<br />

constantiensem.<br />

Pergamena mm 254x341. Sigillo perduto. - Vacans per obitum Eckenbergers ultimi possessoris.<br />

Presentat Ioannem Otten de Achtertingen.<br />

86. Anno 1516, die 16 octobris in civitate imperiali Augusta. - Maximilianus romanorum<br />

imperator domino episcopo tridentino ad capellaniam in arce sua Sigmundskron praesentat<br />

Udalricum Egkenperger augustensis diocesis.<br />

Pergamena mm 269x357. Sigillo perduto. - Vacans per obitum q. Christophori Egkenperger fratello<br />

di Udalrico.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. - Lettera al Clesio di Iacob de Bannisiis da Augusta del 22<br />

ottobre 1516. - Raccomanda personalmente il detto Udalrico.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

724


Capsa 47<br />

CAPSA 47<br />

Decanatus ad Athesim (numeri 256)<br />

1. Anno 1464. Datum Malls, die 14 iulii. - Domino Georgio episcopo tridentino<br />

Sigismundus comes Tirolis ad ecclesiam s. Spiritus hospitalis oppidi Merani eius diocesis<br />

vacantem per mortem quondam Oswaldi hospitalarii ultimi rectoris praesentat Iohannem Hundt<br />

capellanum suum presbiterum constantiensis diocesis.<br />

Pergamena mm 193x275. Sigillo perduto.<br />

2. Anno 1465. Datum in Insprukg, die 7 iunii. - Domino Georgio episcopo tridentino<br />

Sigismundus comes Tirolis ad hospitale s. Spiritus in Merano eius diocesis vacans per liberam<br />

resignationem Iohannis Hundt praesentat Conradum Reichart clericum augustensis diocesis.<br />

Pergamena mm 171x243. Sigillo perduto. Sul verso regesto dell’Hinderbach. Iohannes Hundt<br />

plebanus in Seveld brixinensis diocesis.<br />

3. Anno 1465. Datum in castro Runkelstain, die ultima iunii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus Conrado Reichart clerico filio Iacobi Barberii investituram tradit pro<br />

hospitali s. Spiritus in Merano.<br />

Pergamena mm 252x335-337. Sigillo perduto. Il detto cappellano di s. Spirito verrà investito dal<br />

pievano di Maia.<br />

4. Anno 1479. Datum in opido Insprugg, die 5 iulii. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

Sigismundus comes Tirolis ad vacans hospitale s. Spiritus extra Meranum per resignationem<br />

magistri Conradi, praesentat dominum Oswaldum Petzler clericum brixinensis diocesis.<br />

Manca.<br />

5. Anno 1482. Datum in Insprugg, die 15 februarii. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

Sigismundis comes Tirolis vacanti hospitali extra Meranum per resignationem Oswaldi Petzler<br />

praesentat Hainricum Keutzel presbiterum bambergensis diocesis.<br />

Pergamena mm 168x287. Sigillo perduto.<br />

6. Anno 1491 indictione 9, die martis 25 octobris Merani curiensis diocesis. - Henricus<br />

Keutler (sic) hospitalarius s. Spiritus citra pontem Merani tridentinae diocesis suos constituit<br />

procuratores ad resignandum dictum hospitale in manibus domini Maximiliani romanorum regis<br />

in favorem domini Ambrosii Airmsmaltz presbiteri augustensis diocesis et non aliter nec alio<br />

modo.<br />

Pergamena mm 378x316. Notaio: Bartholomeus Wiggawer clericus augustensis diocesis.<br />

Procuratori: Sixtus Schäffnegker et Stephanus von Stain, Augustinus Airmsmaltz et Georgius Huber<br />

pataviensis et augustensis diocesium.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

725


Capsa 47<br />

7. Anno 1491. Datum Tridenti die mercurii 26 octobris. - Maximilianus romanorum rex,<br />

comes Tirolis domino Udalrico episcopo tridentino principi devoto suo etc. ad missam<br />

hospitalis s. Spiritus citra pontem Merani praesentat Ambrosium Ayrmsmaltz presbiterum<br />

augustensis diocesis.<br />

Pergamena mm 247x342. - Ad liberam resignationem Henrici Kentzer in manibus meis.<br />

8. Anno 1491. Datum in oppido Bozen, die 4 novembris. - Maximilianus romanorum rex,<br />

domino Udalrico episcopo tridentino ad capellam hospitalis apud s. Spiritum prope oppidum<br />

Merani vacantem per obitum Heinrici Kerentzer (sic) praesentat Michaelem Semler.<br />

Pergamena mm 255x326. Sigillo perduto.<br />

9. Anno 1522. Datum Merani, die 18 februarii. - Carolus V electus romanorum imperator<br />

comes Tyrolis domino Bernardo episcopo tridentino principi et consiliario etc. ad beneficium<br />

capellae s. Spiritus Merani ultra pontem vacans per obitum Michaelis Semler praesentat<br />

presbiterum Stephanum Weinfurter.<br />

Pergamena mm 252x264. Sigillo perduto.<br />

10. Anno 1536. Datum in Insprugg, die 17 februarii. - Ferdinandus romanorum rex etc.<br />

domino Bernardo cardinali episcopo tridentino secreti consilii sui praesidenti ac supremo<br />

cancellario et amico carissimo ad capellaniam seu altare s. Spiritus in hospitali Merani<br />

praesentat Anthonium Basler presbiterum pro investitura.<br />

Pergamena mm 276x412. Sigillo perduto.<br />

11. Anno 1452. Datum Bozani, die 23 marcii. - Domino Georio episcopo tridentino<br />

Conradus Fridung de Inspruk ad altare omnium Sanctorum situm in hospitali prope pontem<br />

Merani praesentat presbiterum Iohannem Scheidler de Merano curiensis diocesis.<br />

Pergamena mm 185x232. Vacans per mortem Hainrici novissimi et immediati rectoris. - Corradus<br />

Fridung era il vicario in spiritualibus.<br />

Anno 1461, 8 septembris in Bussingen. Arcidux Sigismundus comes tirolensis praesentat de iure<br />

patronatus ad parochiam Caldarii, per mortem q. Bertholdi Han de Hanberg vacantem, presbiterum<br />

Georgium Schid clericum augustensis diocesis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

12. Anno 1511 indictione 14, die mercurii 3 decembris, Merani. - Ad propositionem et<br />

instantiam domini Vincentii Sandtner officialis caesareae maiestatis Celerarius Merani dominus<br />

Leonardus Lieb presbiter tridentinae diocesis beneficiatus altaris omnium Sanctorum prope<br />

Meranum cum residentiam facere non posset, quia beneficio aliio pinguiori curato in Carinthiae<br />

partibus potiebatur, resignavit in favorem domini Conradi Negele presbiteri augustensis<br />

diocesis.<br />

Pergamena mm 284x261. Notaio: Iacobus Tenntzl clericus brixinensis diocesis. Testimoni: Martinus<br />

Kuglmann, Iohannes Erb, Simon Kifhaber, Tomas Birg presbiteri augustensis, salzburgensis et<br />

constantiensis diocesium.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

726


Capsa 47<br />

13. Anno 1515 indictione 3, die iovis 3 maii in Luest. - Nobilis dominus Daniel clericus<br />

curiensis diocesis constituit suos procuratores ad accipiendam investituram altaris omnium<br />

Sanctorum in hospitali s. Spiritus.<br />

Pergamena mm 432x254-260. Notaio: Ioannes Hutzl (?) presbiter moguntinensis diocesis.<br />

14. Anno 1515 indictione 3, die 20 maii in opido Merani. - Dominus Cristamnus Aychhorn<br />

plebanus in Tyrol curiensis diocesis, Michael Semler capellanus curatus hospitalis Merani<br />

procuratores domini Danielis Pamkircher substituunt procuratorem dominum Erasmum<br />

Oberhawser capellanum s. Crucis in Fragsperg plebis Mayss diocesis tridentinae ad petendas<br />

litteras institutionis ad altare omnium Sanctorum in hospitali s. Spiritus extra muros dicti opidi<br />

Merani a domino episcopo tridentino vel eius generali vicario.<br />

Pergamena mm 394x340. Notaio: Mathias Sätzl civiconsultus in Merano. Altro procuratore:<br />

Stefanus Weinfurter cappellanus altaris s. Sebastiani in ecclesia s. Nicolai Merani. Testimoni: presbiter<br />

Augustinus Karl intimator Merani, presbiter Martinus Englman socius divinorum ibidem, magister<br />

Iohannes Salomon civis in Merano, Leonardus Partl, Leonardus Spyss ibidem.<br />

15. Anno 1428 indictione 6, die lunae 27 septembris, Romae. - Petrus episcopus Elettensis<br />

domino episcopo tridentino vel eius in spiritualibus vicario committit executionem<br />

apostolicarum litterarum in favorem Cristophori Hongher ad parochialem ecclesiam Tysens<br />

tridentinae diocesis vacantem per mortem Iohannis Vogeli deputati.<br />

Pergamena mm 544x390-398. Notaio: Iohannes Hodele de Dulmen clericus monsteriensis diocesis.<br />

Sigillo perduto.<br />

16. Anno 1458. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die 14 novembris. - Georgius<br />

episcopus tridentinus magistro Iohanni Sultzbach in decretis licentiato decano et canonico<br />

ecclesiae tridentinae et eiusdem episcopi cancellario confert ecclesiam parochialem beatae<br />

Mariae virginis in Tisins vacantem per obitum quondam Udalrici Gemisle cuiusque collatio ad<br />

ipsum episcopum spectare dinoscitur.<br />

Pergamena mm 226x305. Sigillo perduto.<br />

17. Anno 1471. Datum in Insprukg, die 24 martii. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

Sigismundus comes Tirolis iuspatronatus habens Wolgangum Newndlinger summum<br />

praepositum ecclesiae brixinensis in Tysens et Iohannem Zurner in Bozano ecclesiarum<br />

parochialium rectores permutare intendentes praesentat pro investitura.<br />

Pergamena mm 200x291. Sigillo perduto.<br />

18. Anno 1471. Datum Brixinae, die 1 aprilis. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

Wolfgangus Newndlinger praepositus brixinensis pro permutatione antedicta et investitura<br />

supplicat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

727


Capsa 47<br />

19. Anno 1471. Datum in Bozano, die 3 novembris. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

Sigismundus comes Tirolis ad ecclesiam parochialem in Tysens vacantem per obitum quondam<br />

Iohannis Custede canonici et scolastici ecclesiae tridentinae praesentat Martinum Marquardi<br />

canonicum tridentinum secretarium suum.<br />

Pergamena mm 158x278-283. Sigillo perduto.<br />

20. Anno 1472. Datum in Insprukg, die 13 septembris. - Domino Iohanni episcopo<br />

tridentino Sigismundus comes Tirolis ad ecclesiam parochialem beatae Mariae virginis in<br />

Tysens vacantem per obitum Martini Marquardi canonici tridentini et secretarii eiusdem comitis<br />

praesentat Georgium Nothafft canonicum tridentinum.<br />

Pergamena mm 218x326-330. Sigillo perduto.<br />

21. Anno 1472. Datum in domo episcopali Bozani, die 15 septembris. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus Georgio Notthaft canonico tridentino investituram tradit ecclesiae<br />

parochialis in Tysens.<br />

Pergamena mm 223-230x278-284. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia del precedente documento.<br />

22. Anno 1490. Datum in Insprugg, die 29 februarii. - Domino Udalrico episcopo<br />

tridentino amico et consiliario suo Sigismundus comes Tirolis ad ecclesiam parochialem in<br />

Tysens vacantem per obitum quondam Georii Nothaff praesentat Iohannem Pentelin capellanum<br />

suum constantiensis diocesis.<br />

Pergamena mm 199x260. Sigillo perduto.<br />

23. Anno 1535. Datum in Insprugk, die 3 februarii. - Ferdinandus romanorum rex, comes<br />

Tyrolis domino Bernardo cardinali episcopo tridentino ad ecclesiam parochialem in Tysens<br />

vacantem per liberam resignationem Ioannis Stephani a Bayersperg praesentat Rempertum a<br />

Bayersperg.<br />

Pergamena mm 282x370. Sigillo perduto.<br />

24. Anno 1490. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 24 maii. - Udalricus episcopus<br />

tridentinus Erasmo Schwayg presbitero frisingensis diocesis ad vacantem capellam s. Iacobi<br />

apostoli in Grissano plebis Thisens per liberam resignationem presbiteri Mathei Abtesmülner,<br />

accedente consensu Wolfhardi Fuchs patroni, concedit ac tradit investituram.<br />

Pergamena mm 295x295. Sigillo strappato. - Cum presbiter Mathias propter mutilationem et<br />

absissionem digitorum manus dexterae, eamdem capellam officiare non posset. Gli viene assegnata una<br />

pensione di 13 fiorini pro sua substentatione.<br />

25. Anno 1524. Datum Tridenti, die mercurii 13 aprilis. - Reverendissimi domini tridentini<br />

locumtenentes presbitero Florino Walthier presentato per nobiles dominos Dagium Fuchs et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

728


Capsa 47<br />

Martinum de Payrsperg tanquam tutores haeredum quondam Ioannis Fuchs de Fuchsperg ad<br />

beneficium s. Iacobi in Grissano plebis Tisens investituram recusant donec moneant dominum<br />

episcopum.<br />

Cartaceo, carte 2. Tre sigilli aderenti.<br />

26. Anno 1692. Datum Oeniponti, die 12 decembris. - Leopoldus electus romanorum<br />

imperator domino Iosepho Victorio episcopo tridentino ad beneficium s. Spiritus in hospitali<br />

Merani vacans per obitum quondam Martini Wayd praesentat Ioannem Antonium<br />

Bartholomaeum Rossi de s. Iuliana.<br />

Pergamena mm 383x531. Sigillo perduto. - De s. Iuliana de Fassa.<br />

27. Anno 1513. Datum in civitate imperiali augustensi, die 6 aprilis. - Maximilianus<br />

romanorum imperator domino episcopo tridentino principi, consiliario suo Ioannem Hausner<br />

presbiterum eystetensis diocesis ad ecclesiam parochialem Montani diocesis tridentinae<br />

praesentat ob permutationem ab eo factam cum Conrado Stockel capellano eiusdem imperatoris<br />

et parocho Montani.<br />

Pergamena mm 224x318-321. Sigillo perduto.<br />

28. Anno 1509. Datum Trameni, die 24 augusti. - Domino Georgio episcopo tridentino<br />

Mathaeus Mayrl bonarum artium magister etc. presbiter tridentinae diocesis ad capellam seu<br />

Missam perpetuam altaris ss. Annae et Iaochim in ecclesia parochiali Trameni per ipsum et<br />

Ioachinum Mayrl de Trameno consanguineum suum noviter erectam praesentat Georgium<br />

Vetter presbiterum augustensis diocesis.<br />

Pergamena mm 216x273. - Ac sacrae theologiae waccalarius.<br />

29. Anno 1511. Datum in s. Laurencio prope Brownegg brixinensis diocesis, die 23 Maii. -<br />

Domino Georgio episcopo tridentino Mathaeus Mayrl de Trameno etc. ad capellam ss. Annae et<br />

Ioachim vacantem per obitum Georgii Vetter praesentat Iohannem Newmaister pataviensis<br />

diocesis.<br />

Pergamena mm 213x292-294. Sigillo perduto.<br />

30. Anno 1521. Datum Brixinae die 18 iunii. - Domino Bernhardo episcopo tridentino<br />

Mathaeus Mayrl presbiter etc. ad capellam ss. Annae et Ioachim in Trameno vacantem per<br />

obitum Ioannis Newmaister de Hals praesentat dominum Georgium Hietsch de Ratisbona<br />

presbiterum.<br />

Pergamena mm 222x247. - Per obitum q. Iohannis de Hals pataviensis diocesis.<br />

31. Anno 1524 indictione 12, die 24 maii, Brixinae. - Dominus Erasmus Schweinhartt<br />

renuntiat beneficio s. Annae in parochiali ecclesia Trameni, relinquens domino Mayrl patrono<br />

arbitrium alium praesentandi domino episcopo tridentino ad idem beneficium.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

729


Capsa 47<br />

Pergamena mm 246x241. Notaio: Iohannes Gall presbiter brixinensis. Testimoni: Damianus<br />

Starckh, Christophorus Khandlinger dicte ecclesie beneficiati.<br />

32. Anno 1524. Datum Brixinae, die 2 iulii. - Domino Bernhardo episcopo tridentino<br />

presbiter Mathaeus Mayrl ad altare ss. Annae et Ioachim praesentat dominum Iohannem<br />

Springer presbiterum augustensis diocesis.<br />

Pergamena mm 254x270-275. Sigillo perduto.<br />

33. Anno 1473. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die 5 ianuarii. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus Iacobo Riw presbitero argentinensi ad vacantem capellam s. Michaelis in<br />

cimiterio ecclesiae parochialis in Trameno per obitum presbiteri Wolfgangi Taler, praesentante<br />

nobili domino Achacio Stettner, investituram tradit.<br />

Pergamena mm 190x225. Sigillo perduto.<br />

34. Anno 1510. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 7 martii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus presbitero Ioanni Neumaister pro vacante altari s. Nicolai in capella s.<br />

Michaelis in Trameno, praesentante nobili domino Paulo Payr de Altenburg, investituram tradit.<br />

Pergamena mm 294x346. - Per obitum q. presbiteri Georgii ultimi possessoris.<br />

35. Anno 1476. Datum in Insprugg, die 18 octobris. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

Sigismundus comes Tirolis ad ecclesiam parochialem s. Bartholomei apostoli in Montania<br />

vacantem per obitum Michaelis Halmgstain praesentat Rupertum Carnificem presbiterum<br />

saltzburgensis diocesis, cum protestatione dicti domini episcopi si et quatenus iuspatronatus<br />

dictae ecclesiae ad se spectaret.<br />

Pergamena mm 168x264. Sul verso il cancelliere Rottaler W. Scrive: Rev.mus Dominus investitura<br />

huiusmodi protestatus fuit non velle preiudicare ecclesie sue, si et in quantum reperiretur quod institutio<br />

dicte ecclesie pleno iure spectaret sue Rev.me Paternitati. Ill.mus d. Princeps non haberet ius patronatus<br />

sive presentandi, de quo non esset informatus.<br />

36. Anno 1490. Datum in Insprugg, die 8 iulii. - Maximilianus romanorum rex, comes<br />

Tirolis etc. domino Udalrico episcopo tridentino principi, consiliario suo dilecto ad ecclesiam<br />

parochialem s. Bartholomei in Montani vacantem per obitum quondam Rudperti praesentat<br />

Iohannem Grewl suum scribam cancellariae clericum brixinensem.<br />

Pergamena mm 191x281. Sigillo perduto.<br />

37. Anno 1490. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 14 iulii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus Iohanni Grewl clerico dat investituram parochialis ecclesiae s.<br />

Bartholomei in Montanea.<br />

Pergamena mm 230x320. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

730


Capsa 47<br />

38. Anno 1493. Datum in Insprugg, die 5 iunii. - Maximilianus romanorum rex, comes<br />

Tirolis domino Udalrico episcopo tridentino principi, consiliario suo ad ecclesiam parochialem<br />

s. Bartholomei in Montanea vacantem per resignationem Iohannis Grewl secretarii sui<br />

praesentat Georgium Sporl presbiterum constantiensis diocesis.<br />

Pergamena mm 227x332. Sigillo perduto.<br />

39. Anno 1510 indictione 13, die 19 septembris in Insprugk. - Dominus Cunradus Steckl<br />

capellanus caesareae maiestatis constituit suos procuratores ad prosequendum quasdam litteras<br />

domini imperatoris qui ad primum vacans in Tiroli beneficium illum nominabat.<br />

Pergamena mm 396x340. Notaio: Iohannes Egker alias Mulner clericus brixinensis diocesis.<br />

40. Anno 1513 indictione 1, die sabati 2 aprilis Augustae. - Dominus Conradus Steckel<br />

rector parochialis ecclesiae in Montano tridentinae diocesis renuntiavit omni iuri et possessioni<br />

sibi et ad dictam ecclesiam competenti ex liberali voluntate.<br />

Pergamena mm 228x255. Notaio: Osvaldus Werntz clericus augustensis diocesis.<br />

41. Anno 1512. Datum Insprugk, die 27 martii. - Maximilianus electus romanorum<br />

imperator etc. veneralibi Georgio episcopo tridentino principi, consiliario etc. ad parochialem<br />

ecclesiam s. Bartholomei apostoli in Montanea vacantem per obitum Georgii Sporli praesentat<br />

Cunradum Stockl presbiterum frisingensis diocesis capellanum suum.<br />

Pergamena mm 316x372. Sigillo perduto.<br />

42. Anno 1526. Datum Spirae, die 14 iunii. - Ferdinandus comes Tyrolis etc. domino<br />

Bernardo episcopo tridentino sacri romani imperii principi et consilii sui secreti praesidenti ad<br />

ecclesiam parochialem Montaniae vacantem per obitum Ioannis Hausner praesentat<br />

Bartholomaeum Bergher pro investitura.<br />

Pergamena mm 290x365. Sigillo perduto. Firma di Ferdinando.<br />

43. Anno 1528. Datum in arce regia pragensi, die 19 maii. - Ferdinandus rex etc. comes<br />

Tyrolis domino Bernardo episcopo tridentino principi ac supremo cancellario suo ad ecclesiam<br />

parochialem Montane sub iurisdictione Egne et Caldivi vacantem per obitum Bartholomaei<br />

praesentat Vigilium Hurber.<br />

Pergamena mm 262x405. Sigillo perduto. Firma di Ferdinando e del Clesio.<br />

44. Anno 1530. Datum in Insprugk, die 13 decembris. - Ferdinandus rex etc. domino<br />

Bernardo cardinali episcopo tridentino etc. ad ecclesiam parochialem s. Bartholomaei in<br />

Monteni vacantem per obitum Vigilii Huebers praesentat Georgium Wageli presbiterum.<br />

Pergamena mm 245x332. Sigillo perduto. Tutte le pergamene hanno la fettuccia tagliata.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

731


Capsa 47<br />

45. Anno 1533. Datum in Insprugk, die 5 iunii. - Ferdinandus rex romanorum etc. domino<br />

Bernardo cardinali episcopo tridentino etc. ad ecclesiam parochialem s. Vigilii in Churtasch per<br />

obitum Ioachini Schelchs vacantem presentat Magnum Han presbiterum.<br />

Pergamena mm 272x308. Sigillo perduto.<br />

46. Anno 1536. Datum in Insprugk, die 10 iunii. - Ferdinandus rex romanorum etc. domino<br />

Bernardo cardinali episcopo tridentino etc. ad ecclesiam parochialem s. Vigilii in Churtasch per<br />

obitum Ioachini Schelchs vacantem presentat Magnum Han presbiterum.<br />

Pergamena mm 355x410. Sigillo perduto.<br />

47. Anno 1501 indictione 4, die veneris 16 aprilis Brixinae. - Dominus Nicolaus<br />

Spenndling de Vilanders presbiter tridentinae diocesis vicarius ecclesiae parochialis s. Stephani<br />

dicti loci Vilanders constituit suos procuratores ad prosequendas quasdam praesentationis<br />

litteras super beneficio altaris s. Nicolai in dicta ecclesia parochiali s. Stephani vacante per<br />

liberam resignationem domini Sigismundi Hueber causa permutationis factae cum beneficio in<br />

capella s. Iacobi.<br />

Pergamena mm 400x250. Notaio: Fridericus Prenner (Slorzing) clericus brixinensis diocesis et<br />

capituli scriba. Procuratores: Wilhelmus Rottaler episcopi secretarius et Leonardus Stungl vicarius in<br />

Bolzano.<br />

48. Anno 1461. Datum in Villanders ultima maii. - Domino Georgio episcopo tridentino<br />

Gregorius Andree decretorum doctor curiae tridentinae in spiritualibus vicarius generalis ac<br />

rector parochialis ecclesiae s. Stephani in Vilanders ad capellam s. Iacobi in Perbiano praesentat<br />

presbiterum Petrum herbipolensis diocesis benemeritum.<br />

Pergamena mm 195x290-298. Sigillo aderente del vicario generale.<br />

49. Anno 1476. Datum in Vilannders, die 6 novembris. - Domino Iohanni episcopo<br />

tridentino Sigismundus Schretl rector parochialis ecclesiae s. Steffani in Vilannders ad missam<br />

perpetuam in ecclesia s. Iacobi in Perbian dictae parochialis filiali praesentat dominum<br />

Iohannem Belentin presbiterum Vladislaviensis diocesis.<br />

Pergamena mm 241x282. Sigillo perduto.<br />

50. Anno 1483. Datum in Vilannders die 1 octobris. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

Sigismundus Schretl rector parochialis in Vilanders ad missam perpetuam altaris beatae Mariae<br />

virginis in ecclesia s. Iacobi in Barbiano vacantem per obitum Petri Volckh praesentat Virgilium<br />

Schretl clericum frisingensis diocesis.<br />

Pergamena mm 220x318.<br />

51. Anno 1490. Datum in Sliersser, die 16 ianuari. - Domino Udalrico episcopo tridentino,<br />

Sigismundus Schrotl rector parochialis in Vilannders ad missam perpetuam sive altare s.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

732


Capsa 47<br />

Barbarae in ecclesia s. Iacobi in Barbiano vacantem per resignationem etc. praesentat dominum<br />

Iohannem Stamacher presbiterum tridentinae diocesis.<br />

Pergamena mm 242x253. Sigillo perduto.<br />

52. Anno 1501. Datum Brixinae die 16 aprilis. - Domino Udalrico episcopo tridentino<br />

Nicolaus Palauser de Palaws canonicus brixinensis et procurator magistri Ruperti Spieger<br />

rectoris parochialis in Vilanders ad beneficium in capella s. Iacobi in Perbian praesentat<br />

Sigismundum Hueber permutantem.<br />

Pergamena mm 250x266. Sigillo perduto.<br />

53. Anno 1513. Datum Brixinae die 2 octobris. - Domino Georgio episcopo tridentino<br />

Sebastianus Stamler procurator domini Gregorii Angrer rectoris parochialis in Vilanders ad<br />

perpetuum beneficium in ecclesia s. Iacobi apostoli minoris in Perbian praesentat Georgium<br />

Ernst clericum frisingensis diocesis.<br />

Pergamena mm 188x278. Sigillo perduto. - Stamler legum doctor prepositus collegiate s. Mariae<br />

Virginis in ambitu brixinensis diocesis... per resignationem Iohannis Staynacher ultimi possessoris illius<br />

beneficii.<br />

54. Anno 1533. Datum Brixinae die 6 februarii. - Domino Bernardo cardinali episcopo<br />

tridentino Gregorius Novecivitatis et praepositus brixinensis ac commendator ecclesiae<br />

parochialis s. Stephani in Vilanders ad perpetuum beneficium s. Iacobi apostoli in Perbian<br />

praesentat Wilhelmum Helwagn tridentinae diocesis.<br />

Pergamena mm 220x310. Sigillo perduto. - Vacans per resignationem Iohannis Zehennder canonici<br />

inticensis.<br />

55. Anno 1470. Datum in Insprugk, die 10 novembris. - Domino Iohanni episcopo<br />

tridentino Sigismundus comes Tirolis etc. ad capellam s. Petri subtus castrum Greiffenstain<br />

praesentat Christoferum Wegmacher clericum brixinensis diocesis.<br />

Pergamena mm 186x279. Sigillo perduto. - Vacans per obitum q. Cristoferi Rogelin.<br />

56. Anno 1481. Datum ex Bozano die 16 iulii. - Sigismundus comes Tirolis etc. domino<br />

Iohanni episcopo tridentino ad capellam s. Petri prope Torlanum praesentat Iohannem Stroli<br />

presbiterum augustensis diocesis.<br />

Pergamena mm 200x301. Sigillo perduto. - Vacans per resignationem Sigismundi Samer presbiteri<br />

in Auxsams vallis Eni. Iohannes Stroli vicarius ecclesie parochialis Bozani.<br />

57. Anno 1514. Datum in Insprugk die 30 augusti. - Maximilianus electus romanorum<br />

imperator domino Bernardo electo episcopo tridentino ad missam s. Petri in Hölzl zu Torla<br />

presentat Iacobum Weidinger.<br />

Pergamena mm 281x405. Sigillo perduto. - Vacans per obitum Iohannis Strolen. Iacobus Weidinger<br />

cappellanus Aistetensis diocesis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

733


Capsa 47<br />

58. Anno 1515. Datum Tridenti in arce Boni Consilii die 17 aprilis. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus Conrado Stockl concedit et confirmat annuam pensionem viginti<br />

florenorum a Iacobo Beidacher solvendam ex fructibus clericatus s. Petri in Hölzl plebis<br />

Terlanae.<br />

Pergamena mm 286x455. - Sottoscritta dal notaio Sigismundus Resch clericus frisingensis diocesis.<br />

59. Anno 1486. Datum in Insprugg die 26 ianuarii. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

consiliario suo Sigismundus comes Tirolis ad capellaniam trium Regum in Burgstall vacantem<br />

per resignationem Leonhardi Adenhauser cum reservatione pensionis, praesentat Nicolaum<br />

Ruedl.<br />

Pergamena mm 208x297. Sigillo perduto.<br />

60. Anno 1492. Datum in Insprugk die 20 februarii. - Maximilianus romanorum rex, comes<br />

Tirolis venerabili Udalrico episcopo tridentino et consiliario suo ad capellaniam trium Regum in<br />

Burgstall praesentat Iohannem Grewl clericum brixinensis diocesis.<br />

Pergamena mm 267x377. - Ob resignationem Nicolai Rudl reservata annua pensione.<br />

61. Anno 1502. Datum in Inspruk die 26 februarii. - Maximilianus romanorum rex<br />

venerabili Udalrico episcopo tridentino principi, consiliario etc. ad capellaniam trium Regum in<br />

Burgstall vacantem per resignationem Iohannis Grewl plebani in Schennano tridentinae<br />

diocesis, praesentat Nicolaum Grewl clericum.<br />

Pergamena mm 251x323. Sigillo perduto. - plebanus in Schonnaw.<br />

62. Anno 1506 indictione 9, die 17 iunii in Schönna. - Dominus Nicolaus Grewl capellae<br />

trium Regum in Burgstall possessor constituit suos procuratores ad resignandam libere dictam<br />

capellam in favorem Cristofferi Grewl germani eius brixinensis diocesis.<br />

Pergamena mm 502x315. Notaio: Iohannes Waymann clericus de Eystet civis Merani. Procuratori:<br />

Iohannes Grewl ecclesie parochialis in Schonna rector, Leonardus Smollen altaris s. Catarine in ecclesia<br />

parochiali Bozani beneficiatus, Iohannes Kanntzen secretarius Maximiliani. - Testimoni: Conradus<br />

Negelin augustensis diocesis divinorum socius in Schönna, Iacobus ex Scotia abardanensis diocesis,<br />

Petrus Institoris treverensis diocesis presbiteri.<br />

63. Anno 1507. Datum in Insprugk die 3 februarii. - Maximilianus romanorum rex<br />

venerabili Georgio episcopo tridentino consiliario suo ad capellam trium Regum in Burgstall<br />

praesentat Christophorum Grewl salva annua pensione Nicolao Grewl reservata.<br />

Pergamena mm 274x385. Sigillo perduto. - In Burgstall plebis Lanae.<br />

64. Anno 1525. Datum in Tubinga die 27 septembris. - Ferdinandus archidux etc. comes<br />

Tirolis domino Bernardo episcopo tridentino sacri romani imperii principi, consiliario et amico<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

734


Capsa 47<br />

suo carissimo ad ecclesiam parochialem in Ulten tridentinae diocesis praesentat Thomam<br />

Morsaner presbiterum tridentinae diocesis.<br />

Pergamena mm 271x370. Sigillo perduto. Firma di Ferdinando.<br />

65. Anno 1465, die 11 februarii. - Domino Georgio episcopo tridentino Thomas Fuchs de<br />

Fuchsperg miles ad capellam seu altare in Merlingen pro praemissaria fundata in ecclesia<br />

parochiali ibidem, vacantem per mortem Ieronimi presbiteri praesentat presbiterum Iohannem<br />

Backen moguntinensis diocesis.<br />

Pergamena mm 167x243-248.<br />

66. Anno 1472. Datum apud s. Valentinum plebis Eppiani die 26 septembris. - Domino<br />

Iohanni episcopo tridentino Thomas Fuchs ad capellam s. Georgii in plebe Merlingen vacantem<br />

per obitum Iohannis Backh praesentat Franciscum Campsoris presbiterum saltzburgensis<br />

diocesis.<br />

Pergamena mm 172x307. Sigillo perduto.<br />

67. Anno 1501 indictione 4, die 11 ianuarii in Algundt. - Dominus Georgius<br />

Scheüchenpflueg presbiter ratisponensis diocesis suum constituit procuratorem ad<br />

prosequendum et petendum in causa beneficii capellae beatae Mariae virginis Annunciatae et s.<br />

Crucis castri Fragsperck plebis Mais tridentinae diocesis ob resignationem domini Leonhardi<br />

Smol cuiusque collatio et praesentatio ad dominum militem Ciprianum de Nidertor pertinet,<br />

coram domino Udalrico episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 315x210. Notaio: Michael Pützenpeck. - in domo Leonhardi Prem doctoris in iure<br />

canonico brixinensis et hospitalarii in Clusina in stuba sua, quasi hora prima, presentibus Erhardo<br />

Stadelwiser coadiutore plebis Tirolis, Iohanne Perger, Iohanne Wertinger ambobus vicinis in Algundt<br />

brixinensis diocesis.<br />

68. Anno 1501. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 14 martii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus presbitero Andreae Griess de Fussen augustensis diocesis ad vacantem<br />

capellam s. Crucis castri Fragsperg plebis Mays per obitum presbiteri Georgii Scheyhenphlug<br />

ex presentatione domini militis Cipriani de Nidernthor investituram tradit.<br />

Pergamena mm 255x297. - Scheynphlug.<br />

69. Anno 1462. Datum Tridenti die ultima octobris. - Domino Georgio episcopo tridentino<br />

Sigismundus de Thono capitaneus castri Stenici ac patronus et fundator maior et superior<br />

capellae et primae missae s. Leonardi supra montem Fonn sub limitibus parochialis ecclesiae<br />

beatae Mariae virginis in Metziocorona, Iohannes Fuser et Udalricus Trienvier massarii eiusdem<br />

capellae pro se et nomine communitatis ad dictam capellam vacantem per mortem quondam<br />

domini Alberti praesentant Conradum Pack bambergensis diocesis.<br />

Pergamena mm 182x287. Sigilli perduti. Testimoni: Rulandus et Walthassar fratres de Sporo,<br />

Thomas Snabel et frater Andreas cappellani Tridenti in castro Boni Consilii.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

735


Capsa 47<br />

70. Anno 1467. Datum in monte Fongea die solis 28 iunii. - Domino Iohanni episcopo<br />

tridentino Simon de Thono miles vallis Ananiae pro se et nomine suorum fratrum Iacobi et<br />

Bathassaris, hominesque totius communitatis montis Fonngiae tanquam fundatores missae<br />

perpetualis capellae s. Leonardi ad eandem capellam vacantem per resignationem presbiteri<br />

Conradi praesentat dominum Bartholomaeum Weynhaym clericum moguntinensis diocesis.<br />

Pergamena mm 267x315. - In monte Tongie. Testimoni: Ulricus Keller de Margaredo iurisdictionis<br />

Curtasii, Iohannes Bekan notarius de Termeno, Georgius Krauthacker, Ulricus Felder de Ulma. Due<br />

sigilli perduti.<br />

71. Anno 1495, die 5 octobris. - Maximilianus romanorum rex, comes Tirol domino decano<br />

totique capitulo ecclesiae cathedralis tridentinae ad ecclesiam parochialem beatae Mariae<br />

virginis in Schenna tridentinae diocesis vacantem per obitum quondam Silvestri Allt praesentat<br />

Stephanum Beyzkover presbiterum ratisponensis diocesis.<br />

Pergamena mm 234x303. Sigillo perduto.<br />

72. Anno 1501, die 18 aprilis. - Maximilianus romanorum rex etc. venerabili Udalrico<br />

episcopo tridentino principi ad ecclesiam parochialem in Schenna vacantem per obitum<br />

presbiteri Stephani Beyzkover praesentat Iohannem Grewl presbiterum secretarium suum.<br />

Pergamena mm 263x408. Sigillo perduto.<br />

73. Anno 1516. Datum in castro Bersen die 5 marcii. - Maximilianus electus romanorum<br />

imperator venerabili Bernardo episcopo tridentino principi, consiliario suo ad ecclesiam<br />

parochialem beatae Mariae virginis in Schona a Ioanne Grewl resignatam praesentat<br />

Cristofferum Grewl presbiterum diocesis tridentinae.<br />

Pergamena mm 281x400. Sigillo perduto.<br />

74. Anno 1516. Datum in Campo die 19 martii. - Maximilianus electus romanorum<br />

imperator venerabili Bernardo episcopo tridentino etc. cum antequam litterae praesentationis<br />

Gristofferi Grewl per resignationem Ioannis Grewl ad ecclesiam parochialem in Schona suum<br />

haberent effectum dictus Ioannes obierit, iterum ipsum Cristofferum praesentat ad eandem<br />

eccelsiam.<br />

Pergamena mm 315x368. Sigillo perduto.<br />

75. Anno 1516 indictione 4, die iovis 27 martii in civitate tridentina in contrata platheae<br />

comunis in apotheca domus magistri Ioannis Marcii aromatarii, praesentibus magistro Fidelle<br />

ciroycho filio magistri Tadei de Mantuana cive et habitatore Tridenti, Ioanne Odorico quondam<br />

Nicolai Gerardi de Novalina districtus Tridenti, magistro Ioanne Marco aromatario quondam ser<br />

Leonardi de Puteo diocesis laudensis cive et habitatore Tridenti testibus. - Dominus<br />

Cristophorus presbiter et capellanus ecclesiae trium Regum in Purgestal situatae in plebe<br />

Lanach diocesis tridentinae constituit suum procuratorem dominum presbiterum Georgium<br />

Acherle plebanum parochialis ecclesiae s. Mariae Magdalenae civitatis Tridenti ad petendam,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

736


Capsa 47<br />

recipiendamque investituram parochialis de Schena a domino episcopo tridentino et etiam<br />

corporalem possessionem accipiendam.<br />

Pergamena mm 371x221. Notaio: Antonius q. ser Bartolomei Berlinae civis trid.<br />

76. Circa annum 1520. - Abbas monasterii in Wingarten ordinis s. Benedicti constantiensis<br />

diocesis suas exhibet rationes domino episcopo tridentino illiusque capitulo cum instantia<br />

petendo iuspatronatum ecclesiae s. Pangratii in Ulten sibi adiudicari. Ait Meinhardum ducem<br />

Carinthiae, comitemque Tirolis attestari per suas litteras, vidisse litteras bonae memoriae<br />

Gwelffonis ducis Noricorum quarum effectum litteris inseri fecit in quibus inter alia bona<br />

immobilia donata monasterio Wingarten in villa Altdorff quod a suis praeclarissimis proavis<br />

iniciatum et per avunculum suum excolendae memoriae Gwelffonem ducem Carinthiae in<br />

montem translatum cernitur, ecclesia s. Pangratii in Ulten expresse reperitur.<br />

Cartaceo, carte 2. - L’investitura era stata negata dal vescovo Giorgio Neideck.<br />

77. Anno 1495, die 10 augusti, Tridenti in loco capitulari sede vacante. - Georgius de Fattis<br />

de Trilaco decanus ecclesiae tridentinae hominibus plebis seu capellae s. Luciae in monte<br />

Ritenoro confirmat facultatem eligendi sibi presbiterum pro celebranda Missa summo mane<br />

quotidie in eadem parrochiali ecclesia, sicuti prius Udalricus episcopus tridentinus per litteras<br />

patentes eis indulsit et ei redditus idoneos sicuti sindicus asseruit iam fixos cum habitatione<br />

consignare.<br />

Pergamena mm 390x551. Sigillo strappato. - in monte Ritenoro plebis Lengenmoss.<br />

78. Anno 1688, die 2 maii Oeniponti. - Melchior de Magistratis cappellanus caesareus<br />

nominatus a caesarea maiestate veluti comite Tyrolis ad beneficium ecclesiae s. Udalrici in<br />

Sigsmondscron constituit suum procuratorem praesbiterum Ioannem de Melioribus pro<br />

accipienda investitura ad episcopo tridentino.<br />

Adest etiam investitura.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo. - Per obitum ultimi beneficiati Rofeeli Tint. L’investitura è del 6 maggio<br />

1688.<br />

79. Conditiones appositae ad beneficiatum noviter errectum in hospitali Bulsani a domino<br />

Mathia Kreizer.<br />

Cartaceo, carte 2. Malacopia del sec. XVII. - Kreizer mercator Bulzani.<br />

80. Anno 1550, 6 septembris Tridenti. - Ioannes Iacobus Malanotus vicarius generalis<br />

episcopi tridentini eumdem dominum episcopum certiorem reddit quod postquam dominus<br />

episcopus de Castello a Mari mille et quingentos bulsanenses confirmasset dicti bulsanenses<br />

eum rogarunt ut consecraret cemeterium prope parochialem ecclesiam et parochus Aurae pariter<br />

eum rogavit pro consecratione suae parochialis ecclesiae, quibus redire promisit accedente<br />

consensu domini episcopi tridentini unde expectat domini episcopi responsum. Circa parochum<br />

Bulsani lutheranae haeresis suspectum et accusatum pariter scribit domino episcopo quod<br />

eumdem examinaverit praecipue circa Eucharistiam, suffragia mortuorum, venerationem<br />

sanctorum in quibus eum catholici dogmatis sectatorem reperit. Circa divina offitia negligentiae<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

737


Capsa 47<br />

accusatur quem admonuit de maiori diligentia imposterum adhibenda sub poenis etc.; scribit<br />

etiam quod in eadem domo reperit unum vel alterum apostatam, excusat tamen se dictus<br />

parochus quod eos permiserit ob sacerdotum germanorum penuriam, prout alii plebani in<br />

athesina regione aliorum opera utuntur.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo. - Apostata monaco uscito di convento senza permesso. -... iam pridem<br />

omnes illos reprobos [luteranos] in Austriam misisse... examinavit sacerdotes, percunctatus sum etiam<br />

dominum Vicarium ibi an aliquid luteranismum... concionatur et nihil certi potui expiscari. Solus frater<br />

Ambrosius franciscanus nonnulla ei impingit, super quibus Tridenti interrogavi de Eucharistia...<br />

Et etiam cappellam quandam s. Vigilii in monte prope Bulsanum, que ut sum informatus cito<br />

corruisset nisi mature provisio fuisset facta... diede i beni di detta cappela in enfiteusi a Michele Hertmon<br />

sindaco della chiesa di Bolzano, homo satis honestus qui promisit ecclesiam procuraturum et de omnibus<br />

coram plebano rationem quotannis reddere.<br />

81. Anno 1609, 20 iulii Tridenti in arce Boni Consilii. - Carolus cardinalis Madrutius<br />

episcopus tridentinus confirmavit conventiones factas ab hominibus Roveredi Lunae<br />

reccurrentibus ad dominum episcopum pro habendo curato, eisque curatum concessit adiectis<br />

capitulis et conventionibus cum parocho Medii Coronae.<br />

Cartaceo, carte 2. - Michael Engelmair sindacus hominum comunis ville Roveredi a Luna.<br />

82. Anno 1601, die 11 ianuari Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Carolus Madrutius<br />

episcopus tridentinus vacantem capellam sive altare s. Michaelis in Trameno per resignationem<br />

presbiteri Ioannis Antonii Rauscher, cuius capellae ius presentandi ad nobilem dominum<br />

Lazarum de Spaur a Flaono iure hereditario nobilis familiae a Wanga in Robem spectare<br />

dignoscitur, presbitero Bartholomeo Bonvicino presentato eam confert.<br />

Pergamena mm 268x293.<br />

83. Anno 1484, die 9 novembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Ioannes<br />

episcopus tridentinus Stephano Gölss presbitero vacans altare s. Achacii in ecclesia parochiali<br />

Bosani per obitum presbiteri Bertoldi Frombd ad praesentacionem nobilis Danielis Campenner<br />

confert.<br />

Pergamena mm 193x260. Sigillo perduto.<br />

84. Anno 1667, die 26 octobris Brixinae. - Iesse Perchofer episcopus belinensis et<br />

suffraganeus brixinensis recognoscit se in loco Unterparbian in capella sanctissimi Sepulcri<br />

infra districtum curatae ecclesiae Parbian parochiae Vilanders tridentinae diocesis de licentia<br />

reverendissimi ordinarii tridentini altare eiusdem sanctissimi Sepulchri consecrasse cum<br />

reliquiis.<br />

Pergamena mm 227x367. Sigillo pendente.<br />

85. Anno 1551, die 15 ianuarii Augustae Vindelicorum. - Ferdinandus rex etc. Tyrolis<br />

comes domino Christophoro cardinali episcopo tridentino brixinensi administratori, principi,<br />

consiliario et amico suo ad beneficium simplex seu capellaniam sacelli in castro Sigmundts<br />

Cron vacans per obitum quondam Ioannis Reyching doctoris, canonici brixinensis, praesentat<br />

Ioannem Betta artium et medicinae doctorem et Maximiliani Bohemiae regis filii sui physicum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

738


Capsa 47<br />

Pergamena mm 322x362. Sigillo perduto. - Firma di Ferdinando re, e conte del Tirolo.<br />

86. Anno 1688, die 30 aprilis Oeniponti. - Leopoldus romanorum imperator etc. comes<br />

Tyrolis etc. domino Francisco episcopo tridentino ad beneficium ecclesiae s. Udalrici in arce<br />

Sigismundcron vacans per obitum quondam Ioannis Raphaelis Tini praesentat Melchiorem<br />

Magistrati pro investitura.<br />

Pergamena mm 257x450. Sigillo perduto.<br />

87. Anno 1722, die 13 aprilis Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Ioannes Michael<br />

episcopus tridentinus Melchiori Antonio Eberschlager presbitero Bulsani canonicatum et<br />

beneficium Niderthor altaris s. Crucis in collegiata beatae Mariae virginis Assumptae Bulsani<br />

per liberam resignationem Ioannis Georgii Fenner vacans confert ad praesentationem factam per<br />

burgi magistrum et consules prout et rectores hospitalis Bulsani.<br />

Pergamena mm 322x460. Sigillo perduto.<br />

88. Anno 1724, die 26 maii Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Ioannes Michael<br />

episcopus tridentinus Christophoro Andreae Zallinger presbitero Bulsani confert canonicatum<br />

una cum beneficio ss. Iacobi et Coelestini in ecclesia collegiata Bulsani ad praesentationem<br />

Georgii de Mayrl.<br />

Pergamena mm 320x420. Sigillo pendente.<br />

89. Anno 1724, die 20 maii Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Ioannes Michael<br />

episcopus tridentinus nobili Iosepho Michaeli de Mayrl brixinensis nec non collegiatae<br />

bulsanensis canonico confert decanatum cum beneficio simplici ecclesiae seu capellae s. Blasii<br />

in arce Sigmundscron ad praesentationem factam ab imperatore Carolo VI uti archiduce<br />

Austriae et Tyrolis comite.<br />

Pergamena mm 336x517. Sigillo perduto.<br />

90. Anno 1594, 18 martii in castro Gandegg. - Ioannes Iacobus baro Kuen etc. praesentavit<br />

ad beneficium s. Erasmi in Tremeno tanquam senior de familia cui haec praesentatio spectat,<br />

reverendum dominum Antonium Rauscher praesbiterum dioecesis tridentinae.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. - Vacans per mortem presbiteri Francisci Terlacensis.<br />

91. Anno 1600, 4 iunii in castro Gandegg. - Ioannes Iacobus Kuen liber baro praesentavit<br />

ad dictum beneficium s. Erasmi in Tremeno reverendum dominum Christophorum<br />

Guarischetum praesbiterum dioecesis tridentinae.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo. - Vacante per libera rinuncia del Rauscher.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

739


Capsa 47<br />

92. Statuta pro capitulo ecclesiae collegiatae Busani facta sub Ioanne Michaele episcopo<br />

tridentino.<br />

Cartaceo, carte 16. Malacopia della cancelleria: fine sec. XVII.<br />

93. 1716 - 1719. Ceremoniale pro possessione danda praeposito, decano aliisque canonicis<br />

novae collegiatae bulsanensis.<br />

Cartaceo, carte 14. Sigillo. Parte in tedesco.<br />

94. Caroli VI romanorum imperatoris ad cardinalem de Scrattenbach ministrum suum<br />

Romae epistola in qua eidem mandat quatenus a summo pontifice petat confirmationem noviter<br />

errectae collegiatae bulsanensis.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia sec. XVII.<br />

95. Anno 1715, 3 iulii Bulsani. - Rodulphi Fortunati comitis Troier parochi Bulsani<br />

attestata: confraternitatem beatae virginis Lauretanae una cum confraternitate ss. Corporis<br />

Christi eidem coniuncta plenum consensum dedisse ut capellania cuius ius patronatus et<br />

instituendi capellanum ad nutum amovibilem in capella beatae virginis Lauretanae sub illa<br />

parochia per confratres erecta et instituta ecclesiae collegiatae erigendae uniri et pro capellania<br />

in perpetuum incorporari possit iuxta mentem domini episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carte 2. Due sigilli aderenti.<br />

96. Anno 1747, 23 ianuarii. - Cedulones pro ecclesia parochiali Bulsani vacante per<br />

mortem Rodulphi Fortunati comitis Troier.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

97. Anno 1723, 27 maii, Cavalesii. - Conventio inter ecclesiam curatam s. Catarinae de<br />

Altaripa plebis Flemmarum et reverendum dominum Ioannem Amorth ibidem curatum qui<br />

fundavit in perpetuum in eadem ecclesia quotannis sex missas cantatas cum exequiis et oleum<br />

pro lampada Beatae Virginis in eadem ecclesia diebus ibi recensitis.<br />

Cartaceo, carte 10. Sigillo aderente. In italiano. Notaio: Francesco Antonio Riccabona di Cavalese.<br />

Vi è pure una lettera in tedesco del detto curato dell’anno 1730.<br />

98. Recursus communitatis de Petersperg ad episcopum tridentinum contra patres de<br />

Weissenstein praetendentes cum cessione ecclesiae sibi etiam animarum curam adiunctam esse.<br />

Adsunt rationes ab utraque parte allatae.<br />

Cartaceo, carte 6. Sec. XVIII. Parte in tedesco. - Con documenti del 1651; erezione del beneficio di<br />

Petersberg.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

740


Capsa 47<br />

99. Anno 1738, 13 novembris Cavalesii. - Bartholomaeus Trentini parochus vallis<br />

Flemmarum informat Pantaleonem Borzi vicarium generalem de oppositionibus sibi factis de<br />

mandato iudicis Enniae in exigendis redditibus ecclesiarum Altaerippae et aliarum sibi<br />

subditarum in iurisdictione Enniae.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

100. Anno 1695, 22 ianuarii. - Epistolae concernentes beneficium s. Leonardi in Planitz<br />

plebis Caldarii cuius praesentatio spectat ad comites de Fuchs.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente. - Gi. Gasparo parroco a Caldaro 13 febbraio 1695; idem 30<br />

gennaio 1695; Domenico Antonio Altspaur 22 gennaio 1695.<br />

101. Anno 1721, 15 novembris Bulsani. - Lecta fuit Bulla Innocentii XIII in qua concessa<br />

est facultas dominis canonicis Bulsani defferendi rochetum cum almutia et die sequenti publice<br />

in ecclesia dicta Bulla fuit lecta et dicti canonici cum rocheto et almutia processionaliter<br />

incesserunt.<br />

Aliud exemplar.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia. - Non esiste l’altro esemplare.<br />

102. Anno 1715. - Facultas incorporandi tria beneficia in nova collegiata Bulsani facta a<br />

patronis capellarum.<br />

Cartaceo, carte 4. - Cristoforo Azwanger cappellano di s. Floriano; Wilibaldo Mayr cappellano della<br />

fondazione Meyrl. Non esiste il terzo beneficio.<br />

103. Concernentia erectionem novae collegiatae ecclesiae parochialis Bulsani.<br />

Manca.<br />

104. Anno 1719. - Supplices preces ad episcopum tridentinum porrectae ut ad agentem<br />

suum et ministrum imperialem Romam scribat pro obtinendo a sancta sede usu baculi et mitrae<br />

pro praeposito ecclesiae collegiatae Bulsani noviter errectae et rescriptum favorabile.<br />

Cartaceo, carte 2. Malacopia della cancelleria: 22 ottobre 1719. In italiano.<br />

105. Anno 1676, 11 decembris Tridenti. - Ioannes Michael Dusini vicarius generalis<br />

Tridenti praesentatum dominum Ioannem Udalricum Rudolphi de Castello vallis Solis ad<br />

beneficium curatum s. Leonardi in monte Favoniae a domino Rodulpho comite de Thunn<br />

canonico tridentino uti seniore familiae cui spectat praesentatio omnibus insinuat ut si quis<br />

aliquod ius praetendat novem dierum spatio compareat.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

741


Capsa 47<br />

106. Anno 1740 prima iunii. - Decretum Dominici Antonii episcopi Tridenti quod<br />

praesbiteri ecclesiae bulsanensis intervenire debeant in maioribus anni solemnitatibus in<br />

parochiali ecclesia ad ecclesiasticas functiones sub poenis etc. etiamsi sint ad refrigeria.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia.<br />

107. Anno 1728, 8 iunii Tridenti. - Franciscus de Martinis vicarius generalis Tridenti<br />

praesentatum a commendatore provinciali ordinis Theutonici dominum Iosephum Verdrofs<br />

praesbiterum eiusdem ordinis pro ecclesia parochiali in Wangen praevio examine confirmavit.<br />

Est exemplar.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

108. Anno 1740, 25 martii Tridenti. - Dominicus Antonius episcopus tridentinus fundatam<br />

praemissariam in ecclesia curata Nals plebis de Tissens per dominum Iacobum Abbatem in<br />

Stambs pro Missis celebrandis in diebus festivis ab aliquo ex suis religiosis confirmavit etc. Est<br />

exemplar.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

109. Anno 1771, 19 novembris Tridenti. - Franciscus de Martinis vicarius generalis<br />

Tridenti in valvis ecclesiae cathedralis cedulones affici iussit ratione novi canonicatus<br />

bulsanensis fundati et capellaniae a domino Georgio Christophoro Mayerle pariter fundatae ad<br />

quae praesentavit reverendum dominum Iosephum Antonium Mayerle pro canonicatu et pro<br />

capellania reverendum dominum Augustinum Marschoner etc. Est exemplar.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

110. Anno 1518, 14 iulii in monasterio beatae Mariae ad portam Clausam. - Hainricus<br />

Volckh perpetuus cappellanus ad altare Sanctorum in ecclesia parochiali beatae Mariae Bulsani<br />

debitis conditionibus renuntiavit beneficium suum sive cappellaniam cuius ius praesentandi<br />

spectat ad magnificum et nobilem dominum Bartholomaeum de Firmain tanquam tutorem<br />

illorum de Nidernthor in favorem Nicolai Scholtz vicarii perpetui ecclesiae parochialis<br />

Novetheuthonicae.<br />

Pergamena mm 463x271. Notaio: Christophorus Wolcher de Niderndorf clericus brixinensis<br />

dioecesis.<br />

Altro doc. cartaceo di carte 2. Stesso atto.<br />

111. Anno 1517, 4 septembris. - Maximilianus romanorum imperator ad parochiam<br />

vacantem in Eppan presentavit episcopo tridentino Iacobum de Banissis decanum tridentinum et<br />

antverpiensem consiliarium et secretarium dicti imperatoris.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. - In oppido Ybs.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

742


Capsa 47<br />

112. Anno 1391, 14 decembris. - Nicolaus praepositus Novecellae delegatus apostolicus a<br />

Bonifacio IX ad instantiam baronis Heinrici de Fosemburg patroni ecclesiae de Curtacia<br />

concedit communitati Curtatiae sacerdotem pro celebrandis Missis et sacramentis ministrandis.<br />

1418, 23 iunii, Constantiae. - Georgius episcopus tridentinus confirmat ecclesiae Curtatiae<br />

sacerdotem pro missis celebrandis et sacramentis infirmis ministrandis sine praeiuditio tamen<br />

ecclesiae Caldarii et reservato sibi iure conferendi tale beneficium.<br />

1441, 8 idus martii. - Basileensis synodus declaravit quod licet perpetua Missa in ecclesia<br />

s. Vigilii Curtatiae ab Alexandro episcopo tridentino fuerit approbata, ad omnia tamen officia<br />

celebranda et sacramenta suscipienda homines Curtaciae accedere debeant ad parochialem<br />

ecclesiam Termeni.<br />

1441, 10 iulii. - Alexander episcopus tridentinus mandat Nicolao Hymeler paroco Termeni<br />

cui competebat ius Misse perpetuae in ecclesia Curtatii quatenus stare debeat sententiae ab ipso<br />

emanatae.<br />

1441, 18 kalendas octobris. - Concilium basileense confirmat privilegium factum ab<br />

Alexandro episcopo tridentino communitati Curtatii de habendo sacerdote pro missis<br />

celebrandis et sacramentis ministrandis infirmis.<br />

1510, 2 aprilis, Romae. - Sententia auditoris sacri palatii contra parochum et homines de<br />

Termeno quod rector Curtatiae habere possit coemeterium et sepelire mortuos suos.<br />

1510, 22 augusti. - Georgius episcopus tridentinus Nicolao de Naihaus canonico et vicario<br />

generali committit causam examinandam circa coemeterium Curtatii in quo obtinuerunt dicti<br />

homines a sede apostolica facultatem sepeliendi mortuos, reclamante parocho Michaele Platner<br />

et hominibus Termeni propter quod a sede apostolica tridentino episcopo haec causa demandata<br />

fuit.<br />

1516, 26 iunii. - Gaudentius Stetner capitaneus Curtatii et in hac causa commissarius<br />

caesareus intimavit Martino Platner parocho Termeni Bullam papae qui erigit in parochiam<br />

ecclesiam Curtatii et mentem caesaris, ut obediat; petit terminum ad respondendum. Multae<br />

aliae sunt scripturae in hac lite inter Termenum et Curtatiam circa errectionem parochiae,<br />

caemeterii etc. Curtatiae, quam impedire tentarunt homines de Termeno.<br />

Mancano.<br />

113. Anno 1549, 20 martii Tridenti. - Sententia lata a locumtenentibus tridentinis contra<br />

mansatores quod debeant solvere decimam de quinque mansibus controversis integram domino<br />

Odorico Eghempergher beneficiato ecclesiae s. Blasii et Udelrici in castro Coronae.<br />

Cartaceo, carte 2. - Castrum Corone, cioè Sigmundscron.<br />

114. Anno 1609, die 11 aprilis Oeniponti. - Maximilianus archidux etc. Tyrolis comes<br />

domino Carolo cardinali episcopo tridentino ad parochialem ecclesiam s. Pauli in Eppan<br />

praesentat capellanum suum aulicum Laurentium Linder pro investitura.<br />

Pergamena mm 266x386. Sigillo perduto. Firma autografa.<br />

115. Anno 1580, die 8 septembris Caldarii. - Sindici fraternitatis beneficii sancti Wolgangi<br />

in cripta Caldarii praesentant ad illud beneficium presbiterum Ioannem Baptistam de Gotardis<br />

de Rallo.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente del notaio Giovanni Preyer. - de Rallo, qui vixit Caldarii spatio<br />

trium annorum summa modestia, integritate vite ac sinceritate.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

743


Capsa 47<br />

116. Anno 1543, die 11 octobris Tridenti. - Ludovicus de Balzanis canonicus tridentinus et<br />

Hieronymus Baldironus tanquam procuratores domini Francisci Ricii praepositi ecclesiae<br />

tridentinae domino episcopo tridentino ad capellam curatam ss. Iacobi et Helenae montis Aldeni<br />

plebis Aurae praesentant dominum presbiterum Stephanum de Molitoribus brixinensis diocesis.<br />

Pergamena mm 326x367. Sigillo aderente. - pro resignatione ultimi possessoris presbiteri Hieronymi<br />

de Hieronymis de Flaono.<br />

117. Anno 1600, die 20 novembris. - Christophorus Vintler a Platsch pro sacello<br />

sanctissimae Trinitatis in civitate Bulzani a maioribus suis fundato et dotato praesentat<br />

dominum Matthaeum de Romedis de Romeno vallis Annaniae presbiterum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. - pro morte ultimi possessoris domini Antonii de Romedis.<br />

118. Anno 1554 indictione 12, die 7 decembris Bulsani. - Consules et senatus oppidi<br />

Bulsani domino Christophoro cardinali episcopo et principi tridentino ad sacellum s. Iacobi<br />

apostoli in cemeterio parochialis ecclesiae Bulsani praesentant dominum Antonium de<br />

Gebelinis.<br />

Pergamena mm 225x267. Sigillo aderente. - vacans per liberam resignationem presbiteri<br />

Christophori Laner.<br />

119. Anno 1565, die 21 ianuarii. - Dominus Christophorus baro de Sporo et Valerio ad<br />

beneficium sive altare ss. Fabiani et Sebastiani in ecclesia Tremeni praesentat pro se et aliis<br />

dominis baronibus de Spor, Valer et Flavon dominum presbiterum Albertum de Albertis de<br />

Medio s. Petri.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

120. Anno 1565 indictione 8, die 6 aprilis ex castro Telvanae. - Dominus Christophorus<br />

baro a Welsperg ad vacans beneficium ss. Fabiani et Sebastiani villae Cavalesii illustrissimo et<br />

reverendissimo principi et cardinali tridentino presbiterum David de Parona oppidi Costiolarum<br />

diocesis papiensis praesentat.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. - vacans per mortem presbiteri Gasparis Steyer de Primero.<br />

121. Anno 1595, die 27 iulii. - Presbiter Leonhardus Aichelman plebanus in Fillanders ad<br />

beneficium altaris s. Mariae virginis in ecclesia s. Iacobi in Barbiano praesentat Ioannem<br />

Paulum Aichelman acolytum pro confirmatione et investitura.<br />

Cartaceo, carte 3. - Iohannes Paulus Aichelman accolytus aetatis 16 annorum nepos eiusdem.<br />

122. Anno 1586, die 11 septembris in castro Telvanae. - Dominus Sigismundus baro de<br />

Welsperg et Primerio domino Ludovico cardinali episcopo tridentino ad vacans beneficium et<br />

altare in capella s. Sebastiani in Cavalesio praesentat presbiterum Baptistam Spinam de<br />

Avolano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

744


Capsa 47<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. - Era partito don Alberto Fontana ultimo beneficiato.<br />

123. Anno 1596, die 1 februarii in castro Roboreti. - Idem dominus Sigismundus ad idem<br />

beneficium praesentat dominum Antonium de Melchioribus de Moena vallis Flemarum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

124. Anno 1599. - Praesentationes factae a domino Carolo Fuchs de Fuchsperg ad<br />

beneficium seu capellam s. Leonhardi in Planicie inferiori plebis Caldarii.<br />

Cartaceo, carte 4. Due sigilli aderenti. - Investito don Melchiore Calovini di Cloz per la morte<br />

dell’antecessore il prete Iulianus de Iulianis.<br />

125. Anno 1590 et 1602. - Praesentationes factae ab eodem domino Carolo Fuchs barone<br />

de Fuchsperg ad beneficium seu capellam s. Andreae apostoli in Fraidenstain sub s. Paulo de<br />

Eppan.<br />

Cartaceo, carte 4. Due sigilli aderenti. - Il presentato è Baldessare de Hendricis da Rallo. Nel 1602<br />

viene presentato Elia Martini post mortem presbiteri Nicolai Ziller de Nano.<br />

126. Anno 1599, die 20 aprilis in Fraidenstoan. - Idem dominus Carolus Fuchs ad<br />

beneficium altaris ss. Iacobi et Georgii seu praemissariatus in parochiali ecclesia Marlingae<br />

praesentat domino Carolo episcopo smirnensi et coadiutori tridentini presbiterum Bernardinum<br />

Ruffinum vallis Solis.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

127. Praesentatio domini Ioannis Victoris Käsler de persona domini Mathaei Mongeri ad<br />

beneficium s. Vigilii in Pardonig.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. Sec. XVII. Era morto Giovanni Battista Tanelli.<br />

128. Anno 1608, die 12 iulii Oeniponti. - Maximilianus archidux etc. Tyrolis comes ad<br />

beneficium ecclesiae s. Udalrici in arce Sigmundscron praesentat dominum Theobaldum<br />

Panthel.<br />

Pergamena mm 340x347. Sigillo perduto. - Vacans per obitum q. Adami ab Arsio.<br />

129. Anno 1615, die 11 aprilis Oeniponti. - Idem Maximilianus ad parochialem ecclesiam<br />

s. Vigilii in Curtatsch vacantem per obitum Caspari Walraff praesentat dominum Pancratium<br />

Gasteiger.<br />

Pergamena mm 313x352.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

745


Capsa 47<br />

130. Anno 1549, die 10 iulii in oppido Insprugg. - Ferdinandus rex etc. Tyrolis comes ad<br />

capellam s. Udalrici in castro Sigmundscron praesentat dominum Ioannem Reiching canonicum<br />

brixinensem.<br />

Pergamena mm 292x368. Sigillo perduto. - Vacans per obitum q. Udalrici Eggenperger.<br />

131. Anno 1584, die 11 septembris Oeniponti. - Ferdinandus archidux etc. comes Tyrolis<br />

ad beneficium s. Petri in Terlan praesentat presbiterum Georgium Zeller.<br />

Pergamena mm 270x335. Sigillo perduto. - Vacans per obitum Christophori Bertoldi.<br />

132. Anno 1588, die 26 februarii Oeniponti. - Idem Ferdinandus ad capellam trium Regum<br />

in Burgstall praesentat presbiterum Georgium Zeller.<br />

Pergamena mm 306x344. - Vacans per obitum Leopoldi Trautmanstorf.<br />

133. Anno 1540, die 29 novembris Tridenti. - Dominus Ludovicus de Balzanis canonicus<br />

tridentinus procuratorio nomine domini Francisci Ricii praepositi tridentini ad ecclesiam<br />

filialem s. Helenae et Iacobi plebis Aurae praesentat dominum presbiterum Hieronymum de<br />

Hieronimis diocesis tridentinae.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. - Vacans per resignationem presbiteri Gasparis Biezll.<br />

134. Anno 1600, die 19 februarii Oeniponti. - Rudolphus II romanorum imperator etc.<br />

comes Tyrolis ad altare s. Ioannis Baptistae in ecclesia parochiali Bulzani praesentat dominum<br />

Wolfgangum Kayser.<br />

Pergamena mm 298x316. Sigillo perduto. - Vacans per obitum Mathei Münz presbiteri.<br />

135. Anno 1606, die 12 decembris Oeniponti. - Maximilianus archidux etc. comes Tyrolis<br />

ad beneficium s. Spiritus prope Meranum praesentat presbiterum Bernardinum Ruffinum.<br />

Pergamena mm 297x317. Sigillo perduto. - Vacans per cessionem Thomae de Martinis presbiteri<br />

novissimi possessoris.<br />

136. Anno 1619, die 3 augusti Viennae Austriae. - Leopoldus archidux etc. comes Tyrolis<br />

ad ecclesiam parochialem beatae Mariae virginis in Bulsano vacantem per obitum quondam<br />

Guilielmi Plattner presbiteri praesentat Andream Castner presbiterum sacrae theologiae<br />

doctorem.<br />

Pergamena mm 309x381. Sigillo perduto.<br />

137. Anno 1620, die ultima ianuarii Ensishaim. - Idem Leopoldus ad beneficium s. Petri in<br />

Terlan praesentat Casparum Ampas parochum in Ulten.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 324x347. Sigillo perduto. - Vacans per obitum Udalrici Curtii.<br />

746


Capsa 47<br />

138. Anno 1542, die 17 martii in oppido Insprugg. - Ferdinandus romanorum rex etc.<br />

comes Tyrolis ad altare s. Ioannis Baptistae in ecclesia parochiali Bulzani praesentat Fridericum<br />

Schreiber presbiterum.<br />

Pergamena mm 269x348. - Vacans per obitum q. Casparis Rot.<br />

139. Anno 1585, die 17 iulii Oeniponti. - Ferdinandus archidux etc. comes Tyrolis ad<br />

parochialem ecclesiam s. Pauli in Eppan vacantem per resignationem Eleuterii de Avanzinis<br />

praesentat Antonium Clesel concionatorem suum aulicum et confessarium.<br />

Pergamena mm 325x411. Sigillo perduto.<br />

140. Anno 1606, die 27 aprilis Oeniponti. - Maximilianus archidux etc. comes Tyrolis ad<br />

beneficium altaris s. Ioannis Baptistae in ecclesia parochiali Bulzani praesentat Ioannem<br />

Stabeum.<br />

Pergamena mm 267x319. Sigillo perduto. - Vacans per obitum Wolfgangi Kaiser presbiteri.<br />

141. Anno 1607, die 11 iulii Oeniponti. - Idem Maximilianus ad parochialem ecclesiam s.<br />

Bartholomaei in Montani vacantem per cessionem Michaelis Stirzl praesentat Rudolphum de<br />

Rudolphis presbiterum.<br />

Pergamena mm 306x365. Sigillo perduto.<br />

142. Anno 1565, die 24 ianuarii, Tridenti. - Dominus Pangratius Khuen de castro Bellasii<br />

eques auratus et capitaneus Tridenti ad beneficium capellae s. Erasmi super cimiterio ecclesiae<br />

parochialis Trameni praesentat presbiterum Albertum de Albertis de Medio s. Petri<br />

investiendum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. - Vacans per privationem ob eius demerita presbiteri Federici de<br />

Piccolis de Quetta.<br />

143. Anno 1580 etc. - Cum ius patronatus praesentandi ad altare trium Regum in ecclesia<br />

parochiali Caldarii litigiosum esset inter sindicos communitatis Caldarii et dominum Petrum<br />

Zinum de Zinaburg, extenditur investitura salvis iuribus etc.<br />

Cartaceo, carte 13. Quattro sigilli. Parte in tedesco.<br />

1601, 19 agosto presentato Ulrico am Pachs [Dal Ri?]: il beneficio era stato fondato da Enrico<br />

Campänner col testamento del 1470.<br />

1580, 1 sett., ricorso della comunità di Caldaro, dopo la rinuncia di Gambattista de Gotardis di Rallo<br />

ed esser stato eletto Pietro Secadenari di Casez.<br />

144. Anno 1559, die 30 ianuarii in oppido Insprugg. - Ferdinandus romanorum imperator<br />

etc. comes Tyrolis ad ecclesiam parochialem s. Vigilii in Curtatsch vacantem per obitum<br />

Georgii Locherer praesentat Christophorum Obinger presbiterum pro investitura.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

747


Capsa 47<br />

Pergamena mm 282x348. Sigillo perduto.<br />

145. Anno 1571, die 17 ianuarii Oeniponti. - Ferdinandus archidux etc. comes Tyrolis ad<br />

ecclesiam parochialem beatae Mariae virginis in Tysens vacantem per obitum quondam Egidii<br />

Grueber praesentat Nicolaum Wonetum presbiterum investiendum.<br />

Pergamena mm 276x395. Sigillo perduto.<br />

146. Anno 1571, die 19 decembris Innspruck. - Idem Ferdinandus ad ecclesiam<br />

parochialem beatae Mariae virginis in Caltarn vacantem per obitum Ioannis Mariae Guet<br />

praesentat Erasmum Ziller presbiterum.<br />

Pergamena mm 318x372. Sigillo perduto.<br />

147. Anno 1589, die 24 maii Oeniponti. - Idem Ferdinandus ad ecclesiam parochialem<br />

beatae Mariae Virginis in Bolzano vacantem per obitum quondam Iohannis Horbortii praesentat<br />

Balthassarem Compiller bulzanensem.<br />

Pergamena mm 320x340. Sigillo perduto.<br />

148. Anno 1559, die 27 februarii Oeniponti. - Ferdinandus romanorum imperator etc.<br />

comes Tyrolis ad ecclesiam parochialem beatae Mariae virginis in Tysens vacantem per obitum<br />

quondam Reinperti a Payersperg clerici tridentini presentat Egidium Grueber presbiterum<br />

investiendum.<br />

Pergamena mm 344x338. Sigillo perduto.<br />

149. Anno 1553, die 7 ianuarii Oeniponti. - Idem Ferdinandus romanorum rex etc. ad<br />

capellam s. Petri in Terlan praesentat Antonium Gebelin.<br />

Pergamena mm 294x343. Sigillo perduto. - Vacans per obitum Thomae Marsoner.<br />

150. Anno 1572, die 3 maii Oeniponti. - Ferdinandus archidux etc. comes Tyrolis ad<br />

ecclesiam parochialem beatae Mariae virginis in Bulzano vacantem per obitum Iohannis Fecii<br />

praesentat Ioannem Waidman presbiterum investiendum.<br />

Pergamena mm 255x365. Sigillo perduto.<br />

151. Anno 1607, die 11 septembris Oeniponti. - Maximilianus archidux etc. comes Tyrolis<br />

ad beneficium altaris s. Ioannis Baptistae in ecclesia parochiali in oppido Bulzano praesentat<br />

Bartholomaeum Malfattum pro investitura.<br />

Pergamena mm 311x348. Sigillo perduto.v - Vacans per obitum q. Iohannis Stabas (Stabis?).<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

748


Capsa 47<br />

152. Anno 1619, die 14 decembris Monachii. - Leopoldus archidux etc. comes Tyrolis ad<br />

ecclesiam parochialem beatae Mariae virginis in Tysens vacantem per obitum quondam Udalrici<br />

Curzii presbiteri praesentat Stephanum Waletizium Nagium sacrae theologiae doctorem,<br />

presbiterum etc.<br />

Pergamena mm 292x344. Sigillo perduto.<br />

153. Anno 1549, nono kalendas februarii in castro Maretsch prope Bulsanum. - Dominus<br />

Ioannes Iacobus Romer de castro Maretsch capitaneus castri Petrae et totius vallis Primerii ad<br />

beneficium capellae omnium Sanctorum in cimiterio parochialis ecclesiae Bulsani praesentat<br />

presbiterum dominum Antonium Weiss cameracensis diocesis.<br />

Pergamena mm 255x353. Sigillo perduto. - Vacans per resignationem Iohannis Iacobi de Amicis<br />

ortonensis diocesis.<br />

154. Anno 1544, die ultima novembris in castro Maretschio prope Bulsanum. - Dominus<br />

Ioannes Iacobus Römer de Maretschio ad beneficium capellae omnium Sanctorum in cimiterio<br />

ecclesiae parochialis Bulzani praesentat dominum Ioannem Iacobum de Amicis ortonensis<br />

diocesis presbiterum.<br />

Pergamena mm 365x350. Sigillo perduto.<br />

155. Anno 1556, die 3 novembris Primerii. - Dominus Ioannes Iacobus Römer a Maretsch<br />

capitaneus Primerii ad capellam et beneficium omnium Sanctorum in Bulzano presentat<br />

presbiterum Petrum Broch ex Primerio feltrensis diocesis.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

156. Anno 1601, die 26 iunii in castro Maretsch. - Dominus Lucas Römer de Marötsch<br />

baro ad beneficia duo simplicia capellarum coniunctarum omnium Sanctorum et animarum in<br />

coemeterio ecclesiae parochialis Bulzani praesentat reverendum magistrum Guilielmum Platner<br />

Bulsani pro tempore parochum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo. - Vacans per obitum Rev.mi Gabrielis Galesii episcopi suffraganei<br />

tridentini ultimi possessoris.<br />

157. Anno 1605, die 19 martii Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Carolus cardinalis<br />

episcopus tridentinus presbitero Ioanni Gulielmo Lago bavaro diocesis frisingensis investituram<br />

concedit pro altari s. Catharinae in Bulzano ad praesentationem burgi magistri et consulum<br />

eiusdem oppidi Bulzani.<br />

Pergamena mm 283x380. Sigillo pendente.<br />

158. Anno 1546, die 9 octobris in Insprugg. - Ferdinandus romanorum rex etc. comes<br />

Tyrolis ad ecclesiam parochialem s. Vigilii in Curtatsch vacantem per obitum quondam Georgii<br />

Negeli praesentat Georgium Locherer investiendum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

749


Capsa 47<br />

Pergamena mm 288x326. Sigillo perduto.<br />

159. Anno 1592, 6 maii Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae ad beneficium s. Petri<br />

in Terlan praesentavit Ludovico episcopo tridentino Udalricum Curtium sacellanum suum cuius<br />

beneficii praesentatio ad ipsum Ferdinandum spectat.<br />

Pergamena mm 280x361. Sigillo perduto. - Vacans per obitum q. Georgii Zeller.<br />

160. Anno 1498, prima octobris in monte Villanders. - Emmeramus Pelhamer beneficiatus<br />

altaris s. Nicolai in parochia s. Stephani in monte Villanders resignavit beneficium in favorem<br />

presbiteri Sigismundi Huber de Bolzano cum consensu domini Christophori de Sporemberg eius<br />

beneficii patroni. Unde reccurrit ad Udalricum episcopum tridentinum pro suo consensu et<br />

obtinenda pensione.<br />

Pergamena mm 325x285. Notaio: Iohannes Amici clericus moguntinensis diocesis. Emmeramus<br />

Pelhamer presbiter salzpurgensis diocesis. Procuratori: Iohannes Salmon de Caldario, Ioannes Purger<br />

Tridenti morantes. Presenti i chierici delle diocesi di Salisburgo e di Augusta, Iohannes Grundtner,<br />

Leonardus Dachs, Iohannes Strwbel.<br />

161. Anno 1580, 13 iulii Oeniponti. - Ferdinandus Austriae archidux praesentavit domino<br />

episcopo tridentino ad beneficium s. Udalrici in arce Sigmundscron per mortem Friderici<br />

Haydenreich, Adamum ab Artzt de quo comites Tyrolis ius patronatus habent. Est exemplar.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

162. Anno 1566, 29 octobris Tridenti. - Ioannes Angelus Baldironus et Hieronymus Gallus<br />

tanquam procuratores domini Francisci Ritzii praepositi tridentini per liberam resignationem<br />

presbiteri Gasparis Lodinger de Telve capellae filialis ss. Iacobi et Helenae in Aldain cuius ius<br />

patronatus ad praepositum tridentinum spectat, praesentarunt praesbiterum Antonium Bourgier<br />

gallum domino episcopo tridentino eumque rogant pro confirmatione.<br />

Cartaceo, carte 2. Due sigilli aderenti. - Telve feltrensis diocesis.<br />

163. Anno 1599, 23 septembris. - Carolus Fuchs a Fuchsperg praesentavit domino episcopo<br />

tridentino ad beneficium s. Iacobi in Grissan cuius ius patronatus habet, clericum dominum<br />

Ludovicum de Coret.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. - Vacans per obitum presbiteri Michaelis de Nanno. Era stato<br />

scelto Federico Pilati, ma fu colto dalla morte.<br />

164. Anno 1611, 2 februarii in arce Freydenstain. - Dominus Carolus Fuchs baro per<br />

resignationem sibi factam a domino Elia Martini de beneficio s. Andreae in arce Freydenstain<br />

praesentavit domino episcopo tridentino pro dicto beneficio reverendum dominum Ioannem<br />

Mariam a Mollis vicentinum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

750


Capsa 47<br />

165. Anno 1617, 21 iulii in arce Freydenstain. - Carolus baro Fuchs per mortem reverendi<br />

domini Ioannis Mariae a Mollis praesentavit ad beneficium s. Andreae in arce Freydestain<br />

reverendum dominum Mathaem Moncheri.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

166. Anno 1539, 26 augusti Insprugk. - Ferdinandus romanorum rex per obitum Antonii<br />

Balser praesentavit episcopo tridentino ad beneficium hospitalis s. Spiritus extra muros Marani<br />

diocesis tridentinae praesbiterum Andraeam Lantz.<br />

Pergamena mm 324x404. Sigillo perduto. - Vacans per obitum q. Antonii Basler.<br />

167. Anno 1544, 11 ianuarii Bruneggn. - Ferdinandus romanorum rex per resignationem<br />

factam beneficii hospitalis s. Spiritus extra Maranum a praesbitero Andraea Lantz praesentavit<br />

praesbiterum Nicolaum Fritzen.<br />

Pergamena mm 295x347. Sigillo perduto.<br />

168. Anno 1560, 20 aprilis Insprugk. - Ferdinandus romanorum imperator ad beneficium s.<br />

Spiritus extra Maranum cuius ius patronatus ad domum austriacam spectat per mortem Gasparis<br />

Silvani praesbiterum Cyrum Menegetum praesentavit.<br />

Pergamena mm 306x424. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carta 1. - Cyrus Menegetus de Avolano: Ioannes Iacobus Malanottus dedit iudicium<br />

favorabile pro illo Cyro.<br />

169. Anno 1570, 26 ianuarii Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae per mortem Cyri<br />

Menegeti praesentavit episcopo tridentino ad beneficium s. Spiritus extra Maranum<br />

praesbiterum Ioannem Richter.<br />

Pergamena mm 290x450. Sigillo perduto.<br />

170. Anno 1577, 4 maii Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae per resignationem<br />

beneficii s. Spiritus extra Maranum factam a Ioanne Richter praesentavit episcopo tridentino<br />

praesbiterum Michaelem Kalb.<br />

Pergamena mm 282x353. Sigillo perduto.<br />

171. Anno 1584, 6 iulii Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae per obitum Michaelis<br />

Kalb praesentavit episcopo tridentino ad beneficium s. Spiritus extra Maranum praesbiterum<br />

Theodoricum Reuperger.<br />

Pergamena mm 275x350. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

751


Capsa 47<br />

172. Anno 1589, 8 decembris Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae per<br />

resignationem Theodorici Reuperger praesentavit episcopo tridentino ad beneficium s. Spiritus<br />

extra Maranum praesbiterum Thomam de Martinis.<br />

Pergamena mm 283x320. Sigillo perduto.<br />

173. Anno 1562, 6 martii Insprugg. - Ferdinandus romanorum imperator ad beneficium s.<br />

Udalrici in arce Sigmundscron per promotionem ad episcopatum tergestensem Ioannis Bettae<br />

praedecessoris praesentavit episcopo tridentino Fridericum Haidenreich.<br />

Pergamena mm 361x434. Sigillo perduto.<br />

174. Anno 1591, 10 iulii Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae ad ecclesiam<br />

parochialem beatae Mariae in Tysens cui ius praesentandi spectat per obitum Ioannis Göbellii<br />

praesentavit Udalricum Kurtium domino episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 297x442.<br />

Cartaceo, carta 1. - Udalricus Curtius de Trilaco qui etiam fidei professionem fecit et satisfecit<br />

fabrice cathedralis primarios fructus ut moris est.<br />

175. Anno 1615, 19 decembris Tridenti. - Carolus baro Fuchs per mortem Petri de Petris<br />

praesentavit ad beneficium in Gyrla cui et familiae de Firmian ius praesentandi spectat,<br />

praesentavit episcopo tridentino reverendum dominum Ferdinandum Fuchs.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. - Ferdinando era suo fratello.<br />

176. Anno 1629, 2 augusti ex castro Mechli. - Udalricus baro in Firmian per resignationem<br />

factam ab Innocentio de Barbis praesentavit domino episcopo tridentino ad beneficium ss.<br />

Martini et Wolgangi in Gyrla praesbiterum Iosephum Pessata.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. - Iuspatronatus in Girla pertinebat alternatim dominis Fuchs et<br />

Firmian. Il Pessata era cooperatore a Mezzocorona.<br />

177. Anno 1631, 22 decembris in Schwaz. - Georgius Sigismundus liber baro de Firmian<br />

sacrae caesareae maiestatis ac serenissimi archiducis Austriae camerarius per resignationem<br />

Gaspari Arnoldi praesentavit domino episcopo tridentino ad beneficium in Gyrla praesbiterum<br />

Christophorum Ernestum Troylum a Troyburg.<br />

Pergamena mm 223x372. Sigillo pendente. Troylus erat sacre theologie et utriusque iuris doctor et<br />

consistorii brixinensis presidens.<br />

178. Anno 1587, 19 decembris Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae ad vacantem<br />

ecclesiam parochialem beatae Mariae in Tysens per obitum Vincentii de Cociis praesentavit<br />

domino episcopo tridentino Ioannem Gebel.<br />

Pergamena mm 308x385. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

752


Capsa 47<br />

179. Anno 1549, 22 februarii Tridenti. - Dominus Franciscus Ricius praepositus ecclesiae<br />

tridentinae ad vacantem ecclesiam curatam s. Iacobi et Helenae montis Aldeni plebis Aurae per<br />

obitum praesbiteri Stephani de Molitoribus praesentavit domino episcopo tridentino Ioannem<br />

Praun bulsanensem.<br />

Pergamena mm 212x348. Sigillo aderente.<br />

180. Anno 1587, 5 novembris Oeniponti. - Andraeas cardinalis archidux Austriae<br />

praepositus ecclesiae tridentinae scribit Thomae Columbino factori suo quatenus suo nomine<br />

praesentare debeat superioribus ecclesiasticis tridentinis praesbiterum Melchiorem de Fabris a<br />

se electum parochum Aurae.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo. In italiano.<br />

181. Anno 1583, 29 martii in castro Telvanae. - Sigismundus baro a Welsperg ad<br />

beneficium ss. Fabiani et Sebastiani per dimissionem praesbiteri Antonii a Menissis praesentavit<br />

domino episcopo tridentino praesbiterum Blasium de Vivoriis de Lon.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

182. Anno 1584, 7 iunii in castro Telvanae. - Sigismundus baro a Welsperg per<br />

resignationem praesbiteri Blasii de Vivoriis praesentavit domino episcopo tridentino Albertum<br />

Fontanam de Placentia ad beneficium s. Sebastiani in Cavalesio.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

183. Anno 1594, 3 augusti in castro Telvanae. - Sigismundus baro a Welsperg et Primerio<br />

comitatus Tyrolis haereditarius dapiferum et culinae praefectus, episcopatus brixinensis<br />

marascalcus, Ferdinandi archiducis Austriae consiliarius et camerarius, nec non Roboreti<br />

capitaneus, per mortem praesbiteri Baptistae Spinae de Avolano praesentavit domino episcopo<br />

tridentino ad beneficium s. Sebastiani in Cavalesio praesbiterum Andraeam Monticulum<br />

roboretanum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

184. Anno 1610, 26 ianuarii ex castro Telvanae. - Sigismundus baro a Welsperg per<br />

resignationem factam a praesbitero Antonio Marchiori praesentavit domino episcopo tridentino<br />

ad beneficium s. Sebastiani in Cavalesio praesbiterum Antonium Peterlinum roboretanum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

185. Anno 1612, 28 septembris ex castro Telvanae. - Sigismundus baro a Welsperg per<br />

privationem praesbiteri Antonii Peterlini praesentavit domino episcopo tridentino ad beneficium<br />

s. Sebastiani in Cavalesio praesbiterum Stephanum de Grossis de Iudicariis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

753


Capsa 47<br />

186. Anno 1619, 3 iunii Bulsani. - Multum reverendus Guilielmus Platner parochus<br />

Bulsani per resignationem a se factam beneficiorum omnium Sanctorum et omnium animarum<br />

nomine baronissae Römer cui ius praesentandi spectat, praesentavit ad dicta beneficia in<br />

coemeterio Bulsani sita praesbiterum Mathaeum Malengum eius cooperatorem.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente.<br />

187. Anno 1573, 10 martii, Platsch. - Bartholomaeus Vintler tanquam senior de familia cui<br />

ius praesentandi competit per mortem Hieronymi de Hieronymis praesbiteri tridentini<br />

praesentavit domino episcopo tridentino ad beneficium ss. Trinitatis in Bulsano praesbiterum<br />

Antonium de Romediis tridentinum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

188. Anno 1620, 10 februarii ad s. Dionysium supra ad Muram in Styria. - Bartholomaeus<br />

Waydt parochus ibidem resignavit in manibus domini episcopi tridentini beneficium s.<br />

Catharinae in Bulsano ut de eodem iuspatronatus habentes alium quemcumque praesentare<br />

possint et a domino episcopo investiri.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. - La rinuncia dipese dalla difficoltà di recarsi a Bolzano, causa i<br />

tempi difficili.<br />

189. Anno 1590, 29 augusti Oeniponti. - Rudolphus romanorum imperator ad parochialem<br />

ecclesiam beatae Mariae in Bulsano per cessionem Balthassaris Campillers praesentavit domino<br />

episcopo tridentino praesbiterum Pancratium Bosecher.<br />

Pergamena mm 299x365. Sigillo perduto.<br />

190 Anno 1543, 3 novembris in castro Thoni. - Sigismundus de Thono commendator ad<br />

beneficium trium Regum in ecclesia parochiali Bulsani per obitum Leonardi de Runcho plebis<br />

Maleti praesentavit domino episcopo tridentino praesbiterum Aegidium q. Ioannis de Taio.<br />

Pergamena mm 332x350. Sigillo perduto.<br />

191. Anno 1543, 2 octobris ex castro Thoni. - Sigismundus de Thono per obitum Petri<br />

Zader de Tresio praesentavit domino episcopo tridentino ad beneficium s. Leonardi in Favonia<br />

praesbiterum Alexandrum de Malinchoris de Cazezio.<br />

Pergamena mm 267x324. Sigillo perduto.<br />

192. Anno 1638, 26 ianuarii Oeniponti. - Claudia archiducissa Austriae praesentavit<br />

domino episcopo tridentino ad parochialem ecclesiam s. Pauli in Eppan cui ius patronatus<br />

spectat praesbiterum Stephanum Waletitium.<br />

Pergamena mm 217x290. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

754


Capsa 47<br />

193. Anno 1542, 22 aprilis Oeniponti. - Ferdinandus romanorum rex per obitum Ambrosii<br />

Yphover praesentavit domino episcopo tridentino ad parochialem ecclesiam in Eppan<br />

Ambrosium a Lamberg decanum salisburgensem.<br />

Pergamena mm 306x361. Sigillo perduto.<br />

194. Anno 1546, 10 iulii Ratisponae. - Ferdinandus romanorum rex per resignationem<br />

Ambrosii a Lamberg praesentavit domino episcopo tridentino pro ecclesia parochiali s. Pauli in<br />

Eppan Ioannem Iacobum Kuen a Belasiis canonicum tridentinum et brixinensem.<br />

Pergamena mm 305x420. Sigillo perduto.<br />

195. Anno 1561, 8 martii Insprugk. - Ferdinandus romanorum imperator per promotionem<br />

ad arciepiscopatum salisburgensem domini Ioannis Iacobi praesentavit domino episcopo<br />

tridentino ad parochiam Eppan Georgium Schuehel.<br />

Pergamena mm 346x450. Sigillo perduto.<br />

196. Anno 1566, 25 aprilis Pragae. - Ferdinandus archidux Austriae ad vacantem ecclesiam<br />

s. Pauli in Eppan per mortem Georgii Schiehel praesentavit domino episcopo tridentino<br />

Ioannem de Cavaleriis confessarium et eleemosinarium suum.<br />

Pergamena mm 365x508. Sigillo perduto.<br />

197. Anno 1588, 8 februarii Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae per resignationem<br />

factam plebis Eppiani ab Antonio Clessel concionatorem et confessario suo praesentavit domino<br />

episcopo tridentino praesbiterum Theodorum Reichenberg.<br />

Pergamena mm 293x336. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carta 1. - Silvio a Prato dichiara approvato il detto Reichenperg.<br />

198. Anno 1591, prima martii Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae per obitum<br />

Theodori Reichenberg praesentavit domino episcopo tridentino ad parochialem ecclesiam<br />

Eppiani Ioannem Walser canonicum et vicarium generalem brixinensem.<br />

Pergamena mm 295x532. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Ioannes Balser dottore e canonico.<br />

199. Anno 1593, 2 februarii Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae per obitum Ioannis<br />

Walser praesentavit domino episcopo tridentino ad parochiam Eppiani Zachariam<br />

Oberschwender.<br />

Pergamena mm 312x410. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

755


Capsa 47<br />

200. Anno 1596, 29 maii Oeniponti. - Rudolphus romanorum imperator per liberam<br />

resignationem factam a Zacharia Oberschwender parrochiae Eppiani praesentavit domino<br />

episcopo tridentino Fabianum de Rudolphis.<br />

Pergamena mm 331x359. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

201. Anno 1599, 12 octobris Oeniponti. - Rudolphus romanorum imperator per liberam<br />

resignationem factam a Fabiano de Rodulphis parrochiae Eppiani praesentavit domino episcopo<br />

tridentino praesbiterum Erasmum Eberwein.<br />

Pergamena mm 332x336. Sigillo perduto.<br />

202. Anno 1586, 19 iunii Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae per liberam<br />

resignationem factam a Ioanne Waidman parrochiae beatae Mariae virginis Bulsani praesentavit<br />

domino episcopo tridentino praesbiterum Ioannem Horbarti.<br />

Pergamena mm 307x415. Sigillo perduto.<br />

203. Anno 1599, 27 novembris Oeniponti. - Rudolphus romanorum imperator prer obitum<br />

Antonii Clementi parrochi ecclesiae beatae Mariae in Bulsano praesentavit domino episcopo<br />

tridentino Guilielmum Platner.<br />

Pergamena mm 300x314. Sigillo perduto.<br />

204. Anno 1643, 10 iulii Oeniponti. - Claudia archiducissa Austriae ad vacantem ecclesiam<br />

parrochialem Bulsani per obitum Andreae Kastner praesentavit domino episcopo tridentino<br />

praesbiterum Leonardum Pappum iuris utriusque doctorem consiliarium et in aula caesarea<br />

residentem suum.<br />

Pergamena mm 307x445. Sigillo perduto.<br />

205. Anno 1543, 8 augusti Insprugg. - Ferdinandus romanorum rex ad altare s. Ioannis<br />

Baptistae in ecclesia parrochiali Bulsani per obitum Friderici Schreiber praesentavit domino<br />

episcopo tridentino praesbiterum Antonium Weiss.<br />

Pergamena mm 297x333. Sigillo perduto.<br />

206. Anno 1541, 18 martii in Insprugg. - Ferdinandus romanorum rex ad capellaniam et<br />

altare s. Sigismundi in Caldario per obitum Nicolai Rudolfi vacantem, quae est de collatione<br />

austriaca praesentavit praesbiterum Laurentium Zilium domino episcopo.<br />

Pergamena mm 287x365. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

756


Capsa 47<br />

207. Anno 1554, 9 iulii Inspruckh. - Ferdinandus romanorum rex ad ecclesiam<br />

parrochialem beatae Mariae in Caldario per obitum Caroli de Liechtenstain clerici vacantem<br />

praesentavit domino episcopo tridentino praesbiterum Ioannem Mariam Guet.<br />

Pergamena mm 301x355. Sigillo perduto.<br />

208. Anno 1581, 3 maii Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae ad parrochialem<br />

Caldarii vacantem per obitum Antonii de Cavaleriis praesentavit domino episcopo tridentino<br />

Antonium Klösl confessarium et concionatorem suum.<br />

Pergamena mm 188x420. Sigillo perduto.<br />

209. Anno 1572, 8 ianuarii Oeniponti. - Ferdinandus Austriae archidux ad beneficium<br />

altaris s. Sigismundi ecclesiae beatae Mariae in Caldario vacans per mortem Erasmi Ziller<br />

praesentavit domino episcopo tridentino praesbiterum Ioannem Bonetum.<br />

Pergamena mm 277x320. Sigillo perduto.<br />

210. Anno 1591, 19 octobris Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae ad parrochiam<br />

Caldarii per resignationem Ioannis Sigismundi Dreyling vacantem praesentavit domino<br />

episcopo tridentino praesbiterum Christianum Sölderer.<br />

Manca.<br />

211. Anno 1597, 6 martii Oeniponti. - Rudolphus romanorum imperator ad beneficium s.<br />

Sigismundi in Caldario vacans praesentavit domino episcopo tridentino Leonardum Blasiolum.<br />

Pergamena mm 291x395. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. - La valuta dell'entrata del beneficio sopradetto è di ragnesi 200: la<br />

tassa sarà di ragnesi 20.<br />

212. Anno 1598, 11 martii Oeniponti. - Ad parrochiam Caldarii per resignationem<br />

Christiani Sölderer vacantem praesentavit domino episcopo tridentino praesbiterum Adamum<br />

Waid.<br />

Pergamena mm 282x421. Sigillo perduto.<br />

213. Anno 1611, 17 ianuarii Oeniponti. - Maximilianus archidux Austriae ad parrochiam<br />

Caldarii per resignationem Adami Waid vacantem praesentavit domino episcopo tridentino<br />

praesbiterum Petrum Rott.<br />

Pergamena mm 259x380. Sigillo perduto.<br />

214. Anno 1614, 17 decembris Oeniponti. - Maximilianus archidux Austriae ordinis<br />

Theutonici in Prussia magni magistratus administrator, per Germaniam et Italiam magister ad<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

757


Capsa 47<br />

parrochiam Caldarii per obitum Petri Rott vacantem praesentavit domino episcopo tridentino<br />

praesbiterum Henricum Atstetter.<br />

Pergamena mm 326x370. Sigillo perduto.<br />

215. Anno 1549, 17 iunii inYnsprugg. - Ferdinandus romanorum rex ad ecclesiam<br />

parrochialem s. Bartholomaei in Montan per obitum Christani Seydl vacantem praesentavit<br />

domino episcopo tridentino praesbiterum Hieronymum de Hieronymis.<br />

Pergamena mm 288x360. Sigillo perduto.<br />

216. Anno 1593, prima iunii Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae ad parrochiam<br />

Montani per resignationem Gaspari Schmeroldi vacantem praesentavit domino episcopo<br />

tridentino praesbiterum Ioannem Hofperger.<br />

Pergamena mm 293x350. Sigillo perduto.<br />

217. Anno 1597, 13 augusti Oeniponti. - Rudolphus II romanorum imperator ad<br />

parrochiam Montanii per obitum Ioannis Hofperger vacantem paesentavit domino episcopo<br />

tridentino praesbiterum Nicolaum Gatterer.<br />

Manca.<br />

218. Anno 1605, 15 iulii Oeniponti. - Maximilianus archidux Austriae ad parrochiam<br />

Montani per obitum Wolfgangi Sutorii vacantem praesentavit domino episcopo tridentino<br />

praesbiterum Michaelem Stürtzl.<br />

Pergamena mm 284x408. Sigillo perduto.<br />

219. Anno 1640, 26 aprilis Oeniponti. - Claudia archiducissa Austriae ad parrochiam<br />

Montani vacantem praesentavit domino episcopo tridentino praesbiterum Matthiam Rief.<br />

Pergamena mm 265x300. Sigillo perduto.<br />

220. Anno 1681, 22 octobris Oeniponti. - Leopoldus romanorum imperator ad parrochiam<br />

Montani per obitum Ioannis de Martini vacantem praesentavit domino episcopo tridentino<br />

praesbiterum Ioannem Iacobum de Albertis.<br />

Pergamena mm 260x417. Sigillo perduto.<br />

221. Anno 1592, 8 iunii Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae ad capellam trium<br />

Regum in Burgstall per obitum Georgii Zellers vacantem praesentavit domino episcopo<br />

tridentino praesbiterum Erasmum Rottenawer.<br />

Pergamena mm 250x380. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

758


Capsa 47<br />

222. Anno 1610, 11 ianuarii Oeniponti. - Maximilianus archidux Austriae ad capellam ss.<br />

trium Regum in Burgstal per mortem Theodorici Reutperger vacantem praesentavit domino<br />

episcopo tridentino Onophrium Manincor.<br />

Pergamena mm 285x320. Sigillo perduto. - Theodoricus Roiperger.<br />

223. Anno 1579, 24 aprilis Tremini. - Communitatis Tremini ad beneficium s. Annae in<br />

Parrochia Tremeni vacans praesentavit domino episcopo tridentino praesbiterum Antonium<br />

Cavosinum de Frutio vallis Ananiae.<br />

Cartaceo, carte 2. Due sigilli aderenti. - Vacans per discessum Georgii Ritter.<br />

224. Anno 1583, 12 decembris Bulzani. - Daniel et Diatricus fratres de Wanga ad<br />

beneficium s. Michaelis in Tremeno vacans per obitum Alberti de Albertis praesentaverunt<br />

domino episcopo tridentino Antonium Cavosinum de Frutio.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

225. Anno 1557, 18 novembris Brixinae. - Stephanus Heberler parochus s. Stephani in<br />

Villanders ad beneficium curatum in Perbian cuius ius praesentandi habet parochus in Vilanders<br />

praesentavit domino episcopo tridentino praesbiterum Georgium Helwagen.<br />

Pergamena mm 297x300. Sigillo perduto. - Stephanus Eberler canonicus s. Marie in ambitu et in<br />

aula episcopali brixinensi, magister domus. Vacans per obitum Georgii Ernst.<br />

226. Anno 1582, prima iunii Rippae. - Fortunatus Madrutius ad capellam s. Nicolai in<br />

parrochia Vilanders vacantem praesentavit suo et fratrum suorum nomine, praesbiterum<br />

Iosephum Zaninum de Brentonico.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. -Ex ereditate et successione Christophori Sporenberg.<br />

227. Anno 1589, 10 iunii Tridenti in sala palatii dominorum de Thono. - Fortunatus baro de<br />

Madrutio ad beneficium altaris s. Nicolai in Villanders praesentavit domino episcopo tridentino<br />

clericum Martinum Ballistam de Brentonico.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Iordanus de Iordanis civis tridentinus filius notarii Baliste Alberti.<br />

228. Franciscum Victor Käisler de Boymont praesentavit domino episcopo tridentino pro<br />

beneficio s. Vigilii in Pardonicko plebis Eppiani praesbiterum Ioannem Baptistam Gentili<br />

dictum Tanelli vallis Ananiae.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. - Vacans per obitum presbiteri Eliae Martini.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

759


Capsa 47<br />

229. Anno 1692, 3 aprilis Tridenti. - Ioseph Victorius episcopus tridentinus ad beneficium<br />

vacans s. Acatii in ecclesia parochiali Bulsani praesentatum a dominis Wilielmo et Rocho<br />

Sebastiano a Kiepach praesbiterum Antonium Delayo admisit atque investivit.<br />

Pergamena mm 296x320. Sigillo perduto. - Vacans ob dimissionem Gaspari Eyrl.<br />

230 Anno 1700, 20 iulii Tridenti. - Ioannes Michael episcopus tridentinus investivit<br />

praesbiterum Franciscum Pichler bulsanensem de beneficio ss. Martini et Sebastiani in ecclesia<br />

parrochiali Bulsani ad praesentationem sibi factam a magistratu et parrocho Bulsani quibus ius<br />

praesentandi competit.<br />

Pergamena mm 323x410. Sigillo perduto. - Vacans per obitum Mattiä Herbarter.<br />

231. Anno 1706, 6 februarii Tridenti. - Ioannes Michael episcopus tridentinus ad vacantem<br />

ecclesiam parrochialem s. Stephani in Villanders per mortem Antonii Monauni constituit ac<br />

investivit de eadem Franciscum Vigilium de Coreth.<br />

Pergamena mm 406x395. Sigillo perduto.<br />

232. Anno 1719, 19 octobris Tridenti. - Ioannes Michael episcopus tridentinus Ioannem<br />

Georgium Prantner praesentatum a dominis Iacobo, Carolo, Iosepho Maria comitibus Fuchs<br />

investivit de simplici beneficio s. Margaretae in castro Jauffenburg.<br />

Pergamena mm 267x417. Sigillo perduto.<br />

233. Anno 1684, 26 iunii Tridenti. - Franciscus episcopus tridentinus investivit<br />

praesbiterum Gasparum Gallo de beneficio capellae s. Leonardi in Planitzio per praesentationem<br />

Caroli comitis Fuchs.<br />

Pergamena mm 273x410. Sigillo perduto. - Vacans per obitum Antonii Grienwald.<br />

234. Anno 1703, 4 martii. - Ioannes Michael episcopus tridentinus praesentatum a<br />

congregatione s. Wolgangi praesbiterum Stephanum Baschier investivit de beneficio eiusdem s.<br />

Wolgangi sub ecclesia parrochiali Caldarii.<br />

Pergamena mm 279x336. Sigillo perduto. - Vacans per obitum Sigismundi Gozin.<br />

235. Anno 1722, 25 octobris Tridenti. - Ioannes Michael episcopus tridentinus investivit<br />

praesbiterum Franciscum Antonium Pirckhl de Caldario de beneficio ss. Fabiani et Sebastiani<br />

sito intra limites parrochiae Caldarii per praesentationem parrochi et massarii eiusdem<br />

confraternitatis.<br />

Pergamena mm 280x430. Sigillo perduto. - Vacans per obitum Antonii Luca.<br />

236. Anno 1722, prima octobris Tridenti. - Ioannes Michael episcopus tridentinus investivit<br />

Ioannem Antonium Remich de canonicatu et beneficio ecclesiae collegiatae Bulsani altaris s.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

760


Capsa 47<br />

Crucis vacante per permutationem inter dictum Remich et Melchiorem Eberschlager cui cessit<br />

parrochiam Tisens et hoc ad praesentationem burgimastri, consulum et rectorum hospitalis<br />

Bulsani.<br />

Pergamena mm 266x405. Sigillo perduto.<br />

237. Anno 1724, 18 novembris Tridenti. - Ioannes Michael episcopus tridentinus investivit<br />

Antonium Franciscum Iacobum Adamum clericum comitem Fuchs de beneficio s. Iacobi in<br />

Grisaan plebis Tisens praesentatum a Ioanne Iacobo comite Fuchs.<br />

Pergamena mm 272x357. Sigillo perduto.<br />

238. Anno 1538, 2 aprilis in domo Alemanorum Weggenstain. - Bartholomaeus de<br />

Knöringen ordinis militiae s. Mariae hospitalis Alemanorum Hierosolymitanorum miles<br />

provincialis ac commendator per dimissionem praesbiteri Benedicti Stenngl praesentavit<br />

domino Bernardo episcopo tridentino ad parrocham s. Leonardi in Passiria praesbiterum<br />

Victorem Sumerlanng.<br />

Pergamena mm 185x410. Sigillo perduto. - Stenngl diocesis salisburgensis; Sumerlang diocesis<br />

curacensis.<br />

239. Anno 1538, 19 augusti in domo Alemanorum in Stertzingen. - Bartholomaeus de<br />

Knöringen commendator Alemanorum ad parrochiam ss. Petri et Pauli in Wangen per<br />

dimissionem praesbiteri Iacobi Andre praesentavit domino Bernardo episcopo tridentino<br />

praesbiterum Michaelem Hohentaler dioecesis veronensis.<br />

Pergamena mm 190x352. Sigillo perduto. - Iacobus Andre diocesis frisingensis.<br />

240. Anno 1543, 4 iulii in domo Alemanorum Weggenstain. - Engelhardus de Ruest<br />

commendator Alemanorum ad parrochiam s. Leonardi Passiriae per liberam dimissionem<br />

praesbiteri Magni Leonardi praesentavit domino Christophoro episcopo tridentino praesbiterum<br />

Gallum Mackh.<br />

Pergamena mm 234x288. Sigillo perduto.<br />

241. Anno 1544, quinto idus maii in domo Alemanorum in Ritten. - Engelhardus de Ruest<br />

commendator Alemanorum per mortem Magni Leonhart praesentavit domino episcopo<br />

tridentino ad ecclesiam s. Leonardi Passiriae praesbiterum Wolfgangum Rainer.<br />

Pergamena mm 251x322. Sigillo perduto.<br />

242. Anno 1551, 28 aprilis in domo Alemanorum Wegenstain Engelhardus de Ruest<br />

commendator Alemanorum ad parrochiam beatae Mariae virginis in valle Leuna per<br />

dimissionem Iacobi Zollinger eiusdem ordinis praesentavit domino episcopo tridentino<br />

Simonem Soyer eiusdem ordinis Alemanorum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca.<br />

761


Capsa 47<br />

243. Anno 1555, 3 calendas iunii in domo Alemanorum Weggenstain. - Engelhardus de<br />

Ruest commendator Alemanorum praesentavit domino episcopo tridentino pro parrochia s.<br />

Leonardi in Passiria Leonardus Priestorfer per dimissionem praesbiteri Laurentii Roncadore de<br />

Mirandula.<br />

Pergamena mm 258x318. Sigillo perduto.<br />

244. Anno 1558, 17 martii in domo Alemanorum Wegenstain. - Engelhardus de Ruest<br />

commendator Alemanorum per dimissionem Simonis Soyer praesentavit domino episcopo<br />

tridentino ad parrochiam beatae Mariae virginis in Leuna Petrum Schenck ordinis Alemanorum.<br />

Pergamena mm 285x338. Sigillo perduto.<br />

245. Anno 1722, 11 septembris Oeniponti. - Carolus romanorum imperator per mutationem<br />

Ioannis Antonii Remich praesentavit domino episcopo tridentino pro parrochiali beatae Mariae<br />

virginis in Tysens praesbiterum Melchiorem Antonium Eberschlager.<br />

Pergamena mm 386x422. Sigillo perduto.<br />

246. Anno 1724, 6 maii Oeniponti. - Carolus romanorum imperator ad decanatum<br />

collegiatae bulsanensis per resignationem Iosephi Leopoldi comitis in Sarnthein praesentavit<br />

domino episcopo tridentino Iosephum Michaelem de Mayrl.<br />

Pergamena mm 373x437. Sigillo perduto.<br />

247. Anno 1724, 6 maii Oeniponti. - Carolus romanorum imperator ad beneficium<br />

ecclesiae s. Udalrici in arce Sigmundscron per resignationem Iosephi Leopoldi comitis in<br />

Sarntheim praesentavit domino episcopo tridentino Iosephum Michaelem de Mayrl canonicum<br />

primarium collegiatae bulsanensis.<br />

Pergamena mm 422x485. Sigillo perduto.<br />

248. Anno 1728, 17 decembris Oeniponti. - Carolus romanorum imperator ad decanatum<br />

collegiatae bulsanensis per obitum Iosephi Michaelis de Meyrl praesentavit domino episcopo<br />

tridentino Ioannem Antonium de Goldegg canonicum seniorem dictae collegiatae.<br />

Pergamena mm 341x455. Sigillo perduto.<br />

249. Anno 1733, 14 novembris Oeniponti. - Carolus romanorum imperator ad parrochiam<br />

s. Mariae in Tisens per obitum Melchioris Antonii Eberschlager praesentavit domino episcopo<br />

tridentino Carolum Iosephum comitem de Guarienti.<br />

Pergamena mm 378x523. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

762


Capsa 47<br />

250. Anno 1729, 7 februarii Oeniponti. - Carolus romanorum imperator ad parrochiam s.<br />

Pauli in Eppan per obitum Hieronymi Schaiter vacantem praesentavit domino episcopo<br />

tridentino Edmundum Leonardum comitem de Kuen de Belasi comitem in Liechtenberg et<br />

Gandegg baronem in Lempach canonicum brixinensem et parrochum in Felthurns.<br />

Pergamena mm 382x398. Sigillo perduto.<br />

251. Anno 1702, 29 ianuarii. - Exemplar instrumenti possessionis datae a domino<br />

Francisco Tanvin decano foraneo ad Athesim ac parroco Mediocoronae parrochialis ecclesiae s.<br />

Mariae Caldarii domino Francisco Eustachio Franzin canonico tridentino una cum protestatione<br />

dicti delegati facta domino Sebastiano comiti Kinigl commissario caesareo qui claves ecclesiae<br />

accepit et domino delegato tradidit consignandis domino parroco quas delegatus accepit, salvis<br />

tamen iuribus ecclesiae tridentinae.<br />

Cartaceo, carte 4. - Descritte le cerimonie della presa di possesso.<br />

252. Anno 1721, 29 septembris. - Possessio data domino Iosepho Antonio de Coret de<br />

plebe s. Mariae Caldarii sibi a Carolo VI romanorum imperatore collata per dominum<br />

Hieronymum Schailler de Lebmanseg nomine domini episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carte 7.<br />

253. Anno 1729, 7 februarii. - Acta collationis ecclesiae parrochialis s. Pauli in Eppan in<br />

favorem domini Edmundi Leonardi comitis de Kuen praesentati a Carolo VI romanorum<br />

imperatore domino episcopo tridentino et approbati per mortem domini Hieronymi Schailler.<br />

Cartaceo, carte 21. Sigilli aderenti. - Descrizione della malattia del parroco Schaitter, da parte del<br />

nipote don Pietro Giuseppe Maffei.<br />

254. Anno 1719, die 19 octobris Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Ioannes<br />

Michael episcopus tridentinus investivit presbiterum Ioannem Georgium Prantner de<br />

praemissaria s. Leonardi in Passiria vacante per obitum Christiani Gstrain, praesentantibus ex<br />

praetenso iure patronatus dominis Ioanne Iacobo comite Fuchs a Lebembergh et Carolo Iosepho<br />

Maria comite pariter Fuchs in Jaufemburgg.<br />

Pergamena mm 262x416. Sigillo perduto.<br />

255. Anno 1503. - Variae scripturae in causa controversiae inter beneficiatos ecclesiae<br />

parrochialis Bulsani et dominum Wolfgangum de Rorbach decanum brixinensem et parrochum<br />

Bulsani coram domino Mathaeo praeposito in Griez et Ioanne Riepper vicario generali Tridenti<br />

delegatis ab Udalrico episcopo tridentino occasione cuiusdam confraternitatis, compositio<br />

secuta est et beneficiatis assignatum, quid agere debeant.<br />

Cartaceo, carte 13. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

763


Capsa 47<br />

256. Anno 1496, 14 aprilis in villa s. Michaelis plebis s. Pauli de Eppiano. - Testamentum<br />

Nicolai Winckler in quo multa legavit ecclesiae s. Pauli de Eppiano et ecclesiae s. Michaelis<br />

cum onere perpetuo Missarum et anniversariorum etc.<br />

Pergamena mm 616x586. Notaio: Leonhardus Brusafer q. Laurentii Brusafer de Caldario.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

764


Capsa 48<br />

CAPSA 48<br />

Decanatus vallium Annaniae et Solis (numeri 92)<br />

1. Anno 1331. Datum Tridenti in castro Boni Consilii die 3 iunii indictione 14. - Dominus<br />

frater Henricus episcopus tridentinus communitati plebis de Ambulo praecipit ne molestet<br />

priorem et fratres s. Thomae apostoli prope Romenum in collectis et daciis persolvendis de<br />

possessionibus.<br />

Anno 1214 indictione 2, die dominico 7 intrante septembri in capella domini episcopi apud<br />

pallacium. - Dominus Fridericus episcopus tridentinus concedit domino Iohanni converso s.<br />

Thomei de Romeno Dominicum Peurellum ad serviendum diu noctuque sibi et dicte ecclesie.<br />

eximit eos ab onere solvendi collectas, dacias etc. et quod nulli subiaceant nisi episcopo et<br />

vicedomino; nec possint infeudari aut alienari extra manus episcopi.<br />

Pergamena mm 825x 140-151. Copia del 1331. Notai: Iacobus sacri palatii; Nicolaus de Rivo.<br />

Copia del 1331. Notai: Iacobus sacri palatii. Testimoni: Conradus cappellanus, Federicus prepositus,<br />

Martinus Nigrus, Gisloldus, Abelinus et Zanebelus, Federicus et Ponteronus et G. archidiaconus et Zucho<br />

atque Oldericus filius domini Peregrini canonici tridentine ecclesie; Petrus de Malusco.<br />

2. Anno 1230 indictione 3, die 12 intrante madio in Caldaro ante portam domus murate<br />

quondam domini Curazonis. - Liabardinus et eius fratres filii quondam dicti domini Curazonis<br />

in proprium per se et suos heredes et per animam eiusdem Curazonis et remissionem suorum<br />

delictorum investiverunt dominum Iohannem conversum et rectorem capellae s. Thomei de<br />

Romeno de una pecia terrae cum capulo et pasculo et iurisdictione in Caldare.<br />

Anno 1223 indictione 11, die 5 exeunte decembri in pertinenciis de Caldare in loco ubi<br />

dicitur Bodoledo. - Dominus Rodegerius de Caldare nuncius et delegatus communitatis de<br />

Caldare ad designandum ex communi terre plodia tria pro ipsa communitate et pro eorum anima<br />

capelle s. Thome aput Rumenum de quibus investivit dominum Iohannem conversum et<br />

rectorem ipsius capelle, designando ut ibi.<br />

Anno 1223 indictione 11, die 3 intrante decembri in Caldare. - Tusa uxor Tusonis filii<br />

Riprandi, ipso vero presente et consentiente, pro anima sua et remissione delictorum suorum<br />

etc. iure offeritionis et donationis inter vivos investivit dominum Iohannem conversum et<br />

rectorem ecclesie seu capelle s. Thome apud Romenum de petia una terre vegre et inculte<br />

iacente in pertinenciis Caldare ubi dicitur Bodoledo.<br />

Anno 1223 indictione 11, die 3 intrante decembri in Caldare. - Tusa uxor Tusonis pro<br />

tribus libris denariorum veronensium et dimidia precio finito dominum Iohannem conversum et<br />

rectorem ecclesie s. Thome apud Romenum investivit de pecia una terre arative iacente in<br />

Caldare ubi dicitur Bodoledo; coheret etc.<br />

Anno 1222 indictione 10, die 15 intrante madio in capella s. Thome. - Conradinus medicus<br />

de Sarnonico iure offeritionis et donacionis inter vivos et pro remissione suorum delictorum<br />

investituram posuit super altare suprascripte capelle de pecia una terre cum vineis et sine vineis<br />

et partim vegre que iacet in pertinenciis Caldare in Bodoledo.<br />

Pergamena formata da cinque pezzi:<br />

1) Pergamena mm 182x145;<br />

2) Pergamena mm 345x166-123;<br />

3) Pergamena mm 180x110-125,<br />

4) Pergamena mm 145x135;<br />

5) Pergamena mm 205x107. Notaio: Robertus q. domini Conradi tridentine ecclesie episcopi,<br />

atque...<br />

1. 1230, 12 maggio, in presentia Adami q. Oluradini de Caldare, Nicolai de Molare et Trentini de<br />

Piano qui moratur in Caldare.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

765


Capsa 48<br />

2. In Bodoledo apud runcum vinearum Conradini de Sarnonico in presentia eiusdem Conradini,<br />

Lazari, Riprandi, Zuconin Mazamusi de Murdevino, Riprandi de Sovezo.<br />

3. 1223. In Caldare in curia Riprandi de Muezo in presentia eiusdem Riprandi, Henrici filii q.<br />

Gersindonii de Cavareno, Litaldi q. Meraldi de Sile, Tafanelli de Romeno.<br />

4. 1223. In Caldare in curia Riprandi de Sovezo, presentibus Henrico q. Gresindonii, Litoldo de<br />

Sile, Tafanello de Romeno.<br />

5. 1222, in capella s. Thome aput Romenum posita, in presentia Beneti presbiteri, Giabardi a<br />

Mance muri murarii, Tafanelli, Bertoldi domini Iohannis de Romeno.<br />

3. Anno 1225 indictione 13, die ultimo exeunte decembri in capella s. Thomae apud<br />

Romenum in presentia domini Boneti presbiteri, domini Warimberti vilici, Zuconis filii<br />

Altemani de Romeno, Henrici Vilane de Cavareno, Arnoldi filii Lantrami scarii de Sarnonico. -<br />

Litoldus filius quondam Meraldi de Sile pro 55 libris denariorum veronensium quas a domino<br />

Iohanne et Tebaldo conversis et monachis suprascripte capelle confessus est accepisse nomine<br />

finiti precii, eos investivit de manso uno titulo vendicionis quod iacet in Romeno et in suis<br />

pertinenciis in monte et in plano secundum quod a nuru sua Mura ipse Litoldus acceperat et<br />

cambiaverat.<br />

Pergamena mm 196x182. Notaio: Robertus q. domini Conradi tridentini episcopi etc. Testimoni:<br />

Lantranus Scagrius, Bonaventura filius domini Odolrici de Clauze, Olricus de Amble.<br />

4. Anno 1272 indictione 15, die veneris 11 intrante novembri in villa Fundi in presentia<br />

domini Nicolai presbiteri confratris ecclesie s. Sisini, domini Federici de Romeno, Roperti de<br />

Livo quondam domini Arponis nepotis ipsius domini Federici, domini Ottonis notarii de<br />

Malusco. - Henricus qui dicitur Bugatellus de Cazezo confessus fuit se nomine finiti precii<br />

habuisse ab domino Bertoldo de Romeno canonico tridentino et rectore ecclesie s. Thomei apud<br />

Romenum et ab fratribus Abriano et Bonadomano dicte ecclesie 27 libras denariorum<br />

veronensium pro quibus eisdem vendidit unam peciam terre vineate iacentem in pertinenciis<br />

ville Cazezi ubi dicitur in campo dentro sub confiniis ut ibi.<br />

Anno 1273 indictione 1, die iovis 2 exeunte iunio in Cazezo. - Venderina uxor Henrici<br />

Bugatelli de Cazezo ratificavit suprascriptam venditionem.<br />

Anno 1264 indictione 7, die 16 intrante decembri in Anania ante domum s. Thomei. -<br />

Dominus Thomasinus de Plano et Oderlricus eius frater laudaverunt omnes illas vendiciones<br />

quas quondam Bolphus et Brunegus de Kazezo fecerant in ecclesia s. Thomei.<br />

Item dictus dominus Thomasinus de Plano nomine offericionis et pro remedio animae suae<br />

et animabus patris et matris etc. cum uno libro quem in manibus suis tenebat dedit investituram<br />

de decimis dictarum vinearum et illarum vinearum quas habet ibi super altare dicte ecclesie s.<br />

Thome ita quod fratres dicte ecclesie recipiant de cetero dictam decimam.<br />

Anno 1275 indictione 3, die 9 intrante novembri in domo fratrum s. Thomei. - Augustus<br />

quondam Fedrigaci de Plano vendidit et dedit fratri Abriano et Bonadomano conversis s.<br />

Thomei unam peciam terre vineate et iacentem in pertinenciis s. Sisini in loco ubi dicitur Magar.<br />

Anno 1274 indictione 2, die 1 intrante augusto ante ecclesiam s. Thomei de plebe Romeni.<br />

- Mucius Foiada de Cazezo presente et consentiente domino Artuico de Banco eius domino,<br />

vendidit et dedit domino Bertoldo presbitero de Romeno provisori hospitalis s. Thomei<br />

recipienti nomine dicte ecclesie et fratrum, unam peciam terre vignatam que iacet in loco ubi<br />

dicitur in campo, precio finito XI librarum denariorum veronensium.<br />

Pergamene 4 cucite insieme.<br />

1. mm 320x160. 1272, 11 nov. in Villa Fundi in platea. Altri testimoni: Rolandus notarius de<br />

Tridento qui habitat Caldarii, Henrigatus de Banco. Notaio: Iacobus sacri palatii.<br />

2. mm 192x102. In Casezo apud domum Adelperis de Romedio, in presentia Amidanti de Mellaro,<br />

Bonaventure filii q. Rodegerii de Casezo, Biasii de Saltaro.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

766


Capsa 48<br />

3. mm 295x140. Notaio: Bertoldus sacri palatii. Testimoni: Bertoldus Preclureri de Romeno,<br />

Federicus filius Villanove de Malgulis, Andreas Badufa de Bancho, Tomasinus q. Schanchere de<br />

Plano.<br />

4. mm 232x122. Notaio: Bertoldus sacri palatii. In loco ubi dicitur in Ragao. Testimoni del quinto<br />

documento: Simon de Casezio, Federicus q. Werzi filius Bertoldi, Banoaldus de Melaro.<br />

5. Anno 1276 indictione 4, die lune 9 intrante novembri in Tridento in ecclesia s. Blasii in<br />

presentia dominorum Goxalchi decani, Olrici archidiaconi, Encelini, Odolrici scolastici,<br />

Adelpreti, Adelurandi, Odolrici de Burgo Novo, et Gislemberti canonicorum tridentinorum,<br />

Federici plebani de s. Laurentio et Bernerii plebani de Tayo, Gislemberti provisoris de Tonal et<br />

Lombardi provisoris de Campeio. - Dominus Henricus episcopus tridentinus nomine<br />

episcopatus ecclesie et hospitalis s. Thomei de plebatu Romeni et confratri Ottoni pontificia<br />

auctoritate confirmat omnia privilegia, indulta etc. ipsis rite et racionabiliter facta. Insuper<br />

confratres et sorores ibi inservientes et degentes cum omnibus eorum bonis in suam suscipit<br />

tutellam, excommunicando et banno subiiciendo illos qui iniuriam aut violentiam facerent. Cum<br />

vero dictum hospitale pauperes pascat, peregrinos et advenas hospitaliter recipiat et alia multa<br />

caritatis opera exerceat et valde sic desolatum videatur, hortatur omnes ad ei erogandum de<br />

bonis a Deo acceptis, vere penitentibus et manus adiutrices porrigentibus indulgentiam 40<br />

dierum de criminalibus et quartam partem de venialibus concedendo.<br />

Pergamena mm 585x134-137. Notaio: Zacheus.<br />

6. Anno 1278 indictione 6, die 12 intrante marcio apud ecclesiam s. Thomei, in presentia<br />

Repreti filii quondam domini Arponis de Livo. - Manara quondam Rodegerii de Banco presente<br />

filio suo Rodegerio et consentiente vendidit et dedit fratribus Ottoni ed Bonadomano conversis<br />

ecclesie s. Thomei unum suum vineale cum terra arativa, pradiva etc. quod iacet in pertinenciis<br />

Ambli ubi dicitur a Plaoz pro precio centum librarum denariorum veronensium parvulorum.<br />

Item die 15 intrante mayo in villa Banchi domina Talia uxor praedicti Manare predicta<br />

laudavit.<br />

Item die 7 exeunte octobri dictus Henricus Manara quittantiam et liberationem fecit fratri<br />

Ottoni.<br />

Pergamena mm 580x125-135. Notaio: Bertoldus sacri palatii. Altri testimoni: Federicus Scelfe,<br />

Avancius q. Pelegrini de Romeno, Henrigatus de Banco, Desideratus de Plano, Ricius de Felis de Rvovo,<br />

Gausegnolus de Cazezo.<br />

In domo Nigri de Cillo in presentia Henrici de Egna, Aycardi de Cagno, Petri de Coredo, Iacobi<br />

notarii de Brisia, Federici de Scelfe de Romeno, Nicolai de Onno, Bertoldi sui fratris.<br />

7. Anno 1279 indictione 7, die 15 intrante octobri ante ecclesiam s. Thomei. - Benvenutus<br />

quondam Amici de Romeno fecit cessionem ac vendicionem in manibus domini Ottonis<br />

conversi ecclesie et monasterii s. Thomei de decima unius pecie terre arative iacente in<br />

pertinenciis de Romeno ubi dicitur a Sounta, precio XLVIII solidorum veronensium<br />

parvulorum.<br />

Pergamena mm 250x150-160. Notaio: Bertoldus. Testimoni: Rizius de Maxino, Nicolaus de Furno,<br />

Tomasinus de Romeno, Rodegerius q. Manare, Mabelonis de Amblo.<br />

8. Anno 1284 indictione 12, die dominico 16 intrante ianuario in villa etc. in presentia<br />

domini Alexii plebani de Arso. - Dominus Warimbertus prepositus ecclesie s. Marie de Senallo<br />

amore Dei etc. et pro remedio et remissione delictorum suorum fratribus Altomo et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

767


Capsa 48<br />

Bonadomano ecclesie s. Thomei finem et remissionem fecit et pactum de ulterius non petendo<br />

de omni iure suo etc. ad maiorem cautelam constituens dominum Ottonem plebanum de<br />

Romeno et dominum Henricum etc. ad renunciandum coram domino episcopo.<br />

Hoc instrumentum est valde corrosum.<br />

Pergamena mm 205x170-190. Notaio: Iacobus sacri palatii. In villa Rii de loco ville Brezi in domo<br />

Bonaventure de Manara in presentia Alexii plebani de Arsio, Vigilii filii Ugonis, Henrici filii Scaravazii<br />

de Arso.<br />

9. Anno 1284 indictione 12, die 10 intrante augusto, in platea de Amblo presentibus<br />

domino Ugolino filio domini Ugonis de Montalbano, domino Xono de Castrofundo, domino<br />

Ropreto domini Arpi de Livo, domino Antonio de Petracucha, Albertino qui dicitur Vaca de<br />

Enno. - In plena vicinancia more solito alta voce et ad sonum campane ad sindicum faciendum,<br />

constituerunt Tomaxinum filium quondam Bontempi de Amblo ad datam et vendicionem<br />

faciendam domino Ottoni confratri et priori monasterii s. Thomei de plebe Romeni de una pecia<br />

terre pradive iuris dicte communitatis iacente in hora ubi dicitur ale palu precio 40 librarum<br />

denariorum veronensium.<br />

Ibidem in continenti dictus Tomaxius fecit talem datam et vendicionem vocans se solutum.<br />

Anno 1322 indictione 5, die dominico 5 intrante septembri in villa Ambli in platea<br />

comunis, presentibus domino Bertoldo plebano de Amblo, domino Federico nepote nobilis<br />

militis domini Sicheri de Arsso et Ribaldino quondam Pacis de Clouzo. - Frater Hendricus prior<br />

hospitalis et conventus ecclesie s. Thomei plebis Romeni, presentibus et consencientibus<br />

confratribus dominis presbitero Nicolao, Moro, Benedicto, Riprando et Rodulfo conventualibus<br />

predicti hospitalis ex una parte et Bonecontro notario de Amblo cum aliis ex altera unanimi<br />

voluntate et bono pacis posuerunt unum vinetum dicti hospitalis iacens in pertinenciis Ambli in<br />

regula de Plaozo ad custodiendum et celebrandum eum ipsis secundum consuetudinem ipsius<br />

regule cum pactis ut ibi.<br />

Pergamene due unite da cucitura.<br />

1. Pergamena mm 740x150-160. Notaio: Bonencontrus sacri palatii. Altri testimoni: Xicherius<br />

filius Odorici de Clouze, ad sindicum faciendum Arnoldus q. Walimberti Talie fratres, Zagninus<br />

filius Petri, Aitengis q. Gaitenti, Vilielmus eius frater, Vilielmus q. Berardi filii Bozaldi,<br />

Bontempus q. Dainexii, Iohannes q. Odorici, Nicolaus Mazalini, Homobonus q. Petri, Alexander<br />

q. Walimberti, Iulianus q. Iohannis, Petrusbonus, Odoricus scultor (?) Iacobus de Lavardo,<br />

Boninsegna et Montebelus fratres, Benevenutus q.... segatoris, Boninsigna eius frater, Muscus q.<br />

Geremie, Gracia de Curte, Salionus q. Epi, Omnebonus q. Bontempi de Amblo.<br />

2. Pergamena mm 155x235. Notaio: Tridentinus.<br />

10. Anno 1290 indictione 3, die dominico 3 intrnate septembri in Romeno. - Nicolaus filius<br />

quondam Hendrici de Furno de Romeno precio 8 librarum denariorum veronensium fratri<br />

Nicolao converso et servitore ecclesie et monasterii s. Thomei fecit datam et vendicionem de<br />

tribus pratis iacentibus super montem de Romeno.<br />

Die 8 intrante octobri apud ecclesiam s. Thomei. - Benvenutus quondam Amici de Romeno<br />

precio 18 librarum veronensium denariorum dedit et vendidit fratri Otoni servitori in ecclesia et<br />

monasterio s. Tomei de quodam prato iacente super montem de Romeno.<br />

Anno 1249 indictione 7, die 2 exeunte madio in loco s. Thomei de plebe Romeni. - Petrus<br />

de Lugo de Romeno dedit et vendidit fratri Iohanni de s. Thomeo recipienti pro fratribus et<br />

sororibus unam peciam terre pradive posite in monte plebis Romeni ubi dicitur Val Merlara pro<br />

precio XI librarum denariorum veronensium.<br />

Anno 1289 indictione 2, die 6 exeunte aprilis in Romeno. - Amicus olim Rempreti de<br />

Romeno precio XVI librarum denariorum veronensium quas confessus est se accepisse a<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

768


Capsa 48<br />

domino Ottone fratre et rectore domus hospitalis s. Thomei pro fratribus et sororibus conversis<br />

eius monasterii, eidem dedit et vendidit unam peciam terre pradive in bocha de Valchlara.<br />

Anno 1288 indictione 1, die dominico 6 intrante iunio in villa Romeni. - Bonominus<br />

quondam Graciadei de Bonomo de Romeno precio VI librarum denariorum veronensium quas<br />

confessus est habuisse a fratre Ottone rectore et provisore ecclesie et monasterii s. Thome apud<br />

Romenum, eidem vendidit unum pratum positum in pertinenciis montis Romeni in loco qui<br />

dicitur a Ronconovo.<br />

Anno 1274 indictione 2, die 8 exeunte genaro in villa Ambli. - Dominus Federicus<br />

quondam Ricoldi de Amblo nomine offeretionis pro remedio animae suae investivit de medio<br />

unius prati et iure vendicionis precio 40 solidorum denariorum veronensium investivit de alio<br />

medio prato quod iacet in monte Ambli in loco ubi dicitur a pra de Blan, Adrianum et<br />

Bonadomanum et Otum conversos s. Thome.<br />

Anno 1247 indictione 5, die 9 intrante septembri in curia s. Tomei ante ecclesiam. -<br />

Pelegrinus de Romeno filius quondam Iohannis de Bertoldo fecit datam et vendicionem Iohanni<br />

et Abriano confratribus in dicta domo s. Thomei de una pecia terre pradive iacente in eodem<br />

confinio et pertinencia et hoc precio 12 librarum denariorum veronensium parvulorum de<br />

quibus vocavit se solutum.<br />

Pergamene 6 cucite insieme.<br />

1. Pergamena mm 465x112-117. Notaio: Benvenutus. In loco dicto le Sort del molinaro.<br />

2. Pergamena mm 405x102. Notaio: Fortellus sacri palatii. Sub domo ante furnum in presentia<br />

Amici de Ceruto, Pelegrini de Iohanne de Beraldo de Romeno, Engelfredo de Malfata de Chazez<br />

Iohannis filii Nigri de Seio.<br />

3. Pergamena mm 271x125. Notaio: Bonencontrus. Presentibus domino Otone plebano de Romeno,<br />

Federico Schelfa, Benvenuto q. Amici, Beraldo filio..., Pasela q. Walimberti de Romeno.<br />

4. Pergamena mm 210x152. Notaio Iacobus. In presentia magistri Avancii, Amici q. Roperti,<br />

Bertoldi filii Benvenuti, Girardi q. Iohannis de Vitalo omnibus de Romeno, Nigri q. Avanci de<br />

Arso.<br />

5. Pergamena mm 312x110. Notaio: Bertoldus. In presentia Albertini qui dicitur vaca qui fuit de<br />

Vigo nunc habitator in Ambulo, Nicolai de Moca et Arnoldi, et Bontempi prebiteri q. Iohannis<br />

de Fruzo.<br />

6. Pergamena mm 276x155. Notaio: Fortellus. In presentia Henrici Tafanelli de Romeno, Graciadei<br />

Villenove, Federici eius filii, Crestanci de Malgolo.<br />

11. Anno 1298 indictione 11, die 10 intrante augusto in platea publica Romeni. - In publica<br />

convicinea universitatis hominum de Romeno ad sonum campane etc. pro solucione 22 librarum<br />

denariorum veronensium parvulorum quas ipsi homines confessi sunt se recepisse a fratre<br />

Nicolao priore monasterii s. Tomei, eidem fecerunt datam, vendicionem etc. de omnibus terris<br />

et possessionibus tam arativis quam pradivis et grezivis iacentibus in pertinentiis Romeni ubi<br />

dicitur lo rio dassigagnon.<br />

Pergamena mm 313x117-147. Ci sono segni di precedente cucitura in alto e in basso. Notaio:<br />

Bertoldus. Iuxta domum Manfredini de Meclo, presentibus Willielmo de domina Flordebella, Nicolao<br />

eius filio de Coredo, Otone di Ono, Blasmattroto de Bancho, Tomasino dicto Bocazino de Plano.<br />

Comunitas hominum de Romeno: imprimis Federicus Otelli, Federicus Schelfe, Federicus Sonda,<br />

Iohannes filius Gisle, Armanuzus, Henricus eius filius, Bertolomeus q. Iacobi, Tyssus, Bertoldus Teste,<br />

Benvenutus Amici, Bolzanus q. Bertoldi Palme, Ropertus et Redulfus fratres, Riprandus et Arimbertus,<br />

Bonominus Muze, Boninsigne filius Charissime, Federicus filius domine Agnetis, Geraldus gener dicti<br />

Teste et dominus Arnoldus Osselinus.<br />

12. Anno 1319 indictione 2, die 28 aprilis Tridenti, presentibus domino Petro de Rallo<br />

canonico tridentino. - Coram domino Gualengo de Mantua plebano Marnige vicario in<br />

spiritualibus generali domini fratris Henrici episcopi tridentini cum dominus frater Petrus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

769


Capsa 48<br />

monasterii s. Laurentii prope Tridentum abbas, presentibus fratribus suis Petro de Brixia,<br />

Bonino de Pergamo, per suum procuratorem Iacobum notarium dictum Squalum civem<br />

tridentinum instaret contra Henricum quondam Bonomi de Clouzo nunc fratrem domus et loci s.<br />

Thome vallis Ananie quod non absque dolo esset in possessione libertatis famulatus praestandi<br />

domino abbati et monasterio s. Laurentii ad vitandam litis incertitudinem et expensas dictus<br />

abbas cum suo capitulo renunciarunt omni iuri quod habuerint super dicto fratre Henrico, qui e<br />

contra dedit 20 libras denariorum parvulorum ad constructionem et edificationem ecclesie s.<br />

Apollinaris site apud abbaciam dicti monasterii s. Laurentii.<br />

Pergamena mm 755x159-163. Notaio: Ciprianus filius q. Bonomi iudicis de Tridento. Presentibus<br />

Petro de Rallo canonico tridentino, magistro Ottonello Piziga clerico vicentino, Bono q. magistri Floriani<br />

Zuologi habitator Tridenti.<br />

13. Anno 1353 indictione 6, die mercurii 14 intrante augusto Banchi ubi ius fit. - Dominus<br />

Nicolaus notarius de Avolano nunc habitator Tridenti faciens vices discreti viri domini Francisci<br />

de domina Belina de Tridento notarii et vicarii in valibus Ananie et Solis pro nobili et potenti<br />

milite domino... Volvenstain capitanei dictarum vallium pro illustri principe domino Lodoyco<br />

marchione de Pramenburg comite Tyrolis et ecclesiarum tridentinae et prixinensis advocato ad<br />

instantiam fratris Wilielmi prioris et provisoris monasterii s. Tomei plebis Romeni mandavit<br />

plerisque ibi nominatis ut compareant die veneris Tridenti coram domino Loterio de Brixia<br />

vicario generali in spiritualibus pro capitulo tridentino ac domino tirolensi sede vacante ad<br />

testimonium veritatis perhibendum super questione vertente inter eum Vilielmum priorem et<br />

Azerbum de Clexio ut procuratorem eius uxoris domine Bone filie et heredis quondam massarii<br />

de Bancho.<br />

Pergamena mm 212x161-173. Notaio: Federicus q. Delaiti de Cavareno. Presenti: Damnesius<br />

notarius de Clexio, ser Hodorico notario.<br />

Item die suprascripta in villa Cavareni in domo mei notarii infrascripti presentibus Simyone q.<br />

Iacobi, Todele de Cavareno, Mateo filio Turre de Grignoa et Blaxio et Delaito.<br />

Ibidem Florianus de Fundo viator curie tridentine retulit mihi notario quod ad petitionem<br />

suprascripti prioris, ad domum habitationis suprascripti ser Bertoldi notarii et Niclii, Wilielmi et Martini<br />

audientibus...<br />

14. Anno 1340 indictione 8, die lunae 11 intrante decembri in curia domus hospitalis s.<br />

Thomae plebis Romeni. - Bertolomeus filius quondam Sicheri vocavit se solutum a fratre<br />

Riprando priore s. Thomae de uno debito 30 vel 28 librarum.<br />

Anno 1336 indictione 4, die 12 intrante februario in monasterio s. Thome. - Ser Pizolus<br />

filius domini Gulielmi de Segonzano habitator Meleri vocavit se solutum a fratre Riprando<br />

tanquam priore et rectore monasterii s. Thome plebis de Romeno de uno debito sive concordio<br />

facto inter eos per dominum Nicolaum de castro Arsi de 20 modiis siliginis.<br />

Pergamena mm 192x165-172. Notaio: Muadeb imperiali auctoritate. Testimoni dei due atti.<br />

a) Bertoldus filius Adelpreti, Franciscus q. Aringarde de Romeno, Coradinus q. Bonincontri notarii<br />

de Ambulo.<br />

b) Federicus filius Viviani de Malusco, Cristanus q. magistri Iacobi, famulus fratrum dicti<br />

monasterii et Bartolomeo q. Sicherii Oselini de Romeno.<br />

15. Anno 1412 indictione 5, die dominico 8 madii Tridenti; presentibus domino Lazaro<br />

canonico tridentino filio magistri Nicolai phisici de Acerbiis civis Tridenti, Antonio fratre dicti<br />

domini Lazari. - Dominus presbiter Marchus quondam ser Zorzii de Antibaro capellanus in<br />

ecclesia s. Vigilii ac prior ecclesie s. Thomei positae subtus Romenum ex nunc expresse<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

770


Capsa 48<br />

removens Guillelmum dictum Mocium mansatorem seu vicarium dicti prioratus, suos constituit<br />

procuratores ad agendum contra illum et providendum, tractandum etc. super negociis et<br />

proventibus dicti prioratus s. Thomei.<br />

Manca.<br />

16. Anno 1437 indictione 15, die 12 maii in vila de Revo in domo Petri quondam Petri<br />

Magagne de Revo, presentibus nobili viro ser Riprando quondam se Leonardi de Livo, Iohanne<br />

eius filio. - Venerabilis vir dominus Iohannes plebanus plebis Revoy et prior prioratus s. Tomei<br />

de subtus Romenum locavit hinc ad 5 annos Varnardo quondam Zanisi dictum locum s. Thomei<br />

cum domibus, terris arativis circa 50 vel 60 modiorum seminis, terris prativis etc. solvendo<br />

fictum omni anno decem ducatorum et omnes collectas atque coperire ecclesiam et aluminare<br />

oleo et cera et domino plebano de Romeno dare prandia in mercato etc. meliorando etc.<br />

Manca.<br />

17. Anno 1486, die primo aprilis, Romeni. - Domino Iohanni episcopo tridentino scribit<br />

Antonius notarius de Romeno quod quidam presbiter Gotardus obtulit se velle habitare in loco s.<br />

Tomei toto tempore vite sue cum persona et bonis suis et omnibus viribus gubernare dictum<br />

locum ita quod devotio hominum antiqua reverteretur in pristinum statum et homines dicto loco<br />

facient legata pro eorum animabus prout antea factum fuit, quod gratum esset hominibus ville<br />

Romeni. Item dixit se velle docere pueros ad scolas et quia malum est quod in dicto loco stant in<br />

hospicio die noctuque lusores ad cartas et taxillos. Item ecclesia de nocte non illuminatur prout<br />

dignum est. Item et tectus domus dicti loci minatur ruinam et multa bona et affictus dicti loci<br />

poterit acquirere ille sacerdos quam unus secularis, quia dicitur debile principium, melior<br />

fortuna sequetur.<br />

Manca.<br />

18. Documentum membranaceum in quo recensentur indulgentiae ecclesiae s. Thomae de<br />

Romeno ab episcopis tridentinis concessae. In primis per venerabilem episcopum Federicum 40<br />

dies de criminalibus et quartam partem venialium. Item per venerabilem episcopum Egnonem<br />

benefacientibus dicto loco 40 dies de criminalibus et quartam partem venialium. Itam<br />

venerabilis episcopus Hendricus similem concessionem fecit fratribus et sororibus dicti loci.<br />

Item episcopus Philippus tantundem concessit omnibus caritatis subsidia porrigentibus. Item<br />

episcopus Bartolomeus universis benefactoribus eleemosinas predictis fratribus et sororibus<br />

tribuentibus, cum de ipsorum facultatibus comode sustentari non possint, licet de sua paupertate<br />

libenter beneficiant transeuntibus et egenis, 40 dies de criminalibus et quartam partem<br />

venialium relaxavit et insuper universas gratias ac indulgentias predecessorum confirmavit.<br />

Pergamena mm 337x142-145. Secolo XIV (1310 circa).<br />

Primo il vescovo Federico, 40 giorni di indulgenza.<br />

Item il vescovo Egnone ad tam pium locum, 40 giorni di indulgenza.<br />

Item il vescovo Enrico, 40 giorni di indulgenza.<br />

Item il vescovo Filippo, 40 giorni di indulgenza.<br />

Item il vescovo Bartolomeo, 40 giorni di indulgenza.<br />

19. Fasciculus scripturarum in quibus adnotantur affictus qui recipiuntur a monasterio s.<br />

Thomae prope Romenum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

771


Capsa 48<br />

Cartaceo, carte 12. Seconda metà del sec. XIV.<br />

Cartella del 1425: affictus ecclesie s. Thome de Romeno. Lista completa degli affitti: vigne e prati.<br />

Elenco dei documenti di s. Thomeo. - Memoria: laborator dictarum terrarum dicti monasterii non<br />

facit que promisit facere: tectum non cooperit, illuminationem cum oleo de nocte promisit et non facit. -<br />

Lusores ludentes ad taxilos [tessere] in diebus festivis s. Thome et s. Bartolomei die noctuque ludit ipse<br />

dando malum exemplum terrigenis et forensibus.<br />

20. Anno 1511. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die 24 aprilis. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus Michaeli Hess secretario suo concedit investituram ecclesiae parochialis s.<br />

Eusebii de Thuro vallis Ananiae vacantis ob liberam resignationem in eius favorem factam a<br />

domino Antonio de Leudro canonico tridentino.<br />

Manca.<br />

21. Anno 1504. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 17 decembris. - Dominus<br />

Udalricus episcopus tridentinus Michaeli Hess de Sterzingen clerico brixinensis diocesis<br />

secretario suo ad vacantem ecclesiam parrochialem s. Mariae virginis in Smarano vallis Ananiae<br />

per obitum quondam domini Hieronimi de Balsanis olim ecclesiae tridentinae decani ac<br />

canonici, investituram tradit.<br />

Manca.<br />

22. Anno 1513. Datum Tridenti in arce Boni Consilii die 2 maii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus prebitero Francisco de la Betta de Thierno ad vacantem ecclesiam<br />

parrochialem ss. Sisinii et Alexandri per obitum quondam presbiteri Ioannis de Lorenzonibus,<br />

investituram tradit.<br />

Manca.<br />

23. Anno 1464. Libellus in quo recensentur affitus ecclesiae s. Romedii in valle Ananiae.<br />

Manca.<br />

24. Anno 1501, die 21 augusti. - Dominus Gratiadeus de Sporo et dominus Paulus de Fatis<br />

de Trilaco assignant et fundant legatum unius plaustri vini pro singulo in favorem beneficii<br />

ecclesiae s. Vigilii de Tassulo ad quod iuspatronatus habent.<br />

Manca.<br />

25. Anno 1501. - Supplices litterae super iurepatronatus ecclesiae s. Vigilii de Tassulo<br />

noviter erectae in favorem domini Pauli de Fatis de Trilaco iuris utriusque doctoris ac suorum<br />

fratrum et haeredum et domini Gratiadei de Sporo.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

772


Capsa 48<br />

26. Anno 1501. Datum Tridenti in arce Boni Consilii die 23 septembris. - Dominus<br />

Udalricus episcopus tridentinus domino Paulo de Fatis fratribusque tanquam haeredibus<br />

quondam domini Iacobi Thomei de Mezio s. Petri et domino Gratiadeo de Sporo concedit ius<br />

patronatus ecclesiae s. Vigilii de Tassulo, enumeratis etc. et additis pactis et conditionibus.<br />

Manca.<br />

27. Anno 1501. Datum Tridenti die ultima septembris. - Domino Udalrico episcopo<br />

tridentino Gratiadeus de Sporo et Paulus ustriusque iuris doctor ac coeteri fratres de Trilaco ad<br />

capellam s. Vigilii plebis Tassuli praesentant presbiterum Paulum quondam Gothardi de Rallo.<br />

Manca.<br />

28. Anno 1500, octavo idus iulii. - In monasterio s. Laurentii in Wilten prope Inspruch<br />

brixinensis diocesis. - Raimundus s. Mariae novae presbiter cardinalis gurcensis et in Germania<br />

apostolicae sedis de latere legatus domino episcopo tridentino in favorem Pauli iuris utriusque<br />

doctoris, Donati, Anthonii clerici, Victoris et Bernardini fratrum de Fatis de Trilacu veluti<br />

haeredum quondam Iacobi Thomei de Thono olim habitatoris in Mesio s. Petri eorum sororii<br />

super iurepatronatum ecclesiae s. Vigilii de Tassulo.<br />

Pergamena mm 348x545. Sigillo perduto. In ecclesia s. Vigilii et Martini de Tassullo cum ipsa<br />

ecclesia sit noviter constructa et nondum consecrata. - Lascia a detta chiesa un affitto di 50 staia di grano<br />

e mezzo carro di vino per la fondazione di una cappellania perpetua.<br />

Lo iuspatronatus non è della parrocchia ma della cappellania.<br />

29. Anno 1482. Datum in castro Theni die 21 septembris. - Dominus Iohannes episcopus<br />

tridentinus presbitero Paulo de Fundo vallis Agnanie vacantem capellam sive altare s. Vigilii in<br />

ecclesia parochiali s. Floriani de Arzo per obitum presbiteri Iacobi Nasimbeni, confert et<br />

investituram tradit ad preces nobilium Friderici et Iohannis de Arzo qui dictum Paulum eorum<br />

capellanum commendarant.<br />

Manca.<br />

30. Anno 1501. Ex castro Arsi quarto idus iunii. - Domino Udalrico episcopo tridentino<br />

Fridericus de comitibus castri Arsi ad vacantem ecclesiam parochialem s. Floriani plebis Arsi<br />

per resignationem presbiteri Alberti praesentat presbiterum Laurentium Galiardum de Gattinaria<br />

vercelensis diocesis.<br />

Manca.<br />

31. Anno 1501 indictionre 3, die 8 iunii in castro Arsii vallis Ananiae. - Dominus<br />

Fridericus ex comitibus de dicto castro suos constituit procuratores magnificos et generosos<br />

viros dominos Pangratium Kuen de Belasio, Berhardinum de Thono cognatos suos, et Ieorium<br />

de castro Arsi affinem specialiter ad praesentandam reverendissimo praesuli tridentino<br />

personam ydoneam ad ecclesiam parochialem s. Floriani plebis Arsii predicti.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

773


Capsa 48<br />

32. Anno 1501. Datum Tridenti in arce Boni Consilii die 21 iunii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus presbitero Laurentio Galiardo de Gattinario vercelensis diocesis<br />

investituram tribuit vacantis parochialis ecclesie s. Floriani de Arzo per liberam resignationem<br />

presbiteri Adalberti.<br />

Manca.<br />

33. Anno 1503. Datum Tridenti die ultima septembris. - Domino Udalrico episcopo<br />

tridentino Marcus, Georgius et Guillelmus fratres comitatus castri Arzii vallis Ananiae ad<br />

vacans altare beati Nicolai in ecclesia plebis s. Floriani de Arzo praesentant presbiterum<br />

Anthonium Pigorella de Rivoy.<br />

Manca.<br />

34. Anno 1520 indictione 8, die 7 iunii in Foro vallis Primerii. - Dominus presbiter<br />

Bernardus de Girardis in valle Flemarum nunc vice prior hospitalis sanctorum Martini et Iuliani<br />

in Costruzia districtus Primerii constituit procuratores suos ad renunciandum et resignandum in<br />

manibus dominorum Marci et Gulielmi comitum de castro Arsi beneficium s. Nicolai in plebe<br />

Arsi.<br />

Manca.<br />

35. Anno 1444 indictione 7, die dominico 24 madii in villa Clozi valis Ananiae. - Nobilis<br />

vir dominus Marcus comes quondam domini Federici comitis de castro Arsi tanquam advocatus<br />

et habens ius patronatus ecclesiae s. Floriani comitatus Arsi constituit suos procuratores<br />

dominum Lucam de Lipis civem tridentinum et massarium et ser Anthonium notarium quondam<br />

Germanini de Brezio ad presentandum dominum presbiterum Federicum de Alemania nunc<br />

vicarium in Fundo in virum plebanum suprascriptae plebis s. Floriani.<br />

Manca.<br />

36. Anno 1514. Datum Veronae die 23 februarii. - Dominus Georgius episcopus tridentinus<br />

cum presbiter Udalricus de Desideratis de Coredo ecclesiae parochialis ss. Gervasii et Prothasii<br />

in Eno plebanus dictam parochialem ecclesiam pure resignaverit in favorem presbiteri Thomae<br />

de Eno ecclesiae parochialis beatae Mariae virginis in Thono rectoris ex causa permutationis pro<br />

dicta parochiali de Theno, quam permutationem admisit, et ambos investivit; quia tamen plebs<br />

Eni melior est quam plebs Theni reservat annuam pensionem 24 ducatorum, quos dictus<br />

presbiter Thomas eiusque successores solvere debent predicto presbitero Udalrico.<br />

Manca.<br />

37. Anno 1515. Datum Tridenti in arce Boni Consilii die 25 aprilis. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus presbitero Baldessari de Nigrabonis de Cagnodo confert capellam beatae<br />

Mariae virginis et s. Pauli villae Marzene vallis Rumi quae iura parochialia a multo tempore<br />

citra pacifice et sine ulla contradictione habuit, pro eo quod ab ecclesia matrice sua fuerit alias,<br />

uti asseritur, ex causis rationabilibus separata et in beneficium erecta, deceatque propterea<br />

eidem aliquem curatum prefici ne ob diuturniorem vacationem dispendium paciatur.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

774


Capsa 48<br />

Manca.<br />

38. Anno 1464. Datum in opido Bolzani die 13 decembris. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus presbitero Petro quondam Michaelis de Ratisbona ecclesiam parochialem s. Iohannis<br />

in Phlaono vallis Ananiae vacantem per liberam resignationem presbiteri Nicolai quondam Petri<br />

de Lippa rectoris altaris ss. Trinitatis in ecclesia cathedrali tridentinae, confert, eique<br />

investituram tribuit.<br />

Manca.<br />

39. Anno 1468, die 12 madii in domo habitationis plebani in Perdetsch. - Dominus Petrus<br />

Institoris rector parochialis ecclesie s. Ioannis Baptistae in Phlawnis vallis Ananiae pro nunc<br />

habitator in Perdetsch libera voluntate resignavit dictam parochialem ecclesiam domino<br />

episcopo tridentino supplicando quatenus eam conferat domino Sylmano Kayser clerico<br />

diocesis moguntinensis.<br />

Manca.<br />

40. Anno 1349 indictionre 2. - Documentum corrosum in quo Alexius presbiter et plebanus<br />

plebis Arsi tanquam arbiter, arbitrator et amicabilis compositor inter dominas Honoritam... et<br />

Itam monachas et conversas ecclesie s. Blasii plebatus Reoy ex una parte agentes et petentes,<br />

nec non inter dominum Petrum de Amblo plebanum plebis de Revo defendentem ex altera, in<br />

qua quaestione petebant dicte monace et converse et agebant contra dictum Petrum plebanum<br />

quod cum iste dominus Petrus iniuste et indebite sina causa exigat bona, reditus et ficta<br />

pertinentia dicte ecclesie s. Blasii plebatus Revoy et alia pertinentia dicte ecclesie, petebant ea<br />

omnia libera sibi relinqui quia precessores earum steterunt in tenuta et possessione etc. hinc<br />

dictus Alexius plebanus pro concordia assignat eis triginta staria bladi, scilicet unum modium<br />

furmenti et 12 staria siliginis fictorum s. Blasii cum terra circumiacente et alia ut ibi.<br />

Pergamena mm 460x180. Notaio: Odoricus q. Dainesii. In dosso s. Lazarii plebis de Revo,<br />

presentibus Dainesio notario de Clesio,... de Nano plebis Tasulli notario, Francisco q. Panevini de Clexio,<br />

Bernardini de Romalo. Ibique sapiens vir dominus Tomeus iurisperitus de Tuyeno plebis Taxuli vallium<br />

Ananie et Solis per honorabilem Antium... ibique capitaneum pro domino Ludovico de Bavaria<br />

Brandeburgensis et Lusatie marchione, Karintie duce Tirolis et Goritie comite et ecclesie tridentine<br />

advocato...<br />

Buschi de Lanza vallis Rumi plebis Revoy et Tomei de valle Rumi fratrum predicte ecclesie s.<br />

Lazari, dedit mihi Odorico notario licentiam exemplandi...<br />

Alexius presbiter plebanus plebis Arsi...<br />

41. Anno 1414. - Recensio quorumdam bonorum et reddituum ecclesiae s. Lazari et s.<br />

Blasii de Romalo plebis Revodi.<br />

Manca.<br />

42. Anno 1463 indictione 11, die dominica 1 madii in villa Romalli plebis Revoi vallis<br />

Ananiae. - Dominus presbiter Antonius plebanus Revoy ad peticionem suorum vicinorum de<br />

Revo et Romallo et aliarum personarum que retulerunt quod quidam Petrus de Agnellina male<br />

regebat ecclesiam s. Blasii subtus villam Romalli et vitam inhonestam tenebat, illo amoto,<br />

substituit presbiterum Olricum Humbret herbipolensis diocesis capellanum suum hinc ad vitam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

775


Capsa 48<br />

ipsius presbiteri Olrici secundum consuetudines antiquas cum onere solvendi ipsi plebano vel<br />

qui eius loco fuerit in festo Epiphanie, in die s. Blaxii et prima dominica post mediam<br />

quadragesimam pro qualibet vice si celebraverit missam suis propriis expensis grossos 12 et si<br />

expensis ipsius presbiteri Olrici solum grossos 6 et si vellet quod dictus presbiter Olricus<br />

celebraret, tunc teneatur dare grossos 6 pro honore festi.<br />

Manca.<br />

43. Anno 1467 indictione 15, die lunae 30 martii in villa Clozii. - Presbiter Theodoricus<br />

plebanus in Arso et presbiter Iohannes plebanus in Ambulo electi pro parte religiosi viri domini<br />

fratris Olrici de s. Lazaro subtus villam Romali ex una parte et dominus presbiter Antonius<br />

plebanus in Revo electus pro parte hominum communitatum villarum Revoy et Romalli ex<br />

altera super lite quae vertebatur ex eo quod predicti homines nolebant amplius dictum fratrem<br />

Olricum in rectorem ecclesie s. Lazari quia non observavit promissa in laborando vineas et<br />

recuperando pontem per quem itur ad dictam ecclesiam; qui frater Olricus discedere nolebat nisi<br />

prius ipsi fuisset satisfactum de melioramentis factis; quae tamen melioramenta negabat facta<br />

pars altera, imo deteriorasse asserebat; hinc pro bono pacis et expensis litis tollendis<br />

concordarunt quod dicti homines dent predicto fratri Olrico hinc ad festum s. Georgii libras 10<br />

et libras 14 usque ad festum s. Michaelis et dictus frater Olricus refutet dictum locum in<br />

manibus dictorum hominum incontinenti et subinde designet omnia instrumenta cum hoc quod<br />

dicti homines si volunt eligere quemquam in gubernatorem dicte ecclesie debeant ipsum<br />

remittere ad recipiendam investituram a reverendissimo domino nostro episcopo tridentino.<br />

Manca.<br />

44. Anno 1478, die martis 8 decembris super platea communis villae Cagnoy. - Domino<br />

episcopo tridentino vicini villae Cagnoy supplicant quatenus cum ex eorum consensu<br />

investiverit dominum presbiterum Iacobum Nasimbenum capellanum hominum plebis Arsi de<br />

quadam capella sive ecclesia s. Galli iacente in la Val da Schana, iterum eundem investire<br />

dignetur quia ipsis placet et est vite bonae formae et honestae vitae; quia senserunt dicti vicini<br />

de Cagno quod plebanus plebis s. Stephani de Revo vult ibi ponere unum monacum seu<br />

sacerdotem forensem; sed ipsi nolunt tales personas forenses quia fuerunt iam ante a talibus<br />

personis male tractati in bonis ecclesiae et habent personam patriotam idoneam.<br />

Manca.<br />

45. Anno 1479. - Domino Iohanni episcopo tridentino Laurentius quondam Zenonis<br />

nomine hominum villae Cagnovi scribit quod cum dominus presbiter Guielmus de castro Nani<br />

plebanus in plebe Revoi ad villam Cagnovi se contulerit cum quibusdam litteris ipsius domini<br />

episcopi eo quod expoliaverit presbiterum Iacobum capellanum in Arso, et claves ecclesiae s.<br />

Galli receperit et alium sibi religiosum posuerit, protestantur dicti homines quod id subdule a<br />

dicto presbitero Iacobo suppositum fuit et lamentatur supplicantes quod cum presbiter ille sit<br />

dissipator etc. et velit potius predictum dominum plebanum cum domino episcopo committere;<br />

et ei imponere presbiterum illum quem idem plebanus posuerat, confirmare velit.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

776


Capsa 48<br />

46. Anno 1479, die 18 ianuarii ex valle Annaniae. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

presbiter Gulihelmus de Nano et dominus Iacobus Rochabruna scribunt quod nullam potuerunt<br />

inire concordiam inter Petrum Pigarellam de Revodo et Petrum quondam Girardini occasione<br />

habitaculi atque possessionum spectantium ecclesie seu capelle s. Blasii in valle Ananie. Nam<br />

predictus Petrus dictam capellam calicibus et apparamentis munire volebat et alter ad id etiam se<br />

offerebat cum spe in ipso domino episcopo quod eo loco non privabitur sed confirmabitur, prout<br />

etiam homines de vico Romali summopere expetebant.<br />

Manca.<br />

47. Circa annum 1466. - Domino Iohanni episcopo tridentino homines plebis seu villarum<br />

Revoy et Romali exponunt qualiter ab antiquo fuit edificata quedam ecclesia cum domo una<br />

super quodam dosso nominato de s. Lazaro in pertinentiis dictarum villarum sub titulo s. Blasii<br />

cui ecclesie postea fuerunt relicte possessiones ex devotione etc. sicque predicti homines cum<br />

consilio plebani dicte plebis posuerunt semper unum laycum laboratorem et ex redditibus se<br />

alimentabat et illuminabat ecclesiam illam cum certo censu prestando dicto plebano, quousque<br />

ante duos vel tres annos presbiter Antonius nunc plebanus dicte plebis Revoy rogavit dictos<br />

homines ut permitterent quemdam fratrem Odoricum vagabundum stare super dicto loco,<br />

quousque bene regeret; sed contra fecit ducendo vitam inhonestam et tenendo publicam<br />

concubinam et bona dissipando etc. etiam intellexerunt a personis fide dignis qualiter idem<br />

frater est monacus et extra locum suum deductus sine licentia mayorum suorum; supplicant<br />

quatenus dignetur facere removeri dictum monacum et redire ad monasterium suum et<br />

concedere eis licentiam ponendi unum bonum laboratorem secundum eorum antiqua iura,<br />

nempe Bartolomeum Girardi et Petrum eius filium de Revo.<br />

Manca.<br />

48. Anno 1479, domino Iohanni episcopo tridentino Petrus quondam Bartolomeus Girardi<br />

de Revo mansionarius super locum sanctorum Blaxii et Lazari notum facit qualiter quidam<br />

Petrus Pigarella de Revo procuratorio nomine Antonii clerici eius nepotis intravit in<br />

possessionem bonorum ecclesie dicti loci armata manu, graviter offendendo illius matrem<br />

septuagenariam, abstulendo bona ipsius Petri Girardi et alia mala perpetrando etc.; hinc implorat<br />

suam confirmationem super dicto loco, adstringendo dictum Pigarellam ad consignanda omnia<br />

bona et restituendo ablata.<br />

Manca.<br />

49. Circa annum 1479. - Domino Iohani episcopo tridentino homines communitatis vilae<br />

Romali supplicant contra suprascriptum Petrum Pigarella ut eum a loco s. Blasii dimittat quia<br />

promissis non stetit de resarciendo ponte et meliorando etc. et alium magne honestatis et<br />

laboriosum hominem assumat.<br />

Manca.<br />

50. Anno 1500 indictione 3, die martis ultimo iunii in villa Cagnodi plebis Revodi vallis<br />

Ananiae. - Dominus presbiter Nicolaus de Longavilla mittensis diocesis videns se propter<br />

decrepitatem suam habilem non existere ad celebrandum divina officia, nec habere possit<br />

substentiationem aliquam, resignavit suam ecclesiam s. Galli in manibus domini Udalrici<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

777


Capsa 48<br />

episcopi tridentini in favorem presbiteri Bartholomei filii ser Maximi quondam Iohannis Coradi<br />

de Tresio qui ei ad vitae sustentationem tribuat.<br />

Manca.<br />

51. Anno 1466. Datum Tridenti die 6 decembris. - Dominus Iohannes episcopus tridentinus<br />

Iohanni Heilgenstat de Waltershausen presbitero moguntinensis diocesis investituram tribuit<br />

capellae s. Danielis infra limites parochiae Flaoni situatae et eius reddituum ut eam iam fere<br />

neglectam melius regat et iuxta fundationem antiquam deserviat.<br />

Manca.<br />

52. Anno 1286, die mercurii penultimo exeunte ianuario, Tridenti apud domum<br />

habitationis domini Bonomi iudicis in presentia domini Ezelini de Campo canonici tridentini,<br />

predicti domini Bonomi iudicis, magistri Zamboni muratoris ecclesie s. Vigilii. - Dominus<br />

Brabandus plebanus ecclesie plebis de Volxana refutavit et resignavit in manibus domini<br />

Odorici scolastici canonici tridentini vicarii generalis domini Henrici episcopi tridentini<br />

predictam plebem de Volxana cum omnibus suis iuribus; ad gratiam tamen et misericordiam<br />

predicti domini episcopi cum predictus dominus Brabandus de redditibus et proventibus<br />

memorate plebis substentari non posset, prout dicebat et asserebat.<br />

Pergamena mm 224x126. Notaio: Enricus de Viarago.<br />

53. Anno 1519, die 17 maii Paduae. - Philippus de Thono rector parochialis ecclesiae s.<br />

Martini de Fundo per publicum instrumentum constituit procuratores suos Sigismundum de<br />

Thono canonicum tridentinum et Lucam de Thono fratres ipsius ad resignandam suo nomine<br />

parochialem ecclesiam in manibus domini papae et ipsius romanae ecclesiae vicecancellarii nec<br />

non episcopi tridentini in favorem cuiuscumque alterius parochi vel beneficiati quem ipsi<br />

procuratores idoneum iudicaverint etc. absque ullo pacto, fraude, dolo etc.<br />

Manca.<br />

54. Anno 1522, die 26 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Bernardus episcopus<br />

tridentinus scribit praesbitero Gaspari ecclesiae parochialis de Arzio rectori, quod filii quondam<br />

Antonii de Thono permuttare velint certum mansum Vezenae a suis progenitoribus ecclesiae<br />

parrochiali s. Mariae in Maleto in testamento relictum et eius loco certos affictus cum augmento<br />

sex librarum bonae monetae cedere. Unde eidem rectori committit ut se informet et si cognoscat<br />

in utilitatem eiusdem ecclesiae cederet, sua auctoritate in huiusmodi permutationem consentiat.<br />

Manca.<br />

55. Anno 1539, die 8 octobris ex plebe s. Sisinii. - Ioannes a Clesio curatus in s. Zen<br />

respondet episcopo arbensi vicario generali tridentino citanti ad comparendum cum suis libris<br />

exorcismorum, quod modo ratione vindemiarum venire non possit, quare eumdem rogat ut<br />

differre dignetur usque ad complementum vindimiarum.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

778


Capsa 48<br />

56. Anno 1295 indictione 8, 10 intrante novembri in villa Carzati. - Carnaexarius filius<br />

quondam Riviani de Carzato in suo testamento inter alia legata reliquit ecclesiae s Thomaei in<br />

Anania unum cerum quinque denariorum; et fratribus s. Antonii de Vienna unum stare talis<br />

bladi quale omni anno nascetur in una petia terrae in Pescase apud haeredes quondam Pinzoli de<br />

Carzato et apud haeredes quondam Minveri de Carzato et ipsam petiam terrae locent cui<br />

voluerint.<br />

Manca.<br />

57. Anno 1289 indictione secunda, die 8 intrante ianuario in villa Enni. - Dominus<br />

Odoricus quondam domini Ropreti de Enno in remissionem suorum peccatorum donavit domino<br />

Tridentino plebano de Enno et Delavantio monico de s. Angelo recipienti pro se et aliis<br />

monachis de s. Angelo, unam petiam terrae grezivae cum quercoribus et nemoribus in<br />

pertinentiis s. Angeli, cui cohaerent a tribus partibus possessiones dictae ecclesiae s. Angeli et a<br />

quarta parte flumen Nucis.<br />

Manca.<br />

58. Anno 1338 indictione 6, 23 septembris in pertinentiis plebis Enni in ecclesia s. Angeli.<br />

- Cum dominus Iacobus plebanus Enni celebrasset in dicta ecclesia s. Angeli et super altare in<br />

celebratione quaedam oblatio denariorum facta fuisset, comparuerunt fratres Guarnardus,<br />

Zoaninus et Bonaventura tanquam nuntii fratris Ruabeni prioris hospitalis s. Mariae de Campeio<br />

volentes dictam oblationem accipere, quam dictus plebanus dare noluit, unde dicti nuntii super<br />

hoc instrumentum fieri iusserunt.<br />

Manca.<br />

59. Anno 1289 indictione secunda, 6 exeunte novembris in monasterio s. Michaelis Angeli<br />

in plebe Enni. - Dominus Saporitus notarius de Castello amore Dei et s. Michaelis et pro<br />

remissione suae animae et animarum patris et matris obtulit altario s. Michaelis Angeli de plebe<br />

Enni 25 libras denariorum veronensium parvulorum in rebus mobilibus; item sex modios casei<br />

minus quatuor librarum, dimidiam pecoram maiorem, et dimidiam manum lanae vel septem<br />

solidos denariorum veronensium parvulorum in omni anno; idem 20 libras casei ficti in omni<br />

anno de domo et possessione Martini de Pozo de Comaseno. Item 18 libras casei ficti quod<br />

solvitur de domibus etc. Ioannis Corvi et Vardi et Candiroli de Comasino.<br />

Pergamena mm 252x115. Notaio: Compagnus imperiali auctoritate notarius. In presentia Bertolamei<br />

et Oluradini filiorum q. domini Gislemberti, domini Otolini q. Floravancii, Petri filii Odorici et<br />

Galemberti Sataler q. Otolini et ser Albertini Floresii et Henrici q. Gonzolini de Enno et Desiderati q.<br />

Henrici et Morandini q. Gilberti, Tomatonis de Queta. - Ad staderam vizinalem de Comasino.<br />

60. Anno 1329 indictione 12, die 7 decembris in Enno. - Dominus Iacobus plebanus et<br />

rector ecclesiae parochialis ss. Gervasii et Protasii pro utilitate ecclesiae suae et communicato<br />

consilio domini Guireti clerici et canonici sui in dicta ecclesia et plebe, cum nullus alius clericus<br />

et canonicus sit in dicta plebe fecit cambium et permutationem cum consensu fratris Henrici<br />

episcopi tridentini cum domino Bartholomaeo notario filio quondam domini Ambroxii de Enno,<br />

cui dedit mansum unum de s. Angelo cum domibus et capella ibi posita cum aliis<br />

possessionibus, decimis, iuribus etc. dictae capellae spectantibus exceptis bonis existentibus in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

779


Capsa 48<br />

villa Cazezi, quae capella iacet in plebatu Enni sub villa Quettae. Et ipse dominus<br />

Bartholomaeus cessit dicto parocho diversa ficta bladi quae a diversis solvuntur in plebe Enni<br />

fundata in variis petiis terrae arativae, prativae et buschivae. Et hoc cambium factum est pro se<br />

et clerico canonico suo et aliis successoribus.<br />

Manca.<br />

61. Ioannes Iacobus Mogius parochus Maleti in manibus domini episcopi tridentini<br />

resignavit eamdem plebem iam ab aliquot annis possessam, eumque rogat pro aliqua pensione<br />

ad se honeste sustentandum, et hanc resignationem fecit ut in suo natali solo Clesii reliquum<br />

vitae suae transigere valeat, suisque pluribus nepotibus ac pronepotibus assistere, et decanali<br />

Ananiae et Solis officio sibi imposito vigilantius attendere valeat.<br />

Manca.<br />

62. Anno 1572, 28 maii Tridenti. - Ludovicus episcopus tridentinus parochialem ecclesiam<br />

s. Mariae in Banalo per mortem reverendi domini Benedicti Menghini contulit reverendo<br />

domino Ioanni Iacobo Corradi de Stenico cum annua pensione solvenda 100 coronatorum auri<br />

videlicet 66 Christophoro Grottae clerico tridentino et 34 Ascanio Brugnolo familiari suo,<br />

praeter aliam pensionem 100 coronatorum auri domino Maximo Grottae doctori et clerico etc.<br />

Manca.<br />

63. Anno 1739, 10 decembris Tridenti. - Dominicus Antonius episcopus tridentinus<br />

communitati de Tuall plebis Schennae propter distantiam a propria parochia dedit facultatem<br />

praemissis praemittendis errigendi beneficium curatum.<br />

Manca.<br />

64. Anno 1739, 21 iunii Tridenti. - Dominicus Antonius episcopus tridentinus fundatum<br />

beneficium curatum in ecclesia parochiali beatae Mariae virginis in valle Sarentina a domino<br />

Mauritio Prechenstainer parocho in Hofkirchen in Austria confirmavit etc. Est exemplar.<br />

Manca.<br />

65. Anno 1424, ultima martii Coredi, praesentibus domino praesbitero Valentino vicario et<br />

vice plebano Coredi, fratre Ioanne de Alemania capellano etc. - Nobilis dominus Iacobus filius<br />

quondam donini Simeonis de castro Thoni olim habitatoris in castro Brigerio et ipse dominus<br />

Iacobus nunc habitator in castro Alteguardae condidit suum ultimum testamentum in quo relictis<br />

omnibus suis bonis fratribus suis Balthassari, Antonio et Sigismundo exceptis pluribus legatis<br />

ibi recensitis fundavit unum beneficium mandans dictis haeredibus quod perpetuo tenere<br />

debeant unum sacerdotem cappellanum in castro Brigerio qui celebret in qualibet hebdomada<br />

duas Missas in castro Brigerio et tres in capella s. Mariae de Taio cum 4 libris cerae laboratae<br />

dandis dictae capellae pro dictis Missis. Pro quo beneficio obligavit totam suam decimam Tresii<br />

cum omni iure et mansum de Tresio dictum Popi; quod si haeredes dictas Missas celebrare non<br />

faciant, totum ius cadat cum eodem onere paroco Tay, qui si recusaret, dictum ius sit penes<br />

parocum Coredi, qui si etiam recusaret, tunc dictum beneficium habeant fratres s. Laurentii<br />

prope Tridentum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

780


Capsa 48<br />

Manca.<br />

66. Anno 1609, die 14 octobris Oeniponti. - Idem Maximilianus ad parochialem ecclesiam<br />

s. Pancratii in Ulten per obitum Ioannis Englhardi vacantem praesentat Georgium Leimberer.<br />

Manca.<br />

67. Anno 1559, die 12 ianuarii. - Praesentatio ad capellam s. Vigilii in Tassulo vallis<br />

Annaniae facta domino episcopo tridentino a nobili domino Bernardino Tabarello de Fatis.<br />

Manca.<br />

68. Anno 1619, die 19 martii Oeniponti. - Leopoldus archidux etc. comes Tyrolis ad<br />

parochialem ecclesiam s. Pancratii in Ulten vacantem per resignationem Georgii Leimberer<br />

praesentat dominum Gasparum Ampass.<br />

Manca.<br />

69. Anno 1620. - Dominus Ioannes Ciprianus baro de Thonn ad beneficium s. Catharinae<br />

in castro Fundo praesentat dominum Ioannem Baptistam Teccinum.<br />

Manca.<br />

70. Anno 1588, die 1 maii in Castrofundo. - Dominus Philippus de Thono pincerna<br />

haereditarius ecclesiae tridentinae ad altare s. Catherinae in ecclesia parochiali Castrifundi<br />

praesentati presbiterum Michaelem Toresanum de Campo Tassuli.<br />

Manca.<br />

71. Anno 1589, die 4 septembris Tridenti. - Dominus Ludovicus cardinalis et episcopus<br />

tridentinus investituram tribuit presbitero Thomae Spaidler pro ecclesia parochiali s. Pangratii in<br />

Ultimis vacante per privationem et amotionem presbiteri Ioannis Thomae Disertinensis, ad<br />

praesentationem factam per serenissimum dominum Ferdinandum archiducem Austriae etc.<br />

tanquam comitem Tyrolis.<br />

Manca.<br />

72. Anno 1549, die 11 decembris in Insprugg. - Ferdinandus romanorum rex etc. comes<br />

Tyrolis ad ecclesiam parochialem beatae Mariae virginis in Schönna vacantem per obitum<br />

quondam Christophori Greul praesentat Ioannem Paumgartner presbiterum pro investitura.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

781


Capsa 48<br />

73. Anno 1527, die 13 marcii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus presbitero Nicolao de Michaelis de Seyo vallis Annaniae investituram<br />

tribuit de capellania in Thajo per quondam nobilem Simeonem de Tono fundata.<br />

Manca.<br />

74. Anno 1506, 27 iunii Tridenti presentibus domino Ludovico de Monticulo plebano<br />

Coredi etc. - Dominus Philippus de Cremona plebanus Thaii renuntiavit in manibus capituli<br />

tridentini sede vacante parochiam suam in favorem domini Michaelis de Briosiis de Mantua<br />

canonici tridentini.<br />

Manca.<br />

75. Anno 1601, 7 septembris Oeniponti. - Rudolphus romanorum imperator ad ecclesiam<br />

parochialem in Schönaw cui ius praesentandi pertinet per mortem Ioannis Sagittarii praesentavit<br />

praesbiterum Andraeam Pritzium domino episcopo tridentino.<br />

Manca.<br />

76. Anno 1589, 15 aprilis Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae ad ecclesiam<br />

parochialem s. Pancratii in Ulten praesentavit domino episcopo tridentino praesbiterum<br />

Thomam Speidler.<br />

Manca.<br />

77. Anno 1613, 20 aprilis Tridenti. - Ruffinus de Ruffinis plebanus Artsii postquam<br />

tenuisset dictam parochiam per 47 annos, eam renuntiavit in manibus domini Petri Bello<br />

episcopi rossanensis et suffraganei Tridenti nec non vicarii generalis, qua facta renuntiatione<br />

Georgius de Arsio capitaneus vallium Ananiae et Solis tanquam senior de familia cui ius<br />

praesentandi competit, praesentavit domino episcopo tridentino praesbiterum Pompeium<br />

Martinelli de Valle Boni ibidem vice parocum.<br />

Manca.<br />

78. Anno 1557, 24 martii Trameni. - Mathias Vancinus de Brecio Tramini plebanus et in<br />

Longo Athesi decanus resignavit in manibus domini Sigismundi de Thono beneficium capellae<br />

castri Fundi cum cura animarum, quod habuerat a domino Bernardino de Thono tanquam<br />

patrono illius beneficii ut illius in alium conferre possit.<br />

Manca.<br />

79. Anno 1597, 7 octobris in castro Caldesii. - Ioannes Arbogastus de Thono praesentavit<br />

domino episcopo tridentino ad beneficium beatae Mariae in castro Caldesii praesbiterum<br />

Balthassarem de Thomasiis de Caldesio.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

782


Capsa 48<br />

80. Anno 1551, 10 novembris in Insprugg. - Ferdinandus romanorum rex ad parrochialem<br />

ecclesiam in Schenna per obitum Ioannis Paumgatner vacantem praesentavit domino episcopo<br />

tridentino Ioannem Guet.<br />

Manca.<br />

81. Anno 1556, 2 septembris Oeniponti. - Ferdinandus romanorum rex ad ecclesiam<br />

parrochialem in Schenna per resignationem Ioannis Sylvani vacantem praesentavit domino<br />

episcopo tridentino praesbiterum Augustinum Gratter.<br />

Manca.<br />

82. Anno 1559, 11 ianuarii in Ynsprugg. - Ferdinandus romanorum imperator ad ecclesiam<br />

parrochialem in Schenna per resignationem Augustini Gratter vacantem praesentavit domino<br />

episcopo tridentino praesbiterum Ioannem Aicher.<br />

Manca.<br />

83. Anno 1567, 8 ianuarii Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae ad ecclesiam<br />

parrochialem beatae Mariae in Schenna per obitum Ioannis Aicher vacantem praesentavit<br />

domino episcopo tridentino praesbiterum Ioannem Schützen.<br />

Manca.<br />

84. Anno 1625, 29 martii in Ruffach. - Leopoldus archidux Austriae ad ecclesiam<br />

parrochialem in Schenna per obitum Andreae Pritzii vacantem praesentavit domino episcopo<br />

tridentino praesbiterum Heinricum Lorer.<br />

Manca.<br />

85. Anno 1585, 25 septembris Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae ad parrochialem<br />

ecclesiam s. Pancratii in Ulten per obitum Michaelis Kalb vacantem praesentavit domino<br />

episcopo tridentino Ioannem Thomam praesbyterum.<br />

Manca.<br />

86. Anno 1565, 21 ianuarii. - Simon de Thono praesentavit domino episcopo tridentino ad<br />

beneficium suum in plebe Thay Laurentium Bevilaquam de Maleto clericum.<br />

Manca.<br />

87. Anno 1558, 22 augusti Oeniponti. - Ferdinandus romanorum imperator ad vacantem<br />

ecclesiam parrochialem in Ulten praesentavit domino episcopo tridentino praesbiterum<br />

Christophorum Wertald.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

783


Capsa 48<br />

Manca.<br />

88. Anno 1580, die 5 aprilis. - Ordinationes et decreta a dominis visitatoribus deputatis<br />

aedita pro domino plebano plebis Denni in sacra visitatione.<br />

Manca<br />

89. Anno 1651, 8 iulii Tridenti. - Exemplar litterarum quibus Carolus Emmanuel episcopus<br />

tridentinus Gerardum de Gerardis parrochum ecclesiae beatae Mariae virginis de Cassino Livi<br />

vallis Solis archipraesbisteri titulo et praerogativis pro se et successoribus suis decoravit.<br />

Manca.<br />

90. Anno 1528, 4 februarii ex arce Budae. - Bernardus episcopus tridentinus per mortem<br />

Sebastiani Stamler canonici brixinensis et parrochi s. Laurentii Sarnonici elegit Stephanum<br />

Arder canonicum tridentinum vel Gasparem Roth affinem suum et cappelanum domini episcopi<br />

eo pacto ut qui parrochiam eligit, alteri pensionem tribuat. Et hanc collationem dominus<br />

episcopus fecit etiamsi parrochus defunctus sit in mense papali cui electio debebatur.<br />

Manca.<br />

91. Anno 1525. - Libellus supplex praesbiteri Antonii de Enselminis de Livo ad dominum<br />

episcopum tridentinum pro habenda possessione plebis Livi sibi cessae a praesbitero Simone de<br />

Lilis virtute primarum praecum a maiestate caesarea praesentato ad dictam plebem. Rescriptum<br />

quod supersedeatur a possessione aquirenda quousque finem habeat contumacia illorum<br />

hominum.<br />

Manca.<br />

92. Anno 1355 indictione 8, die 23 ianuarii Tridenti in maiori ecclesia. - Venerabilis vir<br />

dominus Laurentius de Brixia canonicus tridentinus pro capitulo tridentino in spiritualibus<br />

vicarius generalis in episcopatu tridentino ad praesens nullo praesidente pastore, fert sententiam<br />

contra presbiterum Gullielmum plebanum et rectorem plebis de Revo vallis Annaniae, quod<br />

homines vallis Rumi attentis eorum privilegiis, non teneantur concurrere ad expensas novae<br />

canonicae pro habitatione dicti plebani in Revo, quam communitas de Revo fabricare volebat;<br />

cum homines vallis Rumi teneantur tantum concurrere ad coperturam dictae plebis et murorum<br />

aedificationem etc.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

784


Capsa 49<br />

CAPSA 49<br />

Decanatus Iudicariae (numeri 76)<br />

1. Anno 1430 indictione 8, die martis 4 martii in eccleisa cathedrali Tridenti. - Coram<br />

Iohanne Bono canonico tridentino commissario domini Gotfredi in spiritualibus ecclesiae<br />

tridentinae vicarii generalis agitata est lis instante domino Nicholao Sawr procuratore domini<br />

Alexandri episcopi tridentini contra quosdam ripenses occupatores unius domus in Quadra de<br />

medio terrae Ripae et aliorum bonorum immobilium ac mobilium spectantium ad altare s.<br />

Mariae Magdalenae in ecclesia parochiali Ripae cui etiam per sententiam ibi latam a praedicto<br />

domino commissario sunt adiudicata.<br />

Pergamena mm 487x357. Sigillo perduto. Notaio: Antonius fq. Iohannis de Tayo civis et habitator<br />

Tridenti. - Lata, lecta et publicata fuit hec sententia per prephatum dominum Iohannem Bonum sedente<br />

pro tribunali super scallam lapideam ecclesie Cathedralis trid. De subtus altare Innocentium. Testimoni:<br />

Daynesius notarius de Randena, Iohannes monachus et secrestanus in ipsa ecclesia.<br />

2. Anno 1447, undecimo kalendas decembris, Romae apud s. Petrum. - Nicolaus papa V<br />

sua Bulla mandat abbati monasterii s. Laurentii quatenus fratrem Albertinum episcopum<br />

esiensem ordinis fratrum Minorum a fratre Benedicto episcopo tridentino de parochiali ecclesia<br />

beatae Mariae virginis de Ripa per mortem quondam Angeli Nigri de Veneciis vacante in<br />

commendam provisum in eiusdem plebis possessionem mittat non obstantibus etc.<br />

Pergamena mm 353x502. Sigillo perduto.<br />

3. Anno 1520 indictione 8, die iovis 9 augusti in terra Ripae. - Testamentum domini<br />

Ioannis Antonii filii quondam domini Omniboni de Ferraris de Ripa in quo inter caetera pro<br />

anima sua et remissione peccatorum suorum iussit fieri debere unam capellam in plebe Ripae ad<br />

altare s. Marci sub nomine s. Iohannis et s. Antonii et quod eius sepultura fiat ante altare<br />

construendum in dicta capella pro cuius constructione expendantur de bonis suis renenses<br />

centum et pro dote fundentur renenses 500 ut manuteneatur unus sacerdos qui singulis diebus<br />

unam missam celebrare debeat in dicta capella, cuius ius patronatus suis haeredibus ac filiis<br />

dominae Luciae filiae suae uxoris domini Maximi de Grandis de Ripa, iubens hoc ius fieri et<br />

extendi debere in forma consueta ad arbitrium commissariorum suorum.<br />

Adsunt duae cartae super praesentatione et assignatione dotis.<br />

Pergamena mm 340-348x476. Notaio: Antonius fq. Martini olim Bertini de Blanchis de Gavatio<br />

plebis Thenni. - Circa duas horas noctis sequentis diei; - le due ore di notte tedesche erano le 8 o le 9 di<br />

sera. Testimoni: artium medicine doctor Marcus Antonius Berena civis brixiensis, magister Apollonius<br />

tonsor q. Bernardini della Bella, magister Donatus cerdo q. magistri Bernardini de Brixia, magister<br />

Bartolomeus Pyso aurifex, magister Iohannes Andrea aromatarius dictus Moscardinus, Bellinus fq.<br />

Salatini Belini cives et habitatores Ripae. - Lascia come legato: pratum unum muris circundatum cum<br />

molendinis, columbaria et domibus ad Albulam cum oliveto in Brion al Dos, un fontico a Riva ecc.<br />

Cartaceo, carte 5. - Petrus de Sacho notarius Ripae.<br />

4. Anno 1262 indictione 5, die lunae 6 intrante februario in Tridento in palatio episcopatus<br />

presentibus domino Olrico archidiacono tridentino, Petro de Cremona canonico tridentino. -<br />

Dominus Egno episcopus tridentinus praecepit Arnoldo notario sequentem litteram papalem<br />

authenticare. - Innocentius papa [ut videtur IV] archipresbitero, capitulo plebis s. Mariae de<br />

Arcu tridentinae diocesis ait quod dignum est ut in ecclesiis determinatus sit numerus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

785


Capsa 49<br />

personarum, ne provisione careat superflua multitudo, vel ex paucitate dignum Deo servicium<br />

subtrahatur; hinc eorum precibus decimum canonicorum numerum a bonae memoriae Gerardo<br />

episcopo tridentino ipso archipresbitero computato in illa ecclesia deliberatione provida<br />

institutum auctoritate apostolica confirmat, statuens ut predicta ecclesia prefato numero sit<br />

contenta, nisi adeo ipsius excreverint facultates quod merito illum exigant augmentari. Datum<br />

Lugduni II idus novembris, pontificatus anno octavo.<br />

Pergamena mm 105x377. Notaio: Arnoldus domini Federici imperatoris. Testimoni: Porcardinus<br />

diaconus, Abrahamus Zafaldus.<br />

5. Anno 1398. Datum Tridenti die 9 septembris. - Dominus Georgius episcopus tridentinus<br />

Michaeli archipresbitero in Lomasso confert clericatum s. Mariae de Archo vacantem per<br />

mortem Guilhelmi archipresbiteri de Nacho cuiusque provisio ad ipsum pleno iure pertinet.<br />

Hinc investituram tribuit committens eidem administrationem spiritualium et temporalium.<br />

Pergamena mm 196x291. Sigillo perduto.<br />

6. Anno 1503 indictione 6, die iovis 5 octobris in terra Archi in canonica ecclesiae s.<br />

Mariae de Archo presentibus domino Ioanne Hieronymo quondam domini Ioannis Mariae de<br />

Vicecomitibus de Mediolano, domino presbitero Blanchino quondam Bartholomaei de Rippa<br />

Alta diocesis lunensis domini archipresbyteri infrascripti capellano. - Venerabilis in Christo<br />

pater dominus Bartholomaeus filius naturalis domini comitis Andreae archipresbiter ecclesiae s.<br />

Mariae de Archo certis de causis animum suum moventibus et libera voluntate constituit<br />

procuratorem ad resignandum et renunciandum suum archipresbiteratum et canonicatum ac<br />

praebendam quae habet in dicta ecclesia in manibus domini Udalrici episcopi tridentini in<br />

favorem domini presbiteri Christophori filii quondam Andreae de Moris de Gibello districtus<br />

cremonensis.<br />

Pergamena mm 247x415. Notaio: Petrusantonius f. ser Nicolai notarii de Zanonis de villa Vigi<br />

plebis Lomasii.<br />

7. Anno 1562. Datum Pragae die 11 iulii. - Ferdinandus romanorum imperator cum ipsi<br />

relatum fuisset ab hominibus terrae Archi et communitatum ultra Sarchae, Romarzoli et Drodi<br />

seditiose ac violenter archipresbiterum Archi fuisse ab ecclesia expulsum et suis redditibus<br />

spoliatum et presbiterum alium intrusum, omnibus et singulis comitibus Archi serio committit<br />

quatenus ab eorum subditis dictum archipresbiterum, aliosque compresbiteros in sua<br />

iurisdictione relinquere faciant et debitas temeritatis poenas exigant.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia coeva. - Avevano eletto loro nuovo arciprete Giovanni de Possenti.<br />

8. Anno 1194 indictione 12. - Ecclesia s. Thomae martyris et episcopi cantuariensis<br />

consecrata fuit a domino Conrado episcopo tridentino et fundata ab Odolrico seniore de Arcu<br />

cum hospitali ad refectionem infirmorum et sacerdotum et sanorum ibi habitantium. Constitutus<br />

est idem Odolricus advocatus et procurator eiusdem ecclesiae post cuius decessum illam curam<br />

et advocatiam dominus episcopus habere debet et sacerdotem ad voluntatem suam ponere.<br />

Pergamena mm 417x169-175. Notaio: Riprandus q. Alberti tridentini episcopi notarius.<br />

Anno 1213 indictione prima, die veneris prima mensis novembris. - Notai: Ercetus; Iohannes sacri<br />

palatii; Gotefredus sacri palatii; Cisanus sacri palatii; Petrus sacri palatii. - Henrico domino imperatore<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

786


Capsa 49<br />

regnante et causa acquisitionis regnum Siclorum in Appulia existente cum suo exercitu...; ecclesia hodie<br />

est consecrata ad honorem Dei, sanctissime Virginis Marie dei genitricis, victoriosissime sancte crucis et<br />

ad honorem Dei et sanctissimi Thome martiris et episcopi cantuariensis et sanctorum apostolorum et s.<br />

Iohannis apostoli et evangeliste, s. Zacharie, s. Stephani, Apollinaris, Cesarii, Vigilii, Laurentii, Victoris,<br />

Vincentii, Innocentii et sanctorum confessorum Corbiniani, Elcleberti et sancte Eufemie virginis.<br />

Testimoni: Amelpretus abbas s. Laurentii tridentini, presbiter de Arcu, presbiter Arloinus, Conradus<br />

presbiter capelanus, Odolricus capelanus, presbiter Albertus de Nago, Iohannes clericus, Musus de Doso,<br />

Federicus de Civezano.<br />

Item adiunxit quatuor galetas olei quas ei dabat Federicus teotonicus pro domo una que iacet in Ripa<br />

apud Pigozum -via - et Albertus de Galicia - et alio Pigozo.<br />

9. Anno 1513 indictione 1, die 24 decembris Romae. - Iacobus Simoneta domini papae<br />

capellanus ac iudex delegatus ad instantiam Pauli de Sementiis clerici cremonensis rectoris<br />

prioratus ecclesiae plebis s. Mariae de villa Castrinovi ac prioratus s. Thomae inter Arcum et<br />

Ripam mandat citari quemdam Ludovicum Iohannis qui favoribus domini Petri Busii domini<br />

loci Numii intra limites eiusdem prioratus ratione cuiusdam simplicis et campestris capellae<br />

curam animarum et sacramenta administrare praesumebat, insuper quemdam Iohannem<br />

Antonius de Ferrare et Maximum de Grandis atque modernos sindicos terrae Ripae qui dictum<br />

rectorem in prioratu s. Thomae quibusdam bonis spoliaverant ad parandum sibi prandium in<br />

festo s. Thomae in mense Ianuario, et prandium illud annuatim pretendebant.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva.<br />

10. Anno 1504, die 8 ianuarii et 26 martii. - Binae attestationes ad comprobandum quod<br />

administrator bonorum ecclesiae s. Thomae inter Arcum et Ripam debeat dare prandium<br />

singulis annis in eius festo die 29 decembris sindicis communitatis Ripae.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Notaio: Galeranus.<br />

11. Anno 1514. - Instructio Romam missa a communitate Ripae ad suum procuratorem<br />

super iure habendi prandium seu collacionem ab administratore ecclesiae s. Thomae in die eius<br />

festo in qua fieri consueverit enarratur.<br />

Cartaceo, carte 2. - Paulo Semencio priore s. Thomasii. - Vocatur domus infirmorum. La chiesa<br />

minaccia rovina; i beni sono stati usati per altri fini; in die festo sunt multe coree et saltationes et<br />

veniuntur sentacula et dulciaria que vocantur italice fete. Come tutori dell’ordine si mandano da Riva 25<br />

(fino a 40) armati, col podestà, col vessillo della comunità di Riva; si dava loro unum convivium a base di<br />

pane, vino e formaggio a spese dell’ospedale.<br />

12. Anno 1514 indictione 2, die veneris ultimo marcii in oppido Rippe. - Communitas<br />

terrae Ripae constituit venerabilem dominum Thomam Marsaner Alemanum suum sindicum et<br />

procuratorem ad agendam causam Romae coram domino Iacobo Simoneta contra Paulum de<br />

Sementiis assertum priorem ecclesiae s. Thomae inter Arcum et Ripam.<br />

Pergamena mm 70x140. Sigillo aderente. Notaio: Galeranus notarius Ripe.<br />

13. Anno 1559, die sabati 20 martii in terra Archi. - Barnabas Mancius notarius et<br />

visitationis cancellarius coram reverendo et nobili domino Bertramo Pezzano prothonotario<br />

apostolico, in spiritualibus vicario generali, canonico Tridenti ac visitatore instruit processum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

787


Capsa 49<br />

contra dominos Guidobaldum ac Prosperum de Arco super eorum praetensione habendi ius<br />

patronatus in ecclesia et prioratus s. Thomae inter Arcum et Rippam, existente tunc eorum<br />

priore illustrissimo ac multum reverendo domino Aliprando Madrucii barone et decano<br />

tridentino a domino tridentino episcopo nominato et instituto cui etiam per sententiam<br />

declaratoriam adiudicatus est ille prioratus cum fructibus, siquidem ex duorum notariorum de<br />

Arco confessione palam factum, instrumenta fundationis fuisse vitiata, addito pro suis<br />

haeredibus, cum tantum fundatori iuspatronatus fuerit datus. Dein a dominis comitibus Archi<br />

appellatione interposita ad sanctam sedem, delegatus fuit iudex dominus Albertus Valorius<br />

episcopus famagustanus et episcopatus Veronae perpetuus coadiutor qui priorem sententiam<br />

contra dominos comites confirmavit.<br />

Cartaceo, carte 70 più 54 sciolte. Notai: Antonius Gislimberti; Barnabas Mantius notarius<br />

collegiatus Tridenti. Per la causa discussa a Verona nell’agosto del 1600-1601 i notai sono: Franciscus q.<br />

Bernardini Semprevivi notarius Verone; Adrianus Grandus notarius Verone et cancellarius in curia<br />

Verone.<br />

14. Anno 1453 indictione 1, die 21 decembris in ecclesia et hospitali beatae Mariae virginis<br />

in Campeio, presentibus testibus et coram fratribus et sororibus eiusdem hospitalis ibi<br />

nominatis. -Ex mandato domini Georgii episcopi tridentini dominus Gratiadeus quondam<br />

nobilis domini Anthonii de Campo mittit in possessionem dictae ecclesiae et hospitalis cum<br />

solemnitate et priorem constituit venerabilem virum presbiterum Casparem Plewl de Prunna<br />

ulmicensis diocesis quem acceptarunt.<br />

Pergamena mm 460x317. Notaio: presbiter Hainricus q. Iohannis Brachawer prior hospitalis ss.<br />

Bartolomei apostoli et Laurentii martiris monte Tonalis. Testimoni: miles Graciadeus q. nob. Antonii de<br />

Campo, presbiter Nycolaus, frater heremitanus ordinis s. Augustini de Alimonia (sic), Stephani q.<br />

Friderici de Ratispone, Iohannes dictus Vogel q. Hainrici de Lindaw, Symon q. Pizinelli de Farina, fratres<br />

et sorores prefati hospitalis videlizet prior antiquus Zuaninus de Gerola, frater Warcius de Valle<br />

Camonica, Serafinus de Vallecamonica, Symon de Valletelina, Antonius de Vigk de Randena, Martinus<br />

de la Bella de Malom, Martinus de Capro de Veza, Bartolomeus Muzi, Genottus de Vallenzasca, Iacobus<br />

Kafelarius de Randena, Petrus de Pedertschöl, Franciscus de Vallenzasca, Bonaventura de Ambrosi de<br />

valle Ananie, Martinus de Lazäl, Brianus de Randena; domine Legerina de Iudigaria, Dominiga de<br />

Gogolo plebis Volsane, Margaretha de Randena, Beatrix ex plebe Maleti, Bonafemina uxor Martini de la<br />

Bella, fratres et sorores. - Viene descritta la solenne investitura del priorato davanti all'altare di s. Maria.<br />

15. Anno 1454. Datum Tridenti in castro Boni Consilii die 15 augusti. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus concedit ultra alias indulgentias a romanis pontificibus datas, alios 40 dies<br />

benefacientibus hospitali s. Mariae virginis de Campeio vallis Rendenae suae fundacionis et<br />

diocaesis cuius propriae facultates pro sustentatione pauperum et infirmorum ibi in moltitudine<br />

confluentium non suppetunt, ibique de novo ecclesia construenda ac alia aedificia sumptuoso<br />

opere sint incaepta.<br />

Pergamena mm 235x376. Sigillo spezzato.<br />

16. Anno 1468. Datum Tridenti in castro Boni Consilii die 14 septembris. - Dominus<br />

Iohannes episcopus tridentinus Gaspari priori hospitalis in Campeio committit et mandat ut<br />

Cunradum Mezl de Augusta in fratrem dicti loci recipiat, accepto iuxta consuetudinem<br />

obedientiae et fidelitatis iuramento et pecuniam promissam dicto hospitali relinquat.<br />

Pergamena mm 229x269. Sigillo aderente. - Desiderans ad minus finem vite sue feliciter in servitio<br />

Dei omnipotentis consumere... desiderat et certas pecunias offerre eidem hospitali.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

788


Capsa 49<br />

17. Anno 1491. - Fratres hospitalis s. Marie virginis de Campeio instant et agunt contra<br />

fratrem Iohannem Calabrum de mala eius administratione, bonorum dissipatione, petentes ut<br />

rationes ab eo reddantur et subinde expellatur.<br />

Cartaceo, carte sciolte 19.<br />

- 1490, 2 sett. Lettera del sacerdote Pietro di Rendena vicepievano e Giorgio de Preor nelle<br />

Giudicarie interiori, vicario. Parte in italiano.<br />

- Lettera del priore di s. Maria del Campeio al vescovo di Trento contro Zohan Faraza de Calabria<br />

con le denuncie di tutte le malefatte. In italiano.<br />

- Ratio fratris Iohannis de Calabria de loco Campey facto anno 1491 adì 24 febr.<br />

- Frater Iohannes ordinis Minorum de s. Catarina de Calabria, anno 1488:<br />

Ab uno de valle Leudri pro voto troni 10<br />

Molte le offerte in trunco (ceppo) troni 22+60+62 e dal taverniere Bartolomeo.<br />

Lana venduta troni 80; dal conte di Arco troni 37, per 10 castroni a lui venduti.<br />

Spese per 10 carri di vino condotto da Arco a troni 9 il carro in moneta bresciana facit troni 80<br />

monete meranensis.<br />

Per pane fatto fare a Stenico troni 10; per un cavallo tronos 65.<br />

A Giacomo scudellaro de Almazzago; pro sale a Brionio cavallario vallis Ananie troni 3.<br />

- Ha fatto condurre 33 some di vino, solo 8 per i frati, le altre vendute all’osteria e si tenne il<br />

ricavato; 9 some di vino condotto da Villalagarina, da Leonardo di Terzolas.<br />

- C’erano 59 vacche, 13 vitelli; gli altri 44 venduti dal calabrese.<br />

Plaustra sive brocia feni!<br />

- Dice che la prima domenica di maggio moltissima gente si reca de solito more devocionis in<br />

Campeyo; oblata fuerunt altari mantilia atque alia dona textilia, sicuti gausape, caputergia et<br />

similia ac pecunie: tutto ciò fu asportato dal calabrese.<br />

- Il lino che doveva servire per far fascie per gli ammalati lo condusse al cenobio suo di Gargnano:<br />

erano cento libbre di lino lavorato e filato.<br />

18. Anno 1480, die 17 marcii Veneciis. - Andreas de Ingeneriis plebanus ecclesiae s.<br />

Thomae Venetiis et in hac parte commissarius apostolicus domino Iohanni episcopo tridentino<br />

mandat in virtute obedientiae et sub censuris ut in processu etc. quatenus Iulio Brocheto ex<br />

mandato suae sanctitatis archipresbitero s. Mariae vallis Lerdae [de Leudro] deputato de<br />

fructibus illius beneficii integre responderi faciat per massarium.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

19. Anno 1480, septimo idus maii Romae apud s. Petrum. - Sixtus papa IV prepositis in<br />

Griess et de s. Michaele diocesis tridentinae committit causam audire et decernere ad instantiam<br />

domini Iohannis episcopi tridentini et Iohanis de Vitis archipresbiteri in Leudro ab eodem<br />

deputat et investiti contra Iulium Brochete qui se gerit pro clerico minus veraciter pretendendo<br />

ecclesiam praedictam praetextu quarumdam litterarum apostolicarum ad se spectare et dictum<br />

Iohannem de Vitis in sua possessione molestavit et ab Andrea de Inzegneriis iudicis a se<br />

assumpti litteras pro redditibus obtinuit.<br />

Pergamena mm 254x344. Bolla plumbea.<br />

20. Anno 1480 indictione 13, die veneris 17 marcii in castro Boni Consilii, presentibus<br />

dominis Salio de Buzacharmis de Padua potestate Tridenti, Calapino de Calapinis massario<br />

domini episcopi, Paulo de Fatis de Terlaco utriusque iuris doctore, Balzano de Balzanis notario.<br />

- Dominus Iohannes episcopus tridentinus suam interponit appellationem ad sanctam sedem<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

789


Capsa 49<br />

contra litteras Andreae de Inzegneriis supra N° 18 exponens suas rationes et causas, iuraque<br />

certa.<br />

Pergamena mm 560x365-369. Notai: Balzanus q. Otolini de Balzanis de Tridento; Iohannes fq.<br />

Henrici Van den Duck de oppido Dyst leodiensis dioc. Testimoni: Georgius de Fatis de Trilaco decanus,<br />

Ambrosius canonicus, presbiter Iohannes de Thono, presbiter Iohannes de Brixia, presbiter Iohannes<br />

Gertz cappellani antedicte ecclesie; Michael viator et nuncius iuratus curie episcopalis; Iohannes de<br />

Fundo, Iohannes de Brabancia scribe et notarii publici.<br />

21. Anno 1490, indictione 8, die 27 octobris Innsprugg. - Dominus Iohannes de Hausen<br />

artium liberalium magister rector parochialis ecclesiae in Thenno cessit eam et resignavit ad<br />

manus domini Udalrici episcopi tridentini in favorem domini Iacobi Aschenburger clerici<br />

frisingensis diocesis.<br />

Pergamena mm 256x225. Notaio: Bartholomeus Hagen clericus pataviensis diocesis. Testimoni:<br />

Osvaldus de Hansen regalis secretarius, Iohannes Posch laicus brixinensis diocesis.<br />

22. Anno 1514. Datum Veronae die 22 februarii. - Dominus Georgius episcopus tridentinus<br />

presbitero Udalrico de Desideratis de Coredo ecclesie parochialis ss. Gervasii et Prothasii in<br />

Eno rectoris vacantem ecclesiam beatae Mariae virginis in Theno per liberam resignationem<br />

presbiteri Thomae de Eno ex causa permutationis invicem factae confert et de illa investituram<br />

tribuit.<br />

Pergamena mm 284x322. Sigillo perduto.<br />

23. Anno 1499, die veneris 5 aprilis indictione 2 in terra de Lodrono. - Cum alias<br />

magnificus et clarissimus eques et comes dominus Georgius filius quondam domini Paridis de<br />

castro Lodroni fundari fecerit in plano de Lodrono unam ecclesiam sub titulo Annunciationis<br />

domine s. Mariae et in suo testamento ordinaverit quod ipsa ecclesia perficeretur propriis<br />

sumptibus dominorum comitum Francisci, Bernardini et Paridis eius filiorum et heredum prout<br />

factum et eiusdem iussu constituta sit dos 500 ducatorum pro alimento sacerdotis celebrantis et<br />

ibi residentis cum iure praesentandi illum; hinc assignant bona quaedam immobilia pro<br />

fundatione predictae dotis, constituentes procuratorem ad petendam approbationem et<br />

privilegium iuspatronatus a domino Udalrico episcopo tridentino atque insuper ut eam insigniat<br />

de fonte baptismali, cimiterio et conservacione, accedente consensu domini archipresbiteri<br />

plebis Condini.<br />

Pergamene due cucite mm 460x185; 350x182. Notaio: Iohannes fq. Iacobi de Zentilinis de<br />

Mofredinis Riperie Salodii.<br />

Testamento rogato dal notaio Iacobus ser Boldini de villa Angloni communis Ronchoni plebis Boni:<br />

15 gennaio 1462 e sottoscritto dal notaio Balthasar q. Iohannis de Bonsignoribus de Brixia. - In domibus<br />

mute de Lodrono in contrata de la Zucha.<br />

24. Anno 1499 indictione 2. Datum in castro Lodroni die 22 iulii. - Franciscus, Bernardinus<br />

et Paris fratres Lodroni comites cum ecclesiam Annunciationis beatae Mariae virginis in plano<br />

Lodroni compleverint eamque in 25 ducatis de annuo redditu dotaverint pro tenendo uno<br />

sacerdote qui missas celebret et curam animarum exerceat, atque reverendissimus dominus<br />

Udalricus episcopus tridentinus in capellam curatam erexerit, eidem praesentant presbiterum<br />

Sylvestrum Mauri de Gargnano pro investitura.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

790


Capsa 49<br />

Pergamena mm 253x314. Sigillo staccato. - Capellanus curatus.<br />

25. Anno 1531 indictione 4, die sabati 10 iunii in terra Lodroni. - Domini Nicolaus, Paris,<br />

Ioannes Baptista, Alexander et Ludovicus nomine etiam eius nepotis Sigismundi, comites<br />

Lodroni, nominaverunt in capellanum et rectorem perpetuum in ecclesia et executione<br />

parrochiali s. Mariae de Lodrono domino cardinali episcopo et principi tridentino<br />

praesentandum dominum presbiterum Bernardinum de Striandatis de Brixia constituentes<br />

dictum dominum Paridem nuncium specialem ad ea.<br />

Pergamena mm 610x116. Notaio: Martinus Malpaga fq. Dominici Malpaga civis trid., Lodroni<br />

modo vicarius agens. - In camera quadam aedium mute terre Lodroni habitationis mei notarii. Testimoni:<br />

Iohannes q. ser Bolognini de Zalteriis notarii, ser Stephaninus q. Guelmi Cappee ambo de terra Idri et<br />

Angelus Borgogninus notarius civis brixiensis.<br />

26. Anno 1468. Datum Tridenti in castro Boni Consilii die 9 decembris. - Dominus<br />

Iohannes episcopus tridentinus Iohanni Gentsch presbitero merseburgensis diocesis, ecclesiam<br />

s. Laurentii in Lomasso vacantem per resignationem domini Conradi Bachman ecclesie<br />

tridentine canonici confert.<br />

Pergamena mm 263x299. Sigillo pendente.<br />

27. Anno 1429. Datum in castro Stenici die 10 septembris. - Dominus Alexander episcopus<br />

tridentinus Friderico Hakk secretario suo vacantem clericatum in ecclesia parochiali s. Marie de<br />

Banalo per obitum presbiteri Antonii de Buratinis confert mandans plebano dictae ecclesiae ut<br />

in possessionem mittat.<br />

Pergamena mm 253x318. Sigillo perduto.<br />

28. Anno 1431 indictione 9, die veneris penultima martii Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Alexander episcopus tridentinus existens in procinctu recedendi extra diocesim suam<br />

et se conferendi ad serenissimum dominum Sigismundum romanorum regem pro suis et<br />

ecclesiae suae arduis negociis expediendis, presentibus dominis Iohanne de Cometaw canonico<br />

tridentino, Michaele de Coredo capitaneo episcopatus tridentini; ac proponente domino magistro<br />

Gotfrido Friling canonico et vicario in spiritualibus Tridenti. Delegavit dominum Iohannem<br />

Anhang canonicum tridentinum commissarium suum ad infrascripta.<br />

Anno ut supra, die martis 3 aprilis prasentibus venerabilibus et nobilibus dominis Iohanne<br />

Bono, Iohanne Zeys, Ysidoro de Mediolano canonicis tridentinis etc. predictus commissarius<br />

admisit resignationem domini Iohannis de Fundo de beneficio ecclesiastico sine cura in plebe<br />

Leudri, domini Friderici Hack de altero in plebe Banali et domini Petri plebani in Calavino de<br />

alio in plebe s. Eusebii vallis Ananie, clericatus regulariter nuncupati, in favorem Wilkini Kune<br />

clerici osnaburgensis diocesis data investitura eius procuratori.<br />

Pergamena mm 502x412. Sigillo perduto. Notaio: Iohannes f. Nicolai de Frewdental clericus<br />

olomucensis diocesis. - Actum in castro Boni Consilii in stubella parva post cubiculum dicti domini<br />

episcopi tridentini. Testimoni: Iohannes de Cometaw canonicus trid., Michael de Coredo capitaneus<br />

episcopatus, Stanislaus de Rogozaw, Ulricus Muracher laici; Iohannes de Othenhaim scolasticus<br />

tridentinus procurator dictorum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

791


Capsa 49<br />

29. Anno 1431 indictione 9, die dominica 15 aprilis in ecclesia tridentina. - Coram dominis<br />

Anthonio Ognabeni de Tridento in Leudro et Antonio a Dominabus in Banalo parochialium<br />

ecclesiarum archipresbiteris dominus magister Gotfridus Friling canonicus et in spiritualibus<br />

vicarius tridentinus Wilkini Kune de Oytha diocesis osnaburgensis sui nepotis procurator<br />

instanter petiit ad possessionem admitti duorum clericatuum in dictis parochialibus a praefatis<br />

dominis archipresbiteris, uti fecerunt per bireti eorum traditionem et capiti illius impositionem.<br />

Pergamena mm 231x220. Notaio: Laurentius Iohannis Zorn de Landschut clericus premislensis<br />

diocesis.<br />

30. Anno 1441. Datum Tridenti in castro Boni Consilii die lune 4 iunii. - Dominus<br />

Alexander tituli s. Laurentii in Damaso presbiter cardinalis, patriarcha aquilegensis, legatus de<br />

latere a sacro basiliensi concilio, sedeque apostolica specialiter deputatus, nec non administrator<br />

ecclesie tridentine perpetuus etc. Ioanni Iacobi de Petrisduris alias de Pijotrcovia gneznensis<br />

diocesis capellano suo continuoque commensali confert clericatum in ecclesia beatae Marie<br />

plebis Banali vallis Iudicarie vacantem per resignationem presbiteri Iohannis Strzelitz plebani in<br />

Tassolo vallis Ananie et de illo per manus impositionem investit eundem.<br />

Pergamena mm 201x295. Sigillo perduto.<br />

31. Anno 1492. Datum Tridenti in arce Boni Consilii die 21 ianuarii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus presbitero Laurentio quondam Mamfredi de Rockofranka brissiensis<br />

diocesis cum homines communitatis ville Setauri propter crimen et excessum per eos<br />

commissum circa cremationem et combustionem quondam presbiteri Iacobi olim eorum<br />

capellani omnia eorum privilegia et praesertim circa capellam s. Floriani de Setauro perdiderint<br />

et nihilominus saluti animarum ipsorum hominum providere volens, capellam ipsam in<br />

beneficium ecclesiasticum erexerat, dictum beneficium eidem confert curam animarum ac<br />

administrationem spiritualium ac temporalium committendo.<br />

Pergamena mm 271x316. Sigillo perduto.<br />

32. Anno 1522, die sabati 12 aprilis in ecclesia s. Sephani de Ronchono. - Electio facta de<br />

presbitero Hieronimo filio ser Petri Feraze de Bozenago vallis et plebis Rendene in rectorem<br />

dicte ecclesie s. Stephani per homines ipsius villae Ronchoni attestante Ioanne Festo notario et<br />

presentibus magnifico et generoso equite domino Iacobo de castro Clesii et castri ac Iudicarium<br />

capitaneo et magnifico ac generoso comite Georgio de castro Romano.<br />

Adsunt etiam litterae eiusdem domini capitanei asserentis dissensionem fiusse ortam inter<br />

homines Ronchoni super dicta electione ac tandam communi eorum electione dictum<br />

presbiterum Hieronymum hominem idoneum fuisse selectum.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. Notaio: Iohannes Festus. - Consoli di Roncone: Bartolomeus fq.<br />

Ser Oliverii de Oliveriis, Symon q. ser Stephani Pizini, Ambrosius Zoanelli consul ville Fontanedi,<br />

Bernardinus q. ser Mathei Fra de Fontanedo ecc. Parte in italiano.<br />

33. Anno 1505 indictione 8, die martis 22 iulii in terra Archi. - Testamentum ser Martini<br />

quondam ser Petrizoli quondam ser Dominici de Bonhoris de Collonia Theni in quo plura pia<br />

legata relinquit ac pro haerede instituendo ita disponit, videlicet fieri sive aedificari debere in<br />

ecclesia s. Zenonis in villa Cologne unum altare ad honorem Dei et titulum s. Antonii, quod<br />

altare dotari voluit, illud in omnibus bonis haeredem instituendo, iuspatronatum viciniae<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

792


Capsa 49<br />

villarum Colognae et Gavatii attribuendo quae unum praesentet sacerdotem qui teneatur<br />

continuis temporibus in singula hebdomada quatuor Missas celebrare per se vel aliam idoneam<br />

personam.<br />

Pergamena mm 675x261. Notaio: Bonifacius fq. Iurisperiti Iohannis notarii Bete de Archo, iudex<br />

collegiatus de Tridento. Testimoni: magister Iohannes Bergamo habitator Archi, Andreas q. Georgii<br />

Duxati de Archo, Dominicus Morandini dictus de Mogno, Marzellus filius Martini de Padario habitator<br />

Archi, Iacobus fq. Guareschi Topini de Archo, Nicolaus q. Iohannis Mixtadi de Archo, Antonius filius<br />

Iacobi Bugnoni de Archo famulus mei notarii. Sono invitati al funerale tutti i sacerdoti reperibili nella<br />

pieve di Tenno e i frati che abitano in monasterio s. Marie Gratiarum in territorio Archi... et detur eis<br />

fratribus eleemosinam 4 cruciferos pro singulo. Distribuzione di pane e vino e fave. Lascia una galeda di<br />

olio alla Madonna delle Grazie. Ordina si faccia una ancona nella chiesa di s. Zenone nella quale siano<br />

scolpite o intagliate l’immagine della Madonna e il crocifisso, l’immagine di s. Antonio e s. Zenone:<br />

spesa 25 aurei.<br />

34. Anno 1472. Datum Brixiae die 14 marcii. - Antonius de Morariis abbas monasterii s.<br />

Mariae de Casali acherontinensis diocesis, iudex commissarius a sede apostolica delegatus<br />

litteras emittit citatorias ad dominum Iohannem episcopum tridentinum eo quod Venturinum de<br />

Crema archipresbiterum beatae Mariae de Tignalo carceribus manciparit et presbiterum<br />

Ameliensem in tridentina diocesi commorantem et se archipresbiterum Tignali asserentem<br />

foveret.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Notaio: Filippus de Vulpis.<br />

35. Anno 1512, die 26 februarii Tridenti. - Dominus Georgius episcopus tridentinus comiti<br />

Sebastiano Lodroni scribit quod eius litteras subditis episcopalibus Tignali missas viderit [quae<br />

hic occluduntur sub datum Lodroni 23 februarii 1512] ex quibus praesumptionem eius miratus<br />

est eo quod una cum fratribus et consobrinis suis ausus fuerit caesareae maiestatis hostes ac<br />

rebelles assecurare, fovere et hospicio recipere praetextu quarumdam litterarum caesareae<br />

maiestatis, quas confictas censet unde ad eas ostendendas provocat.<br />

Cartaceo, carte 2. Parte in italiano.<br />

36. Anno 1509 circiter. - Capitula seu articuli proponendi dominio venetorum ex parte<br />

domini episcopi tridentini pro occupatione Tignalis et vallis Lagarinae.<br />

Cartaceo, carta 1. - Sembra vi sia una nota dell’Hinderbach: e allora la data sarebbe anteriore.<br />

37. Anno 1510 circiter. - Scriptura continens rationes fundatas in capitulo sexto pacis<br />

vormaciensis in favorem domini episcopi tridentini pro recuperatione Tignalis.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

38. Anno 1526 indictione 14, die 10 maii apud ecclesiam s. Ioannis de Turano vallis<br />

Vestini comitatus dominorum comitum Lodroni. - Ser Bartholomaeus filius quondam ser Viani<br />

cum aliis consiliariis vallis Vestini pro ipsa tota valle constituunt suos procuratores ad agendum<br />

circa introitus et utilitates ipsorum hominum ac ecclesiae suprascriptae distribuendas et<br />

expendendas pro celebratione missarum in ipsa ecclesia iuxta antiquum morem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

793


Capsa 49<br />

Pergamena mm 578x178-184. Notaio: Iohannes Antonius fq. Colosii Ortigelli de Malusco.<br />

Testimoni: Bertolinus fq. Tone Bertolini de Navatio (Navazzo), Andriolus fq. Francisci, Andriolus de<br />

Zuino, Iohannes filius Bartolomei fabri de Valle comunis de Gargnano. Vicini: Iohannes Porta de Moerna<br />

vicarius vallis predicte, magister Laurentius sutor, Bortolus Salvatoris de Bolono, Dominicus Vianini de<br />

Turano, Dominicus Persovali de Armo, Petrus Bertere. Procuratori: Iohannes q. Antonioli Pasi de<br />

Persono, Valentinus fq. Petri Andree de Magasia.<br />

39. Anno 1528 indictione 1, die 17 novembris apud Datium Lodroni. - Domini<br />

Bernardinus, Nicholaus, Paris et Baptista ac etiam Ludovicus pro se ac Sigismundo eius ex<br />

fratre nepote omnes comites Lodroni, scientes se habere cum universitate vallis Vestini vigore<br />

iurispatronatus ex dotatione et antiquissima consuetudine ius eligendi unum presbiterum<br />

amovibilem in parochiali ecclesia s. Ioannis Baptistae de Turano vallis Vestini diocesis<br />

tridentinae praesentant dominum presbiterum Baptistam de Baptistis de Gargnano.<br />

Pergamena mm 478x188. Notaio: Bertholinus fq. Simonis de Riconbellis de Albiono vallis Sabii<br />

districtus Brixie habitator Lodroni. - Gli abitanti di Valvestino tentavano di eleggersi un curato ma i<br />

Lodron pretestano.<br />

Notaio: Mafeus f. magistri Comini de Frainis habitator in terra de Albiono. Testimoni: Angelus de<br />

Bergogninis brixiensis habitator Lodroni, Christophorus de Delaitis de Collibus Vallistrumpie, Ioannes<br />

Petrus ab Ecclesia vicarius Lodroni, Sanctolinus f. Iacobi Botelli de Gargnano.<br />

Cartaceo, carta 1. - lettera dal presentato don Battista de Baptistis.<br />

40. Presbiter Marchus de Moiolis reverendissimo domino episcopo tridentino exponit quod<br />

quaedam ecclesia s. Antonii campestris intra limites diocesis tridentinae extat in loco ubi dicitur<br />

de Castero sed quidam presbiter Picinellus volebat habere dictam ecclesiam veluti membrum<br />

parochialis de Ider diocesis brixiensis. Actum est de iurisdictione dictae ecclesiae et dictus<br />

presbiter Marcus petit de illa investituram, nam suis sumptibus vult illam causam defendere.<br />

Cartaceo, carta 1. Fine sec. XV. - Capella s. Antonii citra flumen Repironi.<br />

41. Sindici de Condino supplices litteras mittunt Christophoro cardinali et episcopo<br />

tridentino quibus eum rogant ut admittat ad parrochialem ecclesiam s. Mariae de Condino<br />

praesbiterum Laurentium Ioannini Belae.<br />

Cartaceo, carta 1. Metà sec. XVI.<br />

42. Anno 1694, die 23 iunii Tridenti. - Iosephus Victorius episcopus tridentinus<br />

informationem petit cuiusdam fundi relicti a Bartolomeo Bertagni ante 100 annos confraternitati<br />

ss. Sacramenti ibi errecta in ecclesia s. Martini eo pacto ut in perpetuum quolibet mense duae<br />

Missae celebrentur; sed cum nimis gravem eidem confraternitati onus esse videatur ad sacram<br />

congregationem recursum habere cupit unde antequam iste recursus fiat, dominus episcopus<br />

vult informari de dicto fundo.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. - Il ricorso è fatto da Antonio figlio di Giovanni Battista Antonini.<br />

43. Anno 1682, 17 iunii. - Hieronymus Balduinus archipresbiter Rippae et administratores<br />

confraternitatis disciplinae eiusdem loci informant episcopum tridentinum quod reverendus<br />

dominus Iacobus de Formentis reliquerit dictae ecclesiae 100 libras cum onere celebrandi in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

794


Capsa 49<br />

perpetuum duas Missas in quolibet anno in dicta ecclesia; die 23 iunii confirmatum fuit tale<br />

legatum ab officio tridentino.<br />

Cartaceo, carte 7. Sigilli aderenti. Parte in italiano.<br />

44. Anno 1321, 14 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Frater Henricus episcopus<br />

tridentinus per enciclicam litteram fidelibus manifestat quod quidam Florius mansionarius<br />

maioris ecclesiae paduanae sumptibus propriis in villa Preorii ecclesiam seu capellam ad<br />

honorem s. Mariae Magdalenae aedificare incoeperit et morte praeventus eam complere<br />

nequiverit, quare dictus dominus episcopus hortatur Christifideles ut manus adiutrices porrigant<br />

pro eadem ecclesia complenda concedendo vere poenitentibus et confessis quadraginta dierum<br />

de iniunctis poenitentiis remissionem si ad tam pium opus concurrerint.<br />

Pergamena mm 370x253. Sigillo perduto.<br />

45. Anno 1283, 11 intrante aprili in villa Fisti plebis Randenae. - Rossa uxor Omnebeni<br />

Vassali in suo testamento inter caetera legata relinquit ecclesiae s. Vigilii Randenae decem<br />

solidos.<br />

Pergamena mm 115-135x162-168. Notaio: Omnebonus. Testimoni: Ferandinus et Nicolaus q.<br />

Bonaci, Soldatus de Fisto, Petrus q. ser Otoboni de Mortasio, Bonaventura murator de Borzago. - Rossa<br />

iacens in maxima infirmitate, timens post mortem suam de suis bonis rixiam vel discordiam oriret dixit:<br />

relinquo pro anima mea ecclesie beati Vigilii plebis Randene decem solidos. Iudico viro meo Vassallo<br />

duas petias terre arative in pertinenciis Sches; iacent ai lagazolis presso il Sarcha, coll’obbligo di fare una<br />

buona carità alla villa di Fisto e Chesio et relinquo et lego omni anno s. Marie de Anbino unum starium<br />

oley.<br />

46. Anno 1588, die 19 decembris. - Exemplar investiturae datae a domino episcopo<br />

tridentino presbitero Ioanni Dominico Bornico sacrae theologiae doctori civi rippensi pro altari<br />

s. Andreae apostoli in ecclesia plebis Ripae ad praesentationem factam a Hieronimo<br />

Ricambono.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

47. Anno 1713, 10 octobris in oppido Thenni. - Testamentum reverendi domini Nicolai<br />

Collini dicti Zaneti filii quondam ser Ioannis de Pinzolo plebis Rendenae in quo instituit<br />

capellaniam laicalem sub titulo privati oratorii domino Hieronymo dicti in contrata Baldini<br />

Pinzolli absque dependentia officii spiritualis pro nepotibus suis aliisque successoribus.<br />

Cartaceo, carte 6. Notaio: Philippus Aloysius Prati.<br />

48. Anno 1732, 15 iulii. - Licentia erigendi capellam privatam domesticam in Stenico et ibi<br />

celebrandi Missam fundatam per reverendum dominum Carolum Luterini qui facultates suas<br />

reliquit patribus Carmelitis calceatis ea conditione ut talis capella ibidem erigatur.<br />

Cartaceo, carte 3. Parte in italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

795


Capsa 49<br />

49. Anno 1516. - Bullae et aliae cartae concernentes cessionem factam plebis Lomassi a<br />

Ioanne de Horiolis Brunorio nepoti suo de Lomasso cum consensu et possessione eidem data a<br />

Bernardo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 424x165-170. Notaio: Nicolaus q. Antonii notarii Zanonis de Vigo plebis Lomassi. -<br />

In et super cemeterium ecclesie s. Laurentii de Lomasso, ante fores ecclesie predicte. Testimoni: presbiter<br />

Gabriel fq. Ramaldi de Penatis districtus papiensis, presbiter Petrus fq. Iohannis dicti de la Piana diocesis<br />

parmensis tunc capelanus, ser Iacobus fq. Dominici Fabri de Fabris, Iohannes notarius f. Bernardi de<br />

Ferariis, hii duo de Poia, Odoricus fq. Ser Raphaelis notairi de Calvetis de Flaveo, Paulus fq. Iordani<br />

Grapasse de Cugreo plebis Lomassii.<br />

50. Anno 1482. - Epistola Ioannis episcopi tridentini ad Ioannem Horioli plebanum<br />

Lomassi super iure conferendi archipresbiteratum Archi sibi competente contra praetensiones<br />

comitum Archi.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

51. Anno 1484, 6 aprilis Tridenti. - Epistola Ioannis episcopi tridentini comminatoria<br />

censurarum contra homines de Flaveo qui plebano de Lomasso decimam de novalibus solvere<br />

detrectabant.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Notaio: Iacobus de Favrio.<br />

52. Anno 1485, 30 octobris Tridenti in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus tridentinus<br />

errectos duos clericatos unum Plani de Lomasso et alium de Flaveo et Stimiaga pro servitio<br />

ecclesiae, qui ut plurimum redditus tantum possidebant et ecclesiae servitio non interveniebant,<br />

suppressit, et postulante plebano Ioanne Oriolo et sindicis dictae plebis redditus illorum<br />

clericatuum cum redditibus plebani incorporavit eo pacto ut ultra solitum capellanum, alium<br />

providere debeat et unum iuvenem clericum sive scholarem qui eis ad altare deserviat et hoc pro<br />

maiori utilitate ecclesiae etc. et anno 1487, 17 ianuarii capitulum tridentinum sede vacante<br />

eadem confirmavit.<br />

a) Pergamena mm 256x382. Sigillo perduto.<br />

b) Pergamena mm 329x443. Sigillo perduto. Notaio: Balzanus q. notarii Otolini de Balzanis de<br />

Tridento. - Testimoni: Udalricus de Liechtenstein, Conradus de Hinderbach, Albertus de Geffel,<br />

Andrea de Facinis canonici tridentini; presens etiam presbiter Iohannes Oriolis de Dasindo<br />

plebanus s. Laurentii de Lomaso; presens presbiter Marianus clericus dicti clericatus Plani<br />

Lomassi.<br />

53. Anno 1484, 7 aprilis Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus revocavit concessionem<br />

factam hominibus de Flaveo habendi sacerdotem pro officiandis suis capellis et ministrandis<br />

sacramentis eo quod recusent solvere decimas novallium paroco Lomassi dando eas praesbitero<br />

curato contra conventionem de eo propriis expensis manutenendo absque praeiuditio parochi.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Iacobus notarius. Da unirsi al N° 51.<br />

54. Anno 1444, 4 ianuarii Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus domino Ulrico<br />

archipresbitero ecclesiae s. Mariae de Banalo ad praesens cancellario domini episcopi<br />

locumtenentis, domino Melchiore de Fazinis de Padua vicario in temporalibus civitatis Tridenti<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

796


Capsa 49<br />

et domino Antonio de Fatis de Trilaco. - Frater Petrus de Prussia monachus volens reverti ad<br />

suum monasterium renunciavit clericatum capellae s. Zenonis de Flaveo quem diu retinuit in<br />

manibus reverendissimi domini Ioannis electi et confirmati episcopi feltrensis et bellunensis et<br />

civitatis et diocesis tridentinae in spiritualibus et temporalibus generalis locumtenentis domini<br />

Alexandri tituli s. Laurentii in damaso cardinalis patriarchae aquileiensis, ecclesiae tridentinae<br />

administratoris perpetui et ducis Mazoviae qui dominus episcopus locumtenens incorporavit<br />

dictum clericatum cum parochiali ecclesiae s. Laurentii Lomassi et de eo investivit Paulum de<br />

Fatis de Trilaco archipresbiterum dictae ecclesiae Lomassi eo pacto ut imposterum ipse et<br />

successores sui tenere debeant unum capellanum sacerdotem gratum et acceptum populo dictae<br />

plebis qui sit obligatus officiare et celebrare in plebe et dicta capella s. Zenonis et aliis capellis<br />

dictae plebis.<br />

Pergamena mm 456x327. Sigillo perduto. Notaio: Laurentius fq. Magistri Pedreti medici de Madice<br />

habitator Tridenti. Testimoni: Ulricus archipresbiter s. Marie de Banalo canzelarius domini<br />

locumtenentis, legum doctor Melchior de Façinis de Padua vicarius in temporalibus civitatis tridentine,<br />

legum doctor Antonius de Fatis de Terlaco, Colmus Moreli de Comaio.<br />

55. Anno 1623, die 21 iulii. - Praesentatio domini presbiteri Antonii Benini ad beneficium<br />

s. Antonii plebis Theni facta per sindicos dicti loci.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano. Era vacante per la rinunzia di don Giacomo Zanoli.<br />

56. Anno 1620 indictione 3, die 22 iunii in oppido Rippae. - Domini Daniel Grandus et<br />

Franciscus Benamatus cives Rippae uti successores iuris patronatus benefitii altaris s. Ioannis in<br />

ecclesia parochiali Rippae alias fundati et dotati per quondam nobilem dominum Pompeum<br />

Moscardinum, vacantis per renuntiationem reverendi domini Donati Gierardi archipresbiteri<br />

Ripae, praesentant perillustri et reverendissimo domino Petro Bello episcopo Hierapolitano et in<br />

pontificalibus suffraganeo tridentino, reverendum dominum Nicolaum Zuchellum de Thenno<br />

pro confirmatione et investitura.<br />

Pergamena mm 535x172-187. Notaio: Iacobus Bonavidius fq. Ioan. Baptiste de Prevorio plebis<br />

Thioni, Rippe cancellarius.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

57. Anno 1595. - Batholomeus Zuchellus et Franciscus Benini nomine hominum de<br />

Cologna plebis Theni ad altare s. Antonii in Cologna praesentant dominum Parisium de Parisiis<br />

de Stenico presbiterum.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Era vacante per la rinuncia di Gio. Tomaso Malossino.<br />

58. Anno 1597, die 23 novembris Archi. - Massarii confraternitatis ss. Rosarii in ecclesia s.<br />

Mariae de Archo praesentant in capellanum et rectorem altaris ss. Rosarii in eadem ecclesia<br />

dominum presbiterum Ioannem Augustinum filium quondam domini Cesaris Bernerii.<br />

Cartaceo, carte 6. Notaio: Iacobus fq. Morandi notarii de Morandis.<br />

59. Anno 1588, die 14 decembris Ripae. - Hieronimus Ricambonus civis oppidi Ripae ad<br />

altare s. Andreae apostoli in ecclesia plebis Ripae iuxta dotationem et institutionem nuper<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

797


Capsa 49<br />

factam per eius fratrem quondam Ioannem Andream Ricambonum, presbiterum Ioannem<br />

Dominicum Bornicum civem Ripae praesentat sacre theologiae doctorem.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

60. Anno 1595. - Ioannes Gomberti sindicus et procurator ecclesiae de Turbulis simul cum<br />

hominibus illius communitatis ad capellaniam ecclesiae s. Andreae ibidem, iuxta iuspatronatum<br />

a praedecessore domino episcopo concessum, presbiterum Gasparum Bertelli praesentant.<br />

Expedita est investitura die 19 decembris 1595, signante domino Bertramo Pezzano vicario in<br />

spiritualibus generali.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

61. Anno 1497, 24 septembris in Condino et Setauro. - Matthaeus de Chizzolis civis<br />

Brixiensis archipresbiter Condini de mandato Udalrici episcopi tridentini fecit inventarium<br />

omnium bonorum spectantium ad ecclesiam parochialem de Condino et ibi designantur etc.<br />

Pergamena mm 715x325-337. Notaio: Antonius fq. Dominici olim Aloisii de Coroziis de villa<br />

Condini. - Una cum ser Tomeo a Preda et Petro q. Laurentii Lodrani (sic) de Condino ac Antonio q.<br />

Bertolini dicti campanarii de Setauro, electos iuratos per homines Condini et Setauri; beni: pezze di terra<br />

in Torbolis, in Marzolis, in Fossatis, Novaze, in Iscla, prope aqueductus polci, in Fassis, ad Opulum, in<br />

Chavedagnis, in Cergazo, prope vias banalis, et Camplano, in monte Dalgnoni, ala Pissola, in Platalan,<br />

prope fontanam bonam, in Purola, ultra plebem, in collis, in Frontignano, ala cha, in Cergaza, val de<br />

Frontignano, in Valdreder.<br />

62. Anno 1630, 21 septembris Rippae. - Ludovicus Salvadori et Hieronymus Trimilonus<br />

sindici Rippae ad beneficium vacans per mortem Bartholomaei Gerardi pestilentia extincti<br />

nomine communitatis praesentarunt domino episcopo tridentino ad beneficium beatae Mariae de<br />

Pernono et s. Iacobi in parochiali ecclesia Rippae praesbiterum Vincentium Malcottum civem<br />

Rippae qui contagionis tempore tanquam curatus pro animarum salute vitam propriam exposuit.<br />

Cartaceo, carte 6. Parte in italiano. Notaio: Bartholomeus fq. Vicentii a Lam cancellarius Ripe.<br />

63. Anno 1544, 22 iunii Tridenti. - Christophorus episcopus tridentinus ecclesiam<br />

parrochialem s. Vigilii in Nacho per resignationem ab Oliverio comite Archi factam contulit<br />

Orlando comiti Archi clerico eius fratri et de eadem illum investivit.<br />

Pergamena mm 315x365. Sigillo pendente.<br />

64. Anno 1603, 23 februarii Tridenti. - Carolus episcopus tridentinus delegavit Ioannem<br />

Antonium Zaninum plebanum Murii ad faciendam perquisitionem eleemosinarum et Missarum<br />

quae passim offerentur et celebrantur ad honorem beatae Mariae nuncupatae del capitello al<br />

Spiazzo maggiore de Riva et aliarum rerum concernentium administrationem dicti loci et etiam<br />

ecclesiae parochialis Rippae.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

798


Capsa 49<br />

65. Anno 1529, 4 idus iulii Tridenti. - Vincentius archiepiscopus rossanensis et per<br />

Germaniam legatus a latere ad supplicationem hominum communitatis de Bulbeno plebis<br />

Thioni ecclesiam s. Zenonis ab ipsis errectam cum altari Annunciationis beatae virginis<br />

miraculis clarae exemit ita ut in eo Missae celebrari possint et alia divina officia sacerdotes tam<br />

saeculares quam regulares peragere valeant absque eo quod ab aliquo molestari possint.<br />

Pergamena mm 364x465. Sigillo perduto.<br />

66. Anno 1593, 29 ianuarii Tridenti. - Hieronymus et Omnebonus fratres de Ferrariis de<br />

Rippa praesentarunt episcopo tridentino pro beneficio s. Marci in ecclesia parrochiali de Rippa<br />

praesbiterum Alexandrum a Valle de Rippa.<br />

Cartaceo, carte 3. Notaio: Georgius Sachus Rippe. Parte in italiano.<br />

67. Anno 1630, 18 februarii Rippae. - Pacificus Ricamboni ad beneficium s. Andreae in<br />

ecclesiae parrochiali Rippae praesentavit domino episcopo tridentino Andraeam Riccamboni<br />

clericum diaconum.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Sisto figlio di Pacifico Riccamboni di Riva.<br />

68. Andraeas Thomaei archipresbiter Archi et haeredes Andreae Steffinini praesentarunt<br />

domino episcopo tridentino pro beneficio altaris ss. Rosarii Archi praesbiterum Nicolaum<br />

Franceschini.<br />

Cartaceo, carte 2. Sec. XVII. In italiano.<br />

69. Scriptura Antonii de Leudro vicarii generalis Tridenti super controversia praesbiteri<br />

Antonii de Bonoriis de Thenno et hominum Coloniae et Gavatii praetendentium ius capellae s.<br />

Antonii in ecclesia s. Zenonis de Colonia.<br />

Cartaceo, carte 2. Prima metà del sec. XVI. - L’altare di s. Antonio seu capella noviter erecta in<br />

ecclesia s. Zenonis: cfr. N° 49/33.<br />

70. Anno 1732. Resignatio plebis s. Marie Thioni facta a Gasparo Cova in favorem Antonii<br />

Sizzo cum annua pensione et bullae hac super re.<br />

Pergamena quattro:<br />

1) mm 346x485. Bollo pendente: 10 luglio 1732.<br />

2) mm 340x453. Bollo pendente: 10 luglio 1732.<br />

3) mm 217x260. Bollo pendente: idus iulii 1732.<br />

4) mm 244x315. Bollo pendente: idus iulii 1732.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

71. Anno 1551, ultimo novembris. Epistola consilii veneti ad provisorem Salodii in qua<br />

eidem mandat ut ponat in possessionem ecclesie parochialis Tignali Bartholomeum q. Thadei de<br />

Arro communitatis Tignali investitum a Christophoro episcopo Tridenti per privationem<br />

presbiteri Gabrielis de Cezallis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

799


Capsa 49<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

72. Anno 1672, 10 novembris Thioni. - Legatum domini Francisci Truefer loci Sborz<br />

cubicularii domini Sigismundi Alphonsi episcopi tridentini 50 florenorum ecclesiae s. Mariae de<br />

Thiono fundatum in quadam petia terrae in Bundo approbante domino Ioanne Chemoto<br />

archipresbitero ecclesiae Thioni.<br />

Cartaceo, carte 9. Notaio: Ioannes Iacobus fq. Hieronymi de Festis de Bulbeno.<br />

73. Anno 1606. - Rationes beneficii ecclesiae Bolbeni plebis Thioni fundati a domino<br />

Ioanne de Festi parrocho Thioni et a Margarita Vedovelli.<br />

Cartaceo, carte 26. Notaio: Ioannes Antonius Festus. Testamento del quondam don Giovanni<br />

Marchetti Festi già pievano di Tione fatto a Cavrasto, scritto da Giovanni Francesco fq. Melchioris de<br />

Branchettis de Cavrasto.<br />

Testamento di Margherita de Zaninonis de Bulbeno nepos ex parte sororis, plebani et usufructuaria<br />

bonorum ipsius. Segue l’inventario dei beni tra i quali anche i libri.<br />

74. Anno 1533, die 15 ianuarii Bononiae. - Dominus Paulus Somentius clericus<br />

cremonensis diocesis prior prioratus s. Thomae inter Archum et Ripam in manibus domini<br />

Antonii cancellarii domini cardinalis et episcopi tridentini resignavit dictum prioratum ad<br />

favorem domini Antonii eiusdem domini Pauli nepotis ex fratre et non aliter.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Alexander nob. Viri Francisci de Mathesellanis Bononie.<br />

75. Anno 1626, die 14 decembris Romae. - Cum homines terrae Cimeghi sub die 22<br />

octobris 1621 ab officio spirituali tridentino fuissent condemnati ad concurrendum in expensis<br />

fabricae parochialis ecclesiae Condini pro focis 20 et quartis tribus etc. et appellassent ad<br />

aquilejensem patriarcham, fuit confirmata praedicta sententia.<br />

Pergamena mm 390x270. Sigillo perduto.<br />

76. Anno 1534. - Blancus et fratres de Samsonis de Lundo plebis Lomassi reccurrunt ad<br />

dominum episcopum tridentinum pro facultate accipiendi in emphiteusim a domino comite<br />

Francisco de Arco rectore parrochialis ecclesiae s. Laurentii unam petiam terrae vineatae in<br />

pertinentiis Arci pro annuo fictu eidem domino rectori 15 catiarum olei. Albertus canonicus<br />

tridentinus et vicarius generalis concessit dictam facultatem.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

800


Capsa 50<br />

CAPSA 50<br />

Decanatus Vallis Lagarinae (numeri 94)<br />

1. Anno 1214 indictione 2, die 15 exeunte octobris in Tridento in choro s. Vigilii,<br />

presentibus domino Enrico decano etc. - Dominus Fridericus episcopus tridentinus cum consilio<br />

et adiutorio sacerdotis Ioannis de Murio fundavit hospitale cum ecclesia ad sustentamentum<br />

peregrinorum et pauperum inter Alam et Marcum super stratam in honorem Dei, beatae Mariae<br />

virginis et speciatim beatae Margarete martiris. Iura decimarum novallium eidem concedendo et<br />

illud eximendo ab omni iugo servitutis et nominatim a plebe de Murio. Ius patronatus et<br />

advocatiae sibi idem episcopus reservavit et eandem ecclesiam cum hospitali tradidit<br />

gubernandam predicto Ioanni praecipiendo ut nullum ibi in fratrem recipiat nisi de consensu<br />

episcopi tridentini atque massarius dicti hospitalis quolibet anno det libram unam incensi dicto<br />

domino episcopo in die s. Vigilii.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia della seconda metà del sec. XV. Cfr. Kink Rudulf, Codex Wangianus N°<br />

125 (pag. 284-287). - Notaio: Iohannes sacri palatii.<br />

2. Anno 1311 indictione 9, die dominico 23 madii in monasterio s. Margarite de Alla. -<br />

Frater Bellebonus tanquam sindicus et procurator dicti monasterii investivit nomine locationis<br />

ser Dexideratum quondam domini Vivanti de Rivalta de quibusdam peciis terrae in pertinencia<br />

Brentini cum pacto solvendi annuatim dicto monasterio libras 7 denariorum veronensium et pro<br />

qualibet investitura singulis novemdecim annis renovanda unum bonum et idoneum caponum.<br />

Pergamena mm 356x220-230. Notaio: Salvetus q. Iohannis de Brentino, auctoritate comitis Deodati.<br />

Testimoni: Bertholomeus q. ser Nasinbeni de Seravalle, Belavazetus q. ser Filipi de Alla, Gulielmus q. ser<br />

Bonaventure de Alla. - Procura rogata dal notaio Bernardo il 14 ottobre 1303. - Brentonum, Probochum et<br />

Pirum; molendinum a Brentino a Bochadaridi: coheret montis castrum Brentini, via comunis, ridus<br />

Brentini. Item una pecia tere casalive, domus murata, lignamata et cooperta scandulis in ora Bocadaridi;<br />

confina cum Chracheno de Prabecho; item una petia terre cum vineis sclavis; item una petia terre cum<br />

vineis maioribus; item pratum in pertinentiis Piri in hora Foley, confinat ab una flumen Atacis, heredes<br />

Bonincontri de Piro.<br />

3. Anno 1333 indictione prima, die dominico 12 intrante septembri in villa Rivalte. -<br />

Dominus Gullielmus presbiter monasterii s. Margaritae atque illius sindicus et procurator<br />

renovavit investituram modo descriptam sub iisdem condicionibus.<br />

Pergamena mm 362x192. Notaio: Morbiolus de Brentino. - In domo habitationis heredum Corati.<br />

Testimoni: ser Bonfantus, Bonafides, Bonaventura, Albertus de Brentino, Bonasera q. Turaze.<br />

4. Anno 1354 indictione 7, die dominico 23 novembris in loco monasterii s. Margaritae. -<br />

Reverendus frater dominus Ioannes procurator et rector dicti monasterii renovavit eandem<br />

investituram Vivancio et Bonaventure fratribus et filiis quondam ser Dexiderati de Rivalta.<br />

Pergamena mm 564x230. Notaio: Iacobus q. Benevenuti de Brentino. Testimoni: Iacobus q. ser<br />

Desiderati de Rialta diocesis Verone, Dominicus q. Gerardi, Salvator de Alla, Finetus de Cornedo de<br />

montanea Brentonici, Desideratus q. Benaxuti de Olmedo diocesis veronensis.<br />

5. Anno 1417 indictione 10, die iovis 10 intrante iunio in villa Glayoli plebis Banali. -<br />

Dominus presbiter Cunradus de Scorndorf de Alemania habitator Fayedi veronensis districtus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

801


Capsa 50<br />

constituit dominum Nicolaum de Alemania priorem s. Margaritae de Alla, ad agendum,<br />

petendum etc. quicquid eidem debetur cum plena licentia et mandato ad praedicta omnia.<br />

Pergamena mm 243x149. Notaio: Aldrigetus civis trid. fq. Thomasii de Vigo Lomasii. In domo<br />

habitationis Marchoardi de Bamberga de Alemania vicarii in spiritualibus tridentine dyocesis. Testimoni:<br />

ser Iacobus notarius capitanius castri Mani, presbiter Iohannes de Alemania capelano in Banallo,<br />

Iohannes de Alemania familiaris et gener dicti domini Marchuardi. - Nicolaus de Alemania prior s.<br />

Margarete de Alla, nunc habitator Banalli.<br />

6. Anno 1429, die ultima septembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Alexander<br />

episcopus tridentinus consentit quod Conradus rector ecclesie parochialis s. Marie de Czivizani<br />

possit beneficium commutare cum Iacobo de Friburgo priore s. Margarete atque capellano s.<br />

Marie de Alla etc.<br />

Pergamena mm 262x350. Sigillo perduto. - Nicolaus q. Iacobi de Friburgo.<br />

7. Anno 1438 indictione 1, die veneris 17 octobris in villa s. Margarete de Alla ante fores<br />

ecclesie presbiter Armanus de Mixnia capellanus in Pilcanto posuit in possessionem beneficii<br />

seu prioratus s. Margarethe Marinum filium Petri Sartoris civis Tridenti, qui Petrus filii sui<br />

nomine fuit investitus tanquam procurator a domino Alexandro episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 201x340. Sigillo pendente. Questa è del 27 ottobre 1438: delega per Marino f.<br />

magistri Petri sartoris de Mediolano al beneficio vacante per la morte del prete Corrado.<br />

Pergamena mm 386x144. Notaio: Graciadeus f. ser Antonii de Castello de Trilaco. Testimoni:<br />

presbiter Cristoforus q. Petri de Faedo habitator dicte ville s. Margarete, Bartolomeus q. Turate de<br />

Seravalle, Thoma f. Iohannis de Valarsa habitator Seravalli, Cristano q. Andree habitator Seravalli. -<br />

Magister Petrus sartor q. ser Ambrosii tanquam procurator Marini filii sui.<br />

8. Anno 1438, die 29 decembris, Ripe in castro novo. - Dominus Alexander episcopus<br />

tridentinus universis vicariis, rectoribus, iudicibus etc. mandat quatenus sub pena<br />

excommunicationis cogant quoscumque debitores et affictuales ecclesiae s. Margaritae ad<br />

reddendum, solvendum etc. Marino filio magistri Petri proventus debitos.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

9. Anno 1450 indictione 13, die lune 10 septembris. - Querela delata ad dominum<br />

Iohannem de Sulzpach canonicum et vicarium generalem domini Georgii episcopi tridentini a<br />

Petro Sartore cive tridentino nomine Marini studiosi filii sui electi prioris ecclesie s. Margaritae<br />

cotra Marinum vicarium plebis Leudri qui contra omne ius precedenti prioratum contendere<br />

eumque sua possessione spoliare ausus fuerat, petendo iustitiam.<br />

Adest aliud exemplar.<br />

Hoc sub numero adest processus formatus contra Marinum vicarium plebis Leudri qui<br />

possessionem prioratus se adiisse asseruit nomine Francisci Griti de Venetiis plebani s.<br />

Pantaleonis, ostendendo litteras quibus idem Franciscus omne suum ius ad dictum beneficium<br />

ipsi Marino dabat qui quidem Franciscus super hoc requisitus, respondit se nullum ius habere<br />

cum id per liberam resignationem transtulerit in eumdem Marinum, qui subinde citatus<br />

comparere neglexit.<br />

Hinc Ioannes de Sulzpach vicarius generalis sententiam tulit in favorem Marini filii Petri<br />

condemnato Marino de Leudro etiam in expensis.<br />

Huius sententiae duplex est exemplar.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

802


Capsa 50<br />

Ad instantiam Petri Busi civis Tridenti tanquam procuratoris Marini clerici dictus vicarius<br />

generalis citavit Simonem de Venetiis habitatorem in prioratu s. Malgarete et eum declaravit<br />

esse privatum dicto prioratu et admitti debere dictum Marinum clericum. 9 novembris 1453.<br />

Tandem dominus Georgius episcopus tridentinus Francisco Foscari Venetiarum duci scribit<br />

ne impediant iurisdictionem suam quam semper episcopi tridentini habuerunt super dicto<br />

prioratu. Tridenti 1451, die ultima aprilis.<br />

Pergamena mm 397x227. Sigillo aderente. Notaio: Iesamantus q. magistri Antonii de Pegolotis de<br />

Archo civis et habitator Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 10. Atti del processo. Grafia come al N° 50/1.<br />

10. Anno 1215 indictione 3, die mercurii 2 intrante septembri in civitate Verone. -<br />

Dominus Tebaldus de domino Turiscendo de Verona refutavit in manu domini Friderici<br />

episcopi tridentini omne ius quod habet vel habere potest in ecclesia et hospitali s. Leonardi de<br />

Sarno de episcopatu tridentino in pertinentiis de Alla; hinc dictus dominus episcopus investivit<br />

dominum Lanfrancum recipientem nomine cruciferorum de dicta ecclesia et hospitali etc. cum<br />

pacto quod annuatim solvatur una libra cere super altare ecclesie s. Vigilii in eius festo; et<br />

dominus episcopus retinuit in se avocatiam dicti loci cum promissione quod de illa neminem<br />

infeodabit. Porro Lanfrancus et illi qui pro ordine cruciferorum ibi erunt, omnes redditus in<br />

pauperes et indigentes indigenas distribuere debebunt et Missam qualibert secunda feria cantare.<br />

Pergamena mm 270x220. Notaio: Conradinus domini Henrici imp. Testimoni: Gerardus trident.<br />

ecclesie archidiaconus, Federicus prepositus et canonicus trid., Bertoldus de Wanga, Albertinus de Cagno<br />

f. Grimoaldi, Iacobus Blanzemane iudex, Aldrigetus de Valezo, Desideratus de Castello veronenesi,<br />

Wacetus de Cresenciis, Bonifacius de Ultramarino, Dedaynus et Bonacolsus de Zeno Pissis, Zacaranus<br />

Merzarius de Verona et frater Ventura.<br />

Il Kink ha Aldrigetus de Cavedeno; il Bonelli Aldrigetus de Valezo.<br />

Pergamena mm 348x157-160. Notaio: Zacheus. Copia. Manca della parte finale.<br />

11. Anno 1203 indictione 6, die sabati 9 intrante augusto Verone in episcopali palatio. -<br />

Dominus Adhelardus cardinalis et episcopus veronensis tulit sententiam in favorem plebani de<br />

Avio contra presbiterum ecclesie s. Vigilii de Avio et decisum quod imposterum illi de<br />

Sabloneria et a Vado ex utraque parte Aticis et de Masis et de Burgheto debeant esse<br />

perpetualiter subiecti ad dictam plebem de Avio tam in sepulturis quam aliis factis.<br />

Est corrosum.<br />

Pergamena mm 185x407. Copia. Notai: Iacobus f. Bartholomei de Almericis de Ripa habitator<br />

Verone in contrata s. Stefani; Zuinus de Burgo q. Guillelmi civis Cremone; Bartolomeus q. Zenonis a<br />

Curte civis Verone. L'originale fu scritto dal notaio Petrus domini Federici imp. - Dominicus plebanus<br />

ecclesie s. Marie plebis Avii; presbiter Iohannes s. Vigilii de Avio (=Sabbionara). Molti di Avio<br />

portavano i loro morti a Sabbionara nel cimitero di S. Vigilio.<br />

12. Anno 1467. - Tres epistolae Hermolai episcopi veronensis datae Veronae 13 et 16<br />

ianuarii ac 14 februarii ad Ioannem episcopum tridentinum super praetensa iurisdictione<br />

spirituali in Borgheto.<br />

Epistola responsiva episcopi tridentini ad Hermolaum cui ostendit Borghetiam et alia loca<br />

adiacentia esse de spirituali iurisdictione episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carta 4. Sigilli aderenti. La risposta è di mano dell'Hinderbach.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

803


Capsa 50<br />

13. Anno 1464, die sabati 17 martii. - Dominus Georgius episcopus tribuit investituram<br />

ecclesiae curatae s. Laurentii in monte Wolgaridae sub limitibus parochialis ecclesiae Avolani<br />

presbitero Ioanni Gehorsan viennensi quae ecclesia vacaverat per liberam resignationem Georgii<br />

immediati rectoris in manibus episcopi factam.<br />

Pergamena mm 220x310. Sigillo perduto. Nella parola Wolgaride manca la O nell'originale.<br />

14. Anno 1525 indictione 13, die veneris 10 martii in platea ante valvas s. Marci, Roveredi.<br />

- Per mortem Stephani Gonzati capellani altaris magni s. Marci elegerunt provisores in consilio<br />

dominum presbiterum Zachariam de Rosminis domino episcopo tridentino praesentandum.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Ioannes Iacobus Cobelli riperie Salodii (Maderno) scriba comunis<br />

Roveredi. Testimoni: Iacobus ferrarius, Vincentius Proxer de Saltaria, Baptista de la Crestana,<br />

Bartolomeus Archesi.<br />

15. Anno 1536 indictione 9, die 9 martii. - Per mortem presbiteri Andreae de Incigneriis a<br />

spectabili consilio Roboreti electus et praesentatus fuit domino episcopo tridentino presbiter<br />

Albertus de Trentinis de Roboreto in capellanum capelle s. Catherinae burgi Roboreti.<br />

Pergamena mm 255-270x187-190. Notaio: Stefano Parolini. - Andrea de Incigneriis de Pomarolo.<br />

Sigillo aderente.<br />

16. Anno 1501, die 26 iunii. - A consilio Roboreti et hominibus burgi s. Thomae electus et<br />

praesentatus fuit domino Udalrico episcopo tridentino presbiter Tadaeus de Anginetis ad<br />

ecclesiam s. Barbarae extra Roboretum.<br />

Cartaceo, carta 1. - Vacans per mortem presbiteri Antonii a Fontana de Pomarolo.<br />

17. Anno 1483, die 11 septembris Hyseriae. - Dominus Georgius episcopus suffraganeus et<br />

commissarius domini Ioannis episcopi tridentini Antonello plebano Allae committit quatenus<br />

hominibus de Seravallo permittat sacerdotem capellanum eorum expensis qui ibi Missas dicat<br />

non tamen in magnis festivitatibus et ecclesiastica sacramenta in necessitatibus administret.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva. Antonius Confortus notarius de Murio, de mandato...<br />

18. Anno 1498 indictione 1, die 13 maii in villa Allae. - Venerabilis vir dominus presbiter<br />

Antonellus quondam ser Ioannis de Castrignano rector ecclesiae seu capellae s. Mariae de Alla<br />

plebis Murii et aliarum capellarum sibi subditarum resignavit dictam capellaniam in favorem<br />

Ioannis Donini eius nepotis cum consensu domini episcopi tridentini.<br />

Pergamena mm 345x315. Sigillo staccato. Notai: Doninus Heritius q. ser Antonii de Parma habitator<br />

Roveredi; Bartolomeus Rhomanus. - In camera inferiori domus ecclesie s. Marie in villa Allae.<br />

Testimoni: presbiter Iohannes q. Nicolai Michaelis de Avio, archipresbiter terre Avii, presbiter Iacobus q.<br />

Lucae de Albis de Parma beneficiatus ville Dulcedi, ser Iohannes Franciscus q. Augustini de Avio<br />

notarius, Franciscus f. ser Blasii Malfati de Alla, notarius; ser Manuel de Avio, ser Iacobus f. ser<br />

Ognabeni de Vado Casarii.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

804


Capsa 50<br />

19. Anno 1518 indictione 6, die veneris 1 ianuarii Roveredi. - Homines communitatis et<br />

consilii Sachi elegerunt et praesentaverunt domino Bernardo episcopo tridentino presbiterum<br />

Mathiam de Frinis de Calvisano ut eundem, annuente etiam archipresbitero Lizanae domino<br />

Herasmo Stomberger, cui presentandi ius competit, ad beneficium s. Ioannis Baptistae Sachi<br />

investire dignetur.<br />

Pergamena mm 400x175. Notaio: Dominicus a Porta q. Bartolomei civis Roveredi. In domo mei<br />

notarii. Testimoni: magister Franciscus aurifex fq. Dominici de Volargne, Franciscus f. mei notarii,<br />

Matteus f. ser Carbonarii de villa Marci.<br />

20. Anno 1497, die 16 ianuarii Paduae. - Leonardus Contarenus archipresbiter Lizanae et<br />

Murii praesentat domino Udalrico episcopo tridentino presbiterum Franciscum Vincentinum ad<br />

beneficium capellae s. Ioannis Baptistae in Sacco rogatque ut amoto Ioanne antiquo illegitime<br />

praetendente hunc investire dignetur.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

21. Anno 1303: sequens documentum fuit ex autentico relevatum. - Anno 1197 indictione<br />

14, die iovis 1 intrante maio, in Stroparolo, in presentia domini Conradi capellani, Porcardi<br />

canonici, Godefridi archipresbiteri de Brentonico, domini Pelegrini de Beseno, Briani de<br />

Castrobarco, Odelrici de Arcu etc. dominus Conradus episcopus tridentinus consecravit<br />

ecclesiam s. Ylarii de Stroparollo concessa indulgentia iis qui intererant cum firma trewa in<br />

rebus et personis, excomminicationi supponens eos qui venientes et redeuntes offenderent; et<br />

hoc singulis annis esse voluit. Tribus diebus ante annuale forum concessit et omnes accedentes<br />

securos fecit in tota sua iurisdictione praeter bannitos, latrones, falsarios, et maleficiatos; a<br />

gastaldione de Pradalla ius fieri decrevit, vel ab Alio ab episcopo destinato. Ecclesiam illam<br />

cum hospitali ab omni iurisdictione liberam esse voluit et soli episcopo tridentino subiectam,<br />

eamque gaudere fecit iuribus communibus conterminarum communitatum de Lagaro, de<br />

Avolano et de Lizana.<br />

Pergamena mm 602x155. Copia di una copia. Notai: Bertramus domini Henrici imperatoris; Ercius<br />

domini Federici; Ribaldus sacri palatii; Bonamicus sacri palatii; Franciscus q. Henrici notarii de Viarago<br />

sacri palatii. I testimoni del 1303: Antonius et Odoricus domini Adelpreti iudices, Conradus notarius;<br />

Simon de Gardulis. - Tyso de Bonisolo, Pessatus, Pasius eius filii, Albertinus et Zucolinus de Paudo<br />

fratres, Adelpretus de Morio, Adelpero, Albertinus Iacobini fratres de Castrobarco, Peramusius, Weço et<br />

Adelporinus fratres.<br />

... eidem sacerdoti qui ea die celebraverit divina, licitum sit, eiusdem domini episcopi auctoritate,<br />

calceos dare.<br />

22. Anno 1480, die 12 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Iohannes episcopus<br />

tridentinus propter absentiam legitimam Andreae de Facinis canonici tridentini et rectoris<br />

parochialis ecclesiae ss. Felicis et Fortunati de Garduno substituit pro interim Michaelem de<br />

Placentia ad eiusdem ecclesiae custodiam.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

23. Anno 1530, die 2 decembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus per resignationem factam a Thoma Marschaner canonico tridentino et<br />

paroco ecclesiae ss. Felicis et Fortunati Gardumi in favorem Nicolai Baroni clerici, huic<br />

investituram tradit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

805


Capsa 50<br />

Pergamena mm 331x401. Sigillo pendente.<br />

24. Anno 1445, nonis martii Florentiae. - Eugenius papa IV committit Angelo Nigro de<br />

Venetiis archipresbitero Rivae quatenus ponat in possessionem ecclesiae s. Stephani de Murio<br />

presbiterum Nicolaum Confortum de Noventa vincentinae diocesis, vacantis per mortem<br />

archipresbiteri Nicolai de Polonia; quae dictus Niger est executus.<br />

Anno 1446, 28 ianuarii, indictione10, Venetiis ex ducali palatio. - Franciscus Foscari<br />

Venetiarum dux scribit Ioanni Superantio Rovereti potestati ad instantiam communitatum Murii,<br />

Thierni, Besagni, Sani, Castigioni et Chizolae ut nullatenus patiatur presbiterum Iacobum de<br />

Valdagno exturbare electum archipresbiterum Nicolaum Confortum a sua possessione.<br />

Cartaceo, carte 6. Copie. Notaio: Bartholomeus fq. Ioannis Iacobi de Viano civis Vincentiae.<br />

25. Anno 1203 indictione 6, die veneris 11 intrante aprili Veronae. - Coram domino<br />

Wilielmo abbate monasterii s. Petri de Villanova et archipresbiteri Ioannis de Villafranca<br />

delegatis domini papae Nigrellus procurator domini Conradi episcopi tridentini proposuit: in<br />

iure et placito quod faciebat fratribus ecclesiae de Nacu quod dominus episcopus tridentinus<br />

habet plenam potestatem per totum suum episcopatum ponendi archipresbiteros et ordinandi<br />

negocia ecclesiarum eiusdem episcopatus ad suam voluntatem, quod affirmarunt testes et fratres<br />

dictae ecclesiae de Nacu. Concludunt delegati predicti quod ea de re debeant habere consilium<br />

prudentum et quod illud habebitur ratum et firmum.<br />

Pergamena mm 260x110. Notaio: Riprandinus sacri palatii. Testimoni: magister Anselmus,<br />

Iacobinus, Petrus, Dionisius clerici dicte ecclesie; Henverardus notarius.<br />

26. Anno 1467 indictione 15, die iovis 3 septembris. - Dominus Petrus q. Tomasii de<br />

Meioratis de Venetiis archipresbiter Naci cum esset etiam capellanum Ripae, neque utrique<br />

muneri satisfacere posset, renunciavit plebem Naci in manibus Pauli papae II per cardinalem<br />

Orsinum, dominum Dominicum Calvelum et dominum Antonium Cavaciam de Verona<br />

canonicos brixienses et in curia romana residentes, iuxta stylum.<br />

Pergamena mm 487x200. Notaio: Antonius f. ser Iohannis q. de la Beta de Tierno vallis Lagarine.<br />

Testimoni: Federicus Iustinianus q. Nicolai de Venetiis castellanus in castro Penede, Cristoforus<br />

Cavazarus de Gotolengo brixiensis districtus habitator in castro Penede, Cristoforus q. Marchi de Fantinis<br />

de Venetia stipendiarius in castro Ripe.<br />

27. Anno 1467 indictione 15, die 25 octobris. - Praedictus dominus Petrus archipresbiter<br />

Naci resignat eam plebem etiam in manibus domini Ioannis episcopi tridentini in favorem<br />

presbiteri Ioannis quondam Francisci de Tervisio ad quem finem suos constituit procuratores<br />

dominum Antonium de Terlaco legum doctorem, Antonellum de Naco et Isepum filium Petri<br />

Marcheti de Naco.<br />

Pergamena mm 464x224. Notaio: Iacobus fq. Iohannis Cagarase de Burgo Naci. Testimoni: ser<br />

Donatus q. Antonii Gazoleti vicario Naci et Turbularum, Nicolaus q. Antonii Benazoli massario comunis<br />

Naci et Turbularum, ser Bartholomeus dictus Taucolus, Filippus q. magistri Francisci de Turbulis, ser<br />

Iohannes Comater, Blasius q. Turini, Marchetus q. Iacobi Pederzelini.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

806


Capsa 50<br />

28. Anno 1468, die 26 iunii. - Dictus archipresbiter Petrus revocat et annullat procuram<br />

datam dictis domino Antonio Terlaco, Antonello et Isepo.<br />

Cartaceo, carte 2. - In burgo Naci in contrata fontis in via publica, iuxta domum ser Petri Benoli.<br />

Testimoni: Bartolomeus q. Iacobi Perosini, Antonius q. Iohannis Menegoni, Tura q. Dominici de Nacu,<br />

Iohannes q. Antonii dictus Gazoletus de Turbulis, Stefanus de Alla Alemanie modo habitator terrae<br />

Turbularum.<br />

29. Consultatio cuiusdam anonymi in favorem predicti Petri archipresbiteri de Nacu contra<br />

Ioannem de Tarvisio plebanum Tasini vallis Suganae diocesis tridentinae (?) cui plebem<br />

praedictam renunciaverat sed renunciationem revocare studet.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

30. Anno 1468, die 9 novembris. - Epistola domini Petri archipresbiteri de Nacu ad<br />

dominum Ioannem episcopum tridentinum in qua fatetur se quidem habuisse voluntatem<br />

resignandi plebem illam domino Ioanni de Tasino, sed plenam resolutionem non habuisse atque<br />

a notario ignorante rem aliter scriptam fuisse. Ut autem consilium reverendissimi episcopi<br />

sequatur deliberasse animarum curam in manibus Ioannis de Arezio capellani sui tradere,<br />

reservato tamen sibi titulo et redditu tali ut possit honeste vivere.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Datum Ripe.<br />

31. Anno 1468, die 7 novembris. -Ex praecepto domini Ioannis episcopi tridentini omnes<br />

homines communitatis Naci congregati recusaverunt Ioannem de Tasino et votum dederunt<br />

antiquo suo plebano Petro quem adhuc idoneum testantur et sui officii capacem.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Elencati tutti i nomi dei vicini votanti.<br />

32. Delineatio castri et territorii Dossi maioris in Brentonico, ratione confinium, ut videtur<br />

cum veronensi territorio facta.<br />

Manca. Esiste in AST Serie Carte e pianten. 1. Con note manoscritte del vescovo Giovanni<br />

Hinderbach. Cartaceo, carta 1.<br />

33. Anno 1338 indictione 6, die 22 ianuarii in Brentonico in villa Cortini. - Dominus<br />

Divatus archipresbiter plebis s. Petri de Brentonico consenciente domino Bartholomeo dictae<br />

plebis sindico, nomine locationis investivit Compradrinum perpetualiter de quibusdam peciis<br />

terrae iacentibus in regula Besagni, Murii, Tierni etc. ut ibi, ut annuatim solvat duo minalia<br />

frumenti, duo siliginis et duo milei ad mensuram Murii.<br />

Pergamena mm 178x153. Notaio: Aldrigetus imperiali auctoritate. Testimoni: Albertus q. Girardi de<br />

Prata (Prada), Guerzius q. Morandi habitator in dicta contrata, Girardus de Fadano, Nascinbenus q.<br />

Zafonelli de Cortino. - Toponimi: a Lasna, a Praugona, a Moline, a Fontana, a Carazera, a Camboni,<br />

super montem a Campeio, al coval orcho, a parpuder, (prato putrido?) ecc.<br />

34. Anno 1490, die 15 aprilis in castro Cornu. - Matthias de Castrobarco post<br />

resignationem Nicolai de Piscis rectoris Iseriae, praesentavit domino Udalrico episcopo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

807


Capsa 50<br />

tridentino presbiterum Faustinum brixiensem pro dicta animarum cura. Refutata fuit ea<br />

praesentatio quia nullum ius habet.<br />

Pergamena mm 164x258. Sigillo perduto. Annullata con tre tagli e alcune striscie inchiostrate<br />

tracciate obliquamente. Sul verso: refutata cum nullum habeat ius prenominatus presentandi. Episcopus<br />

Iohannes contulit auctoritate ordinaria prout patet in Registro.<br />

35. Anno 1449, die 3 aprilis Roveredi. - Andreas Calbo pro dominio veneto Roveredi<br />

potestas elegit in rectorem ecclesiae s. Antonii de Castrobarco presbiterum Andream de<br />

Alemania actualem rectorem ecclesiae s. Christophori Pomaroli.<br />

Pergamena mm 240x331. Sigillo pendente. Notaio: Antonius fq. Christophori de Cesana. Capela<br />

sancti Antonii sub castro Barco, sive de castro Barcho, minaccia rovina.<br />

36. Anno 1467, die 24 decembris Oeniponti. - Domina Elienora de Scotia ducissa Austriae<br />

conqueritur cum duce Venetiarum quod illius potestas Roveredi adversus plebanum villae<br />

Pomaroli sub ditione castri Numii positae processerit et eundem a sua pacifica possessione<br />

amoverit, aliumque intruserit; hinc hortatur serenitatem suam nomine mariti sui tridentinae<br />

ecclesiae advocati ut episcopi tridentini voluntati adquiescere iubeat praedictum potestatem et<br />

episcopale ius in predicta ecclesia nullatenus impediat.<br />

Anno 1467, die 20 decembris Inspruckg. - Leonardus de Velsekg miles et ducalis<br />

locumtenens, absente Sigismundo duce Austriae Tyrolensi comite, scribit venetorum duci de<br />

eadem re ac fere sub eodem tenore.<br />

Anno 1467, die 24 decembris Insprukg. - Elienora de Scotia etc. uxor Sigismundi ducis<br />

Austriae ac Tyrolis comitis respondet litteris Venetiarum ducis contra parochum Pomaroli<br />

indignati et iterum eum hortatur ut exhibitae ab episcopo tridentino satisfactioni acquiescat.<br />

Cartaceo, carte 2. Copie coeve.<br />

37. Anno 1473 indictione 6, die dominico 28 martii. In ecclesia s. Antonii de Pomarolo. -<br />

Dominus presbiter Franciscus Cotha quondam Andreae de Misna beneficiatus in villa Pomaroli<br />

de mandato domini Ioannis episcopi tridentini investivit presbiterum Bernardum de<br />

Gualtaronibus de ecclesia sive capella et loco s. Antonii de Pomarolo cum iuribus eidem<br />

spectantibus.<br />

Eodem anno, loco etc. Andreas Fusculus pro veneto dominio potestas Roveredi et<br />

capitaneus vallis Lagarinae in executionem ducalis mandati eundem presbiterum Bernardum in<br />

supradicti beneficii possessionem posuit cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 322x210. Notaio: Matheus f. ser Dyomedes de Placentia. Testimoni: Silvester de<br />

Vincentia ordinis s. Benedicti, ser Baptista de Basiano, ser Iohannes Costa de Venetiis filius Benedicti,<br />

Petrus Bellusius de Opitergio, Iohannes Blancus ambo sotii in Rocha Roveredi, Dominicatus de<br />

Pomarolo, Matheus de Campagna de Pomarolo, Guilelmus et Antonius dictus Collognese sotii in castro<br />

Barcho.<br />

38. Anno 1520 indictione 8, die 24 maii Ulmae. - Presbiter Berctholdus Locher<br />

constantiensis diocesis et rector beneficii seu capellae s. Laurentii martyris situatae in Galliano<br />

subtus castrum Biseni constituit suum procuratorem presbiterum Christianum Stettner ad<br />

resignandum dictum beneficium collationis sacrae caesareae maiestatis tanquam comitis Tyrolis<br />

in favorem presbiteri Ioannis Bommer augustensis diocesis cum reservatione pensionis decem<br />

florenorum rhenensium.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

808


Capsa 50<br />

Pergamena mm 324x235. Notaio: Petrus Niesser clericus constantiensis diocesis Ulme prebendatus<br />

ac residens.<br />

39. Anno 1520. - Maximilianus de Sevenberg dominus de Berghes et Iacobus de Bannissis<br />

decanus tridentinus commissarii provinciarum Austriae etc. presbiterum Ioannem Bommer a<br />

sacra caesarea maiestate praesentatum ad beneficium capellae s. Laurentii de Galliano pro<br />

investitura commendant domino episcopo tridentino sub reservatione pensionis decem<br />

florenorum.<br />

Pergamena mm 271x371. Sigillo perduto. - Vacans per liberam resignationem presbiteri Bertholdi<br />

Locher.<br />

40. Anno 1464, die 20 novembris in oppido Bolzani. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus per cessionem plebis beatae Mariae virginis de Avolano factam ab archipresbitero<br />

Erasmo de Salczburga cancellariae episcopalis scriptor in manibus episcopi cui pleno iure<br />

spectat provisio, eam confert presbitero Wolfgango de Mülbach brixinensis diocesis eum<br />

investiendo.<br />

Pergamena mm 251x307. Sigillo perduto.<br />

41. Anno 1469, die 10 septembris in castro Boni Consilii. - Dominus Ioannes episcopus<br />

tridentinus ad instantiam communitatis Terragnoli quae a parochiali ecclesia s. Floriani Lizanae<br />

nimium distat, eidem communitati concedit ut presbiterum habere possit qui eidem sacramenta<br />

administret, Missas celebret etc. Consentiente ergo Leonardo de Contarenis archipresbitero<br />

Lizanae investivit praedictus episcopus de ecclesia s. Petri Terragnoli presbiterum Ioannem<br />

Kratzer constantiensis diocesis, ab eodem archipresbitero praesentatum.<br />

Pergamena mm 217x337. Sigillo perduto.<br />

42. Anno 1499, die 15 aprilis. - Leonardus Contarenus archipresbiter Lizanae scribit<br />

domino Udalrico episcopo tridentino eique praesentat Lampertum Alemanum ut investiat de<br />

ecclesia s. Petri Terragnoli post renunciationem factam a presbitero Udalrico eiusdem capellae<br />

beneficiato.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

43. Anno 1499 indictione 2, die iovis 14 martii in Roveredo. - Dominus Odoricus Starlay<br />

rector ecclesiae s. Petri Terragnoli renunciavit illud beneficium in manibus presbiteri Francisci<br />

quondam ser Pauli de Zuchedo de Malo vicentinae diocesis vicario domini Leonardi Contareni<br />

archipresbiteri de Lizana.<br />

Pergamena mm 331x205. Sigillo perduto. Notaio: Donninus Heritius q. Antonii de Parma. -<br />

Stephanus q. Iohannis Gonzatae de Parma rector ecclesiae s. Marci; Iohannes de s. Felice notarius et<br />

grammaticae preceptor in Roveredo, Dominicus q. ser Bartholomei a Porta notarius, Nicolaus q. Pauli de<br />

Zuchedo de Malo diocesis Vicentinae. - Iohannes Veringer ad presens rector ecclesiae s. Agatae de<br />

Bessenello, Franciscus q. Pauli de Zuchedo de Malo ad presens vicarius r.mi Leonardi Contareni<br />

archipresbiteri s. Floriani (Lizzana); Starlay curiensis diocesis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

809


Capsa 50<br />

44. Anno 1510, die 15 ianuarii Brixinone. - Maximilianus romanorum imperator scribit<br />

domino Georgio episcopo tridentino principi et consiliario suo, quod cum ecclesia hospitalis s.<br />

Ylarii prope Roveretum cuius ius patronatus ratione dominii Rovereti nuper ex manibus<br />

venetorum vigore papalis sententiae interdicti, excommunicationis et aggravationis in ipsos<br />

venetos et eorum complices et adhaerentes emanatae ad ipsum devoluti, nec non ad ecclesiam s.<br />

Laurentii in Caliano, cuius ius ad ipsum pleno iure spectat et per mortem presbiteri Ramperti<br />

earumdem immediati possessoris vacantes, praesentat investiendum Berctholdum Locher<br />

secretarium suum.<br />

Anno 1511, die ultima martii in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus investituram tribuit Berctholdo Locher de ecclesia s. Petri Terragnoli cum animarum<br />

cura et iuribus etc.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva sottoscritta dal notaio Iacobus.<br />

45. Anno 1469, die 10 septembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Ioannes<br />

episcopus tridentinus concedit communitati Terragnoli unum presbiterum qui ab archipresbitero<br />

Lizanae praesentari debeat et ab episcopo tridentino confirmari. Pro victu ipsi dare<br />

spoponderunt homines illius communitatis quartesium omnium bladorum et vini, annuatim<br />

quatuor ducatos auri et pro quolibet foco unum plaustrum lignorum et unum caseum<br />

ponderantem duas libras, atque domum bonam et condecentem. Insuper in signum subiectionis<br />

et obedientiae dictus capellanus teneatur annuatim per se vel per alium singulis vigiliis Paschae<br />

venire et assistere cum aliis sacerdotibus ad sacrum fontem conficiendum. Feria tertia post<br />

Pascha debeat interesse vesperis et deinde expleta visitatione fontis ex ipso haurire et una cum<br />

chrismate oleo sacro et aliis sacramentis eodem anno consecratis ad dictam capellam secum<br />

deferre, tuncque illo die praedicti homines suo presbitero praesentabunt duos haedos. Tandem in<br />

festo s. Floriani dictus presbiter teneatur cum cruce et hominibus dictae communitatis in signum<br />

subiectionis venire ad dictam plebem et offerre eidem archipresbitero unum cereum sex<br />

librarum. Quae omnia promiserunt observare.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia inizio sec. XVI.<br />

46. Anno 1518, die 24 septembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus communitati Terragnoli confirmat ea quae circa suum beneficiatum<br />

ordinata fuerant a domino Ioanne episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

47. Anno 1502 indictione 5, die mercurii penultima martii. - Dominus Iacobus Trapp<br />

praesentat dominum Ioannem Vortl presbiterum domino Udalrico episcopo tridentino pro<br />

investitura parochiae s. Agathae de Bisenello qui episcopus investituram concessit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo danneggiato.<br />

48. Anno 1561, die 22 aprilis Viennae. - Ferdinandus romanorum imperator domino<br />

Christophoro Madrutio episcopo tridentino pro ecclesia parochiali Villae per mortem Francisci<br />

comitis Archi vacante commendat Antonium comitem Lodroni canonicum salzburgensem, sibi<br />

rem gratissimam facturo si eidem illam conferat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

810


Capsa 50<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo danneggiato.<br />

49. Anno 1693; die 7 augusti Oeniponti. - Leopoldus romanorum imperator praesentat<br />

episcopo tridentino Sanctum Sartoram pro beneficio s. Laurentii in Caliano, iure patronatus sibi<br />

debito ut eiusdem electionem confirmet.<br />

Pergamena mm 341x493. Sigillo perduto.<br />

50. Anno 1699, die 23 iunii Tridenti. - Ioannes Michael episcopus tridentinus liberavit<br />

collegium Societatis Iesu Tridenti a solutione 10 brentarum et 6 stariorum musti ex livello in<br />

manso Gozza d'Oro et eius loco exbursavit 1500 florenos.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. - Il maso detto in Gozza d'oro o sii Mesiano, comperato dai padri<br />

Gesuiti dal notaio Francesco Battisti detto Durone.<br />

51. Anno 1677, 15 ianuarii. - Sententia pecuniaria et canonica admonitio in Iacobum<br />

Antonium Bridam sacerdotem roboretanum inditiatum de suspecto consortio, tripudiis,<br />

colloquiis turpibus.<br />

Anno 1681, 17 maiii. - Alia sententia pecuniaria et secunda admonitio dicto Iacobo<br />

Antonio Brida sacerdote incarcerato propter eadem delicta et comertio cum Catharina Prossa de<br />

Roboreto.<br />

Anno 1682, 13 ianuarii. - Tertia sententia lata a Francisco Antonio Begnudello Basso<br />

vicario generali Tridenti contra eumdem presbiterum Iacobum Antonium Bridam roboretanum<br />

suspectum de consortio a testibus probato cum Catharina Bardulina roboretana uxorata, in qua<br />

suspensus fuit a divinis et in omnibus expensis condemnatus.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo. Notaio: Ioannes Iacobus Bischalea. - Commercium carnale cum Catharina<br />

Prossa; sepius in tabernis in ludendo cartifoliis; uvam Carmelitanis subtraxit.<br />

52. Anno 1636, 9 maii Lizzanae. - Carolus Emmanuel episcopus tridentinus visitavit<br />

ecclesiam s. Vigilii Valarsiae plebatus Lizzanae sicut et ipsam ecclesiam parochialem Lizzanae<br />

cum omnibus aliis eidem plebi subiectis ubi etiam facta sunt quaedam decreta et praecipue quod<br />

in quolibet festo de praecepto cathechesis fieri debeat.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. - Nella chiesa di s. Rocco di Foppiano ordinato che siano levate le<br />

figure de scoltura come difformi e che quella pittura che è in mezzo a una parete sia pure per la sua<br />

difformità scanzellata. - Levate le statue indecenti nella chiesa di s. Tommaso in Roveredo.<br />

53. Summarium processus formati ab officio spirituali Tridenti in causa communitatis<br />

Numii exigentis ab episcopo tridentino tabernaculum cum ss. Eucharistia et administrationem<br />

sacramentorum a proprio beneficiato ex una et archipresbiterum Villae tale beneficium<br />

impedientem ex altera parte.<br />

Cartaceo, carte 6. Scritta dopo il 1674. - Saxa grandia cecidisse et ad montem prope Clusolam in via<br />

publica et ab illis bovem sub iugo mactatum. - Si lamentano della strada gli abitanti di Nomi. Grande<br />

inondazione nel 1674.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

811


Capsa 50<br />

54. Anno 1684. - Litterae supplices Francisci de castro Barcho ad episcopum tridentinum<br />

pro errectione benefitii in iurisdictione Grestae de quo e Roma expectat rescriptum.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. - Loppio 1 sett.<br />

55. Anno 1684, 30 octobris Tridenti. - Delegatio Camilli Tommazzolli archipresbiteri<br />

Murii ei demandata a Francisco episcopo tridentino ad instantiam sacrae congregationis<br />

cardinalium pro informatione Missarum quae celebrantur, quae quotidie celebrantur in<br />

iurisdictione Grestae et animarum quae in eadem iurisdictione reperiuntur.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

56. Anno 1684, 3 novembris Murii. - Responsio Camilli Tomazzolli ad episcopum<br />

tridentinum quod in ecclesiis iurisdictionis Grestae quotidie octo Missae circiter celebrantur et<br />

animae sint circiter octingentae.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

57. Anno 1684, 29 augusti. - Simon Rigotti vicarius iurisdictionis Grestae suo iuramento<br />

testatur quod in tota iurisdictione Grestae numerantur tantum 150 familiae.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Sigillo aderente. Notaio: Giuseppe Porti.<br />

58. Anno 1684, 3 novembris. - Depositio archipresbiteri Vallis Petri Antonii de Bettis<br />

aliorumque sacerdotum parochiae Grestae coram archipresbitero Murii Camillo Tomazzolli de<br />

Missis quae quotidie in ecclesiis iurisdictionis Grestae celebrantur et de numero animarum<br />

ibidem existentium.<br />

Cartaceo, carte 6. Parte in italiano. Notaio: Simon Rigotti. - Biasius Barcella curatus in Chienis;<br />

Antonius Bailera curatus in Panone; Dominicus Meltura cappellanus Vallis.<br />

59. Anno 1641, 8 maii in castro Grestae. - Legatum perpetuum quinque Missarum in<br />

hebdomada celebrandarum in capella castri Grestae vel in alia ecclesia eiusdem iurisdictionis ad<br />

arbitrium haeredum relictum ab illustrissima domina Eleonora filia domini Federici baronis de<br />

Castrobarco et Gresta et uxore in secundo matrimonio illustrissimi domini Hieronymi de<br />

Lodroni capitanei generalis militiarum Tyrolis cum assignatione bonorum pro dicto legato.<br />

Cartaceo, carte 2. Parte in italiano. Notai: Dominicus fq. Ioannis Borlii; Iosephus Portus Grestae.<br />

60. Anno 1681. - Supplices litterae domini Nicolai Margoni rectoris in Seravalle contra<br />

dominum Gentilotti archipresbiterum Allae qui ius in ecclesia Seravallis iam ab anno 1603<br />

separata et per dominum episcopum tridentinum de rectore independenter provisa pertendebat.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. "Questi arcipreti eran diventati dei piccoli castellani, prepotenti,<br />

circondati da bravi".<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

812


Capsa 50<br />

61. Beneficium s. Hilarii apud Roboretum esse liberae collationis domini episcopi<br />

tridentini.<br />

Cartaceo, carta 1. Sec. XVII.<br />

62. Anno 1668. - Acta iudicialia coram officio spirituali Tridenti sede vacante super<br />

violatione libertatis et immunitatis ecclesiasticae in persona domini Nicolai Margoni curati in<br />

Numio contra dominum baronem Fedrigatium etc. domino Iosepho Victorio de Albertis pro<br />

tridentino capitulo in spiritualibus vicario generali.<br />

Cartaceo, carte 72. Alcuni sigilli aderenti. Quasi tutte in italiano. - Interrogatori e deposizioni<br />

sull'assalto alla canonica di Nomi. - Molti atti sono rogati dal notaio Massimiliano Chiusole. Il Fedrigotti<br />

pretendeva che il curato si portasse al suo banco per porgergli da baciare la pace, per incensarlo ecc.<br />

63. Anno 1619, die 9 ianuarii Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Carolus cardinalis<br />

et episcopus tridentinus Ioanni de Raphaelis clerico de Avolano confert beneficium altaris s.<br />

Blasii et Bernardini in ecclesia parochiali s. Mariae de Avolano per obitum presbiteri Ieronimi<br />

Serbati vacans et ad quod a familia de Serbatis de Roboreto ex iure patronatus fuerat nominatus.<br />

Pergamena mm 234x307. Sigillo pendente.<br />

64. Anno 1511, 7 februarii Friburgi. - Maximilianus romanorum imperator Georgio<br />

episcopo tridentino scribit quod ad ecclesiam parochialem in Fulghereid cuius ius patronatus ad<br />

ipsum tanquam principem terrae pleno iure pertinet et quam e faucibus venetorum eripuit,<br />

Ioannem Schönsperger praesbiterum praesentat ut eum de dicta ecclesia investiret.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

65. Anno 1533. 21 octobris Mantuae. - Hercules cardinalis de Mantua rogat episcopum<br />

tridentinum quatenus possessionem archipresbiteratus Roboreti et beneficii Cavedini dare<br />

dignetur Hieronymo Arrivabeno nepoti Hieronymi Arrivabeni archipresbiteri immediati, qui<br />

eidem nepoti suo cessionem fecerat; eumque Hieronymum excusatum habeat, si statuto a<br />

domino episcopo tempore possessionem ex quadam ignorantia non adiit. Si enim dominus<br />

episcopus talem possessionem negaret, magnum dicto iuveni detrimentum inferret propter<br />

multas impensas ab eo factas pro obtinendis Bullis huiusmodi cessionis. Rogat ergo pro hoc<br />

favore dominum episcopum quo maiorem ipsi facere non posset.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

66. Anno 1518, 4 martii in oppido Fuessen. - Maximilianus romanorum imperator scribit<br />

Bernardo episcopo tridentino quod intellexerit Hieronymum Iustinianum venetum<br />

protonotarium apostolicum resignaturum esse prioratum s. Margaritae in Ala Otobono filio<br />

Francisci Colla consiliario suo: eidem domino episcopo dictum Ottobonum commendat ut facta<br />

resignatione eum in dicti prioratus possessionem inducat.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

813


Capsa 50<br />

67. Anno 1606, die 21 aprilis Roboreti. - Domino Carolo cardinali episcopo tridentino<br />

communitas roboretana ad beneficium altaris magni s. Marci Roboreti presbiterum Paulum de<br />

Barberiis civem Roboreti pro confirmatione et investitura praesentat.<br />

Manca.<br />

68. Praesentationes factae a provisoribus communitatis Roboreti coram dominis episcopis<br />

tridentinis ad beneficium s. Catherinae in Roboreto de annis 1546, 1557, 1579, 1601 et 1605.<br />

Cartaceo, carte 12. Notaio: Bonafides Malinvernus. - Cinque lettere con sigilli aderenti.<br />

1) I provvisori roveretani presentano il prete Lorenzo de Serbatis alla morte di Alberto Trentini.<br />

2) Presentazione a detto beneficio di don Francesco de Zaghis trentino.<br />

3) Presentazione di don Cristoforo f. di Gio. Antonio Paganini: era vacante per la morte di<br />

Francesco Rosmini.<br />

4) Eletto don Battista Zonar al beneficio di s. Barbara per la morte di don Alessio Gandini; eletto<br />

don Baldessare Frizzi a quello di s. Caterina per la rinuncia di don Cristoforo Paganini.<br />

5) Eletto il chierico Bernardino Nocher al beneficio di s. Caterina per la rinuncia di don Baldessare<br />

Frizzi.<br />

6) Atto di rinuncia del beneficio di s. Caterina fatto dal dev. Baldassare Frizzi.<br />

69. Anno 1557, die 9 martii Roboreti. - Provisores communitatis Roboreti domino episcopo<br />

tridentino praesentant ad beneficium s. Barbarae presbiterum Alexium de Gandinis pro<br />

investitura.<br />

Cartaceo, carte 2. - Vacante per la morte di don Giorgio Frizzi di Rovereto.<br />

70. Anno 1572 et 1580. - Praesentationes factae a domino Osvaldo Trapp de Beseno ad<br />

ecclesiam plebis s. Agathae de Bisenello.<br />

Cartaceo, carte 4. Due sigilli aderenti. Presenta don Nicolò Mafezoli di Nomi per la rinuncia di don<br />

Bartolomeo Campanella di Rovereto. - Presentazione di don Giovanni Laurin di Telinga dopo la morte di<br />

don Nicolò Mafezoli: il tedesco conosceva anche la lingua italiana.<br />

Osbaldus Trapp dominus iurisdictionum et castrorum Biseni, Kurburgi, Caldonatii et Campi ac<br />

tyrolensis curie magister hereditarius.<br />

71. Anno 1585, die 7 ianuarii Roboreti. - Provisores Roboreti ad altare magnum in ecclesia<br />

s. Marci Roboreti per resnunciationem presbiteri Andreae Monticuli vacans praesentant<br />

presbiterum Ioannem Antonium Olivum vallis Annaniae pro confirmatione et investitura.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

72. Anno 1605, die 8 decembris. - Balthassar Costiolli suo et consortum suorum nomine ad<br />

capellam s. Antonii in ecclesia s. Marci Roboreti praesentat Dominicum Costiolum clericum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

73. Anno 1606, die ultimo martii Oeniponti. - Idem Maximilianus ad benefictium s.<br />

Laurentii in Calliano praesentat Andream Rudolphum de Georgiis presbiterum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

814


Capsa 50<br />

Pergamena mm 258x355. Sigillo perduto. - Vacante per la morte di Baldassare de Martinis.<br />

74. Anno 1593, die 4 septebris Roboreti. - Provisores Roboreti ad capellam altaris magni in<br />

ecclesia s. Marci Roboreti praesentant presbiterum dominum Christophorum Paganinum civem<br />

suum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

75. Anno 1498, 10 iunii Rovereti. - Nicolaus Pisaurus Rovereti potestas et vallis Lagarinae<br />

capitaneus commendat Udalrico episcopo tridentino praesbiterum Ioannem Donninum nepotem<br />

ex fratre praesbiteri Antonelli rectoris s. Mariae de Alla ob resignationem quam in suis manibus<br />

dictus Antonellus facere intendit de dicta rectoria ob ingravescentem aetatem ut de eadem<br />

rectoria investiri dignetur dictum Ioannem Donninum eo vel maxime quia ab ipsa communitate<br />

Allae desideratur ob merita Antonelli patrui sui.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

76. Anno 1601, prima decembris in burgo Roboreti. - Praesbiter Christophorus Paganinus<br />

Roboreti renuntiavit beneficium s. Catharinae provisoribus Roboreti, quibus ius praesentandi<br />

competit et de quo ipse a domino episcopo tridentino investitus fuerat.<br />

Anno 1602, 8 ianuarii. - Iacobi Licini archipresbiteri Roboreti epistola ad vicarium<br />

generalem Tridenti in qua eum certiorem reddit de libera renunciatione dicti beneficii per<br />

dictum dominum Paganinum facta eo quod primam Missam quotidie in ecclesia s. Marci<br />

Roboreti habeat.<br />

Cartaceo, carte 7. Sigilli aderenti. Notaio: Bonafides Malinvernus. Parte in italiano.<br />

77. Anno 1611, 26 decembris Murii. - Communitas Murii praesentavit domino episcopo<br />

tridentino pro beneficio s. Ioannis Baptistae in ecclesia s. Stephani praesbiterum Blasium Monti.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Notaio: Andreas de Gasparis. In italiano. - Nella general regola di<br />

s. Maria di Mori secondo il solito radunata di foco in foco; congregati sopra il cimiterio della chiesa di s.<br />

Maria per tratar gi affari di detta regola.<br />

78. Anno 1546, 10 maii in oppido Ynsprugg. - Ferdinandus romanorum rex ad altare s.<br />

Laurentii in Caliano per obitum Berctoldi Locher vacans praesentavit Ursinum Doppler<br />

plebanum in Pisanel.<br />

Pergamena mm 285x333. Sigillo perduto. - Iohannes Bamer vicarius parochialis ecclesie Pisanelli ac<br />

beneficiatus capelle s. Laurentii in Galliano.<br />

79. Anno 1559, 13 septembris Oeniponti. - Ferdinandus romanorum imperator ad altare s.<br />

Laurentii in Caliano per obitum Ursini Doppler vacans praesentavit domino episcopo tridentino<br />

praesbiterum Petrum de Martinis.<br />

Pergamena mm 311x343. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

815


Capsa 50<br />

80. Anno 1414, prima martii Tridenti. - Ioannes de Ysnina decanus et vicarius generalis<br />

Tridenti investivit de beneficio capellarum ss. Christophori et Antonii in valle Lagarina<br />

praesbiterum Ioannem Kolschmalz augustensis diocesis.<br />

Pergamena mm 235x335. Sigillo perduto. - Vacante per la rinuncia di don Ulrico Baumann de<br />

Bophingen augustensis diocesis.<br />

81. Anno 1623, 12 decembris Roboreti. - Provisores Roboreti ad beneficium altaris magni<br />

s. Marci Roboreti vacans per mortem Pauli de Barberiis praesentarunt domino episcopo<br />

tridentino praesbiterum Valentinum Buschetum de Murio.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

82. Anno 1629, 5 decembris Roboreti. - Provisores Roboreti ad beneficium s. Barbarae in<br />

burgo s. Thomae Roboreti vacans per mortem domini Ioannis Baptistae Zonari praesentarunt<br />

domino tridentino praesbiterum Laurentium de Parvulis de Pomarolo.<br />

Cartaceo, carte 2. Parvuli= Piccoli.<br />

83. Anno 1592, 10 novembris. - Franciscus Betta ad beneficium s. Catharinae in ecclesia<br />

parrochiali Murii praesentavit domini episcopo tridentino praesbiterum Antonium de<br />

Joannnaziis.<br />

Cartaceo, carte 2. Parte in italiano.<br />

84. Anno 1583, 26 iunii in castro Biseni. - Osvandus Trapp ad vacantem parrochialem<br />

ecclesiam s. Agatae de Besenello per obitum domini Adami Solii praesentavit domino episcopo<br />

tridentino praesbiterum Valentinum Macher de Perzino.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

85. Anno 1588, prima martii in castro Biseni. - Osvaldus Trapp ad vacantem parrochiam<br />

Besenelli per resignationem Bartholomaei Campanellae de Roboreto praesentavit domino<br />

episcopo tridentino praesbiterum Franciscum Lupatum de Lusiana.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

86. Anno 1599, 4 iunii in castro Biseni. - Osvaldus Trapp ad vacantem ecclesiam<br />

parrochialem Besenelli per recessum Francisci Lupati praesentavit domino episcopo tridentino<br />

praesbiterum Balthasarem Miller de Churburgio (Churburg).<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. - Vacante per la partenza del Lupato e poi del prete rettore di<br />

detta chiesa Giampaolo a Prato pure vicentino.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

816


Capsa 50<br />

87. Anno 1589, 25 februarii Roboreti. - Ad vacantem capellam s. Ioannis Baptistae de villa<br />

Sacci per resignationem Petri Galvagni, Iacobus Campanella parrochus Lizzanae cui ius<br />

tanquam Lizzanae parrochus praesentandi competit, praesentavit episcopo tridentino<br />

praesbiterum Bernardinum a Ferrariis de Boldino Rendenae.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

88. Anno 1617, 9 ianuarii Roboreti. - Provisores terrae Roboreti ad beneficium s.<br />

Catharinae vacans per mortem Hieronymi Serbati praesentarunt domino episcopo tridentino<br />

Franciscum de Philippis roboretanum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

89. Anno 1560, 3 iulii Tridenti. - Christophorus episcopus tridentinus vacantem prioratum<br />

s. Hilarii per mortem Antonii Tabarelli de Fatis contulit Aliprando Madrutio nepoti suo.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

90. Carolus Ferdinandus comes Lodroni canonicus praepositus tridentinus adducit motiva<br />

quibus ostendit residentiam non esse necessariam in sua parrochiali ecclesia Villae, tum quia est<br />

persona magnae conditionis, quae stando in civitate plurimum prodesse potest ut faciunt<br />

cardinales; tum quia a centum annis a sede apostolica comites Lodroni dispensati sunt; tum<br />

propter beneficia praestita a comitibus Lodroni dictae parrochiae etc. Adsunt responsiones ad<br />

quoslibet articulos.<br />

Cartaceo, carte 6. Prima metà sec. XVIII.<br />

91. Anno 1618, 16 martii Lizzanae. - Abundius arcipresbiter Lizzanae reccurrit ad<br />

dominum episcopum tridentinum pro obtinenda facultate audiendi confessiones pro praesbitero<br />

Nicolao a Murio qui inservit ecclesiae Marchi in celebratione Missae ut possit audire<br />

confessiones in aliqua urgenti occasione et eorum qui ad parrochiam venire non possint et<br />

quamvis non sit adeo doctus, est tamen vir pius et prudens neque cessabit ipse dominus<br />

parrochus super ipsum invigilare. Commendat pariter domino episcopo causam suam cum<br />

roboretanis ut ad aliquam compositionem deveniatur, dedecens enim est ut parrochia tam<br />

antiqua cedere debeat sub praetextu antiquae et clandestinae possessionis.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

92. Anno 1528, ultimo februarii ex arce Strigonii. - Bernardus episcopus tridentinus per<br />

mortem Bonomini archipresbiteri Avolani secutam 18 eiusdem mensis elegit Donatum de Fatis<br />

canonicum tridentinum prout eumdem dominum episcopum supplicaverat, unde mandat<br />

locumtenentibus suis ut eum ad possessionem inducant.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

93. Anno 1528, 11 aprilis in castro Pragae. - Bernardus episcopus tridentinus scribit<br />

locumtenentibus suis Tridenti quod si homines Avolani collationi suae non aquiescant postquam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

817


Capsa 50<br />

nullum ius praesentandi habent, temeritatem huiusmodi oportuno remedio compescet et videbit<br />

quod ad instantiam Donati de Fatis fiat mandatum regium capitaneo Rovereti, ne illi<br />

possessionem ullo modo impediat, sed pro consequenda favorem omnem praestet et in illa<br />

introducet, servato dictis hominibus iure agendi si quod in tali plebe habere praetendunt.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

94. Anno 1535. - Alexander de Doninis de Ala petit a domino episcopo tridentino<br />

facultatem accipiendi in emphiteusim a domino archipresbitero Alae unam petiam terrae alias<br />

sterilem et saxosam promittendo annum fictum seu censum iuxta aestimationem peritorum<br />

dictae ecclesiae vel archipresbitero etc.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

818


Capsa 51<br />

CAPSA 51<br />

Decanatus intra et Extra urbem tridentinam (numeri 40)<br />

1. Anno 1469, die 6 mensis martii in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus tridentinus<br />

vacantem ecclesiam parochialem s. Mariae Magdalenae Tridenti cuius collatio et provisio ad<br />

ipsum episcopum spectat, per liberam dimissionem Ioannis Gentsch ultimi eiusdem rectoris in<br />

manibus ipsius episcopi factam, contulit et de ea investivit Ioannem Brenner capellanum suum.<br />

Pergamena mm 246x253. Sigillo perduto.<br />

2. Anno 1498, ultima mensis iunii in castro Boni Consilii. - Udalricus episcopus tridentinus<br />

vacantem ecclesiam parochialem s. Mariae Magdalenae Tridenti per liberam resignationem<br />

Petri Iani ex causa permutationis pro ecclesiis in Meltina et Terlano in manibus episcopi factam,<br />

confert et investit Ioannem Gwin cathedralis ecclesiae canonicum cum iuribus etc. reservata<br />

tamen ex dispositione apostolica annua pensione Antonio de Leudro canonico dictae cathedralis<br />

ecclesiae.<br />

Pergamena mm 246x350. Sigillo perduto.<br />

3. Anno 1461, die 26 decembris in castro Boni Consilii. - Georgius episcopus tridentinus<br />

vacantem ecclesiam seu cappellam sitam in castro Tridenti per liberam resignationem domini<br />

Georii Ganawizer canonici ecclesiae tridentinae investit Iohannem Prenner cappellanum suum<br />

cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 246x305. Sigillo perduto.<br />

4. Anno 1314 indictione 12, die 12 martii Tridenti in castro Boni Consilii presentibus<br />

dominis Bonioanne de Bononia, Aldrigeto de Parma canonicis notariis et civibus tridentinis. -<br />

Henricus episcopus tridentinus postulante priore et fratribus hospitalis et ecclesiae ss. Blasii et<br />

Antonii abbatis de Albiano plebis Cimbriae, possessiones decimas et alia bona pertinentes ad<br />

dictum locum et ecclesiam liberas et exemptas declarat cum assensu totius capituli tridentini,<br />

subiicitque suae et episcopatus iurisdictioni; confirmat etiam exemptiones saecularium<br />

exactionum ab aliis Christi fidelibus rationabiliter ipsis fratribus et loco praedicto indultas.<br />

Indulgentias a praedecessoribus episcopis Frederico, Altemanno, Egeone et Philippo 40 diebus<br />

pro unoquoque concessas confirmat pariter et ipse etiam eundem numerum scilicet quadraginta<br />

dierum de iniunctis poenitentiis vere contritis poenitentibus et confessis qui dictam ecclesiam<br />

seu hospitale visitaverint vel de suis bonis aliquid dederint, adiungit.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia. Notaio: Petrus q. Boiamontis. Testimoni: Bonoiohannes de Bononia,<br />

Aldrigetus de Parma, Emanuel de Brentonico, Leo q. Valeriani, Riprandus q. Uberti q. Bonomi iudices et<br />

canonici et cives trid.<br />

5. Anno 1411 indictione 4, die martis 21 aprilis in villa Zimbriae, presentibus domino<br />

Ioanne de Fundo canonico tridentino, Ioanne canonico regulari monasterii s. Sophiae de Padua<br />

etc. - Dominus Ioannes de Ysnina bacalaureus in decretis canonicus tridentinus et in<br />

spiritualibus vicarius generalis Ioannem Zeiss de Pophingen augustensis diocesis ellectum in<br />

parrochum plebis s. Mariae Zimbriae posuit in actualem possessionem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

819


Capsa 51<br />

Pergamena mm 233x223. Notaio: Guilelmus q. Guilelmi de Balzanis de Verona notarii civis<br />

Tridenti et scriba officii spiritualis curie trid. - In domo canonice sive habitationis plebani et rectorum<br />

dicte plebis. Testimoni: Iohannes de Bononia canonicus regularis monasterii s. Sophee de Padua ac<br />

plebanus s. Floriani de Arso vallis Anonie nec non Leonardus q. Zembrani monacus dicte ecclesie s.<br />

Marie, Tomeus q. Nicolai Merlini iuratus dicte ville Zimbrie, Iohannes dictus Zanela q. Guilelmi dicti<br />

Zanela dicte ville Zimbrie. - Iohannes Zeyss de Pophingen augustensis diocesis. - Inducendo dictum<br />

Iohannem Zeyss in dicta ecclesia s. Marie nomine et vice aliorum capellanorum filialium dicte plebis.<br />

6. Anno 1511, die 14 aprilis in castro Boni Consilii. - Georgius episcopus tridentinus<br />

vacante ecclesia s. Andreae Pahi per mortem quondam Ioannis Verber ultimi parochi immediati,<br />

investit de eandem parochia cum iuribus etc. reverendum dominum Michaelem Zorba<br />

episcopum arcuzensem et in pontificalibus vicarium suum generalem.<br />

Iorba hispanus episcopus archusensis ordinis Hieronymitarum, dein suffraganeus episcopi<br />

vicentini.<br />

Pergamena mm 300x444. Sigillo perduto. - L'aggiunta è dell'Ippoliti.<br />

7. Anno 1469, die 15 ianuarii in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus vacantem<br />

ecclesiam s. Leonardi in Matarello filialem ecclesiae s. Mariae Tridenti, cuius dispositio ad<br />

eundem episcopum pertinebat, per mortem Henrici ultimi rectoris ad instantiam plebisanorum et<br />

habitantium contulit Petro Andreae de Septemcastris.<br />

Pergamena mm 196x299. Sigillo pendente.<br />

8. Anno 1431, die 2 septembris in oppido Velchirch curiensis diocesis. - Alexander<br />

episcopus tridentinus vacantes parochiales ecclesias Calavini, Theni, Gardumi, Maleti, Livi et s.<br />

Laurentii contulit et de eisdem investivit... rectorem parochialis ecclesiae in Nerimburg<br />

constantiensis dioecesis cum omnibus iuribus, proventibus etc. [ab initio scriptura deest, quia<br />

carta est fracta, unde parochi nomen deest].<br />

Manca.<br />

9. Anno 1454, die 27 martii in castro Boni Consilii, presentibus Ioanne Sulzbach decano et<br />

canonico tridentinae ecclesiae, cancellario et vicario generali, Georio Granavizer cappellano<br />

ipsius episcopi et paroco Lizzanae. - Georgius episcopus tridentinus decimam Ciagi de iure et<br />

multorum hominum ibi nominatorum testimonio ad parochiam Calavini pertinentem et ab<br />

aliquibus iam annis nomine beneficii clericatus a Petro quondam Iacobi de Smarano indebite<br />

possessam, idem episcopus eumdem Petrum renunciare iussit, prout de facto renunciavit et<br />

iterum paroco Calavini restituit.<br />

Pergamena mm 390x451. Sigillo perduto. Ambrosius Sleispeck plebanus Calavini, item curie nostre<br />

notarius. Altri testimoni: Ioannes Vosendorfer capellanus altaris s. Stefani ecclesie cathedralis Tridenti,<br />

Nicolaus de Kittliz clericus wratislaviensis, Antonius de Brezio et Iosemantus notarii.<br />

10. Cum occasione epidimiae erecta fuerit ad instantiam quorumdam molitorum parochiae<br />

s. Mariae Magdalenae Tridenti confraternitas ad honorem s. Sebastiani et Rochi in eadem<br />

ecclesia parrochiali a domino Georgio de Neydech episcopo tridentino aliam supplicem litteram<br />

porrigunt episcopo successori in qua eumdem rogant quatenus dignetur hanc devotionem<br />

confirmare et indulgentiis augere eo magis quia multi ex aliis parochiis ad eam concurrunt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

820


Capsa 51<br />

Cartaceo, carta 1. La supplica è rivolta al "R.mus in Christo pater dominus dominus cardinalis"<br />

vescovo di Trento: il documetno quindi deve essere dopo la data dell'elezione a cardinale del Clesio<br />

avvenuta nel 1530. La prima supplica era stata rivolta nel 1510 al vescovo Giorgio Neydeck.<br />

11. Consultatio anonymi in causa praecedentiae inter parrocos ss. Petri et Pauli et s. Mariae<br />

Magdalenae Tridenti in favorem parrochi ss. Petri et Pauli.<br />

Cartaceo, carte 6. Sec. XVII. La chiesa di s. Pietro preest et est dignior propter titulares et corpus s.<br />

Somonis ibi presens. - Da 25 anni la precedenza spettava ai Somaschi di s. Maria Maddalena.<br />

12. Anno 1680, 12 iunii. - Catalogus octo sacerdotum qui fuerunt ad examen pro vacante<br />

ecclesia parochiali Calavini.<br />

Cartaceo, carte 12. Due sigilli aderenti. Era morto il pievano Gianantonio de Hieremiis. I concorrenti<br />

furono: Andrea Graziadei di Trento di anni 35; Valentino Bernardi da Trento di anni 30; Giobatta<br />

Corradini da Trento di anni 35; Simone Conci di Malè di anni 47; Geremia Battaglia da Trento di anni 30;<br />

Valentino Poli di Calliano di ani 26; Girolamo Carnieri di Cles; Bartolomeo Tapparelli della pieve di<br />

Ossana di anni 25.<br />

13. Exemplar attestationis factae quod beneficium s. Ludovici in ecclesia cathedrali<br />

tridentinae sit de collatione et authoritate ordinaria dominorum episcoporum regentium, sine<br />

iure patronatus.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

14. Anno 1681. - Acta iudicialia in causa iuris patronatus pro beneficio s. Rochi in ecclesia<br />

cathedrali Tridenti a domino Ioanne Baptista Baldo anno 1630 fundato cum reservatione dicti<br />

iuris.<br />

Cartaceo, carte 100 (25 bianche). Sigilli aderenti. Parte in italiano.<br />

15. Anno 1674, ultima maii in curia ducali Mantuae. - Serenissimus dominus Ferdinandus<br />

Carolus Gonzaga dux Mantuae et Montisferrati etc. constituit procuratorem suum Benedictum<br />

Surdum eius a cubiculis adiutorem ad praestandum feudale iuramentum et sumendam<br />

investituram castri Castellari et pertinentiarum suarum a Sigismundo Alphonso episcopo<br />

tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Notaio: Franciscus de Ortis.<br />

16. Anno 1669, die 24 ianuarii Tridenti. - Franciscus Gulielmus baro de Firmian capitaneus<br />

Tridenti etc. constituit suum procuratorem dominum Ioannem Baptistam Gentilotti pro<br />

investitura sumenda montis Viernae in valle Flemmarum a dominis administratoribus capituli<br />

tridentini, sede vacante.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Iohannes Paulus Ciurletti. - Investitura minerae seu fodinae ferreae totius<br />

montis Jernae seu Viernae vallis Flemmarum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

821


Capsa 51<br />

Cartaceo, carte 3. Documento della metà del sec. XVII con l'elenco di una decima a Locca,<br />

Lenzumo e Bezzecca. In italiano.<br />

17. Anno 1473, 9 octobris Tridenti in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus tridentinus<br />

quadraginta dierum indulgentias concedit omnibus fidelibus qui manus adiutrices porrexerint in<br />

aedificatione chori ecclesiae s. Petri Tridenti unde encyclicas litteras omnibus curam animarum<br />

habentibus misit eisdem commendando hoc opus.<br />

Pergamena mm 255x295. Sigillo staccato.<br />

18. Anno 1597, die 13 novembris Tridenti. - Dominus Aliprandus baro Madrucii ad altare<br />

s. Petri de Lasino plebis Calavini praesentat clericum Avancinum de Avancinis seminarii<br />

tridentini alumnum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. - Vacans per dimissionem presbiteri Dionisii Donati. Avancinus<br />

erat in minoribus constitutus.<br />

19. Anno 1588, 19 decembris Tridenti. - Aliprandus Madrutius canonicus et decanus<br />

tridentinus praesentavit episcopo tridentino ad beneficium s. Petri de Lasino praesbiterum<br />

Dionisium Donatum de Sisto, eumque rogat pro confirmatione.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Il beneficio era stato istituito dal fu sacerdote Bartolomeo Taconi.<br />

20. Anno 1488, 25 iulii Lavisii. - Communitas Lavisii plebis Iugi errexit beneficium<br />

Missae perpetuae in ecclesia s. Udalrici atque praesentavit domino Georgio de Fatis decano ac<br />

aliis de capitulo tridentino sede vacante praesbiterum Leonardum Hofmaister.<br />

Pergamena mm 261x285. Sigillo perduto. - In capella s. Udalrici noviter per eos erecta et fabricata.<br />

21. Anno 1595, 28 decembris Tridenti. - Hieronymus Roccabruna archidiaconus tridentinus<br />

et haeredes Iacobi fratris sui praesentarunt domino episcopo tridentino ad beneficium s. Sisini in<br />

Seregnano praesbiterum Antonium Malpaga de Civezzano.<br />

Cartaceo, carte 2. - Vacans per mortem Antonii beneficiati in capela s. Sisinii in Seregnano.<br />

22. Anno 1630, 13 decembris ex cathedrali ecclesia Tridenti. - Ioannes Baptista senior<br />

archidiaconus, Horatius Guaraschetus, Ioannes Paulus Ciurletus canonici tridentini totum<br />

capitulum praesentantes ad cappellaniam s. Andreae in cathedrali ecclesia praesentarunt domino<br />

episcopo tridentino per obitum Petri Tanvini vacantem praesbiterum Ferdinandum Avancinum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

23. Anno 1417, 21 intrante septembri in ecclesia Kathedrali. - Ioannes de Isnina decanus et<br />

vicarius generalis Tridenti tanquam commissarius domini episcopi tridentini beneficium<br />

omnium Sanctorum situm in ecclesia kathedrali tridentinae cuius collatio ad dominum<br />

episcopum pleno iure spectat, contulit domino Marcho cappellano s. Andreae apostoli in eadem<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

822


Capsa 51<br />

ecclesia cathedrali, eo quod beneficium s. Andreae non sit sufficiens pro eius sustentatione; et<br />

hoc ex consilio dominorum canonicorum qui consenserunt quod dictus praesbiter Marchus<br />

ambo beneficia possideat ob eius merita.<br />

Pergamena mm 552x186. Notaio: Peregrinus clericus presbiter tridentinus q. Peregrini notarii de<br />

Melango [Castelfondo]. Testimoni: presbiter Antonius de Buratinis mansionarius dicte ecclesie, ser Petrus<br />

Iacobus, ser Nigrus q. Leonardi de s. Petro.<br />

24. Anno 1716, 3 octobris Tridenti. - Ioannes Michael episcopus tridentinus investivit de<br />

beneficio ss. Iosephi et Annae in cathedrali ecclesia praesbiterum Thomam Bernardum Mlinoch<br />

pragensem capellanum suum fundato a praesbitero Christophoro a Platea rectore parrochialis<br />

ecclesiae Calavini.<br />

Manca.<br />

25. Anno 1653, 8 februarii. - Franciscus de Albertis canonicus, summus scholasticus et<br />

vicarius generalis Tridenti investivit nomine Caroli Emmanuelis episcopi tridentini clericum<br />

Benedictum Surnum de Avisio de simplici beneficio 5 missarum in hebdomada a domino<br />

Michaele Surni fundato in ecclesia curata Avisii, a compatronis praesentatum.<br />

Pergamena mm 215x367. Sigillo pendente.<br />

26. Anno 1488, 18 iulii Tridenti. - Georgius de Fatis de Terlaco decanus et canonicus una<br />

cum capitulo tridentino sede vacante ad petitionem hominum Lavisii et requisitionem<br />

Sigismundi archiducis Austriae et comitis Tyrolis approbavit et confirmavit fundationem,<br />

erectionem ac donationem beneficii noviter erecti in ecclesia s. Udalrici, ut habere possint<br />

capellanum ibi residentem qui Missas celebret pro comoditate dictorum hominum a plebe Iugi<br />

nimis distantium, salvis tamen iuribus parrochiae Iugi in oblationibus, offertoriis quibus nullum<br />

praeiudicium inferre intendit. Proviso etiam quod dictus capellanus taliter se gerat erga<br />

plebanum de Iugo sicut similes capellani in aliis plebibus facere tenentur. Insuper ne per<br />

celebrationem eiusmodi homines ipsius villae festivis diebus a visitatione plebis sive capellae<br />

eorum curatae in Pressano abstrahantur sed ut eo maturius celebret.<br />

Anno 1505, 21 novembris Tridenti. - Andreas de Facinis senior totumque capitulum<br />

tridentinum ad instantiam domini Bartholomaei Concini confirmavit cessionem iuris patronatus<br />

factam ab universitate Lavisii dicto domino Concino et haeredibus suis eo quod beneficium s.<br />

Udalrici auxerit tradendo unam possessionem citra pontem Avisii paenes capellam s. Lazari<br />

plebis Meani, quam capellam ipse restauravit et ecclesiasticis ornamentis decoravit eo pacto ut<br />

dictus capellanus in qualibet prima dominica mensis et in festivitatibus s. Lazari, Acatii, Mariae<br />

Magdalenae, Marthae et Iuliane Missam legere teneatur et solvere affictum unius renensis<br />

parroco Meani annuatim. Et haec acta sunt sede episcopali vacante.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Franciscus Sevegnanus Avisii. Copie vidimate del 1671. Il cappellano di<br />

Lavis deve recarsi una volta all'anno alla chiesa di s. Martino di Meano e cantarvi la Messa.<br />

27. Anno 1607, prima aprilis Tridenti. - Carolus episcopus tridentinus erexit beneficium in<br />

capella s. Maxentiae in ecclesia cathedrali 5 missarum in hebdomada videlicet trium pro anima<br />

cardinalis Ludovici episcopi tridentini et duarum pro anima Aliprandi decani tridentini.<br />

Recensentur bona super quibus tale beneficium est fundatum. Et hoc ex mente dictorum<br />

defunctorum qui erectionem altaris absque determinato Missarum numero ordinarunt, sed cum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

823


Capsa 51<br />

locus ad altare aedificandum non sit in cathedrali ecclesia aptus, ideo destinavit altare s.<br />

Maxentiae pro dicto beneficio.<br />

Cartaceo, carte 5.<br />

28. Anno 1666, die 7 martii. - Informatio data a domino presbitero Udalrico Tomasi super<br />

signaturis Balzana, Wolchenstainera, Crosina et Tenebrarum quae fiunt in ecclesia cathedrali<br />

tridentina ubi adnotantur institutio, redditus et distributiones quae fieri debent in iisdem<br />

signaturis.<br />

Cartaceo, carte 7. Parte in italiano.<br />

29. Christophorus episcopus tridentinus concedit facultatem Iacobo de Ritiis de Verona<br />

haeremitae habitandi in oratorio s. Rochi Castellerii et de consuetis illius sanctuarii eleemosinis<br />

se sustentandi, dummodo etiam quolibet anno melioramenta eidem oratorio apponat.<br />

Cartaceo, carte 3 guaste. Sul verso: Valerio Betta di Riva di anni 24 viene dichiarato dal Madruzzo<br />

maggiorenne (erano richiesti per sè 25 anni).<br />

Carta con segnatura dell'Ippoliti: ricevuta del 1678: le molto reverende madri hanno riceputo in più<br />

volte dal chiarissimo (?) il valore della casa venduta al Signor Carlo Eccher (Ragnesi 1100): totale<br />

ricevuto ragnesi 880, troni 18.<br />

30. Anno 1520 et sequentibus producta a Ioanne Contes de Terlago ex una et a Donato de<br />

Fatis de Terlago canonico tridentino et parroco Trilaci ex altera, occasione decimae loci<br />

Pramassen et pertinentiarum et totius montis Trilaci quae pertinet ad parochiam Terlaci et quam<br />

sibi solvendam esse praetendebat dictus Ioannes Contes. Varia documenta et testium<br />

depositiones ex utraque parte referuntur qui testes deponunt a quindecim vel sexdecim tantum<br />

annis praedictam decimam solutam fuisse domino Ioanni Contes, ante vero solutam fuisse<br />

semper parroco sicuti novalia.<br />

Pergamene quattro:<br />

1) mm 295x226. Notaio: Iacobus f. Dominici de Fantibus de Viculo Basilice habit. Tridenti.<br />

1516 indictione 4, 26 ianuarii Tridenti in ecclesia s. Petri de Tridento iuxta altare Inncentum<br />

fundatum. Testimoni: Paulus de Fatis doctor in utroque iure, eques auratus cesareus de Terlaco,<br />

Vicotr eius frater et f. q. nob. iurisperiti Thome de Fatis de Terlaco, Mechior fq. Georgii de<br />

Viculo Vatario civis trid., Federicus f. Valentini de Melchioribus de Tasulo hab. Tridenti,<br />

Tomasellus fq. Gasparis de Garniga habitator Romaniani. Ibique nob. eques cesareus Ioannes<br />

Contes f. q. nob. et famosi legum doctoris Antonii de Trilaco, petiit a nobili et strenuo viro<br />

domino Henrico de Castro Alto, di reinvestirlo a nome suo e dei fratelli Francesco valoroso<br />

soldato e degli altri, della quarta parte della decima di Vigolo Vattaro e delle pertinenze, diocesi<br />

di Feltre, distretto di Trento, de bladis, vino, legnaminibus, rapis, pullis et nutriminibus et<br />

omnibus nascentibus quam eius pater Antonius tenebat cum illis de Franzois de Viculo Vatario.<br />

Confini: versus Bosentinum usque ad rizolum, versus Vattarium usque ad Gazzilonum, versus<br />

Tridentum usque vallem Vallis Surde, versus meridiem usque ad sumitatem montis Sinoi, versus<br />

septentrionem supra villam predictam, usque ad summitatem montis Turini sive Terminii.<br />

2) mm 145-155x135. Notaio: Odolrizetus sacri pal. 1310, indictione 13, die sabati, 5 intrante marcii<br />

in Terlaco ante ecclesiam s. Andree. Testimoni: Ambrosius q. Petri, Beraldus, Iohannes q. Fati<br />

notarii, Iacobus qui Ronchina dicitur.<br />

Ibique dominus Armanus presbiter ecclesie s. Andree et pro meliori... usque ad pratum<br />

Palmezane et sub dosso...<br />

3) mm 170x200. Notaio: Bartholomeus de Philippis. Producta 24 ianuarii 1522. Anno 1330,<br />

indictione 13, die 11 intrante novembri, in Interlaci Terlaci in domo ser Bertoldi q. Petri de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

824


Capsa 51<br />

Terlaco. Testimoni: presbiter Armanus rector ecclesie s. Andree de Terlaco, Nicolaus q.<br />

Ambrosii, ser Armandus q. Brunelli, ser Petrus q. Guarnerii, ser Federicus q. Oluradi, Odoricus<br />

q. Armani omnes de villa Terlaci. Testamento di Bartolomeo fq. Petri.<br />

4) mm 220x145. Notaio: Concius q. Otonis. Anno 1261 indictione 14, martis 24 mensis augusti in<br />

villa Terlaci super plateam comunis. Testimoni: Blasius q. ser Iacobi, Riprandus eius filius, ser<br />

Paulus q. ser Ieremie, Iacobus q. ser Boni, Delaitus q. Viviani ut maior communitatis Terlaci<br />

omnes de Terlaco.<br />

Cartaceo, carte 151. Deposizioni riguardanti le decime.<br />

31. Anno 1324, 8 iulii Trilaci. - Dominus Armanus praesbiter rector et provisor ecclesiae s.<br />

Andreae de Trilaco nomine cambii dedit ser Francisco quondam domini Iacobi de Trilaco<br />

quartam decimae quam dicta ecclesia habet in omnibus terris arativis in monte Trilaci et potest<br />

esse sex plodiorum, et ser Franciscus dedit dicto Armano rectori pro ipsa ecclesia decimam<br />

duarum petiarum terrae in pertinentiis Trilaci a Clizola.<br />

Pergamena mm 231x155. Notaio: Nicolaus q. Parisii.<br />

32. Anno 1324, 8 iulii Trilaci. - Dominus Armanus praesbiter rector et provisor ecclesiae s.<br />

Andreae de Trilaco nomine cambii dedit domino Aproyno quondam domini Petri de<br />

Predagolara decimam vinearum ipsius domini Aproyni existentium subtus castrum Predaegolare<br />

altonax et dictus Aproynus cessit dicto Armano pro dicta ecclesia decima duarum petiarum<br />

terrae arativae et vineate in pertinentiis Trilaci quarum una arativa iacet a Fosina apud Trilacum<br />

et altera vineata pariter apud Trilacum.<br />

Pergamena mm 257x154. Notaio: Nicolaus q. ser Parisii. - Castrum Pedragolare ubi dicitur altonax.<br />

33. Anno 1318, 21 iulii Trilaci. - Divisio decimae in pertinentiis Trilaci inter dominum<br />

Armanum rectorem ecclesiae s. Andreae Trilaci nomine ecclesiae et Guarnerium ac Ambrosium<br />

fratres filii quondam Petri Verci de Trilaco nec non ser Bonum quondam domini Oluradi de<br />

Trilaco cuilibet pro sua parte assignatis locis decimandi.<br />

Pergamena mm 468x173-180. Notaio: Nicolaus q. Parisii.<br />

34. Anno 1507. Reccursus dominorum de Beseno ad dominum episcopum tridentinum<br />

contra dominum Antonium de Tabarellis decanum tridentinum et fratres suos qui ius<br />

praesentandi beneficiatum s. Georgii et Martini Viguli et Vatarii ad homines dictae<br />

communitatis spectans sibi variis et irregularibus modis vindicarunt in praeiuditium parrochi<br />

Calceranicae cui ius confirmandi dictum beneficiatum ab hominibus Viguli Vatarii electum<br />

spectat. Reccurrunt ad dominum episcopum pro iustitia.<br />

Cartaceo, carte 18. - Anno 1489 quidam sacerdos alimanus Federicus Gremstat existens<br />

beneficiatus, electus a dictis habitantibus Viguli et Vatarii, consensu etiam plebani Calceranice,<br />

inquietatus fuit a sacerdote Filippo de Moris per viam romane curie.<br />

35. Anno 1499, 5 iulii Tridenti. - Udalricus episcopus tridentinus Ioannem vicarium plebis<br />

Pahi serio admonet quod moneat parrochianos suos solvere decimam totalem episcopo et<br />

capitulo quam solvere detrectant ea ratione ducti quia quartam ecclesiae parrochiali solvunt et si<br />

se gravatos sentiant, tempore praescripto compareant ad ostendendum, quod sint liberi et<br />

privilegiati.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

825


Capsa 51<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Nominati: presbiter Iohannes, Ultracastellum, Stefanus de Lono,<br />

Salvator de Iurii de Ultracastello ecc.<br />

36. Anno 1521. Controversia inter homines Albiani et parrocum Cimbriae praetendentem<br />

dependentiam ecclesiae s. Blasii a parrochia Cimbriae quam negabant dicti homines de Albiano<br />

eo quod habent ius praesentandi curatum qui suos redditus separatos habet etc. Deest annus talis<br />

controversiae, videtur tamen fuisse sub Bernardo episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 10. Si accenna all'incendio della canonica di Albiano.<br />

37. Anno 1482, 16 septembris Tridenti. - Testamentum ser Tomasii Aydempos cromarii<br />

quondam Andreae de Vilsupurg civis Tridenti in quo corpus suum sepeliri iussit in coemeterio<br />

s. Petri ante altare, quod ipse construi fecit et legavit frataliae zapatorum de s. Petro 40 renenses<br />

cum obligatione perpetua quotannis unius anniversarii pro anima sua et uxoris etc.<br />

Copia sec. XVI. Testimoni: presbiter Iohannes Baser altarista s. Dorothee, presbiter Ioannes Puller<br />

plebanus in Trilaco et plebanus in s. Petro Tridenti, magister Gabriel Coramer, ser Vincentius et Iacobus<br />

Perotti q. Leonardi Perotii, Cristoperus Pistor, magister Conradus barbitonsor, Sixtus pistor q. Nicolai de<br />

Alemania. Ligavit fabrice s. Bernardini ducatos 2; fabrice s. Rochi unum renensem.<br />

38. 22 februarii. - Indulgentia 30 dierum concessa a Bernardo episcopo tridentino<br />

intervenientibus in diebus quadragesimae ad Salve Regina quae cantatur in ecclesia parrochiali<br />

s. Mariae de Tridento.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

39. Anno 1531, 16 maii. - Bernardi episcopi tridentini facultas concessa Laurentio Frigere<br />

de Vezzano et successoribus suis praesentandi praesbiterum pro beneficio a se fundato in<br />

capella s. Valentini extra burgum Vezzani qui in eadem capella divina officia peragere valeat et<br />

ibidem confluentibus undique populis devotionis causa assistere absque tamen praeiuditio<br />

parrochialis ecclesiae etc. Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2. Frigere (Frizzera - familia de Frigeriis).<br />

40. Anno 1520 et 1521. - Acta in controversia inter dominum Ioannem Christophorum<br />

plebanum Cimbriae et homines villae Albiani super iure eligendi unum praesbiterum ad<br />

regendam ecclesiam curatam dictae villae Albiani.<br />

Pergamenaceo: libretto mm 155x130 di carte 6. Urbario della pieve di Cembra del 1398.<br />

Cartaceo, carte 33. Cfr. N° 51/36.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

826


Capsa 52<br />

CAPSA 52<br />

Abbatiae de Gries et ad s. Michaelem. Monasterium ad s. Crucem Tridenti<br />

(numeri 71)<br />

1. Anno 1450, pridie idus maii Romae apud s. Petrum. - Nicolaus papa V cum iam dudum<br />

Hartungus praepositus et conventus monasterii beatae Mariae in Gries ab apostolica sede<br />

obtinuissent privilegia benedicendi pontificalia insignia et exemptionem ab omni iurisdictione,<br />

correctione, visitatione, collectarum solutione etc. instante ac petente domino Georgio episcopo<br />

tridentino decernit nullum ius praefatis praeposito et conventui ea propter de novo fuisse<br />

acquisitum non obstantibus constitutionibus apostolicis.<br />

Manca.<br />

2. Anno 1455 indictionre 3, die lune 28 iulii in monasterio in Gries. - Domino Georio<br />

episcopo tridentino Petrus Rosel decanus, Iohannes de Merano, Cristannus de Firmiano<br />

plebanus beatae Mariae virginis in Senalo, Iohannes Pollinger plebanus in s. Genesio procurator<br />

dicti monasterii et Udalricus plebanus ibidem canonici capitulares adtestantur se se domino<br />

Iacobo Valser legum doctori et in spiritualibus vicario generali obedientiam praestitisse,<br />

supplicantes de illa praepositura provideri confratrem eorum Conradum Nolff per eos electum.<br />

Pergamena mm 318x244. Sigillo perduto. Notaio: Iohannes Simon clericus nurnburgensis diocesis.<br />

3. Anno 1461 indictione 10, die 14 iulii in ecclesia s. Genesii in monte. - Dominus<br />

Conradus Nolff pro tunc monasterii in Gries praepositus ob suam invaletudinem renunciavit et<br />

resignavit etc. dando plenam libertatem alium eligendi praelatum.<br />

Pergamena mm 237x246. Notaio: Eberhardus Pücher clericus brixinensis diocesis. Testimoni:<br />

Martinus Faber sacre teologie lector ordinis fratrum Minorum, Udalricus Simbel plebanus in s. Genesio,<br />

Conradus Strauz cooperator eiusdem, Hermanus Schlingenstein clericus frisingensis et ratisponensis<br />

diocesium, Nicolaus Chazenlacer, Margravius in Bozano, Leonardus Ortbecker prefectus in Ried,<br />

Cristaunus Ulbercitter predicti monasterii in Gries, Udalricus Gruenar.<br />

4. Anno 1461 indictione 10, die 14 iulii. - Resignata praelaturae dignitate a domino<br />

Conrado Nolff olim praepositus monasterii beatae Mariae virginis in Gries ordinis s. Augustini<br />

canonicorum regularium diocesis tridentinae domini canonici capitulariter congregati in ecclesia<br />

s. Genesii elegerunt dominum Wilhelmum Hochenworter.<br />

Pergamena mm 293x270. Sigillo perduto. Notaio: Eberhardus Pücher etc.<br />

5. Anno 1474. Ex monasterio in Gries die iovis 11 augusti. - Domino Iohanni episcopo<br />

tridentino Iohannes praepositus monasterii beatae Mariae virginis ad Portam Clausam alias in<br />

Gries ad vacantem ecclesiam parochialem s. Marie in Marlingen per obitum religiosi viri<br />

Liebardi Saller confratris sui, praesentat dominum Henricum Aygner pariter confratrem<br />

professum.<br />

Pergamena mm 197x283. Due sigilli perduti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

827


Capsa 52<br />

6. Anno 1475 indictione 8. Datum in Gries in die conversionis s. Pauli. - Domino Iohanni<br />

episcopo tridentino Hainricus Aygner decanus totusque conventus fratrum et canonicorum<br />

regularium in Gries ad praeposituram dicti monasterii vacantem per obitum Iohannis<br />

praesentant confratrem suum Georgium Reichstorffer.<br />

Pergamena mm 226x297-307. Sigillo perduto.<br />

7. Anno 1491 indictionre 9, die 11 maii in Gries. - Decretum electionis domini Henrici<br />

Aygner pro tunc plebani in Marling in praepositum monasterii in Gries post obitum Georii<br />

Reichsdorffer, facta per dominum Ambrosium Troyer decanum, caeterosque canonicos.<br />

Pergamena mm 358x330. Notaio: Nicolaus Hebl presbiter lauriensis diocesis. - Elegerunt scrutatores<br />

Iohannem Ströli decanum per longum Athesis et vicarium ecclesie plebane Bozani et Cristanum Aychorn<br />

plebanum in Tirol curiensis diocesis, Iohannem Gwyn plebanum in Mais et Wolfangum plebanum in s.<br />

Genesio. Testimoni: magister medicine Iohannes Han, medicus Rev.mi in Christo patris brixinensis<br />

diocesis, presbiter Wolfgangus Andorfer pacav. Diocesis et Iodatus pistor, magister faber Georgius cives<br />

Bozani; Zoan Coradi de Fundo, Tomas Huber, Caspar Mesner, Leonhardus Schuster.<br />

8. Anno 1499. Actum in monasterio in Gries die 16 decembris. - Domino Udalrico<br />

episcopo tridentino Augustinus Pawr decanus cum aliis canonicis in Gries ad eorum<br />

praeposituram vacantem per liberam resignationem domini Leonardi praesentat Mathaeum<br />

Augermair.<br />

Pergamena mm 330x448. Sigillo perduto. Notaio: Heinricus Volckl clericus frisingensis diocesis<br />

cancellarius episcopi tridentini. Molti nominativi di canonici regolari.<br />

9. Anno 1500. Datum Tridenti in arce Boni Consilii die 21 ianuarii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus domino Leonardo Gwin olim praepositto in Gries attenta purgatione<br />

canonica ab eo facta et nimia dilatione capituli in Gries ad eum praesentandum iuxta<br />

concordiam factam eidem confert ecclesiam parochialem in Merling.<br />

a) Pergamena mm 330x434. Sigillo perduto.<br />

b) Cartaceo, carte 2. - Lettra del decano di Gries Matteo del 19 gennaio 1500. Ricorso al vescovo<br />

del 22 gennaio 1500.<br />

10. Anno 1506. Actum in monasterio in Gries die 28 iulii. - Domino Georio episcopo<br />

tridentino Sebastianus Lechner decanus, Egidius Mazing plebanus in monte s. Genesii senior,<br />

Leonardus Gwin plebanus in Senalo, Ambrosius Amoredei plebanus in Merlingen, Melchior<br />

Part plebanus in Kellers aliique canonici in Gries post obitum eorum praepositi Mathaei<br />

capitulariter congregati, electo in neopraepositum domino Leonardo Gwin eorum confratre, eum<br />

pro confirmatione praesentant.<br />

Manca.<br />

11. Anno 1512. Actum in monasterio in Griess die 18 decembris. - Domino Georgio<br />

episcopo tridentino Egidius Mazing plebanus in Senalo, Sebastianus Lechner, Augustinus Pawr<br />

plebanus in monte s. Genesii, Melchior Part plebanus in Kellers, Albertus Vogt plebanus in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

828


Capsa 52<br />

Merlingen cum aliis canonicis in Gries mortuo Ambrosio eorum praeposito electoque domino<br />

Ioanne Gebhart, illum pro confirmatione presentant.<br />

Manca.<br />

12. Anno 1512. Actum in monasterio in Griess die 24 martii. - Domino Georgio episcopo<br />

tridentino Sebastianus Lechner decanus cum aliis canonicis in Gries praesentant pro<br />

confirmatione dominum Ambrosium Amoredei neoelectum eorum praepositum post obitum<br />

praepositi domini Leonardi.<br />

Manca.<br />

13. Anno 1515. Actum in monasterio in Griess die 20 octobris. - Domino Bernardo<br />

episcopo tridentino Sebastianus decanus, aliique canonici in Gries praesentant pro<br />

confirmatione dominum Melchiorem Part eorum praepositum neoelectum post obitum Ioannis.<br />

Manca.<br />

14. Anno 1521. Datum in monasterio in Gries die veneris 22 novemrbsi. - Domino<br />

Bernardo episcopo tridentino Caspar Schederl decanus, aliique canonici in Gries pro<br />

confirmatione et investitura praesentant dominum Albertum Probst eorum praepositum<br />

neoelectum post obitum Melchioris.<br />

Pergamena mm 268x381. Sigillo perduto. Alcuni nomi di canonici regolari.<br />

15. Anno 1532. Actum in monasterio in Griess die 24 augusti. - Domino Bernardo cardinali<br />

episcopo tridentino Crisantus Waldner decanus cum aliis canonicis in Gries, mortuo Alberto<br />

eorum praeposito praesentant dominum Ipolitum Gebhart neoelectum pro confirmatione.<br />

Pergamena mm 502x398. Sigillo perduto. - Heinricus Volckl capelle episcopalis s. Andree Bolzani<br />

beneficiatus et notarius.<br />

16. Anno 1533. Datum in cenobio ad Portam Clausam beatae Mariae virginis in Gries die<br />

16 aprilis. - Domino Bernardo cardinali episcopo tridentino Crisantus Waldner plebanus in<br />

Senalo senior cum aliis canonicis praesentat dominum Casparem Troster plebanum s. Genesii ac<br />

eorum decanum ad praeposituram post obitum Hyppoliti.<br />

Manca.<br />

17. Anno 1658. Datum in monastero Novacellae die 13 Ianuarii. - Ioannes Chrysostomus<br />

Haberle in Gries ordinandus abbas promittit fidelitatem, subiectionem etc. domino episcopo<br />

tridentino.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

829


Capsa 52<br />

18. Anno 1674 indictione 12, die 21 novembris in Griess. - Decretum electionis factae<br />

domini Iacobi de Fridericis antea decani in praepositum monasterii in Gries adsistente domino<br />

Ioanne Arbogasto a Manincor barone, domini Sigismundi Alphonsi episcopi tridentini delegato.<br />

Manca.<br />

19. Anno 1674, die 9 novembris in Gries. - Decanus ac totus conventus in Gries domino<br />

episcopo tridentino annunciant mortem praelati sub die 5 et supplicant pro deputatione<br />

commissarii pro electione novi praelati pro die 21 novembris.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

20. Anno 1674, die 23 novembris in Gries. - Iacobus electus praelatus domino episcopo<br />

tridentino annunciat electionem suam et quia electus aliquam administrationem suscipere non<br />

audet, ideo supplicat pro confirmatione et assignatione diei ad consequendam benedictionem.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

21. Anno 1675 indictione 13, die lunae 21 ianuarii in Gries. - Instrumentum possessionis<br />

datae domino Iacobo de Fedricis electo praeposito, confirmato, benedicto et investito per<br />

dominum Ioannem Arbogastum baronem de Maninkor plebanum in Caldario, commissarium<br />

deputatum et decanum foraneum athesinum.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente.<br />

22. Anno 1675. Instructio data domino plebano et commissario praedicto pro actu<br />

possessionis faciendo, speciatim pro tenenda praeminentia super commissarium tyrolensem.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

23. Anno 1675. Relatio data a praedicto domino commissario episcopali super actu<br />

possessionis datae, controversiae ortae cum commissario tyrolensi qui tamen cessit.<br />

Cartaceo, carte 5. In italiano.<br />

24. Anno 1675, die 13 ianuarii. - Iacobus de Federicis praepositus in Gries ordinandus<br />

promittit domino episcopo tridentino fidelitatem, subiectionem, obedientiam.<br />

Pergamena mm 257x234. Sigillo pendente.<br />

25. Inventarium affictuum monasterii in Gries cum quibusdam aliis cartis parvi momenti<br />

simul colligatis.<br />

Cartaceo, carte 17. Notaio: Heinricus Volckl beneficiatus in Bolzano. 25 agosto 1532, i canonici di<br />

Gries eleggono loro procuratore il confratello Caspar Troster pievano in s. Genesio per mandarlo al<br />

vescovo Bernardo Clesio per trattare l’elezione del nuovo prevosto: presenti Urbano Hopf pievano della<br />

diocesi di Augusta, Filippo Rosl herhipolensis diocesis cappellanus in Gries, Giorgio Woldner barbiere.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

830


Capsa 52<br />

25 novembre 1521: Lettera di Bernardo Clesio ai canonici di Gries: era stato eletto preposito Alberto<br />

Brobst. Sigillo aderente.<br />

25 novembre 1521: stesso argomento. Sigillo aderente. Al verso: Ego Iohannes Etinger de Fuessen<br />

augustensis diocesis, tunc temporis Bozani notarius... affixi citationem in valvis ecclesie monasterii [si<br />

vedono i quattro fori dei chiodi]: presenti: Matteo Stagl ludimagistro di detto monastero, Giovanni<br />

Swatzer e Sebastiano Grimmig cacciatori; Walter Bentzinger organista in Bolzano.<br />

Inventario (fine sec. XV). In tedesco.<br />

26. Anno 1491. Datum in Gries die 25 maii. - Domino Udalrico episcopo tridentino<br />

Hainricus Ayger prepositus et Ambrosius Troyr decanus una cum coeteris capitularibus in Gries<br />

ad ecclesiam in Marling vacantem per resignationem ipsius domini praepositi qui ante suam<br />

electionem ibi erat plebanus, praesentant Wolfgangum Stainer presbiterum.<br />

Pergamena mm 257x319. Sigillo aderente.<br />

27. Anno 1492, die ultima iulii in Gries. - Domino Udalrico episcopo tridentino Henricus<br />

praepositus in Gries ad vacantem ecclesiam in Marlingen per obitum Wolfgangi Stainer<br />

praesentat Thomam Kchech presbiterum sui ordinis.<br />

Pergamena mm 254x405. Due sigilli aderenti.<br />

28. Anno 1504, die 7 maii in Gries. - Domino Udalrico episcopo tridentino Mathaeus<br />

praepositus cum suo capitulo in Gries ad ecclesiam parochialem beatae Mariae virginis in<br />

Merlingen ob gravem infirmitatem et senectutem Thomae Keck vacantem praesentat<br />

Ambrosium Amoredei presbiterum sui monasterii.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

29. Anno 1512, die penultima aprilis in Gries. - Domino Georgio episcopo tridentino<br />

Ambrosius praepositus cum suo capitulo in Gries ad ecclesiam in Marlingen praesentat<br />

Albertum Brobst concanonicum.<br />

Manca.<br />

30. Anno 1521, die 11 decembris in Gries. - Domino Bernardo episcopo tridentino Albertus<br />

praepositus cum suo capitulo in Gries ad ecclesiam in Marlingen praesentat confratrem suum<br />

Wilhelmum Probst.<br />

Pergamena mm 288x322. Sigilli perduti.<br />

31. Anno 1536, die 10 octobris in Gries. - Domino Bernardo cardinali episcopo tridentino<br />

Caspar praepositus cum suo capitulo ad ecclesiam in Mairlingen vacantem per mortem<br />

presbiteri Guilielmi Probst praesentat dominum Leonhardum Stainer concanonicum.<br />

Pergamena mm 292x352. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

831


Capsa 52<br />

32. Anno 1464. Datum in monasterio s. Michaelis die penultima iulii. - Domino Georgio<br />

episcopo tridentino Conradus de Brixina praepositus, Thomas decanus, cum toto conventu s.<br />

Michaelis ad ecclesiam parochialem ss. Andreae apostoli et Nicolai episcopi in Salurn vacantem<br />

per obitum quondam presbiteri Iohannis Balniator praesentant presbiterum Simonem Sartor<br />

nerunburgensis diocesis.<br />

Pergamena mm 176x290. Sigilli perduti.<br />

33. Anno 1477. Datum in Insprugg die 17 martii. - Reverendo in Christo patri amico et<br />

consiliario suo carissimo domino Iohanni episcopo tridentino Sigismundus Tyrolis comes etc.<br />

ad ecclesiam parochialem s. Andreae apostoli in Salurn vacantem per obitum Symonis<br />

praesentat Ambrosium Sweytzhart presbiterum augustensis diocesis.<br />

Pergamena mm 194x 275. Sigillo perduto.<br />

34. Anno 1488 indictione 6, die dominica 27 iulii Tridenti in ecclesia cathedrali s. Vigilii. -<br />

Dominus Paulus Reminger procuratorio nomine domini Simonis praepositi s. Michaelis prope<br />

Athesim coram dominis Georgio de Fattis de Trilaco decretorum doctore decano et canonico<br />

egregio praedictae ecclesiae, Iohanne Wogler decretorum licentiato, Udalrico Liechtenstainer,<br />

Conrado Inderbach, Alberto Gffeller, Andrea de Facinis canonicis capitulariter congregatis<br />

appellationem interponit ad sanctam sedem cui monasterium s. Michaelis immediate subiectum<br />

decantat, a quibusdam litteris eiusdem capituli tridentini super erectione et institutione unius<br />

quotidianae Missae in capella s. Udalrici de Avisio, cum id sit in praeiudicium ecclesiae<br />

parochialis s. Mariae de Jugo annexae et incorporatae praefatae praepositurae s. Michaelis.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia coeva. In ecclesia s. Vigilii super podiolo post chorum.<br />

35. Anno 1523. Datum in monasterio s. Michaelis die iovis 5 marcii. - Domino Bernardo<br />

episcopo tridentino Ioannes Platner senior aliique canonici dicti monasterii, petente ob eius<br />

senectutem domino Sebastiano eorum praeposito, electum dominum Guolfgangum Strober<br />

decanum et confratrem suum in coadiutorem, administratorem et futurum successorem<br />

praesentant.<br />

Manca.<br />

36. Anno 1530. Datum in monasterio s. Michaelis die Iovis 10 marcii. - Domino Bernardo<br />

episcopo tridentino et principi Georgius Leberger decanus aliique canonici ad vacantem eorum<br />

preposituram per obitum domini Bolphgangi Strebers praesentant dominum Ioannem<br />

Aichenfelder.<br />

Pergamena mm 381x370. Sigillo aderente.<br />

37. Anno 1530. Datum in monasterio s. Michaelis dominica Laetare 27 martii. - Dominus<br />

episcopus tridentinus quamvis iure posset novam praelati electionem exigere, gratiam et<br />

humanitatem suam mavult ostendere electionem factam confirmando, dumodo neoelectus<br />

totusque conventus proposita capitula morum, et administrationis directiva pro novo praelato<br />

observanda acceptaverint, prout ibi exprimuntur. Hinc Ioannes Aichenfelder praepositus electus<br />

cum aliis confratribus dicti monasterii s. Michaelis acceptant.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

832


Capsa 52<br />

Pergamena mm 450x290. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carte 3. Capitula proponenda praeposito s. Michaelis.<br />

38. Anno 1596 indictione 9, die veneris 16 februarii in monasterio s. Michaelis. - Acta<br />

electionis domini Maximiliani Oliva in praepositum dicti monasterii secutae die 19 februarii<br />

post obitum domini Wolffgangi Wattenhoffer secutum die 2 februarii.<br />

Cartaceo, carte 9. Sigillo aderente. Notaio: Antonius filius q. Gasparis de Inamis de Hermullo<br />

habitator Avisii. - Don Gerolamo Veltroni curato di Grumes.<br />

39. Anno 1596, die 24 aprilis. - Formula iuramenti facti a Maximiliano electo praeposito<br />

monasterii s. Michaelis domino Ludovico episcopo et cardinali tridentino et domino Carolo<br />

Madrutio episcopo smyrnensi tanquam coadiutori.<br />

Manca.<br />

40. Formula iuramenti praestiti domino Carolo Emmanueli episcopo tridentino a domino<br />

Carolo Barbi ordinando praeposito monasterii s. Michaelis.<br />

Extra notatur: Iuramentum fidelitatis erga ecclesiam tridentinam ad manus illustrissimi,<br />

reverendissimi domini Jesse Perghofer episcopi bellinensis suffraganei et decani brixinensis per<br />

reverendum dominum Carolum Barbi praepositum s. Michaelis ad Athesim in actu suae<br />

benedictionis praestitum Brixinae in ecclesia s. Mariae in ambitu brixinensi, die 26 maii 1658.<br />

Pergamena mm 267x357. Sigillo perduto.<br />

41. Anno 1663, die dominico 9 decembris. - Dominus Antonius Quetta monasterii s.<br />

Michaelis ordinandus praepositus fidelitatem etc. tridentinae ecclesiae, illiusque episcopis iurat.<br />

Pergamena mm 113x454. Sigillo pendente.<br />

42. Anno 1686, die 11 novembris. - Dominus Georgius Adamus Teitenhofen bulsanensis<br />

monasterii s. Michaelis ad Athesim ordinandus abbas fidelitatem etc. matri suae ecclesiae s.<br />

Vigilii et celsissimo ac reverendissimo Francisco de Albertis domino suo eiusdem ecclesiae<br />

episcopo iurat.<br />

Manca.<br />

43. Anno 1674, die lunae 25 iunii. - Processus formatus coram officio spirituali Tridenti ad<br />

instantiam domini Antonii Quetta praepositi monasterii s. Michaelis contra Hieronymum Xicho<br />

de Tridento, Antonium de Albertis de Cavalesio, Leopoldum Panzoldi de Roboreto et<br />

Augustinum Inama canonicos eiusdem monasterii ob verba iniuriosa et alia contra dictum<br />

praepositum prolata et facta etc. ob quae, excepto canonico Panzoldo, fuerunt carceri traditi<br />

Tridenti etc. Facta fuit appellatio ad metropolitanum, inde ad s. sedem quae causam remisit<br />

componendam anno 1667 sub die 4 maii ordinario tridentino uti factum anno 1678 die 19<br />

aprilis, propositis et imperatis octo articulis ab utraque parte observandis, uti habetur pag. 331.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

833


Capsa 52<br />

Manca.<br />

44. Circa annum 1375. - Exemplar Bullae Gregorii papae IX in favorem ordinis<br />

Cruciferorum cui praeminentia assignat in eleemosinis conquirendis, aliaque privilegia concedit,<br />

cum indulgentiis etc.<br />

Pergamena mm 708x513. Sigillo perduto. Copia del 1397. Datum Reate 3 kal. Septembris<br />

pontificatus nostri anno V°. 1397, die martis, 13 februarii Verone in episcopali curia ad bancum iuris<br />

presentibus Benvenuto notario a Falcibus q. Boniohannis de Isulo in Verona, Iacobo notario de Cremona<br />

filio Petri de s. Matheo cum Cortinis, Iohanne notario de Servideis q. Nicolay de Isulo Verone. Notai:<br />

Matheus Corezarius q. Thesauri corezarii de contrata s. Stephani Verone; Isidorus q. Mathei notaii de<br />

Tassarolo de s. Maria in Organo; Andreas q. Iacobi Burlini de la Rota de contrata s. Vitalis veronensis.<br />

Ego Bartholomeus de Broilo filius domini Iohannis de Pontepetre veronensis.<br />

45. Anno 1592. Datum Romae apud s. Marcum die 30 iulii. - Breve Clementis papae VIII<br />

in quo dimissionem et renunciationem a congregatione Cruciferorum facta de domo et ecclesia<br />

s. Crucis cum hospitali ac omnibus iuribus extra et prope moenia civitatis Tridenti acceptat,<br />

ipsam domum supprimit et extinguit et illius ecclesiam ad saecularitatem reducit et omnia ab<br />

illo ordine dismembrat et separat et seminario ecclesiastico puerorum et fratribus inibi<br />

habitantibus iubens ad alias transire domos iuxta providam suorum superiorum ordinationem.<br />

Pergamena mm 415x557. Sigillo aderente.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

46. Anno 1521 indictione 9, die veneris 22 novembris. - Canonici lateranenses<br />

praepositurae monasterii beatae Mariae virginis ad Portam Clausam in Griez certiorem reddunt<br />

Bernardum episcopum tridentinum de morte domini Melchioris eorum praepositi. Postea facto<br />

scrutinio per reverendum dominum iuris doctorem Iacobum Waydinger benficiatum Bulsani et a<br />

domino episcopo delegatum electus fuit in praepositura dominus Albertus dicti monasterii<br />

canonicus professus qui in electionem consensit.<br />

Pergamena mm 432x148-157. Notaio: Iohannes Etinger de Fuessen augustensis diocesis tunc<br />

temporis puerorum moderator in Bolsano.<br />

47. Anno 1663, 15 decembris. - Copia ex idiomate germanico in italicum traducta<br />

confirmationis dominii temporalis datae Antonio Quettae praeposito s. Michaelis a serenissimo<br />

archiduce Austriae comite Tyrolis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

48. Anno 1657, 20 novembris. - Alexander VII pontifex maximus propter infirmatam iustis<br />

de causis electionem sacrae romanae ecclesiae cardinalibus huic negotio praepositis cuiusdam<br />

canonici lateranensis ad Athesim in praepositum, elegit Carolum Barbum canonicum eiusdem<br />

monasterii s. Michaelis cum omnibus iuribus, gratiis etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Franciscus Besenella.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

834


Capsa 52<br />

49. Anno 1653. - Epistolae et acta quaedam domini Francisci de Albertis canonici et summi<br />

scolastici nec non in spiritualibus vicarii generalis et consiliarii domini episcopi tridentini in<br />

causa iurisdictionis ecclesiasticae quam impedire tentaverat Franciscus Eggen cancellarius<br />

iurisdictionis Kinispergi in causa et processu contra dominum Cigainer praepositum ad s.<br />

Michaelem per offitium spirituale tridentinum inquisitum.<br />

Cartaceo, carte 14. Parte in italiano.<br />

50. Anno 1711, 20 decembris. - Ioannes Michael a Spaur vicarius generalis Tridenti ad<br />

postulationem praepositi infulati et canonicorum regularium s. Augustini in Griez errexit<br />

curatiam in ecclesia s. Nicolai in Afing parochiae s. Genesii dicto ordini annexae.<br />

Cartaceo, carte 11. Sigilli aderenti. Parte in tedesco.<br />

51. Anno 1540, die 22 martii in Gries. - Canonici monasterii ad Portam Clausam beatae<br />

Mariae virginis alias in Gries ordinis s. Augustini reverendissimo domino Christophoro<br />

episcopo tridentino deferunt electionem ab ipsis factam in persona domini Augustini canonici<br />

ad praeposituram eiusdem monasterii vacantem per mortem domini Gaspari praepositi,<br />

petuntque confirmationem.<br />

Manca.<br />

52. Anno 1543, 11 augusti in monasterio beatae Mariae Portae Clausae. - Canonici<br />

lateranenses capitulariter congregati elegerunt in praepositum suum dominum Ioannem<br />

Schrotter plebanum in Merlingen quem praesentandum statuerunt domino episcopo tridentino<br />

pro confirmatione.<br />

Pergamena mm 300x4645. Notaio: Federicus Slegellius.<br />

Pergamena mm 460x417. Sigillo perduto. Notaio: Federicus Slegellius. Stesso documento ma più<br />

particolareggiato.<br />

53. Anno 1544, 8 kalendas iunii Stambs. - Ad vacantem ecclesiam s. Vigilii in Maijs per<br />

electionem Sigismundi in abbatem monasterii in Stambs, dictus dominus abbas praesentavit<br />

domino episcopo tridentino fratrem Andraeam Stadelwiser professum eiusdem monasterii<br />

rogans eumdem dominum episcopum ut de ea parochia illum investire dignetur.<br />

Pergamena mm 333x408. Sigillo perduto.<br />

54. Anno 1546, 5 nonas martii Stambs. - Abbas monasterii in Stambs ordinis cisterciensis<br />

per mortem fratris Andreae Stadelwiser praesentavit domino episcopo tridentino ad parochialem<br />

ecclesiam s. Vigilii in Mays cuius ius patronatus monasterium habet, Michaelem Schertlim<br />

professum eiusdem ordinis.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 651. Pergamena<br />

mm 274x384.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

835


Capsa 52<br />

55. Anno 1559, 8 kalendas octobris. - Abbas monasterii in Stambs ad vacantem ecclesiam<br />

parochialem s. Vigilii in Mays per mortem Sigismundi Kolhauffn praesentavit Ioannem Kölbli<br />

professum eiusdem ordinis domino episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

56. Anno 1548, 10 martii in monasterio s. Michaealis. - Ioannes Volcart decanus et totum<br />

capitulum canonicorum regularium s. Augustini ad s. Michaelem certiorem reddunt episcopum<br />

tridentinum quod vacante praepositura per obitum domini Ioannis praepositi sui capitulariter<br />

congregati omnes canonici dicti monasterii elegerunt in praepositum dominum Paulum Ganser<br />

concanonicum suum, unde eum dominum episcopum rogant pro illius confirmatione.<br />

Pergamena mm 239x460. Sigillo perduto.<br />

57. Anno 1597, 18 ianuarii ex monasterio beatae Mariae virginis in Griez. - Hieronymus<br />

Rosatus decanus et Leonardus Patawer plebanus in Sylva canonici lateranenses tanquam<br />

oratores monasterii beatae Mariae in Griez ad dominum Ludovicum episcopum tridentinum et<br />

Carolum Madrutium episcopum Smirnensem dicti episcopi tridentini coadiutorem,<br />

praesentarunt dictis dominis episcopis dominum Nicolaum Scolar electum praepositum suum<br />

per ipsos canonicos et compromissarios Pangratium Bosekher plebanum et Adamum Waidt pro<br />

confirmatione.<br />

Pergamena mm 210x395. Sigillo perduto. Notaio: Adamus Haslmayr notarius et schole parochialis<br />

rector Bulsani.<br />

58. Anno 1670, 12 maii. - Antonius Queta praepositus s. Michaelis ordinis canonicorum s.<br />

Augustini per mortem Ioannis Baptistae Zigainer canonici et decani canonicorum regularium s.<br />

Augustini vicarii parrochiae Magredi, praesentavit domino episcopo tridentino pro eodem<br />

vicariatu Petrum Simonem Springetum a Cavareno curatum Roboreti Lunae.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

59. Anno 1657. - Informatio data ab episcopo tridentino sacrae congregationi episcoporum<br />

et regularium de nullitate electionis factae a canonicis regularibus s. Augustini ad s. Michaelem<br />

in persona Caroli Barbi ab eisdem electi in praelatum suum, tum quia non fuit observata dies<br />

indicata electioni, tum quia dictus Carolus Barbi non est certus de validitate suae professionis et<br />

esse nullam talem professionem praetendit, tum quia dominus episcopus talem electionem,<br />

utpote nullam, ad sacram congregationem remisit, tum quia ad talem electionem processerunt<br />

absque assistentia domini episcopi vel eius viarii et ad brachium saeculare oenipontanum dicti<br />

canonici recursum habuerunt.<br />

Cartaceo, carte 9.<br />

60. Anno 1596, 28 decembris in monasterio ad Portam Clausam s. Mariae in Griez. -<br />

Hieronymus Rosatus decanus, Leonardus Petawer plebanus in Sylva et Nicolaus Scolar plebis<br />

Griez provisor canonici lateranenses in Griez capitulariter congregati per mortem domini<br />

Conradi Seyfrid praepositi sui mediantibus dominis compromissariis domino Pangratio<br />

Rossekher plebano Bulsani et domino Adamo Waid beneficiato ad s. Hieronymum Bulsani<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

836


Capsa 52<br />

adhibitis testibus domino Simone Gadnero plebano ad s. Genesium etc. elegerunt in<br />

praepositum suum dominum Nicolaum Scolar canonicum confratrem suum ultima decembris<br />

eiusdem anni.<br />

Cartaceo, carte 6. Notaio: Adamus Aslmayr.<br />

61. Anno 1597, V ianuarii Tridenti. - Ludovici episcopi tridentini monitorium quatenus<br />

termino duodecim dierum omnes interesse habentes in electione iam peracta domini Nicolai<br />

Scolar in praepositum s. Mariae in Griez comparere debeant coram ipso domino episcopo<br />

tridentino si quid habeant opponere dictae electioni, alias ad confirmationem deveniet.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Due copie. Sul verso: Adamus Haslmayr notarius et<br />

gymnasiarcha Bulsani. - Die 21 ianuarii 1597 Valentinus Cominus campanarius et clericus ecclesie<br />

cathedralis Tridenti dichiara di aver affisso tale mandato ad valvas ecclesie.<br />

62. Anno 1597, 17 ianuarii in Griez. - Hieronymus Rosatus decanus et Leonardus Petawer<br />

canonici lateranenses insinuant quibus de iure, electionem domini Nicolai Scolar in praelatum<br />

sui monasterii, atque rogant pro confirmatione.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. - Nicolaus Scolar natione francus.<br />

63. Anno 1651, 7 octobris Oeniponti. - Mandatum regiminis oenipontani ad monasterium s.<br />

Michaelis canonicorum regularium s. Augustini intimatum ne permittat episcopo tridentino vel<br />

eius vicario visitationem in temporalibus dicti monasterii sub poena indignationis serenissimi<br />

ducis. Hoc ipsum mandat iurisdicenti domino Bartholomaeo Zenobio et in eius absentia Iulio de<br />

Schulthauz. Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

64. Anno 1653, 24 augusti in castro Kafenstein. - Ioannes Dominicus comes de<br />

Wolchenstain commissarius archiducalis scribit iudici in Kinisperg quatenus de mandato<br />

serenissimi comitis Tyrolis serio mandet omnibus decimanis, villicis etc. publico proclamate ut<br />

imposterum quolibet anni tempore debitorum suorum ac decimarum solutionem sub poena<br />

indignationis archiducalis ad manus praepositi s. Michaelis ex carceribus tridentinis in<br />

libertatem de mandato archiducis restituti, aut eius deputatorum officialium consignare debeant.<br />

Et ut hoc fiat ipse iudex omnem industriam adhibebit.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

65. Anno 1644, die 22 aprilis in monasterio s. Michaelis. - Dominus Franciscus de Albertis<br />

vicarius in spiritualibus generalis et visitator pro domino Carolo Emanuele episcopo tridentino<br />

componit contentiones et rixas inter dominum Thomam Cigainerum ibi praepositum et eius<br />

confratres, publicatis quibusdam ordinationibus pro religiosa disciplina reformanda et mutua<br />

pace servanda, sublatis et cassatis quaerellis hucusque invicem datis, atque editis quibusam<br />

visitalibus decretis pro divino cultu, et nitore domus Dei reparando.<br />

Cartaceo, carte 8. Parte in italiano. - 25 punti: che debba spendere almeno 50 ragnesi all’anno per la<br />

libreria dove siano conservati in buon ordine e stabilirsi un bibliotecario; ogni confratello può rimanere<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

837


Capsa 52<br />

nella libreria due ore al giorno; che si debba far perfezionare l’organo entro l’anno. Notaio: Antonio<br />

Begnudelli. Norme canoniche: istruire nel canto fermo e figurato.<br />

66. Anno 1672, die 4 iunii. - Instrumentum erectionis confraternitatis ad s. Michaelem<br />

athesinum sub invocatione beatae Mariae virginis in suffragium animarum purgantium una cum<br />

capitulis eidem confraternitati praescriptis.<br />

Manca.<br />

67. Anno 1642. - Supplices litterae domini Thomae Cigainer praepositi ad s. Michaelem<br />

una cum attestationibus de eius vita et moribus in eius favorem factis a communitatibus Avisii,<br />

s. Michaelis, Faedi et Jugi nec non domini decani et quorumdam confratrum ad s. Michaelem,<br />

ob detentam Paulam dicti domini praepositi affinem et servam quam a domino episcopo<br />

tridentino relaxari postulat.<br />

Cartaceo, carte 19. Sigilli aderenti. Parte in italiano.<br />

68. Anno 1652, die 21 decembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Conventio inter<br />

reverendum dominum Antonium Armanum de Ballino parochum Medii s. Petri ac oeconomum<br />

mensae tridentinae ac dominos confratres monasterii beatae Mariae virginis ad Portam Clausam<br />

in Gries super expensis, cibariis et necessitatibus domesticis subministratis reverendo domino<br />

Mathiae Fusco alias pareposito dicti loci a die 1 novembris 1643 usque in praesentem, infra<br />

quod tempus ipse dominus Fuscus partim fuit detentus ac partim se detinuit in eodem castro<br />

ratione causae criminaliter contra ipsum agitatae etc. Conventum de summa rhenensium 3000<br />

valutae italicae de libris 4 ½ pro singulo.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Antonio Begnudelli.<br />

69. Anno 1515 indictione 3, die veneris 28 septembris Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus reverendo domino Nicolao de Neuhaus ecclesiarum tridentinae et brixinensis<br />

canonico et eximiis iuris utriusque doctoribus domino Antonio de Queta et domino Ioanne<br />

Antonio de Dorigatis de Thesino consiliariis reverendissimi domini tridentini. - Dominus<br />

Antonius de Leudro decretorum doctor, canonicus tridentinus et reverendissimi domini Bernardi<br />

episcopi tridentini in spiritualibus vicarius generalis ex speciali commissione eiusdem<br />

sententiam tulit contra Guilelmum Propst augustensis diocesis professum ordinis canonicorum<br />

regularium s. Augustini in Gries ob patratos ab eo excessus.<br />

Pergamena mm 300x217. Sigillo perduto. Notaio: Simon q. Girardi Mirana di Trento.<br />

70. Anno 1523, die 9 maii Oeniponti. - Dominus Bernardus episcopus tridentinus confirmat<br />

electionem per canonicos regulares praepositurae s. Michaelis factam domini Wolfgangi<br />

Strebler in coadiutorem et futurum successorem moderni praepositi.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

71. Anno 1523, die 13 iulii Oeniponti. - Dominus Bernardus episcopus tridentinus suis<br />

locumtenentibus scribit approbatum et confirmatum in coadiutorem praepositi s. Michaelis,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

838


Capsa 52<br />

instante praesertim domino capitaneo et domino Nicolao de Neuhaus, bona monasterii<br />

dilapidare et in malos usus consumere etc. iubetque ut sine mora provideant.<br />

Cartaceo, carte 3. - Cartella a parte.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

839


Capsa 53<br />

CAPSA 53<br />

Sonnenburg (numeri 21)<br />

1. Anno 1180 indictione 9, die iovis primo intrante ianuario. In ecclesia s. Mariae de<br />

Xoneburg, presentibus domino Alberto decano ecclesiae tridentinae, magistro Romano et<br />

Arnoldo et Gualone canonicis tridentinis, comite Henrico de Piano, comite Ulrico de Ultimo,<br />

Arnoldo de Roengo [Rodeneg], Ottone de Wineco et Gothxalco de eodem loco, Trentino de<br />

Otone Richo, Moscardo, Odolrico de Lupa, Bozone de Stenecho. - Dominus Salomon episcopus<br />

tridentinus interrogavit dominam Bertam abbatissam eiusdem monasterii et dominam Lucardam<br />

decanissam et omnes alias dominas monachas et dominum Folchemarium de villa s. Martini et<br />

dominum Bertoldum de Xoneburg et Pabo et omnes alios ministeriales dicti monasterii ut<br />

debeant dicere iura beati Vigilii in praedicto monasterio: unanimiter et concorditer dixerunt:<br />

quod illa domina abbatissa quae a monachabus illius monasterii fuerit electa debet venire coram<br />

episcopo tridentino et ab eo debet cum uno libro accipere investituram de omnibus saecularibus<br />

rebus ad monasterium pertinentibus, neque illa potest investituram alicuius fundi facere nisi<br />

prius ipsa ab episcopo tridentino fuerit investita. Si fuerint monachae discordes in electione<br />

abbatissae episcopus tridentinus de suo iure debet et potest eis dare abbatissam quam voluerit.<br />

Si episcopus perrexerit ad curiam imperatoris vel regis, debet ei et suis servire usque ad<br />

Sterzengum vel alibi in strata et si in illo servitio aliquid deficeret, officiales episcopi debent<br />

boves et equos abbatissae accipere et pignori obligare ut servitium plenum fiat episcopo. Cum<br />

ad curiam romanam episcopus cum rege vel imperatore in expeditione iverit, debet ei dare unum<br />

bonum et honorabilem soumarium cum duobus bonis cophinis cum uno mantile et una toalla et<br />

duobus bacinis intus et pelle ursina vel tapete desuper cum bono scutifero, militem bene<br />

ornatum cum equis et armis ad remuneramentum abbatissae, qui cum episcopo eat si voluerit et<br />

ad eius expensas a Tridento in antea. Insuper habet ius episcopus investiendi insimul cum<br />

abbatissa advocatum illius loci de advocatia. Habet episcopus capellam s. Vigilii et palatium in<br />

altiori loco illius montis; debet semel in anno vel in paschate vel pentecostes venire si vult ad<br />

monasterium et facere festum cum abbatissa et sororibus suis cum quantis militibus et clericis<br />

voluerit; debet episcopus omni anno dare abbatissae 24 galetas olei, et ipsa debet dare cellerario<br />

episcopi pannum decentem etc.<br />

Pergamena mm 600x452-482. Notaio: Heinricus de Brixia. Altri testimoni: Wilielmus de Valtorno,<br />

Tolchemarus de s. Martino, Pabo. L’abadessa deve dare pannum unum, duas caligas et unum cultellum<br />

vel securim, et cellario episcopi de Magnano unam dextralem in uno anno et unam securim bonam in alio<br />

anno et cellario episcopi de Arcu unam tunicam convenientem et unam securim.<br />

La buona conservazione della pergamena, la mancanza di note antiche, la stessa grafia fanno pensare<br />

che si tratti di una copia dell’epoca del vescovo Nicolò di Bruna (1338-1347).<br />

2. Anno 1204 indictione 7, die martis prima iulii in ecclesia s. Mariae de Sonnenburgo,<br />

presentibus domino Turcone tridentinae ecclesiae decano, domino Voldarico praeposito<br />

ecclesiae s. Michaelis, domino Conrado capellano canonico tridentino et magistro Viviano<br />

canonico, comite Odolrico et Henrico de Eppan et comite Odolrico de Flaono, Ottone et<br />

Balduino de Firmiano, Federico de Weinecko, Conrado de Griffenstain, Torengo iuvene de<br />

Firmiano, Petarino, Moscardino filio Moscardi de Tridento, Segadoro de Henno, Iacobino de<br />

Firmiano, Adelpreto de Serantina et Ancio de Liechtenstain atque domina Licarda decanissa de<br />

Sonnenburgo, domina Armengarda de Arca etc.- Dominus Conradus episcopus tridentinus cum<br />

esset defuncta domina abbatissa de Sonnenburgo dixit se velle scire iura quae habet episcopus<br />

in Sonnaburgo: responderunt episcopo habere iura superius N° primo declarata.<br />

Adest aliud exemplar sub eodem numero positum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

840


Capsa 53<br />

Pergamena mm 598x380. Copia del 1429, da una copia precedente. Notai: Nicolaus filius q. Petri<br />

Balduini de Capris; Gratiadeus q. Antonii de Castello de Terlacho habitator tridenti; Iohannes Tulius<br />

filius ser Guilelmi q. ser Pauli de Tridento; 1429, indictione 7, die 4 septembris, Tridenti in castro Boni<br />

consilii in canzeleria ipsius castri ibidem per me Iohannem Tulium hoc esemplum sumptum ex autentico<br />

etc. Presenti, oltre i notati: Stanislaus de Subnovo prepositus et canonicus tridentinus, Angelus Bonus,<br />

archipresbiter Ilasii diocesis veronensis et collector apostolicus, generosus miles Mathia marschalcus<br />

prefati domini episcopi, Federicus Hakh et Iohannes Feudental notarius eiusdem episcopi. Ministeriali di<br />

Xenoburg: Folcmarus de villa s. Martini, Bertoldus miles de Xenoburg, Otto de villa s. Martini et<br />

Conradus frater eius, et Pabo miles de villa s. Martini et Odolricus de villa s. Martini.<br />

Cartaceo, carte 6. Copia del 1531. Sigillo aderente. Notai: Andrigetus Gaudentus filius Donati<br />

Gaudenti de Tridento, Symon Pathonnus filius q. Gotardi; Hieronimus Gallus filius q. Guielmi.<br />

Estratto dal codice Wangiano maior.<br />

3. Aliud exemplar simile cui annexa est investitura Alexandri episcopi tridentini eisdem<br />

monialibus de Sonnaburgo facta de regalibus et temporalibus, seu temporalium bonorum ad<br />

dictum monasterium pertinentium cum aliis feudis etc. Investita fuit Ursula abbatissa. Deest<br />

annus.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

4. Anno 1214 indictione secunda, die martis quarto exeunte ianuario, in Tridento in palatio<br />

episcopali in praesentia domini comitis Odorici de Piano, Odorici de Ultimo, Odorici de<br />

Perzino, Henrici de eodem loco, Federicus episcopus tridentinus investivit de advocatia<br />

monasterii s. Mariae de Soneborgo Hodoricum et Gabrielem comites de Flavono tanquam sibi<br />

debitam quia eorum antecessores fundaverunt dictum monasterium.<br />

Pergamena mm 284x153-157. Notaio: Willielmus q. Iohannis de Verona.<br />

5. Anno 1391, die 22 novembris Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus domino Petro<br />

praeposito monasterii ad s. Michaelem, Hainrico Liechtenstainer, Oswaldo plebano in Griez,<br />

Ioanne plebano in Zimbria. - Georius episcopus tridentinus investivit Echardum de s. Martino<br />

cappellanum in Sunneburga et Ioannem Retzer iudicem saecularem tanquam procuratores et<br />

procuratorio nomine missi a domina Margareta abbatissa monasterii de Sunneburga qui investiti<br />

fuerunt a praedicto Georio episcopo de omnibus bonis ad dictum monasterium pertinentibus<br />

cum aliis feudis etc.<br />

Adest aliud exemplar sub eodem numero.<br />

Pergamena mm 341x520. Sigillo pendente con cordicella verde. Notaio: Thomas de Frisaco dictus<br />

Veschel clericus salzburgensis diocesis.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. Copia del documento precedente.<br />

6. Anno 1400, die prima iunii in monasterio sunneburgensi in stuba maiori velut in loco<br />

capitulari. - Ursula abbatissa monasterii suneburgensis totius monasterii nomine constituit<br />

dominum Chunradum Vering de s. Martino cappellanum suum et Hainricum dictum Wirsung<br />

laicum armigerum, qui illius nomine et totius monasterii debitum fidelitatis homagium Georgio<br />

episcopo tridentino tanquam dicti monasterii in regalibus et temporalibus patrono et advocato<br />

exhibuerunt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

841


Capsa 53<br />

Pergamena mm 295x358. Due sigilli pendenti. Notaio: Conradus Veringer de Tegernsee clericus<br />

frisingensis diocesis. Presenti: Georgius Tachler hospitalarius in Sunnenberga, Iohannes Scheppfler<br />

capellani, Iohannes Rossel de Passiria, Iohannes Canigeus familiarii nostri.<br />

7. Anno 1410, die 16 februarii in Sunneburga. - Ursula abbatissa monasterii s. Mariae in<br />

Sunneburga ordinis s. Benedicti dioecesis brixinensis constituit nobilem virum ac strenuum<br />

militem dominum Bartholomaeum de Gufedanna tanquam ipsius et totius monasterii<br />

procuratorem ad petendum et exigendum et recipiendum a domino Georio episcopo tridentino<br />

dicti monasterii in temporalibus advocato omnium bonorum temporalium iurium et<br />

obventionum investituram et ad praestandum fidelitatis iuramentum praedicto episcopo.<br />

Pergamena mm 293x193. Sigillo pendente.<br />

8. Anno 1018, VI kalendarum iulii, Augustae praesentibus Hermanno augustensi episcopo,<br />

Hartwico episcopo, Welfone duce Baubariorum, Diepaldo marchione de Voheburg. - Henricus<br />

romanorum imperator ad preces Udalrici episcopi tridentini in suam protectionem accipit<br />

cenobium sanctimonialium cum domina abbatissa Wigburga caeterisque suis sequacibus<br />

aedificatum ad honorem beatae Mariae virginis in Sunneburg a nobili viro Volcholdo et dotatum<br />

possessionibus, aedificiis, campis, pratis, pascuis, silvis, venationibus, piscationibus etc.<br />

decernens idem imperator ut nec dictus episcopus nec eius successores ad cuius mundiburdium<br />

seu tutelam idem Volcholdus in verae protectionis tutelam ipsum locum tradidit nullam<br />

potestatem habeant ex rebus eidem ecclesiae traditis aliquid in suos convertere usus, quod si<br />

fieret, habeat potestatem abbatissa mundiburdium predictum episcopatui auferre. Udalricus<br />

episcopus praedictus singulis annis tradidit decem carradas vini, tres saginas olei et in summo<br />

lacu piscium decipulam et in loco Enna piscationes tres. Est exemplar ex authentico desumptum<br />

cum alio exemplari.<br />

Sequitur in eadem carta diploma Sigismundi romanorum regis germanice scriptum de anno<br />

1426 in quo confirmat privilegia Henrici imperatoris et aliorum.<br />

Pergamena mm 580x537-554. Notai: Conradus dictus Tewfel q. Hainrici dicti Tewfel de Dorf<br />

Frisingensis diocesis; Iohannes q. Nicolay Prawin de Bamberga habitator Bulzani; David Hemynger<br />

clericus warmiensis diocesis.<br />

L’atto del 1426 non c’è più. Ve ne è uno del 1413. Testimoni di questo atto: Iohannes rector<br />

eccclesie parochialis in Maleto; presbiter Otto vicarius parochialis in Novatheutonica, Iohannes plebanus<br />

in Pomerolo, Heinricus Ricardi de Bawdissen et Nicolaus de Sayda misnensis diocesis.<br />

9. Anno 1424, die lunae proxima post festum undecim millium virginum, Bolzani,<br />

presentibus nobilibus viris Swanthoslao milite de Pyotrowo marschallo curiae tridentinae,<br />

Ioanne Gfeller, Balthassario de Thono. - Alexander episcopus tridentinus investivit de regalibus<br />

et temporalibus et de omnibus aliis feudis Ursulam abbatissam in Sunneburga suppliciter<br />

petentem.<br />

Pergamena mm 270x333. Sigillo aderente.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. Copia.<br />

10. Anno 1427 indictione 5, die 8 augusti Tridenti in castro Boni Consilii, coram domino<br />

Alexandro episcopo tridentino personaliter constituta domina Ursula abbatissa monasterii s.<br />

Mariae de Sunneburga de mala vita et bonorum dilapidatione accusata et propterea ab eodem<br />

episcopo tanquam fundatore patrono et advocato ab administratione suspensa, sese iusitificavit<br />

asserens, quod iniurias, gravamina et violentias sibi illatas ex eo passa esset et cotidie pateretur<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

842


Capsa 53<br />

quia ipsa dominum episcopum brixinensem pro advocato recognoscere nollet, sed semper suum<br />

patronum, advocatum et fundatorem tridentinum episcopum recognovisset et quod quando ipsa<br />

domina Ursula principem Fridericum ducem Austriae tempore vacationis ecclesiae tridentinae et<br />

quo tempore ipse dux ecclesiam episcopatum tridentinum tenuit et gubernavit, ipsa eum<br />

invocavit et requisivit tanquam locumtenentem in episcopatu tridentino nomine episcopi sui<br />

domini. Quibus auditis satisfactus episcopus eandem abbatissam innocentem declaravit et ad<br />

monasterii administrationem restituit et dominum Ioannem de Cometaw plebanum in Maleto<br />

pro suo subadvocato et locumtenente in dicto monasterio pro domino episcopo constituit, quem<br />

ipsa abbatissa libenter acceptavit. Pro illatis iniuriis, persecutionibus, dampnis et<br />

depredationibus quae ipsa abbatissa, monasterium et sui subditi passi sunt a domino Bertholdo<br />

episcopo brixinensi et suis fautoribus, varia publica instrumenta hac super re edi curavit<br />

tridentinus episcopus. Acta sunt haec in praesentia dominorum Ioannis de Lenano, Ioannis Boni,<br />

Ioannis de Banallis canonicis ecclesiae tridentinae, Antonii de Leudro legum doctoris vicarii in<br />

temporalibus Tridenti, Michaelis de Coredo, Antonii de Molveno, Wilhelmi Sarraceni.<br />

Pergamena mm 406x368. Notai: Iohannes q. Krastonis Anhang de Baphingen augustensis diocesis<br />

canonicus trid.; Hertwicus Henrici clericus pataviensis diocesis; Antonius q. Bertholasii de Burgonovo de<br />

Tridento.<br />

11. Anno 1428 indictione 6, die prima ianuarii, in choro superiori monasterii de<br />

Sunneburga, capitulariter congregatae domina Barbara Rasnerin, Ursula Forsterin, Anna<br />

Welspergherin etc. una cum domino Udalrico praeposito Novecellae canonico regulari, Ioanne<br />

Tzeys canonico ecclesiae tridentinae et Ioanne de Cometaw secretario domini Alexandri<br />

episcopi tridentini omnibus congregatis ad electionem futurae abbatissae, vix recitato hymno<br />

Veni Creator Spiritus comparuerunt Bartholdus de Gufidaun miles una cum Henrico de<br />

Morsperg nomine capituli brixinensis protestantes electionem nullam futuram esse nisi aliqui de<br />

capitulo canonici brixinenses vel alii de capitulo viri litterati missi ad dictam electionem<br />

praesentes fuerint, quibus auditis moniales eo die ad ellectionem non venerunt. Et dominus<br />

Ioannes de Cometaw de his publicum instrumentum confici curavit.<br />

Pergamena mm 337x298. Notaio: Eberhardus Burkart clericus eistetensis diocesis. Testimoni:<br />

Michael de Coredo et Erasmus Staindl.<br />

12. Anno 1428 indictione 6, die 3 ianuarii. - In refectorio monasterii de Sunneburga<br />

commissarii domini Alexandri episcopi tridentini Michael de Coredo et dominus Ioannes de<br />

Cometaw destinati ad electionem abbatissae dicti loci videntes attentata in praeiudicium<br />

ecclesiae tridentinae relicto ibidem Ioanne Tzeysi canonico ecclesiae tridentinae nomine dicti<br />

episcopi tridentini recesserunt, facto desuper publico instrumento.<br />

Pergamena mm 248x330. Notaio: Eberhardus ut supra.<br />

13. Anno 1428 indictione 6, die 8 aprilis. - Coram dominabus sanctimonialibus monasterii<br />

in Sunneburga Ursula Forsterin, Anna Welsprecherin, Affra Vellsecherin et aliis reverendus<br />

dominus Ioannes de Caballis canonicus ecclesiae tridentinae et rector ecclesiae parochialis in<br />

valle Flemmarum tanquam nuncius et ambasciator domini Alexandri episcopi tridentini<br />

exposuit eisdem sanctimonialibus quatenus venirent ad ellectionem canonicam abbatissae<br />

eiusdem monasterii, eo tamen salvo quod etiam sanctimoniales nomine Barbara Rasnerin tunc<br />

ibidem carceribus mancipata libera et absoluta dimitteretur ut simul cum aliis ad canonicam<br />

ellectionem veniret, respondit quaedam domina nomine Ursula Forsterin quod dudum ad<br />

electionem venissent, sed quia dominus Udalricus brixinensis episcopus dominam Barbaram<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

843


Capsa 53<br />

Rasnerin incarcerari praecipit, ideo ellectionem distulisse et quamquam trinam legationem ad<br />

dictum episcopum misissent nihil obtinere potuerunt adiecit, quod sanctimoniales non fuerint<br />

causa eiusdem incarcerationis quia est devota, honesta et proba, quam ipsae moniales in<br />

abbatissam habere desiderabant, sed quia incarcerata ab ellectione abstinuerunt. Qua super re<br />

dictus dominus Ioannes publicum instrumentum fieri praecepit.<br />

Pergamena mm 402x280. Notaio: Eberhardus ut supra.<br />

14. Anno 1428, prima aprilis in arce Boniconsilii presentibus domino Ernesto archidiacono<br />

et canonico ecclesiae tridentinae, Ioanne de Cometaw plebano in Maleto etc. - Alexander<br />

episcopus tridentinus per mortem Ursulae abbatissae elapso iam trimestri ad alterius abbatissae<br />

electionem non venientes moniales monasterii de Sunneburga, ipse episcopus tanquam fundator,<br />

patronus et advocatus monasterii dicti devolutam sibi ex privilegio ellectionem asserens,<br />

dominam Barbaram Resnerin dicti monasterii sanctimonialem piam, castam et probam elegit,<br />

monetque et hortatur religiosas ut eidem debitam obedientiam praestent.<br />

Pergamena mm 340x260. Sigillo pendente (aquila di Trento). Notaio: Fridericus Hakh clericus<br />

ratisponensis diocesis.<br />

15. Anno 1429 indictione 7, die 7 martii, Tridenti in domo habitationis honestae viduae<br />

quondam Ioannis de Belenzanis. - Religiosa domina Barbara Rasnerin abbatissa monasterii<br />

beatae Mariae de Sunneburga refert causam persecutionis sibi factae, incarcerationis,<br />

expulsionis ex monasterio iussu episcopi brixinensis, proptereaquod acriter defendebat iura<br />

episcopi tridentini in suum monasterium.<br />

Pergamena mm 450-484x655-610. Notaio: Eberhardus Burkart clericus eistetensis diocesis. Si narra<br />

il fatto della elezione impedita dai messi del vescovo di Bressanone.<br />

Venne presso il detto monastero il decano Gebardo e il detto Bartolomeo (Bartoldo) di Gufidaun con<br />

un forte esercito... et scriptor sanguinis et habuerunt talem clamorem circa portam monasterii ac<br />

imposuerunt minas famulo porte ut neminem permitteret intrare; et ceperunt cum ipsis habere guerram et<br />

fecerunt tot clamorem quod nos oportuit aperire; diedero ordine di non accettare nessuno da Trento;... et<br />

ego plus diligerem polonos et tridentinos.<br />

16. Anno 1428, 4 nonis augusti, Genezani praenestinae dioecesis Martinus papa V<br />

delegavit episcopum feltrensem in causa controversiae inter episcopum tridentinum et<br />

episcopum brixinensem, Alexandrum videlicet et Ulricum, quorum ultimus tridentinum<br />

episcopum spoliare praetendebat antiquo iure suo in monasterium sanctimonialium de<br />

Sunneburga.<br />

Pergamena mm 205x300. Bolla con sigillo pendente.<br />

17. Anno 1429 indictione 7, die 4 septembris, in valle Ennebergs apud ecclesiam<br />

parochialem in strata publica prope fontem, presentibus domino vicario in Enneberg, Daniele de<br />

Lenano clerico etc. coram notario publico vigore litterarum serenissimi Friderici ducis Austriae<br />

per dominum Iohannem de Cometaw factorem reverendissimi domini Alexandri episcopi<br />

tridentini examinati Iodocus Treb, Rigat de Montan, Nicolaus Walther et plures alii de tota<br />

communitate vallis Ennebergs de iure episcopi tridentini quod habere dicit in monasterio de<br />

Sunneburga: omnes unanimiter deposuerunt quod episcopus tridentinus ab antiquo semper<br />

habuisset ius in dictum monasterium et episcopum brixinensem nullum omnino habere, quod<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

844


Capsa 53<br />

deposuerunt omnes iuridice interogati suo formali iuramento. Quo facto dictus dominus<br />

Iohannes de Cometaw publico instrumento notari iussit.<br />

Pergamena mm 430x378. Notaio: Eberhardus Burkart clericus eystetensis diocesis.<br />

18. Litteran. cardinalis legati ad dominum scholasticum tridentinum in causa reformationis<br />

conventus Sunneburg.<br />

Manca.<br />

19. Anno 1457, die 11 septembris Romae Calistus papa scribit episcopo brixinensi<br />

quaerelas abbatissae de Sunneburg ab ipso in visitatione et reformatione depositae, quae<br />

appellationem interposuit eidemque causam remittit ut rem sine strepitu et scandalo componat.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva.<br />

20. Copia responsionis domini cardinalis ad pontificem. Ex Brixina 6 Ianuarii. - Ubi<br />

exponit quod agitaverit reformationem monasterii in Sunneburg longo tempore ex commissione<br />

felicius recordationis papae Nicolai, monitorio sub poena depositionis latae sententiae cui non<br />

paruit, sed appellavit ad curiam abbatissa. Papa mitius agere volens bullam miserit in qua<br />

cassavit apellationes interpositas, mandans quod si intra terminum assignandum reformationem<br />

non acceptaret, ipsam deponeret. His inobediens deposuerit. Ad componendum hoc negotium<br />

suadet ex consilio etiam ducis Sigismundi ut rationabilis pensio depositae assignetur.<br />

Manca.<br />

21. Anno 1216, 10 exeunte iulio, Tridenti, presentibus Odorico comite de Ultimo, Odorico<br />

comite de Eppiano etc. - Federicus episcopus tridentinus ad rectum feudum investivit dominum<br />

comitem Odoricum de Flaone de advocatia s. Mariae de Sonneburg episcopatus brixinensis et<br />

iuravit fidelitatem domino episcopo pro praedicto feudo.<br />

Pergamena mm 115x134. Notaio: Federicus notarius Coradi regis. - Anno domini 1216, indictione<br />

4, die veneris 10 exeunte iulio, in palatio tridentino, presentibus Odorico comite de Ultimo, Odorico<br />

comite de Piano, Remperto de Canao.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

845


Capsa 54<br />

CAPSA 54<br />

Ordo teutonicus et Stambs (numeri 49)<br />

1. Anno 1439. Datum Bolzani die 3 ianuarii. - Domino Alexandro episcopo tridentino<br />

Gotfridus Niderhawser commendator provincialis balie Athesis fratrum Alemanorum ad<br />

perpetuam vicariam s. Mariae in Lenano tridentinae dioecesis dudum domui theotonicorum in<br />

Bolzano incorporatam praesentat dominum Nicolaum Stern presbiterum dicti ordinis pro nunc<br />

commendatorem domus in Tridento.<br />

Pergamena mm 230x330. Sigillo perduto.<br />

2. Anno 1497. - Datum in castro Reiffenstain, die 13 iulii. - Domino Udalrico episcopo<br />

tridentino Wolfgangus de Newnhaus ordinis theotonicorum Balliae Athesis commendator<br />

provincialis ad ecclesiam beatae Mariae virginis in Lanano praesentat dominum Casparem<br />

Funsinger eiusdem ordinis.<br />

Pergamena mm 168x321. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carta 1. Zu Sterzing 28 giugno 1497. Lettera in tedesco. Presentazione di Gasparo<br />

Funsinger al vescovo per l'approvazione.<br />

3. Anno 1503, die 17 martii in Sterzing. - Domino Udalrico episcopo tridentino<br />

Wolfgangus de Novocastro provintialis Balivie Athesis ordinis Alemanorum equitum ad<br />

vacantem parochialem ecclesiam in Leena per resignationem domini Casparis Finsing<br />

praesentat religiosum fratrem et professum suae religionis Michaelem Gemlich.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Finsinger plebanus in Leena.<br />

4. Anno 1504, die 26 octobris in domo ordinis in Sterzing. - Domino Udalrico episcopo<br />

tridentino Heinricus de Knoring commendator Balie Athesis ordinis teutonicorum ad ecclesiam<br />

beatae Mariae virginis in Lana praesentat dominum Georgium Pawman eiusdem ordinis fratrem<br />

et presbiterum.<br />

Pergamena mm 165x330. Sigillo perduto.<br />

5. Anno 1511. Datum in domo Lengenmoss montis Rittine, die 29 octobris. - Domino<br />

Georgio episcopo tridentino Henricus de Knoringen ordinis militiae s. Mariae hospitalis<br />

Alemanorum Iherusolimitanorum miles provincialis et commendator totius Balie Athesis et in<br />

Montanis ad ecclesiam beatae Mariae virginis in Lenaw per dimissionem domini Georgii<br />

vacantem praesentat dominum Balthasarem Richter dicti ordinis presbiterum.<br />

Pergamena mm 207x268. Sigillo perduto.<br />

6. Anno 1512. Datum in domo Sterzingen, die 7 septembris. - Domino Georgio episcopo<br />

tridentino Hainricus de Knöringen commendator totius Balie Athesis etc. ad ecclesiam beatae<br />

Mariae virginis in Lana per dimissionem domini Balthasaris vacantem praesentat religiosum<br />

dominum Iohannem Purgle dicti ordinis presbiterum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

846


Capsa 54<br />

Pergamena mm 174x327. Sigillo perduto.<br />

7. Anno 1516. Datum in domo Wegkenstain, die 9 octobris. - Domino Bernhardo episcopo<br />

tridentino Hainricus de Knoringen provincialis commendator etc. ad ecclesiam beatae Mariae<br />

virginis in Lena per dimissionem domini Pauli Schmid presbiteri eiusdem ordinis vacantem<br />

praesentat dominum Oswaldum Hartman dicti ordinis presbiterum.<br />

Pergamena mm 218x328. Sigillo perduto.<br />

8. Anno 1532, die 22 marcii Innsprukg. - Domino Bernardo episcopo tridentino Henricus<br />

de Knöringen ad ecclesiam parochialem beatae Mariae virginis in Lana dominum Iohannem<br />

Pierngeschuend presbiterum eiusdem ordinis praesentat.<br />

Pergamena mm 271x338. Sigillo perduto.<br />

9. Anno 1486. Datum Tridenti in domo Alemanorum, die 20 ianuarii. - Domino Iohanni<br />

episcopo tridentino Ludovicus de Hürnhaym ordinis s. Mariae virginis theutonicorum de Prussia<br />

commendator Balie Athesis ad ecclesiam beatae Mariae virginis in Sarentina tridentinae<br />

diocesis vacantem per resignationem fratris Cristofori eiusdem ordinis praesentat presbiterum<br />

fratrem Iohannem Talhamer dicti ordinis.<br />

Pergamena mm 187x287. Sigillo perduto.<br />

10. Anno 1486. Datum Bozani in capitulo, die 12 iunii. - Domino Iohanni episcopo<br />

tridentino commendator et capitulum ordinis theutonicorum de Brussia Balie Athesis ad<br />

ecclesiam parochialem s. Mariae de Serentina vacantem per translationem Ioannis Talhaimer<br />

praesentant dominum Thomam Speckhperger presbiterum eiusdem ordinis.<br />

Pergamena mm 203x306. Sigillo pendente.<br />

11. Anno 1490. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 5 maii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus presbitero Iohanni Entzinger de Rosenhaym frisingensis diocesis<br />

investituram tradit pro altari s. Erasmi martyris in ecclesia parochiali s. Mariae in SarenteinEx<br />

presentatione sindicorum eiusdem plebis, mandans domino Ulrico Dicpmansperger ordinis<br />

Alemanorum plebano dicte plebis possessionem dare.<br />

Pergamena mm 252x355. Sigillo pendente.<br />

12. Anno 1501. Datum Bozani dominica post festum Conceptionis beatae Mariae virginis. -<br />

Domino Udalrico episcopo tridentino Wolfgangus de Nowenhaus ordinis theutonicorum<br />

provincialis ad vicariam parochialis ecclesie in Sernnthein vacantem per mortem Udalrici<br />

Dietmansperger eiusdem ordinis presentat fratrem Ludovicum de Pozschaw dicti ordinis<br />

professum presbiterum.<br />

Pergamena mm 129x316. Sigillo pendente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

847


Capsa 54<br />

13. Anno 1512. Datum in domo Sterzingen die 7 septembris. - Domino Georgio episcopo<br />

tridentino Hainricus de Knöringen provincialis etc. ad ecclesiam parochialem beatae Mariae<br />

virginis vallis Sarentina per translationem et dimissionem domini Bernhardi Pfeyffer presbiteri<br />

eiusdem ordinis vacantem praesentat dominum Oswaldum Hartman dicti ordinis presbiterum.<br />

Pergamena mm 163x313. Sigillo perduto.<br />

14. Anno 1516. Datum in domo Wegkhennstain, die 9 octobris. - Domino Bernhardo<br />

episcopo tridentino Hainricus de Knöringen provincialis etc. ad ecclesiam parochialem beatae<br />

Mariae virginis vallis Sarentina per dimissionem Oswaldi vacantem preaesentat dominum<br />

Iohannem Pirggln dicti ordinis presbiterum.<br />

Pergamena mm 234x345. Sigillo perduto.<br />

15. Anno 1518. Datum Störzing, die 26 decembris. - Domino Bernhardo episcopo<br />

tridentino Heinricus de Knöring provincialis etc. ad ecclesiam beatae Mariae virginis in<br />

Sernthein per revocationem domini Iohannis Burcklen vacantem presentat dominum Paulum<br />

Schmid dicti ordinis presbiterum.<br />

Pergamena mm 268x410. Sigillo perduto.<br />

16. Anno 1520. Datum in Weggenstain, die 3 decembris. - Domino Bernardo episcopo<br />

tridentino Henricus de Knoringen provincialis etc. ad ecclesiam beatae Mariae virginis in<br />

Serntal per secessum Pauli vacantem presentat dominum Paulum Oder.<br />

Pergamena mm 189x273. Sigillo perduto.<br />

17. Anno 1521. Datum in Weggenstain, die 15 octobris. - Domino Bernardo episcopo<br />

tridentino Henricus de Knoringen provincialis etc. ad ecclesiam beatae Mariae virginis in<br />

Serntein praesentat dominum Conradum Pfister sui ordinis sacerdotem.<br />

Pergamena mm 185x313. Sigillo perduto.<br />

18. Anno 1504. Datum in Sterzing, die 26 octobris. - Domino Udalrico episcopo tridentino<br />

Henricus de Knoringen commendator etc. ad ecclesiam parochialem beatae Mariae virginis in<br />

Lenngenmoss montis Ritten tridentinae diocesis praesentat dominum Casparum Funfinger sui<br />

ordinis fratrem et presbiterum.<br />

Pergamena mm 133x336. Sigillo pendente.<br />

19. Anno 1511. Datum in domo Lenngenmoss montis Rittine, die 29 octorbis. - Domino<br />

Georgio episcopo tridentino Henricus de Knöringen provincialis etc. ad ecclesiam beatae Mriae<br />

virginis et s. Ioannis Baptistae in Lenngenmoss per dimissionem domini Luce Stainperger<br />

vacantem praesentat dominum Silvestrum Berger sui ordinis presbiterum.<br />

Pergamena mm 164x270. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

848


Capsa 54<br />

20. Anno 1516. Datum in domo Wegkhenstain, die 9 octobris. - Domino Bernardo<br />

episcopo tridentino Hainricus de Knöringen commendator etc. ad ecclesiam beatae Mariae<br />

virginis in Lenngenmoss per dimissionem domini Iohannis Pirgen vacantem presentat dominum<br />

Paulum Seder sui ordinis presbiterum.<br />

Pergamena mm 218x388. Sigillo perduto.<br />

21. Anno 1523. Datum in domo in Weggenstain, die 10 septembris. - Domino Bernardo<br />

episcopo tridentino Henricus de Kneringen commendator etc. ad ecclesiam beatae Mariae<br />

virginis in Lengenmoss vacantem per obitum domini Pauli Fabri presentat dominum<br />

Wolfgangum Riedrer sui ordinis sacerdotem.<br />

Pergamena mm 280x192. Sigillo perduto.<br />

22. Anno 1532. Datum in Innsprugke, die 22 marcii. - Domino Bernardo cardinali episcopo<br />

tridentino Henricus de Knöringen commendator etc. ad ecclesiam parochialem in Lengmos<br />

presentat dominum Matheum Wezler presbiterum sui ordinis.<br />

Pergamena mm 258x340. Sigillo perduto.<br />

23. Anno 1461. Datum Bulsani, die 18 septembris. - Domino Georgio episcopo tridentino<br />

frater Henricus de Freyberg locumtenens Balie Athasis ordinis fratrum Alemanorum ad<br />

perpetuam vicariam plebis s. Leonardi in Passeyur tridentinae diocesis per mortem domini<br />

Jodoci vacantem presentat dominum Henricum Castel frisingensis diocesis.<br />

Pergamena mm 186x226. Sigillo perduto.<br />

24. Anno 1514 indictione 2, die mercurii 6 septembris in cathedrali ecclesia s. Vigilii<br />

Tridenti in sacristia maiori. Domini Antonius de Leudro, Ioannes Ortwein, Ludovicus de<br />

Balzanis, Symon de Filipinis, Stephanus Harder, Ioannes Mosaur et Gastelus Linch omnes<br />

canonici tridentini, capitulariter congregati domino Georgio Aller presbitero de Passayer tradunt<br />

investituram ecclesiae parochialis s. Leonardi in Passayer vacantis per mortem domini presbiteri<br />

Ioannis Galhamer ad praesentationem factam per dominum Henricum Knoring commendatorem<br />

ordinis Alemanorum.<br />

Pergamena mm 568x244. Sigillo aderente. Notaio: Antonius q. Iacobi Carioli civis Tridenti.<br />

Presenti: presbiter Bartholomeus de Gargnano altarista altaris s. Florentii, presbiter Iohannes sacrista<br />

ipsius ecclesie, presbiter Iacobus de Rippa levita.<br />

25. Anno 1533. Datum Oeniponti, die 8 maii. - Domino Bernardo cardinali episcopo<br />

tridentino Henricus de Knoeringen commendator etc. ad vacantem ecclesiam s. Leonardi in<br />

Passeier per obitum quondam Georgii Haller praesentat presbiterum Benedictum Stangl.<br />

Pergamena mm 335x365. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

849


Capsa 54<br />

26. Anno 1510. Datum in Weggennstain prope Bulsanum, die 6 ianuarii. - Domino Georgio<br />

episcopo tridentino Henricus de Knöringen commendator etc. ad ecclesiam parochialem in<br />

Wanngen in monte Rittine tridentinae diocesis per obitum Marquardi Vigkers presbiteri<br />

vacantem paresentat honorabilem virum Ludovicum Stenngl de Kempto augustensis diocesis.<br />

Pergamena mm 188x230. Sigillo perduto.<br />

27. Anno 1516. Datum in domo Alemanorum in Sterzingen, die 23 novembris. - Domino<br />

Bernhardo episcopo tridentino Hainricus de Kneringen commendator etc. ad ecclesiam s. Petri<br />

apostoli in Wangen per dimissionem Ludovici Stenngl vacantem praesentat dominum<br />

Leonardum Dachsperger presbiterum augustensis diocesis.<br />

Pergamena mm 288x273. Sigillo perduto.<br />

28. Anno 1523, die 15 iulii in Weggenstain subtus Bolzanum. - Domino Bernardo episcopo<br />

tridentino Henricus de Knoringen commendator etc. ad ecclesiam parochialem s. Petri apostoli<br />

in Wanngen vacantem per obitum domini Leonardi Tarnperger praesentat dominum Iacobum<br />

Andree frisingensis diocesis presbiterum.<br />

Pergamena mm 200x282. Sigillo perduto.<br />

29. Anno 1485 indictione 3, die penultima augusti in monasterio in Wingartn. - Domino<br />

Ioanni episcopo tridentino Caspar abbas monasterii Wingartn ordinis s. Benedicti constanciensis<br />

diocesis ad capellam s. Jeorii in Leno diocesis tridentinae vacantem per obitum Jeorii<br />

Scharpfenstein praesentat venerabilem virum Iohannem Gremper presbiterum in artibus<br />

magistrum.<br />

Pergamena mm 222x190. Sigillo perduto.<br />

30. Anno 1485. Datum in Innsprugg, die 10 septembris. - Reverendo in Christo patri amico<br />

et consiliario suo carissimo Iohanni episcopo tridentino Sigismundus archidux Austriae etc.<br />

comes Tyrolis ad capellam s. Georgii in Lana vacantem per obitum quondam Georgii<br />

Scharffenstein praesentat Iohannem Blanckenheim presbiterum.<br />

Pergamena mm 181x298. Sigillo perduto.<br />

31. Anno 1515, die 28 aprilis in monasterio in Wingarttn. - Domino Bernardo episcopo<br />

tridentino Hartmanus abbas monasterii in Wingartten ordinis s. Benedicti constanciensis<br />

diocesis ad capellam s. Georgii martyris in superiori Lenow in ecclesia parochiali Lenon per<br />

mortem Jodoci Nukunnen ordinis s. Benedicti vacantem praesentat dominum Udalricum<br />

Hannzel utriusque iuris doctorem clericum augustensis diocesis.<br />

Pergamena mm 191x345. Sigillo perduto.<br />

32. Anno 1282 indictionre 10, die sabati 3 exeunte novembris in burgo Arci sub porticu<br />

communis apud plebem, in presentia dominorum Zordani de Garduno, fratris Conradi monaci<br />

monasterii de Stams, Odorici et Alberti fratrum filiorum quondam domini Hanrici Soge de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

850


Capsa 54<br />

Arcu, Tomasii de Sciano, Gozeli de Vinecho, Adelpreti de Formigaro, Adelpreti iudicis,<br />

Giffeleci de Supramonte, Gisleberti de Telvo, Iacobi de la dona, Oderici quondam magistri<br />

Blanchi de Arcu. - Frater Henricus episcopus tridentinus facit manifestum quod cum in causa<br />

quae vertitur inter ipsum ex una parte et inter abbatem et conventum monasterii s. Iohannis de<br />

Stams brixinensis diocesis ordinis cisterciensis ex altera super ecclesia in Mays ob recusationem<br />

unius iudicis delegati a sede apostolica, archipresbiteri ripensis videlicet et duorum<br />

subdelegatorum abbatis wiltinensis et praepositi novacellensis et delegatorum a sede apostolica<br />

abbatis videlicet montis s. Mariae in valle Venusta curiensis diocesis et praepositi maioris<br />

ecclesiae brixinensis ex utraque parte in arbitros etc. pendente termino, duo ultimi delegati ad se<br />

iurisdictionem revocantes, tercio, videlicet archipresbitero ripensi, super hoc minime requsito,<br />

in mense septembri dicto domino episcopo in carceribus tyrolensis comitis constituto, citacione<br />

fieri procurarunt; et ipsi deputarunt locum Bulzani quem comes tyrolensis qui ei iniuriose movet<br />

unam guerram, in sua detinet postestate, propter cuius metum nec ipse, qui in ipsius erat<br />

carceribus constitutus, nec eius procuratores sine metu proditionis personarum et rerum<br />

accedere non volebant; ex hiis gravaminibus ad sedem apostolicam appellat; et quia hac<br />

appellatione pendente aliam citacionem similem accepit, etiam iterumque appellat ad s. Sedem.<br />

Pergamena mm 554x230-250. Notaio Zacheus.<br />

33. Anno 1480. Datum Stams die 7 iunii. - Domino Iohanni episcopo tridentino et<br />

preceptori suo gratioso frater Georgius abbas, totusque conventus monasterii s. Ioannis Baptiste<br />

in Stams ordinis cisterciensis brixinensis diocesis exponit quod dominus Iacobus Peterman<br />

vicarius in Mays diocesis tridentinae cuius presentatio ad se pertinet et dominus Sigismundus<br />

Heller plebanus in Flies diocesis brixinensis eadem beneficia invicem permutare cupiant, suum<br />

propterea praestitisse consensum tanquam collator vicariae praedictae, rogans ipsas personas ad<br />

dicta beneficia pro auctoritate et parte sua transferre velit.<br />

Pergamena mm 169x265. Sigillo pendente (con l'agnello di Bressanone al verso).<br />

34. Anno 1483. Datum in Mays die 16 octobris. - Domino Iohanni episcopo tridentino<br />

frater Caspar abbas in Stams ad vacantem vicariam ecclesiae parochialis in Mays per obitum<br />

Sigismundi Heller praesentat dominum Iohannem Gwin presbiterum ratisponensis diocesis.<br />

Pergamena mm 243x336. Sigillo perduto.<br />

35. Anno 1501. Datum in Stams die 3 februarii. - Domino Udalrico episcopo tridentino<br />

frater Bernardus abbas in Stams exponit quod cum dudum ecclesiam s. Vigilii in Mays pleno<br />

iure obtinuerit ita ut deinceps ad eam procurandam perpetuis temporibus liceat sibi et<br />

successoribus suis presbiterum religiosum sive secularem ad nutum tamen amovibilem<br />

instituere et domino episcopo tridentino in vim concordiae presentare; ideo religiosum virum<br />

fratrem Dominicum presbiterum et ad tempus priorem ac professum suum praesentat.<br />

Pergamena mm 197x269. Sigillo perduto.<br />

36. Anno 1494. Datum in Stams die 24 decembris. - Domino Udalrico episcopo tridentino<br />

frater Bernardus abbas in Stams ad ecclesiam s. Vigilii in Mais per resignationem domini<br />

Iohannis Cwin vacantem religiosum fratrem Iohannem Nägelin professum suum praesentat<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

851


Capsa 54<br />

iuxta concordata et secundum tenorem incorporationis et privilegii Innocentii papae VIII et<br />

Alexandri papae VI.<br />

Pergamena mm 208x397. Sigillo perduto.<br />

37. Anno 1511. Datum in Stams, die 5 augusti. - Domino Georgio episcopo tridentino<br />

frater Cristanus abbas in Stams ad ecclesiam s. Vigilii in Mais religiosum fratrem Balthassarem<br />

presbiterum et professum suum praesentat.<br />

Pergamena mm 194x392. Sigillo perduto.<br />

38. Anno 1521. Datum in Stams, die 24 octobris. - Domino Bernardo episcopo tridentino<br />

frater Cristanus abbas in Stams ad vacantem ecclesiam in Mays per obitum fratris Balthassaris<br />

presentat fratrem Andream Rapolt presbiterum et professum suum.<br />

Pergamena mm 227x427. Sigillo perduto.<br />

39. Anno 1525. Datum in Stams die 12 decembris. - Domino Bernardo episcopo tridentino<br />

frater Pelagius abbas in Stams ad vacantem ecclesiam in Mays per obitum fratris Andreae<br />

Rappols confratris praesentat dominum Simonem Gesler sui monasterii fratrem.<br />

Pergamena mm 298x441.<br />

40. Anno 1527. Datum in Stams, die 28 augusti. - Domino Bernardo episcopo tridentino<br />

frater Pelagius abbas in Stams ad ecclesiam s. Ioannis Baptistae in Haflingen praesentat<br />

dominum magistrum Michaelem augustensis diocesis.<br />

Pergamena mm 232x422. Sigillo perduto.<br />

41. Anno 1273. - Exemplar donationis factae ab Egnone episcopo tridentino ecclesiae<br />

parochialis in Mays atque filiarum eius fratribus monasterii in Stambs brixinensis diocesis<br />

noviter erecti a duce Mainhardo, reservato tamen iure confirmandi sacerdotem saecularem ad<br />

eandem ecclesiam ab abbate praesentatum, aliisque iuribus onerosis ut ibi.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

42. Anno 1710, 25 iunii Moas. - Pater frater Augustinus Castner vicarius parochialis in<br />

Moas litteras supplices episcopo tridentino scribit atque in eis significat quod beneficium<br />

bombardinum in ecclesia filiali s. Valentini noviter errectum cum onere celebrandi Missas in<br />

quolibet die festo de praecepto sit in maximum praeiudicium ecclesiae parochialis monasterio<br />

Stambsensi pleno iure spectanti, unde rogat dominum episcopum ut dictas Missas ad dies<br />

feriales reducat, quod si secus fiat pauci ad cathechismum et ad alias parochiales functiones<br />

accedent.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

852


Capsa 54<br />

43. Anno 1592, die XI kalendas ianuarii in Stambs. - Domino Ludovico cardinali episcopo<br />

tridentino Nicolaus abbas monasterii Stambs ad ecclesiam parochialem s. Vigilii in Mays<br />

diocesis tridentinae praesentat fratrem Thomam Lugga pro investitura.<br />

Pergamena mm 240x300. Sigillo perduto.<br />

44. Anno 1569, die 4 novembris in Stams. - Dominus Ioannes, totusque conventus<br />

monasterii s. Ioannis Baptistae in Stams ad parochialem ecclesiam s. Vigilii in Mais praesentant<br />

fratrem Nicolaum Pachman per obitum fratris Iohannis Kennestain.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

45. Anno 1554, die 17 octobris. - Frater Georgius abbas monasterii Stambs ad parochiam s.<br />

Vigilii in Mays praesentat fratrem Sigismundum Kolhauff sui ordinis.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

46. Anno 1705, 30 iulii. - Francisci abbatis in Stambs epistola ad Constantinum<br />

Caldonatium canonicum tridentinum et vicarium generalem tridentinum in qua ostendere nititur<br />

patrem Godefridum professum sui ordinis pro tunc vicarium suum in Mais coram domino<br />

vicario citatum ad comparendum, eo quod non sit approbatus nec praesentatus, non teneri se<br />

praesentare eo quod non constet approbationem ipsi antea concessam nedum expirasse; tum<br />

quia iam tot annis cooperatoris munus in Mays executus est; tum etiam quia pro cura animarum<br />

ab eodem episcopo iam semel examinatus fuit, unde sine rationabili causa iterum examinari non<br />

debet. Nec praesentari debet quia a sede apostolica est incorporata suo monasterio dicta<br />

parrochia et ibi non datur vacantia vel resignatio nec vicarius proprio, sed principalis nomine<br />

curam exercet.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

47. Anno 1738, 12 iulii in Stambs. - Iacobus abbas stambsensis ad vicariatum parrochiae s.<br />

Vigilii in Mais vacantem praesentavit domino episcopo tridentino patrem Iosephum Castner<br />

eiusdem monasterii professum. Adest etiam Pantaleonis Borzi vicarii generalis approbatio.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente.<br />

48. Anno 1698, 14 iulii Merani. - Ioannis Michaelis episcopi tridentini sententia facta seu<br />

intimata occasione visitationis canonicae ad dirimendas controversias inter abbatem monasterii<br />

in Stambs et communitatem in Mais videlicet quod standum sit transactioni anni 1691 quod<br />

abbas uti parrochus maisiensis dictae communitati vicarium parrochialem praesentare teneatur<br />

imposterum eum praesentando hominibus destinatis in propriis aedibus canonicalibus; quod<br />

calendarium Missarum legatariarum ad omnium conspectum in sacristia appendere debeat; quod<br />

scripturae ecclesiae in quadam capsa in sacristia reponantur sub tribus clavibus, quarum una sit<br />

penes sindicum, altera apud communitatem et tertia sit penes vicarium; quod loco prandii in<br />

diebus festivis dandi a communitate dominus abbas vel eius vicarius imposterum quotannis<br />

subministret aedituo et organedae tria staria siliginis et urnam vini pro unoquoque.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Leopoldus Daser.<br />

853


Capsa 54<br />

49. Anno 1705, 2 augusti in Mais. - Praeces supplices porrectae a patre fratre Godefrido<br />

Sinner monasterii Stambs professo et vicario in Mais episcopo tridentino pro dilatione sui<br />

adventus Tridentum ad examen pro cura animarum occasione adversae valetudinis et pro<br />

administrando interim dicto vicariatu.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

854


Capsa 55<br />

CAPSA 55<br />

Ordines mendicantium (numeri 54)<br />

1. Anno 1331, idibus augusti Avinione. - Ioannes XXII papa Bullam mittit Bertrando<br />

ostiensi et veletrensi episcopo ac sedis apostolicae legato in qua eidem mandat ut episcopum<br />

tridentinum inducat et ipse episcopus capitulum hortetur ad cedendam parochialem ecclesiam s.<br />

Mariae cum domibus adiacentibus, fratribus ordinis Praedicatorum, qui propter Athesis<br />

inundationem amplius morari non possunt in conventu ad Athesis ripam posito, congrua tamen<br />

a praedictis fratribus recompensatione recepta. Quod si forte capitulum praemissa facere<br />

recuset, ipsemet episcopus pontificis auctoritate dictam ecclesiam fatribus praedictis assignaret<br />

et parochianos viciniori ecclesiae ad capitulum spectanti remitteret.<br />

Anno sequenti dictus Bertrandus litteris Bononiae datis scribit priori et fratribus ordinis<br />

Praedicatorum mandans ut dictum capitulum et etiam episcopum ex sua parte peremptorie citare<br />

curent ut intra 20 dierum spacium per se vel per procuratorem idoneum coram ipso compareant<br />

dicturi et proposituri quae circa hoc dicere et proponere valerent.<br />

Pergamena mm 547x705. Sigillo pendente.<br />

2. Anno 1490, die 30 iulii Perusiae. - Dionisius episcopus perusinus testatur in sua civitate<br />

moris esse hoc ordine in processionibus regulares accedere: Minores, Heremitae s. Augustini,<br />

Servitae, Carmelitae, Silvestrini ordinis s. Benedicti, Praedictores et ultimo loco canonici<br />

cathedralis ecclesiae.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

3. Anno 1490, die 30 augusti, Romae. - Frater Anselmus de Montefalcone prior generalis<br />

ordinis Heremitarum s. Augustini rogat Udalricum episcopum tridentinum ne perturbet fratres<br />

suos in ordine quem semper tenuerunt in processionibus.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

4. Anno 1496, 29 aprilis Tridenti in arce Boni Consilii. - Udalricus electus et confirmatus<br />

ecclesiae tridentinae committit Ioanni Kornhenn decretorum doctori et consiliario suo ut una<br />

cum deputatis a Maximiliano romanorum rege ad conventum fratrum Praedicatorum Bolzani se<br />

conferat et certis defectibus eorumdem provideat iuxta litteras suae regiae maiestatis.<br />

Manca.<br />

Nella busta però vi è un altro documento cartaceo di carta 1. È una lettera sigillata spedita da<br />

Corrado abbate del monastero di Tegernsee al vescovo Hinderbach data feria secunda post dominicam<br />

oculi anno domini 1474 [= 15 marzo].<br />

5. Anno 1497, die 18 novembrris Patavii. - Frater Antonius minister provincialis ordinis<br />

Minorum scribit episcopo Udalrico quod in comitiis provincialibus electus fuerit guardianus<br />

conventus Tridenti magister Laurentius ratisponensis qui prudentia et virtute sua multum<br />

proficiet; dolet tamen quod minister generalis eumdem ad aliqua negotia peragenda destinaverit,<br />

sed sperat brevi redditurum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

855


Capsa 55<br />

6. Anno 1514, die 26 martii Romae apud s. Petrum. - Leo papa X episcopo brixinensi<br />

archidiacono tridentino et decano brixinensi ad instantiam Maximiliani romanorum imperatoris<br />

committit reformationem et morum correctionem fratrum Minorum conventualium. Quod si<br />

reformationem acceptare noluerint ad alias domos et loca eiusdem Ordinis, si benevolos<br />

invenerint receptores, se transferant, et quod in eodem conventu introducant fratres Minores<br />

Observantiae, qui subiecti erunt ministro provinciali regularis observantiae provinciae Austriae.<br />

Bona vero immobilia et redditus omnes, cum fratres Minores horum incapaces sint, ipsimet<br />

commissarii vel aliqui ecclesiastici ab ipsi delegandi vendant et illorum pretium pro reparatione<br />

aedificiorum et aliis necessitatibus dictorum fratrum reformatorum impendant.<br />

Pergamena mm 371x556. Sigillo aderente.<br />

7. Anno 1514 indictione secunda, 27 aprilis, in Bozano in domo et habitatione Michaelis<br />

Heb hospitis ad Capellum rubrum in stuba parva superiori, praesentibus nobilibus dominis<br />

Gaspare de Thono, Iacobo de Clesio etc. - Coram domino Bernhardo de Clesio archidiacono et<br />

canonico, ac Ioanne Riepper decano, et canonico ecclesiarum tridentinae et brixinensis<br />

apostolicis in hac parte commissariis et reverendissimi domini episcopi brixinensis in hac parte<br />

collegae delegati (sic) reverendus dominus Ambrosius Ypphoffer doctor custos et canonicus<br />

ecclesiae brixinensis ac procurator caesareae maiestatis ostendit Breve Leonis papae X et<br />

delegationem sacrae caesareae maiestatis contra fratres Minores conventuales conventus<br />

Bozani. Petiitque ab ipsis commissariis executionem illius Brevis contra praedictos fratres sine<br />

figura et strepitu iudicii procedendo. Quare formato desuper processu convictique dicti fratres<br />

de variis excessibus, eis data est optio vel sese reformandi, vel ab eo conventu recedendi; unus<br />

tantum eorum concionator, videlicet frater Franciscus de Girlis reformationem acceptavit;<br />

guardianum vero et coeteros fratres qui reformari noluerunt praedicti commissarii auctoritate<br />

apostolica ab ipso conventu et ab omnibus ad ipsum conventum pertinentibus absolverunt et<br />

absolutos pronunciaverunt et ad alia loca suae religionis sese transferre iusserunt, claves vero,<br />

iura, res et bona omnia et singula sub poena excommunicationis sibi praesentari et exhiberi<br />

fecerunt. Postea accersitis fratre Christophoro guardiano in Schwatz una cum dicto fratre<br />

Francisco et aliis quatuordecim de observantia, iidem commissarii eis illius conventus<br />

possessionem dederunt, atque Austriae provinciae incorporaverunt.<br />

Acta sunt haec 29 aprilis 1514, die sabbati indictione secunda, praesentibus domino<br />

Uldarico plebano in Bozano etc.<br />

Cartaceo, carte 32. Notaio: Heinricus Beringer. - Aggiungi: prefato seniore ordinis s. Georgii,<br />

Ioanne Schroff, magistro Iacobo, Christoforo Iohanne Sedelmayer beneficiati in parochiali ecclesia<br />

Bolzani, Friderico Has vicario loci, magistro Benedicto rectore scolarium ibidem, Wolfgango<br />

Rottenbuocher, Georgio Kuck, Sigismondo Satler, Eberardo Kirchmayer, Petro Schwaitzer et Iohanne<br />

Thomer notario et scriba officcii curie.<br />

8. Anno 1663, die 26 ianuarii Tridenti. - Mandatum domini Ioannis Francisci Pompeati in<br />

causis mensae episcopalis delegatus ad instantiam advocati fiscalis Gaudentii Particella<br />

intimatum abbatissae et monialibus s. Clarae Tridenti extra muros, quatenus termino unius anni<br />

alienare vel permutare debeant certos fundos tanquam oneri emphyteutico reverendissimae<br />

mensae suppositos aliis personis capacibus et a iure non prohibitis sub poena.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

856


Capsa 55<br />

9. Anno 1536, die 30 decembris Salisburgi. - Christophorus Madrutius electus fuit<br />

canonicus Salisburgi et Bernardus Swartz suo nomine possessionem adiit.<br />

Pergamena mm 345x254. Notaio: Iohannes Kalbser clericus coniugatus salzburgensis diocesis.<br />

10. Anno 1485, die s. Blasii in Ponte Eni sive in Insprugka. - Sigismundus archidux<br />

Austriae confirmat monialibus s. Clarae Tridenti privilegium decem carratarum salis annuatim<br />

sibi concessorum ad Ottone duce Karintiae et confirmatorum ab Heynrico rege Poloniae et<br />

Bohemiae; quod privilegium et ipse Sigismundus de novo concedit et confirmat, ita ut perpetuo<br />

eumdem salem scilicet decem carradas dictae moniales habere debeant absque thelonei<br />

solutione et haeredum et successorum suorum contradictione. Mandando officialibus salinae ut<br />

quolibet anno dictum salem expediant et exsolvant. - Est tantum copia.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

11. Anno 1683, 31 ianuarii Oeniponti. - Eleonora regina Poloniae et ducissa Lotaringiae<br />

commendat episcopo tridentino perquisitionem cuiusdam furti 326 florenorum facti monialibus<br />

s. Annae Burgi Ausugii.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

12. Anno 1664, 22 aprilis. - In visitatione facta a domino Francisco de Albertis vicario<br />

generali Tridenti in parepositura s. Michaelis ordinatum fuit quod dominus praepositus rationem<br />

reddere debeat omnium proventuum et expensarum officio spirituali Tridenti casu quo<br />

quaerelae circa administrationem eidem offitio mitterentur. Quod omnes fratres maxime novitii<br />

extra conventum exire non possint absque facultate praepositi et in eius absentia alterius ab eo<br />

constituti. Quod omnes debitam reverentiam et honorem praeposito suo praestare debeant.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Thomas Benudellus.<br />

13. Anno 1682, 18 iulii Romae. - Carolus Ioannes a Iesu praepositus generalis scholarum<br />

piarum exponit episcopo tridentino quod civitas roboretana porrexerit summo pontifici libellum<br />

supplicem pro habendis suis religiosis in eadem civitate ad instruendos pueros quare eumdem<br />

dominum episcopum rogat pro eadem facultate.<br />

Eodem anno 7 augusti Nicolspurgi. - Ludovicus a s. Luca provincialis scholarum piarum<br />

exponit pariter domino episcopo tridentino desiderium civium roboretanorum pro habendis suis<br />

religiosis pro instruenda iuventute et eius consensum expostulat.<br />

Instituti Scholarum Piarum brevis informatio.<br />

Cartaceo, carte 5.<br />

14. Anno 1550, 29 novembris Tridenti. - Fonseca episcopus Castelli Maris certiorem reddit<br />

episcopum tridentinum qualiter episcopus de Badaioz breve obtinuerit a summo pontifice<br />

excludendi omnes religiosos ex conventu s. Laurentii, aliosque introducere, quare cum hoc<br />

factum sit inscio domino episcopo civitatis patrono eum hortatur ne permittat huiusmodi<br />

exclusionem, praecipue fratris Marci viri senioris et optime notae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

857


Capsa 55<br />

15. Anno 1550, 15 augusti Veronae. - Frater Andraeas Insulanus minister provincialis<br />

Minorum s. Francisci respondet Christophoro episcopo tridentino siscitanti ut monialibus<br />

monasterii ss. Trinitatis procuratorem, seu gastaldum ponat et quibusdam episcopis facultatem<br />

faciat ingrediendi dictum monasterium cum guardiano s. Bernardini et confessario; ad primum<br />

respondet quod iam scripserit custodi fratrum reformatorum ut perficiat una cum domino<br />

episcopo id quod magis congruum videbitur pro utilitate dicti monasterii. Ad alterum autem de<br />

ingressu guardiani s. Bernardini et confessarii monialium ad eas una cum quibusdam dominis<br />

episcopis de hoc non dubitat dominum episcopum habere specialem facultatem concedendi<br />

ingredi clausuram dicti monasterii; quoad alias vero nullam habere facultatem dispensandi cum<br />

vi regulae suae nec ipse nec alius ex suis religiosis absque necessitate ingredi possit, nisi<br />

occasione visitationis et ministrationis sacramentorum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

16. Anno 1346, 10 decembris Tridenti in capella s. Clarae prope Tridentum. - Domina<br />

Anfelix de castro Cornu abatissa monasterii s. Michaelis ordinis s. Clarae cum consensu aliarum<br />

sororum ibi recensitarum inter quas erat Beatrix de Castrobarco et Clara de Arco constituerunt<br />

suos procuratores universales pro omnibus negotiis suis agendis ser Franciscum quondam<br />

domini Nicolai de Mercadantis civem tridentinum, Wiscardum notarium quondam Venturini de<br />

Clesio habitatorem Tridenti et fratrem Bartholomaeum conversum dicti monasterii et loci.<br />

Pergamena mm 600x143-148. Notaio: Zordanus filius ser Ture de Vigulo. Testimoni: ser Trentinus<br />

notarius q. Bonaventure dicti Assala de Tridento, ser Tingus apotecarius q. ser Lipi de Florentia habitator<br />

nunc Tridenti et Martinus filius ser Boni de Fezola cives tridentini. Ibique soror Anfelix de Castro Cornu<br />

abatissa monasterii s. Michaelis prope Tridentum, congretatis ad sonum campane sororibus monasterii<br />

videlicet Beatrice de ser Constanteno, Crestina de Clesio, Bonaventura de Tridento, Otolina de Bulzano,<br />

Flore de Tridento, Catarina de Mezio, Bertela eius sorore, Agnete de Bulzano, Agnete de..., Catarina de<br />

castro Barcho, Katarina Lazaimparla, Clara de Archo, Malgarita de Campo Trentino, Beatrice de<br />

Roveredo, Lisabeta de Bulzano, Amodea, Maza, Cecilia, Bonafemina de Gargnano et Tomasina.<br />

Cartaceo, carta 1. 17 marzo 1440. Testimoni: magister Bonaventura lanarius q. Iacobi de Vicentia,<br />

magister Baldessarius cerdo q. Iohannis de Vigulo Vatario et Christoforus q. magistri Bonaventure<br />

Margoni dicti Bataiola de Cadeno habitatore in Burgo s. Crucis. Soror Bonaventura de Iugo abatissa<br />

monasterii s. Michaelis de Tridento.<br />

17. Anno 1681. - Acta quaedam iudicialia in quibus advocatus mensalis contra priorem<br />

monasterii s. Marci ordinis s. Augustini in Tridento pertendit ex iure fundationis seu in<br />

fundatione dicti monasterii reservato iurisdictionem competere domino episcopo tridentino in<br />

illud monasterium et eius fratres.<br />

Cartaceo, carte 14.<br />

18. Anno 1683, die 6 februarii. - Procuratorium domini Antonii Quetta praepositi ad s.<br />

Michaelem in personam domini Marci Antonii Ferro advocatum tribunalis metropolitani ad<br />

agendam causam appellationis contra dominum Hieronimum Xicco suum canonicum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

858


Capsa 55<br />

19. Anno 1652, 18 ianuarii Tridenti. - Carolus episcopus per quinquennium investivit<br />

patrem Sebastianum rectorem societatis cum omnibus iuribus etc. de beneficio in Sigmunzcron<br />

praesentatum cum suo collegio a Ferdinando Carolo comite Tyrolis quod etiam per duodecim<br />

annos a Claudia Tyrolis comitissa obtinuerant iidem patres, eo tamen pacto illum investivit, ut<br />

provideat personam idoneam quae adimpleat omnia eidem benefictio annexa.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

20. Litterae supplices patrum Carmelitarum excalceatorum ad episcopum tridentinum pro<br />

eorum introductione in civitate Tridenti cum adiectis conditionibus videlicet quod propriis<br />

expensis Carmelitae conventum aedificent, quod de propriis bonis Romae vel alibi fundatis<br />

vivant absque mendicatione, quod stabilia aquirere non possint excepto conventu et horto,<br />

exceptis legatis quae tamen arbitrio domini episcopi extra territorium fundari poterunt, quod ille<br />

qui possidet benefictium ad beatam Virginem Lastarum vita sua durante vivere possit de illis<br />

proventibus, exceptis eleemosinis quas dicti religiosi impendent pro manutentione luminum et<br />

Missarum.<br />

1641, 12 martii Ratisbonae. - Ferdinandus romanorum imperator scribit Carolo Emmanueli<br />

episcopo tridentino quod rem gratam sibi faciet si patribus Carmelitis facultatem faciat<br />

conventum aedificandi expensis et sustentantione cuiusdam benefactoris.<br />

Aliae litterae supplices quibus iidem patres Carmelitae insinuant domino episcopo<br />

tridentino quod dominus Galassus fundationem promiserit pro octo vel decem religiosis, unde<br />

rogant eumdem episcopum ut interim eos habitare permittat ad beatam Virginem Lastarum<br />

usque dum aedificatio monasterii sit completa, quo tempore absque mendicatione<br />

sustentabuntur a dicto domino Galasso.<br />

Aliae litterae supplices eorumdem patrum Carmelitarum in quibus rogant eumdem<br />

episcopum quatenus eis concedere dignetur sanctuarium beatae Mariae Lastarum ut ibi morari<br />

possint et celebrare usque dum Bullae pontificiae expediantur et ibi postea conventum aedificare<br />

valeant.<br />

Anno 1642, 13 ianuarii Roboreti. - Frater Aloisius a s. Ioseph carmelita rogat dominum<br />

episcopum quatenus ei facultatem faciat conventum aedificandi Roboreti ubi procurante domino<br />

Ioanne Simoncino ab illa civitate consensu habuit absque illis difficultatibus a tridentinis<br />

propositis neque ullum praeiuditium afferet aliis regularibus quia propriis redditibus carmelitae<br />

sustentabuntur.<br />

Anno 1642, 18 ianuarii Tridenti. - Episcopus tridentinus respondet patri Aloisio a s. Ioseph<br />

quod libentissime religionem suam in tridentina civitate introduceret nisi opponerentur<br />

difficultates eiusdem civitatis iam alibi expositae, praecipue propter loci angustias et aliorum<br />

regularium detrimentum, nisi propriis expensis sustentetur ut iam declaravit. Quantum vero ad<br />

conventum Roboreti aedificandum pro quo facultatem absolutam exposcit, respondet quod hoc<br />

concedere non possit cum sit contra sacros canones et decreta pontificia aedificare absolute<br />

conventum absque consensu aliorum regularium. Petit tamen scire an casu quo conventus<br />

aedificari contingat habeat proventus sufficientes alendi saltem duodecim fratres absque<br />

mendicatione. - Adest aliud exemplar.<br />

Anno 1642, 21 ianuarii Roboreti. - Frater Aloisius a s. Ioseph iterum respondet episcopo<br />

tridentino quod canones et Bullae pontificiae non sint tam rigorose intelligenda eo vel maxime<br />

cum a tota communitate Roboreti sint carmelitae specialiter desiderati. Quin imo haec religio<br />

habet privilegium Pauli V anno 1601 in quo ei conceditur facultas ubique sua monasteria<br />

aedificandi interveniente solo consensu episcopi. Cum tamen exposcat fundationem proventuum<br />

pro duodecim religiosis antequam consensum praestet, quam primum eum certiorem redditurum<br />

spondet.<br />

Conceditur facultas patribus carmelitis excalceatis habitandi in domo beatae Mariae<br />

Lastarum iuxta voluntatem domini episcopi et successorum suorum adeo quod ad beneplacitum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

859


Capsa 55<br />

domini episcopi discedere debeant absque ulla contradictione quotiescunmque non<br />

observaverint conditiones sequentes: 1. quod proprietas ecclesiae, domus etc. pertineat ad<br />

dominum primarium et ecclesiastica eius iurisdictio sit penes dominum episcopum et<br />

successores suos; 2. quod mendicare non possint nec possidere bona stabilia et census in<br />

episcopatu tridentino et bona stabilia eis relicta vel donata ad arbitrium domini episcopi alienari<br />

possint et praetium aequivalens dictis patribus correspondebitur; 3. quod tantum duo vel tres<br />

habitare possint in dicto hospitio; 4. quod conventum aedificare non possint absque consensu<br />

pontificis; 5. quod cautionem exhibere debeant de bonis sibi exhibitis pro sustentatione; 6. quod<br />

dilatare non possint aedifitium absque consensu episcopi et si contingat eos discedere,<br />

melioramenta praetendere non possint; 7. quod omnes has conditiones suus pater generalis<br />

approbare debeat.<br />

Cartaceo, carte 18. Parte in italiano.<br />

21. Anno 1683, die 9 iulii Romae. - Cardinalis Carpinei epistola ad dominum episcopum<br />

tridentinum in causa prioris et fratrum Carmelitarum de Roveredo qui subdole conservatorem<br />

religionis sacrae congregationi petierant falsa narratione etc. et instigante dicto priore<br />

Hieronymo Pandino qui ob eius crimina Romam aufugerat.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigilli aderenti.<br />

12 ottobre 1683. Copia. Lettera spedita a Roma dal vescovo di Trento dello stesso tenore.<br />

22. Anno 1674. - Collectio documentorum spectantium ad causam criminalem ad<br />

instantiam domini Antonii Quetta praepositi ad s. Michaelem contra aliquos suos subditos<br />

confratres cum sententia compositoria octo articulis comprehensa pro unione inter caput et<br />

membra illius praepositurae et pro regularis disciplinae reparatione etc. lata per dominum<br />

episcopum tridentinum anno 1678, die 19 aprilis Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 24. Sigillo aderente. Parte in italiano. Notai: Iohannes Paulus Ciurlettus; Ioannes<br />

Iacobus Biscalea; Alexander Bozetta; Michael Gezzi notarius Faedi.<br />

23. Anno 1659, die 11 aprilis Tridenti. - Mandatum perillustris et reverendissimi domini<br />

Iosephi Victorii de Albertis iuris utriusque doctoris canonici et in spiritualibus vicarii capitularis<br />

Tridenti ad intimandam domino praeposito s. Michaelis sententiam promulgatam contra<br />

dominum Sigismundum Turnhueber professum eiusdem monasterii etc. ad deliberandum etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

24. Anno 1550, die 5 octobris. Datum Romae. - Ioannes cardinalis de Toledo, alias<br />

Compostellanus nuncupatus ordinis Praedicatorum generalis vice protector patri provinciali<br />

congregationis utriusque Lombardiae eiusdem ordinis ex mandato Iulii papae III committit<br />

reformationem domus s. Laurentii extra muros Tridenti ordinis fratrum Praedicatorum<br />

conventualium nuncupatorum, accitis probis et religiosis viris, qui talem reformationem<br />

perficiant cum potestate plenaria cogendi et compellendi fratres conventuales dictae domus s.<br />

Laurentii ad recipiendam reformationem etc. sub censuris et invocandi auxilium brachii<br />

saecularis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

860


Capsa 55<br />

25. Anno 1553, die 27 februarii Romae. - Dominus Reginaldus cardinalis Polus respondet<br />

domino cardinali Christophoro episcopo tridentino super petitione ab eo facta pro habendis<br />

Iesuitis in Tridento quod nempe illi religiosi se promptos exhibuerint ad veniendum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

26. Anno 1714, 20 iulii Enniae. - Litterae supplices patris Cherubini eppanensis guardiani<br />

ordinis minorum cappuccinorum ad episcopum tridentinum contra parocum Montaneae<br />

pretendentem ius in cappellam sibi donatam a domino Obermayr in Gschnon ubi ad refrigeria<br />

patres cappuccini Enniae divertunt et rescriptum favorabile.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

27. Anno 1587, 28 augusti Tridenti. - Ludovicus episcopus tridentinus enciclicas litteras<br />

omnibus rectoribus, parochis etc. mittit in quibus eos hortatur ut populis suis plurimum<br />

commendent fratres ordinis Praedicatorum s. Laurentii Tridenti pro aliquo subsidio quo indigent<br />

pro manutentione et reparatione eiusdem monasterii tam in structuris quam in aliis ornamentis<br />

ad cultum divinum spectantibus.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

28. Anno 1505, 11 aprilis Tridenti in castro Boni Consilii. - Udalricus episcopus tridentinus<br />

scribit fratri Patritio de Baculo totius religionis Coelestinorum ordinis s. Benedicti abbati et<br />

conquaeritur quod postulatus ab ipso episcopo, capitaneo castri Toblini et aliis nobilibus ut ad<br />

monasterium s. Mariae ad Sarchas praeficeret fratrem Franciscum virum dictis nobilibus valde<br />

gratum in priorem elegerit hominem litteris expertem nec bonis moribus imbutum, quare<br />

hortatur et nobilium dictorum nomine dictum abbatem rogat, ut si dictum fratrem Franciscum in<br />

eorum gratia praeficere non iudicet, saltem alium idoneum et gratum praeficere satagat.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

29. Anno 1468, 20 decembris Stenici. - Mathaeus de Bavoyo assessor Stenici mittit domino<br />

episcopo tridentino inventarium bonorum collectorum a fratre Luca ordinis hospitalis s. Antonii<br />

de Vienna et a praesbistero Bernardo et hoc ad instantiam fratris Honuphrii et fratris Antonii<br />

procuratorem dicti ordinis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

30. Anno 1549, 7 novembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Christophorus episcopus<br />

tridentinus Sebastianum de Rizziis notarium tridentinum et sindicum monialium conventus s.<br />

Clarae Tridenti investivit nomine Clarae Patroncinae veronensis abbatissae et aliarum<br />

monialium dicti monasterii de decima novalium apud vallem Surdam et apud antiquam<br />

decimam quam habent et hoc titulo donationis etc.<br />

Est exemplar.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia sec. XVII.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

861


Capsa 55<br />

31. Anno 1514, 24 iunii in conventu s. Mariae de Angelis Assisii. - Frater Christophorus de<br />

Forlivo vicarius generalis fratrum Minorum de observantia concedit fraternitatem ordinis et<br />

participem facit de omnibus ordinis meritis Bernardum Clesium archidiaconum ecclesiae<br />

tridentinae ac imperialis maiestatis vicesgeretem tanquam ordinis sui benefactorem<br />

singularissimum, addens quod post mortem illius in toto ordine fiet pro illius anima officium<br />

sicuti fratribus fieri consuevit.<br />

Pergamena mm 211x320. Sigillo perduto.<br />

32. Anno 1514, 27 iunii in conventu s. Mariae de Angelis Assisii. - Confirmatio eiusdem<br />

privilegii facta Bernardo tunc episcopo tridentino ab eodem vicario generali ordinis Minorum<br />

observantiae.<br />

Pergamena mm 252x355. Sigillo perduto.<br />

33. Anno 1448, prima septembris Crems. - Frater Petrus Welle prior provincialis ordinis<br />

Praedicatorum provinciae theutonicae concedit Ioanni Hinterbach pataviensis diocesis<br />

privilegium fraternitatis suae provinciae atque participem facit omnium honorum spiritualium<br />

suae religionis.<br />

Pergamena mm 150x227. Sigillo pendente.<br />

34. Christophorus prior generalis Servorum beatae Mariae virginis concedit fraternitatem<br />

sui ordinis Ioanni Hinderpach episcopo tridentino atque participem facit omnium bonorum<br />

spiritualium sui ordinis et etiam mandat ut post mortem domini episcopi pro eius anima fiat<br />

officium quod pro singulis fratribus defunctis fieri consuevit; insuper quod transeunte domino<br />

episcopo per aliquod sui ordinis monasterium suscipi debeat cum tota sua familia.<br />

Pergamena mm 300x440. Sigillo perduto.<br />

35. Anno 1474, 14 kalendas iulii in monasterio s. Georgii in Montibus. - Frater Gaspar<br />

abas, Leonardus prior monasterii s. Georgii in Montibus brixinensis diocesis fraternitatem sui<br />

monasterii concedunt episcopo tridentino ubi eum participem reddunt de omnibus bonis<br />

operibus et meritis suorum monachorum ac post obitum Missam solemnem et a quolibet<br />

sacerdote unam privatam, a clericis integrum officium defunctorum, a laicis vero 50 Paternoster,<br />

Avemaria etc. promittunt.<br />

Pergamena mm 227x321. Sigillo pendente, e uno perduto [s. Giorgio a cavallo].<br />

36. Anno 1475, feria secunda post Dominicam Reminiscere [20 febr.]. - Frater Conradus<br />

abbas, Christanus prior et totus conventus monasterii s. Quirini in Tegernsee ordinis s. Benedicti<br />

frisingensis diocesis concedunt Ioanni episcopo tridentino fraternitatem sui monasterii et<br />

participem faciunt omnium bonorum spiritualium eiusdem ordinis et post mortem suffragia aliis<br />

fratribus consueta etiam illi promittit.<br />

Pergamena mm 185x308. Sigilli perduti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

862


Capsa 55<br />

37. Anno 1478, 7 iulii Romae. - Innocentius Flavius de Roma hospitalis s. Spiritus in Saxia<br />

praeceptor et totius ordinis eiusdem magister concedit Ioanni episcopo tridentino fraternitatem<br />

sui ordinis cum omnibus privilegiis eidem ordini a pontifice concessis videlicet ut semel in vita<br />

eligere possit confessarium et ab omnibus reservatis a pontifice absolvi et sepeliri etiam tempore<br />

interdicti, dummodo causam non dederit, in ecclesiastica sepultura, beneficia quoque et<br />

dignitatis bona conscientia retinere.<br />

Pergamena mm 226x378. Sigillo pendente.<br />

38. Anno 1642, 24 maii. - Exemplar capitulationis patrum Carmelitarum discalceatorum ad<br />

Lastas Tridenti ubi pater Paulus Simon a Iesu Maria praepositus generalis una cum patribus<br />

diffinitoribus ordinis Carmelitarum consensum praestiterunt patri Aloisio a s. Ioseph et Ioanni<br />

Mariae a s. Teresa pro erigendo monasterio ad Lastas iuxta concessionem factam a domino<br />

Carolo Emmanuele episcopo tridentino his conditionibus: 1. quod debeant habere consensum a<br />

venerabili capitulo et beneficiatus ius suum quoad vixerit salvum et illesum habeat; 2. quod<br />

sustentatione quinque religiosorum habere debeant assignatos annuos 400 florenos ex certis<br />

bonis fructiferis; 3. quod in territorio tridentino mendicare non possint neque bona stabilia,<br />

exceptis hortis intra claustrum habere valeant et legata eis relicta alienari possint ab episcopo in<br />

utilitatem monasterii; 4. non possint esse numero plures quam quinque religiosi; 5. quod si in<br />

omnem eventum derelinquendus esset conventus quod cedat in potestatem domini episcopi, nec<br />

quidquam ab eisdem religiosis pro melioramentis praetendi possit.<br />

Assignato facta patri Aloisio a s. Ioseph, et Ioanni Mariae de s. Teresia a domino Matthia<br />

Galasso 400 florenorum annuorum pro sustentatione quinque religiosorum in conventu<br />

aedificando, qua assicurata fuerunt in broilo ad Fersinam apud patres cappuccinos loco dicto al<br />

Giardin. Quae omnia praedicti praepositus generalis et diffinitores acceptarunt atque observare<br />

promiserunt.<br />

Cartaceo, carte 8. Copie coeve.<br />

39. Recensio quorumdam affictuum patrum Carmelitarum ad Lastas de anno 1661 et<br />

sequentibus.<br />

Cartaceo, carte 17. Parte in italiano.<br />

40. Anno 1666, 9 februarii. - Proclama de mandato capituli sede vacante publicatum<br />

Pergini contra patres Carmelitas ad Lastas quod emere non possint bona stabilia et prohibitio<br />

facta subditis ne huiusmodi bona eis vendant, quia contra concordata cum ipsis patribus in<br />

eorum receptione facta.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Iacobus de Bartholomedis. In italiano.<br />

41. Anno 1666, 26 martii. - Decretorum capituli tridentini contra patres Carmelitas ad<br />

Lastas quatenus intra trimestre omnia bona aquisita contra conventionem tam in territorio<br />

perginensi quam tridentino alienare debeant et ad numerum quinque fratrum ut conventum fuit<br />

in eorum acceptatione, reducantur.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

863


Capsa 55<br />

42. Anno 1666, 22 octobris Tridenti. - Ernestus Adalbertus ab Harrac cardinalis et<br />

episcopus tridentinus ad interpositionem Leopoldi romanorum imperatoris Eleonorae<br />

romanorum imperatricis ac ducis Bavariae concedit patribus Carmelitis ad Lastas et approbat<br />

bona stabilia tam in praetura quam extra et in iurisdictione perginensi aquisita ita tamen ut<br />

imposterum abstineant ab aliorum bonorum et iurium aquisitione; ut per totum imminentem<br />

anum 1667 teneantur distrahere et alienare census seu affictus in temporali dominio episcopatus<br />

aquisitos et alia quaecumque iura etc., dempto praedio in iurisdictione Pergini a Campolongo,<br />

aliisque stabilibus in praetura Tridenti hucusque per dictos patres aquisitis; ut possint studium<br />

pro dictis patribus erigere et conservare, neque possint esse ultra 20 religiosos; ut ab eis fiat<br />

renunciatio legati gallassiani 10.000 tallerorum imperialium; ut termino sex mensium<br />

acceptentur huiusmodi condiciones a patre generali et aliis ad quos spectat.<br />

Anno 1666, 5 novembris. - Capitulum tridentinum omnia confirmavit ut supra etc.<br />

Adnectitur facultas Caroli Emmanuelis episcopi tridentini eisdem patribus facta cum annexis<br />

conditionibus ut supra.<br />

Sequitur recensio bonorum quae possident dicti patres.<br />

Cartaceo, carte 16. Notai: Carlo Mattia Beltramus; Ioannes Baptista Angelucius. Due sigilli aderenti.<br />

43. Anno 1666, 11 decembris. - Pater Philippus a sanctissima Trinitate praepositus<br />

generalis patrum Carmelitarum discalceatorum una cum patribus diffinitoribus praedictam<br />

concessionem acceptat, approbat, atque confirmat cum adiectis conditionibus.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Notaio: Ioannes Baptista Angelucius.<br />

44. Anno 1710, 22 aprilis Tridenti. - Ioannes Michael episcopus tridentinus consulit<br />

praeposito generali patrum Carmelitarum excalceatorum ut conventum ad Lastas uniat<br />

provinciae Lombardiae pro maiori utilitate animarum.<br />

1710, 21 maii. - Pater Bonaventura a s. Felice praepositus generalis patrum Carmelitarum<br />

respondet domino Ioanni Michaeli episcopo tridentino quod ex decreto capituli generalis<br />

conventus ad Lastas fuerit positus sub regimine diffinitorii generalis.<br />

Cartaceo, carte 3. Copie coeve.<br />

45. Anno 1731, 24 aprilis Tridenti. - Dominicus Antonius episcopus tridentinus ad annum<br />

concedit facultatem patribus Carmelitis ad Lastas quaestuandi per totam dioecesim, quam<br />

facultatem quotannis eis confirmavit usque ad annum 1742.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

46. Anno 1737, die 22 novembris. - Patres Caelestini apud Sarcham commorantes nullum<br />

ius habent pascendi sua armenta in pascuis huius reverendissimae mensae tridentinae.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

47. Anno 1553, 6 aprilis Tridenti. - Christophorus episcopus tridentinus scribit provinciali<br />

et diffinitoribus Bononiae congregatis eisque plurimum commendat patrem Hieronymum<br />

Trivisani conventus s. Laurentii eiusdem instituti qui Tridenti ab eodem domino episcopo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

864


Capsa 55<br />

invitatus summo cum fructu et eruditione munus suum adimplevit ut incredibile sit quantum in<br />

vinea domini hactenus laboraverit et profecerit eoque amplius cum ipsis patribus gratulatur si<br />

sacro concilio tale ingenium obtigisset.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

48. Anno 1709, 10 maii Tridenti. - Franciscus Antonius de Albertis cancellarius<br />

episcopatus Tridenti nomine domini episcopi tridentini insinuavit patri Felici Poli praeposito<br />

congregationis Somasche Tridenti quatenus in officio suo permanere debeat usque dum a<br />

religione provideatur collegium suum de alio praeposito subdito tamen tridentino qui etiam<br />

imposterum semper talis subditus esse oportebit, quia etiam veneta respublica nullum<br />

praepositum ac superiorem patitur nisi ex suis subditis.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

49. Anno 1724. - Maximilianus Bavariae dux scribit praeposito generali ordinis<br />

Teatinorum quod moniales Ursolinae ad ipsum reccursum habuerint pro habenda ecclesia et<br />

domo ab ipsi patribus Teatinis empta ab ordine theutonico sub spe collegium ibidem Tridenti<br />

fundandi, sed cum ad effectum devenire non potuerint, petit pro eisdem monialibus dictam<br />

ecclesiam et domum et praetium solutum transferre poterit in beneficium collegii monacensis.<br />

Adest responsio patris Gaetani Pirilli praepositi generalis Teatinorum ad dictum<br />

Maximilianum Bavariae ducem in qua exponit nullam esse spem matribus Ursunlinis ecclesiam<br />

et domum suam tridentinam habendi eo quod spem firmam habeat collegium suum Tridenti<br />

stabiliendi nixus patrocinio domini Gentilotti nunc Romae sacrae Rotae auditoris et sic etiam<br />

bonam mentem adimplendi sperat serenissimae Adelaidis matris dicti serenissimi ducis, quae<br />

talem fundationem Tridenti sollicitabat pro qua iterum protectioni eiusdem serenissimi domini<br />

se commendat.<br />

Cartaceo, carta 1. Copie coeve. Parte in italiano.<br />

50. Adest 1665, die 13 octobris Oeniponti. - Leopoldus romanorum imperator pro suo<br />

supremi ordinum religiosorum ac rei christianae universae protectoris munere decano,<br />

praeposito et capitulo tridentino sede vacante episcopatus administratoribus adhortando scribit<br />

ut patres Iesuitas in suis iuribus et consuetudinibus manuteneant contra magistratum civicum<br />

qui binos scholares immorigeros ab iis eiectos propria authoritate in scholas reduxerat et<br />

vacationes publicas a festo s. Bartholomaei ad festum omnium Sanctorum extendere moliebatur.<br />

Cartaceo, carte 3. Notaio: Franciscus Clusolus.<br />

51. Anno 1721, die 28 iunii in palatio madrutiano extra civitatem Tridenti coram domino<br />

Vincentio Lupi provicario generali et delegato, dominus Ioannes Evangelista Somer<br />

praesentavit tres moniales societatis s. Ursulae, nempe matres Mariam Eleonoram de Trienbach,<br />

Mariam Catharinam a Iesu de Graben et Mariam Carolinam de s. Vigilio de Thunn in<br />

monasterio oenipontano sibi consignatas et hc conductas pro nova fundatione.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

865


Capsa 55<br />

52. Undecim capitula monialibus Ursulinis pro observatione proposita in nova fundatione<br />

Tridenti facienda.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva. In italiano.<br />

53. Anno 1534. - Moniales de Bagolino exponunt domino episcopo tridentino quod cum<br />

retroactis temporibus aedificare coeperint in Bagolino locum ad honorem beatae Mariae virginis<br />

et modo eleemosinis fidelium terminare cupiant dictum locum sibi prohibitio facta fuit a domino<br />

episcopo prosequendi dictam fabricam nisi facta aliquali recognitione eidem domino episcopo.<br />

Rogant ergo dominum episcopum pro facultate terminandi incoeptum opus, promittuntque pro<br />

recognitione singulis annis unam libram cerae eidem domino episcopo.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

54. Anno 1517. - Pater Iosephus prior s. Crucis exponit Bernardo episcopo tridentino quod<br />

capitulum tridentinum imposuerit suo monasterio quamdam pecuniae portionem occasione<br />

collectae fiendae serenissimo regi. Sed cum capitulum nullam in monasterium habeat<br />

auctoritatem et Alexander IV, Gregorius IX, Alexander V, Clemens IV, pontifices et Henricus II<br />

romanorum imperator monasterium suum ab omnibus gravaminibus absolverint, ideo rogat<br />

dominum episcopum ut ab his molestiis eum sublevare dignetur et protegere.<br />

Cartaceo, carte 2. - Rev.me cardinalis et presul... dunque dopo il 1533: la data quindi sarebbe errata.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

866


P. GIUSEPPE IPPOLITI OFM - P. ANGELO MARIA ZATELLI OFM<br />

<strong>ARCHIVI</strong> <strong>PRINCIPATUS</strong><br />

<strong>TRIDENTINI</strong> <strong>REGESTA</strong><br />

SECTIO LATINA<br />

(1027-1777)<br />

Guida<br />

A cura dei Padri Frumenzio Ghetta e Remo Stenico<br />

Vol. II<br />

Capsae 56 – 85<br />

�<br />

TRENTO<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

2001


Archivio di Stato di Trento<br />

868


Capsa 56<br />

CAPSA 56<br />

Electiones, confirmationes et statuta synodalia (numeri 142)<br />

1. Anno 1466, quarto idus maii Romae apud s. Marcum. - Paulus papa II domino Iohanni<br />

electo tridentino per vota capituli unanimiter concurrentia confirmationis Bullam tribuit.<br />

Manca.<br />

2. Anno 1466, quarto idus Maii. - Paulus papa II vasallis ecclesiae tridentinae provisionem<br />

domini Iohannis in episcopum tridentinum denunciat, eis mandans obedientiam et fidelitatem<br />

eidem preaestari.<br />

Pergamena mm 315x444. Sigillo plumbeo pendente.<br />

3. Anno 1423, XIII kalendas novembris, Romae apud s. Mariam maiorem. - Martinus papa<br />

V Alexandro electo tridentino antea praeposito ecclesiae Gneznensis in minoribus adhuc<br />

constituto, ecclesiam tridentinam committit, illumque ei praeficit etc. postquam eadem die<br />

magistrum Henricum Flekel decanum ecclesiae pataviensis, capellanum suum et causarum<br />

palatii apostolici auditorem tunc electum tridentinum licet absentem a vinculo quo ecclesiae<br />

tridentinae tenebatur, de plenitudine postestatis et eiusdem electi Henrici accedente consensu<br />

duxerat absolvendum ex racionabilibus causis.<br />

Manca.<br />

4. Anno 1423, 13 kalendas novembris. - Martinus V capitulo ecclesiae tridentinae<br />

denunciat domini Alexandri electionem et provisionem etc. mandans eidem obedientiam et<br />

reverentiam praestari.<br />

Manca.<br />

5. Anno 1423, 13 kalendas novembris. - Martinus V vasallis ecclesiae tridentinae denunciat<br />

provisionem domini Alexandri etc. mandans fidelitatem nec non consueta servitia et iura<br />

exhiberi.<br />

Manca.<br />

6. Anno 1424, Romae apud s. Petrum XIII kalendas martii. - Martinus papa V domino<br />

Alexandro electo tridentino concedit ut a quovis catholico episcopo subdiaconatus, diaconatus<br />

et presbiteratus ordines etiam extra tempora recipere valeat ac postea in episcopum consecrari<br />

accitis aliis ex more episcopis etc. iuramentum fidelitatis debitae prestando, ita ut per hoc<br />

patriarchae aquilegiensi nullum imposterum praeiudicium generetur.<br />

Pergamena mm 330x470. Sigillo plumbeo pendente.<br />

7. Anno 1424, Romae apud s. Petrum XVII kalendas aprilis. - Martinus V Alexandro electo<br />

tridentino concedit facultatem absolvendi et dispensandi super irregularitate cum illis personis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

869


Capsa 56<br />

quae post excommunicationis sententiam a constantiensi synodo fulminatam contra occupantes,<br />

detinentesque bona ecclesiae tridentinae vel eis auxilium, favorem et consilium praebentes,<br />

mandatis non paruerunt et tamen Missas et alia divina celebrarunt officia.<br />

Manca.<br />

8. Anno 1427, Romae apud ss. Apostolos, II idus iunii. - Martinus V Alexandro episcopo<br />

tridentino omnes libertates et immunitates a praedecessoribus suis sive per privilegia sive<br />

indulgentias praedecessoribus eius episcopis et ecclesiae tridentinae indultas nec non libertates<br />

et exemptiones saecularium exactionum a regibus et principibus vel aliis christifidelibus ei et<br />

ecclesiae suae concessas, confirmat et sua Bulla communit.<br />

Manca.<br />

9. Anno 1567, Romae apud s. Petrum XVIII kalendas decembris. - Pius papa V post<br />

renunciationem Christophori cardinalis hodie factam de administratione ecclesiae tridentinae,<br />

eidem praeficit Ludovicum cardinalem, mandans capitulo, clero et vasallis obedientiam,<br />

fidelitatem etc. Hortando Maximilianum imperatorem electum, atque patriarcham aquilegensem<br />

et per apostolica scripta mandando quod benigno cum favore prosequantur in conservandis et<br />

ampliandis ecclesiae tridentinae iuribus etc. Tandem concedit ut retinere possit beneficia<br />

quaecumque et ea etiam consequi ad status sui decentiam conservandam, cum aliis privilegiis et<br />

indultis.<br />

Manca.<br />

10. Anno 1595. Datum Romae apud s. Marcum 10 kalendas novembris. - Clemens papa<br />

VIII Carolo Gaudentio electo smirnensi ob ingravescentem aetatem, notoriam infirmitatem, ac<br />

varias occupationes, graviaque negocia quibus occupatur Ludovicus cardinalis episcopus<br />

tridentinus, confert coadiutoriam et administrationem ecclesiae tridentinae tam in spiritualibus<br />

quam in temporalibus cum futura successione, decani et capituli tridentini accedente consensu,<br />

quibus ac simul clero, populo et vasallis praecipit obedientiam, fidelitatem etc. Rudolpho<br />

romanorum regi ac aquelegiensi patriarchae commendat illum, quatenus benigno favore<br />

prosequantur etc. concedens ut fructus quorumdam beneficiorum retinere, seu percipere valeat<br />

ut ibi expresse etc.<br />

Manca.<br />

11. Anno 1678. Datum Romae apud s. Mariam maiorem, quinto nonas octobris. -<br />

Innocentius papa XI Franciscum de Albertis electum tridentinum sexaginta sex annis maiorem,<br />

ex concordi capituli tridentini electione episcopum deputatum confirmat etc. volens quod<br />

praebendam theologalem et poenitentiariam ad praescriptum concilii tridentini instituat,<br />

montemque pietatis erigi curet.<br />

Pergamena mm 505x770. Sigillo plumbeo pendente.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia notarile. Notaio: Hieronymus Martini de Valle Aperta.<br />

12. Anno 1678. Datum Romae apud s. Mariam maiorem, quinto nonas octobris. -<br />

Innocentius XI Franciscum de Albertis archidiaconum et canonicum tridentinum in sacra<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

870


Capsa 56<br />

theologia magistrum absolvit ab omnibus censuris ad effectum consequendi confirmationem<br />

suae electionis in episcopum tridentinum.<br />

Pergamena mm 332x455. Sigillo plumbeo pendente.<br />

Cartaceo. Copia non vidimata.<br />

13. Anno 1678. Datum Romae apud s. Mariam maiorem, quarto nonas octobris. -<br />

Innocentius XI Franciscio electo tridentino facultatem facit accipiendi a tribus episcopis<br />

episcopalem ordinationem, praestito fidelitatis iuramento iuxta formulam ibi expressam.<br />

Pergamena mm 460x635. Sigillo plumbeo pendente.<br />

14. Anno 1678. Datum Romae etc. quinto nonas octobris. - Quatuor Bullae Innocentii XI<br />

ad patriarcham aquilegiensem, ad clerum tridentinum, ad populum tridentinum et ad vassallos<br />

ecclesiae tridentinae, insuper duo exemplaria authentica Bullarum ad capitulum tridentinum et<br />

ad Leopoldum romanorum regem super confirmatione domini Francisci de Albertis in<br />

episcopum tridentinum.<br />

a) Pergamena mm 325x453. Sigillo plumbeo pendente. Patriarchae aquileiensi.<br />

b) Pergamena mm 335x450. Sigillo plumbeo pendente. Clero tridentino.<br />

c) Pergamena mm 310x451. Sigillo plumbeo pendente. Populo.<br />

d) Pergamena mm 310x461. Sigillo plumbeo pendente. Vassallis.<br />

Cartaceo, carte 16. Copie notarili delle bolle precedenti. Notaio: Hieronymus de Martinis de Valle<br />

Aperta.<br />

15. Anno 1677, Romae apud s. Petrum, die 24 aprilis. - Innocentius XI Francisco electo<br />

episcopo tridentino facultatem concedit ad sex menses administrandi et libere disponendi in<br />

spiritualibus et temporalibus ecclesiae tridentinae donec electio per eum admittatur et litterae<br />

apostolicae desuper expediantur, mandando interim clero, capitulo, populo et vassallis debitam<br />

obedientiam, fidelitatem etc.<br />

Pergamena mm 277x412. Sigillo aderente.<br />

16. Anno 1678, Romae apud s. Petrum, die 8 ianuarii. - Innocentius XI cum domino<br />

Francisco electo episcopo tridentino concessisset administrationem ecclesiae tridentinae ad<br />

expressum tempus, quod inde fuit prorogatum, nunc eidem concedit quod ratione temporalis<br />

iurisdictionis possit se se immiscere negotiis et causis criminalibus respectu suorum subditorum,<br />

excepta mortis sententia.<br />

Pergamena mm 230x395. Sigillo aderente.<br />

17. Anno 1678, Romae apud s. Petrum, die 15 aprilis. - Innocentius XI cum domino<br />

Francisco electo episcopo litteras in formam Brevis concessisset, quibus illum constituebat<br />

ecclesiae tridentinae administratorem ad sex menses et per alios sex menses prorogationem<br />

concedit.<br />

Pergamena mm 307x395. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

871


Capsa 56<br />

18. Anno 1677, Romae apud s. Mariam maiorem, die 22 octobris. - Innocentius XI cum<br />

dominum Franciscum electum tridentinum deputasset ad sex menses administrationem ecclesiae<br />

tridentinae, ad alios sex menses eamdem administrationem illi concedit.<br />

Pergamena mm 301x405. Sigillo aderente.<br />

19. Anno 1678, Romae apud s. Mariam maiorem, die 8 octobris. - Innocentius XI domino<br />

Francisco electo tridentino facultatem concedit ut possit consecrari ab uno episcopo<br />

assistentibus loco episcoporum duobus abbatibus usum mitrae et baculi habentibus.<br />

Pergamena mm 233x390. Sigillo perduto.<br />

20. Anno 1683, Romae apud s. Mariam maiorem, die 27 augusti. - Innocentius XI domino<br />

Francisco episcopo tridentino facultatem facit ut possit ratione temporalis iurisdictionis erga<br />

subditos et vassallos sese immiscere causis criminalibus consilio, iussione, dumodo sententiam<br />

mortis non ferat.<br />

Pergamena mm 249x423. Sigillo perduto.<br />

21. Anno 1685, Romae apud s. Mariam maiorem, die 13 aprilis. - Innocentius XI domino<br />

Francisco episcopo tridentino attestatur se libenti prorsus excepisse animo quod ad sancta<br />

apostolorum limina visitanda, suaeque villicationis rationem reddendam miserit Ioannem<br />

Baptistam Pezenum vicarium generalem suum, ex quo cognoscet quam uberes ei laudes tribuat<br />

pro singulari zelo ac solicitudine etc.<br />

Pergamena mm 273x383. Sigillo perduto.<br />

22. Anno 1678, die 7 februarii Tridenti in cancellaria castri Boni Consilii. - Dominus<br />

Franciscus de Albertis electus in controversia inter collegium iuris consultorum et notariorum<br />

urbis Tridenti atque inter nonnullos eiusdem cives super receptione in collegio etc. componit,<br />

statuta collegialia de anno 1673 annullando et alia decernendo super iis qui admitti debent in<br />

dicto collegio.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Hieronymus de Martinis de Valle Aperta.<br />

23. Anno 1459 indictione 7, die 12 iulii Mantuae. - Ludovicus tituli s. Laurentii in Damaso<br />

presbiter cardinalis patriarcha aquilegensis et Pii papa II camerarius, eiusdem papae indultu<br />

dominum Iohannem Hinderbach praepositum ecclesiae tridentinae decretorum doctorem annatas<br />

seu medios fructus primi anni suae praepositurae, canonicatus et prebendae in ecclesia tridentina<br />

solvere non debere declarat.<br />

Pergamena mm 201x257. Sigillo pendente.<br />

24. Anno 1466 indictione 14, die dominica 20 iulii Romae in camera apostolica apud s.<br />

Marcum. - Vienelius de Albergatis prothonotarius et domini papae vicecamerarius et Marcus<br />

episcopus vicentinus eiusdem papae commissarius notum faciunt quod reverendus dominus<br />

Dominicus episcopus brixiensis domini papae in urbe vicarius et in ea residens ex mandato<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

872


Capsa 56<br />

eiusdem papae domino Iohanni Hinderbach electo tridentino munus consecrationis hoc die in<br />

ecclesia ss. Apostolorum de urbe impendit, assistentibus sibi reverendis dominis Ioanne<br />

acconensis et Atanasio geracensis ecclesiarum episcopis.<br />

Pergamena mm 204x271. Sigillo pendente.<br />

Cartaceo. Sigillo aderente. 1466, 19 iulii.<br />

25. Anno 1466, die 20 augusti, Romae. - Bernardus tituli s. Sabinae presbiter cardinalis<br />

spoletanus sacri collegii cardinalium camerarius testatur dominum Iohannem episcopum<br />

tridentinum pro totali solutione suorum communis et minuti servitiorum ratione promotionis<br />

suae solvere fecisse florenos auri de camera 1615, solidos 19, denarios 3.<br />

Pergamena mm 184x274. Sigillo pendente danneggiato.<br />

26. Anno 1466, die 23 augusti, Romae in camera apostolica apud s. Marcum. -<br />

Vicecamerarius apostolicus testatur dominum Iohannem electum tridentinum pro totali<br />

solutione communis servitii ecclesiae suae erga cameram apostolicam solvisse florenos auri de<br />

camera 1500 ac pro totali solutione unius minuti servitii florenos auri 115, solidos 19, denarios<br />

5, nec non pro totali solutione trium servitiorum etc. florenos 346, solidos 8, denarios 3.<br />

Pergamena mm 207x232. Sigillo pendente danneggiato.<br />

27. Anno 1478 indictione 11, die 2 iulii Romae. - Bartholomaeus de Stabia domini Ioannis<br />

Aloisii de Tustams camerae apostolicae generalis auditoris locumtenens notum facit quod hac<br />

die absolvit, communi fidelium, sacramentorum participationi ac ecclesiae unitati restituit<br />

reverendissimum dominum Iohannem episcopum tridentinum in persona venerabilis domini<br />

Aprovini de Aprovinis clerici tridentini oratoris et procuratoris eiusdem domini episcopi, a<br />

quadam excommunicationis sententia contra eum ad instantiam Guillelmi et Iohannis de Paziis<br />

et sociorum mercatorum romanorum curiam sequentem ob non solutionem ducentorum viginti<br />

ducatorum auri venetorum lata et promulgata.<br />

Pergamena mm 178x269. Sigillo pendente.<br />

28. Anno 1600 indictione 13, die mercurii 26 aprilis in castro Boni Consilii episcopalis<br />

residentiae tridentinae. - Cum in litteris coadiutoriae concessis domino Carolo Gaudentio<br />

Madrutio contineatur quod vacante quomodolibet tridentina ecclesia ex nunc prout ex tunc et e<br />

contra de eius persona, attento maxime expresso consensu totius capituli eiusdem ecclesiae,<br />

provisum censeatur, praestito tamen prius prescripto fidelitatis iuramento in manibus decani et<br />

archidiaconi ac Silvii a Prato canonici vel duorum aut unius; et cum in praesentiarum dictum<br />

coadiutoris officium cesset per obitum domini Ludovici cardinalis Madrutii; hinc praedictus<br />

dominus Carolus Gaudentius episcopus tridentinus domino Clementi papae VIII adtestatur<br />

dictum iuramentum in manus domini Aliprandi Madrutii decani, praesentibus dominis<br />

Archidiacono, Sylvio a Prato et caeteris canonicis praestitisse iuxta praescriptam formulam,<br />

quam ibi subnectit etc.<br />

Pergamena mm 644x470. Sigillo pendente. Notaio: Bartholomeus Beltramus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

873


Capsa 56<br />

29. Anno 1488, Romae apud s. Petrum, quinto idus iulii. - Innocentius papa VIII Ulrico de<br />

Fruntsperg electo tridentino antea canonico augustensi, votis capituli ecclesiae tridentinae<br />

unanimiter concurrentibus, confirmationis Bullam tribuit etc. cum nota expensarum factarum.<br />

Manca.<br />

30. Anno 1496, Romae apud s. Petrum, tertio idus aprilis. - Alexander papa VI Udalrico de<br />

Liechtenstein ecclesiae tridentinae canonico concordi capituli tridentini consensu in episcopum<br />

electo Bullam confirmationis tribuit, cum aliis tribus Bullis ad clerum, ad populum et ad<br />

vassallos tridentinos super eadem re etc.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 516. 3 pergamene<br />

stessa data.<br />

1) Bulla confirmationis mm 340x469.<br />

2) Ad Vassallos mm 330x458.<br />

3) Ad Clerum mm 345x455.<br />

31. Anno 1486. - Pleraque scripta pro obtinenda a romana sede domini Ulrici episcopo<br />

tridentini electi confirmationem. Inter alia adest epistola Sigismundi comitis Tyrolis ad<br />

dominum Guielmum episcopum ostiensem consanguineum suum cardinalem rhotomagensem<br />

nuncuaptum, ubi de dicto Ulrico ait quod natura bonus et sagax, ac totus ecclesiasticus sit.<br />

Item alia epistola Augustini Barbadici venetorum ducis ad sacrum cardinalium coetum de<br />

anno 1487, datum in palatio ducali die 16 novembris indictione 6, ubi dicitur quod illustrissimus<br />

Austriae dux diebus superioribus solemnes illuc destinaverit oratores pro pace cum illo acturos,<br />

quorum primus in ordine fuit reverendus dominus Udalricus de Freunsperg electus tridentinus,<br />

cui ob eius cum modestiam tum diligentiam quam sincero affectu adhibuit in illius celebratae<br />

pacis tractatu, cui se ingenue valde propensum ostendit, sese affectum declarat; hinc eum enixe<br />

commendat pro confirmatione a sede apostolica obtindenda.<br />

Pergamena mm 383x462. Sigillo plumbeo pendente.<br />

Cartaceo, carte 14. Lettere.<br />

32. Exemplar quarumdam Bullarum electionis vel confirmationis episcoporum Tridenti<br />

nempe Georgii de Liechtenstein, Heinrici Fleckel, Georgii Hagk, Iohannis Hinderbach,<br />

Benedicti monaci etc.<br />

Cartaceo, carte 8. Fine sec. XV. 1390, 9 septembris mortuus est Albertus episcopus tridentinus in<br />

cuius locu electus est Georgius baro Austriae de Liechtenstein 1390, die iovis 29 septembris et fuit<br />

requisitus per dominum Nicolaum de Fundo canonicum tridentinum super consensu...<br />

33. Anno 1486 et 1487. - Aliqua documenta spectantia causam pensionis quam ab Udalrico<br />

episcopo tridentino pertendebat cardinalis Ursinus.<br />

Cartaceo, carte 18. Lettera dei capitani della lega sveva al papa: Ulma 26 sept. 1482; lettera in<br />

tedesco diretta al Frundsperg Sabato vor dominica Oculi 1492 [24 marzo].<br />

Fascicolo di carte 10 in tedesco.<br />

34. Anno 1496, Romae apud s. Petrum idibus aprilis. - Alexander papa VI Udalrico electo<br />

tridentino tribuit facultatem ut possit consecrari etc. facto iuramento ut ibi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

874


Capsa 56<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 517. Pergamena<br />

mm 336-328x471. –13 aprile.<br />

35. Anno 1466 die 26 augusti. - Exemplar litterarum apostolicarum ad Sigismundum<br />

comitem Tyrolis super confirmatione electionis Ioannis Hinderbach in episcopum tridentinum<br />

quem specialiter commendat pro restitutione civitatis et castrorum ecclesiae suae ipsi facienda.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

36. Anno 1469. - Exemplar iuramenti fidelitatis per dominum Ioannem episcopum<br />

tridentinum praestiti imperiali maiestati Venetiis.<br />

Cartaceo, carta 1. In tedesco.<br />

37. Anno 1447 [=1487], die 22 marcii in oppido Hallae. - Sigismundus comes Tyrolis<br />

domino Ascanio cardinali scribit quod serenissimus imperator romanorum qui iure cuiusdam<br />

papalis indulti Georgium Wolkenstainer ad episcopatum tridentinum nominaverat, cum ipso iam<br />

convenerit ne sua maiestas in principatu eius eum impediat, ac responsisse se in hoc negotio<br />

nihil velle amplius agere; itaque urget ne amplius differatur confirmatio Georgii Hagg.<br />

NB. Hic legendum anno 1487, et in fine non Georgii Hagg, qui obierat anno 1465, sed<br />

Ulrici de Frundsperg.<br />

Cartaceo, carta 1. La correzione è dello stesso Ippoliti.<br />

38. Anno 1493, die 10 augusti. Exemplar testamenti domini Udalrici de Frunsperg episcopi<br />

tridentini ut videtur manu propria conscriptum in quo tridentinam ecclesiam haeredem instituit,<br />

factis quibusdam legatis.<br />

Cartaceo, carte 6. 10 agosto 1493. Sigillo aderente. - Si nos, quod Deus avertat, nunc mori contingat,<br />

corpus meum debita cum decentia Tridentum quantocius deferri volumus ibique in cappella s. Maxentiae<br />

ante altare eiusdem cum monumento faciendo sepeliri peragendo ibidem debita cum solemninate diem<br />

depositionis, septimum et trigesimum ac perpetuum anniversarium decens instituendo istud. - Item<br />

instituatur anniversarium in ecclesia augustensi...<br />

Item executores ordinamus et instituimus dominum Udalricum de Lichtenstein canonicum et<br />

dominum Aildeprandum de Clesio capitaneum.<br />

39. Anno 1505, 20 septembris. - Exemplar decreti a capitulo tridentino aediti super<br />

electione facta domini Georgii Neydegg in episcopum tridentinum ad summum pontificem<br />

directi.<br />

Cartaceo, carte 4. Malacopia con correzioni e note. Testimonio: dominus Franciscus episcopus<br />

drivastensis ecclesie tridentine in pontificalibus vicarius...<br />

40. Anno 1505. - Exemplar protestationis aeditae a capitulo tridentino quod nullum<br />

praeiudicium oriri possit ad obtinendam confirmationem neoelecti episcopi ex eo quod ante<br />

confirmationem apostolicam temporalium administrationem iustis ex causis et ad normam<br />

concordatorum Germaniae suscipiat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

875


Capsa 56<br />

Cartaceo, carte 6. Malacopia del notaio Cariolo.<br />

41. Anno 1493, die 20 augusti. - Acta electionis factae a capitulo tridentino nempe Georgio<br />

de Fatis decano, Udalrico de Liechtenstain, Ioanne Vogler seniore, Vigilio de Nigrellis, Alberto<br />

de Gfell, Andrea de Facinis, Paulo ex Crottis, Ioanne Riepper, Iacobo de Viarolis de Placentia,<br />

Conrado de Hurnhaym, per compromissum in dominum Benedictum Krieussl concanonicum<br />

tridentinum in qua per vota 6 electus fuit dominus Udalricus de Liechtenstain, alia vota 4 habuit<br />

dominus Cristofferus de Schrofenstain canonicus tridentinus.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 502. Pergamena.<br />

42. Anno 1506, Romae apud s. Petrum nonis iunii. - Iulius papa II, Georgium electum<br />

episcopum tridentinum confirmat. Quatuor extant Bullae: 1. illum absolvit a censuris ad<br />

effectum etc. 2. confirmationem tribuit; 3. Maximiliano romanorum regi confirmationem<br />

annuntiat; 4. consecrationis facultatem facit cum formula iuramenti praestandi.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 564. Pergamena<br />

mm 360x495.<br />

43. Computationes expensarum factarum in curia et extra pro obtinenda confirmatione in<br />

romana curia pro tridentinis episcopis Udalrico et Georgio.<br />

Cartaceo, carte 25. Furono mandati a Roma Giovanni Riepper e Matteo Marthnel per ottenere la<br />

conferma papale: 4 maggio 1506. Per 10 settimane e un giorno ebbero alla partenza 6.000 fiorini.<br />

Partirono con sei cavalli. Nautis qui nos conduxerunt Veronam cum rate. Il 5 maggio sono a Bologna...<br />

Partono da Roma il 2 luglio e sono a Trento il 13 luglio. L’andata era durata 12 giorni.<br />

44. Fasciculus scripturarum spectantium ad solutionem annatarum in romana curia et iure<br />

tridentinae ecclesiae fruendi privilegiis nationis germanicae iuxta concordata.<br />

Cartaceo, carte 27. Anno 1466.<br />

45. Anno 1491, die 25 iunii Mediolani. - Epistola Ioannis Galeazii Mariae Sfortia<br />

vicecomitis ducis Mediolani etc. ad rectorem Gimnasii bononiensis in qua in gratiam<br />

romanorum regis et nationis germanicae concedit ad annum loci praecedentiam supra legatum<br />

suum. Notat Bernardus episcopus eum rectorem fuisse suum praedecessorem, nempe Georgium,<br />

qui referendarium dicti ducis, eo quod ei cedere noluit, in terram proiecit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

46. Anno 1502, die 9 februarii Tridenti. - Dominus Georgius de Neydegk canonicus<br />

tridentinus et brixinensis assumendus in coadiutorem et futurum successorem in ecclesia<br />

tridentina, quaedam pacta et conditiones iurat: 1. de procurandis Bullis coadiutoriae proprio<br />

aere; 2. quod in administratione ecclesiae tridentinae non se impediet nisi ex voluntate domini<br />

episcopi etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 236x453. Sigillo perduto. Firma autografa di Giorgio Neydeck.<br />

876


Capsa 56<br />

47. Anno 1520, die 16 ianuarii Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus cum opera suffraganei indigeret suos constituit procuratores ad<br />

consentiendum in manibus domini Leonis papae X in reservationem annuae pensionis<br />

ducatorum centum et quinquaginta auri de camera super fructibus episcopalis mensae in<br />

favorem domini fratris Augustini de Florencia magistri in theologia procuratoris generalis<br />

ordinis servorum beatae Mariae virginis et hoc ut provideatur de dignitate episcopali et quoad<br />

vexerit sit suffraganeus etc. et si de beneficio in diocesi tridentina fuerit provisus, provisio dicta<br />

pro rata fructuum extincta esse censeatur.<br />

Pergamena mm 320x395. Sigillo pendente.<br />

48. Anno 1537, die 17 ianuarii Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

cardinalis episcopus tridentinus sacrae romanae regiae maiestatis consilii secreti praesidens et<br />

cancellarius supremus etc. cum ipse per se suae diocesis visitationem instituere nequeat ob<br />

iteratas profectiones et magna negotia ac servitia pro tam caesarea quam etiam regia<br />

maiestatibus, hinc suos constituit visitatores dominos Alberthum de Alberthis ecclesiae<br />

tridentinae canonicum et in spiritualibus vicevicarium et presbiterum Georgium Ackerle<br />

plebanum ecclesiae parochialis s. Mariae Magdalenae in civitate Tridenti cum plena potestate.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

49. Anno 1506. - Epistolae 8 ad dominum Georgium episcopum ut plurimum spectantes ad<br />

negotium confirmationis eius in romana curia.<br />

Cartaceo, carte 11.<br />

50. Anno 1550. - Acta et monumenta authentica spectantia promotionem domini Ioannis<br />

Ludovici Madrutii canonici tridentini ad administrationem ecclesiae et episcopatus tridentini<br />

cum futura successione ex concessione Iulii papae III de anno 1549, die 11 martii, accedente<br />

capituli tridentini consensu cum protestationibus et pactis etc.<br />

Manca.<br />

51. Anno 1336. - Codex membranaceus in quo descriptae sunt constitutiones synodales<br />

domini Henrici de Metis episcopi tridentini cum nominibus omnium qui synodo interfuerant.<br />

Additur catalogus episcoporum tridentinorum cum quibusdam notis.<br />

Manca. Esiste in AST: Serie Codici n. 3.<br />

Codice pergamenaceo mm 330x235. Carte 12. Iniziali e titoli in rosso. Alla carta 8: Tridenti 1371,<br />

indictione 15, die veneris 20 mensis februarii in sacristia nova maioris ecclesie tridentine, presentibus<br />

presbitero Thomasio de Tridento et Nicolao de Padua mansionariis dicte ecclesie, Vigilio de Tridento,<br />

Gerardo de valle Pulcella et Zenone de Regio capellanis ecclesie dicte et Nicolao clerico filio Hengelfredi<br />

Fornerii de Tridento. Notaio: Federicus q. ser Enrici de Albiano.<br />

Carta 9 r: Otto righe di mano dell’Hinderbach; carta 9 v: Autografo del Neydeck, 1501.<br />

52. Anno 1336. - Eaedem constitutiones synodales in papyro descriptae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

877


Capsa 56<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

53. Anno 1489. - Codex membranaceus continens constitutiones synodales domini Udalrici<br />

episcopi tridentini.<br />

Anno 1497. - Constitutiones synodales alterius domini Udalrici episcopi tridentini.<br />

Codice pergamenaceo mm 372x272. Carte 9. L’originale di questi statuti si trova al N° 54 di questa<br />

stessa capsa. Mano unica del notaio Georgius Seltsam<br />

Carte 1-4. Statuti del principe vescovo Udalrico di Frundsberg. In calce alla carta 1r vi è una<br />

miniatura con lo stemma Frundsberg sormontato dalla mitria.<br />

Carte 5-9. Statuti del principe vescovo Udalrico di Lichtenstein. In calce alla carta 5r vi è una<br />

miniatura con lo stemma del Lichtentein affiancato dall’aquila di Trento priva di fiammelle.<br />

54. Anno 1489. - Codex membranaceus continens constitutiones synodales domini Udalrici<br />

episcopi tridentini.<br />

Codice pergamenaceo mm 308x235. Titolo e lettere iniziali in rosso. La prima lettera era miniata in<br />

oro, ora quasi completamente abraso; così lo stemma del Frundsberg in calce alla prima pagina è<br />

rovinato. Anno domini 1489 die 17 et 18 martii in alma ecclesia cathedrali tridentina tempore rev.mi<br />

domini Udalrici.<br />

55. Anno 1496, die 2 septembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Edictum domini Udalrici<br />

episcopi tridentini quo omnes etc. vocantur ad synodum in ecclesia s. Vigilii Tridenti pro die<br />

luane 7 novembris et invitantur ad primam Missam pontificalem pro die dominica 6 novembris<br />

ob indulgentiam plenariam ab Alexandro papa VI interessentibus concessam.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

56. Codex membranaceus in quo a domino Georgio de Neydegg episcopo tridentino<br />

collectae fuerunt et publicatae constitutiones synodales ab omnibus observandae.<br />

Codice membranaceo, carte 15, mm 360x270. La prima lettera G di Georgius è miniata, su fondo<br />

oro contiene il ritratto del vescovo. In calce appare lo stemma dei Naydeck.<br />

57. Anno 1538. - Constitutiones synodales domini Bernardi cardinalis episcopi tridentini.<br />

Volume pergamenaceo a stampa mm 230x160. Carte 24. In calce lo stemma dei Cles. Sull’ultima<br />

pagina appare a stampa il fascio delle 7 verghe in oro con l’UNITAS su fascia d’argento, il tutto protetto<br />

da un pezzo di seta rossa come lo stemma.<br />

58. Constitutiones synodales quorumdam episcopatuum conterminorum partim conscriptae<br />

et partim typis aeditae ac in unum colligatae.<br />

Cinque fascicoli di cui 2 pergamenacei e 3 cartacei mm 320x227.<br />

Primo fascicolo. Pergamenaceo carte 9.<br />

II. Pergamenaceo carte 18, mm 320x227.<br />

“Incipiunt constitutiones reverendissimorum in Christo patrum dominorum Bertrandi patriarche<br />

aquilegensis, Guidonis olim legati et synodale”. Inizia: “Nos Antonius dei gratia feltrensis et bellunensis<br />

episcopus atque comes”. Actum in ecclesia cathedrali bellunensi currente anno Domini 1385, 23 mensis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

878


Capsa 56<br />

martii. A carta 16 v: Constitutiones synodales reverendi in Christo patris domini Iacobi Zeno episcopi<br />

feltrensis et bellunensis. - La grafia è della fine del secolo XV.<br />

III. Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente. Costituzioni sinodali della diocesi di Verona. Verona 8<br />

maggio 1515. Notaio: Maximus Olivetus.<br />

IV. Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente. Costituzioni della diocesi di Feltre e Belluno. Datum in<br />

episcopali palatio feltrensi nono ianuarii 1497. In fine si parla del cimitero di Pergine.<br />

V. Cartaceo, carte 8. Scritto riguardante le costituzioni sinodali da correggere, di mano di Antonio<br />

Quetta. - Il Clesio aveva dato il titolo a questi fascicoli: “Varie constitutiones ecclesiarum et episcoporum<br />

tam ex Italia quam Germania qui nos visi sumus in condendis nostris constitutionibus etc. Però non ci<br />

sono costituzioni di diocesi della Germania. Così pure non compaiono stampe in questa capsa: forse vi era<br />

collocato il volume trovato sopra al N° 57.<br />

Più due carte di copertina.<br />

59. Cathalogus duplex episcoporum Tridenti usque ad dominum Bernardum Clesium.<br />

Manca. Esiste in AST: Serie Codici n. 32.<br />

Codice pergamenaceo mm 310x215. Il primo fascicolo però è Cartaceo, carte 8. La prima serie dei<br />

vescovi di Trento sul fascicolo cartaceo è tutta di mano del cancelliere e notaio Wilhelmus Rottaler con<br />

note marginali e cancellature. Esempi: Conradus 73: hic edificavit pallatium episcopalem cum capella s.<br />

Blasii eidem contigua et cepit edificationem chori. Il Rottaler scrive le vite fino alla morte<br />

dell’Hinderbach, non compresa (era morto il giorno di s. Matteo del 1486). Il Frundsberg morì morbo<br />

regio il 10 agosto 1493. Le vite dei due Udalrici furono scritte da altra mano. - Sono del parere che il<br />

Rottaler abbia scritto la sua serie dei vescovi di Trento togliandola e copiando quanto appare nel codice<br />

delle costituzioni sinodali del vescovo Enrico di Metz con le note e le aggiunte dell’Hinderbach.<br />

Fascicolo pergamenaceo: È una copia del lavoro del Rottaler e dell’aggiunta seguente fatta al tempo<br />

del Clesio. “Iste Georgius fuit dignus antistes et si supervixisset multa bona ecclesie sue tridentine<br />

fecisset, sed temporibus istis nostris, quibus maxime fuerunt per totam christianitatem hereses omnium<br />

maxime sevit iactura Martino Luthero, usui fuisse qui Caesaris locumtenens Veronae obiit ab omnibus<br />

amatus, deploratus ibidem, qui et nos plurimum adamavit et pluries ante eius mortem nos successorem<br />

suum predixit et desideravit: Bernardus ex nobilibus de Gles.<br />

Fascicolo membranaceo: carte 6. “Constitutiones et ordinamenta chori insignis ecclesie<br />

Brixinensis”, mandato a Trento a Giorgio Nothaft. Questo fascicolo proviene da Vienna: reca infatti il<br />

timbro dell’Haus-Hof-Staats Archiv.<br />

60. Anno 1666, prima augusti Viennae. - Cardinalis de Harach episcopus tridentinus<br />

commendat consiliarios tridentinos pro assistentia praestita comiti Piccolomini in possessione<br />

episcopatus suo nomine accepta.<br />

Anno 1666, die 5 augusti Viennae. - Idem episcopus tridentinus scribit consiliariis suis<br />

quod nihil adhuc praesenserit in imperiali curia circa praetensa praeiuditia in officio liberi<br />

baronis de Firmian, invigilabit tamen et si quid praesenserit, non permittet aliquid innovari, nisi<br />

prius informentur ipsi etc., 19 augusti scribit proximum eius adventum, unde praemonet ut<br />

omnia bene disponantur.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente. Tre lettere in italiano.<br />

1666, 19 augusti Wels. Il vescovo è in viaggio verso Trento; manda a precederlo a Trento Filippo<br />

Langenmantel, suo gentiluomo, per preparare l’alloggio per la famiglia dell’Harrach.<br />

61. Statuta ecclesiae inticensis.<br />

Cartaceo, carte 39. Statuta recentiora ecclesie inticensis [San Candido]- Datum Intica 4 iulii 1593.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

879


Capsa 56<br />

62. Anno 1669, 5 septembris Romae. - Cardinalis de Hassia attestatur se accepisse a Ioanne<br />

Gasparo Poda scuta 1496 nomine Sigismundi Alphonsi episcopi tridentini pro retentione<br />

ecclesiae tridentinae et brixinensis.<br />

Manca.<br />

63. Anno 1678, 10 augusti Romae. - Cardinalis Rospigliosus scribit electo episcopo<br />

tridentino et brixinensi quod non solum ipse concurret pro moderatione taxae sibi impositae sed<br />

etiam studebit inducere alios cardinales pro suo voto.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

64. Anno 1677, 22 augusti Viennae. - Exemplar litterarum Leopoldi imperatoris ad<br />

summum pontificem pro relaxatione taxae 18.000 florenorum Bullarum confirmationis electi<br />

episcopi tridentini.<br />

Eodem die et anno. Eiusdem imperatoris exemplar litterarum ad cardinalem Pium pro<br />

sublevatione episcopi tridentini a solutione tot pecuniarum quae non sunt proportionatae<br />

redditibus episcopatus.<br />

Anno 1678, 26 ianuarii Neostadii. - Exemplar epistolarum Eleonorae imperatricis viduae<br />

ad cardinalem Caraffam pro relaxatione vel saltem imminutione taxae Bullarum confirmationis<br />

electi episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

65. Anno 1563, 20 iulii Romae. - Pius IV pontifex maximus certiorem facit Ludovicum<br />

cardinalem Madrutium quod Christophorus ipsius patruus, ut offitio cardinalatus melius<br />

intendat, administrationem ecclesiae tridentinae ei libere resignare intendat, quod idem pontifex<br />

approbasse affirmat. Unde eum hortatur ut sese disponat ad tantum onus suscipiendum.<br />

Pergamena mm 186x518. Sigillo perduto.<br />

66. Anno 1547 et 1550. - Variae epistolae diversorum cardinalium et episcoporum ad<br />

Christophorum episcopum tridentinum et anno 1563 eorumdem in materia concilii tridentini.<br />

Cartaceo, carte 51. Sono 24 lettere con sigilli aderenti, una in latino e tutte le altre in italiano.<br />

Cartella: Cras fiet supplicatio in edem s. Vigilii pro victoria regis Oranii contra barbaros.<br />

67. Anno 1528, dominica post Barnabae [11 iunii]. - Exemplar epistolae Martini Lutheri<br />

Norimbergam missae ad Vincislaum Licum ubi ducem Georgium Saxoniae fridige se<br />

excusantem carpit et foedus principum monstrosum vocat; eum pariter certiorem reddit quod<br />

modo insudet in prophetis vernaculo donandis.<br />

Manca.<br />

68. Anno 1523, nonis aprilis Basileae. - Erasmus Roterodamus C.R. scribit Bernardo<br />

episcopo tridentino quod Ferdinandus ab ipso postulavit libellum paraphrasis in Ioannem suo<br />

nomini dicatum unde dictum librum una cum alia paraphrasi in Matthaeum Carolo dicatum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

880


Capsa 56<br />

eidem domino episcopo mittendum duxit ut ipse eidem serenissimo principi suo nomine<br />

praesentet.<br />

Manca.<br />

69. Anno 1523, die 15 iunii Constantiae. - Epistola Ioannis Fabri ad Cocleum in qua<br />

eleganter hunc consolatur et commendat eius constantiam contra Lutherum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

70. Anno 1524, XVII kalendas februarii Basileae. - Erasmus Roterodamus domino<br />

Bernardo episcopo tridentino promittit si ex calculo convaluerit, post Pascha tentaturum si<br />

possit ad eum invisendum proficisci; interim commendat eius animi pietatem ac benignitatem.<br />

Manca. Finita nella corrispondenza clesiana?<br />

71. Anno 1563, die 22 decembris, Romae apud s. Petrum. - Breve Pii IV ad dominum<br />

Ludovicum s. Honofrii diaconum cardinalem quo ei concedit ut a quocumque catholico<br />

episcopo sacerdos ordinari possit aliquo dominico vel alio die festo et post ordinationem eum<br />

tituli s. Honofrii sanctae romanae ecclesiae presbiterum cardinalem fore pronunciat.<br />

Pergamena mm 161x451. Sigillo perduto.<br />

72. Anno 1696, die 17 martii Venetiis ex ducali palatio. - Silvester Valerius dux<br />

Venetiarum gratam habet relationem sibi transmissam a neoelecto episcopo tridentino [nempe<br />

domino Iosepho Victorio de Albertis] super eius promotione atque pro eadem ei gratulatur.<br />

Manca.<br />

73. Anno 1693, die 3 iunii. - Cum dominus Iosephus Victorius episcopus tridentinus<br />

possessionem sui episcopatus adeptus fuerit, mandat ut die 19 eiusdem mensis compareant<br />

sindici vallium Annaniae et Solis ad praestandum consuetum fidelitatis iuramentum.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

74. Anno 1547, die 24 augusti Romae. - Epistola cardinalis Farnesii ad dominum<br />

cardinalem episcopum tridentinum in qua adseritur translationem concilii a Tridento Bononiam<br />

fuisse factam inscio pontifice etc. et agitur de legatione ad futuram dietam imperii propositis<br />

difficultatibus pro assumptione eiusdem cardinalis et episcopi tridentini in pontificium legatum<br />

etc.<br />

Cartaceo, carte 11. Sigilli aderenti. In italiano. - Altra dello stesso cardinale del 6 agosto 1547.<br />

75. Anno 1547. - Attestationes quoad doctrinam, mores etc. religiosi viri fratris Sigismundi<br />

Phedri Dirutani presbiteri perusinae civitatis, ordinis fratrum Minorum Conv. Theologi qui a<br />

domino cardinali episcopo tridentino postulatur in episcopum suffraganeum assignata pensione<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

881


Capsa 56<br />

200 ducatorum auri; qui religiosus concionem habuit Tridenti in quadragesima et inter<br />

theologos concilii fuerat et coram ipso concilio e suggestu egregie dixerat.<br />

Pergamena mm 226x488. Notaio: Laurentius Pratanus de la Prea clericus cameracensis dyocesis.<br />

1547, 11 mensis augusti.<br />

Cartaceo, carte 5. Sigilli aderenti. Attestato di alcuni vescovi.<br />

76. Anno 1600, die 2 maii Pilsnae. - Exemplar epistolarum a Rudolpho imperatore<br />

scriptarum Ioanni Francisco Aldobrandino, Petro Aldobrandino etc. pro obtinenda cardinalitia<br />

dignitate domino Carolo episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

77. Anno 1678, quinto nonas octobris Romae apud s. Mariam maiorem. - Innocentius papa<br />

Leopoldo romanorum regi in imperatorem electo annunciat confirmationem ea die a se factam<br />

electionis domini Francisci episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Hieronymus de Martinis.<br />

78. Anno 1677, die 24 aprilis Romae apud s. Petrum. - Innocentius papa XI domino<br />

Francisco electo episcopo tridentino de sua electione sibi indicata cum laude gratulatur eique<br />

spondet suam authoritatem et praesidium pro redintegratione iurium ecclesiae suae tridentinae.<br />

Pergamena mm 205x402. Sigillo perduto.<br />

79. Anno 1547, die 4 aprilis Bononiae. - Epistola domini Ioannis Petri Ferretti myllensis<br />

episcopi ad dominum Christophorum episcopum tridentinum et cardinalem quem plurimum<br />

commendat et quam bene ac opulenter patres concilii habiti fuerint Tridenti commemorat,<br />

improbans factam translationem.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

80. Quaedam scripturae in quibus aliqua habentur de tridentino concilio et disseritur<br />

quomodo papa nationem germancam ad se trahere possit.<br />

Cartaceo, carte 10. In italiano.<br />

81. Braccii Martelli episcopi Fesularum de sacris misteriis sive de sacramentis sententia in<br />

tridentino concilio erudite et publice pronunciata.<br />

Cartaceo, carte 14.<br />

82. Braccii Martelli episcopi Fesularum sententia de sede tridentini concilii non mutanda in<br />

ipso concilio publice et egregie pronunciata.<br />

Cartaceo, carte 16.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

882


Capsa 56<br />

83. Epistola ad amicum in qua belle et facete disseritur contra factam a legatis pontificiis<br />

translationem concilii a Tridento Bononiam.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

84. Circa annum 1550. - Scriptura in qua refutantur argumenta capituli salisburgensis<br />

recusantis recipere dominum cardinalem tridentinum in coadiutorem cum futura successione ad<br />

quam coadiutoriam ipse dominus cardinalis promovebatur per caesaream maiestatem et a<br />

summo pontifice necessarias facultates pro suis meritis obtinuerat.<br />

Manca.<br />

85. Anno 1539, 16 aprilis Valentiae. - Archiepiscopus valentinus congratulatur cum<br />

domino Bernardo episcopo tridentino pro aquisito episcopatu brixinensi, eique commendat<br />

Danielem Mauch consiliarium et secretarium suum pro canonicatu brixinensi.<br />

Manca.<br />

86. Anno 1568, 10 ianuarii Romae apud s. Petrum. - Exemplar litterarum romani pontificis<br />

ad capitulum ecclesiae brixinensis in quibus electum in coadiutorem illius ecclesiae Ioannem<br />

Thomam a Spaur nepotem Christophori episcopi et administratorem illius ecclesiae a dicto<br />

Christophoro, approbante Pio IIII, destinatum insinuat et ut debitum ei honorem et obedientiam<br />

praestet, hortatur.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia. L’originale fu mandato a Bressanone.<br />

87. Christophorus episcopus tridentinus approbante summo pontifice cessit episcopatum<br />

suum Ludovico Madrutio nepoti suo cum annua tamen pensione 2000 scutorum auri.<br />

Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 14.<br />

88. Scripta aliqua ad sacrum tridentinum concilium spectantia, praecipue super canone<br />

librorum sacrorum ac pro legenda sacra Scriptura in lingua vernacula.<br />

Cartaceo, carte 28.<br />

89. Scripta quaedam ad concilium tridentinum spectantia et praecipue capitula 29<br />

discutienda pro eiusdem celebratione.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

90. Anno 1660 indictione 13, die veneris 24 septembris Tridenti, in sacrario ecclesiae<br />

cathedralis. - Possessio episcopatus in temporalibus apprehensa per illustrissimum dominum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

883


Capsa 56<br />

Ioannem Georgium comitem de Kinichsegg tanquam serenissimi et reverendissimi domini<br />

Sigismundi Francisci archiducis Austriae episcopi et principis delegatum.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

91. Anno 1726, septimo idus aprilis. - Benedicti XIII Bulla confirmationis electionis<br />

Antonii Dominici ex comitibus de Wolkenstain in episcopum tridentinum ad eumdem<br />

Antonium Dominicum, capitulum, civitatem, populum, patriarcham aquileiensem cum indulto<br />

administrationis. - Est exemplar.<br />

Anno 1730, 10 kalendas decembris. - Clementis XII Bulla confirmationis electionis<br />

Dominici Antonii ex comitibus de Thunn in episcopum tridentinum. - Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 7.<br />

92. Anno 1539, prima augusti. - Cedulones Christophori Madrutii decani capituli tridentini<br />

in quibus citantur omnes capitulares pro die 5 augusti pro electione novi episcopi.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Notai: Ioannes Etinger; Hieronymus Gallus.<br />

93. Anno 1723, 4 octobris. - Decreta visitalia pro ecclesia s. Annae videlicet ut altaria<br />

provideantur de necessariis utensilibus etc. quod eleemosinae oblatae non auferantur a patronis<br />

ecclesie sed relinquantur pro fabrica sacristiae.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano. Notaio: Ioannes Baptista de Nicollis.<br />

94. Anno 1530, 14 martii Bononiae. - Ioannes de Tysis certiorem reddit Bernardum<br />

episcopum tridentinum de sua electione in cardinalem facta 13 martii.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

95. Anno 1530, 16 martii Bononiae. - Ioannes de Tysis scribit Bernardo episcopo tridentino<br />

quod hoc eodem die in concistoro maxima gratia summi pontificis et omnium cardinalium fuerit<br />

publicatus cardinalis, unde quamprimum transmittetur pilleus per aliquam personam<br />

qualificatam eo quod ab omnibus generosus habeatur, unde ei commendat ut ad minus 300<br />

ducata pilleum gerenti donet.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

96. Anno 1513, 21 decembris Tridenti. - Ioannes Paulus Scratempergher doctor et potestas<br />

Roveredi congratulatur cum Bernardo Clesio canonico archidiacono tridentino et protonotario<br />

apostolico de electione sua in consiliarium oenipontanum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Parte in italiano.<br />

97. Informatio data a Bernard Clesio ad summum pontificem per nuntium suum Antonium<br />

Quetta cancellarium de sua electione in episcopum tridentinum ubi rogat pontificem pro<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

884


Capsa 56<br />

confirmatione; pro aliqua diminutione expensarum in expeditione Bullarum eo quod<br />

episcopatus tridentinus exaustus sit ratione belli venetorum; pro libertate resignandi cui<br />

maluerit, canonicatum et archidiaconatum suum; ut possit extra tempora recipere diaconatum et<br />

praesbiteratum; ut vita sua durante dispensare possit in quarto affinitatis et consanguinitatis<br />

gradu.<br />

Eiusdem Bernardi epistola ad collegium cardinalium in qua certiorem facit de sua electione<br />

in episcopum tridentinum et rogat ut se interponat pro diminutione annatae et aliarum<br />

expensarum. Accedunt aliae epistolae ad diversos cardinales et ministros hac super re et capituli<br />

tridentini informatio data romano pontifici de electione a se facta in episcopum tridentinum<br />

super persona Bernardi Clesii.<br />

Manca. In AST: Corrispondenza Clesiana, busta 14, fascicolo 5, carte 1-6.<br />

98. Anno 1514, 25 octobris. - Antonius Quetta cancellarius episcopi tridentini rationem<br />

reddit expensarum in expeditione Bullarum pro confirmatione Bernardi electi episcopi tridentini<br />

et sunt 4188 ducata de camera, qui faciunt renenses 5584; accedunt aliae expensae pro itinere et<br />

mora Romae facta. Adest etiam diarium eiusdem cancellarii cum tribus sociis cum omnibus<br />

expensis.<br />

Cartaceo, carte 2. - Nel 1515 83 grossi facevano un ducato.<br />

99. Anno 1512, 16 kalendas ianuarii Bononiae. - Ioannes cardinalis de Medicis legatus<br />

apostolicus Bononiae declaravit notarium apostolicum Bernardum Clesium canonicum et<br />

archidiaconum tridentinum utpote virum iuris utriusque doctorem et in servitiis Mathaei electi<br />

episcopi gurcensis in Italia caesarei locumtenentis generalis, eique diploma concessit.<br />

Pergamena mm 403x540. Sigillo pendente.<br />

100. Anno 1509, 7 augusti Veronae. - Patentes minorum ordinum Bernardo Clesio<br />

collatorum ab Antonio Zio episcopo calamonensi sufraganeo cardinalis Marci Cornelii episcopi<br />

veronensis cum dimissoriis Georgii episcopi tridentini.<br />

Pergamena mm 207x326. Sigillo pendente. Notaio: Philippus Merula.<br />

101. Anno 1514, 7 kalendas octobris Romae. - Leo papa X confirmavit electionem legitime<br />

factam Bernardi Clesii in episcopum tridentinum et absolvit a censuris si quas incurrit.<br />

Manca.<br />

102. Anno 1514, 7 kalendis octobris Romae. - Leo X electo episcopo tridentino Bernardo<br />

Clesio curam et administrationem episcopatus concedit.<br />

Manca.<br />

103. Anno 1514, 7 kalendas octobris Romae. - Leo X approbat electionem episcopi<br />

tridentini a capitulo factam, eique commendat debitam obedientiam.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

885


Capsa 56<br />

Manca.<br />

104. Anno 1514, 7 kalendas octobris Romae. - Leo X insinuat clero tridentino electionem<br />

Bernardi Clesii in episcopum tridentinum a capitulo factam et ab ipso approbatam, eique<br />

commendat debitam obedientiam et reverentiam.<br />

Manca.<br />

105. Anno 1514, 7 kalendas octobris Romae. - Leo X insinuat vassallis tridentini episcopi<br />

electionem Bernardi in episcopum tridentinum eisque iniungit debitam reverentiam et servitia<br />

sub poenis, in contrarium facientibus, in rebelles statutis.<br />

Manca.<br />

106. Anno 1514, 7 kalendas octobris Romae. - Leo X insinuat populo tridentino eandem<br />

electionem.<br />

Manca.<br />

107. Anno 1514, 6 kalendas octobris Romae. - Leo X concedit electo episcopo tridentino ut<br />

possit sacros ordines suscipere a quocumque episcopo etiam extra tempora; ut munus<br />

consecrationis a duobus vel tribus episcopis accipiat, iniungit et ut iuramentum iuxta formam<br />

praescriptam praestet serio mandat.<br />

Pergamena mm 388x530. Sigillo plumbeo pendente.<br />

108. Anno 1511, 10 maii Bononiae in sacristia veteri ecclesiae cathedralis bononiensis,<br />

praesentibus inter caeteros Antonio de Prato tridentino. - Bernardus Clesius iuris utriusque<br />

lauream adeptus est.<br />

Manca.<br />

109. Anno 1514, 12 iunii. - Processus electionis Bernardi Clesii in episcopum tridentinum.<br />

Manca.<br />

110. Anno 1514. - Variae epistolae Thomae Marsaner ex Roma scriptae et quorumdam<br />

aliorum electo episcopo tridentino in quibus informatur de variis artibus Iacobi Banisii decani<br />

tridentini adhibitis pro infirmanda eius electione eo quod ad talem electionem non fuerit<br />

vocatus.<br />

Cartaceo, carte 18. Sigilli aderenti. Otto lettere di Thomas Marsaner e quattro di altri. Vedi anche<br />

AST: Corrispondenza Clesiana, busta 12, fascicolo 3, carte 10-11.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

886


Capsa 56<br />

111. Anno 1514. - Variae epistolae Thomae Marsaner et Antonii Quettae ad electum<br />

episcopum tridentinum qui eum certiorem reddunt de multis oppositionibus Rosini procuratoris<br />

Iacobi Banisii decani tridentini pro infirmanda electione domini episcopi et responsiones domini<br />

Quettae ad illum datas; accedunt aliae epistolae de causa iam finita in favorem domini episcopi<br />

pro qua brevi Bullae expedientur.<br />

Cartaceo, carte 23. 19 lettere varie. Vedi anche AST: Corrispondenza Clesiana, busta 12, fascicolo<br />

11, carte 5-6.<br />

112. Anno 1466, 4 idus maii Romae. - Paulus II per Bullam notificat populo civitatis et<br />

diocesis Tridenti electionem a capitulo tridentino factam Ioannis Hinderbach in episcopum<br />

tridentinum eique mandat debitam reverentiam et obedientiam.<br />

Manca.<br />

113. Anno 1562, 4 nonas octobris Herbipoli. - Fridericus episcopus herbipolensis et<br />

Franciae orientalis dux scribit ad Ludovicum episcopum tridentinum quod vocatus ad concilium<br />

tridentinum venire non possit multis negotiis occupatus, unde in eius locum destinavit<br />

Leonardum Haller episcopum sidoniensem suffraganeum episcopi eichstetensis quem ipsi<br />

maxime commendat.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

114. Anno 1496, 4 novembris Venetiis. - Udalricus episcopus tridentinus qui Venetiis pro<br />

pace tractanda nomine romanorum regis degebat, litteras encyclicas omnibus parochis aliisque<br />

beneficia ecclesiastica habentibus mittit in quibus eos hortatur et in virtute sanctae obedientiae<br />

mandat quatenus solitum subsidium subministrare debeant et consignare domino Georgio de<br />

Fatis de Trilaco decano tridentino pro expensis Romae factis et in promotione sua.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. Malacopia di Guglielmo Rottaler.<br />

115. Anno 1497, ultima ianuarii Tridenti. - Aliae circulares epistolae Udalrici episcopi<br />

tridentini ad omnes animarum rectores et beneficiatos in quibus conquaeritur quod ad primas<br />

sus epistolas in quibus eos hortabatur pro aliquo charitativo subsidio pro solvenda annata, multi<br />

se opposuerint unde modo sub excommunicationis poena mandat eisdem ut novem dierum<br />

termino dictum subsidium solvant, alias ipso facto dictas censuras incurrant.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

116. Anno 1543, 22 ianuarii Norimbergae. - Ferdinandus romanorum rex destinavit suos<br />

nuntios et procuratores ad concilium tridentinum Franciscum comitem de Frangepanibus<br />

archiepiscopum episcopum viennensem, Gregorium episcopum Novae Civitatis, Christophorum<br />

Philippum de Liechtenstain, Franciscum de Castelalto capitaneum Tridenti, Carolum Trapp,<br />

Ambrosium Saltzerum canonicum viennensem, Gallum Müller et Iacobum Ziegler tres ultimos<br />

theologos, quibus omnem potestatem dedit suo nomine agendi in concilio.<br />

Pergamena mm 380x517. Sigillo pendente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

887


Capsa 56<br />

117. Anno 1543, prima ianuarii Viennae. - Ferdinandi romanorum regis epistola ad legatos<br />

concilii tridentini in qua eos certiores facit de oratoribus suis ad concilium destinatis quibus<br />

omnem fidem adhibere velint.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Firma di Ferdinando.<br />

118. Anno 1542, 23 novembris. - Mauritius episcopus eistetensis cum variis negotiis<br />

impeditus ad concilium accedere non posset, constituit suum procuratorem Christophorum<br />

episcopum tridentinum, Ottonem Truchses decanum tridentinum et Ioannem Echium ac<br />

Sigismundum de Thono.<br />

Pergamena mm 320x403. Sigillo pendente. Notaio: Enochus Matius clericus augustensis diocesis.<br />

119. Anno 1542, 18 octobris Barcinonae. - Carolus romanorum imperator oratores suos ad<br />

concilium destinavit Nicolam Perrenotum, Ioannem Fernandez Manzique, Antonium<br />

Perrenotum episcopum atrebatensem, Didacum a Mendocia qui suo nomine in concilio quae<br />

agenda sunt, pertractent.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

120. Anno 1543, prima ianuarii Viennae. - Ferdinandi romanorum regis instructio ad<br />

oratores suos ad concilium tridentinum destinatos quod videlicet patrum concilii zelum valde<br />

serenissimus rex commendat, quod libenter ipsemet intervenisset si variis urgentibus negotiis<br />

distractus non esset; quod oratores sui ad quamlibet dominorum legatorum requisitionem<br />

comparebunt et quae agenda sunt suo nomine consultabunt; quod si saecularium oratorum<br />

continua praesentia non esset necessaria, quod tunc possent recedere relictis ecclesiasticis<br />

oratoribus ad expensas superfluas evitandas.<br />

Manca.<br />

121. Anno 1539, 28 novembris Romae. - Ioannes Thysis canonicus ecclesiae tridentinae<br />

certiorem facit Christophorum electum episcopum tridentinum quod tandem obtinuerit a<br />

pontifice decretum confirmationis ipsius in episcopum tridentinum una cum remissione tertiae<br />

partis annatae quae de caetero solvenda est, quod per sex menses retinere possit decanatum et<br />

canonicatum una cum praebendis; alia vero beneficia ad vitam possit retinere.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

122. Anno 1628, pridie nonas ianuarii Romae. - Breve Urbani VIII in quo confirmat<br />

cessionem factam a Carolo cardinali Madrutio episcopo tridentino nepoti suo Carolo<br />

Emmanueli reservato tamen sibi iure conferendi beneficia et pensione super dictum<br />

episcopatum Tridenti.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

888


Capsa 56<br />

123. Anno 1629, 4 ianuarii Romae. - Urbai VIII Breve confirmationis Caroli Emmanuelis<br />

in episcoum tridentinum et eiusdem mandatum omnibus subditis quatenus eum recognoscere<br />

debeant tanquam suum legitium superiorem.<br />

Pergamena mm 318x450. Sigillo perduto.<br />

124. Anno 1622, 2 iulii Tridenti in sacello s. Romedii ecclesiae cathedralis. - Hieronymus<br />

Roccabruna decanus et canonicus tridentinus, Ioannes Baptista Melchiorius senior et<br />

archidiaconus, Ernestus Trappius baro Biseni et Caldonatii procuratorio etiam nomine Hippoliti<br />

baronis de Wolchenstain, Nicolaus baro de Wolchenstain episcopus chiemensis, Matthias<br />

Stettner poenitentiarius, Horatius Guarischetus iuris utriusque doctor et eques auratus, Petrus<br />

Bellus episcopus hieropolitanus, Ioannes Paulus Ziurleta episcopus bibliensis, Constantinus<br />

comes in Liectenstain, et baro castri Cornu, ac Iacobus Antonius Rigotus protonotarius<br />

apostolicus, canonici ecclesiae tridentinae capitulariter congregati ad paternam admonitionem et<br />

commendationem Gregorii XV et Ferdinandi romanorum regis elegerunt in coadiutorem cum<br />

futura successione domini Caroli cardinalis et episcopi tridentini Carolum Emmanuelem<br />

Madrutium canonicum tridentinum prius aetatis obtenta dispensatione, die ultima iunii eiusdm<br />

anni etc. et die sequenti dominus electus acceptavit.<br />

Pergamena mm 386x575. Sigillo pendente del Capitolo (sec. XIII)<br />

125. Anno 1678, quinto nonas octobris Romae. - Innocentius XI Bulla confirmavit<br />

electionem Francisci de Albertis in episcopum tridentinum.<br />

Manca.<br />

126. Anno 1691, 4 idus decembris Romae. - Bulla Innocentii XII confirmationis electionis<br />

Iosephi Victorii de Albertis in episcopum tridentinum una cum quinque aliis ad capitulum, ad<br />

clerum, ad civitatem, ad populum et ad vassalos tridentinos ut eum tanquam suum episcopum et<br />

pastorem recognoscant.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 875. Pergamena<br />

mm 330x469.<br />

127. Anno 1726, 6 idus aprilis Romae. - Bulla Benedicti XIII confirmationis electionis<br />

Antonii Dominici comitis a Wolghestain, alia cum indulto administationis, atque alia<br />

consecrationis dicti domini electi cum quinque aliis ad patriarcham aquileiensem eiusdem<br />

electionem notificantibus, ad capitulum, ad clerum, ad populum et ad vassalos tridentinos ut<br />

eum tanquam suum episcopum et pastorem recognoscant.<br />

Manca.<br />

128. Anno 1730, 10 kalendas decembris Romae. - Bulla Clementis XII confirmationis<br />

electionis Dominici Antonii ex comitibus de Thunn et alia consecrationis una cum septem aliis<br />

ad patriarcham aquileiensem, imperatorem, capitulum, clerum, civitatem, populum et vassalos<br />

tridentinos.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca.<br />

889


Capsa 56<br />

129. Reccursus episcopi tridentini ad imperatorem ut possit per biennium vel saltem per<br />

annum exercere episcopalem iurisdictionem iam obtenta confirmatione a summo pontifice per<br />

cessionem sibi factam a Christophoro Madrutio et ut regallium investituram accipere possit, ad<br />

hoc ut se opponere valeat quibusdm seditiosis episcopatus sui qui debitam episcopo suo<br />

obedientiam praestare renuunt. Eam etiam caesaream maiestatem praecatur ut contra omnes<br />

episcopatus officiales et subditos seriosum mandatum decernat committendo quod eorum<br />

quisque tanquam episcopo et vero domino obediat, eiusque iussiones suscipiat prout de iure.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia. Sec. XVII.<br />

130. Anno 1548. - Christophori episcopi tridentini epistola ad summum pontificem in qua<br />

exponit celebrationem concilii in civitate Tridenti inchoatam, quorumdam mussitatione et<br />

contagionis praetextu Bononiam translatam esse, sed cum modo evanuerit contagionis suspicio<br />

iterum hortatur ut concilium Tridenti continuandum iubeat ut ibi initium habuit, ibidem feliciter<br />

terminet, protestando caesareae maiestatis nomine ut si quid inconveniens oriatur suae maiestati<br />

imputare non debeat.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia.<br />

131. Anno 1622, nono kalendas septembris Romae apud s. Mariam maiorem. - Gregorius<br />

papa Carolo Emanueli canonico brixinensi, consentiente capitulo tridentinae ecclesiae tribuit<br />

coadiutoriam ecclesiae tridentinae cum futura successione, eum administratorem in spiritualibus<br />

et temporalibus constituendo et cum ad 30 aetatis annum pervenerit in episcopum<br />

aureliopolitanum eligendo, quousque decedente eius patruo Carolo cardinali et episcopo<br />

tridentino, tridentinas infulas adeptus fuerit.<br />

Manca.<br />

132. Anno 1666, 26 maii Tridenti. - Ludovicus Picolomini certiores reddit consiliarios<br />

oenipontanos quod delegatus fuerit ab eminentissimo cardinali de Harrach pro sumenda<br />

possessione episcopatus Tridenti ad quam nomine dicti domini cardinalis 4 iunii accedet, unde<br />

eos certiores facit ut si commissarios suos Tridentum mittere velint, dicto nomine<br />

compactationes renovabit etc. - Est exemplar.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

133. Anno 1660. - Exemplar indulti caesaris Leopoldi concessi Sigismundo Francisco<br />

archiduci Austriae electo episcopo tridentino administrandi temporalitatem ante confirmationem<br />

pontificiam eo pacto ut obtenta confirmatione investituram sumere tenetur et interim etiam<br />

debitam obedientiam et fidelitatem praestare.<br />

Sequitur instructio data ministro archiducali Viennam misso pro hoc negotio tridentino<br />

videlicet quod Carolus Madrutius episcopus tridentinus motu proprio postulaverit a Ferdinando<br />

III romanorum imperatore et a serenissima Claudia archiducissa consensum pro eligendo in<br />

coadiutorem suum Franciscum Sigismundum. Habito consensu proposuit mentem suam capitulo<br />

tridentino quod congregatum dictum archiducem postulavit et actus Romam transmissus una<br />

cum libello supplici episcopi et capituli pro confirmatione. Mortuo episcopo et iterum capitulo<br />

congregato pro nova electione, dictum Sigismundum Franciscum elegit et nuncium Romam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

890


Capsa 56<br />

misit cum processu electionis et pro confirmatione, cui electioni nulla oppositio fieri potuit nec<br />

pro parte validitatis electionis, ne pro parte electi, qui ab Urbano VIII indultum habebat<br />

pluralitatis episcopatuum. Hoc non obstante confirmationem obtinere non potuit, quia<br />

praetendebat romana curia ad forum suum controversias temporales quae de caetero ad<br />

imperium offeruntur, deducere quod praeiudicium inferret iuribus imperii, unde inito consilio in<br />

aula imperiali resolutum fuit quod pro manutentione iurium imperialium Germaniae,<br />

temporalitatis administratio quae ad imperium spectat, electo concederetur usque ad romanam<br />

confirmationem. Interim aliquem incuteret et renuntiando episcopatum capitulo, tacite<br />

revocaretur possessio supposita illegitima elapsae administrationis, vel ut posset sperare<br />

aliquem concurrentem ad episcopatum tridentinum consequi per electionem capitularem, posito<br />

quod pontifex permittat renunciationem serenissimi electi in manibus capituli et sic gratiae<br />

romanae effundantur in favorem novi concurrentis et in praeiudicium cardinalis de Harrac<br />

capitulo propositi ab imperatore et a ipso domino electo pro futura electione. Etiamsi romana<br />

curia non mutet intentionem res tamen ita disponentur ut effectum suum sortiatur maiestas<br />

caesarea et ipse dominus serenissimus electus in favorem cardinalis de Harrac. Eruitur etiam<br />

quod indignatio pontificis ex eo provenerit quod cum imperator administrationem temporalitatis<br />

indulserit novo electo, cardinalis Caraffa nuntius Viennae insteterit pro revocatione, adducens<br />

quod 15 dierum termino Roma expectabat favorabilem resolutionem pro confirmatione; unde<br />

statim rescriptum fuit ab aulico consilio oenipontano quod si res ad effectum nondum sit<br />

deducta, iterum per 15 dies expectetur, sed ad adventum litterarum, iam indultum executum<br />

fuerat, neque 15 diebus elapsis, nec post ex romana curia alia confirmatio visa fuit, unde cum<br />

talis epistola contineret merum consilium et non fuerit revocatio, legitime ad possessionem adiit<br />

episcopus utpote sibi datam a caesare, cui ius temporalitatis episcoptuum Germaniae competit.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

134. Anno 1668, die 16 ianuarii. - Cum dominus episcopus brixinensis Sigismundus<br />

Alphonsus fuerit electus in episcopum tridentinum, capitulum brixinense petit sibi communicari<br />

dispensationem a domino episcopo praestiti iuramenti obtentam, ut inde possit deliberare; alias<br />

solemniter protestatur cum iuxta iuratas capitulationes non potuerit consentire in dictam<br />

electionem.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

135. Cum anno 1665, die 31 iulii a capitulo tridentino postulatus fuisset ad episcopatum<br />

ecclesiae tridentinae, vacantis per liberam renuntiationem serenissimi Sigismundi Francisci<br />

archiducis, eminentissimus cardinalis ab Harrach et per suum procuratorem dominum<br />

praepositum Liduinum Piccolomini in possessionem fuisset inductus anno 1666, die 9 iulii, a<br />

dominis commissariis tyrolensibus Ioanne Dominico et Gaudentio Fortunato comitibus a<br />

Wolchenstain fuit accusatum capitulum coram caesarea maiestate etc. Tyrolis comite quod<br />

ipsius iura laesisset et diminuere tentasset; 2. quod in possessionem temporalitatis actualiter<br />

contradixisset; 3. Ea de causa clavium exhibitionem negasset; 4. Civitatis capitaneo<br />

praecedentiam subtraxisset; 5. renovationem compactationum ad caesaream maiestatem et non<br />

ad comitem Tyrolis trahere conatum fuisset; 6. Mandatum procuratorium neoelecti etsi mutilum<br />

recepisset; 7. Super Bullis pontificiis debito modo non iurasset; 8. Capitaneatuum munera pro<br />

consanguineis suis praetendisset; 9. Commissarios ipsos nimis vulgariter excepisset.<br />

Quibus omnibus respondet capitulum et caesaream maiestatem male informatam rectius et<br />

sanius informat. Praecipue vero quoad punctum traditionis clavium, qua de re legalis hic<br />

adnectitur scriptura ad comprobandum quod per clavium traditionem non debeat tridentinus<br />

episcopus recipere possessionem a comite Tyrolis vel ab eius commissariis, cum vel a capitulo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

891


Capsa 56<br />

ut in germanicis ecclesiis in more positum est, vel a caesare tanquam domino faeudi illam<br />

possessionem recipere debeat; nullum ius in id habente Tyrolis comite etc.<br />

Cartaceo, carte 30. Parte in italiano e tedesco.<br />

136. Anno 1678, quinto nonas octobris Romae apud s. Mariam maiorem. - Innocentius<br />

papa capitulo ecclesiae tridentinae confirmans electionem canonice celebratam de persona<br />

Francisci electi tridentini et mandans obedientiam et reverentiam debitam.<br />

Manca.<br />

137. Anno 1660, die 26 aprilis Viennae. - Leopoldus romanorum imperator domino<br />

Sigismundo Francisco episcopo tridentino et non confirmato concedit administrationem<br />

episcopatus tridentini eiusque iurium et reddituum usque a obtentam confirmationem.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

138. Anno 1677 indictione 15, die iovis 25 novembris in sacristia ecclesiae cathedralis<br />

tridentinae loco solito capitulari. - Illustrissimi et reverendissimi domini canonici capitulariter<br />

congregati intellecto adventu et accessu celsissimi et reverendissimi domini domini Francisci de<br />

Albertis electi episcopi et principis, ipsum reverenter exceperunt. Qui celsissimus dominus<br />

litteras indultorum apostolicorum sub die 24 aprilis et die 22 octobris 1677 exhibuit, declarans<br />

se virtute dictarum litterarum administrationem dictae suae ecclesiae et episcopatus plenarie<br />

suscipere. Hinc domini decanus et canonici cesserunt omni et cuicumque administrationi tam in<br />

spiritualibus quam in temporalibus per eos alias susceptae et gestae, ita ut idem celsissimus<br />

dominus quoscumque actus iurisdictionales exercere valeat etc. Quibus peractis ad chorum<br />

ecclesiae et sedem ibi paratam ei deduxerunt et in signum laetitiae fuit decantatus solemniter<br />

hymus Te Deum cum campanarum sonitu et tormentorum explosione ac per illustrissimum<br />

dominum Bonaventuram Valerium filium domini ser Francisci de Albertis comitis de Collico<br />

ipsius celsissimi et reverendissimi domini domini episcopi et principis ex nepte pronepotem<br />

habita perelegans et ornatissima ad ipsum celsissimum dominum salutationis oratio.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Ioannes Baptista Carli.<br />

139. Anno 1660, die 26 aprilis Viennae. - Leopoldus imperator capitulo tridentino suis<br />

litteris significat se serenissimo Sigismundo Francisco archiduci electo tridentino indultum<br />

concessisse ut dilectio sua possessionem vel quasi, seu administrationem omnium allodialium,<br />

feudorum ac quorumcumque temporalium ad episcopatum tridentinum principatumque legitime<br />

spectantium usitato modo ingredi possit et valeat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

140. Anno 1669. - Supplices litterae domini Caroli Gervasii de Albertis pro ecclesia<br />

tridentina deputati ad caesaream maiestatem Leopoldi pro consequenda deputatione<br />

commissariorum pro renovatione compactationum et recipiendis clavibus in ingressu domini<br />

episcopi tridentini qui actum huiusmodi per illustrissimum et reverendissimum dominum<br />

comitem Liduinum Piccolomini praepositum tridentinum et plenipotentiarium ipsius eum in<br />

finem constitutum explere ac perficere decreverat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

892


Capsa 56<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

141. Anno 1666, die 26 maii Tridenti. - Dominus praepositus Piccolomini tamquam<br />

procurator domini cardinalis de Harrach electi tridentini oenipontanis ministris scribit se<br />

paratum esse ad compactationes renovandas advenientibus commissariis et possessionem<br />

episcopatus procuratorio nomine se aditurum die 4 iunii.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

142. Anno 1666. - Mandata procuratoria duo facta a domino cardinali de Harrach electo<br />

tridentino in personam domini Liduini comitis Piccolomini praepositi tridentini pro accipienda<br />

eius nomine possessione episcopatus Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 4. 3 febbraio 1666. Notaio: Udalricus Thomasis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

893


Capsa 57<br />

CAPSA 57<br />

Principum et nobilium feuda (numeri 203)<br />

1. Anno 1280 indictione 8, die veneris [caetera sunt corrosa]. - Dominus Chunradus de<br />

Furmiano et dominus Concelinus filius quondam domini Ottonis Phaffi de Furmiano<br />

constituerunt Willehalmum Haringum eorum procuratorem specialiter in refutando mansum<br />

Vigilii de Nova in dominum Henricum episcopum tridentinum ita quod ipse debeat investire<br />

iure recti et legalis feudi dominum Ulricum de Bozano.<br />

Pergamena mm 184x165-170. Notaio: Iacobus sacri palatii. - Nella busta c'è una riproduzione<br />

fotografica del documento (mm 240x200) e un dattiloscritto di tutto il documento.<br />

Die veneris intrante marcio in Bozano aput pontem Isarci in presentia domini Altomi de Furmiano,<br />

Duringi filii domini... de Prunne, Uollini fratris q. domini Perenhardi de Bozano, Henrizi Zogi de Bozano<br />

ac Hartemanni telonarii domini episcopi.<br />

2. Anno 1280 indictione 8, die dominico 5 intrante maio in hospitali fratrum Alemanorum<br />

apud Bolzanum in praesentia dominorum Gotzalchi decani tridentini, Wolframi preceptoris<br />

dictae domus, Adelperii de Wanga, Warnardi de Winecho, Erardi de Tinguenstain, Altomi de<br />

Schennan. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit dominum Rodulfum filium<br />

domini Rembreti de Formigaro de suo recto et antiquo feudo, quod ipse de iure tenet et possidet<br />

et sui antecessores ex antiquo rite et racionabiliter tenuerunt et possederunt ab episcopatu<br />

tridentino et iuravit fidelitatem, salvo iure ipsius domini episcopi et sui episcopatus qui dicit<br />

ipsun suum diesmnanum esse et sui episcopatus et iure domini Maynardi comitis si quod habet<br />

in eumdem dominum Rodulfum.<br />

Cartaceo mm 127x112. Copia del sec. XIV. Notaio: Zacheus.<br />

3. Anno 1307, die 8 madii. - Alheydis uxor quondam domini Rudolfi de Furmiano tanquam<br />

tutrix et curatrix filiorum suorum fecit dominum Minorancium dictum Taenzeleyn fratrem suum<br />

et constituit procuratorem ad petendam investituram feudorum pro filiis coram domino<br />

Bartholomaeo episcopo tridentino.<br />

Hoc positum est sub eodem N° 3.<br />

Anno 1339 indictione 7, die 11 februarii Bozani. - Dominus Nicolaus episcopus tridentinus<br />

dux, marchio atque comes investivit nobilem virum dominum Stephanum quondam domini<br />

Iohannis de Furmiano f. tridentini Dexeno de omnibus suis feudis antiquis et rectis que<br />

quondam pater et praedecessores eius a tridentina ecclesia tenuerunt in feudum etc. et iuravit<br />

fidelitatem, cum onere infra mensem manifestandi feuda quae tenet ab ecclesia tridentina in<br />

scriptis.<br />

Pergamena mm 138x204. Notaio: Heinricus de Landensperch. In Bozano in domo domini Tegenonis<br />

de Vilanders; presentes Siglinder de Villanders, Altomus de Boymont milites, atque Chunradus dictus<br />

Nodel de Bozano.<br />

Pergamena mm 295x122-125. Notaio: Iacobus de Colonia. Bozani in contrata que dicitur<br />

Wangergasse in presentia fratris Chonradi de Schynerstat comendatoris de Lengenmos, domini Perchtoldi<br />

iudicis de Lapide, Henrici dicti Purlape in cuius domo infrascripta acta sunt.<br />

4. Anno 1339 indictione 7, die 16 iunii Bozani in domo domini Tegenonis de Vilanders,<br />

presentibus dominis Chunrado de Schennano, Chunrado de Bozano militibus, Henrico de Porta.<br />

- Dominus Nycolaus episcopus tridentinus dux, marchio atque comes investivit nobilem virum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

894


Capsa 57<br />

Henricum quondam domini Palduini de Firmiano de omnibus suis feudis antiquis et rectis et<br />

iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 128x220. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

5. Anno 1198 indictione 1, die mercurii 2 intrante novembri, in ecclesia s. Masencie de<br />

Magnano. - Dominus Odolricus quondam domini Federici de Arcu filius supra librum ad sancta<br />

Dei Evangelia iuravit fidelitatem domino Conrado episcopo tridentino contra omnes homines,<br />

salva fidelitate recti imperatoris, ab hodie in antea esse fidelis et manutenere et defendere suum<br />

episcopalem honorem, suum ducatum, suum comitatum et suam marchiam in integrum ab omni<br />

homine.<br />

Pergamena mm 300x145. Notaio: Ercetus domini Federici imp. - In ecclesia s. Masencie de<br />

Magnano que sita est prope lacum, presentibus Turcone decano tridentini chori, Adelpreto de Porta<br />

Auriola et magistro Viviano canonicis tridentine ecclesie; Martino archipresbitero Lagarensi, Balderico et<br />

Petro de Malusco iudicibus, Peregrino de Beseno, Petarino, Vicomaro Rambaldi, Enrico Otonis Grassi et<br />

Moscardo, Peregrino Ardhuini, Bozo de Stenego, Alberto eius filio et Montenario Otobelli fratre et<br />

domino Odorico de Vezano, Gutifredo; Dietemario, Swikereio omnes de Vezano et Federico filio domini<br />

Odolrici suprascripti et Vezanello de Vezano. -... nec aliqua mensio fuit facta in illa fidelitate de libertate<br />

eiusdem Odolrici, neque utrum esset de macinata casa Dei s.Vigilii.<br />

6. Anno 1216 indictione 4, die 12 intrante iullio in Tridento in palatio episcopatus,<br />

presentibus Enrico decano, domino Gerardo archidiacono, domino Conrado capellano, domino<br />

Petro de Malusco, domino Dezelwardo, domino Iacobo, domino Gerardo iudice, domino<br />

Manfredino qui fuit de sancto Urso. - Coram domino Federico episcopo tridentino regalis aulae<br />

legato et vicario, Adelprettus filius quondam Odolrici de Arcu iuravit fidelitatem dicto domino<br />

episcopo contra omnem hominem sicut homo de nobili macinata Casa Dei s. Vigilii et fuit<br />

investitus de suo recto feudo a predicto domino episcopo.<br />

Pergamena mm 140-145x103-107. Notaio: Iohannes sacri palatii. Altri testimoni: Albertus de<br />

Seiano, Albertus Mitifocus, Vicomarius et Odolricus suus nepos.<br />

7. Exemplar ex authentico relevatum. - Anno 1216 ut N° praecedenti. - Anno 1233<br />

indictione 6, die dominico 10 intrante septembri in palatio episcopatus Tridenti. - Dominus<br />

Aldricus episcopus tridentinus ad rectum feudum investivit dominos Federicum et Riprandum<br />

de Arco et tanquam homines Casa Dei s. Vigilii contra omnes homines fidelitatem iuraverunt<br />

eidem domino episcopo et sint homines de nobili macinata s. Vigilii.<br />

Pergamena mm 314x100-140. Notai: Choncius sacri palatii; Rolandinus qui Zacaranus... 1236; -<br />

Altro documento copiato e vidimato: Anno 1233, die dominico, 10 intrante septembri in palacio<br />

episcopatus tridentini in presentia domini Odolrici decani, Bonfadi, magistri Odolrici scolastici. Ibique<br />

dominus Odolricus dei gratia tridentine ecclesie episcopus ad rectum feudum investivit dominos<br />

Federicum et Riprandum de Arco de eorum recto feudo secundum quod q. dominus Federicus episcopus<br />

quondam dominum Odolricum de Arco investivit; et dicti domini Federicus et Riprandus tanquam<br />

homines de casa Dei s. Vigilii contra omnes homines iuraverunt fidelitatem eidem domino episcopo et sic<br />

ut homines de nobili macinata s. Vigilii. - Notai: Matheus sacri palatii; Choncius sacri palatii; anno 1236<br />

ego Bonavida domini Otonis imperatoris exemplavi...<br />

8. Anno 1221 indictione 9, die veneris 5 exeunte augusto in palatio; testes comes tirolensis,<br />

A. de Wanga. - Dominus Bertoldus de Wanga pratum quod fuit quondam Rambaldini, quod in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

895


Capsa 57<br />

feudum ab episcopo tenebat, episcopo refutavit et episcopus de illo in feudum investivit<br />

Anselmum et Nicolaum fratres filios quondam Rambaldini de Arcu et iuraverunt fidelitatem ut<br />

homines Casadei suo domino.<br />

Pergamena mm 156x122-125. Copia. Notaio. Zacheus ex q. Erzonis notarii imbreviaturis. Altri<br />

testimoni: Brianus, Anselmus de Beseno (?), Iacobus de Lizana, Enricus, Ancius, Federicus de Livo,<br />

Arch... q. Petarini de Beseno, Albertus de Selano.<br />

9. Anno 1253 indictione 11, die 10 intrante madio in civitate Veronae supra ponticellum, in<br />

presentia dominorum Aldrigeti de Castrobarco, Bruti de Monfrono etc. - Dominus Ezelinus<br />

dictus de Romano nomine recti ac gentilis feudi investivit dominum Sodegerium de Titho<br />

potestatem Tridenti de medietate pro indiviso totius montis et dosi castri Archi et de rubore et<br />

edificamine et de omni honore et iurisdictione etc. secundum quod dominus Riprandus visus<br />

erat habere.<br />

Pergamena mm 327x160-170. Copia. Notaio: Raimondinus domini Conradi regis, ex imbreviaturis<br />

Bonmartini notarii ex auctoritate Egnonis episcopi tridentini... - supra ponticellum domus domini E. de<br />

Romano in presentia Aldrigeti de Castro Barco, Bruti de Monfrono, Mathei de Corneclano, Petri de<br />

Formeniga, Federici de Paldo, magistri Rodulfi medici.<br />

Item de omnibus famulis et macinatis tam masculis quam feminis cum omni eorum peculio,<br />

domibus terris, cultis et incultis, arativis, pradivis, vineatis et nemoribus.<br />

10. Anno 1266 indictione 9, die 10 intrante octobri super pallatio Ripae, presentibus<br />

domino Odorico Panzeria etc. - Documentum est corrosum et videtur esse quaedam manifestatio<br />

per sacramentum fidelitatis domino Egnoni episcopo tridentino facta de quibusdam hominibus<br />

ad episcopatum pertinentibus.<br />

Pergamena mm 180x86-100. Notaio: Gonselinus. Altri testimoni: Gabriel Zordani de Mezo. Ibique<br />

Henricus q. domini Riprandi q. domini Calapini de Arcu, pro seramonis fidelitatis quam fecit domino<br />

episcopo tridentino de feudo...<br />

11. Anno 1276 indictione 4, die lune 2 intrante novembri in burgo Archi. - Dominus<br />

Henricus episcopus tridentinus investivit dominum Henricum Sogam de Arcu et dominum<br />

Zordanum de Gardumo tanquam procuratores dominorum Fedrici et Attenguerii fratrum<br />

filiorum quondam domini Adelperii de Arcu de eorum rectis et antiquis feudis, prestito<br />

fidelitatis iuramento super horum animas.<br />

Pergamena mm 200-211x235. Notaio: Zacheus. Presenti: Olricus Panzeria de Arcu, Gerardus et<br />

Nicolaus Vetrili fratres de Tingenstain, Nicolaus Spingollus iudex, Nicolaus q. Jeremie de Castronovo,<br />

Mateus filius Iacobini q. Aycheboni, Bonaventura de Belenzano, Nichelis Fassi de Bancho et Odolricus<br />

Conzelinus.<br />

Era nella capsa 53/11.<br />

12. Anno 1277 indictione 5, die iovis 11 intrante novembri in villa Cavedeni in domo Rizi,<br />

in presentia dominorum Erardi de Tinguestain, Adelperii de Vanga, Zordani, Bovelchini et<br />

Iacobini de Garduno, Sinebaldi de Castrocorno etc. - Dominus Gislebertus quondam domini<br />

Nicolai Pizolpassi de Belvedero tanquam procurator Fedrici quondam Bonore de Canipa de loco<br />

Arci, refutavit in manibus domini Henrici episcopi tridentini illud feudum et vassallaticum quod<br />

ipse Fedricus et quondam dictus eius pater Bonora et quondam eius avus Sclavus habebant in<br />

plebatu Leudri ab episcopatu, scilicet unam decimam et ius decimacionis quam dominus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

896


Capsa 57<br />

Rivabenus frater domini Salvatere archipresbiteri Leudri habebat etc. in loco Tierni superioris et<br />

inferioris cum omnibus iuribus ad eam pertinentibus; et fecit hanc refutationem ad hoc ut<br />

dominus episcopus investire debeat nobilem virum dominum Odoricum Panzeriam de Arcu in<br />

se et suis haeredibus. Unde incontinenti dominus episcopus iure et nomine recti feudi eumdem<br />

investivit, salvo iure episcopatus etc. iuravitque dominus Odoricus fidelitatem domino episcopo.<br />

Pergamena mm 288x165-169. Notaio: Zacheus. Altri presenti: Nicolaus Spagnolli iudex, Odoricus<br />

de Bozano.<br />

13. Extra 1300, sed verius circa annum 1250. Continet recensionem hominum qui pertinent<br />

ad feudum domini Riprandi de Arcu in plebe Banali, addito peculio quod quisque tenebat.<br />

Pergamena mm 315x157-162. Vi sono molti nominativi del Banale.<br />

14. Anno 1303 indictione 1, die 9 februarii Tridenti in episcopali palatio. - Dominus frater<br />

Philippus episcopus tridentinus ob plurima grata servicia domini Francisci et quondam eius<br />

patris Guizardi de Arco eumdem investivit de feudis omnibus quae quondam Aghinulphus<br />

quondam Musonis de Arco habebat ab episcopatu tridentino in plebatu Tenni et iuravit eidem<br />

episcopo fidelitatem.<br />

Pergamena mm 255x231. Notaio: Bonusiohannes Bonandree. Presenti: Thadeus de Monte Alto et<br />

Lozus de Sacco canonici tridentini, religiosi viri Iohannes de Pisolis, Bonominus de Godio,<br />

Bonaventurinus de Volcate ordinis Minorum.<br />

15. Anno 1307 indictione 5, die lune 6 intrante marcio in Archo. - Florius, Zanus et<br />

Stefanus fratres filii quondam Lovati et ser Vilielmus quondam ser Medii caci et Pelegrinus<br />

quondam Ribaudi de Archo fecerunt Pelegrinum fratrem predictum Florii, Zani et Stefani de<br />

Archo suum procuratorem ad petendam investituram suorum feudorum a domino Bartholomaeo<br />

episcopo tridentino et iurandam fidelitatem etc.<br />

Pergamena mm 225x140. Notaio: Nicolaus filius Almerici de Cavedeno et domini Enrici comitis de<br />

Lomelo. In Archo in via comunis prope domum Pelegrini infrascripti, presentibus Petro filio ser Wilielmi,<br />

Benito viatore q. Mugnoni, Bonesino becario de Archo.<br />

16. Anno 1307 indictione 5, die 6 intrante marcio in Archo. - Vivaldus filius quondam ser<br />

Omneboni quondam Medii cazii de Archo fecit Benudatum eius fratrem suum procuratorem ad<br />

petendam investituram a domino Bartholomaeo episcopo tridentino de omnibus suis feudis et<br />

fidelitatis iuramentum praestandum.<br />

Manca.<br />

17. Anno 1307 indictione 5, die mercurii 15 marcii Tridenti in palatio episcopali,<br />

presentibus fratribus Frederico priore, et Ottone de Foro Iulio ordinis predicatorum, fratre Nato<br />

ordinis Cruciferorum priore ecclesie s. Crucis prope Tridentum, dominis Guillelmo de<br />

Bellenzanis iudice etc. - Dominus Bartholomaeus episcopus tridentinus investivit Henricum qui<br />

Gaza dicitur, filium et haeredem pro dimidia quondam domini Oddorici de Arco de omnibus<br />

feudis suis et iuravit fidelitatem tanquam vassalus etc. et debeat manifestare suum feudum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

897


Capsa 57<br />

Pergamena mm 333x200. Notaio: Bonusiohannes Bonandree. Testimoni: Ferandellus q. Rolandi<br />

civis tridentinus, Antonius Carnali de Mediolano notarius, Zaninus de Parma et Bartholomeus de Padua<br />

familiares episcopi infrascripti.<br />

18. Anno 1307 indictione 5, die sabati 8 intrante aprili, Tridenti in contrata Ruzee in domo<br />

domini Rubei phisici de Gardellis. - Gaza filius quondam Odorici quondam domini Blanchii de<br />

Arco designavit pro se et fratre suo Boninsegna feudum quod tenent ab episcopatu tridentino<br />

scilicet medietatem pro indiviso tocius decime in villis Droi et Zinige plebatus Arci, scilicet<br />

vini, bladi, nutriminum, pullorum et piscium.<br />

Pergamena mm 81x217. Notaio: Piramuss de Marianis domini Lancelini comitis de Lomelo.<br />

Testimoni: Paulus de Fuglaro habitator Tridenti, Gerardus q. Iohannis iudicis, Delaytus matus de<br />

Gargnano, magister Omnebonus de Archo habitatores Tridenti.<br />

19. Anno 1307 indictione 5, die iovis 13 intrante aprili in palatio episcopatus Tridenti. -<br />

Magister Henricus qui dicitur Blasafer sartor de Archo recognovit feudum quod ipse tenet ab<br />

episcopatu tridentino et de quo fuit investitus per dominum episcopum Bartholomaeum, scilicet<br />

de una decima panis et ius decimationis in campagna Archi, in Runchomarzollo et Nomego, in<br />

Campiono, in Vargagno et Clarano.<br />

Pergamena mm 146-150x138. Testimoni: magister Zilius rector fabrice s. Vigilii de Tridento, Iorius<br />

filius Poncardi de Tridento et Pasquetus q. Stefani de Tenno. Notaio: Iacobus qui dicitur Squalus.<br />

20. Anno 1307 indictione 5, die iovis 13 intrante aprili Tridenti in contrata s. Benedicti. -<br />

Franciscus quondam domini Guizardi de Arco manifestat plura feuda quae possidet ab<br />

episcopatu tridentino nempe medietatem unius molendini et aque ductus iacentis in capite pontis<br />

Archi apud Sarcham et glaram, que medietas est sua et fratrum suorum Iohanini et Albertini.<br />

Item unam decimam in campagna Stenici; item hereditatem Avancii de Lundo. Item plures<br />

petias terrae.<br />

Pergamena mm 631x140-144. Notaio: Iacobus qui dicitur Squalus. Testimoni: Mioranza de Arco,<br />

Paulus de Foglaino de Archo q. Petri, Nicolaus filius ser Tysi de Boayo. - Primum: medietatis unius<br />

molendini et aqueductus in capite pontis Archi apud Sarcham et glaream; decimam in campagna Stenici<br />

et meliori in plebe Banali ecc. unam curtem ad faciendam ledaminem Tenni in loco Mesole ecc.<br />

21. Anno 1314 indictione 12, die 10 intrante octobri in burgo Arci, presentibus Philipo<br />

notario quondam domini Bertoldi, Azone naturali quondam domini Bonifacii de Castrobarcho. -<br />

Ser Iohaninus et Albertinus fratres filii quondam domini Guizaldi de Arco constituerunt<br />

procuratorem ad petendam a domino fratre Henrico episcopo tridentino investituram de suis<br />

feudis et in iurando super eorum animas fidelitatem.<br />

Pergamena mm 126x205-222. Notaio: Petrus filius Iacobini de Archo, pure notaio. - In burgo Arci<br />

penes palatium comunis sub porticu habitationis q. domini Odorici de Arco, presentibus Philippo notario<br />

q. domini Bertoldi de Archo, ser Nicolao Pontono sartore, Azo, naturalis q. domini Bonifacii de<br />

Castrobarco. - Iohanninus et Albertinus filii q. Guizardi de Arco loco Fuglarii.<br />

22. Extra anno 1370 [forte verius anno 1307]. - Continet manifestationem feudorum quae<br />

habet Olricus de Arcu ab episcopatu; nempe medietas castri de Arcu cum omni districtu et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

898


Capsa 57<br />

vineta que detinebant homines ipsius Odelrici et braidam de Arcu et medietas ripatici de<br />

Turbule et dezimarios de Karse et totum quod habet in Ziniga, et vineam unam in Spineto.<br />

a) Pergamena mm 152x87-84. - Cum castemeto et braidam de Arcu... et unum hominem apud<br />

Daun; in Zyniga et Castello et vineam unam in Spinedo cum grezo quod modo laboratum est,<br />

quam vineam laborabant villani de Karse.<br />

b) Pergamena mm 112x122-130.<br />

23. Anno 1447. Datum in opido Bolzani 13 iunii, presentibus domino Iohanne Sulzwach in<br />

decretis licentiato, decano, canonico tridentino et cancellario domini episcopi, Iohanne de<br />

Castrobarco de Castronovo, Dagane Fuchs. - Dominus Georgius episcopus tridentinus<br />

magnificum Franciscum comitem Arci pro se et pro Galeacio fratre suo investit de suis feudis<br />

quae ibi enumerantur.<br />

Manca. Vedi copia in AST: Sezione Latina, capsa 30 n. 39.<br />

24. Anno 1452. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die 23 octobris. - Exemplar<br />

investiturae a domino Georgio episcopo tridentino concessae domino Francisco comiti de Arco<br />

filio quondam domini Antonii de bonis dominorum de Seiano.<br />

Manca.<br />

25. Anno 1452, Tridenti in castro Boni Consilii, die 23 octobris. - Georgius episcopus<br />

tridentinus, ad instantiam dominorum comitum Francisci et Galeacii fratrum de Arco, citat<br />

Georgium et Petrum fratres de Lodrono eius vicarios et capitaneos vallis Iudicariae ultra<br />

Duronum, quia non permittebant dictos comites Arci gaudere quibusdam decimis in Iudicaria,<br />

de quibus erant investiti.<br />

Manca.<br />

26. Anno 1456, Tridenti, die 6 februarii. - Dominus Georgius episcopus tridentinus domino<br />

Francisco comiti Archi concedit investituram castrorum Restorii et Spinedi cum eorum<br />

pertinentiis, praestito fidelitatis iuramento a domino Georgio archipresbitero in Archo illius<br />

procuratore.<br />

Manca.<br />

27. Anno 1380. - Manifestatio feudorum de quibus Christoforus filius quondam domini<br />

Ioannis de Rochabruna dictus de Dosso, petit investiri a domino Alberto de Ortenburgo electo et<br />

confirmato episcopo tridentino: primo de quarta parte medietatis pro indiviso cum Henrico etc.<br />

unius casali cum dorso et territorio de Rochabruna. Item de parte unius lachus in Mosenigo.<br />

Item partes decimarum in Civezano, Barbaniga, Sargnano, Roverdo, Fornasio, in monte Vace,<br />

et decimae domini Oliverii de Rochabruna.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

899


Capsa 57<br />

28. Anno 1432, Tridenti in castro Boni Consilii, die 9 maii. - Dominus Alexander<br />

episcopus tridentinus tradit investituram Leonhardo genero Nicolai quondam Odorici a Sale de<br />

Tridento et filio quondam Iohannis notarii de Cimbria de quadam decima quam domini de<br />

Rochabruna habebant, et colligebant pro indiviso cum iuribus castri Kunigspergi in villis<br />

Cimbrie et Fadane iurisdictionis dicti castri et quam in eiusdem Leonhardi favorem refutaverant.<br />

Manca.<br />

29. Anno 1448. Datum in Caldario, die 24 februarii. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus nobilem Iacobum de Rochabruna investivit de castro sive Dosso Rochabruna cum<br />

iuribus, piscationibus, venationibus etc. de lacu totius plebatus Pinedi, de medietate decimae<br />

villae Fornacis et aliarum decimarum et iuravit fidelitatem.<br />

Manca.<br />

30. Anno 1281 indictione 9, die veneris 8 intrante augusto, super pontisellum castri Boni<br />

Consilii, in praesentia dominorum Federici plebani de Egna, Petri archipresbiteri de Randena. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit dominum Nicolaum filium quondam domini<br />

Salvestri de Lodrono de suis antiquis feudis quae per quondam dominum Egnonem episcopum<br />

sive per potestatem Tridenti sive alias tempore were ipse vel sui antecessores habuerant, salvo<br />

iure episcopatus, et iuravit fidelitatem.<br />

Anno 1307 indictione 5, die 10 marcii Tridenti in episcopali palatio, presentibus dominis<br />

Andrea Quirino vice comite Tridenti etc. - Dominus Bartholomaeus episcopus tridentinus<br />

investivit nobilem virum dominum Petrum filium quondam domini Nicolai de Lodrono de<br />

feudis antiquis et rectis, salvo iure ecclesiae tridentinae praestitoque fidelitatis iuramento.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Bonusiohannes Bonandree. Copie. In presentia Ugolini de Stenico,<br />

Aldrigeti de Campo, Petri de Seiano, Federici Spalete, Bartholomei q. Acerbi de Runchuno, Otelini filii<br />

Nicolai notarii de Flemis. Ex imbreviaturis notarii Zachei.<br />

- Presentibus... Quirini plebano s. Bassi Castellane diocesis, Tridentino q. Tochulli de Leudro,<br />

Hugolino clerico de... Venturino q. Antonii de Creto, Iohannino q. Bartholomei de Bono.<br />

31. Anno 1399 indictione 7, die lune 24 novembris Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino fratre Bartholomaeo de Bononia decretorum doctore abbate s. Laurentii et<br />

vicario in spiritualibus generali, Iohanne Rauter decretorum doctore domini episcopi<br />

cancellario, Rambaldo decano ecclesie tridentine, domino Sicho milite de Castronovo, Iacobo<br />

milite de Castrobarco de Beseno et Graciadeo quondam domini Cognovuti de Campo,<br />

Guilielmo de Belaxio, Antonio filio predicti Sichonis, Iohanne Chel de Bulzano vicario<br />

Iudicarie pro domino episcopo. - Nobilis et potens vir dominus Petrus quondam domini Parisini<br />

de Lodrono coram domino Georgio episcopo tridentino proposuit qualiter Iacobus, Tomeus,<br />

Alberginus et alii eorum fratres de Lodrono olim de castro Romano vassali et feudatarii domini<br />

episcopi quam plures felonias, perfidias et alias nequitias contra statum et honorem domini<br />

episcopi et ecclesie tridentine publice perpetrassent, capiendo, derobando, occidendo subditos et<br />

servitores domini episcopi contra fidelitatis iuramentum; ideoque eorum feuda sint devoluta;<br />

hinc rogat et petit ipse de illis investiri. Annuit dominus episcopus et investituram tribuit sub<br />

fidelitatis iuramento de sequentibus feudis: primo castro Romano in plebatu Boni; item decima<br />

et feudo Dossi Artoni super quo est situm dictum castrum. Item Dosso Foglarii plebis Condini;<br />

item feudo et decima castri Lodroni et Darcii; item muta de Lodrono. Item vassalis villae de<br />

Bondono plebis Condini. Vassalis villae de Setauro. Decima villarum Setauri, Zimegi, Castelli<br />

plebatus Condini, Pori, Savieti, Prezi etc. cum aliis adhuc pluribus decimis ibi recensitis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

900


Capsa 57<br />

Pergamena mm 465x422-440. Sigillo pendente. Notaio: Paulus q. Martini de Tridento. Presentibus...<br />

de Beseno, Dietricho de Stemburch, Ioanne Chel de Bulzano honorabili vicario Iudicarie, Antonio filio<br />

suprascripti domini Siconis, Guilielmo de Belasio, Graciadeo q. Cognovuti de Campo.<br />

32. Anno 1316 indictione 14, die 22 maii ex altera parte pontis Merani, presentibus domino<br />

Gotfrido presbitero vicario ecclesiae in Schennano etc. - Dominus Hainricus dictus Suppan de<br />

Schennano se obligavit domino Hainrico filio quondam domini Randoldi de Spaur et domino<br />

Bertholdo dicto Raendel eius fratri absenti solvere marcas 21 denariorum parvulorum<br />

veronensium intra statutum tempus pro quibus solvendis, consentientibus domina Phylippina<br />

uxore et Michaele eorum filio, obligavit curiam suam sitam apud s. Laurentium in Oberlaeynan<br />

diocesis tridentinae cum omnibus iuribus, videlicet domo, arca, curte, vineis, agris, pratis, buscis<br />

etc. cum aliis pactis ut ibi.<br />

Pergamena mm 521x155-162. Notaio: David de Merano. - Merani in domo habitationis Gunthri de<br />

Hotinngen vallis Eny, presentibus Gotefrido presbitero vicario ecclesie in Schennano, Migkellino filio<br />

Waltherii de Partschins, Iacklino filio q. Iacobi notarii de Gurats, Nicolao filio Nicolai dicti Laybenhc de<br />

Glurns vallis Venuste, Haytuolcho pellifice de Merano, Deblino famulo subscripti Hainrici Suppani,<br />

Chuntzlino dicto Nebelha.<br />

33. Anno 1391 indictione 14, die martis 2 maii in castro Boni Consilii, presentibus domino<br />

fratre Bartholomaeo abbate s. Laurentii, domino Melchiore canonico tridentino, nobili domino<br />

Henrico de Liechtenstain, Francisco quondam ser Francisci de la Belina de Tridento, Paulo<br />

notario quondam ser Iohannis de Terlaco. - Dominus Georgius episcopus tridentinus dux,<br />

marchio atque comes nomine recti et honorabilis feudi investivit nobilem virum Iohannem<br />

quondam domini Nicolai de Sporo valis Ananie: primo de una decima in villa Maleti; item de<br />

decima unius mansi in villa Eni; de decima alterius mansi in villa Eni qui fuit olim quondam<br />

domini Odorici de Sporo, postea Raimondini de Lodrono et modo haeredum est quondam ser<br />

Josii de s. Ypolito. Item de decima unius vineti in plebe Eni cum aliis decimis ut ibi, et iuravit<br />

fidelitatem.<br />

Pergamena mm 392x280. Sigillo pendente danneggiato. Notaio: Paulus q. ser Martini de Tridento.<br />

Altri presenti: Iohannes Ralbert decretorum doctor, Albertus de Negratis de Sacho notarius.<br />

34. Anno 1424. Datum in castro Boni Consilii die dominica ultima iulii, presentibus<br />

Michaele de Coredo etc. per manus venerabilis Stanislai de Sobnow magistri arcium magnae<br />

Poloniae ac domini episcopi infrascripti cancellarii. - Dominus Alexander ecclesiae tridentinae<br />

electus et confirmatus, dux Mazoviae etc. nobilem Sigismundum de Sporo investivit de<br />

infrascriptis feudis nempe de decima in tota villa Campi plebis Enni, salvo iure ecclesiae<br />

tridentinae etc. et iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 272x334. Sigillo pendente. Altri presenti: nobilis vir Pangratius Paulus Wladimiri<br />

decretorum doctor Crocarensis et Wladislaviensis ecclesiarum canonicus, Paulus prepositus s. Marie extra<br />

muros civitatis Plocensis, Iohannes Gfeller, Michael de Coredo.<br />

35. Anno 1424. Datum in castro Boni Consilii, die 20 iulii. - Dominus Alexander episcopus<br />

tridentinus Christoforo quondam Leonhardi de Sporo tribuit investituram feudorum quae<br />

Watherus de Sporo ab ecclesia tridentina habuit, specialiter de quinta parte decimae in Sporo<br />

Maiori, salvo iure ecclesiae tridentinae etc. et fidelitatem iuravit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

901


Capsa 57<br />

Cartaceo, carta 1. Al verso un documento in tedesco: supplica di un orfano.<br />

36. Anno 1307 indictione 5, die lune 13 marcii Tridenti in episcopali palatio. - Dominus<br />

Bartholomaeus episcopus tridentinus dux, marchio atque comes investivit dominum Otolinum<br />

quondam domini Aldrigeti olim domini Manfredini de Cleso de omnibus suis feudis antiquis et<br />

rectis etc. salvo iure ecclesiae tridentinae si in eam non reciderunt; et iuravit fidelitatem cum<br />

onere infra 30 dies notificandi feuda.<br />

Pergamena mm 316x162-193. Notaio: Alexander domini Ottonis de Romeno. Copia notarile.<br />

37. Anno 1323. - Documentum hoc est corrosum et continet processum occasione<br />

provisionis ecclesiae de Bozano quam pertendebat quidam Philippus de castro Clexio pro fratre<br />

suo Lombardo, suppositis, uti asseritur, falsis litteris apostolicis Danieli Clexii plebano directis<br />

qui possessionem dicto Lombardo dare tentavit, obsistente domino fratre Conrado vicario<br />

domini episcopi tridentini, praecipue quia dicta ecclesia cuidam Iohanni iam fuerat collata.<br />

Pergamena mm 676x530. Notaio: Petrus domini Meiorini de Vincentia. Presentibus fratre Conrado<br />

de Ursetal vicario generali domini episcopi, magistro Raynerio phisico habitatore Tridenti, Iacobo clerico<br />

de Prixina familiare fratris Conradi et Iohanne a carcere de Tridento. - Marcia dei nonesi a Bolzano!<br />

38. Anno 1321 indictione 4, die 11 intrante februario Clesii, presentibus dominis Petro et<br />

Concio fratribus de castro Clesii, Arto eiusdem loci etc. - Nobilis vir dominus Maynfredus<br />

quondam domini Federici nobilis militis de castro Clesii et Fridericus eius nepos quondam<br />

domini Francisci tanquam successores dicti quondam domini Federici ex debito fidelitatis erga<br />

ecclesiam tridentinam et eius episcopum dominum fratrem Henricum manifestaverunt sua feuda<br />

quae ab ipsa ecclesia tridentina habent.<br />

In primis castelanciam et fortilicium suum in castro Clesii cum suis iuribus etc. plures<br />

homines servos quos enumerant. Item decimas de Clesio, Tuyeno, Nano ex parte nam aliam<br />

partem habent in feudum a nobilibus de Terlago. Item decimam in plebe s. Sisini et plebe Rohi.<br />

Item in Armeyo, in Castello, in Ortixeto et aliis locis vallis Solis. Item unum molendinum in<br />

pertinentiis Clesii. Aliud molendinum in dictis pertinentiis super aquam Ribousi. Item duos<br />

molendinos in pertinentiis Thay super aquam fontis.<br />

Pergamena mm 258x280. Notaio: Acordus Daynesii.<br />

39. Anno 1339 indictione 7, die 8 intrante marcio, presentibus ser Sicherio de castro Clesii<br />

etc. - Riprandus quondam domini Federici de castro Clesii pro se et suis fratribus per fidelitatem<br />

factam domino Nicolao episcopo tridentino manifestavit sua feuda nempe castellanciam de<br />

Clesio, decimam suam de Caldesio, in Panizar, in Vazuna et in Somagan.<br />

Pergamena mm 83-90x195. Notaio: Tobias q. Deodati de Clesio.<br />

40. Anno 1381, in castro Boni Consilii, die 9 februarii. - Dominus Albertus episcopus<br />

tridentinus Sikerio dicto Mozinio quondam Symeonis de Clesio publice recognoscenti partem<br />

suam in castro Clesii et partem cuiusdam decimae in villa Clesii ab eo venditam pro 150 ducatis<br />

auri venetensis monetae Friderico et Anthonio fratribus de s. Ypolito quondam Perchtholdi de s.<br />

Ipolito esse feudum, de iis investituram concedit, nempe dicto Sikerio pro parte castri et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

902


Capsa 57<br />

fratribus de s. Ipolito pro parte decimae; presentibus dominis Iacobo de Stermol capellano et<br />

canonico tridentino, Gweremberto et Vigilio de Tono etc.<br />

Pergamena mm 274x239. Sigillo perduto. Notaio: Franciscus q. ser Bonaventure de Molveno<br />

habitator Tridenti.<br />

41. Anno 1391 indictione 14, die mercurii 12 aprilis in castro Boni Consilii, presentibus<br />

Iohanne quondam ser Marchi de Belenzanis, Adelperio quondam ser Nicolai Sichi de burgo s.<br />

Martini. - Dominus Georgius episcopus tridentinus dux, marchio atque comes investivit nobilem<br />

virum ser Henricum quondam domini Petri de castro Clexii de omnibus suis feudis antiquis et<br />

rectis, specialiter de tota parte domorum et casalium in dicto castro Clexii etc. Item de decima<br />

maiori panis, feni et nutrimentorum in Mezana et Roncio plebis Volsane. Item de Dosso posito<br />

super dictam villam Mezanae ubi dicitur al Castellaz. Item de decima panis, vini et feni suarum<br />

possessionum. Item de sexta parte regule et regulanerie plebis Clexii. Item de aliis decimis ut ibi<br />

et iuravit fidelitatem.<br />

Praecedens exemplum fuit ex authentico relevatum anno 1410, die 27 ianuarii Tridenti in<br />

ecclesia kathedrali ad bancham ubi ius spirituale redditur de presenti, presentibus domino Vitali<br />

episcopo ariensi suffraganeo et vicario in pontificalibus generali, domino Maffeo de Mediolano<br />

archidiacono, domino Ioanne de Fundo canonico etc. verbo et licentia domini Bartholomaei de<br />

Bononia decretorum doctoris abbatis s. Laurentii et vicarii in spiritualibus.<br />

Pergamena mm 517x220-342. Copia. Notaio: Paulus q. ser Martini de Triedento.<br />

Presenti notai nella trascrizione: Iacobini q. Albertini de Poxena civis Tridenti; Iacobus q. Petri de<br />

Revò civis Tridenti: Martinus filius Francisci notarii de Avolano; Antonius filius Bertholasii de<br />

Burgonovo civis Tridenti.<br />

42. Anno 1509, die 18 septembris. - Sententia lata a domino Georgio episcopo tridentino in<br />

favorem Balthesaris de castro Clesii et fratrum contra presbiterum Guielmum de castro Nani et<br />

Antonium eius nepotem super solutione decimae de certa petia terrae iacenti circa castrum Nani.<br />

Manca.<br />

43. Anno 1339 indictione 7, die 8 marcii, Bozani in domo domini Tegenonis de Vilanders.<br />

- Dominus Nycolaus episcopus tridentinus dux, marchio atque comes investivit nobilem virum<br />

dominum Franciscum quondam domini Riprandi de Arso pro se et fratribus suis Petro, Odorico,<br />

Cristano et Nicolao de omnibus eorum feudis antiquis et rectis etc. salvo iure tridentinae<br />

ecclesiae et iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 127-132x215-224. Notaio: Heinricus de Landespergh. Testimoni: nobiles viri<br />

Altumus de Boymont miles, Henricus dictus Schenk de Metz atque B. de Romallo.<br />

44. Anno 1339 indictione 7, die 9 marcii Bozani. - Dominus Nicolaus episcopus tridentinus<br />

investivit nobilem virum dominum Groamardum quondam domini Nicolai de Arso de omnibus<br />

suis feudis etc. et fidelitatem iuravit.<br />

Pergamena mm 127x210-217. Notaio: Heinricus de Landesperch.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

903


Capsa 57<br />

45. Anno 1340 indictione 8, die 3 aprilis Tridenti in episcopali castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Ottone de Eppiano canonico tridentino, dominis Lienardo de Metz et<br />

Hildeprando de Furmiano. - Dominus Nicolaus episcopus tridentinus dux etc. investivit<br />

dominum Guarnardum quondam domini Nicolai de castro Arsi tanquam procuratorem domini<br />

Francisci quondam domini Ainoldi et domini Henrici quondam domini Odorici de Arso de<br />

omnibus eorum feudis antiquis et rectis, salvo iure ecclesiae tridentinae iurando fidelitatem.<br />

Pergamena mm 201x240. Notaio: Heinricus ut supra.<br />

46. Anno 1405 indictione 13, die mercurii 18 marcii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Francischino de vale Ananie legum doctore vicario in temporalibus<br />

Tridenti, egregio milite domino Iohanne Wolkensdorfer, nobili domino Gulielmo de Belasio etc.<br />

- Dominus Georgius episcopus tridentinus investivit nobilem virum ser Marchum qui<br />

Marcholinus dicitur quondam nobilis domini Guarnardi de castro Arsi valis Ananiae de quadam<br />

decima, aliisque bonis immobilibus in pertinentiis Cavalesii vallis Flemarum, pro quibus<br />

annuatim solvere debet dicto domino episcopo in festo s. Martini sex staria frumenti et 18 staria<br />

siliginis et unum bonum castratum illi qui reddit ius pro domino episcopo in valle Flemarum.<br />

Pergamena mm 565x290-306. Sigillo pendente. Notaio: Paulus civis tridentinus filius q. Iohannis q.<br />

ser Fati de Terlaco. Altri presenti: Iohannes de Stamesdorf domini episcopi capellanus, Iohannes plebanus<br />

in Leunano factor generalis domini episcopi, Negrellus notarius, Odoricus a Fecibus civis tridentinus. -<br />

Videlicet de uno manso tere arative et prative et grezive iacente in regula ville Pradacii vallis Flemarum,<br />

in loco ubi dicitur Costa, in bocha de val qui apelatur mansus Pezedi. Item de 4 peciis terre prative in<br />

pertinentiis montis Cavalesii; item de 12 peciis terre prative in pertinentiis ville Cavalesii; item de una<br />

decima qui colligi consuevit ville Cavalesii tam in monte quam in plano de blado, bestiis et nutrimis,<br />

apellata decima de Todaldis, mediante resignatione facta per Iacobum de Quinto civem veronensem.<br />

1394, 20 mensis novembris. Francesco di Arsio aveva fatto la refutazione di un terreno arativo ora<br />

prativo e grezivo e boschivo esistente a Predazzo, detto mansus Pezedi con tablato, con un'altra terra<br />

prativa che fu arativa in parte, in loco dicto Guardabi in Pecedazo.<br />

47. Anno 1463 indictione 11, die mercurii 13 aprilis super dosso castri s. Michaelis de<br />

Volsana vallis Solis. - Dominus Federicus filius quondam domini Iacobini de Federicis de<br />

Herbanno vallis Camonicae brixiensis diocesis nunc habitator in dicto castro constituit<br />

procuratorem Avanzinum quondam Ognabeni de Avanzinis de Viono specialiter ad petendam<br />

investituram a domino Georgio episcopo tridentino cuiusdam decimae totius communitatis<br />

villarum Volsanae et Cusiani.<br />

Pergamena mm 341x172-180. Notaio: Bartholomeus filius q. Iohannis notarii de Volsana.... iuxta<br />

cappotellum dicti castri presentibus Bertolino q. Pacini mercatoris de Volsana, Zenone q. Dominici olim<br />

ser Bertolasii notarii, Beschino q. Martini ambobus de Zenonibus de Cusiano et magistro Pecino fabro a<br />

verzellis filius q. Comizoli de teritorio Mu vallis Camonice.<br />

48. Anno 1468 indictione 1, die sabati 15 iulii in castro Boni Consilii. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus investivit nobilem virum Fridericum quondam Iacobi de Fridericis de<br />

valle Camonica de castro s. Michaelis et eius dosso supra villam ac plebem Volsanae nec non de<br />

honorantia castronorum, nempe quod a mercatoribus castronos seu alia animalia extra<br />

territorium tridentinum sub dicto castro conducentibus ac transeuntibus, unum pro quolibet<br />

centenario exigere valeat; iuravitque fidelitatem et tenere apertum ipsum castrum domino<br />

episcopo qui annuit ipsi Federico ut domino duci Austriae Sigismundo castrum illud aperiat ad<br />

vitam predicti domini ducis contra quoscumque, dempto ipso domino episcopo et ecclesia sua<br />

tridentina.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

904


Capsa 57<br />

Actum presentibus domino Gregorio Andree de Muluhawsn decretorum doctore decano,<br />

Ambrosio Slasbekh et Gregorio Nothaft canonicis ecclesiae tridentinae, domino Henrico de<br />

Freyberg commendatore provinciali Baliae Athesis ordinis Theutonicorum militiae s. Mariae de<br />

Brussia capitaneo dicti domini episcopi, Walthezare de Liechtenstain capitaneo castri Beseni,<br />

Martino Neydegker capitaneo castri Perzini, Linhardo de Weynegkh vicario vallis Annaniae et<br />

Solis.<br />

Manca.<br />

49. Anno 1497 in arce Boni Consilii, die penultima septembris. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus investivit dominum Bertholdum quondam Friderici de Fridericis de castro<br />

s. Michaelis et eius Dosso ac honorantia castronorum, salvo iure de dictis castronis episcopatus<br />

tridentini apud Dimarum et Vermelium.<br />

Manca.<br />

50. Anno 1278 indictione 6, die dominico 2 exeunte ianuario, Tridenti in stupa castri Boni<br />

Consilii. - Dominus Henricus episcopus tridentinus dat et concedit ad feudum domino Aldrigeto<br />

filio quondam domini Odorici de Madruzo unum molendinum vacuum et fractum iuris<br />

episcopatus subtus Grumum apud Calavinum faciendo illud bene levari et reedificari et ad<br />

mortem ipsius Aldrigeti revertatur ad episcopatum tridentinum.<br />

Pergamena mm 188x130-134. Notaio: Zacheus. In presentia Nicolai Spagnolli iudicis, Iacobini de<br />

Garduno, Odorizi de Bozano et Tridentini notarii.<br />

51. Anno 1278 indictione 6, die 5 exeunte februario in castro Boni Consilii in presentia<br />

domini Synebaldi de castro Corno, Nicolai Spagnoli, Zordani de Garduno. - Dominus Henricus<br />

episcopus tridentinus investivit dominum Nicolaum filium quondam domini Oprandi de<br />

Madruzo de suis rectis antiquis feudis; iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 122x175. Notaio: Zacheus.<br />

52. Anno 1307 indictione 5, die martis 14 marcii Tridenti in episcopali palatio, presentibus<br />

dominis Sicherio de Arso milite et Bertoldo domini Armani de Campo. - Dominus<br />

Bartholomaeus episcopus tridentinus investivit Nicolaum quondam domini Aldrigeti de<br />

Madruzio pro se et fratribus Iacobino, Iosep et Syro de omnibus eorum antiquis et rectis feudis;<br />

si tamen in ecclesiam non reciderunt, iuravitque fidelitatem.<br />

Anno 1307, die 4 exeunte marcio in Madrucio, in presentia domini Oluradini quondam<br />

domini Gislemberti de Enno, Brundi de Padergnono etc. - Feudum quod habent Boninsigna,<br />

Gumpo, Hermanus, Parisius, Iacobinus, Iosep, Sirius, Albertus, Aldrigetus, Panterus de<br />

Madrucio, castrum Madrucii, Dossum de Verdesina iacens preter Randenam, Dossum de<br />

Castelino iacens preter Vezanum, decima in pebatibus Calavini, Cavedini et Randena. Unum<br />

molendinum apud vallem de Calavino. Vasali in plebatibus Banali, Randene, et in Prevorio,<br />

Bono, Leudro, Cavedini et Calavini.<br />

Pergamena mm 285x200-218. Copia. Notaio: Alexander domini Ottonis de Romeno ex<br />

imbreviaturis Boniohannis Bonandree. Presente anche Antonius notarius de Randena, habitator Arci.<br />

Pergamena mm 140x78-90. Notaio: Renaldinus sacri palatii. Presente anche Nasembenus q. Stefani<br />

de Madrucio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

905


Capsa 57<br />

53. Anno 1314, die 26 iulii in castro Boni Consilii, presentibus dominis Petro abbate s.<br />

Laurentii etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit dominum Nicolaum q.<br />

Aldrigeti de Madruzo de suis feudis antiquis et rectis nisi in ecclesiam reciderint et fidelitatem<br />

iuravit.<br />

Pergamena mm 307x280-284. Notaio: Rolandinus Petri Bonandree civis bononiensis. Copia. ex<br />

imbreviaturis Boniohannes Bonandree de Bononia. Altri presenti: Guilelmus de Bellenzanis, Antonius de<br />

Leudro iurisperiti; Porcardus de Trintino Rubeo, Christianus domini Bartolomei de Rovredo.<br />

54. Anno 1339 indictione 7, die 3 februarii in castro Boni Consilii, presentibus dominis<br />

Ottone de Eppiano, Francisco de Placentia canonicis tridentinis. - Dominus Nicolaus episcopus<br />

tridentinus dux etc. investivit nobilem virum dominum Parisium quondam domini Baklemarii<br />

de Madrucio de omnibus suis feudis antiquis et rectis, iurando fidelitatem.<br />

Pergamena mm 130-135x308. Notaio: Henricus de Landesperch. Altro presente: Franciscus de<br />

Bozano notarius.<br />

55. Anno 1339 indictione 7, die 3 februarii in castro Boni Consilii. - Dominus Nicolaus<br />

episcopus tridentinus investivit nobilem virum ser Aldrigettum quondam domini Riprandi de<br />

Madrucio de omnibus suis feudis antiquis et rectis.<br />

Pergamena mm 135x201. Notaio: Heinricus de Landesperch.<br />

56. Anno 1339 indictione 7, die marcii 21, Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus<br />

domino Hildeprando de Firmiano et Francisco de Palancho cive tridentino. - Dominus Nicolaus<br />

episcopus tridentinus investivit ser Oprandum notarium civem tridentinum quondam domini<br />

Nicolai de Madruzo de suis antiquis et rectis feudis, iurando fidelitatem.<br />

Pergamena mm 141x200. Notaio: Heinricus de Landesperch. Altro presente: Iustinianus de<br />

Gardullis iurisperitus.<br />

57. Anno 1339 indictione 7, die 1 madii in castro Boni Consilii, presentibus domino<br />

Swiggero de Firmiano milite, Nicolao de Flaono etc. - Dominus Nicolaus episcopus tridentinus<br />

investivit nobilem virum ser Bartholomaeum quondam ser Gumpi de Madrucio pro se et fratre<br />

suo Riprando de suis rectis feudis et iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 133x201-206. Notaio: Heinricus de Landesperch.<br />

58. Extra anno 1350. - Consultatio Bonaventurae [forte de Gardelis] contra Madrucios et<br />

specialiter contra Nicolaum de Madrucio in qua ostenditur eos suum amisisse feudum ob<br />

receptionem bannitorum ob feloniam et alia crimina contra fidelitatis iuramentum domino<br />

episcopo factum perpetrata.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

906


Capsa 57<br />

59. Anno 1369 indictione 7, die line 9 aprilis Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus<br />

domino Henrico plebano in Radmastorf capellano domini episcopi, canonico brixinensi et<br />

tridentino, domino Iohanne Digni domini episcopi vicario in spiritualibus, domino Acazio de...<br />

dicti domini episcopi capitaneo in castro Boni Consilii. - Cum Conradus natus quondam domini<br />

Guillelmi de Castronovo civis Tridenti ob suam rebellionem et resistentiam quam in<br />

episcopatum tridentinum exercuit, ecclesiam tridentinam atrociter offendendo, iniuriando et<br />

violando absque legitimo titulo decimas in plebatibus Cavedini et Calavini occupando. Hinc<br />

dominus Albertus episcopus tridentinus ob remunerationem obsequiorum multorum fidei et<br />

amoris erga eum et ecclesiam suam a dominis Petro quondam domini Iacobini de Madrucio,<br />

Iacobino quondam ser Manuelis et Vochexo quondam ser Gislemberti fratrum quondam domini<br />

Jorii de Madrucio praestitorum, eumdem Petrum pro se, suisque haeredibus utriusque sexus,<br />

atque Iacobinum et Vochexum pro eorum filiis masculis investivit de castellancia castri de<br />

Madrucio predicto, de una decima villae Madrucii et Laxini, de una decima in pertinenciis de<br />

Cavedeno, de una clausura in pertinenciis villae Madrucii, de una pecia terrae vineatae in<br />

Calavino etc. Itam de aliis bonis quae fuerunt dicti Conradi tempore rebellionis in quo occupavit<br />

castrum de Madrucio etc. cum fidelitatis iuramento.<br />

Cartaceo, carte 6. Notaio: Franciscus q. ser Bonaventure de Molveno. Stando al titolo doveva esserci<br />

anche lo strumento dotale "honeste filie domini Bonaventure iudicis de Calapinis et q. Iustine emptoris,<br />

Bone uxori q. Foriani becarii facte a domina Pederzina uxore Ryetemarii", ma non esiste.<br />

60. Anno 1465. Datum Bolzani die 3 aprilis. - Dominus Georgius episcopus tridentinus<br />

investivit dominum Nicolaum de Nano de quadam decima in Nano et Tassulo, refutante in eius<br />

favorem Iacobo de Sporo.<br />

Pergamena mm 284x361. Sigillo perduto.<br />

61. Anno 1338 indictione 6, die iovis 10 intrante decembri in castro Belvexini. -<br />

Manifestationes feudorum quae habent domini de Tono ab episcopatu Tridenti, nempe castra<br />

Belvexini, s. Petri et Casteletti cum decimis, vassalis etc.<br />

Pergamena mm 740x225-235. Notaio: Berardus sacri palatii. Presentibus Adamo q. Berardi, Petro q.<br />

Hendrici de vila Tosci, Arpolino q. ser Marsilii de Novesino et Avantio habitatore in dicto castro. Ibique<br />

dominus Simeon q. nobilis militis domini Varimberti de castro supradicto plebis Toni, cum investiti<br />

fuerint ipse et nobiles viri dominus Simeon eius nepos, pro se et nomine Federici et Bertoldi fratrum dicti<br />

Simeonis et Federici q. Contii olim fratris eorum atque Contii et Ezii fratrum q. Hendrici eorum nepotum,<br />

de omnibus suis rectis feudis que tenentur a venerabili patre domino Nicolao episcopo tridentino. Scilicet<br />

castrum Belvesini, castrum s. Petri, dossum de Casteleto, dossum de Heno. Item decima vile Vigi plebis<br />

Toni, ville Novesini in plebe s. Eusebii, ville Tueni, ville Vioni, ville Molari. Item molendinum et<br />

medium molendinum in valle Vervoi. Item unum molendinum iacente a Longol plebis Toni. Ibidem<br />

Bertoldus q. nobilis militis Warimberti de Tono iuravit fidelitatem domino episcopo Nicolao. - Item<br />

molendinum de valle Ardini; decime in valle Solis et Livi et Cis. Item molendinum al pont, vile Vigi et<br />

molendinum in valle Ardini. Item molendinum in roza vile Tay. Item molendinum al pont da Ricenaseg.<br />

Item molendinum ad hora plebis Hegne.<br />

62. Anno 1478, Tridenti in castro Boni Consilii, die mercurii 27 maii. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus investivit dominum Iacobum de Tono tanquam seniorem prosapiae de<br />

omnibus recti et antiquis feudis quae ibi per latum et longum enumerantur, ad familiam de Tono<br />

spectantibus [NB. Inter illa est officium pincernatus ecclesiae tridentinae] cum iuramento.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

907


Capsa 57<br />

63. Anno 1478. - Specificatio bonorum feudalium de quibus Balthazar a Thono fuit<br />

investitus cum quadam emptione facta a domina Agnete relicta quondam Viti de Pragena.<br />

Manca.<br />

64. Anno 1319 indictione 2, die mercurii 9 maii in castro Boni Consilii, presentibus<br />

domino Petro abbate s. Laurentii, Nicolao capitaneo Tridenti, Oddorico Bello iurisperito de<br />

Tridento, Riprando et Volvelino de Arso. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit<br />

Sicherium domini Adelpreti de Caldesio de suis rectis feudis.<br />

Pergamena mm 341x150-180. Copia. Notaio: Alexander domini Ottonis de Romeno ex<br />

imbreviaturis Boniiohannis Bonandree.<br />

65. Anno 1307 indictione 5, die martis 14 marcii Tridenti in episcopali palatio, presentibus<br />

domino Sicherio de Arso milite, Bertoldo domini Armani de Campo. - Dominus Bartholomaeus<br />

episcopus tridentinus investivit dominum Ecelinum quondam domini Ayncii de Caldesio pro se<br />

et fratribus Pancera et Odorico de suis rectis feudis.<br />

Pergamena mm 283x220-246. Copia. Alexander de Romeno ex imbreviaturis Boniohannis... Altri<br />

presenti: Antonius notarius de Randena habitator Arci.<br />

66. Anno 1339 indictione 7, die ultima madii in castro Boni Consilii, presentibus Francisco<br />

de Mercadentis, Georio de Tuyeno. - Dominus Nicolaus episcopus tridentinus investivit<br />

nobilem virum dominum Pedracium de Caldesio de omnibus antiquis et rectis feudis et iuravit<br />

fidelitatem.<br />

Pergamena mm 42x198. Notaio: Heinricus de Landesperch. Altro presente: Zavaya de Romallo.<br />

67. Anno 1397 indictione 5, die 17 iulii in castro Boni Consilii, presentibus domino<br />

Antonio de Lizana, Iacobo de Beseno de Castrobarco, Petro de Sporo, domino Rambaldo<br />

decano tridentino. - Coram domino Georgio episcopo tridentino exposuit nobilis vir Pretlinus de<br />

Caldesio quod per mortem nobilis viri Nicolai quondam ser Federici de castro Masanigi vallis<br />

Rumi plebis Revoy vallis Ananiae sine liberis, ad ecclesiam tridentinam devoluta sit medietas<br />

decimarum et bonorum feudalium de quibus rogat investiri; quibus precibus annuit dominus<br />

episcopus.<br />

Manca.<br />

68. Anno 1467. Datum Gonzage, die 4 septembris indictione 15. - Ludovicus marchio<br />

Mantuae constituit dominum Anselmum de Folenghis oratorem suum ad petendam investituram<br />

a domino Iohanne episcopo tridentino de suo feudo honorabili et franco de castro Castellarii et<br />

curia ac villis Susani, Cavalerii, Villegrosse et villae Pampurii cum mero et mixto imperio et ad<br />

iurandum etc.<br />

Pergamena mm 290x344-347. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

908


Capsa 57<br />

69. Anno 1498 in arce Boni Consilii, die 8 maii, presentibus domino Georgio de Fatis<br />

decano, Vigilio barone de Firmiano marescallo ecclesiae ac capitaneo vallis Flemarum. -<br />

Dominus Udalricus episcopus tridentinus domino Francisco filio quondam domini Fedrici<br />

marchionis Mantuae concedit investituram castri et curiae Castelarii et omnium iurium ad ea<br />

spectantium data per procuratorem fidelitate.<br />

Manca.<br />

70. Anno 1282 indictione 10, die penultimo exeunte augusto in Castelmanio, in presentia<br />

domini fratris Volframi praeceptoris domus teothonice apud Bolzanum etc. - Coram domino<br />

Henrico episcopo tridentino exposuit dominus Erardus de Tinguestain quod per mortem sine<br />

liberis quondam Tridentini filii quondam domini Odorici de domina Grisa de Tridento quaedam<br />

recta feuda in Caldario in terris, mansis et possessonibus erant episcopatui devoluta et rogavit se<br />

et fratres suos Nicolaum, Vetrum et Iacobum Munechum et haeredes tam masculos quam<br />

faeminas investiri; quod ei concessum dato iuramento etc.<br />

Pergamena mm 314x247-269. Notaio: Zacheus. Altri presenti: Engelpretus camerarius, Stefanus et<br />

Vustelinus servientes episcopi, Bartolomeus filius Abadini de Randena, Michelinus de Felenzeho.<br />

71. Anno 1276 indictione 4, die 2 intrante iunio subtus Winecum in hospitale fratrum<br />

Alemanorum de Bolzano, in presentia domini Odorici archidiaconi, Adeluradi canonicorum<br />

Tridenti, Federici de Grifenstain, Coradi de Formigaro, Henrici de Litenstagno. - Dominus<br />

Henricus episcopus tridentinus investivit ad rectum feudum dominum Henrardum in se suisque<br />

haeredibus masculis et feminis de omnibus suis antiquis et rectis feudis et iuravit fidelitatem.<br />

Anno 1272 indictione 15, die dominico ultimo exeunte iullio in palatio episcopatus in<br />

Bozano. - Dominus Egno episcopus tridentus investivit dominum Erardum de Tinguenstain de<br />

sex mansibus iacentibus super Riteno quae eidem domino Erhardo et quondam patri suo<br />

hucusque pignus stabant pro trecentis libris veronensibus parvulis ab eodem domino episcopo et<br />

episcopatu pro se et hearedibus utriusque sexus.<br />

Pergamena mm 703x180. Copia notarile. Notaio: Omnebonum q. Avancii sacri palatii ex<br />

imbreviaturis Zachei. -1307, 9 intrante marcio in palatio episcopatus presentibus domino Nicolao de<br />

Cognola, ser Bonafortuna dicto Zampogna, Mantuano notario. Iacobinus de Cremona iudex et rationem<br />

faciens in curia Tridenti pro rev.do domino Bartolomeo episcopo tridentino... dedit mihi Omnebono<br />

licentiam et auctoritatem exemplandi hoc instrumentum.<br />

Altri presenti al documento del 1276: Vigilius capelanus, Henricus comes de Wustenberg.<br />

Bernardus de Bolzano, Breybanchus de Bancho.<br />

Altri presenti al documento del 1272: Hainricus Laianus, Otagrus de Velseke, Bertoldus maysarius,<br />

Puchelinus q. Otonis de Suprafosato, Rembonus gener Albrechi schilcharii de Bozano. Notaio:<br />

Omnebonum.<br />

72. Anno 1339 indictione 7, die 8 februarii Bozani in domo Tegenonis de Vilanders,<br />

presentibus domino Francisco de Placentia canonico tridentino etc. - Dominus Nicolaus<br />

episcopus tridentinus investivit dominum Erhardum de Twingenstain de omnibus suis antiquis<br />

et rectis feudis et fidelitatem iuravit.<br />

Pergamena mm 125x207. Notaio: Heinricus de Landesperch. Presente: Ioannes Luzkonis de Bruna.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

909


Capsa 57<br />

73. Anno 1339 indictione 7, die 10 februarii Bozani, presentibus dominis Ch. de<br />

Schennano, Altomo de Boymont militibus, atque Remperto de Schennano. - Dominus Nicolaus<br />

episcopus tridentinus investivit nobilem virum dominum Hildeprandum quondam domini<br />

Purchardi de Prandies tridentinae diocesis pro se et fratribus suis Prantheo, Thomasio et<br />

Purchlino de eorum rectis feudis etc. et iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 130x209. Notaio: Heinricus de Landesperch. Presente: Chunradus de Schenano.<br />

74. Anno 1325 indictione 8, die 15 intrante octobri Bozani in presentia Othonis plebani de<br />

Eppiano etc. - Dominus Dietmarus Cheuer de Poymunt tanquam nuncius et administrator una<br />

cum domino Wolflino de Tablato iudice ad Gries puerorum et haeredum domini Remberti<br />

militis de Pajersperch de mandato domini fratris Henrici episcopi tridentini manifestavit feuda<br />

pro dictis haeredibus et primo mansum ze Riede in plebe Epyani, mansum unum iacentem super<br />

Sel in capella Trameni; item mansum ibidem super Sel ubi dicitur Fusseit; item duas urnas vini<br />

ficti etc.<br />

Pergamena mm 300x182-186. Notaio: Otto sacri palatii. Bozani in domo Vigilii notarii de Bozano in<br />

presentia discreti viri Ottonis plebani de Epyano, Otachri (Otochari?) presbiteri et socii sui in dicta plebe,<br />

Henrici dicti Paier.<br />

75. Anno 1339 indictione 7, die 10 marcii Bozani, presentibus domino Ottone de Eppiano<br />

canonico tridentino etc. - Dominus Nicolaus episcopus tridentinus investivit nobilem virum<br />

dominum Henricum de Weineggo tridentinae diocesis de omnibus suis feudis antiquis et rectis<br />

et iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 173x201. Notaio: Heinricus de Landesperch. Altri testimoni: Chunradus de Ritina,<br />

Iacobus q. ser Chunradi de Bozano notarii.<br />

76. Anno 1307 indictione 5, die iovis 13 intrante aprili Tridenti. - Dominus Vilielmus filius<br />

domini Hutonis de Slanderspergo tanquam coniuncta persona uxoris suae dominae Osbetae<br />

filiae quondam domini Conradi, manifestavit eius feuda quae tenet a domino Bartholomaeo<br />

episcopo tridentino, nempe unum casamentum positum in castro Formigarii apud haeredes<br />

quondam domini Adelpreti de Formigario. Item unum mansum iacentem in Mezelono in<br />

pertinentiis Formigarii; item unum mansum iacentem in dictis pertinentiis ubi dicitur ad<br />

Haychach; alium ubi dicitur in Mezelono; item unum vineale ibidem; item unum mansum super<br />

montem Tesomi. Item unum mansum in Nova in pertinentiis Egne etc. quae omnia fuerunt dicti<br />

quondam domini Conradi patris dictae dominae Osbetae, quaeque habebat in feudum eb<br />

ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 165x136-139. Notaio: Plasencius sacri palatii. Presenti: Concius Mayerlinus,<br />

Federicus scribanus, ser Ayncius hosterius, Antonius Marzadro.<br />

77. Anno 1424. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die 24 iulii. - Dominus Alexander<br />

episcopus tridentinus attendens promptitudinem obedientiae nec non grata fidelitatis obsequia<br />

quae Michael Senstel mutarius eius in Tridento in ipsius adventu ad ecclesiam suam tridentinam<br />

exhibuit; eidem feudali iure concessit et etiam investivit de castro Predaplan cum tredecim<br />

marchis annuis redditus ad hoc spectantibus et de domo sita in Tridento in contrata<br />

Bellitshanorum quae quondam fuit Rudolfi de Bellitshanis et domo quondam Anthonii<br />

Stinkanoli sita in Tridento inter illa duas rugias maiorem et minorem una cum orto sibi contiguo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

910


Capsa 57<br />

et cum quindecim marchis annuis redditus de omnibus bonis relictis per quondam Anthonium<br />

praedictum ubicumque illa sint quae ad ipsum dominum episcopum et ecclesiam tridentinam<br />

sunt libere et legitime devoluta. Investivit autem illum pro se et suis haeredibus masculis iure<br />

feudali etc. ita ut sint fideles et obedientes (de quo dictus Michael iuravit); et quod praefatam<br />

domum in contrata Bellitshanorum ad episcopi postulationem paratam tenere debent,<br />

quandocumque ipsam ex certis causis ad certum tempus inhabitare, aut aliis ipsius hospitalibus<br />

in eadem hospitium deputare voluerit.<br />

Cartaceo, carta 1. Presenti: magister Paulus Wladimiri decretorum doctor craconviensis, Wladislaw<br />

canonicus, Stanislaus Palblowsky archidiaconus plozensis, Iohannes Gfeller, Michael de Coredo.<br />

78. Anno 1259 indictione 2, die mercurii 10 exeunte februario in Tridento super scalam<br />

palacii episcopatus. - Exemplar, ut videtur, originale celebris investiturae datae a domino<br />

Egnone episcopo tridentino domino Menhardo comiti Tyrolensi, eius fratri Alberto, eorumque<br />

haeredibus utriusque sexus de advocatia ecclesiae tridentinae omnibusque feudis quae ab eadem<br />

ecclesia tridentina habuerat quondam dominus Adelpretus de Tyrolo eorum avus; et insuper de<br />

omnibus feudis dominorum comitum de Ultimis et de Piano.<br />

Pergamena mm 450x435. Documento sottoscritto da 8 notai: Ego Bertoldus sacri palacii notarius<br />

interfui et rogatus scripsi.<br />

Albertus sacri palatii; Riprandinus qui dicitur Socinus; Bertolameus sacri palatii; Pasquetinus;<br />

Gabriel; Omnebonum; Rolandinus qui Zacaranus vocor; Pascalis notarius domini regis Conradi.<br />

Anno domini millesimo ducentesimo quinquagesimo nono, indictione secunda, die mercurii decimo<br />

exeunte februario. In Tridento super scalam palacii episcopatus, presentibus domino Gotsalco decano<br />

tridentino, Odorico Pessato archidiacono, magistro Bonomia, Conrado Huso, Thomasio eius nepote, Petro<br />

presbitero, Alfretto de Cunevo, Petro de Cremona, Pelegrino, Henrico de Cango (sic), Bonefacio, Olrico<br />

scolastico, Odorico eius nepote, Tridentino Amechi, Aldeurando eius nepote, Friderico, Oluradino de<br />

Eno, Odorico de Campo canonicis tridentine ecclesie; dominis Bartoldo comite de Eschialoch, Ulrico de<br />

Touvers, Beraldo de Wanga, Willehelmo de Aichach, Rembreto de Velles et Ulrico de Velturns, Henrico<br />

de Miterburc, Lupoldo de Eberstain, Lazario de Clainentor, Conrado de Vrountspergo, Henrico et<br />

Conrado de Grifenstain, Dieto de Furmiano, Ottone Phasso, Werinhero de Furmiano, Werinhero de<br />

Tablat, Altomo de Tarrel, Conrado de Schrovenstain, Bertoldo Taranto, Hartmanno eius fratre, Berthuigo<br />

de Maces, Conrado Vuchselino, Rudolfo de Marningen, Nicolao Contisse de Boxano, Olivero de<br />

Rocabruna, Rudolfo Scanzio, Odolrico de Seiano, Odelpreto de Peterino, Riprando de Gonselino,<br />

Pelegrino eius fratre, Nicolao de Gondrigo, Galapino, Gisloldo iudicibus; seguono altri nomi di notai.<br />

Ibique in rego publico Tridenti, ad sonum campane ad hoc specialiter convocato et congregato.<br />

Dominus Egno dei gratia venerabilis tridentinus episcopus et tamquam dux, marchio, de consilio et<br />

consensu et voluntate dominorum canonicorum capituli tridentini, nomine ecclesie et episcopatus<br />

tridentini et eius successorum, cum septem vexillis cendalis rubei pendentibus in astis que in manibus<br />

tenebat, nomine recti et honorabilis feudi, investivit nobilem dominum comitem Menhardum filium q.<br />

Menhardi de Goricia... tam de advocatia episcopatus... de feudis... in episcopatu et districtu atque ducatu,<br />

marchionatu, comitatu tridentino.<br />

Presentibus: Danielo iudice, Fazino, Ottonello et Mariano de Mercato, Ropretto de s. Petro, Nicolao<br />

Vastenati, Bertoldo de Primuno. Pasquale Rape, Giroldo Soldi, Riprando de Aldregero, Ioanne Rubeo,<br />

Gambarino, Thomasio notario de Ruzia, Nicolao de Ottonello, Concio Sunzie, Zanello Vecli, Rolando<br />

Pertolfi; Homodeo de s. Benedicto, Turcolino, Rumanino, Concio de Burgonovo, Iohanne de Bobus,<br />

Vigilio notariis. Thomasio notario, Petro notario de Ripa, Benedicto notario, Iohanne de Meclo, Pesendo<br />

de Flaono, Marquardino de Coredo, Lavorino notario de valle Solis, Tanto de valle Solis, Federico<br />

Villanove, Morando de Fundo, Bedecca de Tavono, Amelrico de Treso, Rizio de Smarano, Henrico de<br />

Bodezana, Warimberto de Segna, Uberto, Zacarano, Riprandino de Nacu, Omobono, Pasquatino,<br />

Bartolameo, Areardo, Gabriele, Zuvanino, Pasquale, Bonaventura Zampogna notariis.<br />

79. Anno 1678-1680. - Procuratores destinati a feudatariis pro sumenda investitura<br />

decimarum, aliorumque feudorum a Francisco de Albertis episcopo tridentino.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

911


Capsa 57<br />

Cartaceo, carte 301. Sono in gran parte atti notarili di procura, di privati, di comunità con sigilli<br />

aderenti.<br />

Per la comunità di Ledro 15 documenti rogati dal notaio Martino Segalla; per Zambana e Fai rogati<br />

dal notaio Giovanni Antonio Reich. Sono in tutto circa 150 atti. La famiglia Sardagna di Meano,<br />

cacciatore maggiore del principato.<br />

80. Anno 1667. - Procuratores destinati a diversis feudatariis pro sumenda investitura<br />

decimarum, aliorumque feudorum ab eminentissimo de Harac episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 48. 24 atti notarili. Un sigillo aderente.<br />

81. Anno 1663, 21 novembris. - Bartholomaeus Belleni plebis Leudri constituit suum<br />

procuratorem Bernardum Bartoli pro praestando fidelitatis iuramento et sumenda nomine etiam<br />

suorum consortium investitura decimae in pertinentiis Thiarni superioris et inferioris et duarum<br />

brentarum cum dimidia a Sigismundo Francisco episcopo tridentino.<br />

7 decembris. - Antonius Scolarius de Loca, Andraeas della Michela et Bartholomaeus<br />

Lutterinus de Medio Lacu Leudri constituerunt suum procuratorem Bernardum Bartoli Leudri<br />

vicarium pro sumenda investitura feudorum quae habent ab ecclesia tridentina.<br />

Eodem die. - Marcus Bellinus de Loca Leudri constituit suum procuratorem Bernardum<br />

Bartoli pro sumenda investitura suae partis decimae Tiarni superioris et inferioris et duarum<br />

brentarum cum dimidia vini.<br />

5 decembris. - Iacobus de Ioanetis et Iacobus Sartori de Lenzumo Leudri constituerunt<br />

suum procuratorem Antonium Casola pro sumenda suo nomine et consortium investitura suae<br />

partis decimae Lenzumi, Lochae et Bezzechae.<br />

6 octobris. - Dominus Ioannes Udalricus de Bertolis de Clesio medicinae doctor constituit<br />

suum procuratorem dominum Hieronymum de Martinis secretarium episcopi tridentini ad<br />

sumendam investituram quartae partis decimae Salteri.<br />

Prima decembris. - Illustris et generosus dominus Ludovicus Gaudentius Coret cum multis<br />

aliis de valle Rumi constituerunt suum procuratorem Paulum Barcam de Mossenigo Rumi pro<br />

sumenda investitura montis Zemilii in dicta valle Rumi.<br />

Cartaceo, carte 14. 7 atti notarili.<br />

82. Anno 1664, 28 aprilis Mantuae. - Carolus II Gonzaga dux Mantuae constituit suum<br />

procuratorem dominum Carolum de Tellanis pro praestando fidelitatis iuramento et sumenda<br />

investitura Castellarii et pertinentiarum a Sigismundo Francisco episcopo tridentino.<br />

2 Ianuarii. - Adamus comes Arsii et Vasii tanquam deputatus a Georgio Christophoro<br />

comite Arsi seniore dictae familiae sumpsit investituram feudorum quae habet ab ecclesia<br />

tridentina.<br />

25 Ianuarii in castro Morimberg. - Franciscus Antonius in et de Morimberg, Jugo et<br />

Bindigg constitutus a domino Ioanne Ernesto seniore familiae de Morimberg contituit suum<br />

procuratorem nobilem dominum Franciscum Stabè de Cassina sargentem maiorem pro sumenda<br />

investitura feudorum quae habet ab ecclesia tridentina.<br />

28 decembris in villa Enni in domo heredum domini Balthassaris de Fatis Tabarelli. -<br />

Tomas de Andraeis de villa Enni et dominus Ioannes Paulus quondam domini Balthassaris de<br />

Fattis Tabarelli de dicta villa Enni constituerunt suum procuratorem dominum Antonium de<br />

Andraeis iuris utriusque doctorem pro sumenda investitura decimae in pertinentiis Enni.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

912


Capsa 57<br />

8 ianuarii. - Regula Cogoli plebis Vulsanae constituit suum procuratorem dominum<br />

Gasparum Migatii pro sumenda investitura montium et iurium sub debitis censibus quae<br />

possident ab ecclesia tridentina.<br />

5 ianuarii. - Prosper comes Arci etc. caesareae maiestatis et Sigismundi archiducis Austriae<br />

a cubiculis et armamentorum generalis praefectus constituit suum procuratorem nobilem<br />

Georgium Georgii pro sumenda pro se et aliorum nomine investitura suae partis decimae<br />

Drenae.<br />

26 decembris. - Maximilianus comes Arci constituit suum procuratorem dominum<br />

Georgium Georgii pro sumenda investitura decimae Stenici, Drenae et Vezani.<br />

10 ianuarii. - Homines communitatum Vulsanae, Cusiani et Fucinarum constituerunt suum<br />

procuratorem dominum Antonium Martinolum pro obtinenda ab episcopo tridentino<br />

confirmatione privilegiorum, immunitatum et decimae in dicta communitate tam in se ipsam<br />

quam in forenses quae semper obtinuerunt et possederunt.<br />

31 ianuarii. - Nobilis Maurus Brunus de Tueno ut senior familiae constituit suum<br />

procuratorem Ioannem Baptistam Brunum pro sumenda investitura decimae antiquae familiae<br />

suae.<br />

2 februarii. - Dominus Franciscus Mogius de Clesio constituit suum procuratorem<br />

dominum Ioannem Iacobum quondam Peregrini Mogii pro sumenda investitura unius decimae<br />

in pertinentiis Clesii al Balp.<br />

8 iunii in palatio Opuli vallis Lagarinae iurisdictionis castri Grestae. - Franciscus comes de<br />

Castrobarco constituit procuratorem dominum Iosephum Benfatti iuris utriusque doctorem pro<br />

sumenda investitura decimae Laguli, Romarzoli et Arci; item aliam investituram quatuor<br />

vicariatuum cum castris, iurisdictionibus, decimis, villis etc.<br />

21 ianuarii. - Antonius Barbi sacerdos empta iurisdictione Grumesii cum decima Lonae a<br />

barone Antonio Girardi de Castello nomine proprio cum facultate episcopi tridentini et nomine<br />

Simonis Petri, Andreae et Ioannis fratrum petit a Sigismundo Francisco episcopo tridentino<br />

investiri.<br />

4 ianuarii. - Dominus Franciscus Campus de Clesio iuris utriusque doctor constituit suos<br />

procuratores dominum Ioannem Franciscum Pompeatum et Clementem Campum eius filius pro<br />

investitura sumenda decimae Quetae plebis Enni et alibi.<br />

17 ianuarii. - Ioannes Burati cum aliis de eadem familia, Ioannes de Bertis, Ioannes<br />

Lunardi cum aliis de eadem familia, Ioannes de Luchis, Simon Parisii omnes de Comano de<br />

domo Turris et de casali de Comano, Dominicus Formaini cum pluribus aliis de dicta Poia,<br />

Ioannes Grappani de Cugreo plebis Lomasii constituerunt procuratores Ioannem Lunardi de<br />

Comano et Dominicum Furmaini de Poia pro investitura sumenda tertiae partis Turris de<br />

Comano, unius decimae Cimegi, Castelli et Condini ac in pertinentiis Archi, Vadini et Iustini<br />

Rendenae ac Pinzoli. Item pro obtinenda confirmatione privilegiorum suorum de non solvendis<br />

datiis ac subeundis factionibus publicis, ac aliis oneribus cum popularibus subeundis.<br />

9 ianuarii. - Perillustris dominus Nicolaus Rosmini de Roboreto constituit suum<br />

procuratorem dominum Franciscum Scutellium..., pro sumenda ab episcopo tridentino<br />

investitura feudorum quae habet ab ecclesia tridentina.<br />

23 ianuarii. - Dominus Antonius Zanonianus, Antonius de Odoricis et Thomas Busetus s.<br />

Zenonis constituerunt suum procuratorem Nicolaum Zanonianum civem Tridenti pro sumenda<br />

investitura feudorum quae antiquitus habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

6 ianuarii. - Dominus Ioannes Baptista Castelli civis Tridenti alias de Trilaco suo et<br />

aliorum de familia nomine constituit suum procuratorem Carolum Castellium pro petenda<br />

renovatione investiturae feudorum que habet ab ecclesia tridentina.<br />

10 Ianuarii. - Nobilis dominus Ioannes Maza Imarii constituit suum procuratorem dominum<br />

Hieronymum Bertelli de Caderzone Rendenae pro sumenda ab episcopo tridentino investitura<br />

decimae Carciati.<br />

7 ianuarii Roboreti. - Perillustris dominus praesbiter Gasparus Fritius de Roboreto pro se et<br />

aliis de eadem familia constituit suum procuratorem perillustrem dominum Christophorum Del<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

913


Capsa 57<br />

Ben civem roboretanum pro sumenda ab episcopo tridentino investitura feudorum quae habent<br />

ab ecclesia tridentina.<br />

13 ianuarii. - Eleonora Malanotta vidua quondam domini Ioannis Christophori a<br />

Graiffenberg notarii de Tertiolasio curatrix Iacobi Antonii et Francisci filiorum suorum<br />

constituit suum procuratorem nobilem dominum Gasparum de Graiffenberg pro sumenda<br />

investitura decimae Dezani et eius pertinentiarum in vale Solis a domino episcopo tridentino.<br />

24 ianuarii Roboreti. - Nobilis et reverendus dominus Antonius et Ioannes Maria fratres<br />

Circuli cives roboretani constituerunt suum procuratorem dominum Thomam Circulum pro<br />

sumenda ab episcopo tridentino investitura decimae Marchi.<br />

11 ianuarii. - Nobilis Paris Bertelius constituit pro se et aliis de eadem familia suum<br />

procuratorem dominum Marcum Antonium Bertelium nepotem suum pro investitura sumenda<br />

decimarum, privilegiorum, gentilitatis atque exemptionum Caderzoni Rendenae.<br />

25 ianuarii. - Antonius Burati de Comano plebis Lomasii constituit pro se et aliis<br />

procuratorem Ioannem Burati pro investitura sumenda ab episcopo tridentino unius partis<br />

decimae Comani.<br />

22 octobris. - Ioannes Baptista Tacoli de Bezzecha Leudri pro se et aliis de eadem familia<br />

constituit suum procuratorem Martinum Bonhoram pro sumenda ab episcopo tridentino<br />

investitura decimae plebis et Bezzechae.<br />

25 ianuarii. - Communitas Provesii plebis Revoi constituit suum procuratorem Ioannem<br />

Romedium de Campo et Michaelem Puler pro obtinenda ab episcopo tridentino confirmatione<br />

privilegiorum suorum.<br />

14 ianuarii Roboreti. - Nobilis dominus Thomas Circulus civis Roboreti constituit suum<br />

procuratorem reverendum dominum Antonium Circulum pro sumenda investitura feudorum<br />

quae habet ab ecclesia tridentina.<br />

19 ianuarii. - Dominus Ioannes Franciscus Corradi Stenici constituit suum procuratorem<br />

Carolum Corradi pro sumenda ab episcopo tridentino investitura decimae in pertinentiis Stenici.<br />

12 ianuarii. - Omnes gentiles de familia Sisti sive Libanori de Stenico constituerunt suum<br />

procuratorem dominum Simonem Torresanelum pro obtinenda confirmatione ab episcopo<br />

tridentino privilegiorum suorum.<br />

21 februarii. - Franciscus Antonius comes de Lodrono tanquam senior familiae constituit<br />

procuratorem dominum Ioannem Franciscum Pompeati pro sumenda investitura ab episcopo<br />

tridentino feudorum suorum.<br />

Cartaceo, carte 90.<br />

83. Anno 1663, 31 maii. - Domina Margarita vidua quondam domini Bernardi Bartoli<br />

Lochae valis Leudri tutrix et curatrix filiorum suorum constituit dominum Bartholomaeum<br />

Sforzam vicarium Leudri procuratorem pro sumenda nomine filiorum suorum et aliorum<br />

consortium investitura decimae Pregasinae et Bezzechae ab episcopo tridentino.<br />

Manca.<br />

84. Anno 1681, 10 iulii Mantuae in curia ducali. - Dominus Ferdinandus Carolus Gonzaga<br />

dux Mantuae, montis Ferrati et Guastallae constituit suum procuratorem dominum Ioannem<br />

Mariam Martinum ex Caliano pro sumenda ab episcopo tridentino investitura Castellarii et<br />

pertinentiarum.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

914


Capsa 57<br />

85. Anno 1688. - Ioannes Baptista de Thuno sacri romani imperii aeques dictus Filippinus<br />

rogat episcopum tridentinum pro investitura feudorum quae antecessores sui habuerunt ab<br />

ecclesia tridentina.<br />

Manca.<br />

86. Anno 1667, 25 aprilis. - Paulus Sarmi et Ioannes Ioanetti Lenzumi vallis Leudri pro se<br />

et consortibus suis constituerunt suum procuratorem Antonium Casolam pro sumenda ab<br />

episcopo tridentino investitura suae partis decimae Lenzumi, Lochae et Bezzechae.<br />

Prima octobris. - Communitas Terragnoli constituit suos procuratores Christanum a<br />

Porticu, Christanum Cencherum, Gasparum Gerola, Petrum Folgheraitum pro sumenda ab<br />

episcopo tridentino investitura decimae legnaminum fluminis Lemi.<br />

Mancano.<br />

87. Anno 1667, 28 iulii. - Antonius Scholari Lochae vallis Leudri constituit suum<br />

procuratorem Faustinum Pederzolum Leudri vicarium pro sumenda investitura suae partis<br />

decimae Biacesae ab episcopo tridentino.<br />

Manca.<br />

88. Anno 1664, die 27 ianuarii Tridenti ex arce Boni Consilii. - Sigismundus Franciscus<br />

archidux episcopus et princeps Tridenti Ioanni Baptistae Bruni de Thueno pro se et aliis de<br />

eadem familia ac eorum haeredibus masculis investituram tribuit de eorum feudis et decimis in<br />

Thueno ut ibi.<br />

Manca.<br />

89. Anno 1541, die 19 iunii Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Christophorus<br />

episcopus tridentinus Antonio filio quondam Marchabruni de Thueno pro se et fratre suo Ioanne<br />

investituram concedit suorum feudorum nempe quarumdam decimarum in Thueno.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 645. Pergamena<br />

mm 341x383.<br />

90. Anno 1664, die 21 ianuarii Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Sigismundus<br />

Franciscus archidux episcopus princepsque Tridenti excellenti doctori Christophoro del Ben<br />

Roboreti tanquam procuratori nobilium Christophori et Maximiliani fratrum quondam Pauli<br />

Christophori et Ioannis Baptistae fratrum quondam Sigismundi ac Clementis quondam<br />

Maximiliani omnium de familia Frizzia Roboreti investituram tribuit suorum feudorum: primus<br />

de una decima de septem partibus de quadraginta bladorum etc. regulae et pertinentiarum<br />

Roboreti nec non de et pro duabus quintis uvarum montis Roboreti, dempto ex his partibus<br />

quarterio ecclesiae. Item de decima daerie seu affictus rhenensium 19 et grossorum 15 1/2 etc.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 793. Pergamena<br />

mm 235x473.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

915


Capsa 57<br />

91. Anno 1671, die 18 martii Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Sigismundus<br />

Alfonsus episcopus tridentinus et brixinensis domino Christophoro del Beno uti procuratori<br />

Beni del Beno Roboreti ac fratrum eius Francisci et Ioannis Baptistae filiorum quondam Marci<br />

Antonii del Beno investituram tribuit suorum feudorum nempe cuiusdam decimae in Roboreto,<br />

decimae borrarum de Terragnolo, unius affictus qui solvitur ab hominibus de Norei etc.<br />

Manca.<br />

92. Anno 1671, die 8 aprilis Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Sigismundus<br />

Alfonsus episcopus tridentinus Francisco quondam Ioannis Iacobi Moggii de Clesio vallis<br />

Annanie tanquam seniori pro se et aliis de eadem familia investituram tribuit de decima<br />

cuiusdam petiae terrae vineatae sitae in pertinentiis Clesii in contrata ubi dicitur Balp vulgo<br />

nunc alle Medeghe.<br />

Manca.<br />

93. Anno 1671, die 18 martii Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Sigismundus<br />

Alphonsus episcopus tridentinus Gabrieli quondam Donati Pelegrini de Comano plebis Lomassi<br />

de suo feudo nempe de quadam decima in regulis villae Comani investituram tribuit.<br />

Manca.<br />

94. Anno 1608, die 5 septembris Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Carolus<br />

cardinalis et episcopus tridentinus Georgio Gislimberto de villa Trilaci seniori illius familiae<br />

suorum feudorum investituram tribuit, nempe de decima quarumdam decimarum in villa et<br />

pertinenciis Trilaci.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Leopoldus Daser.<br />

95. Anno 1657, die 29 iulii ex arce Boni Consilii. - Dominus Carolus Emmanuel episcopus<br />

tridentinus sindico villae Sardaneae confirmat locationem perpetualem montis Vasoni intra<br />

confines ibi descriptos sub annuo censu grossorum carentanorum 22 renovandam singulis 19<br />

annis.<br />

Manca.<br />

96. Anno 1424, die 29 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Alexander<br />

episcopus tridentinus confirmatus nobili Wilhelmo Lichtenstaynero de Cornedo concedit<br />

investituram de suis feudis nempe de castro Lichtenstain et una decima in valle Flemmarum in<br />

Anthereo.<br />

Pergamena mm 274x490. Sigillo perduto.<br />

97. Anno 1566, die 15 ianuarii Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Christophorus<br />

episcopus prenestinus sanctae romanae ecclesiae cardinalis, episcopus princepsque Tridenti et<br />

administrator brixinensis familiae de Vivoriis de Lono Pedis Gatzie investituram perpetualem<br />

facit de quibusdam peciis terrae in illis pertinentiis sub annuo censu unius starii speltae,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

916


Capsa 57<br />

quatrenorum 3, et pro decima medias septem cum dimidia vini brascati etc. renovando<br />

investituram singulis 19 annis.<br />

Manca.<br />

98. Anno 1626, die 6 maii Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Carolus cardinalis et<br />

episcopus tridentinus Iacobo filio quondam Iosephi Sbardelati de Adlerburgh de Roboreto<br />

seniori familiae suae investituram largitur de suis feudis nempe de medietate decimae unius<br />

quarti bladorum, mazurimorum et minutorum in pertinenciis villae Sacchi. Item de medietate<br />

unius quinti et tertium alterius quinti decimae uvarum in plano regulae Roboreti, dempta quarta<br />

ecclesiae spectante. Item de octava parte pascuorum et iuris pasculandi in montaneis Lastae,<br />

Besubio, Cosmagnion, Casarae acquisita a Hieronimo quondam Petri Cerati, cum aliis partibus<br />

pascuorum ut ibi.<br />

Manca.<br />

99. Anno 1664, die 11 februarii Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Sigismundus<br />

Franciscus archidux etc. episcopus princepsque Tridenti Gasparo Gislimberto notario colegiato<br />

et civi Tridenti pro se et aliis de familia investituram tradit de suis feudis, nempe de aliquibus<br />

decimis in Trilaco.<br />

Manca.<br />

100. Anno 1671, die 24 aprilis Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Sigismundus<br />

Alphonsus episcopus tridentinus domino medicinae doctori Friderico quondam Hieronymi<br />

Fedrigoti de Sacho pro se ac aliis de eadem familia investituram concedit de suo feudo, nempe<br />

de quarta parte decimae bladorum villae Sachi ubi reliquae portiones colliguntur per familias<br />

Trilacam, Roborettam et Bettam a Toldo.<br />

Manca.<br />

101. Anno 1664, die 25 septembris Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Sigismundus<br />

Franciscus archidux etc. episcopus princepsque Tridenti nobili Claudio filio quondam domini<br />

Iosephi Roboreti de Fraiperg sive de Monte Franco pro se et fratribus suis, et deficiente linea<br />

masculina, pro foeminis sub pacto tamen solvendi scutatos 500 investituram concedit suorum<br />

feudorum scilicet de nobili sessione de Fraiperg sive de Monte Franco posito et iacente in<br />

quodam loco eminente ac cospicuo in Misiano quod feudum in se continet tantum turriculam<br />

cum fonte annexo una cum horto, sive viridario, arra, stabulo et aliis commoditatibus.<br />

Manca.<br />

102. Anno 1616, die 20 augusti Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Carolus<br />

cardinalis episcopus tridentinus nobili domino Theodoro a Prato de Segunzano pro se, fratribus<br />

et nepotibus suis investituram tribuit suorum feudorum, nempe de decima plurium petiarum<br />

terrae in diversis locis positarum quae ibi describuntur.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

917


Capsa 57<br />

103. Anno 1680, die 14 iunii Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Franciscus<br />

episcopus tridentinus Georgio Bernardo Ioannellio tanquam procuratori Ioannis Albani fratris<br />

sui senioris, agenti etiam vice et nomine ipsius comparentis ac pro tertio eorum fratre Philippo<br />

Bernardo Bulzani naturalibus, investituram tribuit de decima Vezzani, Lasini et Cavedeni per<br />

quondam Georgium eorum patruum acquisita a domino comite Victore Madrutio et de qua<br />

fuerant investiti anno 1655.<br />

Pergamena mm 266x452. Sigillo pendente.<br />

104. Anno 1604, die 2 ianuarii Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Carolus episcopus<br />

princepsque Tridenti nobili Silvio a Prato de Segunzano canonico et consiliario tridentino pro se<br />

ac aliis de familia sua investituram tribuit de eorum feudis quae olim fuerunt Christophori de<br />

Molveno et partim fratrum de Rochabruna, nempe de decima plurium petiarum terrae in<br />

pertinenciis Tridenti, Moiadi etc.<br />

Manca.<br />

105. Anno 1671, die 24 aprilis Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Sigismundus<br />

Alphonsus episcopus tridentinus Gasparo Gislimberto notario et civi tridentino pro se et<br />

nepotibus investituram concedit suorum feudorum nempe de decima quarumdam domorum et<br />

terrarum in Trilaco.<br />

Manca.<br />

106. Anno 1680, die 7 octobris Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Franciscus<br />

episcopus tridentinus nobili Francisco Guariento de Seregnano et castro Malusco tanquam<br />

procuratori nobilium dominorum de Moremberg investituram concedit feudorum suorum,<br />

nempe decimae plurium petiarum terrae in pertinentiis Tueni.<br />

Manca.<br />

107. Anno 1672, die 3 decembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Sigismundus<br />

Alphonsus episcopus tridentinus nobili Friderico Antonio de Moremberg pro se et aliis de<br />

eadem familia investituram largitur de omnibus eorum feudis nempe de decimis ibi descriptis in<br />

Thueno etc. alias ex consensu praedecessorum acquisitis a nobilibus de Corredo.<br />

Manca.<br />

108. Anno 1656, 25 martii Tridenti. - Gasparus baro Hendl dominus in Infoll et castri<br />

Rotondi, tanquam senior suo et nomine aliorum de dicta familia constituit suum procuratorem<br />

dominum Georgium Alberti de s. Maria Magdalena pro sumenda investitura feudi et mansus<br />

Zoblhoff a Carolo episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Tre sigilli aderenti. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

918


Capsa 57<br />

109. Anno 1646, 15 aprilis Tridenti. - Dominus Petrus et Christophorus fratres de<br />

Riccardinis constituerunt suum procuratorem nobilem dominum Dominicum Rizzium civem<br />

Tridenti pro praestando solito iuramento et renovanda investitura feudorum quae habent ab<br />

ecclesia tridentina, a Carolo Emmanuele episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Sebastiano Siciliani.<br />

110. Anno 1591, 9 octobris Tridenti. - De mandato domini Grotti massarii episcopi<br />

tridentini intimatum fuit ad instantiam domini Aliprandi Madruzzii decani Tridenti omnibus<br />

familiis debitoribus de Cavedino quatenus solvere debeant pullos etc. castro Madruzzii iuxta<br />

consuetudinem antiquam vel comparere in cancellaria tridentina ad producendas rationes cur<br />

non debeant solvere.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

111. Anno 1586-1617. - Acta quaedam in causa incidendi ligna in loco montis Scanuchiae<br />

agente communitate Besenelli et Calliani contra dominos Trappios castri Beseni.<br />

Cartaceo, carte 27. Parte in italiano. - Trento, 14 maggio 1616: decreto di citazione della comunità di<br />

Besenello e Calliano. Sigillo aderente.<br />

112. Anno 1523, die ultima octobris Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus investivit nobilem Georgium Khuen de Bellasio pro se et Iacobo fratre<br />

suo, nec non Georgio, Matthia et Blasio fratribus ex quondam Matheo fratre nepotibus suis de<br />

medietate decimae maioris in villa Thueni et de parte decimae villae Frucii vallis Annaniae.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 611. Pergamena<br />

mm 326x458.<br />

113. Anno 1520, 28 ianuarii Mantuae. - Federicus marchio Mantuae gratias agit Bernardo<br />

episcopo tridentino de honoribus exhibitis Sigismundo Golpho secretario suo occasione<br />

investiturae Castellarii suo nomine acceptae.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

114. Reversales feudorum per investituras a dominis episcopis acceptorum a nobilibus<br />

dominis de castro Artzii de anno 1582, 1590, 1597, 1600, 1603, 1622, 1623, 1632 et 1639.<br />

Cartaceo. Sigillo aderente.<br />

Pergamena mm 238x320. Sigillo pendente: 27 agosto 1590. Reversale di Guglielmo d'Arsio.<br />

Pergamena mm 286x322: 14 luglio 1597. Sigillo pendente. Reversale di Guglielmo d'Arsio per la<br />

giurisdizione di Nomi.<br />

Pergamena mm 243x388. Sigillo pendente: 15 aprile 1603: reversale di Guglielmo d'Arsio.<br />

Pergamena mm 310x339. 22 febbraio 1600: reversale di Giorgio d'Arsio.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. 22 dicembre 1622: reversale dei Arsio.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. 4 dicembre 1623: reversale dei Arsio.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. 8 maggio 1632: reversale dei Arsio.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. 7 aprile 1639: reversale dei Arsio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

919


Capsa 57<br />

115. Epistola Georgii, Pamphili, Petri et Francisci fratrum Rasmini quondam Gusmeri<br />

Resmini pridem defuncti ad illustrissimum et reverendissimum principem tridentinum in qua<br />

petunt investiri de tribus partibus decimae in campanea Roveredi ob mortem patris ad ipsos<br />

pertinentibus.<br />

Manca.<br />

116. Anno 1524, 16 iulii. - Copia registri domorum comprehensarum in investituris<br />

dominorum de Thono cum suis confinibus.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia coeva.<br />

In primis in villa Vigi domus in loco dicto al Albar apud dominam Mariam ancillam domini<br />

presbiteri Simonis de Maleto; altra al Broylo apud Felipinos de Vigo, et apud Iohannem et Filipum filios<br />

q. Iohannis teutonici; altra ali Casai apud Filipinos et apud de Marcolis; alia ali Masi; altra in lo mas del<br />

Boscher osia en tel mont; altra in loco dicto lo mas de Por lo vechel; apud Leonardum Beber, apud<br />

Antonium dictum Tonon Azali; altra ent ali masi; lo mas dali masi; casa con tablato et torcular in lo mas<br />

del Blasi; domus cum canipa, stala, curtivo, coquina, camera, somasio et sprelza in villa Vigi; ala Crosara;<br />

item la casa di Ferari apud Antonium fabrum, apud magistrum Conradi fabri; ala Crosara vel el mas<br />

Vechel di Marcoli di Vigo; la casa del Brunet sive de Ianes todesch; la casa del Pros.<br />

A Priò: loco dicto Pronel lag, al Canton. Dardine: la casa di Fleti. Segno: comitatus Spori: la casa de<br />

quel del Bon. Caldes: domus dicta Mairhof ossia mas del castel apud castrum Caldesii. Taio: al Plaz, la<br />

casa di Marochi. Portolo: la casa de quelli del Pergam de Portolo; Tuenetto: la casa di Morati.<br />

117. Anno 1632, 14 maii. - Reversale Horatii Roboreti de Fraipergh in quo recognoscit in<br />

feudum ecclesiae tridentinae suis precibus errectum ab Emmanuele episcopo tridentino dicti<br />

Horatii turricellam cum fonte annexo cum horto, arra, stabulo etc. in Mesiano quod feudum<br />

dictus dominus episcopus decoravit omnibus privilegiis etc. et cognomine de Fraipergh<br />

insignivit.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. - De Faripergh sive de Monte Franco.<br />

118. Anno 1604, 21 maii Tridenti. - Reversale Christophori Busetti a Belveder qui a Carolo<br />

episcopo tridentino investituram accepit pro se et successore suo Ludovico comite de Lodrono<br />

de sessione nobili de Belveder cum hortis etc.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto.<br />

119. Anno 1591, 8 iulii Caderzoni. - Matthaeus quondam domini Iacobi Bertelli notarii<br />

vicinus, exemptus, gentilis et privilegiatus constituit suum procuratorem Hieronymum<br />

Bertellum pro sumenda investitura feudorum suorum in Caderzono, Iustino etc. a domino<br />

episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Iacobus Bertelli.<br />

120. Anno 1620, 8 septembris Roboreti. - Reverendus dominus Clemens Fritius prior s.<br />

Aegidii vallis Suganae constituit suum procuratorem dominum Christophorum Fritium de<br />

Roboreto nepotem suum ad sumendam investituram feudorum suorum ab episcopo tridentino.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

920


Capsa 57<br />

Cartaceo, carte 6. Notaio: Andreas Cobelli Roboreti.<br />

121. Anno 1632, 21 maii Tridenti. - Reversale comitis Nicolai Fuggeri de investitura<br />

Margoni accepta a domino Carolo Emmanuele episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

122. Anno 1604, 26 aprilis Tridenti. - Reversale baronis Georgii Fugger de investitura<br />

Margoni accepta a Carolo Madrutio episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

123. Anno 1596, 2 martii Tridenti. - Reversale baronis Georgii Fugger qui pro se et<br />

Antonio Philippo ac Alberto fratribus suis investituram accepit de sessione et palatio cum horto<br />

et viridario muris circumdato Margoni, quod feudum devolutum fuit ad ecclesiam tridentinam<br />

per extinctionem lineae masculinae nobilibum de Bassis et a domino Ludovico episcopo<br />

tridentino ipse dominus Georgius cum successoribus suis masculis investitus fuit.<br />

Manca.<br />

124. Anno 1636, 27 februarii Tridenti. - Reversale Horatii Consolati procuratoris domini<br />

Francisci Fortunati de Haidorff qui illius nomine a Carolo Emmanuele episcopo tridentino<br />

investituram accepit de castro s. Michaelis Vulsanae et aliis iuribus, praestito fidelitatis<br />

iuramento.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

125. Anno 1620, 20 ianuarii Archi. - Nicolaus quondam domini Francisci Galassi de<br />

Campo alias de Dulcebonis constituit suum procuratorem nobilem dominum Patritium eius<br />

patruelem quondam domini Galassi de Campo pro obtinenda a domino Carolo episcopo<br />

tridentino ratificationem venditionis decimae Laguli, Romarzoli et Ultrasarcae factae domino<br />

Scipioni baroni Castribarchi, domino Grestae et a dicto domino episcopo obtinenda investitura<br />

dicto domino baroni.<br />

Eodem die et anno Archi. - Dominus Scipio baro Castribarchi dominus Grestae filius<br />

quondam domini Friderici constituit suum procuratorem dominum Robertum Malfattum<br />

doctorem pro sumenda investitura a domino Carolo episcopo tridentino et approbando contractu<br />

venditionis decimae Laguli, Romarzoli et Ultrasarcae sibi factae a dominis Patritio et Nicolao de<br />

Galassis Campi.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

126. Anno 1632, 28 maii Tridenti. - Reversale Andreae Pompeati iuris utriusque doctoris<br />

procuratoris domini Ferdinandi Castelleti de Numio sacrae caesareae maiestatis consiliarii et<br />

camerarii qui eius nomine investituram accepit a domino Carolo episcopo tridentino de Dosso<br />

Numii super quo castrum aedificatum fuerat, cum iuribus, et pertinentiis suis ac iurisdictione<br />

sicut eius progenitoris ab aliis episcopis obtinuerunt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

921


Capsa 57<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

127. Anno 1604, 19 aprilis Tridenti. - Reversale Francisci quondam Iosephi Cazzuffi<br />

procuratoris dominae Claudiae viduae domini Thomae Cazzuffi curatricis Vincentii filii sui qui<br />

eius nomine investituram accepit a domino Carolo episcopo tridentino de feudo nobili de<br />

Pfanberg in pertinentiis Phai inter Gabiolum et Villazzanum cum suis viridariis, fonte et ambitu<br />

muris circumdato.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

128. Anno 1592, 8 aprilis Tridenti. - Reversale Petri Alexandrini de Neustein sive<br />

Petranova filii quondam Andreae qui a Ludovico episcopo tridentino investituram accepit de<br />

nobili sessione de Neustein seu Petranova pro se ac pro Iulio fratre nec non Nicolao patruo,<br />

Petro Iosepho et Georgio inter se patruelibus.<br />

Manca.<br />

129. Anno 1632, 29 martii Tridenti. - Reversale Ioannis Andreae Alexandrini filii quondam<br />

Petri qui investituram accepit a Carolo Emmanuele episcopo tridentino de nobili sessione de<br />

Neustein pro se ac Iulio patruo suo, Carolo quondam Nicolai ac Francisco et Alexandrino<br />

quondam Georgii.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

130. Anno 1603, 23 iunii Tridenti. - Reversale Pelegrini quondam nobilis Christophori<br />

Federici ab Haydorff qui pro se ac aliis de dicta familia investituram accepit a Carolo episcopo<br />

tridentino de castro s. Michaelis Vulsanae cum aliis iuribus ad eum spectantibus de quibus ab<br />

antecessore episcopo tridentino investitus fuerat per extinctionem familiae nobilis Fedricis.<br />

Pergamena mm 332x373. - Haydorf de castro Ossana.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In tedesco.<br />

131. Anno 1630, 8 martii Tridenti in castro Boni Consilii. - Sigismundi Ferdinandi Clesii<br />

protestatio redimendi decimam Vermilii quam cum facultate domini episcopi tridentini praetio<br />

3000 florenorum allienavit comiti Paridi de Lodrono cum pacto redimendi ut ex illis pecuniis<br />

redimeret fructus decimales alias venditos Wolfango baroni de Thono.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

132. Anno 1270, 16 intrante maio in Bolzano in pallatio episcopatus. - Egno episcopus<br />

tridentinus presentibus Iacobo de Trilacu etc. investivit Gompolinum filium domini Bragherii de<br />

Coredo pro se et fratribus Mugone et Hermano ac nepotibus suis de omnibus feudis quae sui<br />

antecessores habuerunt ab ecclesia tridentina et iuravit fidelitatem domino episcopo.<br />

Pergamena mm 177x148. Notaio: Arnoldus q. Mathei. In presentia Iacobi de Terlacu, Petro de<br />

Coredo, Nicolay filii Nicolai de Termeno, Heberardi de Tremeno.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

922


Capsa 57<br />

133. Anno 1666. - Sigismundus Alphonsus episcopus tridentinus investivit nobilem<br />

Bartholomaeum de Trilaco de omnibus feudis videlicet lacu del Sant, lacu inferiori Trilaci,<br />

venationibus, pascuis, decimis quae comes Petrus eius frater et antecessores habuerunt ab<br />

ecclesia tridentina.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

134. Anno 1586, 13 ianuarii Beseni. - Osvaldus Trapp respondet cardinali episcopo<br />

tridentino quod iniuste molestetur a subditis Caliani et Besenelli recusantibus ei solvere quod<br />

debitum est et non contenti de suo, alienum usurpare praetendunt et ita a sua iurisdictione se<br />

eximere, quam in feudum a domino episcopo recognoscit; informat ergo dominum episcopum<br />

de iis quae solvere tenentur dicti sui subditi et quomodo iniuste eum accusarint.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. In italiano.<br />

135. Anno 1639, 2 ianuarii Tridenti. - Fratres barones a Prato reccurrunt ad episcopum<br />

tridentinum ut tanquam dominus dirrectus eos tueatur ab insultibus Georgii comitis de Thunn<br />

qui tanquam dominus iurisdictionis Kinigsperg iurisdictionem suam Segunzani perturbare ausus<br />

est citando subditum et officialem Segonzani ad comparendum coram suo vicario Cimbriae.<br />

16 Ianuarii. - Iidem fratres barones a Prato certiorem reddunt episcopum tridentinum quod<br />

commissarii iam deputandi erunt pro recognoscendis confinibus iurisdictionum Kinigsperg et<br />

Segonzani, unde eum rogant pro sua assistentia, ne amplius molestentur.<br />

23 ianuarii. - Iidem fratres barones a Prato iterum instant apud dominum episcopum ut se<br />

interponat pro componenda hac causa contra dominum Georgium de Thunn qui captivas fecit<br />

excubias in confinibus Segonzani et quod maximum detrimentum est totius communitatis, libras<br />

octo pro quolibet carro vini de datio imposuit.<br />

Anno 1642, 24 ianuarii ex castro Brogherio. - Georgius Sigismundus comes a Thunn<br />

scribit Carolo Emmanueli episcopo tridentino quod ea quae egit in iurisdictione sua Kinigspergi<br />

ad tuenda iura sua facere coactus est. Circa commissiones vero promulgatas responsionem<br />

accipiet ab archiducissa Claudia ab eodem informata. Ea vero quae scripta sunt contra ipsum ad<br />

dominum episcopum, ea provenerunt ex malo animo contra eumdem absque fundamento et<br />

ratione et in evidens praeiuditium ecclesiae suae et ipsius domini episcopi.<br />

Cartaceo, carte 8. In italiano. - Dazio nuovo di ragnesi 8 per carro.<br />

136. Anno 1641. - Communitates Caldonatii, Centae, Lavaroni etc. reccurrunt ad<br />

episcopum tridentinum tanquam dominum feudi ut eas liberet a dominio viduae Trapp quae<br />

nimis easdem aggravat, sed petunt gubernari a dominis suis naturalibus quibus iam a tot annis<br />

subsunt. Rescriptum: deputatus fuit dominus Antonius Avancinus qui nomine pupilli dictam<br />

iurisdictionem gubernaret absque iurium praeiuditio.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. - Intende essere assoluta padrona... non possiamo assentire essendo<br />

mai stati governati da donne.<br />

137. Anno 1641, 23 martii Tridenti. - Mandatum domini episcopi tridentini intimatum<br />

domino Adamo de Adamis quatenus sub poena excommunicationis non audeat de caetero<br />

administrare iurisdictionem Caldonatii et consequenter turbare iura dirrecti dominii quod ad<br />

dominum episcopum uti dicti feudi dominum spectat, sed administrare debeat dictam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

923


Capsa 57<br />

iurisdictionem dominus Antonius Avancinus Levigi nomine cuius de iure per modum<br />

provisionis et sine praeiuditio iurium cuiuscumque donec facta provisione circa tutellam<br />

pupillarem filii quondam domini Osvaldi Trappii super controversa administratione dictae<br />

iurisdictionis aliter fuerit deliberatum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

138. Anno 1641, 20 martii. - Novus reccursus communitatum Caldonatii, Centae etc. ad<br />

consilium tridentinum contra dominam Mariam Annam uxorem in secundo matrimonio<br />

quondam domini Osvaldi baronis Trapp quatenus administratorem iurisdictionis nomine pupilli<br />

sibi mittat.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

139. Anno 1641, 20 martii Tridenti. - Proclama domini Caroli Emmanuelis episcopi<br />

tridentini publicatum ad communitates Caldonatii, Centae, Lavaroni etc. quatenus pendente lite<br />

inter dominum Ernestum baronem Trapp canonicum tridentinum et dominam Mariam Annam<br />

viduam quondam domini baronis Osvaldi Trapp interim omnes recognoscere debeant<br />

administratorem dictae iurisdictionis dominum Antonium Avanzini usque ad aliam<br />

deliberationem.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

140. Anno 1641, 23 augusti. - Communitas Caldonatii et Caortii exponunt domino<br />

episcopo tridentino gravamen sibi illatum a vidua Trapp quae praetendit obligare subditos<br />

deferre decimas omnes in proprio palatio contra consuetudinem relinquendi easdem in campis,<br />

quas postea decimani colligebant etc. Rescriptum quod domina vidua respondeat ad primam<br />

post intimationem et interim observetur usus.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

141. Anno 1554, 14 martii Tridenti. - Christophorus episcopus tridentinus investivit<br />

Gasparum Josium plebanum Enni et Civezzani familiarem suum et Albertum eius fratrem de<br />

feudis quae antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina et approbavit permuttationem<br />

factam cum nobilibus de Thono de quibusdam decimis. Feuda vero sunt una pars Dossi castri<br />

Enni cum duabus aliis partibus dicti Dossi aquisitis; tertia pars regulae maioris Enni, Termoni et<br />

Quettae; duo vinealia; duo petiae terrae prativae in pertinentiis Enni; duae domus cum hortis in<br />

villa Enni et decimae in 12 locis campaneae Enni ibi recensitis. Pro quibus omnibus iurarunt<br />

fidelitatem domino episcopo tridentino.<br />

Manca.<br />

142. Anno 1631, 10 decembri Tridenti. - Carolus Emmanuel episcopus tridentinus<br />

investivit nobilem Ioannem Franciscus Josium de Enno pro se et fratre suo Ioanne Alberto de<br />

parte Dossi Enni, decimarum et aliorum feudorum quae antecessores sui habuerunt ab ecclesia<br />

tridentina ut supra N° 23.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca.<br />

924


Capsa 57<br />

143. Anno 1632, 14 maii Tridenti. - Carolus Emmanuel episcopus tridentinus investivit<br />

Ioannem Antonium quondam Francisci a Sale pro se et fratribus suis de decima Cimbriae et<br />

Fadanae vini, bladi, pullorum etc. quae est indivisa cum castro Kunigsperg et alia parte decimae<br />

Pedegazae, Vezzani, Padrignoni, Cenighae, Dro etc. uti antecessores sui habuerunt ab ecclesia<br />

tridentina.<br />

Manca.<br />

144. Anno 1664, 21 septembris Tridenti. - Iosephus Ghelf decanus una cum aliis canonicis<br />

tridentinis approbavit investituram quam dominus Sigismundus Franciscus archidux Austriae et<br />

episcopus tridentinus dedit Christiano Zech consiliario, thesaurario et supremo culinae praefecto<br />

de omnibus feudis quae possidebat nobilis familia de Josiis de Enno et hoc ad instantiam nobilis<br />

praesbiteri domini Ioannis Alberti Josii de Enno ultimi ex illa familia.<br />

Manca.<br />

145. Anno 1664, 4 februarii Tridenti. - Sigismundus Franciscus episcopus tridentinus ad<br />

praeces Ioannis Alberti Josii de Enno praesbiteri et ultimi de eadem familia investivit una cum<br />

ipso praesbitero Josio Christianum Zech a Deibach archiducalis camerae consiliarium,<br />

thesaurarium et supremum culinae praefectum de Dosso Enni, terris arativis, prativis, vineatis,<br />

decimis ac aliis feudis quae antecessores de familia Josii habuerunt ab ecclesia tridentina etc. et<br />

dictus Christianus Zech iuravit fidelitatem domino episcopo tridentino.<br />

Manca.<br />

146. Anno 1567, 18 augusti in castro Thoni. - Permuttatio facta una cum venditione<br />

cuiusdam decimae in variis locis Enni a domino Petro quondam nobilis Riccardini de Enno cum<br />

domino Sigismundo quondam domini Antonii de Thono ac eius nepotibus posito tamen<br />

consensu domini episcopi tridentini. Accedunt litterae supplices eiusdem domini Sigismundi et<br />

nepotum ad dominum episcopum tridentinum pro eius consensu tam venditionis quam<br />

permuttationis praedictae. Adest etiam rescriptum petitionis ita tamen quod hinc inde<br />

investiturae recipiantur.<br />

Manca.<br />

147. Anno 1664, 25 ianuarii Tridenti. - Sigismundi Francisci episcopi tridentini electi<br />

commissio data Bernardino Vasto notario tridentino quatenus occasione possessionis dandae<br />

Simoni Petro Barbi, Antonio praesbitero ceremoniario episcopali, Andreae et Ioanni fratribus de<br />

iurisdictione Grumesii et decima Lonae noviter aquisitis mediante suo consensu a domino<br />

Antonio barone de Castello, exactam informationem sumat an per incuriam praedecessorum<br />

feudatariorum aliquod praeiuditium feudo irrepserit.<br />

Anno 1664, prima februarii Grumesii. -Examen institutum a domino Bernardino Vasti<br />

commissario delegato a domino episcopo tridentino super iuribus dictae iurisdictionis et<br />

depositio testium quod non alia bona possideant iusdicentes, quam ea quae sunt circa domum<br />

eiusdem iurisdictionis, quorum pars alienata fuit dominis de Prato. - Recensentur ab uno teste<br />

quidam domini dictae iurisdictionis ab ipso cogniti; videlicet Christophorus Calapinus,<br />

Balthassar Roccabruna, Christophorus Grotta et eius filius pro quo filio erant tutores duo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

925


Capsa 57<br />

comites de Vincentia, Antonius Grotta qui Romae morabatur et qui dictam iurisdictionem<br />

vendidit comiti Rabbata qui postea eamdem tradidit in dotem marchioni Caprae; Antonius baro<br />

Girardi de Castello et tandem domini Barbi.<br />

Cartaceo, carte 12. Parte in italiano. Notaio: Ioannes Petrus de Nicolodis.<br />

148. Anno 1604, 6 februarii in villa Chizzolae. - Dominus Nicolaus quondam domini<br />

Hieronymi Bettae, dominus Petrus quondam domini Gabriellis Malfatti et dominus Baptista et<br />

Blasius Malfatti constituerunt suum procuratorem dominum Balthassarem Betta notarium<br />

Brentonici pro sumenda a domino episcopo tridentino renovatione investiturae de duobus tertiis<br />

bladorum et uvarum in regulis Chizzolae et praestando fidelitatis iuramento.<br />

Cartaceo, carte 3. Notaio: Gabriel Barbus capitaneus dei 4 vicariati. - Rocco Malfatti notaio.<br />

149. Homines communitatis Terragnoli petunt a domino episcopo tridentino renovationem<br />

investiturae dimidiae mutae sive decimae borrarum quae fiunt in Terragnolo et conducuntur per<br />

flumen Leni.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

150. Anno 1604, 8 martii. - Delegatio hominum Trembeleni ad dominum episcopum<br />

tridentinum pro petenda renovatione investiturae sextae partis montis de Costmaion, tertiae<br />

partis Laste et tertiae partis montis de Pasubi.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. - E mi Biasi Bisof nodar è sindico del comun de Tranbeleno o scrito ut<br />

supra. - Li mando perchè son vechio de mal, non poso caminar.<br />

151. Anno 1604, 12 aprilis Roboreti. - Nobiles Antonius, Paulus, Andraeas, Alojsius Betta<br />

a Toldo constituerunt suum procuratorem dominum Alojsium Betta pro obtinenda a domino<br />

episcopo tridentino investitura feudorum quae antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Notaio: Bonafides Malinverno.<br />

152. Reccursus Petri et Christophoris de Resminis de Roboreto ad episcopum tridentinum<br />

pro obtinenda renovatione investiturae quartae partis daeriae communis Terragnoli quam<br />

habuerunt praedecessores sui ab ecclesia tridentina.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Anno 1604.<br />

153. Reccursus Pamphili Resmini et Georgii fratris sui nec non Petri, Christophori<br />

quondam Iosephi Resmini haeredes etiam quondam Francisci Resmini ad episcopum<br />

tridentinum pro renovatione investiturae medietatis decimae borrarum Terragnoli; et alterius<br />

quarti decimae dictarum borrarum pro Pamphilo et Georgio eius fratre.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

926


Capsa 57<br />

154. Anno 1601, 14 martii. - Pamphilus et Franciscus Resmini reccurrunt ad episcopum<br />

tridentinum pro renovatione investiturae suae partis decimae borrarum Terragnoli quae<br />

conducuntur per flumen Leni.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

155. Anno 1605, 12 novembris Roboreti. - Pamphilus Resminus Constituit suum<br />

procuratorem Petrum Resmini pro obtinenda renovatione investiturae de medietate quartae<br />

partis decimae burrarum quae conducuntur per flumen Lemnum Terragnoli et de uno tertio<br />

aliquot partium decimae bladorum et uvarum campaneae Roboreti a domino episcopo<br />

tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Notaio: Gaspar Paganinus.<br />

156. Anno 1601, 14 martii. - Pamphilus Resmini reccurrit ad episcopum tridentinum pro<br />

obtinenda renovatione investiturae suae partis decimae in campanea Roboreti et de medietate<br />

daerae communis Terragnoli sicuti praedecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. - Mittà della daera del comun de Teragnol... e un terzo dei due terzi di<br />

un quinto della decima delle uve!<br />

157. Anno 1608, 9 aprilis Veronae. - Dominus Marcus Antonius Saibandus de Roboreto<br />

Veronae commorans constituit suum procuratorem Marcum Antonium Saibandi pro sumenda a<br />

domino episcopo tridentino investitura tam pro se quam pro aliis ibi recensitis, feudorum<br />

suorum videlicet dimidia totius decimae uvarum et bladorum Avolani, novem partium ex<br />

quadraginta bladorum regulae Roboreti, medii quinti uvarum in planicie Roboreti, octavae partis<br />

bladorum Sacci, unius partis ex viginti quatuor decimae uvarum et bladorum Lizzanae, totius<br />

daeriae Valarsiae, unius partis daeriae Norelli, unius partis daeriae Trembeleni.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente. Notaio: Petrus Antonius Lavers Verone.<br />

158. Anno 1582, die 10 iulii in monasterio fratrum ordinis Carmelitarum extra burgum s.<br />

Thomae Roboreti ubi fratres dicti monasterii capitulariter convocati constituerunt suum<br />

procuratorem patrem fratrem Simonem de Rosiis a Valle dominorum territorii vicentini eorum<br />

priorem ad comparendum coram domino episcopo tridentino ad petendam investituram de<br />

duobus quintis totius decimae uvarum regulae montis Roboreti.<br />

Cartaceo carte . Notaio: Ioseph q. Chrestofori Resmini.<br />

159. Anno 1567 indictione 10, die lune 13 octobris Tridenti in contrata Burgi Novi, sive<br />

sanctissimae Trinitatis in stuba domus quondam magnifici domini Francisci de Castroalto,<br />

presentibus nobili et reverendo domino iurisdoctore Gabriele de Bassis canonico tridentino,<br />

domino Iosepho eius fratre etc. - Magnificus et generosus dominus Ferdinandus ex castro Clesii<br />

eques auratus et camerarius haereditarius comitatus tyrolensis filius quondam domini Aliprandi<br />

domini dicti castri Clesii pro se et nomine dominorum Iacobi et Michaelis fratrum suorum, nec<br />

non domini Aliprandi eius nepotis infantis filii quondam domini Bernardi olim eius fratris,<br />

obtenta licentia ab illustrissimo et reverendissimo cardinale domino Tridenti faciendi<br />

praesentem alienationem feudalem, vendidit domino capitaneo Simoni de Gerardis de Murio<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

927


Capsa 57<br />

vallis Lagarinae civi tridentino filio quondam domini Petri de Murio praedicto castrum de<br />

Petraplana nuncupatum cum torculari et horrologio in eo existentibus, cum omnibus iuribus,<br />

situm in pertinentiis Pahi districtus Tridenti nec non prata, pascua, nemora, terras ipsi castro<br />

adhaerentes etc. cum servitute aquae serviente ipsi castro etc. cum aliis terris et affictibus hic<br />

descriptis usque ad numerum 88 cum onere solvendi castro Boni Consilii annuatim brentas tres<br />

vini dulcis etc. quam venditionem fecit praetio 8300 renensium ad rationem librarum quinque<br />

denariorum maeranensium et salvo si placuerit illustrissimo et reverendissimo cardinali et<br />

domino Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 10. Copia. Notaio: Ludovicus Clusolus. 1567, 13 ottobre, in contrata Burgi Novi sive<br />

ss. Trinitatis, presentibus iuris doctore Gabriele de Bassis canonico tridentino, Iosepho eius fratre, domino<br />

Gasparino de Cribellis civibus tridentinis et Antonio Onferdorn, magistro Francisco de Arco sartore de<br />

Trentinis.<br />

1567, 9 octobris in castro Clesii in stuba parva. Notaio: Ioannes filius q. Cristofori Gallinarii de<br />

Clesio. Altri notai: Andrigetus Gaudentus q. Donati; Ignatius Gaudentus; Ludovicus Clusolus.<br />

160. Anno 1591, die 18 novembris in villa Seregnani plebis Civezzani. - Illustris dominus<br />

Georgius Khoan de castro Bellasii vallis Annaniae proprio et fratrum suorum nomine vendidit et<br />

cessit nobili et generoso domino capitaneo Hieronymo Guariento de Seregnano et domino castri<br />

Maluschi unam turrim cum suis stantiis et commoditatibus, curte, stabulo, horto, prato etc. pro<br />

pretio rhenensium 1100. Item plures petias terrae et affictus ut ibi et in investitura respectu feudi<br />

ultimo obtenta a domino cardinali Ludovico episcopo et principe tridentino et in alia investitura<br />

obtenta anno 1523 die ultima octobris a domino Bernardo episcopo tridentino etc. pretio 7021<br />

rhenensium in ratione librarum 5.<br />

Cartaceo, carte 12. Copia. Parte in italiano. Notaio: Iohannes Antonius q. Antonii dicti de Malpagis.<br />

161. Anno 1724. - Dominus Ioannes Michael episcopus et princeps tridentinus perillustri<br />

Michaeli Gasparo comiti Migatio de Wol et Sonenturn pro se et fratribus Vincentio et<br />

Christophoro tribuit investituram de quadam decima et de petiis terre in Medio s. Petri, quod<br />

feudum acquisivit a domino Ioanne Michaele Wenceslao sacrae caesareae maiestatis consiliario<br />

actuali intimo, suffraganeo, archidiacono, canonico et vicario in spiritualibus generali Tridenti,<br />

canonico brixinensi et priore s. Egidii et ipsum feudum olim fuerat familiae Moratae Medii s.<br />

Petri ac dein Ludovici Vescovi Medii Coronae.<br />

Pergamena mm 405x442. Senza data. Copia.<br />

Cartaceo, carte 2. 1724, 20 aprile. La contessa Barbara vedova Migazzi, curatrice dei minori delega<br />

il barone Crosina ad ottenere tale infeudazione.<br />

162. Anno 1612, 5 maii. - Cum Ioannes Baptista a Coredo canonicus tridentinus a<br />

communitate Rumi ius obtinuerit piscandi pro se et descendentibus ex familia a Coredo per<br />

flumen Rumesi aliis omnibus exclusis, reservato tamen a dicta communitate iure erigendi molas<br />

et prata adaquandi, rogat dominum Carolum episcopum tridentinum ut in feudum ecclesiae tale<br />

ius erigat atque ipsi et aliis de familia confirmet. Unde dictus dominus episcopus confirmavit.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

163. Anno 1617, 23 ianuarii Tridenti. - Carolus episcopus tridentinus delegavit capitaneos<br />

Pergini et Levici ad dandam possessionem iurisdictionis Caldonatii emptae a baronibus Trappiis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

928


Capsa 57<br />

per nobilem Ioannem Baptistam et fratres de Somedis de Claro Monte et eisdem Somedis<br />

praestando per subditos fidelitatis iuramento.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

164. Libellus supplex Ioannis Baptistae Somedae ad Carolum episcopum tridentinum cui<br />

exponit quod habita possessione cum urbariis iurisdictionis Caldonatii, dominus Osvaldus baro<br />

Trapp eum inquietare praetendit et subditos ammovere a praestito eidem fidelitatis iuramento.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

165. Carolus episcopus tridentinus ad instantiam domini Ioannis Baptistae Somedae monet<br />

dominos Trappios ut desistant molestare dictum dominum Somedam et permittant in pacifica<br />

possessione acquisitae iurisdictionis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

166. Anno 1592, 2 septembris Roboreti. - Gasparus Frizzo constituit suum procuratorem<br />

Christophorum Frizzo doctorem et nepotem suum pro sumenda ab episcopo tridentino<br />

investitura feudorum quae praedecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente. In italiano.<br />

167. Recensio bonorum faeudalium quae continentur in investituris a domino Carolo<br />

Emanuele episcopo tridentino concessis dominis Rizziis et consortibus Toniolis, nempe Dosso<br />

castri Enni, decimis etc. Item de iis bonis quae domini Rizzii ex haereditate riccardina emerunt<br />

et investiti fuerunt.<br />

Cartaceo, carte 8. In italiano. Secolo XVII. Molti toponimi.<br />

168. Manifestatio bonorum faeudalium facta a Ioanne Baptista Brun de Thueno pro<br />

investitura, una cum designatione confinium.<br />

Cartaceo, carte 4. Sec. XVII.<br />

169. Anno 1540, die 24 octobris Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Christophorus<br />

episcopus tridentinus genitorem suum dominum Ioannem Gaudentium de Nano castrorum<br />

Madrutii, Avii et Brentonici baronem, caesareae maiestatis consiliarium et camerarium ac<br />

serenissimorum dominorum archiducum Austriae etc. camerarium supremum, investivit de<br />

feudis episcopalis mensae tridentinae devolutis per mortem quondam Iacobi de Conzinis de<br />

Cazezio absque liberis masculis, quae feuda existunt in pertinentiis s. Zenonis plebis Thassuli.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 644. Pergamena<br />

mm 338x440.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

929


Capsa 57<br />

170. Anno 1552, die 29 novembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Christophorus<br />

cardinalis episcopus tridentinus et administrator brixinensis fratri suo Nicolao baroni et domino<br />

Madrucii, Avii et Brentonici, caesareae maiestatis consiliario, investituram tribuit de feudis quae<br />

fuerunt quondam domini Iacobi de Concinis in pertinentiis s. Zenonis plebis Thassuli.<br />

Manca.<br />

171. Circa annum 1660. - Designatio bonorum faeudalium spectantium ad iurisdictionem<br />

Caldonatii facta a domino Sigismundo barone Trappio tanquam curatore domini Osbaldi<br />

Herculis Trappii.<br />

Manca.<br />

172. Anno 1671. - Designatio sive inventarium bonorum feudalium spectantium ad<br />

iurisdictionem castri Beseni quam tunc faeudali iure possidebat dominus Sigismundus Georgius<br />

baro Trappius.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente. Parte in italiano.<br />

173. Fasciculus scripturarum spectantium ad faeudum castri Beseni ubi adsunt quaedam<br />

iura comprobantia Fulgaridam ad faeudum illud spectare, ac insuper quaedam mandata<br />

procuratoria pro recipiendo illo feudo a domino episcopo tridentino nomine dominorum Trapp.<br />

Cartaceo, carte 62. Parte in italiano. Causa fra i Trapp e il comune di Folgaria. Procura del canonico<br />

Trapp Sigismondo Giorgio, 1683, 3 novembre. Notaio: Floriano Foglia.<br />

Carte 23-25: trattano della Corte di Caldonazzo e dei beni a Tenna. Lettere dei sindaci di Besenello e<br />

Calliano contro i Trapp ecc.<br />

174. Anno 1582. - Praesbiteri Gasparus de Greiffenberg vallis Solis praepositus Inticensis<br />

de licentia domini Ludovici episcopi tridentini vendidit decimam et ius decimandi in villa<br />

Dozani et pertinentiarum vallis Solis domino Fortunato Madrutio pretio 550 renensium monetae<br />

maranensis etc. Adest exemplar anni 1583 Rippae exemplati.<br />

Pergamena mm 506x330. Notaio: Christof Alberl.<br />

Cartaceo, carte 2. 1581: copia.<br />

175. Anno 1469, 7 aprilis in villa Cuguli. - Domina Bellina uxor quondam domini Ioannis<br />

de castro Nani olim possessoris castri Madrutii tanquam tutrix filiorum suorum cum consilio<br />

domini Federici de castro Arsi eius fratris et contutoris renovavit investituram decimae et<br />

aliorum bonorum feudalium in pertinentiis Coguli plebis Vulsanae Ioanni quondam Ambrosii de<br />

Cogulo praedicto praestito fidelitatis iuramento salva tamen fidelitate et iuramento erga<br />

dominum episcopum tridentinum.<br />

Pergamena mm 260x200. Notaio: Iohannes q. Nicolai de Amblo. In villa Cuguli plebis Volsane in<br />

domo habitationis domini Gervasii et Martini fratrum q. Gulielmini, presentibus dictis Gervasio et<br />

Martino, Petro q. Dominici de Ortiseto, Antonio notario, Dominico q. Antonii de Menasio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

930


Capsa 57<br />

176. Anno 1468, 30 iulii Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus investivit, Antonium de<br />

Terlago legum doctorem tanquam tutorem et tutorio nomine Aliprandi, Vigilii, Georgii et<br />

Friderici de Nano et Madrutio una cum domina Bellina de Arzo eorum matre et contutrice de<br />

decimis in Cavedino, in Rallo, in Cogulo et specialiter de feudis et vassallis quae tenebat<br />

quondam ser Sandrius de Rallo in villa Coguli et s. Zenonis; item de variis feudis et decimis in<br />

pertinentiis Tueni quae antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 310x400. Sigillo perduto.<br />

177. Anno 1458, 14 novembris Tridenti. - Georgius episcopus tridentinus renovavit<br />

investituram nobili domino Antonio quondam Balthassaris de Molario de quadam parte decimae<br />

bladi et nutrimorum in Ortixedo, de parte decimae bladi, vini et nutrimorum in Salter, in Sfruz,<br />

Vervò; de medietate castri Tueni quam possidebat Fridericus pater dicti Balthassaris, nec non<br />

Bartholomaeus, Guilhelmus et Blasius, fratres ipsius Friderici et de medietate decimae vini et<br />

bladi in Tueno quae omnia antecessores sui in feudum habuerant ab ecclesia tridentina.<br />

Manca.<br />

178. Anno 1424, 24 iulii Tridenti. - Alexander episcopus tridentinus investivit nobilem<br />

dominum Hilprandum de Nano tanquam de numero fidelium, tam ipse quam praedecessores sui,<br />

ecclesiae tridentinae, de Dosso Nani ac Dosso Casteleri et decima maiori vini et bladi in Nano<br />

pro se et fratribus suis Nicolao, Friderico et Ioanne ac haeredibus, qui suo et fratrum nomine<br />

dicto domino episcopo iuravit fidelitatem.<br />

Manca.<br />

179. Anno 1364, 10 ianuarii Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus nobilibus viris<br />

Uricio et ser Warimberto de castro Thono filiis quondam domini Federici, ser Vigilio quondam<br />

domini Bertoldi de castro Thoni, ser Josio quondam ser Henrici de s. Yppolito. - Dominus<br />

Albertus de Ortemburg electus et confirmatus episcopus tridentinus investivit ser Gulielmum de<br />

castro Nani pro se et successoribus suis de omnibus feudis quae habuerunt ab ecclesia tridentina<br />

videlicet de castro Nani, de illa parte Dossi Enni cum casalibus quae fuerunt quondam ser<br />

Mezchatani et ser Fraxoni de castro Enni eius Barbani, de una parte decimae Nani et uno molino<br />

ibidem existenti penes aquam Tresinegi, de tribus partibus regulae et regulaneriae Nani et<br />

Portuli cum iure regulandi, de tota parte decimae quam Enni habebat tempore mortis suae dictus<br />

Mezchatanus, de omnibus vassalis, domibus, terris etc. quas recognoscunt ab ecclesia tridentina.<br />

Manca.<br />

180. Anno 1314, 23 augusti Tridenti. - Henricus episcopus tridentinus investivit dominum<br />

Oluradinum quondam domini Nicolai de Nano pro se et Riprando fratre suo ac successoribus de<br />

omnibus feudis quae antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 195x185. Notaio: Alexander ex imbreviaturis Boniiohannis Bonandree de Bononia.<br />

In castro Boni Consilii presentibus Petro abbate s. Laurentii, Guillelmo de Belenzanis, Gerardo de<br />

Bononia iuris peritis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

931


Capsa 57<br />

181. Anno 1363, 19 novembris Tridenti, presentibus nobilibus dominis Marco milite de<br />

castro Clesii quondam domini militis Manfredi de dicto castro, domino Ebelle iuris perito de<br />

dicto castro quondam domini Federici, ser Uricio de castro Thoni quondam domini Federici, ser<br />

Petro de eodem castro quondam domini Simeonis, ser Vigilio quondam domini Bertoldi de<br />

eodem castro, ser Josio quondam Henrici de s. Yppolito, Aymono quondam Simonis de castro<br />

Clexii et ser Riprando de Formigario. - Dominus Albertus de Ortemburg episcopus tridentinus<br />

investivit nobilem Sandrium de Ralo plebis Tassulli de decimis Rali, Tassuli, Campi, Pavilli, s.<br />

Zenonis, de vassalis, decimis et terris etc. in villa Coguli plebis Vulsanae sicuti praedecessores<br />

sui investiti fuerunt ab episcopis tridentinis, qui dominus Sandrius iuravit fidelitatem.<br />

Manca.<br />

182. Anno 1307, 18 martii Tridenti. - Bartholomaeus episcopus tridentinus investivit<br />

dominum Fridericum quondam domini Nicolai de Nano pro se et pro domino Oluradino et<br />

Riprando fratribus, nec non Gulielmum filium quondam domini Jordani fratrem dicti Nicolai de<br />

omnibus eorum feudis quae antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 420x175-200. Notaio: Alexander ex imbreviaturis Boniohannis Bonandree notarii<br />

de Bononia. Presentibus dominis Henrico archipresbitero Calavini, Bono et Odorico q. Adelpreti<br />

iudicibus, Symone de Gardulis, Delaydo de Novarna.<br />

183. Anno 1339, 24 februarii Tridenti, presentibus domino Ottone de Eppiano canonico<br />

tridentino, Barufaldo de Barufaldis cive tridentino etc. - Nicolaus episcopus tridentinus<br />

investivit nobilem virum dominum Gulielmum de Nano quondam domini Jordani pro se et<br />

nepote suo Oluradino quondam domini Nicolai et filiis quondam domini Riprandi de Nano de<br />

castro Nani, de una decima de Nano, de molendino in Valtresinga, de certis hominibus Portuli,<br />

de una regula Nani et Portuli, de una decima in villa Predatii vallis Flemmarum etc. sicut<br />

antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Manca.<br />

184. Anno 1447, 21 augusti in castro Clesii. - Georgius episcopus tridentinus investivit<br />

Hilprandum de Nano pro se et fratribus suis Nicolao, Friderico et Ioanne de Dosso Nani et<br />

Dosso Castelleri, de decima Nani, de decima Comasini quae fuit Hilprandi de Clesio cum<br />

omnibus iuribus, sicuti antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina etc. et iuravit<br />

fidelitatem.<br />

Manca.<br />

185. Anno 1401, 28 martii Tridenti, presentibus Bartholomaeo abbate s. Laurentii Tridenti<br />

in pontificalibus vicario generali, domino Francischino de valle Ananiae vicario in<br />

temporalibus, Wilhelmo de Belasio, Aimone de castro Clesii, Nicolao de Acerbis physico et<br />

cive tridentino. - Georgius episcopus tridentinus investivit nobilem Gulielmum quondam<br />

Riprandi de castro Nani pro se et Riprando et Nicolao filiis suis de castro Nani, de tota parte<br />

Dossi castri Enni cum casalibus qui fuerunt quondam Mezchatani quondam Frixoni de dicto<br />

castro Enni; de decima Nani, de molendino in Tresinga, de regulaneria Nani et Portuli, de<br />

decima Enni et de vassalibus, pratis et campis cum omnibus iuribus etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 475x320. Sigillo perduto.<br />

932


Capsa 57<br />

186. Anno 1274, 7 intrante ianuario, super castrum Enni, presentibus Wilielmo praesbitero<br />

de Thono, domino Floravantio dicto Caroto de Enno etc. - Dominus Gislimbertus quondam<br />

domini Henrici de Enno praetio 66 librarum denariorum veronensium vendidit domino Nicolao<br />

et Zordano fratribus filiis quondam domini Romperti de Enno 10 staria culma frumenti, unum<br />

modium siliginis rasum, 4 staria milii, 4 panicii et 4 annonae, et tres urnas et dimidiam vini<br />

colati quae solvuntur annuatim per heredes quondam Adelpreti Stropaloni de Nano de manso<br />

quondam Xoele de Nano et pro recto feudo investivit dictum dominum Nicolaum et fratrem de<br />

quarta parte regulae villae Nani et in Poxono montis Nani et in Dosso et castellantia castelli<br />

antiqui de Portolo eo pacto ut sit de consensu domini episcopi tridentini.<br />

Pergamena mm 382x160-165. Notaio: Zaninus sacri palatii. Altri presenti: Hengelfredus filius<br />

Oluradini illius loci.<br />

187. Anno 1418, 19 iunii in villa Cuguli plebis Vulsanae. - Nobilis ser Oprandus quondam<br />

nobilis ser Concini de Tuyeno facta divisione bonorum cum fratribus suis Gulielmo et Marino<br />

de certis feudis quae fuerunt nobilium de Ralo investivit Ioannem quondam Zenonis de Cogulo<br />

pro se et successoribus masculis tantum. Feuda vero de quibus investitus fuit sunt: de decima<br />

domus suae in villa Coguli, de decima agnorum, haedorum, porchorum, pullorum, quorumdam<br />

pratorum et camporum in dictis pertinentiis Coguli.<br />

Pergamena mm 215x195. Notaio: Odoricus q. Petri de Pavillo. In domo habitaionis fratrum q.<br />

Romedii de Albaredo habitatoris ville Cuguli, presentibus Federico q. Bonazonte de Zeledizio, Clemente<br />

q. magistri Clementis, Antonio fabro, Omnebono dicto Zimadom hiis de villa Tuyen, Cristoforo q.<br />

Benanssuti de... habitatore Clesii, Nicolao q. magistri Rigi fabri de Comasino.<br />

188. Anno 1433, 4 intrante augusto in villa Clesii. - Dominus Riprandus quondam domini<br />

Adelpreti de castro Clesii constituit suos procuratores pro obtinenda a domino episcopo<br />

tridentino facultate alienandi decimam et ius decimationis Comasini plebis Vulsanae in favorem<br />

Riprandi, Nicolai, Federici et Ioannis fratrum de castro Nani.<br />

Pergamena mm 200x167-178. Notaio: Nicolaus q. Pauli de Fondo.<br />

189. Recensio feudorum spectantium ad nobilem familiam de Coret videlicet sexta pars<br />

decimae Vervodi plebis Turrae; mons Cemil in valle Rumi; decima trium mansium Provesii;<br />

quatuor molendina in valle s. Romedii; quatuor casalia in pertinentiis Thaoni; domus cum horto<br />

in Tueno cum alia domo et horto ibi; quaedam decima in Revò; pars decimae Spauri maioris;<br />

flumen Rumese.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Un mulino sopra il pigagno (anticamente al Vad de valle) confina col<br />

Verdes. Due mulini sul rio s. Romedio col follone et la sega.<br />

190. Anno 1638-1671. - Recensio bonorum super quibus decima solvitur domino episcopo<br />

tridentino in Tueno dominis Gislimberti in Terlago, familiae Campagnazze in Tueno, domino<br />

Francisco Campi in Quetta et Enno, domino Francisco et Thomae in Claiano, dominis<br />

archipresbitero Roboreti, Terlago, Fedrigotis, Roveretti in Sacco, dominis Graifemberg in plebe<br />

Vulsanae et Maleti, dominis Castelli in pertinentiis Terlagi, domino episcopo tridentino in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

933


Capsa 57<br />

pertinentiis Pahi. Recensentur pariter confinia bonorum quae solvunt decimam in Quetta;<br />

dominis Rosminis in Roboreto.<br />

Cartaceo, carte 48. Notaio: Pompeo Arnoldi da Tuenno. Parte in italiano. Anche la decima di<br />

Caderzone e di Povo. Malghe di Trambilleno: Cosmagnon, Laste e Pasubio.<br />

191. Episcopus tridentinus feudum abstulit Ioanni Wernero Reich eo quod ad servitium<br />

inimicorum imperii accesserit, committitque Ioanni Ignatio Part bulsanensi ut dicta bona<br />

feudalia administret suo nomine usque ad aliam deliberationem etc. Est exemplar.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

192. Anno 1676. - Libelli supplices fratrum Filipinorum de Thunn ad episcopum<br />

tridentinum pro obtinenda confirmatione investiturae feudorum quae habent ab ecclesia<br />

tridentina.<br />

Manca.<br />

193. Anno 1627. - Cum ad parochiam eppianam ab archiduce Leopoldo fuerit praesentatus<br />

quidam monachus wilthinensis et ab episcopo tridentino ob praeiudicium quod ex<br />

praesentatione personae regularis oriri posset non fuerit admissus, dominus Andreas abbas<br />

wilthinensis protestatur ea super re etc.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. Parte in italiano.<br />

194. Anno 1565-1568. - Mandata et instantiae nobilis domini Caroli de Trautmanstorf et<br />

consortium decimanorum contra homines Viguli et Vattarii qui recusabant solvere certam<br />

decimam in suis territoriis et violenter impediebant ne decima illa solveretur.<br />

Cartaceo, carte 56. Parte in italiano. Delle carte quasi la metà sono bianche...<br />

195. Anno 1559 indictione 2, die veneris 5 maii Thueni plebis Thassuli. - Antonius notarius<br />

filius quondam ser Marcabruni de Brunis de Thueno, salvo iure mensae episcopalis Tridenti et<br />

cum licentia domini Christophori cardinalis et episcopi tridentini vendidit et tradidit nobili et<br />

magnifico domino Antonio filio quondam domini Thomaei de Moris de castro Morenberg<br />

quandam decimam recipiendam super aliquibus peciis terrae ibi descriptis et iacentibus in<br />

pertinentiis villae Thueni.<br />

Cartaceo, carte 6. Notaio: Antonius Bertholinus q. Bertholini de Serafinis de Thueno.<br />

196. Anno 1535, die 27 aprilis Viennae. - Dominus cardinalis Bernardus episcopus<br />

tridentinus suis locumtenentibus scribit super feudis comitum Lodroni qui forte a Tyrolis comite<br />

quandam investituram acceperant, quam non esse attendendam asserit, quum ecclesia tridentina<br />

per 15 annos fuerit sub dominio temporali comitis tyrolensis. Mittit insuper occlusas domini<br />

Nicolai de Castrobarcho domini Grestae litteras quibus instat sibi dari vallem Lagarinam quae<br />

antiquissimum fuit suae familiae faeudum; atque dominus episcopus quod curent ipsum eo<br />

modo intertenere ut de eo quod petit nec in totum speret aut desperet.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

934


Capsa 57<br />

Manca.<br />

197. Anno 1492, 10 maii. - Exemplar investiturae Udalrici episcopi tridentini datae<br />

Georgio de Fatis de Trilaco decano et canonico tridentino ac Conti eius fratri de quarta<br />

pignorum omnium regulae Trilaci, de plovanaria et aliis decimis et feudis etc.<br />

Anno 1493, 5 augusti. - Eiusdem Udalrici episcopi tridentini confirmatio investiturae dicto<br />

decano et fratri de feudis.<br />

Anno 1498, 29 iulii. - Alia confirmatio Udalrici episcopi tridentini privilegiorum domino<br />

Georgio decano et Conti de Trilaco.<br />

Anno 1511, 15 februarii. - Georgius episcopus tridentinus confirmavit omnia privilegia et<br />

feuda quae Ioannes Contus de Trilaco habet ab ecclesia tridentina pro se et successoribus suis<br />

masculis tantum.<br />

Anno 1516. - Bernardi episcopi tridentini confirmatio dictorum privilegiorum et feudorum<br />

facta Conti de Trilaco pro se et successoribus suis masculis, 12 iulii.<br />

Manca.<br />

198. Anno 1518 et sequentibus. - Cartae spectantes ad litem et controversiam inter dominos<br />

de Beseno et homines de Matarello in materia decimae millei, agnorum etc. quam dicti de<br />

Matarello eis solvere detrectabant.<br />

Cartaceo, carte 82.<br />

Tridenti 27 mai 1501: mandato a quelli di Mattarello. Sigillo aderente.<br />

199. Georgius de Trilaco et haeredes quondam domini Galassi de castro Campi exponunt<br />

domino episcopo tridentino quod cum habeant decimam Narrani modo turbantur a decimano<br />

comitum de Arco existente in villa Vezzani, unde rogant dominum episcopum ut eorum iura<br />

tueatur.<br />

Cartaceo, carta 1. Sec. XVI.<br />

200. Anno 1450, 4 novembris in castro Stenici. - Georgius episcopus tridentinus renovavit<br />

investituram nobili Ulrico de Thono tanquam seniori suae familiae pro se et nomine Michaelis,<br />

Vigilii et Federici fratrum suorum filiorum quondam Erasmi de Thono, ac Erasmi quondam<br />

Ioannis nec non Erasmi quondam Vigilii et Thomaei quondam Filippini, nec non vice et nomine<br />

Sigismundi de Thono consiliarii et capitanei sui castrorum Stenici et Manii pro se ex tutorio<br />

nomine Victoris filii ac haeredis quondam Antonii de Thono fratris iam dicti Sigismundi de<br />

omnibus castris, decimis, hominibus, aliisque feudis existentibus in vallibus Ananiae et Solis,<br />

Termini, Curtatii etc. quae habuerunt sui antecessores ab ecclesia tridentina. Est exemplar.<br />

Manca.<br />

201. Anno 1469, 9 martii Tridenti. - Est exemplar investiturae datae per dominum Ioannem<br />

episcopum tridentinum nobili Michaeli de Thono tanquam seniori familiae pro se et nomine<br />

fratris sui Friderici et Iacobi, Simenonis et Balthassaris fratrum filiorum olim Sigismundi de<br />

Thono et Victoris filii quondam Antonii fratris dicti Sigismundi de Thono de omnibus castris,<br />

decimis et bonis feudalibus quae antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

935


Capsa 57<br />

Cartaceo, carte 4. Sec. XV.<br />

202. Anno 1523. - Positiones coram locumtenentibus tridentinis propositae a dominis de<br />

Rochabruna super eorum iure decimandi rapas in territorio villae Fornacis iuxta investituras,<br />

contradicentibus hominibus eiusdem villae.<br />

Manca.<br />

203. Anno 1521, die 22 aprilis. - Instrumentum acceptae possessionis per dominum<br />

praesbiterum Simonem filium quondam ser Antonii Visintayner de Clesio pro se et fratribus, ac<br />

consortibus de eorum feudo, nempe Rocha sive Dosso de Valterna in valle Solis, una cum<br />

investituris datis ab Alexandro episcopo tridentino de anno 1433 et Bernardo episcopo<br />

tridentino de anno 1517, hic insertis.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

936


Capsa 58<br />

CAPSA 58<br />

Familiae extinctae quoad Feudalia (numeri 66)<br />

1. Anno 1181 indictione 14, die dominico ultimo exeunte madio apud flumen Athesis<br />

subtus Formicarium ubi dicitur ad vadum de Cuvalo, presentibus Alberto vicedomino, Gisloldo<br />

Adelardi de Cavehano, Turcheto canonicis s. Vigilii, domino Odelrico de Arcu, Bucio de<br />

Stenico, Rodechero de Livo, Guariberto de Cagno, Tridentino Ottonis divitis, Adalperio de<br />

Vanga, Ugicione, Arnoldo de Livo, Odelrico Fedrici de Arcu, Odolrico Federici de Campo. -<br />

Dominus comes Fedricus de Piano una cum filiis, Echeno clerico et canonico s. Vigilii,<br />

Odelrico et Arnoldo et pro aliis filiis suis et comes Enricus communiter fecerunt finem et<br />

refutationem et datum in s.Vigilium et in episcopum Salomonem per eandem ecclesiam s.<br />

Vigilii nominatim de Grifenstaino et de castro et de toto quod pertinet ad castellum seu roccam<br />

de Grifenstain, nominatim de Foresto, de Retenuro, de curte de Vatena, de campo de Egna, ubi<br />

rates praeparantur; item de eo quod illis pertinebat in illis duabus curtibus de Tremeno, de curte<br />

de Magreto et de Corona de Mezo similiter de vena auri fodienda in Tassule. Quod si haec<br />

omnia supradicti domini non adtenderint, bis mille libras denariorum veronensium solvent pro<br />

poena.<br />

Pergamena mm 630x243-260. Notaio: Guido qui et Bracus. Et iuraverunt ad sancta dei evangelia<br />

dictus dominus Federicus et Odelricus et Arnoldus sui filii et dominus Enricus similiter iuravit quod<br />

faciet filio suo minore illud iurare cum pervenerit ad etatem quatuordecim annorum... et posuerunt<br />

fideiussores Bocium de Steneco, Odelricum de Arcu, Adelperium Archtuicum, Ottonem et iacobum,<br />

Tridentinum Ottonis. Presentibus Romano dicto magistro, Gerardo la Bella iurisperitis, Ottone Lotholdo<br />

de Balzano, Artuico de Vuineco, Torengo, Enrico de Roxembacho, Ottone comitisse, Enrico filio Albani,<br />

Albertino Bonvicini de Ripa, Bascalico, Compatro, Ottone Gallo, Gotexalco de Vuineco, Zucone de<br />

Cornaiano, Arnoldo de Balzano, Wideramno de Xolse, Adelpreto Gagio, presbitero Rodulfo de Balzano,<br />

Armano de Canonica de Iscla Tebaldus de Verona...<br />

2. Anno 1185 indictione 3, nono exeunte iulio ad navem Ramberti in ea parte quae est<br />

Tridentum versus, presentibus Henrico comite de Piano, Ezelino de Perzine, Odolrico de Arcu,<br />

Warimberto et Ribaldo de Cagnao, Arnoldo de Livo, Warimberto de Arse, Amelrico de Costa,<br />

Riprandino de Perzino, Manfredino de Setorio, Henrigito de Clauz, Oluradino et Bertoldo de<br />

Correde, Walterio de Spur, Gothsalco de Valvenstain, Conrado de Zovo, comite Egenone,<br />

magistro Romano, domino Turcone, Barisello notario etc. - Investivit dominus Albertus<br />

episcopus tridentinus comitem Odolricum et comitem Arnoldum germanos filios quondam<br />

comitis Federici de Piano ambos ad rectum feudum de castro Valvenstain et comitem<br />

Odolricum tantum de castro de Arse ipsos et eorum haeredes. Item de medietate comitatus de<br />

Piano in praedictos simul de herbatico de Egna, suorum videlicet hominum de Flemme, quos<br />

antiquitus habebant et noviter aquisierant. Nominati vero comites resignaverunt in manus dicti<br />

episcopi castrum Gruansberg. Item confessi sunt iidem comites sibi satisfacturum fore de mille<br />

quingentis libris pro quibus curia de Romeno eis fuerat obligata per dominum episcopum.<br />

Adest aliud exemplar sub eodem numero.<br />

Pergamena mm 420x230-233. Notaio: Albertus.<br />

Pergamena mm 351x174-177. Copia. Notai: Albertus; Ercetus.<br />

3. Anno 1194 indictione 12, die sabati nono intrante iulio. In Balzano in ecclesia s. Mariae<br />

presentibus domino Turcone, domino Adelpreto de Porta canonicis, Egenone de Mezo,<br />

Rodegerio de Mezo, Warnardo de eodem loco, Petarino, Federico de Wineco, Cadelochio et<br />

eius fratre Corado, Henrico de Rossembacho, Sicherio de monte Albano, Rempreto de Balzano,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

937


Capsa 58<br />

Odolrico de Gronspergo, Gothesallo de Valvestaine. - Dominus Egeno comes de Piano<br />

investivit dominum Coradum episcopum tridentinum de dosso uno quod appellatur Castellum<br />

vetus, quod est in pertinentia Piani et de duabus curiis quae sunt ibi prope, quae vero sunt suae<br />

sororis, si poterit dare et si nequaquam poterit dare, dare debeat duas alias curias eiusdem<br />

bonitatis, in dicto praedicti Cadelochi et Torengi, Odolrici de Grunspergo, Gotessali de<br />

Volenstaine infra annum. Et ibi incontinenti investivit dominus episcopus dictum dominum<br />

Egenonem recipientem pro se et pro nepote suo de dicto Dosso et de duabus curiis. Ob hanc<br />

causam ipse dominus comes iure et nomine pignoris investivit dominum episcopum de scaria<br />

sua de Nano et de alia curia de Riedo quae erat suum feudum de Casa Deo. Insuper praedictus<br />

Odolricus simul cum dicto comite investivit dominum episcopum de omni eo quod habet et<br />

tenet ipse dominus Odolricus in Serecpoilo etc.<br />

Adsunt tria exemplaria.<br />

Pergamena mm 378x142-147. Notaio: Bertramus.<br />

Pergamena mm 464x130-158. Copia della precedente con imitazione ottima della grafia.<br />

Pergamena mm 327x150. Copia. Notaio: Ercetus.<br />

Altra copia anno 1215 in Trento, Biblioteca San Bernardino. Pergamena n. 1, mm 265x165. Notaio:<br />

Ercetus.<br />

4. Anno 1196 indictione 14, die primo intrante iulio in domo s. Michaelis, presentibus<br />

Alberto Bozo, Moscardino, Nicolao, Uberto vilico, Alberico de Faedo, Sigardo de Zovo. -<br />

Comes Enricus de Piano praesentibus et absentibus filiis suis Odolrico et Enrico investivit<br />

Montenarium de tota costa quae supra prata Anonis est posita, scilicet a riva superioris montis<br />

inferius, quae costa illa trahit, et a pratis quae ibi inferius segantur, scilicet a planura in su et a<br />

petra scilicet saxum quae est ab illo capite prope prata in za versus civitatem usque ad vallem<br />

maiorem. Et ipse Montenarius iuravit ei fidelitatem ut wasallus domino salva fidelitate suorum<br />

anteriorum dominorum quod illud quod remanet disruncatum non debeat contradicere pasculum<br />

communi Prexani, salvo dominio eius et raciones omnes suas etc.<br />

Pergamena mm 259x112-116. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis notarii.<br />

5. Anno 1195 indictione 13 intrante iunio, in camera episcopi presentibus Conrado de<br />

Wineco, domino Turcone, Adelpreto de Porta Aurea, Cortegio de Furmigaro, Walcone,<br />

Federico de Civezano, Walfredo de Spuri. - Comes Egeno de Piano dedit episcopo Conrado<br />

duas curtes pro episcopatu quae sunt prope castrum. Et dominus episcopus de eisdem curtibus<br />

ad rectum feudum eum investivit.<br />

Pergamena mm 164-170x120-124. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis. - Duas curtes<br />

ad Altenburg iuxta castrum.<br />

6. Anno 1237 indictione 10, die lunae quinto intrante octobri, Tridenti in palatio<br />

episcopatus, presentibus domino Sicherio de Monte Albano, Arnoldo de Mezo, Boninsigne<br />

Jordani de Gando. - Dominus Aldricus tridentinus episcopus pro se et sua ecclesia et suo<br />

episcopatu investivit dominum Henricum de Griffestayn in se et suis haeredibus de toto illo<br />

feodo quod quondam dominus Morardus tenebat et habebat ab episcopatu; qui Henricus iuravit<br />

fidelitatem.<br />

Pergamena mm 205x163. Notaio: Obertus de Placentia.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

938


Capsa 58<br />

7. Anno 1255 indictione 13, die martis 14 intrante septembri in domo fratrum<br />

Praedicatorum de Tridento, presentibus domino Ulrico archidiacono de Tridento, domino Ulrico<br />

decano, domino Husone canonico. - Dominus Egeno tridentinus episcopus investivit dominum<br />

Henricum de Griffenstain per se et suos haeredes de quodam manso cum vineis iacente apud s.<br />

Iustinam cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 242x140. Notaio: Conradus. Altri presenti: Ezelinus iudex, Iohannes iudex,<br />

Lanfranchinus malus nepos Zanbonini, Gotefredus Chirmanus omnes de Tridento.<br />

8. Anno 1259 indictione secunda, die iovis 14 exeunte aprili in Bouzano in ecclesia s.<br />

Andreae, presentibus domino Olrico archidiacono, domino Husone canonico. - Dominus Egno<br />

tridentinus episcopus iure recti feudi investivit Fricium filium domini Henrici de Grifenstain in<br />

se et suos haeredes utriusque sexus de quodam manso Leyte cum terra greziva et vineata iacente<br />

in Rivulone apud s. Iustinam cum omnibus suis pertinentiis etc. Cohaeret ab una parte terra<br />

Casadey s.Vigilii etc.<br />

Pergamena mm 180x204. Notaio: Arnoldus.<br />

9. Anno 1261 indictione 4, die 9 exeunte octobri in Bozano in pallatio episcopatus,<br />

presentibus domino Gotxalco decano, Conrado Housi canonico tridentino. - Dominus Egno<br />

episcopus tridentinus per se et suos successores et principatum tridentinum iure recti feudi<br />

propter servicia ecclesiae praestita investivit dominum Fridericum filium domini Hainrici de<br />

Grifenstain de duobus mansibus arativis iacentibus supra Rittanon in loco qui dicitur Wolfrain<br />

pro se et suis haeredibus utriusque sexus una cum domo, curte, aedificiis, terris etc. pascuis,<br />

piscationibus, venationibus.<br />

Pergamena mm 296x147. Notaio: Otto.<br />

10. Anno 1263 indictione 6, die iovis quinto intrante aprili in Tridento in palatio<br />

episcopatus, presentibus domino Gotsalcho decano tridentino, domino Federico et Berallo de<br />

Wanga capitaneo tridentino. - Dominus Egno episcopus tridentinus nomine recti feudi investivit<br />

dominum Fridericum de Grifenstain nomine patris sui de universis et singulis hominibus<br />

montaneae Ritenoni episcopo tridentino pertinentibus prout dominus Hugo de Lapide de ipsis<br />

hominibus extitit investitus.<br />

Pergamena mm 110-115x240-252. Notaio: Arnoldus.<br />

11. Anno 1269 indictione 11, quinto intrante aprili in Bouzano in palatio episcopatus,<br />

exemplum ex authentico relevatum.<br />

Anno 1257 indictione 15, die lunae octavo intrante iulio in insula dominae Clarettae<br />

presentibus domino Hunrico canonico tridentino, fratre Andrea et fratre Olrico de ordine<br />

Praedicatorum. - Egno episcopus tridentinus investivit dominum Choradum et Alhaydem<br />

uxorem, dominos de Grifenstain cum eorum haeredibus de castro de Grifenstain cum mansibus<br />

et omnibus possessionibus ad idem castrum pertinentibus tali pacto quod perpetualiter pro ficto<br />

dare debeant 150 libras in festo s. Martini medietatem et in media quadragesima aliam<br />

medietatem.<br />

Pergamena mm 274x147-157. Copia. Zacheus; Arnoldus exemplavit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

939


Capsa 58<br />

Il documento del 1257, 9 luglio, fu rogato dal notaio Maximianus. L'altro ha la sottoscrizione<br />

seguente: Ego Arnoldus notarius vidi et auctoritate domini Egenonis episcopi, presentibus Ianuario priore<br />

s. Marie Coronate, Vigilio capellano, Benvenuto archipresbitero Blezii, Alberone plebano de Marniga,<br />

Zacheo notario, exemplavi in Bozano die 5 aprilis 1269.<br />

12. Anno 1285 indictione 13, 27 intrante ianuario in Burgo Novo Bozani, presentibus<br />

domino Albrehto de Grifenstain, Hencio Hureldeyo de Bolzano, Estano (sic) filio Rubey<br />

tridentini. - Iacobus Munch de Twigenstein et domina Gesa uxor domini Nicolai Vaterlini de<br />

Twigenstain investiverunt dominum Fridericum de Grifenstain de duabus partibus unius ficti<br />

quatuor librarum etc.<br />

Pergamena mm 246-252x152. Notaio: Ottolinus. In presentia Albrehti, Cristani filii Tridentini de<br />

Aselbergo, Publini filii Otochari de Velleseke.<br />

13. Anno 1293 indictione 6, tertio intrante novembri in Bozano, presentibus domino<br />

Alberone de Porta, Ulrico de Chrepfel. - Domina Mecza et eius filii refutaverunt in manus<br />

domini Morhardi de Greifenstain omne suum ius quod habebant et habere poterant in una petia<br />

terrae vineatae iacente ex alia parte fluvii, quam ab eo habuerant iure locationis annuatim pro<br />

medio vino.<br />

Pergamena mm 228x170-180. Notaio: Iacobus de Colonia ex imbreviaturis q. Conradi de Monaco<br />

sacri palatii notarii ex auctoritate illustris Oto ducis Karintie comitis Tirolis et Goricie...<br />

14. Anno 1294 indictione 7, die 13 intrente decembri, Bozani, presentibus domino<br />

Albrechto Campillerii de Bozano, Chunrado filio domini Gerardi Latini. - Dominus Morhardus<br />

de Grifenstain pro se et suis haeredibus nomine locationis in perpetuum investivit Bernhardum<br />

filium dominae Chreffinae de Bozano et suam uxorem dominam Alchaidam et Bertoldum<br />

Ovenerium de Bozano et suam uxorem dominam Alchaidam cum omnibus haeredibus de una<br />

petia terrae cum vineis pro qua dabunt omni anno in vindemia dicto domino Morhardo aut suis<br />

haeredibus medium vinum et octo pullos idest duos in aestate, duos in vindemia et quatuor in<br />

carnisprivio et uni servitori seu famulo locatoris tempore vindemiae durante in expensis<br />

providere debent; et dictum vinum et pullos praesentare debeant ad quamcumque domum<br />

locator voluerit.<br />

Pergamena mm 410x144-154. Notaio: Heinricus. - Una arula (misura di superficie).<br />

15. Anno 1302 indictione 15, 21 intrante septembri Bozani apud s. Andraeam in domo<br />

quondam domini Morhardi, presentibus etc. - Domina Gerwirga uxor quondam domini<br />

Morhardi de Greifenstain tutorio nomine filiorum suorum nomine locationis perpetualis<br />

investivit Heinricum dictum Owener de una petia terae vineatae tali pacto quod teneatur omni<br />

anno dictus conductor et haeredes in vindemia dare medium vinum locatori, et insuper unam<br />

urnam de sua parte in quacumque domo locator voluerit, insuper unum prandium et coenam in<br />

vindemia, in festo s. Thomae duas carnes porcinas; et in carnisprivio duos pullos et duos in<br />

aestate.<br />

Pergamena mm 297x205-210. Notaio: Iacobus de Colonia. - Nomine locationis perpetualis quod<br />

vulgariter dicitur Erbrecht...<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

940


Capsa 58<br />

16. Anno 1217 indictione 5, die sabati 15 intrante aprili Tridenti in palatio episcopali,<br />

presentibus domino Adelpreto de Ravenstoner tridentinae curiae vicedomino, domino Bertholdo<br />

de Wanga, Henrico de Breguzo. - Dominus Federicus episcopus tridentinus regalis aulae legatus<br />

et vicarius nomine sui episcopatus ad rectum feudum investivit dominum Adelperium de Wanga<br />

de domo quam habet in burgo Bozani et quam emit ab Odolrico Menegello, quod videlicet illa<br />

domus et omnes habitatores eiusdem sit exempta ab omni colta sive steura, banno, scuffiis etc.<br />

et simul praefatus dominus episcopus investivit dictum dominum Adelperium quod de caetero<br />

in dicta domo nullus merescalcus domini episcopi nec alii merescellarii dominorum comitum<br />

albergare seu hospitare non debeat nisi verbo remanserit illius domini Adelperii vel<br />

inhabitantium in eadem etc.<br />

Pergamena mm 515x180-188. Copia. Notaio: Chonradus de Rittena exemplavit 29 decembris 1325.<br />

In castro Boni Consilii Tridenti, presentibus Conrado de Uzerstal ordinis cisterciensis vicario generali,<br />

dominis Rudigerio et Gualterio eiusdem ordinis capellanis episcopi, Iacobi plebano in Pao, Chochino<br />

camerario episcopi, Conrado de Staynfelden nepote Chonradi antedicti.<br />

1217: presentibus magistro Adelpreto de Parisio medico et Bertoldo Bobengario, Simeone<br />

dispensatore domini episcopi, Enrico de Breguzo. Notaio: Conradinus.<br />

17. Anno 1218 indictione 6, quinto intrante februario Tridenti in superiori palatio<br />

episcopatus, presentibus domino Bertoldo de Wanga, Enrico de Breguzzo etc. - Dominus<br />

Fridericus de Ugna refutavit domino Federico episcopo tridentino unum mansum sui iuris quem<br />

habebat in partibus ultra Bolzanum in loco qui dicitur Pradundi cum capulo pasculo, piscatione,<br />

venatione etc. et hanc refutationem facit ad hoc ut dictus dominus episcopus investiat ad rectum<br />

feudum dominum Adelperonem de Wanga. Unde incontinenti dictus dominus episcopus<br />

eumdem investivit nomine recti feudi.<br />

Pergamena mm 180-195. Notaio: Ercetus.<br />

18. Anno 1218 indictione 6, die martis tertio intrante iulio in pomario ante cameram palatii<br />

episcopatus Tridenti, presentibus domino Gerardo archidiacono, domino Adelperio vice<br />

domino, domino Petro de Malusco, domino Ambrosio gastaldione, Sichero de Mezo etc. -<br />

Dominus Fridericus tridentinus episcopus vice et nomine episcopatus fecit, constituit dominum<br />

Adelperonem de Wanga suum procuratorem nominatim ad recipiendum in se nomine dicti<br />

episcopatus omnes refutationes feudorum et aliorum bonorum episcopatus quod ei et in eum<br />

fierent.<br />

Pergamena mm 198x65-75. Notaio: Ercetus.<br />

19. Anno 1220, die 7 exeunte novembri in exercitu domini Federici imperatoris sub<br />

quodam paviono domini Alberti episcopi tridentini electi iuxta civitatem Romae dictus dominus<br />

Albertus episcopus electus suo nomine et nomine episcopatus investivit nomine feudi dominum<br />

Adelperium de Vanga et dominum Bertoldum suum fratrem de tota illa curte et casa cum orto,<br />

et aliis aedificiis quae habebat in feudum dominus Guilconus de Tridento quae casa etc. iacent<br />

in capite pontis de Tridento super Adex versus civitatem et de toto illo suo molino cum omnibus<br />

aedificiis ipsi molino pertinentibus et quem molinum modo tenet in pignore Puterinus de<br />

Tridento et dedit dictus dominus episcopus Dietum de Furmigaro qui posuit predictos fratres in<br />

possessionem dictorum iuxta morem etc. Testes fuerunt dominus Bertoldus episcopus de<br />

Presenono, Adelpretus de Niffo, Dietus de Furmigaro, dominus Guilelmus domini Arpi de<br />

Clese, dominus Ulricus canonicus de Tridento et dominus Anzius comes de Piano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

941


Capsa 58<br />

Pergamena mm 305x380-385. Notaio: Iohannes Bulze de Tricurio.<br />

20. Anno 1225 indictione 13, sexto intrante februario in civitate Augustae in stupa domini<br />

episcopi, presentibus dicto domino episcopo domino comite Artemano de Dilengo, domino<br />

Eberardo dapifero domini regis etc. - Dominus Eberardus de Wintersteto pro se et nomine<br />

Conradi fratris sui absentis fecit et constituit suum nuntium et procuratorem dominum<br />

Bertoldum de Wanga nominatim in refutando feudum quod ipse dominus Eberardus et eius<br />

frater habebant ab episcopatu tridentino in Tremeno scilicet mansum et vinealem in dominum<br />

Gerardum episcopum tridentinum ut incontinenti investiret dominum Adelperonem de Wanga<br />

de dicto feudo.<br />

Hoc instrumentum non est integrum.<br />

Pergamena mm 175x175. Mutila. Notaio: Choncius.<br />

21. Anno 1225 indictione 13, die dominico octavo exeunte novembri in camera,<br />

presentibus Iacobo de Lizana, Rodulfo Rubeo, Montenario. - Enricus de Breguz refutavit<br />

episcopo Gerardo mansum de Linteclaro cum vitibus et omnibus pertinentiis et ipse dominus<br />

episcopus investivit dominum Adelperonem et Bertoldum fratres de Wanga ad rectum feudum.<br />

Pergamena mm 115-120x197. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis. Copia. -In quo stat<br />

Adelpretus cum vignali subtus viam et cum teratorio et cum dosso ibi et sicuti vadit Lazarum vetus aque<br />

et viam quam vadit in Coronam et ab alia parte sicuti vadit vallem usque ad paludem et cum molendino<br />

ibidem.<br />

22. Anno 1226 indictione 14, die sabati ultimo mensis ianuarii Tridenti in superiori palatio<br />

in camerella palatii episcopatus, presentibus domino Bertoldo de Wanga, domino Gosalco de<br />

Avio, domino Montenario etc. - Dominus Gerardus tridentinus episcopus nomine recti feudi<br />

investivit dominum Adelperonem de Wanga da manso uno iacente in Tremeno apud mansum<br />

Conradi Ferarii cum omni iure etc. Est exemplar ex authentico relevatum.<br />

Pergamena mm 628x128. Copia. Notai: Ercetus; Delavancius; Petrus.<br />

1270, 15 iulii Tridenti in palatio episcopatus presentibus Aldelurando canonico tridentino, Daniele<br />

iudice, Oberto notario, Alexandro notario, Petro notario...<br />

Cum omni ratione quod casa dei s. Vigilii habet in illo manso vel in illo Nicolao, cum colta, ficto,<br />

albergaria, drito, amissere pertinent ad dictum mansum. Cum capulo pasculo, piscacione, venatione,<br />

usibus aquarum et aqueductibus, cum campis, vineis, paludibus, vigris, cultis et incultis divisis et<br />

indivisis.<br />

23. Anno 1232 indictione 5, die martis 13 intrante ianuario in camera palatii episcopatus<br />

Tridenti, presentibus domino Trintino iudice etc. - Dominus Gerardus episcopus tridentinus pro<br />

se et sua ecclesia ad rectum feudum investivit dominum Adelperonem de Wanga suosque<br />

haeredes de colta domus in qua morabatur Curtus iacentis in burgo Bozani, ita quod dominus<br />

episcopus nec eius successores alicui in predicta domo moranti coltam non imponet et si<br />

imponeret dominus Adelpero et sui haeredes tanquam suum feudum illam coltam habeant.<br />

Pergamena mm 335x187. Copia. Notaio: Matheus de Placentia; Chunradus de Ritena exemplavit.<br />

24. Anno 1232 indictione 5, decimo intrante novembri Tridenti in palatio episcopatus,<br />

presentibus domino Aldrigeto de Campo canonico tridentino, domino Henrico de Seiano,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

942


Capsa 58<br />

domino Wilhelmo de Beseno, Domino Tridentino causidico, domino Gozalco de Avio. -<br />

Dominus Gerardus tridentinus episcopus investivit dominum Adalberonem de Wanga de<br />

omnibus feudis quales dominus Bertoldus quondam eius frater ab episcopatu tridentino habebat.<br />

Pergamena mm 122-137x226. Notaio: Choncius.<br />

25. Anno 1276 indictione 4, die lunae primo intrante iunio in contrata de Sybedach ante<br />

ecclesiam s. Odolrici tridentinae diocesis, presentibus domino Goxalcho decano, Olrico<br />

archidiacono, Adelurando et Iohanne canonicis tridentinis, fratribus Egnone et Hainrico<br />

Praedicatoribus, fratre Hainrico de Valkenstain de ordine domus theutonicae, dominis Vigilio<br />

sacerdote, Fedrico et Vielmo fratribus de Castelbarcho, Herardo de Tinguenstain, Adelpreto de<br />

Mezo, Fedrico de Grifenstain, Hainrico de Liechtenstain. Nicolao Spagnoli iudice de Tridento,<br />

Aproino de Castelnovo, Frisone de Belvedero, Morandino, Iacobo Munech de Tinguestain et<br />

Fricio de Grifenstain etc. - Dominus Henricus tridentinus episcopus investivit Mathaeum filium<br />

quondam domini Beraldi nobilis de Wanga de suis rectis et antiquis feudis quae de iure possidet<br />

et sui antecessores ab antiquo possederunt.<br />

Pergamena mm 382x164-175. Notaio: Zacheus.<br />

26. Anno 1325 indictione 8, die 24 iunii Lantshuet in Bavaria in domo Henrici Potzner,<br />

presentibus Ioanne Tanner, Henrico Tanner etc. - Sophya comitissa de Moseburch filia<br />

quondam nobilis viri Beralli de Wanga per publicum instrumentum fatetur quod bona et<br />

possessiones quas habet in episcopatu tridentino et curiensi omnia de iure pertinere ad<br />

episcopum tridentinum quare suum nuntium et procuratorem delegavit Henricum de Moseburch<br />

qui suo nomine omnia bona, mansus, decimas, iurisdictiones etc. eidem tridentino episcopo<br />

renunciaret tanquam ad eumdem et suam ecclesiam pertinentia.<br />

Pergamen amm 331x477. Sigillo perduto.<br />

27. Anno 1325 indictione 8, die dominico undecimo intrante augusto, Babariae in Lantshut<br />

in monasterio fratrum Praedicatorum, presentibus domino Henrico de Potzner, Henrico de<br />

Chyser etc. - Domina Sophya comitissa de Mosiburch per manum notarii publici superiorem<br />

attestationem fecit.<br />

Pergamena mm 283x162-171. Notaio: Chonradus de Ritena. Presentibus Henrico dicto Vasolt,<br />

Fridrico dicto Slacher, Chonrado dicto Horn Napfh, Chonrado Erentmannsdorfer, Heinrico<br />

Dunnespergkhe, Heinrico q. Bernhardi de Antdorf omnibus de Lantschut.<br />

28. Anno 1218 indictione 6, die martis quinto exeunte martio in Tridento in palatio<br />

episcopatus, presentibus domino Adelpreto tridentini episcopatus vicedomino, domino Petro de<br />

Malusco, domino Enrico iudice curiae tridentinae, domino Wicomario de Rambaldo, domino<br />

Henrigeto de Seiano et Wielmo de Cleisso filio domini Arpi. - Dominus Odolricus de Beseno et<br />

dominus Wilelmus fratres refutaverunt in manibus domini Federici tridentini episcopi imperialis<br />

aulae legati et totius Italiae vicarii omne ius suum et omnes suas rationes et actiones quas habent<br />

vel habere poterant in personis et bonis de Rivanino filio Malfati de Poia et de Petro filio Ferlae<br />

et de Saono et de Bartholomaeo filio Bonae et de Avezudo fratre eorum et de Walfredo de<br />

Pravoro filio Zuanellae; et de quatuor solidis denariorum veronensium omni anno fictum quos<br />

reddet Morandus de Cerana quos homines cum omnibus eorum bonis et dictum fictum habebant<br />

in feudum ab episcopatu tridentino. Hanc refutationem fecerunt ut dominus episcopus investire<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

943


Capsa 58<br />

debeat dominum Odolricum Scaiosum de Campo de praedictis hominibus et ficto. Unde<br />

incontinenti praedictus dominus episcopus nomine sui episcopatus investivit dictum dominum<br />

Odolricum et eius haeredes cum iuribus etc. Pro qua refutatione dictus dominus Odolricus et<br />

Wilelmus 140 libras denariorum veronensium acceperunt.<br />

Pergamena mm 467x173-198. Notaio: Conradinus.<br />

29. Anno 1324 indictione 7, primo intrante iunio in castro Campi, presentibus Gerardo filio<br />

Cauzabrunae de Brentonico etc. - Nobilis dominus Albertus dictus Feracia filius domini<br />

Graziadei de castro Campi nomine recti et honorabilis feudi investivit Iacobinum dictum de<br />

Novara, Antonium filium de Laiti, et Adelperium fratrem dicti de Laiti filiorum quondam ser<br />

Aicheboni de Canipa plebatus Arci eo modo quo dictus Albertus et antecessores sui habebant de<br />

tota decima panis et vini in plebatu Arci.<br />

Pergamena mm 233x117-121. Notaio: Petrus q. Odorici notarii de Champo. Altri presenti: Zanetus<br />

notarius de Vico, Turesendus q. Alberti de Campo notarius, Brutinus q. Cauzabrune de Brentonico.<br />

30. Anno 1424, 20 iulii Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus domino Paulo<br />

Wladinina decretorum doctore cracoviensis et wladislaviensis ecclesiarum canonico, Michaele<br />

de Coredo, Balthassario de Thono etc. - Alexander episcopus tridentinus et dux Mazoviae etc.<br />

investivit Sweicherium de Metziocorona procuratorem Margaretae uxoris suae et Vigilii dictae<br />

Margaretae fratris et successorum dictae Margaretae et Vigilii de castro Campo, de parte castri<br />

seu Dossi de Merlino plebatus Boni, de parte castri Toblini, de tertia parte cuiusdam comitatus<br />

cum decima ipsius iacente in pertinentiis Rippae. Item de certis vassalis in plebatibus Thioni et<br />

Bragutii et Boni et Banalli vallis Iudicariarum; item de decima et iure decimationis bladi et de<br />

nutrimentis in pertinentiis Canali et Ronconi, de quadam particula unius casalis in castro Campo<br />

cum certis vassalis et de omnibus aliis feudis quae dicta domina Margarita et antecessores eius<br />

habuerunt.<br />

Pergamena mm 276x341. Sigillo pendente del vescovo Alessandro di Mazovia.<br />

31. Anno 1424, 17 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Alexander episcopus tridentinus<br />

investivit dominum Franciscum de Campo de parte ipsi tangente in castro Campo vallis<br />

Iudicariarum, de dosso et castelancia de Merlino in plebe Boni, de Dosso seu castelantia de<br />

Toblino, de decima et iure decimandi in plebatibus Archi, Lomasii, Blezii, Boni et Rendenae,<br />

cum omnibus aliis iuribus quae antecessores sui habuerunt.<br />

Manca.<br />

32. Anno 1436 indictione 15, die 15 ianuarii in castro novo terrae Rippae in orto dicti<br />

castri, presentibus domino Ioanne quondam spectabilis militis Petri de Sporo, domino<br />

Sigismundo quondam spectabilis viri Marci de Sporo vicario vallium Ananiae et Solis pro<br />

domino episcopo tridentino etc. - Alexander episcopus tridentinus investivit Gratiadeum filium<br />

quondam nobilis Antonii de Campo pro se et suis successoribus de parte castri Campi, de parte<br />

castri Castellini, castri Toblini cum castelantiis et iuribus etc.; item de hominibus sive vasalis<br />

Bregutii, Bundi, in toto plebatu Boni, Tioni, Saoni, Blezii, Lomasii, Banali; item de decimis<br />

Lomasii, Cugrei, Stimiagae, Banali, Blezii etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

944


Capsa 58<br />

Pergamena mm 340x190-210. Notaio: Antonius comes palatinus q. ser Francisci notarii de Molveno<br />

civis trid. - Decima in Penzolo et pertinentiis; decima de Bundo et Roncono; decima et concilio Merlini et<br />

de Creto et plebatu Boni; in doso de Dona.<br />

33. Anno 1457 indictione 5, die dominico 9 octobris Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Antonio de Fatis de Trilaco, ser Melchiore de Oleo etc. - Nobilis vir<br />

Galasius filius quondam domini Francisci de castro Campi civis et habitator Tridenti dixit,<br />

narravit, supplicavit et exposuit Georgio episcopo tridentino, quod cum nobilis miles Gratiadeus<br />

de castro Campi eius agnatus absque liberis decesserit nullo legiptimo haerede relicto, sibi<br />

tanquam de linea masculina familiae de castro Campi deberi feuda castri Campi et iura etc.<br />

rogareque episcopum ut in hac parte ius suum tueatur. Quibus episcopus respondit prius velle<br />

maturam facere deliberationem antequam respondeat.<br />

Manca.<br />

34. Anno 1256 indictione 14, die dominico secundo intrante ianuario Tridenti in domo<br />

nova domini Egenonis tridentini episcopi, presentibus domino Aldrigeto de Castrobarcho,<br />

domino Henrico de Grifenstain etc. - Dominus Egeno tridentinus episcopus volens recognoscere<br />

grata servitia quae Adelpretus de Mezo filius quondam Swicherii ecclesiae tridentinae<br />

praestiterat et in futurum praestare poterat, ad rectum feudum eumdem et haeredes suos<br />

investivit de quatuor mansis iacentibus in loco et territorio Bugnanae cum fictis et redditibus,<br />

amesseris, albergariis et iurisdictione et districtu personarum et aliis rationibus dictis mansibus<br />

pertinentibus nominatim de duabus urnis vini fictum omni anno etc.<br />

Pergamena mm 333x163-168. Notaio: Iacobinus.<br />

35. Anno 1271 indictione 14, die martis 4 intrante augusto in Bolzano in palatio<br />

episcopatus, presentibus domino Ianuario priore s. Mariae Coronatae, Vigilio capellano etc.,<br />

Roberto filio Corti de Mezo, Federico filio quondam domini Adelperii de Mezo etc. - Dominus<br />

Egeno episcopus tridentinus ad rectum feudum investivit dominum Sicherium Longum de Mezo<br />

recipientem pro se et nomine aliorum dominorum de Mezo videlicet Adelperii, Philippi et<br />

Sicherii eius nepotum filiorum quondam domini Sicherii Corti Utonis filii quondam domini<br />

Arnoldi Flamengi, Pelegrini filii quondam domini Henrici, Ezelini et Gozchalchi fratrum<br />

filiorum quondam domini Federici Poiati de Mezo et nomine et vice hominum et communitatis<br />

Meizi de Corona et nomine pro eius de toto eorum communi quod ipsi domini et homines dictae<br />

communitatis habent et visi sunt habere tam in monte quam in plano videlicet ab ecclesia s.<br />

Christophori inferius usque ad Ataxim et ab aqua Nucis versus Mezum usque ad summitatem<br />

montis et clusa de Mezo inferius et de toto illo communi quod ipsi habent in Cortineg, eo pacto<br />

ut in dictis locis non possint aliquod castrum nec aliquam fortitudinem aedificare nec aliis<br />

vendere, donare, alienare, pignori sub poena 200 librarum veronensium parvulorum excepto<br />

tamen quod possint quidem idem ius inter se vendere.<br />

Pergamena mm 282x254-258. Notaio: Zacheus.<br />

36. Anno 1307 indictione 5, die 13 intrante aprili in vilal Mezi Coronae, presentibus<br />

domino Bartholomaeo quondam domini Gislemberti de Enno, Calocho Maletoro de Mezo s.<br />

Petri et Mazono de Mezo Coronae etc. - Dominus Coradus quondam domini Sicheri de Mezo<br />

Coronae constituit dominum Odoricum iudicem quondam domini Adelpreti iudicis habitatoris<br />

Tridenti tanquam procuratorem et suum nuntium ad ressignandum totam decimam et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

945


Capsa 58<br />

decimariam et ius decimationis quam habuit et tenuit in pertinentiis Mezi Coronae in manibus<br />

domini Bartholomaei episcopi tridentini ad hoc ut investiret dominum Arnoldum quondam<br />

domini Arnoldi filii domini Utonis de Mezo pro se et haeredibus suis. Quare dictus episcopus<br />

eum investivit cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 80-100x340. Notaio: Venturinus.<br />

37. Anno 1336 indictione 4, die iovis 6 intrante martio. - Recensita fuerunt feuda quondam<br />

domini Albrecti de Mez videlicet feuda ad Fay et ad Magredum quae dictus Albrectus emit a<br />

dominis de Vanga pro 100 libris denariorum veronensium parvulorum, alia quae idem<br />

Albrechtus a dominis de Wanga emit pro 200 libris in iisdem locis Fay et Magredi. Alia quae<br />

idem Albrechtus emit a domino Barallo de Wanga pro 300 libris et sunt mansus et alia bona in<br />

Magré; et alia in eodem loco pro 100 libris a domino Federico de Wanga. Alia quae dominus<br />

Swicherius Longo de Mez ab episcopo tridentino in feudum accepit in diversis aliis locis.<br />

Pergamena mm 414x148-175. Copia non vididmata. Seconda metà sec. XIV.<br />

38. Anno 1343 indictione 11, die iovis in episcopali castro Boni Consilii, presentibus<br />

domino Ottone de Epiano canonico et archidiacono tridentino, Lanzaroto de Spagnolis de<br />

Tridento, Iacobo quondam ser Bonaventurae Melta de Tridento, Anzio quondam Donadei de<br />

Mezio etc. - Coram domino Nicolao tridentino episcopo comparuit Nicolaus quondam Moreti<br />

de villa Metzi Coronae tanquam sindicus communitatis Metzi et flexis genibus postulavit<br />

nomine ipsius communitatis investituram de toto illo communi sive feudo de quo ab episcopo<br />

Egnone investitus fuit Swicherius Longo de Mezo nomine suo et Adelpreti, Philippi et Sicherii<br />

et eius nepotum Corti, Utonis, filii quondam domini Arnoldi Flamingi, Pelegrini filii quondam<br />

domini Henrici, Eccelini et Gotzalchi filiorum domini Federici Poiati et nomine communitatis<br />

Metzi. Quare dominus episcopus Nicolaus eumdem investivit cum iuribus etc.<br />

Manca.<br />

39. Feuda quae habet Huelinus et eius frater Guernerius filii quondam domini Gozlini de<br />

Mezo Coronae et quondam eius patruus Gandalionus et antecessores sui habuerunt ab<br />

episcopatu tridentino quae recognoscit idem Huelinus et declarat Nicolao episcopo tridentino<br />

scilicet unum Dossum positum in pertinentiis Grumi diocesis tridentinae apud aquam Atacis<br />

versus Medium de s. Petro cum omnibus munitionibus et fortitudinibus ad dictum Dossum<br />

pertinentibus, cui coheret ab una parte aqua Nucis, ab alia via publica, a mane mansus s.<br />

Michaelis, a quarta parte versus aquam Nosii vale Annanie etc.<br />

Pergamena mm 188x155.<br />

40. Anno 1365 indictione 13, die iovis 4 decembris Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Eble iudice de castro Clessii, Petro quondam ser Simeonis de castro Toni<br />

etc. - Dominus Albertus de Ortemburg episcopus tridentinus electus et confirmatus renovavit<br />

investituram domino Lianardo et Antonio fratribus quondam ser Bertoldi de s. Ypolito pro se et<br />

nomine Friderici eorum fratris absentis praestito fidelitatis iuramento feudorum sequentium<br />

videlicet de medietate castri s. Ypoliti superioris et totius castri inferioris, medietate decimae de<br />

villa Mecli, quarta parte decimae de villa Coradi, medietate de villa Vervoy, quarta parte Livi,<br />

medietate Bresimi, Baselgae, Caldesii, quarta parte Tanzatgae, Monclassici, tota decima<br />

Montesii, medietate Ymarii, quarta parte Mestriagi, tota Cussiani Volxanae, medietate<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

946


Capsa 58<br />

Comassini, Strabiani, media de villa Zeladici. Item Mazalorsa de villa Vervoy cum filiis et<br />

filiabus et toto peculio et sex aliis familiis cum filiis et filiabus cum toto peculio etc.<br />

Pergamena mm 610x185-198. Notaio: Petrus q. Alexandri de Nano. Sigillo pendente infranto.<br />

41. Anno 1376 indictione 14, die veneris 21 novembris Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Iacobo canonico tridentino, nobili viro domino Gualimberto quondam<br />

domini Friderici de Tono vallis Ananiae, Sandrio quondam ser Varienti de Rallo etc. - Ioannes<br />

quondam ser Arpi de castro Clexii et Riprandus quondam ser Adelpreti de dicto castro Clexii<br />

refutaverunt in manibus domini Alberti episcopi tridentini unam decimam bladi, foeni et<br />

nutrimentorum quae colligitur in villa Celentini plebis Volsanae cum iure decimationis etc. ut<br />

ipse dominus episcopus per se et successores suos investivit de dicta decima nobiles viros<br />

Fridericum et Antonium fratres quondam domini Bertoldi de s. Ypolito vallis Annaniae. Quo<br />

facto dictus dominus episcopus eos investivit cum iuribus etc. praestito fidelitatis iuramento.<br />

Pergamena mm 468x187. Notaio: Paulus q. ser Martini de Tridento. Sigillo perduto.<br />

42. Anno 1386 indictione 9, die iovis 31 madii Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus<br />

domino Hosvaldo plebano in Cheler prope Bulzanum, domino Nicolao Boemo plebano in<br />

Leunano, nobili domino Henrico de Liectenstain vicario in Iudicariis etc. - Albertus de<br />

Hortemburg episcopus tridentinus renovavit investituram feudorum omnium antiquorum et<br />

novorum nobili domino Antonio quondam domini Bertoldi de s. Ypolito recipiente pro se et<br />

tutorio nomine Bertoldi eius nepotis filii quondam domini Federici cum omnibus iuribus etc.<br />

Pergamena mm 447x387. Sigillo pendente. Notaio: Marchus q. Odorici de Tridento. Altri testi:<br />

Iacobus plebanus in Radmandorf diocesis aquileiensis.<br />

43. Anno 1400, die 18 octobris Tridenti. - Georgius episcopus tridentinus in quaestione<br />

quam habebat cum Iacobo de s. Ypolito super castro et iuribus castri s. Ypoliti una cum eodem<br />

Iacobo compromisit in Petrum militem de Sporo, Christophorum Fuchs de Eppiano, Wilhelmum<br />

de Belasio et Ioannem Reuter doctorem decretorum et cancellarium suum tanquam in<br />

arbitratores ac amicabiles compositores cum plena facultate arbitrandi. Interim tamen declaravit<br />

dictus episcopus quod ante definitionem faciendam castrum s. Ypoliti cum iuribus etc. libere et<br />

sine impedimento commitatur ad manus domini Hilprandi de Clesio vicarii vallium Annaniae et<br />

Solis et Manfredi massarii ibidem etc.<br />

Manca.<br />

44. Anno 1220 indictione 8, die lunae 14 intrante septembri Tridenti in palatio episcopatus,<br />

presentibus domino Bertoldo brixinensi episcopo, domino Nicolao de Egna, domino Bertoldo de<br />

Wanga, domino Wilielmo de Eno, domino Gaioco de Trilaco etc. - Dominus Adelpretus de<br />

Madruzzo refutavit in manibus Alberti episcopi tridentini totum illud feudum quod quondam<br />

dominus Peregrinus de Stenego ab eodem domino Adelpreto in feudum habebat in toto plebatu<br />

de Banallo, decima de Ranzo et Mazum et Vivianum filium Calvi de Ranzo et homines de<br />

Melono. Unde dictus dominus episcopus investivit ad rectum feudum dominum comitem<br />

Gulielmum de Flaono de predicta decima et hominibus cum iuribus etc. et dedit Gaiocum de<br />

Terlacu qui posuit eum in tenutam etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

947


Capsa 58<br />

Pergamena mm 173x130. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Conradini. Mazum =<br />

Margonum?<br />

45. Anno 1307 indictione 5, die 11 intrante martio in Archo in platea communis,<br />

presentibus domino Gurono quondam domini Bovolchini de Garduno, Ioanne et Philippo<br />

notariis de Archo etc. - Dominus Rampretus comes filius quondam domini Aldrigeti comitis de<br />

Flaono nunc habitans Archi, constituit Henricum notarium filium quondam domini Odorici<br />

quondam domini Blanchi de Arco suum procuratorem ad investituram petendam et recipiendam<br />

a domino Bartholomaeo episcopo tridentino de omnibus feudis quae habet et antecessores sui<br />

visi sunt habere, praestito fidelitatis iuramento.<br />

Pergamena mm 190x151-157. Notaio: Henricus ser Milleti de Arco.<br />

46. Anno 1339 indictione 7, die 16 februarii Tridenti in episcopali castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Ottone de Eppiano canonico tridentino, Vivorio de Avezano etc. - Dominus<br />

Nicolaus episcopus tridentinus investivit dominum Nicolaum quondam domini Walteri de<br />

Flaono militis de infrascriptis feudis scilicet de decima Campi, Quetae, Loveri plebis Eni vallis<br />

Annaniae, de parte decimae quae fuit quondam Paganini de Erculo positae in villa Erculi plebis<br />

Enni, de parte decimae Dressii plebis Clesii, de parte decimae vallis Rumi, de parte Maleti,<br />

Monclassici, Personi, Dimarii plebis Maleti, Mezzanae, Celadicii plebis Vulsanae cum omnibus<br />

iuribus etc.<br />

Sub eodem numero est exemplar ubi recensentur dicta loca decimarum quae habet dictus<br />

dominus Nicolaus de Flaono.<br />

Pergamena mm 370x208. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

Il secondo documento manca.<br />

47. Anno 1433, die 14 octobris in castro Boni Consilii. - Alexander episcopus tridentinus<br />

devolutam roccam sive dossum de Walterna ad ecclesiam tridentinam, humiliter supplicantes<br />

Georgium et Sigismundum de Leimburg eosdem investivit de dicta rocca de Walterna sita in<br />

valle Solis cum iuribus etc. praestito fidelitatis iuramento.<br />

Pergamena mm 269x319. Sigillo pendente con l'aquila di Trento. - Dossum de Walterna vallis Solis<br />

cui coheret a superiori parte via Salasene, ab inferiori, via Tolzage et Chasana que dicitur Fontanella.<br />

48. Anno 1314 indictione 2, die dominico 9 iunii Bozani in viridario ecclesiae Bozani,<br />

presentibus domino Petro abbate monasterii s. Laurentii prope Tridentum, Conrado de Uzerstal<br />

et Simone de Metis ordinis Cirsterciensis et capellanis domini episcopi et magistro Pace de<br />

Mantua plebano Bozani. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit nobilem virum<br />

Sicherum militem filium quondam domini Wolrici de Liebemberg brixinensis diocesis pro se et<br />

successoribus suis humiliter petentem de dimidia parte unius mansi iacentis super Vilanders<br />

apud s. Valentinum, cuius mansi alteram partem tenent ab ecclesia tridentina haeredes quondam<br />

domini Antonii militis de Matrai etc.<br />

Pergamena mm 390x325. Notaio: Bonusiohannes Boniandree. Sigillo pendente.<br />

49. Anno 1330 indictione 13, die 16 maii Tridenti in castro Boni Consilii. - Henricus<br />

episcopus tridentinus propter servitia sibi et ecclesiae tridentinae exhibita a domino Chunrado<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

948


Capsa 58<br />

de Schenano tridentinae diocesis milite capitanio et officiali in Tridento eum investivit et<br />

successores suos de feudis, terris, decimis et possessionibus quae per mortem nobilis viri<br />

Ottonis de Haselach sine sobole masculina defuncti ad ecclesiam tridentinam devoluta sunt,<br />

videlicet in valle Venusta, capella Tremeni, et decima supra Bulzanum in loco Uf Mennahe, hoc<br />

pacto quod medietatem vini et bladi capellae Tremeni ad episcopum assignare debeat etc.<br />

Pergamena mm 251x361. Sigillo pendente.<br />

50. Anno 1364 indictione secunda, die veneris 26 ianuarii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Maynhardo de Scherenberch, Ottone plebano in Leunano etc. - Albertus<br />

episcopus tridentinus electus et confirmatus dux marchio atque comes investivit nobilem virum<br />

Rampertum de Heithele de Schennano pro se et successoribus suis humiliter petentem de<br />

antiquis et rectis feudis quae praedecessores sui ab ecclesia tridentina habuerunt eo pacto quod<br />

unius mensis spatio ipse Rampertus omnia feuda quae ab ecclesia tenet, significare debeat.<br />

Pergamena mm 195x260-275. Sigillo pendente.<br />

51. Anno 1375 indictione 13, die 27 februarii Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus<br />

domino Friderico de Grifenstain capitaneo ecclesiae tridentinae, domino Volchmaro marescialo,<br />

domino Gaspare de Firmiano, Heinrico de Liechtenstain capitanio Stenici, domino Iacobo de<br />

Stermol canonico tridentino etc. - Dominus Albertus episcopus tridentinus investivit nobilem<br />

virum Henricum de Turri de Bozano humiliter petentem et recipientem tutorio nomine Ludovici<br />

et Parzuiatis filiorum quondam Iohannis quondam domini Francisci militis de Sporenberg et<br />

successorum suorum, de omnibus feudis antiquis quae semper habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 365x240-244. Sigillo pendente. Notaio: Iohannes q. Conradi de Novacella clericus<br />

brixinensis diocesis.<br />

52. Anno 1426, die 26 maii Bulzani, presentibus domino Ioachimo de Montagno,<br />

Balthassario de Thono capitanio Stenici etc. - Alexander episcopus tridentinus investivit<br />

dominum Lodovicum Sporemberg de omnibus feudis quae antecessores sui ab ecclesia<br />

tridentina semper habuerunt praestito fidelitatis iuramento pro se et successoribus suis.<br />

Pergamena mm 301x354. Sigillo perduto.<br />

53. Anno 1281 indictione 9, die veneris 10 exeunte novembri, Tridenti in castro Mali<br />

Consilii, presentibus Morando de Archo, Bartholomaeo notario etc. - Dominus Finus filius<br />

dominae Perfectae de Enno constituit dominum Corezolam de Clexo suum procuratorem in<br />

refutando in dominum Henricum episcopum tridentinum suum ius quod habebat in decimam de<br />

Ranzo et suis pertinentiis.<br />

Anno 1307 indictione 5, die 10 martii, Tridenti in palatio episcopali, presentibus domino<br />

Vilielmo iudice de Belenzanis et Naximbeno quondam domini Calepini iudicis ad instantiam<br />

domini Gratiadei de Campo superius exemplar ex authentico relevatum fuit.<br />

Anno 1231 indictione 9, die 10 exeunte novembri Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Ioanne archidiacono tridentino, Adelpreto quondam domini Ilteprandi de<br />

Formigaro, Federici de Livo etc. - Dominus Federicus qui dicitur Corezola de Clexo pro se et<br />

tanquam procurator sui nepotis domini Fini de Clexo filii dominae Perfectae uxoris domini<br />

Adelpreti de Mezo refutavit in manibus domini Henrici episcopi tridentini omne ius quod<br />

habebat in decimam de Ranzo tanquam feudum ecclesiae tridentinae ad hoc ut de eadem<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

949


Capsa 58<br />

investiret dominum Gratiadeum de Campo cum omnibus suis iuribus. Quare dictus episcopus<br />

eum investivit eo tamen pacto quod dictum feudum decimae sit antiquum et si foret feudum<br />

collatum de novo per dominos Gerardum, Aldrighetum, Egnonem, episcopos tridentinos suos<br />

praedecessores, et per quondam dominum Sodegherium de Tito potestatem Tridenti voluit quod<br />

dicta investitura nullius sit momenti.<br />

Anno 1307 ad instantiam domini Gratiadei de Campo superius exemplar ex authentico fuit<br />

relevatum.<br />

Anno 1281 indictione 9, die 16 intrante decembri Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Dominico de Bolzano, Vilielmo de Campo etc. - Coram domino Henrico<br />

episcopo tridentino dominus Petrus de Seyano tanquam procurator domini Riprandini comitis de<br />

Flaono et eius nepotis Roperti et sicut procurator eius fratrum filiorum quondam domini Nicolai<br />

comitis de Flaono refutavit in manibus domini Henrici episcopi tridentini totum illud feudum et<br />

vassalaticum quod dominus Gratiadeus de Capo et dominus Albertinus et Cognevutus eius pater<br />

et sui antecessores habebant in villa Fauri ad rectum feudum ab ipsis dominis comitibus de<br />

Flaono, scilict casaticum et homines de casatico. Et fecit hanc refutationem ad hoc ut dominus<br />

episcopus investiret ad rectum feudum dominum Gratiadeum de Campo et suos haeredes. Unde<br />

dictus episcopus eum investivit de predictis etc.<br />

Anno 1307 ad instantiam domini Gratiadei de Campo superius exemplar ex authentico fuit<br />

relevatum.<br />

Pergamena mm 805x175-201. Copia. Notai: Aichardus de Amichis; Zacheus; Paulus de Teyono<br />

exemplavit, ex autenticis Zachei. - De dicta villa de Favrio ipsi domini de Flaono et sui antecessores in<br />

recto antiquo feudo tenebant ab episcopatu tridentino.<br />

54. Anno 1232 indictione 5, die iovis 11 intrante martio in pallatio episcopatus, presentibus<br />

domino Geremia, domino Ottolino de Fersina, Ioanne de Cugnola etc. - Dominus Engelpretus,<br />

qui fuit quondam de Beseno, refutavit in dominum Gerardum episcopum tridentinum omne ius<br />

quod habebat in Adelperium filium Gislae de canipa et in suos haeredes et in Odolricum filium<br />

Ronkesanae et in suos haeredes, suos liberos homines cum suis mansis iacentibus in plebatu<br />

Arci, scilicet in Canipa et suis pertinentiis cum omni iure, pasculo, herbatico, buscatico seu cum<br />

albergaria et placito et ficto quod est decem solidorum veronensium et omni alia ratione, quam<br />

ipse dominus Engelpretus habebat ab episcopatu tridentino in feudum. Hac ratione ut ipse<br />

dominus episcopus investiret de praedictis Odolricum et Adelpretum praedictos. Unde dominus<br />

episcopus eosdem investivit de dictis feudis tali tamen pacto fecit hanc investituram quod<br />

praedicti et haeredes sui non debeant accipere uxores si non essent liberae vel de Casa Dei s.<br />

Vigilii, quod si contra fecerint, debeant amittere feudum. Dictus dominus Engelpretus pro hac<br />

cessione accepit ab ipsis Odolrico et Adelpreto 28 libras veronenses.<br />

Pergamena mm 238-250x215-218- Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Mazorenti.<br />

55. Anno 1212 indictione 15, die sabati quinto intrante madio Tridenti in palatio<br />

episcopatus, presentibus domino Turcone decano tridentino, Petro de Malusco causidico,<br />

domino Henrico della Bella iudice, domino Gerardo archidiacono, comite Kabriello de Flaono,<br />

Warimberto, Artuicho, Grimoldo de Cagno, Musone de Dosso, Henrico della Porta, Alberto<br />

Mitifogo, Adelpreto de Madruzo, Rodulfo Rubeo, Ribaldo de Cagno, domino Arpone de Clexo,<br />

Odolrico, Ermanino et Gerardo de Campo etc. - Coram domino Federico episcopo tridentino<br />

Pelegrinus filius quondam Alberti de Steneco accepit investituram a dicto domino episcopo de<br />

toto eo quod pater suus habebat in Tridento et in toto illo plebatu eo pacto ut idem Pelegrinus<br />

bona fide et sine fraude custodiat castrum Stenici quod facere iuravit etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 231x120-125. Notaio: Ercetus.<br />

950


Capsa 58<br />

56. Anno 1220 indictione 8, die veneris 13 intrante maio Tridenti in palatio episcopatus,<br />

presentibus domino Enrico decano tridentino, domino Gerardo archidiacono, domino Bertoldo<br />

de Wanga, domino Adelpreto de Madruzo, domino Odelrico de Beseno, domino Wilielmo de<br />

Beseno, domino Alberto de Seiano etc. - Dominus Adelpretus episcopus tridentinus electus<br />

investivit dominum Petrum de Malusco de tali feudo sicut visus est habere ab episcopatu<br />

tridentino et iuravit fidelitatem etc.<br />

Pergamena mm 127x135-188. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Conradini. - Iuravit ut hono<br />

de casalea s. Vigilii.<br />

57. Anno1333 indictione prima, 16 iunii Tridenti in episcopali castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Nicolao de Mihsina canonico et scolastico tridentino vicario generali,<br />

Chunrado milite capitanio, Iustiniano de Gardulis vicario in temporalibus domini episcopi in<br />

Tridento, Francisco de Belenzanis etc. - Georgius filius quondam domini Guillelmi de<br />

Twinginberg humiliter flexis genibus veniam petiit a domino Henrico episcopo tridentino eo<br />

quod occasione quorumdam bonorum feudalium quae quondam dominus Otto de Haselberch ab<br />

episcopatu tenebat et post illius mortem ad eccelsiam eamdem devoluta erant, in comtemptum<br />

domini episcopi quemdam civem tridentinum captivasset, spe rehabendi dicta bona feudalia per<br />

dictam captivationem, pro dicta iniuria se reum agnoscens et misericordiam expostulans, ad<br />

quascumque poenas subeundas sese exposuit et omne praetensum ius in manus dicti episcopi<br />

refutavit. Quare dominus episcopus omnia ipsi condonavit.<br />

Pergamena mm 488x292-298. Notai: Trintinus Zucholini de Tuyenno scripsit; Rizardus de Vigulo<br />

subscripsit; Henricus de Landesperch subscripsit. Altri testimoni: Albertus de la Donna, Franciscus de<br />

Burgonovo, Bonicontrus de Buratinis, Tridentinus de Leudro, Wigantus de Tridento iudices; Odoricus de<br />

Pacificis, Franciscus de Belenzanis cives trid.; Iacobus Slaymalus et Toldo de Gansen de Bozano,<br />

Henricus de Landespech notarii.<br />

58. Anno 1194 indictione 12, die sabati 10 intrante maio Tridenti in camera domini<br />

episcopi, presentibus domino Turcone, Purcardo canonico, Gerardo tridentinae curiae iudice,<br />

domino Petro de Malosco causidico, Musone de Dosso, Briano de Castrobarco, Arnoldo de<br />

Dosso, Odolrico de Lupa etc. - Dominus Nicolaus filius quondam domini Henrigeti de Egna pro<br />

se et fratre suo Henrico refutavit poenitus omnes presas quas ipse vel suus pater et eorum<br />

homines sive sint liberi sive servi fecerant a viginti annis hucusque in manum domini Conradi<br />

episcopi tridentini in burgo novo Egne a rivo de Caldiva sursus venientem usque ad<br />

summitatem montium et deorsum usque ad flumen Athesis et ab eo rivo de Caldiva usque ad s.<br />

Florianum et pratum refutavit per quod ligna conducuntur usque ad flumen Athesis in quo rati<br />

fiunt. Insuper si aliquis de illo burgo habebit captas aliquas presas infra predictos confines, si<br />

aliquis illius communis dixerit quod erit refutandum, refutare debeat sive sit de macinata, sive<br />

liber. Insuper ad divisionem presarum debeat adesse gastaldio domini episcopi. Ob hanc causam<br />

dictus dominus episcopus investivit dictum dominum Nicolaum ad rectum feudum pro se et<br />

fratre suo de manso uno et de 10 libris denariorum veronensium quae dantur annuatim de domo<br />

una, propter quod idem dominus Nicolaus praestitit fidelitatis iuramentum praesentibus domino<br />

Petro de Malusco, Rodegerio de Mezo, Remperto de Fajo, Warimberto de Arso, Federico de<br />

Civezano, Wilielmo de Livo etc.<br />

Pergamena mm 284x148. Notaio: Bertramus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

951


Capsa 58<br />

59. Anno 1203 indictione 6, die lunae 14 intrante iulio in burgo Egnae in ecclesia s. Galli,<br />

presentibus domino Ottolino de Telvo, Adelpreto de Madruzo, Ermano de Livo, Romperto de<br />

Albiano etc. - Dominus Nicolaus et Enricus fratres de Egna refutaverunt in manum domini<br />

Conradi episcopi tridentini castrum vetus de Egna, quod per allodium antecessores sui<br />

habuerunt. Et ipse dominus episcopus eosdem fratres investivit ad eorum haeredes masculos et<br />

foeminas ita tamen quod foeminae non maritentur a Clusa Veronae infra, et iuraverunt<br />

fidelitatem etc.<br />

Adest alterum exemplar sub eodem numero.<br />

Pergamena mm 101x178-184. Notaio: Ercetus. Altri testimoni: Peramusius de Garduno, Petarinus,<br />

Rompretus de Albiano de Tridento, Bozo de Cunedo.<br />

Pergamena mm252x118. Notaio: Ercetus. Vi sono minutissime note interlineari aggiuntive al<br />

documento precedente. - de dosso qui appellatur castrum vetus...<br />

60. Anno 1218 indictione 6, die veneris 6 exeunte ianuario in ecclesia s. Mariae de Rippa,<br />

presentibus domino Alberto de Seiano, domino Girardo archidiacono de Tridento, domino<br />

Riprando de Campo et domino Bertoldo de Wanga ec. - Dominus Fridericus episcopus<br />

tridentinus investivit Pecilem quondam Pecili de Seiano de suo recto feudo quod habebat ab<br />

Andraea quondam domini Tisolini de Castrobarcho in Garduno et erat una arimania cum<br />

dimidia, propter quod debebat servire domino episcopo cum uno equo etc.<br />

Pergamena mm 97-112x164. Notaio: Bonacursus Brachii.<br />

61. Anno 1363 indictione prima, die sabati 16 intrante decembri, Tridenti in episcopali<br />

castro Boni Consilii, presentibus nobili viro domino Mainhardo de Scerembercho habitatore in<br />

castro Boni Consilii, Philippo de Laymbacho in spiritualibus vicario generali, domino Ottone<br />

plebano in Leunano cancellario episcopi tridentini, domino Henrico quondam domini Gullielmi<br />

de Rochabruna, Petro quondam domini Philippi comitis de Flaono etc. - Dominus Albertus de<br />

Otemburg electus et confirmatus episcopus tridentinus investivit dominam Elisabet filiam<br />

quondam ser Nicolai de Pilcanto uxorem quondam ser Alberti filii quondam domini Benedicti<br />

de Seyano tanquam tutricem filiorum suorum Nicolai et Antonii pupillorum fratrum de omnibus<br />

feudis quae ab ecclesia tridentina habent, et antiquitus habuerunt. Videlicet de tota decima<br />

Seyani polastrorum, capretorum et porcorum, de totis domibus hominum villae de Samonti et de<br />

una domo. Decima quindecim domorum in Bolognano, decima 31 petiarum terrae villae Drode,<br />

avogaria plevis s. Floriani vallis Lagarine et de vassalibus in Marcho, de Dosso de regulis<br />

Cavedeni; decima de ulivo cum iurisdictione hominum Calavini; de tertia parte lacus da<br />

Magnano; de decima de Vezzano et eius pertinentiis, tam in monte quam in plano, tam vini<br />

quam bladi, ac omnibus nutrimentis et hominibus; de Dosso Castellini sito in pertinentiis<br />

Covali, de decima ultra Sarcham ad braydam Metifocorum, decima villae Patoni, plebatus Archi<br />

de dosso castri de Seiano, de turri castri Drenae etc.<br />

Pergamena mm 744x202-205. Notai: Stephanus q. ser Guilelmi de Meclo scripsit; Iacobus q. ser<br />

Bertolamei de Ravazono subscripsit.<br />

62. Anno 1314 indictione 12, die lunae 18 intrante novembri in castro Castrinovi vallis<br />

Lagarinae, presentibus domino Guilelmo quondam domini Azonis de Castrobarcho, fratre Petro<br />

abbate s. Laurentii, domino Francisco de castro Alto etc. - Dominus Henricus episcopus<br />

tridentinus investivit dominum Xiconem quondam domini Geremiae de Caldonacio; eidem<br />

domino Xicho, villis et personis terrarum sive villarum Viguli Vatarii, Bosentini et Mugazoni<br />

cum iuribus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

952


Capsa 58<br />

Pergamena mm 153-157x195. Notaio: Cristianus filius Bertholomei de Rovredo.<br />

63. Anno 1298, die mercurii tertio exeunte februario, castri Campi, presentibus Aldrigeto<br />

de dicto castro Campi, Azone eius filio etc. - Senebaldus et Antonius fratres filii quondam<br />

Andogni de villa Banalli vendiderunt domino Gratiadeo de Campo pro 45 libris denariorum<br />

veronensium parvulorum feudum unius decimae iacentis in Banalo pro se et successoribus suis<br />

et primo resignaverunt dictam decimam in manibus domini episcopi tridentini ad hoc ut dictum<br />

Graziadeum investiret de dicta decima cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 742x157. Notaio: Albertus.<br />

64. Anno 1429 indictione 7, die lunae 14 februarii Tridenti in contrata platea in statione<br />

speciariae, Melchiorio filio quondam ser Dominici ab Oleo et aliis presentibus. - Nobilis vir<br />

Christophorus filius quondam spectabilis et egregii militis domini Iacobi de Rocabruna per se et<br />

suos haeredes vendidit pro libero et expedito alodio nobili viro ser Reicho quondam Ser Pasii de<br />

Jugo comitatus Cunispergi pro se et suis haeredibus unam decimam bladi et vini quae solvitur in<br />

pertinentiis Jugi scilicet in variis locis Jugi, Verlae, Paludi, Lesignaci etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Guilelmus q. ser Pauli de Tridento. Altri testimoni: Stasius filius ser<br />

Andree de Florentia apotecario in Tridento, Antonius q. Vigilii notarii de Seregnano, magister<br />

Bartholomeus spatarius, Bertoldus de Vigulo Baselge...<br />

65. Anno 1275 indictione 3, die 14 intrante februario in villa Nogaredi. - Dominus<br />

Albertinus et Adelpretus eius nepos de Castronovo designaverunt illud feudum quod ipsi habent<br />

et tenent a domino Enrico episcopo tridentino scilicet unam rimaniam in villa Riviani, in<br />

Corgiano, in Brentonico, duas a Fontana, a Fadano, octo staria vini brascati, unam galetam<br />

frumenti et unam siliginis ad mensuram fodri, septem staria vini et unam galinam a preda etc.<br />

Pergamena mm 128x191. Notaio: Petrus.<br />

66. Anno 1338 indictione 6, die 14 intrante decembri in castro Bragerio. - Nobilis vir<br />

dominus Simon quondam nobilis Bolvesini de castro suprascripto plebis Thoni, cum investitus<br />

fuerit ipse et eius frater dominus Fridericus de omnibus antiquis suis feudis quae tenent et<br />

possident a domino Nicolao tridentino episcopo et ab ecclesia tridentina, protestati sunt<br />

sequentia feuda quae actu possident, videlicet domus posita in castro Bolvesini, sexta pars castri<br />

s. Petri, castrum Bragerium, pars propria de dosso de Casteleto plebis Thoni, ius 21 personarum<br />

cum eorum successoribus, roca de Tayo cum casali; medietas molini in dicto loco; molinum in<br />

villa Ardeni; medietas casali in plebe Thoni; decima Novesini Ardeni, Signi, Tay, Ambli,<br />

Molari, Comani, Casteletti, Coredi; medietas decimae Prihoi [P ' phoi], Tresi, Armuli, Romeni;<br />

pars Maluschi, Bordianae et Botzanae; medietas possessionis in capella Romeni et altera in alia<br />

parte dicti loci; una possessio in Alten cum uno casali, molendino et alia possessione, casali et<br />

molendino Curtaziae cum decima etc.<br />

Pergamena mm 528x218-238. Notaio: Nicolaus filius Ropreti de Tyono. Presentibus Vonero filio<br />

Federici scolaris de Corado, Sicherio q. Federici de Clorno habitatore in villa Quete, Bertoldo de Rofanis<br />

de Signo, Federico q. Petri, ser Ligati de Novesino, Hendrico q. Girardi de Lacu de Strecengo... Gulielmo<br />

q. Gulielmi de Novesino.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

953


Capsa 59<br />

CAPSA 59<br />

Feuda tridentina et Extra dioecesim (numeri 245)<br />

1. Anno 1187. Actum in civitate Tridenti in curia domini episcopi die iovis 13 exeunte<br />

mense iunii indictione 5. - Petrus filius quondam Riprandi de Civizano per se et per suum<br />

germanum refutavit in manum domini Alberti episcopi tridentini domum suam et quicquid<br />

percipiebat in castro del Busco et dominus episcopus eum investivit de dominia et maioria et de<br />

districto ipsius castri etc.<br />

Duplex adest exemplar.<br />

Pergamena mm 134-144x204. Notaio: Albertus. In presentia Federici et Odolrici de Arcu, Ottolini<br />

de Telvo, Bozonis de Stenego, Iacobini de Ivano, Manfredini de Tunno, Conradi de Beseno decani et<br />

vicedomini Tridenti.<br />

Pergamena mm 226x170-172. Copia. Notaio: Ercetus exemplavit.<br />

2. Anno 1192 indictione 10, die 6 intrante octobri in Tridento in palatio episcopi,<br />

presentibus domino Litoldo canonico, Porcardo scribano domini episcopi, Enrigeto quondam<br />

Ottonis Grassi, Alberto de Fauri, Federico de Albiano, Almerico de Civizano. - Dominus<br />

Conradus episcopus tridentinus ad rectum feudum investivit Andream de Borgo novo de tota<br />

terra et glara et aque iurisdictionis super eam terram et glaram euntis et quae vocatur Fersina, a<br />

cantone tenutae Bertoldi Rubei et Alberti de Faure apud stratam ita recte ultra versus s.<br />

Michaelem usque ad pallum quoddam etc. et ultra molendinum Winrici versus pontem<br />

Corniclum, per longeram et pream plozam etc.<br />

Duplex habetur exemplar.<br />

Pergamena mm 178x126. Notaio: Ercetus.<br />

Pergamena mm 259x117-124. Copia del notaio Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

3. Anno 1193 indictione 10, die 8 intrante octobri in canipa Rubei. - Repretus et Federicus<br />

fratres investiverunt ad rectum feudum Liabardum de Zovo de 3 mansis fictum in Flemo et de<br />

decima 6 mansorum in Flemo et debet facere refutationem in comite Egene et episcopus eum<br />

investivit etc.<br />

Pergamena mm 175x131. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

4. Anno 1197 indictione 15, die martis 2 intrante decembri in caminata palatii. - Dominus<br />

episcopus Conradus investiverat Dominicum et Blancum de manso uno iacente in Grumese cum<br />

iure levandi vel minuendi fictum. Testes Muso de Dosso, Federicus de Civezano, Grimoldus,<br />

Salatinus et Porcardus de Cagno etc.<br />

Pergamena mm 130-150x107-118. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

5. Anno 1198 indictione 1, die lunae 13 exeunte ianuario in camera domini episcopi. -<br />

Refutationem fecerunt Otolinus Bocone et Odolricus eius filius et Wilielmus frater eius in<br />

domino episcopo Conrado de 17 solidis cum dimidio, quos ab episcopatu habebant. Hoc<br />

documentum est corrosum et in eo fit mentio de turri de Fornacibus atque etiam aperte colligitur<br />

quod unus soldus continebat duodecim denarios. Tandem Petarinus fuit ab episcopo investitus<br />

de predicto feudo cui Moscardus det possessionem etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

954


Capsa 59<br />

Pergamena mm 137x115. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

6. Anno 1199 indictione 2, die dominico 4 intrante ianuario in Palacio. - A. Maniosus<br />

refutavit in domino episcopo Conrado tridentino medium unum pratum in Somontano et dictus<br />

episcopus investivit Penzonem notarium.<br />

Pergamena mm 175x118-126. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

7. Anno 1200 indictione 3, die lune 2 exeunte februario Tridenti in camera domini<br />

episcopi, in presentia Petri de Malusco causidici, Musonis de Dosso, Pascali filii quondam<br />

domini Odolrici Ottonis Richi etc. - Henrigetus de Busco donum et investituram fecit in<br />

dominum Conradum episcopum tridentinum de tanto sui alodii quod habet a Barbaniga in<br />

zosum super quo possit edificari quaedam domus murata, ita tamen quod non edificetur super<br />

stratam quae vadit versus Perzinum vel ad montem Arzentariae; quo facto ipse episcopus<br />

investivit ad rectum feudum predictum Henrigetum de dicto loco pro aedificanda domo quae sit<br />

semper aperta domino episcopo et recognoscatur in feudum a Casa Dei s. Vigilii etc.<br />

Pergamena mm 155x130-137. Notaio: Bertramus.<br />

8. Anno 1200 indictione 3, die lune 6 intrante marcio in capella s. Blasii; testes dominus<br />

Martinus archipresbiter lagarensis, Ubertus de Terlago etc. - Dominus Conradus episcopus<br />

tridentinus investivit Altifredum pro se et Viviano eius patre de servicio quod faciebant in<br />

ecclesia s. Vigilii cooperiendo et de banno suae persone, excepto de maleficiis; et quod non<br />

faciant rationem sub aliquo gastaldione, nisi coram episcopo, secundum dictum Bozonis, qui<br />

presens ibi erat.<br />

Pergamena mm 142x133-156. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

9. Anno 1202 [=1200] indictione 5, die lunae 2 exeunte februario in camera domini<br />

episcopi etc.<br />

NB. Hoc documentum exceptis anno et indictione est idem ad verbum cum superiore sub<br />

numero 7; cum autem 1202 secundo exeunte februario non fuerit dies lunae, sed mercurii: bene<br />

vero fuerit dies lunae anno 1200, hinc certum est notarium qui hoc ex authentico relevavit<br />

errasse.<br />

Pergamena mm 235x140-144. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

10. Anno 1202 indictione 5, die dominico 14 intrante iullio in palatio episcopatus. Testes<br />

dominus Federicus de Civezano et Zanebellus de Villazano et eius filius Odelricus etc. -<br />

Rompretus de Albiano refutavit in manu domini Conradi episcopi unam domum cum omnibus<br />

suis pertinentiis quam habebat ad feudum et promisit quod faciet idem facere Federicum fratrem<br />

suum. Unde dominus episcopus iure feudi recti in masculos investivit Gutefredum de<br />

Burgonovo ferarium et eius filios de dicta domo iacente in Burgonovo.<br />

Pergamena mm 199x140-150. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Conradini. Copia.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

955


Capsa 59<br />

11. Anno 1209 indictione 12, die 11 exeunte iullio in Tridento in palatio episcopatus, in<br />

camera domini episcopi apud turrim, presentibus domino Bertoldo de Wanga, domino Musone<br />

de Dosso etc. - Dominus Federicus episcopus tridentinus investivit dominum Petarinum et<br />

dominum Albertum de Seiano procuratores communis Tridenti de toto lignamine et pice quod<br />

vel quae veniunt a civitate Tridenti superius ad Tridentum per aquam vel per terram ab omnibus<br />

locis et quod vel quae venditur vel vendi debet ad presens et ad futurum et quod nullus de<br />

episcopatu vel extra possit vendere vel emere nisi a commune Tridenti excepto domino<br />

episcopo pro suis necessitatibus, cui etiam proveniat medietas totius lucri quod inde fiet etc.<br />

Pergamena mm 562x137-148. Notaio: Iohannes.<br />

12. Anno 1209 indictione 12, die 11 exeunte iunio in Tridento. - Manifestationes<br />

quorumdam bonorum quae ab episcopatu tenebant dominus Nicolaus de Egna et alii in Teseno<br />

et alibi.<br />

Pergamena mm 240x133-137. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Iohannis. Testes:<br />

vicedominus Petrus de Malosco, Wicardus Awicherius de Meze. - Trabugus per suum sacramentum dixit<br />

q. dominus Nicolaus de Egna tenet unum cumani de Teseno domini episcopi tridentini. Zevratum de<br />

Cavaze... Tesero, Moena...<br />

13. Anno 1209 indictione 12, die lune 7 intrante decembri Tridenti in palatio episcopatus.<br />

Testes dominus Martinus presbiter et canonicus, dominus Baldericus de Tusculano iudex,<br />

dominus Enricus iudex curiae tridentinae et magister Rompretus de Terlago medicus etc. -<br />

Dominus Federicus episcopus tridentinus investivit Zaninum de Cavedeno filium Bertoloti de<br />

toto eo quod Rodulfus et Anselmus de Cavedeno habebant in Cavedeno in monte et plano ad<br />

illud fictum etc. et nominatim de uno casamento in Cavedeno etc.<br />

Pergamena mm 111x154-188. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Conradini. Copia.<br />

14. Anno 1210 indictione 13, die martis 2 intrante februario in Tridento in camera apud<br />

turrim domini episcopi, presentibus domino Bertoldo vicedomino, Bertoldo de Wanga, Briano<br />

de Castrobarco, domino Iacobo de Calavena, Iacobo Blancemane, Odolrico de Polengo, Ancio<br />

de Livo etc. - Pro 500 libris denariorum veronensium quas dominus Federicus episcopus<br />

tridentinus accepit a sclavarolis [nempe a nautis] scilicet Morfino et Bertoldo eius filio,<br />

Egenone, Pezzino, Enrico etc. nominative pro facto hostezariae exercitus Rome quam idem<br />

dominus episcopus fecit cum domino Ottone imperatore et pro mendo omnium offensionum<br />

factarum a suprascriptis ei domino episcopo usque ad presens et pro confirmatione investiturae<br />

feodi quod eis quondam dominus episcopus Conradus dederat etc. laudavit et confirmavit in<br />

totum et per totum illud feudum et cartam pro suprascriptis et aliis qui ad eam societatem<br />

venerint, cum iuribus ut ibi.<br />

Carta autem est sequens.<br />

- Anno 1202 indictione 5, die martis ultimo aprilis in Tridento in palatio episcopatus apud<br />

capellam s. Blasii. - Dominus Conradus episcopus tridentinus iure et nomine recti feudi<br />

investivit Otolinum, Morfinum et alios si navem vel societatem in aliqua nave habuerint, pro se<br />

et aliis qui ad hanc societatem venerint, nominative de iure navium currentium per flumen<br />

Athesis a Ravazone usque Bolzanum, sive sint naves vel sclavas, quas habent vel habebunt et<br />

fient in toto plebatu Murii; et quod omnes qui voluerint navem vel sclavam edificare vel cum<br />

edificata, debeant venire et esse in ista societate et adiuvare supracriptos et eorum socios,<br />

persolvendo dispendium quod per eos factum in isto feudo recuperando; quod si non fecerint,<br />

non possint cum nave currere aquam predictam sub poena etc. assignato stipendio pro mercium<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

956


Capsa 59<br />

conductione etc. atque facta solutione thelonei gastaldioni domini episcopi in Prathalia 10<br />

soldorum et in Tridento 9 librarum etc. et si opus fuerit debeant servire cum navibus a Ravazono<br />

usque Bolzanum domino episcopo expensis episcopi etc. et iurent fidelitatem, nominative in<br />

custodiendo et salvando castrum Prataliae domini episcopi et defendere ab omni homine etc.<br />

Pergamena mm 660x162-173. Notaio: Ercetus.<br />

15. Anno 1214 indictione 2, die veneris 2 intrante madio in porticu apud ecclesiam Vigilii.<br />

- Wisca de Casalino dedit per allodium unam peciam vignalis sui Lienardo et 50 libras<br />

denariorum e contra Lienardus ei assecuravit annum fictum 100 soldorum super ficto rotarum<br />

arzenteriae, prout habet in feudum ab episcopatu atque dominus episcopus tridentinus investivit<br />

Wiscam de illo ficto 100 soldorum.<br />

Pergamena mm 105-115x185. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

16. Anno 1214 indictione 2, die mercurii 7 intrante madio in capella s. Blasii de palatio<br />

episcopali; testes dominus Adelperius de Wanga et dominus Gerardus archidiaconus tridentinae<br />

ecclesiae, dominus Odolricus de Seiano archipresbiter de Nomaso et dominus Muso de Dosso<br />

etc. - Otolinus de Vezano filius quondam Salvagni refutavit in manu domini fratris episcopi<br />

totum vassalaticum et omnes rationes quas habebat in Otonem Mosscam clericum de Arcu<br />

quem Otonem dominus episcopus investivit de toto illo feudo, iurata fidelitate etc.<br />

Pergamena mm 145x120-125. Copia. Notaio: Cisanus ex imbreviaturis Conradini.<br />

17. Anno 1215 indictione 3, die dominico 12 intrante iullio Tridenti in palatio episcopatus.<br />

Testes dominus Nicolaus de Egna, dominus Enricus iudex curiae tridentinae, dominus<br />

Warimbertus de Tono etc. - Dominus Federicus episcopus tridentinus regalis aulae legatus et<br />

totius Italiae vicarius investivit dominum Albertum filium quondam domini Lonfraci teste de<br />

Brixia pro se et fratre suo Ansaldo de suo recto feodo, excepto de facto Tignali quia non erat<br />

suum, sed volebat quod remaneret salvis rationibus utriusque partis. Iuravit fidelitatem etc.<br />

Pergamena mm 100-107x208 Notaio: Conradinus.<br />

18. Anno 1215 indictione 3, die lune 6 intrante aprili in episcopatu tridentino in loco qui<br />

dicitur ad petram Galisignam ab illa parte hospitalis de Sarno aput viam publicam in presentia<br />

Iohannis gastaldionis domini episcopi tridentini in Beseno, Girardini consulis de Ala etc. -<br />

Dominus Degelwardus iudex nuncius domini Federici episcopi tridentini fieri fecit<br />

designationem feudi quod ab episcopatu tridentino habet in Ursinigo dominus Tobaldus de<br />

Verona filius quondam domini Turisendi, qui dixit quod a petra Galisigna que est parum ab illa<br />

parte hospitalis de Sarno et deinde inferius versus Ursinigum a ripa Atasis usque ad magnum<br />

lapidem album versus montem, qui est superius per medium versus petram Galisignam et usque<br />

in verticem montis et deinde inferius versus Ursinigum in monte et in plano usque ad terminum<br />

de villa Ursinigi, qui dicitur esse inter confines episcopatus Tridenti et episcopatus Verone,<br />

totum est de suo recto feudo quod ipse ab episcopatu Tridenti tenet.<br />

Paulo post in villa de Ursinigo dominus Tobaldus dixit quod a termino de villa Ursinigi qui<br />

est in cruce vie, qui dicitur esse inter episcopatum tridentinum et episcopatum veronensem<br />

usque in ripam Atasis et a ripa Atasis superius per medium illum terminum et per medium<br />

montem Mezanum usque in vertice montis in monte et plano et deinde superius versus Alam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

957


Capsa 59<br />

usque ad petram Galisignam etc. est totum de suo recto feudo, sed dominus Degelwardus<br />

nomine domini episcopi tridentini ait quod non credebat illud feudum esse tantum versus Alam;<br />

unde constituit illi terminum ad comparendum Tridenti coram curia vassalorum ad<br />

respondendum.<br />

Pergamena mm 412x142-170. Notaio: Geremias.<br />

19. Anno 1215 indictione 3, die martis 3 intrante novembri. - Dominus Gislenbertus de<br />

Tulenno promisit quod quando Girardus Caliarius ei denunciabit quod refutabit omne ius et<br />

actiones quas habet in eum et in suo casatico domino episcopo, ut dominus episcopus dicto<br />

Girardo concedat in feudum, idem Girardus debeat ei dare 25 libras etc.<br />

Pergamena mm 170x137-143. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

20. Anno 1215, indictione 3, die sabati 9 intrante madio. - Zuco de Magre refutavit in<br />

Petrum gastaldionem domini episcopi medium plovum terre in Magre etc. et ipse investivit<br />

Bernardum Ro. Etc. Maminga in Magre subtus Aldrepretum...<br />

Pergamena mm 147x154-156. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

21. Anno 1216. - Exemplum hoc ex authentico relevatum. - Anno 1160 indictione 8, die<br />

sabati 12 exeunte madio ante capellam quae est in sala domini episcopi. - Ibique dominus<br />

Adelpretus episcopus tridentinus investivit ad feudum Gandolfinum de Fornasio de warda castri<br />

quod vocatur Belvedere et dominus episcopus debet habere suam propriam domum in castro<br />

quod debet ei esse apertum.<br />

Pergamena mm 411x114-118. Copia. Notai: Adam; Erzetus exemplavit anno 1216; Arnoldus<br />

exemplavit.<br />

22. Anno 1216 indictione 4, die martis 12 intrante iullio Tridenti in capella palatii<br />

episcopatus, presentibus Enxoardo filio quondam domini de Sellano, Trintino Polenta, Odolrico<br />

filio domini Uzerii de Terlago, Artuicho de Dosso, Trintino filio domine Bertate de Dosso etc. -<br />

Coram domino Federico episcopo tridentino dignissimo etc. eiusque decreto atque precepto<br />

Engelpretus filius quondam domini Otonis de Beseno de sua bona et spontanea voluntate et pro<br />

precio 830 librarum veronensium resignavit dicto domino episcopo Paulum de Wadalo et eius<br />

filios Odolricum, Senichum et Romanum et eorum fratres, sorores et heredes ut sint in antea de<br />

Casa Dei s. Vigilii, in ea semper permaneant, cum investitura eis data a dicto domino episcopo<br />

de banno et de districtu suarum personarum et subiaceant soli episcopo et vicedomino etc.<br />

Pergamena mm 615x210. Notaio: Ercetus.<br />

23. Anno 1216 indictione 4, die lune 12 intrante augusto in superiori palatio capellae.<br />

Testes Petrus de Malusco archidiaconus Bertoldus de Wanga, Enricus de la Bella, Contolinus,<br />

Ioannes et Odoricus de Pao etc. - Curtolinus filius Curti de Pinedo obligavit omnia bona sua in<br />

episcopum Federicum si unquam exiet de Casa Dei et quod uxorem non accipiet alicuius militis<br />

et iuravit fidelitatem ut homo macinate suo episcopo et domino qui privilegium ei indulxit quod<br />

non alienabit extra Casadei.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

958


Capsa 59<br />

Pergamena mm 231x128. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

24. Anno 1216 indictione 4. - Domino Federico episcopo tridentino dignissimo Enrigolinus<br />

de Coalada manifestavit suum feudum nempe duo casamenta de hora s. Benedicti; item duo<br />

casamenta in eadem hora; quae tenet Zanellus de Villazano; item duo casamenta sibi nunc<br />

usurpata a Trintino Polenta; item unum campum in Campo Trentino super pontem fosadum et<br />

suam partem mute teutonicorum etc. et totum istud feudum tenet ipse Enricus pro camarlengaria<br />

per successionem patris.<br />

Pergamena mm 144x100-103. Manca il nome del notaio.<br />

25. Anno 1218 indictione 6, die mercurii 8 exeunte februario in palatio. Testes Iacobus<br />

Blanzemanus, Adelpretus de Perzene etc. - Dominus episcopus Federicus investivit Odolricum<br />

filium domini Odolrici de Vezano de suo feudo quod fuit patris et ille iuravit fidelitatem ut<br />

homo Casadei mazinate domino etc.<br />

Pergamena mm 113x130. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

26. Anno 1218 indictione 6, die mercurii 4 exeunte iunio in palatio episcopali. Testes<br />

dominus Adelpretus vicedominus, dominus Peregrinus de Porta, Albertus Mitifocus de Arcu,<br />

Engelpretus de Beseno, Ioannes de Perzino. - Ibique... filius quondam domini Tebaldi de<br />

Turisendo petiit a domino episcopo Federico investituram sui feudi sicut quondam pater eius<br />

habuerat, cui respondit quod eum investire non volebat nec debebat quia per annum et diem non<br />

petierat investituram post mortem sui patris et etiam quia debet, quia habet unum destrarium ab<br />

eo, quia pater eius erat cataneus [idest capitaneus].<br />

Pergamena mm 144x173-183. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Conradini.<br />

27. Anno 1218 indictione 6, die dominico primo iullii apud capellam palatii. - Dominus<br />

episcopus investivit Enricum filium quondam Gislodi de suo recto feudo et ille iuravit<br />

fidelitatem ut homo Casadei suo domino.<br />

Pergamena mm 103x128. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

28. Anno 1221 indictione 9, die iovis 8 exeunte iullio in palatio. - Testes dominus Brianus,<br />

Albertus de Sellano etc. - Dominus episcopus investivit tutorem filii quondam Iohannis Ananie<br />

de feodo quondam patris sui et iuravit etc.<br />

Pergamena mm 127-138x126. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis. Altri testimoni: Ro.<br />

de Zovo, Federicus de Albano.<br />

29. Anno 1221 indictione 9, die 10 intrante augusto in Alla in curtivo caminate ecclesie.<br />

Testes Brianus, Comes Gabriel, Oto de Telvo, Nicolaus de Egna, Iacobus Lizane, Arpo de<br />

Cleso, Ioannes et Odolricus fratres de Pao, Repretus et Iacobus de Enno, Ubertus de Enno,<br />

Zordanus de Garduno, Enricus de Murio, Ubertus de Brentonico, Arnoldus de Cagno, Enricus<br />

de Perzino etc. - Dominus Albertus tridentinus electus de suo recto feodo investivit Vivianum<br />

de Summo Campagne nomine Bonfanti pupilli quondam Pinelli, iurando pro eo fidelitatem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

959


Capsa 59<br />

Pergamena mm 227x127-121. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Iohannis.<br />

30. Anno 1221 indictione 9, die veneris 5 exeunte novembri, in palatio episcopatus. Testes<br />

dominus Girardus archidiaconus, Montenarius de Disiculo etc. - Dominus Albertus episcopus<br />

tridentinus investivit Otolinum de Leo de toto illo feodo sicuti quondam Vitus Vager de ponte<br />

Atesis in se habebat, pro quo debet abluere pannos et toallas domini episcopi, et illorum sue<br />

camere.<br />

Pergamena mm 102-107x120-133. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Conradini.<br />

31. Anno 1222 indictione 10, die 5 intrante augusto Tridento in palatio episcopatus. Testes<br />

dominus Adelpretus comes tirolensis, comes Henricus de Piano, comes Odolricus de Ultemo,<br />

Bertoldus de Wanga, Odoricus de Beseno, Wilielmus fratres, Oto de Formiano, Balduinus de<br />

eodem loco, Rodulfus de Xeures, Odolricus Scaiosus de Campo, Gerardus tridentine ecclesie<br />

archidiaconus, Wi. Rambaldo, Albertus Mitifocus de Arcu, Arpo de Clesso, Yxoardus et<br />

Adelpretus de Madruzo, Iohannes Terioli de Po, comes Odolricus de Flaono, Adelpretus de<br />

Mezo, Federicus de Arcu, Federicus de Albiano, et Crimoldus de Cagno, et Enrigetus de Seiano<br />

et Peregrinus de Rambaldo. - In presentia dictorum vassalorum curie tridentine et aliorum<br />

vassalorum ad postulationem domini Alberti episcopi tridentini dominus Nicolaus de Egna<br />

eorum consilio laudavit per laudum curie quod omnes regule castellanorum istius episcopatus<br />

de eorum castellis et villis et campanearum sunt feudum et per feudum detinentur.<br />

Item ad petitionem dicti episcopi dominus Oto de Telvo laudavit de consilio militum et<br />

vassalorum quod masculi succedant in feudo et iis durantibus de illa familia femine non debent<br />

succedere, neque feodum possidere, et dominus episcopus confirmavit etc.<br />

Pergamena mm 248x152-176. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Conradini.<br />

Pergamena mm 132-152x121-134. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Iohannis.<br />

32. Anno 1222 indictione 10, die 3 exeunte augusto in Tridento in palatio episcopatus<br />

presentibus domino archidiacono, domino Leone de Caldonacio etc. - Dominus Oto de Telvo<br />

refutavit in manibus domini Alberti episcopi tridentini omnes suas rationes, quas habebat in<br />

quodam casamento cum muro, sive casamentis in contrada s. Benedicti per feudum a quondam<br />

domino Ropreto de Salurno, in favorem domini Enrici filii sui decani, quem investivit.<br />

Pergamena mm 250x123-138. Notaio: Iohannes transcripsit ex suis breviaturis.<br />

33. Anno 1224 indictione 12, die 6 exeunte iunio. - Recensio feodorum Reginoldi de<br />

Curono in Tremeno et pertinentiis, de quibus investitur a domino Gerardo episcopo tridentino et<br />

subinde anno 1233 ab episcopo Aldrico et postea a Sodegerio potestate Tridentino et domino<br />

Egnone episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 450x110-135. Copia. Notaio: Zacheus.<br />

34. Anno 1226 indictione 14, die martis 12 exeunte ianuario in camera episcopi. Testes<br />

comes Tiroli, Arpolinus de Clexo, Bertoldus de Cagno, Prantochus de Furmian, Wilielmus de<br />

Clexo, Arnoldus de Mezo etc. - Dominus episcopus Gerardus tridentinus investivit dominum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

960


Capsa 59<br />

Ilteprandum de Lugongnano de illis casamentis et territorio toto quod habebat apud s. Mariam<br />

ad edificandum et illa ab episcopatu teneat iuxta consuetudinem domorum mercatus Bolzani etc.<br />

Pergamena mm 99x186-197. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

35. Anno 1228 indictione 1, die martis 14 intrante novembri in Tridento in superiori palatio<br />

episcopatus. - Dominus Gerardus episcopus tridentinus investivit ad rectum feudum magistrum<br />

Wernerium filium quondam magistri Henrici Gaselarii et fratrem suum Henricum, de toto illo<br />

feudo quod fuit Rodulfi de Tenna et sicut Henricus pater illorum visus fuit habere, ita quod<br />

servire debeant domino episcopo de arte sua de lignamine in pallatio episcopatus et in ecclesia s.<br />

Vigilii et alibi expensis episcopi.<br />

Pergamena mm 260x190. Notaio: Oluradinus. Presentibus Henrico, Tridentino, Ycinlino, Alberto,<br />

Rodulfo Rubeo, Riprando Otonis Richi, Nicolao Paxoti, Poldo Gandolfini.<br />

36. Anno 1239 indictione 12, die martis 5 exeunte aprili in palatio episcopatus Tridenti. -<br />

Dominus Sedoerius de Tito de imperiali mandato in civitate et episcopatu tridentino potestas et<br />

ancianus sequentem epistolam publicari iussit.<br />

Fridericus Dei gratia romanorum imperator semper augustus Jerusalem et Siciliae rex<br />

Sedoerio de Tito iudici tridentino fideli suo gratiam suam et omne bonum. Intellexit nostra<br />

serenitas quod quidam Vivianus, qui a curia tridentina feudum quoddam piscarie habebat,<br />

decesserit nullis legitimis derelictis, quare fidelitati tue mandamus quatenus feudum illud in<br />

alium auctoritate nostra conferas, qui predictum piscarie officium exerceat ad utilitatem ecclesie<br />

tridentine sicut alii hactenus facere consueverunt et tibi melius viderit expedire. Datum Padue<br />

quarto aprilis duodecima indictione.<br />

Hinc dictus Sodegerius investivit Iacobinum piscatorem de Canale in se suosque heredes de<br />

toto illo feodo quod quodam Vivianus Fugacina ratione feodi piscarie habebat, qui iuravit<br />

fidelitatem domino tridentino, romanorum imperatori et episcopatui tridentino et ipsi domino<br />

Sedoerio etc.<br />

Pergamena m 185x247. Notaio: Matheus de Placentia. - Sedoerius auctoritate imperiali et de<br />

consilio bonorum hominum civitatis Tridenti investivit...<br />

37. Anno 1243 indictione 1, die penultimo decembris Tridenti in palatio episcopatus,<br />

presentibus presbitero Bertoldo Pilegerio capellano domini episcopi, Raimondino de Gaio etc. -<br />

Dominus Aldricus episcopus tridentinus investivit Speram quondam domini Pentii pro se et<br />

duobus suis nepotibus filiis fratris sui de suo feudo; qui fidelitatem iuravit, eique precepit<br />

dominus episcopus ut usque ad epiphaniam det in scriptis feudum quod tenet ab episcopatu.<br />

Pergamena mm 173x133-137. Notaio: Beraldus de Caudalunga.<br />

38. Extra 1250. - Manifestatio feudorum dominorum Nicolai et Odolrici de Civezano. -<br />

Dominus Nicolaus tenet honoranciam de Civezano suam partem et unam rimaniam in Civezano<br />

et fictum rodarum argenteriae etc. Dominus Odolricus tenet honoranciam de Civezano suam<br />

partem, avocatiam s. Leuterii de Blezo, districtum et vassalaticum plurium personarum ut ibi.<br />

Pergamena mm 95-100x123-131. Senza notaio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

961


Capsa 59<br />

39. Extra 1250. - Manifestatio quorumdam bonorum et reddituum episcopatus tridentini in<br />

Pinedo quae partim erant deperdita.<br />

Pergamena mm 406x103-113. - Item gastaldia Contolini in Traxilla. In rimania que fuit q. Bruni;<br />

Curtolinus q. Curti de Pinedo habet casamentum illius rimanie; item Toso de Traxila habet unam petiam<br />

terre de illa rimania; item filii suprascripti Curti de Pinedo tenent petiam terre pradive de suprascripta<br />

rimania.<br />

40. Anno 1252 indictione 10, die dominico primo intrante decembri Tridenti in presentia<br />

domini Aldrigeti de Castrobarco, domini Arpi de Cleso etc. - Coram domino Sodegerio de Tito<br />

potestate Tridenti et episcopatus per dominum Chunradum regem, dominus Henricus de<br />

Predaplana precio 35 librarum denariorum veronensium vendidit et tradidit domino Henrico<br />

filio quondam domini Oldorici de Cuiola vasalaticum Gabrielis et Gandolfini fratrum de Poo et<br />

quod vasalaticum hi fratres habebant a dicto domino Predaplana in Poo, scilicet unam decimam<br />

positam ad Poum et in toto circuitu castri Poi usque ad pontem Pontalti et usque ad quercum<br />

crucis de Poo.<br />

Pergamena mm 780x195-210. Notaio: Marcus. Sono presenti tre documenti.<br />

41. Anno 1253 indictione 8 [error loco 11], die lune 14 intrante aprili in castro Andrani et<br />

in camera domini Egnonis tridentine ecclesie episcopi, in presentia domini Henrici de Kaugon<br />

ac canonicis tridentine ecclesie, domini Vuoluradini de Kaugon, domini Purchardi de Malusco<br />

etc. - Dominus Egno episcopus tridentinus investivit dominum Liebardum de Kaldaro de toto<br />

illo feudo quod quondam Nicolaus cognomine Clemanus habebat a dicto episcopo in Tremeno.<br />

Pergamena mm 139x207. Copia. Notaio: Henricus; Arnoldus q. Mathei de Placentia exemplavit.<br />

42. Anno 1254 indictione 12, die lune 11 exeunte aprili Veneciis Rivalte in domo ecclesie<br />

s. Thome, presentibus domino Alpreto de Cunevo canonico tridentino, Iordane filio domini<br />

Ropreti de Enno, Guidone quondam Ioannis Socii de Tridento etc. - Dominus Egno episcopus<br />

tridentinus iure recti feudi dedit Arnoldo notario filio quondam domini Mathei notarii de<br />

Tridento pro se et fratribus Bonifacio, Bertholdino, Nicolao et Arpolino unum molendinum et<br />

unam clausuram cum broilo et vineis que fuerunt quondam Nicolai ab Oleo iacentia apud<br />

civitatem Tridenti in contrata molendinorum de s. Francisco; et molendinum quod fuit<br />

dominorum de Wanga et nunc est Armanni abbatis, ab uno latere via communis que venit de<br />

ponte Corniclo et ab alio Fersina etc. insuper totum id quondam dominus Concius de s. Petro<br />

habebat pro ecclesia tridentina in pertinentiis de Tremeno.<br />

Pergamena mm 362x162. Sigillo perduto. Notaio: Gobaldus veronensis q. Venture de dona Bellavia.<br />

43. Anno 1257 indictione 15, die mercurii 8 exeunte februario Tridenti in domo nova<br />

domini episcopi tridentini. - Iacobus de Canali piscator dedit domino Egnoni episcopo tridentino<br />

manifestationem sui feudi et iurium quae habebat piscandi a lacu Caldarii usque ad Ravazonum,<br />

cum onere deferendi pisces ad castrum tridentinum pro domino episcopo etc. Vide investituram<br />

supra numero 36.<br />

Pergamena mm 305x162. Notaio: Obertus de Placentia. In presentia Gofredi de Porta, Apruini<br />

Alberti de Vastenato, magistri Baldessaris medici, Bertoldi de Carzano, Iohannis de Pizolo.<br />

Pergamena mm 385x115-136. Anno 1257. Iste sunt rationes Iacobi piscatoris domini episcopi et<br />

sociorum. Possono pescare sull'Adige in tutti i laghi o fosse da Egna fino alle onde [rapide] di Ravazone<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

962


Capsa 59<br />

tam in alta quam in omnibus aliis lacis, puteis, foveis... cum rete sive traturo sive cum amis vel aliquo<br />

insigno. Scritto dal notaio Arnoldo.<br />

43.bis Anno 1257, 8 exeunte februario ecc. Descriptio reddituum et onerum feudi piscarie<br />

Tridenti. Custodes porte et clavis porte Aquile: Bartolomeus a Carzano, Pelegrinus Pizolus,<br />

Tridentinus Parolarius.<br />

Pergamena mm 136x120. Grafia del notaio Oberto. Descrizione dei redditi e oneri del feudo della<br />

pescaria.<br />

Pergamena mm 528x100.120 cucita alla<br />

Pergamena mm 185x113-120. Descrizione come sopra. - Custodia della porta d'Aquila da parte di<br />

Bartolomeo da Carzano e Pellegrino Pizolo e Trentino Parolario.<br />

44. Anno 1258 indictione 1, die sabati 6 intrante iulio in Tridento in castro domini episcopi,<br />

presentibus domino Gotsalcho decano tridentino, domino Vigilio capellano domini episcopi etc.<br />

- Dominus Egno episcopus tridentinus investivit Andream filium quondam domini Nicolai de<br />

Telvo pro se et fratribus de suo recto feudo et iuravit fidelitatem.<br />

Est exemplum ex authentico relevatum anno 1307 die ultimo marcii ex licentia domini<br />

Guidonis de Papia iudicis et vicarii facientis rationem in curia tridentina pro domino<br />

Bartholomaeo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 237x113-118. Copia. Notaio: Arnoldus; Iacobinus filius magistri Pacis exemplavit.<br />

45. Anno 1261 indictione 4, die veneris 12 exeunte mayo Tridenti in palatio episcopatus,<br />

presentibus dominis Petro filio quondam domini Nicolay de Terlacu, Iohanne de Bobus, Zanello<br />

filio Adelpreti Rubey de Vilazano, Robasino de Pao etc. - Coram domino Egnone episcopo<br />

tridentino Petrus de Iacobus fratres filii quondam domini Aldrigetti de Terlacu precio 33<br />

librarum veronensium parvularum refutaverunt et resignaverunt ipsi domino episcopo unam<br />

peciam terre arative cum duabus nucibus et casalle murato iacente in villa Covali, que ipsi<br />

habebant et quondam dominus Adelpretus eorum patruus habuerat in feudum ab episcopatu<br />

tridentino idque in favorem Andree de Covalo qui fuit investitus.<br />

Anno 1261 indictione 4, die iovis 6 exeunte mayo Tridenti. - Odoricus et Nicolaus fratres<br />

filii quondam domini Aldrigetti de Terlacu predictis Petro et Iacobo eorum fratribus<br />

confirmaverunt predictam resignationem.<br />

Pergamena mm 567x146-164. Notaio: Pascalis, presentibus Robasina de Pao, Martino de Pantheo<br />

quondam Vibiani de Albiano, Arnoldo q. Matei notario.<br />

Pergamena mm 405x198-202. Notaio: Pascalis (è unita alla prima).<br />

46. Anno 1257 indictione 15, die lune 8 intrante ianuario in Tridento in domo de Malo<br />

Conscilio in stupa, in presentia domini Henrici abbatis s. Laurentii, domini Iacobini de Lizana,<br />

domini Iacobini et Zordani de Gardumo, domini Wilielmi de Liatestaino, domini Henrici de<br />

Grifestaino, domini Montenarii de Vigulo, domini Christiani de Pomarolo notarii etc. - Dominus<br />

Egano episcopus tridentinus investituram factam in Andream filium quondam Sabadini de<br />

Covalo et Ioannem de Wascheto de Covalo et Petrum quondam Faustini de Covalo per<br />

dominum Sodegerium olim potestatem Tridenti in anno currente 1246 indictione 4, die mercurii<br />

5 exeunte ianuario nova sua investitura pro utroque sexu de eorum feudo confirmavit, prout in<br />

dicto instrumento.<br />

Anno 1260 indictione 3, die mercurii 4 exeunte iulio in Tridento in palatio episcopatus.<br />

Dominus Egno episcopus tridentinus Andream quondam Sabadini de Covalo tanquam gentilem<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

963


Capsa 59<br />

vassalum declaravit immunem a iurisdictione Simeonis gastaldionis Calavini et quod coram eo<br />

et suo iudice in curia tridentina sit vocandus pro racione.<br />

Anno 1273 indictione 1, die iovis 3 exeunte decembri Bozani in palatio episcopatus, in<br />

presentia dominorum Vigilii capelani, Zulicani plebani Egnae etc. - Dominus Egno episcopus<br />

tridentinus investivit Parisium filium quondam Andree de Covalo pro se et suis fratribus<br />

Bartolomeo et Benvegnuto de omnibus suis rectis feudis.<br />

Anno 1276 indictione 4, die veneris 11 exeunte augusto Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit Parisium quondam Andree de Covalo pro se<br />

et fratribus et pro Iohanne quondam Henrici Preti de Covalo de suis rectis et antiquis feudis,<br />

iurando fidelitatem.<br />

Pergamene 4 cucite: mm 147x170-174; 98x300; 114x210-185; 155x152-185. Notai: Aycardus de<br />

Amichis de Dosso exemplavit ex imbreviaturis Iacobi de Genaro; Arnoldus; Zacheus.<br />

47. Anno 1262 indictione 5, die mercurii 14 exeunte octubri Tridenti in palatio episcopatus,<br />

in presentia dominorum Gerardi de Perzine, Gotefredi et Pellegrini eius filii de Porta, Pellegrini<br />

de Desuculo, Bertoldi de Levego etc. - Dominus Egno episcopus tridentinus investivit Nicolaum<br />

filium quondam Iacobi piscatoris qui fuit de Canale de suo recto feudo piscariae etc.; vide<br />

numerum 43.<br />

Pergamena mm 156x190. Notaio: Obertus de Placentia.<br />

48. Anno 1264 indictione 7, die veneris 3 intrante octubri Tridenti in palatio episcopatus.<br />

Dominus Egno episcopus tridentinus investivit dominum Nicolaum filium quondam domini<br />

Alberti de Vastenato de omnibus rimaniis, fictis et podere que quondam Ecelinus et eius frater<br />

Albericus de Romano tenebant in feudum ab episcopatu tridentino in plebatu Civizani et<br />

specialiter in Mazanigo et de uno ficto 20 soldorum quod ipse dominus Nicolaus dabat de domo<br />

sua iacente in vico s. Petri Tridenti et de ficto unius urnae vini pro una clesura iacente in broillo<br />

in ora molendinorum rugie trintine; et pro hac investitura dedit 50 libras veronenses.<br />

Pergamena mm 698x140-162. Notai: Rolandinus q. Zacarani; Tridentinus.<br />

49. Anno 1264 indictione 7, 4 intrante decembri in calonicha plebis Ripae. - Magorancia<br />

filia quondam Borzeghini de Ripa fecit procuratores ad renunciandum domino episcopo<br />

tridentino omne ius et districtum quod habet in Naxinbenum filium quondam Bontempi de<br />

Blaseza ut de iis ipsum Naxenbenum investiat.<br />

Pergamena mm 185-197x125-142. Notaio: Azolinus.<br />

50. Anno 1266 indictione 9, die lunae 9 exeunte augusto in burgo Ripe in palatio domini<br />

episcopi, presentibus fratre Ianuario priore s. Marie Coronate, domino Venturano medico de<br />

Arcu etc. - Dominus Egno episcopus tridentinus promisit Alberto Cavacossono et Pelegrino qui<br />

dicitur Mezcaz eorum feudum non alienare extra episcopatum neque impignorare etc. et quod<br />

soli episcopo sint subiecti ad rationem et ius.<br />

Pergamena mm 431x130-140. Notaio: Bertolameus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

964


Capsa 59<br />

51. Anno 1267 indictione 10, die 2 exeunte marcio in burgo Ripe in palatio domini<br />

episcopi, presentibus domino Hermenrico capellano domini episcopi, domino Pelegrino<br />

quondam domini Gotefredi de Porta de Tridento, domino Rizardo de Frixonis de Verona etc. -<br />

Dominus Egno episcopus tridentinus ad rectum honorabile feudum investivit Zacheum notarium<br />

quondam domini Iacobi de Dosso de illis rimaniis que habebat quondam dominus Concius de<br />

Dosso in Supramonte in villa Oveni et in illis pertinentiis.<br />

Pergamena mm 211x114-123. Notaio: Bartolameus.<br />

52. Anno 1269 indictione 12, die sabati 16 intrante marcio in Bozano super pallacio, in<br />

presentia domini Ianuarii prioris s. Marie Coronate de Anania, domini Vigilii de Gurlano<br />

capellani domini episcopi etc. - Dominus Egno episcopus tridentinus investivit Bertoldum<br />

notarium, Iacobum fratrem quondam Nascimbeni et filium suum Egenum de eorum feudo<br />

scilicet de placito et districtu personarum suarum et de banno, collecta, albergariis, scufiis,<br />

daciis et de eo quod non teneantur facere racionem nisi per dominum episcopum et eius<br />

vicedominum, confirmans precedentes investituras ipsis datas per q. dominum tridentinum,<br />

imperatorem et per q. dominum Sodegerium de Tito etc.<br />

Pergamena mm 253x162-167. Notaio: Conradinus.<br />

53. Anno 1275 indictione 3, die veneris primo intrante marcio Ripe in podiollo palatii<br />

episcopatus. - Dominus Oto quondam domini Gompi de Garduno manifestavit feuda que habet<br />

ab episcopatu tridentino, nempe 3 mansos ad Clanisium plebatus Garduni, unum ad Varanum,<br />

duos ad Panonum, tres ad Arcum, tres ad Ariconum, tres in Valle, mansos positos ad Manzanum<br />

et unum in Nomesino.<br />

Anno 1275, die lune 11 exeunte februario in burgo Ripe in palatio episcopatus. -<br />

Bonacursius quondam Albertini de Arena, Bafucius de Pelucio, Benevenutus quondam<br />

Benedicti de Borzaga et alii de plebatu Randene manifestaverunt feudum quod habent a domino<br />

Henrico episcopo tridentino videlicet coltam, banum, fictum, scuffium, albergariam et omnes<br />

imposiciones et exactiones excepto banno maleficiorum.<br />

Pergamena mm 193x164-178. Notaio: Tridentinus.<br />

54. Anno 1275 indictione 3, die lune 11 exeunte ianuario Tridenti in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit Nicolaum piscatorem filium quondam Iacobi<br />

piscatoris de Pedecastello de suo recto feudo.<br />

Pergamena mm 174x110-116. Notaio: Zacheus.<br />

55. Anno 1275 indictione 3, die mercurii 9 exeunte ianuario Tridenti in palatio episcopatus,<br />

in presentia dominorum Goxalchi decani, Adelurandi et Iacobi canonicorum tridentinorum etc. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit Naxinbenum notarium de Lainoma de suo<br />

feudo.<br />

Pergamena mm 88x155. Notaio: Zacheus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

965


Capsa 59<br />

56. Anno 1275 indictione 3, die 14 intrante februario in Albano, in presentia dominorum<br />

Zordani de Garduno, Hainrici de Lietenstain et Federici de Grifenstain etc. - Dominus Henricus<br />

episcopus tridentinus investivit Hilprandum de Bindis de suo feudo.<br />

Anno 1345 indictione 13, die martis penultimo augusti Tridenti in contrata porte Aquile sib<br />

porticu domus domini Francisci de Maynentis canonici vicentini in spiritualibus vicarii<br />

generalis domini episcopi Nicolai et cuius auctoritate factum est precedens exemplum ex<br />

authentico relevatum.<br />

Pergamena mm 174x138. Copia. Notaio: Zacheus; Bonaventura q. Abriani de Negrano exemplavit.<br />

57. Anno 1275 indictione 3, die iovis 12 intrante decembri, Tridenti in castro Boni Consilii.<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit dominum Ferandellum de Tridento de suo<br />

recto feudo, iurando fidelitatem.<br />

Anno 1295 indictione 8, die martis 8 intrante marcio Tridenti in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Callapinus iudex de Flaveo dedit licentiam Piramo notario de Mariano exemplandi<br />

precedens instrumentum.<br />

Pergamena mm 382x101-128. Notai: Zacheus; Piramus de Marianis domini Lancelini comitis de<br />

Lomello exemplavit.<br />

58. Anno 1276 indictione 4, die 5 exeunte decembri Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit Nicolaum piscatorem filium quondam Iacobi<br />

piscatoris de Ultra Atace de suo recto feudo, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 267x110-115. Notaio: Tridentinus.<br />

59. Anno 1276 indictione 4, die lune 6 exeunte octobri in Livo, in presentia dominorum<br />

Ropreti de Altavarda, Arnoldi de Arso, Girardi de Vervo etc. - Dominus Henricus episcopus<br />

tridentinus investivit Iacobinum filium quondam Nicolai Rabati de Salubio pro se et Iacobo et<br />

Petro Rabuti de Melango de suis rectis feudis.<br />

Anno 1307, die 19 marcii precedens exemplum ex authentico relevatum ex licentia domini<br />

Vidonis iudicis de Papia vicarii et racionem facientis in palatio pro Bartholomaeo episcopo<br />

tridentino.<br />

Pergamena mm 232-242x117. Notai: Zacheus; Federicus; Iohannes q. Boninsegne relevavit.<br />

60. Anno 1276 indictione 4, die 2 exeunte maio in brolo domini Gebardi de Sibedach<br />

subtus Vinechum, in presentia Goxalchi decani, Odorici archidiaconi tridentini fratris Henrici de<br />

Breguzo, fratris Egeni de ordine predicatorum etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus<br />

accepit fidelitatis sacramentum a domino Iacobo de castro s. Michaleis de episcopatu brixinensi<br />

ut sit homo Casa Dei s. Vigilii et subinde eum investivit de suo recto feudo prout eius<br />

antecessores habuerunt.<br />

Pergamena mm 180-205x187-197. Notaio: Zacheus.<br />

61. Anno 1276 indictione 4, die lune 8 exeunte augusto Tridenti apud ecclesiam beati<br />

Vigilii, in presentia dominorum Olrici archidiaconi, Olrici de Burgo novo canonici tridentini<br />

etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit dominum Goxalchum decanum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

966


Capsa 59<br />

recipientem nomine Iltepoldi filii quondam domini Svikerii de Montalbano de suis rectis<br />

antiquis feudis.<br />

Pergamena mm 230x160. Notaio: Zacheus.<br />

62. Anno 1276 indictione 4, die martis 9 exeunte septembri Tridenti in castro Boni<br />

Consilii, in presentia dominorum Maximiani iudicis, Nicolai de Beseno, Iacobini de Garduno,<br />

Olrici de Bozano, Gabrielis de Porta et Goxeli de Vinecho etc. - Dominus Henricus episcopus<br />

tridentinus investivit Henricum filium quondam Hanrici Pochalbrunel de villa Montalbani<br />

tanquam nuncium domini Ylthepoldi de Montalbano de suis rectis antiquis feudis, super cuius<br />

animam iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 200x175. Notaio: Zacheus.<br />

63. Anno 1278 indictione 6, die 15 exeunte ianuario Tridenti ante castrum Boni Consilii. -<br />

Dominus Carlus de Vezano procurator domini Federici de Terlacu refutavit in manibus domini<br />

Henrici episcopi tridentini Benvenutum quondam Albertini de Covalo cum suo peculio ut sit<br />

homo episcopatus nec alienari possit extra episcopatum et ut talis investiri debeat.<br />

Pergamena mm 176x147-150. Notaio: Zacheus.<br />

64. Anno 1280 indictione 8, die 9 intrante aprili Tridenti ante domum domini Riprandi<br />

Novelli quondam domini Aycheboni. - Domina Mina uxor dicti domini Riprandi tanquam heres<br />

domini Trintinelli sui patris cum beneficio inventarii constituit dictum suum maritum ad<br />

agendum etc. super sua hereditate.<br />

Pergamena mm 210x201. Notai: Adelperius; Enricus de Supramonte; Bartolomeus de Sechapozo<br />

exemplavit.<br />

65. Anno 1281 indictione 9, die dominico 10 exeunte septembri Tridenti in capella castri<br />

Boni Consilii. - Symeon de Moyadi filius quondam Heurardi quondam filii Bozani de Moyado<br />

refutato uno manso in pertinenciis Moyadi, cuius mansi possessiones ibi recitantur, domino<br />

Henrico episcopo tridentino de eodem eum investivit.<br />

Pergamena mm 682x134-137. Notaio: Tridentinus<br />

66. Anno 1282 indictione 10, die mercurii 15 iulii Tridenti in palatio episcopatus,<br />

auctoritate et licentia domini Maximiani iudicis et vicarii domini Henrici episcopi tridentini<br />

sequens exemplum est ex authentico relevatum.<br />

Anno 1256 indictione 14, die sabati 6 exeunte maio Tridenti in castro domini episcopi,<br />

presentibus domino Odorico archidiacono, domino Aldrigeto de Castrobarco etc. - Dominus<br />

Egeno episcopus tridentinus Regenoldo filio quondam Regenoldi de Curono petenti<br />

investituram pro se et fratribus de suis rectis feudis, dixit se interim nolle tradere etc. sine tamen<br />

preiudicio etc.<br />

Pergamena mm 230x142-161. Copia. Notaio: Bonaventura relevavit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

967


Capsa 59<br />

67. Anno 1282 etc. ut in precedenti.<br />

- Anno 1276 indictione 4, die lune 9 exeunte marcio in burgo Egne. - Dominus Henricus<br />

episcopus tridentinus investivit Regenoldum de Curono de suo recto antiquo feudo, iurata<br />

fidelitate.<br />

Pergamena mm 175x162-170. Copia. Notai: Zacheus; Bonaventura relevavit.<br />

68. Extra 1282. - Supplicatio porrecta domino Henrico episcopo tridentino a Nicolao<br />

piscatore super feudo et officio piscariae quod bonis spoliatus etc. Exercere pro debito non<br />

poterat.<br />

Pergamena mm 167x102-145.<br />

69. Anno 1289 indictione 2, die 23 februarii Romae. - Dominus Henricus episcopus<br />

tridentinus ob fidelia servicia investivit Maynardum filium quondam domini Tridentini de<br />

Gando de vacantibus bonis et iuribus, nempe de medietate castri Grestae et medietate castri<br />

Novesini et de toto castro Sejany cum adnexis etc.<br />

Pergamena mm 667x210. Notaio: Petrus de Traiecto.<br />

70. Anno 1302 indictione 15, die martis 11 iulii in castro Arci, presentibus dominis<br />

Oddorico de Arcu et Antonio iudice de Leudro, fratribus Bonaventurino de Lialtate et Iacobino<br />

de Tiboldis de Mantua ordinis Minorum etc. - Dominus frater Philippus episcopus tridentinus<br />

nomine locationis hinc ad festum Nativitatis dominicae, investivit Guarnardum quondam<br />

Frederici de Romeno de valle Ananie de omnibus redditibus ad episcopale gaforum de Romeno<br />

spectantibus pro 130 libris denariorum veronensium parvuloroum in castro Arci, vel ubi fuerit<br />

dictus dominus episcopus consignandis.<br />

Pergamena mm 251x220. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

71. Anno 1307 indictione 5, die veneris 24 februarii Tridenti in episcopali palatio,<br />

presentibus domino fratre Petro abbate s. Laurentii, domino Nicolao Quirino plebano ecclesie s.<br />

Bassi castellanensis diocesis etc. - Coram domino Bartholomaeo episcopo tridentino dominus<br />

Martinus filius quondam domini Odolrici de Ponte nati quondam Adelpreti de Cimono civis<br />

Tridenti petiit suorum feudorum investituram, exhibens sequens instrumentum. - Anno 1255<br />

indictione 13, die martis 15 intrante iunio Tridenti in domo que fuit domini Sodegerii de Tito<br />

quondam potestatis Tridenti, presentibus Iohanne et Ecelino iudicibus, Bonifacio et Arnoldo<br />

fratribus filiis quondam Matei notarii etc. dominus Egno episcopus tridentinus ad sustinendas<br />

expensas guere contra Ecelinum de Romano investivit Odolricum de Ponte quondam Adelpreti<br />

de muta pontis Atacis de Tridento.<br />

Duplex sub hoc numero habetur exemplar.<br />

Pergamena mm 530x322-332 (col collo 645). Copia di copie. Notai: Aldrigetus ser Bonde de Murio,<br />

Paulus filius Iohanis q. ser Fati de Terlaco, Georgius Nicolaus filius ser Desiderati de Alla, Iaocbus q. ser<br />

Bertolamei de Ravazono, Antonius filius ser Bertolasii de Burgonovo subscripserunt; Marchabrunus filius<br />

ser Alberti q. Negrati de Sacho exemplavit ex imbreviaturis Bonisiohannis Bonandree. Copia del 1380.<br />

Pergamena mm 553x277-297. Copia del 1387. Notai: Rodulfus q. ser Basini exemplavit;<br />

Francischinus q. Petri notarii q. Nicolay dicti Sechi, Iacobus q. Bartolomei de Ravazono, Franciscus q.<br />

Martini de Avolano, Albertus q. Nigrati de Sacho subscripserunt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

968


Capsa 59<br />

72. Anno 1307 indictione 5, die iovis 20 intrante aprili in Garduno. - Dominus Lorengus<br />

filius quondam domini Bergosini de Garduno manifestavit suum feudum quod ipse et eius pater<br />

habuerunt ab episcopis Henrico et Philippo et Bartholomaeo, nempe medietatem pro indiviso<br />

vardam dossi et castri Grumi de Garduno; item quartam partem castri veteris de Garduno; item<br />

dossum et castrum Manzani qui appellatur Grumus minor de Garduno; item castrum Prede a<br />

Cornu in plebatu Murii cum iuribus et honoribus ad ea castra spectantibus. Item homines, terras,<br />

possessiones, molendinum etc. quae omnia hic describuntur.<br />

Pergamena mm 623x146-150. Notaio: Alexander domini Henrici comitis de Lomello.<br />

73. Anno 1307, die 19 maii Bozani. - Dominus Elcelinus Genterius constituit dominum<br />

Aychebonum iudicem in Tridento et dominum Wilihelmum filium quondam domini<br />

Marchadenti suos procuratores ad petendam investituram sui feudi a domino Bartholomaeo<br />

episcopo tridentino quod feudum erat vitalitium.<br />

Pergamena mm 297x175-190. Notaio: Bellinus.<br />

74. Anno 1307, die 11 maii Tridenti. - Zaninus filius quondam Dominici de Albiano pro se<br />

et fratre suo Petro recognoscit in feudum a domino Bartholomaeo episcopo tridentino unam<br />

domum muratam cum canipa in villa Albiani et aliquas pecias terrae, prout ibi.<br />

Pergamena mm 322x160. Notaio: Bartholomeus de Albiano.<br />

75. Anno 1307, die sabati 18 marcii Tridenti in episcopali palatio, presentibus domino<br />

Andrea Quirino vicecomite tridentino, Antonio de Leudro iudice etc. - Dominus Bartholomaeus<br />

episcopus tridentinus investivit dominum Bertoldum quondam domini Hugonis olim domini<br />

Bertoldi Xoni de Cagno tridentinae diocesis de suis rectis feudis et iuravit etc.<br />

Pergamena mm 279x222-238. Copia. Notaio: Alexander domini Ottonis Romeni ex rogationibus<br />

Bonisiohannis Bonadree.<br />

76. Anno 1307, die 11 aprilis Tridenti. - Henricus Haunoldus de Puchel de Curono domino<br />

Bartholomaeo episcopo tridentino manifestavit suum feudum, unum plodium terre vineatae in<br />

Tremeno.<br />

Pergamena mm 110x154-160. Notaio: Iacobus de Metz. Testimoni: Ulricus Maier de Fogna,<br />

Concius de Lapide de Curon, Hermanus de Curono.<br />

77. Anno 1307, die 11 maii Tridenti. - Henrigolinus de Albiano recognoscit in feudum a<br />

domino Bartholomaeo episcopo tridentino aliquas pecias terrae grezivae, pradivae, buschivae<br />

etc. in Albiano.<br />

Pergamena mm 378x112-118. Notaio: David.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

969


Capsa 59<br />

78. Anno 1307, die iovis 16 martii Tridenti in episcopali palatio. - Dominus Bartholomaeus<br />

episcopus tridentinus investivit Stephanum quondam Gotefredi de Cavedeno de suis rectis<br />

feudis, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 28x33. Copia. Notaio: Alexander domini Ottonis de Romeno, ex imbreviaturis<br />

Bonisiohannis Bonandree.<br />

79. Anno 1307, die 11 maii Tridenti. - Bonacursius filius quondam Bertoldi Claynae de<br />

Albiano recognoscit in feudum a domino Bartholomaeo episcopo tridentino aliquas pecias terrae<br />

et unum casale in Albiano.<br />

Pergamena mm 229x117-199. Notaio: David.<br />

80. Anno 1307, die lunae 20 marcii Tridenti in episcopali palatio. - Dominus<br />

Bartholomaeus episcopus tridentinus investivit nobilem virum dominum Bonaventuram<br />

quondam domini Jordani de Viculo de suis rectis feudis, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 328x227-229. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

81. Anno 1307, die 13 aprilis in castro Zoceli apud torculum domini Zifredi quondam<br />

domini Valle de Livo. - Dominus Cifredus predictus fecit Odolricum iudicem quondam domini<br />

Adelpreti de Tridento suum nuncium ad refutandum in dominum episcopum tridentinum<br />

Bartholomaeum decimam in Mezo, Corzono et Nano ob venditionem ab eo factam in quondam<br />

dominum Arnoldum filium quondam domini Utonis ut investiat dominum Arnoldum filium<br />

quondam dicti domini Arnoldi.<br />

Pergamena mm 182x154. Notaio: Tridentinus comitis de Lomello.<br />

82. Anno 1307, die 11 aprilis in civitate Tridenti. - Hermanus de Honcstet de Curono dixit<br />

se tenere in feudum a domino Bartholomaeo episcopo tridentino unum mansum in Bugnana ubi<br />

dicitur Swemt refutatum per dominum Cristanum de Bugnana intra confines ut ibi.<br />

Pergamena mm 106x123-126. Notaio: Iacobus de Metz.<br />

83. Anno 1307, die 16 marcii in villa de Bolegnano. - Tomasius filius quondam Petri et<br />

Girardinus frater Bonzanini constituerunt procuratorem ad petendam investituram sui feudi.<br />

Pergamena mm 235x130. Notaio: Petrus domini Bonifacii comitis de Panico.<br />

84. Anno 1307 indictione 5, die mercurii 15 marcii Tridenti in episcopali palatio,<br />

presentibus fratre Frederico priore et Ottone de Foroiulio conventuali fratrum predicatorum de<br />

Tridento, fratre Nato ordinis cruciferorum priore ecclesie s. Crucis prope Tridentum, domino<br />

Gullelmo de Bellenzanis iudice etc. - Dominus Bartholomaeus episcopus tridentinus investivit<br />

dominum Delaidum notarium civem tridentinum filium quondam domini Pacis olim domini<br />

Bonifacii de Novarna de valle Lagari tridentinae diocesis de omnibus suis rectis feudis iurata<br />

fidelitate.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

970


Capsa 59<br />

Pergamena mm 292x208. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

85. Anno 1307, die iovis 16 marcii Tridenti in episcopali palatio. - Dominus<br />

Bartholomaeus episcopus tridentinus investivit dominum Oddoricum Cocium iudicem de<br />

Tridento de omnibus suis feudis rectis etc. iurando fidelitatem.<br />

Pergamena mm 374x143-166. Copia. Notaio: Alexander domini Ottonis de Romeno ex breviaturis<br />

Boniiohannis Bonandree<br />

Pergamena mm 270x230-267. Copia ut supra.<br />

86. Anno 1307, die iovis 11 maii Tridenti. - Tridentinus qui dicitur Zancheta filius<br />

quondam Delayti de Bonsero de Albiano dixit se habere in feudum unum casalle et aliquas<br />

pecias terrae in Albiano.<br />

Pergamena mm 174x162-167. Notaio: Bartholomeus de Albiano.<br />

87. Anno 1307, die veneris 12 intrante madio Tridenti. - Iacobinus filius quondam Fedrici<br />

de Albiano recognoscit in feudum a domino Bartholomaeo episcopo tridentino mediam<br />

rimaniam et tertiam partem alterius rimaniae in Albiano.<br />

Pergamena mm 105-112x190. Notaio: Bartholomeus de Albiano.<br />

88. Anno 1307, die iovis 11 intrante madio Tridenti. - Ancius quondam Rodegerii de<br />

Albiano recognoscit in feudum a domino Bartholomaeo episcopo tridentino unam domum cum<br />

canipa, unam tezam et aliquas pecias terrae.<br />

Pergamena mm 232-240x188-194. Notaio: Bartholomeus de Albiano.<br />

89. Anno 1307 indictione 5, die iovis 16 marcii Tridenti in episcopali palatio, presentibus<br />

dominis Andrea Quirino vicecomite tridentino, Nicolao Quirino plebano ecclesie s. Bassi etc. -<br />

Dominus Bartholomaeus episcopus tridentinus investivit dominum Oddoricum quondam domini<br />

Ottonelli de Cunnola pro se et Federico fratre suo de eorum rectis feudis.<br />

Pergamena mm 315x154-193. Notaio: Alexander... ex imbreviaturis Boniiohannis Bonandree.<br />

90. Anno 1307, die martis 14 marcii Tridenti in episcopali palatio. - Dominus<br />

Bartholomaeus episcopus tridentinus investivit dominum Benrecevutum quondam domini<br />

Altemani de Cavedeno de suis rectis feudis, iurata de more fidelitate.<br />

Pergamena mm 380x127-154. Notaio: Alexander... ut supra.<br />

91. Anno 1307, die iovis 13 aprilis in villa Selasne. - Dominus Alexander qui fuit de Tresio<br />

plebis Tay vallis Ananie et filius quondam domini Federici eiusdem loci, nunc habitator in villa<br />

Caxane plebis Livi vallis Solis recognoscit in feudum a domino Bartholomaeo episcopo<br />

tridentino unam decimam in dicta villa Tresii.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 144-150x164-167. Notaio: Petrus de Solasna.<br />

971


Capsa 59<br />

92. Anno 1307, die iovis 16 marcii Tridenti. - Dominus Bartholomaeus episcopus<br />

tridentinus investivit Exelinum quondam domini Henrici de Cugnola de suis rectis feudis, iurata<br />

fidelitate.<br />

Pergamena mm 323x175-192. Copia. Notaio: Alexander ex breviaturis q. Boniiohannis Bonandree.<br />

93. Anno 1307, die sabati 18 marcii Tridenti in episcopali palatio, presentibus dominis<br />

Guidone iudice de Papia vicario in civilibus domini episcopi, Symone de Gardulis cive<br />

tridentino etc. - Dominus Bartholomaeus episcopus tridentinus investivit magistrum Egidium<br />

murarium habitatorem Tridenti filium quondam magistri Egidii de Campignono cumanensis<br />

diocesis de omnibus feudis suis; qui iuravit consuetam fidelitatem.<br />

Pergamena mm 317x190. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

94. Anno 1307, die mercurii 15 marcii Tridenti. - Dominus Bartholomaeus episcopus<br />

tridentinus investivit dominum Bonum quondam domini Nicolai de Campo Tridentino civem<br />

Tridenti de omnibus suis rectis feudis, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 317x192. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

95. Anno 1345 indictione 13. - Sequens exemplum ex authentico relevatum per<br />

Franciscum filium magistri Iacobini medici de Bozano imperiali auctoritate notarium iussu<br />

domini Iacobi Rapatonis vicarii in Tremeno, in presentia domini Ottonis de Eppiano<br />

archidiaconi Tridenti vicarii generalis domini Nicolay episcopi tridentini etc. -<br />

Anno 1307 indictione 5, die 21 aprilis Tridenti, presentibus domino fratre Petro miseratione<br />

divina episcopo tridentino monasterii s. Laurentii prope Tridentum abbate [NB. vel est error<br />

notarii exemplantis, vel forte fuit episcopus suffraganeus], domino presbitero Iohanne de Telvo<br />

prefati domini abbatis cappellano et domino Antonio de Leudro iudice tridentine curie etc. -<br />

Dominus Odoricus Badecha quondam domini Guillelmi Badeche civis Tridenti recognoscit in<br />

feudum ab episcopatu tridentino de quinque partibus duas possessionum et rerum omnium que<br />

fuerunt quondam domini Gerardi Capelleti civis Tridenti in Magredo. Dimidiam partem<br />

hominum sibi ratione iurisdictionis placiti et districtus subiacentium in villis Chaurasti et Rangi<br />

plebatus Blezi et Carbuey de plebatu Nomassi etc. duas partes decime ville de Erculis que fuit<br />

quondam domini Odorici quondam domini Ropreti de Enno; quartam partem decime ville de<br />

Cortaza. Item terras, prata, affictus, annona etc. ut ibi.<br />

Pergamena mm 105x230-247. Copia. Notaio: Riprandus; Franciscus filius magistri Iacobini medici<br />

de Bozano exemplavit.<br />

96. Anno 1312 indictione 10, die veneris 7 intrante ianuario Tridenti in palatio episcopatus<br />

sequens exemplum ex authentico relevatum per Piramum notarium licentia et auctoritate<br />

domini Aycheboni de Tridento iudicis vicarii et facientis rationem in curia tridentina pro<br />

domino fratre Henrico episcopo tridentino.<br />

Anno 1261 indictione 4, die dominico penultimo exeunte octubri Tridenti. - Dominus<br />

Dolzanus filius quondam domini Pellegrini de Wychemaro, presente et consentiente domina Ela<br />

eius uxore precio 100 librarum vendidit quinque rimanias positas ad Albianum domino<br />

Rompreto de Cugolla filio quondam domini Ottonelli.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

972


Capsa 59<br />

Die veneris 11 intrante novembri Tridenti in palatio superiori episcopatus facta refutatione<br />

dictarum quinque rimaniarum, dominus Egno episcopus tridentinus investivit dictum dominum<br />

Rompretum ad feudum pro masculis et feminis, presentibus dominis Iacobino de Lizana,<br />

Wilielmo de Belvedero etc.<br />

Pergamena mm 755x233-236. Copia. Notaio: Bonafortuna qui Zampagna dicor; Piramus de<br />

Marianis domini Lancelini comitis de Lomello exemplavit.<br />

97. Anno 1314 indictione 12, die veneris 8 novembris Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Petro abbate s. Laurentii, fratre Conrado de Uzerstal ordinis cisterciensis<br />

etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus dux etc. investivit Gotifredum quondam<br />

Benevenuti dicti Taschete de Tridento de suis rectis feudis; prestito fidelitatis iuramento.<br />

Pergamena mm 307x351-357. Sigillo perduto. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

98. Anno 1314 indictione 12, die sabati 17 augusti Bozani, in domibus et presentia domini<br />

Henrici Lenghenstenarii militis etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit<br />

dominam Elisabeth filiam quondam domini Erardi de Tughestain pro se, liberisque suis de<br />

omnibus feudis suis antiquis et rectis, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 262x280. Notaio: Rolandinus Petri Bonandree civis bononiensis ex imbreviaturis<br />

olim Boniiohannis Bonandree.<br />

99. Anno 1314 indictione 12, die dominico 24 februarii in domibus habitationis infrascripti<br />

domini Raynaldi positis in civitate veteri Mantuae etc. - Nobiles et magnifici domini Raynaldus<br />

et Boteronus fratres filii quondam domini Zohanini de Bonacolsis filii quondam domini<br />

Pinamontis, et Ravazolus filius quondam domini Coradi filii quondam domini Pinamontis<br />

predicti et Zohaninus filius quondam Martini filii quondam domini Coradi predicti ac Obizo<br />

filius quondam domini Vagini de Bonacolsis filii quondam saepedicti domini Pinamontis, pro se<br />

Obizo et Philipino fratre suo, constituerunt suos procuratores magistrum Iohannem<br />

archidiaconum tridentinum domini pape capellanum et magistrum Pacem plebanum de Bozano<br />

ad comparendum coram domino Henrico episcopo tridentino ad reverenter et devoto petendam<br />

investituram de territorio universo cum castro et fortalicio quod nominatur Castellarium iacens<br />

in Italico regno iuxta mantuanos fines et iuxta episcopatum Verone, cum mero et mixto imperio<br />

et omni iurisdictione secundum quod ad eos pertinet ex successione predicta et secundum quod<br />

dictus dominus Pinamons in vita sua possedit ab episcopatu tridentino et fuerat investitus a<br />

domino Henrico quondam episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 567x239-252. Notaio: Nicholaus domini Horabuni de Casale.<br />

100. Anno 1314, die 16 augusti Bozani, presentibus domino Petro abbate s. Laurentii,<br />

domino Frederico de Clesio milite, et Francisco eius nato etc. - Dominus Henricus episcopus<br />

tridentinus investivit dominum Odoricum quondam domini Oddorici de Tablato plebatus<br />

Tisinae tridentinae diocesis de omnibus suis feudis rectis etc. iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 385x267-293. Copia. Notaio: Alexander domini Ottonis de Romeno, ex breviaturis<br />

Boniiohannis Bonandree.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

973


Capsa 59<br />

101. Anno 1314, die veneris 19 iulii Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus dominis<br />

Gualendo de Mantua plebano ecclesie de Marniga tridentinae diocesis in spiritualibus et<br />

Gerardo iurisperito de Bononia in civilibus vicariis etc. - Dominus Henricus episcopus<br />

tridentinus dux etc. investivit Agolinum, Bertholdum et Guillelmum filios quondam domini<br />

Petri de Petra aquilaria plebatus Terlaci de eorum rectis feudis etc.<br />

Pergamena mm 334x267-270. Copia. Notaio: Rolandinus Petri Bonandree ex breviaturis olim<br />

Boniiohannis Bonandree.<br />

102. Anno 1314, die lune 11 novembris in castro Boni Consilii. - Dominus Henricus<br />

episcopus tridentinus investivit Hendrigolinum quondam Bonaventure de Albiano plebatus<br />

Cimbrae de suis rectis feudis etc.<br />

Pergamena mm 290x277. Notaio: Rolandinus Petri Bonandree ut supra.<br />

103. Anno 1314, die lune 22 iulii Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus dominis<br />

Guillelmo quondam domini Mathei de Castelnovo, Balduino quondam domini Achillis de castro<br />

Cornu etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit nobilem virum dominum<br />

Bonaventuram quondam domini Iordani de Viculo territorii tridentini de suis rectis feudis etc.<br />

Pergamena mm 372x163-187. Copia. Notaio: Alexander ex imbreviaturis Boniiohannis Bonandree.<br />

104. Anno 1314, die lune 28 octubris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Henricus<br />

episcopus tridentinus investivit dominos Ottobellum et Peregrinum filios quondam domini Boni<br />

de Campo Tridentino cives Tridenti de suis rectis feudis etc.<br />

Pergamena mm 365x173-177. Copia. Notaio: Alexander ut supra.<br />

105. Anno 1314, die iovis ultimo octubris Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus<br />

domino Petro abbate s. Laurentii, fratre Conrado de Hurcestal, Laurentio de Vello vicario<br />

tridentino etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit dominum Arnoldum<br />

quondam domini Salomonis de Zochulo tridentinae diocesis, procuratorem Salomonis quondam<br />

domini Anselmi de Zochulo de suis rectis feudis, iurata procuratorio nomine fidelitate.<br />

Pergamena mm 354x186-202. Notaio: Alexander ut supra.<br />

106. Anno 1314, die ultimo octubris. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit<br />

dominum Armanum filium quondam domini Federici de Cagno plebatus Revoi pro se et<br />

Frixone nepote filio quondam Alberti de Cagno de suis rectis feudis etc.<br />

Pergamena mm 357x190- 216. Copia. Notaio: Alexander ut supra.<br />

107. Anno 1314, die ultimo octubris. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit<br />

Ottonem filium quondam domini Ropreti de Cagno plebatus Revoi de suis rectis feudis, iurata<br />

fidelitate.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 352x187-206. Copia. Notaio: Alexander ut supra.<br />

974


Capsa 59<br />

108. Anno 1314, die veneris 13 intrante septembri in burgo Egne. - Hermanus quondam<br />

Waldemani de Overstat de Curono diocesis tridentinae manifestavit suum rectum feudum quod<br />

tenet ab ecclesia s. Vigilii de Tridento scilicet unum mansulum iacentem in pertinenciis Bugane<br />

cum terra arativa, vineata et bosciva.<br />

Pergamena mm 125x170. Notaio: Thomasius.<br />

109. Anno 1314 indictione 12, die ultimo septembris in Garduno in castro Greste. - Ser<br />

Facinus filius quondam domini Pheleduxi de Garduno de dicto castro veteri pro se et suis<br />

fratribus Boso, Antonio et Seleduxio filiis quondam domini Pheleduxi manifestavit feudum<br />

quod sui antecessores habuerunt a dominis Andrigeto, Egenono, Hendrico, Phelippo et<br />

Bartholamaeo episcopis tridentinis et ipsi modo habent a domino Henrico episcopo tridentino<br />

nempe Dossum et castrum vetus de Garduno cum districtu etc. Item medietatem pro indiviso<br />

varde dossi Garde cum omni honore et districtu dicto castro pertinenti. Item medietatem dossi<br />

castri Grumi de Garduno. Item quartam partem de lacu qui est subtus Gardunum, intra Morium<br />

et Nachum. Item mansus, homines etc. ut ibi.<br />

Pergamena mm 572x121-136. Notaio: Alexander Henrici comitis de Lomelis.<br />

110. Anno 1315, indictione 13, die lune 8 septembris Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit Gaurientum quondam Henrici Loli de Spuro<br />

minori pro se et suis nepotibus Bartholomaeo, Henrico et Zirello filiis quondam Quintani fratris<br />

sui de suis rectis feudis, dato fidelitatis iuramento.<br />

Pergamena mm 367x146-190. Notaio: Alexander de Romeno.<br />

111. Anno 1318 indictione 1, die martis 7 februarii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus religiosis viris Iohanne priore monasterii de Villario, domino Henrico de<br />

Lucemburg rectore capelle s. Blaxii in episcopali pallatio tridentino, Guillelmo de Castronovo<br />

etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus dux etc. investivit Negrum quondam Henrici<br />

Fabri de Viculo plebatus Supramontis pro se et Viviano fratre de eorum rectis feudis etc.<br />

Pergamena mm 287x380. Sigillo pendente infranto. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

112. Anno 1318, die martis 7 februarii Tridenti. - Dominus Henricus episcopus tridentinus<br />

investivit Bartholomaeum dictum Tonsum quondam Guillelmi de Viculo pro se et fratre<br />

Bonaventura de omnibus eorum feudis rectis etc.<br />

Pergamena mm 271x385. Sigillo pendente. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

113. Anno 1318 indictione 1, die martis 21 marcii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus Millancio de Millanciis de Bononia habitatore Tridenti, Guillelmo de Bellenzanis et<br />

Aproyno de Caldonacio etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit Oluradinum<br />

quondam domini Nicolai de Cugnola pro se et fratre Francisco et nepote Nicolao quondam<br />

Iohannis eorum fratris de omnibus eorum feudis rectis etc. iurata fidelitate.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

975


Capsa 59<br />

Pergamena mm 347x252. Copia. Notaio: Rolandinus Petri Bonandree ex breviaturis Boniiohannis<br />

Bonandree.<br />

114. Anno 1318, die dominico 21 maii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus<br />

Henricus episcopus tridentinus investivit Bontempum quondam Iacobini Zotti de Cadeno pro se<br />

et Trintino fratre, nec non Almengarda et Trintina sororibus si et quantum eorum feuda ad<br />

feminas deferuntur, de eorum rectis feudis etc.<br />

Pergamena mm 397x270. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

115. Anno 1318, die dominico 21 maii Tridenti. - Dominus Henricus episcopus tridentinus<br />

investivit Bonoram quondam Musi Volatice de Viculo Supramontis pro se et fratribus<br />

Bonvantura et Antonio de eorum feudis etc.<br />

Pergamena mm 289x205-209. Copia. Notaio: Rolandinus Petri Bonadree ex breviaturis<br />

Boniiohannis Bonandree.<br />

116. Anno 1320, die 3 iunii Tridenti in castro Boni Consilii, verbo et licentia domini<br />

Henrici episcopi tridentini sequentia duo exempla sunt ex authentico relevata per Ubertinum<br />

notarium.<br />

Anno 1271 indictione 14, die dominico 6 intrante decembri Tridenti. - Pasqualis Rappa<br />

constituit Mazacurtum de Sardagna suum procuratorem ad resignandum in manibus domini<br />

Egnonis episcopi tridentini unum plaustrum vini albi de vassa ficti perpetualis super unum<br />

vineale ad Manum in favorem Rodegini tabernarii.<br />

Anno 1271 indictione 14, die 7 intrante decembri in camera s. Michaelis. - Tridentinus qui<br />

dicitur Mazacurta procurator Pasqualis Rappe resignavit in manibus domini Enrici episcopi<br />

tridentini unum plaustrum vini quod solvitur de uno vineali iacente in pertinentiis Castelliri de<br />

Tridento ut investire debeat Rodeginum tabernarium qui fuit de Brisia uti factum a domino<br />

episcopo.<br />

Pergamena mm 755x140-155. Notaio: Benedictus; Ubertinus filius Millancii de Millanciis de<br />

Bononia; Bonifacius q. Benedicti de Bellenzanis.<br />

Pergamena mm 747x151-165. Era unita alla precedente. Notai: Bertoldus etc. ut supra.<br />

117. Anno 1322 indictione 5, die ultimo novembris Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit Utum filium quondam domini Guarnerii de<br />

Terlacu pro se et fratre Petro de eorum feudis antiquis et rectis.<br />

Pergamena mm 267x232-234. Notaio: Rolandinus Petri Bonandree.<br />

118. Anno 1339 indictione 7, die 8 martii Bozani in domo domini Tegenonis de Vilanders,<br />

presentibus dominis Ottone de Eppiano et Dietero de Hall canonicis tridentinis etc. - Dominus<br />

Nicolaus episcopus tridentinus dux etc. investivit nobilem virum dominum Martinum de<br />

Goldegg tridentinae diocesis pro se et nepotibus Churado filio quondam Ulrici de Goldegg et<br />

Weiglino quondam Ullini de Goldegg de eorum feudis rectis etc.<br />

Pergamena mm 137x187. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

976


Capsa 59<br />

119. Anno 1339 indictione 7, die 6 madii Tridenti in episcopali castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Hildeprando de Firmiano, domino Ottone de Eppiano canonicis etc. -<br />

Dominus Nicolaus episcopus tridentinus investivit Iohannem quondam Bartholomaei quondam<br />

domini Nicolai.... pro se et fratribus Odorico, Bartholomaeo et Ottobello de eorum rectis feudis<br />

etc.<br />

Pergamena mm 125x190-196. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

120. Anno 1339 indictione 7, die 7 madii Tridenti in episcopali castro Boni Consilii,<br />

presentibus presbitero Symone de Tridento capellano, Nicolao de Polonia pincerna etc. -<br />

Dominus Nicolaus episcopus tridentinus investivit discretum virum Odoricum quondam Terlaci<br />

de Terlacu pro se et fratre suo Peregrino de suis feudis antiquis et rectis etc.<br />

Pergamena mm 195x180. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

121. Anno 1339, die 19 madii Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus domino Ottone<br />

de Eppiano canonico, nobilibus viris Randelino de Sporo et Ludovico dicto Bruimiger etc. -<br />

Dominus Nicolaus episcopus tridentinus investivit Iordanellum quondam magistri Iohannis<br />

Fabri de Tridento de omnibus suis feudis antiquis et rectis, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 293x150. Notaio: Henricus de Landesperg.<br />

122. Anno 1339, die 7 iunii in burgo Archi. - Nicolaus notarius quondam domini Almerici<br />

notarii de Cavedeno habitatore in dicto burgo Archi recognoscit in feudum ab episcopatu<br />

tridentino decimas et iura decimationis bladi, vini et nodrimorum quae colliguntur in plebatu<br />

Cavedeni et villa Drenae.<br />

Pergamena mm 126x168. Notaio: Nicolaus q. Almerici de Cavedeno domini Henrici comitis de<br />

Lomello.<br />

123. Anno 1339, die 13 iunii Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus domino Michaele<br />

de Castronovo, Dyno de Bononia et Francisco de Placentia canonicis tridentinis etc. - Dominus<br />

Nicolaus episcopus tridentinus investivit discretum virum Symonem quondam ser Friderici de<br />

Villa vallis Lagarinae pro se et consortibus suis de eorum feudis etc.<br />

Pergamena mm 131-140x190. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

124. Anno 1339, die 29 iulii Tridenti in castro etc. - Dominus Nicolaus episcopus<br />

tridentinus investivit discretum virum Bonum quondam ser Peregrini de Campo Tridentino pro<br />

se et fratre Romedio de suis feudis rectis etc.<br />

Pergamena mm 134x200. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

125. Anno 1339, die 10 augusti Tridenti in castro etc. - Dominus Nicolaus episcopus<br />

tridentinus investivit discretum virum Franciscum quondam Thurae quondam domini Bonomi<br />

de Tridento pro se et fratre suo Bonomo de eorum rectis feudis etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

977


Capsa 59<br />

Pergamena mm 143x185-195. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

126. Anno 1331 indictione 14, die 23 madii in episcopali castro Boni Consilii, presentibus<br />

domino Fratre Benedicto electo monasterii s. Laurentii, domino Friderico vicario, in Vigulo, in<br />

temporalibus diocesis tridentinae et domino Iustiniano de Gardellis iurisperito cive tridentino<br />

etc. - Ioannes notarius quondam Francisci de Tridento resignavit unam decimam in pertinenciis<br />

Tridenti post castrum tridentinum in pertinenciis s. Jeorii et in campanea de Molinara a via per<br />

quam itur in Sardagnam... in favorem Buratini quondam domini Henrici de Buratinis de<br />

Tridento pretio 30 marcarum argenti denariorum parvulorum et quem dominus Henricus<br />

investivit.<br />

Pergamena mm 562x219. Notaio: Henricus de Landesperg.<br />

127. Anno 1340 indictione 12 [error, nam currebat indictio 8], prima die februarii, Tridenti<br />

in castro Boni Consilii, presentibus magistro Marco archipresbitero in Bono etc. - Petrus filius<br />

et heres quondam magistri Bernhardi Cyroici resignavit medietatem unius decimae in<br />

pertinentiis Tridenti post castrum tridentinum, in pertinentiis s. Georii in campania de Molinaria<br />

etc. in favorem Buratini Stacionerii filii quondam domini Henrici de Buratinis civis Tridenti et<br />

quem dominus Nicolaus episcopus tridentinus investivit.<br />

Pergamena mm 345x240-245. Notaio: Michael de Slackenwerd.<br />

128. Anno 1343 indictione 11, die 4 iulii Feltri. - Zenarius quondam Lunardi de Rouredo<br />

procurator ser Avancii quondam ser Dolzani de burgo Perzini, et Gerardi filii quondam Odorici<br />

quondam Mini de eodem loco resignavit in manibus domini Gorzie feltrensis et bellunensis<br />

episcopi et comitis omne ius quod habebant percipiendi fructus decimales in villa Canali de<br />

plebatu Perzini ut investire dignetur dominum Rampretum filium quondam nobilis domini Elteli<br />

de Scenano, prout fecit.<br />

Pergamena mm 355x159-162. Notaio: Nicolaus de Alberto de Feltro.<br />

129. Anno 1345 indictione 13, die mercurii 19 ianuarii. - Inquisitio facta per dominum<br />

Franciscum de Mainentis canonicum vicentinum vicarium in spiritualibus generalem domini<br />

Nicolai episcopi tridentini contra Turam dictum de Plubella de Oveno plebis de Supramonte<br />

tanquam occupatorem et usurpatorem bonorum ecclesiasticorum et specialiter unius prati et<br />

pecie terre etc.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

130. Anno 1257 indictione 15, die lune 3 exeunte ianuario Tridenti in domo nova domini<br />

episcopi tridentini, in presentia dominorum Concii fratris domini Enrici episcopi tridentini,<br />

Concii de Wineco etc. - Dominus Egheno episcopus tridentinus investivit Iacobum de Canali<br />

piscatorem de suo recto feudo piscarie, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 192x142-145. Notaio: Obertus de Placentia.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

978


Capsa 59<br />

131. Anno 1364 indictione 2, die dominico 7 ianuarii Tridenti in episcopali castro Boni<br />

Consilii, presentibus domino Philippo de Laybacho aquilegensis diocesis vicario in spiritualibus<br />

domini Alberti episcopi tridentini, domino Otone presbitero fratre domini Megenardi militis de<br />

Carinthia etc. - Dominus Albertus de Ortenburg episcopus tridentinus ob remunerationem<br />

absequiorum multorum erga ipsum dominum episcopum et ecclesiam suam per Dominicam<br />

tutricem, et Iohannem atque Tomasium fratres filios quondam Francischini quondam ser<br />

Branchi de Ugolinis de Parma investivit Dominicam filiam quondam Bonafidei portatoris de<br />

Covalo habitatoris Tridenti uxoris quondam dicti Francischini tanquam tutricem Martini,<br />

Nicolai et Katarine filiorum suorum et dictos Iohannem et Thomasium fratres de feudo quod<br />

magister Florianus medicus Tridenti et Bonus eius filius habuerant ab ecclesia tridentina nempe<br />

de duabus peciis terre in pertinenciis Tridenti ubi dicitur Scudarium; item de uno affictu 3<br />

librarum et de alio 8 soldorum; item de una pecia terre prative in Campo Trentino et alia in<br />

Bolgaro pertinentiarum Tridenti et aliis.<br />

Pergamena mm 541x235-251. Notaio: Delaitus q. ser Guilelmi notarii de Moiado.<br />

132. Anno 1364 indictione 2, die iovis 11 intrante ianuario Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Philipo de Laybaco plebano in Jannchan vicario in spiritualibus, nobili<br />

milite domino Meynardo de Sterenberch etc. - Dominus Albertus episcopus tridentinus<br />

investivit Terlacum filium quondam ser Odorici a prato de Terlaco pro se et patruo suo ser<br />

Pelegrino quondam ser Terlaci de Terlaco de omnibus eorum feudis rectis etc.<br />

Pergamena mm 275x297-303. Notaio: Sicherius q. Michaelis de Vezano.<br />

133. Anno 1364, die martis 13 februarii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus<br />

Albertus episcopus tridentinus investivit nobilem virum Oswaldum filium Nycolini Scayn de<br />

omnibus suis feudis antiquis et rectis, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 162x276. Sigillo pendente. Presente Philipo de Laybacho plebano in Iannchan.<br />

134. Anno 1364, die veneris 16 februarii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus<br />

Albertus episcopus tridentinus investivit Iohannem quondam ser Buratini Stazonerii de<br />

Buratinis civem tridentinum de suis feudis et decimis ut supra numero 127.<br />

Pergamena mm 508x188-193. Sigillo perduto. Notaio: Petrus q. Ioachini iudicis de Mezasomis.<br />

135. Anno 1363 indictione 1, die sabati 25 novembris Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Albertus episcopus tridentinus investivit nobiles viros Franciscum notarium quondam<br />

ser Petri notarii nati quondam domini Nicolai Sychi de burgo s. Martini de Tridento et<br />

Adelperium filium quondam ser Delayti nati quondam dicti domini Nicolai de eorum rectis<br />

feudis iurata fidelitate, in presentia domini Philippi vicarii in spiritualibus, Ottonis plebani in<br />

Leonano capellani domini episcopi, nobilis militis domini Maynhardi de Sterenberch etc. -<br />

Ibidem die martis 5 decembris presentibus eodem domino Philippo, Alberto archipresbitero<br />

plebis de Gardumo etc. dictus Franciscus pro se et Adelperio recognoscit in feudum de muta<br />

picis et lignaminis de decem libris tres libras et 7 soldos cum dimidio; item pro qualibet rate pro<br />

ripatico 5 solidos et denarios, 8 pro qualibet soma mercimonii per aquam ducta 16 denarios et<br />

pro muta parva de sex libris percipiunt 8 grossos a viginti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 317x285-312. Sigillo perduto. Notaio: Franciscus magistri Martini de Avolano.<br />

979


Capsa 59<br />

136. Anno 1369 indictione 7, Tridenti die veneris 1 iunii in episcopali palatio. - Franciscus<br />

notarius civis et habitator Tridenti filius quondam ser Bonaventure de Molveno, massarius et<br />

procurator domini Alberti episcopi tridentini pro inquirendis et recuperandis bonis ecclesie et<br />

episcopatus tridentini, ut ex episcopali mandato dato in castro suo Reyfnitz die 17 maii 1367,<br />

iure locationis ad usum domorum mercatus Tridenti investivit discretum iuvenem Martinum<br />

filium quondam ser Federici dicti Fayoni de Tridento de decima de Paho que fuit magistri<br />

Symeonis Sartoris et Luti eius fratris de Tridento et dicitur decima quondam Taschete etc. sub<br />

annuo censu 5 stariorum frumenti, 1 starium fabe etc.<br />

Pergamena mm 695x333-340. Notaio: Stephanus q. Guillelmi notarii de Meclo.<br />

137. Anno 1372 indictione 10, die martis penultimo iunii Tridenti in episcopali palatio. -<br />

Coram nobili viro domino Uricio de castro Otoni vicario generali in civilibus et criminalibus<br />

causis in civitate et curia tridentina pro domino Alberto episcopo tridentino lis vertebatur inter<br />

Bonapasium de Tochulis de Leudro notarium modo habitatorem Archi quondam domini<br />

Iohannis de Tochulis ex una parte et dominum Aychebonum quondam domini Mathei de<br />

Pissavacha, ser Thomaxinum de Pissavacha quondam domini Iacobi iudicis; Franciscum<br />

notarium quondam ser Petri Xichi, Adelperium de burgo s. Martini quondam ser Delayti Xichi;<br />

Adelpretum de Bellis quondam ser Adelpreti; dominum Xichum quondam domini Iohannis<br />

quondam domini Approyni de Castronovo; Antonium de Gardellis quondam ser Dionixii de<br />

Gardellis omnes cives et habitatores Tridenti atque Valarianum notarium quondam domini<br />

Leonis de Tridento procuratorem et syndicum abbatie monasterii s. Laurentii prope Tridentum<br />

ex altera parte, occasione mute seu pedagii que percipitur in civitate Tridenti per terram et<br />

aquam de omnibus mercimoniis a festo ss. Viti et Modesti usque ad festum s. Vigilii inclusive,<br />

que muta fuit quondam Bartholomaei filii et heredis quondam domini Franceschini iudicis de<br />

Tochulis de Leudro heredis quondam domini Tridentini iudicis de Tochulis de Leudro et de qua<br />

dictus Bonapasius post mortem predicti Bartholomaei fuit subsequenter investitus a domino<br />

Alberto episcopo tridentino; predicte partes in tali fuerunt concordio quod Bonapasius de cetero<br />

exigeret dictam mutam iuxta cedulam ibi descriptam, accipiendo eam rerum et percuniarum<br />

quantitatem prout ibi sequitur nec amplius impediatur.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia della seconda metà del sec. XV. Dazio di Trento. Presentibus Nicolao<br />

notario de Meclo assessore domini vicarii generalis, Henrico de Rocabruna q. Gulielmi, Rodulfo notario,<br />

Iacobo notario de Ravazono, Floriano notario q. Nicolai dicti Tamburlini notarii, Francischo notario q.<br />

Henrici dicti Rigays omnibus habitantibis Tridenti, Sandrio de Rallo q. Guarienti, Bartolomeo dicto<br />

Borzaga notario de Tuieno. Lungo elenco di merci.<br />

138. Anno 1382 indictione 5, die martis 7 ianuarii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Iacobo de Stermol canonico tridentino capellano et sigillifero infrascripti<br />

domini episcopi tridentini, domino Iohanne Gallo de Galensteyn magistro curie dicti domini<br />

episcopi etc. - Iohannes filius quondam Marchi quondam domini Iachemini de Belenzanis de<br />

Tridento heres dicti sui patris et fratrum suorum Nicolai et Iacobi refutavit in manibus domini<br />

Alberti episcopi tridentini decimam unius mansi iacentis in Paho supra Tridentum ubi dicitur a<br />

Menervo, in favorem Stephani quondam Bonaverii de Menervo de Paho et Bartholomaei<br />

quondam Iohannis de villa de Paho quos idem dominus episcopus investivit, iurata eidem<br />

fidelitate.<br />

Pergamena mm 291x315. Sigillo perduto. Notaio: Franciscus q. Nicolai notarii de Avolano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

980


Capsa 59<br />

139. Anno 1383 indictione 6, die veneris 23 ianuarii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Iacobo de Stermol domini episcopi cancellario et capellano, domino<br />

Iohanne de Pugnis de Parma legum doctore domini episcopi in temporalibus vicario Tridenti,<br />

domino Henrico de Lietanstain domini episcopi vicario in Iudicariis etc. - Ser Aldrigetus dictus<br />

Chenetus quondam Gelemie de Castello de Terlaco ob servitia sibi prestita donatione inter vivos<br />

refutavit in favorem ser Francisci notarii quondam ser Bonaventure de Molveno decimam<br />

quarumdam peciarum terrae in Terlago quae ibi describuntur; de qua decima dominus Albertus<br />

episcopus tridentinus dictum Franciscum investivit.<br />

Pergamena mm 813x338-340. Notaio: Marchus q. Odorici de Tridento q. Iacobi de Sporo.<br />

Presentibus Henrico dicto Lietenstainero de Lictenstain vicario in Iudicariis, Rodulfo notario q. Basini de<br />

Tridento, Federico notario ser Ognabeni notarii de Pao. - Lunga descrizione di beni.<br />

140. Anno 1190 indictione 13, die 15 intrante augusto in Tridento in palatio domini<br />

episcopi. - Dominus Gualtonus et Varnerius fratres sibi invicem refutaverunt de omnibus<br />

racionibus finem faciendo tam super feudis quam allodiis.<br />

Anno 1210 indictione 13, die dominico 3 exeunte novembri in Tridento, presentibus<br />

domino Henrico de Crompach canonico tridentino, domina Primera uxore quondam Valconis de<br />

Petro de Malusco causidico, domino Swikerio filio quondam domini Arnoldi de Mezo etc. - Pro<br />

500 libris denariorum veronensium Samuelus filius quondam dicti Walconis una cum curatore<br />

suo Marsilio de Spurrio refutavit in manibus domini Federici episcopi tridentini nomine Casa<br />

Dei s. Vigilii totum feudum quod quondam fuit Adelpreti Rubei scilicet domum muratam de<br />

capite pontis cum casamentis et molendino ibi, atque decimam de Muralta.<br />

Anno 1220 indictione 8, die lune ultimo augusti in Tridento, presentibus domino<br />

Adelperone de Wanga, domino Petro de Malusco, domino Henrico de Crompacho, magistro<br />

Odolrico scolastico, Henrico de Breguzo etc. - Dominus Albertus tridentinus episcopus sibi<br />

vindicavit predictum feudum ab antecessore redemptum contra Millonem filium quondam<br />

Warnerii de Roubatasca qui se ius habere pertendebat.<br />

Anno 1237 indictione 10, die martis 10 intrante februario Tridenti in palatio episcopatus,<br />

presentibus domino Odorico decano tridentino, magistro Odorico scolastico, domino Oldorico<br />

de Beseno, domino Henrico de Seiano etc. - Dominus Aldricus episcopus tridentinus dedit<br />

licentiam dominis Federico et Beralo filiis quondam domini Adelperonis de Wanga edificandi<br />

domos, munitiones et castra super dosso, quod appellatur de Runchenstayn iacens in<br />

pertinenciis Bolzani supra Talavernam inter domum de Riado et ecclesiam s. Petri versus<br />

Wangam et quod dicebant esse eorum allodium; ita tamen ut sint aperta domino episcopo<br />

tridentino in pace et in werra. Et incontinenti dominus Adelpretus comes Tirol qui erat ibi<br />

presens tanquam advocatus ecclesie tridentine omnibus predictis concessit racionem avocatie et<br />

si ius aliquod haberet in dicto dosso, illud renunciavit et dictis fratribus concessit.<br />

Anno 1255 indictione 13, die 2 intrante iunio in camera domini episcopi super palatio<br />

episcopatus Tridenti. - Dominus Egno episcopus tridentinus ad rectum honorabile feudum<br />

investivit nobiles viros dominos Fridericum et Berallum fratres de Wanga de custodia castri<br />

Ravenstayn cum 10 marcis in redditibus annuis, nec non de illis mansibus de Scelo quos ipsi<br />

habebant in pignore ab ipso domino episcopo et de omnibus fictis domorum quod episcopatus in<br />

Bolzano habebat quoad tertiam partem, aliis duabus partibus in episcopatum reservatis.<br />

Pergamena mm 436x332. Grafia della metà del sec. XIV.<br />

1190: presentibus Conrado, Resato Zuco de la Porta, Albrigeto de la Porta, Petarino et Bundo<br />

fratribus.<br />

1210: Tridenti in contrata domus filii q. Valconis de Roubatasca sita in capite pontis Atesis,<br />

presentibus domina Primera uxore q. dicti Valconis, Petro de Malusco causidico, Henrico de Coronpach<br />

canonico trid., Swicherio q. Arnoldi de Mezo, Contolino de s. Petro.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

981


Capsa 59<br />

141. Anno 1391 indictione 14, die dominico 9 aprilis in castro Boni Consilii, presentibus<br />

nobilibus viris dominis Henrico de Rothemburch capitanio comitatus Tirol et episcopatus<br />

Tridenti, Wlfingo milite de Stutemberg salcemburgensis diocesis, Henrico de Lietenstayn<br />

tridentinae diocesis, venerabilibus dominis Rambaldo decano tridentino, Federico de<br />

Scarosteten priore s. Martini de Tridento, et canonico ecclesiae tridentinae, Melchiore de<br />

Tridento et Nicolao de Rochabruna canonicis tridentinis etc. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus dux etc. investivit magistrum Fatanum aurificem civem et habitatorem Tridenti<br />

filium quondam ser Benedicti de Verona de omnibus feudis et vasaliciis in Tegnalo et in plebatu<br />

Archi, quae olim tenebantur in feudum ab ecclesia tridentina per quondam dominam Luciam<br />

eius uxorem et filiam quondam ser Iacobi notarii de Tridento tanquam heredem universalem<br />

quondam domine Signorese eius domine Lucie matris et filie quondam domini Henselmi de<br />

Brenta filii quondam domine Marie filie quondam domini Ziroldi de Nomio et per eius domine<br />

Marie predecessores.<br />

Pergamena mm 332x283-285. Sigillo perduto. Notaio: Paulus q. ser Martini de Tridento.<br />

142. Anno 1391 indictione 14, die iovis 27 aprilis Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus dominis Gualterio preposito brixinensi, Iohanne Rauter decretorum doctore domini<br />

episcopi protonotario, nobilibus viris domino Corado Frizendorfer capitaneo dicti castri et ser<br />

Aymone quondam domini Symeonis de castro Clexii etc. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus investivit Franciscum et Iohannem fratres filios quondam magistri Josii physici de<br />

Tridento de una decima in pertinentiis Zani, Cugnole, Tavernari, Clogne, Moyadi et Montagne<br />

supra Tridentum prout eorum predecessores possederunt et tenuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 275x249-129. Sigillo perduto. Notaio: Paulus ut supra.<br />

143. Anno 1391 indictione 14, die dominico 16 iulii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino fratre Bartholomaeo abbate s. Laurentii etc. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus investivit Antonium et Ioannem fratres filios quondam ser Francisci de Molveno<br />

civis Tridenti pro se et fratribus Iacobo et Marco de suis feudis, nempe de una decima in<br />

pertinenciis ville Terlaci in Somoval et aliis decimis ibidem quas habuerat dictus quondam ser<br />

Franciscus de Molveno per resignationem factam per ser Aldrigetum dictum Chenetum<br />

quondam ser Zelemie de Castello dicte ville Terlaci in manibus quondam domini Alberti<br />

episcopi tridentini etc. ut supra numero 139.<br />

Pergamena mm 585x322. Sigillo perduto. Notaio: Paulus ut supra.<br />

144. Anno 1391 indictione 14, die martis 14 septembris Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Iohanne Rauter protonotario, domino Antonio de Dasindo domini episcopi<br />

vicario Tridenti in temporalibus, domino Henrico de Lietenstayn domini episcopi consciliario<br />

etc. - Dominus Georgius episcopus tridentinus investivit Iohannem et Iacobinum fratres filios<br />

quondam Ioannis filii quondam ser Franceschini quondam ser Franchi de Ugolinis de Parma pro<br />

se et Iohanne filio quondam Tomasii filii quondam dicti ser Franceschini de feudo quarumdam<br />

terrarum in pertinentiis Tridenti ut ibi; quod feudum fuerat quondam magistri Floriani medici de<br />

Tridento.<br />

Pergamena mm 565x246-256. Notaio: Paulus ut supra.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

982


Capsa 59<br />

145. Anno 1392 indictione 15, die veneris 1 marcii Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Georgius episcopus tridentinus investivit Stephanum quondam Bonaventure de<br />

Menervo de Paho et Bartholomaeum quondam Iohannis de villa de Paho de decima unius mansi<br />

ut supra numero 138.<br />

Pergamena mm 384x208. Sigillo pendente. Notaio: Paulus ut supra.<br />

146. Anno 1399 indictione 7, die lune 27 octobris super castro Boni Consilii de Tridento,<br />

presentibus domino Ioanne Rauter cancellario, domino Rambaldo decano, domino Iohanne Cal<br />

de Bolzano vicario domini episcopi in Iudicariis. - Dominus Georgius episcopus tridentinus ad<br />

quamplurima servicia sibi et ecclesie tridentine prestita a domino Paulo quondam ser Iohannis<br />

Fati de Terlaco eum investivit de decima ac iure decimationis ac bonis feudalibus ibi descriptis,<br />

existentibus in pertinenciis Tridenti ad Scudarium et in Campo Trentino et alibi.<br />

Pergamena mm 517x240-249. Notaio: Albertus de Negratis de Sacho.<br />

147. Anno 1402 indictione 10, die mercurii 7 decembris Tridenti in episcopali castro Boni<br />

Consilii, presentibus domino Iohanne Wolkensdorfer milite, Iohanne Chal vicario in Iudicariis,<br />

Guillelmo de Belasio, Iacobo quondam domini Henrici de Rochabruna, domino Iohanne de<br />

Stamesdorf capellano domini episcopi et canonico tridentino etc. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus confirmat investituram feudorum suorum Francisco filio quondam Benedicti<br />

quondam nobilis domini Gotfredi dicti Zentili de Laguna Cavedeni prout anno 1391 indictione<br />

14, die sabati 20 madii investituram concesserat predicto Benedicto, nempe de uno dosso quod<br />

appellaturdossus Plovani sito in vale Cavedeni, super quo antiquitus fuit edificatum quoddam<br />

castrum seu castellum. Item de medietate unius decime que appellatur Gotfredi Zentilis in dicta<br />

valle Cavedeni et percipitur una cum heredibus quondam egregii militis domini Antonii de<br />

Archo. Item de alia decima parva ibidem de quibusdam peciis terre.<br />

Pergamena mm 437x306. Sigillo perduto. Notaio: Paulus q. ser Iohannis q. Fati de Terlaco.<br />

148. Anno 1424. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die 20 iulii, presentibus Iohanne<br />

de Ysnina canonico tridentino, Paulo preposito s. Marie Magdalene civitatis plocensis etc. -<br />

Dominus Alexander episcopus tridentinus investivit Iohannem Bartholomei Bayli de Paho<br />

quondam Guillelmi de Veronesio de decima unius mansi in Paho ubi dicitur a Menervo etc.<br />

Vide supra numeros 138 et 145.<br />

Pergamena mm 267x310. Sigillo perduto.<br />

149. Anno 1424. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die 28 iulii, presentibus Iohanne<br />

de Thono etc. - Dominus Alexander episcopus tridentinus Josium notarium quondam ser<br />

Francisci notarii magistri Josii et Antonium notarium quondam Iohannis notarii magistri Josii<br />

investivit de decima et iure decimationis que percipitur de quibusdam vinealibus et terris in<br />

pertinenciis Zani, Cugnole, Tavernare, Clogne, Moyadi et Montagne.<br />

Pergamena mm 302x374. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

983


Capsa 59<br />

150. Anno 1424. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die dominico 20 augusti,<br />

presentibus domino Iohanne de Ysnyna decano, et Zambono de Tridento canonicis tridentinis,<br />

Bonadomano de Acerbis etc. per manus venerabilis Stanislai de Sobnow magistri artium et<br />

cancellarii domini episcopi etc. dominus Alexander episcopus tridentinus investivit Antonium<br />

de Molveno quondam ser Francisci notarii de Molveno civis Tridenti de decima omnium<br />

nascentium in pertinentiis Tridenti post castrum Trentum circa ecclesiam s. Georii in Molinare<br />

etc. Item de quarta parte decime in villa Civizani. Item de una parte lacus de Terlaco. Item de<br />

quadam decima in pertinenciis Terlaci.<br />

Duplex habetur exemplar.<br />

Cartaceo, carte 4. Copie, fine sec. XV.<br />

151. Anno 1425. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die 17 aprilis, presentibus dominis<br />

Iohanne de Ysnyna decano, Iohanne Czeys, Iohanne Anhang canonicis Tridenti, Vinamonto de<br />

Caldesio, Michaele de Coredo etc. - Dominus Alexander episcopus tridentinus investivit<br />

Iohannem Bonum canonicum tridentinum et Iohannem Reuter eius fratrem filios et heredes<br />

quondam ser Pauli notarii quondam Martini de Tridento de medietate unius decime pro indiviso<br />

cum capitulo ecclesie tridentine que percipitur in Paho et quam Paulus eorum pater habuit per<br />

commutationem bonorum in Randena, Gazedina et alibi ut ibi, ab episcopo Georgio<br />

predecessore.<br />

Pergamena mm 38x345. Sigillo perduto.<br />

152. Anno 1425. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die 20 iunii. - Dominus Alexander<br />

episcopus tridentinus acceptata resignatione facta a Iohanne de Terlaco filio ser Uti de Terlaco<br />

in favorem Adelperii, Calapini, Odorici et Bonaventure fratrum de Calapinis, hos investivit de<br />

decima in pertinenciis Terlaci ad Plazos, ad Clizolam, ad Castellum etc. ut ibi. Item de uno<br />

molendino in civitate Tridenti posito in contrata porte pontis.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia. Notaio: Iohannes Felder q. Philippi de Limborch exemplavit.<br />

153. Anno 1425. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die iovis 13 octobris, presentibus<br />

domino Iohanne de Ysnina vicario in spiritualibus domini episcopi tridentini, Balthasario de<br />

Thono capitaneo Stenici etc. - Dominus Alexander episcopus tridentinus per resignationem<br />

factam a Francisco quondam Adelperii de Xichis de Tridento precio 1500 ducatorum in favorem<br />

Petri de Senis civis veronensis, hunc investivit de quadam parva muta que percipitur ex<br />

mercimoniis et ratibus ad portam s. Martini, prout ibi fusius explicatur.<br />

Pergamena mm 340x468. - De qualibet rate pro ripaticu 5 solidos et denarios 8; et de qualibet soma<br />

mercimonie que conducuntur per aquam 16 denarios.<br />

154. Anno 1428 indictione 6, die martis 27 iulii. - Sententia arbitramentalis lata a Petro<br />

Iacobo quondam ser Rigi de Rouredo et Marco quondam ser Iohannis de Belenzanis civibus<br />

Tridenti in favorem Palamidesii et Isabete eius uxoris contra Bonadomanum filium quondam<br />

magistri Nicolai physici de Acerbis de Tridento et fratrem dicte Isabete, eo quod integre non<br />

solvisset ei dotem ducatorum 400 sed fraudulenter sibi assignasset bona minoris pretii, nempe<br />

unam domum et unam decimam in Fornas; hinc domini arbitri preter dicta bona, pro quibus<br />

investiendi sunt a domino episcopo tridentino alia assignant in supplementum et satisfactionem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

984


Capsa 59<br />

Pergamena mm 580x427-420. Notaio: Nicolaus q. Petri Balduini de Capris. - La detta decima<br />

doveva rendere 83 staria bladi, duo plaustra vini, 14 vel 15 benas raparum, 3 vel 4 capretos vel agnos, 3<br />

vel 4 paria pullorum annuatim...<br />

155. Anno 1439 indictione 2, die dominico 14 iunii Tridenti in contrata platee communis<br />

ante bulletas. - Nobilis vir ser Marcus filius quondam ser Clementis de Murlinis civis Tridenti<br />

tanquam massarius et procurator domini Alexandri episcopi tridentini pro una libra piperis<br />

concessit renovationem investiturae magistro Prosdocimo carpentario civi Tridenti filio<br />

quondam ser Iohannis de Padua super una domo in civitate in contrata Portelle pro qua solvit<br />

annuum fictum grossorum 24 monete tridentine.<br />

Pergamena mm 449x225. Notaio: Graciadeus q. Antonii de Castello de Terlaco. Presentibus<br />

Christoìhoro apotecario q. ser Boni de Montagna, Petro q. Polini de Arco.<br />

156. Anno 1447. Datum in Kaldario in dominica Reminiscere in quadragesima [5 marzo]. -<br />

Dominus Georgius episcopus tridentinus Leonardum notarium a Sale civem tridentinum<br />

investivit de una decima in Cimbria que olim fuit Iacobi de Rochabruna militis et civis Tridenti<br />

et inde Christoferi eius filii pro indiviso cum iuribus castri Kunispergi etc.; de una decima que<br />

olim fuit domini Azonis de Madrucio que colligitur in villa Loni, Pedegaze, Vezani pro indiviso<br />

cum dominis de Arco, de decima Padernoni, Madrucii etc.<br />

Pergamena mm 312x377-387. Sigillo perduto.<br />

157. Anno 1447. Datum in Caldario die 10 marcii. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus Leonardum quondam Adelpreti de Paho civem tridentinum investivit de dosso ubi<br />

edificatum erat castrum de Pisavaka cum nemoribus apud dictum castrum. Item de decima<br />

quorumdam locorum in pertinenciis de Pisavaka prout ibi descriptum habetur. Item de decima<br />

quarumdam peciarum terre in Paho etc.<br />

Pergamena mm 441x527. Sigillo perduto. - Unius vinealis a zapa; in pertinentiis Pisavake ubi dicitur<br />

ala fontana; 4 plodiorum apud Salvatorem de Pisavaka. Item de decima al maseto, 4 plodia a Pisavaka. 5<br />

plodia que possidet Banaletus de Supramonte; versus mane apud fraternitatem s. Marie maioris; decima<br />

ala Poza, sub dicta villa Pisavake apud bona fraternitatis s. Marie maioris; item decima ai frasseni; item<br />

decima terre ad tres Cruces; item terra 3 plodiorum in Dosso del Beschucho; item 10 plodiorum al<br />

Sgolbion; heredes q. Odorici de Paho; item ala Poza versus Ravinam; item terra vineta al Pedon; item in<br />

val Leurar apud Gasparinum Balistris...<br />

158. Anno 1447. Datum in civitate Tridenti, die 8 septembris. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus per resignationem factam a Iohanne Rewter filio quondam Pauli notarii<br />

quondam Martini de Tridento de medietate unius decime pro indiviso cum capitulo ecclesie<br />

tridentine in Paho, investivit Franciscum notarium filium quondam Janesii de Fundo.<br />

Pergamena mm 263x312. Sigillo perduto.<br />

159. Anno 1448. Datum in Caldario feria quarta ante dominicam Oculi. - Dominus<br />

Georgius episcopus tridentinus nobilem Iohannem Paulum Schratnperger de Tridento investivit<br />

ob grata et fidelia servicia ipsi et ecclesie tridentine exhibita de omni decima que percipi potest<br />

de tota eius possessione sita in pertinenciis Tridenti in loco ubi dicitur in Iscla de Pertega iuxta<br />

confines ut ibi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

985


Capsa 59<br />

Pergamena mm 274x325.<br />

Cartaceo, carte 2. Malacopia con note abbondanti.<br />

160. Anno 1457. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die 13 decembris. - Dominus<br />

Georgius episcopus tridentinus investivit fidelem dilectum Antonium Schratennperger de feudis<br />

que partim Leonardus Adelpreti civis tridentinus et quondam Ioannes Paulus Schratenperger ab<br />

ecclesia tridentina habuerant in feudum, nempe de decima unius mansus in pertinenciis Tridenti<br />

a Ronchafort, de dosso ubi edificatum erat castrum Pisavache cum nemoribus et de decima<br />

quorumdam locorum in pertinentiis Pisavachae et Pahi, quae omnia ibi describuntur; vide supra<br />

N° 157.<br />

Pergamena mm 565x582-594. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carta 1. Anno 1482, 3 mensis iunii. Investitura dei feudi ex a Sale.<br />

161. Anno 1461. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die 3 iunii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit nobilem Leonardum a Sale civem tridentinum de medietate et<br />

omni iure decimandi in villis et mansibus Riedental, Basilice, Ricaldi, Sternigi, Fosse plebis<br />

Pinedi que ad ecclesiam tridentinam devoluta erant per mortem Nasimbeni Ricaldi de Pinedo<br />

ante 13 annos, nullo comparente herede.<br />

Pergamena mm 256x387. Sigillo perduto. - Decima bladi, raparum et omnium nutrimentorum.<br />

162. Anno 1467. Datun in castro s. Vigilii de Coredo, die 28 augusti. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus investivit Thomam quondam Calapini de Calapinis civem tridentinum de<br />

decima que colligitur in villa Covali districtus Tridenti de vino, frumento etc. prout antecessores<br />

habuerunt ab ecclesia tridentina et iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 239x379. Sigillo perduto. - Vino, frumento, Segala, spelta, orzo, miglio, panico,<br />

legumi e piccoli nati di animali.<br />

163. Anno 1471 indictione 4, die iovis 28 madii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Liprando de castro Arsi, domino Thomeo de castro Mani servitoribus in<br />

mensa domini episcopi tridentini et ser Jorio de Calapinis cive tridentino etc. - Dominus Ioannes<br />

episcopus tridentinus investivit Antonium filium Andree de Cortesano et Jorium quondam<br />

Cristiani de eodem loco de pecia terre a sex secatoribus cum uno plodio cum dimidio nemoris in<br />

pertinenciis Tridenti iuxta flumen Avisii et subtus ecclesiam s. Lazari etc. pro medietate, sub<br />

annuo affictu grossorum 52, data pro investitura una libra piperis.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia coeva.<br />

164. Anno 1473. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die 28 octobris. - Dominus<br />

Iohannes episcopus tridentinus investivit Iacobum quondam Ioannis Gisilimberti de Terlaco pro<br />

se et Anthonio fratre, nec non nepotibus suis Matheo ac Iohanne filiis quondam Dominici<br />

Gisilimberti de Terlaco, de decima unius domus que possidetur per ipsum Iacobum in villa<br />

Terlaci subtus ecclesiam et aliarum domorum ibi etc., ac de decima que colligitur in pertinenciis<br />

dicte ville ad Englar etc.; item de medietate pro indiviso cum ecclesia s. Andree unius decime in<br />

dictis pertinenciis ubi dicitur a Campi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

986


Capsa 59<br />

Pergamena mm 237x347. Sigillo perduto.<br />

165. Anno 1479. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die veneris 27 marcii. - Dominus<br />

Iohannes episcopus tridentinus per refutationem factam a Ioanne Baptista quondam<br />

Christophori de Morlinis in favorem Thomei quondam Pauli Tabarelli de Fatis de Trilaco, hunc<br />

investivit de castro Viguli sito supra villam Viguli Vatarii plebis Calcedrani cum omnibus<br />

iuribus et pertinenciis, adiacentibus et coherentibus ac honorantiis ad illud spectantibus, cum<br />

terris aratoriis, prativis, buschivis et grezivis, cum castagnaris et aliis arboribus circum circa<br />

dictum castrum et stabulum iacentibus etc. Item de uno alio monte sive nemore in pertinenciis<br />

ville Vatarii secundum confines ut ibi etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

166. Anno 1475, die sabati 29 iulii in castro Boni Consilii. - Calapinus, Iohannes et<br />

Donatus fratres de Calapinis fuerunt investiti de quibusdam decimis in Terlaco refutatis a<br />

Nicolao quondam Andrigeti de Castello de Terlaco pro medietate, quia pro alia medietate fuit<br />

investitus Blaxius frater ipsius Aldrigeti.<br />

Cartaceo, carta 1. Malacopia coeva.<br />

167. Anno 1497. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 13 marcii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus Franciscum quondam Petri olim Pauli de Trilaco pro se et fratribus Paulo<br />

et Gothardo investivit de venationibus, piscariis et pascuis aquarum in Salva reza et de certa<br />

parte lacus ville Trilaci; item de quarta parte pignorum et de pensione casei hominum de<br />

Trilaco. Item de quarta parte unius decime in dicta villa Trilaci.<br />

Pergamena mm 298x422. Sigillo perduto.<br />

168. Anno 1498. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 12 decembris. - Dominus<br />

Udalricus episcopus tridentinus Iacobum quondam Calapini de Calapinis doctorem et civem<br />

Tridenti pro se et fratribus Andrea et Christophoro investivit de decima possessionis terrae<br />

vineatae, prativae etc. sitae in pertinentiis Tridenti in loco dicto a Deman.<br />

Pergamena mm 297x398. Sigillo perduto.<br />

169. Anno 1499. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 18 aprilis. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus Nicolaum de Randena habitatorem villae Civezani investivit de una domo<br />

in villa Civezani cum orto et curtivo etc. et de quibusdam peciis terrae quae ibi describuntur.<br />

Pergamena mm 376x406. Sigillo pendente.<br />

170. Anno 1507. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 17 augusti. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus Antonium quondam Jordani de Vezano investivit de quodam molendino<br />

cum prato annexo sito in villa Vezani apud viam communem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 283x451. Sigillo perduto.<br />

987


Capsa 59<br />

171. Anno 1508. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 4 novembris. - Dominus<br />

Georgius episcopus tridentinus Bonaventuram notarium de Paho procuratorem et procuratorio<br />

nomine Andreae et Christophori fratrum filiorum quondam doctoris Calapini de Calapinis<br />

investivit de decima possessionis terrae vineatae, prativae etc. in pertinenciis Tridenti in loco<br />

dicto a Deman iuxta confines ut ibi.<br />

Pergamena mm 303x417. Sigillo perduto.<br />

172. Anno 1508. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 4 novembris. - Dominus<br />

Georgius episcopus tridentinus Bonaventuram de Paho procuratorio nomine Andreae et<br />

Christophori fratrum filiorum quondam doctoris Calapini de Calapinis investivit de eorum<br />

feudis ac etiam de parte Donati de Calapinis eorum patrui qui eam in illos refutaverat, nempe de<br />

decima in pertinenciis Terlaci ubi dicitur ad Plaitzos a Paltzolos, et de aliis particularibus<br />

decimis in Terlaco.<br />

Pergamena mm 397x465. Sigillo perduto.<br />

173. Anno 1516. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 12 iunii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus Odoricum et Antonium filios quondam Francisci gentilis de Lagana plebis<br />

Cavedeni pro se et eorum nepote Francisco filio quondam Bartholomaei eorum fratris investivit<br />

de eorum feudis quamvis devolutis quia a quatuor episcopis predecessoribus investituras non<br />

petierunt, nempe de uno dossso super quo olim erat castrum et appellatur dossum dal Plavan<br />

cum quibusdam petiis terre, ac decima earumdem; item de decima domorum villarum Lagune et<br />

Musthe de Cavedeno, ac de aliis particolaribus decimis in illis pertinenciis ibi descriptis.<br />

Pergamena mm 285x427. Sigillo pendente.<br />

174. Anno 1516. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 3 decembris. - Dominus<br />

Bernardus episcopus tridentinus Andream Calapinum pro se et nepote Eustachio quondam<br />

Christophori investivit de quibusdam particularibus decimis in Trilaco et eius pertinenciis etc.<br />

Vide supra numerum 172.<br />

Pergamena mm 390x506. M. Fridauer scrisse.<br />

175. Anno 1517. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 20 februarii. - Dominus<br />

Bernardus episcopus tridentinus Franciscum et Nicolaum fratres filios quondam Leonardi a Sale<br />

cives Tridenti investivit de medietate decimae in villis et mansibus Riedental, Basilicae, Ricaldi,<br />

Sternigi et Fosse plebis Pinedi.<br />

Pergamena mm 235x325. Sigillo grande danneggiato.<br />

176. Anno 1517. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die ultima februarii. - Dominus<br />

Bernardus episcopus tridentinus Andream Calapinum civem Tridenti pro se et nepote Eustacho<br />

filio quondam Christophori Calapini investivit de decima possessionis terrae vineatae, prativae,<br />

buschivae etc. in pertinenciis Tridenti a Deman.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

988


Capsa 59<br />

Pergamena mm 310x388. Non sigillata.<br />

177. Anno 1519. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 10 novembris. - Dominus<br />

Bernardus Paulum de Fatis de Trilaco doctorem civem tridentinum pro se et Bernardo eius<br />

fratre investivit de decima unius petiae terrae aratoriae et vineatae positae in pertinentiis villae<br />

Metzii s. Petri in loco ali Campasii de sora; de qua decima quondam Victor de Fatis eorum<br />

frater qui sine filiis legitimis decessit, per ipsum de gratia speciali fuerat investitus.<br />

Pergamena mm 353x478. Sigillo pendente.<br />

178. Anno 1208 indictione 11, die veneris 1 madii in capella; testes Albertus de Stenico,<br />

Pasqualis, Adelpretus de Mezo, Federicus de Civizano etc. - Dominus Enricus de Perzine<br />

refutavit in manibus domini Federici tridentine ecclesie electi omne ius et actiones tam reales<br />

quam personales et omne illud quod possidere dicitur M. filius P. quem dicebat de familia sua<br />

esse.<br />

Pergamena mm 138-153x137-140. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

179. Anno 1223 indictione 11, die 15 intrante marcio tempore domini pape Honorii et<br />

serenissimi domini Federici II romanorum imperatoris. Actum apud Florentinum in Campania<br />

in domo ecclesie s. Petri. Testes sunt dominus comes Ulricus de Ultimo, dominus Ioannes<br />

capellanus, Floretus et magister Ulricus de Bolingo. - Dominus Albertus episcopus tridentinus<br />

confirmavit Pentio de Levico feudum de 4 campis, sive 4 modiis et habitationem domus sue de<br />

Levico.<br />

Duplex exemplar habetur quorum unum est de anno 1254 indictione 12, die lune 9 intrante<br />

novembri auctoritate Iohannis iudicis et assessoris domini Sodegerii de Tito potestatis Tridenti<br />

et episcopatus.<br />

Pergamena mm 207x201-215. Notaio: Iulianus Leonardi.<br />

Pergamena mm 250x143. Copia. Notaio: Obertus de Placentia exemplavit.<br />

180. Anno 1258 indictione 1, die lune 11 exeunte ianuario in Tridento in castro domini<br />

episcopi. - Dominus Egno episcopus tridentinus ob singularia merita et compensationem<br />

expensarum factarum in guera contra Ezelinum de Romano pro warda et custodia domus castri<br />

de Brenta, de conscilio dominorum canonicorum et sindicorum communis Tridenti titulo<br />

pignoris donec fuerit solutus investivit Nicolaum de Brenta de dicta domo castri de Brenta et de<br />

toto podere ibi etc.<br />

Pergamena mm 725x370. Notai: Niasius de Levigo; Iacobinus magistri Pacis exemplavit; Terlacus<br />

q. Henrici de Supramonte et Thomasius subscripserunt.<br />

181. Anno 1259 indictione 2, die sabati 1 intrante marcio Tridenti in palatio superiori<br />

episcopatus. - Dominus Egno episcopus tridentinus pro expensis factis et damnis habitis in<br />

guera ab Ezelino de Romano investivit Nicolaum de Brenta de omnibus iuribus episcopatus<br />

Tridenti in villa Tenne et de duobus dossis quorum unus vocatur de Castro Veteri, alter ab Ores<br />

et siti sunt ultra Tennam versus vallem Suganam, ubi est ecclesia s. Valentini etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

989


Capsa 59<br />

Pergamena unita alla precedente mm 824x153-165. Notai: Albertus q. Henrici notarii; Iacobinus<br />

magistri Pacis exemplavit.<br />

Altri due documenti: 1257 e 1283.<br />

182. Anno 1270 indictione 13, die iovis 2 exeunte ianuario Tridenti. - Andreas de Levego<br />

filius quondam domini Iohannis Marquardi refutavit in manibus Federici Spixadri tanquam<br />

procuratoris domini Egnonis episcopi tridentini omne ius quod habet in uno fundo quod<br />

quondam Martinus de Teza de Levego habebat ab episcopatu tridentino in villa Levegi.<br />

Anno 1271 indictione 14, die 14 exeunte decembris in monasterio s. Michaelis, in presentia<br />

dominorum Gotxalchi decani tridentini, Vigilii capellani, fratris Bonaventure de s. Anna, et<br />

Federici Spissatoris et Oliverii de Zovo etc. - Coram domino Enrico episcopo tridentino<br />

Contolinus filius quondam domini Contolini de s. Petro refutavit in manibus ipsius domini<br />

episcopi unum mansum iacentem in Tena in favorem Pelegrini filii sui quem idem dominus<br />

episcopus investivit, iurata fidelitate.<br />

Anno 1273 indictione 1, die 6 exeunte aprili in burgo Perzini in domo Raynaldini in<br />

presentia Nicolai Fafi qui manet cum domino Erardo capitaneo Tridenti et domini Iacobi<br />

Munichi de Tigenstain etc. - Dominus Egenus episcopus tridentinus secundum bonum usum<br />

regni et civitatis et ducatus episcopatus tridentini investivit Nicolaum et Bertoldum fratres quos<br />

Tanuzos dicunt de Levigo de uno manso in Levico qui fuit Pazi et de alio qui fuit Scassi de<br />

Levigo, cum omnibus iuribus etc.<br />

Anno 1273 indictione 1 etc. ut supra. - Dominus Egenus episcopus tridentinus investivit<br />

dictos Nicolaum et Bertoldum fratres de manso et ficto et terris que fuerant quondam Odorici<br />

Scassi de Levigo et Negri fratris de Padua et quibusdam aliis peciis terre ibi descriptis.<br />

Anno 1288 indictione 1, die martis 15 intrante marcio in Levigo in stupa Bertoldi Tanuzi. -<br />

Pellegrinus filius quondam Contolini olim domini Contolini dedit et cessit dicto domino<br />

Bertoldo omne suum ius quod habet in uno manso ville de Tena et a quo habuerat 25 libras<br />

denariorum veronensium parvulorum.<br />

Anno 1276 indictione 4, die iovis 12 intrante marcio in villa de Vigulo in domo domini<br />

Zordani de Vigulo, in presentia domini Erardi de Tingenstain, Adelpreti de Mezo, Gralandi de<br />

Salurno etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit dominum Bertoldum Tanuzum<br />

de Levigo de suo recto feudo etc.<br />

Anno 1275 indictione 3, die iovis 13 exeunte decembri Tridenti in castro Boni Consilii, in<br />

presentia fratris Henrici de Valkenstain de domo theotonica, Gisloudi iudicis, Odorici de<br />

Bolzano etc. - Coram domino Henrico episcopo tridentino Federicus Spissader pro se et fratre<br />

suo domino Simone Spissadri refutavit in manibus ipsius domini episcopi unam domum<br />

muratam et cum canipa et stalla iacentem in villa Levigi. Item unum casale seu sedimen in<br />

Levigo et unum campum terre, quod feudum fuit quondam Martini de la Teza de Levigo, in<br />

favorem domini Bernoldi Thanuszi quem dictus dominus episcopus investivit, iurata fidelitate.<br />

Pergamene due unite: mm 700x265-280; 566x125-130. Notaio: Zacheus; Bonus q. Martini<br />

exemplavit; Raynoldus subscripsit. - Pontavisio = Lavis.<br />

183. Anno 1276 indictione 4, die 13 exeunte marcio in villa Levigi ante domum Tanussi, in<br />

presentia fratris Hanrici capellani etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit<br />

Pencium filium quondam Spere de Levigo de suo recto et antiquo feudo, et iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 156x127. Notaio: Zacheus.<br />

184. Anno 1307 indictione 5, die lune 13 marcii Tridenti in episcopali palatio, presentibus<br />

nobilibus viris dominis Odorico de Arco, Bertoldo de Campo etc. - Dominus Bartholomaeus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

990


Capsa 59<br />

episcopus tridentinus dux etc. investivit dominum Leonem de Silva de omnibus suis feudis<br />

antiquis et rectis, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 402x161-173. Notaio: Alexander de Romeno ex inbreviaturis Boniiohannis<br />

Bonandree.<br />

185. Anno 1307 indictione 5, die martis 4 aprilis Tridenti in episcopali palatio, presentibus<br />

reverendo presbitero domino Iohanne episcopo caprulanensis, domino Petro de Rallo canonico<br />

tridentino etc. - Dominus Bartholomaeus episcopus tridentinus acceptata refutatione facta a<br />

domino Guillelmo notario filio quondam domini Iohannis de Levico de una pecia terre vineate<br />

in pertinenciis Levici ubi dicitur Silvadonica, in favorem Alberti, Floravancii et Guillelmi filii<br />

quondam domini Beraldi, hos investivit, facto fidelitatis sacramento.<br />

Pergamena mm 404x194-192. Notaio: Bonusiohannes Bonandree. Presentibus Bartholomeo<br />

presbitero ecclesie Levici feltrensis diocesis, Ferandello q. Rolandi...<br />

186. Anno 1307 indictione 5, die 27 aprilis in Rouredo sub domo comunis. - Nobilis vir<br />

dominus Brianus filius quondam domini Martini de Perzeno manifestavit feudum quod ab<br />

episcopatu tridentino habet et sui antecessores habuerunt. In primis partem sibi contingentem<br />

castri a sumitate castri Perzeni; item regulas et aquas totius plebatus Perzeni; item in valle Solis<br />

decimam ville Cissii et ville Strabiani et in Mastilina et Castello et Prexono.<br />

Pergamena mm 176-190x163-167. Notaio: Antonius de Arso.<br />

187. Anno 1307 indictione 5, die lune primo intrante madio in villa de Levigo. -<br />

Nascimbenus quondam Grassi de Levigo manifestavit suum feudum, nempe unam domum cum<br />

muris et edificiis in Levigo.<br />

Pergamena mm 130x150-154. Notaio: Indoradus de Levigo.<br />

188. Anno 1307 indictione 5, die 3 intrante maio in Levigo. - Albertus nepos domini<br />

Gulielmi notarii de Levigo manifestavit suum feudum nempe unam peciam terre cum vineis in<br />

Levigo ubi dicitur Selvadenega.<br />

Pergamena mm 132x133-147. Notaio: Michael.<br />

189. Anno 1314 indictione 12, die dominico 13 octobris Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus dominis Petro abbate s. Laurentii, Iohanne de Mantua archidiacono tridentino,<br />

Aldebrando archipresbitero plebis Ripe, Guillielmo de Belenzanis iurisperito et Ottone de Silva.<br />

- Dominus Henricus episcopus tridentinus dux etc. investivit Nicolaum quondam Bertoldi<br />

Tanuzii de Levigo territorii tridentini, de suis feudis.<br />

Pergamena mm 341x190-199. Copia. Notaio: Alexander Ottonis de Romeno ex imbreviaturis<br />

Boniiohannis Bonandree.<br />

190. Anno 1326 indictione 9, die sabati 10 intrante madio in villa Arsi, ubi fit ius, valis<br />

Ananie, in presentia nobilium virorum dominorum Odorici quondam domini Bertoldi, Volveli<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

991


Capsa 59<br />

quondam domini Choancii, Francischi quondam domini Arnoldi, omnium de Arzo, domini<br />

Sicherii de Malusco, Perzevaldi eius filii etc. - Nobilis vir dominus Otolinus quondam domini<br />

Christofori de Telfo valis Sugane feltrensis diocesis constituit nobilem virum dominum<br />

Riprandum natum quondam nobilis militis domini Sicherii de Arso suum procuratorem ad se<br />

presentandum coram domino Henrico episcopo tridentino ad impetrandam investituram suorum<br />

feudorum; qui dominus Ottolinus minor 25 annis, sed maior 14, iuravit omnia attendere.<br />

Pergamena mm 299x146-149. Notaio: Zeno q. Iacobi notarii de Brezo.<br />

191. Anno 1331 indictione 14, die 14 intrante augusto in burgo Perzini. - Odoricus dictus<br />

Huele de Pradestablo de Florozo filius quondam Odorici a dorso de Montagnaga pro 8 marchis<br />

denariorum veronensium parvulorum, habitis ab Antio eius nepote filio quondam Hendrigi dicti<br />

Lianzeri de dicto loco Florozi renunciavit nomine nobilis viri domini Elteli quondam domini<br />

Altomi de Scenan omnia sua iura in quondam manso posito in monte Florozi in Pradestablo<br />

cum domibus, sediminibus et terris etc. ut dictus dominus Eltelus iure locationis dictum Ancium<br />

investire debeat solvendo annuatim 40 soldos parvos et 30 ova galinarum et decimam frugum.<br />

Item postera die Pinedi prope domum dicti domini Elteli positam iuxta vilam Baselge, ipse<br />

dominus Eltelus predictam investituram locationis tradidit dicto Antio etc.<br />

Pergamena mm 622x161-198. Notaio: Francischinus de Yvano.<br />

192. Anno 1425. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die 2 aprilis, presentibus nobilibus<br />

viris Swanthoslao de Pyotrow maschalko curie domini episcopi, Ioanne Gfeller, Balthassaro de<br />

Thono etc. - Dominus Alexander episcopus tridentinus investivit Nicolaum de Teno filium<br />

quondam Iohannis, et Bertoldum de Lavarono filium Floriani, de una pecia terre vineate iacente<br />

in pertinenciis Tene, ubi dictur in Predelis.<br />

Pergamena mm 265x355-360. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Reversale.<br />

193. Feudum domini Gabrielis et domini Pelegrini et domini Ivani filiorum quondam<br />

domini Gottefredi tridentini de la Porta quod tenent a domino Egnone episcopo et episcopatu; in<br />

primis omnia que ipsi habent in Tremeno; item quod ipsi debent esse confaloneri de domino<br />

episcopo et de cavaleris. - Item quod debent habere unum erum a centum libris quando<br />

episcopus facit ostaticum generale. Item quando episcopus ponit coltam et daera in civitate<br />

Tridenti ipsi non debent solvere varda nec scaravalta facere. Item si dominus episcopus fecisset<br />

ostaticum generalem quando episcopus albergaret in aliquo loco, eorum albergum debet esse<br />

apud suum. Item dominus Gabrielis pro suo filio Ricardo designat pro feudo mudam pegule et<br />

bona Magredi et Fay.<br />

Pergamena mm 144x163-176. Seconda metà sec. XIII.<br />

194. Feuda aperta et conlata per quondam dominum Fridericum imperatorem vel per<br />

dominum Conradum regem vel potestatem Tridenti seu per Ecilinum de Romano.<br />

Pergamena mm 240x155-160. Seconda metà sec. XIII. - Feudi in Trento, Termeno, Magré ecc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

195. Debitum gastaldie Bertholdi quondam domini Martini filii Benedicti de Perzino.<br />

992


Capsa 59<br />

Pergamena mm 105x117. - Decania de Fornace; decania de Maerno, de Cugolla, de Vigollo, de<br />

Tenna ecc. - Regesto della metà del sec. XIII.<br />

196. Anno 1722, die 6 februarii Tridenti in castro Boni Consilii. - Ioannes Michael<br />

episcopus tridentinus investivit Carolum Voltolinum, variosque alios de quibusdam domibus,<br />

petiis terrae etc. existentibus in pertinentiis Garzani pro annuo ficto ad s. Michaelem vel infra<br />

eius octavam novem stariorum frumenti, novem siliginis et sex millii.<br />

Pergamena mm 422x558. Sigillo perduto. - Nicolaus Dorigonus, Nicolaus Fronza, fratres Molinari,<br />

fratres Leonardi, Bartolomeus q. Valentini Dorigoni etc.<br />

197. Anno 1670, die 13 novembris Tridenti ae arce Boni Consilii. - Dominus Sigismundus<br />

Alphonsus episcopus tridentinus Petro quondam Antonii Cribelli et Bernardo quondam Trentini<br />

de Trentinis consortibus renovat investituram locationis perpetualis de una petia terrae arativae<br />

et vineatae stariorum 14 seminis posita in pertinentiis Misiani in loco dicto all'Oppio sub annuo<br />

censu 5 brentarum vini.<br />

Pergamena mm 280x365. Non sigillata.<br />

198. Anno 1665, die 7 iulii Tridenti ex arce Boni Consilii. - Decanus, canonici et capitulum<br />

tridentinum sede vacante administratores Gulielmo quondam Agnoli de Nigris, Ioanni Baptistae<br />

Zambonetto, Ioanni quondam Dominici Moratelli, Matthaeo quondam Iacobi della Brida et aliis<br />

de Vigulo Vattario renovant locationem perpetualem de quibusdam peciis terrae in Vigulo<br />

praedicto sub affictu annuo etc.<br />

Pergamena mm 317x435. Non sigillata.<br />

199. Anno 1665, die 7 iulii Tridenti ex arce Boni Consilii. - Decanus, caonici et capitulum<br />

tridentinum sede vacante administratores Valentino quondam Laurentii Tamanini et aliis de<br />

Vigulo Vattario renovant locationem ut numero praecedenti.<br />

Pergamena mm 364x545. Non sigillata.<br />

200. Anno 1680, die 3 iunii Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Franciscus de<br />

Albertis episcopus, princepsque Tridenti Leonardo a Monte civi tridentino tamquam haeredi<br />

quondam Antonii a Monte recognoscenti in emphiteusim a mensa episcopali medietatem domus<br />

pro indivisa in contrata Cantoni sub affictu librarum 4. Item domum et bona adiacentia in<br />

pertinenciis Martignani, quae fuerunt alias familiae de Wolghenstein sub affictu stariorum 6<br />

musti et stariorum 6 surgi rubri, locationem perpetualem facit sub pactis ut ibi.<br />

Pergamena mm 316x483. Sigillo perduto.<br />

201. Anno 1641, die 10 februarii Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Carolus<br />

Emanuel episcopus tridentinus Ioanni Mariae filio quondam Valentini Tozi de burgo Vezzani<br />

renovat locationem perpetualem de quibusdam bonis in Fravezzio, Magnano etc. sub annuo<br />

censu stariorum 5 frumenti, stariorum 5 uvae braschatae etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

993


Capsa 59<br />

Pergamena mm 240x443. Sigillo pendente.<br />

202. Anno 1657, die 15 maii Tridenti ex cancellaria arcis Boni Consilii. - Dominus Carolus<br />

Emanuel episcopus tridentinus nobili Francisco Particella consiliario investituram tribuit de<br />

quondam vineali in pertinentiis Tridenti et regulis Mesiani sive Gozzadoro, secundum<br />

consuetudinem locationum perpetualium sub annuo censu brentarum 3 et stariorum 3 vini dulcis<br />

collati.<br />

Pergamena mm 288x441. Non sigillata.<br />

203. Anno 1579, die 4 decembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Ludovicus<br />

cardinalis et episcopus tridentinus Martino Guidotino aromatario tridentino renovationem<br />

locationis perpetualis facit de una petia terrae vineata circiter duorum plodiorum in Piazina etc.<br />

sub annuo censu stariorum 9 vini albi dulcis.<br />

Pergamena mm 283x344. Sigillo pendente.<br />

204. Anno 1665, die 7 iulii Tridenti ex arce Boni Consilii. - Decanus, canonici et capitulum<br />

tridentinum episcopali sede vacante administratores quibusdam de Bosentino locationem<br />

perpetualem renovant de duabus domibus et uno prato in Bosentino etc. sub annuo censu<br />

quartarum 2 siliginis et quatrinos 3½.<br />

Pergamena mm 314x385. Non sigillata.<br />

205. Anno 1647, die 29 decembris, Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Carolus<br />

Emanuel episcopus tridentinus nobili Laureae Sardaneae relictae quondam Benedicti tamquam<br />

tutrici filiorum suorum nec non Valentino quondam Petri Bortolotti et Bertolotto ac Iacobo<br />

fratribus quondam Antonii Bortolotti omnibus de Vigo Meani renovat locationem perpetualem<br />

de una petia terrae alias prativae a sex secatoribus, nunc ob inundationem Avisii pro maiori<br />

parte glarivae cum quodam nemore contiguo plodii 1½ subtus ecclesiam s. Lazari prope<br />

Avisium, sub annuo censu librarum 4 grossorum carentanorum 4 bonae monetae meranensis.<br />

Pergamena mm 360x580. Sigillo pendente.<br />

206. Anno 1657, die 20 augusti, Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Carolus<br />

Emanuel episcopus tridentinus familiae de Pegorariis de Ultra Castello confirmat locationem<br />

perpetualem de una petia terrae arativae et vineatae stariorum 6 seminis circa in pertinentiis... in<br />

loco dicto al Fossà, sub annuo censu stariorum 1 frumenti, stariorum 1 siliginis et stariorum 9<br />

vini albi dulcis etc.<br />

Haec membrana est corrosa.<br />

Pergamena mm 296x332.<br />

207. Anno 1657, 22 decembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Carolus Emmanuel<br />

episcopus tridentinus renovavit locationem perpetualem unius petiae terrae alla Galassa alias<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

994


Capsa 59<br />

Roveré Camillae viduae Leonardi Novellae civis tridentini tanquam tutrici filiorum suorum pro<br />

annuo ficto in festo s. Michaelis quatuor librarum bonae monetae.<br />

Pergamena mm 289x440. Sigillo pendente.<br />

208. Anno 1556, die 20 octobris Tridenti et 1557, die 23 aprilis Tridenti. - Litterae binae<br />

reversales dominorum a Sale civium tridentinorum pro accepta feudorum investitura a domino<br />

Christophoro cardinali et episcopo tridentino ac status mediolanensis gubernatore.<br />

Pergamena mm 260x353. Sigillo perduto.<br />

Pergamena mm 195x377. Sigillo aderente. Reversale.<br />

209. Anno 1620, die 2 decembris Tridenti. - Dominus Octavius filius quondam nobilis<br />

Bernardini Tabarelli de Fatis recognoscit tanquam senior familiae ob mortem Antonii fratris sui,<br />

pro se et Ioanne Bernardino ac Victore Ferdinando quondam Antonii praedicti, se fuisse<br />

investitum a domino Carolo cardinali episcopo et principe tridentino de feudis antiquis et rectis<br />

etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

210. Anno 1632, die 28 aprilis Tridenti. - Dominus Octavius Tabarellus recognoscit ut<br />

supra etc. a domino Carolo Emanuele episcopo et principe tridentino.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

211. Anno 1579, die 17 novembris Tridenti. - Petrus de Trilaco recognoscit se recepisse<br />

suorum feudorum investituram a domino Ludovico cardinali et episcopo tridentino.<br />

Anno 1594, die 9 novembris, Franciscus q. Petri de Trilaco recognoscit, ut supra.<br />

Anno 1632, 24 mai, Tridenti. Carolus de Trilaco pro se et nepotibus suis recognoscit ut<br />

supra, domino Carolo Emanueli episcopo et principi tridentino.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

Pergamena mm 264x320. Sigillo pendente.<br />

212. Anno 1620, ultima martii Tridenti. - Carolus episcopus tridentinus renovavit Gasparo<br />

et Iacobo Ioannino haeredibus Nicolai Boesini, nec non Ioanni et Antonio de Sperandinis de<br />

Pantheo Pahi investituram unius petiae terrae arativae et vineatae stariorum 14 in Mesiano pro<br />

annuo ficto brentarum quinque vini albi, dulcis, collati.<br />

Pergamena mm 350x337. Sigillo perduto.<br />

213. Anno 1596, 16 novembris Tridenti. - Ludovicus episcopus tridentinus renovavit<br />

investituram Balthassari quondam Iacobi de Baldessaris de Basilica de duabus petiis terrae in<br />

pertinentiis Basilicae et de una petia terrae prativae in Bondono pro annuo ficto unius starii<br />

surgi sicci.<br />

Pergamena mm 285x335. Sigillo pendente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

995


Capsa 59<br />

214. Dominicus Tozzi et Franciscus eius frater cum filiis recurrunt ad episcopum<br />

tridentinum pro renovatione investiturae unius molendini in Vezzano cum uno prato.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Fine sec. XVII.<br />

215. Anno 1563, 26 aprilis Tridenti. - Christophorus episcopus tridentinus investivit<br />

Antonium de Rantio habitatorem Pahi de duabus petiis terre in pertinentiis Mesiani pro annuo<br />

ficto trium brentarum cum dimidia vini albi dulcis.<br />

Pergamena mm 345x470. Sigillo pendente.<br />

216. Anno 1596, 16 novembris Tridenti. - Ludovicus episcopus tridentinus investivit<br />

Ioannem quondam Valentini, Michaelem quondam Antonii Vecletti cum aliis ibi nominatis de<br />

una domo in villa Supramontis cum tribus petiis terrae in pertinentiis Supramontis pro annuo<br />

ficto duorum stariorum et quartae frumenti, unius starii et quartae siliginis, unius starii milei, et<br />

unius quartae surgi.<br />

Pergamena mm 325x355. Sigillo pendente.<br />

217. Anno 1596, 12 novembris Tridenti. - Ludovicus episcopus tridentinus investivit<br />

Dominicum quondam Iacobi Bernardi Viguli Vatarii, Mariotam, Pascham et Valentinam sorores<br />

filias quondam Bernardi fratris dicti Dominici de una domo cum horto in Vigulo Vatario pro<br />

annuo ficto unius quartae frumenti, unius siliginis et duarum panitii ad dominum episcopum et<br />

quinque grossorum carentanorum ad massarium civitatis Tridenti.<br />

Pergamena mm 275x323. Sigillo pendente.<br />

218. Anno 1596, 20 iulii Tridenti. - Ludovicus episcopus tridentinus investivit Salvatorem<br />

et Antonium fratres filios quondam Pauli de Baptistis cum reliquis ibi recensitis de uno vineali<br />

in Mesiano a Gozzador pro annuo ficto duarum brentarum cum dimidia boni vini albi dulcis.<br />

Pergamena mm 298x340.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

219. Anno 1596, 8 novembris Tridenti. - Ludovicus episcopus tridentinus investivit<br />

Odoricum quondam Bartholomaei Parteloni sive Bortoloti de Gardulo Medii et Iacobum<br />

quondam Nicolai della Maddalena alias Suntag de una domo cum una petia terrae arativae et<br />

vineatae, broilivae, buschivae et prativae in dicta villa Garduli Medii; item de uno grezio et<br />

prato in eisdem pertinentiis pro annuo ficto duarum librarum et octo grossorum carentanorum<br />

bonae monetae meranensis, praesentandorum officio massariatus civitatis Tridenti.<br />

Pergamena mm 316x342. Sigillo pendente. - Pratum in Monte Vacce apud rivum vallis Calde.<br />

220. Anno 1596, 12 novembris Tridenti. - Ludovicus episcopus tridentinus investivit<br />

Gulielmum quondam Leonis Nigri de Albiano tanquam maritum Olianae filiae et haeredis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

996


Capsa 59<br />

Christani quondam Lucae Segatae de Vigulo Vatarii cum aliis ibi nominatis de sex petiis terrae<br />

arativae et prativae in pertinentiis Viguli Vatarii pro annuo ficto dimidiae quartae frumenti et<br />

dimidiae siliginis etc. et tres carentanos.<br />

Pergamena mm 280x404. Sigillo pendente.<br />

221. Anno 1596, 29 novembris Tridenti. - Ludovicus episcopus tridentinus investivit<br />

Dominicum quondam Bernardi Petinati de Musteo Cavedini de una domo, horto et uno prato in<br />

Mustè et pertinentiis pro annuo ficto unius amesarii et nutrimorum nascentium in dicta domo et<br />

quatuor grossorum carentanorum.<br />

Pergamena mm 305x332. Sigillo pendente.<br />

222. Anno 1547, 29 ianuarii Tridenti. - Christophorus episcopus tridentinus investivit<br />

Mathaeum quondam Salvatoris Ianeselli de Bosentino de duabus petiis terrae in pertinentiis<br />

Bosentini pro annuo ficto mediae quartae frumenti, unius quartae siliginis et unius surgi et 4<br />

grossorum carentanorum ad massarium civitatis tridentinae.<br />

Pergamena mm 351x433. Sigillo perduto.<br />

223. Anno 1620, 5 ianuarii Tridenti. - Carolus episcopus tridentinus investivit nobilem<br />

equitem Carolum de Trautmanstorff de quadam insula subtus villam Romagnani pro annuo fictu<br />

9 librarum bonae monetae meranensis, quas praesentare debeat ad officium massariatus<br />

Tridenti.<br />

Pergamena mm 303x375. Sigillo pendente.<br />

Cartaceo, carta 1. Titoli del barone Mathias Galasso di castel Campo.<br />

224. Anno 1620, 17 martii Tridenti. - Carolus episcopus tridentinus investivit Hieronymum<br />

de Gratiadeis consiliarium suum tanquam successorem quondam Iacobae filiae quondam<br />

Ioannis fabriferrarii vallis Lagarinae de una petia terrae arativae in pertinentiis Pedecastelli pro<br />

annuo ficto undecim librarum ad officium massariatus Tridenti.<br />

Pergamena mm 343x523. Sigillo pendente.<br />

225. Anno 1619, 22 martii, Tridenti. - Carolus episcopus tridentinus investivit Iacobum<br />

quondam Antonii quondam Aldrigeti Gasparini de Molveno diu habitatoris in villa Medii s.<br />

Petri de una petia terrae arativae et vineatae in pertinentiis Medii s. Petri a Vil pro annuo ficto<br />

unius starii cum dimidio surgi.<br />

Pergamena mm 299x400. Sigillo pendente.<br />

226. Anno 1619, 19 aprilis, Tridenti. - Carolus episcopus tridentinus investivit Iacobum,<br />

Antonium et Ioannem fratres filios quondam Zanetti Ianeselli de Bosentino de duabus petiis<br />

terrae in pertinentiis Bosentini pro annuo fictu mediae quartae frumenti, unius quartae siliginis<br />

et unius surgi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

997


Capsa 59<br />

Pergamena mm 257x408. Sigillo pendente.<br />

227. Anno 1567, 14 novembris, Tridenti. - Christophorus episcopus tridentinus investivit<br />

Leonardum de Aliprandis tanquam maritum Margaritae quondam Georgii Nasimbeni pro se et<br />

fratribus dictae Margaritae de duabus petiis terrae arativae et vineatae in pertinentiis Cadeni pro<br />

annuo fictu duorum stariorum boni vini buliti.<br />

Pergamena mm 238x331. Sigillo pendente.<br />

228. Anno 1558, 18 ianuarii in villa Fornacis. - Locatio facta a communitate Fornacis per<br />

30 annos nemoris Campo de Lares domino Iacobo Roccabruna capitaneo castri Sylvae et<br />

regulano dictae communitatis qui se opposuit locationi quae facta fuerat Petro quondam Girardi<br />

de Castello vallis Flemmarum tanquam personae forensi. Unde dictus dominus Iacobus de<br />

consensu domini episcopi tridentini per dictos 30 annos investitus fuit a dicta communitate<br />

praetio 265 renensium et unius paramenti de cremesino, cum omnibus suis pertinentiis et cum<br />

una cruce a parte inferiori dicti paramenti.<br />

Pergamena mm 663x223-287. Notaio: Romulus q. Francisci Covelle. Elenco dei vicini di Fornace e<br />

del maso di s. Stefano.<br />

Anno 1557, 11 iunii. In villa Castelli iurisdictionis castri Enn et Caldif, in stuba domus domini Petri<br />

q. Girardi de Girardis de Fornasio, presentibus Blasio q. Baptiste Matordes de Castello, Antonio q.<br />

Menege de Castello. Ibique Casparinus q. Stephani de Mozis de Fornasio plebis Pinedi, syndicus<br />

universitatis de Fornasio etc. cum sindacis ecclesie s. Martini Fornasii, danno in affitto la montagna detta<br />

Campo de Lares, ut lignamina ibidem existentia in hec confinia; a mane quidam rivus qui labitur inter<br />

bona pertinentia Montis Campi de Larice et altera parte Cadinellum, pertinentes vallis Flemarum, meridie<br />

dictum Cadinellum et partim mons Cadignoni dictus, sero Fregasoga comunis Pinedi, septentrione sive<br />

nulla hora, dividitur predictus mons et nemus de Larice et montis Albiani nemus, dictus el rivo delle<br />

Agnelle usque rivum de Cadinello etc. reservato tamen eis de Fornasio pasculo sive iure pasculandi in<br />

dicto loco et circuitu montis Campi de Larice.<br />

229. Anno 1629, 7 augusti. - Carolus episcopus tridentinus renovavit investituram unius<br />

petiae terrae prativae in pertinentiis Miolae Pinedi Anzelo, Balthassari, Fideli et successoribus<br />

suis pro annuo fictu 15 grossorum meranensium.<br />

Cartaceo, carte 8 con dentro una<br />

Pergamena mm 276x344. Sigillo pendente.<br />

230. Anno 1665, die 7-11 iulii. - Decanus, canonici et capitulum tridentinum sede vacante<br />

quasdam investituras de bonis emphiteuticis ad mensam tridentinam spectantibus in pertinentiis<br />

Viguli Vatarii tradiderunt, designatis confiniis.<br />

Cartaceo, carte 14.<br />

231. Anno 1500, die 7 ianuarii Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus locationem perpetualem facit Ioanni Benedicto de Gentilis de Cavedeno<br />

de quadam petia terrae medii plodii quam emerat ab Andrea de Zesena, iacente in pertinentiis<br />

Cavedeni in loco dicto in Predal sub annuo affictu 2 bazedarum frumenti et 2 bazedarum milii<br />

quas praesentare debeat ad granarium castri Boni Consilii intra octavam s. Michaelis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

998


Capsa 59<br />

Pergamena mm 265x362. Sigillo perduto.<br />

232. Anno 1596, die 16 novembris in arce Boni Consilii. - Dominus Ludovicus cardinalis<br />

et episcopus tridentinus Ioanni Francisco Turco notario et civi tridentino tanquam acquisitori<br />

bonorum quae erant quondam Ioannis Antonii et Valentini fratrum quondam Bartholomaei del<br />

Ser et aliis consortibus, renovat locationem quindecim petiarum terrae in pertinentiis villae<br />

Supramontis cum onere eam renovandi singulis 19 annis et dando annuatim pro affictu staria 5½<br />

frumenti ad granarium castri Boni Consilii.<br />

Pergamena mm 330x583. Sigillo pendente. - Bondon, Preda Robia, alla Marzolla, a Novalina, al<br />

Vason.<br />

233. Anno 1654, die 9 maii Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Carolus Emanuel<br />

episcopus tridentinus Simoni Koffler iurisdictionis perginensis locationem perpetualem facit de<br />

quadam petia terrae arativae et vineatae plodiorum octo in pertinentiis Muraltae quam<br />

acquisiverat ab haeredibus quondam Petri Longhi civis et aurificis tridentini, solvendo annuatim<br />

brentas octo cum dimidia uvae, sive braschati ibi nascentis.<br />

Pergamena mm 360x513. Sigillo pendente.<br />

234. Anno 1620. - Carolus episcopus tridentinus investivit Antonium quondam Pauli de s.<br />

Maxentia cum quibusdam aliis ibi recensitis de Vezano et s. Maxentia de domo una in dicto<br />

loco s. Maxentiae et variis petiis terrae in pertinentiis Vezzani et s. Maxentiae sicuti<br />

antecessores sui investiti fuerunt eo vel maxime quia fideliter annuatim affictus solverunt.<br />

Pergamena mm 323x498. Non sigillata.<br />

235. Anno 1547, 12 martii. - Venditio et partim permutatio decimae facta per Valentinum<br />

de Beraldis de Levigo Antonio Berloffae.<br />

Pergamena mm 775x326-335. Notaio: Martinus Malpaga q. Dominici notarius, vicariatus officii<br />

Levigi et Silve, actuarius iuratus.<br />

236. Anno 1545, die 8 decembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Christophorus<br />

episcopus tridentinus et cardinalis Iacobo quondam Ioannis dicti Lavardoli et Bartholomaeo eius<br />

ex fratre nepoti renovat investituram perpetualem de una petia terrae arativae a stariis tribus<br />

seminis circa posita in pertinentiis Lasini in loco dicto alla Cros; item de una petia terrae<br />

aratoriae ibidem in loco dicto al Crucifixo, sub annuo affictu unius starii frumenti et unius<br />

siliginis ad granarium castri Boni Consilii.<br />

Pergamena mm 287x352. Sigillo perduto.<br />

237. Anno 1546, die 9 martii in arce Boni Consilii. - Dominus Christophorus cardinalis et<br />

episcopus tridentinus Michaeli Francisco et Ioanni Alberto fratribus filiis quondam Gotardi,<br />

Jorii, Fabiano, Simoni, et Ioanni Iacobo fratribus filiis quondam Antonii Jorii, omnibus de<br />

Medio s. Petri, renovat locationem perpetualem de 21 petiis terrae in pertinentiis Medii s. Petri<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

999


Capsa 59<br />

sub annuo affictu stariorum quinque et quartarum 3 speltae ac stariorum 3 surgi ad granarium<br />

castri Boni Consilii in festo s. Michaelis vel infra eius octavam.<br />

Pergamena mm 422x538. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carta 1. Elenco in italiano dei beni.<br />

238. Anno 1547, die 19 februarii Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Christophorus<br />

cardinalis et episcopus tridentinus Antoniolo quondam Bartholomaei de Blanchinis, Federico<br />

quondam Bartholomaei Federicii, Antonio et Iacobo fratribus filiis quondam Nicolai Gajote sive<br />

a Platea de Vigulo Vatario, renovat locationem perpetualem de uno prato in pertinentiis Viguli<br />

Vatarii al prà longo et de una petia terrae a stariis circiter duobus seminis ibi in Pradaian sub<br />

annuo affictu mediae quartae frumenti et mediae quartae siliginis, insuper carantanorum<br />

quinque cum quatrenis duobus; ad castrum Boni Consilii etc.<br />

Pergamena mm 308x387. Sigillo perduto.<br />

239. Anno 1566, die 15 ianuarii Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Christophorus<br />

cardinalis et episcopus tridentinus Francisco filio quondam Ioannis Bellae de Lacuna Cavedeni<br />

renovat locationem perpetualem de una petia terrae medii plodii in pertinentiis Cavedeni in loco<br />

dicto in Predal, solvendo annuatim nomine affictus duas bacedas frumenti et duas bacedas milii<br />

ad granarium castri Boni Consilii.<br />

Pergamena mm 390x382. Sigillo pendente.<br />

240. Anno 1617, die 18 augusti Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Carolus<br />

cardinalis et episcopus tridentinus locationem perpetualem facit Laurentio Faitello et<br />

consortibus de Berthe de Cavedeno de pluribus petiis terrae hic specificatis et in illis pertinentiis<br />

sitis, sub annuo affictu bacedarum 13 milei, bacedarum 6 frumenti, stariorum 4 siliginis et<br />

grossos carentanos 7 atque duos amesaros.<br />

Pergamena mm 440x661. Sigillo pendente.<br />

241. Anno 1530, die 15 octobris. - Exemplar locationis perpetualis factae a domino<br />

Bernardo episcopo tridentino presbitero Hyeronimo de Aprovinis pro se et fratribus Aproino,<br />

Maximiliano, Stephano et Cassandra de quadam petia terrae arativae et clausurivae in<br />

pertinentiis Tridenti ultra s. Franciscum in contrata molendinorum.<br />

Cartaceo, carte 2. Scritta dal cancelliere Antonio Quetta.<br />

242. Anno 1450, die 7 februarii. - Emptio Alberti quondam Dilmani de Rochenhausen de<br />

Alemania civis Tridenti ab Antonio quondam domini Guillelmi de Balzanis de Tridento de uno<br />

vineali duorum plodiorum circiter in pertinentiis Tridenti in contrata Missiani etc. de quo Lucas<br />

massarius illum investivit cum onere solvendi annuatim novem staria vini castro Boni Consilii.<br />

Pergamena mm 418x150-169. Copia. Notaio: Antonius q.... de Bretio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1000


Capsa 59<br />

243. Anno 1529, 17 iunii. - Ioannes Cosmas Balduini petit ab episcopo tridentino<br />

facultatem alienandi nepotibus suis tertiam partem decimae Basilicae ut succurrere possit<br />

necessitatibus suis. Rescriptum favorabile.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

244. Anno 1531. - Fratres de Roccabruna reccurrunt ad dominum episcopum tridentinum<br />

pro facultate alienandi decimam existentem in plebe Civezzani.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

245. Anno 1474 indictione 7, die martis penultimo novembris Tridenti in castro Boni<br />

Consilii. - Dominus Ioannes episcopus tridentinus titulo locationis perpetualis investivit<br />

magistrum Ioannem Parolarium civem tridentinum de una pecia terrae vineatae unius plodii in<br />

pertinentiis Tridenti extra portam pontis ad Vellam etc. sub annuo affictu duorum stariorum vini<br />

albi buliti.<br />

Pergamena mm 381x175-179. Notaio: Thomas q. Pauli dicti Tabarelli de Fatis de Terlaco, ex<br />

imbreviaturis Odorici de Brezio olim notarii.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1001


Capsa 60<br />

CAPSA 60<br />

Feuda in vallibus Annaniae et Solis (numeri 120)<br />

1. Anno 1214 indictione 2, die lune ultimo exeunte martio Tridenti in palatio episcopali,<br />

presentibus domino comite Wilelmo de Flaono et eius filio comite Gabriele, domino Bertoldo<br />

de Wanga, domino Nicolao de Egna, domino Enrico iudice curie tridentine, domino Adelpreto<br />

de Madruzo, domino Alberto de Seiano etc. - Dominus Enzelericus de Livo hominem suum de<br />

macinata Wilielmum filium quondam Marquardi de Axo cum omni suo peculio liberum statuit<br />

et illum in manu domini episcopi Federici tridentini refutavit et Romedium filium quondam<br />

Iohannis de Vaiolo de Livo cum uno molendino iacente in plebatu Livi apud aquam de Barleso;<br />

et hanc refutationem dictus Enzelericus de gentili macinata Casadei s. Vigilii fecit pro amore<br />

Dei et remissione animae suae suorumque parentum, ea tamen conditione quod amodo in antea<br />

dictus Wilielmus et eius haeredes cum omnibus bonis presentibus et futuris sit de generali<br />

macinata nec ullo modo possit extra Casadei alienari nec infeudari. Quare prefatus dominus<br />

Federicus episcopus dictum Wilielmum investivit de omni iure suo, ut amodo sit de macinata<br />

Casadei s. Vigilii.<br />

Pergamena mm 420x126-137. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Conradini. - Enzelerius q.<br />

Adelardi liberum statuit coram domino episcopo Friderico tridentine ecclesie... si in itinere illo quo<br />

intendit ire cum domino Marchisio Aldevrandino Extens. in Pullea [Puglia] decesserit, quod in episcopatu<br />

tridentino plus non venerit et illum in manu domini episcopi reffutavit quod in aliquo subiacere non<br />

debeat nisi sicuti dictus Enzelerius per se facere poterat et illum Wilielmum non possit alienare, infeodare<br />

nisi sicut ipse dominus facere poterat... hoc tamen si dictus Enzelerius in dicto itinere decesserit; et si<br />

reversus fuerit, quod sint sui sicut antea erant. Si dictus Enzelerius reverteretur in hoc episcopatu de<br />

itinere Apulie in quo vadit cum domino Marchione ut dicebat, sic cassa et vana et nullius momenti et<br />

quod dictus Wilielmus cum suis heredibus exinde debeat ei servire pro macinata cum omnibus bonis et ad<br />

suum servitium permanere ut antea faciebat.<br />

2. Anno 1208 indictione 11, die mercurii ultimo exeunte aprili, Tridenti, in palatio<br />

episcopatus, presentibus domino Adelpreto comite Tirolis, domino Grisoldo canonico, domino<br />

Amelrico canonico filio domini Peregrini de Beseno, domino Petro de Malusco causidico,<br />

domino Nicolao de Egna, domino Briano de Castrobarco, domino Alberto de Stenego etc. -<br />

Dominus Federicus de Cagno et eius filius Oluradinus refutavit in manibus domini Federici<br />

episcopi tridentini electi Girardum de Pagara filium quondam Anselmi et eius filium Bonum pro<br />

se et suis heredibus et Gratiadeum de Pagara filium dicti Anselmi, ut ipsi debeant servire et esse<br />

semper de Casa Dei, et sic dominus Fridericus electus eos investivit.<br />

Pergamena mm 204x164-172. Copia. Notaio: Zacheus ut supra. Altri testi: presbiter Martinus<br />

archipresbiter de Lagare, Enricus de la Bella curie tridentine iudex, Petrus de Malusco, Iacobinus iudex<br />

de Tallavena, Albertus de Stenego, Albertinus de Eno, Wilielmus de Pomarolo, Iohannes notarius qui<br />

Ugo vocatur.<br />

3. Anno 1217 indictione 5, die iovis 6 intrante aprili Tridenti in palatio episcopali,<br />

presentibus domino Petro de Malusco, domino Nicolao de Egna, Enrico de Breguxo etc. -<br />

Dominus Federicus episcopus tridentinus ad feudum investivit Arnoldum de Romalo et eius<br />

successores de suo feudo quod pater suus habebat.<br />

Pergamena mm 177x140. Copia. Notaio: Zacheus ut supra. Altri testi: Enricus de Lunza, Amidantus<br />

de castelo Fundo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1002


Capsa 60<br />

4. Anno 1261 indictione 4, die dominico 4 exeunte augusto Tridenti in ecclesia s. Blasii<br />

capella episcopali, presentibus domino Pelegrino canonico tridentino etc. - Dominus Egno<br />

episcopus tridentinus nomine recti feudi investivit dominum Peramusium filium domini<br />

Boninsigne de Livo nomine etiam fratrum suorum absentium de uno dosso iacente in plebatu<br />

Livi in loco qui dicitur Mastozol de subtus currente aqua Nuzis ad hedificandum, costruendum,<br />

murandum fortirician etc. quidquid sibi placuerit.<br />

Pergamena mm 113x269. Notaio: Arnoldus. - dossum Mastozol iuxta vineas dictorum Boninsigne<br />

filiorum, ab alio est saxus campanee et ab alio quedam contrata que vocatur Angul.<br />

5. Anno 1276 indictione 4, die veneris 11 exeunte novembri Tridenti in palatio episcopatus.<br />

- Dominus Odolricus filius quondam domini Romperti de Enno refutavit in manibus domini<br />

Enrici episcopi tridentini Bontempum filium quondam dominae Palmae de Campo plebatus<br />

Enni cum suis heredibus, rebus, personis et peculio eo pacto ut semper debeant remanere in<br />

manibus domini episcopi et eius successorum nec extra familiam seu Casadei beati Vigilii<br />

alienari. Unde dictus dominus episcopus eos investivit.<br />

Pergamena mm 207-217x214-217. Notai: Zacheus, Pascalis.<br />

6. Anno 1276 indictione 4, die 2 intrante septembri in Bolzano presentibus domino Rizone<br />

de Belvedero, Nicolao de Caldario etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit<br />

Petrum filium quondam domini Venturini de Maleto per se et per Odolricum et Petrum filios<br />

quondam Bonvessini de toto feodo quod habebant a Casa Dei beati Vigilii.<br />

Pergamena mm 65x166. Notaio: Delaitus.<br />

7. Anno 1280 indictione 8, die 2 exeunte madio in villa de Roo. - Dominus Aviannus filius<br />

quondam domini Gozalchi quondam domini Bertoldi de Cagnoo pro se et suis fratribus<br />

Gimoldo, Iohanne, Ugone, Arthoico et Federico et Ellice eius sorore, pretio 18 librarum<br />

veronensium parvulorum renuntiavit Bonomo quondam Capre de Amblo et suis heredibus tam<br />

masculis quam foeminis omne ius quod habet in personis ac bonis et de personis dicti Bonomi<br />

habere potest.<br />

Pergamena mm 470x164-172. Notaio: Bonvesinus domini Henrici imp. In villa de Roo ante domum<br />

Segatorio Odolrici Mussi, in presentia Gracie Curti, Bertoldi q. Rolandi de Ambulo, Graciani q. Honorite,<br />

Bertoldi q. ser Girardi, Odolrici sartoris q. Salvi, Bonaventure filii mei notarii, Caslanelli de Roo.<br />

8. Anno 1279 indictione 8, die veneris 3 exeunte decembri Tridenti apud scalas palatii<br />

episcopatus. - Dominus Ribaldus filius quondam domini Ribaldi de Cagno refutavit in manibus<br />

domini Henrici episcopi tridentini sex rimanias ibi recensitas quas habebat ab episcopatu ad hoc<br />

ut ad rectum feudum investiret Bonacursium filium quondam domini Engelfredi de Fruzo. Unde<br />

mox dominus episcopus eumdem investivit cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 324x141-153. Notaio: Zacheus. - Sesta arimania: Vervò. Videlicet heredes<br />

Prandolini et heredes q. Belomi et heredes q. Albertini de Vervò et Boninsigna monacus et Boninsigna de<br />

Vervò et heredes Zordani eius frater, de quibus solvuntur per ipsos annuatim 5 modiola et dimidium<br />

siliginis, 7 stariola frumenti, 15 modiola milei, 6 stariola vini, 5 stariola annone ad illam mensuram ipsius<br />

ville et 4 amiseros, 1 castronum et unam quartam et unum mozum [modium] casei cum omni iure honore<br />

et actione eisdem rimaniis pertinenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1003


Capsa 60<br />

9. Anno 1307 indictione 5, die sabati 11 intrante marzio, in villa Brezi in curia domus<br />

Arnoldi Capi. - Zanetus et Odoricus fratres filii quondam Iacobi de Rabuto destinarunt<br />

Federicum notarium habitatorem Sey qui suo nomine accepit investituram a domino<br />

Bartholomaeo episcopo tridentino de omnibus feudis que habebant ab episcopatu tridentino.<br />

Pergamena mm 152x90-100. Notaio: Zeno sacri palatii. In presentia eiusdem Arnoldi, Bernardi sui<br />

famuli, Iachemi q. Dominici de Melango. Al verso: Ego Fridericus notarius habitator Sey, peto tanquam<br />

procurator Zaneti et Odorici fratrum de Melango de plebatu castri Fundi investituram unius recti feudi<br />

cum una urna vini etc.<br />

10. Anno 1307 indictione 5, die veneris 29 intrante marcio in Livo ante ecclesiam s.<br />

Martini. - Dominus Marcellus filius quondam domini Iacobi de Cagno pro se et fratre suo<br />

Adelperio prestitit iuramentum fidelitatis domino Bartholomaeo episcopo tridentino pro una<br />

decima in villa Magrassi plebis Maledi et una in villa Preghenae plebis Livi quas habet in<br />

feudum ab episcopatu.<br />

Pergamena mm 95-105x200. Notaio: Arnoldus pallatinus comitis de Lomello. Presenti: Arnoldus de<br />

Zocholo, Federicus de Caxino, Gotifredus de Zocholo.<br />

11. Anno 1307 indictione 5, die martis 4 exeunte marcio. - Altepassus filius quondam<br />

Bonacursii de Meclo habitator in Tuieno per sacramentum fidelitatis fatetur se habere in feudum<br />

a domino Bartholomaeo episcopo tridentino sequentes decimas, videlicet decimam unius peciae<br />

terrae in Tuieno in loco a Toure, aliam etiam in Tuieno ad Petram; decimam pariter in eodem<br />

districtu ad Talas, decimam unius terrae casalivae cum canipa, curte et horto etc.<br />

Pergamena mm 217x170-295. Notaio: Antonius q. Wilielmi Bertoni. Testi: frater Lanzarotus<br />

Iacobinus qui fuit de Flemis et nunc moratur in Perzino, Synricus filius Iohannis de Tridento.<br />

12. Anno 1307 indictione 5, die martis 4 exeunte martio in villa Fundi. - Testatus est<br />

Bonaventura de Restello de Fundo domino episcopo tridentino Bartholomaeo quod ipse et<br />

heredes Zoliani de Restello et heredes Bontempi de Resterollo habent in feudum ab episcopatu<br />

tridentino bannum, coltam, districtum, placitum et amissum et albergarias quae habuerunt a<br />

quondam domino Iacobo de Vexpergo.<br />

Pergamena mm 85-88x90-99. Notaio: Zeno.<br />

13. Anno 1307 indictione 5, die 18 martii Tridenti in episcopali palatio. - Dominus<br />

Barthomolaeus episcopus tridentinus investivit de omnibus feudis quae habebat Guarimbertum<br />

q. Raynoldini de Lemizo de Fundo recipientem pro se et successoribus suis.<br />

Pergamena mm 247x232. Notaio: Bonusiohannes Bonandree. Presenti: Andrea Quirinus vicecomes<br />

tridentinus, Antonius de Leudro, Simon de Gardulis et Ferandellus q. Rolandi cives tridentini; Zaninus de<br />

Parma; Bartholomeus de Padua.<br />

14. Anno 1307 indictione 5, die martis 11 intrante aprili in Fundo. - Hanselmus filius<br />

domini Iohannis Gabanneli manifestavit domino Bartholomaeo episcopo tridentino feuda<br />

infrascripta scilicet sex rimanias in Malusco et tres in Fundo, unam decimam in Fundo, unam in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1004


Capsa 60<br />

villa Onni; heredes quondam Nicolai Bornengi de Vasso per suos homines de familia,<br />

Avancium de Vasso cum rimania, unum casale in Fundo.<br />

Pergamena mm 158x115-120. Notaio: Federicus. Ante domum Iohannis Gabaneli in presentia<br />

Varimberti, Rambaldini de Fundo, Blanchi q. Gracie, Bonomi Asioli de Fundo.<br />

Sex rimanie in Malusco: Imprimis unam rimaniam positam in Sarnonico quam possidet Calzarara de<br />

Sarnonico; item unam rimaniam positam in Malusco et in illis pertinentiis que possidetur per heredes q.<br />

Romaldi Gaffi de Malusco per suos homines de familia; item unam rimaniam positam in Malusco et in<br />

illis pertinentiis que possidetur per Nigretam Lendenare de Malusco; item unam rimaniam positam in<br />

Fundo et in illis pertinentiis que possidetur per Nigretam q. Bonvesini de Vitale de Fundo; item unam<br />

rimaniam positam in Fundo et eius pertinentiis que possidetur per Bertoldum Salvataichi de Fundo; item<br />

unam rimaniam positam in Malusco que possidetur per Bartolomeum q. Mioroni de Malusco et apud<br />

uxorem q. Toredeli de Renzono; item unam rimaniam positam in Malusco et in illis pertinentiis que<br />

possidetur per Nicolaum Bonacorsii q. Conradi de Malusco; item unam rimaniam positam in Malusco que<br />

possidetur per Nicolaum Badilett de Malusco; item unam rimaniam positam in Fundo et pertinentiis que<br />

possidetur per Bertoldum Sabanneli; item unam rimaniam in Fundo et in illis pertinentiis que possidetur<br />

per Zanetum et Nigrum fratres q. Machagribi de Fundo.<br />

Item unam decimam in villa Onni que possidetur per Delaidum sartorem dicti Hanselini ecc.<br />

15. Anno 1307 indictione 5, die iovis 13 intrante aprili in villa Selasne. - Petrus filius<br />

quondam ser Petri de Selasna et Petrus notarius instituerunt procuratorem suum Andraeam<br />

filium quondam domini Adelpreti de Tresio ad sumendam investituram feudorum quae habent<br />

et praedecessores sui habuerunt a domino Bartholomaeo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 190x65-75. Notaio: Petrus de Solasna domini Vinciguerre comitis s. Bonifacii. In<br />

vila Selasne in curia domini Alexandri q. Petri, presentibus Alexandro de Caxana q. Petri, Pellegrino q.<br />

Rodegerio de Selasna.<br />

16. Anno 1307 indictione 5, die dominico 16 intrante aprili in Sarnonico ante ecclesiam s.<br />

Laurentii. - Nasimbenus quondm Lazari de Fundo manifestavit domino Bartholomaeo episcopo<br />

tridentino duas rimanias in pertinentiis Fundi in diversis locis cum terris arativis, prativis,<br />

boschivis etc. quas habet in feudum ab episcopatu tridentino.<br />

Pergamena mm 127x60-72. Notaio: Federicus. In presentia Varnardi de Romeno, Morandi de Vasso,<br />

Bertoldi Corbalanti de Sarnonico.<br />

17. Anno 1307 indictione 5. - Exemplar subsequentis instrumenti relevatum ex authentico.<br />

Anno 1270 indictione 12, primo mensis iulii in villa Romali, presentibus Omnebono et<br />

Boninsigna fratribus Frederico quondam domini Romperti de Cagno etc. - Dominus Hermanus<br />

de Pezo de terra Clexii refutavit in manibus domini Egnonis episcopi tridentini decimam<br />

Gradenat ut investiret ad rectum feudum Odoricum Oxelum de Mayano. Unde incontinenti<br />

praefatus episcopus eumdem cum successoribus suis de eadem investivit.<br />

Pergamena mm 733x160-166. Notaio: Zacheus; Conradus q. Brazalbeni exemplavit. Presente anche<br />

Enrico di Banco. Costituisce suum nuncium Iacobum q. Baraterii de Cautrono.<br />

Item 1279, 10 exeunte februario in villa Clexii ante domum Tegnosii, presentibus Zancheta et<br />

Novello de Plano, Rialto q. Petarini.<br />

Item 1270, die martis octavo exeunte aprilis in palatio episcopatus Bolzani presentibus Zenario<br />

priore s. Marie Coronate, Pericino eius servitore, Federico Spisario domini episcopi, Zancheta de Plano et<br />

Antio todesco, pelizario de Clexio...<br />

1275, 7 intrante decembris Tridenti in castro Boni Consilii in presentia Federici de Clexo, Gabrielis<br />

de Porta ac Cristani de Bolzano...<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1005


Capsa 60<br />

18. Registrum de omnibus instrumentis decimae quae colligitur et collecta fuit per<br />

Laurentium quondam Zenonis de Zaffonis de Cagno.<br />

Anno 1311. - Iacobus dictus Capia quondam Ricardi de Cagno vendidit Zaffono de Cagno<br />

filio quondam Bontempi decimam in districtu regulae de Cagno et decimam quam habet ex uno<br />

sedimine vel casali in villa Cagno pro pretio 3 librarum veronensium et 10 soldorum.<br />

Anno 1324. - Bonvesinus quondam Englerii de Romalo vendidit Zaffono quondam<br />

Bontempi de Cagno decimam cum casali horto et curia et domo pro pretio 12 librarum<br />

denariorum parvulorum.<br />

Anno 1330. - Mattheus quondam Iacobi de Cagno vendidit Bontempo de Cagno<br />

medietatem decimae duarum petiarum terrae in pertinentiis villae Cagno pro pretio 8 librarum<br />

denariorum parvulorum.<br />

Anno 1341. - Nicolaus et Englerius quondam Albertini de Revò nomine permuttationis<br />

dederunt Bontempo quondam Zaffonis de Cagno decimam unius petiae terrae iacentis in<br />

pertinentiis Cagno.<br />

Anno 1342. - Pasinus quondam Petri de Cagno vendidit Bontempo quondam Zaffoni de<br />

Cagno decimam sex petiarum terrae in pertinentiis villae Cagno pro pretio librarum sex<br />

denariorum veronensium parvulorum.<br />

Anno 1342. - Paganinus de Cagno vendidit Bontempo Zaffoni de Cagno decimam trium<br />

petiarum terrae in pertinentiis villae de Cagno pretio 5 librarum denariorum veronensium<br />

parvulorum.<br />

Eodem anno Nigris quondam Dolzani de Cagno vendidit eidem Bontempo decimam unius<br />

petiae terrae in eisdem pertinentiis pretio trium librarum veronensium parvulorum.<br />

Eodem anno Nasimbenus quondam ser Grimoldi de Cagno vendidit decimam tertiae partis<br />

unius petiae terrae in dictis pertinentiis pretio 5 librarum denariorum veronensium.<br />

1344. - Englerius quondam ser Zenonis de Romalo donavit eidem Bontempo totam<br />

decimam quam habebat in eisdem pertinentiis.<br />

Anno 1345. - Simon de Cagno eidem Bontempo vendidit decimam unius petiae terrae<br />

arativae ibidem pretio trium librarum veronensium parvulorum.<br />

1346. - Simon quondam Bertoldelli de Cantrono habitator Cagnovi eidem vendidit<br />

decimam sediminis domus Ancii quondam Mantuani de Cagno et decimam sediminis domus<br />

heredum Delaiti de Cagno pretio 10 librarum veronensium denariorum parvulorum.<br />

1341. Dona Katarina uxor quondam domini Christophori de Ruo vendidit Nicolao<br />

quondam Fedrici de Cagno tutori Bontempi de Cagno unam domum cum 4 canipis et broilum,<br />

unam petiam terrae vidatae in eisdem pertinentiis et unam decimam vini, sediminis et<br />

armentorum in dicta villa Cagno.<br />

1383. - Nicolaus de Cagno vendidit Petro Bontempi de Cagno medietatem decimae unius<br />

petiae terrae vidatae in dictis pertinentiis cum tribus aliis decimis in dicto loco.<br />

1386. Concinus quondam ser Vite de castro vallis Runi vendidit totam quartam partem<br />

decimae maioris sediminum, nutrimentorum etc. in eadem villa.<br />

1338. - Dominus Adelperius quondam domini Iacobi de Cagno nunc habitator in villa Livi<br />

fecit generalem refutationem in manibus Bontempi de Cagno de omnibus suis iuribus realibus et<br />

personalibus quae habebat super bonis ipsius Bontempi.<br />

1400. - Ananemius quondam Federici de Cagno vendidit Petro quondam Bontempi de<br />

Cagno medietatem decimae duarum petiarum terrae ibidem pretio 10 librarum denariorum<br />

veronensium.<br />

1427. - Marcus quondam Boni de Cagno vendidit Marino quondam Bontempi de Cagno<br />

decimam in undecim locis eiusdem districtus pretio 7 marcharum auri bonae monetae.<br />

1464. - Antonius quondam Avantii de Cagno vendidit Zenoni quondam Vitalis de Cagno<br />

decimam sitam in quinque locis in pertinentiis de Cagno, pretio 12 librarum denariorum bonae<br />

monetae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1006


Capsa 60<br />

1477. - Nicolaus emit a Vigilio dicto Plazo de Mosanicho decimam unius vineti in eodem<br />

loco pretio 43 denariorum bonae monetae.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia (dopo il 1477 e prima del 1486: note dell'Hinderbach!). Molti toponimi.<br />

19. Anno 1314 indictione 12, die dominico 3 novembris Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Petro abbate monasterii s. Laurentii prope Tridentum, Guilelmo de<br />

Belenzanis etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus dux, marchio atque comes investivit<br />

dominum Inghelerium quondam domini Bonvesini de Romalo plebatus Rovoi de omnibus suis<br />

feudis antiquis et rectis, quae antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina et ipse iuravit<br />

fidelitatem domino episcopo.<br />

Pergamena mm 342x187-200. Notaio: Alexander Ottonis de Romeno ex imbreviaturis Boniohannis<br />

Bonandree notarii.<br />

20. Anno 1318 indictione prima, die 13 exeunte septembri in platea de Amblo. -<br />

Benevenutus quondam segatoris de Amblo praestitit iuramentum fidelitatis domino Henrico<br />

episcopo tridentino de feudis quae habet ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 164-169x132-137. Notaio: Bonencontrus sacri palatii; Bonincontrus q. Segatoris<br />

Pezoli q. Petri, Nigratus q. Bonomi, Tisso q. Girardi q. Pasqueti de Amblo costituiscono loro messo e<br />

procuratore Henricum q. Bozaldi de Amblo, per ottenere i feudi e giurare fedeltà a loro nome, al vescovo<br />

di Trento.<br />

21. Anno 1319 indictione secunda, die sabati 12 maii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Henrico de Lucemburg plebano ecclesiae de Villanders etc. - Dominus<br />

Henricus episcopus tridentinus investivit dominum Hugonem quondam domini Bertoldi de<br />

Cagno habitatorem in Pragena plebis Livi, pro se et nomine Arponis dicti Bisini, Odorici dicti<br />

Todeschelli et Henrici fratrum suorum de bonis et rectis feudis quae praedecessores sui<br />

habuerunt cum iuribus etc. et ipse iuravit fidelitatem domino episcopo et successoribus eius.<br />

Pergamena mm 344x192-236. Notaio: Alexander Ottonis de Romeno ex rogationibus olim<br />

Boniohannis Bonandree. Presenti: Simone presbitero di Trento, Nicolò capitano di Trento, Antonio di<br />

Ledro.<br />

22. Anno 1375 indictione 13, die 19 februarii Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus<br />

domino Iacobo de Stermol canonico ecclesiae tridentinae, Francisco de Molveno cive tridentino<br />

etc. - Dominus Albertus episcopus tridentinus investivit ser Henricum de castro Clesii quondam<br />

domini Petri cum haeredibus masculis duntaxat de omnibus feudis quae habuerunt et tenuerunt<br />

et post ipsorum mortem ser Lienardus quondam ser Petri de castro Clesii dicti Henrici frater et<br />

ipse Henricus habuerunt in feudum videlicet investivit dictum Henricum de tota parte domorum<br />

et casalium quae habet in dicto castro, de decima maiori panis, foeni et nutrimentorum Mezanae<br />

et Ronzii vallis Solis et eorum primitiis; de dosso posito super dictam villam Mezanae et dicitur<br />

Castelatz; de decima panis, vini et foeni omnium possessionum quas habet in dictis vallibus, de<br />

sexta parte regulae et regulaneriae plebis Clesii, de haeredibus quondam Morae uxoris quondam<br />

Grepi a prato villae Clesii cum peculio suo; de tota illa parte decimae panis, foeni et<br />

nutrimentorum ipsum contingente in villa Cusiani et eius pertinentiis, et in plebe s. Sisinii; de<br />

haeredibus quondam Federici dicti Aquali et Benevenutae eius sororis de Dresio, filiorum<br />

quondam Veronesii cum peculio suo et haeredibus eorum cum iuribus etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1007


Capsa 60<br />

Pergamena mm 407x250-253. Notaio: Iohannes q. Conradi de Novacela clericus brixinensis diocesis<br />

nuper notarius et scriba. Presentibus Nicolao de Läs capellanus episcopi, Chunrado Tentschach, Heinrico<br />

dicto Gallo, Galle de Gallenstain, Iohanne de Sernberg, Iohanne de Novadomo, Geischlero de Lantzaro<br />

familiaribus episcopi, Francisco de Molveno cive tridentino.<br />

23. Anno 1380, 13 maii Bozani. - Leopoldus dux Austriae et comes Tyrolis contulit totam<br />

decimam bladi, vini et nutrimentorum villae Smarani et dimidietatem iurium totius regulaniae<br />

Coredi, Smarani et Frusii titulo feudali Petro quondam Symeonis de castro Coredo ad hoc ut<br />

sibi et haeredibus suis antea, ita post sint fideles.<br />

Confirmatum ab eodem anno 1396.<br />

Pergamena mm 189x260-265.<br />

Pergamena mm 235x310-315. Sigillo pendente. - Merani 28 mensis mai 1396: riconferma le decime<br />

a Simone di castel Cles e a suo figlio Simone.<br />

24. Anno 1386 indictione 9, die 16 decembris Bozani. - Albertus comes Tyrolis confirmat<br />

suprascripta feuda Petro quondam Simeonis de castro Cordi et Simeoni eius filio.<br />

Pergamena mm 182x296. Sigillo pendente.<br />

25. Anno 1391, die 6 augusti in Spauro. - Georius episcopus tridentinus investivit<br />

Nicolaum Zenari dicti Zuchi quondam Robini de Sporo minori de dimidia parte duodecim<br />

partium decimae de Enno, quae colligitur in dicta villa Sporo minori, de decima certorum<br />

casallium dictae villae cum omnibus iuribus quibus eam antecessores habuerunt ab ecclesia<br />

tridentina.<br />

Pergamena mm 239x306-316. Sigillo pendente.<br />

26. Anno 1391 indictione 14, die martis 11 aprilis Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Antonio vicario generali in temporalibus Tridenti, Marco notario quondam<br />

ser Odorici de Sporo massario Tridenti etc. - Dominus Georgius episcopus tridentinus investivit<br />

nobilem virum ser Franciscum quondam domini Philippini de castro Cagnoy de infrascriptis<br />

feudis quae antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina, scilicet de parte sua castri de<br />

Cagno, de tertia parte unius casatae in Provesso et de tertia parte unius in Sinaplana, de tertia<br />

parte unius montis in Provesso, qui vocatur del Reza; una decima bladae et nutrimentorum in<br />

valle Runi in pertinentiis Mosanigi, Lancae et Curte, de decima unius petiae terrae 7 plodiorum<br />

in Campales in pertinentiis Revoy.<br />

Pergamena mm 427x167-170. Sigillo pendente con cordoncino blu e giallo. Notaio: Paulus q.<br />

Martini de Tridento.<br />

27. Anno 1391 indictione 14, die dominico 16 iulii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus Iohanne Rauter domini episcopi protonotario, Federico de Scharosteten canonico<br />

ecclesiae tridentinae et priore s. Martini. - Dominus Georgius episcopus tridentinus investivit<br />

Iohannem quondam ser Buratini Stazonerii de Buratinis de Tridento de omnibus suis feudis<br />

quae antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina scilicet de una decima post Casteltrentum<br />

in pertinentiis ecclesiae s. Georgii et in campanea Molinarae a via per quam itur in Sardagna<br />

usque ad Atacem et a flumine Vellae in intus usque ad Atacem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1008


Capsa 60<br />

Pergamena mm 530x175. Sigillo perduto. Notaio: Paulus q. Martini de Tridento.<br />

28. Anno 1391 indictione 14, die dominico 18 iunii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Henrico de Rothemburg capitaneo episcopatus Tridenti et comitatus<br />

Tyrolis, Iohanne de Landesperch milite et Gasperino milite eius filio, Henrico de Lietestain etc.<br />

- Dominus Georgius episcopus tridentinus investivit ser Concium quondam ser Vite de castro<br />

Runi plebis Revoy pro se et Lienardo eius fratre suisque successoribus de omnibus feudis quae<br />

habuerunt ab ecclesia tridentina videlicet de una turri cum dimidia sita in castro Cagnoy, de uno<br />

palatio cum quibusdam casalibus in dicto castro, de castro Runi cum uno broilo et duabus petiis<br />

terrae arativae, de quarta parte decimae maioris villae Romali, de medietate decimae villae<br />

Cagnoy, de duabus decimis in villis Lanzae et Mosanigi de valle Runi, de decima in villa Curtis,<br />

de decima in villa Mioni et Marcenae dictae vallis, de una aqua ad piscandum, de uno<br />

molendino super dicta aqua, de tribus molendinis super aqua Runesegi vallis Runi, de actava<br />

parte omnium multarum et postarum regulae Cagnoi, et medietate earumdem Runi, de toto<br />

monte Camilli vallis Runi, de quarta parte montis del Riza Provesii, de medietate unius decimae<br />

vinealis in Piolan, de decima unius mansi in Brizana, de uno capreto qui solvitur in dicto manso,<br />

de decima duarum petiarum terrae al Nos, de uno capreto pro decima unius mansi in Artochel,<br />

de parte regulae Romali pro singulo quarto anno, de decima quatuor vinealium in Revo al Plaz.<br />

Pergamena mm 365x300. Notaio: Paulus ut supra.<br />

29. Anno 1393 indictione prima, die lune 9 iunii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus Iohanne Reutter ratisponensis et tridentinae ecclesiae canonico etc. - Coram domino<br />

Georgio episcopo tridentino Iacobus quondam Petri de Revò procurator ser Henrici quondam<br />

ser Soni de Revo nomine dicti Henrici refutavit in manibus dicti domini episcopi omne ius quod<br />

habet et habere poterat in triginta sex decimis partim domorum partim terrae arativae et prativae<br />

existentibus in villa Revoy et eius pertinentiis, ut investiret Pederemum quondam Amadei de<br />

Revo. Unde dominus episcopus dictum Pedercinum investivit cum successoribus suis masculis<br />

tantum cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 526x373. Sigillo perduto. Notaio: Thomas dictus Vätschel clericus salzburgensis<br />

diocesis. - in castro Boni C. super podiolo ferato sale magne, presentibus Iohanne plebano in Persino,<br />

Henrico Liechtenstainer, Iohanne Niderhauser, Nicolao Dozz, Iohanne Inprukker (sic) et Nicolao<br />

Trachter.<br />

30. Possessiones feudales de quatuor petiis terrae in pertinentiis Salteri Bonaventurae<br />

quondam Bertoldi de Aginolffo de Saltero, qui quondam fuerunt de arimania quondam domini<br />

Gullielmi de Malusco, de quibus ad feudum petit investiri a domino episcopo.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

31. Feuda Sandrini notarii quondam ser Nicolai de Rallo habitatoris in villa Henni quae<br />

habet ab episcopo tridentino scilicet tertia pars unius decimae panis, bladi, nutrimentorum quae<br />

possidebatur per Federicum et Nicolaum filios quondam Bartholomaei de Rallo; tertia pars<br />

omnium feudorum et vassalorum quae ab eisdem Federico et Nicolao possidebantur; decima<br />

unius domus cum clausura in villa Henni; decima unius petiae terrae in pertinentiis Henni in<br />

loco ad Mornam et alterius terrae vineatae in eodem loco et petiae terrae arativae alla Strenta in<br />

eisdem pertinentiis, et unius vineatae in loco Inven ibidem; omnia feuda et vassala quae<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1009


Capsa 60<br />

tenebantur et possidebantur per quondam Odoricum teutonicum quondam Henrici de Henricis et<br />

per Bertoldum eius consanguineum quondam Petri Henrici.<br />

Pergamena mm 222x159-173. Prima metà del sec. XIV.<br />

32. Manifestatio feudorum de quibus petit investiri ab episcopo tridentino dominus<br />

Alexander quondam domini Fedrici de Tresso vallis Ananiae videlicet quarta pars decimae<br />

maioris in pertinentiis villae de Treso de qua colligit circa 13 modiolos bladi et tres brentas vini;<br />

duae partes unius decimae unius mansi in pertinentiis villae Caxanae de qua colligit duo staria<br />

bladi circa. Petit insuper investiri nomine locationis de una petia terrae arativae in pertinentiis<br />

villae Cassanae quae est quarta pars unius plodii terrae; de alia petia terrae in dicto loco medii<br />

plodii et de alia in loco qui dicitur Vialazo et est duodecima pars unius plodii.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

33. Anno 1307 indictione 5, die martis 11 intrante aprili in Fundo ante domum domini<br />

Odorici quondam domini Morandi de Fundo, dictus dominus Odoricus dixit domino<br />

Bartholomaeo episcopo tridentino quod habet in feudum ab episcopatu tridentino unam<br />

decimam in Fundo, unum gazum in pertinentiis Caldari in loco qui dicitur in Segondalo; item<br />

facultatem habet aedificandi castrum in plebatu Fundi sive in dosso sive in plano in quo<br />

dominus episcopus, qui pro tempore erit, habere debet unum casale de quo nullum infeudare<br />

possit, nisi dictum Odoricum.<br />

Pergamena mm 87x118. Notaio: Federicus. In presentia Varimberti Sabatineli de Fundo, Vorchi filii<br />

Tagine de Vasso, Iacobi Ime de Fundo. - In Segondalo apud iura ecclesie s. Marie de Caldaro...<br />

34. Anno 1400, 2 maii in Bolzano. - Leopoldus comes Tyrolis investivit Michaelem filium<br />

quondam Simonis de castro Cordi et eius haeredes de decima bladi, vini et iumentorum villae<br />

Smarani et de medietate iurium totius regulaniae villarum Cordi, Smarani et Sfrusi, ea<br />

conditione ut semper sint fideles vasalli eiusdem Leopoldi et successorum suorum.<br />

Pergamena mm 250x290. Sigillo pendente.<br />

35. Anno 1400 indictione 8, die lunae 2 augusti in castro Tuyeni in ponticulo iuxta hostium<br />

salae magnae, presentibus domino Bartholomaeo abbate abbatiae tridentinae, domino Iohanne<br />

archipresbitero Condini, domino Antonio de s. Ypolito, domino Erasmo de Thono, domino<br />

Guilielmo de Belasio etc. - Dominus Georius episcopus tridentinus renovavit investituram<br />

Bartholomaeo quondam ser Buschi de Tuyeno cum suis descendentibus de decima in novem<br />

locis pertinentiarum Tuyeni et de tribus petiis terrae in eisdem pertinentiis.<br />

Pergamena mm 198x220. Copia. Notaio: Iohannes q. Bartholomei de Tuyeno notarii, ex<br />

imbreviaturis ser Bartholomei olim mei patris. Altri presenti: Franciscus notarius q. ser Thomei de Cazufo<br />

et Scemblantus notarius de Pavilo.<br />

36. Anno 1400 indictione 8, die dominico primo mensis augusti, in castro Tuyeni,<br />

presentibus domino Marcho de Arso, Francisco notario cive tridentino quondam ser Thomaei de<br />

Cazufo etc. - Dominus Georius episcopus tridentinus investivit Iohannem quondam Odorici de<br />

Tuyeno pro se et fratre suo Petro et successoribus suis de omnibus feudis quae antecessores sui<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1010


Capsa 60<br />

habuerunt ab ecclesia tridentina, videlicet de una domo in villa Tuyeni et sex petiis terrae in<br />

pertinentiis Tuyeni.<br />

Pergamena mm 257x184-190. Notaio: Iohannes ut supra.<br />

Cartaceo, carta 1. Elenco dei detti beni.<br />

37. Anno 1400 indictione 8, die lunae 2 augusti in castro de Tuyeno, presentibus domino<br />

Erasmo quondam domini Guarimberti de Thono etc. - Dominus Georius episcopus tridentinus<br />

accepit refutationem feudorum factam a Zallino quondam magistri Neti de Tuyeno de uno casali<br />

et de decimis quae habebat in decem locis pertinentiarum Tuyeni ut de iisdem investiret<br />

Nicolaum filium ipsius Zalini, unde dominus episcopus mox illum investivit.<br />

Pergamena mm 296x190-200. Notaio: Baldasar filius ser Antonii de Tyueno ex imbreviaturis q. ser<br />

Bartolomei notarii de Tuieno olim avi mei...<br />

Cartaceo, carta 1. Elenco dei beni.<br />

38. Anno 1400 indictione 8, die 2 augusti in castro de Tuyeno, presentibus supradictis. -<br />

Coram domino Georio episcopo tridentino Nicolaus quondam ser Adelperii de Tuyeno refutavit<br />

in manibus eiusdem domini episcopi quatuor domos in Tuyeno et duodecim petias terrae quas<br />

habebat in feudum ab ecclesia tridentina constitutas in pertinentiis Tuyeni ad hoc ut de eisdem<br />

investiret Guilielmum quondam Concini de Tuyeno eius nepotem, unde praefatus episcopus<br />

mox illum investivit.<br />

Pergamena mm 417x203. Notaio: Baldasar q. Antonii ut supra, filius Borzage de Tuyeno ex<br />

imbreviaturis Bartolomei Borzage notarii de Tuieno.<br />

39. Anno 1400 indictione 8, die dominico prima augusti in castro de Tuyeno, presentibus<br />

supradictis. - Dominus Georius episcopus tridentinus renovavit investituram decimae quam in<br />

quibusdam locis habebat magister Federicus quondam magistri Cazetae cerdonis de Tuyeno in<br />

eo districtu atque eidem Federico praefatus episcopus eamdem confirmavit.<br />

Pergamena mm 378x170. Notaio: Bartholomeus q. Benvenuti de Tuieno.<br />

40. Anno 1400 indictione 8, 21 novembris Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus<br />

domino Ioanne de Stermenstorff canonico tridentino, Paulo notario quondam Iohannis de Fatis<br />

de Terlaco massario tridentino etc. - Dominus Georius episcopus tridentinus investivit<br />

Bartholomaeum filium Nicolai de Eno tanquam procuratorem sui patris de omnibus antiquis<br />

feudis per mortem Odorici quondam Ognabeni de Eno eius nepotis sibi devolutis, et sunt<br />

decimae quae colliguntur in viginti sex locis in pertinentiis Eni et ipse nomine sui patris<br />

promisit fidelitatem domino episcopo et successoribus suis.<br />

Pergamena mm 470x295. Sigillo perduto. Notaio: Thomas dictus Vätschel de Frisacho clericus<br />

salzburgensis diocesis.<br />

41. Anno 1403 indictione 11, die mercurii 28 novembris in castro Tuyeni, presentibus<br />

domino Riprando de castro Clexii, domino Aymone de Clexio habitatore Flaoni quondam ser<br />

Nicolai de Spuro, Manfredo de castro Clexio massario vallium Ananiae et Solis. - Dominus<br />

Georius episcopus tridentinus renovavit investituram magistro Antonio Cerdoni quondam<br />

Ognabeni de Tuyeno nepoti quondam magistri Federici eius haeredi pro dimidietate atque<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1011


Capsa 60<br />

investivit pro se et fratre suo ac successoribus masculis de decima unius domus in Tuyeno cum<br />

horto et prato, et decima quindecim partium terrae in pertinentiis dictae villae Tuyeni.<br />

Pergamena mm 323x215-160. Notaio: Iohannes q. Bartolomei.<br />

42. Anno 1405 indictione 13, die lunae 17 augusti in castro Tueni, presentibus nobilibus<br />

viris domino Guilelmo de Belaxio, Simone de castro Bragerio, Riprando de castro Clexii,<br />

Francischino de Arcesio vicario criminali Tridenti et ser Aymone quondam domini Simeonis de<br />

castro Clexii etc. - Cum decima panis, vini, leguminum et nutrimentorum villae et<br />

pertinentiarum Vervoy quondam ser Nicolai de Runo et successive nobilium virorum Perteli et<br />

Finamanti fratrum quondam nobilis viri ser Robineli de Caudexio fuerit devoluta ad ecclesiam<br />

tridentinam propter alienationem titulo venditionis factam a dictis fratribus nobili militi domino<br />

Mathaeo quondam domini Balthassaris de Spuro, nihilominus dominus Georius episcopus<br />

tridentinus ex speciali gratia eam venditionem ratam habuit, et eumdem Mathaeum humiliter<br />

petentem atque fidelitatem promittentem de eadem decima investivit.<br />

Pergamena mm 289x205. Sigillo perduto. Notaio: Iacobus q. Petri de Revo civis tridentinus.<br />

43. Anno 1410, die lunae 10 februarii in quadragesima, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Georius episcopus tridentinus renovavit investituram Bartholomaeo quondam Antonii<br />

dicti Bitoca quondam Caroti de Sporo minori de omnibus et singulis decimis quae habet in<br />

certis petiis terrae eiusdem villae Spori cum una domo posita in dicta villa et aliis bonis et<br />

decimis quas idem Bartholomaeus emit a domina Agnola de Sporo minori habitatrice Paduae et<br />

sunt in sex locis pertinentiarum Spori minoris.<br />

Adest eadem carta renovata ab Alexandro episcopo 1424, 20 iulii.<br />

Pergamena mm 296x293. Sigillo pendente. Presentibus Iohanne canonico tridentino nostro<br />

cancellario, Wilhelmo de Belasio et Nicolao Trachter familiaribus domini episcopi.<br />

Pergamena mm 290x462. Sigillo perduto. Presentibus magistro Paulo Wladimiri decretorum doctore<br />

cracoviensis et vladislaviensis ecclesiarum canonico, Stanislao Plawloscki archidiacono plocensis<br />

diocesis, Iohanne Gfeller et Balthasaro de Thono. - de domo muris et lignaminibus edificata et scandulis<br />

cooperta. Ale Poze. Souratou.<br />

44. Anno 1424, die 28 iulii Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus Iohanne de Thono<br />

etc. - Dominus Alexander episcopus tridentinus investivit Mathaeum quondam Nasimbeni de<br />

Miono tanquam procuratorem et procuratorio nomine Agnetis matris et tutricis Friderici et<br />

Bartholomaei filiorum quondam Francisci de Tayo de feudis omnibus quae antecessores<br />

dictorum filiorum habuerunt, videlicet de decima in tribus petiis terrae et de tribus aliis petiis<br />

terrae positis in pertinentiis Tay cum omnibus iuribus etc.<br />

Pergamena mm 297x380-385. Sigillo perduto.<br />

45. Anno 1424, prima augusti Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus domino Iohanne<br />

de Isnyna decano et canonico ecclesiae tridentinae, Michaele de Coredo etc. - Dominus<br />

Alexander episcopus tridentinus investivit pro se et suis descendentibus masculis tantum<br />

nobilem Iacobum quondam Gregorii de Gardulo habitatorem villae Curtis de Runo de duabus<br />

decimis in pertinentiis Cagnoy plebis Revoi, et duabus in pertinentiis vallis Runi dictae plebis et<br />

de decima unius capreti qui solvitur pro uno sedimine in villa Lanzae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1012


Capsa 60<br />

Pergamena mm 268x325. Sigillo perduto. Presentibus Iohanne de Snyna decano et canonico trid.,<br />

Stanislao de Pyotrowo strenuo milite curie nostre mareschalko, Michaele de Coredo.<br />

46. Anno 1424, die 3 decembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Alexander<br />

episcopus tridentinus electus et confirmatus renovavit investituram feudorum quae antiquitus<br />

possederunt, Ulrico de Sporo filio Ziski, Bartholomaeo filio Rubini de Novo Sporo, Iohanni<br />

filio Isolani de Novo Sporo, Bartholomaeo et Balthessari Borzagae de Tueno videlicet de<br />

decima quinque petiarum terrae in pertinentiis Spuri et de parte decima trium molendinorum<br />

cum casalibus ibidem.<br />

Pergamena mm 275x353. Sigillo perduto. -Molino posito super aquam Lovernadigi.<br />

47. Anno 1418 indictione 11, die lunae prima decembris, in castro Stenici, presentibus<br />

nobili et spectabili viro domino Parisio de Lodrono capitaneo generali episcopatus tridentini et<br />

vicario Iudicariae etc. - Dominus Georgius episcopus tridentinus cum per mortem Aymondi et<br />

Iusti de castro Clesii sine filiis defunctorum feuda devoluta fuerint ad ecclesiam tridentinam, ad<br />

humilissimas preces nobilis Iacobi notarii quondam ser Iohannis de Straphis de Cumigello<br />

plebis Blexii eumdem et successores suos masculos investivit, videlicet de castro Clesii seu de<br />

parte castri ad dictum Aymundum spectante, de domo sita in villa Clesii cum prato, de decima<br />

magna panis, vini, nutrimentorum campaniae Clesii et de decima quondam spectante ad castrum<br />

s. Ypoliti in eadem campania, de altera parte castri Clesii spectante dicto Iusto quondam ser<br />

Henrici de Clesio et de decima Mezanae, Cusiani etc. cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 494x309-313. Sigillo perduto. Notaio: Nicolaus q. Pauli notarii de Tridento. Altri<br />

presenti: Antonius dictus Tonellus q. Beloti de Bre vallis Camonice, Iohannes dictus Zachara eius filius<br />

habitatores in castro Stenici, venerabilis Federicus Hakh domini episcopi secretarius, Iohannes notarius q.<br />

Antonii de Bondo plebis Tioni.<br />

48. Anno 1424, die 26 iulii Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus domino<br />

Balthessario de Thono capitaneo Stenici etc. - Dominus Alexander episcopus tridentinus electus<br />

et confirmatus renovavit investituram Ognabeno quondam Francisci de Cagnovo vallis Ananiae<br />

de decima unius petiae terrae vineatae in pertinentiis dictae villae Cognoui.<br />

Pergamena mm 273x343. Sigillo perduto.<br />

49. Anno 1424, die 29 iulii Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus Balthassare de<br />

Thono etc. - Dominus Alexander episcopus tridentinus renovavit investituram feudorum Iacobo<br />

Poltner pro se et suis successoribus masculis duntaxat, videlicet de una parte castri Clesii quam<br />

habebat nobilis Mocinus de castro Clexii, de decimis Mecli, Revohi, Almezagi, Castelli,<br />

Cavizanae, Tuyeni, de hominibus macinatae, de una domo in castro de Runo, orto et viridario<br />

ibidem, et uno agro in Marcena cum omnibus iuribus etc. et de alia parte castri Clesii quam<br />

habebat quondam Josius.<br />

Pergamena mm 292x465. Sigillo perduto.<br />

50. Anno 1424, die 30 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Alexander episcopus<br />

tridentinus investivit Amadeum quondam Pedentini de Revo de decimis trium domorum et de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1013


Capsa 60<br />

27 partibus terrae arativae, prativae et vineatae quas antecessores sui in feudum habuerunt ab<br />

ecclesia tridentina et de quibus decimam collegerunt.<br />

Pergamena mm 327x486. Sigillo perduto.<br />

51. Anno 1424, die 30 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Alexander<br />

episcopus tridentinus investivit Henricum Pas de Jugo tutorem et tutorio nomine Leonardi et<br />

Iohannis fratrum filiorum quondam Petri de Ciso, et Bertoldi eiusdem Petri nepotis de decima in<br />

villa Caxanae, Toltzagae et Cisii quam praedecessores eorum habuerunt ab episcopatu tridentino<br />

cum onere iterum investituram petendi cum ad adultam aetatem devenerint.<br />

Pergamena mm 324x343. Sigillo perduto.<br />

52. Anno 1424, die prima augusti Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus domino<br />

Iohanne de Ysnina decano tridentino etc. - Dominus Alexander episcopus tridentinus renovavit<br />

investituram feudorum supra numero 28 descriptorum Iacobo de Runo vallis Ananiae cum<br />

iuribus etc.<br />

Pergamena mm 270x372-375. Sigillo perduto. - Item de una turri cum dimidio, sita in castro<br />

Cagnoy; item de uno pallacio cum casalibus in dicto castro; item de castro Runi cum broilo et arativis<br />

petiis terre; item de decima, quarta pars decime ville Romali, ville Cagnoy, Lanze et Mozenigi, Curtis,<br />

Mioni, Marcene, aque ad piscandum, molendinum; item tribus molendinis super aquam Runesegi vallis<br />

Runi; item etc.<br />

53. Anno 1424, die 20 augusti Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Alexander<br />

episcopus tridentinus investivit pro se et suis haeredibus masculis tantum nobilem Christanum<br />

filium nobilis viri ser Francisci de villa Cagoy de decima quam in sex locis pertinentiarum<br />

Cagnoy possidet.<br />

Pergamena mm 284x370. Sigillo pendente. - Zo ala nogara dela Mosena.<br />

54. Anno 1425, die 30 ianuarii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Alexander<br />

episcopus tridentinus investivit Iohannem quondam Nicolai Zenarii dicti Zuchi quondam Robini<br />

de Sporo minori, de dimidia parte duodecim partium decimae de Enno quae colligitur in dicta<br />

villa Sporo minori, et de decima certorum casalium dictae villae cum omnibus iuribus quae<br />

etiam antecessores habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 283x295. Sigillo perduto.<br />

55. Anno 1447 in festo s. Augustini, in castro Clesii. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus investivit Bartholomaeum Iohannis de Volsana pro se et nomine filiorum suorum<br />

Gaparis et Iohannis Petri et procuratorio nomine Iohannis Antonii eius patrui, et ut tutor et<br />

tutorio nomine Antonii pupilli filii et haeredis Veneris eius patrui, et successorum omnium<br />

masculorum tantum de una decima bladorum, rapparum, leguminum etc. villarum Cussiani et<br />

Volsanae et de decima quam idem Bartholomaeus emerat a nobili viro Philippo quondam<br />

Zanesii de castro Clesio cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 305x344. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1014


Capsa 60<br />

56. Anno 1451, die lunae post dominicam Invocavit in quadragesima, Tridenti in castro<br />

Boni Consilii. - Dominus Georgius episcopus tridentinus investivit Bartholomaeum notarium de<br />

Pavillo tanquam procuratorem et tutorem haeredum et pupillorum quondam Iohannis notarii de<br />

Clesio, videlicet Iacobi, Erinae (?), Katharinae et Benevenutae filiorum dicti Iohannis de<br />

decimis positis in variis locis plebis Enni, Clesii, Tassuli, Termeni cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 348x572. Sigillo perduto.<br />

57. Anno 1455, die 29 septembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Georgius episcopus<br />

tridentinus devoluta ad ecclesiam tridentinam feuda infrascripta concessit nobili Antonio de<br />

Coredo massario vallium Annaniae et Solis flexis genibus humiliter petenti, et fidelitatem<br />

promittenti. Feuda vero sunt: decima quondam Bartholomaei Florezii de Eno, et Romperti de<br />

eodem loco, decima de Coredo, de s. Sisinio, de Fundo, de Amblo, de Clozo, Romalo, Provesio,<br />

Bolentina, Croviana, Maleto, Eno, Banalo, Mezo s. Petri, Sporo, Cagno, Rumo, Revoo, Tuyeno.<br />

Item dossus de Busena cum pertinentiis in plebe s. Sisini, novem mansus in villa et pertinentiis<br />

Fundi, vineale in Amblo. Palatium cum casalibus in villa Cagnoy, Turris, et dimidia in eodem<br />

castro Cagnoy, castrum Rumi cum pertinentiis, tres molendini apud aquam Rumi, mons<br />

Camilonis Rumi, mons Provesii. - Item regula Vervoy, Tressi, Coredi, s. Sisini, Romeni,<br />

Cavareni, Sarnonici, Fundi etc. et haec omnia pro masculis tantum.<br />

Anno 1441. Idem episcopus investiverat de quibusdam aliis decimis in Proves, Revo,<br />

Bancho et de una sega in plebatu Fundi dictum Antonium de Coredo.<br />

Anno 1447, die 25 augusti in castro Clesii idem Georgius episcopus ratam habuit<br />

venditionem unius decimae in Coredo factam a Michaele de Thono vicario vallium procuratorio<br />

nomine Antonii de Coredo quondam Petri olim Serzoni de Coredo, in favorem Antonii de<br />

Coredo massarii vallium Ananiae et Solis, de qua dominus episcopus eum investivit.<br />

Cartaceo, carte 6. - Regule Fervoi [Vervò], Trssii, Fruzu, Smarani et Coredi; dossum de Busena cum<br />

vineis. Item decima in villis Salters et Malguli quam tenebat Hainricus de Iugo.<br />

L'ultima investitura è scritta in tedesco.<br />

58. Anno 1456, die 30 decembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit Anthonium Iohannis quondam Pelegrini olim Henselini de Enno<br />

pro se et nomine patris sui et haeredum masculorum tantum de decima unius domus cum casali<br />

positae in villa Eni apud haeredes quondam Symeonis de Thono et apud Florium de Eno<br />

canonicum tridentinum cum duodecim aliis decimis in pertinentiis dictae villae Eni, quas<br />

possederunt praedecessores sui.<br />

Pergamena mm 281x465. Sigillo perduto.<br />

59. Anno 1463, die 16 aprilis Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus accepit refutationem factam a Iohanne Petro quondam Iohannis Antonii de Volsana<br />

tanquam procuratore Antonii haeredis quondam Veneris, ac Gasparis et Iohannis Petri filiorum<br />

quondam Bartholomaei Iohannis de Volsana eius consobrinorum cuiusdam decimae Cusiani et<br />

Volsanae bladorum, rapparum, leguminum, nutrimentorum, ea conditione ut de praedicta<br />

decima dominus episcopus investiret nobilem Fridericum de Fridericis de castro s. Michaelis de<br />

Volsana, atque homines et incolas communitatis Cusiani et Volsanae. Dominus episcopus<br />

annuit huic cessioni et venditioni et dictum Fridericum cum dictis communitatibus investivit<br />

praestito fidelitatis iuramento.<br />

Adest aliud exemplar sub eodem numero. Non est authenticum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1015


Capsa 60<br />

Cartaceo, carte 4. Copia coeva.<br />

Cartaceo. Copia della fine del sec. XV.<br />

60. Anno 1467, in castro Coredi. - Iacobus quondam Iohannis de Clesio refutavit in<br />

manibus domini Iohannis episcopi tridentini decimam et ius decimandi, quod habebat, unius<br />

domus in villa Enni et 40 partium terrae in eisdem pertinentiis, ut de illa investiret Andream<br />

quondam Thomaei de Tuyeno habitatorem Enni, ac Anthonium quondam Blasii eius nepotem,<br />

unde dictus dominus episcopus eosdem successoresque suos masculos tantum investivit cum<br />

iuribus etc.<br />

Non est authenticum et adest aliud exemplar.<br />

Cartaceo, carte 8. Vi sono tre copie. Lungo elenco di terreni.<br />

61. Anno 1467, die 27 septembris, in castro s. Vigilii de Coredo. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus investivit Franciscum quondam Antonii Valdegker de Thaono de duobus<br />

molendinis supra s. Romedium situatis, de duobus aliis molinis et tribus casalibus in plebe s.<br />

Sisini, de quibus investitus fuerat a praedecessore Georgio episcopo.<br />

Pergamena mm 247x244. - de duobus molendinis cum uno follone; in valle apud aquam s. Romedii;<br />

duo casalia al Palù, apud ecclesiam s. Petri; item molendinum iacens in loco dicto al vad de valle; in valle<br />

ad molam apud aquam s. Romedii.<br />

62. Anno 1455, die prima decembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Georgius episcopus<br />

tridentinus investivit nobilem Federicum de Federicis de castro s. Michaelis apud et supra<br />

villam Volsanae per eius patrem Iacobum de novo aedificato et de quadam honorantia<br />

castronorum id est quod paraedictus Fredericus et eius haeredes masculi tantum a<br />

quibuscumque mercatoribus castronos per dictum castrum extra episcopatum conducentibus<br />

unum pro quocumque centenario habere debeat.<br />

Adest etiam reversale ipsius Federici exemplar.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia del notaio Iohannes Verber. Il reversle non esiste.<br />

63. Anno 1468 indictione prima, die sabati 15 iulii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Gregorio Andreae de Mülhausen decano, Ambrosio Slaspeck, Georgio<br />

Nothafft canonicis ecclesiae tridentinae, dominis Henrico de Freyberg commendatore<br />

provinciali Baliae Athesis ordinis theutonicorum s. Mariae de Brussia capitaneo episcopi<br />

tridentini, Walthezare de Liechtestain capitaneo castri Bizeni, Martino Neydetker capitaneo<br />

castri Berzini, Leonardo de Weyneck vicario vallis Ananiae et Solis. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus investituram renovavit castri s. Michaelis de Volsana domino Federico de<br />

Federicis cum honorantia non solum castronorum sed etiam aliorum animalium, reservato<br />

tamen sibi iure thelonei in Dymaro et Armeyo et quod possit aperire illud castrum domino<br />

Sigismundo archiduci Austriae in eius vita absque tamen praeiuditio episcopatus.<br />

Adest aliud exemplar.<br />

Pergamena mm 362x360. Sigillo perduto. La copia manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1016


Capsa 60<br />

64. Anno 1470 indictione 3, die sabati 17 martii Volsanae super pontino tablati in loco<br />

solito regulandi, convocata maiori parte hominum ibi recensitorum in publica regula ad sonum<br />

campanae communitatis Volsanae et Cusiani ac Fusinarum, elegerunt ser Iacobum filium ser<br />

Iohannis de Mastalina, ac Pedrinum dal Pan filium Guillelmi de Cusiano ad comparendum<br />

coram domino Iohanne episcopo tridentino et ab eo humiliter petere investituram decimae<br />

illorum villarum uti praedecessor episcopus eis concesserat et ad iurandam fidelitatem domino<br />

episcopo cum obligatione solvendi omni anno domino episcopo et eius successoribus 10 libras<br />

bonae monetae meranensis, nec non cum potestate francandi et liberandi dominum Ambrosium<br />

Blaspelzen canonicum tridentinum plebanum dictae plebis Volsanae et eius successores a<br />

solutione decimae omnium possessionum spectantium ecclesiae s. Mariae Magdalenae de<br />

Cusiano, de quibus alias ipsa communitas decimam exigere solebat.<br />

Pergamena mm 545x162-175. Notaio: Guarischus q. Iohannis de Fosinis Volsane. Presentibus<br />

Antonio vice plebano plebis Volsane, ser Bertono notario q. Viviani de Cugno habitatore Volsane,<br />

Iohanne Rosso apotecario q. Iohannis de Mazollis habitatore Volsane, magistro Zanino cerdone q. Tetoldi<br />

de Sulmo habitatore Cusiani.<br />

Elenco dei vicini di Ossana, Cusiano e Fucine.<br />

65. Anno 1474, die 19 augusti constitutus coram domino Iohanne episcopo tridentino<br />

Fridericus de castro Arzi tanquam tutor Wilhelmi et Burkardi filiorum quondam Nicolai de<br />

Malusco petiit ab eodem episcopo ut eumdem Wilhelmum seniorem investiret de suis feudis et<br />

se a iuramento fidelitatis, tanquam tutor, liberaret, dominus episcopus et Fridericum liberavit et<br />

Wilhelmum nomine etiam suorum fratrum et successorum utriusque sexus investivit de castro<br />

Maluscho cum omnibus suis iuribus, de parte decimae in villa de Caldario et in villa Vassi.<br />

Pergamena mm 223x396. Sigillo perduto.<br />

66. Anno 1474, die 2 maii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Iohannes episcopus<br />

tridentinus renovavit investituram bonorum feudalium unius domus et decimae diversarum<br />

partium terrae in pertinentiis Enni Francisco quondam Francisci et Iacobo quonam Iohannis de<br />

Enno pro se et successoribus suis masculis, qui domino episcopo iurarunt fidelitatem.<br />

Pergamena mm 281x542. Sigillo perduto. Descrizione dei beni.<br />

67. Anno 1473, die 3 decembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus investivit Mathaeum, Ioannem Antonium, Nicolaum et Petrum fratres q.<br />

Federici et Michaelem quondam Antonii de villa Quettae de decima bladi, vini et<br />

nutrimentorum dictae villae pro se et successoribus suis masculis tantum.<br />

Pergamena mm 180x252. Sigillo perduto.<br />

68. Anno 1475, die 12 maii Tridenti in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus tridentinus<br />

decrevit regulanum maiorem villae Tressi plebis Thay assignandum esse ab episcopo et<br />

nullatenus a vicinis illius villae uti praetendebant; unde dictus episcopus ellegit in regulanum<br />

illius villae Antonium de Nano castellanum castri Coredi. Ut tamen supplicationibus hominum<br />

illius villae fieret satis, annuit episcopus ut de triennio in triennium regulanum eligere possent et<br />

eidem episcopo praesentare ad quam confirmatio spectabit et Symonem de Thono ab eisdem<br />

electum usque ad triennii complementum concessit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1017


Capsa 60<br />

Pergamena mm 276x390. Sigillo perduto. - de Thono de castro Bragerii.<br />

69. Anno 1478, die 2 maii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Iohannes episcopus<br />

tridentinus accepit refutationem factam a Francisco quondam Francisci et Iacobo quondam<br />

Iohannis de Eno medietatis decimae de multis petiis terrae in pertinentiis Eni in favorem Marini<br />

quondam Antonii de Rechis eorum patruelis, qui aliam medietatem tenebat, unde dominus<br />

episcopus etiam de hac eum investivit pro masculis tantum, ut etiam antecessores investiti<br />

fuerant.<br />

Pergamena mm 397x333. Sigillo perduto.<br />

70. Anno 1478, die 25 aprilis Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus renovavit investituram Antonio Iohannis quondam Pelegrini olim Anselmi<br />

de Eno unius domus et variarum decimarum in pertinentiis Eni pro se et successoribus suis<br />

masculis tantum.<br />

Pergamena mm 300x343. Sigillo perduto.<br />

71. Anno 1433 indictione 11, die 15 iunii iuxta ecclesiam s. Viti plebis Clesii, presentibus<br />

nobili ser Nicolao ser Guillelmi de castro Nani, Thomaeo quondam ser Sandri de Cazufo de<br />

villa Tueni etc. - Nobilis vir dominus Riprandus quondam domini Adelpreti de castro Clesii<br />

successor legitimus in feudis et honorantiis domini Aymonis quondam domini Symeonis et<br />

quondam nobilis ser Iohannis quondam ser Arpi successorum legitimorum nobilis militis ser<br />

Marchi de castro Clesii in suis feudis investivit Petrum dictum Pedrutium quondam ser<br />

Volchemarii notarii quondam Stephani Mazugii de Tueno de decima in villa Tueni et eius<br />

pertinentiis cum iuribus etc.<br />

Est tantum exemplar non authenticum.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia del notaio e cancelliere Giovanni Verber, ex imbreviaturis Baldesaris q.<br />

Antonii Borzage de Tuieno. Presentibus Alexandro q. Benvenuti, Francisco q. Nicolai Menissen de villa<br />

Mekli.<br />

72. Anno 1450, die 11 decembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Georgius episcopus<br />

accepit refutationem factam a nobili Vigilio de Thono medietatis totius decimae panis, vini et<br />

nutrimentorum villae Malguli plebis s. Sisini, ut investiret Nicolaum quondam Concini de<br />

Casezo qui eamdem a dicto Vigilio emerat; unde dominus episcopus venditionem permisit et<br />

illum investivit cum suis haeredibus duntaxat etc.<br />

Est tantum exemplar.<br />

Anno 1467, die 4 augusti. - Dominus Iohannes episcopus tridentinus eamdem investituram<br />

renovavit.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia della seconda metà del sec. XV. Regesto dell'Hinderbach.<br />

73. Anno 1479, die 25 maii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Iohannes episcopus<br />

tridentinus renovavit investituram alicuius decimae variarum petiarum terrae in pertinentiis Enni<br />

Sicherio quondam Ognabeni de Enno pro se et successoribus suis masculis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 254x345. Sigillo perduto.<br />

1018


Capsa 60<br />

74. Anno 1480, die 28 iunii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Iohannes episcopus<br />

tridentinus investivit Laurentium quondam Zeni Vitalis de Cagnoy de feudis quae pater et<br />

fratres eius nunc mortui possidebant ipso in longinquis regionibus commorante, videlicet de<br />

decima in variis locis pertinentiarum Cagnoy, de 12 stariis bladi eiusdem villae, de regulanaria<br />

villae Cagnoi, de sedimine et nutrimentis dictae villae pro qualibet domo unum capretum aut<br />

sex grossos carentanos, pro se et successoribus suis masculis.<br />

Adest aliud exemplar.<br />

Pergamena mm 270x287. Sigillo perduto.<br />

Pergamena mm 228x285. Sigillo perduto.<br />

75. Anno 1481, die 23 octobris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus innovavit investituram Antonio filio quondam Francisci Waldegker<br />

superius N° 61 relatum.<br />

Pergamena mm 243x327. Sigillo perduto.<br />

76. Anno 1482, die 5 iulii in castro Stenici. - Dominus Iohannes episcopus tridentinus<br />

investivit Andream quondam Marchabruni de Thueno pro se et nomine Sigismundi et<br />

Marchabruni filiorum quondam Antonii fratris sui de variis decimis in pertinentiis Thueni quas<br />

praedecessores sui antiquitus habuerunt ab ecclesia tridentina pro masculis tantum.<br />

Pergamena mm 252x334. Sigillo perduto.<br />

77. Anno 1489, die 22 novembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Udalricus episcoups<br />

tridentinus investivit Iohannem Franciscum quondam Bartholomaei de Pavilo pro se et pro<br />

fratribus suis Iohanne Odorico et Iohanne Bernardino de quadam decima in pertinentiis villae<br />

Clesii.<br />

Pergamena mm 218x289. Sigillo pendente.<br />

78. Anno 1490, die 23 septembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus investivit Petrum quondam Laurentii Czigeiner de Eno pro se et nomine<br />

Iohannis, Tolini, Antonii et Melchioris eius fratrum de variis decimis et petiis terrae diversis in<br />

pertinentiis Eni pro masculis tantum cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 440x520. Sigillo perduto. Udalricus Hildishaimer scripsit. Elenco dei beni.<br />

79. Anno 1490, in arce s. Vigilii de Coredo. - Dominus Udalricus episcopus tridentinus<br />

investivit Iohannem filium Nicolai de Rido de Enno pro se et Francisco suo fratre, et Martino<br />

nepote et successoribus masculis de quibusdam decimis unius domus et in variis locis<br />

pertinentiarum Enni et aliis petiis terrae eiusdem loci.<br />

Pergamena mm 327x347. Sigillo perduto. -Petrus de Ziliis de Quetta massarius.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1019


Capsa 60<br />

80. Anno 1490 indictione 8, die veneris 22 maii, in villa Fay super plateam communis<br />

presentibus ser Iohanne Antonio de Migatiis de Cogulo etc. - Homines communitatis Fay ibi<br />

nominati elegerunt ser Iohannem de Garzonis, Iacobum Luce, Turam quondam Abriani qui<br />

totius communitatis nomine accederent ad episcopum tridentinum ad accipiendum feudum<br />

spectans ad dictam communitatem.<br />

Cartaceo, carta 1. Notaio: Antonius q. Alexandri notarii de Nano. Ibique Iacobus de Pilatis, Iacobus<br />

q. Pedroti de Pusclavo, Antonius Verzoti, Iohannes Faici (Faiti?), Iohannes Bragancius habitatores in villa<br />

Fay; Nicolaus Romedii, Iohannes de Covis, Donatus q. Petri de Cortalta, Iacobus Romedii, conductor<br />

Dominici Brusacorami, Odoricus et Augustinus de Augustinis etc.<br />

81. Anno 1490, die 29 maii Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Udalricus episcopus<br />

tridentinus investivit Iacobum quondam Iacobi Rubini de Metzio s. Petri, Valentinum quondam<br />

Caroti et Odoricum quondam Rigoli Iohannis Isolani pro sua quisque parte de variis decimis et<br />

petiis terrae in pertinentiis villae Spuri minoris pro se et successoribus suis masculis.<br />

Pergamena mm 424x553. Sigillo pendente.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

82. Anno 1490, die 9 augusti in arce s. Vigilii de Coredo. - Dominus Udalricus episcopus<br />

tridentinus investivit Iohannem pro se et Francisco eius fratre ac Martino quondam<br />

Bartholomaei eorum nepote de feudis quae antiquitus habuerunt et refutaverunt Iohannes filius<br />

Nicolai a Rido de Eno et Gervasius quondam Gervasi de Eno procuratore Bartholomaei et<br />

Iacobi quondam Iacobi Bartholomaei dicti Foresti de Eno, quae sunt decimae trium domorum in<br />

villa Enni et variarum petiarum terrae in eisdem pertinentiis.<br />

Pergamena mm 351x552. Sigillo perduto. Magnus Moser scripsit.<br />

Cartella con le spese.<br />

83. Anno 1490, die 8 augusti in arce s. Vigilii Coredi. - Dominus Udalricus episcopus<br />

tridentinus investivit Pelegrinum quondam Antonii Iohannis Pelegrini de Eno pro se ac<br />

Federico, Bartholomaeo et Petro fratribus ac Mathaeo et Andraea eius nepotibus de decimis,<br />

terris etc. quas habuerunt in diversis locis Eni antecessores sui.<br />

Pergamena mm 290x385. Sigillo pendente.<br />

84. Anno 1492, 26 septembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus investivit Zenum q. Petri Zucholini de Smarano pro se et nomine Boni<br />

Marthini et Petri fratrum filiorum quondam Leonardi nepotum suorum de una sega cum<br />

aquaeductu ac sedimine ac aliis casalibus in pertinentiis Thaoni in loco ala Val de s. Romedio.<br />

Pergamena mm 232x378. Sigillo pendente. - Feudo che era stato del fu Francesco Valdecher de<br />

Thaono; super aquam descendentem de monte de Verdes versus ecclesiam s. Romedii; confina: la palude<br />

de castel Coredo usque ad duos magnos lapides supra ipsam segam.<br />

85. Anno 1492, die 13 martii Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Udalricus episcopus<br />

tridentinus investivit Balthassarem Cymentarii de Termono de decima cuiusdam petiae terrae in<br />

pertinentiis Termoni, quam antiquitus possederat et devolutam sub Georgio episcopo de ea<br />

Federicus de Thono investitus fuerat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1020


Capsa 60<br />

Pergamena mm 274x360. Sigillo infranto. - apud bona castri Corone Flaoni.<br />

86. Anno 1497, die 9 decembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus investivit Iacobum quondam Iohannis Mariae de Clesio pro se et<br />

successoribus suis masculis de vaiis decimis quas in pertinentiis Clesii ipse et antecessores sui<br />

habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 338x494. Sigillo perduto. - Heinricus Völkl scripsit.<br />

87. Anno 1498, die 21 augusti Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus investivit Leonardum quondam Antonii de Molaro pro se et nomine<br />

Valerii et Iacobi fratrum de decimis in Saltero plebis s. Sisini, in plebe Smarani, s. Eusebii, de<br />

medietate castri Tueni cum parte etiam decimae illius districtus pro se et filiis suis masculis.<br />

Pergamena mm 279x355. Sigillo perduto.<br />

88. Anno 1498, die 7 martii Tridenti in castro Boni Consilii. - Udalricus episcopus<br />

tridentinus investivit Marinum quondam Andreae Tolini de Enno pro se ac Thomaeo eius fratre<br />

et Antonium Gasparini de Fatis de Trilaco et sine aliis filiis masculis existentis, de omnibus<br />

feudis, videlicet decimis domorum, agrorum, petiis terrae in pertinentiis villae Eni ibidem<br />

descriptis cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 442x590. Sigillo pendente infranto.<br />

Carta coi nomi degli investiti.<br />

89. Anno 1479. Alexander et eius filius de Tuyeno manifestant episcopo tridentino qui ibi<br />

non nominatur, sed videtur Iohannes Hinderbach, Mazugum de Tuyeno et quosdam alios qui<br />

indebite decimas in variis locis Tuyeni possident.<br />

Adest alia epistola Alexandri.<br />

Cartaceo, carte 4. - Iohannes faber et Zeno eius frater fabri cum lanceis venerunt ut occiderent<br />

decimanos domini Rev.mi propter eorum decimam. - Andoricus Gezius dixit nos esse degeneres et<br />

mulos...<br />

90. Mazucus quondam nobilis ser Pedrucii de Tuieno recenset loca in pertinentiis Tuyeni in<br />

quibus colligit decimas et petit investiri etc. cum epistola Iacobi de Roccabruna massarii<br />

vallium circa eumdem Mazugum.<br />

Cartaceo, carte 4. - Copia del documento riguardante la decima di Tuenno: 6 luglio 1452.<br />

91. Epistola Iacobi Concini ad episcopum tridentinum innominatum qui tamen videtur<br />

Ioannes Hinderbach in qua eumdem episcopum rogat ut sibi concedat dossum dictum de Buseno<br />

in quo olim fuit castrum, in feudum possessum a quibusdam rusticis dantibus episcopo novem<br />

vel decem libras, eo pacto ut ibi possessiones arativas facerent et solverent episcopo pro uno<br />

plodio unum stare grani et nihil fecerunt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

1021


Capsa 60<br />

92. Variae scripturae sine anno in quibus notantur investiturae certarum familiarum etc.<br />

Extra signatur annus 1474.<br />

Cartaceo, carte 8. Vi sono documenti con date varie. - Iura et privilegia illorum de Iosiis de Tassulo<br />

annis 1339, 1364, 1411, 1424, 1433, 1452; Registrum litterarum feudalium sigillatarum 1474.<br />

93. Anno 1500, die 18 septembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus investivit Iacominum quondam Stephani de Eno de decimis domorum,<br />

agrorum et de variis petiis terrae de quibus investiti fuerunt eitam antecessores sui ab episcopis<br />

tridentinis et existunt in pertinentiis Eni.<br />

Pergamena mm 390x540. Sigillo perduto.<br />

94. Anno 1500, die 11 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Udalricus episcopus<br />

tridentinus investivit Mathaeum quondam Friderici de Quetta pro se et nomine Nicolai et Petri<br />

presbiteri fratrum suorum, nec non Petri et Simonis quondam Antonii nepotum suorum de<br />

decima bladi, vini et nutrimentorum dictae villae, quam decimam post refutationem Iohannis de<br />

Metzo antecessores sui semper habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 295x380. Sigillo perduto. - Georgius Seltsam scripsit.<br />

95. Anno 1502, die 21 maii Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Udalricus episcopus<br />

tridentinus investivit Fridericum filium Friderici de Bertis de Eno et Mathaeum quondam<br />

Antonii et Antonium quondam Berti omnes de Bertis de Enno et dictum Matheum nomine<br />

Iohannis, Nicolai et Iacobi fratrum suorum et Antonium pro se et nomine Simonis eius fratris et<br />

Nicolaum quondam Bartholomaei et Bartholomaeum ac Zenum quondam Zeni nepotum suorum<br />

de feudis quae habuerunt a Francisco Vasalario q. Francisci de Eno videlicet de una domo cum<br />

casali, de variis decimis et petiis terrae positis in pertinentiis Eni cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 391x598. Sigillo perduto.<br />

96. Anno 1507, die 24 novembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Georgius episcopus<br />

tridentinus renovavit investituram Georgio et Antonio fratribus de Coredo de omnibus feudis<br />

quae antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina, videlicet de mansibus in pertinentiis<br />

Clozii, de domo et variis decimis in pertinentiis Tueni, de duobus molendinis in loco dicto in<br />

Valles ad molam apud aquam s. Romedii, de tribus casalibus in pertinentiis Thaoni apud<br />

ecclediam s. Petri, de multis petiis terrae arativae, prativae, buschivae in pertinentiis Tueni,<br />

Revoi etc. cum iuribus etc. et pro masculis tantum.<br />

Pergamena mm 590x580. Sigillo perduto. - Primo: de curia sive mansu dicto an der Platatsch quem<br />

colit Nicolaus de Platach; item due masi in Tamach; item un maso an der Vechten etc.<br />

97. Anno 1508, die 14 ianuarii in arce Boni Consilii. - Georgius episcopus tridentinus<br />

renovavit investituram Iohanni Petro, Nicolao, Antonio, Stephano fratribus de Schmarano pro se<br />

et successoribus suis masculis tantum de una sega cum aquaeductu ac sedimine et aliis casalibus<br />

subtus dictam segam in pertinentiis Thaoni in loco dicto la Val di s. Romedio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1022


Capsa 60<br />

Pergamena mm 306x402. Sigillo pendente.<br />

98. Anno 1508, die 9 septembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Georgius episcopus<br />

tridentinus renovavit investituram decimae blavi, vini et nutrimentorum villae Quettae, quae<br />

quondam erat Iohannis de Metzio, Mathaeo quondam Friderici de Quetta pro se et nomine<br />

Nicolai et presbiteri Petri fratrum suorum, nec non nomine Iohannis quondam Petri et Simonis<br />

quondam Antonii nepotum suorum.<br />

Pergamena mm 279x309. Sigillo perduto.<br />

99. Anno 1508, die 15 septembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus renovavit investituram Leonardo, Galeatio et Iacobo fratribus filiis<br />

quondam Antonii de Molario de feudis quae antiquitus ab ecclesia tridentina habuerunt videlicet<br />

de sua parte decimae Salter, Sfruz, s. Eusebii, Vervoi, Thueni, et de dimidia parte castri Thueni.<br />

Pergamena mm 261x362. Sigillo pendnete infranto.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

100. Anno 1508, die 6 septembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit Antonium et Simeonem fratres filios quondam Petri Thomaei<br />

quondam Viti de Rolandinis de Ambulo de feudis quae antecessores sui habuerunt ab ecclesia<br />

tridentina videlicet quarta parte regulae Romali, de decima Romali, Livi, Revoi, Rumi, de parte<br />

castri seu domus de Precellaro quae fuit quondam Vigilii de Rumo cum horto, prato etc. de<br />

parte regule personarum villarum Rumi, Revoi etc.<br />

Pergamena mm 334x404. Sigillo perduto.<br />

101. Anno 1508, die 10 septembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit Antonium de Quetta tanquam procuratorem et procuratorio<br />

nomine Josii quondam Alberti de Josiis de Eno de omnibus feudis quae antecessores sui<br />

antiquitus possederunt ab ecclesia tridentina videlicet de una parte dossi Eni quae fuit<br />

antecessorum suorum, et altera parte dossi quae fuit quondam Galvagni de castro Nomagii, et<br />

altera quae fuit quondam Medii Catanii de Eno; item de decimis, vinealibus, campis existentibus<br />

in villis Eni, Quettae et Termoni.<br />

Pergamena mm 375x533. Sigillo perduto.<br />

102. Anno 1508, die 30 septembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit Iacobum quondam Iohannis Mariae de Clesio de decima et aliis<br />

feudis quae in pertinentiis Clesii et Tueni antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 315x477. Sigillo perduto.<br />

103. Anno 1509, die 16 aprilis Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit Alexandrum quondam Francisci Compagnazii de Tueno pro se<br />

ac Bartholomaeo et Benedicto eius fratribus de decimis quas antecessores sui possidebant et de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1023


Capsa 60<br />

parte decimarum quae quondam fuerunt Benevenuti quondam Alexandri Bursaga sine filiis<br />

masculis defuncti et omnes existunt in pertinentiis Thueni.<br />

Pergamena mm 417x413. Sigillo perduto.<br />

104. Anno 1509, die 12 ianuarii in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus investivit Nicolaum filium quondam Federici de Bertis de Eno et Antonium filium<br />

quondam Alberti de Bertis de Eno habitatores in villa Metzii antiqui; dictum Nicolaum pro se et<br />

Angelo, Antonio et Iohanne fratribus et pro Mathaeo, Nicolao et Alberto praedictorum<br />

nepotibus et dictum Antonium pro se et Simone Nicolao filio quondam Bartholomaei eorum<br />

nepotis et Bartholomaeo filio quondam Zenonis eorum fratris, de omnibus decimis, domibus,<br />

terris arativis et vineatis quas in diversis locis et pertinentiis eorum antecessores habuerunt ab<br />

ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 392x512. Sigillo perduto.<br />

105. Anno 1509, die 5 februarii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit Gervasium quondam Andreae Gervasii notarium de Eno pro se<br />

et nomine Iohannis quondam Melchioris olim fratris dicti Gervasii, de uno casali in dosso castri<br />

Eni, de variis petiis terrae et multis decimis in pertinentiis Eni cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 724x572. Sigillo perduto.<br />

106. Anno 1510, die 9 martii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit Martinum quondam Bartholomaei a Rido de Eno pro se et<br />

nomine Francisci et Iohannis a Rido de decimis domorum, diversarum petiarum terrae in<br />

pertinentiis Eni, et omnium feudorum quae antiquitus possederunt ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 360x560. Sigillo perduto.<br />

107. Variae scripturae continentes instrumenta venditionum quarumdam factarum a<br />

Federico de Josiis de Thassulo ser Mauritio filio quondam ser Petri de Campo Eni. Epistola qua<br />

Antonius Quetta informat Georgium episcopum tridentinum ne permittat bona feudalia in<br />

perpetuum locari. Altera epistola Richardini de Thaono assessoris vallium data in castro Coredi<br />

circa devolutionem certae decimae illorum de Josiis de Thassulo, respondet episcopo Georgio<br />

quod se informabit et examen instituet.<br />

Examen super praedictis institutum variorum hominum anno 1414, die 18 maii. Memoria<br />

decimarum quae per totam dioecesim veluti devolutae praetendi possunt. Extra 1510.<br />

Cartaceo, carte 25.<br />

108. Anno 1511, die 3 maii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus notificat qualiter Simon quondam Georgii de Philipinis canonicus tridentinus<br />

exposuit quod ipse et Iohannes ac Antonius eius fratres et praedecessores sui in pertinentiis Vigi<br />

et Casteleti varias petias terrae possederint, de quibus numquam decimas solverunt, quare dictus<br />

Georgius episcopus de praedicta decima eos et successores suos masculos investivit, videlicet<br />

de petia terrae in pertinentiis Casteleti al spinal de sot la via, de decima unius petiae terrae<br />

ibidem de sot le case dal Chastelet, de decima unius petiae terrae in pertinentiis villae Vigi al<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1024


Capsa 60<br />

plazo et alia fora al doi, alia smena, et alia in broilo sot el senter che va a Tos, et alia greziva,<br />

prativa et boschiva al Castelet etc.<br />

Pergamena mm 420x500. Sigillo perduto.<br />

109. Anno 1511, die 15 decembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit Antonium filium quondam Christophori quondam Thomaei<br />

Henselini de Eno pro se et nomine Nicolai eius fratris de variis decimis, petiis terrae et una<br />

domo quae ipse et progenitores sui habuerunt ab episcopatu tridentino.<br />

Pergamena mm 436x451. Sigillo perduto.<br />

110. Anno 1511, die 15 decembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit Iohannem Thomaeum filium quondam Christophori quondam<br />

Thomaei Henselini de Eno de sua rata decimae in pertinentiis Quettae.<br />

Pergamena mm 300x366. Sigillo perduto.<br />

111. Anno 1516, die 14 februarii. - Bernardus episcopus tridentinus investivit Gasparum<br />

quondam Otti et Simonem quondam Petri de Monclassico pro se et nomine Otti quondam<br />

Michaelis dicti Gasparis nepotis singulos pro tertia parte unius quartae partis decimae de<br />

Monclassico. Datum Tridenti in castro Boni Consilii.<br />

Pergamena mm 241x350. Sigillo pendente.<br />

112. Anno 1516, die 4 decembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus investivit Petrum de Smarano pro se et nomine Nicolai Antonii et Polini<br />

fratrum suorum de una sega cum aquaeductu ac sedimine et aliis casalibus in pertinentiis Thaoni<br />

in loco qui dicitur alla Val de s. Romedio super aquam descendentem de monte Verdes.<br />

Pergamena mm 309x393. Sigillo perduto.<br />

113. Anno 1516, die 16 decembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus investivit Antonium filium quondam Christophori Henselini de Eno pro se<br />

et nomine Nicolai eius fratris de una domo cum casali in villa Eni et de variis petiis terrae in<br />

pertinentiis Eni.<br />

Pergamena mm 307x488. Non sigillata.<br />

114. Anno 1517, die 18 aprilis in pertinentiis Eni. - Dominus Bernardus episcopus<br />

tridentinus investivit Mathaeum filium Antonii Visentainer de Clesio pro se et suo patre et<br />

successoribus utpote descendentibus a Gregorio de Leimburg qui dicti Antonii pater fuerat, de<br />

rocha seu dosso de Walterna in valle Solis, cui cohaeret ab una partte via Solasenae, ab inferiori<br />

parte va Tolczagae et Chassanae, quae rocha tanquam devoluta ab Alexandro episcopo in<br />

feudum data fuerat 14 octorbis anno 1433 Gregorio et Sigismundo fratribus de Leimburgo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 241x340. Sigillo pendente.<br />

1025


Capsa 60<br />

115. Anno 1524, die 18 octobris Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus investivit Antonium Quetta cancellarium suum de una decima villae<br />

Quettae de qua investita erat familia de Fedrigis et quae devoluta erat ad ecclesiam tridentinam<br />

quia debito tempore dicta familia de Fedrigis investituram non postulavit.<br />

Pergamena mm 335x366. Sigillo pendente.<br />

116. Anno non signato [1516], Bernardus episcopus tridentinus investivit Antonium filium<br />

quondam Petri Thomaei quondam Viti de Rolandinis de Ambulo pro se et nomine Simonis<br />

fratris sui et successoribus de feudis supra numero 100 relatis.<br />

Pergamena mm 295x398. Non sigillata. Elenco dei feudi.<br />

117. Bernardus episcopus investivit Albertum, Nicolaum et Angelum filios quondam<br />

Federici de Albertis et Fridericum filium quondam Iohannis fratris dictorum de tribus domibus<br />

in villa Eni et de 48 petiis terrae cum iuribus etc.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

118. Alexander episcopus tridentinus investivit Erasmum de Thono filium Vigilii de Thono<br />

pro se et fratre suo Wilhelmo et haeredibus suis masculis de uno plodio cum dimidio terrae in<br />

villa Magredi, de medietate 12 librarum de Marano in dicta villa Magreti, de medietate unius<br />

plaustri vini in eadem villa, de tribus plodiis terrae cum dimidio in pertinentiis Ardeni, de<br />

quibus solvitur episcopo medium plaustrum vini.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia seconda metà del sec. XV.<br />

119. Anno 1478, 4 maii Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus investivit Dominicum<br />

quondam Bertoldi Lucii de Dolasio plebis Banali de duabus petiis terrae in pertinentiis Dolasii<br />

pro annuo ficto stariolorum quatuor frumenti et quatuor siliginis.<br />

Pergamena mm 282x317. Notaio: Odoricus q. Guilielmi de Brezio. Presentibus venerabili iuris<br />

perito Gregorio Plattner secretario episcopi, Nicolao Bonadoman massario Iudicarie, iuvene Antonio<br />

notario de Trombaldusiis.<br />

120. Anno 1637, die 20 augusti. - Facta est descriptio novem petiarum terrae quas ad<br />

emphiteusim tenebat Nicolaus Negerba de Sarnonico in districtu castri Nani a domino episcopo<br />

tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Antonio Nicolò Borzaga.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1026


Capsa 61<br />

CAPSA 61<br />

Feuda in valle Athesina (numeri 79)<br />

1. Anno 1190 indictione 8, die iovis qui fuit 13 kalendas madii, in burgo novo de Egna, in<br />

presentia domini Turconis canonici tridentini, Walconi de Tridento, Warimbreti de Arse etc. -<br />

Conradinus de Aura de masnada filiorum Henrici de Egna et Fetricus Zap de Castelfundo in<br />

dominum Conradum tridentinum episcopum totum illud feudum de placito et rimaniis<br />

renuntiarunt, quod a Reghenardo et Fulcone germanis de Bauzano habuerunt, seu ab episcopo<br />

Alberto, si ab eo aliquod feudum habuerunt; et pro hoc receperunt a dicto domino episcopo<br />

libras 35 veronensis monetae, promittentes dictum feudum ei expedire et vendicare sub poena<br />

100 librarum.<br />

Pergamena mm 108x113. Notaio: Ropertus invictissimi notarius. Presenti: Turco tridentinus<br />

canonicus, magister Petrus de Venetiis, Petarinus, Odulricus de Cornellano, Walconius de Tridento,<br />

Warimbertus de Arse. - Per fustem quem manibus tenebant...<br />

2. Anno 1191 indictione 9, die 8 kalendas iunii in burgo Egne, in presentiia comitis Henrici<br />

de Piano, Ardrigeti de Castrobarco, Nicolai eius nepotis de Egna, Arnoldi de Mez, Valconis de<br />

Tridento, Ronpreti de Fello, Hermanni gastaldionis de Furmiano. - Super controversia inter<br />

dominum Conradum tridentinum episcopum et Iacobinum et Otonem de Caldario de tota<br />

decimatione quam habebant ab episcopatu in loco Curoni et prati Sangonari, per Varimbertum<br />

de Arse et Hebardum de Zuvo transactione decisum quod dicti Iacobinus et Oto faciant finem et<br />

refutationem in dominum episcopum de tota decima Curoni et de tota tenuta prati Sangonari; et<br />

dominus episcopus daret eis 150 libras denariorum veronensium quas statim solvit.<br />

Anno 1191, die 2 intrante iunio indictione 9 in castro Grifstaim. - Dominus Conradus<br />

episcopus tridentinus ad rectum feudum investivit Petrinum recipientem pro se et fratribus suis<br />

Pereto, Bundo et Bertoldo de tota lite, racionibus et actionibus quam habuit cum praedictis<br />

Iacobino et Otone de Caldario, idest de decimatione Curonis et de curia prati Sangonarii; et pro<br />

hac investitura dictus Petrinus solvit 150 libras Iacobino et Ottoni.<br />

Pergamena mm 317x180-192. Copia della metà del sec. XIII. Notai: Iohannes Pencius domini<br />

Federici imperatoris; Thomasius exemplavit.<br />

Presenti al secondo documento: Zuco et Turengius et Hermannus, gastaldio de Furmigario,<br />

Federicus de Termino, Henricus Swarcus, Enricus Cersus et Federicus de Bauzano.<br />

3. Anno 1194 indictione 12, die 12... [in presentia] Amelrici de Civizano, Romani de Pao<br />

etc. - Dominus Conradus episcopus tridentinus iure recti feudi investivit Odolricum Rufum et<br />

Enricum de Pozale pro se et fratre suo Federico et Marquardum et Artoichum de Teseno de<br />

dorso uno quod iacet in plebe Teseni supra Nalz, ubi dicitur Casaz, cum facultate construendi<br />

castrum, edificandi domos, turrim et munitiones in quacumque altura illius dosi; et illi iurarunt<br />

quod illud castrum erit semper apertum Casadei s. Vigilii contra omnes homines, excepto contra<br />

comites de masnata quorum tunc ipsi erunt, cum quibus si werram habuerit dominus episcopus,<br />

ipsi non debent offendere episcopatum cum predicto castro, sed suos dominos adiuvabunt sine<br />

predicto castro, ac si illud non haberent; nec in illo servabunt vel tenebunt aliquem qui offendat<br />

episcopatum contra voluntatem domini episcopi et successorum.<br />

Pergamena mm 239x180-185. Copia. Notai: Iohannes Pencius; Ercetus exemplavit. Presenti:<br />

Galetus, Getus de Cavedene, Ziliolus camerarius, Romanus de Pao.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1027


Capsa 61<br />

4. Anno 1211 indictione 4, die dominico 8 intrante octubri in Tridento in presentia domini<br />

comitis Odolrici de Piano, domini comitis Odolrici de Ultemis, domini Adelperii de Wanga etc.<br />

- Arportus et Arnoldus fratres refutaverunt in manus domini Federici episcopi tridentini omnes<br />

mansos et ficta et ameseros et totum illud quod habebant in feudum ab episcopatu tridentino in<br />

tota plebe Caldari et de doso s. Petri et molendino apud rivum de Castello; qui dominus<br />

episcopus ad rectum feudum investivit dominum Iohannem Bisolum de Caldario de toto illo<br />

feudo etc. pro quo recepit a dicto domino Iohanne 150 libras veronenses.<br />

Pergamena mm 156-166x197-200. Notaio: Albertinus sacri palatii. Altri presenti: Petrus de<br />

Malusco, Rodolfus Rubeus, Trintinus, Octo rich. - de mansis que sunt de episcopatu de Valsava usque in<br />

rivo de Castello et de avogadria de... et mansis ad modum recte avogadrie.<br />

5. Anno 1213 indictione 1, die dominico 8 intrante septembri Tridenti in palatio episcopali,<br />

in presentia domini Gerardi archidiaconi tridentini, domini Iacobi Blanzemane iudicis, Enrici de<br />

Breguzo, Adelperii de Magredo filii quondam Rogerii, et presbiteri Enrici capellani domini<br />

episcopi etc. - Dominus Federicus episcopus tridentinus iure locationis in perpetuum investivit<br />

Litoldum de Magredo filium quondam Kerunki de sedimine uno de terra in villa de Magredo et<br />

de una petia terrae in campanea de Magredo.<br />

Pergamena mm 135x145-150. Notaio: Conradinus. Testimoni: Gerardus archidiaconus tridentinus,<br />

Petarinus gastaldio de Tremeno, Petrus de Malusco, Enricus iudex curie trid., Iacobus Branzemane iudex,<br />

Enricus de Breguzo, Adelpretus de Magredo q. Rogerii, presbiter Enricus capellanus episcopi. - Ibique<br />

Federicus dei gratia trident. ecclesie episcopus, nomine sui episcopatus tridentini.<br />

6. Anno 1214 indictione 2, die iovis 10 exeunte madio in Tridento in camera domini<br />

episcopi etc. presentibus domino Adelpreto de Madruzo, domino Alberto de Selano, Rodulfo<br />

pincerna etc. - Dominus comes Odolricus de Flaono, presente et consentiente domino Federico<br />

eius filio, refutavit domino Federico episcopo tridentino mansum unum et dimidium terrae<br />

iacentem in Curtazo in favorem domini Petarini, domini Gandolfini etc. a quibus receperat 625<br />

libras denariorum veronensium, quosque dictus dominus episcopus investivit nomine Casa Dei<br />

s. Vigilii.<br />

Pergamena mm 410x170-180. Notaio: Ercetus. Presente Rodulfo pincerna (=Rodolfo Scancio della<br />

corte di Segonzano), Contolino, Warnerio de Flahono, Altemanno de Cunedo, Iacobo de Treso,<br />

Moscardino de Breguzo, Odalrico campanario.<br />

7. Anno 1214 indictione 2, die veneris 4 exeunte iunio Tridenti in palatio episcopali. Testes<br />

dominus Adelperius de Wanga et Bertoldus eius frater et dominus Iohannes de Perzino et<br />

dominus Swicherius de Mez etc. - Dominus Federicus episcopus tridentinus ad rectum feudum<br />

investivit Odolricum Weissum filium quondam Odolrici Weissi et eius fratrem Rodegerium de<br />

omnibus mansis illis de Placets sicut domina Adeleita refutaverat et de illa terra de Epan quam<br />

habent ab episcopatu tridentino.<br />

Pergamena mm 176x115-121. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis q. Conradini notarii.<br />

8. Anno 1214 indictione 2, die martis 9 intrante decembri Tridenti in palatio episcopali.<br />

Testes dominus Oto de Telvo et dominus Iohannes avocatus de Runcigno, dominus Zordanus de<br />

Yvano et dominus Wilielmus de Caldonacio, Conradinus filius quondam Conradini de<br />

Caldonacio, dominus Peramusius de Garduno, dominus Turriscendus de Toblino etc. dominus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1028


Capsa 61<br />

Iordanus filius dicti domini Otonis, Iohannes filius domini Ambrosii de Castronovo, etc. -<br />

Dominus Federicus episcopus precepit domino Ropreto de Salurno quod debeat manifestare<br />

totum suum feudum quod habet ab episcopatu tridentino prout fecit dicendo etc. et enumerando<br />

etc.<br />

Pergamena mm 296x110-115. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis q. Conradini notarii.<br />

Presentibus Wicomario de Rubaldo, Rodulfo Scancio, Iohanne Blanzemane, Iordano dicti domini Otonis.<br />

-... habet per totam Anoniam et totum id quod habet in villa Lizegnago in montibus et planis. - Rimano 1<br />

de Cimbria cum omni honore de illis quibus permanent super mansos, et totam Wladam et totam<br />

Graunum et totum id quod habet in Albiano et in Lazeso, quod Spinellus tenet ab eo in feudum, et unam<br />

scariam in Salurno in villa de Plano et in Intallo, a Visino scilicet 6 saumas vini fictum omni anno; totum<br />

id quod habet a Xisino cum honore et iure habet et tenet ab episcopatu tridentino sicuti et dominus<br />

episcopus habet et tenet ab imperio cum omni honore er racione archidiaconatus, taliter quod dominus<br />

archidiaconus ibi apud plebem s. Marie de Cimbria in duabus postis cum 7 equis et super flumen...<br />

9. Anno 1214 indictione 2, die 15 intrante decembri Tridenti in camera palacii episcopatus,<br />

presentibus domino Nicolao de Egna, Petro de Malusco causidico et Bertoldo eius fratre,<br />

Odolrico de Numio, Wilielmo de Beseno, Nicolao de Castrofundo etc. - Dominus Oto de Telvo<br />

resignavit domino Federico episcopo tridentino totum feudum quod habet a Casadei s. Vigilii in<br />

loco et pertinentiis Caldari in favorem domini Iordani filii sui, quem idem dominus episcopus<br />

investivit.<br />

Pergamena mm 418x140-145. Copia. Notaio: Ercetus; Nicolaus notarius exemplavit. I nomi dei<br />

testimoni della copia: Adelperius de Wanga, Nicolaus de Egna, Federicus de Arcu, Trintinus causidicus,<br />

Albertus Mitifogus, Odoricus Rambaldi.<br />

10. Anno 1222 indictione 10, die ultimo augusti in palatio episcopatus, presentibus domino<br />

Odolrico de Polengo, Iohanne et Odolrico fratribus de Po, Conradino de Po etc. - Dominus<br />

Albertus episcopus tridentinus nomine recti feudi investivit Bertoldum Scabelinum de Bolzano<br />

de uno casamento warbo in castro de Revestain quod est supra Bauzanum, ita ut illud debeat<br />

edificare et inhabitare.<br />

Pergamena mm 417x128. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis q. Iohannis notarii. Presentibus<br />

Petro de Malusco, Ambrosio gastaldione episcopi, Contolino, Porcardo Sourini, Macilino de Bauzano.<br />

Cum lampo sue crosine agnelli investivit (investì... col lembo del suo mantello di agnello... quod<br />

casamentum iacet infra muros illius castri ubi modo nunc est belfredus et debet esse ante per testam<br />

versus domum et casamentum domini episcopi octo passus, ita longum et amplum sicut fuit designatum.<br />

Pergamena mm 343x156-164. Notaio: Zacheus.<br />

11. Anno 1225 indictione 13, die dominico 11 exeunte decembri in camera apud capellam<br />

etc. - Swikerius monacus de Tremeno precio 275 librarum refutavit domino Gerardo episcopo<br />

tridentino vineale cum terratorio et omnibus pertinentiis suis et ipse investivit ad feodum<br />

Gonselmum in se et suos heredes.<br />

Pergamena mm 143x200. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis notarii. Testimoni:<br />

Marcius, Montenarius, Oto de Favro, Oluradinus notarius...<br />

12. Anno 1226 indictione 14, die lune 7 intrante decembri in Bauzano, presentibus domino<br />

Otone de Wineco, domino Wiganto de Wineco, domino Conrado de Grifistaino, domino<br />

Federico de Rohnbach etc. - Dominus Diato et eius frater Albertus de Stado refutaverunt in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1029


Capsa 61<br />

manibus domini Gerardi episcopo tridentini mansum unum iacentem in Tisinum cum quinque<br />

vasallis ibi in favorem domini Conradi de Spiliof de loco Bauzani quem dictus dominus<br />

episcopus investivit.<br />

Pergamena mm 197x192-200. Notaio: Pelegrinus Cosse. Presentibus Odolrico presbitero,<br />

Morandino filio Mazelini, Oluradino notario, Arduwino de Engna.<br />

13. Anno 1227 indictione 15, die primo intrante marcio in Tridento super palacium<br />

episcopatus, presentibus domino comite Gabrielle de Flaono, domino Trintino de Amico<br />

canonico tridentino, domino Adelpreto de domino Perio canonico tridentino etc. - Dominus<br />

Girardus episcopus tridentinus iure recti feudi investivit dominum Concium et eius fratrem<br />

dominum Adelpretum filios quondam domini Petarini de duobus mansis in Cortasso.<br />

Pergamena mm 189x197. Notaio: Iohannes.<br />

14. Anno 1230 indictione 3, die veneris 2 intrante augusto in Bozano in palatio<br />

episcopatus, presentibus domino Olrico Rambaldi, Curcolino nepote domini episcopi etc. -<br />

Dominus Gerardus episcopus tridentinus nomine cambii ad rectum feudum investivit dominum<br />

Adelperonem de Wanga et dominum Bertoldum eius fratrem de uno manso suo iacente ad s.<br />

Curinum in pertinentiis Bozani, qui domini de Wanga de eodem investiverunt dominum<br />

Henricum de Ubernune qui pariter investivit dominum Gerardum episcopum de uno suo manso<br />

allodio apud castrum de Ravenstain.<br />

Pergamena mm 420x205-210. Notaio: Olurandinus.<br />

15. Anno 1233 indictione 6, die iovis 8 intrante septembri in Bouzano. -Examen testium<br />

quod decima agrorum domini episcopi tridentini et episcopatus iacentium in pertinentia Bouzani<br />

in loco ubi dicitur Holar, debeatur villicis domini episcopi manentibus in eius manso de<br />

Anteporta.<br />

Pergamena mm 540x141-155. Notaio: Montanarius. Nominativi di campagne e di possessori.<br />

16. Anno 1240 indictione 13, die veneris 14 intrante decembri in pallacio tridendino. -<br />

Exemplum sequens ex authentico relevatum precepto domini Sodegerii potestatis Tridenti et<br />

episcopatus per dominum Federicum imperatorem ad postulationem domini Morandini de<br />

Rafestain.<br />

Anno 1237 indictione 12 [erratum nam debet esse indictio 10], die dominico 3 exeunte<br />

novembri [hic etiam erratum: nam dies dominica erat secundo exeunte novembri], in Tridento<br />

in superiori palatio in camera domini episcopi, presentibus domino Friderico canonico plebano<br />

de Cimbria etc. - Dominus Aldricus episcopus tridentinus facta ratione tota cum Morandino filio<br />

quondam domini Mazelini de Bouzano, dictus dominus episcopus remansit debitor 210 librarum<br />

denariorum veronensium quas mutuo acceperat pro melioramento episcopatus et solvere<br />

promisit ad proximum festum s. Martini; interim eum investivit de 30 libris veronensibus quas<br />

ei solvebat ipse dominus Morandinus omni anno fictum de ponte Formigare: additis aliis pactis.<br />

Pergamena mm 527x160-170. Copia. Notai: Chonradus de Rytena; Arnoldus exemplavit; Albertus<br />

istam breviaturam publicavit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1030


Capsa 61<br />

17. Anno 1307 indictione 5, die iovis penultimo marcii Tridenti in palatio episcopatus. -<br />

Exemplum ex authentico relevatum iussu domini Guidi de Pavia iudicis et vicarii in Tridento.<br />

Anno 1246 indictione 4, die ultimo exeunte marcio in Tridento in palatio episcopatus, in<br />

presentia domini Federici decani tridentini, magistri Odorici scolastici et magistri Bonini<br />

canonici tridentini, domini Nicolai filii domini Gonselmi Panze de Telvo etc. - Dominus<br />

Guilielmus de Clexo canonicus tridentinus pro se et fratribus Federico et Concio, nec non<br />

dominus Wicherius et Bertoldus fratres filii quondam Guilielmi de Clexo, decimam quae dicto<br />

Bertoldo in partem venerat, refutaverunt in dominum Aldricum episcopum tridentinum et<br />

colligitur in Plauspuel et Petragrossa de Tremeno in favorem Martini et Nicolai fratrum filiorum<br />

quondam Martini de Tremeno a quibus acceperant 200 libras denariorum veronensium, quosque<br />

dominus episcopus investivit.<br />

Anno 1231 indictione 4, die martis 7 intrante ianuario in Tridento ante capellam<br />

presentibus dominis Adelperio et Bertoldo de Wanga, domino Iacobino de Lizana, domino<br />

Henrico de Morio etc. - Dominus Gerardus episcopus tridentinus investivit Ancium scolarem et<br />

Nicolaum fratres filios quondam Martini de Tremeno pro se et eorum fratre Martino de eorum<br />

recto feudo, iurando fidelitatem.<br />

Anno 1229 indictione 2, die veneris 8 intrante iunio in Tridento in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Gerardus episcopus tridentinus investivit ad rectum feudum Martinum de Tremeno de<br />

uno manso iacente ad Husepronch in contrata Tremeni solvendo fictum omni anno duo plaustra<br />

de suo meliori vino.<br />

Anno 1224 indictione 12, die 2 exeunte iunio in civitate Tridenti in camara domini Redulfi<br />

tridentini archidiaconi, in presentia magistri Nicolai canonici de Cremona et domini Odolrici de<br />

domina Gisla etc. - Dominus Lodoygus filius quondam domini Adelpreti de Luuerno refutavit<br />

in dominum Gerardum episcopum tridentinum totum id quod habebat in Curono ubi dicitur<br />

Vay, de quo investivit Martinum de Tremeno filium quondam Penzonis.<br />

Pergamena mm 802x248-250. Copia. Notaio: Nicolaus magistri Ture peliparii de Tridento,<br />

exemplavit ex auctoritate Francisci de Maynentis canonici vicentini in spiritualibus vicarii domini Nicolai<br />

episcopi tridentini ad instantiam et petitionem domini Iohannis q. Iacobi de Tremeno sub anno 1344,<br />

indictione 12, die mercurii 28 mensis ianuarii Tridenti in contrata Lastarum in domo habitationis dicti<br />

domini vicarii presentibus Francisco notario filio ser Martini sartoris de Avolano, Desiderato notario.<br />

1224, 2 exeunte iunio in presentia Gilde gastalde de Tremeno, Ade q. Aichelessi becarii, Ancii<br />

nuncii, Iacobi et Otonis servientium Odelrici. Notai: Conradus; Bonus q. Martini exemplavit.<br />

18. Anno 1255 indictione 13, die 11 intrante octubri super castrum Tramenum. - Dominus<br />

Egno episcopus tridentinus investivit Pelegrinum filium quondam domini Gabulfi de omnibus<br />

suis feudis quae fuerunt eiusdem Gabulfi et eius fratris Marsilii de Cimbria, etiam pro heredibus<br />

utriusque sexus et fidelitatem iuravit.<br />

Pergamena mm 272x130. Notaio: Trintinus. In presentia Wigelmi de Hauestine, Gasleberti de Enno,<br />

Adelpreti, Sicheri de Meze, Tralinti de Salurno, Nicolai de Romeno, Cunradi de Musa notarii, Trintini de<br />

Leo notarii.<br />

19. Anno 1255 indictione 13 die lune 9 exeunte novembri in Tridento in capella palatii<br />

episcopatus, presentibus domino Odolrico decano tridentinae ecclesiae, domino Aldrigeto de<br />

Castrobarco, domino Bonensegna filio quondam domini Aycheboni etc. - Dominus Egeno<br />

episcopus tridentinus ob fidelitatem domini Zambonini filii quondam Zamboni qui fuit de<br />

Mediolanu et habitatoris Tridenti et ob plura servitia sibi et episcopatui collata confirmavit<br />

omnem investituram in eum factam per dominum Sodegerium de Tito olim potestatem Tridenti<br />

nomine et vice episcopatus de uno manso iacente in pertinentiis Tramini qui dicitur mansus de<br />

Plas Puel, pro ipso et eius heredibus utriusque sexus, iuravitque fidelitatem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1031


Capsa 61<br />

Anno 1283 indictione 11, die dominico 8 intrante augusto Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

in presentia Iohannis archidiaconi tridentini, Gabrielis de Porta, Petri de Siano, Gisleberti de<br />

Telvo, Nicolai quondam domini Zambonini et Tomasii notarii de Levigo etc. - Dominus<br />

Henricus episcopus tridentinus investivit dominum Francischum filium quondam domini<br />

Zambonini iudicis de suis rectis feudis etc. qui fidelitatem iuravit.<br />

Pergamena mm 602x285-297. Notaio: Tridentinus Lei.<br />

Pergamena mm 187x255. Notaio: Zacheus.<br />

20. Anno 1257 indictione 15, die sabati 2 intrante iunio in burgo Ripe in palatio<br />

episcopatus, presentibus domino Federico de Wanga, domino Otone Phafo de Furmigario etc. -<br />

Dominus Beraldus filius quondam domini Adelperonis de Wanga refutavit in manibus domini<br />

Egnonis episcopi tridentini duos mansos iacentes in pertinentiis Tremeni apud Predam grossam,<br />

cum domibus, campis etc. cum coltis, biscoltis, daciis, bannis, serviciis, schufiis, albergariis,<br />

amiseris, fictis et drictis etc. quae habebat ad rectum feudum ab ipso domino episcopo in<br />

masculis et feminis, in favorem domini Trintinelli Borserii, quem dictus dominus episcopus<br />

investivit pro se et suis heredibus utriusque sexus, et iuravit fidelitatem. Confessus est dominus<br />

Beraldus se propterea a dicto domino Trintinello 2200 libras denariorum veronensium<br />

accepisse.<br />

Pergamena mm 635x155. Copia. Notaio: Gerardus. Manca il nome del notaio che fece la copia.<br />

21. Anno 1258 indictione 1, die sabati 6 intrante iulio in Tridento in castro domini episcopi,<br />

presentibus Gotsalcho decano tridentino, domino Vigilio capellano domini episcopi etc. -<br />

Dominus Egno episcopus tridentinus investivit Andream filium quondam domini Nicolay de<br />

Telvo recipiente pro se et suis fratribus de suo recto feudo.<br />

Pergamena mm 95-103x156. Notaio: Arnoldus.<br />

22. Anno 1258 indictione 1, die mercurii 6 intrante marcio in Tridento in domo et castro<br />

domini Egani episcopi tridentini, presentibus domino Olderico archidiacono tridentino, domino<br />

Goceli decano tridentino, domino Calapino iudice, domino Manfredino de Cleys, domino<br />

Trentino quondam domini Ottonis Gandi, domino Sycherio quondam domine Biatricis de Mecio<br />

de Corona etc. - Dominus Eganus episcopus tridentinus promisit et convenit solvere domino<br />

Gralanto filio quondam domini Gralanti de Salurno 300 libras denariorum veronensium<br />

parvulorum nominatim pro serviciis perceptis er recepturis a dicto domino Gralanto et eius<br />

servitoribus cum equis et armis et balisteriis stando et veniendo in servitio dicti domini episcopi<br />

pro episcopatu contra hostes et inimicos eiusdem et interim dedit ei pignus quoddam fictum<br />

trium plaustrorum vini unius mansi iacentis ad Tremenum ad Alteleum in sorte non<br />

computandum.<br />

Pergamena mm 430x230-235. Notaio: Nasimbenus cui dicitur Scribella q. Aleardi.<br />

23. Anno 1323 indictione 6, die 26 novembris Tridenti in palatio episcopatus. - Dominus<br />

Matheus de Gardellis iudex vicarius et faciens racionem in curia Tridenti pro domino fratre<br />

Henrico episcopo tridentino ad petitionem Francisci filii domini Bonolini de Belenzanis dedit<br />

licentiam authenticandi sequens instrumentum.<br />

Anno 1266 indictione 9, die dominico 3 intrante ianuario in Bozano. - Dominus Ditricus de<br />

Asilbort resignavit in manibus domini Egnonis episcopi tridentini totam suam decimam vini et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1032


Capsa 61<br />

frugum quam habet in Tramine in Curtematz, in favorem Egnoni de Tremine et Iacobi eius<br />

fratris a quibus acceperat 270 libras veronenses et quos dictus dominus episcopus investivit<br />

accepto fidelitatis sacramento.<br />

Pergamena mm 425x132-155. Notai: Otto; Gulielmus.<br />

24. Anno 1307 indictione 5, die 8 intrate martii in Tridento in palatio superiori episcopatus.<br />

- Dominus Iacobinus de Cremona iudex et vicarius domini Bartholomaei episcopi tridentini et<br />

faciens rationem in curia Tridenti pro ipso domino episcopo dedit licentiam exemplandi sequens<br />

autenticum instrumentum.<br />

Anno 1257 indictione 15, die mercurii 15 exeunte ianuario in Tridento in domo sive castro<br />

domini episcopi, presentibus Olrico de Porta decano, domino Olrico archidiacono tridentino,<br />

domino Aldrigeto de Castrobarco etc. - Dominus Egno episcopus tridentinus ad rectum feudum<br />

investivit dominam Matildam uxorem quondam Hermani de Trameno pro se et suis filiis<br />

Iacobo, Antonio et Hermano, de eorum recto feudo, videlicet de una pecia terrae vineate in<br />

Trameno in regula de Pecepay et pro heredibus utriusque sexus, dat fidelitatis iuramento.<br />

Pergamena mm 236x120-130. Notai: Arnoldus; Iacobus de Metz exemplavit. Copia.<br />

25. Anno 1263 indictione 6, die 4 intrante octubri in pertinentiis Caldari in dote plebis de<br />

Caldaro. - Dominus Egno episcopus tridentinus investivit dominum Nicolaum Bisolum de<br />

Caldaro de decima Curoni et de manso Henrici de Puhel quae iure feudi possidebat quondam<br />

Adelpretus de Petarino, et modo ei sunt devoluta, nempe ipsi Nicolao. Quam investituram fecit<br />

dominus episcopus ad instantiam dominorum Wilielmi et Amrici fratrum de Liehtenstain etc.<br />

dato fidelitatis sacramento.<br />

Pergamena mm 171x150. Notaio: Arnoldus.<br />

26. Anno 1269 indictione 12, die mercurii 4 intrante decembri in Bolzano in palatio<br />

episcopatus. - Coram domino Egnone episcopo tridentino dominus Concius Mayserius de<br />

Bozano in eum refutavit sua recta feuda, videlicet mansum in Prasangonario et Cortasio ad<br />

Moselin in pertinentiis Tremeni et unam peciam vinearum ad Saledum in pertinentiis Tridenti;<br />

quo facto ob multa grata servicia per eum dominum Concium et suos antecessores ipso domino<br />

episcopo, et episcopatui prestita, de liberali gratia eumdem investivit pro se et suis heredibus<br />

masculis et foeminis de omnibus ipsis rectis feudis.<br />

Pergamena mm 297x163-168. Copia. Notai: Zacheus; Bellinus exemplavit.<br />

27. Anno 1271 indictione 14, die mercurii 11 exeunte octubri in monasterio s. Michaelis<br />

tridentinae diocesis. - Dominus Egno episcopus tridentinus ad rectum feudum investivit<br />

dominum Iohannem scribam domini Maynardi comitis Gorytiae et Tirol, pro se et fratre suo<br />

Gebardo, de quadam domo in Bolzano in hora quae dicitur Cormarch prope fontem etc. iurando<br />

fidelitatem.<br />

Pergamena mm 250x210. Sigillo pendente. Notaio: Zacheus. In presentia Otonis confratris s.<br />

Michaelis, Cristani iustitiarii de Bozano, Frizii Nonerii et Concii de Tingeberch.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1033


Capsa 61<br />

28. Anno 1272 indictione 15, die martis 8 intrante februario in Bolzano in palatio<br />

episcopatus, in presentia dominorum Bertoldi Urellonis, Ancii Laiani, Ulrici de Tablato, Vielmi<br />

filii domini Bertoldi de s. Ypolito etc. - Coram domino Egnone episcopo tridentino dominus<br />

Varnerius de Tablato refutavit omnes suas raciones quas habebat in uno manso iacente ad<br />

Treige prope ecclesiam ut investiat dominum Bertungum de Maiers ad feudum uti factum ab<br />

ipso domino episcopo sub sacramento fidelitatis.<br />

Pergamena mm 120x178. Notaio: Zacheus. Il nome della chiesa non compare.<br />

29. Anno 1276 indictione 4, die 13 intrante septembri in villa Tremeni. - Dominus<br />

Henricus episcopus tridentinus investivit Pethrum filium quondam domini Henrici de Tremeno<br />

de suo recto et antiquo feudo et iuravit fidelitatem.<br />

Anno 1272 indictione 15, die 16 intrante decembris in Bolzano in palatio episcopatus. -<br />

Bertoldus Neuter de Tremeno procurator Miluni de Tremeno refutavit in manibus domini<br />

Egnonis episcopi tridentini duas pecias terrae iacentis in campanea (?) Tremeni subtus Castel ad<br />

Castellanz et in Vallenwis in favorem Pethri nepotis domini Nicolai de Tremeno quem etiam<br />

investivit pro se et heredibus masculis et foeminis.<br />

Pergamena mm 398x135-155. Copia. Notai: Zacheus; Bertolameus de Teyone exemplavit 1307.<br />

30. Anno 1275 indictione 3, die mercurii 16 intrante ianuario in Bolzano in ecclesia s.<br />

Nicolai, in presentia dominorum Gotxalchi decani, Olrici archidiaconi, Alberti de Castrobarco,<br />

Bonincontri et Adelurandi canonicorum ecclesiae tridentinae et dominorum Olrici de Towers,<br />

Warnardi de Vinecho, Fedrici de Grifenstain, Henrici de Lietenstain, Fedrici de Castelbarco,<br />

Bernardi, Eberardi de Porta, Habraam de Bolzano, Mayfredini de Chunespergo, Bonaventurae<br />

de Pizavacha, Ugolini de Stenico, Odorici de Tablato etc. - Dominus Henricus episcopus<br />

tridentinus de gratia speciali investivit Bertoldum mayerum de Nous de Bolzano de omnibus<br />

suis feudis, investituris et locationibus.<br />

Pergamena mm 445x152-180. Notaio: Zacheus.<br />

31. Anno 1276 indictione 4, die dominico 7 intrante iunio in domo domini Concii<br />

Vanprone subtus Vinech, in presentia dominorum Gotxalchi decani, Olrici archidiaconi,<br />

Adelurandi et Iacobi qui dicitur Comes canonicorum tridentinorum etc. - Dominus Henricus<br />

episcopus tridentinus investivit Iechelinum filium quondam Ienbreti de Bozano de suo recto<br />

feudo etc.<br />

Pergamena mm 123x125-142.<br />

32. Anno 1276 indictione 4, die veneris 12 intrante septembri in Trameno in domo domini<br />

Nicolai, in presentia dominorum Erardi et Iacob Munech de Tinguenstan, et domini Nicolai<br />

Bisoli de Caldaro etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit Ancium Olsz de<br />

Groabe de Tremeno fratrem Regenoldi de Curono de suo recto et antiquo feudo et fidelitatem<br />

iuravit.<br />

Pergamena mm 114x174-178. Copia. Notai: Zacheus; Iacobus de Mez exemplavit. 1307, indictione<br />

5, die 8 intrante marcii in Tridento in palatio episcopatus presentibus Petro de Presano, Henrico<br />

Haunoldo, Valino eius fratre de Curono, Conrado de Rorprone de Curono.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1034


Capsa 61<br />

33. Anno 1277 indictione 5, die 10 intrante februario in Bolzano in domo quondam domini<br />

Conradi de Grifenstain, in presentia domini Fedrici de Grifenstain, Erardi de Tinguenstan etc. -<br />

Dominus Conzelinus quondam domini Otonis Faffi de Formigaro refutavit in manibus domini<br />

Henrici episcopi tridentini certam suam decimam et iurisdictionem in plebatu Piani et aliam in<br />

Payssera quas dominus Porchardus quondam domini Otonis de Fossato de Bolzano tenebat in<br />

feudo a quondam dicto domino Otone de Formigaro ut dominus episcopus ad rectum feudum<br />

investiat dominum Henricum filium quondam domini Engelmarii Niderhoz de Sarentina et<br />

suam sororem dominam Helicham uxorem quondam dicti domini Porchardi in se et suis<br />

heredibus; quam investituram dictus dominus episcopus fecit, dato ei fidelitatis sacramento.<br />

Pergamena mm 550x136-140. Notaio: Zacheus.<br />

34. Anno 1279 indictione 7, die 15 intrante octubri in burgo Egne ante ecclesiam s. Galli,<br />

in presentia domini Goxalchi decani, Ezelini de Egna et Nicolai Spagnoli iudicis etc. - Dominus<br />

Henricus episcous tridentinus investivit Albertinum filium quondam domini Otonis de Trodena<br />

de valle Flemi de suo recto feudo.<br />

Pergamena mm 140-166x137-167. Notaio: Zacheus.<br />

35. Anno 1280 indictione 8, die 5 intrante marci Tridenti in castro Boni Consilii, in<br />

presentia domini Adelurandi canonici etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus dedit<br />

licentiam exemplandi sequens instrumentum.<br />

Anno 1211 indictione 4, die dominico 8 intrante octubri in Tridento in palatio ante<br />

capellam s. Blasii, in presentia domini comitis Odorici de Piano, domini Odorici comitis de<br />

Ultimis, domini Adelperii de Wanga etc. - Arpotus et Arnoldus fratres refutaverunt in manibus<br />

domini Federici episcopi tridentini omnes mansos et ficta et ameseros et possessiones et totum<br />

illud quod habebant in feudum ab episcopatu tridentino in tota plebe Caldari et de dosso s. Petri<br />

cum possessionibus apud dictum dossum et molendinum in rivo de Castelo etc. de quibus dictus<br />

dominus episcopus investivit dominum Ioannem Bisolum de Caldaro qui dictis fratribus dederat<br />

150 libras veronenses.<br />

Pergamena mm 412x161-177. Notai: Zacheus exemplavit; Tridentinus. Vedi sopra n° 4.<br />

36. Anno 1282 indictione 10, die mercurii 15 intrante iulio in Tridento in palatio<br />

episcopatus. - Dominus Maximianus iudex vicarius domini Henrici episcopi tridentini dedit<br />

licentiam exemplandi sequens instrumentum.<br />

Anno 1224 indictione 12, die 6 exeunte iunio in Tremino in ecclesia s. Curini, presentibus<br />

domino Odorico archipresbitero de Siano, domino Rodulfo etc. - Marquadus de Romeno<br />

refutavit in dominum Gerardum episcopum tridentinum duo plodia terrae arativae in pertinentiis<br />

Termini ubi dicitur Brounertal in favorem Conradi comitis pro 33 libris veronensibus quem<br />

Conradum dominus episcopus investivit ita quod non debeat se ipsum neque filias suas maritare<br />

extra Casadei s. Vigilii et quod non debeat se traere subtus militem vel alios dominos etc.<br />

iuravitque fidelitatem.<br />

Pergamena mm 335x128-140. Copia. Notai: Oluradinus; Bonaventura exemplavit. - Ecclesia s.<br />

Curini (= Quirici?); archipresbiter de Siano (= Piano?).<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1035


Capsa 61<br />

37. Anno 1284 indictione 12, die iovis 13 intrante aprili in Bolzano in Brolo fratrum<br />

Minorum, in presentia dominorum Goxalchi decani, Odorici iuvenis de Burgonovo canonici<br />

Tridentiini, Otonis de Chunespergo, Odorici de Tablato, Gozeli de Vinecho etc. - Coram<br />

domino Henrico episcopo tridentino, dominus Oto filius quondam donini Otonis de Verembergo<br />

de plebatu Tiseni refutavit omne suum ius quod habet in medietate unius decimae cum fratre<br />

suo domino Diethemario.<br />

Pergamena mm 130-152x142-150.<br />

38. Anno 1295 indictione 8, die martis 8 intrante marcio Tridenti in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Calapinus iudex de Flaveo faciens racionem in curia tridentina pro domino Maynardo<br />

Karinthie duce, Tirolis comite et advocato ecclesie tridentine dedit Piramo notario licentiam<br />

exemplandi sequens instrumentum.<br />

Anno 1214 indictione 2, die iovis 10 exeunte madio in Tridento in camera domini episcopi<br />

in palatio episcopatus, presentibus domino Petro de Malusco causidico, domino Adelpreto de<br />

Madruzo, domino Alberto de Selano, Rodulfo pincerna, Contolino, Warnerio de Flaono,<br />

Altemanno de Amedo, Iacobo de Treso, Moscardino de Breguz etc. - Dominus Odolricus comes<br />

de Flaone presente domino Federico eius filio et consentiente refutavit domino Federico<br />

episcopo tridentino unum mansum cum dimidio in Cortazo in favorem domini Petarini, domini<br />

Gandolfini et eius nepotis et domini Montenarii atque Gonselmi fratrum et his decedentibus sine<br />

liberis in favorem Otobeli et Degelvardi eorum fratrum, pretio 625 librarum denariorum<br />

veronensium. Quos dictus dominus episcopus investivit ut sint vassali.<br />

Anno 1220 indictione 8, die martis 2 intrante iunio in Tridento in palatio episcopatus, in<br />

camera domini electi, presentibus magistro Odolrico scolastico etc. - Coram domino Alberto<br />

tridentino electo. - Cum dominus Montenarius et Gonselmus fratres pro subsidio Sanctae<br />

Terrae, ubi olim dominus episcopus Fridericus predecessor suus bone memorie signo s. Crucis<br />

signatus pergeret, eidem domino episcopo bone memorie centum et 70 libras veronenses<br />

mutuassent in eodem intinere super uno manso iacente in Curtazo superius mansum de<br />

Issprongo; pro solutione dicti debiti et aliarum 130 librarum quas dicto domino Electo dederant<br />

atque ob plurima bona servitia prestita ipse dominus electus eos investivit de suprascripto<br />

manso in feudum etc.<br />

Pergamena mm 714x206-238. Copia. Notai: Ercetus; Piramus de Marianis Lancelini comitis de<br />

Lomello exemplavit cum licentia Callapini vicarii. Nel documento del 1220 sono presenti i medici<br />

Adelpreto e Pietro di Pavia.<br />

39. Extra anno 1300. - Recensentur mansus et bona quaedam quae pro tridentino<br />

episcopatu recuperari possent in Bulzano et adiacentibus locis.<br />

Manca.<br />

40. Anno 1307 indictione 5, die 8 intrante marcio in Tridento in palatio superiori<br />

episcopatus, presentibus domino Lazaroto filio quondam domini Nicolai Spagnoli de Tridento<br />

etc., exemplatum est sequens instrumentum atque etiam subsequens.<br />

Anno 1276 indictione 4, die 13 intrante septembri in villa Trameni in domo quondam<br />

domini Nicolai de Trameno. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit Iacobum<br />

filium Meserine de Trameno de suo recto feudo, iurando fidelitatem.<br />

Pergamena mm 118-123x215. Notaio: Zacheus; Iacobus de Mez exemplavit. Copia.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1036


Capsa 61<br />

41. Anno 1261 indictione 4, die sabati 12 exeunte augusto in Trameno in domo Nicolai etc.<br />

presentibus domino Wilielmo de Liechtenstain, domino Pelegrino de Cagno etc. - Dominus<br />

Egno episcopus tridentinus investivit dominum Iacobum de Faongna tutore Iacobi filii quondam<br />

Pelegrini quondam Regenoldi de Churono tutorio nomine de suo recto feudo, nempe de tertia<br />

parte duorum vinealium iacentium in pertinentiis Hyrspronch ad Prountal.<br />

Pergamena mm 260x131-135. Copia. Notai: Arnoldus; Iacobus de Mez exemplavit.<br />

42. Anno 1307 indictione 5, die 10 intrante aprili Tridenti in palatio episcopatus. - Ulricus<br />

Maier de Faogna filius quondam Concii Maieri confessus fuit se in feudum ab episcopatu<br />

tridentino habere duo plodia terrae vineatae in pertinentiis Cortazii ubi dicitur Praitpach.<br />

Pergamena mm 78-85x129. Notaio: Iacobus de Mez.<br />

43. Anno 1307 indictione 5, die lunae 10 aprilis Tridenti in episcopali palatio. - Dominus<br />

Bartholomaeus episcopus tridentinus investivit Reghenoldum et Iacobum filios quondam<br />

Reghenoldi de Curono plebatus Caldarii pro se et nomine Conradi eorum fratris de omnibus<br />

eorum feudis rectis etc. et iurarunt fidelitatem.<br />

Pergamena mm 380x175-180. Copia. Bonusiohannes; Rolandinus exemplavit.<br />

44. Anno 1307 indictione 5, die 22 aprilis in palatio episcopatus Tridenti, presentibus<br />

Girardo quondam domini Girardi de Perzino etc. - Iacobus et Henricus fratres de Tremono<br />

manifestarunt suum feudum quod tenent ab episcopatu tridentino in Tremeno nempe medium<br />

mansum, decimam unius mansi etc.; aliquas terras, domos, molendinum etc.<br />

Pergamena mm 477x142-155. Notaio: Conradus q. Brazalbeni sacri palatii.<br />

45. Anno 1307 indictione 5, die sabati 22 aprilis Tridenti in palatio episcopatus. - Exemplar<br />

simile precedenti.<br />

Pergamena mm 560x119-141. Notaio: Conradus q. Brazalbeni sacri palatii.<br />

46. Anno 1307 indictione 5, die veneris 5 maii Bozani in novo burgo. - Gerhardus filius<br />

quondam domini Gerhardi latini de Bozano manifestat feuda quae habet ab ecclesia tridentina<br />

nempe 13½ iugera terrae arativae etc.<br />

Pergamena mm 319x151-155. Notaio: Nicolaus de s. Vito.<br />

47. Anno 1307 indictione 5, die veneris 5 maii Bozani in novoburgo. - Dominus Albertinus<br />

Reifarius quondam domini Reifarii Henrici de Bozano manifestat feuda quae habet ab ecclesia<br />

tridentina nempe 13½ iugera terrae apud Gerhardum filium quondam Gerhardi latini in<br />

pertinentiis de Traminna.<br />

Pergamena mm 323x175-182. Notaio: Nicolaus de s. Vito.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1037


Capsa 61<br />

48. Anno 1307 indictione 5, die veneris 19 intrante maio tridenti in contrata s. Benedicti,<br />

presentibus domino Odorico de Sechann canonico tridentino, domino Gualterio plebano in<br />

Maleto, domino Federico plebano in Schenna et Iacobo de Gardelis etc. - Albero dictus Zabele<br />

quondam Alberonis de Tysens tridentinae diocesis recognoscit in feudum ab episcopo tridentino<br />

unam decimam in Tysens et unius mansus in Ultimis et medietatem alterius in Cheler.<br />

Manca.<br />

49. Anno 1307 indictione 5, die lune 8 intrante maio Tridenti. - Dominus Gulielmus filius<br />

quondam domini Randolfi de Andriano pro se et fratribus Erardo, Otolino, Iohanne et Nicolao<br />

et nepote suo Iohanne filio quondam domini Rombreti de dicto loco recognoscit in feudum ab<br />

episcopo tridentino, pontem transitum Atesis subtus castrum Formigarii cum muta et pedagio<br />

ipsius pontis et decimam duorum mansorum in Phaetena quorum unus est domini praepositi de<br />

Auygea sive iscla, alter domini Iacobi quondam domini Vitegonis de Bolzano.<br />

Pergamena mm 154x154. Notaio: Iacobus qui dicitur Squalus.<br />

50. Anno 1314 indictione 12, die lune 2 intrante septembri Bozani in domo et presentia<br />

domini Hainrici Lengenstaineri militis, domini Pacis plebani de Buzano etc. - Dominus frater<br />

Henricus episcopus tridentinus investivit Meinehardum de Hohenchouele pro se et fratre suo<br />

Ulrico de duabus petiis terrae in Hohenchouele iuxta confines etc. et iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 314x164-169. Notaio: Noe sacri palatii.<br />

51. Anno 1314 indictione 12, die veneris 8 intrante septembri Bozani. - Dominus Otto<br />

notarius in Bozano constituit Werenherum suum filium procuratorem ad petendum suum<br />

feudum a domino fratre Henrico episcopo tridentino et iurandum etc.<br />

Pergamena mm 134-143x140-145. Notaio: Otolinus.<br />

52. Anno 1314 indictione 12, die iovis 12 septembris in monasterio s. Mariae de Augea<br />

tridentinae diocesis, presentibus domino Petro abbate s. Laurentii prope Tridentum, Gualengo<br />

de Mantua plebano ecclesiae s. Mariae de Marniga tridentinae diocesis, Bonmeso de Paganetis<br />

iurisperito et Omnebono de Sacramos milite civibus veronensibus etc. - Dominus Henricus<br />

episcopus tridentinus investivit dominum Oddoricum quondam domini Nascimbeni de Bozano<br />

et Franciscum natum eius de omnibus suis feudis.<br />

Pergamena mm 344x280-293. Notaio: Alexander Ottonis de Romeno ex imbreviaturis Boniiohannis<br />

Bonandree.<br />

53. Anno 1314 indictione 12, die veneris 13 intrante septembri in burgo Egnae. - Hanricus<br />

filius quondam Antonii Messenerii de villa Trameni pro se et fratre Nichelino de domina<br />

Halicha eius sorore manifestavit feudum quod habet ab ecclesia tridentina nempe unam peciam<br />

terrae vineatae cum torculari uno in Tremeno ubi dicitur Pozepay.<br />

Pergamena mm 155x136-139. Notaio: Thomasius. In burgo Egne sub porticu domus habitationis<br />

Antonii notarii q. ser Wilielmi Bertoni notarii de Tridento.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1038


Capsa 61<br />

54. Anno 1314 indictione 12, die lune 7 octobris Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit Regenoldum quondam Regenoldi de Curono<br />

plebatus Caldarii et Regenoldum eius nepotem filium quondam Iacobi de suis feudis.<br />

Pergamena mm 325x235. Notaio: Rolandinus Petri Bonandree ex imbreviaturis Boniiohannis<br />

Bonandree.<br />

55. Anno 1314 indictione 12, die 21 octobris Merani. - Dominus Ulricus dictus Greyf de<br />

Matrey habitator Leynani pro uxore sua domina Gefa de Werrenberch plebis Leynan<br />

manifestavit feudum quod habet ab ecclesia tridentina nempe dimidiam curiam ze Chowolt<br />

nuncupatam iacentem in monte dicto Vollan an der Platten.<br />

Pergamena mm 163x125-133. Notaio: David de Merano.<br />

56. Anno 1315 indictione 13, die mercurii 1 intrante ianuario Bozani in claustro fratrum<br />

predicatorum presentibus Petro abbate s. Laurentii, Bertholdo praeposito s. Mariae de Augia,<br />

fratre Chunrado de Uzzerstal capellano et vicario domini episcopi tridentini etc. - Dominus<br />

Henricus episcopus tridentinus investivit dominam Alheydem filiam quondam Uolini dicti<br />

Nover hospitatoris in Bozano de suis iustis antiquis feudis, iuranto fidelitatem.<br />

Pergamena mm 289x281-287. Notaio: Iacobus de Colonia.<br />

57. Anno 1318 indictione 1, die 26 iunii Tridenti in contrata s. Petri. - Nobilis vir dominus<br />

Eblinus quondam domini Ebeli filii quondam domini Adelpreti de Mez constituit suum<br />

procuratorem Adelperium quondam domini Calapini iudicis de Tridento ad refutandum feudum<br />

in favorem domini Zafani filii quondam domini Frederici de Magredo ob grata servicia sibi<br />

prestita coram domino episcopo tridentino nempe unum casale cum aliis duobus casalibus,<br />

unam peciam terrae in Magredo cum 4 sextariis siliginis.<br />

Pergamena mm 567x217. Notaio: Iohannes.<br />

58. Anno 1320 indictione 3, die martis 19 augusti Bozani. - Domina Ahaidis filia quondam<br />

Gunteri Mersarii de Bozano confessa est coram domino Henrico episcopo tridentino suum<br />

feudum nempe duo iugera terrae vineatae in pertinentiis Trameni ubi dicitur in Aycholz etc. et<br />

quidem cum uno mansulo ad Curtazh ubi dicitur Moselen.<br />

Pergamena mm 117-120x175. Notaio: Albertus de Metis Bozani scolasticus.<br />

59. Anno 1321 indictione 4, die veneris 20 intrante marcio Bozani. - Chunradus Zelimg de<br />

Buzano manifestavit quod habet in feudum ab ecclesia tridentina omnes domos cum ortulo<br />

iacentes ad platte in Bozano et terra etc.<br />

Pergamena mm 155x118-141. Notaio: Noe.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1039


Capsa 61<br />

60. Anno 1321 indictione 4, die 9 novembris Merani. - Dominus Oswaldus filius domini<br />

Wilhelmi de Werrenberch cessit domino Fuitzio fratri suo omnia sua iura feudalia quae habet ab<br />

ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 269x134-137. Notaio: Ulricus de Merano. Merani coram capella s. Katharine in<br />

presentia Ulrici scolaris de Winekke, Ulrici provisoris claustri s. Marie de Stainach, Hainrici dicti Tirolle<br />

de Pertschinis, Ulrici dicti Chirchtaler de Foellano.<br />

61. Anno 1323 indictione 6, die veneris 6 intrante maio Bozani. - Dominus Iacobus de<br />

Tachgrubn filius quondam domini Rudolfi de Furmiano nomine dominae Iulianae uxoris suae<br />

manifestavit feuda quae ipsa habet eb ecclesia tridentina nempe plures curias in Rittina cum<br />

decima in aliquibus aliis curiis ibidem.<br />

Pergamena mm 525x152-160. Notaio: Chunradus de Ritina.<br />

62. Anno 1325 indictione 8, die 28 martii Tridenti in episcopali palatio castri Boni Consilii.<br />

- Cum quaestio mota esset super quadam curia posita in Villa iuxta Bozanum per procuratorem<br />

domini episcopi tridentini contra dominos Dyeclinum, Hamzlinum, Hilprandum, Ucelinum,<br />

Arnoldum et Georium fratres filios et heredes quondam domini Ebli de Metzio quam curiam<br />

ipse Dyeclinus asseruit esse indivisam cum patruo suo domino Ryprando filio quondam domini<br />

Uti de Metz; simul confessus est ipsam spectare ad dominum episcopum cui eam resignavit.<br />

Pergamena mm 313x179. Notaio: Chunradus de Ritina.<br />

63. Anno 1326 indictione 9, die 19 augusti Bozani. - Dominus Heinricus filius quondam<br />

domini Hugonis de inferiori porta Bozani manifestavit feuda quae habet ab episcopatu<br />

tridentino nempe decimam ex quibusdam Curiis et bonis et fictum ex quibusdam domibus in<br />

plebatu Bozani.<br />

Pergamena mm 420x146-149. Notaio: Chonradus de Rittina.<br />

64. Anno 1328 indictione 11, die ultimo novembris Tridenti in episcopali castro Boni<br />

Consilii, presentibus dominis fratribus Conrado vicario generali et Walterio de Mettis capellano<br />

domini episcopi, domino Henrico de Schennano capitaneo in Tridento et Bonaventura de<br />

Gardelis vicario in Iudicaria etc. - Coram domino Henrico episcopo tridentino dominus Hutto<br />

quondam domini Huttonis de Metzio recognovit se et quosdam alios consortes suos contra<br />

salutem animarum suarum et in dampnum episcopatus tridentini tenuisse unam scariam in<br />

plebatu Metzii positam et possessiones ad ipsam spectantes et de qua annuatim solvere<br />

debuissent 120 staria speltae quod facere neglexerunt; hinc dominus Hutto resignat in dominum<br />

episcopum omnia illa bona tanquam devoluta.<br />

Pergamena mm 239x207-212. Notaio: Trintinus Zuccholini de Tuyenno. - Unam scariam in plebatu<br />

Metzii.<br />

65. Anno 1333 indictione 1, die ultimo februarii Bozani. - Dominus Henricus episcopus<br />

tridentinus investivit Iohannem et Henricum fratres, filios quondam Noe de Bozano de omnibus<br />

eorum feudis, qui fidelitatem iurarunt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1040


Capsa 61<br />

Pergamena mm 411x182-188. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

66. Anno 1335 indictione 3, die 22 aprilis Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus<br />

Wilhelmo de Wellenschanis, Hilprando de Furmiano etc. - Coram domino Henrico episcopo<br />

tridentino Henricus dictus Malesenge de Caldario notarius et procurator nobilium dominorum<br />

Francisci filii quondam Arnoldi et Heinrici filii quondam Odorici quondam dicti domini Arnoldi<br />

de castro Arsi refutavit in favorem Iacobi Rapatonis de Tramena et suorum heredum utriusque<br />

sexus duas partes tocius decimae in loco ubi dicitur super lapidem de Altenburgo, quem<br />

Iacobum dictus dominus episcopus investivit.<br />

Pergamena mm 407x249-253. Notaio: Chonradus. Pergamena molto gualcita e forse mutila.<br />

67. Anno 1339 indictione 7, die 19 ianuarii Bozani, presentibus domino Chunrado de<br />

Schennano milite etc. - Dominus Nycolaus episcopus tridentinus investivit Chunradum dictum<br />

Smesneiderium de Bozano de omnibus suis feudis antiquis et rectis, iurando fidelitatem.<br />

Pergamena mm 134x196-199. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

68. Anno 1339 indictione 7, die 19 ianuarii Bozani in domo Casane, presentibus dominis<br />

Chunrado de Bozano milite, Ullino de Firmiano et Morlino de Greiffenstein etc. - Dominus<br />

Nicolaus episcopus tridentinus investivit Engelinum filium quondam Mulfini de Bozano de suis<br />

pheodis antiquis et rectis.<br />

Pergamena mm 247x200. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

69. Anno 1339 indictione 7, die 19 ianuarii Bozani, presentibus nobilibus dominis<br />

Chunrado de Schennano milite etc. - Dominus Nycolaus episcopus tridentinus investivit<br />

Iacobum notarium natum quondam ser Chunradi de Porta de Bozano de suo feudo antiquo et<br />

recto, iurando fidelitatem.<br />

Pergamena mm 131x232-236. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

70. Anno 1339 indictione 7, die 21 februarii Tridenti in episcopali castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Ottone de Eppiano canonico tridentino, domino Chunrado de Greiffenstein<br />

etc. - Dominus Nicolaus episcopus tridentinus investivit Iacobum dictum Rapatonem de<br />

Trameno de suis feudis antiquis et rectis; qui iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 130-136x225. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

71. Anno 1339 indictione 7, die 27 aprilis Bozani in domo domini Tegenonis de Vilanders,<br />

presentibus domino Ottone de Eppiano canonico, nobilibus dominis Henrico de Vels, Chunrado<br />

de Bozano militibus etc. - Dominus Nicolaus episcopus tridentinus investivit nobilem virum<br />

dominum Altelinum quondam domini Francisci de Purzsan plebis Bozani de omnibus suis<br />

feudis antiquis et rectis; qui iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 150x208. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1041


Capsa 61<br />

72. Anno 1339 indictione 7, die 28 iulii Tridenti in episcopali castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Ottone de Eppiano canonico tridentino, Morlino dicto Mareider de Eppiano<br />

etc. - Dominus Nicolaus episcopus tridentinus investivit discretum virum Guillelmum quondam<br />

Henrici de Paswait plebis Eppiani diocesis tridentinae pro se et patruo suo Ulrico de Paschwait<br />

de eorum rectis feudis, cum fidelitatis iuramento.<br />

Pergamena mm 140x202. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

73. Codex membranaceus in quo sequentia exempla ex authentico relevata. - Anno 1340<br />

indictione 8, die 8 iulii Bozani in domo quondam Bonincontri in hospitio infrascripti domini<br />

episcopi presentibus domino Ottone de Eppiano canonico tridentino, nobilibus dominis<br />

Bertholdo Maretschio milite Henrico de la Porta de Bozano etc. - Nobilis vir dominus Nicolaus<br />

Reinerius filius quondam domini Albertini dicti Reinerii de Bozano pro se et procuratorio<br />

nomine domini Veidelini de Hurlach refutavit in manibus domini Nicolai episcopi tridentini<br />

quandam decimam in pertinentiis Bozani ubi dicitur in Corneit et hoc quia dictus dominus<br />

episcopus promisit assignare in cambium tantos redditus et affictus qui ascendant ad summam<br />

valoris dictae decimae iuxta aestimationem, vel tantam pecunie quantitatem etc. prout dixerint<br />

praefati domini Otto et Henricus.<br />

Anno 1369 indictione 7, die sabati 24 februarii Tridenti in palatio episcopatus praecedens<br />

exemplum per notarios domino Iohanni de Parma legum doctori vicario et ius reddenti in<br />

civitate et curia Tridenti pro domino Alberto episcopo tridentino insinuatum fuit et ab eo<br />

authenticatum.<br />

Anno 1318 indictione 1, die 3 intrante decembri in castro Boni Consilii in camera superiori,<br />

presentibus domino fratre Conrado de Urzestal vicario generali, nobili viro domino<br />

Wulchomario capitaneo Spori, domino Bonaventura de Gardelis, Ieremia quondam domini<br />

Ieremiae de Sporo etc. - Dominus Federicus quondam nobilis viri domini... de Trevenstayno pro<br />

se et fratre suo domino Villio resignavit in manibus domini fratris Henrici episcopi tridentini<br />

unam decimam quae percipitur in villa Castelli vallis Flemi in favorem domini Goxalchi de<br />

Bozano gastaldionis Egnae; praedictus autem dominus episcopus ad instantiam dicti domini<br />

Goxalchi investivit dominum Bertoldum iudicem de Cavallexio vallis Flemarum recipientem<br />

pro se et nomine domini Iohannis, ac eorum nepotis Binzani de Vinzano de dicta decima.<br />

Anno 1334 indictione 2, die 2 augusti Tridenti in contrata platee a Pessina. - Iohannes filius<br />

quondam domini Terlaci notarii de Tridento de mandato domini Iustiniani iudicis de Gardellis<br />

civis Tridenti vicarii et ius reddentis in civitate et curia Tridenti pro domino Henrico episcopo,<br />

praecedens exemplum ex authentico relevavit.<br />

Anno 1334 indictione 2, die 6 augusti Tridenti in episcopali castro Boni Consilii<br />

presentibus domino fratre Benedicto electo monasterii s. Laurentii prope Tridentum, domino<br />

Iohanne de Castris canonico tridentino nepote infrascripti domini episcopi etc. - Dominus frater<br />

Henricus episcopus tridentinus investivit sapientem virum dominum Iacobum filium, quondam<br />

domini Bertoldi iudicis de Flemis pro se et fratribus suis Iuliano iudice, Tamquardo et Symele<br />

de eorum rectis feudis cum iuramento fidelitatis.<br />

Anno 1339 indictione 7, die 25 iunii Tridenti in episcopali castro Boni Consilii. - Dominus<br />

Nicolaus episcopus tridentinus investivit ser Tamquardum quondam domini Bertoldi de Flemis<br />

pro se et nepotibus suis Nicolao et Iacobo quondam Nicolai de Pinzano plebis Aure de eorum<br />

rectis feudis sub iuramento.<br />

Anno 1372 indictione 10, die sabati penultimo octobris Tridenti in Abbatia monasterii s.<br />

Laurentii suprascriptum exemplum ex authentico relevatum per Franciscum notarium praesente<br />

venerabili in Christo domino Bartholomaeo de Padua decretorum doctore abbate s. Laurentii<br />

reverendi in Christo patris domini Alberti episcopi tridentini in spiritualibus vicario generali.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1042


Capsa 61<br />

Codice pergamenaceo mm 355x260. Carte 5. Notai: Henricus de Landesperch; Antonius;<br />

Bartolomeus q. Ambrosii; Iohannes q. Terlaci; Ivanus q. Marceti dela Porta de Tridento; Petrus Paulus ser<br />

Ioannis dicti Ianessi de Tridento; Franciscus natus Iohannis de Molveno.<br />

74. Anno 1391, die 21 aprilis Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georius<br />

episcopus tridentinus investivit Oswaldum quondam Nicolai in den Stayn de medietate unius<br />

mansi positi in Bugnana in loco ubi dicitur in der Wisen, sub fidelitatis iuramento.<br />

Pergamena mm 180x305. Sigillo perduto.<br />

75. Anno 1447. Datum in Bozano 13 novembris. - Dominus Georgius episcopus tridentinus<br />

investivit Dominicum de Trodena de duabus petiis unius terrae aratoriae iacentibus prope<br />

plateam et dicitur clausura Donega; secunda petia est prativa et iacet ubi dicitur en Prand sub<br />

dicta villa etc. et iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 268x355. Sigillo perduto.<br />

76. Anno 1488 indictione 6, die iovis 13 novembris in villa Pradacii vallis Flemarum,<br />

presentibus domino presbitero Francisco filio domini presbiteri Antonii de Egnedina capellano<br />

ac beneficiato in ecclesia s. Iacobi de dicto Pradacio, Antonio fabro filio quondam Nicholai<br />

Michi de Tessido etc. - Instrumentum procurae factum ab universitate Pradacii constituens<br />

procuratorem ad comparendum coram domino Udalrico episcopo tridentino ad petandam<br />

investituram feudalem unius montis dicti Vardabi iacentis in dicta valle Flemmarum et ad se<br />

vassallos dicto domino episcopo constituendos omnes homines dictae universitatis.<br />

De hoc instrumento se rogavit Antonius filius ser Bertelli de Bertellis de Vigo communis<br />

Prevorii plebis Thyoni vallis Iudicariae tunc habitator villae Cavalesii.<br />

Pergamena mm 194x190. Notaio: Antonius ser Bertelli de Bertellis de Vigo comunis Prevorii plebis<br />

Thioni, ad presens habitator ville Cavalesii vallis Flemarum. - Pradacii in stuba domus habitationis<br />

Iohannis filii Bartolomei de Clezolo de dicto Pradatio, presentibus presbitero Francisco folio domini<br />

presbiteri Antonii de Engadina capellano et beneficiato in ecclesia s. Iacobi de dicto Pradacio, Ioannino<br />

filio qu. Donati de Bonzanigo Lacus Larii, Ioannino q. Ioannini de ser Marches de Ames de Muiase vallis<br />

Sassine ambobus mercenariis, Marcho q. magistri Petri sartoris de Fragona de Canali diocesis<br />

Cividalensis, Antonio fabro q. Nicolai Michi de Tessido vallis Flemarum. Ibique Matheus q. Mathei<br />

Clemini et Bartholomeus ser Antonii q. Ioannis Antonii ambo regulani et rectores sacramentati<br />

universitatis et regule suprascripti Pradacii, pro se ipsis et eorum successoribus necnon vice et nomine<br />

tocius regule et universitatis hominum suprascripte ville Pradacii. - Boninsigna, Avancete, Dala Sega,<br />

Simoneti, De Peze, Trivisani, a Sega, Iohannes q. Guadagnini de Palucio, dela Zana, de Morandin...<br />

77. Anno 1497. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die ultima februarii. - Dominus<br />

Udalricus episcopus tridentinus annuit supplicationi Hieronimi de Jugo qui cum careret liberis<br />

et etiam spe habendi ex praesenti eius coniuge, suorum feudorum refutationem faciebat in<br />

favorem nobilis Sigismundi de Petraplana eius nepotis, ea tamen conditione quod si unquam<br />

liberos susciperet, feuda illa ad hos revertantur; addens quod similem refutationem fecerat in<br />

manibus domini Maximiliani romanorum regis respectu feudorum quae ab eo recognoscebat,<br />

eodem rege acceptante, sub eadem conditione.<br />

Pergamena mm 243x330. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1043


Capsa 61<br />

78. Anno 1498. Datum Tridenti in arce Boni Consilii, die 12 decembris. - Dominus<br />

Udalricus episcopus tridentinus investivit Donatum de Calapinis civem tridentinum pro se et<br />

suis nepotibus Iacobo doctore ac Andrea et Christophoro fratribus filiis quondam doctoris<br />

Calapini de Calapinis de omnibus feudis antiquis et de novo acquisitis, accepto fidelitatis<br />

iuramento, et primo de decima in pertinentiis Trilaci ubi dicitur ad Palyzos et Plazolos etc. Item<br />

de decima vini, bladi et leguminum in regula et complano pertinentiarum Trilaci pro parte<br />

dimidia pro indiviso cum ecclesia s. Andreae, cum aliis decimis et iuribus in iisdem pertinentiis<br />

Trilaci ut ibi.<br />

Pergamena mm 330x458. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carta 1. - Bonaventura de Paho notarius.<br />

79. Anno 1307, 3 iunii Tridenti. - Bartholomaeus episcopus tridentinus investivit Anzium<br />

quondam Olrici Lazarii de Trameno plebis Caldarii de uno manso cum domo, canipa, orto,<br />

pratis, vineis, pasculo, capulo, piscatione etc. in pertinentiis Tremeni pro annuo fictu 14<br />

urnarum cum dimidia boni vini albi colati et una castellata, duorum pullorum et 30 ovorum in<br />

Sesla, in Nativitate Domini trium spallarum porci, et in Resurrectione Domini 30 ovorum. Item<br />

de una petia terrae pro annuo fictu duarum urnarum boni vini albi collati. Item de tribus plodiis<br />

terrae cum horto pro annuo fictu trium urnarum boni vini etc. Est exemplar ex authentico<br />

relevatum anno 1324.<br />

Pergamena mm 567x326-330. Notaio: Franciscus q. Francisci Palanchi exemplavit instrumentum<br />

scriptum ab Antonio Carnalis notario de Mediolano. - 1324, die mercurii 22 mensis februarii Tridenti in<br />

contrata Burginovi in domo Gozele gastaldi Egne, presentibus Eltele de Senano capitaneo Perzini,<br />

Bonaventura de Gardellis cive tridentino, Salvestro notario de Verona habitatore Tridenti. Ibique<br />

Nicolaus de Miksina canonicus et scolasticus ecclesie tridentine vicarius in spiritualibus generalis<br />

venerabilis patris fratris Enrici episcopi tridentini, dedit mihi Francisco notario infrascripto licentiam et<br />

auctoritatem exemplandi infrascriptum instrumentum. - 1307, 3 iunii Tridenti in episcopali palatio,<br />

presentibus reverendo in Christo patre domino fratre Iohanne de Bononia episcopo caprulano, magistro<br />

Boniohanne de Bononia canonico tridentino et Iacobo q. Simeonis de Mezo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1044


Capsa 62<br />

CAPSA 62<br />

Feudalia in Iudicariis (numeri 149)<br />

1. Anno 1208 indictione 11, die martis 6 exeunte augusto in castro Stenegi in palatio<br />

episcopatus, presentibus Adalperio de Wanga, Federico de Albiano etc. - Dominus Federicus<br />

electus episcopus tridentinus investivit ripenses de suis rectis feudis quae habuerunt ipsi et<br />

eorum antecessores antequam dominus episcopus Conradus ivisset ad monasterium, et<br />

Albertum Boniviani investivit et ille iuravit ei fidem.<br />

Pergamena mm 144x151. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis q. Erzonis notarii. Presentibus<br />

Nicolao et Alberto de Stenego, Alberto et Oto de Selano et abbate s. Laurentii, Adelpreto de Madruzo,<br />

Peramasio, Rodulfo Petri Richi, Federico de Albiano, Berctoldo de Ninfe.<br />

2. Anno 1211 indictione 14, die 9 intrante iulio in loco de Kelr in canonica domo ecclesiae<br />

s. Mariae plebis de Kelr, presentibus dominis Adalperio et Bertoldo fratribus de Wanga, domino<br />

Henrico de Liatstain etc. - Dominus comes Odelricus cum suo filio Bertoldo refutavit in<br />

dominum Federicum episcopum tridentinum totam suam partem castri de Ten cum omnibus<br />

honoris et rationibus ad dictum castrum pertinentibus, excepto feudo infeudato ripensibus vel<br />

militibus et plebano de Teno, cum omnibus rationibus et redditibus illi feudo pertinentibus; et<br />

dominus episcopus per se et eius successores iure recti feudi investivit eumdem comitem<br />

Odolricum de 33 galetis olei boni et puri ad rectam galetam Magnani percipiendis annuatim in<br />

prima die post festum purificationis s. Mariae in loco Magnani; et specialiter idem dominus<br />

episcopus investivit ipsum comitem ad rectum feudum de tribus galetis olei quas heredes<br />

quondam Martini de Furno de Ripa dare debebant. Item investivit dictum comitem Odoricum de<br />

duobus mansis in Tremeno cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 493x178. Copia. Notai: Salomon; Ercetus: 1215 die sabati 2 exeunte madio. In<br />

presentia Pilunki plebani in Sarentena, Federici de Prukenberg, Henrici de Liatestain, Henrici de Pozal,<br />

Gotescalki Grezenarii, Odelrici de Sarentena, Muzonis, Petarini de Tridento, Rempreti et Conradi fratrum<br />

de Balzano. - ad canevam domini episcopi in Magnano; item duos mansos in Vatena; et solvere illas 33<br />

galetas olei in castro de Epan; debent illi laboratores; etc.<br />

3. Anno 1212 indictione 15, die mercurii 4 exeunte martio, in curia canonicorum Brixiae,<br />

presentibus domino Gratiadeo de Gambara, domino Iohanne iudice de Cremona et Girardo<br />

Allamano. - Dominus Manfredus de Salis canonicus Brixiae et dominus Milo de s. Gervasio et<br />

Oprandus eius filius et Orichettus et Ugo de Salis fecerunt finem Adhelperio de Setauro nomine<br />

et vice domini Federici episcopi tridentini de feudo quod aquisierant in Tignalo et omne ius<br />

quod exinde habebant, remiserunt et pariter finem fecerunt dicto Adhelperio pro ipso domino<br />

episcopo de omni debito quo ipse episcopus vel eius ecclesia sibi obligata fuit, excepto feudo<br />

quod a dicto domino episcopo tenet de duabus marchis argenti annuatim et de 100 soldis quos<br />

habere debent et de quibus habent obligatum ripaticum Ripae.<br />

Pergamena mm 151-160x162. Notaio: Bartolemeus q. Alberti.<br />

4. Anno 1216 indictione 4, die 12 intrante iulio in Tridento in palatio episcopatus,<br />

presentibus Enrico iudice, Gerardo archidiacono, Conrado capellano, Odolrico canonico, Petro<br />

Malusci etc. - Dominus Federicus episcopus tridentinus investivit Adelpretum de Arcu per se et<br />

alium suum fratrem absentem de suo recto feudo et incontinenti iuravit fidelitatem domino<br />

episcopo sicuti homo de macinata Casadei s. Vigilii, scilicet de gentili macinata.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1045


Capsa 62<br />

Pergamena mm 154-164x110-125. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis. Altri presenti:<br />

Albertus Mitifocus, Wicomarius, Odolricus eius nepos, Manfredinus de Cleisso, Osvaldus iudex,<br />

Vivianus de Stella de Vincentia, Gabardus Sourini, Albertus Seianus, Manfredinus s. Ursi.<br />

5. Anno 1221 indictione 9, die 5 exeunte iulio in Prato Campioni, presentibus domino<br />

Cunrado tridentino archidiacono, domino Adelpreto de Arcu, Viviono de Galiciolo etc. -<br />

Dominus Albertus episcopus tridentinus electus investivit dominum Regenzum filium quondam<br />

domini Baldrici iudicis de Tuscolano de 20 solidis imperialibus quos ipse Regenzus et sui<br />

heredes debet habere annuatim de fodro qui solvitur domino episcopo in Leudro in quindecima<br />

septem Fratrum, vel in quindecima s. Andreae, unde dictus Regenzus iuravit fidelitatem dicto<br />

domino episcopo.<br />

Pergamena mm 142-161x153-165. Notaio: Calapinus sacri palatii. Et quicunque gastaldionum sit<br />

illarum gastaldiarum debent dare suprascripto Regenzo ut in carta facta manu Erzeti notarii continetur.<br />

6. Anno 1222 indictione 10, die 11 intrante augusto in Rippa in palatio domini episcopi,<br />

presentibus domino Odolrico archipresbitero et canonico tridentino, domino comite de Tirolo,<br />

domino Alberto Mitifoco, Iacobo de Borzaga etc. - Regenzus filius quondam domini Baldrici<br />

iudicis de Tusculano refutavit in manibus domini Alberti episcopi tridentini illud feudum 20<br />

soldorum denariorum imperialium qu solvuntur in Leodro de foidro domini episcopi cum<br />

omnibus rationibus etc. facta hac refutatione dominus episcopus ad rectum feudum mox<br />

investivit Liutherium de Leodro de Bececa cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 277-266x146-150. Copia. Notaio: Iohannes. Presentibus Odorico archipresbitero,<br />

Petro de Malusco, Bertoldo de Wanga, Alberto q. Antolini, Iacobo de Borzaga, Salvaterra de Leodro.<br />

7. Exemplum ex authentico relevatum. - Anno 1225 indictione 13, die iovis 6 exeunte<br />

martio Tridenti in episcopali palatio presentibus domino Gerardo iudice de Clavega, domino<br />

Carlaxario de domino Scanarola etc. - Dominus Gerardus episcopus tridentinus investivit<br />

dominum Riprandum de Nacu qui stabat in Verona pro se et successoribus suis masculis et<br />

faeminis de omni et toto iure quod habet in teloneo picis et totius lignaminis quod in civitate<br />

Tridenti percipitur, pro quo dominus episcopus accepit a predicto domino Riprando 3000<br />

librarum denariorum veronensium. Et dominus Odoricus de Rambaldo nomine dicti domini<br />

episcopi posuit dominum Riprandum in tenutam et possessionem dictorum mansuum et telonei<br />

etc.<br />

Exemplum ex authentico relevatum. - Anno 1226 indictione 14, die sabati 13 exeunte aprili<br />

Tridenti in palatio episcopatus. - Dominus Gerardus episcopus tridentinus cum Cremonam<br />

iturus esset pro curia ibidem celebranda per serenissimum dominum Federicum romanorum<br />

imperatorem, investivit dominum Riprandinum de Nacu pro se et successoribus suis utriusque<br />

sexus de omnibus fictis qui solvuntur episcopo in gastaldiis Randenae, Leudri et Boni usque ad<br />

400 libras veronenses, ita tamen quod de ficto de Randena debeat habere ipse dominus<br />

Riprandus 230 libras, residuum vero usque ad 400 libras suppleatur ei de ficto Leudri et Boni.<br />

Item eumdem investivit de uno ficto vini colati et de possessionibus pro quibus solvitur usque<br />

50 modios eiusdem vini per singulos annos in Rippa et in Archu. Pro quibus dominus episcopus<br />

accepit a dicto domino Riprando 3250 libras veronenses.<br />

Exemplum ex authentico relevatum. - Anno 1228 indcitione prima, die veneris 12 exeunte<br />

octobri Tridenti in palatio episcopatus. - Dominus Anselmus de Murio refutavit in dominum<br />

Gerardum episcopum tridentinum Gorzam filium quondam Gruyae de Fadano cum omnibus<br />

heredibus et bonis ac possessionibus mobilibus et immobilibus quae ipse Gorza tenebat eo fine<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1046


Capsa 62<br />

ut de dicto Gorza et heredibus et bonis investiret dominum Riprandum de Nacu et heredes suos<br />

unde dominus episcopus mox illum investivit.<br />

Exemplum ex authentico relevatum. - Anno 1228 indictione prima, die iovis 13 intrante<br />

decembri Tridenti in capella palatii episcopatus, presentibus domino Grimaldo de Cagno,<br />

Warimberto de Murio etc. - Dominus Anselmus de Murio refutavit in dominum Gerardum<br />

episcopum tridentinum Omnebonum Galafri filium quondam Uberti Galafri de Faidano cum<br />

omnibus suis liberis utriusque sexus et bonis mobilibus et immobilibus etc. ut dictus dominus<br />

episcopus investiret de illis ad rectum feudum dominum Riprandum de Nacu et eius heredes.<br />

Unde dominus episcopus incontinenti illum investivit.<br />

Exemplum ex authentico relevatum. - Anno 1233 indictione 6, die lune 9 exeunte augusto<br />

Tridenti in palatio episcopatus, presentibus domino Oldorico decano, domino Bonifacio de<br />

Castrobarco canonico, domino Oderico de Campo etc. - Dominus Aldricus episcopus tridentinus<br />

electus investivit dominum Riprandum de Naco de suo recto feudo quod habebat ab ecclesia<br />

tridentina.<br />

Anno 1251 Egno episcopus eamdem investituram confirmavit dicto Riprando.<br />

Ex authentico relevatum. - Anno 1257 indictione 15, die iovis 12 intrante aprili Tridenti<br />

ante domum domini Olderici decani tridentini, presentibus domino Gabriele filio domini<br />

Gotofredi de Porta, Friderico filio domini Iacobi Mitifozi, Henrico de Arco etc. - Dominus<br />

Marcius filius quondam domini Riprandi de Maloscilice pro se et fratre suo domino Francisco<br />

dixit domino Olderico decano et canonico tridentino ut pro capitulo tridentino et secundum<br />

quod tenetur iuramento, manutenere debeat ei et dicto suo fratri omnia feuda integraliter quae<br />

tenet ab episcopatu tridentino, videlicet ficta quae solvuntur eis fratribus in Randena, Tignalo,<br />

Bono et in toto episcopatu, neque permittat dominum Egenonem episcopum tridentinum<br />

vendere, alienare, infeudare in aliquam partem, sed iuvare debeat et defendere ab omnibus<br />

personis volentibus eis fratribus inferre iniuriam vel gravamen de feudis.<br />

Eodem die et anno dictus Marcius eadem dixit quae superius Bonomo canonico tridentino<br />

pro capitulo tridentino etc.<br />

Ex authentico relevatum. Anno 1257 indictione 15, die sabati 14 intrante aprili Tridenti<br />

ante domum dominorum Nicolai, Riprandi fratrum filiorum quondam domini Gonselmi etc. -<br />

Dominus Marcius filius quondam domini Riprandi de Malosilice pro se et fratre suo Francisco<br />

dixit dominis Riprando, Nicolao de Campo Tridenti et Pasquali Cape tanquam heredibus<br />

quondam domini Montenari de Disuculo quod tanquam fideiussores solvere debeant 50 modia<br />

vini et 400 libras veronenses, vel faciant dominum Egenonem episcopum tridentinum attendere<br />

promissis et solvere eis fratribus dictum debitum in Arco et in Riva, ut dominus episcopus<br />

Gerardus promiserat et investituram dederat.<br />

Eodem anno 12 intrante aprili dictus Marcius denunciavit domino Olderico scolastico<br />

tridentino de Dosso, Pelegrino, Petro de Cremona canonicis tridentinis et pro capitulo tridentino<br />

quod sibi manutenere debeant feuda patri suo concessa nec Egenoni episcopo permittere ea<br />

alienare nec alios infeudare.<br />

Eodem die et anno dictus Marcius seu Marchus eamdem instantiam fecit domino Egenoni<br />

episcopo tridentino in castro Mali Consilii.<br />

Ex authentico relevatum. - Anno 1258 indictione prima, die martis 4 intrante iunio Tridenti<br />

in castro domini episcopi, presentibus domino Gotescalco decano, domino Olrico archidiacono,<br />

domino Adelpreto, domino Conrado qui Busso dicitur canonicis tridentinis. - Coram domino<br />

Egenone episcopo tridentino Marcetus de Naco filius quondam domini Riprandi de Naco petiit<br />

ab eodem domino episcopo sibi rationem facere de hominibus quondam dominorum comitum<br />

Olrici de Piano et Olrici de Ultimis et de suis fictis et redditibus quae sibi et patri suo fuerunt<br />

consueti solvere, cui episcopus repondit quod modo nullam poterat prestare rationem dicendo<br />

quod post haec nolebat quod aliqua prescriptio temporis ei super predictis occurrat.<br />

Ex authentico relevatum. - Anno 1289 indictione secunda, die 18 intrante septembri. -<br />

Coram domino fratre Philippo episcopo tridentino constitutus Iacobus clericus s. Petri in<br />

Castello veronensi tanquam procurator Belinae filiae quondam domini Bonifanti filii quondam<br />

domini Riprandi de Nacu et Ymirya filiae quondam domini Marcii filii quondam domini<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1047


Capsa 62<br />

Riprandi de Nacu petiit ab eodem domino episcopo investituram de suis feudis quae habebant<br />

ab ecclesia tridentina, paratus iuramentum prestare. Dominus episcous hanc petitionem nec<br />

repulit nec admisit, sed respondit dicto Iacobo quod cum teneret curiam de feudis, tunc<br />

dominabus predictis ostendentibus iura sua faceret in hac parte quod iuris erit. Actum Reate in<br />

domo habitationis predicti domini episcopi.<br />

Adest exemplar predictae delegationis Iacobi clerici ad episcopum tridentinum.<br />

Ex authentico relevatum. - Anno 1289, die martis 4 intrante ianuario, Veronae in Guaita<br />

Falsburgi. - Ibique domina Belina q. domini Bonfanti filii q. Riprandi de Nacu et domina<br />

Ymirya filia q. domini Marcii filii q. domini Riprandi suprascripti de Nacu concorditer<br />

constituerunt dominum Iacobum clericum ecclesiae s. Petri in castello veronensis diocesis,<br />

nuncium et procuratorem ad petendam investituram suorum rectorum feudorum.<br />

Pergamena mm 570x290. Notai: Henricus q. Branciri et Bonmartinus NascimbeniEx imbreviaturis<br />

Petri de SaccoExemplarunt. Tutte dieci le pergamene sono state trascritte dal notaio Bonmartinus domini<br />

Nascimbeni e sottoscritte dal notaio Nascimbene. Testimoni: Bonifacius Fortini, Molanus, Riprandus<br />

Aldoni Parole, Zelemia de Castelnovo, Gambarinus filius Bontempi Marzadri de Verona, Erzo, Musso ac<br />

Matheus notarii.<br />

Pergamena mm 715x260-270. - Quod denarios ut dixit erant ipsi domino episcopo pro<br />

episcopatuExpensurus in itinere quod facturus erat apud Cremonam pro curia que ibidem jmperator<br />

Friderichus erat celebraturus, ad quam curiam erat vocatus ab ipso domino imperatore.<br />

Pergamena mm 591x207-210. Obertus de Placentia notarius.<br />

Pergamena mm 210x212. Matheus de Placentia notarius.<br />

Pergamena mm 237x170. Arnoldus Mathei de Placentia notarius.<br />

Pergamena mm 600x210. Pasquetinus notarius.<br />

Pergamena mm 205x255.<br />

Pergamena mm 330x157-166. Pasquetinus notarius.<br />

Pergamena mm 635x171-175.<br />

Pergamena mm 430x142-168.<br />

8. Anno 1226 indictione 14, die veneris 13 intrante martio in caminata superiori palatii,<br />

presentibus Petro de Malusco, Alberto de Bononia causidico, Aldrigeto de Campo, comite<br />

Gabriele de Flaono etc. - Gumpus de Garduno pro se et filiis et Bonifacinus eius frater pro se et<br />

suis refutaverunt domino Gerardo episcopo tridentino pro episcopatu quidquid iuris habebant in<br />

vassalatico Otonelli filii quondam Ribaldi de Nacu et eius fratris Girardi et in eorum personis<br />

quos dicebant esse vassalos placiti et districtus cum omni iure quod habebant adversus eos et<br />

bona ut amodo sint Casadei et episcopatus ut nulli alii subiaceant, pro quibus dictus Gumpus<br />

acceperat a dicto Otonello 50 libras. Unde dominus episcopus investivit Otonellum et fratrem et<br />

successores suos de illo iure ad feudum ut sint et subiaceant domino episcopo de banno, placito<br />

et districtu etc. promittens quod eos nec eorum aliquos infeudabitExtra Casadei.<br />

Adest aliudExemplar.<br />

Pergamena mm 386x94-100. Notaio: ZacheusEx imbreviaturis Erzonis.<br />

Pergamena mm 476x77-97. Notaio: ut supra.<br />

9. Anno 1226 indictione 14, die sabati 13Exeunte aprili in caminata superioris palatii. -<br />

Dominus Gerardus episcopus tridentinus cum necesse haberet ire Cremonam pro curia quam ibi<br />

dominus imperator celebrare proposuerat, iure recti feudi investivit dominum Riprandum de<br />

Nacu pro se et successoribus suis utriusque sexus, ut supra numero 7.<br />

Pergamena mm 436x225-227. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1048


Capsa 62<br />

10. Anno 1228 indictione prima, die lune 13 intrante marcio Tridenti in capella palatii<br />

episcopatus presentibus domino Tridentino canonico, Conradino de Naco etc. - Dominus<br />

Rompertus de Gaiso refutavit in manibus domini Gerardi episcopi tridentini vassalaticum<br />

domini Isolani et Girardi et Odorici et Fedrici fratrum de Primono et Truli et Benvenuti de Isola<br />

et Spineli et totam decimam quam ab eo domino tenebat in feudum in plebatu Nagi, pro quo a<br />

predictis vassalis acceperat 34 libras denariorum veronensium. Unde dominus episcopus dictos<br />

fratres nomine recti feudi investivit de dicto vassalatico et decima.<br />

Pergamena mm 315x152-155. Notaio: Martinus domini Alexandri.<br />

11. Anno 1230 indictione 3, die sabati secundo intrante novembri in canonica plebis Ripae,<br />

presentibus domino Adalperio de Wanga, domino Nicolao de Egna, domino Pelegrino<br />

Rambaldi, domino Ieremia de Castronovo etc. - Dominus Gerardus episcopus tridentinus<br />

investivit ad rectum feudum Drogum et Albertinum fratres de Ripa et Spizilangum et Ilprandum<br />

eorum nepotes tanquam liberos et vassalos de banno quinque solidorum in Ripa.<br />

Pergamena mm 197x180. Notaio: Pelegrinus Cosse.<br />

12. Anno 1234 indictione 7, die lunae 14 intrante augusto in broileto palatii. - Coram<br />

domino Aldrico episcopo tridentino Pelegrinus decanus de Blezo iuravit manifestare veritatem<br />

de bonis episcopi in Blezo videlicet in festo s. Michaelis vel eius octava habet in Blezo 16 libras<br />

de fodro per homines domini episcopi. Alia familia quae vocabatur li Corces solvunt omni anno<br />

in duobus mercatis 14 libras, 7 ad mercatum de Ripa, et alias 7 ad mercatum s. Andreae in villa<br />

de Blezo 16 galletas, 12 de milio et scandela et 4 de anona et solvuntur per testam. Item 7<br />

multones liberi homines domini episcopi de Blezo solvunt in festo vel octava s. Michaelis. Item<br />

Vitus et filia Cavastrina soliti erant solvere domino episcopo 10 solidos pro fodro.<br />

Hoc instrumentum non est authenticum nec a notario subscriptum.<br />

Pergamena mm 290x136-147.<br />

13. Anno 1234 indictione 7, die mercurii 14 intrante decembri Tridenti in domo Bertoldi et<br />

Mercadentis, presentibus domino Ezelino iudice, domino Henrico de Piano, Hebardo de<br />

Caldaro, Otolino de Setauro, Nicola et Pulo de Stenego etc. - Dominus comes Oldricus de<br />

Ultimis ad rectum feudum investivit dominum Armannum de Campo pro medietate et dominum<br />

Cognovutum de Campo pro alia medietate pro se suisque heredibus utriusque sexus de eo quod<br />

habet in Preoro et Tegiono et in illo plebatu tam de hominibus quam de aliis rebus et quod<br />

possint facere rationem et omnia quae ad iurisdictionem pertinent. Bannum si excedat 10 libras<br />

medietas erit domini comitis, et alia medietas ipsorum. Et si dominus comes ratione sui<br />

comitatus vellet ibi ponere coltam debeat hoc facere de consilio dictorum dominorum et tunc<br />

tres partes erunt domini comitis et quarta pars predictorum dominorum. Promisit insuper<br />

dominus comes dare eis omni anno in octava sacrae 308 libras denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 435x171. Notaio: Matheus. - La giurisdizione di Tione e Preore era degli Appiano....<br />

308 libras denariorum veronensium habendo ipsi, quas homines de Prevoro et Tegiono ei annuatim<br />

solvunt et 200 libras eis solvet de sua camera, racione sui laboris. Et comes confessus est accepisse ab eis<br />

2 millia librarum veronensium videlicet a quolibet mille libras.<br />

14. Anno 1255 indictione 13. die 2 exeunte madio in pallatio communis Ripae, presentibus<br />

domino Odolrico archidiacono tridentino etc. - Dominus Egheno episcopus tridentinus investivit<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1049


Capsa 62<br />

Ribaldum filium quondam Bondae de Ripa de suo recto feudo onorifice, quod habebat ab<br />

episcopatu tridentino qui mox iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 106x90-105. Notaio: Redolfus.<br />

15. Anno 1258 indictione prima, die mercurii 3 intrante aprili Tridenti in castro domini<br />

episcopi, presentibus domino Bonifacio canonico tridentino etc. - Dominus Egno episcopus<br />

tridentinus pro 100 libris denariorum veronensium parvulorum, quas mutuo acceperat a domino<br />

Calapino iudice, in utilitatem episcopatus in exercitu vallis Lagarinae apud Seraval contra<br />

Ezelinum hereticum de Romano, iure pignoris investivit dictum dominum Calapinum de 29<br />

galetis blave quas sibi solvunt diversi homines ibi nominati in Flaveo omni anno.<br />

Pergamena mm 212x152. Notaio: Arnoldus.<br />

16. Anno 1253 indictione 11, die sabati 13 intrante ianuario in castro Arci ante ecclesiam s.<br />

Stephani. - Dominus Sodegerius Tridenti et episcopatus per dominum Federicum imperatorem<br />

potestas investivit Albertinum quondam Rivani de Arco qui Cavacosonus dicitur et Pelegrinum<br />

qui Medius Caçus dicitur quondam Torsae de Arco, et Bocamaiorem quondam Sisini de Arco et<br />

Dominicum qui Sedulus dicitur quondam Iohannis nigri de Arco, de suo recto feudo quod sui<br />

antecessores habuerunt ab episcopatu tridentino. Et hoc est servitium quod debent facere,<br />

videlicet debent facere ambasciatas per totum plebaticum Arci et Ripae et Teni et Nagi usque ad<br />

villam Vignoli supra Nagum, debent accipere omnia pignora ab his qui nollent venire coram<br />

domino episcopo et de 10 pignoribus unum erit suum; debent custodire piscariam domini<br />

episcopi ab ecclesia s. Petri de Arcu usque ad petram de Stotibulo; debent accipere stropaticum<br />

de bestiis quae veniunt a montaneis Arci et Ripae.<br />

Pergamena mm 410x135-142. Notaio: Martinus. In presentia Heceli iudicis, Lanzaroti militis domini<br />

Sodegerii potestatis Tridenti et episcopatus, Petri notarii de Ripa, Adelperii notarii qui Zigala dicitur,<br />

Calochi hosterii, Friderici eius filii, Tridentini et Federici filiorum Ceresoli de Ripa, Albertini q. Petri de<br />

Fuglario, Roperti Belini de Ceulis. - Per unum wartum [pezzo di legno?] quod manibus tenebat; et<br />

habebant ab episcopatu et s. Vigilio; dicti homines de frara; cum sociis de frara episcopatus et domus<br />

rocii; que piscarie homines familie episcopatus facere et claudere debent. In principio et totum piscem<br />

quem possunt in nocte s. Martini capere sibi debent facere in expensis domini episcopi. Si ipsi ponent<br />

pisces in sale, caniparius debet dare eis salem. - Stropaticum de bestiis... silicet ex 60, matrem cum filia et<br />

ex illis quas accipiunt debent habere decimam. Item super introitus mercatus Ripe; in mercatu S. Andree<br />

et in mercatu Ripe, VII fratrum, et in illo s. Michaelis et octo dies post mercatum et octo ante; ita quod<br />

nemo debet vendere ante vel post preceptum illorum dominorum de Seiano... et habere 3 galetas salis in<br />

quolibet mercato; et castagnetum unum in... Trogiana et liberi homines debent permanere et stare ut super<br />

dicitur. Illud fictum de Dro debent solvere in festo s. Sisini de monte Angloni [Englo].<br />

17. Anno 1259 indictione 2, die 10 exeunte iunio in villa Agrolli. - Aldricus de Zimeco<br />

filius quondam domini Bertrami et Martinus eius filius pro se et suis heredibs pro undecim libris<br />

refutaverunt decimam de Condino et vassalaticum quod habuerant ab episcopo tridentino sive a<br />

domino Ottolino de Tonno et hanc refutationem fecerunt Benvenuto notario de Condino cum<br />

omni iure.<br />

Pergamena mm 427x135-145. Notaio: Ottonellus. In villa Agrolli [Agron - Condino].<br />

18. Anno 1259 indictione 2, die dominico 15 intrante novembri Tridenti in palatio<br />

episcopatus presentibus domino Riprando de Arco, domino Aldrigeto de Castrobarcho, domino<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1050


Capsa 62<br />

Bartholomaeo de Brentonico etc. - Coram domino Egenone episcopo tridentino dominus<br />

Marcus filius quondam domini Riprandi de Naco refutavit in manibus dicti domini episcopi<br />

omne ius quod habet in una urna vini quam Petrus del Muyano notarius et sui heredes dare<br />

consueverat annuatim sibi domino Marco et patri eius, de una petia terrae iacente in Ripa quam<br />

habebat in feudum ab episcopatu ut de ea dictus dominus episcopus investiret dominum<br />

Bertoldinum Viviani unde mox dominus episcopus eum investivit cum iuribus etc.<br />

Anno 1275 Henricus episcopus tridentinus renovavit eidem domino Marco talem<br />

investituram.<br />

Pergamena mm 200x200. Notaio: Arnoldus q. Mathei notarii.<br />

Pergamena mm 93x150. Notaio: Arnoldus. Anno 1275, die veneris 10 exeunte marcio in burgo Ripe<br />

in palatio episcopatus presentibus Hertwicho, Fidrico fratribus de domo theutonica, Gisloldo et Adelpreto<br />

iudicibus, Gabriele de Porta. Ibique dominus Henricus episcopus trid. cum clamide sua investivit<br />

Bertoldum Viviani de Ripa de suo recto feudo, videlicet unam urnam vini de una petia terre ad Albolam...<br />

19. Anno 1264 indictione 7, die mercurii 3 intrante septembri Tridenti in palatio<br />

episcopatus. - Dominus Egno episcopus tridentinus investivit dominum Ubertum filium domini<br />

Bartholomaei de Brentonico maritum dominae Mariae filiae quondam domini Nicolai de<br />

Mitifoco pro se et successoribus utriusque sexus de medietate totius decimae de Dro quam<br />

possidebat dictus Nicolaus pater dictae Mariae, cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 268x148-161. Notaio: Obertus de Placentia. In presentia Odorici Pamcerie, Zordani<br />

de Gresso, Zachei de Dosso notarii, Arnoldi q. Mathei notarii.<br />

20. Anno 1262 indictione 5, die 7 intrante iunio in Condino. - Ser Benvenutus dictus<br />

Calcagninus notarius de Condino investivit Iohannem quondam Oliveri de Condino pro se et<br />

fratre suo Ribaldo de una decima quam quondam dominus Aldricus vendiderat quondam<br />

Oliverio et suis heredibus, cum omni iure etc.<br />

Pergamena mm 129x136. Notaio: Martinus notarius domini Egeni. - In Condino super lobiam Petri<br />

Garbazarii de Idrio, presentibus Ugolino de Benallo notario de domino Parisio de Lotrono, Dolzamore de<br />

Zimero, Iohanne cui dicitur Monechinus de Condino, Iohanne de Salvateriis de castello. - Iohannes q.<br />

Olliverii de Agrollo de Condino.<br />

21. Anno 1275 indictione 3, die iovis 11 exeunte marcio in burgo Ripae in palatio<br />

episcopatus, presentibus domino Henrico de ordine theutonicorum, domino Adelperio de Archo<br />

etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit Bondum filium quonam domini Ribaldi<br />

de Ripa de decima tam vini quam bladi in plebatu Ripae et Archi et de banno quinque soldorum<br />

quae antiquitus possederunt antecessores sui.<br />

Anno 1307 indictione 5, die 16 martii in episcopali palatio, presentibus domino Iohanne<br />

episcopo caprulanensi, Petro abbate monasterii s. Laurentii Tridenti, nobili viro domino Andrea<br />

Quirino vicecomite Tridenti, Odorico iudice filio quondam Adelpreti iudicis etc. - Dominus<br />

Bartholomaeus episcopus tridentinus confirmavit supradictam investituram Guillelmo filio<br />

quondam domini Bondi de Ripa etc. eo pacto ut infra 30 dies manifestare debeat domino<br />

episcopo feuda quae tenet eb ecclesia tridentina.<br />

Anno 1307 indictione 5, die iovis 16 martii Tridenti in episcopali palatio presentibus<br />

suprascriptis, Gullielmus quondam domini Bondi de Ripa pro se et nomine Borzagnini fratris<br />

sui manifestavit domino Bartholomaeo episcopo tridentino feuda quae habet ab ecclesia, quae<br />

sunt in variis locis pertinentiarum Ripae et Archi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1051


Capsa 62<br />

Pergamena mm 170x232. Notaio: Arnoldus, presentibus Zordano de Garduno, Adelpreto et Gisloldo<br />

iudicibus.<br />

Pergamena mm 240x297-305. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

Pergamena mm 672x313315. Notaio: Bonusiohannes. Decima 1) in hora Brioni; 2) in hora Credarii;<br />

3) in hora Gurgi - A Padarno... in hora pertice Sochosii; in hora Pratorum.<br />

22. Anno 1275 indictione 3, die veneris 10 exeunte marcio in burgo Ripae, presentibus<br />

domino Petro archipresbitero Randenae etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit<br />

dominum Abadinum de Mortasio de Randena de suo antiquo feudo quod habet ab ecclesia<br />

tridentina.<br />

Pergamena mm 118-128x142-150. Notaio: Zacheus. Altri presenti: Gabriel de Porta, Barufaldus<br />

notarius, Trentinus notarius.<br />

23. Anno 1275 indictione 3, die iovis 11 exeunte marcio in burgo Ripae in camera palatii<br />

episcopatus. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit Albartinum qui dicitur<br />

Cavacoulsoni de Archo de suo recto et antiquo feudo quod habet ab ecclesia tridentina et iuravit<br />

domino episcopo fidelitatem.<br />

Pergamena mm 253x148-160. Notaio: Zacheus.<br />

24. Anno 1276 indictione 4, die sabati 10 exeunte augusto Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus fratre Lanfranco wardiano fratrum Minorum etc. - Dominus Gratiadeus qui fuit de<br />

Ripa dictus Papus de villa de Gargnano refutavit in manibus domini Henrici episcopi tridentini<br />

totum illud feudum quod possidet in Ripa et in pertinentiis eius ab antiquo ut de eo investiret<br />

dominum Pegorarium filium quondam domini Benvenuti quondam domini Iacobini Bodegerii<br />

de Ripa, unde dictus dominus episcopus mox eum investivit.<br />

Anno 1301 indictione 14, die sabati 16 decembris Ripae in episcopali palatio. - Venturatus<br />

filius quondam domini Pegorarii de Ripa et heres quondam domini Papi de Gargnano avi sui<br />

recenset domino Philippo episcopo tridentino decimam et ius decimationis quod habet in variis<br />

pertinentiis Ripae.<br />

Anno 1307 indictione 5, die lunae 13 martii Tridenti in palatio episcopatus, presentibus<br />

domino Iohanne episcopo caprulanensi, domino Odolrico de Archo, Bertoldo de Campotrentino,<br />

Parisio de Madruzzo, Leone de Silva, Enrico archipresbitero Calavini etc. - Dominus<br />

Bartholomaeus episcopus tridentinus investivit Adventuratum quondam domini Pecorarii de<br />

Ripa pro se et successoribus suis de omnibus feudis quae antecessores sui habuerunt ab ecclesia<br />

tridentina hoc pacto ut infra 30 dies feuda notificare teneatur.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia. Notaio: Zacheus; Warcius de Beno exemplavit. Presentibus fratre Florio<br />

lectore fratrum predicatorum de s. Laurentio, fratre Lanfranco wardiano fratrum Minorum, fratribus Vido,<br />

Bartolomeo, Henrico de Tridento ordinis fratrum Minorum s. Francisci.<br />

1301: presentibus fratre Iacobino de s. Egidio de Mantua et Peregrino ordinis Minorum, Nicolao<br />

presbitero stipendiario plebis Naci, Azone eiusdem plebis clerico.<br />

25. Anno 1279 indictione 7, ultimo exeunte martio Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit Martinum notarium quondam Iacobi de una<br />

decima in pertinentiis Naci quam habebant Odoricus et Bertolotus filii quondam Isolani de Nacu<br />

sine filiis defuncti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 262x199. Notaio: Zacheus.<br />

1052


Capsa 62<br />

26. Anno1279 indictione 7, die veneris 13 intrante iulio Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Iacobo archipresbitero Ripae, Petro plebano Vulsanae. - Dominus Henricus<br />

episcopus tridentinus investivit dominum Ognabenum de Remezo de Ripa de antiquo suo feudo.<br />

Pergamena mm 160x136-146. Notaio: Zacheus.<br />

27. Anno 1290. Sequens instrumentum ab authentico desumptum. - Anno 1255 indictione<br />

13, die martis 14 intrante decembris Tridenti in castro domini Egnonis episcopi tridentini,<br />

presentibus domino Aldrigeto de Castrobarcho, Olderico Panzera de Arco, Azone filio domini<br />

Montanarii de Vigulo etc. dictus dominus Egno episcopus tridentinus investivit dominum<br />

Nicolaum de Mitefoco de Archo et magistrum Venturanum medicum habitatorem Archi pro se<br />

et suis heredibus utriusque sexus, de tota decima quam habet in Dro cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 390x131-134. Notai: Aycardus de Amichis de Dosso ex imbreviaturis Pasquetini<br />

notarii; Conradus q. Brazalbeni exemplavit anno 1290.<br />

28. Anno 1302 indictione 15, die 6 intrante madio in Dro. - Omnebonus quondam Petri de<br />

Dro et Federicus qui dicitur Ceniga de Ceniga quondam domini Ottoboni, domino Philippo<br />

episcopo tridentino bona fide iurarunt assignare et de facto assignaverunt omnes possessiones,<br />

bona et reddtitus, alodium et feudum, ficta et decimas quae sunt et veniri possunt in pertinentiis<br />

Dro et Ceniga, quae in multis locis designantur.<br />

Pergamena mm 682x185-240. Notaio: Bonaverius domini Lodoici veronensis comitis.<br />

1302, 18 intrante madio in Arco in curtivo plebis Arci, presentibus Mioranza de Canipa, Albertino q.<br />

Vizardi de Flugaro, Federico q. Otteboni de Ceniga, Corado notario qui moratur cum venerabile fratre<br />

Fhilipo episcopo tridentino, Bonfiolo de Randena qui moratur cum ipso patre domino fratre episcopo,<br />

exemplavi.<br />

1302, 6 intrante madio in Dro in domo mei notarii, presentibus magistro Rubeo de Dro, Albertino<br />

Vizardi de Fuglaro.<br />

29. Anno 1305 indictione 3, die dominico ultimo exeunte iunio in villa Vici de Nomasso. -<br />

Petrus quondam domini Odorici de villa Gay de plebatu Blecii, confessus fuit se nomine certi et<br />

finiti precii accepisse a domino Gratiadeo de castro Campi de Nomaso 100 libras denariorum<br />

veronensium parvulorum pro quibus investivit dictum dominum Gratiadeum pro se et suis<br />

heredibus de medietate unius decimae in pertinentiis Stenici cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 410x189-190. Notai: Thomeus domini comitis de Luca. - In curte domus Otabelle<br />

filie ser Blezii de Vico in presentia Vilielmi q. Iohannis de Gaio, Phelipi de Lundo, Zuchi filii Iacobini de<br />

Cuvreo, Camaresii cui Grula dicitur, Manfredini q. Martineli Vece, Bonaventure fratris Aguzii.<br />

30. Anno 1305 indictione 3, die lune 15 intrante novembri in villa Vici plebatus Nomasii. -<br />

Petrus notarius quondam domini Odorici Zendradae de Gaio plebatus Blezii confessus fuit se<br />

nomine certi et finiti precii accepisse a domino Gratiadeo quondam domini Albertini de castro<br />

Campi 90 libras veronenses parvulas pro quibus eidem cessit medietatem decimae quam ipse et<br />

antecessores sui habebant ab episcopo tridentino in pertinentiis Banali cum omnibus iuribus etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1053


Capsa 62<br />

Pergamena mm 583x120-150. Notaio: Thomeus per dominum Marzuchinum de Luca. In presentia<br />

Bevolchini q. Rainoldini de Calvola de plebatu Teni, Bini q. Armanini de castro Campi de Nomasso,<br />

Zordani q. Federici de castro Campo, Federici notarii de castro Campi.<br />

31. Anno 1307 indictione 5, die 9 intrante aprili Tridenti in domo domini Antonii iudicis de<br />

Leudro. - Dominus Tridentinus de Leudro pro se et nomine Bertollini et Iohannis et Pasini<br />

fratrum et ipsius nepotum filiorum quondam ser Luterii fratris ipsius Tridentini manifestavit<br />

domino episcopo tridentino omnia bona et feuda et decimas quas habet ab ecclesia tridentina in<br />

valle Leudri.<br />

Pergamena mm 152x146. Notaio: Paulus comitis de Lomello. Presentibus Bonato de Mediolacu,<br />

Zilliolo q. Amerii de Mediolacu vallis Leudri, Berardo q. Berardi de Leudro; unam decimam et ius<br />

decimandi positam in pertinentiis villarum Tiliarni inferiori tam bladii quam aliorum nodrimorum; item<br />

de una decima posita in villa Blasezie cum bladis et nodrimis.<br />

32. Anno 1307 indictione 5, die 7 martii sub domo comunis Ripae. - Bozagnus quondam<br />

ser Bondi de Ripa constituit Vilielmum fratrem suum ad comparendum coram domino<br />

Bartholomaeo episcopo tridentino pro investitura sumenda suo et ipsius Bozangi (sic) nomine,<br />

de feudis quae habent ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 110x217. Notaio: Omnebonus q. Iohannis de Ripa.<br />

33. Anno 1307, die 7 intrante martio Ripae. - Odoricus filius quondam domini Yzelini<br />

constituit Salvestrum suum fratrem ad sumendam investituram feudorum suorum a domino<br />

Bartholomaeo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 146-151x209-214. Notaio: Nicolaus comitis de Lomello. In presentia Francisci q.<br />

ser Nicolai a Scallis de Ripa, Bovesini q. Mandolote et Agnellini pischatoris de Ripa.<br />

34. Anno 1307, die 14 martii Ripae. - Bramus quondam ser Iacobini de Ripa constituit<br />

Condtrinum notarium de Ripa suum procuratorem ad sumendam investituram feudorum suorum<br />

a domino Bartholomaeo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 118x132-143. Notaio: Franciscus de Ripa.<br />

35. Anno 1307, indictione 5, die 14 marcii. Gyrardus et Franciscus fratres filii quondam<br />

Petri Barberii de Ripa constituerunt pre Laurencinum presbiterum de Gavardo pro investitura<br />

sumenda a domino Bartholomaeo episcopo tridentino de suis feudis.<br />

Pergamena mm 142-147x190-196. Notaio: Armanus de Ripa. - Contrinus notarius de Ripa.<br />

36. Anno 1307, 15 martii Ripae. - Drogus quondam Verescoli et Nicolaus et Berninus<br />

fratres filii quondam Scontegini de Ripa constituerunt Armanum notarium de Ripa pro<br />

investitura sumenda de suis feudis a domino Bartholomaeo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 122x223-230. Notaio: Omnebonus q. Iohannis de Ripa.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1054


Capsa 62<br />

37. Anno 1283 indictione 11, die 4 exeunte martio in Castello extra burgum Ripae,<br />

presentibus Oluradino de Telvo etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus accepit<br />

refutationem factam ab Ottebono qui Pasera dicitur de Ripa, duarum partium unius petiae terrae<br />

vineatae in pertinentiis Ripae in Isola de Ripa, quas in feudum habebat ab ecclesia tridentina ut<br />

de eadem investiret Boschum filium Martini de Paradiso, unde mox dominus episcopus illum<br />

investivit cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 426x110-123. Notaio: Martinus.<br />

38. Anno 1307 indictione 5, die lune 13 martii Tridenti in palatio episcopali, presentibus<br />

Trintino et Parisio de Madruzzo etc. - Dominus Bartholomaeo episcopus tridentinus investivit<br />

Aldrigetum quondam domini Zuffredi de Ripa, tanquam procuratorem et procuratorio nomine<br />

Boschi quondam Martini Paravisi de Ripa de suis feudis quae antiquitus habuerunt ab ecclesia<br />

tridentina eo pacto ut infra 30 dies debeat domino episcopo manifestare omnia feuda quae<br />

possidet.<br />

Pergamena mm 312x192-197. Notaio: Bonusiohannes Bonadree. Presentibus aliis: presbitero<br />

Iohanne dei gratia episcopo caprulano, Odorico de Arco, Bertoldo de Campo, Henrico archipresbitero<br />

Calavini, Trintino et Parisio de Madruzio, Leone de Silva, Antonio Carnali de Mediolano.<br />

39. [Anno 1307]. - Ognebenus de Ripa quondam Archeti petit investiri a domino<br />

Bartholomaeo episcopo tridentino de decima duarum petiarum terrae in pertinentiis Ripae quam<br />

a multis annis habet in feudum ab episcopatu tridentino.<br />

Pergamena mm 87-92x153. Grafia del notaio Iohannes come al N° 44.<br />

40. Anno 1307, 18 martii Ripae. - Samuel quondam ser Bonaventurae Testi de Ripa<br />

constituit Bonaventuram de Leudro habitatorem Tridenti ad sumendam investituram feudorum a<br />

domino Bartholomaeo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 133x154-157. Notaio: Iohannes.<br />

41. Anno 1307, 19 intrante martio Ripae. - Galicianus quondam ser Belafaroni de Ripa<br />

constituit Henricum qui Papoldus dicitur ad sumendam investituram suorum feudorum a<br />

domino Bartholomaeo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 108-118x155-160. Notaio: Iohannes.<br />

42. Anno 1307, 17 martii Tridenti in episcopali palatio. - Dominus Bartholomaeus<br />

episcopus tridentinus investivit Adelperium quondam Delaidi de Ripa de suis feudis eo pacto ut<br />

infra 30 dies notificet eadem feuda episcopo.<br />

Pergamena mm 346x200-207. Notaio: Bonusiohannes Bonandree. Presentibus Henrico<br />

archipresbitero Calavini, Aychebono et Odorico iudicibus, Simone de Gardulis, Delaido de Novarna,<br />

Ferandello q. Rolandi civibus tridentinis; Antonio Carnali notario, Zanino de Parma et Bartholomeo de<br />

Padua familiaribus episcopi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1055


Capsa 62<br />

43. Anno 1307, die 16 martii Tridenti in episcopali palatio, presentibus domino Andrea<br />

Quirino vicecomite Tridenti, Nicolao Quirino plebano s. Bassii castellanensis diocesis,<br />

Gulielmo de Bellenzanis, Symone de Gardulis etc. - Dominus Bartholomaeus episcopus<br />

tridentinus investivit Petrum notarium filium Bonincontri et nepotem Benevenuti pro se et suis<br />

successoribus, de decima bladi, vini, nudrimis, pollastris, amissaris atque albergariis in<br />

pertinentiis Villae Banallis, Primioni, Sclomi, Poiae et de Mediolacu quas praetio 60 librarum<br />

veronensium Bonincontrus et Benvenutus fratres filii quondam domini Iohannis Rubei de Villa<br />

Banali emerunt a Bianchino quondam domini Bonaventurae Macaroni de villa Berghae plebis<br />

Banali.<br />

Pergamena mm 224x268. Notaio: Iohannes Bonadree. - Sclomi, Termunte, Poie, Mediolacus.<br />

44. Anno 1307, 20 intrante martio Tridenti prope palatium episcopatus. - Omnebonum<br />

quondam ser Nicolai Archeti de Ripa constituit pre Lorentium de Gavardo capellanum s. Vigilii<br />

ad sumendam investituram feudorum suorum a domino Bartholomaeo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 124-130x158-160. Notaio: Iohannes.<br />

45. Anno 1307, 15 intrante martio Ripae. - Dominus Gavardinus quondam domini<br />

Praevedini de Ripa constituit Simonem filium suum ad sumendam a domino Bartholomaeo<br />

episcopo tridentino investituram feudorum suorum.<br />

Pergamena mm 95-106x204. Notaio: Simon de Ripa.<br />

46. Anno 1307, 6 exeunte martio in Dro. - Magister Ventura sartor quondam Delaidi de<br />

Baceda de Dro et Delaidus et Ventura fratres filii quondam ser Riprandi de Baceda, Florius<br />

filius dominae Mariae filiae quondam ser Arloini, Bontempus filius quondam ser Martini<br />

Balesteri et Martinus eius nepos filius quondam Iohannis et frater dicti Bontempi, Bonanus<br />

quondam Henrici et ser Ioannes Rubei, Iohannes quondam Sisini quondam Buseti et Ioannes<br />

Nigri etc. constituerunt Martinelum quondam ser Ioannis Rubei de Dro ad sumendam<br />

investituram suorum feudorum a domino Bartholomaeo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 220x145-158. Notaio: Bonaverius Ludovici veronensis comitis. Presentibus<br />

magistro Blasafero sartore de burgo Arci, magistro Rubeo de Cavazagno de Dro, Petro q. Omneboni de<br />

Dro, Sperandeo de Dro.<br />

47. Anno 1307, 6 exeunte martio Ripae. - Ser Otto becharius de Ripa constituit Videstum<br />

becarium eius generum ad sumendam investituram feudorum a domino Bartholomaeo episcopo<br />

tridentino.<br />

Pergamena mm 117x160. Notaio: Bertramus de Ripa. Presentibus Pacefico notario, Benino q.<br />

Scortegini et Grigevo notario. Otto becarius qui Stancanus dicitur.<br />

48. Anno 1307, 4 exeunte martio Ripae. - Bonora quondam ser Boni becharii de Ripa<br />

constituit Bartholomaeum quondam Trentini ad sumendam investituram feudorum a domino<br />

Bartholomaeo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 147x205-209. Notaio: Franciscus de Ripa.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1056


Capsa 62<br />

49. Anno 1307, penultimo exeunte martio Ripae. - Bertoldus quondam dominae Benasutae<br />

de Ripa constituit dominum Ysolanum iudicem habitatorem Tridenti, Aimericum et Conradum<br />

notarium a Forno, tanquam procuraotres pro sumenda investitura feudorum suorum a domino<br />

Bartholomaeo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 153x144. Notaio: Iohannes. Presentibus Benvenuto de Bardolino habitatore Ripe,<br />

Pardo q. Martinini de Mediolacu, Antonio Manzina de Molina. - Aymericus q. Gasparii de Vergogno.<br />

50. Anno 1307, 16 intrante martio Ripae. - Franciscus quondam domini Iacobi quondam<br />

domini Delaydi de Ripa constituit Odericum notarium de Marianis de Tridento pro sumenda<br />

investitura feudorum suorum a domino Bartholomaeo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 180x184. Notaio: Delaydus.<br />

51. Anno 1307, 17 martii Tridenti in episcopali palatio. - Dominus Bartholomaeus<br />

episcopus tridentinus investivit Sylvestrum quondam domini Ezelini de Tocco de Rippa pro se<br />

et Odorico fratre suo et successoribus de omnibus feudis quae habent ab ecclesia tridentina eo<br />

pacto ut in spatio 30 dierum notificet feuda etc.<br />

Pergamena mm 364x207. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

52. Anno 1307, 15 intrante martio Ripae. - Ser Bonaventura qui ser Donatus dicitur de Ripa<br />

constituit Bertrandum notarium et Contrinum notarium de Ripa pro investitura sumenda<br />

feudorum suorum a domino Bartholomaeo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 133-148x200-207. Notaio: Nicolaus.<br />

53. Anno 1307, die mercurii 22 martii Tridenti in episcopali palatio. - Dominus<br />

Bartholomaeus episcopus tridentinus investivit Boninsignam quondam domini Odorici de Arco<br />

pro se et successoribus suis de omnibus feudis quae habent ab ecclesia tridentina eo pacto ut<br />

infra 30 dies notificare debeat omnia feuda etc.<br />

Pergamena mm 318x195. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

54. Anno 1307, die ultimo martii Tridenti in palatio episcopatus, presentibus domino<br />

Guidone de Pavia iudice et vicario Tridenti etc. - Adelperius quondam domini Bonvesini<br />

quondam ser Bonore de Pranço plebatus Tenni pro se et nomine Bonore fratris sui et Nicolai<br />

eius nepotis nati quondam Iohannis quondam dicti domini Bonvisini, manifestavit domino<br />

Bartholomaeo episcopo tridentino decimas panis, vini, pullorum et nudriminum quae habet in<br />

pertinentiis Tenni, Pranzi et petiam terrae in pertinentiis Ripae.<br />

Pergamena mm 268x161-165. Notaio: Riprandus domini Bonomi iudicis de Tridento. Presentibus<br />

Segaferio et Piramo de Marianis notariis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1057


Capsa 62<br />

55. Anno 1256 indictione 14, 4 intrante aprili Ripae, presentibus domino Odolrico<br />

archidiacono, domino Bonifacio canonico filio quondam domini Mathaei, domino Azone de<br />

Castrobarco etc. - Iohannes quondam Alberti de Fasto de Ripa petiit a domino Egnone episcopo<br />

tridentino investituram suorum feudorum quae antiquitus predecessores sui habuerunt ab<br />

ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 105x170. Notaio: Otobonus. - Delaydus Cavagnote de Molina Leudri.<br />

56. Anno 1307, die veneris 7 intrante aprili in Dro. - Magister Ventura sartor quondam ser<br />

Delaiti, Nasembenus quondam Adelpreti de Dro, Iohannes quondam Garbini de Dro, Ventura<br />

quondam ser Riprandini de Dro et Florius filius dominae Mariae de Dro constituerunt suos<br />

procuratores Iohannem dictum Cavalinum de Dro et Martinum quondam ser Iohannis de Dro<br />

habitatores Tridenti ad sumendam investituram suorum feudorum a domino Bartholomaeo<br />

episcopo tridentino et iurandum fidelitatem.<br />

Eodem anno 8 intrante aprili, die sabati in Arco in domo domini Romperti de Flaono. -<br />

Bonaverius quondam ser Enrici quondam Rubei de Dro constituit Iohannem quondam domini<br />

Venturae de Dro et Iohannem dictum Cavalinum de Dro ad sumendam investituram suorum<br />

feudorum a domino Bartholomaeo episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 230x156-160. Notaio: Iohannes filius Almerici comitis de Lomello. In presentia<br />

Martineli q. Rubei de Dro, magistri Ribaudi muratoris de Semonto plebatus Arci, Iohannis dicti Barberii<br />

de Dro.<br />

Pergamena mm 172x133-139. Notaio: Iohannes. Arco sub porticu domus domini Ramperti dicti<br />

comitis de Flaono, nunc habitatoris Arci, magistri Martini Zirolini de Arco.<br />

57. Anno 1307, 6 intrante aprili Tridenti in platea communis, presentibus domino<br />

Prezevalo de Seiano etc. - Merlinus filius quondam Benventi Fortayni de Ripa pro se et nomine<br />

Saini et Iohannis fratrum suorum constituit Bonanum de Leudro et Antonium iudicem de<br />

Leudro pro investitura sumenda feudorum suorum ab episcopo tridentino Bartholomaeo.<br />

Pergamena mm 106x190-197. Notaio: Iacobus qui dicitur Squalus.<br />

58. Anno 1307, die martis 11 intrante aprili Tridenti in palatio episcopatus. - Nicolaus qui<br />

Melter dictus quondam domini Antonii de Canipa de Arco pro se et nomine Richenori filii<br />

quondam Menaleti fratris quondam dicti Antonii patris Nicolai, manifestat domino<br />

Bartholomaeo episcopo tridentino omnia feuda quae in variis locis vallis Cavedini habet ab<br />

ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 237x178-180. Notaio: Iacobus ut supra. Presentibus Francisco iudice q. Zanoni<br />

iudicis de Tridento, ser Henrico de Boayo de Blezo, Federico dicto Goto de Nacu.<br />

59. Anno 1307, die iovis 13 intrante aprili Tridenti sub porticu habitationis Iacobi notarii,<br />

presentibus domino Guizardo de Arco, Bertoldo de Madruzo clerico in Tenno etc. - Paulus<br />

quondam domini Petri de Foglaro de Arco, manifestat domino Bartholomaeo episcopo<br />

tridentino se habere feudum medietatem unius molendini in Arco, unam decimam in campanea<br />

Arzi et ultra Sarcam.<br />

Pergamena mm 150x142-148. Notaio: Bonus filius magistri Floriani. Presentibus Iacobo notaio<br />

dicto Squallo de Tridento, Francisco q. Guizardi de Arco, Bertoldo de Madruzo clerico in Teno...<br />

medietatem unius molendini apud pontem burgi Arzi, coheret Sarcha et ab aliis partibus glara et decimam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1058


Capsa 62<br />

in campagna Arzi et ultra Sarcha de pane et vino et solvetur per multas personas de burgo Arzi, de<br />

Musono [Massone], de Vargnano.<br />

60. Anno 1307, die 15 aprilis Tridenti in scala palatii episcopatus. - Iohanninus et<br />

Tridentinus fratres filii quondam Ognabeni Petele de Gavacio plebatus Tenni pro se et nomine<br />

Paxolini sui fratris absentis manifestavit se habere ab episcopatu tridentino in feudum decimam<br />

in diversis locis Tenni, Ripae et Colognae etc.<br />

Pergamena mm 180x155. Notaio: Pax; in presentia Perzevalli de Seyano, Bonacordi de villa Seyani,<br />

Benevenuti dicti a Mola de Ripa, Venturini filii sui, Parencini de Cavrasto. - De Ceullis et sub Ceullis et<br />

circa predictam Ceullam et ad Funfolini et decima in districtu in Cologna et circa Colognam plebatus<br />

Teni et Ripe.<br />

61. Anno 1307, die mercurii 16 aprilis in episcopali palatio. - Dominus Bartholomaeus<br />

episcopus tridentinus investivit Peregrinum Benevenuti Mezocazi de Arco, de suis antiquis<br />

feudis sub obligatione infra 30 dierum spatium omnia sua feuda manifestandi domino episcopo<br />

etc.<br />

Pergamena mm 356x195. Notaio: Bonusiohannis Bonandree.<br />

62. Anno 1307. Subsequens exemplar ex authentico relevatum fuit. - Anno 1267 indictione<br />

10, die 11 intrante septembri in Ripa super pretorium domini episcopi. - Dominus Egno<br />

episcopus tridentinus investivit ad rectum feudum dominum Albertum filium quondam Isolani<br />

de Nacu per se et fratres suos Albertum, Riprandinum et Girardum de omnibus feudis que<br />

possidebat pater suus in Nacu et in toto episcopatu. Insuper eosdem investivit de pensata picis<br />

quae accipitur ubi ponderatur in portu Turbularum et alibi ubi pensatur et de decimis et novariis<br />

etc.<br />

Anno 1275 indictione 3, 10 exeunte martio. - Dominus Henricus episcopus confirmavit<br />

supradictam investituram.<br />

Pergamena mm 608x147. Notai: Veginzus; Arnoldus; Martinus exemplavit.<br />

63. Anno 1307, die mercurii 16 aprilis Tridenti in palatio episcopatus. - Dominus<br />

Bartholomaeus episcopus tridentinus investivit Peregrinum quondam Ribaldi, Mezocazi de<br />

Arco de suis antiquis feudis.<br />

Pergamena mm 365x197. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

64. Eodem anno et die superior investitura data etiam Florio, Stephano et Iohanni fratribus<br />

Peregrini quondam Benvenuti Mezocazi.<br />

Pergamena mm 357x197. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

65. Anno 1307, 18 aprilis Tridenti in episcopali palatio, presentibus Adelpreto de Cuneuo,<br />

Dolzano de Flaono, Martino de Alberto cive tridentino notariis. - Dominus Bartholomaeus<br />

episcopus tridentinus investivit Albertum filium Iohannis Cavacolxoni de Arco de suis antiquis<br />

feudis cum pacto manifestandi intra 30 dies domino episcopo omnia sua feuda.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1059


Capsa 62<br />

Pergamena mm 290x268. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

66. Anno 1307, 18 aprilis Tridenti in episcopali palatio. - Dominus Bartholomaeus<br />

episcopus tridentinus investivit Clariellum quondam Alberti Cavacolxoni de Arco pro se et<br />

fratre suo Baldo de suis antiquis feudis.<br />

Pergamena mm 266x252. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

67. Anno 1307, 25 intrante aprili Tridenti in palatio superiori episcopatus. - Videstus filius<br />

quondam ser Albertini de Ripa manifestavit domino Bartholomaeo episcopo tridentino decimas<br />

et varias petias terrae quas in pertinentiis Ripae in feudum habet ab ecclesia tridentina etc.<br />

Adet aliud instrumentum sub eodem numero.<br />

Pergamena mm 147-318x130. Notaio: Gandolfinus q. Riprandi.<br />

Pergamena mm 184x157: 1307, 25 aprilis. Notaio: Gandolfinus. Videsto chiede di venir investito a<br />

nome di Otolino qui Stanchedus dicitur de Ripa, dei feudi da lui avuti dai suoi antenati.<br />

68. Anno 1307, 23 intrante aprili in Tenno. - Martinus quondam Zenarii fabri de Tenno de<br />

Gardole pro se et pro suis nepotibus Crescembeni quondam Iohannis et Iohannis quondam Petri<br />

fratrum dicti Martini et Iohannes quondam domini Marcii archipresbiteri de Tenno tutor Iacobi<br />

quondam ser Zenarii notarii manifestaverunt domino Bartholomaeo episcopo tridentino<br />

decimam domorum et petiarum terrae quam in feudum habent in variis pertinentiis Tenni ab<br />

ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 145x243. Notaio: Franciscus domini Bartolomei comitis de Luca. - Ante domum<br />

Martini q. ser Zenarii fabri, presentibus Bevolchino q. Tanaldini de Tenno de villa Calvole, Degodo q.<br />

Dominici de Calvola, Iohanne filio Zini de Cologna, Floreto q. Consolabeni de Tenno de villa Gardole. -<br />

... in blado, vino, nudrimis et ravizis et ficta domorum.<br />

69. Anno 1307, die martis 2 madii Veronae. - Domina Ymeria filia quondam domini<br />

Maderi filii quondam domini Riprandi de Nacu, domina Trintina et domina Angelina sorores<br />

filiae quondam dominae Veronesiae constituerunt Nicolaum iudicem de Paucapovina ad<br />

accipiendam a domino Bartholomaeo episcopo tridentino investituram suorum feudorum.<br />

Eodem anno, penultimo madii Veronae. Domina Binia filia quondam dominae Belinae<br />

filiae quondam domini Bonfanti filii quondam domini Riprandi de Nacu et domina Anna filia<br />

quondam dominae Veronexiae filiae quondam dictae dominae Belinae constituerunt eumdem<br />

Nicolaum ut supra.<br />

Pergamena mm 283x143-148. Notaio: Martinus domini Galbagini.<br />

Pergamena mm 238x180. Notaio: Bonmartinus domini Nascimbeni.<br />

70. Extra anno 1307. - Bonus becarius et Tridentinus eius nepos recensent episcopo<br />

tridentino decimas et petias terrae quas in pertinentiis Ripae in feudum habent ab ecclesia<br />

tridentina.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1060


Capsa 62<br />

71. Anno 1314 indictione 12, die 12 intrante iulio Ripae. - Iohannes dictus Boscus<br />

quondam ser Martini Paravisi de Ripa constituit Salvestrum dictum Buerium quondam domini<br />

Azalini Rochi de Ripa ad sumendam investituram suorum feudorum a domino Henrico episcopo<br />

tridentino.<br />

Pergamena mm 200-208x1532. Notaio: Iohannes domini M. comitis.<br />

72. Anno 1314 indictione 12, die veneris 16 augusti in Ripa sub domo communis,<br />

presentibus Armano notario etc. - Venturatus quondam domini Pegorarii de Ripa et filius<br />

dominae Bonae filias quondam domini Gratiadei Papi de Ripa et heredis dicti domini Gratiadei,<br />

recenset omnia bona, decimas, terras, oliveta etc. domino Henrico episcopo tridentino quae in<br />

feudum habet ab ipso et ecclesia tridentina, cum alio exemplari.<br />

Pergamena mm 610x402-415. Notaio: Iacobus q. Bonomi de Rippa.<br />

Cartaceo, carte 4. Notificatio decime q. Venturati q. Pegorarii de Ripa quam hodie tenet Graciadeus<br />

de Campo. Terreni soggetti a decima divisi in arativi, vignati, olivati, pradivi: 104 pezze di terra!<br />

73. Anno 1314, die mercurii 7 augusti in Ripa. - Dominus Bonaventura Sdernatus de Ripa<br />

constituit Bertandum quondam domini Pandochi notarium ad petendam a domino Henrico<br />

episcopo tridentino investituram feudorum.<br />

Pergamena mm 306x121-140. Notaio: Iacobus q. Bonomi de Ripa.<br />

74. Anno 1314, die sabati 12 octobris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Henricus<br />

episcopus tridentinus investivit Paulum quondam domini Petri de Flogaro de Arcu de suis feudis<br />

quae habet ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 290x272. Notaio: Rolandinus Petri Bonandree civis bononiensis ex imbreviaturis<br />

olim Boniiohannis Bonandree. Presentibus Petro abate s. Laurentii, Iohanne de Mantua archidiacono,<br />

Henrico de Clusa scolastico tridentino, Guilelmo de Belenzanis, Ferandello q. Rolandi civibus tridentinis.<br />

Copia.<br />

75. Anno 1314, 16 octobris Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus domino<br />

Guadagnino archipresbitero ecclesiae Tegnali etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus<br />

investivit Iacobum quonam Omneboni Malgoriti de Bezelia plebis Leudri pro se et fratre suo<br />

Omnebono et Tridentino et Martino nepotibus de feudis quae antiquitus habuerunt ab ecclesia<br />

tridentina.<br />

Pergamena mm 407x155-176. Notaio: Alexander domini Ottonis de Romeno ex imbreviaturis olim<br />

Boniiohannis Bonandree. Copia.<br />

76. Exemplar ex authentico relevatum. - Anno 1314, 7 novembris Tridenti apud domum<br />

habitationis Bonaventurae dicti Meltae. - Domina Massa filia quondam domini Ziroldi de<br />

Nomio et Marineta filia quondam dominae Pelegrinae, et Warimbertus filius quondam dominae<br />

Mariae filiarum et heredum quondam domini Ziroldi de Nomio manifestaverunt domino<br />

Henrico episcopo tridentino homines et personas tanquam vassalos cum certis terris, rebus et<br />

possessionibus quas antecessores sui habuerunt in feudum ab ecclesia tridentina.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1061


Capsa 62<br />

Pergamena mm 514x185-188. - Notaio: Riprandus sacri palatii notarius q. Bonomi iudicis de<br />

Tridento. Notai: Antonius ser Bartholasii de Burgonovo; Marchabrunus ser Alberti notarii q. Negrati de<br />

Sacho; Aldrigetus ser Boni de Murio exemplavit.<br />

77. Anno 1315 indictione 13, die mercurii penultimo iulii in castro Tenni, presentibus<br />

Ottone archipresbitero de Arco, Ramperto comite de Flaono - Dominus Henricus episcopus<br />

tridentinus investivit Bertholdum et Albertinum filios quondam domini Nicolai olim Bertholdi<br />

de Terlacu habitatores Archi pro se et suis descendentibus de suis feudis quae antiquitus<br />

habuerunt ab ecclesia tridentina eo pacto ut intra 30 dies manifestare debeant domino episcopo<br />

ea feuda quae possident.<br />

Pergamena mm 323x380. Notaio: Bonusiohannes Bonandree, presentibus religiosis viris fratribus<br />

Symone q. Albati viccoriensis et Symone de Metis ordinis cirterciensis capellanis episcopi, Ottone...<br />

presbitero Gislemberto de Maieris beneficiato in maiore ecclesia Tridenti, Ugolino de Mediolano rectore<br />

ecclesie s. Amandi wormaciensis, Rampreto comite de Flaono, Conrado de Constancia familiare episcopi.<br />

78. Anno 1315, die sabati 2 augusti in castro Tenni, presentibus domino Bonaventura<br />

archipresbitero Tenni, Gerardo de Arco etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit<br />

Adelperium et Bonoram filios quondam domini Bonvisini de Pranzo plebis Tenni et Nicolaum<br />

eorum nepotem filium quondam Iohannis eorum fratris de omnibus feudis quae antiquitus<br />

habuerunt ab ecclesia tridentina, eo pacto ut eorum feuda publico instrumento manifestare<br />

debeant.<br />

Pergamena mm 417x175-186. Notaio: Alexander domini Otonis de Romeno.<br />

79. Anno 1315, die mercurii 27 augusti in castro Tenni. - Dominus Henricus episcopus<br />

tridentinus investivit Iohannem quondam Benvenuti Lovati de Arco pro se et Florio ac<br />

Venturino fratribus suis et omnibus descendentibus de suis feudis quae antiquitus habuerunt ab<br />

ecclesia tridentina eo pacto un infra 30 dies manifestare debeant feuda domino episcopo.<br />

Pergamena mm 348x183-190. Copia. Notaio: Alexander domini Ottonis de Romeno. Presentibus<br />

Simone de Metis capellano episcopi, comite priore hospitalis s. Tome, Gislemberto presbitero beneficiato<br />

ecclesie s. Vigilii de Tridento, Odorico q. Adelpreti iuris perito.<br />

80. Anno 1315, die mercurii 27 augusti in castro Tenni. - Dominus Henricus episcopus<br />

tridentinus investivit Albertum quondam Iohannis Cavalcolxoni de Arco pro se et fratre suo<br />

Nasembeno cum successoribus de omnibus feudis quae habent ab ecclesia tridentina eo pacto un<br />

infra 30 dies dicta feuda domino episcopo manifestent.<br />

Pergamena mm 342x148-190. Copia. Notaio: Alexander domini Ottonis de Romeno.<br />

81. Anno 1315, 9 intrante septembri in Archo. - Albertus filius quondam ser Iohannis<br />

quondam ser Cavacosoni de Archo, dixit quod habeat in feudum a domino Henrico episcopo<br />

tridentino una cum suis consortibus, videlicet debet facere ambasciatas domini episcopi<br />

tridentini per plebatus Archi, Ripae, Tenni, Naci usque ad villam Vignoli supra Nacum; debet<br />

per predictos plebatus accipere pignora ab omnibus qui citati coram domino episcopo nollunt<br />

comparere, de quibus decimam partem habent; debent custodire pischeriam domini episcopi ab<br />

ecclesia s. Petri de Arco usque ad petram Stombli quam pischeriam homines de familia<br />

episcopatus facere, claudere et manutenere debent in principio; debent accipere stropaticum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1062


Capsa 62<br />

bestiarum qui veniunt a montaneis in plebatibus Archi et Ripae scilicet ex 60 bestiis matrem et<br />

filiam et ex illis debent habere decimam partem; debent superesse in tribus mercatis Ripae,<br />

scilicet Septem Fratrum, s. Michaelis et s. Andreae octo diebus ante et octo post ita quod nemo<br />

possit vendere sine parabola dominorum de Seyano et ipsorum etc.<br />

Pergamena mm 360x120-134. Notaio: Henricus q. Milleti de Archo.<br />

82. Anno 1315, 31 decembris Tridenti in domo domini Boniohannis canonici tridentini. -<br />

Dominus Albertus filius et heres domini Alberti quondam domini Ysolani de Nacu successor in<br />

hac parte quondam domini Riprandi eius patrui manifestavit domino Henrico episcopo<br />

tridentino feuda quae habet scilicet decimam bladi, vini et nudriminum in pertinentiis Nazi,<br />

Seiani et novalia Nazi, unum casale discopertum in pertinentiis Nazi super dossum s. Zenonis,<br />

unum podere in Malsesino, pesam picis in pertinentiis de Turbulis. Banum, scufium, dacium,<br />

albergariam et omnes exactiones etc. neque alicui rationem facere vel reddere debet nisi soli<br />

domino episcopo.<br />

Pergamena mm 250-267x134140. Notaio: Martinus.<br />

83. Anno 1321 indictione 4, die martis 17 februarii Tridenti in domo habitationis domini<br />

Millantii, - Gulielmus quondam domini Bondi de Ripa pro se et Borzagnino eius fratre, ostendit<br />

domino Millanzio de Millanziis iurisperito delegato domini Henrici episcopi tridentini<br />

investiturae feudorum suorum Egenonis, Henrici, Philippi et Bartholomaei episcoporum<br />

tridentinuorum quas approbavit sed cum non haberet investituram domini Henrici episcopi nunc<br />

regnantis, nec approbavit nec confirmavit, nisi eam ostendat die et loco sibi prescriptis.<br />

Pergamena mm 277x240-250. Notaio: Ottobonus natus Millancii de Millanciis de Bononia.<br />

Presentibus Gulielmo de Bellenzanis, magistro Alexino de Ala notario, Picardo viatore curie tridentine.<br />

84. Anno 1328 indictione 11, die sabati 4 maii in Levigo in via communis. - Guarimbertus<br />

notarius quondam domini Enselmini de Brenta filii olim dominae Mariae sororis quondam<br />

dominae Masae de Tridento filiarum quondam domini Ziroldi de Nomio pro se et tanquam<br />

legatarius dictae dominae Mariae de Massa manifestavit domino Henrico episcopo tridentino<br />

varia feuda domorum, decimarum, agrorum quae in multis locis Tegnali, Cavedeni, Dro, Nagi<br />

cum uno manso in Vezzano et Aldeno quae antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 558x317-327. Notaio: Antonius q. Faxoli.<br />

85. Anno 1335 indictione 3, die dominico 8 intrante octobri in Plazo prope ecclesiam s.<br />

Laurentii plebis Lomassi. - Nicolaus quondam ser Armani a Plazo de Comao plebis Lomassi pro<br />

se et tanquam heres in hac parte quondam Federici eius fratris, refutavit in manibus nobilis<br />

domini Guillelmi quondam domini Armani de castro Campi, totam illam decimam seu feudum<br />

quod tenebat a dicto domino Guillelmo et a suis predecessoribus in villa Comay. Unde mox<br />

dictus dominus Guillelmus, presente dicto Nicolao, investivit Federicum quondam ser Petri<br />

Malaplegae de villa Comay pro se et successoribus suis masculis tantum de supradicta decima.<br />

Pergamena mm 455x180-200. Notaio: Henricus de Cugreo, per dominum Henricum comitem de<br />

Lomello. In presentia ser Bonomi dicti Mugrada de Favro, Francisci q. Fortis de Favro, Coradini q.<br />

Manclini de Campo, Henrici filii Guilelmi.<br />

Il documento è ripetuto sulla stessa pergamena.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1063


Capsa 62<br />

86. Anno 1336 indictione 4, die dominico 5 intrante mayo in castro Campi. - Nobilis vir<br />

dominus Gratiadeus quondam domini Alberti de castro Campi plebis Nomassi, investivit<br />

Iohannes quondam Petri de Tenno de decima quam iure feudi habet a dicto domino Gratiadeo et<br />

a suis antecessoribus, scilicet de medietate decimae in pertinentiis villae Carbugei plebis<br />

Nomassi pro indiviso cum dicto domino Gratiadeo et appellatur decima de Viuxio.<br />

Pergamena mm 223x159. Notaio: Honorius. In presentia Odorici clerici de Cugreo, Iohannis q.<br />

Martini de Favro, magistri Michelini piliparii de Cavrasto, Alberti dicti Borzadi de Balbino, Nicolai de<br />

Ranzo.<br />

87. Anno 1337 indictione 5, 10 intrante madio in Stenico. - Ser Parisius dictus Brentonus<br />

de Stenico et Gandinus quondam Petri notarii de villa Villae plebis Banali, pro 40 libris<br />

vendidit, cessit, renunciavit domino Gratiadeo de castro Campi omne ius quod habebat in tota<br />

decima in pertinentiis Villae, Banali, Premioni, Sclemi etc.<br />

Pergamena mm 92-103x466. Notaio: Boninsigna. Parisius dictus Brentonus de Stenico, Gaudinus q.<br />

Petri notarii de villa Ville Banali.<br />

88. Anno 1338 indictione 6, 19 intrante madio in Comegelo. - Ser Amantius quondam ser<br />

Corati de Cumegelo plebis Blezii, cessit domino Gratiadeo filio quondam domini Alberti de<br />

castro Campo totam decimam et ius decimationis in villis Stenici et Sey quam decimam habebat<br />

in feudum ab episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 210x217. Notaio: Boninsigna. Presentibus Frugerio, Bandino q. Bascoti de<br />

Cumigelo, Ferando de Flaveo.<br />

89. Extra anno 1339. - Designatio feudorum facta ab Alberto filio quondam domini Vizardi<br />

de Flugario de Arco quae habet in feudum a domino Nicolao episcopo tridentino et sunt<br />

decimae in pertinentiis Tenni, Pastuvei, Calvolae, Canalis, Colognae, Gavazi, Zuzadi, Dusuchli,<br />

Bulbeni et Archi.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

90. Anno 1339 indictione 7, die 5 maii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus<br />

Nicolaus episcopus tridentinus investivit Benedictum de Archu tanquam procuratorem domini<br />

Petri quondam ser Odorici de Campis plebatus Archi, de omnibus suis feudis quae habent ab<br />

ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 135x202. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

91. Anno 1339 indictione 7, die 6 augusti Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus<br />

Nicolaus episcopus tridentinus investivit Petrum notarium quondam ser Danielis de Archo de<br />

omnibus suis feudis quae antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina, videlicet quod non<br />

teneatur facere rationem nec conveniri possit nisi sub domino episcopo aut eius vicario ius<br />

reddente in palatio tridentino; quod non teneatur solvere dacias, nec collectas nisi eas quas<br />

nobiles solvunt; item investitus fuit de variis decimis et petiis terrae in pertinentiis Archi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1064


Capsa 62<br />

Pergamena mm 371x216-220. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

92. Anno 1340 indictione 8, die dominico 2 aprilis in castro Campi. - Bartholomaeus dictus<br />

Marinela quondam ser Henrigeti de Tenno refutavit in manibus Martini dicti Bagatini quondam<br />

magistri Oprandi sartoris de Poya plebis Nomassi recipientis pro se et successoribus totam illam<br />

decimam et ius decimandi quod habebat ab ipso Martino et suis predecessoribus in pertinentiis<br />

Lundi plebis Lomassi quae dicitur decima de Gayo et quae annuatim reddere potest 7 vel 8<br />

galetas bladi ad mensuram Lomassi. Unde dictus Martinus mox investivit Pelegrinum de Faurio<br />

cum omnibus iuribus etc.<br />

Pergamena mm 286x178-193. Notaio: Honorius de Cugreo. In steyata castri Campi apud domum<br />

domini Gratiadei q. Alberti, in presentia Iohannis q. Venturati de Ripa, magistri Henrici de la Valle<br />

Anania notarii, Nicolai q. Ugolini de Ranzo.<br />

93. Anno 1342 indictione 10, die 27 intrante madio in Stenico. - Ser Iordanus dictus Boza<br />

quondam ser Nicolai de Stenico refutavit in manibus domini Gratiadei quondam domini Alberti<br />

de castro Campi decimam et ius decimandi quod habet in plebatu Banali versus castrum Mani et<br />

omnia alia iura quae habet et habere potest.<br />

Pergamena mm 220x167. Notaio: Boninsigna q. Petri de Boayo Blezii. Presentibus Paxino notario<br />

de Borzago, Marchioro de Prato, Marco q. Iohannis de Balbino. - Item de aqueductu et molinareza<br />

cuiusdam molendini, erat edificatum ad Amblezum in loco dicto ad Golas, coheret Bonaventura<br />

caniparius de Orsino.<br />

94. Anno 1341 indictione 9, die 8 mensis ianuarii Tridenti in episcopali castro Boni<br />

Consilii. - Dominus Nicolaus episcopus tridentinus investivit Iacobum notarium filium<br />

quondam domini Bertoldi de Tridento tanquam procuratorem dominae Segnoresae filiae<br />

quondam nobilis viri domini Enselmini de Brenta nati quondam dominae Mariae filiae quondam<br />

domini Gyroldi de Nomio; investivit predictum Iacobum nomine Segnoresae uxoris suae pro se<br />

et successoribus suis utriusque sexus de omnibus feudis et vassalaticis quae antecessores sui<br />

habuerunt et nunc habet in Tignalo, in Archo, Dro et Nacu cum omnibus iuribus etc.<br />

Pergamena mm 249x217-222. Notaio: Henricus de Landesperch. In presentia Ottonis de Eppiano<br />

archidiaconi ecclesie tridentine, Bonaventure de Buratinis iudicis, Philidusii de Garduno et Francisci<br />

Palanchi.<br />

95. Anno 1343 indictione 11, die lune 10 martii Tridenti in domo Iacobi notarii. -<br />

Plastuncius notarius de Tridento tanquam legitimus administrator et procurator filii sui magistri<br />

Odorici phisici, filii quondam dominae Marinetae filiae quondam dominae Pelegrine filiae<br />

quondam domini Giroldi de Nomio et domina Signoressa filia quondam domini Henselmini de<br />

Brenta filii quondam dominae dictae Marinetae investiverunt Pasium quondam ser Bonasuti de<br />

Tegnalo cum suis successoribus de omnibus feudis quae a suis predecessoribus habuerunt.<br />

Pergamena mm 395x122-153. Notaio: Vallarianus q. Leonis de Tridento. Presentibus Iacobo q.<br />

Iohannis de Pao, Rossato portitore q. Gandini.<br />

96. Anno 1343, die dominico 22 intrante iunio in plazo prope ecclesiam s. Laurentii plebis<br />

Lomassi. - Dominus Gullielmus quondam domini Armani de castro Campi locavit per quinque<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1065


Capsa 62<br />

annos Aldrigeto quondam ser Odorici de Comao plebis Lomassi medietatem decimae quam<br />

habebat in pertinentiis Comay et Poyae eo pacto ut dictus Aldrigetus debeat propriis expensis<br />

conducere et solvere in festo s. Michaelis vel eius infraoctavam pro ficto unam galetam<br />

frumenti, duas galetas siliginis, unam scandellae, unam millei et tres panigii ad mensuram<br />

Lomassi.<br />

Pergamena mm 200x171-175. Notaio: Honorius de Cugreo.<br />

97. Anno 1345 indictione 13, die veneris 15 intrante iulio in plazo prope ecclesiam s.<br />

Quirici plebatus Lomassi de villa Campi, presentibus ser Azono quondam domini Aldrigeti de<br />

Archo, Gardexani quondam Armani de Carbugeo etc. - Dominus Gratiadeus quondam domini<br />

Alberti de castro Campi investivit Marchum et Cheminum fratres et filios quondam Martini a<br />

Ture de Comao plebis Lomassi tanquam heredes quondam ser Aldrigeti quondam ser Odorici de<br />

Comao de toto illo feudo seu de tota illa decima quam sui predecessores habuerunt cum iuribus<br />

etc.<br />

Pergamena mm 176x217. Notaio: Honorius de Cugreo per Henricum comitem de Lomello.<br />

Presentibus Odorico notario de Tridento, Gardexano q. Armani de Carbugeo, Delaido q. Carexini de<br />

Comao.<br />

98. Anno 1368 indictione 6, die mercurii 2 februarii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino milite Otone fratre domini episcopi, domino Iohannes Digni in spiritualibus<br />

vicario Tridenti etc. - Dominus Albertus de Ortemburg episcopus tridentinus investivit<br />

magistrum Federicum phisicum filium magistri Iohannis Ciroyci de Stenico nomine Nicolai<br />

notarii filii quondam ser Zulberti de Stenico et Alberti quondam Mengenardi de Stenico de<br />

medietate totius decimae villae Stenici spectante ad dictum Albertum et de nona parte spectante<br />

dicto Nicolao et de alia parte utriusque pertinente; item de alia decima in villa Olaxi quae<br />

spectat ad dictum Nicolaum cum iuribus etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia sec. XV. Presentibus Henrico canonico proxinensi capellano episcopi<br />

tridentini, potenti milite domino Achayio olim capitaneo tridentino pro domino episcopo, Christofallo<br />

notario q. Iohannis dicto Dosso. Notaio: Petrus q. Ioachimi iudicis de Mezasomis de Tridento scripsit.<br />

99. Anno 1377 indictione 5, die martis 27 ianuarii in castro Campi. - Buschetus de villa<br />

Comay nomine ser Nicolai dicti Mancaldi de villa Comay refutavit in manibus domini Gratiadei<br />

quondam nobilis domini Congnegnuti recipientis pro se et tutorio nomine Gratiadei pupilli filii<br />

quondam domini Alberti de castro Campi et in manibus dominae Pasqualinae uxoris quondam<br />

nobilis Nicolai de Campo matris et tutricis Marchi, unam decimam quam habebant antecessores<br />

sui a predictis dominis et quae est in pertinentiis Comay, eo tamen fine refutavit ut de illa<br />

investiret Iohannem quondam Marchi de villa Comay, unde mox eum investierunt cum iuribus<br />

etc.<br />

Pergamena mm 415x176-183. Notaio: Nicolaus q. Federici de Cugreo. Presentibus Aldrigeto dicto<br />

Dumzillio de Cugreo, Odorico q. Marchi de Comao, Alberto dicto Conxellino q. Bartholomei de Flaveo,<br />

Uxolino dicto Blanco q. Uxolini dicti Blanchi de Caldianis de Regio.<br />

100. Anno 1377, indictione 15, die mercurii 14 intrante ianuario, in villa Vigi plebis Tyoni<br />

in via publica. - Congregati homines communitatis Preuori plebis Tyoni statuerunt quod nullus<br />

dictae communitatis audeat vendere, alienare, commutare vel donare etc. bona immobilia<br />

cuicumque personae nobili vel gentili in civitate, sive extra civitatem, quod si contrafecerit,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1066


Capsa 62<br />

debeat nihilominus solvere impositiones et collectas pro domino episcopo ac si eadem bona<br />

haberet et ad alias publicas factiones quae imponi solent secundum extimum etc. idipsum<br />

intelligatur etiamsi eadem bona vendantur, donentur etc. ecclesiis, monasteriis etc.<br />

Anno 1378 indictione prima, die 9 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. -Dominus Albertus<br />

de Ortemburg episcopus tridentinus confirmavit predictum decretum a quo excepit donationem,<br />

venditionem, commutationem eorumdem bonorum immobilium ecclesiis, hospitalibus,<br />

monasteriis etc. factam.<br />

Pergamena mm 605x235-265. Sigillo pendente. Notaio: Nicolaus ser Blezii de Bineo. Presentibus<br />

Alberto q. Iohannis de Madice, Parisio viatore de Breguzio, Avancino q. Iohannis, Delayto q. Petri,<br />

Collino q. Dominici, Iohanne dicto Bozagino omnibus de villa Saoni inferioris plebatus Blezii. Nominati i<br />

vicini di Binio, Lanzana, Corte, Mondrono, Favro, Vigo, Bouzana, Cerana, Pez, Coutura, Airone.<br />

1390. Notaio: Iohannes q. Conradi de Novacella clericus brixinensis diocesis. Presentibus Iacobo de<br />

Stermol canonico trid. et plebano in Hailant aquilegensis diocesis, Nicolao de Lös plebano in Wippaco<br />

dicte aquilegensis diocesis domini episcopi trid. capellanis; Georgio milite de Waldenberg, Iohanne Gallo<br />

de Gallenstein, Willielmo de Steyrberg familiaribus episcopi.<br />

101. Anno 1390 indictione 13, die iovis secondo iunii in castro Campi. - Dominus<br />

Gratiadeus quondam nobilis domini Congnenuti et Marcus quondam domini Nicolai et dominus<br />

Gratiadeus quondam domini Alberti de castro Campi investiverunt Iacobum quondam ser<br />

Alberti de Lomas pro se et suis heredibus utriusque sexus de una decima in pertinentiis Comai<br />

quam antecessores sui habuerunt.<br />

Pergamena mm 304x265. Notaio: Nicolaus q. ser Federici de Cugreo.<br />

102. Anno 1385 indictione 8, die 7 aprilis Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus<br />

Albertus episcopus tridentinus investivit Fatanum aurificem civem tridentinum tanquam<br />

heredem dominae Signoressae eius matris et filiae quondam domini Henselini de Brenta de<br />

omnibus feudis quae habet in Tegnalo, Arco, Dro, Nacu etc. tam de vassalis quam decimis et<br />

petiis terrae cum omnibus aliis iuribus etc.<br />

Est corrosum.<br />

Pergamena mm 304x265. Notaio: Marchus q. Odorici de Tridento q. Iacobi de Sporo<br />

maiori. Presentibus Iohanne de Parma legum doctore vicario in temporalibus Tridenti, Iacobo de<br />

Stermol sigillifero episcopi, Francisco notario q. Bonaventure de Molveno et Iacobo notario q.<br />

Bartolomei de Ravazono.<br />

103. Anno 1386 indictione 9, die dominico 27 madii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Henrico de Lietenstain vicario in Iudicariis etc. - Dominus Albertus<br />

episcopus tridentinus per mortem quondam Raimondini filii naturalis quondam domini Petrizoti<br />

de Lodrono sine successione, devolutis feudis ecclesiae tridentinae, investivit Paulum notarium<br />

quondam ser Martini de Tridento de decima bladi, agnorum, pratorum et denariorum etc. quam<br />

dictus Raimondus habebat in pertinentiis Fisti plebis Randenae cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 326x373. Sigillo perduto. Notaio: Marchus q. Odorici de Tridento.<br />

Presentibus Oswaldo de Baitinstain plebano in Gries prope Bulzanum, Nicolao boemo plebano<br />

in Leunano [Lana] capellano episcopi, Henrico de Lichtenstain vicario in Iudicariis, Francisco<br />

notario de Molveno.<br />

104. Anno 1390 indictione 13, die iovis 2 iunii in castro Campi. - Nobilis dominus<br />

Gratiadeus quondam domini Cognenuti et dominus Marchus quondam domini Nicolay pro se et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1067


Capsa 62<br />

nomine domini Gratiadei quondam domini Alberti de castro Campi investiverunt Iacobum<br />

quondam ser Alberti de Comao, de decima ut supra 101.<br />

Pergamena mm 333x275-278. Notaio: Nicolaus q. Federici de Cugreo.<br />

105. Anno 1391 indictione 14, die 14 aprilis Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus<br />

Georgius episcopus tridentinus confirmavit decretum communitatis Preorii de non aliendandis<br />

bonis immobilibus nobilibus personis ut supra numero 100.<br />

Pergamena mm 330x230-235. Notaio: Paulus q. ser Martini de Tridento. Sigillo pendente.<br />

106. Anno 1391 indictione 14, die lune prima maii Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Georgius episcopus tridentinus renovavit investituram Alberto quondam ser<br />

Meyenardi de Stenico, de decima quam habet in quatuor locis plebatus Banali cum iuribus etc.<br />

Est tantum exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Paulus q. Martini. Presentibus Iohanne Rauter decretorum doctore<br />

protonotario episcopi, Hoswaldo plebano in Keler prope Bulzanum dispensatore episcopalis curie,<br />

Antonio iurisperito vicario in temporalibus trid., Federico notario q. Ognabeni notarii de Paho.<br />

107. Anno 1391, die dominico 19 novembris Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus<br />

Rambaldo decano tridentino et canonico, Iohanne plebano s. Mariae de Cimbria domini<br />

episcopi capellano, domino Henrico de Lictenstain etc. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus investivit Asiadum quondam Zulberti quondam ser Martini de Toculis de Leudro pro<br />

se et Serafino suo fratre et successoribus de decimis bladi, agnorum, capretorum, porcorum et<br />

pullorum etc. in plebatu Leudri, Tiarni, Becechae etc. et in plebatu Teni, Pranzi etc. cum iuribus<br />

etc.<br />

Pergamena mm 470x164-172. Sigillo pendente. Notaio: Paulus q. Martini. Altri presenti: Iohannes<br />

Rauter, Florianus notarius q. Nicolai dicti Tamburlini de Tridento.<br />

108. Anno extra 1418, indictione 11, die 17 ianuarii Constantiae. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit Iacobum de Cumegello per mortem Alberti de Stenico soceri<br />

sui, devolutis ad ecclesiam tridentinam feudis, ipsum et successores suos de decima Sey et<br />

Stenici plebatus Banali cum iuribus etc.<br />

Adest aliud exemplar sub eodem numero.<br />

Pergamena mm 402x306. Sigillo perduto. Notaio: Hertwichus Henrici clericus pataviensis.<br />

Il secondo esemplare manca.<br />

109. Anno 1404 indictione 12, die lune 29 septembris Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Iohanne de Stamesdorf capellano domini episcopi et canonico tridentino<br />

etc. - Antonius quondam Barthlomaei notarii de Rouredo habitator Ripae refutavit in manibus<br />

domini Georgii episcopi tridentini varias decimas et petias terrae cum vineis et olivetis in<br />

pertinentiis Ripae ut de illis investiret Petrum quondam ser Iohannis de Pandemiliis de Ripa pro<br />

se et suis successoribus, unde dominus episcopus mox illum investivit cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 580x380-388. Sigillo pendente. Altri presenti: magister Nicolaus de Acerbis de<br />

Clexio, Odoricus de Archo phisicus ambo cives tridentini.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1068


Capsa 62<br />

110. Anno 1405 indictione 13, die lune 30 martii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Iohanne canonico ecclesiae tridentinae et canzellario domini episcopi,<br />

domino Guillelmo de castro Belasii referendario domini episcopi etc. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit Benassutum quondam Benedicti de Nacho de duabus petiis<br />

terrae quas antecessores sui habuerunt ab episcopatu tridentino in pertinentiis Ripae etc.<br />

Pergamena mm 420x273-283. Sigillo perduto. Notaio: Antonius q. Francisci de Molveno.<br />

Presentibus Francischino de... legum doctore et vicario tridentino, Iohanne Rauter canonico ecclesie trid.,<br />

ser Aloisio notario de Ripa q. ser Bartholomei, magitro Predeto Ciroico q. magistri Laurentii de Madice.<br />

111. Anno 1415 indictione 8, die sabati 8 iunii in castro Campi. - Antonius quondam<br />

domini Gratiadei et Nicolaus quondam domini Marchi de castro Campi investiverunt nobilem<br />

iuvenem Iacobum quondam Iohannis quondam Marchi de villa Comay plebatus Lomassi de<br />

feudo unius decimae quam antecessores sui habebant in dictis pertinentiis Comay etc.<br />

Est exemplar.<br />

Pergamena: carte 2. Copia. Notaio: Gulielmus q. Antonii de Gaudento. In castro Campi in sala<br />

pincta domini Antonii q. Gratiadei de dicto castro plebis Lomasii, presentibus magistro Ognabeno q.<br />

Calgli de Molveno nunc habitatore Archi, Nicolao q. Pauli dicti Rodesco de Cugreo, Iohanne dicto<br />

Banalo q. Vivaldi de Dasindo nunc habitatore Cugrei. Il documento originale era stato rogato dal notaio<br />

Cognenuto di Curé.<br />

112. Anno 1415, prima novembris in villa Caderzoni plebatus Randenae. - Nobilis vir<br />

Nicolaus quondam nobilis ser Petri de Caderzono condidit testamentum ad causas pias in maiori<br />

parte.<br />

Pergamena mm 652x194-200. Notaio: Iohannes ser Nicolai de Mortasio vallis Randene.<br />

113. Anno 1424, 19 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Alexander episcopus<br />

tridentinus electus et confirmatus investivit Iohannem quondam Bertolini de Blaseza de quarta<br />

parte unius decimae bladi, vini, olei, nudrimorum quae colliguntur in villa Pregasenae plebatus<br />

Leudri etc.<br />

Pergamena mm 226x356. Sigillo perduto.<br />

114. Anno 1424, 21 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Alexander episcous<br />

tridentinus investivit Petrum de Pandemiliis de Ripa de duabus decimis et tribus petiis terrae<br />

quas antecessores sui in feudum habuerunt in pertinentiis Ripae ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 330x348. Sigillo perduto.<br />

115. Anno 1424, 24 mensis iulii in castro Boni Consilii. - Dominus Alexander episcopus<br />

tridentinus investivit dominam Semperbonam de Ripa habitatricem Arci pro se et suis heredibus<br />

de variis decimis in pertinentiis Ripae cum omnibus iuribus etc.<br />

Pergamena mm 500x510. Sigillo perduto. Presentibus magistro Paulo Wladimiri decretorum doctore<br />

cracoviensis et wratislaviensis ecclesiarum canonico, Paulo preposito ecclesie s. Marie Magdalene,<br />

Iohanne Gfeller, Balthassaro de Thono, Michaele de Coredo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1069


Capsa 62<br />

116. Anno 1424, 30 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Alexander episcopus<br />

tridentinus investivit Benasutum quondam Benedicti de Nacho de duabus petiis terrae quas<br />

antecessores sui in feudum habuerunt ab ecclesia tridentina etc.<br />

Pergamena mm 273x363. Sigillo perduto.<br />

117. Anno 1424, 20 novembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Alexander<br />

episcopus tridentinus confirmavit decretum communitatis Preorii plebatus Tyoni de non<br />

alienandis etc. bonis immobilibus nobilibus et gentilibus sub poena ut supra numero 100.<br />

Pergamena mm 291x381. Sigillo perduto.<br />

118. Anno 1424, 18 decembris in castro nostro Stenici. - Dominus Alexander episcous<br />

tridentinus investivit Wilhemum notarium de Gaudento, Bertrandum et Ciprandum fratres filios<br />

quondam Antonii de Gaudento plebatus Lomassi de una decima appellata eorum de Senano<br />

existente in pertinentiis Sclemi plebatus Banali cum omnibus iuribus etc.<br />

Pergamena mm 226x290. Presentibus Swanthoslao de Pyotrowo mareschalko curie nostre,<br />

Baltassaro de Thono, Michaele de Coredo.<br />

119. Anno 1424, 18 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Alexander episcopus<br />

tridentinus investivit Bonapasium Iohannis de Minal de Bezecha de una decima in pertinentiis<br />

Bezechae plebatus Leudri etc.<br />

Manca.<br />

120. Anno 1434 indictione 12, die dominico ultimo ianuarii in castro Campi. - Nobilis<br />

dominus Gratiadeus quondam domini Antonii de castro Campi coram domino Iacobino de<br />

Fedricis eiusdem avo materno et curatore investivit Pelegrinum quondam ser Iohannis dicti<br />

Bezati de Comayo habitatore Gaudenti plebis Lomassi de una decima in pertinentiis Comay,<br />

Gaudenti et Poyae quam habebant in feudum antecessores sui etc.<br />

Pergamena mm 305x255. Notaio: Bonapaxius q. magistri Laurentii fabri de Cimicho habitator<br />

Prevorii. Presentibus Antonio dicto Soldano q. magistri Iohannis fabri, Zeschino q. Luterini hiis duobus<br />

de villa Stenici, Gratiadeo q. Leonardi de Campo, Zordano q. Iohannis dicti Mosconi de Gaudento,<br />

Ziliolo q. Azonis de Cugreo.<br />

121. Anno 1447, feria 6 post festum Pentecostes in castro Stenici, presentibus nobilibus<br />

dominis Sigismundo de Thono et Iacobo eius filio, Michaele de eodem loco Thoni et Orlando<br />

de Sporo etc. - Dominus Georgius episcopus tridentinus investivit Iohannem notarium de<br />

Schlemo, Antonium quondam Zadei, Boninsegnam olim Antonii Zordani, Dominicum filium<br />

Girardi omnes de villa Stenici de una petia terrae arativae et vineatae in pertinentiis Stenici cum<br />

iuribus etc.<br />

Pergamena mm 248x197-200. Sigillo pendente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1070


Capsa 62<br />

122. Anno 1448, die 25 maii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit Symonem quondam Antonii olim Montenarii de Comayo plebis<br />

Lomassi pro se et Leonardo ac Pelegrino fratrum suorum et pro Iohanne et Francisco fratrum<br />

filiorum quondam Bartholomaei, olim predicti Montenarii, nec non Antonii et filiorum<br />

quondam Iacobi ipsius Antonii fratris de una decima in Comayo quae fuit quondam Iacobi dicti<br />

Rossati cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 256x376. Sigillo perduto.<br />

123. Anno 1449, die 7 septembris in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus investivit Bartholomaeum filium quondam Antonii Gazuli de Molina et Nicolaum<br />

quondam Iacobi de Molina valis Leudri de medietate unius decimae bladi, vini, olei,<br />

nudriminum etc. in pertinentiis Pregasenae Leudri etc.<br />

Pergamena mm 230x362-364. Sigillo perduto.<br />

124. Anno 1449, die 7 septembris in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus investivit Iacobum Zilberti de Bezecha pro se et patre suo ac Martino fratre de tribus<br />

partibus et nomine Iohannis quondam Bonapasii de quarta parte unius decimae in Bezecha vallis<br />

Leudri, cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 271x346. Sigillo perduto. - Bonapasius Minal de Bezegka.<br />

Cartaceo, carta 1: Iacobus de Bezegka refutavit quartam partem decime...<br />

125. Anno 1451, die 14 septembris in castro Stenici. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus accepit refutationem factam a Federico Montenarii de Comaio vallis Iudicariae<br />

tertiae partis cuiusdam decimae in pertinentiis Comay ut de eadem investiret Parisium sartorem<br />

de Comayo cui eamdem vendiderat. Dominus episcopus illum mox investivit etc.<br />

Pergamena mm 219x334. Sigillo perduto.<br />

126. Anno 1453 indictione prima, die mercurii 25 aprilis in villa plebis Leudri. - ser<br />

Zilbertus filius quondam Iohannis Minalis de Bezecha vallis Leudri et Iacobus et Iohannes<br />

eiusdem Zilberti filii de consensu patris, vendiderunt Iohanni quondam Pasoti Minalis de<br />

Bezecha eorum nepoti pro se et nomine Belini et Serafini eius fratrum et eorum heredibus<br />

decimam in pertinentiis Bezechae, unde rogaverunt dominum Georgium episcopum tridentinum<br />

ut dictum Iohannem de dicta decima investiret. Mox dominus episcopus illum investivit etc.<br />

Pergamena mm 490x180-124. Notaio: Iacobus q. Iohannis notarii de Topis de Locha. - In via<br />

publica ante domum a taberna ser Antonii q. Iacobi Pizoli de dicta villa Plebis.<br />

127. Anno 1470, die 26 octobris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus investivit Iacobum Zilberti de Bezecha de tribus partibus unius decimae<br />

quam progenitores sui habuerunt ab ecclesia tridentina et de quarta parte unius decimae ad<br />

ipsam ecclesiam devolutae propter alienationem illius factam a Iohanne de Bonapasiis absque<br />

consensu episcopi, quae decima sita est in pertinentiis Bezechae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 267x330. Sigillo pendente.<br />

1071


Capsa 62<br />

128. Anno 1470 indictione 3, die veneris 15 martii in viridario castri Boni Consilii,<br />

presentibus magnifico milite domino Symeone de Thono, domino Baldessare de Thono, domino<br />

Antonio de Terlaco, domino Iohanne Antonio de Guaschetis doctoribus et proconsultoribus<br />

electis. - In controversia vertente inter homines et communitates Condini et Setauri ex una et<br />

homines et communitatem Boni ex altera parte propter damna quae inferebant in traductione<br />

lignaminum seu borrarum per aquam Chlesii illi de Bono campaneis Setauri et Condini,<br />

compromissio facta est in dominum Iohannem episcopum tridentinum qui hoc modo<br />

sententiavit: quod illi de Bono non admittant aliquos forenses ad faciendam aliquas borras in<br />

valle de Dagon sub pena ammissionis borrarum sic factarum; quod non possint in dicta valle<br />

facere menatam; nisi tantum 500 borrarum in dictis nemoribus de Dagon sub paena ammissionis<br />

et solutionis omnium damnorum; item si damnum aliquod inferant cum tali menata illis de<br />

Setauro et Condino, damnum illatum resarcire debeant iuxta estimationem bonorum virorum illi<br />

de Bono. Item statuit et condemnavit illos de Bon ad dimittendum predictis de Setauro et<br />

Condino ducatos 40 auri quod occasione dictarum borrarum venditarum mercatoribus de Brizia<br />

dicti de Setauro et Condino habuerunt et hoc in compensationem damnorum quae passi sunt.<br />

Item quod si illi de Setauro et Condino aliquam borram acciperent extra vasum suum, cadant<br />

toties quoties in poenam pro unaquaque quinque librarum. Et quicumque has leges non<br />

observaverit centum marchas in poenam solvere debebit. Hoc laudum ab utraque parte<br />

acceptatum fuit, excepto puncto de 40 ducatis dimittendis, de quo illi de Bono esse aggravatos<br />

declararunt.<br />

Pergamena formata da quattro pezzi ben uniti da formare un solo pezzo: mm 171x300. Notaio:<br />

Antonius q. doctoris Melchioris de Facinis de Padua habitator Tridenti. Fluitazione del legname sul fiume<br />

Chiese (Clesius). Nel 1468 alcuni abitanti di Bono hanno condotto del legname dalla val Dagon cum<br />

impetu aquarum dicti Clesii et damnum maximum fecerunt in possessionibus et edificiis (ultra 200<br />

ducati).<br />

129. Anno 1472 indictione 5, die 30 ianuarii in castro Archi. - Petrus Paulus quondam<br />

Antonii Martinoni de Archo in controversia inter Iacobum Zulberti ex una parte habitatorem<br />

Terlachi et Iohannem Minali de Bezecha ex altera occasione cuiusdam decimae in plebe Leudri,<br />

dictus Petrus Paulus tanquam iudex in hac parte delegatus tulit sententiam in favorem Iohannis<br />

Minali.<br />

Cartaceo, carte 2. - Bartholomeus ser Iacobi notarii de Rufalchatis de burgo Archi, notarius.<br />

130. Anno 1490, die 8 novembris in castro Boni Consilii. - Udalricus episcopus tridentinus<br />

investivit Bartholomaeum quondam Iohannis Zomae de Enguisio vallis Leudri de medietate<br />

iunius decimae bladi, agnorum, capretorum, porcorum, pullorum etc. in dicta villa Enguisii<br />

quam antecessores sui habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 270x295. Sigillo spezzato.<br />

131. Anno 1491, die 9 ianuarii in castro Boni Consilii. - Dominus Udalricus episcopus<br />

tridentinus investivit Odoricum de Burratis de Comaio plebis Lomassi pro se et Aldrigeto et<br />

Iohanne fratribus suis nec non Antonio quondam Bartholomaei nepote de quarta parte decimae<br />

de Comaio quam antiquitus habuerunt ab ecclesia tridentina.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 297x319. Sigillo perduto.<br />

1072


Capsa 62<br />

132. Anno 1491, die 29 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus investivit Iacobum quondam Bellini Carratae de Locha notarium, et<br />

Bartholomaeum et Thomaeum quondam Iohannis de Topis ac Antonium quondam Petri,<br />

Michaelem et Bernardinum fratres filios quondam Antonii notarii etc. de decima Lochae et<br />

Bezechae quam habuerunt antiquitus ab ecclesia tridentina in valle Leudri.<br />

Pergamena mm 263x352. Sigillo pendente del Frundsberg. - Carta con note del Rottaler.<br />

133. Anno 1495 indictione 13, die iovis 7 madii in villa Pomaroli vallis Lagarinae. - Cum<br />

certi mercatores Brixiae cesserint domino Georgio de Lodrono certam quantitatem legnaminum<br />

quam habebant in plebe Boni ad conducentum super aquam Chlesii usque ad catenam Lodroni,<br />

postea dictus dominus Georgius variis motivis ibi adductis et specialter quia sibi transitus<br />

impeditur a capitaneo Stenici, renunciat per publicum instrumentum dictis mercatoribus illum<br />

contractum.<br />

Pergamena mm 407x145. Notaio: Pedretus q. Laurentii notarii de Madice. Fluitazione del legname<br />

sul fiume Chiese da parte dei commercianti di Brescia, concesso dai Lodron: fino alla catena di Lodron.<br />

134. Anno 1497, die 26 novembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus investivit Iohannem et Iacobum de Buratis de Comayo plebis Lomassi de<br />

una parte decimae de pertinentia Comay quam predecessores sui habuerunt ab ecclesia<br />

tridentina.<br />

Pergamena mm 275x362. Sigillo perduto.<br />

135. Anno 1498 indictione prima, die mercurii 20 iunii in plano territorii villae de<br />

Bondono. - Homines Bondoni comitatus Lodroni in publica regula congregati constutuerunt<br />

suum nuntium et procuratorem Bernardum quondam Ognabeni de Caselo de dicta villa Bondoni<br />

ad comparendum coram domino Udalrico episcopo tridentino pro sumenda investitura unius<br />

decimae quam super omnibus terris arrativis, prativis, vineatis etc. semper habuerunt in feudum<br />

ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 590x189-194. Notaio: Delaidus de Catenellis de Schabe habitator Lodroni.<br />

136. Anno 1451, die 10 decembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus confirmavit varia statuta, iura et ordinamenta quae communitates<br />

Randenae, Thioni, Boni et Condini eidem suppliciter praesentarunt.<br />

Libellus supplex earumdem communitatum in quo Iohanni episcopo tridentino exponunt ut<br />

Petrum comitem de Lodrono massarium in dictis plebibus sibi constituere dignetur et si ille esse<br />

non posset, unum ex dictis communitatibus constitueret; ut unum solidum pro foro perpetualiter<br />

relaxare dignetur de denariis massaritiis, ut sibi ipse dominus episcopus promiserat; ut ipsimet<br />

facere valeant rationem hinc ad 20 libras; ut vicarium unum ex illis communitatibus quolibet<br />

anno constituere dignetur.<br />

Alia capitula dictarum communitatum domino episcopo praesentata ut ab eodem<br />

confirmentur.<br />

Anno 1516, die 25 iunii. - Bernardus episcopus tridentinus confirmat privilegia et statuta ab<br />

antecessoribus concessa communitatibus ultra Duronum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1073


Capsa 62<br />

Anno 1447, die 4 iunii in castro Stenici. - Georgius episcopus tridentinus confirmat varia<br />

privilegia communitatibus Banali, Blezii et Lomassi etc.<br />

Cartaceo, carte 16. Copie coeve. Parte in italiano. - Aldrigetus de Corradis de Stenico notarius.<br />

137. Anno 1475-1506. - Variae scripturae et epistolae ad episcopos tridentinos et<br />

responsiones episcoporum circa menatam lignaminum super flumen Clesium in valle Boni.<br />

Cartaceo, carte 14.<br />

a) lettera dell'Hinderbach a Francesco Lodron (1475): fluitazione del legname sul Chiese. Sigillo<br />

aderente.<br />

b) Lettera del massaro di Stenico al vescovo Udalrico (1492): fluitazione del legname.<br />

c) Supplica dei vicini di Storo; altra supplica del 1494.<br />

d) Lettera del vescovo Frundsberg al capitano di Stenico: commercio del grano.<br />

e) Lettera degli uomini delle Giudicarie per il commercio del legname.<br />

f) Lettera ricorso degli abitanti di Bono: fluitazione del legname: avevano già condotto dalle 20<br />

alle 30 mila bore (tondoni).<br />

g) Lettera del capitano Weineck (1503): in italiano.<br />

h) Supplica della comunità di Storo contro i Lodron (1506).<br />

i) Carta scritta dal Rottaler dove riassume tutta la questione della condotta del legname sul fiume<br />

Chiese.<br />

138. Manifestatio decimarum quas habet in pertinentiis Teioni Capucius de Teiono a<br />

domino Alberto quondam domini Fedrici Spaleta.<br />

Pergamena mm 143x131-143. Inizio del sec. XIV.<br />

139. Scriptura in qua admonetur episcopus tridentinus non nominatus qualiter Iohannes<br />

Maza notarius Sclemi per diversos annos iniuste possidet varias petias terrae in praeiudicium<br />

ecclesiae tridentinae.<br />

Cartaceo, carta 1. - Terra vignata in pertinentiis ville Seyo.<br />

140. Designatio decimarum, rimaniarum et aliorum feudorum quae ab Egenone episcopo<br />

tridentino in pertinentiis Nagi et Archi possident Ysolanus quondam domini Alberti, Ysolanus<br />

quondam Viscardi, Bertoldus quondam domini Girardi de Nago et Benvenutus quondam Vielmi<br />

de Nago.<br />

Pergamena mm 284x110. - Isolanus q. Alberti habet ab episcopatu tridentino et vobis venerabili et<br />

preclaro domino Egnone dei gratia episcopo tridentino. Porgo e designo in hiis scriptis unam decimam et<br />

decimariam in tera Nagi, petia terre in Coronis in terra Nagi; unam decimam in Arco in villa Vignolis;<br />

Isolanus q. Viscardi, habeo et teneo ab episcopatu tridentino unam rimaniam in villa Sani, q. Iohannis<br />

Petriboni; item unam rimaniam in Banalo in villa Premiono quae redditur mihi fictus 7 galedas blade et<br />

octo solidos veronenses; item decima mei casatici in Nago; item petia terre in Scleno; item petiam terre ad<br />

Dossum maiorem etc.<br />

141. Anno 1501, die 25 iunii Tridenti in castro Boni Consilii. - Nicolaus quondam<br />

Francisci Toculini de Archo refutavit in manibus domini Udalrici episcopi tridentini suam<br />

partem decimae in pertinentiis Archi ut de eadem investiret Benignum de Gavazzo ipsius<br />

generum, de qua mox fuit investitus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1074


Capsa 62<br />

Pergamena mm 352x383. Sigillo perduto.<br />

142. Anno 1508, die 29 iulii in arce Stenici. - Dominus Georgius episcopus investivit<br />

Aldrigetum quondam Antonieli de Coradis de Stenico pro se et Francisco et Nicolao eius<br />

fratribus de decima in pertinentiis Stenici et Primioni cum iuribus etc.<br />

Pergamena mm 278x314. Sigillo perduto.<br />

143. Anno 1509, die 27 februarii Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit Bartholomaeum quondam Iohannis de Buratis de Comayo plebis<br />

Lomassi pro se et Simone fratre suo de duabus partibus unius decimae in pertinentiis Comay<br />

etc.<br />

Pergamena mm 320x388. Sigillo pendente.<br />

144. Anno 1512, die 14 maii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit Stephanum de Thono civem tridentinum de uno manso cum<br />

domo et variis petiis terrae in pertinentiis Civetzani quem emerat a quondam Nicolao filio<br />

quondam Petri notarii de villa Palugi plebis Rendenae et quem habebat in feudum ab ecclesia<br />

tridentina.<br />

Pergamena mm 475x485. Sigillo perduto.<br />

145. Anno 1517, die 19 martii Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus confirmavit privilegia, exemptiones, gentilitationes quas a diversis<br />

antecessoribus episcopis habuerunt Libanor notarius de Stenico filius quondam Iohannis<br />

Blondae pro se et nomine Iohannis eius fratris, Bernardi quondam Iacobi, Pauli, Iohannis et<br />

Antonii quondam Antonii, Iohannis Bernardi etc.<br />

Pergamena mm 280x356.<br />

146. Anno 1714, die 21 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Ioannes Michael episcopus<br />

tridentinus confirmavit locationem perpetuam unius partis montis Badilaghi hominibus Vigi,<br />

Darei et Iurei vallis Rendenae quam aquisierunt ab universitatibus Mastelinae, Masterigi, Plani<br />

et Armazaghi Comezadurae plebis Ossanae pro annuo ficto ad s. Michaelem triginta librarum<br />

casei.<br />

Pergamena mm 384x508. Sigillo rubato.<br />

147. Anno 1666, die 5 septembris Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Ernestus<br />

Adelbertus cardinalis archiepiscopus pragensis, episcopus princepsque Tridenti Antonio filio<br />

quondam Simonis Forradorii de Seio Banalli vallis Iudicariarum pro se et heredibus suis renovat<br />

locationem perpetualem de antiquis terrae petiis in illis pertinentiis sub annuo censu galletarum<br />

4 siliginis, galletarum 3½ frumenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 380x580. Non sigillata.<br />

1075


Capsa 62<br />

148. Anno 1621, 10 augusti Tridenti. - Carolus episcopus tridentinus investivit Ioannem<br />

Iacobum et Dionysium fratres filios quondam Nicolai Malacarne de Marazono vallis Iudicariae<br />

pro se et consortibus suis de 28 petiis terrae in pertinentiis Blezii pro annuo ficto librarum 10.<br />

Pergamena mm 375x485. Sigillo pendente.<br />

149. Anno 1636, die 19 maii Tridenti. - Dominus Carolus Emanuel episcopus tridentinus<br />

Ioanni Luterino et Christophoro Brunello de Banallo tribuit renovationem locationis perpetualis<br />

de duabus postis molendinorum subtus castrum Mani cum onere renovationis investiturae in<br />

capite cuiuslibet decimi anni et sub annuo affictu quartae unius starii siliginis ad officium<br />

massariatus.<br />

Pergamena mm 285x380. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1076


Capsa 63<br />

CAPSA 63<br />

Feuda in Valle Lagarina (numeri 60)<br />

1. Anno 1188 indictione 6, die 8 exeunte madio in domo domini Zucolini. - Dominus<br />

Albertus episcopus tridentinus ad rectum feudum et ad fidelitatem faciendam, Anselmum filium<br />

quondam Enrici de Murio, Ugozonum, Morfinum filium quondam Rambaldi de Lamolo,<br />

Teramerium filium quondam Wangerii de Besagno ac Hermannum, investivit pro se et sociis<br />

quos receperint de omni vectura que pertinet ad pondus et ad mensuram omnium navium que<br />

sunt in plebe Murii et de Lagaro ut non liceat cum vectura navium deinde usque ad Bolzanum<br />

ire nisi per istos et quod istud feudum retevole sit ac si omnes essent fratres et ab eorum avo seu<br />

patre inventum etc. et omnes vasalli debent dare pro omni navi de vecturis eundo ad Trentum et<br />

deinde in su usque ad Bolzanum 10 soldos denariorum veronensium villico suprascripti episcopi<br />

domini de Prataia, vel alio nuncio ad istud rectum recipiendum; nisi de ea navi que portaverit<br />

blavam ad Trentum tantum, que debet dare 5 solidos denariorum veronensium, et si dominus<br />

episcopus eorum opera cum navibus indiguerit in pace vel wera, debent ipsi inservire solis<br />

victualium expensis persolutis; receptis pro hac investituraa 100 libris denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 363x127-140. Notaio: Iacobinus; Muso exemplavit. Copia. In presentia Girardini de<br />

domino Enrico, Conradi capellani, Alberti, Aldrigeti de Lagari, domini Tridentini de domino Rambaldo,<br />

Walevani, Enrigeti filii q. Uberti, Girardi de Pesena. - et de Lagaro vel possunt fieri ab hominibus illarum<br />

plebium vel alliarum terrarum, ut non liceat vectura Bolzanum ire nisi per istos iamdictos vel suos missos<br />

vel per alios qui ad investituram per istos suprascriptos pervenerint et quod istud feudum retevolum sit<br />

inventum, et quod nullus illorum vasalorum liceat feudum iam dictum alienare vel refutare nisi inter se, et<br />

si fecerit quod pars illius deveniat in consocios suos...<br />

2. Anno 1202 indictione 5, die martis ultimo aprilis in Tridento in capella s. Blasii. -<br />

Warimbertus filius quondam Rambaldini de Murio refutavit in manu domini Conradi episcopi<br />

tridentini omnes raciones quas habebat in facto navium et dominus episcopus investivit<br />

Otolinum, Morfinum et alios sub conditionibus fere ut in precedenti; addito tamen quod hi<br />

debeant defendere et adiuvare castrum Pratalie cum opus fuerit et vicissim gastaldio Pratalie<br />

adiuvare illos etc. et insuper quid contribuere debebant domino episcopo in Tridento de blava,<br />

sale etc. que conducebant.<br />

Pergamena mm 445x192-200. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis. Presentibus O. de Polengo,<br />

Muso de Dosso, Millo Warnerii, Federico de Civezano, Gutifredo, Wazafaba de Murio, Lozo Rufo. -<br />

Quod naves debeant ire a Rawazone susum usque Balzanum et usque ibi vero naves ire possint sine<br />

aliquo ficto sive teloneo dando excepto Pratalie ubi unaqueque dare 10 solidos denariorum veronensium<br />

et 9 libras episcopo tridentino et eius nunciis et illa navis que remansit in Tridento si blavam habuerit, 2<br />

staria det domino episcopo, si salem similiter, si blavam et salem, 1 de sale et 1 de blava; si vinum vel de<br />

aliis rebus, de vino 1 carro, 4 dentur domino episcopo et eius nunciis; et in Bolzano 10 solidos<br />

gastaldioni.<br />

3. Anno 1209 indictione 12, die veneris 16 intrante octubri in palatio episcopatus. Testes<br />

dominus Turco decanus, dominus Conradus capellanus et canonicus, dominus Iacobinus<br />

Blanzemane iudex, dominus Petrus de Numio, dominus Zanebellus canonicus etc. - Coram<br />

domino Bertoldo vicedomino Amabonus de Isera refutatis in eius manu omnibus suis bonis, fuit<br />

ab eodem vicedomino nomine episcopatus investitus Negrebonus illius filius pro se et fratribus<br />

Ordune et Iohanne de bonis illis ut ea teneant ab episcopatu tridentino ut homines de Casa Dei<br />

et dictus Amabonus emancipavit Negrebonum a sua paterna potestate.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 161x136-145. Notaio: Zacheus sacri palacii notarius.<br />

1077


Capsa 63<br />

4. Anno 1212 indictione 15, die dominico 10 exeunte ianuario in Tridento in stupa palatii<br />

episcopatus, presentibus domino preposito augensi, domino Nicolao de Egna etc. - Dominus<br />

Federicus episcopus tridentinus imperavit Medio-cano de Murio ut se intromittat in feudum<br />

quondam Warimbertini de Murio quia illud vendiderat sine verbo domini, nec intra annum et<br />

diem recuperaverat iuxta sententiam laudamenti curiae.<br />

Pergamena mm 96-103x118-124. Notaio: Ercetus.<br />

5. Anno 1214. - Sequens exemplum ex authentico fuit relevatum. - Anno 1202 indictione<br />

5, die mercurii 3 intrante iullio in Tridento in camera domini episcopi in presentia domini<br />

Otonelli de Turisendo, Friderici de Civezano, Bertoldi, Petri de Numio, Frederici de Albiano<br />

etc. - Dominus Conradus episcopus tridentinus iure recti feudi investivit dominum Tebaldum de<br />

domino Turisendo de Curte Orsanici in integrum que confinat cum curte Piri sicuti trahit<br />

sumitatem montis usque in Atesim et usque ad Corobiolum quod est a capite de laboratis de<br />

hospitale de Sargnis, desubtus usque ad sumitatem montis cum toto honore sicuti eius avus et<br />

besavus habuissent reitevolum, et hedificium quodlibet possit ibi hedificare sine molestatione<br />

etc. faciendo fidelitatem domino episcopo.<br />

Pergamena mm 240-243x150-160. Notai: Conradinus hoc instrumentum de manu Riprandi<br />

exemplavi; Ercetus.<br />

6. Anno 1215 indictione 3, die martis 8 exeunte marcio Tridenti in palatio episcopali.<br />

Testes Iohannes de Perzeno et dominus Adelpretus de Madruzo et dominus Peramusius de<br />

Garduno et dominus Burs de Castronovo et Aldrigetus de Cavedeno et dominus Federicus de<br />

Cagno et Engelpretus qui fuit de Beseno etc. - Dominus Bonifacinus de Garduno refutavit in<br />

manu domini Federici episcopi tridentini omne ius et raciones quas habet in persona Domalfolli<br />

de Rovredo et eius heredibus et bonis in favorem domini Iacobi de Lizana quem dominus<br />

episcopus investivit. Incontinenti dominus Iacobus de Lizana refutavit Arcusium de Ronzo de<br />

Garduno et eius filios Zuconem, Adelperium et Bocam et eorum bona in favorem domini<br />

Bonifacini qui a domino episcopo fuit investitus, dato domino Martino Longo archipresbitero de<br />

Lagaro qui ponat in tenutam dominum Iacobum et dominum Gumponem qui ponat dominum<br />

Bonifacinum etc.<br />

Pergamena mm 294x110-117. Copia. Notaio: Zacheus ex breviaturis q. Conradini.<br />

7. Anno 1216 indictione 4, die martis 12 intrante iullio in capella superiori episcopatus.<br />

Testes Trintinus Polenta, Artuicus de Dosso, Odoricus de Terlago etc. - Engelpretus de Beseno<br />

refutavit domino Federico episcopo tridentino omne ius quod habebat in Odolricum et fratres<br />

Senicum et Romanum filios Pauli de Wadalo quos habebat in feudum a Casadei s. Vigilii et<br />

clamavit se solutum ab eis de 830 libris. Dominus autem episcopus eos investivit de illa<br />

condictione et de banno et districtu suarum personarum ad rectum feudum et soli episcopo et<br />

vice domino subiaceant, nec alienari ullo modo possint extra Casadei.<br />

NB. Engelpretus erat filius domini Otonis de Beseno.<br />

Pergamena mm 150-157x200-205. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1078


Capsa 63<br />

8. Anno 1216. - Est ipsum praecedens documentum sed in ampliori et meliori forma; addita<br />

etiam ratificatione dominae Aichae uxoris ipsius Engelpreti sub die 3 augusti.<br />

Pergamena mm 566x333. Notaio: Ercetus. Presentibus Exoardo q. domini de Selano, Contolino de s.<br />

Petro, Trintino Polenta, Zacarano notario, Odolrico q. Verzerii de Trilaco, Artuico Cortenbuchi, Trintino<br />

domine Berterate de Dosso. - Questo documento esiste anche nella capsa 37/12, in forma più estesa e<br />

Verzerius è scritto Uzerius..<br />

9. Anno 1216 indictione 4, die 10 exeunte iulio in castro Pradage. - Tomasinus de Rovredo<br />

manifestavit suum feudum nempe tria plodia terrae et unum ameserum et unum plaustrum feni<br />

etc.<br />

Sequuntur aliae similes manifestationes Teupi de Roveredo, Coradini de Rovredo,<br />

Riprandeli de Pomarolo, Simonis de Pomarolo, Zelerii de Lizana, Riprandini de Saco, Conradi<br />

de Lanzima quorum aliqui habebant in feudum etiam districtum suarum personarum etc.<br />

Pergamena mm 317x132-143. Notaio: Pizollus.<br />

10. Anno 1216 indictione 4, die 3 exeunte iulio in platea que est sub ecclesia s.<br />

Christophori de Castrobarco, in presentia presbiteri Thomei dictae ecclesiae et Bonvesini de<br />

Pomarolo etc. - Arnoldus filius quondam Waltherii de Pomarolo manifestavit feudum quod<br />

habebat a domino Federico episcopo tridentino nempe sex plodia terre in regula Tradori et<br />

placitum feudi persone nobiliter sicut alii clientes de Pomarolo.<br />

Pergamena mm 131-147x133-138. Notaio: Aycardus.<br />

11. Anno 1216 indictione 4, die 3 exeunte iulio in Savignano. - Lazarellus de Pomarolo<br />

manifestavit suum feudum habitum a domino Federico episcopo tridentino nempe unum<br />

plodium terre cum vineis in pertinentia Pomaroli ubi dicitur in Plazola et medium plodium in<br />

Isclella et placitum persone etc. et sextam partem unius decime vini et panis in pertinencia<br />

Pomaroli et Basilano.<br />

Pergamena mm 145x102-11108. Notaio: Aycardus.<br />

12. Anno 1216 indictione 4, die 1 intrante augusto in Alla. - Carbunzinus caga lete de Alla<br />

manifestavit feudum quod habet a domino Federico episcopo tridentino scilicet 7 plodia terre<br />

cum vitibus in pertinencia Alle et bandum et Waldemanariam. Carbonzinus Balbo de Alla<br />

manifestavit suum feudum in pertinencia Alle 7 plodia terre et unum casamentum etc. -<br />

Gerardinus filius quonam Uberti Muti manifestavit suum feudum 6 plodia terre et comunanza et<br />

bandum et dritum de monte, scilicet Valdemanaria et Nuclearie etc.<br />

Sequuntur aliae manifestationes.<br />

Pergamena mm 172-178x143-145. Notaio: Pizollus.<br />

13. Anno 1218 indictione 6, die martis 3 intrante aprili in Tridento in capella palatii<br />

episcopatus, presentibus Adelpreto vicedomino tridentini episcopatus, domino Bertoldo de<br />

Wanga, domino Odolrico de Beseno, domino Jordano filio domini Otolini de Telvo etc. -<br />

Dominus Fredericus episcopus tridentinus etc. investivit dominum Walfardum et dominum<br />

Andream fratres de Bunisolo de toto illo feodo quod quondam dominus Tisolinus de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1079


Capsa 63<br />

Castrobarco qui dicebatur esse de Bunisolo et eius filius dominus Andreas et eorum<br />

antecessores habebant a Casa Dei s. Vigilii in valle Lagarina et in toto episcopatu tam<br />

terratorium quam homines vel vasallos cum omni honore et iurisdictione et districtu etc. et<br />

iurarunt fidelitatem ut nobiles et gentiles vasalli domino suo; et si volunt alienare feudum<br />

debent prius exhibere domino episcopo etc. et debent ei denunciare a redditu suo de ultramare;<br />

et si non reverteretur alii episcopo successori.<br />

Pergamena mm 250-266x130-150. Notaio: Ercetus.<br />

14. Anno 1220 indictione 8, die iovis 6 intrante februario in Tridento presentibus domino<br />

Odolrico de Beseno, domino Petro de Malusco causidico, domino Henrico de Cornspacho<br />

canonico tridentino, Henrico de Berguz etc. - Dominus Albertus ecclesie tridentine electus<br />

auctoritate episcopali ducatus, comitatus et marchionatus investivit Bertelotum et Egenonem<br />

fratres filios Morfini de Lamole de Murio de eorum recto feudo ad tenorem sequentis<br />

instrumenti.<br />

Anno 1217 indictione 5, die mercurii 5 exeunte aprili Tridenti in palatio episcopali,<br />

presentibus domino Bertoldo prixinensis ecclesie electo, domino Adelpreto tridentini<br />

episcopatus vicedomino, domino Alberone et Bertoldo fratribus de Wanga, domino Nicolao de<br />

Egna, Rodolfo Rubeo, Alberto de Sellano, Contolino de s. Petro, Girardo Tascha de Murio et<br />

Fino de Porta Auriola etc. - Dominus Federicus episcopus tridentinus imperialis aule ac totius<br />

Ytalie legatus et vicarius nomine recti feodi prout eorum antecessors Warimbertinus de Murio<br />

etc. tenuerunt, investivit Morfinum de Lamole de Murio, et Bertolottum atque Egenum et<br />

Petrum et Iacobinum filios eius pro se et fratribus tanquam liberos et gentiles homines de placito<br />

et districto suarum personarum etc. ita tamen quod de cetero bannum preterquam de maleficiis,<br />

solvere non teneantur, nec collectam nec albergariam seu scufium etc. neque teneantur facere<br />

rationem per gastaldionem, neque per scarionem sed tantum per dominum episcopum et eius<br />

vicedominum sicut alii gentiles vasalli etc. nec possint alienari extra Casa Dei nec uxores<br />

accipiant nisi liberas personas vel ad Casam Dei pertinentes; iurarunt autem fidelitatem.<br />

Duplex exemplar.<br />

Pergamena mm 590x258-274. Copia. Notai: Ercetus; Matheus exemplavit. - Insuper ibidem<br />

prenominatus dominus electus investivit prenominatum Bertolotum Egenonem fratres etc. de banno,<br />

colta, albergaria, placito et districto et honore suarum personarum. Item de iure ledaminis quem ei dare<br />

tenebat de eorum stallis et domibus vel stabilis propriis in Bolzano omni quinto anno secundum<br />

consuetudinem illius loci.<br />

Pergamena mm 714x250-252. Copia. Notai: Matheus de Placentia; Pelegrinus exemplavit; Ercetus.<br />

Presentibus Henrico iudice, Rodolfo Scancio, Henrico de Cronpach canonico trid., Rainaldo de Veneciis,<br />

Henrico de Breguz.<br />

1217: in camera domini episcopi, presentibus Bertoldo presiensis ecclesie electo, Alberto<br />

vicedomino episcopatus tridentini, Petro de Malusco.<br />

15. Anno 1233 indictione 6, die sabbati 5 exeunte novembri Tridenti in palatio superiori<br />

presentibus domino Adelpreto comite Tirolensis, domino Ulrico decano tridentino, comite<br />

Heginone de Piano canonico tridentino, magistro Ulrico scolastico canonico tridentino, domino<br />

Bonfado doctore legum canonico tridentino, domino comite Gabriello de Flaono, domino<br />

Adelperio de Wanga, domino Eremano de Campo, domino Aldrigeto de Castrobarco, domino<br />

Azone de Castrobarco, domino Oluradino de Telvo, domino Rudolfo Scanzio, domino Federico<br />

de Arcu, domino Pelegrino de Wicomario, domino Bertholdo de Cagnou, domino Albertino de<br />

Cagnou, domino Porcardino de Cagnov, domino Arnoldo de Cagnov, domino Cognevuto de<br />

Campo, domino Albertino de Campo nepotibus domini episcopi etc. - Dominus Aldrigetus<br />

episcopus tridentinus in pleno consilio coadunato auctoritate episcopali ducatus, marchionatus,<br />

comitatus, investivit Heginonem in Bauzano filium quondam domini Morfini de Morio tanquam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1080


Capsa 63<br />

liberum et gentilem hominem de placito et districtu sue persone et suorum liberorum etc. ut<br />

numero praecedenti.<br />

Pergamena mm 467x353-364. Sigillo pendente. Notaio: Pelegrinus Cosse.<br />

16. Anno 1239 indictione 12, die mercurii 13... in Tridento, presentibus domino Odolrico<br />

decano, Raimundino de Gayo etc. - Dominus Aldricus episcopus tridentinus investivit<br />

Federicum filium quondam Anzii filii quondam domini Tasche de Murio de toto feudo quod<br />

dictus dominus Anzius tenebat ab episcopatu tridentino et Girardus filius quondam domini<br />

Tasche pro ipso puero quia minor erat, fidelitatem iuravit domino episcopo.<br />

Pergamena mm 168x137. Copia. Notaio: Bonaventura q. Abriani de Negrano civis trid.; Tridentinus<br />

Lei notarius.<br />

17. Anno 1246 indictione 4, die lune 3 exeunte ianuario in Clusulis presentibus Bergogna<br />

de Garduno, Xano de Pomarolo, domino Henrico de Baseiano, domino Ziroldo de Grumo,<br />

Ubertino et Barufaldo de Clusulis et Engelmario de Panono etc. - Domini Aldrigetus, Azo,<br />

Federicus et Wilielmus de Castrobarco fratres nomine recti et lealis feudi investiverunt<br />

Corgnanum et Martinum de Corgnano confitentes esse liberos, de una rimania in Corgnano cum<br />

omni ficto, banno, operibus et serviciis que antea reddebant etc. expresse addito quod illi et sui<br />

heredes semper facere debeant racionem libere coram dictis dominis et suis heredibus sine omni<br />

banno absque ulla condicione. Et si rex iret ad coronam recipiendam et dicti domini cum rege<br />

irent quod racione ostatici, nec occasione dicti itineris a dictis fratribus ultra 5 soldos petere non<br />

possint et dicti domini confessi sunt se recepisse centum libras veronenses parvulas pro dicta<br />

investitura.<br />

Pergamena mm 327x173-183. Notaio: Zardonus.<br />

18. Extra signatus 1250. - Ottolinus filius quondam Bassi de Pratalia manifestat suum<br />

feudum scilicet 2 plodios terre in Lanzima et Lisera et decimam in regula Lisere et casamentum<br />

unum extra portam castri Pratalie.<br />

Pergamena mm 586x154.<br />

19. Extra 1250. - Feudum domini Gonponis de Alla quod habet a domino episcopo<br />

tridentino nempe 8 campos terre arative et 1 pratum et molendinum unum et 6 vasallos et duas<br />

rimanias et tres casamentos in Alla et placitum ad feudum honorifice.<br />

Feudum domini Penaci de Alla 8 campos terre arative et duos casamentos et 3 rimaniae et<br />

dimidiam et 2 pratos et 7 vasallos et placitum ad feudum onorifice.<br />

Pergamena mm 60-70x139-146.<br />

20. Anno 1252 indictione 10, die dominico 12 exeunte februario in Tridento in domo nova<br />

domini Sodegerii potestatis, in presentia domini Federici de Castrobarco, domini Mathey de<br />

Porta etc. - Dominus Nicolaus filius quondam domini Guillielmi de Beseno refutavit in<br />

dominum Sodegerium de Tyto potestatem Tridenti et episcopatus per dominum regem<br />

Conradum vasalaticum Pasii filii quondam Iohannis de Marco et vasalaticum Pellegrini et<br />

Iohannis et Bonomi filiorum quondam Viti fratris ipsius Pasii et eorum heredum cum omni<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1081


Capsa 63<br />

districtu et iurisdictione personarum et ipsos ab omni fidelitate, vasalatico, districtu etc. liberavit<br />

ac eorum bona et dominus Sodegerius pro episcopatu et cum omni regali auctoritate qua<br />

fungitur eos investivit de dicto vasalatico et omnibus predictis ut sub episcopatu et eius rectore<br />

esse debeant et racionem facere sub rectore tridentino et non sub aliis personis et extra<br />

episcopatum alienari non possint. Confessus autem fuit dominus Nicolaus se accepisse a Pasio<br />

60 libras veronenses pro hac refutatione, qui Pasius pro se et nepotibus fidelitatem iuravit<br />

domino regi Conrado et eius potestati.<br />

Pergamena mm 790x194-196. Copia. Notaio: Ubertinus Abiaticus q. Oberti notarii de Placentia ex<br />

imbreviaturis q. Oberti exemplavit.<br />

21. Anno 1256 indictione 14, die 7 exeunte septembri in Murio. - Dominus Petrus filius<br />

quondam domini Egenonis de Besagno plebis de Murio manifestavit se tenere ab episcopatu<br />

tridentino in feudum 15 pecias terre in plebatu Lizane et alias ut ibi.<br />

Pergamena mm 155-174x163-165. Notaio: Warimbertus. Presentibus Allebrando de Bindis,<br />

Avancino de Capite Pontis, Bazoara q. Federici de Bazoara.<br />

22. Anno 1256 indictione 14, die 7 exeunte novembri in Murio. - Feudum Federici filii<br />

quondam domini Girardi de Tascha de Murio a domino episcopo tridentino nempe quartam<br />

partem decime de villa et regula Ronzi de loco Garduni et quartam partem decime de Vila<br />

Panoni et duas galetas blave de decima a Loplo et unum vasallum in Panono.<br />

Pergamena mm 114x120-122. Notaio: Martinus.<br />

23. Anno 1257 indictione 15, die 7 exeunte februario in villa Nogaredi. - Milanus filius<br />

quondam Bonafemine de Villa per sacramentum factum domino Egnoni episcopo tridentino<br />

designavit feudum suum et Girardini fratris nempe totam decimam in regula Tradonis et in<br />

pertinencia Castellani.<br />

Pergamena mm 182x80-98. Notaio: Iohannes.<br />

24. Anno 1263 indictione 6, die 12 exeunte ianuario in castro Pradalie. - Domini de<br />

Castrobarco et omnes alii heredes domini Iacobini de Lizana iurant manutenere dominum<br />

episcopum tridentinum Egnonem.<br />

Pergamena mm 138-145x146-150. Senza notaio. In presetnia Gislimberti de Eno atque sui filii<br />

Henrici, Meiorandi de Dreseno, Redolfi de Vivario, Bonafortune iudicis, magistri Iohannis phisici de<br />

Vicencia, Raimondini notarii de Ravazono, Lagari de Lisera. Ibique Bartolomeus de Brentonico, Enricus<br />

de Egna, de Arcu, domini de Gresta, Iacobinus, Zordanus atque Bovolchinus, Pelegrinus atque Nicolaus<br />

de Beseno, Zullianus de Pomarolo, Matheus de Castronovo, Davit de Murio; item Maconus filius<br />

Turisendi de Orsinigo, Arcusi filii Coradi de Vivario... verbum dant... tamquam heredes domini Iacobini<br />

de Lizana omnes suprascripti unanimiter ad sancta dei evangelia iuraverunt a manutenere dominum<br />

nostrum Egnonem s. tridentine ecclesie episcopum et suum onorem et statum et partem et dominum<br />

Iacobinum de Lizana et suos amicos et partis...<br />

25. Anno 1263 indictione 6, die mercurii 8 exeunte ianuario Tridenti in palatio episcopatus,<br />

presentibus domino Gotofredo de Porta, Girardo de Perzino etc. - Coram domino Egnone<br />

episcopo tridentino veniens dominus Rodulfus de Vivario filius quondam domini Marchabruni<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1082


Capsa 63<br />

de Vivaro petiit investiri de suo feudo et specialiter de quibusdam montaneis et media Valarsa,<br />

ostendens unum instrumentum scriptum manu Bertolotti notarii de Ravazono anno 1263<br />

indictione 6, die sabati 12 exeunte ianuario in Lisera. Sed dominus episcopus negavit id esse<br />

verum nec eum investivisse de monteneis, aut media Valarsa, sed tantum de suo feudo si quod<br />

haberet et interrogavit testes qui adfuerant, nempe Bonomum et Conradum dictum Huso<br />

canonicos tridentinos, Mazorentum, Christianum de Pomarolo, Henricum Sogam de Arco,<br />

Iacominum et Zordanum de Garduno, Bartholomaeum de Brentonico, Bonaventuram iudicem<br />

de Verona, qu dixerunt quod falsum scripserat Bertolotus notarius. - Hinc dominus Rodulfus de<br />

Vivaro falsam et nullam atque per errorem factam asseruit dictam investituram et a domino<br />

episcopo petiit investituram sui recti feudi quia in precedenti falsitas illa obrepserat.<br />

Pergamena mm 257-273x300-310. Notaio: Arnoldus.<br />

26. Anno 1263 indictione 6, die mercurii 11 exeunte mayo iuxta Sacum in valle Lagarina,<br />

presentibus domino Federico de Wanga, Christiano de Pomarolo, Henrico de Visiono. -<br />

Dominus Egno episcopus tridentinus volens attendere promissionem factam dicto domino<br />

Christiano pro se et pro domino Sanebaldo de castro Corno quo hunc investiret de omnibus<br />

feudis quae dominus Iacobinus de Lizana habebat ab episcopatu tridentno in loco Touri de s.<br />

Vincencio de valle Lagarina, si dictus Iacobinus decederet sine heredibus, uti decessit, hinc<br />

dictum dominum Senebaldum ibi presentem investivit de iis feudis tam in fictis, drictis,<br />

decimis, rimaniis et rimanis, iuribus et iurisdictionibus omnibus et de vasallis et vassalaticis<br />

predictis feudis pertinentibus et fidelitatis iuramentum receptis.<br />

Anno 1251 indictione 9, die dominico 3 intrante septembri in castro Andriani, in presentia<br />

domini Oluradini prepositi s. Michalelis, domini Henrici de Cagno canonici tridentini, domini<br />

Conradi capellani, domini Oluradi de Cagno, Christiani de Pomarolo etc. - Dominus Egno<br />

episcopus tridentinus ad rectum feudum investivit Gonponem et Senebaldum fratres de castro<br />

Cornu de dosso uno posito supra castrum Cornu in monte Asii et vocatur summa Turris, ad<br />

castrum edificandum et de regula universa et eius districtu pratorum montis Teuri s. Vicentii<br />

etc. etiam pro heredibus utriusque sexus; ita tamen quod castrum edificandum debeat esse<br />

apertum episcopo etc.<br />

Pergamena mm 300x236. Copia. Notai: Arnoldus; Otolinus exemplavit. Anche il secondo<br />

documento scritto dal notaio Matheus è trascritto dal notaio Otolino.<br />

27. Anno 1263 indictione 6, die 3 intrante iunio in Murio in domo Nigri nepotis magistri<br />

Bonomi canonici tridentini etc. - Adelperius filius quondam domini Warienti de castro Curie<br />

plebis Murii manifestat suum feudum quod habet ab episcopatu tridentino scilicet unam domum<br />

et illam rationem quam habet in dicto castro et unam peciam terre alla Braida et 1 mansum.<br />

Pergamena mm 273x78-83. Notaio: Warimbertus.<br />

28. Anno 1265 indictione 8, die sabati 8 exeunte octubri in castro Belvederi, presentibus<br />

domino Ivano de Porta, domino Henrico de Petra Plana etc. - Dominus Egno episcopus<br />

tridentinus pro multis serviciis que Iacobinus qui Frixonus dicitur, de Belvedero fecit et cotidie<br />

facit domino episcopo et episcopatui, eum investivit de toto eo feudo quod dominus Iacobinus<br />

quondam de Lizana et eius pater Iacobus habuerunt ab ecclesia tridentina in tota valle Lagarina;<br />

qui Iacobinus Frixonus iuravit fidelitatem.<br />

Pergamena mm 187-200x243-249. Notaio: Arnoldus q. Mathei de Placentia. Presentibus<br />

Bonaventura iudice de Verona, Zambonino q. Zambonini de Tridento, Conzio q. Ancii de Caldare ecc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1083


Capsa 63<br />

29. Anno 1278, die 14 octobris sequens exemplum ex authentico relevatum auctoritate<br />

domini Henrici episcopi tridentini in Tridento.<br />

Anno 1263 indictione 6, die 9 exeunte ianuario Tridenti in palatio episcopatus in capella<br />

episcopali, presentibus domino Gotsalcho decano, domino Olrico archidiacono, domino<br />

Bonomo, Adelpreto de Cunevo, Petro de Cremona canonicis tridentinis etc. - Dominus Egno<br />

episcopus tridentinus considerans et pre oculis habens ne quaedam feuda pertinentia quondam<br />

domino Iacobino de Lizana perveniant ad manus alienas et quia principibus episcopis ac prelatis<br />

decet ecclesias sublimare, idcirco cum uno libro quem in suis tenebat manibus, libere resignavit<br />

super altare s. Blasii eiusdem capelle nomine s. Vigilii patroni nostri omnia feuda episcopatus<br />

que dictus Iacobinus tenebat, ubicumque sint tam in castris, fortiriciis, villis, mansibus et aliis<br />

bonis ut in Casadei s. Vigilii in perpetuum manere debeant et nullo modo extra per eum vel<br />

successores alienari et si alienatio facta fuerit cassa et nullius valoris sit et hec resignatio firma<br />

permaneat.<br />

Pergamena mm 297x151-154. Notai: Arnoldus, Tridentinus, Zacheus.<br />

30. Anno 1279 indictione 7, die mercurii 4 intrante octubri Tridenti in castro Boni Consilii<br />

in presentia domini fratris Henrici capellani, Aproyni de Castronovo etc. - Coram domino<br />

Henrico episcopo tridentino comparuit Tascha habitator Tridenti ad plateam filius quondam<br />

domini Ancii de Murio pro se et suo consanguineo domino Federico filio quondam domini<br />

Gerardi de Tasca de Murio ut in procura data in castro Albani etc. proponens quod Aldrigetus<br />

filius quondam Ottolini quondam Tisolini de plebe Murii expiravit sine herede et quod dictus<br />

Otolinus et Ylteprandus eorumque antecessores habuerunt quedam recta feuda ab episcopatu<br />

tridentino que de iure et occasione sue cessionis et hereditatis feudi in eos Tascham et<br />

Federicum devoluta sunt, quia ipsi sunt propinquiores sui de illo casatico Naci, petendo<br />

investituram, unde dominus episcopus de gratia speciali eos investivit, salvo iure episcopatus et<br />

iurata ibi fidelitate.<br />

Pergamena mm 311x138. Copia. Notai: Zacheus, Bonaventura q. Abriani de Negrano.<br />

31. Anno 1289 indictione 2, die dominico 15 intrante madio in Brentonico. -Bonaventura<br />

quondam Florini de Cruxano pro se et fratre suo Gratiadeo manifestavit feudum quod habet ab<br />

episcopatu tridentino nempe medietatem tocius scarie plebatus Brentonici cum tota sua racione<br />

faciendi conducere raciones episcopatus ad Pradalliam per illos qui tenentur conducere; item<br />

medietatem 5 galetarum frumenti et siliginis.<br />

Pergamena mm 135-154x177-180. Notaio: Bertolameus.<br />

32. Extra 1300. - Continet descriptionem plurium petiarum terrae quas Iohannes quondam<br />

domini Francholli de Avio in illis pertinentiis tenet in feudum a domino episcopo et episcopatu<br />

tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Prima metà sec. XIV.<br />

33. Anno 1307 indictione 5, die martis 14 marcii Tridenti in episcopali palatio, presentibus<br />

domino Sicherio de Arso milite, Bertoldo domini Armani de Campo etc. - Dominus<br />

Bartholomaeus episcopus tridentinus dux marchio atque comes investivit nobilem virum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1084


Capsa 63<br />

dominum Fridericum quondam domini Armani de Peze de Cleso ut tutorem Ottonis quondam<br />

Rampreti olim domini Oluradini de Cagno de omnibus suis feudis antiquis et rectis iurata<br />

fidelitate super anima dicti Ottolini cum onere infra 30 dies manifestandi feudum.<br />

Pergamena mm 320x192-200. Notaio: Alexander Ottonis de Romeno ex breviatura olim<br />

Boniiohannis Bonandree de Bononia.<br />

34. Anno 1307 indictione 5, die iovis 16 marcii Tridenti in episcopali palatio. - Dominus<br />

Bartholomaeus episcopus tridentinus investivit Oluradinum et Iohannem filios quondam domini<br />

Nicolai de Cugnola pro se et eorum fratre Francisco de eorum feudis.<br />

Manca.<br />

35. Anno 1307 indictione 5, die mercurii 29 marcii Tridenti in episcopali palatio. -<br />

Dominus Bartholomaeus episcopus tridentinus investivit Benevenutum filium Mazi de<br />

Casteiono plebatus Murii nomine Mazi predicti infirmi et Viviani fratris eiusdem Mazi de<br />

omnibus eorum feudis antiquis et rectis, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 338x217. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

36. Anno 1307 indictione 5, die mercurii 29 marcii. - Dominus Bartholomaeus episcopus<br />

tridentinus investivit Aldrigetum quondam Iohannis dei Villano de Casteiono plebatus Murii pro<br />

se et fratre Martino de omnibus eorum feudis etc.<br />

Pergamena mm 332x217. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

37. Anno 1307 indictione 5, die 12 intrante aprili Tridenti in contrata Burgi Novi. -<br />

Girardinus pro se et fratribus Petro et Floravancio filiis quondam ser Ture et pro Dolzeria eius<br />

nepote filia quondam Boni sui fratris et Bonifacius quondam ser Oderici de Tierno<br />

designaverunt suum antiquum feudum ab episcopatu tridentino habitum, nempe bannum et<br />

coltam, collectam, scufios, albergarias, ameseros et de omnibus aliis superimpositis tanquam<br />

liberi vasali et gentili nec debent facere racionem nisi domino episcopo vel eius vicedomino<br />

specialiter in curia Tridenti.<br />

Pergamena mm 242x107-131. Notaio: Bartolomeus qui dicor Griseus. - In contrata Burgi novi ante<br />

stabulum Delaiti notarii infrascripti, presentibus dicto Delaito de Novarna habitatore Tridenti,<br />

Bonaventura Contissi de Murio habitatore Tridenti, Aldrigetto de Besseno habitatore Tridenti.<br />

38. Anno 1307 indictione 5, die iovis 13 aprilis in vila Pomaroli. - Paxius quondam<br />

Vazafave de Pomarolo pro se et fratribus Cristiano de Hendricho manifestat suum feudum ab<br />

episcopatu tridentino habitum, nempe unam decimam in regula Pomaroli et Baxiani de 20<br />

plodiis terre.<br />

Pergamena mm 160x60-95. Notaio: Ognabenus comitis de Lomello.<br />

39. Anno 1307 indictione 5, die veneris 14 intrante aprili in castro Tuieni. - Dominus<br />

Petrus quondam domini Wilielmi de Nomio manifestavit suum feudum quod tenet ab<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1085


Capsa 63<br />

episcopatu tridentino, scilicet casalos cum domibus in castro Tuieni; item 1 decimam et<br />

decimariam Tuieni; unum casale cum molendino apud aquam Terasinege in Valterasinega<br />

(Trisingia); aliud molendinum ibidem. Item unum molendinum in eodem loco. Item Gosinetum<br />

et totam hereditatem quondam Pauli de Tuieno cum aliis hominibus de familia et de rimania.<br />

Item illam partem mute de ratis, lignamine, et de pegula quam quondam Vilielmus pater dicti<br />

domini Petri habebat in Tridento. Item decimam et decimariam cum fictis, reditis et<br />

iurisdictionibus que ipse et quondam dominus Manoelus eius fratrer habebant in pertinentiis<br />

Fayi et Magredi. Item decimam et decimariam de Nomio, preter certam quantitatem dicte<br />

decime quam tenet ad feudum a dominis Petro de Morio et Gerardo eius fratre quondam domini<br />

de Binde.<br />

Pergamena mm 98-105x262. Notaio: Dolzanus de Teraso.<br />

40. Anno 1314 indictione 12, die 3 intrante novembri in platea communis Valle. - Dominus<br />

Lacerius quondam domini Bergogine de Garduno designavit suum feudum quod habet ab<br />

episcopatu tridentino, scilicet medietatem pro indiviso varde et dossi Grumi de Garduno cum<br />

omni honore et districtu etc. Item quartam partem pro indiviso castri Veteris de Garduno cum<br />

omni honore et districtu etc. Item dossum castri Manzani quod appellatur Grumus minor cum<br />

omni honore et districtu etc. Item castrum Prede a Corni iacente in plebatu Morii cum omni<br />

honore et districtu etc. Item quosdam homines cum fictis, ameseris, condictione suarum<br />

personarum, quartam partem piscationis laci s. Andreae sub Garduno et mansus atque alia bona.<br />

Pergamena mm 750x135-153. Notaio: Alexander Henrici de Lomello.<br />

41. Anno 1315 indictione 13, die 16 ianuarii auctoritate domini Laurentii de Vello iudicis<br />

et vicarii in Tridento sequens exemplum ex authentico est relevatum.<br />

Anno 1217 indictione 5, die 15 exeunte iullio Tridenti in palatio episcopatus. - Dominus<br />

Federicus episcopus tridentinus investivit Bertolotum filium Morfini pro se et Iacobino filio<br />

quondam Zanelli de Murio per liberum et gentilem hominem de placito et districtu sue persone<br />

etc. Vide supra numerum 14.<br />

Anno 1228 indictione 1, die 14 exeunte iunio Tridenti in capella s. Blasii. - Dominus<br />

Gerardus episcopus tridentinus laudavit et confirmavit investituras factas per quondam<br />

dominum Federicum episcopum tridentinum et dominum Albertum eiusdem ecclesie episcopum<br />

in Morfinum de la mole de Murio et Bertolotum atque Petrum et Egenum et Iacobinum eius<br />

filios.<br />

Pergamena mm 880x220. Notai: Matheus de Placentia exemplavit; Pelegrinus subscripsit. Riprandus<br />

exemplavit copiam.<br />

42. Anno 1315 etc. ut numero praecedenti. - Sequens exemplum ex authentico relevatum.<br />

Anno 1228 indictione 1, die 14 exeunte iunio Tridenti in capella s. Blasii. - Dominus<br />

Gerardus episcopus tridentinus investivit Morfinum de Murio, Bertolotum, Petrum, Egenum<br />

atque Iacobinum filios eius pro se et aliis fratribus suis Iacobino, Morfino et Rambaldino de<br />

eorum recto feudo, iurata fidelitate.<br />

Anno 1269 indictione 12, die sabati 16 intrante martio in Bozano super palatio. - Dominus<br />

Egno episcopus tridentinus investivit Bertoldum notarium, Iacobum fratrem quondam<br />

Nascinbeni et filium suum Egenum, Bertolotum notarium et fratrem eius Feinlinum recipientes<br />

pro se et Antonio et Egenone fratribus ipsius Bertoloti notarii et pro eorum consortibus et<br />

heredibus de eorum recto feudo, scilicet de placito et districtu suorum personarum et de banno,<br />

collecta, albergariis, scufiis, daciis etc. et fidelitatem iurarunt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1086


Capsa 63<br />

Anno 1275 indictione 3, die 15 intrante ianuario in Bozano in palatio episcopatus, in<br />

presentia dominorum Goxalchi decani, Bonincontri canonici, Friderici de Castrobarco etc. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit suprascriptos etc.<br />

Anno 1286 indictione 14, die 10 exeunte augusto in civitate Bononiae, in presentia fratris<br />

Henrici et fratris Iohannis capellanorum domini episcopi, domini Manegoldi plebani in Taur,<br />

domini Libaronis plebani in Bozano etc. - Coram domino Henrico episcopo tridentino accedens<br />

Ullinus filius quondam domini Iacobini de Nascinbeno de Bozano olim de Murio postulavit<br />

investituram sui feudi qui respondit quod cum esset extra suum episcopatum dubitabat ne in<br />

futurum sibi posset improperari et quod cum erit in episcopatu tunc de consilio dominorum<br />

canonicorum suae ecclesiae tridentinae eum investibit, interim nullum habeat preiudicium.<br />

Anno 1303 indictione 1, in claustro ecclesie omnium Sanctorum de Mantua, presentibus<br />

domino Tadeo de Montealto canonico tridentino, fratre Bonaventurino de Lialte ordinis<br />

Minorum de Mantua etc. - Coram domino fratre Philipo episcopo tridentino Ulricus quondam<br />

domini Nascimbeni de Bozano petiit investituram sui feudi qui respondit quod cum alios<br />

vassalos investire continget, ipsum investiet, interim nullum currat preiudicium.<br />

Anno 1314 indictione 12, die iovis 12 intrante septembri in monasterio ecclesie augensis<br />

iuxta Bozanum, in presentia dominorum abbatis s. Laurentii iuxta Tridentum, fratris Chonradi<br />

vicarii generalis, nobilium dominorum Hainrici militis de Lengenstain iudicis in Bozano,<br />

Nicolai de Archu, Omneboni militis de Sagramos de Verona, Bomesii iudicis de Verona etc. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus investivit dominos Ulricum dictum Nascimbenum de<br />

Bozano filium quondam domini Iacobi Nasimbeni, et Noe notarium quondam Bertoldi notarii<br />

de Bozano et Engelmum filium quondam Morfini de Bozano de eorum recto feudo etc.<br />

Pergamena mm 102x232-238. Notaio: Riprandus q. Bonomi, ex autenticis sub signis et nominibus<br />

Musonis, Conradi, Zachei, Tridentini, Friderici et Warnerii notariorum.<br />

43. Anno 1315 indictione 13, die iovis 16 ianuarii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus fratribus Bonincontro de Mez et Graciolo de Mantua ordinis predicatorum Tridenti,<br />

domino Guillelmo de Belenzanis iurisperito etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus dux<br />

etc. investivit Bonifacium quondam Oddorici de Murio de suis feudis etc.<br />

Pergamena mm 240x345. Sigillo perduto. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

44. Anno 1315 indictione 13, die sabati 25 ianuarii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Petro abbate s. Laurentii etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus<br />

investivit Iohannem quondam Macii de Casteiono plebatus Murii pro se et Gerardo et<br />

Benvenuto fratribus, nec non Petro et Davide consanguineis filiis quondam Viviani de suis<br />

feudis etc.<br />

Pergamena mm 347x245. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

45. Anno 1315 indictione 13, die mercurii 12 februarii Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino fratre Symone quondam abbate victoriensis ordinis Cisterciensium,<br />

Gislemberto presbitero capellano tridentino etc. - Dominus Henricus episcopus tridentinus<br />

investivit Pacem et Christianum filios quondam Delaidi de Guazafava de Pomarolo plebatus<br />

Lagari pro se et eorum fratre Hendrico de ipsorum feudis rectis iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 248x334. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1087


Capsa 63<br />

46. Anno 1315 indictione 13, die mercurii 28 intrante madio in villa Roveredi. -<br />

Boninsigna et Petrus fratres et filii quondam Trufaldi de Avio manifestant suum feudum quod<br />

tenent ab episcopatu tridentino nempe unum fictum 35 solidorum denariorum veronensium<br />

parvulorum ex certis terris et possessionibus in Avio.<br />

Eodem anno, die dominico 8 intrante iunio in castro Luzane iuxta portam ferream dicti<br />

castri. - Ivanus filius quondam Vallantini de Foxio de Avio pro se et fratribus Preberoardo,<br />

Delavancio, Iohanne, Martino et Bontempo manifestant pro suo feudo unum fictum 23<br />

solidorum denariorum veronensium parvulorum quod olim eorum pater solvebat domino<br />

Martino de Perzino ex certis terris et possessionibus in plebatu Avii quas idem dominus<br />

Martinus tenebat in feudum ab episcopatu tridentino et de quibus dictus eorum pater fuit<br />

investitus a domino Egnone episcopo tridentino anno 1271, die 16 intrante octobri.<br />

Pergamena mm 356x186-201. Notaio: Cristianus de Rovredo. 1315: in castro Luzane in presentia<br />

Utonis qui dicitur Mazalorso q. Gerardi de Tridento, Blaxii q. Ramondini notarii de Tyerno plebatus<br />

Murii, Griffeti famliari Gulielmi de Castrobarcho.<br />

47. Anno 1315 indictione 13, die mercurii 28 intrante madio in villa Roveredi. - Avianus<br />

dictus Sablonaria quondam ser Marchabruni de Foxio de Avio veronensis diocesis manifestavit<br />

pro suo feudo unum fictum 20 solidorum denariorum veronensium parvulorum in una parte et<br />

unum 3 solidorum et 4 denariorum in alia parte quos eius antecessores solvebant domino<br />

Martino de Perzino ex certis terris in Avio etc. ut supra.<br />

Eodem anno, die, loco etc. - Franchollus quondam Lanfranchi de Avio pro se et fratre suo<br />

Vivano et Federicus quondam ser Zigatoni de Avio pro se et fratre Bonaventura designant pro<br />

suo feudo duas partes unius ficti 47 solidorum, scilicet 31 solidorum et 4 denariorum et alium<br />

fictum 30 solidorum que solvebant eorum antecessores domino Martino de Perzino etc. ut supra.<br />

Ibidem Bertolameus quondam Bonaventure quondam Tosi de Olurayno de Avio pro se et<br />

consortibus manifestat pro suo feudo unum fictum 47 solidorum et dimidii et alium 20<br />

solidorum ex certis terris in plebatu Avii quas olim tenebat dominus Martinus de Perzino ab<br />

episcopatu tridentino etc. ut supra.<br />

Ibidem Precevallus filius quondam Ognabeni quondam Aviani pro se et Delaito patruo suo<br />

designat pro suo feudo unum fictum 18 solidorum ex certis terris etc. ut in precedentibus.<br />

Pergamena mm 747x198-203. Notaio: Cristianus de Rovredo.<br />

48. Anno 1315 indictione 13, die mercurii 6 augusti in castro Tenni, presentibus dominis<br />

Petro abbate monasterii s. Laurentii, fratribus Symone quondam abbate victoriensi et Symone<br />

de Metis ordinis Cisterciensis domini episcopi capellanis, nobilibus viris dominis Aldrigeto<br />

milite de Castrobarco, Gerardo de Arco, et Loderengo de Garduno etc. - Dominus Henricus<br />

episcopus tridentinus, dux etc. investivit Aldrigetum filium Oddorici de Nogaredo plebatus<br />

Lagari tridentine diocesis de suis rectis feudis etc.<br />

Pergamena mm 255x390. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

49. Anno 1315 indictione 13, die mercurii 6 augusti in castro Tenni. - Dominus Henricus<br />

episcopus tridentinus investivit Aldrigetum pro se et eius patre Oddorico infirmo etc. ut in<br />

precedenti.<br />

Pergamena mm 260x333. Sigillo perduto. Notaio: Bonusiohannes Bonandree.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1088


Capsa 63<br />

50. Anno 1315 indictione 13, die sabati 16 augusti in castro Tenni. - Dominus Henricus<br />

episcopus tridentinus investivit Albertum quondam Petri Rechle de Albiano plebatus Lagari de<br />

omnibus suis rectis feudis, prestito fidelitatis iuramento.<br />

Pergamena mm 408x174-190. Notaio: Alexander Ottonis de Romeno ex breviaturis Bonisiohannis<br />

Bonandree.<br />

51. Anno 1316 indictione 14, die dominico ultimo februarii in villa Roveredi plebatus<br />

Luzane. - Xenblantus filius quondam Ramondini Charitosi de Saco plebatus Luzane<br />

manifestavit feudum quod ipse et Zordanus et Bonzuanus fratres filii quondm Federici eius<br />

fratris nepotes eius tenent ab episcopatu tridentino nempe decimam et ius decimationis<br />

quarumdam peciarum terre ibi descriptarum in pertinentiis villarum Vargnani, Roumarzoli,<br />

Lagoli et Ultrasarche plebatus Arci tridentine diocesis.<br />

Pergamena mm 470x167-175. Notaio: Cristianus de Rovredo.<br />

52. Anno 1338 indictione 6, die 20 decembris Tridenti in episcopali castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Ottone de Epiano canonico tridentino, domino Cyno de Castellione, domino<br />

Iustiniano de Gardulis de Tridento etc. - Dominus Nycolaus episcopus tridentinus, dux etc.<br />

investivit ser Philidusium de Garduno pro se et fratre suo Francisco et Lorengo eius nepote de<br />

eorum feudis rectis etc. iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 195x207. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

53. Anno 1339 indictione 7, die 29 iunii Tridenti in episcopali castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Nicolaus episcopus tridentinus investivit Anthonium quondam Thomaxii de Bindis de<br />

Murio pro se et fratribus Aldrigeto et Bartholomeo de eorum rectis feudis etc. et fidelitatem<br />

iuravit.<br />

Pergamena mm 270x117-126. Notaio: Bonaventura q. Abriani de Negrano exemplavit.<br />

54. Anno 1339 indictione 7, die 24 octubris Tridenti. - Iohannes quondam ser Delaydi dicti<br />

Zante de Pomarolo vallis Lagarine designavit suum feudum scilicet plures pecias terre et<br />

quatuor domos in regulis Pomaroli et Basiani.<br />

Pergamena mm 245x259-261. Notaio: Bonaventura q. magistri Francisci fabri de Tridento. Tridenti<br />

in domo habitationis Blaxii notarii dicti a Ferro, presente ipso Blaxio a Ferro de Tridento, magistro<br />

Vectore campanario de Venetiis habitatore nunc Tridenti.<br />

55. Anno 1339 indictione 7, die 29 decembris Tridenti in episcopali castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Nicolaus episcopus tridentinus investivit magistrum Alesinum Cyroicum quondam<br />

domini Reymundi de Ala tridentine diocesis de suis rectis feudis etc. qui fidelitatem iuravit.<br />

Pergamena mm 153x197. Notaio: Henricus de Landesperch. Presentibus Ottone de Epiano canonico<br />

trid., Francisco de Gardulis, Francisco Palanch notario.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1089


Capsa 63<br />

56. Anno 1340 indictione 8, die 18 madii Tridenti in episcopali castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Nicolaus episcopus tridentinus investivit Benevenutum quondam Iohannis de Metz de<br />

Besangno plebatus Murii pro se et nepote suo filio quondam Petri fratris dicti Benvenuti de<br />

eorum feudis.<br />

Pergamena mm 157x228-230. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

57. Anno 1263 indictione 6, die lune 7 exeunte ianuario in pertinenciis Lizane. - Dominus<br />

Christianus de Pomarolo confessus fuit quod medietas Valarse a sinistris, confines a petra Incisa<br />

usque apud Lavinum, sinistre et ubi sunt cruces in arboribus pro terminis et a dictis crucibus<br />

usque ad vallem que est prope Puzaclum et versus Campum Grossum, campum tridentinum est<br />

domini episcopi et est feudum etc. Item varda Lizane est feudum. Item Seraval est feudum etc.<br />

Sequuntur aliae feudorum manifestationes.<br />

Pergamena mm 198-210x175-185. Serie di vassalli. - sunt vasali de Rimania q. Morceseli, et<br />

rivaticum Sachi de navibus et ratibus est feudum. Insuper comitatus totius plebatus Lizane, doso<br />

Salomonis usque rium siccum qui est subtus ecclesiam s. Valeriani et omnes decime, rimani, famuli, mute<br />

et telonei q. Iacobini de Lizana infra ipsos confines... Item Petrus de Albano qui fuit Varimberti de<br />

Albano et Petrus de Ravazono et una rimania in Brentonico loco Faidani que possidebatur... est feudum<br />

quod tenet Iordanus de Garduno in Garduno, in villa Runzi, et Florianus... in Lenzima Bonifacius et<br />

Iacobelus fratres sunt rimani; Benevenutus et Zuaninus fratres et Bonafemina q. Varimberti sunt rimani;<br />

Ordanus q. Videle de Lisera est rimanus; in Riviano Bentevegna est rimanus ecc.<br />

58. Anno 1486. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die 13 februarii. - Coram domino<br />

Iohanne episcopo tridentino constitutus Blasius de Malfatis sindicus hominum communis ville<br />

in Ala iurisdictionis Roveredi exhibuit quandam investituram dicto communi factam de anno<br />

1401 indictione 9, die dominico tertio intrante mense iulii, per quondam episcopum Georgium,<br />

in qua etiam inserta est mentio investiturae factae ab Egnone episcopo tridentino, exposuitque<br />

qualiter dictum commune post dictam investituram propter carentiam iurium suorum que<br />

novissime recuperarunt, nullam renovationem receperit, supplicans non obstante cessatione etc.<br />

investiri quod dictus dominus Iohannes episcopus ex gratia speciali concessit, accepto fidelitatis<br />

iuramento.<br />

Pergamena mm 208x296. Sigillo pendente.<br />

59. Anno 1470, 30 octobris Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus investivit Ioannem<br />

quondam Ognibeni de Cavastro habitatorem Yserie de duabus petiis terre arative in pertinentiis<br />

Yserie pro annuo ficto preteritis annis soluto Castrocornu. Approbavit etiam commutationem<br />

factam de dictis duabus petiis terre arative cum aliis duabus petiis terre prative in iisdem<br />

pertinentiis Yserie.<br />

Pergamena mm 230x322. Sigillo perduto.<br />

60. Anno 1464, 16 octobris in villa Yserie. - Dominus Ioannes dictus Anselmus Plathner<br />

capitaneus castri Cornu nomine domini Martini Schintel domini castri Cornu pretio 26<br />

ducatorum auri vendidit duas petias terre in pertinentiis Patoni Bartholomeo Ravagni de Yseria<br />

eo pacto ut quolibet anno ad s. Michaelem solvat castro Cornu unum starium frumenti etc.<br />

Est exemplar.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1090


Capsa 63<br />

Cartaceo, carte 2. Sottoscritta dal cancelliere e notaio Rottaler Wilhelmus. - Villa Iserie plebis s.<br />

Marie de villa Ville vallis Lagari, super pontille domus habitationis Willielmi dicti Marogna de villa<br />

Patoni habitatoris Iserie, presentibus Francisco filio Marogne, Iacobo filio Friderici de Iseria, Albertino<br />

quondam...<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1091


Capsa 64<br />

CAPSA 64<br />

Feuda censitica (numeri 360)<br />

1. Anno 1172, die lune, 8 exeunte [ac probabilissime legendum 7 exeunte] aprili indictio 5<br />

[id est 23 aprilis, qui tamen dies eo anno erat dominicus, nam mense aprili currebat littera<br />

dominicalis A, ideo error est. Salomon necdum erat eo anno episcopus, cum viveret s.<br />

Adelpretus. Forte erat vicedominus, licet nec episcopi nec videdomini nomen appareat]. -<br />

Salomon Dei gratia investivit Sunzam de pecia una terre ad casam levandam, iacente intra<br />

posterula domini Aduyni, ab una parte Federicus canonicus etc. iure locationis in perpetuum ad<br />

fictum dandum omni anno etc. Iohannes presbiter per parabolam domini Salomonis in tenutam<br />

misit. Testes dominus Aduynus canonicus et eius filius etc.<br />

Pergamena mm 228x133-160. Notaio: Aynricus. - L'ultimo lunedì del mese di aprile del 1172<br />

corrisponde a 7 exeunte aprili, cioè il giorno 24 aprile e non il 23 come come scritto dall'Ippoliti.<br />

2. Anno 1178 indictione 11. die martis XII kalendas aprilis supra chorum s. Vigilii. Testes<br />

Albertus D. ecclesie s. Vigilii, Conradus comes, Turcus de Cremona etc. - Salomon tridentinus<br />

episcopus investivit Martinum de Walando de tali tenuta que reddebat fictum duo modia etc.<br />

iure locationis in perpetuum.<br />

Pergamena mm 182x118-122. Notaio: Ubertus.<br />

3. Anno 1180 indictione 13 in ecclesia s. Blasii iuxta palatium tridentinum mense<br />

februario. Non reminiscor in quo die, in presentia Alberti vicedomini, Martini archidiaconi etc. -<br />

Salomon episcopus tridentinus investivit Sonzam de una petia terre ad casam levandam in<br />

clusura s. Petri, ab uno capite fosatum etc. iure locationis in perpetuum ad fictum omni anno<br />

dandum 20 solidorum veronensis monetae.<br />

Pergamena mm 198x125. Notaio: Ubertus.<br />

4. Anno 1180 indictione 13, die iovis 7 intrante augusto in villa Alle, in presentia Alberti<br />

vicedomini, Rampreti canonici, Bertoldi plebani de Clesso, Rambaldi archipresbiteri de Morio<br />

etc. - Salomon episcopus tridentinus iure locationis in perpetuum investivit Ianebonum,<br />

Ogerinum pro se et aliis consortibus de omnibus illis tenutis quas sese habere dicebant ab<br />

episcopatu, dando fictum omni anno librarum 5 etc. et plaustra duo feni trahere de prato domini<br />

de Sarnì in pertinentia Alle etc. oblationes quoque spallarum vel aliarum rerum quilibet<br />

conductor annuatim sicut mos est offerre debeat; et domino veniente ad terram Alle honorem et<br />

obsequia ei prestare debeant.<br />

Pergamena mm 376x139-144. Notai: Azo; Obertus de Placentia exemplavit.<br />

5. Anno 1187 indictione 5, die martis 3 intrante octubri in plebe Tignali in loco Arole. -<br />

Dominus episcopus Albertus investivit Iohannembellum, Iacobinum et Abrianum de plebe<br />

Tignali de loco Gardole etc. qui dabant unam libram piperis annuatim domino episcopo<br />

tridentino pro quadam transactione olim facta cum domino episcpo Salomone et illam<br />

transactionem dominus Albertus episcopus dicebat contra onorem episcopatus esse factam;<br />

unde illa remota hanc dedit investituram feudi de omnibus districto, foudro et bando et de<br />

omnibus conditionibus quas sibi facere debebant.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1092


Capsa 64<br />

Pergamena mm 233x132-137. Notaio: Salvatera.<br />

6. Anno 1189 indictione 7, die veneris 13 intrante octubri in suburbio de Egna, in presentia<br />

domini Bonomi plebani de Flemme, domini Bertoldi sacerdotis s. Floriani, Ropreti de Salurno,<br />

Hermanni gastaldionis domini episcopi, Turingi et Hegini de Formiano, Iacobini de Cornalano<br />

etc. - Dominus Conradus episcopus tridentinus investivit Hermannum, Gerardum aliosque et<br />

dominum Oluradinum de Eno sumentem sua vice et vice et nomine omnium concivium<br />

habitatorum suburbii de Egna quod construxerat et fundaverat ad honorem Dei et beati Vigilii et<br />

Casadei, nominative de casamentis et casalibus eiusdem suburbii apud Egnam edificati etc. ad<br />

fictum annualiter solvendum secundum usum domorum Tridenti mercati etc. et vendere possint,<br />

exceptis famulis et hominibus de masnata externorum dominorum, masnatis domini Henrici de<br />

Egna non exceptatis etc. Nullus sine parabola domini episcopi possit aliquid infeodare nec<br />

turrim construere. Concives vero et negociatores suprascripti fori de Egna, sicut tridentini et<br />

bauzanenses concives et negociatores liberi ab omni teloneo et exactione eant et pergant; et sic<br />

suprascriptum forum de Egna liberum ad manus episcopi permanere debeat inperpetuum, ita ut<br />

alicui infeodari non possit; quod si infeodaretur a datione ficti liberi sint quia sic dictus dominus<br />

episcopus statuit et firmiter conservandum decrevit.<br />

Pergamena mm 437x140-170. Copia. Notai: Salomon subscripsit; Ercetus exemplavit anno 1210;<br />

Zandinus exemplavit.<br />

7. Anno 1190 indictione 8, die lune 5 intrante iullio in Ripa iuxta turrim episcopalem, in<br />

presentia domini Baldrici et Pellegrini Paris Infanti et domini Bouzonis de Stenico etc. -<br />

Dominus Conradus episcopus tridentinus investivit Zuconem de Spinaboco de pecia terre vidata<br />

iacente in plano supra s. Mariam de Pranono ad tercium vinum, idem, ut videtur, ad dandam<br />

tertiam partem vini.<br />

Manca.<br />

8. Anno 1191 indictione 9, in camera domini Turconis in Tridento, die 11 intrante aprili, in<br />

presentia domini Turconis, domini Baldrici iudicis de Tusculano, Petri de Malusco, Bozonis de<br />

Stenego etc. - Bernelmus filius quondam Bertoldi refutavit omne suum ius in domo una sita in<br />

tridentino foro in manibus domini Conradi episcopi tridentini precio 305 librarum in favorem<br />

Ameci qui dicitur Dives, solvendo fictum omni anno 5 solidorum et dominus episcopus dicto<br />

Ameco dedit Tridentinum Covalati etc. ut ponatur in possesisonem.<br />

Manca.<br />

9. Anno 1191 indictione 9, die XV kalendas madii Tridenti in palatio episcopi, in presentia<br />

Musonis de Doso, Adelpreti de Portariola, Laurenci de Terlacu etc. - Iohannes gener Calavini<br />

refutavit in manu domini episcopi Coradi ortum unum quem habet iuxta ospitale Widoti iuris<br />

episcopatus, ab uno latere via, ab alio Atesis, ab uno capite ospitale, ab alio via; et dominus<br />

episcopus investivit Filippum provisorem dicti ospitalis de illo orto nomine ecclesie ipsius<br />

ospitalis ad fictum omni anno dandum librarum 4 veronensium.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1093


Capsa 64<br />

10. Anno 1191 indictione 9, die 3 intrante madio Tridenti in presentia domini Turconis,<br />

Adoini et Litoldi canonicorum, Musonis et Bertoldini de Dosso etc. - Arnoldus Blancus de Pao<br />

refutavit in manu domini Conradi episcopi tridentini casamentum unum cum casa supra iacente<br />

in mercato Tridenti in favorem Amichi del Dosso ad fictum secundum usanciam domorum<br />

mercati Tridenti.<br />

Pergamena mm 230x147-166. Notaio: Iohannes Pencius.<br />

11. Anno 1192 indictione 10, die dominico 6 exeunte ianuario in ora s. Michaelis in domo<br />

Zenoni. - Waldemanus refutavit in manu Enrici de Mezo casamentum unum in ora s. Michaelis<br />

et Enricus investivit Baselganum ad annuum fictum 20 solidos.<br />

Manca.<br />

12. Anno 1192 indictione 10, die 7 exeunte ianuario in palatio episcopi apud Tridentum, in<br />

presentia domini Turcheti canonici, Petri de Malusco etc. - Domina Hermengarda uxor<br />

quondam Rodulfi de Villazano et Ileus eius filius refutaverunt unam domum in Tridento in<br />

favorem Riprandini de Mercato precio 350 librarum et dominus episcopus hunc investivit ad<br />

fictum reddendum domino Conrado Trutson qui habet predictum fictum in feudum a dicto<br />

domino Conrado episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 237x134-139. Notaio: Tridentinus. In presentia Burcardi, Odolrici de Polengo,<br />

Davidis de la Nave.<br />

13. Anno 1192 indictione 10, die 6 exeunte aprili in palatio episcopi. Testes Litoldus<br />

canonicus, Gumpo de Madruzo et Gumpolinus eius filius, A. de Civezano etc. - Tebaldus<br />

refutavit in manu episcopi Conradi tridentini unum casamentum in Pedecastello in favorem<br />

Uberti cum fictu librarum 8 et hoc est feudum pistoriae etc.<br />

Manca.<br />

14. Anno 1193 indictione 11, die 5 intrante aprili Tridenti in episcopali palatio, in presentia<br />

domini Turconis, Musonis de Dosso, Zurdani de Belvedere, Adelpreti de Morio, Amelrici de<br />

Civizano, Altemani de Casalino etc. - Adelpero Rufus de Alsugo refutavit in manu domini<br />

Coradi episcopi tridentini casamentum unum quod iacet in Tridento in burgo s. Petri ut<br />

investiret Bonoram et Carlesarem Gere nomine locationis in perpetuum, filios Odelrici<br />

quondam de Casalino sub ficto soldorum 10.<br />

Manca.<br />

15. Anno 1193 indictione 11, die 16 intrente madio in palatio etc. - Magister Ersignanus<br />

refutavit episcopo Corado unum runcum in Petra Marcole a capite porte s. Polenarii ut investiret<br />

Adelpretum ad fictum duas urnas vini canipe episcopi.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1094


Capsa 64<br />

16. Anno 1193 indictione 11, die 8 intrante novembri in palatio. Testes Odoricus Lupe,<br />

Odoricus de Pado etc. - Adeleita verbo filie refutavit in episcopo Conrado tridentino ortum<br />

unum, qui investivit Valterium etc.<br />

Manca.<br />

17. Anno 1195 indictione 13, die 15 exeunte octubri in domo Odolrici Nies. Testes<br />

Bonuszaninus filius Gumponis de Madruzo, Gubardus de Vezano, Zanellus de Ulmo, Trintinus<br />

de Madruzo. - Vilielminus facit testamentum dimittens nepote suo Nicolao omnia que habet in<br />

valle Civezani, a rivo qui trait per Cativam in la, usque in Mastranigo et Sila in za, ibi terram et<br />

decimam et molendinum et suam vineam de subtus castellum meum per successum matris sue,<br />

quia ipsa in gaudimento omnes fruges debet habere; et prata que tenet ad fictum subtus<br />

Baselgam ab episcopo Conrado tridentino.<br />

Pergamena mm 147-170x160-163. Copia. Notaio: Zacheus ex breviaturis Erzonis. - Duo mansi in<br />

Stranigo, et meam partem blave de Miola et prata que tenemus ad fictum subtus Balselegam etc.<br />

18. Anno 1196 indictione 14, die XIV kalendas septembris [19 agosto]. In presentia domini<br />

Pelegrini tridentini archidiaconi, presbiteri Martini tridentini plebani, domini Odelrici de Arcu,<br />

Musonis de Dosso etc. - Dominus Turco tridentine ecclesie decanus consensu et voluntate<br />

dominorum canonicorum et tocius capituli una cum Gardesana quondam amasia presbiteri<br />

Bertoldi plebani, et cum Leucarda eiusdem Bertoldi sorore refutaverunt in manu domini<br />

Conradi episcopi tridentini closuram unam vineatam que quondam fuit dicti presbiteri Bertoldi<br />

per fictum ab episcopatu, que iacet a Cente Clave et dominus episcopus nomine locationis in<br />

perpetuum investivit Tonsum de Madrucio et Arnaldinum de Morio ad fictum solvendum omni<br />

anno domino episcopo duas urnas vini albi et puri de vassa.<br />

Pergamena mm 239x176. Notaio: Iohannes Pencius.<br />

19. Anno 1197 indictione 15, die veneris 2 intrante maio Tridenti in palatio episcopali, in<br />

presentia domini Turconis tridentini chori decani, domini Gerardi iudicis curie tridentine,<br />

Tisonis de Castrobarco etc. - Adelpretus nepos Henrici Otonis Crassi refutavit in manu domini<br />

Conradi episcopi tridentini omne ius quod habet in quodam casamento quod iacet in Burgo<br />

novo ad fictum omni anno domino episcopo reddendum 20 soldorum veronensis monete; idque<br />

pretio centum librarum denariorum veronensium decem minus, quas ipse Adelpretus habuit a<br />

Diathemaro Boclino de Burgonovo quem dominus episcopus investivit ad dictum fictum<br />

reddendum.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Sammlung Rollen 1. Pergamena. –<br />

Notaio: Bertramus. (Fotocopia in AST).<br />

20. Anno 1199 indictione 2, die mercurii 6 exeunte ianuario in caminata palacii. -<br />

Locationem in perpetuum fecit episcopus Conradus tridentinus in Bertam uxorem quondam<br />

Ioannis de Costa pro uno runco in Costa ad fictum 1 urnam vini albi.<br />

Pergamena mm 126x116-119. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis exemplavit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1095


Capsa 64<br />

21. Anno 1199 indictione 2, die dominico 4 intrante aprili Tridenti in caminata palatii. -<br />

Martinus faber de Valsenago refutavit in manu domini Bertoldi de domino Martino gastaldionis<br />

domini Conradi episcopi tridentini omne ius quod habebat in una petia de terra vidata, que iacet<br />

in Fasa et tenebat a Casadei pro ficto ut investiret Bardolinum de Vila cum ficto medie urne vini<br />

reddendo domino episcopo.<br />

Manca.<br />

22. Anno 1199 indictione 2, die iovis 2 intrante septembri Tridenti in camera domini<br />

episcopi, presentibus Petro de Malusco causidico, Andrigeto de Cavedene, Bertoldino de Doso,<br />

Uberto de Terlago et Gotifredo eius nepote etc. - Rodulfus Aicardi tutor filiarum et filii<br />

quondam Enrici Tuesi et domine Adeleite quondam eius uxoris et Trintinus de Stelves qui<br />

manet in Borgonovo per se refutaverunt in manu domini Conradi episcopi tridentini domum<br />

unam cum canipa etc. quam habebant ab ipso domino episcopo in mercatu tridentino etc. ut<br />

investiret Enricum de Mez a quo acceperant precium 700 librarum uti factum est sub ficto 10<br />

solidis veronensis monete.<br />

Eodem anno, mense et die in camera domini episcopi apud turrim in Tridento, presentibus<br />

domino Wifredino causidico de Verona, Adelpreto de Mez etc. - Coram domino Conrado<br />

episcopo tridentino Rodulfus Aicardi iuravit facere utilia pro neptis Errata et Vilieba et nepote<br />

Aingo, datis fideiussoribus Albertino Mazafadiga etc.<br />

Manca.<br />

23. Anno 1200 indictione 3, die mercurii 6 exeunte ianuario Tridenti in caminata palacii<br />

domini episcopi, presentibus Bertoldo de Pecastello, Musono de Doso, Petro de Malusco et<br />

Baldrico causidicis. - Iure locationis in perpetuum dominus Conradus episcopus tridentinus<br />

investivit Bertam uxorem quondam Ioannis de Costa de una pecia terre vidata iacente in Costa<br />

etc. ad fictum omni anno unam urnam boni vini albi puri de vasa.<br />

Manca.<br />

24. Anno 1200 indictione 4, die veneris 7 exeunte augusto in palacio. Testes Adhuinus<br />

canonicus, Adelpretus de Mez etc. - Coram episcopo Conrado et eius verbo locavit Enrigolinus<br />

in Berta de Bolzano uxore quondam Peroini de Bozano domum unam in hora Wielandi ad<br />

fictum 17 soldos salvis iuribus dominorum episcopi et comitis Egenomi et faciet ipsum<br />

confirmare cum venerit.<br />

Manca.<br />

25. Anno 1201 indictione 4, die veneris 5 intrante octubri in domo Walconis. Testes<br />

Zanelus de Villazano, Odoricus de Telve etc. - Refutavit Trullo filius Feraguti in episcopo<br />

Conrado de una domo in ora s. Martini etc. et dominus episcopus investivit Ioannem filium<br />

Vidrisii ad fictum 10 soldos.<br />

Manca.<br />

26. Anno 1202 indictione 5, die Sabati 11 exeunte decembri in palatio. Testes Odoricus de<br />

Polengo, Iacobinus de Caudonazo etc. - Refutarunt in episcopum Conradum Andreas de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1096


Capsa 64<br />

Gabiolo et Rambaldus curatores filiorum quondam Aycardi de Gabiolo de media pecia terre<br />

vineata in Misillano et episcopus investivit Grimaldum de 2 partibus et Pedretum de tercia parte<br />

ad fictum unius urne vini et medie albi puri de vasa etc. ad canipam domini episcopi.<br />

Manca.<br />

27. Anno 1204 indictione 7, die martis 15 intrante iunio Tridenti in palatio episcopali<br />

presentibus domino Wilielmo de Silva, domino Gerardo de Labela, domino Henrico eius filio,<br />

Musone de Doso, Paganino de Terlago, Pasqualo filio quondam Odorici Otonis Rici, Concio de<br />

Zava, Rodulfo Rubeo, Zanelo et Odolrico fratribus de Villazano, Marquardo de Burgo novo etc.<br />

- Coram domino Conrado episcopo tridentino venientes Saurinus, Henricus et Litoldus fratres<br />

filii Viviani de Fay, Wizardus nepos Malfati etc. omnes de loco Fai dixerunt quod homines<br />

tridentini pro communitate tridentina ultra modum illos de Fai molestant et aggravant super<br />

facto pixonatici montis Gaze quem a dicta communitate detinent per fictum. Nam unus<br />

tridentinorum vadit et accipit pixonaticum, et alius vadit et accipit etc. unde dicti tridentini<br />

convenerunt inter se et rogaverunt dominum episcopum ut dictum pisonaticum in se recipiat de<br />

cetero ab hominibus de Fai pro comune Tridenti et ad volutantem communis, ne aliqua<br />

discordia inter illos hac occasione oriatur. Qui dominus episcopus ad preces tridentinorum dixit:<br />

ex quo vultis illud mihi concedere ego accipiam illud pixonaticum et fictum montis Gaze, quod<br />

vestrum est et ad vestram voluntatem; et precepit Contolino eius nuncio, quatenus pro eo<br />

domino episcopo vadat, et dictum pixonaticum accipiat, nempe omni anno in intrante augusto 4<br />

bonos caseos et duas povinas.<br />

Manca.<br />

28. Anno 1208 indictione 11, die sabati 8 intrante marcio, in camera episcopi. Testes<br />

Enricus de Breguso etc. - Dominus Federicus episcopus tridentinus investivit Enricum<br />

Romanum de domo quam emerat a Gozalco; fictum 5 solidi etc.<br />

Manca.<br />

29. Anno 1208 indictione 11, die Sabati 8 intrante marcio, in camera episcopi etc. - Ar.<br />

Moscardi refutavit domum et ad fictum 10 solidos episcopo tridentino Federico et episcopus<br />

investivit etc. Deest nomen.<br />

Manca.<br />

30. Anno 1208 indictione 11, die martis 9 exeunte aprili in camera Palatii episcopatus.<br />

Bertolameus filius quondam Petri et Vilane refutavit pro 40 libris in dominum Federicum<br />

episcopum unam domum iacentem in ora s. Petri cum orto retro, qui investivit Waldemanum<br />

Snecum etc. ad fictum 8 solidos.<br />

Manca.<br />

31. Anno 1208 indictione 11, die iovis 7 exeunte aprili in castro tridentino subtus quercus.<br />

Testes comes Odoricus de Piano, Albertus de Stenego, Adelpretus de Madruzo, Amaderus de<br />

Caltonacio, Nicolaus de Egna etc. - Martinus filius Branci de Vataro refutavit domino electo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1097


Capsa 64<br />

pratum unum allodium quod habet in Calceranica et 5 pecias terre etc. ita quod tenebit omnia ab<br />

episcopatu tridentino ad fictum 2 modia, 1 siliginis et 1 anone.<br />

Manca.<br />

32. Anno 1208 indctione 11, die lune 12 exeunte octubri, Tridenti, in palatio episcopatus,<br />

in camera domini episcopi apud turrim. Testes dominus Turco decanus, dominus Brianus de<br />

Castrobarco et Ottobellus de Disiculo, Wilielmus de Pomarolo etc. - Rambardus filius quondam<br />

domini Preti fratris domini Petarini et eius curator Odolricus Rambaldi pro se et fratribus<br />

refutaverunt in manu domini Federici episcopi totam suam partem domus et turris que iacent in<br />

civitate Tridenti ante domum Enrici Otonis Grassi etc. precio 140 marcharum argenti ad<br />

marcam Tridenti et 20 libras denariorum veronensium quas dictus dominus episcopus vendidit<br />

domino Petarino eorum patruo.<br />

Manca.<br />

33. a) Anno 1210 indictione 13, die 15 exeunte ianuario, Tridenti in palatio episcopatus. -<br />

Nomine locationis in perpetuum dominus Federicus episcopus tridentinus investivit Geroldum<br />

et Trintemanum etc. de tribus plodiis terre sub Gardulle, reddendo 3 urnas trintinas boni vini<br />

albi de vasa etc.<br />

b) Anno 1206 indictione 9, die Sabati 5 exeunte madio, in Tridento. Testes dominus<br />

Anselmus de Mezo et Sodegerius filius quondam Ati etc. - Dominus Petrus de Malusco iudex,<br />

et Gralantus gerentes vices domini Adelpreti comitis tirolensis potestatis Tridenti et pro ipso<br />

comite dederunt parabolam Odolrico filio Enrigeti Uberti vendendi domum suam de burgo s.<br />

Petri presbitero Enrico s. Petri ad fictum reddendum episcopatui et episcopo tridentino 10<br />

solidos denariorum veronensium etc.<br />

a) Manca.<br />

b) Pergamena mm 326x113-117. Copia. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Iohannis, et Zacheus ex<br />

imbreviaturis Conradini.<br />

34. Anno 1210 indictione 13, die veneris 6 exeunte novembri, Tridenti in palatio<br />

episcopatus. Testes dominus Turco decanus, dominus Enricus iudex curie tridentine et dominus<br />

Petarinus et dominus Albertus de Seiano et Montenarius de Disuculo, dominus Iacobinus de<br />

Calevena et dominus Iacobinus Blanzemane iudices etc. - Ermannus Ponzo refutavit in manu<br />

domini Federici episcopi tridentini runcum unum in Burgo Novo apud Fersinam ut investiat<br />

Warimbertum de Porta ad fictum domino episcopo solvendum 12 solidos denariorum<br />

veronensium et confessus est Ermannus se accepisse a Warimberto 60 libras denariorum<br />

veronensium.<br />

Duplex exemplar.<br />

Manca.<br />

35. Anno 1211 indictione 14, die 10 exeunte iunio, Tridenti in palatio episcopali,<br />

presentibus domino Gisloldo canonico et domino Enrico de Bregusio etc. - Pelegrinus filius<br />

quondam Rivani refutavit unam peciam terre iacentem ex illa parte Centeclavis, et dominus<br />

episcopus Federicus investivit Nigrum radarolium ad fictum tertie partis unius urne vini de<br />

canipa.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca.<br />

1098


Capsa 64<br />

36. Anno 1212 indictione 15, die sabati 7 intrante aprili, Tridenti, in palatio episcopatus.<br />

Testes dominus Oto de Polengo, dominus Swikerius de Mezo et Enricus de Breguxo etc. -<br />

Dominus Federicus episcopus tridentinus nomine locationis in perpetuum investivit Enricum<br />

filium Jordani de Sardagna de suo manso iuris episcopatus iacente cum casamento a Mez etc. ad<br />

fictum dando omni anno 1 modium frumenti et 1 modium siliginis et 4 modios annone.<br />

Manca.<br />

37. Anno 1212 indictione 15, die lune 14 intrante madio, in Tridento in palatio episcopatus.<br />

- Wenricus filius quondam Enrici de Staeno et Albertinus de Brixia eius curator refutarunt unum<br />

casale de terra cum caneva de retro in mercato Tridenti precio 500 librarum in manu domini<br />

Federici episcopi tridentini ut investiat Conradum de Mercato ad fictum ipsi episcopo<br />

reddendum 5 solidos denariorum veronensium.<br />

Manca.<br />

38. Anno 1213 indictione 1, die veneris 8 intrante marcio, Tridenti in palatio superiori<br />

episcopatus, in presentia domini Nicolai de Egna, domini Henrici de Crunpacho etc. - Gisloldus<br />

de Porta Oriola presente et consentiente filio Adelmaro refutavit in manu domini Federici<br />

episcopi tridentini unam peciam terre ortalive in pertinentia civitatis Tridenti in broilo ut<br />

investiat Fruzerinum notarium filium quondam Gunponis de Porta Oriola ad fictum 7 solidos et<br />

6 denarios veronenses omni anno.<br />

Manca.<br />

39. Anno 1213 indictione 1, die iovis 10 exeunte novembri, Tridenti in palatio episcopali.<br />

Testes dominus Gerardus archidiaconus tridentinus, dominus Bertoldus de Wanga, Nicolaus de<br />

Egna, Petrus de Malusco, Albertus de Seiano et eius frater Enrigetus, dominus Muso de Dosso,<br />

dominus Riprandus Ottonis Richi, dominus Federicus de Arcu, et Albertus Mitifocus, et<br />

dominus Wicomarius de Rambaldo et Odolricus eius nepos et Erzetus notarius. - Dominus<br />

Pasqualis quondam Ottonis Richi pro 600 libris denariorum veronensium refutavit in manu<br />

domini Federici episcopi tridentini regalis aule legati et vicarii domum unam cum canipa etc. ut<br />

investiret Zenarium cambiatorem qui fuit de s. Urso ad fictum 5 solidos denariorum<br />

veronensium.<br />

Manca.<br />

40. Anno 1214 indictione 2, die mercurii 15 intrante ianuario, Tridenti in palatio episcopali<br />

in capella s. Blasii.- Testes dominus Federicus comes de Epan, dominus Wilielmus de Cleisso<br />

filius domini Arponis etc. - Peregrinus filius quondam Tonsi refutavit in manu domini Federici<br />

episcopi tridentini fictum unum de terra cum vineis in Mesciano apud ecclesiam s. Crucis etc. ut<br />

investire debeat Widotum de Lavisina etc. ad fictum medie urne vini.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1099


Capsa 64<br />

41. Anno 1214 indictione 2, die dominico 2 intrante februario, Tridenti in palatio<br />

episcopali. Testes dominus Nicolaus de Egna, dominus Bertoldus de Wanga, dominus Enricus<br />

iudex curiae Tridenti et Marsilius de Spuri etc. - Refutatio facta in dominum episcopum<br />

tridentinum de uno runco in pertinentiis Tridenti ad investiendum Permannum ad fictum omni<br />

anno duas urnas vini.<br />

Manca.<br />

42. Anno 1214 indictione 2, die 4 intrante marcio, Tridenti in palatio episcopatus,<br />

presentibus domino Ropreto de Salurno, domino Petarino, domino Riprandino Otonis Richi,<br />

domino Alberto de Seiano etc. - Matelda que fuit uxor Trintini Suitixachi refutavit in manibus<br />

domini Federici episcopi tridentini omne ius quod habet in una domo in Burgo Novo et in uno<br />

orto etc. ad investiendum Gabolfum de Salurno sub ficto 15 solidorum denariorum veronensium<br />

episcopatui etc. pro qua refutatione acceperat a dicto Gabolfo 70 libras denariorum<br />

veronensium.<br />

Manca.<br />

43. Anno 1214 indictione 2, die veneris 12 intrante septembri Tridenti in palatio episcopali.<br />

Testes dominus Adelpretus de Wanga, dominus Nicolaus de Egna etc. - Dominus Federicus<br />

episcopus tridentinus iure locationis in perpetuum investivit Gerardum de Gardule et Ropretum<br />

etc. de omnibus illis vineis et terra quas habent in pertinentiis de Gardule ad fictum omni anno<br />

tertiam partem totius vini.<br />

Manca.<br />

44. Anno 1215 indictione 3, die veneris 2 exeunte februario Tridenti, in palatio episcopali. -<br />

Concius Fociminaca refutavit in manu domini Federici episcopi tridentini omne ius quod habet<br />

in medietate domus que quondam fuit Landoli iacente in Burgo s. Petri ut investiat Enrigetum<br />

filium quondam Grouseti de s. Petro pro 10 solidis omni anno etc.<br />

Manca.<br />

45. Anno 1215 indictione 3, die veneris 2 exeunte octubri in camera vice domini. - Ventura<br />

filius domine Altruelle refutavit duos runcos in dominum Petrum de Malusco iacentes in<br />

Misilano etc. et ipse nomine episcopi tridentini cuius vices gerit, investivit Palmerium et<br />

Capellum de illis ad fictum 2 urnas vini.<br />

Manca.<br />

46. Anno 1216 indictione 4, die lune 14 intrante marcio, in capella s. Blasii de palatio<br />

episcopatus. Testes dominus Amelpretus abbas s. Laurentii, dominus Gerardus archidiaconus<br />

ecclesie tridentine etc. - Americus Bagocella nepos Federici de Bageca refutavit pro se fratreque<br />

suo Amerio Baco omne ius quod habet in uno casamento iacente a Pedecastello Tridenti etc. et<br />

dominus episcopus investivit Swikerium de Mez de illo casamento ad fictum dandum omni<br />

anno unam libram de zera in vigilia Nativitatis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca.<br />

1100


Capsa 64<br />

47. Anno 1216 indictione 4, die mercurii 4 intrante madio, in Arcu in curtivo ante<br />

ecclesiam. Testes dominus Adeperius de Wanga, Arpo de Clexo, Brianus de Castrobarco,<br />

Nicolaus de Egna, Petrus de Malusco, Ribaldus, Salatinus, Grimoldus de Cagno etc. -<br />

Bonacursus refutavit pratum unum Dominico Mazoco scilicet violenciam etc. dominus<br />

Adelperius et Petrus de Malusco pro domino episcopo constituerunt Bonacursum curatorem<br />

fideiubentibus Enrico et Alberto de Selano et faciet dominum episcopum ratum habere etc.<br />

Falconetus refutavit Alberto gastaldioni clausuram unam episcopi, videlicet ortum apud<br />

domum suam etc.<br />

Manca.<br />

48. Anno 1216 indictione 4, die lune 2 exeunte madio in camera episcopi. - Dominus<br />

episcopus investivit et concessit domine Gisle uxori Galiciani fruam molendini sui de Calavino<br />

usque ad s. Michaelem et inde ad 2 annos pro expensis factis in illo edificando et exinde libere<br />

revertatur in episcopum.<br />

Manca.<br />

49. Anno 1216 indictione 4, die mercurii 3 intrante augusto in Randena in ponticello domus<br />

Bonacursii de Caderzono, in presentia dominorum Gerardi archidiaconi, Petri de Malusco<br />

Ananie vicedomini, Bertoldi de Wanga, Henrici de Grumpacho, Oprandi de Campello, Iacobi de<br />

Borzaga, Ottonis de Monclassico etc. - Dominus Federicus episcopus tridentinus regalis aule<br />

tocius Italie legatus et vicarius investivit nomine locationis in perpetuum Greponem filium<br />

quondam Eccelini de Carbonara, aliosque pro se et hominibus tocius communitatis ville de<br />

Carbonara nominative de monte Sedroni in integrum ad alvegandum et utendum cum bestiis et<br />

omnibus modis etc. ad fictum reddendum omni anno domino episcopo vel nunciis suis de dearia<br />

Monclasici 10 modios boni casei etc.<br />

Manca.<br />

50. Anno 1217 indictione 5, die ultimo exeunte marcio in platea Pomaroli, in presentia<br />

presbiteri Thomasii ecclesie s. Christophori de Castrobarco etc. - Ordininus de Pilone et<br />

Zanignus etc. omnes de Castellano iuraverunt manifestare Henrico de Meze Cano de Morio<br />

nuncio domini Federici episcopi tridentini ea bona et raciones que et quas dabant quondam<br />

Tisoni de Bonasolo et suo filio domino Andree etc. unum fodrum scilicet 4 sextaria frumenti et<br />

1 galetam siliginis et 10 solidos veronenses vel unum moltonem etc. et alia multa ut ibi.<br />

Manca.<br />

51. Anno 1218 indictione 6, die martis 2 exeunte ianuario in palacio. - Dominus Federicus<br />

episcopus investivit Benevenutam filiam quondam Wilielmi de Pozo que dicebatur esse femina<br />

domini episcopi, pro se et sororibus Rikabona et Cremondia, de manso quod fuit patris et<br />

suorum antecessorum in Tilerno in Pozo ita quod se maritent in hominem liberum vel domini<br />

episcopi.<br />

Pergamena mm 143x132. Notaio: Zacheus ex imbrevaturis Erzonis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1101


Capsa 64<br />

52. Anno 1220 indictione 8, die lune 13 intrante aprili, ante domum domini Petarini, in<br />

presentia Concii eius filii, Adelpreti teotonici etc. - Dominus Montenarius de Disiculo,<br />

presentibus et consencientibus domino Petarino et domino Gandolfino gastaldione Tremeni per<br />

sententiam condemnavit Ioannem Grimaldum qui tenuerat terram ad fictum ab episcopatu<br />

tridentino et per 3 annos et ultra non solverat, instante Nicolao canevario de Tremeno ad<br />

dandam illam terram et vineas et pratum ad mansum Lantrami canevarii ad reddendum illud<br />

fictum.<br />

Manca.<br />

53. Anno 1220 indictione 8, die lune 6 intrante iulio in episcopatu et ducatu tridentino in<br />

burgo de Ripa apud palacium domini episcopi. Testes dominus Enricus tridentine ecclesie<br />

decanus, dominus Gerardus archidiaconus, dominus Adelpretus comes Tirolis, dominus comes<br />

Odolricus de Piano, dominus Petrus de Malusco et Enricus iudices, dominus Odolricus de<br />

Beseno et Iacobus de Burzaga gastaldio Ripe etc. - Nomine locationis in perpetuum dominus<br />

Albertus episcopus tridentinus electus investivit Martinum Peliparium de Ripa filium quondam<br />

Masce de una pecia de terra vidata cum arboribus in pertinenciis Ripe ubi dicitur Allabola supra<br />

stratam etc. dando omni anno terciam partem tocius uve et decimam ipso domino episcopo.<br />

Manca.<br />

54. Anno 1223 indictione 11, die 12 intrante februario, in Pradalia in palatio domini<br />

episcopi, in presentia domini Riprandi de Tascha de Murio, Enrici de Marcho etc. - Dominus<br />

Bertolotus vilicus Pradalie pro domino Alberto episcopo tridentino, nomine locationis in<br />

perpetuum investivit Iohannem filium Castelani de Castelano de illo manso quod fuit de<br />

Martinelo filio Zanelli de s. Martino quod iacet in Castelano in monte et in plano etc. ad fictum<br />

omni anno 4 galetas blave ad mensuram Castrinovi.<br />

Manca.<br />

55. Anno 1223 indictione 11, die martis 7 intrante marcio ante domum domini Iacobi<br />

Blanzemane. Testes dominus Iacobus de Mez etc. - Dominus Petrus de Malusco vicedominus<br />

Ananie investivit Otonem de Rallo etc. de media rimania in Meze etc. ad fictum 3 modios anone<br />

et 1 modium siliginis domino episcopo etc.<br />

Manca.<br />

56. Anno 1225 indictione 13, die mercurii 9 intrante octubre in burgo Enne, in presentia<br />

domini Adelperii de Wanga, domini Nicolai de Enna, domini Odorici de Beseno, domini<br />

Ropreti de Eno, Ambrosii de Valsurda etc. - Nomine locationis dominus Gerardus episcopus<br />

tridentinus investivit Martelum de Milano ad eius vitam de una rota et furno ad preparandum<br />

ferrum in loco ubi dicitur Imana ad fictum omni anno reddendum 10 libras veronenses.<br />

Pergamena mm 360x155. Notaio: Nicolaus; Erzo. - In burgo Enne in platea ubi lignamen venditur...<br />

in presentia ecc. Ibique nomine et iure locationis dominus Gerardus dei gratia tridentine ecclesie<br />

episcopus ad usum domorum mercatus Tridenti, investivit Mantellum de Milano, usque ad vitam ipsius<br />

Mantelli de una rota et furnum, de preparandum ferrum, cum omnibus suis finibus introitis et exitibus,<br />

coherentiis et pertinentiis suis etc. ad dictam rotam pertinentibus; ut dictus Mantelus usque modo habuit<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1102


Capsa 64<br />

et tenet que rota iacet in loco ubi Inama dicitur cui coheret circumquaque a capitibus rote et furni, a<br />

lateribus comunitas Flemi etc.<br />

57. Anno 1225 indictione 13, die iovis 3 exeunte novembri, Tridenti in capella palatii<br />

episcopatus. - Testes dominus Petrus de Malusco, Odolricus canonicus de Portella, dominus<br />

Wilielmus frater domini episcopi, Otolinus de Pao etc. - Coram domino Gerardo episcopo<br />

tridentino et eius decreto domina Pasqualina filia quondam Pasqualis de Odolrico Otone Richo<br />

verbo et consensu mariti sui Odolrici filii quondam domini Alberti de Sellano et una cum<br />

curatore suo domino Enrico de Sellano precio 1050 librarum denariorum veronensium pro<br />

solvendis debitis patris sui et aliis suis utilitatibus refutavit in manu ipsius domini episcopi,<br />

consentiente domino Riprando Otonis Richi, cui per feodum 20 solidi omni anno per fictum<br />

veniunt, videlicet domum muratam et turrim cum alio territorio et edificiis etc. iacentem in hora<br />

mercatus Tridenti non longe a palatio episcopatus etc. ut investiat dominum Ambrosium<br />

gastaldionem cum onere solvendi dicto domino Riprando 20 solidos quos detinet in feudum ab<br />

episcopatu tridentino.<br />

Manca.<br />

58. Anno 1225 indictione 13, die lune 2 exeunte decembri Tridenti in palatio episcopatus,<br />

presentibus Otolino de Pao, Arnoldo de Livo etc. - Warimbertus de Porta Oriola refutavit in<br />

dominum Gerardum episcopum unam domum cum canipa et orto et broilo in Burgonovo prope<br />

Portellam muri civitatis de quibus solvitur fictum Trentino Polenta 40 solidos et ille Polenta 10<br />

solidos domino episcopo etc. ut investire debeat dominum Adelpretum de Mezo tutorem Anide<br />

et Enselmi et Agnenose filiorum quondam domini Rodegerii de Mezo a quibus acceperat 140<br />

libras veronenses. Et dominus episcopus investivit etc.<br />

Manca.<br />

59. Anno 1226 indictione 14, die dominico 14 exeunte ianuario in Tridento ante domum<br />

domini Contolini de s. Petro, presentibus domino Iohanne de Pao, Odolrico et Coradino<br />

fratribus eius etc. - Dominus Contolinus predictus gastaldio domini Gerardi episcopi tridentini<br />

et episcopatus, ut gastaldio nomine locationis in perpetuum investivit Ascaranum et Oluradinum<br />

et Martinum de Ara recipientes nomine omnium suorum vicinorum de Tavernara, et Augustum<br />

et Amicum de Clogna recipientes nomine vicinorum de Clogna, et Bonoram de Moiado<br />

recipientem nomine vicinorum de Moiado qui sunt de scaria Henrici Sunze, nominatim de<br />

territorio et busco Carbonare iuris episcopatus, cui coheret communitas Pavi undique etc. ut in<br />

eo pasculare, capulare, buscare et disbuscare, foliare et totam eorum utilitatem facere possint, ad<br />

annuum fictum 10 starios frumenti etc.<br />

Manca.<br />

60. Anno 1229 indictione 2, die 14 exeunte iunio Tridenti in palatio episcopatus, in<br />

presentia Otolini de Fersina, Enrici Sonze etc. - Tridentinus filius Artoichi refutavit in manibus<br />

domini Gerardi episcopi tridentini unum vineale iacens in Muralta ut investiat Odolricum<br />

Longum de Bulzano ad annuum fictum unius urne vini de canipa domino episcopo reddendum.<br />

Pergamena mm 365x153-170. Notaio: Rolandinus qui Zacaranus vocor. Restituta da Innsbruck nel<br />

1921.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1103


Capsa 64<br />

61. Anno 1233 indictione 6, die veneris 11 exeunte octubri, Tridenti in palatio episcopatus.<br />

- Dominus Odolricus de Campo potestas Tridenti et racionem faciens per dominum Aldricum<br />

electum episcopum tridentinum per estimatores domini episcopi et communis Tridenti fecit<br />

extimare domos et utensilia duorum commorantium in contrata Capellariorum ad solvendas<br />

dotes etc. et dabant annuum fictum domino episcopo pro domibus.<br />

Manca.<br />

62. Anno 1236 indictione 9, die veneris 8 exeunte octubri, Tridenti in palatio episcopatus,<br />

in presentia domini Bonifacii archidiaconi tridentini, Iohannis de Aldegherio, Martini Borserii<br />

etc. - Concius Fatimunicha refutavit in dominum Aldricum episcopum domum unam cum<br />

canipa etc in Tridento in contrata de Mercato etc. que tenebat ad fictum 5 solidos a dicto domino<br />

Iohanne de Aldegherio qui ad feudum habebat ab episcopatu etc. idque in favorem Lyabi<br />

sartoris ut eum investiat sub eodem ficto dicto Iohanni solvendo.<br />

Manca.<br />

63. Anno 1240 indictione 13, die lune 14 exeunte septembri in Ugna ante ecclesiam s.<br />

Lucie, in presentia domini Friderici de Wanga, domini Friderici preceptoris et hospitalarii de<br />

Lengemose, domini Marquardi de Maies, domini Hainrici de Epiano, domini Ulrici de Flaono,<br />

domini Hainrici de Griffenstain etc. - Dominus Sodegerius potestas de Tridento et episcopatus<br />

per dominum imperatorem nomine episcopatus, et dominus Adelpretus comes de Tirol<br />

confirmaverunt in Lancium de Platte investituram unius mansi cum domo iacente super Ritena<br />

ad Platte etc. et tenet ad pluvege a communitate de Ugna sub ficto etc.<br />

Pergamena mm 161x250. Notaio: Iacobus.<br />

64. Anno 1245 indictione 3, die mercurii 14 exeunte ianuario, Tridenti in palatio<br />

episcopatus, presentibus domino Ecelino iudice, domino Odorico de Rambaldo, domino<br />

Tridentino Rubeo etc. - Ventura procurator domini Concii de s. Petro refutavit in manibus<br />

domini Sodegerii potestatis Tridenti peciam unam terre de becaria apud ruziam ad investiendos<br />

Arnoldum de Ruzia et Martinum de becaria ad fictum 10 solidos episcopo etc.<br />

Pergamena mm 315x141-150. Notaio: Concius.<br />

65. Anno 1248 indictione 6, die veneris 5 exeunte iunio, Tridenti in palatio episcopatus. -<br />

Iohaninus filius quondam Frizerii notarii refutavit in dominum Sedoerium de Tyto potestatem<br />

Tridenti et episcopatus per dominum imperatorem unum ortum positum retro ecclesiam s.<br />

Francischi ut investiat dominum Antonium de Disuculo ad solvendum fictum annuum<br />

episcopatui 15 solidos veronenses.<br />

Pergamena mm 323x200. Notaio: Obertus de Placentia.<br />

66. Anno 1249 indictione 7, die veneris 10 exeunte ianuario, Tridenti in palatio<br />

episcopatus. - Dietemarius filius quondam domini Ianesis refutavit in manibus domini Sodegerii<br />

potestatis Tridenti tres domos cum una canipa iacente in Burgonovo etc. ut investiat dominum<br />

Marcadentum ad fictum 20 solidos episcopatui.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1104


Capsa 64<br />

Pergamena mm 725x131-142. Notaio: Bertoldus.<br />

67. Anno 1258 indictione 1, die veneris 5 exeunte aprili, in castro domini episcopi,<br />

presentibus domino Libardo de Caldaro, domino Olrico Mazorento, Olrico Mazorentino eius<br />

filio etc. - Dominus Egno episcopus tridentinus nomine recti feudi investivit Lanzonum de<br />

Faurezo in se suosque heredes utriusque sexus de decima episcopatus que percipitur in partibus<br />

de Faurezo sub annuo ficto 14 galetas blave, nodrimos etiam et polastros teneatur mittere<br />

Tridentum et presentare domino ad canipam etc.<br />

Manca.<br />

68. Anno 1261 indictione 4, die veneris 12 exeunte mayo, Tridenti in palatio episcopatus,<br />

in presentia domini Gozalchi decani, Odolrici archidiaconi, Iacobi canonici de Monte Rotondo<br />

etc. - Dominus Egno episcopus tridentinus investivit Petrum filium quondam Petri Longi de<br />

Mezo pro se et fratre Odolrico de suo recto feudo tam de decima quam de ficto etc. faciendo ea<br />

servicia que quondam eorum pater facere tenebatur.<br />

Manca.<br />

69. Anno 1264 indictione 7, die 13 exeunte ianuario, Tridenti in camera domini episcopi. -<br />

Dominus Egno episcopus tridentinus nomine locationis in perpetuum investivit Ambrosium<br />

barberium de Balneo, de una pecia terre cum vineis iacente in Arvogna etc. ad annuum fictum<br />

unam urnam tridentinam boni vini sine aqua et pro intratica accepit a dicto Ambrosio 40 solidos<br />

veronenses.<br />

Manca.<br />

70. Anno 1264 indictione 7, die 3 intrante aprili, Tridenti in palatio superiori episcopatus,<br />

in presentia dominorum Boni de Montorio iudicis, et assessoris domini episcopi, Gotefredi de<br />

Porta, Zordani de Garduno, Ottolini de Tonno etc. - Dominus Iohannes de Cugnola filius<br />

quondam Olderici refutavit in manibus domini Egnonis episcopi unam peciam terre vineate<br />

iacentem ad Zannum etc. ut investire debeat Alexandrum notarium recipientem nomine domini<br />

Gisloldi, dando fictum episcopatui 2 staria frumenti.<br />

Manca.<br />

71. Anno 1264 indictione 7, die martis 12 exeunte maio, Tridenti in palatio episcopatus<br />

superiori in camera domini episcopi, presentibus domino Paulo plebano de Bolzano etc. -<br />

Dominus Egno episcopus vendicionem factam per quondam Arnaldum socerum suum de uno<br />

vineali posito in Mesiano etc. confirmavit, solvendo fictum consuetum episcopatui mediam<br />

urnam vini, investito Iacobino notario quondam Conradi Werchi etc.<br />

Manca.<br />

72. Anno 1264 indictione 7, die veneris 9 intrante mayo, Tridenti in camara maiori palatii<br />

episcopatus, presentibus domino Odorico archidiacono tridentino, Bonomo canonico etc. -<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1105


Capsa 64<br />

Dominus Egno episcopus nomine locationis perpetualis investivit Tridentinum filium Nicolai<br />

domini Otoneli de Adamino de una becaria iacente ad becariam a rugee etc. ad annuum fictum<br />

10 solidos veronenses parvulos.<br />

Manca.<br />

73. Anno 1264 indictione 7, die mercurii 2 intrante iulio, Tridenti in palatio superiori. -<br />

Dominus Egno episcopus nomine locationis in perpetuum investivit Pizatam de Ora de una<br />

pecia terre cum vineis iacente ad Zanum etc. solvendo fictum omni anno episcopatui 5 solidos<br />

veronenses parvulos.<br />

Manca.<br />

74. Anno 1264 indictione 7, die lune 14 intrante iulio, in Bozano in palatio episcopi, in<br />

presentia Henrici et Conradi fratrum de Grifenstain etc. - Dominus Egno episcopus confirmavit<br />

perpetualiter in Abelonum filium villici Perenhardi de Pradunge et in Waltemanum de<br />

Gresewise locationem unius pecie terre iacentis in Stoudach apud Gresewise factam a domino<br />

Conrado de Griffenstain.<br />

Manca.<br />

75. Anno 1264 indictione 7, die lune 11 intrante augusto, Tridenti in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Egno episcopus confirmavit venditionem et locationem factam in Rodulfum<br />

Calcadum de terris episcopatus iuxta cartam etc. solvendo episcopatui 14 solidos veronenses<br />

ultra fictum quod solvere debebat.<br />

Manca.<br />

76. Anno 1265 indictione 8, die dominico 10 eseunte augusto in ecclesia s. Pauli de plebe<br />

Romeni, in presentia domini Bertoldi plebani de Romeno, domini Robes plebani de Roo etc. -<br />

Petrus de Rumeno cum uxore sua Zante in remedium peccatorum etc. relinquunt ecclesie s.<br />

Thomei quedam bona.<br />

Manca.<br />

77. Anno 1265 indictione 8, die martis 2 exeunte decembri, Tridenti in palatio episcopatus<br />

superiori. - Iohannes Cossa nepos quondam Zuchonis de Porta Aquile, presente Taverna<br />

balesterio de Perzino, et consentiente, refutavit in manibus domini Egnonis episcopi petiam<br />

unam terre vineate in Muralta ad Fontanam Sanctam, ut investiat Ayncium filium quondam<br />

Henrici Sozi ad fictum 30 denarios veronenses parvulos.<br />

Manca.<br />

78. Anno 1266 indictione 9, die 11 exeunte novembri, in Ripa in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Egno episcopus tridentinus nomine locationis in perpetuum investivit dominum<br />

Odelricum quondam domini Guielmi de Strafora et suum nepotem Henricum de sua racione de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1106


Capsa 64<br />

quarta parte olive in una clesura eorum iacente apud burgum Archi in loco de Scaria apud<br />

brolum episcopatus etc. solvendo annuatim episcopatui duo staria boni et pulchri olei etc.<br />

Manca.<br />

79. Anno 1267 indictione 10, die sabati 12 intrante marcio, in burgo Ripe in palatio domini<br />

episcopi etc. - Dominus Egno episcopus tridentinus nomine locationis in perpetuum investivit<br />

Benevenutum pro se et Iohanne fratre suo quondam Bonamigi de Sade de una pecia terre in<br />

plebatu Archi ad braidam ad Sade etc. ad fictum 2½ galetas frumenti.<br />

Manca.<br />

80. Anno 1269 indictione 12, die lune 4 intrante marcio in Bouzano in palatio episcopatus.<br />

- Dominus Egno episcopus tridentinus nomine recti feudi ac etiam solvendo unam libram<br />

piperis in media quadragesima episcopatui, investivit Bertoldinum Mayerum de Nuaso de<br />

Bouzano de uno manso iacente in monte Ritenoni supra Lengenstayn et vocatur de Rossestal.<br />

Manca.<br />

81. Anno 1271 indictione 14, die 13 intrante aprili, in monasterio s. Michaelis tridentine<br />

diocesis, in presentia dominorum Ianuarii prioris s. Marie Coronate, Gabrielis de Pao etc. -<br />

Dominus Egno episcopus nomine locationis in perpetuum investivit Federicum Spisadrum<br />

procuratorem domini Nigri notarii quondam Pizoli de Tridento de una becaria circa unum<br />

passum iacente in civitate Tridenti in hora de Capellariis etc. ad annuum fictum 12 solidos et<br />

dimidium in kalendis marcii.<br />

Manca.<br />

82. Anno 1273 indictione 1, die 5 intrante decembri, Tridenti in palatio episcopatus,<br />

presentibus domino Riprando de s. Nicolao etc. - Stephana filia Martini de Vezano, eo<br />

consentiente et etiam eius marito Blancho de Vezano, refutavit in manibus magistri Pelegrini<br />

unam peciam terre vineate iacentem ad costam a la Palu etc. de qua solvitur fictum hospitali et<br />

ecclesie s. Nicolai.<br />

Manca.<br />

83. Anno 1275 indictione 3, die veneris 13 intrante septembri, Tridenti. - Iohannes de Serso<br />

qui nunc moratur Tridenti in hora Versine refutavit in manibus domini Nicolai qui Faffus<br />

dicitur, procuratoris domini Henrici episcopi tridentini constituti per dominum fratrem<br />

Conradum de Solz vicedominum dicti episcopi, pratum unum in Lidorno ubi dicitur in Sacco,<br />

ita quod investire debeat Zavarisium bubulcum de Lastis ad fictum solvendum episcopatui 5<br />

solidos veronenses parvulos.<br />

Manca.<br />

84. Anno 1275. - Sequens exemplum ex authentico relevatum. - Anno 1264 indictione 7,<br />

die dominico 2 exeunte septembri, Tridenti in palatio episcopatus, presentibus domino Aproino<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1107


Capsa 64<br />

de Burgo Novo, Nicolao de Wastenato, Beraldo de Levigo etc. - Dominus Egno episcopus<br />

tridentinus nomine locationis in perpetuum investivit Bonapaxium de Levigo de uno vineale<br />

iacente in Villazano in Rovere, solvendo annuatim episcopatui mediam urnam tridentinam vini<br />

albi collati de prima vasa.<br />

Manca.<br />

85. Anno 1276 indictione 4, die martis 6 exeunte mayo, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Turesendus apothecarius nepos quondam domini magistri Bonomi canonici tridentini, unam<br />

peciam terre cum vineis in Mesiano etc. ut investiat Iacobum Mazalorsam, dando fictum<br />

episcopatui unam urnam boni vini etc.<br />

Manca.<br />

86. Anno 1276 indictione 4, die lune 6 intrante iullio in Vigolo. - Recensentur et<br />

describuntur pecie terre domini episcopi iacentes in campagna Vigoli et eius terratorio.<br />

Manca.<br />

87. Anno 1277 indictione 5, die 10 intrante februario Tridenti apud scalas palatii<br />

episcopatus, in presentia Amelrici de castro Novo, Simonis de Stenico, fratris Benvenuti<br />

caniparii domini episcopi etc. - Dominus Henricus prepositus monasterii s. Michaelis tridentine<br />

diocesis pro se et suis confratribus refutavit in manibus domini Gislenberti canonici tridentini et<br />

domini Odolrici de Bolzano procuratorum inconumorum domini Henrici episcopo tridentini,<br />

omne ius quod habet in una domo murata cum canipa et uno ortolino iacente in contrata<br />

Burginovi que fuit quondam domini Contolini etc. ut investire debeant dominum Iacobum<br />

presbiterum et vicarium s. Petri ad fictum solvendum episcopatui omni anno 10 solidos<br />

denariorum veronensium in calendis martii.<br />

Manca.<br />

88. Anno 1277 indictione 5, ut numero praecedenti.<br />

Anno 1277 indictione 5, die iovis 4 exeunte februario, Tridenti in ecclesia s. Vigilii, in<br />

presentia Federici Spisadri, Arnoldi de Gaisso, Olrici servientis domini Olrici scolastici etc. -<br />

Dominus Gislembertus canonicus et Olricus de Bozano procuratores et yconumi domini<br />

episcopi tridentini ratificarunt locationem factam de uno vineali in Muralta de anno 1272 per<br />

Federicum Spisadrum tunc procuratorem domini Egnonis episcopi tridentini in dominam<br />

Altoflorem uxorem quondam Ioannis notarii sub ficto unius urne vini etc.<br />

Anno 1277 indictione 5, die lune 3 exeunte marcio, Tridenti. - Pelegrinus frater Pancaldi<br />

pro 26 libris habitis a domino Tridentino Mezasoma refutavit in supradictos procuratores, omne<br />

suum ius in una pecia terre vineate in Mesiano ad investiendum dictum Tridentinum qui solvere<br />

debeat episcopatui pro annuo ficto unam urnam vini albi de canipa.<br />

Manca.<br />

89. Anno 1277 indictione 5, die lune 3 exeunte marcio etc. ut numero praecedenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1108


Capsa 64<br />

Pergamena mm 462x130-170. Notaio: Zacheus; Gabriel subscripsit. - Ante domum que fuit q.<br />

Martini osterii in presentia Gabrielis notarii, Federici spisadri, Pelegrini bubulci de contrata Pontis Atacis.<br />

90. Anno 1277 indictione 5, die martis ultima exeunte novembri, Tridenti in castro Boni<br />

Consilii, in presentia domini Gabrielis quondam domini Gotofredi de Porta, domini Pelegrini<br />

quondam domini Trintini de s. Benedicto, Iohannis Baratte de Pontalto de Poo etc. - Cristina<br />

uxor quondam Iohannis de Valucla cum filiis Pasio et Pasquale refutavit in dominum Odolricum<br />

de Bolzano procuratorem et yconomum domini Henrici episcopi tridentini unam peciam terre<br />

vineate in Mesiano, ut investire debeat magistrum Odelricum sartorem filium quondam Menegi<br />

Cavacie ad fictum unius urne vini.<br />

Manca.<br />

91. Anno 1278 indictione 6, die 8 exeunte februario, Tridenti in platea communis. -<br />

Dominus Oldericus de Bolzano procurator domini Enrici episcopi tridentini iure locationis in<br />

perpetuum investivit dominum Orsum de Garzano de una clessura cum vineis et de una pecia<br />

terre aratorie iacente in terratorio Celie sive de Cleia et in Senago etc. dando pro ficto unam<br />

urnam vini et unum starium frumenti.<br />

Manca.<br />

92. Anno 1278 indictione 6, die dominico 17 intrante octubri, in Tridento. - Domina Mina,<br />

uxor quondam Omneboni notarii, refutavit in dominum Oldericum de Bolzano, tanquam<br />

procuratorem domini Henrici episcopi tridentini, unam peciam terre cum vineis in terratorio<br />

Tridenti ubi dicitur a Martina etc. ut investire debeat Omnebonum a Waginis solvendo fictum<br />

episcopatui sex staria culma boni surgi.<br />

Manca.<br />

93. Anno 1278 indictione 6, die iovis 10 exeunte decembri, Tridenti in hora s. Marie<br />

Magdalene. - Dominus Odoricus de Bulzano, procurator domini Henrici episcopi tridentini,<br />

nomine locationis in perpetuum investivit Odoricum Robetum de Clogna de una pecia terre in<br />

Clogna sub ficto unius starii frumenti etc.<br />

Manca.<br />

94. Anno 1279 indictione 7, die 7 exeunte septembri, Tridenti in castro Boni Consilii, in<br />

presentia Milli de Oveno, Federici Spisadri domini Henrici episcopi etc. - Dominus Odoricus de<br />

Bolzano tanquam procurator et vicarius domini Henrici episcopi tridentini, nomine locationis in<br />

perpetuum investivit Henricum et Adamum de Oveno, de medietate unius rimanie in Oveno,<br />

cum terris, pratis, nemoribus et vineis, cum capulo et pasculo etc. solvendo omni anno<br />

episcopatui 2 staria siliginis et 2 staria frumenti et 6 solidos tridentinos et omni secundo anno<br />

unam galinam et 8 starolia surgi rasa, dando etiam servicia et dacia et scuffia secundum quod<br />

alii mansi rimaniarum hucusque facere consueverunt.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1109


Capsa 64<br />

95. Anno 1279 indictione 7, die 6 exeunte septembri Tridenti in palatio superiori<br />

episcopatus, in presentia dominorum Gisloldi et Iohannis de Cavedeno iudicum, Petri Belenzani<br />

etc. - Dominus Graciadeus doctor legum vicarius Tridenti pro domino Hnrico episcopo<br />

tridentino dedit auctoritatem exemplandi sequens exemplum.<br />

Anno 1147 indictione 10, die 5 intrante madio in palatio Tridenti. - Testes Warimbertus de<br />

Cagno qui tunc erat vicedominus et Bertoldus fratres, Adelperius gastaldus et Toringus de Piano<br />

etc. - Dominus episcopus Altemanus nomine locationis in perpetuum investivit Iohannem de<br />

Fayo et Iohannem Calarium suum generum de decima eorum tota que dabatur in canipa de<br />

Meze que est episcopi et in perpetuum debent dare pro ficto illius decime omni anno 20 modia...<br />

ad canipam de Meze, 9 modia siliginis, et 6... et tria fabe et due annone etc. et ad rectum feudum<br />

investivit predictos de prato uno de petra forata et de omnibus aliis serviciis, scilicet de placitu,<br />

districtu et banno, dacio et precibus etc. et pro dicta locatione et feudo date fuerunt 105 libre<br />

denariorum et unam veietem que tenebat novem carra vini domino episcopo.<br />

Pergamena mm 535x110-130. Notaio: Gauspertus; Ercius transscripsit. - Nel testo è scritta la data<br />

1117, ma è erronea. Cfr. il nome del vescovo.<br />

96. Anno 1280 indictione 8, die dominico 12 exeunte februario, Tridenti in castro Boni<br />

Consilii. - Dominus Rodegerius iudex filius domini Ropreti de s. Petro tanquam procurator<br />

uxoris sue domine Trintine, filie quondam domini Otolini de Telvo, refutavit in dominum<br />

Oldericum de Bolzano yconomum et procuratorem domini Henrici episcopi tridentini unam<br />

domum cum canipa etc. in contrata s. Petri, ut investire debeat magistrum filium Alperii<br />

quondam domini Lunardi de Morio solvendo episcopatui annuum fictum 20 solidos denariorum<br />

pervulorum.<br />

Manca.<br />

97. Anno 1280 indictione 8, die veneris 7 exeunte februario Tridenti in palatio episcopatus.<br />

- Dominus Rodegerius iudex filius domini Ropreti de s. Petro refutavit in dominum Odoricum<br />

de Bolzano procuratorem domini Henrici episcopi tridentini omne ius in una domo cum canipa<br />

in contrata s. Petri ad investiendum Iacobinum cerdonem de Fossato solvendo annuatim<br />

episcopatui 10 solidos veronenses parvulos.<br />

Manca.<br />

98. Anno 1280 indictione 8, die iovis 4 exeunte marcio Tridenti in castro Malconsei, in<br />

presentia fratris Florii lectoris fratrum predicatorum de Tridento, fratris Christiani de eodem<br />

ordine, domini Nicolai de Bisolo, domini Gislemberti de Telvo etc. - Cum dominus Egno<br />

episcopus investivisset quondam dominum Nicolaum de Vastenato de quadam clausura, iacente<br />

extra portam s. Francisci ad molendinos, sub ficto unius urne vini, dominum Henricus episcopus<br />

tridentinus de illa investivit dominum Bertholdum de Poldo, recipientm pro se et tanquam<br />

procuratorem domine Hermengarde uxoris quondam domini Alpreti Gebarelli sub eodem annuo<br />

ficto.<br />

Manca.<br />

99. Anno 1281 indictione 9, die iovis 6 exeunte septembri, Tridenti sub porticu syndicorum<br />

communis Tridenti etc. - Dominus Odoricus de Bolzano, procurator domini episcopi, nomine<br />

locationis in perpetuum investivit magistrum Bonifacium artis gramatice, habitatorem Tridenti,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1110


Capsa 64<br />

de una pecia terre vineate posite subtus Tavernarum ad fictum annuatim episcopatui solvendum<br />

duas urnas de canipa boni, pulcri et puri vini albi colati de prima vasa sine aliqua pecha et<br />

conducere debeat etc.<br />

Manca.<br />

100. Anno 1282 indictione 10, die lune 11 exeunte aprili, in pertinenciis Ripe. - Dominus<br />

Iacobus de Domina de Tridento, vicarius in Ripa constitutus per dominum Henricum episcopum<br />

tridentinum, intravit in possessionem nomine ipsius domini episcopi de infrascriptis bonis in<br />

plebatu Ripe iacentibus, videlicet de una pecia terre vineate ad Isclam etc. Sequitur descriptio<br />

aliarum plurium terrarum.<br />

Manca.<br />

101. Anno 1303 indictione 1, die mercurii 13 intrante marcio, Tridenti in palatio<br />

episcopatus. - Dominus Antonius de Leudro iudex vicarius et rationem faciens in curia<br />

tridentina, pro domino fratre Philippo episcopo tridentino, dedit auctoritatem Pyramo<br />

notarioExemplandi sequens instrumentum, presente domino Egnone quondam domini Tridentini<br />

Gandi de Tridento.<br />

Anno 1284 indictione 12, die iovis 2 intrante marcio, Tridenti in castro Boni Consilii, in<br />

presentia dominorum Erardi de Tinguestain, Gabrielis de Porta etc. - Dominus Henricus<br />

episcopus tridentinus nomine locationis in perpetuum ad usum domorum mercatus Tridenti cum<br />

uno capucio quem in suis manibus tenebat, investivit magitrum Bonaventuram barberium, de<br />

una domo murata cum canipa etc. iacente in Tridento, retro palacium episcopatus, dando<br />

annuatim episcopatui unam libram piperis.<br />

Manca.<br />

102. Anno 1291 indictione 4, die dominico 9 intrante decembri, Tridenti ante domum<br />

habitationis infrascripti domini de Baldesaro, presentibus domino Iacobo de Terlacu, domino<br />

Bono de Campo tridentino etc. - Domina Minna uxor Bonaventure filii quondam Oliveli qui fuit<br />

de Cassalino de plebe Civizani et nunc habitat in villa de Gardulis, refutavit in dominum<br />

Fedricum de Baldesaro, tanquam procuratorem domini Mainardi ducis Karintie, comitis Tyrolis,<br />

super bonis episcopatus tridentini unam peciam terre arative et vineate in pertinentiis de<br />

Gardulis ut investire debeat Bartholameum fratrem quondam Martini de Gardulis, ad fictum<br />

solvendum omni anno episcopatui tridentino unum starium siliginis et 40 denarios parvulos.<br />

Pergamena mm 685x168-176. Notaio: Batholomeus de Albiano. Altri presenti: Liebardus de<br />

Cortesano, Tridentinus filius Iohannis magistri de dicto loco. - 1291, die Sabati, 15 intrante decembri in<br />

villa de Gardulis in curte domus habitationis Karloti, presentibus Bonomo a Campotrentino, Viviano<br />

Cesterio qui fuit de Armulo, Lanfranchino q. Andree.<br />

103. Anno 1292 indictione 5, die 14 intrante ianuario, Tridenti in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Adelpretus iudex faciens racionem in curia tridentina per dominos Iacobum comitem<br />

et Odoricum iuvenem vicedominos et yconomos capituli et ecclesie tridentine et dominum<br />

Odoricum de Coredo capitaneum Tridenti ac conscilium et comune eiusdem ad instantiam<br />

Federici quondam domini Baldasarii caniparii domini Mainardi ducis Karintie et comitis Tyrolis<br />

et Goricie et ecclesiarum tridentine aquilegensis et prixinensis advocati, dedit auctoritatem<br />

sequens instrumentum exemplandi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1111


Capsa 64<br />

Anno 1275 indictione 8, die martis 3 intrante februario Tridenti in capella episcopatus. -<br />

Dominus Egano episcopus tridentinus... investivit Olricum feratorem fabrum teotonicum<br />

nomine locationis in perpetuum de uno vineali iacente ultra castrum Tridenti ubi dicitur Solit...<br />

ad fictum solvendum unius plaustri vini et nomine intratice solvit dicto domino episcopo 50<br />

libras veronenses parvulas.<br />

Aliud exemplum ex authentico relevatum anno 1292 indictione 5, die 14 intrante ianuario.<br />

Anno 1178 indictione 11, die dominico 4 intrante marcio in palatio in Tridento. Testes<br />

Odoricus de Perzine, Riprandinus de Verona, Adelperius de Bolzano, Zuca de Porta Auriola etc.<br />

- Salomon episcopus tridentinus investivit Aycardum filium Tridentini Terbugi de roncho uno<br />

quod iacet in loco ubi dicitur Solit... etc. iure locationis in perpetuum ad annuum fictum dandum<br />

quatuor urnas vini.<br />

Manca.<br />

104. Anno 1293 indictione 6, die veneris 17 intrante aprili Tridenti. - Henricus filius<br />

domine Marie de Nogaredo, presente domino Gabriele filio quondam domini Zordani de<br />

Rocabruna, pro se et suis fratribus Marsilio et Wiielmo, manifestavit bona et possessiones que<br />

habet et habuit a dicto eorum patre in primis casale cum domo etc. in Nogaredo et alia, solvendo<br />

fictum 2 staria siliginis.<br />

Manca.<br />

105. Anno 1293 indictione 6, die mercurii 1 intrante iulio Bozani. - Pertoldus vilicus de<br />

Noas, loco Case Dei de Tridento et pro eius melioramento, investivit Henricum filium quondam<br />

Henrici de Villa et Odoricum filium Odorici, filii quondam Amelrici, de duabus peciis terre, et<br />

sunt de eche sive costerie, iacentes ad Spizelonge, et vadit usque subtus Preda Plana an der<br />

Chovel, dando fictum omni anno mediam urnam vini presentandam dicto vilico de Noas etc.<br />

hec locatio valebit usque dum unus episcopus veniet in episcopatu tridentino, et postea rogabit<br />

eum de investitura.<br />

Manca.<br />

106. Anno 1294 indictione 7, die dominico ultimo exeunte ianuario, Bozani presente<br />

domino Geroldo iudice in Griez. - Vilicus Pertoldus de Noas nomine Casadei de Tridento et pro<br />

eius melioramento, nomine locationis, donec unus episcopus veniet in Tridento, cum voluntate<br />

domini Geroldi locavit Seyfrido de Placedelle unum gerout iacens ad Placedelle dando fictum<br />

unam urnam vini et 2 pullos.<br />

Manca.<br />

107. Anno 1294 indictione 7, die Sabati 7 exeunte, aprili. - Pertoldus vilicus de Noas,<br />

nomine locationis donec unus episcopus erit Tridento, nomine Casadei investivit Gozalchum de<br />

Placedelle de una pecia terre greziva ibidem subtus maiorem lapidem etc. dando fictum omni<br />

anno mediam urnam vini presentandam ipsi vilico in Maier.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1112


Capsa 64<br />

108. Anno 1295 indictione 8, die s. Georii 7 exeunte aprili, in platea fructuum, presentibus<br />

domino Geroldo iudice in Griez etc. - Vilicus Pertoldus de Noas, loco Case dei de Tridento<br />

donec unus episcopus veniet in Tridento, investivit Rueblinum filium Ruebi de Placedelle de<br />

una pecia terre inculta in Placedelle ubi dicitur Piterzol, dando fictum omni anno mediam urnam<br />

vini.<br />

Manca.<br />

109. Anno 1296 indictione 9, die dominico 15 intrante aprili, Tridenti. - Dominus<br />

Stephanus quondam domini Henrigolini de contrata Ruzee ut caniparius domini Ottonis ducis,<br />

de bonis episcopatus, nomine locationis in perpetuum investivit dominum Odoricum de<br />

Cugnolla, fratrem quondam domini Ropreti de Cugnolla et Henricum quondam domini<br />

Desiderati de Cugnolla, de uno casali cum muris et quobusdam peciis terre grezive in<br />

pertinentiis Cugnolle ubi dicitur ad Tabernas, dando omni anno duos starios culmos bladi etc.<br />

Pergamena mm 420x154.157. Notaio: Iohannes. - Tridenti penes domum habitationis domine<br />

Bonate uxoris q. Boni viatoris, presentibus Heinrico Basino de Tavernaro, Symone q. Bolzani de Moiado,<br />

Baderlina de Pao q. Simonis Baderle, Boneto q. Grundinelli de Cologna.<br />

110. Anno 1298 indictione 11, die 1 intrante iunio, iuxta ecclesiam s. Tomei apud<br />

Romenum. - Emptio facta a fratre Nicolao priore et rectore dicte ecclesie s. Tomei de<br />

quibusdam fictis ut ibi.<br />

Manca.<br />

111. Anno 1299 indictione 12, die mercurii 14 intrante ianuario, in contrata Ruzee. -<br />

Stephans notarius quondam domini Hergolini pro se et socio suo Concelle, ut caniparii et<br />

collectores de bonis episcopatus per dominum Ottonem ducem Karintie et comitem Tyrolis,<br />

nomine locationis in perpetuum investivit Henricum quondam ser Desiderati Mugardi de<br />

Cugnolla de peciis terre in Marniga et Cugnolla etc. dando omni anno fictum starium unum<br />

frumenti ad mensuram Tridenti ad canipam episcopatus.<br />

Manca.<br />

112. Extra anno 1300. - Recensio quedam hominum et bonorum ecclesie de Tridento supra<br />

Bozanum.<br />

Manca.<br />

113. Anno 1300 indictione 13, die dominico 17 intrante aprili, Tridenti. - Conradus de<br />

Marano et Staphanus notarius a Ruzea, tanquam caniparii et collectores reddituum episcopatus<br />

tridentini pro domino duce Otone, nomine locationis in perpetuum investiverunt Iohannem de<br />

Caneza, de una pecia terre in pertinentiis Arzanage ubi dicitur ab Brochum, ad fictum omni<br />

anno solvendum episcopatui unius starii tridentini siliginis pulcre et sice.<br />

Pergamena mm 303x120-125. Notaio: Antonius q. Wilielmi Bertoni. Presentibus Adelperio de valle<br />

Lagari genero Nicolai de Cugnola, Iohanne cerdone de Morio, Warnerio q. Sicherii de Prexano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1113


Capsa 64<br />

114. Anno 1302 indictione 15, die 16 intrante ianuario, in villa Padardi plebatus Arci, in<br />

plazo communis dicte ville, in presentia Omneboni dicti Cucheli preconis de burgo Rippe. -<br />

Albertus quondam ser Martinelli sindicus communitatis ville Padardi cum suis vicinis in regula<br />

voce preconia congregatis contituerunt ser Martinus quondam ser Riprandi dicte ville<br />

procuratorem ad comparendum, quod illa communitas solvere debet perpetualiter quolibet tertio<br />

anno 5 solidos denariorum veronensium parvulorum ipsi domino episcopo pro uno plaustro feni,<br />

quod officiales episcopatus facere consueverant super montem de Sceu. - Qui procurator eadem<br />

die in burgo Rippe id est executus coram domino Pace plebano ecclesie Bozani vicario in<br />

spiritualibus dicti domini episcopi tridentini.<br />

Manca.<br />

115. Anno 1303 indictione 1, die veneris 20 intrante septembri, Tridenti in palatio<br />

episcopatus. - Dominus frater Bonominus de Mantua ordinis Minorum, domini fratri Phylippi<br />

episcopi tridentini vicedominus, nomine locationis in perpetuum investivit Delaydum notarium<br />

de Novarna habitatorem Tridenti, de uno manso in pertinenciis Poy cum casale, orto etc. qui<br />

mansus fuit quondam Facini de Poo, et nunc devolutus est episcopatui, ad fictum solvendum 2<br />

staria bladi, unum frumenti et unum siliginis.<br />

Anno 1307 indictione 5, die martis 11 aprilis, in episcopali palatio. - Coram domino<br />

Bartholomaeo episcopo tridentino, dominus Delaydus quondam Pasii de Novarna notarii petiit<br />

locationem a domino fratre Bonomino vicedomino factam de uno sedimine casalivo cum orto<br />

etc. in pertinentiis Pavi ubi dicitur Gransian et quibusdam peciis terre etc. sibi confirmari; qui<br />

dominus episcopus dictam locationem confirmavit sub eodem ficto annuatim episcopatui<br />

persolvendo.<br />

Manca.<br />

116. Anno 1305 indictione 3, die veneris 24 decembris, in contrata Ruzee, presentibus ser<br />

Iohanne notario, Federico de Fraxilongo etc. - Dominus Stephanus quondam domini<br />

Henrigolini, tanquam caniparius et collector bonorum episcopatus tridentini, nomine locationis<br />

in perpetuum investivit Henricum quondam domini Benedicti de Cugnolla, de uno manso in<br />

villa Clogne, qui fuit quondam Robechi de Clogna, dando omni anno quatuor staria bladi,<br />

scilicet duo culma frumenti et duo culma siliginis ad canipam episcopatus.<br />

Manca.<br />

117. Anno 1306 indictione 4, die dominico 12 intrante iunio, Tridenti, present magistro<br />

Pace scolastico. - Stephanus notarius de Tridento, olim collector reddituum episcopatus,<br />

presentavit in scriptis domino Henrico de Legrano, procuratori domini Bartholomei episcopi<br />

tridentini, illas personas, que retinuerunt fictum et adhuc debent solvere: dominus Rizardus de<br />

Levigo duas urnellas vini pro 2 annis. Podere s. Desiderii 10 stariolos vini etc.<br />

Manca.<br />

118. Anno 1307 indictione 5, die martis 11 aprilis, Tridenti in episcopali palatio. - Coram<br />

domino Bartholomeo episcopo tridentino dominus Delaytus quondam Pasii de Novarna petiit<br />

confirmationem locationis sibi facte a Stephano notario canipario anno 1306 die 17 ianuarii de<br />

una pecia terre prative in Lidorno citra Vignonum ad 1 starium frumenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1114


Capsa 64<br />

Manca.<br />

119. Anno 1307 indictione 5, die iovis 13 aprilis, Tridenti in episcopali palatio, presentibus<br />

domino Nicolao Quirino plebano s. Bassi de Vnetiis castellanensis diocesis, Antonio filio<br />

domini Tridentini de Leudro iurisperito et Ferandello quondam Rolandini de Ferandellis<br />

ambobus de Tridento etc. - Coram domino Bartholomeo episcopo tridentino dominus<br />

Aychebonus iurisperitus, ut persona coniuncta domini Omneboni patris sui de Tridento, petiit<br />

sibi confirmari locationem eidem patri suo factam per dominos Stefanum et Conradum de<br />

Marano tunc caniparios bonorum episcopatus, de una petia terre vineate in pertinentiis Tridenti<br />

in Bolgaro, ad annuum censum unius plaustri boni vini, ut ex instrumento de anno 1297, die 16<br />

decembris et dominus episcopus annuit.<br />

Manca.<br />

120. Anno 1308 indictione 6, die 8 iunii, Tridenti in contrata s. Marie plebis. - Cum<br />

quondam dominus Montanarius de Vicentia habitator Tridenti, dare debuisset episcopatui<br />

dimidium starium surgi ficti annui, de una pecia terre vineate ad Madernum in Canalo etc.<br />

refutavit in manibus domini Stephani quondam ser Henrigolini, tanquam caniparii reddituum<br />

episcopatus pro domino Ottone duce Karinthie, comite Tyrolis et Goricie et ecclesie advocato,<br />

omne suum ius etc. et fuit die sequenti investitus dominus Lanzatorus iudex filius quondam<br />

domini Nicolai Spagnoli etc.<br />

Manca.<br />

121. Anno 1308 indictione 6, die Sabati 14 intrante decembri Tridenti, in palatio<br />

episcopatus. - Dominus Simon dictus de Gardulis, vicarius et faciens racionem in curia<br />

tridentina pro domino Odorico de Rogogna capitaneo Tridenti, sequens exemplum authenticandi<br />

auctoritatem dedit.<br />

Anno 1298 indictione 11, die 9 intrante augusto, in episcopali palatio tridentino. - Zulianus<br />

filius quondam Palanchi de Tridento resignavit in manibus Conzelini caniparii in Tridento<br />

domini ducis Carinthie etc., super bonis episcopatus etc. omne suum ius in duabus peciis terre in<br />

pertinenciis Zelli, ad investiendum Bonifacium notarium quondam domini Benedicti de<br />

Belenzanis ad annuum fictum unius starii culmi de siligine.<br />

Manca.<br />

122. Extra anno 1309. - Continet recensionem quandam mansorum qui fictum solvebant<br />

episcopatui tridentino in Cugnolla etc.<br />

Manca.<br />

123. Anno 1309 indictione 7, die iovis 21 intrante augusto in castro Campi. - Ser Iohannes<br />

quondam Testa de Fauro de Nomasso, quia per tres annos non solvit fictum unius caze olei<br />

domino Graciadeo quondam domini Albertini de castro Campi, ei resignavit tres pecias terre in<br />

pertinenciis dicte ville Fauri etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca.<br />

1115


Capsa 64<br />

124. Anno 1311 indictione 9, die veneris 23 iulii in episcopali palatio. - Odoricus filius<br />

naturalis quondam domini Symonis de Dosso de Tridento pro se et uxore sua Bona filia et<br />

herede quondam Adelpreti de Tridento de contrata s. Marie resignavit in manibus domini<br />

Iohannis dicti de Maderno caniparii bonorum episcopatus constituti per dominum fratrem<br />

Conradum gerentem vices domini fratris Henrici episcopi tridentini, omne suum ius in una pecia<br />

terre ad Villazanum ad investiendum Riprandum filium quondam ser Henrici de Supramonte<br />

habitatorem Tridenti ad fictum unius starii siliginis.<br />

Manca.<br />

125. Anno 1311 indictione 9, die lune 13 intrante decembri, Tridenti in contrata platee ab<br />

operibus, ante domum habitationis Federici quondam Iacobini Carlli de Fayo, presentibus<br />

domino Vilielmo quonam domini Zordani de Rochabruna, Federico et Adelpreto fratribus filiis<br />

quondam domini Federici de Fraxilongo etc. - Dominus Lanzarotus iudex filius quondam<br />

domini Nicolai Spagnolli iudicis de Tridento pro se et tanquam heres quondam domine<br />

Benvenute eius amite et uxoris quondam se Contii Mayerlini Stazonerii, resignavit in ser<br />

Ioannem notarium dictum de Maderno civem tridentinum procuratorem fratris Conradi<br />

vicedomini domini fratris Henrici episcopi tridentini et imperialis aule cancellarii unam domum<br />

cum canipa etc. Tridenti in contrata Ruzee in capite contrate Fossati Tridenti, de ante est via<br />

publica et de retro Ieorius filius domini Porcardi de Gardulis ad investiendum magistrum<br />

Vilielmum cerdonem de contrata Fossati cerdonum de Tridento a quo acceperat 140 libras<br />

denariorum veronensium parvulorum ad fictum 10 soldos annuatim episcopatui etc.<br />

Pergamena mm 687x263-266. Notaio: Iohannes.<br />

126. Anno 1312 indictione 10, die lune 28 aprilis, Tridenti in platea communis, presentibus<br />

domino Bonolino de Bellenzanis etc. - Dominus Ioannes notarius dictus de Maderno, procurator<br />

domini fratris Conradi procuratoris generalis, et vicesgerentis in episcopatu tridentino, nomine<br />

locationis in perpetuum investivit dominum Symonem filium quondam domini Conradi de<br />

Beseno habitatorem Tridenti, de una pecia terre vineate in pertinenciis Tridenti ad Manum cui<br />

coheret a parte superiori dossus Malgoli, ab inferiori strata publica etc. dando episcopatui pro<br />

annuo ficto duas urnas tridentinas boni vini de prima vassa.<br />

Manca.<br />

127. Anno 1312 indictione 10, die veneris 26 mai, Tridenti in ecclesia s. Vigilii. -<br />

Sontachus filius naturalis quondam domini Oddorici Badeche de Tridento, tanquam procurator<br />

Zorcii de Tuyeno vallis Ananie, generis domini Valterii notarii de Flaono, resignavit in dominos<br />

Gislembertum de Campo decanum, Bonum Iohannem de Bononia et Thealdum de Ivano<br />

canonicos ecclesie tridentine, recipientes pro se et vice aliorum canonicorum capituli ecclesie<br />

tridentine de colonello Percini, unam domum cum canipa etc, positam Tridenti in contrata s.<br />

Marie Magdalene, ab uno latere Delaydus notarius dictus de Novarna valis Lagari, ut investire<br />

debeant Iohaninum notarium habitatorem Tridenti filium quondam Boninsigne notarii de<br />

Flaono, dando fictum dominis canonicis locatoribus 47 soldos minores, 4 denarios parvulos.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1116


Capsa 64<br />

128. Anno 1313 indictione 11, die iovis 19 intrante aprili, Tridenti, presentibus domino<br />

Kabriele de Rocabruna, domino Federico de Vigullo quondam domini Azonis, Azone eius filio<br />

etc. - Acerbus notarius quondam Adelperii de Acerbis de Clexo habitator Tridenti, refutavit in<br />

manibus ser Iohannis notarii de Maderno civis tridentini procuratoris etc. omne suum ius utile in<br />

una pecia terre vineate in Mesiano; ab uno latere aqua Saledi etc. ut investire debeat dominum<br />

Tridentinum Mezasomam Stazonerium civem tridentinum, dando fictum episcopatui annuatim<br />

unam urnam de canipa, videlicet novem starios tridentinos boni vini albi puri colati de prima<br />

vaxa de dictis vineis.<br />

Manca.<br />

129. Anno 1314 indictione 12, die dominico ultimo exeunte iunio, Bozani in contrata qua<br />

itur ex novo burgo Bozani ad parochialem ecclesiam s. Marie Bozani. - Dominus Albero nobilis<br />

de Wanga renunciavit omnibus suis racionibus super uno manso posito in Sigenam, qui mansus<br />

fuit eius feudum ab ecclesia tridentina, ut dominus episcopus de eo manso libere et ad libitum<br />

disponat.<br />

Manca.<br />

130. Anno 1315 indictione 13, die 7 intrante ianuario, Tridenti in episcopali castro Boni<br />

Consilii. - Coram reverendo domino fratre Conrado vicesgerenti, Petrus quondam ser Iohannis<br />

de Arzanega plebatus Perzini, refutavit omne suum ius in uno casali cum muris fractis et duobus<br />

ortis etc. in vila Arzanege pertinentiarum Viaragi ut investire debeat Federicum Ragaioli de<br />

Viarago dando fictum annuum episcopatui duos stariolos siliginis, 2 stariolos surgi et 11 soldos<br />

denariorum parvulorum et in festo s. Stephani de mense decembri quartam partem unius<br />

amiseri, conducendo omnia suis expensis ad canipam domini episcopi in civitate Tridenti.<br />

Pergamena mm 760x140-150. Notaio: Iacobinus filius magistri Pacis. Presentibus Delaito de<br />

Novarna, Nicolao canipario episcopi, Zordano de Campo.<br />

131. Anno 1315 indictione 13, die penultimo iunii, in ecclesia maiori s. Vigilii de Tridento,<br />

presentibus domino fratre Henrico sacerdote de Viltina etc. - Dominus Thobaldus canonicus<br />

tridentinus filius quondam domini Iohannis de Yvano utilitatem dicte ecclesie maioris et<br />

canonice tridentine cupiens augmentare, una cum nobilibus viris domino Abriano quondam<br />

domini Martini de Perzino, Oluradino dicto Bruto de eodem loco, Aldrigeto quondam domini<br />

Iacobi de Vigalzano et aliis consortibus, coram reverendo domino Gislemberto de Campo<br />

decano, petiit nomine aliorum canonicorum de columelo Perzini locationem in emphiteusim<br />

cuiusdam montis dicte ecclesie et dicti colomeli qui dicitur Floroz in districtu tridentino in<br />

pertineniis plebatus Perzini, coheret de subtus aqua Fersine et sursum usque ad cacumina, et<br />

coheret terenum episcopatus feltrensis, scilicet hominum de Valsugana: ab una parte versus<br />

Fraxilongum rivus de Valsentiva, et ab alia parte mons Valcave. Hinc dominus decanus ad<br />

sonum campane more solito congregatis capitulariter dominis Henrico de Campo, Uberto de<br />

Parma pro se et aliis canonicis de colonelo Perzini, de voluntate et consensu domini Iacobi<br />

nepotis quondam domini Gozalchi, domini Odorici de Missina, domini Otobelli de Campo<br />

Tridentino, domini Alexandri filii domini Antonii iudicis de Leudro, et domini Petri de Rallo<br />

canonicorum tridentinorum, vice canonice promittentes se facturos, ut absentes canonici nec<br />

non dominus Henricus episcopus ratificabunt etc., investiverunt dictum dominum Thobaldum<br />

pro prima parte, dominum Abrianum pro secunda parte, dominum Brutum pro tertia parte,<br />

dominum Aldrigetum pro quarta parte et quinta parte, ser Franciscum notarium de la Costa<br />

generum dicti Aldrigeti, et ser Henricum notarium de burgo Perzini pro sexta parte, ser<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1117


Capsa 64<br />

Nicolaum dictum Mazolam de dicto burgo, et dictum dominum Abrianum tanquam<br />

procuratorem Federici de Costa Fraxilongi filii quondam Hendrici pro septima parte de dicto<br />

monte Florozi etc. et quolibet novemdennio se investire teneantur cum 1 libra piperis dando<br />

annuatim pro pensione seu censu et fictu ipsius montis, dicte ecclesie et colonello canonicorum<br />

Perzini 40 libras denariorum veronensium parvulorum, licet hucusque vel propter werram vel<br />

malum statum de utilitate dicti montis sole 20 libre sint percepte.<br />

Manca.<br />

132. Anno 1315 indictione 13, die dominico ultimo augusti, Tridenti presentibus domino<br />

Iustiniano iudice de Gardulis, domino Bonaventura de Gardelis etc. - Dominus frater Conradus<br />

vicesgerens domini episcopi nomine locationis in perpetuum investivit Bozatinum quondam ser<br />

Martini de Oveno de uno campo in pertinentiis Oveni a la Bolpaia, dando annuum affictum<br />

episcopatui unum starium frumenti et conducendo ad canipam.<br />

Manca.<br />

133. Anno 1316 indictione 14, die 12 decembris, Triminni in domo domini Petri capellani<br />

et vicarii ecclesie ss. Quirici et Iohalite de Triminno. - Dominus frater Conradus de Ucerstal<br />

ordinis cisterciensis vicarius et procurator Henrici episcopi tridentini, ut ex delegatione facta<br />

Tridenti in castro Boni Consilii, die martis 7 decembris 1316, dominam Irmengardan uxorem<br />

Bertholdi de Zello plebatus Caldarii de pertinenciis Triminni, pro se et heredibus suis pro parte<br />

dimidia et nomine neptum suarum Irmengarde et Vilielbe filiarum Nicholai de Zello pro alia<br />

dimidia cuiusdam mansi de Curtenova in dicta villa Triminni, nomine locationis in perpetuum<br />

investivit, dando annuatim tres caratas boni vini.<br />

Manca.<br />

134. Anno 1317 indictione 15, die dominico 19 intrante iunio, in villa Anbli. - Dominus<br />

Voluelius de Arso executor in caliendo et exiendo reditus de quolibet gaforio vallium Annanie<br />

et Solis, pro domino episcopo tridentino, locavit in perpetuum Petro filio quondam Altomi de<br />

Brezo habitatori Anbli, ad fictum iuxta morem episcopatus, mansus et possessiones que olim<br />

possidebantur per Blasium et per quondam Finetum illius patrem, iacentes in villa Anbli et eius<br />

pertinenciis et de omnibus terris casalivis, arativis etc. dando pro annuo ficto episcopatui 4<br />

staria siliginis et unum starium none.<br />

Manca.<br />

135. Anno 1318 indictione 1, die sabti 16 decembris, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino fratre Conrado vicario generali etc. - Dominus Henricus episcopus<br />

tridentinus nomine locationis in perpetuum cum clamide sua investivit Donatum filium<br />

Tridentini dicti Aredrosi de Pau de quibusdam peciis terre in Pao, ibi descriptis, sub ficto<br />

duarum urnarum vini, 2 sextariorum siliginis et unius sextarii surgi. Item unam spallam<br />

porcinam in festo s. Stephani; unam gallinam in carnisprivio. Item unum operarium ad<br />

restellandum in pratis domini episcopi tempore secacionis.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1118


Capsa 64<br />

136. Anno 1319 indictione 2, die Sabati 24 intrante februario, Tridenti in castro Boni<br />

Consilii. - Dona Bona filia quondam Nicolai becarii quondam Oddorici Palanchi becarii de<br />

Tridento refutavit in dominum fratrem Conradum vicedominum in Tridento unam peciam terre<br />

vineate in montanea Cugnole in Arvogna, ad investiendum Ardimentum filium quondam Pasii<br />

de Cauriana habitatorem in Canzollino, solvendo annuatim fictum episcopatui unius urne boni<br />

vini albi collati de prima vasa.<br />

Manca.<br />

137. Anno 1320 indictione 3, die veneris 4 intrante iulio Tridenti. - Processus iudicialis<br />

factus coram domino Millancio delegato a domino Henrico episcopo tridentino, pro<br />

recuperatione bonorum episcopatus, contra Franciscum filium quondam ser Armani de Bindis<br />

detentorem iniustum unius vinealis in pertinentiis Tridenti ad Dossum Castelliri, unde<br />

solvebatur episcopatui unum plaustrum vini, ut ex instrumento ibi resgistrato de anno 1271<br />

indictione 14, die 7 intrante decembri in camara s. Mychaelis. Qui Franciscus postquam<br />

appellasset a sententia dicti domini delegati, tandem in se reversus anno predicto die lune 15<br />

mensis septembris Tridenti, in castro Boni Consilii, coram domino Henrico episcopo tridentino,<br />

suam culpam fassus est ac veniam petiit, humillime supplicans pro investitura dicti vinealis etc.<br />

cui misericorditer annuit dominus episcopus, eum investiendo nomine locationis perpetualis sub<br />

annuo censu unius plaustri vini etc.<br />

Manca.<br />

138. Anno 1320 indictione 3, die veneris 28 intrante novembri, Tridenti, presentibus<br />

domino Francisco de Gardulis quondam domini Porcardi, Donato de Cognolla quondam domini<br />

Benedicti etc. - Domina Bona uxor quondam domini Zambonini a Ruzea et Iechelle eorum filius<br />

refutarunt in dominum Odoricum quondam domini Pacifici procuratorem domini fratris Henrici<br />

episcopi tridentini, unam peciam terre in Missiano, ut investire debeat et dignetur dominum<br />

Franciscum filium domini Bonellmi de Bellenzanis, ad annum fictum 31 staria et dimidium boni<br />

vini.<br />

Manca.<br />

139. Anno 1321 indictione 4, die martis 11 augusti Tridenti, presentibus domino Libanoro<br />

Viviano de Ripa, domino Federico dicto Nomio vicario plebis s. Petri de Tridento, ser Uberto<br />

notario filio quondam domini Bonomini iudicis de Tridento etc. - Dominus Millancius de<br />

Millanciis de Bonomia in utroque iure peritus delegatus domini episcopi tridentini absolvit<br />

Gallicianum quondam Bellafaremi de Ripa, decernens non tenere bona episcopatus.<br />

Manca.<br />

140. Anno 1322 indictione 5, die martis 24 augusti, Tridenti in contrata Ruze, presentibus<br />

domino Henrico dicto Gardinali plebano ecclesie s. Stephani de Villandres, domino Millancio<br />

etc. - Dominus frater Conradus generalis vicarius domini Henrici episcopi tridentini et<br />

specialiter delegatus etc. nomine locationis in perpetuum investivit Chucolinum viatorem de<br />

Tridento et eius uxorem dominam Beatricem de una pecia terre vineate in pertinenciis Tridenti<br />

ubi dicitur ad Madernum sub ficto unius starii surgi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca.<br />

1119


Capsa 64<br />

141. Anno 1324 indictione 7, die dominico 14 octubri, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Iordano de Campo habitatore Tridenti, Ilprando de Furmigaro etc. -<br />

Dominus frater Conradus generalis vicarius ac vicesgerens domini Henrici episcopi tridentini,<br />

nomine locationis investivit Albertum quondam Recle et consortes de omnibus redditibus<br />

episcopatus in burgo Arci et eius plebatu dantes omni anno 12 palustra boni vini, 50 galetas<br />

rivanas frumenti, 20 galetas siliginis, 40 surgi et 40 panigii.<br />

Manca.<br />

142. Anno 1216 indictione 4, die Sabati 2 intrante aprili, Tridenti in palatio episcopali,<br />

testes dominus Adelperius de Wanga et eius frater dominus Bertoldus, dominus Muso de Dosso,<br />

dominus Swikerius de Mez, Federicus de Egna, dominus Federicus de Paldo etc. - Dominus<br />

Federicus episcopus tridentinus investivit Eberianum et Eberardum et Adelpretum et Odalricum<br />

et Adelperium et Ervigum de tota terra in silva et pertinentiis de Costa Cartora, in monte illo in<br />

quo dominus episcopus aquistavit ab illis de Bonsintino, quod pro unoquoque faciant unum<br />

bonum mansum in illa silva et terra et monte, taliter quod super illum montem debeant ire ad<br />

habitandum et roncandum et mansos faciendos et per 6 annos non debeant aliquid domino<br />

episcopo, nisi amiserem omni anno, et postea ad fictum recipient; et dominus episcopus pro<br />

unoquoque homine et manso promisit dare 7 libras statim cum fuerint super mansos.<br />

Pergamena mm 128-140x232. Copia. Notaio: Zacheus ex breviaturis Conradini notarii.<br />

143. Anno 1271 indictione 14, die martis 5 exeunte februario, in Bozano in palatio, in<br />

presentia domini Vigilii capellani domini episcopi, domini Dietonis de Furmiano, Chonzi de<br />

Twingenberch etc. - Domini Georgius, Concelinus atque Fridericus de Furmiano fratres filii<br />

quondam domini Ottonis Phafi, resignarunt in dominum Egnonem episcopum tridentinum unam<br />

peciam terre casalive et ortive in Bozano, ad investiendum Iacobum de Fossato et heredes pro<br />

utroque sexu, sub fidelitatis iuramento.<br />

Manca.<br />

144. Anno 1325 indictione 8, die Sabati 23 februarii, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus frater Conradus generalis vicarius ac vicesgerens nomine locationis in perpetuum<br />

investivit Nicolaum filium quondam domini Barufaldi de Arco habitatorem Tridenti, de quadam<br />

domo magna murata cum canipa, curtivo et orto etc. dando annuatim nomine census 5 libras<br />

denariorum veronensium parvulorum.<br />

Manca.<br />

145. Anno 1326 indictione 9, die mercurii 3 septembris Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus frater Conradus generalis vicarius etc. nomine locationis in perpetuum investivit<br />

Anthonium quondam Bertholdi de Mezo s. Petri de uno plodio terre arative in pertinenciis dicte<br />

ville Mezi ubi dicitur ad Glaram, sub annuo censu 4 staria spelte episcopatui persolvendo.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1120


Capsa 64<br />

146. Anno 1327 indictione 10, die veneris 24 iulii, Tridenti in castro Boni Consilii. - In<br />

quaestione cuiusdam feudi inter dominum fratrem Conradum, generalem vicarium et<br />

vicesgerentem domini episcopi tridentini, et Riprandum quondam ser Nicolai piscatoris de<br />

prope Castrum Tridentinum, qui sua instantia dicebat amissa propter incendia et gueras civitatis<br />

tridentine, facta est conventio quod ipsum feudum in locationem accipiat et sunt possessiones et<br />

affictus in Centa et ad s. Iorium ac prope Castrum Tridentinum, que omnia ibi per latum<br />

describuntur etc. solvendo annuatim episcopatui 4 libras denariorum veronensium parvulorum.<br />

Manca.<br />

147. Anno 1331 indictione 14, die mercurii 1 madii, in domo domini Odorici Belli. -<br />

Oluradinus quondam Pintafloris de Segonzano habitator Tridenti, resignavit in manibus domini<br />

Odorici quondam domini Pacifici de Tridento procuratoris episcopatus tridentini unam peciam<br />

terre vineate in Graleza de pertinentiis Tridenti, ad investiendum Odoricum filium ser Girardini<br />

de Lacessio ad fictum 4 staria et ½ vini albi etc.<br />

Pergamena mm 345x130-195. Copia. Notaio: Boninsigna q. Odorici de Flaono ex imbreviaturis q.<br />

Iohannis Boninsigne notarii. Fra i testimoni Martinus de Tabernaro.<br />

148. Anno 1331 indictione 14, die 5 intrante novembri, Tridenti in palatio episcopatus,<br />

presentibus Henrico et Nicolao de Avolano notariis, auctoritate domini Adelperii iudicis de<br />

Tridento vicarii et facientis racionem in civitate et curia tridentina pro domino episcopo,<br />

sequens exemplum ex authentico est relevatum.<br />

Anno 1321 indictione 4, die veneris 27 marcii, Tridenti, presentibus Adelperio quondam<br />

domini Calapini iuvenis, Gulielmo quondam domini Simonis de Gardulis etc. - Iohannes custos<br />

carcerum episcopalis palatii tridentini, filius quondam ser Nicolai quondam Olmerii becarii de<br />

Tridento, resignavit in dominum Odoricum quondam domini Pacifici civem tridentinum,<br />

tanquam procuratorem domini episcopi tridentini, omne ius in una pecia terre vineate duorum<br />

plodiorum in Misiano etc. ut investire debeat Iacobinum notarium a Cautone filium magistri<br />

Pacis scolastici de Tridento, solvendo fictum annuum episcopatui 7 staria vini albi colati de<br />

prima vasa.<br />

Manca.<br />

149. Anno 1335 indictione 3, die 4 intrante iulio, in castro Boni Consilii, presentibus<br />

Francisco dicto de Palancho cive tridentino, Lodoyco de Metis familare domini episcopi etc. -<br />

Dominus frater Henricus episcopus tridentinus nomine locationis in perpetuum investivit<br />

Hanechinum quondam Iohannis de Lucenborg, familiarem et caniparium suum, de una domo<br />

cum canipa et orto in civitate Tridenti in hora seu contratta s. Martini, ab uno latere Nicolaus<br />

dictus Sichus etc. sub ficto 5 soldos denariorum veronensium parvulorum.<br />

Manca.<br />

150. Anno 1335 indictione 3, die 23 octobris Tridenti. - Coram domino Iustiniano iudice<br />

dicto de Gardulis cive tridentino et specialiter delegato a domino episcopo tridentino, Belinus<br />

dictus Bolengus de Bosentino resignavit omne suum ius in una domo cum sedimine cum<br />

quibusdam peciis terre in Bosentino, ut investire debeat Iohannem quondam Simeonis de<br />

Bosentino, solvendo pro ficto episcopatui 2 staria surgi, 2 staria siliginis, item duos grossos a 20<br />

veronensium parvulorum denariorum etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1121


Capsa 64<br />

Manca.<br />

151. Anno 1335 indictione 3, die 23 octobris etc. - Aliud exemplar ut numero praecedenti.<br />

Manca.<br />

152. Anno 1336 indictione 4, die 14 ianuarii, Tridenti, presentibus Trintino quondam ser<br />

Bonaventure a Sale habitatore Tridenti etc. - Coram domino Iustiniano iudice dicto de Gardulis<br />

delegato domini episcopi, Bonaventura de Zevolla uxor quondam Trintini de la Maystra de<br />

Oveno predicto, asserentes esse deperditas investituras quarumdam terrarum et possessionum in<br />

Oveno ubi dicitur Castelplano, et alibi in iis pertinenciis, propter incendia et gueras et alia<br />

discrimina in dictis partibus hactenus agitata, easdem petunt et obtinent, dando annuatim<br />

episcopatui pro ficto duo staria surgi, 4, ½ stariola bladi, 4 starioli vini, 6 soldos et mediam<br />

galinam.<br />

Manca.<br />

153. Anno 1336 indictione 4, die 7 iulii, Tridenti in episcopali castro Boni Consilii,<br />

presentibus nobili et potente milite domino Chunrado de Bozano, domino Matheo de Gardellis<br />

et domino Iustiniano de Gardulis civibus Tridenti, Hildeprando de Firmiano et Gozlino dicto<br />

Niderhuserio de Bozano, domicellis et familiaribus domini episcopi tridentini etc. - Orta lite<br />

inter dominum fratrem Henricum episcopum tridentinum suosque procuratores dominum<br />

Altomum de Peomont [Boimont] et dominum Hildeprandum de Firmiano ex parte una, et<br />

dominum Erhardum filium quondam domini Randolfi de Andriano ex altera, causa thelonei<br />

pontis de Firmiano et bonorum de iure spectantium ad eundem, eo quod ea detineret etc. nolens<br />

se opponere contra dominum episcopum, de voluntate etiam domini Nicolai fratris sui, omnia ad<br />

manus dicti domini episcopi resignavit et sue gratie recomisit, ut ex instrumento huius anni die<br />

20 februarii supplicans, ut sibi potius quam alteri gratiam faceret intuitu Dei, et sibi locaret etc.<br />

Hinc dominus episcopus mitius, quam teneretur, cum eo agere volens, nomine locationis in<br />

perpetuum illum investivit etiam pro heredibus utriusque sexus de ponte et muta etc. et de<br />

quodam manso ibidem posito sub conditionibus etc. sub annuo ficto 36 libris denariorum<br />

veronensium parvulorum.<br />

Manca.<br />

154. Anno 1336 indictione 4, die mercurii 9 octobris, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Domini Iustinianus de Gardulis et Matheus de Gardelis cives Tridenti iurisperiti, procuratores et<br />

exactores reddituum domini Henrici episcopi tridentini, confitentur se habuisse a Laurentio filio<br />

nobilis militis domini Nicolai de Wolsdorf cive tridentino, unum plaustrum vini pro censu unius<br />

vinealis in Misiano et duas brentas vini pro censu alterius vinealis ad Manum, item 18 staria vini<br />

pro censu unius mansi ad Madernum.<br />

Anno 1338 indictione 6, die penultimo ianuarii, Tridenti, presentibus domino Henrico de<br />

Landesperch canonico tridentino, Simeone plebano in Castrofundo, Odorico plebano de Pao etc.<br />

- Dominus Otto de Epiano canonicus tridentinus Yconomus et administrator bonorum<br />

episcopatus tridentini sede vacante per capitulum ecclesie tridentine specialiter una cum domino<br />

Henrico decano etc. confitetur se accepisse a Laurentio suprascripto eumdem censum et insuper<br />

12 libras denariorum pro censu pontis Athesis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1122


Capsa 64<br />

Anno 1336, die 6 aprilis Tridenti etc. - Dominus Iohannes procurator domini episcopi<br />

locavit Laurentio predicto unam domum in Tridento ex opposito palacii, apud viridarium<br />

domini episcopi, solvendo 1 libram piperis in kalendis martii. Item de una pecia terre ad Manum<br />

apud fratres Alemanos solvendo brentas vini duas.<br />

Anno 1339 indictione 7, die 29 octobris, Tridenti in episcopali castro Boni Consilii,<br />

presentibus Friderico domini Tisonis de Sporo, Morle de Caldario etc. - Dominus Otto de<br />

Eppiano canonicus tridentinus generalis vicarius et procurator in hac parte pro domino Nicolao<br />

episcopo tridentino confessus est se recepisse a Laurentio nato quondam domini Nicolai de<br />

Wolfsdorf militis, nepote bone memorie domini Henrici episcopi tridentini omnes suprascriptos<br />

census.<br />

Mancano.<br />

155. Anno 1336 indictione 4, dei 12 octubris, Tridenti. - Cum quondam dominus frater<br />

Henricus episcopus tridentinus locasset domum Hanechino ut supra numero 149, corporalem<br />

possessionem intravit.<br />

Manca.<br />

156. Anno 1337 indictione 5, die 14 octubris, Tridenti. - Domins Trintinus civis tridentinus<br />

iurisperitus filius quondam domini Antonii, qui dicebatur de Leudro, tanquam negotiorum<br />

gestor bonorum omnium episcopatus tridentini, sede episcopali vacante etc. vocavit se solutum<br />

ab Enechino de 5 soldis pro ficto domus ut numero precedenti.<br />

Manca.<br />

157. Anno 1338 indictione 6, die 26 iulii, Tridenti in cimiterio maioris ecclesie Tridenti,<br />

presentibus presbiteris Simone de Tridento plebano de Castrofundo, et Riprando Zanoni de<br />

Romallo vicecapellano in ecclesia tridentina etc. - Domina Rosa filia quondam... civis tridentini,<br />

presente et consentiente presbitero Iohanne eius filio capellano in ecclesia tridentina, resignavit<br />

libere cum uno capucio quod in manibus tenebat, in manibus honorabilium virorum dominorum<br />

Henrici de Rallo decani, et Ottonis de Epiano canonici tridentini, iconomorum et exactorum<br />

reddituum spectantium ad episcopalem cameram tridentinam, pro capitulo ecclesie tridentine<br />

vacante sede, unam domum in Tridento in contrata ubi dicitur ad Angulum etc. ut investire<br />

debeant magistrum Vivianum cerdonem habitatorem Tridenti filium quondam Riprandi de<br />

Trelacu, sub annuo censu 50 soldorum denariorum veronensium parvulorum etc. ut immediate<br />

factum.<br />

Manca.<br />

158. Anno 1339 indictione 7, die penultimo februarii, Tridenti in episcopali castro Boni<br />

Consilii. - Venerabilis vir dominus Otto de Epiano canonicus tridentinus, generalis vicarius et<br />

procurator specialis reverendi in Christo patris domini Nicolai episcopi tridentini, nomine<br />

locationis in perpetuum investivit Iohannem filium Martini dicti Stola de Tridento de pluribus<br />

peciis terre iacentibus in pertinentiis ville de Clonga seu Clogna, sub censu 2 stariorum frumenti<br />

et 2 surgi.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1123


Capsa 64<br />

159. Anno 1339 indictione 7, die 18 madii, Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus<br />

domino Francisco de Placentia canonico tridentino etc. - Dominus Nicolaus episcopus<br />

tridentinus constituit Iacopum notarium quondam ser Bertoldi de Tridento et Bonaventuram<br />

notarium, filium quondam magistri Francisci fabri de Tridento, suos procuratores et nuncios<br />

specialiter ad inquirenda et recuperanda bona sui episcopatus.<br />

Manca.<br />

160. Anno 1339 indictione 7, die 16 iulii Tridenti in domo habitationis domini Armani<br />

infrascripti ubi ius reditur. - Honorabilis vir dominus Armanus de Marano clericus s. Genesii de<br />

Signano parmensis diocesis, super bonis episcopatus indebite detentis, a domino Nicolao<br />

episcopo tridentino iudex delegatus, adiudicavit episcopatui quedam bona in pertinenciis<br />

Cugnole contra Fulchonem notarium et Hectorem eius fratrem filios quondam ser Donati de<br />

Cugnola ob non solutum censum per triennium.<br />

Manca.<br />

161. Anno 1341 indictione 9, die 9 martii, Tridenti in episcopali castro Boni Consilii. -<br />

Iacobus filius quondam... de Terlaco resignavit in dominum Ottonem de Eppiano generalem<br />

vicarium, unam domum in Tridento in contrata Anguli etc. ad investiendum Nicolaum dictum<br />

Tamburlinum notarium, filium quondam ser Morandini de Tridento, sub annuo censu 50<br />

soldorum denariorum veronensium episcopatui solvendorum.<br />

Manca.<br />

162. Anno 1342 indictione 10, die iovis 14 februarii, Tridenti in contrata s. Marie maioris,<br />

in domo infrascripti domini Ottonis. - Bernardinus filius quondam domini Bernardi de s. Petro<br />

de Tridento resignavit in manibus domini Ottonis de Eppiano archidiaconi et canonici tridentini<br />

generalis vicarii, et procuratoris domini Nicolai episcopi tridentini specialiter deputati etc.<br />

medietatem unius domus alte sive turris pro diviso, scilicet a medietate superius, cum Aboro<br />

fratre dicti Bernardini, posite in civitate Tridenti in contrata s. Petri etc. ad investiendum<br />

dominum Adelperium filium quondam domini Nigri de s. Petro de Tridento militem, sub annuo<br />

censu 10 soldorum denariorum parvulorum episcopatui solvendorum.<br />

Manca.<br />

163. Anno 1342 indictione 10, die dominico 14 aprilis, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus dominis Ottone de Epiano, canonico et archidiacono tridentino, Armano de Marano<br />

clerico parmensi, et domini episcopi tridentini in spiritualibus vicario. - Reverendus in Christo<br />

pater dominus Nicolaus episcopus tridentinus, nomine locationis in perpetuum investivit<br />

Nasimbenum carpentarium, quonam Hanrici canonici habitatorem Tridenti, de una domo murata<br />

cum canipa in Tridento in contrata Schudariorum sive Belenzanorum etc. sub annuo censu 6<br />

galletorum boni olei.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1124


Capsa 64<br />

164. Anno 1342 indictione 10, die 26 novembris, in Castro Novo vallis Lagarine,<br />

presentibus domino Adelperio iudice de Calapinis de Tridento, domino Conrado de Grifenstain<br />

etc. - Magister Marchus clericus de Murio, tanquam nuncius et familiaris domini Nicolai<br />

episcopi tridentini, legi fecit sequentem litteram sigillatam sigillo dicti domini episcopi.<br />

Nicolaus episcopus etc. nobili domine Belicte quondam nobilis viri Aldrigetini de<br />

Castrobarco salutem.<br />

Inteleximus quod multi tractant vobiscum pro habendis castris filiorum vestorum, que<br />

castra a nobis et ecclesia tridentina tenentur in feudum. Mandamus vobis ac omnibus kapitaneis<br />

vestris ac locum filiorum vestrorum tenentibus in dictis castris, et specialiter Ferano Federico de<br />

Basiano et ser Helcele de Senano et aliis vobis subiectis, quod dicta castra et eorum fortalicia<br />

salvare, custodire et gubernare pro dictis filiis vestris, ac statu dicte ecclesie tridentine debeatis<br />

etc. pena vobis et filiis vestris privationis omnium feudorum que a nobis et dicta ecclesia tenetis.<br />

Datum Tridenti, die 26 novembris 1342.<br />

Cartaceo, carta 1. Notaio: Bonadomanus q Francisci q. Benvenuti becarii de Tridento. Presentibus<br />

Iohanne de Iugo, Aldrigeto notario filio Ferari de Nogaredo. - Alia medietas vendidit fratribus suis Blasio<br />

de Summa de Trodena; heredes Blasii vendiderunt heredibus prete Ganz de Montagna et instrumenta<br />

facta sunt per notarium Thomasinum de Caldiva qui morabatur in Egna et Antonius nepos dicti<br />

Thomasini qui fuit notarius domini Gerardi de... qui morabatur in Flemis et numquam episcopus prestitit<br />

assensum suum.<br />

165. Anno 1343 indictione 11, die martis 8 ianuarii, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Coram domino Francisco de Mainentis canonico vicentino, in spiritualibus vicario generali et<br />

delegato domini Nicolai episcopi tridentini, super bonis episcopatus in causis tam ceptis coram<br />

domino Armano de Marano, et domino Nicolao de Mixina canonico tridentino in spiritualibus<br />

vicariis dicti domini episcopi, quam incipiendis, cum auctoritate plenissima etc. ut ex litteris<br />

1343, die 27 ianuarii ad instantiam magistri Marchi de Murio clerici procuratoris domini<br />

episcopi, contra ser Bartholomeum notarium de Henno vallis Ananie filium quondam ser<br />

Ambrosii adiudicata est episcopatui una domus super platea palatii etc.<br />

Manca.<br />

166. Anno 1343 indictione 11, die dominico 2 marcii, Tridenti in episcopali castro Boni<br />

Consilii. - Dominus Nicolaus episcopus tridentinus constituit suos procuratores magistrum<br />

Marchum de Murio, et Bonaventuram notarium quondam magistri Francisci fabri de Tridento<br />

super recuperatione bonorum, et iurium omnium episcopatus et ecclesie tridentine.<br />

Manca.<br />

167. Anno 1343 indictione 11, die iovis 13 marcii, in ecclesia Tridenti. - Dominus<br />

Antonius de Mediolano canonicus dicte ecclesie tridentine pro prebenda sua de colonello<br />

Perzini, presentibus et consentientibus dominis Henrico de Rallo decano, Fulcerio de<br />

Coneglano, Bartholomeo de Valesella, Francisco de Placentia, Iacobo dicto Francia, Iohanne<br />

Laurentio, et Gullielmo de Brixia, Rolandino de Parma et Michaele de Castronovo canonicis,<br />

nomine locationis et emphiteusis investivit nobilem virum dominum Rampretum quondam<br />

nobilis viri domini Heltele de Scenano, pro se et fratre suo nobili milite domino Conrado, de<br />

monte Floroci ut supra numero 131, sub annuo censu 42 librarum denariorum veronensium<br />

parvulorum etc.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1125


Capsa 64<br />

168. Anno 1343 indictione 11, die mercurii 6 madii, Tridenti in cimiterio ecclesie s.<br />

Laurentii fratrum predicatorum, presentibus domino Bernardo archipresbitero in Rippa, fratribus<br />

Gerardo priore et Paulo de Tridento predicti conventus etc. - Dominus Otto de Epiano canonicus<br />

et archidiaconus tridentinus, procurator generalis domini Nicolai episcopi tridentini, nomine<br />

locationis in perpetuum investivit dominam Zoanam dictam Mozam filiam quondam ser Trintini<br />

ser Aycardi de Dosso de Tridento, uxorem magistri Perini a Panzeriis de Tridento, de una domo<br />

murata in Tridento super platea palatii episcopatus etc. sub annuo ficto 3 librarum denariorum<br />

veronensium.<br />

Manca.<br />

169. Anno 1343 indictione 11, die veneris 13 iunii, Tridenti in episcopali castro Boni<br />

Consilii, presentibus domino Francisco de Maynentis in spiritualibus vicario generali, domino<br />

Francisco de Clexio canonico tridentino et plebano in Flemis etc. - Dominus Nicolaus episcopus<br />

tridentinus dux, marchio atque comes, concessit et locavit sapienti viro domino Francisco<br />

Bevilaque iurisperito de Verona, quondam domini Guillelmi Bivilaque, decimam sive ius<br />

decimandi totius lignaminis quod fit in nemoribus et silvis ville Alle diocesis tridentine, hinc ad<br />

20 annos proximos expletos de quinquennio in quinquennium successive; sub annua pensione<br />

librarum 16 denariorum veronensium parvulorum etc.<br />

Manca.<br />

170. Anno 1344 indictione 12, die iovis 4 novembri, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Nicolao de Bruna capitaneo in Stenigo, domino Francisco Palancho, et<br />

Conrado quondam domini Mathei iudicis de Gardelis civibus Tridenti etc. - Dominus Nicolaus<br />

episcopus tridentinus nomine locationis in perpetuum investivit dominum Adelperium filium<br />

quondam domini Nigri de contrata s. Petri de Tridento, de una domo cum canipa in Tridento in<br />

dicta contrata ect. solvendo annuatim pro ficto episcopatui 20 solidis denariorum pervulorum.<br />

Manca.<br />

171. Anno 1345 indictione 13, die mercurii 25 maii, Tridenti. - Bonmassarius laborator<br />

filius quondam ser Pagani de contrata Chanalis de Tridento procurator Marchi filii et heredis<br />

quondam Venturini notarii etc. resignavit domino Ottoni achidiacono tridentino et procuratori<br />

domini episcopi, omne ius in duabus domibus simul positis in Tridento in contrata Anguli quod<br />

dicitur domine Grixe iuxta macellum etc. ab uno latere de reetro possidet Martinus de Pergamo<br />

frater domini fratris Boni abbatis s. Laurentii etc. ad investiendum Guiscardum notarium<br />

fratrem dicti Marchi, sub annuo ficto soldos 13½ denariorum veronensium parvulorum<br />

episcopatui solvendo.<br />

Manca.<br />

172. Anno 1346 indictione 14, die dominico 26 marcii, in villa Gardullarum. - Dominus<br />

Franciscus quondam domini Purchardi de Gardullis de iuxta Tridentum constituit Purchardum<br />

dictum Sunele eius filium naturalem suum procurtorem ad resignandum in manibus domini<br />

Nicolai episcopi tridentini unum mansum positum in pertinentiis Gardullarum de Medio etc. ad<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1126


Capsa 64<br />

investiendum Franciscum quondam Ognabeni dicti Pochi de Gardulis de Medio sub annuo ficto<br />

52 soldos denariorum parvulorum episcopatui solvendo.<br />

Manca.<br />

173. Anno 1346 indictione 14, die mercurii 26 aprilis Tridenti. - Coram domino Ottone de<br />

Epiano facta fuit resignatio et investitura ut numero precedenti 172.<br />

Manca.<br />

174. Anno 1346 indictione 14, die lune 2 octubris, Tridenti in contrata Belenzanorum,<br />

presentibus Trintino dicto Torteno filio quondam domini Belenzani de Belenzanis de Tridento<br />

etc. - Richebonus filius quondam domini Haycheboni iudicis de Tridento et domina Richarda<br />

eius uxor et filia quondam domini Belenzani predicti nec non domina Bennaxuta uxor quondam<br />

domini Belenzani predicti et matre dicte domine Richarde, resignarunt in manibus venerabilis<br />

viri domini Francischini de Placentia canonici tridentini procuratoris domini Nicolai episcopi<br />

tridentini omne ius in una pecia terre vineata iacente in Mesiano etc. ut investire debeat<br />

dominum Morele filium quondam magistri Amadei de Caldario a quo receperant 260 libras<br />

denariorum tridentinorum parvulorum sub annuo censu unius brente de canipa boni vini albi<br />

collati de prima vassa.<br />

Manca.<br />

175. Anno 1351 indictione 4, die lune 23 ianuarii Tridenti. - Federicus quondam domini<br />

Henrici de Ramusso tamquam procurator, exactor et locator bonorum canipe episcopatus pro<br />

honorabili viro domino domino Walterio Hachsluz civitatis Tridenti et tocius eius districtus<br />

capitaneo generali, nomine locationis ad usum canipe episcopatus investivit Mateum Pilliparium<br />

filium Gerardi de s. Michaelle de uno vineali ad Martignanum etc. sub annuo affictu novem<br />

stariorum vini albi.<br />

Manca.<br />

176. Anno 1352 indictione 5, die lune 16 ianuarii Tridenti in contrata platee. - Rossada<br />

quondam Benevenuti de Marano vallis Lagarine et Avinana eius uxor, resignarunt in manibus<br />

Federici quondam Henrici de Ramusso procuratoris domini Walterii Hochsluz capitanei<br />

generalis, omen ius in una pecia terre in Campo Tridentino ultra pontem Fossati etc. ut investire<br />

debeat Florianum becarium ad dandum fictum 10 soldos omni anno canipe episcopatus.<br />

Manca.<br />

177. Anno 1354 indictione 7, die iovis 24 aprilis, Tridenti in contrata platee maioris in<br />

domo habitationis domini Antonii quondam domini Fyliduxii de Garduno civis Tridenti,<br />

presentibus ipso domino Antonio, magistro Bartholomeo sartore quondam domini Federici de<br />

Dosso maiori, domino Federico Stazonerio quondam ser Pauleti de Coredo, Paulo dicto Peurada<br />

Stazonerio omnibus civibus Tridenti etc. - Magister Iohannis Marzader filius quondam ser<br />

Nicolai de Toso plebis Toni vallis Annanie civis tridentinus resignavit in manibus Federici filii<br />

quondam ser Ancii de Ramuso tanquam procuratoris magnifici et potentis militis domini Alberti<br />

de Bolfstayno capitanei et vicesgerentis in toto dominio tyrolensi et districtu tridentino pro<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1127


Capsa 64<br />

illustri et magnifico principi domino Lodoyco de Bavaria marchione brandenburgensi, Tirolis et<br />

Goritie comite, ac ecclesie tridentine advocato et defensore etc. omne suum ius in una domo in<br />

contrata palacii episcopatus tridentini etc. ad investiendum magistrum Avancium sartorem sub<br />

annuo affictu unius libre piperis.<br />

Manca.<br />

178. Anno 1354 indictione 7, die lune 11 augusti, Tridenti ante ecclesiam s. Petri. -<br />

Fredericus caneparius castri Boni Consilii quondam ser Ancii, nomine episcopatus, nomine<br />

locationis in perpetuum investivit Iohannem quondam Huale de una pecia terre in pertinentiis<br />

villae a Lusol etc. sub annuo affictu 5 soldorum denariorum veronensium parvulorum.<br />

Manca.<br />

179. Anno 1354 indictione 7, die Sabati 6 septembris, Tridenti in contrata Rugie. -<br />

Federicus filius quondam Henrici de Ramusso, tanquam procurator et exactor bonorum<br />

episcopatus pro reverendo domino Henrico plebano Tyrolis, et civitatis Tridenti et tocius<br />

episcopatus capitaneo generali, nomine locationis in perpetuum investivit dominam Lisabetam<br />

filiam quondam domini Mathei iudicis de Gardellis tanquam tutricem Sichi pupilli, filii et<br />

heredis quondam domini Francisci iudicis de Burgonovo et filii dicte tutricis de una domo in<br />

contrata de Burgonovo etc. solvendo annuatim canipe episcopatus 5 soldos denariorum<br />

parvulorum.<br />

Manca.<br />

180. Anno 1354 indictione 7, die martis ultimo decembri, Tridenti in contrata Fosati. -<br />

Nicolaus quondam magistri Oluradini cerdonis de Fosato resignavit in manibus Federici filii<br />

quondam ser Ayncii de Ramuso, tanquam procuratoris magnifici et potentis domini domini<br />

Alberti militis de Bolfstayn, capitanei ac vicesgerentis in toto dominio tirolensi et districtu<br />

tridentino, pro illustri et magnifico principe Lodoyco etc. omne suum ius in una domo in<br />

contrata Fosati cerdonum ad investiendum magistrum Bertholdum cerdonem filium quondam<br />

Nicolai de Sporo maiori sub annuo affictu 10 soldorum denariorum tridentinorum.<br />

Manca.<br />

181. Anno 1355 indictione 8, die dominico 25 ianuarii, Tridenti in contrata Operarum,<br />

presentibus domino Tridentino dicto Tortono quondam domini Belenzani de Belenzanis etc. -<br />

Federicus filius quondam Ancii de Ramuso procuratorio nomine venerabilis domini Henrici<br />

plebani plebatus Tirollis capitanei generalis tocius episcopatus tridentini pro magnifico principe<br />

domino Lodoyco etc. nomine locationis in perpetuum investivit Musum filium quondam domini<br />

Gerardi Musate de Tridento de una pecia terre vineate in Mexiano sub annuo affictu unius<br />

brente de canipa seu 9 staria tridentina boni vini.<br />

Manca.<br />

182. Anno 1357 indictione 10, die Sabati 13 madii, in contrata s. Marie Magdalene<br />

Tridenti. - Federicus filius quondam ser Ancii de Ramusso tanquam procurator venerabilis<br />

domini Henrici plebani plebis Tirolis, capitanei generalis civitatis et tocius episcopatus Tridenti,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1128


Capsa 64<br />

pro illustri principe domino Lodoyco de Bavaria etc. investivit nomine locationis in perpetuum<br />

dominam Annam filiam quondam magistri Martini cerdonis etc. de uno casali murato in<br />

Tridento in contrata Malpage de retro Fossatum etc. sub ficto 15 soldorum.<br />

Manca.<br />

183. Anno 1357 indictione 10, die martis 16 madii, Tridenti in contrata Becarie maioris,<br />

presentibus ser Achino filio quondam ser Lizessi de Cazuffo de Tuyeno vallis Ananie etc. -<br />

Magister Symon sartor filius quondam ser Concii de Caldonacio et domina Katarina eius uxor<br />

habitatores Tridenti resignarunt in manibus Federici filii quondam ser Ancii de Ramusso<br />

procuratoris etc. omne suum ius in una pecia terre vineate in pertinenciis Tridenti in frontallo<br />

Muralte etc. ut investire debeat magistrum Petrum filium quondam ser Cristani de Pederxano<br />

habitatorem Tridenti sub affictu 4 stariorum boni vini.<br />

Manca.<br />

184. Anno 1358 indictione 11, die mercurii 10 intrante ianuario, Tridenti in contrata<br />

Mercati. - Domina Anna uxor Zenonis filii naturalis quondam domini Symonis de Beseno etc.<br />

resignavit in manibus Federici filii quondam ser Ancii de Ramuso procuratoris ut supra numero<br />

182, omne suum ius in uno casali murato posito Tridenti in contrata Malpage post contratam<br />

Fossati etc. ut investire debeat magistrum Ioannem cerdonem filium quondam ser Zachei de<br />

Barbaniga, solvendo episcopatui annuum affictum 15 soldorum denariorum tridentinorum.<br />

Manca.<br />

185. Anno 1358 indictione 11, die martis 11 intrante ianuario, Tridenti in contrata<br />

Urnarum. - Nicolaus notarius civis tridentinus quondam magistri Oluradini cerdonis de Fossato<br />

resignavit in manibus Federici quondam ser Ancii de Ramusso procuratoris etc. unam peciam<br />

tere vineate in pertinenciis Cugnolle ubi dicitur inter dosso etc. ut investire debeat Nicolaum<br />

cerdonem quondam Iohannis etc. ad annum affictum unius starii boni surgi.<br />

Manca.<br />

186. Anno 1358 indictione 11, die martis 6 februarii, Tridenti in contrata Maceli. -<br />

Magister Odoricus cerdo quondam ser Guardini de Lacesio tridentine diocesis resignavit in<br />

manibus Federici etc. de Ramuso de Caldario civis tridentini tanquam procuratoris pro domino<br />

Henrico plebano ut supra numero 182, unam peciam terre ad Martignanum ubi dicitur en<br />

zcherleza etc. ut investire debeat Florium becarium quondam ser Simeonis, ad annuum affictum<br />

stariorum 4½ vini albi.<br />

Pergamena mm 480x255-262. Notaio: Petrus q. magistri Bernardini de Tridento. - Presentibus ser<br />

Ianezo notario q. Tibaldi de Marano cive trid., Stefano cerdone filio magistri Guidonis de Levigo, Bonio<br />

cerdone q. Nicolai.<br />

187. Anno 1363 indictione 1, die martis 12 decembris, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus nobili milite domino Meinhardo de Sternberch de Karintia, venerabili viro domino<br />

Philippo plebano in Jawchan iurisperito in spiritualibus vicario generali Tridenti etc. - Dominus<br />

Albertus de Ortemburg electus episcopus tridentinus constituit Franciscum notarium quondam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1129


Capsa 64<br />

ser Bonaventure de Molveno et Valarianum notarium quondam domini Leonis cives tridentinos<br />

suos procuratores ad petendum et recuperandum census, redditus et iura omnia episcopatus<br />

tridentini.<br />

Pergamena mm 277x221. Notaio: Franciscus q. Bonaventure q. Bonomi de Tridento.<br />

188. Anno 1364 indictione 2, die mercurii 24 ianuarii, Tridenti in contrata s. Marie maioris<br />

prope plateam communis, in domo habitationis quondam ser Nicolai de Belenzanis, presentibus<br />

Iachemino quondam ser Boninsigne de Belenzanis, Nicolao quondam Marcheti de Belenzanis,<br />

Tomeo quondam ser Marchi de Cazuffo etc. - Cum quondam ser Nicolaus quondam domini<br />

Iachemini de Belenzanis de Tridento in suo testamento legasset Guillelmo filio suo naturali<br />

unam domum in contrata platee iuris episcopatus etc. idcirco Iacheminus et Boninsigna fratres<br />

filii et heredes dicti quondam Nicolai illam domum resignarunt in manibus Chunradi dicti de<br />

Pradalia quondam Dytelli de Carintia tanquam procuratoris domini Alberti episcopi tridentini ad<br />

illum investiendum sub annuo ficto 7 soldorum.<br />

Pergamena mm 460x315-380. Notaio: Franciscus q. Bonaventure q. Bonomi.<br />

189. Anno 1367. - Codex membranaceus in quo continentur quaedam perpetuales<br />

locationes factae a Francisco quondam Bonaventure de Molveno etc. tanquam procuratorem<br />

domini Alberti episcopi tridentini uti ex mandato ibi praefixo sub datum anno 1367 indictione 5,<br />

die 17 maii ex castro nostro Reyfnitz.<br />

I. - De uno orto iacente in civitate tridentina iuxta portam s. Francisci locato Vigilio civi<br />

tridentino filio quondam ser Guillelmi quondam domini Symonis de Gardulis tanquam heredi<br />

domini domini Iustiniani de Gardulis filii predicti quondam domini Symonis sub annuo affictu 5<br />

solidorum denariorum veronensium parvulorum. Actum 20 iulii 1367.<br />

II. - Anno 1368, die 26 ianuarii Tridenti, de una pecia terre vineate in Misiano locata ser<br />

Paulo Stazonerio civi Tridenti habitatori in contrata Cantoni filio quondam ser Danti de<br />

Florentia sub ficto 13½ stariorum vini.<br />

III. - Anno 1368, die 12 februarii Tridenti, de una domo Tridenti in contrata s. Marchi<br />

locata domine Katarine filie quondam Ottolini dicti Banali de Lisignago, olim uxori Viscardi<br />

notarii de Clexio et modo uxori Francisci cerdonis quondam Delayti de Cadeno civis tridentini,<br />

sub annuo ficto 13½ solidorum denariorum parvulorum.<br />

IV. - Anno 1368, die 15 iulii Tridenti, de una pecia terre prative seu broylive cum salgariis<br />

et uno castegnaro in pertinentiis Brazesii supra ipsam villam Brazesii ubi dicitur ay broyli,<br />

locata Iacobo filio quondam Hendrici de Brazesio plebis Perzini districtus Tridenti sub ficto<br />

unius starii et unius starioli siliginis ac surgi.<br />

V. - Anno 1369, die 1 iunii Tridenti, de quadam decima in villa de Paho locata Martino<br />

filio et heredi quondam ser Federici dicti Fayoni de Tridento sub annuo affictu unius plaustri<br />

vini et blade.<br />

VI. - Anno 1369, die 29 iulii Tridenti. De una pecia terre vineate in pertinenciis Tridenti sul<br />

frontal de Muralta locata Iohanni dicto Fabro a Lancetis sub annuo affictu dimidie brente vini<br />

boni.<br />

VII. Anno 1369, die 22 octubris Tridenti. De una pecia terre in Cugnola ubi dicitur in<br />

Campmerlo refutata a Nicolao cerdone a Cantono et locata Iohanni Martino quondam ser<br />

Iacobii de Verona apothecario sub annuo affictu unius starii boni surgi.<br />

VIII. - Anno 1371, die 5 ianuarii Tridenti. De una pecia terre vineate et buschive in<br />

pertinenciis Tridenti in Corniclum resignata a Blasio filio quondam Iacobini barberii et locata<br />

domine Iacobe eius matri et filie quondam Benassuti de Fryullo, sub annuo affictu 10 solidorum<br />

denariorum veronensium parvulorum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1130


Capsa 64<br />

Codice pergamenaceo mm 295x430. Carte 10. Liber censualis seu censuum et affictuum debitorum<br />

episcopatui ecclesie tridentine ac locationum et investiturarum... Datum ex castro nostro Reyfnitz die 17<br />

mai anno 1367.<br />

1367: Tridenti in episcopali palatio presentibus ser Antonio de Pomarolo, Marco filio Odorici dicti<br />

Cavacosoni olim de Spurio, Odorico q. Odorici dicti Rubei becarii Tridenti omnibus notariis. Notaio:<br />

Stephanus q. Guilelmi de Meclo.<br />

1368: in episcopali palacio presentibus Ognabeno q. Adelpreti de Paho, Iacobo q. Bartolomei de<br />

Ravazono, Desiderato q. Sempriboni de Alla notariis.<br />

1368, 12 febrarii: Tridenti in contrata Macelli magni... presentibus Francisco cerdone q. Delayti de<br />

Cadeno eiusdem conductricis marito, Odorico notario q. Bonifacii de Tridento, Tomeo q. ser Marchi de<br />

Cazufo, Bartolomeo dicto Fenutollo q. Arnoldi de Spuro; Katarina filia q. Otolini dicti Banali de<br />

Lisignago et olim uxor q. Viscardi notarii de Clexo et modo uxor Francisci cerdonis...<br />

1368, 15 iulii: presentibus Vigilio q. Guielmi de Seregnano, Iacobo q. Bartolomei de Ravazono,<br />

Rodulfo q. Basini de Tridento omnibus notariis et civibus trid., ac Concio et Vivencio fratribus q. Nicolai<br />

de Caneza plebis Perzini. - Investivit Iacobum q. Hendrici de Brazesio plebis Pergini, de una petia terre<br />

prative seu broylive cum salgaribus et uno castegnario in eo sita...<br />

1369, 1 iunii, presentibus Zenone q. Simonis de Beseno, Iacobino q. Boninsigne de Belenzanis de<br />

Tridento, Iohanne q. Varnardi de Tridento, Antonius notarius filius Michaelis de Rancio.<br />

1369, 29 iulii, presentibus Sandrio q. Marchi de Cazufo, Iohanne q. Varnardi.<br />

1369, 22 octobris, presentibus Musa q. Gerardi Musate, Tomeo q. Marchi de Cazufo, Leone dicto<br />

Menelle habitatore in Gardulis q. Gerardi a Porta Aquile. Nicolaus cerdo a Cantono habitator Tridenti in<br />

contrata Cantoni, filius q. Iohannis Matè de Vigulo Vatario...<br />

1371, 5 ianuarii, presentibus Iacobo q. Bartolomei de Ravazono, Rodulfo q. Blasini, Antonio<br />

Michaelis de Rancio omnibus notariis...<br />

190. Anno 1367 indictione 5, die dominico ultimo octubris, Tridenti in contrata Merchati<br />

ante domum habitationis domini Nicolai quondam domini Francisci de Belenzanis etc. - Idem<br />

dominus Nicolaus et eius frater Belenzanus cives Tridenti, resignarunt in manus ser Francisci<br />

notarii quondam ser Bonaventure de Molveno civis Tridenti tanquam procuratoris domini<br />

Alberti episcopi tridentini unam peciam terre vineate ultra Atacem ubi dicitur a Costa etc. ad<br />

investiendum Petrum quondam Parioni de Ultra Castello prope Tridentum sub annua pensione 9<br />

stariorum boni vini.<br />

Pergamena mm 746x143-154. Notaio: Guilelmus q. Antonii a Equabus [Dalle Cavalle]. Fra i<br />

testimoni Dominicus q. Parioni de Ultracastello.<br />

191. Anno 1368 indictione 6, die Sabati 5 februarii Tridenti. - Ser Franciscus notarius de<br />

Molveno procurator domini Alberti episcopi tridentini nomine locationis in perpetuum investivit<br />

Boninsignam filium quondam Rodegerii de Brossino et Stephanum filium quondam Gotfredi de<br />

Lacuna vallis Cavedeni de quibusdam bonis in dicta valle in villa Marcioni etc. sub annuo<br />

affictu ½ galete frumenti, ½ galete siliginis et unius galete millei.<br />

Pergamena mm 616x153-195. Notaio: Antonius filius Michaelis de Ranzio.<br />

192. Anno 1368 indictione 6, die lune 20 martii, in sacristia nova maioris ecclesie<br />

tridentine. - Venerabiles viri domini Ulricus de Bophingen decanus, Nicolaus de Venetiis,<br />

Iohannes Digni, Iohannes de Parma, Nicolaus de Rochabruna, Federicus de Scharosteten, Petrus<br />

de Brixia, Sicho de Burgonovo, Nicolaus de Melango et Conradus de Augusta, omnes canonici<br />

tridentini renovarunt investituram de monte Floroci ut supra numero 167, in nobilem militem<br />

dominum Federicum de Grafynstanger dando annuatim predicto domino decano pro sua<br />

canonicali prebenda, que est de colonello Perzini, 42 libras etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1131


Capsa 64<br />

Pergamena mm 365x315-320. Notaio: Petrus natus Martini Catanei de Moni (?) novariensis<br />

diocesis.<br />

193. Anno 1368 indictione 6, die dominico 16 iulii, Tridenti, presentibus discreto viro ser<br />

Pancera quondam domini Caldonacii de Caldonacio etc. - Honorabilis vir ser Franciscus<br />

notarius quondam domini Bonaventure de Molveno procurator domini Alberti episcopi<br />

tridentini nomine locationis in perpetuum investivit Ognabenum filium quondam Concii de Pao<br />

de aliquibus casalibus, terris et bonis positis in villa de Ultra Castrum de Pao etc. ut ibi, sub<br />

ficto 9 stariorum vini, 1 starii siliginis culmi, 1 starii surgi culmi, ½ starii frumenti culmi, tertie<br />

partis spalle porcine, unius galine etc.<br />

Pergamena mm 510x195-200. Notaio: Antonius filius Michaelis de Ranzio.<br />

194. Anno 1368 indictione 6, die lune 16 octubris, Tridenti in episcopali palatio. - Nicolaus<br />

filius quondam Ancii dicti Lomi de Vigulo Vatario resignavit in manibus ser Francisci notarii<br />

de Molveno procuratoris etc. omne ius in aliquibus terris et possessionibus in pertinentiis Viguli<br />

Vatarii etc. ut investire debeat ser Sicherium filium quondam ser Preti de dicto Vigulo sub ficto<br />

15 soldorum denariorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 520x190. Notaio: Rodulfus q. Basini de Tridento.<br />

195. Anno 1368 indictione 6, die mercurii 6 decembris, super plateam communis Tridenti.<br />

- Discretus vir ser Franciscus notarius civis Tridenti filius quondam ser Bonaventure de<br />

Molveno procuratorio nomine domini Alberti episcopi tridentini nomine locationis in<br />

perpetuum investivit Turam filium quondam ser Tridentini de Vigo de Meyano habitatorem<br />

Tridenti in contrata Malpage post contratam Fossati cerdonum de una pecia terre vineate in<br />

Villazano etc. solvendo episcopatui annuum fictum unius starii siliginis.<br />

Pergamena mm 476x186-189. Notaio: Antonius de Pomarolo.<br />

196. Anno 1369 indictione 7, die lune 16 iulii, Tridenti in episcopali palatio, presentibus<br />

Vigilio notario quondam ser Guillelmi de Rochabruna cive tridentino, Sandro quondam ser<br />

Marchi de Cazuffo habitatore Tridenti, Bonio notario quondam ser Federici dicti Ceri de burgo<br />

Perzini et Petro filio ser Aldrigeti de Madrano etc. - Ser Franciscus de Molveno procuratorio<br />

nomine reverendissimi domini Alberti episcopi tridentini accepta una libra piperis a Toldo filio<br />

quondam Ancii de Frasilongo pro intratica et investitura, nomine locationis in perpetuum<br />

investivit eum de uno manso cum uno casalli in pertinenciis Vieragi ubi dicitur a Roncono,<br />

solvendo annuatim episcopatui nomine pensionis 1 starium ferumenti, 1 siliginis, 1 miley, 1<br />

panigii, 1 surgi.<br />

Pergamena mm 475x176. Notaio: Rodulfus q. Basini de Tridento.<br />

197. Anno 1370 indictione 8, die mercurii 23 ianuarii, Tridenti in palatio episcopatus,<br />

presentibus Nicolao quondam ser Marcheti de Belenzanis, Boninsigna quondam ser Nicolai de<br />

Belenzanis etc. - Luchas filius quondam Mathei Piliparii de Tridento resignavit in manibus ser<br />

Francisci notarii de Molveno procuratoris etc. unam peciam terre vineate in pertinenciis Tridenti<br />

super contrata Muralte ala Crox de Martignano, ut investire debeat Dominicum becarium filium<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1132


Capsa 64<br />

quondam ser Nicolai Zoyossi de Tridento sub annua pensione episcopatui solvenda unius brente<br />

vini de canipa de prima vasa.<br />

Pergamena mm 585x220. Notaio: Antonius ser Michaelis de Ranzio.<br />

198. Anno 1370 indictione 8, die mercurii 1 madii, Tridenti in contrata Atacis sancte Marie<br />

maioris, sub porticu domus infrascripti procuratoris. - Ser Omnebonus notarius quondam ser<br />

Adelpreti de Paho civis tridentini tanquam procurator Benoli quondam Delayti de Brancolino<br />

vallis Lagarine, titulo dationis in solutum resignavit in manibus ser Francisci notarii de Molveno<br />

procuratoris domini Alberti episcopi tridentini unam peciam terre vineatam in pertinenciis<br />

Tridenti ad Castelirum apud heredes quondam ser Trentini a Sale, ut investire debeat magistrum<br />

Nicolaum cerdonem quondam ser Girardini de Tridento sub annua pensione episcopatui<br />

persolvenda trium brentarum boni vini colati.<br />

Pergamena mm 550x240. Notaio: Antonius ser Michaelis de Ranzio. Presentibus Amorosio q.<br />

Oliverii de Spre de Paho, Nicolao q. Federici de Fayo, genero Iohannis de Lapè, Sandrio q. Marchi de<br />

Tuieno dicto Cazuf, Iacobo q. Francischini de Bononia nepotis magistri Iohannis Merzadri... - Apud<br />

heredes a Sale.<br />

199. Anno 1370 indictione 8, die iovis 2 maii, Tridenti in domo habitationis infrascripti ser<br />

Francisci procuratoris etc. - Gulielmus filius quondam ser Nicolai becarii de Vigulo Vatario<br />

diocesis tridentine resignavit in manibus ser Francisci notarii quondam domini Bonaventure de<br />

Molveno procuratoris generalis domini Alberti episcopi tridentini unam peciam terre prative in<br />

pertinenciis Viguli Vatarii ubi dicitur Alvedes etc. ut investire debeat Marquardinum filium<br />

quondam ser Gullielmi de dicto Vigulo etc. sub annua pensione dimidii starii siliginis, quarte<br />

partis unius spale porcine et quartam partem unius galine.<br />

Pergamena mm 800x160-195. Notaio: Antonius ser Michaelis de Ranzio. Presentibus Michaele<br />

habitatore Andogni, Iohanne dicto Rubeo, ser Bozola omnibus fratribus q. Bonaventure de Molveno,<br />

Nicolao dicto Zechelino de Vigulo Vatario.<br />

200. Anno 1370 indictione 8, die Sabati 1 iunii, Tridenti in episcopali palatio, presentibus<br />

domino Iohanne de Pugnis de Parma legum doctore vicario in temporalibus in curia tridentina,<br />

Vigilio notario quondam ser Guillelmi de Rochabruna etc. - Franciscus cerdo quondam ser<br />

Delaiti de Cadeno civis et habitator Tridenti in contrata Fosati refutavit in manibus discreti viri<br />

Francisci notarii procuratoris etc. atque massarii omne suum ius in una domo in Tridento in<br />

contrata Cantoni etc. ut investire debeat dominam Margaritam filiam quondam Alberti dicti<br />

Cavodemaza de Tridento ad fictum 13 soldorum et 6 denariorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 765x262-270. Notaio: Iacobus q. Bartolomei de Ravazono.<br />

201. Anno 1370 indictione 8, die dominico 18 augusti, Tridenti in platea communi iuxta<br />

puteum dicte platee, presentibus Antonio Rozollo quondam ser Brunamonti de burgo Perzini,<br />

Nicolao Resicli quondam ser Francisci dicti Resicli de Belenzanis habitatoribus Tridenti etc. -<br />

Nasimbenus quondam ser Ture de Padergnono plebatus Callavini resignavit in manibus ser<br />

Francisci de Molveno procuratoris et massarii etc. omne suum ius in una domo cum canipa in<br />

Tridento post pallacium episcopatus, ab una parte rugia molendinorum, de retro versus mane<br />

viridarium episcopatus etc. sub ficto 4 librarum denariorum veronensium parvulorum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1133


Capsa 64<br />

Pergamena mm 640x277-312. Copia. Notaio: Bonaventura q. Odorici notarii q. Bonifacii de<br />

Tridento.<br />

202. Anno 1370 indictione 8, die lune 28 octubris, Tridenti. - Andreas filius quondam ser<br />

Nicolai notarii de Tridento et ser Odoricus filius quondam ser Rambaldini de Pao resignaverunt<br />

in manibus ser Francisci notarii de Molveno procuratoris etc. aliquas pecias terre vineate ad<br />

Corniclum et ad Tezam de Corniculo etc. ut investire debeat ser Anthonium filium quondam<br />

domini Caldonacii de Caldonacio habitatorem Tridenti sub annua pensione episcopatui<br />

persolvenda 4 brentarum vini boni de prima vasa ad mensuram Tridenti.<br />

Pergamena mm 720x180-215. Notaio: Antonius filius Michaelis de Ranzio.<br />

203. Anno 1370 indictione 8, die lune 28 octobris Tridenti. - Exemplar simile praecedenti.<br />

Pergamena mm 590x190-225. Notaio: Antonius ut supra.<br />

204. Anno 1371 indictione 9, die dominico 13 aprilis Tridenti in contrata Atacis in domo<br />

habitationis infrascripti ser Francisci. - Martinus quondam Trentini portitoris de Tridento<br />

resignavit in manibus ser Francisci notarii de Molveno procuratoris domini Alberti episcopi<br />

tridentini unum casale diruptum in Tridento in contrata s. Francisci apud dominum<br />

Bonaventuram iudicem de Callapinis de Tridento ut investire debeat Odoricum dictum<br />

Gebelinum molinarium quondam Ioannis de Avolano habitatorem in molendinis extra portam s.<br />

Francisci iuxta Tridentum sub affictu 5 solidorum denariorum veronesium<br />

Pergamena mm 289x170-172. Notaio: Iohannes q. Henrici notarii de Viarago. Presentibus Bertoldo<br />

portitore q. Henrici de Caldonacio, Zenario q. Iacobi de Vigulo Supramontis, Girardo q. Iohannis de<br />

Madrano, Paulo becario q. Dominici de Tridento.<br />

205. Anno 1371 indictione 9, die veneris penultimo madii Tridenti. - Ser Franciscus<br />

notarius de Molveno procurator etc. nomine locationis in perpetuum investivit Nicolaum<br />

becarium quondam Francisci Acerbi dictum Cornatum de Tridento de una pecia terre vineate in<br />

pertinenciis Tridenti ad Costam sub affictu 1 brente vini etc.<br />

Pergamena mm 600x210-235. Notaio: Antonius filius Michaelis de Ranzio.<br />

206. Anno 1371 indictione 9, die Sabati ultimo madii Tridenti. - Domina Maria filia<br />

quondam magistri Iohannis cerdonis et uxor quondam Blasii becarii resignavit in manibus ser<br />

Francisci de Molveno procuratoris etc. unam becariam positam in civitate Tridenti ubi dicitur ad<br />

Macelum magnum, ut investire debeat Iohannem becarium habitatorem Tridenti quondam<br />

Concii de Castegedo sub affictu 20 soldorum denariorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 730x170-175. Notaio: Odoricus q. Bonifacii de Tridento. Presentibus Ceschino<br />

notario q. Petri notarii de Isera, Nicolao becario dicto Corbaco q. Francisci becarii dicti Azerbi, Antonio<br />

notario de Ranzio.<br />

207. Anno 1371 indictione 9, die dominico 8 iunii Tridenti. - Ser Franciscus notarius de<br />

Molveno procurator generalis Alberti episcopi tridentini nomine locationis in perpetuum<br />

investivit magistrum Christofolum barbitonsorem quondam Ottolini de Tono habitatorem Mezi<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1134


Capsa 64<br />

de s. Petro de manso Manzorum in pertinenciis dicti Mezi, solvendo annuatim episcopatui 6<br />

staria surgi, et 2 staria siliginis.<br />

Pergamena mm 513x197.220. Notaio: Antonius q. Michaelis de Ranzio. Presentibus magistro<br />

Passino artifice q. Alberti murarii de Avolano, Benino fabro filio magistri Petri fabri habitantibus<br />

Tridenti, Bartolomeo Rubeo q. Pelegrini de Mezo, Zuliano dicto Penserio q. Ture habitatore Matareli,<br />

Nicolao q. Antonii Capuzoni de Vezano.<br />

208. Anno 1372 indictione 10, die Sabati 10 iulii, Tridenti in episcopali palatio, presentibus<br />

domino Nicolao filio quondam ser Bertoli de Meclo vallis Ananie etc. - Pecinus dictus a Salle<br />

filius quondam ser Martini de Pergamo habitator Tridenti, resignavit in manibus ser Francisci<br />

notarii de Molveno procuratoris domini Alberti episcopi tridentini omne suum ius in una domo<br />

cum canipa post palacium episcopatus Tridenti seu in contarta platee Operarum, de retro<br />

viridarium episcopatus et de ante via publica ut investire debeat Antonium Stazonerium filium<br />

quondam ser Bertoldi de Meclo nunc habitatorem Tridenti a quo recepit 250 ducatos auri,<br />

solvendo annuatim episcopatui nomine census seu affictus unam libram piperis.<br />

Pergamena mm 685x294. Notaio: Rodulfus q. Basini de Tridento. Presentibus ser Ognabeno notario<br />

q. Adelpreti de Spredo de Paho, Iacobi notario de Ravazono, Francisco dicto Vaterino notario q. Nichelli<br />

notarii de Vateriis de Tridento civibus trid., magistro Grigollo barberio q. magistri Dominici de Bononia<br />

habitatore Tridenti, Iacobo q. Iorii de Tono et Bertolino tabernario Delaiti de Manerva.<br />

209. Anno 1373 indictione 11, die lune 24 iulii, Tridenti, presentibus ser Ognabeno<br />

quondam ser Adelpreti de Pao cive et habitatore Tridenti, Federico notario eius filio, Tomeo et<br />

Sandro fratribus quondam ser Marchi de Cazuffi etc. - Ser Franciscus notarius de Molveno<br />

procurator domini Alberti episcopi tridentini per refutationem factam a Bonaventura dicto<br />

Turata de s. Petro quondam Trentini investivit Dominicum becarium quondam Nicolai Zoiosi de<br />

Tridento de una domo cum canipa in contrata s. Petri Tridenti solvendo pro annua pensione<br />

episcopatui 20 soldos denariorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 462x127-150. Notaio: Iohannes q. Henrici notarii de Viarago.<br />

210. Anno 1374 indictione 12, die veneris 3 marcii, Tridenti in contrata s. Benedicti in<br />

domo habitatoris infrascripti domini Bonaventure. - Franciscus notarius de Molveno procurator<br />

domini Alberti episcopi tridentini investivit nomine locationis in perpetuum honorandum et<br />

sapientem virum dominum Bonaventuram utriusque iuris peritum quondam sapientis viri<br />

domini Adelperii iurisperiti de Calapinis de Tridento, ob venditionem in eum factam a provido<br />

viro Lianardo filio quondam Nigri quondam nobilis viri domini Adelperii de s. Petro, de una<br />

pecia terre vineate in Mesiano apud dominum Sychum canonicum tridentinum quondam<br />

sapientis viri domini Francisci iudicis de Burgonovo et vasum aque Saledi etc. sub annua<br />

pensione episcopatui persolvenda 9 stariorum vini albi collati etc.<br />

Pergamena mm 353-362x338-355. Notaio: Franciscus q. magistri Martini sartoris de Avolano.<br />

Presentibus Ognabeno notario q. Adelpreti de Paho, Bonio becario, Marquardo q. Hendrici de Paho,<br />

Zanesio pelipario q. Alberti de Palestano bergomensis diocesis.<br />

211. Anno 1375 indictione 13, die dominico 4 februarii Tridenti. - Nichelle quondam<br />

Odorici de Vigulo Vataro, maritus et heres quondam domine Diamote dicte Mancabelle de<br />

contrata Aquile, refutavit in manibus ser Francisci notarii de Molveno civis Tridenti tanquam<br />

procuratoris domini Alberti episcopi tridentini omne suum ius in una domo in Tridento in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1135


Capsa 64<br />

contrata Lastarum etc. ut investire debeat Cristanum quondam Bricii de Novalle et dominam<br />

Richeram dictam Katerinam quondam Bertoldi de Brenta Caldonaci iugalis etc. sub annuo<br />

affictu episcopatui solvendo 20 soldos denariorum parvulorum.<br />

Pergamena mm 350x160-170. Notaio: Petrus q. Iohachini iudicis de Mezasomis de Tridento.<br />

212. Anno 1375 indictione 13, die lune 19 februarii Tridenti in episcopali palatio,<br />

presentibus Iachemino filio quondam ser Boninsigne de Belenzanis cive tridentino etc. -<br />

Magister Franceschinus a Cutelinis filius quondam ser Vendrandi de Civedado habitator<br />

Tridenti et Iohannes eius filius resignarunt in manibus ser Francisci notarii de Molveno<br />

procuratoris etc. omne suum ius in una pecia terre vineate in pertinenciis Tridenti ubi dicitur in<br />

Arvogna, ut investire debeat Bartholomeum filium quondam Antonii de Burgo Ausugi<br />

habitatorem Tridenti ad annuum affictum unius brente vini.<br />

Pergamena mm 447x155-160. Notaio: Rodulfus q. Basini de Tridento. Presentibus Francisco<br />

notario, Iachemino q. Boninsigne de Belenzanis, Aymario batilana q. Vivencii de burgo Ausugi, Odorico<br />

batilana q. Aymerii de Castagnedo plebis Perzini...<br />

213. Anno 1375 indictione 13, die veneris 23 februarii, Tridenti, presentibus ser Symone<br />

quondam domini Tuini de castro Campi notario etc. - Katharina filia et heres quondam Uxerii<br />

quondam ser Otolini de Burgonovo de Tridento et uxor Nicolai filii Zordani de Vigulo Vatario<br />

precio 97 librarum resignavit in manibus ser Francisci notarii de Molveno procuratoris etc.<br />

omne suum ius in una pecia terre vineate ad Castelirum etc. ut investire debeat Nicolaum filium<br />

Adelpreti de Albiano sub annuo affictu 3 soldorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 725x225-234. Notaio: Franciscus q. Petri de Iseria. Presentibus Ognabeno q.<br />

Adelperii de Pao, ser Symone q. Tuini de castro Campo notariis, Agnolo q. Ognabeni de Verona,<br />

magistro Zanino pictore q. ser Pasini de Bergamo omnibus civibus trid.<br />

214. Anno 1375 indictione 13, die lune 16 aprilis, Tridenti in contrata platee communis in<br />

domo habitationis ser Francisci notarii de Molveno. - Katarina tanquam filia et heres quondam<br />

Uzerii quondam ser Ottolini de Burgonovo et uxor Nicolai resignavit in manibus predicti ser<br />

Francisci notarii et procuratoris domini Alberti episcopi tridentini omne suum ius in una pecia<br />

terre ortolive in contrata Burgonovi seu Plazole, ut investire debeat Albertum notarium filium<br />

quondam ser Negrati de Sacho vallis Lagarine habitatorem Tridenti sub annuo affictu 20<br />

soldorum denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 520x145-147. Notaio: Rodulfus q. Basini de Tridento. Presentibus Federico q.<br />

Zordani, Iohanne q. Smereri, Petro q. Nicolai de Dosso omnes de Vezano, Iorio q. Graciani de Sardagna.<br />

215. Anno 1376 indictione 14, die mercurii penultimo iulii Tridenti. - Liapoldus et<br />

Federicus fratres filii quondam Pasii osterii quondam ser Bonefacii apothecarii de Tridento<br />

precio 300 ducatorum auri etc. resignarunt in manibus ser Francisci notarii civis Tridenti<br />

quondam ser Bonaventure de Molveno procuratoris etc. omne suum ius in una domo magna<br />

cum orto, stabulo et torculari in contrata Burginovi ut investire debeat providum virum<br />

Adelperium quondam domini Adelperii de Belis de Tridento sub annua pensione 5 librarum<br />

denariorum veronensium parvulorum episcopatui etc.<br />

Pergamena mm 610x260-275. Notaio: Franciscus q. Petri notarii de Isera.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1136


Capsa 64<br />

216. Anno 1377 indictione 15, die mercurii 15 iulii Tridenti. - Nobilis vir dominus<br />

Antonius quondam domini Caldonazi de Caldonazo resignavit quasdam pecias terre ad<br />

Corniclum et ad Teyzam in pertinenciis Tridenti in manibus ser Francisci notarii de Molveno<br />

procuratoris etc. ad investiendum nobilem virum dominum Florellum quondam domini Bosii de<br />

Gardumo, omnes cives et habitatores Tridenti sub annua pensione 4 brentarum vini.<br />

Pergamena mm 555x353-357. Notaio: Franciscus q. Martini de Avolano civis trid.<br />

217. Anno 1378 indictione 1, die dominico 28 marcii Tridenti, presentibus discretis viris<br />

ser Vigilio notario quondam ser Gulielmi de Rochabruna etc. - Ser Niger dictus Pizolus<br />

quondam Savoriti de Montagna supra Tridentum et domina Bona eius filia et uxor Bonaventure<br />

quondam Gratiadei de Meano resignarunt in manibus ser Francisci notarii de Molveno<br />

procuratoris etc. omne eorum ius in uno casali, orto, terris et possessionibus in pertinenciis<br />

Moiadi ut investire debeat Iorium notarium quondam ser Iorii notarii de Vigulo Vatario<br />

habitatorem Tridenti sub affictu 25 soldorum, 4 stariorum vini, 1 starii frumenti et 1 surgi.<br />

Pergamena mm 783x260. Notaio: Marchus q. Odorici de Tridento q. Iacobi de Spurio maiori.<br />

Presentibus Vigili notario q. Guilelmi de Rochabruna, Federico notario de Cologna, Ognabeno notario de<br />

Pao.<br />

218. Anno 1379 indictione 2, die dominico 20 marcii, Tridenti in contrata Belenzanorum,<br />

presentibus Benedicto filio ser Pauli Peurada Stazonerii in Tridento etc. - Ser Franciscus<br />

notarius de Molveno procurator etc. nomine locationis in perpetuum investivit dominam<br />

Doninam dictam Margaritam filiam quondam ser Iohannis Boze de Belenzanis uxorem<br />

quondam Bartholomei quondam Nicolai quondam ser Philippi de Tridento de una domo in dicta<br />

contrata Belenzanorum sibi assignata pro dote etc. sub affictu 10 soldorum episcopatui etc.<br />

Pergamena mm 341x207. Notaio: Albertus q. Negrati de Sacho.<br />

219. Anno 1379 indictione 2, die veneris 27 maii, Tridenti in contrata s. Marchi, in<br />

presentia Petri notarii quondam domini Iochini iudicis de Mezasomis de Tridento etc. - Domina<br />

Bartholomea filia quondam ser Alberti a Navibus de Tridento uxor ser Iacobi notarii civis<br />

Tridenti quondam ser Bartholomei de Ravazono resignavit in manibus ser Francisci notarii de<br />

Molveno procuratoris etc. omne suum ius in parte dimidia unius domus in contrata Cantoni ad<br />

investiendum Nichelem cerdonem ad affictum 6 soldorum et 9 denariorum.<br />

Pergamena mm 667x166-168. Notaio: Franciscus q. Nicolai de Avolano civis trid. Presentibus Petro<br />

notario q. Ioachini, Iohanne cerdone q. Riprandi Cibechini a navibus de s. Martino, magistro Benevenuto<br />

fabro a cultelinis q. Ognabeni de Romagnano, magistro Nichelle vasellario q. magistri Iacobi de Competo<br />

de Beseno habitatoribus Tridenti.<br />

220. Anno 1380 indictione 3, die iovis 12 ianuarii Tridenti. - Tomasius filius quondam<br />

Mathey de Tena plebatus Perzini, resignavit in manibus ser Francisci notarii de Molveno<br />

procuratoris etc. omne suum ius in duabus peciis terre arative in pertinenciis Tene ubi dicitur in<br />

Riva ut investire debeat Matheum filium quondam ser Malgarisii dicti Grissei de Tena sub<br />

affictu 1 starii siliginis et 1 surgi.<br />

Pergamena mm 386x202. Notaio: Rodulfus q. Basini de Tridento.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1137


Capsa 64<br />

221. Anno 1380 indictione 3, die veneris 27 ianuarii, Tridenti in presentia domini<br />

Belenzani quondam domini Francisci de Belenzanis de Tridento. domino Azone quondam<br />

domini Iorii de castro Madrucii etc. - Guillelmus quondam ser Nicholai de Belenzanis de<br />

Tridento resignavit in manibus ser Francisci notarii de Molveno procuratoris etc. omne suum ius<br />

in una domo in contrata platee communis Tridenti ut investire debeat ser Simonem notarium<br />

quondam ser Tuyni notarii de Campo civem Tridenti ad fictum 7 soldorum denariorum<br />

veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 594x200. Notaio: Marchus q. Odorici de Tridento q. Iacobi de Spurio maiori.<br />

222. Anno 1380 indictione 3, die veneris 9 marcii, Tridenti in contrata s. Benedicti in domo<br />

habitationis sapientis viri domini Bonaventure iurisperiti de Calapinis de Tridento etc. - Domina<br />

Agnes vidua dicta de Seyano quondam domini Aldrigeti de Dosso Maiori, tanquam heres<br />

universalis quondam domini Nicheli iudicis de Bellis de Tridento olim eius viri resignavit in<br />

manibus ser Francisci notarii de Molveno procuratoris domini Alberti episcopi omne suum ius<br />

in una domo cum turri in contrata Macellatorum seu Bechariarum Tridenti etc. ut investire<br />

debeat dominam Benassutam filiam quondam Odorici quondam ser Adelpreti de Bellis de<br />

Tridento uxorem Federici notarii filii ser Ognabeni notairi de Paho civis Tridenti et Adelpretum<br />

quondam dicti ser Adelpreti de Bellis etc. solvendo episcopatui pro annuo affictu 20 soldos etc.<br />

Pergamena mm 495x310-320. Notaio: Rodulfus q. Basini.<br />

223. Anno 1380, eodem die, mense etc. ut supra. - Eadem domina Agnes eodem modo<br />

resignavit omne suum ius in uno vineali in Mesiano inferiori etc. ad investiendum dominum<br />

Bonaventuram iurisperitum quondam domini Adelperii iudicis de Calapinis etc. sub affictu<br />

annuo 9 stariorum vini dulcis de dicto vineali.<br />

Pergamena mm 727x198. Notaio: Rodulfus q. Basini.<br />

224. Anno 1380 indictione 3, die dominico 19 augusti Tridenti, presentibus Antonio filio<br />

ser Pauli Peurada habitatore Tridenti, Ioanne quondam Buratini de Tridento etc. - Ser Franciscus<br />

notarius de Molveno procurator etc. in emphiteosim ad perpetuum investivit Valantinum filium<br />

quondam Benedicti de Supramonte de contrata Prade de aliquibus terris in Supramonte ubi<br />

dicitur a Ronc etc. sub annua pensione 24 grossorum carentanorum.<br />

Pergamena mm 472x187-200. Notaio: Albertus q. Negrati de Sacho.<br />

225. Anno 1380 indictione 3, die veneris 21 decembris Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus venerabilibus viris dominis Nicholao de Novacella et Osvaldo capellanis domini<br />

episcopi, nobili viro domino Arnoldo de la Porta de Bolzano etc. - Reverendus dominus<br />

dominus Albertus comes in Hortenburg episcopus tridentinus nomine locationis in perpetuum<br />

investivit nobiles viros Conradum dictum Siule quondam nobilis viri domini Concii dicti Siule<br />

de castro Ravistain supra Bolzanum, et Conradum dictum Goldechar de Goldech habitatorem<br />

nunc castri Grifenstain tanquam procuratorem domine Anne filie dicti quondam domini Concii<br />

et uxoris eiusdem Conradi, de una pecia terre partim arative, partim vineate quinque plodiorum<br />

in pertinentiis Tridenti ubi dicitur a Molinara, sub affictu annuo 6 stariorum surgi boni mundi et<br />

bene sasonati.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1138


Capsa 64<br />

Pergamena mm 100x410. Notai: Marchus q. Odorici q. Iacobi de Spurio maiori; Rodulfus q. Basini<br />

scripsit.<br />

226. Anno 1381 indictione 4, die iovis 10 ianuarii Tridenti. - Ser Franciscus notarius de<br />

Molveno procurator etc. accepta pro intratica et investitura una libra piperis, nomine locationis<br />

in perpetuum investivit Hendricum filium quondam ser Bartholomei Petaoye de Montagna<br />

super Tridentum de una pecia terre inculta et greziva, olim vineata, a Martignan in Fassa etc.<br />

sub affictu 9 stariorum vini dulcis etc.<br />

Pergamena mm 464x157-160. Notaio: Rodulfus q. Basini.<br />

227. Anno 1381 indictione 4, die iovis 15 augusti Tridenti in presentia Guillelmi quondam<br />

ser Nicolai de Belenzanis etc. - Iohannes filius quondam Alberti de Vilazano plebis Pavi<br />

resignavit in manibus ser Francisci notarii de Molveno procuratoris etc. omne suum ius in una<br />

domo et una pecia terre ad Villazanum etc. ut investire debeat Dominicum quondam Valterii de<br />

Garniga nova etc. sub affictu 5 soldorum denariorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 612x270. Notaio: Marchus q. Odorici q. Iacobi de Spurio maiori.<br />

228. Anno 1383 indictione 6, die mercurii 16 decembris Tridenti in presentia ser Nicolai<br />

quondam domini Francisci de Belenzanis civis Tridenti etc. - Iacobus filius quondam ser<br />

Francischini de Bononia civis Tridenti resignavit in manibus ser Francisci notarii de Molveno<br />

procuratoris etc. unum vineale in Borgero subtus Misianum etc. ad investiendum Tomasium<br />

Stazonerium filium quondam ser Symeonis de Mecio s. Petri civem et habitatorem Tridenti ad<br />

annuum fictum episcopatui solvendum 2 brentarum et 2 sextariorum boni vini albi etc.<br />

Pergamena mm 595x200. Notaio: Iacobus q. Bartolomei de Ravazono.<br />

229. Anno 1385 indictione 8, die iovis 21 aprilis, Tridenti in castro Boni Consilii in stupa<br />

parva palacii superioris dicti castri, presentibus venerabilibus viris domino Iacobo de Stermol<br />

secretario et sigilifero domini episcopi, domino Nicolao Boemo, domino Hosvaldo plebano in<br />

Gries consciliariis eiusdem domini episcopi, nobili viro domino Gallo magistro curie domini<br />

episcopi etc. - Coram reverendissimo domino Alberto episcopo tridentino nobilis et potens<br />

miles dominus Federicus quondam nobilis et potentis militis domini Federici de Grifestain<br />

supplicavit quod cum quondam nobilis dominus Henricus quondam domini Henrici de Senano<br />

affinis dicti domini Federici et infrascripti domini Ianexi Starchenbergerii de Senano, fuerit<br />

investitus a domino Henrico episcopo tridentino titulo locationis in emphiteosim de una scaria<br />

posita in villa Mecii de Corona cum omnibus bonis, domibus, terris, vineis, pratis et nemoribus<br />

etc. sub annua pensione 130 sextariorum spelte ad mensuram Tridenti, nullos autem reliquerit<br />

proximiores quam ipsum dominum Federicum et dictum dominum Ianexum se de eadem scaria<br />

investiri. - Qui dominus episcopus benigne annuit et ambos investivit sub debito predicte<br />

pensionis annue.<br />

Pergamena mm 653x303. Sigillo pendente. Notaio: Marcus q. Odorici...<br />

230. Anno 1386 indictione 9, die Sabati 5 madii, super castro Boni Consilii. - Cum<br />

dominus episcopus Albertus haberet unum viridarium sive broylum iuris episcopatus in<br />

Tridento in contrata de retro palacium episcopatus, cuius muri curruerunt et pro maiori parte<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1139


Capsa 64<br />

erant destructi et terra ipsa fere sterilis etc. hinc pro bono statu sui episcopatus titulo locationis<br />

perpetualis de illo investivit magistrum Christoforum Ciroicum quondam ser Iohannis de<br />

Tridento pro parte una dicti broyli cum omnibus arboribus fructiferis etc. et que continet 87<br />

tabulas sive perticas cum tribus quartis unius pertice etc. sub annuo affictu trium librarum, 9<br />

soldorum et 1 denarii bone monete de Marano.<br />

Pergamena mm 635x199-205. Notaio: Albertus q. Negrati de Sacho.<br />

231. Eodem anno, die etc. - Idem dominus episcopus eodem modo investivit Franciscum<br />

filium quondam Faionati sartoris de una parte dicti broyli que habet 22 perticas sive tabulas etc.<br />

sub affictu 17 soldorum, 3½ denariorum.<br />

Pergamena mm 531x212. Notaio: Albertus ser Negrati de Sacho.<br />

232. Eodem anno, die etc. - Idem dominus episcopus eodem modo investivit Tomasium<br />

draperium quondam ser Symeonis de Mecio s. Petri civem et habitatorem Tridenti de parte una<br />

dicti broyli que habet 2 tabulas sive perticas etc. sub annuo affictu 17 soldorum, 3½ denarii<br />

bone monete de Marano.<br />

Pergamena mm 671x150-182. Notaio: Albertus ut supra.<br />

233. Eodem anno, die etc. - Idem dominus episcopus eodem anno investivit donam<br />

Diamantem et Franciscum eius filium et filium quondam Marosii dicti de Arco habitatorem<br />

Tridenti de parte dicti broyli que continet 30 tabulas sive perticas etc. sub affictu 23 soldorum, 7<br />

denariorum bone monete de Marano.<br />

Pergamena mm 708x162. Notaio: Albertus ut supra.<br />

234. Anno 1387 indictione 10, die dominico 3 intrante novembri in villa Romeni, in<br />

presentia domini presbiteri Anthonii plebani plebis s. Marie de Romeno etc. - Dominus frater<br />

Phylippus veronensis prior et rector ecclesie s. Thomei sub villa Romeni vallis Ananie ad annos<br />

15 locavit Pellegrino quondam Marini dicti Bavesini quondam Pellegrini de Romeno aliquas<br />

pecias terre in illis pertinentiis spectantes ad dictam ecclesiam s. Thomei sub annuo affictu<br />

unius modii frumenti.<br />

Pergamena mm 192-199x186-190. Notaio: Nicolaus q. ser Francisci de Saltero. Presentibus<br />

Bartolomeo de Bontempis de Salter, Theo, q. Ognabeni de Hono, Ancio ser Nicolay de Romeno.<br />

235. Anno 1389 indictione 12, die dominico 7 marcii Tridenti in contrata Burginovi in<br />

stupa domus habitationis ser Alberti notarii infrascripti presente Marchabruno eius filio. -<br />

Providus et discretus vir ser Albertus notarius quondam ser Negrati de Sacho civis tridentinus<br />

tanquam procurator reverendissimi domini Alberti episcopi tridentini ut ex mandato de anno<br />

1387, die 4 februarii, titulo locationis in perpetuum investivit Sarafinum quondam Gulielmi<br />

dicti Borserii de Ciago plebis Calavini de una pecia terre prativa in monte Gaze ubi dicitur a<br />

Pressan apud quemdam fontem sub annuo affictu 37½ denariorum usualium.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1140


Capsa 64<br />

Pergamena mm 470x148-161. Notaio: Antonius ser Pauli Peverada de Mediolano. Presentibus<br />

Marchabruno notario filio Alberti, Bertolucio q. Nigri de Baselga habitatore Cadeni, Iohanne dicto Vende<br />

q. Pelegrini de Oveno Supramontis, Antonio q. Trentini de Cadeno.<br />

236. Anno 1389 indictione 12, die iovis 13 madii in villa Lagune plebis s. Marie de<br />

Musteo. - Ser Albertus notarius quondam ser Negrati procurator nomine locationis in perpetuum<br />

investivit magistrum Hendricum cerdonem quondam Iohannis dicti Flugarii de la Costa de<br />

burgo Arci de quibusdam terris et possessionibus in dicta villa Lagune sub affictu 2 bazedarum<br />

siliginis, 1 frumenti, 9 denariorum et tertie partis unius amiseri.<br />

Pergamena mm 165-230x582. Notaio: Marchabrunus Alberti notarii q. Negrati. Presentibus Antonio<br />

notario filio Pauli dicti Peverade de Tridento, Iohanne dicto Mazalay viatore, Antonio dicto Locheto q.<br />

Martini barberii, Odorico dicto Veza de Laguna.<br />

237. Anno 1389 indictione 12, die mercurii 8 septembris, in villa Vezani. - Ser Albertus<br />

notarius quondam ser Negrati procurator etc. nomine locationis in perpetuum investivit<br />

magistrum Rigum quondam Iohannis Banali de Banalo habitatorem ville Madrucii de uno casali<br />

in dicta vila Madrucii dando annuatim episcopatui pro affictu duos grossos carentanos pro uno<br />

amesero.<br />

Pergamena mm 338x180. Notaio: Antonius ser Pauli de Mediolano civis trid.<br />

238. Anno 1389 indictione 12, die dominico 12 septembris, in villa Padergnoni. - Ser<br />

Albertus notarius procurator etc. nomine locationis in perpetuum investivit Steffanum filium<br />

quondam Iohannis de villa Lagune vallis Cavedeni de uno casalli cum possessionibus in dicta<br />

villa Padergnoni et eius pertinenciis, solvendo annuatim episcopatui 3 staria surgi pro una parte<br />

et unum starium surgi pro alia parte.<br />

Pergamena mm 500x365. Notaio: Marcabrunus filius Alberti notarii q. Negrati de Saco.<br />

239. Anno 1389 indictione 12, die dominico ultimo februarii, in Padergnono plebis<br />

Calavini. - Ser Albertus notarius quondam ser Negrati de Sacho civis Tridenti procurator etc.<br />

nomine locationis perpetualis investivit ser Brunellum quondam Antonii de Padergnono de una<br />

pecia terre prative in pertinenciis Padergnoni ubi dicitur ai broili sub annuo affictu unius starii<br />

siliginis.<br />

Pergamena mm 455x260. Notaio: Marcabrunus ut supra. Fra i testimoni: Bonaventura dictus<br />

Montres de Lasino.<br />

240. Anno 1390 indictione 13, die dominico 27 marcii, Tridenti in contrata Burgonovi in<br />

domo ser Alberti notarii procuratoris domini Alberti episcopi tridentini, qui procuratorio nomine<br />

titulo locationis in perpetuum investivit Matheum filium Nicolai Rubey de Viarago plebis<br />

Perzini diocesis tridentine de uno casalli in villa Madrani et aliquibus peciis terre ibidem sub<br />

annuo affictu medii starii siliginis, medii starii surgi bene sasonati ad mensuram Tridenti et 10<br />

soldos denariorum veronensium et ½ spalle porci.<br />

Pergamena mm 516x165-167. Notaio: Antonius filius Pauli de Medilano. Presentibus ser<br />

Nasimbeno q. Ture de Padergnono, Brunelo q. Nicolai de Sardagna, Nicolao dicto a peille, q. Nicolai de<br />

Madrano, Girardo q. Salvadei de Madrano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1141


Capsa 64<br />

241. Anno 1390 indictione 13, die dominico 24 iullii, in villa Padergnoni in presentia<br />

Iohachini sartoris quondam Bevilaque de Tridento etc. - Ser Albertus notarius procurator domini<br />

Alberti episcopi tridentini dedit et locavit Nasimbeno quondam ser Ture de Padergnone totum<br />

lacum et postam laci de Magnano, solvendo annuatim episcopatui 61 libras denariorum bone<br />

monete de Marano.<br />

Pergamena mm 357x118-125. Notaio: Marchabrunus Alberti notarii q. Negrati de Sacho.<br />

Presentibus Marco notario de Sporo, Antonio notario ser Pauli Peverade, Antonio aurifice dicto Grualla,<br />

Iacobino sartore q. Bevilaque de Tridento.<br />

242. Anno 1391 indictione 14, die Sabati 1 aprilis Tridenti. - Iohannes quondam ser<br />

Ognabeni notarii quondam ser Adelperii aurifici de Tridento resignavit in manibus ser Alberti<br />

notarii quondam ser Negrati de Sacho procuratoris domini Georgii episcopi tridentini omne<br />

suum ius in una pecia terre vineate in Mesiano sive in dosso Mezano, ut investire debeat<br />

dominam Magaritam quondam ser Buratini de Buratis de Tridento tanquam tutricem Antonii,<br />

Iohannis, Iacobi, Marchi, Lucie et Iohanne filiorum suorum et filiorum ac heredum quondam se<br />

Francisci notarii de Molveno a qua dictus Iohannes recepit 225 ducatos auri, sub ficto 1 brente<br />

vini etc.<br />

Pergamena mm 632x204-213. Notaio: Antonius ser Pauli de Mediolano. Presentibus Ioanne de<br />

Buratinis de Tridento, Blasio a Scudellis q. Bruni de Lavarono, Iohanne apothecario filio Stephani<br />

carpentarii de Supramonte, Detale sartore q. Conradi de Bulzano, Antonio filio notarii Pasini dicti a<br />

Caseo de Ledro, Nicolao filio Odorici de Perzino, Iohanne q. Tomey de Barbarano.<br />

243. Anno 1391 indictione 14, die lune 12 iunii, Tridenti in castro Boni Consilii, in sala<br />

magna superiori. - Dominus Georgius episcopus tridentinus, dux, marchio atque comes nomine<br />

recti, antiqui et honorabilis feudi investivit ser Reginum quondam Petri molindinarii, quondam<br />

Hendrici molindinarii de Maleto vallis Solis, de uno molendino in pertinenciis ville Maleti apud<br />

pontem Nusii et de duobus campis ibidem sub annua pensione 7 modiorum siliginis, 5<br />

modiorum panigii et 32 soldorum denariorum veronensium iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 537x177-214. Sigillo perduto. Notaio: Paulus q. Martini.<br />

244. Anno 1394 indictione 2, die veneris 6 februarii, Tridenti in episcopali palatio. - Ser<br />

Bartolameus dictus Bertolucius quondam ser Nigri de Baselga Supramontis resignavit in<br />

manibus ser Alberti notarii quondam ser Nigrati de Sacho vallis Lagarine et ser Pauli notarii ac<br />

massarii quondam ser Martini de Tridento civium tridentinorum ac procuratorum domini<br />

Georgii episcopi tridentini uti ex instrumento scripto manu Antonii notarii quondam ser Pauli<br />

dicti Peurada de Mediolano civis et habitatoris Tridenti de anno 1391 indictione 14, die mercurii<br />

22 marcii etc. quedam bona, terras, et possessiones in pertinenciis dicte Baselge, ut investire<br />

debeant Hendricum dictum Roveda filium ser Delaiti dicti del Bet de Supramonte habitatorem<br />

Baselge sub ficto unius quarte frumenti et 10 soldorum denariorum.<br />

Pergamena mm 565x200-207. Notaio: Iacobinus ser Albertini de Verona.<br />

245. Anno 1396 indictione 4, die dominico 13 februarii, in castro Besseni plebatus s. Marie<br />

de Avolano. - Egregius ac potens miles dominus Iacobus olim bone memorie strenui militis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1142


Capsa 64<br />

domini Marchabruni de Castrobarco dedit et locavit Benolo quondam Caroli de Pomarolo unam<br />

isclam in pertinenciis Aldeni sub ficto 3 librarum denariorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 255x177-181. Notaio: Stefanus q. Martini de Crivellis de Mediolano. In camino<br />

veteri dicti castri, presentibus Gulielmo q. Petri de Madrutio, Azzolino q. Franchetti de Pomarolo,<br />

Iohanne q. Nicolai de Fulgarida, Gulielmo q. Benevenuti de Savignano.<br />

246. Anno 1400 indictione 8, die dominico 27 iunii, Tridenti in contrata s. Petri in domo<br />

habitationis Petri notarii quondam domini Iohachini iudicis de Mezasomis, in presentia<br />

Francisci notarii filii quondam ser Tomei de Cazuffo etc. - Magister Antonius sartor dictus<br />

Verabo habitator Civezani, filius quondam Federici de Miola Pinedi vendidit Iuliano quondam<br />

Iechele de Miola quedam bona et terras in pertinenciis dicte ville Miole, de quibus solvuntur<br />

episcopatui tridentino 3 grossi karentani.<br />

Pergamena mm 593x230-253. Notaio: Iohachinus q. Perti notarii de Mezasomis de Tridento.<br />

Presentibus Mateo notario q. Nicolai de Stenico, Iohanne notario q. Guilelmi notarii, Iohanino et Betino<br />

fratribus filiis Adami de Pergamo, Delayto filio Benasuti a Stabulis de burgo novo.<br />

247. Anno 1401 indictione 9, die Sabati 14 madii Tridenti. - Martinus quondam Federici de<br />

Miola habitator Seragnani et frater Antonii predicti vendidit eidem Iuliano quedam bona et<br />

terras in pertinenciis Miole et de quibus annuatim solvuntur episcopatui tridentino 3½ grossi<br />

karentani.<br />

Pergamena mm 501x200-233. Notaio: Iohachinus q. Petri notarii de Mezasomis. Presentibus<br />

Nicolao sartore q. Blanchi de Flemo habitatore Lazesii, Bertoldo q. Ulrici de Vignola Perzini habitatore<br />

Barbanige, Iosio q. Huale Ture de Frassilongo, Stephano q. Hanrici de Nova Teutonica.<br />

248. Anno 1406 indictione 14, die martis 14 decembris Tridenti, in episcopali palatio. -<br />

Dominus Antonius notarius filius quondam ser Francisci notarii de Molveno civis et habitator<br />

Tridenti tanquam procurator reverendissimi domini Georgii episcopi tridentini confessus est se<br />

habuisse a Iohanne filio quondam Martini de Miola plebis Pinedi pro intratica unam libram<br />

piperis, eumque nomine locationis in perpetuum investivit de una domo et aliquibus terris in<br />

pertinenciis dicte vile Miole dando annuatim pro affictu 4 grossos denariorum tridentinorum.<br />

Pergamena mm 587x227-231. Notaio: Nicolaus q. magistri Ognabeni sartoris de Pergomo.<br />

249. Anno 1403 indictione 11, die iovis 22 marcii, Tridenti in contrata Burginovi in domo<br />

habitationis infrascripti ser Alberti notarii in presentia presbiteri Grelandi de Tridento plebani<br />

plebis Meani etc. - Ser Albertus quondam ser Negrati de Sacho civis Tridenti tanquam<br />

procurator domini Georgii dicti domini episcopi sub nomine ser domini Guillelmi de Belasio<br />

locumtenentis dicti domini episcopi sub nomine ser Antonii notarii filii ser Pauli dicti Peurade<br />

de anno 1391 etc. nomine locationis in perpetuum investivit Hendricum quondam Odorici dicti<br />

Casoli de plebe Meani de una pecia tere vineate in pertinenciis ville Meani in Camparta ubi<br />

dicitur alla Poza; item de una vanezia terre ubi dicitur a Campolongo, sub affictu 4 stariorum<br />

frumenti.<br />

Pergamena mm 577x195-204. Notaio: Marcabrunus Alberti de Negrati.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1143


Capsa 64<br />

250. Anno 1404 indictione 12, die martis 26 octubris, Tridenti super platea communis<br />

Tridenti ad banchum seu officium bulletarum. - Iacobus notarius civis et habitator Tridenti<br />

quondam domini Petri de Revo vallis Annanie tanquam procurator domini Georgii episcopi<br />

tridentini ut ex mandato de anno 1402 indictione 10, die iovis 21 septembris nomine locationis<br />

in perpetuum investivit Hendricum dictum Casollum quondam Odorici de Meano de una pecia<br />

terre prative in pertinenciis ruzie aque Avisii ubi dicitur ay Lamari, sub ficto 1 starii siliginis.<br />

Pergamena mm 408x200. Notaio: Martinus.<br />

251. Anno 1414 indictione 7, die martis 1 madii, Tridenti in contrata Burginovi in viridario<br />

domus habitationis venerabilis domini Iohannis de Isnina decani et canonici tridentini et vicarii<br />

in spiritualibus generalis reverendissimi domini Georgii episcopi tridentini, presentibus ipso<br />

domino Iohanne decano, domino Iohanne de Fundo canonico tridentino, domino presbitero<br />

Nicholao de Veneciis, vicario in plebe de Paho, et capellano in ecclesia Tridenti etc. - Dominus<br />

presbiter Marchus plebanus in Livo et capellanus in ecclesia Tridenti ac prior et rector<br />

monasterii et hospitalis s. Thome de Romeno valis Annanie nomine locationis temporalis ad 5<br />

annos locavit Hendrico quondam Mori et aliis consortibus de Romeno totum mansum dicti<br />

monasterii s. Thome et omnes proventus, cum rebus mobilibus et immobilibus ad ipsum<br />

monasterium spectantibus et cum uno pari boum valoris 8 ducatorum auri etc. ad hoc ut ipsi<br />

conductores debeant reficere ac reparare dictum monasterium et hospitale atque etiam eorum<br />

industria bona eiusdem meliorare secundum pacta hic expressa.<br />

Pergamena mm 370x203-212. Notaio: Antonius q. Bertolasii de Burgonovo de Tridento.<br />

252. Anno 1427 indictione 5, die martis 19 augusti Tridenti. - Venerabilis vir dominus<br />

Isidorus de Mediolano canonicus tridentinus factor et procurator generalis reverendissimi<br />

domini Alexandri episcopi tridentini investivit honestam viduam dominam Hirmelam civem et<br />

habitatricem Tridenti quondam ser Petri dicti Baiamont de Campo valis Iudicarie de una pecia<br />

terre in Mesiano apud dominam Beatricem quondam ser Pauli Bechapan et uxorem ser Odorici<br />

Sratenpergar, solvendo annuatim episcopatui 13½ staria vini albi dulcis.<br />

Pergamena mm 596x148-152. Notaio: Marchus q. Valentini de Burgonovo de Tridento.<br />

253. Anno 1428 indictione 6, die Sabati 19 iunii Tridenti. - Venerabilis vir dominus<br />

Isidorus de Mediolano canonicus tridentinus et plebanus plebis ecclesie s. Marie de Tassulo<br />

vallis Ananie, procurator generalis domini episcopi tridentini nomine locationis in perpetuum,<br />

renovando investituram pro una libra piperis, investivit Andream quondam ser Bonaventure de<br />

Ardosis de Paho de quibusdam terris et possessionibus in pertinenciis Pahi ut ibi, solvendo<br />

annuatim episcopatui tricentas scudelas novas de ligno, unam galinam, spalam unam de porcho,<br />

solidos duos denariorum veronensium pro circulis, staria 18 vini boni albi de prima vasa, staria<br />

due siliginis culmi, starium unum surgi culmi bene sassonati et unam operam ad restellandum.<br />

Pergamena mm 450x392. Notaio: Marchus q. Valentini de Burgonovo de Tridento. - Casa muris<br />

edificata et lignaminubus, partim cooperta tegulis sive copis, partim schandolis, a Ultra Castello Pahi ubi<br />

dicitur in Cimerlo.<br />

254. Anno 1432 indictione 10, die martis 9 septebris, in salla desuper episcopali palatio<br />

Tridenti in presentia nobilis viri ac comitis palatini domini Antonii de Molveno etc. - Dominus<br />

Antonius de Tosabecis de Papia decretorum doctor et in iure civili professor, pro serenissimo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1144


Capsa 64<br />

principe et domino reveredissimo Alexandro episcopo tridentino vicarius generalis in<br />

temporalibus, et in hac parte iudex delegatus et commissarius specialiter deputatus, ad<br />

instantiam domini Luce causidici Tridenti procuratoris dicti domini episcopi fert sententiam<br />

contra dominam Constantiam de Nigris quod domus in qua habitat ob canonem per septennium<br />

non solutum sit devoluta ad manus episcopatus.<br />

Pergamena mm 570x222. Notaio: Antonius de Faio civis trid.<br />

255. Anno 1436 indictione 14, die lune 9 ianuarii Tridenti super platea magna castri Boni<br />

Consilii ante portam s. Martini. - Spectabilis et generosus miles dominus Petrus de Clopotzino<br />

comensalis sescalcus et procurator domini Alexandri episcopi tridentini viso documento<br />

investiture facte per dominum Albertum et confirmate per dominum Georgium episcopos<br />

tridentinos et presentato per Iohannem filium quondam Antonii Peurada de Tridento quondam<br />

Pauli, de muta seu pontatico pontis Athesis de Tridento de qua dictus Antonius fuit investitus<br />

etc. investivit dictum Iohannem de dicta muta, solvendo episcopatui annuatim 12 libras<br />

denariorum veronensium parvulorum in racione undecim grossorum monete de Marano pro<br />

qualibet libra. Mandavit autem dictus Petrus exigi unum denarium veronensem pro qualibet<br />

bestia minuta transeunte per dictum pontem; 4 denarios veronenses pro qualibet soma; 2<br />

denarios veronenses pro quolibet equo vacuo idest sine sela et de quolibet plaustro 4 denarios<br />

veronenses exceptis civibus Tridenti, hominibus plebis Supramontis et terrarum Ripe et Archi,<br />

ut antiquitus obtentum est.<br />

Pergamena mm 534x373. Notaio: Graciadeus q. Antonii de Castello de Terlaco.<br />

256. Anno 1436 indictione 14, die Sabati 24 marcii, Tridenti super platea magna<br />

communis, presentibus domino Iohachino de Mezasomis, Bartholomeo filio magistri Iacobi<br />

Vaschete civibus Tridenti etc. - Nobilis vir ser Matheus de Murlinis civis Tridenti tanquam<br />

procurator domini Alexandri episcopi tridentini renovat locationem perpetualem Gasparino<br />

quondam Endrici Casoli de Meano de una pecia terre, ut supra numero 250.<br />

Pergamena mm 470x120-124. Notaio: Graciadeus q. Antonii de Castelo de Terlaco.<br />

257. Anno 1436 indictione 14, die dominico 25 marcii, Tridenti in contrata Mercati veteris<br />

ante domum habitationis infrascripti ser Matei de Murlinis, presentibus nobilibus viris domino<br />

Francisco filio domini Aldrigeti de Castrobarco de Numio, Christophoro filio infrascripti ser<br />

Matei de Murlinis etc. - Nobilis vir ser Mateus filius quondam nobilis viri ser Clementis de<br />

Murlinis civis tridentinus tanquam procurator domini episcopi tridentini nomine locationis in<br />

perpetuum investivit Ognabenum filium quondam Antonii de Padergnono de octo peciis terre in<br />

pertinenciis Padergnoni sub annuo affictu 20 soldorum denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 440x228-232. Notaio: Graciadeus de Terlaco.<br />

258. Anno 1436 indictione 14, die dominico 13 maii, in villa Lagune plebis Cavedeni. -<br />

Nobilis vir ser Matteus de Murlinis procurator domini episcopi tridentini nomine locationis in<br />

perpetuum investivit Petrum quondam Bertoldi dicti Fra, et Iohannem quondam Delaiti dicti Fra<br />

de Musteo Cavedeni de una domo et aliquibus peciis terre in pertinenciis Cavedeni sub affictu<br />

1½ galete scandelle, 1½ gelete frumenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 387x211-217. Notaio: Graciadeus de Terlaco.<br />

1145


Capsa 64<br />

Cartaceo, carta 1. Note dell'Hinderbach.<br />

259. Anno 1436 indictione 14, die lune 14 maii, in villa Lagune. - Nobilis vir ser Mateus<br />

procurator etc. nomine locationis in perpetuum investivit Nicolaum quondam Antonii de<br />

Albertinis de Musteo de quibusdam bonis, terris et possessionibus in pertinenciis Cavedeni, sub<br />

annuo affictu medie galete frumenti, medie galete siliginis et 12 denariorum pro carezio.<br />

Pergamena mm 358x223. Notaio: Graciadeus q. Antonii de Castello de Terlaco.<br />

260. Anno 1436 indictione 14, die martis 15 maii, in villa Lagune. - Nobilis vir ser Mateus<br />

procurator etc. nomine locationis in perpetuum investivit Odoricum et Antonium quondam<br />

Endrici de Endricis de Laguna Cavedeni de aliquibus peciis terre in iis pertinenciis sub annuo<br />

affictu episcopatui solvendo 2 bacedarum siliginis, 1 bacede frumenti et 12 grossorum pro<br />

carezio et tertie partis unius amiseri.<br />

Pergamena mm 448x155-159. Notaio: Graciadeus de Terlaco.<br />

261. Anno 1437 indictione 15, die veneris 25 ianuarii, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus presbitero Hulricho plebano in Meano, nobili viro Rambaldo de Murlinis de<br />

Tridento et Vigilio de Trahugis de Paho civibus tridentinis etc. - Nobilis vir ser Mateus filius<br />

qundam Clementis de Murlinis procurator domini Alexandri episcopi tridentini ut ex<br />

instrumento de anno 1436, die 17 ianuarii nomine locationis in perpetuum investivit Nicolaum<br />

quondam Bonaventure Casoli de Meano de aliquibus peciis terre prative ubi dicitur a Lamar<br />

cum facultate adaquandi ex rugia Avisii, dando pro affictu starium 1 siliginis.<br />

Pergamena mm 377x185-190. Notaio: Graciadeus ut supra.<br />

262. Anno 1437 indictione 15, die Sabati 16 februarii, Tridenti in castro Boni Consilii, in<br />

presentia Vigilii quondam Simeonis de Trahugis de Paho etc. - Nobilis vir ser Mateus de<br />

Murlinis massarius et procurator etc. viso instrumento rei adiudicate etc. nomine locationis in<br />

perpetuum pro una libra piperis investivit Micaelem quondam Dominici de Cortesano et<br />

Andream filium quondam Belaverii et heredem quondam Gasparini de Meano de una pecia terre<br />

prativa cum uno nemore de supra iuxta flumen Avisii et subtus ecclesiam s. Lazari etc. et<br />

spectat pontatico fluminis Avisii sub annuo affictu librarum 13 denariorum parvulorum<br />

tridentinorum.<br />

Pergamena mm 361x196. Notaio: Graciadeus de Castelo de Terlaco.<br />

263. Anno 1440 indictione 3, die martis 29 marcii, Tridenti in contrata Belenzanorum in<br />

domo infrascripti Matei de Murlinis massarii et procuratoris etc. - Franciscus dictus Bertonus<br />

quondam Tomasii de Brosino Cavedeni resignavit in manibus nobilis et egregii viri ser Matei de<br />

Murlinis procuratoris reveredissimi et serenissimi domini domini Alexandri tituli s. Laurentii in<br />

Damaso presbiteri cardinalis patriarche aquilegiensis, per Germaniam et aquilegiensem<br />

provinciam legati de latere et perpetui administratoris episcopatus et ecclesie tridentine, omne<br />

suum ius in plerisque bonis, terris etc. ut ibi, iacentibus in pertinentiis Cavedeni ut investire<br />

debeat magistrum Lorinum sartorem filium quondam Sivoldi de Pergamo habitatorem<br />

Cavedeni, dando annuatim pro affictu 3 galetas millei, 6 bacedas frumenti, 2 amiseros, 10<br />

bacedas siliginis et solidos sex veronenses pro conductura dicti affictus. Item pro uno casali cum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1146


Capsa 64<br />

orto noviter adiuncto in locatione ista in villa Marciani ubi dicitur a Brazolera unam bacedam<br />

panigii.<br />

Pergamena mm 389x318. Notaio: Graciadeus ut supra. Presentibus Nicolao q. Odorici Zambaldi de<br />

villa Lagune, Nicolao q. Antonii de Brosino, Odorico q. Catoni de Laguna, Girardi q. Georgii de Bresemo<br />

vallis Ananie.<br />

264. Anno 1430 indictione 8, die Sabati 3 iunii, Tridenti in presentia ser Marchi quondam<br />

Iohannis de Belenzanis, Iacobi notarii et stazonerii quondam ser Bertoldi a Ture de Tridento etc.<br />

- Bartholomeus quondam domini Siconis de Tridento vendita Christophoro quondam Iohannis<br />

de Padua una pecia terre arative et vineate quatuor circiter plodiorum in pertinenciis Tridenti ubi<br />

dicitur in Nervogna eandem subinde vendidit Bartholomeo dicto Sacardo molinario quondam<br />

Facii de Braganciis de Vesentina ipse Christoforus pretio trium ducatorum auri, illamque<br />

resignavit in manibus honorabilis viri ser Petri Iacobi civis Tridenti procuratoris et massarii<br />

domini episcopi tridentini qui dictum Sacardum investivit etc. sub affictu duarum brentarum<br />

vini albi dulcis.<br />

Pergamena mm 581x93-162. Notaio: Antonius q. Bertholasii de Burgonovo de Tridento.<br />

265. Anno 1440 indictione 3, die Sabati ultimo aprilis, Tridenti, presentibus Rodulfo<br />

quondam ser Marci de Belenzanis, Iohanne becario Paurfaint quondam ser Rigi macellatoris<br />

civibus tridentinis etc. - Laurencius filius quondam Laurencii de Bragancio diocesis Vincencie<br />

civis et habitator Tridenti, tanquam procurator Cristofori, Facii et Laurentii fratrum filiorum<br />

quondam Sacardi molendinarii, olim habitatoris Tridenti, pro 34 ducatis boni auri etc. resignavit<br />

in manibus nobilis et circumspecti viri ser Matei de Murlinis procuratoris etc. omne suum ius in<br />

una pecia terre arativa et vineata a filariis, quatuor plodiorum vel circa in Nervogna ut investire<br />

debeat Iohannem filium quondam Rigi de Brunecho dictum Ianes habitatorem Tridenti sub<br />

affictu 2 brentarum vini.<br />

Pergamena mm 753x270-281. Notaio: Graciadeus q. Antonii de Castello de Terlaco.<br />

266. Anno 1444 indictione 7, die lune ultimo novembris Tridenti. - Dominus Lucas de<br />

Lippis massarius illustris principis et excelsi domini Sigismundi ducis Austrie, etc. Tirolis<br />

comitis, deputatus per magnificos et generosos milites et egregios, providos et circumspectos<br />

dominos consiliarios civitatis Merani, electos et deputatos, per homines inclite patrie comitatus<br />

Tirolis locumtenentes, provisores et gubernartores dicti illustris principis Sigismundi domini<br />

nostri gratiosi et pro episcopatu Tridenti etc. iure renovationis et renovate locationis in<br />

perpetuum, accepta pro intratica una libra piperis, investivit ser Benevenutum quondam... de<br />

Clusolis vallis Lagarine civem Tridenti, de medietate unius clausure trium circa plodiorum in<br />

pertinenciis Tridenti ubi dicitur a la Molinara, sub affictu trium stariorum surgi.<br />

Pergamena mm 492x186. Notaio: Georgius filius magistri Iohannis Luce de Lippis de Tridento.<br />

267. Anno 1445 indictione 8, die veneris 7 maii, Tridenti, in contrata s. Benedicti ante<br />

domum habitationis nobilis comitis palatini domini Iacobi de Fanzinis civis tridentini,<br />

presentibus Otolino quondam ser Guillelmi notarii de Balzanis etc. - Dominus Lucas de Lippis<br />

massarius illustris principis Sigismundi deputatus etc. nomine locationis in perpetuum investivit<br />

Odoricum filium quondam Antonii Molveni de Mezio de una domo cum canipa in vila Mezii s.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1147


Capsa 64<br />

Petri et de aliquibus peciis terre in illis pertinenciis, sub annuo affictu 22 stariorum surgi, 6<br />

stariorum siliginis, 4 stariorum frumenti et 7½ stariorum spelte.<br />

Pergamena mm 633x224-227. Notaio: Georgius ut supra.<br />

268. Anno 1445 indictione 8, die Sabati 25 septembris, Tridenti, presentibus ser Nicolao<br />

notario de Capris cive tridentino etc. - Dominus Lucas de Lippis massarius etc. nomine<br />

locationis in perpetuum investivit ser Gulielmum quondam... de Archo civem et habitatorem<br />

Tridenti de quarta parte unius clausure trium circiter plodiorum ubi dicitur a Molinara sub<br />

affictu stariorum 1½ surgi.<br />

Pergamena mm 407x185. Notaio: Georgius ut supra.<br />

269. Anno 1447 indictione 10, die dominico 20 iunii, Tridenti, presentibus ser Leonardo<br />

notario a Sale, ser Petro notario de Sporo civibus Tridenti etc. - Antonius, Petrus et Benevenutus<br />

fratres filii quondam se Guielmini de Archo civibus Tridenti, pretio 20½ ducatorum auri vendita<br />

clausura de qua numero precedenti, eam resignarunt in manibus domini Luce de Lippis,<br />

massarii illustris principis et excelsi domini ducis Sigismundi etc. comitis Tirolis et domini<br />

Tridenti, nec non advocati et defensoris ecclesie tridentine, ad investiendum Iohannem dictum<br />

Tascha civem Tridenti etc. sub affictu starii 1½ surgi.<br />

Pergamena mm 565x185. Notaio: Georgius ut supra.<br />

270. Anno 1451 indictione 14, die lune 6 septembris, Tridenti, in domo sive domibus<br />

ecclesie s. Elisabet fratrum s. Marie theutonicorum que dicitur domus dominorum fratrum<br />

Alemanorum. - Ser Gulielmus Galli civis Tridenti, tanquam locumtenens et vice magister<br />

domus Dei Batutorum laicorum de Tridento, tanquam Christi pauperum et tanquam heres<br />

Francischini quondam Girardi Andrioli, et quondam done Temenine eius matris, de consilio et<br />

voluntate plurium hominum et fratrum discipline dicte domus, tanquam Christi pauperum, pro 5<br />

ducatis auri resignavit in manibus venerabilis domini presbiteri Conradi Iunch commendatoris<br />

domus predicti ordinis, sive s. Elisabet teutonicorum, consentiente venerabili domino Iohanne<br />

de Austria fratre in dicta domo, in capitulo ad sonum campane more solito congregato, nullis<br />

aliis ibi ad presens residentibus, omne suum ius in una pecia terre clausuriva et buschiva septem<br />

circa plodiorum in pertinenciis Tridenti ubi dicitur a Man, sub annuo affictu et pro decima etiam<br />

etc. 2½ brentarum vini albi dulcis.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Gratiadeus q. Antonii de Castello de Terlaco.<br />

271. Anno 1452 Tridenti, in castro Boni Consilii, die 11 ianuarii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus nomine locationis in perpetuum investivit Valentinum et Iohannem fratres<br />

filios quondam Nicolai de Thena plebatu Persini diocesis feltrensis, de aliquibus peciis terre in<br />

pertinentiis Thene, solvendo annuatim 2½ staria siliginis, 2½ staria surgi, 1½ starium vini.<br />

Pergamena mm 274x498. Sigillo perduto.<br />

272. Anno 1458 indictione 6, die mercurii 11 ianuarii, Tridenti, super platea communis, ad<br />

officium buletarum. - Spectabilis legum doctor dominus Antonius de Terlaco honorabilis civis<br />

et habitator Tridenti ac massarius reverendissimi domini Georgii episcopi tridentini in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1148


Capsa 64<br />

temporalibus domini Tridentini, accepta una libra piperis, nomine locationis in perpetuum<br />

investivit Antonium Pontonum de Supramonte quondam Iohanni Zavatini de una domo et aliis<br />

terris, campis etc. in pertinentiis Supramontis, solvendo annuatim episcopatui 1 starium<br />

frumenti, 1½ starium siliginis, 1 starium surgi, 2 staria vini.<br />

Pergamena mm 502x136-190. Notaio: Christoforus comes palatinus q. Antonii de Molveno comitis<br />

palatini et iuris periti civis trid.<br />

273. Anno 1463 indictione 11, die iovis 29 septembris, in civitate Tridenti, in contrata<br />

platee magne communis Tridenti apud apothecam Iohannis Baptiste de Thono aromatarii, civis<br />

et habitatoris Tridenti, presentibus nobilibus viris domino Melchiore ab Oleo, ser Odorico Tilie<br />

de Palanchis civibus Tridenti etc. - Nobilis vir dominus Leonardus a Sale honorabilis civis<br />

Tridenti tamquam massarius domini Georgii episcopi tridentini nomine locationis in perpetuum<br />

investivit Iacobum de Murariis quondam magistri Andree Murarii de Cumis, civem tridentinum,<br />

de una pecia terre grezive unius plodii in Mesiano a la Predoça, ad culturam reducenda,<br />

solvendo, post annos 5, mediam brentam vini albi et post alios 5 unam brentam.<br />

Pergamena mm 492x262-270. Notaio: Ioannes q. iurisperiti Odorici de Brezio.<br />

274. Anno 1463. In opido Bozani, die 3 novembris. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus nove investiture et locationis titulo investivit Henrichum Koch familiarem suum de<br />

decima in Jugo vini, frumenti, siliginis et aliorum granorum, capretorum, pullorum etc. que fuit<br />

quondam Nichele de Castronovo de Caldenacio et quam Henricus Pas antea tenuit, solvendo<br />

singulis annis 2 plaustra vini, 16 staria frumenti, 24 staria siliginis et 24 staria panigii.<br />

Pergamena mm 297x318. Non sigillata.<br />

275. Anno 1464 indictione 12, die veneris 15 iunii, in civitate Tridenti in contrata<br />

Burginovi in domo infrascripti domini Calapini massarii. - Clarissimus et famosus iuris<br />

utriusque doctor dominus Calapinus de Calapinis honorabilis civis Tridenti, tanquam massarius<br />

reverendissimi domini Georgii episcopi tridentini, renovando investituram nomine locationis<br />

investivit ser Thomeum quondam ser Filippi de Thono, habitatorem ville Mezii s. Petri, ac eius<br />

filium Iohannem Filippum tanquam heredem quondam domine Margarete a Campania, olim<br />

dicti Thomei uxorem, de uno casali et quibusdam peciis terre in villa Mezii s. Petri, solvendo<br />

annuatim 5 1/3 quartam frumenti, 5 1/3 quartas siliginis, 2 staria surgi et unum quatrinum.<br />

Hoc exemplum fuit ex authentico relevatum a Thoma quondam nobilis ser Pauli de Fatis de<br />

Trilaco cive tridentino notario et iudice ordinario et colegiato auctoritate eximii utriusque iuris<br />

doctoris domini Pauli de Oriano de Brixia potestatis Tridenti pro domino Iohanne episcopo<br />

tridentino.<br />

Pergamena mm 633x230-242. Notaio: Thomas q. Pauli de Fatis de Terlaco ex imbreviaturis Odorici<br />

de Brezio. Copia. Presentibus ser Nicolao notario habitatore in Flemis q. ser Simeonis notarii de Tresio<br />

vallis Ananie, Cristele q. Ianesi de Venusta habitatore in villa Vigi plebis Meani, Herasimo q. Georgii de<br />

Turlano habitatore Vigi Meani, Iohanne de Palude de Iugo, Odorico q. Iohannis Moce de Valterniga de<br />

Iugo.<br />

276. Anno 1464, eodem die etc. - Idem dominum Calapinus investivit eodem modo eosdem<br />

de una domo cum curte et orto et quibusdam peciis terre in iisdem pertinenciis Medii s. Petri,<br />

solvendo 9 staria spelte, 6 ¼ staria surgi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1149


Capsa 64<br />

Pergamena mm 656x248. Notaio: Thomas ut supra.<br />

277. Anno 1465 indictione 13, die lune 11 februarii, Tridenti. - Dominus Calapinus<br />

quondam domini Bonaventure massarius etc. renovavit investituram Petro et Iacobo fratribus<br />

filiis quondam Antonii Trombaldusiis ac Paulo quondam Bartholomei Quete eorum consobrino<br />

de una domo et quibusdam peciis terre in villa Mezii etc. solvendo 22 staria surgi, 6 staria<br />

siliginis, 4 staria frumenti, 7½ staria spelte.<br />

Pergamena mm 415x238-250. Notaio: Antonius filius Melchioris de Facinis de Padua habitator<br />

Tridenti.<br />

278. Anno 1465, eodem die etc. - Idem dominus Calapinus massarius renovavit<br />

investituram Ottolino quondam Augustini et Gasperino quondam Nicolai nepoti dicti Ottolini de<br />

Medio, de manso Mazonorum sito in villa Mezii s. Petri, solvendo 6 staria surgi, et 2 staria<br />

siliginis.<br />

Pergamena mm 390x182-186. Notaio: Antonius ut supra.<br />

279. Anno 1465, eodem die etc. - Idem dominus Calapinus domini Georgii episcopi<br />

tridentini massarius pro una libra piperis renovavit investituram Mathie quondam Michaelis de<br />

villa Mezii de uno casali et quibusdam terre peciis in dicta vila, solvendo 8 staria surgi, 2½<br />

staria siliginis, 2½ staria frumenti.<br />

Pergamena mm 513x186-190. Notaio: Antonius ut supra.<br />

280. Anno 1465, eodem die etc., in presentia ser Tomasii quondam ser Calapini de<br />

Calapinis, ser Christofori notarii filii ser Marci de Marchetis de Cadeno etc. - Spectabilis iuris<br />

utriusque doctor Calapinus massarius etc. recepta pro intratica una libra piperis renovavit<br />

investituram Matheo et Dominico fratribus quondam Jorii Sorete a Plazo de Medio, nomine<br />

etiam Vigilii eorum nepotis, de aliquibus peciis terre in pertinenciis Medii etc. solvendo<br />

annuatim episcopatui starium unum frumenti, starium unum siliginis et starium unum surgi.<br />

Item solidos 5 et 7 denarios veronenses.<br />

Pergamena mm 264x310-330. Notaio: Antonius ut supra.<br />

281. Anno 1465 indictione 13, die lune 2 decembris Tridenti in stuba prioratus s. Margarite<br />

monasterii abbatie s. Laurentii. - Reverendus in Christo pater dominus dominus Benedictus de<br />

Tridento ordinis s. Benedicti abbas dicte abbatie, accepta una libra piperis pro intratica, nomine<br />

locationis perpetualis investivit Concium textorem quondam Fedrici et Katarinam quondam<br />

Dorici iugales de Nova Teutonica habitatores Tridenti, de uno sedili sito in Tridento ubi dicitur<br />

ad Lastas, penes portam Aquile, super quo sedili fuerant constructe due domus ruynate contra<br />

eius domini abbatis voluntatem per quondam reverendissimum dominum Georgium episcopum<br />

tridentinum sub annuo affictu grossorum 12 domino abbati etc.<br />

Pergamena mm 303x227. Notaio: Antonius ut supra.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1150


Capsa 64<br />

282. Anno 1468 indictione 1, die dominico 7 februarii, Tridenti in ecclesia kathedrali s.<br />

Vigilii in sacristia magna, ubi consuetum est per dominos canonicos capitulum celebrari,<br />

presentibus domino presbitero Iohanne Stogar mansionario, domino presbitero Iohanne Wisser<br />

altarista s. Dorothee in dicta ecclesia etc. - Venerabiles et reverendi domini Iohannes de Paho,<br />

Conradus Wachmon, Iacobi Lur de Ulma, Ambrosius Starspeck, et Georgius Ganabiter canonici<br />

ibi capitulariter more solito congregati pro canonicali prebenda de Volsana nomine locationis in<br />

perpetuum, investiverunt dominum Iohannem Costede scolasticum et canonicum dicte ecclesie,<br />

de una domo in Tridento in contrata platee magne, sive in contrata Bellenzanorum, sub affictu 8<br />

librarum denariorum monete veronensis.<br />

Pergamena mm 462x180-187. Notaio: Odoricus q. Guilielmi de Brezio.<br />

283. Anno 1468 indictione 1, die iovis 20 octobris, Tridenti in contrata Burginovi in domo<br />

habitationis domini Calapini massarii et eius fratrum, presentibus provido iuvene Ioanne filio<br />

quondam domini Bonaventure de Calapinis cive Tridenti etc. - Spectabilis et eximius legum<br />

doctor dominus Calapinus de Calapinis, tamquam massarius domini Iohannis episcopi<br />

tridentini, nomine locationis in perpetuum investivit Bernardum de valle Tellina nunc<br />

habitatorem in villa Montagne supra Tridentum filium quondam Stephani, de una pecia terre<br />

clausuriva cum vitibus et filariis intus unius plodii cum dimidio posita in pertinenciis Montagne<br />

ubi dicitur in Vedemana, sub affictu 2 brentarum vini albi dulcis.<br />

Pergamena mm 485x174. Notaio: Petrus de Malafferatis q. Iohannis Rauter habitator Tridenti.<br />

284. Anno 1468 indictione 1, die iovis 20 octobris Tridenti. - Dominus Calapinus<br />

massarius etc. ut numero praecedenti.<br />

Pergamena mm 403x273. Notaio: Petrus ut supra.<br />

285. Anno 1470 indictione 3, die mercurii 11 aprilis, Tridenti in castro Boni Consilii, super<br />

salam penes capellam. - Dominus Iohannes episcopus tridentinus pro una libra piperis renovavit<br />

investituram Ognabeno quondam Antonii Brunelli de Padergnono pro se et eius fratre Michaele<br />

de una pecia terre prativa a li Broyli unius plodii etc. solvendo annuatim starium unum siliginis<br />

ad mensuram Tridenti.<br />

Pergamena mm 533x285. Notaio: Antonius q. Melchioris de Facinis.<br />

Pergamena mm 564x195. Notaio: Antonius: copia del precedente documento.<br />

286. Anno 1470 indictione 3, die veneris 1 iunii, Tridenti in castro Boni Consilii. -<br />

Dominus Ioannes episcopus tridentinus ex gratia renovavit investituram Iohanni Guidi de<br />

Lasino de aliquibus peciis terre in pertinenciis Lassini solvendo annuatim staria 3 siliginis.<br />

Pergamena mm 250-254x330-356. Notaio: Antonius ut supra.<br />

287. Anno 1470 indictione 3, die veneris 2 [error et debet dici vel die sabati, vel die 1, ut<br />

ex numero praecedenti liquet] iunii, Tridenti in castro Boni Consilii, presentibus domino<br />

Conrado canonico tridentino et fratre infrascripti reverendissimi domini, domino Gullielmo<br />

canzellario et Michaele capitaneo carceris etc. - Dominus Iohannes episcopus tridentinus<br />

nomine renovate locationis cum una libra piperis investivit Iohannem et Dominicum fratres<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1151


Capsa 64<br />

quondam Iacobi dicti Cimadomi de uno casali cum una clausura et sex peciis terre in villa<br />

Viguli Basilice solvendo annuatim staria 10 frumenti.<br />

Pergamena mm 454x297-300. Notaio: Antonius ut supra.<br />

288. Anno 1471 indictione 4, die iovis 28 madii, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Liprando de Darso, domino Thomeo de Nano et ser Iorio de Calapinis etc. -<br />

Dominus Iohannes episcopus tridentinus nomine renovate locationis investivit Bertholotum<br />

dictum Bertholot de Vigo Meani in locum Gasparini de Vigo Meani de una pecia terre sex<br />

seccatorum cum uno plodio cum dimidio nemoris in pertinentiis Tridenti iuxta flumen Avisii de<br />

subtus ecclesiam s. Lazari etc. solvendo annuatim grossos 52 etc.<br />

Pergamena mm 415x245. Notaio: Antonius q. Melchioris etc.<br />

289. Anno 1471, die iovis 19 decembris, indictione 4, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino presbitero Gulielmo plebano in Mezio Corone etc. - Andreas quondam<br />

Gervasii de Enno vallis Ananie, precio 50 marcharum pro quibus ser Petrus notarius quondam<br />

ser Zilii de Queta procuratorio nomine ser Petri eius avi paterni tot bona assignare promisit ut<br />

procurator domine Antonie quondam Simonis de Campo Enni eius Andree uxoris, resignavit in<br />

manibus reverendissimi domini Iohannis episcopi tridentini omne ipsius domine Antonie ius in<br />

14 peciis terre cum uno casali in pertinenciis ville Mezii s. Petri, ad investiendum dictum<br />

Petrum procuratorem, sub affictu 2 stariorum surgi, 5 quartarum siliginis et 5 quartarum<br />

frumenti.<br />

Pergamena mm 500x325. Notaio: Isamantus q. Antonii notarii de Pegolotis de Archo civis trid.<br />

Presentibus Guilielmo (Rottaler) plebano Medie Corone, Martino dicto Rompilanza familiare episcopi.<br />

290. Anno 1475 indictione 8, die martis 3 ianuarii, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus spectabili artium et medicine doctore domino magistro Archangelo quondam ser<br />

Nicolai de Capris et domino Thomeo de castro Nani filio nobilis viri domini Nicolai de dicto<br />

castro etc. - Dominus Iohannes episcopus tridentinus ex gratia titulo renovate locationis<br />

investivit Aldrigetum filium Albertini de Vezano, nomine Katarine uxoris sue, de duabus peciis<br />

terre in Padergnono sub affictu unius starii spelte.<br />

Pergamena mm 340x195. Notaio: Antonius q. Melchioris de Facinis de Padua.<br />

291. Anno 1481 indictione 14, die mercurii 23 maii, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus reverendo et clarissimo domino decretorum doctore Georgio de Fatis de Terlacho<br />

decano, Georgio canipario etc. - Magister Martinus Fornarius de Cazezio vallis Ananie,<br />

habitator Tridenti, pretio 39 rainensium acceptorum a ser Lucha quondam ser Faustini de Brixia<br />

cive tridentino, resignavit in manibus reverendissimi domini Ioannis episcopi tridentini omne<br />

suum ius in uno vineali posito in Mesiano ad investiendum dictum Lucham sub affictu 3<br />

brentarum et 3 stariorum vini albi dulcis.<br />

Pergamena mm 483x295. Notaio: Andreas q. Iohannis Galli civis trid.<br />

292. Anno 1481 indictione14, die iovis 24 maii, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus nobili et egregio viro ser Leonardo de Montebello honorabili cive tridentino etc. -<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1152


Capsa 64<br />

Reverendissimus dominus Ioannes episcopus tridentinus nomine locationis in perpetuum<br />

investivit Petrum quondam Marioli de Montagna iurisdictionis Tridenti, de una pecia terre<br />

greziva duorum plodiorum posita ad Martignanum, sub affictu 2 stariorum siliginis.<br />

Pergamena mm 527x167. Notaio: Odoricus q. Guilielmi de Brezio civis trid.<br />

293. Anno 1482 Tridenti in castro Boni Consilii, die 21 ianuarii. - Dominus Ioannes<br />

episcopus tridentinus fecit locationem perpetualem Odorico quondam Nicolai Graiff de Romeno<br />

pro se et fratribus Antonio, Thomeo et Ioanne de certa posta atque casamento certi molendini ac<br />

pistrini in pertinenciis plebis ac ville Romeni, siti super rugiam ripe dictam de s. Romedio, ac<br />

etiam de quadam pecia terre ibi etc. que omnia ad gafforia ecclesie tridentine solvenda obligata<br />

erant, sub affictu de dicto molendino stariorum siliginis 7 aut 7 librarum monete meranensis, et<br />

de dicta pecia terre librarum 3.<br />

Pergamena mm 250x313. Sigillo pendente. - petia terre gregive versus meridiem in loco dicto a<br />

Castelaz, versus sero prope paludem dictam in Brizi et Gazam, Buschum de Seyo, versus septentrionem<br />

prope campum illorum de Runzio, versus mane comune de Cavareno.<br />

294. Anno 1483, Tridenti in castro Boni Consilii, die 19 marcii. - Dominus Iohannes<br />

episcopus tridentinus ob fidelia servitia pluribus annis prestita ac presertim in estate proxima<br />

preterita, qua pestis in civitate Tridenti et eius districtu invaluerat et notabiliter grassabatur, quo<br />

tempore in episcopi absentia, continuo in custodia tam castri quam civitatis diligenter incubuit,<br />

et utilitatibus episcopi invigilavit, de gratia speciali donando investivit nomine locationis<br />

perpetualis Iohannem Retzner burgkgravium castri Boni Consilii, de uno vineali sito super<br />

Lastam in loco dicto in Arbena devoluto etc. sub annuo affictu 2 brentarum vini dulcis albi.<br />

Pergamena mm 242x343. Sigillo perduto.<br />

295. Anno 1483, Tridenti, in castro Boni Consilii, die 21 madii. - Dominus Ioannes<br />

episcopus tridentinus cum a quodam Petro Nicolai de Molaro ob certum excessum, in quadam<br />

pecuniarum summa condemnato, mansum unum nempe domum cum terris in Molaro receperit,<br />

et dictus mansus ad manus Zaneti filii Bartolomei de Ortiseo vallis Solis modo devenerit, hunc<br />

nomine locationis perpetualis investivit, sub annuo affictu librarum 15.<br />

Pergamena mm 300x233. Sigillo perduto.<br />

296. Anno 1484 indictione 2, die veneris 16 ianuarii, Tridenti, in contrata s. Marie<br />

Magdalene, ante domum habitationis infrascripti Antonii notarii quondam spectabilis legum<br />

doctoris domini Melchioris de Facinis de Padua civis Tridenti. - Petrus quondam Marioli de<br />

villa Brusse vallis Iudicarie, plebis Banalli, habitator Montanee supra Tridentum, cum Luterio<br />

fratre suo vendidit Iohanino quondam Petri dicti Papalovo de villa Ursini plebis Banalli unun<br />

campum de stariis 10 seminis in pertinenciis Tridenti a Madern pretio rainensium 32.<br />

Eodem annom, die martis 2 novembris, Tridenti etc. declarata est dicta venditio prefato<br />

Luterio cum locatione sub affictu 4 stariorum frumenti episcopatui solvendo ut numero sequenti<br />

et omnia ratificavit.<br />

Pergamena mm 546x192. Notaio: Antonius de Facinis. Presentibus Iohanino filio Tonini de<br />

Padergnono, Bartolomeo dicto Furlano q. Dominici de Fravezio, Bonapaxio q. Antonii Bone de Vezano,<br />

Laurentio q. Iohannis Tinela de Vigulo Vatario.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1153


Capsa 64<br />

297. Anno 1484 indictione 2, die veneris 16 ianuarii Tridenti. - Iohaninus quondam Petri<br />

Papalovo de villa Ursini nomine locationis perpetualis investivit Petrum quondam Marioli de<br />

villa Brusse pro se et fratre suo Luterio recipientem de suprascripta pecia terre, sub obligatione<br />

presentandi annuatim in Tridento domino episcopo 4 staria frumenti pro affictu.<br />

Pergamena mm 458x220. Notaio: Antonius de Facinis.<br />

298. Anno 1486 indictione 4, die mercurii 1 martii, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus reverendo domino Georgio de Fatis de Trilaco decano, domino Odorico quondam<br />

ser Fedrici de Paho cive Tridenti, Petro Trolle massario vallis iudicariarum etc. - Locatio<br />

perpetualis facta per reverendissimum dominum Iohannem episcopum tridentinum Iohanino<br />

nomine Bartholomei de Fontane et heredum suorum de plebe Boni eius Iohannini patris, de una<br />

pecia terre partim buschiva et partim prativa versus mane, meridiem et sero apud duas rugias,<br />

apud septemtrionem apud Simonem de Civezano pro utili et pro directo iure episcopatus, ubi<br />

dicitur al Castel de Magnacho, mediante refutatione facta per ser Donatum de Calapinis,<br />

tanquam tutorem heredum quondam domini Callapini, pretio rhenensium 120 solvendo<br />

annuatim episcopatui tridentino grossos 33.<br />

Pergamena mm 300x185-188. Notaio: Iohannes filius Iohannis de Gaifis de Calavino civis trid., ex<br />

imbreviaturis Antonii de Facinis.<br />

Cartaceo, carte 2. Confini: mansus de Magnago comune Civizani. - Cristoforus nomine Antonii et<br />

Ieronimi fratrum et filiorum q. Bartolomei de Fontana de Ronchono plebis Boni.<br />

299. Anno 1490 indictione 8, die sabati 17 aprilis, Tridenti in contrata fontis Mercati<br />

veteris, in domo infrascripti domini Francisci locatoris. - Coram egregio iurisperito domino<br />

Francisco Gelfo honorabili cive tridentino, tanquam massario episcopatus tridentini pro<br />

reverendissimo domino Udalrico episcopo tridentino, Nassimbenus et Petrus de Lacuna<br />

Cavedeni pretio 40 librarum de Marano receptarum a Stefano filio quondam Dominici de<br />

Mauretis de Musteo resignarunt unam peciam terre arative in pertinentiis ville Lacune de qua<br />

dominus massarius investivit dictum Stefanum etc. sub affictu duarum bazedarum siliginis.<br />

Pergamena mm 510x275. Notaio: Iohaninus q. Bartolomei de Zotis de Lesino (sic) civis trid.<br />

300. Anno 1490 indictione 8, die iovis 23 decembris Tridenti. - Magister Contius Piliparius<br />

civis et habitator Tridenti quondam magistri Iohannis de Nurberch de Alemania, pretio<br />

rhenensium 89 dato a ser Nicola quondam Iohannis Novelli aromatarii cive tridentino,<br />

resignavit in manibus domini Francisci Gelphi massarii etc. omne suum ius in una pecia terre<br />

arativa et vineata supra Tridentum in regula dicta a Corniclo plodiorum trium etc. sub affictu<br />

episcopatui solvendo trium brentarum vini.<br />

Pergamena mm 370x265. Notaio: Antonius de Facinis. Presentibus Francisco q. Santoni de Bertheis,<br />

magistro Petro sartore ad Cantonem, Bartolomeo dicto Zuchato de Ciago habitatore Meani, Iohanne q.<br />

Mathei Alexii de Pantheo.<br />

301. Anno 1491. Datum Tridenti, in arce Boni Consilii, die ultima iulii. - Dominus<br />

Udalricus episcopus tridentinus, Simoni quondam Iohannis cerdonis quondam Petri Egidii de<br />

Quetta habitatori ville Mezii s. Petri, renovat locationem perpetualem de uno casali murato et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1154


Capsa 64<br />

aliquibus peciis terre in pertinenciis dicte ville Mezii, sub annuo affictu frumenti quartarum 5,<br />

siliginis quartarum 5, surgi stariorum 2.<br />

Pergamena mm 266x465. Sigillo perduto.<br />

302. Anno 1491. Datum Tridenti, in arce Boni Consilii, die 17 decembris. - Dominus<br />

Udalricus episcopus tridentinus de gratia speciali renovat investituram locationis perpetue<br />

Iohanni de Gaudento, civi et habitatori Tridenti, de quodam vineali in Mesiano sub affictu<br />

stariorum 15 vini albi.<br />

Pergamena mm 239x343. Sigillo perduto.<br />

303. Anno 1492. Datum Tridenti, in arce Boni Consilii, die 8 februarii. - Dominus<br />

Udalricus episcopus tridentinus Georgio de Calapinis civi tridentino renovat investituram<br />

locationis perpetualis de peciis terrarum vineatis in Misiano a la Lasta, a la Poza etc. sub annuo<br />

affictu brentarum 5 et stariorum 2 vini albi boni dulcis.<br />

Pergamena mm 263x362.<br />

304. Anno 1492 indictione 10, die martis 17 aprilis, in castro Boni Consilii ante ostium<br />

cancellarie. - Ursula filia quondam Dominici de villa Tersille plebis Pinedi, cum Magdalena<br />

sorore sua, precio librarum 15 refutavit in manibus reverendissimi domini nostri omne suum ius<br />

in una pecia terre prative unius plaustri feni in dicta villa ubi dicitur al Platzo, ad investiendum<br />

Andream quondam Ianesi sub affictu grossorum 6 tridentinorum.<br />

Cartaceo, carta 1. Grafia del massaro Francesco Gelfo. Presentibus Iacobo Brunello de Vezano,<br />

Iohanne q. Iacobi de Vigulo Basilice, Bartolomeo nuncupato Betoia de Vermelio. Al plazo de Tarsilla,<br />

apud Stephanum fratrem Martini roncatoris...<br />

305. Anno 1492. Datum Tridenti, in arce Boni Consilii, die 20 decembris. - Dominus<br />

Udalricus episcopus tridentinus titulo renovate locationis perpetualis investivit Anthonium<br />

quondam Bertholasii dictum Bolentonum civem tridentinum de una pecia terre vineate in<br />

pertinenciis Cognole sub affictu unius brente vini albi dulcis.<br />

Pergamena mm 271x357. Sigillo perduto. Georgius Seltsam scripsit.<br />

306. Anno 1494. Datum Tridenti, in castro Boni Consilii, die 17 ianuarii. - Dominus<br />

Udalricus de Liechtenstain electus ecclesie tridentine Petro quondam Baptiste quondam Petri<br />

Columbini de Trilaco, habitatori ville Pahi, locationem perpetualem facit de uno vineali in<br />

Mesiano, quod eius pater emerat a nobili Iacobo de Rokabruna, solvendo annuatim pro affictu<br />

staria 18 vini albi dulcis nascentis in dicto vineali.<br />

Pergamena mm 305x303. Sigillo perduto. Georgius ut supra. - apud Tomam campanatorem pro iure<br />

s. Vigilii.<br />

307. Anno 1494. Datum Tridenti, in arce Boni Consilii, die 14 iunii. - Dominus Udalricus<br />

electus episcopus, Nicolao filio quondam Trameni de Perotiis, nomine Katherine filie quondam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1155


Capsa 64<br />

Cecilie de Palanchis uxoris sue, locationem perpetualem facit de bancho uno sive becharia sita<br />

in macello magno, et de uno vineali in Mesiano, solvendo annuatim nomine affictus pro<br />

becharia grossos 11 et pro vineali staria 12 vini albi dulcis.<br />

Pergamena mm 217x348. Georgius ut supra. - Iura monasterii s. Crucis.<br />

308. Anno 1494, Tridenti, in arce Boni Consilii, die 20 iunii. - Dominus Udalricus electus<br />

episcopus, Fridigoto de Vezano locationem perpetualem facit de domo sita in villa Vezani, sub<br />

affictu grossorum 3.<br />

Pergamena mm 270x330. Georgius ut supra. Sigillo perduto.<br />

309. Anno 1495, Tridenti, in arce Boni Consilii, die 27 ianuarii. - Dominus Udalricus<br />

electus ecclesie tridentine, Bartholomeo Veclet de Supramonte pro se et nepotibus, locationem<br />

perpetualem facit de una domo cum curtivo et stabulis in eadem villa, apud plateam, et de una<br />

pecia terre ibi, solvendo annuatim nomine affictus staria 2¼ frumenti, starium 1¼ siliginis,<br />

starium 1 milii et quartam surgi.<br />

Pergamena mm 275x283. Sigillo perduto. Georgius ut supra.<br />

310. Anno 1495, Tridenti, in arce Boni Consilii, die 28 ianuarii. - Dominus Udalricus<br />

electus etc. Conrado quondam Conzii carpentarii et Nicolao quondam Antonii de Dro,<br />

admittendo resignationem primi, nomine locationis perpetue investivit secundum de una domo<br />

sita in Burgo novo Tridenti, sub affictu librarum 3 et grossorum 8.<br />

Pergamena mm 288x288. Sigillo perduto. Georgius ut supra.<br />

311. Anno 1495, Tridenti in arce Boni Consilii, die 29 ianuarii. - Dominus Udalricus<br />

electus tridentinus, Mercetto quondam Antonii de Supramonte, locationem perpetualem facit de<br />

uno vineali in pertinenciis Tridenti, in loco dicto a la Scala, solvendo annuatim pro affictu<br />

brentam unam vini puri albi dulcis.<br />

Pergamena mm 263x293. Georgius ut supra.<br />

312. Anno 1495, Tridenti in arce Boni Consilii, die 4 februarii. - Dominus Udalricus<br />

electus etc. Antonio quondam Aldrigetti, olim Albertini de Vezano, pro se et Iacobo ac<br />

Francisco fratribus, locationem perpetualem facit de aliquibus peciis terre in pertinenciis<br />

Padergnoni, sub affictu starii 1 spelte et ¼ siliginis.<br />

Pergamena mm 278x360. Sigillo perduto. Georgius ut supra.<br />

313. Anno 1495, Tridenti in arce Boni Consilii, die 4 marcii. - Dominus Udalricus electus<br />

etc. Antonio Crescinbeno, dicto Soldat de Fravezio, locationem perpetualem facit de aliquibus<br />

peciis terre prative, aratorie etc. in pertinenciis Fravezii, sub affictu stariorum 7 frumenti et<br />

stariorum 5 uve brascate.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 284x357. Sigillo perduto. Georgius ut supra.<br />

1156


Capsa 64<br />

Cartaceo, carta 1: nunc etc.<br />

314. Anno 1495, die 16 decembris. - Exemplar cuiusdam perpetualis locationis facte a<br />

domino Udalrico episcopo tridentino Thome quondam Antonii Glavarina de villa Supra montem<br />

sive Lastas prope civitatem Tridenti, de 24 peciis terre aratorie et vineate in pertinenciis ville<br />

Tavernarii in diversis locis ut ibi, sub affictu stariorum 5 frumenti, 6 siliginis et unius opere ad<br />

rastellandum in prato Lidorni.<br />

Cartaceo, carte 2. Scrittura del cancelliere Rottaler Guglielmo.<br />

315. Anno 1496, Tridenti in arce Boni Consilii, die ultima februarii. - Dominus Udalricus<br />

electus tridentinus, Vigilio de Nigriolis de villa Montanee supra Tridentum, locationem<br />

perpetualem facit de uno casali et prato contiguo et aliquibus peciis terre buschive et clausurive<br />

etc. in iis pertinentiis, solvendo annuatim pro affictu staria 1¾ frumenti, brentas 3 vini, grossos<br />

9 et unam operam in prato Lidorni in rastellando fenum.<br />

Pergamena mm 347x374. Sigillo perduto. Heinricus Völckl scripsit. - Mons Carlispergi.<br />

316. Anno 1496, Tridenti in arce Boni Consilii, die 24 octobris.- Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus Symoni de Lupis aurifabro civi tridentino, nomine Valentine uxoris et filie<br />

quondam Ioannis a Fossato locationem perpetualem facit de medietate unius vinealis in<br />

Misiano, sub affictu unius brente vini albi etc.<br />

Pergamena mm 242x352. Heinricus Völckl scripsit. Sigillo perduto.<br />

317. Anno 1496, Tridenti in arce Boni Consilii, die 17 decembris. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus, Gothardo et Iohanni fratribus filiis quondam Thomasii Czentoni de<br />

Brusino vallis Cavedeni, locationem perpetualem renovando facit de una domo et aliquibus<br />

peciis terre in pertinenciis Brusini, solvendo annuatim pro affictu bacedam unam siliginis.<br />

Pergamena mm 255x368. Sigillo perduto. Heinricus Völckl ut supra.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

318. Anno 1497, Tridenti in arce Boni Consilii, die penultima februarii. - Dominus<br />

Udalricus episcopus tridentinus, Nicolao molendinario a ponte de Vigulo, renovat locationem<br />

nomine Marine quondam Lazari de Vigulo uxoris sue, de aliquibus petiis terre apud villam<br />

Viguli, solvendo staria 3 frumenti, 3 siliginis et quatrenos 18.<br />

Pergamena mm 270x381. Sigillo perduto. Heinricus ut supra.<br />

319. Anno 1497, Tridenti in arce Boni Consilii, die 16 martii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus Bonapasio de Vezano pro se et fratribus renovat locationem de una pecia<br />

terre in pertinenciis Padergnoni in loco dicto ai Broili aut ai Casalini, solvendo staria 2 frumenti,<br />

4 siliginis et 9 uve graspate.<br />

Pergamena mm 275x374. Sigillo perduto. Heinricus ut supra.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1157


Capsa 64<br />

320. Anno 1497, Tridenti in arce Boni Consilii, die 11 iunii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus, nomine locationis perpetualis, investivit Anthonium quondam Marini de<br />

Coredo, de una domo in contrata s. Petri Tridenti resignata per Mariam filiam quondam Bellini<br />

molendinarii, sub affictu grossorum 2 et quatrinorum 4.<br />

Pergamena mm 255x355. Sigillo perduto. Heinricus ut supra. - Hospitium solis.<br />

321. Anno 1497 indictione 15, die mercurii 6 decembris in villa Medii, factum est<br />

inventarium de bonis episcopatus tridentini existentibus in Mezio s. Petri, per iurisperitum<br />

dominum Franciscum Gelphum massarium et ser Andream Paver procuratorem phiscalem, de<br />

mandato domini Udalrici episcopi tridentini et hic describuntur bona Symeonis de Vervò<br />

quondam Volterii habitatoris Medii s. Petri et Leonardi quondam Paulini habitatoris ibidem,<br />

cum affictu quem uterque annuatim episcopatui solvere debet.<br />

Pergamena mm 314x223. Notaio: Iohannes Iacobus q. Iohannis de Grysis ex autentico Antonii q.<br />

Melchioris de Facinis.<br />

322. Anno 1497 indictione 15, die mercurii 6 decembris in villa Medii. - Codex cartaceus<br />

continens inventarium de bonis et affictibus episcopatus tridentini existentibus in villa et<br />

pertinenciis Mezii s. Petri factum per iurisperitum dominum Franciscum Gelphum massarium et<br />

ser Andream Paver procuratorem phiscalem.<br />

Cartaceo, carte 45. Molti toponimi.<br />

323. Anno 1499, Tridenti in arce Boni Consilii, die ultima octobris. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus Andree quondam Delaiti de Gallis civi Tridenti, renovat locationem<br />

perpetualem de uno casali in villa Montanee supra Tridentum et aliquibus peciis terre ibi et in<br />

Moyado, solvendo grossos 10 et mediam brentam vini.<br />

Pergamena mm 292x417. Sigillo perduto.<br />

324. Anno 1500, Tridenti in arce Boni Consilii, die 2 iunii. - Dominus Udalricus episcopus<br />

tridentinus, Benedicto de Cavedeno filio quondam Magdalene filie quondam Pasini de Canalino<br />

[error videtur et dicendum de Calavino] et Odorico quondam Francisci de Gentilis de<br />

Cavedeno, quorum primus refutavit certum sedimen domus in villa Calavini cum duobus ortis<br />

etc. et secundus fuit investitus nomine perpetualis locationis sub annuo affictu medii starii<br />

frumenti.<br />

Pergamena mm 295x410. Sigillo perduto. Iohannes Kamerlehner scripsit.<br />

325. Anno 1500 indictione 3, die lune 12 octobris in villa Medii s. Petri. -Examen testium<br />

factum per magnificum iuris utriusque doctorem dominum Ioannem Antonium de Moris de<br />

Sarnonico massarium domini episcopi tridentini, ad designandas possessiones Iacobi Thomei de<br />

dicto loco Medii, pro solutione affictus episcopatui tridentino debiti.<br />

Cartaceo, carte 8. Molti toponimi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1158


Capsa 64<br />

326. Anno 1501, Tridenti in arce Boni Consilii, die 15 martii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus, Bernardo de Zelo suisque nepotibus Steffano et Antonio filiis quondam<br />

Ioannis eius fratris, locationem renovat de uno casali cum viridario et aliquibus peciis terre in<br />

pertinenciis Zeli, solvendo annuatim starium 1 frumenti, 1 siliginis, quartas 7 surgi, quatrenos<br />

13 et staria 7½ vini albi, ac unam operam in Lidorno.<br />

Pergamena mm 324x410. Sigillo perduto.<br />

327. Anno 1501 Tridenti in arce Boni Consilii, die 15 martii.- Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus Bernardo de Zelo et nepotibus aliam facit locationem de uno casali,<br />

campis et terris in pertinentiis Ville Montanee in loco vocato Tabernar etc. cum affictu starii 1½<br />

frumenti, starii 1 siliginis, starii 1 milei, starii 1 surgi, stariorum 9 vini et grossorum 18.<br />

Pergamena mm 385x417. Sigillo perduto.<br />

328. Anno 1501, Tridenti in arce Boni Consilii, die 25 octobris. - Domino Udalrico<br />

episcopo tridentino Mapheus quondam Antonii de valle Telina, habitator Montanee, refutavit<br />

aliquas pecias terre in Villa Montanee ad investiendum dominum Iohannem Bazotti de<br />

Montanea supra Tridentum sub affictu unius starii frumenti.<br />

Pergamena mm 311x411. Sigillo perduto. Habitator ville Tabernare; loco a Zel; in Albion.<br />

329. Anno 1503, Tridenti in arce Boni Consilii, die 9 iunii. - Dominus Udalricus episcopus<br />

tridentinus Iohanni filio quondam egregii iuris utriusque doctoris, Iohannis Antonii de<br />

Guaschettis, civi et curie in spiritualibus scribe et notario, confirmat locationem perpetualem de<br />

una pecia terre arative in Martignan sub affictu stariorum 3 surgi.<br />

Pergamena mm 298x335. Sigillo perduto.<br />

330. Anno 1503, Tridenti in arce Boni Consilii, die 16 novembris. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus Iohanni filio quondam Iohannis Donati Zaschan renovat locationem de<br />

una pecia terre unius plodii cum dimidio in pertinenciis Tridenti ubi dicitur a la Vela sub affictu<br />

starii unius cum dimidio surgi.<br />

Pergamena mm 366x317. Sigillo perduto.<br />

331. Anno 1503, Tridenti in arce Boni Consilii, die 24 novembris. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus Andree de la Bella filio quondam Iacobi Tamburlini concessa refutatione<br />

unius domus cum orto in burgo s. Crucis civitatis Tridenti apud domum Francisci Balzani, de<br />

illa locationem perpetualem facit Iheronimo de Balzanis decano ecclesie tridentine sub annuo<br />

affictu librarum 18.<br />

Pergamena mm 348x418. Sigillo perduto. Sebastianus Erman scripsit.<br />

332. Anno 1504, Tridenti in arce Boni Consilii, die 16 ianuarii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus admissa refutatione facta a Ioanne Zaschan filio quondam Ioannis Donati<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1159


Capsa 64<br />

de una pecia terre ubi dicitur a la Vela, de ea locationem perpetualem facit Ioanni de Garniano<br />

sub affictu unius starii cum dimidio surgi.<br />

Pergamena mm 322x392. Sigillo perduto. Sebastianus ut supra.<br />

333. Anno 1504, Tridenti in arce Boni Consilii, die 27 martii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus admissa refutatione facta a Matheo Zandrino cive tridentino de una domo<br />

in Tridento al Fossà, de ea locationem perpetualem facit Antonio del Cho de Paho sub annuo<br />

affictu grossorum 5½.<br />

Pergamena mm 306x432. Sigillo perduto. Sebastianus ut supra.<br />

334. Anno 1505, Tridenti in arce Boni Consilii, die 12 februarii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus Nicolao Pisanella de Coredo pro se et Iacobo ac Nicoleto nepotibus suis et<br />

heredibus quondam Leonardi Bisanella recipienti renovat locationem de una domo murata cum<br />

canipa etc. in villa Coredi ubi dicitur a Sovic, solvendo annuatim grossos quatuor bone monete.<br />

Pergamena mm 305x486. Sigillo perduto. Iohannes Kamerlehner scripsit.<br />

335. Anno 1505, Tridenti in arce Boni Consilii, die 27 februarii. - Dominus Udalricus<br />

episcopus tridentinus Berthono filio quondam magistri Iacobi de Clarano renovat locationem de<br />

uno casali sito in valle Clarani super dosso prope ecclesiam s. Helene solvendo annuatim<br />

grossos quatuor bone monete.<br />

Pergamena mm 297x312. Sigillo perduto.<br />

336. Anno 1506, Tridenti in arce Boni Consilii, die 17 ianuarii. - Dominus Georgius electus<br />

tridentinus ex refutatione facta a Vigilio de Marcolinis cive Tridenti possessionis plodiorum 3½<br />

posite a la Vela Molinara, de ea locationem perpetualem fecti Iohanni Sartori de Grignano pro<br />

affictu starii 1½ surgi.<br />

Pergamena mm 292x410. Sebastianus Erman scripsit.<br />

337. Anno 1506, Tridenti in arce Boni Consilii, die 26 ianuarii. - Dominus Georgius electus<br />

tridentinus Simoni quondam Federici de villa Vezani renovat perpetualem locationem de parte<br />

domus site in villa Vezani, solvendo annuatim nomine affictus grossos duos bone monete.<br />

Pergamena mm 306x396. Sebastianus ut supra.<br />

338. Anno 1507, Tridenti in arce Boni Consilii, die 7 aprilis.- Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus admissa refutatione facta ab Odorico quondam Nicolai Greif dicto Segedor de<br />

Romeno de molendino, pistrino et fusina in pertinentiis ville Romeni supra rugiam rippe dictam<br />

de s. Romedio, de illis locationem perpetualem facit Sigismundo Greif dicti Odorici patruo sub<br />

annuo affictu stariorum siliginis septem, seu librarum septem bone monete meranensis.<br />

Pergamena mm 287x537.<br />

Cartaceo, carta 1. Ricorso.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1160


Capsa 64<br />

339. Anno 1510, Tridenti in arce Boni Consilii, die 24 septembris. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus Antonio Barbano de Supramonte locationem facit perpetualem de domo<br />

cooperta coppis in villa Supramontis al Dossel et de una pecia terre vineate in pertinentiis<br />

Tridenti in loco dicto a Scala, solvendo annuatim pro affictu domus solidos duos, et de terra<br />

staria duo vini.<br />

Pergamena mm 270x405. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carta 1. Richiesta di investitura di beni a Sopramonte. In italiano.<br />

340. Anno 1511, Tridenti in castro Boni Consilii, die 17 maii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus Antonio et Bernardo quondam Dominici Briarama de Molveno fratribus<br />

renovat locationem perpetualem de manso cum domo in monte Mergoni, sub annuo affictu<br />

stariorum 4 frumenti, 6 siliginis, 6 scandele.<br />

Pergamena mm 338x555. Sigillo perduto.<br />

341. Anno 1512, Tridenti in castro Boni Consilii, die 14 maii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus admissa refutatione facta ab Antonio Cimella de Padergnono, nomine<br />

locationis perpetualis, investivit Dominicum Cossa de Covalo de uno prato sito in montanea de<br />

Gasa dicto Camp Fedin in pertinentiis ville Covali sub affictu grossorum 12.<br />

Pergamena mm 327x335. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo. Atto di affittanza di un prato sul monte Bondone.<br />

342. Anno 1512, Tridenti in castro Boni Consilii, die 1 iulii. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus, Nicole quondam Ioannis Novelli aromatarii civi tridentino, renovat locationem de<br />

una petia terre arative et vineate in pertinenciis Tridenti in regula dicta a Cornicho plodiorum 3<br />

sub affictu annuo brentarum trium vini boni albi ducis.<br />

Pergamena mm 309x334. Sigillo pendente.<br />

343. Anno 1513, Tridenti in castro Boni Consilii, die 15 aprilis. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus Simoni filio quondam Leonardi olim Pauli de Romagnano locationem<br />

perpetuam facit de et pro insula posita subtus villam Romagnani ex aquarum inundatione factam<br />

etc. sub annuo affictu librarum septem monete de Merano.<br />

Pergamena mm 218x322. Sigillo perduto. Sebastianus Erman scripsit.<br />

344. Anno 1516, Tridenti in arce Boni Consilii, die 13 septembris. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus Marie filie quondam Antonii Polentoni, et uxori Antonii a Borlina civis<br />

tridentini, renovat locationem de una pecia terre vineate de decem ligonizatoribus in pertinenciis<br />

ville Cognole in Plazo sub affictu unius brente vini albi.<br />

Pergamena mm 20x371. Sigillo perduto. - Heredes Tomasi de Villa Montagna.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1161


Capsa 64<br />

345. Anno 1516, Tridenti in arce Boni Consilii, dei 19 decembris. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus, Ioanni filio quondam Simonis de Quetta, habitatori olim ville Mecii s.<br />

Petri, pro se et fratre Petro locationem renovat de uno casali murato et quibusdam peciis terre in<br />

pertinenciis dicte ville Mecii, solvendo annuatim pro affictu frumenti quartas 5, siliginis quartas<br />

5, et duo staria surgi.<br />

Pergamena mm 370x483. Sigillo pendente.<br />

Cartaceo, carta 1. Lettera del detto Giovani Zilii di Quetta.<br />

346. Anno 1517, Tridenti in arce Boni Consilii, die 3 aprilis. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus admissa refutatione facta a Ioachimo filio quondam Abrahe Ferialdi olim<br />

civis Tridenti, locationem perpetualem facit Sebastiano Erman de uno vineali in pertinenciis<br />

Tridenti ubi dicitur ala Crus, sub affictu brentarum 3 vini.<br />

Pergamena mm 290x367. Sigillo perduto.<br />

347. Anno 1517, Tridedenti in arce Boni Consilii, die 8 decembris. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus, Francisco quondam Martini Zucholli de Basilica, renovat locationem de<br />

quibusdam peciis terre in pertinenciis dicte ville Basilice, solvendo annuatim pro affictu starium<br />

unum surgi.<br />

Pergamena mm 292x303. Sigillo perduto.<br />

348. Anno 1517, Tridenti in arce Boni Consilii, die 14 decembris. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus Simeoni de Vervodo pro se et Coradino Bartholomeo Valerio et Anthonio<br />

omnibus de Polinis, habitatoribus Metzii s. Petri, renovat locationem perpetualem de una domo<br />

et quibusdam peciis terre in pertinenciis dicte ville Metzii sub affictu stariorum 6 surgi.<br />

Pergamena mm 315x315. Sigillo pendente.<br />

349. Anno 1518, Tridenti in arce Boni Consilii, die 7 ianuarii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus Simoni quondam Valerii de Vervo habitatori ville Mezii s. Petri, pro se et<br />

Antonio quondam Leonardi Paulini, Bartholomeo et Polino fratribus quondam Paulini, nec non<br />

Valerio et Ioanne fratribus quondam Antonii Polini, renovat locationem perpetualem de uno<br />

casali nunc cooperto de scandulis cum canipa, stalla, curtivo et una petia ortaliva et quibusdam<br />

peciis terre in villa et pertinenciis dicte ville Mezii, solvendo annuatim pro affictu staria tria<br />

surgi.<br />

Pergamena mm 410x310. Sigillo pendente.<br />

350. Anno 1518, Tridenti in arce Boni Consilii, die 28 ianuarii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus Symoni de Vervodo pro se et Bartholomeo Polino Valterio et Ioanne filio<br />

quondam Bartholomei de Polinis de Vervodo, ad presens habitatore ville Metzii s. Petri, renovat<br />

locationem perpetualem de una murotia in villa Mezii et aliquibus peciis terre illis in<br />

pertinenciis, cum affictu stariorum 4 frumenti, 6 siliginis, 8 spelte minus una quarta, stariorum<br />

22 surgi et duos carentanos.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 370x502. Sigillo pendente.<br />

1162


Capsa 64<br />

351. Anno 1518, Tridenti in arce Boni Consilii, die 25 aprilis. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus Iacobo filio quondam Guielmi de Pretis de Vigulo Vatarii renovat<br />

locationem ex incendio illius ville deperditam, de una domo et horto contiguo in dicta villa, sub<br />

affictu unius quarte frumenti et unius quarte siliginis et 2 quartarum panigii, et carentanorum<br />

quinque.<br />

Pergamena mm 343x398. Sigillo pendente.<br />

352. Anno 1519, Tridenti in arce Boni Consilii, die 27 ianuarii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus, Zambono quondam Nicolai habitatori ville Moiadi in Montanea supra<br />

Tridentum, locationem facit de aliquibus peciis terre in pertinentiis illis, solvendo annuatim<br />

staria 11 vini albi dulcis et staria 2 frumenti, 2 surgi, grossos 5 et operam unam in Lidorno ad<br />

rastillandum.<br />

Pergamena mm 343x393. Sigillo pendente.<br />

353. Anno 1520, Tridenti in arce Boni Consilii, die 21 iunii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus, Iacobo filio quondam Thure de Supramonte pro se et nomine Domenige<br />

eius uxoris, nec non Ioannis et Nicolai filiorum et heredum quondam Bernardi de valle Telina<br />

olim habitatoris in villa Montagne, renovat locationem de una petia terre clausurive in<br />

pertinentiis dicte ville Montagne, sub affictu brentarum 2 vini albi.<br />

Pergamena mm 290x317. Sigillo pendente.<br />

354. Anno 1523, Tridenti in arce Boni Consilii, die 12 septembris. - Dominus Bernadus<br />

episcopus tridentinus, Ioanni Grandi de Vigulo Basilice, Girardo, Antonio, Nascimbeno et<br />

Francisco fratribus, locationem perpetualem facit de una domo cum curtivo et horto in villa<br />

Vezani eis a quondam cognominato Botz donata, sub annuo affictu grossorum 2.<br />

Pergamena mm 253x363. Sigillo pendente.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

355. Anno 1526, Tridenti in arce Boni Consilii, die 2 maii. - Dominus Bernardus episcopus<br />

tridentinus Anthonio Chemelli de Padergnono renovat locationem de uno casali et quibudam<br />

peciis terre in villa Padergnoni, sub affictu stariorum 3 surgi, 1 siliginis et grossorum 12.<br />

Pergamena mm 258x518. Sigillo pendente.<br />

356. Anno 1527, Tridenti in arce Boni Consilii, die 20 marcii. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus, Ioanni filio quondam Anthonii Martini de Vigulo Vatarii tutorio nomine<br />

Iacobi, Marie, Iulie et Augustine filiarum et heredum quondam Bernardini Martini de dicto<br />

Vigulo, renovat locationem de una domo et horto contiguo in dicto Vigulo a Marzon, sub annuo<br />

affictu unius quarte frumenti, unius quarte siliginis, duarum quartarum panigii et carentanorum<br />

5.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 382x467. Sigillo pendente.<br />

1163


Capsa 64<br />

357. Anno 1528, Tridenti in arce Boni Consilii, die 3 novembris. - Dominus Bernardus<br />

episcopus tridentinus Baptiste Zavantino habitatori Tridenti concedit facultatem construendi ex<br />

lateribus unam apothecam in angulo turris platee communis civitatis versus mane apud viam<br />

publicam, solvendo annuatim pro affictu libras 15 bone monete de Merano.<br />

Pergamena mm 362x405. Sigillo pendente.<br />

358. Anno 1202 indictione 5, die martis 2 exeunte iullio in palatio. Testes dominus Perro<br />

canonicus, Gandolfinus etc. - Conradus Keber et Enricus de Meze refutarunt domino episcopo<br />

Conrado domum unam iuris episcopatus tridentini que iacet in broilo ad investiendum<br />

Adelpretum Rubeum. Paulo post eodem die in ponticello domus O. Mairi; testes Enrigolinus de<br />

Porta, Landulfus, O. Wicemarii et Enricus de Meze, Anselmus de Madruzo, Manfredinus<br />

cognatus Bariselli etc. Erzo notarius ex precepto, voluntate et iussu domini episcopi investivit<br />

dictum Adelpretum Rubeum de ea domo cum orto retro etc. fictum in kalendis marcii 3 librae et<br />

11 solidi.<br />

Manca.<br />

359. Consultatio legalis domini Ioannis Campegii bononiensis utriusque iuris doctoris,<br />

concistorialis et Padue iura civilia legens etc. An emphiteota ecclesie ceciderit a iure suo tam ex<br />

eo quod non petierit renovationem investiture iuxta pactum in investitura appositum, quam ex<br />

eo quod veniens ad mortem nullis relictis descendentibus per viam testamenti reliquerit ipsam<br />

rem emphiteoticam penitus extraneis heredibus.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente.<br />

360. Anno 1712, die 30 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Ioannes Michael episcopus<br />

tridentinus investivit de quibusdam petiis terrae emptae cum consensu praedecessoris sui a<br />

communitate Medii s. Petri, Franciscum et Ioannem Augustinum de Vigiliis, Stephanum et<br />

Bartholomeum fratres Taiti pro annuo ficto in festo s. Michaelis etc. 30 tronorum et 17<br />

marculorum.<br />

Pergamena mm 340x398. Sigillo pendente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1164


Capsa 65<br />

CAPSA 65<br />

Steurae ecclesiasticae (numeri 43)<br />

1. Anno 1309 indictione 7, die martis 13 madii, Tridenti in choro ecclesie kathedralis per<br />

dominos Petrum abbatem s. Laurentii et Gislebertum de Campo decanum tridentinum ex<br />

commissione domini legati facta est computatio reddituum et taxatio contributionis faciendae ab<br />

omnibus ecclesiis tridentinae diocesis, cuius contributionis summa ascendit ad marchas 2668<br />

non computatis 30 marchis pro monasterio s. Michaelis, 6 pro ecclesia s. Elyzabeth de Tridento<br />

et 300 pro domibus et locis theutonici ordinis.<br />

Codice membranaceo mm 205x175-178. Carte 4.<br />

Alle quattro carte è cucita una pergamena che reca un documento mutilo in fine, senza nome del<br />

notaio, del seguente tenore:<br />

1394, indictione 2, die veneris 26 mensis novembris, Tridenti in monasterio s. Marci fratrum<br />

heremitarum, in refectorio ipsius monasterii, presentibus venerabilibus viris Ioanne Rauter decretorum<br />

doctore prothonotario Georgii episcopi trid., fratre Conrado Fuger ordinis fratrum alemanorum<br />

Theutonicorum, Fedango plebano in Paxera trid. diocesis, Iohanne plebano in Paho, Fredrico q. Concii de<br />

Brunech cive tridentino. Ibidem veneralibes domini Iohannes prepositus et Ludoycus generalis<br />

administrator monasterii et conventus s. Marie de Augea tridentine diocesis, dichiarano di aver ricevuto<br />

per l'utilità del detto monastero e per fare delle spese, in prestito, dal venerabile Iohanne dicto Verder de<br />

Saxonia, vicario plebis s. Marie de Leunano tridentine diocesis, marchas 122, libras 4, grossos tres<br />

denariorum bone monete de Merano. Restituiranno detta somma ecc.<br />

N:B. A Innsbruck hanno inserito qui un volumetto cartaceo, carte 55 (scritte 42), legato in tutta<br />

pelle, privo di segnatura, mm 310x192. Nell'interno della prima carta sta scritto: Casset 27, N° 85; in lato<br />

nella carta 2 il n° LXV/1. Non ha niente a vedere con l'argomento di questa capsa. È scritto in latino e<br />

parte in tedesco e in italiano. - Ha per titolo: Acta tridentina: immissionis ecc.mi et Rev.mi principis<br />

domini Iosephi Victoris de Albertis episcopi in possessionem temporalem dominii Tridentini nec non<br />

iuramenta subditorum eiusdem episcopatus, 1692. Copia coeva non vidimata. - Andrebbe collocato nella<br />

capsa Tirolo. Era fra i documenti del Capitolo di Trento?<br />

2. Anno 1346 indictione 14, die iovis 16 martii Tridenti in castro episcopali Boni Consilii<br />

de mandato et auctoritate domini Nicolai episcopi tridentini computationem et taxationem<br />

precedenti numero descriptam ex authentico relevatam, publicam in formam redegit Venturinus<br />

quondam Antonii de Trechis de Mantua publicus imperiali auctoritate notarius.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

3. Anno 1350. - Taxatio contributionis prestande ab archipresbiteris, plebanis, capellanis,<br />

rectoribus, monasterii etc. diocesis tridentine exigente domino Iohanne Digni vicario generali.<br />

Cartaceo, carte 10. La data 1350 è stata posta nel secolo XV.<br />

4. Anno 1371. -Exactio alia facta super contributione prestanda etc.<br />

Cartaceo, carte 4. Mutilo. Lista delle chiese poste nella pretura di Trento e degli altari del Duomo di<br />

Trento; Moniales de Sorbano; moniales de s. Anna; rectores vallis Lagari; la cappella di s. Daniele di<br />

Flavon deve 34 grossi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1165


Capsa 65<br />

5. Anno 1499, die 22 martii. - Taxa facta et solvenda a clero tridentine diocesis pro<br />

subventione duarum mensium domino episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

6. Anno 1427. - Registrum solutionis taxe charitativi subsidii tempore domini Alexandri<br />

episcopi tridentini cum exemplari in membrana descripto anno 1518 iussu domini Bernardi<br />

episcopi tridentini.<br />

Codice pergamenaceo e cartaceo mm 225x165. Un fascicolo di pergamena di carte 10 e uno<br />

cartaceo di carte 12. La soluzione ha inizio il 4 luglio 1427: riporto i nomi dei pievani vicari o rettori che<br />

sono nominati:<br />

Presbiter Oswaldus plebanus de Supramonte ducati 2½<br />

Presbiter Henricus plebanus s. Vigilii in Nago ducati 3<br />

Presbiter Conradus plebanus in Flaono ducati 3<br />

Campilium ducati 7 grossi 24<br />

Presbiter Antonius plebanus in Cavedeno ducati 2<br />

Presbiter plebanus s. Andree in Salurno ducati 4<br />

Presbiter Bartolomeus plebanus Boni ducati 8<br />

Presbiter Nicolaus plebanus Tignalis ducati - grossi 4<br />

Presbiter Maurus rector plebis de Romeno ducati 2<br />

Presbiter Marcus plebanus in Condino (pro parte) ducati 6 grossi 1<br />

Presbiter pro sex canonicis absentibus<br />

Presbiter Nicolaus prior s. Margarete inter Alam<br />

ducati 12<br />

et Seravallem ducati 5<br />

Presbiter Plebanus in Garduno ducati 3<br />

Presbiter Angelus plebanus ducati 2<br />

Presbiter Cristophorus plebanus de Amblo ducati 1½<br />

Presbiter Ioannes plebanus in Revò ducati 5<br />

Presbiter Federicus plebanus Castri Fundi ducati 3<br />

Presbiter frater Odoricus plebanus in Blezio ducati 5½<br />

Presbiter Henricus cappellanus ad s. Iacobum ducati 5<br />

Presbiter Conradus de Wilden plebanus in Piano ducati<br />

Presbiter Henricus plebanus in Girlan ducati 2½<br />

Presbiter Bertoldus plebanus s. Marie de Tono ducati 2 grossi 24<br />

Presbiter Iohannes plebanus in Volsana ducati 10<br />

Presbiter Petrus plebanus in Calavino (pro parte)<br />

Presbiter Ioannes q. Antonii de Arimino plebanus<br />

ducati 2<br />

s. Laurentii ducati<br />

Presbiter Ioannes Bonus plebanus Pahi ducati 4<br />

Presbiter Conradus rector ecclesie s. Vincentii<br />

Presbiter Antonius plebanus in Clouzo<br />

Presbiter Antonius plebanus in Banallo<br />

Presbiter Marcus plebanus Livi<br />

Presbiter Antonius plebanus Leudri<br />

Presbiter Nicolaus plebanus s. Sisinii<br />

Presbiter Iacobus plebanus Enni<br />

Presbiter Petrus plebanus Clesii<br />

Presbiter Cristoforus plebanus in Tisens<br />

Presbiter Allericus plebanus in Meltina<br />

Presbiter Marchoardus plebanus Lagari<br />

Presbiter Prosper plebanus in Taio<br />

Presbiter Henricus plebanus in Coredo<br />

Presbiter Ioannes plebanus in Fundo<br />

Presbiter Franciscus plebanus in Arso<br />

Presbiter Ioannes plebanus in Wanga<br />

ducati 2<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1166


Capsa 65<br />

Presbiter Albertinus archipresbiter in Arco<br />

Presbiter Paulus plebanus in Lomasso<br />

Presbiter Iacobus plebanus in Iugo<br />

Presbiter Hugo plebanus s. Floriani<br />

7. Circa annum 1450. - Tabula beneficiorum omnium civitatis et diocesis tridentine cum<br />

assignatione contributionis prestande ab unoquoque.<br />

Codice pergamenaceo mm 280x195. Carte 16.<br />

8. Anno 1529.- Taxa seu moderatio collecte promisse in dieta Insprugge celebrata in die<br />

Trium Regum, exigenda a clero tridentino de centum et viginti millibus renensium una cum<br />

additione resti prioris steure per errorem non soluti.<br />

Cartaceo, carte 10. - Predazzo 5 fiorini; Moena 5; plebs Flemi 27; Pedracugga...<br />

9. Anno 1613, 4 februarii Tridenti in castro Boni Consilii. - Instructio, data Petro<br />

Alexandrino de Neustein cancellario et Bernardo Merlo de Müllen consiliariis cardinalis<br />

episcopi tridentini, pro dieta anno et die ut supra intimata inter caetera quod studeant convenire<br />

cum legatis brixinensibus in concernentibus utrumque episcopatum; quod se opponant novis<br />

impositionibus. Si serenissimus dominus praetendat renovationem iuramenti fidelitatis, quod<br />

tunc non debeant intervenire, nec votum dare et ita observare debeant commissarii civitatis et<br />

alii nobiles tridentini rebelles, declarando intervenientes vel suffragium dantes pro hoc actu. Si<br />

pro militia noviter instituta manutenenda episcopatum aggravare voluerint, tunc se opponant<br />

adductis rationibus etc. Tractabunt etiam de restitutione causae feudi Grestae et petant<br />

facultatem eamdem causam ad aliquam universitatem mittendi pro ea examinanda. Tractabit<br />

pariter dominus Alexandrinus de modo procedendi in sacris visitationibus etc.<br />

Cartaceo, carte 12. Sigillo aderente. Copia vidimata e firmata in italiano.<br />

10. Anno 1571. Scripturae duae spectantes ad solutionem residui steurarum quam<br />

Ferdinandus archidux urgebat et pro qua ob impotentiam se se dominus cardinalis episcopus<br />

tridentinus excusabat.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia. In italiano.<br />

11. Exemplar supplicium litterarum ex parte episcopi tridentini sacrae caesareae maiestati<br />

exhibitarum contra oenipontanos exactores, qui 9390 florenos pertendebant pro residuo<br />

steurarum.<br />

Cartaceo, carta 1. Fine sec. XVI.<br />

12. Anno 1572 etc. - Epistolae et computus super praestatione steurarum earumque residui<br />

facienda ab episcopo tridentino urgente tyrolensi comite contra dilationem eidem episcopo a<br />

caesarea maiestate concessam.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1167


Capsa 65<br />

Cartaceo, carte 12. Sigillo aderente. - Si parla delle entrate della pieve di Fiemme: staria 570½ [6<br />

staia di Fiemme fano 8 staia di Trento]; denari fiorini 161; item bestie, rape, filatura, formaggio, vino,<br />

fieno. Parte in italiano.<br />

13. Anno 1572, die 8 augusti Oeniponti. - Ferdinandus comes Tyrolis comitibus Archi,<br />

Lodronii et baronibus Madrucii, Castrobarchi et dominis de Gresta praecipit ut Ioanni Lesino<br />

steurarum collectori assistant contra quosdam archipresbiteros steuras solvere retardantes,<br />

corpora ipsorum et bona detineri et sequestrari facientes.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

14. Anno 1574, die 27 martii. - Exemplar supplicium litterarum summo pontifici<br />

porrectarum in causa dilationis pro solutione steurarum, attentis magnis expensis factis ab<br />

ecclesia tridentina.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

15. Anno 1672, die 2 aprilis. - Dominus Sigismundus Alphonsus episcopus tridentinus cum<br />

consensum praebuerit in extraordinaria praestatione Oeniponti statuta de anno 1671 pro<br />

defensione patriae, mandat in Tridento et Pergino executionem iuxta formam assignatam.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

16. Anno 1621, 18 iulii. - Instructiones quaedam observandae in dieta oenipontana.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano.<br />

17. Anno 1633, 24 aprilis. - Descriptio facultatum familiarium totius plebatus Clesii et taxa<br />

ad normam earumdem imposita.<br />

Eodem anno 25 aprilis, eadem descriptio ut supra totius plebatus Vulsanae et taxa imposita<br />

ad normam facultatum.<br />

Eodem anno et die 23 aprilis. - Eadem descriptio totius plebatus Revoi.<br />

Eodem anno et die, eadem descriptio totius plebatus Clotii.<br />

Eodem anno, 11 aprilis, eadem descriptio totius plebatus Fundi.<br />

Eodem anno, 25 aprilis, eadem descriptio totius plebatus Maleti.<br />

Eodem anno. Eadem descriptio plebatuum Coredi, Thai, Torra etc.<br />

Eodem anno. Eadem descriptio totius plebatus Theni.<br />

Eodem anno. Eadem descriptio totius plebatus Leudri, Levigi, Rippae et vallis Flemmarum.<br />

Omnes suprascriptorum plebatuum familiae ad norman facultatum suarum taxam impositam<br />

solvere tenebantur de mandato dicti Caroli Emmanuelis episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carte 136. Parte in italiano.<br />

18. Relatio data a domino cancellario Alberti celsissimo domino episcopo tridentino de<br />

actis in congressu convocato pro rationibus recipiendis a steurario maiori provinciae tyrolensis<br />

super eius administratione anno 1731 et 1732.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1168


Capsa 65<br />

Manca.<br />

19. Anno 1743, die 12 martii Oeniponti. - Relatio data a domino cancellario Alberti<br />

celsissimo domino episcopo tridentino de actis in parva dieta Oeniponti congregata et de<br />

controversiis in ea excitatis pro libertate episcopatuum tridentini et brixinensis.<br />

Manca.<br />

20. Scriptura tyrolensis in qua probare nituntur ministri tyrolenses quod episcopatus<br />

tridentinus solvere debeat collectas extraordinarias quotiescumque status tyrolensis per vota<br />

maiora seu pluralitatem votorum tales collectas volutarie placitant, seu approbant, etiamsi<br />

tridentinus episcopatus votum suum deneget; atque insuper clerum ad illarum collectarum<br />

praestationem concurrere debet.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

21. Anno 1513. - Epistola capituli tridentini ad caesaream maiestatem in qua delegationem<br />

ad dietam oenipontanam in persona Bernardi Clesii factam declarat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

22. Exemplar epistolae domini Bernardi episcopi tridentini ad regiam maiestatem in qua<br />

rationes adducuntur cur subditi episcopales impositam steuram ab ipsa regia maiestate solvere<br />

recusant, quia cum subditis comitatus ad dietam non vocantur, nec cum ipsis aliquid habent<br />

agere etc.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

23. Anno 1663, die 19 ianuarii. - Relatio facta et data domino episcopo tridentino a domino<br />

Ioanne Iacobo Sizzo deputato ad compromissum steurale Bulsani habitum mensibus novembri<br />

et decembri ubi etiam actum de numero militum ab episcopatu tridentino contribuendo.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

24. Anno 1668. - Relationem hebdomadales per epistolas datas a domino Iacobo Roboreti<br />

de Frayberg canonico tridentino deputato ad dietam provincialem.<br />

Cartaceo, carte 20. Parte in italiano e parte in tedesco.<br />

25. Circa annum 1700. - Instructio data a domino episcopo tridentino suo deputato eunti ad<br />

dietam provincialem oenipontanam.<br />

Cartaceo, carte 13. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1169


Capsa 65<br />

26. Anno 1646. - Variae relationes Tridentum missae a consiliario Ioanne Iacobo Sizzo de<br />

tractatis in dieta oenipontana videlicet circa provisionem militum pro defensione patriae, de<br />

steura extraordinaria petita a comite Tyrolis de perficiendo estimo bonorum etc. quod petierit<br />

assistentiam serenissimo comiti pro inducendis subditis iudicariensibus ad solvendam suam<br />

partem contributionum etc. tractatum pariter fuit de imminutione datiorum quae serenissimus<br />

comes nimis accrevit.<br />

Cartaceo, carte 39. In italiano. La maggior parte erano senza segnatura al N° 34.<br />

27. Anno 1675. - Quaedam epistolae reverendi domini Carrara ad oenipontanum<br />

congressum steurale deputati pro domino episcopo tridentino in quibus agitur de nova bonorum<br />

descriptione facienda pro steuris, atque de controversia super solutione steurae pro castro Nani,<br />

pro bonis mensae episcopalis ad Sarcham et pro certis nobilibus in vallibus Annaniae et Solis.<br />

Cartaceo, carte 17.<br />

28. Anno 1635. - Relationes transmissae domino episcopo tridentino, a domino consiliario<br />

Federico Pilati, de actis in dieta et congressibus habitis Oeniponti, Bulsani etc. ubi agitur de<br />

militia, de datiis in episcopatu impositis iam tollendis, de impositionibus solvendis, de<br />

iudicariensibus recusantibus solutionem impositionum, deque militibus advocandis et alendis<br />

pro custodia regionis.<br />

Cartaceo, carte 60.<br />

29. Anno 1648. - Relatio data a domino Francisco Trentini nuntio domini episcopi<br />

tridentini in congressu provinciali Oeniponti habito de mense iulii, una cum documentis ad id<br />

spectantibus. Actum de subsidio pro defensione patriae.<br />

Manca.<br />

30. Anno 1648. - Relatio data ab eodem domino Trentino deputato ab episcopo tridentino<br />

ad congressum provincialem Sterzingae habitum, ubi actum de donatione a provincialibus<br />

facienda de 25 millibus florenorum pro augustissima sponsa et imperatrice Maria Leopoldina<br />

etc. una cum documentis ea de re.<br />

Manca. Esiste in AST: Libri Dietalin. 33, cc. 61-68.<br />

31. Anno 1666. - Relatio data a domino Francisco Trentino domino cardinali Ernesto<br />

Adalberto episcopo tridentino de actis in congressu compromissariatus steuralis Bulsani habito<br />

et rationibus ibi ab officialibus redditis.<br />

Manca.<br />

32. Anno 1668. - Relatio domini Iacobi Roveretti canonici tridentini de Freiberg data<br />

capitulo tridentino sede vacante, per mortem domini cardinalis de Harrach episcopi tridentini,<br />

circa compromissariatum steurale Oeniponti habitum eodem anno 13 novembris et<br />

subsequentibus diebus pro saldo computuum generalium et liberatione steurariorum generalium<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1170


Capsa 65<br />

Christophori Franzin de Maraido et eius successoris Christophori Grustner de Grustorff et alia<br />

in dicta dieta pertractata praecipue de certa summa florenorum danda ab episcopatibus in nuptiis<br />

augustissimae sponsae et responsio dicti domini Roveretti et alterius delegati episcopatus<br />

brixinensis, hanc petitionem non concernere deffensionem status etc. Accedunt variae aliae<br />

praetensiones dictorum statuum ab episcopatibus circa manutentionem militum, steuras<br />

ecclesiasticorum etc. et responsio dictorum delegatorum episcopatuum quod vocati sint tantum<br />

pro videndis rationibus computuum steurariorum et non aliis negotiis tractandis.<br />

Instructio data a capitulo tridentino dicto domino Iacobo Roveretti delegato capitulari<br />

Oeniponti ad dietam indictam 14 novembris 1668.<br />

Cartaceo, carte 30. In italiano.<br />

33. Anno 1668, 10 aprilis Tridenti. - Instructio data a capitulo tridentino sede vacante<br />

domino Iacobo Roveretti canonico delegato ad comitia universalia Oeniponti praecipue quod<br />

tenere debeat praecedentiam a delegato brixinensi, quod fiat protestatio authentica ad dicta<br />

commitia, capitulum tridentinum delegatos suos misisse pro tractandis negotiis patriae non ad<br />

mandatum comitis Tyrolis sed ad eius invitationem ut semper in more fuit et ultima hac vice<br />

ommisit.<br />

Relatio dicti domini Iacobi Roveretti ad dictum capitulum tridentinum de resultatis in dieta<br />

generali oenipontana.<br />

Cartaceo, carte 24. In italiano. Sigillo aderente del Capitolo di Trento.<br />

34. Anno 1632, 15 augusti Oeniponti. - Federicus Pilati refert domino episcopo tridentino<br />

tractata in dieta oenipontana videlicet de pecuniario subsidio requisito a comite Tyrolis pro<br />

patriae defensione.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

35. Anno 1670, 19 decembris Mediocoronae. - Vigilius Vescovi parrochus Mediocoronae<br />

certiorem facit dominum episcopum tridentinum de resultatis in dieta bulsanensi circa steuras<br />

ecclesiasticorum, quibus consentire opportuit videlicet de solvenda steura ordinaria et medietate<br />

steurarum incursarum.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano. Sigillo aderente.<br />

36. Anno 1677, die 9 iulii. - Relatio facta domino episcopo tridentino a domino Ioanne<br />

Michaele comite de Spaur canonico ad congressum steurale Oeniponti habito eo anno de mense<br />

maio etc. deputato etiam pro parte capituli tridentini.<br />

Cartaceo, carte 14. In italiano.<br />

37. Anno 1671, die 10 aprilis. - Relatio data a domino Ioanne Iacobo Sizzo deputato ad<br />

compromissariatum steurarum Bulsani habitum et die 18 februarii 1671 incoeptum, una cum<br />

instructione ei data a domino episcopo tridentino et aliis documentis ad id spectantibus.<br />

Cartaceo, carte 22. In italiano e tedesco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1171


Capsa 65<br />

38. Considerationes quaedam coram caesarea maiestate praesentandae occasione alicuius<br />

extraordinariae contributionis impositae cum quidem impositioni deputati episcopatuum<br />

tridentini et brisxinensis, eorumque capitulorum assensum non praebuerant circa modum et<br />

formam collectandi a quatuor statibus tyrolensibus conclusam.<br />

Cartaceo, carte 10. In italiano e tedesco.<br />

39. Anno 1691. - Instructio data super modo et quantitate novae steuralis impositionis<br />

exigendae et a quibus personis solvendae.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

40. Supllices litterae sindici et hominum communitatis Segunzani quibus se a solutione<br />

steurarum ab antiquo exemptos asserunt et in exemptione se manuteneri postulant.<br />

Cartaceo, carte 8. Due copie, seconda metà del sec. XVII. In italiano.<br />

41. Supplex libellus hominum iurisdictionis Grumesii una cum iuribus ex quibus se se a<br />

solutione steurae exemptos probant.<br />

Manca.<br />

42. Scripturae in causa contributionum quas comes Tyrolis ab episcopatibus tridentino et<br />

brixinensi sibi deberi praetendebat. exponuntur allatae a comit tyrolensi rationes et iisdem apta<br />

dantur responsa. Insuper disseritur etiam de illarum ecclesiarum capitulis super iisdem<br />

contributionibus.<br />

Cartaceo, carte 10. (Dopo il 1636).<br />

43. Anno 1529. - Fatus Tabarellus de Trilaco pro filio suo Thoma reccurrit ad dominum<br />

episcopum tridentinum et cum eodem conquaeritur contra homines de Levico quod dictum<br />

filium suum pignorare fecerint eo quod solvere recusaverit impositiones sibi factas pro bonis<br />

dotalibus quae habet in Levico, nam incongruum videtur quod bis solvere debeat steuras et<br />

Tridenti et Levici. Rescriptum quod habeat pacientiam, nam ubi sunt bona ibi esse debent etiam<br />

collectae.<br />

Cartaceo, carte 5. Parte in italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1172


Capsa 66<br />

CAPSA 66<br />

Mineralia (numeri 16)<br />

1. Anno 1214 indictione 2, die dominico 12 exeunte iullio, in palacio episcopali. Testes A.<br />

de Selano, Od. Rambaldi, Ro. Pincerna etc. - Dominus episcopus Federicus de conscilio<br />

wercorum electorum ad factum montis et Arzentarie ser Otolini etc. tale laudamentum fecit et<br />

per civitatem suam cridare iuxit, quod omnes putee veteres, que sunt a longo tempore relicte vel<br />

que per successionem illorum quorum fuerunt putee, qui sine heredibus decesserunt, aperte sunt<br />

in episcopatu, et que sunt iuris episcopatus, sicut etiam in alio statuto suo et wercorum<br />

continetur, quod ad episcopatum pertineant: et si quis ius aliquod pertendit infra tres ebdomadas<br />

se sistat suas rationes producturus.<br />

Pergamena mm 295x160-197. Copia. Notaio: Erzetus ex imbreviaturis Erzonis. -... de consilio<br />

wercorum electorum ad factum montis et arzentarie. S. Otolini, Lei Mugafi, Odolrici, Mani (?),<br />

Wastenarii, Manelini, Ancii de s. Petro, Concii, sociorum.<br />

2. Anno 1426 indictione 4, die mercurii 26 iunii Tridenti, in castro Boni Consilii super salla<br />

magna a capella, presentibus dominis Stanislao canzellario infrascripti domini nostri episcopi ac<br />

preposito et canonico tridentino, Gotfrido Friling de Prixina et Gullielmo Gabler de Titnam<br />

canonicis tridentinis, nobilibus viris dominis Baldessario et Ianexo de castro Thoni, Sgnaychele<br />

de Mezio Corone, ser Bonodomano de Acerbis, Iohanne de Comayo, Calapino de Calapinis,<br />

Iacob de Archo civibus et habitatoribus Tridenti etc. - Coram venerabilibus viris domino<br />

Iohanne de Isnina bachalario in decretis et vicario in spiritualibus generali reverendissimi<br />

domini Alexandri episcopi tridentini principis serenissimi, ducisque Mazovie, domino Antonio<br />

de Civolis de Leudro legum doctore vicario in temporalibus in Tridento pro eodem domino<br />

episcopo, commissariis et iudicibus specialiter delegatis per ipsum dominum nostrum ad<br />

examinandam et terminandam litem quam ipse dominus episcopus movere intendit contra<br />

ferarinos sive magistros ferarie que fit in valle Solis pretextu decime minere et ferri quod ibidem<br />

fit; dominus Antonius de Molveno iurisperitus, civis Tridenti et procurator domini episcopi<br />

contra quosdam de Armeyo, de Comasno, de Vale, de Ossana, de Cussiano, de Pyhano et de<br />

Ymaro et contra Guillelmum notarium dictum Saracenum civem Tridenti procuratorem illorum<br />

ferrariorum proposuit quod ipsi magistri ferarie in dicta vale Solis fodiant et cavent venam a<br />

ferro iam a 30 annis et non solverint decimam, ut de iure tenentur in honorem dominii ipsi<br />

domino episcopo; unde petiit eos condemnari ad solvendum etc. Cui petitioni repostum, non<br />

debere condemnari primo quia numquam solverunt et sunt in possessione non solvendi, excepta<br />

una vice in qua per dominum Georgium episcopum fuerunt coacti ad invite solvendos grossos<br />

12 pro qualibet ora; hinc gubernante domino Federico tyrolensi comite, expetiti pro solutione<br />

fuerunt etiam absoluti postquam per testes probarunt se numquam solvisse, attentis precipue<br />

maximis expensis et periculis que fiunt in cavando; proinde petunt etiamnum absolvi. Quibus<br />

procurator episcopalis replicavit dictas exceptiones non esse admittendas quia cautum est in iure<br />

tam divino quam humano quod quilibet tenetur decimam solvere de eo quod colligit nec potest<br />

contra prescribi. Dux autem Fridericus nullum potuisse preiudicium inferre episcopis tridentinis<br />

etc. Tandem aliis hinc inde prolatis in duobus successivis terminis, nempe die iovis 27 et die<br />

veneris 28 iunii, hac ipsa die fuerunt per finalem sententiam condemnati dicti ferrarii ad<br />

solutionem decime etc.<br />

Pergamena mm 643x535. Sigilli due pendetni. Notaio: Antonius q. ser Bertholasii de Burgonovo de<br />

Tridento.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1173


Capsa 66<br />

3. Aliud exemplar praecedentis causae.<br />

Manca.<br />

4. Anno 1668, die 31 decembris, Tridenti in castro Boni Consilii. - Mandatum Ludovini<br />

comitis Piccolomini praepositi et in temporalibus sede vacante administratoris, Ferdinando<br />

Aufertoller Pergini, quatenus requisitus ab excelsa camera oenipontana per se vel per<br />

procuratorem Oenipontum se transferat, rationem redditurus pro die in litteris eisdem expressa<br />

de administratis in officio minerarum et satisfacturus quatenus ex iure debitor.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

5. Anno 1660, 17 februarii Tridenti.- Litterae supplices capituli tridentini ad Ferdinandum<br />

Carolum archiducem Austriae in quibus exponit qualiter de ipsius mandato vicarius mineralis<br />

Pergini investire debeat de minera coloris viridis Bartholomaeum Peroni, praetermisso Antonio<br />

Zanini, iam a pluribus annis a comite Tyrolis et episcopo tridentino investito. Quare eum rogat<br />

ne velit tale damnum inferre dicto Zanino de quo nullam habere potest quaerimoniam eo vel<br />

maxime quia ad investiendum de illis mineris intervenire debet etiam consensus episcopi<br />

tridentini.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

6. Anno 1680, 24 iulii in monte Paludi iuridictionis Caldonatii. - Nobilis dominus Faelix<br />

Menestrina secretarius domini Francisci de Albertis episcopi tridentini praesentavit scripturam<br />

domino Andreae Malfatti vicario minerali manu domini episcopi subscriptam in qua declaravit<br />

Iosephum Prada inventorem novae minerae plumbi et forte etiam argenti in pertinentiis<br />

Breguzzi plebis Thioni de qua investiri debeat, facta probatione talis mineralis et facta etiam<br />

relatione excelsae camerae oenipontanae.<br />

Cartaceo, carte 6. Notai: Iohannes Baptista Crottus Pergini; Antonius Refatti. Parte in italiano.<br />

7. Anno 1540, 9 ianuarii, Veronae. - Franciscus a Monte, reperta aluminis vena in mineris,<br />

promittit domino episcopo tridentino expertum hominem ad ipsum conducere et ipso praesente<br />

experientiam talis mineralis facere, eumque rogat pro investitura talis minerae pro se et suis<br />

haeredibus quam etiam petiit a serenissimo Tyrolis comite a quo tamen non accepit eo quod<br />

ante investituram scire volebat locum ubi esset talis minera qui ante dictam mineram ei<br />

signifiare noluit.<br />

Haec epistola scripta est ad Nicolaum Madrutium.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

8. Anno 1674. Andraeas Malfatti supplices litteras mittit episcopo tridentino quibus eum<br />

rogat ut eum confirmet in suo offitio minerarum ferri et illud exercere etiam in mineris quatuor<br />

vicariatuum possit.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1174


Capsa 66<br />

9. Petrus Tranellus informat Sigismundum Alphonsum episcopum tridentinum quod cum<br />

ipse habere appaltum et locationem trementinae, dominus Franciscus Kuen cancellista regiminis<br />

oenipontani, investivit de eodem appaltu Iacobum Tanvini Maleti. Unde cum hoc sit in<br />

praeiuditium sui episcopatus eum rogat episcopum pro remedio.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

10. Anno 1584, 19 decembris in castro Coredi. - Christophorus Fridericus de Haydorff<br />

capitaneus et vicarius generalis et dominus Henricus Caianus assessor vallium Ananiae et Solis<br />

publicarunt proclama in quo exhibetur taxa ferri crudi et puri minerarum in dictis vallibus<br />

existentium.<br />

Anno 1585, 4 ianuarii. Societas in negotio ferri vallis Solis contra dictum proclama<br />

recursum fecit cardinali episcopo tridentino tanquam nimis aggravata etc. scribit episcopus<br />

assessori pro oportuno remedio.<br />

Adest etiam responsio dominorum capitanei et assessoris asserentes publicam utilitatem<br />

dicti proclamatis. 1585, 18 ianuarii.<br />

Cartaceo, carte 8. Sigillo aderente. Parte in italiano.<br />

11. Anno 1550, die 2 octobris Tridenti. - Theodorus Buxius ad dominum cardinalem<br />

predictum eadem de re atque super minera Vitrioli noviter inventa et quam multum profuturam<br />

ait.<br />

Cartaceo, carte 2. Meser Alexandro scultor cum uno altro spezaprede sono stati alla predera di<br />

marmori, quali diceno esser cosa mirabile et bona.<br />

12. Anno 1208, 12 exeunte iunio, in refectorio ecclesie s. Laurentii prope Tridentum. -<br />

Federicus episcopus tridentinus varias leges fecit sub poenis ibi recensitis observandas in<br />

materia argentarie sui episcopatus.<br />

Pergamena mm 598x266-211. Notaio: Ercetus. Presentibus Perone et Martino capellano canonicis<br />

tridentinis, Balderio de Tusculano, Iacobo de Calavena causidicis, Missone de Doso, Zanelo de Vilazano,<br />

Wicomario Rambaldi, Pelegrino Adhuini, Enrico de Porta, Rodulfo Rubeo, Witoldo domini Milonis,<br />

Andrea de Burgonovo, Wicardo iuvene, Ambrosino Codefero, gastaldionibus; Geboldo filio Amiki de<br />

Dosso, Federico de Albiano, Enrico de Bolzano, Vastenato, Wielando, Manelino de Burgonovo, Zanelo<br />

de Vilazano, Conrado de Platis, Rodegerio Acci, Marquardo de Burgonovo, Walterio ferario, Landulfo de<br />

Porta auriola, Ancio filio Crotenbuchi, Concio nepote Trullarii, Iohane Aldigerio, Wiganovo, Odolrico<br />

Regelende, Gozalco Wiembaro.<br />

Vi sono trascritti i numeri 237, 238, 239 del Codex Wangianus pubblicato da Rudolf Kink.<br />

13. Anno 1541, die 2 septembris Veronae. - Ioannes Franciscus quondam Christophori a<br />

Monte, Patheus Boldrachus de Avogaris de Ripa et Alexander quondam Ioannis Mathei a<br />

Broylo de Verona, domino Christophoro episcopo tridentino et domino Nicolao eius fratri<br />

promittunt, quod obtenda a regia maiestate investitura cuiusdam montis, aluminis effodiendi<br />

gratia, ex partibus 24 partes 9 ipsis subministrabunt et dabunt.<br />

Cartaceo, carte 6. Sette sigilli aderenti. Notaio: Carolus q. Leonelli Tramarini Verone. Due copie.<br />

Parte in italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1175


Capsa 66<br />

14. Anno 1585, 17 decembris, Pergini. - Dominus Franciscus Rusca, dominus Iacobus<br />

Roccabruna capitaneus castri Silvae et dominus Petrus Fizzer, investiti fuerunt a domino<br />

episcopo tridentino de quadam minera ferrea in pertinentiis Levigi in loco vocato in Fronte et<br />

solitum fidelitatis iuramentum praestiterunt.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Romulus q. Francisci Covelle.<br />

15. Anno 1675. - Cum non procul a villa Tresii in valle Annaniae picis cava reperta fuerit,<br />

quidam de Pedrotis fuerunt a ministris oenipontanis de illa investiti, contra ius episcopi<br />

tridentini. Hinc actum Oeniponti pro reparatione iuris episcopalis, cum pix inter mineralia non<br />

videatur computari et dato quod inter mineralia computari debeat nihilominus pro medietate<br />

spectat ad episcopum tridentinum iuxta concordata inter dictum dominum episcopum et<br />

comitem Tyrolis de anno 1531.<br />

Cartaceo, carte 25. Sei lettere da Innsbruck di Orazio Antonio Carrara, d'argomento minerario. Parte<br />

in italiano e in tedesco. C'è la questione se la pegola (pece) di Mollaro sia da considerarsi o meno come<br />

minerale.<br />

Poli fonditore di campane a Trento; si deve farlo aggregare alla Compagnia; far aggregare il<br />

fonditore di campane a Trento con questi di Germania. Il Wiser si trovava a Termeno, dovre potrebbe<br />

andare et così sarà levata ogni difficioltà et lui potrebbe lavorare per tutto il romano impero.<br />

Dopo cena ho dicorso col signor baron Iohan Carlo Fieger della alchimia e cose minerali e anco dela<br />

pece - lui mi ha detto di non essere compresa fra i minerali - citano il Perckordnund - (Se è minerale, metà<br />

va al conte del Tirolo e metà al principe; se non lo è va tutta al principe).<br />

16. Anno 1648, die 16 ianuarii Tridenti. - Reversale Iacobi Ognabeni super privilegio ei<br />

concesso a domino episcopo tridentino effodiendi et colligendi salnitrum in toto territorio<br />

quatuor Vicariatuum cum onere annuatim deferendi et consignandi in civitate tridentina libras<br />

25 pulveris pyrii.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1176


Capsa 67<br />

CAPSA 67<br />

Venetiae (numeri 219)<br />

1. Anno 1437 indictione 15, die 23 aprilis, Venetiis in ducali palatio. - Franciscus Foscari<br />

Venetiarum dux scribit Alexandro episcopo tridentino eique narrat plagium unius civis veneti<br />

inter Tridentum et Perzenum a quatuor viris armatis, eumque rogat diligentem perquisitionem<br />

adhibere hac super re, praecipue in hospitem Struccionis Tridenti.<br />

Manca.<br />

2. Anno 1437 indictione 15, die 25 septembris, Venetiis in ducali palatio. - Franciscus<br />

Foscari Venetiarum dux, ad instantiam subditorum suorum Tegnali, rogat episcopum<br />

tridentinum ut ammoto Iohanne praesbitero de Firmo viro scandaloso, ad benefictium illius<br />

quemdam Petrum praesbiterum venetum promoveret sibi fidum et subditis suis gratum.<br />

Pergamena mm 276x275-310. Sigillo perduto.<br />

3. Anno 1426, die 2 iulii, Wisegradi. - Sigismundus romanorum rex etc. Alexandro<br />

episcopo tridentino tanquam principi imperii foeudatario suo praecipit, atque hortatur ut in<br />

praeiuditium Angli mediolanensis ducis nihil attemptare praesumat in favorem venetorum quin<br />

potius eos, homines atque bona sua impediat et arrestet sub paena indignationis suae et fratris<br />

sui Poloniae regis.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia sec. XV.<br />

4. Anno 1449, die 16 septembris, ex Roveredo. - Andraeas de Molino potestas Roveredi et<br />

vallis Lagarinae respondet episcopo tridentino permisisse archipresbitero denunciare<br />

excommunicationem abbatis Benedicti.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

5. Anno 1450, die 22 ianuarii, ex Roveredo. - Andraeas de Molino potestas Roboreti scribit<br />

episcopo tridentino atque conquaeritur de turpissima vita nonnullorum sacerdotum in illo<br />

districtu adventantium tanquam in loco omnis libertatis, unde rogat episcopum ut remedium<br />

huic tanto malo procuret, et sibi facultatem faciat elligendi sacerdotem saecularem vel<br />

regularem a quo confiteri, et Eucharistiam sumere valeat tam ipse quam caeteri de suo servitio.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto. - Cum Ruberto archipresbitero s. Marie de villa Ville.<br />

6. Anno 1450, die 22 maii. ex Roveredo. - Andreas de Molino potestas Roveredi<br />

conquaeritur cum episcopo tridentino quod Iohannes vicarius generalis Petrum presbiterum<br />

capellanum Fulgaridae ad comparendum citaverit, quinimo renitentem etiam excommunicaverit<br />

cum praeiudicio iurium illustrissimi domini veneti. Unde rogat episcopum ne permittat sua iura<br />

exturbare et si quid contra clerum habeat inquirendum prius eidem potestati participare debeat.<br />

Pro hac vice tamen concedit quod contra eumdem Petrum procedere possit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1177


Capsa 67<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

7. Anno 1450, die 2 novembris, Rippae. - Iohannes Bragadino Rippae provisor respondet<br />

Georgio episcopo tridentino restitutionem boum Nicolai Tetoni requirenti quod bene et iuste<br />

levati fuerint boves dicto Nicolao qui uvas surripuit et saltarium percussit neque in Prancio,<br />

Tenni iurisdictione, uti asseritur, levati fuerint, sed in pertinentiis Rippae suae iurisdictionis,<br />

quod rem examinare faciat et pro iure stabit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

8. Anno 1451, die 12 decembris, Roveredi. - Franciscus Calbo potestas Roveredi et<br />

capitaneus vallis Lagarinae scribit episcopo tridentino eumque admonet de vitiis in illo territorio<br />

gliscentibus, de negligentia sacerdotum in cura animarum, accusat archipresbiterum a prandio<br />

surgere nolentem ad baptizandum infantulum qui et mortuus est sine baptismate. Unde eum<br />

rogat pro remedio et praecipue quod archipresbiter tenere debeat in Roveredo duos capellanos,<br />

quorum unus hinc inde per rura ire debeat, alter vero in Roveredo remaneat, insuper rogat ut in<br />

ecclesia ad honorem s. Marci aedificata baptisterium apponi permittat, ut sacerdotem illi de<br />

Roveredo elligere valeant, et missam in dicta ecclesia celebrare et sacramenta administrare, sine<br />

contradictione archipresbiteri. Insuper quod eleemosinas hospitalis archipresbiter accipere non<br />

possit, nec prohibere quod missae ibi celebrentur.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto.<br />

9. Anno 1454 indictione 2, die 7 iunii, Venetiis in ducali palatio. - Franciscus Foscari<br />

Venetiarum dux episcopum tridentinum certiorem reddit de pace secuta die 9 aprilis inter suum<br />

dominium et ducem mediolanensem ut et ipse tanquam colligatus ratificare debeat si sibi<br />

videbitur.<br />

Pergamena mm 257x325. Sigillo plumbeo pendente lacerato.<br />

10. Anno 1454 indictione 2, die 13 octobris, Venetiis in ducali palatio. - Franciscus Foscari<br />

dux Venetiarum scribit Georgio episcopo tridentino eidemque significat unionem et ligam cum<br />

duce Mediolani et communitate Florentiae et sicut in uno capitulo foederis statuitur quod<br />

adhaerentes et colligati intra duorum mensium spatium de eadem certiores reddantur, qui intra<br />

quatuor menses ligam ipsam, si illius beneficio gaudere volunt, per litteras ratificare teneantur,<br />

sic cum episcopus intra ipsius ducis adhaerentium numero adscribatur, eum certiorem reddit ut<br />

respondere possit, ut sibi placuerit.<br />

Pergamena mm 215x325. Sigillo plumbeo pendente.<br />

NB. Tutte le dogali recano tagli o strappi marginali, fatti per aprirle, dissigillarle.<br />

11. Anno 1456 indictione 4, die 4 februarii, Venetiis in ducali palatio. - Franciscus Foscari<br />

Venetiarum dux commendat episcopo tridentino Georgio Gulielmum Bombenum civem suum<br />

Tridentinum advenientem ad exigenda credita diversorum tridentinorum ut faciliter pecunias<br />

suas consequi valeat.<br />

Pergamena mm 220x265. Sigillo plumbeo pendente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1178


Capsa 67<br />

12. Anno 1456 indictione 4, die 11 aprilis, Venetiis in ducali palatio. - Franciscus Foscari<br />

Venetiarum dux scribit Georgio episcopo tridentino eumque rogat ut Tridentum venientem<br />

Andraeam Basiliscum venetum ad inquirendum servum suum qui ab eo aufugit, eum benigne<br />

acceptare dignetur et subditis mandare ut eidem servum suum consignare debeant si de illo<br />

notitiam habeant.<br />

Pergamena mm 241x320. Sigillo plumbeo pendente.<br />

13. Anno 1456 indictione 4, die 9 februarii, Venetiis in ducali palatio. - Franciscus Foscari<br />

Venetiarum dux certiorem reddit episcopum tridentinum Georgium, quod comitem Franciscum<br />

de Arco in suam protectionem acceperit, eum tamen rogat ut amore sui libeat ipsum comitem in<br />

concernentibus eius honorem et comoda suscipere commendatum quod ei erit quam maxime<br />

gratum.<br />

Pergamena mm 226x320. Sigillo plumbeo pendente.<br />

14. Anno 1455 indictione 3, die 2 augusti, Venetiis in ducali palatio. - Franciscus Foscari<br />

Venetiarum dux Georgio episcopo tridentino plurimum commendat Gulielmum de Bombenis<br />

civem suum Tridentum advenientem pro consequendis iuribus suis contra heredes domini Lucae<br />

de Lippis.<br />

Manca.<br />

15. Anno 1456 indictione 4, die 20 maii Venetiis in ducali palatio. - Franciscus Foscari<br />

Venetiarum dux gaudet quod spectabiles domini Gratiadeus de Campo et dominus Antonius de<br />

Tralaco doctor ad ipsum ducem oratores a Georgio episcopo tridentino missi, eum certiorem<br />

reddiderint de amore ac benevolentia qua suscepti fuerunt et fatetur verum fuisse tum<br />

contemplationem ipsius domini episcopi, tum etiam suis virtutibus sic exigentibus laete vidisse<br />

et in cunctis eos digne tractare studuisse, caeterosque omnes qui suo nomine ad ipsum accedent,<br />

eo modo tractabit. Dolet quod aliqui ex subditis suis ad inimicos episcopi accesserint et<br />

protestatur, quod omni diligentia eos revocare conabitur.<br />

Pergamena mm 242x310. Sigillo plumbeo pendente.<br />

16. Anno 1456 indictione 4, die 31 maii, Venetiis in ducali palatio. - Franciscus Foscari<br />

Venetiarum dux scribit Georgio episcopo tridentino quod per epistolas mandaverit potestati<br />

Roveredi ut prohibeat omnibus suis subditis ad servitium et alienas partes transire.<br />

Pergamena mm 238x312. Sigillo plumbeo pendente.<br />

17. Anno 1456 indictione 4, die 9 iulii, Venetiis in ducali palatio. - Franciscus Foscari<br />

Venetiarum dux respondet Georgii episcopi tridentini insinuationi eidem duci factae de<br />

mittendis suis oratoribus pro declaratione quarumdam rerum etc. et non potuisse mittere propter<br />

epidimiam etc. respondet, inquam, quod quandocumque sui oratores accesserint semper alacri<br />

animo suscipiet et iucunde et benigne tractabit; quantum autem ad epidimiam dicit, maiorem<br />

esse formam quam veritatem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1179


Capsa 67<br />

Manca.<br />

18. Anno 1457, die 24 februarii. ex Roveredo. - Mathaeus Memo potestas Roveredi<br />

conquaeritur per epistolam cum domino Georgio episcopo tridentino quod eiusdem vicarius in<br />

spiritualibus generalis cittaverit quemdam suum subditum ad comparendum coram ipso, unde<br />

ipsum episcopum rogat ut non permittat vicarium suum se in alienis causis intromittere et<br />

alienam iurisdictionem perturbare.<br />

Cartaceo, carta 2. Sigillo aderente.<br />

19. Anno 1457 indictione 5, die 12 augusti, Venetiis in ducali palatio. - Dominus<br />

Franciscus Foscari Venetiarum dux laudat Georgium episcopum tridentinum propter detentos<br />

duos apostolicos collectores cuiusdam furti ad parochum Murii suspectos; dolet summopere<br />

quod a potestate Roveredi litteras aliqualiter pungentes acceperit pro quibus certiorem reddit<br />

ipsum episcopum eidem potestati iam scripsisse, quantum praedicta sibi molesta fuerint et quod<br />

mentis suae sit ut cum episcopo tridentino, quem sincere diligit, cum omni benevolentia et<br />

honestate se habeat ac modestissime eidem episcopo scribat, quod si secus fecerit opere<br />

intelliget displicentiam suam.<br />

Manca.<br />

20. Anno 1459 indictione 7, die 12 aprilis, Venetiis in ducali palatio. - Pasqualis Maripetro<br />

Venetiarum dux conquaeritur cum Georgio episcopo tridentino quod molestetur Antonius a<br />

Spata, qui cum certa nemora et pascua in tridentino territorio conduxisset, modo a certis<br />

hominibus et potissimum a castellano Petrae molestetur, quare eum rogat ne suos subditos<br />

taliter perturbare permittat.<br />

Manca.<br />

21. Anno 1459 indictione 7, die 21 iunii, Venetiis in ducali palatio. - Pasqualis Maripetro<br />

Venetiarum dux commendat Georgio episcopo tridentino Nicolaum Saibant theutonicum et<br />

habitatorem Roveredi propter sua negotia, ut mercatorum moris est, in ditione tridentina venire<br />

cupientem.<br />

Manca.<br />

22. Anno 1461, die 5 ianuarii, Rippae. - Daniel Barbarigo provisor Rippae conquaeritur<br />

cum domino Georgio tridentino, quod cum capitaneus castri Nomi sui dominii esset creditor<br />

cuiusdam servitoris domini Antonii de castro Grestae de dominio veneto, sua auctoritate miserit<br />

famulos suos ad habitationem servitoris dicti domini Antonii et ipsum pignorare fecerit, de qua<br />

re dictus dominus Antonius multum se aggravatum sensit, cum ipse semper paratus sit<br />

administrare iustitiam. Quare rogat dominum episcopum ut huic praepotentiae provideat, neque<br />

in futurum a dicto capitaneo Nomi talia agere permittat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1180


Capsa 67<br />

23. Anno 1461, die 29 augusti, Rippae. - Daniel Barbarigo Rippae provisor respondet<br />

quaerimoniae Georgii episcopi tridentini quod punierit Iohannem de Prancio, quia suis<br />

proclamationibus transgressor extiterit, extrahendo de terra Rippae frumentum, et mitiori poena<br />

eum punivisse quia subditus erat episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

24. Anno 1461 indictione 9, die 27 septembris, Venetiis in ducali palatio. - Pasqualis<br />

Maripetro Venetiarum dux commendat Georgio episcopo tridentino Hieronymum de<br />

Reguardatis archipresbiterum Villae s. Mariae de plebe, fratrem secretarii sui, a nonnullis<br />

molestatum et a plebe expellere quaerentibus, ut a molestiis securus reddatur et si qua<br />

sequestratio reddituum facta fuisset, ammoveatur ac omnia in pristinum statum redigantur.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 221. Pergamena<br />

mm 246x315.<br />

25. Anno 1462, die 29 ianuarii, Roveredi. - Moyses Contareno potestas Roveredi et<br />

capitaneus vallis Lagarinae respondet Conrado capitaneo Tridenti, petenti ut restituere faciat<br />

cuidam pauperculae ancillae, in castro Numii commoranti, certas res sibi ablatas, quod libenter<br />

faciet, si constare faciat illas res illius pauperculae esse, et non potius capitanei.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto.<br />

26. Anno 1462, die 17 februarii, Veronae. - Rectores civitatis Veronae attestantur ligna<br />

Tridenti retenta, non esse Danielis pictoris de Verona, sed pro usu arsenalis.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

27. Anno 1462 indictione 10, die 19 martii, Venetiis in ducali palatio. - Pasqualis Maripetro<br />

Venetiarum dux gratias agit Georgio episcopo tridentino quod de lignaminibus pro suo arsenali<br />

extractis nullum datium exiget, eumdemque advertit quod ligna quae pro arsenali inservire<br />

debent, debeant esse 16 passuum et alia quae ad talem mensuram non pertingunt, non spectare<br />

ad dominium venetum, et ideo de hoc informat dominum episcopum ne fraudetur in datio; et<br />

insuper rogat eumdem episcopum ut Danielem pictorem pro hoc negotio Tridentum<br />

advenientem, suo amore habeat recomissum.<br />

Pergamena mm 327x330. Sigillo plumbeo pendente.<br />

28. Anno 1462 indictione 10, 21 iunii Venetiis in ducali palatio. - Christophorus Mauro<br />

Venetiarum dux commendat Georgio episcopo tridentino Doimum subditum suum Tridentum<br />

venientem pro agitanda causa alicuius domus ad eius uxorem pertinentis.<br />

Manca.<br />

29. Anno 1462 indictione 10, die 28 iunii, Venetiis in ducali palatio. - Christophorus Mauro<br />

Venetiarum dux advertit Georgium episcopum tridentinum quod ad eum veniet Paulus<br />

Maurocenus, legatus ad Sigismundum ducem Austriae a senatu missus, atque ea occasione<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1181


Capsa 67<br />

eiusdem ducis Venetiarum nomine verba erit facturus cum eodem episcopo, quod eidem sine<br />

ulla dubitatione plenissimam fidem adhibeat.<br />

Pergamena mm 260x340. Sigillo plumbeo pendente.<br />

30. Anno 1462, die 10 iulli Bergomi. - Iohannes episcopus bergomensis scribit Georgio<br />

episcopo tridentino eidemque commendat Franciscum Barocium germanum suum, a summo<br />

pontifice ad tridentinum canonicatum promotum, atque praecatur ut benigne recipiat<br />

procuratorem, qui pro eodem tunc impedito ad dicti canonicatus possessionem suo nomine<br />

accedit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

31. Anno 1462 indictione 10, die 5 iulii, Venetiis in ducali palatio. - Christophorus Mauro<br />

Venetiarum dux commendat Georgio episcopo tridentino Franciscum Barocium per<br />

exaltationem Theodori de Teramo ad episcopatum feltrensem, ad canonicatum tridentinum<br />

promotum.<br />

Manca.<br />

32. Anno 1462, die 3 augusti, Veronae. - Rectores Veronae rogant episcopum Georgium<br />

tridentinum ut destruere faciat archivoltos super via publica noviter constructos in villa Clusolis<br />

pro quibus iam ex utraque parte pro eadem differentia nuncii fuerunt; quia si remaneant dicti<br />

archivolti in multis casibus detrimento esse possent dominio veneto.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

33. Anno 1462, die 9 augusti, Venetiis in ducali palatio. - Christophorus Mauro<br />

Venetiarum dux commendat Georgio episcopo tridentino Philippum de Belluciis, canonicum<br />

aquileiensem, qui per annos 13 pacifice possedit prioratum s. Desiderii prope Levicum, et modo<br />

a quodam sacerdote germano turbari videtur, ut eumdem Philippum suo beneficio sua<br />

auctoritate pacifice gaudere permittat, atque dictum sacerdotem germanum una cum episcopo<br />

feltrensi compescat, rem sibi gratissimam facturus.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 223. Pergamena<br />

mm 240x316.<br />

34. Anno 1462, die 22 augusti. - Franciscus Barocius Padua scribit Georgio episcopo<br />

tridentino eumque certiorem reddit de canonicatu tridentino, ad quem promotus fuit a summo<br />

pontifice, rogatque ut benigne recipiat procuratorem suum quem suo nomine mittit ad<br />

possessionem dicti beneficii.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

35. Anno 1462 indictione 10, die 14 octobris Venetiis. - Christophorus Mauro Venetiarum<br />

dux commendat Georgio episcopo tridentino ut permittat sine retardatione transire per ditionem<br />

suam Danielem pictorem cum lignaminibus, quae inservire debent pro arsenalo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1182


Capsa 67<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 225. Pergamena<br />

mm 238x283.<br />

36. Anno 1462 indictione 10, die 30 octobris, Venetiis in ducali palatio. - Christophorus<br />

Mauro Venetiarum dux dolet quam maxime quod Franciscus Barocius ad canonicatum<br />

tridentinum pacifice acceptatus a capitulo, modo aggravatus sit tam in solutione pecuniarum<br />

quam etiam in non percipiendis fructibus praebendae. Quare rogat Georgium episcopum<br />

tridentinum ut non permittat civem suum adeo aggravari.<br />

Pergamena mm 280x355. Sigillo plumbeo pendente.<br />

37. Anno 1463 indictione 11, die 10 martii, Venetiis in ducali palatio. - Christophorus<br />

Mauro Venetiarum dux postulat ab episcopo tridentino mandantem et mandatarium occisionis<br />

unius pueri et puellae in Valcamonica, modo existentes in dictrictu tridentino.<br />

Manca.<br />

38. Anno 1463 indictione 11, die 28 iunii, Venetiis in ducali palatio. - Christophorus Mauro<br />

Venetiarum dux scribit Georgio episcopo tridentino quod audierit a nuntio suo differentias inter<br />

dominum Petrum de Lodrono et homines de Setauro causa decimae et mutae. Quare scripserit<br />

rectoribus Brixiae ut cum eodem domino Petro operari debeant ut vel per compositionem vel<br />

per iudices competentes differentia ipsa penitus tollatur, unde revocent interdictum ab eisdem<br />

rectoribus factum contra praefatos homines ita ut imposterum liceat ad terras et loca veneta<br />

venire ut antea et retentos libere dimitti faciant, equos, denaria et bona restitui ut rem gratam<br />

eidem episcopo faciat.<br />

Pergamena mm 243x313. Sigillo plumbeo pendente.<br />

39. Anno 1465, die 15 iunii Inspruk. - Mandatum Sigismundi comitis Tyrolis capitaneis et<br />

officialibus suae ditionis quod malefactores aufugientes ex dominio veneto dari debeant in<br />

manibus iudicum eiusdem dominii.<br />

Anno 1465, die 23 iulii Venetiis in ducali palatio. - Christophorus Mauro Venetiarum dux<br />

mandat pariter omnibus suis capitaneis et officialibus quod omnes malefactores aufugientes ex<br />

dominio Sigismundi comitis Tyrolis in manibus iudicum eiusdem comitis dari debeant. -Est<br />

documentum ex authentico relevatum.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

40. Anno 1466 indictione 14, die 13 novembris, Veneteiis in ducali palatio. - Christophorus<br />

Mauro Venetiarum dux commendat Iohanni episcopo tridentino Hieronymum de Reguardatis<br />

priorem s. Margaritae de Alla et archipresbiterum de Lizana, ut redditus sibi iniuste retentos<br />

paenitus eidem reddantur a rusticis dicti loci sub iurisdictione Castrinovi existentibus, iniustis<br />

possessoribus.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1183


Capsa 67<br />

41. Anno 1468 indictione prima, die 18 iulii, Venetiis in ducali palatio. - Christophorus<br />

Mauro Venetiarum dux scribit episcopo tridentino quod cum tempus sit mittendi nuntios ad<br />

extrahenda et emenda ligna in episcopatu tridentino pro arsenalo, semper ab ipsis episcopis<br />

concessa licentia fuerit, verum quia nuntius ab episcopo Venetias missus pro emendis nunnullis<br />

rebus fuerit coactus datium solvere, displicet sibi hoc evenisse inscio duce, quare admonet<br />

episcopum ut quando huiusmodi nuntii Venetias pro emendis rebus veniunt, primo ad ipsum<br />

ducem accedant, et tunc benigne et libere semper expediri faciet ut antea fecit.<br />

Pergamena mm 245x357. Sigillo plumbeo pendente.<br />

42. Anno 1468 indictione prima, die 24 maii, Venetiis in ducali palatio. - Christophorus<br />

Mauro Venetiarum dux certiorem reddit Iohannem episcopum tridentinum, tanquam<br />

confoederatum suum, de pace inter principes Italiae, mediante auctoritate summi pontificis<br />

secuta, ut et ipse ratificare placeat et tranquilitatis beneficio una secum fruatur.<br />

Pergamena mm 235x337. Sigillo plumbeo pendente.<br />

43. Extra anno 1469. - Articuli petitionum episcopi tridentini ad ducem venetum de<br />

tradendis sibi mutuo malefactoribus; de castris episcopatui tridentino restituendis vel saltem eis<br />

recognoscendis pro feudo ab episcopatu; de factis ecclesiae et villae Pomaroli in sua<br />

possessione relinquendis, rectoribus etc. de extrahendo alume de Cathina pro beneficio<br />

episcopatus et grano ex Brixia, Verona et Mantua.<br />

Cartaceo, carte 2. Più una piccola carta.<br />

44. Anno 1470 indictione 3, die 14 februarii, Venetiis in ducali palatio. - Christophorus<br />

Mauro Venetiarum dux acriter corripit provisorem Rippae ad instantiam Ioannis Eberardi<br />

oratoris episcopi tridentini, eo quod in controversia de decanatu tridentino super valvis<br />

ecclesiarum Rippae quasdam bullas affigi fecisset in praeiuditium episcopi tridentini et<br />

imperatoris. Quare mandat eidem ut mox ex valvis easdem bullas amoveri faciat, et si quid<br />

innovatum fuisset in pristinum statum reducat.<br />

Manca.<br />

45. Anno 1461, die 7 decembris, Venetiis in ducali palatio. - Pasqualis Maripetro<br />

Venetiarum dux commendat Georgio episcopo tridentino procuratorem domini Mathaei<br />

procuratoris s. Marci ad agenda quaedam negotia sui principalis nomine in diversis locis<br />

territorii Tridentum advenientem.<br />

Manca.<br />

46. Anno 1471 indictione 4, die 24 novembris, Venetiis in ducali palatio. - Nicolaus Truno<br />

Venetiarum dux certiorem reddit episcopum tridentinum de sua electione in ducem Venetiarum.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1184


Capsa 67<br />

47. Anno 1462 indictione 10, die 18 maii. - Christophorus Mauro notificat Georgio<br />

episcopo tridentino electionem suam in ducem Venetiarum.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 222. Pergamena<br />

mm 229x319.<br />

48. Anno 1472 indictione 5, die 25 maii, Venetiis in ducali palatio. - Nicolaus Truno<br />

Venetiarum dux conquaeritur cum Ioanne episcopo tridentino quod subditi sui Roveredi et<br />

Avolani, causa quorumdam pratorum in villa Aldeni iurisdictionis domini Petri de Lodrono, ad<br />

instantiam domini Iacobi Troppo tahere velit ad iuditium sui episcopatus, unde rogat episcopum<br />

ut tale praeiuditium sibi non inferat, sed causam istam ad Rectorem Roveredi remittat.<br />

Pergamena mm 287x370. Sigillo plumbeo pendente.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Rovereto, die iovis 9 iulii 1472. Il podestà di Rovereto Andrea<br />

Tuscolo scrive all'Hinderbach sullo stesso argomento.<br />

49. Anno 1475 indictione 8, die 22 ianuarii, Venetiis in ducali palatio. - Petrus Mocenigo<br />

Venetiarum dux, ad instantiam Calepini de Calepinis oratoris episcopi tridentini, mandat<br />

omnibus capitaneis aliisque officialibus suis quod homines facinorosos qui scalis noctu, dolo et<br />

furtim arripiunt castella et loca domini episcopi tridentini, e terris et locis veneto dominio<br />

subiectis exilium dare debeant et si exules, exilium frangerent capiantur iuxta formam pactorum.<br />

Pergamena mm 233x316. Sigillo plumbeo pendente.<br />

50. Anno 1474 indictione 7, die 25 maii, Venetiis in ducali palatio. - Nicolaus Marcellus<br />

Venetiarum dux, a instantiam Melchioris de Facinis oratoris Sigismundi Austriae ducis, mandat<br />

omnibus capitaneis et officialibus sui dominii ut formato processu contra Gatellam de valle<br />

Ausugii adinventum reum videlicet grassatorem viarum, siccarium manifestum, aut locorum<br />

combustorem ad praesidem ubi scelus patratum fuit mittere debeant, debitis poenis plectendum.<br />

Pergamena mm 248x302. Sigillo plumbeo pendente. Questo sigillo a differenza di moltissimi altri di<br />

questa capsa, è ancora perfetto: gli altri sono più o meno intaccati, corrosi.<br />

51. Anno 1474 indictione 7, die 22 octobris, Venetiis in ducali palatio. - Nicolaus<br />

Marcellus Venetiarum dux insinuat episcopo tridentino quod quidam Ioannes Baptista famulus<br />

domini Thomasii Soderini civis florentini, oratoris apud ipsum communitatis Florentiae,<br />

suffuratus sit dicto suo domino certas margaritas et pecunias, quare rogat episcopum<br />

tridentinum quod adinvento in suo domino tali reo, eumdem cogat ad restitutionem.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 424. Pergamena<br />

mm 262x333.<br />

52. Anno 1474 indictione 7, die 24 novembris, Venetiis in ducali palatio. - Nicolaus<br />

Marcellus Venetiarum dux iterum commendat Ioanni episcopo tridentino perquisitionem<br />

Ioannis Baptistae de Trento rei furti superius indicati, eudemque describit.<br />

Pergamena mm 216x347. Sigillo plumbeo pendente. - Dum esset Mediolani dominus Thomas<br />

Soderinus, orator florentinus, quidam Iohannes Baptista de Trento famulus eius, surripit in perlis et<br />

pecuniis ad summam ducatorum 500 et aufugit... Ipse Iohannes Baptista de Trento est homo mediocris<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1185


Capsa 67<br />

stature, facie liberali, oculis glaucis, qui raro cum loquitur attollit oculos, habet alterum pedem enervatum<br />

et ambulat quasi claudus; aetatis annorum circiter 26 et (ut fertur) habet fratres et propinquos Tridenti.<br />

53. Anno 1475 indictione 8, die 6 februarii, Venetiis. - Petrus Mocenigo Venetiarum dux<br />

conquaeritur cum Ioanne episcopo tridentino quod contra compactationes, requisitum a<br />

potestate Paduae ad iudicem tridentinum reum patrati homicidii in Padua et in carceribus<br />

tridentinis retentum, dare negaverit idem iudex tridentinus. Quare rogat episcopum ut sceleratus<br />

consignetur iudici patavino iuxta pactiones quas ad invicem habent.<br />

Pergamena mm 215x352. Sigillo plumbeo pendente.<br />

54. Anno 1475 indictione 8, die 13 februarii Tridenti ex castro Boni Consilii. - Ioannes<br />

episcopus tridentinus respondet quaerelae ducis Venetiarum de dilatione remissionis cuiusdam<br />

sicarii Tridenti detenti, quia videlicet oportunum erat prius agnoscere an sicarius fuerit reus<br />

indiciatus et tempore adventus nuntii patavini ad eum requirendum nondum sufficienter<br />

probatum erat, talem esse reum, postea diligentia iudicis et tormentorum vi reo reperto, tunc<br />

remitti curavit sicuti et prius fecerunt antecessores et imposterum faciet quod etiam et ipsa<br />

dominatio sua imposterum faciat, praecatur, nam lamentandi occasionem habet etiam episcopus<br />

quod saepius requisitos reos tradere iudici tridentino recusaverit illustrissimum dominium.<br />

Aliud exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

55. Anno 1471, die 16 decembris, Venetiis in ducali palatio. - Nicolaus Truno Venetiarum<br />

dux rogat episcopum tridentinum ut libere transire permittat subditos suos roveretanos<br />

conducentes vina ad partes superiores Germaniae, solita datia solventes, quemadmodum pro<br />

solita amicitia sua semper facere consuevit.<br />

Manca.<br />

56. Anno 1474 indictione 7, die 17 decembris, Veneteiis in ducali palatio. - Petrus<br />

Mocenigo Venetiarum dux insinuat episcopo tridentino tanquam amico et confoederato<br />

electionem suam in ducem Venetiarum.<br />

Pergamena mm 250x320.<br />

57. Anno 1478 indictione 11, die 12 iulii, Venetiis in ducali palatio. - Ioannes Mocenigo<br />

Venetiarum dux scribit Ioanni episcopo tridentino quod oratorem mittit ad Sigismundum<br />

Austriae ducem Hieronymum Contarenum cui etiam committit nonnulla suo nomine eidem<br />

domino episcopo explicanda, cui adhibere iniungit indubiam fidem.<br />

Manca.<br />

58. Anno 1480 indictione 13, die 16 ianuarii, Venetiis in ducali palatio. - Ioannes<br />

Mocenigo, ad instantiam Ioannis episcopi tridentini, iniungit provisori Rippae quatenus dare<br />

debeat forma consueta, in manibus iudicis tridentini, Dominicum de Volateriis nepharii<br />

sacrilegii patratorem in Tridento et modo in carceribus Rippae detentum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1186


Capsa 67<br />

Manca.<br />

59. Anno 1480, die veneris 28 iulii, in Theno in canonica plebis. - Magnifici domini<br />

Christophorus Firmianer, Baldessar de Thono nec non dominus Valentinus de Novaston<br />

illustrissimi archiducis Austriae consiliarii, facientes nomine sui principis et domini episcopi<br />

tridentini ex una, et dominus Petrus Rubeus illustrissimi domini ducis Venetiarum orator ex<br />

altera, unanimiter convenerunt quod eleventur offensae utriusque partis taliter quod ambae<br />

partes non se offendant, nec aliquid innovetur circa bastias ita quod bastiae remaneant in<br />

praesenti statu nisi quod subvenire possint de victualibus et quod intrare et exire possint ad sui<br />

beneplacitum, dummodo non portent munitiones offensibiles seu defensibiles; quod ambae<br />

partes praecipiant suis armigeris ut sub poena furchae obediant capitulis, quod dicta capitula<br />

durent usque dum dominus Franciscus Tronus redierit ex legatione sua Rippam, quod supradicti<br />

apponant sua sigilla.<br />

Cartaceo, carte 3. -Novaston = Newstein?<br />

60. Anno 1480 indictione 13, die 15 augusti, Venetiis in ducali palatio. - Ioannes Mocenigo<br />

Venetiarum dux rogat episcopum tridentinum ut advenientes in sua ditione certos scelestissimos<br />

sicarios qui Franciscum de Venetiis attrocissimo facinore aggresserunt, ad suos iudices<br />

consignare placeat iuxta conventiones cum ipso et domino Austriae duce factas.<br />

Pergamena mm 210x351. Sigillo perduto.<br />

61. Anno 1481 indictione 14, die 12 februarii, Venetiis in ducali palatio. - Ioannes<br />

Mocenigo Venetiarum dux concedit Ioanni episcopo tridentino et iussit potestati Roveredi ut<br />

eidem episcopo consignari faciat presbiterum Tobiam de Tridento.<br />

Manca.<br />

62. Anno 1482 indictione 15, die 20 augusti, Venetiis in ducali palatio. - Ioannes Mocenigo<br />

Venetiarum dux mandat omnibus potestatibus et officialibus suis quod si in suis iurisdictionibus<br />

reperiantur praesbiter Vigilius de Nigrellis, olim canonicus tridentinus, et praesbiter quidam<br />

Tobias qui ausi sunt non solum falsificare quoddam instrumentum apostolicum sed etiam<br />

coniurare contra episcopum tridentinum dominum suum et contra ducem Austriae, statim<br />

assignentur nuntio praefatorum dominorum praesentium exhibitori.<br />

Manca.<br />

63. Anno 1482 indictione 15, die 20 augusti, Venetiis in ducali palatio. - Ioannes Mocenigo<br />

Venetiarum dux reddit certiorem episcopum tridentinum quod iam mandaverit omnibus<br />

iudicibus etc. consignandi in manibus sui nuntii reos supradictos si reperiantur in sua ditione.<br />

Manca.<br />

64. Anno 1483, die 2 februarii Ferrariae. - Franciscus de Gonzaga cardinalis mantuanus et<br />

Bononiae legatus informat Sigismundum Austriae ducem, quod attenta obstinatione ducis et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1187


Capsa 67<br />

consilii Venetiarum, qui contra omne ius Ferrariam et eius districtum occupare praesumpserunt,<br />

eos ecclesiasticis censuris innodare decreverit Sixtus IV pontifex maximus. Quare eumdem<br />

rogat, pontificis nomine, tanquam eius legatus, ne permittat in suis ditionibus pertransire copias<br />

ducis Lotaringiae quae ad venetorum stipendia contra eum arma sumere intendunt.<br />

Anno 1483, die 2 iunii, idem cardinalis Gonzaga scribit Ioanni episcopo tridentino eadem<br />

ut supra, eumque admonet ne hostibus romanae ecclesiae transitum permittat.<br />

Sixtus IV pontifex maximus cardinali Gonzagae Bononiae legato monitorium venetorum<br />

duci et eius consilio intimandum mittit, in quo describit attentatus, usurpationes et iniustas<br />

praetensas Ioannis Mocenigo Venetiarum ducis et eius consilii super civitatem Ferrariae et eius<br />

districtus, iam occupatis variis propugnacolis et terris eiusdem districtus; quanta fecerit pro<br />

demulcendis eorum animis et ad pacem inducendis et tranquilitatem totius Italiae, sed tanquam<br />

filii degeneres reiectis sui patris consiliis, aliorumque principum, obstinati et rebelles iniustis<br />

praetensionibus obsistunt. Quare mandat eidem cardinali quod tempore 15 dierum, quos ad<br />

deliberandum concedit, si adhunc in sua obstinatione persistant et in locis domini Herculis<br />

Ferrariae ducis adhunc remaneant, neque ocupata restituant, in dictum Ioannem Mocenigo, eius<br />

consilium et in omnes alios fautores etc. excommunicationis maioris sententiam publicare<br />

faciat; et si adhuc indurati post tres alios dies persistant, tunc omnes civitates et loca eidem<br />

dominio subiecta ecclesiastico submittit interdicto; quod si elapsis adhuc tribus diebus<br />

nullatenus resipiscant et in sua cordis duritia permanere velint, eos et quemlibet eorum<br />

reagravationis, anathematizationis et aeternae maledictionis ac perpetuae damantionis cum<br />

Datan et Abiron mucrone ligatos esse intelligant, praecipiendo omnibus principibus christianis<br />

ut eos tanquam excommunicatos non recipiant et si adinveniantur, excludant; absolvendo eorum<br />

subditos ab iuramento fidelitatis et beneficiatos ecclesiasticos a suis beneficiis privatos esse etc.<br />

Mandando omnibus superioribus ecclesiasticis ut dictum monitorium publicari faciant et in<br />

eorum ecclesiis affigi.<br />

Appellatio reipublicae Venetiarum a supradicto monitorio ad divinum tribunal et ad<br />

futurum concilium, ostendens dux Venetiarum et senatus dictum monitorium omnino esse<br />

iniustum, primo quia non dominandi libidine post multas impensas hoc bellum suscepit, sed<br />

iustis de causis contra Herculem ducem ferrariensem insurexisse tanquam apertum eorum<br />

hostem, ut omnibus patet, unde sua sanctitas non debuit talibus cominationibus nulla rerum<br />

habita ratione ad deponendum arma monere, quae tam iuste pro tuitione iurium suorum inviti<br />

fere susceperunt; secundo quia non modo moniti sunt ad deserendum bellum, verum etiam ut<br />

hosti bona sua condonare debeant, quae iure belli iusti aquisiverunt, quod quam iniustum sit<br />

omnibus patet; 3. quia deserere bellum eo praesertim modo quo sunt moniti et post annum fere<br />

elapsum, postquam gestum est, nulla unquam antea tali monitione facta, imo praefato summo<br />

pontifice usque ad haec tempora in eorum foedere permanente, praeter damnum et infamiam<br />

reipublicae nimis esset statui et rebus suis periculosum etc. quibus omnibus patet rempublicam<br />

nimis esse gravatam et iuste appellationem interposuisse.<br />

Sixtus pontifex papa IV supradictam appellationem venetae reipublicae damnat, variisque<br />

rationibus nullam ostendit et maiori excommunicationi ligavit notarios qui appellationem<br />

scripserunt et testes qui publicationi interfuerunt.<br />

Respondet veneta respublica huic pontificis Bullae atque confirmat iustam esse<br />

appellationem conciliorum auctoritatem interponendo, unde coram diversis archiepiscopis<br />

aliisque declarat censuras contra rempublicam latas interposita hac appellatione nullius roboris<br />

esse, quia iusta appellatio, tum propter rationes superius allatas, tum etiam quia pontifex<br />

consensit huic bello et illi fovit, tum quia idem pontifex relicto foedere modo hostibus suis<br />

adhaesit et consequenter nulliter censuras promulgavit, tum quia sine ulla causa pontifex a<br />

republica recessit, quam semper habuit in suis necessitatibus adiutricem, tum quia omnia quae<br />

fuerunt capta in bello ferrariensi iuste moto, de consensu pontificis fuerunt capta, unde quia<br />

modo sese retraxit a foedere, iniuste restituere mandat ea quae ipso consentiente capta sunt.<br />

Anno 1485, pridie kalendas martii. - Innocentius papa pontifex pontificatus sui anno primo.<br />

- Cum dux Venetiarum et respublica, post Sixti IV mortem ab obsidione Ferrariae cessaverint,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1188


Capsa 67<br />

ad instantiam diversorum cardinalium venetorum et eorum supplicationem eamdem<br />

rempublicam a censuris ecclesiasticis absolvit.<br />

Mancano.<br />

65. Anno 1483 indictione prima, die 7 septembris, Venetiis in ducali palatio. - Ioannes<br />

Mocenigo Venetiarum dux mittit ad Ioannem episcopum tridentinum Paulum Pisanum oratorem<br />

ad refferenda aliqua negotia, quem eidem commendat ut indubitatam fidem praestare placeat.<br />

Manca.<br />

66. Anno 1484 indictione secunda, die 22 octobris, Venetiis in ducali palatio. - Ioannes<br />

Mocenigo Venetiarum dux, cum die 7 augusti anni praeteriti inter ipsum et Italiae potentatus<br />

facta fuerit pax, et 8 septembris publicata eo pacto ut intra duos menses omnes foederati<br />

confirmare tenerentur, episcopum Ioannem tridentinum tanquam confoederatum de eadem<br />

certiorem reddit, ut infra unius mensis spatium suis litteris eam approbare dignetur.<br />

Pergamena mm 309x425. Sigillo plumbeo pendente. -Notef = Notaft?<br />

67. Anno 1487 indictione 5, die 2 februarii, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux scribit domino Georgio Notef locumtenenti episcopi tridentini quod<br />

Ludovicus Cagalagni de Rendena rapuerit cum aliis sociis in vineis Rippae puellam dictam<br />

Agnetem annorum sex, quam tenet contra intentionem matris nec vult dimittere; quare rogat<br />

eumdem dominum Georgium ut vellit huic iniustitiae providere et puellam matri restituere<br />

faciat et raptorem iustis poenis corrigat.<br />

Manca.<br />

68. Anno 1487 indictione 5, die 21 augusti Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux scribit Marino Marcello et Petro Marcello provisoribus Rippae,<br />

quod cum ad suam devotionem pervenerint Bartholomaeus de Faylono de Thiono,<br />

Bartholomaeus de Baldo de Ronchono et Cominus de Spada de Castello nomine communium de<br />

Bono, Thiono, Bulbeno, Zucolo, Zuzado, Breguzo, Bondo, Cimego et Castello ad infrascripta<br />

capitula benigne responderit primo; che desiderano gli siano confermati li suoi provilegi, statuti<br />

e consuetudini. Respondit affermative; 2. che possino eleger per suo vicario uno di quella valle,<br />

et le appellazioni si facciano al rettor di Riva e che detto vicario deva scuoder li danari da portar<br />

alle loro signorie a Riva o dove piacerà con minor spesa. Respondit concessum eo tamen pacto<br />

quod si nollent eligere vicarium unum ex suis hominibus alium eligant subditum reipublicae et<br />

non alienum, appellationes vero differantur ad auditores seu provisores Rippae usque ad<br />

summam ducatorum 200; ab ea autem summa ad auditores suos. Pecuniae vero exigendae<br />

portentur ad vicarium camerae Brixiae; 3. che possino prendere il sale ove loro piacerà.<br />

Respondit concessum; 4. che possino prender vino, grano etc. senza pagare dazio come per lo<br />

passato. Respondit stetur consuetudini; 5. che dovendo pagare 235 ducati alle loro signorie<br />

come avanti facevano al principe di Trento, non siano obbligati di pagare altri aggravi come<br />

alozar soldati etc. e che gli si rimettano 35 ducati per le spese fatte nella guerra almeno per anni<br />

cinque. Respondit concessum, ita tamen quod transactis annis quinque iterum 235 solvantur; 6.<br />

che dovendo condure li suoi animali altrove a pascolo, non siano obbligati pagar alcun dazio.<br />

Respondit circa standum conditionibus eorum de valle Sabia; 7. che possino eleger un nodaro de<br />

loro uomini che attendi all'officio del vicariado e maleficio. Respondit concessum; 8. che non<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1189


Capsa 67<br />

sian tenuti pagar bolete per le loro persone come fanno a Brexia, che mai non pagano. Respondit<br />

fiat ut petitur; 9. che la fiera di s. Giustina, che dura dalli 22 di settembrio fino alli 8 octubrio,<br />

sia libera da dazi ecc. Respondit concessum; 10. che gli uomini di Zuzado, Zuclo e Tione siano<br />

esenti dalla loro rata dei 200 ducati per rifare le loro case che sono state brusade e robade, per<br />

anni 25. Respondit concessum; 11. che li criminali si facino dal vicario del paese secondo la<br />

forma del paese. Respondit quod criminalia quae fiebant per episcopum tridentinum vel per<br />

iudices, aut capitaneum per ipsum deputatos, fieri debeant per provisorem Rippae; 12. che tutte<br />

le querelle fin ad ora fatte siano nulle e di niun valore. Respondit concessum. Mandantes omnia<br />

ista in cancellaria registrari.<br />

Pergamena mm 417x541. Sigillo plumbeo pendente.<br />

69. Anno 1487 indictione 5, die 13 novembris, in oppido Marani. - Pax conclusa fuit inter<br />

Sigismundum Austriae ducem et comitem Tyrolis cum Augustino Barbadico duce Venetiarum<br />

per eorum commissarios Nicolaum Franchum episcopum tarvisinum, Marquardum Brisach<br />

oratorem imperialem, Georgium Elach, Ualricum de Frunsperch electum episcopum<br />

tridentinum, Benedictum Fuger decanum brixinensem et Nicolaum de Firmian castri Stenici<br />

capitaneum, his conditionibus: quod prius sint amicitia coniuncti principes belligerantes,<br />

exercitus castrametationes solvant sigillata pace, quod utriusque partis subditi libere cum<br />

personis et rebus proficiscantur, captivi libere relaxentur, bona ablata in nundinis Bulzani et<br />

alibi restituantur et quae non extant solvi debeant, personae detentae in nundinis vel alibi libere<br />

relaxentur, minerae restituantur cum fructibus, omnia bona stabilia, affictus possessionum<br />

subditorum utriusque partis sequestrata relaxentur. Illustrissimum dominium in gratiam summi<br />

pontificis et caesareae maiestatis restituit illas valles et plebes quae in hoc bello fuerunt<br />

aquisitae per comites de Lodrono stipendiarios reipublicae, quae pertinent ad ecclesiam<br />

tridentinam eo pacto ut fortalitium de Stor destruatur. Quod arces Yfani et Numii et reliqua<br />

omnia a venetis aquisita deponantur in manus summi pontificis et ad iuditium ipsius remittantur;<br />

quod comites de Archo includantur in hac pace et ad gratiam venetorum admittantur, similiter et<br />

comites de Lodrono et de Gresta qui pariter sumantur ad gratiam principis Austriae etc.<br />

Manca.<br />

70. Anno 1489 indictione 7, die 20 februarii, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux concedit episcopo tridentino licentiam conducendi ex agro mantuano<br />

100 salmas frumenti.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 487. Pergamena<br />

mm 253x340.<br />

71. Anno 1489 indictione 7, die 22 martii, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux ad requisitionem episcopi tridentini de commutatione cum aliis<br />

mercibus, respondet quod scripserit ad rectores Vincentiae et Veronae habita responsione si fieri<br />

poterit, ei complacebit.<br />

Manca.<br />

72. Anno 1489, 13 kalendas maii, Tridenti. - Udalricus episcopus tridentinus, habita<br />

responsione rectorum Vincentiae et Veronae, scribit Augustino Barbadico duci Venetiarum eum<br />

rogans pro commutatione bladi cum aliis mercibus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1190


Capsa 67<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. Due lettere delle quali una ancora sigillata e non spedita.<br />

Malacopia di ambedue.<br />

73. Anno 1489 indictione 7, die 18 septembris, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux conquaeritur cum Udalrico episcopo tridentino quod Marchus de<br />

Lodrono, frater naturalis spurius comitum Francissci et Paridis de Lodrono, cum filio et aliis<br />

subditis eidem episcopo captus et detentus fuerit, unde eidem insinuat, si velit amice vivere,<br />

quod eos dimittat.<br />

Manca.<br />

74. Anno 1489 indictione 7, die 3 novembris, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux ex litteris acceptis ab episcopo tridentino circa retentionem Marci de<br />

Lodrono, filii et aliorum, intelligit, ideo captos fuisse propter atrocissima ante et post bellum<br />

commissa et per processum relevata. Repplicat tamen dictus dux quod persuadere sibi non<br />

possit post concordiam et pacem perpetrasse contra id quod capitula disponunt, sed indubie<br />

tenere ob malas informationes et invidorum malitiam id accidisse; unde iterum rogat hunc<br />

fidelissimum suum dimitti.<br />

Manca.<br />

75. Anno 1489, die 10 novembris Tridenti in castro, Boni Consilii. - Udalricus episcopus<br />

tridentinus rescribit Augustino Barbadico Venetiarum duci, quod postquam processus contra<br />

Marchum de Caderzono retentum cum suis, quem liberum desiderat, sufficienter formatus<br />

fuerit, libentissime transmittet ad dominationem suam, ut videat si iuste vel iniuste captivati<br />

fuerint.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

76. Anno 1490 indictione 8, die 5 februarii Venetiis, in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux promittit episcopo tridentino granum ab eodem pro suis subditis<br />

requisitum.<br />

Manca.<br />

77. Anno 1490 indictione 8, die 7 aprilis, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus Barbadico<br />

Venetiarum dux concedit hominibus Cimegi, Castelli, Bondi et Breguzi facultatem extrahendi<br />

ex Rippa 300 summas inter mileum et segalam.<br />

Manca.<br />

78. Anno 1490 indictione 8, die 7 maii, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus Barbadico<br />

Venetiarum dux respondet Udalrico episcopo tridentino petenti permuttationis vini et bladi<br />

beneficium cum aliis mercibus inter brixianos et certos subditos suos concessum et iis de<br />

Setauro negatum, concedit ut inposterum ii de Setauro eodem gaudeant privilegio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1191


Capsa 67<br />

Manca.<br />

79. Anno 1488 indictione 7, die 4 octobris, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux ad praeces Paridis Blanchi notarii Rippae et Iacobi Burga oratorum<br />

communium plebis Boni, Cimegi, Castelli, Bondi et Breguci quia eo tempore quo erant subditi<br />

suo dominio, fuerunt fideles, concedit facultatem pro praesenti anno extrahendi ex agro<br />

mantuano et ex aliis locis alienis 200 saumas bladorum et de terris venetis 100 plaustra vini;<br />

quod quando mittunt animalia sua ad pasculandum extra territorium non teneantur solvere datia<br />

etc. sicuti eis concessum fuerat eo tempore quo erant subditi.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 486. Pergamena.<br />

80. Anno 1490 indictione 9, die primo decembris, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux commendat Udalrico episcopo magistrum Christophorum de Pellatis<br />

nuntium Tridentum venientem ad exigendas pecunias quas solvere tenentur Christophorus et<br />

Donatus de Beceltis et Leonardus de Perocis Antonio Grimani civi veneto, unde eum rogat ut<br />

pro consueta sua iustitia et benevolentia eidem nuntio favere ut absque impensa et diuturna<br />

mora pecunias debitas integre consequatur.<br />

Pergamena mm 265x420. Sigillo plumbeo pendente.<br />

81. Anno 1491 indictione 9, die 3 martii, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus Barbadico<br />

Venetiarum dux respondet Udalrico episcopo tridentino postulanti nomine Setauri et aliarum<br />

vallium vicinarum commutationem grani ex Salodio et Rippa cum lignaminibus et aliis<br />

mercibus quod cum suis legibus hoc sit contrarium, tamen in gratiam domini episcopi concedit<br />

ut grana iam commutata cum lignaminibus extrahere possint ex Rippa et Salodio.<br />

Manca.<br />

82. Anno 1491 indictione 10, die 26 novembris, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux concedit salvoconductum Petro de Savi de valle Solis per 25 annos,<br />

quod possit stare in statu reipublicae et arma portare.<br />

Manca.<br />

83. Anno 1492 indictione 10, die 4 maii, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus Barbadico<br />

Venetiarum dux conquaeritur cum Udalrico episcopo tridentino quod domina Besseni novum et<br />

insolitum vectigal imposuerit pro transitu lignorum incisorum in nemoribus Roveredi et quod<br />

vina detinuerit orta in possessionibus subditorum suorum sita in territorio eius, nec solvere<br />

curat. Quare rogat episcopum quod iubeat dictae dominae ut desistat a talibus novis<br />

impositionibus, alias et ipse imponet nova datia rebus conducentis in ipsius territorio et solvat<br />

vina praedicta, ut aequum est.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 498. Pergamena.<br />

84. Anno 1492, die 25 maii Augustae. - Maximilianus romanorum imperator scribit<br />

Augustino Barbadico Venetiarum duci, eumque admonet ut quando facinorosos banni poena<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1192


Capsa 67<br />

mulctat, ad 20 milliaria germanica exterminare et abigere velit, quod et ipse in suis<br />

iurisdictionibus observabit, taliter enim a propriis confinibus exterminati, mala tanta avertentur<br />

et in utriusque terris minus nocebunt.<br />

Manca.<br />

85. Anno 1492 indictione 10, die 5 iunii, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus Barbadico<br />

legationem duorum suorum ad caesarem, episcopo tridentino insinuat qui eidem etiam nonnulla<br />

suo nomine referre debent.<br />

Pergamena mm 230x410. Sigillo plumbeo pendente.<br />

86. Anno 1492 indictione 10, die 18 augusti, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico scribit Udalrico episcopo tridentino, a caesare inter alios destinato commissario pro<br />

controversia montis Marcesine, inter homines Ivani et Vincentiae, quod miratur iterum proponi<br />

novae controversiae ubi nulla est quaestio, nam vicentini ultra 200 annos eum montem pacifice<br />

possederunt, unde non videt necessariam arbitrorum constitutionem.<br />

Pergamena mm 222x396. Sigillo plumbeo pendente.<br />

87. Anno 1493 indictione 11, die 7 maii, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus Barbadico<br />

Venetiarum dux hortatur episcopum tridentinum pro dimissione Egidii veronensis Tridenti in<br />

carcere iniuste inclusi, propter debitum cum Antonio Pona tridentino indicto die non<br />

satisfactum, sed ad satisfaciendum elapsis tantum paucis diebus venientem, contra<br />

conventionem in ipso instrumento expositam quae etiam unius mensis dilationem includit.<br />

Manca.<br />

88. Anno 1495 indictione 13, die 20 martii Venetiis, in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux commendat episcopo tridentino nuntium Leonardi de Priolis<br />

venetum civem, Tridentum venientem ad exigenda quaedam credita ut ei iustitia administretur.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 512. Pergamena<br />

mm 343x440.<br />

89. Anno 1495 indictione 13, die 25 augusti, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux mandat omnibus capitaneis aliisque officialibus quod venientem<br />

nuntium episcopi tridentini ad emendum frumentum, siliginem et bladum pro equis ad summas<br />

2000 saumarum pro militibus in Italiam descendentibus eum libere transire permittant.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 515. Pergamena<br />

mm 273x356.<br />

90. Anno 1496 indictione 14, die 20 ianuarii, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux respondet episcopo tridentino conquaerenti de iniuria illata Petro de<br />

Maganza subdito suo quod moleste tulerit iniuriam eidem factam et quod scripserit provisori<br />

Rippae pro debita satisfactione.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1193


Capsa 67<br />

Manca.<br />

91. Anno 1496 indictione 14, die 22 maii, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux insinuat episcopo tridentino delegationem Francisci Foscari ad<br />

caesarem qui etiam ad eumdem episcopum suo nomine habet nonnulla tractanda.<br />

Manca.<br />

92. Anno 1496 indictione 14, die 29 iulii, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux exprimit episcopo tridentino displicentiam quam habuit contra<br />

provisorem Rippae aggravantem subditos eiusdem episcopi cui scripsit in optima forma quod<br />

statim integre restituat pecunias quomodolibet acceptas cum suae mentis semper fuerit semper<br />

bene tractare subditos episcopatus tridentini.<br />

Manca.<br />

93. Anno 1496 indictione 15, die 2 decembris, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux mandat rectoribus Veronae et Vincentiae quod permittant<br />

extractionem siliginis et blavi equorum usque ad 70 salmas ad requisitionem episcopi tridentini<br />

pro caesare apud ipsum oratoris.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 521. Pergamena<br />

mm 242x335.<br />

94. Anno 1497 indictione prima, die 17 ianuarii, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux commendat episcopo tridentino quemdam praesbiterum Iohannem ut<br />

eidem conferat beneficium Fulgaridae ab hominibus illius loci electum.<br />

Manca.<br />

95. Anno 1497 indictione prima, die 28 maii, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux insinuat episcopo tridentino delegationem Andreae Trivisani ad<br />

regem Angliae qui etiam ad eundem episcopum habet nonnulla suo nomine tractanda.<br />

Manca.<br />

96. Anno 1497 indictione prima, die 14 iunii, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Barbadico Venetiarum dux respondet episcopo tridentino quod promptus sit dimittere furem<br />

retentum a provisore Rippae quando ablata restituat, ita exigit ordo iustitiae unde rogat eumdem<br />

episcopum quod velit dimittere civem suum Rippae in carceribus detentum causa retentionis<br />

supradicti furis.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 526. Pergamena<br />

mm 365x458.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1194


Capsa 67<br />

97. Anno 1497 indictione prima, die 10 decembris, Venetiis in ducali palatio. - Augustinus<br />

Venetiarum dux commendat episcopo tridentino praesbiterum Ioannem quondam Basilii Stressi<br />

de Drivasto subditum suum pro vacante beneficio ecclesiae s. Laurentii Fulgaridae electum ab<br />

eisdem hominibus subditis suis.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 529. Pergamena<br />

mm 372x497.<br />

98. Anno 1502 indictione 5, die 21 martii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux commendat Udalrico episcopo tridentino expeditionem causae<br />

circa debitum solvendum Petro et Hieronymo vicentinis a domina Benetina Spinola et<br />

Augustino eius filio ianuensibus quibus fideiussores extiterunt bonae pecuniarum summae.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 550. Pergamena<br />

mm 332x440.<br />

99. Anno 1502 indictione 5, Venetiis, in ducali palatio, die 11 iunii. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux conquaeritur cum episcopo tridentino quod eius capitaneus castri<br />

Ten, antiquam possessionem cuiusdam montis in confinibus Rippae et Teni, perturbare<br />

praesumat atque impedire rippensibus ne ligna caedant et fruges colligant, unde rogat dominum<br />

episcopum ut mandet dicto capitaneo quod ab his novitatibus desistat et sit contentus ea bona<br />

amicitia et vicinitate qua semper vixerunt.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 551. Pergamena<br />

mm 365x500.<br />

100. Anno 1503 indictione 6, die 6 septembris, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux conquaeritur cum episcopo tridentino, quod capitaneus Stenici<br />

arripuerit duos filios Angelae de Ferrariis viduae de Rippa, uxoris quondam Salatini de Saono,<br />

occisi in eodem loco. Quare eumdem rogat ut cogat eundem capitaneum vel alium detentorem,<br />

ad liberos ipsos matri suae restituendos cum libris, scripturis et rationibus omnibus haereditariis<br />

per eos ablatis.<br />

Pergamena mm 280x382. Sigillo plumbeo pendente.<br />

101. Anno 1504 indictione 7, die 22 februarii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux reddit certiorem episcopum tridentinum quod mittit Vincentium<br />

Quirinum oratorem ad regem et reginam Castellae, qui etiam eidem domino episcopo habet<br />

nonnulla suo nomine referenda.<br />

Manca.<br />

102. Anno 1508 indictione 11, die 8 maii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux scribit Georgio episcopo tridentino, eumque commendat pro bono<br />

animo conservandi pacem; ad petitionem autem dicti episcopi (dum intellexit a domino Luca de<br />

Rainaldis rempublicam non esse alienam ab ineunda tregua, dummodo etiam confoederati<br />

comprehendantur) quod destinentur aliqui qui de hac tregua ineunda tractent, respondet, necesse<br />

esse rem paulo altius repetere. Recenset observantiam erga caesares et alios principes, beneficia<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1195


Capsa 67<br />

erga omnes et quia requisitus ad sumenda arma contra regem Galliae ab imperatore vel eidem<br />

transitum suis copiis permittere, utrumque facere negaverit, tum quia pacem affectavit, tum quia<br />

cum rege Galliae fuit strictissimo iure coniunctus, ideo contra ipsam rempublicam arma<br />

sumpsit, oratorem suum turpiter eiecit et locum suum ferro et igne invasit. Unde victa tandem<br />

patientia et ipse insurgere coactus fuit. Nec verum esse, quod malevoli dicunt, ipsum<br />

coniunctum esse cum rege Francorum ut corona imperialis a caesarea maiestate sua, et<br />

Germania auferatur, quia numquam in mentem subiit haec cogitatio, quinimo pro susceptione<br />

coronae imperialis, et ipsius conservatione in Germania vires et facultates omnes suas exhibuit,<br />

et tutum transitum per loca obtulit, si absque armorum strepitu et quiete fiat; sed irritae fuerunt<br />

oblationes, et sibi motum fuit bellum cum minimam eidem dederit causam. Ad propositionem<br />

autem alteram domini Lucae Rainaldi, quod proposita fuerit tregua cum sola republica;<br />

respondit, quod ad treguam sit paratus, dummodo fiat cum inclusione confoederatorum, et<br />

concludit quod si maiestas sua hoc desiderat, mittat speciales procuratores cum sufficienti<br />

potestate, et libenter quae recta sunt tractabit.<br />

Pergamena mm 391x489. Sigillo plumbeo pendente.<br />

103. Anno 1508 indictione 11, die 4 iunii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux narrat Georgio episcopo tridentino, quod ante hoc ultimum bellum,<br />

quidam de Salodio Tridentum conduxerat pannos vendendos, quos ob suspitionem relinquere<br />

coactus est, ab aliquibus intercepti et dirrepti fuerunt, ac si iure belli eis licuisset. Unde rogat<br />

episcopum ut efficiat quod pauper ille suus subditus ius suum consequatur.<br />

Manca.<br />

104. Anno 1508 indictione 11, die 25 iunii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux commendat episcopo tridentino Ioannem Pisani civem venetum,<br />

per se vel procuratorem suum Tridentum advenientem, ad inquirendum furtum sibi factum a<br />

factore suo Francisco de s. Ioanne patavino, qui in illis partibus se recepit.<br />

Manca.<br />

105. Anno 1508 indictione 11, die prima octobris, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux iterum commendat episcopo tridentino bona dicti domini Ioannis<br />

Pisani, quae dicuntur esse abscondita in domo cuiusdam subditi domini episcopi.<br />

Manca.<br />

106. Anno 1509, 5 kalendas maii, Romae apud s. Petrum. - Iulius II pontifex maximus<br />

anno secundo sui pontificatus monitorium venetis mittit, quod si intra 24 dies ablata non<br />

restituerint sedi apostolicae, videlicet civitates, oppida et castra Ravennae, Cerviae, Arimini,<br />

Faentiae et Sarsinatae, sint acclesiasticis censuris innodati, eo modo sicuti supra numero 64.<br />

Adsunt duo alia exemplaria.<br />

Cartaceo. A stampa. Carte 12. Copie due.<br />

107. Anno 1509 indictione 12, die 25 maii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux mandat Trifono Gradenico, castellano et provisori Agrestae, quod<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1196


Capsa 67<br />

levare debeat ab ea fabrica Marcum fingens quod hoc faciat non mandato principis, sed ex<br />

defectu pecuniarum.<br />

Pergamena mm 162x320.<br />

108. Anno 1516 indictione 4, die 7 februarii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus respondet pluribus litteris Bernardi episcopi tridentini circa mutuam traditionem<br />

captivorum, quod multi iam permutati sunt, et decem qui adhuc supersunt, prima occasione<br />

permuttabuntur; rogat dominum episcopum pro liberatione Georgii Busichii capitis stratiotarum,<br />

pro quo exhibet quatuor armigeros equites.<br />

Manca.<br />

109. Anno 1517 indictione 5, die 30 martii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux ad petitionem Bernardi episcopi tridentini, quod Martinus del Tono<br />

eius affinis liber dimittatur, ita ut libere versari possit in civitate Venetiarum, respondet quod<br />

libentissime fecisset si etiam Iulius Manfroni ductor suus liberaretur, sed cum intellexerit<br />

dictum Iulium in arctissima custodia detineri, ad petitionem et lamentationem patris dicti Iulii<br />

liberum per civitatem dimissum Martinum, iterum custodiae reddidit. Quare rogat dominum<br />

episcopum ut faciat dimitti Iulium et ipse mox liberabit Martinum.<br />

Manca.<br />

110. Anno 1517 indictione 5, die 4 maii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus Lauredanus<br />

Venetiarum dux ad novam instantiam Bernardi episcopi tridentini liberum per civitatem<br />

Venetiarum dimisit Martinum del Tono affinem suum.<br />

Manca.<br />

111. Anno 1517 indictione 5, die 4 iunii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux, ad quaerelam Bernardi episcopi tridentini quod ab agentibus<br />

venetis graviter molestentur dominus Bartholomaeus de Mapheis et nonnulli cives veronenses<br />

propter introitus, bona et alia quae nomine caesaris tempore belli acceperunt, respondet quod<br />

super hoc iam providit, nec amplius molestabuntur. Caeterum rogat episcopum, ut induciae et<br />

pax firma servetur, ut ablatas villas utinensis territorii, ut restituantur perficiat, nova vectigalia<br />

in Tergesto cum detrimento non modico suorum subditorum leventur, alias et ipse providebit<br />

prohibendo suis subditis ne ad emendas merces illuc proficiscantur.<br />

Manca.<br />

112. Anno 1517 indictione 5, die 15 iunii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux, in gratiam domini Bernardi episcopi tridentini, concedit facultatem<br />

domino Bartholomaeo de Mapheis et aliis veronensibus, ut possint exigere suos proventus et<br />

redditus. Rogat insuper ipsum episcopum, ut faciat quod etiam subditi sui habere possint bona et<br />

proventus, quae habent Roboreti et Rippae, sicut ipse observabit cum his qui habent in ditione<br />

sua bona et proventus, subditis maiestatis caesareae ut idem observetur in pertinentiis Foroiulii.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca.<br />

1197


Capsa 67<br />

113. Anno 1517 indictione 5, die 16 iunii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux indulget omnibus qui aliquod consilium vel tractatum habuerunt<br />

cum caesareis eo tempore quo Verona parebat caesareae maiestati.<br />

Manca.<br />

114. Anno 1517, die 20 iunii, in Gradisca. - Mandatum commissariorum Goritiae et<br />

Gradiscae hominibus communium de Schodivacha, sub poena ducatorum 200, quod debeant<br />

solvere exactori fiscali omnes affictus huius anni et habere debeant cedulam cancellarii, et quod<br />

nihil solvere debeant de praedictis affictis alicui subdito dominii veneti, quia in praesenti tregua<br />

non intelligunt cessare exactionem praedictorum affictuum.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva. In italiano.<br />

115. Anno 1517, die 20 iunii, in Gradisca. - Eorumdem commissariorum mandatum<br />

hominibus villae Visentinae ut supra.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva. In italiano.<br />

116. Anno 1517, die 28 iunii, Goritiae. - Commissarii et bellici consiliarii Goritiae et<br />

Gradiscae agentes respondent domino Iacobo Cornelio Fori Iulii locumtenenti quod<br />

inconveniens videtur tempore treguae obligare subditos alienos ad solvendos dictos affictus,<br />

attamen prompte obedient mandatis.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva. In italiano.<br />

117. Anno 1517, die 29 iunii, Utinae. - Locumtenens Utinae scribit locumtenentibus et<br />

agentibus caesareis iniustum sibi videri mandatum solvendi dictos affictus fiscali caesareo a<br />

subditis venetis tempore treguae quia licet eo tempore civitates, terrae et fortalitia usque ad<br />

decisionem stare debeant in manibus possidentium non ita tamen bona privatorum; et nullatenus<br />

dubitare talem etiam esse mentem suae caesareae maiestatis.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

118. Anno 1517, die 2 iulii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus Lauredanus Venetiarum<br />

dux conquaeritur cum Bernardo episcopo tridentino de supradictis exactionibus<br />

commissariorum caesareorum in partibus Foriiulii, unde rogat dominum episcopum ut inducat<br />

caesaream maiestatem ad tollendas huiusmodi exactiones et pacem manutenendam.<br />

Manca.<br />

119. Anno 1517, die 4 iullii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus Lauredanus<br />

Venetiarum dux eidem Bernardo episcopo tridentino novas quaerelas scribit contra exactores<br />

Goritiae tempore pacis eumque rogat ut se interponat ad tantum malum avertendum et ad maiora<br />

impedienda.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1198


Capsa 67<br />

Manca.<br />

120. Anno 1517, die 14 iulii, Scodavacae. - Agentes Scodavacae scribunt Iacobo Cornelio<br />

locumtenenti Foriiulii, quod capitanei Gradiscae insidiantur eorum vitae, quare ad aliud<br />

territorium aufugere decreverunt.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva. In italiano.<br />

121. Anno 1517, die 22 iulii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus Lauredanus<br />

Venetiarum dux gratias agit Bernardo episcopo tridentino quod suo consilio suspensae sint<br />

exactiones Foriiulii usque ad decisionem causae, rogatque iterum ut inducat eosdem<br />

commissarios ad desistendum ab his exactionibus.<br />

Manca.<br />

122. Anno 1517 indictione 5, die 29 iulii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Venetiarum dux ad petitionem Bernardi episcopi tridentini de dando salvoconducto domino<br />

Francisco de Colle camerario domini cardinalis gurcensis, etiamsi non esset necessarium, tamen<br />

in eius gratiam libentissime concedit.<br />

Manca.<br />

123. Anno 1517 indictione 5, die 28 augusti, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux, ad commendationem Bernardi episcopi tridentini, quod daciarii<br />

salis veronenses non cogantur ad iteratam satisfactionem dacii, respondet quod dicti datiarii,<br />

antequam Verona esset sub dominio caesareae maiestatis, tunc debebant solitum datium<br />

reipublicae solvere, sed cum eo anno pecunias non haberent, fideiussores reipublicae<br />

representarunt quosdam nobiles, qui etiam suo nomine solverunt; nunc isti nobiles pecunias suas<br />

exigunt a dictis datiariis, qui renuunt solvere; nunc promittit domino episcopo quod omnem<br />

dabit operam ne alicui iniuria fiat, quinimmo causa pro iustitia celeriter expediatur.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 593. Pergamena<br />

mm 367x436.<br />

124. Anno 1517 indictione 6, die 9 septembris, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux rogat Bernardum episcopum tridentinum quod sua auctoritate<br />

efficiat ut bona Petri Spolverini veronensis, quae habet in Roveredo, et a capitaneo illius loci<br />

detinentur, libere illi dimittantur iuxta conventiones in pace factas, quod bona subditorum<br />

utriusque partis sine ulla contradictione sint libera, et idem libere frui possint.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 594. Pergamena<br />

mm 343x448.<br />

125. Anno 1517 indictione 6, die 16 septembris, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux informat Bernardum episcopum tridentinum, quod Ioannes<br />

Armelini cum duobus suis filiis de Setauro, qui socii erant in pharmacopaea Ceseni Venetiis,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1199


Capsa 67<br />

aufugerunt secum asportando libros et pecunias dictae pharmacopaeae, unde rogat episcopum,<br />

quod si in suo principatu dicti adveniant eos ad restitutionem ablatorum inducat.<br />

Manca.<br />

126. Anno 1517 indictione 6, die 8 octobris, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux informat Bernardum episcopum tridentinum, circa superius allatam<br />

causam datiariorum salis, quod a sententia contra eos lata appellarint ad collegium<br />

appellationum, sed stato tempore non comparuerunt, unde tamquam contumaces, iterum<br />

condemnati sunt, unde pro reauditione supplicantes, in gratiam ipsius et caesareae maiestatis,<br />

iterum audientur et pro iustitia iudicabitur eorum causa.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 596. Pergamena<br />

mm 730x513.<br />

127. Anno 1517 indictione 6, die 9 octobris, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux, ad petitionem Bernardi episcopi tridentini, ne permittat molestari<br />

comitem Maregulatum de s. Bonifacio, et fratres eius a suis nobilibus Iacobo Superantio,<br />

Francisco Priolo et Aloysio Superantio, causa livellorum propter donationem factam a caesarea<br />

maiestate veronensibus debitoribus nobilium venetorum, respondet super hoc accersivisse<br />

praedictos nobiles venetos, a quibus intellexit comitem Maregulatum et fratres, post<br />

recuperatam Veronam, ad dictos nobiles sponte accedentes cum ipsis transegerunt, et pactis<br />

subscripserunt, videlicet, quod debitum ante bellum contractum solvent et debitum bellici<br />

triennii condonetur, quod cum sponte sua hoc subscripserint, non videtur qua ratione nunc<br />

resilire velint.<br />

Anno 1517, indictione 6, die 9 octubrii, Venetiis in ducali palatio, Leonardus Lauredanus<br />

Venetiarum Dux respondet Bernardo episcopo trid. quod in causa domini Bartholomei de<br />

Mapheis, super exactore affictuum et proventuum ipsius, nihil adhuc conclusum fuerit, sed pro<br />

comperto habeat quod in gratiam ipsius episcopi et in gratiam caesareae maistatis, quantocius<br />

faciet ut tam d. Mapheo quam coeteris nobilibus veron. comprehensis in hoc negotio ius suum<br />

reddatur.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 597. Pergamena<br />

mm 362x464.<br />

128. Anno 1517 indictione 6, die 2 decembris, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux, ad petitionem Bernardi episcopi tridentini, concedit<br />

salvoconductum Ioanni de Cesano, ut libere venire possit cum rebus suis per totum dominium<br />

venetum.<br />

Manca.<br />

129. Anno 1517 indictione 6, die 25..., Venetiis in ducali palatio. - Leonardus Lauredanus<br />

Venetiarum dux permittit Bernardo episcopo tridentino, quod possit extrahere ex agro veronensi<br />

2500 saumas bladi, et per lacum Gardae traducere, mandando rectoribus Veronae, quod si opus<br />

sit, etiam custodes itineris adhibeant.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1200


Capsa 67<br />

130. Anno 1517 indictione 5, die 19 ianuarii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux rogat Bernardum episcopum tridentinum, ut auctoritate qua pollet<br />

apud caesaream maiestatem, efficiat quod capitanei Tergesti, non inquietent subditos Foroiulii,<br />

quibus multa damna inferunt.<br />

Manca.<br />

131. Anno 1518 indictione 6, die 18 iunii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux mandat fidem adhiberi praesbitero Marco Antonio Corrutio,<br />

imperiali et veneto notario, substituto ab Augustino Artengo notario numerario.<br />

Manca.<br />

132. Anno 1518 indictione 6, die 24 iulii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux ratificat treguam ad sex ebdomadas, atque hoc insinuat Bernardo<br />

episcopo tridentino tanquam amico suo charissimo etc. ut et ipse se interponat ad pacem<br />

stabiliendam.<br />

Pergamena mm 238x493. Sigillo plumbeo pendente.<br />

133. Anno 1519 indictione 7, die 29 octobris, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux certiorem reddit Bernardum episcopum tridentinum, de acceptis<br />

suis litteris, et responso dato regentibus in Inspruc.<br />

Manca.<br />

134. Anno 1518 indictione 6, die 29 octobris, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux respondet Bernardo episcopo tridentino roganti pro executione<br />

sententiae latae in favorem Hieronymi de Martinengo, quod libenter petitionem suam exaudiret,<br />

sed cum haec facta fuerint bellicis temporibus et a iudicibus dominio suo non subiectis, ideo<br />

eum exaudire non potest, nisi auditis partibus ita disponente lege reipublicae.<br />

Manca.<br />

135. Anno 1519 indictione 7, die 12 ianuarii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux ad novam instantiam Bernardi episcopi tridentini, pro executione<br />

sententiae in favorem Hieronymi de Martinengo latae, respondet quod dictus Martinengo mittat<br />

suos procuratores, citare faciat adversarios, quibus auditis non deerit ab his quae ius et iustitia<br />

requirunt.<br />

Manca.<br />

136. Anno 1520... Venetiis in ducali palatio. - Leonardus Lauredanus Venetiarum dux<br />

conquaeritur cum Bernardo episcopo tridentino, quod comites Sebastianus et Antonius de<br />

Lodrono inquietent subditos suos de Bagolino, unde rogat dominum episcopum ut in ordinem<br />

redigat praedictos comites.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1201


Capsa 67<br />

Pergamena mm 355x471. Sigillo perduto. Metà della pergamena è stata divorata dai topi.<br />

137. Anno 1520 indictione 8, die 29 iulii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux concedit Bernardo episcopo tridentino extractionem 400<br />

sommarum bladi et 40 curruum vini.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 601. Pergamena<br />

mm 340x447.<br />

138. Anno 1520 indictione 8, die 28 septembris, in ducali palatio. - Leonardus Lauredanus<br />

Venetiarum dux scribit Bernardo episcopo tridentino, furtum factum Venetiis a Simone de Razis<br />

de Setauro, qui etiam aufugit, quare rogat dominum episcopum pro iustitia, ut si non potest<br />

habere furem, bona sua quae habet in Setauro confiscare faciat, et illatum damnum 950<br />

ducatorum mercatoribus venetis compensare faciat.<br />

Manca.<br />

139. Anno 1521 indictione 9, die 20 maii, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux, ad petitionem Bernardi episcopi tridentini pro salvoconducto<br />

Ioannis de Armeninis et filiis eius concedendo, respondet quod saepius salvum conductum<br />

habuerunt, sed loco portandi ad dominos suos libros et alia furto ablata, Venetias venerunt ad<br />

alia negotia peragenda, et exigendas pecunias ab eorum debitoribus in ablatis libris contentas, in<br />

gratiam tamen ipsius domini episcopi concedit salvoconductum 42 dierum, eo pacto ut per viam<br />

Bassani accedant portando dictos libros, et alia ablata, quod si eo tempore res sit infecta,<br />

suasque rationes nondum discusserint per eamdem viam cum libris etc. Tridentum recta<br />

proficiscantur.<br />

Manca.<br />

140. Anno 1521 indictione 9, die 22 septembris, Venetiis in ducali palatio. - Antonius<br />

Grimanus Venetiarum dux respondet Bernardo episcopo tridentino conquaerenti, quod litterae<br />

caesareae maiestatis et aliorum subditorum eius in postis fuerint apertae, quod litterae caesareae<br />

maiestatis numquam apertae fuerint neque bulgia in qua continebantur, sicuti oratori caesareo<br />

manifestarunt, sed tantum litterae quorumdam particularium suspectorum. Certiorem tamen<br />

reddit episcopum quod iam mandaverit omnibus officialibus postarum quod cursores caesareae<br />

maiestatis cum quibuscumque litteris libere transitum permittant.<br />

Pergamena mm 260x512. Sigillo plumbeo pendente.<br />

141. Anno 1522 indictione 10, die 18 septembris, Venetiis in ducali palatio. - Antonius<br />

Grimanus Venetiarum dux concedit Bernardo episcopo tridentino facultatem extrahendi ex suo<br />

dominio 40 plaustra vini; eidem narrat furtum 150 ducatorum a quodam de Bergamo, nobili<br />

veneto Andreae Griti, qui aufugit in valle Solis, qui ad instantiam partis, Clesii in carceribus<br />

missus fuit et 25 ducata tantum restituta, sed cum nuntius bergomensis, cui restituta fuerunt<br />

ducata pervenisset ad Rochetam, a certis armatis hominibus aggressus, non tantum 25 ducata<br />

eidem ablata fuerunt, sed etiam octo alia, quae habebat. Quare rogat dominum episcopum pro<br />

iustitia, et quod non tantum furto ablata restituantur, sed etiam iustis poenis puniantur rei.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1202


Capsa 67<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 606. Pergamena<br />

mm 365x450. Angolo tagliato.<br />

142. Anno 1522 indictione 10, 20 octobris, Venetiis in ducali palatio. - Antonius Grimanus<br />

Venetiarum dux conquaeritur cum episcopo tridentino quod capitaneus ipsius retinuerit certos<br />

pannos Stephani Gibbi de Salodio, qui cum suo salvoconducto Tridentum venerat pro eisdem<br />

vendendis, et cum aliis mercibus commutandis, unde eum rogat pro satisfactione vel restitutione<br />

eorumdem pannorum.<br />

Manca.<br />

143. Anno 1523 indictione 11, die 6 aprilis, in ducali palatio. - Antonius Grimanus<br />

Venetiarum dux commendat Bernardo episcopo tridentino Ioannem Franciscum Molino Rippam<br />

advenientem pro recuperatione 300 ducatorum sibi furto ablatorum a Bartholomea Benvenuti<br />

Pauli de loco Tignali, ea de causa Rippae, ad instantiam dicti domini Molino, in carceribus<br />

detenta, ut eidem domino Molino iustitia administretur, et suum recuperare possit.<br />

Manca.<br />

144. Anno 1520 indictione 8, die 29 septembris, Venetiis in ducali palatio. - Leonardus<br />

Lauredanus Venetiarum dux narrato Bernardo episcopo tridentino furtum 510 ducatorum de<br />

mercimoniis, quae furto abstulit Simon de Razzis de Setauro dictus Careton, nobili Michaeli<br />

Morosino et Andreae Marcello venetis, unde dominum episcopum rogat ut eumdem ad<br />

restitutionem adstringat.<br />

Manca.<br />

145. Anno 1525 indictione 13, die 26 iunii. - Andreas Griti Venetiarum dux, ad petitionem<br />

Bernardi episcopi tridentini, quod possit accedere ad balnea de Caldero in agro veronensi, eidem<br />

libentissime concedit salvoconductum eundi et redeundi ad beneplacitum cum rebus et personis<br />

suis.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 615. Pergamena<br />

mm 272x338.<br />

146. Anno 1529 indictione 3, die 21 februarii, Venetiis in ducali palatio. - Andreas Griti<br />

Venetiarum dux petit a Bernardo episcopo tridentino Amigum et socios suos Tridenti in carcere<br />

detentos, propter raptum mulieris viduae, factum in villa s. Ursi in territorio vicentino, rogatque<br />

eos concedere velle potestati Vincentiae, quia in eo territorio crimen fuit commissum.<br />

Manca.<br />

147. Anno 1532 indictione 5, die 18 maii, Venetiis in ducali palatio. - Andreas Griti<br />

Venetiarum dux conquaeritur cum episcopo tridentino quod Tridenti interceptae fuerint<br />

quaedam ballae, signis diversis obsignatae, quae erant diversorum mercatorum venetorum, et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1203


Capsa 67<br />

Venetias ducebantur, et interceptae fuerunt quia, ut dicebant, erant res Maranorum, quod cum<br />

falsum sit, rogat episcopum pro earumdem restitutione.<br />

Manca.<br />

148. Anno 1532, die 27 maii Romae. - Antonius cardinalis de s. Severino scribit cardinali<br />

episcopo tridentino, quod cum electus fuerit archiepiscopus Taranti in regno neapolitano,<br />

imperator eum aggravavit pensione 500 ducatorum auri, sed cum onus istud sit nimis grave,<br />

propter multas alias pensiones quas habet ad sanctam sedem solvendas, ideo rogat episcopum<br />

tridentinum ut apud caesarem agat pro remissione tanti oneris et impositionis, eique suggerit<br />

recentem mortem domini Monachi, unde vacante ecclesia Maioricae, cuius collatio spectat ad<br />

ipsum imperatorem, eam pensionem novo episcopo eligendo imponere posset.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo perduto. In italiano.<br />

149. Anno 1532 indictione 5, die 7 iunii, Venetiis in ducali palatio. - Andraeas Griti<br />

Venetiarum dux rogat Bernardum episcopum tridentinum, utpote multae auctoritatis apud<br />

caesarem, ut se interponat, nec permittat aggravari subditos suos a capitaneis Gradiscae, qui<br />

habentes unam domum in Gradisca, dictus capitaneus eam detinet nec ullum fructum ex ea<br />

percipere possunt, quod iustitiae et paci repugnat.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 631. Pergamena<br />

mm 330x470.<br />

150. Anno 1532 indictione 5, die 7 iunii, Venetiis in ducali palatio. - Andraeas Griti<br />

Venetiarum dux recurrit ad Bernardum episcopum tridentinum, tanquam imperialem ministrum,<br />

ut se interponat apud caesarem pro restitutione domus, quam habet Nicolaus Rizzus subditus<br />

reipublicae in villa Farra sub Gradisca, iurisdictionis capituli aquileiensis, a qua bellorum<br />

tempore exclusus fuit, nec capitaneus vult restituere, quod est contra capitula pacis<br />

vormatiensis.<br />

Manca.<br />

151. Anno 1533 indictione 6, die 23 februarii, Venetiis in ducali palatio. - Andraeas Griti<br />

Venetiarum dux rogat Bernardum episcopum tridentinum tanquam multae auctoritatis apud<br />

caesarem, ut obtineat transitum 2000 sommarum frumenti et 1500 siliginis emptarum in ducatu<br />

Bavariae pro suo dominio.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 634. Pergamena<br />

mm 386x541.<br />

152. Anno 1533, die 3 iunii Tridenti. - Andraeas Rubeus scribit Bernardo episcopo<br />

tridentino in aula romanorum regis existenti, eumque certiorem reddit epistolarum, quas nomine<br />

reipublicae venetae, cuius est secretarius, eidem misit.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1204


Capsa 67<br />

153. Anno 1533 indictione 6, die 6 iunii, Venetiis in ducali palatio. - Andraeas Griti<br />

Venetiarum dux scribit Bernardo episcopo tridentino, cum caesar imposuisset unum reinense<br />

pro quolibet bove extracto ex Hungaria pro Venetiarum dominio, et hoc ut ipse dominus<br />

episcopus asseruit suo oratori, durare deberet tempore belli, quo transacto, hanc impositionem<br />

levaret. Cum igitur bellum esset finitum, rogat dominum episcopum ut se interponat pro<br />

extinctione huius datii.<br />

Manca.<br />

154. Anno 1533, die 10 iunii Tridenti. - Andraeas Rubeus, secretarius venetus, scribit<br />

Bernardo episcopo tridentino, eique mittit epistolas illustrissimae reipublicae, et iterum rogat<br />

pro extinctione datii super boves ex Hungaria traductos et impositum pro expensis belli cum<br />

Turcis iam terminati.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

155. Anno 1534 indictione 8, die 16 novembris, Venetiis in ducali palatio. - Andraeas Griti<br />

Venetiarum dux congratulatur cum Bernardo episcopo tridentino, pro suo felici redditu Roma,<br />

et gratias reddit pro informatione conventus habendi in proximo mense, ad quem iam destinati<br />

sunt, qui intervenire debeant nomine reipublicae, eumque rogat ut pro sua bonitate et iustitia<br />

efficiat, quod proficuum sit bono communi.<br />

Manca.<br />

156. Anno 1534 indictione 8, die 25 novembris, Venetiis in ducali palatio. - Andraeas Griti<br />

Venetiarum dux certiorem reddit Bernardum episcopum tridentinum quod mittit ad romanorum<br />

regem suum oratorem Franciscum Contarenum, qui etiam habet aliqua referenda suo nomine<br />

eidem domino episcopo.<br />

Manca.<br />

157. Anno 1534 indictione 8, die 14 decembris, Venetiis in ducali palatio. - Andraeas Griti<br />

Venetiarum dux gratias agit episcopo tridentino pro relatione, quod hona quorumdam<br />

mercatorum venetorum retenta non fuerint de mandato caesaris vel consilii oenipontani, propter<br />

aliquam repressaliam, sed a capitaneo Vito sua propria auctoritate, propter certas expensas<br />

praetensas retenta fuerint, et modo de mandato consilii oenipintani sint relaxata, quod quam<br />

maxime gratum fuerit, multis expressionibus declarat.<br />

Manca.<br />

158. Anno 1535, die 10 martii Tridenti. - Deputati in negotio restitutionis scribunt Viennam<br />

Bernardo episcopo tridentino, quod veneti negotium protrahere tentant, unde eum rogant ut<br />

efficiat apud caesarem pro expeditione huius negotii, et quanto citius pecunias transmitti curet,<br />

ut solutione debita intercedente dominum superarbitrum in suas partes atrahant.<br />

Cartaceo, carte 2. Quattro sigilli aderenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1205


Capsa 67<br />

159. Anno 1535, die 13 martii Tridenti. - Deputati in negotio restitutionis mittunt Bernardo<br />

episcopo tridentino epistolas pro caesarea maiestate, eamque informant de modo tenendi in<br />

conventu Mediolani habendo pro compositione inter caesarem et venetos.<br />

Litterae imperatoris duci Mediolani consanguineo suo, quem informat de conventu ibidem<br />

habendo per suos arbitros, eumque rogat interponere etiam iuditium suum.<br />

Cartaceo, carte 4. Quattro sigilli aderenti.<br />

160. Anno 1535, die 14 maii Tridenti. - Deputati in negotio restitutionis informant<br />

Bernardum episcopum tridentinum antequam Mediolanum proficiscantur; quod arbitri<br />

proposuerint fructus utriusque partis restituere absque contradictione, et nova datia et collectas<br />

tollere, et inde expectare resolutionem caesareae maiestatis, quamquam variae difficultates<br />

etiam super hoc emerserint praecipue ex parte venetorum, praecipue circa dovanam Veronae,<br />

quam maxime aggravatam exactionibus, unde rogant episcopum ut non permittat imperatorem<br />

aliquid resolvere super litteris venetorum absque sua informatione.<br />

Cartaceo, carte 2. Quattro sigilli aderenti.<br />

161. Anno 1535, die 17 martii, ex Trigesto. - Deputati in negotio restitutionis informant<br />

Bernardum episcopum tridentinum de variis quaerelis, quae ad ipsos continuo deferuntur, de<br />

aliquibus capitaneis Foriiulii qui modo venetorum, modo proprios maiestatis suae subditos<br />

iniuriis lacescunt, neglecto eorum tractatu, unde rogant episcopum ut apud caesarem insistat pro<br />

remedio, ut utrique subditi in bona et tranquilla vicinitate permaneant, ponendo ibidem bonos et<br />

discretos officiales.<br />

Cartaceo, carte 2. Quattro sigilli aderenti.<br />

162. Anno 1535, die 19 martii Tridenti. - Deputati in negotio restitutionis rogant<br />

Bernardum episcopum tridentinum ut efficiat, quod steura de novo imposita plebis Goritiae<br />

impendatur ad sumptus necessarios huius commissionis, et non remaneat in manibus capitanei<br />

Tulmini, et hoc usque ad totalem conclusionem negotii.<br />

Cartaceo, carte 2. Quattro sigilli aderenti.<br />

163. Anno 1535, die 23 martii Tridenti. - Deputati in negotio restitutionis certiorem reddunt<br />

Bernardum episcopum tridentinum de difficultate compositionis cum venetis in specie propter<br />

dovanam Veronae, et nundinas Bulsani, unde advertunt episcopum ut efficiat quod in<br />

expeditione nuncii super concepta ab ipsis instructione, approbationi regiae remissa,<br />

supersedeatur ut interim subsequens negotiatio observetur.<br />

Cartaceo, carte 2. Tre sigilli aderenti.<br />

164. Anno 1535 indictione 8, die 24 iulii, Venetiis in ducali palatio. - Andraeas Griti<br />

Venetiarum dux concedit Bernardo episcopo tridentino facultatem extrahendi ex territorio<br />

vicentino vel veronensi sommas 1000 bladi pro equis.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1206


Capsa 67<br />

165. Anno 1535 indictione 9, die 13 septembris, Venetiis in ducali palatio. - Andraeas Griti<br />

Venetiarum dux narrat Bernardo episcopo tridentino varias diferentias inter homines de Avio,<br />

subditos domini episcopi, et homines de Beluno, subditos venetos, propter pascua quae in<br />

conventu Tridenti habito sopitae sunt, prudentia domini episcopi, rogat insuper pro restitutione<br />

bonorum Francisci a Ferraro de Beluno, cui sublata fuerunt tempore controversiae et pro<br />

reintegratione eorumdem. Confidit in domini episcopi bonitate et iustitia.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 636. Pergamena<br />

mm 424x556.<br />

166. Anno 1535 indictione 9, die 25 septembris, Venetiis in ducali palatio. - Andraeas Griti<br />

Venetiarum dux excusat se quod inopinate dominus Bernardus episcopus tridentinus discesisset<br />

Padua, eo tempore quo duos nobiles destinarat ad eumdem visitandum suo nomine, gaudet quod<br />

omnia prospere successissent in sua infirma valetudine; procurabit festinationem consultationis<br />

medicorum atque mox transmittet.<br />

Manca.<br />

167. Anno 1536, die 15 ianuarii. - Cartae continentes gravamina subditorum regiae<br />

maiestatis propter datia noviter imposita a venetis. Responsio reipublicae venetae inter caetera<br />

quod et regia maiestas datium posuerit super boves ex Hungaria extractos pro dominio veneto.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

168. Anno 1536, die prima februarii, Venetiis. - Hieronymus Hieremia scribit Bernardo<br />

episcopo tridentino circa eamdem materiam nihil efficere, sed semper protrahi resolutio ad<br />

alium terminum; includit listulam mercium quae vel pro vetitis semper vel pro non vetitis ullo<br />

tempore habitae fuerunt.<br />

Cartaceo, carte 7. Tratta del danno avuto dalle fiere di Bolzano, Merano e Hall.<br />

169. Anno 1536, die 15 ianuarii Venetiis. - Hieronymus Hieremias nuntius domini<br />

Bernardi episcopi tridentini informat eumdem episcopum quod cum commissionem suam latine<br />

exponere vellet, impeditus fuit sed italice debuit exponere, ad quam respondit dux ut in listulis<br />

mercium continetur; insuper eum advertit quod camerarius secretus regis Franciae instat cum<br />

dominio veneto pro obtinenda liga contra caesarem.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

170. Anno 1536, die 7 februarii Venetiis. - Hieronymus Hieremias Bernardum episcopum<br />

tridentinum certiorem reddit de procrastinatione negotii, una die sunt infirmi senatores, altera<br />

unus est mortuus et prius deveniendum est ad electionem alterius et concludit quod Venetiis<br />

diutius immorari debebit, antequam dovanae aliqua resolutio habeatur.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1207


Capsa 67<br />

171. Anno 1536, die 26 ianuarii Venetiis. - Hieronymus Hieremias scribit episcopo<br />

Bernardo quod una cum oratore caesareo fecerit instantiam coram dominio veneto, sed dilata<br />

fuit resolutio. Mittit pariter in hac inclusum diurnale omnium quae fecit coram hoc dominio.<br />

Cartaceo, carte 5.<br />

172. Anno 1536 indictione 10, die 8 ianuarii, Venetiis in ducali palatio. - Andraeas Griti<br />

Venetiarum dux petit facultatem a Bernardo episcopo tridentino examinandi in suo territorio<br />

Levegi quosdam testes citatos a quodam vicentino in carceribus Venetiis detento.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 637. Pergamena<br />

mm 344x493.<br />

173. Anno 1536, die 10 augusti. - Carolus Capelius orator venetus exponit caesareae<br />

maiestati quod maranenses ipsius subditi infestent litora iurisdictionis Gradi subiecti venetis et a<br />

quolibet transeunte vectigalia exigunt, unde rogat maiestatem suam pro remedio huius<br />

perturbatae iurisdictionis.<br />

Respondet consilium caesareum. Scribendum pro informatione vicecapitaneo Goritiae et<br />

Hieronymo de Athymis et si res ita se habeat ut expositum fuit, huiusmodi innovatio tollatur.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

174. Nova instantia oratoris veneti circa praedicta executioni non mandata, quinimmo<br />

veteribus novae iniuriae adauctae a maranensibus, subditis reipublicae.<br />

Manca.<br />

175. Orator caesareus petit a republica veneta extinctionem doanae, et novorum datiorum<br />

in detrimentum commercii tyrolensis impositorum, vel saltem ut fiat sicut antiquitus factum est.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

176. Anno 1486. Articuli seu gravamina domini electi tridentini ac subditorum suorum<br />

apud dominium venetum proposita, videlicet quod subditi episcopatus possint extrahere a<br />

dominio veneto granum et habere ducales super hac re; quod habere possint commercium<br />

liberum mercium sicut episcopus tridentinus permittit venetis extractionem lignorum, carnium,<br />

casei, piscium etc.; quod suspendere velit bannum et alias poenas hominibus Thenni occisoribus<br />

Anzeloti de Prancio tunc subditi Rippae qui multorum scelerum reus erat; quod controversiae<br />

hominum de Prancio cum rippensibus terminentur per divisionem montis Engli et Tombli.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

177. Anno 1559, die 12 iunii Venetiis in ducali palatio. - Laurentius Priolus Venetiarum<br />

dux Christophoro Madrutio episcopo tridentino commendat Antonium de Mula equitem<br />

oratorem ad serenissimum catholicum regem qui Tridentum transiens nonnulla negotia suo<br />

nomine ipso domino episcopo habet pertractanda.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1208


Capsa 67<br />

Manca.<br />

178. Anno 1547, 7 augusti Venetiis in ducali palatio. - Franciscus Donato Venetiarum dux<br />

certiorem reddit episcopum tridentinum de adventu magnifici Gasparis Brugnoli doctoris et<br />

consiliarii sui qui nomine ipsius domini episcopi credentiales praesentavit, et exposuit<br />

commissa et quamquam omnia sibi prius nota fuerint tamen offictium sibi gratissimum fuisse<br />

declarat et amorem suum erga senatum commendat.<br />

Manca.<br />

179. Anno 1549, 19 iulii Venetiis in ducali palatio. - Franciscus Donato Venetiarum dux<br />

exponit episcopo tridentino gravissimum furtum 160 vaccarum cum custodibus suis, factum in<br />

montanea Manazzi, territorii vicentini, a Ioanne Fiocardo vicentino bannito a toto dominio<br />

Venetiarum, unde eidem domino episcopo commendat quod si talem latronem habere possit,<br />

eum ad restitutionem adigat et debita poena plectat.<br />

Manca.<br />

180. Anno 1563, 29 novembris Salodi. - Gabriel Emo, procurator et capitaneus pro<br />

serenissimo dominio veneto, restitui iussit oleum, quod tanquam defraudato vectigale sublatum<br />

fuerat domino episcopo tridentino, et propter eius amicitiam et eo magis quia inservire debet<br />

patribus concilii.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

181. Anno 1679, die 22 aprilis indictione 2, in ducali palatio. - Aloysius Contarenus dux<br />

Venetiarum domino Francisco episcopo tridentino pro ducendo presbitero Dominico Salvadori<br />

ad triremes.<br />

Manca.<br />

182. Anno 1645, die 7 octobris indictione 14, in ducali palatio. - Franciscus Oricio dux<br />

Venetiarum domino Carolo Emanueli commendat Andraeam Legienzi pro exactione sui crediti<br />

super haereditate Brighenti in valle Leudri, quam illius vallis vicarius retardabat.<br />

Manca.<br />

183. Anno 1678, die 23 decembris indictione 2, in ducali palatio. - Aloysius Contarenus<br />

dux venetus domino Francisco episcopo tridentino respondet super felici adprecatione pro festo<br />

natalis domini facta.<br />

Manca.<br />

184. Anno 1681, die 3 ianuarii, indictione 5, in ducali palatio Aloysius Contarenus Dux<br />

Venetiarum domino episcopo tridentino eadem de re ut N° precedenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1209


Capsa 67<br />

Manca.<br />

185. Anno 1657, 1 februarii, in ducali palatio. - Bertuccius Valerio dux Venetiarum<br />

domino Carolo Emanueli episcopo tridentino respondet super liberatione Simonis Mazzaroli a<br />

triremibus elapso triennio ad quod tempus fuerat condemnatus.<br />

Pergamena mm 238x650. Sigillo perduto. In italiano.<br />

186. Anno 1685, die 29 decembris indictione 9 in ducali palatio. - Marcus Antonius<br />

Iustiniano dux venetus domino Francisco episcopo tridentino etc. ut supra numero 44.<br />

Manca.<br />

187. Franciscus Molino dux Venetiarum, domino Carolo Emanueli Madrutio episcopo<br />

tridentino, suae devotionis affectum et ad complacendum promptitudinem exponit. Deest data.<br />

Manca.<br />

188. 1686, die 21 decembris indictione 10 in ducali palatio. - Marcus Antonius Iustiniano<br />

dux venetus domino Francisco episcopo tridentino, ut supra numero 44.<br />

Manca.<br />

189. Anno 1670, die 29 maii indictione 8. - Dominicus Contareno dux Venetiarum<br />

magnificis et generosis dominis sequestratoribus temporalitatis episcopatus Tridenti et<br />

magnifico potestati ibidem, spondet retentionem Caroli Tavini dicti Malatesta sicarii, pro qua<br />

retentione rectoribus Veronae commissionem dedisse affirmat.<br />

Manca.<br />

190. Anno 1648, die 3 octobris indictione 2, in ducali palatio. - Dominus Franciscus<br />

Molino dux Venetiarum domino Carolo Emanueli episcopo tridentino notificat petitam<br />

retentionem Antonii ab Aquila fuisse Bassani factam, proinde pro transmissionis modo<br />

provideat.<br />

Manca.<br />

191. Anno 1655, die 24 aprilis indictione 8, in ducali palatio. - Carolus Contareno dux<br />

Venetiarum domino Carolo Emanueli episcopo tridentino respondet pro congratulatione facta<br />

ob electionem in ducem.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1210


Capsa 67<br />

192. Anno 1648, die 23 ianuarii in ducali palatio indictione 2. - Franciscus Molino dux<br />

Venetiarum domino Carolo Emanueli episcopo tridentino super retentione Caroli Rinaldi<br />

facienda in territorio Brixiae.<br />

Manca.<br />

193. Anno 1666, die 2 octobris indictione 5, in ducali palatio. - Dominicus Contareno dux<br />

Venetiarum domino Hernesto Adalberto cardinali et episcopo tridentino congratulatur pro eius<br />

assumptione ad episcopatum.<br />

Manca.<br />

194. Anno 1679, die 16 decembris indictione 3, in ducali palatio. - Aloysius Contareno dux<br />

Venetiarum domino Francisco episcopo tridentino respondet super adprecatione felicium<br />

festorum.<br />

Manca.<br />

195. Anno 1673, die 17 iunii indictione 11, in ducali palatio. - Dominicus Contareno dux<br />

Venetiarum domino Sigismundo Alphonso episcopo tridentino respondet mandatum dedisse<br />

rectoribus Vincentiae in favorem hominum Levici in monte Vezzena etc. si comitari petierint.<br />

Manca.<br />

196. Anno 1680, die 28 decembris, in ducali palatio indictione 4. - Aloysius Contareno dux<br />

Venetiarum domino Francisco episcopo tridentino respondet super adprecatione sibi facta<br />

felicium festorum.<br />

Manca.<br />

197. Anno 1680, die 11 maii indictione 3, in ducali palatio. - Aloysius Contareno dux<br />

Venetiarum domino Francisco episcopo tridentino respondet se acceptare damnatos ad triremes,<br />

et iam mandatum dedisse rectoribus Veronae pro acceptatione.<br />

Manca.<br />

198. Anno 1643, die 31 iulii indictione 11, in ducali palatio. - Franciscus Ericio dux<br />

Venetiarum domino Carolo Emanueli episcopo tridentino pro facta retentione Thomae Fetner de<br />

Fulgarida in Vicentia, ad petitionem ipsius domini episcopi.<br />

Manca.<br />

199. Anno 1678, die 31 augusti indictione 1, in ducali palatio. - Aloysius Contarenus dux<br />

Venetiarum domino Francisco episcopo tridentino scribit pro captura facienda Francisci et<br />

Bernardi Bini, qui Roboretum confugerant, cum exemplari factae responsionis, nempe quod ex<br />

loco sacro extrahi non possint, cum eorum delictum non sit de exceptis in Bulla papali.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1211


Capsa 67<br />

Manca.<br />

200. Anno 1681, die 5 iulii indictione 4 in ducali palatio. - Aloysius Contareno dux<br />

Venetiarum domino Francisco episcopo tridentino respondet acceptando factam exhibitionem<br />

de 5 damnatis ad triremes.<br />

Manca.<br />

201. Anno 1644, die 26 octobris indictione 13, in ducali palatio. - Franciscus Ericio dux<br />

Venetiarum domino Carolo Emanueli episcopo tridentino respondet, se vidisse causas cur<br />

dominus Felix Alberti consiliarius ad venetum statum confugerit cum litteris commendatitiis<br />

eiusdem domini episcopi, eidemque se salvum conductum dedisse, ut ibi libere et secure<br />

commorari possit.<br />

Manca.<br />

202. Anno 1653, die 20 decembris indictione 7, in ducali palatio. - Franciscus Molino dux<br />

Venetiarum domino Carolo Emanueli episcopo tridentino gratias agit pro felici festorum<br />

adprecationem.<br />

Manca.<br />

203. Anno 1683, die... decembris indictione 7, in ducali palatio. - Dominus Aloysius<br />

Contareno dux Venetiarum domino Francisco episcopo tridentino gratias agit pro felici festorum<br />

adprecatione.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 868. Pergamena<br />

mm 472x650.<br />

204. Anno 1636, die 14 iunii indictione 4, in ducali palatio. - Franciscus Ericio dux<br />

Venetiarum domino Carolo episcopo tridentino super securitate confinium in monte Vezzena se<br />

provisurum spondet.<br />

Manca.<br />

205. Anno 1648, die 25 iulii indictione 1, in ducali palatio. - Franciscus Molino dux<br />

Venetiarum domino Carolo Emanueli episcopo tridentino petit, ut domino comiti Gerardo de<br />

Arco facultatem et auxilium praestet pro adscribendis 2100 pedestribus militibus pro defensine<br />

suorum statuum.<br />

Manca.<br />

206. Anno 1646, die 26 novembris indictione 15, in ducali palatio. - Dominus Franciscus<br />

Molino dux Venetiarum domino Carolo Emanueli episcopo tridentino respondet ob bladorum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1212


Capsa 67<br />

penuriam se non posse permittere petitam extractionem, cum et ipse alibi sibi providere debeat<br />

pro suo statu.<br />

Manca.<br />

207. Anno 1681, die 22 martii indictione 4, in ducali palatio. - Aloysius Contareno dux<br />

Venetiarum domino Francisco episcopo tridentino respondet se curaturum, ut Ioannes filius<br />

Michaelis del Mass post factam in lazaretto Primolani contumaciam retineatur et consignetur.<br />

Manca.<br />

208. Anno 1556, die 6 decembris indictione 15, in ducali palatio. - Laurentius Priolus dux<br />

Venetiarum domino Christophoro cardinali episcopo tridentino et Mediolani gubernatori,<br />

revocato Ioanne Frumentio, qui reipublicae nomine per triennium apud praefatum dominum<br />

cardinalem nuncius fuerat, Danielem Bonricium hominem ex iis qui a reipublicae secretis sunt,<br />

mittit qui eiusdem reipublicae nomine apud ipsum agat.<br />

Manca.<br />

209. Anno 1643, die 25 iulii indictione 11, in ducali palatio. - Franciscus Ericio dux<br />

Venetiarum domino Carolo Emanueli episcopo tridentino exponit, quod nobilem dominum<br />

Aloysium Contarenum equitem suum mittit legatum ad conventum imperii, hinc eum in transitu<br />

audiri velit tanquam propriam personam.<br />

Manca.<br />

210. Anno 1654, die 11 iulii indictione 7, in ducali palatio. - Franciscus Molino dux<br />

Venetiarum domino Carolo Emanueli episcopo tridentino respondet petitos duos subditos de<br />

Segunzano a servitio triremium se liberare non posse, cum ipsi sponte pro aliorum<br />

condemnatorum liberatione sese obtulerint.<br />

Manca.<br />

211. Anno 1657, die 16 iunii indictione 10, in ducali palatio. - Bertuccius Valerio dux<br />

Venetiarum domino Carolo Emanueli episcopo tridentino gratias habet pro gratulatione sibi<br />

facta pro victoria a republica contra barbaros obtenta.<br />

Manca.<br />

212. Anno 1649, 30 ianuarii Brixiae. - Ioannes Morus capitaneus Brixiae scribit episcopo<br />

tridentino quod ad eius petitionem factam reipublicae, ab ea habet in mandatis incarcerandi<br />

Carolum Rinaldum malefactorem, et ad ipsum dominum episcopum mittendi. Quare eum<br />

certiorem reddit quod statim ac habere poterit dictum hominem ei transmittet.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1213


Capsa 67<br />

213. Anno 1645, 6 ianiarii Venetiis. - Senatus venetus rescribit Carolo Emmanueli<br />

episcopo tridentino eique gratias agit pro affectu erga suam rempublicam pro felicitatione,<br />

eidemque pariter omnem felicitationem non solum in hoc sed etiam subsequentibus annis<br />

precatur.<br />

Pergamena mm 285x480. Sigillo perduto.<br />

214. Anno 1545, die 9 octobris Bruxellis. - Imperator Carolus V domino Christophoro<br />

cardinali episcopo tridentino, amico suo carissimo, recommendat rempublicam venetam, ut ex<br />

principatus nemoribus concedat eam quantitatem lignorum quibus indiget.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo perduto. In spagnolo, firmata da Carlo V.<br />

215. Anno 1536, die 24 ianuarii. - Epistola domini Lope de Soria ad dominum cardinalem<br />

episcopum Bernardum, Venetiis data, in controversia inter dominos de Beseno et vicentinos pro<br />

confinibus montium in Fulgarida.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. In italiano.<br />

216. Anno 1533. - Litterae Ludovici Porri superarbitri in conventu tridentino ad dominum<br />

Bernardum cardinalem episcopum tridentinum quem informat de peractis inter oratores<br />

austriacos et venetos in causa restitutionis et confinium episcopatus tridentini cum dominio<br />

veneto.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente.<br />

217. Anno 1523, 18 augusti, Venetiis in ducali palatio. - Andraeas Griti dux Venetiarum<br />

gratias reddit Bernardo episcopo tridentino de epistolis gratulatoriis sibi missis pro pace et<br />

foedere inito inter caesaream maiestatem et ipsam venetam rempublicam.<br />

Manca. Esiste in Innsbruck: Bibl. Museum Ferdinandeum Urkunden Sammlung 610. Pergamena<br />

mm 346x448.<br />

218. Anno 1539, 9 octobris, Venetiis in ducali palatio. - Petrus Lando Venetiarum dux<br />

insinuat episcopo tridentino provisionem bladi a se factam in partibus Germaniae pro suo<br />

dominio, unde eum rogat ut dictum bladum libere transire permittat.<br />

Manca.<br />

219. Anno 1555, 23 novembris, Venetiis in ducali palatio. - Franciscus Venerius<br />

Venetiarum dux conquaeritur cum episcopo tridentino de ministris suis quod aggravaverint<br />

subditos suos ultra conventum circa solutionem minerarum ferri in Colle s. Luciae ab ipsis<br />

emptarum, quare rogat dominum episcopum quod cum dictae minerae sint in episcopali sua<br />

iurisdictione non permittat suis ministris talem extorsionem, sed antiquam conventionem et<br />

consuetudinem observent.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 292x550. Sigillo perduto. In italiano.<br />

1214


Archivio di Stato di Trento, Archivio del Principato Vescovile, Sezione Latina, Capsa 1<br />

n. 8 verso, regesto coevo e altro posteriore in lingua tedesca e croce scritti a Vienna<br />

(dopo il 1407); segnatura C. 1 n. 8 di mano del P. Giuseppe Ippoliti; emblema clesiano<br />

disegnato dal pittore Cristoforo nel 1534. Concessione dell’Archivio di Stato di Trento<br />

n. 206, 5 ottobre 2001.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1215


Capsa 68<br />

CAPSA 68<br />

Campum in Iudicariis (numeri 232)<br />

1. Anno 1211 indictione 14 apud castrum Campi, die mercurii 16 intrante marcio, in<br />

presentia domini Turisendi de Toblino, domini Alberti archipresbiteri et Gratiani subdiaconi<br />

ecclesie s. Eleutherii de Blezio etc. - Dominus Aldrigetus canonicus tridentinus qui confessus<br />

fuit se vivere lege romana et accepisse a domino Armanno filio quondam domini Federici de<br />

Campo 12 libras denariorum veronensium pro quibus ei vendidit unam peciam terre arative sui<br />

alodii que iacet in Cammandono.<br />

Anno 1211 indictione 14 in castro Campi, die veneris 16 intrante decembri in presentia<br />

domini Turisendi de Toblino, Otonis eius nepotis, domini Enrici filii quondam Gisloudi de<br />

Selano, domini Raimondi de Cumao, domini Odelrici archipresbiteri de Nomasso etc. -<br />

Zoanbonus Loscus filius quondam Lazarini de Maercio qui confessus fuit se vivere lege<br />

romana, precio 3 librarum et 12 soldorum denariorum veronensium vendidit domino Armanno<br />

filio quondam domini Federici de Campo duas pecias terre prative sui alodii iacentes in Zono.<br />

Anno 1211 indictione 14 apud villam de Vico de Nomasso, die veneris 16 intrante<br />

decembri, in presentia domini Tublini de Toblino et Federici filii domini Riprandi de Campo<br />

etc. - Iohannes frater quondam Rivani de Vico pretio 4 librarum denariorum veronensium<br />

parvulorum vendidit dicto domino Armanno unam peciam terre prative in Zono.<br />

Anno 1212 indictione 15 ante castrum Campi, die mercurii 3 intrante octobri. - Gaspar<br />

filius quondam Rodegerii de Flaveo precio 8 librarum denariorum veronensium vendidit dicto<br />

domino Armanno unam peciam terre cum uno pomario ad Vilam.<br />

Anno 1211 indictione 14 in castro Campi, die veneris 16 intrante decembri, in presentia<br />

dominorum Odelrici et Enrici fratrum de Selano etc. - Dominus Armannus filius quondam<br />

domini Federici de Campo iuravit fidelitatem domino Toblino de Toblino sicut vassallus facit<br />

suo domino contra omnes homines, anteposita fidelitate suorum anteriorum dominorum,<br />

nominatim de vassallatico Wizardi et aliorum hominum etc. quod habet in feudum.<br />

Anno 1211 indictione 14 in castro Campi, die dominico 14 exeunte decembri, in presentia<br />

dominorum Riprandi et Odelrici fratrum de Campo etc. - Dominus Toblinus de Toblino nomine<br />

recti feudi investivit dominum Armanum filium quondam domini Federici de Campo de<br />

vassalatico Federici filii quondam Steke de Daono.<br />

Anno 1211 indictione 14 in capite pontis de Vico apud domum Pelegrini filii Azolini de<br />

Spineto, die mercurii 2 intrante februario, in presentia domini Odelrici filii quondam domini<br />

Federici de Campo, Iohannis filii quondam domini Warimberti de Gaio etc. - Dominus Toblinus<br />

filius quondam domini Odelrici de Toblino qui confessus fuit se vivere lege romana et accepisse<br />

a domino Armanno filio quondam domini Federici de Campo 5 libras denariorum veronensium<br />

ei vendidit unum hominem de masnata eius domini Toblini qui vocatur Cuntius filius Savinele<br />

et unam molinarezam cum muris iacentem in Toblino.<br />

Anno 1210 indictione 13 in Nomasso apud villam Dasindi, die dominico 8 exeunte octobri.<br />

- Armanus filius quondam Viviani de Cures pretio 16 librarum denariorum veronensium<br />

vendidit domino Armano filio quondam domini Federici de Campo unam peciam terre arative<br />

sui alodii que iacet in braida etc.<br />

Pergamena mm 130x113. Notaio: Abrianus domini Conradi dei gracia tridentine ecclesie episcopi<br />

sacri palatii notarius interfui et rogatus scripsi. Vi sono otto documenti sottoscritti in questa modo. Altro<br />

presente: Gasparus q. Rodegerii de Flaveo.<br />

2. Anno 1222 indictione 10, die 5 exeunte marcio ante castrum Campi, in presentia domini<br />

Andrici de Campo, domini Montenarii de Setauro etc. - Dominus Riprandus, dominus Odericus,<br />

dominus Armannus filii quondam domini Federici de Campo vicissim inter se promiserunt sub<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1216


Capsa 68<br />

pena 200 librarum denariorum veronensium levare et bene inforzare illud castrum quod habent<br />

in Bono [extra habetur: castrum Unlini (in plebe Boni, vel Merlini)] et levare et edificare et<br />

murare unam bonam turem onorificabilem autem sicuti ipsi tres comunabunt vel duo illorum in<br />

castro Campo et omne melioramentum, quod duo conveniunt facere rationem dictorum<br />

castrorum, tertius attendet et eos sequi debet.<br />

Pergamena mm 112x102. Notaio: Olliverius.<br />

3. Anno 1229 indictione 2, die veneris 2 intrante novembri in Tridento in palatio<br />

episcopatus. - Dominus Enricus de Rochabruna tanquam tutor Iordani quondam domini<br />

Kabrielis de Rocabruna resignavit vasalaticum Bonesigne de Durrey de loco Blezi cum illo<br />

feudo quod hic habuerat a quondam dicto domino Kabriele, in dominum Gerardum episcopum<br />

tridentinum a quo ipsemet quondam dominus Kabriel in feudum tenebat. Proinde dominus<br />

episcopus investivit dictum Bonesignam de illo feudo et dominus Enricus se ab eo accepisse 15<br />

libras veronenses confessus est, expendendas in utilitatem dicti Iordani minoris, videlicet ad<br />

solvendam dotem filiae domini Liabardi de Zovo uxoris quondam domini Marsili de Rocabruna.<br />

Pergamena mm 345x121-141. Notaio: Pelegrinus Cosse. Presentibus: Tridentino iudice, Ezilino<br />

iudice, Iohanne, Nicholao notario, Bonoamico notario, Iohanne et Odorico de Paho.<br />

4. Anno 1244 indictione 2, die 8 exeunte novembri ante domum Messi de Tridento in<br />

presentia dominorum Moroebi de Tono, Oprandini de Gaio etc. - Ser Ubertus de Gaio fecit<br />

datam et refutationem ser Marsilio eius fratri de omni suo iure in tota sua decima quam habuerat<br />

in toto territorio de Blezo ad feudum a dominio Otolino de Tono presente et consentiente, pretio<br />

60 librarum.<br />

Pergamena mm 234x133-146. Notaio: Giraldus. - Moroeli de Tono.<br />

5. Anno 1247 indictione 5, die ultimo octubri in Vezano. - Dominus Albertinus quondam<br />

domini Oderici de Campo nomine locationis in perpetuum investivit Thomeum filium Vezanelli<br />

de Rambaldo de Vezano de una domo et orto in Vezano in Glarola, sub affictu 20 soldorum<br />

denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 323x115-127. Notaio: Oliverius. Il documento ha: in Christi nomine, die<br />

u(foro)ltimo exeunte octubri in Vezano ante domum Polli tabernarii in presentia ipsius Polli, Odorici<br />

domine Eliche, Redolfi filii Vezanelli, Iohannis q. Adelpreti de Magnano et Boca rasa.<br />

6. Anno 1274 indictione 2, die 4 intrante ianuario in Stimiaga. - Dominus Graciadeus filius<br />

quondam domini Albertini de castro Campi nomine locationis ad 5 annos investivit Redulfinum<br />

quondam Grecialli de Stimiaga de tota illa decima quam dominus Valentinus de Flaveio habebat<br />

in villa Stimiage etc. sub annuo censu 18 galletarum blave.<br />

Pergamena mm 144x122-130. Notaio: Thomasius per comitem Marcum de Lomello.<br />

7. Anno 1275 indictione 3, die 4 intrante octubri Tridenti. - Dominus Graciadeus quondam<br />

domini Albertini de Campo nomine locationis investivit Riprandinum et Adelpretum fratres<br />

filios quondam domini Adelpreti de uno vineali iacente super dossum de Molinaria, sub annuo<br />

censu 10 soldorum denariorum veronensium.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1217


Capsa 68<br />

Pergamena mm 267x147-150. Notaio: Cognonutus. In presentia Martinoli q. Rubei becarii,<br />

Montalbani iugulatoris, Iachemini q. Lafranchini; Federici q. domine Elice de Tridento.<br />

8. Anno 1278 indictione 6, die veneris 13 intrante madio in castro Campi in presentia<br />

domini Andrigeti quondam domini Perzevalli de dicto castro Campi etc. - Berardacius de<br />

Flaveo vendidit domino Graciadeo filio quondam domini Albertini totam illam decimam quam<br />

habebat in pertinentia Dasindi pro expedito feudo prout habuerat ab ipsis dominis de Campo<br />

illius consanguineis, idque pretio 50 soldorum denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 147x199. Notaio: Antonius.<br />

9. Anno 1278 indictione 6, die mercurii 5 intrante ianuario in Flaveo. - Domini Galentus et<br />

Ollerica iugales vendiderunt pro expedito feudo domino Graciadeo quondam domini Albertini<br />

de castro Campi totam illam decimam quam habebant in pertinenciis Flavei, Dasindi et<br />

Stimiage, idque pretio 227 librarum denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 275x111-130.<br />

10. Anno 1279 indictione 7, die 10 exeunte iunio Tridenti in presentia domini Ezelini<br />

chanonici tridentini etc. - Domini Zamboninus iudex et Lafranchinus et Nicolaus filii quondam<br />

domini Zamboni de Tridento confessi sunt se nomine mutui recepisse a domino Bernardo de<br />

Campo 100 libras denariorum veronensium pro quibus ipsi oppignorarunt unam decimam in<br />

villa Ranzi plebatus Banalli et que olim fuit domini Federici Corezole de Clessio.<br />

Pergamena mm 350x232-255. Notai: Henricus de Supramonte; Bonora; Cognonutus; Antonius<br />

exemplavit.<br />

11. Anno 1281 indictione 9, die dominico 9 intrante februario in castro Campi apud<br />

ecclesiam s. Nicolai, in presentia dominorum Graciadei quondam domini Albertini eius filii,<br />

Adelperii, Gislemberti fratrum filiorum domini Armani, Olderici filii domini Bernardi,<br />

Bonacorsii Covati de dicto castro Campi etc. - Dominus Bernardus filius quondam domini<br />

Federici de dicto castro Campi vocavit se solutum a domino Morandino filio quondam domini<br />

Alberti Mitefogi de Archo sicut procuratore dominorum Lafranchini, Zambonini et Nicolai de<br />

Tridento de debito 100 librarum pro quibus oppignoraverant decimam.<br />

Pergamena mm 132-144x230-255. Notaio: Antonius.<br />

12. Exemplum ex authentico relevatum anno 1319 indictione 2, die lune 18 iunii in Flaveyo<br />

auctoritate domini Iordani de Campo notarii et vicarii facientis racionem in dicta villa Flavey de<br />

hominibus et personis Iudicarie pro venerabili in Christo patre fratre Henrico episcopo<br />

tridentino. - Anno 1281 indictione 9, die dominico 7 intrante decembri in Molveno. - Domini<br />

Riprandinus et Ropretus eius nepos pro se et sicut procurator eius fratrum et filiorum quondam<br />

domini Nicolai comitis et ipse dominus Riprandinus pro se et omnibus de suo casatico et domo<br />

Flaoni de Flaono constituerunt dominos Petrum quondam domini Alberti de Seyano et<br />

Aychardum notarium de Tridento suos procuratores in refutando in manibus domini Henrici<br />

episcopi tridentini totum illud feudum quod dominus Graciadeus de Campo et quondam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1218


Capsa 68<br />

dominus Albertinus et Cognevutus et sui antecessores Campi habebant a dominis de Flaono ad<br />

investiendum ipsum dominum Graciadeum.<br />

Pergamena mm 279x185-195. Notai: Antonius; Albertus exemplavit, 1319, in presentia Lancellotti<br />

notarii de Tridento, Oprandi notarii, Omneboni notarii de Vigo Nomassi, Petri notarii de Boayo, Antonii<br />

notarii de Boayo, Bartolomei notarii de Cugreo.<br />

1281, presentibus Alberto spezapreda de Stenico, Adelpreto notario de Cugreo, Albertino, Antonio<br />

q. Omodei de Molveno.<br />

13. Anno 1281 indictione 9, die veneris 15 exeunte octubri Tridenti. - Dominus<br />

Lanfranchinus filius quondam domini Zambonini, presentibus suis fratribus Zambonino et<br />

Nycolao et consentientibus, precio 290 librarum veronensium parvulorum quas accepit a<br />

domino Gratiadeo de Campo, fecit ei datam et vendicionem de tota sua decima de Ranzo et illis<br />

pertinenciis tam de blado, vino, amiseris, honorancia quam omnibus aliis ad ipsam decimam<br />

pertinentibus et refutabit eam domino episcopo a quo habetur in feudum.<br />

Pergamena mm 423x145-155. Notaio: Aycardus de Amichis de Dosso. Presentibus Riprando de<br />

Gonselmo, Adelpreto, Petro de Seyano, Morando de Archo, Tridentino de Charlo.<br />

14. Anno 1281 indictione 9, die 10 exeunte novembri Tridenti in castro Boni Consilii, in<br />

presentia dominorum Iohannis archidiaconi tridentini, Adelpreti quondam domini Ylteprandi de<br />

Formigaro, Federici de Livo etc. - Dominus Federicus qui dicitur Corezola de Cleso pro se et<br />

nepote suo domino Fino de Cleso filio domine Perfette uxoris domini Adelpreti de Mezo cum<br />

una ciroteca quam in suis manibus tenebat, refutavit in manibus domini Henrici episcopi<br />

tridentini omne suum ius in decima et iure decimationis in Ranzo et in illis pertinenciis ut ad<br />

rectum feudum investire debeat dominum Graciadeum de Campo, salvo quod dictum feudum<br />

decime sit antiquum et si foret collatum de novo per quondam dominos Girardum, Aldrigetum,<br />

Egenonem episcopos ecclesie tridentine suos predecessores et per quondam dominum<br />

Sodegerium de Tyto potestate Tridenti voluit quod dicta investitura nullius sit valoris.<br />

Pergamena mm 707x117-127. Notaio: Zacheus. In presentia Aycardi et Bartolomei de Stangatis<br />

notarii.<br />

15. Anno 1282 indictione 10, die lune 10 intrante augusto, apud ecclesiam s. Laurentii de<br />

Nomasso. - Dominus Ioannes Ginetus notarius de Lundo precio 40 librarum cessit domino<br />

Gratiadeo filio quondam domini Albertini de castro Campi totam illam decimam quam in<br />

feudum possidebat in pertinentiis Lundi tam de nutriminibus, pullis quam blavis et de oleo et<br />

olivis in Arco dicte decime pertinentibus.<br />

Pergamena mm 196x172. Notaio: Antonius. Presentibus Alberto q. Boninsigne de Duvreo, Iacobo q.<br />

Alberti de Comaio. Guarissio q. presbiteri Oliverii de Vico Nomasso, Paulo filio Iohannis Gineti notarii<br />

de Lundo.<br />

16. Anno 1285 indictione 13, die iovis 11 intrante ianuario Tridenti in palatio episcopatus. -<br />

Dominus Iohannes de Cavedeno vicarius, assessor et iudex domini Maynardi comitis tirolensis<br />

adiudicavit domino Graciadeo de Campo unam domum cum orto in Vezano ex hereditate<br />

quondam Thome filii quondam Vezanelli de Rambaldo de Vezano.<br />

Pergamena mm 500x125-140. Notaio: Bonaventura qui dicitur Ravas.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1219


Capsa 68<br />

17. Anno 1286 indictione 14, die 3 exeunte iullio in burgo Ripe. - Dominus Morandus<br />

quondam domini Albertini Mitifoci de Archo cessit domino Alberto filio domini Federici<br />

Spalete de Archo eius propinquo suam partem decime de Caurasto quam cum dicto domino<br />

Federico ad feudum habebat cum omnibus iuribus ad eam pertinentibus.<br />

Pergamena mm 558x172-205. Notaio: Henricus.<br />

18. Anno 1290 indictione 3, die 4 intrante novembri in vila Gaiy sub porticu domini<br />

Warimberti quondam domini Iohannis de Gaio in presentia domini Alberti quondam domini<br />

Riprandi de Gaio et Bonisigne notarii de Madice etc. - Dominus Varimbertus predictus et eius<br />

filius Odoricus precio 50 librarum denariorum parvulorum dederunt domino Bonisigne et<br />

domino Petro quondam domini Marsilii de Gaio nomine et vice Hendrici et Alberti sui fratris<br />

quondam dicti domini Marsili duas pecias terre arative et pradive cum tota earum decima.<br />

Pergamena mm 336x170-173. Notaio: Petrus comitis de Luca. In presentia Beni q. Iohannis de Gaio,<br />

Bonore q. Aimerici de Gaio, Bartholomei filii Iohannis presbiteri de Gaio.<br />

19. Anno 1291 indictione 4, die dominico penultimo exeunte aprili in villa Favri de<br />

Nomasso. - Dominus Graciadeus quondam domini Albertini de castro Campi locavit in<br />

perpetuum Ponzio quondam ser Oliverii de dicta villa 4 pecias terre.<br />

Pergamena mm 232x214. Notaio: Albertus domini Florii de Favro. In villa Favri de Nomasso in<br />

canipa domini Florii q. ser Oliveti, presentibus Alberto q. Boninsigne, Paxoto q. Iohannis de Comigelo,<br />

Florio suprascripto...<br />

20. Anno 1294 indictione 7, die 5 intrante iullio in castro Campi. - Dominus Gratiadeus<br />

filius quondam domini Albertini locavit per annos 25 Antonio quondam ser Titeboni de Lundo<br />

peciam unam terre arative in pertinenciis Lundi.<br />

Pergamena mm 132x145-150. Notaio: Bonusiohannes comitis de Lomello. In loco dicto in<br />

Auneda...<br />

21. Anno 1296 indictione 9, die dominico 3 intrante iunio in steiata castri Campi de<br />

Nomasso apud ecclesiam s. Nicholai, in presentia domini Zordani quondam domini Federici de<br />

castro Campi, Gaioti quondam Riprandi de Gaio etc. - Dominus Armanus quondam domini<br />

Armani de castro Campi investivit nomine recti et honorabilis feudi Brianum et Franciscum<br />

fratres filios quondam ser Odorici de Flaveo de suo recto feudo.<br />

Eosdem fratres pro sua parte investiverunt dominus Gratiadeus quondam domini Albertini<br />

et Aldrigetus quondam domini Perzevali de castro Campi, et iurarunt fidelitatem.<br />

Pergamena mm 257x151. Notaio: Thomeus q. Marzuchini comitis de Luca.<br />

22. Anno 1296 indictione 9, die Sabati 14 exeunte augusto in castro Campi de plebatu<br />

Nomassi in domo domini Graciadei quondam domini Albertini de dicto castro Campi, in<br />

presentia Thomasii notarii de Cugreo; Petri filii ser Benvenuti quondam domini Baxeti de eo<br />

loco Cugrei, domini Aldregetti de dicto castro Campi et Caldere eius filii etc. - Domina Mina<br />

uxor domini Graciadei predicti que fuit de civitate Tridenti filia quondam domini Tridentinelli<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1220


Capsa 68<br />

Borserii de Tridento, confessa fuit se nomine finiti precii accepisse a dominis Alberto qui<br />

Feraza dicitur et Simone fratribus et filiis dicti domini Graciadei de dicto castro Campi 300<br />

libras veronenses parvulas quibus eos investivit de uno manso vineato cum una domo in<br />

pertinenciis Termeni in loco Rouredi Termeni in loco prati sangonarii, alodium pro alodio,<br />

feudum pro feudo.<br />

Pergamena mm 410x227-242. Notaio: Thomeus ut supra. Altri presenti: Dedus q. Galli de Gugreo,<br />

Paxius q. Truelle, Valentinus q. Aineti de Dasindo, Brazerius de Favro.<br />

1297, indictione 10, die 12 octubri in Regulla Tremeni in Rovredo ante domum sive massi quod fuit<br />

q. Riprandi de Gonselimo, in presentia presbiteri Henrici qui fuit de valle Venusta et nunc moratur in<br />

Caldario, Bonaventure q. Tissi de Murio, Xecele de Tridento. Ibique Thomeus notarius de Cugreo qui<br />

Rodes dicitur tanquam procurator domine Mine que fuit de Tridento, uxor Gratiadei de Campo ut<br />

continetur in carta facta manu Tomassi notarii, posuit dominum Albertum Frizam q. Gratiadei de Campo<br />

in tenutam et possessionem de una domo cooperta, cum cortivo et clausura vinearum in dicta regula<br />

Tremeni sive Rovredum.<br />

23. Anno 1297 indictione 10, die martis 12 intrante februario in circa caustri Campi iuxta<br />

ecclesiam s. Nicolay. - Ioannes filius quondam domini Galvagni de Vixo cum uno ligno quod in<br />

suis manibus tenebat resignavit in manibus domini Graciadei quondam domini Albertini de<br />

Campo totum illud feudum et decimam quam tenebat in territorio Flavei ad investiendum<br />

Nasenbenum Mantum de Stimiaga.<br />

Pergamena mm 167-182x167. Notaio: Zacheus. Presentibus Albertino clerico plebis s. Laurentii de<br />

Nomasso, Blasio filio Wilielmi de Campo, Trentinelo de Plazolo de Favrio, Salvestro q. Benvenuti de<br />

Lundo.<br />

24. Anno 1297 indictione 10, die lune 3 intrante iunio in castro Campi. - Vasgrinus<br />

quondam domini Galvagni de Flaveo refutavit domino Graciadeo de castro Campi eam<br />

decimam quam ab illo tenebat in feudum in vila Cugrei et Dasindi de Nomasso, acceptis 15<br />

libris denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 266x145. Notaio: Thomeus q. Marzuchini de Luca in presentia Tomasii Boni de<br />

Poia.<br />

25. Anno 1297 indictione 10, die lune 12 exeunte octubri in Cugreo de Nomasso. -<br />

Iachebinus quondam domini Galvagni de Flaveo refutavit domino Gratiadeo de castro Campi<br />

eam decimam quam ab eodem habebat in feudum in vila Cugrei, acceptis 15 libris denariorum<br />

veronensium.<br />

Pergamena mm 189x168-179. Notaio: Thomeus ut supra.<br />

26. Anno 1298 indictione 11, die veneris 8 exeunte februario in steyata castri Campi prope<br />

ecclesiam s. Nicolay, in presentia Baylandi filii domini Aldrigeti etc. - Dominus Graciadeus<br />

quondam domini Albertini de castro Campi titulo donacionis irrevocabilis dedit Bonomo filio<br />

naturali ser Ognabeni, qui barba dicitur de Flaveo, eumque investivit in se et suis heredibus<br />

masculis de omni et toto eo quod dictus Ognabenus ei designavit; ita ut semper debeant facere<br />

racionem sub ipso domino Graciadeo et suis heredibus et sint sue iurisdictionis tamquam esset<br />

civis romanus et paterfamilias, iurata fidelitate.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1221


Capsa 68<br />

Pergamena mm 440x135-155. Notaio: Albertus. Presentibus ser Florio de Favro, Luterio eius filio,<br />

Banalo famulo Gratiadei.<br />

27. Anno 1298 indictione 11, die 13 exeunte marcio in castro Restorii ubi ius redditur. -<br />

Coram domino Paulo filio Madelgesii de Arco vicario in Blezio et Nomassio faciente rationem<br />

in dicto castro Restorii de Blezio per dominum Federicum quondam domini Adelperii de Arco<br />

de hominibus sue iurisdictionis ad instantiam et petitionem Federici qui Peluchus dicitur, filii<br />

domini Graciadei de castro Campi procuratoris dicti sui patris actum est contra Luterium et<br />

Tomasium fratres et filios quondam ser Bonore de Cugreo de Nomasso pro una domo in Cugreo<br />

et uno prato in Magono Stimiage.<br />

Pergamena mm 545x122-137. Notaio: Thomeus ut supra.<br />

28. Anno 1298 indictione 11, die veneris 15 intrante augusto in vila Stimiage. - Franciscus<br />

quondam ser Odorici a Columbis de Flaveo refutavit domino Graciadeo quondam domini<br />

Albertini de castro Campi totam illam decimam in Cugreo quam ab eo tenebat in feudum;<br />

acceptis ea de re 15 libris denariorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 203x150-158. Notaio: Thomeus ut supra. In presentia Zaneti notarii de Vico,<br />

Iohannis qui Zonta dicitur de Nergonda de Blezio, Armanini q. Omneboni de Flaveo, Bergamini de<br />

Madice, Dodi q. Gali de Cugreo, Ayolfi de Lundo.<br />

29. Anno 1299 indictione 12, die 5 exeunte marcio, in plazo plebis ante ecclesiam s.<br />

Laurentii de Nomasso. - Ser Ribaudus et ser Tamarisius qui Groula dicitur, fratres filii quondam<br />

domini Odorici de Vico Nomassii precio 6 librarum denariorum veronensium parvulorum titulo<br />

vendicionis tradiderunt domino Gratiadeo predicto unam peciam terre etc.<br />

Pergamena mm 267x133. Notaio: Albertus.<br />

30. Anno 1303 indictione 1, die martis 28 intrante madio Tridenti in palatio episcopatus,<br />

presentibus dominis magistro Pace physico, Willino iudice de Bellenzanis, Perzevale de<br />

Seyano, Iacobino notario filio magistri Pacis etc. - Coram domino Simone dicto de Gardulis<br />

vicario et rationem faciente in curia tridentina pro domino fratre Philippo episcopo tridentino<br />

domina Sophia uxor quondam domini Petri de Seiano civis Tridenti tanquam tutrix Benedicti<br />

filii sui et dicti domini Petri et dominus Franciscus quondam domini Zambonini iudicis de<br />

Tridento tanquam tutor suorum nepotum Iohannis et Seiani filiorum eiusdem quondam domini<br />

Petri ac heredum, pro extinguendis debitis relictis ab ipso quondam domino Petro precio 280<br />

librarum veronensium parvularum vendiderunt pro libero allodio Pellucho filio domini<br />

Gratiadei de castro Campi tanquam dicti sui patris procuratori unam peciam terre vineate cum<br />

olivis in pertinentiis Ripe iuxta ecclesiam s. Marie de Pranono.<br />

Pergamena mm 940x280. Notaio: Riprandus filius Bonomi iudicis de Tridento. Altri presenti:<br />

Conradus notarius dictus ab Angulo, Martinus notarius dictus Ademecomandis, Mantuanus natoraius,<br />

Iacobinus notarius filius magistri Pacis, Albertus notarius gener dicti Conradi, Conradus dictus a Furno<br />

notarius, Peramusius notarius de Marianis.<br />

31. Anno 1303 indictione 1, die 9 intrante novembri in civitate Tridenti. - Ubertinus<br />

notarius quondam domini Rodegini de Tridento tanquam procurator Delaydi filii et heredis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1222


Capsa 68<br />

quondam Bonacursii Pepini de Teyono designat quandam decimam in territorio Teyoni quam<br />

tenet in feudum a domino Alberto quondam domini Federici Spalete de Ripa.<br />

Pergamena mm 326x131-141. Notaio: Paulus de Teyono. Presentibus Iohanne q. Corbell de villa<br />

Burzagi de Randena, Altomo filio Delaiti Berchigrini de Vico Randene. Teyoni in loco dicto Luganeghe...<br />

32. Anno 1304 indictione 2, die lune 22 intrante februario in steiata castri Campi de<br />

Nomasso ante ianuam dicti castri. - Dominus Odoricus quondam domini Oluradi de vila<br />

Goldenti de Nomasso refutavit in manibus domini Graciadei quondam domini Albertini de dicto<br />

castro Campi octavam partem decime maioris Comai, Goldenti et Poie etc. accepto precio 71<br />

librarum veronensium parvularum.<br />

Pergamena mm 347x145. Notaio: Thomeus q. Marzuchini.<br />

33. Anno 1304 indictione 2, die lune 6 iulii in Ripa. - Aymericus quondam domini Gasparii<br />

de Ripa vendidit ser Simoni eius fratri ius illud decime quarte partis in villis Dyurei, Cilai, Ville,<br />

Baoi et Caresi etc. precio 60 librarum veronensium parvularum.<br />

Pergamena mm 227x161. Notaio: Pacificus de Ripa.<br />

34. Anno 1304 indictione 2, die dominico 7 exeunte octubri in portu Torbole plebatus Naci.<br />

- Stefanus filius quondam ser Zordani de vila Goldenti de plebatu Nomassi refutavit in manibus<br />

Federici Peluchi filii naturalis domini Graciadei de castro Campi tanquam procuratoris dicti sui<br />

patris tertiam partem decime que fuit quondam ser Oliverii Pigezii patrui dicti Stephani in villis<br />

Goldenti, Comai et Poie etc. accepto precio 18 librarum veronensium.<br />

Anno 1304 indictione 2, die Sabati 8 intrante augusto in castro Campi. - Bonapaxius filius<br />

quondam ser Armanini quondam domini Oluradi de vila Goldenti de Nomasso fecit<br />

refutationem domino Graciadeo predicto de alia parte tertia decime maioris in dictis villis, pro<br />

libris 24, grossis 4 minus.<br />

Pergamena mm 319x182-188. Notaio: Thomeus ut supra. In presentia Loli q. Alberti Grule de Ripa,<br />

Girardi filii Rizardi de Turbule, Usanze q. Sandri de Nachu, Clerinzi q. Zohannis de Nacu, Letini filii ser<br />

Tudeschi de Nacu.<br />

35. Anno 1305 indictione 3, die dominico 5 intrante septembri in platea plebis s. Laurentii<br />

de Lomasio, in presentia domini Pauli archipresbiteri dicte plebis etc. - Ser Odoricus quondam<br />

domini Oluradi de Goldento refutavit in manibus domini Gratiadei quondam domini Albertini<br />

de castro Campi terciam partem octave partis decime maioris in pertinentiis Poie, Goldenti et<br />

Comai et Albi etc. accepto precio 24 librarum minus 4 grossis a 20 denariis veronensibus<br />

parvulis.<br />

Pergamena mm 353x123-133. Notaio: Signa.<br />

36. Anno 1306 indictione 4, die 7 exeunte septembri in via sub zenta castri Campi. -<br />

Dominus Graciadeus quondam domini Albertini de dicto castro investivit Iohannem quondam<br />

ser Benevegnuti de Carezolo valis Randene de suo recto feudo, videlicet de una decima in vila<br />

Vidagoni dicte valis, iurata corporaliter fidelitate.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1223


Capsa 68<br />

Pergamena mm 157x97-111. Notaio: Federicus de Campo.<br />

37. Anno 1307 indictione 5, die 4 intrante februario in Tenno. - Grimandus et Petrus fratres<br />

quondam domini Parisii de Tenno recognoscunt in feudum a dominis Armanno et Graciadeo de<br />

castro Campi unam decimam in plebatu Nomassi in caltrura Carbugei, de blado, nodriminis,<br />

rapis etc.<br />

Pergamena mm 142-153x170-180. Notaio: Franciscus domini Bartolomei de Luca.<br />

38. Anno 1307 indictione 5, die 10 marcii super palatio episcopali ubi ius redditur,<br />

presentibus Wilielmo iudice de Bellenzanis, Nascimbeno quondam domini Calapini iudicis etc.<br />

- Ad instantiam domini Graciadei de Campo dominus Iacobinus de Cremona iudex vicarius et<br />

faciens racionem in curia tridentina pro domino Bartholomeo episcopo tridentino concessit<br />

Paulo de Teyono notario auctoritatem exemplandi sequentia instrumenta.<br />

Anno 1243 indictione 1, die 5 intrante octubri Tridenti in palatio episcopatus, presentibus<br />

dominis Olderico Pexato archidiacono tridentino, Odorico de Beseno, Ermano de Campo,<br />

Olderico de Seano, Silvestro de Setauro, Otone de Brixia et aliis. - Dominus Aldricus<br />

venerabilis episcopus tridentinus cum una carta quam in suis tenebat manibus vice et nomine sui<br />

episcopatus investivit Albertinum Longinum de Campo tanquam nobilem virum de suo recto<br />

feudo secundum quod pater eius Oldericus Scayosus de Campo tenebat a dicto episcopatu,<br />

obsculando eum per os velud est consuetudo aliorum nobilium dicti episcopatus in signum<br />

nobilitatis. Iuravit quoque dictus Albertinus fidelitatem prefato domino episcopo.<br />

Anno 1255 indictione 13, die 10 intrante iunio in Tridento in palatio episcopatus,<br />

presentibus domino Olrico de Porta decano tridentino, domino Olrico archidiacono, domino<br />

Olrico scolastico tridentino, dominis Andrigheto et Federico fratribus de Castrobarco, magistro<br />

Bonomo, Petro de Cremona, Petro, Adelpreto de Cunevo, Bonifacio, Conrado, Huso canonicis<br />

tridentinis etc. - Dominus Egno episcopus tridentinus cum uno capucio investivit dominum<br />

Cognevutum de Campo pro se et fratre suo domino Albertino Longino de Campo de eorum<br />

recto feudo quod ipsi et eorum antecessores tenebant ab episcopatu et de illo feudo quod olim<br />

tenebat idem dominus Cognevutus a quondam domino Olrico comite de Ultimis de Provoro et<br />

Teyono etc. iurata fidelitate ut gentilis vasallus.<br />

Pergamena mm 359x167-170. Notai: Beraldus de Caudalonga; Arnoldus; Paulus de Teyono<br />

exemplavit.<br />

39. Anno 1308 indictione 6, die martis 12 intrante novembri in Flaveo iuxta domum<br />

communis ubi ius redditur. - Otus, Vachetus et Simon fratres quondam ser Gasparii de<br />

Vergogno plebatus Blezii et alii precio 42 librarum et dimidiae denariorum veronensium<br />

parvulorum pro expedito feudo tradiderunt domino Alberto qui Feraza dicitur filio domini<br />

Graciadey de castro Campi quandam decimam in Carexo et pertinenciis de blado etc.<br />

Pergamena mm 271x142-156. Notaio: Horius per Henricum comitem de Lomello. Presentibus<br />

Valentino q. Ayneti de Dasindo, Praiolo q. Pelegrini de Boaio, Ordebaneno q. Carnexali de Lundo,<br />

Wilielmo q. Cagalane de Lundo, Dominico sartore de Dasindo.<br />

40. Anno 1309 indictione 7, die 14 intrante februario in vila Cugrei de Nomasso apud<br />

domum domini Armani de castro Campi, in presentia ser Cognevuti notarii de Madice de Blezo<br />

etc. - Iohannes quondam domini Alberti de vila Canalis de Teno precio 45 librarum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1224


Capsa 68<br />

veronensium parvularum vedidit domino Alberto Feraza filio domini Graciadei de castro Campi<br />

pro expedito feudo totam decimam quam habebat in Poia, Goldento et Comaio.<br />

Pergamena mm 193x155-160. Notaio: Thomeus per dominum Marzuchinum. In presentia ser<br />

Cognovuti notarii de Madice de Blezo, magistri Zini de Cologna, Bonensigne q. Martini, Careze de<br />

Flaveo.<br />

41. Anno 1309 indictione 7, die lune 17 marcii in Flaveo ubi ius redditur. - Dominus Simon<br />

filius domini Graciadei de castro Campi nomine locationis in perpetuum investivit ser Berardum<br />

quondam ser Fedrici de Comaio de una pecia terre arative in pertinenciis ville Comay ubi dicitur<br />

in Trangollo.<br />

Pergamena mm 207-217x194-197. Notaio: Albertus.<br />

42. Anno 1309 indictione 7, die lune 16 iunii Caiay in plebe Nomassi in curte infrascripti<br />

nobilis viri domini Odorici de Archo, in presentia domini Pauli archipresbiteri plebis s.<br />

Laurentii de Nomasso etc. - Vir nobilis dominus Odoricus de castro Arci cum uno spontono<br />

nomine recti feudi investivit Marsilium filium quondam ser Alberti de Gaio plebis Blezii pro se<br />

et fratribus de suo recto feudo etc.<br />

Pergamena mm 141x207. Notaio: Omnebonum per Deodatum comitem. Altri presenti: Armanus<br />

dictus Scaya de Flaveo clericus dicte plebis Nomassi, Bartolomeus de burgo Archi.<br />

43. Anno 1309 indictione 7, die lune 10 exeunte decembri in castro Campi. - Dominus<br />

Aymericus filius quondam domini Alberti de Diureo plebatus Blezi et Albertus eius nepos et<br />

filius quondam domini Thomasii quondam dicti domini Alberti precio 180 librarum<br />

veronensium parvularum dederunt domino Alberto, qui Feraza dicitur, filio domini Graciadei de<br />

dicto castro, pro libero et expedito feudo totam illam decimam quam tenebant in Flaveo,<br />

Carbuieo de Nomasso et in pertinenciis dictarum villarum ac etiam in Balino et ubicumque, et<br />

constituerunt suos procuratores ad faciendam refutationem in manibus domini episcopi<br />

tridentini.<br />

Pergamena mm 530x152-155. Notaio Thomeus ut supra. In presentia Honorii notarii de Cugreo,<br />

Alberti filii Valentini q. ser Ayneti de Dasindo, Thomei filii Sigole sartoris de Flaveo, Iohannis q. Martini<br />

de Favro.<br />

44. Anno 1310 indictione 8, die 12 intrante marcio Tridenti in contrata s. Petri ante domum<br />

domini Nigri quondam domini Adelperii, presentibus domino Vilielmo de Belenzanis filio<br />

quondam domini Vilielmi, dicto domino Nigro etc. - Adelperius et Malgarita eius soror filii et<br />

heredes quondam domini Calapini iudicis de Tridento filii quondam domini Calapini iudicis qui<br />

fuit de Flaveo et habitatores Tridenti, precio 290 librarum datam et venditionem fecerunt<br />

domino Simoni filio domini Graciadei de castro Campi pro se et fratre Alberto Feraza, de<br />

medietate unius decime vini, bladi etc. in Ranzo et eius pertinentiis, promittendo refutare dictam<br />

decimam in manibus domini episcopi tridentini.<br />

Pergamena mm 910x355-362. Notai: Plasencius in societate cum Iohanne notario. Altri presenti:<br />

Federicus q. Nicolai de Aproyno, magister Bertoldus aneyetes q. Ottobelli de Pradaya vallis Lagari,<br />

Nicolinus q. Parisii de Trilaco, Ancius filius naturalis Fabe habitatoris Tridenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1225


Capsa 68<br />

45. Anno 1311 indictione 9, die dominico ultimo maii Tridenti. - Dominus Armanus<br />

quondam domini Armani de castro Campi divisit homines sue iurisdictionis inter suos filios<br />

Gislembertum decanum tridentinum, Henricum canonicum tridentinum, Odoricum, Bertholdum,<br />

Federicum, Gulielmum assignata cuique in cedula sua parte.<br />

Pergamena mm 1002x128-140. Notaio: Piramus de Marianis domini Lancelini de Lomello.<br />

Presentibus presbitero Nicolao de Tayo comorante cum dicto decano, Federico clerico fillio domini Nigri,<br />

domine Violle de s. Sisinio, Henselmino filio q. ser Todeschg.<br />

1311, die lune, 1 intrante iunii, Tridenti in domo decanatus beati Vigilii in qua habitat infrascriptus<br />

Gislembertus decanus ecclesie trid., filius dicti Armani, presentibus Odorico dicto Marosio filio Nicolai<br />

de Toblino, Iohanne q. domini archipresbiteri de Blezio, Federico clerico filio Nigri domine Violle de s.<br />

Sisinio, Boninsigna qui Marzaninus dicitur de Penzollo. Ibique Armanus q. Armani de castro Campi<br />

vollens facere divisiones inter suos filios ne post eius decessum inter eos possit oriri dircordia. - Una<br />

decina di nomi per ogni porzione... In Breguzzo, in val di Bono, Lardaro, Bolbeno, Prasio, Sivrorio,<br />

Bondo, Madice, ecc.<br />

46. Anno 1311 indictione 9, die 15 intrante augusto in castro Campi. - Domini Albertus et<br />

Simon fratres filii quondam domini Graciadei de castro predicto diviserunt quedam bona<br />

immobilia de bonis communibus quondam dicti sui patris.<br />

Pergamena mm 237x190-195. Notaio: Horius ut supra. In presentia Brazeboni de Lundo, Iohannis q.<br />

Martini de Favro, Boniiohannis q. Mazavache de Poia.<br />

Primum domus antiqua in qua habitat ipse dominus Gratiadeus cum igne. Item casamentum positum<br />

in dicto castro apud ecclesiam s. Nicolai; item barchum positum sub ecclesiam s. Nicolai versus nuioram;<br />

item sedimen in fosato dicti castri iuxta viam pontere ex una parte et dominum Guilelmum ex altera; item<br />

domum magnam in Cugreo versus mane habens de retro unum passum terreni et de subtus unum<br />

brachium; domum barchi versus Campogolam debet levare murum cortini 9 semissa usque ad portam;<br />

item qui habet domum novam positam in dicto castro apud domum antiquam et apud heredes q. Arimani<br />

possit ponere caput plane ponteseli super pilaxtrum domus antique factum ad salvamentum domus<br />

antique.<br />

Debent comuniter murare murum de medio domus nove posite apud s. Nicolaum; item qui habet<br />

domum antiquam debet dare 70 libras veronensium parvulorum; item domum antiquam et casamentum<br />

positum iuxta s. Nicolaum, unum labitur aq... defendatur domum novam positam apud pusterlam.<br />

47. Anno 1311 indictione 9, die 19 intrante novembri in Tridento in strata publica s.<br />

Martini, presentibus dominis Alberto et Simone quondam domini Graciadei de castro Campi,<br />

Rospazo et Simeone de Tono valis Ananie etc. - Gayotus et Federicus fratres pro se et Alberto<br />

fratre filii quondam domini Riprandi de Gaio plebatus Blecii fuerunt investiti de eorum recto<br />

feudo a dominis Otone quondam... et Belvesino pro se et fratribus suis quondam domini<br />

Guarimberti de Tono prout habuerunt ab antiquo, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 121x121-126. Notaio: Adelperius.<br />

48. Anno 1311 indictione 9, die 3 intrante decembri in castro Campi apud ecclesiam s.<br />

Nicolay. - Domini Albertus et Simon quondam domini Graciadei de dicto castro cum uno<br />

baculo honorifice ad rectum feudum investiverunt Redolfinum quondam domini Harmani de<br />

Praxo de plebe Boni pro se et fratribus Stanchari et Iohannis de suo recto feudo sive decima et<br />

iure decimationis in plebatu Boni, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 144x130-134. Notaio: Antonius. In presentia Petri notarii de Boaio, Thomei, Horii<br />

notarii, Federici dicti Peluchi de Cugreo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1226


Capsa 68<br />

49. Anno 1312 indictione 10, die veneris 18 intrante februario Tridenti in palatio<br />

episcopatus. - Dominus Guilielmus iudex de Belenzanis de Tridento vicarius et faciens<br />

racionem in curia tridentina pro domino fratre Henrico episcopo tridentino ac sacre imperialis<br />

aule canzelario ad instantiam domini Alberti quondam domini Graciadei, et Terlaci notarii de<br />

Tridento, procuratoris domini Simonis fratris dicti Alberti, precepit Adelpreto et Henrico eius<br />

filio de Madruzo, quod melius debeant laborare unam peciam terre vineate in pertinenciis<br />

Toblini ubi dicitur a la Val, reddendo annuatim ipsis fratribus de Campo terciam partem vini et<br />

frugum in ea nascentium.<br />

Pergamena mm 330x145-154. Presentibus Federico notario de Campo habitatore Tridenti,<br />

Bonensigna q. Alberti de Blezo.<br />

50. Anno 1312 indictione 10, die 6 exeunte marcio Tridenti in platea communis. -<br />

Dominus Morandus quondam domini Alberti Mitifoci de Arco ratificavit vendicionem factam<br />

quondam domino Graciadeo de Campo precio 128 librarum denariorum veronensium<br />

parvulorum, de anno 1291 indictione 4, die martis 9 exeunte ianuario, de una decima in<br />

terratorio Blezii, Caurasti, Rangi, Balbini, Cavayoni, Allari et Buye et ad Mades, bladi vini etc.<br />

constitutis procuratoribus ad faciendam refutationem in manibus domini episcopi tridentini in<br />

favorem dominorum Alberti et Simonis fratrum filiorum et heredum quondam predicti domini<br />

Graciadei de castro Campi.<br />

Pergamena mm L015x200-217. Presentibus Guilelmo iudice de Campo, Peluco q. Gratiadei de<br />

Campo, Balduino de castro Corno vallis Lagarine. Notai: Albertus; Federicus de Campo.<br />

51. Anno 1312 indictione 10, die dominico 14 intrante mayo in steiata castri Campi, in<br />

presentia Blaxii filii domini Guillelmi de ipso castro etc. - Domini Albertus et Simon fratres<br />

quondam domini Gratiadei de dicto castro cum uno galerio nomine recti et honorabilis feudi<br />

investiverunt Thomeum notarium quondam ser Thomaxii notarii de Cugreo de Lomasso prout<br />

eius antecessores fuerunt investiti a dicto quondam domino Gratiadeo de quarta parte totius<br />

decime de Cugreo que afictatur quolibet anno ad 10 galetas bladi, unum conzium vini vel circa,<br />

et quartam partem nudrimorum. Iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 151x119-127. Notaio: Horius per Henricum de Lomello. In presentia Buscaroli q.<br />

Composte de Stimiaga, Betini filii Girardi de Campo, Bonaventura q. Marzeti de Cugreo.<br />

52. Anno 1312 indictione 10, die lune 7 intrante augusto in villa Cugrei de Nomasso. -<br />

Paganinus quondam Martini quondam ser Manfredini Mascanige de villa Vici de Nomasso<br />

precio 100 librarum veronensium parvularum vendiderunt dominis Alberto et Simoni fratribus<br />

de castro Campi pro expedito feudo decimam quam tenebat in feudum ab ipsis et a quondam<br />

domino Graciadeo eorum patre in pertinenciis Vici de Nomasso.<br />

Pergamena mm 345x147-153. Notaio: Thomeus domini Marzuchini comitis de Lomello. Sub<br />

porticu domus Odorici dicti Meloni in presentia magistri Iohannis medici de Madice de Blezio, Lupi de<br />

Dasindo, Benaduxi pelizarii de Cavrasto.<br />

53. Anno 1312 indictione 10, die lune 7 intrante augusto in vila Cugrei. - Domina Blancha<br />

filia quondam ser Manfredini dicti Masconige de Vico de Nomasso designavit terras solventes<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1227


Capsa 68<br />

decimam dominis Alberto et Simoni de castro Campi que decima est refutata per Paganinum<br />

filium quondam Martini etc. ut numero precedenti.<br />

Pergamena mm 582x190-236. Notaio: Thomeus ut supra. Molti toponimi.<br />

54. Anno 1312 indictione 10, die 14 intrante decembri in castro Campi. - Ser Americus<br />

quondam domini Alberti de Diureo constituit suos procuratores ad resignandum in manibus<br />

domini episcopi tridentini quandam decimam de plebatu Lomassi in pertinenciis ville Lundi ad<br />

investiendos dominos Albertum et Simonem de Campo.<br />

Pergamena mm 197x172-185. Notaio: Franciscus. Presentibus Odorico dicto Mellono, Alberto de<br />

Duoreo.<br />

55. Anno 1315 indictione 13, die veneris 5 intrante decembri in castro Campi. -<br />

Gislenbertus filius quondam ser Adelperii quondam ser Berardi de Flaveo de Nomasso precio<br />

16 librarum denariorum veronensium parvulorum domino Alberto qui Feraza dicitur, filio<br />

quondam domini Graciadei de castro Campi resignavit illam decimam quam ipse et Dominicus<br />

eius frater tenebant in Flaveo ab eodem domino Alberto et suius predecessoribus.<br />

Pergamena mm 237x117-132. Notaio: Horius etc. ut supra.<br />

56. Anno 1315 indictione 13, die martis 16 intrante decembri in castro Campi. - Ser Bonus<br />

filius quondam domini Aldrigeti de dicto castro precio 16 librarum denariorum veronensium<br />

parvulorum dedit pro expedito feudo domino Alberto, qui Feraza dicitur, illam decimam pro<br />

quarta parte que colligitur in pertinenciis Carbugei.<br />

Pergamena mm 232x120-135. Notaio: Horius ut supra.<br />

57. Anno 1316 indictione 14, die veneris 16 intrante aprili in steiata castri Campi apud<br />

ecclesiam s. Nicolay. - Dominus Simon quondam domini Graciadei de dicto castro nomine<br />

locationis ad 20 annos investivit dominam Biatricem uxorem Alberti notarii de Fauro de 4<br />

peciis terre in Fauro sub affictu 4 galetarum frumenti, 4 siliginis et 6 miley.<br />

Pergamena mm 220x135-140. Notaio: Horius ut supra.<br />

58. Anno 1315 indictione 13, die mercurii 11 intrante iunio in Flaveo, in presentia Henrici<br />

quondam Armani Blasii de castro Campi etc. - Ferantus, Gislenbertus et Dominicus fratres filii<br />

quondam ser Adelperii quondam domini Berardi de Flaveo resignarunt in manibus domini<br />

Simonis quondam domini Gratiadei de castro Campi pro se et fratre domino Alberto Feraza<br />

unam decimam maiorem in Flaveo etc. precio 25 librarum.<br />

Pergamena mm 160x157. Notaio: Thomeus ut supra.<br />

59. Anno 1316 indictione 14, die 4 intrante octubri in Goldento. - Ser Delaydus quondam<br />

domini Monteneri de Comaio cum sociis designant decimam maiorem ser Montenerii,<br />

dominorum de Diureo et ser Gayoti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1228


Capsa 68<br />

Pergamena mm 450x147-167.<br />

Pergamena mm 383x143.<br />

Pergamena mm 267x155-160.<br />

Notaio: Albertus, in Goldento subtus torculum domini Odorici de Campo, presentibus Gurono et<br />

Percevallo fratribus filiorum Odorici, Iohanne q. Olrici de Goldento, Bonzoano q. Pelegrini de Poia.<br />

60. Anno 1317 indictione 15, die martis 17 intrante maio in castro Campi. - Albertus<br />

quondam ser Thomaxii de Diureo de Blezio precio 69 librarum denariorum veronensium<br />

parvulorum cessit domino Alberto Feraza de dicto castro medietatem totius decime que fuit<br />

domini Alberti de Diureo que colligitur in pertinenciis Lundi de Nomasso, constituto<br />

procuratore ad resignandum domino episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 301x153-161. Notaio: Horius in presentia Francisci de Cavrasto notarii, Signe q.<br />

Alberti de Duvreo, Nicolai dicti Careze de Boaio.<br />

61. Anno 1317 indictione 15, die 7 exeunte octubri. - Designatio quamplurium terrarum in<br />

campanea Dasindi, Vici, Campi et Cugrey ex quibus solvitur decima Sozino de Vico.<br />

Manca.<br />

62. Anno 1317 indictione 15, die martis 13 intrante decembri apud castrum Campi, iuxta<br />

barchum infrascripti domini Alberti Ferace, in presentia ser Federici dicti Peluchi de Cugreo etc.<br />

- Dominus Iacobinus quondam domini Alberti de Campo de Lomasso resignavit in manibus<br />

domini Alberti Ferace de castro Campi totam illam decimam quam tenebat in feudum in Lundo<br />

de Nomasso.<br />

Manca.<br />

63. Anno 1318 indictione 1, die veneris 5 exeunte februario in steyata castri Campi. -<br />

Dominus Albertus Feraza de dicto castro nomine locationis ad 10 annos investivit Federicum<br />

dictum Galum quondam ser Coradini a Molendino de 13 peciis terre in pertinenciis Campi<br />

maioris et Campi parvi et Dasindi etc. sub affictu 2 galetarum frumenti, 2 siliginis et 3 milii et<br />

panigii.<br />

Manca.<br />

64. Anno 1318 indictione 1, die Sabati 4 exeunte februario in steiata castri Campi. -<br />

Badesarius dictus Sozinus quondam ser Blezii de Vico Nomassi refutavit in manibus domini<br />

Alberti dicti Feraze de dicto castro totam illam decimam et feudum quam et quod tenebat in<br />

pertinenciis villarum Dasindi, Vici, Lundi et generaliter in toto plebatu Nomassi et in plebatu<br />

Arci.<br />

Manca.<br />

65. Anno 1318 indictione 1, die iovis 15 iunii in castro Campi. - Dominus Albertus Feraza<br />

dedit ad laborandum unam peciam terre prative in pertinenciis Flavei Dominico dicto Fasolo de<br />

Flaveo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1229


Capsa 68<br />

Manca.<br />

66. Anno 1318 indictione 1, die 21 iunii in Nomasso. - Dominus Gerardus quondam<br />

domini Odorici de Arco pro se et fratre suo Nicolao de gratia liberali refutat domino Alberto<br />

Feraza de castro Campi omne suum ius in bonis et possessionibus ac hereditate quondam<br />

Gerardi quondam Pelegrini de Gaudento.<br />

Manca.<br />

67. Anno 1318 indictione 1, die dominico 12 intrante octubri in castro Campi. - Ser Petrus<br />

quondam domini Pacis de Flaveo de hora Viuxii precio 18 librarum denariorum veronensium<br />

parvulorum resignavit domino Alberto Feraze de dicto castro illam decimam et feudum quam et<br />

quod tenebat in Carbugeo de Nomasso pro quarta parte.<br />

Manca.<br />

68. Anno 1319 indictione 2, die 1 augusti in fosato castri Campi de Lomasso, in presentia<br />

domini Alberti Feraze quondam domini Gratiadei, domini Alberti quondam domini Aldrigeti,<br />

domini Guillelmi quondam domini Armani, Gratiadei filii dicti domini Alberti Feraze, omnes de<br />

castro Campi etc. - Domini Perzevalus et Bonus fratres et filii quondam domini Aldrigeti de<br />

castro Campi suorum bonorum divisionem fecerunt.<br />

Pergamena mm 352x150-166. In presentia Guilelmi q. Armani de Campo, Gratiadei filii Alberti<br />

Feraze, Iohanini dicti Cotege de Boayo.<br />

69. Anno 1319 indictione 2, die lune 28 octubris in castro Campi. - Gerardus quondam<br />

Pandini de Flaveo de hora Viuxii resignavit domino Alberto Feraze de dicto castro quartam<br />

partem totius decime et feudi in Flaveo, idque de puro animo et bona voluntate.<br />

Manca.<br />

70. Anno 1319 indictione 2, die lune 3 exeunte octubri. - Nascetus quondam ser Albertini<br />

de villa Campi minoris de Lomasso precio 15 librarum vendidit domino Simoni quondam<br />

domini Graciadei de castro Campi quatuor pecias terre arative in pertinenciis dicte ville Campi<br />

quas inde eidem locavit.<br />

Manca.<br />

71. Anno 1320 indictione 3, die lune 21 intrante aprili in Flaveo. - Nobiles viri domini<br />

Albertus et Simon fratres quondam domini Gratiadei de castro Campi nomine locationis ad 5<br />

annos investiverunt ser Otolinum dictum Rubeum de Ranzo plebatus Banalli de tota decima<br />

quam tenebant in territorio Ranzi et cum illa decima de Padergnono etc. sub affictu 66<br />

galetarum bladi, 2 plaustrorum vini et 5 librarum denariorum veronensium parvulorum.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1230


Capsa 68<br />

72. Anno 1320 indictione 3, die lune 12 intrante maio in castro Campi. - Nobiles viri<br />

domini Albertus et Simon de castro predicto cum uno baculo nomine recti et honorabilis feudi<br />

investiverunt Iohannem quondam Petri de Tempno de medietate totius feudi et decime in<br />

pertinenciis ville Carbuyei de plebatu Nomassi, que dicitur decima de Viuxio, ut habuerunt<br />

antecessores, data fidelitate.<br />

Manca.<br />

73. Anno 1320 indictione 3, die lune 27 octubris apud castrum Campi super barchum<br />

domini Alberti infrascripti. - Franciscus quondam ser Odorici a Columbis de Viuxio de Flaveo<br />

resignavit in manibus domini Alberti Feraze dicti castri dimidiam partem decime maioris in<br />

territorio Flavei de Viuxio.<br />

Manca.<br />

74. Anno 1320 indictione 3, die martis 10 intrante iunio in steiata castri Campi penes<br />

domum domini Simonis, in presentia domini Azoni notarii de dicto castro etc. - Turesendus et<br />

Iohannes fratres filiis quondam domini Federici de Comao de Nomasso pro duabus partibus et<br />

Uguzio notarius filius quondam Guzoni quondam dicti domini Federici de Comao de Nomasso<br />

pro alia tertia parte de puro animo et libera voluntate cum una tunica quam in suis manibus<br />

tenebant, resignarunt in manibus domini Alberti Ferace de dicto castro de voluntate et licentia<br />

fratris eius domini Simonis totum illud feudum et vassalaticum quod ipsi et eius antecessores<br />

tenebant ab ipsis dominis de castro Campi in filiis et heredibus quondam Guardi de Vico<br />

Nomassi, tam de iurisdictione quam de albergariis, amiseris, cultis, scuffiis etc. accepto pretio<br />

27 librarum denariorum veronensium parvulorum.<br />

Manca.<br />

75. Anno 1320 indictione 3, die mercurii 18 iunii in castro Campi. - Ser Bonus filius<br />

quondam domini Aldrigeti de castro Campi resignavit in manibus domini Alberti dicti Feraze de<br />

eodem castro illam decimam in Flaveo que dicitur de Viussio, prout ab eodem domino Alberto<br />

tenebat in feudum, accepto precio librarum 6 denariorum veronensium parvulorum.<br />

Manca.<br />

76. Anno 1320 indictione 3, die dominico 7 intrante decembri in sacristia ecclesie s<br />

Laurentii de Nomasso. - Antonius quondam ser Benvenuti faber de Dasindo precio 10 librarum<br />

vendidit domino Alberto dicto Feraze de castro Campi unam peciam tere prative in Dallo<br />

Dasindi.<br />

Manca.<br />

77. Anno 1320 indictione 3. - Designatio decime domini Alberti Feraze de decima olim<br />

domini Graciadei de Flaveo 6 galetarum.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1231


Capsa 68<br />

78. Anno 1321 indictione 4, die Sabati 10 intrante ianuario in villa Vici de Nomasso. -<br />

Dominus Odoricus filius quondam domini Bernardi de castro Campi pro mutuo 77 librarum<br />

minus 12 denariorum accepto a domino Alberto dicto Feraza, ei oppignoravit unam decimam in<br />

pertinenciis de villa Ville de Banallo et convenit illam refutare in manibus domini fratris<br />

Henrici episcopi tridentini ad investiendum ipsum dominum Albertum.<br />

Manca.<br />

79. Anno 1321 indictione 4, die dominico 1 februarii in Flaveo. - Ser Gerardus quondam<br />

domini Sodegerii de Stenico plebis Banali precio 60 librarum veronensium parvularum vendidit<br />

domino Alberto dicto Feraza de castro Campi totam illam decimam quam tenebat in pertinenciis<br />

Stenici, videlicet de sexta parte totius decime et feudi que olim fuit domini Alberti de Gayo et<br />

habebat a domino episcopo tridentino.<br />

Manca.<br />

80. Anno 1321 indictione 4, die martis 21 aprilis in castro Campi. - Ribaudus quondam<br />

Manfredini de Dasindo precio 4 librarum vendidit domino Alberto dicto Feraza unam peciam<br />

terre prative in Dasindo.<br />

Pergamena mm 107x163. Notaio: Nicolaus de Cugreo.<br />

81. Anno 1321 indictione 4, die iovis 3 exeunte octubri in castro Campi. - Signa quondam<br />

domini Alberti de villa Diurei de plebe Blezii precio librarum 100, soldorum 15 resignavit<br />

domino Alberto Feraze totam illam decimam quam tenebat in terratorio villarum Poye, Goldenti<br />

et Comay in feudum ab ecclesia tridentina. - Interim ei domino Alberto locationem fecit ad 50<br />

annos.<br />

Pergamena mm 460x139-164.<br />

Pergamena mm 290x134-143. Notaio: Bertolomeus de Cugreo.<br />

82. Anno 1322 indictione 5, die veneris 16 aprilis in castro Campi. - Gislembertus<br />

quondam ser Adelperii de Flaveo resignavit in manibus domini Alberti dicti Feraze quondam<br />

domini Graciadei de castro Campi illam decimam quam habebat in villa Carbugei de Nomasso<br />

et dicitur decima de Cazanuvallis.<br />

Pergamena mm 502x144. Notaio: Bartholomeus de Cugreo.<br />

83. Anno 1322 indictione 5, die iovis 22 intrante madio in platea plebis s. Laurentii de<br />

Nomasso. - Dominus Albertus quondam domini Gratiadei de castro Campi locavit ad 10 annos<br />

ser Alberto quondam ser Henrici de Gaudento suam decimam villarum Poye, Gaudenti et<br />

Comay sub annuo affictu 12 galetarum bladi, nempe 10 stariorum siliginis, 10 stariorum<br />

scandele, 1 galete frumenti et 6 galetarum milei et panigii et trium conciorum vini graspati de<br />

suis vineis propriis de Goldento.<br />

Pergamena mm 122-130x185. Notaio: Signa. - Tres concios vini graspati omni anno in vendema, 10<br />

staria bladi ad mensuram Nomassi, 10 siliginis, 20 scandelle, 1 frumenti, 6 galetas milei, panigi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1232


Capsa 68<br />

84. Anno 1322 indictione 5, die dominico 24 octubris in Ranzo de plebe Banali. -<br />

Guarientus quondam Bonapasii de Ranzo precio 6 librarum denariorum veronensium<br />

parvulorum vendidit domino Alberto dicto Feraza duas pecias terre ibidem de quibus eum<br />

investivit postea ipse dominus Albertus sub affictu unius galete siliginis.<br />

Pergamena mm 375x148-170. Notaio: Bartholomeus de Cugreo. - Apud ecclesiam de Ranzo.<br />

85. Anno 1322 indictione 5, die veneris 5 novembris in Flaveo. - Armaninus et Antonius<br />

fratres filii ser Petri quondam domini Paxii de Viusio de villa Flavei resignarunt domino Alberto<br />

et domino Simoni fratribus de castro Campi totam decimam in Carbugeo et Stimiaga prout<br />

habuerant ab eis in feudum.<br />

Pergamena mm 222x130-143. Notaio: Bartholomeus de Cugreo.<br />

Pergamana mm 232x126. Notaio: Horius.<br />

86. Anno 1323 indictione 6, die veneris 11 intrante marcio in Poia. - De mandato<br />

dominorum Gualengi et Nicolai de Misina canonicorum tridentinorum et vicarii in spiritualibus<br />

domini Henrici episcopi tridentini ad petitionem dominorum Odorici et Alberti de Campo actum<br />

est de decima aliquarum peciarum terre.<br />

Pergamena mm 264x113-134. Notaio: Albertus. In presentia Petri dicti Mazoche de Comaio.<br />

87. Anno 1323 indictione 6, die iovis 7 intrante aprili in castro Lizane vallis Lagarine, in<br />

presentia domini Fedrigini filii nobilis militis domini Aldrigeti de Castrobarco etc. - Dominus<br />

Albertus quondam domini Federici dicti Spalete de Ripa resignavit Horio notario, recipienti<br />

nomine nobilium virorum dominorum Alberti et Simonis fratrum et filiorum quondam domini<br />

Graciadei de castro Campi, pro expedito feudo totam illam decimam quam tenebat in feudum<br />

ab ecclesia tridentina in plebatu Blezii villarum Caurasti, Balbini, Rangi, Cauayoni, Marazoni,<br />

Terangle, Vergonzani, Lariti, Biney, Merazii, Marazoni et Madicis etc. precio 350 librarum,<br />

constitutis procuratoribus ad refutandum coram domino episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 226x153. Notaio: Horius. È una procura.<br />

Pergamena mm 727x195-202. Notaio: Horius.<br />

88. Anno 1323 indictione 6, die martis 17 intrante madio in castro Campi. - Dominus<br />

Simon quondam domini Gratiadei de castro Campi suum condidit testamentum, instituendo<br />

plura legata et dominum Albertum suum fratrem relinquendo universalem heredem.<br />

Pergamena mm 596x286-272. Notaio: Thomeus ut supra. In presentia Rodegerii presbiteri ecclesie<br />

s. Laurentii, Marchi q. Gulielmi de Belenzanis de Tridento, Gulielmi q. Armani de castro Campi, Alberti<br />

q. Aldrigeti de dicto castro, Bartolomei fratris dicti Alberti, Iohannis q. Martini de Fauro, magistri<br />

Iohannis q. magistri Guilelmi de Madice, Parisii de Stenico, Iohannis dicti Rizoti barberii de Boaio,<br />

Bonaventure dicti Papi q. Marceti de Cugreo, Uberti q. Aldrigeti de Gardumo nunc habitatoris ville Vici<br />

Nomassi.<br />

Pergamena mm 390x420. Notaio: Benvenutus q. Pegorarii de Ripa.<br />

In Christi nomine amen. Die 21 mensis iulii anno 1326 in Ripa ubi ius reditur in domo comunis,<br />

presentibus Iohannino notario de Ripa, Nicolao filio Ribaldi de Ripa. Ibique Morle de Caldare vicarius in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1233


Capsa 68<br />

terra Ripe pro potestate Henrico, dedit mihi licentiam et auctoritatem exemplandi infrascriptum<br />

instrumentum, 1326, indictione 9.<br />

89. Anno 1323 indictione 6, die lune 7 novembris in castro Campi. - Dominus Albertus<br />

dictus Feraza de dicto castro locavit domine Flore uxori ser Nascimbeni de Campo magno sex<br />

pecias terre in Campo etc.<br />

Pergamena mm 212x145-157.<br />

90. Anno 1324 indictione 7, die iovis 2 augusti in castro Campi. - Petrus quondam Oliveti<br />

de Cavayono plebatus Blezii se constituit debitorem domini Graciadei filii domini Alberti de<br />

dicto castro de 100 libris denariorum veronensium parvulorum ob totidem mutuo acceptas.<br />

Pergamena mm 182x172. Notaio: Vitalianus per Henricum comitem de Lomello.<br />

91. Anno 1325 indictione 8, die mercurii 5 intrante iunio in castro Campi. - Lionetus<br />

quondam ser Manfredini de Vico Nomassi habitator Ripe, precio 50 librarum veronensium<br />

parvularum vendidit domino Graciadeo, filio domini Alberti de dicto castro, unam peciam terre<br />

arative in pertinenciis Ripe ad Plazum.<br />

Pergamena mm 226x170. Notaio: Thomeus de Cugreo.<br />

92. Anno 1325 indictione 8, die dominico 8 exeunte iunio in Carbugeo. - Gerardus<br />

quondam Pandini de Flaveo de hora Viuxii precio 41 librarum et 5 soldorum veronensium<br />

parvulorum refutavit domino Gratiadeo filio domini Alberti de castro Campi quartam partem<br />

decime maioris de Flaveo que dicitur de Viuxio.<br />

Pergamena mm 247-257x167-170. Notaio: Horius.<br />

93. Anno 1326 indictione 9, die iovis 9 intrante octubri in castro Campi. - Nobilis vir<br />

dominus Albertus dictus Feraza de dicto castro pro se et tanquam heres quondam domini<br />

Simonis sui fratris cum una carta nomine recti et honorabilis feudi investivit Patucum quondam<br />

Martini de Fontanedo plebatus Boni tanquam procuratorem Martini quondam Benvenuti dicti<br />

Burbete de Ronchono et Antonii fratris ipsius Martini de toto illo feudo seu decima et<br />

vassalatico, prout antea habuerunt.<br />

Pergamena mm 125x213. Notaio: Horius per Henricum comitem de Lomello.<br />

94. Anno 1327 indictione 10, die ultima februarii super castrum Archi. - Nobilis vir<br />

dominus Nicholaus de Archo investivit Baudessarium et fratres filios quondam ser Marsilii de<br />

Gayo de eorum recto feudo.<br />

Pergamena mm 285x170-177. Notaio: Omnebonum Philippi comitis de Mediolano.<br />

95. Anno 1327 indictione 10, die mercurii 1 aprilis in castro Campi in domo domini Alberti<br />

Feraze quondam domini Graciadei de dicto castro, qui dominus Albertus nomine locationis ad<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1234


Capsa 68<br />

triennium investivit Dominicum dictum Otholinum filium ser Armani de Stimiaga de illa<br />

decima que colligitur in villa Stimiage.<br />

Pergamena mm 130-155. Notaio: Bartholomeus de Cugreo. In presentia Martini dicti Branci de<br />

Ranzo, Alberti dicti Zorzi de Campo, magistri Dominici sartoris de Dasindo.<br />

96. Anno 1327 indictione 10, die lune 1 iunii in steyata castri Campi apud portam novam. -<br />

Dominus Albertus dictus Feraza titulo locationis ad tres annos investivit Berardum dictum<br />

Ferandum quondam ser Adelperii de Flaveo de illa decima que colligitur in Flaveo et dicitur de<br />

Viuxio.<br />

Pergamena mm 170x175. Notaio: Bartholomeus de Cugreo. In presentia Perzvalli dicti Galesii de<br />

Goldento, Martini dicti Branzi de Ranzo, Turesendi q. Braye.<br />

97. Anno 1327 indictione 10, die veneris 6 novembris in Carbugeo. - Nicolaus dictus<br />

Colinus quondam Calapini de Flaveo de contrata Viuxii plebatus Nomassi, resignavit in<br />

manibus domini Graciadei filii domini Alberti dicti Feraze de castro Campi illam decimam que<br />

colligitur in Flaveo et in Stimiaga et dicitur de Viuxio et tenebat in feudum a dicto quondam<br />

domino Alberto.<br />

Pergamena mm 294x166. Notaio: Bartholomeus de Cugreo.<br />

98. Anno 1328 indictione 11, die martis ultimo madii in pertinenciis castri Campi apud<br />

barchum domini Alberti Feraze. - Ser Albertus dictus Caudera quondam domini Aldrigeti de<br />

castro Campi resignavit in manibus domini Gratiadei filii dicti domini Alberti quandam<br />

decimam in Lundo et dicitur de Viuxio.<br />

Pergamena mm 131x180-292. Notaio: Bartholomeus de Cugreo.<br />

99. Anno 1328 indictione 11, die 21 marcii Tridenti. - Venerabilis vir dominus Henricus<br />

quondam domini Armani de castro Campi ecclesie tridentine decanus, Guillelmus dictus<br />

Thodescus eius frater nec non ser Nicolaus quondam domini Barufaldi de Tridento tanquam<br />

procurator domini Federici eorum fratris, inter se divisionem fecerunt unius domus cum curtivo<br />

quondam domini Bertoldi eorum fratris prope Tridentum extra ianuam sancte Crucis.<br />

Pergamena mm 566x180. Notaio: Marianus q. Pirami de Marianis de Tridento.<br />

100. Anno 1329 indictione 12, die mercurii 11 ianuarii in castro Campi. - Florius quondam<br />

ser Bonomi de Madice plebatus Blezii constituit ser Odoricum dictum Melonum quondam<br />

domini Gratiadei de dicto castro habitatorem Cugrei suum procuratorem ad resignandum in<br />

manibus domini Iohannis quondam domini Petri de Seyano decimas et terras in terratorio ville<br />

Gay ut investire debeat dominum Graciadeum filium domini Alberti dicti Feraze de castro<br />

Campi.<br />

Pergamena mm 205-200x162-225. Notaio: Bartholomeus de Cugreo. In presentia Coradini q. Iacobi<br />

de Madice, Alberti dicti Zorzi de Campo, Dominici dicti Cavrane de Carbugeo. - Decima raparum<br />

villarum Cavaioni, Marazoni et Lari; petie terre in Gayo apud ecclesiam s. Leuterii.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1235


Capsa 68<br />

101. Anno 1329 indictione 12, die martis 14 marcii in pertinenciis castri Campi apud<br />

barchum domini Federici quondam domini Armani de dicto castro. - Andrigetus dictus Gervus<br />

filius ser Alberti dicti Caudere quondam domini Aldrigeti de ipso castro, consenciente dicto eius<br />

patre Alberto refutavit in manibus domini Gratiadei filii domini Alberti Feraze totam decimam<br />

quam tenent in terratorio villarum Flavei, Carbugei, Stimiage et Fauri de Nomasso que<br />

appellatur decima maior de Viuxio et habebant in feudum simul cum aliis de eadem domo,<br />

accepto precio librarum 200.<br />

Pergamena mm 495x175-188. Notaio: Bartholomeus de Cugreo.<br />

Pergamena mm 174x175-200. Notaio: Boninsigna.<br />

Prima pergamena: 1329, 14 marcii in pertinentiis castri Campi, in presentia Vivaldi et Iohannis dicti<br />

Begelle fratrum filiorum q. Ribaudi de Carexo, Boninsigne notarii de Boayo, Martini dicti Branzi de<br />

Ranzo, Bartolomei dicti Zavi de castro Campo q. Aldrigeti.<br />

Seconda pergamena: 1329, 26 intrante martio in campagolla in Campo a Cruce domini Alberti dicti<br />

Feraze, presentibus Iohanne dicto Namella, Balbino, Viviano, Petro dicto Carnesallo q. Naxeti de Campo<br />

et Mayoneto q. ser Antonii de Favro.<br />

102. Anno 1329 indictione 12, die 17 intrante marcio in fosato castri Campi. - Dominus<br />

Graciadeus filius domini Alberti dicti Feraze de eodem castro nomine locationis ad 10 annos<br />

investivit ser Albertum dictum Cauderam quondam domini Andrigeti de dicto castro de decima<br />

in Carbugeo, Stimiaga, Flaveo et Fauro.<br />

Pergamena mm 322x206. Notaio: Boninsigna. Presentibus Tamarisio dicto Saya de Boayo,<br />

Bartolomeo q. Andrigeti de castro Campi, Federico dicto Franchalanzo, Odorico dicto Mellono de<br />

Cugreo.<br />

103. Anno 1329 indictione 12, die martis 11 intrante aprili in castro Campi. - Nobilis vir<br />

dominus Perzevaldus quondam domini Aldrigeti de dicto castro refutavit in manibus domini<br />

Alberti quondam domini Graciadei de ipso castro omne ius quod habet in feudo et vassalatico<br />

quod appellatur feudum de Viuxio precio 16 librarum.<br />

Pergamena mm 200x152-155. Notaio: Horius.<br />

104. Anno 1329 indictione12, die 18 intrante madio in Tridento in palatio episcopali,<br />

presentibus Bozo filio domini Gulielmi iudicis de Bellenzanis, magistro Armano de Madice etc.<br />

- Ser Odoricus dictus Mellonus fecit refutationem de qua supra numero 100 et fuit investitus<br />

dominus Graciadeus a domino Iohanne.<br />

Pergamena mm 561x190-195. Notaio: Boninsigna. - Mellonus filius naturalis Gratiadei de castro<br />

Campo, habitator ville Cugrey.<br />

105. Anno 1330 indictione 13, die iovis 3 madii in Carbugeo. - Antonius dictus Brochellus<br />

quondam ser Paxii de Flaveo resignavit in manibus domini Graciadei filii domini Alberti de<br />

castro Campi eam partem decime quam in feudum tenebat in Flaveo et quam idem dominus<br />

Graciadeus ei subinde locavit ad 4 annos.<br />

Pergamena mm 340x197. Notaio: Bartholomeus de Cugreo. Presentibus Alberto dicto Saraxino de<br />

Carbugeo, Uberto de valle Lagari nunc habitatore Vici.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1236


Capsa 68<br />

106. Anno 1330, die 12 novembris. - Sequens exemplum auctoritate domini Guillelmi de<br />

Castronovo vicarii et ius reddentis in Stenico pro domino fratre Henrico episcopo tridentino ex<br />

authentico est relevatum.<br />

Anno 1269 indictione 12, die 4 augusti in caustro Campi in steyata, in presentia<br />

dominorum Graciadei quondam domini Albertini et Bernardi quondam domini Federici de<br />

Campo et Iohannis quondam domini Abriani de Baoyo et Varimberti quondam domini Iohannis<br />

de Gayo etc. - Domini Armanus et Albertus fratres quondam domini Armani et Andrigetus<br />

eorum nepos filius quondam domini Persivalsi de Campo et Graciadeus de villa Campi tanquam<br />

procurator domini Odorici fratris dictorum dominorum Armani et Alberti et patrui dicti domini<br />

Aldrigeti, suorum bonorum in quatuor partes divisionem faciunt inter se.<br />

Pergamena mm 805x287-367. Notaio: Bartholomeus de Cugreo. In presentia Paxini notarii de<br />

Borzago, Horii notarii de Cugreo, Zurandini notarii de Mundrono.<br />

107. Anno 1278 indictione 6, die mercurii 5 intrante ianuario in Flaveo in villa Viussi. -<br />

Dominus Vallentus quondam domini Beraldi et Ollorita iugales de eadem villa vendiderunt pro<br />

expedito feudo domino Graciadeo quondam domini Albertini de castro Campi precio 227<br />

librarum veronensium parvularum illas decimas quas ab ipso in feudum habebant in pertinentiis<br />

Flavei, Viussi et Perabadini et Dasindi etc.<br />

Pergamena mm 277x209-230. Notaio: Antonius.<br />

108. Anno 1291 indictione 4, die martis 9 exeunte ianuario in Vico, in presentia domini Pre<br />

Azolini archipresbiteri plebis Nomassi, Beraldi et Ribaldi suorum fratrum quondam domini<br />

Odorici de Vico etc. - Dominus Morandus filius quondam domini Albertini Mitifoci de Arco<br />

precio 100 librarum veronensium parvularum vendidit domino Graciadeo quondam domini<br />

Albertini de Campo totam illam decimam quam habebat in terratorio Caurasti, Rangi, Balbini,<br />

Cavaioni et in Lario et in Brucio ac Madice et in toto plebatu Blecii.<br />

Pergamena mm 178x158. Notaio: Zanetus.<br />

109. Anno 1330 indictione 13, die 1 intrante decembri in castro Campi apud ecclesiam s.<br />

Nicolay. - Nobilis vir dominus Albertus dictus Feraza quondam domini Gratiadei de dicto castro<br />

cum quodam baculo nomine recti et honorabilis feudi investivit Iohannem cerdonem et<br />

Henricum eius fratrem sartorem quondam Dominici dicti Pasane de Fauro plebis Nomassi<br />

habitatorem Vargnani plebatus Arci de eorum recto feudo ut olim habuerunt de banno, colta et<br />

districtu personarum etc. iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 195x185. Notaio: Boninsigna.<br />

110. Anno 1330 indictione 13, die martis 4 intrante decembri in castro Campi. - Dominus<br />

Graciadeus filius domini Alberti de dicto castro nomine locationis ad 3 annos investivit<br />

Delaytum quondam Mazavache de Poya et Albertum dictum Zorzum de Campo de tota sua<br />

decima in Poya, Comaio et Goldento.<br />

Pergamena mm 196x177-187. Notaio: Horius Henrici de Lomello. In presentia Guilelmi q.<br />

Benvenuti de Careso, Martini q. Michalelis de Ranzo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1237


Capsa 68<br />

111. Anno 1331 indictione 14, die dominico 20 ianuarii in steyata castri Campi. - Dominus<br />

Graciadeus filius domini Alberti de dicto castro locavit quasdam pecias terre in villis Senaxii,<br />

Perdegnay, Prati, Pruxe et Olazii de Banallo.<br />

Pergamena mm 450x141-152. Notaio: Bartholomeus de Cugreo. In presentia Ugolini q. Martini de<br />

Olaxio, Iohannis q. Martini de Favro, Dominici dicti Dungunzi de Lundo.<br />

112. Anno 1332 indictione 15, die veneris 13 marcii in pertinenciis castri Campi prope<br />

domum habitationis ser Alberti dicti Caldere de dicto castro. - Ser Bartholomeus dictus Zanus<br />

quondam domini Aldrigeti de eodem castro precio 25 librarum vendidit domino Gratiadeo filio<br />

domini Alberti dicti Feraze pro expedito alodio unam peciam terre ortolive in fossato eiusdem<br />

castri.<br />

Pergamena mm 204x197-215. Notaio: Bartholomeus de Cugreo. In presentia Alberti dicti Zentilli de<br />

Gayo, Iohannis q. Martini de Favro.<br />

113. Anno 1332 indictione 15, die penultimo exeunte septembri in castro Campi in<br />

steyonata prope ecclesiam s. Nicolai. - Iohannes filius quondam domini Olderichi de castro<br />

Campi, habitator ville Goldenti, resignavit in manibus domini Alberti quondam domini<br />

Graciadei de dicto castro totam illam decimam quam habebat in Poia, Goldento, Comayo,<br />

Balino.<br />

Pergamena mm 620x141-155. Notaio: Albertus. Presentibus magistro Nicolao pelipario de Cavrasto,<br />

ser Odorico clerico q. Federici dicti Palichi de Cugreo, Bonomo dicto Mugardo.<br />

114. Anno 1333 indictione 1, die dominico 21 aprilis in Flaveo penes turrim domini<br />

Alberti. - Dominicus quondam Gerardi quondam Pandini de Flaveo de hora Viuxii precio 82½<br />

librarum denariorum veronensium parvulorum resignavit domino Graciadeo filio domini Alberti<br />

dicti Feraze illam decimam quam tenebat in territorio Flavei de Viuxio.<br />

Pergamena mm 302x140-163. Notaio: Horius ut supra.<br />

115. Anno 1333 indictione 1, die dominico 25 iulii in Stimiaga. - Dominus Gratiadeus<br />

filius domini Alberti dicti Feraze locavit Antonio dicto Brocholo quondam ser Paxii de Flaveo<br />

illam decimam quam ipse Antonius resignaverat et colligitur in Flaveo ac dicitur decima mayor<br />

de Viusio etc. sub affictu 5 galetarum milei.<br />

Pergamena mm 213x133-150. Notaio: Bartholomeus de Cugreo.<br />

116. Anno 1334 indictione 2, die lune ultimo februarii in villa Levi plebatus Boni. - Nobilis<br />

vir dominus Guillelmus dictus Todeschus quondam domini Armani de castro Campi precio 20<br />

librarum veronensium parvularum dedit ser Comenzabeno de Formino filio quondam Parisii,<br />

suisque filiis et filiabus libertatem puram secundum usum civitatis romane, restituens eos omnes<br />

antiquis natalibus et iuri ingenuitatis.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia. Metà sec. XV. Notaio: Paulus de Bono. Presentibus Martino q. Iohannis<br />

dicti Viole, Consolato q. Delaytti de Levi notario, magistro Denno sartore de Poro.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1238


Capsa 68<br />

117. Anno 1334 indictione 2, die mercurii 1 iunii in civitate Tridenti. - Dominus Franciscus<br />

de Burgonovo iudex civitatis Tridenti vicarius et ius reddens in curia tridentina pro domino<br />

fratre Henrico episcopo tridentino ad instantiam domini Graciadei filii domini Alberti de castro<br />

Campi mandavit Henrigolino de Lesino sindico hominum plebatus Calavini fieri terminationem<br />

unius pecie terre prative et buschive in pertinentiis Toblini ad Sarcham que pecia terre est<br />

domini Alberti predicti patris ipsius domini Gratiadei.<br />

Pergamena mm 178x135. Notaio: Horius ut supra.<br />

118. Anno 1334 indictione 2, die 8 intrante iunio in Archo in ecclesia s. Marie, presentibus<br />

discretis Bertoldo quondam domini Rampreti olim comitis de Flaono habitatore Archi etc. -<br />

Nobiles viri domini Federicus et Gulielmus fratres filii quondam domini Armani de castro<br />

Campi in eorum lite super hereditate dicti eorum patris et etiam eorum fratris quondam domini<br />

Henrici ecclesie tridentine decani, compromittunt in dominos Conradum de Mantua<br />

archipresbiterum plebis s. Marie de Archo, magistrum Boninsignam ciroycum quondam ser<br />

Odorici de Archo et Odoricum quondam domini Ziramondi de Madrucio habitatorem Archi,<br />

tamquam in arbitros qui suam dant sententiam etc. assignatis cuique parti bonis et terris etc.<br />

Pergamena mm 112x480-490. Due membrane unite. Notaio: Archetus de Archo Otonis de Lomello.<br />

119. Circa annum 1334. - Odoricus plebanus de Pao, Barufaldus iudex de Tridento,<br />

Bartholomeus quondam domini Ranbaldi de Roncegno et Antonius quondam domini Bernardi<br />

de s. Petro cives tridentini arbitri electi a dominis Federico et Gulielmo fratribus de castro<br />

Campi super controversia circa hereditatem ut numero precedenti, suam ferunt sententiam,<br />

modificantes sententiam ab aliis arbitris latam.<br />

Pergamena mm 970x615-610. Notaio: Bartholomeus q. Benedicti de Tridento subscripsit;<br />

Zachelinus domini Iuliani q. Ancii de Burgonovo de Tridento redegit.<br />

120. Anno 1334 indictione 2, die lune 14 intrante novembri in castro Campi in domo<br />

infrascripti domini Alberti. - Ser Odoricus dictus Melonus de Cugreo plebatus Nomassi precio<br />

25 librarum veronensium parvularum resignavit in manibus domini Alberti dicti Feraze de dicto<br />

castro illam decimam et feudum quod habebat in terratorio ville Cugrei pro indiviso cum ipso<br />

domino Alberto et aliis de ipso castro.<br />

Pergamena mm 159x145. Notaio: Horius ut supra.<br />

121. Anno 1334 indictione 2, die lune 14 intrante novembri in castro Campi. - Nobilis vir<br />

dominus Albertus quondam domini Gratiadei de dicto castro, nomine recti et honorabilis feudi,<br />

investivit ser Odoricum dictum Melonum eius fratrem et filium naturalem quondam dicti<br />

domini Gratiadei habitatorem ville Cugrei de omnibus decimis in plebatu Nomassi ibi<br />

descriptis.<br />

Pergamena mm 211x167-180. Notaio: Horius ut supra.<br />

122. Anno 1335 indictione 3, die lune 17 aprilis in plazo ecclesie s. Laurentii plebis de<br />

Nomasso apud s. Iohannem. - Dominus Albertus dictus Feraza quondam domini Gratiadei de<br />

castro Campi permutavit Simoni quondam domini Gaspari de Vergundo plebatus Blezii peciam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1239


Capsa 68<br />

unam terre vineate in villa Tegnaroni pro quadam decima que percipitur in villis Vergundi et<br />

Diurei plebatus Blezii que est feudum ecclesie tridentine.<br />

Pergamena mm 295x188. Notaio: Bartholomeus de Cugreo. In presentia Thomaxii notarii de Vico,<br />

Bonaventure dicti Papi de Cugreo, Nasimbeni dicti Stebeni de Cugreo, Maynenti de Favro, Alberti<br />

Zentilli de Gayo.<br />

123. Anno 1335 indictione 3, die martis 26 aprilis in villa Campi magni de Nomasso. -<br />

Guronus quondam domini Odorici quondam domini Bernardi de castro Campi, precio 127<br />

librarum veronensium parvularum vedidit domino Graciadeo filio domini Alberti dicti Feraze<br />

totam decimam suam villarum Poie, Goldenti et Comay et in Balino.<br />

Pergamena mm 405x203. Notaio: Thomeus.<br />

124. Anno 1335 indictione 3, die dominico 22 intrante octubri in Campo. - Salatinus<br />

quondam Azolini dicti Poltarecii de Vico Nomassi vendidit domino Graciadeo quondam domini<br />

Alberti de castro Campi totam illam decimam quam ipse et eius frater quondam Iohannes<br />

habebant in terratorio ville Fauri de Nomasso, precio 32 librarum.<br />

Pergamena mm 256x164. Notaio: Horius.<br />

125. Anno 1336 indictione 4, die 12 intrante ianuario in castro Campi. - Dominus<br />

Graciadeus quondam domini Alberti locavit Otolino de Stimiaga in perpetuum unam domum<br />

cum curte murata coperta a paleis.<br />

Pergamena mm 125x250. Notaio: Boninsigna.<br />

126. Anno 1336 indictione 4, die 3 intrante madio in Tridento in scalis palatii episcopatus<br />

in presentia Conradi quondam domini Gulielmi de Castronovo habitatoris Tridenti etc. -<br />

Dominus Gratiadeus filius domini Alberti de castro Campi coram scalis dicti palatii petiit ab<br />

herede quondam domini Iohannis quondam domini Petri de Seyano investituram possessionum<br />

et decimarum villarum Cauayoni, Marazoni, Vergonzani, Terongle et Laridi de plebe Blezii<br />

prout eius antecessores habuerunt in feudum, protestando se paratum etc.<br />

Pergamena mm 127x170. Notaio: Boninsigna.<br />

127. Anno 1336 indictione 4, die lune 6 intrante mayo in castro Campi. - Nobilis vir<br />

dominus Graciadeus filius et heres quondam domini Alberti de dicto castro cum uno baculo<br />

nomine recti feudi investivit ser Benvenutum dictum Cagarabiam de Ronchono et Delaydum de<br />

Saono de decima Ronchoni prout ab antecessoribus habuerunt, iurata fildelitate.<br />

Pergamena mm 198x174. Notaio: Horius. In presentia Odorici clerici de Cugreo, Iohannis notarii de<br />

Saono, Delaiti dicti Mazavache de Poya, Martini dicti Branzi de Ranzo.<br />

128. Anno 1336 indictione 4, die dominico 28 iulii in pertinenciis Carbugei. - Paulus<br />

quondam Philippini quondam ser Albertini dicti Lupi de Dasindo permutavit domino Graciadeo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1240


Capsa 68<br />

quondam domini Alberti de castro Campi unam suam decimam villarum Comai, Goldenti et<br />

Poye receptis duabus peciis terre.<br />

Pergamena mm 224x191-200. Garbugei in loco dicto ad Castona in presentia Iohannis q. Martini de<br />

Favro, Antonii dicti Gaineti, Iohannis dicti Tayoni omnibus de Favro, magistri Iohannis de Carbugeo,<br />

Guadioti de Dasindo.<br />

129. Anno 1336 indictione 4, die mercurii 9 intrante octubri in castro Campi in presentia<br />

domini Morle de Caldario vicarii Iudicariarum Guarnardi notarii eius fratris etc. - Nobilis vir<br />

dominus Graciadeus quondam domini Alberti de dicto castro renovavit investituram ser Odorico<br />

dicto Melono de decimis, ut supra numero 121.<br />

Pergamena mm 286x135-164. Notaio: Horius. In presentia Vitaliani notarii de Cugreo...<br />

130. Anno 1336 indictione 5, die mercurii 9 intrante octubri in castro Campi. - Nobilis vir<br />

dominus Graciadeus de dicto castro cum una carta, nomine recti feudi investivit ser Thomeum<br />

notarium de Cugreo de toto suo recto et honorabili feudo nempe de quarta parte decime Cugrei,<br />

Dasindi et Vici.<br />

Pergamena mm 183x168. Notaio: Horius.<br />

131. Anno 1336 indictione 4, die 14 intrante octubri in Caurasto. - Iohannes dictus<br />

Bozardus quondam Bussceti de Madice plebatus Blezii precio 23 librarum veronensium<br />

parvularum vendidit domino Gratiadeo quondam domini Alberti de castro Campi aliquas pecias<br />

terre in Madice.<br />

Pergamena mm 180x288. Notaio: Iohannes.<br />

132. Anno 1336 indictione 4, die 5 exeunte decembri in castro Campi. - Bertolameus et<br />

Petrus fratres filii quondam Ringeti de Teno et Antonius eorum nepos quondam Dominici<br />

habitatores Ripe nomine locationis ad 70 annos investiverunt dominum Graciadeum quondam<br />

domini Alberti de dicto castro de tota decima quam habent in terratorio Lundi et Stimiage et<br />

generaliter in toto plebatu Lomasii sub annuo affictu 100 soldorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 148x257. Notaio: Boninsigna.<br />

133. Anno 1336 indictione 4, die 12 intrante decembri in secrato ecclesie s. Iustine plebis<br />

Boni. -Ex commissione domini Nicolai de Mixina canonici et scolastici tridentini in<br />

spiritualibus vicarii generalis domini Nicolai electi et confirmati episcopi tridentini ad<br />

instantiam domini Graciadei quondam domini Alberti de castro Campi facta est designatio<br />

terrarum solventium ei decimam in plebatu Boni.<br />

NB. Hic aliquis irrepsit error, nam adhuc anno sequenti vacabat sedes, uti ex sequenti<br />

numero 136.<br />

Pergamena mm 112-114x602. Due membrane unite. Notaio: Boninsigna. Presentibus Martino<br />

notario q. Viole, Benvenuto dicto Ganaza q. Omneboni de Merlino, Nicolao filio Rineri. - Numerosissimi<br />

nomi e soprannomi di persone e moltissimi toponimi. - In villa Praxi in platea ecclesie s. Petri.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1241


Capsa 68<br />

134. Anno 1337 indictione 5, die 10 intrante ianuario in Carbugeo. - Bonesinus et<br />

Franciscus fratres quondam Antonii de Flaveo tradiderunt domino Graciadeo quondam domini<br />

Alberti de castro Campi omnia sua iura in decima quam habent in Flaveo queque dicitur de<br />

Visso, idque precio 34 librarum denariorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 247x185. Notaio: Boninsigna.<br />

135. Anno 1337 indictione 5, die martis 14 intrante ianuario in Campo maiore de plebatu<br />

Nomassi. - Ser Federicus dictus Franchalanza quondam domini Odorici quondam domini<br />

Bernardi de castro Campi, habitator ville Godenti, precio 150 librarum denariorum veronensium<br />

parvulorum vendidit domino Graciadeo quondam domini Alberti de eodem castro plura bona,<br />

allodium pro allodio, feudum pro feudo etc.; primo quintam partem pro indiviso cum dominis<br />

Federico quondam domini Armani de dicto castro et Iordano de eodem castro, habitatoribus<br />

civitatis Tridenti, cum Gurono et Bernardo fratribus ipsius Federici, unius domus murate in<br />

castro Campi cum curte, castellancia etc. Item omne ius quod habet in dosso castri Merlini<br />

plebatus Boni. Item plura alia bona, iura etc.<br />

Pergamena mm 760x157-173. Notaio: Horius ut supra. - Homines de villa Comay pro monte<br />

Casalli... in presentia Pauli dicti Brunelli notarii de Bezecha, Montoni de Legosio, Antonii dicti Gayneti<br />

de Favro, Mini q. ser Oti de Vergondo...<br />

136. Anno 1337 indictione 5, die martis 4 intrante februario in Stenico ubi ius redditur. -<br />

Dominus Matheus iudex de Gardelis de Tridento vicarius et ius reddens in Stenico de<br />

hominibus Iudicarie pro magnifico principe domino Iohanne Karintie duce, Tirolis et Goritie<br />

comite, prixinensis, tridentine et aquileiensis ecclesiarum advocato et pro capitulo tridentino,<br />

sibi concesso episcopali sede vacante, dedit licentiam exemplandi sequens instrumentum.<br />

Anno 1265 indictione 8, die 15 intrante novembri. - Iohaninus et Girardinus fratres<br />

quondam domini Otoneli de Gayo nomine locationis in perpetuum investiverunt Boninsignam<br />

de Lario de decima raparum de tota terra eius in villis Rii, Vergonzani, Martazoni, Cauaioni,<br />

Bivei etc. sub affictu unius denarii.<br />

Pergamena mm 239x112-115. Notai: Arimanus; Horius exemplavit. In presentia Iohannis notarii de<br />

Cavrasto, Iohannis et Boninsigne notarii de Boayo.<br />

137. Anno 1337 indictione 5, die 7 intrante februario in Vargnano plebis Arci. - Nobilis vir<br />

dominus Graciadeus quondam domini Alberti de castro Campi nomine recti feudi investivit<br />

Iohannem sartorem et Beninum cerdonem fratres quondam Dominici Paxane plebis Lomassi de<br />

eorum antiquo feudo, iurata fidelitate (et n. 155).<br />

Pergamena mm 190-210x160-167. Notaio: Boninsigna.<br />

138. Anno 1337 indictione 5, die 8 intrante iunio in Flaveo ante turrim infrascripti domini<br />

Graciadei. - Franciscus dictus Chechus quondam Guscelle et Antonius quondam ser Petri de<br />

Flaveo de hora Viuxii refutarunt in manibus domini Graciadei quondam domini Alberti de<br />

castro Campi omne ius quod habebant in una decima in Flaveo.<br />

Pergamena mm 176x124-134. Notaio: Horius.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1242


Capsa 68<br />

139. Anno 1337 indictione 5, die 30 decembris in castro Campi apud ecclesiam s. Nicolai. -<br />

Ex commissione domini Mathei iudicis de Gardelis de Tridento vicarii in Iudicariis pro<br />

magnifico principe domino Iohanne duce et comite etc. et pro capitulo tridentino sibi concesso,<br />

ad instantiam domini Graciadei quondam domini Alberti de castro Campi, facta est designatio et<br />

recensio hominum vassalorum et subditorum dicti castri.<br />

Pergamena mm 555x415. Notaio: Boninsigna; Iacobinus ser Bartolomei q. ser Iacobi notarii de<br />

Priolis de Boayo exemplavit. Presentibus Berardo q. Gulielmi de castro Campi habitatore Flavei, ser<br />

Odorico dicto Melono de Cugreo, Delaydo de Poia, Odorico clerico q. ser Federici dicti Peluchi de<br />

Cugreo, Odorico q. Martini de Olaxio. Ibique ser Pinamontus q. ser Federici de Bregucio, Stanchinus q.<br />

Sorii de Bondo et Riverius de Siure (Sivroro) plebis Boni ad instantiam potentis nobilis viri Gratiadei q.<br />

Alberti de castro Campi, ex commissione et precepto Mathei iudicis de Gardulis de Tridento vicario,<br />

iudice iuraverunt corporaliter ad sancta dei evangelia designare et manifestare et declarare totos homines,<br />

personas sive vassallos quos ipse habet in plebe Boni ecc... In Praxono, in Larderio, in Merlino, in<br />

Ronchono, in Saviedo, in Strata (fratres Otoneli merdaseca), in Bregucio et Bondo, in Agrono, in<br />

Formino, in Braxono, in Teiono, in Saono et Bezo, in Banallo et Lomasio.<br />

Item in Stenico ubi ius redditur 1336, indictione 4, die 16 intrante decembri, presentibus Francisco<br />

notario de Mercadantis de Tridento, Horio notario de Cugreo, Omnebono notario de Vigo, ecc.<br />

140. Aliud exempar ex authentico relevatum anno 1432, indictione 10, die veneris 12<br />

septembris in episcopali palatio coram egregio decretorum doctore et iuris civilis professore<br />

domino Antonio de Tosabecis de Papia pro illustrissimo et reverendissimo domino Alexandro<br />

episcopo tridentino vicario in temporalibus Tridenti.<br />

Pergamena mm 787x423. Notai: Boninsigna; Lucas filius magistri Iohannis Luce; Iohannes Contus<br />

q. ser Pauli notarii de Fattis de Terlaco; Graciadeus q. Antonii de Castello de Terlaco; Leonardus de<br />

Pinedo q. Iohannis de Cimbria.<br />

141. Anno 1338 indictione 6, die lune 9 intrante marcio in Caurasto. - Magister Dominicus<br />

Piliparius quondam Salvestri de Caurasto precio 160 librarum denariorum veronensium<br />

parvulorum vendidit domino Graciadeo quondam domini Alberti de castro Campi unam domum<br />

muratam, soleratam, canipatam etc. in villa Caurasti.<br />

Pergamena mm 351x160-172. Notaio: Horius.<br />

142. Anno 1338 indictione 6, die veneris 19 intrante iunio in Flaveo. - Nobilis vir dominus<br />

Graciadeus quondam domini Alberti de castro Campi investivit Armanum quondam magistri<br />

Iacobini et alios de Flaveo de omnibus illis decimis sive feudis quas et que habent in Flaveo.<br />

Pergamena mm 492x154-166. Notaio: Horius.<br />

143. Anno 1338 indictione 6, die mercurii 24 iunii in Flaveo. - Blaxius quondam domini<br />

Guillelmi de castro Campi habitator Flavei refutavit domino Graciadeo de eodem castro totam<br />

decimam quam habebat in Flaveo.<br />

Pergamena mm 173x150-159. Notaio: Horius.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1243


Capsa 68<br />

144. Anno 1338 indictione 6, die iovis 16 intrante iulio in plazo Comay, in presentia<br />

domini Bonolini de Belenzanis de Tridento etc. - Nobilis vir dominus Graciadeus quondam<br />

domini Alberti de castro Campi nomine recti feudi investivit Vivianum quondam ser Oliverii de<br />

Gaudento de tota illa decima quam tenebat in feudum.<br />

Pergamena mm 232x157-165. Notaio: Horius.<br />

145. Anno 1338 indictione 6, die lune 9 intrante novembri in Carbugeo. - Franciscus dictus<br />

Chechus quondam Albertini de Flaveo resignavit domino Graciadeo quondam domini Alberti de<br />

castro Campi suam partem decime de Flaveo.<br />

Pergamena mm 137x149-159. Notaio: Horius.<br />

146. Anno 1339 indictione 7, die lune 22 februarii in Flaveo. - Ser Iohannes quondam ser<br />

Bertoldi de Stenico habitator burgi Arci constituit Aldrigetum et Albertum filios quondam ser<br />

Federici dicti Peluchi ad resignandum in manibus nobilium virorum dominorum Simeonis et<br />

Bertoldi fratrum quondam nobilis militis domini Guarimberti de Toni castro, et aliorum<br />

participum de domo sua, unam decimam in territorio Blezii, ad investiendum dominum<br />

Graciadeum quondam domini Alberti de castro Campi.<br />

Pergamena mm 462x236-247. Notaio: Boninsigna. 1339, indictione 7, die 13 intrante iunio.<br />

Pergamena mm 285x138-140. Notaio: Horius.<br />

Pergamena mm 230x116-160. Notaio: Boninsigna. 1339, die 11 intrante madio in castro Campi.<br />

Le due prime pergamene sono procure.<br />

147. Anno 1339 indictione 7, die 15 intrante marcio in Stenico. - Nicolaus notarius<br />

quondam ser Parisii de Stenico cessit domino Graciadeo quondam domini Alberti de castro<br />

Campi omne suum ius in illa decima que dicitur illorum a Stablo.<br />

Pergamena mm 337x123-150. Notaio: Boninsigna.<br />

148. Anno 1339 indictione 7, die dominico 20 iunii in Stimiaga. - Dominus Guillelmus<br />

quondam domini Armani de castro Campi locavit Dominico quondam ser Pelegrini de Stimiaga<br />

totam illam decimam quam habet in Stimiaga.<br />

Pergamena mm 208x151-154. Notaio: Horius.<br />

149. Anno 1339 indictione 7, die 22 decembris in episcopali castro Tenni, presentibus<br />

nobilibus viris dominis Nycolao de Arco milite, Graciadeo de Campo etc. - Reverendus<br />

dominus Nycolaus episcopus tridentinus dux, marchio atque comes cum una carta investivit<br />

dominum Iordanum quondam domini Riprandi de Campo de omnibus suis feudis antiquis et<br />

rectis, iurata fidelitate ut vasallus.<br />

Pergamena mm 133-138x205. Notaio: Henricus de Landesperch.<br />

150. Anno 1339 indictione 7, die 26 iunii in Ripa. - Vitalianus notarius de Cugreo collector<br />

affictuum episcopatus confitetur ser recepisse duas galetas olei a domino Graciadeo de castro<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1244


Capsa 68<br />

Campi pro affictu unius decime in Ripa, quam decimam habet ipse dominus Gratiadeus ab<br />

episcopatu in feudum.<br />

Pergamena mm 210x107-121. Notaio: Boninsigna.<br />

151. Anno 1340 indictione 8, die dominico 2 aprilis in steyata castri Campi. -<br />

Bartholomeus dictus Marinella quondam ser Henrigeti de Tenno resignavit in manibus Martini<br />

dicti Bagatini quondam magistri Oprandi sartoris de Poia totam illam decimam quam ab ipso<br />

tenebant in feudum in pertinenciis Lundi de Lomasso et appellatur decima de Gayo et de qua<br />

investivit Pelegrinum filium Iohannis quondam Martini de Fauro plebis Lomassi.<br />

Pergamena mm 242x194-202. Notaio: Horius de Cugreo.<br />

152. Anno 1340 indictione 8, die lune 29 intrante madio in castro Campi. - Dominus<br />

Graciadeus quondam domini Alberti nomine recti feudi cum uno baculo investivit dominum<br />

Iorium quondam domini Tridentini de Madruzio de uno molendino cum molinareza in<br />

pertinenciis Calavini penes aquam fluminis roze Calavini, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 235x180. Notaio: Albertus q. Florii.<br />

153. Anno 1340 indictione 8, die lune 5 intrante iunio in steyata castri Campi sub<br />

portichaia ecclesie s. Nicolai. - Ser Guillielmus quondam domini Hengelerii de Brenzono<br />

veronensis diocesis, tamquam legitimus administrator filiorum suorum Alberti et Hengelerii<br />

filiorum et heredum quondam domine Michele eorum matris, filie et heredis quondam domini<br />

Alberti, quondam domini Federici Spallete, refutavit in manibus domini Graciadei quondam<br />

domini Alberti de dicto castro omnia bona mobilia et immobilia, iura et actiones de omnibus<br />

terris, possessionibus, domibus, casamentis, molendinis, silvis, pascuis atque venacionibus cum<br />

chaza et paysa, ac de omnibus feudis et allodiis, decimis, amiseris, servitutibus etc. vassalis et<br />

vassalaticis etc. que iure hereditatis ad dictos filios spectant in villis Carbugei, Flavey, Stimiage<br />

plebatus Nomassii, Caurasti, Balbini, Rangi, Cauayoni, Madicis plebatus Blezii; item in plebatu<br />

Teyoni et in Prevorio, precio accepto librarum 300 denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 645x233-240. Notaio: Albertus q. Florii de s. Nazario de Verona. Presentibus<br />

Delaido q. Pellegrini dicti Manzarache (sic) de Poia, Maynento q. Antonii de Favro, Zenario q. Pauli de<br />

Lundo, Omnebono q. Baroni de Brenzono veronensis diocesis.<br />

154. Anno 1340 indictione 8, die 4 intrante iulio in castro Campi. - Riprandinus et<br />

Bartholomeus fratres quondam ser Gayoti de Gaio plebis Blezii dederunt et cesserunt in<br />

manibus domini Graciadei quondam domini Alberti de dicto castro omnia sua iura in decima et<br />

iure decime plurium peciarum terre in plebatu Blezii ut ibi, accepto pretio 20 librarum<br />

veronensium parvularum.<br />

Pergamena mm 550x168-215. Notaio: Boninsigna.<br />

155. Anno 1340 indictione 8, die 28 octubris in plebe Boni in villa Praxi. - Hoc<br />

documentum est vetustate corrosum: continet designationes bonorum seu reddituum domini<br />

Graciadei de castro Campi, ut supra numero 133 dictum fuit; unde etiam illud documentum ad<br />

hunc annum spectare videtur.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1245


Capsa 68<br />

Pergamena mm 870x490. Due membrane unite. Manca il nome del notaio, però il tabellione è del<br />

notaio Boninsigna. La pergamena è stata bagnata con liquido violetto ed è guasta.<br />

156. Anno 1341 indictione 9, die 6 ianuarii in castro Campi. - Odoricus clericus, magister<br />

Albertus faber, Andrigetus dictus Donzilius et Graciadeus fratres filii quondam ser Federici<br />

Peluchi de Cugreo cesserunt in manibus domini Graciadey quondam domini Alberti de dicto<br />

castro omnia eorum iura in tota decima villarum Concilii, Poye, Goldenti, Comay et Lundi<br />

plebis Lomassi, idque accepto pretio 160 librarum veronensium parvularum; item 80 librarum<br />

pro sex peciis terre ut ibi.<br />

Pergamena mm 614x157-165. Notaio: Boninsigna. Villarum concilium, cioè l'assemblea di Regola<br />

(le Quadre): Poia, Godenzo, Comano e Lundo.<br />

157. Anno 1341 indictione 9, die 13 februarii in villa Campi mayoris. - Dominus<br />

Graciadeus quondam domini Alberti de castro Campi nomine locationis in perpetuum investivit<br />

ser Abrianum quondam ser Alberti de villa Ville Blezii de una pecia terre in pertinenciis Sisti et<br />

Cumegelli ad annuum fictum 11 stariorum milley.<br />

Pergamena mm 180-196x155-175. Notaio: Boninsigna. Presentibus Frugerio notario de Cumigelo,<br />

Alberto dicto Zenello de Gayo, Marco q. Corati dicti Loti.<br />

158. Anno 1341, die dominico 19 februarii in Carbugeo. - Dominus Graciadeus quondam<br />

domini Alberti ad duodecim annos locavit plures pecias terre ad fictum in pertinenciis ville<br />

Flavei.<br />

Pergamena mm 414x152-192. Notaio: Bartholomeus de Cugreo.<br />

159. Anno 1341 indictione 9, die veneris 23 februarii in castro Campi, in presentia<br />

Cognevuti filii domini Graciadei infrascripti etc. - Nobilis vir dominus Graciadeus quondam<br />

domini Alberti cum una carta nomine recti feudi investivit Vitalianum notarium quondam ser<br />

Thomei notarii de Cugreo de tota illa decima quam ab eo tenebat in feudum.<br />

Pergamena mm 210-227x137-162. Notaio: Horius.<br />

160. Anno 1341, die ultima februarii. - Dominus Gratiadeus quondam domini Alberti de<br />

castro Campi locavit aliquas pecias terre in Lundo etc. Titebono dicto Romagnollo et Viviano<br />

filio ser Aldrigeti de Borayis de Lundo.<br />

Pergamena mm 300x200-208. Notaio: Bartholomeus de Cugreo. In Vico in curia domine Paxere de<br />

Vico in presentia magistri Iohannis q. magistri Beleboni de Lundo, Senebandi viatoris, Alberti dicti<br />

Zentilli de Gayo.<br />

161. Anno 1341 indictione 9, die dominico 4 intrante marcio in castro Campi. - Nobilis vir<br />

dominus Graciadeus quondam domini Alberti cum una carta nomine recti feudi investivit<br />

Federicum quondam Valentini de Dasindo de tota illa decima quam ab eo tenet in feudum in<br />

Dasindo, Cugreo et Vico Lomassi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1246


Capsa 68<br />

Pergamena mm 240x156-176. Notaio: Horius. Prope ecclesiam s. Nicolai, presentibus Dominico q.<br />

Luterii de Favro, Delaydi de Comao, Bertolini q. Delaydi de Prezo.<br />

162. Anno 1341 indictione 9, die 12 intrante iunio in castro Campi. - Dominus Graciadeus<br />

quondam domini Alberti ad quinquennium locavit totam decimam quam ipse habet in Stimiaga<br />

et pertinet ad decimam Flavei.<br />

Item locavit illam decimam que appellatur la quarta que pertinet domino Pre Corado<br />

archipresbitero de Arco et clerico et confratri s. Laurentii de Lomasso in villis Dasindi, Cugrei<br />

etc.<br />

Pergamena mm 366x215-227. Notaio: Boninsigna. Item de decima apellata la quarta, pertinet<br />

domino Procardo archipresbitero de Arco et clerico confratri ecclesie s. Laurentii de Lomaso, que decima<br />

percipitur in campagna magna villarum Vici, Dasindi, Cugrei et Campi.<br />

163. Anno 1341 indictione 9, die 9 intrante augusti in pertinenciis civitatis Tridenti. -<br />

Dominus Gratiadeus quondam domini Alberti de castro Campi intravit in possessionem unius<br />

pecie terre in loco Pertice de Tridento et unius affictus perpetualis in loco ubi dicitur a Coste;<br />

que emerat a domino Corado quondam domini Gulielmi de Castronovo cive tridentino.<br />

Pergamena mm 167-180x210. Notaio: Boninsigna. In pertinentiis et teratorio civitatis Tridenti in<br />

loco ubi dicitur Pertice... cui coheret ab uno latere Odoricus a ferro de Tridento, ab alio latere versus<br />

civitatem Tridenti Baxius notarius dictus a ferro de Tridento, de super ser Ottobellus canonicus de<br />

Tridento et allia parte versus Gardolle comune.<br />

164. Anno 1341 indictione 9, die mercurii 22 augusti in castro Campi. - Dominus<br />

Graciadeus quondam domini Alberti locavit domino Conrado filio quondam domini Gulielmi de<br />

Castronovo civi Tridenti peciam terre et affictum ut numero 163.<br />

Pergamena mm 327x190-201. Notaio: Bartolomeus de Cugreo. - Petia terre prative in pertinentiis<br />

civitatis Tridenti in loco Pertice.<br />

165. Anno 1341 indictione 9, die 24 octubris in castro Campi. - Oprandus dictus Pizameyus<br />

et Thomasius eius frater filii quondam ser Alberti de Gayo plebatus Blezii dederunt precio 32<br />

librarum denariorum veronensium domino Gratiadeo quondam domini Alberti eorum partem<br />

decime de Blezio et Lomasso quam habebant in feudum a dominis de Tono vallis Ananie.<br />

Pergamena mm 273x146-162. Notaio: Boninsigna.<br />

166. Anno 1341 indictione 9, die penultimo decembris Tridenti. - Domina Agnes filia<br />

quondam domini Tridenti de Mezasomis de Tridento et uxor quondam domini Gullielmi de<br />

Castronovo olim civis Tridenti, precio 600 librarum denariorum veronensium parvulorum,<br />

vendidit domino Graciadeo quondam domini Alberti de castro Campi plures pecias terre in<br />

pertinenciis Tridenti etc. Nominantur inter confinantes Mutinus quondam domini Bonolini de<br />

Belenzanis, dominus Adelperius quondam domini Nigri militis de s. Petro de Tridento.<br />

Pergamena mm 756x195-210. Notaio: Aldrigetus filius Antonii de Ziago civis trid.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1247


Capsa 68<br />

167. Anno 1342 indictione 10, die 3 intrante ianuario in castro Campi. - Perinus et Iordanus<br />

fratres quondam ser Abriani de Gayo plebis Blezii dederunt domino Graciadeo quondam domini<br />

Alberti de dicto castro omne suum ius quod habent in parte decime que fuit illorum de Stenico<br />

et percipitur in plebatibus Blezii et Lomassi in parte, atque habetur in feudum a dominis de<br />

Tono vallis Ananie.<br />

Pergamena mm 276x160-188. Notaio: Boninsigna.<br />

168. Anno 1342 indictione 10, die 1 marcii in burgo Archi in domo infrascripti domini<br />

Federici. - Nobilis vir dominus Federicus quondam nobilis viri domini Armani de castro Campi<br />

locavit Oprando dicto Pizameo quondam ser Alberti de vila Gay totam suam decimam in<br />

plebatu Blezii que appellatur a Sumavalo.<br />

Pergamena mm 380x133-138. Notaio: Petrus q. Vilielmi de Archo.<br />

169. Anno 1342 indictione 10, die penultimo marcii in castro Campi, presentibus Azone<br />

quondam domini Andrigeti de Archo etc. - Dominus Gratiadeus quondam domini Alberti<br />

locavit Albertino quondam Viventii de Lono plebatus Calavini quatuor pecias terre ad 10 annos<br />

in pertinenciis Toblini ad fictum etc.<br />

Pergamena mm 297x116-145. Notaio: Boninsigna. - Nicolaus de Ranzo, Vicencius de Lono.<br />

170. Anno 1342 indictione 10, die 15 madii in castro Campi. - Martinus sartor quondam<br />

magistri Oprandi sartoris de Poya cessit domino Graciadeo quondam domini Alberti totum<br />

suum ius in feudo decime de Lundo.<br />

Pergamena mm 190x185-190. Notaio: Boninsigna q. Petri notarii de Baoyo Blezii.<br />

171. Anno 1342 indictione 10, die 1 iunii in Baoyo. - Doninus quondam ser Alberti de<br />

Gayo plebis Blezii cessit omne suum ius domino Graciadeo quondam ser Alberti de castro<br />

Campi super decima plebatus Blezii.<br />

Pergamena mm 169x233-247. Notaio: Boninsigna de Baoyo.<br />

172. Anno 1342 indictione 10, die 17 iunii in castro Campi. - Tomasius dictus Lanzetus<br />

quondam ser Gulielmi de Gaio et Petrus eius nepos quondam Oprandi eius fratris cesserunt in<br />

manibus domini Graciadei quondam domini Alberti omnia eorum iura in tota decima Blezii et<br />

Lomassi prout habebant in feudum a dominis de Tono.<br />

Pergamena mm 314x210-245. Notaio: Boninsigna de Baoyo.<br />

173. Anno 1343 indictione 11, die mercurii 22 ianuarii in Cugreo. - Phylippus quondam<br />

Brunelli olim filii domini Parisii de Madruzio habitator in burgo Arci, precio 46 librarum<br />

denariorum veronensium parvulorum vendidit domino Graciadeo quondam domini Alberti de<br />

castro Campi unam peciam terre in pertinenciis Toblini ubi dicitur Brayda.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 218x158-175. Notaio: Horius de Cugreo. - Terra vineata loco dicto Brayda Secha.<br />

1248


Capsa 68<br />

174. Anno 1343 indictione 11, die sabati 8 marcii in pertinenciis castri Stenici. - Berardus<br />

quondam domini Guillelmi de castro Campi nunc habitator ville Flavei, ante presentiam domini<br />

Nicolai quondam Ribaudi de Ripa vicarii et ius reddentis in Stenico, de hominibus et personis<br />

Iudicarie pro domino Nicholao episcopo tridentino, emancipavit filios suos Iohannem et<br />

Antonium, assignato eis peculio.<br />

Pergamena mm 690x224-245. Notaio: Bartholomeus de Cugreo. Presentibus Francisco notario q.<br />

Contrini notarii de Ripa, Malgarisio q. Federici de Tesino portenario dicti castri Stenici, Iacobo muratore<br />

de Como filio Arnoldi habitatoris Ripe. Inventario beni.<br />

175. Anno 1343 indictione 11, die lune 17 marcii in episcopali castro de Tenno. - Dominus<br />

Nicolaus episcopus tridentinus cum una carta investivit Omnebonum dictum Nigrum filium<br />

Rivere quondam Betinelli de villa Flavei de omnibus feudis antiquis et rectis que quondam eius<br />

pater habebat ab ecclesia tridentina.<br />

Pergamena mm 268x242.235. Notaio: Vitalianus de Cugreo per Henricum comitem de Lomello. In<br />

castro Tenno in sala nova, presentibus magistro Coradino episcopi pelizario, Iacobino de Padua<br />

apotecario episcopi.<br />

176. Anno 1343 indictione 11, die 10 exeunte iunio Tridenti. - Dominus Coradus quondam<br />

domini Gullielmi de Castronovo civis tridentinus precio 600 librarum denariorum veronensium<br />

parvulorum tradidit domino Gratiadeo quondam domini Alberti de castro Campi aliquas pecias<br />

terre in pertinenciis Tridenti et duos affictus perpetuales.<br />

Pergamena mm 262-300x290-312.<br />

Pergamena mm 127x220.<br />

Pergamena mm 205x110.<br />

Notaio: Symon ser Iohannis de Favrio subscripsit.<br />

177. Anno 1344 indictione 12, die lune 1 marcii in Cumegello. - Ribaldus dictus Laudinus<br />

quondam ser Avancii de Cumegello plebis Blezii precio 22 librarum et 12 soldorum<br />

veronensium parvulorum vendidit domino Graciadeo de castro Campi quondam domini Alberti,<br />

aliquas pecias terre in pertinenciis Cumegelli.<br />

Pergamena mm 355x205-207. Notaio: Iohannes q. Nicolai de Cavrasto.<br />

178. Anno 1344 indictione 12, die dominico 11 intrante aprili in plazo s. Laurentii plebis<br />

Nomasi. Dominus Graciadeus filius quondam domini Alberti de castro Campi cum duobus<br />

cirotechis investivit Hendricum filium quondam Petri quondam Hendrici de Comayo de suo<br />

feudo, scilicet una decima in Comayo.<br />

Pergamena mm 136-140x195-199. Notaio: Albertus.<br />

179. Anno 1344 indictione 12, die 4 decembris in Ranzo.- Domina Dominica uxor<br />

quondam Iohannis dicti Todeschi de Ranzo cum eius filiis precio 17 librarum denariorum<br />

veronensium, vendidit domino Gratiadeo de castro Campi quatuor pecias terre in pertinenciis<br />

Ranzi, quas subinde ad annuum fictum 51 solidos recepit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1249


Capsa 68<br />

Pergamena mm 280x197-200.<br />

180. Anno 1344 indictione 12, die 4 decembris in Ranzo. - Vivianus quondam Bonaventure<br />

de Ranzo pretio 26 librarum et 11 soldorum veronensium parvulorum vendidit domino<br />

Cognevuto filio domini Graciadei de castro Campi 4 pecias tere in pertinenciis Ranzi, easque<br />

recepit ad annuum fictum librarum 4 denariorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 256x158-181. Notaio: Boninsigna q. Petri de Boayo.<br />

181. Anno 1344 indictione 12, die 2 exeunte decembri in castro Campi apud ecclesiam s.<br />

Nicolai. - Ser Odoricus dictus Melonus de Cugreo cessit in manibus domini Gratiadei quondam<br />

domini Alberti omnia sua iura que habet in tota decima villarum Cugrei, Stimiage, Carbugei,<br />

Dasindi et Lundi quam tenebat in feudum ab ipso domino Graciadeo accepto precio 200<br />

librarum veronensium parvularum.<br />

Pergamena mm 297x210-230. Notaio: Boninsigna.<br />

182. Anno 1345 indictione 13, die dominico 3 exeunte augusto in Toblino apud domum<br />

Turesendi eo presente. - Ser Gottefredus dictus Zentillus quondam ser Rodegerii de Cavedeno<br />

cessit domino Gratiadeo, quondam domini Alberti de castro Campi, omne ius quod habet in<br />

decima unius pecie terre vineate in Toblino ad stratam.<br />

Pergamena mm 208x138. Notaio: Boninsigna.<br />

183. Anno 1345 indictione 13, die martis 20 septembris, in steyata castri Campi apud<br />

ecclesiam Nicolai, presentibus ser Mirabello quondam domini Gucchemarii de Vezano, Redulfo<br />

quondam ser Hendrici dicti Raspazii de Thono vallis Ananie etc. - Ser Philippus quondam<br />

domini Parisii de Madruzio, nunc habitator Sporii vallis Ananie, vendidit domino Graciadeo<br />

quondam domini Alberti de castro Campi duas pecias terre in pertinenciis ville Vezani plebatus<br />

Calavini, precio 460 librarum denariorum veronensium pro quo precio etiam resignavit ipsi<br />

domino Graciadeo [quondam domini Alberti] ius decime secunde pecie terre etc. cum<br />

promissione quod domina Dolzana ipsius uxor et filia quondam domini Ieremie de Sporo,<br />

dictam vendicionem ratificabit, datis procuratoribus ad refutandam dictam decimam in manibus<br />

domini Nicolai episcopi tridentini ad investiendum predictum dominum Graciadeum.<br />

Pergamena mm 522x166-194. Notaio: Bartholomeus q. Albertini de Cugreo.<br />

184. Anno 1346 indictione 14, die martis 3 ianuarii in steyata castri Campi, in presentia<br />

domini Conradi quondam domini Gullielmi de Castronovo, Nicolini et Nigri fratrum et filiorum<br />

naturalium domini Petrezoti de Lodrono etc. - Nobilis et potens vir dominus Gratiadeus filius<br />

quondam domini Alberti de dicto castro, cum una carta membrana nomine recti et honorabilis<br />

feudi investivit nobilem virum dominum Manohellum filium quondam domini Iorii de castro<br />

Madruzii recipientem pro se et fratribus suis Gislemberto et Azone de suo recto feudo, videlicet<br />

de uno molendino et aque ductu in pertinenciis Madruzii, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 278x189-196. Notaio: Bartholomeus ut supra.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1250


Capsa 68<br />

185. Anno 1346 indictione 14, die martis 11 aprilis Tridenti in domo habitationis Conradi<br />

filii quondam domini Gullielmi de Castronovo. - Dominus Gratiadeus filius quondam domini<br />

Alberti de castro Campi locavit Odorico filio Petriboni de Murio et eius uxori done Lucie<br />

aliquas terras et possessiones in pertinenciis Tridenti.<br />

Pergamena mm 580x153-160. Notaio: Bertolinus dictus a Stagnatis.<br />

186. Anno 1346 indictione 14, die mercurii 28 decembris in Toblino in porta castri. - Ser<br />

Odoricus dictus Marosius de Toblino quondam domini Nicolai vendidit domino Graciadeo<br />

quondam domini Alberti de castro Campi domum unam sitam in superiori parte castri Toblini<br />

precio 56 librarum denariorum usualium.<br />

Pergamena mm 417x164-172. Notaio: Nicolaus de Vezano q. Parisii. Presentibus Millo q. Cavoldi<br />

de Ciago, Bonincontro de Magnano.<br />

187. Anno 1348 indictione 1, die dominico 4 intrante madio in steyata castri Campi. -<br />

Nobilis miles dominus Graciadeus quondam domini Alberti de dicto castro cum uno capucio<br />

nomine recti et honorabilis feudi investivit ser Albertum quondam domini Nicolai de Comayo<br />

plebatus Lomassi de toto illo feudo seu decima quam eius pater habuerat ab ipso domino<br />

Gratiadeo in feudum.<br />

Pergamena mm 360x150-153. Notaio: Simon filius Federici de Comayo.<br />

188. Anno 1348 indictione 1, die dominico ultimo augusti in canonica ecclesie sive plebis<br />

s. Marie de Arco, presentibus Ecelino filio domini Iordani de Campo habitatore Tridenti etc. -<br />

Dominus Iohannes quondam domini Abriani de Ronchono habitator Arci procurator domini<br />

Graciadei quondam domini Alberti de castro Campi, super facto rochete edificate supra<br />

Balinum ab ipso domino Graciadeo, coram dominis Bartholomeo de Valexelis et Francischino<br />

de Placentia canonicis tridentinis in favorem dicti domini Graciadei produxit unam investituram<br />

de anno 1328 in qua quondam dominus Albertus dictus Feraza pater eiusdem domini Graciadei<br />

fuerat investitus a domino fratre Henrico episcopo tridentino de uno doso sive rocheta iacente<br />

supra Balinum, protestando dictum dosum sive rochetam de iure spectare ipsi domino<br />

Graciadeo et ad hoc ut eidem non incurrat terminus inter suprascriptos dominos canonicos et<br />

capitulum tridentinum ex una parte et ipsum dominum Graciadeum ex altera. Ad que responsum<br />

per dominos canonicos quod prefatus dominus episcopus dictam investituram in preiudicium<br />

ecclesie tridentine facere non poterat.<br />

Pergamena mm 282x214. Notaio: Boninsigna q. Petri de Baoyo.<br />

189. Anno 1349 indictione 2, die 27 martii Tridenti in castro Boni Consilii. - Chunradus<br />

dux de Tegg, tocius dominii Tyrolis capitaneus generalis, confitetur se recepisse a nobili milite<br />

domino Graciadeo de Campo mille florenos auri, mandans Nicholao Eyffer capitaneo suo in<br />

Iudicaria ut ex denariis in Iudicaria collectis et colligendis integre solvat.<br />

Pergamena mm 160x355-360. Sigillo perduto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1251


Capsa 68<br />

190. Anno 1351 indictione 4 [caetera sunt corrosa]. -Ex commissione sive precepto domini<br />

Daynesii vicarii pro illustri principe domino Lodoicho Brandeburgensi marchione, Carinthie<br />

duce, Tirolis et Goricie comite, prixinensis et tridentine ecclesiarum advocato, facta est<br />

designatio terrarum et possessionum solventium decimam maiorem que dicitur de Diureo.<br />

Pergamena mm 606x374x417. Copia. Notaio: Iacobus q. ser Iohannis notarii q. Uguzonis notarii de<br />

Comayo, ex imbreviaturis q. Iohannis patris mei.<br />

191. Anno 1352 in burgo Merani, die 11 aprilis. - Ludovicus Brandenburgensis et Lusacie<br />

marchio, sacri romani imperii archicamerarius, comes palatinus Reni et Bavarie, Karinthie dux,<br />

Tirolis et Goricie comes, nec non aquilegiensis, tridentine et brixinensis ecclesiarum advocatus,<br />

recognoscit se a nobili et potente viro Sigkoni de Castronovo 400 florenos mutuo accepisse<br />

restituendos.<br />

Pergamena mm 133x290. Sigillo perduto.<br />

192. Anno 1357 indictione 10, die dominico 4 iunii in steyata apud castrum Campi. -<br />

Nobiles viri domini Cognevutus, Nicollaus et Albertus fratres filii quondam domini Graciadei<br />

de dicto castro recipiunt in solutionem quasdam pecias terre in pertinenciis ville Flavei.<br />

Pergamena mm 433x165-175. Notaio: Antonius q. Uguzonis notarii de Comayo. Presentibus<br />

Iohanne notario q. Abriani de Baoyo, Adrigeto dicto Donzellio q. Federici Peluchi de Cugreo, Aldrigeto<br />

q. Galli de Flaveo, Ognebeno dicto Baldanza q. Bertolli de Flaveo.<br />

193. Anno 1358 indictione 11 die dominico 26 februarii in Archo. - Domini Gerardus et<br />

Vinciguerra fratres de Archo pro se et eorum fratribus Gullielmo et Antonio quondam domini<br />

Nicollai de Archo, atque pro eorum consanguineo domino Iohanne quondam domini Gerardi de<br />

Arco confirmant Iohanni quondam ser Marsilii de Gayo plebatus Blezii investituram sui feudi,<br />

nempe decime in dicta plebe Blezii.<br />

Pergamena mm 466x180-186. Notaio: Iohannes q. Petri de Menutis de Archo.<br />

194. Anno 1359 indictione 12, die iovis 11 aprilis Stenici. - Coram domino vicario<br />

Iudicarie ad petitionem domini Philippi quondam domini Parisii de castro Madruzii facta est<br />

designatio decime pertinentis dominis de Madrucio in dicta Iudicaria.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia designationis decime in Sclemo.<br />

195. Anno 1370 indictione 8, die martis 18 iunii in burgo Archi. - Iohannes quondam ser<br />

Marsilii de Gayo refutavit in manibus domini Antonii quondam domini Nicolai de castro Archi<br />

suum feudum seu decimam de qua supra numero 193, reservata tamen sibi ex consensu domini<br />

decima quarumdam terrarum et possessionum ut ibi in feudum.<br />

Pergamena mm 325x200. Notaio: Iohannes q. Petri de Menutis de Arco. Archi apud stationem quam<br />

tenet magister Iohannes phisicus, presentibus dicto magistro Iohanne, magistro Floriano ciroico,<br />

Francisco notario dicto Tocolino de Archo, presbitero Francisco q. Vitaliani plebis Blezii, Nicolao dicto<br />

Gatello nunc capitaneo in castro Restorii.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1252


Capsa 68<br />

196. Anno 1372 indictione 10, die veneris 6 intrante februario in castro Campi. - Dominus<br />

Albertus iurisperitus et dominus Nicolaus fratres filii quondam nobilis militis domini Graciadei<br />

de castro Campi cum uno baculo investiverunt ser Nicolaum quondam ser Alberti de Casali de<br />

Comaio plebis Lomasi de suo recto antiquo feudo, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 280x155. Notaio: Anthonius magistri Guilelmi de Gaudento.<br />

197. Anno 1374 indictione 12, die lune 1 madii Murii in domo Benaxuti notarii quondam<br />

domini Tyre de Murio, presentibus ipso Benaxuto, nobili viro Iohanne Sprecho quondam nobilis<br />

viri domini Iohannis de Baratis de Parma habitatore Murii etc. - Cum nobilis et sapiens vir<br />

dominus Albertus filius quondam nobilis militis domini Graciadei de Campo plebatus Lomaxii<br />

vendidisset nobili viro domino Armano filio quondam nobilis et egregii militis domini Federici<br />

de Castrobarco terciam partem pro indiviso tocius decime et iuris decimationis ville Curie in<br />

pertinentie Lundi plebatus Lomaxii; item tertiam partem decime villarum Curiarum et<br />

pertinenciarum Poie et Gaudenti precio 110 ducatorum auri; dictus dominus Armanus convenit<br />

dicto domino Alberto vendicionem facere de dictis tribus partibus quocies eidem domino<br />

Armano vel suis heredibus presentaverit dictum precium 110 ducatorum etc. cum evictione.<br />

Pergamena mm 350x340. Notaio: Antonius q. magistri Philippi de Murio. Presentibus magistro<br />

Nasimbeno pilipario q. Otolini de Paldo, Porto q. Nasimbeni de villa Vallis plebis Garduni, Iacobi q.<br />

Nuntii de Panono.<br />

198. Anno 1374 indictione 12, die Sabati 18 novembris in civitate Tridenti apud plateam<br />

sub porticu domus domine Pasqualine quondam domini Mathei de Bellenzanis. - Nobilis vir<br />

Graciadeus quondam nobilis viri domini Cognevuti de castro Campi nomine etiam Iacobi sui<br />

fratris nomine locationis in perpetuum investivit Nicolaum dictum Longum Cimatorem filium<br />

quondam Petri de Praga de duabus peciis terre prative et medietate unius casamenti in<br />

pertinenciis Tridenti ubi dicitur al Cortino.<br />

Pergamena mm 530x235-251. Notaio: Antonius q. Federici de Cugreo. Presentibus Iohanne q.<br />

Hentelli de Ripa, Antonio q. Iohannis dicto Teschai de Ripa, Iohanne notario dicto Monzullo de Burgo<br />

Archi, Aldrigeto notario q. Tomasii notarii de Vigo plebis Lomasii.<br />

199. Anno 1375 indictione 13, die lune 22 ianuarii in Stenico plebis Banali super dosso<br />

Prey ubi ius publice redditur. - Providus et discretus vir dominus Bartholomeus notarius dictus<br />

Borzaga de Tuyeno vallis Ananie vicarius et ius publice reddens in dicto loco Stenici pro<br />

domino Alberto episcopo tridentino ad instantiam sapientis viri domini Iohannis notarii<br />

quondam ser Petri de Menutis de burgo Archi, tanquam procuratoris nobilis et potentis domini<br />

Anthonii de castro Archi, fieri mandavit publicationem quarumdam terrarum in Cugreo etc. in<br />

solutionem sibi debitam.<br />

Pergamena mm 520x300-306. Notaio: Cognonutus de Cugreo. Presentibus Nicolao notario de<br />

Tiono, Boninsigna notario de Cumighello, Nicolao notario de Biveo, Antonio notario de Gaudento.<br />

200. Anno 1375 indictione 13, die dominico 17 iunii in castro Campi. - Dominus<br />

Gratiadeus quondam nobilis domini Cognevuti de castro Campi pro se et nomine Iacobi sui<br />

fratris, atque Gratiadei pupilli filii et heredis nobilis et sapientis viri domini Alberti quondam<br />

nobilis militis domini Graciadei de dicto castro et Pasqualina quondam domini Mathei de<br />

Belenzanis uxor quondam nobilis viri domini Nicolai de eodem castro mater et tutrix Marchi<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1253


Capsa 68<br />

pupilli etc., cum una carta nomine recti, honorabilis et antiqui feudi, investiverunt Petrum<br />

dictum Aynetum quondam Federici de villa Dasindi de tota illa decima et feudo, que decima<br />

percipitur in pertinenciis villarum Dasindi et Cugrei, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 420x204-208. Notaio: Nicolaus q. Federici de Cugreo.<br />

201. Anno 1375 etc., ut numero praecedenti, investiverunt ser Antonium quondam ser Petri<br />

de Comao de tota illa decima quam tenebat in feudum in villa Comai, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 328x200-213. Notaio: Nicolaus q. Federici de Cugreo.<br />

202. Anno 1384 indictione 7, die lune 9 madii Tridenti in contrata Macelli, presentibus ser<br />

Vigillio notario quondam ser Gullielmi de Rochabruna etc. - Providus vir dominus Graciadeus<br />

quondam nobilis viri domini Cognevuti de castro Campi in perpetuum locavit Francisco notario<br />

quondam ser Henrici dicti Rigaye de Tridento unum casalle iacens in villa Curtini prope<br />

Tridentum et aliquas pecias terre ibi, ad dandum pro annuo affictu octo libras denariorum<br />

parvulorum tridentinorum.<br />

Manca.<br />

203. Anno 1402 indictione 10, die lune 24 iulii Tridenti, in contrata Fontis Ospiciorum s.<br />

Martini, in ospicio ab Aquila, presentibus nobilibus et discretis viris ser Iordano quondam ser<br />

Mascare de castro Tuieni vallis Ananie, ser Iacobo dicto Tarono merchatore quondam ser<br />

Bartholomei de Tegaciis de Toscolano etc. - Nobilis vir ser Blasius filius quondam ser Blasii de<br />

Castro Alto vallis Sugane, nunc habitator Tridenti, vendidit pro libero et expedito alodio nobili<br />

viro domino Graciadeo quondam domini Cognevuti de castro Campi eius consanguineo, unum<br />

affictum perpetualem novem stariorum bladorum etc. super una domo cum manso in<br />

pertinenciis ville Fornacis plebis Pinedi, precio 12 ducatorum auri.<br />

Pergamena mm 547x203-206. Manca il nome del notaio.<br />

204. Anno 1411 indictione 4 Tridenti [caetera sunt corrosa]. - Nobilis vir dominus<br />

Antonius quondam nobilis viri domini Graciadei de castro Campi et Nicolaus quondam nobilis<br />

viri domini Marchi de dicto castro cum duabus cartis investiverunt nomine recti et honorabilis<br />

feudi Pelegrinum quondam ser Iohannis dicti Bezati de villa Comay, nunc habitatorem ville<br />

Gaudenti plebis Lomassi, de suo feudo, nempe de una decima vini, bladi, canipi et nutrimorum<br />

que colligitur in pertinenciis villarum Poie, Gaudenti et Comay plebis Lomasi et in Balino<br />

eiusdem plebis, et de qua annuatim possunt colligi sexdecim galete bladi et decem conzia vini et<br />

ultra.<br />

Pergamena mm 250x237. Notaio: Antonius q. Guilielmi de Gaudento.<br />

205. Anno 1411 indictione 4, die iovis 10 decembris in Stenico super dosso Predi ubi ius<br />

publice redditur. - Coram sapiente ac iurisperito domino Iohanne filio ser Montenarii de<br />

Comayo assessore nobilis et potentis viri domini Parisii de Lodrono honorabilis tocius Iudicarie<br />

vicarii et publice ius reddentis in curia Stenici in civilibus et criminalibus causis de hominibus et<br />

personis Iudicarie pro magnifico et excelso principe domino domino Federico, Dey gratia<br />

Austrie, Stirie, Carintie et Carniole duce, comiteque Tirolis, nec non ecclesie tridentine<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1254


Capsa 68<br />

defensore, advocato, protectore et in temporalibus gubernatore, civitatisque Tridenti domino<br />

dignissimo, actum est de sponsalibus unius pupille.<br />

Pergamena mm 281x123-140. Notaio: Pelegrinus q. Odorici de Stenico. Presentibus Antonio notario<br />

q. magistri Gulielmi de Gaudento, Antonio notario filio Benenuti dicto Grosso de Poia, Antonio notario q.<br />

Coradi de Stenico. Ibique Nicolaus q. Barberii de Rango ut actor domine Imole uxoris q. Federici dicti<br />

Gofi de Divereo ut tutricis Margarete pupile filie dicti Gofi, et Nicolaus q. Iacobi dicti Chemucii,<br />

Boninsigna filius Iohannis Sany de Diureo, Iacobus notarius de Cumigelo, Albertus notarius q. Iacobi<br />

notarii de Baoyo omnes plebis Blezii... comparuerunt coram sapiente iurisperito Iohanne filio ser<br />

Montenarii de Comayo assessore ecc. - Il futuro sposo pretendeva dei beni...<br />

206. Anno 1424 indictione 2, die iovis 16 marcii in terra Ripe diocesis tridentine,<br />

presentibus Iacobo filio quondam magistri Federici medici de Madice etc. - Egregius et sapiens<br />

vir dominus Matheus de Arzonibus de Mediolano, iuris utriusque professor, vicarius spectabilis<br />

et egregii viri domini Ugolini de Crivellis potestatis Ripe, Tenni, Leudri et Tegnalis pro domino<br />

domino Filipo Maria duce Mediolani, Papie, Anglerieque comite ac Ianue domino, suum<br />

interponit decretum super tutella prestanda a nobili domina Steffana de Fedricis, filia nobilis<br />

comitis domini Iacobini de Federicis filii quondam egregii comitis domini Iohannis, et relicta<br />

quondam domini Antonii de castro Campi, Gratiadeo filio suo, et dicti domini Antonii atque<br />

etiam pro inventario conficiendo de hereditate.<br />

Pergamena mm 562x395-400. Notaio: Perinus q. ser Antonii de Salvonibus de Laude habitator terre<br />

Ripe.<br />

207. Anno 1435 et 1436 item anno 1446, quo erat in Iudicariis capitaneus et vicarius<br />

dominus Sigismundus de Thono etc. Plures membranae simul assutae, sed ex parte corrosae, in<br />

quibus continentur renovationes plurium investituram de decimis in Iudicariis ac emphiteusium<br />

bonorum etc. factae a nobili domino Gratiadeo filio quondam domini Antonii de castro Campi<br />

suis vassallis in Iudicariis et valle Boni.<br />

Pergamena mm 323x370. Sono sei membrane cucite insieme (simul assutae).<br />

1) Anno 1435, indictione 13, die Sabati ultimo mensis decembris, in castro Campi plebis Lomasii<br />

in stupa nova situata ubi coquina esse solebat, presentibus Antonio notario q. Iohannis Cedre<br />

notarii de Bulbeno, Carlo filio Carloti de villa Bregucii, Iacobo filio Zaneboni de Baseza plebis<br />

Leudri, Zordano filio Antonii dicti Grapane de Cugreo. Ibique Gratiadeus q. Antonii de castro<br />

Campi investivit magistrum Bartolomeum fabrum q. Tomasii dicti Fra de Fontanedo... Notaio:<br />

Federicus q. Conignuti notarii olim se Nicolai notarii de Cumissinis de Cugreo.<br />

2) Anno 1436, indictione 9, 1 maii in castro Campi in stupa sita in curia dicti castri. Presentibus<br />

Bartholomeo fabro q. Tomasii dicti Fra de Fontanedo, Antonio filio Nicolai dicti Cauxeti ab<br />

Enno, Michaele q. Bartholomei dicti Fadige de Orsino...<br />

Notai: Federicus q. Conignuti; Iacobinus q. Bartolomei olim Iacobi notarii de Coradinis de<br />

Baoyo.<br />

3) Anno 1446, indictione 9, die dominico primo mensis mai, in castro Campi in stupa ipsius<br />

castri, presentibus magistro Bartholomeo fabro q. Tomasii dicti Fra de Fontanedo plebis Boni,<br />

Prevorio filio elloquentis et egregii viri Bonapasii notarii de Prevorio, Iohanne q. Odorici dicti<br />

Spande de Comaio, Nicolai Clauseti de Enno.<br />

Notai: Federicus; Iacobinus ut supra.<br />

4) Anno 1446, 1 mai. Testimoni ut supra. Notai: ut supra.<br />

5) Anno 1446, 1 maii. Testi e notai ut supra.<br />

6) 1446, Sabato 6 mai, in villa Comai in domo magistri Parisii sartoris, presentibus Sigismondo<br />

de Tono capitaneo castri Stenici, Petro q. Zambechi de villa Scey plebis Banali, Odorico dicto<br />

Galeffo de villa Poie, Iohanne filio Parisii dicti Garesse.<br />

7) Anno 1446, die dominico 17 mensis iulii, in villa Comai in plazo ipsius ville.<br />

8) Anno 1446, 1 mai, in fosato castri Campi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1255


Capsa 68<br />

9) Anno 1447, die lune 23 ianuarii in fosato castri Campi et in via qua itur ad Campagnolam<br />

versus Cugreum, presentibus Iohanne dicto Canerio filio Bortholoti de Marzao plebis Blezii,<br />

magistro Parisio sartore q. Gasparini de Stenico, Iacobo Burati, magistro Christofforo q.<br />

Conradi de Rottenborch cerdone habitatore ville Cillai plebis Blezii.<br />

10) Anno 1447, die lune 23 ianuarii in fosato etc. ut supra.<br />

11) Anno 1447, die lune 1 maii, in fosato etc., presentibus Iohanne dicto Quatrocari q. Tomasii<br />

dicti Quatrocari de villa Rangi, magistro Girardo cerdone q. Oliverii de Campomagno<br />

habitatore vile Baoy, Leuterio q. Briani de Baoyo, Iohanne Malexardi de Comaio.<br />

208. Anno 1436 indictione 14, die mercurii 18 ianuarii in castro novo terre Ripe,<br />

presentibus spectabili milite domino Iohanne quondam spectabilis militis domini Petri de Sporo,<br />

spectabili viro Sigismundo quondam spectabilis militis Matei de Sporo vicario vallium Ananie<br />

et Solis pro domino episcopo tridentino, Bonadomano cive tridentino quondam magistri Nicolai<br />

phisici de Acerbis etc. - Ante presentiam illustrissimi principis et reverendissimi domini<br />

Alexandri episcopi tridentini dignissimi ducis, comitis et marchionis, constitutus nobilis vir<br />

Graciadeus quondam nobilis viri Antonii de Campo valis Iudicarie petivit flexis genibus<br />

investiri de castro Campi et de decimis et aliis feudis et honoranciis que quondam eius<br />

predecessores recognoverunt in feudum ab ecclesia tridentina, cum dictus eius pater sit mortuus<br />

nullis aliis filiis legitimis et naturalibus masculis post se relictis. Annuit dominus episcopus et<br />

cum una carta eum investivit, iurata fidelitate; primo de partibus ipsi Graciadeo pertinentibus de<br />

castro Campi. Item de partibus pertinentibus ipsi Graciadeo castri Merlini; de partibus castri<br />

Toblini cum castellanciis et iuribus ipsis castris pertinentibus. De hominibus seu vasalis quos<br />

habet in Bergutio et in Lundo et in concilio Merlini et in toto plebatu Boni et in toto plebatu<br />

Tioni et in Sahono et in toto plebatu Blezii et in Faurio, Cugreo, Carbieo et in toto plebatu<br />

Lomasii et in Olasio et toto plebatu Banali. Item decimas in plebatu Lomasii in villis Cugrei,<br />

Stimiage, Flavei, Carbiei, Bavali, Faurii, Dasindi, Vigi, Campi, Lundi, Comai, Gaudenti et Poie.<br />

Item medietatem decime maioris de plebe Blezii in villis Balbini, Caurasti, Cavaioni, Marazoni,<br />

Laridi, Bivei, et Madicis pro indiviso cum dominis de Archo. Item decimam quam habet in<br />

Careso et in Vergogno eiusdem plebis Blezii. Item in plebatu Banali decimam quam habet in<br />

Stenico et in Seo quoad suam partem. Item totam decimam de Prusa. Item in Randena decimam<br />

de Penzolo et suis pertinenciis quoad suam partem. Item decimam in Buiedo et Roncono et suis<br />

pertinenciis quoad suam partem. Item decimam de concilio Merlini et de Creto et de toto<br />

plebatu Boni quoad suam partem. Item unam peciam terre vineate iacente ad s. Mariam de<br />

Prevoro in Dosa de dona pro parte ipsum Graciadeum contingente.<br />

trid.<br />

Pergamena mm 361x258. Notaio: Antonius comes palatinus q. Francisci notarii de Molveno civis<br />

209. Anno 1438 indictione 1, die Sabati 14 iunii super dosso castri Romani plebatus Boni<br />

extra fossam exteriorem, presentibus nobili viro Marcho filio domini Fedrigini de Forestis de<br />

Soldo episcopatus Pergami, Nasimbeno quondam Miorini de Zostino, Benevenuto quondam<br />

Antonii Bonincaxe de Vigo vallis Randene etc. - Cum spectabilis et potens vir dominus Parisius<br />

filius quondam domini Petri de Lodrono pro se et eius fratre Antonio ex una parte, et magister<br />

Stefanus Pictor de Verona capitaneus et procurator nobilis et egregii viri domini Gratiadei filii<br />

quondam domini Antonii de castro Campi ex parte altera, in unum convenissent super<br />

quibusdam earum partium decimis intricatis, mixtis et multum involutis, que colliguntur in<br />

pertinentiis villarum Praxii, Surcori et Merlini, per bonos homines a dictis partibus deputatos et<br />

iuratos facta est divisio, quadracio, discretio et terminatio ut ibi.<br />

Pergamena mm 615x302. Due membrane cucite. Notaio: Bonapaxius q. magistri Laurentii fabri de<br />

Cimicho plebis Condini habitans Prevorii.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1256


Capsa 68<br />

210. Anno 1446 indictione 9, die Sabati 7 maii in villa Comay plebis Lomassi, presentibus<br />

spectabili et generoso viro domino Sigismundo de Tono honorabili capitaneo castri Stenici et<br />

vicario in Iudicariis etc. - Nobili et generoso viro domino Gratiadeo quondam domini Antonii de<br />

Campo honesta domina Iacoba quondam Iacobi de Comayo et uxor quondam domini Iohannis<br />

de ipso Comayo, libere refutavit omnia et singula iura que habebat in una decima quam in<br />

feudum ipsa et eius pater habuerant in feudum a dominis de castro Campi etc. ut investiret<br />

dominam Flordianam quondam Simonis de Comayo eiusdem Iacobe nepotem et nobilem virum<br />

Parisium quondam Gasparini de Stenico etc. quos dictus dominus Gratiadeus investivit pro se et<br />

eorum heredibus utriusque sexus, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 580x210-215. Notaio: Petrus q. Dominici de villa Scey plebis Banali.<br />

211. Anno 1447 indictione 10, die dominico 4 iunii in castro Stenici plebis Banali,<br />

presentibus spectabilibus viris dominis Michaele de Tono, nunc in valle Ananie vicario generali,<br />

Georgio filio quondam domini Gulielmi de Belasio, Orlando filio domini Georgii de Spuro,<br />

Francisco Formianer et venerabili viro domino Henrico archipresbitero plebis Banali et<br />

decretorum doctore etc. - Coram reverendissimo domino Georgio episcopo tridentino<br />

dignissimo, institit spectabilis et generosus vir dominus Graciades quondam domini Antonii de<br />

castro Campi contra communitates Lomassi et Blezii atque eorum sindicos pro solutione 200<br />

librarum denariorum annuatim sibi debitarum pro collectis in salarii causa et occasione<br />

quorumdam olim servitorum et vassalorum suorum predecessorum et domus de castro Campi,<br />

ut eisdem suis predecessoribus solvere consueverant. Hinc ad veritatem comprobandam adduxit<br />

sententiam sive laudum, sub domino Alexandro episcopo tridentino, factam per arbitros<br />

dominos Vinciguerram et Antonium fratres comites Archi et dominum Gullielmum de Lizana<br />

de anno 1437, petiitque a dictis sindicis exhiberi libros rationum suarum communitatum ad<br />

effectum etc. atque spectabilis et generosus dominus Sigismundus de castro tono, pro eodem<br />

domino episcopo vicarius generalis Iudicariarum, decretum edidit pro librorum exhibitione, que<br />

statim a dictis sindicis facta est et per notarios exscriptum quicquid ad hanc causam pertinebat<br />

ut hic habetur.<br />

Manca.<br />

212. Anno 1448 indictione 12, die Sabati 6 aprilis in villa Cretti plebatus Boni. - Coram<br />

magnifico domino Georgio de Lodrono pro ilustrissimo et excelso principe et domino domino<br />

Sigismundo duce Austrie, comite Tirolis etc. plebatuum Rhandene, Thioni, Boni et Condini<br />

capitaneo et vicario, institutum est examen testium super solutione debita honorantiarum a<br />

communitatibus Iudicariarum dominis de Lodrono et de castro Campi.<br />

Manca.<br />

213. Anno 1452 indictione 15, die Sabati 24 iunii in civitate Tridenti in contrata Athesis,<br />

presentibus providis et discretis viris Antonio quondam ser Guielmi notarii de Balzanis<br />

habitatore in burgo Egne, Michaele Job familiare magnifici domini Ioannis de Mecio Corone<br />

honorabilis capitanei civitatis Tridenti. - Aldrigetus Stachini de Calavino et Philippus filius<br />

Iacobi a Balchono de Calavino, et Ioannes Tusate de Lasino vendiderunt spectabili et generoso<br />

militi domino Gratiadeo de castro Campi quasdam partes Petre murate cum pratis, pasculis,<br />

buschis, lagis, piscariis et grezivis simul se tenentibus, in loco ubi dicitur ad Sarcham; quam<br />

Petram muratam dicti venditores possedebant pro indiviso cum hominibus villarum Calavini,<br />

Madrucii et Lasini etc. precio quindecim ducatorum auri.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1257


Capsa 68<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Iohannes civis trid. q. iurisperiti Petri de Brecio, ex auctoritate Iohannis<br />

Faellae de Verona potestate Tridenti pro episcopo Iohanne. - In domo hospitii ad fratrem.<br />

214. Anno 1453. Datum Tridenti in castro Boni Consilii, die 4 octobris. - Dominus<br />

Georgius episcopus tridentinus domino Gratiadeo de Campo concedit investituram bonorum<br />

feudalium ac decimarum que ad ecclesiam tridentinam fuerant devoluta ex eo quia in feudum<br />

non fuerant recognita; primo de omnibus domibus, agris, molendino ac decimis in villa Vezani,<br />

que ad presens Dominicus et Franciscus de Benvegnuti de Vezano tenebant etc. Item de una<br />

decima unius pecie terre in regula Magnani etc. Item de decima quam habent heredes Zuveneti<br />

de Padrognono.<br />

Pergamena mm 265x316. Sigillo perduto.<br />

215. Descriptio hominum de iurisdictione domini Graciadei de Campo in tereno Bregutii.<br />

Pergamena mm 390x65-107. Fine sec. XIII.<br />

216. Descriptio decime, que fuit de domino Gerardo Papo.<br />

Pergamena mm 266x153-155. Prima metà del sec. XIV.<br />

217. Descriptio partis que venit in partem domino Alberto dicto Feraze de peciis terre<br />

arative et prative.<br />

Pergamena mm 137x150-157. Prima metà del sec. XIV.<br />

218. Racio fictorum perpetualium domini Alberti Feraze de Campo.<br />

Pergamena mm 372-640x235-250. Forse fine sec. XIII.<br />

219. Recordaciones fictorum domini Graciadei.<br />

Pergamena mm 231x136-154. Vi sono elencati 26 fittavoli del Banale.<br />

220. Recordacio decime que fuit quondam domini Alberti de Diureo et nunc est domini<br />

Alberti Feraze de Campo.<br />

Pergamena mm 375x194-212. Prima metà del sec. XIV.<br />

221. Alique epistole germanice scripte domino Graciadeo de Campo quarum una est<br />

Friderici romanorum regis de anno 1453.<br />

Cartaceo, carte 6. Cinque sigilli aderenti. Sono cinque lettere scritte fra il 1450 e il 1454.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1258


Capsa 68<br />

Codices.<br />

222. Anno 1333 etc. - Liber iurium et investiturarum per dominum Albertum, aut per<br />

dominum Graciadeum eius filium de castro Campi.<br />

Volume cartaceo mm 315x230. In origine aveva 128 carte, ora sono 117, scritte solo 36: Registra et<br />

iura illorum de castro Campi 1333-1337. Terre a Carbugeo, Lundo, Favrio, Poia, Godenzo, Comano,<br />

Campo, Vigo, Dasindo, Breguzzo, Bondo ecc.<br />

223. Anno 1369 etc. - Instrumenta, testamenta etc. scripta per Nicolaum quondam ser<br />

Federici de Cugreo notarium.<br />

Volume Cartaceo, carte 126 (16 bianche).<br />

Alla carta 2: Viene citato in giudizio a Stenico un certo Zenone figlio di Martino detto Zigagnola da<br />

Vigo Lomaso per l'uccisione de Benedetto fu Francesco Sachagnoni di Fiavè. Viene bandito.<br />

1369, 14 maggio: Testamento del mastro Armano fu mastro Delaito da Madice.<br />

Alla carta 32: Testamento di Martino detto Branzio da Ranzo, 1374, 8 aprile; lascia una carità di<br />

pane vino e carne, e sale per ogni bocca.<br />

Alla carta 37: Testamento di Nicolò di castel Campo fu Graziadeo: 1374, 20 giugno: è presente<br />

l'arciprete di Lomaso Francesco.<br />

Alla carta 51: Testamento di Alberto fu Graziadeo di Campo, 1374, 16 luglio. Lascia ai frati di Riva<br />

100 soldi; ai frati delle Sarche 100 soldi.<br />

Alla carta 71: Testamento di Agnese fu Benvenuto di Toss pieve di Taio uxor Iohannis q. Bonvesini<br />

di Molveno: 1385, 7 dicembre.<br />

Alla carta 89: Dote di Antonia figlia di Pietrozoto di Lodron moglie di Matteo fu Coradino da<br />

Termeno.<br />

Alla carta 121: Testamento di Graziadeo di Campo: 1390, 4 dicembre.<br />

224. Urbarium in quo descripte sunt possessiones que venerunt in partem domino<br />

Cognevuto de Campo etc. et etiam domino Alberto de Campo.<br />

Volume cartaceo mm 295x215. Carte scritte 31. Molti toponimi in Vigo Lomaso, Campo, Lundo,<br />

Poia e Comano; Fiavè, Ranzo, Banale, Toblino ecc. Trento.<br />

225. Urbarium 1362, sub domino Nicolao quondam nobilis militis domini Graciadei de<br />

castro Campi etc.<br />

Volume cartaceo mm 320x243. Carte 70. Anni 1357-1398.<br />

226. Urbarium 1406 etc. de bonis et possessionibus castri Campi.<br />

Pergamena mm 257x165. Notaio: Franciscus dictus Pegorarius de Ripa q. Benvenuti. Anno 1368.<br />

Cartaceo, carte 68: sono quattro quaderni.<br />

1) Carte 20 mm 202x160. Anni 1402-1420. Prestiti, obblighi ecc.<br />

2) Carte 12 mm 230x160. Mutilo e senza copertina. Esercizi di scrittura sec. XV: templus = lo<br />

templa; occiput = lo capo del cavo; auricula = la recla; visus = lo vis; oculus = lo ochel;<br />

supercilus = lo sorazeo; palpebra = la papedra; cincignus = lo calcagn; albume = lo blancho de<br />

locle; pupila = la lusiola de l'oclo ecc.<br />

A carta 5 verso e 6: 33 righe di una laude: Passio domini nostri Iesu Christi.<br />

3) Carte 12 mm 377x135: anni 1410-1411: conti e spese per la casa; grano portato al molino.<br />

4) Carte 20 mm 305x110: anni 1442-1451.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1259


Capsa 68<br />

227. Anno 1428, 8 decembris in castro Boni Consilii Tridenti. - Alexander episcopus<br />

tridentinus instituit curatorem Gratiadei pupilli de Campo quondam Antonii ad instantiam<br />

Stephane matris illius pupilli nobilem dominum Iacobum de Fedriciis vallis Camonice avum<br />

maternum dicti Gratiadei.<br />

Pergamena mm 488x294-302. Notaio: Antonius q. Francisci de Molveno.<br />

228. Anno 1259, die 5 novembris Tridenti in palatio episcopatus. - Dominus Egno<br />

episcopus tridentinus veniam concedit domino Graciadeo de Campo pro se et patre suo<br />

Albertino recipienti, ob favorem impensum Ezelino de Romano heretico, illum absolvendo a<br />

sententia confiscationis bonorum omnium ab eodem domino episcopo contra eos lata, ea tamen<br />

lege ac promissione iurata ut idem Graciadeus toto posse assistat contra omnes et speciatim<br />

contra comitem Tyrolis ipsi domino episcopo et ecclesie tridentine. Tandem eisdem dominis de<br />

Campo suorum feudorum investituram renovat.<br />

Pergamena mm 202x333.<br />

229. Anno 1391, die 8 iunii in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius episcopus<br />

tridentinus investivit nobiles dominos Graciadeum de castro Campi pro se et fratre suo Iacobo<br />

quondam domini Cognevuti, Marchum quondam Nicolay, et Graciadeum quondam Alberti de<br />

eodem castro Campi de eorum feudis, nempe parte eis tangente castrorum Campi, Merlini et<br />

Toblini, decimis et hominibus.<br />

Pergamena mm 550x235-240. Copia coeva.<br />

230. Anno 1392, die 5 decembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus investivit nobiles dominas Katarinam et Elisabeth sorores filias quondam<br />

domini Ecelini de castro Campi de eorum feudis, nempe earum parte castrorum Campi, Merlini<br />

et Toblini.<br />

Pergamena mm 424x263-270. Sigillo infranto. Notaio: Paulus q. Martini de Tridento.<br />

231. Anno 1457, die 6 septembris in castro Campi. - Exemplar non athenticum testamenti<br />

domini Gratiadei de castro Campi, qui plura legata instituit, Iohannem filium naturalem bonis<br />

suis in Ripa, Tenno, Arco etc. dictavit et cum legitimos filios non haberet, Nicolaum quemdam<br />

fratrem suum uterinum heredem universalem fecit.<br />

ecc.<br />

Cartaceo, carte 3. Copia fine sec. XV. Lasciti alla chiesa di s. Lorenzo; di s. Bernardino in Trento<br />

232. Anno 1350, indictione 3, die iovis, 5 novembris in curtivo monasterii s. Tomasii siti<br />

infra Archum et Rippam, presentibus ser Rocho dicto sommo (macchia) de Rippa, fratre<br />

Nicolino monaco dicti monasterii s. Tomasii (macchia) q. Francisci de Stumiaga plebis<br />

Lomasii. Ibique nobiles viri dominus Nicolaus q. Federici de Campo et Andrigetus q. Guilelmi<br />

de Campo cum cartis quas in suis manibus tenebant, nomine recti feudi, investiverunt Bonum<br />

dictum Cavalerum q. ser Senini de vila Daoni plebis Boni, de suo recto feudo, unam decimam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1260


Capsa 68<br />

que colligitur in pertinentiis Daoni, Formini et Brasconi, ex qua coliguntur tres galetae omnis<br />

bladi.<br />

Pergamena mm 172x185. Notaio: Iohannes q. Henrici de Campo. Questa pergamena non è riportata<br />

dall'Ippoliti. È stata aggiunta da P. Frumenzio perchè ricuperata in altro luogo e senza segnatura.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1261


Capsa 69<br />

CAPSA 69<br />

S. Simon (numeri 204)<br />

1. Anno 1475 indictione 8, die veneris sancto 24 martii, presentibus domino Ioanne de<br />

Salis de Brixia potestate Tridenti, dominis legum doctoribus Antonio de Terlaco, Ioanne<br />

Antonio de Vaschetis et Calapino de Calapinis. - Andraeas cerdo exposuit domino Ioanni<br />

episcopo tridentino qualiter filius suus Simon deperditus est, nec inveniri potest. Unde dominus<br />

episcopus ordinavit dicto domino potestati perquisitionem quam fecit in domo iudaeorum, ubi<br />

etiam repertus est mortuus. expositum fuit cadaver in hospitali s. Petri et demandata fuit<br />

examinatio cadaveris dominis medicinae doctoribus Arcangelo de Balduinis et Ioanni Matthiae<br />

de Tiberinis de Brixia et Christophoro de Fatis de Terlaco cyrurgico, qui suo iuramento<br />

retulerunt dictum puerum non morte naturali sed morte violenta periisse adductis variis<br />

coniecturis.<br />

Die 27 martii carceri mancipati sunt Israel filius Samuelis, Moyses antiquus de Saxonia,<br />

Mohar filius Moysi, Salomon quondam Mendelini de Isprocho, Lazarus de Seravalle de Friolo<br />

familius Angeli, Moyses filius Salomonis de Hozpoch magister filiorum Tobiae, Isaac filius<br />

Iacob de Vedera familius Angeli, Bruneta uxor Samuelis, Vitalis filius... familius Samuelis,<br />

Israel filius Mohar de Brandenburg.<br />

Depositio Antonioli qui audivit vocem Simonis eiulantis pertranseundo per vicum<br />

proximum domui Samuelis.<br />

Die 28 martis per dominum potestatem examinata fuit Anna uxor Israelis filii Samuelis<br />

haebrei in lecto decumbens, quae nihil se scire respondet nisi quod audierit repertum fuisse<br />

cadaver in aqua per domum Samuelis transeunte.<br />

Varii testes constituti circa personam pueri Simonis et eorum depositio.<br />

Eodem anno et indictione, die 28 martii Tridenti in turri a Vanga in sala, in loco torturae,<br />

presentibus ser Antonio Gervasio gastaldione, domino Odorico de Brezio, domino Ioanne de<br />

Calapino. Coram domino capitaneo episcopi formatus fuit processus contra Bonaventuram<br />

cocum Samuelis qui post varias torturas confessus est, occisum fuisse puerum Simonem a<br />

iudaeis superius relatis, et ad mortem condemnatus est, die 22 iunii, presentibus magnifico<br />

domino Iacobo de Sporo capitaneo Tridenti, magnificis militibus domino Georgio de Clexio,<br />

Simeone de Thono, domino Orlando de Sporo, dominis legum doctoribus Antonio de Fatis de<br />

Trilaco, Calapino de Calapinis etc. quae sententia non fuit executa quia dictus Bonaventura<br />

petiit baptizari.<br />

Eodem die, presentibus suprascriptis formatus fuit processus contra Bonaventuram filium<br />

Moar iudaei, qui confessus et convinctus per dictum potestatem, una cum alio Bonaventura<br />

superius relato, capitis abscissione et corporum combustione damnatus est.<br />

Eodem anno, die mercurii 29 martii formatus fuit processus contra Israelem filium<br />

Samuelis iudaei, qui post tormenta confessus infanticidium Simonis, morte turpissima damnatus<br />

est, id est ad caudam equi ligatus et per civitatem usque ad locum supplicii tractus et in rota<br />

positus crematus est die 21 iunii.<br />

Eodem anno et die formatus fuit processus contra Vitalem, famulum Samuelis qui post<br />

tormenta crimen confessus mediante interprete Conto de Terlaco, ab eodem domino potestate ad<br />

mortem super rotam et ignem damnatus est.<br />

Eodem anno die iovis 30 martii formatus fuit processus contra Samuelem iudaeum, qui<br />

post varia tormenta crimen confessus, merita morte damnatus est, videlicet positus fuit in curru,<br />

ductus per civitatem calidis tenaleis tenaliatus et ad locum supplicii ductus, in rota positus igne<br />

crematus est.<br />

Eodem anno et die formatus fuit processus contra Angelum hebraeum qui post tormenta<br />

confessus infanticidium eadem Samuelis morte damnatus est.<br />

Eodem anno, die lunae 3 aprilis formatus fuit processus contra Tobiam iudaeum qui post<br />

multa tormenta raptum pueri Simonis et occisionem confessus, digna morte plexus est, videlicet<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1262


Capsa 69<br />

ductus in curru per civitatem Tridenti ante domum patris Simonis dextra ei manus amputata est,<br />

per civitatem tenaleis inflammatis cruciatus et in rota positus crematus est.<br />

Eodem anno, 4 aprilis formatus fuit processus contra Moysem iudaeum antiquum qui post<br />

varia tormenta crimen confessus et post confessionem in carcere mortuus, cadaver tamen ad<br />

rotam et ignem damnatum est 19 iunii 1475.<br />

Eodem anno, die 7 aprilis processus formatus fuit contra Mohar, filium Moysi iudaei, qui<br />

post tormenta infanticidium confessus, rotae et ignis morte damnatus est 22 iunii presentibus ut<br />

supra.<br />

Eodem anno, die 28 martii processus formatus fuit contra Zanesum Sweyzer suspectum de<br />

complicitate infanticidii pueri Simonis cum sua uxore, innocentes deprehensi liberati sunt.<br />

Adest aliud exemplar sub eodem numero. - Adest et tertium exemplar.<br />

Volume cartaceo mm 220x303. Carte 360. In tedesco.<br />

Volume cartaceo mm 317x220. Carte 130. Lo scrittore è Giovanni di Brabanza, fiammingo che<br />

dimorò due anni presso l'Hinderbach.<br />

Volume Cartaceo, carte 140. Il contenuto corrisponde al 1b.<br />

Cartaceo, carte 32. Offerte in onore del beato Simone di Trento. - Pittore Michele decoratore delle<br />

finestre della chiesa di s. Pietro. - Elenco delle uscite.<br />

Volume Cartaceo, carte 30. In tedesco.<br />

2. Anno 1475 indictione 8, die 31 martii Tridenti in turri a Vanga, in loco torturae,<br />

presentibus ser Antonio Gervasio gastaldione, Conto de Terlaco. - Coram domino capitaneo et<br />

potestate formatus fuit processus contra Ioaf hebraeum, qui post tormenta confessus<br />

complicitatem infanticidii pueri Simonis, et post reassumptum processum de ordine capitanei<br />

Tridenti suspensum laquei, morte damnatus est, presentibus ad sententiam Iacobo de<br />

Rocabruna, Ioanne de Calepinis, Vigilio de Paho, Sigismundo Saraceno etc. die 15 ianuarii<br />

1476.<br />

Anno eodem 1475, die 11 aprilis, in loco et presentibus ut supra, formatus fuit processus<br />

contra Isaac filium Iacob hebraei qui post tormenta confessus complicitatem dicti infanticidii<br />

laqueo condemnatus est anno 1476, die 13 ianuarii, testibus Ioanne Maria de Luppis, ser<br />

Antonio Schratemberger et aliis.<br />

Eodem anno, die 12 aprilis Tridenti, in turri episcopalis palatii, in loco torturae, coram<br />

domino capitaneo et potestate formatus fuit processus contra Moysem hebraeum filium<br />

Salomonis de Saxonia, qui post tormenta complicitatem infanticidii praedicti confessus laqueo<br />

suspensus est 15 ianuarii 1476.<br />

Eodem die et anno formatus fuit processus contra Lazarum hebraeum filium Aaron hebraei<br />

de Seravalle, qui post tormenta confessus complicitatem infanticidii praedicti laqueo suspensus<br />

est anno 1476, die 23 ianuarii.<br />

Eodem anno, die 14 aprilis formatus fuit processus contra Moysen filium Aaronis hebrei de<br />

Anelspach, qui post tormenta complicitatem praedicti infanticidii confessus et in carcere<br />

mortuus, ad caudam equi ad locum supplicii cadaver trahendum et igne cremandum damnatus<br />

est 2 decembris 1475.<br />

Volume Cartaceo, carte 153.<br />

3. Anno 1475 indictione 8, die 12 aprilis in turri a Vanga in loco torturae coram magnifico<br />

capitaneo Tridenti et domino Ioanne de Salis potestate Tridenti Israel iudeus post tormenta,<br />

complicitatem infanticidii confessus et ficticie fidem christianam amplexus, et propterea a<br />

carcere liberatus, sed postea iterum incarceratus, aliisque tormentis multa furta, resolutionem<br />

venenandi episcopum, capitaneum et potestatem manifestationem eorum quae fiebant contra<br />

hebreos factam coram episcopo ventimiliensi commissario apostolico, et ab hebraeis pecunia<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1263


Capsa 69<br />

corrupto confessus, merita morte damnatus est, videlicet ad caudam equi ligatus et ad locum<br />

supplicii ductus et rota expetitus, non tamen crematus, die 19 ianuarii 1476, presentibus domino<br />

capitaneo castri Perzini Martino Naydecher, Georgio de Clesio, Antonio de Fatis de Terlaco,<br />

Melchiore de Facinis, Calapino de Calapinis, Francisco Gelfo, Balzano de Balzanis etc.<br />

Depositio domini Gregorii prioris de s. Martino cancellarii et domini Nicolai de Franconia<br />

scriptoris in cancelleria episcopali, quod frustum arsenici reperti in cancellaria episcopali,<br />

repertum fuerit inter res varias quae adinventae sunt fratri Petro de Alemania ordinis Minorum<br />

qui erat pictor et alchimista, qui morabatur Tridenti et ante aliquot dies mortuus fuerat, et quae<br />

res in cancellaria depositae fuerunt.<br />

Volume Cartaceo, carte 79.<br />

4. Anno 1475 indictione 8, die veneris 3 novembris Tridenti, in turri episcopalis palatii in<br />

loco torturae, formatus fuit processus coram domino Ioanne Kyrliez capitaneo Tridenti et<br />

domino Ioanne de Salis potestate, contra Saram uxorem quondam Tobiae hebrei, quae post<br />

iterata tormenta et in variis vicibus martyrium infantis Simonis in odium Christi confessa, sicut<br />

et diversa alia infanticidia a iudaeis perpetrata, eo quod fidem christianam amplexa est a morte<br />

liberata, cum Bella hebraea uxore quondam Mohar, quae pariter post varia tormenta illud idem<br />

confessa est infanticidium, et ad fidem conversa liberatur.<br />

Anno 1476 indictione 9, die veneris primo martii Tridenti, in contrata Mercati veteris, in<br />

domo haeredum ser Michaelis a Rosa, habitata a sartore hebraeorum, coram domino capitaneo<br />

et potestate formatus fuit processus contra Bonam iudaeam filiam Salomonis de Verona et<br />

sororem Angeli, quae pariter post tormenta sicut alii delictum suum et complicitatem confessa<br />

est.<br />

Anno 1476 die veneris primo martii, in loco ut supra, formatus fuit processus contra<br />

Annam uxorem quondam Israelis iudaei, quae post tormenta complicitatem infanticidii praedicti<br />

confessa et fidem christianam complexa a morte liberata est.<br />

Volume Cartaceo, carte 78. A questo è unito un altro volume di carte 230.<br />

5. Anno 1475, die 31 martii, primum miraculum recensetur s. Simonis martyris et<br />

successive describuntur 121 cum iuridica depositione.<br />

Adest aliud exemplar.<br />

Volume Cartaceo, carte 82. Statistica di malatiie e incidenti. Usi e costumi.<br />

Volume Cartaceo, carte 26.<br />

6. Anno 1475. - Variae epistolae Ioannis episcopi tridentini ad oratores suos Romae<br />

existentes, quibus eos certiores reddit de variis machinationibus iudaeorum contra ipsum<br />

episcopum, praecipue opera commissarii apostolici, pecunia corrupti ab ipsis iudaeis. Quare<br />

epistolae cum sint manu eiusdem episcopi exaratae dificiliter legi possunt.<br />

Cartaceo, carte 8. Plico di lettere del vescovo Hinderbach.<br />

7. Anno 1475, die 29 martii usque ad 9 iunii, depositio Vitalis factoribus Brunetae iudeae<br />

circa occisionem ab hebraeis factam Simonis pueri et eius post torturam confessio.<br />

Eodem anno, 7 aprilis confessio infanticidii beati Simonis facta post torturas a Mohar<br />

iudaeo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1264


Capsa 69<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

8. Anno 1475, die 28 martii. - Accusatus a Bonaventura filio Mohar hebraeo Ianesius<br />

Sbaizer de infanticidio Simonis incarceratus fuit et innocens repertus, liberatus.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

9. Anno 1475, die penultima martii, examen contra Samuel hebraeum qui post varia<br />

tormenta confessus est infanticidium beati Simonis in odium Christi etc. eodem modo diebus<br />

subsequentibus fassi sunt crimen suum Mohar, Tobia et Moises.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

10. Anno 1475, pridie kalendas maii Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus scribit<br />

Raphaeli Iovenzonio tergestino poetae laureato, eumque invitat ad invisendum beatum<br />

Simonem miraculis clarum et ad componendos versus in eius honorem, de affluentia populi ad<br />

eumdem martyrem; dolet quod convictos iudaeos punire iustissimis poenis non possit, propter<br />

varia impedimenta interposita ab ipsius iudaeis cum archiduce Austriae et imperatore, ostendit<br />

quod quidam eorum protector roveretanus a Deo vindice punitus sit paene vivus crematus et a<br />

christianis domibus repulsus, inter iudaeos quorum erat procurator, miser eiulansque baculo<br />

deambulat. Sperat insuper ducem Austriae opinionem suam sinistre informatam, mutaturum et<br />

de iusta punitione penitus informandum.<br />

Anno 1475, 12 kalendas iunias Tridenti. Idem episcopus eumdem Zovenzonium informat<br />

de miraculis beati martyris Simonis quibus informatus dux Austriae, sperat non amplius aurem<br />

praebiturum malevolis qui auro corrupti, in iudaeorum favorem rigorosam episcopi punitionem<br />

exagerabant; eumdem insuper rogat ut Titum Livium per Gerardum aromatarium transmittat.<br />

Anno 1475 kalendis octobris Tridenti. - Eiusdem Ioannis episcopi epistola ad dictum<br />

Zovenzonium quem certiorem reddit de adventu episcopi ventimiliensis legati pontificii, quem<br />

suspectum habet eo quod Roboretum praetextu infirmae valetudinis accesserit, ubi non solum<br />

iudaei sed ipse potestas hebraeorum causam defendit; rogat eumdem ut informet ducem<br />

venetum, aliosque nobiles de iusta causa quibus etiam, si opus fuerit, nuntium mittet cum<br />

processu, omnem rumorem provenire ex partialibus iudaeorum auro obcaecatis, sed nullum<br />

timere protestatur; eum iterum invittat ut quamprimum Tridentum veniat a videnda novi<br />

martyris portenta.<br />

Anno 1475, nonis octobris. Zovenzonius Venetiis respondet Ioanni episcopo tridentino<br />

eidemque gratias agit de transmissa pulcherrima imagine beati Simonis, laudat zelum suum,<br />

animat ad resistendum iniquis iudaeorum protectoribus sperans beatum martyrem causam suam<br />

optime defensurum.<br />

Anno 1476, kalendis martiis idem Ioanni episcopo scribit atque laetatur de causa beati<br />

Simonis in optimo statu; certiorem reddit de morte ducis Venetiarum, de timore belli cum<br />

Turcis, de coniuge ducis Mediolani Venetias ventura, et de regis Ferdinandi filia Hungariae<br />

regina, pro quibus versus parat poeticos.<br />

Anno 1476, quarto nonas ianuarii Romae. - Michael pacis Iovenzonio gratias agit de<br />

transmisso libello martyrii beati Simonis, eidemque promittit causam ipsius Romae<br />

commendare. Iubilaeum pro se et familia sua a pontifice obtentum cum adiunctis conditionibus<br />

ei transmittit.<br />

Anno 1476, 28 martii Romae. Episcopus Castelli, magister domus sacri palatii, certiorem<br />

reddit episcopum tridentinum Ioannem de causa beati Simonis bene introducta, de sollicitudine<br />

oratorum suorum Aprovini et socii qui mirifice adversantes oppugnant et quod ipse etiam<br />

omnem navabit operam in favorem eiusdem causae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1265


Capsa 69<br />

Anno 1472, die 26 decembris Venetiis. - Frater Nicolaus Cruciger, prior s. Leonardi de<br />

Burgeto, Ioanni episcopo tridentino exprimit desiderium suum redeundi Tridentum ad<br />

commorandum cum tanto praesule splendore et christianae fidei lumine, ad quem accedendum<br />

hortatus fuit a Iovenzone et Payelo, sed causa mortis cardinalis Niceni, cum quo per sex annos<br />

ad servitium steterat, aliqualiter adventum suum differre debuisse.<br />

Cartaceo, carte 12. Copia di diverse lettere.<br />

11. Anno 1475, octavo idus sextilis, Vincentiae. - Bartholomaeus Paiarinus I.C. consulibus<br />

tridentinis mittit documenta pro instituenda causa beati Simonis, eos animat ad defendendum<br />

decorem patriae suae contra iudeos, advertit quod hebraei Romae omnem movent lapidem ad<br />

impetrandum commissarium sibi propitium; multos etiam sibi patronos pecunia faciunt.<br />

Anno 1475, die 5 septembris Vincentiae in episcopatu. - P. Mussolinus, doctor et pontificis<br />

cubicularius, Ioannem episcopum tridentinum certiorem facit de mente senatorum venetorum<br />

circa iudaeos; cupit scire ad quid episcopus ventimiliensis Tridentum accesserit, qui male<br />

exceptus a venetis, tribus comitantibus iudaeis insalutato hospite discessit, transmittit dicto<br />

episcopo documentum in favorem suae causae.<br />

Anno 1475, die 12 octobris Veronae. - Ioannes Marcus Raimundus I.C. scribit Ioanni<br />

episcopo tridentino quantum fecerint iudaei pro habendo eius patrocinio, oblatis eidem multis<br />

pecuniis, quod etiam recusavit, tum pro eorum reitate, tum etiam pro observantia erga dominum<br />

episcopum.<br />

Anno 1475, die 4 decembris Veronae. - Antonius de Pelegrinis I.C. certiorem reddit<br />

Ioannem episcopum tridentinum de multis iudaeorum machinationibus pro trahendis in suam<br />

partem amplissimis viris, sed nihil ibidem Veronae effecerunt, tum praetore iustam causam<br />

agnoscente, tum divino nutu, et pueros et populares impellente ad improbos hos homines variis<br />

ludibriis insectandos.<br />

Tres aliae epistolae sunt in eadem materia.<br />

Cartaceo, carte 10. Copia della cancelleria.<br />

12. Anno 1475, tertio nonas Iunii. - Guilhelmus Paielus, eques vicentinus et secretarius<br />

apostolicus, Ioanni episcopo tridentino scribit, eumque commendat pro zelo catolicae religionis<br />

contra iudaeos; laetatur de intellectis prodigiis novelli martyris, eumque rogat pro ulteriori<br />

informatione dictorum signorum eiusdem martyris.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia della cancelleria.<br />

13. Anno 1475, octavo idus sextilis Vincentiae. - Bartholomaeus Paiarinus I.C. vicentinus<br />

congratulatur cum senatu tridentino pro novo martyre aquisito et pro zelo contra iudaeos habito,<br />

eosque hortatur ad resistendum machinationibus eorumdem vindicandumque martyrem suum<br />

offerendo etiam exemplum alterius infantis ab eisdem in Galiis trucidati, et propterea saeviter<br />

fuerunt puniti.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

14. Anno 1475, die 19 maii Inspruk. - Gregorius Emps praesbiter certiorem reddit Ioannem<br />

episcopum tridentinum quod hebraei omnem movent lapidem pro vindicanda praetensa eorum<br />

innocentia contra eumdem episcopum apud omnes principes et etiam in Inspruk nullis expensis<br />

auri et argenti parcendo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1266


Capsa 69<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

15. Anno 1475, eiusdem epistola ad Ioannem episcopum tridentinum de consilio habito a<br />

consiliariis Inspruk in favorem iudaeorum, qui resolverunt quod iudaei expelli non debeant a<br />

civitate Tridenti, quod causa tractari debeat ab archiduce Austriae tanquam advocato tridentinae<br />

ecclesiae, quod bona confiscata cedere debeant in publicam utilitatem et quod multa affinguntur<br />

iudaeis de quibus rei non sunt.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

16. Anno 1475 mense aprilis et sequentium. - Registrum munerum quae ad capsam beati<br />

Simonis allata sunt.<br />

Cartaceo, carte 14.<br />

17. Anno 1275, nonis octobris Urbe veteri. - Gregorius papa per Bullam omnibus episcopis<br />

dirrectam manifestat quod iudaei variis calumniis afficiantur, eosdem accusantes de infanticidiis<br />

puerorum christianorum ut eorum sanguinem bibant, aliaque huiusmodi crimina et vi ad fidem<br />

christianam suscipiendam adigantur, unde constringuntur ex civitatibus exire vel multas<br />

pecunias solvere. Quare eisdem iniungit ne huiusmodi falsa crimina eis imposita credant, et eos<br />

in dictis locis et civitatibus pacifice morari permittant.<br />

Adest etiam Innocentii papae Bulla eandem materiam tranctans, scripta archiepiscopo<br />

viennensi in Gallia, data Lugduni anno 5 sui pontificatus.<br />

Cartaceo, carte 2. Copie.<br />

18. Anno 1475, die 18 septembris Roveredi. - Ludovicus Quirinus potestas Roveredi et<br />

capitaneus vallis Lagarinae concedit salvocondutum Anzelino habitatori Tridenti ut libere<br />

Roveredum venire possit, stare et ad placitum abire absque ulla molestia.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

19. Anno 1475, die 20 septembris Insprugg. - Sigismundus Austriae dux scribit episcopo<br />

vintimiliensi quod suos oratores Tridentum misit a quibus intelliget mentem suam de non<br />

habendis innocentibus pro nocentibus et quod sit paratus ad parendum omnibus quae dictus<br />

episcopus pontificis nomine mandabit.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

20. Anno 1475, die 24 septembris Roveredi. - Episcopus vintimiliensis scribit episcopo<br />

tridentino quod advocati hebraeorum cum magna turma ad ipsum venerunt petentes causae suae<br />

defensionem quod Veronam salutis suae requirendae causa accedere non deberet, sed ibi manere<br />

promittentes provisionem necesariorum ad salutem recuperandam quod sibi darentur processus<br />

et salviconductus ad agitandam causam suam; ad quae respondit quod Veronam ire vellet pro<br />

maiori comoditate, quod habebunt salvoconductum, quoad processus vero quod etiam illos suo<br />

tempore habebunt, modo essent clausi, nec aperiri possent iuxta mandatum pontificis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1267


Capsa 69<br />

Adest instructio pontificis data episcopo vintimiliensi.<br />

Cartaceo, carte 5. Sigillo aderente. Copie di altre lettere.<br />

21. Anno 1475, die 26 septembris Rovereti. - Baptista episcopus vintimiliensis petit a<br />

Ioanne episcopo tridentino relaxationem iudaeorum incarceratorum in gratiam summi pontificis<br />

quod etiam credit esse de mente archiducis Austriae, quamquam eius consiliarii dixissent circa<br />

hoc nullum habere mandatum principis et quod relaxati iudei ad ipsum mittantur.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

22. Anno 1475, die 28 septembris Roveredi. - Ludovicus Quirinus potestas Roveredi<br />

concedit solvoconductum Anzelino, ut possit venire ibi, stare et abire ad placitum.<br />

Adest aliud exemplar.<br />

Cartaceo, carte 7.<br />

23. Anno 1475, die 28 septembri Roveredi. - Raphael de Birago secretarius cardinalis<br />

mediolanensis gratias agit Ioanni episcopo tridentino de transmissa legenda ss. Sisinii et<br />

Alexandri, pro qua curabit ut Mediolano eidem domino episcopo transmittatur legenda s.<br />

Ambrosii socii s. Vigilii; dolet quod capitaneus contra ipsum et copistam suum post<br />

concordatum processum, et in calculo eum claudendi in verba contumeliosa processerit, quae<br />

tamen omnia ipsius domini episcopi amore oblivisci se declarat, nec proinde cessabit laudare et<br />

magnificare dominum episcopum tam in curia romana, quam alibi, eumque precatur ut in<br />

suorum familiarium numerum recensere dignetur.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

24. Anno 1475, die 29 septembris, Roveredi. - Baptista episcopus vintimiliensis<br />

commissarius apostolicus gratias agit Ioanni episcopo tridentino pro transmissis munusculis,<br />

eum advertit quod processus Romam portabit, ubi melius examinari poterunt; desiderat secum<br />

ducere dominum Ioannem et Aprovinum ut eorum consilio uti posset.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

25. Anno 1475, die 23 iulii Romae. - Sixtus IV episcopum tridentinum monet ab ulteriori<br />

processu in causa hebraeorum supersedere usque ad adventum commissarii sui.<br />

Pergamena mm 95x362. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carta 1. Lettera da Roma del segretario Melchiore de Menken del 1476.<br />

26. Anno 1475, die 5 octobris Roveredi. - Iacobus a Rippa affinis et procurator hebraeorum<br />

fecit instantiam episcopo vintimiliensi commissario apostolico quod episcopus tridentinus,<br />

capitulum et potestas respondere debeant eiusdem instantiis. Unde dictus commissarius illis<br />

insinuavit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

1268


Capsa 69<br />

27. Anno 1475, die 12 octobris Roveredi. - Protestatio domini Ioannis Menchey secretarii<br />

et procuratoris domini Ioannis episcopi tridentini coram domino Baptista vintimiliensi episcopo<br />

commissario apostolico, quod citatio Iacobi de Rippa nullius sit valoris utpote iudaei et<br />

iudaeorum fautoris, quam clausulam dominus commissarius in citatione reticuit; item quod<br />

processus nullo modo aperiri debeant a domino commissario cum cautum sit eos sigillatos ad<br />

summum pontificem transmittendos esse; item dictus procurator instat apud dictum<br />

commissarium quod Tridentum accedere debeat, ubi melius unde delictum commissum fuit,<br />

examinare poterit, ubi dominus episcopus omnia pro eius persona conservanda prividebit, ubi<br />

etiam cum sit assignatus a summo pontifice tamquam socius in illa causa, unus alterum melius<br />

illuminare poterit, alias suspectum se reddere dignoscitur.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

28. Anno 1475, die 12 octobris, Roveredi. - Dominus Baptista vintimiliensis episcopus<br />

certiorem reddit Ioannem episcopum tridentinum de nuntiis suis Ioanne et Aprovino benigne<br />

susceptis et quod in rebus factis et fiendis ad eiusdem episcopi honorem omnem respectum<br />

habebit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

29. Anno 1475, die 3 augusti Romae. - Sixtus IV scribit Ioanni episcopo tridentino quod<br />

quamquam dubitare non possit poenas iudaeis inflictas iustissimas fuisse, tamen cum multi<br />

etiam principes factum hoc improbent, ideo destinavit commissarium suum episcopum<br />

vintimiliensem virum doctum qui una secum factum illud melius perpendat, unde tridentinum<br />

episcopum hortatur ut illum benigne suscipiat.<br />

Adest aliud exemplar.<br />

Anno 1476, die 3 aprilis Romae. - Sixtus IV monet episcopum tridentinum ut nihil innovet<br />

in causa iudaeorum, sed ex carceribus relaxet pueros et mulieres hebraeas eos in loco tuto ponet.<br />

Pergamena mm 112x328. Sigillo perduto.<br />

Cartaceo, carte 2. Copie della cancelleria.<br />

30. Anno 1475, die 12 octobris Romae. - Sixtus IV scribit episcopo tridentino quod litteras<br />

commissarii sui, Sigismundi Austriae ducis et eiusdem domini episcopi receperit, circa<br />

examinationem obitus et miraculorum illius pueri, ut dicitur interempti a iudaeis, quam laudat et<br />

laetatur ad instantiam iudaeorum, quod pueri et foeminae, de quorum innocentia nullum dubium<br />

esse dicitur, monet ipsum episcopum ut si culpa careant, eos ex carceribus relaxet eo vel<br />

maxime quia sunt infirmi et cum vitae perriculo.<br />

Pergamena mm 99x361. Sigillo aderente.<br />

31. Anno 1475, die 9 octobris Venetiis. - Bertuci Gabriel certiorem reddit episcopum<br />

tridentinum quod recuperata sanitate nullo parcet labori pro causa contra hebraeos; eumque<br />

rogat pro aliqua reliquia huius sancti innocentis.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1269


Capsa 69<br />

32. Anno 1475, die 14 octobris Roveredi. - Baptista vintimiliensis episcopus commissarius<br />

apostolicus citat Ioannem de Salis potestatem Tridenti, ad instantiam Iacobi de Rippa<br />

procuratoris iudaeorum, ad respondendum hiis quae ab illo sibi obiiciuntur in causa contra<br />

iudaeos habita.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Raphael de Burgo notarius.<br />

33. Anno 1475, die 21 octobris Roveredi. - Baptista vigintimiliensis episcopus certiorem<br />

reddit Ioannem episcopum tridentinum quod habuerit certam notitiam, summum pontificem<br />

accepisse litteras suas in quibus multa in laudem domini episcopi scripserat et praesertim quanta<br />

humanitate fuerit susceptus et quanti adiutorii fuerit in investiganda veritate commissionis.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

34. Anno 1475, die 25 octobris. - Gregorius Pladec informat Ioannem episcopum<br />

tridentinum de variis hebraeorum machinationibus ut ad suas trahant dominum ducem et<br />

consiliarios.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

35. Anno 1475, die 28 octobris Tridenti in contrata Belenzanorum, ante portam domus<br />

dominorum de Thono, in qua domo habitat dominus Potestas, presentibus domino Conto<br />

quondam domini Antonii de Fatis de Terlago, ser Sigismundo quondam Michaelis de Saracenis<br />

civibus Tridenti, ser Ioannes de Fundo fecit instantiam domino Ioanni de Salis potestati Tridenti<br />

quod alium notarium assignet ad scribendum in causa iudaeorum, quia dominus episcopus<br />

ventimiliensis commissarius apostolicus in hac causa dixit quod contra iudaeos scripserit aliter<br />

quam veritas se habeat, sed dominus potestas eidem notario mandavit quatenus ipse et non alius<br />

scribere debeat, eidem tamen assignavit tanquam socium ad progrediendum in processu contra<br />

iudaeos ser Petrum de Maleferatis civem Tridenti notarium italicam et germanicam linguam<br />

calentem.<br />

Adest tantum unica carta huius processus.<br />

Cartaceo, carte 2. Questo documento proviene da un volume precedente.<br />

36. Anno 1475, die 23 octobris Roveredi. - Episcopus ventimiliensis insinuat episcopo<br />

tridentino delegationem suam apostolicam in causa iudaeorum, auctoritatemque citandi<br />

quamcumque personam ad comparendum et deponendum veritatem et ut hanc suam<br />

delegationem insinuare debeat capitulo, potestati, aliisque in hac causa interesse habentibus.<br />

Adest copia delegationis.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. - Regesto in italiano.<br />

37. Anno 1475, die 28 octobris Roveredi. - Antonius de Facinis informat Ioannem<br />

episcopum tridentinum quod famulus capitanei Petrae noluerit aperire portam ut posset<br />

Roveretum accedere cum processu, nisi solveret, quod facere recusavit, ne esset in praeiuditium<br />

episcopi, quod commissarius apostolicus est multum suspectus et timet quod a iudaeis sit<br />

corruptus; quod potestas Roveredi modo est bene informatus de recta iustitia contra iudaeos, ex<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1270


Capsa 69<br />

depositione Anzel retenti; quod episcopo ratisponensi consignare non potuit processus, eo quod<br />

summo mane recesserit Rovereto.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

38. Anno 1475, die 29 octobris Roveredi. - Episcopus vintimiliensis praecipit episcopo<br />

tridentino, capitulo, potestati et magistratui Tridenti quod nihil innovetur circa iudaeos, quinimo<br />

quantocius relaxentur pueri et mulieres hebreae innocentes, dolens quod alteri suo mandato non<br />

obedierint. Episcopo mandat executionem huius decreti sub poena prohibitionis ingressus in<br />

ecclesiam.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente infranto.<br />

39. Anno 1475, die 29 octobris. - Mandatum episcopi vintimiliensis potestati Tridenti,<br />

Iacobo de Sporo capitaneo et gastaldionibus Tridenti, quatenus intra trium dierum spatium<br />

relaxare debeant et in loco tuto ponere pueros et mulieres hebraeas in carceribus detentos, nec<br />

eos tormentis afficere sub poena excommunicationis; datum ex Roveredo.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente spezzato.<br />

40. Anno 1475, die 29 octobris Tridenti. - Dominus Ioannes de Salis potestas Tridenti<br />

constituit suum certum nuntium et procuratorem ad comparendum coram domino Baptista<br />

vintimiliensi episcopo, commissario apostolico, dominum Iacobum Cortesiis de Verona ad<br />

protestandum dictum commissarium esse suspectum et perfidorum hebraeorum protectorem<br />

causas huius suspicionis allegando.<br />

Cartaceo, carta 1. Notaio: Iohannes Rephan de opido Wetter (?) maguntinensis diocesis.<br />

41. Anno 1475, die ultimo octobris Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus, Iacobus de<br />

Sporo capitaneus Tridenti, Ioannes de Salis potestas Tridenti et magistratus Tridenti, ad<br />

monitorium Baptistae vintimiliensis commissarii apostolici responderunt, et protestati sunt<br />

nullum esse et nullius roboris, tum quia directionem pontificiam circa temporalitatem idem<br />

commissarius nullam habet, tum quia nimis suspectus est et a iudaeis Roveredi existentibus<br />

corruptus, tum quia operatur contra instructionem pontificis, cuius intentio est quod iustitia<br />

administretur, mandare ut hebraei relaxentur antequam processus sit completus non est actus<br />

iustitiae, tum quia pontifex destinavit commissarium ut una cum episcopo tridentino melius rem<br />

examinet quod non facit, quare tanquam suspectum commissarium habens ipse episcopus cum<br />

aliis ad ipsum pontificem vel alium legatum appellat.<br />

Adsunt duo alia exemplaria.<br />

Cartaceo, carte 6. Tre copie.<br />

42. Anno 1475, 2 novembris Roveredi. - Cum vintimiliensis episcopus intellexisset ab<br />

episcopo tridentino, capitaneo et potestae, pueros hebraeorum esse sub potestate eorum matrum,<br />

nec libere per civitatem exire permitterent, idem commissarius eidem episcopo, potestati et<br />

commissario mandavit quatenus illos loqui permitterent cum harum latore et quando isti<br />

cuperent cum eo exire libere permitterentur.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1271


Capsa 69<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. - Regesto in italiano sec. XVII.<br />

43. Anno 1475, die 2 novembris Roveredi. - Baptista vintimiliensis episcopus insinuat<br />

episcopo tridentino, capitaneo et potestati Tridenti enciclicas litteras Sixti IV, in quibus prohibet<br />

praedicari martyrium beati Simonis usque ad agnitionem causae sui commissarii.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. - Carta con regesto ut supra.<br />

44. Anno 1475 indictione 8, die 3 novembris, in castro Ravenspurg constantiensis diocesis.<br />

- Dominus Ioannes Fogt de Somorow, ad instantiam fratris Henrici ordinis praedicatorum sacrae<br />

theologiae professoris, a Ioanne episcopo tridentino delegati, authenticum documentum eidem<br />

domini episcopo misit, de infante in illis partibus occiso a iudaeis, qui illum emerunt et<br />

crudeliter interemerunt, ut per processum relevatum fuit.<br />

Codice pergamenaceo mm 380x280. Carte 4. Notai: Iohannes Ungemut (?) de Ravensperg<br />

constantiensis diocesis; Franciscus Sproll constantiensis diocesis; Iohannes Brandis constantiensis<br />

dyocesis.<br />

45. Anno 1475, die 3 novembris, in castro prope civitatem Ravenspurg. - Dominus Ioannes<br />

Truchses de Walburg, sacri romani imperii praefectus Sweviae, suo iuramento testatur fratri<br />

Henrico ordinis praedicatorum, episcopi tridentini delegato, infanticidium superius relatum<br />

factum anno 1430 a iudaeis in Ravenspurg, qui merita poena etiam puniti sunt.<br />

Pergamena mm 403x363. Sigillo aderente. Notai: ut supra N° 44.<br />

46. Anno 1475, die 3 novembris, in oppido Ravenspurg. - Attestatio magistri civium oppidi<br />

de Ravenspurg circa dictum infanticidium.<br />

Adest aliud exemplar sub eodem numero.<br />

Pergamena mm 337x385. Notai: ut supra N° 44.<br />

Cartaceo, carte 6. Copie coeve dei documenti dei N° 44, 45.<br />

47. Anno 1475, die 3 novembris Tridenti. -Examen factum Sarae uxori Tobiae, Bellae et<br />

Bonae quae post tormenta confessae sunt infanticidium beati Simonis.<br />

Est tantum fragmentum huius processus.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

48. Anno 1475, die 4 novembris, in opido Ravenpurg. - Attestatio iuridica Francisci Sproll<br />

civis dicti opidi Ravenspurg de infanticidio superius numero 44 relato.<br />

Adest aliud exemplar.<br />

Pergamena mm 427x367-380. Sigillo perduto. Notai come al N° 44.<br />

Il secondo esemplare manca.<br />

49. Anno 1475, die 5 novembris Tridenti. - Iacobus de Sporo capitaneus Tridenti scribit<br />

Ludovico Quirino potestati Roveredi, atque conquaeritur quod ad instantiam vintimiliensis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1272


Capsa 69<br />

episcopi incarceraverit indebite Anzelinum civem Tridenti et hucusque deteneatur, de quo<br />

subditi tridentini multum se gravatos sentiant, eo quod nullam dirrectionem circa hoc<br />

commissarius a summo pontifice habeat. Unde pro ea bona amicitia et vicinitate qua semper<br />

coniuncti fuerunt cum episcopo tridentino et domino archiduce Austriae, rogat eumdem<br />

potestatem ut quam primum dictum Anzelinum ex carceribus dimittat.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva.<br />

50. Anno 1475, 8 novembris Roveredi. - Episcopus vintimiliensis commissarius<br />

apostolicus aliud monitorium mittit Ioanni de Salis potestati Tridenti in quo eum declarat<br />

incurrisse poenam excommunicationis, quia sub frivolis praetextibus aliis monitoriis obedire<br />

recusavit, unde iterum eum citat ut trium dierum spatio comparere debeat ad respondendum<br />

circa occisionem infantis Simonis ab ipso iudaeis attributam.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva.<br />

51. Anno 1475, die 7 novembris Roveredi. - Ludovicus Quirinus potestas Roveredi<br />

respondet Iacobo de Sporo, capitaneo Tridenti, quod ipse fecerit diligentem inquisitionem de his<br />

qui incarcerati sunt de mandato commissarii apostolici, et invenit quod Ioannes Allemanus<br />

hospes in Roveredo conduxerat ibi quemdam Anzelinum et pro eo impetraverat certum salvum<br />

conductum, quod dictus Anzelinus negabat se umquam habuisse, neque petivisse sibi concedi,<br />

unde uterque de mandato domini commissarii apostolici incarceratus est, qui postea re intellecta,<br />

uti erat, mox ambos relaxare fecit. Unde propterea eum certiorem reddit quod nullum contra<br />

suam voluntatem retinuerit. Quod autem hoc fecerit commissarius id ei impedire non potest,<br />

quia superior, scribet tamen Venetiarum duci quid imposterum agendum.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia coeva.<br />

52. Anno 1475, die 7 novembris Roveredi. - Ioannes Antonius Guascheta legum doctor<br />

certiorem reddit Ioannem episcopum tridentinum de variis accidentibus commissarii apostolici<br />

in Roveredo, quod multum laborat in favorem hebraeorum, quod occulte mittit Tridentum ad<br />

exploranda vulnera corporis beati Simonis, et postea in depositione testes ad deponendum aliter,<br />

ac res se habeat inducere tentat, quod viderit Bullam pontificiam prohibentem cultum et<br />

imagines beati Simonis tanquam martyris, et quod idem commissarius dixerit, quod episcopus<br />

tridentinus ubique miserit ad elemosinandum, ut haberet causam ducendi personas ad<br />

devotionem beati Simonis, quod ad mortem damnavit iudaeos causa habendi eorum bona, quod<br />

multa faciat in contemptum Bullae pontificiae et quod processus contra iudaeos nulli sunt etc.<br />

ad quae omnia dictus Antonius Guascheta respondit.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

53. Anno 1475, die 5 novembris Gargnani. - Frater Dominicus de Gargnano ordinis<br />

praedicatorum respondet Ioanni de Salis potestati Tridenti conquaerenti quod ipse frater<br />

Dominicus suo iuramento affirmavit episcopo vintimiliensi, quatenus ipse dominus potestas sedi<br />

apostolicae et pontifici detraxerit eumdem maledicendo et ulterius dicendo, quod si pontifex<br />

eidem mandaret sub poena excommunicationis ut desisteret a torquendis iudaeis, tamen non<br />

cessaret. Negat hoc umquam dixisse, nec credere potest ab episcopo vintimiliensi talia dicta<br />

fuisse, sed a malis linguis ea fortasse relata esse. Hoc unicum dixisse fatetur quod potestas<br />

Tridenti non indigeat gratiis domini commissarii sed sola Dei gratia indigere et quod ipse<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1273


Capsa 69<br />

dominus potestas paratus erat ire Venetias, Romam et ad sedem apostolicam pro fide et veritate<br />

tuenda, pro qua mori erat paratus, et subiunxit quod magnum scandalum timendum esset in<br />

ecclesia Dei propter ea quae ex utraque parte audiebat, quae omnia suo iuramento asseruit.<br />

Pergamena mm 427x186-193. Copia eseguita il 16 novembre 1475. Presentibus presbitero Iohanne<br />

plebano plebis Lomasii. Notai: Francesco Gelpho; Antonio de Grino; Nicolaus Morzantus q. Vigilii.<br />

54. Anno 1475, die 12 novembris in oppido Pfullendorff constantiensis dioecesis. -<br />

Magister civium et consulum dicti loci publicum testimonium suo iuramento firmatum dedit<br />

fratri Henrico Sletsteit ordinis praedicatorum, delegato episcopi tridentini, de infanticidio unius<br />

infantis facto a iudaeis in odium Christi in illis partibus anno 1461, quem variis vulneribus et<br />

incisionibus sauciaverunt ut sanguinem pro suis usibus colligerent.<br />

Pergamena mm 385x430. Sigillo perduto. Notai: Petrinus Spät de Ehingen constantiensis diocesis;<br />

Iohannes Bustetter constantiensis diocesis.<br />

55. Anno 1475, die 13 novembris Tridenti. - Ioannes Sguaizer incarceratus fuerat tamquam<br />

suspectus de infante Simone tradito iudaeis ut eorum aliquis deposuerat et innocens cum uxore<br />

sua repertus dimissus fuisset, nunc intelligens quod commissarius appostolicus assertus eumdem<br />

et uxorem suam dicti homicidii reos suspicetur et inastantiam fecerit de iisdem incarcerandis,<br />

rogat dominum episcopum ut varios testes ad examinandum assumat, quod fecit et dominum<br />

Ioannem Vogler canonicum et vicarium generalem Tridenti ad hoc examen instituendum<br />

destinavit et testes deposuerunt quod eo die in quo captus fuit beatus Simon, una cum eodem<br />

Sguaizero fuerunt ad laborandum in vineis Malvesiae a summo mane usque ad noctem cum<br />

eiusdem ad parandam coenam et a praedio ubi fuerunt, post Avemaria ad domum Sguaizeri<br />

accedentes una simul ibi coenaverunt.<br />

Pergamena mm 605x320-370. Sigillo aderente del vicario generale. Notaio: Federicus de Ceris de<br />

Perzino filius Iohannis Michaelis de Ceris.<br />

56. Anno 1475, die 19 novembris Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus delegavit<br />

Iacobum de Corigio vicarium Roveredi pro domino Leonardo Contareno archipraesbitero s.<br />

Floriani de Lizana per epistolam domini Ioannis Vogler canonici tridentini et vicarii generalis<br />

eiusdem domini episcopi in qua continebatur quod obtenta licentia et facultate a domino<br />

potestate et capitaneo Roveredi examinare deberet castellanos illius castri et rochae Roveredi<br />

circa detentionem Anzelini. Praesentata domino Ludovico Quirino capitaneo et potestate<br />

Roveredi pro illustrissimo dominio veneto epistola dicti domini vicarii generalis de mandato<br />

episcopi tridentini obtenta facultate eosdem omnes castellanos examinavit singillatim, qui<br />

deposuerunt suo iuramento = quod de mense octobri quidam Anzelinus fuit eidem castellano<br />

consignatus per dominum commissarium apostolicum et eidem commendatus, ut sub bona<br />

custodia teneret cum licentia domini potestatis, quem tenuit diebus tribus vel circa, quo tempore<br />

dictus Anzelinus saepius secum allocutus fuit dicendo quod referebat gratiam Deo quod<br />

evaderet a manibus praefati domini commissarii qui ipsum quotidie sollicitabat ut diceret et<br />

deponeret ea quae nesciebat et iuxta voluntatem suam et quod volebat se recomittere domino<br />

potestati Roveredi, ut ipsum a praefato commissario liberaret, dixitque quod dictus<br />

commissarius tenebat ipsum clausum et ocultum, ne videretur a christianis ad ipsum dominum<br />

commissarium accedentibus sub certa liticha et cum dicti christiani recedebant ipsum ad se<br />

venire faciebat et omni sero hebraei quamplures accedebant ad ipsum dominum commissarium<br />

et secum conferebant et ignorabat quid dicerent et pluries vidit ipsum legatum et hebreos<br />

numerare pecunias sed qua de causa nescit, et quando ipsi hebrei illuc accedebant, ipse<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1274


Capsa 69<br />

Anzelinus stabat palam coram ipsis; quod postea a domino capitaneo et commissario fuit<br />

examinatus et consignatus ipsi domino commissario.<br />

Sunt duo alia exemplaria sub eodem numero.<br />

Pergamena mm 622x307-310. Sigillo aderente. Notaio: Baptista q. Francisci de Marostica.<br />

Cartaceo, carte 12. Tre copie del supraddetto documento.<br />

57. Anno 1475, die 20 novembris Roveredi. - Praesbiter Iacobus de Corigia vicarius<br />

Roveredi certiorem reddit Ioannem episcopum tridentinum de executione sui mandati et<br />

examinasse castellanos Roveredi circa Anzelinum detentum ex mandato commissarii apostolici<br />

scribente canzellario ipsius domini potestatis et per nuntium subtantiam examinis intelliget.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

58. Anno 1475, die 21 novembris, Endigen constantiensis dioecesis. - Magister civium<br />

Endigens authenticum documentum dedit fratri Henrico ordinis praedicatorum delegato a<br />

domino Ioanne episcopo tridentino de occisione duorum infantum a iudaeis facta in eodem loco<br />

in odium Christi, eos variis vulneribus afficiendo, ut sanguinem pro eorum pascha colligerent.<br />

Manca.<br />

59. Anno 1475, die 25 novembris Tridenti, in castro Boni Consilii, presentibus domino<br />

Ioanne de Arezio medicinae doctore cive Tridenti etc. - Coram domino Ioanne episcopo<br />

tridentino constituta domina Agnola uxor quondam Zorzi veniendo de Venetiis olim castellani<br />

castri Roveredi, manifestavit dicto domino episcopo ea omnia quae supra numero 56 relata sunt<br />

de Anzelino eo tempre incarcerato de mandato commissarii apostolici in castro Roveredi et<br />

quod pluries tortus ut deponeret, quod Sweizer infantem Simonem occiderit et postea posuerit in<br />

domo hebreorum, unquam hanc falsitatem deponere voluit, declarans se potius mori velle, et<br />

videns dictus commissarius quod dicere nolebat iuxta suam voluntatem, eum liberavit eo pacto<br />

ut nihil diceret de his quae a commissario desiderabantur; narravit etiam quod hospes Roveredi<br />

a corona induxit dictum Anzelinum ad veniendum ibi, quod multa bona promitteret et<br />

exbursavit eidem 27 ducatos auri, eum postea consignavit dicto commissario, qui eumdem<br />

Anzelinum in sua camera tenebat et quando veniebant christiani, eum sub lecto abscondebat et<br />

quando veniebant hebraei, tunc etiam ipsum cum illis stare faciebat, ut deinde deponeret<br />

Swaizerum occidisse infantem Simonem, sed postea in carcere positus, falsum deponere<br />

numquam voluit; narravit insuper duo miracula beati Simonis et gratias per eius merita obtentas<br />

filiam suam a tumore instantanee liberando et aliam filiam suam ab acuta febri liberando.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

60. Anno 1475, die 28 novembris Roveredi. - Praesbiter Iacobus de Corigia respondet<br />

Ioanni episcopo tridentino requirenti scripturas factas in examinatione castellani a canzelario<br />

Roveredi et aliorum quod nullo modo velit illas dare secundum ordinem et consuetudinem, eo<br />

quod sunt scripturae magni ponderis nec non multum important, nec sunt ponendae in numero<br />

aliarum scripturarum, unde petit quid agendum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1275


Capsa 69<br />

61. Anno 1475, die 10 decembris Roveredi. - Iacobus de Corigia a notario domini<br />

potestatis Roveredi scripturas factas in examine Anzelini magnis precibus et pecunia impetravit<br />

quas commendat Ioanni episcopo tridentino pro bona custodia.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigilli aderenti. - Vidi que in causa beati Simonis tridentini impressa sunt...<br />

62. Anno 1476, die 12 ianuarii. - Wilhelmus Rottaler et Approbinus de Approbinis oratores<br />

domini Ioannis episcopi tridentini apud s. sedem Roma scribunt eidem episcopo tridentino de<br />

surrogatione domini papiensis in locum ravenatensis cui praesentarunt informationes pro sua<br />

causa; quod locuti sint cum Christophoro de Rovere, archiepiscopo tarantasiensis, nepote<br />

domini papae, a quo benigne suscepti sunt et singula audire cupiebat, qui primum processum<br />

habuit et summarium alterius dederunt; et promisit quod faciet debitum suum cum sanctissimo<br />

domino, et de multis eos admonuit, quod videlicet pontifex vellet terminare hanc causam, quod<br />

vintimiliensis episcopus velit habere Anzelinum bene custoditum, quia multum necessarium<br />

esset in hac causa, ad quod respondit quod dictus Anzelinus fuit examinatus, sed nescit si<br />

adhunc sit in potestate domini commissarii, qui multum videtur favere iudaeis; quia multum ab<br />

eis recepit, quamquam se excuset dicendo quod habuerit commissionem a pontifice recipiendi<br />

pecunias pro expensis necessariis; dixit etiam quod pontifex dictum commissarium exclusit a<br />

sua praesentia praecipiendo portenariis ut amplius eum non admitterent; admonet quod dominus<br />

s. Marci sit protector huius causae, et si dominus episcopus tridentinus non esset, qualis est,<br />

timeret de hac causa, tot enim fautores sibi aquirunt hebrei cum suis pecuniis. Salomon<br />

hebraeus qui simulavit recessisse, reversus est; expectant Aretinum de quo dominus s. Marci<br />

contentatur et hanc causam protegit. Sperant quod hac septimana deputati pro hac causa<br />

convenient quamquam dominus s. Marci non vellet quia dixit quod prius melius informari<br />

debeant. Accusatur etiam episcopus tridentinus quod bona henraeorum confiscaverit ante<br />

sententiam ad quod responderunt quod dominus episcopus mittet inventarium expensarum.<br />

Cartaceo, carta 1. Autografo del Rottaler.<br />

63. Anno 1476, die 16 ianuarii Tridenti ad pontem Fossati sive Malvasiae. - Cum Jof. et<br />

Moises hebrei pro eorum delictis praecipue pro occisione infantis Simonis pedibus in furca 15<br />

ianuarii suspensi fuissent et petiissent baptizari, baptizati sunt a fratre Henrico ordinis<br />

praedicatorum et nominati sunt Antonius et Marcellus. Postea a presbitero Ioanne Wiser<br />

plebano Thioni et capellano domini episcopi interogati an vere essent christiani, protestati sunt<br />

se tales esse et ut christianos mori velle, et recitarunt orationem dominicam, symbolum<br />

Apostolorum, eos insuper exhortavit ut beatum Simonem martyrem invocarent pro eorum<br />

salute. Statim ipsum invocarunt et rogarunt ut a Deo veniam impetraret pro ipsius qui tot<br />

tormenta in eum exercuerunt, coram toto populo delictum suum eo modo sicuti iam confessi<br />

fuerant, iterum declararunt, quam confessionem multi testes ibidem praesentes suo iuramento<br />

confirmarunt.<br />

Pergamena mm 373x218-223. Notaio: Odoricus q. Guilielmi de Brezio. Presentibus fratre Hainrico<br />

de Sletzstat argentinensis diocesis O.P. sacre theologie professore, presbitero Petro Schrot capellano<br />

ecclesie cathedralis trid. et rectore scholarum ibidem, Hermano Schindelarib olim camarario episcopi<br />

trid., magistro Michaele pinter q. magistri Mathei, Nicolao dicto Langmontl de Trameno hospite ad<br />

Monacum, Bertoloto de burgo s. Martini; Ioche de Sterzinga cum pluribus eius sociis et Gregorio mutario<br />

de Avisio q. Hermani Heber.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1276


Capsa 69<br />

64. Anno 1476, die 16 ianuarii Tridenti. - Attestatio eorum qui assistebant duobus iudaeis<br />

superius relatis quod ante mortem suam signa bonorum christianorum dederint et in bona<br />

opinione decesserint.<br />

Cartaceo, carte 6. Copia.<br />

65. Anno 1476, 14 kalendas februarii. - Bartholomaeus Paiarinus J.C. vicentinus pulcram<br />

orationem scribit in laudem Ioannis episcopi tridentini contra iudaeos iustissime et intrepide<br />

procedentis.<br />

Eodem anno, pridie kalendas februarii eiusdem epistola ad Ioannem episcopum tridentinum<br />

quem certiorem reddit quod vintimiliensis episcopus exauctoratus sit a pontifice eo quod ut ipse<br />

iudicat, nimium iudaeis favisset; laudat insuper episcopum tridentinum de severa iustitia contra<br />

iudaeos pro qua apud Deum meritum et immortalem gloriam apud posteros aquisivit.<br />

Cartaceo, carte 10. Copia coeva.<br />

66. Anno 1476, die 22 februarii, Tridenti in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus<br />

tridentinus Romam mittit epistolam domino s. Marci, in qua accusat duas suas epistolas quibus<br />

etiam gratiam agit de admissione domini Bartholomaei de Massa ad canonicatum et praebendam<br />

ecclesiae tridentinae, ubi dicit quod libenter ipsum gratificari cupit et ulterius se exhibet pro tot<br />

beneficiis acceptis, praecipue pro defensione causae beati Simonis contra iudaeos et episcopum<br />

vintimiliensem eorum fautorem. Confidit insuper in summa iustitia s. Sedis quae dolis et artibus<br />

iudaeorum non attendet, nec falsis calumniis contra ipsum episcopum, eumdem accusando quod<br />

ideo contra eosdem processerit pro aquirendis eorum bonis, nam Deum testem invocat, nihil<br />

consequtus est, praeter unam medaleam Theodosii et aliqua Bibia paucissimae aestimationis pro<br />

bibliotheca publica apud ecclesiam constituenda, caetera autem bona eorumdem iudaeorum<br />

expensa sunt pro victu et salariis eorumdem iudaeorum expensa sunt pro victu et salariis<br />

eorumdem iudaeorum, custodum et iustitia facta de eisdem, et pro defensione causae beati<br />

Simonis. Ad quaerelam quod pendente causa, nihilominus tamen diebus praeteritis alios iudaeos<br />

morti comdemnasset, respondet quod hoc non in contemptum s. sedis fecerit, sed ad tollendas<br />

civitatis tridentinae, vicinorum locorum, principis Austriae et omnium populorum instantias hoc<br />

facere debuit, alias ipsi turmatim convenientes occidissent, unde ad tollenda maiora mala<br />

confessos iam et iudeas animabat, atque eorum liberationem promittebat. Mittit etiam processus<br />

ultimorum iudaeorum ad mortem damnatorum. Tandem commendat ipsi et aliis cardinalibus<br />

hanc causam pro honore domini nostri Iesu Christi exaltatione s. ecclesiae et beati martyris<br />

Simonis, pro qua nec ipse nulli parcit labori, nec mortem veneni intentatam timet, nec<br />

oblationem multarum pecuniarum curat, sed solum ut iustitia triumphet.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

67. Anno 1476, die prima martii. -Examen cum tortura Annae filiae Abrahae uxoris<br />

qondam Israelis quondam Samuelis hebrei quae post tormenta delictum confessa est.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

68. Anno 1476 indictione 9, die martis 14 maii, Tridenti in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Ioanne de Kiteliz capitaneo Tridenti etc. formatus fuit processus contra<br />

praesbiterum Paulum de Novaria incarceratum de mandato domini Ioannis episcopi tridentini<br />

qui post tormenta confessus fuit intelligentiam quam habebat cum iudaeis Novariae, Mutinae,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1277


Capsa 69<br />

Brixiae, Venetiarum, Bassani, Roveredi etc. ad quos pluries accessit, de venenando domino<br />

episcopo tridentino, capitaneo et potestate, de liberandis iudeabus incarceratis, quibus etiam<br />

litteras per foramen latrinae dedit, de levanda crate Fossati ut deponi posset Simonem in fossato<br />

proiectum ad domum Samuelis devenisse, de accedendo Romam et deponendo coram summo<br />

pontifice iniustitiam manifestam contra iudaeos factam, qui puerum nullo modo occiderunt, sed<br />

quidam Swaizer. Unde pluries tentavit machinationem exequi et modum meditabatur videlicet<br />

corumpendi pecunia camerarium vel credenzerium quibus daret venenum iam praeparatum ut<br />

ipsum episcopum venenarent. Pro quibus omnibus pluries pecunias accepit a dictis hebreis et<br />

effectu sequuto 40 ducata ei promissa fuerunt. Notandum quod accusabatur a multis quod visus<br />

fuerit Levici absque veste talari et pluries etiam in civitate absque eadem veste ut dictus<br />

praesbiter Paulus machinationem suam melius exequi posset, gratiam episcopi procuravit eidem<br />

manifestando quod iudaei deliberassent venenare fontem castri, unde se bene custodiret. Ad<br />

formandum hunc processum destinavit dominum Gulielmum Rottalar plebanum in Mezio,<br />

capellanum et secretarium suum, sed eodem postea infirmato delegavit Gregorium Platnar<br />

secretarium suum et plebanum Maleti; in quodam constituto dictus Paulus noluit manifestare<br />

canzellario scribendi ea quae dicere volebat, sed a domino commissario petivit licentiam<br />

scribendi et quod nullum vellet ibi praesentem, unde omnibus exeuntibus et duobus tantum<br />

custodibus ibi relictis et hos pariter exire iussit causa, ut dicebat, corporis exonerandi, unde et<br />

illis exeuntibus, cum uno temprarino quod ibi erat in capsula atramenti notarii, sibi partem<br />

linguae abscidit, eadem postea cum temprarino in latrinam proiecta, ut mutus evaderet, unde<br />

intrantibus postea custodibus et aliis, rem confessus, in latrina reperta est lingua cum<br />

temprarino. Sufficienter tamen adhuc loqui poterat.<br />

Volume Cartaceo, carte 69. Notai: Franciscus Gelphus; Iohannes q. Francisci de Fundo.<br />

69. Anno 1475, die 4 decembris Veronae. - Antonius de Pelegrinis J.C. compatitur<br />

episcopo tridentino quod tantas molestias habeat neque causa ut meretur, statim effectum suum<br />

habere possit praecipue occasione Anzelini commissarii apostolici opera detenti; condemnat<br />

examen factum dicto Anzelino a potestate Roveredi instantia commissarii apostolici, qui eum<br />

non debuerat examinare, etiamsi ducales dictus commissarius ostenderit; tamen dubitat quin<br />

causa sit triumphatura. Quid Veronae sentiat populus, declarat ex ipsis pueris saxis ac<br />

clamoribus iudaeos insequentibus. Concludit quod varios habeant iudaei defensores quis dicit<br />

hoc tempore si iterum crucifigeretur Christus, pauci crederent eius resurrectionem.<br />

Idus novembris. Raphael Iovenzonius poeta scribit Ioanni episcopo tridentino eumque<br />

animat ad resistendum iudaeis; datum ex Venetiis 1475.<br />

Anno 1476, kalendis martii Venetiis. - Raphael Iovenzonius congratulatur cum Ioanne<br />

episcopo tridentino de bono statu suae causae pueri tridentini. Certiorem reddit de morte ante<br />

duos dies Venetiarum principis. Timet de adventu Turcae, expectat adventum ducis Mediolani<br />

et filiae regis Ferdinandi Hungariae, quibus carmen parat.<br />

Anno 1476, die 12 septembris, Tridenti in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus<br />

tridentinus domino Federico duci urbinatensi per oratorem suum fratrem Bartholomaeum Bellati<br />

feltrensem commendat causam beati Simonis ut agat apud pontificem et cardinales pro<br />

expeditione dictae causae, neque iudaeorum figmentis auditum praestent qui rem tam claram<br />

obfuscare tentant.<br />

Cartaceo, carte 12. Copia.<br />

70. Anno 1476, die 3 aprilis Romae. - Sixtus IV pontifex maximus Ioanni episcopo<br />

tridentino mandat ut in causa iudaeorum nihil innovet et viros ac mulieres hebreas in carceribus<br />

detentos in loco tuto ete non incomodo servare faciat usque dum a delegatis cardinalibus causa<br />

sit examinata.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1278


Capsa 69<br />

Pergamena mm 100x274. Sigillo perduto.<br />

71. Anno 1476 pridie kalendas iulii Tridenti, in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus<br />

tridentinus Bartholomaeo Paiarino J.C. scribit, eique gratias agit de transmissa epistola seu<br />

potius pulcra oratione per fratrem Nicolaum ordinis s. Francisci de observantia in ea<br />

quadragesima concionatorem in qua admonebat ipsum episcopum ut caveret se ab episcopo<br />

vintimiliensi ab hebreis corrupto; eum laudat de pulcherrimo stylo, de suo zelo contra iudaeos,<br />

cuperetque ut illius epistolae exemplaria per totum orbem mitterentur. Gaudet quod modo tam<br />

in curia romana quam alibi pseudoantistitis vintimiliensis res in lucem venerit, nec celari ullo<br />

modo possit, Deo iustam causam protegente.<br />

Anno 1476, 8 kalendas octobris Vincentiae. - Bartholomaeus Paiarinus J.C. Ioanni<br />

episcopo tridentino scribit quod praeturam tridentinam ab ipso domino episcopo exquisiverit<br />

non quidem ambitione aliqua ductus, nam multae ei, si amplecti vellet, non deessent, sed tantum<br />

occasione cum ipso domino episcopo tractandi; quod iam diu in alium sit collata intellexit. Eum<br />

certiorem reddit de opere quod in suis manibus versatur et pontifici dedicare meditatur, de<br />

martyrio beati Simonis quem verum martyrem multis rationibus demonstrat et apologiam in<br />

favorem ipsius episcopi scribit, a quo consensum petit in lucem hunc librum edendi.<br />

Anno 1473, idibus septembris Tridenti in castro Boni Consilii.- Ioannes episcopus<br />

tridentinus scribit Bartholomaeo Paiarino quod displiceat sibi praeturam quam postulabat aliis<br />

datam fuisse, promittit tamen quod data occasione ipsum providebit ut eius gratissima et erudita<br />

conversatione frui valeat.<br />

Cartaceo, carte 14.<br />

72. Anno 1476, die 23 iulii Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus respondet patriarchae<br />

aquileiensi quod inducat episcopum lunensem, cardinalis bononiensis nepotem, ad decanatum<br />

tridentinum promotum a pontifice ad renuntiandam dictam dignitatem, vel surrogandum alium<br />

cum pensione, quia non videtur res conveniens, quod prima dignitas absit a sua ecclesia, quod<br />

alii canonici qui minores redditus possident debeant residere et ad chorum accedere, et qui<br />

maiores, Romae vel alibi degant, redditus extrahendo a sua ecclesia etc. Haec dignitas eidem<br />

lunensi episcopo collata fuit post mortem Stephani de Approbinis, qui una cum aliis episcopi<br />

tridentini nuntiis Romae causam beati Simonis contra iudaeos acerrime defendebat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

73. Anno 1476, die 29 augusti Tridenti, in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus<br />

tridentinus authenticum documentum registrare fecit unius miraculi beati Simonis. Cum enim<br />

Giorgius de Lack, prope Lubiacum Carniolae, votum fecisset ad beatum Simonem tridentinum<br />

ut ipsum liberaret a quodam assassino qui ut pecunias ei auferret, variis vulneribus sauciatum et<br />

tanquam mortuum relictum, sub lapidum cumulo sepelivit, postea apparuit ei quidam puer, ei<br />

saxa removit, occulos lenivit, atque iniunxit, ut voto suo satisfaceret, eum comitatus est per<br />

dimidium miliare, et promisit quod habebit omnem assistentiam, quod et factum est; nam duo<br />

homines ipsum conduxerunt ad villam Furni in domum Nicolai de Ceris, qui eius curam<br />

habuerunt, postea ivit ad Scledum ubi a quodam chirurgo curatus fuit et postea venit Tridentum<br />

ad adimplendum votum suum et suo iuramento omnia deposuit.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1279


Capsa 69<br />

74. Anno 1476, idibus septembris Tridenti, in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus<br />

tridentinus congratulatur cum domino Paulo Mauroceno patritio veneto pro pulcherrima<br />

scriptura in favorem beati Simonis facta, eumque exhortatur ad defendendam hanc causam<br />

tanquam de senioribus senatus, ut illuminet varios senatores qui iudaeos iustificare praetendunt.<br />

Congratulatur quod ad ecclesiam metropolitanam nicosiensem ellectus sit; eum certiorem reddit<br />

beatum Simonem visum tribuisse cuidam mulieri de longe venienti ad visitandum eius corpus,<br />

et hoc miraculum factum fuit in multorum praesentia, praecipue fratris Michaelis de Mediolano<br />

Ordinis Minorum Observantiae, concionatoris famosissimi, qui per plures dies in civitate<br />

concionatus est et omnes iudaeorum processus vidit, et cum iudeabus retentis locutus est.<br />

Anno 1476, die 11 septembris Tridenti, in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus<br />

tridentinus scribit fratri Michaeli de Mediolano concionatori ordinis Minorum celeberrimo, a<br />

quo petit informari de praedicatione sua praecipue beati Simonis, eumque certiorem reddit de<br />

miraculo superius numero 73 relato, eiusque orationibus se commendat et praecipue patris<br />

Raymundi ministri provincialis vicarii, cui bicherum alterum argenteum dono dedit, ut possit<br />

cunctis ostendere praecipue nobilibus venetis, et erat bicherum in quo fuit sanguis beati<br />

Simonis, ut innuere videtur etc.; vult insuper certior reddi an verum sit, quod ab illustrissimo<br />

dominio veneto iudaeorum opera prohibitus sit concionari; quod si verum sit eum rogat ut ad<br />

loca ubi pontifex moratur cum curia sua accedat, et ibi pontificem et cardinales delegatos in hac<br />

causa informet de his quae vidit, audivit et digito suo comprobavit, praecipue de miraculis visis<br />

et auditis, timet enim ne Deus irascatur et mittat hanc pestem in urbem Romam et alibi et etiam<br />

prelatis propter dissimulationem tanti sceleris.<br />

Michael de Mediolano ordinis Minorum rescribit Ioanni episcopo tridentino eumque<br />

informat, quod numquam cessabit a proclamando beati Simonis martyrio, eum hortatur ad<br />

prosequendum zelum suum in hac causa contra hebraeos. Brevi vesus Romam iter aggredietur,<br />

promittitque omnem suam operam adhibiturum, usque dum causa ad felicem portum deducatur.<br />

Data fuit haec epistola Venetiis de mense septembri die nona.<br />

Anno 1476, nonis octobris Tridenti, in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus tridentinus<br />

gratias agit fratri Michaeli de Mediolano ordinis Minorum pro zelo suo in defendendo causam<br />

beati Simonis, et eius martyrium praedicando, eidem iterum commendat, ut Romae eamdem<br />

causam sollicitet et quamquam hebrei duos mullos denariorum Romam iterum conduxerint, ad<br />

obcaecandos curiales, sperat tamen in eius zelo, doctrina et eloquentia, quod nihil efficient;<br />

promittit quamprimum mittere Approvinum, aliosque pro eadem causa.<br />

Anno 1476, die 21 octobris Paduae. - Franciscus Sampson minister generalis ordinis<br />

Minorum insinuat Ioanni episcopo tridentino adventum ministri provincialis venetae provinciae<br />

Tridentum ad reformandum conventum et monasterium s. Clarae, eumque ipsi domino episcopo<br />

commendat.<br />

Anno 1476, pridie kalendas novembris Tridenti, in castro Boni Consilii.- Ioannes episcopus<br />

tridentinus respondet fratri Sampsoni ministro generali ordinis Minorum quod omnem<br />

assistentiam praestabit dicto fratri ministro provinciali pro reformatione dictorum duorum<br />

conventuum, tum propter amorem religionis, tum propter zelum quem sui religiosi habent in<br />

causa beati Simonis, cui ministro etiam aliquas reliquias donavit. Commendat insuper eidem<br />

ministro generali ut et ipse hanc causam iuvare procuret Romae apud cardinales, praecipue apud<br />

archiepiscopum spalatensem quondam ministrum generalem eiusdem ordinis.<br />

Anno 1476, die 20 octobris Paduae. - Zeno episcopo paduanus commendat Ioanni episcopo<br />

tridentino Ioannem Petrum ordinis Minorum provincialem ministrum provinciae Venetiarum<br />

amicum suum ut ipse benigne recipiat in ea causa pro qua Tridentum accedit.<br />

Anno 1476, pridie kalendas novembris Tridenti, in castro Boni Consilii. - Ioannes<br />

episcopus tridentinus respondet Zenoni episcopo paduano quod libenter susceperit ministrum<br />

provincialem venetum, eidemque operam suam exhibuisse in negotio pro quo Tridentum<br />

venerat, cui etiam partem indumentorum beati Simonis donavit. Laudat zelum domini episcopi<br />

in favorem beati Simonis, cui etiam processus contra iudaeos factos mittet, ut agnoscat facti<br />

veritatem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1280


Capsa 69<br />

Anno 1476, die 25 septembris Venetiis, in conventu s. Francisci a Vite. - Frater<br />

Raymundus vicarius provinciae venetae ordinis Minorum gratias agit Ioanni episcopo tridentino<br />

de epistolis sibi transmissis et de benevolentia erga ipsum, eumque certiorem reddit quod<br />

ubique non cesset praedicare et exaltare beatum Simonem martyrem, et multis patritiis venetis<br />

persuasisse rei veritatem et cyatum sanguinis eiusdem sancti innocentis ubique ostendisse,<br />

neque cessabit causam istam defendere.<br />

Anno 1476, die 4 octobris Venetiis, ex s. Francisco a Vinea. - Frater Michael de Mediolano<br />

respondet Ioanni episcopo tridentino quod iudaei omnem quidem moverint lapidem apud<br />

dominium venetum, ut eius praedicationem impedirent, sed nihil effecerunt, quinimmo in<br />

quolibet festo concionatur; displicet insuper ei quod iuxta desiderium domini episcopi Romam<br />

ire nequeat propter pestilentiam in variis civitatibus grassantem, eum tamen bono animo esse<br />

monet quia Deus causam iustam defendet.<br />

Adest aliud exemplar.<br />

Anno 1476, die 6 novembris Tridenti, in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus<br />

tridentinus respondet fratri Michaeli quod displiceat sibi non posse Romam propter pestem<br />

accedere, sperat tamen quod ex dispositione divina hoc factum sit, quia tempore adventus et<br />

quadragesimae Venetiis poterit convertere eos, qui adhuc credere nolunt martyrium beati<br />

Simonis. Ei insuper commendat hanc causam ut saltem scribat cardinalibus sibi notis, ordinis<br />

protectori, et fratribus Araecaeli, eosque de veritate causae informet; petit concionatorem illius<br />

ordinis et provinciae pro futura quadragesima.<br />

Anno 1476, die 5 novembris Feltri. - Angelus episcopus feltrensis monet Ioannem<br />

episcopum tridentinum ut Romam mittat nuntios suos ad agitandam causam beati Simonis, quia<br />

ut audivit a domino s. Marci patriarcha aquileiensi, si bonum advocatum habeat, brevi victoriam<br />

obtinebit.<br />

Anno 1476, die 8 novembris Tridenti, in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus<br />

tridentinus respondet Angelo episcopo feltrensi quod iamdudum Romam misisset Approvinum<br />

et alium pro causa beati Simonis, sed differre debuit propter varias eorum occupationes,<br />

quamprimum tamen iter suscipient; ei gratias agit pro transmissa notitia et devotione erga<br />

sanctum martyrem, ad quem invisendum invittat. Rogat insuper ut sibi mittat cathalogum<br />

patriarcharum aquileiensium a beato Hermachora et Fortunato usque ad haec tempora, praecipue<br />

B. Quirini episcopi et martyris eiusdem aquileiensis ecclesiae, qui fuit filius Philippi imperatoris<br />

et primi christiani et B. Maximiani laureacensis episcopi et martyris successoris eiusdem.<br />

Adest aliud exemplar.<br />

Anno 1476, die 10 novembris Feltri. - Angelus episcopus feltrensis respondet Odorico de<br />

Rochabruna, capitaneo Silvae, dolendo de periculosa infirmitate rectoris ecclesiae Levigi, et ad<br />

instantiam hominum communitatis Levigi, quod non debeat acceptare praesentatum ab episcopo<br />

tridentino, sed eum quem ipsi praesentabunt, qui tale ius praetendunt; respondet quod numquam<br />

adhaerebit menti dictorum hominum, quibus non competit talis electio. Miratur tamen quod<br />

episcopus tridentinus talem electionem praetendat, utpote dominus temporalis, quod tamen non<br />

putat esse de eius mente, utpote tanquam rem messis alienae, in qua falcem mittere non<br />

iudicabit; unde in huiusmodi vacationibus rogat, ut faveat his qui ab ipso investientur, et<br />

ecclesiam sibi gubernandam dimittat.<br />

Anno 1476, die 14 novembris Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus, Angelo episcopo<br />

feltrensi scribit, eumque rogat ut ad vacantes ecclesias sui principatus et feltrensis dioecesis eos<br />

confirmare debeat, qui grati episcopo et plebi fuerint, quo semper retroactis temporibus in more<br />

fuit. Unde eum advertit quod intellexerit, quod quidam praesbister de regno Apuliae Levici<br />

cappellanus, egrotantem rectorem induxerit ad cedendam plebem in sui favorem, quare rogat ne<br />

hunc admittat, quia scire non potest quales mores praeseferat; commendat ei atque praesentat<br />

pro ea parochia fratrem magistri Bartholomaei de Bellatis ordinis Minorum civis feltrensis, qui<br />

tota hyeme Romae fuit cum aliis oratoribus pro causa B. Simonis, in casu, quo egrotans<br />

parochus decumberet.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 20. Copia.<br />

1281


Capsa 69<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

75. Anno 1476, die 3 octobris Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus scribit Leonardo<br />

Contareno archipraesbitero plebis Roveredi, dolet quod post adventum suum Roma adversae sit<br />

valetudinis, ei gratias agit pro rebus Romae gestis contra hebreos et episcopum vintimiliensem<br />

in favorem beati Simonis. Caeterum eum advertit quod electio Iacobi de Corigio ad capellam<br />

montis Fulgaridae curatam, facta a potestate Roveredi et populo subsistere non possit, tum quia<br />

illi homines tantum linguam germanicam caleant, quam non scit dictus praesbiter, unde nec<br />

confessiones audire nec concionari potest, tum quia electio nec ad potestatem nec ad populum<br />

pertinet, sed ad ipsum episcopum, tum quia fuit semper contumax et inobediens suo episcopo,<br />

eius mandata et censuras contempsit, et cum censuris celebravit et aliis eisdem censuris<br />

innodatus pro absolutione se praesentantibus, ipse supersedit et dissimulavit, nisi quando divina<br />

ei interdixit; tum quia ipse cum alio simili fuit scandalum et ruina praesbiteri Ioannis de<br />

Avolano et praesbiteri Pauli de Pomarolo, quorum beneficiis aspirabat; unde his rationibus non<br />

meretur gratiam episcopi, quinimo admiratur, quomodo talem hominem pro vicario suo teneat,<br />

hortaturque ut eum quamprimum amoveat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

76. Anno 1476, die 15 octobris Ratrisponae. - Henricus episcopus ratisponensis Ioanni<br />

episcopo tridentino per dominum Gregorium Griespekc cappellanum suum scribit quod multa<br />

promisisset scribere praesertim in facto iudaeorum, sed postquam tanta venerunt obstacula nihil<br />

certi significare potuit, ut omnes res gestas cum iudeis ab ipso capellano intelliget clarius.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

77. Anno 1476, die 6 decembris Paduae. - Frater Ioannes Petrus minister provincialis<br />

provinciae venetae ordinis Minorum gratias reddit Ioanni episcopo tridentino pro transmissis<br />

reliquiis beati Simonis, eidemque promittit quod ubique et ipse, et totius suae provinciae<br />

religiosi, martyrium beati Simonis predicabitur, et apud principem venetum et senatores, si qui<br />

increduli forent, causam tractabit atque eos informabit, quod idipsum facere promisit minister<br />

generalis apud summum pontificem, et totam religionem suam. Commendat ei conventum suum<br />

Tridenti et monasterium monialium.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

78. Anno 1476, die 16 decembris Romae. - Franciscus Maffeus laetatur quod Ioannes<br />

episcopus tridentinus iterum Romam mittat Approvinum cum Melchiore et Ioanne<br />

solicitatoribus causae beati Simonis, de qua tamen nihil agetur nisi post festa natalitia. Promittit<br />

episcopo victoriam causae pro qua bonos habet milites praecipue dominum suum cardinalem<br />

mantuanum et beatum Simonem.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

79. Anno 1477, die 4 ianuarii Romae. - Wilhelmus Rottaler certiorem reddit Ioannem<br />

episcopum tridentinum de adventu suo Romam, quod humanissime susceptus sit a domino s.<br />

Marci, et domino senensi, qui mutatus est in favorem causae quam sperat brevi terminare,<br />

expectat processum omnino necessarium.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1282


Capsa 69<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

80. Anno 1477, die 13 ianuarii Tridenti, in castro Boni Consilii, in capella s. Andreae,<br />

presentibus Paulo et Georgio filiis domini Antonii de Terlaco etc. baptizatis Bona et Bella<br />

iudeabus. - Dominus episcopus tridentinus petentem humiliter Saram uxorem Tobiae iam<br />

instructam sacrum baptisma baptizavit, et Clara vocata est, una cum Salomone iudeo viro<br />

simplici, qui pariter petiit baptizari et baptizati sunt 20 ianuarii, praesente magno populi<br />

concorsu et vita eis condonata fuit.<br />

Pergamena mm 566x362-367. Sigillo aderente del pretore Alessandro de Mediis de Bassano.<br />

Notaio: Iohannes q. Henrici van den Dick de oppido Dyst leodiensis diocesis.<br />

Cartaceo, carte 10. Copia del precedente documento. - Ha fatto istruire le ebree nella fede cattolica<br />

dai suoi segretari e insegnare loro il Pater, la salutatio angelica, il symbolum apostolicum.<br />

81. Anno 1477, die 21 ianuarii Romae. - Wilhelmus Rottaler certiorem reddit episcopum<br />

tridentinum de processu Tridento accepto, et quod omnia disponit pro causa tractanda in futura<br />

hebdomada.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

82. Anno 1477, die 26 ianuarii Tridenti. - Bella nunc Elisabeth, Anna nunc Susanna, et<br />

Sara nunc Clara comparuerunt in ecclesia s. Petri ad tumbam beati Simonis, et coram<br />

multitudine delictum suum confessae a dicto beato martyre veniam petierunt et munera eidem<br />

obtulerunt.<br />

Pergamena mm 415x330. Notaio: Iohannes q. Henrici van den Dyck de oppido Dyst [Dirst?].<br />

83. Anno 1477, die 24 februarii Tridenti, in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus<br />

tridentinus scribit Iacobo cardinali tituli s. Grisogoni, in locum cardinalis ravenatensis<br />

substituto, eique commendat causam beati Simonis, utpote causa Dei et catholicae fidei, cuius<br />

causam attestantur miracula quae continuo ad eius tumbam patrantur, iudeae conversae publice<br />

manifestarunt et reatum suum ante et post baptisma confessae sunt.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

84. Anno 1477, die 10 februarii ex s. Francisco a Vinea Venetiis. - Frater Michael a<br />

Mediolano scribit Ioanni episcopo tridentino quod maximopere congaudeat de tot miraculis<br />

quibus Deus manifestat gloriam beati Simonis et praecipue maximo miraculo ascribit<br />

conversionem mulierum iudearum, quas ipse obstinatissimas deprehenderat. Cupit habere<br />

notitiam causae Romae agitatae.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

85. Anno 1477, die 12 februarii Romae. - Wilhelmus Rottaler Ioannem episcopum<br />

tridentinum informat, quod praesentarit domino s. Marci litteras, et eius instrumenta<br />

conversionis iudearum. Similiter litteras consignaverit domino Bartholomaeo, cum quo plura<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1283


Capsa 69<br />

tam circa factum decanatus quam aliis rebus locutus est, quem informavit de decanatu, ac<br />

ecclesia in Rendena, quid eventurum sit, postea informabit; quod fuerit ad prandium cum<br />

episcopo lunensi, sed cum illo de decanatu nihil locutus est, quod iudei per mercatores<br />

mediolanenses 3000 ducatorum in Urbe deposuerint ad quosdam obcaecandos, sed sperat nihil<br />

facturos, quia causa est in bono statu.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

86. Anno 1477 in die cinerum Romae. - Wilhelmus Rottaler certiorem reddit Ioannem<br />

episcopum tridentinum quod modo iterum labores incipiunt, et die veneris proxima litterae<br />

praesentabuntur dominis cardinalibus. Laudat novellum auditorem camerae, qui pro advocato<br />

suo in hac causa se gerit, et nulli parcit labori, neque dignam retributionem dare potest eo vel<br />

maxime, quia iudei profusissime tribuunt procuratoribus suis.<br />

Cartaceo, carta 1. Più una piccola carta incollata.<br />

87. Anno 1477, die penultima februarii Romae. - Wilhelmus Rottaler notificat Ioanni<br />

episcopo tridentino qualiter dominos deputatos visitaverit sollicitando pro expeditione, et heri<br />

praesentaverit litteras dominis cardinalibus, et litteras pontificis domino s. Marci, quibus lectis<br />

sanctissimus dominus commisit, ut domini deputati convenire deberent, et postea referre ut<br />

causa expediatur, unde spem habet, ut quam primum causa terminetur, quamquam iudei<br />

insistant pro liberatione iudearum ex carceribus, ut hoc modo causa prorogetur, sed sperat nihil<br />

obtenturos. Haec prorogatio proponitur a partialibus iudeorum pecunia corruptis; exponit etiam<br />

quod nondum locutus fuerit de canonizatione, quia nondum tempus est hoc negotium tractandi.<br />

Cartaceo, carta 1. Più carta con note dell'Hinderbach.<br />

88. Anno 1477, die 5 februarii Romae. - Wilhelmus Rottaler informat Ioannem episcopum<br />

tridentinum quod dominus cardinalis tyrasonensis ab ipso petierit, quid faciat in hac causa<br />

imperator, et quid esset de illo, qui conductus fuerat ad Urbem per vintimiliensem. Ad quae<br />

respondit quod quamvis iudei apud caesarem institerint a principio, nihil effecerint, quinimo<br />

reiecti sunt, de captivo vero, quod adhuc detinebatur in castro, et dominus quondam de<br />

Cesarinis eumdem ex mandato examinavit; alii etiam cardinales similes informationes habere<br />

volebant, sed omnes in favorem causae propensos agnovit.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

89. Anno 1477, die 9 februarii Romae. - Wilhelmus Rottaler informat Ioannem episcopum<br />

tridentinum quod deputatis praesentaverit conversionem iudearum, quod instet pro<br />

congregatione deputatorum, quod cardinalis s. Crucis se excuset propter senectutem infirmam,<br />

et cardinalis papiensis, quod non sit iurista, quare necesse sit alium modum providere.<br />

Instrumentum confessionis iudearum nondum ad eius manus pervenit.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

90. Anno 1477, die 17 februarii Romae. - Wilhelmus Rottaler informat Ioannem episcopum<br />

tridentinum qualiter praepositus constantiensis intellexerit a maioribus curiae causam contra<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1284


Capsa 69<br />

hebreos esse in bono statu, et dominum de Massa Bartholomaeum multum laborare in sui<br />

favorem.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

91. Anno 1477, die 6 martii Romae. - Wilhelmus Rottaler scribit Ioanni episcopo tridentino<br />

quod causa prorogetur propter excusationes, quas adducunt quidam deputati, quod non possint<br />

convenire propter alia negotia, quibus sunt impliciti. Dominus tamen reatinus promisit quam<br />

primum congregaturum septimam congregationem hac super re. Castellanus s. Angeli multum<br />

est propensus pro hac causa, promisitque eam sollicitaturum apud sanctissimum, animatque<br />

episcopum tridentinum ad resistendum etiamsi mitram oppignorare deberet. Unum tamen timet<br />

quod vintimiliensis sit patriota papae et nuntius apostolicus, cuius honorem aliquo modo<br />

pontifex salvare velit, absque tamen detrimento causae. Hebrei donare voluerunt domino comiti<br />

Hieronymo nepoti papae 5000 ducatorum, quos refutavit et a conspectu suo reiecit.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

92. Anno 1477, die 6 martii Romae. - Wilhelmus Rottaler gratias agit Ioanni episcopo<br />

tridentino de pecuniis transmissis, nec mirandum tot insumendas esse pecunias, quia sunt<br />

quinque personae, et habent quatuor equos. Sperat brevi finem causae; intellexit vintimiliensem<br />

esse discessurum, quem ipsi patriotae odio habent. Locutus est cum episcopo lunensi de<br />

decanatu et nihil ad rem obtinuit.<br />

Cartaceo, carta 1. Note dell'Hinderbach.<br />

93. Anno 1477, die 10 martii Romae. - Wilhelmus Rottaler certiorem facit Ioannem<br />

episcopum tridentinum quod iterum dilata sit congregatio pro sequentibus diebus; quod<br />

vintimiliensis probare intendit quod mens episcopi tridentini sit aquirendi bona iudaeorum ad<br />

quod tamen respondere est paratus.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

94. Anno 1477, die 24 martii Romae. - Aprovinus de Aprovinis monet Ioannem episcopum<br />

tridentinum de bono statu causae suae et de multis promotoribus, quos habent pro eadem et ipse<br />

pontifex vult quamprimum terminatam; refert varia miracula in illis partibus per merita beati<br />

Simonis a Deo patrata. Iudei inquirunt procuratores et protectores, quorum aliqui vel mortui<br />

sunt vel diutinis infirmitatibus cruciantur. Alia epistola eiusdem 24 iunii.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente.<br />

95. Anno 1477, die 12 aprilis Tridenti. - Formatus fuit processus contra Israelem nunc<br />

Wolfgangum factum christianum filium Mohar, qui post tormenta confessus fuit infanticidium<br />

beati Simonis 22 novembris eiusdem anni sine tortura deposuit, quod factus christianus ipse<br />

Wolfgangus a Salomone iudaeo admonitus est, ut observaret quae fiebant in castro et ea referret<br />

Monoculo notario commissarii apostolici, pro quo 50 reinenses promisit, de quibus statim dedit<br />

quinque, unde postea a dicto notario admonitus est cum eadem promissione, ut observaret<br />

omnia quae fiebant et dicebantur in castro, praecipue contra dominum commissarium. Idem<br />

Monoculus notarius duxit eum ad dominum legatum tunc Tridenti existentem oculte, ne<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1285


Capsa 69<br />

detegeretur, qui dato eidem Wolfgango iuramento, eum interogavit, an iudei interfecissent<br />

dictum puerum et qualia tormenta fuerint illis data, an posset facere, quod ipsi iudei aufugerent<br />

de carceribus, ad quod respondit se nescire modum, an posset facere quod dictus commissarius,<br />

vel eius legatus loqui posset cum iudaeis incarceratis, et consolari Saram et iudeas alias, et eis<br />

bonam spem dare quod per dominum commissarium liberandae essent, quod secum Romam iret<br />

ad deponendum in favorem iudeorum.<br />

Eodem anno, ultima martii Tridenti factus fuit processus contra Iof. hebreum qui post<br />

tormenta infanticidium beati Simonis confessus est.<br />

12 aprilis Moises filius Salomon, ad torturam positus, delictum confessus est; sicut et<br />

Lazarus filius Aaron, et Moyses eius frater, Isaac filius Iacob.<br />

Adest aliud exemplar prolixius.<br />

Cartaceo, carte 15.<br />

96. Anno 1477, die veneris, infra octavam paschae, Tridenti. - Ioannes episcopus<br />

tridentinus scribit cuidam fratri [Michaeli] ordinis Minorum eumque rogat cum per biennium<br />

causa tractata numquam resolvatur, ut ipse tanquam verbi Dei praeco insignis, romanam curiam<br />

accedat et eamdem suo zelo quem etiam Tridenti ostendit, promoveat et pro accessu, recessu et<br />

permanentia omnia sibi necessaria exhibet. Insuper ad eum extimulandum prae oculis ponit<br />

gloriam Dei, recenset tot infanticidia a iudeis variis temporibus facta, persecutiones, quas ab iis<br />

passus est, beatus Iacobus de Marchia sui ordinis insigne decus, tot miracula beati Simonis,<br />

auctoritatem quam apud cardinales et sedem apostolicam ipse habet.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

97. Anno 1477, die 16 madii ex s. Francisco Vineae Venetiis. - Frater Michael de<br />

Mediolano respondet Ioanni episcopo tridentino eum extimulanti, ut suo zelo bonos confirmet et<br />

malos coerceat circa causam beati Simonis, quod modo mentem suam exequi non posset cum<br />

propter suas indispositiones accedere debeat ad balnea, postea Tridentum accedet et circa hoc<br />

cum ipso conveniet.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

98. Anno 1477, die 13 iunii Paduae. - Frater Michael de Mediolano ordinis Minorum<br />

certiorem reddit Ioannem episcopum tridentinum quod fama sanctitatis beati Simonis ubique<br />

divulgetur et ubique veneretur, imo a quodam canonico patavino Roma veniente audivit, quod<br />

quamprimum a pontifice inter sanctos annumerabitur; promittit adventum suum brevi ad<br />

civitatem Tridenti ad habendas ibi conciones.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

99. Anno 1477, die 31 madii Tridenti, in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus<br />

tridentinus respondet fratri Michaeli de Mediolano eumque rogat ut balneis peractis ad eum<br />

accedat pro causa beati Simonis.<br />

Cartaceo, carte 2. Autografo dell'Hinderbach.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1286


Capsa 69<br />

100. Anno 1477, die 30 iunii Veronae. - Constantius dictus Magnan certiorem reddit<br />

episcopum tridentinum de transmissis Romae oratoribus suis pecuniis ordinatis.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

101. Anno 1477, die 7 iulii in conventu s. Spiritus Feltri. - Frater Michael de Mediolano<br />

ordinis Minorum insinuat Ioanni episcopo tridentino post decem dies vel circa adventum suum<br />

Tridenti.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

102. Anno 1477, die prima, 24 et 25 septembris Roveredi. - Ioannes Menchens scribit<br />

Ioanni episcopo tridentino in prima de suo adventu Roveredi, et de auditis accusationibus contra<br />

iudeos; in alia de infirmitate commissarii apostolici; in tertia monet episcopum quod ad ipsum<br />

accedet verba facturus.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

103. Anno 1477, die 15 novembris Tridenti. - Antonius de Guaschetis J.C. Tridenti fecit<br />

consultationem in favorem domini Ioannis de Salis potestatis Tridenti, accusati quod iniuste ad<br />

torturam et ad mortem condemnaverit Bonaventuram iudeum cogum Samuelis, quia reus non<br />

est morti, qui bis tantum acu vulneravit infantem Simonem. Ostendit attrocitatem delicti,<br />

contemptum Christi et catholicae fidei, variisque aliis rationibus et auctoritatibus eum erudite<br />

defendit.<br />

Manca.<br />

104. Anno 1477, die 18 novembris Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus supplicem<br />

libellum summo pontifici mittit, in quo describit episcopum vintimiliensem legatum<br />

apostolicum, virum a iudeis pecunia corruptum, qui Roboreti moratur ut liberius cum ipsis,<br />

utpote in magno numero congregatis tractare posset, qui semper ad eum nocte conveniunt,<br />

nullum examinat, de quo posset dubitare rem sincere fateri; ex conventione Anzelinum in<br />

carcerem coniecit ut deponeret in favorem iudeorum, quamquam hoc facere recusaverit, ad<br />

quem nullus nisi iudeus accedit. Unde protestatur quod nihil faciat monitoria, citationes etc. talis<br />

delegati; quinimo rogat eumdem pontificem ut tale scandalum removere velit reclamantibus<br />

omnibus et supplicantibus, aliumque virum iustitiae et catholicae fidei zelatorem mittat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

105. Anno 1477, die 27 novembris ex Wilta. - Alexius abbas monasterii wiltensis excusat<br />

se cum Ioanne episcopo tridentino quod nondum attestata in favorem beati Simonis mittit, quia<br />

nondum habere potuit nec testes nec iudices ad hoc aptos.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1287


Capsa 69<br />

106. Anno 1477, die 13 decembris Veronae. - Wilhelmus Rottaler et Approbinus de<br />

Approbinis petunt a Ioanne episcopo tridentino originalia processuum contra iudeos et<br />

praesbiterum Paulum facta ut secum Romam deferre possint tamquam necessaria.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

107. Anno 1477, die 30 decembris Romae. - Wilhelmus Rottaler et Approbinus certiorem<br />

reddunt Ioannem episcopum tridentinum de suo adventu ad Urbem in festo ss. Innocentium,<br />

quod multos fautores aquisierint iudei pecuniarum vi, qui etiam perterriti sunt ad eorum<br />

adventum, causa non agitabitur nisi post festa, seu completis festis natalitiis.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

108. Anno 1478, die ultima ianuarii Romae. - Approvinus scribit Ioanni episcopo tridentino<br />

conclusionem factam in causa beati Simonis, pro qua Bulla componitur. Laudat cardinalem<br />

mantuanum valde favorabilem huic causae, in qua Bulla approbantur gesta per officiales<br />

episcopi tridentini et iuste ac iuridice processum esse; processus vintimilliensis totaliter<br />

infirmatus et quod martyr Simon venerari possit. Scribit pro transmissione pecuniarum pro<br />

expensis factis.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

109. Anno 1478, die prima februarii Romae. - Aprovinus informat Ioannem episcopum<br />

tridentinum quod Bulla expedietur tantum post carnisprivium. Domini cardinales delegati volunt<br />

omnia bene examinare ex mandato papae, ne iudei et eorum fautores dicant quod haec per<br />

cameram transierint; dolet quammaxime de infirmitate cardinalis s. Vitalis ex praecipuis causae<br />

protectoribus; quem Deum precatur ut meritis beati Simonis liberet et incolumem reddat.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

110. Anno 1478, kalendis februarii Tridenti, in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus<br />

tridentinus congratulatur cum domino castellano castri s. Angeli pro adepta cardinalatus<br />

dignitate. Dolet de infirmitate qua detinetur, gaudet de voto suscepto in honorem beati Simonis,<br />

cuius causam tanto zelo defendit; statuamque ceream transmissam iussit appendi ad altare, cum<br />

3000 aliis ultra candellas ibidem suspensis, ordinavitque quotidie missam celebrari, usque ad<br />

obtentam sanitatem. Caeterum describit miracula, quae Deus operatur ad tumbam illius<br />

martyris, et concursum populi ex omnibus partibus; Deum precatur pro eius salute ut cum<br />

maiori fervore causam prosequatur praecipue pro canonizatione.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

111. Anno 1478, die 9 februarii Tridenti, in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus<br />

tridentinus gratias agit Angelo episcopo feltrensi pro singulari suo zelo et devotione erga<br />

beatum Simonem, et de litteris a se missis, pro benigna susceptione domini Bartholomaei de<br />

Massa ad canonicatum et praebendam Tridenti; excusat se quod transmittere non possit omnes<br />

processus hebreorum ab ipso requisitos, quia 30 quinternionibus continentur, procurabit tamen<br />

in brevi compendio eos reducere et postea eidem mittere.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1288


Capsa 69<br />

Cartaceo, carta 1. Copia.<br />

112. Anno 1478, die 6 februarii Tridenti. - Hebreae conversae revocarunt procuratores suos<br />

Romae, vel alibi existentes, et tractantes earum causam ad instantiam vintimiliensis episcopi,<br />

declarantes se reas in omnibus fuisse et iuste hebreos punitos fuisse propter crudelitatem in<br />

corpus beati Simonis exercitam in odium Christi.<br />

Pergamena mm 353x286. Notaio: Frater Christoforus Tercii ordinis s. Francisci.<br />

113. Anno 1478, die 20 februarii Romae. - Aprovinus certiorem reddit Ioannem episcopum<br />

tridentinum de Bulla iam emanata, quam habet cardinalis montis Realis; quod pontifici<br />

displicuerit legatum suum ubique traductum fuisse, satyras compositas esse et eius imagines<br />

ludibrio haberi, quare eum consulit ut in suo districtu huiusmodi despectus prohibeat, qui cadere<br />

videtur in eius principalem, scilicet pontificem; quod cardinalis vintimiliensis post sententiam<br />

reauditionem postulaverit, sed auditus, maiori sua confusione discesserit.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

114. Anno 1478, die 20 februarii Romae. - Aprovinus informat Ioannem episcopum<br />

tridentinum quod sperabat mittere Bullam decisionis causae, sed ratione infirmitatis papae<br />

concistorium non fuit, ideo ad aliud tempus negotium est remittendum.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

115. Anno 1478, die 14 martii Romae. - Aprovinus iterum scribit Ioanni episcopo<br />

tridentino quod concistorium non sit factum causa diuturnae infirmitatis papae, nihil tamen<br />

dubitet quia resolutio iam facta mutari non potest; non cessat tamen oportune, importune<br />

sollicitare negotium.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

116. Anno 1478, die 15 martii Romae. - Wilhelmus Rottaler advertit Ioannem episcopum<br />

tridentinum qualiter tandem congregatio facta fuit, et vocatis oratoribus episcopi tridentini<br />

requisierunt an haberent aliquid ad producendum; insinuatus fuit processus factus contra<br />

iudaeos, unde antequam fiat totalis determinatio et ille processus est examinandus. Et<br />

quamquam vintimilliensis instet pro traducendis iudeabus Romam, et aliis testibus examinandis<br />

pro prolungatione causae, tamen sperat quod nihil efficiet. Conquaeritur quod processus<br />

vintimilliensis copiam numquam habere potuerit, cum tamen iudei processus contra ipsos factos<br />

habeant.<br />

Cartaceo, carta 1. Più una carta aggiunta con note dell'Hinderbach.<br />

117. Anno 1478, die 16 martii Romae. - Leonardus Contarenus archipraesbiter Lizanae<br />

gratias agit Ioanni episcopo tridentino pro exhibitione ab eo facta declarans quod libenter omnia<br />

suscepisset pro gloria beati Simonis, ennarrat labores indefessos Aprovini in hac causa, quae in<br />

periculo fuisset propter potentiam iudeorum, si ab alio tractata fuisset, quod omnes cardinales<br />

zelum episcopi tridentini laudent et ventimiliensem condemnent.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1289


Capsa 69<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

118. Anno 1478, die 18 martii Romae. - Aprovinus scribit Ioanni episcopo tridentino quod<br />

nihil dubitet, eo quod Bulla non sit expedita, quia dominus s. Marci eum assecuravit, quod<br />

quamprimum post festa ipsi consignabitur, et multum gaudebit de omnibus in ea contentis, petit<br />

imaginem beati Simonis depictam cum iudeis, et signis martyrii, pecunias pariter petit pro<br />

expensis solvendis, quaerit an velit causam introducere pro canonizatione; expectat responsum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

119. Anno 1478, die 24 martii Romae. - Aprovinus totus moestitia et timore plenus scribit<br />

Ioanni episcopo tridentino, quatenus de mercurii elapso, dominus s. Marci eum ad se venire<br />

iussit, et narravit quod tota civitas a principe Austriae capta sit et ipse tridentinus episcopus in<br />

carceribus detineatur, omnia haec referente uno hebraeo, ab hebreis Roveredi informato, ad<br />

quae respondit quod omnia ista sint falsa et iactata a iudeis, ut causam infirmarent, rogat tamen<br />

ut statim scribat ut obstruere possit os loquentium iniqua. Processum contra iudeas et Paulum de<br />

Novaria recepit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

120. Anno 1478, die 14 aprilis Romae. - Aprovinus iterum scribit episcopo tridentino quod<br />

rumor per totam civitatem spargatur de episcopo tridentino incarcerato a principe Austriae et<br />

castro cum civitate ab eodem captis, ostenditque litteras hebreorum quas scripsit quidam<br />

Salomon iudaeus, dictitanto quod Deus vindictam sumit de iniustitia sibi illata. Narrat quod<br />

nuntius de Patavia retulerit 80 iudeos fuisse combustos in vigilia s. Mathiae, eo quod<br />

sacramentum emerint a quodam christiano, videlicet octo hostias, quarum unam gladio<br />

confoderunt et exivit sanguis, alias conculcaverunt; petit pecunias pro debitis solvendis.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

121. Anno 1478, die 16 aprilis Romae. - Aprovinus scribit episcopo tridentino quod<br />

quamquam ab ipso non habuerit responsum de facto a iudeis propalato, tamen multum laetatus<br />

est ex epistolis domini Ioannis Fogeler, amici domini episcopi, in quibus scribebat in die<br />

Resurrectionis fuisse ad s. Petrum cum ipso domino episcopo; has epistolas amicis omnibus<br />

ostendit et consolatus est eos. Breve quam primum expedietur.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Più una carta.<br />

122. Anno 1478, die 20 aprilis Romae. - Aprovinus certiorem reddit Ioannem episcopum<br />

tridentinum de accepta imagine beati Simonis. Laudat Platinam qui multum laboravit in hac<br />

causa, et se obtulit ad omnia in favorem domini episcopi tridentini, quem monet ut introducat<br />

causam canonizationis; et quamquam pro tot expensis elapsis exaustus sit, tamen se obtulit<br />

magister Silvester ordinis s. Augustini qui 2000 reperiet pro hac causa tractanda.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigilli aderenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1290


Capsa 69<br />

123. Anno 1478, die 21 aprilis Romae. - Aprovinus conquaeritur cum Ioanne episcopo<br />

tridentino quod per sex hebdomadas nullas epistolas acceperit; factum hebreorum pataviensium<br />

multum conducit pro causa beati Simonis. Bulla nondum est expedita; sollicitat pro relatione<br />

novorum miraculorum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Più una carta.<br />

124. Anno 1478, die 30 maii Romae. - Aprovinus respondet Ioanni episcopo tridentino<br />

conquaerenti quod Bulla numquam expediatur, quod proveniat tarditas ex eo quia debet extendi<br />

pro maiori robore, bulla minuta fuit quidem expedita, sed noluit illam habere quia in ea non<br />

continebatur nullitas processus vintimilliensis, nihil tamen dubitet quod plenam victoriam<br />

habebit. Congratulatur de bona intelligentia cum Austriae principe, et de rebus compositis cum<br />

vallibus Annaniae et Solis. Pestis incipit grassari et curia est in magno periculo, unde non videt<br />

horam se liberandi.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

125. Anno 1478, prima iunii Romae. - Leonardus Contarenus archipresbiter Lizanae<br />

congratulatur cum domino Ioanne episcopo tridentino quod falsa sint omnia ab hebreis de eius<br />

captivitate etc. disseminata; bono animo esse monet, nec ullatenus timeat de bono exitu, iam<br />

modo iudei confusi nihil aliud moliri possunt.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

126. Anno 1478, die 4 iunii Romae. - Aprovinus certiorem reddit Ioannem episcopum<br />

tridentinum de equo quasi albi coloris pro domino s. Vitalis praesentando, de quo dictus<br />

cardinalis ei gratias agit, omnem diligentiam adhibet pro terminatione causae, nec timeat aliam<br />

destinationem commissarii apostolici quia etiam omnia conclusa sunt.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

127. Anno 1478, die 5 iunii Romae. - Marquardus Preisacher miles et orator imperialis<br />

certiorem reddit Ioannem episcopum tridentinum de equo Romam feliciter traducto, ei<br />

commendat dominum Ioannem de Cervio nuntium et oratorem civitatis coloniensis amicum<br />

suum, ut Tridentum transeuntem benigne suscipiat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

128. Anno 1478, die 16 iunii Romae. - Leonardus Contarenus archipraesbiter Lizanae<br />

congratulatur cum domino Ioanne episcopo tridentino pro Bulla expedita magna cum laude et<br />

gloria eiusdem.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

129. Anno 1478, die 12 kalendas iulii Romae apud s. Petrum. - Sixtus IV pontifex<br />

maximus per Bullam confirmat iustitiam factam contra iudeos a potestate Tridenti rectam<br />

fuisse; iniungit tamen, ut nullus privata auctoritate contra iudeos insurgere, vel eos mutilare<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1291


Capsa 69<br />

audeat; mandat insuper quod circa fidelium introductam devotionem erga hunc parvulum nihil<br />

fiat, quod sit contra constitutiones concilii generalis sub Innocentio III emanatas, quod<br />

episcopus tridentinus omnem adhibeat diligentiam, ut infantes iudeorum damnatorum filii<br />

baptizati curentur et matrum dotes eis restituantur.<br />

Manca.<br />

130. Anno 1478, die prima iulii Romae. - Aprobinus insinuat Ioanni episcopo tridentino<br />

discessum suum quamprimum Roma; transmittit notam expensarum quarumdam factarum<br />

Romae, unde solicitat dominum episcopum pro restitutione pecuniarum mutuo acceptarum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

131. Anno 1478, nonis iulii Romae, ex palatio apostolico. - Dominus s. Vitalis cardinalis<br />

tarantasiensis certiorem reddit Ioannem episcopum tridentinum, et cum eodem congratulatur, de<br />

victoria obtenta quae non solum meritis causae, sed etiam indefesso labori Aprovini oratoris sui<br />

attribuenda est, pro qua non parum et ipse cardinalis laboravit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

132. Anno 1478, die 14 iulii Romae. - Bartholomaeus Civitatis Castelli episcopus Ioanni<br />

episcopo tridentino congratulatur de victoria obtenta, et de tanto viro Aprovino pro ea causa<br />

Romam misso, cuius indefesso labori, etiam cum vitae suae periculo, attribuenda est, quem<br />

etiam omni commendatione dignum declarat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

133. Anno 1478, die 15 iulii Romae. - Paulus de Crottis canonicus cremonensis, et<br />

cardinalis tarantasiensis magister domus, congratulatur cum Ioanne episcopo tridentino de<br />

victoria, suum zelum laudat, quo magnum ubique nomen sibi aquisivit, extollit diligentiam<br />

Aprovini et cardinalis domini sui. Commendat ecclesiam suam in Calavino, rogatque ut<br />

decimam castri Toblini eidem ecclesiae restituere faciat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

134. Anno 1478. Ex abatia Saxivivi prope Fulgineum 20 iulii. - Cardinalis s. Marci<br />

patriarca aquileiensis.<br />

Ex Fulgineo 20 iulii. Bartholomaeus de Massa canonicus tridentinus. Ex abatia Saxivivi<br />

prope Fulgineum. Omnes congratulantur cum Ioanne episcopo tridentino de victoria obtenta<br />

contra iudeos et plurimum commendat indefessum laborem Aprovini adeo ut accusaretur de<br />

nimia importunitate.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigilli aderenti. Tre lettere del 20 luglio 1478.<br />

135. Anno 1478, die 11 octobris et sequentibus. - Registrum factum a Ioanne episcopo<br />

tridentino oblationum ad altare beati Simonis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1292


Capsa 69<br />

Adest etiam registrum expensarum in aedificatione capellae et altaris beati Simonis annis<br />

sequentibus factarum.<br />

Cartaceo, carte 22. 11 ottobre 1478 - luglio 1479. Quasi tutto è scritto dall'Hinderbach. - Iohannes<br />

Ungarus laborator ecclesie; Bartolomeo Sacheto pictor capelle; mastro Erasmo lapicida.<br />

136. Anno 1478, ultima decembri Tridenti in castro Boni Consilii. - Ioannes episcopus<br />

tridentinus gratias agit de epistolis quas eidem scripsit frater Michael a Mediolano de<br />

conversione a se facta unius hebrei et si hic neophitus, ut scribit, Tridentum ad beatum<br />

martyrem venerit, libenter suscipiet, qui tamen episcopum per epistolas monuit quatenus<br />

diligenter custodiat hebreas factas christianas, quas vel saltem aliquam eripere tentant, ut<br />

Romam ducant. Causam in bono statu esse ei notificat, quamquam hebrei omnem moveant<br />

lapidem pro sua causa defendenda.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

137. Anno 1479. - Maximilianus imperator committit Ioanni episcopo tridentino quod duae<br />

claves sint ad archam beati Simonis, unam penes ipsum episcopum, et aliam apud praepositum<br />

germanicum, ita ut cum una sine altera aperiri non possit, et res oblatae et pecuniae nullatenus<br />

ad capitulum pertineant, sed pro utilitate illius capellae impendantur.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

138. Anno 1479, die 20 maii Tridenti. - Littere supplices Ioannis episcopi tridentini capituli<br />

et cleri ad Sixtum IV pontificem maximum pro canonizatione beati Simonis miraculis prope<br />

innumeris clari, quae ab omnibus Christi fidelibus desideratur.<br />

Adsunt duo alia exemplaria.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

139. Anno 1479, die 27 iunii Ianuae. - Baptista de Campo Fergoso Ianuae dux<br />

congratulatur cum Ioanne episcopo tridentino de celeberrimo martyre et taumaturgo Simone,<br />

ubique propter continua miracula celebrato, qui etiam Ianuae demoniacum et leprosum liberavit.<br />

Quare rogat dominum episcopum pro aliqua reliquia eiusdem martyris.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia.<br />

140. Anno 1479, die 14 septembris et sequentibus. Nota votorum seu signorum oblatorum<br />

ad archam beati Simonis quae vendita fuerunt pro expensis capellae.<br />

Cartaceo, carte 33.<br />

141. Anno 1480. - Nota expensarum Romae factarum a Wilhelmo Rottaler.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1293


Capsa 69<br />

142. Anno 1480, die 22 iunii Paduae. - Zenus episcopus paduanus Ioanni episcopo<br />

tridentino attestationes iuratas quorumdam miraculorum factorum in suo episcopatu a Deo per<br />

merita beati Simonis transmittit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

143. Anno 1480, die 10 iulii Brixiae. - Ioannes de Salis scribit Ioanni episcopo tridentino,<br />

eumque certiorem reddit quod pluries cogitaverit super iustitia contra iudaeos facta, et revera<br />

iustissime condemnatos esse, omnes advocatores venetos informavit, et in suam traxit<br />

sententiam, alia facta iudeorum in lucem aedita sunt, et puniti. Varia miracula refert beati<br />

Simonis in suis partibus.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

144. Anno 1480, die 18 iulii. - Attestata Wilhelmi Rottaler, plebani in Mezio et secretarii<br />

episcopi tridentini, quod acceperit a ser Abrahamo de Costaniza de Verona nomine episcopi<br />

tridentini ducatos 80 nomine mutui pro causa beati Simonis.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

145. Anno 1480, die 21 iulii Paduae. - Zenus episcopus paduanus rogat Ioannem<br />

episcopum tridentinum ut ad se mittat saltem per unum diem Gallassum de Campo, vassallum<br />

suum, ad quem habet aliquid dicendum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

146. Anno 1480, die 6 septembris Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus enciclicam<br />

epistolam scribit omnibus episcopis in qua exponit, qualiter aliqui etiam religiosi circumeant per<br />

civitates quaestuando sub nomine beati Simonis, et personas a votis factis ad dictum martyrem<br />

absolvant. Quare rogat omnes dominos episcopos, vicarios etc. ut publicari faciant, quod nullus<br />

credat huiusmodi relatoribus, ac quaestuatoribus, quinimmo a suis locis tanquam latrones<br />

excludant, sed tantum credant et in suis locis recipiant fratrem Petrum tertiarium s. Francisci,<br />

unum ex custodibus ad tumbam beati Simonis, huiusmodi deceptores inquirentem, et<br />

eleemosinas pro dicto martyre et aedificatione eius ecclesiae quaestuantem.<br />

Adest aliud exemplar anni eiusdem et 21 septembris, et Paulus de Roncono fuit destinatus.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

147. Anno 1480, die 13 septembris Brixiae. - Baptista de Madiis vicarius generalis Brixiae<br />

praecedentem enciclicam episcopi tridentini publicavit et iuxta eius tenorem observari<br />

mandavit.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente.<br />

148. Anno 1481, die 8 ianuarii Romae. - Cardinalis Montis Regalis, tituli s. Sabinae, Ioanni<br />

episcopo tridentino insinuat expeditionem Bullae in causa beati Simonis, quo tardius, eo<br />

gloriosius.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1294


Capsa 69<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

149. Anno 1481, die 12 martii. - Attestata domini Ambrosii de Catharanis archipraesbiteri<br />

de Calderio de 15 ducatis acceptis ab episcopo tridentino pro una Bulla beati Simonis.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

150. Anno 1481, die 27 martii. - Angelus episcopus feltrensis respondet Ioanni episcopo<br />

tridentino quod post festa paschalia eum visitabit, et tam in causa beati Simonis quam in<br />

consacratione suffraganei morem geret.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

151. Anno 1481, die 28 martii Vincentiae. - Petrus episcopus catarensis, locumtenens<br />

cardinalis episcopi vicentini, certiorem facit Ioannem episcopum tridentinum de litteris<br />

apostolicis receptis super processu formando pro canonizatione beati Simonis, et de suo adventu<br />

post paucos dies Tridentum una cum episcopo feltrensi in hac causa secum delegato.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

152. Anno 1481, die 12 maii Tridenti. - Angelus episcopus feltrensis certiorem reddit<br />

Sixtum IV pontificem maximum de formato processu beati Simonis, in quo tantum principalia<br />

posita sunt, relictis multis aliis, ne processus nimis protraheretur.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

153. Anno 1481, die 24 maii. - Ioannes Bur.lio prothonotarius scribit Ioanni episcopo<br />

tridentino eique mittit duas orationes breves quibus, si ita iudicaverit, uti poterit in sacrifitio<br />

Missae etc.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

154. Anno 1481, kalendis ianuarii Romae. - Sixtus IV per Bullam committit episcopis<br />

feltrensi et carharensi quatenus Tridentum accedant, et processum forment super miraculis et<br />

sanctitate beati Simonis.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

155. Anno 1495, die 6 iunii. - Nota expensarum factarum a domino de Facinis canonico<br />

tridentino in fabrica capellae et campanilli ecclesiae s. Petri ex donis extractis ex capsa s.<br />

Simonis.<br />

Alia nota expensarum Romae factarum pro causa beati Simonis.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1295


Capsa 69<br />

156. Anno 1479, 3 ianuarii, Ianuae. - Frater Luccas ordinis carmelitarum petit a Ioanne<br />

episcopo tridentino authenticum documentum ut ostendere possit incredulis, qui eum<br />

predicantem de portentis et martyrio beati Simonis, redarguere audent et credentes a bona fide<br />

avellere, quamquam se hoc predicare non cessaturum affirmet.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

157. Romae, pridie idus iulii. - Pomponius Letus congratulatur cum Ioanne episcopo<br />

tridentino pro victoria obtenta contra iudeos, et miratur quod iudei non superaverint pro tot<br />

profusis pecuniis, cum Roma, et praesertim curia, pecunia facile superatur. Hoc praecipue<br />

attribuit diligentissimo Aprovino zelo, fortitudine, et episcopi constantia sustentato; se exhibet<br />

ad carmina componenda.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

158. Romae, anno 1479, 29 marzii. Wilhelmus Rottaler informat Ioannem episcopum<br />

tridentinum quod iudei obtinuerint a dominis deputatis, quod eis processuum copiae darentur, et<br />

ipsi noluerunt dare copiam processus vintimilliensis, ex quo aggravatus, ad singulos dominos<br />

deputatos accessit cum ipsis conquaerendo; sed hoc faciunt hebrei ad prolungandum.<br />

Vintimilliensis Roma discessit Beneventum versus, in quo loco iudei retro domum, ubi habitat,<br />

emerunt hortum ut de facili ad ipsum haberent additum. Dominus Platina notabilem de factis<br />

vintimilliensis componit historiam.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

159. Romae, die 13 iulii. - Enricus de Paderborn decretorum doctor et capellanus domini de<br />

Tarantasia scribit Ioanni episcopo tridentino. Laudat causam introductam beati Simonis, laudat<br />

oratorem, laudat zelum episcopi, qui sibi magnum nomen facit, eique et beato Simoni se<br />

commendat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

160. Romae. - Ioannes Alojsius advocatus congratulatur de adventu Aprovini, eum monet<br />

de causa dilata ad instantiam episcopi tridentini. Salomon quotidie nova attentat.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

161. Ad quaesitum Ioannis episcopi tridentini, episcopo ratisponensi factum circa causam<br />

iudeorum ratisponensium, respondet quod nuntii ratisponenses moleste imperialem aulam<br />

occupent et in dedecus christiani nominis nihil adhuc contra iudeos actum sit.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

162. Franciscus Sanutus potestas Veronae certiorem reddit Ioannem episcopum tridentinum<br />

quod eo tempore, quo vintimilliensis commissarius appostolicus fuit Veronae ab eo aufugit<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1296


Capsa 69<br />

quidam Anzelinus, et postea captus eidem restitutus est, et illum dictus potestas capi fecit, quia<br />

a suo principe in mandatis habebat, omnem assistentiam eidem commissario praestandi.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

163. Fragmentum processus contra Israelem, qui factus christianus Wolgangus nominatus<br />

est, Moar et Joff qui confessi sunt infanticidium Simonis narrando omnia.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

164. Litterae supplices Iacob de Brixia et Iacob de Rippa hebreorum ad commissarium<br />

appostolicum, in quibus exponunt calumnias hebreis tridentinis de puero occiso impositas,<br />

propter quod ad carceres, ad mortem turpissimam cum bonorum confiscatione damnati sunt, et<br />

multi adhuc in carcere detinentur; unde eumdem dominum commissarium rogant ut eorum<br />

rationes audire placeat et iustitiam in favorem innocentium administret.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva. Anno 1475.<br />

165. Nota argenti et auri a fidelibus oblati ad tumbam beati Simonis anno 1484, 1485,<br />

1486.<br />

Cartaceo, carte 4. Più una carta.<br />

166. Epistola Ioannis episcopi tridentini ad quemdam militem villae Zelandriae traiectensis<br />

dioecesis, in qua laudat resolutionem eiusdem aedificandi altare ad honorem Dei, beatae<br />

Virginis et beati Simonis, et postulatas reliquias transmittit; eum etiam certiorem reddit quod<br />

processus a duobus episcopis factus sit de miraculis eiusdem innocentis, sperat etiam brevi<br />

canonizationem illius.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

167. Coram episcopo vintimilliensi, asserto commissario apostolico, salvis protestationibus<br />

factis nomine christianorum, comparuit Antonius notarius de Facinis et eius nomine Iacobus de<br />

Cortesiis publicam protestationem fecit contra Raphaelem notarium dicti commissarii in causa<br />

hebreorum, tamquam suspectissimum eorum fautorem, tum quia magis eis favet quam<br />

christianis, quia processum a commissario factum semper eis communicat, quod non facit cum<br />

christianis, et ab advocato christianorum de hac re redargutus, verba in eum iniuriosa protulit.<br />

Cartaceo, carte 4. Copie 2.<br />

168. Rationes adductae, quare testes citati a commissario apostolico ad examen Roboreti<br />

comparere non teneantur; quia Ioannes notarius de Fundo multis negotiis pro suo officio<br />

occupatus comparere non potest, quia tot hebrei qui sunt in Roveredo eius capitales inimici,<br />

quaerunt eum interficere, sicuti pluries ei mortem minati sunt, quia dominus commissarius<br />

ostendit in eum Ioannem malum animum dicendo multoties, scripta ab illo notario esse falsa,<br />

unde timet ne ipsum incarcerare faciat. Neque Swaizer vult comparere, quia sicuti commissarius<br />

eum vult reum mortis beati Simonis, sic posset illum carceri mancipare, ita etiam dicit eius<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1297


Capsa 69<br />

uxor. Ancilla domini potestatis excusatur propter senectutem, et servire debet dominum suum,<br />

neque tenetur aliquid deponere contra dominum. Per tres hebdomadas, quibus fuit dictus<br />

commissarius Tridenti, potuisset illos examinare et non fecit; veniat Tridentum et omnes se<br />

praesentabunt.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia.<br />

169. Ioannes episcopus tridentinus congratulatur cum Leonardo Contareno archipraesbitero<br />

Lizanae de suo adventu Roma, et eidem gratias agit pro actis in favorem causae beati Simonis.<br />

De commendatione autem quam facit praesbiteri Iacobi de Aregio ad curam animarum<br />

Fulgaridae electi, respondet hunc omnino admittere non posse, tum quia non calet linguam<br />

germanicam, omnino ibi necessariam, tum quia electus a potestate Roveredi, qui ius nullum<br />

habet, sed pertinet ad episcopum tridentinum.<br />

Cartaceo, carta 1. Mutilo.<br />

170. Fragmentum historiae beati Simonis, videlicet de delatione patris beati Simonis facta<br />

ad episcopum tridentinum quod puer suus sit deperditus, de diligentia episcopi, et potestatis in<br />

perquisitione dicti pueri.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

171. Episcopus feltrensis certiorem facit episcopum tridentinum quod quamprimum<br />

Romam scribet pro canonizatione beati Simonis, quia si ss. Innocentes absque baptismate pro<br />

Christo morte affecti venerantur, multo magis beatus iste baptizatus et in odium Christi<br />

dilaniatus venerari oportet, ad quem etiam visitandum et venerandum quamprimum venire<br />

promittit. Eum etiam animat ad resistendum adversitatibus quia Deus vindicabit sanguinem<br />

iusti.<br />

Pergamena mm 333x217.<br />

172. Antonius de Facinis, coram asserto commissario apostolico, affert capitula, quibus<br />

probare intendit contra procuratores iudeorum, iuste iudeos punitos fuisse tum quia in tortura<br />

separatim idem omnes deposuerunt, et nulla alia tortura eis data fuit, nisi ea quae etiam in<br />

minoribus delictis aliis datur, tum quia interrogatus Bonaventura iudeus, quare infantem illum<br />

occiderit, respondit, quia pater meus et maiores mei ita fecerunt. Tum quia depositio iudeorum<br />

ante torturam facta, quod videlicet corpus occisum et proiectum in fossato ad cantinam<br />

Samuelis devenerit, manifeste falsa est, quia adest restellum impediens, ubi sistere debuisset<br />

corpus, neque penetrare in dictam domum potuisset.<br />

Cartaceo, carte 4. Copie 2.<br />

173. Puncta quae petere debent Melchior de Facinis et Bernardus Honzonius, oratores<br />

episcopi tridentini, ab illustrissimo Venetiarum dominio videlicet, quod potestas Roveredi<br />

debeat exhibere copiam scripturarum factarum contra Anzelinum, et hospitem Roveredi et testes<br />

examinare de pecuniis ab eisdem acceptis a iudeis, quod idem facere debeat potestas Veronae,<br />

eo tempore quo aufugit Anzelinus a commissario apostolico, et iterum captus; quod orator<br />

venetus Romae existens favere debeat in rebus licitis oratoribus Tridenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1298


Capsa 69<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

174. Summarium processus facti ab episcopis feltrensi et catarensi super miraculis beati<br />

Simonis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

175. Nota personarum quae a dominis commissariis examinatae sunt circa devotionem et<br />

miracula beati Simonis.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

176. Antonius de Facinis tanquam quilibet de populo christiano et Iacobus de Cortesiis<br />

procurator domini Ioannis de Salis potestatis Tridenti iurant suspectum Baptistam<br />

vintimiliensem episcopum, assertum commissarium apostolicum, et ad sedem apostolicam<br />

appellant, et omnino nullos actus factos et faciendos declarant, adductis rationibus talis<br />

appellationis.<br />

Cartaceo, carte 3. Minute.<br />

177. Capitula quae intendit probare Iacob hebreus de Rippa procurator iudeorum coram<br />

commissario apostolico, et sunt tredecim, inter quae sunt quod in crate fossati sit foramen<br />

magnum per quod transire poterat corpus pueri, et quod ideo damnati sunt ad mortem, ut eorum<br />

bona ad 20.000 florenorum ascendentia episcopus sibi appropriare posset.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

178. Quaerellae episcopi tridentini contra commissarium apostolicum, qui contra mentem<br />

pontificis sedem fixit Roveredi, cum processus formari debeat in loco ubi est commissum<br />

delictum et multae aliae ibi recensitae.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

179. Antonius de Facinis respondet cuidam scripturae praesentatae commissario apostolico<br />

a Iacob de Brixia et Iacob de Rippa, in qua continebatur quod iudei tormentorum vi confiteri<br />

debuerunt id quod non fecerunt et quod nullum defensorem innocentiae suae habere potuerunt,<br />

quod falsum sit innocentem illum puerum miracula patrare.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

180. Antonius de Facinis petit ab asserto commissario apostolico fieri interrogationes a iure<br />

consuetas, iis qui examinandi sunt, quas ibidem exprimit super quolibet capitulo.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1299


Capsa 69<br />

181. Rationes adductae, coram asserto commissario apostolico, a procuratore Ioannis de<br />

Salis potestatis Tridenti, ad ostendendum iudicem omnino suspectum, et praecipue quia testes<br />

qui in favorem iudeorum non deponebant in carceres coniiciebat, quod testes a potestate sibi<br />

oblatos nullos examinare voluit, quod iudei continuo frequentant domum commissarii, quia non<br />

servat commissionem pontificis instituendo processum in loco delicti, et consequenter suo<br />

monitorio obedire non teneri.<br />

Cartaceo, carte 4. Minuta.<br />

Cartaceo, carte 4. Minute.<br />

182. Examinatio processus facti contra iudeos a Ioanne de Salis potestate Tridenti et quam<br />

debilia sint capitula producta a procuratoribus iudeorum coram commissario apostolico.<br />

Cartaceo, carte 7.<br />

183. Missa beati Simonis martyris tridentini omnino diversa ab hodierna.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

184. Episcopus vintimilliensis scribit apologiam cardinalibus delegatis in causa hebreorum<br />

in sui defensionem respondetque omnibus accusationibus sibi factis et praecipue, quod Tridento<br />

discessit post viginti dies, quia pessimam habitationem in loco humido, in cubili imbribus<br />

exposito etc. habebat, quia nullus tute se presentare audebat ad deponendam veritatem, timore<br />

episcopi et populi, unde ad locum tutiorem accessit etc.<br />

Adsunt duo exemplaria.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

Cartaceo, carte 11. Due copie.<br />

185. Diurnale elleemosinarum quae repertae sunt in auro et argento ad tumbam beati<br />

Simonis anno 1477, 1484 et 1485.<br />

Cartaceo, carte 67.<br />

186. Ioannes episcopus tridentinus gratias agit fratri Michaeli de Mediolano ordinis<br />

Minorum de litteris sibi transmissis et de labore a se suscepto in causa beati Simonis, de qua<br />

sperat bonum exitum praecipue si ipse prosequatur cum aliis fratribus suis ad informandum<br />

pontificem; rogat insuper, ne desistat predicare martyrium beati Simonis, et confundere iudaeos<br />

qui pecuniis suis multos excaecarunt, et ammodo excaecare tentant.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

187. Recensentur quaedam facta, quod quidam christiani ad iudaismum traducti sunt et<br />

quaeritur an procedi possit contra iudeos taliter procedentes et est responsio affirmativa variis<br />

rationibus comprobata.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1300


Capsa 69<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

188. Consultatio cuiusdam anonymi in favorem causae beati Simonis, quod videlicet iudei<br />

iuste capti et torti fuerint et confessi, iuste etiam ad meritam mortem fuerunt damnati.<br />

Adest aliud exemplar.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

Fascicolo a stampa mm 440x300, due colonne dell'anno 1478 senza luogo: incunabolo! Il titolo è:<br />

De vultu tuo Deus votum meum prodeat: autore Franciscus de Facinis de Padua.<br />

Fascicolo a stampa mm 440x300, due colonne dell'anno 1478 senza luogo: incunabolo! Il titolo è:<br />

idem ut supra.<br />

Il primo fascicolo ha 8 carte, il secondo 6.<br />

I due fascicoli erano stati piegati in due. Essendovi delle note dell'Hinderbach, la data di stampa è<br />

anteriore alla sua morte avvenuta nel 1486; nel testo si cita l'anno 1478...<br />

189. Ioannis de Giglis I.C. consultatio, quod videlicet potestas Tridenti iudicare potuit de<br />

crimine iudeorum tanquam suorum subditorum; quod indultum Gregorii XI non possit<br />

suffragari iudeis in hac causa, neque processum contra eos impedire, quod ex suo officio potuit<br />

generaliter contra quoscumque pro informatione inquirere et si legitima habeat indicia torquere<br />

et punire, quod iuste potuerit torquere Samuelem et domesticos eius et alios ab ipsis nominatos,<br />

quod confessiones iudeorum non possunt dici vi tormentorum factae, neque per suggestionem.<br />

Alia consultatio in eadem materia.<br />

Cartaceo, carte 48.<br />

190. Offitium beati Simonis innocentis martyris, ubi post vesperas sequitur Matutinum in<br />

Coena Domini, quae fuit dies passionis huius martyris, ubi praescribuntur psalmi ut in Coena<br />

Domini etc. Sunt tria alia exemplaria cum aliis mutationibus.<br />

Cartaceo, carte 55.<br />

191. Informatio facti in causa beati Simonis a iudeis in odium Christi occisi, et de episcopo<br />

vintimiliensi commissario apostolico iudeorum fautore, et responsio ad apologiam in sui<br />

favorem factam, ostendendo falsitatem eorum quae dicit, et praecipue de habitatione, nam<br />

eidem assignata fuit habitatio domini episcopi.<br />

Cartaceo, carte 4. Strappato da un volume.<br />

192. Defensio facta in favorem iudeorum, qui innocenter ad mortem damnati sunt, atque<br />

iniustis tormentis puniti, tamquam rei occisionis Simonis, cui mortem intulit Swaizer hebreorum<br />

infensissimus hostis.<br />

Cartaceo, carte 12.<br />

193. Fragmentum processus contra iudeos iam alibi etiam indicati.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 20. Mancano il primo e l'ultimo foglio.<br />

1301


Capsa 69<br />

Cartaceo, carte 12. Informatio dictorum per Wolfgangum factum Christianum qui prius iudeus<br />

vocatus est Israel, filius Mohar super facto occisionis pueri: 12 aprile 1479.<br />

194. Responsio ad defensionem iudeorum superius numero 192 indicatam.<br />

Cartaceo, carte 25. Manca la prima pagine ed è mutilo in fine.<br />

195. Ioannis episcopi tridentini, ad omnes christianos principes, manifestatio facti<br />

iudeorum, ubi ostendit seriem totius facti, et infanticidii beati Simonis, diligentem eius<br />

perquisitionem, iudeorum incarcerationem, eorum uniformem confessionem et iustitiam in<br />

eosdem exequutam, commissarii apostolici corruptam inquisitionem etc.<br />

Cartaceo, carte 62. Titolo messo dall'Hinderbach: Versus et sequentie in historiam beati Symonis<br />

innocentis pueri ac martiris tridentini.<br />

196. Allegationes in iure et in facto super competentia domini potestatis, et super<br />

publicationem bonorum tam ex forma iuris communis, quam ex forma statutorum<br />

tridentinorum, contra iudeos in causa beati Simonis, et super mero et mixto imperio ipsius<br />

episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

197. Allegationes factae contra primam citationem domini episcopi vintimiliensis die 14<br />

octobris 1475 in causa beati Simonis, quod citatio illa non teneat, quia ex Bulla papali una cum<br />

episcopo tridentino deputatus fuit vintimiliensis ad inquirendum etc. cum ergo solus fuerit<br />

vintimilliensis sine colega, nullus tenetur comparere ad citationem ut leges docent.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

198. Repplica contra responsiones factas a vintimilliensi ad allegationes factas contra<br />

ipsum, variisque et efficatioribus rationibus et auctoritatibus ostendit, nullo modo ad eius<br />

citationes ad comparendum teneri, tum quia sine colega episcopo tridentino a pontifice destinato<br />

citavit, tum quia iudeorum protector et per consequens iudex suspectus.<br />

Cartaceo, carte 25.<br />

199. In Baptistam vintimiliensem hebreorum protectorem poemata, in quo ostenditur et<br />

describitur indignus nomine religiosi, et dignitati episcopi, qui non custos, sed dissipator est<br />

legis christianae, qui a iudeis obcaecatus iustitiam, fidem et religionem tradidit; unde concludit,<br />

huiusmodi lupos ab ovili omnino esse arcendos.<br />

Cartaceo, carte 70 (mm 317x220).<br />

200. Alia poemata in honorem beati Simonis a Raphaele Romeo Hystro poeta laureato<br />

concinnata, a Ioanne episcopo tridentino et a Ioanne Mathia.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 20.<br />

1302


Capsa 69<br />

201. Variae scripturae Ioannis episcopi tridentini quae legi non possunt, quorum tamen<br />

aliquae alia manu descriptae sunt, et superius registratae.<br />

Cartaceo, carte 13.<br />

Cartaceo, carte 38. Lettere dell'Hinderbach, tranne una che è del vescovo di Feltre.<br />

Cartaceo, carte 37. Quasi tutto dell'Hinderbach.<br />

Cartaceo, carte 60. Ufficio liturgico.<br />

Cartaceo, carte 3. Carmina.<br />

202. Additiones ad Ubertini Pusculi carmen in vitam beati Simonis.<br />

Cartaceo, carte 9.<br />

203. Anno 1484, 25 septembris Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus fecit contractum<br />

cum Victore Lehenman de Suedia aurifice de conficienda arca argentea, pro reponendo corpore<br />

beati Simonis; argentum ei subministratum fuit de oblationibus factis dicto beato Simoni. Pro<br />

labore dicti Victoris promisit dominus episcopus tres florenos renenses pro qualibet marca<br />

argenti.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

204. Anno 1532. - Iacobus filius Andreae cerdonis, et frater beati Simonis ratione patris, et<br />

non matris, quia ex Dominica de Buratis prima uxore dicti Andreae natus fuit, reccurrit ad<br />

dominum episcopum tridentinum eique exponit quod dominus Ioannes episcopus post<br />

martyrium beati Simonis eius patri donavit unam domum ex opposito capellae beati Simonis.<br />

Mortuo Andrea, Maria mater beati Simonis matrimonio copulata fuit cum Bulcano cerdone<br />

alemano, cum quo habuit Maxentiam filiam, quae nupta, in partu mortua est. Cum ergo ex<br />

famiglia patris beati Simonis ipse tantum Iacobus cum suis successoribus supersit, et in eadem<br />

domo moretur, modo maritus Maxentiae defunctae ratione filii defuncti, et dominus fiscalis<br />

ratione fisci, dictam domum volunt habere, unus ratione uxoris defunctae et alter ratione domus,<br />

quae fuerat haebreorum, confiscatae, cum nihil appareat de tali donatione. Supplex ergo<br />

reccurrit ad dominum episcopum ut ratione suae paupertatis et ex meritis beati Simonis, eum<br />

molestari non permittat.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1303


Capsa 70<br />

CAPSA 70<br />

Iura neglecta (numeri 33)<br />

1. Anno 1195 indictione 13, die 11 exeunte februarii in domo Iohannis medici. - Petrus<br />

investivit Flemetinum de vignale uno in Misilano iuxta Ainzium de Bugo novo, ab uno latere<br />

Otus canonicus etc. dando omni anno mediam fruam, vinum solvendo tres ornas canipe<br />

episcopo Conrado.<br />

Pergamena mm 202-222x121. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

2. Anno 1195 indictione 13, die 12 intrante madio in palacio. - Locationem ad husum<br />

tridentinum fecit episcopus Conradus et Geremia pro capella s. Blasii in Otolino rectore pro se<br />

et fratre suo Marquardino 2 plodiorum terre ad vineas in Manno. Fictum 2 orne vini albi.<br />

Pergamena mm 153x126-130. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

3. Anno 1208 indictione 11, die lune 7 intrante ianuario, in castro Grifistaini. - Adelpretus<br />

filius quondam domine Mine refutavit et wadiam dedit domino episcopo Friderico, dandi ei<br />

omnes fruges et redditus, et mobilia omnia que habuerit de podere et bonis quondam domini<br />

Arnoldi de domina Mina, salvis racionibus ipsius Adelpreti.<br />

Pergamena mm 130x175-185. Notaio: Zacheus ex imbreviaturis Erzonis.<br />

4. Anno 1208 indictione 11, die dominico, 9 intrante novembri, in Tridento. - Dominus<br />

Odolricus quondam Rambaldi, partim pro amore Dei et remissione anime sue, et domine Gisle<br />

sue matris et suorum parentum, partim pro octogentis libris denariorum veronensium acceptis ab<br />

Warimbertino de Porta, qui fuit sui iuris, dedit ei libertatem, et eius filiis Osbergo et Wizardo et<br />

Adeleite et Gisle, et ab omni vinculo servitutis eos liberavit cum omni suo peculio, ac ius<br />

patronatus eis remisit; et si dicta libertas non valeret, quod dictus Warinbertinus episcopatus<br />

esset cum suis heredibus, ita quod exinde sint de macinata Casa Dei s. Vigilii, sicut et idem<br />

Odolricus est, et nulli subiaceant nisi domino episcopo.<br />

Pergamena mm 517x161-202.<br />

5. Anno 1221 indictione 9, die 4 intrante marcio in Tridento, in palacio episcopali. - Coram<br />

domino comite Kabriele et Federico de Arcu facientes racionem per dominum Albertum<br />

tridentine ecclesie electum, Berardus de Ripa filius Bonecause agit causam suam contra<br />

dominum Ermanum de Campo, super iure quorumdam hominum quod dictus Bonecausa<br />

habuerat in feudum a domino Wilielmo de Molina.<br />

Manca.<br />

6. Anno 1226 indictione 14, die sabati 6 exeunte aprili, in Tridento. - Dominus comes<br />

Odolricus de Piano per fustem cessionem fecit in manu Concii de Faogna de omni suo iure in<br />

uno manso in Faogna.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 143x213-220. Notaio: Ercetus.<br />

1304


Capsa 70<br />

7. Anno 1230 indictione 3, die lune 14 exeunte marcio. - Domini abbates wiltigensis et<br />

augensis, delegati ab apostolica sede, absolvunt dominum Gerardum episcopum tridentinum ab<br />

impeticione et postulacione domini Eberardi de Ravenstain contra eum et ecclesiam tridentinam<br />

facta.<br />

Pergamena mm 420x163-168. Notaio: Ercetus.<br />

8. Anno 1231 indictione 4, die dominico 8 exeunte novembri, in civitate Tridenti, in<br />

presentia domini comitis Ulderici de Ultimis, domini Riprandi de Arcu, domini Liebardi de<br />

Zuo, domini Diateris de Sarantina etc. - Dominus Otolinus de Busco et eius nepos Iacobinus<br />

filius quondam domini Iacobini, fratris dicti domini Otolini, absolverunt dominum Pellegrinum<br />

de Wikemario et filios quondam domini Wikemarii, dominos Zuconem, Henricum et Odoricum<br />

de domina Gisla a vinculo fidelitatis pro feudo, quod ab eis tenebant, cum dictum vassalaticum<br />

vendiderint domino comiti Hegenoni de Piano.<br />

Pergamena mm 150x128-137. Notaio: Iohannes.<br />

9. Anno 1250 indictione 8, die 8 exeunte madio in Bolzano. - Dominus Otto Phaffus et eius<br />

frater dominus Concius de Furmigario vendiderunt pro libero alodio domino Chalocho de<br />

Wineke, pro se et vice sue filie domine Maze, unum mansum iacentem in plebato de Castro<br />

Rubto in loco de Buvel etc. precio 200 librarum denariorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 164-168x320. Notaio: Bertoldus.<br />

10. Anno 1257 indictione 15, die veneris, 4 exeunte decembri in Tridento, ante ecclesiam s.<br />

Vigilii, presentibus dominis Olrico archidiacono, Olrico scolastico, Petro, Bonomo, Trintino,<br />

Bonifacio, Conrado qui Huso dicitur, Pelegrino, Petro de Cremona, Omnebono, Henrico de<br />

Cagno, Aldeurando canonicis tridentinis. - Coram domino Egnone episcopo tridentino dominus<br />

Gottofredus Chirchemanni et dominus Bonacursus frater Graciadey sicut tutores et curatores<br />

filiorum quondam domini Zambonini, promiserunt et iuraverunt de restituendis usuris omnibus<br />

illis personis, quibus Lanfranchinus er Zamboninus etc. abstulerant, datis fideiussoribus domino<br />

Federico de Castrobarco, Federico de Paldo, Girardo Capelletto etc.<br />

Pergamena mm 250x254. Notaio: Arnoldus.<br />

11. Anno 1267 indictione 10, die dominico 13 intrante marcio, in Tridento. - Iacobinus<br />

quondam Franchi et eius uxor Tridentina vendiderunt domino Tridentino Mezasome quatuor<br />

plodia terre in Campo Tridentino, ubi dicitur al Iscla della Pertega, presente et consentiente<br />

domino Gislenberto priore et provisore ecclesie et hospitalis s. Martini, qui etiam investivit<br />

dictum Tridentinum Mezasoma.<br />

Pergamena mm 705x112-125. Notaio: Gabriel.<br />

12. Anno 1268 indictione 11, die 4 exeunte octubri in Ripa. - Gralandinus filius quondam<br />

Gralandi de Lopolo de plebatu Gardoni domino Bevolcino de Garduno iuravit fidelitatem<br />

tamquam homo de sua macinata.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1305


Capsa 70<br />

Pergamena mm 171x135. Notaio: Albertus.<br />

13. Anno 1269 indictione 12, die 5 exeunte octubri in villa Corgnani. - Rosa filia quondam<br />

Petri de Trufaudo de Corgnano et uxor Negrii quondam Ranbaudeli de eodem loco, eo<br />

consentiente, precio 5 librarum veronensium parvularum vendidit domino Zordano de Garduno<br />

totam illam terram que eis pertinet in circuitu castri Nomesini.<br />

Pergamena mm 298x142-151. Notaio: Adelpretus.<br />

14. Anno 1270 indictione 13, die mercurii 4 intrante iunio in castro Yllasii intus a citerna. -<br />

Dominus Ubertus de Tabula maiori fecit dominum Manfredinum de Cunisbergo, Gregorium<br />

iudicem de Valuda et Boncambium de Vettante absentes, suos procuratores, ad exigendum a<br />

domino Egano episcopo tridentino 38 libras et 10 soldos, quos denarios iussu dicti domini<br />

episcopi solverat Venture pistori de contrata s. Cecilie, pro pane et victualibus eidem episcopo<br />

subministratis, uti ex carta de anno 1265, die lune ultimo augusti.<br />

Pergamena mm 236x134. Notaio: Bartholomeus filius Zamboni.<br />

15. Anno 1277 indictione 5, die veneris 3 exeunte augusto, in castro de Cagno, super<br />

domum domini Gosalchi, in presentia Desiderati filii domini Odolrici de Plano, Benevenuti<br />

quondam Pelegrini de castro Thono etc. - Dictus dominus Gosalchus filius quondam domini<br />

Bertoldi de Cagno atque Elicha eius uxor confirmaverunt illam vendicionem quam Fidericus<br />

filius quondam Henrigoti de Taono fecerat de certis peciis terre in pertinenciis ville Romeni.<br />

Pergamena mm 335x154-158. Notaio: Warnerius. - Anno 1265, indictione 8, die 7 exeunte Augusti<br />

in villa Romeni ante domum Henrici de Stefanello in presentia Warimberti de Romeno, Henrici filii<br />

Iacobi q. Roberti notarii, Passii q. Dulzere, Warimberti Bontempo de Romeno, Buchabarilli de Clauzo.<br />

Ibique Amicus q. Dominici de Teruto [Tret?] et Benvenutus eius filius de Romeno, vendono ad Enrigeto<br />

di Ottone Flame de Taono tre appezzamenti di terra arativa nelle pertinenze di Romeno.<br />

16. Anno 1279 indictione 7, die 14 exeunte aprili Tridenti, in castro Boni Consilii,<br />

presentibus domino Odorico de Bulzano et Hengelpreto camerlengo domini episcopi etc. -<br />

Dominus Henricus episcopus tridentinus, ob grata servicia sibi et episcopatui prestita, concessit<br />

et locavit Valariano notario 2 plodia terre in campagna de Centa.<br />

Pergamena mm 170x148.<br />

17. Anno 1292 indictione 5, die 11 intrante octubri, in Ausugo, presentibus domino<br />

Bartholomaeo filio quondam domini Otolini de Telve, domino Guecello quondam domini<br />

Alberti de eodem loco, Henrico filio quondam domini Federici de Taxino etc. - Domini<br />

Nicholaus dictus Gerardus, et Oluradinus qui dicitur Brutus, fratres, filii quondam domini<br />

Gerardi de Perzino, pro 90 libris denariorum veronensium parvulorum, pro libero alodio<br />

cesserunt et vendiderunt domino Aldrigetto quondam domini Manfredini de Clessio, tamquam<br />

procuratori domini Jorii filii quondam domini Bertoldi de s. Ypolito, ad proprium Oluradinum<br />

filium quondam domini Enrigeti de Segno eius servum, et illius uxorem eorum ancillam cum<br />

filiis et filiabus et toto peculio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 285x137-151. Notaio: Antonius.<br />

1306


Capsa 70<br />

18. Anno 1302 indictione 15, die iovis 14 intrante iunio Tridenti, in hora s. Marchi. -<br />

Dominus Odoricus de Cugnola habitator Tridenti quondam domini Otonelli, pro solucione 4<br />

librarum veronensium parvularum, quas debebat Wilielmo Mulanno, qui fuit de valle Lagari et<br />

moratur Tridenti, eius domini Odorici genero, ratione dotis domine Belalditis filie eiusdem et<br />

uxoris dicti Wilielmi, que dos fuit 150 librarum, dedit et cessit unam peciam terre in pertinenciis<br />

Tridenti ubi dicitur ad Martinan.<br />

Pergamena mm 736x175-197. Notaio: Mantuanus domini Isolani.<br />

19. Anno 1310 indictione 8, die mercurii 2 decembris, presentibus dominis magistro<br />

Federico canonico tridentino, Gullielmo de Axandris iurisperito etc. civibus mantuanis, in<br />

presentia domini fratris Iacobi episcopi mantuani lectae sunt litterae Henrici romanorum<br />

imperatoris, quibus committit capitaneo suo Mantue, ut registrum ecclesie tridentine, quod<br />

dicitur liber s. Vigilii, et per fratres Minores Mantue tenebatur, restitui procuret. Insuper<br />

productum fuit mandatum domini Henrici episcopi tridentini quo magistrum Nicholaum<br />

thesaurarium eystetensem imperialis aule notarium et fratrem Cunradum ad ecclesiam<br />

tridentinam transmittit, dando eis potestatem recipiendi a civibus in Tridento, Bozano et Ripa,<br />

nec non ab omnibus ministerialibus, vasallis et subditis fidelitatis iuramentum, ac etiam<br />

recipiendi et recuperandi possessiones, munitiones, castra et alia que fuerunt distracta etc.<br />

Datum octavo kalendas decembris 1310.<br />

Subinde predicti nuncii instantiam fecerunt magnifico domino Raynaldo de Bonacolsis<br />

capitaneo mantuano, ut sibi traderetur per fratres Minores dictum resgistrum cum omnibus aliis<br />

iuribus ad ecclesiam tridentinam spectantibus etc. qui dominus capitaneus imperialis excellentie<br />

mandatis obediens, et etiam domini episcopi tridentini tanquam domini sui, et ecclesie tridentine<br />

tanquam vasallus, speciali fidelitatis iuramenti vinculo obstrictus, obsequio promptus,<br />

postulacionem predictorum honorabilium virorum illariter et libenter audivit, et cum effectu<br />

institit et mandavit religiosis viris fratri Francischino guardiano ac fratri Iohanino de Pisolis eius<br />

socio, ut dictum registrum seu librum s. Vigilii cum omnibus iuribus ad dominum episcopum et<br />

ecclesiam tridentinam pertinentibus, et apud ipsos fratres depositis, prefatis nunciis dare et<br />

consignare deberent, remittens et relaxans dictus dominus capitaneus ex certa scientia prefato<br />

guardiano et fratribus suis omne ius depositi et recommendationis quodcumque ipse dominus<br />

capitaneus in dicto registro seu libro et iuribus ex quacumque causa videretur habere; quod<br />

quidem registrum asserebant depositum extitisse pro certa quantitate pecunie, que ipsi domino<br />

capitaneo debebatur ab ecclesia tridentina, causa mutui olim per venerabilem patrem et<br />

dominum fratrem Philippum tridentinum episcopum contracti, ex causa legittima et cum<br />

apostolice sedis licentia, ut ex papali mandato ibidem producto et lecto. Cuius quidem debiti<br />

solutionem dictus dominus capitaneus mantuanus apportunitati, beneplacito et voluntati prefati<br />

domini episcopi liberaliter remisit; et guardianus ac socius pro se et fratribus intellecto dicti<br />

domini capitanei mandato responderunt, se paratos esse dictum registrum cum omnibus iuribus<br />

ad dictum dominum episcopum et ecclesiam tridentinam pertinentibus apud eosdem fratres<br />

quocumque modo vel causa existentibus, prefatis honorabilibus viris domino Nicholao et fratri<br />

Conrado sine difficultate quacumque tradere ad voluntatem ipsorum.<br />

Hoc documentum est valde corrosum.<br />

Pergamena mm 645x255. Notaio: Nicolaus Horaboni de Casale. Mutilata dai topi...<br />

20. Anno 1321 indictione 4, die 6 exeunte marcio in Archo. - Haec membrana est corrosa<br />

et continet tria instrumenta ex authentico relevata.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1307


Capsa 70<br />

1.- De anno 1275 ubi dominus episcopus tridentinus investivit dominum Iohannem Naye<br />

de Leudro de suis rectis feudis, recepto fidelitatis iuramento.<br />

2.- De anno 1303 ubi dominus frater Philippus episcopus tridentinus die 5 marcii in terra<br />

Ripe, tridentine diocesis, Nicolao quondam Iohannis Vaye de Leudro, petenti investituram<br />

suorum feudorum, respondet quod quando investituras feudorum ipsum celebrare contigerit,<br />

eum sicut ceteros investiet.<br />

3.- De anno 1307 ubi dominus Bartholomeus episcopus tridentinus investivit Paxinum<br />

quondam Nicolai Rosati de Ripa pro se et Brexanino fratre suo de omnibus eorum feudis<br />

antiquis et rectis, iurata fidelitate.<br />

Pergamena mm 725x120-140 (tre membrane unite). Copia. Notai: Zacheus; Henricus q. Milleti de<br />

Arco exemplavit; Federicus q. Homodei; Bonusiohannes Bonandree.<br />

21. Anno 1326 indictione 9, die 10 octubris in villa Magredi. - Nichelle filius quondam<br />

Sveycheri de Curono et Henricus filius quondam Aliprandi de eodem loco refutaverunt in<br />

manibus dominorum Francisci quondam Iacobini de Pissavacha, Aycheboni filii quondam<br />

Marchi de eodem loco etc. et aliis, omne ius in uno plodio terre vineate iacente in Hirsprongo,<br />

ut investiri debeant nomine affictus et locationis solvendo dimidium plaustri vini colati.<br />

Pergamena mm 641x160-182. Notaio: Odoricus de Mezasomis.<br />

22. Anno 1331 indictione 14, die 6 intrante ianuario in Vigolo, in presentia Zulliani filii<br />

Mori de castello Vigolli etc. - Iohannes filius quondam ser Simeonis de Bosentino locavit unam<br />

domum in Vatario.<br />

Pergamena mm 260x167-183. Notaio: Marcus de Allegrantiis de Feltro.<br />

23. Anno 1446 indictione 9, die dominico 12 iunii, in fossato castri Campi plebis Lomassi.<br />

- Spectabilis et generosus dominus Gratiadeus quondam spectabilis viri domini Anthonii de<br />

castro Campo investivit Odoricum et Aldrigetum fratres ac filios Anthonii Burati pro se et aliis<br />

fratribus de Comayo de duabus decimis quae colliguntur in pertinenciis ville Comay.<br />

Pergamena mm 310x200-270. Notaio: Iacobinus q. Bartolomei olim... Iacobi notarii de Coradinis de<br />

Boyo plebis Blezii.<br />

24. Anno 1464 indictione 12, die Sabati... novembris in civitate Tridenti in contrata plathee<br />

magne, apud domum habitationis ser Laurentii de Chazuffo. - Providus et discretus vir Ioannes<br />

Wiener, diocesis fransingenis, olim familiaris quondam reverendi domini Hertuici de Patavia,<br />

olim honorabilis canonici tridentini, precio 56 ducatorum, in ratione quinque librarum<br />

denariorum bone monete pro quolibet ducato, quos confessus fuit se accepisse a venerabili et<br />

egregio viro domino Iohanne Fraudental plebano plebis Fundi vallis Ananie, et beneficiato in<br />

ecclesia tridentina, resignavit in manibus prudentis viri ser Laurentii de Chazuffo civis et<br />

habitatoris Tridenti omne suum ius in una domo in contrata Cantoni.<br />

Pergamena mm 544x135-172. Notaio: Odoricus q. Guilelmi de Brezio.<br />

25. Anno 1470 indictione 3, die lune 2 iulii, ante portam burgi Fraporte plebis Tenni,<br />

presentibus Donato filio se Dominici Brunati de Veduto de dicto plebatu etc. - Nicolaus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1308


Capsa 70<br />

quondam Iacobi Quaterne de dicto burgo, vendidit magnifico et generoso viro domino<br />

Baldesario, filio quondam nobilis et potentis viri domini Iochini de Montagna Marani, unam<br />

domum in eodem burgo Fraporte precio ducatorum 13½ ad computum grossorum 60 pro<br />

singulo ducato.<br />

Pergamena mm 364x156. Notaio: Dominicus q. Dominici Gessi de Canallo plebis Tenni.<br />

26. Anno 1474 indictione 7, die dominico 6 marcii, in stupa castri Tenni. - Benedictus<br />

quondam Antonii Zucheri de Pastueo, dicte plebis Tenni, vendidit magnifico et generoso<br />

domino Baldessari quondam domini Iochini de Montagna unam domum in burgo Fraporte etc.<br />

pretio ducatorum 34 in ratione grossorum 60 pro ducato.<br />

Pergamena mm 353x240. Notaio: Bartolomeus ser Iohanini de Cologna plebis Tenni. Presentibus<br />

Francisco notario q. Antonii de Predaciis de burgo Fraporte, Filipo notario filio Bevegnuti ab Ecclesia de<br />

villa Gardule, Nicolao notario q. ser Federici notarii de Cugreo habitatores in villa Gardule, Dominico<br />

notario q. Dominici Gessi de Canalo plebatus Tenni.<br />

27. Anno 1481 indictione 14, die martis 11 decembris, in villa Maleti vallis Solis. -<br />

Magister Iohannes cerdo theutonicus, habitator ville Caldesii, et Bolfrancus filius quondam<br />

Martini dicti Marseng olim caniparii quondam bone memorie reverendissimi domini Jorii<br />

episcopi tridentini, nunc habitator ville Mezane plebis Volsane, fecerunt refutationem,<br />

transactionem et pactum de ulterius non petendo a reverendissimo domino Iohanne episcopo<br />

tridentino dignissimo et successoribus suis, de omni iure et actione quod et quam habere<br />

poterant in quadam domo posita in civitate Tridenti in contrata s. Marci, subtus portam Aquile,<br />

cum uno stabulo longo et orticello, apud viam communem ab antea et a retro platea magna a<br />

castello, que dicitur a la Mostra etc. que domus fuerat data a predicto quondam domino Jeorio<br />

episcopo quondam Martino dicto Marseng suprascripto, pro eius mercedibus etc. idque fecerunt<br />

accepto a predicto domino Iohanne episcopo pretio 25 marcharum monete meranensis.<br />

Pergamena mm 417x182. Notaio: Antonius filius Bartholomei q. Michaelis notarii de Thavono<br />

plebis s. Sisinii vallis Anonie.<br />

28. Anno 1498 indictione 1, die Sabati 3 februarii in civitate Tridenti in contrata que dicitur<br />

Hostarie grande, in domo infrascripti emptoris. - Nicolaus filius quondam ser Petri notarii de<br />

vila Pelugi plebis Randene nunc habitator in vila Civizani titulo venditionis pro libero alodio<br />

dedit nobili et generoso viro domino Stefano filio quondam nobilis et potentis viri domini<br />

Sigismundi de Tono valis Ananie, nunc civi et habitatori civitatis Tridenti, mansum unum<br />

feudalem, hoc est exemptum a solutione collectarum ecclesie tridentine, cum omnibus<br />

spectantibus ipsi mansui, videlicet cum domo, campis, vineis et pratis; qui mansus positus est in<br />

villa Civizani et vocatur El maso di nodari, et iacet in loco ubi dicitur al Tonal; et hoc pretio<br />

ducatorum 230 in ratione librarum 5 bone monete pro singulo regnense seu ducato.<br />

Pergamena mm 578x195-212. Notaio: Antonius q. Petri notarii de Zembaninis de villa Sey plebis<br />

Banali. Presentibus ser Libanore notario filio q. Iohannis, Pelegrino et Zenino fratribus q. Dominici,<br />

Nicolao et Bertono fratribus q. magistri Nicolai fabri, hiis quatuor de villa Stenici, Antonio filio Ioanini<br />

de villa Sclumi.<br />

29. 19 mai 1229. -Examen cuiusdam testis ad vindicandum ius episcopi tridentini<br />

constituendi archipresbiterum in ecclesia Arci, quod ius confratres illius ecclesie sibi adscribere<br />

tentaverant.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1309


Capsa 70<br />

Pergamena mm 560x131-141. Era cucita sopra e sotto ad altre pergamene (al verso solo un resto<br />

della segnatura capsa 43/5).<br />

30. Anno 1307 indictione 5, die 10 decembris in Roo [idest Revò], presentibus domino<br />

Federico de Pezo, Armano eius filio, Turesendo de Altavarda etc. - Sententia arbitramentalis<br />

lata per dominum Alexium, in causa que vertebatur inter monachos et conversas ecclesie s.<br />

Blaxii, plebatus Revoi, ex una, et dominum Petrum de Amblo plebanum dicte plebis Revoi,<br />

occasione administrationis bonorum et reddituum dicte ecclesie s. Blaxii predicti et circa<br />

dossum dicte ecclesie, et insuper alii redditus assignantur. Qui pro illuminatione etc. per bonos<br />

homines iudicabuntur. Hoc documentum est valde corrosum. - Videtur quod dominus Alexius<br />

arbiter fuerit plebanus in Cleso. [Arsio? Cfr. capsa 48,40].<br />

Pergamena mm 350x133-156. Notaio: Haynricus de Monclaxico. Presentibus Federico de Pezo,<br />

Armano eius filio, Turesendo de Altavardo, Petro notario de Roo, magistro Pytarino cerdone de Clexio,<br />

Remenzino de Roo.<br />

31. Examen quorundam testium in causa quae agitabatur inter dominum Odoricum de<br />

Caldonacio et Vezillum contra Odoricum et Peregrinum sindicos communitatum Busentini et<br />

Mugazoni, super possessione et iure montis sive Coste Carture, et buschi apud illam Costam.<br />

Deponitur dominum Warimbertum patrem quondam domini Pencii de Caldonacio tenuisse<br />

montem litis in pace, ibique posuisse roncatores.<br />

Documentum est valde corrosum.<br />

Pergamena mm 570x133-156. Secolo XIII.<br />

32. Gries, 7 aprili 1474. - Iohannes prepositus cum decano et toto conventu monasterii<br />

beate Marie virginis ad portam clausam in Gries, recognoscit quod dominus Iohannes episcopus<br />

tridentinus, ex speciali gratia et liberalitate sua, ecclesiam parochialem in Merlinga, que<br />

usquemodo per presbiterum secularem regi solita erat, et de qua ipsi preposito pensio 28<br />

marcharum solvebatur, eidem monasterio incorporaverit, et gubernandam commiserit suo<br />

diplomate de anno 1474, dato Tridenti in castro Boni Consilii, die 3 aprilis.<br />

Documentum est corrosum.<br />

Pergamena mm 403x435. Due sigilli perduti. Rovinata dai topi.<br />

33. Anno 1323 indictione 6, die ultimo intrante aprili, in Tridento, in contrata Merchati,<br />

ante domum Bonefacii apothecarii quondam magistri Padis phisici etc. presentibus ipso<br />

Bonefacio, domino Iacobo iudice dicto de Pissavacha de Tridento, domino Odorico iudice<br />

quondam domini Nicolai Spagnolli iudice de Tridento etc. - Wilielmus filius quondam Odorici<br />

Warte, de Montagnaga de contrata Pinedi, pro 26 libris et dimidia denariorum veronensium<br />

parvulorum habitis a Wrizio filio quondam Federici dicti de subtus castrum de Belvedero de<br />

dicta contrata Pinedi, remisit et refutavit in manibus ser Buratini et Vassardi filii ser Henrici<br />

quondam domini Buratini de Tridento, omne ius in una pecia terre vineate in contrata Perzini<br />

ubi dicitur ad Canzolinum.<br />

Ergo certum est celebre castrum de Belvedero fuisse positum in Pinedo et etiam nunc<br />

cernuntur vestigia in quodam Dosso inter Motagnagam et Vigum villas Pinedi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1310


Capsa 70<br />

Pergamena mm 630x158-168. Notaio: Franciscus domini Bertolamei comitis de Lomello.<br />

Presentibus Iacobo de Pisavacha iudice de Tridento, Odorico iudice q. Nicolai Spagnolli.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1311


Capsa 71 - 72<br />

CAPSA 71<br />

Inventaria nova (1)<br />

1. Extractus ex inventario castri Tridenti 1536.<br />

La capsa è vuota!<br />

NB. L'Ippoliti scrisse: Nihil in hac capsa invenitur. La nota Extractus etc. 1536, è di altra mano.<br />

CAPSA 72<br />

Libri iurium s. Vigilii (numeri 2)<br />

1. Duo libri antiqui episcopi Friderici. - Nempe codices membranacei qui etiam vocantur<br />

Libri iurium s. Vigilii, et continent antiqua documenta ex authenticis relevata, et per plures<br />

notarios vidimata iussu et auctoritate domini Federici de Wanga episcopi tridentini, quamvis ex<br />

post plura alia documenta fuerint addita, nempe usque ad annum 1344, que recentior Codex fuit<br />

ex antiquiori descriptus additis aliis documentis.<br />

Contiene il Codice Wangiano minor e maior. Ora il Minor esiste in AST Serie Codici n. 41.<br />

Il Codex Wangianus minor è stato edito dal Kink Rudolf, Codex Wangianus, Vienna, 1852.<br />

Il Wangianus maior manca. Esiste in Innsbruck: Ferdinandeum.<br />

Il Codex wangianus maior è stato ricopiato dall'Ippoliti per la biblioteca dei PP. Francescani di<br />

Trento, MS 222-225. –L'originale è al Ferdinandeum di Innsbruck.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1312


Capsa 73<br />

CAPSA 73<br />

Capitaneus Tridenti et novi nobiles (numeri 76)<br />

1. Anno 1348, die 4 ianuarii. Datum Avinione. - Geraldus electus tridentinus contituit<br />

nobilem virum Nicolaum Alraim de Bruna suum capitaneum in Tridento et in toto episcopatu,<br />

dando ei merum et mixtum imperium in omnibus causis civilibus et criminalibus, atque<br />

potestatem super exercitu, et cavalcatis ad defensionem honoris, et iurium ecclesie tridentine.<br />

Pergamena mm 218x324. Sigillo pendente danneggiato.<br />

2. Anno 1537, die 19 octobris Tridenti. - Albertus canonicus tridentinus et Nicolaus fratres<br />

filii quondam Federici, et Gervasius doctor filius dicti Nicolai de Albertis de Enno vallis<br />

Annanie, nobiles creati a Ferdinando romanorum rege, reversales litteras dant domino Bernardo<br />

episcopo tridentino, quibus se eius iurisdictionis esse fatentur etc.<br />

Pergamena mm 348x378. Sigillo pendente.<br />

3. Anno 1538, die 10 iunii Tridenti. - Andreas de Regio iuris utriusque doctor, domini<br />

Bernardi episcopi et cardinalis consiliarius, per Ferdinandum romanorum regem nobilis cum<br />

suis successoribus creatus, litteras suas reversales pro sua erga tridentinum episcopum<br />

subiectione dedit.<br />

Manca.<br />

4. Anno 1538, die 10 iunii Tridenti. - Antonius Quetta iuris utriusque doctor, domini<br />

Bernardi episcopi et cardinalis consiliarius et cancellarius, a Ferdinando romanorum rege nobilis<br />

cum suis successoribus factus, reversales litteras pro sua subiectione erga dictum episcopum<br />

porrigit.<br />

Pergamena mm 386x522. Sigillo perduto.<br />

5. Anno 1580, die 1 iunii Tridenti. - Baptista Balduinus ab illustrissimo et reverendissimo<br />

principe, episcopo et cardinali Madrutio Ludovico, ex speciali gratia et favore una cum suis<br />

filiis, et nepotibus quondam Hieronimi fratris sui filiis, eorumque descendentibus, nobilitatis<br />

titulo donatus, recognoscit suam subiectionem omnimodam erga tridentinum episcopum.<br />

Pergamena mm 312x399. Sigillo pendente.<br />

6. Anno 1580, die 21 ianuarii Tridenti. - Gabriel Bassus de Margono iuris utriusque doctor<br />

et canonicus tridentinus, proprio et tutorio nomine nobilis nepotis sui Laurentii ex quondam<br />

Iosepho eius fratre nati recognoscit, quod illustrissimus et reverendissimus dominus Ludovicus<br />

episcopus tridentinus et cardinalis habitationem et palatium eorum una cum horto et viridario<br />

muris circumdatum, in loco ubi dicitur in Margon, in confinibus villarum Ravinae et<br />

Romagnani, in feudum ecclesie sue tridentine acceptaverit et erexerit, et confirmato nomine<br />

Margoni decoraverit, omnibusque gratiis, immunitatibus, privilegiis, quibus aliae sessiones<br />

franche et exempte, ac castra in dicto episcopatu sita et immediate subiecta, quae in feudum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1313


Capsa 73<br />

recognoscuntur uti, et potiri solent, frui voluerit. Profitetur se vassalum et omnibus et singulis<br />

quae in investitura eodem anno et die confecta desuper continentur, implementum dare velle.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

7. Anno 1580, die 16 iunii Tridenti. - Bernardinus Tabarellus de Fatis de castro Viguli<br />

recognoscit, quod etsi illustrissimus et reverendissimus dominus cardinalis Ludovicus princeps<br />

et episcopus tridentinus, ex speciali gratia et favore, eum cum filiis et descendentibus nobilitatis<br />

titulo donaverit, et aliorum ecclesiae suae nobilium numero adscripserit, tamen se fidelem<br />

subditum esse ac ius et iustitiam ab eo, et eius successoribus acceptare velle.<br />

Pergamena mm 300x365. Sigillo pendente.<br />

8. Anno 1580, die 10 februarii Tridenti. - Antonius a Coredo a Runo recognoscit ab eodem<br />

domino cardinali Ludovico nobilis factus etc. recognoscit ut numero precedenti.<br />

Pergamena mm 282x374. Sigillo pendente.<br />

9. Anno 1580, die 3 februarii Tridenti. - Carolus Crotta iuris utriusque doctor, illustrissimi<br />

et reverendissimi domini cardinalis Ludovici principis et episcopi tridentini cancellarius, et ab<br />

eodem cum suis descendentibus nobilis creatus, recognoscit suam subiectionem.<br />

Pergamena mm 286x366. Sigillo pendente.<br />

10. Anno 1580, die 1 octobris Tridenti. - Georgius de Albertis iuris utriusque doctor,<br />

illustrissimi et reverendissimi domini Ludovici cardinalis principis et episcopi tridentini<br />

canonicus, consiliarius et cancellarius, et ab eodem una cum eius fratribus Alberto iuris<br />

utriusque doctore, Iosepho, Alexandro pariter doctore et Septimio, eorumque descendentibus,<br />

nobilium ecclesiae suae tridentinae numero adscriptus, recognoscit pro se et praedictis suam<br />

subiectionem.<br />

Pergamena mm 231x327. Sigillo pendente.<br />

11. Anno 1580, die 1 februarii Tridenti. - Ioannes Alexandrinus de Neustein seu Petranova<br />

iuris utriusque doctor canonicus tridentinus et brixinensis, sacrae caesareae maiestatis<br />

consiliarius aulicus, et illustrissimi ac reverendissimi domini cardinalis Ludovici episcopi et<br />

principis tridentini, recognoscit eumdem dominum cardinalem possessionem suam cum<br />

adiacentibus fundis sitam in Civetzano, in feudum ecclesiae suae acceptasse et erexisse etc, ut<br />

supra numero 6.<br />

Pergamena mm 189x379. Sigillo pendente.<br />

12. Anno 1580, die 3 februarii Tridenti. - Franciscus Betta eques auratus iuris utriusque<br />

doctor, illustrissimi et reverendissimi domini cardinalis Ludovici episcopi et principis tridentini<br />

consiliarius et commissarius generalis, recognoscit se, suos filios, si quos habuerit, ac nepotes<br />

ex fratribus Iosepho et Georgio eorumque descendentes, nobilitatis titulo ab eodem cardinali<br />

donatos, et subiectionem in iure et iustitia spondet, quando in eius temporali dominio erunt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1314


Capsa 73<br />

Pergamena mm 241x367. Sigillo pendente.<br />

13. Anno 1581, die 28 aprilis Tridenti. - Thomas et Franciscus fratres Cazzuffi de Pfauberg<br />

recognoscunt illustrissimum et reverendissimum principem, episcopum et cardinalem<br />

Ludovicum eorum habitationem et domum cum viridariis et fonte, in uno tenere et ambitu<br />

circumdatam muris, siti in pertinentiis Pahi, in confinibus inter Gabiolum et Vilazzanum, in<br />

nobile feudum ecclesiae suae tridentinae acceptasse etc. ut supra numero 6.<br />

Pergamena mm 296x370. Due sigilli pendenti.<br />

14. Anno 1654, die 10 novembris Tridenti. - Ioannes Baptista filius quondam Theodori<br />

baronis a Prato et domini Segonzani, et Hieronymus filius quondam Christophori pariter baronis<br />

a Prato et domini Segonzani, recognoscunt, quod quamvis eorum proavus Ioannes Baptista a<br />

Prato nobilitatis privilegium receperit per quondam augustissimum Ferdinandum primum,<br />

attamen ex reversalibus ab eodem Ioanne Baptista tunc datis domino cardinali Bernardo Clesio,<br />

aliisque documentis sit certum se se esse subditos ecclesiae tridentinae etc. eapropter a<br />

quacumque contradictione et lite introducta sive pendenti recedunt, et procuratorem constituunt<br />

ad hanc cessionem et renunciationem in imperiali camera spirensi producendam.<br />

Pergamena mm 250x498. Due sigilli.<br />

15. Anno 1686, die 12 maii. - Ioannes Baptista Hippoliti de Paradiso perginensis, a<br />

Leopoldo primo romanorum imperatore nobilitatis privilegio donatus cum aliis prerogativis sub<br />

die 13 novembris 1685, pro se et suis descendentibus, recognoscit se esse subditum ecclesie<br />

tridentine et domino episcopo et principi Francisco Alberti, suisque successoribus debitam<br />

spondet obedientiam.<br />

Pergamena mm 318x360. Sigillo aderente. In italiano.<br />

16. Anno 1688, die 12 novembris Tridenti. - David Formenti de Biasezza etc. ab<br />

imperatore Leopoldo primo privilegio equestris ordinis et nobilitatis donatus sub 22 ianuarii<br />

1686, se cum suis descendentibus subditum et subiectum in civilibus et criminalibus ecclesiae<br />

tridentinae, atque excellentiae reverendissimae domini Francisci Alberti episcopi et principis<br />

tridentini, suisque successoribus profitetur.<br />

Pergamena mm 268x391. Sigillo pendente. In italiano.<br />

17. Anno 1691, die 22 octobris Tridenti. - Antonius Franciscus Lener proprio, et Antonii<br />

Christophori atque Francisci nepotum suorum, eorumque descendentium nomine, qui omnes a<br />

Leopoldo primo imperatore inter barones sacri romani imperii adscripti fuerant, subiectionem in<br />

omnibus erga tridentinam ecclesiam profitetur.<br />

Pergamena mm 238x387. Sigillo pendente. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1315


Capsa 73<br />

18. Anno 1691, die 20 novembris Tridenti. - Matthias Ioseph de Jeremiis pro se suisque<br />

successoribus protestatur, quod non obstante privilegio sibi concesso a Ferdinando primo<br />

imperatore sub die 10 novembris 1542, vult esse subditus ecclesiae tridentinae.<br />

Pergamena mm 238x266. Sigillo pendente. In italiano.<br />

19. Anno 1692, die 2 ianuarii Tridenti. - Iacobus Roveretii seu Roverelli de Freiberg<br />

canonicus et summus scholasticus, coadministrator temporalis dominii tridentini, pro se et pro<br />

descendentibus ab eius quondam fratre Ludovico, atque Ioannes Antonius Roveretti attestantur,<br />

quod non obstante quocumque privilegio volunt subesse ecclesie tridentine.<br />

Pergamena mm 280x358. Due sigilli pendenti. In italiano.<br />

20. Anno 1692, die 7 octobris Tridenti. - Iosephus Antonius et Ioannes Carolus filii<br />

quondam Caroli de Freytag de Freidenfeld Tramini, non obstante caesareo nobilitatis privilegio<br />

dicto quondam eorum genitori concesso die ultima novembris 1670, profitentur et promittunt<br />

subiectionem ecclesie tridentine.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

21. Anno 1520, die 5 iulii Tridenti. - Cyprianus de Charis sufraganeus episcopatus<br />

tridentini scribit et denunciat domino Bernardo episcopo tridentino iniurias, et minas sibi et suis<br />

domesticis factam a servitoribus domini capitanei, et a Burgraf etc. petens auxilium et iustitiam.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente del suffraganeo.<br />

22. Instructio continens 14 capitula, sive puncta quae capitaneus Tridenti debet attendere in<br />

officio suo. Plura continentur quae iuribus episcopi tridentini contraria sunt.<br />

Manca.<br />

23. Anno 1667, die 3 maii Tridenti. - Dominus cardinalis ab Harac, archiepiscopus<br />

pragensis et episcopus tridentinus, praecipit Paulo Bordoneae de Taxis citato ad comparendum<br />

ad castrum Ivani ex commissione commissarii Ceschi quod comparere non debeat, cum sit in<br />

praeiuditium episcopalis iurisdictionis.<br />

Anno 1676, die 18 ianuarii. - Sigismundus Alphonsus episcopus tridentinus hoc idem<br />

praecipit omnibus suis subditis.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigilli aderenti.<br />

24. Anno 1668, die 10 aprilis Tridenti in castro Boni Consilii. - Ioseph Gelf decanus, et<br />

Liduinus comes Piccolomini praepositus, administratores ecclesiae tridentinae sede vacante,<br />

mandatum insinuant baronibus a Prato ad comitia oenipontana citatos, quatenus ad illa nec per<br />

se nec per episcopales et tanquam tales nullam sessionem, nullumve in huiusmodi comitiis<br />

votum habere debeant, sed passive duntaxat id cum aliis episcopalibus subditis exequi teneri,<br />

quod eisdem a superioritate tridentina iniungitur.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1316


Capsa 73<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

25. Anno 1680, die 8 aprilis Tridenti. - Decretum Francisci de Albertis episcopi tridentini<br />

quod unus tantum de baronis a Prato ab episcopo designandus in publicis functionibus dominos<br />

consiliarios praecedat etc.<br />

Anno 1683, die 3 ianuarii et 22 aprilis. - Praeceptum Francisci de Albertis variis nobilibus<br />

tridentinis, in causa praecedentiae unius ab alio praetensae in exercitio consulatus, quod usque<br />

ad aliam determinationem in publicis functionibus non accedant.<br />

Cartaceo, carte 8. Quattro sigili aderenti.<br />

26. Anno 1667, die 14 februarii Crast in Bohemia. - Cardinalis de Harach episcopus<br />

tridentinus scribit consiliariis suis tridentinis, quod litteras acceperit a consulibus Tridenti circa<br />

novas praetensiones baronis Francisci Gulielmi de Firmian, unde petit sinceram informationem<br />

etc. Praetendit enim habere claves restellorum a magistratu errectorum extra portas civitatis.<br />

Cartaceo, carte 6. Sigillo aderente.<br />

27. Exemplar epistolae consilii episcopalis tridentini ad dominum Georgium Khuen de<br />

castro Belasii, qua redarguitur quia recusavit vocatus comparere, utpote vasallus coram illo<br />

supremo tribunali et alius terminus ad comparendum ei assignatur.<br />

Cartaceo, carta 1. Sec. XVI. In italiano. - Mutilo.<br />

28. Anno 1610, die 13 ianuarii. - Dominus Antonius a Prato de Segunzano pridem consul<br />

electus instat sibi assignari primum locum, cum sit nobilis vasallus, et cum iurisdictione meri et<br />

mixti imperii etc. allegando consuetudinem in antea observatam etc. Rescriptum primum<br />

quidem locum ei competere sed secundo loco contentus esse debeat.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

29. Anno 1683, die 5 iulii ex arce Boni Consilii Tridenti. - Dominus Franciscus episcopus<br />

tridentinus nobiles dominos Ioannem Nicolaum, Vicentium et Iosephum Antonium filios<br />

quondam nobilis et excellentis Ioannis Baptistae Pilati de Tassulo vallis Annaniae sub anno<br />

1673 ab eius praedecessore in suos familiares assumptos, ipse pariter assumit cum eorum filiis<br />

eisque consueta familiarium suorum privilegia concedit, excepta exemptione a foro ordinario.<br />

Pergamena mm 288x413. Sigillo pendente.<br />

30. Anno 1664, die 17 ianuarii Tridenti ex castro Boni Consilii. - Dominus Sigismundus<br />

Franciscus archidux etc. episcopus princepsque Tridenti, Simoni Torresanello de Ravina incolae<br />

Stenici, tanquam marito Catharinae filiae quondam Georgii Sixti, alias viduae relictae quondam<br />

excellentis doctoris Ioannis Baptistae Gonzati, pro se et aliis de Sixtis de Seo, ac pro gentilibus<br />

de villa Sei confirmat litteras, et privilegia antiquitus acquisita super exemptionibus, ac<br />

immunitatibus et gentilitatibus eorum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 333x632. Sigillo pendente.<br />

1317


Capsa 73<br />

31. Anno 1579, 18 decembris Tridenti. - Ludovicus episcopus tridentinus inter suos<br />

familiares recenset Martinum Maia vallis Leudri propter fidelem servitutem ei praestitam, eum<br />

etiam omnibus privilegiis, gratiis et exemptionibus aliorum familiarium dotatum declarat.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

32. Anno 1673, 19 ianuarii Viennae. - Doctor Ioannes Georgius Büsselius certiorem reddit<br />

episcopum tridentinum quantum fecerit contra praetensiones capitanei Tridenti, sed nihil<br />

efficere potuisse usque adhuc, sperat tamen quod ad vota domini episcopi omnia succedent.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

33. Anno 1454. Deductio iurium domini episcopi tridentini pro capitaneis in tridentini<br />

episcopatus arcibus ab eo praeficiendis ad libitum voluntatis suae, etiamsi non sint subditi<br />

austriaci vel comitatus tyrolensis, sed tantum subditi episcopales etc.<br />

Cum documentis.<br />

Cartaceo, carte 29. Parte in italiano e parte in tedesco.<br />

34. Anno 1499, 11 iunii Merani. - Maximilianus romanorum imperator, propter merita<br />

praecipue in bello contra Switenses sibi aquisita, adiunxit stemmati gentilitatis Iacobi a Prato, et<br />

Ioanni Baptistae ac Antonio fratribus consanguineis, columbam ramum viridem in rostro<br />

gerentem, aliaque ornamenta et in suos familiares cum omnibus successoribus suis annumeravit.<br />

Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del sec. XVII.<br />

35. Anno 1580, 20 ianuarii Tridenti. - Ludovicus episcopus tridentinus Iacobum de<br />

Roccabruna eximit a solutione regallium, ad episcopalem mensam spectantium, super lignis<br />

laricis, picis et cuiuscumque alterius generis, videlicet boronis, longariis, borris, ab igne, et<br />

quocumque aliis per ipsum incidendis in loco Campo di Lares, ac per flumen Avisii<br />

conducendis, durante locatione quam habet ab hominibus de Fornace, et hoc propter merita<br />

fratris sui Hieronymi canonici et archidiaconi tridentini.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

36. Litterae supplices doctoris Bernardini Malanotti ad cardinalem episcopum tridentinum,<br />

in quibus eum rogat, quatenus ab imperatore ei impetrare dignetur alium iudicem non<br />

suspectum, pro causa iam a septem annis in caesarea curia agitata contra marchiorem a Stiveriis,<br />

pro qua etiam in sui favorem multum allaboravit dominus Georgius de Albertis canonicus<br />

tridentinus, quem plurimum commendat pro tot beneficiis acceptis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1318


Capsa 73<br />

37. Anno 1555, 18 decembris Viennae. - Ferdinandus romanorum rex Christophorum<br />

episcopum tridentinum certiorem reddit de magna existimatione, quam habet erga Iulium<br />

Alexandrinum virum doctrina et in re medica aliisque dotibus insignem.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

38. Anno 1466, 4 ianuarii. - Ioannes de Paho, canonicus et oeconomus ecclesiae<br />

tridentinae, de consensu capituli, fecit pactum cum Sigismundo de Thono capitaneo civitatis<br />

Tridenti, nuper electo et deputato per Sigismundum comitem Tyrolis, quod videlicet pro<br />

custodia civitatis Tridenti et gubernatione dabit pro salario 40 marcas de Marano, et expensas<br />

lautas pro persona sua; item expensas pro quinque equis in foeno, bladis, ferramentis, et aliis<br />

rebus necessariis; item expensas cum salario toti familiae; item dictum castrum omnibus<br />

munitionibus necessariis providere et de omnibus victualibus; item si ipse, vel ipsius nuntius pro<br />

servitio ecclesiae Inspruchum equitarent, quod ostensis capitulo expensis factis, omnes<br />

solventur.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia sec. XV.<br />

39. Anno 1500, 3 augusti in villa Mezii s. Petri. - Dominus Nicolaus Thomaeus, quondam<br />

domini Ioannis Philippi de Thono, condidit suum ultimum testamentum in quo post varia legata,<br />

etiam Missarum perpetuarum in Tassulo et duarum galetarum annuatim olei pro ecclesia s.<br />

Mariae de Thono, atque aliis legatis uxori, sororibus, ecclesiis et pauperibus relictis, instituit<br />

suos haeredes dominum Paulum et dominum Victorem fratres filios egregii iurisperiti domini<br />

Thomae de Fatis de Trilaco.<br />

Pergamena mm 640x350. Notaio: Vigilius q. ser Francisci a Scutellis.<br />

40. Anno 1609, die 9 octobris Pragae. - Dominus Ioannes Baptista Pezzen de Croviana,<br />

baro de Belfort alias Altspaur, sacrae caesareae maiestatis consiliarius belli et columnellus,<br />

recognoscit exemptionem sibi et suis haeredibus concessam a foro inferiorum iudicum ab<br />

illustrissimo et reverendissimo domino Carolo cardinali et episcopo tridentino, cuius se<br />

originarium subditum et vasallum profitetur.<br />

Pergamena mm 225x402. Sigillo aderente.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

41. Anno 1604, die 7 decembris Tridenti. - Ioannes Antonius Scarezzinus cognominatus<br />

Ronchonus de Rendena, capitaneus militiae recognoscit, quod ad eius preces dominus Carolus<br />

cardinalis et episcopus tridentinus in feudum ecclesiae suae receperit domum suam cum<br />

viridario contiguo positam in villa Panthei, pertinentiarum Pahi, cum titulo et cognomine de<br />

Monte s. Georgii, ac de illa pro haeredibus masculis investiverit, cum privilegio sessionis<br />

feudalis franchae et exemptae.<br />

Pergamena mm 282x282. Sigillo pendente.<br />

42. Anno 1609, die 24 novembris Tridenti. - Benedictus Sardanea de Meanperg<br />

recognoscit, quod dominus Carolus cardinalis et episcopus tridentinus domum suam cum fonte,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1319


Capsa 73<br />

curia et viridario in villa Meani, in feudum nobile ecclesiae tridentinae benigne acceptavit, et<br />

erexit ac titulo de Meanperg decoravit, confecta et tradita desuper investitura.<br />

Pergamena mm 266x291. Sigillo pendente.<br />

43. Anno 1632, die 4 februarii Tridenti. - Benedictus Iacobus Sardanea de Meanperg<br />

recognoscit investituram habitam a domino Carolo Emanuele episcopo tridentino de domo etc.<br />

in Meano.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

44. Anno 1539, 13 iunii Tridenti. - Instrumentum donationis causa mortis nobilis<br />

Dorotheae filiae nobilis domini Lazari Longemanthel de Trameno, uxoris in secundo<br />

matrimonio nobilis domini Antonii de Trilaco, quae legavit pro una vice tantum fabricae s.<br />

Vigilii quinque renenses et hospitali s. Mariae Magdalenae 20 renenses et unum lectum.<br />

Pergamena mm 480x175-180. Notaio: Andrigetus Gaudentus q. Donati. - Item sancto Monti pietatis<br />

de Tridento 5 renenses.<br />

45. Anno 1579, 13 octobris ex praepositura soliensi. - Nicolaus de Coret episcopus<br />

tergestinus certiorem reddit episcopum tridentinum de nobilitatis privilegio a Ferdinando et<br />

Maximiliano imperatoribus sibi confirmato, una cum aliis privilegiis de novo concessis, absque<br />

tamen praeiuditio superioritatis domini episcopi et sui episcopatus, sub quo tanquam fideles<br />

vassali vivere volunt; rogat dominum episcopum ut ipsum una cum Antonio de Coret patre suo<br />

ac fratribus et descendentibus in numerum nobilium sui episcopatus aggregare dignetur, una<br />

cum privilegiis realibus et personalibus dictorum nobilium.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo perduto. In italiano.<br />

46. Scriptura in qua ostenditur familiam de Coret, ex producto nobilitatis privilegio per<br />

Ferdinandum et Maximilianum II, non propterea eximi a iurisdictione episcopi tridentini in<br />

cuius territorio morantur, quia privilegium est post Maximilianum I, et quamquam dictum<br />

privilegium Antonio Coredo concessum 1555 nobilitatem antiquam confirmare videatur, non<br />

debet praeiuditium inferre domino episcopo, quia prius incumbit ipsi familiae talem antiquiorem<br />

nobilitatem probare, tum etiam quia antiqua familia est extincta.<br />

Manca.<br />

47. Aliae scripturae ostendentes dependentiam familiae de Coret ab episcopo tridentino;<br />

accedunt attestata notariorum de citatione facta dictae familiae ad tribunal episcopale in valle<br />

Ananiae. Adnectitur catalogus seu arbor familiae Coret extinctae et superstitis.<br />

Manca.<br />

48. Processus criminales contra dominos de Coret ex quibus arguitur subiectio dominorum<br />

de Coret ab episcopo tridentino.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1320


Capsa 73<br />

Cartaceo, carte 58. - Anni 1608-1609. - Capitano delle valli Giorgio di Arsio.<br />

49. Exemplar investiturarum dominis de Coret a diversis episcopis tridentinis eis<br />

concessarum.<br />

Cartaceo, carte 6. Documenti riassunti dal 1306 al 1588. Copia sec. XVII.<br />

50. Anno 1555, 5 septembris. - Exemplar privilegii confirmationis nobilitatis cum aliis<br />

adiunctis facti a Ferdinando romanorum rege Antonio de Coret.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia del 1632 non vidimata.<br />

51. Anno 1447, 13 maii. - Exemplar investiturae datae a Georgio episcopo tridentino de<br />

tribus partibus castri Coredi Michaeli de Coredo cum uno stabulo apud dictum castrum, apud<br />

ecclesiam s. Silvestri, et manso, petiis terre variis ac decimis in pertinentiis Caldarii, Tremeni,<br />

Coredi etc.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia sec. XVII.<br />

52. Anno 1599, die 13 ianuarii Tridenti. - Iulius Pezzen de Croviana vallis Solis, cum suis<br />

fratribus a domino cardinale Ludovico Madrutio episcopo sabinensi, itemque episcopo<br />

tridentino, nobilitatis titulo donatus, pro se et iisdem fratribus reversales suae subiectionis, et<br />

fidelitatis litteras facit.<br />

Pergamena mm 285x403. Sigillo pendente.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia del reversale e lettera accompagnatoria in italiano.<br />

53. Anno 1702, die 27 aprilis Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus Ioannes Michael<br />

episcopus et princeps Tridenti, visis binis privilegiis imperialibus de anno 1535 et 1560<br />

nobilitatis familiae de Thaono, seu Thavonatae cum exemptione a datiis, coltis etc. praehabitis<br />

litteris reversalibus subiectionis erga episcopatum tridentinum a Thoma quondam alterius<br />

Thomae Thavonat de Thavono, eumdem tanquam nobilem imperii et episcopatus tridentini<br />

recognoscit et ab omnibus haberi vult.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia.<br />

54. Anno 1516, die 9 martii. - Exemplar diplomatis nobilitatis, et armorum sive insignium,<br />

concessi a Maximiliano imperatore domino Vito Perckhamer et eius fratribus et descendentibus<br />

ex ipsis.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Copia sec. XVII.<br />

55. Carolus episcopus tridentinus auctoritate apostolica creavit Malfattum de Salvatoribus<br />

de Rippa sacri palatii apostolici et aulae lateranensis comitem auratum militiae, cum omnibus<br />

privilegiis et indultis etc. mandatque suffraganeo tridentino ut dicti comitis fidei professionem et<br />

fidelitatis iuramentum recipiat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1321


Capsa 73<br />

Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2. Prima metà sec. XVII.<br />

56. Carolus episcopus tridentinus creavit praefectum venationum Meani reservatarum<br />

Benedictum Sardaneam de Meanperg, cuius curiam in Meano sitam nuper in sessionem nobilem<br />

et feudum ecclesiae, dictus dominus episcopus erexit, ut ipse et successores sui masculi huic<br />

venationi praesint.<br />

Cartaceo, carta 1. Prima metà sec. XVII.<br />

57. Anno 1670, die 11 maii Viennae. - Dominus Carolus Gervasius Alberti informat<br />

dominum episcopum tridentinum de colloquio habito cum domino cancellario imperiali Hocher<br />

super petitione facta ab eodem domino episcopo domino baroni Firmiano, qui retinebat claves<br />

foveae castri Veteris Tridenti, nec non claves Ballonis apud portam Aquilae, quasque claves<br />

domino episcopo tradere detrectabat.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

58. Anno 1579, die 6 decembris. - Dominus Simon de Thono decanus, caeterique canonici<br />

tridentini totum capitulum repraesentantes, coram domino episcopo protestantur contra dominos<br />

fratres de Scratinperger Antonium et Vigilium, qui praetendebant se esse exemptos a<br />

iurisdictione episcopatus et ecclesiae tridentinae allegantes quamdam scripturam oenipontanam.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

59. Anno 1693, prima martii Oeniponti. - Sigismundus Trapp certiorem reddit episcopum<br />

tridentinum, quod imperator de capitaneis episcopatus Tridenti tractando, mandaverit<br />

capitaneatum vallium Annaniae et Solis comiti Xaverio de Lodrono consiliario oenipontano<br />

conferri seu in eodem confirmari, cum eidem collatus iam fuerit a serenissimo Sigismundo.<br />

Unde non dubitat quin dominus episcopus huic ordinationi sit obsecuturus, eo vel maxime, quia<br />

in praeteritis resolutionibus suae maiestatis in materia horum capitaneatuum numquam mentio<br />

facta fuerit comitis Xaverii de Lodrono, sed solum de illius patre.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

60. Anno 1693, 29 martii Oeniponti. - Sigismundus Trapp exponit domino episcopo<br />

tridentino quod adductae rationes ipsius domini episcopi in eonipontano consilio, pro<br />

conservandis suis iuribus circa capitaneatum vallium, difficiliter sint effectum suum sortiturae,<br />

quantum advertit, nihilominus cum res dependeat ab ulteriori resolutione caesaris, poterit habere<br />

motivum sperandi. Hortatur tamen dictum dominum episcopum, ut occasione dietae, debitas<br />

introductiones cancellario Alberti communicet, cui etiam ipse dominus Sigismundus<br />

communicabit aliquid pro eadem causa.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1322


Capsa 73<br />

61. Anno 1691, 4 novembris Tridenti. - Carolus Emmanuel Voltolinus archidiaconus,<br />

Ioannes Baptista comes Lodroni senior, et Iacobus Roborettus de Freiberg summus scholasticus,<br />

canonici tridentini sede vacante administratores dictae ecclesiae tridentinae, recognoscunt<br />

privilegium obtentum a nobili Ioanne Baptista quondam dicti Filippini de Thunn declarato sacri<br />

romani imperii equite a Leopoldo I romanorum imperatore, mandantes ut ab omnibus subditis<br />

pro tali tam ipse quam successores sui recognoscantur etc.<br />

Est exemplar.<br />

Manca.<br />

62. Anno 1693. - Libellus supplex episcopi tridentini ad imperatorem et ad electorem<br />

palatinum pro obtinenda suspensione collationis capitaneatuum per episcopatum tridentinum<br />

adhuc per quatuor annos.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

63. Anno 1640. - Reccursus episcopi tridentini ad imperialem cameram in quo ostendit<br />

fratres de Prato iurisdictioni episcopali subiectos esse, et iniuste ad comitem Tyrolis appellasse,<br />

cum nullam in subditos suos auctoritatem habeat etc. rogatque dominum electorem dictae<br />

camerae iudicem, ut eosdem fratres de Prato ad debitum ius constringat.<br />

Cartaceo, carte 18. Cfr. AST: Sezione Tedesca c. 50, lett. c, g.<br />

64. Anno 1640, 6 maii Tridenti. - Attestatio domini Ioannis Iacobi Sizzo, quod domini<br />

Theodorus et Christophorus fratres a Prato praetendant exemptionem a foro tridentino ratione<br />

nobilitatis antiquae et baronatus, cui privilegio derogare nolunt, et ita respondisse eidem domino<br />

Ioanni Iacobo pro tali informatione ab eodem domino episcopo misso.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Antonius Begnudellus.<br />

65. Anno 1640, 19 maii Tridenti. - Aliprandi Bassetti iuris utriusque doctoris attestatio,<br />

quod a dominis baronibus Theodoro, Christophoro et Ioanne Baptista fratribus de Prato, et<br />

dominis Segunzani, missus fuerit ad praesentandum domino episcopo tridentino privilegium a<br />

sacra caesarea maiestate obtentum baronatus penes acta cancellariae Tridenti resgistrandum,<br />

quod dominus episcopus acceptare noluit nisi cum reversali, quod videlicet exempti non sint ab<br />

ipsius domini episcopi laicali iurisdictione, sed dicti domini a Prato hanc conditionem approbare<br />

recusarunt, asserentes illius privilegii vigore a tali iurisdictione esse exemptos.<br />

Cartaceo, carta 1. Notaio: Antonius Begnudellus.<br />

66. Anno 1641, 14 aprilis. - Instantia domini Albrecht procuratoris dominorum baronum de<br />

Prato imperialis camerae iudici facta, quod mandatum contra dictos barones sub et obreptitium<br />

esse decernat, et contra notoria iura, cum praesens casus et requisita ad obtinendum mandatum<br />

sine clausola minime sufficiant, et dicti domini barones numquam somniarunt se a iurisdictione<br />

principali tridentina ordinaria eximere, unde petit tale mandatum cassari.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1323


Capsa 73<br />

67. Anno 1644, 27 februarii. - Protestatio domini episcopi tridentini quod si dominus<br />

Christophorus Prato in actis publicis Spirae renuntiaverit liti pendenti in eodem foro, et<br />

cuicumque praetensae exemptioni se submittens cum suis posteris domino episcopo tridentino,<br />

et successoribus suis, et praestiterit debitam obedientiam, ut sui antecessores fecerunt, in eo<br />

casu in gratiam domini episcopi redibit, et debitam benevolentiam, et protectionem reportabit<br />

tam ipse quam posteri sui.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

68. Instantia facta coram Camera spirensi ab advocato episcopi tridentini, quod fratres de<br />

Prato ob non praestitam debitam paritionem mandati sibi ad eadem Camera intimati, in poenam<br />

praealegati mandati sine clausola rite et recte relaxati condemnari, et arctiora remedia adversus<br />

eosdem sibi decerni, in casu fratribus de Prato reis conventis omni iure prohibito et in facto ex<br />

parte episcopali omni iure iustificato.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

69. Scriptura duplicativa in favorem domini episcopi tridentini, in qua advocatus<br />

episcopalis coram camera spirensi ostendit episcopatum tridentinum nullo modo dependere a<br />

domino Tyrolis comite, et consequenter dominos de Prato ad imperiale tribunal comparere<br />

debere, unde tanquam non parentes mandato sibi intimato condemnandos esse.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

70. Alia supplicatio procuratoris episcopi tridentini ad iudicem camerae spirensis, pro<br />

comprimenda praetensione serenissimae Claudiae Tyrolis comitissae, quae dictos dominos de<br />

Prato protegit, et eorum causam ad oenipontanum tribunal ferendum esse praetendit. Ut dictos<br />

dominos de Prato tanquam contumaces coerceat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

71. Varii actus exerciti a procuratore domini episcopi tridentini in causa spirensi contra<br />

fratres de Prato, una cum responsionibus partis adversae, atque advocati, seu procuratoris<br />

comitis Tyrolis.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

72. Anno 1602-1604. - Reccursus Christophori Taunati de Taono ad dominum episcopum<br />

tridentinum, quatenus vi privilegiorum suae familiae concessorum a praedecessoribus episcopis<br />

eximatur a coltis, quas ei imponere praetendit communitas Banchi. Rescriptum favorabile.<br />

Cartaceo, carte 4. Parte in italiano.<br />

73. Anno 1398, die ultima decembris Tridenti. - Dominus Georgius episcopus tridentinus<br />

Fredericum filium Marci de Arso vallis Annaniae, habitatorem vallis Flemmarum, tanquam<br />

nobilem, et ex nobilibus parentibus natum, a publicis functionibus, oneribus et officiis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1324


Capsa 73<br />

exemptum declarat, ita tamen ut cum armis et equis, sicut alii nobiles, domino episcopo serviat<br />

fideliter.<br />

Pergamena mm 225x253. Sigillo pendente.<br />

74. Anno 1468 indictione 1, die dominico 3 aprilis in castro Coredi. - Nobilis dominus<br />

Anthonius quondam nobilis domini Nicolai de castro Coredi vallium Annaniae et Solis vicarius<br />

generalis, pro domino Sigismundo duce Austriae, Tyrolis comite etc. suum testamentum condit<br />

in quo plura legata et onera etiam perpetua instituit, nempe Missarum, anniversarii etc. suos<br />

haeredes instituit dominam Isabetam uxorem suam, et sororem Antonii Janesi de Sarnonico;<br />

item Anthoniollum quondam ser Petri notarii de villa Corredi et ser Franciscum quondam ser<br />

Antonii Valdechar de Thaono suos nepotes.<br />

NB. Hic videtur fuisse ultimus de antiqua familia Corredi.<br />

Pergamena mm 860x325-286. Due pergamene unite. Copia sec. XVII.<br />

75. Ludovicus episcopus tridentinus Iosepho de Martinis civi tridentino et eius<br />

successoribus concedit insignia pro domo sua.<br />

Cartaceo, carte 3. Stemma a colori.<br />

76. Anno 1579. - Domini Antonius et Vigilius fratres de Schrotenperg contra dominum<br />

episcopum tridentinum recursum habent ad Ferdinandum archiducem, Tyrolis comitem,<br />

praetendentes, tanquam nobiles antiqui, exemptionem a foro episcopi tridentini et immediatam<br />

subiectionem foro tyrolensi, atque etiam accessum ad dietam etc. productis suis iuribus etc.<br />

Cartaceo, carte 51. In latino, italiano e tedesco. Sigillo aderente.<br />

Il documento del 15 febbraio 1630 non ha nulla a che vedere con gli Schrattemberg: è finito qui<br />

senza segnatura.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1325


Capsa 74<br />

CAPSA 74<br />

Libri actorum (numeri 3)<br />

1. In hac capsa quae est ultima in registro, inveniuntur duo libri actorum sive causarum<br />

civilium et etiam iurisdictionalium quae fuerunt agitatae ab anno 1503 usque ad 1511, in primo<br />

libro et ab anno 1511 usque ad 1515.<br />

Cartaceo. Volume cartaceo legato in tutta pelle lavorata con fregi e arabeschi mm 355x240. Carte<br />

305 e 8 carte sciolte (1503-1511): mm 340x2335. Sono mancanti le carte 78 e 80. Sul dorso è ripetuto<br />

quattro volte un fregio o sigillo che reca la lettera G. La carta è in pergamena, tutta sforacchiata dai tarli.<br />

Libri actorum sive causarum civilium et etiam iurisdictionalium agitatarum coram tridentinis<br />

episcopis (1503-1511). La prima è una causa per la decima di Fiemme (Castelalto e Fiemme 1511).<br />

Carta 3: Pietro Bregantini e Bartolomeo Guelmi di Denno sindaci della villa.<br />

Lite dei fiemmesi contro il canonico Giovanni Riepper e Vigilio Firmian e i nobili di Arsio. Causa<br />

fra Castello di Fiemme, Trodena e Carano.<br />

Capitolo del duomo di Trento e le Giudicarie.<br />

Carta 6: monache di s. Chiara.<br />

Carta 7: Moena e il capitano Firmian.<br />

Carta 21: Causa fra i Trapp e Matarello. Decima di Fiemme.<br />

Carta 30: Trento e le comunità esteriori.<br />

Carta 36 e segg.: Cognola e Meano; Trento e Romagnano; Spaur e Mez antico; Prepositura e<br />

Romagnano; Trento e Povo.<br />

Carta 77: Roccabruna e la pieve di Civezzano.<br />

Carta 111: questuarius fabrice de la Sarca.<br />

Carta 127 e segg.: Privilegi della comunità di Tres (1474).<br />

Carta 202: Sindaci di Sardagna e il Capitolo del Duomo.<br />

Carta 253: lite per sequestro di pecore (Spaur).<br />

Carta 269: Cognola e Montagna contro Civezzano causa Montis Calispergi.<br />

Carta 273: Matheus Holzel vicecapitaneus Tridenti (1491).<br />

Carta 288: lite fra i conti d'Arco e i Gresta per alcuni prati ad Aldeno.<br />

Carta 125: Morte e sepoltura di Odorico de Lichetenstein principe vescovo di Trento.<br />

2. In libro secundo.<br />

Volume cartace legato in tutta pelle lavorata mm 327x220.<br />

Libri actorum sive causarum civilium (1515-1554). Cartaceo, carte 485 (66 bianche). Parte in<br />

italiano. mm 320x210.<br />

A carta 91 e segg. è contenuta la causa ereditaria di Isabella Trivulzio Borromeo e Barnaba Adorno<br />

di Genova per il castello Castelletti e Castelselvano nel Monferrato. Cristoforo Madruzzo commissario<br />

incaricato da Carlo V.<br />

Il volume contiene cause ereditarie feudali condotte dai principi vescovi di Trento come delegati<br />

dall'imperatore.<br />

Causa tra i Federici di Valcamonica signori di castel Ossano e i Lusano.<br />

Causa Gonzaga e Milano.<br />

3. Liber actorum sive causarum coram domino tridentino episcopo anno 1493 usque ad<br />

1497.<br />

Cartaceo, carte 238. mm 215x310. Volume legato in tutta pelle. Ci sono anche 86 carte sciolte. La<br />

segnatura antica inizia con la carta 51: mancano quindi 50 carte.<br />

Carta 8: Causa Paurenfeint - Praytnawer. Segnati i componenti del tribunale aulico.<br />

Carta 5: Causa tra le ville e la pieve di Lomaso.<br />

Carta 14, 17: Denno contro i gentili.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1326


Capsa 74<br />

Carta 41: Pelugo contro i Lodron.<br />

Carta 46v: Monache di s. Chiara e Bonora di Tenno.<br />

Carta 53v: Nicolò e Domenico Scaia di Menas: causa: divisione del denaro per la vendita del monte<br />

Cledrie.<br />

Carta 55: Regola di Terlago.<br />

Carta 53: Causa fra Ranzo e Terlago per i pascoli sul Gaza.<br />

Carta 65v: Piné - Sevignano: causa confini.<br />

Carta 88: Civezzano - maso de Buschn.<br />

Carta 100v: Ronzo - Pedegaza. Lodron - Pelugo.<br />

Carta 114v: Piné e Sevignano - Pascoli.<br />

Carta 118v: Comunità di Thon, Vigo, Toss, Castelletto.<br />

Carta 174: Preor: accordo per la cappella.<br />

Carta 175: Garniga.<br />

Carta 195v: il sacerdote Luca da Tuenno e Salvatore fu Antonio Tenitzan da val Camonica per causa<br />

del luogo di s. Emerenziana.<br />

Carta 228: causa Vigolo Vattaro per la cappella di s. Giorgio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1327


Capsa 75 - 77<br />

CAPSA 75<br />

Libri feudales in supplementum ad capsam 22/1-2 (numeri 2)<br />

1. Investiturae sub domino Bartholomeo episcopo tridentino [cfr. capsa 22, 1].<br />

2. Investiturae sub domino Alberto episcopo [cfr. capsa 22, 2].<br />

Libri feudali: Codex Clesianus. – La copia registrata dai Padri Ippoliti e Zatelli si trova<br />

all'Hauptstaatsarchiv di Monaco di Baviera, alle segnature rispettivamente Trient 1a/I n. 3934 e Trient<br />

1a/II n. 3935, come fa fede la segnatura di mano Ippoliti.<br />

CAPSA 76<br />

Libri feudales in supplementum ad capsam 22/3-5 (numeri 3)<br />

3. Locationes sub eodem domino Alberto episcopo [cfr. capsa 22, 3].<br />

4. Investiturae sub domino Georgio I episcopo [cfr. capsa 22, 4].<br />

5. Investiturae sub domino Alexandro episcopo [cfr. capsa 22, 5].<br />

Libri feudali: Codex Clesianus. - La copia registrata dai Padri Ippoliti e Zatelli si trova<br />

all'Hauptstaatsarchiv di Monaco di Baviera, alle segnature rispettivamente Trient 1a/III n. 3936 e Trient<br />

1a/IV n. 3937.<br />

CAPSA 77<br />

Libri feudales in supplementum ad capsam 22/6-7 (numeri 2)<br />

6. Investiturae sub domino Georgio II episcopo [cfr. capsa 22, 6].<br />

7. Investiturae sub domino Ioanne episcopo [cfr. capsa 22, 7].<br />

Libri feudali: Codex Clesianus.- La copia registrata dai Padri Ippoliti e Zatelli si trova<br />

all'Hauptstaatsarchiv di Monaco di Baviera, alle segnature rispettivamente Trient 1a/V n. 3938 e Trient<br />

1a/VI n. 3939 e Trient 1a/VII n. 3940.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1328


Capsa 78<br />

CAPSA 78<br />

Libri feudales in supplementum ad capsam 23/1-4 (numeri 4)<br />

8. Investiturae sub domino Udalrico de Frunsberg episcopo [cfr. capsa 23, 1. -<br />

9. Investiturae sub domino Udalrico de Liechtenstein episcopo [cfr. capsa 23, 2].<br />

10. Investiturae sub domino Georgio III episcopo [cfr. capsa 23, 3].<br />

11. Investiturae sub domino Bernardo episcopo [cfr. capsa 23, 4].<br />

Libri feudali: Codex Clesianus. - La copia registrata dai Padri Ippoliti e Zatelli si trova<br />

all'Hauptstaatsarchive di Monaco di Baviera, alle segnature rispettivamente Trient 1a/VIII n. 3941, Trient<br />

1a/IX n. 3942, Trient 1 a/X n. 3943 e Trient 1a/XI n. 3944. – NB. Il n° 8 nell'archivio di Monaco<br />

sopraddetto porta la segnatura C. 77, n. 8.<br />

Omnes isti codices habent suos indices, et praeter investituras continent etiam<br />

cofirmationes privilegiorum, et pleraque alia ab ipsis episcopis gesta vel concessa.<br />

NB. quod in codice episcopi Ioannis index erratur in citatione paginarum, indicando duas<br />

posteriores paginas, verbi gratia loco 90 habet 92 etc. error incipit a pagina 50.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1329


Capsa 79<br />

CAPSA 79<br />

[Relationes inter principes episcopos Tridenti et comites Tirolenses] (numeri 433)<br />

1. Anno 1682, die 28 iulii Burgi. - Ernestus Mayer commissarius Oeniponti citavit Carolum<br />

Polaco et Iacobum Bartholomaeum de Pergino ad comparendum coram suo tribunali pro<br />

quadam causa inter se vertente, unde recursum fecerunt ad Franciscum episcopum tridentinum<br />

quid agendum esset; unde dominus episcopus prohibuit ad eum accedere imposita poena in<br />

causa contraventionis. Unde dictus assertus commissarius Perginum veniens sub poena 1000<br />

talerorum iterum eos citavit ad comparendum in hospitio Motesi et alia vice in domo comitis a<br />

Wolghestain, sed iterum eis ab episcopo vetitum fuit quinimmo commisit Hieronymo Gratiadeo<br />

profiscali episcopatus Tridenti quod accedere debeat ad dictum assertum commissarium et<br />

nomine domini episcopi tridentini protestationem suam facere de perturbata iurisdictione et<br />

invaliditate actorum etc. sicuti fecit.<br />

Manca.<br />

2. Anno 1667, die 2 martii Pragae. - Cardinalis de Harrach episcopus tridentinus laudat<br />

resolutionem capituli tridentini mittendi una cum consiliario Sizzo unum ex ipsis canonicis<br />

Viennam pro tractandis negotiis; sollicitat discessum et accelerationem ad curiam caesaream.<br />

5 martii Pragae. - Idem episcopus gaudet quod compositae sint differentiae cum baronibus<br />

a Prato; dolet quod turbulentiae quaedam ortae sint cum excubiis sanitatis occasione comitum a<br />

Thunn et Arco. Unde timendum quod conquaerebuntur cum consilio oenipontano una cum<br />

barone a Firmian; unde consiliarios suos advertit ut sint parati ad respondendum.<br />

19 martii Pragae. - Idem episcopus sollicitat accessum consiliarii Alberti ad caesaream<br />

aulam ut ibi adinveniatur pro festis pascalibus.<br />

30 martii Pragae. - Idem episcopus gaudet de notitia sibi data a consiliaribus suis circa<br />

quaerimonias baronis a Firmian apud consilium oenipontanum ratione clavium rastellorum. Ex<br />

quo habebit motivum insistendi super observatione praeteritorum temporum.<br />

Cartaceo, carte 12. Due sigilli aderenti. In italiano. - Oltre le regestate vi sono altre due lettere.<br />

5 marzo 1667, da Praga ai consiglieri di Trento. Tratta della Signora Lucia Particella moglie di Carlo<br />

Gervasio Alberti Denno... ricoverata nel monastero di s. Silvestro di Verona. Il detto Alberti chiede al<br />

principe vescovo che lo aiuti a far venire detta Particella nel monastero di s. Chiara di Trento "affinchè<br />

sotto la vigilante custodia della madre Badessa egli viva sicuro del suo onore e possa con tanto maggior<br />

tranquillità et applicatione continuare il suo impegno in nostro servizio"...<br />

Carlo Antonio Scutelli commissario di Pergine scrive a Praga e ricorre all'Harrach cardinale per<br />

venir confermato nel suo ufficio. - Il detto cardinale in data 5 marzo rimanda la lettera ai consiglieri<br />

lasciando a loro la scelta del soggetto migliore se vi sono altri concorrenti.<br />

3. Anno 1666, 10 novembris Villaci. - Cardinalis de Arach episcopus tridentinus certiores<br />

reddit de prospero suo itinere Viennam versus cum augustissima sponsa consiliarios suos<br />

Tridenti, displicet sibi quod multa sublata fuerint in castro occasione dictae augustissimae<br />

sponsae ab Hispanis serventibus, ut timetur, quae sublata non fuissent si attentius cui cura<br />

incumbit vigilasset. Princeps Driectestain tapete sublatum reficiet.<br />

Anno 1666, die 28 novembris Tridenti. - Consiliarii episcopi tridentini certiorem reddunt<br />

cardinalem de Arach episcopum tridentinum quod consiliarius Trentinus ipsos admonuerit brevi<br />

esse vocandos deputatos ad comitia provincialia tyrolensia pro stabiliendo munere donando<br />

imperatrici sponsae. Unde eum informant quod episcopatus tridentinus et brixinensis ad comitia<br />

Tyrolis non conveniant nisi occasione defensionis etc. aliquid contribuere debent comiti Tyrolis,<br />

nisi pro expensis suorum statuum bello aggressorum; ei consulunt faciendum id quod egit<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1330


Capsa 79<br />

princeps Madrutius qui vocatus pro hoc eodem motivo noluit concurrere pro munere imperatrici<br />

Leopoldinae praesentando, ne praeiudicaret suae ecclesiae. Sed postea separatim pro devotione<br />

erga eamdem domum suo et subditorum nomine 3000 florena obtulit. Hoc tamen fecit<br />

Madrutius quia nullas expensas fecit pro eadem maiestate quia Tridento non transiit. Ab hoc<br />

ergo etiam munere dominus episcopus excursari poterit propter multas expensas ab eodem<br />

factas in eius transitu. Hoc in more positum fuit retoractis temporibus quod domini episcopi<br />

expensas in transitu tantum faciebant et nihil aliud faciebant. Remittunt tamen omnia prudenti<br />

iuditio domini episcopi. 15 ergo decembris rescribit dominus episcopus dictis consiliariis suis<br />

quod suo iuditio et propositioni stabit.<br />

Anno 1666, 4 decembris Viennae. - Cardinalis Harach episcopus tridentinus respondet<br />

consiliariis suis quod si baro a Firmian continuabit praetensionem suam praesidendi in consilio,<br />

alias consiliis non accessurum sese declarans, quod tunc pensionem solitam ipsi negabit;<br />

expectat resolutionem capituli tridentini circa hanc materiam, postea respondebit in bona forma<br />

consilio oenipontano.<br />

Anno 1666, die 30 decembris Viennae. - Cardinalis de Harac episcopus tridentinus scribit<br />

consiliariis suis quod circa munus praesentandum imperatrici sponsae intelligentiam habere<br />

deberent cum episcopo brixinensi qui si consentiat non videt quomodo se possit subtrahere.<br />

Quod si ab hoc munere se subtrahere non possit, consentit quod pecuniam offerendam extrahere<br />

possint a capsa steurarum ordinariarum, si hoc fieri possit sine praeiuditio et cum solitis<br />

protestationibus. Id tamen quod ipsum angit est quod imperium etiam consentit de dono gratuito<br />

offerendo dictae imperatrici et sic altera etiam vice concurrere debebit.<br />

Cartaceo, carte 14: Sette lettere. Tre sigilli aderenti. In italiano. - Da Vienna, 10 luglio 1666: il card.<br />

Harrach ai consiglieri di Trento. Ringrazia per le condoglianze mandategli in occasione della morte del<br />

fratello conte Francesco.<br />

1666, 4 dicembre: giuramento del podestà.<br />

1666, 12 dicembre da Vienna: tratta del vino atesino trentino.<br />

4. Anno 1670, die 23 martii Viennae. - Carolus Gervasius Alberti scribit electo episcopo<br />

tridentino Sigismundo Alphonso, quod habuerit epistolas a praeposito Poda in quibus eum<br />

certiorem reddit de novis articulis ab oenipontano consilio propositis ad hoc ut diutius<br />

protraheretur possessio eiusdem domini episcopi. Et quamquam a caesare eidem consilio<br />

scriptum sit pro accelleratione huius negotii nihil tamen effectum. Quantum coniectare potest<br />

omnes oppositiones collimant in praetensis capitanei civitatis qui praecedentiam a dominis<br />

canonicis praetendit; hoc compositio nihil dubitat quin ad possessionem dandam episcopo<br />

devenietur. Non cessabit tamen instare apud caesarem atque urgere pro expediendo hoc negotio.<br />

Anno 1670, die 30 martii Viennae. - Carolus Gervasius Alberti scribit electo episcopo<br />

tridentino Sigismundo Alphonso quod caesaris mens sit numquam possessum dandi electo<br />

episcopo usque dum non sit sopita controversia capitanei tridentini circa praecedentiam neque<br />

conveniens esse ut consilium congregetur sine capitaneo suo. Circa hoc formavit scripturam in<br />

qua ostendit capitaneum non intervenisse consilio, non ex defectu canonicorum sed ipsius<br />

capitanei novitates introducere praetendentis. Intellexit eadem die quod omnia expediantur pro<br />

dando episcopo possessu et mandatum fuisse ab oenipontano consilio ut milites Tridento<br />

discedant, quod tamen executioni mandatum esse timet. Rogat tandem dominum episcopum ut<br />

ipsum repatriare permittat, quia iam tribus annis pro ecclesia Viennae laborans se nihil effecisse<br />

videt.<br />

13 aprilis 1670. - Idem Alberti congratulatur Vienna cum electo Sigismundo Alphonso pro<br />

possessione quantum putat aquisita episcopatus. Nullum dubitat quin controversiae cum domino<br />

capitaneo barone a Firmian praetendente claves castri clesiani et mensam ac cubili cum servis in<br />

palatio episcopali sint sopitae; quia a cancellario caesareo intelligit quod in mandatis habeat<br />

consignandi claves domino electo et discedendi a palatio episcopi, atque omnia in pristinum<br />

statum redigendi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1331


Capsa 79<br />

4 maii 1670 Viennae. - Idem Alberti gratias agit electo Sigismundo Alphonso pro facultate<br />

sibi concessa Tridentum redeundi, eumque informat de subiectis capacibus Viennae existentibus<br />

subditis suis prosequendi incepta negotia.<br />

Cartaceo, carte 16. In italiano. Sette lettere.<br />

1670, 27 aprile. L'Alberti ha ricevuto il permesso di ritornare in patria. L'imperatore si trova ora alle<br />

cacce di Lossemburg con tutta la corte; ritornerà a Pentecoste. Accenna ai negozi del principato di Trento<br />

che durante la sua assenza dovranno venire trattati da un suddito del principato di Trento e Bressanone; il<br />

migliore sarebbe il Signor Francesco dott. de Bernardi che è originario di Fassa; a lui però preferisce il<br />

dott. Giorgio Wohinitz.<br />

1670, 4 maggio. I soggetti addetti per la Agenzia del Principato a Vienna consigliati dall'Alberti<br />

sono Giacomo Rigos di Malosco, decano del collegio dei legisti e professore e lettore pubblico in questo<br />

studio e Giovan Battista Manincor pure della Valle di Non.<br />

Sceglie però il Wohinitz e il Bernardi.<br />

1670, 8 giugno. Affari trattati da 20 anni... Ha ricevuto 200 ragnesi da un mercante per il viaggio<br />

verso Trento.<br />

5. Anno 1670, 6 martii Viennae. - Carolus Gervasius Alberti scribit electo Sigismundo<br />

Alphonso episcopo tridentino quod multum laborat pro obtinendis mandatis a caesare ad<br />

dicasteria oenipontana ut praetensiones iusta compositione terminentur, milites e tridentino<br />

castro dimittantur et omnia in pristino statu reducantur; sed nullus effectus conspicitur sed<br />

potius novae continuo difficultates emergunt, atque praetensiones, eo fortasse fine ut dilatione<br />

possessus dandi electo episcopo, eum inducant ad compositionem iuxta eorum voluntatem;<br />

scribit pariter quod Oeniponto litteras acceperit a comite Sigismundo Trapp quod brevi<br />

possessio dabitur electo episcopo.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

6. Anno 1667, die 10 septembris Romae. - Cardinalis de Harrach episcopus tridentinus<br />

certiores reddit consiliarios suos quod a pontifice non potuerit obtinere incorporationem<br />

prioratuum Campilii, s. Leonardi et s.Thomae cum mensa episcopali, neque episcopo<br />

collationem relinquere, sed solum pro ipso episcopo tantum, si contingat aliquem ante ipsum<br />

decumbere. Ex informationibus Vienna habitis timet malum exitum causae propter fortem<br />

impressionem a consilio oenipontano in mente viennensium factam. Unde melius esset causam<br />

indecisam relinquere antequam quid deterius accidat.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. In italiano. Due lettere (una del 3 settembre).<br />

7. Anno 1660. - Scriptura facta contra potestatem Roboreti laedentem immunitatem<br />

ecclesiasticam et circa citationes factas a capitaneo tridentino sede vacante non implorato<br />

brachio saeculari in territorio austriaco.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano. Minuta di lettera.<br />

8. Anno 1667, die 2 aprilis Pragae. - Cardinalis de Harrach episcopus tridentinus scribit<br />

consiliariis suis quod cum capitulum tridentinum resolverit non mittendi Viennam unum ex<br />

canonicis una cum consiliario Alberti posset ei etiam suam instructiones dare.<br />

9 aprilis Pragae. - Idem episcopus scribit consiliariis suis quod certior factus sit a quodam<br />

aulae ministro quod consiliarius suus Viennae nihil efficiet quia omnia dependent ab<br />

informatione consilii oenipontani. Consulit eosdem quod videant componere turbulentias<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1332


Capsa 79<br />

exortas cum excubiis occasione comitum a Thunn et Arco ac baronis a Firmian ratione clavium<br />

restellorum etc. quae compositio fieri posset dando eis aliquam satisfactionem; posset concedi<br />

clavis una restelli capitaneo baroni a Firmian quando hoc non sit in praeiuditium etc.<br />

Cartaceo, carte 8. Quattro lettere. In italiano. Sigillo aderente. (16 aprile, 23 aprile).<br />

9. Anno 1695, die 28 augusti Roboreti. - Ioannes Carolus Salvadorius potestas Roveredi<br />

conquaeritur cum episcopo tridentino quod Roboretum nuntium miserit ad citandum<br />

praesbiteros Mathaeum Sbardellati et Marchum Antonium dal Ben absque praevia facultate<br />

potestatis et impetratione brachii saecularis cum praeiuditio iuris territorialis caesareae<br />

maiestatis. Quare rogat dominum episcopum ne amplius haec faciat ut inconvenientia non<br />

oriantur.<br />

Anno 1695, die 25 augusti Tridenti. - Citatio domini Federici Marinelli archipraesbiteri<br />

Maleti consiliarii et provicarii generalis Roboretum transmissa dictis Mathaeo Sbardelati et<br />

Marco Antonio dal Ben ad se exculpandum de suspecto et fundato consortio cum mulieribus de<br />

quo sunt accusati.<br />

Informatio transmissa regimini oenipontano de perturbata iurisdictione eo quod episcopus<br />

tridentinus citaverit dictos praesbiteros absque licentia potestatis Roboreti.<br />

Anno 1695, die 3 septembris. - Monitorium consilii oenipontani missum episcopo<br />

tridentino quod annullare debeat actus in dicta citatione contra dictos praesbiteros factos et in<br />

scriptis sinceretur ac similes imposterum intermittantur.<br />

Cartaceo, carte 11.<br />

10. Anno 1683, die 30 ianuarii. - Cardinalis... Roma scribit episcopo tridentino quod<br />

summus pontifex amare senserit praeiuditia suae ecclesiae facta a ministris oenipontanis; eum<br />

certiorem reddit quod de hac re Viennam scripserit nuntio suo et non deerit sollicitare causam<br />

suam apud caesarem; laudat zelum suum eumque animat ad manutenendam iurisdictionem<br />

suam.<br />

Anno 1683, die 19 iunii. - Idem cardinalis respondet episcopo tridentino quod non sine<br />

ratione recusaverit oblatas sibi compositiones a ministris oenipontanis usque dum non<br />

reparentur praeiuditia facta immunitati ecclesiae; eum certiorem reddit quod summus pontifex<br />

non cesset instare hac re apud suum nuntium neque inposterum cessabit.<br />

Anno 1685, die 31 martii Romae. - Laurentius Casoni certiorem reddit episcopum<br />

tridentinum de scripturis ab ipso acceptis evidenter ostendentibus independentiam suae ecclesiae<br />

a comitibus Tyrolis, eas communicavit summo pontifici et de illis bonum usum pro tempore<br />

faciet. Laudat zelum suum in defensione iurium suorum.<br />

Anno 1685, die 29 iulii Viennae. - Cardinalis Bonvisini scribit episcopo tridentino quod<br />

Romam miserit resolutionem suae maiestatis et ab ipso pontifice expectare resolutionem;<br />

interim eum monet quod citatus a consilio oenipontano nullatenus comparere debeat.<br />

Cartaceo, carte 9. Cinque lettere. In italiano. (23 ottobre 1695).<br />

11. Anno 1682, 13 octobris Tridenti. - Ioannes Antonius Rossi de s. Iuliana consiliarius et<br />

commissarius pro caesarea maiestate Austriae superioris etc. mandat Francisco de Albertis<br />

cancellario, consiliario et massario tridentino etc. quatenus revocare debeat bannum ab ipso<br />

factum contra Petrum Pace appellantem ad consilium oenipontanum et quantocius liberare<br />

teneatur Antonium Gratiadei in carceribus detentum ad idem consilium appellantem sub poenis<br />

etc. declarando dictos esse liberos et exemptos a tribunalibus tridentinis et quod non tantum hi<br />

sed omnes alii a iudicibus tridentinis ad comitem Tyrolis libere appellare possint.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1333


Capsa 79<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Copia del notaio Girolamo Martini de Valle Aperta. Il Pace era<br />

tabacchista. - Il detto Rossi era oriundo di Pozza; il nonno era oriundo di Piano in val di Sole.<br />

12. Anno 1682, 14 octobris Tridenti. - Francisci de Albertis episcopi tridentini protestatio<br />

contra praecedens mandatum tamquam de perturbata iurisdictione extrahendo de carceribus<br />

Antonium Gratiadeum per milites ex Avisio acceptos et ex banno revocando Petrum Pace ab<br />

eodem episcopo iuste bannitum; declaratque omnia haec acta nulla et nullius roboris utpote<br />

facta contra principem imperii.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Copia. Domenico Vigilio Sorno luogotenente capitano della milizia nel<br />

distretto di Königsberg, con una squadra di soldati entrò nel castello del Buonconsiglio e alla prigione<br />

detta della Cosinazza, nel palazzo clesiano e liberò Antonio Graziadei di Calavino. Era accusato di falso<br />

in atto pubblico.<br />

13. Anno 1682, 15 octobris Tridenti. - Ioannes Antonius Rossi commissarius oenipontanus<br />

confirmat primum mandatum, declaratque nullam superius recensitam protestationem episcopi<br />

Tridenti et sub poenis in eo mandato contentis praecipit observari omnia in primo mandato<br />

ordinata et quod nullus audeat proclama illud lacerare, offendere vel in aliqua sui parte<br />

corrumpere.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Copia.<br />

14. Anno 1683. - Variae epistolae Francisci Antonii Begnudelli ad Franciscum episcopum<br />

tridentinum in quibus eum certiorem reddit quod in sacra visitatione Bulsani et in aliis locis per<br />

longum Athesis representantes et alii officiales civitatis et locorum noluerint ostendere libros<br />

computuum seu rationum ecclesiarum propter prohibitionem sibi factam a consilio oenipontano.<br />

Cartaceo, carte 12. Sei lettere.<br />

1683, 27 maggio: Salorno. 1683, 28 maggio: Pressano. 1683, 3 giugno: Villa Lagarina. 1683, 2<br />

giugno: Rovereto. 1683, 6 giugno: Innsbruck.<br />

15. Anno 1682, 5 octobris Tridenti. - Prima protestatio Francisci episcopi tridentini contra<br />

Ioannem Antonium Rossi commissarium oenipontanum in causa Petri Pace et Antonii<br />

Gratiadei, contra consules tridentinos pro qua maiestatem suam consules informarunt et in<br />

spirensi tribunali causam agitant, unde asserti commissarii acta nulla et irrita declarat.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del notaio Giovan Paolo Ciurletti.<br />

16. Informatio supra processum formatum contra Petrum Pace et Antonium Gratiadei de<br />

Calavino qui procuram a variis commutatibus extorsit sub specie libertatis vendendi vinum sicut<br />

ipsi cives Tridenti. Bannum Petri Pace, incarceratio Antonii Gratiadei. Proclama commissarii<br />

oenipontani Rossi qui nullius roboris bannum asseruit atque armata manu milites Avisio duxit<br />

ad extrahendum de carceribus Gratiadeum. Episcopi tridentini protestatio contra dictum<br />

proclama et confirmatio anterioris usque ad decisionem spirensem et imperatoris. Alia<br />

declaratio commissarii Rossi contra protestationem episcopi, incarceratio notarii de Capris<br />

Avisium traducti etc. via secundum episcopi proclama publicavit etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. - L'altra declaratio commissari non c'è.<br />

1334


Capsa 79<br />

17. Litterae supplices Francisci Antonii de Albertis cancellarii tridentini nomine episcopi<br />

tridentini porrectae caesareae maiestati circa praeiudicia a commissario Rossi illata ecclesiae<br />

tridentinae et perturbata iurisdictione in factis supra relatis etc. implorat maiestatis suae<br />

protectionem et iustitiam propter iniuriam imperii principi illatam.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

18. Anno 1682, 29 novembris Viennae. - Franciscus Antonius de Albertis certiorem reddit<br />

episcopum tridentinum quod caesari displicuerit factum commissarii Rossi et promisit<br />

assistentiam asserendo quod dictus commissarius excesserit instructionem regiminis<br />

oenipontani eo vel maxime quia inimicus est ecclesiae tridentinae. Imperatrix pariter sese<br />

expressit quod libenter occasionem quaerit beneficandi dominum episcopum et ecclesiam suam.<br />

Cardinalis omnem movet lapidem ut pro iniuria illata ab officio removere faciat commissarium<br />

Rossi vel consiliarium Ieremiam et huius potius quam alterius remotionem obtinebit pro quo<br />

tamen obtinendo aliqua pecuniae summa deponi debet qui etiam Ieremias infensus est ecclesiae<br />

et episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. - Fiorini 3000 per ottenere il titolo di nobiltà. Padre Hattinger S.J.<br />

confessore dell'imperatore.<br />

19. Franciscus Antonius de Albertis scribit episcopo tridentino quod in longum trahatur<br />

causa eo quod serenissimus gubernator Tyrolis executionem impediat et cancellarius Capris<br />

interim in carceribus detineatur. Consulit dominum episcopum pro instituendo aliquo agente in<br />

aula imperiali; instabit apud caesarem pro epistola dirigenda serenissimo Tyrolis gubernatori,<br />

gratias agit pro 3000 libris pro expensis transmissis.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Danni della soldatesca. Spese per posta, mance ecc.<br />

20. Anno 1683, 14 martii Oeniponti. - Franciscus Antonius de Albertis certiorem reddit<br />

episcopum tridentinum quod habuerit audientiam a serenissimo gubernatore Tyrolis quem<br />

adinvenit inclinatum pro deponendis consiliariis Rossi et Ieremia, sed prius proposuit an<br />

episcopus tridentinus impedire praetendat recursum subditorum suorum ad consilium<br />

oenipontanum? et hac ratione cum res adeo obstrusa sit, causam in longum trahere machinatur.<br />

Circa hoc se nullam habere instructionem asseruit sed tantum pro tractanda causa contra<br />

commissarium Rossi etc. missum esse dixit. Unde expectat a domino episcopo resolutionem.<br />

Eum pariter informat quod baro Theodorus a Prato intentet se eximere a iurisdictione domini<br />

episcopi eo quod haec familia habeat praecedentiam a dominis consiliariis praetendendo<br />

nobilitatem ante Maximilianum, unde eum hortatur ne tale praeiuditium ecclesiae suae permittat<br />

et quaerat scripturas quas dominus Sizzo adinvenire poterit.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

21. Anno 1683, 28 martii Oeniponti. - Franciscus Antonius de Albertis scribit episcopo<br />

tridentino quod causa sit in bono statu et quod in favorem ecclesiae tridentinae erit sententia.<br />

Quod Petrus Pace fuerit Oeniponti ad serenissimum gubernatorem qui nihil decidere promisit<br />

usque ad resolutionem tribunalis tridentini. Circa baronem a Prato scribit quod nullam<br />

instantiam fecerit circa exemptionem a iurisdictione episcopi sed tantum in discursu de hac<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1335


Capsa 79<br />

independentia tractatum fuit et lectis actis archiducissae Claudiae repertum fuit domum Pratam<br />

tanquam subditam comitis Tyrolis fuisse commendatam capitaneis regionis et Tridenti, unde et<br />

nunc eadem ratione commendata fuit dictis capitaneis. Quare suadet dominum episcopum quod<br />

posset uni de familia Prati permittere praecedentiam in scamno cathedralis occasione concionis<br />

et supra consiliarios.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. - Si accenna ad una costruzione del Piccolomini presso la chiesa e roza<br />

di s. Margherita.<br />

22. Anno 1682, 11 novembris Viennae. - Franciscus Antonius de Albertis certiorem reddit<br />

episcopum tridentinum de suo adventu Viennae, de expensis victus et habitationis pro se et<br />

famulo 11 florenorum in qualibet hebdomada, de 1000 florenis exbursandis a domino episcopo<br />

pro obtinendo privilegio de non appellando.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano. - Parla della pigione: stuva e stanza, lume e legna per scaldare, 6<br />

fiorini la settimana; il vino austriaco è solforato; quello tirolese costa troppo; il servitore beve birra.<br />

23. Anno 1682, 17 decembris Viennae. - Franciscus Antonius de Albertis scribit episcopo<br />

tridentino in materia custodiae carcerum quod etiam posset apparitoribus arma concedere in<br />

casibus etc. et ita caesari rescribere quod in gratiam serenissimae maiestatis hoc fecerit et etiam<br />

de mente suae maiestatis sit ut dominus episcopus se componat cum civitate circa has<br />

controversias etc. advertit in alia separata epistola dominum episcopum quod imperator propter<br />

bellum cum Turcis exigat multas pecunias a subditis suis et etiam confederatis. Unde consulit<br />

dominum episcopum quod prius antequam deveniat ad resolutionem dandi certam quantitatem<br />

pecuniae, conveniat cum episcopo brixinensi et de expostulata pecunia a subditis possit reducere<br />

ad dimidiam florenorum pro quolibet centenario exigendo ab his qui facultatem mille<br />

florenorum vel ultra habent; neque convenire debebit cum episcopo brixinensi qui fortasse<br />

certam summam exolvet caesari quam postea exiget ab omnibus suis subditis, hoc non<br />

faciendum a domino episcopo tridentino quia in exigendis postea a subditis solutis pecuniis<br />

difficiliter ad suum devenire poterit.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. - Rendita del Principato: Ragnesi annui 6.000.<br />

24. Anno 1683, 17 ianuarii Viennae. - Franciscus Antonius de Albertis certiorem reddit<br />

episcopum tridentinum quod habuerit audientiam a caesarea maiestate et eamdem viderit<br />

propensam pro liberatione Capris absque obligatione veniam petendi et quod si serenissimum<br />

gubernator Tyrolis rem non accomodaverit iuxta exigentiam causae, eamdem navare operam in<br />

favorem domini episcopi promisit.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

25. Anno 1683, 31 ianuarii Viennae. - Franciscus Antonius de Albertis informat episcopum<br />

tridentinum quod imperatorem et imperatricem adinvenerit inclinatos pro causa sua protegenda,<br />

eum tamen extimularunt ad insistendum apud serenissimum gubernatorem Tyrolis qui cum sit<br />

optimae conscientiae ius suum cuique reddet, sed ipse respondit quod Oeniponti varii sint<br />

ministri episcopatui tridentino infensi, ad hoc respondit caesar quod iam scripserit consilio<br />

oenipontano quod imposterum abstineat a similibus attentatis. Subiungit quod imperatrix dixerit<br />

episcopum tridentinum quamquam senem, iuvenilem spiritum induere et si diu vivere velit,<br />

pacatum et tranquillum animum induat, cui resposuit Alberti quod cum episcopus iuramentum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1336


Capsa 79<br />

praestiterit ecclesiam suam defendendi, aliter efficere non posse, nec iustum esse collum suum<br />

conculcantibus iustitiam exponere.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. - Vino trentino a corte.<br />

26. Anno 1683, 7 martii Oeniponti. - Franciscus Antonius de Albertis certiorem reddit<br />

episcopum tridentinum quod habuerit audientiam a serenissimo Tyrolis gubernatore quem<br />

propensum adinvenit pro causa finienda et reddenda satisfactione domino episcopo. Quantum<br />

autem ad abolitionem actuum commissarii Rossi et administrationem iustitiae contra reos Pace<br />

et Gratiadei nullam difficultatem ostendit, sed quoad absolutam abolitionem actuum Rossi<br />

praecipue in materia recursus, circa hoc magnam habet difficultatem quia decideret id de quo<br />

ius praetendit comes Tyrolis et nimis in longum causa protraheretur; unde se se declaravit quod<br />

nondum excogitabit dandi satisfactionem domino episcopo absque tamen praeiuditio comitis<br />

Tyrolis. Subiungit quod cum dominus decanus tridentinus velit se interponere pro compositione<br />

inter episcopum et civitatem, consuleret ut dictus dominus propositiones manifestaret<br />

serenissimo principi qui cum se mediatorem huius compositionis esse velle declaravit, hunc<br />

honorem ipse princeps haberet.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Casa Alberti confinante con la Prepositura; causa per edifici abusivi.<br />

27. Anno 1683, 11 aprilis Oeniponti. - Franciscus Antonius de Albertis scribit episcopo<br />

tridentino quod viennensium animi etiam in ipsum dominum episcopum de caetero propensi sint<br />

exacerbati eo quod summus pontifex suspenderit solutionem pecuniarum pro subsidio contra<br />

Turcas eo quod causa tridentina non expediatur et illi ecclesiae praeiuditia inferantur. Suadet<br />

dominum episcopum ut quamprimum Romam scribat pro revocatione huius mandati et etiam ad<br />

imperatorem, quod scripserit romano pontifici quia hoc in maximum ecclesiae suae<br />

praeiuditium cedere posset, et etiam ipsi episcopi. Causa enim sua paulatim terminabitur, sicut<br />

multae aliae terminatae sunt. Quod si taxam solvere recuset magnum vulnus sibi infliget dificilis<br />

curationis, nec domus Odescalca, de qua est pontifex, curare poterit.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Ancora litigi per la Prepositura.<br />

28. Anno 1683, 10 ianuarii Viennae. - Franciscus Antonius Alberti scribit episcopo<br />

tridentino quod ad liberationem Capris ministri sui detenti ac sequestrati deveniri non possit<br />

etiamsi apud ministros multum allaboraverit, nini prius habita oenipontani consilii informatione<br />

a nuntio pontificio Viennae existenti intellexit, quod oenipontanum consilium non parum sese<br />

offensum declaraverit eo quod dominus episcopus nuntio pontificio viennensi mandatum<br />

Romae obtinuerit de assistendo eidem episcopo in materia fodinae ferri sibi usurpatae quam<br />

tamen propter informationem ab ipso consiliariis arcani datam pacifice possidet. Quod pariter<br />

intellexerit a dominis Buccellini et Remich praeceptum intimatum communibus Tridenti et<br />

incarcerationem Antonii Gratiadei de Calavino factam fuisse non quidem ratione recursus<br />

tantum ad oenipontanum consilium, sed ratione recursus et in odium eiusdem consilii, unde<br />

praetendunt iidem consiliarii quod Capris ante liberationem ex carceribus veniam petere debeat<br />

iisdem quod tamen, respondet dictus dominus Alberti non faciet quia nullum habet delictum,<br />

eosque etiam assecuravit Gratiadeum incarceratum fuisse non quidem ex odio, quod temere<br />

asseritur, sed ex actis ab ipso domino Alberti ex processu relevatis. Sperat tamen quod omnia<br />

prospere succedent.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1337


Capsa 79<br />

29. Anno 1682, 27 decembris Viennae. - Franciscus Antonius de Albertis scribit episcopo<br />

tridentino quod dominus baro Hocher promiserit postquam locutus fuisset cum domino Remich<br />

quam primum scribere Oenipontum pro liberatione Capris et restitutione duorum captivorum ex<br />

tridentinis carceribus abductorum et pro compositione aliarum controversiarum. Opposuit tamen<br />

dificultatem super declaratione domini episcopi prohibentis recursum ad consilium<br />

oenipontanum quam tamen dificultatem declaravit, unde consiliarii vident errorem suum sed<br />

non volunt fateri; scribit etiam quod nuntius pontificius locutus fuerit cum caesare et occasione<br />

subsidiorum ab eodem requisitorum a summo pontifice ratione belli contra Turcas, ei respondit<br />

quod summus pontifex dificulter subministrabit aliquod subsidium si maiestas sua sanctae sedi<br />

eam satisfactionem dare nolit, quam iam a septem annis expostulat pro tot gravaminibus quibus<br />

oppressae sunt ecclesiae praecipue tridentina; timet tamen quod durante hoc regimine nihil fiet<br />

quia cancellarius imperialis negotia expedire negligit uti tot personae de hoc ipso multum<br />

conquaeruntur; promittit tamen quod sollicitabit oportune importune pro habenda aliqua<br />

resolutione.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. - Tutte le redini del governo sono ridotte nell'Hoher; basta dire a vostra<br />

ecc.za Rev.ma, che sendo qui capitato il P. Hippolito zocholante a richiesta di Cesare, il P. Provinciale le<br />

ha inhibito che non parli all'imperatore di alcuna cosa privata o di particolar persone, senza prima averlo<br />

conferito col signor gran cancelliere e di sua licenza.<br />

30. Anno 1683, 24 ianuarii Viennae. - Franciscus Antonius de Albertis scribit episcopo<br />

tridentino quod mens caesareae maiestatis sit liberare cancellarium Capris absque ullis expensis.<br />

Hoc audito consilium oenipontanum distulit publicationem talis mandati et occasione instantiae<br />

episcopi tridentini expensas petiit quae si factae fuerint, dificulter restituentur pecuniae<br />

aquisitae. Quantum vero ad depositionem officii commissarii Rossi hanc valde difficilem,<br />

quinimo vix possibilem iudicat eo quod causam comitis Tyrolis egerit. Hortatur dominum<br />

episcopum quod remittat in suo officio apparitores et se componat cum consulibus. Causa<br />

collegialium Tridenti pendet in consilio imperiali aulico. Circa contributionem a mensa tantum<br />

episcopali quaesitam a serenissimo archiduce hortatur dominum episcopum quod se exprimat,<br />

huiusmodi contributionem velle extendere ad alios subditos suos secundum quod practicabunt<br />

aliae civitates ut hac ratione ammoveatur praetensa consilii oenipontani imperandi subditis<br />

alienis et iurisdictionem suam extendi.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. - Sua eminenza è tanto sazia di gridare alle orecchie dell'imperatore<br />

questi disordini...<br />

31. Anno 1686, 15 decembris Oeniponti. - Franciscus Antonius de Albertis certiorem reddit<br />

episcopum tridentinum quod gubernatorem Tyrolis ducem Lotaringiae adinvenerit propensum<br />

pro danda satisfactione domino episcopo dummodo non fateatur comitem Tyrolis iniust<br />

operatum fuisse et quamquam propter mortem imperatricis non parum contristatus esset,<br />

nihilominus tamen subiunxit quod excogitabit modum satisfaciendi domino episcopo, modo<br />

tamen illesa etiam permaneat comitis Tyrolis praetensio; et quamquam ad adductas oppositiones<br />

ab ipso Alberti eggregie solutas convictus extiterit, tamen in puncto reccursus consilium<br />

oenipontanum magnam difficultatem cedendi prae se ferebat, unde medium terminum<br />

excogitabit pro componendis utriusque.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1338


Capsa 79<br />

32. Anno 1568, 7 iunii Tridenti. - Iacobus Zenarus scribit episcopo tridentino quod doctor<br />

Cazzuffus intellexerit a domino Ascanio Sratimpergher quatenus ante paucas horas venerit<br />

mandatum a serenissimo archiduce quod nullus subditorum praestare debeat obedientiam<br />

episcopo tridentino usquedum ipse episcopus non iuraverit compactationes. Et si cardinalis<br />

Carolus Borromaeus tanquam pontificius delegatus Tridentum accederet et aliquid intentaret<br />

nullo modo dicti subditi eum acceptare debeant, quos ipse serenissimus princeps defendet. Haec<br />

refert domino episcopo et quamquam res non sit certa timet tamen quod omnia succedere<br />

possint. Scribit etiam quod eodem die ex relatione Pulcroff consules et massarius a domino<br />

capitaneo claves portarum civitatis petierint, quibus respondit velle prius de hoc scribere<br />

serenissimo principi.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

33. Anno 1568, 8 iunii Tridenti. - Iacobus Zenarus Rippam scribit Ludovico episcopo<br />

tridentino quod hac mane Antonius Sottimpergher ad se vocato capitaneo eidem legit epistolas<br />

serenissimi principis in quibus mandatur eidem capitaneo quod in castro habitare debeat et ibi<br />

temporalitatem administrare usque ad ius cognitum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

34. Anno 1568, 19 iunii Tridenti in castro. - Gasparus Cazzuffus medicus scribit episcopo<br />

tridentino quod Ascanius Scratimperger post longam confabulationem cum domino Gelfo<br />

accessit ad dominum capitaneum cui retulit resolutionem consulum quod videlicet nullo pacto<br />

acceptare velint 20 deputatos civitatis. Accesserunt et deputati ad dominum capitaneum et<br />

eodem tempore supervenientes consules qui retulerunt mentem serenissimi principis esse quod<br />

obedire teneantur Ascanio Scratimperger. Quae res mira visa fuit et contra compactationes<br />

antiquas, quia civitas neutralis esse debet.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

35. Anno 1568, 10 iunii Tridenti. - Gervasius Alberti certiorem facit episcopum<br />

tridentinum quod dominus capitaneus sit propensus pro domino episcopo et nihil efficiet quod<br />

sit contra praestitum iuramentum; quod rebelles tridentini decimum numerum non excedant,<br />

reliqui sunt fideles domino episcopo et fidelitatem suam ostendent. Quantum vero ad consules<br />

quamquam adhuc sint obstinati tamen etiam illi aquiescent.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

36. Anno 1568, 15 iunii Tridenti. - Franciscus Particella Rippam scribit ad Hieronymum<br />

Roccabrunam canonicum tridentinum et brixinensem quod post electionem novorum consulum<br />

non defuerunt contrariae partes spargere quod actus in castro effectus sit ex condicto videlicet ut<br />

civitas non haberet reccursum ad serenissimum Tyrolis comitem ad conservanda sua iura et<br />

seditiones in populo introducerentur. Dixerunt etiam quod consules in castro nihil responderunt<br />

nec ausi sunt rationes suas exponere ex timore militum qui sub capitaneo Rallo in castro ocultati<br />

erant a quibus pati poterant aliquam violentiam. Unde necessum esse quod Tyrolis comes<br />

milites mitteret ad puniendos huiusmodi seditiosos, videlicet eos cives qui neutrales se<br />

declararunt. Scribit quod huiusmodi calumnias quantum fuit ex se omnes prostaverit, quarum<br />

omnium auctorem facit Antonium Scratimperger. Consules omnem moverunt lapidem pro<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1339


Capsa 79<br />

impedienda electione 20 adiunctorum se a capitaneo facto scrutinio paucis exceptis, omnes<br />

consenserunt.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

37. Anno 1568, 15 iunii Tridenti. - Iacobus Zenarus informat episcopum tridentinum quod<br />

capitaneus miserit Oenipontum litteras subscriptas a consulibus. Quod cives sint bono animo et<br />

constantes pro domino episcopo quorum tamen quidam violenter persistunt.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. - Il sig. Decano è andato a Perzene a tegnir un fiozzo al sig. Firmian.<br />

38. Anno 1568, 15 iunii Tridenti. - Albertus de Albertis Rippam scribit Carolo Grottae<br />

successum electionis quinque adiunctorum pro quolibet quarterio, qui plenis votis a quarteriis<br />

electi sunt excepto quarterio s. Mariae in quo quidam ad talem electionem devenire negabant<br />

nisi habito consulum consensu. Hodie omnes se praesentabunt consulibus quibus insinuabunt<br />

electionem suam te quod nihil facere possint absque eorum praesentia et consensu. Tremenus et<br />

Hieremias occulte discesserunt, ut creditur, Oenipontum versus pro aliquo malo officio apud<br />

serenissimum principem, sed doctor Cazzuffus et ipse Particella mox accesserunt ad dominum<br />

capitaneum et institerunt quod statim scribat ad serenissimum principem, illorum adventum esse<br />

absque consensu civitatis et proinde nullatenus eos audiat. Modo cives incipiunt occulos aperire.<br />

Consules secretum consilium facere praetendebant pro annullandis decretis ultimi consilii et ad<br />

tale consilium adhibuerunt mecanicos quosdam sed re detecta, nihil efficere potuerunt.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Sigillo aderente rovinato.<br />

39. Anno 1568, 16 iunii Tridenti. - Franciscus Particella informat canonicum Roccabrunam<br />

quod verificatus sit accessus ad Oenipontum doctoris Tremeni cum equo Sottimpergheri cum<br />

intentione obtinendi milites de quo semper instetit apud consules ut scriberent comiti Tyrolis<br />

pro habendis militibus, quod tamen unquam dicti consules exequi voluerunt ut ipsi iuramento<br />

affirmarunt, sicut etiam heri in consilio iurarunt Tremenum Oenipontum accessisse absque<br />

eorum notitia. Heri pariter sese praesentarunt coram consulibus 20 adiuncti quos noluerunt<br />

acceptare usque ad aliam primi congressus deliberationem. Balduinus tentat omnem modum pro<br />

impediendis 20 adiunctis.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

40. Anno 1568, 16 iunii Tridenti. - Canonicus Franciscus Alexandrini scribit ad<br />

cancellarium Carolum Grotta Rippae existentem de variis machinationibus quorumdam<br />

tridentinorum pro non acceptandis 20 adiunctis.<br />

Cartaceo, carte 3. - Carestia, ma non di vino.<br />

41. Anno 1568, 17 iunii Mantuae. - Cardinalis Carolus Borromeus scribit episcopo<br />

tridentino eumque compatitur pro tot calamitatibus. Sperat quod cum res sit cum principe<br />

optimo catolico, pontifex eum facile inducat ad compositionem.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo imp. In italiano. L'informazione gli era stata comunicata da Timoteo Grotta<br />

che passava per Mantova.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1340


Capsa 79<br />

42. Anno 1568, 17 iunii Tridenti. - Franciscus Particella scribit canonico Roccabruna quod<br />

hodie ad instantiam consulum capitaneus scripserit comiti Tyrolis quod Tremenus Tridento<br />

discesserit absque ullo mandato consulum. Quod iidem consules dificile induci possunt ad<br />

acceptandos 20 adiunctos et quando acceptare eos coguntur, tunc vellent eos solum adhibere in<br />

rebus gravioribus.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

43. Anno 1568, 17 iunii. - Ioannes Larsis Tridento Rippam scribit ad Carolum Grotta quod<br />

modo partitantes Termeni dicant Oenipontum accessisse non quidem missus a consulibus sed ad<br />

salvandam vitam suam, hoc spargunt quia effectum suum non sortiri, quod multa Oeniponti<br />

sparguntur inter caetera quod omnes canonici refugerint; quod Termenus multum sperat a<br />

serenissimo principe eo quod medaleam eidem donaverit.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

44. Anno 1568, 19 iunii Tridenti. - Franciscus Alexandrinus canonicus tridentinus scribit<br />

episcopo tridentino quod omnis diligentia adhibeatur in concordandis consulibus cum 20 electis<br />

et quod cives tridentini pro maiori parte sint costantes in amore et servitio domini episcopi.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

45. Anno 1568, 19 iunii Tridenti. - Iacobus Zenarus Rippam scribit ad episcopum<br />

tridentinum quod epistolas suas consignaverit in cathedrali canonico Gallo, praesentibus equite<br />

Sforzano et Anibale capitaneo portae Aquilae.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. - Capitano della porta dell'Agola.<br />

46. Anno 1568, 19 iunii Tridenti. - Iacobus Zenarus certiorem reddit episcopum<br />

tridentinum quod consules coram capitaneo resolverint nullo modo velle 20 adiunctos et<br />

terminum petierunt ad ulterius respondendum. Antonius Sottimpergher statim accessit ad<br />

dominum capitaneum nulla alia ratione nisi ad eum extimulandum ut secundet mentem<br />

consulum, et iste Srottemperger est causa omnium harum revolutionum.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

47. Anno 1568, 19 iunii Tridenti. - Antonius Schrottemperger scribit Pangratio Khuen<br />

capitaneo Tridenti quod dominus Nicolaus Madrutius mandaverit omnibus in civitate armorum<br />

capacibus quatenus ad ipsum accedere debeant quod cum haec res nova sit, cupit intelligere an<br />

fortasse habeat aliquam commissionem a serenissimo Tyrolis comite. Pariter scire cupit an<br />

quatuor illi homines qui ad portam castri custodiendam sunt positi ibi sint de mandato dicti<br />

domini capitanei an forte ad impediendum ne dominus capitaneus ad castri possessionem<br />

accedat?<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. Firma di Antonio Schrottemperger.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1341


Capsa 79<br />

48. Anno 1568, 21 iunii. - Franciscus Particella certiorem reddit episcopum tridentinum<br />

quod consules coram domino capitaneo convenerunt consensu utriusque partis octo adiunctos<br />

habere communi omnium civium laetitia. Sed re intellecta Antonius Schrottemperg accessit ad<br />

dominum capitaneum eumque acriter reprehendit quod rem serenissimo principi quam maxime<br />

displicendam confirmasset; ex quo expresse videtur quam invisa huic sit civium concordia.<br />

Ulterius affirmavit dicto capitaneo quod Nicolaus Madrutius in castro Madrutii milites<br />

congreget contra serenissimum principem. Hortatus est etiam dictum capitaneum quod expensis<br />

mensae episcopalis 50 milites in castro pro custodia poneret, omnes episcopatus proventus<br />

sequestraret et exclusis consiliariis novos institueret exteros, eumque pariter reprehendit quod<br />

certiorem reddiderit episcopum antequam a temporalitatis possessionem accederet. His peractis<br />

consules iterum recusarunt adiunctos et quamquam consiliarii eos hortati fuerint pro communi<br />

pace ad eos acceptandos nihil effecerunt deterriti ab Antonio Schrattimperg qui eis minatus est<br />

scribere ad serenissimum Tyrolis comitem. Cives iam resoluti sunt ingredi consilium cum 20<br />

adiunctis vel saltem protestationem facere. Hoc mane dominus capitaneus ad possessionem<br />

castri ingressus est ad quam tamen consiliarii interesse noluerunt, eum hortati sunt ne limites<br />

suae commissionis excedat.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

49. Anno 1568, 21 iunii Tridenti. - Canonicus Franciscus Alexandrini scribit episcopo<br />

tridentino quod etiamsi omnis opera impendatur pro inducendis consulibus ad acceptandos<br />

adiunctos tamen usque modo nihil effectum sit. Quare consultius foret ad evitanda maiora mala<br />

consulere 20 electos ad recedendum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

50. Anno 1568, 23 iunii Tridenti. - Iacobus Zenarus scribit canonico Hieronymo<br />

Roccabruna quod adiuverit a Ioanne Zurleta venturos esse quosdam commissarios qui facto<br />

consilio cum domino capitaneo et Schratimpergheris atque aliis amicis suis, postea in catrum<br />

redibunt et a civibus separatim iuramentum fidelitatis exposcent.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

51. Exemplar litterarum Ferdinandi archiducis Austriae ad capitaneum tridentinum<br />

directarum in quibus iuramentum compactationum a subditis episcopatus tridentini exigit, a<br />

Ludovico cardinale episcopo tridentino per aliam epistolam contradictum fuit, neque aliud<br />

eidem concedendum asserit, quod iuribus ecclesiae suae non opponatur; unde subditis ecclesiae<br />

suae serio mandat ne iurare praesumant id quod iuribus, iurisdictionibus, regaliis ecclesiae suae<br />

contrariantur, paratus suo tempore ad tribunal imperii ius suum defendere.<br />

Cartaceo, carte 2. Minuta: protesta del Madruzzo contro l'attentato all'autonomia del principato.<br />

52. Anno 1568, 22 maii Rippae. - Fortunatus Madrutius scribit episcopo tridentino atque<br />

eum hortatur ne Rippam accedendo in rocca moretur quia cautum est ne episcopus in aliquod<br />

fortalitium ingredi possit, usque ad confirmationem capitulationum, unde ne oriatur aliquod<br />

preiuditium, remittit se ad prudentiam illustrissimae suae dominationis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

1342


Capsa 79<br />

53. Anno 1568, 24 maii Toblini. - Exemplar epistolae Ludovici cardinalis episcopi<br />

tridentini ad canonicum Gallum in qua hortatur capitulum ut sibi assistentiam tribuat in<br />

sustinendis iuribus ecclesiae suae pro quibus omnem laborem impendet in praesentibus<br />

turbulentiis.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

54. Anno 1568, 29 maii Romae. - Maximus Grotta scribit episcopo tridentino quod<br />

expectetur exitus Brevium pontificiorum eumque laudat pro data informatione iurium suorum<br />

ad caesaream maiestatem, quia tunc ipsa maiestas a pontifice requisita, de ignorantia se<br />

excusare non poterit. Eum compatitur quia timet quod hac occasione paucos subditos habebit<br />

adhaerentes.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

55. Anno 1568, 29 maii Tridenti. - Hieronymus Roccabruna scribit episcopo tridentino<br />

quod dispersum gregem congregare studebit et ad ipsum Toblinum conducere. Quod necessaria<br />

esset aliqua persona summae auctoritatis quae se interponeret pro re componenda cum<br />

serenissimo principe.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

56. Anno 1568, 23 iunii Tridenti. - Ioannes Ciurletta certiorem reddit Carolum Grotta<br />

cancellarium cardinalis episcopi tridentini de variis machinationibus civium tridentinorum<br />

contra dominum episcopum, quorum multi pro partibus comitis Tyrolis stant qui commissarios<br />

suos Tridentum mittere statuit pro aquirenda possessione temporalitatis. Nihilominus eum<br />

informat quod multi fideles domino episcopo laborant pro defendendis eiusdem iuribus.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. In italiano. Copia. ...che se sto Vigilio gli aveva datto d'un cospo<br />

(al Scratimperger) che lo aveva fatto per amonirlo e vedendo che non si vol convertire, è andato in<br />

Rendena a farli azalare, che si guardi al suo ritorno. (il dott. Cazuffo et io avevo di essere martorizati<br />

come lor dise).<br />

57. Anno 1568, 14 iulii Tridenti. - Ioannes Ciurletta informat Carolum Grotta quod<br />

consules tridentini omnem movent lapidem pro excludendis 20 adiunctis in magistratu, unde<br />

vota exquirunt diversorum civium pro reccursu faciendo ad comitem Tyrolis et eum inducere ad<br />

hos coadiunctos dimittendos quia contra consuetudinem et statuta Tridenti etc.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

58. Summarium eorum quae cardinalis episcopus cupit referri a domino barone Prayner<br />

serenissimo archiduci Ferdinando sibi infenso a malevolis linguis sinistre informato.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1343


Capsa 79<br />

59. Anno 1568, 25 augusti. - Maximus Grotta Roma scribit ad episcopum tridentinum quod<br />

pontifex dessignaverit Viennam mittere Lancelottum Rotae auditorem tanquam virum expertum<br />

ad serenissimum archiducem pro eo informando circa causam episcopi tridentini quam etiam<br />

per Breve commendavit serenissimo duci Bavariae Oenipontum venienti. Advertit pariter<br />

dominum episcopum quod serenissimus archidux scripserit cardinali Augustae quod informet<br />

summum pontificem quatenus ministri episcopi tridentini ministros suos Ugonotos appellant,<br />

unde eum hortatur ut iura ecclesiae suae fortiter tueatur.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

60. Anno 1568, 14 augusti Soriani. - Marcus Antonius Tritonius nomine cardinalis<br />

Christophori scribit episcopo tridentino quod baro Prayner multum se extenderit in informando<br />

serenissimo archiduce, eum hortatur ut intrepide defendat iura ecclesiae suae pro quibus<br />

servandis etiam Romae omnia remedia excogitantur et si ad aliquam conventionem deveniat<br />

eum advertit ut nullatenus rebellibus parcat qui si suo tempore puniti fuissent tantum incendium<br />

non excitassent. Si domino Scipioni et Christophoro comitibus de Archo investituram Restauri<br />

concedat fructus tamen decursos nullatenus restituendos esse; ei commendat filium massarii<br />

Busetti pro parochia Pahi.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

61. Anno 1568, 15 septembris Romae. - Maximus Grotta scribit episcopo tridentino quod<br />

licet pontifex sit nimis pecuniarum tenax tamen pro hac causa nullis expensis parcere decrevit<br />

mittens Lancellotum ad caesaream aulam pro tuendis iuribus ecclesiae tridentinae cui etiam duo<br />

Brevia consignavit non ostendenda nisi necessitate compulsus. Scribit etiam quod imperator<br />

concessit toti Austriae confessionem augustanam, quo audito pontifex indignatus est atque<br />

protestatus potius se velle mori quam huic concessioni consentire.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

62. Anno 1568, 4 septembris Romae. - Maximus Grotta informat episcopum tridentinum de<br />

brevi discessu Lancellotti ad aulam caesaream pro tuenda sua causa et de data eidem<br />

informatione et subministratis eidem 400 scutis aureis pro itinere.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

63. Anno 1568, 9 decembris in castro Brentonici. - Franciscus... mittit episcopo tridentino<br />

non tantum petitos octo homines sed duodecim, paratus etiam plures mittere si velit; nullatenus<br />

tamen timet quod aliquam violentiam sit passurus; laudat tamen provisionem.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

64. Anno 1568, 4 septembris Soriani. - Marianus Tritonius scribit episcopo tridentino quod<br />

si Lancellotus a summo pontifice Oenipontum et Viennam missus aliquid audiat murmurare<br />

contra cardinalem Christophorum in dictis locis, sibique referantur, de his nihil Romam scribat<br />

nec ullam fidem faciat quia sunt falsissima et ex malignitate prolata.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

1344


Capsa 79<br />

65. Anno 1568, 16 iulii Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae scribit Prospero comiti<br />

Archi Romae oratori suo quod exponat summo pontifici fugam episcopi tridentini a sua dioecesi<br />

non quidem necessitate compulsi sed in eum finem ut aliorum auxilium calumniis aucuparetur<br />

et compassionem sibi conciliet, nihil enim ab ipso comite Tyrolis mali passus est sed eo fine<br />

tantum discessit ne compactationes a 200 annis a suis praedecessoribus iuratas, iurare<br />

compellatur. Unde certiorem reddit summum pontificem quod nihil habeat cum episcopo<br />

tridentino et ab illo nihil aliud requirat nisi quod iustum est, videlicet solitum compactatarum<br />

iuramentum ab antecessoribus suis observatum.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia.<br />

66. Anno 1682, die 9 octobris Tridenti in castro Boni Consilii. - Franciscus episcopus<br />

tridentinus ex scriptura sibi transmissa a domino Ioanne Antonio Rossi consiliario oenipontano<br />

scripta per manum Francisci Polli de s. Maxentia asserti notarii, proficua si quae fuerunt<br />

acceptavit, praeiuditialia reiecit cum protestatione de nullitate quorumcumque actorum pendente<br />

informatione actorum et agendorum.<br />

Adsunt tria alia exemplaria.<br />

Cartaceo, carte 8. Notaio: Giovan Paolo Ciurletti.<br />

67. Anno 1682, 31 octobris Romae. - Augustinus Favoriti scribit episcopo tridentino quod<br />

summus pontifex magnum conceperit dolorem in audiendis excessibus ministri tirolensis contra<br />

ecclesiam suam, magnique fecerit prudentiam et patientiam domini episcopi in sustinenda<br />

auctoritate sua et cohibendo se a fulminatione censurarum, quas iuste fulminare potuisset, sed in<br />

talibus circumstantiis laudabiliter se continuit. De mandato suae sanctitatis cardinali Bonvisio<br />

Viennae nuntio pontificio scriptum fuit ut iustas quaerelas pontificis nomine ad caesarem<br />

interponat contra dictos ministros ei exponendo impietatem et iniquitatem facti.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

68. Anno 1685, 25 februarii Viennae. - Cardinalis Bonvisius scribit episcopo tridentino<br />

quod multum laborat pro commendandis negotiis ecclesiae suae et obtinenda ab aula imperiali<br />

resolutionem sed semper eadem audit quod expectetur responsum a consilio oenipontano.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente.<br />

69. Franciscus Antonius de Albertis informat episcopum tridentinum quod adinvenerit<br />

serenissimum principem inclinatum in utilitatem ecclesiae suae, qui pariter movere posset<br />

animum imperatoris in contrariam partem inclinatum persuasione ministrorum. Plurimum<br />

commendat cancellarium Baldessari qui stat pro ecclesia sua atque protestatus est potius velle<br />

officium dimittere quam ecclesias absque fundamento deturbare.<br />

Cartaceo, carte 2. Vi sono fogli che andrebbero uniti alle lettere. - Il cancelliere Baldessari è<br />

Guglielmo di Baldessarre Baldessari, capitani ambedue di Fassa, oriundi di Predazzo. Guglielmo era<br />

parente dehli Ippoliti.<br />

- vestiti di scoruzzio (a lutto). L'ALberti si consiglia da un sig. Secondo Valentini. Il sig. Visintainer<br />

mi scrive (da Vienna) queste precise parole: Corre ormai la terza settimana che il Capucino Merzi ha<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1345


Capsa 79<br />

dovuto partirsi da Vienna: nell'anticamera cesarea faceva il fratello con i primi ministri, con poco rispetto<br />

verso quel luogo sacrosanto. Plura docebit fama.<br />

70. Anno 1682, 14 augusti Tridenti in consilio. - Exemplar responsionis datae a consiliariis<br />

tridentinis absente domino episcopo domino Ioanni Baptistae Hieremiae oenipontani regiminis<br />

consiliario insinuanti quod dictum consilium abstineret ab ulteriori inquisitione contra Petrum<br />

Pace et Antonium Gratiadeum qui reccursum habuerunt et appellarunt ad serenissimum<br />

gubernatorem Tyrolis, usque ad aliam determinationem; responderunt quod cum talis instantia<br />

facta fuerit a subditis domini episcopi et sit in praeiuditium suae iurisdictionis sese sincere<br />

exprimunt inquisitionem adversus eosdem promotam ex causa truffae et falsitatis extorti<br />

cuiusdam procuratorii a communitatibus exterioribus praeturae tridentinae per eosdem<br />

commissae dependere, eoque intuitu processum dirigi quae inservient loco urbani responsi super<br />

praemissa expositione desiderati.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

71. Copia inhibitionis factae a domino Francisco episcopo tridentino Gothefrido Stelzamer<br />

cauponi quatenus sub poena excommunicationis nullum actum audeat facere seu comparere<br />

praesumat coram Ioanne Baptista de Hieremiis consiliario oenipontano et asserto commissario<br />

qui ad illius Stelzamer instantiam citationem relaxavit adversus Ioannem Baptistam Gentilottum<br />

mensae episcopalis advocatum et massarium ad restituenda quaedam praetensa pignora etc.<br />

declaratque dictus dominus episcopus talem citationem nullam utpote factam a non habenti<br />

potestatem in ecclesia tridentina.<br />

Exemplar mandati Ioannis Baptistae de Hieremiis sacri romani imperii equitis consiliarii<br />

oenipontani et commissarii ab eodem regimine deputati ad instantiam Gotefridi Stelzamer<br />

hospitis ad Piscem expoliati de suis mobilibus a curia tridentina et pistollas sibi sublatas fuisse<br />

et restitutionem a dicto hospite praetendentis. Quare dictus de Hieremiis relaxavit ad illius<br />

Gothefridi instantiam citationem contra Ioannem Baptistam Gentilottum advocatum et<br />

massarium mensalem pro restitutione dictorum mobilium in castro retentorum, tanquam iniuste<br />

sublatorum a dicto caupone.<br />

Cartaceo, carte 6. Copie coeva. - Sterzamer sul primo mandato; Stelzkamer sul secondo.<br />

72. Consultatio in qua ostenditur subditis episcopi tridentini licitum esse recursum ad<br />

comitem Tyrolis contra ipsum episcopum etc. facta occasione appellationis Pace et Gratiadei.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

73. Anno 1684, 15 aprilis Romae. - Laurentius Casoni scribit episcopo tridentino eique<br />

promittit omnem sollicitudinem pro bono ecclesiae suae et instandi apud summumm pontificem<br />

ut scribat Viennae nuntio Bonvisio pro cohibendis a caesarea maiestate ministris oenipontanis.<br />

Interim eum hortatur ut remediis sibi a Deo et ecclesia concessis utatur ad infringendam eorum<br />

audatiam.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

74. Exemplar. - Episcopus tridentinus respondet Francisco Antonio de Albertis quod<br />

multum miratur episcopum et capitulum non posse ministris suis auctoritatem absolutam<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1346


Capsa 79<br />

tribuere concludendi tractatus concernentes iura ecclesiae et principatus, quod numquam ab<br />

antecessoribus in more positum fuit et tractatus omnes a ministris propositos a comitibus Tyrolis<br />

confirmati fuerunt. Miratur etiam quod dux Lotaringiae Tyrolis gubernator adeo sit propensus in<br />

favorem consulum Tridenti in praeiuditium ecclesiae cum teneatur eius iura utpote advocatus,<br />

defendere. Unde bene informandus est dictus princeps circa praetensum privilegium consulum<br />

quod possint ad dicasteria contra episcopum procedere, quod dictum privilegium a Rodulpho<br />

concessum sit nomine proprio et affinium suorum absque interventu et consensu episcopi<br />

tridentini, non vero tanquam imperator et ideo nullum et invalidum, quia nullam habet<br />

auctoritatem princeps conterminus eximendi subditos alterius principis vicini eo vel maxime<br />

quia tunc temporis vigebant compactatae cardinalis Ludovici, quorum vigore decisio talis<br />

articuli caesari erat reservata spatio unius anni, quo elapso omnia praecedenter concordata nulla<br />

fore, ut factum fuerit, nam imperator illius temporis nullam fecit determinationem. Informandus<br />

ergo erit princeps quod praesentes controversiae exortae sint et perdurent quia consulatus offitia<br />

sibi invicem distribuunt quidam collegati qui non bonum patriae inquirunt sed suum capritium<br />

sequuntur.<br />

Cartaceo, carte 4. Copie coeve. In italiano. In fine una malacopia di lettera. - Parla della cattura di un<br />

certo Stefano Vescovi di Vermiglio che si procurerà di eseguire; per la liberazione di Cristoforo Vescovi<br />

raccomandata efficacemente dalla regina di Polonia duchessa di Lorena; vi era stato un omicidio.<br />

75. Anno 1683, 22 martii Oeniponti. - Franciscus Antonius de Albertis scribit episcopo<br />

tridentino quod sibi praesentata fuerit quaedam compositio germanice scripta per modum<br />

decreti a barone Troyer in qua Petrus Pace declarabatur innocens et non subiectus ulteriori<br />

processui, quam attente legit et facto maturo reflexu eam correxit in his quae praeiudicialia<br />

essent ecclesiae tridentinae adiungendo aliqua ubi dicebat dicta scriptura illesis permanentibus<br />

rationibus etc. quam postea reportavit dicto consiliario Troyer rogando ut hoc decretum<br />

expediret domino episcopo non in forma praecepti sed amicabilis compositionis, quae res<br />

dificilis sibi videbatur dicto consiliario, sed variis rationibus persuasus ipse et alii consiliarii<br />

aquieverunt, admissis a se factis correctionibus. In eadem scriptura serenissimus princeps<br />

declaravit quod dominus Rossi in falso supposito actus recensitis exercuerit, ex quo iidem<br />

omnes actus nulli apparent. Gratiadeum in carceribus non remittunt, sed cum sit in libertate<br />

domini episcopi, ipse poterit, si velit, iterum incarcerare. Dominus Rossi omnem movet lapidem<br />

pro sustinendis suis actibus, sed nihil efficiet quia dominus gubernator quaerit quietem domini<br />

episcopi et dificiliter novos recursus admittet, imo de mente dicti domini gubernatoris esset<br />

quod gratiose reis delictum condonaret, cum intentum suum sortiti non fuerint. Transmittit<br />

scripturam ad hoc ut mentem suam dominus episcopus declaret, vel addat ea quae addenda vel<br />

corrigat quae corrigenda sunt.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

76. Anno 1684. - Variae epistolae ad episcopum tridentinum Francisci Antonii de Albertis<br />

concernentes praetensionem Triangi consiliarii tridentini circa salarium sibi imminutum, pro<br />

quo causam introduxit ad consilium oenipontanum.<br />

Cartaceo, carte 7. In italiano. - Bolzano 6 marzo 1684: lettera dell'Alberti. Risposta ad una lettera in<br />

nove punti scritta dal consigliere Triangi e letta in consiglio dal capitano Wolckenstein.<br />

Il sig. Assenzio Triangi era stato eletto consigliere aulico dal vescovo Sigismondo Alfonso Thun<br />

beate memorie, col salario supposto di ragnesi 400 annui (gli altri consiglieri fino allora avevano ragnesi<br />

600 di salario); questo per la tenuità delle rendite del principato.<br />

Dichiarazione del rev.do don Domenico Lorengo di Caldes: 24 marzo 1684; notaio: Giangiacomo a<br />

Graiffemberg da Terzolas.<br />

Lettera di Nicolò Lodron: Innsbruck 27 febbraio 1684.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1347


Capsa 79<br />

77. Anno 1563, 17 iunii Gallesii. - Inverardus secretarius cardinalis Christophori Madrutii<br />

scribit Carolo Grottae cancellario episcopi tridentini quod ecclesiae suae iura tueatur et potius<br />

iurisdictionem Pergini cedat quam datium seu theloneum Rippae, Setauri et Boni quae semper<br />

ecclesiae tridentinae fuerunt, ad instantiam imperatoris ammittat. Unde eum hortatur ut quam<br />

primum moveat episcopum tridentinum quatenus Viennam accedat nullis expensis parcendo ad<br />

imperatorem, eumque certiorem reddat de iure et potestate quam habet circa theloneum Rippae<br />

a Carolo sibi donatum et circa duo alia quae proprie thelonea non sunt, sed tantum pedagia, quae<br />

institutionis cuiuslibet principis sunt in proprio statu.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. In italiano.<br />

78. Anno 1563, 20 iunii Gallesii. - Inverardus scribit episcopo tridentino quod cardinalis<br />

Christophorus summum dolorem conceperit in relationibus sibi datis circa thelonea Rippae,<br />

Setauri etc. unde eum iterum hortatur accedere ad caesaream maiestatem apud quam multos<br />

inimicos habet atque detractores, unde si pro componendis his rebus aliud non superesset,<br />

melius foret Perginum cedere, quod tamen ultimum remedium esse debet. Idem cardinalis<br />

Christophorus scire desiderat cur collegium Iesuitarum nondum sit incoeptum donato eis<br />

aedifitio hortorum madrutianorum, ubi 40 millia renensium sunt exoluta adiunctis beneficiis,<br />

aliisque propriis possessionibus circa 800 renensium. Hortatur ergo ut hoc collegium aedificet<br />

ad normam collegii germanici, quam dare poterit Patri Lainez, cuius consilium adhibebit habita<br />

instructione etiam a collegio Dilingae, Oeniponti, et Bononiae. Cuius regimen habeant patres<br />

Iesuitae qui tres magistros habent pro theologia, philosophia et humanitate et in eodem collegio<br />

sustentabuntur 12 iuvenes quorum sex erunt de praesentatione domini episcopi et alii sex de<br />

praesentatione senioris familiae madrutiae qui sint nobiles pauperes vel ex honestis parentibus<br />

nati. Redditus huius collegii erunt parochia Banali, Blezii et benefictium s. Martini, Cazzuffa et<br />

redditus serrae, vulgo della sega qui omnes ascendent ad 800 reinenses.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

79. Propositio facta a domino nuntio pontificio Ferdinando archiduci in favorem episcopi<br />

tridentini pro obtinenda possessione episcopatus et iurisdictionis temporalis.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

80. Anno 1569, die 19 martii Viennae. - Sacra caesarea maiestas reverendo domino<br />

Scipioni Lancelloto Rotae romanae auditori et nuntio pontificio pro causa tridentina significat<br />

resolutionem a se factam super possessorio in eadem causa quamque utrique parti fore acceptam<br />

credit; aitque Romam fuisse transmissam, data commissione magnifico domino Prospero comiti<br />

Archi consiliario et apud summum pontificem oratori suo ut apud sanctitatem suam officiose ea<br />

de re edoceat.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia coeva.<br />

81. Anno 1572, die ultima ianuarii Viennae. - Exemplar litterarum caesareae maiestatis ad<br />

dominum cardinalem Ludovicum Madrutium quibus eum hortatur ad sibi proponenda simul<br />

omnia quae proponere habet, unicoque iudicio decretarum super possessorio et petitorio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1348


Capsa 79<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

82. Informatio data domino nuntio pontifitio ex parte ecclesiae tridentinae de iis quae apud<br />

caesaream maiestatem agere et procurare debeat in favorem domini episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

83. Anno 1568, die 13 decembris Oeniponti. - Dominus Scipio Lancelloti auditor Rotae<br />

etc. refert ea quae ab eo gesta sunt in causa tridentina et de tergiversationibus Ferdinandi<br />

archiducis.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

84. Anno 1577, die 21 iulii. -Expositio causae facta summo pontifici pro parte episcopi<br />

tridentini ut se interponat adhuc ut Ferdinandus archidux contentus esse debeat iis quae a<br />

cardinali episcopo tridentino ei concessa sunt ex notula spirensi sub reservatione quorumdam<br />

articulorum.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

85. Scripturae in quibus exponitur status controversiae in causa tridentina cum Ferdinando<br />

archiduce, narrantur quae primo cum eo gesta sunt et opposita.<br />

Cartaceo, carte 10. In italiano con traduzione in latino.<br />

86. Scripturae quae continent quibus mediis agendum sit cum Ferdinando archiduce in<br />

causa tridentina et quid ei sit proponendum et etiam quinam articuli notulae spirensis sint<br />

reservandi vel admittendi.<br />

Cartaceo, carte 8. Parte in italiano.<br />

87. Scriptura a domino Luchino pro parte domini cardinalis Ludovici episcopi tridentini<br />

concinnata pro replicatione ad responsionem Ferdinandi archiducis ad obtinendam<br />

possessionem et administrationem sui episcopatus ante sententiam in petitorio.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

88. Supplex libellus pro parte tridentini episcopi Ludovici porrectus caesareae maiestati in<br />

quo exponuntur gravamina plura contra ius et fas a commissariis sequestratoribus ecclesiae<br />

tridentinae illata et quod quatuor commissarii sint superflui cum unus sufficiat, iidemque<br />

commissarii sint subditi oenipontani, faventes rebellibus.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1349


Capsa 79<br />

89. Anno 1569 11 aprilis. Viennae. - Editum Tridenti publicatum a commissariis<br />

sequestratoribus cum litteris caesaris eorum deputationis quam notificant et ut omnes eis<br />

pareant, mandant etc. Iubent pacem servari, conventicula, satyras et alia seditiosa non fieri.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano con traduzione dal tedesco.<br />

90. Anno 1573, die 4 decembris Oeniponti. - Ferdinandus archidux apud pontificem se<br />

excusat quod in causa tridentina modo se suo iure nihil possit remittere cum res tota pendeat a<br />

caesarea maiestate quae iam formato processu sententiam est latura.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

91. Preces porrectae summo pontifici contra Ferdinandum archiducem tanquam<br />

ecclesiasticae libertatis violatorem, petita speciali congregatione ad id examinandum.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

92. Anno 1568, die 12 decembris Oeniponti. - Exemplum responsi a Ferdinando archiduce<br />

dati domino Lancelloto nuntio pontificio super compositione amicabili a caesarea maiestate<br />

facienda in causa tridentina.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

93. Anno 1569, die 7 ianuarii Oeniponti. - Litterae Ferdinandi archiducis ad summum<br />

pontificem in quibus causas multas commiscitur pro excusanda militum introductione in urbem<br />

tridentinam et in episcopum, capitulum, eisque adhaerentes causam ipsam refundit; additque se<br />

tandem ad id coactum ob instantiam sibi factam a consulibus civitatis per litteras publico sigillo<br />

munitas.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia.<br />

94. Anno 1573, die 5 augusti. - Abbas Moggius refert artes ministrorum oenipontanorum<br />

pro tractandis simul possessorio et petitorio in causa tridentina.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

95. Exemplar cuiusdam instructionis pro pontifitio ad caesaream maiestatem pro<br />

sollicitanda causa tridentina iuxta instantiam ab agente episcopali faciendam.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

96. Expositio iurium domini Ludovici cardinalis episcopi tridentini facta coram caesarea<br />

maiestate a suis agentibus super possessorio contra Ferdinandum archiducem.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1350


Capsa 79<br />

97. Anno 1571, die 28 octobris in castro Stenici coram domino Francisco Particella<br />

commissario iurisdictionis dicti castri. - Depositio facta a Ioanne notario filio Ioannis Mariae<br />

Stephanini qualiter ipse fuit vocatus Tridentum a commissariis sequestratoribus et carceri<br />

inclusus quia in instrumento apposuerat vicarium de Thiono pro reverendissimo domino<br />

cardinale episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

98. Quaedam advertenda in firmandis compactatis per dominum cardinalem Ludovicum et<br />

quae clausulae sint admittendae et quomodo praecipue circa iuramentum ab episcopo tridentino<br />

et eius ministris Tyrolis comiti praestandum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

99. Anno 1568, die mercurii 22 decembris Tridenti in contrata Alemana in domo<br />

residentiae illustris et generosi domini Ioannis Iacobi Remer ubi aderat cum domino Baldessare<br />

Scheg, ambo commissarii comitis tyrolensis qui habita copia protestationis reverendissimi<br />

domini Ludovici cardinalis et episcopi tridentini super introductione militum in civitatem,<br />

responderunt quod serenissimus dominus non intendit ad aliquod damnum adducere milites sed<br />

ad defensionem civitatis er servitorum civium et fidelium suae serenissimae celsitudinis propter<br />

supplicationes plurium petentium et propter cartellos minatorios ac evitanda scandala etc. sed<br />

haec omnia quam frivola sint iam satis notum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

100. Anno 1568, die 11 iulii Oeniponti. - Exemplar epistolae Ferdinandi archiducis ad<br />

cardinalem Ludovicum Madrutium in qua protestatur se nihil ultra exigere quam sibi debetur<br />

tamquam Tyrolis comiti vigore antiquarum compactationum et conquaeritur quod apud papam<br />

fuerit traductus tamquam sibi velit usurpare per vim ius aliquod.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

101. Anno 1568, die 11 iulii Oeniponti. - Exemplar epistolae Ferdinandi archiducis ad<br />

dominum comitem Archi oratorem suum apud sanctam sedem quem in causa tridentina<br />

informat de iis quae acta sunt cum cardinali Ludovico, contra quem eiusque sectatores<br />

conqueritur ut in praecedenti, et suam mansuetudinem magnificat.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

102. Quatuor supplices libelli summo pontifici porrecti a cardinale Ludovico episcopo<br />

tridentino contra sequestratores caesareos qui omnes redditus episcopalis mensae posuerant sub<br />

sequestro; 2 pro obtinendo pontificio Brevi pro urgenda expeditione causae in possessorio; 3 pro<br />

alio Brevi pro ultimanda causa a caesarea maiestate, ut salvis et intactis ecclesiae iuribus omnis<br />

controversiarum materia penitus tollatur; 4 super quibusdam clausulis in compactationibus<br />

inserendis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 7. In italiano.<br />

1351


Capsa 79<br />

103. Epistolae tres domini Lancelloti nuntii pontificii ad cardinalem Ludovicum super iis<br />

quae ab eo gesta sunt in causa tridentina apud comitem Tyrolis.<br />

Cartaceo, carte 10. In italiano. Innsbruck 28 ottobre 1568.<br />

104. Supplex libellus a domino Lancelloto Tyrolis comiti exhibitus ne in civitatem Tridenti<br />

milites introducat, ecclesiam aggravando et quidquam innovando contra mentem summi<br />

pontificis qui benedictum ensem elapsis mensibus in domum miserat ad effectum ecclesias<br />

tuendi.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

105. Anno 1568. - Epistolae duae domini cardinalis Ludovici ad dominum nuntium<br />

Lancellotum cui suas exponit rationes, gravamina etc. ut instet pro obtinenda iustitia.<br />

Cartaceo, carte 8. In italiano. 31 agosto 1568 in risposta di una spedita il 18 agosto; 28 dicembre<br />

1568.<br />

106. Anno 1568, die 30 decembris. - Exemplar epistolae cardinalis Commendon qua<br />

exponit offitia coram maiestate a se facta in favorem causae cardinalis episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

107. Exemplar formulae iuramenti praestandi domino comiti Tyrolis a subditis episcopatus<br />

Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

108. Anno 1568, die 2 septembris Brixinae. - Exemplar epistolae domini episcopi<br />

suffraganei tridentini ad dominum cardinalem Ludovicum cui exponit se 28 praeteriti mensis<br />

non habuisse accessum ad Ferdinandum archiducem, sed tantum die sequenti hora prima post<br />

meridiem et tunc porrectis litteris credentialibus episcopalis et capitularibus una cum iis quae<br />

erant in eandem sententiam etc. nullum potuit habere responsum aut reversale sed omnia fuerunt<br />

ei negata.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

109. Responsiones datae a domino Ludovico cardinale Madrutio quibusdam oppositionibus<br />

factis a comite tyrolensi super renovatione antiquarum compactationum.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Incompleto.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1352


Capsa 79<br />

110. Exemplar decreti facti a domino Pangratio Kuen capitaneo Tridenti in quo approbatam<br />

prius ab ipso additionem viginti civium consulibus civitatis, iam se declarans capitaneus comitis<br />

tyrolensis additionem illam cassat et consules ad pristinam liberatem reducit.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

111. Anno 1569, die 7 ianuarii. - Responsio data a Ferdinando Tyrolis comite domino<br />

Lancelloto nuntio super eius petitione de non introducendis militibus in civitatem Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia. Scipione Lancelloto.<br />

112. Anno 1569, die 3 ianuarii. - Epistola domini Lancelloti nuntii in causa tridentina et<br />

praecipue super introductione militum in civitatem Tridenti atque exigua spe aliquid boni<br />

obtinendi a Ferdinando archiduce.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

113. Epistolae plures domini Ludovici cardinalis episcopi tridentini in sua causa contra<br />

Tyrolis comitem quibus informat de actis Tridenti et agendis Romae ac Viennae.<br />

Cartaceo, carte 27. Parte in italiano. Quattro sigilli aderenti.<br />

Lettere autografe del card. Lodovico Madruzzo: due dirette allo zio card. Cristoforo recano le date 3<br />

marzo e 15 aprile 1568.<br />

Trento, 12 luglio 1568; Trento, 15 luglio 1568. Minute di lettera; 12 agosto 1568; copie di lettere e<br />

suppliche; 4 agosto 1568.<br />

114. Fasciculus epistolarum a pluribus scriptarum et praecipue a dominis Carolo et<br />

Maximo Grotta in causa tridentina contra comitem Tyrolis ubi referuntur ab iis acta.<br />

Cartaceo, carte 34. Sigilli aderenti cinque. Lettere e carte autografe del card. Lodovico Madruzzo.<br />

Lettere a Massimo Grotta:<br />

Trento, 12 luglio 1568; Trento, 26 maggio 1568; Trento, 10 agosto 1568; Trento, 13 agosto 1568;<br />

Trento 5 settembr 1568.<br />

Vienna, 4 agosto 1569: lettera di Francesco Luchino al card. Cristoforo Madruzzo; 11 agosto 1569:<br />

copia di lettera del Luchino da Vienna; 25 luglio 1568: lettera a Massimo Grotta a Roma, del decano<br />

Simone de Thono e Capitolo di Trento. 26 agosto 1568: altra lettera del decano e canonici al Grotta.<br />

Giuramento delle Compattate da parte del card. Lodovico Madruzzo.<br />

115. Exemplum supplicis libelli a maiori parte civium tridentinorum porrecti domino<br />

comiti tirolensi cui civitatis et territorii tridentini statum infelicem, penuriam, desolationem etc.<br />

exponunt, consulum negligentiam et malas artes accusant, tandem petunt ne in Tridentum<br />

milites inducantur, adseverantes omnia esse in pace, famosos libellos fuisse arte confictos ab<br />

inquietis et quaerentibus privatum et non publicum bonum etc.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1353


Capsa 79<br />

116. Anno 1525. -Extractum ex dieta Bulzani celebrata super principatibus tridentino et<br />

brixinensi ubi Tyrolis comes tantum advocatus, defensor et protector dignoscitur, non vero<br />

dominus, cum ab imperio habeant regalia et sint status imperii.<br />

Cartaceo, carte 4. Faceva parte di un fascicolo.<br />

117. Anno 1568, die 10 maii. - Exemplar Brevis pontificii ad caesaream maiestatem cui<br />

causam cardinalis Madrutii et ecclesiae tridentinae plurimum recommendat ut fratrem suum<br />

Tyrolis comitem ab ulla vi adhibenda deducat et antiquata foedera in ius non revocet.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

118. Anno 1569, die 22 iulii. - Exemplar Brevis pontificii ad caesaream maiestatem cui<br />

exponit gravamina a Tyrolis comite illata ecclesiae tridentinae cum militibus, commissarii,<br />

immodicis expensis etc. rogans et exhortans ut opportune provideat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

119. Anno 1569, die 22 augusti Oeniponti. - Exemplar litterarum Ferdinandi archiducis ad<br />

summum pontificiem apud quem pulchris verbis se se excusat et suam causam defendit.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

120. Intimatio facta a domino Ludovico cardinale Madrutio nobilibus feudatariis ante eius<br />

discessum una cum rationibus pro sua causa et responsionibus ad argumenta tyrolensis.<br />

Cartaceo, carte 12. In italiano.<br />

121. Informatio nomine Ferdinandi archiducis data summo pontifici in causa tridentina, se<br />

excusans et iustificans super militibus introductis in civitatem Tridenti et aliis gravaminibus<br />

illatis, se commotum asserens ob terrificas suae sanctitatis litteras et super comminatione<br />

declarationis excommunicationis incursae.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

122. Responsio ad excusationes et pretextus in parecedenti informatione allatas et<br />

demonstratur omnia per Tyrolis comitem adducta esse falsa vel frivola.<br />

Cartaceo, carte 8. In italiano.<br />

123. Anno 1684, die 18 aprilis Romae. - Sacra congregatio immunitatis ecclesiasticae<br />

committit domino vicario generali tridentino ut per censuras procedat contra Ioannem Antonium<br />

Rossi consiliarium oenipontanum, eiusque adhaerentes et milites ob violatam iurisdictionem<br />

spiritualem et temporalem domini episcopi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. In italiano.<br />

1354


Capsa 79<br />

124. Anno 1418, die 4 octobris. - Litterarum Sigismundi imperatoris exemplar ad consules<br />

et communitatem tridentinam quibus narrat Fridericum ducem Austriae consanguineum suum<br />

ex imperiali dispositione sua mittere velle dominum Georgium episcopum tridentinum<br />

principem et consiliarium suum in possessionem civitatis tridentinae et castri Boni Consilii,<br />

iubetque ut eidem tanquam vero et ordinario eorum domino fidelitatis iuramentum eique<br />

pareant.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

125. (Anno 1576). - Exemplar seu forma mandati domini Ludovici cardinalis episcopi<br />

tridentini ad suos nuncios pro tractanda amicabili compositione cum Ferdinando comite Tyrolis<br />

coram caesarea maiestate. Adnotantur infra nuntii mittendi, nempe reverendus et nobilis<br />

dominus Adamus de Arsio canonicus tridentinus et brixinensis, magnificus et excellens legum<br />

doctor dominus Carolus Grotta cancellarius episcopalis et magnificus et excellens legum doctor<br />

dominus Georgius Alberti consiliarius episcopalis.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. La data è stata posta dall'Ippoliti.<br />

126. Anno 1573, die 3 augusti. - Exemplar responsionis data ex parte comitis tyrolensis ad<br />

ea quae nuntius pontificius in causa tridentina replicavit, ubi urget renovationem transactionis a<br />

domino cardinale tridentino factae ipso ferme principio huius controversiae nempe anno 1567 et<br />

subdole summo pontifici exponitur ipsum cardinalem noluisse acquiescere compositionibus a<br />

caesarea maiestate utrique parti propositis.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

127. Quaedam scripturae legales productae ex parte domini Ludovici episcopi tridentini pro<br />

sua causa in possessorio contra Tyrolis comitem, adductis etiam pluribus super petitorio.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

128. Tres supplices litterae caesareae maiestati exhibitae pro parte domini Ludovici<br />

cardinalis episcopi tridentini ad obtinenda quae sunt iuris in causa contra Ferdinandum comitem<br />

Tyrolis.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

129. Anno 1573, die 5 maii. - Exemplar litterarum caesareae maiestatis ad archiducem<br />

Ferdinandum cui designat terminum sex hebdomadarum ad peremptoriam conclusionem in<br />

causa vertente cum domino Ludovico cardinale episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

130. Exemplar cedulae scriptae a domino nuntio pontificio ad caesaream maiestatem pro<br />

expeditione causae tridentinae occasione adventus Ferdinandi archiducis ad aulam.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1355


Capsa 79<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

131. Imperialis camerae praxis et observatio circa summarissimum possessorium ex<br />

attestatione quorumdam clarissimorum virorum olim eiusdem camerae assessorum.<br />

Cartaceo, carte 2. In tedesco con traduzione in italiano.<br />

132. Deductio iuris episcopi tridentini ad comprobandam possessionem suam contra<br />

Ferdinandum archiducem et sequestrationem episcopatus factam a deputatis caesareis.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

133. Expositio iurium episcopi tridentini contra factam episcopalis mensae reddituum<br />

sequestrationem de anno 1569, die 4 iunii, quam sequestrationem esse iniustam comprobatur.<br />

Insuper agitur contra commissarios Sech et Hendl qui suspecti iurantur, praecipue quia eorum<br />

mandatum excedendo, consulibus civitatis Tridenti fautores erant, eisque patrocinabantur in<br />

causa vinorum episcopalium levicensium Tridentum vehendorum.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano.<br />

134. Anno 1569, die 27 mai. - Exemplar supplicium litterarum summo pontifici<br />

exhibitarum per dominum cardinalem Madrutium ut intercedat apud caesaream maiestatem pro<br />

tollendis tot sequestratoribus et commissariis qui tridentinae ecclesiae redditus miserrime ac<br />

iniuste consumabant.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

135. Anno 1571, die 19 decembris. - Procurator episcopi tridentini supplicat ut in solutione<br />

sequestratoribus faciendam pro eorum victu etc. respectu domini Hendl capitanei deducantur in<br />

computum etiam stipendia ei assignata respectu militiae.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

136. Anno 1575, die 29 ianuarii. - Exemplar supplicium litterarum exhibitarum summo<br />

pontifici a domino Ludovico cardinali episcopo tridentino contra instantiam factam ab archiduce<br />

Ferdinando coram caesarea maiestate ut ablata sequestratione constituatur Tridenti capitaneus<br />

qui secundum tenorem antiquarum compactationum episcopatum gubernet.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

137. Exemplar epistolae propria manu scriptae a domino Ludovico cardinali episcopo<br />

tridentino qua instruit suum ministrum quomodo se gerere debeat cum electoribus imperii<br />

ecclesiasticis et praecipue moguntino in proponenda et exponenda causa tridentinae ecclesiae<br />

eiusque statum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1356


Capsa 79<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

138. Anno 1568, die 21 octobris. - Scriptura responsiva ex parte Ferdinandi archiducis ad<br />

instantiam factam a domino Lancelloto sacrae Rotae auditore nomine summi pontificis pro<br />

obtinendo possessorio in favorem domini Ludovici cardinalis episcopi tridentini, ait se non<br />

posse permittere possessionis adeptionem sine iurium suorum praeiudicio nisi prius antiquae<br />

compactationes ab episcopo iurentur, cum id caveatur tam in novis quam veteribus foederum<br />

tabulis.<br />

Cartaceo, carte 10. Copia.<br />

139. Scriptura historica in qua narrantur ea quae a domino cardinali episcopo et capitulo<br />

tridentino gesta sunt pro renovandis compactationibus quae a centum annis in usu erant, cum<br />

domino Ferdinando archiduce, adeoque hunc non potuisse possessionem episcopatus iuste<br />

impedire.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

140. Anno 1569, die 11 aprilis. - Exemplar sequestrationis factae a caesarea maiestate<br />

super seculari iurisdictione episcopatus Tridenti constitutis sequestratoribus dominis<br />

Christophoro libero barone in Wolchenstain, Luca Remer commendatore theutonico Baliae a<br />

Athesim, Baldassare Schegk et Francisco Hendel.<br />

Cartaceo, carte 4. Cristoforus Wolkenstain Rodeneck; Lucas Remer in Maretsch; Baldessare Schegk<br />

de Nidermontani.<br />

141. Exemplar supplicis libelli sacrae caesareae maiestati porrecti a domino Georgio de<br />

Albertis agente pro domino cardinali Madrutio pro obtinenda deputatione unius vel plurium<br />

commissariorum qui in tridentina civitate omnem publici status et quietis curam nomine<br />

eiusdem caesareae maiestatis in se suscipiant cum in dicta civitate nonnulli debitae fidelitatis et<br />

obedientiae fractores omnia turbent et commissarii oenipontani ibi deputati continuis<br />

innovationibus ecclesiam et episcopatum gravare non desistant.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

142. Quaedam scriptura in qua narrantur ea quae gesta sunt super possessorio in causa<br />

tridentina cum Ferdinando archiduce, agitque de facta sequestratione et quo iure fieri potuerit<br />

etc. et quae sint necessaria ad consultationem ea de re faciendam.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

143. Recensio documentorum quae producta fuerunt ex parte Ferdinandi archiducis in<br />

causa tridentina contra dominum cardinalem Ludovicum Madrutium.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1357


Capsa 79<br />

144. Anno 1569, die 26 februarii Viennae. - Litterae caesareae maiestatis ad dominum<br />

cardinalem Ludovicum Madrutium quibus eum adhortatur ut amicabili compositioni facienda<br />

consensum praebeat et nolit experiri et exigere iuris rigorem per iudiciariam sententiam. Insuper<br />

ait sequestrationi temporalitatis episcopatus Tridenti non posse supersedere cum ipse agens<br />

episcopalis eam petierit et res eo devenerit ut citra caesarei honoris imminutionem revocari non<br />

possit. Tandem quoad expensas commissariorum oenipontanorum et ducentorum militum in<br />

Tridento existentium promittit se curaturum ut in amicabili tractanda compositione etiam de hac<br />

re transigatur. Hortatur demum ut quieti suae velit consulere.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

145. Anno 1569, die 15 septembris Romae apud s. Petrum. - Exemplar Brevis pontificii ad<br />

caesaream maiestatem quo eam hortatur ad decidendam quamprimum causam ecclesiae<br />

tridentinae ac ita terminandam ut afflictae illi ecclesiae succurratur et in antiquo suo iure iugiter<br />

conservetur.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

146. Anno 1573, die 5 augusti Oeniponti. - Prothonotarius de Portia nuntius pontificius<br />

domino episcopo comensi per longum exponit quae ab eo gesta sunt cum Ferdinando archiduce<br />

in favorem ecclesiae tridentinae et qualiter non nisi ambigua et indeterminata responsa ab eo et<br />

a suis ministris retulerit, frustra tentatis omnibus mediis etc.<br />

Cartaceo, carte 10. Copia. In italiano.<br />

147. Tres supplices libelli sacrae caesareae maiestati porrecti ex parte domini tridentini<br />

episcopi in quibus petit possessionem sui episcopatus et eam sibi deberi probat etiam ante<br />

conclusionem petitorii. Insuper exponit gravamina episcopatus et introductos milites,<br />

sequestratores etc. Invehitur iuste contra rebelles tridentinos et plura commemorat iniqua ab eis<br />

patrata contra pacem publicam, contra iustitiam et leges patrias.<br />

Cartaceo, carte 14.<br />

148. Scriptura domini cardinalis episcopi tridentini quibus breviter respondet ad argumenta<br />

comitis tyrolensis superioritatem in episcopatu tridentino pretendentis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

149. Scriptura in qua ostenditur dominum episcopum tridentinum non teneri ad<br />

renovationem omnium antiquarum compactationum sed tantum ad eas quae ab eius<br />

praedecessore renovatae sunt.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

150. Scriptura domini episcopi cardinalis episcopi tridentini rsponsiva ad scripturam<br />

tyrolensem super possessorio seiungendo a petitorio et pro tollenda sequestratione.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1358


Capsa 79<br />

Cartaceo, carte 4. Copia. Bruciacchiato in fondo con danno del testo. Replicatio domini Luchini:<br />

quindi non è scrittura del vescovo.<br />

151. Anno 1570, 15 septembris Oeniponti. - Quatuor capita ab episcopo tridentino admissa<br />

de corporali iuramento praestando; 2 de obedientia comiti Tyrolis praestanda sede vacante; 3 de<br />

recipiendo castro Boni Consilii a comite tyrolensi tanquam advocato; 4 de contributionibus<br />

praestandis. Sequuntur alia quatuor capita notulae spirensis reservata ab eodem episcopo<br />

tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Aggiunta di mano del card. Madruzzo.<br />

152. Exemplar propria manu conscriptum epistolae domini cardinalis Ludovici ad<br />

Ferdinandum archiducem cui suam ad episcopatum assumptionem significat et egregie onus<br />

episcopale depingit.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

153. Anno 1568, die 2 decembris Lintzii. - Exemplar epistolae caesareae maiestatis ad<br />

dominum cardinales Ludovicum in qua causam tridentinam se amicabiliter compositurum<br />

spondet, ideo procuratores cum pleno mandato mittat, ac nihil interim innovet; quae omnia<br />

pariter Ferdinando fratri commisist.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

154. Anno 1573, die 8 augusti Romae. - Exemplar epistolae domini cardinalis Ludovici ad<br />

nuntium Portia Oeniponti existentem cui protestatur se non posse ecclesiae suae tridentinae iura<br />

deserere neque ullam Ferdinando Archiduci se dedisse iustam causam ex qua exacerbatum<br />

contra se animum habere posset.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

155. Epistolae duae anno 1568 domini nuntii Lancelloti ad dominum cardinalem<br />

Ludovicum quem informat de rebus a se gestis in favorem ecclesiae tridentinae et quas<br />

difficultates invenerit Oeniponti.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano. Sigilli aderenti. Novembre 22 e 28.<br />

156. Anno 1572, die 17 novembris Oeniponti. - Exemplar responsionis factae consulibus<br />

tridentinis a Ferdinando archiduce super contributione expensarum pro militibus in civitatem<br />

introductis quae expensae pro tertia parte a caesarea maiestate ipsis consulibus seu civitati<br />

assignatae; et in quarum subsidium dictus Ferdinandus ipsis remittit 5000 florenorum sibi<br />

debitorum pro steuris; ita tamen ut ea gratia et utilitate fruantur soli cives qui fuerunt ipsi<br />

fideles.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Inoltre: Sommario della lettera al capitano Hendel riguardante il<br />

sequestro della menata del legname di Fiemme: 26 novembre 1571.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1359


Capsa 79<br />

157. Anno 1575, die 8 decembris Viennae. - Exemplar citationis missae a caesarea<br />

maiestate ad dominum cardinalem episcopum tridentinum pro die 11 martii 1576 ad tractandam<br />

amicabilem compositionem.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

158. Extractum ex ordinationibus camerae imperialis de modo et iure servando in causa<br />

controversae possessionis separatim a petitorio.<br />

Cartaceo, carte 3. Parte in italiano.<br />

159. Extractum ex dieta augustana 1548 super contributione steurarum ac sessione et voto<br />

episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

160. Anno 1577, die 3 martii Pragae. - Exemplar litterarum Rodulphi II imperatoris ad<br />

cardinalem episcopum tridentinum cui spondet se tractaturum amicabilem compositionem cum<br />

patruo Ferdinando.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

161. Anno 1571, die 30 octobris. - Epistola domini Francisci Particella super facto de quo<br />

supra numero 102.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

162. Anno 1569, die 2 ianuarii Ripae. - Exemplar epistolarum scriptarum a domino<br />

cardinale Ludovico ante suum discessum versus Romam dominis consiliariis, domino vicario<br />

generali etc. quibus recommendat et mandat ut munia sua rite exequantur et se non defuturum<br />

spondet in suis iuribus vindicandis.<br />

Cartaceo, carte 8. Parte in italiano. Riva, 8 gennaio: autografa del cardinale; Riva, 11 gennaio:<br />

autografa del cardinale; Riva, 2 gennaio: ai consoli.<br />

163. Anno 1569, die 8 ianuarii Ripae. - Notificatio ante suum discessum facta a domino<br />

cardinale Ludovico omnibus suis vassalis et subditis de statu causae ecclesiae tridentinae et de<br />

gestis ab eo cum Tyrolis comite.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Minuta con nota del cardinale Madruzzo.<br />

164. Anno 1568, die 21 iunii in castro Boni Consilii Tridenti. - Exemplar possessionis<br />

aditae et acceptae a domino Pangratio Kuen domino de castro Belasio ex mandato Ferdinandi<br />

archiducis ad presentiam consulum civitatis, qui dominus Pangratius capitaneus protestatur in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1360


Capsa 79<br />

executione commissionis archiducalis in castrum Boni Consilii venisse et illud teneat et<br />

possideat tanquam neutralis et depositarius iuxta tenorem compactationum.<br />

Cartaceo, carte 2. Atto notarile del notaio Giovanni Colombino: senza tabellione.<br />

165. Anno 1568, die 21 iunii Rippae. - Solemnis protestatio facta a domino Ludovico<br />

cardinali et episcopo tridentino contra mandatum comitis Tyrolis sub die 14 iunii anni praesentis<br />

factum capitaneo tridentino ut in se assumat administrationem castri ac civitatis Tridenti. Fuit<br />

intimata die 23 etc.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

166. Anno 1569, die 22 iulii Romae. - Exemplar Brevis pontificii ad caesaream maiestatem<br />

cui exponuntur gravamina ecclesiae tridentinae illata a Tyrolis comite et ut tollantur petitur.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

167. Quaedam exemplaria supplicium litterarum summo pontifici et caesareae maiestati<br />

exhibitarum pro parte domini Ludovici cardinalis pro tollendis gravaminibus et immodicis<br />

expensis factis a commissariis sequestratoribus etc.<br />

Cartaceo, carte 12. Parte in italiano. - 5 giugno 1569; 10 giugno 1569; 18 giugno 1569; 30 aprile<br />

1569: al papa.<br />

168. Epistolae quaedam domini cardinalis episcopi tridentini ad suos nuntios super iis quae<br />

agere debent in causa tridentina super possessorio et tollendis ecclesiae suae gravaminibus.<br />

Cartaceo, carte 22. In italiano. - Al duce di Ferrare: 15 maggio 1574; al Lancillotti: 13 gennaio 1569;<br />

al dott. Giorgio Alberti: 29 gennaio 1575; al nunzio Portia in Innsbruck: 9 gennaio 1574.<br />

169. Anno 1568, die 5 iulii Tridenti. - Mandatum factum a caesareis commissariis<br />

officialibus et ministris episcopatus ut coram eis compareant cum libris reddituum episcopatus<br />

et pecunia quam habebant.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. - La data potrebbe essere 1569.<br />

170. Anno 1569 26 octobris, Tridenti. - Cum Iulius Gallus canonicus tridentinus populum<br />

ad rebellionem modis omnibus excitaret, induxit etiam sindicos et iuratos communitatis Terlagi<br />

ad faciendum libellum supplicem Ferdinando archiduci praesentandum contra eorum dominum<br />

episcopum et dominum plebanum, quem libellum ipsemet Gallus conscripsit, exponendo<br />

calumniose et mendaciter gravamina etc. prout ex iuridico processu a domino Pangratio Kuen<br />

capitaneo tridentino efformato constat, examinatis ipsismet sindicis et iuratis qui uno ore<br />

confessi sunt fuisse inductos a dicto Gallo canonico qui contra eorum mentem ea gravamina<br />

confinxit.<br />

Cartaceo, carte 14. In italiano. Supplica degli abitanti di Terlago.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1361


Capsa 79<br />

171. Exemplar epistolae consulum civitatis tridentinae ad dominum commissarium<br />

caesareum apud quem suas exponunt rationes quod non teneantur ultra quicquam solvere pro<br />

stipendio militum.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

172. Anno 1569, die 10 februarii Romea. - Exemplar epistolae domini cardinalis Ludovici<br />

ad caesaream maiestatem responsiva eiusdem epistolae de 25 ianuarii Viennae datae. Agit de<br />

iure suo in possessorio, de tollendis ecclesiae tridentinae gravaminibus, de militum stipendio,<br />

quod se solvere non posse nec teneri affirmat, ac tandem rogat ut iustitia ei et ecclesiae suae cito<br />

fiat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

173. Expositio quaedam facta a domino cardinali Ludovico in qua se nullam comiti Tyrolis<br />

offensionem fecisse aut causam dedisse indignationem contra eum concipiendi protestatur,<br />

enarrans quae ab eo gesta sunt pro compositione ineunda et adhuc pro eadem compositione<br />

instans, agens de iuramento praestando, de militum stipendio solvendo et de venia rebellibus<br />

concedenda.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

174. Scriptura responsiva pro parte comitis Tyrolis contra dominum cardinalem<br />

Ludovicum episcopum tridentinum in causa possessorii episcopatus quod una cum petitorio<br />

iudicandum asserit.<br />

Cartaceo, carte 18.<br />

175. Scriptura instructiva efformata pro domino cardinali Ludovico et in qua auctor disserit<br />

de antiquis et recentioribus gravaminibus, violentiis, usurpationibus factis a comitibus<br />

tyrolensibus ecclesiae tridentinae cuius iura insinuat et tuetur.<br />

Cartaceo, carte 20. In italiano.<br />

176. Anno 1569, die 7 iunii Viennae. - Decretum caesareum ad tridentini principis oratores<br />

quorum procuratorium mandatum approbat super innovationibus et gravaminibus in Tridento<br />

factis se informationem sumpturum dicit et causam tridentinam in germanico idiomate<br />

tranctandam statuit.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

177. Anno 1569, die 26 novembris. - Scriptura episcopalis in qua rationes adducuntur cur<br />

ex redditibus mensae episcopalis non sint solvenda militum stipendia qui in tridentinam<br />

civitatem rebellium causa intrusi fuerant.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 8. In italiano. Minuta con aggiunte del card. Madruzzo.<br />

1362


Capsa 79<br />

178. Preces sacrae caesareae maiestatis porrectae contra dominos sequestratores caesareos<br />

qui omnes episcopalis mensae redditus insumebant nulla parte episcopo relicta; insuper<br />

violentias contra iustitiam admittebant, rebellibus civibus favebant, bonos vero persequebantur.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

179. Supplicatio a domino nuntio pontifitio exhibita Ferdinando archiduci ne in civitatem<br />

tridentinam milites introduci faciat cum sit contra ius et summo pontifici iniuriosum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

180. Exemplar sequestrationis factae per caesaream maiestatem de temporalitate<br />

episcopatus tridentini cum versione citationis ad tractandam amicabilem compositionem.<br />

Cartaceo, carte 4. Parte in italiano.<br />

181. Exemplar quoddam compositionis a caesarea maiestate Pragae propositae domino<br />

cardinali tridentino et comiti Tyrolis in causa tridentina.<br />

Cartaceo, carte 14.<br />

182. Anno 1468. - Mandatum Sigismundi ducis et comitis Tirolis suis commisariis datum<br />

de inducendo domino episcopo Ioanne in possessionem castrorum, civitatum et bonorum<br />

episcopatus tridentini et recipiendo fidelitatis iuramento ab omnibus capitaneis, officialibus et<br />

subditis.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

183. Anno 1576, die ultimo octobris Ratisbonae. - Rodulphus II caesar scribit Ferdinando<br />

archiduci pro componenda causa tridentina quam in se assumere velle ait.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

184. Anno 1577, die 3 aprilis Pragae. - Rodulphus II scribit Francisco Hendel de Goltvain<br />

quod aequum non sit ipsum velle exigere salarium etiam pro eo tempore quo a Tridento abfuit,<br />

nec in actuali sequestrationis munere occupatus extitit.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

185. Anno 1576, die 13 decembris Oeniponti. - Exemplar epistolae ab archiduce<br />

Ferdinando ad summum pontificem scriptae in qua pulcris et callidis verbis se velle componere<br />

cum cardinale Ludovico affirmat et ipsi pontifici originales compactationes ab eodem cardinali<br />

signatas anno 1567, die 11 octobris transmittit ipsimet cardinali ad cassandum restituendas.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1363


Capsa 79<br />

Cartaceo, carte 4. Copia.<br />

186. Scriptura legalis de iuribus et regalibus ecclesiae tridentinae ubi historice documenta<br />

citantur et comitis tyrolensis praetensiones iniustae refutantur.<br />

Cartaceo, carte 24.<br />

187. Anno 1569. - Epistolarum exemplaria caesareae maiestatis 1 et cardinalis Ludovici 2<br />

super modum tranctandi causam tridentinae ecclesiae per amicabilem compositionem vel per<br />

viam iuris etc.<br />

Cartaceo, carte 14. Vienna, 26 febbraio.<br />

188. Anno 1577, die 23 iulii. - Summarium responsionis capitanei Hendel sequestratoris<br />

tridentini ad litteras caesareae maiestatis ut supra numero 184 super moderatione salarii.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

189. Formulae duae ineundae compositionis sive compactationum noviter erigendarum<br />

inter dominum cardinalem episcopum tridentinum et dominum comitem tyrolensem una cum<br />

adnotationibus marginalibus super articulis dubiis et controversis.<br />

Cartaceo, carte 16. (scritte 12).<br />

190. Exemplaria duo compactationum ut numero praecedenti.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

191. Exemplar obligationis factae a domino cardinali Ludovico et a capitulo tridentino<br />

ignoscendi rebellibus qui in causa tridentina contra dominum episcopum egerunt etc. et solvendi<br />

expensas militum et sequestratorum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

192. Anno 1568, die ultima martii Oeniponti. - Protestatio facta a domino Ludovico<br />

cardinali de nullitate omnium promissionum aut iuramenti quae a Ferdinando archiduce ab ipso<br />

extorquerentur utpote per vim et metum cadentem in constantem virum.<br />

Cartaceo, carte 5. Sigillo aderente. Presenti i sacerdoti: Iacobus Ianuarius de Teyono; Iacobus<br />

Benucius de Dro; Pompeius Arnoldus de Tueno.<br />

193. Preces pro parte domini cardinalis Ludovici porrectae caesareae maiestati contra<br />

innovationes factas a commissariis sequestratoribus seu capitaneo in tridentina civitate<br />

occupando castrum, sequestrando redditus episcopalis mensae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

1364


Capsa 79<br />

194. Collectio quarumdam scripturarum et adnotationum in quibus dominus cardinalis<br />

Ludovicus suis ministris proponit ea quae agenda et tractanda sunt in causa ecclesiae<br />

tridentinae.<br />

Cartaceo, carte 22. In italiano.<br />

195. Anno 1570. - Informatio summaria iuxta dispositionem sacri imperii constitutionum et<br />

ordinationum extra omnem ordinem seu processum iudiciarium pro removenda sequestratione<br />

et perturbationibus in episcopatu tridentino et obtinenda possessione pro domino episcopo.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

196. Summarium allegationum seu informationum in puncto: quaenam compactationes<br />

debeant erigi inter dominum episcopum tridentinum et dominum comitem Tyrolis.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

197. Scriptura pro parte domini cardinalis exhibita ad respondendum scripturae tyrolensi in<br />

causa et puncto possessorii determinandi ante petitorium, ut supra numero 172.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

198. Summaria expositio eorum quae a domino cardinali Ludovico gesta sunt cum domino<br />

comite Tyrolis post suam ad episcopatum electionem, cum renovatione consuetorum foederum<br />

quae per suum suffraganeum dominum episcopum bellinensem transmittit Oenipontum anno<br />

1568 mense augusti; et de iis quae postea secuta sunt pro ineunda compositione.<br />

Cartaceo, carte 10. In italiano.<br />

199. Brevis scriptura cum allegationibus ad comprobandum quod episcopatus tridentinus<br />

non subsit dominio comitis Tyrolis qui unice protector et advocatus esse debet.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

200. Exemplar iuramenti quod Ferdinandus archidux per capitulum ecclesiae tridentinae<br />

praestandum exigebat, quod prorsus novum et pleraque continet in ecclesiae tridentinae<br />

praeiudicium.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

201. Anno 1569. Scripturae tres in facto sequestrationis temporalitatis ecclesiae tridentinae<br />

una cum expositione gravaminum iuribus episcopatus illatorum a commissariis<br />

sequestratoribus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1365


Capsa 79<br />

Cartaceo, carte 8. In italiano. Roma, 28 maggio 1569; Roma, 4 giugno 1569.<br />

202. Fasciculus scripturarum in quibus agitur de articulis notulae pragensis et spirensis<br />

corrigendis, delendis, approbandis vel improbandis pro concordia.<br />

Cartaceo, carte 69. Parte in italiano. Anni 1570-1576.<br />

203. Anno 1575, 7 martii. - Exemplar epistolae responsivae domini cardinalis Ludovici ad<br />

caesaream maiestatem super amicabili tractatione in causa tridentinae ecclesiae ineunda cum<br />

duobus supplicibus libellis eadem de re ad ipsam caesaream maiestatem porrectis.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

204. Anno 1578, die 13 februarii. - Super solutione steurarum seu residui debiti earumdem<br />

quam urgebat comes tyrolensis contra episcopum tridentinum.<br />

Cartaceo, carte 5.<br />

205. Anno 1576, die 13 decembris Oeniponti. - Exemplar cuiusdam responsionis datae a<br />

comite Tyrolis summo pontifici in causa tridentina super facta sequestratione in Tridento quam<br />

iustificare conatur et de amicabili compositione facienda.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

206. Anno 1570, indictione 13, die iovis 16 februarii Tridenti in castro. - Domini<br />

commissarii sequestratores caesarei protestantur contra dominum magistrum domus et dominos<br />

consiliarios super expensis et super tumultibus qui oriri praevidentur ob non soluta militum<br />

stipendia. Qui magister cum consiliariis contra protestatur, talia stipendia solvi non debere<br />

pecunia episcopatus sed illorum qui militum introductioni causam dederunt.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

207. Preces aliae ne constituatur in tridentino in locum defuncti capitanei novus capitaneus<br />

a dominis sequestratoribus, nisi sit acceptus domino episcopo secundum formam<br />

compactationum, cum alias ipsi sequestratores in officiis et magistratibus admiserint homines<br />

infames, bannitos, inimicos et maxime displicentes domino cardinali episcopo.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

208. Anno 1569, die 17 iulii. - Exemplar decreti caesarei super tollendis gravaminibus<br />

episcopatui tridentino illatis a commissariis sequestratoribus et minuendis expensis.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1366


Capsa 79<br />

209. Responsio data pro parte domini episcopi tridentini commissariis sequestatoribus qui<br />

ultra debitum et immodice salarii solutionem pertendebant.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

210. Instructio data suis ministris a domino cardinale Ludovico occasione adventus<br />

commissariorum sequestratorum die 28 maii 1569 praecipue ut advertant ne indebitis expensis<br />

gravetur episcopalis mensa pro eorum manutentione.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

211. Quaedam epistolae nuntiorum Lancelloti et Moroni super tractatibus ab iis habitis pro<br />

ineunda concordia in causa tridentina.<br />

Cartaceo, carte 18. Parte in italiano. Sono 9 lettere: 24 novembre 1569-15 luglio 1578.<br />

212. Anno 1569, die 27 maii. - Exemplar libelli supplicis porrecti summo pontifici pro<br />

parte cardinalis Madrutii ut committat suo nuntio quod apud caesaream maiestatem procuret<br />

tollere gravamina episcopatus super expensis pro commissariis sequestratoribus faciendis.<br />

Cartaceo, carta 1. Minuta in italiano.<br />

213. Anno 1569, die 22 iulii Romae apud s. Petrum. - Exemplar Brevis pontifitii ad<br />

caesaream maiestatem in favorem episcopatus tridentini pro moderandis expensis et tollendis<br />

militibus qui gravabant civitatem nec non commissariis sequestratoribus qui contra ius et fas<br />

ecclesiastica episcopalis mensae bona comsumabant.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

214. Anno 1568, die 21 iunii Rippae. - Exemplar protestationis factae a domino cardinali<br />

Ludovico contra attentata comitis Tyrolis ad impediendam iurisdictionem episcopalem.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

215. Anno 1569, die 22 aprilis Rippae. - Protestatio capituli tridentini facta domino<br />

Pangratio Kuen capitaneo Tridenti qui mandata comitis Tyrolis exequebatur in praeiuditium<br />

subditorum et iurium ecclesiae et episcopatus tridentini.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

216. Anno 1569, die 23 martii Romae. - Exemplar epistolae domini cardinalis Ludovici ad<br />

caesaream maiestatem cui respondet se non consensisse ut causa tridentina tractaretur per<br />

amicabilem compositionem nisi prius ablatis penitus perturbationibus illatis, sed semper a sua<br />

caesarea maiestate iustitiae remedia postulasse ut quam cito lis ista dirimeretur.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

1367


Capsa 79<br />

217. Anno 1569, die 26 novembris. - Exemplar manu propria scriptum ab illustrissimo et<br />

reverendissimo cardinale Ludovico epistolae a dominum Luchinum super solutione<br />

stipendiorum militum ubi conquaeritur quod adeo iniuste mensa episcopalis Tridentini gravare<br />

velint.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

218. Anno 1569, die 1 iulii Tridenti. - Epistolae Francisci Particella ad dominum<br />

cardinalem Ludovicum cui refert ea quae gesta sunt Tridenti occasione militum et<br />

commissariorum qui plures violentias et iniustitias commiserant.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

219. Anno 1568, die 22 decembris Oeniponti. - Exemplar epistolae Ferdinandi archiducis<br />

in qua militum introductionem in civitatem tridentinam seriose committit ad expensas episcopi<br />

et capituli tridentini tantum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

220. Recensio expensarum factarum a commissariis sequestratoribus ab initio, nempe 20<br />

maii 1569 usque ad ultimum decembris 1570. Ascendunt ad summam florenorum 5898.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Ragnesi 200 per 660 borre da fuoco.<br />

221. Caesarea maiestas committit et mandat consiliariis et magistro domus ne ullo modo se<br />

dicant vel scribant nomine cardinalis episcopi sed tantum episcopatus tridentini.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

222. Responsio data a ministris oenipontanis rationibus pro parte domini cardinalis<br />

Ludovici productis coram caesarea maiestate super possessorio.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

223. Anno 1572, die 16 maii in Obersdorff. - Versio latina decreti caesarei super<br />

prosecutione causae tridentinae tam in possessorio quam petitorio.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

224. Anno 1569, die 26 novembris Possonii. - Translatio litterarum caesareae maiestatis ad<br />

dominum cardinalem Ludovicum cui suam voluntatem pro definitione causae tridentinae<br />

promptam esse testatur atque pro dimittendis ex urbe militibus qua de causa ut ex redditibus<br />

episcopatus eis stipendia debita solvantur.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1368


Capsa 79<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

225. Anno 1569, 20 septembris. - Fasciculus in quo continentur plures libelli supplices<br />

porrecti pro parte domini cardinalis Ludovici caesareae maiestati super possessorio et<br />

gravaminibus ecclesiae tridentinae ac mensae episcopalis occasione commissariorum<br />

sequestratorum ac militum.<br />

Cartaceo, carte 21. Inoltre una carta: 26 gennaio 1571: conto di spese del card. Madruzzo. 4 tappeti,<br />

ducati 18; cere bianche, lire 188; 28 ducati; spetie peste ducati 2; canevaze per imballar i tappeti lire 8;<br />

cassa trasporto al Naviglii.<br />

226. Quaedam preces summo pontifici exhibitae pro parte domini cardinalis Ludovici ab<br />

obtinendam suae sanctitatis protectionem et favorem in causa tridentina.<br />

Cartaceo, carte 10. Parte in italiano.<br />

227. Exemplaria quarundam litterarum spectantium ad dominos nuntios pontificios<br />

Lancellotum et Portiam super actis et agendis in causa tridentina.<br />

Cartaceo, carte 9. 10 febbraio 1569; 9 gennaio 1574; 12 febbraio 1569. Conto dei boroni e bore dato<br />

dai fratelli Laner di Cavalese per l'anno 1571: per meio e formazo lire 2156; boroni 1500; bore 6.000.<br />

228. Quaedam formulae compactationum pro ineunda compositione et concordia<br />

propositae sub variis modis et clausulis.<br />

Cartaceo, carte 24.<br />

229. Exemplaria litterarum domini Lancelloti nuntii ad dominum cardinalem Ludovicum et<br />

vicissim de iis quae acta et agenda sunt in causa tridentina.<br />

Cartaceo, carte 57. In italiano. Sono 19 lettere degli anni 1568 e 1569.<br />

230. Anno 1576, die 1 octobris. - Transumptum resolutionis et conclusionis statuum<br />

imperii in favorem causae tridentinae Ratisbonae publicatae in qua administrationem domino<br />

episcopo tradendam; sequestrationem removendam statuit.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

231. Anno 1568, die 22 decembris. - Dominus Iacobus Benutius domini cardinalis<br />

Ludovici secretarius huius nomine protestatur ante dominum Nicolaum Madrutium et ante<br />

dominos Ioannem Iacobum Remer et Baldessarem Scheg commissarios oenipontanos super<br />

conscriptione et introductione militum in civitatem Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1369


Capsa 79<br />

232. Anno 1568, 27 decembris. - Tres supplicationes distinctae porrectae a civibus<br />

tridentinis domino capitaneo et commissariis ad impediendam militum introductionem.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano.<br />

233. Anno 1568. - Epistola domini capitanei tridentini ad archiducem Ferdinandum in qua<br />

exponit supplicationes civium et rationes multas ad impediendum militum introductionem<br />

asserendo in civitate omnia esse quieta nec opus esse militibus.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

234. Anno 1568, die 29 decembris Tridenti. - Protestatio domini cardinalis Ludovici<br />

occasione conscriptionis et introductionis militum in tridentinam civitatem.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

235. Anno 1569, die 11 aprilis. - Transumptum caesarei sequestri super temporalitatem<br />

episcopatus tridentini.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

236. Anno 1682. - Acta in causa violatae iurisdictionis etc. occasione furtivae et violentae<br />

extractionis Antonii Gratiadei e carceribus castri Boni Consilii, factae a capitaneo Sorn de<br />

Avisio cum militibus armatis et cum assistentia Francisci Purgroff et duorum succiorum.<br />

Cartaceo, carte 26. Parte in italiano. Due sigilli aderenti. Notaio: Lodovico Travaion. 17 e 24<br />

novembre 1682.<br />

237. Anno 1665, die 3 aprilis Tridenti. - Dominus Sigismundus Franciscus archidux et<br />

princeps Tridenti committit domino Francisco Trentino consiliario suo quod cum per mortem<br />

fratris sui comitatus Tyrolis ad eum pervenerit, ideoque dominum Franciscum Gulielmum<br />

baronem a Firmian tridentinae urbis capitaneum in commissarium deputaverit ad recipienda in<br />

tridentino territorio fidelitatis iuramenta iuxta compactationes, ipse dominus Franciscus<br />

tanquam delegatus episcopalis assistat personaliter ne in prestatione iurisiurandi aliquid<br />

attentetur in praeiudicium episcopatus Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

238. Anno 1668, 3 augusti. - Memoria relicta a secretario Hieronymo Martini quod locus<br />

assignatus domino Fortunato de Wolghestain commissario caesareo sede vacante fuerit ex una<br />

parte supra locum ubi sedere solent domini consiliarii Tridenti et iidem consiliarii ei obviam<br />

iverunt ad summitatem scalae et reducem ad eandem summitatem assotiarunt etc.<br />

Adest etiam proclama.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. Il proclama manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1370


Capsa 79<br />

239. Anno 1570, 9 novembris Tridenti. - Ioannes Baptista Katzeloher de mandato<br />

sequestratorum intimavit Simoni Faitello et Benedicto Bonet decimanis episcopi tridentini in<br />

Cavedino quatenus termino quinque dierum omnes decimas praesentis anni ad castrum Boni<br />

Consilii conducere debeant.<br />

15 novembris Tridenti in stuba parva versus coquinam palatii Boni Consilii. - Iacobus<br />

Zenarii praesbiter et magister domus cardinalis Madrutii episcopi tridentini contra mandatum<br />

dicti Katzeloher et detentionem in carceribus Benedicti Boneti decimani Cavedeni rogat ut ab<br />

his perturbationibus et detrimentis dessistat quia sequestratores caesarei non habent auctoritatem<br />

convertendi in proprium usum bona episcopatus et incarcerandi ut apparet ex decreto caesareae<br />

maiestatis eo vel maxime cum bona illa requisita sint decimae quae non ad temporalitatem sed<br />

ad ecclesiam spectant, et quando non velit dessistere protestatur de nullitate omnium actuum et<br />

de omnibus damnis, expensis etc. quas episcopus passus fuerit et contra eumdem pariter<br />

protestatur de omnibus remediis iuris civilis et canonici ac de censuris contentis in Bulla Coenae<br />

Domini.<br />

Luccas Remer commissarius caesareus respondet protestationi quod ideo decimas ad se<br />

conducere iusserit quia magister domus non suppeditavit sicuti saepius admonitus est necessaria<br />

ad victum pro militibus et commissariis, petit tamen dilationem pro resolutione usque ad<br />

adventum socii sui Francisci Hendel.<br />

Adest aliud exemplar.<br />

Cartaceo, carte 7.<br />

240. Anno 1570, 13 novembris Tridenti, - Mandatum domini Francisci Alexandrini iuris<br />

utriusque doctoris canonici et vicarii generalis ad instantiam Iacobi Zenarii magistri domus<br />

episcopi tridentini intimatum Simoni Faitello de Lacuna Cavedini conductori decimae dicti<br />

domini episcopi tridentini quatenus termino tridui conducere et solvere debeat omnem decimam<br />

praedicto oeconomo instanti sub poena 50 marcarum et censurae ecclesiasticae.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

241. Anno 1570, 18 novembris. - Protestatio Ioannis Baptistae Kazelchero cancellarii et<br />

secretarii dominorum caesareorum commissariorum et sequestratorum contra praedictum<br />

mandatum tanquam nullius momenti, quae protestatio praesentata fuit dicto oeconomo episcopi<br />

Tridenti qui huic protestationi non consensit innhaerendo semper aliis protestationibus.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

242. Anno 1652, 6 martii Tridenti. - Carolus Emmanuel episcopus tridentinus cum audisset<br />

Carolum Colonna baronem de Vels et Christophorum de Prato nomine Ferdinandi comitis<br />

Tyrolis publicasse Perzini aedictum comparendi in suis aedibus Tridenti qui praetensionem<br />

habent haereditatis comitissae Philibertae de Madruzzo, rationem eis facturos etc. dictus<br />

dominus episcopus aliud edidit proclama in quo declarat huiusmodi assertos commissarios<br />

nullam habere auctoritatem, tum quia credentiales suas non ostenderunt, tum quia in sua<br />

iurisdictione nullum ius habent et propterea de nullitate quorumcumque actorum.<br />

Cartaceo, carte 2. Minute.<br />

243. Anno 1645. - Ioannes Iacobus Sizzo consiliarius et commissarius Oeniponti pro<br />

episcopo tridentino supplicem libellum porrexit archiducissae Austriae in quo eamdem<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1371


Capsa 79<br />

praecatur pro retractatione gravaminum impositorum quibus episcopus tridentinus absque alius<br />

libellus supplex ab eodem porrectus eidem Claudiae archiducissae.<br />

Anno 1645, 6 augusti. - Ioannes Iacobus Sizzo Oeniponto scribit episcopo tridentino<br />

nullam decisionem adhuc obtinere potuisse circa episcopatus gravamina ab archiducissa, non<br />

cessabit tamen omnem solicitudinem ponere pro aliqua compositione.<br />

Anno 1645, 21 maii Oeniponti. - Ioannes Iacobus Sizzo certiorem reddit episcopum<br />

tridentinum quod adinvenerit archiducissam Claudiam inclinatam ad compositionem; quod<br />

relatum sit Oeniponti quatenus propter victoriam a bavaris reportatam, capitulum et civitas<br />

Tridenti festiva gaudia celebraverint non autem ab episcopo; quod commissarius militiae<br />

austriacae existens in vallibus Annaniae et Solis deponeretur, putat tamen quod comes Tyrolis<br />

propter ius armorum quod habet, praetendat milites in episcopatu aggregare.<br />

Eodem anno et die. - Ioannes Iacobus Sizzo scribit episcopo tridentino quod archiducissa<br />

expresserit mentem suam de non aggravando episcopatu sed etiam quod nollit praeiudicium<br />

inferre filiis suis; quod initium datum sit computis staeuralibus et usque nunc nihil mali adhuc<br />

adinventum est; quod circa militiam praetensam ab archiducissa locutus fuerit cum decano<br />

brixinensi, a quo intellexit mentem esse sui episcopi quod in casu congregandi militiam ipse non<br />

deerit pactis anni 1511 et 1613 a quibus nunquam segregabitur.<br />

Cartaceo, carte 11. In italiano.<br />

244. Anno 1645. - Litterae Ioannis Iacobi Sizzo concernentes sequestrum Vincentii<br />

Particellae in castro Mediolani scriptae ad episcopum tridentinum.<br />

Cartaceo, carte 28. In italiano. Sono 14 lettere degli ani 1644 e 1645.<br />

245. Repplica communitatis de Fulgarida contra nobilem dominum Trappium de Biseno et<br />

Churburg reum qui praetendebat attrahere homines de Fulgarida ad tribunal tridentinum<br />

tanquam dominum dirrectum. Negabant enim fulgarienses fuisse sub principe tridentino sed<br />

semper Tyrolis comiti paruisse, unde ad tale tribunal accedere recusarunt.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

246. Ioannes Henricus Alstetter decanus ad Longum Aticem petit informationem ab<br />

episcopo tridentino an ecclesiastici solvere debeant angariam venationis positam a serenissimo<br />

comite Tyrolis in praeiuditium iurisdictionis ecclesiasticae.<br />

Manca.<br />

247. Anno 1621, 7 iulii. - Leopoldus archidux Austriae conquaeritur cum consilio<br />

tridentino quod plura animalia in aliena iurisdictione passim traducantur cum praeiuditio<br />

subditorum; et quod quidam tridentini arma comodaverint exteris pro liberandis animalibus a<br />

suo capitaneo sequestratis. Quare iniungit quod computentur animalia Levigi sequestrata a dicto<br />

suo capitaneo et eorum numerus Oenipontum transmittatur et interim sequestrata maneant usque<br />

ad aliam eius deliberationem.<br />

Adsunt aliae scripturae extractionem animalium concernentes.<br />

Cartaceo, carte 15. Parte in italiano e parte in tedesco. Due sigilli aderenti. Si parla del movimento<br />

del bestiame e numero alle varie fiere. Scendevano da Vezzena per il passo del Menador a Levico (400<br />

mercanti vicentini).<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1372


Capsa 79<br />

248. Anno 1683. - Minutae litterarum a domino episcopo tridentino scriptarum domino<br />

cancellario suo Oeniponti existenti super pluribus negotiis mensae episcopalis et ecclesiae<br />

tridentinae tunc vertentibus in Tridento et in Perzino etc.<br />

Cartaceo, carte 35. In italiano. Sono tutte dell'anno 1683.<br />

249. Anno 1680. - Tres epistolae Hermanni Halveren datae Oeniponti ad dominum<br />

episcopum tridentinum in causa contra perginenses qui ad tribunalia oenipontana suas<br />

appellationes se deferre posse praesumebant.<br />

Cartaceo, carte 9. Sigillo aderente.<br />

250. Anno 1682, die 6 octobris Tridenti. - Protestationes factae a domino Ioanne Antonio<br />

Rossi de s. Iuliana consiliario oenipontano et commissario consilii arcani Tridentum destinato<br />

super questionibus vertentibus appellationum ad tribunalia oenipontana.<br />

Cartaceo, carte 6. Sei sigilli aderenti. Notaio: Girolamo Martini. Parte in italiano.<br />

251. Anno 1682. - Exemplaria vidimata proclamatis et protestationis domini Francisci<br />

episcopi tridentini contra factam violenter et armata manu extractionem Antonii Gratiadei e<br />

carceribus castri Boni Consilii et contra liberationem a banno Petri Pace a domino consiliario<br />

oenipontano Rossi illegitime ac publice Tridenti factam.<br />

Cartaceo, carte 4. Due copie. Notaio: Giampaolo Ciurletti.<br />

252. Anno 1567. - Instructio sive historica narratio eorum quae inter archiducem<br />

Ferdinandum et dominum cardinalem Ludovicum Madrucium evenerunt a die quo dictus<br />

archidux Oenipontum venit usque a discessum domini cardinalis a Tridento in qua narratione<br />

minute et accurate describitur vis illata eidem cardinali per dominum Polbajer ministrum<br />

oenipontanum.<br />

Cartaceo, carte 8. In italiano. Vi è una carta datata 12 giugno 1638 spedita da Innspruck al superiore<br />

dei PP. Gesuiti di Trento. Lite fra i PP. Gesuiti e la città o il Capitolo di Trento. (Per la chiesa di s. Maria<br />

Maggiore?).<br />

253. Anno 1576, die 18 decembris Oeniponti. - Exemplar epistolae patris Sporeni qui in<br />

causa tridentina egerat apud archiducem Ferdinandum ut permitteret sequestrationem tolli et<br />

cardinalem ad possessionem episcopatus admitti; ait autem se nil potuisse obtinere.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

254. Excerpta quaedam litterarum archiducis Ferdinandi in quibus se iustificare nititur<br />

super introductione militum in civitatem tridentinam.<br />

Cartaceo, carte 2. Sono degli anni 1568 e 1569.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1373


Capsa 79<br />

255. Excerpta quaedam litterarum domini nuntii Lancelloti ubi refert responsa Ferdinandi<br />

archiducis se iustificantis super introductione militum in urbem tridentinam, allegando litteras<br />

civicas et recursum a consulibus tridentinis factum.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano. Sono degli anni 1568 e 1569.<br />

256. Anno 1569, die 8 martii Oeniponti. - Exemplar epistolae Ferdinandi archiducis ad<br />

summum pontificem apud quem se iustificare nititur super introductione militum et ob negatam<br />

domino cardinali Ludovico possessionem aliaque gravamina illata.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

257. Anno 1568, die 22 decembris Oeniponti. - Transumptum litterarum Ferdinandi<br />

archiducis ad dominum Nicolaum Madrutium cui mandat conscriptionem et introductionem<br />

militum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

258. Anno 1569. - Gravamina Ferdinando archiduci exhibita a communitatibus Civezani et<br />

Trilaci contra cardinales Madrutios quae tamen communitates fuerunt dolose ad id inductae a<br />

Iulio Gallo canonico qui mendaciter ea conscripsit.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

259. Anno 1569. - Instructio data domino Hieronymo Rochabruna canonico tridentino et<br />

brixinensi de iis quae Romae ubi pro parte domini cardinalis mittebatur, apud sanctam sedem<br />

exponere et agere debebat in causa tridentina contra Ferdinandum archiducem.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Minuta del cardinale Madruzzo.<br />

260. Epistolae et preces porrectae summo pontifici ac caesareae maiestati pro parte domini<br />

cardinalis Ludovici in facto commissariorum sequestratorum constituendi in Tridento. Inscio<br />

enim cardinali facta fuit apud imperatorem petitio sequestratorum a domino doctore Georgio de<br />

Albertis, suadentibus tamen domino legato ac domino nuntio summi pontificis.<br />

Cartaceo, carte 14. Parte in italiano. Sono 6 lettere.<br />

261. Quaedam scripturae in quibus narrantur ea quae gesta sunt a cardinali Ludovico cum<br />

Ferdinando archiduce pro componenda causa tridentina; agitur etiam de iuribus episcopatus ac<br />

de iis quae retroactis temporibus evenerunt in facto regalium episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carte 16. Due in italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1374


Capsa 79<br />

262. Anno 1568, die 7 maii Tridenti. - Exemplar epistolae capituli tridentini ad<br />

Ferdinandum archiducem cui exponunt canonici se se non posse assensum praebere iis quae a<br />

sua serenitate petuntur cum sint in grave ac evidens praeiudicium ecclesiae etc.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

263. Anno 1567, die 1 octobris Tridenti. - Exemplar epistolae capituli tridentini ad<br />

Ferdinandum archiducem missae per dominum Hieronimum a Rochabruna, cum responsione ad<br />

articulos a commissariis oenipontanis ipsi capitulo propositis, ubi archiducem vocant et<br />

recognoscunt principem et verum dominum comitatum tirolensis et totius regionis,<br />

perpetuumque protectorem, advocatum, defensorem et praefectum haereditarium capituli<br />

tridentini ac simul mittunt eorum privilegia pro confirmatione; quantum autem ad iuramentum<br />

praestandum et descriptarum personarum germanicarum et italicarum acceptionem, pollicentur<br />

se iuxta solitum et iuxta constitutiones ordinesque in articulo exhibito, allegatos esse facturos.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

264. Anno 1572, die 20 martii Tridenti. - Supplices litterae capituli tridentini ad caesaream<br />

maiestatem pro obtinenda celeri expeditione causae tridentinae super possessorio.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

265. Anno 1575, die 17 iunii Tridenti. - Litterae capituli tridentini ad caesaream<br />

maiestatem quibus assensum praebet ad tractandam compositionem in controversia ecclesiae<br />

tridentinae.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

266. Anno 1576. - Considerationes factae a domino cardinali Ludovico circa litteras<br />

Ferdinandi archiducis super pacto iuramenti ab episcopo praestandi pro compactationibus.<br />

Cartaceo, carte 2. Risposta ad una lettera del 10 dicembre 1576.<br />

267. Anno 1568, die 3 octobris. - Tenor responsionis factae a cardinali Ludovico ad litteras<br />

caesareae maiestatis de 4 septembris 1568 ubi disserit de compactationibus antiquis et novis et<br />

quae debeant renovari nec non de iure episcopatus tanquam imperii membrum.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

268. Expositio quaedam historica controversiae inter dominum cardinalem Ludovicum et<br />

Ferdinandum archiducem super compactationibus renovandis ac de sequestratione facta.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano.<br />

269. Responsione factae pro parte domini cardinalis Ludovici 1 super introductione<br />

militum; 2 super possessione a comite Tyrolis accipienda; 3 super compactatis renovandis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1375


Capsa 79<br />

Cartaceo, carte 4. Minuta in italiano.<br />

270. Anno 1568, die 10 septembris Tridenti. - Dominus presbiter Iulius de Berthonis<br />

mantuanus capellanus in Garniga iuridice deponit se ibi vidisse dominum Antonium de Gresta<br />

cum quinquaginta hominibus armatis cum hastis, sclopis etc.<br />

Cartaceo, carte 4. Parte in italiano.<br />

271. Observationes factae super articulis in compactationibus inserendis et a Ferdinando<br />

archiduce pretensis in praeiudicium iurium episcopatus tridentini.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

272. Exemplar protestationis factae a domino cardinali Ludovico contra attentata violenter<br />

facta a ministris oenipontanis in praeiudicium suae iurisdictionis et contra militum<br />

conscriptionem, introductionem et stipendiorum solutionem.<br />

Cartaceo, carte 5.<br />

273. Exemplar summariae responsionis datae pro parte domini episcopi tridentini super 10<br />

articulis a Ferdinando archiduce propositis pro compactationibus.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

274. Exemplar cuiusdam instructionis in qua primo dominus cardinalis se iustificat circa ea<br />

quae ab eo facta sunt pro defensione iurium ecclesiae suae, inde respondet super tribus articulis;<br />

1. de iuramento praestando pro observantia compactationum ad quod se exhibet; 2. de solutione<br />

stipendiorum militum quam per collectam universalem subditis episcopatus impositam fieri<br />

posse ait; 3. de venia danda subditis sibi adversantibus et rebellibus quam ad beneplacitum suae<br />

celsitudinis remittit, quibus sic stantibus confidit suam celsitudinem esse contentam ut<br />

renoventur compactationes iuxta formam sui praedecessoris de anno 1539.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

275. Scriptura capitulo peremptorie proposita in qua clare et evidenter demonstratur quod<br />

capitulum non possit nec debeat suum praebere consensum veteribus aut novis<br />

compactationibus sed consuetis tantum insistere ne plura gravissima damna et praeiuditia<br />

episcopatui inferantur si aliae non consuetae compactationes erigerentur.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano.<br />

276. Exemplar supplicis libelli a procuratore ecclesiae tridentinae porrecti caesareae<br />

maiestati super duplici stipendio a domino Hendel pretenso; 2 super stipendio aliorum<br />

commissariorum pro tempore eorum absentiae; 3 super taxa talis stipendii; 4 super iniquo<br />

praecepto notario criminalium facto ne amplius in causis criminalibus scribat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1376


Capsa 79<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

277. Scriptura in qua dominus cardinalis Ludovicus coram summo pontifice se iustificat et<br />

rationem reddit cur ipse petitis a Ferdinando archiduce consentire non possit ob ingens<br />

praeiudicium.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

278. Scriptura in qua post brevem narrationem originis et progressus compactationum,<br />

dominus cardinalis Ludovicus iustificatur super compactatione ab eo erecta anno 1567, utpote<br />

quae facta fuit et extorta vi et minis sine consensu capituli, ante renuntiationem episcopatus sibi<br />

factam etc.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

279. Fasciculus in quo minutae aliquarum litterarum et adnotationum continentur super<br />

compactatis et articulis controversis in causa tridentina.<br />

Cartaceo, carte 28. Parte in italiano.<br />

280. Aliquae supplices litterae pro parte domini cardinalis Ludovici porrectae summo<br />

pontifici in causa tridentina ad obtinendos suae sanctitatis favores apud caesaream maiestatem.<br />

Cartaceo, carte 13. Sono degli anni 1569 e 1570. In italiano.<br />

281. Aliquae epistolae ut plurimum propria manu scriptae a domino cardinali Ludovico ad<br />

dominum Georgium de Albertis apud caesaream maiestatem existentem ad promovendam<br />

causam tridentinam.<br />

Cartaceo, carte 22. In italiano. Sono degli anni 1568, 1574, 1576.<br />

282. Fasciculus epistolarum domini cardinalis Ludovici ad suos ministros vel ministrorum<br />

ad ipsum dominum cardinalem super negotiis emergentibus in causa tridentina.<br />

Cartaceo, carte 52. In italiano. Sono 25 lettere degli anni 1576, 1577, 1579.<br />

283. Anno 1569. -Expositio rationum ob quas cardinalis Ludovicus se gravatum sentit<br />

super commissione facta a caesarea maiestate circa solutionem stipendii pro militibus.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

284. Anno 1569, die 3 ianuarii Oeniponti. - Dominus Lancellotus nuntius domino cardinali<br />

Ludovico enarrat quam fortiter er efficaciter egerit cum Ferdinando archiduce pro removenda<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1377


Capsa 79<br />

eius mente a conscriptione et introductione militum in civitatem Tridenti expensis mensae<br />

episcopalis etc. sine tamen effectu.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. In italiano.<br />

285. Anno 1576, die 19 octobris Oeniponti. - Oblationes in causa tridentina propositae a<br />

Ferdinando archiduce pro terminanda controversia super 14 articulis notulae spirensis per<br />

caesaream maiestatem vel per arbitros et superarbitrum spatio quatuor mensium. extant simul<br />

adnotationes manu domini cardinalis ibi factae.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

286. Anno 1576, die 9 maii. - Instructio missa a domino cardinali Ludovico pro sui ipsius<br />

iustificatione facienda coram Ferdinando archiduce in tractanda causa tridentina. Protestatur<br />

enim se nec proprio commodo permotus nec animo archiduci infenso, sed necessitate<br />

conscientiae suae omnia peregisse; imo paratum se exhibet episcopatum dimittere dummodo<br />

archidux ecclesiam tridentinam in eo statu ponat in quo antea fuerat.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

287. Exemplar responsionis datae a Ferdinando archiduce super quinque articulis<br />

reservandis, aliis vero in compositione inserendis et subinde admittendi dominum cardinalem<br />

Ludovicum ad possessionem temporalitatis episcopatus tridentini.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

288. Anno 1568, die 12 decembris Oeniponti. - Ferdinandus archidux enarrat quid ipse<br />

proposuerit pro componenda causa tridentina, inde ad propositionem a caesarea maiestate sibi<br />

factam ut eidem causam illam componendam remittat, respondet se deliberaturum postquam<br />

dominus cardinalis suam declarationem et responsum dederit.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

289. Summarium expensarum factarum et damnorum illatorum a commissariis<br />

sequestratoribus, a militibus in praeiuditium mensae episcopalis tridentinae; item recensio<br />

expensarum factarum pro tractanda causa tridentina.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

290. Epistolae quatuor domini Georgii de Albertis ad dominum cardinalem Ludovicum<br />

super negotio causae tridentinae apud caesaream maiestatem tractatae.<br />

Cartaceo, carte 9. In italiano. Sono degli anni 1570, 1576, 1577, 1578.<br />

291. Anno 1581. - Cum lis quaedam verteretur inter dominum Hectorem comitem de<br />

Lodrono et dominam Iuliam Avogadram pariter comitissam de Lodrono super bonis feudalibus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1378


Capsa 79<br />

in valle Boni Iudicariarum, sententia quaedam executorialis emanavit a regimine oenipontano in<br />

favorem praedictae dominae Iuliae et commissa fuit executio domino Ioanni Balthassari<br />

Trauzen baroni de Scrofenstain et Sprechenstain haereditario marsallo comitatus tyrolensis et<br />

capitaneo Roboreti, qui ad id delegavit ser Iosephum Rosminum notarium de Roboreto. Cum<br />

igitur ser Rosminus praedictus se in vallem Boni contulisset et mandata peonalia in favorem<br />

camerae oenipontanae contra subditos episcopales pro executione dictae sententiae<br />

promulgasset etc. dominus Ludovicus cardinalis et episcopus tridentinus sive eius<br />

locumtenentes commiserunt magnifico iuris utriusque doctori domino Ioanni Baptistae a Coredo<br />

commissario Stenici ut advocatis decimanis et aliis sub sacramento fidelitatis et sub poena etc.<br />

eis vetaret obedientiam praestare supradictis mandatis a ser Rosmino factis in praeiudicium<br />

regalium episcopatus tridentini.<br />

Cartaceo, carte 19 (scritte 14). Parte in italiano.<br />

292. Anno 1655, 17 ianuarii Tridenti. - Instructiones missae ab Emmanuele episcopo<br />

tridentino suo ministro Oeniponti existenti in quibus ostendit iniustam occupationem castri<br />

Rippae et Avii eo quod iurare et renovare non velit episcopus tridentinus compactationes; unde<br />

informat dictum ministrum ut insistat apud comitem Tyrolis vel suos ministros pro restitutione<br />

iurium suorum; recenset compactationes quando factae et cur ad quid teneatur comes Tyrolis<br />

erga ecclesiam tridentinam, quod in controversiis arbitro ex utraque parte eligere debeant et non<br />

de facto operari; quod episcopatus tridentinus cum sit status imperii non tenetur parere comiti<br />

Tyrolis, qui imperatorem tantum superiorem agnoscit; quod antiquae compactationes destructae<br />

sunt a constantiensi concilio et tantum vigent eae quae errectae sunt a Sigismundo et Georgio;<br />

quod dictae compactationes semel tantum cum quolibet principe renovari debent, unde iterum<br />

renovare non tenetur quia Claudia adhuc vivit; quod si earumdem renovatio iterum fieri debeat<br />

necessarium est prius sublata restituere; quod si his rationibus serenissimus princeps non<br />

aquiescat ex se tamen iuxta compactationes non potest vim inferre episcopo, eius bona<br />

invadendo sed ad tribunal superius reccurrere debet.<br />

Adsunt aliae rationes per extensum ibi expositae.<br />

Manca.<br />

293. Anno 1572, 29 augusti Oeniponti. - Ferdinandus archidux Austriae mandat capitaneo<br />

Kinisperg quatenus sequestrare debeat ad Avisium lignamina episcopatus tridentini usque ad<br />

totalem solutionem steurarum sibi debitarum.<br />

Manca.<br />

294. Circa annum 1570. - Scriptura iuridica pro domino episcopo tridentino in controversia<br />

contra comitem Tyrolis in facto sequestrationis temporalitatis episcopatus tridentini.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

295. Scriptura episcopalis sub domino Carolo Emanuele episcopo tridentino in qua iura et<br />

rationes producuntur quibus episcopus tridentinus princeps et dominus territorialis cum iure<br />

regalium in eodem episcopatu demonstratur et adducta pro parte tyrolensis comitis argumenta<br />

refutantur ad evidentiam.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 26.<br />

1379


Capsa 79<br />

296. Scriptura quaedam imperfecta in qua procurator domini episcopi tridentini coram<br />

caesarea maiestate iura episcopatus tridentini tuetur contra Tyrolis comitem super articulis<br />

controversis inter easdem partes.<br />

Cartaceo, carte 8 (scritte 4).<br />

297. Anno 1743, 16 martii Viennae. - Antonius ex comitibus de Thunn scribit Dominico<br />

Antonio episcopo tridentino quod nullum adinvenire potuerit modum declinandi solutionem<br />

20.000 florenorum a viennensi curia petitorum; scribit etiam varias praetensiones quas<br />

imperialis aula habet ab episcopatu tridentino quem nullo modo Tridenti principem agnoscit sed<br />

tantum episcopum et sacri romani imperii principem etc.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

298. Anno 1662, 30 iulii Tridenti in palatio praepositurali. - Capitulum tridentinum<br />

dessignavit Iosephum Gelf decanum et comitem Sigismundum Alphonsum de Thunn<br />

archidiaconum suos certos nuntios et procuratores ad discutiendas et componendas differentias<br />

tam in spiritualibus quam temporalibus quas habet cum Ferdinando Carolo comite Tyrolis etc.<br />

Recensentur 39 gravamina ecclesiae tridentinae etc. Documentum non est integrum.<br />

Cartaceo, carte 22. Parte in tedesco.<br />

299. Anno 1466, 28 septembris Bolzani. - Sigismundus Austriae dux et comes Tyrolis<br />

mandat communitatibus Setauri et Condini quatenus recognoscere debeant Sigismundum de<br />

Thunn capitaneum et massarium castri Stenici ab eo ibidem destinatum et eidem pro suo<br />

nomine praestare fidelitatis iuramentum et hoc quia Georgius episcopus tridentinus per duos<br />

annos temporalitatis gubernium commisit.<br />

Est exemplar.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

300. Anno 1513, ultima octobris Veronae. - Georgius episcopus tridentinus commendat<br />

resolutionem Bernardi Clesii proficiscendi ad regimen in Inspruk; eum certiorem reddit de lite<br />

Romae interpellata a praesbitero Ioanne de Rendena ratione decimae in agris Toblini; atque de<br />

suo redditu ad civitatem obtenta iam facultate sese exonerandi a gubernatione Veronae.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

301. Anno 1430, 13 octobris Tridenti. - Consules communitatis Tridenti scribunt<br />

hominibus communitatis Levigi quod dominus episcopus tridentinus pro aliquibus discordiis<br />

quas habebat cum domino duce Tyrolis Bulsanum cum ipso convenerit extensis certis articulis:<br />

1. quod dominus episcopus non deberet facere guerram nec ligam cum aliquo nisi de voluntate<br />

domini ducis; 2. quod omnia castra ecclesiae tridentinae deberent esse aperta domino duci in<br />

suis necessitatibus; 3. quod ponerentur capitanei in castris ecclesiae tridentinae qui essent de<br />

episcopatu vel comitatu Tyrolis et quod illi capitanei deberent iurare in manibus domini<br />

episcopi et ducis; 4. quod si dominus episcopus decederet quod illi capitanei deberent servare<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1380


Capsa 79<br />

castra ad honorem domini ducis et capituli usque ad alterius episcopi electionem et quod<br />

episcopus qui eligeretur, si vellet dicta pacta promittere domino duci quod tunc dominus dux<br />

deberet ipsum acceptare et si non vellet promittere quod tunc capitanei medio tempore deberent<br />

obedire domino duci usque quo dominus episcopus promitteret praedicta et quod si deficeret pro<br />

domino duce qui forte per se vellet retinere episcopatum et non recipere illas promissiones ab<br />

episcopo electo, quod tunc capitanei deberent obedire domino episcopo usque quo dominus dux<br />

vellet ipsas promissiones acceptare; 5. quod dominus episcopus praesens parcere debet omnibus<br />

subditis suis qui sunt cum Parisio et restituere Parisio filios et fratrem et quod Roca Bregutii<br />

quam dominus dux habet in deposito pro utraque parte debeat restitui domino episcopo; 6. quod<br />

dictus Parisius debeat esse in tregua praedicta vel pace secundum quod videbitur domino duci;<br />

7. quod dominus episcopus debeat dare litteras domino duci qualiter vocat se contentum et<br />

satisfactum de promissionibus quas fecit sibi dominus dux hoc anno in Inspruch, videlicet quod<br />

promisit sic facere quod Parisius non faceret guerram ecclesiae tridentinae; 8. quod dominus<br />

episcopus debeat esse contra quemcumque qui vellet facere guerram in comitatu Tyrolis,<br />

excepto papa et imperatore et quod tunc dominus episcopus posset pro suo honore stare de<br />

medio. Et de his omnibus dominus dux et eius consilium contenti erant; et dum cives Tridenti<br />

una cum capitulo ecclesiae tridentinae misissent quatuor ambasciatores ad dominum ducem pro<br />

concludendo et sigillando dicta pacta; et dominus dux de Brusbich non aliud sciret, nisi quod<br />

dicta pacta sic essent conclusa, ex instigatione aliquorum superaddita sunt tria capitula quae<br />

concernunt totam patriam: 1. quod si contingeret aliquem litigare cum aliquo de episcopatu<br />

quod fiat ius secundum Longrecht comitatus Tyrolis et secundum consuetudines illius loci ubi<br />

resident, quod est omnino contrarium, quia Longrecht habet unum stylum et alium episcopatus<br />

tridentinus et ita omnino haec sunt impossibilia, et causa dissensionum; 2. quod si contingeret<br />

aliquem episcopatus litigare cum aliquo comitatus domini ducis praetextu montium et<br />

pasculorum, quod eligantur duo pro parte et ex nunc etiam eligantur novem homines de<br />

comitatu Tyrolis, quorum unus sit pro quinto superarbitro et sic numquam communitates<br />

episcopatus, etiam si haberent ius, possent aliquid obtinere; 3. quod dominus episcopus et<br />

subditi debeant esse contra papam et imperatorem; quod cum haec tria capitula sint perniciosa<br />

praecipue duo prima, ideo rogant dictos homines communitatis Levici ut mittant duos viros<br />

probos et una cum ambasciatoribus aliarum vallium habito simul consilio adeant ad dominum<br />

ducem et eum requirant ut velit defendere ecclesiam tridentinam tanquam advocatus a dicto<br />

Parisio, cum satis sit securus factus per dominum episcopum de dictis promissionibus quas est<br />

contentus facere et quod vellet permittere comitatus episcopatus in suis iuribus antiquissimis.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente del comune di Trento.<br />

302. Anno 1653. - Epistolae Vincentii Particellae ad episcopum tridentinum concernentes<br />

missionem factam a comite Tyrolis quorumdam militum quos noluit dictus Particella<br />

introducere in Roccam Rippae; petit a domino episcopo consilium.<br />

Manca.<br />

303. Anno 1579, 12 iunii. - Responsio data ab episcopo tridentino comiti tyrolensi super<br />

iure conducendi lignamina et asseres per flumen Avisii et per terram ad partem Enniae, atque<br />

etiam super iurisdictione sylvarum in territorio episcopali quam ad ius feudale episcopatus<br />

pertinere asseritur.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1381


Capsa 79<br />

304. Anno 1636, 25 augusti Brunegg. - Gasparis Arnoldi epistola super gravaminibus<br />

comitis Tyrolis quae imponere tentabat episcopatibus Tridenti et Brixinae et de actis hac super<br />

re in consilio aulico.<br />

Anno 1638, 20 septembris Roboreti Lunae. - Balthassaris de Baldessaris epistola ad<br />

consiliarium tridentinum Faelicem de Albertis de eadem materia et de variis dificultatibus sibi<br />

oppositis ab aulicis consiliariis.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano. - Baldessare Baldessari da Predazzo, cancelliere di Bressanone e<br />

capitano di Fassa.<br />

305. Anno 1670, 8 iunii. - Instructio data ab episcopo tridentino ministro suo Oeniponti<br />

quod circa damna illata ad his qui castrum occupaverunt, conferre et tractare debeat cum comite<br />

Ferrari et aliis consilii secreti et cum illis tractandum de provisionibus necessariis Rippam<br />

mittendis pro defensione Rochae et bastionis sicuti de controversia inter episcopum tridentinum<br />

et comitem Hieronymum de Spaur circa molendinum de Ploà.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

306. Anno 1640. - Osvaldus baro Trapp dominus Caldonatii certiorem facit episcopum<br />

tridentinum de mandato a consilio oenipontano sibi misso quatenus ei transmittat numerum<br />

focorum et hominum abilium ad arma, sicuti etiam scire vult granorum quantitatem quae<br />

colliguntur in iurisdictione Caldonatii. Petit a domino episcopo consilium.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

307. Anno 1641. - Relatio gravaminum illatorum episcopatui tridentino ab archiducissa<br />

Austriae Tyrolis comitissa in iurisdictionibus Caldonatii, Caliani, Segonzani, Fai et Zambanae<br />

feudis episcopatus Tridenti in quibus omnem iurisdictionem exercere praetendit in maximum<br />

praeiuditium ecclesiae tridentinae non alia ratione quam quia domini illarum iurisdictionum non<br />

sunt subditi episcopo tridentino, non advertens quod in materia feudorum sit facta exceptio.<br />

Relatio pariter capturae factae in persona Antonii Avancini vicarii Levigi et administratoris<br />

instituti ab episcopo tridentino, iurisdictionis Caldonatii qui de mandato archiducissae a<br />

capitaneo Roboreti et domino Ippolito fiscale Roboreti detinetur in carceribus expensis domini<br />

episcopi tridentini.<br />

Cartaceo, carte 6. Parte in italiano.<br />

308. Anno 1641. - Anna Avancina uxor domini Antonii Avancini in carceribus detenti<br />

recurrit ad dominum episcopum tridentinum ut se interponat pro liberatione eo vel maxime pro<br />

hoc tempore messium et vindemiarum tot negotiis attendere non potest.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

309. Anno 1641, 2 septembris. - Reccursus Georgii Chegolini de Levico ad dominum<br />

episcopum tridentinum qui in carceribus positus fuit a fiscali Ippoliti de mandato serenissimae<br />

archiducissae eo quod in quadam causa appellaverit ad episcopum tridentinum nec dimissus<br />

absque fideiussione renensium 1000, comparendi toties quoties etc. unde rogat dominum<br />

episcopum pro eius defensione.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1382


Capsa 79<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

310. Anno 1641, 4 septembris Tridenti. - Matthaeus Matthionus notarius Levici exposuit<br />

domino episcopo tridentino quod domina Anna Maria vidua Trapp ad instantiam suorum<br />

subditorum non comparet eo quod sibi vetitum fuerit a capitaneo Roboreti et fiscale Ippoliti; et<br />

eadem prohibitio facta fuit subditis Caldonatii.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Antonio Begnudelli.<br />

311. Variae scripturae in materia controversiae inter Tyrolis comitem et Ludovicum<br />

episcopum tridentinum qui confirmare repugnavit compactatas quas dictus Tyrolis comes<br />

antiquis de novo adiunxerat et earum confirmationem ante renunciationem episcopatus a<br />

Christophoro faciendam, a dicto Ludovico extorserat nullo interveniente capituli consensu.<br />

Nunc vero cum eas una cum capitulo iurare ut moris est debeat, recusavit tale iuramentum<br />

facere de novis adiunctis cum in maximum episcopatus praeiuditium cedant. Ipsumque<br />

capitulum repugnavit novas compactatas quas dictus Ludovicus ante renunciationem<br />

Christophori subscripserat. Quare Tyrolis comes sub praetextu controversiarum inter cives<br />

exortarum, tanquam ecclesiae advocatus, militum praesidium in civitatem Tridenti introduxit, eo<br />

pacto ut ex redditibus episcopatus et capitulum ad caesaream maiestatem reccursum habuerunt,<br />

sed cum dominus episcopus videret causae prolongationem ut tot insultus evaderet, Romam<br />

abscessit. Hinc caesarea maiestas pro lite componenda causam ad se traxit et interim<br />

commissarios sequestratores destinavit a quibus et redditibus et iurisdictione temporali<br />

expoliatus est.<br />

Varia episcopi documenta in hac causa.<br />

Cartaceo, carte 56. In italiano.<br />

312. Ludovici episcopi tridentini epistola ad Tyrolis comitem in qua ostendit ecclesiam<br />

tridentinam ex imperatorum liberalitate fundatam esse et Tyrolis comitis esse vassalos eiusdem<br />

ecclesiae, ex cuius bonis praecipue comitum Eppiani, potentiores evasisse et controversiae<br />

excitatae fuisse ex nimia vicinitate, unde ex episcoporum tridentinorum liberalitate tot mala<br />

tridentinae ecclesiae evenisse.<br />

Est tantum exemplar.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

313. Dissertatio Ludovici episcopi tridentini propria manu scripta in qua ostendit<br />

episcopatum tridentinum non esse in Tyroli sed ducatum separatum a comitatu tyrolensi; quod<br />

steurae solvantur comiti Tyrolis non ratione subiectionis sed ut episcopatum ab hostibus suis<br />

defendat. Quod origo compactationum orta fuerit eo quod civitas et episcopatus tridentinus<br />

multas calamitates passi fuerint a veronensibus et Ezelino de Roman et postea eorum exemplo a<br />

Mainardis Tyrolis comitibus qui episcopatum occuparunt. Compactationes fuerunt errectae, sed<br />

non semper iuratae; a variis comitibus Tyrolis alteratae et ab episcopis controversae, qui<br />

propterea et ad concilium constantiense et ad imperatores varios reccursus habuerunt; variae<br />

conventiones inter episcopos et comites Tyrolis. Resolvit obiectiones diversas sibi factas.<br />

Cartaceo, carte 10. In italiano. - Dissertazione in 28 punti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1383


Capsa 79<br />

314. Exemplar diversarum epistolarum episcopi Ludovici ad Georgium de Albertis et alios<br />

in eadem materia scriptarum videlicet circa compactatas.<br />

Cartaceo, carte 31 (8 bianche). In italiano. Lettere del 1572, 1575.<br />

315. Anno 1569, 26 novembris. - Rationes adductae a Ludovico episcopo tridentino quibus<br />

ostendit iniuste gravatum fuisse a commissariis caesareis eum impellentibus ad solvendos<br />

milites in episcopatu existentes eo vel maxime quia nondum controversia est terminata.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

316. Anno 1574, 29 decembris. - Praesentibus rege Ungariae Rodulpho et Ernesto,<br />

archiduce Austriae etc. Maximilianus romanorum imperator in controversia inter episcopum<br />

tridentinum et Ferdinandum Tyrolis comitem ratione ecclesiae tridentinae temporalitatis,<br />

absolvit dictum Ferdinandum tanquam reum conventum, expensas autem iudiciales hinc inde<br />

factas ex moventibus causis compensat.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

317. Ludovicus episcopus tridentinus iuravit Ferdinando archiduci Austriae et Tyrolis<br />

comiti ac advocato ecclesiae tridentinae quod omnia contenta eique praedicta in concordiis,<br />

confoederationibus, transactionibus, obligationibus et promissionibus quae etiam sui<br />

antecessores promiserunt, observabit nec ullo modo contrafaciet.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

318. Anno 1569, 29 iulii Sublaci. - Discursus Ludovici episcopi tridentini in quo ostendit<br />

nullo modo teneri militibus in suo episcopatu existentibus stipendium dare.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

319. Anno 1569, 2 aprilis. - Reccursus Ludovici cardinalis episcopi tridentini ad pontificem<br />

ubi eum rogat pro defensione ecclesiae suae a comite Tyrolis oppressae, qui contra omne ius<br />

milites in episcopatum immittit et stipendium eisdem ex bonis episcopatus solvendum esse<br />

praetendit.<br />

Cartaceo, carte 4 In italiano. Due copie.<br />

320. Redditus episcopatus, gravamina, expensae ac debita episcopatus extensa a Ludovico<br />

episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

321. Variae scripturae differentiam inter cardinalem Ludovicum episcopum tridentinum et<br />

comitem Tyrolis concernentes.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1384


Capsa 79<br />

Cartaceo, carte 6 (scritte 4).<br />

322. Anno 1577, 18 aprilis Tridenti. - Simon de Thonno decanus et totum capitulum<br />

tridentinum certiorem faciunt Ludovicum episcopum tridentinum quod commissarius caesareus<br />

de mandato Ferdinandi comitis Tyrolis comprehendi iusserit Ioannem Zurletam civem<br />

tridentinum et paulo post Oenipontum perduxerit et quamquam dictum commissarium<br />

admonuerint de praeiuditio ecclesiae illato, nihil effecerunt de qua re etiam admonuerunt<br />

Georgium canonicum tridentinum ut caesaream maiestatem de tali praeiudicio certiorem reddat.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

323. Anno 1630, 20 aprilis Oeniponti. - Leopoldus archidux Austriae comes Tyrolis<br />

episcopo et capitulo tridentino promittit observare erga dominum episcopum et capitulum ea<br />

omnia quae antecessores sui observarunt.<br />

Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano: dal tedesco.<br />

324. Anno 1641, 16 augusti Oeniponti. - Claudia Tyrolis comitissa iniungit Ioanni<br />

Baptistae Hippoliti consiliario et fiscali in confinibus Italiae qualiter se conferat ad loca<br />

controversa inter dominos Tabarelli de Fattis in pertinentiis Viguli et confinium, et citatis<br />

partibus et sufficienter auditis cum visione confinium et investituris decimarum, inde suam ei<br />

informationem transmittat salvis iuribus episcoporum Tridenti et Feltri. Unde citatus dominus<br />

Octavius Tabarellus advertit non molestari tanquam vassalus castri Alti sed tanquam vassallus<br />

et investitus ab episcopo feltrensi.<br />

Quare ordinarius est iudex competens, quando controversia vertitur inter vassallos<br />

diversorum dominorum<br />

Anno 1641, 23 septembris Tridenti. - Episcopus tridentinus scribit canonico Ianetino et<br />

cum eo conquaeritur de turbata iurisdictione a comitissa Tyrolis circa controversiam inter<br />

dominos Tabarellos vassallos suos cuius causae cognitio ad ipsum tridentinum episcopum<br />

spectat ut dominum territorialem, eo vel maxime quia dictus Octavius Tabarellus non est<br />

investitus de castro Alto et per consequens non est vassallus dictae comitissae, sed episcopi<br />

feltrinensis, quo casu ordinarius est iudex competens. Cum ergo mandatum dictae comitissae sit<br />

subscriptum a dicto Ianetino canonico tridentino eum rogat ne talia praeiuditia ecclesiae suae<br />

inferri patiatur.<br />

Manca.<br />

325. Ludovici cardinalis et episcopi tridentini ad imperatorem expositio gravaminum sibi<br />

illatorum a comite Tyrolis Ferdinando qui capitaneo Tridenti castri et civitatis custodiam<br />

commisit et cives sibi obsequentes sub suo patrocinio conservaret, unde absente domino<br />

cardinali castrum est ingressus et ibi suam habitationem fixit. Paulo post idem serenissimus<br />

comes commisit eidem capitaneo administratione temporalem episcopatus mandando subditis<br />

ne obedientiam episcopo, nec capitolo praestarent; id quoque factum est cum omnibus aliis<br />

capitaneis et officialibus episcopatus. Et quamquam capitaneus Tridenti variis modis se<br />

excusaret ut eiusmodi commissiones tanquam iuribus ecclesiae tridentinae contrarias executioni<br />

mittere non cogeretur, tamen denuo ipsi mandatum fuit arctius ut non solum dominum<br />

episcopum, seu venerabile capitulum, vel alium eorum vice in dictum castrum non admitteret,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1385


Capsa 79<br />

sed etiam omnes qui inibi reperirentur similes, statim excluderet, quinimmo de omnibus bonis<br />

ipsius castri dominus episcopus nec capitulum etiam pro victu et non quotidiano ullo modo<br />

disponere possent, nisi in his quae concernunt divinum cultum, nullo habito respectu ad<br />

mandatum caesareae maiestatis cui nullo modo obtemperandum iussit dictus Ferdinandus<br />

capitaneo civitatis Tridenti. Unde dictus dominus episcopus tridentinus supplex rogat caesaream<br />

maiestatem ut tot praeiuditiis pro sua iustitia providere dignetur.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

326. Anno 1568, 2 augusti Viennae. - Imperatoris epistola ad Ferdinandum comitem<br />

Tyrolis in qua eum hortatur suo, pontificis et electorum nomine ad compositionem cum<br />

Ludovico episcopo tridentino pro qua ipsemet caesar se tanquam mediatorem offert, eique<br />

representat quod numquam in more habuit familia austriaca vel minimum ius alicui tollere,<br />

aliosque in suis iuribus absque manifesta ratione perturbare. Cum itaque episcopatus tridentinus<br />

tanquam imperii status reputatus sit et ab imperatoribus de regalibus sit investitus et ad comitia<br />

tanquam imperii princeps tridentinus episcopus vocetur, ibique suas sessiones habeat et vota,<br />

ideo tanquam imperii caput ad eumdem episcopum tuendum tenetur et ad lites componendas<br />

cum eodem quam maxime hortatur.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

327. Exemplar litterarum Caroli Grottae cancellarii Ludovici episcopi tridentini ad<br />

imperatorem pro obtinendis ab eodem caesare litteris commendatitiis ad archiducem Tyrolis<br />

comitem ex cuius gratia excidit eo quod episcopi tridentini iura defenderit, nihil tamen contra<br />

eumdem comitem vel austriacam domum tentasse vel dixisse asserit, quod iuste eiusdem<br />

serenissimi principis animum laedere potuerit.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

328. Scriptura in qua exponitur episcopum tridentinum non teneri a contributionem militum<br />

qui in civitatem Tridenti introducti sunt ad quorumdam ecclesiae tridentinae et episcopi<br />

rebellium et seditiosorum petitionem, tum quia in quadam concessione temporalis iurisdictionis<br />

facta ecclesiae tridentinae imperiali aedicto statuitur quod nullus dux, marchio, comes atque alia<br />

imperii persona episcopum tridentinum molestare praesumat sub gravi poena; tum quia in<br />

comitiis imperialibus 1548 tempore Caroli V ad Ferdinandi romanorum regis petitionem status<br />

imperii aquieverunt quod steurae quae ab episcopis tridentinis romanorum imperatori<br />

solvebantur, nunc comiti Tyrolis exsolverentur, additum tamen est, quod ecclesiae tridentinae<br />

episcopi in sua principali dignitate, voce, sessione, iuribus sine aliqua molestia conservarentur<br />

quod et ipse imperator Ferdinandus prius asseruerat, dum erat Tyrolis comes in dieta<br />

oenipontana 1525, quod videlicet Tyrolis comes non possit aliquid oneris vel gravaminis<br />

episcopis imponere absque totius imperii consensu.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

329. Praeces humillimae intervenientium pro ecclesia tridentina ad imperatorem pro<br />

exclusione militum a civitate et episcopatu tridentino et restitutione iurium Ludovici episcopi,<br />

qui una cum civibus et toto episcopatu irreparabilibus damnis oppressus existit et divinus cultus<br />

intermittitur.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1386


Capsa 79<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

330. Aliae praeces intervenientium pro ecclesia tridentina ad ipsum imperatorem in quibus<br />

animum domini episcopi ostendunt paratum ad se componendum cum serenissimo archiduce<br />

mediante caesaea maiestate in expensis ex utraque parte factis eique caesareae maiestati<br />

exponunt quod expensae militum introductorum ad requisitionem quorumdam seditiosorum et<br />

rebellium ipsius domini episcopi ad eum turbandum et civitatem, contra ipsius civitatis<br />

voluntatem, cum sint expensae turbatorum, ipsos turbatores eas exsolvere iubebit, sicuti damna<br />

illata per incisionem nemoris in dorso tridentino; insuper ab omni expensa dominorum<br />

commissariorum Tridenti existentium se a caesarea maiestate immunem conservari dominus<br />

episcopus confidit. Quod autem subditis rebellibus dicti deputati veniam a domino episcopo<br />

dandam suorum delictorum praetendant, cum poenitentiae nulla signa dederint, nec delictorum<br />

veniam petierint, existimant remissionis huiusmodi nullam mentionem in concordio faciendam.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

331. Supplices litterae intervenientium pro ecclesia tridentina ad imperatorem in quibus<br />

caesaream maiestatem certiorem faciunt quatenus dominus de Pollweyler Rippam profectus<br />

nomine serenissimi comitis Ferdinandi a Passerino arcis locumtenente petiit dictae arcis<br />

ingressum, asserens se ideo deputatum ut inviseret omnia circumvicinia regionis fortalitia,<br />

Passerinus petiit aliquam moram pro informando prius domino Nicolao Madrutio capitaneo<br />

arcis Madrutii existente; egre admodum tulit dictus Pollweyler huiusmodi responsionem et<br />

iratus Tridentum rediit recusata etiam postea oblatione sibi a praetore dicti oppidi facta. Post<br />

paucos dies dictus Passerinus Oenipontum citatus fuit sed timens serenissimi principis iram<br />

aufugit in exteras regiones. Quare serenissimus princeps instanter petiit a Nicolao Madrutio<br />

quod infra mensem vel Passerinus vel ipse dominus Nicolaus accederet Oenipontum. Cum ergo<br />

Passerinus absit et dominus Nicolaus sit aegrae valetudinis et decrepitae aetatis, exorant<br />

caesaream maiestatem ut dignetur eo modo quo potest et ei videbitur apud serenissimam<br />

celsitudinem intercedere ne rebus sic stantibus Oenipontum transferri cogatur ille cui procul<br />

dubio aliter eo procifisci foret impossibile.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

332. Aliae supplices litterae ad caesaream maiestatem in quibus dominus episcopus<br />

eamdem rogat ut commissarios caesareos Tridentum mittat qui curam et administrationem<br />

episcopatus nomine caesaris habeant usque ad causae cognitionem, nam commissarii comitis<br />

Tyrolis non cessant opprimere tridentinam ecclesiam variis gravaminibus et nonnulli et civitate<br />

debitae fidelitatis obliti novos rumores excitant pro publica tranquillitate rumpenda. Supplex<br />

ergo rogat caesaream maiestatem ut tot malis per dictos commissarios obviare dignetur.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

333. Supplices litterae subditorum episcopatus tridentini ad caesaream maiestatem in<br />

quibus eam rogant ut dignetur sub suo potenti patrocinio et tutella tenere ne propter debitam suo<br />

episcopo et romano imperio praestitam fidelitatem a domino Tyrolis comite aliquid pati eis<br />

contingat in tot calamitatibus et eiusdem domini comitis oppressionibus.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1387


Capsa 79<br />

334. Episcopi et capituli tridentini supplices litterae ad imperatorem quibus eum rogant ut<br />

pro clementia sua dignetur ecclesiam suam protegere ab oppressionibus Ferdinandi archiducis<br />

Austriae qui contra pactiones a 114 annis errectas et semper servatas iurisdictionem perturbare<br />

nititur citando etiam quosdam e civitate Oenipontum, alios proscribendo a suae serenitatis<br />

dominio, contra iustitiam et iura domini episcopi.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

335. Aliae litterae supplices ad imperatorem in quibus Ludovicus episcopus tridentinus<br />

eum praecatur pro sollicita expeditione commissariorum qui provideant indemnitati ac saluti<br />

episcopatus nec non iustitia mediante vel honesta compositione omnem controversiam tollant,<br />

nam ex prius attentatis ac aliis quibusdam noviter a domino de Pollweil pro positis multa<br />

offeruntur quae nec episcopus nec pontifex nec caesarea maiestas nec status imperii approbare<br />

possunt.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

336. Supplicatio ad imperatorem super temeritate quorumdam seditiosorum civitatis<br />

Tridenti qui serenissimi comitis Tyrolis insignia non tantum in domibus privatis sed etiam in<br />

domo ipsius commissariatus apposuerunt cum inscriptione "Domine periebamus salvasti nos",<br />

et domini episcopi insignia in turribus picta abraserunt et comitis Tyrolis insignia ibi<br />

depinxerunt; quod cum in dedecus domini Ludovici episcopi sit et ecclesiae tridentinae,<br />

zelatores eiusdem ecclesiae rogant caesaream maiestatem ut stantibus suis decretis quibus<br />

mandatur ne pendente sequestratione nihil innovetur, huic tanto malo obviare dignetur atque<br />

dicta insignia removeri et abrasa iterum renovari iubeat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

337. Variae scripturae in favorem episcopatus tridentini et capituli ad imperatorem missae<br />

in quibus privilegia ecclesiae tridentinae atque iura ostenduntur; quod Tyrolis comes sit tantum<br />

advocatus et protector episcopatus Tridenti; quod Tyrolis comes nihil possit imponere<br />

episcopatui tridentino sine consensu omnium statuum imperii et caesareae maiestatis; quod<br />

imperator propter suum iuramentum non potest consentire quod comes Tyrolis aliquid imponat<br />

episcopatui tridentino; quod comes Tyrolis multa bona ab episcopatu tridentino possideat quibus<br />

vassalus episcopatus efficitur.<br />

Cartaceo, carte 32; scritte 27. Parte in italiano. 9 agosto 1571.<br />

338. Rationes quibus comes Tyrolis superioritatem in episcopatum tridentinum ostendere<br />

nititur, tum quia episcopatus est in provincia Tyrolis adducit reversalia, decreta et sententias<br />

varias; tum quia ab anno 1234 usque ad annum 1626 a comite Tyrolis clerici et saeculares<br />

collectantur; 3. quia episcopus, capitulum, subditi dicto comiti praestant iuramentum; 4. quia<br />

episcopus ius armorum non habet; 5. episcopus in bello comitis Tyrolis vexillum sequi tenetur;<br />

6. comiti Tyrolis omnia castra episcopatus debent esse aperta unde continuo in castro civitatis<br />

detinet capitaneum qui claves castri et portarum servat et capitaneum armamentarii in civitate<br />

detinet; 7. habet ius minerarum; 8. nullum ius episcopus tridentinus habet in nobiles antiquos; 9.<br />

episcopus electus ad possessionem episcopatus absque permissione comitis Tyrolis accedere<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1388


Capsa 79<br />

non potest; 10. privilegia civitatis Tridenti a comitibus Tyrolis semper fuerunt confirmata;<br />

solvuntur etiam obiectiones.<br />

Cartaceo, carte 16.<br />

339. Anno 1569, 3 februarii. - Georgius de Albertis nomine domini Ludovici episcopi<br />

tridentini suppliciter rogat caesaream maiestatem quatenus mittere dignetur Tridentum<br />

commissarios qui eius nomine tridentinam ecclesiam gubernent usque ad decisionem causae<br />

atque froenum imponant petulantiae quorumdam civium qui debitam obedientiam suo principi<br />

praestare dedignantur.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

340. Anno 1570, 14 augusti Brixinone. - Supplices litterae Ludovici episcopi tridentini ad<br />

Ferdinandum comitem Tyrolis in quibus eum rogat ut aflictae ecclesiae suae pacem concedere<br />

dignetur atque tot angustiis oppressam sublevare.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. Di Pressinone il 14 di agoto 1570.<br />

341. Litterae supplices ad caesaream maiestatem in quibus eam certiorem faciunt<br />

administratores tridentini quod commissarii tyrolenses Tridenti commorantes prohibuerint ne<br />

aliquis massarius et officialis tridentini episcopatus ipsis administratoribus dicti episcopatus<br />

rationem reddant. Officia pariter ad eorum voluntatem distribuunt et thelonearium s. Martini<br />

amoventes alium subrogarunt. Praeterea vacante praetura tridentina per discessum Francisci<br />

Bettae vice praetoris substituerunt Hieronymum Pilatum filium Camilli Pilati civitatis consulis,<br />

minorum causarum iudicis nec non ipsorum dominorum commissariorum assessoris qui etiam<br />

procuratoris et advocati officium coram filio exercet. Quae cum repugnent consuetudini civitatis<br />

ipsisque decretis caesareae maiestatis eamdem praecantur quatenus obliget dictos commissarios<br />

ad desistendum ab huiusmodi excessibus quod proventuum ratio reddatur quibus de iure,<br />

ministri et officiales episcopatus ad pristinum officium reddantur.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

342. Aliae praeces ad caesarem Georgii de Albertis nomine episcopatus Tridenti in quibus<br />

iterum praecatur maiestatem suam quatenus ecclesiam tridentinam a tot gravaminibus liberare<br />

dignetur; ut custos ad portam s. Martini in suo officio restituatur; ut novi praetoris electio iuxta<br />

antiquas consuetudines et statuta civitatis Tridenti diutius non protrahatur; ut episcopatus<br />

consiliarii libere iustitiam administrare valeant.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

343. Anno 1570, 19 maii. - Praeces porrectae dominis consiliariis aulicis caesareae<br />

maiestatis pro remotione militum et sequestratorum episcopatus Tridenti et conditiones<br />

observatae in ipsorum militum solutione.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1389


Capsa 79<br />

344. Exemplar protestationis privatae factae Oeniponti a cardinale Ludovico episcopo<br />

tridentino quod concordia et pacta ibidem inita cum Ferdinando comite Tyrolis vi metuque<br />

cadente in constantem virum facta sint attentis minis multis et atrocibus sibi factis, et quoniam<br />

huiusmodi protestationem publice facere non est ausus causa evitandi periculi, commisit<br />

Georgio de Albertis secretario suo talem protestationem extendere ut iure merito omnes sciant<br />

numquam sincere voluisse talia pacta inire quae mutata et alterata fuerunt per paredictum<br />

comitem in praeiuditium ecclesiae suae.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

345. Exemplar supplicationis factae ab intervenientibus pro ecclesia tridentina caesareae<br />

maiestati ut dignetur suo caesareo decreto sequestrum liberare et domino Ludovico episcopo<br />

relaxare, conservando et manutenendo eum in pristinam possessionem suae ecclesiae et<br />

episcopatus qui non recusabit aliquam concordii tractationem et aequas et iuridicas conditiones<br />

a maiestate sua propositas pro quiete et bono ecclesiae suae accipere non recusabit. Quod si<br />

etiam maiestas sua iudicaverit suo nomine etiam unum in castro Boni Consilii pro conservanda<br />

quiete publici status permanere donec concordium sequutum sit, vel causa diffinita, dominus<br />

episcopus contentus erit; et interim providebit ut talis deputatus menstruum et honestum<br />

stipendium pro eiusdem sustentatione habeat. In reliquis vero omnes redditus et proventus<br />

episcopatus iuxta saepius emanata caesareae maiestatis decreta domino episcopo libere et<br />

absque alio impedimento cedant.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

346. Novus reccursus intervenientium pro ecclesia tridentina ad imperatorem in quo eum<br />

rogant quod cum dominus episcopus tridentinus ad aulam caesaream advocatus sit dignetur<br />

miserabili ecclesiae tridentinae calamitati providere et a tot perturbationibus liberare atque<br />

concordium cum serenissimo principe et episcopatu et controversiam pro iustitia componere.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

347. Litterae supplices ad imperatorem agentis Ludovici episcopi tridentini in quibus<br />

exponit quod dictus dominus episcopus supplicat maiestatem suam ut postquam serenissimus<br />

Ferdinandus Tyrolis comes brevi sit ibi Spiram maiestatem suam conventurus, dignetur eiusdem<br />

domini episcopi adventum et ad caesaream aulam profectionem eodem tempore gratiose<br />

admittere; atque hac ratione sperabit per hanc comodam occasionem rebus suis atque<br />

controversiis cum dicto Tyrolis comite finem imponat.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

348. Informatio data imperatori quod ad rescriptum ab eo factum ut Thelonearius ad<br />

portam civitatis Tridenti s. Martini a sequestratoribus privatus, iterum in suum officium<br />

remittatur nisi causa iusta fuerit eum deponendi, nondum sit remissus, etiamsi nullam causam<br />

iustam addicere possint depositionis, unde si caesarea maiestatis absolutum decretum huiusmodi<br />

restitutionis non dederit, numquam remittent ad pristinum officium, cum sit res odiosa ac eorum<br />

facto contraria; ad aliud rescriptum de praetore eligendo: quod videlicet sequestratores<br />

caesaream maiestatem informent de qualitatibus Hieronymi Pilati, eadem maiestas certior<br />

redditur quod vacante praetore ad praeturam electus fuerit non servatis servandis quidam<br />

Cischius quem officiales episcopatus non admiserunt et negotio delato ad caesaream maiestatem<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1390


Capsa 79<br />

interim dictus Cischius Pragam se contulit ut quod a civibus Tridenti non poterat ab imperatore<br />

impetraret, unde a dominis commisariis Franciscus Betta consiliarius episcopatus usque ad<br />

novam provisionem substitutus est se cum dictus Betta post aliquod tempus alio se conferre<br />

debuerit, suffectus fuit dictus Pilatus, qui iustis de causis esse non potest. Unde pro nova<br />

provisione iterum maiestas sua supplicatur ad tertiam supplicationem quod consiliarii tridentini<br />

iustitiam administrare possint, obtentum rescriptum "quod sequestratores cum moderatione et<br />

dexteritate se gerant ita ut nemo iustam conquaerendi causam habeat et omnia quiete et pacifice<br />

dirrigant", verum ex praeteritis valde dubitatur ne ista mandata parum curent et ideo consultius<br />

videretur si sub expressa comminatione vel poena haec illis iniungerentur.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

349. Anno 1574, 30 martii. - Allegationes iuris in causa tridentina pro domino cardinali<br />

Madrutio ubi probatur eiusdem cardinalis possessio vel quasi tam in spiritualibus quam in<br />

temporalibus.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

350. Anno 1572, 17 maii Tridenti. - Consules civitatis Tridenti supplices litteras porrigunt<br />

caesareae maiestatis quibus eam rogant quatenus providere dignetur et committere ut aliquis ex<br />

sequestratoribus una cum domino Francisco Hendel Tridenti continuo resideat et consiliarii<br />

episcopatus omnino removeantur atque alii civitatis confidentes non exteri adhibeantur in<br />

consilio aut certe unus loco episcopatus, alius loco civitatis eligatur, uterque iurisconsultus sine<br />

quibus domini sequestratores nihil quod ad ius et iustitiam administrandam pertinet, decernere<br />

possint ne in dies quaerelae oriantur. Dominus enim Franciscus Hendel qui solus in civitate ex<br />

sequestratoribus residet est iuris ignarus et ob imperitiam consiliariorum Christophori et<br />

Ludovici episcoporum, quorum opera et consilio in decidendis causis utitur, scandala in dies<br />

oriuntur et plurima rescripta contra ius emanant quae totam civitatem graviter affligunt eo vel<br />

maxime quia consiliarios habent infensos ob controversiam et quaerelas contra dominos<br />

cardinales episcopo propositas.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

351. Responsum caesareae maiestatis ad supplicationes consulum civitatis Tridenti per<br />

Franciscum Gallum oratorem eorum porrectas ad primam supplicationem pro liberatione<br />

obtinenda tertiae partis expensarum pro militibus diu in civitate Tridenti commorantibus<br />

respondit quod quamvis compatiatur expositae eorum paupertati, tamen eos sublevare non<br />

potest quia saepius talem solutionem iam determinavit eo vel maxime quia multi ex civitate ad<br />

talem solutionem sunt parati unde impotentia non est tam magna ut supponitur. Ad aliam circa<br />

consiliarios requisitos ut una cum Francisco Hendel iustitiam administrent, respondet quod<br />

contraria pars audietur et inde ut melius expedire videbit resolvet; ita etiam circa castrum Mani<br />

et aliis expositis a dictis consulibus.<br />

Cartaceo, carta 1: dal tedesco.<br />

352. Anno 1572, 16 maii in Oberdorff. - Responsio imperatoris ad Ludovicum episcopum<br />

tridentinum et capitulum quod curabit omni solicitudine controversias cum Ferdinando<br />

componere et habita informatione etiam a parte contraria quod aequum et iustum est unicuique<br />

tribuere.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1391


Capsa 79<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

353. Adnotationes ad postremam notulam quae domino cardinali Madrutio Pragae<br />

praesentata fuit et ob varias dificultates ab ipso recusata.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

354. Relatio transmissa a Ludovico episcopo tridentino cuidam electori in materia<br />

controversiae cum Ferdinando comite Tyrolis eique domino electori commendat causam suam<br />

occasione dietae celebrandae.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

355. Rationes quibus ostenditur quod actus traditionis clavium castri Boni Consilii<br />

retroactis temporibus observatus imperatori tanquam Tyrolis comiti nullatenus, prodesse,<br />

minusque suffragari valeat, tum quia actus gestus 1468 per Sigismundum Tyrolis comitem seu<br />

illius commissarios in ingressu Ioannis Hinterpach ad temporalitatem episcopatus nihil officit<br />

quia bona fide destitutus nullam parere potuerit praescriptionem cum sit in praeiuditium<br />

ecclesiae et imperii; tum quia in praemissa obligatione nulla successorum mentio fuit adiecta, ut<br />

in aliis casibus ibi expositis; tum quia ex compactatis castra episcopatus Tyrolis comiti debent<br />

esse aperta, ergo qui aperit et claudit oportet ut claves habeat.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

356. Protestatio facta a cancellario cardinalis de Harac episcopi tridentini contra dominum<br />

Georgium comitem Kinigl tanquam commissarium Leopoldi romanorum imperatoris in<br />

receptione sponsae Hispaniarum reginae in tridentinae iurisdictionis confinibus, quod actus<br />

huiusmodi solo advocatiae et protectionis titulo comitibus Tyrolis ad defensionem iurium<br />

ecclesiae tridentinae competens factus sit.<br />

Cartaceo, carte 6. (Ricuperato fra gli Atti trentini).<br />

357. Anno 1568, 28 augusti Tridenti. - Instructio Ludovici episcopi tridentini ad Maximum<br />

Grotta in materia controversiae cum comite Tyrolis.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano.<br />

358. Articuli controversi inter cardinalem Madrutium episcopum tridentinum et comitem<br />

Tyrolis circa praetensas compactatas observandas ab episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

359. Extra 1681. - Scriptura in qua ostenditur appellationes faciendas esse ad tribunal<br />

imperatoris et nullatenus ad regimen oenipontanum, cuius non est subditus episcopatus<br />

tridentinus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1392


Capsa 79<br />

Manca.<br />

360. Expositio onerum et gravaminum ecclesiae tridentinae quae durante sequestratione<br />

susdeg. vertitur, unde necesse est auctoritas romani pontificis ut se interponat apud caesaream<br />

maiestatem pro remedio tot ruinis applicando.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. - Le rovine dell'acque sono tali che il cardinale è sforzato a diverse<br />

soventioni di monasteri che sono fuori della città.<br />

361. Iura et rationes quas episcopus inter limites suae dioecesis delinquentes clericos per<br />

proprios officiales capere et ad carceres sui officii traducere et punire potest absque violatione<br />

laicalis territorii.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

362. Anno 1576, prima octobris Ratisbonae. - Sententia sive votum statuum imperii in<br />

comitiis ratisbonensibus quod etsi inter Ludovicum episcopum tridentinum et Ferdinandum<br />

comitem Tyrolis occasione cuiusdam reservatoriae in confoederatione episcopi Georgii 1454<br />

comprehensae, qua mediante alia vetustioris obligationis reservantur, ortae fuerunt differentiae,<br />

non ideo minus episcopus in eiusmodi antiqua consuetudine ac ipsius possessione vel quasi,<br />

praestitis promissionibus, aeque pariter ac erga imperatorem Ferdinandum observatum fuit,<br />

quod sic penitus aquievit et nunc usque ad legitimam causae principalis laesionem conservari<br />

debeant ac propterea interpositam sequestrationem temporalitatis in eodem principatu, iure et<br />

aequitate ab ipsius caesarea maiestate tanquam supremo tutore removendam et<br />

administrationem episcopatus tradendam decernunt et ipsa caesarea maiestas dictos episcopum<br />

et comitem componere curabit expeditis iuris mediis.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

363. Scriptura in qua ostenditur quod episcopus tridentinus a quoquam non possit nec<br />

debeat gravari vigore regalium quae ab imperatoribus et romano imperio ipsi conceduntur. Unde<br />

iniquum erat episcopos tridentinos ad solvenda stipendia militibus pro securitate quorumdam<br />

seditiosorum civium Tridenti commorantibus, a parte comitis Tyrolis Ferdinandi, cogi voluisse.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

364. Anno 1639, 23 februarii extra. - Reccursus episcopi tridentini ad archiducissam<br />

Austriae Tyrolis comitissam contra comitem Gerardum de Arco protectorem Francisci Storol<br />

occisoris cancellarii Rippae qui in militia arolatus saepe Rippam se transfert in contemptum<br />

domini episcopi.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano. - Vi è pure un mezzo foglio con metà indirizzo di lettera da Trento<br />

diretta a Vienna al Clesio: l'altra metà è stata trovata in precedenza.<br />

365. Praeiuditia quae inferuntur ecclesiae tridentinae a ministris oenipontanis in causis<br />

concernentibus officium spirituale qui in morte parrochi aut curati in tractu athesino bonorum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1393


Capsa 79<br />

inventarium ipsi facere praetendunt; in visitatione canonica impediunt ne domino episcopo<br />

reddantur rationes bonorum ecclesiarum; in causis matrimonialibus impediunt ne citentur partes<br />

nisi habito ipsorum consensu; in legatis piis se ingerunt; impediunt episcopum tridentinum a<br />

possesione danda praelatis noviter electis s. Michaelis et Griez.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano. - S. Michele all'Adige - Monastero 1655.<br />

Paola Schlappa era stata bandita dal principato per la sua vita scandalosa tenuta per trent'anni col<br />

rev.do don Tomaso Cigainer, già prelato di quel luogo... i tirolesi la han di nuovo condotta dal detto<br />

prelato... sotto pena della fustigazione.<br />

Nelle carceri di Königsbergh era morta li mesi scorsi una donna inquisita per strega avanti di<br />

terminar il processo e pubblicar sentenza, la fecero di propria autorità sepellir in luogo profano, havendola<br />

lasciata morire senza sacramenti, nonostante n'avesse fatto istantemente dimanda, diederon (i tirolesi)<br />

occasione di scandalizzare il pubblico, mettendo in questo modo a pericolo l'anima dell'infelice per la<br />

dannazione.<br />

366. Anno 1689. - Actus iurisdictionales exerciti per dominos Guadentium Fortunatum<br />

comitem a Wolchenstain et Ioannem Antonium Ceschi de s. Cruce consiliarium oenipontanum<br />

sede episcopali Tridenti in temporalibus vacante per mortem domini Francisci de Albertis<br />

episcopi tridentini a sacra caesarea maiestate Tyrolis comite deputatos.<br />

Cartaceo, carte 57; scritte 42. Due sigilli aderenti. Parte in italiano.<br />

367. Anno 1647, 9 decembris Tridenti. - Protestatio atque declaratio Caroli Emmanuelis<br />

episcopi tridentini contra proclama affixum in publica platea de mandato Ferdinandi Caroli<br />

comitis Tyrolis in quo subditis episcopalis carnium gabella imponitur et collecta quolibet mense<br />

solvenda; quod videlicet illud proclama sit contra omnes leges et in praeiuditium iurisdictionis<br />

episcopalis et subditorum episcopatus unde contra illud protestatur.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Due copie. Due sigilli aderenti.<br />

368. Enarratio ac series rerum et tractatuum secutorum inter cardinalem Madrutium et<br />

Ferdinandum comitem Tyrolis ratione quarumdam compactationum perquam praeiuditialium<br />

episcopatui tridentino praecipue ut episcopus tridentinus recognosceret comitem Tyrolis pro<br />

supremo principe et vero domino suo et episcopatus nec se episcopus principem Tridenti<br />

nominaret etc. unde pro his et aliis praeiuditiis sibi illatis Romam accedere compulsus est.<br />

Harum perturbationum causa praecipua fuit Franciscus Gallus consul Tridenti una cum nonnulis<br />

aliis qui multa gravamina proposuerunt, quibus asserebant civitatem ipsam nimis fuisse ante<br />

subiectam a dominis Bernardo, Christophoro et aliis episcopis, petentes inter alia sibi concedi<br />

quod si quando civitas ipsa ab episcopis gravaretur ut ad caesaream maiestatem seu ad eius<br />

imperialem cameram vel ad archiducem Austriae Tyrolis comitem, utpote ecclesiae tridentinae<br />

advocatum recurrere liceret; quos cum dominus episcopus persuadere niteretur, comparuit<br />

dominus Antonius Scratemperg consiliarius aulicus qui irrequisito episcopo sonitu campanae<br />

consules convocans eos certiores fecit quod serenissimus comes Tyrolis notitiam habuerint, eius<br />

auctoritatem vocari in dubium; nonnullosque vereri ac haerere eundem recognoscere pro<br />

supremo principe et eorum domino; qua de re maxime offensus decrevisse Tridentum exercitum<br />

mittere nisi quorumdam precibus fuisset impeditus. Ex quibus ac aliis multis tot calamitates<br />

evenerunt.<br />

Cartaceo, carte 58. Parte anche in italiano e in tedesco. Sono dei secoli XVI e XVII.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1394


Capsa 79<br />

369. Anno 1682, 13 octobris Tridenti. - Ioannis Antonii Rossi consiliarii regentis in<br />

Inspruch proclama Tridenti publicatum et affixum annullans omnia acta contra Petrum Pace qui<br />

bannitus fuit etc. declarans dictum Pace iuste appellasse ad comitem Tyrolis et quod<br />

imposterum quilibet ad dictum tribunal appellare possit, eique Pace salvoconductum concedit<br />

ita ut nullus aliquo modo possit eum offendere neque accusare vel citare apud aliquem iudicem<br />

episcopatus Tridenti et quod proclama affixum quantocius levari debeat. Et ut omnibus pateat<br />

liberos esse recursus ad comitem Tyrolis notum facit omnibus, quod Antonius Gratiadeus qui<br />

captivus Tridenti fuerat et una cum Pace coniunctus e carcere liberatus fuit de mandato<br />

serenissimi principis ut oenipontano tribunali libere gravamina sua exponere possit.<br />

Anno 1682, 15 octobris. - Ioannes Antonius Rossi ad protestationem episcopi tridentini de<br />

nullitate actorum a se publicatorum aliud proclama emisit quo episcopale annullat atque<br />

observationem et executionem primi a se publicati mandat sub poenis.<br />

Cartaceo, carte 10. In italiano. Due copie.<br />

370. Anno 1682, 16 octobris Tridenti. - Francisci de Albertis episcopi tridentini ad<br />

Leopoldum romanorum imperatorem praeces supplices in quibus per Franciscum Antonium de<br />

Albertis consiliarium suum representat excessus detestabiles Tridenti commissos cum populi<br />

scandalo a Ioanne Antonio Rossi consiliario oenipontano. Unde eum rogat ut tanquam protector<br />

his scandalis obviare dignetur.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

371. Anno 1678, 20 novembris Tridenti. - Ioannes Iacobus Sizzo Oenipontum scribit<br />

Ioanni Antonio Rossi de mandato domini episcopi tridentini ut mittat sibi clavem portae al<br />

Balon qua dominus episcopus indiget.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

372. Anno 1682, 9 octobris. - Franciscus de Albertis ad praesentatam sibi scripturam a<br />

Ioanne Antonio Rossi commissario comitis Tyrolis respondet acceptare ea quae acceptanda sunt<br />

et protestari contra ea quae praeiuditium afferunt ecclesiae suae.<br />

Cartaceo, carte 4. Due copie. Sigillo aderente.<br />

373. Anno 1682, 14 octobris. - Proclama Francisci de Albertis episcopi tridentini annullans<br />

omnia acta a Ioanne Antonio Rossi tum in proclamate ab eo in aliena iurisdictione publicato,<br />

tum in violenta abductione et liberatione ope militum Antonii Gratiadei ex carceribus tridentinis<br />

et ad caesaream maiestatem appellatio.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Sigillo aderente.<br />

374. Anno 1682, 6 octobris Tridenti. - Ioannes Antonius Rossi assertus commissarius<br />

comitis Tyrolis conquaeretur quod episcopus tridentinus per suos secretarios schedulam miserit<br />

et non potius eum vocaverit et contra formam scripturae et tenorem protestatus est.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Francesco Polli di s. Massenza.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1395


Capsa 79<br />

375. Circa annum 1570. - Scriptura in causa cardinalis Ludovici episcopi tridentini cum<br />

Tyrolis comite in qua enarratis iis quae acciderant inter praedictas partes disseritur de iure et<br />

forma compactationum inter eas erigendarum et de possessione ab episcopo tridentino adeunda<br />

post erectas solitas et ab ultimis praedecessoribus signatas compactationes.<br />

Cartaceo, carte 7.<br />

376. Anno 1639, die 15 iunii. - Dominus Carolus Emanuel episcopus et princeps Tridenti<br />

audito quod commissarii archiducales velint facere aestimum bonorum in Segonzano et<br />

Grumesio quae iurisdictiones iure directi dominii ad tridentinam ecclesiam spectant iubet<br />

dominis de Prato etc. ne in id consentiant sed potius pro posse obstent.<br />

Manca.<br />

377. Scriptura informativa occasione processus contra Antonium Gratiadei et Petrum Pace<br />

a massario tridentini episcopi formati et responsum ad tres quaerellas Ioannis Antonii Rossi<br />

asserti commissarii oenipontani; quod episcopus tridentinus inhibuerit reccursum suorum<br />

subditorum ad tribunal oenipontanum; quod inquisitionem fecerit contra Antonium Gratiadei et<br />

Petrum Pace ob intentatum recursum et in eius odium; quod attentata fuerint commissa per<br />

massarium episcopalem deveniendo ad sententiam bannitoriam contra Petrum Pace<br />

contumacem, postquam sibi ab eodem fuerit notificatus recursus.<br />

Cartaceo, carte 5. Parte in italiano. 10 ottobre 1682. Osteria del Pesce.<br />

378. Anno 1682, 12 octobris Tridenti. - Depositio Antonii Gratiadei incarcerati quod<br />

nullum recursum fecerit post eius incarcerationem ad caesaream maiestatem vel ad tribunalia<br />

oenipontana sed ad solum dominum episcopum tridentinum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

379. Anno 1682, 5 octobris Tridenti. - Hieronymus de Martinis et Bartholomaeus Kempf<br />

secretarii episcopi tridentini nomine domini episcopi dominum Ioannem Antonium Rossi<br />

convenerunt et eidem exposuerunt quod pendente controversia in alio tribunali circa Petrum<br />

Pace et Antonium Gratiadei nihil innovare praesumat protestando de nullitate cuiuscumque<br />

actus.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

380. Varia fragmenta circa iurisdictionalia episcopatus tridentini et praecipue epistola<br />

episcopi tridentini ad Tyrolis comitem qui Vigilium Vescovi parrochum Mediocoronae et<br />

decanum foraneum ad Athesim tanquam delegatum ad dietas respuebat, respondetque dominus<br />

episcopus tridentinus semper in more fuisse et liberum domino episcopo mittere quemcumque<br />

sibi placeret.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1396


Capsa 79<br />

381. Anno 1644, 30 septembris Oeniponti. - Claudiae Tyrolis comitissae mandatum ad<br />

Philippum Iacobum Kogher locumtenentem Cortatiae quatenus sequestrare debeat vina, fructus,<br />

census, castra, domus, urbaria, lacus et alia bona episcopi tridentini, capituli, comitum, baronum<br />

in episcopatu tridentino existentium quae bona sunt in comitatu tyrolensi eo quod debitas<br />

steuras solvere recusent.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano (dal tedesco).<br />

382. Anno 1638, 4 novembris. - Epistola ad Claudiam Tyrolis comitissam in qua exponit<br />

beneficia accepta ab austriaca domo quae non sint in praeiuditium ecclesiae suae exhibet<br />

prompta sua servitia, eam insuper rogat ut dignetur ei suggerere viros quibus exponere possit<br />

gravamina ecclesiae suae et modum assignare pro aliqua compositione cum ipsa serenissima<br />

domina.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

383. Anno 1639, 13 ianuarii. - Propositiones factae in dieta oenipontana ab episcopo<br />

tridentino in materia gravaminum ecclesiae suae quod videlicet cognitio et compositio<br />

controversiae in causa sovranitatis remaneat suspensa et quod sit in arbitrium utriusque partis<br />

hunc articulum promovendi quandocumque sibi placuerit. Circa articulum collectandi standum<br />

consuetudini et iuxta partium iura; quod comiti Tyrolis non competat ius iudicandi et<br />

sententiandi inter episcopum et suos subditos nec reformandi sententias suorum tribunalium.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

384. Anno 1639. - Articuli tractati in congressu oenipontano 8, 9, 10, 11, 12 ianuarii in<br />

materia gravaminum ecclesiae tridentinae.<br />

Cartaceo, carte 8. In italiano.<br />

385. Anno 1638. - Epistolae episcopi tridentini ad Claudiam comitissam Tyrolis in qua<br />

promittit iuramentum recipere a capitanio Columna et eum admittere in consilio et aliis<br />

functionibus iuxta compactata salvis tamen iuribus.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano e tedesco.<br />

386. Anno 1638, 7 novembris. - Exemplar gravaminum ecclesiae tridentinae praesentatum<br />

in congressu oenipontano per dominum Iosephum Ghelf canonicum et dominum Felicem de<br />

Albertis consiliarium et cancellarium tridentinum ubi 16 gravamina ostenduntur.<br />

Cartaceo, carte 22. Parte in italiano.<br />

387. Anno 1676, 12 decembris. - Protestatio episcopi tridentini contra dominum<br />

Dominicum Christophorum Concinum et alios officiales militiae provincialis qui de mandato<br />

tribunalium Oeniponti militibus stipatus petiit hominem captivum qui nuper in postam in<br />

iurisdictione levicensi deliquit; quod cum dominus episcopus denegasset tanquam petitionem<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1397


Capsa 79<br />

iurisdictioni suae praeiuditialem una cum militibus ad carceres accessit et rupto ostio captivum<br />

extraxit et Roboretum conduxit.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

388. Anno 1652, 18 martii Tridenti. - Protestatio Caroli Emmanuelis episcopi tridentini<br />

contra aedictum Pergini publicatum de mandato Ferdinandi Caroli comitis Tyrolis a Carolo<br />

Columna barone de Vels et Christophoro de Prato ad effectum dirimendi lites circa haereditatem<br />

quondam Filibertae Madrutiae, ubi citantur omnes praetendentes etc. ad comparendum Tridenti<br />

in aedibus dicti Vels et Prati. Contra quod aedictum dominus episcopus protestatur tanquam<br />

praeiuditiale iuribus ecclesiae suae.<br />

Cartaceo, carte 3. Tre copie. Tre sigilli aderenti.<br />

389. Anno 1652, 23 februarii Tridenti. - Aedictum Caroli Columna de Vels capitanei<br />

tridentini et Christophori baronis a Prato archiducis Austriae cubicularii et tyrolensis militiae<br />

columneli in quo citantur omnes praetensionem habentes in haereditatem dominae Filibertae<br />

Madrutiae a comparendum Tridenti indicta die etc. Sunt 4 exemplaria.<br />

Cartaceo, carte 4. Parte in italiano. Due sigilli aderenti in ogni carta (8 sigilli).<br />

NB. Questo documento è ora unito a quello del N° 367: è una copia uguale.<br />

390. Anno 1674, 7 martii. - Responsio episcopi tridentini ad dominos Sisso et Dusini<br />

commissarios suos delegatos in qua laudat extensionem scripturae ab eis factae ad defensionem<br />

ecclesiae tridentinae; eosque monet ut nullatenus attendant ad expressionem commissariorum<br />

tyrolensium quod videlicet decretum concilii constantiensis circa temporalitatem ecclesiae<br />

tridentinae nullius sit roboris quia iam effectum suum sortitum est restitutione omnium quaea ad<br />

tridentinam ecclesiam spectabant; quod claves castri semper fuerint paenes episcopos<br />

tridentinos et non in manibus capitanei et episcopi; quod castrum Coret et decima praetensa a<br />

secretario Coret nullatenus ei debeatur; quod si per viam iuris praetendat, necessaria documenta<br />

producat in episcopali cancellaria, ubi est tribunal competens et ibidem quod iustum est<br />

ventilabitur.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano.<br />

391. Anno 1674.- Alii articuli propositi a commissariis tridentinis Sizzo et Dusini pro<br />

episcopatu tridentino quod compactatae 1454 et 1468 inter Sigismundum comitem Tyrolis et<br />

Georgium ac Ioannem episcopos tridentinos et successoribus in omnibus observentur et nullus<br />

actus violentus in praeiuditium ecclesiae exerceatur, in controversiis vero arbitri eligantur ut<br />

cautum est 1662; quod comes Tyrolis in iurisdictionibus feudalibus episcopatus tridentini nullos<br />

faciat actus iurisdictionales nec contra vassallos in concernentibus feudum, nec contra eorum<br />

subditos aut bona illius territorii, neque impedire possit appellationes in tertia instantia ad forum<br />

episcoplae tanquam dominum directum.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

392. Anno 1597, 12 februarii Tridenti. - Carolus episcopus tridentinus certiorem facit<br />

Darium Castelletum de Numio quod si advenerint commissarii caesarei Numium pro exigendo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1398


Capsa 79<br />

iuramento compactatarum, nullo modo admittere debeat eosdem commissarios pro tali<br />

iuramento respectu feudi ecclesiae tridentinae et ita scripsisse iam Numium vicario suo.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

393. Libellus supplex episcopi et capituli tridentini ad caesaream maiestatem pro obtinenda<br />

eius protectione in tot calamitatibus ecclesiae suae a domino Tyrolis comite afflictae tum<br />

sequestro eisdem facto Termeni et Bulsani reddituum, tum commissariorum praetensorum<br />

Tridenti residentium praedominio, etiam post causam ab ipso domino imperatore ad se<br />

avocatam, tum etiam magnis incomodis et expensis tot militum contra omne ius in civitate<br />

degentium.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

394. Anno 1570, prima februarii. - Protestatio Ludovici episcopi tridentini quod<br />

iuramentum praestitum a subditis suis comiti Tyrolis occasione iniustae occupationis arcium et<br />

feudorum episcopatus nullum sit, vi metuque extortum, unde implorat dominum Vigilium et<br />

tutelares ecclesiae ut episcopalia iura tueantur.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

395. Anno 1574. - Epistola Ludovici Madrutii ad summum pontificem in qua eum rogat ut<br />

mediante suo nuntio apud imperatorem se interponat ut in possessionem suae ecclesiae venire<br />

possit priusquam articuli compositionis cum comite Tyrolis tractentur.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

396. Anno 1571, 17 novembris Galesii. - Ludovicus episcopus tridentinus doctori Georgio<br />

scribit quod etiamsi ad evitandas tot molestias Tridento abscesserit non cedat tamen toto conatu<br />

apud imperatorem agere pro componendis rebus cum comite Tyrolis. Informet pariter dominum<br />

Trautzon et ipsum caesarem quod Romam petierit non quidem pro tractanda causa sua sed ad<br />

evitandas continuas molestias.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

397. Anno 1568. - Variae epistolae Ludovici episcopi tridentini ad Georgium agentem<br />

suum Viennae ut instet apud imperatorem pro obtinenda pacifica possessione castri sui in<br />

civitate tridentina quam impedire tentat comes Tyrolis ut eum defatiget et ad desperationem<br />

inducat, qua obtenta possessione et a maiestate sua conservata res episcopatus de plano<br />

incedent; ut procuret inhibitorium a caesare assertis commissariis aliisque officialibus<br />

episcopatus tridentini ne ultra procedant usque ad aliam deliberationem.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. - Esiste solo la lettera datata 26 agosto 1568.<br />

398. Scriptura praesentata caesareae maiestati a procuratore Ludovici episcopi tridentini et<br />

capituli in qua ostendit episcopum tridentinum ponendum esse in possessionem sui episcopatus<br />

et removendam sequestrationem temporalitatis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1399


Capsa 79<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

399. Gravamina episcopatui tridentino ab archiducissa Claudia irrogata recensentur, inter<br />

quae, quod Tyrolis comes pro superiori sit recognoscandus a tridentino episcopo et subditis suis<br />

et propterea actiones coram imperiali consilio per episcopum adversus tridentinam civitatem<br />

institutas coram Tyrolis comite prosequendas esse; urbi tridentinae privilegia et statuta a comite<br />

Tyrolis fuisse collata et confirmata, in iisdem confirmationibus recursus ad comitem Tyrolis<br />

reservatus, controversias inter episcopum et capitulum tridentinum et civitatem exortas a<br />

comitibus Tyrolis fuisse discussas; quod regimen oenipontanum vassallis, officialibus et<br />

magistratis episcopatus tridentini mandata dederit auctoritate austriaca; quod quamvis iuxta<br />

compactata capitaneus Tridenti gratus esse debeat episcopo, duo electi sunt absque dependentia<br />

ab episcopo et in inscriptionibus comes Tyrolis capitaneum suum vocat, cum episcopi<br />

capitaneus semper sit appellatus et appellari debeat, utpote ab episcopo salariatus et cum claves<br />

civitatis caeteroquin eidem capitaneo tradantur ab episcopo, domina comitissa per proprios<br />

deputatos duobus novissimis capitaneis claves tradi iussit episcopum de sua possessione quasi<br />

spoliando; et dictus capitaneus scilicet Carolus Columna baro de Wels suam auctoritatem<br />

ostendit tribus continuis diebus portas civitatis clausas tenendo, neque erubuit postquam ad<br />

canonicorum et civium instantiam portas rursus aperiri mandavit, dicteriis manifestum<br />

eorumdem contemptum facere; quod dictus capitaneus Perginum occupaverit eo quod Filiberta<br />

Madrutia minorennis non episcopo sed serenissimae comitissae sit subiecta unde<br />

locumtenentem castri ab episcopo constitutum sibi iurare fecit et suo nomine iurisdictionem<br />

administrare; quod dictus capitaneus iurisdictionem in germanos Tridenti incolas et etiam<br />

exteros exercere praetendit, sucios ab executione citationum pluries impedivit; quod dicta<br />

archiducissa iura vassallorum episcopatus sibi arrogat et appellationes, revisiones et recursus<br />

sibi assumit et lites inter feudatarios episcopi et eorum subditos episcopales ex una et vassallos<br />

seu subditos tyrolenses ex altera cognoscendi et iudicandi ius sibi soli serenissima attribuit,<br />

episcopo tridentino omnino excluso; quod captivos fecerit subditos baronum de Trapp<br />

feudatarios episcopatus, et in castro Roboreti incarcerari iusserit; quod proclamata in<br />

iurisdictione Segonzani baronum a Prato feudatariorum episcopatus publicata de mandato<br />

dicasteriorum Oeniponti fuerint circa formam observandam tam in introducendis quam in<br />

prosequendis recursibus, appellationibus et revisionibus quae ad comitem Tyrolis utpote<br />

superiorem devolvuntur; quod proclamata et banna iussu serenissimae archiducissae eiusque<br />

nomine publicata fuerint revocatoria consularium deliberationum Tridenti, cum ad solum<br />

episcopum spectent; quod appellationes perginenses serenissima sibi arrogavit assignando alium<br />

in territorio tyrolensi cui appellationes dictae referri debeant; quod in episcopatu collecatae<br />

passim a serenissima imponantur et ius sibi arrogat imponendi mercibus gabellam; quod non<br />

possit episcopus tempore pestis passus intercludere; quod capitaneus et alios officiales Ananiae<br />

et Solis qui iuramentum in manibus episcopi praestiterunt, suo officio privarent vel Oenipontum<br />

accessiverit ad iuramentum ibi praestandum contra compactatas; quod erectae compactatae non<br />

observentur; quod in rebus ecclesiasticis se immiscet et causas ad suum tribunal trahit, neque<br />

ecclesiasticorum delicta punire potest ut inter caeteros patuit de sacerdote valesoletano<br />

Constantio qui in ecclesia cathedrali a canonicis curae animarum praefectus, absque episcopi<br />

licentia eamdem curam administrabat unde in carcerem coniectus, de mandato serenissimae<br />

archiducissae a capitaneo barone Wels ex eisdem carceribus liberatus est; quod milites per<br />

episcopatum contra omne ius, colligere praetenderit etc.<br />

Cartaceo, carte 48; scritte 44. La data più recente, citata, è il 1646.<br />

400. Anno 1578, 20 octobris Tridenti. - Iuramentum compactationum praestitum<br />

Ferdinando comiti Tyrolis a Ludovico episcopo tridentino coram domino Ioanne Remer et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1400


Capsa 79<br />

domino Michaele Merli commissariis deputatis a domino Simone de Thunn decano et aliis<br />

canonicis Tridenti, a domino Iosepho Gaudentio iuris utriusque doctori, domino Michaele de<br />

castro Campo, ser Nicolao Chiusole, ser Prospero Burato, ser Francisco Antoler, ser Vincentio<br />

Consolato, ser Christophoro de Rizzis consulibus civitatis Tridenti, a domino Antonio Job iuris<br />

utriusque doctore, domino Nicolao Balduino iuris utriusque doctore, domino Ioanne Baptista<br />

Balduino capitaneo pro se et aliis civibus Tridenti, a Vigilio de Zottis de Cognola, Antonio<br />

Vergotto de Montagna, ser Petro Crivelo de Gardulo, Georgio Mozzo de Sardagna, Georgio<br />

Fachino de Meano, Baptista Segata de Vigulo Vattarii, Iacobo Bassi de Vattario, Christano<br />

Fontana de Bosentino, Antonio Ranzo de Paho, Romedio de Matarello, Simone Margono de<br />

Ravina, qui omnes iurarunt nomine suarum villarum dictas compactationes iuxta formulam ibi<br />

descriptam.<br />

Manca.<br />

401. Varia exemplaria gravaminum a comite Tyrolis ecclesiae tridentinae illatorum quorum<br />

aliqua superius recensita sunt alia ibi exprimuntur.<br />

Manca.<br />

402. Anno 1568, 23 decembris Tridenti. - Libellus supplex Ludovici episcopi tridentini in<br />

quo rogat caesaream maiestatem ut impedire velit introductionem militum in civitatem Tridenti<br />

iam ordinatam a comite Tyrolis sub praetextu publicae tranquilitatis conservandae, cum alium<br />

finem non habeat quam auctoritatem episcopi imminuere et redditus suos absorbere, unde<br />

militum introductione pax illa quae modo in episcopatu viget, facile dirrempetur et omnia<br />

susdeg- vertentur. Adnectuntur rationes quibus dominus episcopus ostendit nullam potestatem<br />

habere comitem Tyrolis introducendi milites in episcopatum tempore controversiae quae inter<br />

ipsum et episcopum agitur, unde actor et iudex vult fieri quod est contra imperialia decreta et<br />

compactationes et quamquam possit in episcopatum milites introducere, non tamen episcopi<br />

expensis, sed propriis facere debet ut compactatae ostendunt et episcopus imperii membrum<br />

existat.<br />

Cartaceo, carte 6. Parte in italiano.<br />

403. Relatio data a Carolo Emmanuele episcopo tridentino statibus imperii de variis<br />

perturbationibus quibus ecclesia sua fuit subiecta propter persecutiones comitum Tyrolis, quam<br />

imperio tollere et sibi subiicere tentarunt.<br />

Est exemplar sed imperfectum.<br />

Cartaceo, carte 12; scritte 6. Autografo.<br />

404. Libellus suppex porrectus a sindico et procuratore ecclesiae tridentinae imperatori quo<br />

eidem exponit praetensionem domini Hendel commissarii sequestratoris salarium excessivum<br />

praetendentis non tam pro se quam pro domino Remer ut plurimum a Tridento absente, unde ne<br />

eveniant inconvenientia, rogat maiestatem suam ut remedium apponat et dominum episcopum<br />

ad possessionem temporalitatis inducat.<br />

Cartaceo, carte 2. Sec. XVI.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1401


Capsa 79<br />

405. Instructio data a cardinale episcopo tridentino ad nuntium suum Oeniponti quod<br />

videlicet nitatur informare serenissimum Tyrolis comitem quod episcopus tridentinus impedire<br />

non possit venditionem vitulorum et butiri in districtu venetorum tempore nundinarum quia<br />

esset in maximum praeiuditium subditorum suorum qui maximum emolumentum ex tali<br />

venditione habent nec ullum damnum afferunt tridentinis et tyrolensibus subditis quia talis<br />

venditio nundinarum tempore solum permittitur.<br />

Manca.<br />

406. Anno 1690, 19 martii Tridenti. - Libellus supplex Iosephi Victorii episcopi tridentini<br />

ad caesaream maiestatem in quo ostendit paupertatem ecclesiae suae et multas expensas quae<br />

fieri debent ad reparanda aedificia etc. unde eam rogat ut regimen commissariorum sede vacante<br />

renuntiet, steuras exolvendas condonet et ut capitaneos per episcopatum eligere non teneatur ut<br />

hoc modo depauperatam ecclesiam sublevare possit.<br />

Manca.<br />

407. Anno 1658, 23 augusti Brixinonae. - Balthassar Baldessari certiorem facit episcopum<br />

tridentinum quod circa petitionem comitis Tyrolis factam provinciae pro defensione patriae una<br />

sit mens etiam episcopi brixinensis quod sit praetextus serenissimi comitis ut privato suo<br />

comodo providere volendo, defensionem patriae ostendet unde si eius mens hoc modo<br />

secundetur nullus erit finis talium petitionum. Hinc alia resolutio habenda erit ne collum<br />

submittatur huiusmodi contributionibus non concernentibus communem defensionem si<br />

votorum pluralitas appareat.<br />

Manca.<br />

408. Varia fragmenta scripturarum concernentia calamitates Ludovici episcopi tridentini,<br />

gravamina episcopis tridentinis Ludovico et Carolo Emmanueli a Claudia et aliis comitibus<br />

imposita. Accedunt fragmenta epistolarum episcopi tridentini ad summum pontificem et<br />

imperatorem quibus eorum protectionem implorat.<br />

Cartaceo, carte 2. C'è solo un testo che parla della notula di Praga. In italiano.<br />

409. Anno 1657, 28 martii. - Protestatio domini episcopi tridentini contra proclama affixum<br />

et publicatum in variis locis plebis Calavini et Cavedini a potestate Roboreti asserto subdelegato<br />

caesareo utpote praeiudiciale iuribus ecclesiae tridentinae; aliudque proclama publicatum fuit et<br />

in dictis locis affixum in quo declaratur nullitas prioris tanquam a potestatem non habente<br />

publicati et pendente appellatione domini episcopi ad caesarem.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

410. Anno 1657, 11 maii Tridenti. - Protestatio facta de mandato domini episcopi tridentini<br />

in faciem domini baronis de Vels Columnae exercitis iurisdictionalia in territorio tridentino sub<br />

archiducali delegatione occasione controversiae dominae comitissae Doroteae Lodroni olim<br />

uxoris domini comitis Mathiae de Galassi nunc principissae de Liechtenstein cum filiis et<br />

haeredibus praefati domini Galassi ex causa praetensorum legatorum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1402


Capsa 79<br />

Cartaceo, carte 6. Notaio: Franciscus Capris.<br />

411. Anno 1657, 9 iulii. - Protestatio facta de mandato domini episcopi tridentini in faciem<br />

commissarii archiducalis exercentis iurisdictionalia circa confines controversos cum subditis<br />

episcopalibus Romeni et archiducalibus Caldarii.<br />

Cartaceo, carte 6; scritte 4. Notai: Bartolomeus Gregorius Romeni; Franciscus Parisius notarius<br />

Thay, incola Sejj.<br />

412. Anno 1660, 11 octobris Tridenti. - Protestatio facta a domino Georgio comite de<br />

Königseg, S.C.M. et serenissimi domini Sigismundi Francisci a secretis consiliarii et in<br />

episcopatu tridentino pro eodem reverendissimo domino Sigismundo Francisco locumtenente in<br />

faciem domini Ioannis Petri Ceschi de s. Cruce commissarii pro domino Ferdinando Carolo<br />

comite Tyrolis exercentis iurisdictionalia in conductores bonorum Madrutianorum declarando<br />

omnes actus nullos.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Paulus Castellius.<br />

413. Anno 1665, 5 maii. - Commissarii archiducalis protestatio contra certos titulos qui<br />

tribuuntur in processibus tam episcopis quam aliis interessatis episcopatus tridentini.<br />

Reprotestatio commissarii episcopalis contra dictam protestationem.<br />

Cartaceo, carte 2. Non c'è la controprotesta dei commissari.<br />

414. Anno 1676, 10 iulii. - Protestatio facta nomine domini episcopi tridentini contra<br />

aedictum comitis Tyrolis in iurisdictione episcopali Tresii affixum contra impedientes picis<br />

collectionem in dicto loco Tresii.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

415. Anno 1677, 19 ianuarii. - Protestatio facta de mandato domini episcopi tridentini in<br />

faciem Ioannis Petri Ceschi commissarii tyrolensis qui in civitate Tridenti quosdam citavit<br />

occasione asserti spolii per partem lodroniam de praediis Margoni commissi praetermissis<br />

consuetis requisitorialibus.<br />

Cartaceo, carte 4. Due copie.<br />

416. Anno 1614. Instructio data a cardinali Carolo Madrutio episcopo tridentino dominis<br />

Bernardo Merlo a Millen et Alexandro Fopulo consiliariis suis de modo tenendi cum domino<br />

comite Tyrolis circa negotium retentionis domini Georgii Fugger senioris de mandato dicti<br />

comitis Tridenti incarcerati sub praetextu rebellionis.<br />

Cartaceo, carte 5. In italiano. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1403


Capsa 79<br />

417. Cardinalis episcopi tridentini oratio ad caesarem et patres imperii qua ostendit<br />

calamitatem ecclesiae suae a serenissimo Tyrolis comite oppressae eorumque implorat auxilium<br />

atque iustitiam pro tuendo imperii membro ad nihilum vix non redacto.<br />

Cartaceo, carte 8. Sec. XVI.<br />

418. Anno 1638, 14 novembris Tridenti. - Relatio data domino episcopo tridentino a Ioanne<br />

Petro Laghi de datio imposito a serenissimo Tyrolis comite Rippae videlicet 50 crucigeros<br />

solvendos esse pro qualibet urna vini ex Rippa extrahenda; idipsum fieri iussit dictus Tyrolis<br />

comes in iurisdictione Levici in loco dicto al Menador.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

419. Anno 1644, 23 iulii Iseriae. - Vespasianus comes de Liechtenstein certiorem facit<br />

dominum episcopum tridentinum de mandato sibi misso a barone Felz capitaneo Tridenti<br />

nomine serenissimi comitis Tyrolis continente gravamina numquam alias praticata in<br />

iurisdictione castri Cornu, unde rogat dominum episcopum tanquam dominum dirrectum pro<br />

suo consilio etc.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

420. Anno 1641, 29 aprilis Avisii. - Iulius de Sulthaus scribit domino Felici Alberti<br />

cancellario domini episcopi tridentini quod iuxta delegationem sibi factam a serenissimo Tyrolis<br />

comite aestimum bonorum Segunzani de licentia dominorum de Prato fecerit, quamquam a<br />

domino episcopo sibi fuerit vetitum, unde ne praeiuditium iuribus episcopatus inferat poterit<br />

scribere serenissimo comiti et cum eo convenire.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

421. Anno 1641, 4 maii Tridenti. - Carolus episcopus tridentinus respondet Iulio de<br />

Sulthaus quod limites suae commissionis et iurisdictionis non excedat et domino capitaneo<br />

regionis praesentabitur aestimum ab ipso domino episcopo vel a dominis vassalis suis iuxta<br />

modum et formam a dominis suis praescriptam regulandam ad exactam aequalitatem. Sperat<br />

quod dictus dominus Sulthaus et eius collega nullum praeiuditium ecclesiae suae inferri<br />

patientur.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

422. Scriptura tyrolensis facta tempore controversiarum domini Caroli Emanuelis Madrutii<br />

cum Dominio tyrolensi in qua tyrolensium advocatus enititur suis coniecturis hinc inde<br />

emendicatis evincere comitem tyrolensem in tridentino episcopatu et territorio supremum esse<br />

dominum.<br />

Sequitur scriptura tridentina responsiva in qua invictis fundamentis et iuribus comprobatur<br />

dominum episcopum tridentinum in suo episcopatu et territorio verum esse dominum et<br />

principem a solo imperatore et imperio dependentem; comitem vero Tyrolis tanquam<br />

advocatum et protectorem tantum agnoscere ad normam compactationum etc. opposita vero<br />

argumenta resolvuntur et exsufflantur.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1404


Capsa 79<br />

Cartaceo, carte 28.<br />

423. Anno 1653. - Iura et rationes ob quas episcopo licere comprobatur clericos in districtu<br />

suae dioecesis, licet alterius iurisdictionis saecularis subditi sint, per proprios officiales capere et<br />

punire absque recursu ad brachium saeculare etc. ad iustificandum capturam mandante officio<br />

spirituali tridentini factam de persona domini Thomae Cigainer praepositi ad s. Michaelem etc.<br />

atque etiam officiales qui eam fecerant et criminaliter de perturbata iurisdictione et pace<br />

pubblica accusabantur.<br />

Cartaceo, carte 10.<br />

424. Anno 1676, die 20 decembris Tridenti. - Cum in iurisdictione levicensi postarum<br />

cursori fuerit vis illata sub die 29 septembris 1676 eiusque valisia fuerit a plerisque spoliata,<br />

contra reos facta fuit inquisitio a domino vicario Levici et unus ex reis detentus ac Tridentinum<br />

ad carceres praetorios pro securitate transmissus extitit; sed de mandato oenipontani regiminis<br />

sub die 12 dicti decembris hora 5 matutina per Dominicum Vigilium Sornum et Dominicum<br />

Christophorum Concinum provincialis militiae officiales armatorum militum cohorte in<br />

civitatem Tridenti introducta et circa praetorium palatium deposita, petitus fuit dictus captivus<br />

sine mora; cumque dominus episcopus in illud tanquam praeiudicium consentire non posset ac<br />

protestaretur etc. praedicti officiales illata vi et effracto carcere captivum Oenipontum<br />

traduxerunt. Hinc dominus episcopus coram caesarea maiestate conquaeritur et adductis iuribus<br />

pro restitutione instat etc.<br />

Anno 1683, die 9 februarii. - In simili cursoris postarum spolio in iurisdictione perginensi,<br />

loco dicto al Ceré, commissarius Ceschi praetendit inquisionem facere contra reos una cum<br />

commissario perginensi contra ius domini episcopi tridentini.<br />

Anno 1668. - Acta secuta in simili causa.<br />

Mancano.<br />

425. Anno 1640. - Relatio data a domino consiliario Halveren circa gesta et actitata in<br />

comitiis ratisbonensibus nec non Viennae postea coram caesarea maiestate pro obtinenda<br />

protectione atque auxilio in favorem ecclesiae tridentinae contra violentias et gravamina illata a<br />

serenissima Claudia Tyrolis comitissa regente et quomodo ministrorum oenipontanorum artibus<br />

obstantibus nihil potuerit obtineri quamvis omnia media sint adhibita.<br />

Manca.<br />

426. Transumptum ex germanico in quo cum dominus cardinalis Ludovicus episcopus<br />

tridentinus quibusdam articulis in notula spirensi contentis suas exceptiones dedisset et aliquos<br />

reservasset, oenipontani ministri nomine Ferdinandi archiducis et comitis Tyrolis respondent<br />

datasque exceptiones et reservationes ex antiquioribus compactatis hic allegatis amovere<br />

nituntur.<br />

Manca.<br />

427. Anno 1670. - Epistolae capitulo tridentino domini Gervasii Alberti ex Vienna et<br />

domini Ioannis Iacobi Sizzi super controversiis pro possessione recipienda a domino episcopo<br />

tridentino exortis. Dominus enim capitaneus Firmian armato milite castrum Boni Consilii<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1405


Capsa 79<br />

occupabat et etiam claves palatii clesiani tenebat. Insuper habitationem pro se ipso in illo castro<br />

praetendebat.<br />

Cartaceo, carte 75. In italiano. Sono 20 lettere: anni 1668, 1669, 1670. Sigilli aderenti.<br />

428. Anno 1691. - Relatio data a domino Francisco Antonio Albertis domino Iosepho<br />

Victorio de Albertis electo episcopo et principi tridentino de iis quae ab eo acta sunt Oeniponti<br />

cum archiducalibus ministris pro concordandis formalitatibus in actu possessonibus<br />

observandis, speciatim in traditione clavium castri Boni Consilii cum protestatione ab episcopo<br />

facienda.<br />

Cartaceo, carte 14; scritte 10. Due sigilli aderenti. In italiano e in tedesco.<br />

429. Recensio gravaminum decem et octo quae archiducales ministri ultimis hisce<br />

temporibus ecclesiae tridentinae intulerunt una cum adnotationibus.<br />

Cartaceo, carte 10. In italiano. Tre copie uguali e due redazioni simili.<br />

430. Anno 1487, die iovis post dominicam Oculi [22 martii], Hallae vallis Eni. - Exemplar<br />

restitutionis administrationis temporalis sede vacante usurpatae per Sigismundum Austriae<br />

ducem ac Tyrolis comitem factae domino Udalrico a Freuntsperg episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia del sec. XVII. - Per sbaglio lo Zatelli aveva segnato il documento col N°<br />

470.<br />

431. Dominus Osvaldus Trapp exponit consiliariis tridentinis quod Oeniponto sibi<br />

transmissa fuerint quaedam mandata contra bannitos publicanda sub poena ammissionis<br />

feudorum, consulit dictos dominos consiliarios quomodo genere se debeat, si enim solummodo<br />

in feudis tyrolensibus ea publicet et affigat, timet quod domini oenipontani non ita bene erga<br />

eum affati ad comminatam feudorum devolutionem procedant, unde cupit scire an talia mandata<br />

non publicando dominus episcopus eum defendere sit paratus. exponit pariter quod dicta<br />

mandata in monte Fulgaridae publicari et affigi iusserit, sed homines dicti montis talem<br />

publicationem notario impediverunt et ex manibus cartam excerptam dilaceraverunt asserentes<br />

episcopum tridentinum praeterquam in spiritualibus non habere in illos iurisdictionem, sed<br />

serenissimum comitem Tyrolis etc.<br />

Cartaceo, carte 3. Sec. XVI.<br />

432. Anno 1674 et 1675. - Exemplaria quarumdam epistolarum domini episcopi tridentini<br />

ad dominum comitem Ferrari pro manutentione episcopalis auctoritatis in territorio tyrolensi,<br />

cum oenipontana tribunalia contra transacta de anno 1662 recusarent brachium saeculare ac<br />

praecipue in facto canonicorum regularium ad s. Michaelem.<br />

Cartaceo, carte 10. In italiano. Minute di 4 lettere.<br />

433. Anno 1667, die 16 ianuarii Viennae. - Cardinalis de Harach episcopus tridentinus<br />

scribit consiliariis suis quod imperium aliud donum gratuitum imperatori exhibere statuerit de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1406


Capsa 79<br />

quo tamen ecclesiam suam liberare sperat. Quod litterae supplices praesentatae fuerint ministris<br />

oenipontanis super materiam iurisdictionum Fulgaridis, Numii et Grestae, successum nondum<br />

penetravit, insistet tamen quod etiam sibi resultata communicentur ut occurrere possit antequam<br />

caesar ultimate resolvat.<br />

Anno 1667, die 12 ianuarii Viennae. - Cardinalis de Harach episcopus tridentinus timet<br />

ulteriorem instantiam apud caesarem a ministris oenipontanis circa possessionem episcopatus,<br />

unde scribit consiliariis suis quod oportunum esset Viennam mittere unum ex ipsis et<br />

consiliarium Sizzo oportuniorem iudicat.<br />

Anno 1667, die 16 ianuarii Tridenti. - Consiliarii episcopi tridentini scribunt cardinali de<br />

Harac qualiter provincia tyrolensis convenerit dare pro dono gratuito imperatrici 30.000<br />

florenorum tempore unius anni, unde timent quod etiam pro sua parte episcopatum tridentinum<br />

obligavit nisi dominus episcopus apud caesarem non obtineant remissionem.<br />

Anno 1667, die 20 ianuarii Viennae. - Cardinalis de Harach episcopus tridentinus scribit<br />

consiliariis suis quod circa praetensiones baronis de Firmian iam habet prae manibus quae<br />

requiruntur ad resistendum suis praetensionibus, etiam coram consilio oenipontano; gaudet quod<br />

una cum capitulo conveniant circa responsionem dandam quaerelis oenipontanis, quare sollicita<br />

accellerationem consiliarii Sizzo vel alterius ex ipsis ad curiam caesaream quia informationes<br />

oenipontanae possent ingerere mutationem in animo caesaris et ministrorum putantium in<br />

possessione episcopatus ab ipso accepta novitates, retroactis temporibus non peractas accepisse.<br />

Reprobant pariter formulam iuramenti in compactatis tanquam diversam aliorum temporum et<br />

nimis genericam.<br />

22 ianuarii. - Idem episcopus respondet consiliariis suis refferentibus quae conclusa sunt<br />

Oeniponti circa donum praesentandum imperatrici, quod modo ei tempus propter discessum<br />

suum post triduum non suppetat ad componendam hanc differentiam quam indeterminatam<br />

reliquit usque ad adventum consiliarii Sizzo vel alterius ad cuius adventum etiam alia negotia<br />

suae ecclesiae tridentinae componentur. - Timet quod donum factum Leopoldinae et cuidam<br />

alteri archiducissae erit motivum praetensae obligationis etiam in hoc casu. Adducere exemplum<br />

aliorum principum ecclesiasticorum imperii non bene percipitur ab hac curia quia pretendit<br />

adesse aliquam conventionem cum hac ecclesia a qua resiliri non potest.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1407


Capsa 80<br />

CAPSA 80<br />

[Bellum rusticum] (numeri 189)<br />

1. Anno 1687. - Litterae supllices Georgii Vigilii comitis a Thunn pro remotione a cura<br />

Rabbi curati illius loci tanquam auctoris tumultus excitati.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

2. Anno 1524, die 21 septembris Tubingae. - Comes in Ortenburg Bernardi episcopi<br />

tridentini calamitates compatitur eumque certum reddit deficientiam auxilii ad repridmendos<br />

rusticos non ex defectu archiducis qui omnem assistentiam ei praestandam iussit consiliariis suis<br />

oenipontanis, sed ex defectu eorum qui mandatis principis non obtemperarunt, unde rogat ut hac<br />

parte archiducem excusatum habeat. Disuadet insuper episcopum ne ideatam peregrinationem<br />

hoc tempore faciat sed ad aliud tempus differat propter honorem et reputationem suam. Consulit<br />

etiam ut quamprimum ad archiducem accedat suis consiliis eidem assistendo in comitiis mox<br />

celebrandis. Quantum vero ad subsidium desideratum pro solvendis tot expensis excusat se<br />

quod modo propter temporum calamitates eum exaudire nequeat, promittit tamen interim duo<br />

florenorum millia quae quamprimum transmittet.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

3. Anno 1659, Tridenti prima iulii. - Epistolae Francisci Particella commissarii capitularis<br />

sede vacante dirrectae sindicis potestariae Tridenti quatenus 6 iulii Tridentum mittere debeant<br />

urbanos milites iam destinatos.<br />

Anno 1659, die 23 maii. - Instantiae factae a domino Pompeo Ghelfo locumtenente<br />

colonello capitulo tridentino sede vacante occasione revisionis militiarum Tridenti.<br />

Computus steurarum quae solvuntur in Tyroli videlicet in toto Tyroli florenorum 180.00 ex<br />

quibus episcopatus tridentinus solvit 8421/30 florenorum. Districtus perginensis 1080;<br />

Caldonatium 180; Numium 108; Calianum et Besenum 144.<br />

Anno 1659, 6 iulii Tridenti in castro Boni Consilii renovatio militum et offitialium<br />

potestariae tridentinae.<br />

Anno 1645, die 13 martii Tridenti. - Sargenti Casinae in consignationem militum varia<br />

praetendenti tale fuit factum rescriptum "Stetur consignationi militum per nobilem Ioannem<br />

Andream Alexandrinum uti commissarium militarem factae. Circa reliqua vero in precibus<br />

exposita in commitiis provincialibus fiet sermo.<br />

Capitula observanda a militibus tridentinis.<br />

Anno 1647. - Cui pertineat arma militum tridentinorum resarcire.<br />

Instructio commissarii militaris episcopatus Tridenti qui intervenire debet ad militare<br />

exercitium.<br />

Anno 1647. - Consignatio militum Annaniae et Solis ac Termeni a capitaneo vallium<br />

Oenipontum traductorum cum attestatione receptionis eorumdem; in idiomate germanico.<br />

Cartaceo, carte 44. In italiano.<br />

4. Anno 1508, 9 aprilis. - Ioannes de Mainers et Nicolaus de Trauttenstorff certiorem<br />

reddunt episcopum tridentinum de variis mutationibus hominum de Leudro in praesenti bello<br />

qui exitum Rippae observant et insultant exercitum domini episcopi, promittunt eidem domino<br />

episcopo adhibere omnem diligentiam et omnem laborem pro bono successu.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1408


Capsa 80<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

5. Anno 1508, die 6 iunii in monasterio s. Mariae Gratiarum agri arcensis. - Instrumentum<br />

treugue sive induciarum belli factarum ad triennium inter dominum Maximilianum imperatorem<br />

et dominium venetum. Adstitit tanquam praecipuus orator caesareus dominus Georgius<br />

episcopus tridentinus.<br />

Manca.<br />

6. Anno 1648, die 27 iulii. - Exemplar epistolae qua dominus episcopus tridentinus suis<br />

subditis notificat resolutionem in dieta factam quod nempe in eorum sit electione vel octavum<br />

dare hominum pro militia ad confinia mittenda vel dare talleros 20.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

7. Anno 1611 vel circiter. -Expositio eorum quae acta sunt in ultima dieta oenipontana de 5<br />

decembris 1610 circa depositionem militiae territorialis episcopatuum tridentini et brixinensis<br />

cum quinque capitibus reservatis pro manutenendo iure nempe quod si deputarentur consiliarii<br />

status pro defensione regionis, tridentinus episcopus personam particularem pro se deputare<br />

possit; 2. quod deficiente aliquo capitaneo in episcopatu, qui fuerit substitutus ipsi domino<br />

episcopo debeat esse gratus et in eius manibus iurare observantiam compactationum etc.; 3.<br />

quod in exercitiis militiae ipse dominus episcopus sit prius admonendus ut deputare valeat suos<br />

commissarios qui assistant et eius nomine et iussu omnia peragantur et expediantur; 4. quod<br />

militia episcopatus non commisceri debeat cum tyrolensi; 5. quod si pro defensione patriae<br />

convocandi sint status etiam episcopus tridentinus specialem personam mittere possit pro<br />

consultatione super id facienda.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano.<br />

8. Exemplar epistolae a domino Carolo episcopo tridentino scripta circa annum 1615 suis<br />

ministris et locumtenentibus per ditiones episcopatus pro eligenda et instituenda militia<br />

territoriali iuxta conventiones, una cum instructione de modo tenendo.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia. In italiano.<br />

9. Anno 1615, dei 24 decembris. - Exemplar epistolae domini episcopi tridentini ad<br />

regimen oenipontanum et ad capitaneum regionis quos certiores reddit se curaturum ne milites<br />

conscribantur vel equi abducantur a venetis in territorio tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

10. Anno 1611, die 28 novembris Tridenti ex arce Boni Consilii. - Dominus Carolus<br />

episcopus tridentinus cum audierit nuncium quemdam nomine serenissimi Maximiliani<br />

archiducis Austriae etc. mandata quaedam inhibitoria de non conscribendo milite circumferre<br />

etc. et ea subditis episcopatus intimare contra ius regalium etc. ideo mandat dominis comitibus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1409


Capsa 80<br />

de Lodrono, capitaneo et assessori Annaniae capitaneo et vicario Flemarum, capitaneo et vicario<br />

Pergini, consulibus Tridenti et dominis de Prato ne huiusmodi mandatis ullo modo pareant.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

11. Anno 1646. - Revisio armorum militiae territorialis in Tridento, Pergino, Levico et<br />

Iudicariis una cum rescripto facto consulibus et provisoribus civitatis Tridenti qui in illa presenti<br />

necessitate renuebant designatum militum numerum exhibere. Datum est anno 1647, die 7<br />

februarii.<br />

Cartaceo, carte 36 (scritte 30). Sigilli aderenti. In italiano.<br />

12. Anno 1662 et 1665. - Ordinationes pro militia territoriali, eiusque armis nec non super<br />

facultate deferendi arma ob officialibus eiusdem militiae.<br />

Manca.<br />

13. Anno 1647. - Recensio omnium hominum communitatum Levici et Silvae, Pai, Pinedi<br />

et Terlagi cum armis quae habent ab anno aetatis decimo octavo usque ad sexagesimum.<br />

Cartaceo, carte 36. In italiano.<br />

14. Anno 1604, 21 maii Viguli Vatarii. - Dominus Tiberius Costeda capitaneus et<br />

commissarius pro episcopo tridentino Carolo Madrutio mandat omnibus regulanis villarum Pahi<br />

quatenus die mercurii congregare debeant in villa Panthè omnes homines cum armis suis sub<br />

poena marcarum 50 etc.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

15. Anno 1613, 22 ianuarii. - Mandatum Caroli cardinalis Madrutii episcopi tridentini<br />

omnibus subditis quatenus, exceptis invallidis et infirmis, omnes se praesentare debeant<br />

capitaneis Alberto Balduino, Iosepho Zenardo, Alliprando Ricardino et Iulio Copp pro<br />

describendis personis et distribuendis armis, aliisque militiam concernentibus. - Idem mandatum<br />

dominorum canonicorum Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

16. Anno 1615, 16 maii. - Consensus consulum civitatis Tridenti quod iuxta proclama<br />

domini episcopi tridentini extrahi possint subditi civitatis Tridenti et districtus pro militia<br />

instituenda pro defensione patriae. - Adest mandatum domini Caroli episcopi tridentini omnibus<br />

subditis tridentini districtus se praesentandi capitaneis cum armis.<br />

Albertus Balduinus capitaneus militiarum Tridenti conquaeritur cum episcopo tridentino<br />

quod multi homines eius mandatis non obediunt, unde petit facultatem inobedientes puniendi.<br />

9 Novembris. - Carolus episcopus tridentinus mandat omnibus subditis Pergini, Levici et<br />

Caldonatii quatenus se praesentare debeant capitaneo suo militiarum cum armis etc. pro<br />

describendis personis, distribuendis armis aliisque militiam concernentibus, exequendis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1410


Capsa 80<br />

Cartaceo, carte 2. C'è solo la lettera datata 16.5.1615; le altre due mancano. In italiano.<br />

17. Anno 1616, 8 iulii. - Offitiantes militiarum Tridenti conquaeruntur cum episcopo<br />

tridentino quod comparere recusent milites ad eorum mandatum. Rescriptum fuit a domino<br />

episcopo quod renitentes puniantur.<br />

Anno 1617, 12 novembris. - Mandatum Bisationis potestatis Tridenti et commissarii<br />

militiarum quatenus ad mandatum offictialis omnes milites militiarum Tridenti comparere<br />

debeant sub poenis etc.<br />

Anno 1618, 20 septembris. - Carolus episcopus tridentinus scribit Ioanni Baptistae<br />

Guarienti de Seregnano commissario militiarum quod offitiales obligarunt communitatem<br />

Civezzani ad contribuendum tronum pro quolibet milite et expensas pro ipsis offitialibus. Quare<br />

serio mandat ut huiusmodi solutionem fieri non permittat cum teneantur militiae absque<br />

solutione munus suum obire et offitiales sint stipendiati etc.<br />

Adest aliud exemplar.<br />

Cartaceo, carte 17. In italiano. Inoltre:<br />

1. 1632, 25 giugno: avviso dato ai sudditi della podestaria di Trento perchè compaiano con le<br />

armi. Notaio: Siciliani Sebastiano. Cartaceo, carte<br />

2. Minuta di lettera (senza data) diretta a Tobia Poli di Riva del Garda. Parla delle soldatesche<br />

poste a guardia del porto e della Rocca di Riva. Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

3. 1620, 17 agosto. Trento. Si dichiara che l'autorità del capitano Balduino è sottoposta al<br />

commissario Guarienti. Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

4. 1620, 10 agosto. Grida per i sudditi della podestaria de Trento. Si ordina di riconsegnare le<br />

armi ai sudditi e di esercitarli nel loro impiego, sotto la direzione del nobile Guarienti.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

5. 1620, 10 ottobre. Trento. Il cardinal Madruzzo rinnova gli ordini al Guarienti perchè continui<br />

l'esercizio militare. Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

18. Anno 1579, 3 ianuarii. - Episcopus tridentinus mandat omnibus subditis Iudicariarum<br />

quatenus advenientes milites recipiant et baronem Gasparum de Wolghenstain capitaneum<br />

Tridenti commissarium etiam suum generalem recognoscant et debitam ei obedientiam<br />

praestent.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano. Inoltre:<br />

Una carta senza data ma dello stesso periodo dove si accenna ai tumulti scoppiati nelle Giudicarie e<br />

si parla di un fedele amministratore, Zuan Vida di Zuzà (Giugià) che viene raccomandato agli officiali.<br />

19. Regulae observandae a militibus Rippae.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

20. Anno 1643, 20 februarii. - Carolus episcopus tridentinus scribit vicario vallis<br />

Flemmarum quatenus brevi habenda sit Oeniponti dieta ad quam et ipse invitatus est pro<br />

destinandis militibus ad defensionem provinciae quae molestari timetur ad hostibus occasione<br />

victoriae ab eis obtentae. Unde iniungit quod antequam ad dictam dietam accedat mentem<br />

subditorum suorum scire vellet an militias propriis expensis sustentare velint, an potius certam<br />

summam deponere pro eis alendis, dato quod necessitas urgeat. Quare hoc exponat scario vallis<br />

aliisque regulanis et resolutionem scribat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

1411


Capsa 80<br />

21. Anno 1616, 18 martii. Computus personarum armatarum plebis Vulsanae factus de<br />

mandato cardinalis episcopi tridentini commissario Ioanne Gasparo Migazzi.<br />

Cartaceo. Quaderno di carte 36 (scritte 21). In italiano.<br />

22. Anno 1633. - Nota expensarum factarum a communitate Prevorii militibus conductis a<br />

domino Bartholomaeo Filosio sub collonello comite Gerardo de Arco, sicuti etiam eadem nota<br />

expensarum factarum pro iisdem militibus a communitate Setauri.<br />

Cartaceo, carte 14. In italiano. Inoltre:<br />

1. 1662, 22 luglio. Il vescovo Sigismondo del Tirolo scrive al sergente maggiore Francesco<br />

Stabbè Cassina ordinandogli di recarsi a Riva, Stenico e Pergine per raccogliere delle armi che<br />

si trovano presso i sudditi; si ordina ai capitani di prestargli tutta l'assistenza necessaria.<br />

2. 1655, 27 aprile. Carlo Emanuele Madruzzo ordina a tutti i commissari militari di raccogliere le<br />

armi a chi ha prestato servizio militare per un certo tempo per consegnarle a gente più giovane.<br />

3. I capitani e gli officianti del reggimento della milizia del paese ai confini d'Italia protestano<br />

contro l'ordine emanato dal principe vescovo Sigismondo del Tirolo e si appellano al privilegio<br />

(di cui sotto) loro conferito di poter conservare le armi anche dopo il ritorno dal servizio<br />

militare. Senza data.<br />

4. 1632, 31 maggio. Trento. Copia del suddetto privilegio.<br />

5. Si concede ai caporali e agli altri ufficiali del reggimento della milizia paesana ai Confini<br />

d'Italia di poter portare le armi in casa, salvo certi luoghi (tribunale).<br />

23. Anno 1636, 7 iulii. - Decretum consilii Tridenti causa et occasione conscribendi milites<br />

in quo salvis iuribus domini episcopi et civitatis Tridenti declaratur quod liberum sit praesenti<br />

delectu sive descriptione militari, civitati et exterioribus cum ea facientibus offerre et exhibere<br />

idoneos domino commissario episcopali.<br />

Manca.<br />

24. Quaenam sint advertenda cum agitur de reformatione militiae ex parte episcopatus<br />

Tridenti ne umquam recedatur a libello anni 1511 et a conventione facta anno 1613.<br />

Cartaceo, carta 1. Copia. In italiano.<br />

25. Anno 1582, 14 maii Tridenti. - Monitoria Ludovici episcopi tridentini ad Andream<br />

Ceschum ad instantiam procuratoris fisci episcopalis quod nullatenus se impedire debeat in<br />

exigenda decima eius parte in valle de Lomeson sub poena excommunicationis.<br />

Eodem anno et die simile mandatum omnibus solventibus dictam decimam dicto Andreae<br />

Cesco ut imposterum eam solvere debeant procuratori fisci.<br />

Manca.<br />

26. Anno 1582. - Litterae supplices domini Hieronymi de Guarientis ad episcopum<br />

tridentinum super controversia quam habet cum hominibus Malusci circa ligna quae praetendit<br />

quando exciduntur a communitate in nemore Malusci.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1412


Capsa 80<br />

Manca.<br />

27. Anno 1573. - Partitio peditum 635 qui fuerunt assignati episcopatui tridentino etc.<br />

Episcopus cum suis 9 capitaneatis 65; civitas tridentina 100; capitulum cum clero 65; dominus<br />

praepositus 3½ ; valles Annaniae et Solis 250; Iudicaria et Rendena 60 etc.<br />

Manca.<br />

28. Anno 1745, 6 aprilis. - Oppositiones variae contra meditatum regimentum in Tyroli.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

29. Anno 1516. - Variae epistolae comitum Antonii, Ludovici, Ioannis Baptistae et<br />

Sebastiani de Lodrono ad Bernardum episcopum tridentinum in materia belli in partibus<br />

Lodroni cum venetis.<br />

Manca.<br />

30. Anno 1476, 16 augusti Tridenti. - Ioannes episcopus tridentinus mandat Nicolao<br />

Bonadiman massario curiae Stenici quatenus exbursare debeat et solvere facturam spingardarum<br />

et corazinas quas quidam fecit et conduxit a castro Many ad castrum Theni.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

31. Anno 1508, 16 maii Venetiis in ducali palatio. - Leonardus Lauredanus Georgio<br />

episcopo tridentino scribit quod cum ipse dominus episcopus cum aliis a caesare deputatis sit<br />

pro treugua tractanda Zachariam Contarenum destinaverit qui pro hac causa Rippam<br />

proficiscetur et postea dominum episcopum de appulsu suo certiorem reddet ut indicto loco de<br />

illa tregua tractare possint.<br />

Pergamena mm 250x380. Dogale. La bolla è perduta.<br />

32. Anno 1508, 29 aprilis Tridenti in arce Boni Consilii. - Georgius episcopus tridentinus<br />

scribit veneto senatui quod cum intellexerit venetum senatum a tregua ineunda cum caesarea<br />

maiestate non esse alienum, ideo eumdem certiorem reddit quod cum ipse sit deputatus una cum<br />

aliis a caesare pro hoc negotio tractando, ipse quoque viros sibi benvisos destinare placeat cum<br />

quibus bonis et honestis conditionibus idem negotium tractare possit.<br />

Manca.<br />

33. Anno 1508, 6 iunii in monasterio s. Mariae Gratiarum agri arcensis. - Tregua conclusa<br />

per tres annos inter Maximilianum imperatorem et Leonardum Lauredanum Venetiarum ducem<br />

cum omnibus capitulis per dictum triennium observandis; procuratores ex parte imperatoris<br />

fuerunt Georgius episcopus tridentinus, Nicolaus dominus de Firmiano capitaneus in Ortemburg<br />

et serenissimae dominae Blancemariae romanorum reginae magister curiae, Cyprianus de<br />

Sarentein cancellarius tyrolensis et vicecancellarius curiae caesareae, Hainricus de Knoringen<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1413


Capsa 80<br />

commendator ordinis militiae s. Mariae virginis fratrum Theutonicorum per baliam Athesis et<br />

dominus Paulus de Lichtenstain baro de Castrocornu marescalchus regiminis in Insprug et<br />

capitaneus in Rotemburg ad Oenum et ex parte veneti dominii dominus Zacharias Contarenus<br />

aeques, qui omnes cum suis credentialibus dictam treguam in loco praedicto concluserunt.<br />

Pergamena mm 530x700. Con 4 sigilli pendenti.<br />

34. Anno 1508, 26 martii Augustae. - Maximilianus romanorum imperator delegavit<br />

Georgium episcopum tridentinum, Nicolaum de Firmian, Paulum de Liectenstein, Cyprianum<br />

de Sarentein et Hainricum de Knoringen pro tractanda pace cum venetis.<br />

Pergamena mm 335x400. Sigillo pendente.<br />

35. Epistola Georgii episcopi tridentini ad Leonardum Lauredanum in qua ostendit animum<br />

caesareae maiestatis pro pace seu tregua tractanda unde eidem suggerit quod si pacem desiderat<br />

deputet quosdam qui pro ea tractanda conveniant, suamque mentem explicet.<br />

Manca.<br />

36. Anno 1508, 12 octobris Cremonae. - Zacharias Contarenus ad epistolam Georgii<br />

episcopi tridentini in qua eum rogabat ut ad s. Mariam Gratiarum agri arcensis mitteret<br />

secretarium suum et una cum secretario caesareo fieri possit quod in illo conventu accordatum<br />

fuit, respondet quod dictus secretarius a serenissimo dominio Mediolanum fuerit missus, unde<br />

non posse accedere ad dictum locum, promittit tamen quam primum fieri poterit, intentum suum<br />

sortietur.<br />

Manca.<br />

37. Anno 1508, 19 maii Venetiis in ducali palatio. - Leonardus Lauredanus Venetiarum dux<br />

constituit oratorem et procuratorem suum pro tractanda pace cum romanorum imperatore<br />

Zachariam Contarenum aequitem.<br />

Manca.<br />

38. Anno 1516, 6 septembris Tridenti. - Bernardus episcopus tridentinus mandatum dirrigit<br />

omnibus capitaneis, iudicibus, mutariis in quo praecipit ut nullus permittatur ire ad loca<br />

venetorum vel aliorum hostium caesareae maiestatis sub poenis.<br />

Manca.<br />

39. Anno 1517, 26 ianuarii Cremonae. - Gaspar Kunigl et Antonius Quetta scribunt<br />

Bernardo episcopo tridentino quod locuti fuerint cum domino Odet locumtenente generali pro<br />

rege Franciae de obligatione centum millium scutorum quae solvenda supersunt de restitutione<br />

cautionum pro trecentis et viginti quinque millibus scutis alias a sua maiestate habitis, de<br />

ratificatione treguae a venetis et de eorumdem assensu pro Rippa, Rovereto et aliis locis quae<br />

tenent a caesare. Circa commune Tignali respondit dominus Andreas Griti quod hoc tractandum<br />

sit cum caesarea maiestate rege christianissimo et dominio veneto, cum quibus aliqua declaratio<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1414


Capsa 80<br />

fieri poterit, sicut de caeteris. Quantum ad Brentonicum praestendunt veneti pertinere ad agrum<br />

veronensem, et Tignalum esse in pertinentiis Brixiae, unde circa haec omnia informandam esse<br />

quamprimum caesaream maiestatem.<br />

Manca. Esiste in AST: Corrispondenza clesiana, busta 12, fascicolo 31, carte 1-2.<br />

40. Anno 1517, 26 ianuarii Cremonae. - Dominus Odet locumtenens generalis pro rege<br />

Galliae testatur requisitum fuisse a ministris domini episcopi tridentini de suprascriptis rebus,<br />

aliisque ibi notatis de quibus bonum exitum promittit.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

41. Anno 1525, prima iunii. - Federicus Lanzarotus sindicus plebis Livi cum aliis<br />

quibusdam ibi recensitis commissarios deputatos certiores reddit contrarium se fuisse meditatae<br />

seditioni a pluribus aliis dictae plebis excitatae propter quod alium sindicum illegitime<br />

intruserunt seditionis amatores.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

42. Anno 1525, 4 iulii Clesii. - Stephanus notarius de Cazezio certiorem reddit Andraeam<br />

Regium iurisconsultum consiliarium episcopi tridentini quod timidos vallis Ananiae animaverit<br />

ad perseverandum in obsequio episcopi tridentini sub spe commissariorum iam prope<br />

existentium, nihilque timere minas tumultuantium; accedit in eadem epistola lamentatio<br />

Bonifacii Bettae vallium assessoris quod commissarii destinati non sint adeo apti, quos seditiosi<br />

non timent, neque cessant congressus suos facere, atque prohibere accessum ad dictos<br />

commissarios unde timet malum exitum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente rotto.<br />

43. Anno 1525, 15 iulii. - Anonimus quidam informat episcopum tridentinum quod<br />

convocati homines a dominis commissariis, illi de Coredo et de s. Sisinio bene responderunt,<br />

reliqui vero aliarum plebium contra ipsos exclamaverunt nolentes eos audire, neque in suis<br />

consiliis recipere, asserentes expectare nuntios suos ex Oeniponto, quinimo Stephanum de<br />

Cazezio iniuriarunt, eique cum sclopeto minati sunt, adeo ut ipsi commissarii multum timere<br />

coeperunt dictos seditiosos qui balistas ad sagitandum paratas assumpserunt.<br />

Cartaceo, carte 2. Baldessare di Cles.<br />

44. Anno 1525, 15 iulii Cazezii. - Stephanus de Cazezio notarius scribit Balthassari de<br />

castro Clesii capitaneo quod seditiosi in carta posuerunt gravamina dietae oenipntanae<br />

praesentanda; quidam fuerunt in Taium ad se forsitan consiliandum cum commissarii Marani et<br />

Bulsani. Homines Cortazae sunt contrarii domino episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

45. Anno 1525, 16 iulii. - Nicolaus ad mandata scribit Balthassari de castro Clesii<br />

capitaneo vallium Annaniae et Solis quod miserit fratrem suum ad explorandum conventiculum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1415


Capsa 80<br />

seditiosorum; quod homines de Nomi si comparuissent ante commissarios, auditae fuissent<br />

eorum excusationes et quia non comparuerunt, merito puniti sunt; quod a vicario Caldarii<br />

audiverit homines de s. Paulo protestatos fuisse quod si domini commissarii non venissent tunc<br />

decem vel octo homines mittere voluissent ad seditiosos ad intellingendum si in propriis locis<br />

stare volebant, aliter ipsis sese opposuissent.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

46. Anno 1525, 19 iulii. - Praesbiter Franciscus de Nano, curatus Revodi domino assessori<br />

vallium Ananiae et Solis scribit quod male operatum fuerit adhaerendo rebellibus et rebellando<br />

a domino episcopo tridentino et se subiugando cum suis filiis serenissimo principi Ferdinando,<br />

quare dictum dominum assessorem rogat pro suo consilio.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

47. Anno 1525, 22 iulii. - Stephanus notarius de Cazezio scribit domino capitaneo quod<br />

rebelles non cessant suos conventus facere et nuntios elegerunt ad mittendum Oenipontum ad<br />

intelligendam rationem detentionis aliorum nuntiorum; convenerunt ad congressum sindici Tay,<br />

Sfrutii, Smarani, Torri, Vigi, Clozii, Romali et Revodi ac Salteri, caeteri usque ad Fundum non<br />

venerunt excepto Ambulo.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

48. Anno 1525, prima septembris ex arce Clesii. - Relatio facta episcopo tridentino a<br />

quondam cuius nomen non est subscriptum, quod illi de Taio et aliarum plebium vicinarum<br />

fuerint ad Rochetam et videntes nihil operari posse ascenderunt ad castrum destructum Visionis<br />

et ad noctem usque ibi manserunt; quod rebelles armatos convocarunt et hodie hora 22 turmatim<br />

cucurrerunt versus Vermilium quia audierunt theutonicos advenire, sed postea intellexerunt<br />

quod theutonici essent Mazii Vallistellinae 25 milliaribus a Vermilio distantes. Consulit<br />

dominum episcopum ut mittat 400 pedites et etiam minus ad incutiendum timorem et<br />

submittendos rebelles, saltem usque dum veniant theutones; quod dicti tumultuantes miserint<br />

duos nuntios qui instabant ut scriberetur capitaneo Conradino quatenus ultra Vermilium non<br />

procederet quia volebant tractare de aliquo concordio, sed responsum fuit non posse transgredi<br />

commissionem serenissimi principis quam habebant.<br />

Cartaceo, carta 1. Baldassare baron di Cles.<br />

49. Homines de Clesio exponunt episcopo tridentino quod cum quidam de Clesio<br />

possideret quemdam mansum dictum dalla Casa sive el maso del reverendissimo signor Campi<br />

del Faiè, sed postea propter crimina punitus in persona et bonis a camera episcopali investiti<br />

fuerunt de dicto manso certi homines delle Capelle cum maximo praeiudicio illorum de Clesio<br />

quia volebant in communibus suis buscare et alia beneficia consequi. Cum ergo dicti homines<br />

de Clesio, cum semper fuerint fortes in fide cum domino episcopo eumdem rogant ut dignetur<br />

de illo manso eos investire.<br />

Cartaceo, carte 2. Baldassare baron di Cles.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1416


Capsa 80<br />

50. Anno 1525, 2 iulii ex castro Silvae. - Gratiadeus Buratus vicarius Levigi informat<br />

episcopum tridentinum quod hesterna die reversus fuerit ex curia quidam nuntius qui a<br />

serenissimo principe nullum responsum obtinuit, quinimo serenissimus princeps sese expressit<br />

quod vellet debitam obedientiam a subditis erga suos dominos. Unde quantum intellexit<br />

tumultuantes sunt in maxima agitatione et resolverunt vel destrui vel alios destruere. Quare<br />

rogat episcopum pro aliqua provisione in casu etc. Antonius Rubeus caput rebellium fuit Burgi<br />

et Caldonatii ad consultandos suos confoederatos.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

51. Anno 1525, 3 iulii ex Levigo. - Gratiadeus Buratus scribit domino Thomae magistro<br />

domus Tridenti quod Antonius Rubeus cum decem sociis canibus et armis dixerit vice capitaneo<br />

Silvae bona verba et inter caetera quod omnes de castro sine aliqua suspicione libere ire et redire<br />

possint; quod dicti homines rixati sint cum equorum custode et eum vulneraverunt, quod rustici<br />

conclusis omnibus nobilibus facere meditantur dietam apud Bulsanum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

52. Anno 1525, 22 iulii ex Levigo. - Gratiadeus Buratus domino Thomae magistro domus<br />

scribit rebelles sparsisse quod episcopus brixinensis privatus sit a serenissimo principe de<br />

dominatione sua et quam primum privandum esse de dominio saltem temporali episcopum<br />

tridentinum ut tumultuantes hoc modo sint in rebellione constantes.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

53. Anno 1525. - Duae epistolae concernentes provisionem faciendam de capitaneo<br />

Stenegi.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano.<br />

54. Anno 1525. - Capitula facta in dieta ad obviandum tumultibus ac seditionibus in Tyroli<br />

et eius pertinentiis.<br />

Cartaceo, carte 4. In tedesco con traduzione in italiano.<br />

55. Anno 1525, 23 augusti. - Mandatum Bernardi episcopi tridentini communitati vallis<br />

Flemmarum de acceptandis commissariis et eis una cum capitaneo renovare iuramentum<br />

fidelitatis.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

56. Anno 1525, 8 septembris. - Aliud mandatum Bernardi episcopi tridentini communitati<br />

vallis Flemmarum de praestando dictis commissariis fidelitatis iuramento, reservans sibi poenas<br />

infligendas contumacibus qui tale iuramentum in primo mandato intimatum facere recusarunt.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1417


Capsa 80<br />

57. Anno 1525, 10 septembris Cavalesii. - Tota communitas vallis Flemmarum videlicet<br />

unus homo pro foco praestitit dominis Amanio et Christophoro Poar commissariis episcopi<br />

tridentini iuramentum fidelitatis quod praestare prius renuebat praetendentes remotionem<br />

certorum gravaminum et confirmationem et observantiam privilegiorum suorum.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

58. Articuli iurati a communitate vallis Flemmarum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

59. Anno 1525, 27 maii Tridenti. - Consules tridentini Rippam scribunt Bernardo episcopo<br />

tridentino quod pro mittendis ad conventum maranensem nuntiis mirum in modum elaboraverint<br />

pro eligendo domino Bonaventura Fanzini vel domino Hieronymo Thonero doctore et<br />

Hieronymo a Rosa, sed quarteria elegerunt Leonardum Stigelmar pistorem quem commissarii<br />

locumtenentes confirmantes et ipsi confirmare debuerunt. Rogant tamen dominum episcopum ut<br />

revertatur Tridentum quia sua praesentia multum iuvabit in praesentibus calamitatibus.<br />

Cartaceo, carte 3. Inoltre:<br />

1. 1516, 23 ottobre. Una carta del massaro delle Giudicarie Iacobus Matius con l'elenco dei<br />

pedites partiti per aiutare Verona assediata. Si tratta di 275 pedites: 54 da Rendena, 30 da<br />

Tione, 26 da Preor e Saone, 29 dalla Pieve di Bono, 17 da Condino, 34 dal Banale, 51 dal<br />

Lomaso, 34 dal Bleggio. Sigillo aderente.<br />

60. Anno 1525, 28 maii Tridenti. - Consules civitatis Tridenti certiorem redunt Bernardum<br />

episcopum tridentinum de sedatis tumultibus pro maiori parte et de fidelitate civium erga<br />

dominum episcopum.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente della città di Trento.<br />

61. Anno 1525, 15 maii Oeniponti. - Iacobus Spiegel informat Bernardum episcopum<br />

tridentinum de tumultibus rusticorum in Brixina et locis adiacentibus.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

62. Anno 1525, penultima maii Tridenti. - Consules civitatis Tridenti informant Bernardum<br />

episcopum tridentinum de instructione data nuntiis ad dietam quam nullo modo mutare possint<br />

ad libidinem quarumdam plebium; quod serenissimus princeps eis gratias egerit pro constanti<br />

fidelitate erga ipsum, offerens se gratificaturum; exhortando insuper ipsos ad devotionem et<br />

fidelitatem erga dominum episcopum; quod serenissimus reclamaverit et dietam distulerit ad<br />

aliud tempus sed nuntiis iam ad Maranum pervenerint.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente della città di Trento.<br />

63. Anno 1525, 26 maii Veronae. - Rectores Veronae congratulantur cum domino episcopo<br />

tridentino de tumultibus cessatis, eumque rogant pro aliqua notitia de resultatis in dieta.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1418


Capsa 80<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano.<br />

64. Anno 1525, 3 iunii Clesii in domo residentiae domini Bonifacii assessoris. - Dominus<br />

Balthassar capitaneus castri Clesii et vicarius generalis Ananiae et Solis sindicis et hominibus<br />

communitatum Ananiae et Solis legit litteras serenissimi principis et ab eis expostulavit ut<br />

proponerent gravamina quae habent. Unde multi ex illis sindicis resolverunt nuntios mittere ad<br />

dominum episcopum tridentinum ut suam fidem illesam testarentur et ut consilium ab eodem<br />

acciperent circa ipsa gravamina et ut tanquam boni subditi a domino suo impetrarent suae bonae<br />

fidei acceptationem et a gravaminibus suo debito tempore proponendis subventionem.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

65. Anno 1525, 24 martii ex Levigo. - Gratiadeus Buratus vicarius Levigi scribit Gratiadeo<br />

de castro Campi capitaneo castri Silvae et Levigi quod venerit quidam nuntius serenissimi<br />

principis et omnibus suo nomine intimaverit altum silentium et obedientiam suo principi.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

66. Anno 1525, 2 iunii Trilaci. - Philippus vicarius in pontificalibus episcopi tridentini<br />

certiorem reddit episcopum tridentinum de fidelitate hominum de Trilaco et Basilicae qui se<br />

omniaque sua exponere protestati sunt pro conservatione status domini episcopi.<br />

Cartaceo, carte 2. Piccolo sigillo aderente.<br />

67. Anno 1525, 16 kalendas septembris Regii. - Ioannes Franciscus Bebius regiensis gratias<br />

agit Bernardo episcopo tridentino quod eum elegerit in potestatem civitatis Tridenti eidemque<br />

suum adventum ante 14 kalendas novembris futurum significat.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

68. Anno 1525, 28 iunii in Inspruch. - Hieronymus Rorarius certiorem reddit Bernardum<br />

episcopum tridentinum de aliis tumultibus rusticorum in Stiria et Algobia.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

69. Anno 1525, 26 augusti ex castro Silvae. - Peregrinus certiorem reddit Gratiadeum de<br />

castro Campi capitaneum Silvae quod rustici quantum audivit, occiderint capitaneum castri<br />

Ivani qui ex castro in villam descenderat cum 30 peditibus.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

70. Anno 1525, prima septembris ex Vigo Lomassi. - Sebastianus Antonius de Tenno<br />

vicarius scribit Ioanni Gaudentio de castro Madrutii capitaneo Tenni quod cum rebelles cessare<br />

nolunt ab insultibus communitas Rippae auxilium ferre decrevit domino episcopo et auxilium<br />

petere a communitatibus Archi, Grestae, Leudri et Tenni quas dispositas adinvenit. Adiungit<br />

quod admonuerit homines ultra et citra Duronum armatos, ut desistant a rebellione, alias arma in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1419


Capsa 80<br />

suam perniciem vertentur; et quod melius facerent unire se cum communitatibus Rippae, Tenni<br />

etc. ad defensionem domini episcopi, sed nescit effectum.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

71. Anno 1525, 19 septembris ex Tajo. - Relatio data episcopo tridentino ab Angelo<br />

Costede quod comparuerint in Tajo homines villarum qui non obedierunt mandatis procurae et<br />

misericordiam implorantes a dominis commissariis, eorum voluntati se submiserunt et die iovis<br />

proximo Romalum accedent ad praestandam debitam obedientiam.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

72. Anno 1525, 19 octobris in Tajo. - Gerardus comes Archi monet episcopum tridentinum<br />

quod cum res Ananiae sint in bono statu exbursare faciat pecunias peditibus magistri Thomae de<br />

Frevensberg, ne peiora accidant cum his peditibus quam cum rusticis, neque permittat terminatis<br />

negotiis Ananiae hos pedites Tridentum intrare.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

73. Anno 1525, 22 septembris ex Sporo. - Ludovicus comes de Lodrono scribit Bernardo<br />

episcopo tridentino quod homines de Sporo et aliarum iurisdictionum praestiterint iuramentum<br />

et commissarii octo incarcerarunt et alios citatos non comparentes banno subiecerunt et propter<br />

condemantiones factas obsides secum tenebant; quod nocte elapsa incensa fuerit domus in qua<br />

erant captivi, duo milites pedites cremati sunt in illo incendio, sicuti quarta pars villae incensa<br />

fuit, captivi tamen salvati sunt, et postea ad Rochetam traducti; suspicio est quod domui illi<br />

applicatus fuerit ignis a rusticis ut captivos hoc modo liberarent, res nondum est relevata.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano.<br />

74. Anno 1525, 19 septembris ex Tajo. - Angelus Costede certiorem reddit episcopum<br />

tridentinum quod hesterna die vix non omnes de Tajo cum suis rebus mobilibus aufugerint<br />

neque scit adesse in aliquo loco conventicula; quod milites italici adhuc sint in Sporo.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

75. Anno 1525, 9 septembris ex arce Clesii. - Balthassar de castro Clesi informat<br />

episcopum tridentinum quod in arce Ossanae desint necessariae provisiones quas custodes sibi<br />

providere non possunt; quod destinandus esset unus pro regimine supremo in dicto castro; quod<br />

bonum esset scribere dominis de Ossana ut advertant diligenter ne incurrant indignationem<br />

superioritatis.<br />

Cartaceo, carte 22. Sigillo aderente.<br />

76. Anno 1525, 4 septembris in Inspruch. - Locumtenentes et commissarii serenissimi<br />

Ferdinandi movent subditos qui fideles fuerunt serenissimo principi et episcopo tridentino ne<br />

timore concutiantur propter adventum militum in partibus Anauniae, sed eos libenter suscipiant<br />

necessaria supeditando et eis assistant pro comprimendis rebellibus atque conterrendis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1420


Capsa 80<br />

Cartaceo, carta 1. Copia.<br />

77. Anno 1525. - Camillus Zan, Hieronymus Conzus, Leonardus Visintainer cum aliis 17<br />

custodibus castri Ossanae scribunt Balthassari de castro Clesio quod necessarius sit unus<br />

alicuius auctoritatis pro coercendis dominis illius castri, quos sustentare debent omnes cum<br />

famulis praecipue in vino, de quo urnam in die consumunt et custodes male tractant, unde<br />

rogant ut pro utilitate domini episcopi et conservatione illius castri quemdam cuiusdam<br />

auctoritatis mittere satagat, qui nomine serenissimi principis castrum teneat, et dictos dominos<br />

coerceat et custodibus necessaria subministret.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

78. Anno 1525, 21 septembris ex Clesio. - Angeli Costede informatio data episcopo<br />

tridentino de iuramento praestito a maiori parte hominum de Anaunia; post iuramentum omnes<br />

circumdati a militibus de mandato commissariorum ut capita rebellantium, si quae essent,<br />

sequestrarentur, aliqua dictorum hominum inordinatio successit, unde milites aliquos<br />

vulnerarunt, et quibus quidam captivi facti sunt ibi recensiti. Pro crastina die citati sunt ad<br />

praestandum iuramentum qui hodie non intervenerunt.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

79. Anno 1525, 14 septembris ex castro Vulsanae. - Camillus Zan, Hieronimus Conzus,<br />

Leonardus Visintainer cum 17 aliis custodibus dicti castri Vulsanae certiorem reddunt<br />

episcopum tridentinum de sua fidelitate et bono animo in defendendo a rebellibus dicto castro,<br />

quos nullatenus timent etiamsi essent mille; rogant tamen mittere sibi praefectum maioris<br />

auctoritatis.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Inoltre:<br />

1. Una carta con avvisi al baron Baldessare Cles per notificargli l'arrivo a Revò di messi dalla<br />

Valsugana per invitare quelli abitanti a scendere a Trento per assediare la città.<br />

80. Anno 1525, 3 septembris ex castro Vulsanae. - Suprascripti informant episcopum<br />

tridentinum de variis insultibus rebellium contra castrum, quos et saxis ac bombardis<br />

coercuerant; de canonica Vulsanae incensa ab iisdem; unde rogant dictum dominum episcopum<br />

pro aliquo subsidio militum et cuiusdam praefecti quo suo nomine et serenissimi principis<br />

castrum regat.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. (Camillo Zan..... scrive a Baldessare Cles e non al vescovo).<br />

81. Anno 1525, 4 septembris ex castro Clesii. - Balthassar de castro Clesii scribit episcopo<br />

tridentino quod castrum Vulsanae traditum fuerit inimicis rebellibus et hoc ex incuria nobilium<br />

de Vulsana qui si voluissent contra exercitum potuissent defendere; et evenit etiam ex imperitia<br />

custodum. Castrum tamen fuit cessum nomine caesareae maiestatis. Post aquisitionem castri<br />

rebelles redierunt Caldesium et sparserunt, se velle obsidere Rocam, nobiles autem della Roca<br />

responderunt eorum furorem se velle intrepide sustinere. Ipsi rebelles nuntios miserunt duos pro<br />

tractanda aliqua compositione et petierunt salvoconductum pro mittendis aliquibus ex suis ad<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1421


Capsa 80<br />

dictum dominum episcopum et promiserunt revocare tumultuantes Caldesii, Terzolasii et<br />

Samoclevi etc. expectat responsum domini episcopi.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

82. Anno 1525, 20 augusti Tridenti. - Bonaventura Fanzinus informat episcopum<br />

tridentinum quod unus ex Numio et alter ex Nogaredo iverint Perzinum ubi hodie rustici sunt<br />

habituri conventicula, unde consilium petit de mittendis aliquibus pro retinendis in sua<br />

reversione dictis duobus, quorum captura utilis erit non solum pro rebus Numii sed etiam<br />

patriae.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

83. Anno 1525, 6 augusti Archi. - Alexander comes Archi scribit episcopo tridentino quod<br />

homines de Cavedeno ad ipsius mandatum intimatum per suos subditos de Dro responderint<br />

quod non reconoscebant pro suo domino episcopum tridentinum et alia iniuriosa verba et de tali<br />

mandato gravatos se tenebant quinimo protestati sunt quod si in dicto monte homines de Dro<br />

invenissent, eos occidissent.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano.<br />

84. Anno 1525, 27 augusti ex oppido Tubingen. - Ferdinandus infans Hispaniae archidux<br />

Austriae condolet Bernardo episcopo tridentino de rebellione subditorum suorum Ananiensium<br />

et pro remedio mandavit consilio oenipontano ut capitaneum Bernardinum cum 500 militibus ad<br />

illas partes mittat ad coercendos et puniendos dictos rebelles et in quibus opus sit omni suffragio<br />

et auctoritate sua foveat et patrocinetur.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

85. Anno 1525, 8 septembris in Tubingen. - Ferdinandus archidux Austriae etc. certiorem<br />

reddit Bernardum episcopum tridentinum quod motus rusticorum summopere ei sit cordi et pro<br />

illis sedandis et comprimendis omnem diligentiam adhibuerit, hortaturque ut ipsum et regentes<br />

in Inspruch continuo admoneat de omnibus successibus et occurrentiis et nullo pacto ab hoc<br />

officio desistere velit. Quoad expensas vero faciendas de pecuniis optat vel maxime eum<br />

subvenire, sed facere cogitur, relinquit eidem domino episcopo considerandum quomodo possit<br />

tot angustiis supplere.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

86. Anno 1525, 19 septembris ex Tubingen. - Comes in Ortemburg congratulatur cum<br />

Bernardo episcopo tridentino quod rusticorum audacia sit compressa et aliquantulum deleta;<br />

gratias agit quod omnia ei notificaverit. Pro damnis vero et pluribus expensis factis serenissimus<br />

princeps condonavit medietatem omnium condemnationum et poenarum spectantem ad suam<br />

serenitatem quae exigentur a rusticis et subditis episcopatus sui propter eorum delicta; adiungit<br />

quod omnes rustici Alsatiae se in gratiam et voluntatem serenissimi principis dederint cum<br />

solutione omnium damnorum et expensarum factarum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

1422


Capsa 80<br />

87. Anno 1525, 3 septembris ex Eslingenn. - G. comes in Ortemburg condolet cum<br />

Bernardo episcopo tridentino de calamitatibus quas patitur unde serenissimus princeps eius<br />

praesentiam desiderans non audet eum vocare, nihilominus eum monet quod si placeat venire ei<br />

mox scribat et curabit necessarias litteras pro suo recessu. Consulit etiam dominum episcopum<br />

ut ad suam residentiam revertatur cum maxime utilis sit futura eius praesentia.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

88. Anno 1525, 8 septembris ex Tubingen. - G. comes in Ortemburg informat episcopum<br />

tridentinum quod quamvis serenissimus princeps multis negotiis sit implicitus, saepissime<br />

tamen mandavit oenipontano regimini ut omnem assistentiam praestet domino episcopo. Circa<br />

expeditionem vero contra rusticos mens serenissimi principis erat manu armata eos comprimere,<br />

sed marchio Baden Philippus sese interposuit et rem pacifice accomodare promisit, quod<br />

admittere debuit serenissimus princeps propter pecuniarum penuriam. Circa solutionem et<br />

stipendium militum qui sunt in episcopatu, iam a consilio oenipontano expedientur pecuniae.<br />

Iubet insuper eum bono animo esse quia post tenebras lux veniet.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

89. Anno 1525, 3 augusti Augustae. - Ferdinandus archidux Austriae scribit Bernardo<br />

episcopo tridentino quod tormenta bellica, quae occasione tumultus rusticorum in suam arcem<br />

asportavit, si iam res sint compositae, ad pristinum locum traduci faciat et dicti archiducis<br />

expensis reparentur, si indigeant, ut semper sint parata, si eorum usu opus fuerit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

90. Anno 1525, 19 augusti Tubingae. - G. comes in Ortemburg scribit Bernardo episcopo<br />

tridentino quod circa castigationem illorum de Nomio et coercendam temeritatem et insolentiam<br />

aliorum serenissimus princeps et totum suum consilium essent parati nedum his obviare, sed<br />

aliqua maiora facere, quae ipsi non cogitant, sed propter angustias et penuriam pecuniarum<br />

necesse est aliquantisper suspendere et eo vel maxime quod tanta inobedientia, sceleritas et<br />

iniquitas in omnibus patriis et provinciis est ut serenissimus princeps unius floreni non sit<br />

dominus, unde deficiente causa, deficit effectus. Nihilominus serenissimus princeps non<br />

cessabit pro suo posse remedium afferre.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

91. Anno 1525, 18 augusti in Tubinga. - G. comes in Ortemburg scribit episcopo tridentino<br />

quod circa castigationem illorum de Numio, occasione militiarum quae descendunt in Italiam,<br />

per eas executionem facere poterit.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

92. Anno 1525, 17 augusti Tybingae. - Ferdinandus archidux Austriae certiorem reddit<br />

Bernardum episcopum tridentinum quod suo intuitu et commendatione praefecerit Iacobum de<br />

Thunno castro Peyltenstain.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1423


Capsa 80<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

93. Anno 1525, 18 augusti Tybingae. - Ferdinandus archidux Austriae certiorem reddit<br />

Bernardum episcopum tridentinum de executione data et commissa circa illos de Numio et alios<br />

rebelles; et cum intellexerit villam Numii fuisse combustam informationem petit quid secutum<br />

sit.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

94. Anno 1525, 2 iunii in Insprugg. - Ferdinandus archidux Austriae scribit episcopo<br />

tridentino quod non cessabit, quantum est ex se in tantis procellis omnem assistentiam ei<br />

praestare et quod utilius esset tumultuantes mansuetudine potius quam terrore placare. Quoad<br />

milites vero petitos pro defensione suae arcis, quamquam in tot angustiis sit positus nihilominus<br />

si opus sit 200 vel 300 milites et etiam plures offert.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

95. Anno 1525, 2 iunii in Insprug. - Epistola Ferdinandi archiducis Austriae ad cives<br />

Tridenti in qua laudat eorum fidelitatem erga episcopum suum et commendat perseverantiam et<br />

sicuti miratur eorum fidelitatem sic eis offert suam assistentiam.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

96. Anno 1525, 4 iunii ex Insprug. - Ferdinandus archidux Austriae consulit episcopum<br />

tridentinum ut Tridentum se conferat cum iam saepius a civibus sit vocatus eo vel maxime quod<br />

vocationem illam probet et existimet fore e re communi Franciscus de Castelalto ubi iam<br />

presidio necessario erit provisus.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

97. Anno 1525, prima iunii in Insprug. - Alia epistola Ferdinandi archiducis Austriae ad<br />

episcopum tridentinum in qua mentem suam exponit quod rusticorum tumultus mansuetudine<br />

non vi et terrore coercendi sunt et sic auctoritatem et existimationem sibi conciliabit.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

98. Anno 1525, 20 maii ex Insprug. - Informatio Ferdinandi archiducis Austriae Romam<br />

transmissa de calamitatibus Germaniae ubi rustici et lutherani omnia susdeq. (in malum?)<br />

vertunt, rem Deo gratam facere asserentes dirripiendo, expillando ecclesias, monasteria, locaque<br />

Deo sacra; recenset plures episcopatus, monasteria expoliata, sicuti et episcopatum tridentinum<br />

per rusticos expillatum, destruentes Bulsani domum Theutonicorum et bona monasteriorum<br />

dirripientes etc. Unde petit a summo pontifice auxilium ut se opponat huiusmodi tumultibus qui<br />

cedunt in maximum detrimentum sanctae romanae ecclesiae.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1424


Capsa 80<br />

99. Anno 1525, 19 maii in Insprug. - Ferdinandus archidux Austriae scribit episcopo<br />

tridentino quod multum tristatus sit intelligendo tumultus rusticorum qui etiam tridentinam<br />

civitatem obsidere minitantur, unde mox scripsit viceregi ut oportuno adsit praesidio et auxilio<br />

quo ipse utroque caret et dolet quod e modo quo vellet in tempore ei succurrere non possit.<br />

Adiungit quod si applicuerunt equites ex marchia mantuana cum transitum illis liberum<br />

rusticana factio sit denegatura sicut evenit centum equitibus qui ex Anaso ad ipsum<br />

proficiscebantur commode poterit dominus episcopus illis uti.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

100. Anno 1525, 5 iunii in Insprug. - Ferdinandus archidux Austriae congratulatur atque<br />

laudat redditum episcopi tridentini ex Rippa Tridentum pro curandis rebus suis.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

101. Anno 1525, 28 iunii in Insprug. - Ferdinandus archidux Austriae Bernardum<br />

episcopum tridentinum commendat eo quod prudenter distulerit castigationem rusticorum usque<br />

ad exitum dietae tollerando temeritatem illorum et quod ipse archidux versatur in capitalibus<br />

articulis qui concernunt auctoritatem et iurisdictionem suam et domini episcopi et ecclesiarum<br />

quas constituere imprimis et inde quantum potest conservare curat. Tum ad particulares<br />

necessitates recurret quae vel componentur communi statuum consensu vel in apertam<br />

transibunt rebellionem quam amantiores honestatis et tranquilitatis aeque ac ipse minime<br />

perferre poterunt.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

102. Anno 1525, 14 iunii in Insprug. - Ferdinandus archidux Austriae certiorem reddit<br />

episcopum tridentinum de dieta incoepta, de rusticorum animis iam emolescentibus et<br />

tractabilioribus redditis propter tantam stragem ex eis factam in diversis locis; describit eorum<br />

odium in ecclesiasticos quos tamen defendere non cessabit.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

103. Anno 1525, 23 iunii ex Insprug. - Nicolaus de castro Trautenstorf et Andraeas Regius<br />

informant episcopum tridentinum quod in dieta exclusis praelatis ad praesentiam serenissimi<br />

principis et coniugis et dominorum Bavariae oratorum et ligae Sveviae lecta fuerunt gravamina<br />

contra praelatos et nobiles Marani concepta et clamores populi auditi sunt contra thesaurarium,<br />

contra quem aperto ore clamant; crucifige; quod dominus de Firmian et Storemberg missi<br />

fuerint Salisburgum ad sedandos tumultus contra archiepiscopum.<br />

Cartaceo, carte 2. Con due sigilli aderenti.<br />

104. Anno 1525. - Variae epistolae Ferdinandi Archiducis Austriae ad Bernardum<br />

episcopum tridentinum in materia tumultus rusticorum.<br />

Manca. Esiste in AST Corrispondenza Clesiana busta 15°, fasc. 2, cc. 5-6-<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1425


Capsa 80<br />

105. Anno 1525, 25 augusti. - Nicolaus Toe rogatus scribit omnibus sindicis Ananiae et<br />

Solis ut omnes comparere debeant Revodi die 27 augusti in consilio ibi celebrando pro danda<br />

responsione dominis commissariis serenissimi principis et consultandum pro expediendo nuntio<br />

Tridentum vel alibi prout opus fuerit pro gravaminibus.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

106. Anno 1525, 19 augusti ex castro Glesii. - Andraeas regiensis Bernardum episcopum<br />

tridentinum informat quod hesterna die in platea Glesii multi homines plebium Enni, Tassuli et<br />

Glesii post lectionem litterarum credentialium domini vicarii Bulzani per dominum assessorem<br />

ad tria responderunt, et primo quod iuramentum fidelitatis una vice praestarunt et ideo non<br />

teneri iterum praestare quia post illud a fide non defecerunt; ad aliud de capitulis contra<br />

tumultus et seditiones editis ad ipsos no spectare quia fuerunt fideles; ad tertium quod statuta<br />

tridentina observare vellent; ad ipsius tamen domini Andraee persuasionem cum res sit decisa in<br />

dieta per elevationem digitorum iurarunt etc. et cum multi deessent pro die dominico sequenti<br />

citati sunt etiam reliqui qui si non comparerent banno subiicerentur. Nullus de villa Mechel<br />

iuravit sed ad dominum episcopum se conferre velle dixerunt. Post prandium domini<br />

commissarii decreverunt ad plebem Volsanae equitare ad tractandum cum illis utpote minus<br />

infectis. Die lunae ad perfidos et malignos villae Maleti ad quorum conversionem animum<br />

intendent; die martis ad villam Revodi ubi homines quatuor plebium convocati sunt sed illi de<br />

Livo protestati quod non intendunt ad dictum locum venire quia homines illi sunt maligni et per<br />

vim a bono eorum proposito revocare conati fuerunt et conclusum est quod de campo nulla<br />

praestetur decima; homines villae Rumi ordinarunt ne affictus decimae domino Bernardino de<br />

Thono solveretur; homines de Brecio unum pratum dicti domini Bernardini de Thono secarunt<br />

ut tenentur, sed foenum in suos usus converterunt, homines vero de Romalo in contemptum cum<br />

equis illud ante secationem pasculaverunt.<br />

Cartaceo, carte 2. Inoltre: Un foglietto (mm 89x100): lettera del vicario di Bolzano ad Andrea<br />

Regio.<br />

107. Anno 1525, 20 augusti ex castro Clesii. - Relatio facta episcopo tridentino quod<br />

tumultuantes faciunt coadunationem gentium et mittunt commissiones sub falso nomine<br />

dominorum commissariorum ut omnes Maletum eant cum armis hoc mane. Heri elevaverunt<br />

banderam et iverunt Clozium et cum ea dicunt velle ire Maletum; hac nocte undique factus est<br />

conventus armatorum. Conclusum occidendi omnes qui iverunt in vallem Solis commissarios et<br />

alios, unde domini commissarii reverti debuerunt per diversas vias. Anonimus qui scribit<br />

remansit ad custodiam arcis domini capitanei, in qua desunt necessaria et sunt tantum octo<br />

custodes.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

108. Anno 1525, 26 augusti ex castro Sylvae. - Peregrinus informat Gratiadeum de castro<br />

Campi capitaneum quod illi de Ivano castrum occupaverint et venerunt Burgum illud pariter<br />

castrum postulantes, unde dictum capitaneum hortatur ut provideat castro Sylvae ne eamdem<br />

sortem habeat.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1426


Capsa 80<br />

109. Anno 1525, 20 iunii ex Insprug. - Thomas Tabarellus de Fatis de Trilaco imperialis et<br />

apostolicus eques scribit episcopo tridentino quod ananienses in viam ire coeperunt qui prius<br />

omnia bona ammittere quam domino episcopo subesse protestati fuerant; modo non apmlius se<br />

velle conquaeri polliciti sunt nisi ut quaedam sua gravamina ammoveantur et istud quidam<br />

modestissime facturos. Similiter illi de Levico eorum exemplum imitati declaraverunt se nihil<br />

acturos sine domini Nicolai et sui consilio velle tamen et ipsos de suo conquaeri praefecto ut<br />

sibi intollerabilia tollantur gravamina.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

110. Anno 1525, 21 iulii in Insprug. - Ferdinandus archidux Austriae certiorem reddit<br />

episcopum tridentinum de dieta conclusa et sperat satis provisum esse ne reddeant populares ad<br />

rebellionem et ipse dominus episcopus sub quiete et tranquilitate suos subditos regere poterit.<br />

Quoad expensas autem pro praesidio quod tenet et aliis, in parte providebit.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

111. Anno 1525, 13 iulii Insprugg. - Ferdinandus achidux Austriae episcopum tridentinum<br />

hortatur ut ob mortem atrocem Petro Busio a rebellibus Numii illatam idoneum capitaneum in<br />

castro seu villa Numii ponat qui iura pupillorum relictorum servet ac defendat donec pupilli ad<br />

aetatem provectiorem perveniant; quod si id facere dominus episcopus gravetur, ipsum<br />

serenissimum archiducem admoneat de sua sententia, cupit enim ne pupillis praefatis ad hanc<br />

patris calamitatem inter hos tumultus in bonis ac iuribus ad aemulis fraus ulla contingat.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

112. Anno 1525, 29 maii ex castro Silvae. - Pelegrinus scribit Gratiadeo de castro Campi<br />

dicti castri capitaneo et genero suo quod hesterna die venerint 50 tumultuantes cum armis in<br />

villa et in despectum principis piscaverunt turmatim et piscatorem castri dimiserunt minitantes<br />

eidem mortem et protestati sunt quod maturatis granis ea colligere volunt et pratum secare;<br />

principem nolunt recognoscere pro suo domino.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

113. Anno 1525, 29 maii ex Levigo. - Gratiadeus Buratus informat Gratiadeum de castro<br />

Campi capitaneum Silvae quod homines tumultuantes destinaverint Chemelum et Angelum<br />

Caliarum ad dietam pro ostendendis gravaminibus suae communitatis Levigi.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

114. Anno 1525, 20 maii Thioni. - Sebastianus Antoninus vicarius Thioni certiorem reddit<br />

episcopum tridentinum quod homines ultra Duronum congregati decreverunt esse fideles<br />

domino episcopo et quatuor destinarunt pro accedendo ad dictum dominum episcopum pro<br />

confirmanda eorum fidelitate.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1427


Capsa 80<br />

115. Anno 1525, 11 octobris Tubingae. - Ferdinandus archidux Austriae congratulatur cm<br />

episcopo tridentino de prospero successu adversus perfidiam rusticorum et quo genere<br />

poenarum captivi ex illis affecti sint. Insuper certiorem reddit dominum episcopum quod gratias<br />

egerit capitaneis et commissariis pro eorum studio et diligentia quam adhibuerunt in sedandis<br />

rusticorum tumultibus.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

116. Anno 1525, 14 maii ex Tremeno. - Petrus Langl. [correctus: Langenmantel] scribit<br />

episcopo tridentino infanda perpetrata a rusticis tumultuantibus praecipue in monasterio Novae<br />

Cellae quod omnino expugnarunt, res mobiles abstulerunt, sacras supelectiles, sacra vasa<br />

asportarunt, statuas et imagines sacras prophanarunt, contra canonicos crudeliter debacati sunt;<br />

hortatur dominum episcopum ut ad aliquem locum tutum se conferat quia dicti tumultuantes<br />

tamquam frenetici ubique debacantur, strident, mortem minantur dicentes ita in fatis esse.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

117. Anno 1525, Insprug. - Andraeas regiensis condolet de morte fratris Bernardi episcopi<br />

tridentini etc. Circa tumultus rusticorum nescit an res istae ad dexteram vel ad sinistram tendant<br />

quinimo potius ad malum quam ad bonum. Ananiensium nuntii publice contra dominum<br />

episcopum obloquuntur neque pro eorum domino recognoscere volunt. Unus ex nuntiis vallis<br />

Flemmarum cum quo locutus est, de ipso reverenter locutus est et in omnibus cum nuntiis<br />

consulum civitatis Tridenti vallis Flemmarum convenire asseruit. Omnem operam impendit in<br />

placandis ananiensibus una cum Sigismundo et Bernardino de Thunn; dolet quod tractare non<br />

possit cum nobilibus illius loci in favorem domini episcopi quia publice eum fugiunt.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

118. Anno 1525, 12 iunii ex Insprukg. - Nicolaus de castro Trautenstein et Andraeas<br />

regiensis scribunt episcopo tridentino quod a domino Gasparo Kinigl audiverint rusticos ad<br />

dietam praelatos ecclesiasticos recipere nolle quod male egerit episcopus tridentinus Tridentum<br />

revertendo et quod rustici eum expellere volebant, ex quo dicti Gasparis auxilium in favorem<br />

rusticorum inclinatum advertebant; quod praesentaverint credentiales serenissimo principi a quo<br />

benigne suscepti sunt, a quo intellexerunt rusticos dominos spirituales et praelatos recipere nolle<br />

quod tamen serenissimus princeps non admittet. Timent malum exitum dietae et quod illi<br />

nobiles eos parum curent. Hortantur dominum episcopum ut bonos exploratores habeat et<br />

etiamsi multi eius adventum ad civitatem Tridenti non laudent, tamen hortantur quod non<br />

recedat.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

119. Anno 1525, 13 iunii ex Inspruch. - Nicolaus de castro Trautestorff et Andraeas Regius<br />

nuntii episcopi tridentini ad dietam refferunt episcopo tridentino quod hesterna die in dieta<br />

dominus de Pollam ostenderit displicentiam serenissimi principis de tumultibus etc. et<br />

conclusum fuit ut duo mandata fierent generalia et poenalia, unum nomine principis, alius<br />

nomine civitatum et communium, quod durante dieta cessabunt seditiones et adhortando<br />

praelatos et nobiles civitatum et communium ut invicem essent concordes et omnes ad bene<br />

recteque vivendum tenderent et hoc modo male viventibus exemplum praeberent etc. Dominus<br />

Georgius de Firmiano saepius apud principem instetit ne ecclesiastici ad dietam admitterentur,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1428


Capsa 80<br />

quoniam haec erat opinio nobilium, princeps vero eum interrogavit an cum omnibus nobilibus<br />

loquutus fuisset qui respondit quod non, sed solum cum illis qui erant de consilio. Tunc eidem<br />

princeps significavit mentem suam esse ut ecclesiastici in dieta intervenire deberent et quantum<br />

audierunt ipse dominus Georgius et nonnulli alii multum laborant contra praefatos ecclesiasticos<br />

et sunt de his quos dominus episcopus diligit et possident bona multa in feudum ab ecclesia<br />

tridentina et valde dubitatur ne tandem ecclesiastici excludantur. Orator caesareus expressit<br />

displicentiam caesaris pro huiusmodi novitatibus, unde si non cessant tumultus, providebit de<br />

remedio. Nuntii civitatis Tridenti bene locuti sunt de domino episcopo. Postea nuntii civitatum<br />

et commium dixerunt quod vellent proponere quaedam sed nollent habere praelatos et nobiles<br />

praesentes, unde ex dieta recedere iussi sunt; expost Thomas Tabarellus et collega suus<br />

conquesti sunt de nuntiis domini episcopi sed et ipsi expulsi sunt. Postea relatum fuit quod<br />

civitates et communes nolunt habere praelatos vel ecclesiasticos in Haussus, unde petunt<br />

intelligere a domino episcopo si excludantur a dieta an cum licentia serenissimi principis<br />

discedere debeant. Illi de Brixina et nonnulli de episcopatu tridentino ex consilio cum favore et<br />

auxilio aliquorum nobilium de Haussus sunt admissi ad dietam praeter tamen mentem principis<br />

et consuetudinem patriae cum protestatione tamen.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

120. Anno 1525, 14 iunii Insprug. - Nicolaus de castro Trautmanstorff et Andraeas Regius<br />

informant episcopum tridentinum quod habuerint audientiam a serenissimo principe cui<br />

exposuerunt mentem civitatum et communium excludendi praelatos a dieta et perserverantes<br />

tumultus quorumdam de civitate Tridenti, Ananiae et Solis ac Levici, unde pro remedio rogarunt<br />

quod dominus Thomas Tabarellus schedulam principi praesentavit in qua gravamina populi<br />

tridentini putant esse descripta et postea commendavit serenitati suae dominum episcopum cum<br />

populo tridentino quod valde placuit serenissimo principi qui dicto domino Thomae plurimum<br />

commendavit affectum populi erga suum episcopum; quod flemmenses addicti sunt una cum<br />

nuntiis domini episcopi, illi vero de Pinedo et Meano opinionem brixinensium sequuntur; quod<br />

dominus Bernardinus de Thono viderit capitula ananiensium videlicet quod habent capitaneum<br />

fratrem episcopi tridentini qui si aliquem gravat, gravatus non exauditur ab episcopo, unde<br />

volunt ipsi capitaneum imposterum eligere; 2. circa pontem Story; 3. quod in condemnationibus<br />

dominus episcopus sit nimis severus; quo illi de Taio conquaesti sint de privilegio pheudi<br />

praesente, quod defert ab antiquo in multis et quod pro dicto privilegio solvere debuerint 52<br />

renenses.<br />

Cartaceo, carte 4. Con due sigilli aderenti. Parte in tedesco.<br />

121. Anno 1525, 15 iunii ex Inspruck. - Praedicti domini Nicolaus et Andraeas significant<br />

dominio episcopo tridentino expedita mandata dietae in vallem Ananiae quae domino episcopo<br />

directa sunt per dominum Sigismundum de Thono; instituerunt pro habendo alio mandato ad<br />

tridentinos, sed responsum opus non esse cum dominus episcopus sit illius civitatis dominus et<br />

princeps, sicut retulit dominus Thomas Tabarelli; quamquam videantur nobiles concordes cum<br />

civitatibus et communibus tamen nondum sunt totaliter resoluti. Praepositus brixinensis et ipse<br />

Andraeas instant cum nobilibus pro admissione praelatorum in dieta, qui nobiles quidquid<br />

tractant cum communibus in favorem ecclesiasticorum tractare dicunt.<br />

Cartaceo, carte 2. Con due sigilli aderenti.<br />

122. Anno 1525, 16 iunii ex Inspruck. - Andraeas Regius refert episcopo tridentino quod a<br />

domino Bernardino de Thono intellexerit rusticos vallis Ananiae valde latrare contra dominum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1429


Capsa 80<br />

episcopum et cum respondisset dicto domino Bernardino quod ipsos debuisset reprehendere,<br />

resposuit se hoc iam fecisse sed incassum, quia etiam contra ipsum habebant gravamina<br />

proponenda quae fere nullius erant momenti inter quae quod pro porcis sibi damnum<br />

inferentibus in medio renense ipsos condemnaverat, quod dominus Simon de Thono iniuste ab<br />

eis 20 reinenses exegerat et quod servi liberi esse velint.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

123. Anno 1525, 16 iunii ex Inspruck. - Dominus Nicolaus et Andraeas scribunt episcopo<br />

tridentino quod serenissimus princeps mutaverit propositum et etiam ad civitatem Tridenti<br />

mandatum miserit, quod pecunias mutuo desideratas procurabit; quod serenissimus princeps sit<br />

valde propensus erga dominum episcopum et res istae fluctuosae aliter quam sperabatur<br />

succedunt; quod nobiles cum rusticis nullo modo cum iuramento se colligare volunt; quod<br />

consilium absque praelatis habitum fuerit; quod Hieronymus a Roxa magnam altercationem<br />

cum cummunibus habuerit quoniam nequaquam contra dominum episcopum consentire<br />

voluerunt praesertim propter iuramentum fidelitatis, cui contravenire ipsis non licebat et ab<br />

Auschus exclusi sunt.<br />

Cartaceo, carte 2. Con due sigilli aderenti.<br />

124. Anno 1525, 18 iunii ex Inspruck. - Dominus Nicolaus et Andraeas certiorem reddunt<br />

episcopum tridentinum quod cives primarii et plebei in praesentatione gravaminum eorum simul<br />

convenerunt et dominum episcopum uti dominum et principem recognoscunt et fidelitatis<br />

iuramentum praestabunt; quod omnes nuntii civitatis Tridenti publice dixerunt civitatem<br />

Tridenti nullum contra dominum episcopum habere gravamen et suum dominum et principem<br />

agnoscunt, quod maxime displicuit nuntiis terrarum et iurisdictionum et sicut a principio eos<br />

diligebant, nunc odio eos persequuntur et de Hauschus excluserunt; quod sint adhuc perfidissimi<br />

de valle Ananiae et de Levico in Inspruch; quod illi de valle Flemmarum discrete se gerunt erga<br />

dominum episcopum. Nobiles qui sunt in Hauschus sunt dominus Christophorus Philippus de<br />

Liechtenstein, dominus Osbaldus de Bolchestain, dominus Georgius de Firmian, dominus<br />

Sigismundus de Thono, dominus Carolus Trapp, Prandeser, Zott et Kinigl.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigilli aderenti. Parte in tedesco.<br />

125. Anno 1525, 17 maii Tridenti. - Ioannes Etingerus scribit episcopo tridentino quod de<br />

tam vago negotio vix sciat quid scribendum, nam in momento omnia mutantur, omnes plateae<br />

armorum strepitu clangunt, concurrunt omnes et si viginti causam interrogent quare ista fiant,<br />

nulla est responsionis concordia, in ictu omnia sedata et placata sunt et tamen in tantis furiis<br />

nemo adhuc vel in ungue laesus est. Suspicatur ne partes aliquae odio antiquo aestuantes plus<br />

incendii conflent quam vel nulla alia causa. Nihil intermittitur quo omnia extinguantur opera<br />

praecipue domini Francisci de Castroalto ad hoc viri aptissimi; in tot tumultibus nemo vel ex<br />

italis vel ex germanis de domino episcopo conquaeritur quin immo audivit quosdam dicentes<br />

dominum episcopum esse tam carum omnibus ut nullus alius praedecessor similis fuerit.<br />

Adiungit quod cives praesertim alemani non bene sentiunt quod dominus episcopus milites ex<br />

Iudicariis accersiverit, unde non scit an plus profuturi sint vel obfuturi.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1430


Capsa 80<br />

126. Anno 1525, 18 maii Lodroni. - Antonius comes de Lodrono scribit episcopo tridentino<br />

quod libenter ipsum Rippae existentem visitasset, sed ratione tumultus populi non ausus est;<br />

quod comes Ludovicus est Tridenti, sicuti comes Paris frater suus; quod modo attendit ad<br />

provisionem necessariorum pro defensione castri sui; quod castrum Stenici a tumultuantibus<br />

fuerit expoliatum; quod attendantur 200 milites ad Rocam Amphi; tandem quod attendit atque<br />

expectat scire mentem domini episcopi quid agendum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano.<br />

127. Anno 1525, 18 maii Lodroni. - Antonius comes de Lodron certiorem reddit episcopum<br />

tridentinum de sua fidelitate erga dominum episcopum pro quo bona et vitam impendet, unde<br />

tota solicitudine disponit omnia necessaria pro defensione castrorum Lodroni et Romani contra<br />

tumultuantes, eo vel maxime quia subditos suos sibi fideles habet. Dolet quod dominus<br />

episcopus tot calamitatibus sit agitatus.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

128. Anno 1525, 16 maii Veronae. - Guarientus de Guarientis intelligens angustias domini<br />

episcopi tridentini propter rusticorum tumultus exhibet pro securitate personae suae et<br />

domesticorum Veronae unam domum bene paratam et omnibus rebus necessariis provisam.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

129. Anno 1525, 17 maii Rovereti. - Ioannes Castelvitrus praetor Tridenti scribit episcopo<br />

tridentino quod cum ipse dominus episcopus Tridentino discesserit ipse quoque furorem<br />

rusticorum volens aufugere Roboretum se contulit relicto vice praetore domino Ioanne Andraea<br />

a Scutellis; quod domus capitularis omni genere reddituum fuerit expoliata et inter pauperes<br />

facta fuerit eorum divisio. Adiungit quod in publico consilio fuerit decisum nihil innovandum<br />

esse sub poena indignationis caesareae maiestatis et serenissimi principis usque ad regressum<br />

oratorum, unde sperat nihil sinistri futurum esse nisi discordia inter principes tribuum<br />

contrarium pariat.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

130. Anno 1525, 18 maii Tridenti. - Consules civitatis Tridenti episcopo tridentino<br />

exponunt fidelitatem suam et quod sint parati sanguinem proprium effundere pro eius et<br />

episcopatus sui defensione et etiamsi a civitate discesserit, amorem tamen erga ipsum<br />

conservant; eum bono esse animo hortantur confidentes in beatum Vigilium protectorem suum<br />

atque rogant ut apud serenissimum principem, cuius gratiam possidet, operetur pro patriae<br />

defensione; multum commendant dominum Georgium Fronsperg belliducem et Franciscum de<br />

Castro Alto quibus ecclesia tridentina, dominus episcopus et civitas multum debent propter<br />

eorum consilium, prudentiam et dexteritatem.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

131. Anno 1525, 13 maii ex castro Enn. - Andraeas Burgus scribit episcopo tridentino quod<br />

res male se habeant et timet quod si rustici ad castrum suum venirent, ipse non posset se<br />

defendere et sic bona et castrum perderet unde uxorem suam Veronam expedire cogitat et ipse<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1431


Capsa 80<br />

pariter Tridentum accedere, petit a domino episcopo consilium, quid in tantis angustiis agere<br />

debeat.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

132. Anno 1525, 18 maii Tridenti. - Consules civitatis Tridenti litteras supplices mittunt<br />

serenissimo principi, in quibus et caesaream maiestatem et ipsum serenissimum principem<br />

rogant pro eius consilio et protectione contra irrumpentes rusticorum tumultus, contra quos<br />

quantum valebunt non deerunt consilio dominis Fronsperg et Castrialto partes suas exercere.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

133. Anno 1525, 21 maii Tridenti. - Consules civitatis Tridenti respondent episcopo<br />

tridentino eos increpanti de negligentia in refferendo conclusa cum nuntiis patriae superioris,<br />

quod ideo statim non retulerunt quia cum ipse summam rerum in dominos Frunsperg et<br />

Castroaltum contulisset, putabant potius mentem suam secundare; imposterum tamen sollicite<br />

facient id quod omiserunt, totus enim animus eorum et omne consilium tendit ad honorem et<br />

commodum domini episcopi, eius status et ecclesiae tridentinae.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente.<br />

134. Anno 1525, 23 maii Tridenti. - Consules et adiuncti civitatis Tridenti scribunt<br />

episcopo tridentino quod tumultus cessaverint, rogant eumdem dominum episcopum quatenus<br />

inducat canonicos cathedralis ecclesiae tridentinae ut quantocius reliquias Sanctorum, argentum,<br />

aurum, instrumenta et alia bona dictae ecclesiae eidem restituantur ne perdantur, melius enim<br />

salva erunt in ecclesia quam extra; si tamen alia mens sit domini episcopi rogant certiorari.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Notaio: Calavino.<br />

135. Anno 1525, 25 maii Tridenti. - Consules civitatis tridentinae informant episcopum<br />

tridentinum quod circa conclusiones ad ipsum dominum episcopum missas omnia facta sunt<br />

cum consilio dominorum locumtenentium suorum et caesareae maiestatis et serenissimi<br />

principis et si quid est menti domini episcopi contrarium cognoscet id fuisse contra eorum<br />

mentem. Circa consilium in Marano tenendum et quid agendum expectant resolutionem ipsius<br />

domini episcopi. Adiungunt quod acceperint epistolas a quibusdam deputatis Ananiae et Solis<br />

quibus responderunt se fideles esse serenissimo principi et domino episcopo et ipsos hortatos<br />

fuisse ad eamdem fidelitatem servandam.<br />

Cartaceo, carte 5. Sigillo aderente.<br />

136. Anno 1525, 26 maii Tridenti. - Andraeas a Scutellis, Alexander Guelphus, Oliverius<br />

dictus Merli Sitz, Andraeas Crivel scribunt episcopo tridentino quod auctoritas eorum consularis<br />

nihil aestimetur et quando aliquid proponunt omna quarteria faciunt suos conventus et consulum<br />

decisionibus contraria faciunt decreta sine superioris auctoritate, quarteria insuper cum<br />

exterioribus in templis faciunt consilia, unde rogant dominum episcopum pro suo consilio, alias<br />

tenentur in suis manibus officium resignare, nam si non fiat per superiores decisio seu provisio<br />

non vident ullum modum salutis propter intestinas seditiones; coguntur etiam seditiosos ad<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1432


Capsa 80<br />

consilia admittere et ipse ad sua consules respuunt. Unde si huic malo non occurratur actum<br />

esse de republica dicunt.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

137. Anno 1525, 20 maii Tridenti. - Ioannes Andraeas a Scutellis scribit episcopo<br />

tridentino quod publicatum fuerit de mandato dominorum locumtenentium proclama ne quis<br />

audeat invadere personas vel res cuiscumque existant, item ne quis audeat seditione in civitate<br />

vel extra plebem vel populum convocare, vel aliquid facere in detrimentum status sub poena<br />

furcarum, rebellionis etc. quo facto videtur civitas tranquilior. Quidam volebant excludere a<br />

civitate dominum Ioannem de Iudicaria canonicum tridentinum, sed hoc ante proclama, sed re<br />

audita a dominis locumtenentibus decisum fuit nihil debere fieri in damnum electi domini<br />

Ioannis.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

138. Anno 1525, Tridenti. - Ioannes Andraeas a Scutellis Rippam scribit ad dominum<br />

Antonium Quetta cancellarium episcopi tridentini quod ante publicationem proclamatis certi<br />

seditiosi sparserint non velle amplius neque doctores neque sacerdotes, sed modo res quietae<br />

videntur; quod venerint nuntii de Perzino et Caldonatio ad dominos locumtenentes pro consilio<br />

contra certos seditiosos et fuerunt consulti ad pacem et concordiam.<br />

Manca.<br />

139. Anno 1525, 21 maii Tridenti. - Ioannes Andraeas de Scutellis certiorem reddit<br />

episcopum tridentinum quod ad ipsum fuerint duo nuntii vallis Iudicariae dicentes communia<br />

interpellata per certos seditiosos rusticos tumultuantes in locis vicinis versus Iudicariam, scire<br />

satagentes quomodo res se habeant, quibus dixit civitatem tridentinam solitam devotionem erga<br />

episcopum continuare, eosque consuluit in fidelitate perseverare etc. quod idem eis dixit<br />

dominus de Castroalto.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

140. Anno 1525, 19 maii Tridenti. - Informatio data episcopo tridentino de praeposito s.<br />

Michaelis qui et bonis et personae salutem fuga nactus erat, ab aliquibus persuasus domum<br />

reversus est ac rusticis bona ostendit quae alias exportaverat; qui iam adepta dividere et inter se<br />

partiri volunt, resistunt tamen aliqui, nescitur tamen eventus.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

141. Anno 1525, 26 maii ex Inspruch. - Hieronymus Rorarius certiorem reddit episcopum<br />

tridentinum quod multum tristatus sit propter vexationes quas pati debet propter rusticorum<br />

tumultus eum tamen consolatur eo quod tantas in suo episcopatu non habeat quantas in aliis<br />

Germaniae partibus alii principes sufferre debent; unde Federicus Saxoniae dux videns tantorum<br />

malorum fuisse causam dolore ac desperatione mortuus est et eius frater ad extrema est<br />

redactus. Undique a principibus congregantur milites pro exterminandis tumultuantibus, quorum<br />

magnum numerum dux Lotaringiae suo exercitu trucidavit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1433


Capsa 80<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Inoltre:<br />

1. 1525, 27 maggio. Notizia che il duca di Lorena è entrato in Germania con un esercito di mille<br />

fanti e 3500 cavalli e il 18 corrente mese ha ammazzato a Lupstein 4 mila villani e 6000 a<br />

Zabarnia e 8000 a Tambaun. Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

142. Anno 1525, 21 iunii ex valle Ananiae et Solis. - Sindici numero 37 suarum<br />

universitatum Ferdinandum archiducem Austriae informant quod ad mandata suae serenitatis<br />

fuerint obedientes et quamquam nonnulli conventicula ausi fuerint et falso Ananiae et Solis<br />

nomine ad dietam constare fecerint dominum episcopum tridentinum nolle in suum dominum<br />

recognoscere, mittunt nuntios suos Antonium de Seio et Antonium de Corredo notarios, ut suo<br />

nomine verba illa retractent, et ab ipsis numquam prolata.<br />

Cartaceo, carta 1. Traduzione in italiano.<br />

143. Anno 1525, 18 maii Tridenti. - Consules civitatis Tridenti certiorem faciunt<br />

episcopum tridentinum de adventu legatorum Marani et Bulgiani volentium scire mentem<br />

consulum de his quae eis fuerunt proposita per suos nuntios qui requisierunt litteras patentes,<br />

sed ipsi iuxta consilium dominorum Georgii Frunsperg et Francisci de Castroalto ac<br />

Christophori de Thono capitanei responderunt cum quarteriis quod volebant esse in unione et<br />

confederatione cum comitatu tyrolensi in rebus licitis, honestis et de mandato dominorum<br />

locumtenentium; dominus secretarius episcopalis debet dare patentes.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio Calavino. Sigillo aderente.<br />

144. Anno 1525, 22 maii Tridenti. - Consules civitatis Tridenti exponunt episcopo<br />

tridentino qualiter fuerint vocati in castro a dominis locumtenentibus ac fuit propositum quod<br />

capita quarteriorum elegerint certas personas videlicet in quarterio s. Petri Leonardum<br />

Stigelmar; s. Benedicti se Laurentium Siz; Burgi Novi magistrum Vincentium aromatarium; s.<br />

Mariae Bartholomaeum dictum Fra aromatarium, qui simul cum consulibus tractent negotia<br />

contingentia pro nunc usque ad decisionem in consilio provinciali faciendam et pro bono<br />

respectu absque praeiuditio iurium alicuius, ad quod tamen consules non consenserunt nisi sit de<br />

mandato superiorum; 2. dixerunt fuisse delatas quaerellas quod doctores non faciunt custodias<br />

in casu necessitatis, unde velle dominos locumtenentes durante necessitate, cum oporteat tenere<br />

portas clausas quas extraordinariis praesidiis munire decreverunt, quod doctores velint esse<br />

contenti sine praeiuditio sui privilegii etiam subire custodias vel per se vel per alios, et hoc<br />

admiserunt sine praeiuditio alicuius; 3. quod usque ad teminum consilii provincialis non possint<br />

exigere collectas serenissimi principis ab exterioribus; hoc libenter concesserunt; 4. quod hortati<br />

sint sindicos exteriores ut sint uniti cum civitate ad quos dicti sindici responderunt se esse et<br />

fore unitos cum civitate, habere tamen cum civitate quasdam controversias de quibus<br />

expectabunt decisionem consilii provincialis. Hoc consulibus est gratissimum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

145. Anno 1525, 26 maii. - Sindici vallis Ananiae et Solis qui non consenserunt pro<br />

mittendis nuntiis ad serenissimum principem in praeiuditium episcopi tridentini cui se<br />

fidelissimos declarant, sunt sequentes: sindicus Banchi, Rali, Nani, Tueni, Clesii, omnes sindici<br />

plebis Vulsanae, sindicus Schanae, Cavizanae, Vigi, Thossi atque sindici omnium villarum<br />

plebis Enni.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1434


Capsa 80<br />

Cartaceo, carta 1. Notaio: Giuseppe da Nanno. In italiano.<br />

146. Anno 1525, 29 maii Tridenti. - Ioannes Andraeas a Scutelis consul nomine totius<br />

magistratus rogat dominum episcopum tridentinum ut reverti dignetur ad civitatem suam quia<br />

sua praesentia alios liberabit, consilio fovebit, et amorem sibi melius conciliabit; ita cum<br />

magistratu 16 ex tribubus popularibus acciti declaraverunt, alias timendum ne omnia susdeq.<br />

vertantur.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

147. Anno 1525, 19 maii Tridenti. - Alexander Guelphus informat episcopum tridentinum<br />

quod septem nuntii Bulsani et Marani ad civitatem Tridenti venerint cum suis credentialibus<br />

asserentes quod quidquid cum eis bene stabilitum erit ratum et firmum habebitur; et dixerunt<br />

quod nuntii ex Tridento ad eos missi declaraverunt se esse bonos vicinos et confoederatos et<br />

promserunt sese mutuis auxiliis adiuvare; unde cum accesserint sine credentialibus, postulant an<br />

talis sit mens consulum et quarteriorum. Responsum fuit quod ad omne honestum et licitum et<br />

salva semper fidelitate superioritatis ad sedandos tumultus intendunt semper secum esse et talis<br />

conclusio facta fuit etiam cum consilio dominorum locumtenentium.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Inoltre:<br />

1. Gio Andrea a Scutellis dà anche lui notizia dell'arrivo a Trento di messi da parte di Bolzano e<br />

Merano, con lettera credenziale per cercare l'alleanza dei trentini; dopo aver preso consiglio dal<br />

Frundsperg, Castelalto e Tono, dai consoli e dai rappresentanti dei quartieri, risposero che essi<br />

trentini volevano restare uniti al Tirolo e confederati per la difesa della patria. I tirolesi<br />

temevano che i trentini facessero lega con Venezia. Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

148. Anno 1525, 20 maii Tridenti. - Antonius de Vigulo scribit episcopo tridentino quod<br />

septem nuntii ad civitatem Tridenti ideo missi sunt ex Bulsano et Marano timore ne tridentini<br />

unirentur cum venetis forsitan in eorum praeiuditium; explicat etiam mentem tridentinorum qui<br />

desiderant redditum domini episcopi ad civitatem suam.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. Notaio: Antonio di Vigolo.<br />

149. Anno 1525, 19 maii Tridenti. - Consules civitatis Tridenti informant episcopum<br />

tridentinum quod ad litteras maranensium et bulsanensium pro sedandis tumultibus responderint<br />

cum consilio dominorum Frunsperg, Castrialti et Thonn iuxta mentem domini episcopi et pro<br />

utilitate ecclesiae et episcopatus tridentini.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Notaio: Calavino.<br />

150. Anno 1525, 19 maii ex castro Clesii. - Sindici et alii homines deputati vallis Anauniae<br />

et Solis pro componendis tumultibus notum faciunt qualiter sibi datae fuerint claves castri Clesii<br />

a magnifico Balthassare et Iacobo de castro Clesii cum omnibus rebus et personis quas<br />

receperunt eorum nomine usque ad cognitionem causae reservando ipsis dominis auctoritatem<br />

exercendi negotiationes suas; salvo quod dicti homines non teneantur ad expensas et labores in<br />

tali provisione faciendas, quas solvere debeant nobiles vallium. Ad hoc elegerunt ad<br />

administrationem talium bonorum Iacobum Vili, Simonem de Thoni Zot a Clesio, Petrum<br />

Frison a Coredo, Zuconem de Arnoldo a Revò, Bartholomaeum Polin a Ralo et Ioannem de<br />

Vivian de Vermeio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1435


Capsa 80<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

151. Anno 1525, 14 iunii ex Inspruch. - Mandatum Ferdinandi archiducis Austriae omnibus<br />

communitatibus Tyrolis quatenus singulae eligant quosdam bonos et idoneos viros qui<br />

tumultuantes in ordinem redigant, conventicula eorumdem exindant, decimas et alia quibus<br />

debentur, exsolvi faciant, nullusque molestetur et nihil novi moliatur usque ad exitum conventus<br />

meranensis.<br />

Est exemplar.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

152. Anno 1525, 27 augusti Levigi. - Sindici et homines communitatis Levigi reccurrunt ad<br />

episcopum tridentinum et ad eum nuntios mittunt eum rogantes ut eos sublevet ab enormibus<br />

gravaminibus a suo capitaneo impositis et liberare velit homines suos a dicto capitaneo retentos<br />

ad hoc ut in pace vivere possint et ne oriantur dissensiones quae alibi ortae sunt.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano.<br />

153. Anno 1525, 17 septembris ex castro Silvae. - Peregrinus certiorem reddit Gratiadeum<br />

de castro Campi capitaneum Levigi quod admonitus sindicus Levigi pro conducendo vino ad<br />

castrum, responderit potius velle cum tota communitate discedere ex patria quam aliquid<br />

amplius in castrum conducere, unde consilium petit pro remedio. Adiungit quod in Silvis<br />

homines illi conventicula faciunt et peiore videntur esse modo quam antea.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

154. Anno 1525, 29 maii. - Relatio missa episcopo tridentino a Iacobo Spiegal de rusticis in<br />

magno numero interfectis in diversis partibus Germaniae.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

155. Anno 1525, 29 maii. - Ioannes Franciscus Lener compatitur domino episcopo<br />

tridentino pro tot adversitatibus quas tamen brevi cessuras sperat, centum ducatos ei mutuare<br />

promittit.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

156. Anno 1525, prima iunii Brentonici. - Ioannes de Castrobarco ad petitionem episcopi<br />

tridentini sibi factam de colligendis aliquibus militibus in capitaneatu Brentonici respondet se<br />

omnem diligentiam adhibiturum pro perquirendis dictis militibus ad servitium dicti domini<br />

episcopi.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1436


Capsa 80<br />

157. Anno 1525, 2 iunii Tridenti. - Consules civitatis Tridenti certiorem faciunt episcopum<br />

tridentinum quod ad sonum campanae convocatus fuerit populus et lectis mandatis serenissimi<br />

principis et de tribus partibus plusquam duae consenserunt, unde conclusum praedictis litteris<br />

velle omnes reverenter parere. Adiungit quod mittunt ad ipsum dominum episcopum oratores<br />

rogando ut ad patriam redire dignetur pro gaudio, commodo civitatis.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

158. Anno 1525, 20 iunii ex Insprugg. - Nicolaus de castro Trauttmonstorf et Andraeas<br />

Regius scribunt ad episcopum tridentinum quod serenissimo principi commendarunt res<br />

episcopatus tridentini et si quid illi de patria contra honorem et dignitatem episcopi molirentur<br />

eos admoneret quoniam pro eius defensione comparere parati sunt quibus respondit: res domini<br />

tridentini commendatas habere et de hoc nihil dubitent; quantum vero ad pecunias Tridentum<br />

mittendas sua serenitas habet bonam intentionem, sed vires deficere putant. Comes de<br />

Helfestain frater comitis a rusticis trucidati eos rogavit, ut quando ad dietam se praesentarent,<br />

ipsum admonerent ut et ipse serenissimo principi suas litteras praesentaret. Gratae fuerunt<br />

litterae Bulsani et Marani contra perfidos ananienses, quas ad confusionem nuntiorum, qui<br />

Oeniponti sunt in hausus legi facient et procurabunt apud nonnullos ut praedicti nequam qui<br />

erga dominum episcopum peius se gerere non possunt, in dieta publica gravamina per aliquos<br />

rusticos producta respondere et manifeste ostendere illa omnia non zelo iustitiae consequendae<br />

sed ex malignitate et odio procedere. Illi de terris sive civitatibus et iurisdictionibus cum<br />

nobilibus discordes fuerunt hesterna die, primum est quod rustici dicebant conclusum fuisse,<br />

gravamina omnia ad praesentiam serenissimi principis et eius uxoris legi debere; hoc nobiles<br />

negarunt, sed quod illa inter ipsos de hausus solum legerentur et super his disputaretur; aliud<br />

fuit quod in descriptione ipsorum gravaminum discordes fuerint nam nobiles dicebant quod<br />

quando unum gravamen erat commune omnium iurisdictionum; illud semel describeretur ut<br />

puta quod decimas vel affictus solvere recusabant; rustici vero dicebant quod quot essent<br />

communia toties illud gravamen annotaretur in libro. Tandem illi de civitatibus et rustici<br />

concluserunt seorsum a nobilibus gravamina eorum revideri et examinanda esse et dixerunt<br />

quod super illis nolebant, ut nobiles iudices essent, et circa dicta gravamina tota dies consumpta<br />

fuit. De gravaminibus praelatorum nondum tractatum est, sed de illis serenissimus princeps erit<br />

iudex. Laudant dominum Thomam Tabarellum qui multum insudat in favorem domini episcopi<br />

ad reducendos rusticos ad obedientiam.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

159. Anno 1525, 19 iunii ex Insprugg. - Andraeas Regius informat episcopum tridentinum<br />

quod in dieta in qua interfuerunt praelati responsum fuerit per dominum capitaneum patriae<br />

dominis oratoribus Bavariae et ligae Sveviae agere gratias eisdem de bona dispositione suorum<br />

principum erga patriam et de oblationibus factis; tumultus sedatos esse, nec de nova suscitatione<br />

dubitandum et gravamina in patria existentia et discordias ipsimet de patria mitigare et auferre<br />

sperabant, et casu quo per ipsos sedari non possent, tunc rogarent ut cum serenissimo principie<br />

se interponerent ad omnes pacificandos. Dux Borbonus et marchio Piscariae per nuntium suum<br />

exposuerunt quod cum isti tumultus sint in damnum caesareae maiestatis si tumultuantes ad<br />

concordiam non se disponerent ipsi quoque providere cogerentur. Episcopus herbipolensis,<br />

bambergensis et alii domini a patriis eorum exclusi per capitaneum ligae Sveviae iterum ad<br />

patriam restituti sunt et populi ad magnam summam principibus solvendam damnati et plurimis<br />

capita truncata atque aliis oculi evulsi fuerunt.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1437


Capsa 80<br />

160. Anno 1525, 20 iunii ex Inspruch. - Andraeas Regius scribit episcopo tridentino quod<br />

rustici salisburgenses obtulerint iurisdictionem illam serenissimo et nullo modo volunt habere<br />

cardinalem illum qui cum subditis pacta ignominiosa inire volebat, ne ipsum expellerent, et<br />

creditur quod serenissimum princeps missurus sit, sicut etiam possessionem accepit episcopatus<br />

brixinensis cum consensu domini episcopi, alias rustici illum totaliter destruerent. Duces<br />

Bavariae et Sveviae per nuntios illos de comitatu admonuerunt ut a seditionibus abstinerent et<br />

omnia ablata nobilibus et praelatis restituerent et principi suo obedire deberent, alias eas poenas<br />

subire deberent quas sui rustici subierunt.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

161. Anno 1525, 25 maii Stenici. - Bartolomeus Lutherinus informat episcopum<br />

tridentinum qualiter unus ex servis prioratus s. Mariae de Campeio accedit ad episcopum<br />

conquaerens de priore qui eidem minitatus est eo quod dicat dictum servum priorem accusasse<br />

quod voluerit expoliare dictum prioratum, unde reccurrit ad dominum episcopum pro remedio.<br />

Item quod occasione festi hodie celebrati in plebe Banalli ad dictum festum accedentes duo<br />

crameri ultra Duronum cum suis mercimoniis, satelites Stenici petierunt solitum honorarium pro<br />

castro qui dictis satelitibus responderunt se habere in mandatis a sindicis ultra Duronum nihil<br />

solvendi cum controversia ista pendeat ande tribunal domini episcopi, expectat resolutionem.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. Notaio: Bartolomeo Luterini. Sigillo aderente.<br />

162. Anno 1525, 18 maii in arce Stenici. - Ioannes Parisius, Augustinus Corradus et<br />

Ioannes Antonius de Cilao scribunt episcopo tridentino quod convocaverint sindicos et alios<br />

homines ultra Duronum, quos invenerunt dispositos pro defensione castri, et bona fidelitate erga<br />

dominum episcopum; insuper iniunxerunt massario et vicario citra Duronum ut homines paratos<br />

habeant pro quacumque occasione. Unde non deerunt officio suo maxime in necessariis<br />

provisionibus in victu et pulvere.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. Notaio: Bartolomeo Luterini. Sigillo aderente.<br />

163. Anno 1525, 18 maii ex Thiono. - B. Lutherinus certiorem facit episcopum tridentinum<br />

quod rusticos nihil timeat eo quod castrum habeat bene provisum de hominibus fidelibus et de<br />

necessariis excepto pulvere de quo rogat dominum episcopum pro aliqua provisione.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano. Notaio: Bartolomeo Luterini. Sigillo aderente.<br />

164. Anno 1525, 16 maii ex Thiono. - B. Lutherinus informat episcopum tridentinum quod<br />

a vicario Thioni admonitus de transmittendis Tridentum militibus Iudicariae mox convocavit<br />

sindicos et sub gravibus poenis admonuit de adinveniendis desideratis a domino episcopo<br />

militibus et statim venient 25 setaurenses.<br />

Cartaceo, carta 1. Notaio: Bartolomeo Luterini. Sigillo aderente.<br />

165. Anno 1525, 23 maii ex castro Stenici. - B. Lutherinus informat episcopum tridentinum<br />

de sacco dato ab hominibus vallis Solis prioratui Campilii; de fidelitate hominum citra et ultra<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1438


Capsa 80<br />

Duronum erga dominum episcopum pro cuius et ecclesiae tridentinae defensione vitam et bona<br />

exhibent.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

166. Anno 1525, 19 maii ex arce Stenici. - Augustinus Corradus existens in arce Stenici<br />

nomine domini capitanei et iussu vicarii notificat episcopo tridentino qualiter nuncii missi ab<br />

universitatibus citra Duronum ad commissarium principis redierint et retulerint dictum<br />

commissarium dixisse quod universitates praedictae usque ad diem crastinam consultent simul<br />

et refferant an velint ingredi ligam principis et aliorum, et an velint depopulari arcem Stenici et<br />

plebes vel non; unde dictae universitates volunt scire mentem domini episcopi; volunt insuper<br />

quod universitas accipiat arcem et in arce stent 10 vel 12 rustici cum existentibus in arce usque<br />

ad ulteriorem deliberationem principis. Unde dominus episcopus rem consulat quid agendum.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

167. Anno 1525, 20 maii ex Thiono. - Sebastianus Antoninus vicarius Thioni certiorem<br />

facit episcopum tridentinum qualiter reversi sunt duo nuntii istius vallis ad ananienses missi qui<br />

retulerunt tumultuantes castrum Clesii obsedisse sed ad sonitum campanae in favorem domini<br />

Balthassaris de castro Clesio multos homines venisse et multos de valle Solis qui tumultum<br />

sedaverunt et tumultuantes contriti veniam petierunt.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

168. Anno 1525, 21 maii ex castro Stenici. - Ioannes Parisius rationem reddit episcopo<br />

tridentino quod ex valle Lagari accesserit legio militum cum duobus bombarderiis, milites a<br />

domino Gratiadeo Galasso remissi fuerunt retentis bombarderiis ad beneplacitum domini<br />

episcopi. Dominus Gratiadeus cum suis militibus et aliis de Stenico ad terrorem populi se<br />

contulit ad castrum Manii et comes de Belfort revertetur Stenicum.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

169. Anno 1525, 20 maii ex castro Stenici. - Sebastianus, Antoninus et Lutherinus<br />

informant episcopum tridentinum quod convocatis communitatibus intra et ultra Duronum<br />

manifestarunt animum suum et exhibuerunt se paratos ad defensionem domini episcopi et<br />

iurium suorum et ad horum declarationem mittentur ad dominum episcopum quatuor qui nihil<br />

efficient. Castrum Stenici est bene munitum; adiungunt quod istae communitates vellent habere<br />

epistolas a civitate Tridenti in quibus ostenderet et declararet stabilitatem suam et obedientiam<br />

erga dominum episcopum.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. In italiano.<br />

170. Anno 1525, 16 maii ex arce Stenici. - Augustinus Corradus informat episcopum<br />

tridentinum quod homines extra Duronum sunt constantes in fidelitate de aliis vero intra<br />

Duronum attenta mora et tarditate in mittendis hominibus a domino episcopo requisitis adest<br />

motivum timendi; rogat dominum episcopum de aliqua pulveris provisione pro castro.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Inoltre:<br />

1439


Capsa 80<br />

1. 1525, 16 maggio. Carta 1. Sigillo aderente.<br />

2. 1525, 20 maggio. Carta 1. Sigillo aderente.<br />

171. Anno 1525, 19 maii ex castro Stenici. - Ioannes Parisius massarius scribit episcopo<br />

tridentino quod 20 homines ex Molveno et Andalo comitatus Belforti venerint ad parochialem<br />

canonicam Banali volentes eam expoliare, sed accurrens ipse Parisius cum aliquot hominibus et<br />

bonis verbis et etiam minis eos deterruit, unde discesserunt, et unus ex illis retulit dicto Parisio<br />

quod audiverit ab uno homine ex longo Athesis quod si episcopus tridentinus adhuc Rippae<br />

remaneat, post paucos dies tumultuantes in suis manibus eum habere volunt.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente..<br />

172. Anno 1525, 26 maii ex Vulsana. - Camillus Zanellus certiorem facit episcopum<br />

tridentinum de tumultibus rusticorum qui sitiunt destruere ecclesiasticos et nobiles; ad plebem<br />

Vulsanae accedens dominus Balthassar de castro Clesio et dominus Jorius de Thonn cum<br />

armatis hominibus expostularunt rationem horum tumultuum, responderunt homines congregati<br />

dictae plebis quod volunt expecatre responsionem 12 nuntiorum electorum pro tractandis<br />

negotiis in villa Banchi quibus commissiones venerunt et sic nihil potuerunt obtinere.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

173. Anno 1508, 20 aprilis Tioni. - Dominicus vicarius Tioni certiorem reddit capitaneum<br />

Stenici quod veneti aggredi velint Setaurum et vallem Boni, unde ad tantum malum<br />

praecavendum campana homines convocavit et nuntium in Rendenam misit ut quilibet advenire<br />

deberet, sed nullus comparuit, quare eum admonet pro subita provisione.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

174. Anno 1456, 13 decembris Tridenti. - Georgius episcopus tridentinus pro gratificanda<br />

fidelitate et obsequiis sibi praestitis a Praevorio filio Bonapasii de Prevorio ultra Duronum in<br />

recuperatione castrorum Besen et Petrae et aliorum, eum et suos haeredes in perpetuum cum<br />

duobus focis quod habet in Prevorio exemit a singulis collectis ordinariis et extraordinariis ac<br />

aliis oneribus sicuti alii nobiles, mandans domino Georgio et Petro fratribus comitibus de<br />

Lodrono capitaneis Iudicariae ut eum pro tali recognoscant atque declarent etc. hoc privilegium<br />

fuit revocatum a Ioanne episcopo tridentino.<br />

Pergamena mm 300x300. Sigillo perduto.<br />

175. Anno 1551, die 13 iulii Tridenti. - Dominus Christophorus cardinalis et episcopus<br />

tridentinus dominis Antonio et Federico fratribus de Catrobarcho dominis Grestae, Philippo et<br />

fratribus comitibus de Liechtenstain atque dominis comitibus Lodroni, omnibus ecclesiae<br />

tridentinae vassallis, scribit quod cum audierit multas personas bannitas in illorum feudis<br />

commorari et quae suspectae esse debent hoc impendentis belli tempore, hinc iubet illas omnes<br />

licentiari et ablegari.<br />

Cartaceo, carte 7. Sigillo aderente.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1440


Capsa 80<br />

176. Anno 1630, die 26 februarii. - Instructio data domino consiliario Merlo ad dietam<br />

oenipontanam eunti ne consentiat super contributione expensarum atque introductione militum<br />

exterorum in castris episcopatus tridentini.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

177. Anno 1681, die 28 martii Clesii. - Epistola eiusdem domini assessoris Sardagnae qui<br />

certiorem reddit dominum episcopum tridentinum de adventu 50 militum cum eorum vice<br />

capitaneo domino Georgio Ferdinando Gressel et quomodo eis quarteria fuerint assignata in<br />

diversis locis cum populi satisfactione, qui eis solam habitationem et ignem subministrare<br />

debebat.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

178. Anno 1615, die 16 septembris. - Dominus Iosephus Zanardus capitaneus et<br />

commissarius illustrissimi et reverendissimi domini tridentini, una cum domino Christophoro<br />

Iacobo de Liechtenstain de Carnait generali armamentarii et commissario serenissimi domini<br />

tyrolensis ac domino capitaneo Prussi et Bartholomaeo Luchesio ingeniario se contulit ex<br />

commissione eiusdem illustrissimi domini episcopi tridentini ad visitandas arces in confiniis<br />

episcopatus versus Italiam et relationem suam facit de ipsis arcibus et aliis necessariis<br />

munitionibus et provisionibus pro tuitione regionis.<br />

Cartaceo, carte 32 (scritte 22). In italiano.<br />

179. Anno 1638. - Supplicationes quatuor domino episcopo tridentino porrectae a<br />

quibusdam subditis qui violenter detenti et in castro Arci inclusi fuerant ad eos adigendos ut<br />

militiam sequerentur seu milites fierent.<br />

Cartaceo, carte 8. In italiano.<br />

180. Anno 1638, die 11 novembris. - Proclama archiducale revocans fugitivos milites<br />

praemio et poena propositis sub nomine archiducissae Claudiae auctoritate propria publicatum<br />

Ripae.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia. In italiano.<br />

181. Anno 1638. - Epistolae domini Gerardi comitis Arci, domini Ioannis Baptistae<br />

praetoris Rippae, sindicorum communitatis Ripae etc. Cum dictus dominus comes Gerardus a<br />

serenissima Claudia mandatum acceperit conscribendi milites eosque ad quarteria disponendi in<br />

oppido Rippae et aliis locis territorii episcopatus tridentini inconsulto domino episcopo<br />

tridentino, adhibitis minis de vi inferenda, episcopales subditos adegit ad milites recipiendos.<br />

Cartaceo, carte 36.<br />

182. Anno 1638, die 25 maii. - Serenissima Claudia tyrolensis comitissa regens ministris,<br />

officialibus et subditis quatuor Vicariatuum iniungit ut conscriptionem militum permittant quam<br />

inhibitam etiam sub poena patibuli fuisse intellexerat. Illud sibi ius esse dicens eo quod tyrolensi<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1441


Capsa 80<br />

comiti absque ulla contradictione ius armorum in territorio episcopatus tridentinis competere sit<br />

certum.<br />

Cartaceo, carta 1. In volgare.<br />

183. Anno 1638, die 12 iunii. - Conceptus scripturae quae in germanicum idioma translata<br />

pro parte domini episcopi ad serenissimam Claudiam missa fuit ubi duae adducuntur rationes<br />

cur quarteria militibus conscriptis non sunt assignata, nempe quia sine episcopi licentia<br />

conscripti et propter subditorum gravamina eorum precibus exposita etc.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia. In italiano.<br />

184. Anno 1636. - Consules magistratus Tridenti ad mandatum domini episcopi tridentini<br />

160 milites pro sua quota tangente ordinarunt iuxta compactata non intendentes talem numerum<br />

augere.<br />

Manca.<br />

185. Anno 1664, 8 maii. - Mandatum Sigismundi comitis Tyrolis consulibus tridentinis ut<br />

iuxta compactata milites ad requisitionem commissarii delegati pro defensione patriae<br />

praesentare debeant.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

186. Anno 1666, 10 iulii Tridenti. - Proclama de mandato dominorum consulum Tridenti in<br />

quo citantur militiae civitatis et potestariae Tridenti ad comparendum cum armis suis in civitate<br />

pro solito exercitio; quod proclama dicti domini consules retractare debuerunt excusantes quod<br />

errore hoc factum sit non intendentes sibi arrogare auctoritatem praecipiendi militibus nisi<br />

subordinate exequendo mandata domini episcopi.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano.<br />

187. Anno 1604, 2 martii Tridenti. - Mandatum domini Caroli episcopi tridentini Georgio<br />

ab Arsio capitaneo vallium Ananiae et Solis quatenus describere debeat omnes ad arma capaces<br />

ut data occasione provisio haberi possit et hoc etiam inhaerendo menti Maximiliani comitis<br />

Tyrolis cui dominus episcopus consensum praestitit.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente. In italiano.<br />

188. Anno 1546, die 14 iulii Tridenti in arce Boni Consilii. - Dominus cardinalis<br />

Christophorus episcopus tridentinus sindicis et hominibus omnium villarum ultra Athesim<br />

potestariae Tridenti ob temporum malignitatem et motus bellicos mandat ut requisiti a Baptista<br />

de Iordanis de Vezano operam praestent ad conscribendos 400 pedites pro muniendis locis<br />

episcopatus in confinibus.<br />

Manca. Esiste solo una carta bianca con segnatura Zatelli, data e timbro.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1442


Capsa 80<br />

189. Anno 1525, 2 septembris Tridenti. - Salvoconductum domini Gerardi comitis Arci,<br />

Ludovici comitis de Lodrono et aliorum commissariorum deputatorum concessum<br />

communitatibus Ivani, Telvanae, Levigi, Caldonatii, Perzini, Pinedi, Civezzani, Pahi et Viguli<br />

Vatarii, quod quaelibet earum possit mittere tres homines ad dictos commissarios cum his<br />

conditionibus, videlicet quod acceptare debeant ordinationes factas in dieta oenipontana et<br />

iurare fidelitatem iuxta tenorem eiusdem; 2. quod se remittant et subiiciant poenae sibi<br />

iniungendae a serenissimo principe et domino episcopo tridentino iuxta mensuram delicti; 3.<br />

quod domum revertantur et omnia arma deponant quod restituant castrum Ivani in manibus<br />

dominorum commissariorum cum omnibus rebus ablatis, quod conveniant cum civitate Tridenti<br />

et omnia ablata restituant, et hoc salvoconductum die integra tantum durabit.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1443


Capsa 81<br />

CAPSA 81<br />

[Quatuor Vicariatus et vallis Lagarina] (numeri 68)<br />

1. Consultatio in favorem Caroli Emmanuelis Madrutii contra barones de Gresta super fori<br />

declinatione in prima instantia caesari repraesentata.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

2. Anno 1525, die 9 novembris Tubinge. - Comes de Ortemburg scribit episcopo tridentino<br />

Bernardo quod communitas Brentonegi solverit secretario Petro Trigestino mille ducatos auri<br />

pro privilegio quod dicta communitas obtinuit a sua serenitate ut haberet distinctam<br />

iurisdictionem a Roboreto, eiusque rei sequestrum, seu mediatorem fuisse representaturum<br />

doctorem Ludovicum della Betta sub praetextu quod dictae pecuniae darentur eidem comiti de<br />

Ortemburg. Quare rogat dominum episcopum ut ad se venire faciat dictum doctorem, ab eoque<br />

veritatem exigat et si opus fuerit extorqueat et eum postea quamprimum certiorem reddat, cum<br />

hoc suum honorem concernat et archidux ipse hoc scire desideret.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

3. Anno 1538, 3 iunii Iseriae. -Examen institutum a domino Francisco Frisingello vicario<br />

Iseriae iurisdictionis castri Cornu in hac parte commissarii domini Christophori Philippi comitis<br />

de Liectenstain domini dicti castri Cornu, videlicetExaminati sunt subditi totius iurisdictionis<br />

super solutione facta illustri domino Simoni baroni Spauri olim capitaneo dicti castri<br />

condemnationum, quaerelarum, gravaminum et cuiusvis alterius causae ab anno 1519 usque ad<br />

annum 1538 cum obligatione etiam manifestandi si aliquis fuerit condemnatus ad solvendum<br />

aliquid et postea ei fuerit remissa condemnatio.<br />

Cartaceo, carte 38; scritte 26, più una carta sciolta scritta in tedesco. Notaio: Petrus q. Ambrosii<br />

Parolini civis Roboreti. Condanne e multe pagate al capitano Simone: Isera ragnesi 1045; Marano ragnesi<br />

259; Paton ragnesi 360; Nomesino ragnesi 65; Manzano ragnesi 128; Lenzima ragnesi 172; totale ragnesi<br />

2032. La carta in tedesco con data da Innsbruck 28 marzo 1538, parla di Sigismondo von Spaur.<br />

4. Anno 1675, die 22 februarii in imperiali civitate Spira. - Mandatum caesareum domino<br />

Sigismundo Alphonso episcopo tridentinoExpeditum contra advocatum suum mensalem pro<br />

manutenendo Octavio Tabarello de Fatis et castro Viguli in investitura feudi Numii.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

5. Anno 1616, die 7 septembris. - Cum dominus praetor Roboreti proclama publicari fecerit<br />

quo omnes redditus dominorum Trappium in Calliano, Besenello etc. sequestrabat; fit contra<br />

proclama per dominum tridentinum cum litteris ad dictum praetorem datis quibus conquaeritur<br />

de perturbata iurisdictione.<br />

Cartaceo, carte 10. Parte anche in italiano e in tedesco.<br />

6. Anno 1626, 28 aprilis Roboreti. - Nobilis doctor Ioannes Baptista dal Bene pro se et<br />

nomine aliorum de dicta famiglia constituit suum procuratorem nobilem dominum Iosephum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1444


Capsa 81<br />

Frizzo de Roboreto pro praestando fidelitatis iuramento et sumenda investitura feudorum<br />

suorum a domino cardinali episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Notaio: Francesco Partini.<br />

7. Anno 1652, 16 ianuarii Roboreti. - Admodum magnificus dominus Andraeas Fedrigottus<br />

de Sacho de consensu domini episcopi tridentini vendidit quintam partem decimae eiusdem<br />

locci Sacci Ioanni Baptistae et Bonifacio Fedrigotti pariter de Sacco praetio renensium 32½.<br />

Eodem 16 octobris Roboreti. - Dominus Hieronymus quondam nobilis domini Gregorii<br />

Fedrigoti de Sacco medicinae doctor constituit suum procuratorem dominum Ioannem Mariam<br />

quondam nobilis domini Hieronymi Fedrigotti de eodem loco pro sumenda investitura suae<br />

partis decimae campaneae Sacci et praestando solito iuramento coram domino episcopo<br />

tridentino.<br />

Cartaceo, carte 4. Sigillo aderente. Notai: Leonardus Besenella; Bernardinus Benvenuti.<br />

8. Extra anno 1400. - Urbarium in quo adnotantur decimae et affictus iurisdictionum<br />

Castrinovi, Castellani, etc. in valle Lagarina.<br />

Manca.<br />

9. Anno 1429. - Urbarium decimarum affictuum bladae ac denariorum iurisdictionum<br />

Castrinovi, Castellani, Castricorni etc. in valle Lagarina et Garduno.<br />

Manca.<br />

10. Consultatio pro reverendissimo episcopo tridentino super restitutione vallis Lagari et<br />

oppidi Rippae post recuperationem anno 1509 factam.<br />

Cartaceo, carte 3. Copia seconda metà sec. XVII.<br />

11. Anno 1693, 4 septembris. - Ioseph Victorius episcopus tridentinus Francisco comiti de<br />

Castrobarco mittit proclama circa valorem monetarum observandum in quatuor Vicariatibus.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Manca il proclama stampato; c'è la lettera accompagnatoria.<br />

12. Anno 1521, 10 septembris Insprugk. - Carolus romanorum imperator in causa vertente<br />

inter Fisicum suum et subditos Brentonici, Avii, Morii et Allae occasione certorum bonorum<br />

ecclesiae tridentinae feudorum per Azonem de Castrobarco ipsis subditis venditorum, petit a<br />

dicto domino episcopo ex sua cancellaria scripturas et alia si causae deservientia, fideliter postea<br />

restituenda.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

13. Anno 1519, ultima septembris Barchinonae. - Carolus romanorum rex scribit Bernardo<br />

episcopo tridentino quod si Hieronymus Iustinianus venetus prothonotarius apostolicus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1445


Capsa 81<br />

resignaret Ottobono filio Francisci de Collo consiliarii sui prioratum s. Margaritae in Alla, talem<br />

resignationem admitteret rem sibi gratam facturo.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente. Firma di Carlo V.<br />

14. Anno 1544, 20 iunii. - Sententia contra dominum Nicolaum Lindegg in favorem<br />

Francisci Delphini veneti in causa decimarum, lata a Christophoro episcopo tridentino; adsunt<br />

cittationes, appellationes ad imperatorem, processus etc.<br />

Cartaceo, carte 28; scritte 23. Due sigilli aderenti. Citazione davanti al Consiglio aulico de Trento: 9<br />

giugno 1542. Lettera accompagnatoria del libellus supplex presentato da Francesco Delfino all'aula<br />

imperiale, con preghiera di dare esecuzione alla sentenza già emanata: Vienna 26 giugno 1548. Firma di<br />

Carlo V.<br />

15. Anno 1536, prima septembris. - Litterae cittatoriae Bernardi episcopi tridentini<br />

omnibus officialibus, sindicis, massariis etc. quatuor Vicariatuum ad comparendum Tridenti pro<br />

die 10 octobris coram paribus curiae ad audiendum per ipsum dominum episcopum contra ipsos<br />

dici, peti, proponi etc. quaecumque dicenda sunt super decimis, praediis, affictibus, mutis,<br />

nemoribus, pascuis et montibus et ad respondendum petitionibus suis, cum vallis Lagari reversa<br />

fuerit ad ecclesiam tridentinam et omnia iura illarum iurisdictionum manutenere debeat.<br />

12 septembris. - Aliae litterae cittatoriae ad dictos quatuor Vicariatus pro eadem die 10<br />

octobris in Tridento ubi habebitur iudicium feudale in quo simul et contentiones de bonis<br />

feudalibus quae ab ipsis in communi et particulari possidentur et acquisierant a dominio<br />

Venetiarum, cognosci et terminari debebunt.<br />

Adest instrumentum cittationis factae in qualibet communitate dictorum Vicariatuum.<br />

Cartaceo, carte 9. Due sigilli aderenti.<br />

16. Anno 1490. - Cartae spectantes ad controversiam quam habebant Martinus comes de<br />

Lodrono et Antonius eius nepos cum Mathaeo de Castrobarco qui eorum iurisdictionem in<br />

Aldeno perturbare praetendebat, quinimmo a Maximiliano caesare mandatum obtinuit quatenus<br />

dicti comites eum in sua possessione pacifice permitterent. Adsunt responsiones dictorum<br />

comitum ad caesarem de pacifica possessione quam a pluribus annis in villa Aldeni habebant<br />

post exbursationem iam factam 23.000 renensium. Adsunt etiam dictorum comitum de Lodrono<br />

litterae ad episcopum tridentinum hac super re.<br />

Manca.<br />

17. Anno 1541, 6 maii. - Ferdinandus romanorum rex confirmavit transactionem factam<br />

inter episcopum tridentinum et homines quatuor Vicariatuum de et super certis bonis redditibus<br />

et nonnullis iuribus quae dicti homines aquisierant a dominio venetorum, quando erant sub<br />

eorum potestate et modo dominus episcopus ea bona praetendebat fuisse et esse ecclesiae suae,<br />

nec in eiusdem praeiuditio vendi potuisse.<br />

Cartaceo, carte 3. Sigillo aderente.<br />

18. Anno 1537. - Reccursus Allae ad episcopum tridentinum pro confirmatione<br />

privilegiorum suorum et quorumdam capitulorum ibi expositorum praecipue quod pater et mater<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1446


Capsa 81<br />

et quilibet consanguineus vel affinis usque in tertium gradum inclusive possint et facultatem<br />

habeant percutiendi et verberandi filios suos et alios usque ad dictum gradum causa eos<br />

corrigendi. Similiter licitum sit marito pro correctione eius uxoris eam sano modo verberare et<br />

hoc sine aliqua poena statuti comitatus Tridenti.<br />

Cartaceo, carte 4. Richieste in 10 punti.<br />

19. Anno 1554, 27 martii in villa de Arserio districtus vincentini. - Ludovicus quondam ser<br />

Hieronymi de Cerris a Furnis civis Vincentiae vendidit Bartholomaeo quondam Francisci<br />

Montagna de Roboreto suam partem montanearum Lastedi, Passubii et Cusmagnoni, in<br />

pertinentiis Trambeleni, salvo semper et reservato iure domini episcopi tridentini a quo dictas<br />

montaneas in feudum accepit et hoc praetio 200 renensium.<br />

Pergamene unite: mm 585-445x165. Notai: Iacobus filius Simonis q. Rodulphi Lussati de Arserio<br />

Galvanus Rodulfus filius Aurelii qui dicitur Iacomuzi de Arserio relevavi. Copia.<br />

20. Anno 1584. - Supplicatio Francisci Montagne pro investitura feudi dictarum<br />

montanearum in partibus Trembeleni per mortem fratris sui sine liberis, quod ad episcopalem<br />

mensam tridentinam devolutum dominus episcopus indebite praetendit.<br />

Varia mandata locumtenentium Tridenti ad dominum Balthassarem Lindech conductorem<br />

dictorum montium.<br />

Cartaceo, carte 6. Sette sigilli aderenti.<br />

21. Nota proventuum et reddituum in quatuor Vicariatibus iuxta compositiones factas sub<br />

Bernardo episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Sec. XVI. Antonius q. Amatoris Vadi Casarii. A Mori il dazio della cadena e<br />

porto; Sunt insuper portus Serravallis et Pilcanti.<br />

22. Anno 1539, 17 decembris Veronae. - Rectores Veronae conquaeruntur cum episcopo<br />

tridentino de capitaneo suo Avii qui ex ratibus et bladis ex Germania ad reipublicae usum<br />

venientibus dacium praetendit, quod neque de mente ipsius domini episcopi neque romanorum<br />

regis ostendunt unquam fuisse, a quibus liberum omnino transitum veneta respublica obtinuit ut<br />

ex litteris patentibus apparet. Hortantur ergo dominum episcopum quatenus rata et grana retenta<br />

absque datii solutione dimitti iubeat ne cogantur de hac re romanorum regem informare.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Tre zatte de legnami con 600 sacchi di biava che vieneno dalla parte<br />

d'Allemagna per conto della Serenissima signoria nostra.<br />

23. Anno 1653. - Variae epistolae ex Oeniponto scriptae a Vigilio Vescovi parrocho Medii<br />

Coronae ad Ioannem Baptistam Hamecher in materia steurarum quatuor Vicariatuum etc. pro<br />

quibus tractandis ab episcopo tridentino missus fuit.<br />

Cartaceo, carte 7. In italiano. Sono 4 lettere.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1447


Capsa 81<br />

24. Anno 1533, 5 martii Tridenti. - Declaratio Bernardi episcopi tridentini quod hominibus<br />

quatuor Vicariatuum et vallis Lagari privilegia non confirmabit usque dum non fuerit decisum<br />

cui fidelitatis iuramentum praestare debeant an domino episcopo an comiti Tyrolis.<br />

Cartaceo, carta 1.<br />

25. Anno 1654, 17 novembris Viennae. - Ferdinandus III romanorum imperator Ferdinando<br />

Carolo archiduci Austriae mittit sententiam latam contra Carolum Emmanuelem episcopum<br />

tridentinum in qua declaravit Carolum et Franciscum fratres barones de Castrobarco descendere<br />

a maioribus suis castrobarcensibus quondam dictorum Vicariatuum possessoribus et praeterea<br />

dictum episcopum tridentinum reum, tanquam detentorem eorumdem Vicariatuum, teneri<br />

restituere quatuor Vicariatus una cum fructibus a tempore litis in aula caesarea reassumptae<br />

videlicet a 7 decembris 1648 et ad expensas litis etc. salvo iure directi dominii ecclesiae<br />

tridentinae.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

26. Reccursus communitatum Brentonici, Avii, Allae et Murii excepto Tierno ad<br />

episcopum tridentinum cuius implorant auxilium contra comitem de Castrobarco pro<br />

gravaminibus sibi impositis et ut accessum habere possint ad caesaream maiestatem.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Seconda metà sec. XVII.<br />

27. Anno 1678, 9 novembris. - Episcopus tridentinus edidit decretum provisionale in causa<br />

quatuor Vicariatuum contra comitem Castrobarcum, adiungendo capitaneo Iacobo Philippo,<br />

Ioannem Franciscum Pompeati pro examinanda dicta causa.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

28. Anno 1678, 27 decembris. - Ad caesarem Leopoldum I episcopi tridentini protestatio<br />

adversus proclamata aliaque praeiudicialia per oenipontana tribunalia illata in quatuor<br />

Vicariatus.<br />

Cartaceo, carte 6.<br />

29. Anno 1693, 27 decembris. - Supplicatio episcopi tridentini ad imperatorem pro<br />

suspensione causae castrobarcensis et quatuor Vicariatuum ac communicatione actorum.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

30. Francisci de Castrobarco supplicatio ad regimen oenipontanum ubi variis doctrinis<br />

ostendit denegandam esse episcopo tridentino petitam actorum in causa quatuor Vicariatuum<br />

communicationem, sed quatenus reis conventis assistere velit ipsi iniungendum ut infra<br />

terminum Vicariatibus praefixum deducat quidquid etc. sub poena praeclusi.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1448


Capsa 81<br />

31. Anno 1723, 1724, 1725. - Processus formatus contra subditos Iseriae, agente domino<br />

capitaneo Fedrigoti nomine domini dynastae, contra dictos subditos super eorum obligatione<br />

erga palatium Iseriae faciendi annuatim unum carezium pro conducendo lignamine ad dictum<br />

palatium et solvendi unum paulum ab unoquoque incola non habente boves etc. Adsunt insuper<br />

protestatio capituli sede vacante qua dictum iuditium tanquam feudale ad consilium episcopi<br />

tridentini spectare asseritur et domini dynastae de Liechtenstain quibus tale iuditium non ad<br />

oenipontana tribunalia sed ad episcopatum tridentinum tanquam dominum dirrecti dominii<br />

pertinere probatur.<br />

Cartaceo, carte complessive 185; scritte 155. Parte in italiano.<br />

32. Anno 1479, 6 augusti in villa Yseriae. Dominus Ioannes Plathner capitaneus castri<br />

Cornu pro domino Ioanne episcopo tridentino et Ioannes de Valle vicarius Yseriae iuridice<br />

interrogarunt Fridericum della Catalina an unquam administrata fuerit iustitia occasione alicuis<br />

maleficii in iurisdictione castri Cornu? Respondet quod tempore domini Guielmi et Nicolai tunc<br />

dominorum castri Cornu suspensi fuerint in dicta iurisdictione duo proditores et hoc ante annos<br />

60 circa et recordatur quod dum illo tempore fuerit iuvenis per capillos tractus ab aliquo dicente<br />

sibi, imitare bonos et evita malos et pravos socios etc. Adest etiam depositio trium aliorum<br />

testium qui suo iuramento affirmarunt capitaneos castri Cornu semper ius sanguinis habuisse a<br />

50 annis ut ipsi recordantur.<br />

Cartaceo, carte 3. Notaio: Bartolomeus filius q. Antonii de Bataiolis vicarii in villa Nogaredi<br />

habitator Iserie.<br />

33. Anno 1480, 9 novembris. - Affictus, redditus et proventus spectantes ad castrum Cornu<br />

qui exiguntur in villis Lenzima, Patono, Nomesino, Yseria et Marano cum mero et mixto<br />

imperio pro domino episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 14; scritte 11.<br />

34. Anno 1460, 2 iunii in platio sagrati plebis s. Stephani de Murio. - Homines<br />

communitatum Murii, Tierni, Besagni congregati vendiderunt in perpetuum Antonio quondam<br />

Bartholomaei Tranquilini decimas et ius decimandi leguminum, uvarum, granorum etc. in<br />

contrata da Lopel cum omnibus iuribus, sicuti dominus Franciscus et Iacobus de Castrobarco<br />

rebelles dominii veneti possidebant, et post rebellionem ipsi veneti aquisiverunt et percipiebant<br />

in dicta regula, et hanc venditionem fecerunt dicti homines Antonio Tranquilino praedicto<br />

praetio 86 ducatorum boni auri.<br />

Pergamena mm 540x200-205. Copia. Notaio: Antonius filius ser Iohannis q. ser Guilelmi dela Beta<br />

de Tierno vallis Lagarine... suprascriptum instrumentum emptionis ex libro ultimo imbreviaturarum<br />

recolende memorie q. ser Iacobi dela Beta patrui mey transcripsi a carta 535 ex auctoritate... data per<br />

dominum Nattalem Cornerii olim potetatem Roveredi et capitaneum vallis Lagarine pro serenissimo duce<br />

veneto...<br />

Testimoni: magister Iacobus sartor q. Antonii de Valsasina habitator Alle; Iacobus q. Iohannis<br />

Domenegini de Riviano, Donatus q. Dionisii de la Cluzola, Bertolinus filius Iohannis de Sas vallis<br />

Lagarine.<br />

Ibique publica congregata vicinia more solito in qua aderant homines infrascripti videlizet ser<br />

Iohannes Bonati de Tierno massarius dicte ville Tierni, Antonius q. Andree Ceschati, Iacobus q. Francisci<br />

Cescati, Facius q. Bartholomei Cescati, Federicus q. Dominici de Verona habitator Tierni, Iohannes<br />

Carpentarius, Guilielmus q. Bertini, Bertinus ser Melioris Malfati; Stephanus Segata, Franciscus Galasii,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1449


Capsa 81<br />

Ognabenus et Guilelmus de Paldo, Iohannes q. Christiani. ser Iohannes de la Beta, Luterius magistri<br />

Guidi Scaramela, Tura ab Assibus, Guielmus Zambelet omnes de Tierno.<br />

Antonius Pan e Ay, massarius ville Besagni, Rigus Faitelli, Antonius a Rito, Novellus q. Briani,<br />

Franciscus Magnalinus, Matheus Iohanele, Tura q. Zugny et filius Blasioli, Martinus heres Bonifacii,<br />

omnes de Besagno; Guilelmus q. Ture de Sano, massarius Murii, Andreas q. Armani, Bartholomeus q.<br />

Trentini, Iohannes de sancta maria, Armanus Bertoldi, Petrus Federici, Bertolinus Bertoni, Iacobus<br />

Bertolini, Benasutus Nigri, ser Melior Nigri, Dominicus Moscatel, Pedronus, Iacobus q. Andree, Martaris,<br />

Manfredus q. Lunardi, Iohannes , Stephanus ab Urso, Antonius, Florianus et Nicolaus fratres q. magistri<br />

Guere, Bartholomeus Prandi, Bonus Pizoli, Ognabenus q. Antonii de Cavo de Pont, Blasius Boscheti,<br />

Bonus Bonamedisi, Matheus Iohannes Blasii, Paulus Petraboni, Martinus Abrami nomine domine<br />

Bartholomee Pelegrini de Molina, Filipus de Ravazono, Iacobus Antonius Guielmi de Ravazono,<br />

Iohannes Conzatus, omnes de suprascriptis villis Murii, Tierni, Besagni et Sani.<br />

... decima bladorum, mazurimorum, minutorum, leguminum, uvarum etc.<br />

35. Anno 1540... novembris in stuba canonicae s. Stephani de Murio. - Gabriel filius<br />

domini Pancratii della Betta de Tierno archipresbiter Murii investivit Benolum filium quondam<br />

Marci Buscheti de Murio de toto dorso s. Andreae in lacu s. Andreae ultra villam Lopii pro<br />

annuo fictu 30 carentanorum bonae monetae.<br />

Pergamena mm 250x150. Notaio: Iohannes Franciscus filius q. Guilelmi Betta ex rogitis fratris mei.<br />

36. Anno 1761, 5 martii in loco Foianeghe iurisdictionis castri Cornu. - Renovatio<br />

terminorum ratione pluviarum deperditorum dividentium iurisdictionem castri Cornu a<br />

iurisdictione Murii.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano. Notaio: Iosephus Fedriga.<br />

37. Anno 1665. - Scripturae concernentes controversiam villarum iurisdictionis castri<br />

Cornu cum portinariis portu Sacci praetendentibus solutionem pro quolibet transeunte unum<br />

solidum, cum retroactis temporibus unam quartam frumenti pro quolibet foco annuatim<br />

solverint. Reccursus dictarum villarum ad episcopum tridentinum pro eius patrocinio in<br />

appellatione facta ad caesaream maiestatem. Capitula extensa a dictis communitatibus quae ad<br />

defensam ab inquisitionali processu potestatis Roboreti, occasione eorum quae pro servitute<br />

traiiciendi portum saccensem ipsis communitatibus ab immemorabili debita, acciderunt per<br />

testes, publica documenta etc. coram iudice competente et non aliter, probare intendunt.<br />

Cartaceo, carte 12. Parte in italiano.<br />

38. Anno 1530, die 9 aprilis in arce pragensi. - Ferdinandus romanorum rex quatuor<br />

Vicariatuum Brentonici, Murii, Avii et Allae supplicationibus per Petrum Circulum iuris<br />

utriusque doctorem eorum civem et nuntium porrectis annuens, eorum antiqua privilegia, iura,<br />

statuta, litteras, ordinationes et consuetudines a venetis et aliis quorumcumque bonorum<br />

emptiones, libertates, iurisdictiones et pertinentias confirmat, approbat et ratificat, mandans<br />

nobili Alexandro comiti de Archo capitaneo suo dictorum locorum et aliis officialibus ut iis<br />

permittant quiete et pacifice uti, frui, potiri et gaudere absque alicuius impedimento seu<br />

molestatione.<br />

Anno 1540, die 27 septembris in castro Boni Consilii Tridenti, praesentibus magnificis et<br />

generosis domino Francisco Castelalto equite capitaneo Tridenti, domino Sigismundo de Tono,<br />

excellentibus iuris utriusque doctoribus domino Antonio Ticinio consiliario tridentino, domino<br />

Antonio Balduino, domino Iacobo Malanot ac artium medicinae doctore domino Ioanne Betta. -<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1450


Capsa 81<br />

Cum dominus quondam Bernardus episcopus tridentinus qui iam ab anno 1536, die 22 octobris<br />

cum Vicariatu Avii, anno 1537, die 28 augusti et 5 septembris, cum Vicariatibus Allae et Murii<br />

composuisset et transegisset super certis bonis feudalibus ab ipsis Vicariatibus et particularibus<br />

personis acquisitis a dominio venetorum tunc dominante, litemque intentasset etiam contra<br />

Vicariatum Brentonici cum quo etiam de transactione ineunda tractatum, sed morte praeventus<br />

id perficere non potuisset. Dominus Christophorus successor episcopus tridentinus<br />

transactionem illam perficit cum domino Gottardo Malfatto vicario dictae universitatis<br />

montaneae Brentonici, Dionisio Malfatto generali massario illius universitatis aliisque<br />

procuratoribus de Brentonico; bona illa feudalia in proprietatem dimittendo et rhenenses 4000<br />

recipiendo in aliorum bonorum immobilium emptionem convertendos pro ecclesiae tridentinae<br />

utilitate.<br />

Anno 1540, die 25 septembris in domo communis Brentonici vallis Lagarinae veronensis<br />

diocesis. - Instrumentum procurae quo homines de Brentonico suos procuratores constituunt ad<br />

comparendum coram domino episcopo tridentino et celebrandum instrumentum cum eo<br />

secundum formam formatam per ipsam communitatem consilio sapientis in civitate Ferrariae<br />

sub bona memoria quondam domini Bernardi Clesii cardinalis.<br />

Anno 1541, die 13 augusti in Civitate Nova Austriae. - Ferdinandus romanorum rex etc.<br />

confirmat et approbat transactiones initas a dominis episcopis tridentinis Bernardo et<br />

Christophoro cum quatuor Vicariatibus Brentonici, Murii, Alae et Avii de et super certis bonis,<br />

redditibus et nonnulis iuribus quae homines illorum Vicariatuum nedum in communi sed et in<br />

particulari acquisiverant a dominio venetorum tunc eis dominante.<br />

Anno 1542, die 20 septembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Leopoldus de<br />

Trautmansdorff et Sigismundus Nam canonici ecclesiae brixinensis iudices et executores a sede<br />

apostolica constituti publicant Bullam Pauli papae III de anno 1541, XVI kalendas martii<br />

Romae apud s. Petrum in qua confirmantur et approbantur transactiones suprascriptae post<br />

processum auctoritate apostolica ab ipsis desuper formatum.<br />

Cartaceo, carte 22. Copia.<br />

39. Anno 1646, 22 iulii Oeniponti. - Relatio Francisci Trentini ad episcopum tridentinum<br />

quod per extinctionem familiae Bussi per mortem comitis Ferdinandi Castelletti ultima ex<br />

eadem familia devoluto feudo iurisdictionis Numii ad ecclesiam tridentinam recursum fecerit ad<br />

serenissimum Ferdinandum Carolum Tyrolis comitem ut tanquam protector et advocatus<br />

ecclesiae tridentinae huic possessioni nullum obstaculum ponat sed ei responsum fuit a dominis<br />

deputatis quod serenissimus princeps haeres institutus fuerit suorum bonorum a dicto comite<br />

Castelletti, unde a domino episcopo tridentino serenissimus princeps dictae iurisdictionis<br />

investituram petet. Unde a domino episcopo petit resolutionem quod agendum ad eorum<br />

oppositiones.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

40. Anno 1691-1692. - Cum lis et controversia esset inter dominum comitem Sigismundum<br />

Trappium et communitatem Fulgaridae super iurisdictione illius vallis quae iure feudi<br />

iurisdictioni castri Biseni ab antiquo subiecta fuerit, actum est de compositione inter partes<br />

praedictas ineunda et capitula a compromissariis oenipontanis proposita et transmissa domino<br />

Zacchariae Serrati praetori Roboreti, qui cum Fulgaridam se contulisset et illi communitati<br />

nomine arcani oenipontani proposita capitula legisset, seditiose ac tumultuarie respondit se nolle<br />

subiicere Trappiorum dominio sed sub caesarea maiestate manere velle.<br />

Cartaceo, carte 35. Cinque sigilli aderenti. Parte anche in italiano e tedesco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1451


Capsa 81<br />

41. Anno 1663, die 22 septembris. - Petitio facta a procuratoribus mensae episcopalis<br />

tridentinae et domini Georgii Sigismundi baronis Trappii de iurisdictione Fulgaridae quam sine<br />

iure detinebat comes Tyrolis.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

42. Anno 1541, die 13 augusti in Civitate Nova Austriae. - Ferdinandus romanorum rex etc.<br />

instante domino Christophoro episcopo tridentino confirmat transactionem initam inter eundem<br />

dominum episcopum et Vicariatum Brentonici super lite et differentia inter ipsos suborta de et<br />

super certis bonis, redditibus et iuribus quae homines de Brentonico acquisierant a dominio<br />

venetorum quando hac illis dominabatur.<br />

Pergamena mm 347x463. Sigillo perduto.<br />

43. Anno 1688. - Consignatio Antonii Danieli de Calavino rei detenti in castro Brentonici<br />

facta curiae tridentini praetoris una cum litteris domini Francisci comitis Castribarci et taxa<br />

expensarum secutarum in offitio Brentonici.<br />

Cartaceo, carte 10. 23 e 24 giugno.<br />

44. Anno 1541-1544. - Magnificus et clarissimus dominus Henricus Kuen de Aura<br />

capitaneus castri Cornu iussit per homines electos separari commune Lenzimae a divisis,<br />

mandans subinde ne quisquam incidat aut abducat blada extra terminos assignatos etc.<br />

iudicialiter procedens contra eos qui non paruerunt. Inseruntur quaedam investiturae bonorum<br />

quas fecerunt dominus Matheus de Castrobarco Gulielmo, Francisco et Ludovico Frisingelis de<br />

anno 1489, die 2 decembris etc. renovatae anno 1543, die 19 decembris. Dominus Paulus de<br />

Lietenstain haeredibus Frisingellis anno 1504, die 7 iunii.<br />

Cartaceo, carte 30; scritte 26. Notaio: Petrus Parolinus exemplavi.<br />

45. Redditus castri Prataliae in valle Lagarina sub domino Sodegerio de Tito potestate<br />

Tridenti ad quod reducebantur redditus Alae, Brentonici, Iseriae, Lanzumae, Patoni, Saxi,<br />

Novarnae, Castellani, Zesovini, Pomaroli etc.<br />

Pergamena mm 54x106-111. Hec sunt possessiones quas castrum Pratalie habebat in valle Lagarina<br />

tempore domini Sodegerii de Tito potestatis Tridenti. In villa Ale 37 libras de ficto... Item habebat unum<br />

molendinum in ipsa villa quod redebat 25 libras veronenses in anno; in Iseria duas romanias; Pomaroli 4<br />

mansus.<br />

Pergamena mm 410x68-115.<br />

46. Recensio eorum qui fictum in Ala solvere debent episcopo tridentino facta de mandato<br />

domini Ezelini de Romano.<br />

Pergamena mm 460x124-130.<br />

47. Anno 1212, 12 intrante iulio. - Fridericus episcopus tridentinus manifestari iussit<br />

redditus quos percipit in Ala tam in monte quam in plano, et homines de Ala suo iuramento<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1452


Capsa 81<br />

dictos redditus et iura domini episcopi manifestarunt; inter caetera dixerunt quod nemus Furesti<br />

sit domini episcopi et nemo de Ala potest ligna in dicto nemore excindere nisi pro suis aedificiis<br />

et pro quolibet ligno exciso solvere debent quinque solidos veronenses. Valdemaria ultra Alam<br />

versus Tridentum medietas est domini episcopi et alia Gumponis de Ala. Valdemaria contra<br />

Burgum est tota domini episcopi.<br />

Pergamena mm 545x130-135. Notaio: Iohannes. Testimoni: Pietro di Malosco, Nicolò di Egna,<br />

Alberto di Seiano, Svicherio di Mezo. Valdemaria, Lifinum, Valbon, Castelsepum, Camprunum (malga):<br />

caseus, pupine (poine?).<br />

48. Anno 1530, 8 decembris in domo communis Brentonici. - Homines totius communitatis<br />

Brentonici ibi nominati constituerunt suos procuratores ad agendum, componendum,<br />

terminandum controversias quas habent cum hominibus montaneae Gardumi de montanea<br />

Bordinae etc. cum plena facultate.<br />

Pergamena mm 822x165-176. Notaio: Cyprianus q. ser Ioannis q. Cypriani de Andreolis ville<br />

Fontane montis Brentonici. Testimoni: ser Franciscus q. Petri Togni de Gandino habitator Brentonici, ser<br />

Antonius q. Turozi de Malsesino etiam habitator Brentonici, Sebastianus de Ceschatis de Thierno.<br />

Dolinus Rochus Malfatus vicarius Brentonici, Antonius q. Iacobi Calamarii massarius generalis,<br />

Ciprianus notarius vice massarius loco Gasparis Ritii masssarii generalis. Fontana 14 vicini; Vicus 14<br />

vicini; Fonticulum 7 vicini; Fadano 11 vicini; Sorne 4 vicini; Pinte (?) 12 vicini; Cornetum 11 vicini;<br />

Crusanum 31 vicini; Cazanum 10 vicini; Castionum 15 vicini.<br />

49. Anno 1695, 2 ianuarii Oeniponti. - Sigismundus Trapp scribit domino episcopo<br />

tridentino quod comes Franciscus de Castrobarcho meditetur recuperare totam vallem<br />

Lagarinam, unde eumdem dominum episcopum rogat ut sibi mittat rationes omnes quae militant<br />

pro defensione iurisdictionis suae Beseni de qua iam a 200 annis investituram accipit ab<br />

episcopatu tridentino familia Trapp et qua ratione anno 1490 devolutum sit tale feudum eius<br />

domui.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano.<br />

50. Anno 1695, 10 aprilis Oeniponti. - Sebastianus Trapp certiorem facit episcopum<br />

tridentinum quod comes Franciscus de Castrobarcho eidem domino Sebastiano reversale<br />

exhibuerit quo familiam suam assecurabat in concernentibus feudum Beseni cui aliqua puncta<br />

adnexuit pro maiori corroboratione. Unde etiam consilium petit a domino episcopo priusquam<br />

ulterius respondeat. Circa praedicatum eidem comiti de Castrobarcho tributum, videlicet<br />

"dominus dirrectarius caesareae maiestatis tanquam comitis Tyrolis" respondet hoc evenisse<br />

ratione feudi Grestae pro quo investituram accipit a comite Tyrolis; in alio puncto quod<br />

videlicet comes de Castrobarcho et successores in dicto reversali sub hypotheca ponunt sua<br />

feuda si dominus episcopus confirmare dignabitur dictum reversale, poterit adiungere quod<br />

aliqua ratione redeuntibus feudis ad mensam episcopalem, tunc dictum reversale nullum<br />

praeiuditium inferre possit dictae episcopali mensae etc. Adest epistola in qua dominus<br />

Sebastianus certiorem reddit dominum episcopum quod comes Franciscus omnia approbaverit.<br />

Cartaceo, carte 3. In italiano.<br />

51. Anno 1655, die 9 ianuarii Tridenti. - Epistola domini Iosephi Ghelf decani et capituli<br />

tridentini in qua enarrato praeiudicio quod in causa Vicariatuum tridentinae irrogatur ecclesiae<br />

tum ob ei denegatum primae instantiae beneficium, tum ob translationem feudi ex familia<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1453


Capsa 81<br />

Madrutia in suppositam castrobarcensem, causam hanc pro qua tractanda dominus episcopus<br />

doctorem Pauren huius exhibitorem ablegabat, commendant illustrissimis dominis etc. Deest<br />

superinscriptio.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

52. Scripturae quibus asseritur ius tertiae instantiae spectare ad dominum directi dominii<br />

iurisdictionis feudalis. Speciatim disseritur de eo iure principis et episcopi tridentini in quatuor<br />

Vicariatibus vallis Lagarinae.<br />

Cartaceo, carte 20. Parte in italiano.<br />

Cause trattate dal tribunale aulico attinenti i diritti di giurisdizione patrimoniale (1664).<br />

Ex Zambana: Causa Tura e Bagatina: homines Zambane contra homines Spauri.<br />

Ex Segunzano: Causa Barbi e Casella.<br />

Ex Nomi: causa Ghenzino contra massarios Numii Iustiniani de Chiusolis.<br />

Ex Castelcorno: Causa Folea et Monacalese.<br />

Ex Caldonazzo: Causa Dellay e Lavarone.<br />

Ex Beseno: Trapp contro la comunità di Calliano; Camelli contro la comunità di Calliano; Colli,<br />

Salizzoni, Ponstinghel, Valentini, Comper, Patauner...<br />

Homines Calliani et Besenelli contra homines Gollae et consortes ac contra massarium Beseni.<br />

53. Anno 1533, 23 aprilis Venetiis in ducali palatio. - Andraeas Gritti Venetiarum dux<br />

commendat episcopo tridentino homines Brentonici et Avii qui a veneta republica quaedam<br />

bona aquisierunt ut eos in sua pacifica possessione absque vicinorum molestia permittat, rem<br />

sibi gratissimam facturo.<br />

Pergamena mm 373x500. In italiano. Bollo perduto.<br />

54. Anno 1646, 21 aprilis. - Relatio transmissa Carolo Emmanueli episcopo tridentino quod<br />

archiepiscopus salisburgensis una cum baronibus de Gresta libellum formant praetensionis<br />

quatuor Vicariatuum et hac ratione a vassallis tridentinae ecclesiae inquirunt documenta antiqua<br />

ad probandam antiquitatem possessionis suorum antecessorum et doctor Melli mantuanus talem<br />

libellum conficit. Inquisitum pariter fuit an scripturae dominorum de Madruzzo sint in castro<br />

Madruzzi et quisnam claves habeat? Unde certiorem reddit de his et aliis ut provideat etc.<br />

Epistola subscribitur G.S.<br />

Cartaceo, carte 8. Parte in italiano.<br />

Lettra da Castelnuvo, 26 maggio 1491, al principe di Trento Odorico de Frundsberg da parte di<br />

Martino Lodron; affari giurisdizionali sui vecchi territori dei Castelbarco: feste da custodire a Beseno,<br />

Castelcorno e Nomi (Pasqua e Pentecoste).<br />

Altra lettera al Frundsberg (1491): feste ad Aldeno; altre due cartre con copie di documenti attinenti<br />

alla giurisdizione di Castelcorno (1490).<br />

55. Libellus supplex communitatis Allae ad Christophorum episcopum tridentinum pro<br />

revocatione proclamatis de non occidendis porcis silvestribus sub poena furcarum, adducendo<br />

privilegia sua iam a centum annis ab ecclesia tridentina et antecessoribus dominis episcopis<br />

obtenta de iure venandi praecipue dicta animalia.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1454


Capsa 81<br />

56. Anno 1559, Insprugg. - Locumtenentes, regentes et consiliarii superioris Austriae<br />

exponunt episcopo tridentino quod homines Fulgaridae iurisdictionis Biseni nimis graventur in<br />

solutione datii pecorum, equorum et iumentorum a datiariis Tridenti, Cavalesii et Pinedi et<br />

solvere teneantur eodem modo sicuti solvebant eo tempore quo fuerunt subditi venetorum. Unde<br />

rogant dominum episcopum pro moderatione dicti datii cum sint fideles subditi et prompte<br />

steuras etc. solvant.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

57. Anno 1534, die 10 decembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Dominus Bernardus<br />

cardinalis et episcopus tridentinus iubet relaxari sequestrum quod dominus Christophorus<br />

Philippus comes de Liechtenstain baro in castro Cornu et dominus Schennae, romanorum regiae<br />

maiestatis consiliarius et capitaneus Ratenbergae cis Oenum etc. fieri fecerat hominibus quatuor<br />

Vicariatuum occasione decimae de Pilcanto et locorum in Brentonico etc. reservato iure in<br />

petitorio et possessorio etc.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente.<br />

58. Anno 1532. - Scripturae duae in germanico et una in latino idiomate productae a<br />

domino Bernardo episcopo tridentino pro recuperatione vallis Lagarinae adductis iuribus<br />

ecclesiae tridentinae et profligatis obiectionibus camerae tyrolensis.<br />

Cartaceo, carte 60 (scritte 52). Tre fascicoli con carte 22, 12,18.<br />

59. Anno 1533. - Supplicatio quatuor Vicariatuum vallis Lagarinae domino episcopo<br />

tridentino porrecta ut eos immediate in manibus ecclesiae tridentinae tenere velit et etiam<br />

conservare in ea emptione decimarum quam a venetis fecerant.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

60. Anno 1532. - Epistolae locumtenentium Veronae cum responsionibus occasione<br />

controversiae inter homines villarum Avii et Belluni vallis Lagarinae ratione confinium et pro<br />

iure dominii super quodam monte.<br />

Cartaceo, carte 4.<br />

61. Supplices litterae hominum communitatis Brentonici ad dominum Christophorum<br />

episcopum tridentinum ut conserventur indemnes in eorum iure quo antiquitus potiebantur non<br />

solvendi decimas capitaneo vel alteri cuiquam sed eas collectas inter se dividendi. Narrant alios<br />

attentatus factos antea a domino de Liechtenstein et postea a domino Aliprando Clesio cum<br />

resolutionibus inde factis in eorum favorem a domino Bernardo episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

62. Anno 1532, 17 iulii ex Insprugg. - Locumtenentes, regentes et consiliarii superiorum<br />

Austriae provinciarum scribunt locumtenentibus tridentinis super controversia hominum Belluni<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1455


Capsa 81<br />

subditorum venetorum et homines Avii qui ius praetendunt cuiusdam montis in confinibus et<br />

causa ventilata a rectoribus Veronae subditos Avii condemnarunt ad restitutionem pignorum<br />

acceptorum et condemnationum exactarum per comites Archi, publicatio tamen suspensa fuit.<br />

Unde hortantur dictos locumtenentes ut bene examinent talia iura ut venetis responsum dare<br />

possint.<br />

Cartaceo, carte 2. Cinque sigilli aderenti.<br />

63. Anno 1533, 6 iulii ex castro Brentonici. - Franciscus comes Archi capitaneus in valle<br />

Lagarina scribit locumtenentibus tridentinis quod homines Brentonici ratione quarumdam<br />

proclamationum acceperint quasdam vaccas domini Nicolai de Gresta pasculantes in monte<br />

Bordinae in pertinentiis Brentonici quod egre ferens dictus dominus Nicolaus, formari iusserit<br />

inquisitionem et prolamationes contra 40 de Brentonico, qui nuntios miserunt ad petendam<br />

copiam talis proclamationis quae eis denegata fuit unde timentes ne ad ulteriora procedatur<br />

reccursum habuerunt coram se ut ipse iura sua tueatur, praetendit enim dictus dominus Nicolaus<br />

montem Bordinae ad se spectare. Quare informat dictos dominos locumtenentes ut scribant<br />

dicto domino Nicolao ne ad ulteriora procedat usque ad cognitionem causae.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente.<br />

64. Anno 1533, 14 iulii ex castro Grestae. - Nicolaus de castro Barco et baro Grestae<br />

respondet ad epistolas locumtenentium tridentinorum super controversia pignorationis vaccarum<br />

et proclamatione hominum de Brentonico factas fuisse proclamationes quia praeterierunt<br />

terminum praefixum ad faciendas suas defensiones; oblata pariter eis fuit copia processus si<br />

legitime comparuissent sed quia taliter comparere noluerunt, ideo eis copia fuit denegata.<br />

Transmittit eisdem processum ut plene de statu rei informentur et cognoscant quod in<br />

procedendo formam iuris et statutorum non praetermiserit et minus in ea causa tractatur de<br />

praeiuditio iurisdictionis domini episcopi quia nulla est differentia inter episcopum et ipsum<br />

dominum de Gresta quia episcopus habet iurisdictionem et potestatem nedum in illis locis<br />

Opuli, sed etiam per totam iurisdictionem Grestae et aliarum ad se pertinentium de quibus<br />

omnibus dominus episcopus ad libitum potest disponere. Unde sperat quod talem excessum<br />

hominum de Brentonico sine debita punitione non praetermittent.<br />

Cartaceo, carte 2. Tre sigilli aderenti.<br />

65. Anno 1535, 24 iunii Tridenti. - Litterae supplices deputatorum in negotio restitutionis<br />

ad romanorum regem in quibus eum rogant ut cum condemnandi sint dominus Carolus Trapp et<br />

nepos suus ad restitutionem quorumdam montium faciendam vicentinis cum dicti montes<br />

comprehendantur in suis investituris et sint in ditione tridentina velit talem causam alicui<br />

commissario ad revidendum remittere eidemque delegationis formam transmittunt.<br />

Cartaceo, carte 3. Parte in tedesco. Tre sigilli aderenti.<br />

66. Anno 1535, 11 ianuarii Arci. - Alexander comes Arci scribit Francisco Castelalto<br />

capitaneo Tridenti eumque certiorem facit de controversiis quas habent homines Belumi cum<br />

hominibus Avii circa confinia et de mandato sibi misso ab oenipontano consilio de informatione<br />

eidem domino capitaneo danda.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. In italiano.<br />

1456


Capsa 81<br />

67. Anno 1503, 19 iulii. - Depositio quorumdam testium in causa controversiae inter<br />

homines Numii et castrum Petrae qui testes asseruerunt quod cum essent decimani dicti castri<br />

pro domino Antonio de Lizana cuius tunc erat decima, de decem partibus unam exigebant et ita<br />

etiam exegerunt in clausura castri Numii dum erat Lidretor capitaneus Numii; de leguminibus<br />

vero etc. ex undecim partibus una solvebatur. De hoedis vero, agnis aliisque animalibus nihil<br />

solvebatur.<br />

Cartaceo, carte 10. Notaio: Bonifatius Betta. Depositio magistri Martini muratoris in contrata s.<br />

Benedicti.<br />

68. Anno 1529. - Bernardus episcopus tridentinus expostulat a commissariis Ferdinandi<br />

romanorum imperatoris restitutionem iurisdictionum in valle Lagarina e manibus venetorum<br />

recuperatorum anno 1509 et ad ecclesiam tridentinam spectantium cum omnibus fructibus inde<br />

perceptis.<br />

Cartaceo, carte 4. Note del cancelliere Antonio Quetta.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1457


Capsa 82<br />

CAPSA 82<br />

[Feuda et privilegia] (numeri 33)<br />

1. Anno 1632, die 3 novembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Carolus Emmanuel<br />

episcopus tridentinus investivit Antonium Sbardelati roboretanum, Mathaeum eiusdem fratrem<br />

et eius nepotem cum successoribus suis de omnibus feudis quae habent ab ecclesia tridentina<br />

quam investituram accepit eorum nomine Antonius Malinvernus notarius roboretanus.<br />

Anno 1624, die 30 octobris. - Ioseph Sbardelati de Adlerburg roboretanus cum consensu<br />

episcopi tridentini requirendo vendidit Cosmo quondam Gasparis Cosmi roboretani partem<br />

montis del Cheserle quam habet in feudum ab ecclesia tridentina pro renensium 1.000 cum<br />

pacto retroemendi post tres annos.<br />

Anno 1629, die 29 iulii. - Cosmus quondam Gasparis Cosmi de Roboreto in testamento<br />

reliquit Appoloniae filiae capitanei Sbardelati generis sui renenses 1.000 quod dictus testator<br />

habet super montaneam Cheserle quorum usumfructum habere non possit nisi solutis debitis<br />

ipsius domini testatoris.<br />

Anno 1671, die 14 novembris. - Melchior Partini tanquam curator Iacobi Felicis Hecheri<br />

restituit dominis Sbardelatis montaneam Cheserlae quam domino Cosmo de Cosmis roboretano<br />

vendiderat, pro qua restitutione exbursarunt renenses 666 e 40.<br />

Cartaceo, carte 28. Copia della carta di Regola di Denno del 1632 (fatta nel 1670). Notai: Nicolaus<br />

de Antonignis; Ioannes Antonius Chiusole; Ioannes Maria Martinelli; Bonafides Malinverni. Parte in<br />

italiano.<br />

2. Anno 1670, die 5 ianuarii. - Bartholomaeus quondam Ioannis Baptistae de Gruffis plebis<br />

Leudri pro se et pro fratribus suis Laurentio et Petro constituit suum procuratorem Ioannem<br />

Antonium de Augustinis Tiarni inferioris pro sumenda investitura a Sigismundo Alphonso<br />

episcopo tridentino omnium feudorum quae habent ab ecclesia tridentina videlicet partis<br />

decimae quam habent in dicta plebe etc.<br />

12 februarii. - Ioannes Iacobus quondam Datii Picoli vallis Leudri constituit suum<br />

procuratorem Datium Picoli eiusdem vallis ad sumendam investituram unius decimae in dicta<br />

valle a domino Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

3 iunii. - Regulani Hortiseti plebis Vulsanae constituerunt suum procuratorem<br />

Hieronymum de Martinis secretarium episcopi tridentini ad praestandum coram domino<br />

Sigismundo Alphonso episcopo tridentino eorum nomine iuramentum fidelitatis etc.<br />

9 novembris. - Regula feudalis Praedatii vallis Flemmarum constituit suum procuratorem<br />

Georgium de Platio pro sumenda investitura montis Verdabii a Sigismundo Alphonso episcopo<br />

tridentino.<br />

7 decembris. - Regula Moenae vallis Flemmarum constituit suum procuratorem Valerium<br />

de Pelegrino pro sumenda investitura decimae dictae villae a Sigismundo Alphonso episcopo<br />

tridentino.<br />

Cartaceo, carte 14. Sigillo aderente. Notai: Petrus Brachi; Franciscus Marzolini; Baptista Bonelli;<br />

Carolus filius q. Simonis de Callegariis.<br />

3. Taxa antiqua investiturarum feudalium quae ex episcopali tridentina cancellaria per<br />

secretarium allemanum expediri solebant, ubi recensentur familiae quae pro investitura<br />

solvebant domino episcopo. Comes Tyrolis ad cancellariam solvere tenebatur reinenses 60 et ad<br />

cameram pro sigillo reinenses 6 sed nibil unquam solvit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Cartaceo, carte 12. Circa 1670.<br />

1458


Capsa 82<br />

4. Anno 1582, die 20 iulii Tridenti in castro Boni Consilii. - Sententia lata in favorem<br />

domini Ioannis Baptistae Calavini tanquam procuratoris dominorum de Saibandis contra<br />

dominum Iacobum Ceschium uti procuratorem camerae fiscalis Tridenti, occasione devolutionis<br />

portionis feudorum et decisum dictos de Saibandis fore et esse absolvendos a praedicta<br />

petitione.<br />

Pergamena mm 305x340.<br />

5. Anno 1676, die 4 maii Tridenti ex arce Boni Consilii. - De mandato celsissimi et<br />

reverendissimi domini Sigismundi Alphonsi episcopi tridentini per succium sive nuncium castri<br />

notificatur Michaeli Fedrigatio exemplar sententiae camerae imperialis Spirae impetratae a<br />

nobili Octavio et Bernardino eius filio de Tabarellis die 5 octobris 1660, 22 februarii 1675 et 17<br />

martii 1676, ac eidem praecipitur quatenus intra dies 9 iurisdictionem Numii per ipsum hactenus<br />

detentam cum omnibus feudalibus eisdem Tabarellis consignare debeat.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

6. Anno 1671, dei 22 ianuarii. - Communitates Vigi, Darei et Iaurei constituerunt suum<br />

procuratorem Ioannem de Armanis de Breuno Thioni pro sumenda investitura montis della<br />

Costa a Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

23 ianuarii. - Nobilis dominus Ioannes Thomas quondam domini Bonani Mazza villae<br />

Imarii plebis Maleti constituit procuratorem doctorem Stephanum Guardium de Mastellina<br />

plebis Vulsanae pro petenda renovatione investiturae decimae Carzati a Sigismundo Alphonso<br />

episcopo tridentino.<br />

24 ianuarii. - Antonius quondam Martini Ferrari cum fratribus et consanguineis suis<br />

constituit suum procuratorem nobilem et spectabilem dominum Ioannem Antonium Sforza<br />

vicarium vallis Leudri pro sumenda investitura decimae Mezilaci in Leudro a Sigismundo<br />

Alphonso episcopo tridentino.<br />

24 ianuarii in Tiarno inferiori. - Iacobus Bertolini Tiarni constituit suum procuratorem<br />

Ioannem Antonium Sforza vicarium Leudri pro sumenda investitura unius partis decimae Tiarni<br />

inferioris a Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

26 ianuarii, Leudri. - Bernardinus della Michella Mezilaci Leudri pro se et fratribus suis<br />

nomine etiam Bartholomaei Vescovi eiusdem loci constituit procuratorem suum Ioannem<br />

Antonium Sforza vicarium Leudri pro sumenda investitura decimae Biacesiae, Tiarni inferioris<br />

et superioris a Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

31 ianuarii in Tiarno inferiori. - Bartholomaeus Vescovi procuratorem suum pro investitura<br />

sumenda suae partis decimae superius recensitae delegavit dictum Ioannem Antonium Sforza<br />

vicarium Leudri.<br />

31 ianuarii Celentini. - Homines communitatis Celentini et Strambiani constituerunt suum<br />

procuratorem dominum Ioannem Baptistam Focherum ad sumendam investituram montis alla<br />

Zumella et montis dell'Agul a Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Ioannes Baptista Martinellus Ossanae. - Vi è solamente la procura della<br />

comunità di Cellentino e Strambiano.<br />

7. Anno 1671, 4 februarii Setauri. - Communitas burgi Setauri constituit suum<br />

procuratorem Ioannem Petrum Ioanellam dicti burgi ad sumendam confirmationem<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1459


Capsa 82<br />

privilegiorum et investiturae feudorum existentium in pertinentiis dicti burgi a Sigismundo<br />

Alphonso episcopo tridentino.<br />

14 februarii, Tridenti ad pontem Fersinae. - Christophorus Gallassius constituit suum<br />

procuratorem dominum Ioannem Baptistam Gentilotti pro sumenda investitura decimae feudalis<br />

et praestando solito iuramento apud Sigismundum Alphonsum episcopum tridentinum.<br />

14 febuarii in Loca vallis Leudri. - Marcus quondam Antonii de Bellinis de Loca Leudri<br />

constituit suum procuratorem Nicolaum Coal pro praestando iuramento et sumenda investitura<br />

decimae in pertinentiis Lochae a Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

19 februarii. - Homines communitatis Coguli plebis Vulsanae constituerunt suum<br />

procuratorem dominum Ioannem Gasparum Migatium patritium tridentinum pro sumenda<br />

investitura montium del Palù et aliorum cum obligatione solvendi censum et affictum etc. et<br />

praestandum solitum iuramentum fidelitatis coram Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

20 februarii in Mediolacu vallis Leudri. - Bernardus quondam Andraee Toccoli Mediilacus<br />

pro se et suis fratribus constituit suum procuratorem Bartholomaeum Micheli Tiarni superioris<br />

pro sumenda investitura decimarum in pertinentiis Biasegae vallis Leudri a Sigismundo<br />

Alphonso episcopo tridentino.<br />

22 februarii. - Homines communitatis Condini constituerunt procuratores suos dominos<br />

Ioannem Lodronum et Antonium Botherinum ad sumendam investituram omnium privilegiorum<br />

suorum a Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

22 februarii, Terzolasii plebis Maleti. - Ioannes Iacobus et Iacobus Antonius a Graiffenberg<br />

constituerunt suum procuratorem nobilem dominum Gasparum a Graiffenberg pro sumenda<br />

investitura decimae Dezani et Ruinae a Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

26 februarii in Lenzumo vallis Leudri. - Martinus et Nicolaus fratres de Casolis, Ioannes et<br />

fratres sui de Zanetis, Iacobus, Silvester, Paulus omnes de Lenzon constituerunt suum<br />

procuratorem dominum Antonium quondam Martini Casolae pro sumenda investitura decimae<br />

in pertinentiis Lenzumae, Lochae et Bezechae vallis Leudri a Sigismundo Alphonso episcopo<br />

tridentino.<br />

2 ianuarii. - Martinus Zoina Enguisi plebis Leudri pro se et fratribus suis constituit suum<br />

procuratorem Martinum Segalla notarium Enguisi pro sumenda investitura decimae Enguisi a<br />

Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 29. Parte in italiano. Sono dieci atti notarili.<br />

8. Anno 1671, prima martii. - Homines communitatis Terragnoli constituerunt suum<br />

procuratorem Simonem a s. Nicolao pro obtinenda renovatione investiturae traductionis<br />

lignaminum per flumen Leni et aliorum privilegiorum suorum a Sigismundo Alphonso episcopo<br />

tridentino.<br />

4 martii. - Homines communitatis Valarsae constituerunt suum procuratorem Georgium<br />

Cobbe ad praestandum solitum iuramentum et sumendam investituram feudorum quae tenent<br />

virtute privilegiorum suorum ab episcopis tridentinis et renovationem a Sigismundo Alphonso<br />

episcopo tridentino.<br />

4 martii. - Homines communitatis Brioni plebis Condini constituerunt suum procuratorem<br />

Paulum Poletti pro obtinenda confirmatione privilegiorum suorum a Sigismundo Alphonso<br />

episcopo tridentino.<br />

5 martii. - Ioannes quondam Augustini Toccoli Thiarni superioris Leudri constituit suum<br />

procuratorem Bartholomaeum Micheli pro obtinenda renovatione investitura suae partis<br />

decimae a Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

5 martii. - Dominus Andraeas a Toldo Roboreti tanquam senior de familia Betta constituit<br />

suum procuratorem doctorem Aloysium Betta filium suum pro praestando fidelitatis iuramento<br />

et sumenda investitura feudorum a Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1460


Capsa 82<br />

6 martii. - Homines communitatis Vermilii constituerunt suum procuratorem Venturam<br />

Panizzam dictae villae regulanum ad sumendam confirmationem capitulorum suorum et<br />

praestandum solitum fidelitatis iuramentum Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

6 martii. - Attestata domini Francisci Bertoldi canonici Tridenti et parochi Coredi<br />

deponentia quod viderit investituras factas Balthassari Herlicher de Coredo de uno molendino in<br />

valle s. Romedii ab episcopo tridentino cardinali de Harrac et aliis.<br />

15 martii. - Antonius de Odoricus Thomas Busettus, Iacobus de Odoricis, Romedius<br />

Zenonianus de Tueno constituerunt procuratorem suum Antonium de Odoricis pro praestando<br />

iuramento fidelitatis et sumenda investitura bonorum quae habent ad s. Zenonem a Sigismundo<br />

Alphonso episcopo tridentino.<br />

15 martii, Tueni. - Praenobilis Ioannes Baptista Concius constituit suum procuratorem<br />

Nicolaum Concinum filium suum ad sumendam investituram feudorum in pertinentiis Tueni et<br />

s. Zenonis a Sigismundo episcopo tridentino.<br />

16 martii, Stenici. - Nobilis dominus Carolus de Corradis de Stenico suo nomine et<br />

aliorum, Eleutherius de Girardis, Simon de Pre etc. instituerunt suum nuntium Ioannem<br />

Corradum cum Vigilio Luterino notario et Hieronymo Corrado ad praestandum iuramentum<br />

fidelitatis et sumendam investituram feudorum de quibus antea fuerunt investiti, a Sigismundo<br />

Alphonso episcopo tridentino.<br />

19 martii, Magrassi. - Communitas Magrassi et Arnaghi plebis Maleti costituit suum<br />

nuntium dominum Gotthardum Ramponi iuris utriusque doctorem ad praestandum iuramentum<br />

fidelitatis et impetrandam confirmationem cartae regulae communitatis a domino Sigismundo<br />

Alphonso episcopo tridentino.<br />

30 martii, Clesii. - Domina Cattarina vidua quondam domini Ioannis Udalrici Bertoldi<br />

medicinae doctoris tutrix filiorum suorum constituit suum procuratorem dominum Hieronymum<br />

Martini secretarium episcopi tridentini a praestandum iuramentum fidelitatis et sumendam<br />

investituram partis decimae villae Salterii in loco dicto a Buseno a Sigismundo Alphonso<br />

episcopo tridentino.<br />

6 februarii. - Homines communitatis Fucinarum plebis Vulsanae constituerunt suum<br />

procuratorem nobilem Melchiorem Gaggiam cancellarium ad praestandum iuramentum<br />

fidelitatis, ad obtinendam confirmationem privilegiorum et investiturae decimae suae<br />

communitatis etc. a Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

25 martii. - Ioannes Baptista Tachello et Nicolaus Bortolotti de Drena fidem faciunt<br />

decimam Drenae pertinere a castrum Drenae quae solvitur comitibus Prospero et Maximiliano<br />

de Arco.<br />

Cartaceo, carte 2. Alcuni sigilli aderenti. Parte in italiano. Sono 14 atti notarili.<br />

9. Anno 1671, die 7 aprilis. - Mathaeus Thisi et Ioannes Iacobus Corradi testantur decimam<br />

Stenici dividi in quatuor cumulos, quorum unus spectat ad massarium mensae episcopalis pro<br />

domino episcopo, alter parrochiali ecclesiae Banali, tertius dividitur inter comites de Thunn et<br />

familiam Corradi, ultimus vero dividitur in quatuor partes, tres pertinent comiti Maximiliano de<br />

Arco et quarta pars iterum ad mensam tridentinam.<br />

9 aprilis. - Ioannes Tanvini notarius Maleti constituit suum procuratorem Dominicum<br />

Tanvini legum doctorem eius filium pro praestando fidelitatis iuramento et sumenda investitura<br />

decimae Quette plebis Enni a Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

12 aprilis, Trilaci. - Dominus Ioannes Baptista Castelli pro se et aliis suis consanguineis<br />

constituit suum nuntium dominum Paulum Castelli notarium pro praestando fidelitatis<br />

iuramento et sumenda investitura bonorum feudalium a dicto episcopo tridentino.<br />

15 aprilis, Clesii. - Illustris dominus Ioannes Gotardus Campi de Clesio constituit suum<br />

procuratorem dominum Ioannem Michaelem Mogium iuris utriusque doctorem pro praestando<br />

fidelitatis iuramento et sumenda investitura decimae in pertinentiis Quettae a dicto domino<br />

episcopo tridentino.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1461


Capsa 82<br />

17 aprilis. - Ioannes quondam Gratiadei Burati de Comano plebis Lomasii pro se et<br />

omnibus aliis consanguineis suis constituit procuratorem suum Bartholomaeum Burati pro<br />

praestando solito iuramento et sumenda investitura decimae in certis locis Comani a dicto<br />

episcopo tridentino.<br />

16 aprilis. - Nobiles domini Antonius et Franciscus de Visintaineris Cagnodi plebis Revoi<br />

constituerunt suum nuntium dominum Bartholomaeum Visintainerum de Clesio iuris utriusque<br />

doctorem pro praestando solito iuramento et sumenda investitura decimae de Pellizzani et<br />

Termenagi plebis Vulsanae a dicto domino episcopo tridentino.<br />

18 aprilis. - Nobilis Nicolaus Visintainer de Cagnodo constituit dictum procuratorem pro<br />

dicta decima etc.<br />

18 aprilis. - Nobilis dominus Thomas quondam Hieronymi Visintainer de Clesio constituit<br />

suum procuratorem Bartholomaeum Visintainer pro sumenda investitura dictae decimae.<br />

20 aprilis. - Domina Cattarina vidua domini Christophori Alexandrini a Neustain, olim<br />

comitis palatini, constituit suum nuntium Petrum Mancium ad praestandum solitum iuramentum<br />

et petendam renovationem investiturae decimae al Ronch in pertinentiis Cortesani nomine<br />

filiorum suorum a dicto episcopo tridentino.<br />

21 aprilis. - Dominicus Campagnatius pro se et suis fratribus vendidit decimam quam in<br />

variis locis habebat nobili domino Iacobo Pasotto legum doctori et vicario Flavoni.<br />

25 aprilis. - Franciscus quondam Sigismundi comes ab Arco pro se et omnibus aliis<br />

comitibus constituit suum procuratorem dominum Alliprandum Bassettum iuris utriusque<br />

doctorem ad praestandum solitum iuramentum et sumendam renovationem investiturae castri<br />

Restauri et decimarum ad illud castrum spectantium a dicto domino episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 22. Due sigilli aderenti. Sono 11 atti notarili.<br />

10. Anno 1671, die 8 maii Venetiis. - Reverendus dominus Antonius Circulus Roboreti<br />

constituit suum procuratorem dominum Paulum Balter pro praestando solito fidelitatis<br />

iuramento et sumenda investitura decimae Marci a Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

10 maii. - Nobiles Thisii villae Iustini de Rendena constituerunt suum procuratorem<br />

dominum Ioannem Baptistam Thisi notarium ad praestandum solitum iuramentum et petendam<br />

investituram exemptionum, decimarum et immunitatum a dicto episcopo tridentino.<br />

30 maii. - Dominus Georgius Alberti de Enno pro se et nepotibus suis et aliis de eadem<br />

familia constituit suum procuratorem dominum Carolum Gervasium Alberti consiliarium et<br />

reverendum dominum Nicolaum Alberti et in horum defectu dominum Ioannem Baptistam<br />

Manci ad praestandum solitum iuramentum et petendam renovationem investiturae a praedicto<br />

domino episcopo tridentino. - Hanc decimam antiquitus in 32 locis Enni continebatur.<br />

Cartaceo, carte 24. Parte in italiano. Sigilli aderenti.<br />

11. Anno 1671, die 13 iulii in aedibus canonicalibus plebis Livi. - Bartholomaeus et<br />

Ioannes fratres de Philippis de Scanna elegerunt suum procuratorem dominum Iacobum de<br />

Philippis ad praestendum solitum iuramentum et petendam investituram de variis decimis et<br />

feudis antiquitus possessis, a Sigismundo Alphonso episcopo tridentino.<br />

23 septembris in valle Pulicellae. - Nobilis dominus Ioannes Saibanti de Isolo Veronae pro<br />

se et suis fratribus constituit suum procuratorem dominum Franciscum Pompeati pro sumenda<br />

investitura bonorum feudalium a dicto episcopo tridentino et praestando solito iuramento.<br />

17 novembris. - Homines communitatis Tresii plebis Tay fecerunt capitula observanda ab<br />

allienigenis ibi commorantibus praesentanda dicto domino episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 14. Vi è una procura datata Riva 1671 con tre atti notarili della pieve di Ledro;<br />

Bellini di Pieve e di Locca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1462


Capsa 82<br />

12. Anno 1672, die 28 martii. - Perillustris dominus Bartholomaeus Francischinus filius<br />

quondam domini Ioannis Baptistae Tridentini sacrae caesareae maiestatis Eleonorae viduae<br />

adiutans et solutor camerae, arcisque et iurisdictionis Favoritae eiusdem imperialis capitaneus,<br />

constituit suum procuratorem nobilem dominum Antonium Corradinum medicum pro<br />

praestando solito fidelitatis iuramento et sumenda investitura suae portionis lacus Terlaghi et<br />

decimae iuxta tenorem ultimae sententiae latae contra illustrissimos dominos comites Terlagos,<br />

ab episcopo tridentino Sigismundo Alphonso.<br />

Cartaceo, carte 2. Sigillo aderente. Notaio: Andreas Antoninus.<br />

13. Anno 1673,Thassulli. - Nobilis vidua domina Iunipera Pillatti de Thassullo tutrix<br />

filiorum suorum vendidit petiam terrae arativae prativae et vineatae in pertinentiis Medii s. Petri<br />

et aliam ad Navem cum decima in utroque loco domino Ludovico Vescovi de Medio Corona<br />

praetio florenorum 600 cum obligatione investituram sumendi ab episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 6. Parte in italiano. Notaio: Nicolaus de Antonignis de Enno.<br />

14. Anno 1655, 11 septembris. - Carta regulae communitatis Montesii confirmata a Carolo<br />

Emmanuele 22 februarii 1656 et a Sigismundo Alphonso episcopo tridentino 16 maii 1671.<br />

Cartaceo, carte 20. Notaio: Bartholomeus Sluca. La carta di Regola è in italiano.<br />

15. Anno 1663, prima octobris. - Dominus Octavius Tabarellus de Fattis constituit suum<br />

procuratorem Bernardinum filium suum pro sumenda investitura feudorum.<br />

22 septembris. - Fratres Bertoldi de Enno reccurrut ad episcopum tridentinum pro<br />

renovatione investiturae decimae et privilegio regulandi ac pasculandi in certa portione fluminis<br />

Nucis.<br />

7 decembris. - Ioannes Antonius de Oradinis de Bezzecha Leudri constituit suum<br />

procuratorem dominum Bernardum Bartoli vicarium Leudri pro investitura suae partis decimae<br />

Thiarni superioris et inferioris.<br />

12 decembris. - Iacobus Zoina Enguisi vallis Leudri constituit suum procuratorem<br />

dominum Martinum Segallam notarium pro sumenda investitura decimae Enguisi etc.<br />

10 septembris. - Homines iurati plebis Thioni constituerunt sindicos Iudicariarum ad<br />

supplicandum dominum episcopum tridentinum pro confirmatione privilegiorum suorum.<br />

5 decembris. - Daniel de Vescovi Thiarni superioris Leudri constituit suum procuratorem<br />

Bernardum Bartoli vicarium Leudri pro investitura suae partis decimae Thiarni superioris et<br />

inferioris ac Biacesae.<br />

Eodem die, Iacobus et Bernardinus fratres de Bertolinis Thiarni inferioris Leudri<br />

constituerunt Bernardum Bartoli pro sumenda investitura suae partis decimae Thiarni inferioris.<br />

7 decembris. - Nicolaus et Ioannes Paulus de Filippis Scanae plebis Livi constituerunt<br />

suum procuratorem Iacobum de Filippis pro sumenda investitura feudorum suorum a dicto<br />

domino Sigismundo Francisco episcopo tridentino.<br />

17 iunii. - Dominus Del Ben civis roboretanus constituit suum procuratorem<br />

Christophorum del Ben ad sumendam investituram feudorum quae habet una cum aliis de dicta<br />

familia ab ecclesia tridentina.<br />

14 decembris. - Regula feudalis Predatii vallis Flemmarum constituit suum procuratorem<br />

Georgium a Platio pro sumenda investitura montis feudalis Guardaben.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1463


Capsa 82<br />

5 decembris. - Antonius de Ferrariis Thiarni vallis Leudri tanquam senior de familia<br />

constituit suum procuratorem Bernardum Bartoli pro sumenda investitura suae partis decimae<br />

Medii Lacus.<br />

11 decembris. - Dominus Bartholomaeus ab Hera villae plebis Leudri constituit dominum<br />

Antonium de Augustinis pro sumenda investitura suae partis decimae dictae villae plebis pro se<br />

et nomine Laurentii de Griuffis de dicta villa.<br />

3 novembris. - Franciscus comes Lodroni pro se et aliis comitibus constituit suum<br />

procuratorem Bernardum Pompeatum iuris utriusque doctorem et consiliarium episcopi<br />

tridentini pro sumenda investitura omnium feudorum quae habet ab ecclesia tridentina.<br />

4 decembris. - Mathaeus a Sega regulanus Predatii vallis Flemmarum nomine totius regulae<br />

constituit suum procuratorem Ioannem Baptistam de Francisco alterum regulanum ad<br />

obtinendam ab episcopo tridentino confirmationem privilegiorum et consuetudinum suarum.<br />

30 septembris. - Dominus Ioannes Baptista cum caeteris de familia Tisii Iustini vallis<br />

Rendenae constituit suum procuratorem nobilem dominum Ioannem Baptistam de Tisiis pro<br />

sumenda investitura feudorum et privilegiorum suorum.<br />

18 decembris. - Dominus Antonius Sbardelatus iuris utriusque doctor et reverendus<br />

dominus Mathias eius frater constituerunt suum procuratorem dominum Christophorum del<br />

Beno ad sumendam investituram bonorum quae habent ab ecclesia tridentina.<br />

26 augusti. - Iurati vallium Iudicariarum cis et ultra Duronum constituerunt suos<br />

procuratores Ioannem Polanam de Roncono, dominum Iacobum Festum de Bulbeno notarium,<br />

Ioannem Bossium de Rendena, dominum Vigilium Lutherinum notarium Stenici, dominum<br />

Antonium Leurium de Flaveo et dominum Felicem Honoratum de Blezio pro praestando<br />

iuramento et sumenda investitura iurium suorum ab episcopo tridentino.<br />

27 iulii. - Aequites Faelix Serbati canonicus Veronae et Ioannes eius frater nomine etiam<br />

aliorum de dicta familia supplicarunt Sigismundum Franciscum episcopum tridentinum pro<br />

renovatione investiturae feudorum quae habent ab ecclesia tridentina.<br />

10 decembris. - Marcus Belleni Lochae vallis Leudri constituit suum procuratorem<br />

Nicolaum Coal dictae villae pro sumenda investitura bonorum feudalium quae habet una cum<br />

consortibus suis ab ecclesia tridentina.<br />

19 novembris. - Nobilis dominus Ioseph Roboretus de Verona constituit suos procuratores<br />

dominum Bartholomaeum Melchiori iuris utriusque doctorem et dominum Claudium eius filium<br />

pro praestando fidelitatis iuramento et sumenda investitura ab episcopo tridentino.<br />

5 decembris. - Dominus Bartholomaeus de Masoto Thiarni inferioris Leudri constituit<br />

suum procuratorem Bernardum Bartolum pro sumenda investitura decimae de Bezzecha ab<br />

episcopo tridentino.<br />

Cartaceo, carte 60. Alcuni sigilli aderenti. Sono 22 atti notarili.<br />

16. Codex cartaceus in quo adnotantur feudatarii et bona eorum feudalia quae habent in<br />

feudum ac recognoscunt ab ecclesia et episcopatu tridentino.<br />

Cartaceo. Volume di carte 236. È della metà del sec. XVI. [1530-1540].<br />

Decime dei Calepini alle Piazze di Piné; a Fornace. Decime dei Madruzzo al lago di Lagolo.<br />

Lago di Covel presso Lidorno; dossum ubi est castrum de Pissavacca.<br />

Da carta 14 sono notati i feudi in ordine alfabetico: Albian, Baselga ecc. Man, Roncafort ecc.<br />

La grande roggia (Sweb) di Nave s. Rocco che finisce nell'Adige.<br />

A Sacco il traghetto è posseduto dai Marsili.<br />

17. Tenor voti imperialis in causis feudi ecclesiastici et iurisdictionis etiam temporalis quas<br />

coram saecularibus non esse tractandas contendebatur; asseritur autem id in Germania locum<br />

habere non posse cum episcopi et praelati sacri palatii habeant amplissima feuda quae ab ipso<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1464


Capsa 82<br />

imperio recognoscunt in quorum controversiis primo ad pares curiae inde ad imperialem<br />

cameram confugiunt.<br />

Cartaceo, carta 1. Sec. XVII.<br />

18. Supplices litterae communitatum Vulsanae, Cusiani et Fucinarum ad episcopum<br />

tridentinum pro confirmatione decimarum quas a praedecessoribus episcopis obtinuerunt.<br />

Manca.<br />

19. Reccursus Christophori Calapini ad episcopum tridentinum pro habenda quadam<br />

decima devoluta ad mensam tridentinam quam possidebant filii quondam nobilis Martini Trilaci<br />

una cum 40 passibus laci Trilaci.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Sec. XVII.<br />

20. Taxa pro investituris feudalibus solvenda.<br />

Cartaceo, carte 11. Metà sec. XVII.<br />

21. Anno 1683. - Recursus Pellegrini et filiorum Thomaei de Thisis de Iustino Rendenae<br />

pro recuperatione partis decimae ad mensam tridentinam devolutae cum allegatione iurium etc.<br />

Rescriptus episcopi tridentini favorabilis mediante solutione renensium 60.<br />

Cartaceo, carte 6. Parte in italiano. Presentato il 9.12.1682.<br />

22. Anno 1475. - Supplicatio porrecta Ioanni episcopo tridentino a Nicolao filio quondam<br />

Zeni Vitalis de Cagno vallis Ananiae suo nomine et etiam fratris sui Marini pro manutentione<br />

medietatis decimae Cagnoi, regulaneriae et sediminibus dictae villae Cagnoi, de quibus investiti<br />

fuerunt et nunc a quibusdam malevolis perturbantur.<br />

Manca.<br />

23. Stephanus de Cedrayo de villa Ambuli cum Laurentio et Ioanne filiis suis recursum<br />

faciunt ad Ioannem episcopum tridentinum pro habenda confirmatione investiturae quam a<br />

centum et amplius annis a praedecessoribus habuerunt cuiusdam mansi in pertinentiis Ambuli<br />

pro qua annuatim pauperibus certam quantitatem siliginis et vini distribuere tenetur. Cuius<br />

mansi possessionem quidam malevoli ei perturbare tentant. Rescriptum favorabile.<br />

Cartaceo, carta 1. Il rescritto è di mano dell'Hinderbach. [circa 1480].<br />

24. Anno 1447, prima martii in Kaldario. - Georgius episcopus tridentinus propter servitia<br />

ecclesiae tridentinae praestita donavit nobili Sigismundo de Thono consiliario suo quasdam<br />

possessiones et decimas quas possidebat Iacomellus de Cumegello propter delictum poena<br />

capitis punitus, quae omnia pro se et suis haeredibus titulo feudali possidere possit et sunt una<br />

decima panis et vini mixta cum decima dominorum de Archo in pertinentiis Stenici; quarta pars<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1465


Capsa 82<br />

omnis bladi ibidem; decima panis ac vini Sey; decima mediae plebis Banalli; decima panis et<br />

nutrimentorum ac lini in pertinentiis Iustini et Borsagi plebis Rendenae etc. et dictus dominus<br />

Sigismundus pro se et haeredibus promisit domino episcopo fidelitatem etc.<br />

Pergamena mm 267x310. Sigillo perduto.<br />

25. Anno 1536, 19 maii Roboreti. - Litterae supplices Aloysii Betae doctoris roboretani ad<br />

episcopum tridentinum in quibus eum rogat suo nomine et filii sui pro confirmatione iuris<br />

decimandi vinum in Sacho et bladum in pertinentiis Roboreti et Lizanae pro sua parte.<br />

Cartaceo, carte 7. Due sigili aderenti. Parte in italiano. - Due mandati del card. Madruzzo ad Andrea<br />

Ceschi che teneva una decima nella valle Lomasoni (1582).<br />

26. Anno 1490. - Producta in causa Antonii quondam Blaxii de Enno et Iacobi Mariae de<br />

Clesio occasione certarum decimarum feudalium persolvendarum super quibusdam<br />

possessionibus in vila et pertinentiis Enni.<br />

Cartaceo, carte 25. Parte in italiano. Notai: Antonius Valdecher de Tahono plebis s. Sisinii;<br />

Gervasius filius ser Andree olim Gervasii de Enno;<br />

27. Anno 1546, 18 ianuarii. - Reccursus communitatum Pahi, Vezzani, Calavini, Madrutii,<br />

Lasini et Cavedeni ad episcopum tridentinum pro confirmatione privilegiorum suorum.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

28. Anno 1640. - Osvaldus baro Trapp petit a domino episcopo tridentino acta in causa<br />

vertente cum dominis Someda ut ea transmittere possit Oenipontum ex mandato sibi facto ab<br />

excelso regimine. Dominus tamen episcopus cum sit causa feudalis et ad ipsum spectet litem ad<br />

forum suum terminandam decernit, unde acta petita denegavit.<br />

Cartaceo, carte 2. Parte in italiano.<br />

29. Anno 1631, 24 iulii Iseriae. - Vespasianus comes Liechtenstein destinatus a Georgio<br />

Philippo fratre suo defuncto tutor filii sui relicti praevidens dictum suum fratrem defunctum<br />

multum aere alieno gravatum esse, tutellam accipit beneficio tamen legis. Quia vero vidua<br />

relicta et Wolfgangus Theodoricus baro a Thunn causas pupilli ad aliud forum trahere tentant et<br />

tale praeiuditium domino tridentino episcopo, utpote domino feudi, permittere recusat, ideo<br />

rogat dominum episcopum ut commissarium aliquem delegare dignetur minoribus inpensis<br />

pupilli, suggerit eidem domino episcopo comitem Maximilianum de Lodrono virum sat<br />

idoneum qui huic muneri libenter incumbet.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

30. Anno 1631, 18 augusti Castronovi. - Maximilianus comes de Lodrono certiorem facit<br />

episcopun tridentinum quod cum ratione delegationis sibi factae a domino episcopo inventarium<br />

bonorum quondam domini comitis Georgii Philippi de Liechtenstein extendere inciperet, arte ac<br />

studio dominae comitissae viduae inhibitorium sibi fuit intimatum a vice capitaneo regionis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1466


Capsa 82<br />

unde rogat dominum episcopum ut a tali munere eum eximat, aliis talem delegationem<br />

assignando.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

31. Anno 1631, 19 augusti Iseriae. - Vespasianus comes de Liechtestein informat dominum<br />

episcopum tridentinum de inhibitorio transmisso a capitaneo regionis quo prohibet ne aliquis<br />

audeat tale inventarium bonorum instituere etc. unde rogat ut hanc causam protegat, iuraque sui<br />

feudi in favorem etiam pupilli a fratre suo relicti defendat.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

32. Anno 1527. - Recursus dominorum de Beseno ad dominum episcopum tridentinum<br />

contra illos de Matarello qui detrectabant solvere iustam decimam de minutis et nutriminibus<br />

iuxta tenorem compositionis factae anno 1503 et declarationis eodem secutae quae hic<br />

inseruntur.<br />

Cartaceo, carte 8.<br />

33. Anno 1536 et sequentibus. - Cartae spectantes ad controversiam domini Ioannis<br />

Baptistae a Prato ex una et praesbiteri Simonis de Salvagnis de Maleto curati de Albiano una<br />

cum hominibus de Albiano ex altera; dictus dominus Ioannes Baptista a Prato praetendebat<br />

totam decimam Albiani de qua investitus est ab ecclesia tridentina et quam semper possedit, ne<br />

dictus praesbiter praetendere potest sacerdotem unde pro baptizandis infantibus et sacramentis<br />

suscipiendis ad parrochiam Cimbriae accedere debebant albianenses, obtento sacerdote qui a<br />

parroco Cimbriae confirmari debet, ex redditibus monasterii quondam ibi existentis, sustentatur,<br />

unde indebite prorsus talem decimam praetendunt etc.<br />

Adest etiam epistola dicti praesbiteri Simonis in qua locumtenentibus tridentinis exponit<br />

quod cum ratione decimae sibi negatae a domino Ioanne Baptista a Prato vivere non possit,<br />

renunciat in manibus parrochi Cimbriae et quorum interest dictam cappellam Albiani etc.<br />

Cartaceo, carte 21. Deposizione di testimoni.<br />

Pietro q. Giovanni Martini da Ranzo; Francesco Zanetti da Covelo; Antonio q. Tomaso da Lases;<br />

Francesco cappellano in Albiano. La decima di Lases tutta al Capitolo di Trento. Nicolò cappellano in<br />

Albiano; Paulus de Domo magna [Casagranda].<br />

La causa non è completa: manca l'inizio e la fine.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1467


Capsa 83<br />

CAPSA 83<br />

[Campeium] (numeri 359+16 (1-16 con asterisco)<br />

1. Anno 1209, indictione 12, 7 intrante iunio in Penzolo. - Omnebonus quondam Venture<br />

de Urzao vendidit Boninsigne quondam Venture de Urzao unam petiam terre pradive in monte<br />

Urzai pretio 27 solidorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 144x73-90. - In monte Urzai super cingulos albos. Notaio: Giraldinus sacri palatii.<br />

1.bis Anno 1207, indictione 5, die 5 exeunte iunio in Fisto. - Communitas de Fisto<br />

investivit dominum Oprandum et Copam nomine et vice s. Marie de Campeio et suo et omnium<br />

habitantium in hospitali de Campeio, de una petia in predicto loco pro annuo ficto ad s. Sixtum<br />

presarum duarum boni casei.<br />

Pergamena mm 256x76-87. Notaio: Iohannes Castanea et iussu et auctoritate comitis Adelpreti<br />

tyrolensis potestatis Tridenti per dominum...<br />

2. Anno 1221, indictione 9, tertio intrante martio in Vitaiono. - Martinus q. Uberti et<br />

Martinus filius Belesardi de Vittaiono renuntiaverunt omnes rationes in manibus Dominici et<br />

Albertini fratrum, filiorum q. Ioannis de Penzolo genere romanorum, qui vendiderunt ad fictum<br />

idoneum et investiverunt Cupam conversam de ospitale de Ambeno, nomine et vice sui et<br />

suorum confratrum ecclesie s. Marie de Ambeno, de medietate unius casali cum medietate unius<br />

domus, cum tribus petiis terre in pertinentiis Praromagnani, pro viginti libris denariorum<br />

veronensium.<br />

Pergamena mm 281x122-126. Notaio: Iohannes domini Federici tridentini episcopi notarius. ...in<br />

domo Martini q. Uberti de Vitaiono. Testimoni: Conradus Bonzoannis Mangelbivi de Penzolo.<br />

2.bis Anno 1221, indictione 9, die 13 exeunte martio in Penzolo. - Trentinellus de Penzolo,<br />

romana lege vivens, vendidit Percasio vice et nomine ospitalis de Campeio, unam petiam terre<br />

pradive pro 8 libris denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 280x56-74. Notaio: Iohannes Castanea ut supra. - ...Savina uxore sua consentiente...<br />

in Praromagnano.<br />

3. Anno 1246, tertio intrante iunio in Penzolo. - Paulus filius q. Bonomi de Massimeo,<br />

nomine donationis, investivit fratrem Pelegrinum Matozium factorem ospitalis s. Marie de<br />

Ambeno, nomine dicti ospitalis, de una petia terre arative cum uno prato in pertinentiis<br />

Massimei, cum aliis quinque petiis terre in dictis pertinentiis; item de tertia parte medietatis<br />

unius domus cum tertia parte petie prati iacentis ad bagnum versus; item de quarta parte unius<br />

domus cum eius casalo et canipa cum omnibus iuribus etc.<br />

Pergamena mm 193x152-158. Notaio: Florianus sacri palatii.<br />

3.bis Anno 1218, indictione 6, die 12 exeunte octubri in Peluco. - Maria uxor Bocenagi pro<br />

10 libris vendidt domino Oprando converso beate Marie de Campeglo, unam petiam terre ad<br />

Riuncolo cum omnibus iuribus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1468


Capsa 83<br />

Pergamena mm 167x156-160. Notaio: Morandus domini Conradi episcopi tridentini. - Beata Maria<br />

Virgo de Campeglo; (in ladino "Campigol").<br />

4. Anno 1223, indictione 11, septimo exeunte septembri in Bozenago. - Delaitus, Zucho et<br />

Petrus fratres, filii q. Ioannis de Bozenago, pretio 16 librarum denar. veronensium, titulo<br />

venditionis in perpetuum investiverunt Oprandum conversum ospitalis beate Marie de Ambeno,<br />

vice ipsius ospitalis, de medietate unius casali cum medietate unius domus supra eum casalum<br />

et cum medietate unius prati iuxta eam domum que iacet in loco Ricolovrini.<br />

Pergamena mm 185x160-164. Testimoni: Vigetus q. Adriani de Vico Nomassi; Ricolovrinus.<br />

...coheret rio, via, nemore, iuribus s. Mariae Brixie. Notaio: Iohannes domini Federici episcopi tridentini.<br />

4.bis Anno 1220, indictione 8, tertio intrante decembri in Penzolo. - Ioannes notarius<br />

Penzoli vendidit pro tribus libris denar. veronensium Oprando converso ospitalis Campilli prata<br />

in loco de rio Colourino et in Cerçenatis illius loci.<br />

Pergamena mm 83x133. Notaio: Hermanus sacri palatii. - Iohannes notarius de Penzolo confessus<br />

fuit se lege vivere romana et maiorem 25 annorum.<br />

5. Anno 1247, indictione 5, ...aprilis in porticu domus confratrum s. Marie de Ambeno. -<br />

Peregrinus Matozius provisor ospitalis s. Marie de Ambeno, Ottolinus, Vitalis, Bonensigna,<br />

Paulus, Bonetus et Bonafemina, confratres monachi dicti ospitalis investiverunt de diversis<br />

petiis terre in pertinentiis Randene, quarum una iacet ad Gazo ab uno latere cum petia terre<br />

sacerdotum plebis Randene, Bonavidam Bezotum de Urzeo pro se et suis successoribus, pro<br />

annuo ficto novem galetarum bladi sicci, videlicet 4 millei, 4 scandelle et unam siliginis.<br />

Pergamena mm 320x120. Notaio: Florianus sacri palatii. Rosicchiata la data per quanto riguarda il<br />

giorno. - Ad isclam runcadam, ad Cornalem, ad Gazo, ad Garzonedum, in Verteclorio de Posina, in<br />

Bosolino, ad Puteas Runeri, sub Wil Posine, ad Novalem...<br />

5.bis Anno 1222, indictione 10, die 6 intrante novembri Penzoli plebis Randenae,<br />

presentibus domino Petro archipresbitero Randenae etc. dominus Oprandus conversus hospitalis<br />

s. Mariae de Campelio de loco Ambeni, ostendit quattuor litteras videlicet Wolkerii aquileiensis<br />

patriarchae, cardinalis cremonensis episcopi apostolicae sedis legati, Conradi episcopi tridentini<br />

et Friderici pariter tridentini episcopi, qui omnes indulgentias concedunt 40 dierum dantibus<br />

eleemosinam hospitali Campilii in Amben nuper aedificato pro beneficio transeuntium<br />

peregrinorum et pauperum, qui de caetero a praedonibus agrediebantur.<br />

Pergamena mm 605x133-164. Notaio: Iohannes domini Federici tridentini episcopi.<br />

6. Anno 1245 indictione 3, die 5 intrante novembri in Vadaiono. - Lombardus provisor<br />

ecclesiae s. Mariae de Ambeno, una cum Benvenuto suo confratre, nomine etiam aliorum<br />

confratrum dictae ecclesiae nomine cambii et permutationis, investiverunt Omnebonum<br />

Calcamedam de Urzao pro se et suis successoribus de una petia terrae casalivae et prativae ad<br />

Possinam, et Omnebonus investivit dictos confratres nomine cambii de tribus petiis terrae in<br />

pertinentiis Urzai.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 178x125. Notaio: Florianus.<br />

1469


Capsa 83<br />

6.bis Anno 1231, indictione 4, 6 exeunte septembri in Imaro. - Raimundus administrator s.<br />

Mariae de Campelio, praetio 37 librarum denariorum veronensium, emit nomine dicti hospitalis<br />

23 petias terrae pradivae cum uno ovili in Campelio, pro annuo ficto solvendo in Almazago,<br />

vice et nomine dominorum comitum de Flaono, duorum modiorum casei.<br />

Pergamena mm 354x140-148. Notaio: Valentinus sacri palatii. - Supra domum Martini becarii de<br />

Imario.<br />

7. Anno 1244, indictione 2, die 6 intrante novembri in Penzolo. - Ioannes Cavuzius<br />

quondam Petri de Caresolo romana lege vivens, pro 57 libris denariorum veronensium, vendidit<br />

Lombardo converso et provisori hospitalis beatae Mariae de Ambeno, nomine dicti hospitalis,<br />

quinque petias terrae in pertinentiis Carisoli.<br />

Pergamena mm 567x129-138. Notaio: Iohannes domini Federici, ut supra. Inoltre: Anno 1244, 13<br />

intrante novembri in Penzolo. Idem Cavutius per parabolam et consensum Benvenutte eius uxoris, que<br />

confirmavit dicta et infrascriptam venditionem et renuntiavit etc. investivit dictum Lombardum, nomine<br />

etc. de una petia terre arative in Carisolo, que dicitur ager Vitaioni; coheret iura s. Marie Brixie... et<br />

confessus est se accepisse 3 libras denariorum veronensium.<br />

7.bis Anno 1234, indictione 7, die vero 8 intrante aprili. - Lombardus monachus s. Mariae<br />

de Campeio pro 10 libris denariorum veronensium emit a Benvenuto filio q. domini Marchesii<br />

de Penzolo unam petiam terrae in pertinentiis in Vezanegia.<br />

Pergamena mm 180x165-183. Notaio: Bertoldus sacri palatii.<br />

8. Anno 1230, indictione 3, die 14 intrante aprili in Penzolo. - Ioannes Vitalus q. Duri de<br />

Penzolo, timore Dei et pro remissione suorum peccatorum, et in caritate, investivit Raimundum<br />

provisorem et conversum hospitalis beatae Mariae de Ambeno, nomine dicti hospitalis, de 8<br />

libris denariorum veronensium quas habere debet a Sagembeno eius cognato de Penzolo, et de<br />

15 solidis denariorum veronensium quos Iuta ei dare debet; et de omnibus rebus rebus et<br />

rationibus quas ubicumque habet exceptis quibusdam ibi designatis.<br />

Pergamena mm 197x94-97. Notaio: Iohannes domini Federici.<br />

8.bis Anno 1244, 5 intrante martio in Ymaro. - Mora filia Dominicae legavit s. Mariae de<br />

Campeio unum starium blavae omni anno, pro medietate agri, qui fuit de Asiato.<br />

Pergamena mm 147x120-125. Notaio: Florianus.<br />

9. Anno 1230, indictione 3, die 13 exeunte octobri in Vitaiono. - Frater Raimondinus<br />

conversus confratrum hospitalis s. Mariae de Ambeno, praetio 9 librarum denariorum<br />

veronensium emit duas petias terrae prativae in pertinentiis Preromagnani a Martino filio<br />

Belesandae de Vitaiono.<br />

Pergamena mm 215x124-145. Notaio: Florianus. - Praromagnani... cui coheret iura s. Marie Brixie.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1470


Capsa 83<br />

9.bis Anno 1243, 10 intrante octobri in Ymario. - Bonominus et Benvegnuda eius uxor,<br />

vendiderunt Lombardo monacho de Campeio, unam petiam terrae arativae in Ymaro a Cloviana<br />

pro 6 libris veronensibus.<br />

Pergamena mm 147x124. Notaio: FLorianus.<br />

10. Anno 1248, die 13 exeunte iunio. - Pelegrinus Matozius conversus ecclesiae s. Mariae<br />

de Ambeno, pro remissione suorum peccatorum, cessit Lombardo provisori dictae ecclesiae pro<br />

se et suis confratribus, omne ius et rationes quas habet in una petia terrae iacente sub domibus<br />

Posine de Urzao; item cessit eidem duas galetas blavi, scilicet unam scandellae et aliam milei,<br />

quas omni anno Bezotus ei solvit pro una petia terrae, item duas petias terrae arativae in<br />

Bozenago; item unum agrum iacentem in Valmagrasa.<br />

Pergamena mm 360x86. Notaio: Florianus. - In ecclesia s. Marie de Ambeno in presentia domini<br />

Petri archipresbiteri plebis Randene, presbiteri Cavaioni, Iohannis eorum confratris filii Abadini.<br />

10.bis Anno 1244, indictione 11, die 15 intrante novembri, in domo hospitalis s. Mariae de<br />

Campellio. Conversi et confratres dicti hospitalis, videlicet Otto de Tuono, Ioannes de Blezio,<br />

Ioannes Vitali de Penzolo, Benvenutus de Urzao, domina Ricarda et Bona de Penzolo,<br />

laudaverunt venditionem quam fecit Lombardus confrater et provisor dicti hospitalis, factam<br />

domino Gotfredo de Cavedino, de manso quem dominus Oprandus de Madruzzo donaverat<br />

dicto hospitali, quem dicto Gotfredo vendiderat pretio 56 librarum denariorum veronensium.<br />

Laudaverunt pariter emptionem quam dictus Lombardus fecit de sex petiis terrae in Carisolo, de<br />

quibus investivit Ioannem Cavazium de Carisolo pro annuo ficto decem galetarum blavi.<br />

Pergamena mm 192x141-145. Notaio: Iohannes ut supra.<br />

11. Anno 1227, indictione 15, die 8 exeunte novembri in Penzolo. - Omnebonus de Penzolo<br />

pro libris 6 denariorum veronensium, vendidit in Prarumagnano duas petias terrae Raimundo<br />

converso hospitalis beatae Mariae de Ambeno; et quarto intrante decembri eidem vendidit pro<br />

10 libris denariorum veronensium medietatem unius domus in eodem loco.<br />

Pergamena mm 217x135-141. Notaio: Iohannes ut supra. - In Penzolo in presentia Prefici taberne,<br />

Iohannis q. Ursi, Zeredi q. Isebardi de Penzolo. Inoltre: Anno 1227, die 4 intrante decembri, in Penzolo in<br />

tablato Conradi, in presentia Iohannis q. Ursi, Martini q. Morandi, Albertini q. Molri. Ibique dictus<br />

Conradus de Penzolo, verbo Gratiadei sui filii, pro 10 libris denariorum veronensium, vendidit Raimundo<br />

q. Ursii ospitalis s. Marie de Ambeno, medium casamentum cum media domo super eum casamentum in<br />

Prarumagnano, cum iuribus s. Marie Brixie.<br />

11.bis Anno 1249, 10 exeunte augusto in Campeio. - Rectores montis Spinali investiverunt<br />

Lombardum provisorem hospitalis Campei de una petia terrae buschivae et pradivae cum magna<br />

silva, iacente in dicto monte Spinali, pro annuo ficto unius pensi casei.<br />

Pergamena mm 675x125-135. Notaio: Paxius sacri palatii. - In Campeio apud ospitalium s. Marie de<br />

Campeio. In presentia Zitelli de Peluco, Cambonini de Peluco, Alberti de Bono de Villa Pori. Ibique<br />

Iohannes q. Oliane de Larzana et Bocenagus de Binio et Bonzoanus deganus de Cerana, Iohannes q.<br />

Paribone de Vico, Zanebellus de Pezo, Bonavida q. Martini de Vico omnes isti homines potestates et<br />

rectores montis Spinali, pro se et suorum vicinorum, investiverunt etc. usque ad montem de Fisto ...et<br />

solvere in festo s. Michaelis ad caritatem s. Faustini de Prevoro et conducere ad dictam caritatem s.<br />

Faustini suarum expensarum unum pensum casei boni, pulcri et sicci de monte [caritas = confraternita].<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1471


Capsa 83<br />

Item postea die 3 exeunte septembris 1249, in cimiterio ecclesie s. Faustini de Prevoro in presentia<br />

Omneboni Ferlendi de Mondrono et Parisii notarii de Mondrono et Zorni de Cornaledo... Ibique numerosi<br />

vicini de Curte, de Binio, de Cerana, de Pasterna, de Vico, de Villa, de Airone; confermano detta<br />

locazione fatta a Lombardo.<br />

12. Anno 1256, indictione 14, tertio exeunte octubri in Carixolo. - Dominus Lombardus<br />

provisor et rector hospitalis s. Mariae de Ambeno, investivit Ioannem de Carixolo de quatuor<br />

petiis terrae et quarta parte unius tezae cum eius casamento et tablato in monte Campuli, et<br />

dictus Ioannes nomine cambii investivit dictum Lombardum pro se et suis confratribus de tribus<br />

petiis terrae arativae in Orsaleto.<br />

Pergamena mm 407x117-157. Notaio: Zyraldinus sacri palatii.<br />

12.bis Anno 1252, indictione 10, 29 iunii in Baldimo. - Zuco q. Albertini Tegardi de<br />

Carisolo donavit Lombardo provisori pro ecclesia et hospitali s. Mariae Campei varias petias<br />

terrae arativae et pradivae cum domibus in pertinentiis Caresoli.<br />

Eodem anno 8 exeunte octobri. - Orieta filia q. Benedicti de Strambo de Carisolo vendidit<br />

pro 6 libris denariorum veronensium unam petiam terrae in pertinentiis Carisoli Lombardo<br />

provisori s. Mariae de Ambeno.<br />

Pergamena mm 571x140-170. Notaio. Florianus.<br />

13. Anno 1233, indictione 6, die 14 intrante novembri in Penzolo. - Avinant uxor<br />

Muzafadigae de Penzolo, vendidit Lombardo provisori hospitalis s. Mariae de Ambeno, pro se<br />

et suis confratribus, unum agrum ad Blezam, in pertinentiis Pinzoli, pro 11 libris denar.<br />

veronensium.<br />

Pergamena mm 304x114. Notaio: Iohannes ut supra. - In portico Muzafadige... romana lege vivens...<br />

cui coheret la taberna et est iuris s. Marie Brixie et de ipso pretio se solutam clamavit et illum pretium<br />

dedisse 5 libras pauperibus sue vicinie et 20 solidos in laborerio sancti Vigilii [chiesa in Pinzolo] et alios<br />

denarios pro anima Delaiti eius filii, quemadmodum dictus Delaitus in suo testamento legavit ut in carta<br />

testamenti, manu Trentinelli de Braida veronensis notarii continetur.<br />

13.bis Anno 1252, indictione 10 , octavo intrante februario in Penzolo. - Bonamicus filius<br />

Ioannis de Dalmazago vendidit Lombardo provisori hospitalis s. Mariae de Ambeno, pro se et<br />

suis fratribus, unam sortem in campis et monte camporum de Campegibus, de qua solvebat<br />

comitibus de Flaono omni anno sex denarios veronenses, pretio 9 librarum et 5 soldorum<br />

denariorum veronensium<br />

Anno 1242, 10Exeunte octubri in Ymaro. - Ottonellus et Omnebonus fratres de<br />

Dalmazago, pro 10 libris denariorum veronensium parvulorum, vendiderunt Lombardo<br />

monacho de Campeio unam sortem campi Campegi novem petiarum terrae prativae cum una<br />

domo lignea.<br />

Anno 1254, 13 intrante septembri in Baldimo. - Bonamicus de Dalmazago Volsanae<br />

investivit Delaitum conversum et massarium s. Mariae de Campeio de medietate omnium<br />

pratorum unius sortis in campis de monte Campegi, et vendidit eidem pro 5 libris minus 5<br />

solidis denariorum veronensium parvulorum.<br />

Pergamena mm 501x127-167. Sono tre pergamene cucite insieme. Notaio: Florianus ut supra. -<br />

Bonamicus qui dicitur Garbagninus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1472


Capsa 83<br />

14. Anno 1241, indictione 14, die 10Exeunte ianuario in ecclesia s. Mariae de Ambeno. -<br />

Ioannes q. Zuki de Madeso conversus ipsius loci, pro remedio animae suae, investivit altare s.<br />

Mariae de duabus petiis terrae arativae in pertinentiis Blezi in Madeso; item quousque vixerit de<br />

una galeda blavi super eius bona investituram fecit. Item Pelegrinus Matocius conversus ipsius<br />

loci investituram fecit in dicto altari de una galeda millei et una scandellae.<br />

Anno 1244, indictione 2, die 9Exeunte februario in Penzolo. - Benvenutus filius Venturae<br />

de Urzao investivit Lombardum provisorem hospitalis Ambeni pro ipso hospitali, de uno agro in<br />

Garzone, de una petia terrae in Isclis runcadis; de alia petia in Tortis Cornali, de uno agro in<br />

novali Posinae e de aliis petiis terrae etc.<br />

Anno 1247, indictione 15, ultimoExeunte madio in domo s. Mariae de Campeio. - Ioannes<br />

de Blezo de Madexo conversus Campegii investivit altare dicti loci de una petia terrae arativae<br />

in pertinentiis Madeso.<br />

Pergamena mm 460x124-133. Notaio: Henrigetus domini Federici imperatoris notarius, auctoritate<br />

Sodegerii potestatis Tridenti et episcopatus, hanc cartam ex imbreviaturis q. patris mei Iohannis<br />

autenticavi. Anno 1247: notaio: Bonensigna domini Conradi de Madeso. - De supra, de suto...<br />

14.bis Anno 1253, 9 octobris. - Ottus et Odericus et Bonfantus et Martinus praetio 7<br />

librarum, minus 5 solidorum, vendiderunt Lombardo converso monasterii s. Mariae de Campeio<br />

duas petias terrae in pertinentiis Carzati.<br />

Eodem anno, Delaitus q. Enrici de Ymaro pro 40 libris denariorum veronensium<br />

parvulorum vendidit dicto Lombardo unam petiam terrae arativae in pertinentiis Carzati in loco<br />

Serasega.<br />

Pergamena mm 380x140-150. Notaio: Florianus domini Federici imperatoris.<br />

Anno 1253, 8 intrante septembris in capite pontis sub una nuce illorum de David, in presentia<br />

Zillioli fabri de Imario, Durenti filii Viviani de Veza.<br />

15. Anno 1453, die 18 septembris Tridenti in castro Boni Consilii. - Orta questione inter<br />

fratrem Iohannem de Gerola vallis Teline, priorem hospitalis s. Mariae de Campeio vallis<br />

Randenae et singulos fratres et conventum ibidem ex una, et communitates villarum Fisti,<br />

Pentzoli et Baldrini eiusdem vallis ex parte altera, occasione advocatie et gubernationis<br />

hospitalis predicti; comparuerunt coram domino Georgio episcopo tridentino procuratores<br />

ambarum partium et plene compromiserunt in eumdem dominum episcopum; qui attenta<br />

fundatione dicti hospitalis facta ab episcopis tridentinis, cum reservatione iurisdictionis et<br />

advocatie pro se ipsis, decrevit eandem advocatiam et gubernationem ad se pertinere, cassatis<br />

litteris Alexandri episcopi in favorem dictarum communitatum Randenae tamquam subreptitiis,<br />

statuendo subinde quod fratres et sorores in dicto hospitali quiete vivant sub sua defensione,<br />

gubernatione etc.<br />

Cartaceo, carte 60. Sigilli aderenti.<br />

15.bis Anno 1254, 12 exeunte Augusto in Almazago. - Ser Oliverius de Dalmazago et<br />

Benvenuta eius uxor vendiderunt Omnebono de Dalmazago nomine monacorum de Campeio<br />

pro 4 libris denariorum veronensium mediam sortem in partibus Campegi.<br />

Pergamena mm 283x156-175. Notaio: Melisius filius Omneboni de Andasia (Ondasia?) Friderici<br />

secundi imperatoris. - Ser Oliverius de Dalmazago et domina Elia eius uxor, Belafaremus Conromedii de<br />

Dalmazago et Benvenuta eius uxor et ser Crescenzius de Dalmazago.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1473


Capsa 83<br />

16. Anno 1584. Inventarium bonorum omnium mobilium et immobilium hospitalis<br />

Campelii.<br />

Cartaceo, carte 14. Incoatum 23 mensis octobris 1584, dal rev.do don Giovanni Zenario di Breune di<br />

Tione e da Giovanni fu Lorenzo de Maturis di Pinzolo, presenti sempre il delegato del decano Aliprando<br />

Madruzzo, Giovanni di Lasino, Matteo Caola e Bartolomeo Colini detto dela Pesata di Pinzolo.<br />

9 calici, 4 messali vecchi fuori uso, uno in carta pecora, 2 graduali per chiesa, una Bibbia antica in<br />

volume grande, 2 messali novi: terminato il 27 ottobre 1584.<br />

Notaio: Antonius filius q. Augustini de Antoniolis de Iustino vallis Randenae.<br />

16.bis Anno 1254, 8 intrante decembri in Peluco. - Basucius notarius investivit<br />

Boninsignam conversum ecclesiae s. Mariae de Campeio de una pecia terrae in Peluco, quam<br />

tamen retinuit, solvendo fictum dictae ecclesiae annuatim duo staria segetis.<br />

Pergamena mm 162x137. Notaio: Montenarius domini Artusii comitis de Lomello, presente il notaio<br />

Busarolo di Saone, Segala da Mortaso, in loco detto Berset.<br />

Cartella con scritto: In diesem nämlichen Quadranten dieser Lade liegt noch ein Stück mit der<br />

Signatur 83 N° 16.<br />

17. Anno 1256, 13 exeunte octobri. - Benedictus quondam Bontempi de Plano conversus<br />

hospitalis s. Mariae de Campeio, pro remedio animae suae, donavit Lombardo provisori dicti<br />

hospitalis pro se et suis successoribus unam petiam terrae in pertinentiis Plani.<br />

Pergamena mm 125x123-126. Notaio: Petrus domini Federici imperatoris. - ...in Campeyo in domo<br />

ospitalis s. Marie vivens lege romana.<br />

18. Anno 1256, 14 exeunte novembri in Peluco. - Wigelmus Bassutus vendidit pro 50 libris<br />

denariorum veronensium, tres petias terrae in pertinentiis Pelluci, Benedicto converso et<br />

massario hospitalis s. Mariae Campei pro se et suis confratribus.<br />

Manca.<br />

19. Anno 1258, 8 intrante madio in Penzolo. - Romaninus quondam Morandi clerici de<br />

Canixaga donavit hospitali s. Mariae de Campeio duas petias terrae in pertinentiis Bozenagi.<br />

Pergamena mm 164x140. Notaio: Ziraldinus sacri palatii. - ...ad pomum calcare.<br />

20. Anno 1259, 10 intrante octobri. - Romanus textor filius Morandi Bosoli de Tridento,<br />

habitator Mantuae, reliquit in suo testamento ecclesiae s. Mariae et hospitali de Campellis,<br />

medietatem unius domus in Palastro, omnes pratos in eodem loco, quintam partem pratorum in<br />

Utexellis, omnes pratos cum quarta parte unius domus in Zucalle.<br />

Est exemplar.<br />

Pergamena mm 542x120-135. Notaio: Nicolaus q. domini Uzoboni de Contrata s. Gervasii de<br />

Mantua sacri palatii. Ego Bonaventura Codelupi sacri palatii, vidi, interfui cum suprascripto notario<br />

Nicolao; Florianus sacri palatii; Ziraldinus; Benvenutus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1474


Capsa 83<br />

21. Anno 1259, 4 intrante aprilis, in ecclesia s. Mariae de Campeio. - Martinus et Scebilia<br />

iugales donarunt dictae ecclesiae varias petias terrae in pertinentiis Strambi.<br />

Pergamena mm 275x132. Notaio: Ziraldinus.<br />

22. Anno 1259, 10 intrante aprili in ecclesia s. Mariae de Campeio. - Bonora quondam<br />

Capae de Caderzono, tenens in manibus unum libellum, eum obtulit beatae Mariae de Campeio,<br />

in quo scripta erat donatio quam ei faciebat de 8 petiis terrae in pertinentiis Caderzoni.<br />

Eodem anno, 16 intrante madio. - Ioannes Caldara et Iacobina de Caderzono obtulerunt<br />

altari beatae Mariae de Campeio 6 petias terrae in pertinentiis Caderzoni.<br />

Pergamena mm 600x230-176. Notaio: Florianus. - loco paironi, molendinum et molinarie, dictus<br />

molendinum Rothonari.<br />

23. Anno 1259, 16 intrante madio. - Zuco quondam Otolini de Urzao obtulit altari beatae<br />

Mariae de Campeio 8 petias terrae arativae in pertinentiis Urzai.<br />

Pergamena mm 312x161-116. Notaio: Florianus sacri palatii. - iacet in closuris, ad spinas, ad<br />

plagnam, ad fasoner, in rocolmo, in ruinis, in rotundis, ad cornalos.<br />

24. Anno 1261, 7 intrante iunio in Penzolo. - Ollerita uxor quondam Abriani de Penzolo,<br />

praetio 15 librarum denariorum veronensium parvulorum, vendidit 6 petias terrae in<br />

Preromagnano Lombardo provisori hospitalis de Campeio pro se et suis fratribus.<br />

Pergamena mm 221x131. Notaio: Benvenutus sacri palatii. - in Cercenado; confines: cum ecclesia et<br />

cum rivo ...et iuris s. Marie de Brixia.<br />

25. Anno 1261, 6 intrante iunio in Penzolo. - Delaitus quondam Mascera de Penzolo,<br />

praetio 14 soldorum veronensium, vendidit Lombardo provisori hospitalis de Campeio quartam<br />

partem unius domus in Preromagnano.<br />

Pergamena mm 122x122-141. Notaio: Benvenutus. - confina con la chiesa e i beni di s. Maria di<br />

Brescia.<br />

26. Anno 1266, 15 intrante iunio in Teiono. - Teionus quondam Ioannis de Beune reliquit<br />

in suo testamento ecclesiae de Campeio unam galetam annuam blavae super una petia terrae<br />

arativae in Beune.<br />

Pergamena mm 212x109-119. Notaio Iohannes domini Henrici regis. - In Teiono in villa Plazudi in<br />

domo mei notarii, in presentia Bevenuti notarii; Teionus q. Iohannis Scronegate; ad rectam galetam Ripe;<br />

sub Campoduluco.<br />

27. Anno 1266, 13 exeunte iulio in Strembo. - Albertus de Strambo in suo testamento<br />

reliquit ecclesiae Campei unam petiam terrae arativae in Balbolino Strembi.<br />

Pergamena mm 104x130. Notaio: Paulus imperiali auctoritare.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1475


Capsa 83<br />

28. Anno 1269, 5 exeunte octobri in Teiono. - Marchtus quondam Bugati de Plagudo<br />

vendidit Lombardo provisori Campili, pro se et suis fratribus, duas petias terrae arativae in<br />

pertinentiis Vadaioni in loco Zucarelis pro 34 denariis veronensibus parvulis.<br />

Pergamena mm 152-175x129-141. Notaio: Iohannes domini Henrici regis.<br />

29. Anno 1269, 15 intrante novembri in Mastalina. - Benvenutus quondam Dulcebeni de<br />

Dalmazago vendidit Lombardo provisori hospitalis de Campeio, pro 11 libris denariorum<br />

veronensium, 12 petias terrae prativae in campis comitis de Campelleo.<br />

Eodem anno et die. - Boninus quondam Meliorati de Dalmazago vendidit eidem provisori,<br />

pro 11 libris denariorum veronensium, 10 petias terrae prativae in eodem loco ut supra.<br />

Pergamena mm 434x112-145. Notaio: Benvenutus sacri palatii.<br />

30. Anno 1270, 10 exeunte octobri in Penzolo. - Abrianus quondam Odolini Cawei de<br />

Vithaiono vendidit Galvagno converso hospitalis de Campeio, pro se et conversis illius<br />

hospitalis, unum agrum in pertinentiis Vithaioni pro 7 libris denariorum veronensium.<br />

Anno 1262, 5 exeunte iunio. - Bonaventura quondam Ioannis Prevori de Zostino donavit<br />

ecclesiae s. Mariae de Campeio, 15 petias terrae arativae et prativae in pertinentiis Iustini et<br />

alibi.<br />

Anno 1269, 11 intrante novembri in Zostino. - Rivabenus, consensu Albertini sui patris,<br />

pro 29 libris denariorum veronensium, vendidit Zuchoni converso hospitalis de Campeio suo et<br />

confratrum nomine unum agrum et pratum in pertinentiis Zostini in loco Bondi.<br />

Pergamena mm 598x109-124. Notaio: Ziraldinus sacri palatii.<br />

Anno 1262: ante regiam ecclesiae beate Marie de Ambeno de monte Campey. In presentia Bevesini<br />

q. Mori de plebatu s. Laurencii de villa Cavarini; in Coronela, ad Cruzem, in retondelo, apud marognam,<br />

in ruinis, ad Laresum, ad Planum, et alio urbeda, ad Saugum post ecclesiam s. Lucie, Longaflancinegum<br />

intra Verleris, in Coronis ab uno latere paloza in moleis, in Cavedaneis cum una nogara et nogarie dala<br />

plazola, et nogaria vocata cavaleria de ballaga.<br />

Anno 1269: salvo iure s. Marie de Brixia.<br />

Pergamena mm 172x133: senza segnatura. Notaio: Delaydus sacri palatii. Anno 1281, supra<br />

ecclesiam s. Malgarete de Bozenago, in presentia domini Perazoni iudicis, Valentini notarii. Ibique<br />

dominus Becharius de Solferino Confalonerius, faciens rationem in valle Randene secundum<br />

consuetudinem confaloniorum dedit tenutam domino Federico, tamquam sindico et factore ecclesie s.<br />

Marie de Campeio de una petia terre prative in pertinentiis Iustini; item de una alia in plano Zustini; item<br />

de una nogaria que dicitur Cavaleria et omnibus arboribus nuchum... oblatas per Flordianam uxorem q.<br />

Zuchi de Urzeo.<br />

31. Anno 1271, 12 exeunte aprili in Zostino. - Lombardus, provisor et rector Campei,<br />

nomine permutationis investivit Zordanum de Caderzono de una petia terrae in Massimao, de<br />

qua solvitur in perpetuum praesbiteris et confratribus ecclesiae s. Vigilii plebis Randenae, unum<br />

sextarium blavae; et dictus Zordanus investivit dictus Lombardus pro se et suis fratribus, de<br />

duabus petiis terrae in pertinentiis Vidaioni, pro quibus accepit a dicto Lombardo 10 libras.<br />

Pergamena mm 220-240x190-120. Notaio: Florianus sacri palatii. - Massinai in loco Furzago.<br />

32. Anno 1271, 6 intrante decembri in hospitale s. Mariae de Campeio. - Maior pars<br />

fratrum dicti hospitalis, quorum 7 recensentur, recepit in suum fratrem Antonium filium<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1476


Capsa 83<br />

Romedii de Ymario, et dictus Antonius pro remedio animae suae obtulit beatae Mariae et dicto<br />

hospitali 5 petias terrae arativae et unum pratum in pertinentiis Zarzadi.<br />

Pergamena mm 207x120-124. Notaio: Benvenutus sacri palatii.<br />

33. Anno 1272, 9 iulii in Pellio. - Dominus Delavantius Faphus de Pellio legavit ecclesiae<br />

s. Mariae de Campeio unam petiam terrae in Pellio in loco Arzugollo.<br />

Pergamena mm 177x144. Notaio: Boscus de Vidalino domini Egeni episcopi tridentini; presentibus<br />

in domo domini Delavancii Faphi, presbitero Gregorio, domino Vidalino q. Henrici de Pellio,<br />

Bonaventura de Fisto. - in loco arzugallo.<br />

34. Anno 1273, 14 exeunte aprili in Maximao. - Lombardus provisor Campei nomine<br />

permuttationis investivit Zordanus Rubeum de 5 petiis terrae in pertinentiis Maximai; et<br />

Zordanus investivit Lombardum de quinque aliis petiis terrae in Urzeo.<br />

Pergamena mm 376x134. Notaio: Benvenutus sacri palatii. In presentia Floriani notarii de Penzolo;<br />

a pazagola, apud rivolum, in Novalina, ad Piros; vengono nominati noci, peri, molini al Sarca, ad plagnos,<br />

ad Posina.<br />

35. Anno 1273, 8 intrante iulio in villa Enni. - Delavantius quondam Delavantii de Stremo<br />

Randenae, pro remedio animae suae eo quod promiserat servire hospitali dictae ecclesiae s.<br />

Mariae Campei, donavit dicto hospitali unam petiam terrae in pertinentiis Randenae in villa<br />

Stremi in loco dicto Sub dosso.<br />

Pergamena mm 152x151. Notaio: Iacobus domini Enrici episcopi tridentini.<br />

36. Anno 1274, 8 intrante augusto. - Fratres et sorores hospitalis Campegi, ibi recensiti,<br />

receperunt in suam sororem Aletiam, uxorem quondam Alberti de Fatto de Strabo, pro servitio<br />

illius hospitalis, quia utilis et honesta et quia dedit eidem duas petias terrae in pertinentiis<br />

Strabo.<br />

Pergamena mm 178x94-99. Notaio: Florianus. - ante conspectu altaris ecclesie; in presentia domini<br />

pre Servatoris presbiteri, domini pre Orlanti presbiteri s. Vigilii plebis Randene; ...Imalda et Flordiana<br />

sorores dicti ospitalis.<br />

37. Anno 1274, 6 intrante novembri, in ecclesia s. Mariae de Campego. - Lumbardus cum<br />

septem aliis fratribus et quatuor sororibus, omnibus consentientibus, receperunt in suum<br />

confratrem Paulum quondam Boninsignae de Canisaga, qui promisit stare in illo loco toto suo<br />

tempore, et obedire, brachiando se ad altare dictae ecclesiae, et osculando, et pro remedio<br />

animae suae obtulit dicto altari et hospitali duos boves et unam vacam et duas petias terrae in<br />

pertinentiis Canisagae.<br />

Eodem et die dicti fratres receperunt in suam sororem Marchesanam de Bozenago quae pro<br />

remedio animae suae obtulit dictae ecclesiae 60 libras denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 308x125-151. Notaio: Florianus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1477


Capsa 83<br />

38. Anno 1275, 6 exeunte ianuario in Penzolo. - Galvagnus confrater et minister et<br />

massarius confratrum et sororum hospitalis de Campego, nomine permutationis in perpetuum,<br />

investivit Abrianum quondam Albertini de Zostino, de sex petiis terrae in pertinentiis Zostini. Et<br />

Abrianus investivit Galvagninum pro se et suis confratribus de una petia terrae in pertinentiis<br />

Pinzoli.<br />

Pergamena mm 327x113-123. Notaio: Florianus. - la terza parte della nogara detta Cavalara.<br />

39. Anno 1275, octobris in Penzolo. - Florenza quondam Zani de Penzolo vendidit pro 42<br />

libris denariorum veronensium parvulorum Rendenello converso et massario hospitalis de<br />

Campeio duas petias terrae arativae in pertinentiis Penzoli.<br />

Pergamena mm 221x105-108. Notaio: Florianus. La data per quanto riguarda il giorno del mese è<br />

stata rosicchiata. - Zani = Zoani?<br />

40. Anno 1275, 11 exeunte octobri in Ymaro. - Omnebonus quondam Zamboni de<br />

Almazaco, presentibus domino Adelpreto de Clexi etc. pro 15 libris denariorum veronensium<br />

vendidit Adelaito monico ecclesiae de Campilio unam petiam terrae iacentem in Saleto de<br />

Ymaro.<br />

Pergamena mm 264x119-136. Notaio: Menapax de Monclassico domini Federici imperatoris. - In<br />

presentia domini Adelpreti de Clexo, omnebonus de Zanboni de Almazago et eius filii, Buschi et Imelde<br />

uxoris ipsius Buschi insimul.<br />

41. Anno 1275, 13Exeunte octobri in Baldimo. Delsalvus quondam Bonincontri de Fisto<br />

donavit Lombardo, provisori hospitalis s. Mariae de Campegio, pro se et confratribus, et pro<br />

remissione peccatorum suorum, quinque petias terrae in pertinentiis Fisti.<br />

Pergamena mm 194x102-106. Notaio: Florianus. - iacet in monte de Casarola.<br />

42. Anno 1276, 13 intrante februario in Arco. - Iacobinus de Arco donavit ecclesiae s.<br />

Mariae de Campeio duos olivos in costa castri Archi.<br />

Pergamena mm 191x137-147. Notaio: Honorius sacri palatii. - investivit Galvagninum de ordine s.<br />

Marie de Campeio ...in carta castri Archi sub torcular domini Odorici Pancere.<br />

43. Anno 1276, 2 intrante augusto in Imario. - Benvenutus filius Romediae de Ymario,<br />

praetio 14 librarum denariorum veronensium, vendidit domino Federico quondam domini<br />

Wilielmi de Clexo, tanquam procuratori monasterii de Campillio, duas petias terrae in Ymario.<br />

Pergamena mm 211x145. Notaio: Menapax de Moclasico.<br />

44. Anno 1276, 2 intrante augusto in Ymaro. - Ioannes filius Blanchi de Ymaro, praetio 13<br />

librarum denariorum veronensium, vendidit Federico de Clexo procuratori monacorum de<br />

Campilio unam petiam terrae iacentem in ora Gulae.<br />

Anno 1277, 2 exeunte ianuario in Ymario. - Boninsigna de Malaopera de Ymario vendidit<br />

dicto Federico, pro 14 libris denariorum veronensium, unam petiam terrae in pertinentiis<br />

Carzati.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1478


Capsa 83<br />

Pergamena mm 317x142-147. Notaio: Menapax de Moclasico. Anno 1277: Carzati in ora Pralongi.<br />

45. Anno 1276, 11 exeunte septembri in Fisto. - Odolinus et Zuchus conversi hospitalis de<br />

Campeio, nomine confratrum suorum, investiverunt nomine permutationis Bonaventuram<br />

uxorem Boni de Fisto, de duabus petiis terrae prativae cum domo in Fisto; et ipsa Bonaventura<br />

investivit dictos fratres de duabus petiis terrae in Bocenago.<br />

Pergamena mm 156-162x196-201. Notaio: Supramons sacri palatii; in presentia Omneboni Piliparii<br />

et Omneboni fabri de Mortasio.<br />

46. Anno 1276, 5 intrante novembri. - Albertus quondam Parixii de Cilao, pro remedio<br />

animae suae, donavit ecclesiae s. Mariae de Campeio 5 petias terrae in pertinentiis plebis Blezi.<br />

Pergamena mm 232x107-126. Notaio: Benvenutus sacri palatii. In ospitali s. Marie de Campelio. -<br />

Cumegeli plebis Blezii.<br />

47. Anno 1276 indictione 4, 6 intrante novembri, in ecclesia beati Vigilii Tridenti, ad<br />

synodum generalem per ipsum dominum episcopum celebratam, praesentibus Gothsalcho<br />

decano, Olrico archidiacono, Olrico Serchone, Adelpreto, Encelino et Olrico de Campo,<br />

Aldurando, Gislemberto canonicis tridentinis, domino Federico de Montalbano, preposito<br />

frisingensi canonico tridentino, Tedaldo abbate s. Laurentii etc. - Enricus episcopus tridentinus<br />

40 dierum indulgentiam concessit, approbante tota synodo congregata, facientibus eleemosinam<br />

fratribus et hospitali beatae Mariae de Campeio.<br />

Eodem anno, 9 intrante novembri, Tridenti in capella s. Blasii, presentibus dictis canonicis,<br />

Henricus episcopus tridentinus confirmavit dictis fratribus et sororibus de Campeio omnia iura,<br />

privilegia, quae a praedecessoribus suis eis concessa sunt, et in suam tutellam fratres et eorum<br />

bona suscepit.<br />

Pergamena mm 509x151-156. Notai: Zacheus sacri palatii; Pax imperiali auctoritate exemplavi ex<br />

autentico... Anno 1276, 9 intrante novembri: presentibus Olrico scolastico, Odolrico de Burgonovo...<br />

48. Anno 1276, 11 intrante decembri. - Lombardus provisor monasterii et hospitalis s.<br />

Mariae de Campeio, cum consensu aliorum septem fratrum, recepit in numerum eorumdem<br />

conversorum Ioannem quondam Bommartini et Marchesanam suam uxorem de Iavreo, qui<br />

obtulerunt altari beatae Mariae, et dicto hospitali sua bona, videlicet 14 petias terrae arativae et<br />

prativae in pertinentiis Iavrei.<br />

Pergamena mm 335x118-124. Notaio: Benvenutus. - cum novem nogariis plantatis.<br />

49. Anno 1277, 10 intrante februario in Penzolo. - Omnebonus Sclata quondam Gratiadei<br />

de Penzolo, pro 5 libris denariorum veronensium, Lombardo provisori de Campeio 3 petias<br />

terrae in Preromagnano.<br />

Eodem anno et die. - Benvenutus de Penzolo donavit eidem hospitali unum pratum in<br />

pertinentiis Penzoli.<br />

Pergamena mm 148x157-164. Notaio: Benvenutus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1479


Capsa 83<br />

50. Anno 1277, 10 exeunte aprili in Peluco. - Ioannes Pagapisi de Peluco, pro 8 libris<br />

denariorum veronensium, vendidit Calderae monaco de Campeio unam petiam terrae in<br />

pertinentiis Peluci.<br />

Pergamena mm 155-172x131-145. Notaio: Iohannes episcopi tridentini. - Peluco ubi dicitur ad<br />

Crucem.<br />

51. Anno 1277, 12 exeunte iunio in Ymario. - Tomasius sartor donavit Federico quondam<br />

Wilielmi de Clexo, pro ecclesia et hospitali de Campeio, 4 petias terrae in pertinentiis Penzoli.<br />

Pergamena mm 187x131-141. Notaio: Menapax de Moclasico. - Penzoli in isclis pontis Boydali.<br />

52. Anno 1277, 9 intrante augusto in Breguzio. - Martinus quondam Galianae de Breguzo,<br />

pro remedio animae suae, investivit Ioannem et Zuchonem fratres de Campeio de 16 petiis<br />

terrae in pertinentiis Breguzi, easque donavit hospitali beatae Mariae de Campeio.<br />

Pergamena mm 281x161-167. Notaio: Paulus sacri palatii. - In villa Breguzii apud domum<br />

Barufaudi loco dicto Fassalonga; in valmaioris, loco Caselli; Prasecho; in Plevado; Campdepozo; Veludo;<br />

Rochi; Somari; Confoscolo; Zimianege; Pizalonge; Dossiformigeri; Moleseviro.<br />

53. Anno 1277, 9 intrante novembri in Penzolo. - Florenza uxor Bonaventurae Lombardini<br />

de Penzolo, pro 10 libris denariorum veronensium, vendidit Nasimbeno de Binio monaco de<br />

Campeio, recipienti nomine Lumbardi provisoris hospitalis de Campeio, unam petiam terrae in<br />

pertinentiis Penzoli.<br />

Pergamena mm 157x122. Notaio: Benvenutus.<br />

54. Anno 1278, 8 exeunte februario. - Domina Marchesana, uxor Odolini de Bozenago,<br />

donavit Lombardo provisori pro hospitali et ecclesia de Campeio duas petias terrae in<br />

Bozenago.<br />

Pergamena mm 155x119-125. Notaio: Benvenutus; in colis longis, in Barzaga.<br />

55. Anno 1278, 16 intrante augusto, in villa de Bauduno. - Domina Diamanta de Carixolo<br />

refutavit in manibus Zuchi ministri s. Mariae de Campeio, pro se et suis fratribus dictae<br />

ecclesiae, omnia mobilia et immobilia que Ioannes et eius frater de Penzolo eidem hospitali<br />

donavit, et quae praetendere poterat.<br />

Pergamena mm 211x113-125. Notaio: Bartolomeus domini regis Conradi. Testimone: ser Bafuzius<br />

de Peluco. - mobilia et imobilis q. Iohannis qui dicebatur Oydratus de Penzolo...<br />

56. Anno 1278, 15 intrante decembri in Penzolo. - Domina Auondabe uxor Tridentini<br />

vendidit Lumbardo, provisori hospitalis de Campeio nomine dicti hospitalis, unam petiam terrae<br />

in pertinentiis Penzoli in loco Bragolae, pro 10 libris denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 331x143-158. Notaio: Benvenutus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1480


Capsa 83<br />

57. Anno 1278, 7 exeunte februario, in Penzolo. - Delavancius Ziliolus de Penzolo pro 12<br />

libris denariorum veronensium, vendidit Lambardo provisori hospitalis Campei pro dicto<br />

hospitali, unum casale cum horto apud ecclesiam s. Mariae de Campeio.<br />

Pergamena mm 623x118-126. Notaio: Benvenutus. - Investivit dominum Federicum de Clesio qui<br />

moratur s. Blaxii plebis Maledi, tanquam sindicus et procurator domini Lombardi; apud rivum s. Marie.<br />

Stesso luogo e data: il detto Delavanzio vende a Lombardo una terra arativa a Vadaione luogo detto<br />

Messoli iuris s. Marie de Brixia.<br />

Anno 1278, 31 martii: sub pontile ospitalis s. Marie de Campeio. Lombardus provisor fratrum et<br />

sororum s. Marie de Campeio investivit Nasimbenum suum fratrem qui fuit de Binio habitatorem<br />

Campele, de tribus petiis terre in pertinentiis Penzoli, in Somisono, in Bragola, in Sorano... pro 70 libris<br />

denariorum veronensium.<br />

58. Anno 1279, 8 intrante iunio in Pinzolo. - Zuchus quondam Bonadi de Penzolo, vendidit<br />

Lombardo provisori hospitalis de Campeio pro se et suis fratribus, duas petias terrae pradivae in<br />

Preromagnano pro 11 libris denariorum veronensium.<br />

Pergamena mm 131x151. Notaio: Benvenutus.<br />

59. Anno 1281, 12 exeunte octobri. - Dominus comes Riprandinus quondam comitis<br />

Odolrici de Flavono, pro se et pro Odolrico et Federico fratribus, filiis comitis Nicolai, fratris<br />

ipsius Riprandini, et comes Rampertus quondam comitis Aldrigeti de Flavono, pro se et comite<br />

Wilielmo quondam comitis Nicolai, promisit Lombardo provisori hospitalis Campei, quod dicti<br />

comites refutabunt in dominum episcopum tridentinum illa prata pro quibus solvebatur fictum<br />

dictis comitibus per fratres dicti hospitalis, in campis Campegi et pertinentiis, de quibus postea<br />

dictus episcopus dictos fratres investiet.<br />

Pergamena mm 162x143. Notaio: Arninboldus domini Henrici episcopi tridentini.<br />

C'è un altro documento su due pergamene cucite insieme (178x117; 510x106-137): 1278x1312.<br />

Notaio: Ionas de Monclasico imperiali auctoritate.<br />

Anno 1312, indictione 10, 10 augusti in domo fratrum s. Marie de Campillio in salla eorum, in<br />

presentia Benvenuti presbiteri de Croviana, Bonvesini fabri de Maleto, Miorini viatoris de Cusiano.<br />

Ibique dominus Adelpretus notarius filius Bonaventure de Cunevo, come notaio della vendizione dei<br />

conti Nicolò e Riprandino conti di Flavon, lodò e confermò la detta vendita nelle mani di fra Bartolomeo<br />

priore rettore amministratore dei frati e delle sorelle monaci e monache, che riceveva a nome della chiesa<br />

di s. Maria di Campiglio.<br />

1312, die penultimo exeunte augusti Presoni ubi ius redditur. Ibique dominus Federicus de Nano<br />

faciens rationem in vallibus Ananie et Solis per dominum Federicum de Clesio et Sicherium de Arso<br />

capitaneos vallium Ananie et Solis per dominum Federicum de Clesio et Sicherium de Arso capitaneos<br />

vallium Ananie et Solis per dominum fratrem Henricum dei gratia episcopum tridentinum dedit mihi<br />

notario infrascripto verbum et licentiam et auctoritatem exemplandi infrascriptum documentum.<br />

Anno 1278 indictione 6, die lune 4 exeunte iunio in villa Enni in presentia domini Bartholomei q.<br />

Gislemberti, domini Oluradini canonici trid., Henrici q. Nicolli, Ubertini, Gerardi familiaris domini<br />

comitis de Flaono. Ibique domini Nicolaus et Riprandinus fratres comites de Flaono, presente domino<br />

Rempreto, Nicolao qui Sonus dicitur, filii q. domini comitis de Flaono consentientibus dictis fratribus<br />

Nicolao et Riprandino fecerunt datam et venditionem domino Adelpreto notario de Cunevo, de omnibus<br />

feudis eet vassallaticis quod dicti comites de Flaono et eius pater et avus dominus Sicherius de Cunevo ad<br />

feudum habebant in plebatu Flaono et in plebatu Fondi, s. Laurentii [Sarnonici], castri Fundi, in plebatu<br />

Tay, in Cunevo, in Cortaza, in Egna ecc. in toto episcopatu Tridenti. Notai: Albertus domini Enrici<br />

tridentini episcopi; Ionas de Monclassico imperiali auctoritate exemplavit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1481


Capsa 83<br />

60. Anno 1282... intrante aprili. - Odolricus de Dalmazago, pro 3 libris denariorum<br />

veronensium parvulorum, vendidit Lombardo provisori Campei tertiam partem unius sortis et<br />

dimidiae pratorum in campis Campei.<br />

Pergamena mm 187x143. Rosicchiato il numero del giorno. Notaio: Zaninus sacri palatii. - Ser<br />

Odolricus magister lignaminis, qui fuit de Dalmazago et nunc habitat Verone filius q. ser Boni de<br />

Dalmazago, pro se et pro suo fratre Mazio... sors pratorum in campis Campei que dicebatur sors<br />

ferarorum de Dalmazago.<br />

61. Anno 1282, 6 exeunte maio in Ymario. - Ser Bonensigna de Malouratis, pro 5 libris<br />

denariorum veronensium, vendidit unam petiam terrae arativae in pertinentiis Ymari, in loco<br />

dicto Folono, Lumbardo provisori hospitalis de Campeio pro se et suis fratribus.<br />

Pergamena mm 210x140-197. Notaio: Zaninus sacri palatii. - In Imario sub porticu domini<br />

venditoris. In presentia fratris Michaelis de s. Brigida, Crescenzii de Beccaro de Imaro vendiderunt fratri<br />

Federico qui habitat in hospitali s. Marie, recipienti nomine fratris Lombardi.<br />

62. Anno 1282, 9 intrante iunio in villa Fisti. - Vasalus quondam Beci de Mortasio legavit<br />

ecclesiae Campeli, unum sextarium olei in quolibet anno in perpetuum, fundatum super<br />

molendino cum aedificiis et pratis contiguis in pertinentiis Fisti.<br />

Pergamena mm 206x128-134. Notaio: Rivabenus domini Enrici episcopi trid. - In presentia domini<br />

Petri archipresbiteri. Vasalus fa testamento: alla chiesa pieve di s. Vigilio di Randena lascia 20 soldi di<br />

denari piccoli veronesi. Item iudicavit presbiteris scolaribus qui erunt ad suam sepulturam 5 solidos<br />

denariorum veronensium parvulorum; all'arciprete Pietro di detta pieve 20 soldi di denari veronesi; lascia<br />

i vestiti ai poveri. Item reliquit et iudicavit in remedio anime sue ecclesie s. Marie plebis tridentine in<br />

perpetuum unum sextarium boni pulcri olei; item s. Marie de Campilio molendinum cum molinera et<br />

prata ubi iacet in loco Voi pertinentiarum Fisti. Gli eredi dovranno fare una buona carità ai vicini di Fisto<br />

e 3 galete di sale.<br />

63. Anno 1285, 15 exeunte aprili. - Benvenutus quondam ser Martini de Breguzio, pro<br />

remissione suorum peccatorum, obtulit Lumbardo provisori ecclesiae s. Mariae de Campeio pro<br />

se et suis fratribus, 5 petias terrae arativae in pertinentiis Berguzii.<br />

Pergamena mm 173x142. Notaio: Raynoldus sacri palatii.<br />

64. Anno 1285, primo intrante augusto in Vico Preori. - Ioannes de Prevoro legavit<br />

ecclesiae s. Mariae de Campeio unam galetam boni blavi, super unam petiam terrae arativae in<br />

pertinentiis Fisti.<br />

Pergamena mm 168-178x158-162. Notaio: Nicolaus imperiali auctoritate. - Iohannes q. done<br />

Paribone de Vico Prevori ad Pionum...<br />

65. Anno 1287, 11 exeunte maio, Tridenti. - Goxalchus decanus ecclesiae tridentinae, et<br />

vicarius generalis, ecclesiastico, supposuit interdicto Petrum archipraesbiterum Randenae, eo<br />

quod iniuste detinuerit bona ecclesiae de Campeio, et confratres ad synodum Tridenti<br />

celebratam intervenire prohibuerit, atque saepe citatus comparere neglexerit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1482


Capsa 83<br />

Pergamena mm 251x143-172. Notaio: Zacheus. Tridenti in domo domini decani. In presentia<br />

dominorum Bernerii canonici tridentini et plebani... Tai interdicto, exceptis baptismo pueris et penitentia<br />

morientium...<br />

66. Anno 1292, 9 intrante octubri in Penzolo. - Amadeus filius Tridentini Menaboi de<br />

Penzolo, pro remedio animae suae, obtulit Federico quondam domini Wilielmi de Clexo,<br />

provisori ecclesiae s. Mariae de Campeio pro se et suis fratribus, decem varias petias terrae in<br />

pertinentiis Penzoli.<br />

Pergamena mm 339x94-131. Notaio: Benvenutus sacri palatii.<br />

67. Anno 1293, 10 exeunte marcio in Penzolo. - Dominus Benvenutus, quondam Salatini<br />

de Penzolo, nomine permutationis investivit Federicum de Clesio provisorem hospitali de<br />

Campeio, de quinque petiis terrae in Praromagnano, et Federicus investivit Benvenutum de una<br />

petia terrae in Penzolo.<br />

Pergamena mm 347x122-132. Notaio: Benvenutus.<br />

Con la stessa data: Rainoldus notarius de Zustino nomine comutationis investivit dominum<br />

Federicum de Clexo provisorem etc. petiam unam terre arative in pertinentiis Penzoli ad Reondum...Ex<br />

adverso dictus Federicus... investivit dictum Rainoldum notarium de Zustino habitatorem Penzoli, de una<br />

petia terre arative subtus villam Pensoli... et est iuris s. Marie de Brixia.<br />

68. Anno 1293, 6 exeunte madio in Penzolo. - Boschus quondam Pugneti de Penzolo,<br />

nomine cambii, investivit Federicum provisorem hospitalis de Campeio, pro se et suis fratribus,<br />

de duabus petiis terrae pradivae in pertinentiis Penzoli, in Praromagnano, et ipse Federicus<br />

investivit dictum Boscum de una domo in villa Penzoli.<br />

etc.<br />

Pergamena mm 218x162. Notaio: Raynoldus. - cum domo terziva in dicto loco... cum pontile, era<br />

69. Anno 1294, 5 intrante madio in Caderzono. - Dominus Zucolinus quondam domini<br />

Nicolai de Caderzono, et ser Iacobinus Piperata, et Odoricus fratres filii quondam domini<br />

Zulberti de eodem loco, nomine permutationis investiverunt Federicum de Clesio de una domo<br />

et petia terrae prativae in pertinentiis Campei, et decimas pratorum, quas habent a rivo<br />

Colourino usque ad hospitale Campei. Et ipse Federicus provisor, nomine suo et suorum<br />

fratrum, investivit Zucolinum de 16 petiis terrae in pertinentiis Caderzoni.<br />

Pergamena mm 445x128-134. Notaio: Nicolaus imperiali auctoritate. Campei in loco ubi dicitur<br />

pratum feudi Witaioni, prope rivum et comune de Penzolo; a rivo Colovrino usque ad domum hospitale<br />

Campegi, decima que fuit de feudo Steche de Daono.<br />

70. Anno 1295, 3 intrante octobri in Penzolo. - Semperbonus quondam Tridentini de<br />

Zostino, pro remissione peccatorum suorum et parentum, investivit Mantoanum confratrem<br />

hospitalis de Campeio, pro se et suis confratribus de sex petiis terrae in pertinentiis Zostini.<br />

Anno 1296, 15 intrante aprili in Penzolo. - Domina Riccabona, uxor Delayti de Penzolo,<br />

donavit ecclesiae de Campeio, recipiente Mantoano et Amadeo confratribus, unam petiam terrae<br />

in pertinentiis Vidaioni.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 384x139. Notaio: Raynoldus sacri palatii.<br />

1483


Capsa 83<br />

71. Anno 1296, 6 exeunte iunio. - Antonius de Breguzio posuit manus super altare beatae<br />

Mariae de Campeio, et promisit Federico priori hospitalis dictae ecclesiae, obedientiam et<br />

castitatem, sicut alii confratres, et obtulit eidem hospitali omnia sua bona quae habet in<br />

pertinentiis Breguzi.<br />

Pergamena mm 146x114. Notaio: Hainricus de Monclasico.<br />

72. Anno 1296, 9 intrante decembri in Vargnano. Lucerius quondam Ioannis de Vargnano,<br />

legavit ecclesiae de Campeio unam petiam terrae in Caderzono.<br />

Pergamena mm 248x158. Notaio: Engelfredus domini Ludovici comitis s. Bonifacii; in presentia Pre<br />

Gracioli, magistri Riprandi fisici, Iohannis notarii.<br />

Ego Lucerius testator lego s. Marie plebis de Archo 40 solidos; item domino Pre Graciolo 20 solidos<br />

pro eo quod fuit mecum ad penitentiam et eam mihi dedit; item domino Pre Graciolo predicto 20 solidos<br />

quod mihi celebrare debeat missas; item Iohanni scolari 5 solidos veronenses. - In Caderzono ad novales.<br />

73. Anno 1297, 13 intrante martio. - Domina Benvenuta de Ymario legavit ecclesiae<br />

Campei unam petiam terrae arativae in pertinentiis Ymarii in loco dicto Pesmolino.<br />

Pergamena mm 150x161. Notaio: Iohannes sacri palatii. Presente primissario sacerdote de<br />

Monclassico, Benvenuta uxor quondam Crescencii de Imario infirmitate depressa...<br />

74. Anno 1299, 15 intrante iunio in Vigo. - Gratiadeus prior, sindicus et provisor hospitalis<br />

de Campeio, investivit Rivabenum quondam Bonfioli de Bolbeno, de 4 petiis terrae arativae, et<br />

una pradiva in pertinentiis Bolbeni, pro annuo ficto 40 soldorum veronensium.<br />

Pergamena mm 203x161. Notaio: Franciscus sacri palatii. - In Vigo super canonicam plebis Vigi. In<br />

presentia magnifici arcipresbiteri Francisci, Antonii clerici, Isolani iudicis de Vigo. - de domo solerata<br />

cum ara, teza et curia in Bolbeno.<br />

75. Anno 1299, ultimo novembris in Penzolo. - Benvenuta uxor Nicolai de Penzolo, de<br />

consensu mariti sui, pro tribus libris et dimidia denariorum veronensium, vendidit Gatallo<br />

provisori hospitalis de Campeio nomine suorum confratrum, duas petias terrae prativae in<br />

Praromagnano.<br />

Eodem anno, 12 exeunte novembri in Penzolo. Ioannes dictus Coxeta pro 3 libris<br />

denariorum veronensium vendidit Gatallo provisori dicti hospitalis, unam petiam terrae prativae<br />

in pertinentiis Penzoli.<br />

Anno 1298, 13 exeunte novembri in Penzolo. - Guielmina uxor quondam Danielis de<br />

Penzolo, vendidit pro 10 libris denariorum veronensium parvulorum, unam petiam terrae in<br />

pertinentiis Penzoli dicto hospitali.<br />

Anno 1298, eodem die. - Bartholomaeus quondam Tomassini de Zostino donavit ecclesiae<br />

de Campeio duas petias terrae arativae in pertinentiis Penzoli sub Plazola.<br />

Pergamena mm 660x106-142. Notaio: Raynoldus sacri palatii. Inoltre:<br />

Anno 1298, die prima februarii in Penzolo. Paxetus filius q. ser Martini de Penzolo per 57 solidos<br />

denariorum ver. parv... vende a fra Bartolomeo fu Tomasino di Giustino, una pezza di terra nella regola di<br />

Pinzolo in loco Putey.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1484


Capsa 83<br />

76. Anno 1300, 12 intrante ianuario in Monclasico. - Arnibondus notarius de Monclassico<br />

legavit hospitalis de Campeio annuatim duos sextarios siliginis.<br />

Pergamena mm 375x136-139. Notaio: Arnoldus de Monclasico imperiali auctoritate.<br />

77. Anno 1300, 7 intrante aprili in Canixaga. - Zuchus quondam Iuliani de Canixaga<br />

donavit Gatallo provisori hospitalis de Campeio, pro ecclesia beatae Mariae, unam petiam terrae<br />

in Canizaga in loco dicto Magnonaga.<br />

Eodem anno et die in Bozenago. - Domina Marchesana, uxor ser Otti de Bozenago,<br />

renuntiavit Gatallo provisori de Campeio, etiam usumfructum quem habere poterat de 4 petiis<br />

terrae in pertinentiis Bozenagi, hospitali de Campeio relictis a quondam suo marito.<br />

Pergamena mm 217-222x146. Notaio: Raynoldus. - Salvo iure s. Marie de Brixia; Bozenago in<br />

Vercoi.<br />

78. Anno 1300, 5 exeunte augusto in Penzolo. - Bartholomaeus quondam Omneboni de<br />

Canixaga donavit Gatallo provisori hospitalis de Campeio, ad honorem beatae Mariae virginis,<br />

unam domum cum una petia terrae arativae et horto in villa Canixaga et 9 petias terrae arativae<br />

et prativae in pertinentiis Canixagae et Bozenagi.<br />

Pergamena mm 192x157-162. Notaio: Raynoldus.<br />

79. Anno 1300, 2 intrante decembri in Penzolo. - Peterbonus quondam Ioannis de<br />

Caderzono investivit Gatallum provisorem hospitalis de Campeio, nomine permutationis de<br />

dimidia domo et uno horto, in villa Baldimi et Gatallus nomine sui hospitalis eum investivit de<br />

una petia terrae in pertinentiis Caderzoni.<br />

Pergamena mm 357x108. Notaio: Antonius imperiali auctoritate. Inoltre:<br />

Anno 1313, indictione 11, 5 intrante iunio in platea s. Vigilii. Iacobinus q. ser Zuchi de Caderzono<br />

notarii, dedit tradidit fratri Bartolomeo priori et converso ecclesie s. Marie de Campeio, una petiam terre<br />

arative in pertinentiis Carexoli ubi dicitur in Fassa, in comutatione alie petie terre.<br />

80. Anno 1302, penultimo aprilis. - Albertinus de Bozenago obtulit se beatae Mariae<br />

virgini de Campeio, et primisit stabilitatem huius loci et castitatem perpetuam et vivere sine<br />

proprio, et obedientiam secundum Deum, et regulam beati Augustini, et fratri Gataldo priori<br />

dictae ecclesiae, qui susceptus fuit in numerum aliorum confratrum, et eidem monasterio<br />

donavit 4 petias terrae in pertinentiis Bozenagi.<br />

Pergamena mm 114x146. Notaio: Zucholinus imperiali auctoritate.<br />

81. Anno 1302, 5 intrante iunio Terzolasii. - Bonaventura, dictus Crosna de Tertiolasio, se<br />

obtulit in manibus fratris Gatalli, prioris hospitalis s. Mariae de Campeio, una cum 25 petiis<br />

terrae in pertinentiis Tertiolasii, et variis aliis fictis grani, animalium et denariorum in locis ibi<br />

recensitis.<br />

Pergamena mm 677x151-178. Notaio: Arnoldus imperiali auctoritate. - In pescoler, a Castello, a<br />

Pradelle, Somolegaln, Campozoi, apud s. Nicolaum de Terziolasio, alle vide, in Soura, Clausure,<br />

Lavezena, in monte Mezene, alla Palù, in monte Terziolasi in ora Nogarole, in Fontana maniel, in praseco<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1485


Capsa 83<br />

de sora, al zoclazo; 4 capras et 1 anzolam et 1 ircum, 6 staria panici, 6 staria siliginis, 4 staria panici, 6<br />

capras cum 1 irco et 1 anzola, 2 capras et 2 anzolas, 3 capras, 4 ad medietatem, 1 ircum ad medietatem, 1<br />

vedelum, 2 vacas cum 2 vedelis, 4 anzolas etc.<br />

82. Anno 1302, 6 exeunte iulio, Prexoni. Coram domino Ecelino de Caldesio, faciente<br />

racionem de hominibus vallis Solis per dominos Dietum et Henricum capitaneos dictae vallis,<br />

nomine Philippi episcopi tridentini, frater Grandus de Termenago, conversus in hospitali s.<br />

Mariae de Campeio et beati Blasii de plebe Maleti, praesentavit dicto Ecellino litteram domini<br />

Ioannis archidiaconi et vicarii episcopi tridentini, in qua prohibet ne quis ex suis subditis audeat<br />

aliqua impositione, datio etc. aggravare fratrem Cathainum priorem hospitalis s. Mariae de<br />

Campeio, nec aliqam collectam aut alia onera ei vel suo hospitali imponere, cum sint dicti<br />

fratres personae ecclesiasticae+ et ab huiusmodi oneribus exemptae, sub poenis etc.<br />

Pergamena mm 298x116-133. Notaio: Nicholletus auctoritate imperiali. La lettera dell'arcidiacono<br />

Giovanni è datata apud Arcum 19 madii 1302.<br />

83. Anno 1303, 16 intrante iunio in Canixaga. - Otonellus quondam Oliani de Canixaga<br />

vendidit Bartholomaeo confratri et provisori Campei pro 8 libris denariorum veronensium unam<br />

petiam terrae arativae in eisdem pertinentiis in loco dicto Anizoa.<br />

Pergamena mm 180x132-151. Notaio: Iohannes auctoritate imperiali ex concessione et auctoritate<br />

mihi concessa a Girardo de Bononia iudice et vicario rationem facente in palacio tridentino per<br />

venerabilem in Christo patrem dominum Enricum episcopum trid. reducendi in publicam formam<br />

imbreviaturam q. ser Petri Salvagni notario de Burzago.<br />

84. Anno 1303, 3 exeunte augusto. - Sententia lata in favorem fratris Cathaini, prioris et<br />

provisoris Campei, a Ioanne notario et vicario in valle Solis pro domino Philippo episcopo<br />

tridentino, contra Henricum notarium de Monclassico iniuste retinentem quandam domum in<br />

Ymario, ad dictum hospitale pertinentem, quam restituere debuit.<br />

Aliud exemplar.<br />

Pergamena mm 505x188-196. Notaio: Arnoldus imperiali auctoritate.<br />

Pergamena mm 343x114-118. Notaio: Ionas de Monclassico imperiali auctoritate. Anno 1304<br />

octavo intrante februario Imari in platea communis in presentia fratris Grandei de Termenego conversi<br />

ecclesie s. Marie de Campeyo, Bonore q. Marceti, Boschi q. Otonis Popi, Wilielmi de Malaopera, Delaidi<br />

de Soravia, Silvestri q. Carnesari de Carzato. Ibique Bonomus de Monclassico viator curie tridentine venit<br />

et dixit mihi notario infrascripto quod die eri nuper elapso bene preceperat et denuntiavit Ancio notario de<br />

Monclassico quatenus sub pena bampni eris et persone, permitat fratrem Gatadinum ut sindacum et<br />

priorem fratrum et sororum ecclesie s. Marie de Campeyo, aprehendere et intrare in tenutam et<br />

possessionem unius domus in villa Imari apud viam comunem etc. de qua esset condempnatus ad<br />

restituendum et relaxandum eidem fratri Gatadino. Item bene preceperat et in alta voce exclamaverat in<br />

platea ville Imari et in platea ville Presoni et in platea ville Monclassici, quod sub pena 25 librarum<br />

veronensium parvulorum hominibus et sindicis communitatum dictarum villarum, videlicet Salvadeo q.<br />

Otoneli de Monclassico ut sindaco hominum et communitatis villarum Monclassici et Presoni, Predomo<br />

de Imario ut sindaco hominum Imarii etc. ponat in tenutam dicte domus fratrem Gatadinum hinc ad diem<br />

sabati post carnisprivium proximum. Si ipsi sindici velent contradicere, compareant Tridenti coram<br />

vicario domino Walterio notario de Flaono, vicario vallium Ananie et Solis pro domino Henrico de<br />

Rotenburg iuvenem et Odoricum de Coredo capitaneis vallium Ananie et Solis per dominum Otonem<br />

ducem Carinthie et comitis Tirolis et ecclesie tridentine advocatum.<br />

Item die et loco suprascripto. Ibique Bonomus de Monclassico viator curie tridentine dixit mihi<br />

notario infrascripto quod eodem die posuerat in tenutam et possessionem corporalem ipsum fratrem<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1486


Capsa 83<br />

Gatadinum per se et tamquam sindacum fratrum et sororum ecclesie s. Marie de Campeyo... de una domo<br />

muris et lignaminis in Imario, in preiudicio Ancii notarii...<br />

Anno 1303, 9 exeunte decembri Imari in platea comunis. In presentia domini Martini presbiteri,<br />

Dolzani q. Riceri de Monclassico... et ser Iohannis Longi de Luzus de Edolle episcopatus brixiensis<br />

habitatoris Penzoli. Ibique frater Gatadinus tamquam procurator rector et sindicus fratrum et sororum<br />

ecclesie s. Marie ac ospitalis de Campeyo fecit legere coram suprascriptis testibus scriptum manu Nicolai<br />

notarii, Salvadeo de Monclassico tanquam sindaco hominum et communitatis Monclassici et Presoni et<br />

Iohanni filio magistri de Imario ut regulano ville Imarii... che facciano entrare in possesso il detto priore...<br />

85. Anno 1303, 1 septembris in Bulbeno. - Frater Gataldus prior de Campeio dedit<br />

Boninsignae quondam Ioannis de Bulbeno, domum cum curia in villa Bulbeni, et Boninsigna<br />

dedit fratri Gataldo et suis fratribus unam petiam terrae arativae in pertinentiis Bulbeni.<br />

Pergamena mm 245x142-153. Notaio: Bartolomeus de Teyono imperiali auctoritate. In presentia<br />

Iohannis becarii de Zuzado.<br />

86. Anno 1304, 14 intrante maio Tridenti. - Mandatum Ottonelli facientis racionem in<br />

Tridento per dominos Henricum, Odoricum de Ragogno et Odoricum de Corado capitaneos<br />

Tridenti et episcopatus pro dominis Ottone, Ludovico et Henrico comitibus Tirolis et advocatis<br />

ecclesie tridentine, ad instantiam fratris Gatayni prioris nomine fratrum et sororum de Campeio,<br />

intimatum Nicolao quondam Danielis de Dahono, ad dicendam rationem ficti detenti dicto<br />

priori, de una petia terrae arativae cum una tezia, et de omnibus possessionibus quondam<br />

Bonaschi de Dahono de quibus solvebantur 6 galedae blavi etc.<br />

Pergamena mm 191x127-130. Notaio: Nicolaus q. Alberti fabri sacri palatii.<br />

87. Anno 1304, 14 augusti in Caresolo. - Sententia lata a domino Giroldo iudice, qui dedit<br />

possessionem unius domus in Bozenago et unius nogariae Gataino provisori ac priori Campei.<br />

Pergamena mm 161x173. Notaio: Girardinus de Fregoldis. - In Caresolo degania superioris vallis<br />

Randene, in loco ubi sederunt domini confalonerii pro iuribus reddendis; presentibus Rambaldino de<br />

Mantua et Gogo de Tusculano ac Ognabeno de Ripa.<br />

88. Anno 1306, 15 intrante augusto in Penzolo. - Frater Gataldus provisor Campei fecit<br />

cambium et cessit Trintino q. Zafferi de Baldimo unam petiam prati cum una tezia, in<br />

pertinentiis Pinzoli in loco Plag. e et Trintinus cessit fratri Gataldo unam petiam terre arative in<br />

loco Cape.<br />

Pergamena mm 147-160x164. Notaio: Raynoldus. - Salvo iure s. Marie Brixie.<br />

89. Anno 1307, 6 exeunte aprili in Penzolo. - Tomaxius q. Armanini de Bozenago, pro 4<br />

libris denar. veronensium, vendidit fratri Bartholomeo monaco de Campeio unam petiam terre<br />

arative in pertinentiis Bozenagi pro se et suis fratribus.<br />

Pergamena mm 222x138-143. Notaio: Zucholinus imperiali auctoritate.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1487


Capsa 83<br />

90. Anno 1308, 14 augusti in Massimeo. - Ioannes q. ser Bartholomei dicti Capunii de<br />

Zostino donavit fratri Gataldo priori hospitalis de Campeio pro dicto hospitali, unam petiam<br />

terre arative in Vidaiono.<br />

Pergamena mm 214x142-153. Notaio: Omnebonum imperiali auctoritate.<br />

91. Anno 1310, 5 octobris in Zostino. - Frater Gatalus rector et provisor hospitalis de<br />

Campeio, ratione cambii, cessit Maffeo q. Ioannis de Penzolo medietatem octo petiarum terre<br />

arative in pertinentiis Penzoli, et dictus Maffeus cessit Gatallo unam petiam terre in pertinentiis<br />

Penzoli in loco Tresoli.<br />

Pergamena mm 315x139-148. Notaio: Omnebonum...; et expedito allodio, salvo iure s. Marie de<br />

Brixia. - Maffeus q. Iohannis de Bocadebro; medietas unius Marizii, in paludibus rotundis. Maffeo<br />

ricevette inoltre 25 soldi veronesi.<br />

92. Anno 1311, 14 intrante februario in Rippa. - Bonvesinus Tonsus de Cologna pro 39<br />

libris denariorum veronensium vendidit fratri Gatadino priori et sindico fratrum de Campeio<br />

duas petias terrae vineatae cum olivis in pertinentiis Tenni.<br />

Pergamena mm 278x138. Notaio: Iohannes domini O. comitis. Presentibus Francisco notario q. ser<br />

Parisii de Teno, Pelegrino q. ser Petri Zoche de Cologna. Ad Boledrum cum 5 olivis; in Sachol.<br />

93. Anno 1312, 10 intrante maio, Prexoni ubi ius redditur. - Ad instantiam fratris<br />

Bartholomaei prioris de Campeio pro se et suis fratribus et sororibus, dominus Rovellius de<br />

Arso vicarius vallis Solis per dominos Sicherium de Arso, et Federicum de Clexio, capitaneos<br />

dictae vallis, pro domino Henrico episcopo tridentino, pronuntiavit et posuit dictum<br />

Bartholomaeum in tenutam omnium bonorum et possessionum quondam Silvestri, quondam<br />

Carnexari de Carzato, habitatorem Ymari, videlicet de una domo in Ymaro et 17 campis et<br />

pratis in pertinentiis Ymari.<br />

Pergamena mm 450x139-148. Notaio: Haynricus de Monclassico domini Henrici episcopi trid.<br />

Rovellius: sotto scrive Roluillius. - En closure, ale poie, al rotizo, en Cortina, a rovré, en porto, en seion,<br />

en Cadino, en Pesquadrobi, en Teiaio, ay sechi, a Guilecla, a Vilecla, ale Frayne ecc.<br />

94. Anno 1312, 15 novembris in Carixolo. - Delauardem uxor Petri filii Toscani de<br />

Carixolo nomine cambii cessit fratri Bartholomaeo provisori de Campeio, nomine fratrum et<br />

sororum dicti monasterii, unam petiam terrae in pertinentiis Carixoli, et ipse cessit dictae<br />

Delauardem unam petiam terrae in pertinentiis Penzoli in loco Isclis.<br />

Anno 1301, 10 aprilis. - Frater Gatallus provisor de Campeio nomine cambii cessit<br />

Delauardem uxori Petri filii Toscani unam domum in Carixolo, et ipsa cessit Gatallo 4 petias<br />

terrae arativae et prativae in pertinentiis Penzoli.<br />

Pergamena mm 447x160-181. Notaio: Zucholinus imperiali auctoritate, relevavit, salvo iure s. Marie<br />

de Brixia.<br />

95. Anno 1312, 15 novembris. - Antonius quondam Lombardini de Penzolo, stans ante<br />

altare beatae Mariae virginis de Campeio, obtulit se cum 70 libris denariorum veronensium<br />

parvulorum dicto monasterio, promittens stabilitatem illius loci, castitatem perpetuam, et vivere<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1488


Capsa 83<br />

secundum regulam beati Augustini, promittendo insuper obedientiam fratri Bartholomaeo priori,<br />

et susceptus est in numero aliorum fratrum.<br />

Eodem anno et die in hospitali de Campeio. - Endrigetus quondam done Plaxentiae de<br />

Carixolo nomine cambii, cessit fratri Bartholomaeo priori de Campeio unam petiam terrae in<br />

pertinentiis Penzoli, et frater Bartholomaeus cessit dicto Endrigeto aliam petiam terrae in<br />

pertinentiis Carixoli in loco Pellis.<br />

Pergamena mm 321x200-225. Notaio: Zucholinus. - Ego me offero huic altari... salvo iure s. Marie<br />

de Brixia.<br />

96. Anno 1312, 15 novembris in hospitali de Campeio. - Frater Bartholomaeus prior et<br />

procurator dicti hospitalis nomine cambii cessit Henrigeto filio Plaxentiae de Penzolo in<br />

pertinentiis Carixoli unam petiam terrae in loco Ampellis et Henrigetus cessit Bartholomaeo<br />

aliam petiam terrae in pertinentiis Penzoli.<br />

Pergamena mm 606x182-188. Notaio: Zucholinus. - Salvo iure s. Marie de Brixia.<br />

96a: il detto fra Bartolomeo investivit nomine cambii dominam Delasuardem uxorem Petri de<br />

Carexolo, de una petia terre prative in Penzolo ad Isclas; ex adverso dicta domina Delasuarda dedit unam<br />

terram arativam iacentem in Carexolo, super Siles.<br />

96b: anno 1313, indictione 11, die 14 intrante octobris, in Vidayono, ante domum q. Viviani qui<br />

Retondus dicebatur. Ibique frater Bartolomeus de Campeyo tamquam sindicus procurator prior ospitalis s.<br />

Marie de Campeio, nomine cambii (salvo iure s. Marie de Brixia) investivit dominam Martinam uxorem<br />

q. suprascripti Retondi de Vadayono de petia terre in Vadayono, loco Chizole, et ex adverso dicta Martina<br />

dedit unam petiam terre arative in pertinentiis Zostini loco Transversaris.<br />

97. Anno 1313, 8 intrante iulio in Arco. - Frater Bartholomaeus prior de Campeio nomine<br />

cambii cessit dominae Savinae uxori quondam Alberti de Padaro duas petias terrae hortalivae in<br />

pertinentiis villae Padari, et dicta Savina cessit fratri Bartholomaeo unam petiam terrae vidatae,<br />

ad casalem subtus Padarum, unita cum alia petia, ad monasterium de Campeio spectante.<br />

Pergamena mm 284x148-158. Notaio: Hainricus filius q. ser Milleti de Archo sacri palatii.<br />

98. Anno 1314, penultima octobris in ecclesia s. Mariae de Campeio. - Avinante filia<br />

quondam Delaiti de Fisto pro remedio animae suae, volens Deo servire, donavit fratri<br />

Bartholomaeo priori pro se et suis successoribus sui monasterii tres petias terrae in pertinentiis<br />

Fisti.<br />

Anno 1315, 3 exeunte decembri. - Marchexana filia ser Iacobi de Sporo maiori, se Deo<br />

consecrari promittens stabilitatem illius loci, castitatem perpetuam et vivere sine proprio<br />

secundum regulam beati Augustini, et obedire fratri Bartholomaeo priori et suis successoribus.<br />

Obtulit quoque altari beatae Mariae virgini 50 libras denariorum veronensium, et suscepta est in<br />

numero aliorum fratrum et sororum.<br />

Pergamena mm 365x154-163. Notaio: Zucholinus. Presente Abram presbitero de Tugeno.<br />

98a: presente Abramo presbitero de Tugeno, domina Marchexana filia ser Iacobi de Sporo maioris,<br />

volens se offerre omnipotenti Deo dicens ego me offero huic altari et ecclesie etc.<br />

99. Anno 1315, 21 aprilis in villa Setauri. - Domina Marchesana filia domini Odorici de<br />

Setoro donavit fratri Amadeo converso de Campeio pro ecclesia beatae Mariae virgini quatuor<br />

petias terrae arativae in pertinentiis Setauri.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1489


Capsa 83<br />

Pergamena mm 357x145-148. Notaio: Tyonus de Teyono imperiali auctoritate. - Al pradaiol, in<br />

Valnig etc. Item 34 pecoras et agnos et 5 capras, 2 jagas et 1 ircum.<br />

100. Anno 1316, 24 intrante iulio in Burzago. Gisla quondam Martini Faxioli legavit<br />

ecclesiae beatae Mariae virginis de Campeio unam petiam terrae arativae in pertinentiis Borzagi<br />

in loco Formigae.<br />

Manca.<br />

101. Anno 1316, penultimo octobris in Strata plebis Boni. - Benvenutus Ricius de Strata<br />

donavit ecclesiae s. Mariae de Campeio unam domum in Strata et septem petias terrae in<br />

pertinentiis Stratae.<br />

Manca.<br />

102. Anno 1317, 20 aprilis in pertinentiis Zostini. - Otto de Baynera pro 80 libris<br />

denariorum veronensium parvulorum vendidit fratri Amadeo priori hospitalis de Campeio<br />

nomine ipsius hospitalis unam petiam terrae arativae in pertinentiis Vidaioni.<br />

Manca.<br />

103. Anno 1317, 18 novembris. - Desideratus quondam Henrici de Quetta plebis Enni<br />

emisit professionem in manibus Amadei prioris de Campeio secundum regulam beati Augustini<br />

et donavit eidem monasterio duas petias terrae in pertinentiis Quette.<br />

Manca.<br />

104. Anno 1318, 3 exeunte aprili. - Michael de Mistriago, alias dicto Aulasia, emisit<br />

professionem in manibus Amadei prioris de Campeio ut supra, et donavit omnia sua bona dicto<br />

monasterio et hospitali inter quae 35 petias terrae arativae et prativae in pertinentiis Mistriagi.<br />

Manca.<br />

105. Anno 1318, 14 intrante madio in Bozenago. - Sophya filia ser Pauli notarii de Bono<br />

donavit fratri Amadeo priori de Campeio pro se et suis fratribus unam petiam terrae in<br />

pertinentiis Creti plebis Boni.<br />

Manca.<br />

106. Anno 1318, penultima septembris in Chesio plebis Randenae. - Franciscus quondam<br />

Venturae de Chesio donavit Amadeo priori de Campeio pro se et suis fratribus duas petias terrae<br />

in pertinentiis Chesii.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1490


Capsa 83<br />

107. Anno 1318, 13 intrante novembri in Bozenago. - Petrus quondam Morandi de<br />

Bozenago ratione cambii dedit fratri Amadeo priori de Campeio duas petias terrae in pertinentiis<br />

Mortasii in Campolongo, et Amadeus dedit unam partem domus cum horto et duabus petiis<br />

terrae in pertinentiis Bozenagi.<br />

Manca.<br />

108. Anno 1318, 12 intrante novembri in Borzago. - Ser Ottobonus quondam ser Omneboni<br />

Gavuzii de Borzago et domina Tibroga eius uxor pro remedio animae suae et parentum suorum<br />

donaverunt fratri Amadeo priori de Campeio pro se et suis fratribus domos, hortos et 15 petias<br />

terrae arativae, prativae et vineatae in pertinentiis Borzagi.<br />

Manca.<br />

109. Anno 1318, 13 intrante novembri in Borzago. - Antonius et Zulianus fratres filii ser<br />

Bentevegne de Borzago fecit cambium et dedit fratri Amadeo priori de Campeio 4 petias terrae<br />

in pertinentiis Borzagi et frater Amadeus cessit eisdem Antonio et Zuliano 6 petias terrae<br />

arativae et prativae cum una domo in pertinentiis a Fae vallis Mezanae in districtu Borzagi.<br />

Manca.<br />

110. Anno 1319, 9 intrante septembri. - Frater Amadeus prior de Campeio fecit cambium et<br />

dedit Amadeo quondam Daldini de Penzolo unam petiam terrae arativae in pertinentiis<br />

Vidaioni, et alter cessit aliam petiam Penzoli.<br />

Manca.<br />

111. Anno 1320, 7 intrante februario Ymarii. - Buschus de Ymario fecit cambium cum<br />

Amadeo priore monachorum et monacharum de Campeio, et dedit ei unam domum cum<br />

omnibus aedificiis in Ymario, et Amadeus dedit Buscho aliam domum in Ymario cum 5 petiis<br />

terrae in pertinentiis dicti Ymarii.<br />

Manca.<br />

112. Anno 1320, 10 intrante octobri in Pelugo. - Domina Albertina quondam ser Basuci de<br />

Pelugo donavit Beatae Virgini de Campeio unam petiam terrae in pertinentiis Pelugi.<br />

Manca.<br />

113. Anno 1320, 3 intrante iunio in villa Terzolasii. - Dominus Ezelinus quondam domini<br />

Ancii de Caldesio pro 20 libris denariorum veronensium vendidit fratri Amadeo priori s. Mariae<br />

de Campeio unam petiam terrae in pertinentiis Crovianae.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1491


Capsa 83<br />

114. Anno 1323, 19 intrante madio in Archo. - Iacobinus dictus Targa de Vignis plebatus<br />

Archi fecit cambium et dedit fratri Amadeo priori et provisori hospitalis de Campeio 7 petias<br />

terrae arativae in Baono, et Amadeus dedit eidem Iacobino unam petiam terrae vineatae in<br />

monte Calvo ad cingulum Gruxelum.<br />

Manca.<br />

115. Anno 1324, 24 intrante aprilis in ecclesia s. Mariae de Campeio. - Quatuordecim<br />

monachi, ad sonum campanae capitulariter congregati, unanimiter elegerunt in priorem<br />

monasterii et hospitalis de Campeio fratrem Buschum de Mortasio, et constituerunt procuratores<br />

ad accedendum ad dominum fratrem Conradum, vicesgerentem domini Henrici episcopi<br />

tridentini, cum ipse foret absens, ad petendam ab eo confirmationem, et obtenta confirmatione<br />

praestiterunt ad altare dicto electo, debitam obedientiam. Et dominus praesbiter Marcabrunus de<br />

Teyono, capellanus in ecclesia s. Vigilii Randenae, nomine dicti Conradi vicesgerentis episcopi<br />

tridentini, dedit possessionem in spiritualibus et temporalibus dicto Buscho electo priori tali<br />

modo, quod possessiones non vendat nec alienet, non impignorabit absque episcopi speciali<br />

licentia.<br />

Pergamena mm 382x142-146. Notaio: Bonaventura de Imario imperiali auctoritate. Presenti: Pre<br />

Finscanus presbiter de Lundo et cappellanus plebis Blezii, Zucolinus notarius de Penzolo, Gandulfus q.<br />

Miorini de Mortasio; fratres Campei: Varnardus de Caldesio, Petrus de Meclo, Composta de Clesio,<br />

Rivabenus de Presono, Michael de Mestriago, Oto de Cusiano, Ioannes de eodem loco, Vivianus eiusdem<br />

loci, Omnebonum de Mezana, Toresanus de Mostizolo, Laurentius de Penzolo, Dominus de Mortasio,<br />

Otebonus de Bozenago, Antonius de Breguzio.<br />

116. Anno 1325, 20 intrante ianuario in Borzago. - Michael dictus Ligabos legavit<br />

ecclesiae de Campeio unam petiam terrae arativae in pertinentiis Borzagi a Bolpera.<br />

Manca.<br />

117. Anno 1326, penultimo iunii in Mortasio. - Frater Buschetus prior s. Mariae Campei<br />

fecit cambium et dedit Thomaeo quondam ser Petri de Bozenago unam petiam terrae in<br />

pertinentiis Bozenagi in Palo, et Thomaeus dedit fratri Boscheto aliam petiam terrae in dictis<br />

pertinentiis a Brazana.<br />

Manca.<br />

118. Anno 1326, 2 septembris. - Domina Benvenuta uxor ser Henrici de Peluco legavit<br />

ecclesiae de Campeio tria passa de agro seu unam petiam terrae in pertinentiis Vigi Randenae in<br />

loco della Porta.<br />

Manca.<br />

119. Anno 1327, 4 intrante marcio, in villa Arei. - Bonaventura uxor Bartholomaei notarii<br />

investivit fratrem Buschum priorem Campei de una petia terrae in pertinentiis Vigi Randenae<br />

dicta l'Iscla, et frater Boschus ratione cambii investivit dictam Bonaventuram de duabus petiis<br />

terrae arativae in pertinentiis Arei al Broilo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 156-168x148. Notaio: Iohannes domini Conradi regis.<br />

1492


Capsa 83<br />

120. Anno 1328, 23 maii in Cauriana. - Laurentius de Brixia canonicus tridentinus, nomine<br />

capituli tridentini, investivit fratrem Buschum priorem s. Mariae de Campeio de una petia<br />

terrrae in pertinentiis Carzati, in Cortina et de duabus aliis petiis in eisdem pertinentiis, de alia<br />

in pertinentiis Caurianae in Meziano et de alia in pertinentiis Prexoni, pro annuo ficto 11<br />

soldorum denariorum veronensium et uno denario.<br />

Manca.<br />

121. Anno 1331, 28 iulii in villa Zustini. - Antonius quondam Petri de Zostino legavit<br />

Ecclesiae s. Mariae de Campeio unam petiam terrae arativae in pertinentiis Vadaioni in loco<br />

dicto Isclis.<br />

Manca.<br />

122. Anno 1331, 7 augusti in villa Breguzzi. - Domina Bonaventura uxor Vanzeyoli de<br />

Berguzzo legavit ecclesiae de Campeio unam petiam terrae in pertinentiis Mortasii.<br />

Manca.<br />

123. Anno 1331, 14 septembris in Vigo Randenae. - Domina Benassuta quondam Zanpetri<br />

de Iaureo legavit ecclesiae s. Mariae de Campeio pro remedio animae suae duas petias terrae<br />

arativae in pertinentiis Vigi Randenae.<br />

Manca.<br />

124. Anno 1332, 5 exeunte aprili in Carixolo. - Boschus de Carixolo pro remedio animae<br />

suae donavit fratri Rivabeno de Prexono tanquam priori et sindico s. Mariae de Campeio unam<br />

petiam terrae prativae in pertinentiis Carixoli.<br />

Manca.<br />

125. Anno 1332, 17 intrante novembri in villa Baldini. - Dominus Iacobus cappellanus in<br />

Randena fecit cambium et dedit 2 petias terrae in pertinentiis Zostini fatri Rivabeno priori<br />

Campili et frater Rivabenus dedit dicto Iacobo unam petiam terrae in pertinentiis Zostini in loco<br />

Varagolae.<br />

Manca.<br />

126. Anno 1332, 13 februarii in Zostino. - Frater Rivabenus de Pressono prior de Campeio<br />

investivit Nasimbenum quondam Ioannis Delfini de Zostino in pertinentiis Zostini ad pontum<br />

pro annuo ficto ad s. Michaelem unius galedae blavi.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1493


Capsa 83<br />

127. Anno 1332, 14 decembris in Baldimo. - Frater Rivabenus prior Campili investivit<br />

Nicolaum et Delamantium fratres filios quondam Thomei de Zostino de una petia terrae in<br />

pertinentiis Zostini pro annuo ficto unius galedae blavi.<br />

Manca.<br />

128. Anno 1333, 5 exeunte ianuario. - Hieremias de Sporo iudex Iudicariarum, pro Henrico<br />

episcopo tridentino, adiudicavit fratri Rivabeno priori de Campeio unam petiam terrae in<br />

pertinentiis Daoni, de qua solvuntur 6 galeate blavi, videlicet millei et scandelae quam iuniuste<br />

sibi usurparunt Lutherus, Florinus et Zaninus fratres filii quondam Danielis de Daono.<br />

Manca.<br />

129. Anno 1333, 14 octobris in Tertiolasio. - Frater Rivabenus prior de Campeio investivit<br />

Parisum de Thuono de una petia terrae in pertinentiis Samoclevi pro annuo ficto 2 stariorum<br />

siliginis.<br />

Manca.<br />

130. Anno 1333, 24 octobris Monclassici. - Frater Rivabenus prior de Campeio investivit<br />

Melchiorem q. Arcibondi de Monclassico de una petia terrae in eisdem pertinentiis pro annuo<br />

ficto 2 stariorum siliginis.<br />

Pergamena mm 286x160-172. Notaio: Arnoldus de Monclassico.<br />

131. Anno 1335, 18 decembris Maleti. - Ioannes quondam Petri de Maleto pro remedio<br />

animae suae donavit hospitali et ecclesiae de Campeio domos, terras arativas, pradivas,<br />

buschivas et omnia alia bona quae habet in pertinentiis Maleti.<br />

Pergamena mm 441x139-159. Notaio: Arnoldus de Monclassico. - Maleti in fosinam Villii fabri.<br />

132. Anno 1336, primo intrante aprili in Zostino. - Bonesinus quondam Bonaventurae de<br />

Carisolo fecit cambium et dedit fratri Rivabeno priori de Campeio unam mediam stalam in villa<br />

Baldimi et frater Rivabenus dedit Bonesino unam stalam a porcis et mediam eram in dicta villa<br />

Baldimi.<br />

Pergamena mm 158x183. Notaio: Antonius imperiali auctoritate. Presenti: Lexandrinus q. Abriani et<br />

Ambrosium eius filius et Ziliolus a. Maifrei. - Salvo iure s. Marie de Brixia; stala que est sub era dicti<br />

Bonesini; dedit unam stiam a porcibus.<br />

132a: Pergamena mm 223x150. Notaio: Antonius ut supra.<br />

Anno 1332, indictione 15, die dominico 22 intrante novembris in villa Baldimi sub domo Ioannis<br />

notarii, presentibus Bonifacio q. Zuchi de Penzolo, ser Zilberto q. Degalgnardi, Henrigeto q. Delaidi.<br />

Ibique dominus Pre Iacobus capelanus in Randena et sindicus ville et communitatis Zostini ut patet et<br />

continetur in instrumento scripto manu mei notarii infrascripti, nomine permutationis et cambii, salvo iure<br />

s. Marie Brixie, investivit Rivabenum priorem ecclesie s. Marie hospitalis de Campileo, de duabus petiis<br />

terre arative in pertinentiis Zostini, prima in loco Corone, secunda in loco qui dicitur<br />

Capitaneatranversens. Ex adverso dictus Rivabenus dedit (salvo iure s. Marie Brixie) unam petiam<br />

arativam in pertinentiis Zustini loco Varagole, ab uno capite dominus Iema et domina Agostina et<br />

marogna.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1494


Capsa 83<br />

133. Anno 1336, 26 iulii in villa Mondroni plebis Theoni. - Morlinus de Caldario vicarius<br />

Iudicariarum mandavit, ad instantiam domini Rivabeni prioris de Campeio, Paulo quondam<br />

Zampae de Iaureo quatenus dimittere debeat duas petias terrae in pertinentiis Vigi Randenae<br />

relictae pro remedio animae suae a domina Benaxuta de Vigo dictae ecclesiae etc. sub penis.<br />

Pergamena mm 301x145-157. Notaio: Libanorius de Vigo Randene plebatus Teyoni, imperiali<br />

auctoritate. In villa Mondroni plebatus Teyoni apud ecclesiam s. Marie Magdalene, presentibus ser<br />

Francisco notario de Tridento, Zirardino notario de Mondrono. - Vicarius generalis in tota Iudicaria et<br />

faciens rationem in Stenico de hominibus et personis Iudicarie.<br />

Ad crucem sezoni, Constanza a Porta, Benvenutus dictus Tauferius; et in capite pontis.<br />

Item eodem die in villa Iavrei, Bonora viator curie tridentine retulit ambaxatam.<br />

Item die martis 2 augusti in Stenico ubi ius reditur, coram domino Morlino vicario comparuit dictus<br />

frater Rivabenus et clamari fecit si ibidem erat suprascriptus Paulus q. Zampe de Iavreo, petebat enim<br />

quatenus ex forma testamenti deberet relaxare dictas petias terre; sed nolebat admitere. Venne eletto come<br />

arbitro il notaio Nicolò di Favrio di Preore il quale dette ragione a Rivabene.<br />

134. Anno 1337, 26 intrante martio in villa Spori maioris. - Dominus Bartholomaeus de<br />

Enno notarius, filius quondam domini Ambrosii de Enno, donavit fratri Rivabeno priori de<br />

Campeio pro se et suis fratribus mansum unum dictum de s. Angelo, cum domibus et capella ibi<br />

posita, et bona posita in villa Cazezii, de quibus solvuntur duo modia siliginis parochiae de<br />

Enno, reservato tamen sibi iure decimandi.<br />

Pergamena mm 519x214. Notaio: Federicus de Enno imperiali auctoritate. Presentibus Iacobo<br />

plebano plebis de Enno, Andrea de Sporo archipresbitero plebis de Tyono, Francisco capellano prefati<br />

Andree, Bayngneta notario de Sporo.<br />

135. Anno 1337, 16 martii in Penzolo. - Bartholomaeus quondam Benvenuti de Strembo<br />

fecit cambium et dedit fratri Rivabeno priori de Campeio unam petiam terrae pradivae in<br />

Penzolo, in loco dicto Preromagnano, et frater Rivabenus dedit dicto Bartholomaeo duas petias<br />

terrae prativae in pertinentiis Penzoli.<br />

Eodem, 23 novembris in Baldumo. - Bonifinus quondam Bonaventurae de Carixolo fecit<br />

cambium et dedit fratri Rivabeno priori de Campeio unam medietatem domus cum horto etc. in<br />

villa Baldumi, et frater Rivabenus dedit dicto Bonifino duas petias terrae in pertinentiis Penzoli.<br />

Pergamena mm 780x142-154. Notaio: Iacobus imperiali auctoritate. - Salvo iure s. Marie Brixie.<br />

136. Anno 1337, 14 martii in Zostino. - Ser Tura quondam Bonomi de Casezio pro 10 libris<br />

denariorum veronensium vendidit fratri Rivabeno priori de Campeio unam petiam terrae in<br />

pertinentiis Casezii.<br />

Pergamena mm 161x152-181. Notaio: Antonius. Presente magistro Petro barberio de Cariseo vallis<br />

Randene, loco dicto Petrezolis.<br />

137. Anno 1339, 16 intrante octobri. - Frater Rivabenus prior de Campeio fecit cambium et<br />

dedit Marzio quondam Zuchi de Penzolo unam petiam terrae arativae in pertinentiis Penzoli, et<br />

Martinus dedit fratri Rivabeno aliam petiam terrae in eisdem pertinentiis in loco qui dicitur<br />

Plano.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1495


Capsa 83<br />

Pergamena mm 91-99x142-147. Notaio: Bonaventura de Plezano imperiali auctoritate. Presente<br />

domino Marcabruno presbitero.<br />

138. Anno 1339, 8 novembris. - Petrus quondam Omneboni Barantii de Ponte Ligni pro<br />

remedio animae suae donavit ecclesiae et hospitali beatae Mariae de Campeio unum quartarium<br />

siliginis bonae solvendum omni anno dicto hospitali fundatum in una petia terrae in pertinentiis<br />

Pontis Ligni.<br />

Pergamena mm 218x154-160. Notaio: Ego pre Petrus de Rio, in platea comune pontis da legno<br />

presente Petro Fereti consule comunis da Legno, Baldessaro Boyli, Daleno filio Ceche dela Villa, Petrus<br />

filius Omneboni Baratii de Ponte loci Dalegni qui dicebatur Malapunsa de Dalegno in manibus fratrum<br />

Benvenuti qui dicitur mulaterius et fratris Sparaver ospitalis s. Marie de Campelio tridentine diocesis ubi<br />

semper die noctuque oraciones, helemosine et misericordie opera tribuuntur multis personis transeuntibus<br />

per illum locum...<br />

139. Anno 1340, 11 iunii in Penzolo. - Trentinus dictus Gaiotus quondam Nasimbeni de<br />

Penzolo pretio 25 librarum denariorum veronensium vendidit fratri Ioanino sindico hospitalis de<br />

Campeio 5 petias terrae in pertinentiis Penzoli.<br />

Pergamena mm 271x125-134. Notaio: Antonius imperiali auctoritate; in loco Melegne, Frate,<br />

piscorta, Girli.<br />

140. Anno 1340, 10 augusti in Tuyeno. - Ser Galvagnus quondam ser Odorici de l'Olmo de<br />

Tuyeno praetio 100 librarum denariorum veronensium vendidit fratri Zoanino sindico fratrum et<br />

sororum hospitalis de Campeio 5 petias terrae arativae et vineatae in pertinentiis Tuyeni.<br />

Pergamena mm 534x183-191. Notaio: Iohannes q. Vivaldi de Tuyeno; presentibus Benamato q.<br />

Amistadi, magistro Guilielmo fabro, Vivianno filio Viti de s. Zenone, Laurentio q. Adelpreti notarii de<br />

Cunevo et Zalitano de Egna qui Tuieni moratur. Loco a Plaza, a l'acqua, a Salgar, en Lentischle...<br />

141. Anno 1341, 9 martii. - Frater Ioaninus sindicus Campei per 20 annos locavit 5 petias<br />

terrae vineatae in pertinentiis Tuyeni, pro medietate frugum ibi nascentium, Ottolino de Tuyeno.<br />

Pergamena mm 384x135-143. Notaio: Petrus ser Antonii de Tuyeno imperiali auctoritate.<br />

142. Anno 1341. - Nicolaus episcopus tridentinus confirmavit indulgentias concessas a<br />

Federico, Egeno, Henrico, Philippo, Bartholomaeo et fr. Heinrico episcopis tridentinis, Martino<br />

de Mantua et episcopis de Verona, de Cremona etc. ecclesiae s. Mariae de Campeio, quae<br />

omnes sumptae sunt 22 annorum et totidem quarantenis.<br />

Est exemplar authenticum.<br />

Pergamena mm 173x160. Notaio: Petrus de Venecia ex commissione infrascripti Nicolai episcopi<br />

tridentini.<br />

143. Anno 1341, 24 intrante ianuario in canonica s. Vigilii de Randena. - Frater Rivabenus<br />

prior de Campeio pro se et aliis monachis, et communitas Pinzoli, in lite quam habebant pro<br />

monte Petascosi pro pascuis, pratis in pertinentiis Penzoli etc. unanimiter compromiserunt in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1496


Capsa 83<br />

discretos viros Pasium quondam domini Petri de Pelugo, Fortium quondam ser Miorini de<br />

eodem loco, Benvenutum de Bozenago et alios ibi recensitos.<br />

Manca.<br />

144. Anno 1341, 12 madii in Cissio plebis Livi. - Dominus Vadallius de Caldario, vicarius<br />

in vallibus Ananiae et Solis, ad instantiam fratris Ioanini sindici hospitalis de Campeio,<br />

ordinavit quod non obstante statuto hominum vallis Solis, mandante quod nullus ex predicta<br />

valle possit laborare in terris Campei, quilibet illorum imposterum in dicto loco laborare possit.<br />

Pergamena mm 81-90x242. Notaio: Iohannes de Tuyeno.<br />

145. Anno 1341, 11 iunii in Stenico. - Domina Montana uxor Nicolini notarii de Stenico<br />

legavit fratribus monasterii de Campeio 10 libras denariorum veronensium pro emendo lecto<br />

pro dictis fratribus.<br />

Pergamena mm 134-141x152-155. Notaio: Benvenutus de Flaveo imperiali auctoritate. Presentibus<br />

Iohanne dicto Todeschino de Stenico, Iacobo dicto Sgaberio, Petro dicto Galerio de Flaveo, Burdeto dicto<br />

Randena q. ser Lanfranchi de Verona, Bonaventura de Tignarono, Fruzerio de Cumigelo; legavit cuilibet<br />

foco ville Vici de Randena medium starium salis dandum ut moris est...<br />

146. Anno 1341, 9 exeunte decembri in Pinzolo. - Nasimbenus quondam ser Delaydi de<br />

Bandumo Penzoli, et Amadeus quondam Martini de Rovina Penzoli, confessi sunt se esse<br />

solutos de 180 libris denariorum veronensium a fratre Rivabeno priore monasterii de Campeio,<br />

quas eis tanquam sindicis Penzoli nomine communitatis dare tenebatur.<br />

Pergamena mm 125x157. Notaio: Petrus de Orlandis de Vezia; presentibus Raymondino nato<br />

domini Peterzoli de Lodrono, Rubeo q. Ganey de Cologna de Bono, Galdino q. Amadei.<br />

147. Anno 1346, 4 intrante martio. - Domina Nigra filia quondam Bonazontae de<br />

Mastellina pro remedio animae suae et parentum suorum donavit Rivabeno priori de Campilio<br />

pro se et suis fratribus unam domum in Mastellina et 23 petias arativas et prativas in pertinentiis<br />

dictae Mastellinae.<br />

Manca.<br />

148. Anno 1348, 16 augusti in villa Segonzoni. - Bonaventura de Segonzono plebis Enni<br />

legavit ecclesiae s. Mariae de Campeio unam urnam vini collati annuatim solvendam et<br />

fundatam super una petia terrae in pertinentiis Segonzoni.<br />

Pergamena mm 323x185-217. Notaio: Alexander q. ser Nicolai de Rallo nunc habitator Campi<br />

plebis Enni.<br />

149. Anno 1348, 9 intrante augusto in villa Ymarii. - Thomaeus quondam Omneboni<br />

Corradi de Ymario fecit in suo testamento substitutionem quod si sui filii et filiae decedant sine<br />

successione, tunc succedere debeant in bonis suis monachi et monachae de Campeio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1497


Capsa 83<br />

Pergamena mm 157x150-162. Notaio: Ipollitus q. ser Bonmartini de Imario imperiali auctoritate<br />

Presentibus Bonmartino q. Iohannis, Galliocio eius filio, ser Iohanne fabro.<br />

A s. Maria de Malè lascia 2 minali di olio, semel;<br />

Alla chiesa di s. Lorenzo di Dimaro 1 minale d'olio;<br />

Alla chiesa di s. Valentino di Bolentina mezzo minale d'olio;<br />

Alla chiesa di s. Brigida, pieve di Malè, 1 starolo d'olio;<br />

Alla chiesa di s. Vigilio di Monclassico mezzo minale d'olio;<br />

Alla chiesa di s. Lorenzo di Dimaro un cero di 20 libbre;<br />

Al prete Pietro pievano di Malè 22 soldi veronesi pro sepultura;<br />

Al prete Vilielmo cappellano di Malè 15 soldi veronesi per messe da celebrarsi;<br />

Alle persone di Dimaro la solita carità di pane e formaggio.<br />

150. Anno 1348, 9 intrante augusto in villa Ymarii. - Domina Ricadona filia Nasembeni de<br />

Ymario suum fecit testamentum et haeredes instituit bonorum suorum deficientibus filiis absque<br />

successione fratres de Campeio.<br />

Pergamena mm 494x132-138. Notaio: Ipollitus q. ser Bonmartini de Imario. Lasciti d'olio alle chiese<br />

come al numero precedente.<br />

151. Anno 1349, 25 ianuarii. - Trentinus q. Facini de Penzolo investivit monachos de<br />

Campeio de una petia terrae arativae in pertinentiis Penzoli pro annuo ficto unius pensi boni<br />

casei solvendi communitati Penzoli in festo s. Sixti, cui petiae terrae adest etiam domus de qua<br />

pariter eosdem monachos investivit.<br />

Pergamena mm 438x122-127. Notaio: Iacobus de Penzolo imperiali auctoritate.<br />

152. Anno 1351, 15 intrante augusto in Plazo plebis s. Vigilii Randenae. - Frater Deleidus<br />

de Ymario monachus s. Mariae de Campeio pro se et aliis monachis et sororibus fecit cambium<br />

et dedit Antonio quondam Salvagni unam petiam terrae arativae in pertinentiis Borzagi pro aliis<br />

tribus petiis in dictis pertinentiis.<br />

Pergamena mm 253x149-171. Notaio: Bertolomeo q. ser Albertini dicti Picenini de Fisto imperiali<br />

auctoritate. - Salvo iure s. Marie Brixie.<br />

153. Anno 1353, 10 intrante iunio in Bregucio. - Dominus Albregucius quondam domini<br />

Pederzoti de Lodrono vicarius, et ius reddens in tota Iudicaria pro Ludovico Brandenburgensi<br />

Lusatiae marchione, comite palatino, Tyrolis duce et advocato ecclesiae tridentinae etc., ad<br />

instantiam fratris Delaiti procuratoris monachorum et monacharum de Campeio intimavit<br />

omnibus volentibus seu pretendentibus esse haeredes quondam Croti de Favro Prevori quatenus<br />

termino decem dierum comparere debeant, alias decidant a praetensa haereditate.<br />

Pergamena mm 146x175. Notaio: Bertolomeus q. ser Albertini dicti Picenini.<br />

154. Anno 1360, 16 maii in Campo de Deno. - Frater Delaitus procurator et sindicus<br />

monasterii de Campeio de consensu fratrum et sororum dicti monasterii investivit<br />

Bommartinum quondam Otolini de Ymario de una domo cum horto et prato in Ymario pro ficto<br />

12 solidorum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1498


Capsa 83<br />

Pergamena mm 338x120. Notaio: Varnesius q. domini Guilelmi de Clexo imperiali auctoritate.<br />

Presentibus Odorico notario de Clexo, Petro q. Iacobi de Revò, Benvenuto q. Iohannis Zardine de<br />

Ymario, ser Federico q. ser Conradi de Tasullo, ser Arnoldo q. ser Guilelmi de Zoculo...<br />

155. Anno 1362, 11 intrante aprili in Penzolo. - Nobiles viri Petruszotus et Iacobus<br />

Ioannes, quondam nobilis Albergini de Lodrono, per se et haeredes et successores quondam<br />

Richeboni olim Zucolini de Caderzono et vice et nomine nobilis Petri Pauli eorum fratris<br />

donaverunt fratri Iacobo de Prexono monacho de Campeio pro se et suis fratribus medietatem<br />

unius domus cum una petia terrae arativae ante illam in pertinentiis Baldimi Penzoli.<br />

Pergamena mm 190x147-156. Notaio: Iacobus q. ser Antonii a Rido de Penzolo imperiali<br />

auctoritate.<br />

156. Anno 1368, 10 ianuarii in castro Belaxii. - Nobilis miles dominus Simon Robinatus<br />

quondam domini Nicolai de Ragonia Fori Iulii, habitator in castro Lapidis, donavit ecclesiae s.<br />

Mariae de Campeio unam urnam boni vini collati quae annuatim solvi debeat omni anno dicto<br />

monasterio de Campeio ex petia terrae in pertinentiis Segonzoni.<br />

Pergamena mm 348x102-131. Notaio: Albertinus de Enno imperiali auctoritate.<br />

157. Anno 1368, 19 aprilis Caderzoni Randenae. - Nobilis vir Richebonus q. nobilis ser<br />

Bertholamaei dicti ser Zucholini, olim Richeboni de Caderzono legavit ospitali seu monasterio<br />

de Campeio duos lectos plumarum cum duobus linteaminibus lini et uno lanae pro quolibet<br />

lecto, unam domum in villa Baldimi Randenae et tres petias terrae vineatae in pertinentiis Droi<br />

plebis Archi.<br />

Pergamena mm 565x134. Notaio: Iohannes filius q. ser Ambrosii de villa Zostini imperiali<br />

auctoritate. Ottima conservazione e ottima grafia.<br />

In camera in qua ipse iacebat, presentibus domino Floriano vicario de Archo, filio q. Raimundi<br />

notarii de Rufalcatis de Arco, Antonio eius famulo q. Nicolai Gallete de Vargnano, nobile viro<br />

Bartolomeo filio ser Adelardi dicti Chozailli q. domini Petrizoti de Lodrono, habitatore ville Mondroni<br />

Prevorii, Petro q. Floriolli de Caderzono, Iohanne dicto Spinelo q. Zulberti de Caderzono, magistro<br />

Iacobo barbitonsore q. magistri Benvenuti a Ponte de villa Ronconi, Tomeo filio Omezoli de Zostino,<br />

Petro q. Degelguardi de Caderzono. - pretio centum librarum denariorum parvulorum tridentinorum;<br />

domum muris muratam et lignaminibus et coopertam sindulis.<br />

158. Anno 1375, 27 intrante martio in villa Pelugi. - Domina Veronesia dicta Donina filia<br />

quondam Benevenuti de Penzolo fecit haeredem suorum bonorum mobilium et immobilium,<br />

exceptis variis legatis ibi recensitis ecclesiam de Campeio.<br />

Pergamena mm 555x182-195. Notaio: Ieronimus q. ser Pauli de Pelugo habitator Borzagi imperiali<br />

auctoritate. - In domo ser Pallavioni dicti Moscati pelliparii q. Martini dicti Tini, presente Iohanne dicto<br />

Zervelino q. Manfredini, Paulo q. Mazughi, Nicolao filio meo, Bogato q. Gracii notarii, Petro dicto<br />

Tarabuxio q. Antonii dicti Zachagnini.<br />

Lasciti alle chiese: di s. Giacomo e Antonio site inter Pelugum et Borzagum, unum bonum<br />

doplerium cere ponderis 2 librarum; alla comunità di Pelugo una buona carità, mezzo staio di sale per<br />

fuoco fumante, secondo la consuetudine... la sua tunica coloris blavete a Avinanta, ad Anna moglie di<br />

Bonomo stopatium suum lini; a Tofania suum stopatium novum non ancora indossato e la sua pelliccia de<br />

mayore. A Iema moglie di Antonio maestro detto Brusaferro da Pinzolo 20 soldi. Lascia usufruttuario suo<br />

marito.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1499


Capsa 83<br />

159. Anno 1378... decembris in villa Ymarii. - Dominicus quondam Petri dicti Marnigae de<br />

Aulasia habitator Armei pro 28 libris denariorum veronensium parvulorum fecit haeredem<br />

omnium bonorum suorum fratrem Franciscum priorem de Campeio pro se et suis fratribus.<br />

Pergamena mm 266x145-205. Notaio: Christophorus de Mezana civis trid. Pergamena rosicchiata<br />

per cui scompare il numero del giorno del mese.<br />

Anno 1378 die iovis... [2 o 9] intrante decembris...<br />

160. Anno 1386, 14 intrante septembri in valle Runi in villa Marcenae. - Franciscus<br />

quondam Vigilii de Romalo legavit hospitali et ecclesiae de Campeio in perpetuum unum<br />

minale frumenti vel 12 grossos fundatos in una petia terrae in pertinentiis Marcenae vallis Rumi.<br />

Pergamena mm 368x100-147. Notaio: Odoricus q. ser Robini de Revò imperiali auctoritate.<br />

Presente presbitero Agnolo capelano Runi de Romalo habitator ville Marcene.<br />

161. Anno 1389, 27 iunii in villa Marognae Prevori. - Thomaeus quondam Bricii de Saono<br />

praetio 160 librarum denariorum veronensium vendidit hospitali de Campeio unum pratum in<br />

pertinentiis Favri Preorii.<br />

Pergamena mm 385x153-198. Notaio. Iohannes q. Ambrosii de Zostino imperiali auctoritate.<br />

Presentibus Guardino de Petio Prevori, ...de Larzana Prevori, ...de Saono superiori plebatus Blezii, ...de<br />

Vigo Prevorii loco dicto alo ri de Girardo.<br />

162. Anno 1390, 14 intranre iunio in Stenico. - Mandatum domini Pauli notarii quondam<br />

ser Martini de Tridento quibusdam intimatum, ad instantiam monachorum de Campeio, quod<br />

manifestare debeant bona immobilia spectantia ad dictum monasterium de Campeio, quae<br />

manifestatio dictorum bonorum requisitorum in plebe Blezii facta est, scilicet quinque petiarum<br />

terrae arativae et buschivae in pertinentiis Zilai dictae plebis Blezii.<br />

Pergamena mm 421x147-157. Notaio: Nicolaus q. ser Gosineius de Argogno imperiali auctoritate.<br />

- ...super dosso Preci ubi ius redditur, presente Otolino notario de Tridento nunc habitatore Stenici,<br />

Cognevuto notario q. ser Bonaventure de Vigo habitatore Flavei, Iacobo notario q. ser Iohannis notarii de<br />

Comao habitatore Gaudenti.<br />

Paulus notarius q. ser Martini notarii, ius reddens Stenici de hominibus et personis Iudicarie pro<br />

rev.do in Christo patre et domino Alberto de Ortenburgo episcopo trid. ad instantiam et petitionem ser<br />

Antonii notarii de Gaudento ut procuratoris conventus s. Marie de Campeyo...<br />

Anno 1390, 18 iunii in villa Zillai plebis Blezii super platea dicte ville, ibique ser Otolinus, ser<br />

Guilielmus etc. designarunt bona immobilia spectantia conventui s. Marie de Campeio iacentia in plebe<br />

Blezii. - la coutura, terra vineata a Cillay, in Antovo, a Comighello, ale Varolle...<br />

163. Anno 1390, 22 augusti. - Ser Henricus quondam ser Antonii de villa Larii plebis Blezi<br />

fecit haeredem suorum bonorum monasterium fratrum de Campeio exceptis legatis ibi<br />

nominatis.<br />

Pergamena mm 561x147-166. Notaio: Ambroxius filius ser Iohannis notarii q. ser Ambroxii de villa<br />

Zustini imperiali auctoritate.<br />

In domo monasterii de Campeio, in camera in qua iacebat dictus dominus... presentibus Antonio q.<br />

Ognibeni dicti Chieregini de Penzolo, Petro dicto Pedreto Borzagi, Salamone q. magistri Nicolai de villa<br />

Zixi plebatus Livii, Bosco q. Popy de Imario, Zescho filio Petri de Imario. - lascia la carità ai fuochi<br />

fumanti delle ville Lary, Marazoni, Cavaioni e Bivey: pane, fave, formaggio e vino; 1 galeda di fave, 3<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1500


Capsa 83<br />

galede di frumento, 2 pesi di formaggio e un concio di vino. - Ai sacerdoti che verranno alla sepoltura 20<br />

soldi di denari tridentini; candele per 40 soldi; e stabilisce che il suo testamento e altri copiati non abbiano<br />

alcun valore se non recheranno in scritto l'angelica oratio Ave Maria, dicendo: Ave Maria... sancta Maria<br />

ora pro nobis nunc et in hora mortis Amen.<br />

164. Anno 1392, 14 iunii. - Tionus dictus Zocha de Tiono, exceptis variis legatis, reliquit<br />

haeredem bonorum suorum monasterium fratrum de Campeio.<br />

Pergamena mm 427x178-185. Notaio: Ambrosius q. Iohannis notarii de Zostino. - In domo<br />

monasterii ospitalis s. Marie de Campeyo in camera dicte domus in qua iacebat, presente Polonio dilio<br />

Bertolini de villa Vigi vallis Camonice... lascia 40 soldi ai sacerdoti che interverranno al funerale e che<br />

celebreranno il tertium, septimum et trigesimum. Alla moglie Almengarda q. Iacobi de Bordiana, dote<br />

avuta 120 libre M. vallis Solis (sic); lascia prati a Vat, in Baxono, e campi e 28 lire e 10 soldi; e i mobili,<br />

letto, 9 lenzuola di lino, una caza, 1 lebete di bronzo (lavec) et unum cacabrun rami, e tutti i panni di lana<br />

e lino e pelliccie. Poi l'Ave Maria come sopra.<br />

165. Anno 1393, 5 iunii in burgo Archi. - Legatum unius petiae terrae relictum a quodam<br />

cuius nomen in carta est dilaceratum, quae petia terrae est ultra Sarcham.<br />

Manca.<br />

166. Anno 1395, 3 februarii in Caderzono. Bitinus dictus Marsilius quondam Marsilii de<br />

Pelugo praetio 8 ducatorum auri vendidit monasterio de Campeio unam petiam terrae in<br />

pertinentiis Pelugi.<br />

Pergamena mm 222x188. Notaio: Iohannes ser Antonii de Bondo plebis Tioni imperiali auctoritate.<br />

- ubi dicitur Calpont.<br />

167. Anno 1268, 11 exeunte madio in Penzolo. - Tridentinus quondam ser Ioannis de<br />

Penzolo, praetio 15 librarum denariorum veronensium parvulorum, vendidit Lombardo<br />

provisori hospitalis s. Mariae de Campeio pro se et suis fratribus unam domum et s ex petias<br />

terrae in Preromagnano.<br />

Pergamena mm 355x102-107. Notaio: Florianus.<br />

168. Anno 1289, 6Exeunte novembri in monasterio seu capella s. Michaelis Angeli<br />

spectantis ad plebem Enni. - Dominus Saporitus notarius de Castello pro remedio animae suae<br />

legavit altari beati Angeli 25 libras denariorum veronensium parvulorum cum aliis bonis iam<br />

alibi memoratis.<br />

Manca.<br />

169. Anno 1301, 13 intrante marcio in Penzolo. Frater Galatus sindicus et procurator<br />

monasterii de Campeio fecit cambium et dedit Petro quondam Moscae de Canixaga unam<br />

domum cum 4 petiis terrae arativae et prativae in pertinentiis Canixagae, et dictus Petrus dedit<br />

fratri Gatalo 3 petias terrae in eisdem pertinentiis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 269x123-130. Notaio: Raynoldus.<br />

1501


Capsa 83<br />

170. Anno 1323, 10 intrante madio in Arco. - Nicolaus dictus Batadellus de Padaro<br />

plebatus Archi fecit cambium et dedit fratri Amadeo priori de Campeio unam petiam terrae<br />

vineatae in pertinentiis Padari, et dictus Amadeus dedit aliam petiam terrae arativae in campania<br />

eiusdem Padari.<br />

Pergamena mm 352x149. Notaio: Archetus de Archo auctoritate Otonis comitis de Lomelo. - In<br />

Arco sub porticu domus dominorum Gerardi et Nicolai fratrum de Arco iuxta plateam comunis.<br />

Presentibus Bonopace ser Zulberti de Teiono, Petro notario q. Guilielmi dicti Menuti de Arco, Iohanne q.<br />

Iohannis iudicis de Cavedeno. - Ad Tovetum, in campanea Padari.<br />

171. Anno 1322, 17 februarii in Penzolo. - Frater Amadeus prior hospitalis de Campeio<br />

fecit cambium et dedit Tixeo q. Nicolai de Maximeo unam petiam terrae arativae in pertinentiis<br />

Vidaioni et aliam in pertinentiis Zostini, et Tixeus dedit fratri Amadeo 3 petias terrae in<br />

pertinentiis Vidaioni.<br />

Pergamena mm 255x150-174. Notaio: Zucholinus. Presente Oto capelario de Zostino. - Salvo iure s.<br />

Marie Brixie; in tranverseris, in hora Fasse, in hora Gayolini.<br />

172. Anno 1330, 22 aprilis in domo ecclesiae s. Angeli de plebe Enni. - Tobaldus quondam<br />

ser Alberti notarii, Gislembertus quondam Rivabeni, Çillius quondam Desiderati, Homodeus<br />

quondam Sicherii de villa Quetae, de mandato domini Morlii vicarii in vallibus Ananiae et<br />

Solis, ad instantiam domini Bartholomaei quondam domini Ambrosii de Enno, manifestaverunt<br />

bona spectantia ad ecclesiam s. Angeli, videlicet domum cum dicta ecclesia et alia bona arativa,<br />

pradiva et buschiva circa ipsam ecclesiam et aliam petiam terrae in pertinentiis Termoni.<br />

Pergamena mm 208x236. Notaio: Federicus de Enno imperiali auctoritate. Presentibus Odorico q.<br />

Henrici de Enno, magistro Paulo murario habitatore in ipso manso.<br />

173. Anno 1339, 10 madii in villa Cissi. Ad instantiam fratris Rivabeni prioris de Campeio<br />

dominus vicarius Ananiae et Solis mandavit diversis personis ibi recensitis quatenus manifestare<br />

debeant bona et possessiones spectantes ad monasterium de Campeio in pertinentiis Maleti, qui<br />

suo iuramento varias petias terrae manifestarunt.<br />

Manca.<br />

174. Anno 1337, 24 maii in villa Tuyeni. - Dominus Adelperius civis tridentinus, iudex et<br />

faciens rationem in valle Anania, et plebe Livi, pro capitulo tridentino, sede vacante, dedit<br />

licentiam Federico notario authenticandi instrumentum facultatis factae ab Henrico episcopo<br />

tridentino anno 1330, 2 ianuarii Iacobo plebano Enni, permutandi cum consilio Sinveti clerici et<br />

canonici sui, cum nulli alii clerici et canonici essent, ecclesiam et mansum s. Angeli cum aliis<br />

iuribus; quae cessit Bartholomaeo quondam domini Ambrosii de Enno, et ipse Bartholomaeus<br />

cessit dicto plebano et clerico suo affictus et alia bona in pertinentiis Enni.<br />

Pergamena mm 461x187-205. Notaio: Federicus q. Bartolomei notarii de Enno; presentibus<br />

Enselmo notario, Acordino et Tobia notariis de Clexo, Simeono q. Tinelle, Socino notario de Tridento.<br />

Anno 1330, 2 ianuarii in castro episcopali Boni Consilii, presentibus Iuliano de Cadrubio canonico<br />

trid. in spiritualibus vicario infrascripti episcopi, Adelperio de Tridento iudice filio domini Calopini<br />

iudicis de Flave vicario in temporalibus, in civitate Tridenti, Mateo de Gardelis iudice de Tridento,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1502


Capsa 83<br />

Philipo iudice de castro Clexii valis Ananie. - Iacobus plebanus et rector ecclesie parochialis sanctorum<br />

Iervasii eet Protasii de Enno.<br />

175. Anno 1401, 21 novembris in Penzolo, praesentibus Ioanne Bonocii priore s. Mariae de<br />

Campeio. - Salvator quondam Faustini de Baudumo Randenae instituit haeredem bonorum<br />

suorum monasterium seu hospitale de Campeio, exceptis quibusdam legatis ibi recensitis.<br />

Pergamena mm 230x177-181. Notaio: Iohannes Antonii de Bondo plebis Tioni imperiali auctoritate.<br />

- ...lascio olio per le chiese di s. Martino di Villa Rendena, a s. Lucia di Zostino, a s. Vigilio di Pinzolo,<br />

alla pieve di Rendena; un cereo a s. Maria di Campiglio; lascio uno staio di sale ad ogni fuoco di<br />

Baudimo e Pinzolo.<br />

176. Anno 1405, 21 augusti in Campeio. - Ioannes quondam Comini de Setorio pro<br />

remedio animae suae donavit Ioanni priori monasterii de Campeio pro se et suo monasterio<br />

unam petiam terrae in pertinentiis Setorii.<br />

Pergamena mm 295x103-109. Notaio: Iohannes ser Nicolai de Mortasio imperiali auctoritate. - In<br />

Setorio loco dicto regula Panduli.<br />

177. Anno 1457, 19 intrante maio in villa Fontanae. - Ambroxius de Fontana Bresimi<br />

plebis Livi donavit fratri Bonaventurae de Gardesana monacho de Campeio pro se et dicto<br />

monasterio unum vinetum in pertinentiis Cissi dictae plebis Livi.<br />

Pergamena mm 190x147. Notaio: Belaxius ser Iacobi de Bozana plebis Livii. Presentibus Bovesino<br />

q. Peterzoli de Bresimo, Dominico Iacobis de Bozana, Lozo q. ser Leonardi Fely de Bresimo, Gasperino<br />

eius fratre.<br />

Ambroxius q. Dominici q. Vivencii de Fontana vallis Bresimi plebis Livi vallis Solis, dicens se esse<br />

servitor beate virginis Marie loci Campey...<br />

178. Anno 1427, 5 decembris in terra Seviori. - Frater Mafeus de Valtelina servus, curator<br />

et rector hospitalis de Campeio, locavit Milano de Vallecessa diocesis novariensis, medietatem<br />

unius petie terrae in territorio Cevi dictae Valliscamonicae in contrata de Bedoletis, pro annuo<br />

ficto solvendo in festo s. Martini vel eius octava, dicto hospitali quartas septem bladi et hoc pro<br />

9 annis.<br />

Pergamena mm 250-270x215. Notaio: Botacinus de Sevorio. - Seviori Valtelinae: diocesi di Como e<br />

non di Brescia come dice l'originale. - Presentibus Pre Stefano q. Mafei de Zambonis de Sevioro<br />

beneficiallis ecclesie s. Iohannis de Sevioro. - La data fu rilevata dal verso della pergamena: quella del<br />

testo è diversa ed è stata quindi corretta nel regesto.<br />

179. Anno 1407, 5 septembris. - Ognabenus dictus Benus volens Deo servire in dicto<br />

hospitali de Campeio donavit dicto hospitali medietatem illius petiae terrae in territorio Cevi<br />

mox recensitam.<br />

Manca.<br />

180. Anno 1411, 10 iulii in Tiono. - Domina Elmangarda quondam ser Iacobi, et uxor<br />

quondam magistri Venturini de Roncono, donavit venerabili viro domino Iohannini de Valtelina<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1503


Capsa 83<br />

priori et gubernatori bonorum monasterii de Campeio pro se et dicto monasterio 10 ducatos auri,<br />

9 galetas bladorum, tres parolos rami, unum lebetem broncii, duas situlas ab aqua, unum lectum<br />

de plumis cum 17 linteaminibus lanae et lini, 14 brachia panni stopae et lini et alia sua bona<br />

immobilia.<br />

Pergamena mm 273x151-167. Notaio: Iohannes ser Antonii de Bondo plebis Tioni.<br />

181. Anno 1412, ultimo februarii in villa Volsanae. - De mandato domini Alexandri de<br />

Nano assessoris, nobilis militis domini Petri de Sporo vicarii generalis in vallibus Ananiae et<br />

Solis, pro domino Federico Austriae duce et comite Tyrolis, ad instantiam fratris Ioannis de<br />

Valtelina prioris de Campeio, quidam homines de Celentino ibi nominati, designarunt et suo<br />

iuramento manifestaverunt domos, hortos et alia bona ad hospitale de Campeio spectantia et<br />

posita in pertinentiis Celentini.<br />

Pergamena mm 470x200. Notaio: Federicus ser Georgii notarii de Volsana. Volsane super platea<br />

comunis, presentibus presbitero Antonio q. Marchi de Pergamo, Iohanne dicto Pandiniode Valtorta.<br />

Anno 1412, primo mensis marcii in Celentino presente magistro Comino sartore. Toponimi: in le<br />

Penezolle, a Dossi, in Plaza, a pe dele Colone, in val Magresina, in Zey, in som Font, sot la preda da<br />

Vayta.<br />

Anno 1412, die prima mai in villa Zelentini super platea comunis. Frater Iohannes de Valtelina prior<br />

ospitalis s. Marie de monte Campeio, locavit Marco q. Iacobi de Lacio, habitatori Celentini, ad annos 10<br />

venturos suprascriptas petias terre pro 6 starios siliginis ad rectum starium de Celentino.<br />

182. Anno 1315, 2 intrante octobri in Penzolo. - Domina Gratiana uxor Zucolini notarii<br />

fecit cambium et dedit fratri Bartholomaeo priori de Campeio unam petiam terrae arativae in<br />

pertinentiis Penzoli, et frater Bartholomaeus pro se et nomine fratrum suorum dedit eidem<br />

Gratianae aliam petiam terrae in eisdem pertinentiis Penzoli.<br />

Pergamena mm 216x180. Notaio: Zucolinus imperiali auctoritate.<br />

Anche qui la data del regesto è stata corretta perchè desunta dal verso della pergamena e non dal<br />

testo. - Ad lecem etc.<br />

183. Anno 1415, 16 iunii. - Pelegrinus quondam ser Laurentii de Plano plebis Vulsanae<br />

fecit haeredem bonorum suorum post mortem uxoris suae quam usufructuariam reliquit, si caste<br />

vixerit, ecclesiam seu monasterium aut hospitale de Campeio etc. Adest aliud exemplar sub<br />

eodem numero.<br />

Pergamena mm 581x167. Notaio: Iohannes Nicolai de Mortasio. - In monasterio s. Marie de<br />

Campeyo super quodam pozio penes portam monasterii. Presentibus Bartolomeo fabro de Fisto, Bertino<br />

dicto Dellazilia, Iohanne q. Alonii Cleregini, maistro Conzo cerdone, presbitero Iohanne de Salisburga,<br />

tunc capellano ipsius monasterii s. Marie.<br />

Manca l'altro esemplare accennato nel regesto.<br />

184. Anno 1417, 13 decembris in villa Zostini. - Ioannes quondam Zanini de Gerola<br />

diocesis Cumarum tanquam prior et rector de Campeio fecit cambium et dedit Nasimbeno<br />

quondam Maiorini de Zostino unam petiam terrae in pertinentiis Caderzoni et Nasimbenus dedit<br />

Ioanni aliam in pertinentiis Vidaioni.<br />

Pergamena mm 486x133-137. Notaio: Iohannes Nicolai de Mortasio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1504


Capsa 83<br />

185. Anno 1418, penultimo maii in monasterio de Campeio. - Ser Iacobus quondam Petri<br />

de Pressono, volens quandam gratitudinem ostendere pro tot benefitiis acceptis a fratre Ioannino<br />

priore et aliis fratribus de Campeio, ei et successoribus suis donavit 200 libras denariorum<br />

meranensium.<br />

Manca.<br />

186. Anno 1418, 10 septembris in villa Nani. - Ser Alexander notarius quondam ser<br />

Antonii notarii de Tuyeno legavit fratribus s. Mariae de Campeio unam urnam annuatim vini<br />

boni, pro qua solvenda obligavit unam petiam terrae in pertinentiis Nani.<br />

Pergamena mm 487x145-148. Notaio: Federicus ser Petri de Nano. Titolo: Iesus, particula<br />

testamenti. Testimoni: Petrus q. ser Antonii notarii; Nicolaus eius filius; Dominicus sartor q. Zaneti,<br />

Sodegerius q. Dominici, Marcus q. Bartolomei notarii de Romeio habitator Nani, Stephanus q. Iohannis<br />

de Bavaria habitator Nani familius testatoris.<br />

Chiede di venir sepolto nel cimitero di s. Biagio di Nanno, che vi siano otto sacerdoti al suo<br />

funerale, che dicano l'ufficio e la Messa; si dia loro un pranzo onorevole e 5 grossi ciascuno; si dicano da<br />

8 sacerdoti il giorno settimo e trigesimo. Lascia suo erede il figlio Tomaso ancora minorenne.<br />

187. Anno 1402, 6 intrante iulio in vila Creti plebis Boni. - Nobilis et potens dominus<br />

Petrus, quondam nobilis domini Parisii de Lodrono, donavit monasterio de Campeio unum<br />

casale muratum in Mondrono communis Preorii.<br />

Pergamena mm 274x132-149. Notaio: Paulus q. ser Bartolomei de villa Levi plebatus Boni.<br />

Presentibus nobile viro ser Maymosio de Forestis cive pergamense, Matteo notario q. Bartolomei notarii<br />

de Villa Levi et Comino q. Pezini de Zereto diocesis pergamensis habitatore Creti.<br />

188. Anno 1421, 20 novembris in villa Tioni. - Christophorus quondam Marcheti de Tiono<br />

vendidit fratri Rivabeno de Fisto monacho de Campeio unam petiam terrae arativae in<br />

pertinentiis Tioni.<br />

Manca.<br />

189. Anno 1422, 27 martii in Penzolo. - Dominus Ioanninus de Gerola prior Campei de<br />

consensu suorum fratrum fecit cambium et dedit ser Paulo de valle Boni unam petiam terrae<br />

arativae in pertinentiis Creti dictae vallis Boni, et Paulus dedit Ioannino unam petiam terrae<br />

arativae in pertinentiis Vigi Randenae.<br />

Pergamena mm 513x170-177. Notaio: Petrus q. Pauli de Durellis de Pelluco imperiali auctoritate.<br />

Presentibus Iohanne ser Iacobi notarii de Cumegello capitanei castri Mani.<br />

190. Anno 1429, 6 iulii in villa Baldumi. - Ioanninus de Gerola prior Campilii pro se et suis<br />

fratribus, et praecipue tanquam haeres Masolini fratris conversi dicti monasterii constituit<br />

procuratores ad adeundam possessionem bonorum dicti monasterii praefato monasterio<br />

relictorum videlicet bona a Caffero versus Tridentum bona ibi existentia, pratum in loco<br />

Fastezoli cum una domo et petia terrae arativae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca.<br />

1505


Capsa 83<br />

191. Anno 1431, prima maii in monte Moscherae et Ambini. - Homines communitatum<br />

Penzoli, Baldimi et Fisti, praetio 40 ducatorum auri, vediderunt fratri Ioannino priori de<br />

consensu trium aliorum fratrum ibi recensitorum monasterii de Campeio, unam petiam terrae<br />

arativae cum monte Moscherae, assignatis terminis etc. qui terminant cum clausura dicti<br />

monasterii seu hospitalis.<br />

Manca.<br />

192. Anno 1432, prima madii in Penzolo. - Petrus dictus Farina quondam Simonis de<br />

Gerola, praetio 34 ducatorum auri, vendidit fratri Ioannino priori hospitalis de Campeio pro se<br />

et suis fratribus unam domum cum horto et 5 petias terrae arativae et pradivae in pertinentiis<br />

Carexoli.<br />

Pergamena mm 370x194-207. Notaio: Nicolaus q. Zordani de Bulbeno imperiali auctoritate. De<br />

Gerola episcopatus Cumi; domum muris et lignamine constructam et scandulis coopertam; i roncati, y<br />

ronchedey, in ravazoy, prope rivacium. Testimoni: Laurentius q. Petri et Martinus q. Petri hii duo de valle<br />

Aurere episcopatus Mediolanensis habitatores in Carexolo. Tra i confinanti un magister Girardus testor de<br />

Aurera habitator Carexoli.<br />

193. Anno 1433, 9 februarii in burgo Archi. - Blaxius quondam Morandi de Bolognano<br />

fecit cambium et dedit Ioannino priori de Campeio unam petiam terrae prativae in pertinentiis<br />

Archi valoris 40 ducatorum auri. Et frater Ioanninus dedit dicto Blaxio duas petias terrae<br />

prativae in pertinentiis Bolognani, quae extimatae fuerunt 29 ducati auri.<br />

Pergamena mm 482x180-191. Notaio: Paulinus q. Antonii Stopini de Burgo Archi. In contrata<br />

Vergolani in domo pistoris de Alemania.<br />

194. Anno 1334, 27 aprilis in villa Almazagi plebis Vulsanae. - Monachi de Campeio<br />

fecerunt cambium et dederunt Mozino et Delguardo de Almazago 17 petias terrae pradivae et<br />

tres arativae in pertinentiis Almazachi, et dicti Mozinus et Delgardus eis dederunt sex petias<br />

terrae arativae in eisdem pertinentiis.<br />

Manca.<br />

195. Anno 1435, 2 novembris in villa Baldimi. - Frater Ioanninus prior de Campeio nomine<br />

monasterii sui fecit cambium et dedit Vivaolo de Tiono unam petiam terrae vineatae arativae et<br />

prativae in pertinentiis Tioni, et Vivaolus dedit dicto priori duas petias terrae arativae in dictis<br />

pertinentiis Thioni.<br />

Manca.<br />

196. Anno 1437, 27 augusti in sacrato s. Mariae de Campeio. - Bertholinus quondam<br />

Bertolini de Iaureo plebis Randenae constituit haeredem bonorum suorum immobilium<br />

monasterium et hospitalis beatae Mariae de Campeio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1506


Capsa 83<br />

Pergamena mm 292x145-164. Notaio: Franciscus ser Melchioris de Bregucio. - S. Maria de<br />

Campelis. - Lascia un cero del valore di 12 grossi alla chiesa di Iavrè e una pezza di terra super sacratum<br />

dicte ecclesie; lascia usufruttuaria la moglie Iema.<br />

197. Anno 1438, 18 maii Campei. - Frater Ioanninus prior de Campellis de consensu<br />

aliorum fratrum fecit cambium et dedit Iacobo quondam Martini de Setauro 6 petias terrae in<br />

pertinentiis Setauri et Iacobus dedit fratri Ioannino duas petias terrae in pertinentiis Iaurei.<br />

Manca.<br />

198. Anno 1440, ultima februarii in villa Bondi plebis Tioni. - Polinus quondam Antonii de<br />

Boturolis de Bondo legavit ecclesiae de Campeio unam petiam terrae arativae in pertinentiis<br />

Bondi ai Campi Novi.<br />

Pergamena mm 225x157. Notaio: Bonapaxius condam magistri Laurentii fabri de Cimicho plebatus<br />

Condini nunc habitator Prevori. In villa Bondi comunis Bregucii plebatus Tioni, presentibus Ioanne dicto<br />

Zoaneto q. Nocilazii de villa Mondroni, Soro q. Pauli Zipelle, Cristoforo q. Bonenti ambobus de Bondo,<br />

Antoniolo q. Rivani de Curto, Iohanne q. Antonii Berardini de Favrio Prevorii.<br />

199. Anno 1440, 26 novembris in monasterio s. Mariae de Campellis. - Convocata maior<br />

pars monacorum conversorum de Campeio, una cum priore Ioannino et aliis octo fratribus,<br />

elegit Nicolaum quondam Pauli de Cuureo plebis Lomasii, fratrem et conversum ipsius<br />

monasterii yconomum, sindicum, actorem et procuratorem pro agendis quibuscumque negotiis<br />

ipsius monasterii.<br />

Pergamena mm 552x215. Notaio: Gratiadeus q. ser Benevenuti de Bulbeno. - Frater Ioanninus q.<br />

Zanini de Gerola diocesis Cumarum conversus et prior et rector monasterii s. Marie de Campellis cum<br />

presentia fratrum Petri de Gandino, Antonii q. Delaiti de Penzolo, Antonii q. Bartolomei Gayone de<br />

Caderzono, Bartolomei q. Rivabeni de Caratollo, Antonii q. Iohannis de Vigo Randene, Petri de Peio<br />

plebis Usane, Ognabeni de Savioro, Serafini de Bueno vallis Camonice... ad exigendum petendum<br />

affictus et pensiones... ad vendendum permutandum res mobiles et immobiles... bestias, lignamina,<br />

vinum, frumentum, siliginem, onleum (sic).<br />

200. Anno 1415, 21 octobris in villa Ymarii. - Antonius quondam Ioannini de Royna plebis<br />

Ossanae et Ioannes de Casana tanquam veri emptores Peregrini quodam Laurentii de Plano<br />

dictae plebis, cesserunt et dederunt Ioannino rectori hospitalis monasterii de Campeio pro se et<br />

suis successoribus, omnia iura quae habent in boni mobilibus et immobilibus dicti Peregrini<br />

quondam Laurentii de Plano, et hoc fecerunt praetio 175 ducatorum auri quae a dicto Ioannino<br />

receperunt.<br />

Pergamena mm 175x217. Notaio: Iohannes ser Nicolai de Mortasio. In coquina domus Bonmartini<br />

q. Ipoliti de Imario.<br />

201. Anno 1415, 20 octobris in villa Ymarii.- Ioanninus prior monasterii de Campeio<br />

locavit Bartholomaeo quondam Benvenuti de Carzado unam petiam terrae prativae in<br />

pertinentiis Monclassici pro annuo ficto duorum modiorum cum dimidio siliginis et duorum<br />

modiorum cum dimidio millei et unius ducati auri.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 215x210. Notaio: Iohannes ser Nicolai de Mortasio.<br />

1507


Capsa 83<br />

202. Anno 1440, 26 novembris in monasterio de Campellis. - Frater Nicolaus quondam ser<br />

Pauli de Covreo plebis Lomasii monachus conversus s. Mariae de Campellis et Allegrina eius<br />

uxor donaverunt fratri Ioannino priori, et novem aliis monachis ibi nominatis pro se et suis<br />

successoribus, unam domum cum horto et prato in Coureo plebis Lomassi et 20 petias terrae<br />

arativae et prativae in pertinentiis Courei et Dasindi.<br />

Manca.<br />

203. Anno 1441, 10 ianuarii in burgo Archi. - Antonius dictus Tazellus de villa Varani<br />

plebatus Gardumi vendidit monasterio de Campeio pro 65 ducatis auri unam petiam terrae<br />

vineatae in pertinentiis Naci.<br />

Pergamena mm 380x206. Notaio: Paulinus q. Antonii Stopini de Arco. Presentibus Antonio q. Petri<br />

Brunelli de villa Canipe, Engelino filio Antonii de villa Panoni, Iohanne notario q. ser Luteri de Madice<br />

habitatore burgi Archi, Iohaneli q. ser Benini de Bolognano. Antonius dictus Tazellus q. Mafei.<br />

204. Anno 1441, 16 may in Penzolo. - Sindici communitatum Penzoli et Baldini locaverunt<br />

pro 25 annis fratri Ioannino priori de Campeio pro se et suis fratribus montem Petascosium<br />

praetio 100 ducatorum auri.<br />

Manca.<br />

205. Anno 1442, 16 decembris in villa Baldimi. - Ioanninus prior de Campellis pro se et<br />

suis fratribus locavit Zescho, quondam Begnuti de Carzao plebis Maleti, 5 petias terrae arativae<br />

et prativae, pro annuo ficto ad s. Michaelem 7 modiorum bladi, idest 5 siliginis, unum milii et<br />

alterum panitii.<br />

Pergamena mm 522x191. Notaio: Gratiadeus q. Benvenuti de Bulbeno plebis Tioni.<br />

206. Anno 1442, 16 decembris in villa Baldimi. - Frater Ioanninus prior de Campeio pro se<br />

et suis fratribus locavit Ottolino quondam Dominici de Monclasego 5 petias terrae arativae et<br />

pradivae pro annuo ficto 4 modiorum siliginis quae petiae terrae sunt in pertinentiis Monclasegi.<br />

Pergamena mm 498x162-198. Notaio: Graciadeus q. Benvenuti de Bulbeno.<br />

207. Anno 1443, prima madii in villa Coguli. - Georgius quondam Antonii de Tereso plebis<br />

Flavoni refutavit et resignavit in manibus Ioannis notarii nomine ecclesiae s. Mariae de<br />

Campeio duas petias arativas in pertinentiis Auguani et Plezani plebis Vulsanae.<br />

Pergamena mm 240x115-120. Notaio: Iohannes ser Guielmi de Cogulo plebis Volsane. - In curtivo<br />

domus nove patris mei notarii, presentibus Enselmino q. Dominici de Peyo habitatore nunc Croviane,<br />

Iohanino dicto Stanget q. Antonii de Curtonibus de Gerola habitatore in villa Auguani, Georgio q. Antonii<br />

de Teresso plebis Flaoni habitatoris in villa Auguani plebis Volsane adoptivo Sisillii de Auguano. -<br />

Vocatur el pra del mur; in Fonasega, su ti pozi ecc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1508


Capsa 83<br />

208. Anno 1446, 14 augusti in Ymario. - Antonius dictus Bonil de Ymario praetio 9<br />

ducatorum auri vendidit Ioannino priori de Campeio unum casale in villa Ymary.<br />

Pergamena mm 347x205-210. Notaio: Antonius filius Petri q. Bonmartini de Himario. Presente<br />

Bono carpentario de Molono vallis Camonice habitatore Himarii.<br />

209. Anno 1446, 21 augusti in monasterio s. Mariae de Campellis. - Nobilis dominus<br />

Iacobinus, quondam nobilis et potentis viri Petri de Lodrono, vendidit fratri Iohannino de<br />

Gerolla priori et aliis fratribus de Campellis unum pratum in pertinentiis Penzoli et Baldimi<br />

praetio 1500 librarum tridentinarum.<br />

Pergamena mm 594x236. Notaio: Graciadeus q. Benvenuti de Bolbeno. Presentibus Zenone q.<br />

Avancini de Arso vallis Ananie, Iohanne q. Petri de Vasso, Antonio filio Nicolai Anselmi de Brezio,<br />

Iohanne filio Pauli Cazamate de Revodo, magistro Bertramo textore habitatore Carexolli, Petro dicto<br />

Farina de Gerola etc. - Al Folon. Frati presenti: Nicolaus Arodexus de Cuvreo, Antonius q. Bartolomei<br />

Gaine de Caderzono, Serafinus vallis Camonice, Bartolomeus dictus Farina de Carexolo, Bartolomeus de<br />

Vulsana, Albertus de Sacho de Cumis, Petrus de Gardumo, Albertus Valtelina, Baronus de Gerolla,<br />

Simon de Barbeno vallis Telline, Martinus Bella de Malono vallis Camonice.<br />

210. Anno 1446, 15 augusti in monasterio Campei. - Sindici communitatis Penzoli et<br />

Baldini locaverunt fratri Ioannino priori, et 10 aliis fratribus ibi nominatis, unum pratum in<br />

pertinentiis Penzoli et Baldini pro annuo ficto in nativitate beatae Mariae virginis unius ponderis<br />

casei.<br />

Manca.<br />

211. Anno 1448, 29 decembris in vila Spori maioris. - De mandato nobilis militis domini<br />

Ioannis de Sporo, ad instantiam fratris Antonii q. Iohannis monachi de Campeio, tanquam<br />

procuratoris fratris Ioannini et aliorum fratrum, praestito iuramento manifestatae sunt tres petiae<br />

terrae in pertinentiis Spori maioris, pertinentes ad s. Mariam de Campeio.<br />

Pergamena mm 179x142-149. Notaio: Pelegrinus q. ser Tomey de Clexio habitator ville Enni. In<br />

villa Spori maioris in domo Antonii a Barisellis, presentibus ser Rigacio q. Bartolomei de Cavedego<br />

habitatore Spori, Andrea q. Odorici. - A Raynago apud Iohannem batiferi; in Sydryago, ala Magagnona<br />

etc.<br />

212. Anno 1450, 3 may in monasterio s. Mariae de Campellis. - Iacobus quondam Nicolai<br />

de Fisto fecit cambium et dedit fratri Ioannino priori de Campellis pro se et suis fratribus unam<br />

petiam terrae arativae in pertinentiis Borzagi, et frater Ioanninus dedit Iacobo duas petias terrae<br />

prativae cum medietate domus in dictis pertinentiis Borzagi.<br />

Pergamena mm 590x100-135. Notaio: Graciadeus q. Benvenuti de Bolbeno. - Al Pomo, a Borzago,<br />

a pra, dentro in valle Borzagi etc.<br />

213. Anno 1452, 24 augusti in monasterio de Campellis, praesentibus praesbitero Bernardo<br />

de Pruxia cappellano ecclesiae de Campeio, Bartholomaeo de Pavillo vicario magnificorum et<br />

potentum virorum dominorum Georgii et Petri militum et comitum de Lodrono capitaneorum et<br />

vicariorum generalium citra Duronum pro domino Georgio episcopo tridentino etc. - Martinus<br />

quondam Pizini de Scalvo habitator Celaditii, propter varia beneficia obtenta a fratre Ioannino<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1509


Capsa 83<br />

Priore et aliis monachis de Campeio donavit eis unam petiam terrae arativae positam in<br />

pertinentiis Celadizii plebis Vulsanae.<br />

Pergamena mm 602x199-203. Notaio: Graciadeus q. Benvenuti. - Al Tovazo.<br />

214. Anno 1451, 5 madii. - Ognabenus dictus Blanchardus quondam Romedii de<br />

Vinaschelis de Viono legavit ecclesiae s. Mariae de Campeio unam petiam terrae arativae in<br />

pertinentiis Vioni.<br />

Pergamena mm 240-250x182-208. Notaio: Matheus Guielmini notarii q. Antonii notarii de<br />

Fugolatiis de Viono vallis Camonice habitator Vizio. - Legavit ecclesie s. Remigii de Viono bazedas duas<br />

olei; item s. Marie de Cortayolo bazedas duas oley. - Loco dos Meza; publicatum fuit testamentum<br />

presentibus venerabili viro presbitero Antonio de Viono et beneficiali, magistro Patio dicto Boldrinello<br />

etc.<br />

215. Anno 1454, 27 martii in villa Tioni. - Dominus Gaspar praesbiter prior monasterii de<br />

Campellis, pro se et suis successoribus, fecit cambium et dedit ser Bartholomaeo notario de<br />

Gratis de Thiono duas petias terrae arativae in pertinentiis Thioni, et dictus Bartholomaeus dedit<br />

dicto priori unam petiam terrae prativae in pertinentiis Penzoli et 60 libras denariorum etc.<br />

Manca.<br />

216. Anno 1454, 29 martii in Caderzono. - Bartholomaeus et Abrianus frater conversus s.<br />

Mariae de Campeio, fratres filii quondam ser Antonii Gaynae de Caderzono, venerunt ad<br />

divisionem bonorum suorum, procuratore pro monasterio de Campeio nobili viro ser Iacobino<br />

de Lodrono, quae facta est de domibus, pratis, sylvis existentibus in pertinentiis Caderzoni ibi<br />

nominatis communi utriusque fratris consensu et concordia.<br />

Pergamena mm 447x216-219. Notaio: Benvenutus q. Antonii de villa Bulbeni plebis Tioni, relevavit<br />

etc. ex imbreviaturis Gratiadei notarii de Bulbeno olim patrui mei ex licentia honor. viri Vigilii de<br />

Schergnis de Strembo alias iudicis intra Duronum pro ill.mo et Ser.mo principe Sigismundo duce Austrie;<br />

ex libro magno olim patrui mei, foleo 126 ipsius libri... In Caderzono ante domum nobilis viri ser Iacobini<br />

de Lodrono. - Una gradicia sive casale; in via plava, ale sef, da Cunrio, a Pavaian.<br />

217. Anno 1455, 15 iunii. - Communitas Fisti et Chesii donavit domino praesbitero<br />

Gasparo priori de Campeio pro se et suis successoribus unam petiam terrae prope domum<br />

muratam ipsius hospitalis.<br />

Manca. - Altra copia originale nell'archivio comunale di Fisto (Spiazzo Rendena).<br />

218. Anno 1457, 3 ianuarii in monasterio s. Mariae de Campeio. - Blaxius filius quondam<br />

Cresentii de Iustino considerans beneficia accepta a presbitero Gasparo priore et eius capellano<br />

pro missis celebratis pro anima sui patris, donavit eidem Gasparo et suis fratribus conversis<br />

unam petiam terrae arativae in pertinentiis Iustini.<br />

Pergamena mm 485x104-155. Notaio: Benvenutus q. Antonii de villa Bulbeni ex licentia mihi data<br />

etc. ex libro magno etc ut supra.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1510


Capsa 83<br />

In stupa magna ipsius monasterii, presentibus honor. viro Bartolomeo notario de Clexio assessore<br />

magnificorum dominorum de Lodrono, Iacobo et Odorico eius filiis, Zucheto filio Cristofori notarii de<br />

Bulbeno, Bartolomei filio Martini Boterii de Strembo. - Loco dicto in Lantana prope rivum.<br />

219. Anno 1457, 7 ianuarii in Campellis, praesentibus praesbitero Vincentio q. Iohannis de<br />

Boemia capellano domini prioris. - Bartholomaeus quondam Francisci de Carexolo, propter<br />

beneficia accepta et in futurum accipienda, donavit praesbitero Gasparo priori et suis fratribus<br />

unam petiam terrae in pertinentiis Carixoli et Penzoli.<br />

Pergamena mm 266x197-205. Notaio: Benevenutus de villa Bulbeni ex licentia etc. ut supra.<br />

Presentibus presbitero Vincentio de Boemia, magistro Martino sartore filio Stephani de Pasparto vallis<br />

Camonice nunc habitatore Penzoli, Lodovicho q. Iohannis de Baria pistore in Campellis.<br />

220. Anno 1457, 3 ianuarii in Campeio. - Antonius quondam Bartholomaei Compostae de<br />

Mortasio Randenae, susceptus fuit a praesbitero Gasparo priore, consentientibus aliis 15<br />

fratribus, nec non sororibus monasterii de Campeio in numero confratrum suorum, cui certas<br />

petias terrae donavit ea conditione ut eum manutenere debeant, neque ex monasterio possint<br />

eum excludere etc. quod promiserunt.<br />

Pergamena mm 665x138-144. Notaio: Benevenutus q. Antonii de villa Bulbeni etc. ut supra.<br />

Honestus et devotus frater Ioanninus de Gerola prior antiquus, frater Bonaventura de Garda, frater Bonus<br />

de Imario, frater Bartolomeus Farina de Carexolo, frater Barchus, frater Zanotus q. Guareschi de Gerola,<br />

frater Peterzollus de Carona valis Telline, frater Franciscus de Pergamasca, frater Martinus Capra de<br />

Vezia, frater Iohanninus de Veza, frater Bartolomeus Caserius de Vezia, frater Martinus Azalis de Lover,<br />

frater Michael de Funo, frater Ambrosius de Bressemo, frater Iacobinus de Borzago, omnes existentes in<br />

dicto monasterio.<br />

221. Anno 1458, 11 iunii in villa Borzagi. - Domina Cimaroxa legavit ecclesiae s. Mariae<br />

de Campeio unum campum in pertinentiis Borzagi.<br />

Pergamena mm 278x178-188. - Notaio: Petrus ser Andree olim Petri de Albertis de Bozenago, ex<br />

licentia... legum doctorem Antonium Miranam civem tridentinum vicarium generalem vallium<br />

Iudicariarum intra Duronum pro rev.do Ioanne episcopo trid., ex imbreviaturis q. ser Petri notarii de villa<br />

Pelugi... presentibus Nicolao Lavezaro, Bartolomeo Botafai, Antonio de Bagolino, Nicolino de Lodrono. -<br />

Lascia per l'anima della sua figlia Lucia premorta dopleros sex cere, pretio 8 grossorum pro quolibet, alle<br />

chiese: due alla chiesa plebis s. Vigilii de Randena: due alla chiesa di s. Margherita di Bocenago e due<br />

alla chiesa di s. Maria di Campiglio. Lascia eredi le figlie Orsolina moglie di Giovanni Composta e<br />

Maddalena sorda, e le figlie de Benvenuto Lavezario suo marito.<br />

222. Anno 1459, 6 may in monasterio s. Mariae de Campellis. - Guielmus de Miono de<br />

Rumo promisit ad omnem requisitionem dare praesbitero Gasparo priore de Campellis 15 libras<br />

bonae monetae, pro una ratione facta inter ipsos.<br />

Pergamena mm 185x140-143. Notaio: Benevenutus q. Antonii de Bulbeno etc. ut supra.<br />

223. Anno 1453, 23 maii in villa Harei plebis Randenae. - Iacobus quondam Ognabeni de<br />

villa Harei emit a fratre Ioannino priore Campili unam petiam terrae arativae in pertinentiis Vigi<br />

Randenae, praetio librarum 120 monetae tridentinae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Pergamena mm 280x211. Notaio: Benevenutus q. Antonii de Bulbeno etc. ut supra.<br />

1511


Capsa 83<br />

224. Anno 1459, 18 iulii in monasterio s. Mariae de Campeio. - Magister Angelinus<br />

quondam Ioannis de Alecarno propter beneficia accepta donavit praesbistero Gasparo priori et<br />

fratribus de Campeio medietatem bonorum suorum mobilium et immobilium.<br />

Manca.<br />

225. Anno 1445, 22 augusti in prato s. Mariae de Campeio. - Antonius et Gaspar fratres<br />

filii quondam Ioannis notarii de Mortasio vendiderunt fratri Ioannino priori de Campeio unam<br />

petiam terrae arativae in pertinentiis Mortasii praetio 16 ducatorum auri.<br />

Pergamena mm 342x192. Notaio: Antonius filius Petri q. Bonmartini de Imario. - In prato a capitello<br />

ecclesie s. Marie de Campeyo; presente Colino de Penzolo etc. - In Loreda etc.<br />

226. Anno 1460, 6 novembris in Baldimo. - Salvator quondam Bonifacie de Thiono propter<br />

beneficia accepta donavit praesbitero Gasparo priori et suis fratribus de Campeio unam domum<br />

cum casalibus adiacentibus in Thiono et sex petias terrae arativae, prativae et vineatae in<br />

pertinentiis Thioni.<br />

Pergamena mm 426x198-200. Notaio: Benevenutus q. Antonii de Bulbeno etc. ut supra. - Baldimo<br />

in domo s. Marie de Campellis, presentibus presbitero Iohanne de Padua capellano in plebe Randene<br />

supra aquam, Salvatore q. Bonifatie.<br />

Unam domum cum certis gradiciis sive casalibus iuxta dictam domum in Thiono ubi dicitur a Plau;<br />

prato con due noci dictus el pra dela Sarcha; al Campo del Luch; de Breune; terra vineata in pertinentiis<br />

Tioni etc.<br />

227. Anno 1461, 3 may in monasterio de Campeio. - Domina Maria quondam Ioannis<br />

Lauterii de Bulbeno propter beneficia accepta donavit praesbitero Gasparo priori Campei pro se<br />

et suis fratribus 100 libras super bonis suis.<br />

Pergamena mm 374x120. Notaio: Benevenutus q. Antonii de Bulbeno etc. ut supra. Presentibus<br />

Iacobo q. Mistadi de Roncono, Chimico q. Bartolomei Lole de Roncono.<br />

228. Anno 1461, 5 iunii in monasterio s. Marie de Campellis domina Maria q. Stefani de<br />

Calnionis de Ponte Ligni donavit presbitero Gasparino et fratribus Campei unam petiam terre in<br />

pertinentiis Pontis Ligni ubi dicitur in le Palù.<br />

Pergamena mm 311x176-217. Notaio: Benvenutus q. Antonii de Bulbeno etc. ut supra. Presentibus<br />

Prevorio notario de Prevorio massario, Iohanne Parvo filio Marcheti de Iustino, Iohanne q. Dominici de<br />

Campo Lomasii, Peterzolo q. Dominici Bonore de Collogna, Dominico mulione [conduttore con muli!]<br />

domini prioris, Iohanne Ognabeni de Ponte Ligni.<br />

Il regesto dell'Ippoliti è stato modificato per renderlo più chiaro.<br />

229. Anno 1461, 7 iunii in Baldimo. - Ioannes quondam Corsati de villa Baldimi vendidit<br />

praesbitero Gasparo priori de Campeio et eius fratribus unam petiam terrae ortalivae in Baldimo<br />

iuxta domum habitationis s. Mariae de Campellis praetio 35 librarum denariorum parvulorum<br />

tridentinorum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1512


Capsa 83<br />

Pergamena mm 271x172-205. Notaio: Benevenutus q. Antonii de Bolbeno etc. ut supra. Presentibus<br />

Iohanne Tisii de Iustino, Antonio q. Maphei de Baldimo.<br />

230. Anno 1461, 13 iunii in villa Harey. - Bonaventura frater conversus s. Mariae de<br />

Campellis et procurator praesbiteri Gasparis prioris et aliorum fratrum fecit cambium et dedit<br />

Valentino quondam Christophori de Hareo unam petiam terrae prativae in pertinentiis Harey et<br />

Iaurei, et dictus procurator dedit dicto Valentino aliam petiam terrae prativae in pertinentiis<br />

Harey.<br />

Pergamena mm 380x181. Notaio: Benevenutus q. Antonii de Bulbeno etc. ut supra. Presentibus<br />

Bartolomeo notario de Clexo assessore; ubi dicitur Faiplan iuxta comune et omnibus bartibus; el tordel.<br />

231. Anno 1461, 10 novembris in Thiono. - Praesbiter Gasparus prior de Campeio locavit<br />

domum in Thiono cuidam Trentino cum uno horto pro praetio quod videbitur a bonis viris etc.<br />

Pergamena mm 223x187. Notaio: Benevenutus q. Antonii de Bulbeno etc. ut supra. - Locavit<br />

Trentino Verdel, domum olim Salvatoris q. Bonifacie de Thiono.<br />

232. Anno 1462, 18 ianuarii Tridenti in domo decanali, praesentibus domino Ioanne<br />

Sulpach decano tridentino etc. - Nobilis vidua domina Elisabeth dicta Palamidesa de Acerbis<br />

civis Tridenti vendidit praesbitero Gasparo priori de Campeio unam domum, de qua solvitur<br />

affictus unius ducati, quam emit pro se et suis fratribus praetio 100 ducatorum de quinque libris<br />

pro singulo.<br />

Pergamena 527x164-168. Notaio: Aprovinus de Aprovinis q. ser Blaxii civis tridentinus. Presentibus<br />

decano tridentino, Nicolao Bonadimani, ser Bartolomeo vicario dominorum de Lodrono. - Domum muris<br />

muratam et lignamine edificatam, cupis coopertam cum canipa et aliis edificiis. Soluto ficto Leonardo a<br />

Sale ut ipsa domina Elisabet asserebat.<br />

233. Anno 1462, 24 februarii in villa Ymarii. - Praesbiter Gasparus prior de Campeio<br />

locavit varias petias camporum et pratorum Benevenuto quondam Antonii de Roina exsitentes<br />

in pertinentiis Roinae pro annuo ficto trium stariorum siliginis etc.<br />

Manca.<br />

234. Anno 1461, 23 martii. - Iacobus Batadori tanquam nuntius praesbiteri Gasparis prioris<br />

de Campeio nomine dicti prioris, locavit Albertino Guerzati de Thiono unam petiam terrae<br />

arativae pro annuo ficto 3 stariorum siliginis et 4 millii.<br />

Aliam petiam terrae arativae locavit Ioanni Pantaleonis de Thiono pro 4 stariis siliginis et 5<br />

millii.<br />

25 martii. - Idem Iacobus locavit Bartholomaeo Mazoni de Thiono unum vinetum pro 5<br />

stariis siliginis et 5 miley.<br />

Pergamena mm 365x147-153. Notaio: Benevenutus q. Antonii etc. ut supra. - In cam de Luch;<br />

vineata cum Topedella, cum uno pede nucis ubi dicitur in Garzaniga.<br />

Item die suprascripto locavit Thiono q. magistri Vincielli unam arativam et prativam cum arboribus<br />

castanearum intus iuxta suprascriptum vineatum pro 2 galetis bladi; 1 galeta siliginis et 1 milei.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1513


Capsa 83<br />

235. Anno 1462, 9 iunii in Borzago. - Benedictus quondam Stephani de Caderzono donavit<br />

praesbitero Gasparo priori de Campeio pro se et suis fratribus unam petiam terrae prativae in<br />

pertinentiis Caderzoni.<br />

Pergamena mm 218x205-210. Notaio: Benevenutus ut supra. Presentibus domino Bartolomeo<br />

notario de Clexo, assessore, ser Petro notario de Pelugo, Iohanne notario de Bulbeno. - Sot Canè.<br />

236. Anno 1449, 8 octobris in villa Termoni. - De mandato domini Ioannis de Sulspach<br />

decani, et vicarii generalis tridentini, quidam homines de Termono plebis Enni iuraverunt et<br />

deposuerunt quod Nicolaus dictus Formentinus, legaverit ecclesiae de Campeio 4 staria vini<br />

colati super una petia terrae vineatae in pertinentiis Termoni; quod haeredes Fedrigati de<br />

Termono solvebant omni anno unum starium vini super una petia terrae grezivae in pertinentiis<br />

Termoni; quod Romerius de s. Pangratio pariter annuatim solvebant starium unum vini propter<br />

haereditatem Pugnetae de Enno; quod praedecessores Ioannis de Termono annuatim solvebant<br />

hospitali de Campeio octo staria vini; quod Lucas de Campo Enni, locando mansum in Termono<br />

Ioanni de s. Maria, eidem mandavit quod annuatim solvere debeat eidem loco de Campeio duo<br />

staria brascati.<br />

Pergamena mm 260x180-200. Notaio: Pelegrinus q. ser Tomei de Clexio habitator ville Enni. Ibique<br />

in mense presbiteratus, dominus presbiter Iacobus q. ser Martini de Mecio s. Petri plebanus plebis Enni<br />

videlicet ecclesie sanctorum Gervasii et Protasii, volens obedire mandatis Iohannis Sulzpach in decretis<br />

licentiati, decani ecclesie trid. et vicarii generalis.<br />

237. Anno 1466, 12 ianuarii in villa Borzagi. - Venerabilis praesbiter dominus Ioannes<br />

vicarius plebis Randenae, tanquam procurator domini Gasparis praesbiteri et prioris de<br />

Campeio, fecit cambium et dedit Odorico de Mortaxio unam petiam terrae arativae in<br />

pertinentiis Mortaxi, al Roncazo, et aliam prativam ai Campi Longhi et dictus praesbiter Ioannes<br />

dedit dicto Odorico aliam petiam arativam in dictis pertinentiis Mortaxi al Campazo etc.<br />

Pergamena mm 475x210-235. Notaio: Iohannes q. Petri de Festis de villa Bulbeni imperiali<br />

auctoritate.<br />

238. Anno 1467, penultima augusti in Villa plebis Leudri. - Petrus quondam Antonii<br />

Arduyni de Bezecha donavit fratri Bonaventurae monaco de Campeio pro se et praesbitero<br />

Gasparo priore et aliis fratribus unam petiam terrae arativae in pertinentiis Bezechae.<br />

Pergamena mm 353x135-139. Notaio: Martinus q. ser Iohannis de Pelegrinis de villa Plebis vallis<br />

Leudri diocesis trid. - In platea comunis, presente ser Nicolao q. Martini Colote ville Bezeche. Loco dicto<br />

Deng.<br />

239. Anno 1468, 16 novembris in villa Diurei plebis Blezii. - Domina Sorela quondam<br />

Balthassaris de Gaio plebis Blegii legavit beatae Mariae virgini de Campeio omnia sua bona<br />

exceptis variis legatis piis ibidem expressis.<br />

Pergamena mm 218x157-165. Notaio: Leuterius q. Antonii olim ser Leuterii Brochete de Cavrasto...<br />

de licentia concessa per ser Leonardum Chircherhorn assessorem mag. et gen. viri domini Nicollai de<br />

Formiano militis ac curie Stenici vicarii generalis pro rev.do patre Iohanne episcopo trid. ex quodam<br />

protocollo ser Aldrigheti notarii de Coradis de Stenico. Presentibus venerabile viro domino Bartolomeo<br />

de Tortis de castro Novo diocesis Tortonensis, ser Luterio notario, Nasimbeno de Madice, Nicolao notario<br />

q. Iacobi de Gusmeriis de Vergogno, Laurentio q. fratris Odorici olim archipresbiteri plebis Blezii, Sorela<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1514


Capsa 83<br />

q. Baldesaris de Gaio. - Carità di sale per ogni fuoco di Gaio e Madice 1 staio e una cazia di olio, tre volte<br />

le messe di s. Gregorio; anniversario per i suoi morti al Bleggio; se non potrà dimorare in Campiglio,<br />

possa abitare a Gai e non possa venir molestata in ipsa sua Gaza.<br />

240. Anno 1470, 25 aprilis in villa s. Zenonis. - Ser Petrus quondam ser Antonii de s.<br />

Zenone plebis Tassuli pro remedio animae suae et parentum suorum donavit Ecclesiae s. Mariae<br />

de Campeio unam petiam terrae arativae in pertinentiis s. Zenonis.<br />

Pergamena mm 385x180. Notaio: Ieorgius q. ser Federici de Nano. - Loco ubi dicitur a s. Jori.<br />

241. Anno 1461, prima iunii in Bulbeno. - Antonius quondam Ioannis Lauterii de Bulbeno<br />

vendidit priori de Campeio unam petiam terrae arativae in pertinentiis Bulbeni pro 100 libris<br />

denariorum tridentinorum.<br />

Pergamena mm 293x152-166. Notaio: Benevenutus q. Antonii de villa Bulbeni etc. In Bulbeno<br />

super platea ubidi dicitur al Canton. Presentibus Petro q. Iacobi Zucheti de Bulbeno, Gracio Ungari de<br />

Pellugo, Bartolomeo filio Iohannis Rubei de Vigo plebis Brentonegi. - In pertinentiis Bulbeni ubi dicitur<br />

in ti Plazagi.<br />

242. Anno 1472, 17 iulii in villa s. Zenonis. - Ser Petrus quondam ser Antonii de s. Zenone<br />

legavit ecclesiae s. Marie de Campeio duas petias terrae arativae in pertinentiis s. Zenonis.<br />

Pergamena due unite mm 592x158; 145x437. Notaio: Alexander q. Thomei de Nano; presentibus<br />

magistro Concio molendinario habitatore in molendino de Plova dominorum de Sporo, magistro Rigo<br />

barbitonsore habitatore Tueni, Petro q. Franceschini de s. Zenone.<br />

Il detto testatore elegge la sepoltura nel cimitero di s. Maria di Campiglio, con tre sacerdoti presenti,<br />

con funerali e divini uffici; e dare a ciascuno 6 grossi con un decente pranzo e fare altrettanto per il giorno<br />

settimo e trigesimo. Et mandavit fieri suum anonale omni anno circa festum s. Michaelis; per i parenti e<br />

Orsola sua defunta moglie si deve celebrare 2 Messe, dando soldi 4 e il pranzo. Due minali di olio a s.<br />

Maria di Tassullo pro illuminaria; unum pro quolibet... Dieci soldi a s. Vigilio di Trento. La terra arativa<br />

era situata a s. Zenone su al Pozo; altra terra a s. Jori.<br />

243. Anno 1473, 24 aprilis in villa Baldimi. - Bartholomaeus et Zulfredus fratres filii<br />

quondam Petri Cocini de Massimeno vendiderunt Nicolao de Festis, tanquam fratri converso et<br />

procuratori monasterii de Campeio pro se et suis fratribus, unam petiam terrae prativae cum<br />

domo teziva et duobus stalis et tablato in pertinentiis Caderzoni, praetio 660 librarum<br />

denariorum parvulorum tridentinorum.<br />

Pergamena mm 405x152-158. Notaio: Petrus ser Andree olim Petri de Albertis d Bozenago. - cum<br />

duabus stalis seu guilis subtus et cum tablato sursum; in loco ubi dicitur a Mades.<br />

244. Anno 1473, ultima septembris in villa Baldimi. Praesbiter Ernestus de Spira prior de<br />

Campeio, et Nicolaus de Festis de Porro vallis Boni, advocatus et conversus dicti hospitalis<br />

nomine aliorum fratrum, receperunt in fratrem suum Iacobum filium quondam Bernardi de<br />

Sondelo vallis Telinae, et pro offeritione 100 ducatorum auri ei dederunt unam petiam terrae<br />

prativae cum una domo in pertinentiis Caderzoni ad habendum, tenendum et gaudendum sua<br />

vita durante, et eo pacto, ut post mortem ad dictum hospitale reverti debeat.<br />

Pergamena mm 462x140-155. Notaio: Petrus Andree q. Petri de Albertis de Bozenago. Ultima<br />

septembris tempore Rev.di in Christo patris et domini Iohannis Inderbach episcopi et domini Tridenti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1515


Capsa 83<br />

Presentibus ven. viro presbitero Guidoto de Vallecamonica plebis Edoli, discreto viro Iohanne q. Nicolai<br />

de Saxonia tunc familiare infrascripti prioris. - Offertos et donatos super altare magnum dicte ecclesie<br />

apud zoculum sive trunchum; loco ubi dicitur a Mades. Si tratta quindi del maso di cui al N° 243.<br />

245. Anno 1474, 15 octobris in villa Ymarii. - Ioannes quondam Nicolai de Saxonia,<br />

procurator domini Ernesti prioris de Campeio, locavit nomine hospitalis praedicti Iacobo<br />

quondam Petri de Rovina plebis Vulsanae, varias petias terrae arativae et prativae pro annuo<br />

ficto 4 stariorum siliginis.<br />

Pergamena mm 380x156-171. Notaio: Petrus ser Andree q. Petri de Albertis etc. In villa Ymarii in<br />

domo hospitalis s. Marie de Campeio. - Ai plagi apud flumen Nucis; la clousura, campo in Peneze, campo<br />

a som camp, prato da mont in loco ubi dicitur al Buson, sot le case ala Cros, campo ala canevaza, a la<br />

Coltura, prato in monte loco ubi dicitur ale Calonege, prato a camplavezo. Quatuor starios trentinos<br />

siliginis ad rectam mensuram vallis Solis.<br />

246. Anno 1474, 16 octobris in Ymario. - Ioannes de Saxonia procurator Campei nomine<br />

Ernesti prioris fratrum fecit cambium et dedit Marino, Antonio, Francisco et Petro fratribus filiis<br />

quondam Bartholomaei de Dezano unam quartam partem unius domus in Dezano plebis<br />

Vulsanae et dicti fratres de dederunt dicto Ioanni unam petiam terrae arativae in pertinentiis<br />

Dezani.<br />

Pergamena mm 391x183-186. Notaio: Petrus etc. ut supra. - In contrata da mont loco ubi dicitur a<br />

Mason campo; loco anastrambi.<br />

247. Anno 1475, 26 iulii in villa Borzagi. - Praesbiter Ernestus prior de Campeio locavit<br />

Bartholomaeo quondam ser Odorici de Mortaxo, unam petiam terrae in pertinentiis Mortaxi al<br />

Campazzo, pro annuo ficto duarum galetarum siliginis, et unius milley.<br />

Pergamena mm 318x170-180. Notaio: Iohannes q. Petri de Festis de Bulbeno. Presentibus ser<br />

Vigilio Schergne de villa Strembi, Bonapaxio q. Petri de Caderzono, Petro notario de Bozenago, Iacobo<br />

notario de Boldrinis de Roncono.<br />

248. Anno 1474, 16 octobris in Ymario. - Ioannes de Saxonia procurator, nomine<br />

praesbiteri Ernesti de Spira prioris de Campeio, fecit cambium et dedit Bertramo quondam<br />

Ioannis de Valtellina unum casamentun cum prato in villa Rovinae, et Bertramus dedit dicto<br />

Ioanni unam petiam terrae arativae in pertinetiis Dezani alla Cros.<br />

Pergamena mm 415x162-168. Notaio: Petrus ser Andree olim Petri de Albertis de Bozenago. Imarii<br />

in domo ospitalis s. Marie de Campeio. Bertramus q. Iohannis de Auriga Vallistelline.<br />

249. Anno 1474, 13 octobris in villa Plani plebis Vulsanae. - Ioannes procurator nomine<br />

Ernesti prioris et aliorum fratrum de Campeio locavit, Iacobo et Philippo fratribus filiis<br />

quondam Marchi Sandri de Plano, 7 campos et 8 prata in pertinentiis Plani pro annuo ficto ad s.<br />

Michaelem 7 modiorum siliginis, duorum pullorum gallinarum, et unius galinae pinguis.<br />

Pergamena mm 433x157-188. Notaio: Petrus ser Andree olim Petri etc. ut supra. - Campum in<br />

papiani, campum ubi dicitur in campi plani; apud iura castri de Valero; ala giesia, et apud unam<br />

marognam, campum al poze, campum ubi dicitur el tie etc. Prati: ale glae, in pladena, la clousura de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1516


Capsa 83<br />

spine, la closura de piraro, cors inbilin, pra dal rover apud flumen Nucis, el regacin, ale contre, in<br />

regnane, el pradazo.<br />

250. Anno 1466, 3 octobris Caderzoni. - Praesbiter Ioannes vicarius plebis Randenae et<br />

procurator de Campeio, nomine Ernesti prioris et aliorum fratrum, fecit cambium et dedit nobili<br />

Marco de Lodrono filio nobilis militis domini Georgii comitis de Lodrono, habitatoris<br />

Caderzoni, unam petiam terrae prativae cum una domo teziva in pertinentiis Caderzoni, et dictus<br />

Marcus dedit dicto Ioanni duas petias terrae prativae in dictis pertinentiis Caderzoni.<br />

Pergamena mm 580x202. Notaio: Iohannes q. Petri de Festis de Bulbeno. Sul verso sta scritto: 1476;<br />

lo Zatelli scrive 1475; il documento invece porta sexagesimo sexto, indictione 14, die sabati 3 mensis<br />

octobris. Caderzoni in domo habitationis ser Marchi de Lodrono habitatoris dicte ville. - In loco dicto a<br />

Curvio.<br />

251. Anno 1475, 4 novembris in Strembo Randenae. - Gasperinus de Valcamonica,<br />

tanquam frater et nuntius monasterii de Campeio nomine hospitalis et monasterii, fecit cambium<br />

et dedit Antonio quondam Nicolini sartoris de Strembo unam petiam terrae arativae et prativae<br />

in pertinentiis Strembi nei Martei, et Antonius dedit dicto Gasperino unam petiam terrae<br />

arativae in pertinentiis Strembi in Moredizo et 20 libras denariorum tridentinorum nomine<br />

additionis et melioramenti.<br />

Pergamena mm 380x150-160. Notaio: Petrus Andree q. Petri de Albertis etc. ut supra. Gasparinus q.<br />

Iohannis Gasparini de Veza Valliscamonice. - In ti Martei, dicitur el Morendizo.<br />

252. Anno 1475, 6 novembris in Caderzono. - Iacobus quondam Bartholomaei de<br />

Caderzono fecit cambium et dedit fratri Gasperino quondam Ioannis Gasperini de Veza<br />

Valcamonicae, converso et procuratori monasterii de Campeio pro se et suis fratribus, unam<br />

petiam terrae prativae in pertinentiis Caderzoni a Pugnazo, et dictus Gasperinus dedit eidem<br />

Iacobo tres petias terrae arativae et quatuor prativae in dictis pertinentiis Caderzoni.<br />

Pergamena mm 322x250. Notaio: Petrus Andree etc. ut supra. Presente Antonio q. Iacobi dicti<br />

Maistranz de Iustino. Iacobus q. Bartolomei Zavaleri etc. - Ala Fornas, in le clesure de Lugana.<br />

253. Anno 1475, 20 novembris in Baldimo. - Praesbiter Ernestus de Spira prior de<br />

Campeio pro se et suis fratribus fecit cambium et dedit Christophoro quondam Antonii Avodo<br />

de Baldimo unam petiam terrae arativae in Somesson, et Christophorus dedit dicto priori unam<br />

petiam terrae hortalivae apud domum monasterii in Baldimo.<br />

Pergamena mm 230x170-180. Notaio: Petrus Andree etc. ut supra. Presentibus venerabili viro<br />

presbitero Guidoto de Curtinudilo Valliscamonice tunc temporis capelano vallis Randene, Bartolomeo q.<br />

Petri Baroni de Bozenago, Antonio q. Mafei de Baldimo.<br />

254. Anno 1476, 28 madii in curia magna hospitalis de Campeio. - Antonius quondam<br />

Benassuti de Vigo Randenae donavit Ernesto praesbitero et priori de Campeio, pro se et suis<br />

fratribus, unam domum in Vigo praedicto, unam petiam terrae arativae et unum pratum cum<br />

omnibus bonis mobilibus et immobilibus in pertinentiis Vigi.<br />

Pergamena mm 278x195-331. Notaio: Petrus Andree etc. ut supra. Presentibus Michaele de<br />

Monclassico et Salvio q. Benedicti de Gromo de presenti familiaribus in dicto monasterio; domum cum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1517


Capsa 83<br />

sala, coquina, curia, podio et curtivo ante ipsam; campo sora la glesia de santo Lorenzo; prato sul monte<br />

de Vauclo ubi dicitur el pra dal pez.<br />

255. Anno 1476, 28 madii in curia magna hospitalis de Campeio. - Philippus frater Antonii<br />

superius dicti annulavit donationem bonorum quam ei fecerat dictus Antonius adeo ut possit sua<br />

bona cuicumque voluerit donare.<br />

Pergamena mm 326x129. Notaio: Petrus Andree etc. ut supra.<br />

256. Anno 1475, 26 iulii in Borzago. - Sententia lata a magnifico et generoso domino<br />

Paride milite et comite de Lodron, capitaneo Iudicariae interioris pro domino Ioanne episcopo<br />

tridentino, contra Bartholomaeum quondam Odorici de Mortaxio, praetendentem unam petiam<br />

arativam et prativam in pertinentiis Mortaxi, in favorem Ernesti prioris de Campeio, cui<br />

adiudicata est dicta terra.<br />

Pergamena mm 554x169-192. Notaio: Iohannes q. Petri de Festis. - Comes de Lodrono capitaneus<br />

generalis Iudicarie interioris videlicet in plebe Randene, Tioni, Boni et Condini ac partim Blezii silicet<br />

Sahoni superioris et inferioris; terra arativa el Campazo: confina con gli eredi Collini de Mortaxio.<br />

257. Anno 1477... iunii in Campeio. - Bartholomaeus dictus Mozus donavit Ernesto priori<br />

et eius monachis de Campeio omnia bona mobilia et immobilia et iura quae habet in Randena.<br />

Pergamena mm 310x160. Notaio: Petrus Andree q. Petri de Albertis etc. ut supra. Manca il numero<br />

del giorno perchè la pergamena è rosicchiata lungo il margine destro. - Bartolomeus dictus Mozus q.<br />

Rivabeni de Carexolo... et iuratus in loco Campei.<br />

258. Anno 1478, 18 aprilis in Campeio, praesentibus Vincentio cappellano de Campeio,<br />

Baptista notario de Tisis de Iustino vicario interioris Iudicariae etc. - Dominus Ernestus, prior, et<br />

maior pars fratrum capitulariter congregatorum in ecclesia beatae Mariae de Campeio,<br />

susceperunt in suum fratrem conversum Gasparum quondam Nicolai de Pretis de Peio plebis<br />

Vulsanae, qui se obtulit dicto hospitali cum omnibus suis bonis mobilibus et immobilibus<br />

promittendo fidelitatem, paupertatem et obedientiam.<br />

Pergamena mm 309x168-182. Notaio: Petrus Andree etc. ut supra. Presente Baptista notario de Tisis<br />

de Iustino vicario interioris Iudicarie. Frati nominati: Iacobus de Valletellina, Petrus dictus Malon de<br />

Vallecamonica, Romedius, Bartolomeus dictus Moz de Carixolo, Antonius de Vigo, Iohannes parvus de<br />

Vallecamonica, Mafeus, Michael de Vallecamonica.<br />

259. Anno 1478, 18 aprilis in Campeio. - Praesbiter Ernestus prior de Campeio pro se et<br />

suis fratribus locavit Marino, quondam Antonii de Pretis de Peio, duas petias terrae arativae et<br />

unum pratum in pertinentiis Pei pro annuo ficto 6 stariorum siliginis.<br />

Pergamena mm 262x180-188. Notaio: Petrus Andree etc. ut supra. - Ubi dicitur el Mat, sot Castel, in<br />

ti Monadizi.<br />

260. Anno 1473, prima novembris in Borzago. - Nicolaus de Festis de Porro plebis Boni,<br />

conversus et procurator de Campeio, fecit cambium pro se et suis fratribus, et dedit<br />

Bartholomaeo quondam Rivabeni de Bozenago unam petiam terrae prativae in pertinentiis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1518


Capsa 83<br />

Bozenagi al Dos, et Bartholomaeus dedit fratri Nicolao unam petiam terrae arativae in<br />

pertinentiis Fisti al Pion et aliam in Borzago al Cole dalla Sarca et aliam in dicto Borzago in ti<br />

Bep.<br />

Pergamena mm 423x166-172. Notaio: Petrus ser Andree etc. ut supra. Anche qui lo Zatelli ha<br />

copiato la data posta sul verso che è diversa da quella del testo. - Ante domum Tonini dicti Bagocii,<br />

presentibus magistro Bortolo carpentario q. Comini de Collibus habitatore in Borzago, Iacobo q. Martini<br />

textoris de Carisolo. - In ti Bep, apud Tadeum soldati de Stenego.<br />

261. Anno 1480, 6 augusti in Campeio. - Dona Maria quondam Floresii de Somoclevo<br />

plebis Maleti donavit fratri Iacobo de Sondelo locumtenenti prioratus de Campeio, fratri<br />

Guasperino, fratri Romedio et fratri Oliverio fabro, tanquam gubernatoribus dicti hospitalis, pro<br />

se et suis fratribus, agros et prata in pertinentiis Magrasii, et in monte Diuzenge, una cum<br />

dimidia domo lignaminibus constructa in dictis pertinentiis, et omnia alia bona quae habet in<br />

Magrasso et Arnago.<br />

Pergamena mm 232x180. Notaio: Antonius magistri Iohannis a carbone fabri de Curtonibus de<br />

Magrasio plebis Maleti. Presentibus Iohanne notario dicto Sprigeth.<br />

262. Anno 1481, 2 septembris in ecclesia beatae Mariae de Campeio. - Bartholomaeus<br />

quondam Antonii Anogaria de Penzolo, susceptus fuit in numero aliorum fratrum de Campeio, a<br />

fratre Iacobo de Valtellina rectori dicti hospitali, promittendo obedientiam etc. deditque eidem<br />

hospitali medietatem unius domus et horti in villa Penzoli, tres campos et unum pratum in<br />

pertinentiis Penzoli, eo tamen pacto ut quolibet anno dictus prior ei numerare debeat sex libras<br />

denariorum tridentinorum sua vita durante.<br />

Pergamena mm 397x145-155. Notaio: Petrus ser Andree etc. ut supra. Presentibus: Laurentio q.<br />

Iohannis Maturi, Nicolao Iohannis Benoni de Clenice Gardumi. - Domum ala nogera; a ronch; ale palude,<br />

in galon.<br />

263. Anno 1483, 22 novembris in villa Cassalis. - Ioannes quondam Picini de Valcamonega<br />

constituit haeredem bonorum suorum hospitale s. Mariae de Campeio exceptis legatis ibidem<br />

expressis.<br />

Pergamena mm 377x192-195. Notaio: Martinus Fernianus rector ecclesie s. Iohannis de Busesio<br />

pataviensis diocesis. - In villa Cassalis Semontii in domo habitationis Ioannis Antonii Gerardi Piva;<br />

volebat literali scribi et vulgariter publicari testamentum.<br />

264. Anno 1483, 12 martii in Campeio. - Andraeas quondam Antonii Longi de Rippa<br />

Celadicii plebis Vulsanae susceptus fuit in monasterio s. Mariae de Campeio a praesbitero<br />

Ioanne priore dicti loci et aliis fratribus, et donavit dicto monasterio duo prata in pertinentiis<br />

Cogoli, Celadici et Rippae, duos campos in dictis pertinentiis, unum pratum in Gardene et unum<br />

in monte Levi.<br />

Pergamena mm 350x140-165. Notaio: Petrus condam Andree olim Petri de Albertis etc. ex<br />

auctoritate et licentia... ex imbreviaturis scripturis et actis q. nobilis viri ser Baptiste notarii q. ser Iohannis<br />

de Tisis de Iustino... per magnificum... militem Paridem comitem Lodoroni capitaneum Iudicarie<br />

interioris etc. Coram venerabili viro Iohanne Bolfay de Tulzo tunc temporis priore dicti ospitalis s. Marie<br />

de Campeio. Andreas q. Antonii Longi, desiderans usque ad finem vite sue vivere in servitium Dei<br />

omnipotentis et gloriosissime Marie Virginis, adminus finem vite sue consumare se ad fraternitatem<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1519


Capsa 83<br />

fratrum et sororum dicti ospitalis. - Pratum loco vocato ale closure; capacitate 2 braciorum feni; Campum<br />

ala croseta, campum supra pontem de rippa, pratum in Gardene capacitate 3 brazorum, pratum super<br />

montem Levi capacitate 3 palanichorum. Presentibus: fratribus Romedio, Petro dicto Malon, Gasperino,<br />

Girardo teutonico, Iohanne dicto Mozo theutonicho, Olivino fabro, Iohanne de Tayo, Cristoforo<br />

theutonico, Bartolomeo dela Nogera.<br />

265. Anno 1483, 23 iulii in Magrasso, praesentibus nobili viro ser David de Greufenberg,<br />

ad instantiam praesbiteri Ioannis Bolfalt de Telz frisingensis diocesis, prioris de Campeio,<br />

Sigismundus Visintainer, de licentia strenui potentisque militis domini Nicolai Firmianer<br />

capitanei et vicarii generalis vallium Ananiae et Solis pro domino Sigismundo archiduce<br />

Austriae et comite Tyrolis, obligavit Melchiorem quondam Zoini, Antonium quondam Blaxii, et<br />

Pelegrinum quondam Antonii de Magrasso, ad manifestanda bona quae fuerunt quondam<br />

Ioannis Padasant de Magrasso, in quibus dona Maria eius uxor, nunc conversa hospitalis de<br />

Campeio, propter mortem filii sui successit, et manifestaverunt mansum cum domo et varias<br />

petias terrae arativae et prativae in pertinentiis Magrasi et Arnagi.<br />

Manca.<br />

266. Anno 1484, 27 aprilis in Vezia. - Michael quondam Tonini de Gardelis de Vezia<br />

Valiscamonicae conversus de Campelio donavit dicto monasterio duas petias terrae in<br />

pertinentiis Veziae.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Mateus q. Turchini de Viono habitator in terra de Vezia. In terra de Vezia<br />

vallis Camonice presentibus Bonacorso Pasolini, Iacobo q. Martini Mafey, Pino q. Bartolomei et<br />

Augustino q. Petri Malerbe omnibus de Vezia.<br />

267. Anno 1487, prima septembris in Campeio. - Praesbiter Ioannes prior de Campeio pro<br />

se et suis fratribus fecit cambium, et dedit Antonio quondam Iacobi dicti de Iustino unum<br />

pratum in pertinentiis Iustini al Folon, unam petiam terrae arativae al Traverser, unum pratum al<br />

Dos, unum a Maistranzi, et unum Roncadi et unum al bagno dal Orso in la Costa, unum pratum<br />

in pertinentiis Bozenagi a Lugo et aliud al Carubio, et Antonius dedit dicto priori unum pratum<br />

et partem unius domus tezivae in pertinentiis Caderzoni adiunctis quinque libris denariorum<br />

parvulorum tridentinorum.<br />

Pergamena mm 276x224. Notaio: Petrus q. Andree de Albertis etc. - Super pontile domus ab igne.<br />

268. Anno 1487, 18 ianuarii in burgo Archi. - Praesbiter Ioannes prior de Campeio locavit<br />

Ioannello quondam Antonii de Clarano unum pratum in pertinentiis Archi ad s. Andream pro<br />

annuo ficto librarum 7½ denariorum tridentinorum.<br />

Pergamena mm 332x141. Notaio: Bernardinus q. Dominici de Zanonis de villa Vigi plebis Lomassi.<br />

Ego frater Iohannes de s. Cathterina de Calabria gubernator et rector ecclesie sive hospitalis s. Marie de<br />

Campelio visis auctoritate predecessoris mei videlicet domini Iohannis... confirmavi omnia suprascripta et<br />

manu propria subscripsi die 12 marcii 1490. In burgo Archi in contrata Vescholani in domo hospitalis s.<br />

Marie de Campeio in sala superioris... Ibique frater Iacobus q. Bernardi de Sondel vallis Telline unus de<br />

fratribus s. Marie de Campeio et Trentinus de Comaio habitator Archi procurator dicti hospitalis s. Marie<br />

de Campeio auctoritate presbteri Iohannis de Tulz frinsingensis diocesis prioris s. Marie de Campeio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1520


Capsa 83<br />

269. Anno 1487, 25 februarii in Campeio. - Praesbiter Ioannes, una cum undecim aliis<br />

monachis conversis, tanquam maior pars capitulariter congregati in ecclesia beatae Mariae<br />

virginis de Campeio, receperunt in suum fratrem conversum Ioannem quondam Antonii dicti<br />

Feraza de Gerola Valtelinae, qui corporaliter iuravit ad sancta Dei Evangelia manibus tactis<br />

super missale positum in altari, fidelitatem, obedientiam, castitatem, paupertatem et realitatem,<br />

eidemque monasterio donavit omnia sua bona mobilia et immobilia.<br />

Pergamena mm 545x114-168. Notaio: Petrus q. Andree de Albertis etc. Ibique ser Iohannes q.<br />

Antonii dicti Feraza de Gerola vallis Telline, genibus flexis... Fratres Campei: Iacobus de Valtellina,<br />

Romedius de Valtellina, Bartolomeus de Penzolo, Maffeus de Vallecamonica, Petrus dictus Malon de<br />

Vallecamonica, Gasparinus de Veza, Antonius de Hareo, Michael de Veza, Gaspar de Peio, Oliverius<br />

faber, Cristoforus de Maleto.<br />

270. Anno 1489, 25 augusti in Campeio. - Praesbiter Ioannes prior, et alii fratres de<br />

Campeio, fecerunt publicum testimonium fratri Iacobo de Valtelina, qui per 12 annos fuit<br />

procurator monasterii, de recta sua administratione pro qua promiserunt de non inquietando ipso<br />

nec eius haeredes.<br />

Pergamena mm 341x137-153. Notaio: Petrus q. Andree de Albertis etc. Presentibus Georgio notario<br />

de Prevorio vicario Iudicarie interioris pro Rev.mo in Christo patre Udalrico episcopo trid., ser Iacomino<br />

ser Marchi de Caderzono, Petro Hectore q. Calarialis de Caravazo habitatore ville Gargnani diocesis<br />

brixiensis. Ibidem ven. presbiter Iohannes de Tulz prior et rector hospitalis s. Marie de Campeio necnon<br />

ven. frater Iohannes de Calabria factor et procurator predicti hospitalis...<br />

271. Anno 1490, 3 novembris in terra Saviori. - Cominus dictus Tonsus quondam Alberti<br />

Bartholomaei de Savioro vendidit fratri Michaeli de Campeio, nomine praesbiteri Thomae<br />

prioris dicti hospitalis et aliorum fratrum, unum pratum in pertinentiis Saviori pro 12 libris<br />

denariorum etc.<br />

Pergamena mm 446x151-155. Notaio: Iohannes q. Bertolini de Bonis seu Presonis de Ossemo vallis<br />

Camonice. In terra Saviori iuxta ecclesiam s. Iohannis. Presentibus Ioseph q. Martini de Presonis de<br />

Ossemo, Sisto q. Niardini de Ponte Saviori.<br />

272. Anno 1492, 7 augusti in monasterio s. Mariae de Campeio. - Gulielmus de castro Nani<br />

archipresbiter Revoi, decanus foraneus et commissarius dellegatus a domino Udalrico episcopo<br />

tridentino, fecit inventarium omnium bonorum mobilium et immobilium monasterii de<br />

Campeio, et convocatis fratre Tomaxio ordinis s. Hieronymi priore, et aliis fratribus, eis legit<br />

delegationem sibi factam a domino episcopo, ex Cavalesio 4 iulii 1492. Quo facto dicti fratres<br />

praesentarunt domino commissario omnes claves, et facta perquisitione invenit unam crucem<br />

magnam argenti deauratam, et aliam parvam cum crocifixo ab uno latere, ab alio cum lapide<br />

cristalino et pede rotundo argenteo deaurato, calicem argenteum deauratum cum arma<br />

Sigismundi archiducis Austriae, et alium similem cum arma Iacobi de Caldesio, habitatoris<br />

Terzolasii, septem alios calices argenteos deauratos etc. et ultra omnia alia utensilia necessaria<br />

tam pro ecclesia quam pro monasterio, in omnibus officinis et cubilibus fratrum et sororum<br />

reperta et requisita, notata etiam sunt bona quae solvuntur monasterio, videlicet in valle Boni<br />

ultra Duronum, sommae sex et galetae duae silinigis, in plebe Thioni somae 4, in plebe<br />

Randenae somae 36 et galetae duae siliginis, millei et scandelae, in valle Iudicariarum citra<br />

Duronum somae undecim siliginis et millii, in comitatu Archi somae 8 et galetae duae siliginis<br />

et librae 53 cum dimidia denariorum parvulorum, in valle Camonica somae tres cum dimidia<br />

siliginis. In valle Solis somae 29 siliginis, in valle Ananiae modia 6 siliginis. In valle<br />

Iudicariarum citra Duronum somae 6 vini, in civitate Tridenti brentae 9 vini boliti; in Anania<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1521


Capsa 83<br />

urnae 31 vini boliti. Reperta sunt tria paria boum, 48 vaccae magnae et parvae, iuvenci et<br />

iuvencae 15, pecudes et castrati 500.<br />

Manca.<br />

273. Anno 1492, 14 augusti in Campeio. - Guilielmus de castro Nani, plebanus s. Stephani<br />

Revo, tanquam commissarius institutus a domino Udalrico episcopo tridentino, per recessum<br />

domini fratris Ioannis de Calabria immediati prioris, electum fratrem Thomam de Brentonegis<br />

de Clexio in priorem hospitalis beatae Mariae de Campeio, confirmavit et possessionem<br />

omnium bonorum et iurium dicti hospitalis ei dedit.<br />

Pergamena mm 460x145. Notaio: Franciscus q. ser Antonii de Olivis de Nano plebis Tassuli.<br />

Presentibus magistri Marino de Bordiana, ser Antonio notario de Clexio, Tomeo et Marchabruno fratribus<br />

de Brentonegis de Clexio. - Frater Thomas de Brentonegis de Clexio ordinis s. Hieronimi.<br />

274. Anno 1493, 3 novembris in terra Saviori Valcamonicae. - Morellus quondam Mafei de<br />

Savioro vendidit fratri Thomae priori de Campeio unun pratum in pertinentiis Saviori praetio 14<br />

librarum denariorum etc.<br />

Pergamena mm 456x133-142. Notaio: Iohannes q. Bertolini de Bonis de Ossemo. - In contrata de<br />

Camozi.<br />

275. Anno 1495, 26 februarii in Campeio. - Omnes fratres de Campeio electum fratrem<br />

Thomam de Brentonegis de Clessio in priorem suum constituerunt etiam procuratorem pro<br />

agendis negotiis dicti monasterii cum omnibus iuribus.<br />

Pergamena mm 320x227. Notaio: Albertus ser Petri notarii de Albertis de Bozenago. - Quoniam<br />

sepe numero propter locorum distantiam de fide et legalitate notariorum dubitari contingit, idcirco nos<br />

Dominicus notarius de Zanetis de Setauro vicarius Iudicarie intra Duronum pro Rev.mo domino<br />

tridentino, attestamus qualiter suprascriptus Albertus notarius est publicus autenticus fide dignus qua<br />

notarius de collegio et matricula notariorum dicte Iudicarie etc. datum Thioni die tercio marcii 1495.<br />

Petrus notarius de Albertis de Bozenago de mandato prefati Vicarii scripsi; il sigillo aderente è perduto. -<br />

Presentibus Zambonello q. Zamboni de Lundo, Leonardo q. Zanolli de Maleto, Bartolomeo q. Nicolai de<br />

Baselga vallis Ananie.<br />

276. Anno 1495, 7 novembris Ymarii. - Frater Thomas prior de Campeio fecit cambium et<br />

dedit Avancino quondam Marini de Montesio unam petiam terrae prativae in pertinentiis<br />

Montesii sot Cornal, et Avancinus dedit dicto priori aliam petiam terrae prativae in dictis<br />

pertinentiis Dentersel etc.<br />

Pergamena mm 350x144-163. Notaio: Petrus q. Andree de Albertis de Bozenago etc. Presentibus<br />

Ioannino Ramponi, Petro q. Ioannis dicto Panize.<br />

277. Anno 1495, 7 novembris Ymarii. - Frater Thomas de Campeio prior fecit cambium et<br />

dedit pro se et suis fratribus Ioannino quondam ser Finoti de Ymario duas petias terrae arativae<br />

in pertinentiis Imarii alle Golle, et Ioanninus dedit dicto Priori unam petiam terrae arativae in<br />

pertinentiis Carzati dre la casa della Tremia etc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Manca.<br />

1522


Capsa 83<br />

278. Anno 1495, 8 novembris in Magraso. - Frater Thomas prior de Campeio nomine sui<br />

monasterii locavit Blasio quondam Antonii Blasii de Magraso 10 petias terrae arativae et<br />

prativae in pertinentiis Magrasi pro annuo ficto 8 stariorum siliginis, 5 librarum denariorum<br />

tridentinorum et unius paris pullorum gallinarum etc.<br />

Pergamena mm 305x222. Notaio: Petrus q. ser Andree de Albertis etc. - Ubi dicitur in Pelavraia, su<br />

in Casai, a mola, sot i orti, enter le case, sot a glesia, in palù de sot, in somport, in cancesa, sot le<br />

novaleze, in ti tovacheri, unam nogariam a plazo.<br />

279. Anno 1496, 17 aprilis in Campeio. - Frater Thomas prior, et omnes alii monaci<br />

conversi de Campeio, receperunt in suum fratrem Antonium filium Ioannis de Celadizo, qui<br />

promisit observare et vivere secundum regulam dicti monasterii et dedit dicto monasterio<br />

reinenses 32.<br />

Pergamena mm 263x202-225. Notaio: Albertus ser Petri de Albertis de Bozenago. Ibique in<br />

presentia presbiteri Andree de Foropompili, diocesis brixiensis capellano in dicto loco Campellii, Antonii<br />

a Fulono de Croviana, Antonii q. Marini de Caldesio, Iohannis q. Antonii Soldati de Stenico, Antonii q.<br />

Stefani de Teio vallis Telline.<br />

280. Anno 1496, 26 iunii ad Plazium plebis Randenae. - Ioannes quondam Antonii Pellizari<br />

de Vidaiono fecit cambium et dedit monasterio de Campeio unum pratum in pertinentiis<br />

Caderzoni a Mades, et fratres de Campeio dederunt dicto Ioanni unam petiam terrae prativae in<br />

pertinentiis Borzagi, et duas alias in pertinentiis Fisti, et 60 libras denariorum tridentinorum.<br />

Pergamena mm 547x146-206. Notaio: Albertus ser Petri notarii de Albertis etc. - Ala lovera, a Fisto,<br />

a Somblaza.<br />

281. Anno 1457, 3 ianuarii in Campeio. - Antonius de Mortaxio, frater conversus<br />

monasterii de Campeio, donavit praesbitero Gasparo priori et aliis fratribus duas petias terrae in<br />

pertinentiis Mortaxi.<br />

Manca.<br />

282. Anno 1497, 13 novembris in capite pontis Cemi Valcamonicae. - Federicus quondam<br />

Albertini de la valle Samon vendidit monasterio unam petiam terrae arativae in extinctione<br />

cuiusdam debiti contracti cum eodem monasterio.<br />

Pergamena mm 415x177-208. Notaio: Iohannes q. magistri Guardi pictoris de Cemo. - Super<br />

portichu domus magistri Petri Ioannis pictoris, presentibus Ioannino mey notarii infrascripti filio notario<br />

publico pro secundo notario infrascripto et pro testibus Francisco Ferario de Angulo habitatore Capitis<br />

Pontis Cemi, et secundo notario rogatis etc. Federico fu Albertino fu Confortino Gallo debitore di fra<br />

Michele per un debito contratto, rogato il 31 ottobre 1495. - Loco dicto a la ca de Bati.<br />

283. Anno 1498, 26 augusti in Campeio. - Magister Ioannes sellarius, habitator Marani, pro<br />

eleemosinis aquisitis Marani, Bulsani et in aliis locis Germaniae, pro monasterio beatae Mariae<br />

de Campeio, se obstrictum declaravit dandi fratri Thomae priori et aliis fratribus reinenses 16.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1523


Capsa 83<br />

Pergamena mm 322x140-180. Notaio: Albertus de Albertis de Bozenago. Presentibus Antonio<br />

Pasoto cive trid. tunc massario Rev.mi domini tridentini. Magister Ioannes sellarius, sua lingua theutonica<br />

Spangler q. Nicolai fabri de Pruxia habitatore Marani.<br />

284. Anno 1495, 20 augusti Tridenti. - Georgius de Fatis de Trilaco, decanus et vicarius<br />

generalis Tridenti, mandat Thomae priori de Campeio quatenus ecclesiasticae sepulturae tradat<br />

cadaver Ioannis Petri Monchati de Monclassico in illis pertinentiis Campei occisi.<br />

Cartaceo, carta 1. Sigillo aderente perduto. - Cum autem de eius contrictione de uxoricidio comisso<br />

et alios necessarios ad huiusmodi concessionem non fuimus plene informati, commisimus domino<br />

Guilielmo de Nano decurio dicte vallis Solis ac Ananie ut investigaret de premissis et nobis referret<br />

quantum res se habeat, de quibus sufficienter informati, tibi committimus et mandamus ut cadaver dicti<br />

olim Iohannis Petri, quod ut intelleximus extra locum consecratum, terra obrutum est, ecclesiastice<br />

tradere sepulture in Domino concedimus facultatem.<br />

285. Anno 1499, 4 ianuarii, Tridenti. - Frater Thomas prior de Campeio emit unam domum<br />

in civitate Tridenti a Ioanne Baptista Carpentario de Valletellina cive tridentino in contrata<br />

Urnarum, praetio reinensium 38 de quinque libris etc.<br />

Adest instrumentum venditionis sub eodem numero.<br />

Pergamena mm 412x192. Notaio: Bernardinus Gelfus q. ser Gelfi trid., ex licentia potestatis Tridenti<br />

Herculis Tassoni de Mantua, exemplavi ex imbreviaturis iurisperiti Francisci Gelfi fratris mei. Legum<br />

doctor Daniel de Crescendulis potestas Tridenti.<br />

Ioannes Baptista q. magistri Georgii carpentarii de valle Tellina habitator Tridenti cum consensu<br />

Iacobi q. Martini de valle Tellina habitatoris ville Albiani eius curatoris.<br />

La detta casa doveva pagare un affitto di 6 lire di buona moneta di Merano a messer Pellegrino<br />

Busio; siccome la detta casa richiedeva grossi lavori di restauro ed egli Giovanni Battista aveva bisogno<br />

di denaro anche per apprendere l'arte del carpentiere, decise di venderla.<br />

Pergamena mm 520x155-160. Notaio: Antonius q. Martini Mirane civis trid. - Anno 1499, 1<br />

februarii Tridenti in contrata s. Petri in domo habitationis domini Peregrini de Busis. Presentibus Petro<br />

filio magistri Ambrosii fratris infrascripti venditoris, Antonio magistro Soncino tenctore, Stephano q.<br />

Antonii Cheler de villa Clesii. Ibique circumspectus et egregius vir dominus Peregrinus aromatarius q.<br />

magistri Petri Busii sartoris olim civis Tridenti, per se et suos heredes dedit vendidit et tradidit Rev.do<br />

viro fratri Tome de villa Clesii, nunc priori ecclesie s. Marie de Campeio, unum affictum perpetualem<br />

librarum sex bone monete de Marano, qui solvitur omni anno in festo s. Michaelis, de una domo cooperta<br />

tegulis iacente in civitate Tridenti in contrata vocata da Leori; pretio finiti mercati reinensium 30 in<br />

ratione librarum 5 bone monete de Marano.<br />

286. Anno 1499, 6 decembris in villa Maleti. - Frater Thomas prior de Campeio constituit<br />

suum universalem procuratorem Petrum Carpentarium alemanum habitatorem Maleti.<br />

Pergamena mm 565x172-182. Notaio: Leonardus Visintainer q. Sigismundi notarii de Terzolasio,<br />

habitator Maleti. In stuffa domus habitationis presbiteri Martini vicarii in villa Maleti, presentibus dicto<br />

presbitero Martino, Simone filio Melchioris cerdonis, Tura filio q. Bonomi de Presono.<br />

287. Anno 1500, 14 may in Caderzono. - Petrus notarius quondam Andreae de Albertis de<br />

Bozenago fecit cambium, et dedit fratri Thomae priori de Campeio duas petias terrae arativae in<br />

pertinentiis Caderzoni, et dictus prior dedit dicto Petro 6 petias terrae arativae et prativae in<br />

pertinentiis Porri et Stratae plebis Boni.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1524


Capsa 83<br />

Pergamena mm 655x1222-207. Notaio: Albertus de Albertis de Bozenago. In regula Caderzoni ubi<br />

dicitur la closura de Lugana; presentibus Bartolomeo q. Iohannis Colini de Penzolo tunc sindaco vallis<br />

Randene; labitur quedam aqua que dicitur la moia sive el ramo.<br />

288. Anno 1502, 4 aprilis Clesii. - Ioannes Antonius quondam Stephani cerdonis de Clesio<br />

vendidit fratri Thomae priori de Campeio unam domum de Tueno praetio marcarum 23<br />

denariorum meranensium.<br />

Pergamena mm 355x158-168. Notaio: Bartholomeus q. ser Ioannis Odorici notarii de Clesio ex<br />

licentia... a iurisperito Bonifacio (Betta) de Arco assessore in vallibus Ananie et Solis, relevavi etc.<br />

Presentibus presbitero Clemente plebano in plebe Clesii, Michaele filio providi viri magistri Iacobi<br />

rectoris scole.<br />

289. Anno 1503, 24 novembris in Tueno. - Frater Tomasius de Clesio prior de Campeio, de<br />

licentia domini Guilielmi de castro Nani, commissarii delegati a domino episcopo tridentino,<br />

fecit cambium et dedit nobili viro domino Mazino unam domum in Tueno et dictus Mancinus<br />

dedit dicto priori aliam domum cum horto in Thueno praedicto.<br />

Pergamena mm 418x157-163. Notaio: Bartholomeus q. Ioannis Odorici de Clesio etc. ut supra.<br />

Presentibus presbitero Gulielmo de castro Nani.<br />

290. Anno 1505, 9 ianuarii in Stenico. - Transactio facta super priorem de Campellis et<br />

homines plebis Randenae.<br />

Pergamena mm 327x188-195. Notaio: Ioannes q. Antonii de Balardinis de Favrio comunis<br />

Prevorii... ex auctoritate Petri de Festis de Bulbeno vicarii Iudicarie interioris... ex imbreviaturis Iacobi<br />

notarii de Maciis de Stenico, relevavi etc. - In castro Stenici, presentibus ser Aldrigeto notario q. Antonii<br />

de Coradis de Stenico, Petro notario de Albertis de Bozenago, Bartolomeo q. Ioannis Collini de Pinzolo,<br />

Antonio fabroferario q. Cristofori Binelli de Baldimo. Ibique coram Ioanne Bainech capitaneo castri<br />

Stenici et vicario generali vallium Iudicariarum citra et ultra Duronum... comparuit frater Thomas de<br />

Brentonicis de Clesio tamquam prior et gubernator monasterii s. Marie de Campellis; segue accordo coi<br />

rendenesi che avevano pignorato un prato a Caderzone a causa delle collette.<br />

291. Anno 1505, 23 iunii in Campeio. - Domina Agnes quondam Baldessaris de Caldesio<br />

legavit ecclesiae de Campeio unam petiam terrae arativae in pertinentiis Mezanae, vel praetium<br />

aequivalens etc.<br />

Pergamena mm 320x178-188. Notaio: Petrus q. Andree de Albertis; presentibus presbitero Ioanne<br />

de Vermilio plebis Volsane tunc capellano in dicto monasterio, Philippo q. Marci de Ortisè. - Agnes...<br />

uxor Grazioli de Mezana...<br />

292. Anno 1507, 5 ianuarii. - Antonius quondam Thomaei della Benata de Padaro refutavit<br />

in manibus Thomae prioris de Campeio, omnes petias terrae quas in locationem habebat a<br />

monasterio Campei, quibus dictus prior investivit Franciscum quondam Paris de Padaro.<br />

Cartaceo, carte 2. Notaio: Leonardus filius nobilis viri Sigismundi Visintainer de Terziolasio<br />

habitator Maleti. In Archi opido presente presbitero Iohanne filio Trentini de Comayo habitatore in opido<br />

Archi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1525


Capsa 83<br />

293. Anno 1510, 12 augusti in villa Fraviani communis Vermilii plebis Vulsanae. -<br />

Dominus praesbiter Ioannes quondam Togni de Bordonis de Vermilio bonorum suorum reliquit<br />

haeredem ecclesiam s. Mariae de Campeio, exceptis legatis ibi recensitis, ubi observandum est<br />

quod ad suam sepulturam ordinaverit tot sacerdotes quot inveniri poterunt si pestis cessaverit.<br />

Manca.<br />

294. Anno 1350. Testamentum Flaudinae uxoris quondam magistri Martini de Balbino<br />

habitatoris Arci, filiae quondam Nicolai dicti Pontoni de Arco, in quo ultra alia legata reliquit<br />

ecclesiae de Campeio 40 solidos pro missis celebrandis, in reliquis autem bonis haeredes<br />

instituit pauperes Archi. Deest annus, videtur tamen esse conditum tale testamentum saeculo<br />

XIV vel initio XV.<br />

Pergamena mm 598x187. Notaio: Iacobus q. Ognabeni dicti Mancasole de Archo imperiali<br />

auctoritate. Manca la prima parte del documento in cui è contenuta la data; sulla busta contenente il<br />

documento c'è scritto: Confer Santoni F., Arco cataloghi: Documenti (p. XCVIII d. es) 1350. Ibique<br />

domina Flaydina (Flaudina?) uxor q. magistri Martini q. Riole de Baldino nunc habitatoris Archi ac filia<br />

q. ser Nicolai dicti Pontoni de Archo. Reliquit solidos 10 denariorum veronensium parvulorum pro<br />

ecclesia s. Marie de Arco, solidos 5 presbitero qui ei penitenciam dedit; item reliquit scolari qui eum<br />

presbiterum asociavit 2 solidos. Item pro missis celebrandis 20 solidos; in dicta ecclesia s. Marie de Arco.<br />

Item reliquit fratribus de Ripa quadraginta solidos denariorum ver. parvulorum pro missis dicendis pro<br />

anima sua; poi a Campiglio. Item reliquit fratribus ad Sarcam sive ad (Navim) ravim 20 solidos pro missis<br />

celebrandis. Item congregationi discipline de Archo 20 solidos. Item domine Flordelisi uxori q. magistri<br />

Domini de Archo 3 libras. Item reliquit suum guarnazonum domine Adeleyte. Unam tunicam viridis<br />

scuri. Item ecclesie s. Lucie de Balino unam caziam olei. Alla figlia Nicolina lascia 40 lire di denari<br />

veronesi. In omnibus aliis bonis suis pauperes Christi laycos de burgo Archi etc.<br />

295. Anno 1361, 4 intrante aprili in Ymario. - Antonius de Almazago instituit haeredem<br />

bonorum suorum, demptis variis legatis, monachos et moniales de Campeio.<br />

Pergamena mm 471x126-132. Notaio: Ypolitus q. ser Bonimartini de Imario. - Lascia a s. Vigilio di<br />

Ossana 2 minali di olio; alle persone di Almazzago pane e formaggio, secondo la consuetudine. Item<br />

reliquit ecclesie s. Brigide 2 minalos olei.<br />

296. Anno 1415, 16 septembris in burgo Archi in domo fratrum de Campeio. - Petrus<br />

quondam Corradini de Gardumo susceptus fuit in numero aliorum monachorum de Campeio,<br />

eisque bona sua in Gardumo et alibi existentia donavit.<br />

Pergamena mm 361x178-182. Notaio: Iohannes condam Luterii de Madice plebatus Blezii. - In<br />

contrata Vergolani.<br />

297. Anno 1515, 25 augusti in Campelio. - Thomaeus quondam Redulphi de Castello<br />

plebis Vulsanae, Deo et beatae Virgini se dicavit in monasterio de Campeio, promittens<br />

obedientiam, castitatem et paupertatem, iuxta regulam dicti monasterii, eidemque et fratri<br />

Thomae priori donavit unum pratum in pertinentiis Ortiseti et 4 alias petias terrae arativae et<br />

prativae in pertinentiis dicti Castelli.<br />

Pergamena mm 462x147-162. Notaio: Michael q. Viviani olim Iohannis notarii de Volsana.<br />

Presentibus presbitero Petro q. Iorgii de Mastelina, Angelo filio naturali q. Ianesi olim Signorini de<br />

Monclasico, Iacobo dicto Lovato. - Loco a Ortisè vocato in Peza de duobus broziis feni maioris et quartis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1526


Capsa 83<br />

tribus ad mensuram plebis Volsane; coheret Antonius q. Thomei Braxadola, Iacobum Parolarium. Prato a<br />

Castello in Sassignana; campo in el tolp, campo su in preda; campo ay molini, tutti a Castello.<br />

298. Anno 1317, 22 intrante iunio in Prexono ubi ius redditur. - Dominus Ottolinus<br />

quondam domini Aldrigeti de Clexio, tanquam procurator dominae Iore suae uxoris, et haeredis<br />

quondam domini Hendrici quondam domini Gislemberti de Enno, praetio 20 solidorum<br />

denariorum veronensium parvulorum cessit fratri Amadeo priori monachorum et sororum de<br />

Campeio, unum affictum annuum 6 solidorum veronensium parvulorum super terris et<br />

possessionibus Zoaneti de Prexono.<br />

Pergamena mm 195x110-118. Notaio: Hainricus de Monclaxico domini Henrici episcopi trid.<br />

Presentibus Nicolao notario de Clexo habitatore Runi procuratore domine Iore eius uxoris.<br />

299. Anno 1519, 22 augusti in villa Castelli plebis Vulsanae. - Ioannes quondam<br />

Bartholomaei olim Marini de Castello dessignavit in manibus fratris Antonii de Peio, agentis<br />

fratrum et ecclesiae de Campeio, 12 petias terrae arativae et prativae in pertinentiis Castelli.<br />

Pergamena mm 505x164-176. Notaio: Francischus ser Bartolomei de Facinis de Mezana plebis<br />

Ulsane.<br />

300. Anno 1523, ultima novembris in Bordiana plebis Livi. - Ioannes quondam Valentini<br />

de Bascheris de Bordiana donavit fratri Thomae et aliis monachis de Campeio omnia sua bona<br />

mobilia et immobilia, adiectis tamen conditionibus ibi expressis.<br />

Manca.<br />

301. Anno 1532, 13 maii in villa Cillay plebis Blecii. - Decretum factum a domino<br />

Bartholomaeo notario vicario Stenici, in favorem prioris de Campeio, contra Bernardinum de<br />

Madice qui emerat a Salvatore de Fedricis de Madice unum pratum, eo tamen pacto quod si<br />

dictus Salvator post tres annos viveret, reddita pecunia pratum reddire posset, cum autem<br />

Salvator in monasterio de Campeio modo moraretur, omnia sua bona eidem monasterio donavit,<br />

unde etiam hoc pratum eidem deberi, deposita tamen et soluta pecunia declaravit idem dominus<br />

vicarius.<br />

Manca.<br />

302. Anno 1540, 2 decembris in Caresolo. - Bartholomaeus de Landonibus prior de<br />

Campeio pro se et nomine hospitalis fecit cambium et dedit Antonio quondam Francisci Zanoni<br />

de Carisolo, quinque petias terrae in pertinentiis Carisoli, et Antonius dedit dicto priori tres alias<br />

petias terrae in aliis locis in pertinentiis Carisoli.<br />

Manca.<br />

303. Anno 1541, 5 novembris in Caderzono. - Georgius prior de Campeio pro se et suo<br />

hospitali fecit cambium et dedit domino Petro Antonio filio ser Blasii quondam domini Marci<br />

de Caderzono 6 petias terrae in pertinentiis Caderzoni et dictus dominus Petrus Antonius dedit<br />

dicto priori tres alias petias terrae in dictis pertinentiis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1527


Capsa 83<br />

Manca.<br />

304. Anno 1543, 21 iunii in hospitali Campei. - Ioannes quondam Petri Brusafer de Tono<br />

vallis Ananiae, et domina Lucia eius uxor, dedicarunt se et omnia bona sua nomine conversionis<br />

et offeritionis Deo, et beatae Virgini ac reverendo domino praesbitero Petro de Brochis de<br />

Murio, priori de Campeio, qui promisit eos alimentare toto tempore vitae suae, iuxta morem<br />

dicti hospitalis, et ipsi promiserunt dicto priori tactis Scripturis se bene gerere in dicto hospitali<br />

et bona eiusdem fideliter custodire.<br />

Manca.<br />

305. Anno 1289, 4 exeunte novembri in Penzolo. - Federicus de Clexio procurator de<br />

Campeio, pro se et nomine fratrum suorum, fecit cambium et dedit Delayno quondam Martini<br />

de Penzolo unam domum cum uno horto, casamento et curte, et Delaynus dedit dicto Federico<br />

medietatem unius domus cum 7 petiis terrae in eisdem pertinentiis Penzoli.<br />

Manca.<br />

306. Anno 1459, 25 augusti in hospitali de Campeio. - Valentinus sartor, et Elisabeth eius<br />

uxor, voverunt se et omnia sua bona beatae Mariae virgini et fratribus de Campeio, unde<br />

ostenderunt praesbitero Gasparo priori litteras Georgii episcopi tridentini, in quibus<br />

commendabat dicto priori Valentinum et Elisabeth, ut in suos fratres conversos eos reciperet.<br />

Quare capitulariter congregati fratres numero 20 et sorores 5 eos cum bonis suis in fratres<br />

receperunt, et ipsi promiserunt dictis fratribus fraternali dilectione vivere, bona fama et vita<br />

absque omni falsitate, dolo et fraude.<br />

Manca.<br />

307. Anno 1552, 18 martii. - Inventarium bonorum mobilium Campei.<br />

30 iunii. - Aliud inventarium omnium bonorum mobilium tam hospitalis quam ecclesiae de<br />

Campeio sub eodem numero.<br />

Cartaceo, carte 4. In italiano. Inventario dei beni dil loco sive hospitale di s. Maria de Campelio fatto<br />

per mi Piero Baron massar a le Iudicarie dì 17 et 18 marzo 1552, presente il rev.do don Pietro Broilo ivi<br />

agente. Presente don Stefano Speranza capellano in Sopracqua, frate Rafael ivi etiam capellano et<br />

Francesco Binel da Baldimo.<br />

Cavalli e cavalle 4 + 1, 2 puledre de 2 anni, 2 para de buoi; vacche 31 et un toro; vitelli e vitelle da<br />

allevare 8; vitelli da latte 12. Pegore 37, agnelli 32; piccoli 13. Pegore in val de Sol 80; porci 3. Formazi<br />

da monte 13; povine 14; spresse 26, povinelle 8. A Pramagnan boter bale 2; spresse 6, povinelle 6. Vino<br />

in canonica brente 20; aceto brente 3. In caneva brente 20; a Quetta 32 brente; segala, orzo da mestura;<br />

milio stari trentini 164; stari 26 di scandella da pestar e 13 pestada. Panizo da pestar stari 5, pestà 2. Un<br />

peso de canevo.<br />

Bore a Campiglio 200.<br />

Seguono i paramenti e vasi sacri, libri.<br />

Curami da sale e scapini 60. Lenzoli 65; coperte de lana 14, covertoni de pelle 24. In la camera del<br />

galeoto lenzoli 13; 2 de pelle, 1 coperta. In la camera de don Pero lenzoli 16, 1 coperta mbotida, 2<br />

copertoni de pelle.<br />

Cartaceo, carte 6. In italiano. Inventario delli beni del loco de Campelio facto da mi Antonio Thisio<br />

e mi Simon del Colin de Mortasio, incepto soto adì de zobia 30 de iunio et publicato adì primo iulio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1528


Capsa 83<br />

Inventario assai minuto (senza prezzi) che ripassa stanza per stanza. - Cadene da vache 40, campanelli 30,<br />

2 asini coi soi fornimenti etc.<br />

308. Anno 1452, 24 augusti in Campellis. - Ioanninus de Gerola prior de Campelis<br />

renovavit investituram bonorum, existentium in pertinentiis Mezanae, Petro quondam Sandri de<br />

Plano pro annuo ficto 4 modiorum et 6 starium siliginis etc.<br />

Manca.<br />

309. Anno 1457, 3 ianuarii in Campeio. - Conradus de Stercen, Sigismundus eius filius et<br />

Anna uxor dicti Conradi, suscepti sunt in confratres conversos hospitalis de Campeio et omnia<br />

bona sua obtulerunt Gasparo priori et aliis fratribus et suscepti sunt eodem modo ut supra<br />

numero 306.<br />

Manca.<br />

310. Anno 1562 indictione 5, die dominico 14 iunii in montanis Randenae ante valvas sacri<br />

loci hospitalis de Campeio. - Praesbiter Marcus Antonius Albertus de Bocenago nuntius domini<br />

Aliprandi ex baronibus de Madruzzo ecclesiarum Tridenti, Brixinae, Salisburgi canonici,<br />

convocatis sororibus seu monialibus de Campeio Simona et Antonia, defunctis omnibus aliis<br />

fratribus et sororibus, exposuit qualiter anno 1560 dominus Christophorus episcopus tridentinus<br />

contulit dictum hospitale cum omnibus proventibus dicto Aliprando de Madrutio, quare dictae<br />

sorores utpote obedientes filiae aquieverunt et dicto Marco Antonio clavibus praesentatis, ad<br />

possessionem nomine supradicto, hospitalis et bonorum accessit.<br />

Manca.<br />

311. Anno 1463, 10 augusti in Vigo Randenae. - Antonius quondam Amadei de Vigo dedit<br />

domino praesbitero Gasparo priori de Campeio unam petiam terrae prativae in pertinentiis Vigi<br />

pro uno voto filii sui Mathaei et pro cera recepta a domino priore.<br />

Manca.<br />

312. Anno 1571, 3 decembris in arce Rippae. - Aliprandus filius domini Nicolai de<br />

Madruzzo prior Campili locavit bona hospitalis pro 450 renensibus Baptistae de Limono ordinis<br />

s. Francisci.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Ioannes domini Thome Philipi de Burgo castri Tenni.<br />

313. Anno 1578, 24 novembris. - Inventarium bonorum mobilium et se moventium<br />

prioratus Campei, restitutum per fratrem Baptistam Pasium de Limono, monachum<br />

franciscanum, pro tempore vice rectorem dicti prioratus, consignatum domino praesbitero<br />

Iacobo Zenario de Thiono substituto ad officium eiusdem prioratus.<br />

Cartaceo, carte 16. L'inventario è in italiano. - Baptista de Limono riperie Salodii.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1529


Capsa 83<br />

314. Anno 1555, 9 ianuarii. - Inventarium bonorum mobilium prioratus de Campeio<br />

restitutum per Antonium de Tisiis de Iustino gubernatorem dicti loci, et consignatum Iacobo<br />

quondam ser Petri notarii de Albertis de Bocenago constituto gubernatore dicti loci.<br />

Cartaceo, carte 8. Cfr. N° 114.<br />

315. Anno 1584, 23 maii in castro Madrutii. - Locatio facta per 12 annos omnium<br />

proventuum hospitalis de Campeio per dominum Aliprandum Madrutium rectorem dicti<br />

hospitalis, Ioanni quondam Laurentii de Madur de Pinzolo pro annua solutione renensium 600,<br />

his adiectis conditionibus, quod solvere teneatur etiam omnes steuras ordinarias et<br />

extraordinarias, idoneum sacerdotem manutenere pro missis celebrandis, quod facere teneatur<br />

suis temporibus bonas charitates et praebere transeuntibus cibum et potum etc. suis sumptibus<br />

tenere debeat ecclesiam et aedificia tecta.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia.<br />

316. Anno 1595, 22 novembris Tridenti in contrata ss. Trinitatis in domo domini decani. -<br />

Aliprandus baro Madrutii decanus ecclesiae tridentinae et prior Campilii renovavit investituram<br />

trium petiarum terrae in pertinentiis Dezzani Gasparo quondam Baptistae, et Simoni quondam<br />

Zanetti ambobus della Zana de Dezzano pro annuo ficto quartarum 11 siliginis et librarum<br />

trium.<br />

Manca.<br />

317. Anno 1596, 4 octobris in domo hospitalis de Campeio. - Sententia lata a domino<br />

Beltramo Pezzano canonico tridentino, et domino Ioanne Iacobo Corrado plebano de Banalo<br />

decano foraneo, visitatoribus in spiritualibus pro domino cardinale principe Tridenti, contra<br />

communitates Pinzoli et Baldumi circa terminos quorumdam bonorum de Campeio, et decisum<br />

ecclesiam de Campeio manutenendam in pacifica possessione pratorum contradictorum.<br />

Cartaceo, carte 4. Notaio: Iulius Battus de Saono apostolica et imperiali auctoritate.<br />

318. Anno 1615, ultima februarii Tridenti. - Sententia lata a domino Camillo Farneto<br />

praetore Tridenti contra Gasparum del Ben roboretanum, in qua decisum quod teneatur<br />

annuatim solvere prioratui de Campeio 10 staria frumenti, utpote haeredem Francisci<br />

Bonadoman qui tale legatum fecit dicto prioratui.<br />

Adest etiam processus.<br />

Cartaceo, carte 28. scritte 20. Sigillo aderente del card. Madruzzo. La causa fu iniziata il 24 febbraio<br />

1606. Notaio: Aldrigetus Gaudentus q. Donati civis trid. Dal 1606 salta al 1613. Ultimo atto 3 marzo<br />

1616. La sentenza prima del pretore Farneto è del Venerdì 2 febbraio 1614, e non 1618. Appare quindi<br />

che la causa andò per le lunghe. Sentenza negli atti del tribunale aulico?<br />

319. Recensio quorumdam legatorum qui solvuntur ecclesiae et hospitali beatae Mariae de<br />

Campeio etc. Est scriptura antiqua absque anno.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1530


Capsa 83<br />

320. Anno 1294, 13 intrante augusto in villa Zustini. - Frater Federicus sindicus et<br />

procurator hospitalis s. Mariae de Campeio, et Albertus dictus Gezus de Caderzono, propter<br />

controversiam quam habebant circa tres petias terrae in pertinentiis Zostini, compromiserunt in<br />

Rainoldum notarium de Penzolo et Ioannem de Zostino etc.<br />

Manca.<br />

321. Anno 1492, prima iunii. - Domina Stephana quondam Antonii de Zambellis de Plano<br />

Tusculani legavit ecclesiae s. Mariae de Campellis unam bacetam olei et duas alias post eius<br />

mortem in remedium animae suae et parentum suorum etc.<br />

Manca.<br />

322. Anno 1313, 23 septembris in villa Gay plebis Blezii. - Baldesar dictus Soletus<br />

quondam Petri de villa Gay legavit ecclesiae s. Mariae de Campeio unum cereum cerae trium<br />

librarum.<br />

Manca.<br />

323. Anno 1397, 12 februarii in villa Mortaxii. - Antonius quondam Michaelis de villa<br />

Pelugi plebis Randenae vendidit fratri Martino priori de Campeio unam mullam praetio 39<br />

ducatorum auri.<br />

Manca.<br />

324. Anno 1291, 8 intrante aprili in Nano. - Dominus Nasimbenus notarius de Castello<br />

nomine Odorici et Iacobi canonicorum Tridenti, et nomine Mainardi comitis Tyrolis, intimare<br />

fecit hominibus Penzoli et Baldimi, quatenus poena 200 librarum molestare non possint fratres<br />

de Campeio, et si habent aliquid ad producendum, termino octo dierum producant et faciet eis<br />

rationem.<br />

Manca.<br />

325. Magister Antonius Faber quondam Petri habitator Magrasi, et Petrus filius Antonii<br />

Rubei de Maledo, promiserunt domino priori de Campeio solvere ecclesiae s. Blasii communis<br />

Maledi, et Terzolasii libras 36, in assibus et tabulis hinc ad tres annos continuos, et hoc promisit<br />

pro voto Ioannis Cugni de Agnellina habitatoris ad dictam ecclesiam s. Blasii, qui fuit<br />

suprascriptorum fideiussorum etc. Deest annus.<br />

Manca.<br />

326. Anno 1348 indictione 1, die veneris 8 intrante augusto in Voltanigo vallis Runi<br />

praesentibus domino Delavancio presbitero, domino Federico quondam domini Grimoldi de<br />

Maxanigo etc. - Benaxutus dictus Mazolla, quondam Valentini de Volzanigo vallis Runi, in suo<br />

testamento legavit fratribus monasterii s. Mariae de Campeio hinc ad vitam heredum dicti<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1531


Capsa 83<br />

testatoris, duas urnas vini colati super unam suam petiam terrae vineatae positae in pertinentiis<br />

ville Cagnoy ubi dicitur in Ronchedelo.<br />

Manca.<br />

327. Anno 1271, 4 exeunte septembri in Ymario. - Bonaventura et Odoricus filii quondam<br />

Omneboni de Almazaco, praetio novem librarum denariorum veronensium parvulorum,<br />

vendiderunt Lombardo nuntio ecclesiae s. Mariae de Campilio tres partes unius sortis pratorum<br />

nemoris in Campilio, et unam petiam terrae casalivae cum domo de lignamine iacente in partis<br />

de campo de Campilio.<br />

Manca.<br />

328. Anno 1712, 14 iunii Tridenti. - Ioannes Michael episcopus tridentinus, per mortem<br />

Bonaventurae de Albertis comitis de Colico, investivit de prioratu hospitalis s. Mariae de<br />

Campilio Ioannem Michaelem Wenceslaum comitem a Spaur canonicum, et vicarium<br />

generalem Tridenti nepotem suum, usque dum capitulum tridentinum obtinuerit Bullas<br />

incorporationis dicti prioratus ad capitulum, cuius incormporationi consensum suum praestitit<br />

iam ab anno 1706.<br />

Manca.<br />

329. Anno 1631, 27 iulii ex castro Nan. - Carolus Emmanuel episcopus tridentinus recurrit<br />

ad cardinalem Barberinum, ut eius interventu obtineat vacans beneficium s. Mariae Campilii<br />

subreptitie obtentum a domino Zurleta canonico tridentino. - Ostendit necessitatem quam habet<br />

illius beneficii tum ob diminutionem reddituum episcopalium, tum ob pestem in episcopatu,<br />

quae multa damna redditibus attulit etc. vel ut saltem liberam sibi collationem iuxta s. Concilii<br />

tridentini dispositionem obtineat, neque collatio illa devoluta esse potest ratione sex mensium<br />

elapsorum, quia iam suo tempore scripsit domino Todeschino agenti suo Romae, pro ea causa<br />

tractanda. Unde dicti cardinalis auxilium implorat.<br />

Cartaceo, carta 1. In italiano.<br />

330. Scriptura in qua ostenditur beneficium s. Mariae Campilii iure deberi episcopo<br />

tridentino multis expensis aggravato, vel saltem liberam sibi collationem deberi, unde<br />

subreptitie obtentum fuisse a domino Zurletta dictum beneficium ostendit, cum dominus<br />

episcopus tridentinus oportuno tempore pro eo habendo ad s. Sedem recursum habuerit.<br />

Cartaceo, carte 4. Subito giunta la nova della morte de mons. vescovo suffraganeo nel fine del mese<br />

ottobrio passato... In italiano. Anno 1631.<br />

331. Scriptura alia qua ostenditur subreptitiam fuisse collationem beneficii s. Mariae<br />

Campilii in favorem domini Zurletae canonici tridentini, sub praetextu quod devoluta fuerit<br />

collatio ad sedem apostolicam quod falsum esse ostenditur.<br />

Cartaceo, carte 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1532


Capsa 83<br />

332. Informatio Romam transmissa ab Emmanuele episcopo tridentino de variis expensis<br />

ecclesiae suae, tum pro excipiendis principum oratoribus ac nuntiis pontificiis Tridentum<br />

transeuntibus, et aliis multis gravaminibus subiectae, quare post mortem Petri Belli suffraganei<br />

sui, immediati prioris s. Mariae Campilii, recursum habuit ad Ioannem Todeschinum Romae<br />

agentem suum, ut apud s. sedem suo nomine recurrat pro incorporando episcopatui tali<br />

beneficio, ut his redditibus aliquo modo tridentina ecclesia sublevetur. Unde iterum rogat<br />

apostolicam sedem ut tale beneficium episcopatui incorporare dignetur vel liberam collationem<br />

episcopo permittere.<br />

Cartaceo, carte 3.<br />

333. Anno 1516, prima ianuarii Campeli. - Praesbiter Bartholomaeus quondam<br />

Christophori de Binellis de Baldumo Rendenae, donavit bona sua in dictis pertinentiis fratri<br />

Thomae de Brentonecis de Clesio ordinis s. Hieronymi, priori s. Mariae de Campellis, pro se et<br />

successoribus suis, eo pacto, ut in dicto monasterio eum suscipiat et de omnibus necessariis ad<br />

victum et vestitum eum provideat, relicto tamen usufructu unius petiae terrae cuidam suae sorori<br />

vita sua durante et post mortem dicta petia terrae ad monasterium reddeat.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia non vidimata. - Campeli plebis Borzagi vallis Randene, presentibus<br />

venerabilibus viris domino presbitero Nicolao q. Antonii de Hendrici de Croviana, domino presbitero<br />

Petro q. Pauli de Textoribus de Monclasico, Marco Iohannis carpentarii dicti Tran de Imario.<br />

334. Anno 1527, 9 martii. - Bernardus de Marano habitator Cisi plebis Livi omnia bona sua<br />

reliquit s. Mariae de Campeio post suam mortem eo pacto, ut dominus prior Campilii conveniat<br />

cum domino della Rocca de Samoclevo cum quo debitor est quorumdam affictum non<br />

solutorum.<br />

Cartaceo, carte 2. In italiano. Sul verso Carta de Bernardino di Magnoni abitador a Cis. Sia nota e<br />

manifesta a cadauna persona como Bernardin fiol de uno Zuano che se domandava de Magnone da<br />

Marane abitatore in Cise a lasà ec. e questo è stà adì 9 de mazo 1528 in una camera che se domanda da i<br />

quatro lete supra la camera de lostaria in te letti sian de molto agreva de male me pregò che voli scrivere<br />

queste tale cose. - Un vignale a Mostezolo; campo a le Capele; una nogara a Cise in plantume; 1 perara in<br />

una mosena de prede ale Capele; la casa de Zuchere a Cis; una lavezo de preda pizoli, uno petene da tele,<br />

una navesela de fuse, uno telare, uno botesino da duo orne; una breta da fare pane.<br />

335. Anno 1511, 29 septembris. - Udalricus de Coredo plebanus Eni testatur exegisse a<br />

Fratre Thoma priore Campeii, Tonali et s. Antonii Mastellinae, videlicet pro Campeio florenos<br />

sex et grossos 15; pro Tonalo florenos tres et grossos 15; pro s. Antonio libras duas pro steura<br />

sibi tangente.<br />

Cartaceo, carta 1. Presbiter Udalricus de Coredo plebanus Eni exactor steurarum. - Steuras trium<br />

mensium etc.<br />

336. Anno 1518. - Summarium iurium et privilegiorum hospitalis s. Mariae de Campeio,<br />

ubi recensetur instrumentum anni 1212 in quo rector Rendenae refutavit una cum suis clericis<br />

omnia iura in loco Campei domino Federico episcopo tridentino, qui investivit Oprandum de<br />

Madrutio de dicto hospitali cum omnibus iuribus pro annuo censu unius librae cerae dicto<br />

domino episcopo, et quod teneatur facere rationem etc. Item aliud transumptum ubi episcopus<br />

Fridericus anno 1218 asserit dictum locum fuisse a se fundatum, et aedificatum de consensu<br />

clericorum et vassallorum, unde plurima privilegia eidem concessit, reservato sibi iure<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1533


Capsa 83<br />

patronatus et advocatiae in perpetuum, exemitque dictum hospitale ab iurisdictione plebis<br />

Rendenae, et capitanei Stenici. Item quod non possit alienari vel infeudari ab ipso episcopo vel<br />

successoribus suis et alienatio sit nulla et locus semper revertatur ad episcopatum. Item exemit<br />

dictum locum a quacumque impositione et decima, quam decimam eidem loco concedit. Item<br />

eam ecclesiam cum hospitali concessit Oprandino de Madrutio donec bene se gesserit, et locum<br />

bene tractaverit, et quod sine sua licentia non possit aliquis in fratrem recipi, et solvere teneatur<br />

quotannis unam libram incensi; recensentur pariter privilegia a successoribus episcopis eidem<br />

loco concessa.<br />

Cartaceo, carte 2. Die 23 novembris 1518. Elencati una quindicina di documenti con i diritti e i<br />

privilegi dell'ospedale di Campiglio.<br />

337. Exemplar indulgentiarum concessarum ecclesiae s. Mariae de Campeio a Wolfhero<br />

patriarcha aquileiensi, Sigismundo cremonensi episcopo, Neapoleone cardinali apostolicae sedis<br />

legato, Conrado, Federico, Philippo et Henrico tridentinis episcopis.<br />

Cartaceo, carte 4. - Fine sec. XV.<br />

338. Anno 1418, penultimo maii in monasterio s. Marie de Campeio. - Ser Iacobus de<br />

Persono plebis Maleti fecit haeredem bonorum suorum, exceptis legatis ibi recensitis,<br />

monasterium s. Mariae de Campeio.<br />

Manca.<br />

339. Anno 1517, 22 iulii in plazolo ecclesiae s. Mariae de Praeda Cucha plebis Flavoni. -<br />

Bolganus quondam Christani Raiter de Solzfel dioecesis salsburgensis, habitator Mecii s.<br />

Gothardi, et Agnes eius uxor, locaverunt unam petiam terrae, in pertinentiis Termoni, Simoni<br />

quondam Marini Stephani de Termono, a quo acceperunt 20 renenses pro annuo fictu librarum<br />

quatuor cum dimidia, solvendarum monasterio s. Mariae de Campeio, de quibus fratres emere<br />

debeant tantum oleum pro lampade accendenda tempore divinorum officiorum et non ultra.<br />

Manca.<br />

340. Anno 1305, octavo intrante augusto in burgo Archi. - Martinus Pellagallus dictus,<br />

quondam Pini de Padaro, in suo ultimo testamento reliquit hospitali s. Mariae de Campeio unam<br />

petiam terrae vineatae in pertinentiis Padari Archi, eo pacto ut prior dicti monasterii s. Mariae<br />

de Campeio ipsum recipiat in suum fratrem.<br />

Manca.<br />

341. Anno 1436, 10 novembris in monasterio s. Mariae de Campellis. - Dominus Ioannes<br />

quondam Zanini de Gerolla, prior et rector ecclesiae et monasterii s. Mariae de Campellis, cum<br />

consensu Petri de Gardumo, Antonii quondam Delayti de Penzolo, Antonii quondam Ioannis de<br />

Vigo Rendenae, Maphei, Barsy de Gerola, Bartholomaei Farinae de Carexolo, Ognabeni de<br />

Savino, Albati de Valtelina, Rigi de Poro vallis Boni, Bartholomaei de Valsuana, Ioannis de<br />

Dalmazaco plebis Ussanae, fratrum ipsius monasterii, pro se et nomine fratrum praesentium et<br />

absentium, investivit Simonem quondam Milani de Valcamonica de una petia terrae arativae in<br />

pertinentiis Zenii, pro annuo fictu 4 quartarum cum dimidia milei et 4 cum dimidia scandellae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1534


Capsa 83<br />

Manca.<br />

342. Anno 1279, 14 intrante aprili in domo hospitalis s. Mariae de Campellio. - Dominus<br />

Federicus confrater s. Mariae de Campellio, ad honorem domini et beatae Mariae virginis, et pro<br />

remissione suorum delictorum, et quondam domini Bonomi de Monclassico et uxoris suae<br />

dominae Floridatae, sive Wilielmi filii dicti domini Federici et matris suae dominae Amadae et<br />

aliorum, nomine offeritionis investivit fratrem Lombardum provisorem et rectorem praedicti<br />

hospitalis de octo petiis terrae in pertinentiis Monclassici, et de duabus petiis terrae prativae in<br />

dictis pertinentiis Monclassici, eo pacto ut tam ipse Lombardus prior quam successores<br />

teneantur facere celebrare super eorum animas annuatim annuale, dando omni anno in ficto<br />

canonicis tridentinis quatuor solidos denariorum veronensium et dando in omni alio anno unum<br />

agnellum ecclesiae de Monclassico.<br />

Manca.<br />

343. Anno 1341 indictione 9. - Nicolaus episcopus tridentinus confirmavit fratri Rivabeno<br />

priori s. Mariae de Campeio omnes indulgentias eidem ecclesiae concessas a Federico,<br />

Egenone, Henrico, Philippo, Bartholomaeo episcopis tridentinis et a Martino, Iacobo de Verona,<br />

Sigismundo de Cremona legato, Conrado et altero Conrado, Philippo de Verona, Neapoleone<br />

cardinali episcopis, et alias ipse pariter Nicolaus episcopus concessit vere poenitentibus et<br />

manus adiutrices dictae ecclesiae porrigentibus.<br />

Manca.<br />

344. Anno 1343, 16 martii in Penzolo. - Bonomus quondam Alberti de Penzolo fecit<br />

cambium et dedit Rivabeno priori de Campeio unam petiam terrae in pertinentiis Penzoli pro<br />

duabus in dictis pertinentiis ibi assignatis etc.<br />

Manca.<br />

345. Anno 1398, penultimo iunii in Baudino Rendenae. - Domina Anna, volens ingredi<br />

monasterium s. Mariae de Campeio, donavit monasterio praedicto unam petiam terrae vineatae<br />

in pertinentiis Schannae Livi, et quinque petias terrae arativae in pertinentiis Preghenae.<br />

Manca.<br />

346. Anno 1421, 14 novembris Maleti. - Delaytus quondam Bonturae de Maleto donavit<br />

hospitali s. Mariae de Campeio unum pratum in pertinentiis Crovianae et unam petiam terrae<br />

arativae in pertinentiis Maleti, eo pacto ut fratres dicti monasterii eum alere et sustentare<br />

debeant toto tempore vitae suae, ut caeteri fratres etc.<br />

Manca.<br />

347. Anno 1428, 21 septembris in burgo Archi. - Domina Bartholomaea, quondam magistri<br />

domini Fabris de Borzago Rendenae, legavit monasterio de Campeio unun pratum in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1535


Capsa 83<br />

pertinentiis Pelugi, eo pacto ut in suis missis et officiis commendent fratres de Campeio Deo et<br />

beatae Mariae virgini animam ipsius Bartholomaeae et suorum defunctorum.<br />

Manca.<br />

348. Anno 1466, 12 ianuarii in villa Borzagi plebis Rendenae. - Praesbiter Ioannes vicarius<br />

plebis Rendenae, nomine Gasparis prioris de Campeio, locavit Odorico de villa Mortaxii unam<br />

petiam terrae arativae in pertinentiis Mortaxii pro annuo fictu unius galedae siliginis et duarum<br />

milei.<br />

Manca.<br />

349. Anno 1473, 30 septembris in villa Baldini Rendenae. - Coram venerabili viro in<br />

Christo patre domino praesbitero Ernesto de Spira, priore hospitalis de Campeio, ac domino<br />

Nicolao de Festis de Poro plebis Boni, advocato et fratre converso in dicto hospitali, facientibus<br />

pro se et aliis fratribus, constitutus Iacobus quondam Bernardi de Sondelo vallis Telinae frater et<br />

iuratus praedicti hospitalis, donavit dicto monasterio 100 ducatos auri, quos posuit super altare<br />

maius apud zoculum, seu truncum, qua de causa praedictus prior et alii fratres ei concesserunt et<br />

consignaverunt unam petiam terrae prativae cum una domo in pertinentiis Caderzoni, eo pacto<br />

ut si forte dictus Iacobus cum aliis fratribus permanere non posset, tunc fructibus dicti prati frui<br />

posset et ibi manere, post mortem vero pratum et domus ad monasterium redire debeant.<br />

Manca.<br />

350. Anno 1453, 22 augusti Campei, praesentibus nobili viro ser Iacobino de Lodrono etc. -<br />

Coram honorabili viro domino Bartholomaeo de Clexio iudice et assessore dominorum de<br />

Lodrono, Habrianus quondam Antonii Gainae de Caderzono monachus et frater conversus<br />

monasterii s. Mariae de Campeio, donavit omnia sua bona mobilia et immobilia praesbitero<br />

Gasparo priori dicti monasterii et aliis fratribus etc.<br />

Manca.<br />

351. Anno 1532, 28 iulii Campi plebis Tassulli. - Masarotus quondam Pedratii de<br />

Monclassico vendidit Ioanni de Voltolina priori de Campeio pro se et suis fratrinus duas petias<br />

terrae arativae in pertinentiis Monclassici praetio librarum 120 denariorum parvulorum.<br />

Manca.<br />

352. Anno 1441, 10 ianuarii in burgo Archi. - Antonius dictus Tazel de Varano plebis<br />

Gardumi vendidit Petro quondam Coradini de Villa Chlanisy plebis Gardumi, habitatoris in<br />

monasterio s. Mariae de Campeio, unam petiam terrae prativae in pertinentiis Rippae pro 21<br />

ducatis auri et 12 grossis denariorum tridentinorum.<br />

Manca.<br />

353. Anno 1379, prima februarii Vidaioni Rendenae. - Dominus Franciscus prior s. Mariae<br />

de Campeio locavit unam petiam terrae arativae in pertinentiis Zostini et Vidaioni plebis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1536


Capsa 83<br />

Rendenae, pro annuo fictu duarum galetarum siliginis, trium millei et trium scandellae ad<br />

mensuram Rendenae.<br />

Manca.<br />

354. Anno 1509, 26 may in Campeio. - Frater Thomas de Brentonicis prior Campei fecit<br />

cambium et dedit Gotardo, quondam Antonii de Fabris de Poia plebis Lomassi, unam petiam<br />

terrae arativae in eisdem pertinentiis in loco dicto alla Pozza etc.<br />

Manca.<br />

355. Anno 1391, 27 decembris Pinzoli. - Fazinus et Margarita fratres filii quondam Ioannis<br />

dicti Mazoni de Penzolo vendiderunt Delaido quondam Antonii de Penzolo 10 petias terrae<br />

prativae in pertinentiis Penzoli pro 82 libris denariorum tridentinorum.<br />

Manca.<br />

356. Anno 1529, die 9 novembris Clesii. - Coram nobili et spectabili domino Bonifacio<br />

Betta de Archo habitatore Revodi, in vallibus Annaniae et Solis honorabili assessore pro<br />

domino Bernardo episcopo tridentino, instante venerabili domino fratre Thoma de Brentonigis<br />

de Clessio priore hospitalis s. Mariae in Campejo, facta est legalis probatio donationis factae a<br />

domina Maria de Armanis de Termenago plebis Vulsanae, de bonis suis, nempe campo, prato<br />

etc. pro dicto hospitali.<br />

Cartaceo, carte 6. Notaio: Benasutus q. ser Francisci notarii de Melchioribus de Clesio. Presentibus<br />

ser Stefano notario de Bertoldis de Casezio, ser Cristoforo Buseto notario de Busetis de Rallo habitatore<br />

Croviane, ser Bartolomeo notario q. Ioannis Odorici notarii de Clesio. - Maria q. Marci de Armanis de<br />

Termenago; testamentum manu presbiteri Iohannis dicti Quaresima scriptum; siccome però per le<br />

costituzioni i sacerdoti non potevano scrivere atti pubblici, il detto priore ricorse al giudice per far<br />

dichiarare valido detto testamento. Tenor testamenti talis est:<br />

In Christi nomine amen 1529, indictione 2, adì primo de aprilo adì zobia, si andò in la camera dela<br />

Maria, che guerna le galine, che zase supra la stuva granda, presente el dito Goset da Dimaro e maistro<br />

Bartolomè da Carzà e Iacomo dito Lovato da Plizan con Bartolomè fiol del dito Iacomo e Martì da<br />

Vidaone de Rendena, zoè sora aqua che staseva in Campeio per dovatione e Gasparì servitore dela<br />

paurinta del padro prior e Marco da Dimare fiolo de Zuane dicto Nan da Dimar, tuti questi testamoni da<br />

donation infrascrito pregati.<br />

Maria fiola che fu de Marcho di Armani da Termenago de la pleve de Hosana a dado e si da tradado<br />

et donado liberamente ala giesia de sancta Maria de l'ospitale de Campeio: uno campo che tene Fabiano<br />

fameo de Bernardot da Plizano fradelo de Zovane e Matè da Hortiseto et uno prato che tene el Pariseto de<br />

Ognano.<br />

Lasciti: A s. Vigili da Trento grossi 5; al suo marito grossi 12; a sua neza un paro de manege rose;<br />

item un bombasino ala patrona de Campeio; item una camisa ala vecchia dale galine; item una scufia ala<br />

Bortolina; item un minale de olio a s. Nicolao de Termenago.<br />

E mi pro Zovane dicto Quaresima fiolo che fu de Cristofol de Recorda dela villa da Langerane da<br />

Parma a adeso sono capelan in Campeyo per preghiere dela soprascrita Maria, in absentia de nodaro<br />

publico ho scripto.<br />

Interrogati tre dei testimoni sopracitati l'assessore Betta "quia est causa pia et loci pii et pro<br />

subventione pauperum Christi", dichiara valido detto testamento.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1537


Capsa 83<br />

357. Anno 1486, die 16 februarii in terra Archi. - Instrumentum quod continet donationem<br />

factam ab Antonio quondam Pelegrini Sersii de Archo ecclesiae seu hospitali de Campeio<br />

nempe annuatim duas cacias boni et sufficientis olei.<br />

Manca.<br />

358. Anno 1295 indictione 8, die secundo exeunte iunio in Penzolo. - Savina filia quondam<br />

ser Martini, et uxor Antonii filii Boldi de Penzolo, nomine cambii et permutationis investivit<br />

dominum fratrem Federycum de Campeio, tanquam sindicum illius ospitalis, de una petia terrae<br />

in pertinentiis Penzoli iuxta domos etc. salvo iure sanctae Mariae de Brixia; econtra dictus frater<br />

Federicus nomine dicti ospitalis et confratrum et totius conventus dedit ei unam domum ibidem.<br />

Manca.<br />

359. Anno 1319 indictione 2, die 8 iunii in Penzolo. - Frater Amadeus qui fuit de Penzolo,<br />

tamquam sindicus et procurator ac rector hospitalis ecclesiae s. Mariae de Campejo, nomine<br />

cambii, salvo iure s. Mariae Brixiae, investivit ser Ioannem quondam dominae Richabonae et<br />

Vidayono, de una petia terrae in pertinentiis Vidayoni etc. et nomine contracambii recepit unam<br />

petiam terrae in pertinentiis Iustini.<br />

Manca.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1538


Capsa 84<br />

CAPSA 84<br />

Volumina (numeri 20)<br />

1. In hoc volumine non authentico plura continentur documenta saeculi tertii decimi a<br />

laudo Ottonis IV de non infeudando sine licentia et verbo domini directi, ac de filiis<br />

ministerialium qui in ecclesiae ius cedere debent etc. de anno 1208. Sequuntur alia lauda super<br />

iure feudali. Habentur etiam compromissa, processus et sententiae in causa episcopi tridentini<br />

contra Maynardum comitem tyrolensem. Insuper tres litterae episcopi Georgii de anno 1411 in<br />

Nicolspurg, in quibus revocat commendam violenter factam sui episcopatus in ducem<br />

Fridericum, cassat omnes iudices et locat sedem suam in Nicolspurg ac tandem omnes ecclesias<br />

dioecesis tridentinae. Ecclesiastico subiicit interdicto etc. Sequuntur acta capitularia sede<br />

episcopali vacante de anno 1677 ubi narrantur violentiae factae a commissariis oenipontanis qui<br />

cum militibus castrum Boni Consilii occuparunt et temporalitatem episcopatus contra capituli<br />

iura administrare conati sunt. Porro in praemisso modo indice omnia documenta sunt adnotata;<br />

sed scriptor huius libri plurimos in exscribendis illis documentis errores commisit et imperite<br />

descripsit.<br />

Cartaceo. Volune mm 370x240. Cartonato con dorso in pergamena di carte 177. Numerazione<br />

originale fino a carta 111. Grafia fine secolo XVII. I documenti copiati vanno dal 1208 al 1314; 1407-<br />

1411; 1677.<br />

Lamentele del Capitolo di Trento per i molti omicidi commessi dal Concetti, dal Ferrari, dal Bello e<br />

da altri per cause matrimoniali.<br />

Nessun processo contro il curato di Faogna don Marinelli. Atti giurisdizionali del Capitolo a carta<br />

118. Paolo Poli fonditore di campane. Parte in italiano.<br />

2. Hoc volumen continet sententias latas contra tumultuantes rebelles rusticos in Levico, in<br />

Annania et circa Tridentum etc. de anno 1525 ubi nominatur rebellionis capita, recensentur<br />

poenae inflictae tum capitales, tum pecuniariae cum exactionibus inde secutis vel remissionibus<br />

factis. In fine extat proclama de anno 1527 contra bannitos qui iis temporibus banni leges<br />

frangentes ad tumultum novos excitabant populum.<br />

Cartaceo. Volume mm 255x315. Legato in tutta pelle di carte 145. È scritto quasi per intero dal<br />

fiscale Angelo Costede notaio di Trento. Condanne contro i rustici a Levico, a le Giare il 15 settembre<br />

1525; a Trento a le Giare, fuori porta s. Croce il 17 settembre 1525 e a Revò il 21 settembre 1525.<br />

3. In hoc volumine continentur iura et rationes pro et contra producta et productae in causa<br />

temporalitatis episcopatus tridentini inter dominum Ludovicum cardinalem et episcopum<br />

tridentinum et archiducem Ferdinandum tyrolensem comitem; sed scripturae pro maiori parte<br />

sunt in germanico idiomate.<br />

Cartaceo. Volume mm 410x275, legato in tutta pelle di carte 157. A questo si deve unire il volume<br />

registrato sotto il N° 2 della capsa 85.<br />

Copia di una bolla papale di Gregorio XV a Carlo Emanuele Madruzzo, canonico di Bressanone;<br />

viene creato coadiutore dallo zio Carlo Madruzzo (era diacono ed aveva 24 anni).<br />

Rinuncia del cardinale Madruzzo alla diocesi di Trento in favore del nipote Carlo Emanuele.<br />

Prorogatio vegtigalis per 7 annos: carte 6v segg. Pietro Bello suffraganeo e vicario generale in<br />

spiritualibus di Trento.<br />

Donationes et concessiones factae ecclesiae tridentinae per imperatores er reges romanorum 1027.<br />

Molte scritture sono in tedesco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1539


Capsa 84<br />

4. Anno 1256. - Instrumentum permutationis dominorum de Castrobarco sub episcopo<br />

Egnone pag. 1.<br />

Anno 1285. - Instrumentum divisionum quinque fratrum filiorum quondam domini<br />

Bartholomaei de Dosso maiori de Brentonico pag. 2.<br />

Anno 1363. - Investitura data ab episcopo Alberto dominis Aldrigeto et Armano de<br />

Castrobarco pag. 11.<br />

Anno 1413. - Testamentum Hottonis de Castrobarco de Albano pag. 13.<br />

Anno 1436. - Investitura data ab episcopo Alexandro domino Gulielmo de Castrobarcho<br />

pag. 15.<br />

Anno 1440. - Investitura data ab eodem domino Francisco de Castrobarco pag. 17.<br />

Aliud exemplar investiturae datae anno 1436 domino Gulielmo de Castrobarco pag. 21.<br />

Volume pergamenaceo di carte 19 mm 380x280. Notaio: Ioannes Etinger de Fuesen augustensis<br />

diocesis; Hieronimus Gallus notarius; Albertus Ricius filius q. Mathei Riccii notarius; Andrigetus<br />

Gaudentus filius ser Donati Gaudenti notarius: omnes de Tridento.<br />

5. Liber typis aeditus cui titulus "Extractus iuris et facti in causa vertente inter<br />

excellentissimum dominum romani imperii comitem Franciscum de Castrobarco etc. et subditos<br />

quatuor Vicariatuum ex altera". Agitur de iure decimarum in quatuor Vicariatibus, consulente in<br />

favorem castrobarcensium Iacobo Pandini iustitiae capitaneo et commissario generali quatuor<br />

Vicariatuum.<br />

Volume cartaceo a stampa, carte 67 mm 194x266. Mantova 1694, tipografo Giobatta Granae. Pagine<br />

126, carte 67, con una pagina manoscritta.<br />

6. Liber in quo continetur instrumentum authenticum electionis eminentissimi cardinalis<br />

Ernesti Adalberti ab Harrach archiepiscopi pragensis in episcopum tridentinum de anno 1665,<br />

die 31 iulii. Item instrumentum authenticum adeptae possessionis per procuratorem dominum<br />

Liduinum comitem Piccolomini praepositum tridentinum de anno 1666, die 9 iulii, una cum<br />

Bulla pontificia confirmationis de anno 1665, die 11 novembris.<br />

Cartaceo. Volume mm 420x280 di carte 64, legato in pelle. Notaio: P. Udalricus Thomasis ecclesiae<br />

cathedralis trid. cappellanus.<br />

7. Codex membranaceus sub Bernardo episcopo tridentino conscriptus in quo ipsius domini<br />

Bernardi electio in episcopum tridentinum de anno 1514, die 12 iunii peracta omnium<br />

capitularium voto exhibetur cum actis desuper secutis. Succedunt quaedam sententiae pro<br />

determinatione confinium cum comitatu Archi ad Sarcham; cum communitate Pineti et regula<br />

Madrani iurisdictionis Pergini etc. Sequuntur quaedam documenta saeculi XIII speciatim<br />

investiturae datae Maynardo comiti tyrolensi. In fine adsunt quaedam investiturae Antonii de<br />

Trilaco, Alovisii Bettae de Roboreto, Nicolai Lindegg de Roboreto et Bernardini Tabarelli.<br />

Codex iste non est authenticus et scriptor plures errores interpersit.<br />

Volume membranaceo mm 420x310, di carte 65, legato in tutta pelle con incisioni. - Minuta<br />

descrizione dell'elezione di Bernardo Clesio a vescovo di Trento.<br />

7.bis Aliud exemplar, praecedenti simile.<br />

Anno 1514. Come il precedente con alcune investiture in più.<br />

Volume membranaceo mm 420x310 di carte 87, legato in tutta pelle.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1540


Capsa 84<br />

8. Libri tres typis editi de anno 1756 in quorum uno continentur iura episcopatus Tridenti in<br />

superiori parte lacus benacensis prope Ripam urbem, cum documentis evincentibus; in aliis<br />

duobus producuntur praetensa iura dominii veneti in toto dicto lacu benacensi.<br />

Manca.<br />

9. Libri tres typis editi de anno 1759 in quorum uno continentur iura mensae episcopalis<br />

tridentinae in feuda decimarum praeturae roboretanae contra provisorum roboretanorum<br />

praetensionem in aliis duobus liberculis expositam. In qua quidem causa in favorem ecclesiae<br />

tridentinae sententia lata fuit.<br />

Cartaceo a stampa, carte 20, mm 173x225, pagine 55, carte 30. Senza luogo e nome dello<br />

stampatore.<br />

10. Liber manuscriptus cui titulus "Enbrione storico del negozio della valle di Fieme", ubi<br />

chronologice enarrantur quae ad dictum negotium spectant usque ad annum 1751. - Sequitur<br />

deinde scriptura in qua ius episcopalis mensae tridentinae super ipsomet negotio asseritur.<br />

Occluditur etiam scriptura quaedam domini Ignatii baronis d'Enzemberg commissarii tyrolensis<br />

deputati qui contra communitatem Flemarum praefatum negotium ad particulares personas<br />

trahere nititur.<br />

Cartaceo. Volume mm 274x205, di carte 32. - Si rifà ad un documento del 1270, poi agli statuti del<br />

1480.<br />

11. Epistola typis edita in qua ostenditur quod meditata a quibusdam nova regia via<br />

construenda quae a valle Ausugii per Caldonatium et Vigulum Tridentum perveniat, nulla iusta<br />

ratione subsistere possit.<br />

Manca.<br />

12. Anno 1702. - Relatio una cum documentis facta a domino Francisco Vigilio Sizzo<br />

consiliario deputato a domino Ioanne Michaele episcopo tridentino super compromisso steurali<br />

Oeniponti habito. Enarrantur omnia quae ibi gesta et statuta sunt, et sub fine habentur acta circa<br />

solutionem steurae pro castro Toblini.<br />

Manca. Ma esiste in AST Libri dietali n. 91.<br />

13. Anno 1732. - Relatio facta a domino cancellario Alberti commissario deputato super<br />

compromisso steurali habito Oeniponti a die 28 aprilis usque ad diem 6 iunii de anno 1732.<br />

Manca. Ma esiste in AST Libri dietali n. 119.<br />

14. Relatio de iis quae gesta sunt in parva dieta Oeniponti habita a die 16 augusti ad diem 3<br />

septembris anno 1742 cum documentis germanicis ad id spectantibus, facta per dominum<br />

cancellarium Alberti deputatum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1541


Capsa 84<br />

Manca. Ma esiste nei Libri Dietali, n. 132.<br />

15. Libri duo in quibus continentur relationes factae a domino cancellario Alberti deputato<br />

ad dietam parvam et ad compromissum steurale de anno 1740, una cum documentis germanicis<br />

ad id spectantibus.<br />

Manca. Ma esiste nei Li bri Dietali, n. 128, 129.<br />

16. Libri duo etc. ut numero praecedenti pro anno 1744.<br />

Manca. Ma esiste nei Libri Dietali, n. 137, 140.<br />

17. Relatio facta a reverendissimo domino Bartholomaeo Passi et illustrissimo domino<br />

Hieronymo de Malfattis deputatis et nuntiis Viennam missis pro tractanda materia vinaria contra<br />

roboretanos, praecipue de anno 1744. Sequitur instructio eisdem nuntiis data; inde habetur<br />

scriptura in qua tridentinae civitatis iura pro excludendo exterorum vino deducuntur; tandem<br />

roboretanorum adversariorum praetensis iuribus respondetur.<br />

Manca. Ma esiste in AST Libri dietali, n. 138.<br />

18. Codex membranaceus in quo iussu domini Caroli Emanuelis Madrutii episcopi<br />

tridentini anno 1645 Balthassaris Bettae notarii de Brentonico industria et labore factum et<br />

conscriptum fuit inventarium castri Toblini. Primo ponitur et describitur castrum ipsum, iura<br />

decimandi et alia bona feudalia; sequuntur allodialia bona cum suis confinibus, quantitatibus<br />

etc. ac tandem iura emphiteutica et perpetualia. - Item pagina 104 incipit inventarium castri<br />

Nani iussu eiusdem domini episcopi rogatum manu Pompei Arnoldi de Thueno notarii sub 22<br />

aprilis anni 1646.<br />

Manca. È in biblioteca comunale di Trento, serie manoscritti ms 363, carte 118, mm 310x220..<br />

Inventario di Castel Toblino.<br />

19. Codex membranaceus in quo anno 1537 iubente domino Bernardo cardinali episcopo<br />

tridentino et iuxta registratam instructionem ab eodem datam domini Angelus Costede fiscalis et<br />

Ioannes Antonius Dorigatus vicarius Perzini primo describunt castrum Silvae, deinde omnium<br />

bonorum mobilium ac immobilium, ac iurium eiusdem inventarium faciunt, focos et confinia<br />

illius iurisdictionis describunt. Subduntur gravamina a levicensibus cardinali Christophoro<br />

episcopo tridentino oblata una cum eiusdem resolutione.<br />

Volume pergamenaceo mm 430x255, di carte 72, legato con alcuni fascicoli cartacei, carte 66.<br />

20. Liber gafforiorum vallium Annaniae et Solis sub dominis episcopis tridentinis Georgio<br />

Naydegg et Bernardo Clesio.<br />

Cartaceo. Volume mm 263x185, di carte 170. Scritto dal massaro delle valli Nicolò de Morenwerg;<br />

rinnovato ex registro confecto per dominum Petrum de Zilis de Quetta eo tempore massarium. - È<br />

gualcito dall'uso.<br />

NB. A carta 48 vi è un grano di frumento!<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1542


Archivio di Stato di Trento, Archivio del Principato Vescovile, Sezione Latina,<br />

Capsa 2 n. 2 verso, regesto in lingua tedesca e croce scritti a Vienna (dopo il 1407);<br />

segnatura C. 2 n. 2 di mano del P. Angelo Maria Zatelli; emblema clesiano disegnato<br />

dal pittore Cristoforo nel 1534. Concessione dell’Archivio di Stato di Trento n. 206, 5<br />

ottobre 2001.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1543


Capsa 85<br />

CAPSA 85<br />

Varia (numeri 8)<br />

1. Liber alius gafforiorum praedictarum vallium cum postis et coltis quae ecclesiae<br />

tridentinae solvuntur ab hominibus ibidem.<br />

Cartaceo. Volume legato in tutta pelle mm 305x215, di carte 248. Cinque carte bianche all'inizio e<br />

39 in fine. Parte in italiano. A carta 195 atto notarile di Leonardus Visintainer, de Tertiolasio: 14 agosto<br />

1535. In villa Croviane plebis Maleti etc. Notai: Stephanus filius q. Andree olim ser Bertoldi Bonadoman<br />

de Casezio; Simon q. Leonardi de Tavono.<br />

2. In hoc volumine continentur scripturae spectantes ius temporalitatis domini episcopi<br />

tridentini in suo territorio, compactatae et alia agitata sub domino Ludovico cardinali episcopo<br />

tridentino contra comitem tyrolensem. - Pro maiori parte sunt in germanico idiomate.<br />

NB. Hic liber adnectendus est cum alio supra numero 3 resgistrato, unam enim eandemque<br />

causam concernunt.<br />

Manca. Cfr. capsa 84 n. 3.<br />

3. Codex investituras, locationes et venditiones continens quas dominus Georgius<br />

episcopus ab anno 1391 aliique successores episcopi tridentini usque ad Carolum Emanuelem<br />

Madrutium inclusive, fecerunt in Trameno, Magredo, Curtazio etc. Pro maiori parte sunt in<br />

idiomate germanico. Vide praefixum indicem.<br />

Cartaceo. Volume di carte 447, più 3 carte sciolte; legato in pelle. Trascrizioni della cancellaria<br />

clesiana.<br />

4. Urbarium sive registrum possessionum, affictuum, domorum et cuiuscumque generis<br />

bonorum spectantium ad monasterium sive hospitale s. Mariae de Campelio, efformatum studio<br />

et sollicitudine domini fratris Thomae de Brentonicis de Clesio vallis Annaniae ordinis s.<br />

Hieronymi Georgii de Fatis de Trilaco decretorum doctoris, decani, canonici ecclesiae<br />

tridentinae atque eiusdem sede vacante vicario in spiritualibus generali sub die 20 iunii 1494.<br />

Cartaceo. Volume mm 305x215, legato in pelle, di carte 104 (6 bianche in principio e 6 in fine).<br />

Notaio: Albertus filius ser Petri notarii de Albertis de Bocenago vallis Randene. Parte in italiano. Molti<br />

nomi di paesi: Carisolo, Pinzolo, Giustino, Vadaion; Fisto, Darè, Verdesina, Dimaro, Revò, Taio,<br />

Pannone di Gardumo.<br />

5. Liber actorum in causis civilibus et criminalibus agitatis, discussis et decisis coram<br />

reverendissimo domino episcopo tridentino a die 10 ianuarii 1498 usque ad annum 1502<br />

inclusive.<br />

Cartaceo. Volume mm 310x205, di carte 282, legato in pelle. - Vattaro, Pavillo; Terragnolo carta<br />

49v; Mattarello carta 53; Ronzo Chienis carta 71; acquedotto di Vigo di Ton, 1500 (Mercolis = Marcolla)<br />

carta 84; pievano di Bono carta 92; Borgo e Levico carta 91; Mezzolombardo per lo Sweb (roggia) ecc.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1544


Capsa 85<br />

6. Liber denunciationum et quaerellarum coram domino potestate tridentino depositarum<br />

ab anno 1482 usque ad annum 1488.<br />

Cartaceo. Volume di carte 252. Va fino al 1492. - Ucciso il curato di Cadine, carta 35-37 nel 1489;<br />

proclama per Vigolo Vattaro, Mugazone, Bosentino, Vattaro (10 luglio 1484) per la biada; proclama per<br />

Vigolo Baselga per ingiurie tra donne ecc.<br />

7. Liber in quo continentur rationes redditae a Francisco Gelfo massario civitatis<br />

tridentinae super collectis de anno 1487, 1488, 1489 et 1490.<br />

Item rationes pro dictis annis datae a Stephano de Thono massario vallium Annaniae et<br />

Solis.<br />

Item rationes factae a massariis vallium Iudicariarum et capitanei Stenici.<br />

Cartaceo. Volume mm 430x290, di carte 186. Prime 5 pagine bianche, così pure le ultime sette.<br />

Parte in tedesco. Dazio a Trento, carta 20; dazio a Calliano carta 21v (1494).<br />

8. Liber in quo sequentia continentur:<br />

Anno 1604. - Confirmatio privilegiorum et statutorum vallium Annaniae et Solis facta a<br />

cardinali Carolo Madrutio episcopo tridentino ubi praedecessorum episcoporum privilegia et<br />

confirmationes includuntur.<br />

Constitutiones christophorinae seu cardinalis Christophori episcopi tridentini super forma<br />

iudicii, officio iudicum, eorumque mercedibus.<br />

Anno 1510. - Sententia lata a domino Pangratio de castro Belasii capitaneo et vicario<br />

generali vallium Annaniae et Solis pro domino episcopo tridentino inter gravatos et non<br />

gravatos earumdem vallium solutiones stipendii et aliarum expensarum extraordinariarum.<br />

Anno 1465. - Privilegium Sigismundi comitis tyrolensis quo vallibus Annaniae et Solis<br />

confirmat omnia privilegia a suis praedecessoribus et etiam ab episcopis tridentinis eisdem<br />

concessa.<br />

Anno 1487. - Aliud privilegium ab ipso Sigismundo eisdem vallibus concessum in quo<br />

nova quaedam statuta confirmantur.<br />

Anno 1507. - Privilegia nobilium ruralium in vallibus Annaniae et Solis confirmata per<br />

dominum Georgium episcopum tridentinum et quae olim ab alio episcopo tridentino Georgio<br />

anno 1454 fuerant concessa ut ibi.<br />

Transactio seu compactationes initae inter Ferdinandum regem et Christophorum<br />

Madrutium episcopum tridentinum super iurisdictione castri Fundi in valle Annaniae.<br />

Anno 1607. - Decretum declarativum privilegiorum vallium Annaniae et Solis.<br />

Capitula cartis regularum inscribenda iuxta ordinem praescriptum a domino cardinali<br />

Ludovico episcopo tridentino mediante domino Francisco Betta eiusdem domini episcopi<br />

commissario generali in vallibus Annaniae et Solis.<br />

Anno 1579. - Privilegia vallis Provesiae in Annania a domino cardinali Ludovico episcopo<br />

tridentino concessa.<br />

Anno 1524. - Litterae domini Bernardi episcopi tridentini ad fratrem suum dominum<br />

Balthassarem de castro Clesii vallium Annaniae et Solis capitaneum contra usurarios.<br />

Anno 1525. - Ferdinandi archiducis et tyrolensis comitis mandatum annaniensibus factum<br />

de solvendis decimis nobilibus ibi ius habentibus.<br />

Anno 1525. - Eiusdem Ferdinandi mandatum aliud ea de re. Sequuntur litterae statuum<br />

tyrolensium et bulzanensium super pace publica et spoliis tollendis.<br />

Anno 1525. - Annaniensium litterae ad Ferdinandum apud quem se se excusant.<br />

Anno 1525. - Annanienses coram commissariis tyrolensibus fidelitatem erga tridentinam<br />

ecclesiam profitentur.<br />

Anno 1528. - Preces vallium Annaniae et Solis pro moderatione contributionum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1545


Capsa 85<br />

Anno 1529. - Descriptio nobilium vallium Annaniae et Solis cum taxa singulos eorum<br />

tangente occasione praescriptarum expensarum et impositionum.<br />

Observationes quaedam extravagantes de tutoribus, iudiciis, festis sive sagris etc.<br />

De sportularum moderatione.<br />

De granorum extractione et introductione in vallibus Annaniae et Solis 1571.<br />

Anno 1439. - Sententia super obligatione aedificandi pontem altum seu de Caralla.<br />

Anno 1523. - Sententia super aedificatione pontis Storii.<br />

Anno 1543. - Constitutio domini cardinalis Christophori episcopi tridentini super mercede<br />

notariorum.<br />

Anno 1542. - Constitutio eiusdem super moderatione affictuum.<br />

Anno 1570. Capitula quaedam sive statuta de iure reddendo etc.<br />

De servis sive subditis comitum de Thono conventiones cum domino episcopo tridentino<br />

super modo eos indicandi, puniendi etc.<br />

Sequitur index et postea adsunt:<br />

Litterae nobilium coram caesare supplicantium contra tridentinos pro solutione collectarum<br />

et steurarum de domibus et bonis quae tridentini ab ipsis nobilibus emerunt.<br />

Anno 1530. - Declaratio Ferdinandi regis occasione nobilium ad Hofrectum Bulzani<br />

spectantium et ante Maximiliani imperatoris tempora nobilitatis libertates consecuti non fuerant.<br />

Anno 1531. - Transactio inter cardinalem Bernardum episcopum tridentinum et dominos de<br />

Thono super iurisdictione feudali quam isti habere debent super eorum feudis, vassallis etc.<br />

Cartaceo. Volume mm 288x205, di carte 234 (bianche da carta 178 a carta 226). Parte in italiano e<br />

in tedesco. Copia della metà del sec. XVII.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1546


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

INDICE DEI NOMI DI PERSONA, LUOGHI E COSE<br />

Alcuni numeri sono segnati con l'avverbio bis: la segnatura è originale.<br />

A PRATO, Capsa 3 n. 107, 126, 147, 201, 215; Capsa 4 n. 27, 148, 151, 168; Capsa 9 n. 161;<br />

Capsa 13 n. 10, 45; Capsa 14 n. 76, 129; Capsa 17 n. 32; Capsa 26 n. 37; Capsa 27 n. 11;<br />

Capsa 31 n. 57; Capsa 56 n. 8; Capsa 57 n. 102, 104, 135, 135, 135; Capsa 73 n. 14, 24,<br />

25, 28, 34, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71; Capsa 79 n. 2a, 20, 242, 376, 388, 389, 399;<br />

Capsa 82 n. 33.<br />

ABBAZIA di s. Lorenzo a Trento: vedi monastero.<br />

ABTHEREUM: vedi Anterivo.<br />

ACERENZA, Capsa 49 n. 34.<br />

ACHENOW: vedi Hagenau.<br />

ACHERONTUM: vedi Acerenza.<br />

ACQUA località del perginese, Capsa 13 n. 39.<br />

ACQUAVITA, Capsa 3 n. 192, Capsa 37 n. 53.<br />

ACQUAVITA, Capsa 4 n. 175, 190.<br />

ADALPERONE vescovo di Trento, Capsa 40 n. 1.<br />

ADELPRETO II vescovo di Trento, Capsa 1 n. 3, 4, 5, 9; Capsa 2 n. 1, 2, 3, 52; Capsa 5 n. 65;<br />

Capsa 8 n. 84; Capsa 37 n. 37.<br />

ADELPRETO III di Ravenstein vescovo di Trento, Capsa 2 n. 18, 42; Capsa 3 n. 10, 15, 18, 19,<br />

20, 90; Capsa 8 n. 88; Capsa 10 n. 23; Capsa 30 n. 8, 9; Capsa 40 n. 5.<br />

ADIGE, Capsa 4 n. 198; Capsa 22 n. 8; Capsa 37 n. 14.<br />

ADOLFO di Nassau imperatore, Capsa 1 n. 20; Capsa 17 n. 36.<br />

ADRIA, 17 n. 18.<br />

ADRIANO da Corneto card., Capsa 30 n. 53; Capsa 38 n. 31.<br />

ADRIANO VI papa, Capsa 16 n. 1; Capsa 38 n. 7, 22, 104, 107; Capsa 43 n. 67; Capsa 44 n.<br />

32.<br />

AEPLUM: vedi Loppio.<br />

AFING: vedi Avigna.<br />

AFLING: vedi Avelengo.<br />

AGIRONDA: vedi Gironda.<br />

AGORDO, Capsa 5 n. 29; Capsa 9 n. 297; Capsa 12 n. 97.<br />

AGOSTINO da Firenze scelto vescovo di Trento, Capsa 43 n. 11; Capsa 56 n. 47.<br />

AGRESTA: vedi Gresta.<br />

AGRONE, Capsa 6 n. 4d; Capsa 8 n. 77; Capsa 68 n. 139.<br />

ALA, Capsa 2 n. 47; Capsa 3 n. 33, 39; Capsa 9 n. 140; Capsa 21 n. 4, 6; Capsa 22 n. 8; Capsa<br />

30 n. 1; Capsa 32 n. 73; Capsa 33 n. 4, 11; Capsa 37 n. 3, 16, 41; Capsa 50 n. 1, 2, 6, 17,<br />

18, 60, 75, 94; Capsa 59 n. 18; Capsa 63 n. 12, 19, 55, 58; Capsa 64 n. 4, 169; tutta la<br />

Capsa 81.<br />

ALBA (Fassa), Capsa 12 n. 8.<br />

ALBERTI d'Enno Giuseppe Vittorio vescovo di Trento: vedi: Giuseppe Vittorio Alberti<br />

d'Enno.<br />

ALBERTI D'ENNO, Capsa 3 n. 125, 212; Capsa 4 n. 108; Capsa 35 n. 10, 38; Capsa 41 n. 4;<br />

Capsa 44 n. 84, 86, 86b, 86; Capsa 56 n. 48.<br />

ALBERTI Francesco Antonio, Capsa 1 n. 27.<br />

ALBERTINO vescovo esiense suffraganeo di Trento, Capsa 3 n. 72; Capsa 38 n. 82; Capsa 43<br />

n. 7; Capsa 49 n. 2.<br />

ALBERTO I vescovo di Trento, Capsa 2 n. 56, 71.<br />

ALBERTO II di Ortenburg vescovo di Trento, Capsa 1 n. 9; Capsa 2 n. 47; Capsa 3 n. 34, 43,<br />

44; Capsa 4 n. 2, 12; Capsa 9 n. 36; Capsa 10 n. 41; Capsa 18 n. 19; Capsa 21 n. 2, 7;<br />

Capsa 22 n. 1, 2; Capsa 28 n. 14c, 22; Capsa 29 n. 8; Capsa 30 n. 35, 60; Capsa 32 n. 25,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1547


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

26, 34, 37, 70; Capsa 33 n. 7, 44; Capsa 37 n. 41, 42, 44; Capsa 39 n. 20, 22; Capsa 40 n.<br />

29, 30; Capsa 58 n. 61; Capsa 59 n. 131, 132, 137, 139; Capsa 62 n. 100; Capsa 64 n.<br />

187; Capsa 75 n. 2; Capsa 76 n. 3.<br />

ALBERTO vescovo di Trento: vedi Adelpreto.<br />

ALBIANO (Albianum, Bianum), Capsa 2 n. 10; Capsa 3 n. 6, 90; Capsa 4 n. 142, 167; Capsa<br />

10 n. 42; Capsa 14 n. 7; Capsa 22 n. 1; Capsa 28 n. 14d, 15, 22; Capsa 29 n. 8; Capsa 40<br />

n. 5; Capsa 51 n. 4, 36, 40; Capsa 58 n. 59; Capsa 59 n. 2, 10, 31, 74, 77, 86, 87, 88, 96,<br />

102, 220; Capsa 61 n. 8; Capsa 62 n. 1; Capsa 63 n. 5; Capsa 64 n. 213; Capsa 66 n. 12;<br />

Capsa 82 n. 16, 33.<br />

ALBOLA (Riva), Capsa 49 n. 3; Capsa 64 n. 53.<br />

ALDAIN: vedi Aldino.<br />

ALDENO, Capsa 14 n. 15; Capsa 27 n. 8; Capsa 28 n. 22, 24; Capsa 31 n. 27, 55, 56, 57; Capsa<br />

32 n. 42; Capsa 37 n. 35, 53; Capsa 62 n. 84; Capsa 64 n. 245; Capsa 67 n. 48; Capsa 74<br />

n. 1; Capsa 81 n. 16.<br />

ALDENUM: vedi Aldeno e Aldino<br />

ALDINO (Aldenum, Aldein), Capsa 3 n. 194; Capsa 12 n. 77; Capsa 43 n. 34; Capsa 45 n. 38,<br />

39, 40, 41, 42; Capsa 47 n. 116, 162, 179.<br />

ALDRICUS: vedi Aldrighetto.<br />

ALDRIGHETTO di Castel Campo vescovo di Trento, Capsa 3 n. 21, 22, 23, 31, 165; Capsa 5 n.<br />

29; Capsa 8 n. 1, 2; Capsa 11 n. 25, 26; Capsa 21 n. 4, 6a; Capsa 26 n. 2, 3; Capsa 32 n.<br />

42; Capsa 33 n. 28, 29, 40; Capsa 37 n. 18, 19, 20; Capsa 40 n. 6, 17; Capsa 45 n. 5.<br />

ALELCKEN: vedi Enticlar.<br />

ALEMANI FRATRES: vedi Teutonici.<br />

ALESSANDRINI GIULIO medico, Capsa 3 n. 133.<br />

ALESSANDRO DUCA DI MAZOVIA vescovo di Trento, Capsa 3 n. 46, 48, 49, 52, 60, 61, 95,<br />

101; Capsa 4 n. 4, 18, 19, 29, 31, 32, 50, 52; Capsa 5 n. 36; Capsa 6 n. 9; Capsa 7 n. 20,<br />

22, 23, 24; Capsa 9 n. 19; Capsa 8 n. 21, 43; Capsa 9 n. 13, 31, 39, 67; Capsa 17 n. 26,<br />

27, 29; Capsa 18 n. 11; Capsa 20 n. 20, 27; Capsa 21 n. 2, 3, 10; Capsa 22 n. 5; Capsa 26<br />

n. 22, 23, 24, 25; Capsa 30 n. 38; Capsa 31 n. 3, 4, 5, 6, 8, 10, 45; Capsa 32 n. 41, 42, 78;<br />

Capsa 33 n. 1, 7, 18, 20, 44; Capsa 34 n. 18; Capsa 35 n. 5; Capsa 37 n. 51, 52, 53; Capsa<br />

39 n. 27, 28, 29, 39; Capsa 40 n. 34, 35, 36, 37; Capsa 43 n. 38, 39, 71; Capsa 45 n. 15,<br />

20, 32; Capsa 46 n. 14, 32; Capsa 49 n. 1, 54; Capsa 50 n. 8; Capsa 56 n. 3, 4, 5; 56 n. 6,<br />

7, 8; Capsa 59 n. 153, 192; Capsa 62 n. 117; Capsa 66 n. 2, 3; Capsa 77 n. 5.<br />

ALESSANDRO IV papa, Capsa 16 n. 2; Capsa 38 n. 1;<br />

ALESSANDRO VI papa, Capsa 16 n. 73; Capsa 39 n. 43; Capsa 43 n. 40; Capsa 56 n. 30, 34.<br />

ALESSANDRO VII papa, Capsa 52 n. 48; Capsa 84 n. 6.<br />

ALGUND: vedi Lagundo.<br />

ALIGHIERI DANTE (citazione dalla Divina Commedia), Capsa 4 n. 52.<br />

ALLABOLA: vedi Albola.<br />

ALLARI: vedi Larido (?).<br />

ALMAZZAGO (Almazagum, Dalmazagum, Homazagum), Capsa 9 n. 117, 133; Capsa 21 n. 5;<br />

Capsa 28 n. 27; Capsa 49 n. 17; Capsa 60 n. 49; Capsa 62 n. 146; Capsa 83 n. 6 bis, 13<br />

bis , 13 bis , 29, 29, 40, 60, 194, 195, 295, 327, 341.<br />

ALSAZIA, Capsa 80 n. 86.<br />

ALSUGUM: vedi Borgo Valsugana.<br />

ALTAGUARDA: vedi Castel Altaguarda.<br />

ALTARIPA: vedi Anterivo.<br />

ALTCHEN: vedi Enticlar.<br />

ALTCLEUM: vedi Enticlar.<br />

ALTEMANNO vescovo di Trento, Capsa 2 n. 70; Capsa 21 n. 5.<br />

ALTEMBURG (Termeno), Capsa 61 n. 66.<br />

ALTEN: vedi Enticlar.<br />

ALTENBURG (Castelvecchio - Appiano), Capsa 9 n. 17; Capsa 47 n. 34; Capsa 58 n. 3.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1548


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

AMATIA: vedi Matsch.<br />

AMBLUM: vedi Dambel.<br />

AMBULUM: vedi Dambel.<br />

AMEDEO di Savoia, Capsa 1 n. 8.<br />

ANAGNI, Capsa 16 n. 2.<br />

ANANIA: vedi Valle di Non.<br />

ANANO: vedi Nanno (?), Capsa 2 n. 3.<br />

ANASO (Anacium), Capsa 26 n. 5.<br />

ANAUNIA: vedi Valle di Non.<br />

ANBINUM, vedi Campiglio.<br />

ANDALO: Capsa 8 n. 40, 40, 119, 123, 126; Capsa 40 n. 21; Capsa 80 n. 171.<br />

ANDOGNO, Capsa 8 n. 107; Capsa 28 n. 27; Capsa 34 n. 24, 35, 37; Capsa 58 n. 62.<br />

ANDRANUM: vedi Andriano.<br />

ANDREA trevisano vescovo di Feltre, Capsa 14 n. 90, 91.<br />

ANDRIAN: vedi Andriano.<br />

ANDRIANO (Andranum, Andrian), Capsa 2 n. 20, 54; Capsa 36 n. 2; Capsa 59 n. 41; Capsa 61<br />

n. 49; Capsa 63 n. 26; Capsa 64 n. 153.<br />

ANFO, Capsa 8 n. 108; Capsa 31 n. 31; Capsa 80 n. 126;<br />

ANGERA (Varese), Capsa 7 n. 19.<br />

ANNANIA: vedi Valle di Non.<br />

ANTERIVO (Altaripa, Altrei), Capsa 12 n. 78; Capsa 47 n. 97, 99; Capsa 57 n. 96.<br />

ANTUERPIA: vedi Anversa.<br />

ANVERSA, Capsa 33 n. 44.<br />

ANZIMA: vedi Lenzima.<br />

APPIANO (Epan, Eppan, Epen, Pianum, Pian, Hepan - paese e signori di - ), Capsa 1 n. 6;<br />

Capsa 2 n. 1, n. 2, 4, 8, 11, 39, 40, 43, 56, 60; Capsa 3 n. 3, 13, 15, 18, 19, 70, 90; Capsa<br />

9 n. 20; Capsa 10 n. 10, 38, 39, 60; Capsa 11 n. 14, 22, 23, 30, 31; Capsa 12 n. 11, 12;<br />

Capsa 14 n. 8; Capsa 18 n. 1, 5; Capsa 21 n. 4, 5; Capsa 28 n. 4, 17; Capsa 30 n. 1, 34,<br />

95; Capsa 32 n. 21, 24; Capsa 36 n. 1, 6, 7, 8; Capsa 37 n. 40; Capsa 39 n. 18, 20; Capsa<br />

40 n. 26, 28; Capsa 43 n. 1, 37; Capsa 44 n. 26, 41, 71, 76, 78, 97, 132; tutta la Capsa 46;<br />

Capsa 47 n. 66, 111, 114, 139, 192, 193, 194, 195, 196, 197, 198, 199, 200, 201, 250,<br />

253, 256; Capsa 53 n. 1, 2, 4, 21; Capsa 57 n. 45, 54, 74, 75, 78, 183; Capsa 58 n. 1, 4, 5,<br />

19, 38, 43, 46, 62; Capsa 59 n. 31, 85, 119; Capsa 61 n. 2, 4, 7, 33, 35, 70, 71, 72, 73;<br />

Capsa 62 n. 7, 13; Capsa 63 n. 15; Capsa 64 n. 31, 40, 53, 63, 95, 154, 161; Capsa 65 n.<br />

6; Capsa 70 n. 6, 8; Capsa 79 n. 312.<br />

AQUILIA: vedi Aquileia (Diocesi...).<br />

ARCHUM: vedi Arco.<br />

ARCIDIACONATO: vedi Capitolo dei canonici.<br />

ARCO (paese e signori d'-), Capsa 2 n. 3, 9, 13, 16, 18, 19, 43, 47, 52, 73; Capsa 3 n. 10, 18, 35,<br />

39, 50, 52, 53, 70, 90, 181, 194, 203; Capsa 5 n. 5, 6, 60, 71; Capsa 6 n. 2, 4m, 6, 17, 18;<br />

Capsa 7 n. 11, 42, 52, 66, 71, 84; Capsa 8 n. 11, 31, 85, 88, 103; Capsa 9 n. 11, 175;<br />

Capsa 10 n. 25; Capsa 11 n. 24; Capsa 14 n. 52; Capsa 19 n. 5; Capsa 20 n. 14, 26, 30;<br />

Capsa 21 n. 3, 9; Capsa 22 n. 1, 8; Capsa 25 n. 11, 14; Capsa 26 n. 1, 2, 3, 52; Capsa 27<br />

n. 11; Capsa 28 n. 15; Capsa 29 n. 3; tutta la Capsa 30; Capsa 31 n. 16, 30, 41, 57, 62, 84;<br />

Capsa 32 n. 5, 6, 28, 33, 73, 79; Capsa 33 n. 4, 26, 29, 43; Capsa 34 n. 1, 2, 18, 20; Capsa<br />

37 n. 16, 26, 48, 52; Capsa 40 n. 7, 20, 47, 60; Capsa 43 n. 5; Capsa 45 n. 13, 24, 49, 76;<br />

Capsa 49 n. 4, 5, 6, 7, 8, 13, 33, 50, 51, 58, 63, 68, 76; Capsa 50 n. 21, 48; Capsa 54 n.<br />

32; Capsa 55 n. 6; Capsa 57 n. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21,<br />

22, 23, 24, 25, 26, 82, 82, 82, 82, 199; Capsa 58 n. 1, 2, 29, 31, 45, 53; Capsa 59 n. 1, 16,<br />

26, 31, 50, 53, 70, 122, 141, 147, 156; Capsa 62 n. 4, 5, 7, 16, 18, 21, 23, 24, 27, 53, 59,<br />

61, 63, 64, 65, 66, 77, 78, 79, 80, 81, 89, 90, 91, 94, 97, 102, 129, 140, 141; Capsa 63 n.<br />

15, 25, 42, 48; Capsa 64 n. 18, 78, 79, 141, 236, 255; Capsa 65 n. 6, 13; Capsa 66 n. 2;<br />

Capsa 67 n. 13, 205; Capsa 68 n. 11, 15, 17, 27, 42, 50, 64, 66, 94, 108, 118, 146, 149,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1549


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

162, 169, 173, 188, 193, 195, 199, 208, 211, 231; Capsa 70 n. 5, 8, 29; Capsa 79 n. 2, 8,<br />

60, 65; Capsa 80 n. 22, 70, 72, 83, 179, 181, 189; Capsa 81 n. 38, 62, 63, 66; Capsa 82 n.<br />

8, 9; Capsa 83 n. 42, 119, 165, 294, 356, 357; Capsa 84 n. 7.<br />

ARCO ENRICO II vescovo di Trento: vedi Enrico II dei conti d'Arco.<br />

ARDENUM: vedi Dardine.<br />

ARDINUM: vedi Dardine.<br />

AREZZO, Capsa 3 n. 53; Capsa 4 n. 213; Capsa 32 n. 21, 23; Capsa 37 n. 37, 38; Capsa 69 n.<br />

59.<br />

ARGENTARIUS MONS: vedi Calisio.<br />

ARIMINUM: vedi Rimini.<br />

ARMEIUM: vedi Vermiglio.<br />

ARMI: vedi porto d'armi.<br />

ARMO, Capsa 49 n. 38<br />

ARMULUM: vedi Dermulo.<br />

ARNAGO, Capsa 28 n. 22; Capsa 29 n. 7; Capsa 82 n. 8; Capsa 83 n. 261, 265.<br />

ARONUM (Caltron?), Capsa 28 n. 5.<br />

ARONUM: vedi Agrone.<br />

ARSIO (Arzum, Artsium, Artzium, Arsum: paese e signori d'-), Capsa 3 n. 85, 144; Capsa 4 n.<br />

70; Capsa 9 n. 59, 122, 161, 174, 233, 238, 240, 245, 254, 297; Capsa 10 n. 37, 51; Capsa<br />

12 n. 3, 50; Capsa 12 n. 56, 69, 79, 89; Capsa 19 n. 9; Capsa 20 n. 3, 31; Capsa 21 n. 7;<br />

Capsa 26 n. 10; Capsa 27 n. 11; Capsa 30 n. 27; Capsa 32 n. 24; Capsa 43 n. 2, 46; Capsa<br />

44 n. 96; Capsa 48 n. 8, 9a, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 35, 40, 43, 44, 50, 54, 77; Capsa 57 n.<br />

43, 44, 45, 46, 52, 64, 65, 82, 114, 175, 176; Capsa 58 n. 2, 58; Capsa 59 n. 59, 190;<br />

Capsa 60 n. 17, 36, 65; Capsa 61 n. 1, 2, 66; Capsa 63 n. 33; Capsa 64 n. 134; Capsa 65<br />

n. 6; Capsa 73 n. 73; Capsa 74 n. 1; Capsa 80 n. 187; Capsa 83 n. 59, 93.<br />

ARSUM: vedi Arsio.<br />

ARTONE: vedi Castel Romano.<br />

ARTZUM: vedi Arsio.<br />

ARZANEGA: vedi Arzenago.<br />

ARZENAGO (Canezza, paese scomparso), Capsa 64 n. 113, 130.<br />

ARZUM: vedi Arsio.<br />

ASARETUM: vedi Dasaré (Vermiglio).<br />

AUCHA: vedi Locca.<br />

AUDENAR: vedi Oudenarde.<br />

AUGEA: vedi Gries.<br />

AUGNANUM: vedi Ognano.<br />

AUGUSTA, Capsa 1 n. 7, 22; Capsa 3 n. 19, 64; Capsa 10 n. 26; Capsa 12 n. 67; Capsa 16 n.<br />

58, 61, 72; Capsa 17 n. 11, 13, 17, 74; Capsa 26 n. 35; Capsa 46 n. 28, 33, 38, 77, 82, 86;<br />

Capsa 47 n. 2, 6, 7, 12, 28, 32, 56, 68; Capsa 49 n. 16; Capsa 50 n. 80; Capsa 52 n. 33,<br />

69; Capsa 54 n. 27.<br />

AUNA inferiore (Unna, Huna, Unterinn), Capsa 2 n. 40 (?), 56; Capsa 11 n. 20; Capsa 21 n. 4;<br />

Capsa 47 n. 77; Capsa 64 n. 63.<br />

AUNUM: vedi Don.<br />

AURA: vedi Ora.<br />

AUSA (Darè), Capsa 9 n. 117.<br />

AUSTRIA, tutta la Capsa 16.<br />

AUWIA: vedi Gries (Augea).<br />

AUYGEA: vedi Gries (Augea).<br />

AVARENA: vedi Varena.<br />

AVELENGO (Afling), Capsa 54 n. 40.<br />

AVENIONUM: vedi Avignone.<br />

AVEZANUM: vedi Vezzano.<br />

AVIGNA (Afing), Capsa 52 n. 50.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1550


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

AVIGNALE LONGUM: vedi Livinallongo.<br />

AVIO, Capsa 3 n. 196; Capsa 9 n. 260, 282; Capsa 10 n. 23, 24; Capsa 27 n. 11, 12; Capsa 32 n.<br />

12, 73; Capsa 33 n. 4, 5, 11, 13; Capsa 34 n. 28; Capsa 37 n. 61, 62; Capsa 50 n. 11, 18;<br />

Capsa 58 n. 22, 24; Capsa 63 n. 32, 46, 47; Capsa 67 n. 165; Capsa 79 n. 292; tutta la<br />

Capsa 81.<br />

AVISIO (fiume, ponte), Capsa 3 n. 12, 29, 77, 81, 82, 107, 217; Capsa 4 n. 41, 88, 95, 145, 155,<br />

157, 206; Capsa 12 n. 54, 70, 100, 101; Capsa 17 n. 88.<br />

AVISIUM: vedi anche Lavis.<br />

AVOLANUM: vedi Volano.<br />

AXERETUM: vedi Dasaré (Vermiglio).<br />

AYANUM: vedi Daiano.<br />

BAGOLINO, Capsa 8 n. 49, 50, 51, 52, 53, 54, 59, 96, 122, 128; Capsa 38 n. 36; Capsa 40 n.<br />

48; Capsa 55 n. 53; Capsa 67 n. 136.<br />

BAIMONT: vedi Boymont.<br />

BALBIDO: (Balbidum, Balbinum), Capsa 28 n. 27; Capsa 68 n. 50, 87, 108, 153, 208.<br />

BALBINUM: vedi Balbido.<br />

BALDASSARE medico, Capsa 2 n. 12.<br />

BALDIMUM: vedi Baldino.<br />

BALDINO: (Baldinum, Baldimum, Baldumum, Baudunum, Baldinum - Pinzolo), Capsa 83 n.<br />

15, 88, 132, 135, 146, 155, 157, 175, 191, 204, 209, 210, 228, 253, 317, 324, 333.<br />

BALDIRONI BATTISTA medico, Capsa 16 n. 50.<br />

BALDUINI medico, Capsa 69 n. 1.<br />

BALDUMUM: vedi Baldino.<br />

BALLINO, Capsa 8 n. 42; Capsa 30 n. 34, 95; Capsa 68 n. 43, 113, 123, 188, 204; Capsa 83 n.<br />

294.<br />

BANALE (Banalum, Banallum), Capsa 8 n. 2, n. 3, n. 4, 6, 8, 24, 40, 105, 106, 109, 115, 118,<br />

120, 123, 130; Capsa 20 n. 30; Capsa 24 n. 2; Capsa 28 n. 2, 9, 15, 27; Capsa 30 n. 34,<br />

52, 95; Capsa 34 n. 24; Capsa 35 n. 16; Capsa 37 n. 16; Capsa 43 n. 5; Capsa 48 n. 62;<br />

Capsa 49 n. 27, 28, 29, 54; Capsa 50 n. 5; Capsa 57 n. 13, 52; Capsa 58 n. 30, 32, 44, 62;<br />

Capsa 60 n. 57; Capsa 62 n. 30, 43, 106, 136, 149; Capsa 64 n. 237; Capsa 65 n. 6; Capsa<br />

68 n. 139, 207, 208, 211; Capsa 79 n. 78; Capsa 80 n. 59, 161, 171; Capsa 82 n. 9.<br />

BANALLUM: vedi Banale.<br />

BANALUM: vedi Banale.<br />

BANCO, Capsa 2 n. 14; Capsa 9 n. 15, 21, 35, 141; Capsa 10 n. 37; Capsa 25 n. 6; Capsa 28 n.<br />

22; Capsa 40 n. 16; Capsa 48 n. 4, 6, 11, 13; Capsa 57 n. 11. 71; Capsa 60 n. 17; Capsa<br />

80 n. 145, 172.<br />

BANISSIO, Capsa 38 n. 34; Capsa 44 n. 67, 68, 69, 72, 136; Capsa 45 n. 47, 71, 75; Capsa 56<br />

n. 110, 111.<br />

BAONUM: vedi Bono (Bleggio).<br />

BAOYUM: vedi Bono (Bleggio).<br />

BARBANIGA (Civezzano), Capsa 3 n. 47; Capsa 13 n. 43; Capsa 26 n. 2; Capsa 57 n. 27;<br />

Capsa 59 n. 7; Capsa 64 n. 184.<br />

BARBIANO, Capsa 47 n. 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 84, 121.<br />

BARCAROLI DI TRENTO (statuti), Capsa 3 n. 106.<br />

BARCELLONA (Spagna), Capsa 15 n. 2; Capsa 16 n. 37, 82.<br />

BARCINONUM: vedi Barcellona.<br />

BARDOLINO, Capsa 5 n. 38.<br />

BARTOLOMEO QUIRINI vescovo di Trento, Capsa 2 n. 23, 57; Capsa 3 n. 91; Capsa 6 n. 4,<br />

5; Capsa 10 n. 29, 30, 55; Capsa 11 n. 11; Capsa 17 n. 18; Capsa 21 n. 9; Capsa 22 n. 4;<br />

Capsa 32 n. 17, 18, 41; Capsa 36 n. 11; Capsa 37 n. 31; Capsa 43 n. 4; Capsa 48 n. 18;<br />

Capsa 75l.<br />

BARTOLOMEO vescovo di Feltre, Capsa 3 n. 199.<br />

BARTZAGA: vedi Borzago.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1551


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

BASEIANUM: vedi Basiano.<br />

BASELGA DI BRESIMO, Capsa 9 n. 47, 156; Capsa 58 n. 40.<br />

BASELGA DI PINÉ, Capsa 4 n. 34; Capsa 59 n. 161, 175, 191; Capsa 64 n. 171; Capsa 82 n.<br />

16.<br />

BASELGA DI VEZZANO (Baselga del Bondone - Basilica Supramonti), Capsa 3 n. 21, 27;<br />

Capsa 28 n. 22; Capsa 59 n. 213, 243; Capsa 64 n. 244, 347; Capsa 80 n. 66.<br />

BASIANO (Baseianum, Baxianum - Villalagarina), Capsa 37 n. 35c; Capsa 63 n. 17, 38, 54;<br />

Capsa 64 n. 164.<br />

BASILEA, Capsa 4 n. 18; Capsa 17 n. 33.<br />

BASILICA SUPRAMONTIS: vedi Baselga di Vezzano.<br />

BASSANO, Capsa 7 n. 83; Capsa 9 n. 60; Capsa 14 n. 11; Capsa 20 n. 3; Capsa 43 n. 48.<br />

BASSIANUM: vedi Basiano.<br />

BATTISTA vescovo di Ventimiglia, tutta la Capsa 69.<br />

BATTUTI, Capsa 3 n. 52; Capsa 4 n. 3; Capsa 64 n. 270.<br />

BAUDUMUM: vedi Baldino.<br />

BAVALUM (Lomaso), Capsa 68 n. 270.<br />

BAVIERA, Capsa 14 n. 105.<br />

BAXIANUM: vedi Basiano.<br />

BECECA: vedi Bezzecca.<br />

BECECHA: vedi Bezzecca.<br />

BEDOLLO, Capsa 4 n. 37; Capsa 13 n. 43.<br />

BEINECH: vedi Weineck.<br />

BEINECHER: vedi Weineck.<br />

BELENZANI (Bellitshani), Capsa 2 n. 9; Capsa 3 n. 5, 37, 44; Capsa 4 n. 1, 3, 12, 213; Capsa 6<br />

n. 2; Capsa 9 n. 11, 132, 253; Capsa 12 n. 9; Capsa 14 n. 8; Capsa 16 n. 11; Capsa 21 n.<br />

7; Capsa 40 n. 26; Capsa 53 n. 15; Capsa 57 n. 17, 41; Capsa 58 n. 53, 57; Capsa 59 n.<br />

84, 138, 154, 189; Capsa 60 n. 19; Capsa 61 n. 23; Capsa 62 n. 43; Capsa 63 n. 43; Capsa<br />

64 n. 95, 121, 126, 138, 173, 181, 188, 190, 197, 221, 227, 228, 265; Capsa 68 n. 30, 38,<br />

44, 49, 104, 144, 166, 198, 200.<br />

BELFORT castello: vedi Castel Belfort.<br />

BELLASIO: vedi Kuen Bellasio.<br />

BELLITSHANI: vedi Belenzani.<br />

BELLUNO VERONESE, Capsa 27 n. 12; Capsa 37 n. 61, 62; Capsa 67 n. 165; Capsa 81 n. 60,<br />

62, 66.<br />

BELLUNO, Capsa 1 n. 29.<br />

BELVEDER DI CROVIANA: vedi Croviana.<br />

BELVEDERE (?), Capsa 2 n. 18; Capsa 58 n. 25; Capsa 60 n. 6.<br />

BENEDETTO abbate eletto vescovo di Trento, Capsa 40 n. 38, 40; Capsa 44 n. 19, 28; tutta la<br />

Capsa 45; Capsa 49 n. 2; Capsa 56 n. 32; Capsa 64 n. 281.<br />

BENEDETTO XII papa, Capsa 26 n. 13.<br />

BENEDETTO XIII papa, Capsa 56 n. 91, 127.<br />

BERGA: vedi Berghi.<br />

BERGAMO, Capsa 4 n. 132; Capsa 12 n. 44; Capsa 14 n. 112, 127; Capsa 31 n. 23, 25; Capsa<br />

34 n. 2a; Capsa 48 n. 12; Capsa 64 n. 171, 213;, 263; Capsa 68 n. 209; Capsa 83 n. 181.<br />

BERGHI (Bergium, Bregium, Berga - s. Lorenzo Banale), Capsa 28 n. 27; Capsa 34 n. 24;<br />

Capsa 62 n. 43.<br />

BERGIUM: vedi Berghi.<br />

BERNARDO DE CLES (Clesio) vescovo di Trento, Capsa 1 n. 14; Capsa 2 n. 62, n. 69; Capsa<br />

3 n. 53, 73, 78, 79, 80, 83, 109, 113, 121, 122, 130, 146, 164, 166, 168, 172, 178, 179,<br />

187, 195, 218, 219, 220, 221; Capsa 4 n. 40, 166, 206, 208, 211, 214, 217; Capsa 5 n. 1,<br />

37, 39, 47, 75, 86, 93, 94; Capsa 6 n. 15c; Capsa 7 n. 91, 95; Capsa 8 n. 25, 49, 50, 51,<br />

52, 53, 54, 96, 108, 110, 116, 127, 128, 130, 135; Capsa 9 n. 46, 47, 77, 79, 80, 81, 85,<br />

88, 92, 134, 287, 295, 296; Capsa 12 n. 80, 98, 99, 101; Capsa 13 n. 32; Capsa 14 n. 21,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1552


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

38, 69, 71, 101, 118, 123; Capsa 16 n. 6, 37, 40, 41, 45, 47, 55, 63, 76, 77, 80, 81, 82, 83,<br />

84, 88; Capsa 17 n. 42, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 55, 56, 57, 61, 62, 63, 64,<br />

67, 72, 73, 74, 75; Capsa 19 n. 3; Capsa 20 n. 24, 25, 28; Capsa 21 n. 1, 2, 3; Capsa 23 n.<br />

4; Capsa 26 n. 37, 40a; Capsa 27 n. 11; Capsa 30 n. 42, 53, 114; Capsa 31 n. 36, 76, 77,<br />

78, 79, 82, 85, 88; Capsa 32 n. 59, 80; Capsa 33 n. 4, 5, 6, 8, 22, 43, 44; Capsa 34 n. 32,<br />

33, 37; Capsa 35 n. 10, 26, 45; Capsa 37 n. 66; Capsa 38 n. 2, 4, 5, 6, 7, 8, 11, 13, 14, 16,<br />

17, 18, 20, 21, 23, 24, 25, 26, 27, 32, 33, 35, 37, 38, 39, 42, 54, 55, 61, 70, 72, 86, 87, 88,<br />

102, 103, 104, 105, 106, 107; Capsa 39 n. 45, 49, 50, 52; Capsa 40 n. 50, 51, 52, 53, 56,<br />

58; Capsa 42 n. 1, 3, 4, 7, 8, 13, 14; Capsa 43 n. 11, 22, 65, 66, 67, 74, 76, 86, 87; Capsa<br />

44 n. 50, 51, 68, 127, 128, 129, 130, 136; Capsa 45 n. 65, 67, 68, 69, 70, 72, 73, 75, 7.;<br />

Capsa 48 n. 54; Capsa 49 n. 49; Capsa 50 n. 46, 93; Capsa 51 n. 38; Capsa 55 n. 31, 32;<br />

Capsa 56 n. 45, 47, 48, 57, 68, 85, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104, 105,<br />

106, 107, 108, 109, 110, 111; Investiture cfr 62 n. 145; Capsa 78, n. 11; Capsa 79 n. 300;<br />

Capsa 80 n. 38, 55, 56; Capsa 81 n. 15, 24, 57; Capsa 84 n. 7, 7 bis; Capsa 85 n. 8.<br />

BERZINUM: vedi Pergine.<br />

BESAGNO, Capsa 3 n. 181; Capsa 21 n. 4; Capsa 37 n. 19, 38, 41, 42, 53; Capsa 50 n. 24, 33;<br />

Capsa 58 n. 61; Capsa 63 n. 1, 21, 56; Capsa 81 n. 34.<br />

BESENÇON, Capsa 43 n. 79.<br />

BESENELLO (Besenellum, Pisanel), Capsa 3 n. 172; Capsa 4 n. 134; Capsa 37 n. 16, 53; Capsa<br />

50 n. 43, 47, 70, 84, 85, 86; Capsa 57 n. 111, 134, 173; Capsa 64 n. 219; Capsa 81 n. 5.<br />

BESENO (signori di - ; castello);<br />

BETTA GIOVANNI medico, Capsa 47 n. 85.<br />

BEUNE: vedi Breno (Tione).<br />

BEZELIA: vedi Bezzecca.<br />

BEZZECCA (Bececa, Bececha, Bezelia), Capsa 5 n. 24; Capsa 6 n. 1, 2, 4, 7, 8, 25, 26, 27;<br />

Capsa 51 n. 16; Capsa 57 n. 81, 82, 83, 86; Capsa 62 n. 6, 75, 107, 119, 124, 126, 127,<br />

129, 131; Capsa 82 n. 7, 15, 15v; Capsa 83 n. 238.<br />

BIACESA (Biasegia, Blasegia, Blazesa), Capsa 6 n. 22, 28; Capsa 57 n. 87; Capsa 59 n. 49;<br />

Capsa 62 n. 113; Capsa 73 n. 16; Capsa 82 n. 7.<br />

BIAGIO ALIPRANDINI suffraganeo di Trento, Capsa 43 n. 52.<br />

BIANUM: vedi Albiano.<br />

BIASEGIA: vedi Biacesa.<br />

BIÈ (Buyeum, Buledum, Biveium, Bineyum - Comighello), Capsa 8 n. 7; Capsa 28 n. 2; Capsa<br />

68 n. 87, 136; Capsa 83 n. 163.<br />

BINEYUM: vedi Biè.<br />

BINIO: vedi Montagne.<br />

BISONTUM: vedi Besanço n.<br />

BIVEDO, Capsa 8 n. 85; Capsa 68 n. 50, 208. Vedi Bié<br />

BIVEIUM: vedi Bié<br />

BLASEGIA: vedi Biacesa.<br />

BLAZESA: vedi Biacesa.<br />

BLEGGIO (Blegium, Blezum), Capsa 3 n. 14, 200; Capsa 7 n. 1; Capsa 8 n. 7, 12, 16, 85, 86,<br />

106; Capsa 9 n. 163; Capsa 17 n. 4; Capsa 24 n. 2; Capsa 28 n. 15, 30; Capsa 29 n. 3;<br />

Capsa 30 n. 15, 34, 95, 101; Capsa 34 n. 10, 18; Capsa 37 n. 16; Capsa 39 n. 3; Capsa 40<br />

n. 22; Capsa 58 n. 11, 31, 32; Capsa 59 n. 38; Capsa 62 n. 12, 136; Capsa 65 n. 6; tutta la<br />

Capsa 68; Capsa 79 n. 78; Capsa 80 n. 59; Capsa 82 n. 15; Capsa 83 n. 46, 115, 162.<br />

BLEGIUM: vedi Bleggio.<br />

BLEZUM: vedi Bleggio.<br />

BOAZO (Bleggio), Capsa 8 n. 16.<br />

BOCENAGO (Bozenagum, Bocenagum), Capsa 8 n. 85, Capsa 31 n. 13; Capsa 49 n. 32; Capsa<br />

83 n. 4, 10, 3 bis, 19, 30, 37, 45, 54, 77, 78, 80, 87, 89, 107, 117, 143, 260, 267, 287, 310,<br />

314.<br />

BOCHA DE VELLA: vedi Bus di Vela.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1553


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

BODEZANA: vedi Bozzana.<br />

BOEMIA, Capsa 2 n. 74.<br />

BOLBENO, Capsa 8 n. 48; Capsa 25 n. 3; Capsa 31 n. 85; Capsa 45 n. 41; Capsa 49 n. 65, 73;<br />

Capsa 62 n. 89; Capsa 68 n. 45; Capsa 82 n. 15; Capsa 83 n. 74, 85, 227, 241.<br />

BOLCHENSTAIN: vedi Wolchenstein.<br />

BOLENTINA, Capsa 2 n. 77; Capsa 9 n. 157; Capsa 10 n. 7; Capsa 28 n. 22; Capsa 60 n. 57;<br />

Capsa 83 n. 149, 150.<br />

BOLLE PONTIFICIE E BREVI, tutta la Capsa 38; tutta la Capsa 39.<br />

BOLOGNA (Bononia), Capsa 2 n. 47; Capsa 3 n. 50, 126; Capsa 4 n. 12, 26, 43, 125, 164, 166;<br />

Capsa 5 n. 10, 35; Capsa 6 n. 4; Capsa 9 n. 8, 40, 56, 107; Capsa 10 n. 30; Capsa 11 n.<br />

11; Capsa 16 n. 57; Capsa 17 n. 5, 67; Capsa 18 n. 12; Capsa 20 n. 3; 20 n. 27; Capsa 21<br />

n. 7; Capsa 26 n. 46; Capsa 28 n. 14; Capsa 29 n. 7; Capsa 37 n. 32; Capsa 39 n. 6, 18;<br />

Capsa 44 n. 13; Capsa 59 n. 101, 116, 123; Capsa 61 n. 79; Capsa 64 n. 139. Cfr. anche<br />

Diocesi di -.<br />

BOLOGNANO, Capsa 30 n. 9, 11, 19; Capsa 43 n. 41; Capsa 58 n. 61; Capsa 59 n. 83; Capsa<br />

83 n. 193.<br />

BOLONE (Val Vestino), Capsa 3 n. 2; Capsa 49 n. 38.<br />

BOLZANA: vedi Ragoli.<br />

BOLZANO (Bozanum, Bauzanum, Bouzanum, Balzanum, Wolzan), Capsa 1 n. 2, 7, 17; Capsa<br />

2 n. 7, 8, 14, 15, 30, 34, 53, 54, 56, 64, 72; Capsa 3 n. 5, 16, 23, 36, 39, 67, 71, 130;<br />

Capsa 4 n. 17, 45, 83; Capsa 6 n. 2, 20; Capsa 8 n. 10, 40; Capsa 9 n. 26, 39, 56, 131,<br />

142; Capsa 10 n. 25, 26, 31, 32, 38, 45, 48, 55, 57; tutta la Capsa 11; Capsa 12 n. 1, 2, 9,<br />

10; Capsa 13 n. 4; Capsa 17 n. 3, 7, 11, 12, 17, 69, 117; Capsa 18 n. 1, 5, 6; Capsa 20 n.<br />

2; Capsa 21 n. 1, 2, 4, 5, 7; Capsa 26 n. 5, 6, 7, 12, 30, 31, 52; Capsa 27 n. 6; Capsa 28 n.<br />

15, 27; Capsa 29 n. 1, 2, 3, 4, 5; Capsa 30 n. 33, 39; Capsa 34 n. 20, 24; Capsa 36 n. 2;<br />

Capsa 37 n. 16; Capsa 38 n. 3; Capsa 40 n. 5, 18, 25, 30; Capsa 44 n. 9; tutta la Capsa 46;<br />

Capsa 47 n. 79, 80, 83, 87, 88, 92, 93, 94, 95, 96, 101, 102, 103, 104, 106, 109, 110, 117,<br />

188, 134, 136, 138, 140, 147, 150, 151, 156, 157, 160, 186, 187, 188, 189, 190, 202, 203,<br />

204, 205, 229, 230, 236, 247, 248, 250, 255; Capsa 52 n. 60; Capsa 54 n. 32; Capsa 55 n.<br />

7; Capsa 57 n. 1, 4, 31, 37; Capsa 58 n. 3, 8, 13, 14, 15, 17, 23, 48, 49; Capsa 59 n. 51,<br />

62, 95, 99; Capsa 61 n. 12, 14, 15, 16, 26, 27, 30, 31, 33, 39, 46, 47, 49, 50, 51, 52, 56,<br />

58, 59, 62, 63, 65, 67, 68, 69, 71, 73; Capsa 63 n. 15, 42; Capsa 64 n. 6, 24, 60, 71, 74,<br />

80, 85, 87, 88, 89, 103, 112, 114, 129, 143, 153; Capsa 67 n. 69, 163; Capsa 70 n. 19;<br />

Capsa 85 n. 8.<br />

BONACOLSI FILIPPO vescovo di Trento: vedi Filippo Bonacolsi.<br />

BONDO, Capsa 2 n. 56; Capsa 5 n. 45a; Capsa 8 n. 122; Capsa 37 n. 52; Capsa 49 n. 72; Capsa<br />

58 n. 32; Capsa 67 n. 68, 77, 79; Capsa 68 n. 45; Capsa 83 n. 198.<br />

BONDONE (Roncone), Capsa 57 n. 31; Capsa 62 n. 135.<br />

BONIFACIO IX papa, Capsa 26 n. 17; Capsa 40 n. 31, 32, 39.<br />

BONO (Baonum, Baoyum, Boayum, Baoium - Bleggio), Capsa 8 n. 80, 107; Capsa 30 n. 31;<br />

Capsa 34 n. 9, 24; Capsa 57 n. 20; tutta la Capsa 68.<br />

BONO (Pieve di Bono), Capsa 6 n. 19, 24; Capsa 8 n. 55, 64, 65, 67, 85, 127, 133; Capsa 19 n.<br />

1; Capsa 20 n. 30; Capsa 21 n. 9; Capsa 24 n. 2; Capsa 28 n. 15; Capsa 30 n. 15, 24, 34,<br />

52; Capsa 31 n. 10, 14, 50; Capsa 34 n. 18; Capsa 37 n. 16; Capsa 40 n. 27; Capsa 48 n.<br />

77; Capsa 57 n. 52; Capsa 58 n. 30, 31, 32; Capsa 59 n. 127; Capsa 62 n. 7, 8, 128, 133,<br />

136, 137; Capsa 64 n. 298; Capsa 65 n. 6; Capsa 67 n. 68, 79; Capsa 68 n. 45, 48, 133,<br />

207, 208, 212; Capsa 79 n. 77, 78, 291; Capsa 80 n. 59, 173; Capsa 83 n. 105, 189, 272.<br />

BONONIA: vedi Bologna.<br />

BORDELLANA: vedi Bordiana.<br />

BORDIANA (Bordellana), Capsa 9 n. 1, 14, 156, 290, 291; Capsa 21 n. 5; Capsa 28 n. 22;<br />

Capsa 58 n. 66; Capsa 83 n. 300.<br />

BORGHETTO, Capsa 50 n. 11, 12;<br />

BORGO PANIGALE, Capsa 1 n. 5.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1554


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

BORGO SACCO (Saccum, Sachum), Capsa 3 n. 194, 217; Capsa 14 n. 10; Capsa 37 n. 16, 35;<br />

Capsa 50 n. 19, 20, 87; Capsa 57 n. 98, 100, 157, 190; Capsa 63 n. 9, 51, 57; Capsa 64 n.<br />

214, 235, 244, 24; Capsa 81 n. 7, 37; Capsa 82 n. 16, 25.<br />

BORGO VALSUGANA (Burgum Ausugii, Ausugum), Capsa 7 n. 50; Capsa 14 n. 131; Capsa<br />

16 n. 57; Capsa 26 n. 40, 42, 42a; Capsa 36 n. 4; Capsa 43 n. 14, 21; Capsa 55 n. 11; 64<br />

n. 14, 212; Capsa 80 n. 50, 108.<br />

BORMIO (Bormium, Jornium), Capsa 16 n. 31; Capsa 35 n. 44, 56; Capsa 83 n. 219.<br />

BORROMEO CARLO s., Capsa 38 n. 93, 94, 95; Capsa 79 n. 41.<br />

BORZAGO (Borzagum, Borzaga, Bartzaga), Capsa 31 n. 13, 15; Capsa 39 n. 57; Capsa 59 n.<br />

53; Capsa 64 n. 19, 53; Capsa 82 n. 24; Capsa 83 n. 100, 108, 109, 116, 158, 212, 221,<br />

260, 280, 347.<br />

BOSCO (Civezzano), Capsa 59 n. 1, 7, 10; Capsa 70 n. 8.<br />

BOSENAGUM: vedi Bocenago.<br />

BOSENTINO, Capsa 3 n. 30, 33, 140; Capsa 28 n. 15, 22; Capsa 31 n. 6; Capsa 37 n. 39, 43,<br />

44; Capsa 59 n. 222, 226; Capsa 64 n. 142, 150, 151; Capsa 70 n. 31; Capsa 79 n. 400;<br />

Capsa 85 n. 6.<br />

BOTEZANA: vedi Bozzana.<br />

BOTSCH, Capsa 12 n. 14, 80; Capsa 13 n. 12, 20.<br />

BOYMONT (Baimont, Peomont), Capsa 12 n. 9; Capsa 26 n. 10; Capsa 29 n. 7; Capsa 32 n. 24;<br />

Capsa 42 n. 28; Capsa 57 n. 73, 74; Capsa 64 n. 153.<br />

BOZENAGUM: vedi Bocenago<br />

BOZZANA (Bodezana, Botezana), Capsa 9 n. 1, 14, 156, 200, 291; Capsa 21 n. 5; Capsa 28 n.<br />

22; Capsa 58 n. 66; Capsa 83 n. 177.<br />

BRACES: vedi Bracesino.<br />

BRACESINO (Canezza - paese scomparso), Capsa 64 n. 189,IV.<br />

BRAGERIUM: vedi Castel Bragher.<br />

BRAGUCIUM: vedi Breguzzo.<br />

BRANCAFORA: vedi Pedemonte.<br />

BRANCOLINO, Capsa 33 n. 35; Capsa 37 n. 11, 16, 35; Capsa 64 n. 198.<br />

BRANDIS (famiglia), Capsa 17 n. 109; Capsa 33 n. 2, 10, 17; Capsa 57 n. 73.<br />

BRANZOL: vedi Bronzollo.<br />

BRASINUM: vedi Bresimo.<br />

BRAZEZIUM: vedi Bracesino.<br />

BRECIUM: vedi Brez.<br />

BREGIUM: vedi Berghi.<br />

BREGUZZO (Burguzum, Bargucium, Bergutium, Bregucium), Capsa 2 n. 17, 35, 56; Capsa 7<br />

n. 24; Capsa 10 n. 5, 6; Capsa 17 n. 30; Capsa 21 n. 7; Capsa 31 n. 6, 7, 13; Capsa 32 n.<br />

35; Capsa 58 n. 16, 17, 21, 30, 32; Capsa 59 n. 60, 140; Capsa 60 n. 3; Capsa 61 n. 5, 6,<br />

38; Capsa 63 n. 14; Capsa 64 n. 28, 35, 36; Capsa 66 n. 6; Capsa 67 n. 68, 77, 79; Capsa<br />

68 n. 45, 139, 208, 215; Capsa 79 n. 301; Capsa 83 n. 52, 63, 71, 122.<br />

BRENO (Breune - Tione), Capsa 3 n. 7; Capsa 8 n. 90.<br />

BRENTA (castello e paese), Capsa 59 n. 141, 180, 181; Capsa 62 n. 84, 94, 95, 102; Capsa 64<br />

n. 211.<br />

BRENTINO, Capsa 50 n. 2; Capsa 59 n. 204.<br />

BRENTONEGUM: vedi Brentonico.<br />

BRENTONICO (Brentonicum, Brentonegum), Capsa 2 n. 64; Capsa 3 n. 7, 15, 23, 196; Capsa<br />

9 n. 260, 282; Capsa 21 n. 4; Capsa 27 n. 11; Capsa 28 n. 4; Capsa 30 n. 13; Capsa 33 n.<br />

28, 34, 39; Capsa 34 n. 28; Capsa 36 n. 11; Capsa 37 n. 10, 13, 16, 27, 38, 41, 53; Capsa<br />

45 n. 14; Capsa 47 n. 226; Capsa 50 n. 21, 32, 33; Capsa 57 n. 148; Capsa 58 n. 29, 65;<br />

Capsa 59 n. 29; Capsa 62 n. 18, 19; Capsa 63 n. 25, 31; 63 n. 57; Capsa 80 n. 39, 156;<br />

tutta la Capsa 81; Capsa 84 n. 18.<br />

BRENZONE, Capsa 27 n. 13; Capsa 68 n. 153.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1555


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

BRESCIA (Brixia), Capsa 2 n. 65; Capsa 3 n. 3, 9, 28, 29, 49, 91; Capsa 4 n. 12, 34, 51, 126;<br />

Capsa 5 n. 29; Capsa 6 n. 3, 4a; Capsa 7 n. 27; Capsa 8 n. 56, 57, 82, 87, 96, 108; Capsa<br />

17 n. 73; Capsa 26 n. 11; Capsa 30 n. 16, 17, 18, 20; Capsa 31 n. 8; Capsa 35 n. 7, 8;<br />

Capsa 39 n. 18; Capsa 40 n. 7, 24; Capsa 44 n. 16; Capsa 45 n. 30, 81; Capsa 48 n. 12,<br />

13, 92; Capsa 49 n. 3, 23, 25, 31; Capsa 50 n. 34; Capsa 59 n. 17; Capsa 62 n. 3, 128;<br />

Capsa 64 n. 37, 167, 275, 291; Capsa 67 n. 38, 68; Capsa 68 n. 38; Capsa 69 n. 1, 68,<br />

147, 164, 179; Capsa 83 n. 213, 358, 359.<br />

BRESEN: vedi Bresimo.<br />

BRESENUM: vedi Bresimo.<br />

BRESIMO (Bresen, Bresenum, Brasinum), Capsa 9 n. 47, 156, 169, 173; Capsa 21 n. 5; Capsa<br />

28 n. 22; Capsa 58 n. 40; Capsa 64 n. 263; Capsa 83 n. 177.<br />

BRESSANONE (Brixina, Brixinum, Brixen), Capsa 1 n. 1; Capsa 3 n. 16; Capsa 10 n. 32, 54;<br />

Capsa 11 n. 36; Capsa 12 n. 9, 15, 32; Capsa 17 n. 1, 2; Capsa 20 n. 2; Capsa 21 n. 4;<br />

Capsa 22 n. 3; Capsa 31 n. 25; Capsa 32 n. 24; Capsa 36 n. 7; tutta la Capsa 42; Capsa 43<br />

n. 40, 59, 60, 62, 66, 87; Capsa 44 n. 31, 41, 47, 63; Capsa 45 n. 28, 77; Capsa 46 n. 22,<br />

35, 37, 57, 74, 81, 83; Capsa 47 n. 4, 17, 18, 36, 54, 55, 60, 62, 84, 85, 116, 130, 198,<br />

255; Capsa 48 n. 21, 90; Capsa 50 n. 40; Capsa 53 n. 10, 11; Capsa 54 n. 32; Capsa 56 n.<br />

86, 131, 134; Capsa 57 n. 59; Capsa 58 n. 44; Capsa 59 n. 142; Capsa 63 n. 14; Capsa 66<br />

n. 2; Capsa 80 n. 61, 119.<br />

BREZ (Bretium, Brezium, Brecium), Capsa 2 n. 16, 28; Capsa 3 n. 72; Capsa 4 n. 36, 37; Capsa<br />

7 n. 9; Capsa 9 n. 233; Capsa 43 n. 84; Capsa 48 n. 1, 8, 35, 78; Capsa 60 n. 9; Capsa 64<br />

n. 134; Capsa 69 n. 1; Capsa 80 n. 106.<br />

BRIGERIUM: vedi Castel Bragher.<br />

BRIONE, Capsa 8 n. 68, 122; Capsa 31 n. 73; Capsa 82 n. 8.<br />

BRIXIA: vedi Brescia.<br />

BRIXINA: vedi Bressanone.<br />

BRONZOLLO (Brazol, Branzoll), Capsa 10 n. 21.<br />

BROSSINUM: vedi Brusino.<br />

BRUCIUM: vedi Bleggio.<br />

BRUSA: vedi Prusa.<br />

BRUSINO (Brusinum, Brossinum), Capsa 3 n. 34; Capsa 5 n. 78; Capsa 8 n. 48; Capsa 64 n.<br />

191, 263, 317.<br />

BRUXELLES, Capsa 16 n. 70, 79; Capsa 17 n. 52.<br />

BUDA (PEST), Capsa 4 n. 15.<br />

BUDNOK, Capsa 17 n. 61.<br />

BUFFA (baroni), Capsa 3 n. 115.<br />

BUGANA: vedi Bugnana.<br />

BUGNANA (Termeno), Capsa 58 n. 34; Capsa 59 n. 82, 108; Capsa 61 n. 74.<br />

BUIEDUM (Roncone), Capsa 68 n. 208.<br />

BULBENUM: vdedi Bolbeno.<br />

BULEDUM: vedi Biè.<br />

BUNISOLUM: Walfardus et Andreas de Bunisolo: 63 n. 13; cfr. Castelbarco.<br />

BURDONICUM: vedi Predonico.<br />

BURGSTALL (Purgstall), Capsa 3 n. 68; Capsa 8 n. 6; Capsa 17 n. 7; Capsa 47 n. 59, 60, 61,<br />

62, 63, 75, 132, 221, 222.<br />

BURGUM AUSUGII: vedi Borgo Valsugana.<br />

BURGUZUM: vedi Breguzzo.<br />

BUS DI VELA, Capsa 3 n. 29; Capsa 4 n. 19; Capsa 40 n. 23.<br />

BUSINO (Busena, Busenum, dossus in quo olim fuit castrum - nella pieve di Sanzeno), Capsa 2<br />

n. 74; Capsa 60 n. 57, 91.<br />

BUSIO (signori), Capsa 3 n. 126; Capsa 25 n. 10, 17; Capsa 26 n. 37; Capsa 31 n. 27, 28, 72,<br />

74, 78, 79, 81, 88; Capsa 37 n. 60; Capsa 50 n. 9b; Capsa 80 n. 111; Capsa 81 n. 39.<br />

BUSSO di Pergine, Capsa 13 n. 10.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1556


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

BUSSOLENGO, Capsa 7 n. 40.<br />

BUSSUM: vedi Busio.<br />

BUXIUS: vedi Busio.<br />

BUYEUM: vedi Biè.<br />

CA DI DIO, Capsa 3 n. 222.<br />

CACCIA: vedi uccellagione.<br />

CADERZONE, Capsa 3 n. 56; Capsa 8 n. 5, 71, 72, 74, 76, 83; Capsa 31 n. 13; Capsa 57 n. 82,<br />

82, 119, 190; Capsa 62 n. 112; Capsa 64 n. 49; Capsa 67 n. 75; Capsa 83 n. 22, 31, 69,<br />

72, 79, 155, 157, 216, 235, 243, 244, 250, 252, 267, 280, 287, 303, 320, 350.<br />

CADINE, Capsa 3 n. 21, 27, 181, 219; Capsa 4 n. 26, 133; Capsa 28 n. 13, 22, 24; Capsa 34 n.<br />

15; Capsa 59 n. 114, 227; Capsa 64 n. 189 III, 200, 280; Capsa 85 n. 6.<br />

CADINELLO (monte), Capsa 12 n. 3, 86.<br />

CADINO (monte), Capsa 12 n. 3.<br />

CADRANUM: vedi Carano.<br />

CAGNAUM: vedi Cagnò.<br />

CAGNÒ (Cagnaum, Cagnoum, Canaum, Cagnodum), Capsa 2 n. 3, 31, 33, 44, 45, 49, 56;<br />

Capsa 3 n. 8, 9, 10, 15, 85, 87; Capsa 6 n. 17; Capsa 7 n. 52; Capsa 9 n. 2, 15, 156, 169,<br />

215: Capsa 11 n. 1, 24; Capsa 14 n. 112; Capsa 21 n. 4, 5, 9; Capsa 30 n. 4, 14; Capsa 33<br />

n. 39, 39; Capsa 37 n. 14, 16; Capsa 40 n. 5; cpasa 48 n. 6, 37, 44, 45; Capsa 50 n. 10;<br />

Capsa 53 n. 21; Capsa 58 n. 55; cpasa 59 n. 4, 29, 31, 34, 75, 106, 107; Capsa 60 n. 2, 7,<br />

8, 10, 17, 18, 21, 26, 28, 45, 48, 53, 57, 74; Capsa 61 n. 41; Capsa 62 n. 7; Capsa 63 n. 6,<br />

15, 26, 33; Capsa 64 n. 47, 95; Capsa 70 n. 10, 15; Capsa 82 n. 9, 9f, 22; Capsa 83 n. 326.<br />

CAGNODUM: vedi Cagnò.<br />

CAGNOUM: vedi Cagnò.<br />

CAGNUM: vedi Cagnò.<br />

CAIAN (Vigo Lomaso), Capsa 28 n. 27, 42.<br />

CALAVINO, Capsa 2 n. 56, 57; Capsa 3 n. 11, 22, 69, 107h, 141, 83, 209, 211; Capsa 4 n. 17,<br />

26, 64, 159, 169; Capsa 9 n. 244; Capsa 10 n. 51; Capsa 17 n. 15; cpasa 26 n. 52; Capsa<br />

27 n. 10; Capsa 28 n. 15, 22; Capsa 30 n. 34, 61, 73, 95; Capsa 34 n. 3, 8, 16, 17, 20, 20b,<br />

28, 42, 51, 52, 54; Capsa 37 n. 16; Capsa 43 n. 52; Capsa 49 n. 28; Capsa 51 n. 8, 9, 12,<br />

24; Capsa 57 n. 50, 52, 59; Capsa 58 n. 61; Capsa 59 n. 46; Capsa 62 n. 24; Capsa 64 n.<br />

324; Capsa 65 n. 6; Capsa 68 n. 117, 152, 213; Capsa 79 n. 409; Capsa 80 n. 134; Capsa<br />

82 n. 27.<br />

CALCEGRANEGA: vedi Calceranica.<br />

CALCERANICA (Calcedraniga, Calcegranega), Capsa 32 n. 41; Capsa 43 n. 16; Capsa 51 n.<br />

34; Capsa 64 n. 31.<br />

CALDARO (Caldarium, Kaltern), Capsa 2 n. 1, 2, 65; Capsa 3 n. 40, 46; Capsa 9 n. 5, 28, 29,<br />

32, 98; Capsa 10 n. 15, 52, 55; Capsa 11 n. 7; Capsa 12 n. 13; Capsa 28 n. 15, 22; Capsa<br />

31 n. 12; Capsa 36 n. 10; Capsa 39 n. 17; Capsa 43 n. 15; Capsa 44 n. 41, 86, 87, 99; tutta<br />

la Capsa 46; Capsa 47 n. 11, 100, 115, 143, 146, 206, 207, 208, 209, 210, 212, 213, 214,<br />

234, 235, 251, 252; Capsa 48 n. 2; Capsa 52 n. 21, 22, 23; Capsa 57 n. 70; Capsa 59 n.<br />

41, 43; Capsa 60 n. 5, 33, 65; Capsa 61 n. 2, 2a, 4, 9, 25, 32, 35, 66; Capsa 62 n. 13;<br />

Capsa 64 n. 67, 154, 174; Capsa 68 n. 129; Capsa 73 n. 51; Capsa 79 n. 411; Capsa 80 n.<br />

45; Capsa 83 n. 133.<br />

CALDES (Caldesium, Caudesium, Caudexium), Capsa 2 n. 77; Capsa 9 n. 8, 14, 32, 34, 37, 47,<br />

62, 66, 154; Capsa 22 n. 8; Capsa 29 n. 7; Capsa 48 n. 78; Capsa 57 n. 39, 64, 65, 66, 67,<br />

116; Capsa 58 n. 40; Capsa 59 n. 151; Capsa 60 n. 42; Capsa 70 n. 27; Capsa 80 n. 81;<br />

Capsa 83 n. 82, 113, 115, 272, 291.<br />

CALDIERO (Verona - bagni), Capsa 67 n. 145.<br />

CALDIFF (rio), Capsa 58 n. 58.<br />

CALDONAZZO (Caldonatium, Cautonacium, Caltonacium, Caudonazum), Capsa 2 n. 38, 43,<br />

44, 45; Capsa 3 n. 7, 15, 85, 89, 147; Capsa 4 n. 12; Capsa 14 n. 5, 10, 76; Capsa 22 n. 1;<br />

Capsa 36 n. 3, 4, 5; Capsa 37 n. 2; Capsa 57 n. 136, 137, 138, 139, 140, 163, 164, 171,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1557


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

173; Capsa 59 n. 32, 113; Capsa 61 n. 8; Capsa 64 n. 26, 31, 183, 193, 202, 216, 274;<br />

Capsa 70 n. 31; Capsa 79 n. 306, 307, 310; Capsa 80 n. 3, 16, 50, 138, 189; Capsa 84 n.<br />

11.<br />

CALEPINI (Calepinus, Calapinus - notai), Capsa 2 n. 22; Capsa 3 n. 49, 52, 94, 96; Capsa 4 n.<br />

12, 27, 174; Capsa 7 n. 1, 69; Capsa 8 n. 11, 40; Capsa 13 n. 41; Capsa 17 n. 33; Capsa<br />

20 n. 27; Capsa 25 n. 1, 5; Capsa 26 n. 31; Capsa 34 n. 47; Capsa 36 n. 4; Capsa 40 n. 26;<br />

Capsa 44 n. 17; Capsa 49 n. 20; Capsa 58 n. 53; Capsa 59 n. 57a, 151, 162, 166, 168, 171,<br />

172, 174, 176; Capsa 61 n. 22, 38, 57, 78; Capsa 62 n. 15; Capsa 64 n. 148, 164, 204,<br />

210, 222, 275, 276, 277, 278, 280, 283, 284, 288, 298, 303; Capsa 66 n. 2; Capsa 67 n.<br />

49; Capsa 68 n. 38, 44; Capsa 69 n. 1, 2,3; Capsa 82 n. 19.<br />

CALISIO (monte), Capsa 28 n. 28; Capsa 29 n. 3.<br />

CALLIANO (Callianum, Gallianum), Capsa 2 n. 37, 48; Capsa 17 n. 79, 80; Capsa 26 n. 37;<br />

Capsa 32 n. 40; Capsa 37 n. 8, 9, 53; Capsa 50 n. 38, 39, 44, 49, 73, 78, 79; 51 n. 12;<br />

Capsa 57 n. 84, 111, 134, 173; Capsa 79 n. 307; Capsa 80 n. 3; Capsa 81 n. 5.<br />

CALLISTO III papa, Capsa 45 n. 23; Capsa 53 n. 19<br />

CALTONACIUM: vedi Caldonazzo.<br />

CALTRON: vedi Cles.<br />

CALVOLLA: vedi Tenno.<br />

CAMARACUM: vedi Cambray.<br />

CAMBRAY, Capsa 47 n. 153.<br />

CAMPANE (fonditori di -), Capsa 3 n. 136.<br />

CAMPARTA (Meano), Capsa 3 n. 12; Capsa 64 n. 250.<br />

CAMPEGIUM: vedi Campiglio.<br />

CAMPEIUM: vedei Campiglio.<br />

CAMPELLIUM: vedi Campiglio.<br />

CAMPI DI RIVA, Capsa 62 n. 90.<br />

CAMPIGLIO (Campeium, Campegium, Campellium, Anbinum), Capsa 9 n. 26; Capsa 27 n. 5;<br />

Capsa 30 n. 97; Capsa 31 n. 13; Capsa 39 n. 57; Capsa 40 n. 47; Capsa 48 n. 5, 58; Capsa<br />

49 n. 14, 15, 16, 17, 45; Capsa 65 n. 6; Capsa 79 n. 6; Capsa 80 n. 161, 165; tutta la<br />

Capsa 83; Capsa 85 n. 4.<br />

CAMPIONE DEL GARDA, Capsa 5 n. 78, 79; Capsa 62 n. 5.<br />

CAMPO (signori di -), Capsa 2 n. 16; Capsa 3 n. 10, 21, 23, 33, 183; Capsa 4 n. 1, 47; Capsa 5<br />

n. 4, 28; Capsa 6 n. 2, 4; Capsa 8 n. 7, 8, 10, 11, 15, 16, 17, 88; Capsa 9 n. 11; Capsa 10<br />

n. 12, 51; Capsa 14 n. 21, 41, 109; Capsa 17 n. 11; Capsa 19 n. 7; Capsa 20 n. 2, 6; Capsa<br />

26 n. 28; Capsa 30 n. 4, 27, 29, 30, 31, 38; Capsa 31 n. 13; Capsa 32 n. 41; Capsa 33 n.<br />

39; Capsa 34 n. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 22; Capsa 36 n. 11;<br />

Capsa 37 n. 13, 16, 32, 52; Capsa 39 n. 6, 9, 16; Capsa 40 n. 15; Capsa 44 n. 6, 10, 13;<br />

Capsa 48 n. 52; Capsa 49 n. 14; Capsa 57 n. 31, 52, 65, 125, 199; Capsa 58 n. 1, 24, 28,<br />

29, 30, 31, 32, 33, 53, 55; Capsa 58 n. 63; Capsa 59 n. 31, 223; Capsa 62 n. 7a, 7f, 8, 13,<br />

29, 30, 85, 86, 87, 88, 93, 96, 97, 99, 101, 104, 111, 120; Capsa 63 n. 15, 33; Capsa 64 n.<br />

61, 123, 141, 213, 221, 252; Capsa 65 n. 1; Capsa 67 n. 15; tutta la Capsa 68; Capsa 70 n.<br />

23; Capsa 79 n. 400; Capsa 80 n. 65, 69, 108, 112, 113, 153.<br />

CAMPO Lomaso, Capsa 2 n. 16; Capsa 28 n. 27; Capsa 62 n. 97; Capsa 68 n. 61, 62, 63, 89,<br />

123, 135, 157, 208.<br />

CAMPO TASSULLO, Capsa 9 n. 130, 155; Capsa 28 n. 22; Capsa 57 n. 181.<br />

CAMPODENNO, Capsa 35 n. 38, 56; Capsa 57 n. 34; Capsa 58 n. 46; Capsa 60 n. 5, 107;<br />

Capsa 64 n. 289; Capsa 83 n. 154, 236.<br />

CAMPOGROSSO (Vicenza), Capsa 37 n. 27.<br />

CAMPOLEDRO (Bolzano), Capsa 11 n. 6.<br />

CAMPOMAGGIORE: vedi Campo Lomaso.<br />

CAMPOMINORE, Capsa 28 n. 27; Capsa 68 n. 63, 70.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1558


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

CAMPOTRENTINO, Capsa 3 n. 41; Capsa 4 n. 212; Capsa 28 n. 9; Capsa 29 n. 7; Capsa 44 n.<br />

131; Capsa 59 n. 24, 94, 104, 124, 131, 146; Capsa 62 n. 24; Capsa 64 n. 102, 131, 176;<br />

Capsa 70 n. 11.<br />

CAMPUS ss. NAZAREORUM: vedi s. Nazzaro.<br />

CANALE (Pergine), Capsa 13 n. 10, 39; Capsa 59 n. 36, 43, 128, 130.<br />

CANALE (Tenno): vedi Tenno.<br />

CANAUM: vedi Cagnò.<br />

CANEVE (Arco), Capsa 57 n. 12; Capsa 58 n. 29, 54; Capsa 62 n. 28, 58.<br />

CANEZZA, Capsa 4 n. 159; Capsa 13 n. 10, 25; Capsa 64 n. 113.<br />

CANISAGA (Canisaga, Caresaga - Caderzone), Capsa 83 n. 19, 37, 77, 78, 83, 169.<br />

CANONICI: vedi Capitolo dei canonici.<br />

CANOPA: vedi Caneve.<br />

CANZOLINO, Capsa 2 n. 62; Capsa 3 n. 47; Capsa 13 n. 10; Capsa 64 n. 136; Capsa 70 n. 33.<br />

CAORSO (Cavortium, Chavortium - Caldonazzo), Capsa 14 n. 10; Capsa 57 n. 140.<br />

CAPITANO DI TRENTO, tutta la Capsa 73.<br />

CAPITOLO DEI CANONICI della cattedrale di Trento, Capsa 3 n. 3, 28, 45, 54, 99, 107, 108,<br />

120, 312, 321; Capsa 4 n. 42, 57, 70, 95, 96, 156; Capsa 8 n. 8, 85, 117; Capsa 9 n. 156,<br />

207; Capsa 10 n. 12, 58; Capsa 11 n. 38; Capsa 17 n. 7, 32, 40, 91, 95, 99, 97, 98, 99,<br />

101, 103; Capsa 18 n. 4; Capsa 26 n. 35; Capsa 34 n. 28, 39, 46; Capsa 37 n. 18; Capsa<br />

38 n. 1; Capsa 39 n. 12, 15, 18, 56; Capsa 40 n. 36, 42, 46; Capsa 43 n. 31; tutta la Capsa<br />

n. 44; Capsa 45 n. 5, 15, 16, 19, 20, 27, 31, 49, 50, 54, 63, 64, 75; Capsa 46 n. 40, 41, 42,<br />

47, 48, 49, 71, 76, 180; Capsa 50 n. 62, 80; Capsa 51 n. 4, 16, 20, 27, 35; Capsa 53 n.<br />

144; Capsa 55 n. 1, 40, 41, 42; Capsa 56 n. 1, 4, 10, 11, 28, 29, 30, 40, 41, 92, 103, 104,<br />

124, 133, 135, 136,138, 139, 140; Capsa 57 n. 144; Capsa 59 n. 151, 158, 198, 199, 204,<br />

230; Capsa 62 n. 7; Capsa 64 n. 18, 103, 127, 131, 154, 157, 167, 192, 282; Capsa 65 n.<br />

21, 32, 33, 36; Capsa 66 n. 4, 5; Capsa 68 n. 139; Capsa 69 n. 26, 38, 42, 43, 137, 138;<br />

Capsa 73 n. 24, 38; Capsa 79 n. 4, 7, 8, 108, 200, 219, 243, 262, 263, 264, 275, 311, 322,<br />

323, 334, 393, 398, 400, 427, 433; Capsa 80 n. 3, 27; Capsa 81 n. 51; Capsa 82 n. 33;<br />

Capsa 83 n. 174, 328; Capsa 84 n. 1, 7.<br />

CAPOSDISTRIA, Capsa 36 n. 6.<br />

CAPPELLE (s. Giacomo), Capsa 9 n. 290; Capsa 80 n. 49.<br />

CAPRIANA (Cauriana), Capsa 2 n. 30; Capsa 12 n. 9; Capsa 64 n. 136.<br />

CAPRULAE: vedi Caorle.<br />

Capsa 2 n. 18, 31; 37; 44; 45, 48; Capsa 3 n. 2, 7, 15, 20, 146, 230; Capsa 5 n. 4; Capsa 8<br />

n. 85; Capsa 11 n. 24; Capsa 17 n. 80, 83; Capsa 20 n. 22; Capsa 21 n. 5; Capsa 26 n. 2,<br />

3; Capsa 30 n. 1, 4; Capsa 31 n. 1; Capsa 32 n. 14, 32, 39, 40, 41, 48, 49, 50, 51, 52, 53,<br />

54, 55, 56, 77; Capsa 33 n. 14, 28, 39, 40; Capsa 37 n. 2, 4, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16,<br />

20, 23, 25, 35, 36, 37, 42, 55, 56, 45; Capsa 44 n. 5; Capsa 50 n. 21; Capsa 51 n. 34;<br />

Capsa 57 n. 5, 48, 67, 172, 173, 198; Capsa 58 n. 24, 28, 54, 56; Capsa 59 n. 1, 18, 22,<br />

26, 31, 62, 140c; Capsa 60 n. 2, 63; Capsa 61 n. 9; Capsa 63 n. 6, 7, 8, 13, 14, 15, 20, 24,<br />

53, 126, 245; Capsa 68 n. 38; Capsa 80 n. 3b, 174; Capsa 81 n. 49, 50; Capsa 82 n. 32;<br />

vedi anche Trapp.<br />

CARAMALE (Condino), Capsa 30 n. 34, 95.<br />

CARANO (Caranum, Cadranum), Capsa 4 n. 54; Capsa 12 n. 17, 57, 58, 68, 37; Capsa 74 n. 1.<br />

CARBIÈ - CARBUIÈ (Carbugeum, Carubuieumi, Celbugeum - Stumiaga), Capsa 8 n. 15;<br />

Capsa 59 n. 95; Capsa 62 n. 86, 97; Capsa 68 n. 37, 43, 56, 67, 72, 82, 85, 92, 97, 101,<br />

101, 102, 134, 145, 153, 181, 208.<br />

CARBUGEUM: vedi Carbiè.<br />

CARBUIEUM: vedi Carbiè.<br />

CARCIATO (Carciatum, Carzatum, Carzaum), Capsa 9 n. 9; Capsa 48 n. 56; Capsa 57 n. 82s;<br />

Capsa 82 n. 6; Capsa 83 n. 8 bis, 14 bis, 14 bis , 32, 44, 120, 201, 205, 277.<br />

CARES (Carexum), Capsa 22 n. 5; Capsa 28 n. 2, 27; Capsa 29 n. 3; Capsa 68 n. 33, 39, 110,<br />

208.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1559


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

CARESAGA: vedi Canisaga.<br />

CAREXOLUM: vedi Carisolo.<br />

CAREXUM: vedi Cares.<br />

CAREZOLUM: vedi Carisolo.<br />

CARISEUM: vedi Carisolo.<br />

CARISOLO (Carezolum, Carexolum, Cariseum?), Capsa 31 n. 13; Capsa 68 n. 36; Capsa 83 n.<br />

7, 12, 10 bis, 12 bis, 12 bis a, 55, 87, 94, 95, 96, 124, 132, 135, 136, 192, 219, 302, 341.<br />

CARLO EMMANUELE MADRUZZO vescovo di Trento, Capsa 2 n. 78; Capsa 3 n. 104, 139,<br />

215; Capsa 4 n. 194; Capsa 6 n. 22; Capsa 7 n. 42; Capsa 8 n. 111, 113, 114; Capsa 9 n.<br />

136, 165, 166; Capsa 12 n. 96; Capsa 17 n. 78, 93, 94, 110, 116; Capsa 18 n. 25; Capsa<br />

19 n. 8, 9; Capsa 30 n. 112; Capsa 31 n. 60, 61; Capsa 33 n. 44; Capsa 34 n. 43; Capsa 43<br />

n. 23, 24; Capsa 44 n. 101, 102, 103, 107, 116; Capsa 45 n. 79; Capsa 50 n. 52; Capsa 52<br />

n. 65; Capsa 55 n. 20; Capsa 56 n. 76, 123, 124, 131, 133; Capsa 57 n. 137, 139; Capsa<br />

65 n. 17; Capsa 67 n. 184, 210; Capsa 79 n. 242, 292, 367, 388, 422; Capsa 80 n. 20;<br />

Capsa 81 n. 1; Capsa 83 n. 329, 332.<br />

CARLO GAUDENZIO MADRUZZO vescovo di Trento, Capsa 3 n. 123, 190, 191, 197, 200,<br />

201, 202, 203, 204, 208; Capsa 4 n. 146, 198, 203; Capsa 5 n. 81; Capsa 9 n. 174; Capsa<br />

12 n. 91; Capsa 13 n. 36, 37; Capsa 17 n. 39, 81, 109; Capsa 30 n. 110, 11; Capsa 31 n.<br />

55, 59, 66, 67, 68; Capsa 35 n. 41; Capsa 38 n. 91, 109; Capsa 43 n. 84; Capsa 44 n. 52;<br />

Capsa 47 n. 81; Capsa 52 n. 39; Capsa 56 n. 10, 28, 122; Capsa 80 n. 8, 9, 10, 15, 16, 17,<br />

187.<br />

CARLO IV di Lussemburgo, Capsa 1 n. 29; Capsa 3 n. 59.<br />

CARLO IV imperatore, Capsa 18 n. 9.<br />

CARLO MAGNO imperatore, Capsa 5 n. 1.<br />

CARLO V imperatore, Capsa 3 n. 122; Capsa 4 n. 13, 56; Capsa 5 n. 1; Capsa 15 n. 2, 4; tutta la<br />

Capsa 16; Capsa 17 n. 51, 52, 55, 67; Capsa 31 n. 88; Capsa 38 n. 6; Capsa 44 n. 51;<br />

Capsa 47 n. 9.<br />

CARMELITANI, Capsa 43 n. 23, 24, 25, 26, 27, 28; Capsa 44 n. 117; Capsa 49 n. 48; tutta la<br />

Capsa 55; Capsa 57 n. 158.<br />

CARNE (prezzo), Capsa 4 n. 174, 182.<br />

CARNEID (Aldeno), Capsa 27 n. 28; Garniga?<br />

CARPI, Capsa 3 n. 48; Capsa 4 n. 169; Capsa 21 n. 4.<br />

CARRARA (signori), Capsa 13 n. 33; Capsa 37 n. 39, 49.<br />

CARRETTIERI, Capsa 4 n. 4.<br />

CARZANO, Capsa 7 n. 50; Capsa 28 n. 20; Capsa 59 n. 197.<br />

CARZATUM: vedi Carciato.<br />

CARZAUM: vedi Carciato.<br />

CASALINO, Capsa 13 n. 2, 10, 39, 40; Capsa 28 n. 17; Capsa 59 n. 15; Capsa 64 n. 14, 102.<br />

CASEZ (Casetium, Cazezium, Kazezum), Capsa 2 n. 69; Capsa 3 n. 87; Capsa 9 n. 18, 20, 35,<br />

45, 66, 141, 156, 275; Capsa 28 n. 22; Capsa 47 n. 143, 191; Capsa 48 n. 4, 6, 10, 60;<br />

Capsa 57 n. 169; Capsa 60 n. 72; Capsa 64 n. 291; Capsa 80 n. 42, 43, 44, 47; Capsa 83<br />

n. 134, 136.<br />

CASI RISERVATI, Capsa 43 n. 80.<br />

CASIGNANO (Gschon - Egna), Capsa 55 n. 26.<br />

CASSANA (Cassana, Chasana), Capsa 9 n. 156, 169, 258, 259, 169, Capsa 58 n. 47; Capsa 60<br />

n. 15, 32, 51, 114; Capsa 83 n. 200.<br />

CASSINO (Livo), Capsa 48 n. 89; Capsa 60 n. 10.<br />

CASTAGNÈ, Capsa 13 n. 10, 16, 39; Capsa 28 n. 15; Capsa 64 n. 206.<br />

CASTEL ALTAGUARDA (Altavarda), Capsa 2 n. 73; Capsa 9 n. 49, 79; Capsa 29 n. 3; Capsa<br />

48 n. 65; Capsa 59 n. 59; Capsa 70 n. 30.<br />

CASTEL BELFORT, Capsa 8 n. 40, 109, 118, 119, 120, 126; tutta la Capsa 35; Capsa 73 n. 40;<br />

Capsa 80 n. 168.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1560


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

CASTEL BELVEDERE (Piné), Capsa 3 n. 71; Capsa 37 n. 28; Capsa 59 n. 21, 96; Capsa 63 n.<br />

28; Capsa 64 n. 14; Capsa 70 n. 33.<br />

CASTEL BELVESINO: vedi Castel Thu n.<br />

CASTEL BESENO: vedi Beseno.<br />

CASTEL BRAGHER (Bragerium), Capsa 8 n. 9; Capsa 44 n. 88; Capsa 48 n. 65; Capsa 58 n.<br />

66; Capsa 60 n. 42.<br />

CASTEL CALDIFF, Capsa 17 n. 109.<br />

CASTEL CAMPO: vedi Campo.<br />

CASTEL CONDINO, Capsa 57 n. 31, 82,o.<br />

CASTEL D'ARIO (Castellaro), tutta la Capsa 20; Capsa 51 n. 15; Capsa 57 n. 68, 69, 82, 84,<br />

113; Capsa 59 n. 99.<br />

CASTEL DEL BUONCONSIGLIO, Capsa 1 n. 21; Capsa 2 n. 25, 28, 60, 61, 62, 65, 66, 69, 78;<br />

Capsa 3 n. 71, 105, 168, 170, 216; Capsa 4 n. 4; Capsa 27 n. 1, 7; Capsa 28 n. 29; Capsa<br />

44 n. 116; Capsa 62 n. 7; Capsa 64 n. 98; Capsa 71.<br />

CASTEL DEL MALCONSIGLIO: vedi Castel del Buonconsiglio.<br />

CASTEL DEL PRINCIPE (Fürstenberg - Venosta), Capsa 43 n. 39, 82.<br />

CASTEL DI ALBANI (Mori), Capsa 32 n. 11, 30, 42, 69; Capsa 33 n. 44; Capsa 63 n. 30, 50.<br />

CASTEL DOSSO MAGGIORE (Brentonico), Capsa 22 n. 1; Capsa 32 n. 34, 73; Capsa 33 n.<br />

11, 44; Capsa 37 n. 10; Capsa 50 n. 32; Capsa 64 n. 177, 222; Capsa 84 n. 4.<br />

CASTEL FIRMIANO: vedi Firmiano.<br />

CASTEL GRUM (Gardumo), Capsa 37 n. 16, Capsa 35; 59 n. 72, Capsa 109; Capsa 63 n. 17,<br />

40.<br />

CASTEL JUNKH, Capsa 32 n. 2.<br />

CASTEL MERLINO, Capsa 34 n. 18; Capsa 58 n. 30, 31, 32; Capsa 68 n. 2, 135, 139, 208,<br />

209, 229, 230.<br />

CASTEL MORENBERG: vedi Sarnonico.<br />

CASTEL NANNO, Capsa 3 n. 194.<br />

CASTEL NOMAGIUM (Denno), Capsa 60 n. 101.<br />

CASTEL PENEDE, Capsa 2 n. 60, 65; Capsa 30 n. 4, 34, 95; Capsa 32 n. 63; Capsa 50 n. 26.<br />

CASTEL PIETRA (Renon), Capsa 46 n. 73.<br />

CASTEL RESTOR : vedi Castel Ristoro.<br />

CASTEL REYFNITZ, Capsa 59 n. 136.<br />

CASTEL RISTORO (Castel Restor, Restaurum), Capsa 30 n. 29, 34, 40, 45, 68, 86, 91, 94, 95,<br />

98, 101, 102, 104; Capsa 57 n. 26; Capsa 68 n. 27, 195; Capsa 79 n. 60; Capsa 82 n. 9l.<br />

CASTEL ROCCHETTA, Capsa 9 n. 39, 282, 286, 292; Capsa 20 n. 6; Capsa 80 n. 48, 73.<br />

CASTEL ROMANO, Capsa 7 n. 21; Capsa 8 n. 26, 125; Capsa 20 n. 19, 29; Capsa 21 n. 3;<br />

Capsa 26 n. 29; Capsa 30 n. 24, 113; Capsa 31 n. 5, n. 7, 14, 23, 37; Capsa 49 n. 32;<br />

Capsa 57 n. 31; Capsa 68 n. 209; Capsa 80 n. 17.<br />

CASTEL RONCOLO, Capsa 27 n. 6; Capsa 47 n. 3; Capsa 59 n. 140.<br />

CASTEL ROTONDO (Val Monastero), Capsa 57 n. 108.<br />

CASTEL S. IPPOLITO (Mechel), Capsa 9 n. 49, 56; Capsa 32 n. 24; Capsa 36 n. 5; Capsa 57 n.<br />

33, 40, 179, 181; Capsa 58 n. 40, 41, 42, 43; Capsa 60 n. 35, 47.<br />

CASTEL S. MICHELE, (Michelsburg - Pusteria), Capsa 59 n. 60.<br />

CASTEL S. PIETRO (Valsugana), Capsa 36 n. 4; Capsa 43 n. 19.<br />

CASTEL S. PIETRO (Vigo di Ton), Capsa 57 n. 61; Capsa 58 n. 66.<br />

CASTEL SELVA (Levico), Capsa 2 n. 26; tutta la Capsa 14; Capsa 16 n. 11; Capsa 20 n. 6;<br />

Capsa 28 n. 22, 23; Capsa 44 n. 88; Capsa 59 n. 228; Capsa 66 n. 14; Capsa 80 n. 51, 65,<br />

69, 108, 113; Capsa 84 n. 19.<br />

CASTEL SPINE, Capsa 20 n. 30; Capsa 30 n. 29, 34, 36, 40, 45, 46, 52, 54, 58, 64, 91, 93, 95,<br />

98, 105, 109, 110; Capsa 57 n. 22, 26; Capsa 68 n. 1f.<br />

CASTEL TELVANA (Telvana, Delphanum), Capsa 13 n. 42; Capsa 14 n. 49, 20, 105, 116,<br />

130, 134; Capsa 36 n. 4; Capsa 43 n. 13, 19; Capsa 80 n. 189.<br />

CASTEL THUN, Capsa 57 n. 61.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1561


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

CASTEL TOBLINO: vedi Toblino.<br />

CASTEL TRENTO, Capsa 8 n. 20, 21.<br />

CASTEL VALER, Capsa 9 n. 241, 246, 268, 292; Capsa 44 n. 92.<br />

CASTEL VISIONE, Capsa 9 n. 39; Capsa 40 n. 21; Capsa 63 n. 26; Capsa 80 n. 48.<br />

CASTEL ZOCCOLO: vedi Zoccolo.<br />

CASTELALTO, Capsa 3 n. 186; Capsa 4 n. 217; Capsa 14 n. 52; Capsa 16 n. 79; Capsa 17 n.<br />

39a, 113; Capsa 19 n. 6; Capsa 35 n. 9, 10; Capsa 51 n. 30; Capsa 57 n. 159; Capsa 58 n.<br />

62; Capsa 68 n. 203; Capsa 79 n. 324; Capsa 80 n. 96, 125, 129, 132, 133, 139, 143;<br />

Capsa 81 n. 38, 66.<br />

CASTELBARCO (signori), Capsa 1 n. 27; Capsa 2 n. 13, 21, 32, 47, 60, 65; Capsa 3 n. 2, 5, 7,<br />

8, 19, 46, 62, 63, 68, 85, 86, 107, 188; Capsa 4 n. 1; Capsa 8 n. 85; Capsa 10 n. 8; Capsa<br />

12 n. 3, 68; Capsa 20 n. 25, 26, 28; Capsa 21 n. 3; Capsa 26 n. 27; Capsa 28 n. 21; Capsa<br />

29 n. 8; Capsa 30 n. 1, 4, 13, 27, 34, 36, 38, 95; Capsa 31 n. 72; tutta la Capsa 32; tutta la<br />

Capsa 33; Capsa 36 n. 4; Capsa 37 n. 2, 13, 14, 16, 23, 24, 25, 26, 28, 32, 33, 34, 35, 36,<br />

41, 42, 47, 50, 53, 54, 55, 56, 58; Capsa 40 n. 5; Capsa 44 n. 12, 21, 48, 78; Capsa 50 n.<br />

21, 34, 35, 54, 59; Capsa 55 n. 16; Capsa 57 n. 9, 21, 23, 31, 67, 82, 125, 196; Capsa 58<br />

n. 25, 34, 58, 60; Capsa 59 n. 40, 66; Capsa 60 n. 2; Capsa 61 n. 2, 19, 24, 30; Capsa 62<br />

n. 7a, 18, 27, 55; Capsa 63 n. 10, 13, 15, 20, 24, 48; Capsa 64 n. 19, 32, 50, 164, 245,<br />

257; Capsa 65 n. 13; Capsa 68 n. 38a, 87, 197; Capsa 70 n. 11; Capsa 80 n. 156, 175;<br />

Capsa 81 n. 11, 12, 16, 25, 27, 30, 34, 44, 64; Capsa 84 n. 4, 5.<br />

CASTELCORNO, Capsa 3 n. 7; Capsa 4 n. 33; Capsa 7 n. 62, 86; Capsa 8 n. 74, 83, 85; Capsa<br />

20 n. 28; Capsa 21 n. 3, 4; Capsa 22 n. 8; Capsa 25 n. 5, 20; Capsa 27 n. 8; Capsa 32 n. 4,<br />

8, 28, 42; Capsa 33 n. 6, 8, 9, 15, 17, 34, 35; Capsa 34 n. 8; Capsa 37 n. 16, 25, 26, 35,<br />

35c, 47, 50, 51, 57, 65; Capsa 39 n. 54; Capsa 40 n. 5; Capsa 46 n. 13; Capsa 55 n. 16;<br />

Capsa 57 n. 12, 51; Capsa 59 n. 103; Capsa 63 n. 26, 26a, 40, 59, 60; Capsa 79 n. 419;<br />

Capsa 80 n. 83; Capsa 81 n. 3, 8, 9, 32, 33, 36, 37, 44, 57.<br />

CASTELFONDO, Capsa 9 n. 95, 96, 142b, 150, 166; Capsa 12 n. 11; Capsa 21 n. 5; Capsa 26<br />

n. 10; Capsa 43 n. 2, 43; Capsa 44 n. 13; Capsa 48 n. 9, 70; Capsa 59 n. 59; Capsa 60 n.<br />

3, 9; Capsa 61 n. 1, 9; Capsa 64 n. 154, 157; Capsa 65 n. 6.<br />

CASTELFRANCO, Capsa 3 n. 128; Capsa 12 n. 97.<br />

CASTELIR: vedi Casteller.<br />

CASTELLANO, Capsa 3 n. 181; Capsa 20 n. 19, 29; Capsa 21 n. 4, 9; Capsa 28 n. 21; Capsa 31<br />

n. 44, 55, 62; Capsa 32 n. 8, 34, 42; Capsa 37 n. 11, 19, 21, 25, 35, 50, 53, 58; Capsa 63<br />

n. 23; Capsa 64 n. 50, 54; Capsa 81 n. 8, 9, 45.<br />

CASTELLARO: vedi Castel d'Ario.<br />

CASTELLER (Castelerium, Castelir), Capsa 3 n. 29, 230; Capsa 51 n. 29; Capsa 57 n. 178;<br />

Capsa 59 n. 116; Capsa 64 n. 137, 198, 213.<br />

CASTELLETTO (Vigo di Ton), Capsa 9 n. 81; Capsa 9 n. 278; 57 n. 61; 58 n. 66; 60 n. 108.<br />

CASTELLINO (Gardumo), Capsa 30 n. 34, 95; Capsa 58 n. 32.<br />

CASTELLIONUM: vedi Castione.<br />

CASTELLO (Val di Sole), Capsa 9 n. 41, 131, 277; Capsa 28 n. 27; Capsa 47 n. 105; Capsa 48<br />

n. 59; Capsa 57 n. 38; Capsa 59 n. 186; Capsa 60 n. 49; Capsa 83 n. 297, 299, 324.<br />

CASTELLO DI CONDINO, Capsa 67 n. 68, 77, 79.<br />

CASTELLO DI FIEMME, Capsa 2 n. 20, 23; Capsa 12 n. 9, 17, 33, 50, 57, 62, 65, 73, 79, 80;<br />

Capsa 18 n. 9; Capsa 40 n. 11; Capsa 59 n. 228; Capsa 61 n. 73; Capsa 74 n. 1.<br />

CASTELMANI, Capsa 3 n. 67; Capsa 4 n. 105, 107; Capsa 7 n. 29; Capsa 8 n. 10, 43, 104, 115,<br />

130; Capsa 19 n. 6; Capsa 28 n. 15; tutta la Capsa 34 ai numeri 24-54; Capsa 50 n. 5;<br />

Capsa 57 n. 200; Capsa 59 n. 163; Capsa 62 n. 93, 149; Capsa 80 n. 30, 168; Capsa 83 n.<br />

189.<br />

CASTELNUOVO (Noarna), Capsa 2 n. 19, 43, 44, 45, 60, 74; Capsa 3 n. 7, 15, 71, 85; Capsa 4<br />

n. 1; Capsa 5 n. 6; Capsa 6 n. 2a, 5; Capsa 8 n. 63; Capsa 9 n. 132; Capsa 20 n. 9, 29;<br />

Capsa 21 n. 4, 9; Capsa 30 n. 1, 39; Capsa 31 n. 1a, 20, 47, 55, 56, 62, 72, 73; Capsa 32 n.<br />

5, 8, 24, 36; Capsa 33 n. 27, 28, 29; Capsa 36 n. 4; Capsa 37 n. 11, 16, 19, 35, 35c; Capsa<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1562


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

57 n. 11, 23, 31, 59; Capsa 58 n. 25, 65; Capsa 59 n. 103, 111, 123; Capsa 61 n. 8; Capsa<br />

62 n.11; Capsa 63 n. 6, 30; Capsa 64 n. 54, 87, 167; Capsa 67 n. 40; Capsa 68 n. 106,<br />

126, 163, 164, 166, 176, 184, 185; Capsa 81 n. 8, 9.<br />

CASTELNUOVO (Valsugana), Capsa 3 n. 43; Capsa 7 n. 1; Capsa 32 n. 30; Capsa 36 n. 4, 5;<br />

Capsa 37 n. 39, 40, 43, 44, 45, 46, 48, 49; Capsa 43 n. 18; Capsa 68 n. 191.<br />

CASTELPIETRA, Capsa 26 n. 27; Capsa 32 n. 39, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 77; Capsa<br />

37 n. 56, 66; Capsa 69 n. 37; Capsa 80 n. 174; Capsa 83 n. 156.<br />

CASTELROTTO (Bolzano), Capsa 3 n. 16.<br />

CASTELROTTO (Valsugana), Capsa 21 n. 4; Capsa 70 n. 9.<br />

CASTELVECCHIO (Civezzano), Capsa 3 n. 29.<br />

CASTELVEDRO, Capsa 4 n. 211.<br />

CASTIGNONUM: vedi Castione.<br />

CASTIONE (Castellionum, Castignonum), Capsa 32 n. 65; Capsa 37 n. 41, 53; Capsa 50 n. 24;<br />

Capsa 63 n. 35, 36, 44, 52.<br />

CASTRUM ADRIANI, Capsa 37 n. 16.<br />

CAUDESIUM: vedi Caldes.<br />

CAUDEXIUM: vedi Caldes.<br />

CAURASTUM: vedi Cavrasto.<br />

CAUTONACIUM: vedi Caldonazzo.<br />

CAUTRONUM: vedi Caltron.<br />

CAVAION, Capsa 4 n. 121; Capsa 28 n. 27; Capsa 83 n. 163.<br />

CAVALESE, Capsa 4 n. 54; Capsa 9 n. 220; Capsa 12 n. 5, 11, 16, 17, 23, 28, 50, 51, 56, 57,<br />

59, 64, 68, 69, 71, 74, 78, 79, 81, 85, 89, 96; Capsa 21 n. 7; Capsa 28 n. 15; Capsa 30 n.<br />

47; Capsa 37 n. 28, 53; Capsa 44 n. 108; Capsa 47 n. 99, 120, 122, 123, 181, 182, 183,<br />

184, 185, 208; Capsa 53 n. 13; Capsa 57 n. 46; Capsa 61 n. 73; Capsa 64 n. 6, 169; Capsa<br />

65 n. 8, 12; Capsa 81 n. 56.<br />

CAVARENO, Capsa 9 n. 5, 15, 28, 35, 128, 150, 156; Capsa 28 n. 7, 22; Capsa 29 n. 9; Capsa<br />

48 n. 3; Capsa 60 n. 57.<br />

CAVASTRUM: vedi Cavrasto.<br />

CAVEDINE, Capsa 2 n. 16; Capsa 3 n. 4, 11, 24, 27, 34, 50, 53, 141, 181, 182, 226; Capsa 4 n.<br />

26, 35; Capsa 17 n. 1; Capsa 21 n. 10; Capsa 25 n. 17; Capsa 26 n. 52; Capsa 28 n. 15,<br />

22; Capsa 30 n. 34, 57, 95, 114; Capsa 31 n. 1a; Capsa 34 n. 2b, 2c; Capsa 37 n. 16;<br />

Capsa 44 n. 48, 128; Capsa 50 n. 65; Capsa 57 n. 12, 52a, 59, 103, 110, 176; Capsa 58 n.<br />

1, 61; Capsa 59 n. 13, 78, 90, 122, 147, 173, 221, 231, 239, 240; Capsa 62 n. 58, 84;<br />

Capsa 63 n. 6, 9; Capsa 64 n. 22, 95, 191, 236, 258, 259, 260, 263, 299, 324; Capsa 65 n.<br />

6; Capsa 68 n. 16, 182; Capsa 79 n. 239, 239, 240, 409; Capsa 80 n. 83; Capsa 82 n. 27;<br />

Capsa 83 n. 10bis.<br />

CAVELONTE, Capsa 12 n. 3.<br />

CAVIZZANA, Capsa 60 n. 49; Capsa 80 n. 145.<br />

CAVORTIUM: vedi Caorso.<br />

CAVRASTO (Caurastum, Cavastrum), Capsa 8 n. 85; Capsa 9 n. 260; Capsa 28 n. 27; Capsa 49<br />

n. 73; Capsa 59 n. 95; Capsa 63 n. 59; Capsa 68 n. 17, 50, 87, 108, 131, 141, 153, 208.<br />

CAYANUM: vedi Caian.<br />

CAZEZIUM: vedi Casez.<br />

CAZZUFFO, Capsa 2 n. 61; Capsa 3 n. 84, 210; Capsa 13 n. 41; Capsa 26 n. 39; Capsa 57 n.<br />

127; Capsa 60 n. 36, 71; Capsa 64 n. 183, 188, 89, 196, 209, 246; Capsa 70 n. 24; Capsa<br />

73 n. 13; Capsa 79 n. 34.<br />

CELBUGEUM: vedi Carbiè.<br />

CELESTINI (Sarche), Capsa 9 n. 256; Capsa 55 n. 28, 46.<br />

CELESTINO V papa, Capsa 17 n. 10.<br />

CELLEDIZZO (Celleditium, Zeladissum), Capsa 9 n. 225; Capsa 28 n. 27; Capsa 58 n. 40, 46;<br />

Capsa 83 n. 213, 264, 279.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1563


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

CELLENTINO, Capsa 9 n. 191; Capsa 8 n. 27; Capsa 29 n. 7; Capsa 58 n. 41; Capsa 82 n. 6f;<br />

Capsa 83 n. 181.<br />

CEMBRA, Capsa 10 n. 12; Capsa 18 n. 9; Capsa 29 n. 3, 8; Capsa 37 n. 28; Capsa 51 n. 5, 40;<br />

Capsa 53 n. 5; Capsa 57 n. 28, 135, 143; Capsa 59 n. 156; Capsa 61 n. 8, 16; Capsa 61 n.<br />

18; Capsa 62 n. 107.<br />

CEMO, Capsa 8 n. 5.<br />

CENIGA (Ceniga, Ziniga), Capsa 3 n. 53; Capsa 30 n. 10, 11, 19, 23, 60, 61, 114, 116; Capsa<br />

34 n. 20; Capsa 44 n. 128; Capsa 57 n. 18, 22, 143; Capsa 62 n. 28.<br />

CENTA, Capsa 3 n. 147; Capsa 57 n. 136, 138, 139.<br />

CEOLE (Zeule, Ziola -- Arco), Capsa 5 n. 10; Capsa 30 n. 6; Capsa 62 n. 16, 60.<br />

CERANA: vedi Ragoli.<br />

CERVIA, 67 n. 106.<br />

CESCHI DI S. CROCE, Capsa 3 n. 206; Capsa 17 n. 115; Capsa 36 n. 13; Capsa 44 n. 48;<br />

Capsa 73 n. 23; Capsa 79 n. 366, 412, 415, 424; Capsa 82 n. 4.<br />

CESOINO, Capsa 81 n. 45.<br />

CESTONINO, Capsa 37 n. 53 (Cesoino?).<br />

CHALLANT - MADRUZZO, Capsa 34 n. 30, 38.<br />

CHANISIUM: vedi Chienis.<br />

CHASANA: vedi Cassana.<br />

CHAVORTIUM: vedi Caorso.<br />

CHELER: vedi Gries.<br />

CHES (Sches - Val Rendena), Capsa 49 n. 45; Capsa 83 n. 106, 217.<br />

CHIALLANT: vedi Challant - Madruzzo.<br />

CHIARANO, Capsa 8 n. 31; Capsa 30 n. 6; Capsa 57 n. 19; Capsa 64 n. 335; Capsa 83 n. 268.<br />

CHIEMSEE, Capsa 56 n. 124.<br />

CHIENIS (Clenisium, Clevesum, Chanisium, Clanissium), Capsa 20 n. 24; Capsa 32 n. 59;<br />

Capsa 33 n. 44; Capsa 37 n. 35; Capsa 50 n. 58; Capsa 59 n. 53; Capsa 83 n. 352.<br />

CHIESA DI S. BIAGIO (Castel del Buonconsiglio), Capsa 8 n. 84; Capsa 9 n. 26b; Capsa 10 n.<br />

25.<br />

CHIESA DI S. MARIA MADDALENA (Trento), Capsa 4 n. 39: cfr: pure Trento.<br />

CHIESA DI S. MARIA MAGGIORE (Trento), Capsa 4 n. 3: cfr: pure Trento.<br />

CHIESA DI S. PIETRO (Trento), Capsa 3 n. 175; Capsa 9 n. 40: cfr: pure Trento.<br />

CHIESA DI S. SIMONINO (Trento), Capsa 3 n. 175.<br />

CHIESA DI S. VIGILIO (Stenico), Capsa 8 n. 85.<br />

CHIUSOLE (Clusolae, Cluzolae), Capsa 2 n. 32; Capsa 4 n. 125, 129, 135; Capsa 27 n. 8;<br />

Capsa 32 n. 14, 44; Capsa 37 n. 35, 41, 53; Capsa 63 n. 17; Capsa 64 n. 266.<br />

CHIZZOLA, Capsa 32 n. 73; Capsa 33 n. 11; Capsa 50 n. 24; Capsa 57 n. 48.<br />

CHUR: vedi Coira.<br />

CIAGO, Capsa 3 n. 42; Capsa 4 n. 159; Capsa 28 n. 15; Capsa 34 n. 15; Capsa 37 n. 37; Capsa<br />

51 n. 9; Capsa 64 n. 235, 300; Capsa 68 n. 186.<br />

CILAI: vedi Cillà.<br />

CILLA' (Cilai), Capsa 28 n. 2, 27; Capsa 30 n. 54; Capsa 68 n. 33; Capsa 80 n. 162; Capsa 83 n.<br />

162.<br />

CIMEGO (Cimegum, Zimecum), Capsa 31 n. 80, 84, 85; Capsa 49 n. 42; Capsa 57 n. 31, 82;<br />

Capsa 62 n. 17; Capsa 67 n. 68, 77, 79.<br />

CIMONE, Capsa 2 n. 47; Capsa 27 n. 8; Capsa 28 n. 22; Capsa 31 n. 27; Capsa 37 n. 35, 53;<br />

Capsa 59 n. 71.<br />

CIPRIANO DE CHARIS suffraganeo di Trento, Capsa 73 n. 21.<br />

CIRÉ, Capsa 13 n. 35; Capsa 79 n. 424a.<br />

CIRETUM: vedi Ciré.<br />

CIS (Cis, Zixum), Capsa 9 n. 156e, 169, 177; Capsa 28 n. 22; Capsa 57 n. 61; Capsa 59 n. 186;<br />

Capsa 60 n. 51; Capsa 83 n. 163, 173, 177, 334.<br />

CISMON (Sisimunth), Capsa 1 n. 3.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1564


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

CISTERCENSI, Capsa 37 n. 32; Capsa 43 n. 39; Capsa 58 n. 48; Capsa 63 n. 45, 48.<br />

CIVEZZANO (Cisvitianum, Czivezanum), Capsa 2 n. 3, 31; Capsa 3 n. 14, 29, 194, 225; Capsa<br />

4 n. 19, 26, 218; Capsa 5 n. 78; Capsa 8 n. 20, 21; Capsa 13 n. 43; Capsa 24 n. 4; Capsa<br />

26 n. 48; Capsa 28 n. 14, 15 22; Capsa 29 n. 3; Capsa 31 n. 1a; Capsa 40 n. 5, 45; Capsa<br />

50 n. 6; Capsa 51 n. 21; Capsa 57 n. 27, 141; Capsa 58 n. 5, 58; Capsa 59 n. 1, 2, 4, 10,<br />

38, 48, 150, 169, 178, 244; Capsa 61 n. 3; Capsa 62 n. 144; Capsa 64 n. 13, 14, 17, 298;<br />

Capsa 70 n. 28; Capsa 73 n. 11; Capsa 74 n. 1, 3; Capsa 79 n. 258; Capsa 80 n. 17.<br />

CIVIDALE (Forum Iulii, Civitas Austriae), Capsa 16 n. 78; Capsa 17 n. 66; Capsa 39 n. 35;<br />

Capsa 57 n. 17; Capsa 67 n. 116, 118, 120, 121, 130, 161.<br />

CLAIANO (Termenago), Capsa 9 n. 40, 41; Capsa 28 n. 4, 27; Capsa 57 n. 190.<br />

CLANISSIUM: vedi Chienis.<br />

CLARISSE, Capsa 3 n. 185; Capsa 38 n. 33; tutta la Capsa 55; Capsa 74 n. 1, 3.<br />

CLAUS: vedi Cloz.<br />

CLAYOLUM: vedi Glolo?<br />

CLEMENTE VI papa, Capsa 39 n. 33.<br />

CLEMENTE VII papa, Capsa 13 n. 6; Capsa 16 n. 26, 57; Capsa 17 n. 66; Capsa 38 n. 2, 3, 4,<br />

5, 6, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 19, 20, 21, 23, 24, 25, 26, 27, 33, 34, 54, 55, 56, 60, 70, 71,<br />

102, 103, 106; Capsa 45 n. 57.<br />

CLEMENTE VIII papa, Capsa 38 n. 109; Capsa 52 n. 45; Capsa 56 n. 10.<br />

CLEMENTE XI papa, Capsa 43 n. 45.<br />

CLEMENTE XII papa, Capsa 56 n. 128.<br />

CLEMENTE XIII papa, Capsa 56 n. 91a.<br />

CLENISIUM: vedi Chienis.<br />

CLES (Clesio) Bernardo vescovo di Trento: vedi Bernardo de Cles (Clesio).<br />

CLES (Cleusum, Clessum, Clexum, Clesium - paese e signori del castel -), Capsa 2 n. 22, 31,<br />

33, 43; Capsa 3 n. 20, 33, 39, 40, 52, 73, 159, 175, 194; Capsa 4 n. 70, 191; Capsa 5 n.<br />

4d, 5, 28, 39; Capsa 6 n. 1; Capsa 9 n. 1, 2a, 3, 10, 14, 16, 35a, 66, 68, 81, 88, 100, 106,<br />

122, 123, 138, 151, 160, 170, 177, 183, 193, 194, 205, 207, 216, 218, 224, 229, 234, 247,<br />

248, 253, 265, 273, 280, 282, 284, 285, 286, 290, 291; Capsa 10 n. 3, 6, 25, 37; Capsa 11<br />

n. 24; Capsa 12 n. 51; Capsa 17 n. 15, 62; Capsa 19 n. 7; Capsa 21 n. 5; 22 n. 1, 5; Capsa<br />

25 n. 5; Capsa 26 n. 52; Capsa 28 n. 5, 22; Capsa 29 n. 3, 6, 7; Capsa 30 n. 4, 42; Capsa<br />

31 n. 84; Capsa 33 n. 39, 40; Capsa 34 n. 49; Capsa 35 n. 8; Capsa 36 n. 1, 9, 9a; Capsa<br />

37 n. 14, 16, 66; Capsa 38 n. 108; Capsa 39 n. 14, 43, 57; Capsa 40 n. 5; Capsa 43 n. 5;<br />

Capsa 44 n. 128; Capsa 45 n. 62; Capsa 48 n. 13, 55, 61; Capsa 49 n. 32; Capsa 55 n. 7;<br />

Capsa 57 n. 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 81d, 82i, 92, 131, 159, 181, 184, 185, 188, 203;<br />

Capsa 58 n. 19, 28, 40, 41, 43, 53, 55, 60; Capsa 59 n. 29, 31, 34, 40, 100, 142, 163;<br />

Capsa 60 n. 17, 18h, 22, 41, 42, 47, 49, 55, 56, 60, 71, 77, 86, 102, 114; Capsa 61 n. 17,<br />

22; Capsa 63 n. 15, 33; Capsa 64 n. 4, 40, 128, 169, 189, 189 III; Capsa 65 n. 6, 17;<br />

Capsa 67 n. 141; Capsa 68 n. 10, 14; Capsa 69 n. 1, 3; Capsa 70 n. 17, 30; Capsa 80 n.<br />

44, 45, 49, 64, 75, 77, 81, 106, 145, 150, 167, 172; Capsa 81 n. 61; Capsa 82 n. 8, 9, 26;<br />

Capsa 83 n. 43, 66, 67, 93, 273, 275, 288, 289, 298, 305, 333, 350, 356; Capsa 85 n. 4.<br />

CLEVESUM: vedi Chienis.<br />

CLOTIUM: vedi Cloz.<br />

CLOUZ: vedi Cloz.<br />

CLOZ (Clotium, Cloz, Clouz, Clouzum, Claus), Capsa 2 n. 20, n. 21; Capsa 9 n. 15, 35; 44,<br />

102, 156, 169; Capsa 10 n. 25; Capsa 17 n. 15; Capsa 43 n. 2; Capsa 48 n. 3, 9, 12; Capsa<br />

58 n. 2; Capsa 60 n. 57, 96; Capsa 65 n. 6, 17; Capsa 80 n. 107.<br />

CLUSOLAE: vedi Chiusole.<br />

CODICE CLESIANO, Capsa 75; Capsa 76; Capsa 77; Capsa 78.<br />

CODICE WANGIANO, Capsa 70 n. 19; Capsa 72.<br />

COGNOLA (Cognola, Cunnola, Cugolla), Capsa 2 n. 47, 78; Capsa 3 n. 29, 36, 107; Capsa 4 n.<br />

126, 136, 140, 203; Capsa 5 n. 78; Capsa 28 n. 14; Capsa 29 n. 3, 7; Capsa 33 n. 33;<br />

Capsa 58 n. 54; Capsa 59 n. 89, 92, 96, 113, 142, 149; Capsa 63 n. 34; Capsa 64 n. 59,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1565


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

70, 93, 109, 111, 116, 122, 136, 138, 158, 160, 185, 189 VII, 305, 344; Capsa 70 n. 18;<br />

Capsa 74 n. 1; Capsa 79 n. 400.<br />

COGOLO, Capsa 4 n. 185; Capsa 9 n. 41, 131, 159, 180, 201, 202, 209, 210, 213, 230, 236,<br />

238, 240, 242, 245, 247, 248, 250, 251, 254, 255, 256, 257, 260, 261, 262, 263, 264, 266,<br />

267, 269, 270, 277; Capsa 14 n. 11, 67, 75, 81; Capsa 25 n. 1; Capsa 28 n. 27; Capsa 35<br />

n. 51; Capsa 57 n. 82, 161, 175, 176, 181, 187; Capsa 60 n. 80; Capsa 62 n. 17; Capsa 82<br />

n. 7; Capsa 83 n. 264.<br />

COIRA (Curia, Chur), Capsa 2 n. 18; Capsa 3 n. 61a; Capsa 17 n. 28; Capsa 20 n. 2; Capsa 43<br />

n. 36, 39, 82; Capsa 47 n. 11, 13.<br />

COLLE S. LUCIA, Capsa 67 n. 219.<br />

COLOGNA (Tenno), Capsa 2 n. 29, 55, 62; Capsa 7 n. 12, 51; Capsa 49 n. 33, 57, 69; Capsa 62<br />

n. 60, 89; Capsa 83 n. 92.<br />

COLONIA, Capsa 43 n. 65.<br />

COLONNA: vedi Völs.<br />

COLTURA: vedi Ragoli.<br />

COMANO (Comanum, Comayum, Comaum), Capsa 5 n. 36; Capsa 8 n. 7, 10; Capsa 9 n. 241;<br />

Capsa 28 n. 2, 27; Capsa 34 n. 6; Capsa 45 n. 19; Capsa 47 n. 54; Capsa 57 n. 82, 82, 93;<br />

Capsa 62 n. 85, 86, 97, 99, 101, 104, 111, 120, 122, 125, 131, 134, 143; Capsa 66 n. 2;<br />

Capsa 68 n. 1, 32, 34, 35, 40, 41, 59, 74, 81, 83, 110, 113, 123, 128, 144, 156, 178, 187,<br />

196, 201, 204, 205, 208, 210; Capsa 70 n. 23; Capsa 82 n. 9.<br />

COMANUM: vedi anche Comin.<br />

COMASINE, Capsa 9 n. 133, 224, 225, 229, 245, 263; Capsa 48 n. 59; Capsa 57 n. 184, 188;<br />

Capsa 58 n. 40; Capsa 66 n. 2, 3.<br />

COMAUM: vedi Comano.<br />

COMAYUM: vedi Comano.<br />

COMEGELUM: vedi Comighello.<br />

COMIGHELLO (Comighellum, Comegelum), Capsa 28 n. 27; Capsa 31 n. 6; Capsa 60 n. 47;<br />

Capsa 62 n. 88, 108; Capsa 68 n. 157, 177; Capsa 82 n. 24; Capsa 83 n. 189.<br />

COMIN (Comanum - Masi di Vigo di Ton), Capsa 58 n. 66.<br />

COMMEZZADURA, Capsa 62 n. 146.<br />

COMO, Capsa 64 n. 273.<br />

COMPATTATE (compromesso tra il vescovo di Trento e i conti di Tirolo), Capsa 17 n. 12, 13,<br />

14, 39; Capsa 18 n. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 9, 10, 11, 25; Capsa 21 n. 2; Capsa 22 n. 3; Capsa 40<br />

n. 16; Capsa 56 n. 135; Capsa 79 n. 301.<br />

COMUNIONE SOTTO LE DUE SPECIE, Capsa 43 n. 56.<br />

COMUNITA' DI FIEMME: vedi Valle di Fiemme.<br />

CONCILIO DI TRENTO, Capsa 56 n. 66, 74, 75, 79, 80, 81, 82, 83, 88, 89, 113, 116, 117, 118,<br />

119, 120, 130.<br />

CONDINO, Capsa 3 n. 119; Capsa 6 n. 5; Capsa 8 n. 9, 23, 55, 60, 67, 68, 93, 98, n. 99, 101,<br />

102; 122, 127, 133; Capsa 19 n. 1; Capsa 20 n. 30; Capsa 24 n. 2; Capsa 28 n. 15; Capsa<br />

30 n. 24, 34, 52, 95; Capsa 31 n. 10, 14, 21, 73; Capsa 34 n. 1; Capsa 49 n. 23, 41, 61, 75;<br />

Capsa 57 n. 82; Capsa 60 n. 35; Capsa 62 n. 17, 20, 128, 136; Capsa 65 n. 6; Capsa 68 n.<br />

212; Capsa 79 n. 299; Capsa 80 n. 59; Capsa 82 n. 7.<br />

CONEGLANUM: vedi Conegliano.<br />

CONEGLIANO (Coneglanum), Capsa 2 n. 65; Capsa 39 n. 12, 18; Capsa 44 n. 13; Capsa 64 n.<br />

167.<br />

CONFESSORI, Capsa 21 n. 7; Capsa 50 n. 91.<br />

CONFRATERNITA DEI CALZOLAI, Capsa 3 n. 229.<br />

CONFRATERNITA: vedi anche Fratalia.<br />

CONTILIUM (Poia), Capsa 68 n. 156.<br />

CORDUM: vedi Coredo.<br />

COREDO (Corredum, Cordum, Coret - paese e castello), Capsa 3 n. 38, 55, 175; Capsa 4 n. 19,<br />

70; Capsa 7 n. 20; Capsa 8 n. 99; Capsa 9 n. 10, 15, 17, 35, 44, 48, 57, 69, 75, 105, 119,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1566


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

120, 122, 147, 156, 158, 160, 170, 200, 231, 283; Capsa 10 n. 36, 47; Capsa 12 n. 9, 28,<br />

87; Capsa 17 n. 15; Capsa 20 n. 10; Capsa 28 n. 2; Capsa 25 n. 4, 6; Capsa 26 n. 31, 34,<br />

34a, 52; Capsa 30 n. 61; Capsa 34 n. 47; Capsa 40 n. 21; Capsa 42 n. 3; Capsa 43 n. 2, 41,<br />

75; Capsa 44 n. 17, 96; Capsa 46 n. 32; Capsa 47 n. 163, 231; Capsa 48 n. 6, 36, 65, 74;<br />

Capsa 49 n. 22, 28; Capsa 53 n. 10, 12; Capsa 57 n. 34, 81, 132, 162, 189; Capsa 58 n.<br />

30, 40, 66; Capsa 59 n. 151; Capsa 60 n. 23, 24, 34, 45, 57, 57, 68, 96; Capsa 64 n. 103,<br />

177, 320, 334; Capsa 65 n. 6, 17; Capsa 73 n. 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 74; Capsa 79 n.<br />

291, 390; Capsa 80 n. 43, 142, 150; Capsa 82 n. 8; Capsa 83 n. 325.<br />

CORET: vedi Coredo.<br />

CORGIANUM: vedi Corniano.<br />

CORNAIANO (Cornalanum, Girla, Gurlan, Gyrla, Gurlinum), Capsa 3 n. 194; Capsa 39 n. 2;<br />

Capsa 44 n. 90; Capsa 46 n. 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72; Capsa 47 n. 175, 176, 177; Capsa<br />

59 n. 52; Capsa 64 n. 6; Capsa 65 n. 6.<br />

CORNALANUM: vedi Cornaiano.<br />

CORNÈ (Cornedum), Capsa 37 n. 53; Capsa 50 n. 4.<br />

CORNEDUM: vedi Corné.<br />

CORNIANO (Corgnanum, Gorgianum, Corzanum - Nomesino), Capsa 37 n. 35; Capsa 58 n.<br />

65; Capsa 63 n. 17; Capsa 70 n. 13.<br />

CORRADO II IL SALICO imperatore, Capsa 1 n. 1, 2, 17, 18, 19; Capsa 18 n. 9; Capsa 21 n. 1.<br />

CORRADO II vescovo di Trento, Capsa 1 n. 6; Capsa 2 n. 3, 31, 32, 46, 72; Capsa 3 n. 6, 16;<br />

Capsa 3 n. 60; Capsa 8 n. 40; Capsa 10 n. 22, 44; Capsa 21 n. 4, 5; Capsa 31 n. 1, 45;<br />

Capsa 40 n. 3; Capsa 45 n. 1; Capsa 50 n. 21; Capsa 53 n. 9; Capsa 61 n. 2.<br />

CORRADO vescovo di Bressanone, Capsa 3 n. 16.<br />

CORRADO vescovo di Magonza, Capsa 39 n. 25.<br />

CORREDUM: vedi Coredo.<br />

CORTACCIA (Curtazum, Cortizum, Curtazh, Cortassum, Curtsch) Capsa 2 n. 31; Capsa 9 n.<br />

17; Capsa 10 n. 10, 11, 29, 38, 40, 49, 54; Capsa 25 n. 15; Capsa 28 n. 9a, 15; Capsa 44<br />

n. 74, 99; Capsa 45 n. 28; Capsa 47 n. 46, 112, 129, 144, 158; Capsa 57 n. 200; Capsa 58<br />

n. 66; Capsa 59 n. 95; Capsa 61 n. 6, 13, 38, 41, 42; Capsa 79 n. 381; Capsa 80 n. 44;<br />

Capsa 83 n. 59; Capsa 85 n. 3.<br />

CORTALTA (Curia alta - Fai), Capsa 35 n. 2, 28.<br />

CORTE (Ragoli), Capsa 62 n. 100.<br />

CORTE (Rumo), Capsa 60 n. 26, 28, 45.<br />

CORTESANO, Capsa 59 n. 163; Capsa 64 n. 102, 262; Capsa 82 n. 9.<br />

CORTINA (Vermiglio), Capsa 9 n. 40, 41; Capsa 21 n. 5; Capsa 28 n. 27.<br />

CORTINA ALL'ADIGE (Cortina, Cortineg), Capsa 58 n. 35.<br />

CORTINEG: vedi Cortina all'Adige.<br />

CORTIZUM: vedi Cortaccia.<br />

CORZANUM: vedi Corniano.<br />

CORZONUM [Mezum Corzonum], Capsa 59 n. 81.<br />

COSSA PELLEGRINO notaio: Capsa 3 n. 165.<br />

COSTA (Pergine), Capsa 13 n. 40.<br />

COSTANZA, Capsa 3 n. 57, 58; Capsa 7 n. 10, 38; Capsa 17 n. 24; Capsa 18 n. 8; Capsa 33 n.<br />

24; Capsa 43 n. 70; Capsa 46 n. 39, 63, 75, 85; Capsa 47 n. 22, 38; Capsa 50 n. 38, 41;<br />

Capsa 51 n. 8.<br />

COSTASAVINA, Capsa 13 n. 10, 39, 46; Capsa 24 n. 4.<br />

COSTEDE, Capsa 3 n. 72, 78; Capsa 4 n. 79; Capsa 5 n. 37; Capsa 9 n. 113; Capsa 12 n. 44;<br />

Capsa 25 n. 12; Capsa 80 n. 71, 74, 78.<br />

COSTERO (Idro), Capsa 49 n. 40.<br />

COSTITUZIONI SINODALI di Bressanone, Capsa 56 n. 52; cfr. costituzioni di Trento.<br />

COSTITUZIONI SINODALI di Feltre e Belluno, Capsa 56 n. 58.<br />

COSTITUZIONI SINODALI di Trento, Capsa 56 n. 51, 53, 54, 56, 57, 58, 59.<br />

COSTITUZIONI SINODALI di Verona, Capsa 56 n. 58.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1567


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

COUREUM: vedi Curé.<br />

COVELO (Cubalum), Capsa 2 n. 25; Capsa 3 n. 7; Capsa 5 n. 78; Capsa 28 n. 13; Capsa 44 n.<br />

126; Capsa 59 n. 45, 46, 63, 113, 162; Capsa 64 n. 341.<br />

COVELO DI TRENTO (Man), Capsa 32 n. 66.<br />

CRACOVIA, Capsa 58 n. 30.<br />

CREMA, Capsa 49 n. 34.<br />

CREMONA, Capsa 2 n. 22; Capsa 4 n. 146; Capsa 6 n. 4; Capsa 8 n. 79; Capsa 10 n. 20; Capsa<br />

11 n. 16; Capsa 16 n. 2; Capsa 24 n. 2; Capsa 38 n. 30; Capsa 44 n. 6; Capsa 48 n. 74;<br />

Capsa 49 n. 4, 9, 74; Capsa 57 n. 71; Capsa 61 n. 17, 24; Capsa 62 n. 3, 7, 9; Capsa 63 n.<br />

29; Capsa 64 n. 2; Capsa 68 n. 38; Capsa 70 n. 10.<br />

CRESCINO, Capsa 9 n. 194.<br />

CRETO, Capsa 39 n. 57; Capsa 58 n. 32; Capsa 68 n. 208, 212; Capsa 83 n. 105, 187.<br />

CRISTOFORO MADRUZZO, vescovo di Trento, Capsa 3 n. 117, 127, 157, 158, 159, 163, 185,<br />

196, 213; Capsa 4 n. 58, 101, 113, 117, 152, 154, 161, 167, 204, 205, 209, 220; Capsa 5<br />

n. 33, 68, 77; Capsa 12 n. 14, 48, 88; Capsa 13 n. 28; Capsa 14 n. 120; Capsa 16 n. 59,<br />

68, 69, 70, 90; Capsa 18 n. 16; Capsa 20 n. 19, 26; Capsa 25 n. 17; Capsa 30 n. 52, 65,<br />

97; Capsa 31 n. 33, 39; Capsa 32 n. 58, 75, 79; Capsa 33 n. 25, 34; Capsa 34 n. 26; Capsa<br />

38 n. 36, 40, 41, 42, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 57, 58, 59, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 73,<br />

85, 110; Capsa 40 n. 55, 59; Capsa 43 n. 48, 51, 58, 61, 62, 63, 69; Capsa 44 n. 77, 80;<br />

Capsa 45 n. 37; Capsa 49 n. 13; Capsa 55 n. 15, 47; Capsa 56 n. 9, 66, 74, 87, 92, 121,<br />

130.<br />

CROSANO (Crosanum, Cruxanum), Capsa 37 n. 13, 53; Capsa 63 n. 31.<br />

CROVIANA, Capsa 3 n. 194; Capsa 9 n. 137; 28 n. 22; 31 n. 61; Capsa 60 n. 57; Capsa 73 n.<br />

40, 52; Capsa 83 n. 113, 346.<br />

CRUXANUM: vedi Crosano.<br />

CUBALUM TRIDENTI: vedi Covelo di Trento.<br />

CUBALUM: vedi Covelo.<br />

CUEGRUM: vedi Curé.<br />

CUGOLLA: vedi Cognola.<br />

CUGREUM: vedi Curé.<br />

CUGUEHUM: vedi Curé.<br />

CUGURETUM: vedi Curé.<br />

CUNEDUM: vedi Cunevo.<br />

CUNEVO (Cunevum, Cunedum), Capsa 3 n. 194; Capsa 9 n. 135; Capsa 59 n. 42; Capsa 61 n.<br />

6, 38; Capsa 62 n. 65; Capsa 63 n. 29; Capsa 68 n. 38; Capsa 83 n. 59.<br />

CUNISHEBERG: vedi Königsberg.<br />

CUNISPERG: vedi Königsberg.<br />

CUNNOLA: vedi Cognola.<br />

CURÉ (Cuguetum, Cuegrum, Cugreum, Coureum, Cuguehum), Capsa 2 n. 55, Capsa 8 n. 15,<br />

17, 47, 56, 57, 78, 89; Capsa 9 n. 227; Capsa 28 n. 2, 27; Capsa 34 n. 6, 10, 15; Capsa 57<br />

n. 82,o; Capsa 58 n. 32; tutta la Capsa 68; Capsa 83 n. 199, 202.<br />

CURIA ALTA: vedi Cortalta (Fai).<br />

CURIA: vedi Coira.<br />

CURON (Termeno), Capsa 10 n. 7e, 11, 16, 17, 18, 33, 34, 41, 46, 51, 55; Capsa 59 n. 76;<br />

Capsa 61 n. 2, 17, 25, 32, 41, 43, 54; Capsa 70 n. 21.<br />

CURTAZUM: vedi Cortaccia.<br />

CUSIANO, Capsa 9 n. 40, 41, 74, 141, 277, 295; Capsa 28 n. 27; Capsa 57 n. 47, 82; Capsa 58<br />

n. 40; Capsa 60 n. 47, 55, 59, 64; Capsa 66 n. 2, 3; Capsa 82 n. 18; Capsa 83 n. 115.<br />

CZIVEZANUM: vedi Civezzano.<br />

DAIANO (Aianum, Ayanum), Capsa 4 n. 54; Capsa 12 n. 8, 17, 73.<br />

DALDINUM: vedi Baldino.<br />

DALMAZAGUM: vedi Almazzago.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1568


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

DAMBEL (Amblum, Ambulum), Capsa 3 n. 52; Capsa 9 n. 7, 18, 43, 102, 156, 169, 233, 297;<br />

Capsa 28 n. 22; Capsa 29 n. 9; Capsa 34 n. 48, 49; Capsa 35 n. 6; Capsa 43 n. 2; Capsa 48<br />

n. 1, 3, 6, 7, 9, 10, 14, 40, 43; Capsa 58 n. 66; Capsa 60 n. 7, 20, 57, 100, 116; Capsa 64<br />

n. 134; Capsa 65 n. 6; Capsa 80 n. 47; Capsa 82 n. 23.<br />

DANTE DA FIRENZE, Capsa 64 n. 189, III. DAOLASA: vedi Olasio.<br />

DAONE, Capsa 6 n. 4; Capsa 68 n. 1; Capsa 83 n. 69, 86, 128.<br />

D'ARCO: vedi Arco.<br />

DARDINE (Ardinum) Capsa 57 n. 61; Capsa 58 n. 66; Capsa 60 n. 118.<br />

DARÈ (Darenum, Hareum), Capsa 8 n. 14, 48; Capsa 9 n. 117; Capsa 62 n. 146; Capsa 82 n. 6;<br />

Capsa 83 n. 223, 230.<br />

DARENUM: vedi Daré.<br />

DARZO, Capsa 8 n. 27, 29a; Capsa 31 n. 70; Capsa 40 n. 47; Capsa 57 n. 31.<br />

DASARÉ (Asaretum, Axeretum - Vermiglio), Capsa 9 n. 40, 41; Capsa 28 n. 27.<br />

DASINDO, Capsa 8 n. 31, 107; Capsa 28 n. 27; Capsa 49 n. 52; Capsa 59 n. 144; Capsa 68 n. 8,<br />

9; Capsa 68 n. 22, 24, 61, 63, 64, 76, 80, 107, 128, 130, 161, 162a, 181, 200, 208; Capsa<br />

83 n. 202.<br />

DAUGNANUM: vedi Ognano.<br />

DAVEGNAGUM: vedi Ognano?<br />

DAZIO (Datium, muta, teloneum), Capsa 2 n. 16; Capsa 3 n. 3, 44, 48, 198, 227; Capsa 4 n.<br />

214; Capsa 5 n. 27; Capsa 7 n. 29; Capsa 12 n. 100, 104, 106; Capsa 21 n. 8; Capsa 30 n.<br />

35; Capsa 34 n. 35; Capsa 44 n. 135; Capsa 49 n. 23; Capsa 59 n. 137.<br />

DAZZIUM: vedi Darzo.<br />

DE ACERBIS, medico a Trento, Capsa 57 n. 185; Capsa 68 n. 208.<br />

DE CAPRIS medico di Trento, Capsa 64 n. 290.<br />

DE FATIS TABARELLI, Capsa 3 n. 50, 122; Capsa 4 n. 14, 16; Capsa 5 n. 8, 53; Capsa 7 n.<br />

30; Capsa 8 n. 10; Capsa 9 n. 11, 30, 31; Capsa 20 n. 8, 15; Capsa 26 n. 35; Capsa 30 n.<br />

72; Capsa 31 n. 52; Capsa 32 n. 4; Capsa 35 n. 49, 50, 52, 53, 55; Capsa 37 n. 50; Capsa<br />

3 n. 46; Capsa 44 n. 26, 30, 44; Capsa 45 n. 63, 82; Capsa 46 n. 47; Capsa 47 n. 77;<br />

Capsa 48 n. 24, 25, 26, 27, 28, 29, 54; Capsa 50 n. 89, 92; Capsa 51 n. 26, 30; Capsa 53<br />

n. 2; Capsa 56 n. 114; Capsa 57 n. 69, 82, 197; Capsa 58 n. 33; 59 n. 146, 165, 177, 209,<br />

210; Capsa 60 n. 40; Capsa 64 n. 275, 291; Capsa 65 n. 43; Capsa 69 n. 1, 3, 35; Capsa<br />

73 n. 39; Capsa 80 n. 109; Capsa 81 n. 4; Capsa 82 n. 15; Capsa 83 n. 284; Capsa 85 n. 4.<br />

DE GARDELLIS RUBEUS medico a Trento, Capsa 57 n. 18.<br />

DECANO DEL CAPITOLO: vedi Capitolo dei canonici.<br />

DEGGIANO (Dezanum, Dozanum), Capsa 9 n. 2, 162, 185; Capsa 21 n. 5; Capsa 28 n. 27;<br />

Capsa 57 n. 82, 174; Capsa 82 n. 7f; Capsa 83 n. 246, 248, 316.<br />

DELLA PORTA, Capsa 57 n. 4; Capsa 58 n. 3, 13, 55; Capsa 59 n. 26, 47, 51, 62, 193; Capsa<br />

61 n. 19a, 24, 30; Capsa 62 n. 7; Capsa 63 n. 20, 25, 28; Capsa 64 n. 34, 70, 90, 101, 103;<br />

Capsa 68 n. 38; Capsa 70 n. 4.<br />

DELLA SCALA (signori -), Capsa 3 n. 26, 91; Capsa 5 n. 45, 76; Capsa 13 n. 33; Capsa 26 n.<br />

52; Capsa 40 n. 28, 29.<br />

DELPHANUM: vedi Telvana.<br />

DEMAN (Villazzano?), Capsa 59 n. 168, 171, 176.<br />

DENNO (Enum, Ennum, Hennum), Capsa 2 n. 24, 31, 73; Capsa 3 n. 10, 15, 20, 42, 194; Capsa<br />

4 n. 70; Capsa 9 n. 10, 31, 33, 70, 73, 130, 136, 179, 217, 220, 223, 224, 251, 278, 296;<br />

Capsa 10 n. 10; Capsa 17 n. 15; Capsa 21 n. 9; Capsa 25 n. 4; Capsa 26 n. 35; Capsa 28 n.<br />

22; Capsa 33 n. 29, 39; Capsa 37 n. 48; Capsa 48 n. 9, 36, 57, 58, 59, 60, 88; Capsa 49 n.<br />

22; Capsa 53 n. 2; Capsa 57 n. 33, 37, 52, 61, 82, 141, 142, 144, 145, 146, 167, 179, 185,<br />

186, 190; Capsa 58 n. 44, 53; Capsa 59 n. 29, 42; Capsa 60 n. 2, 5, 25, 31, 40, 54, 56, 57,<br />

58, 60, 66, 69, 70, 73, 78, 79, 82, 83, 88, 93, 95, 101, 104, 105, 106, 109, 110, 113, 117;<br />

Capsa 62 n. 7; Capsa 64 n. 6, 165, 289; Capsa 65 n. 6; Capsa 73 n. 2; Capsa 74 n. 3;<br />

Capsa 80 n. 106, 145; Capsa 82 n. 1, 10, 15, 26; Capsa 83 n. 134, 168, 172, 174, 236,<br />

298, 335.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1569


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

DERCOLO (Erculum, Herculum), Capsa 9 n. 186, 187; Capsa 58 n. 46; Capsa 59 n. 95.<br />

DERMULO (Ermulum, Hermulum), Capsa 9 n. 13; Capsa 21 n. 5; Capsa 28 n. 27; Capsa 58 n.<br />

66.<br />

DEZANUM: vedi Deggiano.<br />

DIMARO (Imarium, Ymarium) Capsa 3 n. 107; Capsa 6 n. 29; Capsa 9 n. 66, 110, 156; Capsa<br />

19 n. 6; Capsa 21 n. 5; Capsa 26 n. 35; Capsa 28 n. 22; Capsa 34 n. 26, 37; Capsa 57 n.<br />

49, 82; Capsa 58 n. 40, 46; Capsa 60 n. 63; Capsa 66 n. 2, 3; Capsa 82 n. 6; Capsa 83 n.<br />

6bis, 9bis, 14bis, 32, 40, 43, 44, 61, 73, 84, 93, 111, 149, 150, 152, 154, 208, 277.<br />

DIOCESI DI ABERDEN (Scozia), Capsa 47 n. 62.<br />

DIOCESI DI AQUILEIA, 1054?; Capsa 44 n. 91; Capsa 58 n. 42; Capsa 62 n. 100.<br />

DIOCESI DI AUGUSTA, Capsa 43 n. 30, 70; Capsa 44 n. 18; Capsa 46 n. 13, 25, 28, 33, 38,<br />

82, 86; Capsa 47 n. 2, 6, 7, 11, 12, 28, 32, 40, 56, 62, 68, 160; Capsa 50 n. 38, 80; Capsa<br />

51 n. 5; Capsa 52 n. 25, 33, 69; Capsa 53 n. 10; Capsa 54 n. 26, 27, 31, 40; Capsa 56 n.<br />

118.<br />

DIOCESI DI BAMBERGA, Capsa 43 n. 13; Capsa 47 n. 5, 69.<br />

DIOCESI DI BELLUNO, Capsa 9 n. 297.<br />

DIOCESI DI BESANCON, Capsa 30 n. 99.<br />

DIOCESI DI BOLOGNA, Capsa 4 n. 12.<br />

DIOCESI DI BRANDEBURGO, Capsa 46 n. 61.<br />

DIOCESI DI BRESCIA, Capsa 4 n. 12; Capsa 46 n. 9; Capsa 49 n. 24, 39; Capsa 50 n. 34;<br />

Capsa 54 n. 24; Capsa 69 n. 53.<br />

DIOCESI DI BRESLAVIA, Capsa 39 n. 7; Capsa 47 n. 49; Capsa 51 n. 9; Capsa 57 n. 34;<br />

Capsa 58 n. 30; Capsa 60 n. 43; Capsa 62 n. 115.<br />

DIOCESI DI BRESSANONE, Capsa 10 n. 32; Capsa 12 n. 9; Capsa 37 n. 44; Capsa 43 n. 3,<br />

30; Capsa 46 n. 17, 19, 20, 22, 35, 52, 57, 74, 81; Capsa 47 n. 4, 17, 36, 37, 39, 55, 60,<br />

62, 85, 53, 110, 116, 130, 198, 250; Capsa 48 n. 21; Capsa 50 n. 40; Capsa 52 n. 7.<br />

DIOCESI DI CAMBRAI (Cameracum), Capsa 47 n. 153; Capsa 56 n. 75.<br />

DIOCESI DI CAMIENIEC (Russia), Capsa 45 n. 54.<br />

DIOCESI DI CASTELLO, Capsa 57 n. 30.<br />

DIOCESI DI COIRA, Capsa 43 n. 30, 35, 36; Capsa 47 n. 11, 13, 14; Capsa 50 n. 43, 86; Capsa<br />

52 n. 7; Capsa 54 n. 32.<br />

DIOCESI DI COLOGNA, Capsa 43 n. 79.<br />

DIOCESI DI COSTANZA, Capsa 46 n. 39, 63, 75, 85; Capsa 47 n. 1, 22, 38; Capsa 50 n. 41;<br />

Capsa 54 n. 31; Capsa 69 n. 44, 45, 46, 48, 54.<br />

DIOCESI DI CRACOVIA, Capsa 57 n. 34; Capsa 60 n. 43; Capsa 62 n. 115.<br />

DIOCESI DI CREMONA, Capsa 11 n. 16; Capsa 12 n. 3; Capsa 39 n. 57; Capsa 49 n. 6.<br />

DIOCESI DI EICHSTÄTT (Eysteten), Capsa 47 n. 27, 57; Capsa 53 n. 11, 17; Capsa 56 n. 113.<br />

DIOCESI DI FELTRE, Capsa 43 n. 16, 19, 79; Capsa 47 n. 155.<br />

DIOCESI DI FRISINGA, Capsa 46 n. 12; 46 n. 26; Capsa 47 n. 24, 41, 50, 53, 58, 160, 162,<br />

239; Capsa 49 n. 21; Capsa 52 n. 3; Capsa 54 n. 11, 23, 28; Capsa 83 n. 265.<br />

DIOCESI DI GNIEZNO, Capsa 49 n. 30.<br />

DIOCESI DI GURK, Capsa 45 n. 47.<br />

DIOCESI DI LIEGI, Capsa 38 n. 55.<br />

DIOCESI DI LIONE, Capsa 3 n. 57; Capsa 45 n. 21.<br />

DIOCESI DI LODI, Capsa 39 n. 57;<br />

DIOCESI DI MAGONZA, Capsa 47 n. 65, 70, 160; Capsa 48 n. 39.<br />

DIOCESI DI MANTOVA, Capsa 12 n. 6.<br />

DIOCESI DI MEISSEN, Capsa 53 n. 8.<br />

DIOCESI DI MERSWURGIUM, Capsa 46 n. 3.<br />

DIOCESI DI MILANO, Capsa 4 n. 12; Capsa 69 n. 23.<br />

DIOCESI DI NORIMBERGA, Capsa 46 n. 73; Capsa 52 n. 32.<br />

DIOCESI DI NOVARA, Capsa 83 n. 178.<br />

DIOCESI DI OLOMUC, Capsa 3 n. 72; Capsa 49 n. 14.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1570


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

DIOCESI DI ORTONA, Capsa 47 n. 154.<br />

DIOCESI DI OSNABRÜCK, Capsa 49 n. 28, 29.<br />

DIOCESI DI PADOVA, Capsa 3 n. 51; Capsa 83 n. 226.<br />

DIOCESI DI PARMA, Capsa 3 n. 32; Capsa 28 n. 19.<br />

DIOCESI DI PASSAVIA (anche Patavia), Capsa 47 n. 29, 30; Capsa 52 n. 7; Capsa 53 n. 10;<br />

Capsa 56 n. 3.<br />

DIOCESI DI PAVIA, Capsa 3 n. 52; Capsa 47 n. 120.<br />

DIOCESI DI PISTOIA, Capsa 2 n. 9.<br />

DIOCESI DI POCK, Capsa 57 n. 34, 77; Capsa 60 n. 43.<br />

DIOCESI DI POZNAN, Capsa 17 n. 33.<br />

DIOCESI DI PRZEMYSL, Capsa 49 n. 29.<br />

DIOCESI DI RATISBONA, Capsa 17 n. 33; Capsa 46 n. 28, 67; Capsa 47 n. 30, 71; Capsa 52<br />

n. 3; Capsa 53 n. 14; Capsa 54 n. 34.<br />

DIOCESI DI SALISBURGO, Capsa 43 n. 16, 18; Capsa 46 n. 21, 66; Capsa 47 n. 35, 66, 160,<br />

193, 238; Capsa 50 n. 40, 48; Capsa 53 n. 5; Capsa 55 n. 9; Capsa 83 n. 183.<br />

DIOCESI DI SEBEWENENSIS, Capsa 46 n. 74.<br />

DIOCESI DI SPIRA, Capsa 46 n. 4; Capsa 83 n. 244, 253.<br />

DIOCESI DI STRASBURGO, Capsa 47 n. 33.<br />

DIOCESI DI VERCELLI, Capsa 48 n. 30.<br />

DIOCESI DI VERONA, Capsa 30 n. 49; Capsa 47 n. 239; Capsa 53 n. 2; Capsa 56 n. 51.<br />

DIOCESI DI VICENZA, Capsa 47 n. 164.<br />

DIOCESI DI VIENNE (Francia), Capsa 69 n. 164.<br />

DIOCESI DI VRATISLAVIA: vedi Breslavia.<br />

DIOCESI DI WARM, Capsa 30 n. 45.<br />

DIOCESI DI WROCLAW: vedi Diocesi di Breslavia.<br />

DIOCESI DI WÜRZBURG, Capsa 46 n. 36, 45, 53, 54, 60; Capsa 47 n. 48; Capsa 48 n. 42;<br />

Capsa 52 n. 25.<br />

DIONUM, Capsa 6 n. 6.<br />

DISANA (Valle di Sole), Capsa 9 n. 277.<br />

DISUCULO (Dusuclum, Disiculum - Zuclo), Capsa 2 n. 43; Capsa 3 n. 2, 10, 17; Capsa 5 n. 60;<br />

Capsa 10 n. 1, 25; 30 n. 4; Capsa 30 n. 28; Capsa 37 n. 14, 16; Capsa 58 n. 4, 21, 22;<br />

Capsa 59 n. 30; Capsa 61 n. 38; Capsa 62 n. 7f, 89; Capsa 64 n. 32, 34, 52, 65.<br />

DIUREUM: vedi Duvredo.<br />

DIVIA: vedi Biè.<br />

DOLADIZZA, Capsa 12 n. 77.<br />

DOLASO (s. Lorenzo di Banale), Capsa 8 n. 24; Capsa 60 n. 119.<br />

DOMENICANI, Capsa 5 n. 6; Capsa 12 n. 12; Capsa 17 n. 11, 17; Capsa 26 n. 6; Capsa 36 n.<br />

11; Capsa 44 n. 15; tutta la Capsa 45; tutta la Capsa 55; Capsa 57 n. 17; Capsa 58 n. 11,<br />

25; Capsa 59 n. 60, 84; Capsa 62 n. 24; Capsa 64 n. 98, 168; Capsa 69 n. 53.<br />

DOMENICO ANTONIO THUN vescovo di Trento, Capsa 56 n. 91, 128.<br />

DOMESTICHE DEI SACERDOTI, Capsa 43 n. 12, 18, 73.<br />

DON (Honum, Aunum), Capsa 2 n. 3; Capsa 9 n. 15; Capsa 48 n. 6, 11; Capsa 60 n. 14.<br />

DORSINO (Orsinum, Ursinum), Capsa 3 n. 51, 51a; Capsa 8 n. 107; Capsa 28 n. 27; Capsa 34<br />

n. 24; Capsa 62 n. 93; Capsa 64 n. 296, 297; Capsa 68 n. 207.<br />

DOSS FOGLAR (Castel Condino), Capsa 57 n. 31.<br />

DOSSO (signori di - ), Capsa 2 n. 37, 38, 48; Capsa 3 n. 7, 13, 42, 44, 71; Capsa 10 n. 45;<br />

Capsa 30 n. 4; Capsa 33 n. 29; Capsa 39 n. 3; Capsa 57 n. 27; Capsa 58 n. 55; Capsa 59 n.<br />

4, 7, 11, 16, 22, 57; Capsa 62 n. 7; Capsa 63 n. 7; Capsa 64 n. 9, 10, 14, 18, 22, 23, 27,<br />

124, 168, 358.<br />

DOVENA (Ovena), Capsa 9 n. 23.<br />

DOZANUM: vedi Deggiano.<br />

DRENA (castello), Capsa 30 n. 27, 30, 31, 34, 68, 69, 95, 105, 116; Capsa 57 n. 82; Capsa 58 n.<br />

61; Capsa 59 n. 122; Capsa 82 n. 8o.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1571


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

DRES, Capsa 28 n. 22; Capsa 58 n. 46; Capsa 60 n. 22.<br />

DRO (Droum, Drodum), Capsa 3 n. 53; Capsa 4 n. 125; Capsa 20 n. 30; Capsa 30 n. 7, 8, 9, 22,<br />

23, 52, 58, 60, 61, 67, 114, 116; Capsa 34 n. 20; Capsa 44 n. 128; Capsa 57 n. 18, 143;<br />

Capsa 62 n. 19, 27, 28, 46, 56, 56a, 84, 94, 102; Capsa 64 n. 310; Capsa 80 n. 83; Capsa<br />

83 n. 157.<br />

DRODUM: vedi Dro.<br />

DROUM: vedi Dro.<br />

DURONE (Duronum, Durum), Capsa 2 n. 56.<br />

DURREYUM: vedi Duvredo.<br />

DURUM: vedi Durone.<br />

DURZA (Valle di Non?), Capsa 9 n. 69.<br />

DUSINI FRANCESCO medico, Capsa 9 n. 137.<br />

DUVREDO (Diureum, Durreyum, Duvredum), Capsa 28 n. 27; Capsa 68 n. 3, 43, 59, 60, 81,<br />

122, 190, 220.<br />

EBREI, Capsa 3 n. 139; tutta la Capsa 69.<br />

EGANUS: vedi Egnone.<br />

EGNA (Enia, Ennia, Hegna, Engna, Novum Forum), Capsa 2 n. 29, 32, 37, 42, 43, 44, 45, 64,<br />

73; Capsa 3 n. 13, 15, 18, 68, 90; Capsa 7 n. 11; Capsa 9 n. 212; tutta la Capsa 10; Capsa<br />

11 n. 1; Capsa 12 n. 4, 8, 9, 12, 13, 50, 73, 77, 96; Capsa 17 n. 109; Capsa 21 n. 4, 5;<br />

Capsa 22 n. 1; Capsa 29 n. 3; Capsa 30 n. 1, 4, 30, 31; Capsa 32 n. 14, 35, 48; Capsa 33<br />

n. 31; Capsa 37 n. 16, 24; Capsa 40 n. 5, 55; Capsa 44 n. 125; Capsa 47 n. 99; Capsa 48<br />

n. 6; Capsa 55 n. 26; Capsa 57 n. 30, 61, 76; Capsa 58 n. 1, 44, 58, 59; Capsa 59 n. 12,<br />

17, 29, 31, 46; Capsa 60 n. 1, 2, 3; Capsa 61 n. 1, 2, 9, 12, 34, 53, 73; Capsa 62 n. 11;<br />

Capsa 63 n. 4, 14; Capsa 64 n. 6, 31, 38, 56, 164; Capsa 68 n. 213; Capsa 79 n. 303;<br />

Capsa 83 n. 59.<br />

EGNEDINA: vedi Engadina.<br />

EGNONE DI APPIANO vescovo di Trento, Capsa 1 n. 20; Capsa 2 n. 5, 6, 12, 13, 18, 19, 21,<br />

22, 23, 24, 27, 51, 52, 53, 54; Capsa 3 n. 3d, 5, 11, 29, 33, 35, 61, 95; Capsa 5 n. 5, 31,<br />

60, 61; Capsa 8 n. 5; Capsa 9 n. 26; Capsa 10 n. 11, 12, 13, 32, 55; Capsa 11 n. 7, 32, 33;<br />

Capsa 12 n. 1; Capsa 17 n. 1, 3, 12; Capsa 21 n. 2, 4; Capsa 29 n. 3; Capsa 30 n. 13;<br />

Capsa 32 n. 12, 20, 28; Capsa 33, n. 31, 33, 34, 35, 36, 37, 38; Capsa 36 n. 6, 9, 10;<br />

Capsa 37 n. 16, 24, 28; Capsa 39 n. 2, 3; Capsa 40 n. 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16;<br />

Capsa 43 n. 1, 35; Capsa 44 n. 7; Capsa 45 n. 30; Capsa 48 n. 18; Capsa 49 n. 4; vedi<br />

anche Investiture.<br />

EGRA, Capsa 1 n. 9.<br />

EICHSTAT: vedi Eichstätt.<br />

EICHSTÄTT, Capsa 47 n. 27.<br />

ENDIGEN (Costanza), Capsa 69 n. 58.<br />

ENGADINA (Endigen), Capsa 44 n. 126; Capsa 61 n. 76.<br />

ENGUISO, Capsa 62 n. 130; Capsa 82 n. 7, 15.<br />

ENIA: vedi Egna.<br />

ENNIA: vedi Egna.<br />

ENNUM: vedi Denno.<br />

ENRICO FLECKER eletto vescovo di Trento (?), Capsa 56 n. 32.<br />

ENRICO II D'ARCO vescovo di Trento, Capsa 1 n. 20, 21; Capsa 2 n. 14, 25, 26, 27, 73, 74;<br />

Capsa 3 n. 5, 36, 67, 71, 95; Capsa 4 n. 1; Capsa 5 n. 6; Capsa 6 n. 19; Capsa 9 n. 6, 15,<br />

26, 131; 10 n. 32, 55; Capsa 11 n. 8, 34; Capsa 12 n. 2; Capsa 17 n. 13, 14, 15, 19; Capsa<br />

18 n. 2, 3, 5; Capsa 19 n. 9; Capsa 21 n. 5; Capsa 30 n. 24; Capsa 32 n. 36; Capsa 39 n. 4;<br />

Capsa 40 n. 16, 18, 19, 20; Capsa 43 n. 2; Capsa 44 n. 9; Capsa 48 n. 5; Capsa 54 n. 32;<br />

vedi anche Investiture.<br />

ENRICO II imperatore, Capsa 1 n. 3.<br />

ENRICO III DE METIS vescovo di Trento, Capsa 1 n. 8, 24; Capsa 2 n. 15, 58, 59; Capsa 3 n.<br />

40, 51a, 61; Capsa 5 n. 9, 13, 15, 35; Capsa 6 n. 1, 2, 4, 6, 20; Capsa 8 n. 6, 7, 8; Capsa 9<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1572


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

n. 122, 123; Capsa 11 n. 29; Capsa 12 n. 3, 10; Capsa 18 n. 6, 10; Capsa 24 n. 2, 3; Capsa<br />

28 n. 14, 15; Capsa 29 n. 6; Capsa 30 n. 27, 32; Capsa 32 n. 7, 17, 33, 68; Capsa 36 n. 2;<br />

Capsa 37 n. 32; Capsa 39 n. 6, 7, 13, 14, 15, 16; Capsa 40 n. 24; Capsa 45 n. 8; Capsa 48<br />

n. 1; Capsa 49 n. 44; Capsa 55 n. 1; Capsa 56 n. 51; vedi anche Investiture.<br />

ENRICO RE DI BOEMIA, Capsa 1 n. 23, 24.<br />

ENRICO vescovo di Bressanone, Capsa 2 n. 71.<br />

ENRICO VII imperatore, Capsa 1 n. 8.<br />

ENTICLAR (Altchen, Altcleum, Alelcken, Alten), Capsa 2 n. 6, 22; Capsa 10 n. 40, 54; Capsa<br />

18 n. 1; Capsa 58 n. 21, 66; Capsa 61 n. 22.<br />

ENUM: vedi Denno.<br />

EPAN: vedi Appiano.<br />

EPISCOPATO: vedi Principato.<br />

EPPAN: vedi Appiano.<br />

ERASMO DA ROTTERDAM, Capsa 56 n. 68, 70.<br />

ERCETUS notaio, Capsa 11 n. 1.<br />

ERCULUM: vedi Dercolo.<br />

EREMITANI, Capsa 17 n. 11, 15, 17; Capsa 22 n. 1; Capsa 36 n. 11; Capsa 44 n. 9, 15; Capsa<br />

65 n. 1.<br />

EREMO: vedi sotto il nome dei rispettivi santi.<br />

ERMOLAO vescovo di Verona, Capsa 50 n. 12.<br />

ERNESTO ADALBERTO DA HARRACH vescovo di Trento, Capsa 2 n. 66; Capsa 3 n. 103,<br />

108, 209, 212; Capsa 4 n. 55; Capsa 17 n. 86; Capsa 40 n. 47; Capsa 44 n. 117, 118;<br />

Capsa 55 n. 42; Capsa 56 n. 60, 132, 133a, 135, 141, 142; Capsa 57 n. 80; Capsa 73 n.<br />

26; Capsa 79 n. 2, 3, 6, 8, 433; Capsa 84 n. 6; vedi anche Investiture.<br />

ESTE ALFONSO, Capsa 38 n. 102.<br />

EUES AD PONTEM (Bolzano), Capsa 3 n. 16.<br />

EUGENIO IV papa, Capsa 7 n. 26; Capsa 16 n. 24; Capsa 39 n. 30; Capsa 40 n. 38; Capsa 43 n.<br />

6; Capsa 50 n. 24.<br />

EYNUM: vedi Denno (?).<br />

EZZELINO DA ROMANO, Capsa 2 n. 24, 37, 48; Capsa 3 n. 4; Capsa 28 n. 12; Capsa 30 n.<br />

13; Capsa 32 n. 20, 28; Capsa 37 n. 16, 23; Capsa 57 n. 9; Capsa 59 n. 194; Capsa 62 n.<br />

15; Capsa 68 n. 228; Capsa 81 n. 46.<br />

FABRO BONAVENTURA notaio, Capsa 3 n. 32.<br />

FADANA (Cembra), Capsa 57 n. 28.<br />

FAEDO, Capsa 3 n. 12; Capsa 52 n. 67; Capsa 58 n. 4.<br />

FAI, Capsa 4 n. 19; Capsa 21 n. 2; Capsa 28 n. 9, 22; Capsa 29 n. 6; Capsa 35 n. 2, 10, 12, 19,<br />

21, 25, 57; Capsa 57 n. 79; Capsa 58 n. 37, 58; Capsa 59 n. 193; Capsa 60 n. 80; Capsa<br />

64 n. 27, 95, 125; Capsa 79 n. 307.<br />

FAIEDUM (Valle di Sole), Capsa 28 n. 22.<br />

FALANUM (Brentonico), Capsa 58 n. 65.<br />

FALESINA, Capsa 13 n. 3, 10, 24.<br />

FALSARI, Capsa 25 n. 3; (notaio), 8; Capsa 31 n. 28.<br />

FALXUM (Banale), Capsa 28 n. 27.<br />

FARMACIA, Capsa 2 n. 5.<br />

FAUREZUM: vedi Fraveggio (?).<br />

FAURIUM: vedi Favrio.<br />

FAURUM: vedi Faver.<br />

FAUSTINI CARLO, medico, Capsa 3 n. 133.<br />

FAVER (Faurum), Capsa 29 n. 3.<br />

FAVOGNA (Favonia, Fongea, Fonberg), Capsa 10 n. 10, 11, 29, 34; Capsa 47 n. 69, 70, 105,<br />

191; Capsa 59 n. 76; Capsa 61 n. 42.<br />

FAVONIA: vedi Favogna.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1573


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

FAVRIO (Faurium - Lomaso), Capsa 2 n. 75; Capsa 28 n. 27; Capsa 34 n. 3; Capsa 43 n. 41;<br />

Capsa 58 n. 53; Capsa 59 n. 2; Capsa 62 n. 85, 86, 92; Capsa 64 n. 123; tutta la Capsa 68.<br />

FAVRIO DI RAGOLI: vedi Ragoli.<br />

FEDERICI (di castel Ossana), Capsa 9 n. 221; Capsa 20 n. 20, 21, 22, 23; Capsa 26 n. 28;<br />

Capsa 57 n. 47, 48, 49; Capsa 60 n. 59, 61, 63; Capsa 68 n. 227.<br />

FEDERICO I imperatore, Capsa 1 n. 3, 4, 5, 6, 9; Capsa 3 n. 70; Capsa 18 n. 9; Capsa 21 n. 1.<br />

FEDERICO II DI SVEVIA imperatore, Capsa 3 n. 3, 19, 21, 64.<br />

FEDERICO WANGA vescovo di Trento, Capsa 1 n. 6, 22; Capsa 2 n. 4, 11, 17, 34, 35, 36, 37,<br />

38, 39, 40, 41, 44, 49; Capsa 3 n. 1, 7, 8, 9, 14, 17, 64, 87, 88, 89; Capsa 8 n. 87; Capsa 9<br />

n. 1, 22; Capsa 10 n. 1; Capsa 11 n. 1, 37; Capsa 21 n. 4, 5; Capsa 30 n. 4, 5, 6, 28; Capsa<br />

32 n. 13, 35; Capsa 37 n. 4, 7, 8, 9, 11, 12; Capsa 40 n. 4; Capsa 44 n. 1; Capsa 45 n. 2;<br />

Capsa 50 n. 1; Capsa 66 n. 1, 12; vedi anche Investiture.<br />

FELTHURNS: vedi Velturno.<br />

FELTRE, Capsa 2 n. 57; Capsa 3 n. 3, 199; Capsa 7 n. 89; Capsa 13 n. 1, 2; Capsa 14 n. 122;<br />

Capsa 32 n. 36; Capsa 37 n. 44; Capsa 43 n. 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 49; Capsa<br />

59 n. 128; Capsa 69 n. 152, 171, 174; vedi anche Diocesi di Feltre.<br />

FENETICA (Cremona), Capsa 40 n. 8.<br />

FERDINANDO arciduca, Capsa 4 n. 116.<br />

FERDINANDO D'AUSTRIA, tutta la Capsa 16; tutta la Capsa 17; Capsa 21 n. 1.<br />

FERDINANDO I imperatore, Capsa 3 n. 121; Capsa 21 n. 2, 3; Capsa 31 n. 35, 36.<br />

FERDINANDO III d'Asburgo, Capsa 9 n. 148.<br />

FERENTINO, Capsa 59 n. 179.<br />

FERMO, Capsa 67 n. 2.<br />

FERNANDO II imperatore, Capsa 3 n. 191; Capsa 44 n. 89a, 89d.<br />

FERRARA, Capsa 3 n. 121; Capsa 4 n. 34; Capsa 9 n. 113; Capsa 67 n. 64b, 64c, 64e, 64f.<br />

FERROFUCINAE: vedi Fucine.<br />

FERSINA (fiume), Capsa 3 n. 28; Capsa 4 n. 36, 41, 42, 46, 49; Capsa 30 n. 78; vedi anche<br />

Trento.<br />

FIAVÈ (Flaveum, Flaveyum, Faveum), Capsa 3 n. 53, 91; Capsa 4 n. 215; Capsa 7 n. 1; Capsa<br />

8 n. 7, 31, 89, 114; Capsa 17 n. 7; Capsa 28 n. 27; Capsa 44 n. 7; Capsa 49 n. 51, 52, 53,<br />

54; Capsa 61 n. 38; Capsa 62 n. 15; tutta la Capsa 68; Capsa 82 n. 15.<br />

FIDELLE medico a Trento, Capsa 47 n. 75.<br />

FIERA DI PRIMIERO (Forum Primerii), Capsa 48 n. 34.<br />

FIEROZZO (Florotium), Capsa 13 n. 20, 41; Capsa 44 n. 3, 4; Capsa 59 n. 191; Capsa 64 n.<br />

131, 167, 192.<br />

FIESOLE, Capsa 56 n. 81, 82.<br />

FILIPPO BONACOLSI vescovo di Trento, Capsa 6 n. 4d; Capsa 10 n. 30; Capsa 17 n. 9, 11;<br />

Capsa 18 n. 9; Capsa 21 n. 9; Capsa 26 n. 52; Capsa 30 n. 16, 17, 18, 23; Capsa 32 n. 17;<br />

Capsa 44 n. 10; Capsa 48 n. 18; vedi anche Investiture.<br />

FILIPPO vescovo di Mantova, Capsa 39 n. 4, 5.<br />

FILIPPO vescovo di Ravenna, Capsa 39 n. 3.<br />

FILLANDERS: vedi Villanders.<br />

FIRENZE, Capsa 2 n. 54; Capsa 3 n. 48, 91; Capsa 7 n. 22; Capsa 8 n. 11; Capsa 29 n. 3, 8;<br />

Capsa 32 n. 21; Capsa 39 n. 8, 11, 12; Capsa 55 n. 16.<br />

FIRMIAN (Firmianer, Formigarum, Formigare, Formianum; Furmianum - castello e signori di -<br />

) Nel 1473 Castelfirmiano passa la''arciduca Sigismondo e da allora si chiamò<br />

Sigmundskro n. I Firmian divennero anche signori di Cronmetz (Mezzocorona), Capsa 2<br />

n. 8, 11, 27, 30, 34, 43, 53, 56, 64, 74; Capsa 3 n. 7, 11, 23; Capsa 4 n. 31d, 194, 217;<br />

Capsa 5 n. 39, 60; Capsa 7 n 10, 38, 66; Capsa 8 n. 40, 55, 88; Capsa 9 n. 51, 184; Capsa<br />

10 n. 10, 14, 25; Capsa 11 n. 1, 22, 23, 26, 28, 29, 36, 37; Capsa 12 n. 9, 29, 30, 74, 91;<br />

Capsa 13 n. 11, 12, 13, 15, 31, 48; Capsa 14 n. 129; Capsa 15 n. 2; Capsa 17 n. 12, 95,<br />

112; Capsa 18 n. 1; Capsa 20 n. 3, 8, 15; Capsa 21 n. 5, 10; Capsa 22 n. 8; Capsa 26 n. 7,<br />

36; Capsa 27 n. 6; Capsa 29 n. 2; Capsa 30 n. 72; Capsa 33 n. 3, 29, 39; Capsa 35 n. ;<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1574


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

Capsa 36 n. 1; Capsa 37 n. 16, 20, 39, 59; Capsa 40 n. 3, 11; Capsa 44 n. 9, 117, 118,<br />

122, 133; tutta la Capsa 46; Capsa 47 n. 78, 85, 86, 89, 110, 128, 130, 161, 173, 175, 177,<br />

247; Capsa 51 n. 16; Capsa 52 n. 2; Capsa 53 n. 2; Capsa 54 n. 32; Capsa 55 n. 12; Capsa<br />

56 n. 60a; Capsa 57 n. 1, 2, 3, 45, 56, 57, 69, 71, 76, 181; Capsa 58 n. 1, 5, 19, 51, 53;<br />

Capsa 59 n. 31, 34, 119; Capsa 61 n. 2, 16, 20, 33, 49, 61, 66; Capsa 64 n. 6, 141, 143,<br />

153; Capsa 67 n. 59, 69; Capsa 68 n. 14; Capsa 70 n. 9; Capsa 73 n. 26, 57; Capsa 74 n.<br />

1; Capsa 79 n. 2, 8, 237, 433; Capsa 80 n. 33, 34, 103, 12; Capsa 83 n. 265.<br />

FIRMIANER: vedi Firmiano.<br />

FISTO, Capsa 49 n. 45; Capsa 58 n. 19; Capsa 59 n. 119; Capsa 62 n. 103; Capsa 83 n. 1 bis,<br />

15, 41, 45, 62, 64, 98, 152, 191, 212, 217.<br />

FLAIANUM: vedi Fraviano.<br />

FLAONUM: vedi Flavon.<br />

FLAUNUM: vedi Flavon.<br />

FLAVEUM: vedi Fiavè.<br />

FLAVON (Flaonum, Flaunum, Phlaonum; Phlawnis), Capsa 2 n. 31, 43, 65; Capsa 3 n. 85, 221;<br />

Capsa 9 n. 50, 55, 62, 64, 79, 89, 97, 98, 114, 154, 223, 251, 285, 298; Capsa 22 n. 1;<br />

Capsa 26 n. 52; Capsa 30 n. 25, 34, 95; Capsa 32 n. 13; Capsa 33 n. 29, 39; Capsa 35 n.<br />

20; Capsa 37 n. 16; Capsa 38 n. 84; Capsa 40 n. 9, 21; Capsa 43 n. 34; Capsa 45 n. 42;<br />

Capsa 48 n. 38, 39, 51; Capsa 53 n. 2, 21; Capsa 57 n. 57; Capsa 58 n. 44, 45; 46, 46a,<br />

53, 55, 61; Capsa 59 n. 31? ; Capsa 60 n. 1; Capsa 61 n. 6, 13, 38; Capsa 62 n. 8, 56, 65,<br />

77; Capsa 63 n. 15; Capsa 64 n. 63, 127; Capsa 65 n. 4, 6; Capsa 68 n. 12, 118; Capsa 82<br />

n. 9; Capsa 83 n. 6bis, 59.<br />

FLIES: vedi Völs.<br />

FLOROTIUM: vedi Fierozzo.<br />

FOIANEGHE (Isera), Capsa 81 n. 36.<br />

FOLAS, Capsa 31 n. 41; Capsa 37 n. 11, 21, 35c, 51.<br />

FOLGARIA (Fulgarida, Wolgarida, Fulghreid), Capsa 2 n. 44; Capsa 3 n. 194; Capsa 37 n. 35;<br />

Capsa 50 n. 13, 64; Capsa 57 n. 173; Capsa 67 n. 6, 94, 97, 198, 215; Capsa 69 n. 75,<br />

169; Capsa 79 n. 245, 431, 433; Capsa 81 n. 40, 41, 56.<br />

FONBERG: vedi Favogna.<br />

FONDO, Capsa 2 n. 28; Capsa 3 n. 45; Capsa 4 n. 12, 70; Capsa 8 n. 11; Capsa 9 n. 5a, 12, 35,<br />

43, 79, 116, 132, 144, 150, 169, 193, 272, 281, 287, 294; Capsa 19 n. 1; Capsa 21 n. 2;<br />

Capsa 28 n. 27; Capsa 29 n. 3, 9; Capsa 37 n. 48; Capsa 43 n. 2, 41; Capsa 44 n. 9, 78;<br />

Capsa 48 n. 13, 29, 35, 53, 69, 78; Capsa 49 n. 28a; Capsa 59 n. 158; Capsa 60 n. 12, 13,<br />

14, 16, 33, 57; Capsa 65 n. 6, 17; Capsa 69 n. 35, 168; Capsa 70 n. 24; Capsa 80 n. 47;<br />

Capsa 85 n. 6.<br />

FONGEA: vedi Favogna.<br />

FONTANA FREDDA (Renon), Capsa 1 n. 2, 17.<br />

FONTANEDO (Roncone), Capsa 68 n. 93.<br />

FONZASO, Capsa 6 n. 22.<br />

FOPPIANO, Capsa 50 n. 52.<br />

FORESTA (Forst), Capsa 58 n. 1.<br />

FORESTUM: vedi Foresta.<br />

FORLI' (Forumlivii), Capsa 20 n. 27; Capsa 38 n. 34; Capsa 40 n. 24.<br />

FORMIANUM: vedi Firmiano.<br />

FORMIGARE: vedi Firmiano.<br />

FORMIGARUM: vedi Firmiano.<br />

FORNACE (Fornasium, Fornas), Capsa 2 n. 1; Capsa 3 n. 6; Capsa 10 n. 52; Capsa 14 n. 7;<br />

Capsa 17 n. 70; Capsa 22 n. 5; Capsa 24 n. 4; Capsa 28 n. 9, 15; Capsa 36 n. 4; Capsa 44<br />

n. 88; Capsa 57 n. 27, 29, 202; Capsa 59 n. 5, 21, 154, 228; Capsa 68 n. 203; Capsa 73 n.<br />

35; Capsa 82 n. 16.<br />

FORNAS: vedi Fornace.<br />

FORNASIUM: vedi Fornace.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1575


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

FORNI DELLA CARNIA, Capsa 3 n. 42.<br />

FORNO (Moena), Capsa 12 n. 90.<br />

FORUMIULIUM: vedi Cividale.<br />

FORUMLIVII: vedi Forlì.<br />

FOSSALTA, Capsa 2 n. 37.<br />

FOSSIGNANO, ; Capsa 4 n. 55.<br />

FRAGSBERG (Verruca), Capsa 47 n. 14, 67, 68.<br />

FRANCANUM: vedi Fraiano (?).<br />

FRANCESCANI (Riva), Capsa 5 n. 6, 79.<br />

FRANCESCANI (Trento), Capsa 17 n. 11, 15, 17; Capsa 26 n. 35h, 39, 52; Capsa 30 n. 49;<br />

Capsa 36 n. 11; Capsa 37 n. 31; Capsa 38 n. 86, 88, 99; Capsa 39 n. 4, 5, 35, 46; Capsa<br />

42 n. 1; Capsa 43 n. 6, 7, 17, 33; Capsa 44 n. 9, 10, 15; Capsa 49 n. 17, 33; Capsa 52 n. 3;<br />

tutta la Capsa 55; Capsa 56 n. 75; Capsa 57 n. 14; Capsa 59 n. 70; Capsa 61 n. 37; Capsa<br />

62 n. 24; Capsa 63 n. 42; Capsa 64 n. 65, 115; Capsa 69 n. 3, 74, 77, 97, 98, 99, 101, 136;<br />

Capsa 70 n. 19; Capsa 80 n. 5, 33; Capsa 83 n. 312, 313.<br />

FRANCESCO ALBERTI POIA vescovo di Trento, Capsa 1 n. 12; Capsa 3 n. 107, 108; Capsa 3<br />

n. 111, 114, 125, 160, 188; Capsa 4 n. 20, 63, 71, 80, 83; Capsa 5 n. 69; Capsa 16 n. 51;<br />

Capsa 17 n. 41; Capsa 18 n. 23; Capsa 30 n. 107; Capsa 38 n. 89, 90, 92, 98, 99; Capsa<br />

43 n. 81; Capsa 44 n. 86; Capsa 45 n. 77; Capsa 56 n. 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19,<br />

20, 21, 22, 63, 64, 77, 78, 125, 136, 138, 140; Capsa 57 n. 79; Capsa 67 n. 181, 197, 200;<br />

Capsa 79 n. 66, 74, 75, 248, 251; vedi anche Investiture.<br />

FRANCESCO FELICE ALBERTI D'ENNO vescovo di Trento, Capsa 41 n. 4, 5, 6.<br />

FRANCESCO I imperatore, Capsa 41 n. 4.<br />

FRANCESCO SER PETRI notaio, Capsa 3 n. 44; Capsa 4 n. 2.<br />

FRANCIA, Capsa 16 n. 85.<br />

FRANCOFORTE, Capsa 3 n. 61; Capsa 16 n. 38.<br />

FRAPPORTA (Tenno), Capsa 2 n. 29, 55, 75; Capsa 27 n. 13.<br />

FRASSILONGO, Capsa 13 n. 10, 30; Capsa 28 n. 15; Capsa 64 n. 116, 125, 196.<br />

FRATALIA DEI MERCANTI, Capsa 4 n. 58.<br />

FRATALIA DEI ZAPPATORI DI TRENTO, Capsa 3 n. 175, 177; Capsa 51 n. 37.<br />

FRATALIA DI S. MARIA DI TRENTO, Capsa 3 n. 173.<br />

FRAVEGGIO (Fravetium, Fravezum, Faurezum (?)), Capsa 28 n. 15; Capsa 34 n. 50; Capsa 59<br />

n. 201; Capsa 64 n. 67, 313.<br />

FRAVETIUM: vedi Fraveggio.<br />

FRAVEZUM: vedi Fraveggio.<br />

FRAVIANO (Fravianum, Flaianum), Capsa 9 n. 40, 41, 123; Capsa 21 n. 5; Capsa 28 n. 27.<br />

FREUDENFELD (Termeno), Capsa 73 n. 20.<br />

FREUDENSTEIN (Castel Lodrone - Bolzano), Capsa 47 n. 125, 164.<br />

FRIBURGO, Capsa 9 n. 266; Capsa 50 n. 6.<br />

FRISINGA, Capsa 45 n. 13; Capsa 46 n. 11, 12, 26, Capsa 47 n. 24, 41, 50, 53, 157; Capsa 49<br />

n. 21; Capsa 54 n. 23, 28. Vedi anche Diocesi di -.<br />

FRONWISE (Renon), Capsa 2 n. 59.<br />

FRUCIUM: vedi Sfruz.<br />

FRUNDSBERG (signori), Capsa 26 n. 35d.<br />

FRUNDSBERG UDALRICO vescovo di Trento: vedi Udalrico...<br />

FRUSIUM: vedi Sfruz.<br />

FUCHS (Fuxium), Capsa 44 n. 90; Capsa 46 n. 53, 55, 56, 66, 67, 71; Capsa 47 n. 24, 25, 65,<br />

100, 124, 125, 126, 163, 164, 175, 232, 233, 254.<br />

FUCINE, Capsa 9 n. 74, 295; Capsa 57 n. 82; Capsa 60 n. 64; Capsa 82 n. 8, 18.<br />

FUGGER, Capsa 57 n. 121, 122, 123.<br />

FULGARIDA: vedi Folgaria.<br />

FULGHEREID: vedi Folgaria.<br />

FULLANUM, Capsa 7 n. 11.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1576


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

FURMIANUM: vedi Firmiano.<br />

FÜRSTENBERG (Castello): vedi Castello del principe.<br />

FÜSSEN (Augusta), Capsa 16 n. 14; Capsa 47 n. 68.<br />

GABBIOLO, Capsa 4 n. 128, 204; Capsa 57 n. 127; Capsa 64 n. 26.<br />

GAIO (Lomaso), Capsa 62 n. 92; tutta la Capsa 68.<br />

GAION: vedi Gallio.<br />

GAIS, Capsa 62 n. 10; Capsa 64 n. 88.<br />

GAIUM: vedi Gallio.<br />

GALLARATE, Capsa 43 n. 4.<br />

GALLIANUM: vedi Calliano.<br />

GALLIO (Gaium, Gaion, Gayum), Capsa 3 n.165; Capsa 7 n. 1; Capsa 8 n. 7, 16, 85; Capsa 28<br />

n. 27; Capsa 59 n. 37; Capsa 62 n. 29, 30; Capsa 63 n. 16; Capsa 68 n. 1, 4, 18, 21, 42,<br />

79, 94, 100, 106, 136, 154, 165, 167, 168, 171, 172, 193, 195; Capsa 83 n. 239, 322.<br />

GALLO medico, Capsa 4 n. 105, 107.<br />

GANDINO, Capsa 4 n. 27, 162; Capsa 12 n. 29.<br />

GANDO (signori), Capsa 2 n. 22; Capsa 3 n. 3d, 28, 35; Capsa 5 n. 42; Capsa 8 n. 8; Capsa 36<br />

n. 9a; Capsa 37 n. 16, 20; Capsa 58 n. 6; Capsa 59 n. 69; Capsa 61 n. 22; Capsa 64 n. 101.<br />

GARDA (castello, lago), Capsa 1 n. 5; Capsa 5 n. 65, 78; Capsa 21 n. 1; Capsa 34 n. 1.<br />

GARDOLA (Tignale), Capsa 30 n. 33.<br />

GARDOLO DI MEZZO, Capsa 59 n. 219; Capsa 64 n. 172, 173.<br />

GARDOLO, Capsa 3 n. 41, 51, 66; Capsa 4 n. 203; Capsa 6 n. 2; Capsa 8 n. 8; Capsa 14 n. 8;<br />

Capsa 17 n. 70; Capsa 22 n. 1; Capsa 24 n. 4; Capsa 26 n. 9; Capsa 28 n. 9, 28; Capsa 32<br />

n. 21; Capsa 37 n. 32, 35; Capsa 39 n. 9; Capsa 44 n. 13, 71; Capsa 50 n. 21; Capsa 58 n.<br />

57; Capsa 59 n. 93; Capsa 60 n. 45; Capsa 64 n. 33, 102, 121, 125, 132, 138, 148, 150,<br />

153, 154, 172; Capsa 68 n. 30, 164; Capsa 79 n. 400.<br />

GARDUMO, Capsa 2 n. 18, 52, 73; Capsa 3 n. 7, 8, 11, 15, 29, 35; Capsa 5 n. 6, 11, 15; Capsa<br />

7 n. 86; Capsa 21 n. 3; Capsa 26 n. 52; Capsa 28 n. 12; Capsa 29 n. 3; Capsa 30 n. 1, 34,<br />

95; Capsa 32 n. 13, 42, 59; Capsa 33 n. 44; Capsa 35 n. 16; Capsa 37 n. 11, 16, 21, 23,<br />

25, 26, 28, 30, 35, 35c, 38; Capsa 39 n. 54; Capsa 40 n. 21; Capsa 43 n. 7; Capsa 50 n.<br />

22, 23; Capsa 51 n. 8; Capsa 54 n. 32; Capsa 57 n. 11, 12, 51; Capsa 58 n. 45, 60; Capsa<br />

59 n. 29, 46, 53, 56, 62, 72, 109, 135; Capsa 61 n. 8; Capsa 62 n. 8; Capsa 63 n. 6, 17, 25,<br />

40, 48, 52; Capsa 64 n. 70, 177, 216; Capsa 65 n. 6; Capsa 70 n. 12, 13; Capsa 81 n. 48;<br />

Capsa 83 n. 296, 341.<br />

GARGNANO, Capsa 5 n. 78, 79, 86, 87; Capsa 6 n. 4; Capsa 31 n. 48; Capsa 49 n. 17, 24, 38,<br />

39; Capsa 62 n. 24; Capsa 69 n. 53.<br />

GARNIGA, Capsa 10 n. 10; Capsa 28 n. 22; Capsa 32 n. 31, 42; Capsa 33 n. 44; Capsa 37 n.<br />

16, 35; Capsa 45 n. 43; Capsa 51 n. 30; Capsa 64 n. 227; Capsa 74 n. 3; Capsa 79 n. 270.<br />

GARZANO, Capsa 64 n. 91.<br />

GAUDENTI ANDRIGETO notaio a Trento, Capsa 4 n. 204.<br />

GAUDENTUM: vedi Godenzo.<br />

GAVARDO, Capsa 62 n. 35, Capsa 44.<br />

GAVAZZO, Capsa 2 n. 9, 55; Capsa 5 n. 10; Capsa 7 n. 12, 28; Capsa 49 n. 3, 33, 69; Capsa 62<br />

n. 60, 89, 141.<br />

GAYUM: vedi Gallio.<br />

GAZUFFO: vedi Cazzuffo.<br />

GAZZADINA, Capsa 51 n. 26; Capsa 59 n. 151.<br />

GEBARDO vescovo di Trento, Capsa 12 n. 10.<br />

GEMONA (Glemona), Capsa 37 n. 5, 8.<br />

GENOVA, Capsa 3 n. 57; Capsa 4 n. 6, 77; Capsa 6 n. 26, 26c; Capsa 7 n. 19; Capsa 16 n. 59;<br />

Capsa 69 n. 156.<br />

GERARDO I OSCASALI vescovo di Trento, Capsa 2 n. 7, 21, 30, 43, 50, 64; Capsa 5 n. 4, 4a,<br />

4b, 4c, 4d, 4e, 4f, 28; Capsa 8 n. 2; Capsa 10 n. 3; Capsa 11 n. 24, n. 37; Capsa 14 n. 2;<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1577


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

Capsa 26 n. 1, 3; Capsa 32 n. 45; Capsa 33 n. 27; Capsa 35 n. 1; Capsa 37 n. 16; vedi<br />

anche Investiture.<br />

GEREMIA (Hieremia), Capsa 3 n. 96, 119; Capsa 4 n. 53, 126; Capsa 58 n. 54; Capsa 67 n.<br />

168, 169, 170, 171; Capsa 73 n. 18; Capsa 79 n. 70, 71.<br />

GESUITI, Capsa 17 n. 85; Capsa 50 n. 50; Capsa 55 n. 52, 50; Capsa 79 n. 78.<br />

GIACOMO BENUZZI suffraganeo di Trento, Capsa 43 n. 52.<br />

GIACOMO D'ISNINA eletto vescovo di Trento, Capsa 40 n. 36.<br />

GIACOMO notaio fu ser Bertoldi, Capsa 3 n. 32.<br />

GIACOMO vescovo di Mantova, Capsa 39 n. 7.<br />

GIORGIO I DI LICHTENSTEIN vescovo di Trento, Capsa 1 n. 10; Capsa 3 n. 57, 58, 60;<br />

Capsa 4 n. 25, 70; Capsa 5 n. 78, 79, 79a; Capsa 8 n. 10, 11, 20, 106; Capsa 9 n. 10, 37,<br />

38, 49, 56; Capsa 17 n. 20, 21; Capsa 22 n. 3; Capsa 26 n. 15, 16, 17, 18, 19, 20; Capsa<br />

33 n. 7; Capsa 37 n. 48; Capsa 39 n. 24; Capsa 40 n. 31, 32, 39; Capsa 44 n. 14; Capsa 50<br />

n. 80; Capsa 56 n. 32; Capsa 59 n. 144; Capsa 62 n. 105; Capsa 76 n. 4; Capsa 84 n. 1;<br />

vedi anche Investiture.<br />

GIORGIO II HACK vescovo di Trento, Capsa 2 n. 16, 28; Capsa 3 n. 45, 46, 50, 62, 75, 181;<br />

Capsa 7 n. 88; Capsa 8 n. 22, 106; Capsa 9 n. 48, 68; Capsa 19 n. 1; Capsa 20 n. 21, 24;<br />

Capsa 22 n. 6, 28, 30, 31; Capsa 27 n. 6; Capsa 30 n. 39, 41; Capsa 31 n. 12, 14, 15, 45b;<br />

Capsa 32 n. 32, 39, 41; Capsa 33 n. 7; Capsa 37 n. 65; Capsa 38 n. 82; Capsa 40 n. 40,<br />

41; Capsa 41 n. 1, 2; Capsa 45 n. 43; Capsa 46 n. 3, 16, 17; Capsa 49 n. 15; Capsa 50 n.<br />

9; Capsa 52 n. 1, 2; Capsa 56 n. 32; Capsa 62 n. 136; Capsa 67 n. 17; Capsa 77 n. 6; vedi<br />

anche Investiture.<br />

GIORGIO III DI NEIDECK vescovo di Trento, Capsa 2 n. 76; Capsa 3 n. 116, 174, 224; Capsa<br />

4 n. 41, 42, 43, 164, 165, 166, 218; Capsa 5 n. 80; Capsa 7 n. 55; Capsa 8 n. 48, 99, 100,<br />

101, 102; Capsa 9 n. 60; Capsa 10 n. 48; Capsa 16 n. 32, 74, 86; Capsa 19 n. 2, 5; Capsa<br />

20 n. 28; Capsa 23 n. 2; Capsa 25 n. 19; Capsa 26 n. 38; Capsa 30 n. 51, 92; Capsa 31 n.<br />

31, 62; Capsa 33 n. 6; Capsa 34 n. 19, 20; Capsa 39 n. 34; Capsa 40 n. 46; Capsa 45 n.<br />

28, 64, 66, 69; Capsa 46 n. 45; Capsa 49 n. 35; Capsa 50 n. 44; Capsa 56 n. 39, 40, 42,<br />

43, 45, 46, 49, 56; Capsa 78 n. 10; Capsa 80 n. 32, 34, 35; vedi anche Investiture.<br />

GIORGIO VINK vescovo suffraganeo di Trento, Capsa 43 n. 8, 9, 10; Capsa 50 n. 17.<br />

GIOVANNI ANTONIO GALLO suffraganeo di Trento, Capsa 43 n. 69.<br />

GIOVANNI DI CASTEL ROMANO medico, Capsa 3 n. 48.<br />

GIOVANNI HINDERBACH vescovo di Trento, Capsa 1 n. 28; Capsa 2 n. 28, 29, 55, 64;<br />

Capsa 3 n. 72, 170, 182; Capsa 4 n. 22, 30; Capsa 5 n. 8, 45; Capsa 7 n. 14, 39, 53, 54,<br />

56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 67, 69, 70, 71, 85, 86; Capsa 8 n. 12, 14, 18, 19, 26,<br />

40, 45, 104, 105; Capsa 9 n. 42, 43, 52, 69, 118; Capsa 10 n. 46; Capsa 12 n. 39, 68, 102;<br />

Capsa 14 n. 72; Capsa 16 n. 4; Capsa 17 n. 31, 117; Capsa 20 n. 3, 22; Capsa 22 n. 7;<br />

Capsa 25 n. 20; Capsa 26 n. 32, 33, 34, 44, 48; Capsa 28 n. 29; Capsa 31 n. 45, 63; Capsa<br />

32 n. 4, 42; Capsa 33 n. 2, 3, 9, 15, 24, 44; Capsa 34 n. 34; Capsa 38 n. 83; Capsa 39 n.<br />

34, 36; Capsa 40 n. 42; Capsa 41 n. 3; Capsa 43 n. 8, 10, 12, 20, 67; Capsa 44 n. 33, 79;<br />

Capsa 45 n. 23, 25; Capsa 46 n. 1, 19, 20, 21, 25, 74; Capsa 49 n. 50, 51, 52, 53; Capsa<br />

50 n. 12, 22, 31, 41, 45; Capsa 51 n. 17; Capsa 55 n. 33, 34, 35, 36, 37; Capsa 56 n. 1, 2,<br />

23, 24, 25, 26, 27, 32, 35, 36, 112; Capsa 67 n. 54; tutta la Capsa 69; Capsa 77 n. 7; vedi<br />

anche Investiture.<br />

GIOVANNI III DI PISTOIA vescovo di Trento, Capsa 2 n. 9; Capsa 5 n. 45.<br />

GIOVANNI medico a Trento, Capsa 70 n. 1.<br />

GIOVANNI MICHELE SPAUR vescovo di Trento, Capsa 1 n. 27; Capsa 3 n. 106; Capsa 31 n.<br />

64; Capsa 38 n. 76, 77, 78, 79, 80, 81, 101; Capsa 44 n. 97; Capsa 50 n. 50; Capsa 54 n.<br />

46, 48; Capsa 55 n. 44; vedi anche Investiture.<br />

GIOVANNI MICHELE VENCESLAO SPAUR suffraganeo di Trento, Capsa 57 n. 161.<br />

GIOVANNI suffraganeo di Trento, Capsa 44 n. 83.<br />

GIOVANNI vescovo caprulano, Capsa 10 n. 55; Capsa 11 n. 11.<br />

GIOVANNI vescovo di Padova, Capsa 39 n. 2.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1578


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

GIOVANNI XXII papa, Capsa 6 n. 4; Capsa 55 n. 1.<br />

GIOVO (Iugum, Zuvum, Zovum), Capsa 1 n. 7; Capsa 2 n. 31; Capsa 3 n. 12, 15, 95; Capsa 10<br />

n. 32; Capsa 14 n. 11, 15; Capsa 29 n. 3; Capsa 36 n. 10; Capsa 37 n. 28; Capsa 45 n. 35;<br />

Capsa 51 n. 26; Capsa 52 n. 67; Capsa 58 n. 2, 4, 64; Capsa 59 n. 3, 182; Capsa 60 n. 51,<br />

57; Capsa 61 n. 2, 8, 77; Capsa 64 n. 2, 74; Capsa 65 n. 6; Capsa 68 n. 3; Capsa 70 n. 8.<br />

GIRLA: vedi Cornaiano.<br />

GIROLAMO VASCHERIO suffraganeo di Trento, Capsa 38 n. 9.<br />

GIRONDA: vedi Monastero della Gironda.<br />

GIUDICARIE, Capsa 3 n. 56, 163; Capsa 6 n. 2, 2g, 3, 4d, 5; Capsa 7 n. 41; Capsa 8 n. 7, 9, 10,<br />

10a, 12, 32, 33, 34, 36, 38, 41, 57, 58, 66, 78, 81, 92, 97, 100, 103, 104, 110, 112, 113,<br />

127; Capsa 9 n. 56; Capsa 12 n. 68a; Capsa 17 n. 7, 30; Capsa 24 n. 5; Capsa 25 n. 9;<br />

Capsa 26 n. 29, 33, 37, 52; Capsa 27 n. 5; Capsa 28 n. 2, 27; Capsa 30 n. 29, 32, 76, 105;<br />

Capsa 31 n. 6, 7, 18, 22, 32, 49; Capsa 34 n. 24; Capsa 40 n. 25, 33; Capsa 47 n. 185,<br />

255; tutta la Capsa 49; Capsa 57 n. 25, 31; Capsa 58 n. 42; Capsa 59 n. 139, 146, 147;<br />

Capsa 60 n. 47; tutta la Capsa 62; Capsa 64 n. 298; Capsa 68 n. 129, 139, 174, 189, 205,<br />

207, 210, 211, 212; Capsa 80 n. 11, 18, 27, 70, 114, 125, 139, 161, 162, 164, 166, 169,<br />

70; Capsa 82 n. 15; Capsa 83 n. 128, 133, 153, 162, 256, 272; Capsa 85 n. 7.<br />

GIUGIÀ (Zuzadum, Zuzà frazione di Zuclo), Capsa 8 n. 85; Capsa 25 n. 3; Capsa 31 n. 85;<br />

Capsa 67 n. 68; Capsa 80 n. 18.<br />

GIULIO II papa, Capsa 43 n. 44; Capsa 45 n. 72; Capsa 56 n. 42; Capsa 67 n. 106.<br />

GIUSEPPE I D'ASBURGO imperatore, Capsa 1 n. 27.<br />

GIUSEPPE VITTORIO ALBERTI D'ENNO vescovo di Trento, Capsa 3 n. 212; Capsa 5 n. 58;<br />

Capsa 17 n. 95, 100, 102, 103, 104, 107; Capsa 44 n. 94, 119; Capsa 49 n. 42; Capsa 55<br />

n. 23; Capsa 56 n. 72, 73, 126; Capsa 79 n. 406; Capsa 81 n. 11.<br />

GIUSTINO (Iustinum, Zostinum, Zustinum), Capsa 8 n. 90; Capsa 31 n. 13; Capsa 57 n. 82,<br />

119; Capsa 68 n. 209; Capsa 82 n. 10, 15, 21, 24; Capsa 83 n. 16, 30, 38, 67, 70, 75, 90,<br />

96, 121, 125, 126, 127, 132, 157, 171, 175, 184, 218, 258, 267, 315, 320, 353, 359.<br />

GLAYOLUM: vedi Glolo.<br />

GLEMONA: vedi Gemona.<br />

GLOLO (Glaiolum - s. Lorenzo Banale), Capsa 28 n. 27; Capsa 34 n. 24, 36; Capsa 50 n. 5.<br />

GLORENZA (Glurns), Capsa 45 n. 12.<br />

GNESNA: vedi Gniezno.<br />

GNIEZNO (Polonia - Gnesna), Capsa 49 n. 30; Capsa 55 n. 3.<br />

GODENZO (Gaudentum, Goldentum), Capsa 8 n. 7; Capsa 28 n. 27; Capsa 62 n. 118, 120,<br />

Capsa 68 n. 32, 34, 35, 40, 59, 66, 81, 83, 110, 113, 123, 128, 135, 144, 156, 197, 204,<br />

208.<br />

GOLDEGG (castello: anche Goldeck), Capsa 47 n. 248; Capsa 59 n. 118; Capsa 64 n. 225.<br />

GOLDENTUM: vedi Godenzo.<br />

GONZAGA (signori), Capsa 3 n. 204; Capsa 20 n. 1, 2, 5, 7; Capsa 51 n. 15; Capsa 57 n. 68;<br />

Capsa 67 n. 64; Capsa 74 n. 2.<br />

GORIZIA, Capsa 67 n. 114, 115, 116, 119, 162, 173a.<br />

GRADISCA, Capsa 67 n. 114, 115, 116, 120, 149, 150.<br />

GRADO, Capsa 67 n. 173.<br />

GRAECIUM: vedi Graz.<br />

GRANO (commercio), cfr. Capsa 67.<br />

GRAUNO, Capsa 61 n. 8.<br />

GRAZ (Graecium), Capsa 1 n. 28.<br />

GREGORIO IX papa, Capsa 45 n. 3, 4, 6, 7, 9.<br />

GREGORIO X papa, Capsa 37 n. 31.<br />

GREGORIO XIII papa, Capsa 3 n. 162; Capsa 4 n. 96.<br />

GREGORIO XV papa, Capsa 56 n. 131.<br />

GREIFFENSTEIN (signori), Capsa 2 n. 7, 51; Capsa 11 n. 6, 25, 28, 30, 32, 37; Capsa 12 n. 12;<br />

Capsa 18 n. 1; Capsa 21 n. 2; Capsa 26 n. 5, 7; Capsa 30 n. 35; Capsa 32 n. 6; Capsa 34 n.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1579


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

24; Capsa 37 n. 44; Capsa 38 n. 1; Capsa 40 n. 19; Capsa 47 n. 55; Capsa 53 n. 2; Capsa<br />

57 n. 71; Capsa 58 n. 1, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 25, 34, 51; Capsa 59 n. 46, 56;<br />

Capsa 61 n. 2a, 12, 30, 33, 68, 70; Capsa 64 n. 63, 74, 164, 192, 225, 229; Capsa 70 n. 3.<br />

GRESTA (signori), Capsa 7 n. 86; Capsa 17 n. 93; Capsa 19 n. 5; Capsa 20 n. 24, 25, 26; Capsa<br />

22 n. 1; Capsa 25 n. 5; Capsa 30 n. 36, 48, 53; Capsa 31 n. 20, 44, 57; Capsa 32 n. 10, 31,<br />

42, 45, 58, 59, 60, 63, 65, 69, 71, 72, 75, 79, 80; Capsa 33 n. 44; Capsa 34 n. 29; Capsa<br />

37 n. 11, 52; Capsa 40 n. 60; Capsa 50 n. 54, 55, 56, 57, 58, 59; Capsa 57 n. 125, 196;<br />

Capsa 59 n. 68; Capsa 65 n. 9, 13; Capsa 67 n. 22, 69, 107; Capsa 79 n. 270, 433; Capsa<br />

80 n. 70, 175; Capsa 81 n. 1, 54, 63, 64.<br />

GRIES (Augea, Auwia, Kelr, Keller, Kelrum), Capsa 2 n. 11, 44, 45, 56; Capsa 10 n. 57; Capsa<br />

11 n. 4, 12, 21, 29, 30; Capsa 22 n. 7; Capsa 27 n. 6; Capsa 29 n. 1, 2; Capsa 30 n. 24;<br />

Capsa 33 n. 34; Capsa 36 n. 11; Capsa 37 n. 11; Capsa 41 n. 4; Capsa 42 n. 4; Capsa 43 n.<br />

5, 34; Capsa 44 n. 9; Capsa 45 n. 12, 54; Capsa 49 n. 19; tutta la Capsa 52; Capsa 53 n. 5;<br />

Capsa 58 n. 42; Capsa 61, 56; Capsa 62 n. 2, 103, 106; Capsa 63 n. 4, 42; Capsa 64 n.<br />

106, 108, 229; Capsa 65 n. 1; Capsa 70 n. 7.<br />

GRIGNO, Capsa 3 n. 30, 48, 173; Capsa 8 n. 11; Capsa 37 n. 51.<br />

GRISSANUM: vedi Grissiano.<br />

GRISSIANO, Capsa 47 n. 24, 25, 163, 237.<br />

GRUMES, Capsa 2 n. 42; Capsa 57 n. 82, 147; Capsa 59 n. 4; Capsa 65 n. 41; Capsa 79 n. 376.<br />

GRUMESIUM: vedi Grumes.<br />

GRUMO, Capsa 35 n. 1, 5, 27; Capsa 58 n. 39.<br />

GRUMO: vedi anche Manzano.<br />

GRÜNWALD (Renon), Capsa 2 n. 59.<br />

GRUONSBERG (castello - Appiano), Capsa 58 n. 2, 3.<br />

GSCHON: vedi Casignano.<br />

GUARDIA (Warta - Montagnaga), Capsa 70 n. 33.<br />

GUERRA RUSTICA, Capsa 4 n. 23; Capsa 9 n. 113; Capsa 25 n. 10, 13; tutta la Capsa 80;<br />

Capsa 84 n. 2.<br />

GUFIDAUN (Chiusa), Capsa 53 n. 7, 11.<br />

GURDONUM: vedi Predonico.<br />

GURLANUM: vedi Cornaiano.<br />

GURLINUM: vedi Cornaiano.<br />

GYRLA: vedi Cornaiano.<br />

HACK GIORGIO vescovo di Trento: vedi Giorgio Hack...<br />

HAFLINGEN: vedi Avelengo (Hafling).<br />

HAGENAU, Capsa 40 n. 2.<br />

HAGER ERASMO notaio, Capsa 19 n. 1.<br />

HALL, Capsa 1 n. 13; Capsa 16 n. 19; Capsa 59 n. 118.<br />

HAREUM: vedi Darè.<br />

HARRACH ERNESTO ADALBERTO vescovo di Trento: vedi Ernesto Adalberto Harrach...<br />

HASELACH: vedi Haselberg.<br />

HASELBERCH: vedi Haselberg.<br />

HASELBERG (Hasilberg, Haselberch, Haselach - castello Flavon - Bolzano), Capsa 11 n. 25,<br />

26; Capsa 21 n. 2; Capsa 58 n. 49, 57.<br />

HASILBERG: vedi Haselberg.<br />

HAURIACUM: vedi Aurik (?), Capsa 37 n. 5, 6.<br />

HENNUM: vedi Denno.<br />

HEPAN: vedi Appiano.<br />

HERBIPOLIS: vedi Würzburg.<br />

HERCULUM: vedi Dercolo.<br />

HIEREMIA: vedi Geremia.<br />

HINDERBACH GIOVANNI vescovo di Trento: vedi Giovanni Hinderbach...<br />

HIRZOPRUNCH (Termeno), Capsa 2 n. 6.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1580


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

HISCLA: vedi Ischia.<br />

HOMAZAGHUM: vedi Almazzago..<br />

HORTENBURCH OTTONE (conte), Capsa 2 n. 12.<br />

HUNA: vedi Auna.<br />

HURCESTAL: vedi Urzestal.<br />

IAUREUM: vedi Iavrè.<br />

IAVRÈ: (Iaureum), Capsa 8 n. 48; Capsa 9 n. 276; Capsa 31 n. 13; Capsa 62 n. 146; Capsa 82<br />

n. 6; Capsa 83 n. 48, 123, 133, 196, 197, 230.<br />

IDER: vedi Idro.<br />

IDRO, Capsa 49 n. 25, 40.<br />

IMARIUM: vedi Dimaro.<br />

IMBREVIATURE: vedi protocolli notarili.<br />

IMOLA, Capsa 25 n. 16, 21.<br />

INNOCENZO IV papa, Capsa 45 n. 7; Capsa 49 n. 4.<br />

INNOCENZO VIII papa, Capsa 32 n. 4; Capsa 39 n. 42; Capsa 43 n. 33; Capsa 56 n. 29; Capsa<br />

69 n. 17.<br />

INNOCENZO X papa, Capsa 39 n. 48.<br />

INNOCENZO XI papa, Capsa 18 n. 14; Capsa 38 n. 89, 90, 92, 98, 99; Capsa 45 n. 56¸ Capsa<br />

56 n. 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 77, 78, 125, 136.<br />

INNOCENZO XII papa, Capsa 38 n. 76, 77, 78, 79, 80, 81; Capsa 56 n. 126.<br />

INNOCENZO XIII papa, Capsa 38 n. 101; Capsa 47 n. 101.<br />

INNSBRUCK, Capsa 1 n. 13; Capsa 3 n. 97, 222; Capsa 4 n. 22, 31, 71, 80, 81, 170, 191, 208,<br />

211, 216; Capsa 5 n. 82; Capsa 7 n. 30; Capsa 8 n. 30, 91, 104; Capsa 14 n. 16; Capsa 16<br />

n. 86; Capsa 17 n. 59, 60, 71, 75, 76, 77, 81, 82, 85, 121; Capsa 18 n. 12, 25; Capsa 19 n.<br />

9; Capsa 20 n. 28; Capsa 32 n. 8.<br />

INONDAZIONI, Capsa 44 n. 4.<br />

INTICA: vedi s. Candido.<br />

INVESTITURE: Capsa 22 n. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7; Capsa 23 n. 1, 2, 3, 4; tutta la Capsa 57; tutta la<br />

Capsa 58; tutta la Capsa 59; tutta la Capsa 60; [quelle del vescovo eletto Sigismondo<br />

arciduca, sono sotto il suo nome]; tutta la Capsa 61; tutta la Capsa 62; tutta la Capsa 63;<br />

tutta la Capsa 64; Capsa 75; Capsa 76; Capsa 77; Capsa 78; Capsa 82; Capsa 85 n. 3.<br />

IORBA MICHELE suffraganeo di Trento: vedi Michele Iorba.<br />

IORMIUM: vedi Bormio.<br />

IRONE (Airon): vedi Ragoli.<br />

IRRIGAZIONE, Capsa 4 n. 155.<br />

ISCHBURG, Capsa 17 n. 26, 27; Capsa 18 n. 10.<br />

ISCHIA (Hiscla, Liscla) Capsa 13 n. 9, 10.<br />

ISERA (Iseria, Yseria, Lisera), Capsa 8 n. 11; Capsa 25 n. 5, 20; Capsa 27 n. 8; Capsa 28 n. 3,<br />

4; Capsa 33 n. 41; Capsa 37 n. 11, 21, 22, 35, 51, 57, 65; Capsa 40 n. 33; Capsa 50 n. 34;<br />

Capsa 63 n. 3, 18, 26, 57, 59, 60; Capsa 65 n. 6; Capsa 81 n. 31, 32, 33, 45.<br />

ISOLA, Capsa 3 n. 3d.<br />

IUGUM: vedi Giovo.<br />

IUSTINOPOLIS: vesi Capodistria.<br />

IVANO (Yfanum), (Castello, signori) Capsa 4 n. 19; Capsa 7 n. 89; Capsa 12 n. 50, 76; Capsa<br />

30 n. 61; Capsa 32 n. 43; Capsa 34 n. 47; Capsa 37 n. 41, 52; Capsa 43 n. 49; Capsa 44 n.<br />

17; Capsa 59 n. 1; Capsa 61 n. 8; Capsa 64 n. 131; Capsa 67 n. 86; Capsa 73 n. 23; Capsa<br />

80 n. 69, 108, 189.<br />

JAUFENBURG (Castello - Giovo - Valle Passiria), Capsa 47 n. 232, 254.<br />

JAUNCHAN, Capsa 10 n. 41; Capsa 32 n. 27; Capsa 59 n. 132; Capsa 64 n. 187;<br />

KALDARIUM: vedi Caldaro.<br />

KALTERN: vedi Caldaro.<br />

KELLER: vedi Gries.<br />

KELR: vedi Gries.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1581


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

KELRUM: vedi Gries.<br />

KEMPTEN, Capsa 54 n. 26.<br />

KHOAN: vedi Kuen.<br />

KIRCHBERG (pieve di), Capsa 39 n. 32.<br />

KÖNIGSBERG (Königsperch, Cunisberg ecc. - castello), Capsa 2 n. 24; Capsa 3 n. 95; Capsa 9<br />

n. 45; Capsa 10 n. 12, 14; Capsa 18 n. 5, 9; Capsa 21 n. 10; Capsa 22 n. 8; Capsa 35 n.<br />

11; Capsa 36 n. 7, 8, 9, 9a, 10, 13; Capsa 52 n. 49, 64; Capsa 57 n. 135, 143; Capsa 59 n.<br />

156; Capsa 61 n. 30, 37; Capsa 70 n. 14; Capsa 79 n. 293.<br />

KUEN BELLASI (signori), Capsa 3 n. 124, 130; Capsa 4 n. 85, 86, 87, 99, 177; Capsa 7 n. 32,<br />

61, 63, 79; Capsa 9 n. 44, 54, 56, 99, 101, 106, 121, 186, 188, 190, 194, 292; Capsa 12 n.<br />

12; cpasa 13 n. 41; Capsa 16 n 32; Capsa 17 n. 39, 110, 116; Capsa 20 n. 15; Capsa 25 n.<br />

4, 6; Capsa 31 n. 22; Capsa 35 n. 22, 44, 46; Capsa 44 n. 54; Capsa 45 n 35; Capsa 47 n.<br />

194, 250, 253; Capsa 48 n. 31; Capsa 57 n. 31, 46, 112, 160, 185; Capsa 58 n. 43; Capsa<br />

59 n. 147; Capsa 60 n. 35, 42; Capsa 62 n. 110; Capsa 64 n. 249; Capsa 68 n. 211; Capsa<br />

73 n. 27; Capsa 79 n. 47, 110, 164, 170; Capsa 85 n. 8.<br />

KUFSTEIN, Capsa 46 n. 71.<br />

LA CAVA, Capsa 38 n. 69.<br />

LACESSUM: vedi Lases.<br />

LACUS MAGNANUS: vedi s. Massenza.<br />

LAGANA: vedi Laguna.<br />

LAGO DI S. ANDREA (Loppio), Capsa 20 n. 24; Capsa 30 n. 53; Capsa 32 n. 59, 75, 76;<br />

Capsa 59 n. 109; Capsa 81 n. 35.<br />

LAGOLO, Capsa 30 n. 51; Capsa 57 n. 82, 125; Capsa 63 n. 51; Capsa 82 n. 16.<br />

LAGOSCURO, Capsa 16 n. 3.<br />

LAGUNA (Lagana): vedi Cavedine.<br />

LAGUNDO (Algund), Capsa 47 n. 67.<br />

LAIMBURG, Capsa 58 n. 47; Capsa 60 n. 114.<br />

LAINOMA, Capsa 59 n. 55.<br />

LAMAR (Lamari - Gardolo) Capsa 64 n. 250, 261.<br />

LANA (Lenum, Lena, Lenon, Leenn, Lananum, Leuna, Lenanum, Leunanum, Lugnagnana,<br />

Leynanum, Lugognanum, Lana), Capsa 2 n. 11; Capsa 4 n. 70; Capsa 8 n. 11; Capsa 10 n.<br />

41; Capsa 11 n. 24; Capsa 40 n. 20; Capsa 43 n. 70; Capsa 53 n. 10; Capsa 54 n. 1, 2, 3,<br />

4, 5, 6, 7, 8, 29, 30, 31; Capsa 58 n. 42, 50, 61; Capsa 59 n. 34, 135; Capsa 61 n. 55;<br />

Capsa 62 n. 103, Capsa 65 n. 1.<br />

LANANUM: vedi Lana.<br />

LANGECK (castello di Wanga), Capsa 2 n. 34.<br />

LANGUNA; vedi Laguna.<br />

LANZA (Rumo), Capsa 48 n. 40; Capsa 60 n. 26, 28, 45.<br />

LANZINUM: vedi Lenzumo.<br />

LARDARO, Capsa 68 n. 45, 139.<br />

LARIDO (Laritum, Larium, Laudum, Rium), Capsa 8 n. 107; Capsa 68 n. 50, 87, 108, 126, 136,<br />

208; Capsa 83 n. 163.<br />

LARITUM: vedi Larido.<br />

LARIUM: vedi Larido.<br />

LARZANA: vedi Montagne.<br />

LASARCHA: vedi Sarche.<br />

LASES (Lasesium, Lacessum), Capsa 24 n. 4; Capsa 28 n. 9, 22; Capsa 61 n. 8; Capsa 82 n. 33.<br />

LASESIUM: vedi Lasés.<br />

LASINO, Capsa 3 n. 69, 107, 141, 181, 183, 194, 209, 211, 226; Capsa 4 n. 26, 36, 138, 139,<br />

159, 169, 174; Capsa 28 n. 22; Capsa 30 n. 60, 61, 73; Capsa 34 n. 20, 28, 51; Capsa 51<br />

n. 18, 19; Capsa 57 n. 59, 103, 236; Capsa 64 n. 286; Capsa 68 n. 117, 213; Capsa 82 n.<br />

27.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1582


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

LASTE, Capsa 3 n. 71; Capsa 43 n. 26, 27, 28; Capsa 55 n. 20, 38, 39, 40, 41, 44, 44a, 45;<br />

Capsa 64 n. 82, 211, 294, 303, 314.<br />

LATSCH (Laz, Lautsch, Leesch, Letsch, Lesz, Laces), Capsa 43 n. 35, 36, 37, 38, 39.<br />

LAUCHA: vedi Locca.<br />

LAUDUM: vedi Larido.<br />

LAUREGNO, Capsa 9 n. 169.<br />

LAUTSCH: vedi Latsch.<br />

LAVARONE (Lavaronum, Avaronum), Capsa 13 n. 22; Capsa 14 n. 108, 117; Capsa 17 n. 88;<br />

Capsa 36 n. 3; Capsa 57 n. 136, 139.<br />

LAVIS (Avisium), Capsa 3 n. 12, 77, 145, 148, 206, 217; Capsa 4 n. 41, 72; Capsa 9 n. 45;<br />

Capsa 35 n. 54; Capsa 45 n. 35; Capsa 51 n. 20, 25, 26, 26a; Capsa 52 n. 67; Capsa 59 n.<br />

182; Capsa 79 n. 236, 293.<br />

LAYBACH: vedi Lubiana.<br />

LAZ: vedi Latsch.<br />

LEDRO (Leudrum, Ludrum) Capsa 2 n. 9, 38, 60, 69; Capsa 3 n. 39, 49; Capsa 5 n. 10, 34, 52,<br />

76, 78, 82, 87; tutta la Capsa 6; Capsa 7 n. 4, 37; Capsa 8 n. 56, 98; Capsa 10 n. 56;<br />

Capsa 12 n. 51; Capsa 13 n. 33; Capsa 20 n. 25, 30; Capsa 24 n. 2; Capsa 25 n. 11; cpasa<br />

26 n. 37, 52; Capsa 28 n. 15; Capsa 30 n. 8, 14, 15, 31, 34, 42, 52, 95; Capsa 31 n. 9, 73;<br />

Capsa 34 n. 1; Capsa 37 n. 49; Capsa 40 n. 22; Capsa 43 n. 11, 41; Capsa 44 n. 7, 26;<br />

Capsa 45 n. 74, 76; Capsa 48 n. 20; Capsa 49 n. 18, 19, 20, 28a, 29, 69; Capsa 50 n. 9;<br />

Capsa 51 n. 2; Capsa 52 n. 69; Capsa 53 n. 10; Capsa 57 n. 12, 52a, 79, 81, 83; Capsa 59<br />

n. 70, 75, 95, 137; Capsa 62 n. 5, 6, 7, 31, 57, 107, 129; Capsa 64 n. 119, 131; Capsa 65<br />

n. 6, 17; Capsa 66 n. 2; Capsa 67 n. 182; Capsa 68 n. 206; Capsa 70 n. 20,1 20,2; Capsa<br />

73 n. 31; Capsa 80 n. 4, 70; Capsa 82 n. 2, 6, 11, 15.<br />

LEEN N. vedi Lana.<br />

LEETSCH: vedi Latsch.<br />

LEGNAME: (dazio, commercio), Capsa 8 n. 93, 99, 100, 101, 102, 133; Capsa 12 n. 54, 57, 61,<br />

63, 63a, 64, 70, 82, 92, 94, 95, 96, 100; Capsa 13 n. 41; Capsa 14 n. 177; Capsa 17 n. 88;<br />

Capsa 57 n. 86; Capsa 59 n. 11, 135a; Capsa 62 n. 7, 128, 133, 137; Capsa 63 n. 39;<br />

Capsa 73 n. 35; Capsa 79 n. 293, 303.<br />

LEGNANO, Capsa 2 n. 57.<br />

LENA: vedi Lana.<br />

LENANUM: vedi Lana.<br />

LENGENSTEIN (Longostagno), Capsa 3 n. 16; Capsa 11 n. 12, 13, 37; Capsa 61 n. 50, Capsa<br />

63 n. 42e.<br />

LENGMOOS (Longomoso), Capsa 2 n. 59; Capsa 21 n. 4; Capsa 33 n. 3; Capsa 54 n. 18, 19,<br />

20, 21, 22; Capsa 57 n. 3; Capsa 64 n. 63.<br />

LENON: vedi Lana.<br />

LENUM: vedi Lana.<br />

LENZIMA (Linzima, Anzima, Lanzuma), Capsa 4 n. 143; Capsa 8 n. 83; Capsa 27 n. 8; Capsa<br />

28 n. 3, 21; Capsa 37 n. 21, 35, 51; Capsa 63 n. 18, 57; Capsa 81 n. 33, 44, 45.<br />

LENZON: vedi Lenzumo.<br />

LENZUMA: vedi Lenzima.<br />

LENZUMO: (Lenzumum, Lenzon), Capsa 6 n. 6; Capsa 51 n. 16; Capsa 57 n. 81, 86; Capsa 82<br />

n. 7g.<br />

LEONE X papa, Capsa 16 n. 46; Capsa 38 n. 8, 16, 17, 18, 28, 29, 30, 31, 32, 61; Capsa 39 n.<br />

44; Capsa 42 n. 1, 2, 10; Capsa 44 n. 21; Capsa 55 n. 6; Capsa 56 n. 101, 102, 103, 104,<br />

105, 106, 107.<br />

LEOPOLDO I D'ASBURGO imperatore, Capsa 1 n. 12; Capsa 4 n. 20, 82; Capsa 41 n. 7;<br />

Capsa 44 n. 86,86a; ...<br />

LERCHACH (Renon), Capsa 2 n. 59.<br />

LESZ: vedi Latsch<br />

LETSCH: vedi Latsch.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1583


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

LETTERE AI PRINCIPI (formulario), Capsa 3 n. 142.<br />

LEUDRUM: vedi Ledro.<br />

LEUNA (Vallis Leuna), Capsa 47 n. 242, 244.<br />

LEUNA: vedi Lana.<br />

LEUNANUM: vedi Lana.<br />

LEVEGUM: vedi Levico.<br />

LEVICO (Levicum, Levegum), Capsa 2 n. 26, 68; Capsa 3 n. 35; Capsa 4 n. 12; Capsa 7 n. 1;<br />

Capsa 8 n. 37; Capsa 13 n. 10, 47; tutta la Capsa 14; Capsa 17 n. 13; Capsa 19 n. 25;<br />

Capsa 21 n. 8; Capsa 24 n. 4; Capsa 26 n. 40, 52; Capsa 28 n. 9, 17, 18, 22, 25; Capsa 31<br />

n. 5; Capsa 43 n. 15, 16, 17, 32, 33; Capsa 57 n. 137, 163, 163; Capsa 59 n. 47, 179, 182,<br />

183, 185, 187, 188, 189, 235; Capsa 61 n. 19a; Capsa 64 n. 84, 117; Capsa 65 n. 43;<br />

Capsa 66 n. 14; Capsa 67 n. 195, 204; Capsa 79 n. 247, 301, 309, 310, 418, 424; Capsa<br />

80 n. 11, 13, 16, 50, 65, 113, 120, 124, 152, 153, 189; Capsa 84 n. 2, 19.<br />

LEVUM: vedi Livido.<br />

LIBER S. VIGILII: vedi Codice Wangiano.<br />

LIBRI PROIBITI, Capsa 3 n. 193.<br />

LICHTENSTEIN (signori), Capsa 4 n. 70; Capsa 8 n. 11, 109; Capsa 9 n. 11; Capsa 11 n. 28;<br />

Capsa 17 n. 83; Capsa 20 n. 6, 22, 28; Capsa 21 n. 4; Capsa 25 n. 5; Capsa 27 n. 11;<br />

Capsa 30 n. 35; Capsa 33 n. 4, 6, 34; Capsa 36 n. 6; Capsa 40 n. 5, 18, 30; Capsa 44 n.<br />

21; Capsa 46 n. 11, 13, 41, 42, 44; Capsa 53 n. 2, 5; Capsa 56 n. 124; Capsa 57 n. 33, 48,<br />

71, 96; Capsa 58 n. 25, 42; Capsa 59 n. 51, 46, 56, 139, 141, 144; Capsa 60 n. 28, 63;<br />

Capsa 61 n. 25, 30, 41; Capsa 62 n. 2, 103, 107; Capsa 79 n. 410, 419; Capsa 80 n. 33,<br />

34, 124, 175, 178; Capsa 81 n. 3, 31, 57, 61; Capsa 82 n. 29, 30, 31.<br />

LICHTENSTEIN UDALRICO vescovo di Trento (Liatestain): vedi Udalrico...<br />

LIDORNO (Mattarello), Capsa 3 n. 30, 210; Capsa 37 n. 41, 42, 53; Capsa 64 n. 118, 314, 315,<br />

326, 352.<br />

LIENZ (Lincium, Luenz), Capsa 12 n. 98; Capsa 36 n. 6; Capsa 43 n. 3, 42.<br />

LIMONE, Capsa 3 n. 91; Capsa 5 n. 87; Capsa 83 n. 312, 313.<br />

LINCIUM: vedi Lienz.<br />

LINFANO, Capsa 30 n. 65.<br />

LINTECLARUM: vedi Enticlar.<br />

LIONE (Lugdunum), Capsa 3 n. 57.<br />

LISERA: vedi Isera.<br />

LISIGNAGO, Capsa 61 n. 8; Capsa 58 n. 64; Capsa 64 n. 189 III.<br />

LIVIDO (Levum - Bono), Capsa 68 n. 116.<br />

LIVINALLONGO (Avignale Longum), Capsa 12 n. 67.<br />

LIVO, Capsa 2 n. 3, 31, 45, 46, 74; Capsa 3 n. 8, 9, 70, 85, 87; Capsa 6 n. 17; Capsa 8 n. 84;<br />

Capsa 9 n. 3, 8, 35a, 115, 125, 127, 131, 156, 169, 171; Capsa 10 n. 12; Capsa 11 n. 1,<br />

28; Capsa 21 n. 5; Capsa 28 n. 22; Capsa 29 n. 7; Capsa 30 n. 20; Capsa 37 n. 2, 14, 39;<br />

Capsa 40 n. 3, 56; Capsa 48 n. 4, 6, 9, 16, 89, 91; Capsa 51 n. 8; Capsa 58 n. 1, 2, 40,<br />

53b, 58, 59; Capsa 59 n. 14, 81; Capsa 60 n. 1, 4, 10, 100; Capsa 64 n. 58, 251; Capsa 65<br />

n. 6; Capsa 68 n. 14; Capsa 80 n. 41, 106; Capsa 83 n. 174.<br />

LIZZANA (Lizana, Luzana), Capsa 2 n. 60, 60a; Capsa 3 n. 7, 8, 15, 19, 62, 200; Capsa 12 n.<br />

68; Capsa 20 n. 28; Capsa 21 n. 3, 4; Capsa 26 n. 30; Capsa 28 n. 4; Capsa 30 n. 35, 38;<br />

Capsa 32 n. 11, 16, 17, 26, 27, 28, 30, 40, 42, 43, 44; Capsa 33 n. 1, 6, 20, 26, 27, 28, 29,<br />

30, 31, 32, 33, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 44; Capsa 37 n. 11, 16, 23, 26, 35, 41, 51; Capsa<br />

38 n. 33; Capsa 50 n. 20, 21, 41, 42, 43, 52, 91; Capsa 57 n. 67, 157; Capsa 58 n. 21, 61;<br />

Capsa 59 n. 29, 46, 96; Capsa 61 n. 17; Capsa 63 n. 6, 9, 21, 24, 26, 28, 29, 46, 57; Capsa<br />

65 n. 6; Capsa 67 n. 40; Capsa 68 n. 211; Capsa 69 n. 56, 117, 125, 128, 169; Capsa 81 n.<br />

67; Capsa 82 n. 25.<br />

LOCCA (Aucha, Lauca, Laucha, Occa), Capsa 3 n. 32; Capsa 6 n. 2, 8, 23; Capsa 51 n. 16;<br />

Capsa 57 n. 81, 83, 86, 87; Capsa 62 n. 126, 132; Capsa 82 n. 7, 11, 15.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1584


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

LODOVICO MADRUZZO vescovo di Trento, Capsa 1 n. 25; Capsa 3 n. 126, 129, 131, 132,<br />

143, 151, 162, 163, 197, 208, 213; Capsa 4 n. 65, 66, 97, 98; Capsa 5 n. 71; Capsa 6 n.<br />

16; Capsa 7 n. 12; Capsa 9 n. 34; Capsa 12 n. 47, 87, 88; Capsa 13 n. 18; Capsa 16 n. 89;<br />

Capsa 17 n. 32, 34, 35, 59; Capsa 18 n. 9, 18, 20, 24; Capsa 20 n. 29, 30, 31; Capsa 30 n.<br />

98; Capsa 31 n. 54, 61; Capsa 38 n. 97, 100, 109; Capsa 40 n. 49, 56, 57; Capsa 43 n. 51,<br />

63, 79; Capsa 44 n. 53, 59, 77, 80, 99; Capsa 55 n. 27; Capsa 56 n. 9, 10, 50, 55, 129;<br />

tutta la Capsa 79; Capsa 80 n. 18, 25; Capsa 84 n. 3; Capsa 85 n. 2.<br />

LODRON (Lodronum, Ludrum; paese e signori), Capsa 2 n. 56; Capsa 3 n. 11, 56, 101, 122,<br />

212; Capsa 4 n. 81; Capsa 5 n. 39; Capsa 6 n. 2c; Capsa 7 n. 4, 10, 24, 38, 71; Capsa 8 n.<br />

23, 26, 27, 28, 29, 30, 63, 64, 73, 80, 82, 83, 96, 98, 101, 102, 125, 129; Capsa 9 n. 11,<br />

137; Capsa 13 n. 11, 31; Capsa 14 n. 52; Capsa 17 n. 95, 110; Capsa 19 n. 1, 8; Capsa 20<br />

n. 2, 4, 10, 15, 16, 17, 18, 19, 29, 30; Capsa 21 n. 7; Capsa 30 n. 41, 113; tutta la Capsa<br />

31; Capsa 32 n. 6; Capsa 33 n. 16; Capsa 37 n. 58; Capsa 40 n. 47c, 60; Capsa 44 n. 94;<br />

Capsa 49 n. 23, 24, 25, 35, 38, 39; Capsa 50 n. 48, 59, 90; Capsa 57 n. 25, 30, 31, 33, 82,<br />

131, 196; Capsa 60 n. 47, 103, 133, 136; Capsa 65 n. 13; Capsa 67 n. 38, 48, 69, 73, 74,<br />

136; Capsa 68 n. 184, 205, 209, 212; Capsa 73 n. 59, 61; Capsa 79 n. 291, 301, 410, 415;<br />

Capsa 80 n. 10, 28, 73, 126, 127, 174, 175, 189; Capsa 81 n. 16; Capsa 82 n. 15, 29, 30,<br />

153, 155, 187, 209, 213, 216, 250, 256, 350.<br />

LOMASINUM: vedi Nomesino.<br />

LOMASO (Lomassum, Nomassum), Capsa 3 n. 194; Capsa 6 n. 19; Capsa 8 n. 7, 16, 19, 106,<br />

114, 115; Capsa 17 n. 15; Capsa 20 n. 30; Capsa 24 n. 2; Capsa 26 n. 3; Capsa 28 n. 15,<br />

30; Capsa 29 n. 3; Capsa 30 n. 34, 52, 85, 95; Capsa 34 n. 18, 20; Capsa 37 n. 16; Capsa<br />

38 n . 28; Capsa 40 n. 22; Capsa 49 n. 26, 49, 50, 51, 52, 54; Capsa 58 n. 32; Capsa 59 n.<br />

16; Capsa 62 n. 136; Capsa 65 n. 6; tutta la Capsa 68; Capsa 74 n. 3; Capsa 80 n. 25, 59.<br />

LOMASON (Lomaso), Capsa 7 n. 94; Capsa 82 n. 5.<br />

LOMBARDIA, Capsa 1 n. 5; Capsa 3 n. 3d.<br />

LON, Capsa 28 n. 15; Capsa 47 n. 181; Capsa 57 n. 97; Capsa 59 n. 156; Capsa 68 n. 169.<br />

LONA, Capsa 13 n. 44.<br />

LONATO (Brescia), Capsa 39 n. 4.<br />

LOPLUM: vedi Loppio.<br />

LOPPIO (Lopulum, Loplum, Opulum), Capsa 20 n. 24; Capsa 32 n. 59, 63; Capsa 33 n. 44;<br />

Capsa 37 n. 38; Capsa 57 n. 82; Capsa 63 n. 22; Capsa 70 n. 12; Capsa 81 n. 34, 64.<br />

LOPULUM: vedi Loppio.<br />

LOVER (Lovernium, Luverum), Capsa 2 n. 58; Capsa 58 n. 46; Capsa 61 n. 17.<br />

LUBIACUM: vedi Lubiana.<br />

LUBIANA (Laybach, Lubiacum), Capsa 10 n. 41; Capsa 37 n. 41; Capsa 59 n. 131; Capsa 69 n.<br />

73.<br />

LUDRUM: vedi Ledro.<br />

LUENZ: vedi Lienz.<br />

LUGO, Capsa 25 n. 17.<br />

LUGOGNANUM: vedi Lana.<br />

LUNDO, Capsa 28 n. 27; Capsa 30 n. 115; Capsa 49 n. 76; Capsa 57 n. 20; Capsa 62 n. 92;<br />

Capsa 68 n. 15, 20, 54, 60, 62, 64, 98, 132, 151, 156, 160, 170, 181, 197, 208; Capsa 83<br />

n. 115.<br />

LUSOL, Capsa 64 n. 178.<br />

LUTERO MARTINO, Capsa 3 n. 73; Capsa 56 n. 67, 69.<br />

LUTTI notaio, Capsa 8 n. 10.<br />

LUVERNUM: vedi Lover.<br />

LUXEVIL (Borgogna), Capsa 43 n. 79.<br />

LUZANA: vedi Lizzana.<br />

MADERNO, Capsa 3 n. 36; Capsa 28 n. 14b; Capsa 64 n. 120, 124, 125, 128, 140, 154, 296.<br />

MADES: vedi Madice.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1585


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

MADICE (Mades, Madesum), Capsa 5 n. 36¸; Capsa 49 n. 54¸ Capsa 62 n.110; tutta la Capsa<br />

68; Capsa 83 n. 14, 14b, 301.<br />

MADONNA DI CAMPIGLIO: vedi Campiglio.<br />

MADRANO, Capsa 13 n. 10, 35, 39; Capsa 28 n. 15; Capsa 64 n. 196, 240; Capsa 84 n. 7.<br />

MADRID, Capsa 16 n. 81.<br />

MADRUZZO (paese, castello, signori), Capsa 2 n. 3, 10, 16, 56, 73; Capsa 3 n. 7, 11, 14, 22,<br />

51, 51a, 85, 87, 107, 181, 196, 209, 211; Capsa 4 n. 70, 154, 159, 169; Capsa 5 n. 39, 67;<br />

Capsa 6 n. 2, 17; Capsa 8 n. 84; Capsa 9 n. 196, 204, 210, 216, 221, 225, 226, 227, 230,<br />

237, 238, 240, 242, 245, 256, 257, 260, 161; Capsa 13 n. 10, 14, 48; Capsa 21 n. 4; Capsa<br />

25 n. 16, 17; Capsa 28 n. 22; Capsa 30 n. 4, 30, 31, 35, 45, 60, 61, 63, 73, 97, 113; Capsa<br />

31 n. 43; Capsa 34 n. 8, 10, 17, 20, 27, 28, 29, 30, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47,<br />

48, 51, 52, 53, 54; Capsa 35 n. 7, 8; Capsa 37 n. 15; Capsa 38 n. 49; Capsa 40 n. 26, 30;<br />

Capsa 43 n. 78; Capsa 44 n. 61, 81, 226, 227; Capsa 49 n. 13; Capsa 50 n. 89; Capsa 51<br />

n. 18, 19; Capsa 56 n. 28; Capsa 57 n. 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 103, 110,<br />

169, 174, 175, 176; Capsa 58 n. 44, 55, 56, 59; Capsa 59 n. 31, 156; Capsa 60 n. 1; Capsa<br />

61 n. 6, 38; Capsa 62 n. 24, 38; Capsa 63 n. 6, 13; Capsa 64 n. 17, 18, 31, 221, 237, 258;<br />

Capsa 66 n. 7; Capsa 68 n. 49, 118, 152, 173, 183, 184, 194, 213; Capsa 79 n. 47, 48, 52,<br />

242, 257, 331, 388, 389, 412; Capsa 80 n. 70; Capsa 81 n. 51, 54; Capsa 82 n. 27; Capsa<br />

83 n. 10 bis, 310, 312, 315, 316, 336.<br />

MADRUZZO CARLO EMANUELE vescovo di Trento: vedi Carlo Emanuele...<br />

MADRUZZO CARLO GAUDENZIO vescovo di Trento: vedi Carlo Gaudenzio...<br />

MADRUZZO CRISTOFORO vescovo di Trento: vedi Cristoforo Madruzzo...<br />

MADRUZZO LUDOVICO vescovo di Trento: vedi Ludovico Madruzzo...<br />

MAGASA (Valvestino), Capsa 8 n. 14; Capsa 49 n. 38.<br />

MAGNACHUM: vedi Magnago.<br />

MAGNAGO (Magnachum - Civezzano), Capsa 64 n. 298.<br />

MAGNANUM: vedi s. Massenza.<br />

MAGONZA, Capsa 3 n. 58; Capsa 39 n. 25; Capsa 30 n. 31; Capsa 43 n. 54, 67; Capsa 47 n.<br />

66; Capsa 48 n. 39, 51.<br />

MAGRAS (Magrasium), Capsa 9 n. 121, 156; Capsa 28 n. 22; Capsa 29 n. 7; Capsa 60 n. 10;<br />

Capsa 82 n. 8; Capsa 83 n. 261, 265, 278, 325.<br />

MAGRASIUM: vedi Magras.<br />

MAGRÉ (Magretum), Capsa 2 n. 47; Capsa 9 n. 30; Capsa 10 n. 12, 38, 47, 50, 51; Capsa 12 n.<br />

3; Capsa 28 n. 9, 15; Capsa 58 n. 1, 37; Capsa 59 n. 95, 193; Capsa 60 n. 118; Capsa 61<br />

n. 5, 57; Capsa 63 n. 39; Capsa 70 n. 21; Capsa 85 n. 3.<br />

MAGRETUM: vedi Magré.<br />

MAIA (Maies, Maier, Maya, Mayes, Mais), Capsa 2 n. 20; Capsa 11 n. 24; Capsa 29 n. 8;<br />

Capsa 43 n. 30, 31, 82; Capsa ; Capsa 52 n. 7, 53, 54, 55; Capsa 54 n. 32, 33, 34, 35, 36,<br />

37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 45, 46, 47, 48, 49; Capsa 61 n. 28; Capsa 64 n. 63, 107.<br />

MAIANO: vedi Cles.<br />

MAIER: vedi Maia.<br />

MAIES: vedi Maia.<br />

MAINARDO barone di Neuhaus vescovo di Trento, Capsa 48 n. 13.<br />

MALA, Capsa 13 n. 8; Capsa 14 n. 7.<br />

MALCESINE (Malosilix), Capsa 62 n. 7.<br />

MALCONSIGLIO (castello), Capsa 18 n. 5. Vedi Castello del Buonconsiglio.<br />

MALÈ (Maletum, Maledum), Capsa 2 n. 46, 74, 77; Capsa 3 n. 39; Capsa 9 n. 3, 35, 36, 66, 72,<br />

101, 103, 131; Capsa 21 n. 5; Capsa 26 n. 35; Capsa 28 n. 22; Capsa 29 n. 7; Capsa 41 n.<br />

1; Capsa 45 n. 54; Capsa 47 n. 190; Capsa 48 n. 54, 61, 86; Capsa 51 n. 8, 12; Capsa 53<br />

n. 10, 14; Capsa 57 n. 33, ; Capsa 58 n. 46; Capsa 60 n. 6, 57; Capsa 61 n. 48; Capsa 64<br />

n. 243; Capsa 65 n. 17; Capsa 69 n . 68; Capsa 79 n. 9a; Capsa 80 n. 106, 107; Capsa 82<br />

n. 9a; Capsa 83 n. 82, 131, 149, 150, 173, 286, 325, 346.<br />

MALEDUM: vedi Malè.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1586


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

MALGOLO, Capsa 9 n. 20, 35, 38, 275; Capsa 28 n. 22; Capsa 48 n. 10; Capsa 60 n. 57, 72.<br />

MALLES, Capsa 2 n. 46; Capsa 47 n. 1.<br />

MALOSCO, Capsa 2 n. 34, 41; Capsa 3 n. 8, 9, 17, 19, 20, 55, 89; Capsa 5 n. 28; Capsa 7 n. 11;<br />

Capsa 8 n. 88; Capsa 9 n. 1, 2, 2a, 3, 5a, 22, 35, 189, 231, 280; Capsa 10 n. 1, 3, 23, 25;<br />

Capsa 11 n. 1; Capsa 21 n. 4, 5; Capsa 26 n. 10, 34; Capsa 28 n. 22; Capsa 30 n. 1, 4;<br />

Capsa 37 n. 11; Capsa 44 n. 1; Capsa 45 n. 2; Capsa 48 n. 4; Capsa 57 n. 6, 106, 160;<br />

Capsa 58 n. 18, 28, 55, 56, 58, 66; Capsa 59 n. 7, 23, 41, 140, 190; Capsa 60 n. 2, 3, 14,<br />

30, 65; Capsa 61 n. 9, 38; Capsa 62 n. 8; Capsa 63 n. 14; Capsa 64 n. 8, 12, 22, 23, 33,<br />

53, 55, 57; Capsa 80 n. 26.<br />

MALOSILICE DE: vedi Malcesine.<br />

MALOSILIX: vedi Malcesine.<br />

MALPAGA MARTINO notaio, Capsa 4 n. 125, 129.<br />

MALVASIA (Trento), Capsa 4 n. 155.<br />

MAN (Trento), Capsa 59 n. 116; Capsa 64 n. 126, 154, 270; Capsa 70 n. 2; Capsa 82 n. 16.<br />

MANTOVA, Capsa 1 n. 27; Capsa 3 n. 55, 91, 223; Capsa 4 n. 15, 162, 211; Capsa 6 n. 4, 5;<br />

Capsa 7 n. 23; Capsa 11 n. 16; Capsa 12 n. 3; Capsa 14 n. 30; Capsa 16 n. 65; tutta la<br />

Capsa 20; Capsa 25 n. 10; Capsa 26 n. 52; Capsa 30 n. 49, 91, 99; Capsa 34 n. 20; Capsa<br />

39 n. 18; Capsa 43 n. 41; Capsa 44 n. 7, 13, 26; Capsa 45 n. 63; Capsa 48 n. 12, 74;<br />

Capsa 58 n. 48; Capsa 59 n. 70, 99, 101, 189; Capsa 63 n. 42, 43; Capsa 65 n. 2; Capsa<br />

70 n. 19; Capsa 83 n. 20.<br />

MANZANO, Capsa 32 n. 71; Capsa 37 n. 7, 35; Capsa 59 n. 53; Capsa 63 n. 40.<br />

MARANO (Isera), Capsa 27 n. 8; Capsa 37 n. 11, 22, 35, 51, 57; Capsa 64 n. 176; Capsa 81 n.<br />

33.<br />

MARAZZONE (Marazonum, Martizonum), Capsa 28 n. 27; Capsa 62 n. 148; Capsa 68 n. 87,<br />

126, 136, 208; Capsa 83 n. 163.<br />

MARCENA, Capsa 48 n. 37; Capsa 60 n. 28, 49; Capsa 83 n. 160.<br />

MARCHUM: vedi Marco.<br />

MARCO (Marchum), Capsa 3 n. 32; Capsa 32 n. 27; Capsa 37 n. 16, 35; Capsa 50 n. 10, 43;<br />

Capsa 57 n. 82; Capsa 58 n. 61; Capsa 63 n. 20; Capsa 64 n. 54; Capsa 82 n. 10.<br />

MARETSCH, Capsa 47 n. 153, 154, 155.<br />

MARGONE (Ravina), Capsa 2 n. 70; Capsa 3 n. 149, 151; Capsa 4 n. 21; Capsa 25 n. 21; Capsa<br />

28 n. 22; Capsa 57 n. 121, 122, 123; Capsa 73 n. 6; Capsa 79 n. 400, 415.<br />

MARGONE (Vezzano), Capsa 34 n. 50.<br />

MARIENFELD, Capsa 33 n. 2.<br />

MARLENGO (Marniga, Marling), Capsa 2 n. 54; Capsa 3 n. 11; Capsa 5 n. 4; Capsa 10 n. 6,<br />

29; Capsa 17 n. 12; Capsa 30 n. 31; Capsa 39 n. 3, 9; Capsa 40 n. 11; Capsa 45 n. 30;<br />

Capsa 47 n. 65, 66, 126; Capsa 48 n. 12; Capsa 52 n. 5, 9, 10, 12, 26, 27, 28, 29, 30, 31,<br />

52; Capsa 58 n. 11; Capsa 59 n. 101; Capsa 61 n. 52.<br />

MARMIROLO, Capsa 20 n. 5.<br />

MARNIGA: vedi anche Mornighe.<br />

MARNIGA: vedi Marlengo.<br />

MARÖSH: vedi Maretsch.<br />

MARTIGNANO, Capsa 4 n. 203; Capsa 64 n. 175, 186, 197, 226, 292, 329.<br />

MARTINO notaio da Trento, Capsa 6 n. 5.<br />

MARTINO V papa, Capsa 3 n. 61; Capsa 9 n. 39a; Capsa 17 n. 28, 38; Capsa 18 n. 9; Capsa 40<br />

n. 34, 35, 37; Capsa 45 n. 77; Capsa 56 n. 3, 4, 5, 6, 7, 8.<br />

MARTIZONUM: vedi Marazzone.<br />

MASANIGUM: vedi Mocenigo.<br />

MASCHERE, Capsa 3 n. 138.<br />

MASIMILIANO II imperatore, Capsa 33 n. 34; Capsa 44 n. 73.<br />

MASSIMENO (Massimenum; Massimeum), Capsa 31 n. 13; Capsa 83 n. 3, 31, 34, 171, 243.<br />

MASSIMEUM: vedi Massimeno.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1587


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

MASSIMILIANO I imperatore,capsa 3 n. 102; Capsa 5 n. 75; tutta la Capsa 16; Capsa 30 n.<br />

53; Capsa 43 n. 13, 14; Capsa 44 n. 124; Capsa 45 n. 29, 71; Capsa 46 n. 51.<br />

MASSONE (Musonum), Capsa 29 n. 13; Capsa 30 n. 9; Capsa 62 n. 59.<br />

MASTELLINA, Capsa 9 n. 117, 276; Capsa 21 n. 5; Capsa 28 n. 27; Capsa 59 n. 186; Capsa 60<br />

n. 64; Capsa 62 n. 146; Capsa 82 n. 6; Capsa 83 n. 29, 147, 335.<br />

MASTERAGUM: vedi Mestriago.<br />

MASTOZOL: vedi Mostizzolo.<br />

MASTRANIGUM: vedi Mazzaniga.<br />

MATRAI, Capsa 12 n. 1; Capsa 58 n. 48.<br />

MATSCH (Signori), Capsa 4 n. 31, 33; Capsa 7 n. 10, 25, 38; Capsa 8 n. 11; Capsa 9 n. 11;<br />

Capsa 16 n. 31; Capsa 30 n. 35; Capsa 32 n. 6, 9; Capsa 37 n. 51; Capsa 44 n. 17.<br />

MATTARELLO, Capsa 3 n. 30, 146, 147, 186, 230; Capsa 4 n. 2, 70, 75, 76, 77, 78, 121, 122,<br />

123, 124, 125, 126, 127, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 136, 137, 138, 139, 140,<br />

141, 142, 143, 144, 145, 203; Capsa 8 n. 11; Capsa 28 n. 22; Capsa 37 n. 41, 42, 53;<br />

Capsa 44 n. 110; Capsa 51 n. 7; Capsa 57 n. 198; Capsa 74 n. 1; Capsa 79 n. 400; Capsa<br />

82 n. 32.<br />

MATTEO vescovo di Bressanone, Capsa 32 n. 15, 24.<br />

MATTIA GALASSO, Capsa 43 n. 26, 38; Capsa 55 n. 38; Capsa 79 n. 410.<br />

MATTIA imperatore, Capsa 3 n. 204.<br />

MATTIOLI PIETRO ANDREA medico, Capsa 3 n. 133, 159.<br />

MAYA: vedi Maia.<br />

MAYES: vedi Maia.<br />

MAZELINO da Bolzano, Capsa 61 n. 16.<br />

MAZELONUM: vedi Mezzalone.<br />

MAZOVIA (de) ALESSANDRO vescovo di Trento: vedi Alessandro duca di Mazovia ...<br />

MAZZANIGA (Civezzano), Capsa 44 n. 126; Capsa 57 n. 27; Capsa 59 n. 48; Capsa 64 n. 17.<br />

MEANO (Meanum, Millianum), Capsa 3 n. 12; Capsa 11 n. 36; Capsa 17 n. 19; Capsa 28 n. 9,<br />

14d, 15, 22, 28; Capsa 44 n. 128, 130; Capsa 57 n. 79; Capsa 64 n. 217, 249, 256, 261,<br />

275; Capsa 73 n. 42, 43, 56; Capsa 74 n.1; Capsa 79 n. 400; Capsa 80 n. 120.<br />

MEANO (Spormaggiore), Capsa 35 n. 2.<br />

MECHEL (Meclum), Capsa 8 n. 17; Capsa 9 n. 30, 49, 56, 66, 100, 226; Capsa 36 n. 5; Capsa<br />

43 n. 36; Capsa 48 n. 11; Capsa 58 n. 40; Capsa 60 n. 11, 49; Capsa 64 n. 208; Capsa 80<br />

n. 106; Capsa 83 n. 115.<br />

MECLUM: vedi Mechel.<br />

MEDIANA: vedi Mezzana.<br />

MEDIUM LOMBARDUM: vedi Mezzolombardo.<br />

MELANGUM: vedi Castelfondo.<br />

MELTINA (Moelten), Capsa 51 n. 2; Capsa 65 n. 6.<br />

MENAS (Menasium), Capsa 28 n. 27; Capsa 57 n. 175; Capsa 74 n. 3.<br />

MENASIUM: vedi Menas.<br />

MENDICANTI: vedi Ordini religiosi.<br />

MENINGEN, Capsa 16 n. 83.<br />

MENSA VESCOVILE, Capsa 3 n. 98, 199, 205.<br />

MENZANO (signori), Capsa 2 n. 37; Capsa 21 n. 4 [Manzano? Beseno?].<br />

MERANO, Capsa 3 n. 32; Capsa 4 n. 31, 38; Capsa 10 n. 28; Capsa 26 n. 41; Capsa 28 n. 5;<br />

Capsa 29 n. 3; Capsa 47 n. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 26, 135, 166, 167,<br />

168, 169, 170, 171, 172; Capsa 64 n. 119, 266; Capsa 67 n. 173; Capsa 83 n. 283.<br />

MERAZIUM (Bleggio), Capsa 68 n. 87.<br />

MERCATO, Capsa 4 n. 74.<br />

MERLINGEN: vedi Marlengo.<br />

MERSBURG (Sassonia), Capsa 46 n. 3, 4.<br />

MERWELLE (Renon), Capsa 2 n. 59.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1588


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

MESIANO (Mesianum, Misianum, Misilanum), Capsa 2 n. 62; Capsa 3 n. 36, 52; Capsa 28 n.<br />

11, 11a, 15; Capsa 50 n. 50; Capsa 57 n. 101, 117; Capsa 59 n. 202, 212, 218, 242; Capsa<br />

64 n. 40, 45, 71, 85, 88, 90, 128, 138, 148, 154, 174, 181, 189, 210, 223, 242, 252, 273,<br />

291, 303, 306, 307, 316; Capsa 70 n. 1.<br />

MESTRIAGO (Mestriagum, Mistiagum, Masteragum), Capsa 9 n. 2, 72, 117; Capsa 21 n. 5;<br />

Capsa 28 n. 27; Capsa 58 n. 40; Capsa 62 n. 146; Capsa 83 n. 104, 115.<br />

METIUM ANTIQUUM: vedi Mezzolombardo.<br />

METZ, Capsa 61 n. 64; Capsa 63 n. 48; Capsa 64 n. 149.<br />

MEYANUM: vedi Meano.<br />

MEZ: vedi Mezzolombardo e Mezzocorona.<br />

MEZIUM S. GOTTARDI: vedi Mezzocorona.<br />

MEZIUM: vedi Mezzolombardo e Mezzocorona.<br />

MEZZALONE (Livo), Capsa 9 n. 13.<br />

MEZZANA (Mediana), Capsa 9 n. 16, 34; Capsa 28 n. 27; Capsa 29 n. 7; Capsa 57 n. 41; Capsa<br />

58 n. 46; Capsa 60 n. 22, 47; Capsa 70 n. 27; Capsa 83 n. 291.<br />

MEZZOCORONA (Mez, Mezum, Mezium, Novum Mezium, Metzium Coronae, Mezium s.<br />

Gottardi), Capsa 1 n. 7; Capsa 2 n. 22, 61, 73; Capsa 3 n. 10, 20, 37, 71, 87, 88, 89, 118;<br />

Capsa 8 n. 75, 88; Capsa 9 n. 5, 69; Capsa 10 n 3, 12, 24; Capsa 11 n. 24, 36; Capsa 12 n.<br />

1; Capsa 13 n. 11; Capsa 17 n. 12, 15; Capsa 26 n. 31; Capsa 28 n. 9, 15, 22; Capsa 30 n.<br />

4, 28; Capsa 33 n. 29, 34; tutta la Capsa 35; Capsa 38 n. 29, 30, 61; Capsa 40 n. 5; Capsa<br />

44 n. 8; Capsa 45 n. 60; Capsa 47 n. 69, 81, 113, 251; Capsa 57 n. 45, 161; Capsa 58 n. 1,<br />

3, 6, 18, 25, 30, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 53b, 58; Capsa 59 n. 31, 34, 81, 140, 178; Capsa<br />

60 n. 94, 98; Capsa 61 n. 2, 7, 22, 57, 62, 64; Capsa 63 n. 43; Capsa 64 n. 11, 22, 22a;<br />

Capsa 64 n. 24, 33, 36, 46, 55, 58, 68, 95, 229, 289, 358; Capsa 65 n. 35; Capsa 66 n. 2;<br />

Capsa 68 n. 213; Capsa 69 n. 68, 144; Capsa 79 n. 380; Capsa 80 n. 23; Capsa 82 n. 13;<br />

Capsa 83 n. 339.<br />

MEZZOLAGO (Valle di Ledro), Capsa 6 n. 26, 31; Capsa 62 n. 31, 43; Capsa 82 n. 6, 7, 15l.<br />

MEZZOLOMBARDO (Mez, Mezum, Mezium, Medium s. Petri, Mezium vetus, Matium<br />

antiquum, Medium Lombardum), Capsa 3 n. 30; Capsa 4 n. 203; Capsa 9 n. 45, 232;<br />

Capsa 28 n. 9, 15, 22, 28; Capsa 31 n. 89; tutta la Capsa 35; Capsa 45 n. 60; Capsa 47 n.<br />

119, 142; Capsa 48 n. 26, 28; Capsa 52 n. 68; Capsa 57 n. 161; Capsa 59 n. 177, 237;<br />

Capsa 60 n. 57, 81, 104; Capsa 64 n. 145, 207, 228, 232, 267, 275, 276, 277, 278, 279,<br />

280, 289, 301, 321, 322, 325, 345, 348, 349, 350, 360; Capsa 82 n. 13.<br />

MICHELE CARCANO, Capsa 69 n. 74, 97, 98, 99, 101, 136, 186.<br />

MICHELE IORBA suffraganeo di Trento, Capsa 26 n. 38.<br />

MIGAZZI: vedi Cogolo.<br />

MIGAZZONE (Mugazonum, Muzazonum), Capsa 28 n. 9, 22; Capsa 37 n. 39, 43, 44; Capsa 85<br />

n. 6.<br />

MILANO, Capsa 2 n. 65; Capsa 3 n. 102; Capsa 4 n. 12; Capsa 5 n. 2; Capsa 6 n. 4; Capsa 7 n.<br />

19; Capsa 9 n. 16; Capsa 10 n. 30; Capsa 14 n. 10; Capsa 30 n. 36; Capsa 43 n. 69; Capsa<br />

44 n. 17, 29; Capsa 57 n. 17; Capsa 61 n. 19, 79; Capsa 64 n. 56, 167, 244, 252, 253;<br />

Capsa 68 n. 206; Capsa 79 n. 244.<br />

MILLIANUM: vedi Meano.<br />

MINIERE, Capsa 1 n. 6, 9; Capsa 2 n. 17; Capsa 9 n. 37, 56; Capsa 12 n. 25, 29; Capsa 21 n. 1,<br />

4; Capsa 22 n. 5; Capsa 37 n. 16; Capsa 38 n. 36; Capsa 43 n. 60; Capsa 51 n. 16; Capsa<br />

58 n. 1; Capsa 59 n. 38; Capsa 64 n. 5; tutta la Capsa 66; Capsa 67 n. 219.<br />

MIOLA, Capsa 4 n. 34; Capsa 13 n. 8; Capsa 28 n. 17; Capsa 59 n. 229; Capsa 64 n. 17, 246,<br />

247, 248.<br />

MIONE (Muyonum - Rumo), Capsa 9, 27; Capsa 60 n. 28, 44; Capsa 83 n. 222.<br />

MIRANDOLA, Capsa 16 n. 42; Capsa 47 n. 243.<br />

MOCENIGO (Mossenigum, Musanigum - Rumo), Capsa 57 n. 49, 81; Capsa 83 n. 326.<br />

MODENA, Capsa 3 n. 91; Capsa 9 n. 216; Capsa 21 n. 4; Capsa 37 n. 32; Capsa 39 n. 49;<br />

Capsa 69 n. 68.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1589


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

MOENA (Moyena, Mogena), Capsa 4 n. 54; Capsa 12 n. 6, 13, 14, 15, 16, 21, 26, 28, 30, 35,<br />

90, 106 bis; Capsa 28 n. 15, 22; Capsa 47 n. 123; Capsa 59 n. 12; Capsa 65 n. 8; Capsa 74<br />

n. 1; Capsa 82 n. 2.<br />

MOERNA (Valvestino), Capsa 8 n. 13, 14; Capsa 49 n. 38.<br />

MOIA' (Cognola), Capsa 3 n. 51; Capsa 59 n. 65, 142, 149; Capsa 64 n. 59, 109, 217, 323, 352.<br />

MOLINA DI LEDRO, Capsa 62 n. 123.<br />

MOLLARO, Capsa 9 n. 13, 67, 76, 129, 156, 222; Capsa 21 n. 9; Capsa 28 n. 27; Capsa 34 n.<br />

48, 49; Capsa 48 n. 2, 4, 14; Capsa 57 n. 61, 177; Capsa 58 n. 66; Capsa 60 n. 87, 99;<br />

Capsa 64 n. 295; Capsa 66 n. 15.<br />

MOLVENO, Capsa 2 n. 47, 79; Capsa 3 n. 43, 48, 49, 50; Capsa 4 n. 3; Capsa 8 n. 10, 17, 20,<br />

21, 40, 118, 119, 120, 123, 126, 131; Capsa 28 n. 14; Capsa 34 n. 16; Capsa 35 n. 8, 16;<br />

Capsa 37 n. 53; Capsa 53 n. 10; Capsa 59 n. 136, 139, 143, 150, 225; Capsa 60 n. 22;<br />

Capsa 64 n. 187, 189, 190, 191, 193, 194, 205, 206, 207, 208, 209, 210, 211, 214, 218,<br />

219, 220, 226, 242, 248, 267, 340; Capsa 66 n. 2; Capsa 68 n. 12; Capsa 80 n. 171.<br />

MONASTERO ACQUANEGRA (presso Gambara), Capsa 40 n. 1.<br />

MONASTERO DELLA GIRONDA (Cremona), Capsa 40 n. 1, 8, 19.<br />

MONASTERO DI GRIES: vedi Gries.<br />

MONASTERO DI MARIENBERG, Capsa 54 n. 32.<br />

MONASTERO DI NAMBURG, Capsa 3 n. 120.<br />

MONASTERO DI NOVACELLA (Neustift), Capsa 30 n. 24; Capsa 47 n. 112; Capsa 53 n. 11;<br />

Capsa 64 n. 225; Capsa 80 n. 116.<br />

MONASTERO DI PIBURG (Salisburgo), Capsa 43 n. 34.<br />

MONASTERO DI S. ANNA (Sopramonte), Capsa 33 n. 33; tutta la Capsa 45; Capsa 59 n. 182.<br />

MONASTERO DI S. APOLLINARE (prepositura) Trento, Capsa 37 n. 51; tutta la Capsa 45;<br />

Capsa 48 n. 12; vedi pure monastero di s. Lorenzo.<br />

MONASTERO DI S. BARTOLOMEO (Romeno): vedi monastero di s. Tomaso.<br />

MONASTERO DI S. CROCE di Trento, capa 4 n. 10; Capsa 10 n. 13; Capsa 44 n. 15; tuta la<br />

Capsa 52; Capsa 55 n. 54; Capsa 57 n. 17; Capsa 59 n. 84.<br />

MONASTERO DI S. EUFEMIA in Brescia, Capsa 6 n. 4a.<br />

MONASTERO DI S. GIORGIO (Innsbruck), Capsa 40 n. 3; Capsa 43 n. 3; Capsa 44 n. 17;<br />

Capsa 55 n. 35.<br />

MONASTERO DI S. LORENZO a Trento, Capsa 2 n. 57, 70; Capsa 3 n. 7, 48, 88; Capsa 4 n.<br />

70; Capsa 5 n. 12; Capsa 9 n. 56; Capsa 11 n. 8; Capsa 12 n. 9; Capsa 13 n. 41; Capsa 17<br />

n. 4, 17; Capsa 18 n. 6; Capsa 21 n. 7; Capsa 26 n. 26; Capsa 29 n. 8; Capsa 30 n. 24, 27;<br />

Capsa 33 n. 33; Capsa 36 n. 11; Capsa 37 n. 42; Capsa 39 n. 6, 12; Capsa 40 n. 15, 19,<br />

24, 40; Capsa 44 n. 9, 14, 15, 16; tutta la Capsa 45; [nel 1235 passa ai Domenicani];<br />

Capsa 48 n. 12, 65; Capsa 49 n. 2, 8; Capsa 57 n. 31, 33, 41, 53, 64, 85; Capsa 58 n. 48;<br />

Capsa 59 n. 46, 71, 95, 97, 100, 105, 126, 137, 143, 189; Capsa 60 n. 19; Capsa 61 n. 52,<br />

56, 73; Capsa 62 n. 21; Capsa 63 n. 42e, 44, 48; Capsa 64 n. 46, 168, 171, 281; Capsa 65<br />

n. 1.<br />

MONASTERO DI S. MARCO a Trento, Capsa 4 n. 12; Capsa 55 n. 17.<br />

MONASTERO DI S. MARGHERITA a Trento, Capsa 45 n. 8, 24, 37, 43.<br />

MONASTERO DI S. MARGHERITA di Ala, Capsa 29 n. 8; Capsa 50 n. 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9,<br />

66; Capsa 65 n. 6; Capsa 67 n. 40; Capsa 81 n. 13.<br />

MONASTERO DI S. MARIA CORONATA (Denno), Capsa 2 n. 27, 52, 53, 54; Capsa 3 n. 11;<br />

Capsa 5 n. 60; Capsa 12 n. 1; Capsa 17 n. 3, 4, 12; Capsa 26 n. 5; Capsa 33 n. 33, 36;<br />

Capsa 39 n. 2, 3; Capsa 40 n. 11; Capsa 43 n. 1; Capsa 45 n. 30; Capsa 58 n. 11, 35;<br />

Capsa 59 n. 50, 52; Capsa 60 n. 17; Capsa 64 n. 81.<br />

MONASTERO DI S. MARIA DELLE SARCHE, Capsa 3 n. 218; Capsa 34 n. 17, 20; Capsa 55<br />

n. 28.<br />

MONASTERO DI S. MICHELE ALL'ADIGE, Capsa 2 n. 24, 43; Capsa 3 n. 72; Capsa 7 n. 49;<br />

Capsa 10 n. 11, 12, 13, 14; Capsa 11 n. 4; Capsa 16 n. 11; Capsa 17 n. 11, 17; Capsa 22<br />

n. 7; Capsa 27 n. 6; Capsa 30 n. 24; Capsa 31 n. 89; Capsa 32 n. 27; Capsa 35 n.11;<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1590


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

Capsa 36 n. 11; Capsa 37 n. 16, 28; Capsa 41 n. 4; Capsa 42 n. 4; Capsa 43 n. 9; Capsa 44<br />

n. 9; Capsa 45 n. 2; Capsa 49 n. 19; tutta la Capsa 52; Capsa 53 n. 2, 5; Capsa 55 n. 12,<br />

18, 22, 23; Capsa 58 n. 4; Capsa 63 n. 26a; Capsa 64 n. 11, 87; Capsa 65 n. 1; Capsa 79 n.<br />

365, 423, 432; Capsa 80 n. 140.<br />

MONASTERO DI S. TOMASO (Romeno), Capsa 3 n. 39; Capsa 9 n. 7, 18, 19, 20, 21, 22, 23,<br />

24, 25, 26, 27, 28, 29, 42, 122; Capsa 43 n. 41; Capsa 48 n. 1, 1a, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10,<br />

11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 56; Capsa 64 n. 76, 110, 234, 251.<br />

MONASTERO DI SONNENBURG, Capsa 3 n. 60; tutta la Capsa 53.<br />

MONASTERO DI STAMBS, Capsa 12 n. 9; Capsa 17 n. 17; Capsa 18 n. 6; Capsa 43 n. 30, 31;<br />

Capsa 52 n. 53, 54, 55; tutta la Capsa 54.<br />

MONASTERO DI VILLARS, Capsa 59 n. 111.<br />

MONASTERO DI WILTEN (Innsbruck), Capsa 17 n. 10, 11, 17; Capsa 32 n. 32; Capsa 44 n.<br />

78; Capsa 48 n. 28; Capsa 57 n. 193; Capsa 69 n. 105; Capsa 70 n. 7.<br />

MONASTERO DI WINGARTEN (Costanza), Capsa 43 n. 70; Capsa 47 n. 76; Capsa 54 n. 31.<br />

MONCLASSICO, Capsa 2 n. 77; Capsa 9 n. 9, 100, 162; Capsa 28 n. 22; Capsa 58 n. 40, 46;<br />

Capsa 60 n. 111; Capsa 64 n. 49; Capsa 83 n. 40, 43, 44, 73, 76, 84, 130, 149, 150, 206,<br />

284, 342, 351.<br />

MONDRONE: vedi Preore.<br />

MONETAZIONE, Capsa 3 n. 137; Capsa 12 n. 25; Capsa 13 n. 37; Capsa 37 n. 31; Capsa 44 n.<br />

29.<br />

MONFERRATO, Capsa 74 n. 2.<br />

MONTAGNA (Montania, Montanum, Montan), Capsa 2 n. 29; Capsa 7 n. 67; Capsa 10 n. 25,<br />

25b; Capsa 12 n. 12, 38, 77; Capsa 13 n. 42; Capsa 26 n. 52; Capsa 44 n. 17; Capsa 47 n.<br />

27, 35, 36, 37, 38, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 141, 215, 216, 217, 218, 219, 220; Capsa 53 n.<br />

17; Capsa 55 n. 26; Capsa 58 n. 52.<br />

MONTAGNAGA, Capsa 13 n. 3, 39; Capsa 59 n. 191; Capsa 70 n. 33.<br />

MONTAGNE (Cort, Larzana, Binio), Capsa 62 n. 100; Capsa 83 n. 11 bis, 161.<br />

MONTALBANO, Capsa 11 n. 28; Capsa 29 n. 1; Capsa 33 n. 11; Capsa 37 n. 27; Capsa 40 n.<br />

2; Capsa 48 n. 9; Capsa 58 n. 3, 6; Capsa 59 n. 61, 62.<br />

MONTANEA (Trento): vedi Villamontagna.<br />

MONTANUM: vedi Montagna.<br />

MONTCOLO: vedi Caldaro.<br />

MONTE DI PIETÀ di Trento, Capsa 4 n. 40, 161.<br />

MONTEBELLO, Capsa 4 n. 138, 139, 144.<br />

MONTÉS (Montesium), Capsa 28 n. 22; Capsa 58 n. 40; Capsa 82 n. 14; Capsa 83 n. 276.<br />

MONTEVACCINO, Capsa 57 n. 27; Capsa 59 n. 219.<br />

MOOS (castello), Capsa 46 n. 61.<br />

MORI (Murium), Capsa 2 n. 3, 7; Capsa 3 n. 7, 10, 20; Capsa 4 n. 121, 124; Capsa 11 n. 37;<br />

Capsa 21 n. 3, 4; Capsa 26 n. 52; Capsa 27 n. 11; Capsa 28 n. 12, 19, 21; Capsa 32 n. 27,<br />

29, 30, 42, 63, 75, 76; Capsa 33 n. 4, 6, 25, 27, 28, 29, 39, 44; Capsa 37 n. 1, 11, 14, 21,<br />

29, 30, 31, 35, 37, 38, 42, 53; Capsa 40 n. 27; Capsa 43 n. 41; Capsa 44 n. 1, 78; Capsa<br />

49 n. 64; Capsa 50 n. 1, 20, 24, 24a, 33, 55, 58, 77, 81, 83, 91; Capsa 57 n. 159; Capsa 59<br />

n. 14, 29, 72; Capsa 61 n. 17; Capsa 62 n. 7; Capsa 63 n. 1, 2, 4, 14, 15, 16, 22, 30, 39,<br />

41, 41a, 42, 43, 53; Capsa 64 n. 4, 14, 18, 50, 54, 96, 164, 165, 166; Capsa 66 n. 19;<br />

Capsa 68 n. 185, 197; tutta la Capsa 81; Capsa 83 n. 304.<br />

MORNIGHE (Marniga - Cognola), Capsa 64 n. 111.<br />

MORTASO, Capsa 3 n. 194; Capsa 8 n. 9; Capsa 62 n. 22; Capsa 83 n. 45, 62, 107, 115, 122,<br />

220, 225, 237, 247, 256, 281, 348.<br />

MOSENIGUM: vedi Mazzaniga.<br />

MOSSENIGUM: vedi Mocenigo.<br />

MOSTIZZOLO, Capsa 28 n. 22; Capsa 60 n. 4; Capsa 83 n. 115.<br />

MOUSBURCH, Capsa 2 n. 59.<br />

MOYADUM: vedi Moià.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1591


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

MOYENA: vedi Moena.<br />

MURIUM: vedi Mori.<br />

MUSONE notaio, Capsa 2 n. 30.<br />

MUSTÈ: vedi Cavedine.<br />

MUYONUM: vedi Mione.<br />

MUZAZONUM: vedi Migazzone.<br />

NACUS: vedi Nago.<br />

NAGO (Nacum, Nazum), Capsa 2 n.13, 50, 60, 65; Capsa 3 n. 85; Capsa 5 n. 5; Capsa 7 n. 60;<br />

Capsa 10 n. 27; Capsa 20 n. 30; Capsa 26 n. 2, 52; Capsa 30 n. 4, 13, 15, 24, 34, 65, 95;<br />

Capsa 32 n. 12, 63, 76; Capsa 37 n. 35, 37, 38, 54; Capsa 45 n. 58; Capsa 49 n. 63; Capsa<br />

50 n. 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31; Capsa 62 n. 7, 8, 9, 10, 16, 18, 24, 25, 62, 69, 81, 82, 84,<br />

94, 102, 110, 116, 140; Capsa 65 n. 6; Capsa 83 n. 203.<br />

NALLES, Capsa 2 n. 20; Capsa 47 n. 108; Capsa 61 n. 3.<br />

NANNO (Nannum, Nanum, Ananum), Capsa 2 n. 3, 16, 28; Capsa 3 n. 183, 195; Capsa 9 n. 11,<br />

35, 124, 131, 143, 147, 149, 195, 196, 197, 198, 204, 206, 207, 208, 210, 211, 214, 215,<br />

216, 217, 218, 219, 220, 221, 223, 224, 225, 226, 227, 228, 229, 230, 232, 233, 234, 235,<br />

238, 239, 240, 241, 242, 243, 244, 245, 246, 247, 248, 249, 250, 251, 253, 254, 255, 256,<br />

257, 258, 259, 263, 264, 267, 268, 269, 271; Capsa 26 n. 32; Capsa 28 n. 22; Capsa 29 n.<br />

7; Capsa 34 n. 17, 47, 48, 49; Capsa 44 n. 88, 91; Capsa 47 n. 125, 163; Capsa 48 n. 45,<br />

46; Capsa 57 n. 38, 42, 60, 169, 170, 175, 176, 178, 179, 180, 182, 183, 184, 185, 186,<br />

187, 188; Capsa 58 n. 2, 3; Capsa 59 n. 81; Capsa 60 n. 68, 71, 120; Capsa 64 n. 288,<br />

290; Capsa 65 n. 27; Capsa 80 n. 46, 145; Capsa 83 n. 181, 186, 272, 273, 289; Capsa 84<br />

n. 18.<br />

NAVE S. FELICE, Capsa 3 n. 12.<br />

NAVE S. ROCCO, Pons Navis, pons de Aucha), Capsa 3 n. 12, 194; Capsa 29 n. 8; Capsa 31 n.<br />

89; Capsa 35 n. 1, 11, 14, 23, 37, 44, 50, 52, 53, 56, 57; Capsa 45 n. 59; Capsa 82 n. 13,<br />

16.<br />

NAVIGAZIONE SULL'ADIGE, Capsa 63 n. 1.<br />

NAZUM: vedi Nago.<br />

NEGRANO (Povo), Capsa 3 n. 42; Capsa 44 n. 4.<br />

NEIDECK Giorgio vescovo di Trento: vedi Giorgio Neideck...<br />

NEIDECK, Capsa 2 n. 63; Capsa 5 n. 38, 53, 89, 94; Capsa 8 n. 40; Capsa 9 n. 59, 134; Capsa<br />

13 n. 43; Capsa 14 n. 11, 97; Capsa 17 n. 83; Capsa 20 n. 22; Capsa 26 n. 38; Capsa 57 n.<br />

48; Capsa 60 n. 63; Capsa 69 n. 3.<br />

NEIDEGG: vedi Neideck.<br />

NEMBRO (Bergamo), Capsa 2 n. 57.<br />

NICOLÒ CUSANO vescovo di Bressanone, Capsa 31 n. 11; Capsa 32 n. 32.<br />

NICOLÒ DI BRUNA vescovo di Trento, Capsa 2 n. 60, 65; Capsa 3 n. 32, 41, 51, 59, 63;<br />

Capsa 5 n. 7; Capsa 9 n. 124; Capsa 10 n. 38; Capsa 11 n. 30, 36, 37; Capsa 12 n. 11;<br />

Capsa 14 n. 8; Capsa 26 n. 13; Capsa 28 n. 16, 17, 19; Capsa 30 n. 34; Capsa 32 n. 15,<br />

21, 22, 23, 24, 38, 68, 77; Capsa 34 n. 9; Capsa 35 n. 3; Capsa 37 n. 35, 36, 39; Capsa 39<br />

n. 7; Capsa 40 n. 26, 27, 28; Capsa 59 n. 56; Capsa 64 n. 164, 165, 168, 169; vedi anche<br />

Investiture.<br />

NICOLÒ IV papa, Capsa 39 n. 5.<br />

NICOLÒ V papa, Capsa 39 n. 33; Capsa 40 n. 40; Capsa 44 n. 83; Capsa 45 n. 22; Capsa 49 n.<br />

2; Capsa 52 n. 1.<br />

NICOLSBURG, Capsa 17 n. 20, 21, 22.<br />

NOARNA (Noarna, Novana, Norianna), Capsa 21 n. 9; Capsa 28 n. 3, 13; Capsa 37 n. 22, 35;<br />

Capsa 59 n. 84; Capsa 64 n. 115, 118; Capsa 81 n. 45.<br />

NOAZ (Naz?), Capsa 64 n. 105, 106, 107, 108.<br />

NOCE (fiume), tutta la Capsa 35.<br />

NOGARÉ, Capsa 13 n. 1, 10, 39; Capsa 26 n. 2; Capsa 28 n. 9; Capsa 64 n. 104.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1592


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

NOGAREDO (Villalagarina), Capsa 21 n. 9; Capsa 25 n. 10; Capsa 37 n. 35c; Capsa 58 n. 65;<br />

Capsa 63 n. 48, 49; Capsa 80 n. 82.<br />

NOMASSUM: vedi Lomaso.<br />

NOMESINO (Nomesinum, Lomesinum), Capsa 21 n. 9; Capsa 27 n. 8, 11; Capsa 32 n. 42, 71;<br />

Capsa 37 n. 35; Capsa 59 n. 53, 69; Capsa 70 n. 13; Capsa 81 n. 33.<br />

NOMI, Capsa 2 n. 32; Capsa 3 n. 8; Capsa 25 n. 10, 17; Capsa 26 n. 37; Capsa 27 n. 8; Capsa<br />

30 n. 1; Capsa 31 n. 27, 28, 72, 74, 81, 88; Capsa 32 n. 2, 4, 14, 36, 39, 61, 62, 77; Capsa<br />

33 n. 9, 15, 19; Capsa 37 n. 16, 35, 52, 55, 58, 60; Capsa 44 n. 113, 114; Capsa 49 n. 9;<br />

Capsa 50 n. 53, 62, 69; Capsa 57 n. 126; Capsa 59 n. 141; Capsa 61 n. 9; Capsa 62 n. 76,<br />

84, 94, 95; Capsa 63 n. 3, 5, 39; Capsa 67 n. 22, 25, 69; Capsa 70 n. 392; Capsa 79 n.<br />

433; Capsa 80 n. 45, 82, 90, 91, 93, 111; Capsa 81 n. 4, 39, 67; Capsa 82 n. 5.<br />

NOREI: vedi Noriglio.<br />

NORIANNA: vedi Noarna.<br />

NORIGLIO, Capsa 3 n. 172; Capsa 57 n. 91; Capsa 57 n. 157.<br />

NORIMBERGA, Capsa 3 n. 221; Capsa 52 n. 32.<br />

NOTARIATO, Capsa 4 n. 63, 82, 113, 150, 160, 163, 165, 178, 196, 200, 210; Capsa 39 n. 28;<br />

Capsa 56 n. 22; Capsa 85 n. 8.<br />

NOVA PONENTE, Capsa 3 n. 194; Capsa 10 n. 30; Capsa 44 n. 106; Capsa 47 n. 110; Capsa<br />

57 n. 1; Capsa 64 n. 281.<br />

NOVA TEUTONICA: vedi Nova Ponente.<br />

NOVACIVITAS Austriae: vedi Cividale.<br />

NOVALINE (Mattarello), Capsa 3 n. 147, 230; Capsa 4 n. 74, 126, 127, 133, 203; Capsa 28 n.<br />

22; Capsa 37 n. 41, 42, 53; Capsa 44 n. 110; Capsa 47 n. 75.<br />

NOVANA: vedi Noarna.<br />

NOVARA, Capsa 6 n. 4, 5; Capsa 37 n. 48; Capsa 44 n.10, 78; Capsa 69 n. 68; Capsa 83 n. 178,<br />

179.<br />

NOVATE, Capsa 20 n. 10.<br />

NOVELLARA, Capsa 4 n. 198.<br />

NOVENTA, Capsa 50 n. 24.<br />

NOVESINO (Torra), Capsa 58 n. 66.<br />

NOVUM FORUM: vedi Egna.<br />

NOVUM MEZIUM: vedi Mezzocorona.<br />

OBERLSEYNAN, Capsa 57 n. 32.<br />

OBERTO notaio, Capsa 11 n. 27.<br />

OCCA: vedi Locca.<br />

ODOLRICO vescovo di Treviso, Capsa 2 n. 1, 2.<br />

OENIPONTUM: vedi Innsbruck.<br />

OENUM: vedi Inn.<br />

OGNANO (Daugnanum), Capsa 8 n. 40; Capsa 9 n. 41; Capsa 21 n. 5; Capsa 28 n. 27; Capsa<br />

83 n. 207.<br />

OLASIO (Banale), Capsa 28 n. 27; Capsa 34 n. 24; Capsa 62 n. 98; Capsa 68 n. 111, 208.<br />

OLASIO (Olasium, Daolasa - Mestriago), Capsa 28 n. 27; Capsa 68 n. 111; Capsa 83 n. 159.<br />

OLTRECASTELLO (Povo), Capsa 4 n. 122; Capsa 25 n. 16; Capsa 44 n. 4; Capsa 51 n. 35;<br />

Capsa 59 n. 206; Capsa 64 n. 190, 193, 253.<br />

OLURADINO notaio, Capsa 2 n. 30.<br />

ONNUM: vedi Don.<br />

ONOTELSBACH, Capsa 1 n. 6.<br />

OPOLUM: vedi Loppio.<br />

ORA (Ora, Aura), Capsa 10 n. 25; Capsa 12 n. 4; Capsa 21 n. 5; Capsa 29 n. 8; Capsa 44 n. 99;<br />

Capsa 45 n. 23, 38, 55, 56, 57, 77; Capsa 47 n. 80, 133, 180; Capsa 61 n. 1; Capsa 64 n.<br />

73; Capsa 81 n. 44.<br />

ORDINAZIONI SACERDOTALI (1543-1551), Capsa 43 n. 72; (1470-1560) Capsa 43 n. 77.<br />

ORDINI RELIGIOSI, tutta la Capsa 55.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1593


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

ORSINUM: vedi Dorsino.<br />

ORSOLINE (Trento), Capsa 55 n. 49, 51, 52.<br />

ORTENBURG (Hartenburch) Otto comes, Capsa 2 n. 12.<br />

ORTENBURG ALBERTO vescovo di Trento: vedi Alberto Ortenburg...<br />

ORTISÈ (Ortisetum, Ortixetum), Capsa 28 n. 4, 27; Capsa 57 n. 38, 177; Capsa 64 n. 295;<br />

Capsa 82 n. 2; Capsa 83 n. 297.<br />

ORTISETUM: vedi Ortisé.<br />

ORTIXETUM: vedi Ortisè.<br />

ORTONA, Capsa 47 n. 15.<br />

OSCASALI GERARDO vescovo di Trento: vedi Gerardo Oscasali...<br />

OSIMO, Capsa 39 n. 1.<br />

OSNABRUCK, Capsa n. 49 n. 28, 29.<br />

OSPEDALE DI S. LEONARDO DI SARNO, Capsa 21 n. 4.<br />

OSPEDALE: vedi anche monastero.<br />

OSPEDALETTO, Capsa 12 n. 8; Capsa 43 n. 64.<br />

OSPIZIO DI S. MARTINO a Trento, Capsa 4 n.1 2; Capsa 11 n. 21; Capsa 35 n. 7; Capsa 37 n.<br />

7; Capsa 60 n. 27.<br />

OSPIZIO DI S. NICOLÒ a Trento, Capsa 39 n. 2; Capsa 40 n. 12.<br />

OSPIZIO DI S. PELLEGRINO (Moena), Capsa 3 n. 194; Capsa 12 n. 26, 27, 92.<br />

OSPIZIO: vedi anche monastero.<br />

OSSANA (Volsana, Valsana, Wlsana, Ulsana, Uxana, Voxana; paese e signori), Capsa 2 n. 349;<br />

Capsa 3 n. 39, 152; Capsa 9 n. 1, 2, 2a, 4, 26, 35c, 36, 40, 41, 74, 124, 125, 131, 145, 146,<br />

160, 175, 191, 221, 270, 277, 288, 289, 295, 299; Capsa 17 n. 7, 15; Capsa 20 n. 20, 21,<br />

22, 23; Capsa 21 n. 5; Capsa 26 n. 28; Capsa 28 n. 9, 22, 27; Capsa 48 n. 52; Capsa 51 n.<br />

12; Capsa 57 n. 41, 47, 82, 124, 130, 190; Capsa 60 n. 55, 59, 61, 63, 64; Capsa 62 n. 26;<br />

Capsa 64 n. 282; Capsa 65 n. 617; Capsa 66 n. 2, 3; Capsa 74 n. 2; Capsa 80 n. 21, 75,<br />

77, 79, 80, 81, 106, 145, 172; Capsa 82 n. 18.<br />

OSSENIGO (Ursinigum), Capsa 59 n. 18, 18a; Capsa 63 n. 5.<br />

OTTONE IV imperatore, Capsa 1 n. 7, 22; Capsa 18 n. 9; Capsa 21 n. 1; Capsa 32 n. 2, 3.<br />

OUDENARDE (Audenar), Capsa 4 n. 13.<br />

OURA: vedi Ora.<br />

OVENA: vedi Dovena.<br />

OVENO: vedi Sopramonte.<br />

OWA: vedi Gries.<br />

PAAR: vedi Padaro.<br />

PACE medico a Trento, Capsa 68 n. 30.<br />

PADARDUM: vedi Padaro.<br />

PADARO (Padarum, Padardum, Paar), Capsa 8 n. 31; Capsa 30 n. 6, 7, 9, 11, 19; Capsa 64 n.<br />

114; Capsa 83 n. 97, 170, 292, 340.<br />

PADARUM: vedi Padaro.<br />

PADERGNANUM: vedi Padergnone.<br />

PADERGNONE (Padergnanum, Pradionum, Padrognonum), Capsa 2 n. 57; Capsa 3 n. 201,<br />

226; Capsa 4 n. 125; Capsa 28 n. 15, 27; Capsa 34 n. 52; Capsa 57 n. 52; Capsa 57 n.<br />

143; Capsa 59 n. 156; Capsa 64 n. 201, 238, 239, 241, 257, 285, 290,, 312, 319, 341, 355;<br />

Capsa 68 n. 71, 214.<br />

PADOVA, Capsa 2 n. 9; Capsa 3 n. 21, 40, 51; Capsa 4 n. 21; Capsa 7 n. 9; Capsa 8 n. 17, 117;<br />

Capsa 9 n. 30; Capsa 12 n. 95; Capsa 13 n. 33; Capsa 14 n. 125; Capsa 16 n. 25; Capsa 17<br />

n. 9; Capsa 20 n. 4; Capsa 25 n. 5, 17; Capsa 26 n. 15, 40a; Capsa 29 n. 8; Capsa 37 n. 42,<br />

49, 60; Capsa 38 n. 31; Capsa 43 n. 36, 71; Capsa 44 n. 7, 17, 83; Capsa 49 n. 20, 54;<br />

Capsa 51 n. 5; Capsa 57 n. 17; Capsa 59 n. 155, 182; Capsa 61 n. 73; Capsa 62 n. 128;<br />

Capsa 64 n. 296, 359; Capsa 67 n. 34, 53; Capsa 68 n. 175; Capsa 69 n. 142, 145.<br />

PADROGNONUM: vedi Padergnone.<br />

PADUM: vedi Povo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1594


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

PALAZZO DELLE ALBERE, Capsa 3 n. 135.<br />

PALDO (Paldum, Paudum - Mori), Capsa 6 n. 17; Capsa 33 n. 11; Capsa 37 n. 11, 13, 16, 23,<br />

41, 42, 53; Capsa 50 n. 21; Capsa 57 n. 9; Capsa 64 n. 142; Capsa 68 n. 197; Capsa 70 n.<br />

11.<br />

PALENTIA: vedi Pallanza.<br />

PALLANZA (Palentia), Capsa 17 n. 55, 56.<br />

PALU' DEL FERSINA, Capsa 13 n. 47.<br />

PALU' DI GIOVO, Capsa 58 n. 64.<br />

PALUGUM: vedi Pelugo.<br />

PAMPEAGO (Tesero), Capsa 32 n. 60.<br />

PANNONE, Capsa 20 n. 24; Capsa 32 n. 59; Capsa 37 n. 35; Capsa 50 n. 58; Capsa 59 n. 53;<br />

Capsa 63 n. 17, 22; Capsa 68 n. 197; Capsa 85 n. 6.<br />

PAOLO II papa, Capsa 40 n. 42; Capsa 43 n. 7; Capsa 44 n. 79; Capsa 45 n. 26; Capsa 56 n. 1,<br />

2, 112.<br />

PAOLO III papa, Capsa 38 n. 36, 37, 38, 39, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 57, 58,<br />

62, 63, 64, 65, 66, 87, 105, 110; Capsa 44 n. 23, 50, 64; Capsa 81 n. 38d.<br />

PAOLO IV papa, Capsa 38 n. 40, 41, 100; Capsa 56 n. 65, 71.<br />

PAOLO V papa, Capsa 38 n. 91.<br />

PARDONIG: vedi Predonico.<br />

PARDUIN: vedi Predonico.<br />

PARDUNUM: vedi Predonico.<br />

PARMA, Capsa 3 n. 32, 194; Capsa 4 n. 3; Capsa 7 n. 19, 94; Capsa 8 n. 13; Capsa 10 n. 31;<br />

Capsa 17 n. 15; Capsa 20 n. 4; Capsa 25 n. 17; Capsa 28 n. 14d, 19; Capsa 32 n. 21;<br />

Capsa 34 n. 2; Capsa 37 n. 32; Capsa 38 n. 101; Capsa 39 n. 16, 18; Capsa 40 n. 26;<br />

Capsa 44 n. 16, 78; Capsa 49 n. 49; Capsa 50 n. 18, 43; Capsa 57 n. 17; Capsa 59 n. 131,<br />

139, 144; Capsa 61 n. 73; Capsa 62 n. 54; Capsa 64 n. 160, 163, 167; Capsa 68 n. 197.<br />

PARROCCHIA DI VALLARSA, Capsa 50 n. 52.<br />

PARTICELLA, Capsa 3 n. 125; Capsa 13 n. 22; Capsa 17 n. 39, 114.<br />

PASQUATINO notaio, Capsa 5 n. 61.<br />

PASSAVIA (Patavia), Capsa 47 n. 29.<br />

PASSIRIA, Capsa 61 n. 33; Capsa 65 n. 1.<br />

PASTOEDO (Pastoverium, Pastoneum, Pastoveum), Capsa 7 n. 16; Capsa 8 n. 82; Capsa 62 n.<br />

89.<br />

PASTOVERIUM: vedi Pastoedo.<br />

PASTUVEUM: vedi Pastoedo.<br />

PATONE, Capsa 4 n. 12; Capsa 27 n. 8; Capsa 28 n. 4; Capsa 30 n. 23; Capsa 37 n. 22, 35, 47,<br />

51; Capsa 58 n. 61; Capsa 63 n. 60; Capsa 81 n. 33, 45.<br />

PATONEUM: vedi Pastoedo.<br />

PATONI SIMONE notaio, Capsa 4 n. 199.<br />

PAUDUM: vedi Paldo.<br />

PAUM: vedi Povo.<br />

PAVIA, Capsa 3 n. 52; Capsa 7 n. 19; Capsa 49 n. 49; Capsa 59 n. 44, 59; Capsa 61 n. 17, 38;<br />

Capsa 64 n. 254.<br />

PAVILLO, Capsa 9 n. 11, 30, 68, 155, 217, 249, 265, 266; Capsa 12 n. 19e, 23; Capsa 28 n. 5;<br />

Capsa 44 n. 92; Capsa 57 n. 181; Capsa 60 n. 35, 56, 77; Capsa 83 n. 213.<br />

PEDEGAZA, Capsa 57 n. 143; Capsa 59 n. 156.<br />

PEDEMONTE (Brancafora), Capsa 14 n. 13; Capsa 40 n. 14.<br />

PEDERSANO (Pedersanum, Pedexanum, Prexanum), Capsa 21 n. 9; Capsa 37 n. 35, 53; Capsa<br />

64 n. 113, 183.<br />

PEDEXANUM: vedi Pedersano.<br />

PEDRAGOLARA (Petra aquilaria - Terlago), Capsa 30 n. 30, 31; Capsa 51 n. 32; Capsa 59 n.<br />

101.<br />

PEGAYA (Cogolo), Capsa 28 n. 27.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1595


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

PEIO (Pellium), Capsa 9 n. 41, 191; Capsa 21 n. 5; Capsa 83 n. 33, 258, 259.<br />

PELLIUM: vedi Peio.<br />

PELLIZZANO (Plezanum), Capsa 9 n. 40, 41, 225, 230, 242, 250, 257; Capsa 21 n. 5; Capsa 28<br />

n. 4, 27; Capsa 82 n. 9, 83 n. 207.<br />

PELUCIUM: vedi Pelugo.<br />

PELUGO (Pelucium, Pelugum, Palugum), Capsa 31 n. 13, 46; Capsa 59 n. 53; Capsa 62 n. 144;<br />

Capsa 70 n. 28; Capsa 74 n. 3; Capsa 83 n. 11 bis, 16 bis, 18, 50, 112, 118, 143, 158, 166,<br />

323, 347.<br />

PENAN: vedi Penon.<br />

PENEDE: vedi Castel Penede.<br />

PENON (Penan - Termeno), Capsa 10 n. 38, 50.<br />

PEOMONT: vedi Boymont.<br />

PERBIANUM: vedi Barbiano.<br />

PERDATSCH, Capsa 48 n. 39.<br />

PERDEGNAYUM: vedi Pergnano.<br />

PERDIGNAYUM: vedi Pergnano.<br />

PERDONIG: vedi Predonico.<br />

PERGAMUM: vedi Bergamo.<br />

PERGINE (Perginum, Perzinum), Capsa 2 n. 37, 41, 66, 67; Capsa 3 n. 3, 10, 18, 90, 107, 127,<br />

151; Capsa 4 n. 141, 217; Capsa 5 n. 37; Capsa 6 n. 2, 5, 17; Capsa 8 n. 84, 110; Capsa 9<br />

n. 137; Capsa 10 n. 47; tutta la Capsa 13; Capsa 14 n. 5, 7, 11, 81, 87; Capsa 20 n. 22;<br />

Capsa 21 n. 4; Capsa 24 n. 4; Capsa 26 n. 52; Capsa 28 n. 9, 14d, 15, 18, 22; Capsa 29 n.<br />

8; Capsa 30 n. 1; Capsa 32 n. 12; Capsa 35 n. 1; Capsa 37 n. 1, 16; Capsa 38 n. 3; Capsa<br />

39 n. 20; Capsa 40 n. 5; Capsa 43 n. 15, 18; Capsa 44 n. 3; Capsa 45 n. 28; Capsa 50 n.<br />

84; Capsa 53 n. 4; Capsa 55 n. 40, 42; Capsa 57 n. 48, 163; Capsa 58 n. 2; Capsa 59 n.<br />

25, 26, 29, 47, 128, 178, 186, 195; Capsa 60 n. 63; Capsa 61 n. 7, 44; Capsa 63 n. 6, 25,<br />

46a, 47; Capsa 64 n. 77, 103, 127, 131, 189 IV, 192, 201; Capsa 66 n. 4, 5; Capsa 69 n. 3;<br />

Capsa 70 n. 17; Capsa 73 n. 15; Capsa 79 n. 1, 77, 78, 242, 248, 249, 399; Capsa 80 n. 3,<br />

11, 16, 82, 138, 189.<br />

PERGNANO (Pregnanum, Perdignayum - s. Lorenzo Banale), Capsa 8 n. 43; Capsa 34 n. 24;<br />

Capsa 68 n. 111.<br />

PERI (Pirum), Capsa 50 n. 2; Capsa 63 n. 5.<br />

PERORIUM: vedi Preore.<br />

PEROZZI TREMENO medico, Capsa 4 n. 103.<br />

PERSONUM: vedi Presson.<br />

PERUGIA, Capsa 26 n. 17; Capsa 39 n. 8.<br />

PESARO, Capsa 37 n. 39.<br />

PESCA, Capsa 3 n. 1, 25; Capsa 5 n. 38; Capsa 28 n. 15; Capsa 30 n. 9; Capsa 31 n. 89; Capsa<br />

34 n. 19, 51, 53; Capsa 35 n. 45, 55, 56, 57; Capsa 36 n. 3; Capsa 53 n. 8; Capsa 57 n.<br />

162; Capsa 59 n. 36, 43, 58, 68, 130; Capsa 62 n. 16.<br />

PESCHIERA, Capsa 7 n. 23.<br />

PESTE, Capsa 3 n. 73, 81; Capsa 14 n. 68; Capsa 30 n. 112; Capsa 64 n. 294; Capsa 83 n. 293,<br />

329.<br />

PETERSBERG, Capsa 47 n. 98.<br />

PETRA AQUILARIA: vedi Pedragolara.<br />

PETRA CUCHA (Cunevo), Capsa 3 n. 29; Capsa 48 n. 9; Capsa 83 n. 339.<br />

PEZ: vedi Ragoli.<br />

PEZUM: vedi Povo.<br />

PFULLENDORF, Capsa 69 n. 54.<br />

PHAETENA: vedi Vadena.<br />

PHAYUM: vedi Fai.<br />

PHLAONUM: vedi Flavon.<br />

PHLAWNIS: vedi Flavon.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1596


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

PIACENZA, Capsa 2 n. 12; Capsa 3 n. 32; Capsa 6 n. 4; Capsa 25 n. 17; Capsa 26 n. 42; Capsa<br />

37 n. 39; Capsa 38 n. 101; Capsa 40 n. 28; Capsa 43 n. 36, 37; Capsa 44 n. 7, 13; Capsa<br />

45 n. 41; Capsa 46 n. 41; Capsa 47 n. 182; Capsa 50 n. 37; Capsa 57 n. 54; Capsa 59 n.<br />

123; Capsa 64 n. 59, 167; Capsa 68 n. 188.<br />

PIAN: vedi Appiano.<br />

PIANIZZA (Planitz, Planitzing), Capsa 46 n. 53, 54, 55, 56; Capsa 47 n. 100, 124, 233.<br />

PIANO (Planum, Pihanum - Valle di Sole), Capsa 9 n. 20, 117, 276; Capsa 28 n. 27; Capsa 62<br />

n. 146; Capsa 66 n. 2; Capsa 83 n. 17, 183, 200, 249, 308.<br />

PIANO (Sanzeno), Capsa 9 n. 141; Capsa 48 n. 4b, 4c, 4d, 11.<br />

PIANO (Vigo Lomaso), Capsa 49 n. 52.<br />

PIANUM: anche Piano in val di Sole.<br />

PIANUM: vedi Appiano.<br />

PIATOIA, Capsa 2 n. 9.<br />

PIAZIUM: vedi Piazzo.<br />

PIAZZE (Placia - Piné), Capsa 4 n. 34; Capsa 82 n. 16.<br />

PIAZZO (Piazium), Capsa 37 n. 35c, 53.<br />

PIAZZOLA (Rabbi), Capsa 9 n. 62.<br />

PIEDICASTELLO, Capsa 3 n. 36, 88; Capsa 59 n. 54, 224; Capsa 64 n. 13, 23, 46.<br />

PIETRALBA: vedi Weissenstei n.<br />

PIETRAMURATA, Capsa 2 n. 16; Capsa 3 n. 53, 75, 181, 182; Capsa 30 n. 108; Capsa 68 n.<br />

213.<br />

PIETRAPIANA (Ebenstein), Capsa 3 n. 144, 195, 203; Capsa 8 n. 4, 57; Capsa 20 n. 27; Capsa<br />

37 n. 66; Capsa 44 n. 3; Capsa 57 n. 77, 159; Capsa 59 n. 40; Capsa 61 n. 77; Capsa 63 n.<br />

28.<br />

PIETRO BELLI suffraganeo di Trento, Capsa 48 n. 77; Capsa 49 n. 56.<br />

PIETRO PAOLO notaio, Capsa 29 n. 8.<br />

PIEVE DI BONO: vedi Bono.<br />

PIHANUM: vedi Piano.<br />

PILCANTE, Capsa 33 n. 11, 12; Capsa 50 n. 7.<br />

PINCIO L. ROMOLO, Capsa 3 n. 73; Capsa 26 n. 40; Capsa 44 n. 75.<br />

PINÉ (Pinedum), Capsa 4 n. 19, 30, 34; Capsa 13 n. 8; Capsa 14 n. 5; Capsa 24 n. 4; Capsa 26<br />

n. 52; Capsa 28 n. 9, 14, 15, 16, 18, 22, 28; Capsa 37 n. 28; Capsa 39 n. 47; Capsa 57 n.<br />

29; Capsa 59 n. 39, 161, 175; Capsa 74 n. 3; Capsa 80 n. 13, 120, 189; Capsa 81 n. 56;<br />

Capsa 84 n. 7.<br />

PINEDUM: vedi Piné.<br />

PINZANO (Pinzanum, Vinzanum), Capsa 61 n. 73.<br />

PINZOLO (Pinzolum, Pinciolum), Capsa 8 n. 9; Capsa 31 n. 13; Capsa 49 n. 47; Capsa 50 n.<br />

87; Capsa 57 n. 82; Capsa 58 n. 32; Capsa 68 n. 208; tutta la Capsa 83.<br />

PIO II papa, Capsa 38 n. 15.<br />

PIO V papa, Capsa 3 n. 129; Capsa 38 n. 93, 94, 95, 96, 97; Capsa 56 n. 9.<br />

PIRUM: vedi Peri.<br />

PISA, Capsa 1 n. 8.<br />

PISANEL: vedi Besenello.<br />

PISSAVACCA, Capsa 3 n. 224; Capsa 4 n. 21, 76, 203; Capsa 28 n. 22, 24; Capsa 29 n. 6;<br />

Capsa 59 n. 137, 157, 160; Capsa 70 n. 21, 33.<br />

PITTURE PROIBITE, Capsa 3 n. 193.<br />

PIZZANO (Vermiglio), Capsa 9 n. 40, 41; Capsa 21 n. 5; Capsa 28 n. 27.<br />

PLACETUM (Patzers?), Capsa 61 n. 7.<br />

PLANITZ: vedi Pianizza (Planizing).<br />

PLANUM: vedi Piano.<br />

PLATTEN (Auna), Capsa 64 n. 63.<br />

PLATTEN (Voellan), Capsa 61 n. 55.<br />

PLEBATUS FLEMI: vedi Cavalese.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1597


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

PLEBS S. EUSEBII: vedi Torra.<br />

PLEBS S. LAURENTII: vedi Sarnonico.<br />

PLETS: Blezi (Bleggio), Capsa 7 n. 1.<br />

PLEZANUM: vedi Pellizzano.<br />

PLOCZKO, Capsa 42 n. 1, 18; Capsa 45 n. 13; Capsa 59 n. 148.<br />

POIA, Capsa 7 n. 27; Capsa 8 n. 10, 48, 107; Capsa 28 n. 27; Capsa 57 n. 82; Capsa 58 n. 28;<br />

Capsa 62 n. 43, 92, 96, 120; tutta la Capsa 68; Capsa 83 n. 354.<br />

POLENARIUM: vedi Apollinare s..<br />

POMAROLO, Capsa 3 n. 7, 13, 14, 42; Capsa 4 n. 124; Capsa 7 n. 62; Capsa 9 n. 1; Capsa 21<br />

n. 4; Capsa 27 n. 8; Capsa 28 n. 3; Capsa 31 n. 28, 74, 78, 79; Capsa 32 n. 27, 37; Capsa<br />

33 n. 28; Capsa 37 n. 16, 19, 25, 26, 35, 53; Capsa 50 n. 35, 36, 37, 80, 82; Capsa 59 n.<br />

46; Capsa 60 n. 2; Capsa 63 n. 10, 11, 17, 25, 26, 38, 45, 54, 57; Capsa 64 n. 32, 50, 245;<br />

Capsa 67 n. 43; Capsa 69 n. 75; Capsa 81 n. 45.<br />

PONALE (Panale), Capsa 5 n. 38; Capsa 6 n. 3, 21, 28.<br />

PONTALTO (Povo), Capsa 4 n. 126; Capsa 44 n. 4; Capsa 59 n. 40; Capsa 64 n. 90.<br />

PONTE CAFFARO, Capsa 8 n. 23, 96; Capsa 31 n. 17; Capsa 83 n. 190.<br />

PONTE DI LEGNO, Capsa 9 n. 41, 180; Capsa 83 n. 138, 228.<br />

POR, 57 n. 31; Capsa 83 n. 11 bis, 244, 260, 341, 349.<br />

PORDONUM: vedi Predonico.<br />

PORTO D'ARMI, Capsa 2 n. 161; Capsa 3 n. 161; Capsa 4 n. 115, 204, 209; Capsa 25 n. 17;<br />

Capsa 44 n. 98.<br />

PORTOLO (Canezza), Capsa 13 n. 1, 10; Capsa 28 n. 9; Capsa 44 n. 3, 4; Capsa 57 n. 116.<br />

PORTOLO (Nanno), Capsa 9 n. 207; Capsa 44 n. 91; Capsa 57 n. 179, 183, 185, 186.<br />

POSSONIUM: vedi Presburg.<br />

POUM: vedi Povo.<br />

POVO (Poum, Paum, Pahum, Padum), Capsa 3 n. 5, 6, 10, 20, 36, 45, 69, 94, 141, 224; Capsa 4<br />

n. 19, 26, 35, 128; Capsa 5 n. 17, 18, 22; Capsa 8 n. 11, 17, 87, 88a, 103; Capsa 10 n. 43;<br />

Capsa 13 n. 2, 8; Capsa 21 n. 5; Capsa 27 n. 6; Capsa 28 n. 9, 11, 14, 14c, 15, 22, 28;<br />

Capsa 29 n. 7; Capsa 33 n. 39; Capsa 37 n. 8, 12a, 13, 55; Capsa 40 n. 7; Capsa 44 n. 1, 3,<br />

4, 9, 17, 83; Capsa 45 n. 26; Capsa 51 n. 6, 35; Capsa 57 n. 127, 190; Capsa 58 n. 16;<br />

Capsa 59 n. 23, 29, 31, 40, 45, 136, 138, 145, 151, 157, 158, 160, 171, 172, 212, 215;<br />

Capsa 61 n. 3, 10; Capsa 64 n. 10, 16, 57, 58, 59, 81, 89, 115, 135, 154, 189 V, 193, 198,<br />

209, 222, 251, 253, 261, 262, 298, 306, 333; Capsa 65 n. 1, 6; Capsa 69 n. 2; Capsa 73 n.<br />

13, 41; Capsa 74 n. 1; Capsa 79 n. 400; Capsa 80 n. 13, 14, 189; Capsa 82 n. 27.<br />

POYMUNT: vedi Boymont.<br />

POZZACCHIO (Puzaclum), Capsa 37 n. 27; Capsa 63 n. 57.<br />

PRABUNALIS (Mori), Capsa 37 n. 41.<br />

PRADA, Capsa 37 n. 53.<br />

PRADAGIA: vedi Pradaglia.<br />

PRADAGLIA (Pratallia, Pradaium, Pradaya, Predagia, Pradagia, Pradaia - castello, Isera),<br />

Capsa 2 n. 32; Capsa 21 n. 4; Capsa 32 n. 2, 3, 14, 42; Capsa 33 n. 28, 31, 32, 39, 40;<br />

Capsa 37 n. 1, 2, 3, 11, 13, 16, 18, 22, 34, 35, 63; Capsa 50 n. 21; Capsa 59 n. 15; Capsa<br />

63 n. 1, 2, 18; Capsa 64 n. 54; Capsa 81 n. 45.<br />

PRADAIA: vedi Pradaglia.<br />

PRADAIUM: vedi Pradaglia.<br />

PRADIONUM: vedi Padergnone.<br />

PRAGA, Capsa 1 n. 25, 26; Capsa 2 n. 66; Capsa 3 n. 143, 164; Capsa 16 n. 60; Capsa 17 n. 45;<br />

Capsa 18 n. 17; Capsa 31 n. 35, 36; Capsa 33 n. 44; Capsa 51 n. 24; Capsa 68 n. 198.<br />

PRAGENA: vedi Preghena.<br />

PRANCIUM: vedi Pranzo.<br />

PRANZO (Pranzium, Prancium), Capsa 5 n. 8; Capsa 6 n. 3; Capsa 7 n. 10, 12, 27, 28, 43, 55,<br />

64, 67; Capsa 27 n. 2; Capsa 62 n. 54, 78, 107; Capsa 67 n. 7, 23, 176.<br />

PRARUMAGNANUM: vedi Pinzolo (Pra Magnan).<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1598


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

PRASO (Prasium, Prasum, Praxum), Capsa 8 n. 48; Capsa 68 n. 45, 48, 133, 155, 209.<br />

PRATALLIA: vedi Pradaglia.<br />

PRATO (S. Lorenzo Banale), Capsa 8 n. 3; Capsa 28 n. 27; Capsa 34 n. 24; Capsa 68 n. 111.<br />

PRAXUM: vedi Praso.<br />

PRE, Capsa 6 n. 6a, 6b.<br />

PREDAGIA: vedi Pradaglia.<br />

PREDAPLAN: vedi Pietrapiana.<br />

PREDAZZO (Pratatium), Capsa 9 n. 220; Capsa 12 n. 7, 8, 16, 17, 44, 45, 48, 105; Capsa 27 n.<br />

13; Capsa 28 n. 15, 22; Capsa 57 n. 46, 183; Capsa 61 n. 76; Capsa 82 n. 2, 15l, 15.<br />

PREDONICO (Parduin, Pardunum, Pordonum, Pardonum, Pardonig, Perdonig, Gurdonum,<br />

Burdonicum), Capsa 46 n. 73, 74, 75, 76; Capsa 47 n. 127, 228.<br />

PREGASINA, Capsa 6 n. 22; Capsa 57 n. 83; Capsa 62 n. 113, 123.<br />

PREGHENA, Capsa 9 n. 20, 156g, 169; Capsa 57 n. 63; Capsa 60 n. 10, 21; Capsa 83 n. 345.<br />

PREGNANUM: vedi Pergnano.<br />

PREMIONE, Capsa 8 n. 40, 40b, 44, 119, 126; Capsa 28 n. 15, 22; Capsa 35 n. 37; Capsa 62 n.<br />

43, 87, 140, 142.<br />

PREORE (Preorium, Prevorium: in antico Mondronum), Capsa 6 n. 5; Capsa 8 n. 48, 55, 58,<br />

61, 85, 127; Capsa 25 n. 8; Capsa 26 n. 29; Capsa 31 n. 12; Capsa 39 n. 57; Capsa 45 n.<br />

41; Capsa 49 n. 44; Capsa 57 n. 52; Capsa 58 n. 28; Capsa 61 n. 76; Capsa 62 n. 13, 100,<br />

105, 117; Capsa 68 n. 38, 153, 208; Capsa 74 n. 3; Capsa 80 n. 22, 59, 174; Capsa 83 n.<br />

11 bis, 64, 133, 153, 161, 187.<br />

PREPOSITO DEL CAPITOLO DI TRENTO: vedi Capitolo dei canonici.<br />

PREPOSITURA: vedi Monastero di s. Lorenzo a Trento.<br />

PREROMAGNANUM: vedi Pinzolo.<br />

PRESBURG (Possonium), Capsa 4 n. 103; Capsa 30 n. 100.<br />

PRESSANO, Capsa 3 n. 12; Capsa 35 n. 11; Capsa 51 n. 26; Capsa 58 n. 4.<br />

PRESSE (Mori), Capsa 37 n. 41.<br />

PRESSON (Pressonum, Personum), Capsa 2 n. 49; Capsa 28 n. 22; Capsa 58 n. 46; Capsa 59 n.<br />

186; Capsa 83 n. 84, 93, 115, 120, 124, 126, 155, 185, 298, 338.<br />

PREVORIUM: vedi Preore.<br />

PREZZO, Capsa 57 n. 31.<br />

PRIMIERO (Primerium, Primerum), Capsa 12 n. 3; Capsa 47 n. 153, 155, 183.<br />

PRIMOLANO, Capsa 67 n. 207.<br />

PRIMONUM (?), Capsa 62 n. 10.<br />

PRINCEVALLUS vescovo di Brescia.<br />

PRINCIPATO E VESCOVADO DI TRENTO, Capsa 1 n. 1-29; Capsa 5 n. 38; Capsa 11 n. 13,<br />

15; Capsa 18 n. 9; Capsa 21 n. 1, 5, 6, 8; tutta la Capsa 26; tutta la Capsa 28; tutta la<br />

Capsa 29; tutta la Capsa 30; Capsa 32 n. 40; tutta la Capsa 39; tutta la Capsa 40; tutta la<br />

Capsa 41; tutta la Capsa 42; tutta la Capsa 43; Capsa 64 n. 359; tutta la Capsa 65 n. 67 n.<br />

216; tutta la Capsa 79; Capsa 80 n. 3, 7, 24, 27; Capsa 84 n. 8, 9; Capsa 85 n. 2.<br />

PRIÒ (Priodum), Capsa 9 n. 156; Capsa 28 n. 9; Capsa 35 n. 2.<br />

PRIODUM: vedi Priò.<br />

PRIORATO: vedi Monastero, ospedale.<br />

PROCESSI, tutta la Capsa 24; tutta la Capsa 25; tutta la Capsa 74; Capsa 84 n. 1, 2; Capsa 85 n.<br />

5, 6, 8.<br />

PROMAGNANUM: vedi Pinzolo.<br />

PRONISPERG, Capsa 40 n. 21.<br />

PROTOCOLLI notarili, tutta la Capsa 29.<br />

PROVES (Provesum, Provesium), Capsa 9 n. 13, 35; Capsa 57 n. 82, 189; Capsa 60 n. 26, 28,<br />

57; Capsa 85 n. 8.<br />

PROVESUM: vedi Proves.<br />

PRUSA (Prusa, Brusa - s. Lorenzo Banale), Capsa 28 n. 27; Capsa 34 n. 24; Capsa 64 n. 296,<br />

297; Capsa 68 n. 111, 208.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1599


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

PUGYCAMTUM, Capsa 37 n. 16 (al penultimo capoverso).<br />

PURCHSTALL: vedi Burgstall.<br />

PURGESTAL: vedi Burgstall.<br />

PUZACLUM: vedi Pozzacchio.<br />

QUATTRO VICARIATI, Capsa 3 n. 107; Capsa 5 n. 56; Capsa 17 n. 87, 93; Capsa 18 n. 13;<br />

Capsa 27 n. 11; Capsa 33 n. 4, 5, 10, 11, 43, 44; Capsa 66 n. 16; Capsa 80 n. 182; tutta la<br />

Capsa 81; Capsa 84 n. 5.<br />

QUETTA, Capsa 2 n. 69; Capsa 3 n. 53, 117; Capsa 5 n. 39, 42; Capsa 7 n. 39; Capsa 9 n. 44,<br />

69, 180, 181; Capsa 13 n. 38; Capsa 20 n. 14; Capsa 31 n. 28; Capsa 35 n. 8; Capsa 42 n.<br />

23, 26; Capsa 57 n. 82, 141, 190; Capsa 58 n. 46; Capsa 60 n. 66, 94, 98, 101, 107, 115;<br />

Capsa 64 n. 277, 289, 301, 345; Capsa 82 n. 9; Capsa 83 n. 103, 172.<br />

QUIETANZE, tutta la Capsa 26.<br />

QUIRINI BARTOLOMEO vescovo di Trento: vedi Bartolomeo Quirini...<br />

RABBI, Capsa 9 n. 14, 34, 61, 64, 162, 181; Capsa 80 n. 1.<br />

RAGOLI (Favrio, Vigo, Bolzana, Irone, Cerana, Pez, Coltura), Capsa 4 n. 159; Capsa 45 n. 41;<br />

Capsa 61 n. 76; Capsa 62 n. 100; Capsa 83 n. 11 bis, 64, 133.<br />

RAGUSA, Capsa 31 n. 34.<br />

RALLO, Capsa 2 n. 20, 65; Capsa 9 n. 155, 201, 202, 209, 210, 213, 228, 236, 237, 245, 262;<br />

Capsa 17 n. 39; Capsa 34 n. 48; Capsa 39 n. 9, 18; Capsa 43 n. 4, 37; Capsa 44 n. 13, 75,<br />

92; Capsa 47 n. 115, 125, 143; Capsa 48 n. 12, 27; Capsa 57 n. 176, 181; Capsa 58 n. 41;<br />

Capsa 59 n. 185; Capsa 60 n. 31; Capsa 64 n. 55, 131, 167; Capsa 80 n. 145, 150.<br />

RANDENA: vedi Rendena.<br />

RANGO, Capsa 2 n. 47; Capsa 28 n. 27; Capsa 59 n. 95; Capsa 68 n. 50, 87, 108, 153.<br />

RANZO, Capsa 4 n. 2; Capsa 34 n. 9, 10, 24; Capsa 58 n. 44, 53; Capsa 59 n. 211; Capsa 62 n.<br />

86, 92; Capsa 68 n. 10, 13, 14, 44, 71, 84, 179, 180; Capsa 74 n. 3.<br />

RANZONUM: vedi Ronzone.<br />

RAPAZONUM: vedi Ravazzone.<br />

RATISBONA, Capsa 15 n. 1, 5; Capsa 43 n. 57; Capsa 46 n. 67; Capsa 47 n. 30, 67, 71; Capsa<br />

48 n. 38.<br />

RAUTH PIETRO notaio, Capsa 4 n. 174.<br />

RAVAZZONE (Rapazonum), Capsa 7 n. 28; Capsa 13 n. 2; Capsa 37 n. 11, 14, 27, 35, 53;<br />

Capsa 59 n. 15, 43; Capsa 63 n. 25; Capsa 64 n. 219.<br />

RAVENNA, Capsa 67 n. 106.<br />

RAVENSBURG (Costanza), Capsa 69 n. 44, 45, 46, 48.<br />

RAVENSTEIN: vedi Reifenstein.<br />

RAVINA, Capsa 3 n. 12; Capsa 4 n. 199, 203; Capsa 28 n. 22, 24; Capsa 45 n. 48; Capsa 73 n.<br />

30.<br />

REATAE: vedi Rieti.<br />

RECANATI, Capsa 4 n. 146.<br />

REGALIE AL PRINCIPATO E ALL'EPISCOPATO, tutta la Capsa 41.<br />

REGGIO EMILIA, Capsa 20 n. 1; Capsa 35 n. 9.<br />

REIFENSTEIN, Capsa 11 n. 30; Capsa 18 n. 1; Capsa 59 n. 140d; Capsa 61 n. 14, 16; Capsa 64<br />

n. 225; Capsa 70 n. 7.<br />

RELIGIOSI, Capsa 4 n. 112; Capsa 38 n. 39.<br />

RENDENA (Randena, valle e Spiazzo -), Capsa 3 n. 73, 223; Capsa 7 n. 52; Capsa 8 n. 5, 9, 48,<br />

55, 87; Capsa 9 n. 110, 276, 289; Capsa 19 n. 1; Capsa 20 n. 30; Capsa 24 n. 2; Capsa 28<br />

n. 9, 15; Capsa 30 n. 34, 52, 76, 95; Capsa 31 n. 10, 14, 51; Capsa 34 n. 18, 27; Capsa 39<br />

n. 57; Capsa 44 n. 11, 101; Capsa 45 n. 53, 65, 66; Capsa 49 n. 17, 45; Capsa 50 n. 31;<br />

Capsa 57 n. 30, 52; Capsa 59 n. 53, 151; Capsa 62 n. 7a, 7e, 22, 136; Capsa 67 n. 67;<br />

Capsa 68 n. 212; Capsa 73 n. 41; Capsa 79 n. 300; Capsa 80 n. 27, 59, 173; Capsa 83 n.<br />

5, 10, 31, 62, 65, 79, 115, 125, 152, 223, 237, 250, 257, 272, 290, 336, 348; Capsa 85 n.<br />

4.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1600


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

RENON (Ritena, Ritenonum, Ritten, Rittanum, Rinulonum, Retenurum), Capsa 1 n. 2, 17;<br />

Capsa 2 n. 8, 51, 53, 59; Capsa 11 n. 20, 26; Capsa 18 n. 1; Capsa 21 n. 4; Capsa 57 n.<br />

71a; Capsa 58 n. 1, 8, 9; Capsa 59 n. 10; Capsa 61 n. 61; Capsa 64 n. 63, 80.<br />

RETENURUM: vedi Renon.<br />

REVEREDA: vedi Roveda.<br />

REVIANO (Isera), Capsa 37 n. 11, 35; Capsa 58 n. 65; Capsa 63 n. 57.<br />

REVÒ (Revoum, Revodum, Royum, Revoyum, Roum), Capsa 2 n. 62; Capsa 9 n. 18, 23, 35<br />

169, 235; Capsa 17 n. 15; Capsa 43 n. 46; Capsa 44 n. 83, 91, 96; Capsa 45 n. 31; Capsa<br />

48 n. 16, 33, 40, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 92; Capsa 57 n. 38, 189; Capsa 60 n. 26, 28,<br />

29, 49, 50, 57, 96, 100; Capsa 64 n. 76, 250; Capsa 65 n. 6, 17; Capsa 80 n. 46, 47, 105,<br />

106, 150; Capsa 83 n. 272, 356.<br />

REVODUM: vedi Revò.<br />

REVOUM: vedi Revò.<br />

REZZO, Capsa 14 n. 131.<br />

RICALDO, Capsa 3 n. 19; Capsa 13 n. 3, 9; Capsa 59 n. 161, 175.<br />

RICCI GEROLAMO medico a Trento, Capsa 45 n. 40.<br />

RIED (castello), Capsa 17 n. 69.<br />

RIEDE (Olang?), Capsa 58 n. 3.<br />

RIETI (Reatae), Capsa 62 n. 7.<br />

RIMINI (Ariminum), Capsa 65 n. 6; Capsa 67 n. 106.<br />

RINOLONUM: vedi Renon.<br />

RIPA: vedi Riva.<br />

RIPPA: vedi Riva.<br />

RITENA: vedi Renon.<br />

RITENONUM: vedi Renon.<br />

RITTANUM: vedi Renon.<br />

RITTEN: vedi Renon.<br />

RIUM: vedi Larido.<br />

RIVA SUL GARDA (Rippa, Ripa), Capsa 2 n. 9, 52, 63, 65; Capsa 3 n. 11, 18, 41, 56, 91, 109,<br />

163, 200; Capsa 4 n. 77; tutta la Capsa 5; Capsa 6 n. 2, 5, 16, 17; Capsa 7 n. 2, 4, 6, 9, 10,<br />

14, 15, 17, 18, 27, 28, 29, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 43, 46, 49, 53, 54, 56, 57, 58, 59, 60, 61,<br />

63, 64, 65, 66, 67, 68, 70, 71, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 88, 90, 95; Capsa 8 n. 43, 87,<br />

88, 103; Capsa 9 n. 12, 59, 175, 202; Capsa 13 n. 10, 33; Capsa 17 n. 7, 34, 71, 88, 93;<br />

Capsa 19 n. 7; Capsa 20 n. 27, 30; Capsa 21 n. 5, 6; Capsa 25 n. 12; Capsa 26 n. 40, 52;<br />

Capsa 28 n. 15, 19, 26; Capsa 30 n. 4, 6, 8, 9, 15, 24, 30, 33, 34, 38, 52, 70, 71, 86, 95,<br />

106, 112, 114; Capsa 31 n. 2, 63, 75; Capsa 37 n. 29, 30, 48, 52, 54; Capsa 40 n. 27, 28,<br />

47, 60; Capsa 44 n. 89; Capsa 45 n. 25, 83; Capsa 49 n. 1, 2, 3, 12, 43, 46, 56, 59, 62, 64,<br />

66, 67; Capsa 50 n. 24, 26; Capsa 58 n. 30; Capsa 59 n. 49, 189; Capsa 62 n. 1, 2, 3, 7,<br />

11, 12, 14, 16, 18, 21, 24, 26, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 45, 48, 49, 50, 51,<br />

52, 54, 55, 57, 60, 67, 70, 71, 72, 73, 74, 81, 83, 109, 110, 114, 115; Capsa 64 n. 53, 100,<br />

114, 139, 168, 255; Capsa 65 n. 17; Capsa 67 n. 7, 22, 23, 44, 58, 67, 68, 77, 79, 81, 90,<br />

92, 96, 99, 100, 112, 143, 176; Capsa 68 n. 30, 31, 33, 87, 91, 132, 150, 174, 206, 231;<br />

Capsa 69 n. 26, 32, 164, 177, 179; Capsa 70 n. 5, 19, 20; Capsa 73 n. 55; Capsa 79 n. 52,<br />

77, 78, 292, 302, 305, 331, 418; Capsa 80 n. 19, 39, 70, 181; Capsa 81 n. 10; Capsa 83 n.<br />

352; Capsa 84 n. 8.<br />

RIVALTA, Capsa 50 n. 2, 3, 4.<br />

RIVAROLO, Capsa 4 n. 85.<br />

RIVOLTELLA (Brescia), Capsa 21 n. 7.<br />

RIZZOLAGA (Garzolaga), Capsa 4 n. 34.<br />

ROALDINO notaio, Capsa 2 n. 50.<br />

ROBERTO DI BAVIERA IL PICCOLO, Capsa 1 n. 10, 11.<br />

ROCCA DI BREGUZZO: vedi Breguzzo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1601


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

ROCCABRUNA, Capsa 3 n. 94, 158, 180, 184, 225; Capsa 4 n. 12; Capsa 7 n. 39; Capsa 8 n.<br />

11, 21, 85; Capsa 12 n. 75; Capsa 14 n. 81, 82, 120, 129, 130; Capsa 17 n. 32; Capsa 24<br />

n. 4; Capsa 26 n. 32, 34, 34; Capsa 30 n. 36, 66; Capsa 37 n. 41; Capsa 40 n. 30; Capsa<br />

43 n. 34; Capsa 44 n. 25, 88, 90, 92; Capsa 48 n. 46; Capsa 51 n. 21; Capsa 56 n. 124;<br />

Capsa 57 n. 27, 28, 29, 202; Capsa 58 n. 61, 64; Capsa 59 n. 141, 147, 156, 228, 244;<br />

Capsa 64 n. 104, 125, 128, 20, 217, 306; Capsa 66 n. 14; Capsa 688 n. 3, 202; Capsa 69<br />

n. 2; Capsa 73 n. 35; Capsa 74 n. 1; Capsa 79 n. 36, 55, 259, 263.<br />

ROCCHETTA: vedi Castel Rocchetta.<br />

RODOLFO I D'ASBURGO, Capsa 3 n. 5, 61, 95; Capsa 18 n. 2, 5, 9.<br />

RODOLFO II D'ASBURGO imperatore, Capsa n. 1, 25, 26; Capsa 4 n. 181.<br />

ROFREDUM: vedi Rovereto.<br />

ROINA: vedi Rovina.<br />

ROMA, Capsa 3 n. 54, 119, 129, 162, 185; Capsa 4 n. 194; Capsa 7 n. 49; Capsa 9 n. 39; Capsa<br />

13 n. 4, 5, 6, 28, 32; Capsa 14 n. 5; Capsa 16 n. 46, 48, 54, 62; Capsa 17 n. 28; Capsa 18<br />

n. 14.<br />

ROMAGNANO, Capsa 2 n. 10; Capsa 3 n. 1; Capsa 4 n. 21, 203; Capsa 28 n. 22, 24; Capsa 45<br />

n. 80; Capsa 59 n. 223; Capsa 64 n. 343; Capsa 74 n. 1.<br />

ROMAGNANUM: vedi anche Pinzolo.<br />

ROMALLO, Capsa 9 n. 18, 156u, 169; Capsa 43 n. 46, 46a; Capsa 48 n. 41, 42, 43, 46, 67;<br />

Capsa 60 n. 3, 17, 18, 19, 28, 57, 100; Capsa 64 n. 157; Capsa 80 n. 47, 71, 106; Capsa<br />

83 n. 160.<br />

ROMANO D'EZZELINO, Capsa 40 n. 6.<br />

ROMARZOLLO (Romarzollum, Runchomarzollum), Capsa 30 n. 51, 85; Capsa 57 n. 19, 82l,<br />

125; Capsa 63 n. 51.<br />

ROMEDIA DE YMARIO, (1276), Capsa 83 n. 43.<br />

ROMENO, Capsa 2 n. 73; Capsa 9 n. 3, 5, 5a, 15, 18, 19, 21, 23, 26, 35, 41, 46, 79, 122, 156,<br />

169, 231, 242, 287; Capsa 10 n. 37; Capsa 28 n. 22; Capsa 35 n. 24; Capsa 43 n. 2; Capsa<br />

47 n. 117; Capsa 48 n. 3, 4, 7, 8, 10, 11, 16, 17; Capsa 58 n. 2, 66; Capsa 59 n. 70; Capsa<br />

60 n. 57; Capsa 61 n. 36; Capsa 64 n. 76, 234, 251, 293, 338; Capsa 65 n. 6; Capsa 70 n.<br />

15; Capsa 79 n. 411.<br />

RONCAFORT, Capsa 59 n. 160; Capsa 82 n. 16.<br />

RONCEGNO (Ruzegnum), Capsa 7 n. 50; Capsa 10 n. 12; Capsa 14 n. 9, 13; Capsa 37 n. 16;<br />

Capsa 61 n. 8; Capsa 68 n. 119.<br />

RONCHI (Mori), Capsa 37 n. 41.<br />

RONCHI (Roncegno), Capsa 28 n. 20.<br />

RONCIGNUM: vedi Roncogno.<br />

RONCO (Termeno), Capsa 10 n. 41.<br />

RONCO (Valle di Sole), Capsa 9 n. 131.<br />

RONCOGNO, Capsa 13 n. 7, 10, 25, 35, 39, 46; Capsa 14 n. 9; Capsa 36 n. 3.<br />

RONCONE, Capsa 4 n. 37, 132; Capsa 8 n. 71; Capsa 25 n. 3, 14; Capsa 49 n. 23, 32; Capsa 58<br />

n. 30, 32; Capsa 64 n. 298; Capsa 68 n. 93, 127, 139, 208; Capsa 69 n. 146; Capsa 82 n.<br />

15r; Capsa 83 n. 157, 180.<br />

RONTZIUM: vedi Ronzo.<br />

RONZO, Capsa 20 n. 24; Capsa 28 n. 12; Capsa 32 n. 59; Capsa 37 n. 35c; Capsa 63 n. 6, 22,<br />

57; Capsa 85 n. 5.<br />

RONZOGNUM: vedi Ronzone.<br />

RONZONE (Ranzonum, Renzonum, Ronzognum, Ronzonum), Capsa 9 n. 5a, 35, 189, 280;<br />

Capsa 28 n. 22; Capsa 60 n. 14.<br />

ROSENBACH, Capsa 2 n. 74.<br />

ROUM: vedi Revò.<br />

ROUREDA: vedi Roveda.<br />

ROVEDA (Roureda, Rovereda), Capsa 13 n. 2, 10.<br />

ROVERDUM: vedi Roveré (Seregnano).<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1602


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

ROVERÉ (Roverdum - Seregnano), Capsa 57 n. 27.<br />

ROVERÉ DELLA LUNA (Rovredum), Capsa 35 n. 5; Capsa 47 n. 81; Capsa 52 n. 58; Capsa<br />

79 n. 304.<br />

ROVERETO (Roboretum, Roveretum; Rovredum, Rouredum), Capsa 3 n. 53, 157, 194, 206;<br />

Capsa 4 n. 27, 196, 199; Capsa 5 n. 89, 90; Capsa 7 n. 62; Capsa 9 n. 35; Capsa 12 n.<br />

100; Capsa 17 n. 71; Capsa 31 n. 69; Capsa 32 n. 2, 3, 46, 71; Capsa 33 n. 5, 12, 13, 21,<br />

30, 33; Capsa 37 n. 16, 35; Capsa 40 n. 14; Capsa 43 n. 41; Capsa 47 n. 183, 184; Capsa<br />

50 n. 14, 15, 16, 24a, 34, 36, 51, 63, 65, 67, 68, 69, 71, 72, 74, 75, 76, 81, 82, 85, 88, 93;<br />

Capsa 55 n. 20, 21; Capsa 57 n. 82, 90, 91, 98, 100, 111, 120, 151, 152, 153, 154, 155,<br />

156, 157, 158, 166, 190; Capsa 59 n. 154; Capsa 62 n. 109; Capsa 63 n. 6, 9; Capsa 67 n.<br />

4, 5, 6, 8, 16, 18, 19, 20, 25, 48, 50, 55, 83, 112, 124; Capsa 69 n. 18, 22, 49, 56, 57, 59,<br />

60, 61, 69, 75, 199, 168; Capsa 79 n. 7, 9, 291, 307, 310; Capsa 80 n. 39; Capsa 81 n. 2,<br />

5, 6, 19, 40, 44; Capsa 82 n. 1, 1, 8, 15, 25; Capsa 83 n. 318; Capsa 84 n. 7, 9, 17.<br />

ROVINA (Rovina, Roina - Dimaro), Capsa 9 n. 185; Capsa 28 n. 27; Capsa 82 n. 7; Capsa 83 n.<br />

200, 233, 245, 248.<br />

RUBENIGUM (Bolzano), Capsa 3 n. 23.<br />

RUCHENSTAIN: vedi Runkelstein (Castel Roncolo).<br />

RUFFRÉ (Ruffredum), Capsa 9 n. 150.<br />

RUFFREDUM: vedi Ruffré.<br />

RUMO (Rumum, Runum), Capsa 9 n. 27, 75, 88, 156; Capsa 28 n. 22; Capsa 48 n. 92; Capsa<br />

57 n. 81, 162, 189; Capsa 58 n. 46; Capsa 60 n. 18, 28, 42, 45, 49, 52, 57, 100; Capsa 64<br />

n. 76; Capsa 73 n. 8; Capsa 80 n. 106; Capsa 83 n. 326.<br />

RUNCHENSTAYN: vedi Castel Roncolo (Runkelstein).<br />

RUNCHOMARZOLLO: vedi Romarzollo.<br />

RUNCUM (Ossana), Capsa 28 n. 27.<br />

RUNUM: vedi Rumo.<br />

RUVIANUM: vedi Reviano.<br />

RUZEGNUM: vedi Roncegno.<br />

S. APOLLINARE (Trento), Capsa 8 n. 87; 64 n. 15; vedi anche Monastero di s. Lorenzo<br />

Trento.<br />

S. BIAGIO DI ALBIANO: vedi Albiano.<br />

S. BIAGIO DI REVÒ, Capsa 43 n. 46, 46a; Capsa 48 n. 40, 41, 42, 43, 46, 47, 48, 49; Capsa 70<br />

n. 30.<br />

S. CANDIDO (Intica, Innichen), Capsa 56 n. 61; Capsa 57 n. 174.<br />

S. CRISTOFORO (Rocchetta), Capsa 58 n. 35.<br />

S. DESIDERIO (Maso di confine del principato - Novaledo), Capsa 14 n. 53, 54, 57, 120, 122,<br />

130, 136; Capsa 64 n. 117; Capsa 67 n. 33.<br />

S. EGIDIO (priorato in Valsugana), Capsa 57 n. 120, 161 (?).<br />

S. EMERENZIANA (Tuenno), Capsa 38 n. 33; Capsa 74 n. 3.<br />

S. FLORIANO (Laghetti), Capsa 58 n. 58; Capsa 64 n. 6.<br />

S. FLORIANO VALLE LAGARINA: vedi Lizzana.<br />

S. GENESIO (Jenesien), Capsa 11 n. 1; Capsa 18 n. 1; Capsa 40 n. 20; Capsa 52 n. 2, 3, 4, 7,<br />

10, 12, 16, 25, 50, 60.<br />

S. GENESIO (Parma), Capsa 3 n. 32a.<br />

S. GIACOMO (Le Cappelle - valle di Sole), Capsa 9 n. 156, 156, 169; Capsa 28 n. 22; Capsa 58<br />

n. 47; Capsa 60 n. 15.<br />

S. GIACOMO DI COMPOSTELLA, Capsa 38 n. 108.<br />

S. GIORGIO (Trento), Capsa 8 n. 20, 21.<br />

S. GIULIANA (Levico), Capsa 43 n. 16, 32.<br />

S. GIUSTINA (Bolzano), Capsa 2 n. 7; Capsa 18 n. 1; Capsa 21 n. 2; Capsa 58 n. 7, 8.<br />

S. GIUSTINA: vedi Strada.<br />

S. ILARIO (Stroparolo - Rovereto), Capsa 7 n. 28; Capsa 32 n. 41; Capsa 36 n. 4; Capsa 37 n.<br />

35c; Capsa 50 n. 21, 44, 61, 89.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1603


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

S. IPPOLITO (Mechel - castello), Capsa 36 n. 5; Capsa 57 n. 33, 40, 179, 181; Capsa 58 n. 40,<br />

41, 42, 43; Capsa 60 n. 35, 47; Capsa 61 n. 28; Capsa 70 n. 17.<br />

S. LAZZARO (Meano), Capsa 51 n. 26; Capsa 59 n. 163, 205; Capsa 64 n. 262, 288.<br />

S. LAZZARO (Revò): vedi s. Biagio (Revò).<br />

S. LAZZARO LAVIS: vedi s. Lazzaro Meano.<br />

S. LEONARDO (Ala), Capsa 40 n. 47b; Capsa 50 n. 10; Capsa 59 n. 18; Capsa 79 n. 6.<br />

S. LEONARDO DI PASSIRIA, Capsa 47 n. 238, 240, 241, 243, 254; Capsa 54 n. 23, 24, 25.<br />

S. MARGHERITA DI ALA: vedi Monastero di s. Margherita.<br />

S. MARIA DE AMBENO: vedi Campiglio.<br />

S. MARIA DI BRESCIA, tutta la Capsa 83.<br />

S. MARTINO (Trento), Capsa 59 n. 141; Capsa 68 n. 203; Capsa 69 n. 3; Capsa 70 n. 11.<br />

S. MARTINO DI CASTROZZA (ospizio), Capsa 48 n. 34.<br />

S. MASSENZA (Magnanum, Lacus Magnanus), Capsa 2 n. 57; Capsa 3 n. 39; Capsa 28 n. 15;<br />

Capsa 57 n. 5; Capsa 58 n. 61; Capsa 59 n. 201, 234; Capsa 62 n. 2; Capsa 64 n. 241;<br />

Capsa 68 n. 214.<br />

S. MAURO, Capsa 13 n. 8; Capsa 14 n. 7; Capsa 28 n. 9.<br />

S. MICHELE ALL'ADIGE: vedi Monastero di s. Michele.<br />

S. NAZZARO (Campus ss. Nazareorum - Riva), Capsa 5 n. 4.<br />

S. NICOLÒ (fra Riva e Torbole), Capsa 5 n. 86.<br />

S. NICOLÒ (Terragnolo), Capsa 82 n. 8.<br />

S. NICOLÒ (Trento), Capsa 3 n. 29; Capsa 17 n. 15.<br />

S. PANCRAZIO (Val d'Ultimo), Capsa 29 n. 8; Capsa 47 n. 76; Capsa 48 n. 66, 68, 71, 76, 85,<br />

87.<br />

S. PELLEGRINO: vedi Ospizio di s. Pellegrino.<br />

S. ROCCO (Villazzano - eremo), Capsa 51 n. 29.<br />

S. ROMEDIO, Capsa 3 n. 194; Capsa 9 n. 42, 293; Capsa 10 n. 7; Capsa 22 n. 7; Capsa 29 n. 9;<br />

Capsa 48 n. 23; Capsa 57 n. 189; Capsa 60 n. 61, 84, 96, 112; Capsa 64 n. 293, 338;<br />

Capsa 82 n. 8.<br />

S. SIMONINO DI TRENTO, Capsa 3 n. 167; Capsa 26 n. 35e; Capsa 33 n. 15; tutta la Capsa<br />

69.<br />

S. TOMASO (priorato fra Arco e Riva), Capsa 5 n. 83; Capsa 30 n. 30, 66, 96, 97, 112; Capsa<br />

40 n. 47; Capsa 49 n. 8, 10, 11, 12, 13, 74; Capsa 79 n. 6.<br />

SABBIONARA, Capsa 50 n. 11; Capsa 63 n. 47.<br />

SABIONA (Chiusa) Capsa 3 n. 16.<br />

SACCO: vedi Borgo Sacco.<br />

SALE (a), Capsa 57 n. 28, 143; Capsa 59 n. 156, 161, 175, 208; Capsa 64 n. 152, 198, 208, 269.<br />

SALISBURGO, Capsa 9 n. 135; Capsa 19 n. 1; Capsa 21 n. 2; Capsa 38 n. 60; Capsa 39 n. 37;<br />

Capsa 43 n. 55, 66; Capsa 45 n. 49; Capsa 46 n. 66; Capsa 47 n. 35, 66, 193, 195; Capsa<br />

50 n. 40, 48; Capsa 55 n. 9; Capsa 56 n. 84.<br />

SALÒ, Capsa 13 n. 17; Capsa 30 n. 58; Capsa 49 n. 23; Capsa 67 n. 81; Capsa 67 n. 103, 142.<br />

SALOBBI (Salubium - Castelfondo), Capsa 59 n. 59.<br />

SALOMONE vescovo di Trento, Capsa 2 n. 10; Capsa 6 n. 18; Capsa 37 n. 1, 3; Capsa 53 n. 1.<br />

SALORNO, Capsa 2 n. 6, 22, 23; Capsa 10 n. 12; Capsa 12 n. 1; Capsa 17 n. 12; Capsa 19 n. 1;<br />

Capsa 27 n. 6; Capsa 30 n. 1; Capsa 40 n. 5; Capsa 52 n. 32, 33; Capsa 59 n. 32; Capsa 61<br />

n. 8, 22; Capsa 64 n. 6, 42; Capsa 65 n. 6.<br />

SALOVO (Besagno), Capsa 58 n. 61.<br />

SALSEDUM: vedi Nave s. Rocco.<br />

SALTER, Capsa 48 n. 4; Capsa 57 n. 81; Capsa 57 n. 17; Capsa 60 n. 30, 87, 99; Capsa 80 n.<br />

47; Capsa 82 n. 8.<br />

SALUBIUM: vedi Salobbi.<br />

SALUGA (rivo di Trento), Capsa 4 n. 36, 39; vedi anche Trento.<br />

SAMOCLEVO (Summumclivum, Summoclevum), Capsa 9 n. 62, 72; Capsa 21 n. 5; Capsa 28<br />

n. 22; Capsa 29 n. 7; Capsa 80 n. 81; Capsa 83 n. 129, 261, 334.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1604


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

SANCTUS PETRUS: vedi Mezzolombardo.<br />

SANCTUS SISINIUS: vedi Sanzeno.<br />

SANITA', Capsa 4 n. 72, 197.<br />

SANO, Capsa 37 n. 41, 42, 53.<br />

SANSEVERINO ROBERTO, Capsa 3 n. 102.<br />

SANTICOLO (Valcamonica), Capsa 2 n. 62.<br />

SANZENO (Sanctus Sisinius), Capsa 9 n. 15; Capsa 22 n. 1; Capsa 29 n. 9; Capsa 38 n. 29, 30;<br />

Capsa 43 n. 2, 46; Capsa 48 n. 4, 4d, 22, 55; Capsa 57 n. 38; Capsa 60 n. 57, 61; Capsa<br />

65 n. 6; Capsa 80 n. 43.<br />

SANZENONE, Capsa n. 9 n. 201, 202, 209, 210, 213, 216, 218, 232, 237, 249, 265; Capsa 57<br />

n. 82, 169, 170, 176, 181; Capsa 82 n. 8; Capsa 83 n. 240, 242.<br />

SAONE (Sahonum, Savonum), Capsa 9 n. 163; Capsa 19 n. 1; Capsa 25 n. 3; Capsa 31 n. 14,<br />

53; Capsa 37 n. 17; Capsa 58 n. 28, 32, 51, 52, 55; Capsa 59 n. 153, 178; Capsa 62 n.<br />

100; Capsa 67 n. 100; Capsa 68 n. 139, 208; Capsa 80 n. 59; Capsa 83 n. 161.<br />

SARCA, Capsa 3 n. 107, 211, 218; Capsa 22 n. 5; Capsa 25 n. 19; Capsa 30 n. 34; vedi anche<br />

Sarche.<br />

SARCHE, Capsa 3 n. 107, 183, 188, 194, 196, 209; Capsa 4 n. 162, 169; Capsa 27 n. 10; Capsa<br />

30 n. 61, 73, 74, 87; Capsa 32 n. 64, 74; Capsa 34 n. 2, 6, 17, 20, 28, 29, 33, 51; Capsa 44<br />

n.48; Capsa 55 n. 28, 46; Capsa 65 n. 27; Capsa 74 n. 1; vedi anche Celestini.<br />

SARDAGNA (signori) Capsa 13 n. 16, 35; Capsa 30 n. 54; Capsa 73 n. 42, 43, 56; Capsa 79 n.<br />

400; Capsa 80 n. 177.<br />

SARDAGNA (signori), Capsa 3 n. 12, 21; Capsa 4 n. 51, 203; Capsa 17 n. 70; Capsa 28 n. 13,<br />

15, 22, 28; Capsa 45 n. 1; Capsa 57 n. 95; Capsa 59 n. 116, 126; Capsa 64 n. 36; Capsa<br />

74 n. 1.<br />

SARENTINO (Serntain, Serntal, Sensthein), Capsa 44 n. 8; Capsa 47 n. 246; Capsa 48 n. 64;<br />

Capsa 53 n. 2; Capsa 54 n. 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17; Capsa 61 n. 33; Capsa 62 n.<br />

2; Capsa 70 n. 8; Capsa 80 n. 33.<br />

SARGNANO (Civezzano), Capsa 57 n. 27.<br />

SARGNUM: vedi Sarno.<br />

SARNO (Sarnum, Sargnum), Capsa 21 n. 4; Capsa 63 n. 5; Capsa 64 n. 4.<br />

SARNONICO (Sarnonicum, plebs s. Laurentii), Capsa 4 n. 47; Capsa 9 n. 26b, 28, 35, 108,<br />

127, 139, 156, 189, 216, 231, 233, 239, 241, 287; Capsa 17 n. 15; Capsa 21 n. 9; Capsa<br />

26 n. 37; Capsa 34 n. 2; Capsa 46 n. 46; Capsa 48 n. 2, 3, 5, 90; Capsa 51 n. 8; Capsa 57<br />

n. 82b, 106, 107, 195; Capsa 60 n. 57, 120; Capsa 64 n. 325; Capsa 65 n. 6; Capsa 73 n.<br />

74; Capsa 80 n. 106.<br />

SARVIGNANO (?), Capsa 3 n. 3d.<br />

SASEGNALO (paese scomparso), Capsa 32 n. 13, 40; Capsa 33 n. 6; Capsa 37 n. 53.<br />

SASSO, Capsa 37 n. 21, 22, 35; Capsa 81 n. 45.<br />

SAVIÈ (Pieve di Bono), Capsa 57 n. 31; Capsa 68 n. 139.<br />

SAVIGNANO, Capsa 37 n. 35, 53; Capsa 63 n. 11.<br />

SAVIORE (Valcamonica), Capsa 83 n. 271, 274.<br />

SAVONUM: vedi Saone.<br />

SAYDUM (castello), Capsa 16 n. 31.<br />

SCANNA, Capsa 28 n. 22; Capsa 29 n. 7; Capsa 48 n. 44; Capsa 80 n. 145; Capsa 82 n. 11, 15;<br />

Capsa 83 n. 345.<br />

SCANUCHIA: vedi Scanuppia.<br />

SCANUPPIA (Besenello), Capsa 57 n. 111.<br />

SCHENANNUM: vedi Schönna.<br />

SCHES: vedi Ches ( Capsa 49 n. 45; Capsa 83 n. 106, 217).<br />

SCHIO, Capsa 4 n. 36.<br />

SCHÖNNA (Senanum, Schenannum), Capsa 2 n. 60, 65; Capsa 3 n. 68, 95; Capsa 21 n. 2;<br />

Capsa 31 n. 25; Capsa 40 n. 25; Capsa 47 n. 61, 62, 71, 72, 73, 74, 75; Capsa 48 n. 63,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1605


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

72, 75, 80, 81, 82, 84; Capsa 57 n. 2, 4, 32, 73; Capsa 58 n. 48, 50; Capsa 59 n. 128, 191;<br />

Capsa 61 n 48, 79, 67, 69, 167; Capsa 64 n. 222; Capsa 81 n. 57.<br />

SCHRECKBÜHEL (Cornaiano), Capsa 58 n. 3.<br />

SCHWATZ, Capsa 55 n. 7.<br />

SCLEM: vedi Sclemo.<br />

SCLEMO (Sclemum, Sclomum, Sclumum, Sclem), Capsa 8 n. 3, 4, 44; Capsa 28 n. 9, 27;<br />

Capsa 62 n. 43, 87, 118, 121, 139, 140.<br />

SCODOVACCA, Capsa 67 n. 114, 115, 120.<br />

SCUOLE, Capsa 4 n. 151, 152; Capsa 17 n. 85; Capsa 44 n. 46.<br />

SEANUM: vedi Seiano.<br />

SEGNO, Capsa 9 n. 33, 76, 222; Capsa 57 n. 116; Capsa 58 n. 66; Capsa 70 n. 17.<br />

SEGONZANO (Segunzanum, Segunzaunum), Capsa 9 n. 161; Capsa 31 n. 57; Capsa 36 n. 11,<br />

13; Capsa 48 n. 14; Capsa 57 n. 102, 104, 135; Capsa 61 n. 6, 8; Capsa 64 n. 147; Capsa<br />

65 n. 40; Capsa 67 n. 210; Capsa 73 n. 14, 28, 65; Capsa 79 n. 307, 376, 420; Capsa 83 n.<br />

148, 156.<br />

SEGUNZANUM: vedi Segonzano.<br />

SEIANO (Seianum, Sianum, Seanum, Senanum, Sellanum, Selan), Capsa 2 n. 17, 34; Capsa 3<br />

n. 7, 8, 9, 13, 14, 17, 18, 19, 23, 70, 85, 87, 90; Capsa 5 n. 4, 28; Capsa 8 n. 85, 88; Capsa<br />

9 n. 1; Capsa 10 n. 1; Capsa 30 n. 4, 19; Capsa 32 n. 13, 24; Capsa 33 n.12; Capsa 34 n.<br />

1, 2a, 7; Capsa 36 n. 1; Capsa 37 n. 11, 12, 13, 16; Capsa 44 n. 6; Capsa 54 n. 32; Capsa<br />

57 n. 6, 24; Capsa 58 n. 24, 28, 53d, 56, 60, 61; Capsa 59 n. 11, 16, 22, 28, 31, 69, 140;<br />

Capsa 60 n. 1; Capsa 61 n. 6, 19, 36, 38; Capsa 62 n. 1, 57, 81, 82; Capsa 63 n. 14, 15;<br />

Capsa 64 n. 34, 57, 164, 222; Capsa 68 n. 1a, 1d, 12, 13, 30, 38, 100, 126.<br />

SEIO (Seium, Sium - Sarnonico), Capsa 9 n. 5, 35, 127, 189, 287; Capsa 28 n. 22; Capsa 48 n.<br />

10, 73; Capsa 60 n. 9; Capsa 80 n. 142.<br />

SEL: vedi Soell.<br />

SELAN: vedi Seiano.<br />

SELINGEN, Capsa 9 n. 65.<br />

SELLANUM: vedi Seiano.<br />

SELS (Terlano), Capsa 40 n. 2.<br />

SELVA (castello); vedi Castel Selva.<br />

SELVA (Levico), Capsa 2 n. 26; Capsa 3 n. 9; Capsa 59 n. 184; Capsa 80 n. 13.<br />

SEMINARIO di Trento, Capsa 3 n. 189, 200; Capsa 4 n. 219; Capsa 43 n. 46, 47, 85; Capsa 51<br />

n. 18.<br />

SENALE, Capsa 9 n. 281; Capsa 48 n. 8; Capsa 52 n. 2, 10, 12, 16.<br />

SENANUM: vedi anche Seiano.<br />

SENANUM: vedi Schönna.<br />

SENASO (S. Lorenzo Banale), Capsa 28 n. 27; Capsa 34 n. 24; Capsa 68 n. 111.<br />

SENIGALLIA, Capsa 4 n. 203.<br />

SENSTHEIN: vedi Sarentino.<br />

SEO (Banale), Capsa 6 n. 19; Capsa 25 n. 3, 8; Capsa 26 n. 3; Capsa 28 n. 9, 27; Capsa 62 n.<br />

88, 108, 147; Capsa 68 n. 208, 210; Capsa 73 n. 30; Capsa 82 n. 24.<br />

SEREGNANO, Capsa 8 n. 21; Capsa 28 n. 14; Capsa 43 n. 84; Capsa 51 n. 21; Capsa 57 n. 106,<br />

160; Capsa 64 n. 247; Capsa 80 n. 17.<br />

SERMENTI (Besagno), Capsa 58 n. 61.<br />

SERNTAIN: vedi Sarentino.<br />

SERNTAL : vedi Sarentino.<br />

SERRAVALLE, Capsa 32 n. 73; Capsa 37 n. 27, 41; Capsa 50 n. 2, 7, 17, 60; Capsa 62 n. 15;<br />

Capsa 63 n. 57.<br />

SERSO, Capsa 13 n. 2, 10, 25; Capsa 44 n. 3, 4; Capsa 64 n. 83.<br />

SERVITI, Capsa 43 n. 11; Capsa 55 n. 34; Capsa 56 n. 47.<br />

SESTO (Sistum), Capsa 51 n. 19; Capsa 68 n. 157.<br />

SETA, Capsa 4 n. 6, 7, 8, 9, 10, 11, 168.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1606


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

SETAURUM: vedi Storo.<br />

SETORIUM: vedi Storo.<br />

SEVIGNANO, Capsa 13 n. 44; Capsa 74 n. 3.<br />

SEVROR (Praso), Capsa 68 n. 45, 139, 209.<br />

SFORZA (Milano), Capsa 3 n. 102; Capsa 56 n. 45.<br />

SFRUZ (Sefrutium, Frucium, Frutium, Frusium), Capsa 9 n. 44, 104, 122, 156, 157; Capsa 28 n.<br />

22; Capsa 47 n. 223, 224; Capsa 48 n. 10; Capsa 57 n. 112, 177; Capsa 60 n. 8, 23, 34,<br />

57, 99; Capsa 80 n. 47.<br />

SIANUM: vedi Seiano.<br />

SIENA, Capsa 3 n. 48; Capsa 16 n. 25; Capsa 37 n. 51; Capsa 40 n. 10.<br />

SIGENANUM: vedi Signato.<br />

SIGISMONDO ALFONSO DE THUNN vescovo di Trento, Capsa 2 n. 67; Capsa 3 n. 107, 108,<br />

110, 119, 141, 205; Capsa 6 n. 25; Capsa 7 n. 92; Capsa 9 n. 136, 155; Capsa 12 n. 82;<br />

Capsa 17 n. 96, 97, 98, 99, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 118; Capsa 32 n. 62,<br />

64; Capsa 35 n. 18; Capsa 39 n. 55, 56; Capsa 43 n. 83; Capsa 44 n. 100; Capsa 45 n. 79;<br />

Capsa 47 n. 105; Capsa 56 n. 62, 134.<br />

SIGISMONDO D'AUSTRIA eletto vescovo di Trento, Capsa 3 n. 134; Capsa 9 n. 136; Capsa<br />

12 n. 34; Capsa 13 n. 25, 50; Capsa 14 n. 114; Capsa 17 n. 120; Capsa 30 n. 59; Capsa 34<br />

n. 25; Capsa 35 n. 25, 37, 42; Capsa 41 n. 7; Capsa 44 n. 109, 115, 116, 117; Capsa 56 n.<br />

90, 133, 135, 137, 139; Capsa 57 n. 81, 82, 88, 90, 99, 101, 144, 145, 147; Capsa 73 n.<br />

30.<br />

SIGMUNDSKRON: vedi Castel Firmiano.<br />

SIGNATO (Synan, Sigenanum, Signatum, Signat), Capsa 11 n. 6, 21; Capsa 12 n. 9; Capsa 64<br />

n. 129.<br />

SINODI, Capsa 56 n. 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58; Capsa 64 n. 129.<br />

SISIMUNTH (Cismon), Capsa 1 n. 3.<br />

SISTO IV papa, Capsa 5 n. 8; Capsa 7 n. 39, 49; Capsa 16 n. 30; Capsa 43 n. 8, 9; Capsa 45 n.<br />

44; Capsa 49 n. 19; Capsa 67 n. 64; Capsa 69 n. 25, 29, 30, 70, 129, 154.<br />

SISTUM: vedi Sesto.<br />

SIUM: vedi Seio.<br />

SIZZO, Capsa 5 n. 63; Capsa 13 n. 19; Capsa 17 n. 105; Capsa 44 n. 121.<br />

SMARANO, Capsa 9 n. 17, 104, 156, 157, 170; Capsa 28 n. 22; Capsa 43 n. 2; Capsa 44 n. 83,<br />

99; Capsa 48 n. 21; Capsa 60 n. 23, 34, 57, 84, 87, 97, 112; Capsa 80 n. 47.<br />

SOCIETA'. vedi anche fratalia.<br />

SODEGERIO DI TITO (Sodegerius, Sodoerius, Sedoerius), Capsa 3 n. 2, 3, 5, 12, 25, 28;<br />

Capsa 5 n. 5; Capsa 8 n. 5; Capsa 10 n. 8, 39; Capsa 11 n. 6, 37; Capsa 21 n. 6a; Capsa 28<br />

n. 5; Capsa 29 n. 2; Capsa 32 n. 20; Capsa 33 n. 30; Capsa 37 n. 16, 38; Capsa 57 n. 9;<br />

Capsa 58 n. 53; Capsa 59 n. 33, 36, 40, 52, 71, 179; Capsa 61 n. 16, 19; Capsa 62 n. 16;<br />

Capsa 63 n. 20; Capsa 64 n. 63, 64, 65, 66; Capsa 68 n. 14; Capsa 81 n. 45.<br />

SOELL (Cortaccia), Capsa 57 n. 74; Capsa 64 n. 133.<br />

SOLAIOLO, Capsa 12 n. 73.<br />

SOLAONA (Solagna?), Capsa 2 n. 46.<br />

SOLASNA (Solasena, Selasna, Valesna): vedi s. Giacomo (Cappelle).<br />

SOMASCHI, Capsa 3 n. 189; Capsa 17 n. 100; Capsa 43 n. 47, 85; Capsa 51 n. 11; Capsa 55 n.<br />

48.<br />

SOMEDA (famiglia), Capsa 57 n. 163, 164, 165.<br />

SOMONTANUM, Capsa 59 n. 6.<br />

SONDALO, Capsa 9 n. 278; Capsa 83 n. 244, 349.<br />

SONNENBURG: vedi Monastero di Sonnenburg.<br />

SOPRAMONTE (Supramons, Soprimons, Oveno), Capsa 2 n. 47; Capsa 3 n. 21, 27, 91, 226;<br />

Capsa 4 n. 26, 31, 51, 61; Capsa 17 n. 70; Capsa 26 n. 2, 52; Capsa 28 n. 11, 13, 15, 19,<br />

22; Capsa 29 n. 4; Capsa 31 n. 47; Capsa 32 n. 31, 33; Capsa 34 n.11, 45; Capsa 45 n. 10;<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1607


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

Capsa 54 n. 32; Capsa 59 n. 51, 129, 216, 232; Capsa 64 n. 94, 124, 132, 152, 224, 244,<br />

255, 272, 309, 311, 339, 353; Capsa 65 n. 6.<br />

SORAGA, Capsa 12 n. 14, 15.<br />

SOSEGNALO: vedi Sasegnalo.<br />

SOVER, Capsa 12 n. 100; Capsa 44 n. 43, 87.<br />

SPAUR (Spor, Sporo, Spurum, Spaurum, Spormaggiore), Capsa 1 n. 27; Capsa 2 n. 29; Capsa 3<br />

n. 7, 40, 43; Capsa 4 n. 35; Capsa 6 n. 2, 2l, 5; Capsa 7 n. 9, 10, 38, 39, 82; Capsa 8 n. 8,<br />

9, 40, 103, 107; Capsa 9 n. 11, 17, 32, 37, 39, 45, 55, 64, 67, 70, 76, 89, 114, 118, 121,<br />

152, 181, 184, 190, 194, 228, 241, 292; Capsa 10 n. 46, 59; Capsa 12 n. 44; Capsa 17 n.<br />

15, 93, 110; Capsa 18 n. 5, 25; Capsa 20 n. 6; Capsa 22 n. 2, 8; Capsa 25 n. 4; Capsa 26<br />

n. 32; Capsa 27 n. 11; Capsa 28 n. 9, 22; Capsa 30 n. 35; Capsa 31 n. 89; tutta la Capsa<br />

35; Capsa 36 n. 5; Capsa 40 n. 16, 22, 30; Capsa 44 n. 128; Capsa 45 n. 59; Capsa 47 n.<br />

82; Capsa 48 n. 24, 25, 26, 27; Capsa 57 n. 33, 34, 35, 60, 67, 189; Capsa 58 n. 2, 5, 32,<br />

43; Capsa 59 n. 110, 121, 140; Capsa 60 n. 25, 26, 41, 42, 43, 46, 54, 57, 81; Capsa 61 n.<br />

73; Capsa 62 n. 121; Capsa 64 n. 41, 154c, 180, 269; Capsa 68 n. 183, 208, 211; Capsa<br />

69 n. 1, 39; Capsa 80 n. 73; Capsa 81 n. 3; Capsa 83 n. 98, 128, 181, 211, 238.<br />

SPAUR e VALER, Capsa 3 n. 212; Capsa 35 n. 17, 19, 43; Capsa 47 n. 119.<br />

SPAUR GIOVANNI MICHELE vescovo di Trento: vedi Giovanni Michele Spaur...<br />

SPAURUM: vedi Spaur.<br />

SPIAZZO RENDENA. vedi Rendena.<br />

SPILIMBERGO, Capsa 3 n. 173.<br />

SPINE (castello): vedi Castel Spine.<br />

SPINEDUM: vedi Castel Spine.<br />

SPINELLO medico, Capsa 10 n. 8.<br />

SPINI (Gardolo), Capsa 44 n. 134.<br />

SPIRA, Capsa 3 n. 21; Capsa 4 n. 20, 24; Capsa 15 n. 7; Capsa 46 n. 4.<br />

SPOLETO, Capsa 43 n. 61.<br />

SPOR: vedi Spaur.<br />

SPOREMBERG, Capsa 58 n. 51, 52.<br />

SPORMAGGIORE: vedi Spaur.<br />

SPORMINORE: vedi Spaur.<br />

SPORO: vedi Spaur.<br />

SPORUM VETUS: vedi Belfort.<br />

SPORUM VETUS: vedi Spaur.<br />

SPURUM: vedi Spaur.<br />

SRECPILUM: vedi Schreckbühel.<br />

STAMBIANUM: vedi Strombiano.<br />

STAMBS: vedi Monastero di Stambs.<br />

STENICO (paese e castello), Capsa 2 n. 56; Capsa 3 n. 9, 13, 14, 20, 56, 85, 131; Capsa 5 n. 36,<br />

39; Capsa 7 n. 12, 24, 52; tutta la Capsa 8; Capsa 9 n. 260; Capsa 10 n. 45; Capsa 17 n. 7,<br />

30; Capsa 19 n. 7, 8; Capsa 25 n. 8; Capsa 28 n. 9d, 15, 27; Capsa 30 n. 4, 28, 59, 63,<br />

101, 110; Capsa 31 n. 6, 7, 25, 31, 32, 46, 49, 71, 84; Capsa 34 n. 1, 24a, 34; Capsa 37 n.<br />

1, 41, 64; Capsa 40 n. 17; Capsa 43 n. 78; Capsa 47 n. 69; Capsa 48 n. 62; Capsa 49 n.<br />

48, 57; Capsa 53 n. 1; Capsa 55 n. 29; Capsa 57 n. 20, 82, 200; Capsa 58 n. 1, 44; Capsa<br />

59 n. 1; Capsa 60 n. 2, 48; Capsa 61 n. 30; Capsa 62 n. 1, 13, 29, 87, 88, 93, 98, 106, 108,<br />

121, 133, 142, 145; Capsa 64 n. 7, 8, 31, 87, 10; Capsa 67 n. 69, 100; Capsa 68 n. 12, 79,<br />

106, 136, 146, 147, 167, 174, 199, 205, 208, 210; Capsa 73 n. 30; Capsa 79 n. 97, 291;<br />

Capsa 80 n. 30, 53, 126, 161, 166, 168; Capsa 82 n. 8, 9, 15, 24; Capsa 83 n. 145, 301,<br />

336; Capsa 85 n. 7.<br />

STERNIGO, Capsa 4 n. 34; Capsa 59 n. 161, 175; Capsa 64 n. 17.<br />

STERZINGA: vedi Vipiteno (Sterzing).<br />

STEURAE: vedi tasse.<br />

STIMIAGA: vedi Stumiaga.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1608


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

STIRIA, 80 n. 68.<br />

STORO (Setaurum, Setorium), Capsa 3 n. 9, 10, 85; Capsa 7 n. 4; Capsa 8 n. 13, 14, 22, 23, 26,<br />

27, 28, 29, 48, 60, 64, 65, 68, 93, 95, 101, 102, 111, 116, 122, 129, 131, 134, 135, 136;<br />

Capsa 23 n. 1; Capsa 31 n. 1, 2, 17, 21, 42, 45, 86, 87; Capsa 49 n. 31, 61; Capsa 57 n.<br />

31; Capsa 58 n. 2; Capsa 62 n. 3, 13, 128; Capsa 67 n. 38, 78, 125, 138, 144; Capsa 68 n.<br />

2, 38; Capsa 79 n. 77, 78, 299; Capsa 80 n. 22, 173; Capsa 82 n. 7; Capsa 83 n. 99, 176,<br />

197.<br />

STRABUM, Capsa 83 n. 36.<br />

STRADA (S. Giustina), Capsa 6 n. 24; Capsa 8 n. 42, 46, 77; Capsa 17 n. 88; Capsa 31 n. 67,<br />

68; Capsa 67 n. 68; Capsa 68 n. 133, 139; Capsa 83 n. 101, 287.<br />

STRADE, Capsa 3 n. 80.<br />

STRAMENTIZZO, Capsa 12 n. 9.<br />

STRAMPUM: vedi Strembo.<br />

STRASBURGO, Capsa 47 n. 33.<br />

STRASON, Capsa 21 n. 4.<br />

STREGHE, Capsa 12 n. 34.<br />

STREMBO (Strembum, Strampum), Capsa 8 n. 85; Capsa 31 n. 13; Capsa 45 n. 41; Capsa 83 n.<br />

21, 27, 35, 135, 251.<br />

STRIGNO, Capsa 13 n. 1; Capsa 14 n. 19; Capsa 44 n. 48.<br />

STRIGONIA, Capsa 43 n. 53.<br />

STROMBIANO (Strombianum, Stambianum - Cellentino), Capsa 9 n. 23, 191; Capsa 28 n. 27;<br />

Capsa 29 n. 7; Capsa 58 n. 40; Capsa 59 n. 186; Capsa 82 n. 6f.<br />

STROPAROLO: vedi S. Ilario (Rovereto).<br />

STUMIAGA (Stumiaga, Stimiaga), Capsa 8 n. 89; Capsa 43 n. 41; Capsa 49 n. 52; Capsa 58 n.<br />

32; Capsa 68 n. 6, 9, 23, 27, 28, 85, 95, 101, 102, 115, 125, 132, 148, 153, 162, 181, 208.<br />

SUMMOCLEVUM: vedi Samoclevo.<br />

SUNNEBURG: vedi Sonnenburg.<br />

SURCORIUM: vedi Sevror.<br />

SUSA' (Susadum), Capsa 13 n. 3, 10, 39, 46; Capsa 28 n. 15.<br />

SUSADUM: vedi Susà.<br />

SYBEDACH (Weineck), Capsa 58 n. 25; Capsa 59 n. 60.<br />

SYNAN: vedi Signato.<br />

TABACCO, Capsa 4 n. 64.<br />

TABARELLI DE FATIS: vedi De Fatis Tabarelli.<br />

TABLÀ (Tablatum), Capsa 12 n. 1, 9; Capsa 29 n. 3; Capsa 57 n. 74; Capsa 59 n. 100; Capsa<br />

61 n. 28, 30, 37.<br />

TAIO (Taium, Tayum), Capsa 2 n. 73, 74; Capsa 9 n. 13, 26, 138, 170, 182; Capsa 26 n. 32;<br />

Capsa 28 n. 22; Capsa 29 n. 9; Capsa 39 n. 18; Capsa 43 n. 2, 7; Capsa 47 n. 190; Capsa<br />

48 n. 5, 65, 73, 74, 86; Capsa 57 n. 38, 61, 116; Capsa 58 n. 66; Capsa 60 n. 44; Capsa 63<br />

n. 39; Capsa 65 n. 6, 17; Capsa 80 n. 47, 48, 71, 74, 120; Capsa 83 n. 59, 65.<br />

TALAVERNA: vedi Talvera.<br />

TALL (Schönna), Capsa 48 n. 63.<br />

TALVERA (Talvera, Talaverna), Capsa 59 n. 140.<br />

TANNA, Capsa 2 n. 59.<br />

TAOIUM: vedi Tavodo.<br />

TAONUM: anche Tione.<br />

TAONUM: vedi Tavon.<br />

TASSE (ecclesiastiche), tutta la Capsa 39; tutta la Capsa 65; Capsa 84 n. 12, 13, 15, 16; Capsa<br />

85 n. 7.<br />

TASSULLO, Capsa 2 n. 30; Capsa 3 n. 194; Capsa 9 n. 35, 155, 157, 207, 216, 246, 272; Capsa<br />

28 n. 5, 22; Capsa 34 n. 48; Capsa 44 n. 12, 97; Capsa 48 n. 24, 25, 26, 27, 28, 67, 70;<br />

Capsa 49 n. 30; Capsa 57 n. 60, 181; Capsa 58 n. 1; Capsa 60 n. 56, 107; Capsa 64 n.<br />

253; Capsa 73 n. 29, 39; Capsa 80 n. 106; Capsa 82 n. 13.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1609


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

TAUR, Capsa 63 n. 42c.<br />

TAUZATGA: vedi Tozzaga.<br />

TAVERNAR (Tabernae, Tabernara, Tabernarum), Capsa 3 n. 36; Capsa 4 n. 203; Capsa 28 n.<br />

9, 14; Capsa 59 n. 142, 149; Capsa 64 n. 59, 99, 109, 147, 314, 327, 328.<br />

TAVODO (Tavodum, Taoium), Capsa 28 n. 9d.<br />

TAVON (Tavonum, Taonum, Thoonum), Capsa 9 n. 15, 23, 44, 117, 122; Capsa 10 n. 36;<br />

Capsa 18 n. 1; Capsa 28 n. 22; Capsa 57 n. 189; Capsa 60 n. 61, 75, 84, 96, 97, 107, 112;<br />

Capsa 70 n. 15; Capsa 73 n. 53, 72, 74.<br />

TEATINI, Capsa 55 n. 49, 49a.<br />

TEGERSEE (monastero), Capsa 2 n. 72; Capsa 55 n. 36.<br />

TEGIONUM: vedi Tione.<br />

TEIONUM: vedi Tione.<br />

TELVANA: vedi Castel Telvana.<br />

TELVE (Telvum, Telfum), Capsa 2 n. 74; Capsa 3 n. 9, 10, 14, 18, 20, 71, 90; Capsa 7 n. 1, 50;<br />

Capsa 11 n. 24; Capsa 28 n. 20; Capsa 30 n. 1, 4; Capsa 32 n. 13; Capsa 37 n. 13, 14, 16;<br />

Capsa 40 n. 5; Capsa 43 n. 15, 19; Capsa 47 n. 162; Capsa 54 n. 32; Capsa 58 n. 59;<br />

Capsa 59 n. 1, 29, 31, 32, 44, 95, 190; Capsa 61 n. 8, 17, 19, 21; Capsa 62 n. 37; Capsa<br />

63 n. 13, 15; Capsa 64 n. 25, 96, 98; Capsa 70 n. 17.<br />

TEN: vedi Tenno.<br />

TENNA, Capsa 2 n. 26; Capsa 13 n. 8, 10, 38; Capsa 28 n. 8, 9, 14d, 15, 17, 18, 22, 28; Capsa<br />

57 n. 173; Capsa 59 n. 35, 181, 182, 192; Capsa 64 n. 220, 271.<br />

TENNGESTEIN: vedi Zwingenstein.<br />

TENNO (Tennum, Tenum, Tempnum, Ten), Capsa 2 n. 9, 29, 55, 75; Capsa 5 n. 5, 8, 34, 36,<br />

37, 76, 78, 87; Capsa 6 n. 3, 9, 19; tutta la Capsa 7; Capsa 8 n. 41, 78, 81, 82; Capsa 9 n.<br />

260, 261; Capsa 13 n. 14, 33; Capsa 16 n. 11; Capsa 17 n. 7; Capsa 20 n. 6. 30; Capsa 21<br />

n. 9, 24 n. 2; Capsa 26 n. 33, 35g, 52; Capsa 27 n. 2, 3; Capsa 28 n. 6, 15; Capsa 30 n. 4,<br />

19, 24, 32, 33, 34, 52, 61, 76, 95; Capsa 31 n. 22, 63, 84; Capsa 35 n. 16; Capsa 37 n. 49;<br />

Capsa 44 n. 93; Capsa 48 n. 36; Capsa 49 n. 21, 55, 69; Capsa 51 n. 8; Capsa 57 n. 14,<br />

20; Capsa 62 n. 2, 16, 17, 54, 59, 60, 68, 72, 81, 86, 89, 92, 107; Capsa 65 n. 17; Capsa<br />

67 n. 99, 176; Capsa 68 n. 37, 40, 72, 132, 151, 207, 231; Capsa 70 n. 25, 26; Capsa 74 n.<br />

3; Capsa 80 n. 30, 70; Capsa 83 n. 92.<br />

TEOBALDO WOLCHENSTEIN eletto vescovo di Trento, Capsa 44 n. 19.<br />

TEODORICO vescovo di Magonza, Capsa 39 n. 31.<br />

TERAMO, Capsa 45 n. 26, 60; Capsa 67 n. 31.<br />

TERANGLE: vedi Tignerone.<br />

TERESINEGA: vedi Tresenga.<br />

TERGESTUM: vedi Trieste.<br />

TERLAGO (Trilacum, Terlacum), Capsa 2 n. 25, 79; Capsa 3 n. 7, 49, 50, 52, 96, 122, 171,<br />

173, 177; Capsa 4 n. 13, 14, 15, 26, 79, 207, 214, 216; Capsa 7 n. 27, 56, 57, 88; Capsa 8<br />

n. 10; Capsa 9 n. 132; Capsa 14 n. 95; Capsa 20 n. 15; Capsa 25 n. 21; Capsa 26 n. 2, 52;<br />

Capsa 28 n. 9, 13, 22; Capsa 29 n. 4; Capsa 33 n. 15; Capsa 35 n. 10, 10a, 53; Capsa 45 n.<br />

82; Capsa 47 n. 174; Capsa 50 n. 27; Capsa 51 n. 30, 31, 32, 33, 37; Capsa 57 n. 38, 82m,<br />

82r, 94, 99, 105, 133, 147, 176, 190, 197, 199; Capsa 58 n. 44; Capsa 59 n. 8, 13, 22, 45,<br />

101, 117, 120, 132, 139, 143, 150, 152, 164, 166, 167, 172, 174, 211; Capsa 61 n. 78;<br />

Capsa 62 n. 77, 128, 129; Capsa 63 n. 7; Capsa 64 n. 9, 22, 27, 102, 157, 161, 272; Capsa<br />

67 n. 15; Capsa 69 n. 1, 2, 80; Capsa 73 n. 44; Capsa 74 n. 3; Capsa 79 n. 258; Capsa 80<br />

n. 13, 66; Capsa 82 n. 9, 12, 19; Capsa 84 n. 7.<br />

TERLANO (Terlan, Torla, Torlanum, Turlanum), Capsa 2 n. 11, 54; Capsa 10 n. 55; Capsa 44<br />

n. 41; Capsa 47 n. 56, 57, 58, 131, 137, 149, 159; Capsa 51 n. 2.<br />

TERMENAGO, Capsa 21 n. 5; Capsa 28 n. 4, 27; Capsa 82 n. 9e; Capsa 83 n. 82, 356.<br />

TERMENO (Terminus, Tramin, Traminus, Traminna, Tramena, Tremenum, Tyerminus), Capsa<br />

2 n. 11, 22, 24, 27, 74; Capsa 3 n. 17, 31, 40; Capsa 8 n. 40; Capsa 9 n. 17, 28, 119, 212;<br />

tutta la Capsa 10; Capsa 11 n. 11; Capsa 25 n. 14; Capsa 28 n. 9a; Capsa 40 n. 7; Capsa<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1610


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

44 n. 26, 33, 99; Capsa 47 n. 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 82, 90, 91, 119, 142, 223, 224;<br />

Capsa 48 n. 78; Capsa 57 n. 74, 200; Capsa 58 n. 1, 20, 22, 49; Capsa 59 n. 41, 42, 76,<br />

95, 193; Capsa 60 n. 56, 101; Capsa 61 n. 11, 17, 18, 19, 20, 22, 23, 24, 26, 29, 32, 36,<br />

40, 44, 45, 47, 53, 58, 66, 70, 79; Capsa 64 n. 52, 133; Capsa 68 n. 22; Capsa 73 n. 44,<br />

55; Capsa 79 n. 393; Capsa 80 n. 3h; Capsa 85 n. 3.<br />

TERMON (Termonum, Tremonum), Capsa 9 n. 149, 244, 298; Capsa 28 n. 22; Capsa 57 n.<br />

141; Capsa 60 n. 85.<br />

TERONGLE: vedi Tignerone.<br />

TERRA SANTA, Capsa 39 n. 6.<br />

TERRAGNOLO, Capsa 3 n. 172, 194; Capsa 37 n. 27; Capsa 50 n. 41, 42, 44, 45, 46; Capsa 57<br />

n. 86, 91, 149, 152, 153, 154, 155, 156; Capsa 82 n. 8; Capsa 83 n. 5.<br />

TERRES (Teresium), Capsa 13 n. 13; Capsa 83 n. 207.<br />

TERSILLA: vedi Tressilla.<br />

TERTIOLASIUM: vedi Terzolas.<br />

TERZOLAS (Tertiolasium), Capsa 2 n. 77; Capsa 9 n. 8, 66, 156, 162, 230, 235; Capsa 21 n. 5;<br />

Capsa 28 n. 4; Capsa 29 n. 7; Capsa 49 n. 17; Capsa 57 n. 82u; Capsa 80 n. 81; Capsa 83<br />

n. 81, 272, 286, 325.<br />

TESENUM: vedi Tesimo.<br />

TESERO (Teserum, Tesarum, Tesidum), Capsa 4 n. 54; Capsa 12 n. 8, 16, 43, 58, 60, 95, 105;<br />

Capsa 28 n. 15, 22; Capsa 59 n. 12; Capsa 61 n. 76.<br />

TESIDUM: vedi Tesero.<br />

TESIMO (Tesenum, Tisinum, Tisens), Capsa 2 n. 11, 27, 39, 40; Capsa 18 n. 1; Capsa 22 n. 8;<br />

Capsa 29 n. 7; Capsa 39 n. 39, 47; Capsa 47 n. 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 145,<br />

148, 152, 174, 178, 236, 245, 249; Capsa 59 n. 12; Capsa 61 n. 3, 12, 37; Capsa 65 n. 6.<br />

TESINO, Capsa 2 n. 62; Capsa 3 n. 177; Capsa 12 n. 89; Capsa 20 n. 14; Capsa 30 n. 42; Capsa<br />

34 n. 20; Capsa 35 n. 7, 10; Capsa 50 n. 29, 30, 31; Capsa 52 n. 69; Capsa 70 n. 17.<br />

TESIUM: vedi Tres.<br />

TESSILI, Capsa 3 n. 227; Capsa 4 n. 9, 10, 11.<br />

TEUTONICI (ordine), Capsa 11 n. 25, 34; Capsa 17 n. 3; Capsa 20 n. 3, 22; Capsa 26 n. 12;<br />

Capsa 29 n. 1; Capsa 33 n. 3; Capsa 47 n. 107, 238; tutta la Capsa 54; Capsa 57 n. 2, 48,<br />

70; Capsa 58 n. 25; Capsa 59 n. 182; Capsa 60 n. 63; Capsa 62 n. 21; Capsa 65 n. 1;<br />

Capsa 80 n. 33, 98.<br />

TEVINGESTEIN: vedi Zwingenstein.<br />

TEYONUM: vedi Tione.<br />

TEZAGA: vedi Tozzaga.<br />

THIENE, Capsa 3 n. 53; Capsa 5 n. 39.<br />

THUN - THUNN (Tono - signori e castello), Capsa 2 n. 18, 67; Capsa 3 n. 15, 53, 128, 180,<br />

184; Capsa 4 n. 70; Capsa 5 n. 36, 39; Capsa 7 n. 9, 10, 38; Capsa 8 n. 40, 56, 57, 85;<br />

Capsa 9 n. 13, 30, 32, 47, 56, 61, 64, 72, 79, 80, 81, 82, 84, 85, 867, 94, 95, 116, 127,<br />

128, 130, 142, 148, 181, 182, 184, 188, 190, 192, 214, 234, 246, 268, 272, 274, 278, 284,<br />

292, 293; Capsa 10 n. 25, 47; Capsa 12 n. 12; Capsa 13 n. 42; Capsa 14 n. 78, 101; Capsa<br />

17 n. 32, 100; Capsa 19 n. 5; Capsa 20 n. 3, 6, 25; Capsa 25 n. 15; Capsa 26 n. 32; Capsa<br />

33 n. 3, 25; Capsa 34 n. 20; Capsa 35 n. 8, 46, 51; Capsa 36 n. 4; Capsa 37 n. 16, 39;<br />

Capsa 40 n. 5; Capsa 43 n. 62; Capsa 44 n. 88, 104, 118; Capsa 45 n. 76; Capsa 46 n. 71,<br />

72; Capsa 47 n. 69, 70, 190, 191; Capsa 48 n. 28, 31, 53, 54, 65, 69, 70, 78, 79; Capsa 53<br />

n. 9; Capsa 55 n. 7; Capsa 57 n. 40, 61, 62, 63, 85, 116, 131, 135, 146, 179, 181, 186,<br />

192, 200, 201; Capsa 58 n. 30, 40, 41, 52 , 66; Capsa 59 n. 1, 17, 149, 153, 192; Capsa 60<br />

n. 35, 37, 44, 48, 49, 57, 58, 68, 72, 85, 118; Capsa 62 n. 121, 128, 144; Capsa 64 n. 70,<br />

207, 273, 275; Capsa 66 n. 2; Capsa 67 n. 59, 109, 110; Capsa 68 n. 4, 47, 146, 165, 167,<br />

172, 173, 207, 210, 211; Capsa 69 n. 1; Capsa 70 n. 28; Capsa 73 n. 38, 39, 58, 61; Capsa<br />

79 n. 2, 8, 297, 298, 299, 333, 400; Capsa 80 n. 1, 92, 106, 117, 120, 121, 122, 124, 143,<br />

172; Capsa 81 n. 38a; Capsa 82 n. 9, 24, 29; Capsa 85 n. 7, 8.<br />

THUN DOMENICO ANTONIO vescovo di Trento: vedi Domenico Antonio Thun...<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1611


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

TIARNO (Tiliarnum), Capsa 6 n. 2, 8, 26, 29, 30, 31; Capsa 57 n. 81; Capsa 62 n. 107; Capsa<br />

82 n. 2, 6, 7, 8, 15.<br />

TIERNO, Capsa 28 n. 12; Capsa 33 n. 11; Capsa 37 n. 41, 42; Capsa 45 n. 24; Capsa 50 n. 24,<br />

33; Capsa 63 n. 37, 46; Capsa 81 n. 26, 34, 35.<br />

TIGNALE, Capsa 5 n. 34, 49, 76, 78, 79, 80, 87, 89; Capsa 6 n. 19; Capsa 7 n. 37, 70, 85;<br />

Capsa 8 n. 56; Capsa 20 n. 30; Capsa 24 n. 2; Capsa 28 n. 15; Capsa 30 n. 15, 24, 33, 34,<br />

52, 95; Capsa 37 n. 48; Capsa 49 n. 34, 35, 36, 37; Capsa 59 n. 17, 141; Capsa 62 n. 3, 7,<br />

75, 84, 94, 95, 102; Capsa 64 n. 5; Capsa 65 n. 6; Capsa 67 n. 2, 143; Capsa 68 n. 206;<br />

Capsa 80 n. 39.<br />

TIGNANUM: vedi Tignale.<br />

TIGNERONE (Tigneronum, Terangle, Terongle - Bleggio), Capsa 8 n. 12; Capsa 28 n. 27;<br />

Capsa 68 n. 87, 122, 126; Capsa 83 n. 145.<br />

TILLUM: vedi Tione.<br />

TINGUESTAIN: vedi Zwingenstein.<br />

TIONE (Teionum, Tegionum, Teyonum, Taonum, Tillum), Capsa 2 n. 56, 61; Capsa 3 n. 7;<br />

Capsa 5 n. 60; Capsa 8 n. 5, 48, 55, 56, 67, 79, 85, 87, 127; Capsa 19 n. 1; Capsa 20 n.<br />

30; Capsa 21 n. 4; Capsa 28 n. 15; Capsa 29 n. 3; Capsa 30 n. 34, 52, 95; Capsa 31 n. 10,<br />

14, 18, 51; Capsa 37 n. 16; Capsa 49 n. 72, 73; Capsa 58 n. 30; Capsa 62 n. 13, 136,<br />

136a, 138; Capsa 67 n. 68; Capsa 68 n. 31, 38, 38a, 153, 208, 212; Capsa 69 n. 63; Capsa<br />

79 n. 97; Capsa 80 n. 59, 114, 163, 164, 167, 173; Capsa 82 n. 6, 15; Capsa 83 n. 26, 115,<br />

133, 134, 164, 188, 195, 215, 226, 231, 234, 272, 313.<br />

TIROLO (signori e paese), Capsa 1 n. 6, 20, 21, 23; Capsa 2 n. 7, 20, 34, 37, 44, 48, 64; Capsa<br />

3 n. 4, 5, 11, 20, 33, 37, 38, 42, 57, 58, 61, 68, 71, 91, 95, 124, 148; Capsa 4 n. 17, 19, 31,<br />

35, 71, 85, 86, 96, 99, 110, 170, 171, 184, 186, 188, 190, 191, 192, 193, 216; Capsa 5 n.<br />

45, 71; Capsa 6 n. ; Capsa 7 n. 11, 30; Capsa 8 n. 11, 17, 40, 108, 112, 113; Capsa 9 n. 6,<br />

11, 26, 30, 32, 65, 66, 268; Capsa 10 n. 12, 54, 55, 59; Capsa 11 n. 1, 4, 6, 27, 28, 33, 35,<br />

36; Capsa 12 n. 1, 9, 13, 50, 60; Capsa 13 n. 3, 29, 33; Capsa 16 n. 2; tutta la Capsa 17;<br />

tutta la Capsa 18; Capsa 19 n. 2, 5, 8, 9; Capsa 21 n. 1, 2, 4; Capsa 22 n. 3; Capsa 24 n. 1;<br />

Capsa 26 n. 8; Capsa 29 n. 7, 8; Capsa 30 n. 1, 25, 29, 30, 31, 61; Capsa 31 n. 7, 11, 51;<br />

Capsa 32 n. 1, 2, 5, 8, 9, 15, 24, 29, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 61, 77; Capsa<br />

33 n. 5, 15, 34, 44; Capsa 34 n. 2, 39, 47; Capsa 35 n. 3, 4, 11, 20; Capsa 36 n. 5, 7, 8, 13,<br />

14, 16, 20, 33, 43, 44, 46, 55, 56; Capsa 38 n. 96, 97; Capsa 39 n. 39; Capsa 40 n. 2, 5, 6,<br />

9, 16, 18, 25; Capsa 43 n. 3, 30, 35, 39, 74; Capsa 44 n. 9, 17, 18, 20, 22, 82, 89, 114,<br />

116; Capsa 45 n. 28, 29; Capsa 46 n. 15, 17, 18, 20, 22, 29, 30, 38, 39, 43, 44, 49, 50;<br />

tutta la Capsa 47; Capsa 48 n. 13; Capsa 50 n. 36, 38; Capsa 51 n. 25; Capsa 52 n. 7, 64;<br />

Capsa 55 n. 19; Capsa 56 n. 31, 35, 37, 135; Capsa 57 n. 2, 78; Capsa 59 n. 31, 34, 131,<br />

140, 141; Capsa 60 n. 2, 28; Capsa 61 n. 27, 38; Capsa 62 n. 6; Capsa 63 n. 15; Capsa 64<br />

n. 33a, 53, 63, 102, 103, 120, 177, 179, 180, 181, 182, 266; tutta la Capsa 65; Capsa 66 n.<br />

5; Capsa 67 n. 39, 59, 69; Capsa 68 n. 16, 136, 189, 190, 191, 205, 212; Capsa 73 n. 38,<br />

74, 76; tutta la Capsa 79; Capsa 80 n. 3b, 28, 54, 181, 182; Capsa 84 n. 1, 3; Capsa 85 n.<br />

2.<br />

TISO DE BONISOLO, Capsa 50 n. 21.<br />

TISOLINO (de Castrobarco), Capsa 32 n. 14; Capsa 63 n. 13.<br />

TISOLINO DE MURIO, Capsa 37 n. 2.<br />

TISOLINO DI BUNISOLO: vedi Tisolino di Castelbarco (de Castrobarco),<br />

TOBLINO (castello), Capsa 3 n. 11, 53, 85, 182, 183; Capsa 19 n. 2, 4; Capsa 26 n. 36; Capsa<br />

27 n. 10; Capsa 30 n. 30; tutta la Capsa 34; Capsa 37 n. 16; Capsa 58 n. 30, 31, 32; Capsa<br />

61 n. 8; tutta la Capsa 68; Capsa 79 n. 55, 300; Capsa 84 n. 12, 18.<br />

TOCCOLI GREGORIO medico di Trento, Capsa 6 n. 5.<br />

TODI (Tudertum), Capsa 37 n. 32.<br />

TOLEDO, Capsa 17 n. 51.<br />

TOLEZAGA: vedi Tozzaga.<br />

TOLMINO, Capsa 67 n. 162.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1612


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

TOLSUM (?), Capsa 28 n. 9.<br />

TOLTZAGA: vedi Tozzaga.<br />

TONALE, Capsa 9 n. 26, 40, 123; Capsa 17 n. 13; Capsa 21 n. 5; Capsa 48 n. 5; Capsa 49 n. 14;<br />

Capsa 83 n. 335.<br />

TONO: vedi Thu n.<br />

TORBOLE, Capsa 37 n. 35, 35c; Capsa 45 n. 58; Capsa 49 n. 60; Capsa 50 n. 27, 28; Capsa 57<br />

n. 22; Capsa 62 n. 62.<br />

TORCEGNO, Capsa 28 n. 20.<br />

TORCHIO, Capsa 13 n. 9.<br />

TORLA: vedi Terlano.<br />

TORLANUM: vedi Terlano.<br />

TORRA (Torra, Turum, plebs s. Eusebii), Capsa 9 n. 130, 170, 222; Capsa 26 n. 38; Capsa 28 n.<br />

22; Capsa 44 n. 62, 91; Capsa 48 n. 20; Capsa 49 n. 28; Capsa 57 n. 61; Capsa 60 n. 57,<br />

87, 99; Capsa 65 n. 17; Capsa 80 n. 47.<br />

TORRE FRANCA (Mattarello), Capsa 3 n. 186.<br />

TORTONA, Capsa 8 n. 17.<br />

TOSCULANO, Capsa 7 n. 27; Capsa 34 n.1; Capsa 59 n. 13; Capsa 62 n. 5, 6; Capsa 64 n. 8;<br />

Capsa 68 n. 203; Capsa 83 n. 321.<br />

TOSS, Capsa 9 n. 10, 156; Capsa 35 n. 2; Capsa 57 n. 61; Capsa 64 n. 177; Capsa 74 n. 3;<br />

Capsa 80 n. 145.<br />

TOVEL (valle di -), Capsa 9 n. 73.<br />

TOZZAGA (Tozaga, Tezaga, Tolzaga, Toltzaga, Tolezaga, Tauzatga), Capsa 2 n. 46; Capsa 9<br />

n. 156; Capsa 21 n. 5; Capsa 28 n. 22; Capsa 58 n. 40, 47; Capsa 60 n. 51, 114.<br />

TRAMBILLENO, Capsa 3 n. 171; Capsa 28 n. 4; Capsa 57 n. 150, 157, 190; Capsa 81 n. 19,<br />

20.<br />

TRAMINUS: vedi Termeno.<br />

TRAPP (signori), Capsa 3 n. 146, 188, 192; Capsa 4 n. 136; Capsa 8 n. 91; Capsa 13 n. 13, 47;<br />

Capsa 14 n. 11, 15, 52, 91, 129; Capsa 16 n. 79; Capsa 17 n. 78, 79, 890; Capsa 20 n. 6,<br />

12, 89; Capsa 30 n. 89, 90; Capsa 34 n. 20; Capsa 43 n. 18, 78; Capsa 44 n. 93, 110;<br />

Capsa 50 n. 47, 70, 84, 85, 86; Capsa 56 n. 124; Capsa 57 n. 111, 134, 136, 137, 138,<br />

139, 140, 163, 164, 165, 171, 172, 173; Capsa 67 n. 48; Capsa 73 n. 59, 60; Capsa 79 n.<br />

5, 245, 306, 310, 399; Capsa 80 n. 124; Capsa 81 n. 5, 40, 41, 49, 50, 65; Capsa 82 n. 28;<br />

vedi anche Beseno.<br />

TRATTOMARZO, Capsa 3 n. 202.<br />

TRAVERSARA, Capsa 2 n. 70.<br />

TREMENUM: vedi Termeno.<br />

TREMOSINE, Capsa 3 n . 91.<br />

TRENTO (Tridentum), Capsa 1 n. 10, 11, 21; Capsa 2 n. 4, 5, 6, 9, 10, 12, 16, 17, 18, 19, 21,<br />

23, 27, 28, 30, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 47, 48, 51, 58, 61, 64, 67, 69, 75, 78,<br />

79; tutta la Capsa 3; tutta la Capsa 4; Capsa 6 n. 5, 20; Capsa 7 n. 8; Capsa 8 n. 7, 11, 21,<br />

57, 89; Capsa 9 n. 11, 30, 31, 40, 132, 161, 167, 253; Capsa 10 n. 6, 30, 56; Capsa 12 n.<br />

15; Capsa 16 n. 24, 25; Capsa 17 n. 3, 6, 7, 8, 15, 33, 43, 111, 112, 113; Capsa 18 n. 9,<br />

12; Capsa 19 n. 5, 6; Capsa 20 n. 3, 4, 6, 12, 15, 16, 17, 22, 25, 27; Capsa 21 n. 1, 4, 8;<br />

Capsa 24 n. 1, 2, 3; Capsa 25 n. 2, 4, 5, 16, 17, 21; Capsa 26 n. 4, 9, 11, 14, 31, 34, 35,<br />

37, 46, 47, 48, 49, 50, 51; Capsa 28 n. 10, 11, 11a, 13, 14, 14b, 15, 16, 19, 22, 24, 28;<br />

Capsa 29 n. 1, 6, 7, 8; Capsa 30 n. 1, 57, 61, 62; Capsa 31 n. 47; Capsa 32 n. 10, 28, 36;<br />

Capsa 33 n. 3, 9, 18, 30, 31; Capsa 34 n. 2, 20, 39, 47; Capsa 35 n. 4, 6, 8, 9, 10, 27, 35;<br />

Capsa 37 n. 14, 28, 55; Capsa 38 n. 47; Capsa 39 n. 7; Capsa 40 n. 6, 7, 9, 16, 17, 18, 19,<br />

22, 25, 38, 60, ; Capsa 43 n. 52; Capsa 44 n. 6, 9, 118, 122, 133, 134, 135; Capsa 45 n. 2,<br />

12, 80; Capsa 46 n. 47; Capsa 47 n. 75; Capsa 48 n. 12, 13; Capsa 49 n. 20; tutta la Capsa<br />

51; Capsa 53 n. 2, 10; Capsa 55 n. 49; Capsa 56 n. 66, 74, 93; Capsa 57 n. 59, 64, 77,<br />

104, 105, 109, 147, 159; Capsa 58 n. 10, 16, 19, 25, 51, 54; Capsa 59 n. 2, 10, 11, 14, 18,<br />

30, 32, 36, 42, 48, 58, 71, 126, 127, 131, 135, 137, 140, 142, 146, 150, 151, 153, 154,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1613


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

155, 159, 182, 193, 200, 203, 207, 232, 233, 241, 245; Capsa 60 n. 27, 63; Capsa 61 n.<br />

19, 40, 57, 73; Capsa 62 n. 7, 21, 43, 56, 57, 84, 95, 102; Capsa 63 n. 14, 20, 39, 41; tutta<br />

la Capsa 64; Capsa 65 n. 1, 7; Capsa 66 n. 2; Capsa 67 n. 1, 25, 58, 61, 62, 63; Capsa 68<br />

n. 7, 10, 11, 12, 14, 22, 30, 47, 49, 99, 117, 119, 163, 166, 176, 185, 198, 202, 203, 205,<br />

213; tutta la Capsa 69; Capsa 70 n. 16, 18, 19, 24, 27, 28, 33; tutta la Capsa 73; Capsa 79<br />

n. 38, 40, 42, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 56, 57, 71, 89, 99, 104, 110, 111, 112, 115,<br />

121, 122, 124, 133, 135, 136, 141, 144, 156, 164, 165, 170, 171, 177, 178, 179, 237, 247,<br />

248, 251, 255, 301, 325, 330, 338, 341, 342, 345, 348, 368, 370, 371, 389, 399, 400, 402,<br />

410, 419, 424; Capsa 80 n. 3, 11, 16, 17, 18, 23, 27, 59, 60, 62, 67, 72, 95, 99, 120, 124,<br />

129, 132, 133, 134, 135, 136, 137, 138, 143, 144, 146, 147, 148, 149, 157, 177, 178, 184,<br />

186, 188; Capsa 81 n. 20, 38, 56, 66; Capsa 82 n. 7, 9; Capsa 83 n. 162, 232, 272, 285;<br />

Capsa 84 n. 2; Capsa 85 n. 7.<br />

TRES (Tresium, Tesium), Capsa 9 n. 10, 17, 48, 124; Capsa 12 n. 3; Capsa 28 n. 27; Capsa 47<br />

n. 191; Capsa 48 n. 50, 65; Capsa 58 n. 66; Capsa 59 n. 91; Capsa 60 n. 15, 32, 57, 68;<br />

Capsa 61 n. 6, 38; Capsa 66 n. 15; Capsa 74 n. 1; Capsa 79 n. 414; Capsa 82 n. 11.<br />

TRESENGA (Teresinega - rivo), Capsa 9 n. 285; Capsa 57 n. 183, 185; Capsa 63 n. 39.<br />

TRESSILLA (Tersilla), Capsa 4 n. 34; Capsa 13 n. 8; Capsa 14 n. 7; Capsa 59 n. 39; Capsa 64<br />

n. 304.<br />

TREVISO, Capsa 2 n. 1, 2, 56.<br />

TRIESTE, Capsa 16 n. 18, 18a; Capsa 25 n. 4; Capsa 26 n. 51; Capsa 67 n. 111, 130.<br />

TRIGLIO, Capsa 44 n. 22.<br />

TRILACUM: vedi Terlago.<br />

TRODENA, Capsa 4 n. 54; Capsa 12 n. 10, 16, 43, 78, 80; Capsa 28 n. 22; Capsa 61 n. 34, 75;<br />

Capsa 64 n. 164; Capsa 74 n. 1.<br />

TROPPUS: vedi Trapp.<br />

TUALL: vedi Tall.<br />

TUBINGA, Capsa 7 n. 91; Capsa 16 n. 44, 45, 49, 52.<br />

TUENETO, Capsa 9 n. 182.<br />

TUENNO (Tuenum, Tyenum, Tullienum - paese e castello), Capsa 2 n. 47; Capsa 3 n. 195;<br />

Capsa 9 n. 32, 49, 65, 73, 123, 133, 152, 156, 198, 199, 200, 201, 202, 203, 204, 205,<br />

207, 209, 210, 213, 232, 235, 236, 252, 262, 266, 270, 279, 283; Capsa 10 n. 50; Capsa<br />

12 n. 3; Capsa 17 n. 5; Capsa 22 n. 8; Capsa 28 n. 5, 7; Capsa 29 n. 6; Capsa 33 n. 39;<br />

Capsa 44 n. 91; Capsa 57 n. 38, 61, 66, 82, 88, 89, 106, 107, 112, 168, 176, 177, 187,<br />

189, 190, 195; Capsa 59 n. 137; Capsa 60 n. 11, 35, 36, 37, 38, 39, 41, 46, 49, 57, 60, 71,<br />

76, 87, 89, 90, 96, 99, 102, 103; Capsa 63 n. 39; Capsa 64 n. 127, 183; Capsa 68 n. 199,<br />

203; Capsa 80 n. 145; Capsa 82 n. 8, 8; Capsa 83 n. 98, 140, 141, 186, 288, 289; Capsa<br />

84 n. 18.<br />

TULLIENUM: vedi Tuenno.<br />

TUMSTYN: vedi Zwingenstein (?).<br />

TURANO (Val Vestino), Capsa 3 n. 2; Capsa 49 n. 38, 39.<br />

TURCHI, Capsa 3 n. 134; Capsa 15 n. 1; Capsa 16 n. 46, 54, 62; Capsa 17 n. 48, 54; Capsa 18<br />

n. 14.<br />

TURUM: vedi Torra.<br />

TVINGESTAIN: vedi Zwingenstein.<br />

TVINGINBERG: vedi Zwingenstein (?).<br />

TYERMINUS: vedi Termeno.<br />

UCCELLAGIONE, Capsa 4 n. 118, 175, 204; Capsa 8 n. 30, 87.<br />

UDALRICO I vescovo di Trento, Capsa 53 n. 8.<br />

UDALRICO II vescovo di Trento, Capsa 1 n. 1, 2, 18; Capsa 2 n. 61.<br />

UDALRICO III DE FRUNDSBERG vescovo di Trento, Capsa 3 n. 84, [96,] 169; Capsa 8 n.<br />

13, 55, 63; Capsa 94 n. 44; Capsa 10 n. 53; Capsa 17 n. 40; Capsa 23 n. 1; Capsa 26 n.<br />

35d, 35; Capsa 30 n. 69, 70; Capsa 39 n. 41; Capsa 40 n. 43, 44; Capsa 44 n. 27, 28;<br />

Capsa 56 n. 31, 33, 37, 38, 53, 59; Capsa 78 n. 8.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1614


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

UDALRICO IV DI LICHTENSTEIN vescovo di Trento, Capsa 3 n. 47, 69, 76, 102, 171; Capsa<br />

4 n. 6, 31e, 31, 47, 48, 49; Capsa 7 n. 51, 75, 76, 77, 78, 80, 89, 90; Capsa 8 n. 24, 28, 29,<br />

46, 58, 69, 78; Capsa 9 n. 54, 96, 99, 105, 112; Capsa 12 n. 39, 102; Capsa 14 n. 26, 50,<br />

82; Capsa 16 n. 73, 86; Capsa 20 n. 15; Capsa 23 n. 2; Capsa 26 n. 35; Capsa 30 n. 72,<br />

74; Capsa 31 n. 23, 23, 25, 65; Capsa 39 n. 53; Capsa 43 n. 73, 75; Capsa 45 n. 36, 47,<br />

48; Capsa 47 n. 2, 55; Capsa 51 n. 35; Capsa 55 n. 28; Capsa 56 n. 30, 34, 41, 43, 53, 55,<br />

114, 115; Capsa 78 n. 9.<br />

UDINE, Capsa 67 n. 117.<br />

UDISCALCO vescovo di Trento, Capsa 10 n. 52.<br />

ULADISLAVIA: vedi Diocesi di Breslavia.<br />

ULMA, Capsa 18 n. 5; Capsa 19 n. 6.<br />

ULSANA: vedi Ossana.<br />

ULTEN: vedi Ultimo (valle).<br />

ULTIMIS (de): vedi Ultimo (valle).<br />

ULTIMO (valle d'Ultimo, signori), Capsa 2 n. 20, 21, 30, 43, 64; Capsa 3 n. 7, 10, 15; Capsa 7<br />

n. 11; Capsa 18 n. 5; Capsa 21 n. 2; Capsa 30 n. 1; Capsa 36 n. 6, 7, 8; Capsa 37 n. 13;<br />

Capsa 40 n. 3, 5, 16, 64, 76; Capsa 53 n. 1, 4, 21, 78; Capsa 59 n 31, 179; Capsa 61 n. 4,<br />

35; Capsa 62 n. 7, 13; Capsa 68 n. 38; Capsa 70 n. 8.<br />

ULTRACASTELLUM: vedi Oltrecastello.<br />

UMILIATI (Ordine degli-), Capsa 34 n. 20.<br />

UNNA: vedi Auna.<br />

UNTERIN: vedi Auna di sotto.<br />

URBANO IV papa, Capsa 39 n. 1; Capsa 45 n. 10.<br />

URBANO VIII papa, Capsa 56 n. 122, 123.<br />

URBARI, tutta la Capsa 28.<br />

URCIUM (castello), Capsa 30 n. 2.<br />

URSINIGUM: vedi Ossenigo.<br />

URSINUM: vedi Dorsino.<br />

URZAUM (Pinzolo), Capsa 83 n. 1, 6, 10, 14a, 23, 34.<br />

URZESTAL CORRADO (Urzestal, Ussertal etc), Capsa 3 n. 31, 40; Capsa 5 n. 9, 10, 11, 13,<br />

14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 35; Capsa 6 n. 4; Capsa 8 n. 8; Capsa 9 n.<br />

40, 41, 212; Capsa 10 n. 50, 56; Capsa 11 n. 14, 17, 21, 22, 23; Capsa 24 n. 3; Capsa 28<br />

n. 14; Capsa 29 n. 7; Capsa 30 n. 30, 31; Capsa 39 n. 15; Capsa 58 n. 48; Capsa 59 n. 97,<br />

105; Capsa 61 n. 56, 64, 73; vedi anche Cistercensi.<br />

USBERGO, Capsa 28 n. 27.<br />

USSANA: vedi Ossana.<br />

USSERTAL: vedi Urzestal.<br />

USURAI, Capsa 4 n. 117; Capsa 5 n. 81.<br />

UTINA: vedi Udine.<br />

UZERSTAL: vedi Urzestal.<br />

VADAIONE (Vadaionum, Vidagonum, Vithaionum - Giustino), Capsa 68 n. 36; Capsa 83 n. 2,<br />

28, 30, 31, 70, 90, 96, 102, 110, 121, 171, 184, 280, 353, 359.<br />

VADENA (Vatena, Phaetena, Pfatten), Capsa 2 n. 8; Capsa 58 n. 1; Capsa 61 n. 49; Capsa 62 n.<br />

2.<br />

VADEZUM (Lomaso), Capsa 8 n. 89.<br />

VADINO (Rendena), Capsa 57 n. 82.<br />

VADUM: vedi Vo.<br />

VAIOLUM: vedi Varollo.<br />

VAL D'ADIGE, tutta la Capsa 61.<br />

VAL DALDON, Capsa 8 n. 12.<br />

VAL D'ASTICO, Capsa 13 n. 9; Capsa 14 n. 131.<br />

VAL D'ULTIMO: vedi Ultimo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1615


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

VAL LAGARINA, Capsa 2 n. 3; Capsa 5 n. 90; Capsa 21 n. 3; Capsa 23 n. 1; Capsa 28 n. 21;<br />

Capsa 31 n. 82; Capsa 32 n. 24, 28, 29, 40, 46, 66, 70, 77; Capsa 35 n. 5; tutta la Capsa<br />

50; Capsa 57 n. 196; tutta la Capsa 63; Capsa 67 n. 8, 25; Capsa 69 n. 18; Capsa 80 n.<br />

186; tutta la Capsa 81.<br />

VAL SABBIA, Capsa 67 n. 68.<br />

VAL TROMPIA, Capsa 49 n. 39.<br />

VAL VENOSTA, Capsa 1 n. 2, 17; Capsa 21 n. 1; Capsa 43 n. 36; Capsa 59 n. 49.<br />

VAL VESTINO, Capsa 8 n. 98; Capsa 26 n. 52; Capsa 49 n. 38, 39.<br />

VALCAMONICA, Capsa 3 n. 181; Capsa 7 n. 23; Capsa 8 n. 5; Capsa 9 n. 99, 175; Capsa 49 n.<br />

14; Capsa 67 n. 37; Capsa 83 n. 164, 178, 251, 252, 263, 266, 272, 282, 341.<br />

VALDA, Capsa 61 n. 8.<br />

VALDAGNO, 50 n. 24a.<br />

VALESNA: vedi Solasna.<br />

VALLADOLID, Capsa 15 n. 4.<br />

VALLANZASCA, Capsa 49 n. 14.<br />

VALLARSA, Capsa 3 n. 172; Capsa 28 n. 4; Capsa 33 n. 42; Capsa 37 n. 27, 35; Capsa 57 n.<br />

157; Capsa 63 n. 25, 57; Capsa 82 n. 8.<br />

VALLE DI FIEMME, Capsa 1 n. 23; Capsa 3 n. 42; Capsa 4 n. 54; Capsa 8 n. 97; tutta la Capsa<br />

12; Capsa 13 n. 47; Capsa 17 n. 7; Capsa 18 n. 5, 9; Capsa 20 n. 8; Capsa 21 n. 1, 7;<br />

Capsa 22 n. 8; Capsa 24 n. 6; Capsa 26 n. 52; Capsa 28 n. 4, 15, 22; Capsa 39 n. 51;<br />

Capsa 51 n. 16; Capsa 58 n. 2; Capsa 61 n. 73; Capsa 65 n. 17; Capsa 74 n. 1; Capsa 80 n.<br />

10, 20, 55, 56, 57, 58, 117, 124; Capsa 84 n. 10.<br />

VALLE DI NON (Anaunia, Anania, Annania), Capsa 3 n. 163; tutta la Capsa 9; Capsa 17 n. 7,<br />

41; Capsa 18 n. 3; Capsa 19 n. 3; Capsa 20 n. 10, 20, 22; Capsa 21 n. 5, 6, 8; Capsa 25 n.<br />

1, 4, 6, 13; Capsa 26 n. 10, 32, 34, 37, 52; Capsa 28 n. 15, 22; Capsa 29 n. 7; Capsa 30 n.<br />

76; Capsa 35 n. 4, 5; Capsa 37 n. 39; Capsa 39 n. 20; Capsa 40 n. 56; Capsa 44 n. 96;<br />

tutta la Capsa 48; Capsa 56 n. 73; Capsa 57 n. 48, 200; Capsa 58 n. 32, 43; tutta la Capsa<br />

60; Capsa 64 n. 55, 134; Capsa 65 n. 27; Capsa 66 n. 10; Capsa 68 n. 199, 208, 211;<br />

Capsa 73 n. 74; Capsa 80 n. 3h, 10, 27, 42, 43, 45, 64, 72, 76, 78, 84, 117, 120, 122, 124,<br />

135, 141, 145, 150, 167, 187; Capsa 83 n. 93, 144, 172, 181, 265, 272, 357; Capsa 84 n.<br />

2, 20; Capsa 85 n. 1, 7, 8.<br />

VALLE DI SOLE, tutta la Capsa 9; Capsa 17 n. 7, 41; Capsa 18 n. 13; Capsa 19 n. 3, 9; Capsa<br />

20 n. 10, 20, 22; Capsa 21 n. 6, 8; Capsa 22 n. 5; Capsa 25 n. 1, 4, 6, 13; Capsa 26 n. 10,<br />

32, 34, 37, 52; Capsa 28 n. 1, 15, 22; Capsa 29 n. 3, 7; Capsa 30 n. 76; Capsa 35 n. 5;<br />

Capsa 400 n. 56; Capsa 44 n. 96; Capsa 47 n. 126; tutta la Capsa 48; Capsa 56 n. 73;<br />

Capsa 57 n. 48, 200; Capsa 58 n. 32, 43; tutta la Capsa 60; Capsa 64 n. 134; Capsa 65 n.<br />

27; Capsa 66 n. 2, 3, 10; Capsa 67 n. 82; Capsa 68 n. 208; Capsa 73 n. 74; Capsa 80 n. 3,<br />

27, 42, 45, 64, 120, 135, 141, 145, 150, 165, 167, 187; Capsa 83 n. 82, 84, 93, 144, 172,<br />

181, 265, 272, 356; Capsa 84 n. 20; Capsa 85 n. 1, 4, 7, 8.<br />

VALLE S. FELICE, Capsa 20 n. 24; Capsa 28 n. 12; Capsa 37 n. 35, 57; Capsa 50 n. 57, 58;<br />

Capsa 68 n. 197. Vedi anche Gardumo.<br />

VALLEGGIO (Verona), Capsa 16 n. 74, 85.<br />

VALLESELLA (Pieve di Cadore), Capsa 2 n. 65; Capsa 39 n. 18; Capsa 43 n. 36; Capsa 64 n.<br />

167; Capsa 68 n. 188.<br />

VALPOLLICELLA, Capsa 82 n. 11a.<br />

VALSANA: vedi Ossana.<br />

VALSORDA, Capsa 3 n. 80, 216; Capsa 4 n. 133, 143, 203; Capsa 51 n. 30; Capsa 64 n. 56.<br />

VALSUGANA, Capsa 2 n. 1, 2; Capsa 12 n. 89; Capsa 28 n. 20; Capsa 43 n. 64; Capsa 64 n.<br />

131; Capsa 67 n. 50; Capsa 84 n. 11.<br />

VALTELLINA, Capsa 4 n. 131; Capsa 7 n. 23; Capsa 8 n. 5; Capsa 9 n. 99, 175; Capsa 35 n. 7;<br />

Capsa 43 n. 41; Capsa 49 n. 14; Capsa 80 n. 48; Capsa 83 n. 178, 181, 248, 269, 270,<br />

285, 341.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1616


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

VALTERNA (castello fra s. Giacomo e Tozzaga), Capsa 57 n. 203; Capsa 58 n. 47; Capsa 60 n.<br />

114.<br />

VALTERNIGO (Giovo), Capsa 64 n. 275.<br />

VALVENSTEIN: vedi Walbenstein.<br />

VANGA: vedi Wanga.<br />

VANZA (Vinza?), Capsa 3 n. 172; Capsa 28 n. 4.<br />

VARANO (Gresta), Capsa 20 n. 24; Capsa 28 n. 12; Capsa 32 n. 59; Capsa 37 n. 35; Capsa 59<br />

n. 63; Capsa 83 n. 203, 352.<br />

VARENA (Avarena), Capsa 4 n. 54; Capsa 12 n. 8, 16, 17, 68, 71.<br />

VARGAGNUM: vedi Varignano.<br />

VARGNANUM: vedi Varignano.<br />

VARIGNANO (Vargnanum, Vargagnum), Capsa 6 n. 3; Capsa 8 n. 31; Capsa 30 n. 4, 6, 90;<br />

Capsa 57 n. 19; Capsa 62 n. 59; Capsa 63 n. 51; Capsa 68 n. 109, 137; Capsa 83 n. 72.<br />

VAROLLO (Varolum, Vaiolum), Capsa 60 n. 1.<br />

VASIO (Vasium, Vassum), Capsa 9 n. 231, 280; Capsa 28 n. 22; Capsa 60 n. 14, 65.<br />

VASSUM: vedi Vasio.<br />

VATENA: vedi Vadena.<br />

VATTARO, Capsa 3 n. 140; Capsa 4 n. 19, 77; Capsa 28 n. 22; Capsa 36 n. 3; Capsa 37 n. 39,<br />

43, 44; Capsa 64 n. 31; Capsa 70 n. 22; Capsa 79 n. 400; Capsa 85 n. 6.<br />

VEDU (Tenno), Capsa 8 n. 82.<br />

VELA, Capsa 4 n. 19; Capsa 8 n. 20; Capsa 45 n. 2; Capsa 60 n. 27; Capsa 64 n. 330, 332.<br />

VELTURNO (Valturnum), Capsa 2 n. 71; Capsa 47 n. 250.<br />

VENCESLAO DI LUSSEMBURGO, Capsa 1 n. 9.<br />

VENDEMMIA, Capsa 4 n. 152, 153; Capsa 10 n. 58; Capsa 14 n. 70; Capsa 35 n. 39.<br />

VENEZIA, Capsa 6 n. 15, 23, 26a, 27; Capsa 7 n. 3, 4, 5, 6, 7, 8, 18, 28, 39, 48, 53, 58, 62, 88,<br />

89, 90; Capsa 8 n. 96; Capsa 21 . 4; Capsa 26 n. 21; Capsa 31 n. 3, 8, 16; Capsa 32 n. 29,<br />

73; Capsa 36 n. 11, 68; Capsa 39 n. 10; Capsa 44 n. 78, 83; Capsa 45 n. 25; Capsa 49 n.<br />

18; Capsa 50 n. 9, 24, 26; Capsa 56 n. 31, 72; Capsa 63 n. 54; Capsa 64 n. 119; tutta la<br />

Capsa 67; Capsa 69 n. 68; Capsa 80 n. 31, 32, 33, 36, 37; Capsa 81 n. 53; Capsa 84 n. 8.<br />

VERCELLI, Capsa 6 n. 4c, 7; Capsa 48 n. 30, 32.<br />

VERDESINA, Capsa 25 n. 3; Capsa 34 n. 27; Capsa 57 n. 52.<br />

VEREMBERG: vedi Wehrburg.<br />

VERGNUDUM: vedi Vergonzo.<br />

VERGOGNUM: vedi Vergonzo.<br />

VERGONZANUM: vedi Vergonzo.<br />

VERGONZO (Vergognum, Vergnudum, Vergonzanum - Bleggio), Capsa 8 n. 7; Capsa 28 n. 2;<br />

Capsa 29 n. 27; Capsa 68 n. 39, 87, 122, 126, 136, 175, 208.<br />

VERLA, Capsa 58 n. 64.<br />

VERMIGLIO (Vermilium, Armeium), Capsa 3 n. 107; Capsa 4 n. 133; Capsa 7 n. 29; Capsa 9<br />

n. 40b, 41, 123, 131, 174, 178; Capsa 21 n. 5; Capsa 26 n. 37; Capsa 57 n. 38, 48, 131;<br />

Capsa 60 n. 63; Capsa 64 n. 304; Capsa 66 n. 2, 3; Capsa 80 n. 48, 150; Capsa 82 n. 8;<br />

Capsa 83 n. 293.<br />

VERONA, Capsa 1 n. 5; Capsa 2 n. 31, 38, 50, 65; Capsa 3 n. 5, 26, 48, 174; Capsa 4 n. 9;<br />

Capsa 5 n. 26, 62, 65, 84; Capsa 6 n. 2, 3, 14; Capsa 7 n. 43, 68; Capsa 9 n. 28, 60; Capsa<br />

11 n. 1; Capsa 16 n. 14, 62, 75, 76, 77, 78, 80, 85; Capsa 17 n. 5, 8, 73; Capsa 21 n. 4, 7;<br />

Capsa 25 n. 3, 7; Capsa 26 n. 6, 38, 40, 52; Capsa 29 n. 8; Capsa 30 n. 1; Capsa 32 n. 23;<br />

Capsa 37 n. 32, 56; Capsa 39 n. 12; Capsa 45 n. 24; Capsa 51 n. 5; Capsa 52 n. 44; Capsa<br />

61 n. 52; Capsa 62 n.7; Capsa 63 n. 25, 42c; Capsa 64 n. 22a, 103, 169; Capsa 67 n. 26,<br />

71, 72, 93, 123, 126, 129, 145, 163; Capsa 68 n. 209, 213; Capsa 69 n. 162; Capsa 80 n.<br />

63, 128, 131; Capsa 81 n. 60; Capsa 82 n. 15, 15.<br />

VERSINA: vedi Fersina.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1617


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

VERVÒ (Vervodum), Capsa 9 n. 15, 124, 143, 156; Capsa 28 n. 9, 22; Capsa 35 n. 2; Capsa 57<br />

n. 177, 189; Capsa 58 n. 40, 66; Capsa 59 n. 59; Capsa 60 n. 8, 42, 57, 99; Capsa 64 n.<br />

348, 349, 350.<br />

VERVODUM: vedi Vervò.<br />

VESCOVADO: vedi Principato.<br />

VESCOVI DI TRENTO, catalogo, Capsa 56 n. 59.<br />

VETRIOLO, Capsa 66 n. 11.<br />

VETRO, Capsa 4 n. 215.<br />

VEUXUM (decima, feudo - Vixum, Viuxium, Vissum, Viussium - Fiavè), Capsa 8 n. 7; Capsa<br />

62 n. 86; Capsa 68 n. 67, 69, 72, 73, 75, 85, 92, 97, 98, 101, 102, 103, 107, 114, 115, 134,<br />

138.<br />

VEZZANO (Vetianum, Vitianum), Capsa 2 n. 25, 57; Capsa 3 n. 7, 38, 69, 141, 201; Capsa 4 n.<br />

17, 26; Capsa 8 n. 4, 17, 20; Capsa 21 n. 4; Capsa 26 n. 1; Capsa 28 n. 15, 22; Capsa 30<br />

n. 81; Capsa 34 n. 2, 15, 16, 52; Capsa 37 n. 15; Capsa 40 n. 23; Capsa 44 n. 1; Capsa 51<br />

n. 9; Capsa 57 n. 5, 52, 82, 103, 199; Capsa 58 n. 46, 61; Capsa 59 n. 16, 25, 63, 156,<br />

170, 201, 214, 234; Capsa 62 n. 84; Capsa 63 n. 5; Capsa 64 n. 17, 82, 290, 308, 312,<br />

319, 337, 354; Capsa 68 n. 5, 16, 183, 214; Capsa 80 n. 188; Capsa 82 n. 27.<br />

VIARAGO, Capsa 13 n. 10; Capsa 24 n. 4; Capsa 28 n. 15; Capsa 44 n. 4; Capsa 64 n. 130,<br />

196, 240.<br />

VICENZA (Vicetia, Vincentia), Capsa 4 n. 54; Capsa 5 n. 18, 45; Capsa 8 n. 8; Capsa 14 n.<br />

133; Capsa 25 n. 17; Capsa 31 n. 8; Capsa 39 n. 11; Capsa 40 n. 14, 24; Capsa 43 n. 21;<br />

Capsa 47 n. 164; Capsa 50 n. 24, 43; Capsa 63 n. 24; Capsa 64 n. 120, 265; Capsa 67 n.<br />

71, 72, 86, 93, 146, 179.<br />

VIDAGONUM: vedi Vadaione.<br />

VIENECH: vedi Weineck.<br />

VIENNA, Capsa 3 n. 119, 149; Capsa 4 n. 55, 71, 82; Capsa 7 n. 21; Capsa 12 n. 99; Capsa 13<br />

n. 23; Capsa 16 n. 47, 69; Capsa 17 n. 58, 62, 72, 84, 96, 118; Capsa 18 n. 1; Capsa 43 n.<br />

44; Capsa 44 n. 73; Capsa 50 n. 13.<br />

VIGALZANO, Capsa 13 n. 10, 39, 40; Capsa 28 n. 15; Capsa 64 n. 131.<br />

VIGNE, Capsa 8 n. 31; Capsa 30 n. 6; Capsa 83 n. 114.<br />

VIGNOLA, Capsa 13 n. 2, 10; Capsa 64 n. 247.<br />

VIGNOLE (Arco), Capsa 30 n. 11, 19; Capsa 62 n. 140.<br />

VIGO (?), Capsa 3 n. 7.<br />

VIGO (Piné), Capsa 4 n. 159; Capsa 28 n. 17.<br />

VIGO CAVEDINE, Capsa 3 n. 34.<br />

VIGO DI TON, Capsa 9 n. 111, 156, 170, 172, 182, 278, 284; Capsa 17 n. 15; Capsa 19 n. 1;<br />

Capsa 28 n. 27; Capsa 35 n. 38; Capsa 57 n. 61, 116; Capsa 60 n. 108; Capsa 65 n. 6;<br />

Capsa 73 n. 39; Capsa 74 n. 3; Capsa 80 n. 47, 145; Capsa 83 n. 304; Capsa 85 n. 5.<br />

VIGO LOMASO (Vicus Lomasi, plebus s. Laurentii), Capsa 27 n. 11; Capsa 40 n. 22; Capsa 62<br />

n. 29, 30; Capsa 68 n. 1, 15, 23, 29, 35, 42, 52, 53, 61, 64, 74, 91, 108, 122, 124, 130,<br />

161, 162, 208; Capsa 83 n. 74.<br />

VIGO MEANO, Capsa 3 n. 107d; Capsa 59 n. 205; Capsa 64 n. 195, 288.<br />

VIGO RENDENA, Capsa 6 n. 5; Capsa 8 n. 9, 48, 85; Capsa 9 n. 117, 276; Capsa 31 n. 13;<br />

Capsa 49 n. 4; Capsa 62 n. 146; Capsa 82 n. 6; Capsa 83 n. 118, 119, 123, 133, 189, 254,<br />

255, 311, 341.<br />

VIGO: vedi Ragoli.<br />

VIGOLO BASELGA, Capsa 3 n. 21, 226; Capsa 4 n. 128; Capsa 17 n. 70; Capsa 28 n. 11, 13,<br />

15, 22; Capsa 40 n. 23; Capsa 51 n. 30; Capsa 59 n. 111, 112, 115; Capsa 64 n. 287, 304,<br />

354; Capsa 85 n. 6.<br />

VIGOLO VATTARO, Capsa 3 n. 30, 230; Capsa 4 n. 172; Capsa 19 n. 6; Capsa 28 n. 9, 15, 22;<br />

Capsa 34 n. 36, 37; Capsa 43 n. 20; Capsa 44 n. 126; Capsa 51 n. 30, 34; Capsa 57 n.<br />

194; Capsa 59 n. 46, 80, 103, 165, 182e, 198, 199, 217, 220, 230, 238; Capsa 62 n. 27;<br />

Capsa 64 n. 86, 128, 194, 199, 211, 213, 217, 318, 351, 356; Capsa 70 n. 22; Capsa 73 n.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1618


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

7; Capsa 74 n. 3; Capsa 79 n. 324, 400; Capsa 80 n. 148, 189; Capsa 81 n. 4; Capsa 84 n.<br />

11; Capsa 85 n. 6.<br />

VILLA (Bleggio), Capsa 68 n. 33, 157.<br />

VILLA BANALE, Capsa 8 n. 4, 14, 40, 126; Capsa 28 n. 15, 27; Capsa 34 n. 36; Capsa 35 n.<br />

38; Capsa 62 n. 43, 87; Capsa 68 n. 78.<br />

VILLA RENDENA, Capsa 31 n. 13; Capsa 68 n. 209; Capsa 83 n. 175.<br />

VILLAFRANCA, Capsa 16 n. 12, 76; Capsa 50 n. 25.<br />

VILLALAGARINA, Capsa 8 n. 87; Capsa 28 n. 4, 12; Capsa 37 n. 35, 41, 53; Capsa 43 n. 44;<br />

Capsa 44 n. 1, 12, 94; Capsa 49 n. 17; Capsa 50 n. 21, 48, 53, 90; Capsa 57 n. 5; Capsa<br />

59 n. 8, 123; Capsa 63 n. 6, 23; Capsa 65 n. 6; Capsa 67 n. 5.<br />

VILLALTA, Capsa 32 n. 36.<br />

VILLAMONTAGNA (Villa montanea, Montanea), Capsa 3 n. 107f; Capsa 4 n. 34, 218; Capsa<br />

28 n. 9, 15, 22; Capsa 59 n. 142, 149; Capsa 64 n. 217, 226, 283, 284, 292, 296, 315, 323,<br />

327, 328, 344; Capsa 79 n. 400.<br />

VILLANDERS (Fillanders), Capsa 2 n. 60, 65; Capsa 3 n. 68; Capsa 5 n. 18; Capsa 9 n. 11;<br />

Capsa 11 n. 36; Capsa 18 n. 1; Capsa 30 n. 35; Capsa 32 n. 23, 24; Capsa 47 n. 47, 48,<br />

49, 50, 121, 160, 225, 226, 227, 231; Capsa 57 n. 3, 4, 43, 72; Capsa 58 n. 48; Capsa 60<br />

n. 21, 71; Capsa 64 n. 140.<br />

VILLANOVA, Capsa 50 n. 25.<br />

VILLAZZANO, Capsa 3 n. 9, 36; Capsa 17 n. 70; Capsa 28 n. 9; Capsa 59 n. 10, 24, 45; Capsa<br />

64 n. 12, 25, 27, 84, 124, 195, 227; Capsa 66 n. 12.<br />

VINCENZO NIGUSANZIO suffraganeo di Trento, Capsa 12 n. 51; Capsa 42 n. 28.<br />

VINZA: vedi Vanza (?) (Vallarsa).<br />

VINZANUM: vedi Pinzano?<br />

VION (Torra), Capsa 9 n. 222; Capsa 57 n. 47, 61; Capsa 83 n. 214.<br />

VIPITENO (Sterzinga, Sterzing), Capsa 6 n. 2d; Capsa 44 n. 83.<br />

VISCONTI, Capsa 5 n. 45, 78.<br />

VISIONE (Visionum), Ottolinus (de), Capsa 2 n. 18.<br />

VISITA CANONICA DELLA DIOCESI, Capsa 65 n. 9.<br />

VISSUM: vedi Veuxum.<br />

VITE SCHIAVA, Capsa 31 n. 84; Capsa 50 n. 2.<br />

VITHAIONUM: vedi Vadaione.<br />

VITIANUM: vedi Vezzano.<br />

VITIUM (Lomaso), Capsa 28 n. 27; [Veuxum?].<br />

VIUSSIUM: vedi Veuxum.<br />

VIUSSUM: vedi Veuxum.<br />

VIUXIUM: vedi Veuxum.<br />

VIXUM: vedi Veuxum.<br />

VLADISLAVIA: vedi Diocesi di Breslavia.<br />

VÒ CASARO, Capsa 50 n. 11, 18.<br />

VOELLAN (Volan, Foiana), Capsa 61 n. 55, 60.<br />

VOLAN: vedi Voellan.<br />

VOLANO, (Volanum, Avolanum), Capsa 2 n. 44, 45, 60, 60a, 65; Capsa 3 n. 32, 33; Capsa 4 n.<br />

54; Capsa 14 n. 10; Capsa 31 n. 55, 56, 57; Capsa 32 n. 36; Capsa 37 n. 16, 35, 53; Capsa<br />

44 n. 125; Capsa 47 n. 122, 183; Capsa 48 n. 13; Capsa 50 n. 21, 40, 63, 92, 93; Capsa 57<br />

n. 157; Capsa 64 n. 148, 204; Capsa 67 n. 48; Capsa 69 n. 75.<br />

VOLARGNE, Capsa 50 n. 19.<br />

VOLATERRA: vedi Volterra.<br />

VÖLS (Fels, Fiè - signori), Capsa 2 n. 63; Capsa 5 n. 37; Capsa 8 n.121; Capsa 10 n. 26; Capsa<br />

12 n. 16; Capsa 13 n. 45; Capsa 17 n. 92, 111, 114; Capsa 38 n. 108; Capsa 42 n. 28;<br />

Capsa 54 n. 33; Capsa 61 n. 71; Capsa 79 n. 242, 388, 389, 399, 410, 419.<br />

VOLSANA: vedi Ossana.<br />

VOLTERRA, Capsa 67 n. 58.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1619


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

VORMATIA: vedi Worms.<br />

VORNAGO (Deggiano), Capsa 28 n. 27.<br />

VOXANA: vedi Ossana.<br />

WADALUM, Capsa 63 n. 7.<br />

WALBENSTEIN (Castello Fingeller?), Capsa 58 n. 2, 3.<br />

WALDEMARIA (Ala), Capsa 63 n. 12.<br />

WALTERNA: vedi Valterna.<br />

WANGA (castello, signori), Capsa 2 n. 4, 7, 11, 18, 19, 33, 34, 37, 39, 40, 42, 43, 48, 51, 59,<br />

64; Capsa 3 n. 8, 13, 14, 17, 19, 20, 32, 64, 88; Capsa 4 n. 54; Capsa 7 n. 11; Capsa 8 n.<br />

88; Capsa 10 n. 1, 6, 24, 25; Capsa 11 n. 3, 4, 19; Capsa 18 n. 1; Capsa 21 n. 4, 6; Capsa<br />

26 n. 7; Capsa 36 n. 1; Capsa 37 n. 11, 16, 20; Capsa 40 n. 5, 11; Capsa 45 n. 2; Capsa 47<br />

n. 82, 107, 224, 239; Capsa 50 n. 10; Capsa 54 n. 26, 27, 28; Capsa 57 n. 2, 8, 12; Capsa<br />

58 n. 1, 10, 16, 17, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 37, 44, 56, 60; Capsa 59 n. 11, 14,<br />

16, 23, 31, 140; Capsa 60 n. 1; Capsa 61 n. 4, 7, 9, 14, 17a, 20, 35; Capsa 62 n. 1, 2, 11;<br />

Capsa 63 n. 13, 14, 15, 26; Capsa 64 n. 63, 129; Capsa 65 n. 6.<br />

WANGA FEDERICO vescovo di Trento: vedi Federico Wanga...<br />

WARTA: vedi Guardia.<br />

WEHEBURG (castello presso Tesimo), Capsa 61 n. 37, 60.<br />

WEINECK (Beinech, Beinecher, Winecke, Weniegh, Vienech, Winec), Capsa 2 n. 11, 33, 51,<br />

71, 74; Capsa 3 n. 55, 70; Capsa 5 n. 53; Capsa 7 n. 52; Capsa 8 n. 8, 12, 29, 30, 40, 45,<br />

62, 69, 130; Capsa 11 n. 1, 36; Capsa 14 n. 9, 12, 13; Capsa 17 n. 12; Capsa 18 n. 4;<br />

Capsa 20 n. 4, 8, 15, 16, 17, 22; Capsa 21 n. 4; Capsa 25 n. 8; Capsa 29 n. 1, 2; Capsa 31<br />

n. 31, 46, 49; Capsa 33 n. 2, 3, 29; Capsa 40 n. 5, 18; Capsa 46 n. 47, 66, 69, 71; Capsa<br />

53 n. 1, 2; Capsa 54 n. 32; Capsa 57 n. 2, 48, 75; Capsa 58 n. 1, 3, 5; Capsa 59 n. 62, 130;<br />

Capsa 60 n. 63; Capsa 61 n. 12, 30, 31, 37; Capsa 70 n. 9.<br />

WEISSENSTEIN (Pietralba), Capsa 44 n. 106; Capsa 47 n. 98.<br />

WELENZANUS: vedi Belenzani.<br />

WELS: vedi Völs.<br />

WELSPERG, Capsa 21 n. 4; Capsa 47 n. 120, 122, 181, 182, 183, 184, 185.<br />

WENIEGH: vedi Weineck.<br />

WIMPFEN (Winphina), Capsa 3 n. 70.<br />

WIMPHINA: vedi Wimpfen.<br />

WINEC: vedi Weineck.<br />

WINECKE: vedi Weineck.<br />

WIPACO, Capsa 37 n. 44.<br />

WITTELBERCH, Capsa 2 n. 59.<br />

WLSANA: vedi Ossana.<br />

WOLCHENSTEIN (Signori), Capsa 2 n. 66; Capsa 3 n. 107, 107, 112, 115, 127, 188, 206;<br />

Capsa 4 n. 203; Capsa 13 n. 15; Capsa 14 n. 108; Capsa 15 n. 2; Capsa 17 n. 39, 110,<br />

112, 113, 116; Capsa 20 n. 3; Capsa 34 n. 39, 44; Capsa 40 n. 43; Capsa 43 n. 49; Capsa<br />

44 n. 17, 18, 19, 58; Capsa 45 n. 77; Capsa 52 n. 64; Capsa 56 n. 124, 135; Capsa 58 n.<br />

25; Capsa 59 n. 200; Capsa 79 n. 140; Capsa 80 n. 18, 124.<br />

WOLCHENSTEIN ANTONIO DOMENICO vescovo di Trento: vedi Antonio Domenico<br />

Wolchenstein.<br />

WOLFARDO vescovo di Augusta, Capsa 10 n. 26.<br />

WOLGARIDA: vedi Folgaria.<br />

WOLGHENSTAIN: vedi Wolchenstein.<br />

WOLZAN: vedi Bolzano.<br />

WORMATIA: vedi Worms.<br />

WORMS (Wormatia, Vormatia), Capsa 4 n. 13, 56; Capsa 5 n. 1; Capsa 30 n. 45, 73.<br />

WRATISLAVIA: vedi Diocesi di Breslavia.<br />

WÜRTEMBERG, Capsa 2 n. 30.<br />

WÜRZBURG, Capsa 46 n. 45, 53, 113.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1620


Indice nomi persona, luoghi e cose<br />

YFANUM: vedi Ivano.<br />

YMARIUM: vedi Dimaro.<br />

YSEUM: vedi Seo.<br />

ZACHEO notaio, Capsa 5 n. 61; Capsa 6 n. 21; Capsa 29 n. 3.<br />

ZAMBANA, Capsa 3 n. 33; Capsa 35 n. 1, 10, 28, 34, 57; Capsa 45 n. 59; Capsa 79 n. 307.<br />

ZAMBANAE (paludi), Capsa 31 n. 1.<br />

ZANUM (Cognola), Capsa 59 n. 142, 149; Capsa 64 n. 70, 73.<br />

ZARZATUM: vedi Carciato.<br />

ZATTIERI, Capsa 3 n. 4.<br />

ZAVATTINI BATTISTA farmacista, Capsa 3 n. 228.<br />

ZECCA DI TRENTO, Capsa 2 n. 5, 54; Capsa 12 n. 25; Capsa 29 n. 3.<br />

ZELADICIUM: vedi Celledizzo.<br />

ZELADISSUM: vedi Celledizzo.<br />

ZELL, Capsa 10 n. 25b; Capsa 64 n. 121, 326, 327, 328.<br />

ZELLUM: vedi Soell.<br />

ZEVIO (Valcamonica), Capsa 8 n. 14.<br />

ZEZOINUM: vedi Cesoino.<br />

ZILLUM (Valle di Non), Capsa 25 n. 15.<br />

ZIMBRIA: vedi Cembra.<br />

ZIMECUM: vedi Cimego.<br />

ZIMEGUM: vedi Cimego.<br />

ZINIGA: vedi Ceniga.<br />

ZIXUM: vedi Cis.<br />

ZOCCOLO (castello presso Livo: Zochulum, Zocelum, Zuculum), Capsa 3 n. 7; Capsa 59 n. 81,<br />

105; Capsa 60 n. 10.<br />

ZOCELUM: vedi Zoccolo.<br />

ZOCHULUM: vedi Zoccolo.<br />

ZORBA: vedi Michele Iorba.<br />

ZOSTINUM: vedi Giustino.<br />

ZOVENZONIO RAFFAELE poeta (Hyster = istriano; è di Trieste), Capsa 69 n. 10, 69, 200.<br />

ZOVUM: vedi Giovo.<br />

ZUCLO, Capsa 3 n. 7; Capsa 31 n. 85; Capsa 67 n. 68; Vedi anche Disuculo.<br />

ZUCULUM: vedi Zoccolo.<br />

ZUVUM: vedi Giovo.<br />

ZUZÀ: vedi Giugià.<br />

ZWINGENSTEIN (Tingestain, Tvingestain, Tevingestain, Tenngestain, Trevenstein, Tumstayn<br />

(?) - castello presso Auna), Capsa 2 n. 73, 74; Capsa 3 n. 67, 91; Capsa 4 n. 1; Capsa 10<br />

n. 20, 32, 34, 55; Capsa 17 n. 4, 15, 19; Capsa 26 n. 7; Capsa 40 n. 16; Capsa 57 n. 2, 11,<br />

12, 70, 71, 72; Capsa 58 n. 12, 25; Capsa 59 n. 98, 182; Capsa 61 n. 32, 33; Capsa 64 n.<br />

101.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1621


Dizionario dei termini poco comuni<br />

DIZIONARIO DEI TERMINI POCO COMUNI<br />

ADAQUATIO, operazione con la quale si conduceva il legname da fluitare; fluitazione del<br />

legname sulla corrente di un fiume.<br />

AEDITUUS, sacrestano; custode della chiesa: ostiarius, custos aedis sacrae.<br />

AERA, nido; nidiata di rapaci adatti all'uccellagione.<br />

AFFICTALINI, affittuari.<br />

AGGER, argine (propter finem fundorum antiquitus ingestus).<br />

AGUZA LAPIS, cote (Capsa 3 n. 3).<br />

ALBARUS, pioppo, albera.<br />

ALBERGARIA (= ius gisti, diritto d'ospitalità), diritto d'alloggio; prestazione per l'alloggio<br />

durante il viaggio del Signore o dei suoi delegati.<br />

ALLODIUM, proprietà privata; allodiarii, illi qui ab omni praestatione liberi sunt.<br />

ALLUMEN, allume (solfato di alluminio e potassio); serviva per conciar le pelli.<br />

ALMENDA, boschi, caccia, pesca ecc. spettante ad una comunità: moderno uso civico.<br />

ALPEGARE (da alpa = alpe), fare alpeggio (malga).<br />

ALTARISTA, beneficiato di un altare; vicarius ecclesiae qui altari deservit cum emolumentis.<br />

ALVEGARE: vedi alpegare.<br />

AMESARUM: vedi amiscere.<br />

AMESCERE: vedi amiscere.<br />

AMESSERUM: vedi amiscere.<br />

AMISCERE, contribuzione in natura (cose da mangiare) da prestarsi a Natale e Pasqua al<br />

signore da parte dei contadini (Capsa 64 n. 142, 237). Ad Arco: spalla di porco; un pan da<br />

4 soldi (pro uno misere).<br />

AMISERUM: vedi amiscere.<br />

AMISSERUM: vedi amiscere.<br />

AMISSUM (?) (placitum et amissum Capsa 60 n. 12)<br />

ANGARIA. posta per il cambio dei cavalli; tassa corrispondente. Vedi perangaria; prestazione<br />

gratuita al Signore nel trasportare merci...<br />

ANNONA: vedi anona.<br />

ANONA, grano, cereali; provisione annuale di frumento.<br />

APER, cinghiale.<br />

APOTECA, farmacia; guardaroba, bottega, cella vinaria.<br />

APOTHECARIUS, farmacista; guardarobiere, cantiniere ecc.<br />

APPARITORES, sbirri; ministri del magistrato.<br />

APPORTATUS, tributo, censo.<br />

AQUAVITA, acquavite (Capsa 4 n. 175).<br />

ARCA, magazzino; cassa, scrigno, cassa pubblica; arca granaria (magazzino del grano).<br />

ARENGA, assemblea; discorso pubblico; declamazione.<br />

ARESTUM, arresto (termine anglico).<br />

ARIMANIA, ogni porzione di territorio demaniale affidato agli arimanni, uomini liberi che<br />

dovevano contribuire alla guerra, se chiamati; tassa che sostituiva la prestazione<br />

precedente.<br />

ARRA, aia.<br />

ASCARIA, scaria (cfr. scara).<br />

AUGA, terreno paludoso; terreno adiacente a un fiume o circondato dallo stesso: ischia.<br />

AUGIA: vedi Auga.<br />

AVENA, grano, tassa sul macinato.<br />

AVERUM, avere, beni.<br />

AVOGARIA, advocatia, protectio: tutela. (Capsa 58 n. 61).<br />

AZARIUM, acciaio, spada, specie di ferro (Capsa 3 n. 3).<br />

BACEDA, BAZEDA, misura per solidi (aridi ed olio).<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1622


Dizionario dei termini poco comuni<br />

BACHETA, giurisdizione; bastone della legge.<br />

BACULUM: vedi Bacheta.<br />

BALIA, circoscrizione dell'ordine militare teutonico; ufficio.<br />

BALISTARIUS, balestriere, fuciliere.<br />

BANCA PANIS, appalto del pane; negozio del pane.<br />

BANDUM, bando, esilio, multa.<br />

BANNITUM, bandito, proscritto.<br />

BANNUM MALEFICIORUM, rendita per condanne a morte; multa; scommessa; anche bando.<br />

BANNUM, diritto di regalia; significava anche il rapporto (nesso) col signor feudale: obbligo<br />

derivante di non uscire dal territorio; ambito giurisdizionale; editto pubblico. Potere<br />

comiziale: i conti equivalevano a tanti sovrani territoriali; in seguito i conti non avevano i<br />

poteri comiziali ma erano sempre vassalli. Alla prima categoria appartengono i conti<br />

antichi: Flavon, Appiano, Tirolo; alla seconda, i conti d'Arco, i Castelbarco, i Lodron. Il<br />

potere comiziale si sostituiva spesso allo Stato.<br />

BASTIA, fortezza nella roccia; castrum; turris; steccato.<br />

BASTITA, bastia; podere con abitazione (bastida).<br />

BECARIA, macelleria; macello.<br />

BELFREDUS, battifredo, cioè alta torre di vedetta posta fuori della cinta muraria del castello;<br />

poteva essere mobile. Per similitudine: torre civica o torre di un castello. (Porta s.<br />

Martino. Statuto di Trento).<br />

BIRETUM, berretto, copricapo.<br />

BIRNARIUS: vedi Biruarius.<br />

BIRUARIUS, sbirro; ufficiale. (Capsa 4 n. 147).<br />

BISCOLTA, colletta seconda; dei secondi raccolti dei campi; tassa corrispondente.<br />

BLADA: vedi Bladum.<br />

BLADUM, granaglie, cereali (non triticum).<br />

BLAVA: vedi Bladum; anche biada.<br />

BORA, tronco di conifera.<br />

BORRA: vedi Bora.<br />

BORRONUS, Bora grande.<br />

BRACHIUM, braccio, misura per il panno; cubito.<br />

BRAIDA, BRAYDA, tratto di terreno largo e pianeggiante; podere cintato; campagna coltivata<br />

a viti e a piante da frutto in genere; terreno suburbano; fondo; breda.<br />

BRASCHATUM, graspato; uva pigiata; mosto.<br />

BREDA, asse (nel dialetto valsuganotto: brega. (Capsa 10 n. 1).<br />

BRENTA, misura per liquidi.<br />

BROILUM, campo con alberi da frutto, di solito vicino alla casa e recintato: pomerio.<br />

BROLUM: vedi Broilum.<br />

BUBULCUS, bovaro, bifolco.<br />

BULGIA, borsa, valigia, sacca (bulga).<br />

BURIA, fonte, scaturigine (Capsa 11 n. 21).<br />

BUSCARE, cercar legna nel bosco; taglialegna: buscator.<br />

BUSTRUM, stalla per buoi (Capsa 28 n. 9).<br />

CALCEATOR, calzolaio.<br />

CAMBIATOR, banchiere (Capsa 64 n. 39).<br />

CAMERA FISCALIS, ufficio amministrativo centrale.<br />

CAMERLENGHI, forestieri, abitanti in loco senza i diritti di vicini.<br />

CANABIS, canapa.<br />

CANAPUS, canapo, fune; anche canabis.<br />

CANCELLARIA, cancelleria; luogo ove si scrivevano e si conservano i documenti pubblici.<br />

CANIPA, caneva, magazzino, cantina.<br />

CANIPARIA: vedi Canipa.<br />

CANIPARIUS, canevario, magazziniere, riscossore delle tasse - decime; custode della canipa.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1623


Dizionario dei termini poco comuni<br />

CAPONUS, cappone.<br />

CAPULARE, fare foglia (strappare le foglie nel bosco ceduo per foraggiare le mucche); tagliare<br />

il bosco per fare vincèi (fascine di frasche per foraggio invernale).<br />

CAPULUM, diritto di raccogliere ramaglie nel bosco del signore; pascolo per bestiame minuto.<br />

CARANTANI, moneta (60° o 54° di ragnese).<br />

CARENTANI: vedi carantani.<br />

CAREZIUM, carreggio; trasporto con carro.<br />

CARNISPRIVIUM, mercoledì delle ceneri; quaresima; tempo in cui i cristiani si privano della<br />

carne.<br />

CARRATA, carico trasportabile con carro.<br />

CARRATORES, carrettieri.<br />

CARRUBIUM, vicoletto, viuzza; quadrivio (Capsa 30 n. 1).<br />

CARRUBIUM: vedi carrubium.<br />

CASA DEI, vescovado; chiesa; beni della chiesa.<br />

CASAMENTUM, casa rustica; baracca annessa alla casa; insieme di fabbricati rustici.<br />

CASATURA, casatico, maso; prestazione per una casa (Capsa 2 n. 64).<br />

CASEUM, formaggio, cacio.<br />

CASOLARIA, prima Domenica di quaresima; fiera del formaggio portata poi al primo Lunedì<br />

di quaresima.<br />

CASTELLANCIA, luogo (castello) fortificato dove si radunava la popolazione in caso di<br />

pericolo, i gruppi familiari vi avevano la loro abitazione; era la continuazione del<br />

castelliere; diritto di incastellare; diritto di partecipare...<br />

CASTELLARUM, come castellacia.<br />

CASTELLATA, castelada; botte oblunga per trasportare il vino su carri Tedesco Fahrfass).<br />

CASTRONUS, montone; agnello castrato.<br />

CATHEDRATICUM, tassa annuale da versarsi al vescovo da parte delle pievi come segno di<br />

dipendenza.<br />

CAVALERIUS, cavaliere; messo comunale (cavalér).<br />

CAZA, misura per olio.<br />

CELLERARIUS, cantiniere; dispensiere.<br />

CERDO (-ONIS), conciapelli; calzolaio; che esercita un'arte non nobile.<br />

CHIROTHECA, guanto.<br />

CINGULUM, cinta, recinto, confine; luogo recintato (Capsa 83 n. 114).<br />

CIRCULUS, cerchio, cerchietto (anche per le botti) (Capsa 64 n. 253).<br />

CIROTHECA: vedi Chirotheca.<br />

CIROYCUS, chirurgo; norcino.<br />

CLAUSURA, campo recintato da muri o da siepi.<br />

CLOSURA: vedi clausura.<br />

COCUS, cuoco.<br />

COLONELLUS, circoscrizione; quartiere del circondario comunale (frazione).<br />

COLTA, colletta; raccolta dei frutti della terra come decima.<br />

COLTA, riscossione; colletta; tassa (per un bisogno ordinario o straordinario).<br />

COMANDARIA, società commerciale o meglio ufficio di amministratore nella comunità; beni<br />

ecclesiastici.<br />

COMITATUS, contea, dignità comitale o giurisdizionale; districtus, territorium.<br />

COMPACTATAE, patti, convenzioni.<br />

COMUNANCIA, vicinia; regola.<br />

CONCIUS, congiale (misura per vino).<br />

CONFORTIARE, fortificare.<br />

CONTRATA, contrada, quartiere.<br />

CONZIUS: vedi concius.<br />

COPHINUS, cesta di vimini da trasporto per bestie da soma. (Capsa 53 n. 1).<br />

COQUINA, cucina.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1624


Dizionario dei termini poco comuni<br />

CORTIVUM, cortile.<br />

COSTERIA, costa; estremità di un appezzamento di terra; costa di un monte (Capsa 64 n. 105):<br />

vedi eccha.<br />

CRIDARE, proclamare; battere un'asta.<br />

CRUCIGER, moneta (Kreutzer).<br />

CUDERE, coniare, batter moneta.<br />

CULMUS, colmo (staio colmo, non rasato).<br />

CUPUS, coppo, embrice.<br />

CURIA VASSALLORUM, assemblea dei vassalli.<br />

CURIA VESCOVILE, capitolum cum nobili macinata. (L'insieme dei canonici, ministeriali,<br />

nobili a dottori in legge).<br />

CURIA, circoscrizione amministrativa; curia; anche maso.<br />

DACIA, tassa, tributo, imposta.<br />

DACIUM: vedi datium.<br />

DADERA: vedi Daeria. (Capsa 9 n. 26).<br />

DAERA: vedi Daeria.<br />

DAERIA, imposta (Capsa 5 n. 8) immobiliare (2 ½ per mille a Riva del Garda).<br />

DALLONUS (Capsa 31 n. 2: pars turris et dalloni et castri de Lodron).<br />

DAMPNUM, danno.<br />

DATA, imposta, consegna, resa.<br />

DATIO (-nis). dono, investitura, tassa, livello (cfr. dacia). pagamento.<br />

DATUM, infeudazione.<br />

DECIMA MAIOR o MAGNA, decima grande dei cereali.<br />

DECIMA MINOR o PARVA, decima piccola delle colture seconde: rape ecc.<br />

DECIMA, decima parte dei prodotti; tassa relativa; terreno sottoposta a decima.<br />

DECIMARIA, ius decimandi; diritto di riscuotere la decima (Capsa 9 n. 223).<br />

DECIPULA, laccio; rete per i pesci (Capsa 53 n. 8).<br />

DEGANIA, squadra di 10 famiglie; circoscrizione demaniale; manipolo di soldati guidati dal<br />

deganus (decano).<br />

DEGANIA: vedi degania. Anche ambito territoriale ecclesiastico sottoposto al decano.<br />

DENARIUS, moneta (denaro piccolo=240° della lira veronese).<br />

DEXTRALIS, destriero.<br />

DEXTRARIUS, destriero.<br />

DIENESIMANNUS, ministeriale. (Capsa 40 n. 16) (da Dienstman).<br />

DIESMANUS: vedi Dienesimannus. (Capsa 57 n. 2).<br />

DISTRICTUM, giurisdizione; parte territoriale del bannum o del feudo; facoltà di tenere giudizi<br />

e di imporre sentenze.<br />

DOMINIA (de), tutela, dominio (Capsa 59 n. 1).<br />

DOVANA, dogana, stalla, deposito.<br />

DRICTUM, diritto; tassa, prestazione.<br />

DUCATUM, ducato (moneta).<br />

ECCHA, angolo, estremità di un appezzamento di terra; vedi anche costeria (Capsa 64 n. 105).<br />

EMPER - IMPER, secchio, misura per il vino (sottomultiplo dell'orna) (Capsa 64 n. 63).<br />

EMPHITEUSIS, emfiteusi; affitto perpetuo; locazione ereditaria.<br />

ENXENIUM, dono, presente (offerta obbligatoria: per esempio, amiscere).<br />

ERA, nido.<br />

FABA. fava, legume.<br />

FACTIONES, prestazioni gratuite.<br />

FARINA BUGATATA, farina setacciata.<br />

FASSUM FENI, fascio di fieno (kg. 84, 15).<br />

FEODUM, Feudo bene mobile, proprietà; massa di beni data in usufrutto; beneficio.<br />

FEUDUM RECTUM, non condizionato, perpetuo, ottenuto con obbligo di servizio militare.<br />

FEUDUM RITEVOLE, feudo ereditario; cfr. Ritevole.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1625


Dizionario dei termini poco comuni<br />

FEUDUM: vedi feodum.<br />

FICTUM, affitto; censo, locazione, reddito fisso e certo.<br />

FISCALIS, chi riscuote le tasse; che riguarda le tasse.<br />

FISTUMATOR, suonatore di piffero o di zampogna o di flauto (Capsa 11 n. 30).<br />

FLORA, fior di grano, fior di farina.<br />

FLORENUS, fiorino (moneta aurea fiorentina ecc.)<br />

FOCATIA, focaccia.<br />

FOCUS DESCRIPTUS, gruppo familiare; quantità del patrimonio tassabile: finchè il figlio<br />

sposato non diventava proprietario, costituiva un focus fumans non tassabile; i foci<br />

fumantes quindi erano più numerosi dei foci descripti. [numero dei fuochi tassati in un<br />

paese, numero che rimaneva fisso per molto tempo].<br />

FOCUS FUMANS, singola famiglia; nucleo familiare effettivamente esistente.<br />

FOCUS, fuoco, famiglia, gruppo familiare, casa.<br />

FODINA, miniera.<br />

FODRUM, foraggio; obbligo di fornire il vitto e alloggio (pane, vino, carne, biade ecc.) durante<br />

il viaggio dell'imperatore e poi di ogni signore; tassa per l'esercito; annona militare.<br />

FOGLARIUM, focolare.<br />

FOLIARE, raccogliere foglia come foraggio per gli animali. = capulare.<br />

FONTES, sorgenti; fontane; fosse; sorgenti lungo i fiumi.<br />

FORUM, fiera, piazza; palazzo pubblico.<br />

FORZERIUS, forziere.<br />

FRATALIA, corporazione, società, confraternita.<br />

FRENUM, morso del cavallo; briglia.<br />

FRONTALUM, ciò che è davanti; costa.<br />

FRUGES, cereali, biade; frutti della terra.<br />

FRUMENTUM, frumento, grano (non usato triticum).<br />

GABELLA, tassa commerciale; imposta sul sale; vectigal.<br />

GAFARUM, gastaldia, circoscrizione territoriale del gastaldo, in relazione alle tasse.<br />

GAFFERIUM: vedi gafarum.<br />

GAFFORIUM: VEDI GAFORIUM<br />

GAFORIUM MAGNUM, uno staio colmo.<br />

GAFORIUM MINUTUM, uno staio raso.<br />

GAFORIUM, gastaldia; requisizione, provisione, affitto (nella Valle di Non).<br />

GALEDA, misura per olio, ma anche per cereali.<br />

GALETA: vedi galeda.<br />

GALLETA: vedi galeda.<br />

GARBARIA, conceria.<br />

GASTALDUS, amministratore fiscale demaniale; anche giudice (varia nei singoli luoghi).<br />

GAZIUS, gaggio, bosco - riserva per legname.<br />

GEROUT: vedi novale.<br />

GLARA, petia terre glarata; terreno portato dalla piena di un fiume (Capsa 59 n. 2).<br />

GROSSUS, grosso (moneta).<br />

GUARDA, guardia; tributo annuo versato al signore per la sua protezione, dalle persone di<br />

condizione inferiore.<br />

HAUSSUS, giunta (da Auschuss).<br />

HERBATICUM, diritto di pascolo, di segare l'erba; tassa sul pascolo.<br />

HONORANTIA, tributo (honoris causa); regalo spettante annualmente al padrone.<br />

HOSTATICUM, servizio di carriaggio per l'esercito; tassa che riampiazza tale prestazione;<br />

alloggio; tassa per investitura (Capsa 3 n. 90).<br />

HOSTEGARIA, spese per alloggio o sosta del seguito (Capsa 59 n. 14).<br />

IMPERE: vedi Emper.<br />

INCONOMUS, economo, amministratore.<br />

INSTITOR, mercante.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1626


Dizionario dei termini poco comuni<br />

INTRATICA diritto d'entrata; tassa per il rinnovo di una investitura.<br />

INZISA, incisa.<br />

IOCALIA, gioielli.<br />

IUDEX MALEFICIORUM, giudice criminale.<br />

IUGER, iugero, misura agraria.<br />

IUSTICIARIA, ufficio di giustizia; giudice (Capsa 11 n. 25).<br />

IUSTICIARIUS, giudice.<br />

LARVA, maschera.<br />

LARZIPREVEDANA, officium archipresbiteri (arciprevede in antico).<br />

LAUDAMENTUM, parere, sentenza, lodo; documento di convenzione.<br />

LAUDAMIUM - LAUDEMIUM, compenso dovuto al signore che approvava l'alienazione o<br />

l'inizio e l'investitura o locazione di un feudo (una lira piperis integri); intratica.<br />

LAUDARE, approvare, consentire.<br />

LAUDUM, lodo; sentenza, definizione arbitrale.<br />

LEUDIGELT, dazio? (Capsa 12 n. 88).<br />

LIBRA, lira (moneta); misura di peso (12 once).<br />

LINUM, lino.<br />

LIVELLARIUS, affittuario; poteva diventare proprietario per avendo degli oneri verso il<br />

padrone precedente (29 anni di durata); enfiteuta.<br />

LONDFIRST, duca (Landfürst).<br />

LONGERA, lunghezza. (Capsa 59 n. 2).<br />

LONGRECHT, (Capsa 79 n. 301). Statuto tirolese (Landrecht).<br />

LONTPROFOSS, (Capsa 17 n. 59), ufficiale carceriere provinciale.<br />

LUSORES, giocatori; anche testimoni falsi.<br />

MACINATA CASE DEI S. VIGILII: vedi macinata.<br />

MACINATA HOMINUM CONDITIONALIUM: impiegati della casa principesca: cameriere,<br />

maniscalco, coppiere, economo ecc. uffici feudali quasi sempre ereditari.<br />

MACINATA NOBILIS O GENTILIS, l'insieme dei nobili, cioè la classe più elevata.<br />

MACINATA SERVORUM: servi.<br />

MACINATA, masnada; uomini appartenenti al principe; l'insieme dei ministeriali. I dipendenti<br />

di un monastero, di un vescovado.<br />

MADIUS, maggio (mese).<br />

MAGISTER CIVIUM, sindaco; prefetto; presidente.<br />

MAIORIA (de), parte maggiore, maggioranza; feudo maggiore (Capsa 59 n. 1).<br />

MALEFICIUM, crimine (omicidio, incendio, falsificazione di monete).<br />

MANAROLA, accetta (Capsa 3 n. 39).<br />

MANSATOR, masadore, mezzadro.<br />

MANSUS, maso, fattoria.<br />

MANUS, manata (manus lanae).<br />

MARCA, marca (moneta del peso di una libbra d'argento di grammi 410 circa stabilita da Carlo<br />

Magno per la zecca nel 793-794).<br />

MARCHA: vedi marca.<br />

MARCHIONATUS, marchesato.<br />

MARCULUS, marchetto (moneta).<br />

MARGARITA, pietra preziosa; perla.<br />

MARIA CIRIALIS, ceriola, candelora (festa del 2 febbraio) (Capsa 5 n. 4).<br />

MASERARE, macerare (la canapa).<br />

MASNADA: vedi macinata.<br />

MASSARIUS, massaro, amministratore, colono.<br />

MASSARIZA, massariale (urna massariza) (Capsa 3 n. 31).<br />

MASUS: vedi mansus.<br />

MAZINATUS, uomo di macinata.<br />

MAZZIUM, mazzo.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1627


Dizionario dei termini poco comuni<br />

MENAITA, palla di burro (prodotto di una menata della pigna).<br />

MENATA, menada di tronchi sul fiume; condotta; fluitazione<br />

MENSURA, misura.<br />

MERUM ET MIXTUM IMPERIUM, giurisdizione alta e bassa (per cause civili e criminali,<br />

anche per i delitti più gravi, ma non assoluta, la quale restava al principe).<br />

METRETA, misura per il vino; mossa. Sottomultiplo dello staio: quindi anche per il grano.<br />

(Capsa 3 n. 52).<br />

MILEUM, milio.<br />

MILLIUM, milio.<br />

MINALE, misura di capacità per grano.<br />

MINALIS: vedi Minale.<br />

MINISTERIALIS, ministeriale; persona o famiglia (ufficiali nuovi de re, del duca, del principe<br />

ecc), che in cambio di un feudo, di una decima o di un ufficio, giuravano fedeltà e<br />

vassallaggio a chi lo aveva loro concesso. L'insieme dei ministeriali costituiva la<br />

macinata casa Dei s. Vigilii.<br />

MINUTUM, moneta spicciola; anche piccolo animale<br />

MODIUS, moggio, misura per liquidi e solidi.<br />

MOIA, laghetto fatto dal fiume ritornando su se stesso e poi rifluendo; ristagno, acqua morta.<br />

MOLENDINUM, molino.<br />

MOLIA, moia.<br />

MOLINAREZA, terreno, luogo adatto per la costruzione di un molino o per un mulino in disuso<br />

e cadente (Capsa 68/1 –1212- unam molinarezam cum muris iacemtem in Toblino).<br />

MOLIUM, molino.<br />

MOLTO (-onis), montone.<br />

MUDA, dazio.<br />

MULTO (-onis), montone.<br />

MUNDIBURDIUM, tutela, difesa.<br />

MUROZIA, casa scoperchiata (Capsa 9 n. 44), casa diroccata; il sedimen con muri crollati.<br />

MUTA, dazio.<br />

NAUTERIUS, barcaiolo.<br />

NITRIMEN, NUTRIMENTUM: vedi nodrimus.<br />

NODRIMENTUM: vedi nodrimus.<br />

NODRIMUS, prestazione decima in: capretti, agnelli, vitelli da latte; l'oggetto stesso.<br />

NOGARIA, noce.<br />

NONA, annona; parte dei frutti.<br />

NOVALE, terreno messo a coltura recentemente (ronch).<br />

NOVEMDENNIUM, periodo di nove anni.<br />

NUDRIMEN, vedi nodrimus.<br />

NUDRIMUM, nodrimus.<br />

NUNDINAE, fiera, mercato, luogo del mercato; stationes.<br />

OPERA, una giornata di lavoro.<br />

ORA, orlo, lembo; confine; estremità di un terreno, località.<br />

ORDEUM, orzo.<br />

ORGANEDA, organista.<br />

OSTATICUM, alloggio; pedaggio.<br />

PANCERIA, pancera dell'armatura; ventriera.<br />

PANIGIUM, panico, (Panicum italicum).<br />

PANITIUM: vedi panigium.<br />

PANNUS SERICUS CETANINUS, panno di seta.<br />

PANNUS SERICUS SENDALICEUS, pano di seta (sottile - sendalo).<br />

PAPIRUS, carta; indice, agenda.<br />

PARASIDES, stoviglie: piatti scodelle, catini.<br />

PASSUS, passo, valico; gola dei monti.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1628


Dizionario dei termini poco comuni<br />

PATRUELIS, cugino da parte del padre.<br />

PECHA, tributo, tassa (vinum sine pecha) (Capsa 64 n. 99).<br />

PECIA, pezza, appezzamento di terra.<br />

PECULIUM, beni mobili, animali domestici; beni non conteggiati nella dote; piccoli averi degli<br />

uomini non liberi.<br />

PECUNIA FOENERATA, denaro messo a frutto.<br />

PEDAGIUM, pedaggio.<br />

PEGULA, pegola, pece.<br />

PELIZIA, pelliccia; vestito fatto con pelli.<br />

PENSATA, pesata, diritto sulla pesa.<br />

PERANGARIA, prestazioni con animali o carri sulle strade secondarie (strade traverse);<br />

esazioni e prestazioni sul patrimonio.<br />

PERNA, pelle (Capsa 3 n. 39).<br />

PERTICA, anche giurisdizione, ambito giurisdizionale (Bacheta) (pertica Perzini).<br />

PERTICA, misura di lunghezza e di superficie.<br />

PESAROLLUM, grossa pietra rotonda che serviva a pesare i carri di legna; stadera (Capsa 28 n.<br />

27).<br />

PETIA, pezza: vedi pecia.<br />

PIGAGNUM, passerella, ponticello (Capsa 9 n. 22).<br />

PIOVEGUM, piovego, prestazione gratuita.<br />

PIPER, pepe.<br />

PIXONATICUM, diritto di raccogliere la pece o resina delle conifere; tassa corrispondente<br />

(Capsa 40 n. 14;Capsa 64 n. 27).<br />

PLACENTULA, focaccia.<br />

PLACITUM, diritto di assemblea; sessione giudiziaria; tassa per la sessione data al giudice;<br />

disposizione legislativa.<br />

PLAGIUM, ferita; plaga.<br />

PLAIDUM: vedi placitum.<br />

PLAUSTRUM, carro a quattro ruote.<br />

PLODIUM, piovo, misura per la terra.<br />

PLOVANUS, specie di scario (a Terlago) (Capsa 3 n. 49).<br />

PLUVEGE (ad), piovego, prestazione gratuita (Capsa 64 n. 63).<br />

PODERUM, podere.<br />

POMARIUM, frutteto.<br />

PONDUS, peso; stadera o bilancia pubblica.<br />

PORTATOR, portatore.<br />

POSTA, luogo, insieme di cose (spesa); cliente; lista dei beni immobili.<br />

POSTERULA, porta posteriore; strada secondaria.<br />

POVINA, poina, ricotta.<br />

PRADIVA, messa a prato.<br />

PRATIVA: vedi pradiva.<br />

PRESA CASEI, porzione, parte di formaggio; caglio (presór). (Capsa 58 n. 58;Capsa 83 n. 1<br />

bis),<br />

PREVIGNUS, figliastro.<br />

PROTOMISEOS, ius, prelazione.<br />

PUTEA, pozzo della miniera.<br />

QUADRA, quartiere, colomello; rinforzo di un castello.<br />

QUARTA STARII, misura per il grano.<br />

QUARTERIUM, misura per il vino; quarta di decima; quartiere.<br />

QUARTINUM, quartino; vaso per il vino.<br />

QUATRENUS, quattrino.<br />

RADAROLUS, zatteriere.<br />

RAMONUS, rimone, braccio morto del fiume.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1629


Dizionario dei termini poco comuni<br />

RASUS, raso; starius rasus, cioè pieno fino all'orlo e rasato con una asticella. La rasatura<br />

andava a colui che misurava.<br />

RATES, zattera.<br />

RATUS: vedi rates.<br />

RAXA, danno, vessazione.<br />

REGALIA, diritti regali: riscuotere le tasse, batter moneta ecc. proprietà dei terreni.<br />

REGESTUM, riassunto di un documento.<br />

REGULA, distretto giurisdizionale; statuti di una comunità (Carta di Regola); l'insieme dei<br />

vicini radunati in assemblea.<br />

REITEVOLUM, feudum (Capsa 63 n. 5) cfr. Ritevole.<br />

RENENSIS, ragnese, fiorino del Reno.<br />

REPAGULUM, riparo, argine.<br />

REPRESALEA, rappresaglia; diritto di rivalsa sui beni rubati.<br />

RESTELLUS, cancello.<br />

RETEVOLE (feudum retevole), cfr. Ritevole (Capsa 63 n. 1).<br />

REVERSALE, ricevuta, quietanza (dichiarazione d'obbligo nelle cariche feudali).<br />

RIMANIA: vedi arimania.<br />

RIMANUS: vedi arimanno, chi possiede un'arimannia.<br />

RIPATICUM, diritto di passare sulle acque; tassa sul passaggio (per il traino delle barche lungo<br />

le rive di un fiume).<br />

RIPERIA, riviera.<br />

RITEVOLE, (feudum -), cfr. Kink R., Codex Wangianus, n. 138, p. 315 nota. - Feudo ereditario<br />

che passa al Signore per mancanza di eredi.<br />

RIVATICUM: vedi ripaticum.<br />

RIVERA, riviera.<br />

RODA ARZENTARIAE, macina della miniera.<br />

ROGIALE, roggia.<br />

ROMANUS: vedi rimanus.<br />

RONCARE, dissodare.<br />

ROSTA, riparo di sassi o pali di legno lungo la riva di un fiume; argine.<br />

ROZALIS CANALIS, roggia.<br />

RUGIA, roggia.<br />

RUNCUS NOVUS, novale.<br />

SACRA, sagra; festa anniversaria della dedicazione di una chiesa.<br />

SACRAMENTUM, giuramento.<br />

SAGINA, misura per olio.<br />

SALMA, misura per solidi e liquidi, soma.<br />

SALTUARIA, saltaria: ufficio del guardiaboschi o guardiacampo.<br />

SASONATUS, stagionato.<br />

SAUMA: vedi salma.<br />

SAUMARIUM, basto per bestie da soma; bestia da soma (Capsa 3 n. 39).<br />

SAUWARIUM: vedi saumarium (Capsa 3 n. 39).<br />

SCANDELA, grano (Hordeum distichum).<br />

SCANDELLA: vedi scandela.<br />

SCANDOLA, scandola, assicella per la copertura dei tetti al posto dei coppi o tegole di creta.<br />

SCAPULA, spalla.<br />

SCARA, scaria, squadra militare.<br />

SCARAGUAITA, scorta (fare scorta), custodia, guardia notturna.<br />

SCARAVALTA: vedi scaraguaita.<br />

SCARAWAITA: vedi scaraguaita.<br />

SCARIA, circoscrizione dello scario.<br />

SCARIUS, amministratore della scaria; giudice minore.<br />

SCIFFUM, coppa, calice.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1630


Dizionario dei termini poco comuni<br />

SCINDULA: vedi scandola.<br />

SCLAVA UVA, uva schiava. (cum vineis sclavis:Capsa 50 n. 2; duo plaustra vini sclavi:Capsa<br />

31 n. 84).<br />

SCLAVA, zattera, chiatta.<br />

SCLOPETUM A ROTA, schioppo a ruota.<br />

SCUFIA: vedi scufium.<br />

SCUFIUM, tassa presso i Longobardi; piovego al castello.<br />

SCUTIFER, scudiero.<br />

SEDILIS: vedi sedimen.<br />

SEDIMEN, terreno libero adatto alla costruzione di un edificio; anche terreno libero per<br />

piantarvi alberi da frutto.<br />

SEGA, segheria.<br />

SEGESTES, cereali; campi per seminare.<br />

SEGOSTA, catena per appendere il recipiente sul fuoco.<br />

SESLA (in), durante la mietitura (in sesla sive in messe) (Capsa 10 n. 55).<br />

SESSIO, sessione; luogo adatto ad una costruzione (sedimen). (Capsa 30 n. 61).<br />

SESTA, ferie estive?<br />

SEXTARIUS, staio per liquidi e solidi.<br />

SICALA, segale (Secale cereale).<br />

SICCUS, secco, ben stagionato.<br />

SICUS: vedi siccus.<br />

SIGALA: vedi sicala.<br />

SILIGO (-inis), specie di grano (Triticum hibernum).<br />

SIMULTATES, complotti, cospirazioni, fazioni.<br />

SINDULA: vedi scandola.<br />

SLAVAROLUS: sclavarolus: conduttore di chiatte, zattere.<br />

SOLDUS: vedi solidus.<br />

SOLESATA, soleggiata.<br />

SOLIDUS, soldo (moneta).<br />

SOLUTUM, pagato, soddisfatto.<br />

SOMA, carico, misura per grano.<br />

SOUNMARIUM: vedi sauwarium (Capsa 53 n. 1).<br />

SPALDARE, munire di spalti, muri esterni di un castello (spaldum: murus exterior vel<br />

prominens, propugnaculi species).<br />

SPELTA, specie di grano.<br />

SPINA, spina della botte (Capsa 2 n. 46).<br />

SPISADRUS, lanciaio, fabbricatore o commerciante di lancie (Capsa 30 n. 14). Portatore di<br />

lancia.<br />

SPORONUM, sperone, pungolo (Capsa 68 n. 42).<br />

STABULUM, stalla; alloggio per animali.<br />

STARIOLUS, piccolo staio.<br />

STARIUS, staio.<br />

STATERA, stadera, strumento per pesare.<br />

STATIOTES, (Capsa 67 n. 108), mercenari greci al soldo dei veneziani.<br />

STEURA, tassa, imposta, tributo (da Steuer).<br />

STOPA, stoppa.<br />

STROPATICUM, scilicet ex 60 bestiis (quae veniunt a montaneis) matrem et filiam et ex illis<br />

debent habere decimam partem (Capsa 62 n. 16, 81).<br />

STUBA, stanza riscaldata; hypocaustum.<br />

STUPA: vedi stuba.<br />

SURGUM, sorgo (Surghum cernuum).<br />

SUSUM (in), in su.<br />

TABERNA, taverna, locanda, bottega.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1631


Dizionario dei termini poco comuni<br />

TABULA, tavola, pertica, misura di superficie.<br />

TALEA, taglia; tassa pro capite (poi prezzo per la cattura di un criminale).<br />

TALERUS, tallero (moneta).<br />

TAXILLI, tasselli; dadi da gioco.<br />

TEIA, tia, legno resinoso per accender il fuoco (Capsa 11 n. 8).<br />

TELONEUM, dazio; banco del daziere.<br />

TEMPRARIUM, temperino.<br />

TENERE, possessione, territorio.<br />

TENSA, protezione; tettoia.<br />

TENUTA, possessione.<br />

TEREBINTINA, trementina (liquido ottenuto incidendo le conifere).<br />

THELLONEUM: vedi teloneum.<br />

TOALIA, tovaglia, tappeto.<br />

TORCULAR, torchio; luogo per torchiare il vino e l'olio.<br />

TOVUM, valletta da cui di si calano, scivolando, i tronchi degli alberi in montagna (tof).<br />

TRABUCHUM, catapulta per lanciare pietre; macchina da guerra (Capsa 37 n. 19).<br />

TREVA, tregua.<br />

TREVIA: vedi treva.<br />

TRIREMIS, trireme, galera.<br />

ULNA, misura per il panno; auna; braccio.<br />

ULTRA MARE = oltre il mare (= alle crociate); Terra Santa.<br />

UNCIA, oncia.<br />

URNA, orna, misura per il vino.<br />

URNELLA, piccola orna.<br />

URTA, prestazione gratuita (fassione).<br />

USSARA, paratoia (sistema mobile di sbarramento).<br />

USURA, interesse sul danaro; usura.<br />

VADIUM: vedi wadium.<br />

VAION, varco nella siepe; passaggio interrotto su un fosso.<br />

VANEZIA, campo.<br />

VARDA: vedi Warda.<br />

VASA, liquido del mosto (dialetto vasa); botte.<br />

VASSA: vedi vasa.<br />

VASSALATICUM, omaggio; diritto di;<br />

VASSALUS, vassallo, servitore (da vassus: fedele al servizio del re o del vescovo).<br />

VAUDUM, guado, vò.<br />

VEGES (vegetis), botte; moggio.<br />

VEGRE, incolto; campi incolti.<br />

VEIES: vedi Veges.<br />

VERMES SERICI, bachi da seta.<br />

VEXA, vessazione, danno.<br />

VIDATUM, vitato, piantato a viti.<br />

VINUM LATINUM, vino forte (?) (Capsa 11 n. 9).<br />

VINUM THEUTONICUM, vino debole (?) (Capsa 11 n. 9).<br />

VIRIDARIUM, giardino, orto.<br />

WADALE, frazione di Povo (cfr. Tovazzi G. Prezzologia, n. 784).<br />

WADIUM, garanzia, pegno, salario; beni ipotecari.<br />

WADO (-onis): vedi wadium.<br />

WAITUM, guaita; guardia, custodia.<br />

WARDA, guardia, sentinella, custodia.<br />

WARDIANUS, guardiano (superiore di un convento francescano).<br />

WARENTATIO, garanzia.<br />

WERA, guerra.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1632


Dizionario dei termini poco comuni<br />

WERCHUS, maestro minatore; membro della corporazione dei minatori; anche semplicemente<br />

minatore (da Gewerke).<br />

WERRA, guerra.<br />

YCONIMUS, economo, amministratore.<br />

ZEVOLA, cipolla (capsa 3 n. 3).<br />

ZOSUM (in), in giù.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1633


Bibliografia essenziale<br />

Bibliografia essenziale<br />

Molti di questi documenti sono sono stati citati, riportati in regesto ed anche al completo.<br />

Si riporta qui soltanto la bibliografia riguardante opere in cui sono riportati o citati parecchi di<br />

questi documenti; il lettore troverà vari altri documenti presenti nelle singole monografie<br />

trattanti la storia dei singoli paesi o castelli, che sarebbe troppo lungo elencare.<br />

Sigle:<br />

AST=Archivio di Stato di Trento<br />

B.C.T. = Biblioteca Comunale di Trento<br />

ALBERTI FRANCESCO FELICE, Annali del Principato ecclesiastico di Trento dal 1022 al<br />

1540. A cura di Tommaso Gar. Trento, Monauni, 1860.<br />

ALBERTI POIA ALDO, Un feudo extraterritoriale del Principato di Trento, Castellaro<br />

mantovano. Trento, Società per gli studi trentini, 1950.<br />

Antiche (Le) monete della regione Trentino-Alto Adige. Trento, 1971.<br />

<strong>ARCHIVI</strong>O del Principato vescovile. Inventario. Archivio di stato di Trento, 1951.<br />

Archivio per l'Alto Adige. Gleno - Firenze, 1906: continua.<br />

Archivio storico per Trieste, l'Istria e il Trentino. Roma, 1882 - 1889.<br />

Archivio trentino, 1882 - 1914.<br />

Atti dell'i.r. accademia degli Agiati di Rovereto: dal 1826 al 1883 come Appendice del<br />

Messaggiere Tirolese; continua dopo il 1918 col titolo Atti della accademia roveretana<br />

degli Agiati.<br />

ATZ Karl. SCHATZ Adelgott, Das deutsche Antheil des Bisthumus Trient. Bolzano, 1903.<br />

AUSSERER Carlo, Il castello di Stenico coi suoi signori e capitani. Trento, 1911.<br />

Bonelli Benedetto OFM, Monumenta Ecclesiae tridentinae voluminis tertii pars altera in qua<br />

continetur tridentinorum antistitum series universa commentario historico-diplomatico<br />

illustrata. Accedunt catalogi Decanorum, Canonicorum, Praepositorum ac<br />

Suffraganeorum eiusdem Ecclesiae; necnon Praepositorum Regularium S. Michaelis ad<br />

Athesim, ac S. Mariae in Augia, nunc Gries; atque MSS codicum episcopalium et<br />

capitularium Tridenti. Item vindiciae Georgii Hackii episcopi Tridentini; collectanea<br />

Hinderbachiana in iudaeos B. Simonis Innocenti interfectores, atque documentorum<br />

decas. Tridenti 1765, pp. XX, 51563 .<br />

Bonelli Benedetto OFM, Notizie istorico-critiche della Chiesa di Trento. Volume terzo. Parte<br />

prima. In cui contengonsi due dissertazioni apologetiche con una raccolta di documenti.<br />

Cioè di Calendari, Costituzioni sinodali, Diplomi, Carte, antichità, Memorie etc. Trento<br />

1762, cc. 8 (a-a 2 -b-b 2 ), 501, [3] 64 .<br />

Bonelli Benedetto OFM, Notizie istorico-critiche intorno al B. M. Adelpreto vescovo e<br />

comprotettore della Chiesa di Trento ed intorno ad altri vescovi della Germania e<br />

dell'Italia a' tempi dello scisma di Federigo I imperadore, in due volumi contrapposti<br />

all'Apologia delle Memorie antiche di Rovereto I-II. I. Trento 1760, pp. [20], XX, 462,<br />

[2]; ill. 1 (c. 1v); II. Trento 1761, pp. XCVI, 730.<br />

BONELLI Benedetto, Dissertazione apologetica sul martirio del beato Simone da Trento.<br />

Trento, G.B. Parone, 1747.<br />

CASETTI Albino, Guida storico - archivistica del Trentino. Trento, 1961.<br />

CATTERINA Rocco, I signori di Castelbarco. Camerino, Savini, 1900.<br />

CETTO Adolfo, Castel Selva e Levico nella storia del principato vescovile di Trento. Indagini e<br />

memorie. Trento, Saturnia, 1952.<br />

CIVIS. Periodico del gruppo storico Argentario: Trento: 1977-.<br />

63 2<br />

Vi è a piè pagina la numerazione a-b e A-Ttt .<br />

64 2 2<br />

Vi è anche la numerazione A-A ecc. fino Rrr<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1634


Bibliografia essenziale<br />

CUSIN Fabio, I primi due secoli del Principato ecclesiastico di Trento. Urbino, S.T.E.U., 1938.<br />

DOMINEZ Guido, Regesto cronologico, delle carte, delle scritture del Principato... Cividale,<br />

Strazzolini, 1897.<br />

FESTI Cesare, Genealogia e cenni storici, critici della nobil casa di Lodrone nel Trentino. Bari,<br />

1893. Estratto dal Giornale araldico genealogico 20 (1893).<br />

FESTI Cesare, Memorie genealogiche sugli antichi signori di castel Seiano nel Trentino. Bari,<br />

1897. Estratto dal Giornale araldico genealogico, 24 (1897) n. 11/12.<br />

FESTI Cesare, Memorie genealogiche sulla nobil famiglia trentina de' Belenzani. Verona, 1896.<br />

Fonti di storia trentina. Documenti e regesti. Trento, 1928. È uscito un solo fascicolo.<br />

GHETTA Frumenzio, L'aquila. Stemma di Trento e del Trentino. Trento, Edizioni biblioteca<br />

PP. Francescani, 1973.<br />

GORFER Aldo, I castelli del Trentino. Trento, Saturnia, 1965-1996.<br />

GORFER Aldo, Le valli del Trentino. Guida geografico-storico-artistico-ambientale. Trento,<br />

Manfrini, 1975 - 1977. Ed. II.<br />

HORMAYR Ioseph, Geschichte der gefürsteten Grafschaft Tirol. Tubinga, 1806 - 1808.<br />

HUTER Franz, Tiroler Urkundenbuch. I. Band: bis zum Jahre 1200; II. Band: 1200 - 1230; III.<br />

Band: 1231 - 1253. Innsbruck, 1937 - 1957.<br />

INAMA Vigilio, Storia delle valli di Non e Sole nel Trentino dalle origini fino al sec. XVI.<br />

Trento, Zippel, 1905.<br />

KINK Rudolf, Codex Wangianus. Vienna, 1852.<br />

KÖGL Iosef, La sovranità dei vescovi di Trento e di Bressanone. Trento, Artigianelli, 1964.<br />

LANGER E., Die Geschichte der Familie Thu n. Vienna, Gerold, 1905.<br />

LORENZI E., Dizionario toponomastico tridentino. Gleno, 1932.<br />

MORIZZO M. - REICH D., Codex Clesianus; i primi sette libri. Estratto dalla Rivista<br />

Tridentina.<br />

RIVISTA TRIDENTINA, a cura dell'Associazione universitaria cattolica trentina. Trento, 1901<br />

- 1915.<br />

SANTIFALLER Leo, Urkunden und Forschungen zur Geschichte des Trientner Domkapitels<br />

im Mittelalter. Vienna, Universum, 1948.<br />

SCHALLER Henri, Généalogie de la maison des comtes Spaur de Flavon et Valör au Tyrol<br />

méridional. Fribourg, Fragnière Frères, 1898.<br />

STELLA Aldo, Politica ed economica nel territorio trentino - tirolese dal XIII al XVII secolo.<br />

STOLZ Otto, Geschichte des Landes Tirol. Innsbruck, Tyrolia, 1955.<br />

STUDI TRENTINI DI SCIENZE STORICHE. Periodico della Società di studi per la Venezia<br />

Tridentina 1920: continua.<br />

TABARELLI G.M. - CONTI F., Castelli del Trentino. Milano, Hörlich, 1974.<br />

TABARELLI Gian Maria, Castelli dell'Alto Adige. Milano, Görlich, 1974.<br />

TOVAZZI Giangrisostomo, Parochiale tridentinum. A cura di P. Remo Stenico, Trento,<br />

Edizioni biblioteca PP. Francescani, 1970.<br />

TRIDENTUM. Periodico: 1898 - 1913.<br />

VOLTELINI Hans von, Die Südtiroler Notariats - Imbreviaturen des 13. Jahrhunderts.<br />

Innsbruck, Wagner, 1899; 1951.<br />

WEBER Simone, I vescovi suffraganei della chiesa di Trento. Trento, AOR, 1932.<br />

WIESFLECKER Hermann - RAINER Johann, Die Regesten der Grafen von Tirol und<br />

Görz, Herzoge von Kärnten II/1. Die Regesten Meinhards II. (I.) 1271–1295,<br />

Innsbruck 1952<br />

ZIEGER Antonio, Castel Campo nelle Giudicarie. Trento, Dossi, 1950!<br />

ZOTTI Raffaele, Storia della valle Lagarina. Trento, Monauni, 1862 - 1863.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1635


Indice cronologico<br />

Indice cronologico<br />

1018 giugno 26 Capsa 53 n. 8<br />

1027 maggio 31 Capsa 1 n. 1<br />

1027 maggio 31 Capsa 18 n. 9<br />

1027 maggio 31 Capsa 21 n. 1<br />

1027 giugno 1 Capsa 1 n. 18 Ex 99 n. 105<br />

1028 giugno 1 Capsa 1 n. 2<br />

1028 giugno 1 Capsa 1 n. 17 Ex 99 n. 104<br />

1028 giugno 1 Capsa 18 n. 9<br />

1028 giugno 1 Capsa 21 n. 1<br />

sec. XII - I metà Capsa 4 n. 8<br />

1101 nov. 10 Capsa 40 n. 1<br />

1112 giugno 19 Capsa 12 n. 10<br />

1147 maggio 5 Capsa 64 n. 95<br />

1149 febbraio 22 Capsa 2 n. 70<br />

1159 marzo 25 Capsa 6 n. 17<br />

1160 maggio 20 Capsa 59 n. 21<br />

1160 settembre 21 Capsa 2 n. 1<br />

1160 settembre 21 Capsa 2 n. 2<br />

1161 - - Capsa 1 n. 4<br />

1161 - - Capsa 18 n. 9<br />

1161 settembre 21 Capsa 1 n. 3<br />

1161 settembre 21 Capsa 21 n. 1<br />

1161 settembre 21 Capsa 1 n. 19 Ex 99 n. 106<br />

1167 febbraio 10 Capsa 1 n. 5<br />

1167 febbraio 10 Capsa 21 n. 1<br />

1168 aprile 29 Capsa 5 n. 65<br />

1171 luglio 2 Capsa 8 n. 84<br />

1171 dicembre 7 Capsa 37 n. 37<br />

1172 aprile 24 Capsa 64 n. 1<br />

1177 settembre 9 Capsa 43 n. 59 Ex 87 n. 14<br />

1178 marzo 4 Capsa 64 n. 103<br />

1178 marzo 21 Capsa 64 n. 2<br />

1178 marzo 27 Capsa 37 n. 38<br />

1180 gennaio 1 Capsa 53 n. 1<br />

1180 febbraio - Capsa 64 n. 3<br />

1180 agosto 1 Capsa 37 n. 1<br />

1180 agosto 7 Capsa 64 n. 4<br />

1181 aprile 19 Capsa 37 n. 2<br />

1181 maggio 31 Capsa 58 n. 1<br />

1182 febbraio 9 Capsa 3 n. 70<br />

1182 ottobre 31 Capsa 2 n. 10<br />

1182 dicembre 14 Capsa 6 n. 18<br />

1183 giugno 29 Capsa 37 n. 3<br />

1184 marzo 15<br />

1185 marzo 22 -<br />

Capsa 40 n. 2<br />

1214 aprile 19 Capsa 72 n. 1<br />

1185 marzo 3 Capsa 2 n. 71<br />

1185 luglio 23 Capsa 58 n. 2<br />

1185 agosto 27 Capsa 2 n. 56<br />

1187 giugno 18 Capsa 59 n. 1<br />

1187 luglio 8 Capsa 43 n. 34<br />

1187 ottobre 3 Capsa 64 n. 5<br />

1188 aprile 24 Capsa 12 n. 18<br />

1188 maggio 24 Capsa 63 n. 1<br />

1188 agosto 24 Capsa 31 n. 45 Ex 94 n. 53<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1636<br />

1189 - - Capsa 21 n. 4<br />

1189 febbraio 15 Capsa 1 n. 6<br />

1189 febbraio 15 Capsa 21 n. 1<br />

1189 agosto 24 Capsa 31 n. 1<br />

1189 settembre 4 Capsa 31 n. 1<br />

1189 ottobre 13 Capsa 64 n. 6<br />

1190 agosto 15 Capsa 59 n. 140<br />

1190 aprile 19 Capsa 21 n. 5<br />

1190 aprile 19 Capsa 61 n. 1<br />

1190 giugno 24 Capsa 11 n. 28<br />

1190 luglio 5 Capsa 64 n. 7<br />

1191 - - Capsa 21 n. 4<br />

1191 aprile 11 Capsa 64 n. 8<br />

1191 aprile 17 Capsa 64 n. 9<br />

1191 maggio 3 Capsa 64 n. 10<br />

1191 maggio 25 Capsa 61 n. 2<br />

1191 giugno 2 Capsa 61 n. 2<br />

1191 luglio 28 Capsa 2 n. 31<br />

1191 agosto 1 Capsa 2 n. 3<br />

1192 gennaio 25 Capsa 64 n. 12<br />

1192 gennaio 26 Capsa 64 n. 11<br />

1192 aprile 25 Capsa 64 n. 13<br />

1192 ottobre 6 Capsa 59 n. 2<br />

1193 aprile 5 Capsa 64 n. 14<br />

1193 maggio 16 Capsa 64 n. 15<br />

1193 ottobre 8 Capsa 59 n. 3<br />

1193 nov. 2 Capsa 10 n. 42<br />

1193 nov. 8 Capsa 64 n. 16<br />

1194 nov. 29 Capsa 45 n. 1<br />

1194 - - Capsa 49 n. 8<br />

1194 - 12 Capsa 61 n. 3<br />

1194 maggio 10 Capsa 58 n. 58<br />

1194 luglio 9 Capsa 58 n. 3<br />

1195 gennaio 16 Capsa 3 n. 6<br />

1195 febbraio 18 Capsa 70 n. 1<br />

1195 marzo 2 Capsa 2 n. 72<br />

1195 maggio 12 Capsa 70 n. 2<br />

1195 giugno 13 Capsa 58 n. 5<br />

1195 ottobre 17 Capsa 64 n. 17<br />

1196 luglio 1 Capsa 58 n. 4<br />

1196 agosto 19 Capsa 64 n. 18<br />

1197 maggio 1 Capsa 50 n. 21<br />

1197 maggio 2 Capsa 64 n. 19<br />

1197 dicembre 2 Capsa 59 n. 4<br />

1198 gennaio 19 Capsa 59 n. 5<br />

1198 agosto 16 Capsa 32 n. 14<br />

1198 agosto 17 Capsa 2 n. 32<br />

1198 nov. 2 Capsa 57 n. 5<br />

1199 gennaio 4 Capsa 59 n. 6<br />

1199 gennaio 26 Capsa 64 n. 20<br />

1199 aprile 4 Capsa 64 n. 21<br />

1199 settembre 2 Capsa 64 n. 22<br />

1199 dicembre 12 Capsa 10 n. 43<br />

1199 dicembre 12 Capsa 10 n. 44<br />

sec. XIII Capsa 11 n. 31<br />

sec. XIII Capsa 70 n. 31<br />

sec. XIII – I metà Capsa 10 n. 24


Indice cronologico<br />

1200 - - Capsa 28 n. 1<br />

1200 gennaio 26 Capsa 64 n. 23<br />

1200 febbraio 28 Capsa 2 n. 46<br />

1200 febbraio 28 Capsa 59 n. 7<br />

1200 marzo 6 Capsa 59 n. 8<br />

1200 agosto 25 Capsa 64 n. 24<br />

1201 ottobre 5 Capsa 64 n. 25<br />

1202 febbraio 27 Capsa 59 n. 9<br />

1202 marzo 4 Capsa 3 n. 16<br />

1202 marzo 4 Capsa 21 n. 4<br />

1202 aprile 30 Capsa 59 n. 14<br />

1202 aprile 30 Capsa 63 n. 2<br />

1202 luglio 3 Capsa 63 n. 5<br />

1202 luglio 14 Capsa 59 n. 10<br />

1202 luglio 30 Capsa 64 n. 358<br />

1202 agosto 26 Capsa 10 n. 45<br />

1202 dicembre 21 Capsa 64 n. 26<br />

1203 aprile 11 Capsa 50 n. 25<br />

1203 luglio 14 Capsa 58 n. 59<br />

1203 agosto 9 Capsa 50 n. 11<br />

1204 marzo 2 Capsa 30 n. 1<br />

1204 giugno 15 Capsa 64 n. 27<br />

1204 luglio 1 Capsa 53 n. 2<br />

1204 luglio 1 Capsa 3 n. 60<br />

1204 settembre 2 Capsa 8 n. 40<br />

1204 nov. 22 Capsa 5 n. 59<br />

1205 marzo 10 Capsa 40 n. 3<br />

1205 ottobre 20 Capsa 34 n. 1<br />

1206 maggio 27 Capsa 64 n. 33<br />

1207 giugno 26 Capsa 83 n. 1bis Ex 83 n. 71<br />

1207 agosto 9 Capsa 40 n. 4<br />

1207 nov. 4 Capsa 43 n. 60 Ex 87 n. 16<br />

1207 dicembre 11 Capsa 2 n. 33<br />

1208 - - Capsa 21 n. 4<br />

1208 gennaio 7 Capsa 70 n. 3<br />

1208 gennaio 13 Capsa 1 n. 7<br />

1208 gennaio 13 Capsa 1 n. 22 Ex 99 n. 109<br />

1208 gennaio 13 Capsa 18 n. 9<br />

1208 gennaio 13 Capsa 21 n. 1<br />

1208 febbraio 7 Capsa 11 n. 1<br />

1208 febbraio 28 Capsa 2 n. 44<br />

1208 febbraio 29 Capsa 2 n. 45<br />

1208 febbraio 29 Capsa 37 n. 4<br />

1208 marzo 8 Capsa 64 n. 28<br />

1208 marzo 8 Capsa 64 n. 29<br />

1208 aprile 22 Capsa 64 n. 30<br />

1208 aprile 24 Capsa 64 n. 31<br />

1208 aprile 30 Capsa 60 n. 2<br />

1208 maggio 1 Capsa 59 n. 178<br />

1208 giugno 18 Capsa 21 n. 4<br />

1208 giugno 19 Capsa 66 n. 12 Ex 94 n. 9<br />

1208 luglio 15 Capsa 3 n. 7<br />

1208 agosto 26 Capsa 62 n. 1<br />

1208 settembre 13 Capsa 21 n. 5<br />

1208 ottobre 20 Capsa 64 n. 32<br />

1208 nov. 9 Capsa 70 n. 4<br />

1208 – 1314 Capsa 84 n. 1<br />

1209 febbraio 26 Capsa 3 n. 1<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1637<br />

1209 marzo 1 Capsa 2 n. 35<br />

1209 maggio 9 Capsa 3 n. 85<br />

1209 maggio 9 Capsa 3 n. 86<br />

1209 giugno 7 Capsa 83 n. 1 Ex 83 n. 71<br />

1209 giugno 20 Capsa 59 n. 12<br />

1209 luglio 21 Capsa 59 n. 11<br />

1209 agosto 12 Capsa 44 n. 1<br />

1209 ottobre 16 Capsa 63 n. 3<br />

1209 nov. 5 Capsa 2 n. 34<br />

1209 nov. 5 Capsa 2 n. 36<br />

1209 dicembre 7 Capsa 59 n. 13<br />

1209 dicembre 10 Capsa 3 n. 13<br />

1209 dicembre 27 Capsa 2 n. 4<br />

1210 - - Capsa 21 n. 5<br />

1210 - - Capsa 21 n. 5<br />

1210 - - Capsa 21 n. 5<br />

1210 - - Capsa 21 n. 5<br />

1210 - - Capsa 21 n. 5<br />

1210 gennaio 17 Capsa 64 n. 33<br />

1210 febbraio 2 Capsa 59 n. 14<br />

1210 febbraio 11 Capsa 21 n. 4<br />

1210 febbraio 11 Capsa 21 n. 4<br />

1210 aprile 12 Capsa 11 n. 2<br />

1210 maggio 26 Capsa 30 n. 2<br />

1210 maggio 26 Capsa 30 n. 3<br />

1210 giugno 10 Capsa 28 n. 9<br />

1210 agosto 11 Capsa 21 n. 5<br />

1210 agosto 20 Capsa 7 n. 11<br />

1210 settembre 11 Capsa 30 n. 4<br />

1210 settembre 11 Capsa 30 n. 5<br />

1210 ottobre 24 Capsa 68 n. 1<br />

1210 nov. 19 Capsa 9 n. 1<br />

1210 nov. 25 Capsa 64 n. 34<br />

1210 nov. 28 Capsa 59 n. 140<br />

1211 - - Capsa 21 n. 5<br />

1211 - - Capsa 21 n. 5<br />

1211 - - Capsa 21 n. 5<br />

1211 - - Capsa 21 n. 5<br />

1211 - - Capsa 21 n. 5<br />

1211 - - Capsa 21 n. 5<br />

1211 - - Capsa 21 n. 5<br />

1211 - - Capsa 21 n. 4<br />

1211 - - Capsa 21 n. 4<br />

1211 gennaio 8 Capsa 2 n. 37<br />

1211 gennaio 8 Capsa 2 n. 48<br />

1211 febbraio 2 Capsa 68 n. 1<br />

1211 marzo 16 Capsa 68 n. 1<br />

1211 marzo 19 Capsa 83 n. 2 Ex 83 n. 72<br />

1211 aprile 24 Capsa 32 n. 35<br />

1211 giugno 21 Capsa 64 n. 35<br />

1211 luglio 9 Capsa 62 n. 2<br />

1211 settembre 14 Capsa 7 n. 27<br />

1211 ottobre - Capsa 30 n. 6<br />

1211 ottobre 8 Capsa 61 n. 4<br />

1211 ottobre 8 Capsa 61 n. 35<br />

1211 ottobre 30 Capsa 7 n. 97<br />

1211 nov. 2 Capsa 3 n. 14<br />

1211 nov. 6 Capsa 30 n. 28


Indice cronologico<br />

1211 dicembre 16 Capsa 68 n. 1<br />

1211 dicembre 16 Capsa 68 n. 1<br />

1211 dicembre 16 Capsa 68 n. 1<br />

1211 dicembre 18 Capsa 68 n. 1<br />

1212 - - Capsa 21 n. 4<br />

1212 - - Capsa 21 n. 5<br />

1212 - - Capsa 21 n. 5<br />

1212 - - Capsa 21 n. 5<br />

1212 - - Capsa 21 n. 5<br />

1212 - - Capsa 21 n. 5<br />

1212 - - Capsa 21 n. 5<br />

1212 - - Capsa 28 n. 9<br />

1212 gennaio 22 Capsa 63 n. 4<br />

1212 gennaio 30 Capsa 2 n. 11<br />

1212 marzo 10 Capsa 2 n. 38<br />

1212 marzo 28 Capsa 62 n. 3<br />

1212 marzo 30 Capsa 37 n. 7<br />

1212 aprile 7 Capsa 64 n. 36<br />

1212 aprile 12 Capsa 21 n. 4<br />

1212 aprile 12 Capsa 37 n. 5<br />

1212 aprile 12 Capsa 37 n. 8<br />

1212 maggio 5 Capsa 58 n. 55<br />

1212 maggio 14 Capsa 64 n. 37<br />

1212 giugno 8 Capsa 8 n. 87<br />

1212 giugno 16 Capsa 2 n. 36<br />

1212 luglio 12 Capsa 81 n. 47 Ex 104 n. 41<br />

1212 luglio 24 Capsa 37 n. 6<br />

1212 ottobre 3 Capsa 68 n. 1<br />

1212 ottobre 16 Capsa 28 n. 9<br />

1213 - - Capsa 21 n. 5<br />

1213 - - Capsa 21 n. 5<br />

1213 - - Capsa 21 n. 5<br />

1213 - - Capsa 21 n. 5<br />

1213 - 1295 Capsa 9 n. 23<br />

1213 marzo 8 Capsa 64 n. 38<br />

1213 agosto 15 Capsa 3 n. 8<br />

1213 settembre 8 Capsa 61 n. 5<br />

1213 ottobre 18 Capsa 13 n. 1<br />

1213 ottobre 18 Capsa 9 n. 2<br />

1213 ottobre 19 Capsa 9 n. 2<br />

1213 nov. 21 Capsa 64 n. 39<br />

1213 nov. 23 Capsa 3 n. 9<br />

1214 - - Capsa 63 n. 5<br />

1214 - - Capsa 10 n. 7<br />

1214 - - Capsa 2 n. 49<br />

1214 - - Capsa 21 n. 5<br />

1214 - - Capsa 37 n. 10<br />

1214 gennaio 7 Capsa 2 n. 17<br />

1214 gennaio 15 Capsa 64 n. 40<br />

1214 gennaio 28 Capsa 53 n. 4<br />

1214 febbraio 2 Capsa 64 n. 41<br />

1214 febbraio 19 Capsa 3 n. 64<br />

1214 marzo 4 Capsa 64 n. 42<br />

1214 marzo 26 Capsa 11 n. 3<br />

1214 marzo 31 Capsa 60 n. 1<br />

1214 giugno 27 Capsa 2 n. 39<br />

1214 giugno 27 Capsa 61 n. 7<br />

1214 maggio 2 Capsa 59 n. 15<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1638<br />

1214 maggio 7 Capsa 59 n. 16<br />

1214 maggio 22 Capsa 61 n. 6<br />

1214 maggio 22 Capsa 61 n. 38<br />

1214 luglio 20 Capsa 66 n. 1<br />

1214 settembre 7 Capsa 48 n. 1<br />

1214 settembre 7 Capsa 9 n. 22<br />

1214 settembre 12 Capsa 64 n. 43<br />

1214 ottobre 17 Capsa 50 n. 1<br />

1214 nov. 22 Capsa 10 n. 1<br />

1214 nov. 22 Capsa 10 n. 2<br />

1214 nov. 22 Capsa 3 n. 17<br />

1214 dicembre 9 Capsa 61 n. 8<br />

1214 dicembre 15 Capsa 61 n. 9<br />

1215 - - Capsa 14 n. 1<br />

1215 - - Capsa 21 n. 4<br />

1215 - - Capsa 21 n. 4<br />

1215 - - Capsa 21 n. 5<br />

1215 - - Capsa 21 n. 5<br />

1215 - - Capsa 28 n. 2<br />

1215 - - Capsa 37 n. 9<br />

1215 febbraio 27 Capsa 64 n. 44<br />

1215 marzo 24 Capsa 63 n. 6<br />

1215 aprile 6 Capsa 59 n. 18<br />

1215 maggio 9 Capsa 59 n. 20<br />

1215 luglio 12 Capsa 59 n. 17<br />

1215 agosto 4 Capsa 30 n. 28<br />

1215 settembre 2 Capsa 50 n. 10<br />

1215 settembre 7 Capsa 34 n. 2<br />

1215 ottobre 30 Capsa 64 n. 45<br />

1215 nov. 3 Capsa 59 n. 19<br />

1215 dicembre 30 Capsa 2 n. 40<br />

1216 - - Capsa 21 n. 4<br />

1216 - - Capsa 21 n. 5<br />

1216 - - Capsa 59 n. 21<br />

1216 - - Capsa 59 n. 24<br />

1216 marzo 7 Capsa 10 n. 22<br />

1216 marzo 14 Capsa 64 n. 46<br />

1216 aprile 2 Capsa 64 n. 142<br />

1216 aprile 5 Capsa 3 n. 88<br />

1216 maggio 4 Capsa 64 n. 47<br />

1216 maggio 9 Capsa 37 n. 11<br />

1216 maggio 19 Capsa 36 n. 1<br />

1216 maggio 30 Capsa 64 n. 48<br />

1216 luglio 12 Capsa 37 n. 12<br />

1216 luglio 12 Capsa 57 n. 6<br />

1216 luglio 12 Capsa 57 n. 7<br />

1216 luglio 12 Capsa 59 n. 22<br />

1216 luglio 12 Capsa 62 n. 4<br />

1216 luglio 12 Capsa 63 n. 7<br />

1216 luglio 22 Capsa 53 n. 21 Ex 104 n. 77<br />

1216 luglio 22 Capsa 63 n. 9<br />

1216 luglio 27 Capsa 3 n. 87<br />

1216 luglio 28 Capsa 21 n. 5<br />

1216 luglio 29 Capsa 63 n. 10<br />

1216 luglio 29 Capsa 63 n. 11<br />

1216 agosto 1 Capsa 63 n. 12<br />

1216 agosto 3 Capsa 37 n. 12<br />

1216 agosto 3 Capsa 63 n. 8


Indice cronologico<br />

1216 agosto 3 Capsa 64 n. 49<br />

1216 agosto 12 Capsa 59 n. 23<br />

1217 - - Capsa 10 n. 7<br />

1217 marzo 31 Capsa 64 n. 50<br />

1217 aprile 6 Capsa 60 n. 3<br />

1217 aprile 15 Capsa 58 n. 16<br />

1217 aprile 26 Capsa 63 n. 14<br />

1217 luglio 4 Capsa 9 n. 3<br />

1217 luglio 17 Capsa 11 n. 37<br />

1217 luglio 17 Capsa 63 n. 41<br />

1217 agosto 29 Capsa 3 n. 89<br />

1217 nov. 4 Capsa 2 n. 41<br />

1218 gennaio 26 Capsa 58 n. 60<br />

1218 gennaio 30 Capsa 64 n. 51<br />

1218 febbraio 5 Capsa 58 n. 17<br />

1218 febbraio 21 Capsa 59 n. 25<br />

1218 marzo 27 Capsa 58 n. 28<br />

1218 aprile 3 Capsa 63 n. 13<br />

1218 maggio 26 Capsa 45 n. 2<br />

1218 giugno 12 Capsa 8 n. 85<br />

1218 giugno 17 Capsa 31 n. 2<br />

1218 giugno 27 Capsa 32 n. 13<br />

1218 giugno 27 Capsa 59 n. 26<br />

1218 luglio 1 Capsa 59 n. 27<br />

1218 luglio 3 Capsa 58 n. 18<br />

1218 ottobre 20 Capsa 83 n. 3 Ex 83 n. 72<br />

1220 - - Capsa 30 n. 7<br />

1220 - - Capsa 28 n. 3<br />

1220 gennaio 22 Capsa 3 n. 19<br />

1220 gennaio 23 Capsa 3 n. 15<br />

1220 febbraio 6 Capsa 63 n. 14<br />

1220 aprile 13 Capsa 64 n. 52<br />

1220 maggio 13 Capsa 58 n. 56<br />

1220 maggio 23 Capsa 40 n. 5<br />

1220 giugno 2 Capsa 61 n. 38<br />

1220 luglio 6 Capsa 64 n. 53<br />

1220 luglio 14 Capsa 3 n. 18<br />

1220 luglio 14 Capsa 3 n. 90<br />

1220 agosto 31 Capsa 59 n. 140<br />

1220 settembre 9 Capsa 21 n. 5<br />

1220 settembre 14 Capsa 58 n. 44<br />

1220 settembre 15 Capsa 2 n. 42<br />

1220 nov. 24 Capsa 58 n. 19<br />

1220 dicembre 3 Capsa 83 n. 4 Ex 83 n. 73<br />

1221 marzo 3 Capsa 83 n. 2 Ex 83 n. 72<br />

1221 marzo 4 Capsa 70 n. 5<br />

1221 giugno 20 Capsa 3 n. 20<br />

1221 luglio 24 Capsa 59 n. 28<br />

1221 luglio 27 Capsa 62 n. 5<br />

1221 agosto 10 Capsa 59 n. 29<br />

1221 agosto 14 Capsa 3 n. 10<br />

1221 agosto 22 Capsa 37 n. 13<br />

1221 agosto 27 Capsa 57 n. 8<br />

1221 nov. 26 Capsa 59 n. 30<br />

1222 - - Capsa 37 n. 15<br />

1222 - - Capsa 21 n. 4<br />

1222 gennaio 14 Capsa 8 n. 86<br />

1222 gennaio 24 Capsa 34 n. 3<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1639<br />

1222 marzo 12 Capsa 37 n. 14<br />

1222 marzo 27 Capsa 68 n. 2<br />

1222 maggio 15 Capsa 48 n. 2<br />

1222 luglio 29 Capsa 10 n. 23<br />

1222 agosto 5 Capsa 59 n. 31<br />

1222 agosto 6 Capsa 8 n. 88<br />

1222 agosto 11 Capsa 62 n. 6<br />

1222 agosto 13 Capsa 8 n. 88<br />

1222 agosto 15 Capsa 8 n. 88<br />

1222 agosto 17 Capsa 30 n. 8<br />

1222 agosto 17 Capsa 30 n. 9<br />

1222 agosto 27 Capsa 10 n. 25<br />

1222 agosto 29 Capsa 59 n. 32<br />

1222 agosto 31 Capsa 61 n. 10<br />

1222 agosto 31 Capsa 10 n. 25<br />

1222 settembre 5 Capsa 10 n. 25<br />

1222 nov. 6 Capsa 83 n. 5 Ex 83 n. 78<br />

1223 febbraio 12 Capsa 64 n. 54<br />

1223 marzo 7 Capsa 64 n. 55<br />

1223 marzo 15 Capsa 59 n. 179<br />

1223 settembre 24 Capsa 83 n. 4 Ex 83 n. 78<br />

1223 dicembre 3 Capsa 48 n. 2<br />

1223 dicembre 3 Capsa 48 n. 2<br />

1223 dicembre 27 Capsa 48 n. 2<br />

1224 maggio 1 Capsa 2 n. 43<br />

1224 giugno 25 Capsa 59 n. 33<br />

1224 giugno 25 Capsa 61 n. 35<br />

1224 giugno 29 Capsa 61 n. 17<br />

1224 settembre 19 Capsa 37 n. 16<br />

1224 ottobre 20 Capsa 37 n. 16<br />

1224 ottobre 7 Capsa 11 n. 4<br />

1224 nov. 2 Capsa 5 n. 4<br />

1224 nov. 22 Capsa 5 n. 28<br />

1225 - - Capsa 10 n. 7<br />

1225 gennaio 16 Capsa 5 n. 4<br />

1225 febbraio 6 Capsa 58 n. 20<br />

1225 marzo 3 Capsa 33 n. 27<br />

1225 marzo 7 Capsa 2 n. 50<br />

1225 marzo 9 Capsa 33 n. 26<br />

1225 marzo 15 Capsa 32 n. 45<br />

1225 marzo 26 Capsa 62 n. 7<br />

1225 luglio 19 Capsa 10 n. 3<br />

1225 ottobre 9 Capsa 64 n. 56<br />

1225 nov. 19 Capsa 5 n. 4<br />

1225 nov. 23 Capsa 58 n. 21<br />

1225 nov. 28 Capsa 64 n. 57<br />

1225 dicembre 1 Capsa 10 n. 37<br />

1225 dicembre 20 Capsa 9 n. 18<br />

1225 dicembre 21 Capsa 61 n. 11<br />

1225 dicembre 30 Capsa 64 n. 58<br />

1225 dicembre 31 Capsa 48 n. 3<br />

1226 gennaio 14 Capsa 10 n. 4<br />

1226 gennaio 18 Capsa 64 n. 59<br />

1226 gennaio 20 Capsa 11 n. 24<br />

1226 gennaio 20 Capsa 59 n. 34<br />

1226 gennaio 31 Capsa 58 n. 22<br />

1226 marzo 13 Capsa 62 n. 8<br />

1226 aprile 6 Capsa 2 n. 7


Indice cronologico<br />

1226 aprile 18 Capsa 62 n. 7<br />

1226 aprile 18 Capsa 62 n. 9<br />

1226 aprile 25 Capsa 70 n. 6<br />

1226 settembre 2 Capsa 14 n. 2<br />

1226 dicembre 7 Capsa 61 n. 12<br />

1227 - - Capsa 10 n. 7<br />

1227 marzo 1 Capsa 61 n. 13<br />

1227 agosto 23 Capsa 37 n. 16<br />

1227 settembre 19 Capsa 5 n. 4<br />

1227 nov. 23 Capsa 83 n. 11 Ex 83 n. 86<br />

1227 dicembre 4 Capsa 83 n. 11 Ex 83 n. 87<br />

1228 marzo 13 Capsa 62 n. 10<br />

1228 maggio 13 Capsa 34 n. 4<br />

1228 giugno 17 Capsa 11 n. 37<br />

1228 giugno 17 Capsa 63 n. 41<br />

1228 giugno 17 Capsa 63 n. 42<br />

1228 ottobre 20 Capsa 62 n. 7<br />

1228 nov. 14 Capsa 59 n. 35<br />

1228 dicembre 13 Capsa 62 n. 7<br />

1229 - - Capsa 10 n. 7<br />

1229 maggio 19 Capsa 70 n. 29<br />

1229 giugno 8 Capsa 61 n. 17<br />

1229 giugno 17 Capsa 64 n. 60<br />

1229 nov. 2 Capsa 68 n. 3<br />

1230 - - Capsa 21 n. 4<br />

1230 - - Capsa 36 n. 3<br />

1230 - - Capsa 43 n. 5<br />

1230 marzo 9 Capsa 5 n. 4<br />

1230 marzo 18 Capsa 70 n. 7<br />

1230 marzo 25 Capsa 10 n. 5<br />

1230 aprile 14 Capsa 83 n. 8 Ex 83 n. 83<br />

1230 maggio 12 Capsa 48 n. 2<br />

1230 agosto 2 Capsa 61 n. 14<br />

1230 ottobre 19 Capsa 83 n. 9 Ex 83 n. 84<br />

1230 nov. 2 Capsa 62 n. 11<br />

1231 - - Capsa 10 n. 7<br />

1231 gennaio 2 Capsa 2 n. 64<br />

1231 gennaio 21 Capsa 37 n. 16<br />

1231 gennaio 7 Capsa 61 n. 17<br />

1231 febbraio 4 Capsa 2 n. 30<br />

1231 febbraio 4 Capsa 11 n. 37<br />

1231 marzo 7 Capsa 10 n. 6<br />

1231 luglio 29 Capsa 35 n. 1<br />

1231 nov. 23 Capsa 70 n. 8<br />

1231 settembre 25 Capsa 83 n. 6bis Ex 83 n. 79<br />

1232 gennaio 13 Capsa 58 n. 23<br />

1232 marzo 11 Capsa 58 n. 54<br />

1232 aprile 17 Capsa 26 n. 1<br />

1232 nov. 10 Capsa 58 n. 24<br />

1233 - - Capsa 21 n. 4<br />

1233 agosto 23 Capsa 62 n. 7<br />

1233 settembre 2 Capsa 33 n. 28<br />

1233 settembre 8 Capsa 11 n. 5<br />

1233 settembre 8 Capsa 61 n. 15<br />

1233 settembre 10 Capsa 57 n. 7<br />

1233 ottobre 21 Capsa 64 n. 61<br />

1233 nov. 14 Capsa 83 n. 13 Ex 83 n. 88<br />

1233 nov. 26 Capsa 63 n. 15<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1640<br />

1234 - - Capsa 12 n. 12<br />

1234 - - Capsa 21 n. 4<br />

1234 - - Capsa 21 n. 4<br />

1234 - - Capsa 21 n. 4<br />

1234 - - Capsa 21 n. 4<br />

1234 - - Capsa 37 n. 17<br />

1234 aprile 8 Capsa 83 n. 7bis Ex 83 n. 82<br />

1234 giugno 26 Capsa 21 n. 4<br />

1234 giugno 26 Capsa 33 n. 39<br />

1234 luglio 13 Capsa 37 n. 16<br />

1234 luglio 14 Capsa 37 n. 16<br />

1234 luglio 15 Capsa 37 n. 16<br />

1234 luglio 4 Capsa 37 n. 18<br />

1234 luglio 6 Capsa 33 n. 29<br />

1234 luglio 6 Capsa 33 n. 40<br />

1234 luglio 6 Capsa 37 n. 16<br />

1234 luglio 7 Capsa 37 n. 19<br />

1234 agosto 8 Capsa 37 n. 16<br />

1234 agosto 14 Capsa 62 n. 12<br />

1234 agosto 17 Capsa 37 n. 16<br />

1234 agosto 29 Capsa 21 n. 5<br />

1234 dicembre 14 Capsa 62 n. 13<br />

1235 - - Capsa 21 n. 4<br />

1235 - - Capsa 45 n. 7<br />

1235 aprile 10 Capsa 32 n. 42<br />

1235 febbraio 27 Capsa 37 n. 16<br />

1235 maggio 20 Capsa 37 n. 16<br />

1235 maggio 29 Capsa 3 n. 22<br />

1235 giugno 6 Capsa 37 n. 16<br />

1235 giugno 6 Capsa 37 n. 20<br />

1235 giugno 28 Capsa 45 n. 3<br />

1235 luglio 6 Capsa 45 n. 4<br />

1235 agosto 7 Capsa 45 n. 5<br />

1235 settembre 23 Capsa 26 n. 3<br />

1235 settembre 24 Capsa 26 n. 2<br />

1236 - - Capsa 24 n. 1<br />

1236 aprile - Capsa 3 n. 21<br />

1236 agosto 12 Capsa 40 n. 6<br />

1236 agosto 2 Capsa 45 n. 6<br />

1236 ottobre 24 Capsa 64 n. 62<br />

1237 - - Capsa 29 n. 1<br />

1237 febbraio 10 Capsa 59 n. 140<br />

1237 febbraio 16 Capsa 3 n. 165 Ex 88 .n 2<br />

1237 maggio 1 Capsa 37 n. 16<br />

1237 agosto 26 Capsa 40 n. 7<br />

1237 ottobre 5 Capsa 58 n. 6<br />

1237 nov. 6 Capsa 8 n. 1<br />

1237 nov. 6 Capsa 40 n. 17<br />

1237 nov. 29 Capsa 61 n. 16<br />

1237 dicembre 4 Capsa 3 n. 23<br />

1237 dicembre 10 Capsa 8 n. 2<br />

1238 agosto 3 Capsa 11 n. 25<br />

1238 agosto 9 Capsa 11 n. 26<br />

1238 settembre 7 Capsa 11 n. 27<br />

1239 - - Capsa 63 n. 16<br />

1239 marzo 14 Capsa 11 n. 37<br />

1239 marzo 14 Capsa 11 n. 37<br />

1239 aprile 26 Capsa 59 n. 36


Indice cronologico<br />

1240 - - Capsa 21 n. 4<br />

1240 - - Capsa 21 n. 4<br />

1240 - - Capsa 3 n. 3<br />

1240 febbraio 15 Capsa 37 n. 16<br />

1240 marzo 20 Capsa 10 n. 16<br />

1240 aprile 27 Capsa 3 n. 2<br />

1240 maggio 4 Capsa 45 n. 9<br />

1240 luglio 17 Capsa 3 n. 3<br />

1240 luglio 17 Capsa 3 n. 3<br />

1240 luglio 17 Capsa 3 n. 3<br />

1240 settembre 17 Capsa 64 n. 63<br />

1240 ottobre 19 Capsa 33 n. 30<br />

1240 dicembre 7 Capsa 37 n. 38<br />

1240 dicembre 14 Capsa 61 n. 16<br />

1241 - - Capsa 21 n. 2<br />

1241 gennaio 22 Capsa 83 n. 14 Ex 83 n. 90<br />

1241 ottobre 16 Capsa 21 n. 6<br />

1242 - - Capsa 28 n. 4<br />

1242 - - Capsa 29 n. 2<br />

1242 febbraio 17 Capsa 3 n. 28<br />

1242 giugno 13 Capsa 44 n. 2<br />

1242 giugno 27 Capsa 37 n. 16<br />

1242 ottobre 22 Capsa 83 n. 13bis Ex 83 n. 90<br />

1243 gennaio 23 Capsa 5 n. 5<br />

1243 marzo 5 Capsa 36 n. 7<br />

1243 marzo 5 Capsa 36 n. 8<br />

1243 aprile 5 Capsa 5 n. 5<br />

1243 ottobre 5 Capsa 68 n. 38<br />

1243 ottobre 10 Capsa 83 n. 9bis Ex 83 n. 85<br />

1243 dicembre 30 Capsa 59 n. 37<br />

1244 febbraio 21 Capsa 83 n. 14 Ex 83 n. 93<br />

1244 marzo 5 Capsa 83 n. 8bis Ex 83 n. 84<br />

1244 aprile 4 Capsa 8 n. 89<br />

1244 aprile 5 Capsa 8 n. 89<br />

1244 aprile 17 Capsa 8 n. 89<br />

1244 nov. 6 Capsa 83 n. 7 Ex 83 n. 83<br />

1244 nov. 13 Capsa 83 n. 7 Ex 83 n. 83<br />

1244 nov. 15 Capsa 83 n. 10bis Ex 83 n. 85<br />

1244 nov. 23 Capsa 68 n. 4<br />

1245 gennaio 18 Capsa 64 n. 64<br />

1245 marzo 16 Capsa 5 n. 29<br />

1245 ottobre 29 Capsa 11 n. 6<br />

1245 nov. 5 Capsa 83 n. 6 Ex 83 n. 82<br />

1246 - - Capsa 10 n. 7<br />

1246 - - Capsa 44 n. 3<br />

1246 gennaio 29 Capsa 63 n. 17<br />

1246 marzo 31 Capsa 61 n. 17<br />

1246 maggio 6 Capsa 8 n. 89<br />

1246 maggio 28 Capsa 8 n. 89<br />

1246 giugno 3 Capsa 83 n. 3 Ex 83 n. 73<br />

1247 - - Capsa 44 n. 3<br />

1247 - - Capsa 44 n. 4<br />

1247 aprile - Capsa 83 n. 5 Ex 83 n. 79<br />

1247 maggio 31 Capsa 8 n. 89<br />

1247 maggio 31 Capsa 83 n. 14 Ex 83 n. 93<br />

1247 giugno 9 Capsa 8 n. 89<br />

1247 settembre 9 Capsa 48 n. 10<br />

1247 ottobre 31 Capsa 68 n. 5<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1641<br />

1247 nov. 21 Capsa 10 n. 39<br />

1248 giugno 18 Capsa 83 n. 10 Ex 83 n. 86<br />

1248 giugno 26 Capsa 64 n. 65<br />

1249 gennaio 22 Capsa 64 n. 66<br />

1249 maggio 30 Capsa 48 n. 10<br />

1249 agosto 22 Capsa 83 n. 11bis Ex 83 n. 87<br />

sec. XIII - metà Capsa 28 n. 8<br />

sec. XIII - metà Capsa 37 n. 64<br />

sec. XIII - metà Capsa 81 n. 45 Ex 104 n. 39<br />

sec. XIII - metà Capsa 81 n. 46 Ex 104 n. 40<br />

sec. XIII - II metà Capsa 59 n. 193<br />

sec. XIII - II metà Capsa 59 n. 194<br />

sec. XIII - II metà Capsa 59 n. 195<br />

sec. XIII - II metà Capsa 62 n. 140<br />

1250 - - Capsa 2 n. 20<br />

1250 - - Capsa 3 n. 24<br />

1250 - - Capsa 3 n. 25<br />

1250 - - Capsa 3 n. 27<br />

1250 - - Capsa 3 n. 30<br />

1250 - - Capsa 3 n. 65<br />

1250 - - Capsa 3 n. 66<br />

1250 - - Capsa 5 n. 30<br />

1250 - - Capsa 8 n. 3<br />

1250 - - Capsa 8 n. 4<br />

1250 - - Capsa 9 n. 4<br />

1250 - - Capsa 10 n. 9<br />

1250 - - Capsa 13 n. 8<br />

1250 - - Capsa 14 n. 3<br />

1250 - - Capsa 14 n. 4<br />

1250 - - Capsa 14 n. 5<br />

1250 - - Capsa 30 n. 10<br />

1250 - - Capsa 30 n. 11<br />

1250 - - Capsa 30 n. 12<br />

1250 - - Capsa 33 n. 32<br />

1250 - - Capsa 37 n. 21<br />

1250 - - Capsa 37 n. 22<br />

1250 - - Capsa 44 n. 5<br />

1250 - - Capsa 57 n. 13<br />

1250 - - Capsa 59 n. 38<br />

1250 - - Capsa 59 n. 39<br />

1250 - - Capsa 63 n. 18<br />

1250 - - Capsa 63 n. 19<br />

1250 gennaio 5 Capsa 10 n. 38<br />

1250 maggio 24 Capsa 70 n. 9<br />

1250 nov. 12 Capsa 49 n. 4<br />

1250 dicembre 24 Capsa 10 n. 8<br />

1251 settembre 3 Capsa 37 n. 16<br />

1251 settembre 3 Capsa 63 n. 26<br />

1251 ottobre 10 Capsa 34 n. 27 Ex 83 n. 75<br />

1252 febbraio 8 Capsa 83 n. 13bis Ex 83 n. 90<br />

1252 febbraio 18 Capsa 63 n. 20<br />

1252 giugno 29 Capsa 83 n. 12bis Ex 83 n. 87<br />

1252 ottobre 24 Capsa 83 n. 12bis Ex 83 n. 88<br />

1252 dicembre 1 Capsa 59 n. 40<br />

1253 - - Capsa 21 n. 2<br />

1253 gennaio 13 Capsa 62 n. 16<br />

1253 aprile 14 Capsa 59 n. 41<br />

1253 maggio 10 Capsa 57 n. 9


Indice cronologico<br />

1253 agosto 10 Capsa 28 n. 5<br />

1253 settembre 8 Capsa 83 n. 14bis Ex 83 n. 93<br />

1253 ottobre 9 Capsa 83 n. 14bis Ex 83 n. 93<br />

1254 aprile 20 Capsa 59 n. 42<br />

1254 luglio 28 Capsa 36 n. 6<br />

1254 agosto 20 Capsa 83 n. 15bis Ex 79 n. 4<br />

1254 settembre 13 Capsa 83 n. 13bis Ex 83 n. 90<br />

1254 nov. 9 Capsa 59 n. 179<br />

1254 dicembre 8 Capsa 83 n. 16 Ex 79 n. 12<br />

1255 maggio 26 Capsa 8 n. 5<br />

1255 maggio 28 Capsa 32 n. 20<br />

1255 maggio 30 Capsa 62 n. 14<br />

1255 giugno 2 Capsa 59 n. 140<br />

1255 giugno 5 Capsa 2 n. 21<br />

1255 giugno 10 Capsa 68 n. 38<br />

1255 giugno 15 Capsa 59 n. 71<br />

1255 settembre 14 Capsa 58 n. 7<br />

1255 ottobre 11 Capsa 61 n. 18<br />

1255 nov. 6 Capsa 10 n. 11<br />

1255 nov. 7 Capsa 10 n. 10<br />

1255 nov. 22 Capsa 61 n. 19<br />

1255 dicembre 14 Capsa 62 n. 27<br />

1256 - - Capsa 21 n. 2<br />

1256 - - Capsa 21 n. 2<br />

1256 - - Capsa 21 n. 2<br />

1256 - - Capsa 21 n. 3<br />

1256 - - Capsa 84 n. 4<br />

1256 gennaio 2 Capsa 58 n. 34<br />

1256 febbraio 19 Capsa 2 n. 13<br />

1256 febbraio 19 Capsa 30 n. 13<br />

1256 marzo 1 Capsa 40 n. 8<br />

1256 aprile 4 Capsa 62 n. 55<br />

1256 giugno 11 Capsa 32 n. 28<br />

1256 giugno 8 Capsa 34 n. 5<br />

1256 maggio 26 Capsa 32 n. 12<br />

1256 maggio 26 Capsa 59 n. 66<br />

1256 settembre 24 Capsa 63 n. 21<br />

1256 ottobre 19 Capsa 83 n. 17 Ex 86 n. 1<br />

1256 ottobre 29 Capsa 83 n. 12 Ex 83 n. 88<br />

1256 nov. 17 Capsa 83 n. 18 Ex 86 n. 2<br />

1256 nov. 24 Capsa 63 n. 22<br />

1256 dicembre 7 Capsa 11 n. 32<br />

1256 dicembre 9 Capsa 2 n. 12<br />

1257 - - Capsa 21 n. 2<br />

1257 - - Capsa 28 n. 12<br />

1257 gennaio 8 Capsa 59 n. 46<br />

1257 gennaio 17 Capsa 61 n. 24<br />

1257 gennaio 29 Capsa 59 n. 130<br />

1257 febbraio 21 Capsa 59 n. 43<br />

1257 febbraio 21 Capsa 59 n. 43bis<br />

1257 febbraio 22 Capsa 63 n. 23<br />

1257 febbraio 23 Capsa 3 n. 32<br />

1257 marzo 18 Capsa 38 n. 1<br />

1257 marzo 18 Capsa 38 n. 1<br />

1257 aprile 12 Capsa 62 n. 7<br />

1257 aprile 14 Capsa 62 n. 7<br />

1257 giugno 2 Capsa 61 n. 20<br />

1257 luglio 8 Capsa 58 n. 11<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1642<br />

1257 dicembre 28 Capsa 70 n. 10<br />

1258 - - Capsa 37 n. 23<br />

1258 gennaio 21 Capsa 59 n. 180<br />

1258 marzo 6 Capsa 2 n. 22<br />

1258 marzo 6 Capsa 61 n. 22<br />

1258 aprile 3 Capsa 62 n. 15<br />

1258 aprile 26 Capsa 64 n. 67<br />

1258 maggio 8 Capsa 83 n. 19 Ex 86 n. 3<br />

1258 giugno 4 Capsa 62 n. 7<br />

1258 giugno 30 Capsa 34 n. 6<br />

1258 luglio 6 Capsa 59 n. 44<br />

1258 luglio 6 Capsa 61 n. 21<br />

1258 nov. 11 Capsa 2 n. 24<br />

1259 - - Capsa 18 n. 9<br />

1259 - - Capsa 21 n. 2<br />

1259 gennaio 8 Capsa 2 n. 23<br />

1259 gennaio 8 Capsa 2 n. 6<br />

1259 febbraio 19 Capsa 57 n. 78<br />

1259 marzo 1 Capsa 59 n. 181<br />

1259 marzo 12 Capsa 26 n. 4<br />

1259 aprile 4 Capsa 83 n. 21 Ex 86 n. 5<br />

1259 aprile 10 Capsa 83 n. 22 Ex 86 n. 6<br />

1259 aprile 17 Capsa 58 n. 8<br />

1259 aprile 30 Capsa 16 n. 2<br />

1259 maggio 16 Capsa 83 n. 22 Ex 86 n. 6<br />

1259 maggio 16 Capsa 83 n. 23 Ex 86 n. 7<br />

1259 giugno 21 Capsa 40 n. 9<br />

1259 giugno 21 Capsa 62 n. 17<br />

1259 settembre 9 Capsa 36 n. 9<br />

1259 settembre 10 Capsa 36 n. 9<br />

1259 ottobre 10 Capsa 83 n. 20 Ex 86 n. 4<br />

1259 ottobre 19 Capsa 37 n. 24<br />

1259 ottobre 19 Capsa 37 n. 24<br />

1259 nov. 5 Capsa 68 n. 228 Ex 95 n. 1<br />

1259 nov. 15 Capsa 62 n. 18<br />

1259 nov. 24 Capsa 37 n. 24<br />

1260 maggio 1 Capsa 33 n. 31<br />

1260 luglio 28 Capsa 59 n. 46<br />

1260 luglio 29 Capsa 3 n. 3<br />

1261 maggio 20 Capsa 59 n. 45<br />

1261 maggio 20 Capsa 64 n. 68<br />

1261 maggio 26 Capsa 59 n. 45<br />

1261 giugno 6 Capsa 83 n. 25 Ex 86 n. 9<br />

1261 giugno 7 Capsa 83 n. 24 Ex 86 n. 8<br />

1261 agosto 18 Capsa 37 n. 25<br />

1261 agosto 20 Capsa 61 n. 41<br />

1261 agosto 24 Capsa 51 n. 30 Ex 110 n. 37<br />

1261 agosto 28 Capsa 60 n. 4<br />

1261 ottobre 23 Capsa 58 n. 9<br />

1261 ottobre 30 Capsa 59 n. 96<br />

1261 nov. 11 Capsa 59 n. 96<br />

1262 - - Capsa 21 n. 4<br />

1262 febbraio 6 Capsa 49 n. 4<br />

1262 giugno 7 Capsa 62 n. 20<br />

1262 giugno 26 Capsa 83 n. 30 Ex 86 n. 14<br />

1262 ottobre 18 Capsa 59 n. 47<br />

1262 settembre 16 Capsa 2 n. 5<br />

1263 - - Capsa 21 n. 4


Indice cronologico<br />

1263 - - Capsa 36 n. 10<br />

1263 - - Capsa 3 n. 95<br />

1263 gennaio 14 Capsa 40 n. 10<br />

1263 gennaio 20 Capsa 63 n. 24<br />

1263 gennaio 20 Capsa 63 n. 25<br />

1263 gennaio 23 Capsa 63 n. 29<br />

1263 gennaio 24 Capsa 63 n. 25<br />

1263 gennaio 25 Capsa 37 n. 27<br />

1263 gennaio 25 Capsa 63 n. 57<br />

1263 marzo 23 Capsa 45 n. 10<br />

1263 aprile 5 Capsa 58 n. 10<br />

1263 aprile 12 Capsa 2 n. 51<br />

1263 aprile 24 Capsa 17 n. 3<br />

1263 maggio 4 Capsa 5 n. 5<br />

1263 maggio 21 Capsa 63 n. 26<br />

1263 giugno 3 Capsa 63 n. 27<br />

1263 luglio 3 Capsa 9 n. 5<br />

1263 ottobre 4 Capsa 61 n. 25<br />

1263 ottobre 28 Capsa 37 n. 26<br />

1264 - - Capsa 40 n. 10<br />

1264 gennaio 9 Capsa 35 n. 2<br />

1264 gennaio 19 Capsa 64 n. 69<br />

1264 gennaio 29 Capsa 5 n. 61<br />

1264 aprile 18 Capsa 2 n. 18<br />

1264 aprile 20 Capsa 2 n. 19<br />

1264 aprile 3 Capsa 64 n. 70<br />

1264 maggio 9 Capsa 64 n. 72<br />

1264 maggio 20 Capsa 64 n. 71<br />

1264 luglio 2 Capsa 64 n. 73<br />

1264 luglio 14 Capsa 64 n. 74<br />

1264 agosto 11 Capsa 64 n. 75<br />

1264 settembre 26 Capsa 39 n. 1<br />

1264 settembre 29 Capsa 64 n. 84<br />

1264 settembre 3 Capsa 62 n. 19<br />

1264 ottobre 3 Capsa 59 n. 48<br />

1264 nov. 27 Capsa 3 n. 29<br />

1264 dicembre 4 Capsa 59 n. 49<br />

1264 dicembre 16 Capsa 48 n. 4<br />

1265 luglio 7 Capsa 33 n. 33<br />

1265 luglio 7 Capsa 33 n. 44<br />

1265 agosto 22 Capsa 64 n. 76<br />

1265 agosto 25 Capsa 70 n. 15<br />

1265 agosto 31 Capsa 40 n. 13<br />

1265 ottobre 24 Capsa 63 n. 28<br />

1265 nov. 15 Capsa 68 n. 136<br />

1265 dicembre 1 Capsa 40 n. 11<br />

1265 dicembre 30 Capsa 64 n. 77<br />

1266 - - Capsa 3 n. 35<br />

1266 gennaio 3 Capsa 61 n. 23<br />

1266 febbraio 27 Capsa 3 n. 4<br />

1266 giugno 4 Capsa 17 n. 70 Ex 90 n. 35<br />

1266 giugno 15 Capsa 83 n. 26 Ex 86 n. 10<br />

1266 luglio 13 Capsa 40 n. 12<br />

1266 luglio 19 Capsa 83 n. 27 Ex 86 n. 11<br />

1266 agosto 23 Capsa 59 n. 50<br />

1266 settembre 11 Capsa 2 n. 52<br />

1266 ottobre 10 Capsa 57 n. 10<br />

1266 ottobre 4 Capsa 39 n. 2<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1643<br />

1266 nov. 20 Capsa 64 n. 78<br />

1267 - - Capsa 3 n. 11<br />

1267 gennaio 11 Capsa 45 n. 30<br />

1267 marzo 12 Capsa 64 n. 79<br />

1267 marzo 13 Capsa 70 n. 11<br />

1267 marzo 30 Capsa 59 n. 51<br />

1267 luglio 15 Capsa 3 n. 11<br />

1267 agosto 17 Capsa 44 n. 6<br />

1267 settembre 11 Capsa 62 n. 62<br />

1267 ottobre 12 Capsa 68 n. 22<br />

1267 dicembre 27 Capsa 9 n. 20<br />

1268 - - Capsa 21 n. 4<br />

1268 maggio 21 Capsa 83 n. 167 Ex 86 n. 153<br />

1268 giugno 21 Capsa 17 n. 2<br />

1268 luglio 10 Capsa 9 n. 300<br />

1268 luglio 17 Capsa 17 n. 1<br />

1268 ottobre 28 Capsa 70 n. 12<br />

1268 ottobre 31 Capsa 5 n. 31<br />

1268 ottobre 31 Capsa 5 n. 60<br />

1269 - - Capsa 12 n. 4<br />

1269 - - Capsa 18 n. 9<br />

1269 gennaio 12 Capsa 2 n. 53<br />

1269 gennaio 12 Capsa 33 n. 34<br />

1269 gennaio 13 Capsa 33 n. 35<br />

1269 febbraio 15 Capsa 17 n. 4<br />

1269 marzo 4 Capsa 64 n. 80<br />

1269 marzo 16 Capsa 59 n. 52<br />

1269 marzo 16 Capsa 63 n. 42<br />

1269 marzo 25 Capsa 39 n. 3<br />

1269 aprile 5 Capsa 58 n. 11<br />

1269 maggio 16 Capsa 2 n. 54<br />

1269 agosto 4 Capsa 68 n. 106<br />

1269 settembre 29 Capsa 10 n. 29<br />

1269 ottobre 4 Capsa 26 n. 5<br />

1269 ottobre 27 Capsa 70 n. 13<br />

1269 ottobre 27 Capsa 83 n. 28 Ex 86 n. 12<br />

1269 nov. 11 Capsa 83 n. 30 Ex 86 n. 14<br />

1269 nov. 15 Capsa 83 n. 29 Ex 86 n. 13<br />

1269 nov. 27 Capsa 12 n. 1<br />

1269 nov. 27 Capsa 17 n. 12<br />

1269 dicembre 4 Capsa 61 n. 26<br />

1270 gennaio 1 Capsa 43 n. 1<br />

1270 gennaio 30 Capsa 59 n. 182<br />

1270 marzo 15 Capsa 10 n. 32<br />

1270 aprile 4 Capsa 33 n. 36<br />

1270 aprile 23 Capsa 60 n. 17<br />

1270 maggio 16 Capsa 57 n. 132 Ex 97 n. 8<br />

1270 giugno 4 Capsa 70 n. 14<br />

1270 luglio 1 Capsa 60 n. 17<br />

1270 settembre 11 Capsa 10 n. 12<br />

1270 ottobre 13 Capsa 37 n. 28<br />

1270 ottobre 22 Capsa 83 n. 30 Ex 86 n. 14<br />

1270 ottobre 25 Capsa 37 n. 28<br />

1270 ottobre 29 Capsa 10 n. 13<br />

1270 dicembre 14 Capsa 32 n. 43<br />

1270 dicembre 14 Capsa 33 n. 44<br />

1271 - - Capsa 21 n. 2<br />

1271 - - Capsa 21 n. 2


Indice cronologico<br />

1271 - - Capsa 29 n. 3<br />

1271 febbraio 18 Capsa 11 n. 7<br />

1271 febbraio 23 Capsa 33 n. 37<br />

1271 febbraio 24 Capsa 64 n. 143<br />

1271 marzo 2 Capsa 40 n. 14<br />

1271 aprile 13 Capsa 64 n. 81<br />

1271 aprile 19 Capsa 83 n. 31 Ex 86 n. 15<br />

1271 agosto 4 Capsa 58 n. 35<br />

1271 agosto 22 Capsa 9 n. 18<br />

1271 settembre 27 Capsa 83 n. 327 Ex 91 n. 30<br />

1271 settembre 27 Capsa 9 n. 26<br />

1271 settembre 30 Capsa 32 n. 44<br />

1271 ottobre 21 Capsa 61 n. 27<br />

1271 dicembre 6 Capsa 59 n. 116<br />

1271 dicembre 6 Capsa 83 n. 32 Ex 86 n. 16<br />

1271 dicembre 7 Capsa 59 n. 116<br />

1271 dicembre 7 Capsa 64 n. 137<br />

1271 dicembre 18 Capsa 59 n. 182<br />

1271 dicembre 31 Capsa 26 n. 6<br />

1272 - - Capsa 21 n. 2<br />

1272 - - Capsa 21 n. 2<br />

1272 - - Capsa 21 n. 2<br />

1272 - - Capsa 21 n. 2<br />

1272 - - Capsa 29 n. 3<br />

1272 gennaio 8 Capsa 40 n. 15<br />

1272 gennaio 9 Capsa 10 n. 14<br />

1272 febbraio 8 Capsa 61 n. 28<br />

1272 marzo 7 Capsa 30 n. 14<br />

1272 maggio 3 Capsa 43 n. 35<br />

1272 luglio 9 Capsa 83 n. 33 Ex 86 n. 17<br />

1272 luglio 25 Capsa 9 n. 21<br />

1272 luglio 31 Capsa 57 n. 71<br />

1272 ottobre 17 Capsa 33 n. 38<br />

1272 ottobre 23 Capsa 11 n. 33<br />

1272 nov. 11 Capsa 48 n. 4<br />

1272 dicembre 16 Capsa 61 n. 29<br />

1273 - - Capsa 21 n. 2<br />

1273 - - Capsa 21 n. 2<br />

1273 - - Capsa 54 n. 41 Ex 84 n. 9<br />

1273 gennaio 14 Capsa 10 n. 31<br />

1273 gennaio 14 Capsa 10 n. 50 Ex 79 n. 1<br />

1273 gennaio 14 Capsa 10 n. 55 Ex 79 n. 1<br />

1273 marzo 12 Capsa 10 n. 15<br />

1273 aprile 17 Capsa 83 n. 34 Ex 86 n. 18<br />

1273 aprile 25 Capsa 59 n. 182<br />

1273 aprile 25 Capsa 59 n. 182<br />

1273 maggio 25 Capsa 44 n. 7<br />

1273 giugno 29 Capsa 48 n. 4<br />

1273 luglio 8 Capsa 83 n. 35 Ex 86 n. 19<br />

1273 ottobre 12 Capsa 3 n. 4<br />

1273 dicembre 5 Capsa 64 n. 82<br />

1273 dicembre 29 Capsa 59 n. 46<br />

1274 gennaio 4 Capsa 68 n. 6<br />

1274 gennaio 7 Capsa 57 n. 186 Ex 104 4<br />

1274 gennaio 24 Capsa 48 n. 10<br />

1274 agosto 1 Capsa 48 n. 4<br />

1274 agosto 8 Capsa 83 n. 36 Ex 86 n. 20<br />

1274 nov. 6 Capsa 83 n. 37 Ex 86 n. 21<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1644<br />

1274 nov. 6 Capsa 83 n. 37 Ex 86 n. 21<br />

1275 - - Capsa 3 n. 95<br />

1275 - - Capsa 18 n. 9<br />

1275 - - Capsa 62 n. 18<br />

1275 - - Capsa 64 n. 84<br />

1275 - - Capsa 70 n. 20<br />

1275 gennaio 15 Capsa 63 n. 42<br />

1275 gennaio 16 Capsa 61 n. 30<br />

1275 gennaio 18 Capsa 11 n. 34<br />

1275 gennaio 21 Capsa 59 n. 54<br />

1275 gennaio 23 Capsa 59 n. 55<br />

1275 gennaio 26 Capsa 83 n. 38 Ex 86 n. 22<br />

1275 febbraio 3 Capsa 5 n. 6<br />

1275 febbraio 3 Capsa 64 n. 103<br />

1275 febbraio 14 Capsa 58 n. 65<br />

1275 febbraio 14 Capsa 59 n. 56<br />

1275 febbraio 18 Capsa 59 n. 53<br />

1275 marzo 1 Capsa 59 n. 53<br />

1275 marzo 21 Capsa 62 n. 21<br />

1275 marzo 21 Capsa 62 n. 23<br />

1275 marzo 22 Capsa 62 n. 22<br />

1275 marzo 22 Capsa 62 n. 62<br />

1275 maggio 18 Capsa 17 n. 13<br />

1275 settembre 13 Capsa 64 n. 83<br />

1275 ottobre - Capsa 83 n. 39 Ex 86 n. 23<br />

1275 ottobre 4 Capsa 68 n. 7<br />

1275 ottobre 7 Capsa 69 n. 17<br />

1275 ottobre 19 Capsa 83 n. 41 Ex 86 n. 25<br />

1275 ottobre 21 Capsa 83 n. 40 Ex 86 n. 24<br />

1275 nov. 9 Capsa 48 n. 4<br />

1275 dicembre 6 Capsa 4 n. 1<br />

1275 dicembre 7 Capsa 60 n. 17<br />

1275 dicembre 12 Capsa 17 n. 19<br />

1275 dicembre 12 Capsa 59 n. 57<br />

1275 dicembre 19 Capsa 59 n. 182<br />

1276 - - Capsa 3 n. 36<br />

1276 - - Capsa 3 n. 93<br />

1276 - - Capsa 3 n. 95<br />

1276 - - Capsa 18 n. 9<br />

1276 - - Capsa 18 n. 9<br />

1276 - - Capsa 18 n. 9<br />

1276 - - Capsa 28 n. 10<br />

1276 febbraio 13 Capsa 83 n. 42 Ex 86 n. 26<br />

1276 marzo 12 Capsa 59 n. 182<br />

1276 marzo 19 Capsa 59 n. 183<br />

1276 marzo 23 Capsa 59 n. 67<br />

1276 aprile 10 Capsa 10 n. 32<br />

1276 maggio 25 Capsa 18 n. 3<br />

1276 maggio 26 Capsa 64 n. 85<br />

1276 maggio 30 Capsa 18 n. 4<br />

1276 maggio 30 Capsa 59 n. 60<br />

1276 giugno 1 Capsa 58 n. 25<br />

1276 giugno 2 Capsa 57 n. 71<br />

1276 giugno 7 Capsa 61 n. 31<br />

1276 luglio 6 Capsa 64 n. 86<br />

1276 luglio 21 Capsa 18 n. 5<br />

1276 agosto 2 Capsa 83 n. 43 Ex 86 n. 27<br />

1276 agosto 2 Capsa 83 n. 44 Ex 86 n. 28


Indice cronologico<br />

1276 agosto 21 Capsa 59 n. 46<br />

1276 agosto 22 Capsa 62 n. 24<br />

1276 agosto 24 Capsa 59 n. 61<br />

1276 settembre 2 Capsa 60 n. 6<br />

1276 settembre 10 Capsa 40 n. 18<br />

1276 settembre 12 Capsa 61 n. 32<br />

1276 settembre 13 Capsa 61 n. 29<br />

1276 settembre 13 Capsa 61 n. 40<br />

1276 settembre 18 Capsa 9 n. 223 Ex 104 n. 36<br />

1276 settembre 20 Capsa 83 n. 45 Ex 86 n. 29<br />

1276 settembre 22 Capsa 59 n. 62<br />

1276 ottobre 26 Capsa 59 n. 59<br />

1276 nov. 2 Capsa 57 n. 11<br />

1276 nov. 5 Capsa 83 n. 46 Ex 86 n. 30<br />

1276 nov. 6 Capsa 83 n. 47 Ex 86 n. 31<br />

1276 nov. 9 Capsa 9 n. 26<br />

1276 nov. 9 Capsa 40 n. 19<br />

1276 nov. 9 Capsa 40 n. 19<br />

1276 nov. 9 Capsa 48 n. 5<br />

1276 nov. 9 Capsa 83 n. 47 Ex 86 n. 31<br />

1276 nov. 9 Capsa 83 n. 47 Ex 86 n. 31<br />

1276 nov. 10 Capsa 40 n. 19<br />

1276 nov. 10 Capsa 40 n. 19<br />

1276 nov. 17 Capsa 40 n. 19<br />

1276 nov. 20 Capsa 60 n. 5<br />

1276 nov. 29 Capsa 40 n. 16<br />

1276 dicembre 11 Capsa 83 n. 48 Ex 86 n. 32<br />

1276 dicembre 27 Capsa 59 n. 58<br />

1277 - - Capsa 3 n. 95<br />

1277 - - Capsa 21 n. 4<br />

1277 - - Capsa 21 n. 5<br />

1277 gennaio 17 Capsa 2 n. 25<br />

1277 gennaio 30 Capsa 83 n. 44 Ex 86 n. 28<br />

1277 febbraio 10 Capsa 61 n. 33<br />

1277 febbraio 10 Capsa 64 n. 87<br />

1277 febbraio 10 Capsa 64 n. 88<br />

1277 febbraio 10 Capsa 83 n. 49 Ex 86 n. 33<br />

1277 febbraio 10 Capsa 83 n. 49 Ex 86 n. 33<br />

1277 febbraio 22 Capsa 10 n. 17<br />

1277 febbraio 25 Capsa 64 n. 88<br />

1277 marzo 29 Capsa 64 n. 88<br />

1277 marzo 29 Capsa 64 n. 89<br />

1277 aprile 10 Capsa 10 n. 50 Ex 79 n. 1<br />

1277 aprile 19 Capsa 1 n. 21 Ex 99 n. 108<br />

1277 aprile 19 Capsa 3 n. 71<br />

1277 aprile 21 Capsa 83 n. 50 Ex 86 n. 34<br />

1277 aprile 26 Capsa 37 n. 37<br />

1277 maggio 11 Capsa 2 n. 77 Ex 83 n. 81<br />

1277 giugno 19 Capsa 83 n. 51 Ex 86 n. 35<br />

1277 agosto 9 Capsa 83 n. 52 Ex 86 n. 36<br />

1277 agosto 29 Capsa 70 n. 15<br />

1277 settembre 19 Capsa 10 n. 18<br />

1277 nov. 3 Capsa 18 n. 2<br />

1277 nov. 9 Capsa 83 n. 53 Ex 86 n. 37<br />

1277 nov. 11 Capsa 57 n. 12<br />

1277 nov. 13 Capsa 3 n. 61<br />

1277 nov. 30 Capsa 64 n. 90<br />

1278 - - Capsa 6 n. 17<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1645<br />

1278 - - Capsa 21 n. 4<br />

1278 - - Capsa 21 n. 4<br />

1278 gennaio 5 Capsa 68 n. 9<br />

1278 gennaio 5 Capsa 68 n. 107<br />

1278 gennaio 7 Capsa 6 n. 19<br />

1278 gennaio 17 Capsa 59 n. 63<br />

1278 gennaio 30 Capsa 57 n. 50<br />

1278 febbraio 1 Capsa 6 n. 21<br />

1278 febbraio 1 Capsa 6 n. 20<br />

1278 febbraio 6 Capsa 6 n. 20<br />

1278 febbraio 12 Capsa 10 n. 19<br />

1278 febbraio 21 Capsa 64 n. 91<br />

1278 febbraio 21 Capsa 83 n. 54 Ex 86 n. 38<br />

1278 febbraio 22 Capsa 83 n. 57 Ex 86 n. 41<br />

1278 febbraio 24 Capsa 57 n. 51<br />

1278 marzo 12 Capsa 48 n. 6<br />

1278 marzo 31 Capsa 83 n. 57 Ex 86 n. 41<br />

1278 maggio 13 Capsa 68 n. 8<br />

1278 maggio 15 Capsa 48 n. 6<br />

1278 giugno 27 Capsa 83 n. 59 Ex 86 n. 43<br />

1278 luglio 15 Capsa 9 n. 251 Ex 104 n. 85<br />

1278 agosto 16 Capsa 83 n. 55 Ex 86 n. 39<br />

1278 ottobre 14 Capsa 63 n. 29<br />

1278 ottobre 17 Capsa 64 n. 92<br />

1278 ottobre 25 Capsa 48 n. 6<br />

1278 dicembre 15 Capsa 83 n. 56 Ex 86 n. 40<br />

1278 dicembre 22 Capsa 64 n. 93<br />

1279 - - Capsa 17 n. 8<br />

1279 - - Capsa 21 n. 2<br />

1279 - - Capsa 21 n. 2<br />

1279 - - Capsa 21 n. 2<br />

1279 - - Capsa 21 n. 2<br />

1279 - - Capsa 3 n. 26<br />

1279 - - Capsa 39 n. 9<br />

1279 febbraio 19 Capsa 60 n. 17<br />

1279 marzo 31 Capsa 62 n. 25<br />

1279 aprile 14 Capsa 83 n. 342 Ex 107 n. 28<br />

1279 aprile 17 Capsa 70 n. 16<br />

1279 giugno 8 Capsa 83 n. 58 Ex 86 n. 42<br />

1279 giugno 10 Capsa 2 n. 26<br />

1279 giugno 21 Capsa 68 n. 10<br />

1279 luglio 13 Capsa 62 n. 26<br />

1279 agosto 9 Capsa 32 n. 36<br />

1279 settembre 24 Capsa 64 n. 94<br />

1279 settembre 25 Capsa 64 n. 95<br />

1279 ottobre 4 Capsa 17 n. 5<br />

1279 ottobre 4 Capsa 63 n. 30<br />

1279 ottobre 15 Capsa 48 n. 7<br />

1279 ottobre 15 Capsa 61 n. 34<br />

1279 nov. 20 Capsa 30 n. 24<br />

1279 dicembre 18 Capsa 10 n. 33<br />

1279 dicembre 18 Capsa 10 n. 50 Ex 79 n. 1<br />

1279 dicembre 29 Capsa 60 n. 8<br />

1280 - - Capsa 3 n. 5<br />

1280 - - Capsa 3 n. 95<br />

1280 - - Capsa 9 n. 131<br />

1280 - - Capsa 18 n. 1<br />

1280 - - Capsa 28 n. 11


Indice cronologico<br />

1280 - - Capsa 57 n. 1<br />

1280 gennaio 31 Capsa 30 n. 24<br />

1280 febbraio 18 Capsa 64 n. 96<br />

1280 febbraio 23 Capsa 64 n. 97<br />

1280 marzo 5 Capsa 61 n. 35<br />

1280 marzo 12 Capsa 10 n. 32<br />

1280 marzo 28 Capsa 64 n. 98<br />

1280 aprile 9 Capsa 59 n. 64<br />

1280 aprile 12 Capsa 30 n. 15<br />

1280 aprile 20 Capsa 9 n. 15<br />

1280 maggio 5 Capsa 57 n. 2<br />

1280 maggio 30 Capsa 60 n. 7<br />

1280 giugno 28 Capsa 44 n. 8<br />

1280 agosto 12 Capsa 30 n. 18<br />

1280 agosto 17 Capsa 30 n. 17<br />

1280 agosto 18 Capsa 30 n. 16<br />

1280 settembre 21 Capsa 10 n. 20<br />

1280 settembre 21 Capsa 10 n. 34<br />

1280 ottobre 14 Capsa 39 n. 4<br />

1280 dicembre 20 Capsa 17 n. 14<br />

1281 - - Capsa 9 n. 131<br />

1281 - - Capsa 21 n. 4<br />

1281 - - Capsa 29 n. 4<br />

1281 - - Capsa 29 n. 7<br />

1281 - - Capsa 33 n. 40<br />

1281 - - Capsa 83 n. 30 Ex 86 n. 14<br />

1281 gennaio 10 Capsa 3 n. 67<br />

1281 febbraio 5 Capsa 11 n. 8<br />

1281 febbraio 9 Capsa 68 n. 11<br />

1281 maggio 29 Capsa 9 n. 131<br />

1281 giugno 8 Capsa 9 n. 131<br />

1281 luglio 2 Capsa 2 n. 74<br />

1281 luglio 10 Capsa 9 n. 217 Ex 104 n. 30<br />

1281 agosto 8 Capsa 57 n. 30<br />

1281 settembre 21 Capsa 59 n. 65<br />

1281 settembre 25 Capsa 64 n. 99<br />

1281 ottobre 17 Capsa 68 n. 13<br />

1281 ottobre 20 Capsa 83 n. 59 Ex 86 n. 43<br />

1281 nov. 21 Capsa 58 n. 53<br />

1281 nov. 21 Capsa 58 n. 53<br />

1281 nov. 21 Capsa 68 n. 14<br />

1281 nov. 26 Capsa 12 n. 2<br />

1281 dicembre 7 Capsa 68 n. 12<br />

1281 dicembre 16 Capsa 58 n. 53<br />

1282 - - Capsa 59 n. 68<br />

1282 febbraio 12 Capsa 7 n. 1<br />

1282 marzo 24 Capsa 2 n. 27<br />

1282 aprile - Capsa 83 n. 60 Ex 86 n. 44<br />

1282 aprile 8 Capsa 10 n. 32<br />

1282 aprile 20 Capsa 64 n. 100<br />

1282 aprile 23 Capsa 10 n. 21<br />

1282 maggio 11 Capsa 2 n. 73<br />

1282 maggio 26 Capsa 83 n. 61 Ex 86 n. 45<br />

1282 giugno 9 Capsa 83 n. 62 Ex 86 n. 46<br />

1282 giugno 21 Capsa 26 n. 7<br />

1282 luglio 15 Capsa 59 n. 66<br />

1282 luglio 15 Capsa 61 n. 36<br />

1282 agosto 10 Capsa 68 n. 15<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1646<br />

1282 agosto 30 Capsa 57 n. 70<br />

1282 nov. 28 Capsa 54 n. 32<br />

1283 agosto 8 Capsa 61 n. 19<br />

1283 aprile 11 Capsa 49 n. 45 Ex 83 n. 80<br />

1283 marzo 28 Capsa 62 n. 37<br />

1284 - - Capsa 9 n. 6<br />

1284 gennaio 16 Capsa 48 n. 8<br />

1284 marzo 2 Capsa 64 n. 101<br />

1284 marzo 31 Capsa 2 n. 14<br />

1284 aprile 13 Capsa 61 n. 37<br />

1284 aprile 19 Capsa 43 n. 2<br />

1284 agosto 10 Capsa 48 n. 9<br />

1285 - - Capsa 84 n. 4<br />

1285 gennaio 11 Capsa 68 n. 16<br />

1285 gennaio 27 Capsa 58 n. 12<br />

1285 aprile 16 Capsa 83 n. 63 Ex 86 n. 47<br />

1285 maggio 24 Capsa 3 n. 37<br />

1285 agosto 1 Capsa 83 n. 64 Ex 86 n. 48<br />

1286 gennaio 12 Capsa 26 n. 12<br />

1286 gennaio 30 Capsa 48 n. 52<br />

1286 giugno 2 Capsa 40 n. 20<br />

1286 luglio 29 Capsa 68 n. 17<br />

1286 agosto 22 Capsa 63 n. 42<br />

1286 nov. 8 Capsa 10 n. 50 Ex 79 n. 1<br />

1287 - - Capsa 3 n. 91<br />

1287 gennaio 14 Capsa 34 n. 2<br />

1287 maggio 21 Capsa 83 n. 65 Ex 86 n. 49<br />

1287 maggio 30 Capsa 34 n. 2<br />

1288 - - Capsa 14 n. 6<br />

1288 - - Capsa 30 n. 19<br />

1288 - - Capsa 30 n. 21<br />

1288 gennaio 1 Capsa 9 n. 7<br />

1288 marzo 4 Capsa 34 n. 2<br />

1288 marzo 15 Capsa 59 n. 182<br />

1288 aprile 21 Capsa 44 n. 9<br />

1288 aprile 23 Capsa 17 n. 6<br />

1288 aprile 24 Capsa 17 n. 15<br />

1288 giugno 6 Capsa 48 n. 10<br />

1288 giugno 23 Capsa 30 n. 20<br />

1288 agosto 17 Capsa 39 n. 5<br />

1288 ottobre 27 Capsa 26 n. 8<br />

1289 - - Capsa 17 n. 9<br />

1289 gennaio 4 Capsa 62 n. 7<br />

1289 gennaio 8 Capsa 48 n. 57 Ex 83 n. 89<br />

1289 febbraio 23 Capsa 59 n. 69<br />

1289 aprile 25 Capsa 48 n. 10<br />

1289 maggio 15 Capsa 63 n. 31<br />

1289 settembre 1 Capsa 9 n. 7<br />

1289 settembre 18 Capsa 62 n. 7<br />

1289 nov. 25 Capsa 48 n. 59 Ex 83 n. 92<br />

1289 nov. 25 Capsa 83 n. 168 Ex 86 n. 154<br />

1289 nov. 27 Capsa 83 n. 305 Ex 86 n. 292<br />

1290 - - Capsa 18 n. 9<br />

1290 - - Capsa 62 n. 27<br />

1290 marzo 10 Capsa 17 n. 7<br />

1290 marzo 28 Capsa 3 n. 38<br />

1290 giugno 10 Capsa 10 n. 54<br />

1290 settembre 3 Capsa 48 n. 10


Indice cronologico<br />

1290 ottobre 8 Capsa 48 n. 10<br />

1290 dicembre 4 Capsa 9 n. 220 Ex 104 n. 33<br />

1290 dicembre 4 Capsa 68 n. 18<br />

1291 gennaio 12 Capsa 34 n. 7<br />

1291 gennaio 23 Capsa 68 n. 108<br />

1291 aprile 8 Capsa 83 n. 324 Ex 86 n. 311<br />

1291 aprile 29 Capsa 68 n. 19<br />

1291 dicembre 9 Capsa 64 n. 102<br />

1291 dicembre 15 Capsa 64 n. 102<br />

1292 gennaio 14 Capsa 64 n. 103<br />

1292 ottobre 9 Capsa 83 n. 66 Ex 86 n. 50<br />

1292 ottobre 11 Capsa 70 n. 17<br />

1293 marzo 22 Capsa 83 n. 67 Ex 86 n. 51<br />

1293 aprile 17 Capsa 64 n. 104<br />

1293 maggio 26 Capsa 83 n. 68 Ex 86 n. 52<br />

1293 luglio 1 Capsa 64 n. 105<br />

1293 luglio 15 Capsa 11 n. 9<br />

1293 nov. 3 Capsa 58 n. 13<br />

1294 - - Capsa 10 n. 28<br />

1294 - - Capsa 10 n. 27<br />

1294 gennaio 31 Capsa 64 n. 106<br />

1294 aprile 24 Capsa 64 n. 107<br />

1294 maggio 5 Capsa 83 n. 69 Ex 86 n. 53<br />

1294 giugno 13 Capsa 9 n. 19<br />

1294 luglio 5 Capsa 68 n. 20<br />

1294 agosto 13 Capsa 83 n. 320 Ex 86 n. 307<br />

1294 settembre 9 Capsa 10 n. 26<br />

1294 settembre 30 Capsa 17 n. 10<br />

1294 dicembre 13 Capsa 58 n. 14<br />

1295 - - Capsa 29 n. 5<br />

1295 gennaio 10 Capsa 17 n. 16<br />

1295 febbraio 12 Capsa 17 n. 11<br />

1295 febbraio 12 Capsa 17 n. 17<br />

1295 marzo 8 Capsa 59 n. 57<br />

1295 marzo 8 Capsa 61 n. 38<br />

1295 aprile 24 Capsa 64 n. 108<br />

1295 giugno 29 Capsa 83 n. 358 Ex 108 n. 7<br />

1295 ottobre 3 Capsa 83 n. 70 Ex 86 n. 54<br />

1295 nov. 10 Capsa 48 n. 56 Ex 83 n. 76<br />

1296 - - Capsa 17 n. 36<br />

1296 - - Capsa 18 n. 9<br />

1296 aprile 15 Capsa 64 n. 109<br />

1296 aprile 15 Capsa 83 n. 70 Ex 86 n. 54<br />

1296 giugno 3 Capsa 68 n. 21<br />

1296 giugno 25 Capsa 83 n. 71 Ex 86 n. 55<br />

1296 agosto 18 Capsa 68 n. 22<br />

1296 nov. 13 Capsa 1 n. 20 Ex 99 n. 107<br />

1296 nov. 15 Capsa 83 n. 29 Ex 86 n. 13<br />

1296 dicembre 9 Capsa 83 n. 72 Ex 86 n. 56<br />

1297 gennaio 16 Capsa 39 n. 23<br />

1297 febbraio 12 Capsa 68 n. 23<br />

1297 marzo 13 Capsa 83 n. 73 Ex 86 n. 57<br />

1297 giugno 3 Capsa 68 n. 24<br />

1297 agosto 23 Capsa 43 n. 3<br />

1297 ottobre 20 Capsa 68 n. 25<br />

1298 febbraio 1 Capsa 83 n. 75 Ex 86 n. 59<br />

1298 febbraio 21 Capsa 68 n. 26<br />

1298 febbraio 26 Capsa 58 n. 63<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1647<br />

1298 marzo 19 Capsa 68 n. 27<br />

1298 maggio 29 Capsa 9 n. 71<br />

1298 giugno 1 Capsa 64 n. 110<br />

1298 agosto 9 Capsa 64 n. 121<br />

1298 agosto 10 Capsa 48 n. 11<br />

1298 agosto 15 Capsa 68 n. 28<br />

1298 nov. 18 Capsa 83 n. 75 Ex 86 n. 59<br />

1298 nov. 18 Capsa 83 n. 75 Ex 86 n. 59<br />

1299 gennaio 14 Capsa 64 n. 111<br />

1299 marzo 27 Capsa 68 n. 29<br />

1299 giugno 15 Capsa 83 n. 74 Ex 86 n. 58<br />

1299 nov. 19 Capsa 83 n. 75 Ex 86 n. 59<br />

1299 nov. 30 Capsa 83 n. 75 Ex 86 n. 59<br />

sec. XIII - fine Capsa 37 n. 63<br />

sec. XIII - fine Capsa 68 n. 215<br />

sec. XIII - XIV Capsa 68 n. 218<br />

sec. XIII - XIV Capsa 68 n. 219<br />

sec. XIII - XIV Capsa 9 n. 115<br />

sec. XIV Capsa 68 n. 224<br />

sec. XIV - inizio Capsa 62 n. 138<br />

sec. XIV - I metà Capsa 32 n. 40<br />

sec. XIV - I metà Capsa 60 n. 30<br />

sec. XIV - I metà Capsa 60 n. 31<br />

sec. XIV - I metà Capsa 63 n. 32<br />

sec. XIV - I metà Capsa 68 n. 216<br />

sec. XIV - I metà Capsa 68 n. 217<br />

sec. XIV - I metà Capsa 68 n. 220<br />

1300 - - Capsa 2 n. 8<br />

1300 - - Capsa 3 n. 12<br />

1300 - - Capsa 3 n. 39<br />

1300 - - Capsa 8 n. 47<br />

1300 - - Capsa 9 n. 25<br />

1300 - - Capsa 11 n. 10<br />

1300 - - Capsa 14 n. 7<br />

1300 - - Capsa 28 n. 12<br />

1300 - - Capsa 30 n. 22<br />

1300 - - Capsa 57 n. 13<br />

1300 - - Capsa 64 n. 112<br />

1300 post Capsa 61 n. 39<br />

1300 gennaio 12 Capsa 83 n. 76 Ex 86 n. 60<br />

1300 aprile 17 Capsa 64 n. 113<br />

1300 aprile 7 Capsa 83 n. 77 Ex 86 n. 61<br />

1300 aprile 7 Capsa 83 n. 77 Ex 86 n. 61<br />

1300 agosto 27 Capsa 83 n. 78 Ex 86 n. 62<br />

1300 dicembre 2 Capsa 83 n. 79 Ex 86 n. 63<br />

1301 marzo 13 Capsa 83 n. 169 Ex 86 n. 155<br />

1301 aprile 10 Capsa 83 n. 94 Ex 86 n. 78<br />

1301 dicembre 16 Capsa 62 n. 24<br />

1302 gennaio 16 Capsa 64 n. 114<br />

1302 gennaio 29 Capsa 37 n. 29<br />

1302 febbraio 16 Capsa 37 n. 30<br />

1302 aprile 29 Capsa 83 n. 80 Ex 86 n. 64<br />

1302 maggio 6 Capsa 30 n. 23<br />

1302 maggio 6 Capsa 62 n. 28<br />

1302 maggio 18 Capsa 30 n. 23<br />

1302 giugno 5 Capsa 83 n. 81 Ex 86 n. 65<br />

1302 giugno 6 Capsa 37 n. 16<br />

1302 giugno 14 Capsa 70 n. 18


Indice cronologico<br />

1302 luglio 11 Capsa 59 n. 70<br />

1302 luglio 26 Capsa 83 n. 82 Ex 86 n. 66<br />

1302 settembre 21 Capsa 58 n. 15<br />

1303 - - Capsa 50 n. 21<br />

1303 - - Capsa 63 n. 42<br />

1303 febbraio 9 Capsa 57 n. 14<br />

1303 marzo 5 Capsa 70 n. 20<br />

1303 marzo 13 Capsa 64 n. 101<br />

1303 agosto 4 Capsa 26 n. 52 Ex 90 n. 34<br />

1303 aprile 5 Capsa 43 n. 36<br />

1303 aprile 9 Capsa 43 n. 36<br />

1303 giugno 16 Capsa 83 n. 83 Ex 86 n. 67<br />

1303 maggio 28 Capsa 68 n. 30<br />

1303 agosto 29 Capsa 83 n. 84 Ex 86 n. 68<br />

1303 settembre 1 Capsa 83 n. 85 Ex 86 n. 69<br />

1303 settembre 20 Capsa 64 n. 115<br />

1303 settembre 7 Capsa 26 n. 52 Ex 90 n. 34<br />

1303 ottobre 8 Capsa 44 n. 10<br />

1303 nov. 9 Capsa 68 n. 31<br />

1303 dicembre 23 Capsa 83 n. 84 Ex 86 n. 68<br />

1304 - - Capsa 29 n. 7<br />

1304 febbraio 8 Capsa 83 n. 84 Ex 86 n. 68<br />

1304 febbraio 22 Capsa 68 n. 32<br />

1304 maggio 14 Capsa 83 n. 86 Ex 86 n. 70<br />

1304 luglio 6 Capsa 68 n. 33<br />

1304 agosto 8 Capsa 68 n. 34<br />

1304 agosto 14 Capsa 83 n. 87 Ex 86 n. 71<br />

1304 ottobre 25 Capsa 68 n. 34<br />

1305 giugno 30 Capsa 62 n. 29<br />

1305 luglio 22 Capsa 17 n. 18<br />

1305 agosto 8 Capsa 83 n. 340 Ex 107 n. 24<br />

1305 settembre 5 Capsa 68 n. 35<br />

1305 settembre 7 Capsa 30 n. 25<br />

1305 nov. 15 Capsa 62 n. 30<br />

1305 dicembre 24 Capsa 64 n. 116<br />

1306 gennaio 17 Capsa 64 n. 118<br />

1306 giugno 11 Capsa 43 n. 4<br />

1306 giugno 12 Capsa 64 n. 117<br />

1306 agosto 15 Capsa 83 n. 88 Ex 86 n. 72<br />

1306 settembre 24 Capsa 68 n. 36<br />

1306 dicembre 24 Capsa 36 n. 11<br />

1307 - - Capsa 21 n. 2<br />

1307 - - Capsa 21 n. 9<br />

1307 - - Capsa 22 n. 4<br />

1307 - - Capsa 28 n. 6<br />

1307 - - Capsa 32 n. 18<br />

1307 - - Capsa 32 n. 68<br />

1307 - - Capsa 37 n. 32<br />

1307 - - Capsa 39 n. 9<br />

1307 - - Capsa 57 n. 22<br />

1307 - - Capsa 58 n. 53<br />

1307 - - Capsa 58 n. 53<br />

1307 - - Capsa 60 n. 17<br />

1307 - - Capsa 62 n. 39<br />

1307 - - Capsa 62 n. 62<br />

1307 - - Capsa 62 n. 70<br />

1307 - - Capsa 70 n. 20<br />

1307 marzo 5 Capsa 37 n. 31<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1648<br />

1307 marzo 6 Capsa 57 n. 15<br />

1307 marzo 6 Capsa 57 n. 16<br />

1307 marzo 7 Capsa 62 n. 32<br />

1307 marzo 7 Capsa 62 n. 33<br />

1307 marzo 8 Capsa 61 n. 24<br />

1307 marzo 8 Capsa 61 n. 40<br />

1307 marzo 10 Capsa 57 n. 30<br />

1307 marzo 10 Capsa 58 n. 53<br />

1307 marzo 10 Capsa 68 n. 38<br />

1307 marzo 11 Capsa 58 n. 45<br />

1307 marzo 11 Capsa 60 n. 9<br />

1307 marzo 12 Capsa 7 n. 96<br />

1307 marzo 13 Capsa 57 n. 36<br />

1307 marzo 13 Capsa 59 n. 184<br />

1307 marzo 13 Capsa 62 n. 24<br />

1307 marzo 13 Capsa 62 n. 38<br />

1307 marzo 14 Capsa 57 n. 52<br />

1307 marzo 14 Capsa 57 n. 65<br />

1307 marzo 14 Capsa 59 n. 90<br />

1307 marzo 14 Capsa 62 n. 34<br />

1307 marzo 14 Capsa 62 n. 35<br />

1307 marzo 14 Capsa 63 n. 33<br />

1307 marzo 15 Capsa 57 n. 17<br />

1307 marzo 15 Capsa 59 n. 84<br />

1307 marzo 15 Capsa 59 n. 94<br />

1307 marzo 15 Capsa 62 n. 36<br />

1307 marzo 15 Capsa 62 n. 45<br />

1307 marzo 15 Capsa 62 n. 52<br />

1307 marzo 16 Capsa 59 n. 78<br />

1307 marzo 16 Capsa 59 n. 83<br />

1307 marzo 16 Capsa 59 n. 85<br />

1307 marzo 16 Capsa 59 n. 89<br />

1307 marzo 16 Capsa 59 n. 92<br />

1307 marzo 16 Capsa 62 n. 21<br />

1307 marzo 16 Capsa 62 n. 21<br />

1307 marzo 16 Capsa 62 n. 43<br />

1307 marzo 16 Capsa 62 n. 50<br />

1307 marzo 16 Capsa 63 n. 34<br />

1307 marzo 17 Capsa 62 n. 42<br />

1307 marzo 17 Capsa 62 n. 51<br />

1307 marzo 18 Capsa 57 n. 182 Ex 104 n. 56<br />

1307 marzo 18 Capsa 59 n. 75<br />

1307 marzo 18 Capsa 59 n. 93<br />

1307 marzo 18 Capsa 60 n. 13<br />

1307 marzo 18 Capsa 62 n. 40<br />

1307 marzo 19 Capsa 59 n. 59<br />

1307 marzo 19 Capsa 62 n. 41<br />

1307 marzo 20 Capsa 59 n. 80<br />

1307 marzo 20 Capsa 62 n. 44<br />

1307 marzo 22 Capsa 62 n. 53<br />

1307 marzo 26 Capsa 62 n. 46<br />

1307 marzo 26 Capsa 62 n. 47<br />

1307 marzo 28 Capsa 57 n. 52<br />

1307 marzo 28 Capsa 60 n. 11<br />

1307 marzo 28 Capsa 60 n. 12<br />

1307 marzo 28 Capsa 62 n. 48<br />

1307 marzo 29 Capsa 60 n. 10<br />

1307 marzo 29 Capsa 63 n. 35


Indice cronologico<br />

1307 marzo 29 Capsa 63 n. 36<br />

1307 marzo 30 Capsa 61 n. 17<br />

1307 marzo 30 Capsa 62 n. 49<br />

1307 marzo 31 Capsa 62 n. 54<br />

1307 aprile 4 Capsa 59 n. 185<br />

1307 aprile 6 Capsa 32 n. 41<br />

1307 aprile 6 Capsa 62 n. 57<br />

1307 aprile 7 Capsa 30 n. 26<br />

1307 aprile 7 Capsa 33 n. 14<br />

1307 aprile 7 Capsa 62 n. 56<br />

1307 aprile 8 Capsa 2 n. 57<br />

1307 aprile 8 Capsa 57 n. 18<br />

1307 aprile 8 Capsa 62 n. 57<br />

1307 aprile 9 Capsa 62 n. 31<br />

1307 aprile 10 Capsa 61 n. 42<br />

1307 aprile 10 Capsa 61 n. 43<br />

1307 aprile 11 Capsa 59 n. 76<br />

1307 aprile 11 Capsa 59 n. 82<br />

1307 aprile 11 Capsa 60 n. 14<br />

1307 aprile 11 Capsa 60 n. 33<br />

1307 aprile 11 Capsa 62 n. 58<br />

1307 aprile 11 Capsa 64 n. 115<br />

1307 aprile 11 Capsa 64 n. 118<br />

1307 aprile 12 Capsa 63 n. 37<br />

1307 aprile 13 Capsa 57 n. 19<br />

1307 aprile 13 Capsa 57 n. 20<br />

1307 aprile 13 Capsa 57 n. 76<br />

1307 aprile 13 Capsa 58 n. 36<br />

1307 aprile 13 Capsa 59 n. 81<br />

1307 aprile 13 Capsa 59 n. 91<br />

1307 aprile 13 Capsa 60 n. 15<br />

1307 aprile 13 Capsa 62 n. 59<br />

1307 aprile 13 Capsa 63 n. 38<br />

1307 aprile 13 Capsa 64 n. 119<br />

1307 aprile 14 Capsa 63 n. 39<br />

1307 aprile 15 Capsa 62 n. 60<br />

1307 aprile 16 Capsa 60 n. 16<br />

1307 aprile 16 Capsa 62 n. 61<br />

1307 aprile 16 Capsa 62 n. 63<br />

1307 aprile 16 Capsa 62 n. 64<br />

1307 aprile 16 Capsa 9 n. 16<br />

1307 aprile 18 Capsa 62 n. 65<br />

1307 aprile 18 Capsa 62 n. 66<br />

1307 aprile 20 Capsa 59 n. 72<br />

1307 aprile 21 Capsa 59 n. 95<br />

1307 aprile 22 Capsa 61 n. 44<br />

1307 aprile 22 Capsa 61 n. 45<br />

1307 aprile 23 Capsa 62 n. 68<br />

1307 aprile 24 Capsa 10 n. 30<br />

1307 aprile 25 Capsa 62 n. 67<br />

1307 aprile 25 Capsa 83 n. 89 Ex 86 n. 73<br />

1307 aprile 27 Capsa 59 n. 186<br />

1307 febbraio 24 Capsa 59 n. 71<br />

1307 febbraio 4 Capsa 68 n. 37<br />

1307 giugno 3 Capsa 10 n. 50 Ex 79 n. 1<br />

1307 giugno 3 Capsa 61 n. 79 Ex 99 n. 1<br />

1307 maggio 1 Capsa 59 n. 187<br />

1307 maggio 2 Capsa 62 n. 69<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1649<br />

1307 maggio 3 Capsa 59 n. 188<br />

1307 maggio 5 Capsa 61 n. 46<br />

1307 maggio 5 Capsa 61 n. 47<br />

1307 maggio 8 Capsa 57 n. 3<br />

1307 maggio 8 Capsa 61 n. 49<br />

1307 maggio 11 Capsa 59 n. 74<br />

1307 maggio 11 Capsa 59 n. 77<br />

1307 maggio 11 Capsa 59 n. 79<br />

1307 maggio 11 Capsa 59 n. 86<br />

1307 maggio 11 Capsa 59 n. 88<br />

1307 maggio 12 Capsa 59 n. 87<br />

1307 maggio 19 Capsa 59 n. 73<br />

1307 maggio 19 Capsa 61 n. 48<br />

1307 maggio 25 Capsa 11 n. 11<br />

1307 maggio 30 Capsa 62 n. 69<br />

1307 dicembre 10 Capsa 70 n. 30<br />

1308 - - Capsa 10 n. 51<br />

1308 - - Capsa 40 n. 21<br />

1308 giugno 8 Capsa 64 n. 120<br />

1308 agosto 14 Capsa 83 n. 90 Ex 86 n. 74<br />

1308 nov. 12 Capsa 68 n. 39<br />

1308 dicembre 14 Capsa 64 n. 121<br />

1309 - - Capsa 9 n. 149 Ex 83 n. 77<br />

1309 - - Capsa 29 n. 7<br />

1309 - - Capsa 29 n. 7<br />

1309 - - Capsa 64 n. 122<br />

1309 febbraio 14 Capsa 68 n. 40<br />

1309 marzo 17 Capsa 68 n. 41<br />

1309 giugno 16 Capsa 68 n. 42<br />

1309 giugno 30 Capsa 40 n. 22<br />

1309 maggio 13 Capsa 65 n. 1<br />

1309 agosto 21 Capsa 64 n. 123<br />

1309 dicembre 22 Capsa 68 n. 43<br />

1310 - - Capsa 48 n. 18<br />

1310 marzo 5 Capsa 51 n. 30 Ex 110 n. 37<br />

1310 marzo 12 Capsa 68 n. 44<br />

1310 ottobre 5 Capsa 83 n. 91 Ex 86 n. 75<br />

1310 ottobre 10 Capsa 3 n. 32<br />

1310 nov. 24 Capsa 70 n. 19<br />

1310 dicembre 2 Capsa 70 n. 19<br />

1311 - - Capsa 60 n. 18<br />

1311 febbraio 14 Capsa 83 n. 92 Ex 86 n. 76<br />

1311 maggio 23 Capsa 50 n. 2<br />

1311 maggio 31 Capsa 68 n. 45<br />

1311 giugno 1 Capsa 68 n. 45<br />

1311 luglio 23 Capsa 64 n. 124<br />

1311 agosto 15 Capsa 68 n. 46<br />

1311 agosto 26 Capsa 11 n. 13<br />

1311 settembre 1 Capsa 11 n. 12<br />

1311 settembre 1 Capsa 11 n. 14<br />

1311 settembre 1 Capsa 11 n. 15<br />

1311 settembre 2 Capsa 11 n. 14<br />

1311 nov. 19 Capsa 68 n. 47<br />

1311 dicembre 3 Capsa 68 n. 48<br />

1311 dicembre 13 Capsa 64 n. 125<br />

1312 - - Capsa 2 n. 15<br />

1312 - - Capsa 12 n. 12<br />

1312 gennaio 7 Capsa 59 n. 96


Indice cronologico<br />

1312 marzo 26 Capsa 68 n. 50<br />

1312 febbraio 18 Capsa 68 n. 49<br />

1312 aprile 28 Capsa 64 n. 126<br />

1312 maggio 10 Capsa 83 n. 93 Ex 86 n. 77<br />

1312 maggio 14 Capsa 68 n. 51<br />

1312 maggio 22 Capsa 10 n. 37<br />

1312 maggio 26 Capsa 64 n. 127<br />

1312 agosto 7 Capsa 68 n. 52<br />

1312 agosto 7 Capsa 68 n. 53<br />

1312 agosto 10 Capsa 83 n. 59 Ex 86 n. 43<br />

1312 agosto 30 Capsa 83 n. 59 Ex 86 n. 43<br />

1312 nov. 15 Capsa 83 n. 94 Ex 86 n. 78<br />

1312 nov. 15 Capsa 83 n. 95 Ex 86 n. 79<br />

1312 nov. 15 Capsa 83 n. 95 Ex 86 n. 79<br />

1312 nov. 15 Capsa 83 n. 96 Ex 86 n. 80<br />

1312 dicembre 14 Capsa 68 n. 54<br />

1313 - - Capsa 3 n. 95<br />

1313 - - Capsa 13 n. 40 Ex 105 n. 1<br />

1313 aprile 5 Capsa 8 n. 7<br />

1313 aprile 19 Capsa 64 n. 128<br />

1313 aprile 21 Capsa 24 n. 2<br />

1313 aprile 22 Capsa 44 n. 11<br />

1313 maggio 25 Capsa 1 n. 8<br />

1313 giugno 5 Capsa 83 n. 79 Ex 86 n. 63<br />

1313 luglio 8 Capsa 83 n. 97 Ex 86 n. 81<br />

1313 ottobre 14 Capsa 83 n. 96 Ex 86 n. 80<br />

1313 settembre 23 Capsa 83 n. 322 Ex 86 n. 309<br />

1314 - - Capsa 1 n. 23 Ex 99 n. 110<br />

1314 - - Capsa 18 n. 9<br />

1314 - - Capsa 18 n. 9<br />

1314 - - Capsa 18 n. 10<br />

1314 - - Capsa 18 n. 16 Ex 84 n. 100<br />

1314 - - Capsa 21 n. 1<br />

1314 - - Capsa 28 n. 13<br />

1314 febbraio 24 Capsa 59 n. 99<br />

1314 febbraio 27 Capsa 11 n. 16<br />

1314 marzo 12 Capsa 51 n. 4<br />

1314 marzo 27 Capsa 32 n. 17<br />

1314 marzo 27 Capsa 32 n. 19<br />

1314 aprile 2 Capsa 12 n. 3<br />

1314 giugno 8 Capsa 1 n. 24 Ex 99 n. 111<br />

1314 giugno 8 Capsa 12 n. 9<br />

1314 giugno 8 Capsa 18 n. 6<br />

1314 giugno 8 Capsa 18 n. 7<br />

1314 giugno 9 Capsa 58 n. 48<br />

1314 giugno 16 Capsa 32 n. 7<br />

1314 giugno 16 Capsa 32 n. 68<br />

1314 giugno 16 Capsa 33 n. 44<br />

1314 giugno 16 Capsa 37 n. 32<br />

1314 giugno 30 Capsa 64 n. 129<br />

1314 luglio 12 Capsa 62 n. 71<br />

1314 luglio 19 Capsa 59 n. 101<br />

1314 luglio 22 Capsa 59 n. 103<br />

1314 luglio 26 Capsa 57 n. 53<br />

1314 agosto 16 Capsa 59 n. 100<br />

1314 agosto 7 Capsa 62 n. 73<br />

1314 agosto 16 Capsa 62 n. 72<br />

1314 agosto 17 Capsa 59 n. 98<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1650<br />

1314 agosto 23 Capsa 57 n. 180 Ex 104 n. 48<br />

1314 agosto 23 Capsa 9 n. 206 Ex 104 n. 18<br />

1314 settembre 2 Capsa 61 n. 50<br />

1314 settembre 8 Capsa 61 n. 51<br />

1314 settembre 12 Capsa 61 n. 52<br />

1314 settembre 12 Capsa 63 n. 42<br />

1314 settembre 13 Capsa 59 n. 108<br />

1314 settembre 13 Capsa 61 n. 53<br />

1314 settembre 30 Capsa 59 n. 109<br />

1314 ottobre 10 Capsa 57 n. 21<br />

1314 ottobre 12 Capsa 62 n. 74<br />

1314 ottobre 13 Capsa 59 n. 189<br />

1314 ottobre 16 Capsa 62 n. 75<br />

1314 ottobre 21 Capsa 61 n. 55<br />

1314 ottobre 28 Capsa 59 n. 104<br />

1314 ottobre 30 Capsa 83 n. 98 Ex 86 n. 82<br />

1314 ottobre 31 Capsa 59 n. 105<br />

1314 ottobre 31 Capsa 59 n. 106<br />

1314 ottobre 31 Capsa 59 n. 107<br />

1314 ottobre 7 Capsa 61 n. 54<br />

1314 nov. 3 Capsa 60 n. 19<br />

1314 nov. 3 Capsa 63 n. 40<br />

1314 nov. 7 Capsa 62 n. 76<br />

1314 nov. 8 Capsa 59 n. 97<br />

1314 nov. 11 Capsa 59 n. 102<br />

1314 nov. 18 Capsa 58 n. 62<br />

1315 - - Capsa 29 n. 7<br />

1315 gennaio 1 Capsa 61 n. 56<br />

1315 gennaio 7 Capsa 64 n. 130<br />

1315 gennaio 16 Capsa 63 n. 41<br />

1315 gennaio 16 Capsa 63 n. 42<br />

1315 gennaio 16 Capsa 63 n. 43<br />

1315 gennaio 25 Capsa 63 n. 44<br />

1315 febbraio 12 Capsa 63 n. 45<br />

1315 aprile 16 Capsa 30 n. 27<br />

1315 aprile 21 Capsa 83 n. 99 Ex 86 n. 83<br />

1315 maggio 28 Capsa 63 n. 46<br />

1315 maggio 28 Capsa 63 n. 47<br />

1315 giugno 8 Capsa 63 n. 46<br />

1315 giugno 11 Capsa 68 n. 58<br />

1315 giugno 29 Capsa 64 n. 131<br />

1315 luglio 30 Capsa 62 n. 77<br />

1315 agosto 2 Capsa 62 n. 78<br />

1315 agosto 6 Capsa 63 n. 48<br />

1315 agosto 6 Capsa 63 n. 49<br />

1315 agosto 16 Capsa 63 n. 50<br />

1315 agosto 27 Capsa 62 n. 79<br />

1315 agosto 27 Capsa 62 n. 80<br />

1315 agosto 31 Capsa 64 n. 132<br />

1315 settembre 8 Capsa 59 n. 110<br />

1315 settembre 9 Capsa 62 n. 81<br />

1315 ottobre 2 Capsa 83 n. 182 Ex 86 n. 168<br />

1315 nov. 22 Capsa 11 n. 37<br />

1315 dicembre 5 Capsa 68 n. 55<br />

1315 dicembre 16 Capsa 68 n. 56<br />

1315 dicembre 29 Capsa 83 n. 98 Ex 86 n. 82<br />

1315 dicembre 31 Capsa 62 n. 82<br />

1316 - - Capsa 30 n. 29


Indice cronologico<br />

1316 - 1320 Capsa 24 n. 3<br />

1316 febbraio 29 Capsa 63 n. 51<br />

1316 aprile 16 Capsa 68 n. 57<br />

1316 maggio 20 Capsa 6 n. 1<br />

1316 maggio 22 Capsa 57 n. 32<br />

1316 luglio 24 Capsa 83 n. 100 Ex 86 n. 84<br />

1316 ottobre 4 Capsa 68 n. 59<br />

1316 ottobre 30 Capsa 83 n. 101 Ex 86 n. 85<br />

1316 dicembre 12 Capsa 64 n. 133<br />

1316 dicembre 13 Capsa 9 n. 212 Ex 104 n. 24<br />

1316 dicembre 14 Capsa 10 n. 56 Ex 79 n. 2<br />

1317 - - Capsa 30 n. 31<br />

1317 marzo 10 Capsa 30 n. 30<br />

1317 marzo 16 Capsa 30 n. 31<br />

1317 marzo 18 Capsa 30 n. 29<br />

1317 marzo 19 Capsa 12 n. 10<br />

1317 aprile 20 Capsa 83 n. 102 Ex 86 n. 86<br />

1317 maggio 17 Capsa 68 n. 60<br />

1317 giugno 15 Capsa 10 n. 35<br />

1317 giugno 19 Capsa 64 n. 134<br />

1317 giugno 22 Capsa 83 n. 298 Ex 86 n. 285<br />

1317 luglio 20 Capsa 36 n. 2<br />

1317 settembre 15 Capsa 9 n. 231 Ex 104 n. 50<br />

1317 ottobre 19 Capsa 3 n. 40<br />

1317 ottobre 20 Capsa 8 n. 6<br />

1317 ottobre 25 Capsa 68 n. 61<br />

1317 nov. 18 Capsa 83 n. 103 Ex 86 n. 87<br />

1317 dicembre 13 Capsa 68 n. 62<br />

1318 febbraio 7 Capsa 59 n. 111<br />

1318 febbraio 7 Capsa 59 n. 112<br />

1318 febbraio 24 Capsa 68 n. 63<br />

1318 febbraio 25 Capsa 68 n. 64<br />

1318 marzo 21 Capsa 59 n. 113<br />

1318 aprile 28 Capsa 83 n. 104 Ex 86 n. 88<br />

1318 maggio 14 Capsa 83 n. 105 Ex 86 n. 89<br />

1318 maggio 18 Capsa 2 n. 58<br />

1318 maggio 21 Capsa 59 n. 114<br />

1318 maggio 21 Capsa 59 n. 115<br />

1318 maggio 28 Capsa 9 n. 9<br />

1318 giugno 15 Capsa 68 n. 65<br />

1318 giugno 21 Capsa 68 n. 66<br />

1318 giugno 26 Capsa 61 n. 57<br />

1318 luglio 21 Capsa 51 n. 33 Ex 110 n. 41<br />

1318 settembre 18 Capsa 60 n. 20<br />

1318 settembre 24 Capsa 9 n. 8<br />

1318 settembre 29 Capsa 83 n. 106 Ex 86 n. 90<br />

1318 ottobre 12 Capsa 68 n. 67<br />

1318 nov. 12 Capsa 83 n. 108 Ex 86 n. 92<br />

1318 nov. 13 Capsa 83 n. 107 Ex 86 n. 91<br />

1318 nov. 13 Capsa 83 n. 109 Ex 86 n. 93<br />

1318 dicembre 3 Capsa 61 n. 73<br />

1318 dicembre 16 Capsa 64 n. 135<br />

1319 - - Capsa 29 n. 6<br />

1319 - - Capsa 33 n. 44<br />

1319 febbraio 24 Capsa 64 n. 136<br />

1319 aprile 28 Capsa 48 n. 12<br />

1319 maggio 9 Capsa 57 n. 64<br />

1319 maggio 12 Capsa 60 n. 21<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1651<br />

1319 giugno 8 Capsa 83 n. 359 Ex 108 n. 8<br />

1319 giugno 18 Capsa 68 n. 12<br />

1319 agosto 1 Capsa 68 n. 68<br />

1319 agosto 13 Capsa 32 n. 16<br />

1319 agosto 13 Capsa 32 n. 32<br />

1319 settembre 9 Capsa 83 n. 110 Ex 86 n. 94<br />

1319 ottobre 28 Capsa 68 n. 69<br />

1319 ottobre 29 Capsa 68 n. 70<br />

1319 dicembre 27 Capsa 39 n. 6<br />

1320 - - Capsa 68 n. 77<br />

1320 gennaio 26 Capsa 32 n. 29<br />

1320 febbraio 7 Capsa 83 n. 111 Ex 86 n. 95<br />

1320 aprile 21 Capsa 68 n. 71<br />

1320 aprile 22 Capsa 39 n. 7<br />

1320 maggio 11 Capsa 9 n. 41<br />

1320 maggio 12 Capsa 68 n. 72<br />

1320 maggio 30 Capsa 44 n. 12<br />

1320 giugno 3 Capsa 59 n. 116<br />

1320 giugno 3 Capsa 83 n. 113 Ex 86 n. 97<br />

1320 giugno 10 Capsa 68 n. 74<br />

1320 giugno 18 Capsa 68 n. 75<br />

1320 luglio 4 Capsa 64 n. 137<br />

1320 agosto 19 Capsa 61 n. 58<br />

1320 settembre 12 Capsa 39 n. 8<br />

1320 ottobre 10 Capsa 83 n. 112 Ex 86 n. 96<br />

1320 ottobre 26 Capsa 39 n. 8<br />

1320 ottobre 27 Capsa 68 n. 73<br />

1320 nov. 28 Capsa 64 n. 138<br />

1320 dicembre 7 Capsa 68 n. 76<br />

1321 - - Capsa 5 n. 35<br />

1321 - - Capsa 9 n. 40<br />

1321 gennaio 4 Capsa 32 n. 33<br />

1321 gennaio 7 Capsa 39 n. 9<br />

1321 gennaio 10 Capsa 68 n. 78<br />

1321 febbraio 1 Capsa 68 n. 79<br />

1321 febbraio 4 Capsa 17 n. 69 Ex 88 n. 1<br />

1321 febbraio 8 Capsa 9 n. 41<br />

1321 febbraio 11 Capsa 57 n. 38<br />

1321 febbraio 13 Capsa 9 n. 40<br />

1321 febbraio 13 Capsa 9 n. 40<br />

1321 febbraio 17 Capsa 62 n. 83<br />

1321 marzo 20 Capsa 61 n. 59<br />

1321 marzo 26 Capsa 70 n. 20<br />

1321 marzo 27 Capsa 64 n. 148<br />

1321 aprile 21 Capsa 68 n. 80<br />

1321 aprile 30 Capsa 39 n. 10<br />

1321 aprile 30 Capsa 39 n. 10<br />

1321 luglio 14 Capsa 49 n. 44 Ex 83 n. 74<br />

1321 agosto 11 Capsa 64 n. 139<br />

1321 settembre 12 Capsa 39 n. 11<br />

1321 ottobre 29 Capsa 68 n. 81<br />

1321 nov. 9 Capsa 61 n. 60<br />

1321 nov. 26 Capsa 8 n. 8<br />

1321 dicembre 20 Capsa 10 n. 61<br />

1322 - - Capsa 28 n. 14<br />

1322 febbraio 17 Capsa 83 n. 171 Ex 86 n. 157<br />

1322 febbraio 27 Capsa 5 n. 9<br />

1322 marzo 4 Capsa 5 n. 19


Indice cronologico<br />

1322 marzo 6 Capsa 5 n. 12<br />

1322 marzo 6 Capsa 5 n. 14<br />

1322 marzo 6 Capsa 5 n. 23<br />

1322 marzo 14 Capsa 5 n. 24<br />

1322 marzo 16 Capsa 5 n. 20<br />

1322 marzo 17 Capsa 5 n. 13<br />

1322 marzo 17 Capsa 5 n. 21<br />

1322 marzo 21 Capsa 5 n. 10<br />

1322 marzo 21 Capsa 5 n. 16<br />

1322 marzo 23 Capsa 5 n. 11<br />

1322 marzo 25 Capsa 5 n. 15<br />

1322 marzo 28 Capsa 5 n. 25<br />

1322 aprile 4 Capsa 5 n. 17<br />

1322 aprile 4 Capsa 5 n. 22<br />

1322 aprile 16 Capsa 68 n. 82<br />

1322 aprile 19 Capsa 5 n. 18<br />

1322 maggio 4 Capsa 40 n. 24<br />

1322 maggio 22 Capsa 68 n. 83<br />

1322 giugno 14 Capsa 8 n. 9<br />

1322 luglio 5 Capsa 40 n. 23<br />

1322 agosto 24 Capsa 64 n. 140<br />

1322 settembre 20 Capsa 11 n. 18<br />

1322 settembre 20 Capsa 11 n. 17<br />

1322 settembre 5 Capsa 48 n. 9<br />

1322 ottobre 24 Capsa 68 n. 84<br />

1322 nov. 5 Capsa 68 n. 85<br />

1322 nov. 30 Capsa 59 n. 117<br />

1323 - - Capsa 4 n. 39<br />

1323 - - Capsa 21 n. 2<br />

1323 - - Capsa 28 n. 14<br />

1323 - - Capsa 29 n. 7<br />

1323 - - Capsa 29 n. 7<br />

1323 - - Capsa 29 n. 7<br />

1323 - - Capsa 29 n. 7<br />

1323 - - Capsa 29 n. 7<br />

1323 - - Capsa 29 n. 7<br />

1323 - - Capsa 29 n. 7<br />

1323 - - Capsa 29 n. 7<br />

1323 - - Capsa 57 n. 37<br />

1323 febbraio 11 Capsa 6 n. 4<br />

1323 marzo 11 Capsa 68 n. 86<br />

1323 aprile 7 Capsa 68 n. 87<br />

1323 aprile 11 Capsa 6 n. 4<br />

1323 aprile 19 Capsa 8 n. 15<br />

1323 aprile 30 Capsa 70 n. 33<br />

1323 maggio 4 Capsa 6 n. 4<br />

1323 maggio 6 Capsa 61 n. 61<br />

1323 maggio 10 Capsa 83 n. 170 Ex 86 n. 156<br />

1323 maggio 13 Capsa 6 n. 4<br />

1323 maggio 17 Capsa 68 n. 88<br />

1323 maggio 18 Capsa 6 n. 4<br />

1323 maggio 19 Capsa 83 n. 114 Ex 86 n. 98<br />

1323 maggio 28 Capsa 6 n. 4<br />

1323 giugno 4 Capsa 6 n. 2<br />

1323 giugno 4 Capsa 6 n. 4<br />

1323 giugno 10 Capsa 6 n. 2<br />

1323 giugno 13 Capsa 6 n. 2<br />

1323 giugno 13 Capsa 6 n. 4<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1652<br />

1323 giugno 20 Capsa 6 n. 2<br />

1323 giugno 21 Capsa 6 n. 4<br />

1323 giugno 25 Capsa 6 n. 2<br />

1323 giugno 25 Capsa 6 n. 4<br />

1323 luglio 2 Capsa 6 n. 2<br />

1323 luglio 20 Capsa 39 n. 12<br />

1323 luglio 21 Capsa 39 n. 13<br />

1323 settembre - Capsa 6 n. 4<br />

1323 settembre 4 Capsa 6 n. 4<br />

1323 settembre 13 Capsa 6 n. 6<br />

1323 settembre 13 Capsa 6 n. 4<br />

1323 settembre 23 Capsa 6 n. 6<br />

1323 settembre 24 Capsa 6 n. 4<br />

1323 settembre 27 Capsa 6 n. 5<br />

1323 settembre 27 Capsa 6 n. 6<br />

1323 settembre 28 Capsa 6 n. 5<br />

1323 settembre 29 Capsa 6 n. 5<br />

1323 ottobre 1 Capsa 6 n. 4<br />

1323 ottobre 5 Capsa 6 n. 4<br />

1323 nov. 7 Capsa 68 n. 89<br />

1323 nov. 26 Capsa 61 n. 23<br />

1323 dicembre 8 Capsa 6 n. 4<br />

1323 dicembre 12 Capsa 6 n. 4<br />

1324 - - Capsa 60 n. 18<br />

1324 marzo 13 Capsa 44 n. 132 Ex 110 n. 38<br />

1324 aprile 24 Capsa 83 n. 115 Ex 86 n. 99<br />

1324 giugno 1 Capsa 58 n. 29<br />

1324 luglio 8 Capsa 51 n. 31 Ex 110 n. 39<br />

1324 luglio 8 Capsa 51 n. 32 Ex 110 n. 40<br />

1324 agosto 2 Capsa 68 n. 90<br />

1324 ottobre 14 Capsa 64 n. 141<br />

1324 dicembre 15 Capsa 28 n. 7<br />

1324 dicembre 28 Capsa 6 n. 2<br />

1324 dicembre 28 Capsa 6 n. 3<br />

1324 dicembre 29 Capsa 39 n. 14<br />

1325 - - Capsa 28 n. 14<br />

1325 - - Capsa 39 n. 19<br />

1325 gennaio 20 Capsa 83 n. 116 Ex 86 n. 100<br />

1325 febbraio 23 Capsa 64 n. 144<br />

1325 marzo 5 Capsa 28 n. 7<br />

1325 marzo 13 Capsa 6 n. 7<br />

1325 marzo 17 Capsa 6 n. 8<br />

1325 marzo 28 Capsa 61 n. 62<br />

1325 maggio 20 Capsa 9 n. 132<br />

1325 giugno 5 Capsa 68 n. 91<br />

1325 giugno 12 Capsa 12 n. 21<br />

1325 giugno 23 Capsa 68 n. 92<br />

1325 giugno 24 Capsa 58 n. 26<br />

1325 luglio 17 Capsa 39 n. 15<br />

1325 luglio 31 Capsa 11 n. 19<br />

1325 luglio 31 Capsa 2 n. 59<br />

1325 agosto 11 Capsa 58 n. 27<br />

1325 agosto 31 Capsa 11 n. 20<br />

1325 ottobre 15 Capsa 57 n. 74<br />

1326 - - Capsa 28 n. 14<br />

1326 - - Capsa 28 n. 14<br />

1326 gennaio 8 Capsa 44 n. 7<br />

1326 aprile 12 Capsa 39 n. 16


Indice cronologico<br />

1326 maggio 10 Capsa 59 n. 190<br />

1326 giugno 29 Capsa 83 n. 117 Ex 86 n. 101<br />

1326 luglio 24 Capsa 45 n. 8<br />

1326 agosto 13 Capsa 3 n. 31<br />

1326 agosto 19 Capsa 61 n. 63<br />

1326 settembre 2 Capsa 83 n. 118 Ex 86 n. 102<br />

1326 settembre 3 Capsa 64 n. 145<br />

1326 ottobre 9 Capsa 68 n. 93<br />

1326 ottobre 10 Capsa 70 n. 21<br />

1326 nov. 19 Capsa 10 n. 50<br />

1326 dicembre 7 Capsa 11 n. 21<br />

1327 - - Capsa 29 n. 6<br />

1327 febbraio 14 Capsa 30 n. 32<br />

1327 febbraio 28 Capsa 68 n. 94<br />

1327 marzo 4 Capsa 83 n. 119 Ex 86 n. 103<br />

1327 aprile 1 Capsa 68 n. 95<br />

1327 giugno 1 Capsa 68 n. 96<br />

1327 luglio 24 Capsa 64 n. 146<br />

1327 nov. 6 Capsa 68 n. 97<br />

1328 - - Capsa 29 n. 6<br />

1328 marzo 21 Capsa 68 n. 99<br />

1328 maggio 4 Capsa 62 n. 84<br />

1328 maggio 23 Capsa 83 n. 120 Ex 86 n. 104<br />

1328 maggio 31 Capsa 68 n. 98<br />

1328 luglio 26 Capsa 11 n. 22<br />

1328 luglio 26 Capsa 11 n. 23<br />

1328 luglio 26 Capsa 11 n. 32<br />

1328 nov. 20 Capsa 39 n. 21<br />

1328 nov. 30 Capsa 61 n. 64<br />

1329 - - Capsa 29 n. 6<br />

1329 - - Capsa 29 n. 6<br />

1329 gennaio 11 Capsa 68 n. 100<br />

1329 marzo 14 Capsa 68 n. 101<br />

1329 marzo 17 Capsa 68 n. 102<br />

1329 aprile 11 Capsa 68 n. 103<br />

1329 maggio 18 Capsa 68 n. 104<br />

1329 dicembre 7 Capsa 48 n. 60 Ex 83 n. 94<br />

1330 - - Capsa 9 n. 129<br />

1330 - - Capsa 60 n. 18<br />

1330 gennaio 2 Capsa 83 n. 174 Ex 86 n. 160<br />

1330 gennaio 5 Capsa 3 n. 68<br />

1330 febbraio 19 Capsa 11 n. 29<br />

1330 aprile 22 Capsa 83 n. 172 Ex 86 n. 158<br />

1330 maggio 3 Capsa 68 n. 105<br />

1330 maggio 16 Capsa 58 n. 49<br />

1330 agosto 25 Capsa 9 n. 122<br />

1330 nov. 11 Capsa 51 n. 30 Ex 110 n. 37<br />

1330 nov. 12 Capsa 68 n. 106<br />

1330 nov. 28 Capsa 39 n. 17<br />

1330 dicembre 1 Capsa 68 n. 109<br />

1330 dicembre 4 Capsa 68 n. 110<br />

1331 gennaio 6 Capsa 70 n. 22<br />

1331 gennaio 20 Capsa 68 n. 111<br />

1331 gennaio 30 Capsa 12 n. 5<br />

1331 maggio 1 Capsa 64 n. 147<br />

1331 maggio 23 Capsa 59 n. 126<br />

1331 giugno 3 Capsa 48 n. 1<br />

1331 luglio 28 Capsa 83 n. 121 Ex 86 n. 105<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1653<br />

1331 agosto 7 Capsa 83 n. 122 Ex 86 n. 106<br />

1331 agosto 13 Capsa 55 n. 1<br />

1331 agosto 14 Capsa 59 n. 191<br />

1331 settembre 8 Capsa 9 n. 123<br />

1331 settembre 14 Capsa 83 n. 123 Ex 86 n. 107<br />

1331 nov. 5 Capsa 64 n. 148<br />

1331 dicembre 5 Capsa 44 n. 13<br />

1332 - - Capsa 55 n. 1<br />

1332 febbraio 13 Capsa 83 n. 126 Ex 86 n. 110<br />

1332 marzo 13 Capsa 68 n. 112<br />

1332 aprile 26 Capsa 83 n. 124 Ex 86 n. 108<br />

1332 giugno 9 Capsa 43 n. 37<br />

1332 settembre 29 Capsa 68 n. 113<br />

1332 nov. 17 Capsa 83 n. 125 Ex 86 n. 109<br />

1332 nov. 22 Capsa 83 n. 132 Ex 86 n. 116<br />

1332 dicembre 14 Capsa 83 n. 127 Ex 86 n. 111<br />

1333 - - Capsa 68 n. 222<br />

1333 gennaio 27 Capsa 83 n. 128 Ex 86 n. 112<br />

1333 febbraio 28 Capsa 61 n. 65<br />

1333 marzo 17 Capsa 12 n. 6<br />

1333 aprile 21 Capsa 68 n. 114<br />

1333 giugno 16 Capsa 58 n. 57<br />

1333 giugno 23 Capsa 32 n. 66<br />

1333 giugno 23 Capsa 32 n. 81<br />

1333 giugno 23 Capsa 33 n. 44<br />

1333 luglio 25 Capsa 68 n. 115<br />

1333 settembre 12 Capsa 50 n. 3<br />

1333 ottobre 14 Capsa 83 n. 129 Ex 86 n. 113<br />

1333 ottobre 23 Capsa 83 n. 130 Ex 86 n. 114<br />

1333 dicembre 7 Capsa 10 n. 36<br />

1334 - - Capsa 68 n. 119<br />

1334 febbraio 28 Capsa 68 n. 116<br />

1334 giugno 1 Capsa 68 n. 117<br />

1334 giugno 3 Capsa 43 n. 36<br />

1334 giugno 8 Capsa 68 n. 118<br />

1334 agosto 2 Capsa 61 n. 73<br />

1334 agosto 6 Capsa 61 n. 73<br />

1334 nov. 14 Capsa 68 n. 120<br />

1334 nov. 14 Capsa 68 n. 121<br />

1335 - - Capsa 28 n. 15<br />

1335 - - Capsa 9 n. 127<br />

1335 gennaio 20 Capsa 11 n. 35<br />

1335 marzo 30 Capsa 28 n. 15<br />

1335 aprile 17 Capsa 68 n. 122<br />

1335 aprile 18 Capsa 9 n. 244 Ex 104 n. 76<br />

1335 aprile 22 Capsa 61 n. 66<br />

1335 aprile 26 Capsa 68 n. 123<br />

1335 giugno 17 Capsa 26 n. 9<br />

1335 luglio 4 Capsa 64 n. 149<br />

1335 settembre 15 Capsa 3 n. 51<br />

1335 ottobre 8 Capsa 62 n. 85<br />

1335 ottobre 22 Capsa 68 n. 124<br />

1335 ottobre 23 Capsa 64 n. 150<br />

1335 ottobre 23 Capsa 64 n. 151<br />

1335 dicembre 18 Capsa 83 n. 131 Ex 86 n. 115<br />

1336 - - Capsa 56 n. 51<br />

1336 - - Capsa 56 n. 52<br />

1336 aprile 1 Capsa 83 n. 132 Ex 86 n. 117


Indice cronologico<br />

1336 aprile 6 Capsa 64 n. 154<br />

1336 febbraio 12 Capsa 48 n. 14<br />

1336 gennaio 12 Capsa 68 n. 125<br />

1336 gennaio 14 Capsa 64 n. 152<br />

1336 gennaio 30 Capsa 46 n. 80<br />

1336 marzo 6 Capsa 58 n. 37<br />

1336 maggio 3 Capsa 68 n. 126<br />

1336 maggio 5 Capsa 62 n. 86<br />

1336 maggio 6 Capsa 68 n. 127<br />

1336 giugno 25 Capsa 30 n. 33<br />

1336 luglio 26 Capsa 83 n. 133 Ex 86 n. 118<br />

1336 luglio 28 Capsa 68 n. 128<br />

1336 luglio 7 Capsa 64 n. 153<br />

1336 agosto 2 Capsa 83 n. 133 Ex 86 n. 118<br />

1336 ottobre 9 Capsa 64 n. 154<br />

1336 ottobre 9 Capsa 68 n. 129<br />

1336 ottobre 9 Capsa 68 n. 130<br />

1336 ottobre 12 Capsa 64 n. 155<br />

1336 ottobre 14 Capsa 40 n. 25<br />

1336 ottobre 14 Capsa 68 n. 131<br />

1336 ottobre 16 Capsa 40 n. 25<br />

1336 dicembre 7 Capsa 39 n. 18<br />

1336 dicembre 12 Capsa 68 n. 133<br />

1336 dicembre 27 Capsa 68 n. 132<br />

1337 - - Capsa 24 n. 4<br />

1337 gennaio 10 Capsa 68 n. 134<br />

1337 gennaio 14 Capsa 68 n. 135<br />

1337 febbraio 4 Capsa 68 n. 136<br />

1337 febbraio 7 Capsa 68 n. 137<br />

1337 marzo 14 Capsa 83 n. 136 Ex 86 n. 121<br />

1337 marzo 16 Capsa 83 n. 135 Ex 86 n. 120<br />

1337 marzo 26 Capsa 83 n. 134 Ex 86 n. 119<br />

1337 maggio 10 Capsa 62 n. 87<br />

1337 maggio 24 Capsa 83 n. 174 Ex 86 n. 160<br />

1337 giugno 8 Capsa 68 n. 138<br />

1337 ottobre 14 Capsa 64 n. 156<br />

1337 nov. 23 Capsa 83 n. 135 Ex 86 n. 120<br />

1337 dicembre 30 Capsa 68 n. 139<br />

1338 - - Capsa 28 n. 18<br />

1338 - - Capsa 60 n. 18<br />

1338 gennaio 22 Capsa 50 n. 33<br />

1338 gennaio 30 Capsa 64 n. 154<br />

1338 febbraio 5 Capsa 34 n. 8<br />

1338 marzo 9 Capsa 68 n. 141<br />

1338 maggio 19 Capsa 62 n. 88<br />

1338 giugno 19 Capsa 68 n. 142<br />

1338 giugno 24 Capsa 68 n. 143<br />

1338 luglio 16 Capsa 68 n. 144<br />

1338 luglio 26 Capsa 64 n. 157<br />

1338 settembre 23 Capsa 48 n. 58 Ex 83 n. 91<br />

1338 nov. 20 Capsa 32 n. 15<br />

1338 nov. 20 Capsa 32 n. 23<br />

1338 nov. 20 Capsa 32 n. 24<br />

1338 nov. 20 Capsa 32 n. 68<br />

1338 nov. 20 Capsa 32 n. 77<br />

1338 nov. 20 Capsa 37 n. 33<br />

1338 nov. 9 Capsa 68 n. 145<br />

1338 dicembre 10 Capsa 57 n. 61<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1654<br />

1338 dicembre 14 Capsa 58 n. 66<br />

1338 dicembre 20 Capsa 63 n. 52<br />

1339 - - Capsa 4 n. 213 Ex 110 n. 6<br />

1339 - - Capsa 21 n. 2<br />

1339 - - Capsa 28 n. 17<br />

1339 - - Capsa 28 n. 18<br />

1339 - - Capsa 28 n. 30<br />

1339 - - Capsa 32 n. 38<br />

1339 - - Capsa 37 n. 35<br />

1339 - - Capsa 60 n. 92<br />

1339 post Capsa 62 n. 89<br />

1339 gennaio 1 Capsa 12 n. 11<br />

1339 gennaio 17 Capsa 9 n. 27<br />

1339 gennaio 19 Capsa 61 n. 67<br />

1339 gennaio 19 Capsa 61 n. 68<br />

1339 gennaio 19 Capsa 61 n. 69<br />

1339 gennaio 20 Capsa 14 n. 8<br />

1339 gennaio 25 Capsa 37 n. 35<br />

1339 gennaio 30 Capsa 37 n. 35<br />

1339 febbraio 3 Capsa 57 n. 54<br />

1339 febbraio 3 Capsa 57 n. 55<br />

1339 febbraio 4 Capsa 37 n. 35<br />

1339 febbraio 7 Capsa 37 n. 35<br />

1339 febbraio 8 Capsa 57 n. 72<br />

1339 febbraio 10 Capsa 57 n. 73<br />

1339 febbraio 11 Capsa 57 n. 3<br />

1339 febbraio 16 Capsa 58 n. 46<br />

1339 febbraio 21 Capsa 61 n. 70<br />

1339 febbraio 22 Capsa 68 n. 146<br />

1339 febbraio 24 Capsa 57 n. 183 Ex 104 n. 57<br />

1339 febbraio 25 Capsa 35 n. 3<br />

1339 febbraio 27 Capsa 64 n. 158<br />

1339 marzo 8 Capsa 57 n. 39<br />

1339 marzo 8 Capsa 57 n. 43<br />

1339 marzo 8 Capsa 59 n. 118<br />

1339 marzo 9 Capsa 57 n. 44<br />

1339 marzo 10 Capsa 11 n. 36<br />

1339 marzo 10 Capsa 57 n. 75<br />

1339 marzo 15 Capsa 68 n. 147<br />

1339 marzo 18 Capsa 28 n. 16<br />

1339 marzo 21 Capsa 57 n. 56<br />

1339 marzo 27 Capsa 26 n. 13<br />

1339 aprile 13 Capsa 37 n. 34<br />

1339 aprile 27 Capsa 61 n. 71<br />

1339 maggio 1 Capsa 57 n. 57<br />

1339 maggio 5 Capsa 62 n. 90<br />

1339 maggio 6 Capsa 59 n. 119<br />

1339 maggio 7 Capsa 59 n. 120<br />

1339 maggio 10 Capsa 83 n. 173 Ex 86 n. 159<br />

1339 maggio 11 Capsa 68 n. 146<br />

1339 maggio 18 Capsa 64 n. 159<br />

1339 maggio 19 Capsa 59 n. 121<br />

1339 maggio 19 Capsa 3 n. 32<br />

1339 maggio 31 Capsa 57 n. 66<br />

1339 giugno 7 Capsa 59 n. 122<br />

1339 giugno 13 Capsa 59 n. 123<br />

1339 giugno 13 Capsa 68 n. 146<br />

1339 giugno 16 Capsa 57 n. 4


Indice cronologico<br />

1339 giugno 20 Capsa 68 n. 148<br />

1339 giugno 23 Capsa 13 n. 39 Ex 104 n. 108<br />

1339 giugno 25 Capsa 61 n. 73<br />

1339 giugno 26 Capsa 68 n. 150<br />

1339 giugno 29 Capsa 63 n. 53<br />

1339 luglio 16 Capsa 64 n. 160<br />

1339 luglio 21 Capsa 10 n. 60 Ex 104 n. 59<br />

1339 luglio 28 Capsa 61 n. 72<br />

1339 luglio 29 Capsa 59 n. 124<br />

1339 agosto 6 Capsa 62 n. 91<br />

1339 agosto 10 Capsa 59 n. 125<br />

1339 ottobre 14 Capsa 11 n. 37<br />

1339 ottobre 16 Capsa 83 n. 137 Ex 86 n. 122<br />

1339 ottobre 24 Capsa 63 n. 54<br />

1339 ottobre 27 Capsa 40 n. 26<br />

1339 ottobre 29 Capsa 64 n. 154<br />

1339 nov. 8 Capsa 83 n. 138 Ex 86 n. 123<br />

1339 dicembre 3 Capsa 26 n. 10<br />

1339 dicembre 22 Capsa 68 n. 149<br />

1339 dicembre 29 Capsa 63 n. 55<br />

1339 dicembre 31 Capsa 30 n. 34<br />

1339 dicembre 31 Capsa 30 n. 95 Ex 98 n. 5<br />

1340 - - Capsa 9 n. 125<br />

1340 - - Capsa 21 n. 2<br />

1340 - - Capsa 28 n. 17<br />

1340 - - Capsa 28 n. 18<br />

1340 gennaio 14 Capsa 37 n. 36<br />

1340 febbraio 1 Capsa 59 n. 127<br />

1340 febbraio 26 Capsa 3 n. 63<br />

1340 febbraio 26 Capsa 32 n. 21<br />

1340 febbraio 26 Capsa 32 n. 42<br />

1340 marzo 17 Capsa 34 n. 14<br />

1340 aprile 2 Capsa 62 n. 92<br />

1340 aprile 2 Capsa 68 n. 151<br />

1340 aprile 3 Capsa 57 n. 45<br />

1340 maggio 18 Capsa 63 n. 56<br />

1340 maggio 29 Capsa 68 n. 152<br />

1340 giugno 5 Capsa 68 n. 153<br />

1340 giugno 11 Capsa 83 n. 139 Ex 86 n. 124<br />

1340 giugno 13 Capsa 37 n. 37<br />

1340 giugno 13 Capsa 37 n. 38<br />

1340 luglio 4 Capsa 68 n. 154<br />

1340 luglio 8 Capsa 61 n. 73<br />

1340 agosto 10 Capsa 83 n. 140 Ex 86 n. 125<br />

1340 ottobre 23 Capsa 3 n. 32<br />

1340 ottobre 28 Capsa 68 n. 155<br />

1340 nov. 19 Capsa 2 n. 60<br />

1340 dicembre 11 Capsa 48 n. 14<br />

1341 - - Capsa 28 n. 17<br />

1341 - - Capsa 60 n. 18<br />

1341 - - Capsa 60 n. 18<br />

1341 - - Capsa 83 n. 142 Ex 86 n. 127<br />

1341 - - Capsa 83 n. 343 Ex 107 n. 29<br />

1341 gennaio 6 Capsa 68 n. 156<br />

1341 gennaio 8 Capsa 62 n. 94<br />

1341 gennaio 24 Capsa 83 n. 143 Ex 86 n. 128<br />

1341 febbraio 3 Capsa 34 n. 10<br />

1341 febbraio 13 Capsa 10 n. 38<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1655<br />

1341 febbraio 13 Capsa 68 n. 157<br />

1341 febbraio 19 Capsa 68 n. 158<br />

1341 febbraio 23 Capsa 68 n. 159<br />

1341 febbraio 28 Capsa 68 n. 160<br />

1341 marzo 4 Capsa 68 n. 161<br />

1341 marzo 9 Capsa 64 n. 161<br />

1341 marzo 9 Capsa 83 n. 141 Ex 86 n. 126<br />

1341 marzo 16 Capsa 2 n. 60<br />

1341 maggio 12 Capsa 83 n. 144 Ex 86 n. 129<br />

1341 giugno 6 Capsa 28 n. 19<br />

1341 giugno 11 Capsa 83 n. 145 Ex 86 n. 130<br />

1341 giugno 12 Capsa 68 n. 162<br />

1341 agosto 9 Capsa 68 n. 163<br />

1341 agosto 22 Capsa 68 n. 164<br />

1341 settembre 29 Capsa 34 n. 28 Ex 84 n. 48<br />

1341 ottobre 24 Capsa 68 n. 165<br />

1341 nov. 6 Capsa 8 n. 16<br />

1341 nov. 21 Capsa 34 n. 9<br />

1341 dicembre 23 Capsa 83 n. 146 Ex 86 n. 131<br />

1341 dicembre 30 Capsa 68 n. 166<br />

1342 - - Capsa 60 n. 18<br />

1342 - - Capsa 60 n. 18<br />

1342 gennaio 3 Capsa 68 n. 167<br />

1342 febbraio 14 Capsa 64 n. 162<br />

1342 marzo 1 Capsa 68 n. 168<br />

1342 marzo 5 Capsa 5 n. 7<br />

1342 marzo 30 Capsa 68 n. 169<br />

1342 aprile 14 Capsa 64 n. 163<br />

1342 maggio 15 Capsa 68 n. 170<br />

1342 maggio 27 Capsa 62 n. 93<br />

1342 giugno 1 Capsa 68 n. 171<br />

1342 giugno 17 Capsa 68 n. 172<br />

1342 nov. 26 Capsa 64 n. 164<br />

1343 - - Capsa 58 n. 38<br />

1343 - 1467 Capsa 22 n. 8<br />

1343 gennaio 8 Capsa 64 n. 165<br />

1343 gennaio 22 Capsa 2 n. 65<br />

1343 gennaio 22 Capsa 68 n. 173<br />

1343 gennaio 27 Capsa 4 n. 54 Ex 78 n. 26<br />

1343 marzo 2 Capsa 64 n. 166<br />

1343 marzo 8 Capsa 68 n. 174<br />

1343 marzo 10 Capsa 62 n. 95<br />

1343 marzo 13 Capsa 64 n. 167<br />

1343 marzo 16 Capsa 83 n. 344 Ex 107 n. 30<br />

1343 marzo 17 Capsa 68 n. 175<br />

1343 aprile 30 Capsa 32 n. 22<br />

1343 maggio 6 Capsa 64 n. 168<br />

1343 giugno 13 Capsa 64 n. 169<br />

1343 giugno 21 Capsa 68 n. 176<br />

1343 giugno 22 Capsa 62 n. 96<br />

1343 luglio 4 Capsa 59 n. 128<br />

1343 settembre 15 Capsa 11 n. 30<br />

1343 ottobre 18 Capsa 26 n. 11<br />

1343 nov. 1 Capsa 34 n. 11<br />

1344 - - Capsa 60 n. 18<br />

1344 marzo 1 Capsa 68 n. 177<br />

1344 aprile 11 Capsa 68 n. 178<br />

1344 luglio 21 Capsa 1 n. 29 Ex 106 n. 66


Indice cronologico<br />

1344 nov. 4 Capsa 64 n. 170<br />

1344 nov. 10 Capsa 37 n. 39<br />

1344 dicembre 4 Capsa 68 n. 179<br />

1344 dicembre 4 Capsa 68 n. 180<br />

1344 dicembre 5 Capsa 34 n. 12<br />

1344 dicembre 30 Capsa 68 n. 181<br />

1344 - 1345 Capsa 72 n. 1<br />

1345 - - Capsa 59 n. 95<br />

1345 - - Capsa 60 n. 18<br />

1345 gennaio 19 Capsa 59 n. 129<br />

1345 maggio 25 Capsa 64 n. 171<br />

1345 luglio 15 Capsa 62 n. 97<br />

1345 agosto 2 Capsa 40 n. 27<br />

1345 agosto 29 Capsa 34 n. 13<br />

1345 agosto 29 Capsa 68 n. 182<br />

1345 agosto 30 Capsa 59 n. 56<br />

1345 settembre 20 Capsa 68 n. 183<br />

1345 dicembre 10 Capsa 3 n. 51<br />

1346 - - Capsa 60 n. 18<br />

1346 gennaio 3 Capsa 68 n. 184<br />

1346 febbraio 17 Capsa 3 n. 41<br />

1346 marzo 4 Capsa 83 n. 147 Ex 86 n. 132<br />

1346 marzo 16 Capsa 65 n. 2<br />

1346 marzo 26 Capsa 64 n. 172<br />

1346 aprile 11 Capsa 68 n. 185<br />

1346 aprile 26 Capsa 64 n. 173<br />

1346 ottobre 2 Capsa 64 n. 174<br />

1346 dicembre 10 Capsa 55 n. 16 Ex 83 n. 95<br />

1346 dicembre 28 Capsa 68 n. 186<br />

1347 - - Capsa 9 n. 24<br />

1347 - - Capsa 18 n. 9<br />

1347 febbraio 18 Capsa 9 n. 124<br />

1347 ottobre 13 Capsa 40 n. 28<br />

1348 - - Capsa 17 n. 30<br />

1348 - - Capsa 30 n. 29<br />

1348 gennaio 4 Capsa 73 n. 1<br />

1348 maggio 4 Capsa 68 n. 187<br />

1348 luglio 21 Capsa 3 n. 59<br />

1348 agosto 8 Capsa 83 n. 326 Ex 86 n. 313<br />

1348 agosto 9 Capsa 83 n. 149 Ex 86 n. 134<br />

1348 agosto 9 Capsa 83 n. 150 Ex 86 n. 135<br />

1348 agosto 10 Capsa 6 n. 9<br />

1348 agosto 16 Capsa 83 n. 148 Ex 86 n. 133<br />

1348 agosto 31 Capsa 68 n. 188<br />

1349 - - Capsa 5 n. 45<br />

1349 - - Capsa 48 n. 40<br />

1349 gennaio 25 Capsa 83 n. 151 Ex 86 n. 136<br />

1349 marzo 25 Capsa 9 n. 133<br />

1349 marzo 27 Capsa 68 n. 189<br />

1349 aprile 24 Capsa 37 n. 40<br />

1349 agosto 24 Capsa 2 n. 9<br />

sec. XIV - II metà Capsa 48 n. 19<br />

1350 - - Capsa 9 n. 126<br />

1350 - - Capsa 28 n. 20<br />

1350 - - Capsa 28 n. 21<br />

1350 - - Capsa 57 n. 58<br />

1350 - - Capsa 65 n. 3<br />

1350 - - Capsa 83 n. 294 Ex 86 n. 281<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1656<br />

1350 aprile 5 Capsa 3 n. 42<br />

1350 aprile 6 Capsa 35 n. 4<br />

1350 nov. 5 Capsa 68 n. 232<br />

1351 - - Capsa 68 n. 190<br />

1351 gennaio 23 Capsa 64 n. 175<br />

1351 agosto 15 Capsa 83 n. 152 Ex 86 n. 137<br />

1352 gennaio 16 Capsa 64 n. 176<br />

1352 aprile 11 Capsa 68 n. 191<br />

1353 giugno 10 Capsa 83 n. 153 Ex 86 n. 138<br />

1353 agosto 14 Capsa 35 n. 4<br />

1353 agosto 14 Capsa 48 n. 13<br />

1354 aprile 13 Capsa 32 n. 5<br />

1354 aprile 24 Capsa 64 n. 177<br />

1354 agosto 11 Capsa 64 n. 178<br />

1354 settembre 6 Capsa 64 n. 179<br />

1354 nov. 23 Capsa 50 n. 4<br />

1354 dicembre 31 Capsa 64 n. 180<br />

1355 - - Capsa 33 n. 14<br />

1355 gennaio 23 Capsa 48 n. 92 Ex 112 n. 5<br />

1355 gennaio 25 Capsa 64 n. 181<br />

1355 marzo 3 Capsa 3 n. 33<br />

1355 aprile 22 Capsa 32 n. 41<br />

1356 ottobre 9 Capsa 13 n. 33 Ex 94 n. 19<br />

1357 - - Capsa 33 n. 14<br />

1357 giugno 4 Capsa 68 n. 192<br />

1357 maggio 13 Capsa 64 n. 182<br />

1357 maggio 16 Capsa 64 n. 183<br />

1357 agosto 11 Capsa 32 n. 41<br />

1357 dicembre 30 Capsa 43 n. 36<br />

1357 - 1398 Capsa 68 n. 225<br />

1358 - - Capsa 32 n. 69<br />

1358 gennaio 10 Capsa 64 n. 184<br />

1358 gennaio 11 Capsa 64 n. 185<br />

1358 febbraio 6 Capsa 64 n. 186<br />

1358 febbraio 26 Capsa 68 n. 193<br />

1358 marzo 8 Capsa 35 n. 8<br />

1358 maggio 23 Capsa 9 n. 268 Ex 104 n. 104<br />

1358 luglio 14 Capsa 33 n. 44<br />

1359 - - Capsa 33 n. 14<br />

1359 aprile 11 Capsa 68 n. 194<br />

1360 febbraio 26 Capsa 8 n. 17<br />

1360 maggio 16 Capsa 83 n. 154 Ex 86 n. 139<br />

1360 nov. 29 Capsa 9 n. 214 Ex 104 n. 26<br />

1361 marzo 30 Capsa 31 n. 73 Ex 110 n. 16<br />

1361 aprile 4 Capsa 83 n. 295 Ex 86 n. 282<br />

1362 - - Capsa 68 n. 225<br />

1362 aprile 11 Capsa 83 n. 155 Ex 86 n. 140<br />

1363 - - Capsa 18 n. 19 Ex 100 n. 26<br />

1363 - - Capsa 21 n. 3<br />

1363 - - Capsa 32 n. 37<br />

1363 - - Capsa 84 n. 4<br />

1363 gennaio 24 Capsa 32 n. 26<br />

1363 gennaio 28 Capsa 33 n. 44<br />

1363 settembre 30 Capsa 32 n. 6<br />

1363 ottobre 9 Capsa 32 n. 8<br />

1363 nov. 19 Capsa 57 n. 181 Ex 104 n. 54<br />

1363 nov. 20 Capsa 9 n. 234 Ex 104 n. 58<br />

1363 nov. 25 Capsa 59 n. 135


Indice cronologico<br />

1363 dicembre 5 Capsa 59 n. 135<br />

1363 dicembre 12 Capsa 32 n. 27<br />

1363 dicembre 12 Capsa 64 n. 187<br />

1363 dicembre 16 Capsa 58 n. 61<br />

1363 - 1390 Capsa 22 n. 1<br />

1364 - - Capsa 60 n. 92<br />

1364 gennaio 7 Capsa 59 n. 131<br />

1364 gennaio 10 Capsa 57 n. 179 Ex 104 n. 42<br />

1364 gennaio 11 Capsa 59 n. 132<br />

1364 gennaio 24 Capsa 64 n. 188<br />

1364 gennaio 26 Capsa 58 n. 50<br />

1364 gennaio 30 Capsa 32 n. 34<br />

1364 febbraio 2 Capsa 10 n. 41<br />

1364 febbraio 4 Capsa 37 n. 41<br />

1364 febbraio 13 Capsa 59 n. 133<br />

1364 febbraio 14 Capsa 32 n. 70<br />

1364 febbraio 16 Capsa 59 n. 134<br />

1364 maggio 31 Capsa 10 n. 40<br />

1365 dicembre 4 Capsa 58 n. 40<br />

1365 dicembre 8 Capsa 33 n. 44<br />

1366 - - Capsa 9 n. 128<br />

1366 gennaio 28 Capsa 39 n. 22<br />

1367 - - Capsa 28 n. 14<br />

1367 maggio 17 Capsa 64 n. 189<br />

1367 luglio 20 Capsa 64 n. 189<br />

1367 ottobre 31 Capsa 64 n. 190<br />

1367 nov. 7 Capsa 44 n. 125 Ex 109 n. 1<br />

1367 nov. 27 Capsa 28 n. 14<br />

1367 dicembre 24 Capsa 2 n. 47<br />

1367 dicembre 27 Capsa 21 n. 2<br />

1368 - - Capsa 33 n. 14<br />

1368 gennaio 10 Capsa 83 n. 156 Ex 86 n. 141<br />

1368 gennaio 26 Capsa 64 n. 189<br />

1368 febbraio 12 Capsa 64 n. 189<br />

1368 febbraio 19 Capsa 4 n. 2<br />

1368 febbraio 2 Capsa 62 n. 98<br />

1368 febbraio 5 Capsa 64 n. 191<br />

1368 marzo 20 Capsa 64 n. 192<br />

1368 aprile 19 Capsa 83 n. 157 Ex 86 n. 142<br />

1368 luglio 15 Capsa 64 n. 189<br />

1368 luglio 16 Capsa 64 n. 193<br />

1368 settembre 8 Capsa 39 n. 20<br />

1368 ottobre 16 Capsa 64 n. 194<br />

1368 dicembre 2 Capsa 32 n. 41<br />

1368 dicembre 6 Capsa 64 n. 195<br />

1369 febbraio 24 Capsa 61 n. 73<br />

1369 aprile 9 Capsa 57 n. 59<br />

1369 maggio 14 Capsa 68 n. 223<br />

1369 giugno 1 Capsa 59 n. 136<br />

1369 giugno 1 Capsa 64 n. 189<br />

1369 luglio 16 Capsa 64 n. 196<br />

1369 luglio 29 Capsa 64 n. 189<br />

1369 ottobre 22 Capsa 64 n. 189<br />

1370 - - Capsa 21 n. 2<br />

1370 - - Capsa 57 n. 22<br />

1370 gennaio 23 Capsa 64 n. 197<br />

1370 maggio 1 Capsa 64 n. 198<br />

1370 maggio 2 Capsa 64 n. 199<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1657<br />

1370 giugno 1 Capsa 64 n. 200<br />

1370 giugno 18 Capsa 68 n. 195<br />

1370 agosto 18 Capsa 64 n. 201<br />

1370 ottobre 28 Capsa 64 n. 202<br />

1370 ottobre 28 Capsa 64 n. 203<br />

1371 - - Capsa 5 n. 76 Ex 93 n. 13<br />

1371 - - Capsa 65 n. 4<br />

1371 gennaio 5 Capsa 64 n. 189<br />

1371 giugno 8 Capsa 64 n. 207<br />

1371 aprile 13 Capsa 64 n. 204<br />

1371 maggio 30 Capsa 64 n. 205<br />

1371 maggio 31 Capsa 64 n. 206<br />

1372 - - Capsa 5 n. 76 Ex 93 n. 13<br />

1372 febbraio 6 Capsa 68 n. 196<br />

1372 giugno 29 Capsa 59 n. 137<br />

1372 luglio 6 Capsa 44 n. 92 Ex 104 n. 64<br />

1372 luglio 10 Capsa 64 n. 208<br />

1372 ottobre 30 Capsa 61 n. 73<br />

1373 - - Capsa 21 n. 7<br />

1373 luglio 24 Capsa 64 n. 209<br />

1373 dicembre 9 Capsa 37 n. 42<br />

1374 marzo 3 Capsa 64 n. 210<br />

1374 maggio 1 Capsa 68 n. 197<br />

1374 giugno 20 Capsa 68 n. 223<br />

1374 luglio 16 Capsa 68 n. 223<br />

1374 agosto 4 Capsa 9 n. 246 Ex 104 n. 80<br />

1374 nov. 18 Capsa 68 n. 198<br />

1374 dicembre 19 Capsa 37 n. 42<br />

1374 dicembre 5 Capsa 37 n. 42<br />

1375 - - Capsa 52 n. 44<br />

1375 gennaio 22 Capsa 68 n. 199<br />

1375 gennaio 23 Capsa 37 n. 43<br />

1375 febbraio 4 Capsa 64 n. 211<br />

1375 febbraio 19 Capsa 60 n. 22<br />

1375 febbraio 19 Capsa 64 n. 212<br />

1375 febbraio 23 Capsa 64 n. 213<br />

1375 febbraio 27 Capsa 58 n. 51<br />

1375 aprile 3 Capsa 37 n. 44<br />

1375 aprile 16 Capsa 64 n. 214<br />

1375 maggio 21 Capsa 14 n. 12<br />

1375 marzo 27 Capsa 83 n. 158 Ex 86 n. 143<br />

1375 giugno 17 Capsa 68 n. 200<br />

1375 giugno 17 Capsa 68 n. 201<br />

1376 - - Capsa 5 n. 45<br />

1376 - - Capsa 29 n. 8<br />

1376 gennaio 13 Capsa 29 n. 8<br />

1376 gennaio 29 Capsa 9 n. 130<br />

1376 febbraio 11 Capsa 29 n. 8<br />

1376 marzo 16 Capsa 37 n. 45<br />

1376 giugno 2 Capsa 29 n. 8<br />

1376 giugno 5 Capsa 29 n. 8<br />

1376 giugno 24 Capsa 29 n. 8<br />

1376 luglio 21 Capsa 29 n. 8<br />

1376 luglio 30 Capsa 64 n. 215<br />

1376 agosto 5 Capsa 29 n. 8<br />

1376 agosto 26 Capsa 29 n. 8<br />

1376 settembre 11 Capsa 29 n. 8<br />

1376 ottobre 10 Capsa 29 n. 8


Indice cronologico<br />

1376 nov. 7 Capsa 29 n. 8<br />

1376 nov. 21 Capsa 58 n. 41<br />

1376 nov. 26 Capsa 29 n. 8<br />

1376 dicembre 29 Capsa 29 n. 8<br />

1377 gennaio 14 Capsa 62 n. 100<br />

1377 gennaio 27 Capsa 62 n. 99<br />

1377 febbraio 20 Capsa 13 n. 2<br />

1377 luglio 15 Capsa 64 n. 216<br />

1378 febbraio 10 Capsa 44 n. 78 Ex 98 n. 26<br />

1378 marzo 28 Capsa 64 n. 217<br />

1378 luglio 9 Capsa 62 n. 100<br />

1378 dicembre - Capsa 83 n. 159 Ex 86 n. 144<br />

1379 - - Capsa 21 n. 8<br />

1379 febbraio 1 Capsa 83 n. 353 Ex 107 n. 39<br />

1379 marzo 13 Capsa 9 n. 36<br />

1379 marzo 20 Capsa 64 n. 218<br />

1379 aprile 20 Capsa 40 n. 29<br />

1379 maggio 27 Capsa 64 n. 219<br />

1380 - - Capsa 5 n. 34<br />

1380 - - Capsa 12 n. 12<br />

1380 - - Capsa 29 n. 9<br />

1380 - - Capsa 57 n. 27<br />

1380 gennaio 12 Capsa 64 n. 220<br />

1380 gennaio 27 Capsa 64 n. 221<br />

1380 marzo 13 Capsa 14 n. 13<br />

1380 marzo 9 Capsa 64 n. 222<br />

1380 marzo 9 Capsa 64 n. 223<br />

1380 maggio 13 Capsa 60 n. 23<br />

1380 agosto 19 Capsa 64 n. 224<br />

1380 dicembre 21 Capsa 64 n. 225<br />

1381 gennaio 10 Capsa 64 n. 226<br />

1381 febbraio 9 Capsa 57 n. 40<br />

1381 marzo 3 Capsa 30 n. 60 Ex 79 n. 94<br />

1381 luglio 15 Capsa 14 n. 9<br />

1381 agosto 15 Capsa 64 n. 227<br />

1382 - - Capsa 16 n. 18<br />

1382 gennaio 7 Capsa 59 n. 138<br />

1382 settembre 7 Capsa 40 n. 30<br />

1382 settembre 10 Capsa 40 n. 30<br />

1382 settembre 27 Capsa 40 n. 30<br />

1382 dicembre 18 Capsa 40 n. 30<br />

1383 - - Capsa 21 n. 7<br />

1383 - - Capsa 60 n. 18<br />

1383 - 1388 Capsa 22 n. 2<br />

1383 e segg -. Capsa 8 n. 122 Ex 110 n. 17<br />

1383 gennaio 23 Capsa 59 n. 139<br />

1383 marzo 11 Capsa 3 n. 43<br />

1383 settembre 12 Capsa 4 n. 3<br />

1383 dicembre 16 Capsa 64 n. 228<br />

1384 maggio 9 Capsa 68 n. 202<br />

1384 giugno 22 Capsa 36 n. 4<br />

1385 marzo 18 Capsa 9 n. 209 Ex 104 n. 21<br />

1385 marzo 23 Capsa 56 n. 58<br />

1385 aprile 7 Capsa 62 n. 102<br />

1385 aprile 21 Capsa 64 n. 229<br />

1385 luglio 11 Capsa 21 n. 7<br />

1385 maggio 13 Capsa 21 n. 7<br />

1385 maggio 14 Capsa 30 n. 35<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1658<br />

1385 maggio 31 Capsa 58 n. 42<br />

1385 dicembre 7 Capsa 68 n. 223<br />

1386 - - Capsa 60 n. 18<br />

1386 maggio 5 Capsa 64 n. 230<br />

1386 maggio 5 Capsa 64 n. 231<br />

1386 maggio 5 Capsa 64 n. 232<br />

1386 maggio 5 Capsa 64 n. 233<br />

1386 maggio 27 Capsa 62 n. 103<br />

1386 settembre 14 Capsa 83 n. 160 Ex 86 n. 145<br />

1386 dicembre 16 Capsa 60 n. 24<br />

1387 - - Capsa 28 n. 22<br />

1387 - - Capsa 28 n. 27<br />

1387 gennaio 29 Capsa 21 n. 7<br />

1387 febbraio 4 Capsa 64 n. 235<br />

1387 febbraio 11 Capsa 21 n. 7<br />

1387 maggio 1 Capsa 28 n. 22<br />

1387 luglio 8 Capsa 9 n. 270 Ex 104 n. 106<br />

1387 luglio 19 Capsa 21 n. 7<br />

1387 nov. 3 Capsa 64 n. 234<br />

1387 nov. 25 Capsa 21 n. 7<br />

1387 nov. 28 Capsa 21 n. 7<br />

1388 - - Capsa 5 n. 76 Ex 93 n. 13<br />

1388 - - Capsa 16 n. 18<br />

1388 settembre 16 Capsa 32 n. 11<br />

1388 nov. 28 Capsa 32 n. 10<br />

1388 dicembre 27 Capsa 4 n. 12<br />

1389 - - Capsa 5 n. 45<br />

1389 - - Capsa 21 n. 1<br />

1389 febbraio 27 Capsa 33 n. 44<br />

1389 febbraio 28 Capsa 64 n. 239<br />

1389 marzo 7 Capsa 64 n. 235<br />

1389 giugno 27 Capsa 83 n. 161 Ex 86 n. 146<br />

1389 agosto 11 Capsa 10 n. 57 Ex 79 n. 3<br />

1389 maggio 3 Capsa 1 n. 9<br />

1389 maggio 13 Capsa 3 n. 34<br />

1389 maggio 13 Capsa 64 n. 236<br />

1389 settembre 8 Capsa 64 n. 237<br />

1389 settembre 12 Capsa 64 n. 238<br />

1390 marzo 27 Capsa 64 n. 240<br />

1390 aprile 14 Capsa 12 n. 13<br />

1390 aprile 28 Capsa 3 n. 44<br />

1390 giugno 2 Capsa 62 n. 101<br />

1390 giugno 2 Capsa 62 n. 104<br />

1390 giugno 3 Capsa 10 n. 59 Ex 81 n. 98<br />

1390 giugno 14 Capsa 83 n. 162 Ex 86 n. 147<br />

1390 giugno 18 Capsa 83 n. 162 Ex 86 n. 148<br />

1390 luglio 24 Capsa 64 n. 241<br />

1390 agosto 8 Capsa 26 n. 14<br />

1390 agosto 13 Capsa 44 n. 15<br />

1390 agosto 22 Capsa 83 n. 163 Ex 86 n. 149<br />

1390 settembre 11 Capsa 34 n. 24<br />

1390 settembre 29 Capsa 44 n. 14<br />

1390 ottobre 10 Capsa 40 n. 31<br />

1390 ottobre 10 Capsa 40 n. 32<br />

1390 ottobre 26 Capsa 40 n. 39<br />

1390 nov. 16 Capsa 34 n. 24<br />

1390 dicembre 4 Capsa 68 n. 223<br />

1391 - - Capsa 21 n. 3


Indice cronologico<br />

1391 - - Capsa 22 n. 1<br />

1391 - - Capsa 22 n. 3<br />

1391 - - Capsa 33 n. 14<br />

1391 - - Capsa 85 n. 3<br />

1391 gennaio 20 Capsa 26 n. 15<br />

1391 febbraio 24 Capsa 32 n. 42<br />

1391 febbraio 24 Capsa 33 n. 20<br />

1391 marzo 22 Capsa 64 n. 244<br />

1391 aprile 1 Capsa 64 n. 242<br />

1391 aprile 9 Capsa 36 n. 5<br />

1391 aprile 9 Capsa 59 n. 141<br />

1391 aprile 11 Capsa 60 n. 26<br />

1391 aprile 12 Capsa 57 n. 41<br />

1391 aprile 14 Capsa 62 n. 105<br />

1391 aprile 21 Capsa 61 n. 74<br />

1391 aprile 27 Capsa 59 n. 142<br />

1391 maggio 1 Capsa 62 n. 106<br />

1391 maggio 2 Capsa 57 n. 33<br />

1391 giugno 8 Capsa 68 n. 229 Ex 95 n. 2<br />

1391 giugno 11 Capsa 9 n. 28<br />

1391 giugno 12 Capsa 64 n. 243<br />

1391 giugno 18 Capsa 60 n. 28<br />

1391 luglio 16 Capsa 59 n. 143<br />

1391 luglio 16 Capsa 60 n. 27<br />

1391 agosto 6 Capsa 60 n. 25<br />

1391 settembre 14 Capsa 14 n. 10<br />

1391 settembre 14 Capsa 59 n. 144<br />

1391 nov. 19 Capsa 62 n. 107<br />

1391 nov. 22 Capsa 3 n. 60<br />

1391 nov. 22 Capsa 53 n. 5<br />

1391 dicembre 14 Capsa 47 n. 112 Ex 93 n. 63<br />

1391 dicembre 27 Capsa 83 n. 355 Ex 107 n. 41<br />

1392 - - Capsa 22 n. 1<br />

1392 febbraio 1 Capsa 26 n. 16<br />

1392 marzo 1 Capsa 59 n. 145<br />

1392 aprile 2 Capsa 32 n. 41<br />

1392 giugno 14 Capsa 83 n. 164 Ex 86 n. 150<br />

1392 dicembre 5 Capsa 68 n. 230 Ex 95 n. 3<br />

1392 dicembre 21 Capsa 44 n. 16<br />

1393 maggio 5 Capsa 26 n. 17<br />

1393 giugno 5 Capsa 83 n. 165 Ex 86 n. 151<br />

1393 giugno 9 Capsa 60 n. 29<br />

1394 febbraio 6 Capsa 64 n. 244<br />

1394 nov. 4 Capsa 26 n. 18<br />

1395 febbraio 3 Capsa 83 n. 166 Ex 86 n. 152<br />

1396 gennaio 5 Capsa 37 n. 46<br />

1396 febbraio 13 Capsa 64 n. 245<br />

1396 agosto 16 Capsa 9 n. 213 Ex 104 n. 25<br />

1397 febbraio 1 Capsa 26 n. 19<br />

1397 febbraio 12 Capsa 83 n. 323 Ex 86 n. 310<br />

1397 luglio 17 Capsa 57 n. 67<br />

1397 settembre 6 Capsa 8 n. 10<br />

1398 - - Capsa 21 n. 7<br />

1398 - - Capsa 51 n. 40 Ex 112 n. 19<br />

1398 gennaio 24 Capsa 8 n. 10<br />

1398 gennaio 24 Capsa 9 n. 37<br />

1398 giugno 29 Capsa 83 n. 345 Ex 107 n. 31<br />

1398 luglio 12 Capsa 30 n. 36<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1659<br />

1398 settembre 9 Capsa 49 n. 5<br />

1398 dicembre 31 Capsa 73 n. 73 Ex 109 n. 38<br />

1399 settembre 17 Capsa 44 n. 91 Ex 104 n. 53<br />

1399 ottobre 8 Capsa 30 n. 37<br />

1399 ottobre 27 Capsa 59 n. 146<br />

1399 nov. 24 Capsa 57 n. 31<br />

sec. XV Capsa 4 n. 10<br />

sec. XV Capsa 43 n. 31<br />

sec. XV Capsa 43 n. 30<br />

sec. XV Capsa 55 n. 34 Ex 93 n. 43<br />

sec. XV Capsa 84 n. 3<br />

sec. XV - inizio Capsa 44 n. 41<br />

sec. XV - I metà Capsa 10 n. 47<br />

sec. XV - I metà Capsa 12 n. 77 Ex 94 n. 28<br />

sec. XV - I metà Capsa 60 n. 118<br />

1400 - - Capsa 4 n. 37<br />

1400 - - Capsa 31 n. 30<br />

1400 - - Capsa 60 n. 18<br />

1400 marzo 8 Capsa 26 n. 20<br />

1400 marzo 18 Capsa 9 n. 56<br />

1400 maggio 2 Capsa 60 n. 34<br />

1400 maggio 5 Capsa 32 n. 1<br />

1400 giugno 1 Capsa 53 n. 6<br />

1400 giugno 27 Capsa 64 n. 246<br />

1400 agosto 1 Capsa 9 n. 279 Ex 109 n. 41<br />

1400 agosto 1 Capsa 60 n. 36<br />

1400 agosto 1 Capsa 60 n. 39<br />

1400 agosto 2 Capsa 60 n. 35<br />

1400 agosto 2 Capsa 60 n. 37<br />

1400 agosto 2 Capsa 60 n. 38<br />

1400 agosto 30 Capsa 9 n. 10<br />

1400 ottobre 18 Capsa 58 n. 43<br />

1400 nov. 21 Capsa 60 n. 40<br />

1401 - - Capsa 18 n. 9<br />

1401 - - Capsa 21 n. 1<br />

1401 marzo 28 Capsa 57 n. 185 Ex 104 n. 69<br />

1401 maggio 14 Capsa 64 n. 247<br />

1401 luglio 25 Capsa 37 n. 47<br />

1401 ottobre 15 Capsa 1 n. 10<br />

1401 nov. 21 Capsa 83 n. 175 Ex 86 n. 161<br />

1402 - 1420 Capsa 68 n. 226<br />

1402 luglio 6 Capsa 83 n. 187 Ex 86 n. 173<br />

1402 luglio 24 Capsa 68 n. 203<br />

1402 dicembre 7 Capsa 59 n. 147<br />

1403 gennaio 9 Capsa 22 n. 3<br />

1403 marzo 22 Capsa 64 n. 249<br />

1403 nov. 28 Capsa 60 n. 41<br />

1404 maggio 23 Capsa 5 n. 79 Ex 101 n. 8<br />

1404 maggio 30 Capsa 37 n. 49<br />

1404 giugno 23 Capsa 5 n. 79 Ex 101 n. 8<br />

1404 giugno 25 Capsa 5 n. 79 Ex 101 n. 8<br />

1404 luglio 17 Capsa 37 n. 48<br />

1404 settembre 29 Capsa 62 n. 109<br />

1404 ottobre 4 Capsa 22 n. 3<br />

1404 ottobre 7 Capsa 5 n. 79 Ex 101 n. 8<br />

1404 ottobre 26 Capsa 64 n. 250<br />

1404 nov. 24 Capsa 5 n. 78 Ex 101 n. 7<br />

1405 marzo 18 Capsa 57 n. 46


Indice cronologico<br />

1405 marzo 30 Capsa 62 n. 110<br />

1405 agosto 17 Capsa 60 n. 42<br />

1405 agosto 21 Capsa 83 n. 176 Ex 86 n. 162<br />

1405 settembre - Capsa 28 n. 25<br />

1406 - - Capsa 4 n. 31<br />

1406 - - Capsa 12 n. 46<br />

1406 - - Capsa 22 n. 3<br />

1406 - - Capsa 24 n. 5<br />

1406 - - Capsa 68 n. 226<br />

1406 ottobre 1 Capsa 12 n. 12<br />

1406 dicembre 10 Capsa 9 n. 38<br />

1406 dicembre 14 Capsa 64 n. 248<br />

1406 dicembre 18 Capsa 40 n. 33<br />

1407 gennaio 12 Capsa 13 n. 41 Ex 105 n. 4<br />

1407 febbraio 14 Capsa 21 n. 2<br />

1407 febbraio 28 Capsa 4 n. 70 Ex 82 n. 81<br />

1407 marzo 31 Capsa 9 n. 49<br />

1407 aprile 12 Capsa 16 n. 11<br />

1407 aprile 20 Capsa 4 n. 35<br />

1407 aprile 22 Capsa 9 n. 11<br />

1407 aprile 29 Capsa 9 n. 32<br />

1407 maggio 20 Capsa 4 n. 25<br />

1407 settembre 5 Capsa 83 n. 179 Ex 86 n. 165<br />

1407 - 1411 Capsa 84 n. 1<br />

1408 - - Capsa 28 n. 23<br />

1408 febbraio 23 Capsa 8 n. 11<br />

1408 marzo 21 Capsa 14 n. 14<br />

1409 - - Capsa 10 n. 50<br />

1409 - - Capsa 18 n. 15 Ex 84 n. 94<br />

1409 - - Capsa 28 n. 26<br />

1409 maggio 15 Capsa 38 n. 84<br />

1409 maggio 15 Capsa 38 n. 84<br />

1409 ottobre 20 Capsa 21 n. 2<br />

1410 - 1411 Capsa 68 n. 226<br />

1410 - - Capsa 17 n. 25<br />

1410 gennaio 27 Capsa 57 n. 41<br />

1410 febbraio 10 Capsa 60 n. 43<br />

1410 febbraio 16 Capsa 53 n. 7<br />

1410 luglio 7 Capsa 32 n. 73<br />

1411 - - Capsa 60 n. 92<br />

1411 - - Capsa 17 n. 37<br />

1411 - - Capsa 68 n. 204<br />

1411 aprile 21 Capsa 51 n. 5<br />

1411 giugno 26 Capsa 9 n. 65<br />

1411 luglio 10 Capsa 83 n. 180 Ex 86 n. 166<br />

1411 agosto 10 Capsa 17 n. 21<br />

1411 agosto 10 Capsa 17 n. 22<br />

1411 agosto 12 Capsa 17 n. 20<br />

1411 nov. 1 Capsa 37 n. 50<br />

1411 dicembre 10 Capsa 68 n. 205<br />

1412 febbraio 29 Capsa 83 n. 181 Ex 86 n. 167<br />

1412 marzo 1 Capsa 83 n. 181 Ex 86 n. 167<br />

1412 maggio 1 Capsa 83 n. 181 Ex 86 n. 167<br />

1412 maggio 8 Capsa 48 n. 15<br />

1413 - - Capsa 24 n. 6<br />

1413 - - Capsa 84 n. 4<br />

1413 giugno 7 Capsa 8 n. 20<br />

1413 luglio 13 Capsa 32 n. 30<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1660<br />

1413 settembre 4 Capsa 39 n. 24<br />

1414 - - Capsa 48 n. 41<br />

1414 febbraio 10 Capsa 4 n. 17<br />

1414 marzo 1 Capsa 50 n. 80 Ex 97 n. 122<br />

1414 maggio 1 Capsa 64 n. 251<br />

1414 maggio 18 Capsa 60 n. 107<br />

1415 - - Capsa 4 n. 31<br />

1415 - - Capsa 17 n. 23<br />

1415 giugno 8 Capsa 62 n. 111<br />

1415 giugno 16 Capsa 83 n. 183 Ex 86 n. 169<br />

1415 settembre 16 Capsa 83 n. 296 Ex 86 n. 283<br />

1415 ottobre 20 Capsa 83 n. 201 Ex 86 n. 187<br />

1415 ottobre 21 Capsa 83 n. 200 Ex 86 n. 186<br />

1415 nov. 1 Capsa 62 n. 112<br />

1415 dicembre 6 Capsa 3 n. 57<br />

1415 dicembre 13 Capsa 44 n. 126 Ex 109 n. 2<br />

1416 - - Capsa 5 n. 45<br />

1416 - - Capsa 43 n. 29<br />

1416 luglio 5 Capsa 33 n. 19<br />

1416 nov. 12 Capsa 32 n. 2<br />

1416 nov. 12 Capsa 32 n. 3<br />

1417 - - Capsa 17 n. 24<br />

1417 marzo 3 Capsa 18 n. 8<br />

1417 marzo 11 Capsa 3 n. 58<br />

1417 giugno 10 Capsa 50 n. 5<br />

1417 settembre 21 Capsa 51 n. 23 Ex 97 n. 139<br />

1417 dicembre 13 Capsa 83 n. 184 Ex 86 n. 170<br />

1418 - - Capsa 12 n. 17<br />

1418 gennaio 17 Capsa 62 n. 108<br />

1418 maggio 30 Capsa 83 n. 185 Ex 86 n. 171<br />

1418 maggio 30 Capsa 83 n. 338 Ex 107 n. 22<br />

1418 giugno 18 Capsa 9 n. 252 Ex 104 n. 87<br />

1418 giugno 19 Capsa 57 n. 187 Ex 104 n. 7317<br />

1418 giugno 19 Capsa 9 n. 236 Ex 104 n. 61<br />

1418 giugno 19 Capsa 9 n. 262 Ex 104 n. 97<br />

1418 giugno 23 Capsa 47 n. 112 Ex 93 n. 63<br />

1418 settembre 10 Capsa 83 n. 186 Ex 86 n. 172<br />

1418 ottobre 4 Capsa 79 n. 124 Ex 84 n. 51<br />

1418 dicembre 1 Capsa 60 n. 47<br />

1419 ottobre 24 Capsa 4 n. 33<br />

1419 dicembre 2 Capsa 32 n. 9<br />

1420 aprile 21 Capsa 13 n. 3<br />

1420 giugno 3 Capsa 32 n. 25<br />

1420 agosto 11 Capsa 40 n. 36<br />

1421 - - Capsa 4 n. 31<br />

1421 - - Capsa 5 n. 76 Ex 93 n. 13<br />

1421 - - Capsa 39 n. 26<br />

1421 aprile 25 Capsa 39 n. 25<br />

1421 luglio 2 Capsa 5 n. 62<br />

1421 nov. 14 Capsa 83 n. 346 Ex 107 n. 32<br />

1421 nov. 20 Capsa 83 n. 188 Ex 86 n. 174<br />

1422 - - Capsa 5 n. 76 Ex 93 n. 13<br />

1422 - - Capsa 39 n. 26<br />

1422 marzo 27 Capsa 83 n. 189 Ex 86 n. 175<br />

1422 aprile 20 Capsa 9 n. 266 Ex 104 n. 101<br />

1422 giugno 27 Capsa 4 n. 9<br />

1423 - - Capsa 5 n. 76 Ex 93 n. 13<br />

1423 ottobre 20 Capsa 40 n. 34


Indice cronologico<br />

1423 ottobre 20 Capsa 40 n. 35<br />

1423 ottobre 20 Capsa 56 n. 3<br />

1423 ottobre 20 Capsa 56 n. 4<br />

1423 ottobre 20 Capsa 56 n. 5<br />

1424 - 1441 Capsa 22 n. 5<br />

1424 - - Capsa 5 n. 76 Ex 93 n. 13<br />

1424 - - Capsa 60 n. 92<br />

1424 febbraio 23 Capsa 56 n. 6<br />

1424 marzo 16 Capsa 56 n. 7<br />

1424 marzo 16 Capsa 68 n. 206<br />

1424 marzo 31 Capsa 48 n. 65 Ex 89 n. 61<br />

1424 giugno 3 Capsa 9 n. 12<br />

1424 giugno 15 Capsa 17 n. 26<br />

1424 giugno 15 Capsa 17 n. 27<br />

1424 giugno 15 Capsa 18 n. 11<br />

1424 luglio 17 Capsa 34 n. 18<br />

1424 luglio 17 Capsa 58 n. 31<br />

1424 luglio 18 Capsa 62 n. 119<br />

1424 luglio 19 Capsa 62 n. 113<br />

1424 luglio 20 Capsa 57 n. 35<br />

1424 luglio 20 Capsa 58 n. 30<br />

1424 luglio 20 Capsa 59 n. 148<br />

1424 luglio 21 Capsa 62 n. 114<br />

1424 luglio 24 Capsa 57 n. 77<br />

1424 luglio 24 Capsa 57 n. 178 Ex 104 n. 27<br />

1424 luglio 24 Capsa 62 n. 115<br />

1424 luglio 26 Capsa 60 n. 48<br />

1424 luglio 28 Capsa 59 n. 149<br />

1424 luglio 28 Capsa 60 n. 44<br />

1424 luglio 29 Capsa 57 n. 96 Ex 79 n. 68<br />

1424 luglio 29 Capsa 60 n. 49<br />

1424 luglio 30 Capsa 60 n. 50<br />

1424 luglio 30 Capsa 60 n. 51<br />

1424 luglio 30 Capsa 62 n. 116<br />

1424 luglio 31 Capsa 57 n. 34<br />

1424 agosto 1 Capsa 60 n. 45<br />

1424 agosto 1 Capsa 60 n. 52<br />

1424 agosto 20 Capsa 59 n. 150<br />

1424 agosto 20 Capsa 60 n. 53<br />

1424 agosto 20 Capsa 8 n. 21<br />

1424 ottobre 18 Capsa 32 n. 42<br />

1424 ottobre 23 Capsa 53 n. 9<br />

1424 nov. 20 Capsa 62 n. 117<br />

1424 nov. 24 Capsa 9 n. 203 Ex 104 n. 15<br />

1424 dicembre 3 Capsa 60 n. 46<br />

1424 dicembre 18 Capsa 62 n. 118<br />

1425 - - Capsa 4 n. 52<br />

1425 - - Capsa 5 n. 76 Ex 93 n. 13<br />

1425 - - Capsa 5 n. 36<br />

1425 - - Capsa 9 n. 29<br />

1425 - - Capsa 48 n. 19<br />

1425 gennaio 30 Capsa 60 n. 54<br />

1425 febbraio 23 Capsa 9 n. 228 Ex 104 n. 45<br />

1425 marzo - Capsa 5 n. 36<br />

1425 aprile 2 Capsa 59 n. 192<br />

1425 aprile 17 Capsa 59 n. 151<br />

1425 maggio - Capsa 31 n. 6<br />

1425 giugno 20 Capsa 26 n. 21<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1661<br />

1425 giugno 20 Capsa 59 n. 152<br />

1425 settembre 20 Capsa 3 n. 101<br />

1425 settembre 27 Capsa 40 n. 36<br />

1425 ottobre 11 Capsa 3 n. 48<br />

1425 ottobre 11 Capsa 33 n. 18<br />

1425 ottobre 13 Capsa 59 n. 153<br />

1426 - - Capsa 5 n. 76 Ex 93 n. 13<br />

1426 - - Capsa 53 n. 8<br />

1426 aprile 9 Capsa 40 n. 37<br />

1426 aprile 12 Capsa 7 n. 19<br />

1426 aprile 30 Capsa 26 n. 22<br />

1426 maggio 26 Capsa 58 n. 52<br />

1426 giugno 26 Capsa 66 n. 2<br />

1426 giugno 26 Capsa 66 n. 3<br />

1426 luglio 2 Capsa 67 n. 3<br />

1426 settembre 30 Capsa 6 n. 15<br />

1426 dicembre 14 Capsa 4 n. 4<br />

1427 - - Capsa 18 n. 9<br />

1427 - - Capsa 60 n. 18<br />

1427 marzo 8 Capsa 43 n. 71 Ex 96 n. 23<br />

1427 marzo 29 Capsa 4 n. 50<br />

1427 aprile 4 Capsa 17 n. 28<br />

1427 maggio 9 Capsa 2 n. 79 Ex 93 n. 49<br />

1427 giugno 12 Capsa 56 n. 8<br />

1427 giugno 13 Capsa 3 n. 49<br />

1427 giugno 20 Capsa 26 n. 23<br />

1427 luglio 4 Capsa 65 n. 6<br />

1427 agosto 8 Capsa 53 n. 10<br />

1427 agosto 19 Capsa 64 n. 252<br />

1427 settembre 5 Capsa 4 n. 29<br />

1427 dicembre 5 Capsa 83 n. 178 Ex 86 n. 164<br />

1428 gennaio 1 Capsa 53 n. 11<br />

1428 gennaio 2 Capsa 13 n. 42 Ex 108 n. 13<br />

1428 gennaio 3 Capsa 53 n. 12<br />

1428 gennaio 19 Capsa 9 n. 39<br />

1428 febbraio 10 Capsa 4 n. 32<br />

1428 aprile 1 Capsa 53 n. 14<br />

1428 aprile 8 Capsa 53 n. 13<br />

1428 giugno 19 Capsa 64 n. 253<br />

1428 luglio 27 Capsa 59 n. 154<br />

1428 agosto 2 Capsa 53 n. 16<br />

1428 settembre 21 Capsa 83 n. 347 Ex 107 n. 33<br />

1428 settembre 27 Capsa 47 n. 15<br />

1428 dicembre 8 Capsa 68 n. 227 Ex 93 n. 46<br />

1429 - - Capsa 28 n. 28<br />

1429 - - Capsa 81 n. 9 Ex 85 n. 55<br />

1429 gennaio 4 Capsa 31 n. 3<br />

1429 gennaio 26 Capsa 20 n. 20<br />

1429 febbraio 14 Capsa 58 n. 64<br />

1429 marzo 26 Capsa 26 n. 24<br />

1429 marzo 7 Capsa 53 n. 15<br />

1429 maggio 3 Capsa 35 n. 11<br />

1429 luglio 6 Capsa 83 n. 190 Ex 86 n. 176<br />

1429 settembre 2 Capsa 4 n. 26<br />

1429 settembre 4 Capsa 53 n. 17<br />

1429 settembre 10 Capsa 49 n. 27<br />

1429 settembre 30 Capsa 50 n. 6<br />

1429 ottobre 24 Capsa 31 n. 4


Indice cronologico<br />

1429 ottobre 24 Capsa 37 n. 51<br />

1430 - - Capsa 21 n. 10<br />

1430 marzo 4 Capsa 49 n. 1<br />

1430 aprile 29 Capsa 4 n. 34<br />

1430 maggio 16 Capsa 26 n. 25<br />

1430 giugno 3 Capsa 64 n. 264<br />

1430 ottobre 13 Capsa 79 n. 301 Ex 94 n. 18<br />

1430 nov. 24 Capsa 6 n. 14<br />

1430 nov. 24 Capsa 7 n. 24<br />

1431 - - Capsa 14 n. 24<br />

1431 febbraio 6 Capsa 14 n. 25<br />

1431 marzo 30 Capsa 49 n. 28<br />

1431 aprile 3 Capsa 49 n. 28<br />

1431 aprile 15 Capsa 49 n. 29<br />

1431 maggio 1 Capsa 83 n. 191 Ex 86 n. 177<br />

1431 maggio 27 Capsa 46 n. 31<br />

1431 giugno 4 Capsa 46 n. 32<br />

1431 settembre 2 Capsa 51 n. 8<br />

1432 gennaio 20 Capsa 39 n. 27<br />

1432 gennaio 22 Capsa 7 n. 26<br />

1432 febbraio 24 Capsa 43 n. 38<br />

1432 marzo 15 Capsa 43 n. 39<br />

1432 aprile 7 Capsa 39 n. 28<br />

1432 maggio 1 Capsa 83 n. 192 Ex 86 n. 178<br />

1432 maggio 9 Capsa 57 n. 28<br />

1432 settembre 9 Capsa 64 n. 254<br />

1432 settembre 12 Capsa 68 n. 140<br />

1432 settembre 21 Capsa 21 n. 2<br />

1432 ottobre 18 Capsa 39 n. 29<br />

1433 - - Capsa 60 n. 92<br />

1433 febbraio 9 Capsa 83 n. 193 Ex 86 n. 179<br />

1433 maggio 14 Capsa 31 n. 5<br />

1433 giugno 15 Capsa 60 n. 71<br />

1433 luglio 3 Capsa 45 n. 54<br />

1433 luglio 9 Capsa 3 n. 52<br />

1433 agosto 4 Capsa 9 n. 224 Ex 104 n. 37<br />

1433 agosto 4 Capsa 9 n. 229 Ex 104 n. 46<br />

1433 agosto 4 Capsa 9 n. 253 Ex 104 n. 88<br />

1433 agosto 4 Capsa 57 n. 188 Ex 104 n. 74<br />

1433 agosto 12 Capsa 45 n. 32<br />

1433 agosto 14 Capsa 45 n. 32<br />

1433 settembre 16 Capsa 45 n. 12<br />

1433 ottobre 1 Capsa 45 n. 31<br />

1433 ottobre 14 Capsa 58 n. 47<br />

1434 - - Capsa 18 n. 9<br />

1434 gennaio 17 Capsa 45 n. 31<br />

1434 gennaio 31 Capsa 62 n. 120<br />

1434 aprile 8 Capsa 4 n. 18<br />

1434 aprile 23 Capsa 17 n. 33<br />

1434 aprile 27 Capsa 83 n. 194 Ex 86 n. 180<br />

1434 maggio 4 Capsa 45 n. 14<br />

1434 luglio 26 Capsa 45 n. 15<br />

1434 settembre 9 Capsa 45 n. 13<br />

1434 nov. 17 Capsa 33 n. 12<br />

1435 gennaio 18 Capsa 7 n. 25<br />

1435 gennaio 22 Capsa 45 n. 11<br />

1435 febbraio 15 Capsa 4 n. 35<br />

1435 agosto 2 Capsa 4 n. 19<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1662<br />

1435 ottobre 7 Capsa 45 n. 33<br />

1435 nov. 2 Capsa 83 n. 195 Ex 86 n. 181<br />

1435 dicembre 31 Capsa 68 n. 207<br />

1436 - - Capsa 21 n. 3<br />

1436 - - Capsa 31 n. 7<br />

1436 - - Capsa 33 n. 14<br />

1436 - - Capsa 84 n. 4<br />

1436 febbraio 6 Capsa 37 n. 52<br />

1436 gennaio 15 Capsa 58 n. 32<br />

1436 gennaio 17 Capsa 64 n. 261<br />

1436 gennaio 18 Capsa 68 n. 208<br />

1436 gennaio 8 Capsa 31 n. 7<br />

1436 gennaio 9 Capsa 64 n. 255<br />

1436 marzo 24 Capsa 64 n. 256<br />

1436 marzo 25 Capsa 64 n. 257<br />

1436 maggio 1 Capsa 68 n. 207<br />

1436 maggio 13 Capsa 64 n. 258<br />

1436 maggio 14 Capsa 64 n. 259<br />

1436 maggio 15 Capsa 64 n. 260<br />

1436 giugno 27 Capsa 45 n. 16<br />

1436 giugno 27 Capsa 45 n. 17<br />

1436 agosto 13 Capsa 32 n. 42<br />

1436 agosto 13 Capsa 33 n. 1<br />

1436 agosto 13 Capsa 33 n. 20<br />

1436 agosto 19 Capsa 32 n. 41<br />

1436 agosto 19 Capsa 32 n. 78<br />

1436 nov. 10 Capsa 83 n. 341 Ex 107 n. 27<br />

1436 dicembre 12 Capsa 45 n. 18<br />

1437 gennaio 14 Capsa 8 n. 40<br />

1437 gennaio 25 Capsa 64 n. 261<br />

1437 febbraio 16 Capsa 64 n. 262<br />

1437 febbraio 27 Capsa 45 n. 19<br />

1437 marzo 30 Capsa 33 n. 44<br />

1437 aprile 18 Capsa 9 n. 202 Ex 104 n. 14<br />

1437 aprile 23 Capsa 67 n. 1<br />

1437 aprile 29 Capsa 30 n. 38<br />

1437 maggio 12 Capsa 48 n. 16<br />

1437 luglio 1 Capsa 39 n. 30<br />

1437 luglio 16 Capsa 8 n. 43<br />

1437 agosto 23 Capsa 31 n. 8<br />

1437 agosto 27 Capsa 83 n. 196 Ex 86 n. 182<br />

1437 settembre 18 Capsa 17 n. 29<br />

1437 settembre 25 Capsa 67 n. 2<br />

1437 ottobre 6 Capsa 9 n. 17<br />

1437 dicembre 18 Capsa 45 n. 34<br />

1438 - - Capsa 32 n. 46<br />

1438 giugno 14 Capsa 68 n. 209<br />

1438 maggio 18 Capsa 83 n. 197 Ex 86 n. 183<br />

1438 ottobre 17 Capsa 50 n. 7<br />

1438 dicembre 21 Capsa 46 n. 14<br />

1438 dicembre 29 Capsa 50 n. 8<br />

1439 - - Capsa 14 n. 40<br />

1439 - - Capsa 85 n. 8<br />

1439 marzo 15 Capsa 31 n. 9<br />

1439 aprile 11 Capsa 20 n. 27<br />

1439 gennaio 3 Capsa 54 n. 1<br />

1439 giugno 14 Capsa 59 n. 155<br />

1439 giugno 27 Capsa 3 n. 173 Ex 93 n. 52


Indice cronologico<br />

1439 agosto 5 Capsa 10 n. 46<br />

1439 settembre 20 Capsa 13 n. 9<br />

1440 - - Capsa 6 n. 15<br />

1440 - - Capsa 9 n. 76<br />

1440 - - Capsa 21 n. 3<br />

1440 - - Capsa 84 n. 4<br />

1440 gennaio 1 Capsa 39 n. 31<br />

1440 febbraio 29 Capsa 83 n. 198 Ex 86 n. 184<br />

1440 marzo 7 Capsa 9 n. 31<br />

1440 marzo 17 Capsa 55 n. 16 Ex 83 n. 95<br />

1440 marzo 29 Capsa 64 n. 263<br />

1440 aprile 28 Capsa 7 n. 23<br />

1440 aprile 29 Capsa 9 n. 67<br />

1440 aprile 30 Capsa 64 n. 265<br />

1440 giugno 12 Capsa 32 n. 42<br />

1440 giugno 12 Capsa 37 n. 53<br />

1440 luglio 17 Capsa 7 n. 20<br />

1440 agosto 9 Capsa 7 n. 22<br />

1440 settembre 3 Capsa 9 n. 31<br />

1440 settembre 19 Capsa 45 n. 20<br />

1440 nov. 26 Capsa 83 n. 199 Ex 86 n. 185<br />

1440 nov. 26 Capsa 83 n. 202 Ex 86 n. 188<br />

1440 dicembre 5 Capsa 9 n. 243 Ex 104 n. 75<br />

1441 - - Capsa 60 n. 57<br />

1441 gennaio 10 Capsa 83 n. 203 Ex 86 n. 189<br />

1441 gennaio 10 Capsa 83 n. 352 Ex 107 n. 38<br />

1441 febbraio 15 Capsa 35 n. 5<br />

1441 marzo 8 Capsa 47 n. 112 Ex 93 n. 63<br />

1441 maggio 16 Capsa 83 n. 204 Ex 86 n. 190<br />

1441 giugno 4 Capsa 49 n. 30<br />

1441 luglio 10 Capsa 47 n. 112 Ex 93 n. 63<br />

1441 luglio 14 Capsa 31 n. 10<br />

1441 settembre 14 Capsa 47 n. 112 Ex 93 n. 63<br />

1442 - 1451 Capsa 68 n. 226<br />

1442 - - Capsa 4 n. 31<br />

1442 febbraio 17 Capsa 4 n. 169 Ex 96 n. 1<br />

1442 settembre 5 Capsa 9 n. 13<br />

1442 dicembre 16 Capsa 83 n. 205 Ex 86 n. 191<br />

1442 dicembre 16 Capsa 83 n. 206 Ex 86 n. 192<br />

1443 gennaio 13 Capsa 32 n. 48<br />

1443 maggio 1 Capsa 83 n. 207 Ex 86 n. 193<br />

1443 giugno 8 Capsa 39 n. 32<br />

1443 ottobre 15 Capsa 9 n. 265 Ex 104 n. 100<br />

1443 nov. 25 Capsa 14 n. 16<br />

1444 - - Capsa 4 n. 31<br />

1444 gennaio 4 Capsa 49 n. 54 Ex 93 n. 58<br />

1444 maggio 24 Capsa 48 n. 35<br />

1444 maggio 25 Capsa 7 n. 21<br />

1444 giugno 11 Capsa 33 n. 44<br />

1444 ottobre 16 Capsa 43 n. 6<br />

1444 nov. 30 Capsa 64 n. 266<br />

1445 febbraio 4 Capsa 16 n. 24<br />

1445 marzo 7 Capsa 50 n. 24<br />

1445 maggio 7 Capsa 64 n. 267<br />

1445 giugno 13 Capsa 40 n. 38<br />

1445 agosto 22 Capsa 83 n. 225 Ex 86 n. 211<br />

1445 settembre 25 Capsa 64 n. 268<br />

1446 - - Capsa 4 n. 31<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1663<br />

1446 gennaio 11 Capsa 9 n. 30<br />

1446 gennaio 12 Capsa 9 n. 30<br />

1446 gennaio 28 Capsa 50 n. 24<br />

1446 giugno 1 Capsa 46 n. 18<br />

1446 giugno 6 Capsa 31 n. 11<br />

1446 giugno 8 Capsa 44 n. 17<br />

1446 giugno 12 Capsa 70 n. 23<br />

1446 luglio 17 Capsa 68 n. 207<br />

1446 agosto 1 Capsa 37 n. 54<br />

1446 agosto 14 Capsa 83 n. 208 Ex 86 n. 194<br />

1446 agosto 15 Capsa 83 n. 210 Ex 86 n. 196<br />

1446 agosto 21 Capsa 83 n. 209 Ex 86 n. 195<br />

1446 maggio 1 Capsa 68 n. 207<br />

1446 maggio 1 Capsa 68 n. 207<br />

1446 maggio 1 Capsa 68 n. 207<br />

1446 maggio 1 Capsa 68 n. 207<br />

1446 maggio 4 Capsa 46 n. 18<br />

1446 maggio 6 Capsa 68 n. 207<br />

1446 maggio 7 Capsa 68 n. 210<br />

1446 settembre 21 Capsa 44 n. 18<br />

1446 ottobre 17 Capsa 44 n. 19<br />

1446 dicembre 14 Capsa 32 n. 49<br />

1447 - - Capsa 46 n. 1<br />

1447 gennaio 23 Capsa 68 n. 207<br />

1447 gennaio 23 Capsa 68 n. 207<br />

1447 febbraio 19 Capsa 69 n. 86<br />

1447 febbraio 23 Capsa 3 n. 46<br />

1447 febbraio 24 Capsa 46 n. 15<br />

1447 marzo 1 Capsa 82 n. 24 Ex 93 n. 51<br />

1447 marzo 4 Capsa 3 n. 62<br />

1447 marzo 5 Capsa 59 n. 156<br />

1447 marzo 10 Capsa 59 n. 157<br />

1447 marzo 13 Capsa 3 n. 62<br />

1447 maggio 1 Capsa 68 n. 207<br />

1447 maggio 13 Capsa 73 n. 51 Ex 99 n. 97<br />

1447 giugno 3 Capsa 62 n. 121<br />

1447 giugno 4 Capsa 62 n. 136<br />

1447 giugno 4 Capsa 68 n. 211<br />

1447 giugno 4 Capsa 8 n. 106 Ex 90 n. 28<br />

1447 giugno 13 Capsa 30 n. 39<br />

1447 giugno 13 Capsa 57 n. 23<br />

1447 giugno 14 Capsa 31 n. 45 Ex 94 n. 53<br />

1447 giugno 20 Capsa 64 n. 269<br />

1447 luglio 5 Capsa 44 n. 83 Ex 100 n. 24<br />

1447 agosto 21 Capsa 57 n. 184 Ex 104 n. 66<br />

1447 agosto 21 Capsa 9 n. 205 Ex 104 n. 17<br />

1447 agosto 25 Capsa 60 n. 57<br />

1447 agosto 28 Capsa 60 n. 55<br />

1447 settembre 8 Capsa 59 n. 158<br />

1447 nov. 12 Capsa 32 n. 39<br />

1447 nov. 12 Capsa 32 n. 41<br />

1447 nov. 13 Capsa 61 n. 75<br />

1447 nov. 21 Capsa 49 n. 2<br />

1447 dicembre 15 Capsa 32 n. 50<br />

1448 - - Capsa 12 n. 19<br />

1448 gennaio 11 Capsa 14 n. 47<br />

1448 gennaio 12 Capsa 34 n. 47 Ex 104 n. 62<br />

1448 febbraio 22 Capsa 59 n. 159


Indice cronologico<br />

1448 febbraio 24 Capsa 31 n. 12<br />

1448 febbraio 24 Capsa 57 n. 29<br />

1448 aprile 6 Capsa 68 n. 212<br />

1448 aprile 20 Capsa 37 n. 55<br />

1448 maggio 19 Capsa 30 n. 61 Ex 79 n. 95<br />

1448 maggio 25 Capsa 62 n. 122<br />

1448 settembre 1 Capsa 55 n. 33 Ex 93 n. 42<br />

1448 nov. 8 Capsa 40 n. 40<br />

1448 dicembre 29 Capsa 83 n. 211 Ex 86 n. 197<br />

1449 - 1464 Capsa 22 n. 6<br />

1449 - - Capsa 32 n. 56<br />

1449 gennaio 19 Capsa 39 n. 33<br />

1449 febbraio 12 Capsa 32 n. 51<br />

1449 aprile 3 Capsa 50 n. 35<br />

1449 giugno 24 Capsa 32 n. 53<br />

1449 maggio 2 Capsa 32 n. 52<br />

1449 settembre 7 Capsa 62 n. 123<br />

1449 settembre 7 Capsa 62 n. 124<br />

1449 settembre 16 Capsa 67 n. 4<br />

1449 settembre 18 Capsa 32 n. 54<br />

1449 ottobre 8 Capsa 83 n. 236 Ex 86 n. 223<br />

1449 ottobre 11 Capsa 45 n. 22<br />

1449 ottobre 29 Capsa 45 n. 21<br />

1449 dicembre 20 Capsa 3 n. 62<br />

sec. XV - metà Capsa 12 n. 20<br />

sec. XV - metà Capsa 31 n. 76 Ex 110 n. 53<br />

sec. XV - II metà Capsa 9 n. 118<br />

sec. XV - II metà Capsa 12 n. 25<br />

sec. XV - II metà Capsa 14 n. 60<br />

sec. XV - II metà Capsa 14 n. 66<br />

sec. XV - II metà Capsa 14 n. 97<br />

sec. XV - II metà Capsa 50 n. 29<br />

sec. XV - II metà Capsa 50 n. 32<br />

sec. XV - II metà Capsa 53 n. 3<br />

sec. XV - II metà Capsa 62 n. 139<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 161<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 162<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 163<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 166<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 169<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 170<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 171<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 174<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 175<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 177<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 178<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 179<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 180<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 181<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 183<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 187<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 190<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 191<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 192<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 195<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 199<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 200<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 201<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1664<br />

sec. XV - II metà Capsa 69 n. 202<br />

1450 - - Capsa 6 n. 15<br />

1450 - - Capsa 9 n. 119<br />

1450 - - Capsa 65 n. 7<br />

1450 gennaio 22 Capsa 67 n. 5<br />

1450 febbraio 7 Capsa 59 n. 242 Ex 109 n. 37<br />

1450 febbraio 24 Capsa 12 n. 23<br />

1450 maggio 3 Capsa 83 n. 212 Ex 86 n. 198<br />

1450 maggio 6 Capsa 44 n. 20<br />

1450 maggio 13 Capsa 26 n. 26<br />

1450 maggio 14 Capsa 52 n. 1<br />

1450 maggio 22 Capsa 67 n. 6<br />

1450 settembre 10 Capsa 50 n. 9<br />

1450 ottobre 15 Capsa 32 n. 55<br />

1450 nov. 2 Capsa 67 n. 7<br />

1450 nov. 4 Capsa 57 n. 200 Ex 111 n. 49<br />

1450 dicembre 8 Capsa 31 n. 13<br />

1450 dicembre 11 Capsa 60 n. 72<br />

1450 - 1454 Capsa 68 n. 221<br />

1451 marzo 15 Capsa 60 n. 56<br />

1451 aprile 30 Capsa 50 n. 9<br />

1451 maggio 5 Capsa 83 n. 214 Ex 86 n. 200<br />

1451 maggio 27 Capsa 10 n. 49<br />

1451 luglio 11 Capsa 19 n. 1<br />

1451 luglio 11 Capsa 31 n. 14<br />

1451 settembre 6 Capsa 64 n. 270<br />

1451 settembre 14 Capsa 62 n. 125<br />

1451 dicembre 10 Capsa 62 n. 136<br />

1451 dicembre 12 Capsa 67 n. 8<br />

1451 dicembre 13 Capsa 9 n. 201 Ex 104 n. 12<br />

1452 - - Capsa 60 n. 92<br />

1452 - - Capsa 3 n. 75<br />

1452 gennaio 11 Capsa 64 n. 271<br />

1452 gennaio 14 Capsa 39 n. 34<br />

1452 gennaio 19 Capsa 2 n. 16<br />

1452 marzo 23 Capsa 47 n. 11<br />

1452 maggio 7 Capsa 3 n. 181 Ex 94 n. 71<br />

1452 maggio 23 Capsa 26 n. 27<br />

1452 giugno 14 Capsa 45 n. 43<br />

1452 giugno 24 Capsa 68 n. 213<br />

1452 luglio 6 Capsa 60 n. 90<br />

1452 luglio 27 Capsa 34 n. 49 Ex 104 n. 103<br />

1452 luglio 31 Capsa 34 n. 48 Ex 104 n. 86<br />

1452 agosto 6 Capsa 34 n. 15<br />

1452 agosto 6 Capsa 34 n. 16<br />

1452 agosto 24 Capsa 83 n. 213 Ex 86 n. 199<br />

1452 agosto 24 Capsa 83 n. 308 Ex 86 n. 295<br />

1452 ottobre 7 Capsa 26 n. 27<br />

1452 ottobre 23 Capsa 57 n. 24<br />

1452 ottobre 23 Capsa 57 n. 25<br />

1453 gennaio 19 Capsa 26 n. 28<br />

1453 aprile 25 Capsa 62 n. 126<br />

1453 maggio 10 Capsa 33 n. 13<br />

1453 maggio 23 Capsa 83 n. 223 Ex 86 n. 209<br />

1453 maggio 25 Capsa 31 n. 15<br />

1453 luglio 31 Capsa 26 n. 27<br />

1453 agosto 22 Capsa 83 n. 350 Ex 107 n. 36<br />

1453 settembre 18 Capsa 83 n. 15 Ex 79 n. 4


Indice cronologico<br />

1453 ottobre 4 Capsa 68 n. 214<br />

1453 nov. 9 Capsa 50 n. 9<br />

1453 dicembre 5 Capsa 26 n. 27<br />

1453 dicembre 11 Capsa 9 n. 221 Ex 104 n. 34<br />

1453 dicembre 21 Capsa 49 n. 14<br />

1454 - - Capsa 73 n. 33 Ex 81 n. 80<br />

1454 - - Capsa 85 n. 8<br />

1454 febbraio 5 Capsa 26 n. 28<br />

1454 febbraio 27 Capsa 26 n. 27<br />

1454 marzo 26 Capsa 32 n. 32<br />

1454 marzo 27 Capsa 51 n. 9<br />

1454 marzo 27 Capsa 83 n. 215 Ex 86 n. 201<br />

1454 marzo 29 Capsa 83 n. 216 Ex 86 n. 202<br />

1454 maggio 3 Capsa 26 n. 27<br />

1454 giugno 7 Capsa 67 n. 9<br />

1454 luglio 11 Capsa 26 n. 27<br />

1454 luglio 28 Capsa 26 n. 28<br />

1454 agosto 15 Capsa 49 n. 15<br />

1454 agosto 24 Capsa 26 n. 27<br />

1454 ottobre 13 Capsa 67 n. 10<br />

1454 ottobre 25 Capsa 26 n. 27<br />

1454 dicembre 9 Capsa 39 n. 35<br />

1454 dicembre 31 Capsa 20 n. 21<br />

1455 - - Capsa 9 n. 204 Ex 104 n. 16<br />

1455 - - Capsa 31 n. 11<br />

1455 - - Capsa 38 n. 82<br />

1455 - - Capsa 38 n. 82<br />

1455 marzo 16 Capsa 3 n. 183 Ex 94 n. 73<br />

1455 marzo 16 Capsa 34 n. 17<br />

1455 marzo 17 Capsa 26 n. 27<br />

1455 giugno 14 Capsa 9 n. 14<br />

1455 giugno 15 Capsa 83 n. 217 Ex 86 n. 203<br />

1455 luglio 27 Capsa 9 n. 210 Ex 104 n. 22<br />

1455 luglio 28 Capsa 52 n. 2<br />

1455 agosto 2 Capsa 67 n. 14<br />

1455 settembre 29 Capsa 60 n. 57<br />

1455 nov. 28 Capsa 26 n. 28<br />

1455 nov. 28 Capsa 4 n. 51<br />

1455 dicembre 1 Capsa 60 n. 62<br />

1456 - - Capsa 4 n. 51<br />

1456 - - Capsa 30 n. 41<br />

1456 gennaio 9 Capsa 45 n. 35<br />

1456 gennaio 21 Capsa 31 n. 16<br />

1456 gennaio 31 Capsa 30 n. 40<br />

1456 febbraio 4 Capsa 67 n. 11<br />

1456 febbraio 6 Capsa 57 n. 26<br />

1456 febbraio 9 Capsa 67 n. 13<br />

1456 febbraio 18 Capsa 35 n. 51<br />

1456 febbraio 19 Capsa 26 n. 27<br />

1456 marzo 3 Capsa 45 n. 24<br />

1456 marzo 12 Capsa 26 n. 28<br />

1456 aprile 11 Capsa 67 n. 12<br />

1456 aprile 25 Capsa 9 n. 218 Ex 104 n. 31<br />

1456 maggio 8 Capsa 37 n. 65 Ex 93 n. 54<br />

1456 maggio 20 Capsa 67 n. 15<br />

1456 maggio 25 Capsa 26 n. 28<br />

1456 maggio 31 Capsa 67 n. 16<br />

1456 giugno 8 Capsa 45 n. 23<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1665<br />

1456 giugno 17 Capsa 32 n. 57<br />

1456 luglio 9 Capsa 67 n. 17<br />

1456 luglio 18 Capsa 37 n. 56<br />

1456 settembre 26 Capsa 45 n. 24<br />

1456 ottobre 10 Capsa 43 n. 68 Ex 93 n. 60<br />

1456 dicembre 13 Capsa 80 n. 174 Ex 93 n. 62<br />

1456 dicembre 30 Capsa 60 n. 58<br />

1457 gennaio 3 Capsa 83 n. 218 Ex 86 n. 204<br />

1457 gennaio 3 Capsa 83 n. 220 Ex 86 n. 206<br />

1457 gennaio 3 Capsa 83 n. 281 Ex 86 n. 268<br />

1457 gennaio 3 Capsa 83 n. 309 Ex 86 n. 296<br />

1457 gennaio 6 Capsa 53 n. 20<br />

1457 gennaio 7 Capsa 83 n. 219 Ex 86 n. 205<br />

1457 febbraio 24 Capsa 67 n. 18<br />

1457 aprile 18 Capsa 20 n. 1<br />

1457 aprile 25 Capsa 20 n. 2<br />

1457 maggio 19 Capsa 83 n. 177 Ex 86 n. 163<br />

1457 agosto 12 Capsa 67 n. 19<br />

1457 settembre 6 Capsa 68 n. 231 Ex 95 n. 4<br />

1457 settembre 11 Capsa 53 n. 19<br />

1457 ottobre 9 Capsa 58 n. 33<br />

1457 dicembre 13 Capsa 59 n. 160<br />

1458 - - Capsa 41 n. 2<br />

1458 gennaio 9 Capsa 9 n. 68<br />

1458 gennaio 11 Capsa 64 n. 272<br />

1458 gennaio 17 Capsa 5 n. 46<br />

1458 febbraio 21 Capsa 46 n. 52<br />

1458 aprile 12 Capsa 45 n. 25<br />

1458 aprile 25 Capsa 41 n. 1<br />

1458 maggio 9 Capsa 3 n. 45<br />

1458 giugno 11 Capsa 83 n. 221 Ex 86 n. 207<br />

1458 ottobre 14 Capsa 9 n. 245 Ex 104 n. 78<br />

1458 nov. 14 Capsa 47 n. 16<br />

1458 nov. 14 Capsa 57 n. 177 Ex 104 n. 13<br />

1459 febbraio 17 Capsa 39 n. 37<br />

1459 febbraio 20 Capsa 16 n. 25<br />

1459 febbraio 26 Capsa 39 n. 36<br />

1459 aprile 4 Capsa 46 n. 73<br />

1459 aprile 12 Capsa 67 n. 20<br />

1459 maggio 6 Capsa 83 n. 222 Ex 86 n. 208<br />

1459 giugno 21 Capsa 67 n. 21<br />

1459 luglio 12 Capsa 56 n. 23<br />

1459 luglio 6 Capsa 26 n. 28<br />

1459 luglio 18 Capsa 83 n. 224 Ex 86 n. 210<br />

1459 agosto 25 Capsa 83 n. 306 Ex 86 n. 293<br />

1460 - - Capsa 9 n. 178 Ex 90 n. 8<br />

1460 - - Capsa 26 n. 28<br />

1460 giugno 2 Capsa 81 n. 34 Ex 99 n. 44<br />

1460 luglio 31 Capsa 7 n. 88<br />

1460 agosto 18 Capsa 3 n. 50<br />

1460 ottobre 11 Capsa 38 n. 15<br />

1460 ottobre 11 Capsa 38 n. 15<br />

1460 nov. 6 Capsa 83 n. 226 Ex 86 n. 212<br />

1461 - - Capsa 9 n. 178 Ex 90 n. 8<br />

1461 gennaio 5 Capsa 67 n. 22<br />

1461 marzo 23 Capsa 83 n. 234 Ex 86 n. 220<br />

1461 marzo 25 Capsa 83 n. 234 Ex 86 n. 221<br />

1461 giugno 1 Capsa 83 n. 241 Ex 86 n. 228


Indice cronologico<br />

1461 giugno 3 Capsa 59 n. 161<br />

1461 giugno 5 Capsa 83 n. 228 Ex 86 n. 214<br />

1461 giugno 7 Capsa 83 n. 229 Ex 86 n. 215<br />

1461 giugno 13 Capsa 83 n. 230 Ex 86 n. 216<br />

1461 luglio 14 Capsa 52 n. 3<br />

1461 luglio 14 Capsa 52 n. 4<br />

1461 luglio 23 Capsa 9 n. 48<br />

1461 maggio 3 Capsa 83 n. 227 Ex 86 n. 213<br />

1461 maggio 31 Capsa 47 n. 48<br />

1461 agosto 29 Capsa 67 n. 23<br />

1461 settembre 8 Capsa 47 n. 11<br />

1461 settembre 18 Capsa 54 n. 23<br />

1461 settembre 27 Capsa 67 n. 24<br />

1461 nov. 10 Capsa 83 n. 231 Ex 86 n. 217<br />

1461 dicembre 7 Capsa 67 n. 45<br />

1461 dicembre 11 Capsa 46 n. 16<br />

1461 dicembre 11 Capsa 46 n. 17<br />

1461 dicembre 26 Capsa 51 n. 3<br />

1462 - - Capsa 28 n. 24<br />

1462 - - Capsa 31 n. 32<br />

1462 - - Capsa 32 n. 71<br />

1462 gennaio 15 Capsa 49 n. 23<br />

1462 gennaio 18 Capsa 83 n. 232 Ex 86 n. 218<br />

1462 gennaio 29 Capsa 67 n. 25<br />

1462 febbraio 17 Capsa 67 n. 26<br />

1462 febbraio 24 Capsa 83 n. 233 Ex 86 n. 219<br />

1462 marzo 19 Capsa 67 n. 27<br />

1462 maggio 8 Capsa 46 n. 3<br />

1462 maggio 18 Capsa 67 n. 47<br />

1462 maggio 20 Capsa 26 n. 29<br />

1462 giugno 9 Capsa 83 n. 235 Ex 86 n. 222<br />

1462 giugno 21 Capsa 67 n. 28<br />

1462 giugno 26 Capsa 8 n. 23<br />

1462 giugno 28 Capsa 67 n. 29<br />

1462 luglio 5 Capsa 67 n. 31<br />

1462 luglio 10 Capsa 67 n. 30<br />

1462 agosto 3 Capsa 67 n. 32<br />

1462 agosto 9 Capsa 67 n. 33<br />

1462 agosto 22 Capsa 67 n. 34<br />

1462 ottobre 14 Capsa 67 n. 35<br />

1462 ottobre 30 Capsa 67 n. 36<br />

1462 ottobre 31 Capsa 47 n. 69<br />

1463 marzo 10 Capsa 67 n. 37<br />

1463 aprile 13 Capsa 57 n. 47<br />

1463 aprile 16 Capsa 60 n. 59<br />

1463 maggio 1 Capsa 48 n. 42<br />

1463 giugno 28 Capsa 67 n. 38<br />

1463 agosto 10 Capsa 83 n. 311 Ex 86 n. 298<br />

1463 settembre 26 Capsa 4 n. 31<br />

1463 settembre 29 Capsa 64 n. 273<br />

1463 ottobre 14 Capsa 26 n. 30<br />

1463 nov. 3 Capsa 64 n. 274<br />

1464 - - Capsa 9 n. 66<br />

1464 - - Capsa 48 n. 23<br />

1464 - - Capsa 60 n. 18<br />

1464 marzo 17 Capsa 50 n. 13<br />

1464 aprile 19 Capsa 26 n. 31<br />

1464 agosto 19 Capsa 19 n. 1<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1666<br />

1464 giugno 15 Capsa 64 n. 275<br />

1464 giugno 15 Capsa 64 n. 276<br />

1464 luglio 14 Capsa 47 n. 1<br />

1464 luglio 30 Capsa 52 n. 32<br />

1464 settembre 7 Capsa 26 n. 31<br />

1464 ottobre 16 Capsa 63 n. 60 Ex 98 n. 72<br />

1464 nov. - Capsa 70 n. 24<br />

1464 nov. 20 Capsa 50 n. 40<br />

1464 nov. 27 Capsa 43 n. 7<br />

1464 dicembre 3 Capsa 46 n. 4<br />

1464 dicembre 13 Capsa 48 n. 38<br />

1465 - - Capsa 3 n. 54<br />

1465 - - Capsa 31 n. 17<br />

1465 - - Capsa 85 n. 8<br />

1465 febbraio 11 Capsa 47 n. 65<br />

1465 febbraio 11 Capsa 64 n. 277<br />

1465 febbraio 11 Capsa 64 n. 278<br />

1465 febbraio 11 Capsa 64 n. 279<br />

1465 febbraio 11 Capsa 64 n. 280<br />

1465 marzo 27 Capsa 31 n. 17<br />

1465 aprile 3 Capsa 57 n. 60<br />

1465 maggio 16 Capsa 25 n. 2<br />

1465 giugno 7 Capsa 47 n. 2<br />

1465 giugno 15 Capsa 67 n. 39<br />

1465 giugno 30 Capsa 47 n. 3<br />

1465 luglio 4 Capsa 45 n. 81 Ex 110 n. 26<br />

1465 luglio 23 Capsa 67 n. 39<br />

1465 ottobre 1 Capsa 27 n. 6<br />

1465 ottobre 5 Capsa 40 n. 41<br />

1465 dicembre 2 Capsa 64 n. 281<br />

1466 - - Capsa 27 n. 13<br />

1466 - - Capsa 44 n. 41<br />

1466 - - Capsa 48 n. 47<br />

1466 - - Capsa 56 n. 44<br />

1466 gennaio 4 Capsa 73 n. 38 Ex 90 n. 30<br />

1466 gennaio 12 Capsa 83 n. 237 Ex 86 n. 224<br />

1466 gennaio 12 Capsa 83 n. 348 Ex 107 n. 34<br />

1466 gennaio 30 Capsa 8 n. 103 Ex 90 n. 22<br />

1466 febbraio 10 Capsa 8 n. 107 Ex 90 n. 32<br />

1466 marzo 12 Capsa 44 n. 79 Ex 98 n. 34<br />

1466 aprile 22 Capsa 44 n. 41<br />

1466 maggio 12 Capsa 40 n. 42<br />

1466 maggio 12 Capsa 56 n. 1<br />

1466 maggio 12 Capsa 56 n. 2<br />

1466 maggio 12 Capsa 56 n. 112 Ex 93 n. 59<br />

1466 maggio 30 Capsa 44 n. 41<br />

1466 luglio 3 Capsa 44 n. 41<br />

1466 luglio 9 Capsa 44 n. 34<br />

1466 luglio 18 Capsa 9 n. 241 Ex 104 n. 70<br />

1466 luglio 20 Capsa 56 n. 24<br />

1466 agosto 20 Capsa 56 n. 25<br />

1466 agosto 23 Capsa 56 n. 26<br />

1466 agosto 26 Capsa 56 n. 35<br />

1466 settembre 28 Capsa 79 n. 299 Ex 90 n. 26<br />

1466 ottobre 3 Capsa 83 n. 250 Ex 86 n. 237<br />

1466 nov. 13 Capsa 67 n. 40<br />

1466 nov. 15 Capsa 46 n. 53<br />

1466 dicembre 6 Capsa 48 n. 51


Indice cronologico<br />

1467 - 1486 Capsa 22 n. 7<br />

1467 - - Capsa 5 n. 43<br />

1467 - - Capsa 60 n. 60<br />

1467 gennaio 13 Capsa 50 n. 12<br />

1467 gennaio 13 Capsa 8 n. 103 Ex 90 n. 22<br />

1467 gennaio 16 Capsa 50 n. 12<br />

1467 febbraio 14 Capsa 50 n. 12<br />

1467 febbraio 27 Capsa 46 n. 54<br />

1467 marzo 30 Capsa 48 n. 43<br />

1467 aprile 4 Capsa 46 n. 19<br />

1467 maggio 13 Capsa 46 n. 33<br />

1467 giugno 28 Capsa 47 n. 70<br />

1467 luglio 11 Capsa 9 n. 69<br />

1467 agosto 4 Capsa 60 n. 72<br />

1467 agosto 18 Capsa 9 n. 200 Ex 104 n. 11<br />

1467 agosto 21 Capsa 43 n. 16<br />

1467 agosto 28 Capsa 59 n. 162<br />

1467 agosto 30 Capsa 83 n. 238 Ex 86 n. 225<br />

1467 settembre 3 Capsa 50 n. 26<br />

1467 settembre 4 Capsa 57 n. 68<br />

1467 settembre 8 Capsa 46 n. 38<br />

1467 settembre 27 Capsa 60 n. 61<br />

1467 ottobre 25 Capsa 50 n. 27<br />

1467 nov. 27 Capsa 46 n. 20<br />

1467 dicembre 20 Capsa 50 n. 36<br />

1467 dicembre 24 Capsa 50 n. 36<br />

1467 dicembre 24 Capsa 50 n. 36<br />

1468 - - Capsa 4 n. 51<br />

1468 - - Capsa 26 n. 44 Ex 90 n. 3<br />

1468 - - Capsa 79 n. 182 Ex 84 n. 182<br />

1468 - - Capsa 79 n. 355 Ex 100 n. 14<br />

1468 gennaio 14 Capsa 3 n. 72<br />

1468 febbraio 7 Capsa 45 n. 26<br />

1468 febbraio 7 Capsa 64 n. 282<br />

1468 marzo 23 Capsa 46 n. 60<br />

1468 aprile 3 Capsa 13 n. 43 Ex 109 n. 40<br />

1468 aprile 3 Capsa 73 n. 74 Ex 109 n. 42<br />

1468 maggio 12 Capsa 48 n. 39<br />

1468 maggio 22 Capsa 17 n. 83 Ex 100 n. 50<br />

1468 maggio 23 Capsa 17 n. 117 Ex 106 n. 65<br />

1468 maggio 24 Capsa 67 n. 42<br />

1468 giugno 13 Capsa 31 n. 18<br />

1468 giugno 26 Capsa 50 n. 28<br />

1468 luglio 15 Capsa 17 n. 31<br />

1468 luglio 15 Capsa 20 n. 22<br />

1468 luglio 15 Capsa 57 n. 48<br />

1468 luglio 15 Capsa 60 n. 63<br />

1468 luglio 18 Capsa 67 n. 41<br />

1468 luglio 21 Capsa 20 n. 3<br />

1468 luglio 27 Capsa 14 n. 11<br />

1468 luglio 30 Capsa 57 n. 176 Ex 104 n. 10<br />

1468 agosto 4 Capsa 46 n. 74<br />

1468 settembre 14 Capsa 49 n. 16<br />

1468 settembre 29 Capsa 31 n. 32<br />

1468 ottobre 20 Capsa 64 n. 283<br />

1468 ottobre 20 Capsa 64 n. 284<br />

1468 nov. 7 Capsa 50 n. 31<br />

1468 nov. 9 Capsa 50 n. 30<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1667<br />

1468 nov. 9 Capsa 8 n. 104 Ex 90 n. 23<br />

1468 nov. 16 Capsa 83 n. 239 Ex 86 n. 226<br />

1468 dicembre 1 Capsa 31 n. 67 Ex 102 n. 38<br />

1468 dicembre 9 Capsa 49 n. 26<br />

1468 dicembre 20 Capsa 55 n. 29 Ex 90 n. 24<br />

1469 - 1502 Capsa 28 n. 29<br />

1469 - - Capsa 12 n. 45<br />

1469 - - Capsa 56 n. 36<br />

1469 - - Capsa 67 n. 43<br />

1469 gennaio 4 Capsa 12 n. 68 Ex 94 n. 8<br />

1469 gennaio 11 Capsa 31 n. 45 Ex 94 n. 53<br />

1469 gennaio 15 Capsa 51 n. 7<br />

1469 febbraio 13 Capsa 41 n. 3<br />

1469 febbraio 16 Capsa 12 n. 68 Ex 94 n. 8<br />

1469 marzo 6 Capsa 51 n. 1<br />

1469 marzo 9 Capsa 57 n. 201 Ex 111 n. 50<br />

1469 aprile 7 Capsa 57 n. 175 Ex 104 n. 5<br />

1469 aprile 7 Capsa 9 n. 238 Ex 104 n. 65<br />

1469 aprile 7 Capsa 9 n. 240 Ex 104 n. 68<br />

1469 aprile 7 Capsa 9 n. 254 Ex 104 n. 89<br />

1469 aprile 7 Capsa 9 n. 263 Ex 104 n. 98<br />

1469 aprile 7 Capsa 9 n. 267 Ex 104 n. 102<br />

1469 aprile 7 Capsa 9 n. 269 Ex 104 n. 105<br />

1469 aprile 8 Capsa 9 n. 249 Ex 104 n. 83<br />

1469 aprile 8 Capsa 9 n. 255 Ex 104 n. 90<br />

1469 giugno 2 Capsa 45 n. 27<br />

1469 giugno 20 Capsa 46 n. 55<br />

1469 giugno 30 Capsa 8 n. 105 Ex 90 n. 25<br />

1469 agosto 8 Capsa 14 n. 15<br />

1469 settembre 2 Capsa 4 n. 133 Ex 81 n. 16<br />

1469 settembre 10 Capsa 50 n. 41<br />

1469 settembre 10 Capsa 50 n. 45<br />

1469 nov. 30 Capsa 46 n. 21<br />

1470 - - Capsa 27 n. 7<br />

1470 - - Capsa 7 n. 29<br />

1470 - 1530 Capsa 14 n. 86<br />

1470 - 1560 Capsa 43 n. 77 Ex 96 n. 63<br />

1470 febbraio 14 Capsa 67 n. 44<br />

1470 febbraio 5 Capsa 4 n. 21<br />

1470 febbraio 6 Capsa 35 n. 12<br />

1470 marzo 16 Capsa 62 n. 128<br />

1470 marzo 17 Capsa 60 n. 64<br />

1470 aprile 11 Capsa 64 n. 285<br />

1470 aprile 25 Capsa 83 n. 240 Ex 86 n. 227<br />

1470 giugno 1 Capsa 64 n. 286<br />

1470 giugno 1 Capsa 64 n. 287<br />

1470 giugno 9 Capsa 32 n. 63<br />

1470 luglio 2 Capsa 70 n. 25<br />

1470 settembre 4 Capsa 32 n. 42<br />

1470 ottobre 26 Capsa 62 n. 127<br />

1470 ottobre 30 Capsa 63 n. 59 Ex 98 n. 69<br />

1470 nov. 10 Capsa 47 n. 55<br />

1471 - - Capsa 39 n. 40<br />

1471 - - Capsa 27 n. 9<br />

1471 marzo 24 Capsa 47 n. 17<br />

1471 aprile 1 Capsa 47 n. 18<br />

1471 maggio 24 Capsa 8 n. 12<br />

1471 maggio 28 Capsa 59 n. 163


Indice cronologico<br />

1471 maggio 28 Capsa 64 n. 288<br />

1471 giugno 4 Capsa 8 n. 18<br />

1471 settembre 1 Capsa 46 n. 66<br />

1471 settembre 29 Capsa 46 n. 81<br />

1471 settembre 29 Capsa 46 n. 82<br />

1471 ottobre 14 Capsa 46 n. 83<br />

1471 ottobre 27 Capsa 2 n. 28<br />

1471 nov. 3 Capsa 47 n. 19<br />

1471 nov. 24 Capsa 67 n. 46<br />

1471 dicembre 16 Capsa 67 n. 55<br />

1471 dicembre 19 Capsa 64 n. 289<br />

1472 - - Capsa 9 n. 121<br />

1472 - - Capsa 27 n. 7<br />

1472 - - Capsa 33 n. 9<br />

1472 - -<br />

1472 agosto 16 -<br />

Capsa 39 n. 40<br />

sett. 3 Capsa 84 n. 14<br />

1472 gennaio 28 Capsa 39 n. 38<br />

1472 gennaio 30 Capsa 62 n. 129<br />

1472 febbraio 18 Capsa 8 n. 19<br />

1472 marzo 14 Capsa 49 n. 34<br />

1472 marzo 16 Capsa 43 n. 12<br />

1472 luglio 17 Capsa 83 n. 242 Ex 86 n. 229<br />

1472 maggio 25 Capsa 67 n. 48<br />

1472 maggio 5 Capsa 8 n. 40<br />

1472 settembre 13 Capsa 47 n. 20<br />

1472 settembre 15 Capsa 39 n. 39<br />

1472 settembre 15 Capsa 47 n. 21<br />

1472 settembre 26 Capsa 47 n. 66<br />

1472 ottobre 19 Capsa 33 n. 2<br />

1472 nov. 2 Capsa 45 n. 60 Ex 80 n. 61<br />

1472 nov. 10 Capsa 16 n. 5<br />

1472 dicembre 21 Capsa 16 n. 30<br />

1472 dicembre 24 Capsa 46 n. 84<br />

1472 dicembre 26 Capsa 69 n. 10<br />

1473 - - Capsa 7 n. 73<br />

1473 - - Capsa 7 n. 69<br />

1473 - - Capsa 27 n. 4<br />

1473 gennaio 5 Capsa 47 n. 33<br />

1473 febbraio 24 Capsa 33 n. 3<br />

1473 marzo 4 Capsa 46 n. 25<br />

1473 marzo 13 Capsa 33 n. 44<br />

1473 marzo 28 Capsa 50 n. 37<br />

1473 aprile 24 Capsa 83 n. 243 Ex 86 n. 230<br />

1473 luglio 26 Capsa 7 n. 2<br />

1473 agosto 16 Capsa 16 n. 31<br />

1473 settembre 13 Capsa 69 n. 71<br />

1473 settembre 30 Capsa 83 n. 244 Ex 86 n. 231<br />

1473 settembre 30 Capsa 83 n. 349 Ex 107 n. 35<br />

1473 ottobre 9 Capsa 51 n. 17 Ex 90 n. 20<br />

1473 ottobre 15 Capsa 37 n. 57<br />

1473 ottobre 28 Capsa 59 n. 164<br />

1473 ottobre 30 Capsa 8 n. 45<br />

1473 nov. 1 Capsa 83 n. 260 Ex 86 n. 247<br />

1473 dicembre 3 Capsa 60 n. 67<br />

1474 - - Capsa 7 n. 64<br />

1474 - - Capsa 7 n. 65<br />

1474 - - Capsa 7 n. 70<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1668<br />

1474 - - Capsa 7 n. 62<br />

1474 - - Capsa 7 n. 71<br />

1474 - - Capsa 15 n. 1<br />

1474 - - Capsa 26 n. 48 Ex 90 n. 7<br />

1474 - - Capsa 27 n. 7<br />

1474 - - Capsa 43 n. 32<br />

1474 - - Capsa 60 n. 92<br />

1474 febbraio 12 Capsa 79 n. 128 Ex 84 n. 56<br />

1474 febbraio 16 Capsa 8 n. 22<br />

1474 marzo 6 Capsa 70 n. 26<br />

1474 marzo 7 Capsa 34 n. 34 Ex 90 n. 29<br />

1474 marzo 15 Capsa 55 n. 4<br />

1474 marzo 26 Capsa 44 n. 74 Ex 94 n. 15<br />

1474 aprile 7 Capsa 70 n. 32<br />

1474 aprile 8 Capsa 68 n. 223<br />

1474 maggio 2 Capsa 60 n. 66<br />

1474 maggio 7 Capsa 34 n. 34 Ex 90 n. 29<br />

1474 maggio 25 Capsa 67 n. 50<br />

1474 giugno 8 Capsa 7 n. 28<br />

1474 giugno 18 Capsa 55 n. 35 Ex 93 n. 48<br />

1474 agosto 11 Capsa 52 n. 5<br />

1474 agosto 19 Capsa 60 n. 65<br />

1474 ottobre 13 Capsa 83 n. 249 Ex 86 n. 236<br />

1474 ottobre 15 Capsa 83 n. 245 Ex 86 n. 232<br />

1474 ottobre 16 Capsa 43 n. 18<br />

1474 ottobre 16 Capsa 83 n. 246 Ex 86 n. 233<br />

1474 ottobre 16 Capsa 83 n. 248 Ex 86 n. 235<br />

1474 ottobre 22 Capsa 43 n. 18<br />

1474 ottobre 22 Capsa 67 n. 51<br />

1474 ottobre 31 Capsa 43 n. 18<br />

1474 nov. 24 Capsa 67 n. 52<br />

1474 nov. 29 Capsa 59 n. 245 Ex 112 n. 15<br />

1474 dicembre 17 Capsa 67 n. 56<br />

1475 - - Capsa 7 n. 62<br />

1475 - - Capsa 7 n. 86<br />

1475 - - Capsa 8 n. 82<br />

1475 - - Capsa 69 n. 6<br />

1475 - - Capsa 69 n. 15<br />

1475 - - Capsa 62 n. 137<br />

1475 - - Capsa 69 n. 164<br />

1475 - - Capsa 82 n. 22 Ex 93 n. 10<br />

1475 gennaio 3 Capsa 64 n. 290<br />

1475 gennaio 7 Capsa 33 n. 44<br />

1475 gennaio 22 Capsa 67 n. 49<br />

1475 gennaio 25 Capsa 52 n. 6<br />

1475 febbraio 6 Capsa 67 n. 53<br />

1475 febbraio 13 Capsa 67 n. 54<br />

1475 febbraio 20 Capsa 55 n. 36 Ex 93 n. 64<br />

1475 febbraio 24 Capsa 69 n. 10<br />

1475 marzo 24 Capsa 69 n. 1<br />

1475 marzo 27 Capsa 69 n. 1<br />

1475 marzo 28 Capsa 69 n. 1<br />

1475 marzo 28 Capsa 69 n. 1<br />

1475 marzo 28 Capsa 69 n. 8<br />

1475 marzo 29 Capsa 69 n. 1<br />

1475 marzo 29 Capsa 69 n. 1<br />

1475 marzo 29 Capsa 69 n. 7<br />

1475 marzo 30 Capsa 46 n. 57


Indice cronologico<br />

1475 marzo 30 Capsa 69 n. 1<br />

1475 marzo 30 Capsa 69 n. 9<br />

1475 marzo 31 Capsa 69 n. 2<br />

1475 marzo 31 Capsa 69 n. 5<br />

1475 aprile - Capsa 69 n. 16<br />

1475 aprile 3 Capsa 69 n. 1<br />

1475 aprile 4 Capsa 69 n. 1<br />

1475 aprile 7 Capsa 69 n. 1<br />

1475 aprile 7 Capsa 69 n. 7<br />

1475 aprile 11 Capsa 69 n. 2<br />

1475 aprile 12 Capsa 69 n. 2<br />

1475 aprile 12 Capsa 69 n. 3<br />

1475 aprile 14 Capsa 69 n. 2<br />

1475 aprile 30 Capsa 69 n. 10<br />

1475 maggio 12 Capsa 60 n. 68<br />

1475 maggio 21 Capsa 69 n. 10<br />

1475 maggio 19 Capsa 69 n. 14<br />

1475 giugno 3 Capsa 69 n. 12<br />

1475 giugno 9 Capsa 69 n. 7<br />

1475 giugno 30 Capsa 69 n. 157<br />

1475 luglio 13 Capsa 69 n. 159<br />

1475 luglio 23 Capsa 69 n. 25<br />

1475 luglio 26 Capsa 83 n. 247 Ex 86 n. 234<br />

1475 luglio 26 Capsa 83 n. 256 Ex 86 n. 243<br />

1475 luglio 29 Capsa 59 n. 166<br />

1475 agosto 3 Capsa 69 n. 29<br />

1475 agosto 6 Capsa 69 n. 11<br />

1475 agosto 6 Capsa 69 n. 13<br />

1475 settembre 5 Capsa 69 n. 11<br />

1475 settembre 18 Capsa 69 n. 18<br />

1475 settembre 20 Capsa 69 n. 19<br />

1475 settembre 24 Capsa 69 n. 20<br />

1475 settembre 26 Capsa 69 n. 21<br />

1475 settembre 28 Capsa 69 n. 22<br />

1475 settembre 28 Capsa 69 n. 23<br />

1475 settembre 29 Capsa 69 n. 24<br />

1475 ottobre 1 Capsa 69 n. 10<br />

1475 ottobre 5 Capsa 69 n. 26<br />

1475 ottobre 7 Capsa 69 n. 10<br />

1475 ottobre 9 Capsa 69 n. 31<br />

1475 ottobre 12 Capsa 69 n. 11<br />

1475 ottobre 12 Capsa 69 n. 27<br />

1475 ottobre 12 Capsa 69 n. 28<br />

1475 ottobre 12 Capsa 69 n. 30<br />

1475 ottobre 14 Capsa 69 n. 32<br />

1475 ottobre 14 Capsa 69 n. 197<br />

1475 ottobre 21 Capsa 69 n. 33<br />

1475 ottobre 23 Capsa 69 n. 36<br />

1475 ottobre 23 Capsa 9 n. 237 Ex 104 n. 63<br />

1475 ottobre 25 Capsa 69 n. 34<br />

1475 ottobre 28 Capsa 69 n. 35<br />

1475 ottobre 28 Capsa 69 n. 37<br />

1475 ottobre 29 Capsa 69 n. 38<br />

1475 ottobre 29 Capsa 69 n. 39<br />

1475 ottobre 29 Capsa 69 n. 40<br />

1475 ottobre 31 Capsa 69 n. 41<br />

1475 nov. 2 Capsa 69 n. 42<br />

1475 nov. 2 Capsa 69 n. 43<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1669<br />

1475 nov. 3 Capsa 69 n. 4<br />

1475 nov. 3 Capsa 69 n. 44<br />

1475 nov. 3 Capsa 69 n. 45<br />

1475 nov. 3 Capsa 69 n. 46<br />

1475 nov. 3 Capsa 69 n. 47<br />

1475 nov. 4 Capsa 69 n. 48<br />

1475 nov. 4 Capsa 83 n. 251 Ex 86 n. 238<br />

1475 nov. 5 Capsa 69 n. 49<br />

1475 nov. 5 Capsa 69 n. 53<br />

1475 nov. 6 Capsa 83 n. 252 Ex 86 n. 239<br />

1475 nov. 7 Capsa 69 n. 51<br />

1475 nov. 7 Capsa 69 n. 52<br />

1475 nov. 8 Capsa 69 n. 50<br />

1475 nov. 12 Capsa 69 n. 54<br />

1475 nov. 13 Capsa 69 n. 55<br />

1475 nov. 13 Capsa 69 n. 69<br />

1475 nov. 19 Capsa 69 n. 56<br />

1475 nov. 20 Capsa 69 n. 57<br />

1475 nov. 20 Capsa 83 n. 253 Ex 86 n. 240<br />

1475 nov. 21 Capsa 69 n. 58<br />

1475 nov. 25 Capsa 69 n. 59<br />

1475 nov. 28 Capsa 69 n. 60<br />

1475 dicembre 4 Capsa 69 n. 11<br />

1475 dicembre 4 Capsa 69 n. 69<br />

1475 dicembre 10 Capsa 69 n. 61<br />

1476 - - Capsa 7 n. 67<br />

1476 - - Capsa 7 n. 72<br />

1476 - - Capsa 12 n. 33<br />

1476 - - Capsa 14 n. 72<br />

1476 - - Capsa 14 n. 83<br />

1476 - - Capsa 26 n. 48 Ex 90 n. 7<br />

1476 gennaio 2 Capsa 69 n. 10<br />

1476 gennaio 12 Capsa 69 n. 62<br />

1476 gennaio 16 Capsa 69 n. 63<br />

1476 gennaio 16 Capsa 69 n. 64<br />

1476 gennaio 19 Capsa 69 n. 65<br />

1476 febbraio 14 Capsa 3 n. 182 Ex 94 n. 72<br />

1476 febbraio 22 Capsa 69 n. 66<br />

1476 marzo 1 Capsa 69 n. 4<br />

1476 marzo 1 Capsa 69 n. 10<br />

1476 marzo 1 Capsa 69 n. 67<br />

1476 marzo 1 Capsa 69 n. 69<br />

1476 marzo 28 Capsa 69 n. 10<br />

1476 aprile 3 Capsa 69 n. 29<br />

1476 aprile 3 Capsa 69 n. 70<br />

1476 maggio 14 Capsa 69 n. 68<br />

1476 maggio 18 Capsa 26 n. 32<br />

1476 maggio 28 Capsa 83 n. 254 Ex 86 n. 241<br />

1476 maggio 28 Capsa 83 n. 255 Ex 86 n. 242<br />

1476 giugno 30 Capsa 69 n. 71<br />

1476 luglio 12 Capsa 44 n. 76 Ex 97 n. 140<br />

1476 luglio 23 Capsa 69 n. 72<br />

1476 agosto 16 Capsa 80 n. 30 Ex 90 n. 27<br />

1476 agosto 29 Capsa 69 n. 73<br />

1476 settembre 11 Capsa 69 n. 74<br />

1476 settembre 12 Capsa 69 n. 69<br />

1476 settembre 13 Capsa 69 n. 74<br />

1476 settembre 24 Capsa 69 n. 71


Indice cronologico<br />

1476 settembre 25 Capsa 69 n. 74<br />

1476 ottobre 3 Capsa 69 n. 75<br />

1476 ottobre 4 Capsa 69 n. 74<br />

1476 ottobre 7 Capsa 69 n. 74<br />

1476 ottobre 15 Capsa 69 n. 76<br />

1476 ottobre 18 Capsa 47 n. 35<br />

1476 ottobre 20 Capsa 69 n. 74<br />

1476 ottobre 21 Capsa 69 n. 74<br />

1476 ottobre 31 Capsa 69 n. 74<br />

1476 ottobre 31 Capsa 69 n. 74<br />

1476 nov. 5 Capsa 69 n. 74<br />

1476 nov. 6 Capsa 47 n. 49<br />

1476 nov. 6 Capsa 69 n. 74<br />

1476 nov. 8 Capsa 69 n. 74<br />

1476 nov. 10 Capsa 69 n. 74<br />

1476 nov. 14 Capsa 69 n. 74<br />

1476 dicembre 6 Capsa 69 n. 77<br />

1476 dicembre 16 Capsa 69 n. 78<br />

1477 - - Capsa 4 n. 173<br />

1477 - - Capsa 4 n. 174 Ex 97 n. 14<br />

1477 - - Capsa 9 n. 51<br />

1477 - - Capsa 9 n. 52<br />

1477 - - Capsa 9 n. 53<br />

1477 - - Capsa 9 n. 58<br />

1477 - - Capsa 9 n. 120<br />

1477 - - Capsa 60 n. 18<br />

1477 gennaio 13 Capsa 69 n. 80<br />

1477 gennaio 21 Capsa 69 n. 81<br />

1477 gennaio 26 Capsa 69 n. 82<br />

1477 gennaio 4 Capsa 69 n. 79<br />

1477 febbraio 5 Capsa 69 n. 88<br />

1477 febbraio 5 Capsa 9 n. 57<br />

1477 febbraio 9 Capsa 69 n. 89<br />

1477 febbraio 10 Capsa 69 n. 84<br />

1477 febbraio 12 Capsa 69 n. 85<br />

1477 febbraio 17 Capsa 69 n. 90<br />

1477 febbraio 24 Capsa 69 n. 83<br />

1477 febbraio 27 Capsa 69 n. 87<br />

1477 marzo 6 Capsa 69 n. 91<br />

1477 marzo 6 Capsa 69 n. 92<br />

1477 marzo 10 Capsa 69 n. 93<br />

1477 marzo 17 Capsa 52 n. 33<br />

1477 marzo 24 Capsa 69 n. 94<br />

1477 marzo 31 Capsa 69 n. 95<br />

1477 aprile - Capsa 25 n. 1<br />

1477 aprile 11 Capsa 69 n. 96<br />

1477 aprile 12 Capsa 69 n. 95<br />

1477 maggio 16 Capsa 69 n. 97<br />

1477 maggio 31 Capsa 69 n. 99<br />

1477 giugno - Capsa 83 n. 257 Ex 86 n. 244<br />

1477 giugno 3 Capsa 31 n. 19<br />

1477 giugno 13 Capsa 69 n. 98<br />

1477 giugno 30 Capsa 69 n. 100<br />

1477 luglio 7 Capsa 69 n. 101<br />

1477 settembre 24 Capsa 69 n. 102<br />

1477 settembre 25 Capsa 69 n. 102<br />

1477 ottobre 7 Capsa 46 n. 56<br />

1477 ottobre 11 Capsa 46 n. 75<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1670<br />

1477 nov. 15 Capsa 69 n. 103<br />

1477 nov. 18 Capsa 69 n. 104<br />

1477 nov. 27 Capsa 69 n. 105<br />

1477 dicembre 13 Capsa 69 n. 106<br />

1477 dicembre 22 Capsa 14 n. 81<br />

1477 dicembre 30 Capsa 69 n. 107<br />

1478 - - Capsa 7 n. 82<br />

1478 - - Capsa 14 n. 17<br />

1478 - - Capsa 14 n. 32<br />

1478 - - Capsa 27 n. 4<br />

1478 - - Capsa 33 n. 16<br />

1478 - - Capsa 57 n. 63<br />

1478 - - Capsa 69 n. 188<br />

1478 gennaio 19 Capsa 45 n. 44<br />

1478 gennaio 31 Capsa 69 n. 108<br />

1478 febbraio 1 Capsa 69 n. 109<br />

1478 febbraio 1 Capsa 69 n. 110<br />

1478 febbraio 6 Capsa 69 n. 112<br />

1478 febbraio 9 Capsa 69 n. 111<br />

1478 febbraio 20 Capsa 69 n. 113<br />

1478 febbraio 20 Capsa 69 n. 114<br />

1478 marzo 14 Capsa 69 n. 115<br />

1478 marzo 15 Capsa 69 n. 116<br />

1478 marzo 16 Capsa 69 n. 117<br />

1478 marzo 18 Capsa 69 n. 118<br />

1478 marzo 24 Capsa 69 n. 119<br />

1478 aprile 14 Capsa 69 n. 120<br />

1478 aprile 16 Capsa 69 n. 121<br />

1478 aprile 18 Capsa 83 n. 258 Ex 86 n. 245<br />

1478 aprile 18 Capsa 83 n. 259 Ex 86 n. 246<br />

1478 aprile 20 Capsa 69 n. 122<br />

1478 aprile 21 Capsa 69 n. 123<br />

1478 aprile 25 Capsa 60 n. 70<br />

1478 maggio 2 Capsa 60 n. 69<br />

1478 maggio 4 Capsa 60 n. 119 Ex 98 n. 6<br />

1478 maggio 27 Capsa 57 n. 62<br />

1478 maggio 30 Capsa 69 n. 124<br />

1478 giugno 1 Capsa 69 n. 125<br />

1478 giugno 4 Capsa 69 n. 126<br />

1478 giugno 5 Capsa 69 n. 127<br />

1478 giugno 16 Capsa 69 n. 128<br />

1478 giugno 20 Capsa 69 n. 129<br />

1478 luglio 1 Capsa 69 n. 130<br />

1478 luglio 2 Capsa 56 n. 27<br />

1478 luglio 2 Capsa 57 n. 27<br />

1478 luglio 7 Capsa 55 n. 37 Ex 93 n. 65<br />

1478 luglio 7 Capsa 69 n. 131<br />

1478 luglio 12 Capsa 67 n. 57<br />

1478 luglio 13 Capsa 9 n. 70<br />

1478 luglio 14 Capsa 69 n. 132<br />

1478 luglio 15 Capsa 69 n. 133<br />

1478 luglio 20 Capsa 69 n. 134<br />

1478 ottobre 6 Capsa 26 n. 33<br />

1478 ottobre 11 Capsa 69 n. 135<br />

1478 ottobre 18 Capsa 2 n. 29<br />

1478 ottobre 21 Capsa 5 n. 45<br />

1478 dicembre 4 Capsa 43 n. 20<br />

1478 dicembre 8 Capsa 48 n. 44


Indice cronologico<br />

1478 dicembre 21 Capsa 43 n. 19<br />

1478 dicembre 31 Capsa 69 n. 136<br />

1479 - 1793 Capsa 7 n. 87<br />

1479 - - Capsa 3 n. 170 Ex 90 n. 11<br />

1479 - - Capsa 5 n. 27<br />

1479 - - Capsa 7 n. 53<br />

1479 - - Capsa 7 n. 60<br />

1479 - - Capsa 12 n. 13<br />

1479 - - Capsa 25 n. 20 Ex 90 n. 12<br />

1479 - - Capsa 33 n. 24<br />

1479 - - Capsa 48 n. 45<br />

1479 - - Capsa 48 n. 48<br />

1479 - - Capsa 48 n. 49<br />

1479 - - Capsa 60 n. 89<br />

1479 - - Capsa 69 n. 137<br />

1479 - - Capsa 69 n. 189<br />

1479 gennaio 3 Capsa 69 n. 156<br />

1479 gennaio 18 Capsa 48 n. 46<br />

1479 febbraio 17 Capsa 9 n. 233 Ex 104 n. 55<br />

1479 marzo 27 Capsa 59 n. 165<br />

1479 marzo 29 Capsa 69 n. 158<br />

1479 aprile 12 Capsa 69 n. 193<br />

1479 maggio 17 Capsa 26 n. 34<br />

1479 maggio 20 Capsa 69 n. 138<br />

1479 maggio 25 Capsa 60 n. 73<br />

1479 giugno 21 Capsa 8 n. 83<br />

1479 giugno 27 Capsa 69 n. 139<br />

1479 luglio Capsa 69 n. 135<br />

1479 luglio 5 Capsa 47 n. 4<br />

1479 luglio 28 Capsa 20 n. 4<br />

1479 agosto 6 Capsa 81 n. 32 Ex 98 n. 70<br />

1479 settembre 14 Capsa 69 n. 140<br />

1479 ottobre 17 Capsa 26 n. 32<br />

1480 - - Capsa 3 n. 170 Ex 90 n. 11<br />

1480 - - Capsa 7 n. 35<br />

1480 - - Capsa 7 n. 36<br />

1480 - - Capsa 7 n. 43<br />

1480 - - Capsa 7 n. 53<br />

1480 - - Capsa 7 n. 54<br />

1480 - - Capsa 7 n. 56<br />

1480 - - Capsa 7 n. 58<br />

1480 - - Capsa 7 n. 66<br />

1480 - - Capsa 7 n. 67<br />

1480 - - Capsa 7 n. 69<br />

1480 - - Capsa 7 n. 71<br />

1480 - - Capsa 7 n. 83<br />

1480 - - Capsa 14 n. 19<br />

1480 - - Capsa 43 n. 10<br />

1480 - - Capsa 44 n. 33<br />

1480 - - Capsa 69 n. 141<br />

1480 - - Capsa 82 n. 23 Ex 93 n. 44<br />

1480 gennaio 16 Capsa 67 n. 58<br />

1480 febbraio 24 Capsa 43 n. 8<br />

1480 febbraio 24 Capsa 43 n. 9<br />

1480 marzo 11 Capsa 14 n. 48<br />

1480 marzo 11 Capsa 14 n. 49<br />

1480 marzo 17 Capsa 49 n. 18<br />

1480 marzo 17 Capsa 49 n. 20<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1671<br />

1480 maggio 9 Capsa 49 n. 19<br />

1480 maggio 12 Capsa 26 n. 34<br />

1480 giugno 7 Capsa 54 n. 33<br />

1480 giugno 22 Capsa 69 n. 142<br />

1480 giugno 28 Capsa 60 n. 74<br />

1480 luglio 10 Capsa 69 n. 143<br />

1480 luglio 12 Capsa 50 n. 22<br />

1480 luglio 15 Capsa 7 n. 48<br />

1480 luglio 18 Capsa 69 n. 144<br />

1480 luglio 21 Capsa 69 n. 145<br />

1480 luglio 27 Capsa 26 n. 32<br />

1480 luglio 27 Capsa 31 n. 63 Ex 97 n. 17<br />

1480 luglio 27 Capsa 4 n. 172 Ex 97 n. 13<br />

1480 luglio 28 Capsa 67 n. 59<br />

1480 agosto 4 Capsa 7 n. 10<br />

1480 agosto 4 Capsa 7 n. 38<br />

1480 agosto 6 Capsa 83 n. 261 Ex 86 n. 248<br />

1480 agosto 7 Capsa 9 n. 42<br />

1480 agosto 15 Capsa 67 n. 60<br />

1480 settembre 6 Capsa 69 n. 146<br />

1480 settembre 13 Capsa 69 n. 147<br />

1480 settembre 19 Capsa 26 n. 32<br />

1480 settembre 21 Capsa 69 n. 146<br />

1480 ottobre 12 Capsa 26 n. 34<br />

1480 nov. 9 Capsa 81 n. 33 Ex 98 n. 71<br />

1480 dicembre 16 Capsa 46 n. 61<br />

1481 - - Capsa 3 n. 170 Ex 90 n. 11<br />

1481 - - Capsa 4 n. 139 Ex 81 n. 22<br />

1481 - - Capsa 5 n. 52<br />

1481 - - Capsa 7 n. 53<br />

1481 - - Capsa 7 n. 54<br />

1481 - - Capsa 7 n. 56<br />

1481 - - Capsa 7 n. 63<br />

1481 - - Capsa 8 n. 79<br />

1481 - - Capsa 12 n. 39<br />

1481 gennaio 1 Capsa 69 n. 154<br />

1481 gennaio 8 Capsa 69 n. 148<br />

1481 febbraio 12 Capsa 67 n. 61<br />

1481 marzo 12 Capsa 69 n. 149<br />

1481 marzo 27 Capsa 69 n. 150<br />

1481 marzo 28 Capsa 69 n. 151<br />

1481 marzo 29 Capsa 7 n. 3<br />

1481 aprile 16 Capsa 7 n. 4<br />

1481 maggio 12 Capsa 69 n. 152<br />

1481 maggio 23 Capsa 64 n. 291<br />

1481 maggio 24 Capsa 64 n. 292<br />

1481 maggio 24 Capsa 69 n. 153<br />

1481 giugno 17 Capsa 46 n. 62<br />

1481 luglio 16 Capsa 47 n. 56<br />

1481 agosto 5 Capsa 14 n. 37<br />

1481 settembre 2 Capsa 83 n. 262 Ex 86 n. 249<br />

1481 settembre 27 Capsa 12 n. 102 Ex 111 n. 46<br />

1481 settembre 27 Capsa 7 n. 9<br />

1481 ottobre 19 Capsa 9 n. 181 Ex 96 n. 2<br />

1481 ottobre 23 Capsa 60 n. 75<br />

1481 ottobre 23 Capsa 7 n. 5<br />

1481 nov. 20 Capsa 7 n. 6<br />

1481 dicembre 9 Capsa 4 n. 138 Ex 81 n. 21


Indice cronologico<br />

1481 dicembre 11 Capsa 70 n. 27<br />

1482 - - Capsa 5 n. 52<br />

1482 - - Capsa 7 n. 13<br />

1482 - - Capsa 7 n. 15<br />

1482 - - Capsa 7 n. 18<br />

1482 - - Capsa 7 n. 39<br />

1482 - - Capsa 7 n. 54<br />

1482 - - Capsa 7 n. 57<br />

1482 - - Capsa 8 n. 80<br />

1482 - - Capsa 44 n. 29<br />

1482 - - Capsa 49 n. 50 Ex 93 n. 54<br />

1482 gennaio 11 Capsa 7 n. 14<br />

1482 gennaio 15 Capsa 7 n. 17<br />

1482 gennaio 21 Capsa 64 n. 293<br />

1482 febbraio 15 Capsa 47 n. 5<br />

1482 aprile 22 Capsa 12 n. 86 Ex 98 n. 53<br />

1482 maggio 10 Capsa 2 n. 55<br />

1482 maggio 20 Capsa 30 n. 49 Ex 78 n. 23<br />

1482 giugno 28 Capsa 44 n. 41<br />

1482 luglio 5 Capsa 60 n. 76<br />

1482 agosto 20 Capsa 67 n. 62<br />

1482 agosto 20 Capsa 67 n. 63<br />

1482 settembre 16 Capsa 3 n. 177 Ex 94 n. 7<br />

1482 settembre 16 Capsa 51 n. 37 Ex 111 n. 33<br />

1482 settembre 21 Capsa 48 n. 29<br />

1482 settembre 26 Capsa 56 n. 33<br />

1482 ottobre 15 Capsa 7 n. 7<br />

1482 - 1492 Capsa 85 n. 6<br />

1483 - - Capsa 3 n. 170 Ex 90 n. 11<br />

1483 - - Capsa 7 n. 61<br />

1483 - - Capsa 7 n. 79<br />

1483 - - Capsa 27 n. 13<br />

1483 febbraio 2 Capsa 67 n. 64<br />

1483 marzo 12 Capsa 83 n. 264 Ex 86 n. 251<br />

1483 marzo 19 Capsa 64 n. 294<br />

1483 marzo 20 Capsa 5 n. 8<br />

1483 aprile 28 Capsa 7 n. 8<br />

1483 maggio 21 Capsa 27 n. 2<br />

1483 maggio 21 Capsa 27 n. 3<br />

1483 maggio 21 Capsa 64 n. 295<br />

1483 giugno 2 Capsa 67 n. 64<br />

1483 giugno 5 Capsa 2 n. 75<br />

1483 giugno 28 Capsa 7 n. 49<br />

1483 luglio 23 Capsa 83 n. 265 Ex 86 n. 252<br />

1483 luglio 8 Capsa 16 n. 3<br />

1483 agosto 14 Capsa 27 n. 5<br />

1483 agosto 29 Capsa 7 n. 30<br />

1483 settembre 2 Capsa 67 n. 65<br />

1483 settembre 11 Capsa 50 n. 17<br />

1483 ottobre 1 Capsa 47 n. 50<br />

1483 ottobre 16 Capsa 54 n. 34<br />

1483 ottobre 20 Capsa 16 n. 4<br />

1483 ottobre 20 Capsa 46 n. 35<br />

1483 nov. 22 Capsa 83 n. 263 Ex 86 n. 250<br />

1484 - 1487 Capsa 26 n. 45 Ex 90 n. 4<br />

1484 - - Capsa 8 n. 117 Ex 110 n. 7<br />

1484 - - Capsa 33 n. 15<br />

1484 - - Capsa 69 n. 165<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1672<br />

1484 - - Capsa 69 n. 185<br />

1484 gennaio - Capsa 35 n. 14<br />

1484 gennaio 16 Capsa 64 n. 296<br />

1484 gennaio 16 Capsa 64 n. 297<br />

1484 gennaio 19 Capsa 46 n. 63<br />

1484 gennaio 21 Capsa 46 n. 64<br />

1484 aprile 6 Capsa 49 n. 51 Ex 93 n. 55<br />

1484 aprile 7 Capsa 49 n. 53 Ex 93 n. 57<br />

1484 aprile 27 Capsa 1 n. 28 Ex 100 n. 93<br />

1484 aprile 27 Capsa 83 n. 266 Ex 86 n. 253<br />

1484 giugno 1 Capsa 38 n. 83<br />

1484 giugno 1 Capsa 38 n. 83<br />

1484 agosto 30 Capsa 9 n. 43<br />

1484 settembre 13 Capsa 8 n. 26<br />

1484 settembre 25 Capsa 69 n. 203 Ex 94 n. 14<br />

1484 ottobre 22 Capsa 67 n. 66<br />

1484 nov. 2 Capsa 64 n. 296<br />

1484 nov. 7 Capsa 46 n. 34<br />

1484 nov. 9 Capsa 47 n. 83 Ex 79 n. 59<br />

1484 nov. 17 Capsa 32 n. 4<br />

1485 - - Capsa 5 n. 70 Ex 83 n. 59<br />

1485 - - Capsa 7 n. 59<br />

1485 - - Capsa 7 n. 68<br />

1485 - - Capsa 7 n. 84<br />

1485 - - Capsa 7 n. 85<br />

1485 - - Capsa 27 n. 8<br />

1485 - - Capsa 31 n. 20<br />

1485 - - Capsa 42 n. 27 Ex 106 n. 73<br />

1485 - - Capsa 69 n. 165<br />

1485 - - Capsa 69 n. 185<br />

1485 - 1510 Capsa 14 n. 27<br />

1485 gennaio 28 Capsa 44 n. 31<br />

1485 febbraio 3 Capsa 55 n. 10 Ex 78 n. 39<br />

1485 febbraio 28 Capsa 67 n. 64<br />

1485 maggio 20 Capsa 9 n. 297 Ex 112 n. 8<br />

1485 maggio 25 Capsa 9 n. 247 Ex 104 n. 81<br />

1485 maggio 25 Capsa 9 n. 248 Ex 104 n. 82<br />

1485 maggio 26 Capsa 9 n. 216 Ex 104 n. 29<br />

1485 agosto 30 Capsa 54 n. 29<br />

1485 settembre 10 Capsa 54 n. 30<br />

1485 ottobre 12 Capsa 45 n. 38<br />

1485 ottobre 30 Capsa 49 n. 52 Ex 93 n. 56<br />

1486 - 1487 Capsa 8 n. 67<br />

1486 - - Capsa 4 n. 22<br />

1486 - - Capsa 14 n. 68<br />

1486 - - Capsa 14 n. 95<br />

1486 - - Capsa 29 n. 10<br />

1486 - - Capsa 40 n. 43<br />

1486 - - Capsa 56 n. 31<br />

1486 - - Capsa 56 n. 33<br />

1486 - - Capsa 67 n. 176<br />

1486 - - Capsa 69 n. 165<br />

1486 gennaio 20 Capsa 54 n. 9<br />

1486 gennaio 26 Capsa 47 n. 59<br />

1486 febbraio 13 Capsa 63 n. 58<br />

1486 febbraio 16 Capsa 83 n. 357 Ex 108 n. 5<br />

1486 marzo 1 Capsa 64 n. 298<br />

1486 marzo 17 Capsa 39 n. 46


Indice cronologico<br />

1486 marzo 31 Capsa 43 n. 17<br />

1486 aprile 1 Capsa 48 n. 17<br />

1486 aprile 3 Capsa 8 n. 14<br />

1486 giugno 12 Capsa 54 n. 10<br />

1486 nov. 1 Capsa 39 n. 42<br />

1486 nov. 4 Capsa 43 n. 33<br />

1486 nov. 9 Capsa 39 n. 41<br />

1486 dicembre 1 Capsa 31 n. 67 Ex 102 n. 38<br />

1487 - - Capsa 8 n. 79<br />

1487 - - Capsa 8 n. 80<br />

1487 - - Capsa 56 n. 33<br />

1487 - - Capsa 85 n. 8<br />

1487 - 1490 Capsa 85 n. 7<br />

1487 gennaio 18 Capsa 83 n. 268 Ex 86 n. 255<br />

1487 febbraio 2 Capsa 67 n. 67<br />

1487 febbraio 25 Capsa 83 n. 269 Ex 86 n. 256<br />

1487 marzo 22 Capsa 56 n. 37<br />

1487 marzo 22 Capsa 79 n. 430 Ex 106 n. 61<br />

1487 giugno 17 Capsa 8 n. 55<br />

1487 giugno 20 Capsa 4 n. 27<br />

1487 agosto 21 Capsa 67 n. 68<br />

1487 settembre 1 Capsa 83 n. 267 Ex 86 n. 254<br />

1487 nov. 13 Capsa 67 n. 69<br />

1487 nov. 16 Capsa 56 n. 30<br />

1487 dicembre 17 Capsa 31 n. 21<br />

1487 dicembre 29 Capsa 8 n. 56<br />

1488 - - Capsa 3 n. 169 Ex 90 n. 9<br />

1488 - - Capsa 7 n. 32<br />

1488 - - Capsa 7 n. 79<br />

1488 - - Capsa 7 n. 81<br />

1488 - - Capsa 29 n. 10<br />

1488 - - Capsa 31 n. 22<br />

1488 - - Capsa 44 n. 28<br />

1488 - - Capsa 49 n. 17<br />

1488 gennaio 9 Capsa 6 n. 28 Ex 96 n. 9<br />

1488 luglio 11 Capsa 56 n. 29<br />

1488 luglio 18 Capsa 51 n. 26 Ex 100 n. 73<br />

1488 luglio 25 Capsa 44 n. 41<br />

1488 luglio 25 Capsa 44 n. 41<br />

1488 luglio 25 Capsa 44 n. 41<br />

1488 luglio 25 Capsa 51 n. 20 Ex 97 n. 51<br />

1488 luglio 27 Capsa 52 n. 34<br />

1488 ottobre 4 Capsa 67 n. 79<br />

1488 nov. 13 Capsa 61 n. 76<br />

1488 dicembre 31 Capsa 8 n. 57<br />

1489 - - Capsa 7 n. 32<br />

1489 - - Capsa 7 n. 73<br />

1489 - - Capsa 29 n. 10<br />

1489 - - Capsa 56 n. 53<br />

1489 - 1493 Capsa 23 n. 1<br />

1489 febbraio 25 Capsa 67 n. 70<br />

1489 marzo 17 Capsa 56 n. 54<br />

1489 marzo 18 Capsa 56 n. 54<br />

1489 marzo 22 Capsa 67 n. 71<br />

1489 marzo 5 Capsa 20 n. 5<br />

1489 aprile 19 Capsa 67 n. 72<br />

1489 aprile 24 Capsa 46 n. 67<br />

1489 agosto 17 Capsa 46 n. 69<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1673<br />

1489 maggio 9 Capsa 46 n. 68<br />

1489 agosto 24 Capsa 30 n. 69 Ex 94 n. 31<br />

1489 agosto 25 Capsa 83 n. 270 Ex 86 n. 257<br />

1489 agosto 28 Capsa 46 n. 65<br />

1489 settembre 18 Capsa 67 n. 73<br />

1489 settembre 22 Capsa 30 n. 70 Ex 94 n. 32<br />

1489 settembre 29 Capsa 28 n. 30<br />

1489 nov. 3 Capsa 67 n. 74<br />

1489 nov. 6 Capsa 8 n. 58<br />

1489 nov. 9 Capsa 9 n. 44<br />

1489 nov. 10 Capsa 67 n. 75<br />

1489 nov. 22 Capsa 60 n. 77<br />

1489 dicembre 2 Capsa 81 n. 44 Ex 103 n. 50<br />

1490 circa Capsa 3 n. 56<br />

1490 - - Capsa 7 n. 44<br />

1490 - - Capsa 9 n. 74<br />

1490 - - Capsa 9 n. 121<br />

1490 - - Capsa 37 n. 58<br />

1490 - - Capsa 40 n. 44<br />

1490 - - Capsa 44 n. 41<br />

1490 - - Capsa 45 n. 52<br />

1490 - - Capsa 60 n. 79<br />

1490 - - Capsa 81 n. 16 Ex 94 n. 54<br />

1490 - - Capsa 81 n. 54 Ex 107 n. 10<br />

1490 - - Capsa 82 n. 26 Ex 94 n. 64<br />

1490 circa Capsa 3 n. 94<br />

1490 gennaio 4 Capsa 46 n. 76<br />

1490 gennaio 16 Capsa 47 n. 51<br />

1490 gennaio 25 Capsa 46 n. 77<br />

1490 febbraio 5 Capsa 67 n. 76<br />

1490 febbraio 29 Capsa 47 n. 22<br />

1490 aprile 7 Capsa 67 n. 77<br />

1490 aprile 15 Capsa 50 n. 34<br />

1490 aprile 17 Capsa 64 n. 299<br />

1490 maggio 5 Capsa 54 n. 11<br />

1490 maggio 7 Capsa 67 n. 78<br />

1490 maggio 15 Capsa 30 n. 71 Ex 94 n. 33<br />

1490 maggio 22 Capsa 60 n. 80<br />

1490 maggio 24 Capsa 47 n. 24<br />

1490 maggio 29 Capsa 60 n. 81<br />

1490 giugno 26 Capsa 9 n. 199 Ex 104 n. 9<br />

1490 luglio 8 Capsa 47 n. 36<br />

1490 luglio 14 Capsa 47 n. 37<br />

1490 luglio 30 Capsa 55 n. 2<br />

1490 agosto 5 Capsa 40 n. 44<br />

1490 agosto 5 Capsa 40 n. 44<br />

1490 agosto 8 Capsa 60 n. 83<br />

1490 agosto 9 Capsa 60 n. 82<br />

1490 agosto 15 Capsa 46 n. 78<br />

1490 agosto 30 Capsa 55 n. 3<br />

1490 settembre 2 Capsa 49 n. 17<br />

1490 settembre 23 Capsa 60 n. 78<br />

1490 ottobre 23 Capsa 20 n. 6<br />

1490 ottobre 27 Capsa 49 n. 21<br />

1490 nov. 3 Capsa 83 n. 271 Ex 86 n. 258<br />

1490 nov. 8 Capsa 62 n. 130<br />

1490 nov. 23 Capsa 46 n. 58<br />

1490 dicembre 1 Capsa 67 n. 80


Indice cronologico<br />

1490 dicembre 4 Capsa 9 n. 187 Ex 97 n. 11<br />

1490 dicembre 23 Capsa 64 n. 300<br />

1491 - - Capsa 3 n. 84<br />

1491 - - Capsa 3 n. 92<br />

1491 - - Capsa 9 n. 61<br />

1491 - - Capsa 9 n. 75<br />

1491 - - Capsa 14 n. 56<br />

1491 - - Capsa 16 n. 10<br />

1491 - - Capsa 27 n. 13<br />

1491 - - Capsa 35 n. 16<br />

1491 - - Capsa 40 n. 45<br />

1491 - - Capsa 49 n. 17<br />

1491 - - Capsa 81 n. 54 Ex 107 n. 10<br />

1491 gennaio 9 Capsa 62 n. 131<br />

1491 febbraio 24 Capsa 49 n. 17<br />

1491 marzo 3 Capsa 67 n. 81<br />

1491 marzo 8 Capsa 3 n. 76<br />

1491 marzo 18 Capsa 8 n. 63<br />

1491 aprile 19 Capsa 2 n. 61<br />

1491 maggio 11 Capsa 52 n. 7<br />

1491 maggio 25 Capsa 52 n. 26<br />

1491 maggio 26 Capsa 81 n. 54 Ex 107 n. 10<br />

1491 giugno 25 Capsa 56 n. 45<br />

1491 luglio 29 Capsa 62 n. 132<br />

1491 luglio 31 Capsa 64 n. 301<br />

1491 ottobre 18 Capsa 9 n. 235 Ex 104 n. 60<br />

1491 ottobre 25 Capsa 47 n. 6<br />

1491 ottobre 26 Capsa 47 n. 7<br />

1491 nov. 26 Capsa 67 n. 82<br />

1491 nov. 4 Capsa 47 n. 8<br />

1491 dicembre 8 Capsa 8 n. 13<br />

1491 dicembre 17 Capsa 64 n. 302<br />

1492 - - Capsa 7 n. 51<br />

1492 - - Capsa 10 n. 53<br />

1492 - - Capsa 12 n. 13<br />

1492 - - Capsa 12 n. 29<br />

1492 - - Capsa 14 n. 100<br />

1492 - - Capsa 62 n. 137<br />

1492 gennaio 21 Capsa 49 n. 31<br />

1492 febbraio 8 Capsa 64 n. 303<br />

1492 febbraio 15 Capsa 4 n. 31<br />

1492 febbraio 15 Capsa 4 n. 191 Ex 102 n. 74<br />

1492 febbraio 20 Capsa 47 n. 60<br />

1492 marzo 13 Capsa 60 n. 85<br />

1492 marzo 23 Capsa 46 n. 39<br />

1492 marzo 24 Capsa 56 n. 33<br />

1492 marzo 30 Capsa 14 n. 103<br />

1492 aprile 10 Capsa 46 n. 22<br />

1492 aprile 17 Capsa 64 n. 304<br />

1492 aprile 23 Capsa 46 n. 40<br />

1492 maggio 2 Capsa 46 n. 41<br />

1492 maggio 4 Capsa 67 n. 83<br />

1492 maggio 5 Capsa 46 n. 42<br />

1492 maggio 10 Capsa 57 n. 197 Ex 110 n. 8<br />

1492 maggio 25 Capsa 67 n. 84<br />

1492 giugno 1 Capsa 83 n. 321 Ex 86 n. 308<br />

1492 giugno 5 Capsa 67 n. 85<br />

1492 giugno 18 Capsa 44 n. 27<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1674<br />

1492 luglio 4 Capsa 83 n. 272 Ex 86 n. 259<br />

1492 luglio 31 Capsa 52 n. 27<br />

1492 agosto 7 Capsa 83 n. 272 Ex 86 n. 259<br />

1492 agosto 14 Capsa 83 n. 273 Ex 86 n. 260<br />

1492 agosto 18 Capsa 67 n. 86<br />

1492 settembre 26 Capsa 60 n. 84<br />

1492 ottobre 4 Capsa 44 n. 41<br />

1492 dicembre 11 Capsa 14 n. 67<br />

1492 dicembre 20 Capsa 64 n. 305<br />

1492 - 1512 Capsa 14 n. 111<br />

1493 - - Capsa 7 n. 51<br />

1493 - - Capsa 7 n. 73<br />

1493 - - Capsa 7 n. 77<br />

1493 - - Capsa 7 n. 81<br />

1493 - - Capsa 9 n. 117<br />

1493 - - Capsa 12 n. 29<br />

1493 - - Capsa 14 n. 106<br />

1493 - - Capsa 14 n. 113<br />

1493 - - Capsa 31 n. 52 Ex 94 n. 65<br />

1493 - - Capsa 32 n. 31<br />

1493 gennaio 6 Capsa 7 n. 47<br />

1493 maggio 1 Capsa 39 n. 43<br />

1493 maggio 7 Capsa 67 n. 87<br />

1493 giugno 5 Capsa 47 n. 38<br />

1493 luglio 2 Capsa 30 n. 79 Ex 94 n. 41<br />

1493 luglio 31 Capsa 30 n. 82 Ex 94 n. 44<br />

1493 agosto 5 Capsa 57 n. 197 Ex 110 n. 8<br />

1493 agosto 10 Capsa 56 n. 38<br />

1493 agosto 20 Capsa 56 n. 41<br />

1493 settembre 26 Capsa 30 n. 83 Ex 94 n. 45<br />

1493 nov. 3 Capsa 83 n. 274 Ex 86 n. 261<br />

1493 dicembre 26 Capsa 26 n. 35<br />

1493 dicembre 29 Capsa 7 n. 52<br />

1493 - 1497 Capsa 74 n. 3<br />

1494 - - Capsa 7 n. 77<br />

1494 - - Capsa 7 n. 81<br />

1494 - - Capsa 7 n. 45<br />

1494 - - Capsa 7 n. 46<br />

1494 - - Capsa 31 n. 46 Ex 94 n. 55<br />

1494 - - Capsa 62 n. 137<br />

1494 gennaio 17 Capsa 64 n. 306<br />

1494 febbraio 17 Capsa 4 n. 31<br />

1494 maggio 6 Capsa 26 n. 47 Ex 90 n. 6<br />

1494 maggio 7 Capsa 26 n. 46 Ex 90 n. 5<br />

1494 maggio 24 Capsa 26 n. 49 Ex 90 n. 13<br />

1494 maggio 26 Capsa 3 n. 69<br />

1494 giugno 14 Capsa 64 n. 307<br />

1494 giugno 20 Capsa 64 n. 308<br />

1494 giugno 20 Capsa 85 n. 4<br />

1494 luglio 11 Capsa 7 n. 89<br />

1494 luglio 17 Capsa 30 n. 72 Ex 94 n. 34<br />

1494 agosto 7 Capsa 14 n. 82<br />

1494 dicembre 15 Capsa 46 n. 49<br />

1494 dicembre 24 Capsa 54 n. 36<br />

1495 - - Capsa 14 n. 26<br />

1495 - - Capsa 14 n. 75<br />

1495 - - Capsa 14 n. 76<br />

1495 - - Capsa 14 n. 77


Indice cronologico<br />

1495 - 1517 Capsa 14 n. 21<br />

1495 gennaio 12 Capsa 26 n. 35<br />

1495 gennaio 27 Capsa 64 n. 309<br />

1495 gennaio 28 Capsa 64 n. 310<br />

1495 gennaio 29 Capsa 64 n. 311<br />

1495 febbraio 18 Capsa 9 n. 259 Ex 104 n. 94<br />

1495 febbraio 26 Capsa 83 n. 275 Ex 86 n. 262<br />

1495 febbraio 4 Capsa 64 n. 312<br />

1495 marzo 4 Capsa 64 n. 313<br />

1495 marzo 20 Capsa 67 n. 88<br />

1495 marzo 30 Capsa 3 n. 219 Ex 109 n. 10<br />

1495 marzo 31 Capsa 16 n. 73 Ex 91 n. 9<br />

1495 maggio 7 Capsa 62 n. 133<br />

1495 giugno 2 Capsa 14 n. 50<br />

1495 giugno 6 Capsa 69 n. 155<br />

1495 giugno 20 Capsa 8 n. 59<br />

1495 luglio 4 Capsa 30 n. 80 Ex 94 n. 42<br />

1495 luglio 6 Capsa 30 n. 81 Ex 94 n. 43<br />

1495 agosto 10 Capsa 47 n. 77<br />

1495 agosto 20 Capsa 83 n. 284 Ex 86 n. 271<br />

1495 agosto 25 Capsa 67 n. 89<br />

1495 settembre 12 Capsa 4 n. 46<br />

1495 settembre 12 Capsa 4 n. 49<br />

1495 settembre 30 Capsa 30 n. 73 Ex 94 n. 35<br />

1495 ottobre 5 Capsa 47 n. 71<br />

1495 ottobre 18 Capsa 26 n. 35<br />

1495 nov. 7 Capsa 83 n. 276 Ex 86 n. 263<br />

1495 nov. 7 Capsa 83 n. 277 Ex 86 n. 264<br />

1495 nov. 8 Capsa 83 n. 278 Ex 86 n. 265<br />

1495 dicembre 16 Capsa 64 n. 314<br />

1496 - - Capsa 7 n. 32<br />

1496 - - Capsa 14 n. 90<br />

1496 - - Capsa 31 n. 89 Ex 112 n. 2<br />

1496 gennaio 20 Capsa 67 n. 90<br />

1496 febbraio 29 Capsa 64 n. 315<br />

1496 aprile 11 Capsa 56 n. 30<br />

1496 aprile 11 Capsa 56 n. 30<br />

1496 aprile 11 Capsa 56 n. 30<br />

1496 aprile 13 Capsa 56 n. 34<br />

1496 aprile 14 Capsa 47 n. 256 Ex 110 n. 27<br />

1496 aprile 17 Capsa 83 n. 279 Ex 86 n. 266<br />

1496 aprile 18 Capsa 26 n. 35<br />

1496 aprile 22 Capsa 43 n. 40<br />

1496 aprile 29 Capsa 55 n. 4<br />

1496 maggio 14 Capsa 8 n. 60<br />

1496 maggio 22 Capsa 67 n. 91<br />

1496 maggio 28 Capsa 30 n. 74 Ex 94 n. 36<br />

1496 giugno 5 Capsa 8 n. 61<br />

1496 giugno 15 Capsa 9 n. 102<br />

1496 giugno 26 Capsa 83 n. 280 Ex 86 n. 267<br />

1496 luglio 29 Capsa 67 n. 92<br />

1496 agosto 2 Capsa 39 n. 53 Ex 96 n. 44<br />

1496 settembre 2 Capsa 56 n. 55<br />

1496 ottobre 24 Capsa 64 n. 316<br />

1496 nov. 28 Capsa 3 n. 47<br />

1496 nov. 4 Capsa 43 n. 75 Ex 96 n. 43<br />

1496 nov. 4 Capsa 56 n. 114 Ex 96 n. 33<br />

1496 dicembre 2 Capsa 67 n. 93<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1675<br />

1496 dicembre 17 Capsa 64 n. 317<br />

1497 - - Capsa 7 n. 41<br />

1497 - - Capsa 7 n. 74<br />

1497 - - Capsa 7 n. 76<br />

1497 - - Capsa 7 n. 78<br />

1497 - - Capsa 8 n. 31<br />

1497 - - Capsa 8 n. 41<br />

1497 - - Capsa 8 n. 71<br />

1497 - - Capsa 8 n. 72<br />

1497 - - Capsa 8 n. 78<br />

1497 - - Capsa 8 n. 81<br />

1497 - - Capsa 9 n. 63<br />

1497 - - Capsa 9 n. 96<br />

1497 - - Capsa 9 n. 111<br />

1497 - - Capsa 14 n. 90<br />

1497 - - Capsa 14 n. 105<br />

1497 - 1505 Capsa 23 n. 2<br />

1497 gennaio Capsa 56 n. 58<br />

1497 gennaio 2 Capsa 16 n. 86 Ex 92 n. 137<br />

1497 gennaio 10 Capsa 46 n. 8<br />

1497 gennaio 16 Capsa 50 n. 20<br />

1497 gennaio 17 Capsa 67 n. 94<br />

1497 gennaio 31 Capsa 56 n. 115 Ex 96 n. 42<br />

1497 febbraio 11 Capsa 30 n. 75 Ex 94 n. 37<br />

1497 febbraio 27 Capsa 64 n. 318<br />

1497 febbraio 28 Capsa 61 n. 77<br />

1497 marzo 8 Capsa 44 n. 39<br />

1497 marzo 13 Capsa 59 n. 167<br />

1497 marzo 16 Capsa 64 n. 319<br />

1497 marzo 21 Capsa 26 n. 35<br />

1497 aprile 4 Capsa 56 n. 53<br />

1497 aprile 5 Capsa 56 n. 53<br />

1497 maggio 1 Capsa 8 n. 24<br />

1497 maggio 10 Capsa 43 n. 41<br />

1497 maggio 28 Capsa 67 n. 95<br />

1497 giugno 1 Capsa 7 n. 90<br />

1497 giugno 7 Capsa 26 n. 50 Ex 90 n. 14<br />

1497 giugno 11 Capsa 64 n. 320<br />

1497 giugno 14 Capsa 67 n. 96<br />

1497 luglio 6 Capsa 45 n. 49<br />

1497 luglio 13 Capsa 54 n. 2<br />

1497 agosto 26 Capsa 8 n. 69<br />

1497 settembre 24 Capsa 49 n. 61 Ex 96 n. 46<br />

1497 settembre 29 Capsa 57 n. 49<br />

1497 ottobre 12 Capsa 46 n. 59<br />

1497 nov. 13 Capsa 83 n. 282 Ex 86 n. 269<br />

1497 nov. 18 Capsa 55 n. 5<br />

1497 nov. 26 Capsa 62 n. 134<br />

1497 dicembre 5 Capsa 33 n. 44<br />

1497 dicembre 6 Capsa 64 n. 321<br />

1497 dicembre 6 Capsa 64 n. 322<br />

1497 dicembre 8 Capsa 45 n. 36<br />

1497 dicembre 9 Capsa 60 n. 86<br />

1497 dicembre 10 Capsa 31 n. 23<br />

1497 dicembre 10 Capsa 67 n. 97<br />

1498 - - Capsa 3 n. 102<br />

1498 - - Capsa 7 n. 32<br />

1498 - - Capsa 7 n. 74


Indice cronologico<br />

1498 - - Capsa 9 n. 105<br />

1498 - - Capsa 9 n. 109<br />

1498 - - Capsa 9 n. 112<br />

1498 gennaio 10 Capsa 85 n. 5<br />

1498 febbraio 3 Capsa 70 n. 28<br />

1498 marzo 7 Capsa 60 n. 88<br />

1498 marzo 19 Capsa 46 n. 11<br />

1498 marzo 23 Capsa 31 n. 26<br />

1498 marzo 23 Capsa 31 n. 65 Ex 100 n. 17<br />

1498 aprile 1 Capsa 31 n. 24<br />

1498 aprile 1 Capsa 31 n. 25<br />

1498 maggio 2 Capsa 20 n. 7<br />

1498 maggio 8 Capsa 20 n. 8<br />

1498 maggio 8 Capsa 20 n. 15<br />

1498 maggio 8 Capsa 57 n. 69<br />

1498 maggio 13 Capsa 50 n. 18<br />

1498 giugno 10 Capsa 50 n. 75 Ex 96 n. 41<br />

1498 giugno 20 Capsa 62 n. 135<br />

1498 giugno 30 Capsa 51 n. 2<br />

1498 luglio 29 Capsa 57 n. 197 Ex 110 n. 8<br />

1498 agosto 21 Capsa 60 n. 87<br />

1498 agosto 26 Capsa 83 n. 283 Ex 86 n. 270<br />

1498 settembre 14 Capsa 7 n. 34<br />

1498 ottobre 1 Capsa 47 n. 160 Ex 96 n. 48<br />

1498 dicembre 12 Capsa 59 n. 168<br />

1498 dicembre 12 Capsa 61 n. 78<br />

1498 dicembre 16 Capsa 30 n. 76 Ex 94 n. 38<br />

1499 - - Capsa 7 n. 32<br />

1499 - - Capsa 9 n. 64<br />

1499 - - Capsa 9 n. 100<br />

1499 - - Capsa 14 n. 93<br />

1499 - - Capsa 26 n. 35<br />

1499 gennaio 4 Capsa 83 n. 285 Ex 86 n. 272<br />

1499 febbraio 1 Capsa 83 n. 285 Ex 86 n. 272<br />

1499 marzo 14 Capsa 50 n. 43<br />

1499 marzo 22 Capsa 65 n. 5<br />

1499 marzo 26 Capsa 3 n. 171 Ex 90 n. 31<br />

1499 aprile 5 Capsa 49 n. 23<br />

1499 aprile 15 Capsa 50 n. 42<br />

1499 aprile 18 Capsa 59 n. 169<br />

1499 giugno 11 Capsa 73 n. 34 Ex 87 n. 4<br />

1499 giugno 12 Capsa 31 n. 47 Ex 94 n. 56<br />

1499 luglio 5 Capsa 51 n. 35 Ex 110 n. 62<br />

1499 luglio 18 Capsa 31 n. 48 Ex 94 n. 57<br />

1499 luglio 22 Capsa 49 n. 24<br />

1499 ottobre 31 Capsa 64 n. 323<br />

1499 nov. 3 Capsa 14 n. 34<br />

1499 dicembre 6 Capsa 83 n. 286 Ex 86 n. 273<br />

1499 dicembre 15 Capsa 4 n. 6<br />

1499 dicembre 16 Capsa 52 n. 8<br />

sec. XV - fine Capsa 3 n. 55<br />

sec. XV - fine Capsa 3 n. 96<br />

sec. XV - fine Capsa 3 n. 97<br />

sec. XV - fine Capsa 3 n. 98<br />

sec. XV - fine Capsa 3 n. 99<br />

sec. XV - fine Capsa 3 n. 100<br />

sec. XV - fine Capsa 4 n. 11<br />

sec. XV - fine Capsa 4 n. 30<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1676<br />

sec. XV - fine Capsa 9 n. 62<br />

sec. XV - fine Capsa 14 n. 28<br />

sec. XV - fine Capsa 17 n. 40 Ex 78 n. 20<br />

sec. XV - fine Capsa 18 n. 20 Ex 100 n. 27<br />

sec. XV - fine Capsa 18 n. 21 Ex 100 n. 29<br />

sec. XV - fine Capsa 18 n. 22 Ex 100 n. 48<br />

sec. XV - fine Capsa 30 n. 77 Ex 94 n. 39<br />

sec. XV - fine Capsa 30 n. 78 Ex 94 n. 40<br />

sec. XV - fine Capsa 33 n. 22<br />

sec. XV - fine Capsa 34 n. 22<br />

sec. XV - fine Capsa 43 n. 73 Ex 96 n. 31<br />

sec. XV - fine Capsa 45 n. 51<br />

sec. XV - fine Capsa 46 n. 2<br />

sec. XV - fine Capsa 49 n. 40<br />

sec. XV - fine Capsa 52 n. 25<br />

sec. XV - fine Capsa 56 n. 32<br />

sec. XV - fine Capsa 83 n. 337 Ex 107 n. 21<br />

sec. XV - XVI Capsa 12 n. 26<br />

sec. XV - XVI Capsa 14 n. 63<br />

sec. XVI Capsa 3 n. 77<br />

sec. XVI Capsa 3 n. 130 Ex 84 n. 15<br />

sec. XVI Capsa 3 n. 142 Ex 80 n. 24<br />

sec. XVI Capsa 3 n. 148 Ex 81 n. 45<br />

sec. XVI Capsa 3 n. 163 Ex 87 n. 21<br />

sec. XVI Capsa 3 n. 227 Ex 111 n. 3<br />

sec. XVI Capsa 4 n. 178 Ex 99 n. 103<br />

sec. XVI Capsa 5 n. 50<br />

sec. XVI Capsa 5 n. 51<br />

sec. XVI Capsa 5 n. 57<br />

sec. XVI Capsa 12 n. 22<br />

sec. XVI Capsa 16 n. 27<br />

sec. XVI Capsa 34 n. 35 Ex 95 n. 9<br />

sec. XVI Capsa 40 n. 57 Ex 87 n. 20<br />

sec. XVI Capsa 51 n. 38 Ex 111 n. 34<br />

sec. XVI Capsa 56 n. 81 Ex 81 n. 87<br />

sec. XVI Capsa 56 n. 82 Ex 81 n. 88<br />

sec. XVI Capsa 56 n. 83 Ex 81 n. 89<br />

sec. XVI Capsa 57 n. 199 Ex 111 n. 5<br />

sec. XVI Capsa 73 n. 27 Ex 84 n. 41<br />

sec. XVI Capsa 79 n. 16 Ex 82 n. 69<br />

sec. XVI Capsa 79 n. 417 Ex 105 n. 88<br />

sec. XVI Capsa 79 n. 404 Ex 102 n. 70<br />

sec. XVI - inizio Capsa 3 n. 116 Ex 78 n. 40<br />

sec. XVI - inizio Capsa 8 n. 66<br />

sec. XVI - inizio Capsa 16 n. 50 Ex 78 n. 19<br />

sec. XVI - inizio Capsa 44 n. 47<br />

sec. XVI - inizio Capsa 56 n. 56<br />

sec. XVI - inizio Capsa 80 n. 35 Ex 91 n. 11<br />

sec. XVI - I metà Capsa 4 n. 40<br />

sec. XVI - I metà Capsa 5 n. 48<br />

sec. XVI - I metà Capsa 5 n. 74 Ex 89 n. 57<br />

sec. XVI - I metà Capsa 5 n. 93 Ex 111 n. 22<br />

sec. XVI - I metà Capsa 5 n. 94 Ex 111 n. 23<br />

sec. XVI - I metà Capsa 7 n. 95 Ex 111 n. 20<br />

sec. XVI - I metà Capsa 8 n. 119 Ex 110 n. 11<br />

sec. XVI - I metà Capsa 8 n. 126 Ex 110 n. 7<br />

sec. XVI - I metà Capsa 8 n. 127 Ex 110 n. 12<br />

sec. XVI - I metà Capsa 8 n. 130 Ex 112 n. 3


Indice cronologico<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 78<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 79<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 80<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 81<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 83<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 84<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 85<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 86<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 87<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 91<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 92<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 93<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 94<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 97<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 98<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 116<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 293 Ex 111 n. 28<br />

sec. XVI - I metà Capsa 9 n. 294 Ex 111 n. 40<br />

sec. XVI - I metà Capsa 12 n. 101 Ex 111 n. 29<br />

sec. XVI - I metà Capsa 12 n. 104 Ex 112 n. 23<br />

sec. XVI - I metà Capsa 14 n. 45<br />

sec. XVI - I metà Capsa 14 n. 46<br />

sec. XVI - I metà Capsa 14 n. 125 Ex 94 n. 16<br />

sec. XVI - I metà Capsa 16 n. 20<br />

sec. XVI - I metà Capsa 16 n. 23<br />

sec. XVI - I metà Capsa 16 n. 29<br />

sec. XVI - I metà Capsa 17 n. 46 Ex 82 n. 44<br />

sec. XVI - I metà Capsa 17 n. 48 Ex 82 n. 52<br />

sec. XVI - I metà Capsa 17 n. 50 Ex 82 n. 33<br />

sec. XVI - I metà Capsa 17 n. 53 Ex 82 n. 41<br />

sec. XVI - I metà Capsa 17 n. 54 Ex 82 n. 40<br />

sec. XVI - I metà Capsa 17 n. 57 Ex 82 n. 34<br />

sec. XVI - I metà Capsa 17 n. 63 Ex 81 n. 33<br />

sec. XVI - I metà Capsa 17 n. 73 Ex 93 n. 25<br />

sec. XVI - I metà Capsa 31 n. 31<br />

sec. XVI - I metà Capsa 33 n. 7<br />

sec. XVI - I metà Capsa 35 n. 28<br />

sec. XVI - I metà Capsa 35 n. 30<br />

sec. XVI - I metà Capsa 35 n. 44<br />

sec. XVI - I metà Capsa 35 n. 46<br />

sec. XVI - I metà Capsa 35 n. 55<br />

sec. XVI - I metà Capsa 44 n. 44<br />

sec. XVI - I metà Capsa 44 n. 45<br />

sec. XVI - I metà Capsa 44 n. 130 Ex 109 49<br />

sec. XVI - I metà Capsa 45 n. 75 Ex 93 n. 19<br />

sec. XVI - I metà Capsa 45 n. 76 Ex 93 n. 20<br />

sec. XVI - I metà Capsa 49 n. 69 Ex 97 n. 138<br />

sec. XVI - I metà Capsa 56 n. 97 Ex 93 n. 17<br />

sec. XVI - I metà Capsa 60 n. 117<br />

sec. XVI - I metà Capsa 65 n. 22 Ex 95 n. 25<br />

sec. XVI - I metà Capsa 80 n. 49 Ex 92 n. 9<br />

sec. XVI - I metà Capsa 81 n. 61 Ex 109 n. 48<br />

sec. XVI - I metà Capsa 84 n. 20<br />

1500 - - Capsa 7 n. 32<br />

1500 - - Capsa 8 n. 46<br />

1500 - - Capsa 8 n. 64<br />

1500 - - Capsa 8 n. 65<br />

1500 - - Capsa 8 n. 73<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1677<br />

1500 - - Capsa 14 n. 93<br />

1500 - - Capsa 44 n. 40<br />

1500 gennaio 7 Capsa 59 n. 231 Ex 103 n. 23<br />

1500 gennaio 14 Capsa 26 n. 35<br />

1500 gennaio 19 Capsa 52 n. 9<br />

1500 gennaio 21 Capsa 52 n. 9<br />

1500 gennaio 22 Capsa 52 n. 9<br />

1500 febbraio 15 Capsa 44 n. 35<br />

1500 giugno 30 Capsa 48 n. 50<br />

1500 maggio 14 Capsa 4 n. 31<br />

1500 maggio 14 Capsa 83 n. 287 Ex 86 n. 274<br />

1500 giugno 2 Capsa 64 n. 324<br />

1500 luglio 8 Capsa 48 n. 28<br />

1500 luglio 11 Capsa 60 n. 94<br />

1500 luglio 16 Capsa 4 n. 31<br />

1500 agosto 3 Capsa 73 n. 39 Ex 93 n. 47<br />

1500 agosto 25 Capsa 26 n. 35<br />

1500 agosto 26 Capsa 45 n. 48<br />

1500 settembre 2 Capsa 45 n. 45<br />

1500 settembre 8 Capsa 45 n. 46<br />

1500 settembre 18 Capsa 60 n. 93<br />

1500 ottobre 12 Capsa 64 n. 325<br />

1500 nov. 12 Capsa 14 n. 91<br />

1500 dicembre Capsa 14 n. 92<br />

1501 - - Capsa 9 n. 54<br />

1501 - - Capsa 9 n. 99<br />

1501 - - Capsa 12 n. 39<br />

1501 - - Capsa 16 n. 32<br />

1501 - - Capsa 48 n. 25<br />

1501 - - Capsa 85 n. 5<br />

1501 gennaio 11 Capsa 47 n. 67<br />

1501 febbraio 3 Capsa 54 n. 35<br />

1501 marzo 14 Capsa 47 n. 68<br />

1501 marzo 15 Capsa 64 n. 326<br />

1501 marzo 15 Capsa 64 n. 327<br />

1501 aprile 16 Capsa 47 n. 47<br />

1501 aprile 16 Capsa 47 n. 52<br />

1501 aprile 18 Capsa 47 n. 72<br />

1501 maggio 27 Capsa 57 n. 198 Ex 110 n. 18<br />

1501 giugno 8 Capsa 12 n. 86 Ex 98 n. 53<br />

1501 giugno 8 Capsa 48 n. 31<br />

1501 giugno 10 Capsa 48 n. 30<br />

1501 giugno 21 Capsa 48 n. 32<br />

1501 giugno 25 Capsa 62 n. 141<br />

1501 giugno 25 Capsa 9 n. 198 Ex 104 n. 8<br />

1501 giugno 26 Capsa 50 n. 16<br />

1501 luglio 2 Capsa 4 n. 77 Ex 82 n. 15<br />

1501 agosto 21 Capsa 48 n. 24<br />

1501 settembre 23 Capsa 48 n. 26<br />

1501 settembre 30 Capsa 48 n. 27<br />

1501 ottobre 10 Capsa 8 n. 68<br />

1501 ottobre 25 Capsa 64 n. 328<br />

1501 ottobre 30 Capsa 4 n. 128 Ex 81 n. 11<br />

1501 nov. 4 Capsa 4 n. 7<br />

1501 dicembre 12 Capsa 54 n. 12<br />

1502 - - Capsa 7 n. 32<br />

1502 - - Capsa 8 n. 27<br />

1502 - - Capsa 85 n. 5


Indice cronologico<br />

1502 - - Capsa 9 n. 106<br />

1502 febbraio 9 Capsa 56 n. 46<br />

1502 febbraio 21 Capsa 46 n. 79<br />

1502 febbraio 26 Capsa 47 n. 61<br />

1502 marzo 11 Capsa 43 n. 21<br />

1502 marzo 21 Capsa 67 n. 98<br />

1502 marzo 30 Capsa 50 n. 47<br />

1502 aprile 27 Capsa 14 n. 18<br />

1502 aprile 4 Capsa 83 n. 288 Ex 86 n. 275<br />

1502 maggio 21 Capsa 60 n. 95<br />

1502 giugno 1 Capsa 14 n. 112<br />

1502 giugno 1 Capsa 26 n. 35<br />

1502 giugno 11 Capsa 67 n. 99<br />

1502 nov. 19 Capsa 46 n. 26<br />

1502 dicembre 17 Capsa 9 n. 283 Ex 110 n. 43<br />

1502 dicembre 27 Capsa 30 n. 88 Ex 94 n. 50<br />

1503 - - Capsa 4 n. 210 Ex 109 n. 52<br />

1503 - - Capsa 7 n. 80<br />

1503 - - Capsa 8 n. 28<br />

1503 - - Capsa 9 n. 104<br />

1503 - - Capsa 34 n. 54 Ex 112 n. 11<br />

1503 - - Capsa 45 n. 80 Ex 110 n. 5<br />

1503 - - Capsa 47 n. 255 Ex 110 n. 20<br />

1503 - - Capsa 62 n. 137<br />

1503 febbraio 1 Capsa 4 n. 131 Ex 81 n. 14<br />

1503 febbraio 27 Capsa 33 n. 17<br />

1503 marzo 10 Capsa 16 n. 56 Ex 78 n. 1<br />

1503 marzo 17 Capsa 54 n. 3<br />

1503 aprile 24 Capsa 14 n. 29<br />

1503 maggio 8 Capsa 8 n. 29<br />

1503 giugno 9 Capsa 64 n. 329<br />

1503 luglio 19 Capsa 81 n. 67 Ex 110 n. 44<br />

1503 settembre 6 Capsa 67 n. 100<br />

1503 settembre 6 Capsa 9 n. 45<br />

1503 settembre 30 Capsa 48 n. 33<br />

1503 ottobre 5 Capsa 49 n. 6<br />

1503 ottobre 29 Capsa 8 n. 28<br />

1503 nov. 16 Capsa 64 n. 330<br />

1503 nov. 24 Capsa 64 n. 331<br />

1503 nov. 24 Capsa 83 n. 289 Ex 86 n. 276<br />

1503 nov. 26 Capsa 43 n. 44<br />

1503 dicembre 5 Capsa 8 n. 62<br />

1503 - 1511 Capsa 74 n. 1<br />

1504 - - Capsa 7 n. 75<br />

1504 - - Capsa 12 n. 30<br />

1504 - - Capsa 12 n. 42<br />

1504 - - Capsa 14 n. 20<br />

1504 - - Capsa 14 n. 22<br />

1504 - - Capsa 14 n. 22<br />

1504 - - Capsa 14 n. 23<br />

1504 - - Capsa 14 n. 80<br />

1504 - - Capsa 31 n. 86 Ex 111 n. 48<br />

1504 - - Capsa 44 n. 30<br />

1504 gennaio 8 Capsa 49 n. 10<br />

1504 gennaio 16 Capsa 64 n. 332<br />

1504 gennaio 19 Capsa 14 n. 110<br />

1504 febbraio 22 Capsa 67 n. 101<br />

1504 marzo 26 Capsa 49 n. 10<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1678<br />

1504 marzo 27 Capsa 64 n. 333<br />

1504 maggio 7 Capsa 52 n. 28<br />

1504 maggio 24 Capsa 8 n. 29<br />

1504 giugno 7 Capsa 81 n. 44 Ex 103 n. 50<br />

1504 giugno 12 Capsa 8 n. 29<br />

1504 giugno 15 Capsa 4 n. 52<br />

1504 agosto 7 Capsa 20 n. 17<br />

1504 settembre 11 Capsa 43 n. 42<br />

1504 ottobre 26 Capsa 54 n. 4<br />

1504 ottobre 26 Capsa 54 n. 18<br />

1504 dicembre 17 Capsa 48 n. 21<br />

1505 - 1514 Capsa 8 n. 109 Ex 93 n. 66<br />

1505 - - Capsa 2 n. 76<br />

1505 - - Capsa 7 n. 80<br />

1505 - - Capsa 9 n. 101<br />

1505 - - Capsa 14 n. 88<br />

1505 - - Capsa 25 n. 19 Ex 90 n. 10<br />

1505 - - Capsa 56 n. 40<br />

1505 circa Capsa 12 n. 34<br />

1505 gennaio 9 Capsa 83 n. 290 Ex 86 n. 277<br />

1505 gennaio 21 Capsa 8 n. 75<br />

1505 febbraio 12 Capsa 64 n. 334<br />

1505 febbraio 27 Capsa 64 n. 335<br />

1505 aprile 11 Capsa 55 n. 28 Ex 90 n. 21<br />

1505 aprile 29 Capsa 8 n. 30<br />

1505 giugno 23 Capsa 83 n. 291 Ex 86 n. 278<br />

1505 luglio 22 Capsa 49 n. 33<br />

1505 luglio 31 Capsa 40 n. 46<br />

1505 settembre 19 Capsa 9 n. 103<br />

1505 settembre 20 Capsa 56 n. 39<br />

1505 nov. 20 Capsa 10 n. 48<br />

1505 nov. 21 Capsa 51 n. 26 Ex 100 n. 73<br />

1505 - 1514 Capsa 56 n. 59<br />

1506 - - Capsa 2 n. 76<br />

1506 - - Capsa 4 n. 45<br />

1506 - - Capsa 9 n. 108<br />

1506 - - Capsa 14 n. 73<br />

1506 - - Capsa 25 n. 4<br />

1506 - - Capsa 56 n. 43<br />

1506 - - Capsa 56 n. 49<br />

1506 - - Capsa 62 n. 137<br />

1506 - 1507 Capsa 26 n. 51 Ex 90 n. 15<br />

1506 gennaio 17 Capsa 64 n. 336<br />

1506 gennaio 26 Capsa 64 n. 337<br />

1506 aprile 16 Capsa 46 n. 12<br />

1506 maggio 8 Capsa 46 n. 47<br />

1506 giugno 5 Capsa 56 n. 42<br />

1506 giugno 13 Capsa 8 n. 102 Ex 90 n. 19<br />

1506 giugno 17 Capsa 47 n. 62<br />

1506 giugno 27 Capsa 48 n. 74 Ex 97 n. 16<br />

1506 luglio 28 Capsa 52 n. 10<br />

1506 settembre 23 Capsa 31 n. 86 Ex 111 n. 48<br />

1507 - - Capsa 2 n. 76<br />

1507 - - Capsa 4 n. 36<br />

1507 - - Capsa 4 n. 49<br />

1507 - - Capsa 7 n. 55<br />

1507 - - Capsa 8 n. 120 Ex 110 n. 48<br />

1507 - - Capsa 9 n. 108


Indice cronologico<br />

1507 - - Capsa 12 n. 33<br />

1507 - - Capsa 14 n. 41<br />

1507 - - Capsa 14 n. 73<br />

1507 - - Capsa 30 n. 92 Ex 96 n. 6<br />

1507 - - Capsa 51 n. 34 Ex 110 n. 45<br />

1507 - - Capsa 85 n. 8<br />

1507 gennaio 3 Capsa 4 n. 42<br />

1507 gennaio 5 Capsa 83 n. 292 Ex 86 n. 279<br />

1507 febbraio 13 Capsa 4 n. 47<br />

1507 febbraio 13 Capsa 4 n. 48<br />

1507 febbraio 19 Capsa 7 n. 40<br />

1507 febbraio 3 Capsa 47 n. 63<br />

1507 marzo 16 Capsa 4 n. 41<br />

1507 marzo 16 Capsa 4 n. 43<br />

1507 aprile 7 Capsa 64 n. 338<br />

1507 giugno Capsa 25 n. 5<br />

1507 agosto 17 Capsa 59 n. 170<br />

1507 agosto 21 Capsa 8 n. 100 Ex 90 n. 17<br />

1507 agosto 25 Capsa 8 n. 101 Ex 90 n. 18<br />

1507 settembre 11 Capsa 8 n. 77<br />

1507 ottobre 17 Capsa 8 n. 99 Ex 90 n. 16<br />

1507 nov. 24 Capsa 60 n. 96<br />

1507 dicembre 18 Capsa 20 n. 16<br />

1507 - 1514 Capsa 23 n. 3<br />

1508 - - Capsa 2 n. 76<br />

1508 - - Capsa 6 n. 12<br />

1508 - - Capsa 9 n. 114<br />

1508 - - Capsa 32 n. 47<br />

1508 gennaio 14 Capsa 60 n. 97<br />

1508 febbraio 11 Capsa 31 n. 49 Ex 94 n. 58<br />

1508 febbraio 13 Capsa 14 n. 79<br />

1508 febbraio 28 Capsa 30 n. 87 Ex 94 n. 49<br />

1508 marzo 26 Capsa 80 n. 34 Ex 91 n. 7<br />

1508 aprile 4 Capsa 6 n. 11<br />

1508 aprile 5 Capsa 6 n. 13<br />

1508 aprile 6 Capsa 6 n. 10<br />

1508 aprile 9 Capsa 80 n. 4 Ex 83 n. 58<br />

1508 aprile 20 Capsa 80 n. 173 Ex 116 n. 138<br />

1508 aprile 25 Capsa 26 n. 36<br />

1508 aprile 29 Capsa 80 n. 32 Ex 91 n. 5<br />

1508 maggio 8 Capsa 67 n. 102<br />

1508 maggio 16 Capsa 80 n. 31 Ex 91 n. 4<br />

1508 maggio 19 Capsa 80 n. 37 Ex 91 n. 13<br />

1508 maggio 31 Capsa 19 n. 2<br />

1508 giugno 4 Capsa 67 n. 103<br />

1508 giugno 6 Capsa 80 n. 5 Ex 84 n. 8<br />

1508 giugno 6 Capsa 80 n. 33 Ex 91 n. 6<br />

1508 giugno 9 Capsa 20 n. 9<br />

1508 giugno 25 Capsa 67 n. 104<br />

1508 giugno 28 Capsa 4 n. 164 Ex 92 n. 136<br />

1508 luglio 29 Capsa 62 n. 142<br />

1508 agosto 8 Capsa 4 n. 166 Ex 92 n. 141<br />

1508 settembre 6 Capsa 60 n. 100<br />

1508 settembre 9 Capsa 60 n. 98<br />

1508 settembre 10 Capsa 60 n. 101<br />

1508 settembre 15 Capsa 60 n. 99<br />

1508 settembre 30 Capsa 60 n. 102<br />

1508 ottobre 1 Capsa 67 n. 105<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1679<br />

1508 ottobre 12 Capsa 80 n. 36 Ex 91 n. 12<br />

1508 nov. 4 Capsa 59 n. 171<br />

1508 nov. 4 Capsa 59 n. 172<br />

1508 nov. 14 Capsa 33 n. 44<br />

1508 nov. 21 Capsa 43 n. 43<br />

1508 - 1514 Capsa 44 n. 46<br />

1509 - - Capsa 2 n. 76<br />

1509 - - Capsa 5 n. 38<br />

1509 - - Capsa 14 n. 39<br />

1509 - - Capsa 27 n. 10<br />

1509 - - Capsa 49 n. 36<br />

1509 gennaio 12 Capsa 60 n. 104<br />

1509 gennaio 31 Capsa 30 n. 51 Ex 78 n. 24<br />

1509 febbraio 5 Capsa 60 n. 105<br />

1509 febbraio 17 Capsa 46 n. 45<br />

1509 febbraio 27 Capsa 44 n. 26<br />

1509 febbraio 27 Capsa 62 n. 143<br />

1509 marzo 21 Capsa 45 n. 28<br />

1509 marzo 24 Capsa 34 n. 20<br />

1509 marzo 31 Capsa 34 n. 20<br />

1509 aprile 12 Capsa 34 n. 20<br />

1509 aprile 16 Capsa 60 n. 103<br />

1509 aprile 22 Capsa 19 n. 5<br />

1509 aprile 27 Capsa 67 n. 106<br />

1509 giugno 2 Capsa 7 n. 37<br />

1509 maggio 25 Capsa 67 n. 107<br />

1509 maggio 26 Capsa 83 n. 354 Ex 107 n. 40<br />

1509 maggio 27 Capsa 5 n. 87 Ex 109 n. 47<br />

1509 maggio 29 Capsa 5 n. 53<br />

1509 maggio 29 Capsa 5 n. 73 Ex 88 n. 20<br />

1509 agosto 6 Capsa 9 n. 257 Ex 104 n. 92<br />

1509 agosto 7 Capsa 9 n. 225 Ex 104 n. 38<br />

1509 agosto 7 Capsa 9 n. 230 Ex 104 n. 49<br />

1509 agosto 7 Capsa 9 n. 242 Ex 104 n. 72<br />

1509 agosto 7 Capsa 9 n. 250 Ex 104 n. 84<br />

1509 agosto 7 Capsa 56 n. 100 Ex 93 n. 24<br />

1509 agosto 19 Capsa 20 n. 10<br />

1509 agosto 24 Capsa 47 n. 28<br />

1509 settembre 11 Capsa 16 n. 87 Ex 93 n. 8<br />

1509 settembre 18 Capsa 57 n. 42<br />

1509 dicembre 13 Capsa 16 n. 74 Ex 91 n. 10<br />

1509 post Capsa 81 n. 10 Ex 88 n. 21<br />

1510 - - Capsa 49 n. 37<br />

1510 - - Capsa 60 n. 107<br />

1510 - - Capsa 85 n. 8<br />

1510 - - Capsa 9 n. 50<br />

1510 - - Capsa 9 n. 55<br />

1510 - - Capsa 9 n. 59<br />

1510 - - Capsa 9 n. 60<br />

1510 - - Capsa 9 n. 134<br />

1510 circa Capsa 14 n. 98<br />

1510 gennaio 15 Capsa 50 n. 44<br />

1510 gennaio 6 Capsa 54 n. 26<br />

1510 marzo 7 Capsa 47 n. 34<br />

1510 marzo 9 Capsa 60 n. 106<br />

1510 aprile 2 Capsa 47 n. 112 Ex 93 n. 63<br />

1510 aprile 8 Capsa 16 n. 72 Ex 91 n. 8<br />

1510 luglio 30 Capsa 16 n. 85 Ex 91 n. 37


Indice cronologico<br />

1510 agosto 12 Capsa 83 n. 293 Ex 86 n. 280<br />

1510 agosto 22 Capsa 47 n. 112 Ex 93 n. 63<br />

1510 agosto 28 Capsa 16 n. 85 Ex 91 n. 37<br />

1510 settembre 19 Capsa 47 n. 39<br />

1510 settembre 24 Capsa 64 n. 339<br />

1510 dicembre 21 Capsa 9 n. 258 Ex 104 n. 93<br />

1511 febbraio 6 Capsa 45 n. 72 Ex 93 n. 14<br />

1511 febbraio 7 Capsa 50 n. 64 Ex 80 n. 76<br />

1511 febbraio 8 Capsa 45 n. 71 Ex 93 n. 9<br />

1511 febbraio 15 Capsa 57 n. 197 Ex 110 n. 8<br />

1511 febbraio 27 Capsa 9 n. 278 Ex 109 n. 12<br />

1511 marzo 31 Capsa 50 n. 44<br />

1511 aprile 14 Capsa 51 n. 6<br />

1511 aprile 24 Capsa 48 n. 20<br />

1511 maggio 3 Capsa 60 n. 108<br />

1511 maggio 10 Capsa 56 n. 108 Ex 93 n. 37<br />

1511 maggio 13 Capsa 46 n. 23<br />

1511 maggio 17 Capsa 64 n. 340<br />

1511 maggio 23 Capsa 47 n. 29<br />

1511 giugno 23 Capsa 17 n. 82 Ex 100 n. 25<br />

1511 agosto 5 Capsa 54 n. 37<br />

1511 settembre 29 Capsa 83 n. 335 Ex 107 n. 19<br />

1511 ottobre 29 Capsa 54 n. 5<br />

1511 nov. 30 Capsa 5 n. 64<br />

1511 dicembre 3 Capsa 47 n. 12<br />

1511 dicembre 15 Capsa 60 n. 109<br />

1511 dicembre 15 Capsa 60 n. 110<br />

1511 - 1515 Capsa 74 n. 1<br />

1512 - - Capsa 14 n. 96<br />

1512 - - Capsa 14 n. 104<br />

1512 - - Capsa 14 n. 107<br />

1512 - - Capsa 31 n. 81 Ex 111 n. 37<br />

1512 - - Capsa 45 n. 62 Ex 92 n. 134<br />

1512 gennaio 21 Capsa 20 n. 24<br />

1512 febbraio 1 Capsa 43 n. 13<br />

1512 febbraio 26 Capsa 49 n. 35<br />

1512 marzo 18 Capsa 39 n. 44<br />

1512 marzo 24 Capsa 43 n. 15<br />

1512 marzo 24 Capsa 52 n. 12<br />

1512 marzo 27 Capsa 47 n. 41<br />

1512 aprile 13 Capsa 45 n. 70 Ex 92 n. 151<br />

1512 aprile 27 Capsa 14 n. 127 Ex 95 n. 6<br />

1512 aprile 29 Capsa 52 n. 29<br />

1512 maggio 5 Capsa 45 n. 29<br />

1512 maggio 9 Capsa 44 n. 124 Ex 107 n. 43<br />

1512 maggio 14 Capsa 62 n. 144<br />

1512 maggio 14 Capsa 64 n. 341<br />

1512 maggio 15 Capsa 31 n. 44 Ex 92 n. 150<br />

1512 giugno 22 Capsa 31 n. 62 Ex 97 n. 15<br />

1512 luglio 1 Capsa 64 n. 342<br />

1512 luglio 3 Capsa 25 n. 6<br />

1512 settembre 7 Capsa 54 n. 6<br />

1512 settembre 7 Capsa 54 n. 13<br />

1512 dicembre 1 Capsa 16 n. 12<br />

1512 dicembre 17 Capsa 45 n. 73 Ex 93 n. 15<br />

1512 dicembre 17 Capsa 56 n. 99 Ex 93 n. 23<br />

1512 dicembre 18 Capsa 52 n. 11<br />

1512 - 1515 Capsa 39 n. 52 Ex 95 n. 65<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1680<br />

1513 - - Capsa 31 n. 72 Ex 109 n. 36<br />

1513 - - Capsa 65 n. 21 Ex 92 n. 143<br />

1513 gennaio 19 Capsa 4 n. 218 Ex 112 n. 16<br />

1513 aprile 2 Capsa 47 n. 40<br />

1513 aprile 6 Capsa 47 n. 27<br />

1513 aprile 15 Capsa 64 n. 343<br />

1513 aprile 26 Capsa 14 n. 101<br />

1513 aprile 26 Capsa 14 n. 102<br />

1513 maggio 2 Capsa 48 n. 22<br />

1513 luglio 16 Capsa 34 n. 19<br />

1513 luglio 26 Capsa 4 n. 165 Ex 92 n. 139<br />

1513 ottobre 2 Capsa 47 n. 53<br />

1513 ottobre 31 Capsa 79 n. 300 Ex 92 n. 140<br />

1513 nov. 25 Capsa 45 n. 67 Ex 92 n. 147<br />

1513 nov. 28 Capsa 45 n. 64 Ex 92 n. 144<br />

1513 dicembre 2 Capsa 45 n. 65 Ex 92 n. 145<br />

1513 dicembre 2 Capsa 45 n. 68 Ex 92 n. 148<br />

1513 dicembre 16 Capsa 45 n. 66 Ex 92 n. 146<br />

1513 dicembre 19 Capsa 8 n. 48<br />

1513 dicembre 20 Capsa 45 n. 63 Ex 92 n. 142<br />

1513 dicembre 21 Capsa 56 n. 96 Ex 92 n. 133<br />

1513 dicembre 24 Capsa 49 n. 9<br />

1513 dicembre 26 Capsa 45 n. 69 Ex 92 n. 149<br />

1513 - 1515 Capsa 39 n. 51 Ex 95 n. 24<br />

1514 - - Capsa 3 n. 174 Ex 94 n. 4<br />

1514 - - Capsa 12 n. 42<br />

1514 - - Capsa 14 n. 42<br />

1514 - - Capsa 26 n. 37<br />

1514 - - Capsa 49 n. 11<br />

1514 - - Capsa 56 n. 110 Ex 93 n. 39<br />

1514 - - Capsa 56 n. 111 Ex 93 n. 40<br />

1514 gennaio 7 Capsa 5 n. 80 Ex 101 n. 9<br />

1514 febbraio 22 Capsa 49 n. 22<br />

1514 febbraio 23 Capsa 48 n. 36<br />

1514 marzo 26 Capsa 55 n. 6<br />

1514 marzo 31 Capsa 49 n. 12<br />

1514 aprile 27 Capsa 55 n. 7<br />

1514 maggio 5 Capsa 26 n. 38<br />

1514 maggio 7 Capsa 26 n. 38<br />

1514 maggio 10 Capsa 45 n. 37<br />

1514 giugno 8 Capsa 45 n. 74 Ex 93 n. 16<br />

1514 giugno 12 Capsa 56 n. 109 Ex 93 n. 38<br />

1514 giugno 12 Capsa 84 n. 7<br />

1514 giugno 12 Capsa 84 n. 7bis<br />

1514 giugno 24 Capsa 55 n. 31 Ex 93 n. 27<br />

1514 giugno 27 Capsa 55 n. 32 Ex 93 n. 28<br />

1514 agosto 30 Capsa 47 n. 57<br />

1514 settembre 3 Capsa 38 n. 18<br />

1514 settembre 3 Capsa 38 n. 18<br />

1514 settembre 6 Capsa 54 n. 24<br />

1514 settembre 9 Capsa 5 n. 26<br />

1514 settembre 20 Capsa 30 n. 53 Ex 82 n. 50<br />

1514 settembre 25 Capsa 56 n. 101 Ex 93 n. 29<br />

1514 settembre 25 Capsa 56 n. 102 Ex 93 n. 30<br />

1514 settembre 25 Capsa 56 n. 103 Ex 93 n. 31<br />

1514 settembre 25 Capsa 56 n. 104 Ex 93 n. 32<br />

1514 settembre 25 Capsa 56 n. 105 Ex 93 n. 33<br />

1514 settembre 25 Capsa 56 n. 106 Ex 93 n. 34


Indice cronologico<br />

1514 settembre 26 Capsa 56 n. 107 Ex 93 n. 35<br />

1514 ottobre 21 Capsa 44 n. 67 Ex 87 n. 49<br />

1514 ottobre 25 Capsa 56 n. 98 Ex 93 n. 18<br />

1514 - 1515 Capsa 39 n. 50 Ex 93 n. 21<br />

1515 circa Capsa 14 n. 115 Ex 78 n. 58<br />

1515 - - Capsa 2 n. 68<br />

1515 - - Capsa 14 n. 21<br />

1515 - - Capsa 25 n. 3<br />

1515 gennaio 3 Capsa 9 n. 256 Ex 104 n. 91<br />

1515 gennaio 19 Capsa 44 n. 68 Ex 87 n. 51<br />

1515 marzo 1 Capsa 7 n. 33<br />

1515 marzo 6 Capsa 20 n. 11<br />

1515 marzo 12 Capsa 20 n. 12<br />

1515 aprile 13 Capsa 14 n. 127 Ex 95 n. 6<br />

1515 aprile 17 Capsa 47 n. 58<br />

1515 aprile 25 Capsa 48 n. 37<br />

1515 aprile 28 Capsa 46 n. 51<br />

1515 aprile 28 Capsa 54 n. 31<br />

1515 aprile 29 Capsa 45 n. 39<br />

1515 aprile 30 Capsa 46 n. 50<br />

1515 maggio 3 Capsa 47 n. 13<br />

1515 maggio 8 Capsa 26 n. 39<br />

1515 maggio 8 Capsa 56 n. 58<br />

1515 maggio 20 Capsa 47 n. 14<br />

1515 maggio 23 Capsa 26 n. 38<br />

1515 giugno 11 Capsa 38 n. 61<br />

1515 giugno 11 Capsa 38 n. 61<br />

1515 giugno 12 Capsa 26 n. 39<br />

1515 giugno 30 Capsa 2 n. 69<br />

1515 luglio 19 Capsa 2 n. 69<br />

1515 luglio 30 Capsa 8 n. 70<br />

1515 agosto 11 Capsa 26 n. 39<br />

1515 agosto 12 Capsa 3 n. 167 Ex 89 n. 53<br />

1515 agosto 25 Capsa 83 n. 297 Ex 86 n. 284<br />

1515 settembre 5 Capsa 43 n. 66 Ex 93 n. 2<br />

1515 settembre 9 Capsa 3 n. 79<br />

1515 settembre 12 Capsa 20 n. 18<br />

1515 settembre 12 Capsa 31 n. 82 Ex 111 n. 41<br />

1515 settembre 20 Capsa 26 n. 37<br />

1515 settembre 28 Capsa 52 n. 69 Ex 109 n. 4<br />

1515 ottobre 1 Capsa 43 n. 14<br />

1515 ottobre 20 Capsa 52 n. 13<br />

1515 ottobre 29 Capsa 54 n. 19<br />

1515 nov. 22 Capsa 30 n. 67 Ex 87 n. 50<br />

1515 nov. 27 Capsa 16 n. 83 Ex 91 n. 33<br />

1515 nov. 30 Capsa 44 n. 69 Ex 87 n. 52<br />

1515 dicembre 5 Capsa 16 n. 84 Ex 91 n. 34<br />

1515 dicembre 25 Capsa 8 n. 49<br />

1515 dicembre 26 Capsa 8 n. 108 Ex 91 n. 35<br />

1515 dicembre 31 Capsa 9 n. 264 Ex 104 n. 99<br />

1515 - 1531 Capsa 23 n. 4<br />

1515 - 1554 Capsa 74 n. 2<br />

1516 - - Capsa 4 n. 212 Ex 110 n. 4<br />

1516 - - Capsa 8 n. 98 Ex 88 n. 32<br />

1516 - - Capsa 9 n. 134<br />

1516 - - Capsa 12 n. 7<br />

1516 - - Capsa 14 n. 57<br />

1516 - - Capsa 14 n. 62<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1681<br />

1516 - - Capsa 14 n. 84<br />

1516 - - Capsa 16 n. 80 Ex 91 n. 24<br />

1516 - - Capsa 25 n. 7<br />

1516 - - Capsa 35 n. 47<br />

1516 - - Capsa 44 n. 131 Ex 110 n. 4<br />

1516 - - Capsa 49 n. 49 Ex 93 n. 53<br />

1516 - - Capsa 60 n. 116<br />

1516 - - Capsa 80 n. 29 Ex 89 n. 49<br />

1516 gennaio 1 Capsa 83 n. 333 Ex 107 n. 17<br />

1516 gennaio 3 Capsa 8 n. 51<br />

1516 gennaio 7 Capsa 26 n. 40<br />

1516 gennaio 8 Capsa 8 n. 50<br />

1516 gennaio 15 Capsa 16 n. 75 Ex 91 n. 15<br />

1516 gennaio 22 Capsa 16 n. 13<br />

1516 gennaio 22 Capsa 38 n. 17<br />

1516 gennaio 22 Capsa 38 n. 17<br />

1516 gennaio 26 Capsa 51 n. 30 Ex 110 n. 37<br />

1516 febbraio 7 Capsa 67 n. 108<br />

1516 febbraio 12 Capsa 9 n. 277 Ex 109 n. 6<br />

1516 febbraio 13 Capsa 8 n. 52<br />

1516 febbraio 14 Capsa 60 n. 111<br />

1516 marzo 4 Capsa 14 n. 36<br />

1516 marzo 5 Capsa 47 n. 73<br />

1516 marzo 9 Capsa 73 n. 54 Ex 101 n. 57<br />

1516 marzo 19 Capsa 47 n. 74<br />

1516 marzo 27 Capsa 47 n. 75<br />

1516 aprile 12 Capsa 4 n. 137 Ex 81 n. 20<br />

1516 aprile 3 Capsa 46 n. 85<br />

1516 giugno 12 Capsa 59 n. 173<br />

1516 giugno 17 Capsa 38 n. 29<br />

1516 giugno 17 Capsa 38 n. 29<br />

1516 giugno 25 Capsa 62 n. 136<br />

1516 giugno 26 Capsa 47 n. 112 Ex 93 n. 63<br />

1516 giugno 28 Capsa 25 n. 8<br />

1516 luglio 4 Capsa 4 n. 134 Ex 81 n. 17<br />

1516 luglio 12 Capsa 57 n. 197 Ex 110 n. 8<br />

1516 luglio 15 Capsa 16 n. 14<br />

1516 agosto 2 Capsa 5 n. 75 Ex 91 n. 39<br />

1516 agosto 25 Capsa 9 n. 276 Ex 107 n. 12<br />

1516 settembre 6 Capsa 80 n. 38 Ex 91 n. 14<br />

1516 settembre 13 Capsa 64 n. 344<br />

1516 ottobre 9 Capsa 54 n. 7<br />

1516 ottobre 9 Capsa 54 n. 14<br />

1516 ottobre 9 Capsa 54 n. 20<br />

1516 ottobre 14 Capsa 46 n. 27<br />

1516 ottobre 16 Capsa 46 n. 86<br />

1516 ottobre 23 Capsa 80 n. 59 Ex 92 n. 19<br />

1516 nov. 2 Capsa 46 n. 28<br />

1516 nov. 4 Capsa 46 n. 24<br />

1516 nov. 23 Capsa 54 n. 27<br />

1516 dicembre 3 Capsa 59 n. 174<br />

1516 dicembre 4 Capsa 60 n. 112<br />

1516 dicembre 6 Capsa 16 n. 79 Ex 91 n. 21<br />

1516 dicembre 9 Capsa 16 n. 78 Ex 91 n. 20<br />

1516 dicembre 16 Capsa 60 n. 113<br />

1516 dicembre 19 Capsa 64 n. 345<br />

1516 dicembre 27 Capsa 16 n. 76 Ex 91 n. 16<br />

1516 dicembre 27 Capsa 8 n. 128 Ex 110 n. 38


Indice cronologico<br />

1516 dicembre 30 Capsa 8 n. 53<br />

1516 dicembre 31 Capsa 8 n. 54<br />

1517 - - Capsa 9 n. 176 Ex 87 n. 57<br />

1517 - - Capsa 12 n. 8<br />

1517 - - Capsa 16 n. 80 Ex 91 n. 24<br />

1517 - - Capsa 16 n. 88 Ex 93 n. 12<br />

1517 - - Capsa 27 n. 4<br />

1517 - - Capsa 31 n. 27<br />

1517 - - Capsa 55 n. 54 Ex 111 n. 11<br />

1517 - - Capsa 67 n. 129<br />

1517 gennaio 16 Capsa 16 n. 77 Ex 91 n. 17<br />

1517 gennaio 19 Capsa 67 n. 130<br />

1517 gennaio 26 Capsa 80 n. 39 Ex 91 n. 18<br />

1517 gennaio 26 Capsa 80 n. 40 Ex 91 n. 19<br />

1517 febbraio 2 Capsa 35 n. 6<br />

1517 febbraio 20 Capsa 59 n. 175<br />

1517 febbraio 26 Capsa 39 n. 57 Ex 107 n. 16<br />

1517 febbraio 28 Capsa 59 n. 176<br />

1517 marzo 1 Capsa 26 n. 38<br />

1517 marzo 19 Capsa 62 n. 145<br />

1517 marzo 23 Capsa 14 n. 53<br />

1517 marzo 30 Capsa 67 n. 109<br />

1517 aprile 3 Capsa 64 n. 346<br />

1517 aprile 18 Capsa 60 n. 114<br />

1517 maggio 4 Capsa 67 n. 110<br />

1517 maggio 6 Capsa 44 n. 21<br />

1517 maggio 17 Capsa 4 n. 16<br />

1517 maggio 22 Capsa 35 n. 7<br />

1517 maggio 29 Capsa 35 n. 8<br />

1517 giugno 4 Capsa 67 n. 111<br />

1517 giugno 14 Capsa 38 n. 16<br />

1517 giugno 14 Capsa 38 n. 16<br />

1517 giugno 15 Capsa 67 n. 112<br />

1517 giugno 16 Capsa 67 n. 113<br />

1517 giugno 20 Capsa 67 n. 114<br />

1517 giugno 20 Capsa 67 n. 115<br />

1517 giugno 28 Capsa 67 n. 116<br />

1517 giugno 29 Capsa 26 n. 40<br />

1517 giugno 29 Capsa 67 n. 117<br />

1517 luglio 2 Capsa 67 n. 118<br />

1517 luglio 4 Capsa 67 n. 119<br />

1517 luglio 11 Capsa 3 n. 172 Ex 93 n. 45<br />

1517 luglio 12 Capsa 12 n. 67 Ex 94 n. 1<br />

1517 luglio 14 Capsa 67 n. 120<br />

1517 luglio 22 Capsa 67 n. 121<br />

1517 luglio 22 Capsa 83 n. 339 Ex 107 n. 23<br />

1517 luglio 29 Capsa 67 n. 122<br />

1517 agosto 7 Capsa 38 n. 28<br />

1517 agosto 7 Capsa 38 n. 28<br />

1517 agosto 17 Capsa 8 n. 25<br />

1517 agosto 28 Capsa 67 n. 123<br />

1517 settembre 4 Capsa 47 n. 111 Ex 91 n. 36<br />

1517 settembre 9 Capsa 67 n. 124<br />

1517 settembre 16 Capsa 67 n. 125<br />

1517 ottobre 8 Capsa 67 n. 126<br />

1517 ottobre 9 Capsa 67 n. 127<br />

1517 dicembre 2 Capsa 67 n. 128<br />

1517 dicembre 8 Capsa 64 n. 347<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1682<br />

1517 dicembre 14 Capsa 64 n. 348<br />

1517 dicembre 21 Capsa 46 n. 48<br />

1518 - - Capsa 57 n. 198 Ex 110 n. 18<br />

1518 gennaio 1 Capsa 50 n. 19<br />

1518 gennaio 7 Capsa 64 n. 349<br />

1518 gennaio 28 Capsa 64 n. 350<br />

1518 marzo 4 Capsa 50 n. 66 Ex 94 n. 2<br />

1518 marzo 6 Capsa 26 n. 40<br />

1518 aprile 13 Capsa 44 n. 73 Ex 94 n. 3<br />

1518 aprile 20 Capsa 16 n. 19<br />

1518 aprile 25 Capsa 64 n. 351<br />

1518 maggio 4 Capsa 46 n. 9<br />

1518 maggio 7 Capsa 9 n. 186 Ex 97 n. 9<br />

1518 giugno 18 Capsa 67 n. 131<br />

1518 luglio 9 Capsa 30 n. 89 Ex 94 n. 51<br />

1518 luglio 9 Capsa 30 n. 90 Ex 94 n. 52<br />

1518 luglio 14 Capsa 47 n. 110 Ex 90 n. 33<br />

1518 luglio 16 Capsa 38 n. 31<br />

1518 luglio 16 Capsa 38 n. 31<br />

1518 luglio 24 Capsa 67 n. 132<br />

1518 agosto 14 Capsa 3 n. 218 Ex 109 n. 3<br />

1518 settembre 24 Capsa 50 n. 46<br />

1518 ottobre 29 Capsa 67 n. 134<br />

1518 nov. 23 Capsa 83 n. 336 Ex 107 n. 20<br />

1518 dicembre 6 Capsa 12 n. 66 Ex 89 n. 48<br />

1518 dicembre 12 Capsa 3 n. 78<br />

1518 dicembre 21 Capsa 16 n. 46 Ex 78 n. 2<br />

1518 dicembre 26 Capsa 54 n. 15<br />

1518 dicembre 27 Capsa 16 n. 54 Ex 78 n. 3<br />

1518 dicembre 30 Capsa 16 n. 48 Ex 78 n. 4<br />

1518 post Capsa 3 n. 83<br />

1519 - - Capsa 4 n. 5<br />

1519 - - Capsa 4 n. 214 Ex 110 n. 46<br />

1519 - - Capsa 12 n. 31<br />

1519 - - Capsa 12 n. 41<br />

1519 - - Capsa 14 n. 35<br />

1519 - - Capsa 14 n. 64<br />

1519 - - Capsa 14 n. 71<br />

1519 - - Capsa 14 n. 74<br />

1519 - - Capsa 14 n. 77<br />

1519 - - Capsa 15 n. 3<br />

1519 - - Capsa 16 n. 15<br />

1519 - - Capsa 16 n. 33<br />

1519 - - Capsa 16 n. 34<br />

1519 - - Capsa 16 n. 36<br />

1519 - - Capsa 16 n. 38<br />

1519 - - Capsa 16 n. 39<br />

1519 - - Capsa 42 n. 17<br />

1519 gennaio 7 Capsa 12 n. 16<br />

1519 gennaio 12 Capsa 67 n. 135<br />

1519 gennaio 27 Capsa 64 n. 352<br />

1519 febbraio 2 Capsa 38 n. 8<br />

1519 febbraio 2 Capsa 38 n. 8<br />

1519 aprile 2 Capsa 16 n. 37<br />

1519 aprile 19 Capsa 15 n. 2<br />

1519 maggio 1 Capsa 16 n. 40<br />

1519 maggio 17 Capsa 48 n. 53 Ex 78 n. 51<br />

1519 maggio 29 Capsa 42 n. 1


Indice cronologico<br />

1519 agosto 5 Capsa 16 n. 41<br />

1519 agosto 22 Capsa 83 n. 299 Ex 86 n. 286<br />

1519 settembre 15 Capsa 38 n. 30<br />

1519 settembre 15 Capsa 38 n. 30<br />

1519 settembre 19 Capsa 42 n. 10<br />

1519 settembre 23 Capsa 44 n. 72 Ex 91 n. 41<br />

1519 settembre 30 Capsa 81 n. 13 Ex 91 n. 40<br />

1519 ottobre 20 Capsa 9 n. 95<br />

1519 ottobre 25 Capsa 30 n. 42<br />

1519 ottobre 25 Capsa 30 n. 44<br />

1519 ottobre 29 Capsa 67 n. 133<br />

1519 nov. 2 Capsa 30 n. 43<br />

1519 nov. 10 Capsa 59 n. 177<br />

1519 nov. 16 Capsa 45 n. 61 Ex 91 n. 42<br />

1519 nov. 30 Capsa 16 n. 16<br />

1520 - - Capsa 3 n. 74<br />

1520 - - Capsa 14 n. 61<br />

1520 - - Capsa 14 n. 69<br />

1520 - - Capsa 14 n. 85<br />

1520 - - Capsa 42 n. 9<br />

1520 - - Capsa 42 n. 15<br />

1520 - - Capsa 42 n. 16<br />

1520 - - Capsa 42 n. 18<br />

1520 - - Capsa 42 n. 19<br />

1520 - - Capsa 42 n. 20<br />

1520 - - Capsa 42 n. 21<br />

1520 - - Capsa 42 n. 22<br />

1520 - - Capsa 42 n. 23<br />

1520 - - Capsa 47 n. 76<br />

1520 - - Capsa 50 n. 39<br />

1520 - - Capsa 51 n. 30 n. 37<br />

1520 - - Capsa 51 n. 40 Ex 112 n. 19<br />

1520 - - Capsa 67 n. 136<br />

1520 circa Capsa 1 n. 33<br />

1520 circa Capsa 14 n. 126 Ex 94 n. 17<br />

1520 circa Capsa 42 n. 12<br />

1520 circa Capsa 42 n. 13<br />

1520 circa Capsa 42 n. 14<br />

1520 circa Capsa 42 n. 24<br />

1520 circa Capsa 42 n. 26 n. 53<br />

1520 gennaio 5 Capsa 20 n. 13 Ex 110<br />

1520 gennaio 13 Capsa 20 n. 14<br />

1520 gennaio 16 Capsa 43 n. 11<br />

1520 gennaio 16 Capsa 56 n. 47<br />

1520 gennaio 25 Capsa 42 n. 4<br />

1520 gennaio 26 Capsa 42 n. 3<br />

1520 gennaio 28 Capsa 57 n. 113 Ex 89 n. 47<br />

1520 febbraio - Capsa 42 n. 8<br />

1520 febbraio 10 Capsa 42 n. 5<br />

1520 marzo 20 Capsa 9 n. 72<br />

1520 aprile 12 Capsa 38 n. 86 Ex 78 n. 6<br />

1520 aprile 12 Capsa 38 n. 86 Ex 78 n. 6<br />

1520 aprile 12 Capsa 38 n. 88 Ex 78 n. 5<br />

1520 aprile 12 Capsa 38 n. 88 Ex 78 n. 5<br />

1520 maggio 18 Capsa 42 n. 11<br />

1520 maggio 24 Capsa 50 n. 38<br />

1520 maggio 27 Capsa 5 n. 47<br />

1520 maggio 29 Capsa 9 n. 77<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1683<br />

1520 giugno 7 Capsa 48 n. 34<br />

1520 giugno 9 Capsa 46 n. 13<br />

1520 giugno 21 Capsa 64 n. 353<br />

1520 luglio 5 Capsa 73 n. 21<br />

1520 luglio 29 Capsa 67 n. 137<br />

1520 agosto 8 Capsa 14 n. 58<br />

1520 agosto 9 Capsa 49 n. 3<br />

1520 agosto 27 Capsa 42 n. 7<br />

1520 agosto 28 Capsa 42 n. 6<br />

1520 agosto 29 Capsa 42 n. 7<br />

1520 settembre 5 Capsa 42 n. 7<br />

1520 novembre 21 Capsa 7 n. 94 Ex 97 n. 12<br />

1520 settembre 28 Capsa 67 n. 138<br />

1520 settembre 29 Capsa 67 n. 144<br />

1520 dicembre 3 Capsa 54 n. 16<br />

1520 dicembre 9 Capsa 42 n. 2<br />

1521 - - Capsa 3 n. 73<br />

1521 - - Capsa 5 n. 41<br />

1521 - - Capsa 8 n. 32<br />

1521 - - Capsa 14 n. 94<br />

1521 - - Capsa 14 n. 99<br />

1521 - - Capsa 25 n. 9<br />

1521 - - Capsa 30 n. 49 Ex 78 n. 23<br />

1521 - - Capsa 31 n. 88 Ex 111 n. 47<br />

1521 - - Capsa 35 n. 49<br />

1521 - - Capsa 35 n. 52<br />

1521 - - Capsa 44 n. 133 Ex 110 n. 47<br />

1521 - - Capsa 44 n. 134 Ex 110 n. 63<br />

1521 - - Capsa 44 n. 135 Ex 110 n. 73<br />

1521 - - Capsa 51 n. 36 Ex 111 n. 21<br />

1521 - - Capsa 51 n. 40 Ex 112 n. 19<br />

1521 febbraio 18 Capsa 46 n. 70<br />

1521 febbraio 21 Capsa 44 n. 36<br />

1521 marzo 16 Capsa 3 n. 53<br />

1521 marzo 21 Capsa 4 n. 13<br />

1521 aprile 1 Capsa 4 n. 56 Ex 78 n. 67<br />

1521 aprile 16 Capsa 30 n. 45<br />

1521 aprile 22 Capsa 57 n. 203 Ex 112 n. 17<br />

1521 maggio 3 Capsa 5 n. 1<br />

1521 maggio 20 Capsa 67 n. 139<br />

1521 giugno - Capsa 16 n. 6<br />

1521 giugno 18 Capsa 47 n. 30<br />

1521 giugno 30 Capsa 38 n. 32<br />

1521 giugno 30 Capsa 38 n. 32<br />

1521 agosto 16 Capsa 46 n. 5<br />

1521 settembre 10 Capsa 81 n. 12 Ex 91 n. 38<br />

1521 settembre 22 Capsa 67 n. 140<br />

1521 settembre 23 Capsa 9 n. 46<br />

1521 ottobre 15 Capsa 54 n. 17<br />

1521 ottobre 16 Capsa 5 n. 39<br />

1521 ottobre 24 Capsa 54 n. 38<br />

1521 ottobre 28 Capsa 9 n. 88<br />

1521 novembre 22 Capsa 52 n. 14<br />

1521 novembre 22 Capsa 52 n. 46 Ex 78 n. 68<br />

1521 novembre 23 Capsa 34 n. 36 Ex 96 n. 52<br />

1521 novembre 25 Capsa 52 n. 25<br />

1521 novembre 25 Capsa 52 n. 25<br />

1521 dicembre 11 Capsa 52 n. 30


Indice cronologico<br />

1522 - - Capsa 12 n. 31<br />

1522 - - Capsa 14 n. 54<br />

1522 - - Capsa 14 n. 89<br />

1522 - - Capsa 44 n. 32<br />

1522 gennaio 24 Capsa 51 n. 30 Ex 110 n. 37<br />

1522 febbraio 15 Capsa 38 n. 7<br />

1522 febbraio 15 Capsa 38 n. 7<br />

1522 febbraio 18 Capsa 47 n. 9<br />

1522 aprile 12 Capsa 49 n. 32<br />

1522 aprile 23 Capsa 16 n. 1<br />

1522 aprile 25 Capsa 9 n. 284 Ex 110 n. 51<br />

1522 aprile 30 Capsa 17 n. 52 Ex 82 n. 43<br />

1522 giugno 10 Capsa 12 n. 74 Ex 94 n. 25<br />

1522 giugno 28 Capsa 20 n. 25<br />

1522 giugno 28 Capsa 32 n. 59<br />

1522 luglio 3 Capsa 6 n. 15<br />

1522 luglio 26 Capsa 48 n. 54 Ex 78 n. 17<br />

1522 settembre 8 Capsa 43 n. 67 Ex 93 n. 22<br />

1522 settembre 18 Capsa 67 n. 141<br />

1522 ottobre 1 Capsa 14 n. 30<br />

1522 ottobre 1 Capsa 14 n. 31<br />

1522 ottobre 3 Capsa 31 n. 80 Ex 111 n. 27<br />

1522 ottobre 13 Capsa 38 n. 104 Ex 93 n. 3<br />

1522 ottobre 13 Capsa 38 n. 104 Ex 93 n. 3<br />

1522 ottobre 20 Capsa 67 n. 142<br />

1522 dicembre 17 Capsa 3 n. 230 Ex 112 n. 13<br />

1522 dicembre 19 Capsa 31 n. 80 Ex 111 n. 27<br />

1522 - 1523 Capsa 31 n. 77 Ex 111 n. 4<br />

1523 - - Capsa 9 n. 281 Ex 110 n. 21<br />

1523 - - Capsa 8 n. 33<br />

1523 - - Capsa 30 n. 114 Ex 109 n. 25<br />

1523 - - Capsa 35 n. 53<br />

1523 - - Capsa 57 n. 202 Ex 112 n. 4<br />

1523 - - Capsa 85 n. 8<br />

1523 gennaio 10 Capsa 31 n. 79 Ex 111 n. 25<br />

1523 gennaio 20 Capsa 3 n. 221 Ex 109 n. 24<br />

1523 febbraio 23 Capsa 31 n. 80 Ex 111 n. 27<br />

1523 febbraio 23 Capsa 31 n. 80 Ex 111 n. 27<br />

1523 marzo 5 Capsa 52 n. 35<br />

1523 marzo 7 Capsa 38 n. 72<br />

1523 marzo 7 Capsa 38 n. 72<br />

1523 aprile 5 Capsa 56 n. 68 Ex 83 n. 70<br />

1523 aprile 6 Capsa 67 n. 143<br />

1523 aprile 10 Capsa 38 n. 22<br />

1523 aprile 10 Capsa 38 n. 22<br />

1523 aprile 13 Capsa 13 n. 38 Ex 103 n. 24<br />

1523 aprile 20 Capsa 33 n. 10<br />

1523 maggio 9 Capsa 52 n. 70 Ex 109 n. 22<br />

1523 giugno 12 Capsa 31 n. 80 Ex 111 n. 27<br />

1523 giugno 12 Capsa 31 n. 80 Ex 111 n. 27<br />

1523 giugno 12 Capsa 31 n. 80 Ex 111 n. 27<br />

1523 giugno 15 Capsa 56 n. 69 Ex 84 n. 22<br />

1523 giugno 24 Capsa 46 n. 29<br />

1523 luglio 13 Capsa 52 n. 71 Ex 109 n. 23<br />

1523 luglio 15 Capsa 54 n. 28<br />

1523 luglio 24 Capsa 38 n. 107 Ex 93 n. 6<br />

1523 luglio 24 Capsa 38 n. 107 Ex 93 n. 6<br />

1523 luglio 28 Capsa 46 n. 71<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1684<br />

1523 luglio 29 Capsa 4 n. 211 Ex 109 n. 21<br />

1523 luglio 31 Capsa 46 n. 36<br />

1523 agosto 13 Capsa 17 n. 71 Ex 93 n. 7<br />

1523 agosto 18 Capsa 67 n. 217 Ex 89 n. 50<br />

1523 agosto 25 Capsa 15 n. 4<br />

1523 settembre 10 Capsa 54 n. 21<br />

1523 settembre 12 Capsa 64 n. 354<br />

1523 ottobre 9 Capsa 9 n. 219 Ex 104 n. 32<br />

1523 ottobre 11 Capsa 31 n. 78 Ex 111 n. 24<br />

1523 ottobre 17 Capsa 9 n. 226 Ex 104 n. 43<br />

1523 ottobre 31 Capsa 57 n. 112 Ex 88 n. 17<br />

1523 novembre 5 Capsa 19 n. 3<br />

1523 novembre 11 Capsa 9 n. 211 Ex 104 n. 23<br />

1523 novembre 30 Capsa 83 n. 300 Ex 86 n. 287<br />

1524 - - Capsa 3 n. 224 Ex 110 n. 2<br />

1524 - - Capsa 9 n. 82<br />

1524 - - Capsa 15 n. 5<br />

1524 - - Capsa 38 n. 23<br />

1524 - - Capsa 38 n. 23<br />

1524 - - Capsa 85 n. 8<br />

1524 gennaio 16 Capsa 56 n. 70 Ex 84 n. 24<br />

1524 gennaio 17 Capsa 38 n. 12<br />

1524 gennaio 17 Capsa 38 n. 12<br />

1524 gennaio 24 Capsa 44 n. 128 Ex 109 n. 28<br />

1524 febbraio 1 Capsa 38 n. 13<br />

1524 febbraio 1 Capsa 38 n. 13<br />

1524 febbraio 4 Capsa 38 n. 14<br />

1524 febbraio 4 Capsa 38 n. 14<br />

1524 febbraio 18 Capsa 38 n. 19<br />

1524 febbraio 18 Capsa 38 n. 19<br />

1524 febbraio 26 Capsa 38 n. 10<br />

1524 febbraio 26 Capsa 38 n. 10<br />

1524 febbraio 28 Capsa 38 n. 11<br />

1524 febbraio 28 Capsa 38 n. 11<br />

1524 aprile 12 Capsa 35 n. 48<br />

1524 aprile 13 Capsa 47 n. 25<br />

1524 maggio 20 Capsa 31 n. 28<br />

1524 maggio 24 Capsa 47 n. 31<br />

1524 giugno 3 Capsa 31 n. 84 Ex 111 n. 43<br />

1524 giugno 14 Capsa 44 n. 129 Ex 109 n. 29<br />

1524 giugno 20 Capsa 31 n. 74 Ex 110 n. 28<br />

1524 giugno 22 Capsa 44 n. 71 Ex 91 n. 27<br />

1524 luglio 2 Capsa 47 n. 32<br />

1524 luglio 16 Capsa 57 n. 116 Ex 96 n. 5<br />

1524 settembre 20 Capsa 39 n. 45<br />

1524 settembre 21 Capsa 80 n. 2 Ex 78 n. 7<br />

1524 settembre 26 Capsa 16 n. 55 Ex 78 n. 8<br />

1524 settembre 29 Capsa 46 n. 6<br />

1524 ottobre 7 Capsa 14 n. 38<br />

1524 ottobre 7 Capsa 14 n. 87<br />

1524 ottobre 13 Capsa 16 n. 47 Ex 78 n. 9<br />

1524 ottobre 15 Capsa 38 n. 21<br />

1524 ottobre 15 Capsa 38 n. 21<br />

1524 ottobre 18 Capsa 60 n. 115<br />

1524 ottobre 27 Capsa 16 n. 52 Ex 78 n. 10<br />

1524 novembre 20 Capsa 3 n. 187 Ex 98 n. 10<br />

1524 novembre 20 Capsa 43 n. 22<br />

1524 dicembre 1 Capsa 46 n. 30


Indice cronologico<br />

1525 - - Capsa 4 n. 38<br />

1525 - - Capsa 14 n. 44<br />

1525 - - Capsa 14 n. 55<br />

1525 - - Capsa 16 n. 7<br />

1525 - - Capsa 16 n. 63 Ex 81 n. 32<br />

1525 - - Capsa 17 n. 121<br />

1525 - - Capsa 20 n. 28<br />

1525 - - Capsa 25 n. 10<br />

1525 - - Capsa 25 n. 11<br />

1525 - - Capsa 44 n. 37<br />

1525 - - Capsa 48 n. 91 Ex 110 n. 74<br />

1525 - - Capsa 79 n. 116 Ex 84 n. 130<br />

1525 - - Capsa 80 n. 53 Ex 92 n. 13<br />

1525 - - Capsa 80 n. 54 Ex 92 n. 14<br />

1525 - - Capsa 80 n. 77 Ex 92 n. 37<br />

1525 - - Capsa 80 n. 104 Ex 92 n. 64<br />

1525 - - Capsa 80 n. 117 Ex 92 n. 77<br />

1525 - - Capsa 80 n. 138 Ex 92 n. 98<br />

1525 - - Capsa 85 n. 8<br />

1525 - - Capsa 9 n. 298 Ex 112 n. 14<br />

1525 marzo 10 Capsa 38 n. 71<br />

1525 marzo 10 Capsa 38 n. 71<br />

1525 marzo 10 Capsa 50 n. 14<br />

1525 marzo 20 Capsa 4 n. 208 Ex 109 n. 27<br />

1525 marzo 24 Capsa 80 n. 65 Ex 92 n. 25<br />

1525 marzo 29 Capsa 3 n. 176 Ex 94 n. 6<br />

1525 aprile 1 Capsa 16 n. 8<br />

1525 maggio 2 Capsa 3 n. 222 Ex 109 n. 26<br />

1525 maggio 13 Capsa 80 n. 131 Ex 92 n. 91<br />

1525 maggio 14 Capsa 80 n. 116 Ex 92 n. 76<br />

1525 maggio 15 Capsa 80 n. 61 Ex 92 n. 21<br />

1525 maggio 16 Capsa 80 n. 128 Ex 92 n. 88<br />

1525 maggio 16 Capsa 80 n. 164 Ex 107 n. 124<br />

1525 maggio 16 Capsa 80 n. 170 Ex 113 n. 130<br />

1525 maggio 17 Capsa 80 n. 125 Ex 92 n. 85<br />

1525 maggio 17 Capsa 80 n. 129 Ex 92 n. 89<br />

1525 maggio 18 Capsa 80 n. 126 Ex 92 n. 86<br />

1525 maggio 18 Capsa 80 n. 127 Ex 92 n. 87<br />

1525 maggio 18 Capsa 80 n. 130 Ex 92 n. 90<br />

1525 maggio 18 Capsa 80 n. 132 Ex 92 n. 92<br />

1525 maggio 18 Capsa 80 n. 143 Ex 92 n. 103<br />

1525 maggio 18 Capsa 80 n. 162 Ex 105 n. 122<br />

1525 maggio 18 Capsa 80 n. 163 Ex 106 n. 123<br />

1525 maggio 19 Capsa 80 n. 140 Ex 92 n. 100<br />

1525 maggio 19 Capsa 80 n. 147 Ex 92 n. 107<br />

1525 maggio 19 Capsa 80 n. 149 Ex 92 n. 109<br />

1525 maggio 19 Capsa 80 n. 150 Ex 93 n. 110<br />

1525 maggio 19 Capsa 80 n. 166 Ex 109 n. 126<br />

1525 maggio 19 Capsa 80 n. 171 Ex 114 n. 131<br />

1525 maggio 19 Capsa 80 n. 99 Ex 92 n. 59<br />

1525 maggio 20 Capsa 80 n. 98 Ex 92 n. 58<br />

1525 maggio 20 Capsa 80 n. 114 Ex 92 n. 74<br />

1525 maggio 20 Capsa 80 n. 137 Ex 92 n. 97<br />

1525 maggio 20 Capsa 80 n. 148 Ex 92 n. 108<br />

1525 maggio 20 Capsa 80 n. 167 Ex 110 n. 127<br />

1525 maggio 20 Capsa 80 n. 169 Ex 112 n. 129<br />

1525 maggio 21 Capsa 80 n. 133 Ex 92 n. 93<br />

1525 maggio 21 Capsa 80 n. 139 Ex 92 n. 99<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1685<br />

1525 maggio 21 Capsa 80 n. 168 Ex 111 n. 128<br />

1525 maggio 22 Capsa 80 n. 144 Ex 92 n. 104<br />

1525 maggio 23 Capsa 80 n. 134 Ex 92 n. 94<br />

1525 maggio 23 Capsa 80 n. 165 Ex 108 n. 125<br />

1525 maggio 25 Capsa 80 n. 135 Ex 92 n. 95<br />

1525 maggio 25 Capsa 80 n. 161 Ex 104 n. 121<br />

1525 maggio 26 Capsa 80 n. 63 Ex 92 n. 23<br />

1525 maggio 26 Capsa 80 n. 136 Ex 92 n. 96<br />

1525 maggio 26 Capsa 80 n. 141 Ex 92 n. 101<br />

1525 maggio 26 Capsa 80 n. 145 Ex 92 n. 105<br />

1525 maggio 26 Capsa 80 n. 172 Ex 115 n. 132<br />

1525 maggio 27 Capsa 80 n. 59 Ex 92 n. 19<br />

1525 maggio 27 Capsa 80 n. 141 Ex 92 n. 101<br />

1525 maggio 28 Capsa 80 n. 60 Ex 92 n. 20<br />

1525 maggio 29 Capsa 80 n. 112 Ex 92 n. 72<br />

1525 maggio 29 Capsa 80 n. 113 Ex 92 n. 73<br />

1525 maggio 29 Capsa 80 n. 146 Ex 92 n. 106<br />

1525 maggio 29 Capsa 80 n. 154 Ex 97 n. 114<br />

1525 maggio 29 Capsa 80 n. 155 Ex 98 n. 115<br />

1525 maggio 30 Capsa 80 n. 62 Ex 92 n. 22<br />

1525 giugno 1 Capsa 80 n. 156 Ex 99 n. 116<br />

1525 giugno 1 Capsa 80 n. 41 Ex 92 n. 1<br />

1525 giugno 1 Capsa 80 n. 97 Ex 92 n. 57<br />

1525 giugno 2 Capsa 80 n. 66 Ex 92 n. 26<br />

1525 giugno 2 Capsa 80 n. 94 Ex 92 n. 54<br />

1525 giugno 2 Capsa 80 n. 95 Ex 92 n. 55<br />

1525 giugno 2 Capsa 80 n. 157 Ex 100 n. 117<br />

1525 giugno 3 Capsa 80 n. 64 Ex 92 n. 24<br />

1525 giugno 4 Capsa 80 n. 96 Ex 92 n. 56<br />

1525 giugno 5 Capsa 80 n. 100 Ex 92 n. 60<br />

1525 giugno 7 Capsa 14 n. 51<br />

1525 giugno 12 Capsa 80 n. 118 Ex 92 n. 78<br />

1525 giugno 13 Capsa 80 n. 119 Ex 92 n. 79<br />

1525 giugno 14 Capsa 80 n. 102 Ex 92 n. 62<br />

1525 giugno 14 Capsa 80 n. 120 Ex 92 n. 80<br />

1525 giugno 14 Capsa 80 n. 151 Ex 94 n. 111<br />

1525 giugno 15 Capsa 80 n. 121 Ex 92 n. 81<br />

1525 giugno 16 Capsa 80 n. 122 Ex 92 n. 82<br />

1525 giugno 16 Capsa 80 n. 123 Ex 92 n. 83<br />

1525 giugno 18 Capsa 80 n. 124 Ex 92 n. 84<br />

1525 giugno 19 Capsa 43 n. 50 Ex 82 n. 36<br />

1525 giugno 19 Capsa 80 n. 159 Ex 102 n. 119<br />

1525 giugno 20 Capsa 80 n. 109 Ex 92 n 69<br />

1525 giugno 20 Capsa 80 n. 158 Ex 101 n. 118<br />

1525 giugno 20 Capsa 80 n. 160 Ex 103 n. 120<br />

1525 giugno 21 Capsa 80 n. 142 Ex 92 n. 102<br />

1525 giugno 23 Capsa 80 n. 103 Ex 92 n. 63<br />

1525 giugno 26 Capsa 67 n. 145<br />

1525 giugno 28 Capsa 80 n. 68 Ex 92 n. 28<br />

1525 giugno 28 Capsa 80 n. 101 Ex 92 n. 61<br />

1525 luglio 2 Capsa 80 n. 50 Ex 92 n. 10<br />

1525 luglio 3 Capsa 80 n. 51 Ex 92 n. 11<br />

1525 luglio 4 Capsa 80 n. 42 Ex 92 n. 2<br />

1525 luglio 6 Capsa 37 n. 60<br />

1525 luglio 13 Capsa 80 n. 111 Ex 92 n. 71<br />

1525 luglio 15 Capsa 80 n. 43 Ex 92 n. 3<br />

1525 luglio 15 Capsa 80 n. 44 Ex 92 n. 4<br />

1525 luglio 16 Capsa 80 n. 45 Ex 92 n. 5


Indice cronologico<br />

1525 luglio 19 Capsa 80 n. 46 Ex 92 n. 6<br />

1525 luglio 21 Capsa 80 n. 110 Ex 92 n. 70<br />

1525 luglio 22 Capsa 17 n. 75 Ex 93 n. 41<br />

1525 luglio 22 Capsa 80 n. 47 Ex 92 n. 7<br />

1525 luglio 22 Capsa 80 n. 52 Ex 92 n. 12<br />

1525 agosto 3 Capsa 80 n. 89 Ex 92 n. 49<br />

1525 agosto 6 Capsa 80 n. 83 Ex 92 n. 43<br />

1525 agosto 15 Capsa 4 n. 23<br />

1525 agosto 17 Capsa 80 n. 67 Ex 92 n. 27<br />

1525 agosto 17 Capsa 80 n. 92 Ex 92 n. 52<br />

1525 agosto 18 Capsa 80 n. 91 Ex 92 n. 51<br />

1525 agosto 18 Capsa 80 n. 93 Ex 92 n. 53<br />

1525 agosto 19 Capsa 80 n. 90 Ex 92 n. 50<br />

1525 agosto 19 Capsa 80 n. 106 Ex 92 n. 66<br />

1525 agosto 20 Capsa 80 n. 82 Ex 92 n. 42<br />

1525 agosto 20 Capsa 80 n. 107 Ex 92 n. 67<br />

1525 agosto 23 Capsa 80 n. 55 Ex 92 n. 15<br />

1525 agosto 25 Capsa 80 n. 105 Ex 92 n. 65<br />

1525 agosto 26 Capsa 80 n. 69 Ex 92 n. 29<br />

1525 agosto 26 Capsa 80 n. 108 Ex 92 n. 68<br />

1525 agosto 27 Capsa 80 n. 84 Ex 92 n. 44<br />

1525 agosto 27 Capsa 80 n. 152 Ex 95 n. 112<br />

1525 settembre 1 Capsa 80 n. 48 Ex 92 n. 8<br />

1525 settembre 1 Capsa 80 n. 70 Ex 92 n. 30<br />

1525 settembre 2 Capsa 80 n. 189 Ex 111 n. 15<br />

1525 settembre 3 Capsa 80 n. 80 Ex 92 n. 40<br />

1525 settembre 3 Capsa 80 n. 87 Ex 92 n. 47<br />

1525 settembre 4 Capsa 80 n. 76 Ex 92 n. 36<br />

1525 settembre 4 Capsa 80 n. 81 Ex 92 n. 41<br />

1525 settembre 8 Capsa 80 n. 56 Ex 92 n. 16<br />

1525 settembre 8 Capsa 80 n. 85 Ex 92 n. 45<br />

1525 settembre 8 Capsa 80 n. 88 Ex 92 n. 48<br />

1525 settembre 9 Capsa 80 n. 75 Ex 92 n. 35<br />

1525 settembre 10 Capsa 80 n. 57 Ex 92 n. 17<br />

1525 settembre 14 Capsa 80 n. 79 Ex 92 n. 39<br />

1525 settembre 15 Capsa 14 n. 52<br />

1525 settembre 15 Capsa 84 n. 2<br />

1525 settembre 17 Capsa 80 n. 153 Ex 96 n. 113<br />

1525 settembre 17 Capsa 84 n. 2<br />

1525 settembre 19 Capsa 80 n. 71 Ex 92 n. 31<br />

1525 settembre 19 Capsa 80 n. 74 Ex 92 n. 34<br />

1525 settembre 19 Capsa 80 n. 86 Ex 92 n. 46<br />

1525 settembre 20 Capsa 16 n. 44 Ex 78 n. 11<br />

1525 settembre 21 Capsa 80 n. 78 Ex 92 n. 38<br />

1525 settembre 21 Capsa 84 n. 2<br />

1525 settembre 22 Capsa 80 n. 73 Ex 92 n. 33<br />

1525 settembre 23 Capsa 16 n. 45 Ex 78 n. 12<br />

1525 settembre 27 Capsa 47 n. 64<br />

1525 ottobre 2 Capsa 38 n. 20<br />

1525 ottobre 2 Capsa 38 n. 20<br />

1525 ottobre 11 Capsa 80 n. 115 Ex 92 n. 75<br />

1525 ottobre 17 Capsa 4 n. 23<br />

1525 ottobre 19 Capsa 80 n. 72 Ex 92 n. 32<br />

1525 novembre 5 Capsa 16 n. 49 Ex 78 n. 13<br />

1525 novembre 5 Capsa 17 n. 91 Ex 78 n. 14<br />

1525 novembre 5 Capsa 7 n. 91 Ex 78 n. 14<br />

1525 novembre 6 Capsa 16 n. 53 Ex 78 n. 16<br />

1525 novembre 9 Capsa 81 n. 2 Ex 78 n. 15<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1686<br />

1525 novembre 22 Capsa 33 n. 6<br />

1525 dicembre 12 Capsa 54 n. 39<br />

1525 - 1527 Capsa 84 n. 2<br />

1525 - 1534 Capsa 3 n. 220 Ex 109 n. 18<br />

1526 - - Capsa 39 n. 52 Ex 95 n. 65<br />

1526 - - Capsa 39 n. 52 Ex 95 n. 65<br />

1526 - - Capsa 14 n. 55<br />

1526 - - Capsa 14 n. 78<br />

1526 - - Capsa 8 n. 34<br />

1526 - - Capsa 9 n. 110<br />

1526 aprile 17 Capsa 3 n. 128 Ex 83 n. 51<br />

1526 febbraio 20 Capsa 9 n. 296 Ex 112 n. 7<br />

1526 gennaio 1 Capsa 17 n. 74 Ex 93 n. 36<br />

1526 gennaio 7 Capsa 46 n. 37<br />

1526 giugno 14 Capsa 47 n. 42<br />

1526 maggio 10 Capsa 49 n. 38<br />

1526 maggio 2 Capsa 64 n. 355<br />

1526 maggio 28 Capsa 38 n. 25<br />

1526 maggio 28 Capsa 38 n. 25<br />

1527 - - Capsa 3 n. 168 Ex 89 n. 54<br />

1527 - - Capsa 3 n. 226 Ex 111 n. 2<br />

1527 - - Capsa 5 n. 91 Ex 111 n. 8<br />

1527 - - Capsa 8 n. 35<br />

1527 - - Capsa 8 n. 129 Ex 110 n. 52<br />

1527 - - Capsa 14 n. 55<br />

1527 - - Capsa 14 n. 65<br />

1527 - - Capsa 15 n. 6<br />

1527 - - Capsa 16 n. 43<br />

1527 - - Capsa 27 n. 1<br />

1527 - - Capsa 30 n. 48<br />

1527 - - Capsa 31 n. 87 Ex 111 n. 53<br />

1527 - - Capsa 35 n. 56<br />

1527 - - Capsa 39 n. 52 Ex 95 n. 65<br />

1527 - - Capsa 82 n. 32 Ex 109 n. 30<br />

1527 gennaio 14 Capsa 43 n. 64 Ex 91 n. 26<br />

1527 gennaio 29 Capsa 44 n. 22<br />

1527 marzo 9 Capsa 31 n. 83 Ex 111 n. 42<br />

1527 marzo 9 Capsa 83 n. 334 Ex 107 n. 18<br />

1527 marzo 13 Capsa 3 n. 184 Ex 96 n. 3<br />

1527 marzo 13 Capsa 48 n. 73 Ex 95 n. 96<br />

1527 marzo 20 Capsa 64 n. 356<br />

1527 agosto 28 Capsa 35 n. 9<br />

1527 agosto 28 Capsa 54 n. 40<br />

1527 settembre 1 Capsa 20 n. 23<br />

1527 settembre 1 Capsa 3 n. 80<br />

1527 settembre 10 Capsa 8 n. 133 Ex 112 n. 18<br />

1527 settembre 16 Capsa 5 n. 40<br />

1527 ottobre 1 Capsa 5 n. 92 Ex 111 n. 17<br />

1527 ottobre 5 Capsa 3 n. 146 Ex 81 n. 2<br />

1527 ottobre 27 Capsa 4 n. 15<br />

1527 ottobre 30 Capsa 5 n. 42<br />

1527 novembre 12 Capsa 26 n. 41<br />

1527 novembre 17 Capsa 3 n. 178 Ex 94 n. 60<br />

1527 dicembre 13 Capsa 12 n. 37<br />

1528 - - Capsa 9 n. 183 Ex 96 n. 7<br />

1528 - - Capsa 9 n. 184 Ex 96 n. 8<br />

1528 - - Capsa 12 n. 35<br />

1528 - - Capsa 12 n. 36


Indice cronologico<br />

1528 - - Capsa 12 n. 42<br />

1528 - - Capsa 12 n. 44<br />

1528 - - Capsa 16 n. 42<br />

1528 - - Capsa 85 n. 8<br />

1528 gennaio 22 Capsa 9 n. 299 Ex 112 n. 22<br />

1528 febbraio 4 Capsa 48 n. 90 Ex 110 n. 33<br />

1528 febbraio 5 Capsa 12 n. 38<br />

1528 febbraio 29 Capsa 50 n. 92 Ex 110 n. 30<br />

1528 marzo 5 Capsa 9 n. 295 Ex 111 n. 54<br />

1528 marzo 20 Capsa 38 n. 106 Ex 93 n. 5<br />

1528 marzo 20 Capsa 38 n. 106 Ex 93 n. 5<br />

1528 aprile 11 Capsa 50 n. 93 Ex 110 n. 31<br />

1528 aprile 22 Capsa 9 n. 290 Ex 110 n. 9<br />

1528 maggio 19 Capsa 47 n. 43<br />

1528 giugno 14 Capsa 56 n. 67 Ex 83 n. 69<br />

1528 giugno 28 Capsa 45 n. 40<br />

1528 luglio 9 Capsa 38 n. 60<br />

1528 luglio 9 Capsa 38 n. 60<br />

1528 luglio 17 Capsa 12 n. 43<br />

1528 luglio 20 Capsa 45 n. 41<br />

1528 settembre 12 Capsa 14 n. 135 Ex 110 n. 32<br />

1528 ottobre 25 Capsa 3 n. 179 Ex 94 n. 62<br />

1528 novembre 3 Capsa 31 n. 50 Ex 94 n. 59<br />

1528 novembre 3 Capsa 64 n. 357<br />

1528 novembre 9 Capsa 17 n. 51 Ex 82 n. 42<br />

1528 novembre 17 Capsa 49 n. 39<br />

1529 - - Capsa 3 n. 228 Ex 111 n. 6<br />

1529 - - Capsa 8 n. 36<br />

1529 - - Capsa 8 n. 97 Ex 87 n. 56<br />

1529 - - Capsa 9 n. 285 Ex 110 n. 57<br />

1529 - - Capsa 16 n. 57 Ex 82 n. 32<br />

1529 - - Capsa 17 n. 42 Ex 82 n. 49<br />

1529 - - Capsa 25 n. 12<br />

1529 - - Capsa 65 n. 8<br />

1529 - - Capsa 65 n. 43 Ex 111 n. 16<br />

1529 - - Capsa 81 n. 68 Ex 111 n. 30<br />

1529 - - Capsa 85 n. 8<br />

1529 febbraio 21 Capsa 67 n. 146<br />

1529 febbraio 28 Capsa 46 n. 46<br />

1529 marzo 10 Capsa 5 n. 85 Ex 109 n. 43<br />

1529 marzo 20 Capsa 43 n. 74 Ex 96 n. 32<br />

1529 marzo 31 Capsa 12 n. 98 Ex 109 n. 17<br />

1529 aprile 1 Capsa 83 n. 356 Ex 108 n. 2<br />

1529 giugno 17 Capsa 59 n. 243 Ex 110 n. 58<br />

1529 luglio 12 Capsa 49 n. 65 Ex 97 n. 121<br />

1529 agosto 9 Capsa 46 n. 43<br />

1529 agosto 27 Capsa 16 n. 9<br />

1529 ottobre 13 Capsa 4 n. 216 Ex 110 n. 65<br />

1529 novembre 9 Capsa 83 n. 356 Ex 108 n. 2<br />

1529 novembre 16 Capsa 45 n. 47<br />

1530 - - Capsa 4 n. 78 Ex 82 n. 16<br />

1530 - - Capsa 9 n. 113<br />

1530 - - Capsa 9 n. 280 Ex 109 n. 44<br />

1530 - - Capsa 9 n. 289 Ex 110 n. 76<br />

1530 - - Capsa 16 n. 21<br />

1530 - - Capsa 17 n. 47 Ex 82 n. 48<br />

1530 - - Capsa 17 n. 49 Ex 82 n. 46<br />

1530 - - Capsa 25 n. 13<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1687<br />

1530 - - Capsa 38 n. 2<br />

1530 - - Capsa 38 n. 2<br />

1530 - - Capsa 45 n. 83 Ex 110 n. 77<br />

1530 - - Capsa 85 n. 8<br />

1530 circa Capsa 37 n. 61<br />

1530 gennaio 10 Capsa 4 n. 79 Ex 82 n. 9<br />

1530 gennaio 12 Capsa 31 n. 83 Ex 111 n. 42<br />

1530 febbraio 13 Capsa 17 n. 45 Ex 82 n. 47<br />

1530 marzo 10 Capsa 52 n. 36<br />

1530 marzo 14 Capsa 56 n. 94 Ex 91 n. 22<br />

1530 marzo 16 Capsa 56 n. 95 Ex 91 n. 23<br />

1530 marzo 24 Capsa 38 n. 26<br />

1530 marzo 24 Capsa 38 n. 26<br />

1530 marzo 25 Capsa 17 n. 67 Ex 81 n. 38<br />

1530 marzo 27 Capsa 52 n. 37<br />

1530 marzo 31 Capsa 38 n. 27<br />

1530 marzo 29 Capsa 38 n. 35<br />

1530 marzo 31 Capsa 38 n. 27<br />

1530 aprile 8 Capsa 16 n. 65 Ex 81 n. 39<br />

1530 aprile 9 Capsa 34 n. 37 Ex 97 n. 120<br />

1530 aprile 9 Capsa 81 n. 38 Ex 101 n. 5<br />

1530 maggio 14 Capsa 32 n. 80<br />

1530 maggio 24 Capsa 38 n. 102 Ex 91 n. 1<br />

1530 maggio 24 Capsa 38 n. 102 Ex 91 n. 1<br />

1530 luglio 1 Capsa 38 n. 54<br />

1530 luglio 1 Capsa 38 n. 54<br />

1530 luglio 15 Capsa 43 n. 86 Ex 109 n. 31<br />

1530 ottobre 15 Capsa 59 n. 241 Ex 109 n. 7<br />

1530 novembre 30 Capsa 4 n. 145 Ex 81 n. 28<br />

1530 dicembre 2 Capsa 50 n. 23<br />

1530 dicembre 8 Capsa 81 n. 48 Ex 104 n. 47<br />

1530 dicembre 10 Capsa 4 n. 135 Ex 81 n. 18<br />

1530 dicembre 13 Capsa 47 n. 44<br />

1530 dicembre 14 Capsa 5 n. 91 Ex 111 n. 8<br />

1530 dopo Capsa 51 n. 10 Ex 78 n. 18<br />

1530 - 1540 Capsa 82 n. 16 Ex 85 n. 48<br />

1531 - - Capsa 4 n. 207 Ex 109 n. 19<br />

1531 - - Capsa 12 n. 24<br />

1531 - - Capsa 13 n. 44 Ex 110 n. 56<br />

1531 - - Capsa 17 n. 68 Ex 81 n. 39<br />

1531 - - Capsa 35 n. 50<br />

1531 - - Capsa 44 n. 70 Ex 91 n. 25<br />

1531 - - Capsa 59 n. 244 Ex 110 n. 59<br />

1531 - - Capsa 85 n. 8<br />

1531 gennaio 19 Capsa 38 n. 4<br />

1531 gennaio 19 Capsa 38 n. 6<br />

1531 gennaio 19 Capsa 38 n. 4<br />

1531 gennaio 19 Capsa 38 n. 6<br />

1531 gennaio 26 Capsa 8 n. 135 Ex 112 n. 24<br />

1531 febbraio 24 Capsa 13 n. 13<br />

1531 febbraio 25 Capsa 13 n. 13<br />

1531 febbraio 27 Capsa 38 n. 3<br />

1531 febbraio 27 Capsa 38 n. 3<br />

1531 marzo 6 Capsa 13 n. 32 Ex 91 n. 3<br />

1531 marzo 8 Capsa 38 n. 103 Ex 91 n. 2<br />

1531 marzo 8 Capsa 38 n. 103 Ex 91 n. 2<br />

1531 aprile 5 Capsa 38 n. 5<br />

1531 aprile 5 Capsa 38 n. 5


Indice cronologico<br />

1531 aprile 9 Capsa 38 n. 9<br />

1531 aprile 9 Capsa 38 n. 9<br />

1531 aprile 30 Capsa 44 n. 51 Ex 82 n. 25<br />

1531 maggio 15 Capsa 13 n. 4<br />

1531 maggio 16 Capsa 13 n. 5<br />

1531 maggio 16 Capsa 51 n. 39 Ex 111 n. 51<br />

1531 maggio 18 Capsa 38 n. 35<br />

1531 maggio 19 Capsa 14 n. 136 Ex 112 n. 9<br />

1531 maggio 23 Capsa 13 n. 6<br />

1531 maggio 25 Capsa 19 n. 4<br />

1531 maggio 25 Capsa 19 n. 6<br />

1531 giugno 7 Capsa 4 n. 28<br />

1531 giugno 10<br />

1531 giugno –<br />

Capsa 49 n. 25<br />

1532 gennaio 29 Capsa 40 n. 51 Ex 85 n. 44<br />

1531 luglio 5 Capsa 17 n. 61 Ex 81 n. 29<br />

1531 luglio 14 Capsa 44 n. 127 Ex 109 n. 20<br />

1531 agosto 29 Capsa 38 n. 24<br />

1531 agosto 29 Capsa 38 n. 24<br />

1531 novembre 6 Capsa 44 n. 136 Ex 111 n. 35<br />

1531 novembre 6 Capsa 9 n. 47<br />

1531 dicembre 9 Capsa 43 n. 48 Ex 78 n. 69<br />

1532 - - Capsa 4 n. 14<br />

1532 - - Capsa 8 n. 37<br />

1532 - - Capsa 8 n. 121 Ex 110 n. 54<br />

1532 - - Capsa 8 n. 123 Ex 110 n. 69<br />

1532 - - Capsa 9 n. 182 Ex 96 n. 4<br />

1532 - - Capsa 9 n. 288 Ex 110 n. 68<br />

1532 - - Capsa 12 n. 100 Ex 110 n. 55<br />

1532 - - Capsa 14 n. 94<br />

1532 - - Capsa 16 n. 28<br />

1532 - - Capsa 17 n. 65 Ex 81 n. 35<br />

1532 - - Capsa 31 n. 85 Ex 111 n. 45<br />

1532 - - Capsa 38 n. 56<br />

1532 - - Capsa 38 n. 56<br />

1532 - - Capsa 39 n. 52 Ex 95 n. 65<br />

1532 - - Capsa 69 n. 204 Ex 110 n. 75<br />

1532 - - Capsa 81 n. 58 Ex 109 n. 11<br />

1532 - - Capsa 81 n. 60 Ex 109 n. 45<br />

1532 gennaio 14<br />

1532 gennaio 29 –<br />

Capsa 30 n. 115 Ex 110 n. 60<br />

1532 ottobre 19 Capsa 40 n. 52 Ex 85 n. 45<br />

1532 marzo 22 Capsa 54 n. 8<br />

1532 marzo 22 Capsa 54 n. 22<br />

1532 aprile 23 Capsa 35 n. 10<br />

1532 aprile 29 Capsa 38 n. 70<br />

1532 aprile 29 Capsa 38 n. 70<br />

1532 maggio 13 Capsa 83 n. 301 Ex 86 n. 288<br />

1532 maggio 18 Capsa 67 n. 147<br />

1532 maggio 27 Capsa 67 n. 148<br />

1532 giugno 7 Capsa 38 n. 33<br />

1532 giugno 7 Capsa 38 n. 33<br />

1532 giugno 7 Capsa 67 n. 149<br />

1532 giugno 7 Capsa 67 n. 150<br />

1532 giugno 18 Capsa 16 n. 26<br />

1532 luglio 4 Capsa 16 n. 62 Ex 81 n. 30<br />

1532 luglio 7 Capsa 16 n. 62 Ex 81 n. 30<br />

1532 luglio 17 Capsa 81 n. 62 Ex 110 n. 13<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1688<br />

1532 luglio 28 Capsa 83 n. 351 Ex 107 n. 37<br />

1532 luglio 29 Capsa 9 n. 287 Ex 110 n. 25<br />

1532 agosto 8 Capsa 9 n. 292 Ex 111 n. 19<br />

1532 agosto 24 Capsa 52 n. 15<br />

1532 agosto 25 Capsa 52 n. 25<br />

1532 settembre 24 Capsa 3 n. 175 Ex 94 n. 5<br />

1532 novembre 14 Capsa 38 n. 55<br />

1532 novembre 14 Capsa 38 n. 55<br />

1532 dicembre 4 Capsa 38 n. 34<br />

1532 dicembre 4<br />

1532 dicembre 8 –<br />

Capsa 38 n. 34<br />

1533 dicembre 10 Capsa 40 n. 53 Ex 85 n. 46<br />

1532 dicembre 10 Capsa 46 n. 7<br />

1532 dicembre 16 Capsa 33 n. 44<br />

1532 dicembre 24 Capsa 17 n. 64 bis Ex 81 n. 34<br />

1532 post Capsa 9 n. 190 Ex 99 n. 99<br />

1533 - - Capsa 4 n. 206 Ex 109 n. 16<br />

1533 - - Capsa 5 n. 84 Ex 109 n. 13<br />

1533 - - Capsa 8 n. 38<br />

1533 - - Capsa 8 n. 125 Ex 110 n. 71<br />

1533 - - Capsa 8 n. 131 Ex 112 n. 6<br />

1533 - - Capsa 17 n. 64 Ex 81 n. 34<br />

1533 - - Capsa 31 n. 85 Ex 111 n. 45<br />

1533 - - Capsa 35 n. 54<br />

1533 - - Capsa 35 n. 57<br />

1533 - - Capsa 44 n. 41<br />

1533 - - Capsa 67 n. 216 Ex 88 n. 15<br />

1533 - - Capsa 81 n. 59 Ex 109 n. 15<br />

1533 gennaio 15 Capsa 49 n. 74 Ex 101 n. 24<br />

1533 gennaio 26 Capsa 45 n. 82 Ex 110 n. 35<br />

1533 febbraio 6 Capsa 47 n. 54<br />

1533 febbraio 23 Capsa 67 n. 151<br />

1533 febbraio 24 Capsa 3 n. 122 Ex 82 n. 27<br />

1533 febbraio 28 Capsa 33 n. 5<br />

1533 marzo 2 Capsa 9 n. 227 Ex 104 n. 44<br />

1533 marzo 5 Capsa 81 n. 24 Ex 98 n. 32<br />

1533 marzo 8 Capsa 5 n. 86 Ex 109 n. 46<br />

1533 marzo 15 Capsa 26 n. 40<br />

1533 aprile 16 Capsa 52 n. 16<br />

1533 aprile 19 Capsa 9 n. 261 Ex 104 n. 96<br />

1533 aprile 23 Capsa 81 n. 53 Ex 107 n. 4<br />

1533 maggio 8 Capsa 54 n. 25<br />

1533 giugno 3 Capsa 67 n. 152<br />

1533 giugno 5 Capsa 47 n. 45<br />

1533 giugno 6 Capsa 67 n. 153<br />

1533 giugno 9 Capsa 27 n. 12<br />

1533 giugno 10 Capsa 67 n. 154<br />

1533 luglio 6 Capsa 81 n. 63 Ex 110 n. 14<br />

1533 luglio 7 Capsa 46 n. 10<br />

1533 luglio 14 Capsa 81 n. 64 Ex 110 n. 15<br />

1533 luglio 24 Capsa 35 n. 10<br />

1533 agosto 19 Capsa 12 n. 99 Ex 109 n. 33<br />

1533 ottobre 21 Capsa 50 n. 65 Ex 93 n. 1<br />

1533 ottobre 22 Capsa 3 n. 223 Ex 110 n. 1<br />

1533 ottobre 23 Capsa 16 n. 81 Ex 91 n. 31<br />

1533 dicembre 10 –<br />

1534 agosto 24 Capsa 40 n. 54 Ex 85 n. 47<br />

1533 dicembre 16 Capsa 8 n. 118 Ex 110 n. 9


Indice cronologico<br />

1533 dicembre 18 Capsa 33 n. 4<br />

1533 dicembre 18 Capsa 33 n. 43<br />

1533 dicembre 23 Capsa 5 n. 88 Ex 110 n. 10<br />

1534 - - Capsa 5 n. 90 Ex 110 n. 29<br />

1534 - - Capsa 8 n. 110 Ex 95 n. 8<br />

1534 - - Capsa 16 n. 64 Ex 81 n. 37<br />

1534 - - Capsa 17 n. 66 Ex 81 n. 36<br />

1534 - - Capsa 31 n. 85 Ex 111 n. 45<br />

1534 - - Capsa 39 n. 52 Ex 95 n. 65<br />

1534 - - Capsa 49 n. 76 Ex 111 n. 1<br />

1534 - - Capsa 55 n. 53 Ex 110 n. 79<br />

1534 marzo 19 Capsa 33 n. 44<br />

1534 maggio 31 Capsa 14 n. 134 Ex 110 n. 23<br />

1534 giugno 4 Capsa 9 n. 286 Ex 110 n. 61<br />

1534 luglio 29 Capsa 4 n. 199 Ex 105 n. 68<br />

1534 agosto 11 Capsa 3 n. 164 Ex 87 n. 45<br />

1534 agosto 14 Capsa 17 n. 55 Ex 82 n. 28<br />

1534 agosto 16 Capsa 17 n. 56 Ex 82 n. 29<br />

1534 ottobre 10 Capsa 45 n. 42<br />

1534 ottobre 24 Capsa 4 n. 141 Ex 81 n. 24<br />

1534 novembre 16 Capsa 67 n. 155<br />

1534 novembre 21 Capsa 3 n. 121 Ex 82 n. 26<br />

1534 novembre 25 Capsa 67 n. 156<br />

1534 novembre 30 Capsa 17 n. 62 Ex 81 n. 31<br />

1534 dicembre 5 Capsa 12 n. 78 Ex 94 n. 29<br />

1534 dicembre 10 Capsa 81 n. 57 Ex 109 n. 9<br />

1534 dicembre 14 Capsa 67 n. 157<br />

1534 dicembre 27 Capsa 27 n. 11<br />

1534 dicembre 31 Capsa 46 n. 44<br />

1535 - - Capsa 3 n. 225 Ex 110 n. 78<br />

1535 - - Capsa 4 n. 159 Ex 87 n. 53<br />

1535 - - Capsa 4 n. 162 Ex 88 n. 35<br />

1535 - - Capsa 4 n. 215 Ex 110 n. 50<br />

1535 - - Capsa 5 n. 72 Ex 87 n. 54<br />

1535 - - Capsa 8 n. 97 Ex 87 n. 56<br />

1535 - - Capsa 12 n. 97 Ex 109 n. 14<br />

1535 - - Capsa 50 n. 94 Ex 110 n. 80<br />

1535 gennaio 11 Capsa 81 n. 66 Ex 110 n. 36<br />

1535 febbraio 3 Capsa 47 n. 23<br />

1535 febbraio 10 Capsa 38 n. 105 Ex 93 n. 4<br />

1535 febbraio 10 Capsa 38 n. 105 Ex 93 n. 4<br />

1535 febbraio 24 Capsa 14 n. 118 Ex 79 n. 81<br />

1535 febbraio 25 Capsa 35 n. 26<br />

1535 marzo 10 Capsa 67 n. 158<br />

1535 marzo 13 Capsa 67 n. 159<br />

1535 marzo 17 Capsa 67 n. 161<br />

1535 marzo 19 Capsa 67 n. 162<br />

1535 marzo 23 Capsa 67 n. 163<br />

1535 aprile 18 Capsa 16 n. 82 Ex 91 n. 32<br />

1535 aprile 22 Capsa 35 n. 10<br />

1535 aprile 27 Capsa 57 n. 196 Ex 109 n. 34<br />

1535 maggio 4 Capsa 30 n. 116 Ex 111 n. 18<br />

1535 maggio 14 Capsa 67 n. 160<br />

1535 giugno 7 Capsa 2 n. 63<br />

1535 giugno 24 Capsa 81 n. 65 Ex 110 n. 24<br />

1535 luglio 3 Capsa 31 n. 53 Ex 94 n. 68<br />

1535 luglio 7 Capsa 35 n. 45<br />

1535 luglio 7 Capsa 9 n. 282 Ex 110 n. 42<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1689<br />

1535 luglio 24 Capsa 67 n. 164<br />

1535 agosto 14 Capsa 85 n. 1<br />

1535 settembre 13 Capsa 67 n. 165<br />

1535 settembre 25 Capsa 67 n. 166<br />

1535 ottobre 1 Capsa 31 n. 75 Ex 110 n. 34<br />

1535 ottobre 13 Capsa 38 n. 37<br />

1535 ottobre 13 Capsa 38 n. 37<br />

1535 - 1536 Capsa 14 n. 123 Ex 88 n. 34<br />

1536 - - Capsa 1 n. 16 Ex 89 n. 4<br />

1536 - - Capsa 4 n. 159 Ex 87 n. 53<br />

1536 - - Capsa 5 n. 72 Ex 87 n. 54<br />

1536 - - Capsa 8 n. 97 Ex 87 n. 56<br />

1536 - - Capsa 12 n. 73 Ex 94 n. 24<br />

1536 - - Capsa 14 n. 121 Ex 87 n. 55<br />

1536 - - Capsa 34 n. 31 Ex 88 n. 36<br />

1536 - - Capsa 34 n. 32 Ex 89 n. 55<br />

1536 - - Capsa 71 n. 1<br />

1536 - - Capsa 82 n. 33 Ex 111 n. 26<br />

1536 gennaio 1 Capsa 17 n. 58 Ex 82 n. 35<br />

1536 gennaio 8 Capsa 67 n. 172<br />

1536 gennaio 13 Capsa 14 n. 124 Ex 89 n. 58<br />

1536 gennaio 15 Capsa 67 n. 167<br />

1536 gennaio 15 Capsa 67 n. 169<br />

1536 gennaio 24 Capsa 67 n. 215 Ex 88 n. 14<br />

1536 gennaio 26 Capsa 67 n. 171<br />

1536 febbraio 1 Capsa 67 n. 168<br />

1536 febbraio 7 Capsa 67 n. 170<br />

1536 febbraio 17 Capsa 47 n. 10<br />

1536 marzo 9 Capsa 50 n. 15<br />

1536 aprile 16 Capsa 44 n. 65 Ex 87 n. 44<br />

1536 maggio 19 Capsa 82 n. 25 Ex 94 n. 13<br />

1536 giugno 2 Capsa 38 n. 43<br />

1536 giugno 2 Capsa 38 n. 43<br />

1536 giugno 9 Capsa 40 n. 50 Ex 85 n. 43<br />

1536 giugno 10 Capsa 47 n. 46<br />

1536 luglio 27 Capsa 40 n. 50 Ex 85 n. 43<br />

1536 agosto 2 Capsa 4 n. 136 Ex 81 n. 19<br />

1536 agosto 2 Capsa 4 n. 140 Ex 81 n. 23<br />

1536 agosto 9 Capsa 12 n. 80 Ex 95 n. 7<br />

1536 agosto 10 Capsa 67 n. 173<br />

1536 settembre 1 Capsa 81 n. 15 Ex 94 n. 12<br />

1536 settembre 10 Capsa 38 n. 42<br />

1536 settembre 10 Capsa 38 n. 42<br />

1536 settembre 10 Capsa 38 n. 42<br />

1536 settembre 10 Capsa 38 n. 42<br />

1536 settembre 12 Capsa 81 n. 15 Ex 94 n. 12<br />

1536 ottobre 10 Capsa 52 n. 31<br />

1536 ottobre 23 Capsa 37 n. 66 Ex 94 n. 11<br />

1536 dicembre 30 Capsa 55 n. 9 Ex 78 n. 57<br />

1537 - - Capsa 3 n. 113 Ex 78 n. 32<br />

1537 - - Capsa 8 n. 97 Ex 87 n. 56<br />

1537 - - Capsa 33 n. 8<br />

1537 - - Capsa 34 n. 32 Ex 89 n. 55<br />

1537 - - Capsa 34 n. 33 Ex 89 n. 56<br />

1537 - - Capsa 38 n. 46<br />

1537 - - Capsa 81 n. 18 Ex 97 n. 5<br />

1537 - - Capsa 84 n. 19<br />

1537 circa Capsa 33 n. 11


Indice cronologico<br />

1537 gennaio 14 Capsa 38 n. 45<br />

1537 gennaio 14 Capsa 38 n. 45<br />

1537 gennaio 17 Capsa 56 n. 48<br />

1537 gennaio 20 Capsa 44 n. 66 Ex 87 n. 46<br />

1537 gennaio 22 Capsa 1 n. 14<br />

1537 febbraio 3 Capsa 38 n. 39<br />

1537 febbraio 3 Capsa 38 n. 39<br />

1537 febbraio 10 Capsa 40 n. 58 Ex 87 n. 47<br />

1537 febbraio 19 Capsa 44 n. 23<br />

1537 febbraio 19 Capsa 44 n. 50 Ex 78 n. 53<br />

1537 marzo 3 Capsa 5 n. 37<br />

1537 marzo 7 Capsa 7 n. 93 Ex 96 n. 62<br />

1537 marzo 17 Capsa 43 n. 76 Ex 96 n. 61<br />

1537 aprile 27 Capsa 38 n. 42<br />

1537 aprile 27 Capsa 38 n. 42<br />

1537 luglio 3 Capsa 39 n. 49 Ex 81 n. 41<br />

1537 agosto 14 Capsa 26 n. 42<br />

1537 settembre 24 Capsa 26 n. 42<br />

1537 ottobre - Capsa 3 n. 166 Ex 88 n. 4<br />

1537 ottobre 19 Capsa 73 n. 2<br />

1537 ottobre 28 Capsa 3 n. 194 Ex 100 n. 80<br />

1537 novembre 5 Capsa 44 n. 64 Ex 87 n. 18<br />

1537 dicembre 16 Capsa 43 n. 62 Ex 88 n. 13<br />

1538 - - Capsa 3 n. 195 Ex 100 n. 94<br />

1538 - - Capsa 4 n. 172 Ex 97 n. 13<br />

1538 - - Capsa 17 n. 44 Ex 82 n. 45<br />

1538 - - Capsa 56 n. 57<br />

1538 febbraio 7 Capsa 8 n. 116 Ex 109 n. 8<br />

1538 febbraio 24 Capsa 46 n. 72<br />

1538 marzo 3 Capsa 4 n. 130 Ex 81 n. 13<br />

1538 marzo 12 Capsa 31 n. 34 Ex 82 n. 37<br />

1538 marzo 15 Capsa 3 n. 210 Ex 105 n. 31<br />

1538 marzo 20 Capsa 21 n. 1<br />

1538 marzo 23 Capsa 8 n. 96 Ex 87 n. 48<br />

1538 aprile 2 Capsa 47 n. 238 Ex 99 n. 2<br />

1538 aprile 16 Capsa 31 n. 35 Ex 82 n. 38<br />

1538 aprile 25 Capsa 31 n. 36 Ex 82 n. 39<br />

1538 maggio 18 Capsa 2 n. 62<br />

1538 giugno 3 Capsa 81 n. 3 Ex 82 n. 10<br />

1538 giugno 10 Capsa 73 n. 3<br />

1538 giugno 10 Capsa 73 n. 4<br />

1538 giugno 16 Capsa 43 n. 70 Ex 95 n. 62<br />

1538 giugno 28 Capsa 38 n. 47<br />

1538 giugno 28 Capsa 38 n. 47<br />

1538 luglio 3 Capsa 35 n. 38<br />

1538 agosto 10 Capsa 38 n. 38<br />

1538 agosto 10 Capsa 38 n. 87 Ex 78 n. 36<br />

1538 agosto 10 Capsa 38 n. 38<br />

1538 agosto 10 Capsa 38 n. 87 Ex 78 n. 36<br />

1538 agosto 19 Capsa 47 n. 239 Ex 99 n. 3<br />

1538 settembre 1 Capsa 26 n. 42<br />

1538 settembre 6 Capsa 43 n. 87 Ex 112 n. 20<br />

1538 settembre 7 Capsa 4 n. 217 Ex 111 n. 32<br />

1538 ottobre 19 Capsa 4 n. 126 Ex 81 n. 9<br />

1539 - - Capsa 16 n. 90 Ex 107 n. 7<br />

1539 febbraio 5 Capsa 17 n. 72 Ex 93 n. 11<br />

1539 marzo 17 Capsa 42 n. 28 Ex 112 n. 25<br />

1539 aprile 16 Capsa 56 n. 85 Ex 87 n. 15<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1690<br />

1539 giugno 13 Capsa 73 n. 44 Ex 97 n. 10<br />

1539 agosto 1 Capsa 56 n. 92 Ex 89 n. 36<br />

1539 agosto 26 Capsa 47 n. 166 Ex 97 n. 35<br />

1539 ottobre 8 Capsa 48 n. 55 Ex 78 n. 35<br />

1539 ottobre 9 Capsa 67 n. 218 Ex 98 n. 4<br />

1539 novembre 21 Capsa 14 n. 128 Ex 97 n. 24<br />

1539 novembre 24 Capsa 38 n. 44<br />

1539 novembre 24 Capsa 38 n. 44<br />

1539 novembre 24 Capsa 38 n. 49<br />

1539 novembre 24 Capsa 38 n. 49<br />

1539 novembre 24 Capsa 38 n. 50<br />

1539 novembre 24 Capsa 38 n. 50<br />

1539 novembre 24 Capsa 38 n. 51<br />

1539 novembre 24 Capsa 38 n. 51<br />

1539 novembre 24 Capsa 38 n. 52<br />

1539 novembre 24 Capsa 38 n. 52<br />

1539 novembre 24 Capsa 38 n. 53<br />

1539 novembre 24 Capsa 38 n. 53<br />

1539 novembre 24 Capsa 38 n. 59<br />

1539 novembre 24 Capsa 38 n. 59<br />

1539 novembre 26 Capsa 38 n. 110 Ex 112 n. 26<br />

1539 novembre 26 Capsa 38 n. 110 Ex 112 n. 26<br />

1539 novembre 28 Capsa 56 n. 121 Ex 98 n. 12<br />

1539 dicembre 3 Capsa 38 n. 42<br />

1539 dicembre 3 Capsa 38 n. 42<br />

1539 dicembre 17 Capsa 81 n. 22 Ex 98 n. 13<br />

1540 - - Capsa 40 n. 56 Ex 87 n. 9<br />

1540 gennaio 1 Capsa 9 n. 196 Ex 104 n. 6<br />

1540 gennaio 9 Capsa 66 n. 7 Ex 83 n. 53<br />

1540 gennaio 20<br />

1540 gennaio 20 –<br />

Capsa 3 n. 117 Ex 82 n. 51<br />

1540 agosto 14 Capsa 40 n. 55 Ex 85 n. 49<br />

1540 marzo 22 Capsa 52 n. 51 Ex 95 n. 28<br />

1540 giugno 6 Capsa 44 n. 77 Ex 98 n. 1<br />

1540 giugno 9 Capsa 35 n. 36<br />

1540 settembre 25 Capsa 81 n. 38 Ex 101 n. 5<br />

1540 settembre 27 Capsa 81 n. 38 Ex 101 n. 5<br />

1540 ottobre 24 Capsa 57 n. 169 Ex 103 n. 25<br />

1540 novembre - Capsa 81 n. 35 Ex 99 n. 45<br />

1540 novembre 9 Capsa 12 n. 51 Ex 78 n. 61<br />

1540 novembre 9 Capsa 9 n. 180 Ex 94 n. 61<br />

1540 novembre 13 Capsa 44 n. 24<br />

1540 novembre 29 Capsa 47 n. 133 Ex 95 n. 58<br />

1540 dicembre 2 Capsa 83 n. 302 Ex 86 n. 289<br />

1540 dicembre 6 Capsa 20 n. 19<br />

1540 dicembre 25 Capsa 32 n. 58<br />

1541 - - Capsa 4 n. 167 Ex 95 n. 5<br />

1541 - - Capsa 39 n. 52 Ex 95 n. 65<br />

1541 gennaio 4 Capsa 34 n. 26 Ex 78 n. 38<br />

1541 gennaio 10 Capsa 30 n. 91 Ex 95 n. 22<br />

1541 marzo 18 Capsa 47 n. 206 Ex 97 n. 94<br />

1541 maggio 6 Capsa 81 n. 17 Ex 96 n. 10<br />

1541 maggio 18 Capsa 30 n. 94 Ex 97 n. 25<br />

1541 giugno 19 Capsa 57 n. 89 Ex 79 n. 50<br />

1541 agosto 13 Capsa 81 n. 38 Ex 101 n. 5<br />

1541 agosto 13 Capsa 81 n. 42 Ex 103 n. 32<br />

1541 agosto 26 Capsa 5 n. 2<br />

1541 settembre 2 Capsa 66 n. 13 Ex 85 n. 20


Indice cronologico<br />

1541 settembre 29 Capsa 3 n. 196 Ex 101 n. 13<br />

1541 ottobre 7 Capsa 4 n. 168 Ex 95 n. 15<br />

1541 novembre 5 Capsa 83 n. 303 Ex 86 n. 290<br />

1541 - 1544 Capsa 81 n. 44 Ex 103 n. 50<br />

1542 - - Capsa 85 n. 8<br />

1542 gennaio 7 Capsa 38 n. 63<br />

1542 gennaio 7 Capsa 38 n. 63<br />

1542 marzo 17 Capsa 47 n. 138 Ex 95 n. 71<br />

1542 aprile 22 Capsa 47 n. 193 Ex 97 n. 74<br />

1542 maggio 6 Capsa 33 n. 44<br />

1542 giugno 26 Capsa 38 n. 36<br />

1542 giugno 26 Capsa 38 n. 36<br />

1542 agosto 31 Capsa 5 n. 77 Ex 96 n. 47<br />

1542 settembre 20 Capsa 81 n. 38 Ex 101 n. 5<br />

1542 ottobre 15 Capsa 38 n. 42<br />

1542 ottobre 15 Capsa 38 n. 42<br />

1542 ottobre 18 Capsa 56 n. 119 Ex 96 n. 58<br />

1542 ottobre 19 Capsa 38 n. 64<br />

1542 ottobre 19 Capsa 38 n. 64<br />

1542 novembre 13 Capsa 38 n. 48<br />

1542 novembre 13 Capsa 38 n. 48<br />

1542 novembre 23 Capsa 56 n. 118 Ex 96 n. 57<br />

1543 - - Capsa 85 n. 8<br />

1543 - 1551 Capsa 43 n. 72 Ex 96 n. 26<br />

1543 gennaio 1 Capsa 56 n. 117 Ex 96 n. 56<br />

1543 gennaio 1 Capsa 56 n. 120 Ex 96 n. 59<br />

1543 gennaio 17 Capsa 38 n. 62<br />

1543 gennaio 17 Capsa 38 n. 62<br />

1543 gennaio 22 Capsa 56 n. 116 Ex 96 n. 55<br />

1543 febbraio 2 Capsa 33 n. 44<br />

1543 marzo 7 Capsa 43 n. 69 Ex 95 n. 21<br />

1543 giugno 21 Capsa 83 n. 304 Ex 86 n. 291<br />

1543 luglio 4 Capsa 47 n. 240 Ex 99 n. 4<br />

1543 agosto 8 Capsa 47 n. 205 Ex 97 n. 86<br />

1543 agosto 11 Capsa 52 n. 52 Ex 97 n. 50<br />

1543 ottobre 2 Capsa 47 n. 191 Ex 97 n. 67<br />

1543 ottobre 11 Capsa 47 n. 116 Ex 95 n. 38<br />

1543 novembre 3 Capsa 47 n. 190 Ex 97 n. 65<br />

1543 novembre 28 Capsa 38 n. 65<br />

1543 novembre 28 Capsa 38 n. 65<br />

1543 dicembre 19 Capsa 81 n. 44 Ex 103 n. 50<br />

1544 - - Capsa 38 n. 67<br />

1544 - - Capsa 38 n. 67<br />

1544 - - Capsa 42 n. 27 Ex 106 n. 73<br />

1544 - 1608 Capsa 25 n. 21 Ex 91 n. 28<br />

1544 gennaio 11 Capsa 47 n. 167 Ex 97 n. 36<br />

1544 gennaio 28 Capsa 20 n. 26<br />

1544 gennaio 28 Capsa 32 n. 79<br />

1544 marzo 8 Capsa 4 n. 122 Ex 81 n. 5<br />

1544 marzo 8 Capsa 4 n. 123 Ex 81 n. 6<br />

1544 marzo 8 Capsa 4 n. 124 Ex 81 n. 7<br />

1544 marzo 8 Capsa 4 n. 127 Ex 81 n. 10<br />

1544 marzo 8 Capsa 4 n. 142 Ex 81 n. 25<br />

1544 marzo 27 Capsa 30 n. 86 Ex 94 n. 48<br />

1544 aprile 26 Capsa 15 n. 7 Ex 105 n. 60<br />

1544 maggio 11 Capsa 47 n. 241 Ex 99 n. 5<br />

1544 maggio 25 Capsa 52 n. 53 Ex 97 n. 70<br />

1544 giugno 6 Capsa 38 n. 73<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1691<br />

1544 giugno 6 Capsa 38 n. 73<br />

1544 giugno 20 Capsa 81 n. 14 Ex 94 n. 10<br />

1544 giugno 22 Capsa 49 n. 63 Ex 97 n. 117<br />

1544 luglio 24 Capsa 38 n. 68<br />

1544 luglio 24 Capsa 38 n. 68<br />

1544 agosto 27 Capsa 38 n. 69<br />

1544 agosto 27 Capsa 38 n. 69<br />

1544 settembre 12 Capsa 4 n. 58 Ex 78 n. 29<br />

1544 settembre 20 Capsa 33 n. 25<br />

1544 novembre 8 Capsa 4 n. 75 Ex 82 n. 13<br />

1544 novembre 13 Capsa 38 n. 66<br />

1544 novembre 13 Capsa 38 n. 66<br />

1544 novembre 30 Capsa 47 n. 154 Ex 95 n. 93<br />

1545 - - Capsa 4 n. 158 Ex 85 n. 65<br />

1545 febbraio 22 Capsa 38 n. 42<br />

1545 febbraio 22 Capsa 38 n. 42<br />

1545 aprile 13 Capsa 38 n. 85 Ex 78 n. 60<br />

1545 aprile 13 Capsa 38 n. 85 Ex 78 n. 60<br />

1545 ottobre 9 Capsa 67 n. 214 Ex 81 n. 91<br />

1545 dicembre 8 Capsa 59 n. 236 Ex 106 n. 6<br />

1546 - - Capsa 4 n. 204 Ex 107 n. 42<br />

1546 - - Capsa 50 n. 68 Ex 95 n. 31<br />

1546 gennaio 18 Capsa 82 n. 27 Ex 98 n. 8<br />

1546 marzo 3 Capsa 52 n. 54 Ex 97 n. 71<br />

1546 marzo 9 Capsa 59 n. 237 Ex 106 n. 7<br />

1546 aprile 9 Capsa 38 n. 57<br />

1546 aprile 9 Capsa 38 n. 58<br />

1546 aprile 9 Capsa 38 n. 57<br />

1546 aprile 9 Capsa 38 n. 58<br />

1546 aprile 29 Capsa 40 n. 59 Ex 88 n. 3<br />

1546 maggio 10 Capsa 50 n. 78 Ex 97 n. 87<br />

1546 luglio 10 Capsa 47 n. 194 Ex 97 n. 75<br />

1546 luglio 14 Capsa 80 n. 188 Ex 108 n. 12<br />

1546 settembre 15 Capsa 4 n. 143 Ex 81 n. 26<br />

1546 ottobre 9 Capsa 47 n. 158 Ex 95 n. 100<br />

1547 - - Capsa 4 n. 61 Ex 78 n. 33<br />

1547 - - Capsa 56 n. 66 Ex 83 n. 57<br />

1547 gennaio 29 Capsa 59 n. 222 Ex 99 n. 19<br />

1547 febbraio 19 Capsa 59 n. 238 Ex 106 n. 8<br />

1547 marzo 12 Capsa 59 n. 235 Ex 105 n. 28<br />

1547 aprile 4 Capsa 56 n. 79 Ex 81 n. 76<br />

1547 luglio 30 Capsa 38 n. 74<br />

1547 luglio 30 Capsa 38 n. 74<br />

1547 agosto 7 Capsa 67 n. 178 Ex 83 n. 25<br />

1547 agosto 11 Capsa 56 n. 75 Ex 81 n. 48<br />

1547 agosto 24 Capsa 56 n. 74 Ex 81 n. 46<br />

1548 - - Capsa 3 n. 157 Ex 81 n. 78<br />

1548 - - Capsa 12 n. 106<br />

1548 - - Capsa 79 n. 159 Ex 84 n. 153<br />

1548 - - Capsa 79 n. 328 Ex 99 n. 80<br />

1548 - - Capsa 56 n. 130 Ex 102 n. 24<br />

1548 febbraio 25 Capsa 44 n. 62 Ex 81 n. 77<br />

1548 marzo 10 Capsa 52 n. 56 Ex 97 n. 109<br />

1548 giugno 7 Capsa 44 n. 81 Ex 98 n. 37<br />

1548 giugno 24 Capsa 3 n. 158 Ex 81 n. 92<br />

1548 giugno 26 Capsa 81 n. 14 Ex 94 n. 10<br />

1548 giugno 27 Capsa 16 n. 58 Ex 83 n. 52<br />

1548 luglio - Capsa 16 n. 59 Ex 83 n. 46


Indice cronologico<br />

1548 novembre 17 Capsa 4 n. 121 Ex 81 n. 4<br />

1548 dicembre 20 Capsa 4 n. 209 Ex 109 n. 50<br />

1549 - - Capsa 56 n. 80 Ex 81 n. 85<br />

1549 gennaio 24 Capsa 47 n. 153 Ex 95 n. 92<br />

1549 febbraio 22 Capsa 47 n. 179 Ex 97 n. 52<br />

1549 marzo 20 Capsa 47 n. 113 Ex 94 n. 70<br />

1549 marzo 22 Capsa 4 n. 132 Ex 81 n. 15<br />

1549 giugno 17 Capsa 47 n. 215 Ex 97 n. 103<br />

1549 luglio 10 Capsa 47 n. 130 Ex 95 n. 55<br />

1549 luglio 19 Capsa 67 n. 179 Ex 83 n. 39<br />

1549 agosto 27 Capsa 4 n. 220<br />

1549 settembre 29 Capsa 30 n. 68 Ex 88 n. 9<br />

1549 ottobre 10 Capsa 43 n. 58 Ex 87 n. 7<br />

1549 novembre 7 Capsa 55 n. 30 Ex 90 n. 36<br />

1549 dicembre 11 Capsa 48 n. 72 Ex 95 n. 86<br />

1549 dicembre 29 Capsa 3 n. 159 Ex 81 n. 100<br />

sec. XVI - metà Capsa 9 n. 73<br />

sec. XVI - metà Capsa 9 n. 89<br />

sec. XVI - metà Capsa 9 n. 175 Ex 87 n. 22<br />

sec. XVI - metà Capsa 44 n. 56 Ex 84 n. 119<br />

sec. XVI - metà Capsa 49 n. 41 Ex 78 n. 66<br />

sec. XVI - metà Capsa 56 n. 87 Ex 87 n. 38<br />

sec. XVI - metà Capsa 56 n. 88 Ex 88 n. 7<br />

sec. XVI - metà Capsa 56 n. 89 Ex 88 n. 37<br />

sec. XVI - metà Capsa 81 n. 55 Ex 107 n. 44<br />

sec. XVI - II metà Capsa 3 n. 162 Ex 87 n. 10<br />

sec. XVI - II metà Capsa 4 n. 104 Ex 84 n. 214<br />

sec. XVI - II metà Capsa 4 n. 171 Ex 97 n. 3<br />

sec. XVI - II metà Capsa 12 n. 88 Ex 100 n. 12<br />

sec. XVI - II metà Capsa 73 n. 75 Ex 111 n. 31<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 19 Ex 82 n. 75<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 51 Ex 83 n. 131<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 58 Ex 83 n. 98<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 69 Ex 83 n. 15<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 71 Ex 83 n. 20<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 74 Ex 83 n. 23<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 87 Ex 84 n. 89<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 88 Ex 84 n. 90<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 91 Ex 84 n. 93<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 95 Ex 84 n. 99<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 96 Ex 84 n. 101<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 98 Ex 84 n. 103<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 102 Ex 84 n. 114<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 109 Ex 84 n. 122<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 120 Ex 84 n. 134<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 121 Ex 84 n. 135<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 127 Ex 84 n. 55<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 130 Ex 84 n. 58<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 132 Ex 84 n. 61<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 137 Ex 84 n. 66<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 139 Ex 84 n. 68<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 141 Ex 84 n. 70<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 142 Ex 84 n. 71<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 143 Ex 84 n. 72<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 147 Ex 84 n. 76<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 148 Ex 84 n. 77<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 149 Ex 84 n. 78<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 150 Ex 84 n. 79<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1692<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 152 Ex 84 n. 142<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 173 Ex 84 n. 171<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 174 Ex 84 n. 172<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 175 Ex 84 n. 173<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 178 Ex 84 n. 177<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 179 Ex 84 n. 178<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 191 Ex 84 n. 191<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 193 Ex 84 n. 193<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 194 Ex 84 n. 194<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 200 Ex 84 n. 200<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 222 Ex 84 n. 230<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 226 Ex 84 n. 234<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 260 Ex 85 n. 9<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 261 Ex 85 n. 10<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 268 Ex 85 n. 18<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 269 Ex 85 n. 19<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 271 Ex 85 n. 21<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 272 Ex 85 n. 22<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 277 Ex 85 n. 27<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 278 Ex 85 n. 28<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 287 Ex 85 n. 39<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 311 Ex 99 n. 49<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 312 Ex 99 n. 50<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 313 Ex 99 n. 51<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 317 Ex 99 n. 55<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 320 Ex 99 n. 59<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 321 Ex 99 n. 60<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 325 Ex 99 n. 77<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 327 Ex 99 n. 79<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 329 Ex 99 n. 81<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 330 Ex 99 n. 82<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 331 Ex 99 n. 83<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 332 Ex 99 n. 84<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 333 Ex 99 n. 85<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 334 Ex 99 n. 86<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 335 Ex 99 n. 87<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 336 Ex 99 n. 88<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 344 Ex 100 n. 1<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 345 Ex 100 n. 2<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 346 Ex 100 n. 3<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 347 Ex 100 n. 4<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 354 Ex 100 n. 11<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 363 Ex 100 n. 34<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 398 Ex 102 n. 62<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 408 Ex 102 n. 84<br />

sec. XVI - II metà Capsa 79 n. 426 Ex 106 n. 27<br />

sec. XVI - II metà Capsa 85 n. 2<br />

1550 - - Capsa 3 n. 217 Ex 108 n. 14<br />

1550 - - Capsa 56 n. 50<br />

1550 - - Capsa 56 n. 66 Ex 83 n. 57<br />

1550 - - Capsa 56 n. 84 Ex 81 n. 99<br />

1550 maggio 30 Capsa 44 n. 80 Ex 98 n. 36<br />

1550 giugno 26 Capsa 3 n. 147 Ex 81 n. 4<br />

1550 luglio 31 Capsa 32 n. 75<br />

1550 agosto 15 Capsa 55 n. 15 Ex 83 n. 55<br />

1550 settembre 1 Capsa 4 n. 154 Ex 81 n. 83<br />

1550 settembre 6 Capsa 47 n. 80 Ex 78 n. 116<br />

1550 settembre 17 Capsa 4 n. 153 Ex 81 n. 82


Indice cronologico<br />

1550 ottobre 2 Capsa 4 n. 152 Ex 81 n. 81<br />

1550 ottobre 2 Capsa 66 n. 11 Ex 81 n. 84<br />

1550 ottobre 5 Capsa 55 n. 24 Ex 81 n. 97<br />

1550 novembre 29 Capsa 55 n. 14 Ex 83 n. 54<br />

1550 dicembre 18 Capsa 4 n. 76 Ex 82 n. 14<br />

1551 - - Capsa 32 n. 56<br />

1551 gennaio 15 Capsa 47 n. 85 Ex 88 n. 16<br />

1551 febbraio 24 Capsa 30 n. 96 Ex 98 n. 9<br />

1551 aprile 28 Capsa 47 n. 242 Ex 99 n. 6<br />

1551 maggio 20 Capsa 30 n. 97 Ex 98 n. 11<br />

1551 luglio 13 Capsa 80 n. 175 Ex 95 n. 19<br />

1551 agosto 31 Capsa 12 n. 14<br />

1551 novembre 10 Capsa 48 n. 80 Ex 97 n. 89<br />

1551 novembre 30 Capsa 49 n. 71 Ex 98 n. 41<br />

1551 dicembre 16 Capsa 4 n. 125 Ex 81 n. 8<br />

1552 - - Capsa 32 n. 56<br />

1552 marzo 18 Capsa 83 n. 307 Ex 86 n. 294<br />

1552 agosto 10 Capsa 9 n. 260 Ex 104 n. 95<br />

1552 novembre 29 Capsa 57 n. 170 Ex 103 n. 26<br />

1552 dicembre 10 Capsa 12 n. 81 Ex 96 n. 53<br />

1552 dicembre 12 Capsa 14 n. 122 Ex 88 n. 11<br />

1552 dicembre 29 Capsa 4 n. 129 Ex 81 n. 12<br />

1552 dicembre 29 Capsa 4 n. 144 Ex 81 n. 27<br />

1553 - - Capsa 32 n. 56<br />

1553 gennaio 7 Capsa 47 n. 149 Ex 95 n. 88<br />

1553 gennaio 20 Capsa 31 n. 43 Ex 88 n. 12<br />

1553 febbraio 27 Capsa 55 n. 25 Ex 88 n. 10<br />

1553 aprile 4 Capsa 18 n. 12<br />

1553 aprile 5 Capsa 30 n. 93 Ex 97 n. 1<br />

1553 aprile 6 Capsa 55 n. 47 Ex 102 n. 25<br />

1553 aprile 8 Capsa 30 n. 46<br />

1553 aprile 8 Capsa 30 n. 52 Ex 78 n. 62<br />

1553 agosto 16 Capsa 30 n. 47<br />

1553 agosto 16 Capsa 30 n. 91 Ex 95 n. 22<br />

1553 dicembre 14 Capsa 4 n. 161 Ex 88 n. 33<br />

1554 - - Capsa 32 n. 65<br />

1554 marzo 14 Capsa 57 n. 141 Ex 99 n. 23<br />

1554 marzo 20 Capsa 9 n. 179 Ex 91 n. 29<br />

1554 marzo 27 Capsa 81 n. 19 Ex 97 n. 30<br />

1554 luglio 9 Capsa 47 n. 207 Ex 97 n. 95<br />

1554 ottobre 17 Capsa 54 n. 45 Ex 95 n. 76<br />

1554 dicembre 7 Capsa 47 n. 118 Ex 95 n. 41<br />

1554 dicembre 15 Capsa 31 n. 39 Ex 85 n. 61<br />

1554 dicembre 16 Capsa 31 n. 42 Ex 88 n. 8<br />

1555 - - Capsa 3 n. 180 Ex 94 n. 67<br />

1555 gennaio 9 Capsa 83 n. 314 Ex 86 n. 301<br />

1555 febbraio 7 Capsa 38 n. 75<br />

1555 febbraio 7 Capsa 38 n. 75<br />

1555 maggio 30 Capsa 47 n. 243 Ex 99 n. 7<br />

1555 settembre 5 Capsa 73 n. 50 Ex 99 n. 96<br />

1555 settembre 14 Capsa 5 n. 33<br />

1555 ottobre 27 Capsa 16 n. 69 Ex 88 n. 5<br />

1555 novembre 23 Capsa 67 n. 219 Ex 98 n. 27<br />

1555 novembre 3 Capsa 16 n. 70 Ex 88 n. 6<br />

1555 dicembre 18 Capsa 73 n. 37 Ex 87 n. 40<br />

1555 post Capsa 73 n. 46 Ex 99 n. 92<br />

1556 settembre 2 Capsa 48 n. 81 Ex 97 n. 90<br />

1556 ottobre 20 Capsa 59 n. 208 Ex 95 n. 14<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1693<br />

1556 novembre 3 Capsa 47 n. 155 Ex 95 n. 94<br />

1556 dicembre 23 Capsa 4 n. 175 Ex 98 n. 35<br />

1556 dicembre 6 Capsa 67 n. 208 Ex 79 n. 113<br />

1557 - - Capsa 14 n. 119 Ex 80 n. 27<br />

1557 - - Capsa 50 n. 68 Ex 95 n. 31<br />

1557 marzo 9 Capsa 50 n. 69 Ex 95 n. 32<br />

1557 marzo 24 Capsa 48 n. 78 Ex 97 n. 66<br />

1557 aprile 23 Capsa 59 n. 208 Ex 95 n. 14<br />

1557 giugno 11 Capsa 59 n. 229 Ex 102 n. 22<br />

1557 novembre 18 Capsa 47 n. 225 Ex 97 n. 115<br />

1558 - - Capsa 4 n. 74 Ex 82 n. 12<br />

1558 gennaio 18 Capsa 59 n. 228 Ex 99 n. 46<br />

1558 marzo 14 Capsa 12 n. 48 Ex 78 n. 115<br />

1558 marzo 17 Capsa 47 n. 244 Ex 99 n. 8<br />

1558 aprile 18 Capsa 13 n. 23 Ex 82 n. 48<br />

1558 agosto 22 Capsa 48 n. 87 Ex 98 n. 7<br />

1558 settembre 7 Capsa 35 n. 31<br />

1558 settembre 10 Capsa 31 n. 33 Ex 78 n. 65<br />

1558 novembre 19 Capsa 44 n. 38<br />

1559 - - Capsa 81 n. 56 Ex 107 n. 47<br />

1559 gennaio 11 Capsa 48 n. 82 Ex 97 n. 91<br />

1559 gennaio 12 Capsa 16 n. 66 Ex 85 n. 53<br />

1559 gennaio 12 Capsa 48 n. 67 Ex 95 n. 33<br />

1559 gennaio 30 Capsa 47 n. 144 Ex 95 n. 81<br />

1559 febbraio 27 Capsa 47 n. 148 Ex 95 n. 87<br />

1559 marzo 20 Capsa 49 n. 13<br />

1559 maggio 5 Capsa 57 n. 195 Ex 108 n. 11<br />

1559 maggio 9 Capsa 16 n. 61 Ex 80 n. 68<br />

1559 giugno 12 Capsa 67 n. 177 Ex 78 n. 59<br />

1559 settembre 13 Capsa 50 n. 79 Ex 97 n. 88<br />

1559 settembre 24 Capsa 52 n. 55 Ex 97 n. 72<br />

1559 ottobre 5 Capsa 5 n. 68 Ex 78 n. 34<br />

1560 febbraio 5 Capsa 38 n. 41<br />

1560 febbraio 5 Capsa 38 n. 41<br />

1560 febbraio 7 Capsa 38 n. 40<br />

1560 febbraio 7 Capsa 38 n. 40<br />

1560 aprile 20 Capsa 47 n. 168 Ex 97 n. 37<br />

1560 maggio 27 Capsa 43 n. 51 Ex 84 n. 27<br />

1560 luglio 3 Capsa 50 n. 89 Ex 100 n. 65<br />

1561 - - Capsa 9 n. 188 Ex 97 n. 29<br />

1561 febbraio 25 Capsa 35 n. 33<br />

1561 marzo 8 Capsa 47 n. 195 Ex 97 n. 76<br />

1561 marzo 12 Capsa 3 n. 185 Ex 97 n. 18<br />

1561 marzo 22 Capsa 16 n. 89 Ex 106 n. 23<br />

1561 aprile 22 Capsa 50 n. 48<br />

1561 giugno 6 Capsa 4 n. 147 Ex 81 n. 49<br />

1562 - - Capsa 14 n. 129 Ex 97 n. 28<br />

1562 - - Capsa 25 n. 15<br />

1562 luglio 11 Capsa 49 n. 7<br />

1562 agosto 28 Capsa 25 n. 14<br />

1562 giugno 14 Capsa 83 n. 310 Ex 86 n. 297<br />

1562 marzo 6 Capsa 47 n. 173 Ex 97 n. 42<br />

1562 ottobre 2 Capsa 4 n. 205 Ex 107 n. 48<br />

1562 ottobre 4 Capsa 56 n. 113 Ex 94 n. 66<br />

1563 - - Capsa 56 n. 66 Ex 83 n. 57<br />

1563 - - Capsa 25 n. 16<br />

1563 febbraio 25 Capsa 38 n. 100 Ex 87 n. 39<br />

1563 febbraio 25 Capsa 38 n. 100 Ex 87 n. 39


Indice cronologico<br />

1563 aprile 20 Capsa 13 n. 22 Ex 82 n. 42<br />

1563 aprile 26 Capsa 13 n. 28 Ex 81 n. 47<br />

1563 aprile 26 Capsa 59 n. 215 Ex 99 n. 9<br />

1563 giugno 16 Capsa 31 n. 40 Ex 85 n. 63<br />

1563 giugno 17 Capsa 79 n. 77 Ex 83 n. 43<br />

1563 giugno 20 Capsa 3 n. 127 Ex 83 n. 45<br />

1563 giugno 20 Capsa 79 n. 78 Ex 83 n. 44<br />

1563 luglio 20 Capsa 56 n. 65 Ex 83 n. 99<br />

1563 novembre 29 Capsa 67 n. 180 Ex 83 n. 49<br />

1563 dicembre 22 Capsa 56 n. 71 Ex 84 n. 47<br />

1563 dicembre 24 Capsa 3 n. 126 Ex 83 n. 41<br />

1564 - - Capsa 12 n. 82 Ex 97 n. 23<br />

1564 gennaio 12 Capsa 9 n. 147 Ex 83 n. 47<br />

1564 giugno 14 Capsa 43 n. 56 Ex 85 n. 51<br />

1564 aprile 16 Capsa 43 n. 55 Ex 85 n. 50<br />

1564 giugno 5 Capsa 44 n. 75 Ex 95 n. 39<br />

1564 giugno 9 Capsa 35 n. 34<br />

1564 agosto 3 Capsa 43 n. 78 Ex 97 n. 19<br />

1564 agosto 30 Capsa 35 n. 35<br />

1564 ottobre 24 Capsa 31 n. 57 Ex 96 n. 15<br />

1564 ottobre 29 Capsa 3 n. 186 Ex 97 n. 22<br />

1565 - - Capsa 25 n. 17<br />

1565 - - Capsa 25 n. 18<br />

1565 gennaio 1 Capsa 4 n. 113 Ex 80 n. 28<br />

1565 gennaio 21 Capsa 47 n. 119 Ex 95 n. 42<br />

1565 gennaio 21 Capsa 48 n. 86 Ex 97 n. 135<br />

1565 gennaio 24 Capsa 47 n. 142 Ex 95 n. 75<br />

1565 marzo 30 Capsa 35 n. 32<br />

1565 aprile 6 Capsa 47 n. 120 Ex 95 n. 43<br />

1565 aprile 8 Capsa 34 n. 46 Ex 104 n. 52<br />

1565 novembre 5 Capsa 14 n. 120 Ex 87 n. 19<br />

1565 - 1568 Capsa 57 n. 194 Ex 106 n. 50<br />

1566 - - Capsa 12 n. 75 Ex 94 n. 26<br />

1566 gennaio 15 Capsa 33 n. 44<br />

1566 gennaio 15 Capsa 57 n. 97 Ex 79 n. 69<br />

1566 gennaio 15 Capsa 59 n. 239 Ex 106 n. 9<br />

1566 aprile 25 Capsa 47 n. 196 Ex 97 n. 77<br />

1566 settembre 29 Capsa 12 n. 94 Ex 107 n. 1<br />

1566 ottobre 29 Capsa 47 n. 162 Ex 96 n. 51<br />

1567 - - Capsa 18 n. 9<br />

1567 - - Capsa 79 n. 252 Ex 85 n. 1<br />

1567 gennaio 8 Capsa 48 n. 83 Ex 97 n. 92<br />

1567 agosto 18 Capsa 57 n. 146 Ex 99 n. 47<br />

1567 ottobre 1 Capsa 79 n. 263 Ex 85 n. 12<br />

1567 ottobre 9 Capsa 57 n. 159 Ex 101 n. 41<br />

1567 ottobre 13 Capsa 57 n. 159 Ex 101 n. 41<br />

1567 novembre 14 Capsa 56 n. 9<br />

1567 dicembre 14 Capsa 59 n. 227 Ex 99 n. 27<br />

1568 - - Capsa 18 n. 9<br />

1568 - - Capsa 79 n. 103 Ex 84 n. 115<br />

1568 - - Capsa 79 n. 155 Ex 84 n. 148<br />

1568 - - Capsa 79 n. 233 Ex 84 n. 243<br />

1568 gennaio 10 Capsa 56 n. 86 Ex 87 n. 24<br />

1568 febbraio 9 Capsa 4 n. 170 Ex 97 n. 2<br />

1568 marzo 3 Capsa 79 n. 113 Ex 84 n. 127<br />

1568 marzo 31 Capsa 79 n. 192 Ex 84 n. 192<br />

1568 aprile 15 Capsa 79 n. 113 Ex 84 n. 127<br />

1568 maggio 5 Capsa 17 n. 35<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1694<br />

1568 maggio 5 Capsa 44 n. 53 Ex 84 n. 105<br />

1568 maggio 6 Capsa 44 n. 59 Ex 84 n. 52<br />

1568 maggio 7 Capsa 38 n. 97 Ex 83 n. 104<br />

1568 maggio 7 Capsa 38 n. 97 Ex 83 n. 104<br />

1568 maggio 7 Capsa 79 n. 262 Ex 85 n. 11<br />

1568 maggio 10 Capsa 79 n. 117 Ex 84 n. 131<br />

1568 maggio 15 Capsa 38 n. 93 Ex 83 n. 100<br />

1568 maggio 15 Capsa 38 n. 94 Ex 83 n. 101<br />

1568 maggio 15 Capsa 38 n. 95 Ex 83 n. 102<br />

1568 maggio 15 Capsa 38 n. 96 Ex 83 n. 103<br />

1568 maggio 15 Capsa 38 n. 93 Ex 83 n. 100<br />

1568 maggio 15 Capsa 38 n. 94 Ex 83 n. 101<br />

1568 maggio 15 Capsa 38 n. 95 Ex 83 n. 102<br />

1568 maggio 15 Capsa 38 n. 96 Ex 83 n. 103<br />

1568 maggio 20 Capsa 44 n. 57 Ex 84 n. 123<br />

1568 maggio 22 Capsa 4 n. 98 Ex 84 n. 167<br />

1568 maggio 22 Capsa 79 n. 52 Ex 83 n. 105<br />

1568 maggio 24 Capsa 79 n. 53 Ex 83 n. 106<br />

1568 maggio 26 Capsa 79 n. 114 Ex 84 n. 128<br />

1568 maggio 29 Capsa 79 n. 54 Ex 83 n. 107<br />

1568 maggio 29 Capsa 79 n. 55 Ex 83 n. 108<br />

1568 giugno 2 Capsa 12 n. 52 Ex 83 n. 110<br />

1568 giugno 4 Capsa 30 n. 55 Ex 83 n. 111<br />

1568 giugno 7 Capsa 79 n. 32 Ex 83 n. 112<br />

1568 giugno 8 Capsa 79 n. 33 Ex 83 n. 113<br />

1568 giugno 10 Capsa 79 n. 35 Ex 83 n. 115<br />

1568 giugno 11 Capsa 4 n. 98<br />

1568 giugno 15 Capsa 79 n. 36 Ex 83 n. 116<br />

1568 giugno 15 Capsa 79 n. 37 Ex 83 n. 117<br />

1568 giugno 15 Capsa 79 n. 38 Ex 83 n. 118<br />

1568 giugno 16 Capsa 79 n. 39 Ex 83 n. 119<br />

1568 giugno 16 Capsa 79 n. 40 Ex 83 n. 120<br />

1568 giugno 17 Capsa 79 n. 41 Ex 83 n. 121<br />

1568 giugno 17 Capsa 79 n. 42 Ex 83 n. 122<br />

1568 giugno 17 Capsa 79 n. 43 Ex 83 n. 123<br />

1568 giugno 19 Capsa 79 n. 34 Ex 83 n. 114<br />

1568 giugno 19 Capsa 79 n. 44 Ex 83 n. 124<br />

1568 giugno 19 Capsa 79 n. 45 Ex 83 n. 125<br />

1568 giugno 19 Capsa 79 n. 46 Ex 83 n. 126<br />

1568 giugno 19 Capsa 79 n. 47 Ex 83 n. 127<br />

1568 giugno 21 Capsa 17 n. 34<br />

1568 giugno 21 Capsa 3 n. 124 Ex 83 n. 129<br />

1568 giugno 21 Capsa 79 n. 48 Ex 83 n. 128<br />

1568 giugno 21 Capsa 79 n. 49 Ex 83 n. 129<br />

1568 giugno 21 Capsa 79 n. 164 Ex 84 n. 160<br />

1568 giugno 21 Capsa 79 n. 165 Ex 84 n. 161<br />

1568 giugno 21 Capsa 79 n. 214 Ex 84 n. 222<br />

1568 giugno 23 Capsa 79 n. 50 Ex 83 n. 130<br />

1568 giugno 23 Capsa 79 n. 56 Ex 83 n. 109<br />

1568 luglio - Capsa 44 n. 52 Ex 33 n. 33<br />

1568 luglio 5 Capsa 79 n. 169 Ex 84 n. 165<br />

1568 luglio 11 Capsa 79 n. 100 Ex 84 n. 112<br />

1568 luglio 11 Capsa 79 n. 101 Ex 84 n. 113<br />

1568 luglio 12 Capsa 79 n. 113 Ex 84 n. 127<br />

1568 luglio 12 Capsa 79 n. 114 Ex 84 n. 128<br />

1568 luglio 14 Capsa 44 n. 55 Ex 84 n. 110<br />

1568 luglio 14 Capsa 79 n. 57 Ex 83 n. 97<br />

1568 luglio 15 Capsa 79 n. 113 Ex 84 n. 127


Indice cronologico<br />

1568 luglio 16 Capsa 79 n. 65 Ex 83 n. 66<br />

1568 luglio 25 Capsa 79 n. 114 Ex 84 n. 128<br />

1568 agosto - Capsa 79 n. 198 Ex 84 n. 198<br />

1568 agosto 2 Capsa 79 n. 326 Ex 99 n. 78<br />

1568 agosto 4 Capsa 79 n. 113 Ex 84 n. 127<br />

1568 agosto 26 Capsa 79 n. 397 Ex 102 n. 61<br />

1568 agosto 10 Capsa 79 n. 114 Ex 84 n. 128<br />

1568 agosto 12 Capsa 79 n. 113 Ex 84 n. 127<br />

1568 agosto 13 Capsa 79 n. 114 Ex 84 n. 128<br />

1568 agosto 14 Capsa 79 n. 60 Ex 83 n. 61<br />

1568 agosto 25 Capsa 79 n. 59 Ex 83 n. 60<br />

1568 agosto 26 Capsa 79 n. 114 Ex 84 n. 128<br />

1568 agosto 28 Capsa 79 n. 357 Ex 100 n. 19<br />

1568 agosto 31 Capsa 4 n. 99 Ex 84 n. 168<br />

1568 agosto 31 Capsa 79 n. 105 Ex 84 n. 117<br />

1568 settembre 2 Capsa 79 n. 108 Ex 84 n. 121<br />

1568 settembre 4 Capsa 79 n. 62 Ex 83 n. 63<br />

1568 settembre 4 Capsa 79 n. 64 Ex 83 n. 65<br />

1568 settembre 5 Capsa 79 n. 114 Ex 84 n. 128<br />

1568 settembre 10 Capsa 79 n. 270 Ex 85 n. 20<br />

1568 settembre 15 Capsa 79 n. 61 Ex 83 n. 62<br />

1568 ottobre 3 Capsa 79 n. 267 Ex 85 n. 17<br />

1568 ottobre 8 Capsa 4 n. 109 Ex 84 n. 237<br />

1568 ottobre 21 Capsa 79 n. 138 Ex 84 n. 67<br />

1568 dicembre 2 Capsa 79 n. 153 Ex 84 n. 146<br />

1568 dicembre 6 Capsa 4 n. 86 Ex 84 n. 106<br />

1568 dicembre 7 Capsa 4 n. 85 Ex 84 n. 104<br />

1568 dicembre 9 Capsa 79 n. 63 Ex 83 n. 64<br />

1568 dicembre 12 Capsa 79 n. 92 Ex 84 n. 95<br />

1568 dicembre 12 Capsa 79 n. 288 Ex 85 n. 40<br />

1568 dicembre 13 Capsa 12 n. 95 Ex 107 n. 2<br />

1568 dicembre 13 Capsa 79 n. 83 Ex 84 n. 84<br />

1568 dicembre 20 Capsa 4 n. 110 Ex 84 n. 240<br />

1568 dicembre 22 Capsa 79 n. 99 Ex 84 n. 111<br />

1568 dicembre 22 Capsa 79 n. 219 Ex 84 n. 227<br />

1568 dicembre 22 Capsa 79 n. 231 Ex 84 n. 241<br />

1568 dicembre 22 Capsa 79 n. 257 Ex 85 n. 6<br />

1568 dicembre 23 Capsa 79 n. 402 Ex 102 n. 67<br />

1568 dicembre 27 Capsa 79 n. 232 Ex 84 n. 242<br />

1568 dicembre 28 Capsa 79 n. 105 Ex 84 n. 117<br />

1568 dicembre 29 Capsa 79 n. 234 Ex 84 n. 244<br />

1568 dicembre 30 Capsa 79 n. 106 Ex 84 n. 118<br />

1568, 1574, 1576 Capsa 79 n. 281 Ex 85 n. 31<br />

1568 - 1569 Capsa 79 n. 229 Ex 84 n. 238<br />

1568 - 1569 Capsa 79 n. 254 Ex 85 n. 3<br />

1568 - 1569 Capsa 79 n. 255 Ex 85 n. 4<br />

1569 - - Capsa 4 n. 108 Ex 84 n. 219<br />

1569 - - Capsa 79 n. 187 Ex 84 n. 187<br />

1569 - - Capsa 79 n. 210 Ex 84 n. 213<br />

1569 - - Capsa 79 n. 258 Ex 85 n. 7<br />

1569 - - Capsa 79 n. 259 Ex 85 n. 8<br />

1569 - - Capsa 79 n. 283 Ex 85 n. 34<br />

1569 gennaio 2 Capsa 79 n. 162 Ex 84 n. 157<br />

1569 gennaio 3 Capsa 79 n. 112 Ex 84 n. 126<br />

1569 gennaio 3 Capsa 79 n. 284 Ex 85 n. 36<br />

1569 gennaio 7 Capsa 79 n. 93 Ex 84 n. 96<br />

1569 gennaio 7 Capsa 79 n. 111 Ex 84 n. 125<br />

1569 gennaio 8 Capsa 79 n. 163 Ex 84 n. 159<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1695<br />

1569 gennaio 13 Capsa 79 n. 168 Ex 84 n. 164<br />

1569 febbraio 3 Capsa 79 n. 339 Ex 99 n. 114<br />

1569 febbraio 10 Capsa 79 n. 172 Ex 84 n. 170<br />

1569 febbraio 10 Capsa 79 n. 227 Ex 84 n. 235<br />

1569 febbraio 12 Capsa 79 n. 227 Ex 84 n. 235<br />

1569 febbraio 26 Capsa 79 n. 144 Ex 84 n. 73<br />

1569 marzo 8 Capsa 79 n. 256 Ex 85 n. 5<br />

1569 marzo 19 Capsa 79 n. 80 Ex 84 n. 81<br />

1569 marzo 23 Capsa 79 n. 216 Ex 84 n. 224<br />

1569 aprile 2 Capsa 79 n. 319 Ex 99 n. 58<br />

1569 aprile 11 Capsa 79 n. 89 Ex 84 n. 91<br />

1569 aprile 11 Capsa 79 n. 140 Ex 84 n. 69<br />

1569 aprile 11 Capsa 79 n. 235 Ex 84 n. 245<br />

1569 aprile 22 Capsa 79 n. 215 Ex 84 n. 223<br />

1569 aprile 30<br />

1569 maggio 20 –<br />

Capsa 79 n. 167 Ex 84 n. 163<br />

1570 dicembre 31 Capsa 79 n. 220 Ex 84 n. 228<br />

1569 maggio 27 Capsa 79 n. 134 Ex 84 n. 63<br />

1569 maggio 27 Capsa 79 n. 212 Ex 84 n. 220<br />

1569 maggio 28 Capsa 79 n. 201 Ex 84 n. 201<br />

1569 giugno 4 Capsa 79 n. 133 Ex 84 n. 62<br />

1569 giugno 4 Capsa 79 n. 201 Ex 84 n. 201<br />

1569 giugno 5 Capsa 79 n. 167 Ex 84 n. 163<br />

1569 giugno 7 Capsa 79 n. 176 Ex 84 n. 175<br />

1569 giugno 10 Capsa 79 n. 167 Ex 84 n. 163<br />

1569 giugno 18 Capsa 79 n. 167 Ex 84 n. 163<br />

1569 luglio 1 Capsa 79 n. 218 Ex 84 n. 226<br />

1569 luglio 17 Capsa 79 n. 208 Ex 84 n. 210<br />

1569 luglio 22 Capsa 79 n. 118 Ex 84 n. 132<br />

1569 luglio 22 Capsa 79 n. 166 Ex 84 n. 162<br />

1569 luglio 22 Capsa 79 n. 213 Ex 84 n. 221<br />

1569 luglio 29 Capsa 79 n. 318 Ex 99 n. 57<br />

1569 agosto 4 Capsa 79 n. 114 Ex 84 n. 128<br />

1569 agosto 11 Capsa 79 n. 114 Ex 84 n. 128<br />

1569 agosto 22 Capsa 79 n. 119 Ex 84 n. 133<br />

1569 settembre 15 Capsa 79 n. 145 Ex 84 n. 34<br />

1569 settembre 17 Capsa 4 n. 103 Ex 84 n. 211<br />

1569 settembre 20 Capsa 79 n. 225 Ex 84 n. 233<br />

1569 ottobre 26 Capsa 79 n. 170 Ex 84 n. 166<br />

1569 novembre 4 Capsa 54 n. 44 Ex 95 n. 66<br />

1569 novembre 21 Capsa 4 n. 111 Ex 84 n. 246<br />

1569 novembre 26 Capsa 79 n. 177 Ex 84 n. 176<br />

1569 novembre 26 Capsa 79 n. 217 Ex 84 n. 225<br />

1569 novembre 26 Capsa 79 n. 224 Ex 84 n. 232<br />

1569 novembre 26 Capsa 79<br />

1569 novembre 24 –<br />

n. 315 Ex 99 n. 53<br />

1578 luglio 15 Capsa 79 n. 211 Ex 84 n. 218<br />

1569 - 1570 Capsa 79 n. 280 Ex 85 n. 30<br />

1569 - 1686 Capsa 79 n. 368 Ex 100 n. 92<br />

1570 - - Capsa 79 n. 195 Ex 84 n. 195<br />

1570 - - Capsa 79 n. 294 Ex 88 n. 22<br />

1570 - - Capsa 79 n. 375 Ex 101 n. 12<br />

1570 - - Capsa 85 n. 8<br />

1570 gennaio 26 Capsa 47 n. 169 Ex 97 n. 38<br />

1570 febbraio 1 Capsa 79 n. 394 Ex 102 n. 58<br />

1570 febbraio 16 Capsa 79 n. 206 Ex 84 n. 207<br />

1570 maggio 19 Capsa 79 n. 343 Ex 99 n. 119<br />

1570 agosto 14 Capsa 79 n. 340 Ex 99 n. 116


Indice cronologico<br />

1570 novembre 9 Capsa 79 n. 239 Ex 80 n. 14<br />

1570 novembre 13 Capsa 79 n. 240 Ex 80 n. 15<br />

1570 novembre 15 Capsa 79 n. 239 Ex 80 n. 14<br />

1570 novembre 18 Capsa 79 n. 241 Ex 80 n. 16<br />

1570 dicembre 2 Capsa 44 n. 63 Ex 85 n. 35<br />

1570 settembre 15 Capsa 79<br />

1570, 1576, 1577,<br />

n. 151 Ex 84 n. 138<br />

1578 Capsa 79 n. 290 Ex 85 n. 42<br />

1570 - 1576 Capsa 79 n. 202 Ex 84 n. 202<br />

1571 - - Capsa 18 n. 24 Ex 106 n. 1<br />

1571 - - Capsa 65 n. 10 Ex 84 n. 88<br />

1571 - - Capsa 85 n. 8<br />

1571 gennaio 17 Capsa 47 n. 145 Ex 95 n. 82<br />

1571 gennaio 26 Capsa 79 n. 225 Ex 84 n. 233<br />

1571 gennaio 10 Capsa 11 n. 38 Ex 54 n. 1<br />

1571 febbraio 20 Capsa 3 n. 129 Ex 84 n. 2<br />

1571 agosto 9 Capsa 79 n. 337 Ex 99 n. 89<br />

1571 ottobre 28 Capsa 79 n. 97 Ex 84 n. 102<br />

1571 ottobre 30 Capsa 79 n. 161 Ex 84 n. 156<br />

1571 novembre 17 Capsa 79 n. 396 Ex 102 n. 60<br />

1571 novembre 24 Capsa 3 n. 132 Ex 84 n. 140<br />

1571 dicembre 3 Capsa 83 n. 312 Ex 86 n. 299<br />

1571 dicembre 19 Capsa 47 n. 146 Ex 95 n. 83<br />

1571 dicembre 19 Capsa 79 n. 135 Ex 84 n. 64<br />

1572 - - Capsa 4 n. 96 Ex 84 n. 145<br />

1572 - - Capsa 50 n. 70 Ex 95 n. 36<br />

1572 - - Capsa 65 n. 12 Ex 84 n. 137<br />

1572 gennaio 8 Capsa 47 n. 209 Ex 97 n. 97<br />

1572 gennaio 31 Capsa 79 n. 81 Ex 84 n. 82<br />

1572 febbraio 16 Capsa 4 n. 156 Ex 85 n. 13<br />

1572 febbraio 27 Capsa 30 n. 66 Ex 87 n. 30<br />

1572 marzo 1 Capsa 43 n. 52 Ex 84 n. 149<br />

1572 marzo 20 Capsa 79 n. 264 Ex 85 n. 14<br />

1572 giugno 10 Capsa 12 n. 64 Ex 87 n. 37<br />

1572 giugno 11 Capsa 12 n. 59 Ex 87 n. 28<br />

1572 luglio 7 Capsa 4 n. 107 Ex 84 n. 217<br />

1572 luglio 28 Capsa 12 n. 63 Ex 87 n. 35<br />

1572 maggio 3 Capsa 47 n. 150 Ex 95 n. 89<br />

1572 maggio 16 Capsa 79 n. 223 Ex 84 n. 231<br />

1572 maggio 16 Capsa 79 n. 352 Ex 100 n. 9<br />

1572 maggio 17 Capsa 4 n. 105 Ex 84 n. 215<br />

1572 maggio 17 Capsa 4 n. 106 Ex 84 n. 216<br />

1572 maggio 17 Capsa 79 n. 350 Ex 100 n. 7<br />

1572 maggio 28 Capsa 48 n. 62 Ex 87 n. 31<br />

1572 agosto 8 Capsa 65 n. 13 Ex 84 n. 144<br />

1572 agosto 29 Capsa 79 n. 293 Ex 87 n. 36<br />

1572 settembre 5 Capsa 12 n. 61 Ex 87 n. 33<br />

1572 settembre 17 Capsa 13 n. 11<br />

1572 ottobre 4 Capsa 43 n. 61 Ex 87 n. 27<br />

1572 novembre 17 Capsa 79 n. 156 Ex 84 n. 150<br />

1572 - 1575 Capsa 79 n. 314 Ex 99 n. 52<br />

1573 - - Capsa 80 n. 27 Ex 88 n. 31<br />

1573 marzo 10 Capsa 47 n. 187 Ex 97 n. 61<br />

1573 maggio 5 Capsa 79 n. 129 Ex 84 n. 57<br />

1573 agosto 3 Capsa 79 n. 126 Ex 84 n. 54<br />

1573 agosto 5 Capsa 79 n. 94 Ex 84 n. 98<br />

1573 agosto 5 Capsa 79 n. 146 Ex 84 n. 75<br />

1573 agosto 8 Capsa 79 n. 154 Ex 84 n. 147<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1696<br />

1573 settembre 22 Capsa 33 n. 44<br />

1573 dicembre 4 Capsa 79 n. 90 Ex 84 n. 92<br />

1574 - - Capsa 5 n. 38<br />

1574 - - Capsa 31 n. 51 Ex 94 n. 63<br />

1574 - - Capsa 79 n. 395 Ex 102 n. 59<br />

1574 gennaio 9 Capsa 79 n. 168 Ex 84 n. 164<br />

1574 gennaio 9 Capsa 79 n. 227 Ex 84 n. 235<br />

1574 marzo 27 Capsa 65 n. 14 Ex 84 n. 154<br />

1574 marzo 30 Capsa 79 n. 349 Ex 100 n. 6<br />

1574 maggio 15 Capsa 79 n. 168 Ex 84 n. 164<br />

1574 dicembre 29 Capsa 79 n. 316 Ex 99 n. 54<br />

1575 gennaio 22 Capsa 4 n. 95 Ex 84 n. 143<br />

1575 gennaio 29 Capsa 79 n. 136 Ex 84 n. 65<br />

1575 gennaio 29 Capsa 79 n. 168 Ex 84 n. 164<br />

1575 marzo 7 Capsa 79 n. 203 Ex 84 n. 203<br />

1575 maggio 26 Capsa 3 n. 214 Ex 106 n. 51<br />

1575 giugno 17 Capsa 79 n. 265 Ex 85 n. 15<br />

1575 giugno 22 Capsa 3 n. 133 Ex 84 n. 141<br />

1575 dicembre 8 Capsa 79 n. 157 Ex 84 n. 151<br />

1576 - - Capsa 18 n. 9<br />

1576 - - Capsa 79 n. 125 Ex 84 n. 53<br />

1576 - - Capsa 79 n. 266 Ex 85 n. 16<br />

1576 aprile 21 Capsa 17 n. 32<br />

1576 maggio 9 Capsa 79 n. 286 Ex 85 n. 38<br />

1576 ottobre 1 Capsa 79 n. 230 Ex 84 n. 239<br />

1576 ottobre 1 Capsa 79 n. 362 Ex 100 n. 33<br />

1576 ottobre 19 Capsa 79 n. 285 Ex 85 n. 37<br />

1576 ottobre 31 Capsa 79 n. 183 Ex 84 n. 183<br />

1576 dicembre 13 Capsa 79 n. 185 Ex 84 n. 185<br />

1576 dicembre 13 Capsa 79 n. 205 Ex 84 n. 205<br />

1576 dicembre 18 Capsa 79 n. 253 Ex 85 n. 2<br />

1576, 1577, 1579 Capsa 79 n. 282 Ex 85 n. 32<br />

1577 marzo 3 Capsa 79 n. 160 Ex 84 n. 155<br />

1577 aprile 3 Capsa 79 n. 184 Ex 84 n. 184<br />

1577 aprile 18 Capsa 79 n. 322 Ex 99 n. 61<br />

1577 maggio 4 Capsa 47 n. 170 Ex 97 n. 39<br />

1577 luglio 21 Capsa 79 n. 84 Ex 84 n. 85<br />

1577 luglio 23 Capsa 79 n. 188 Ex 84 n. 188<br />

1578 - - Capsa 3 n. 213 Ex 106 n. 40<br />

1578 febbraio 13 Capsa 79 n. 204 Ex 84 n. 204<br />

1578 maggio 27 Capsa 9 n. 189 Ex 98 n. 40<br />

1578 settembre 9 Capsa 17 n. 43 Ex 82 n. 97<br />

1578 ottobre 20 Capsa 79 n. 400 Ex 102 n. 65<br />

1578 novembre 24 Capsa 83 n. 313 Ex 86 n. 300<br />

1578 dicembre 2 Capsa 5 n. 3<br />

1578 dicembre 3 Capsa 6 n. 16<br />

1578 dicembre 4 Capsa 7 n. 12<br />

1579 - - Capsa 18 n. 9<br />

1579 - - Capsa 40 n. 60 Ex 101 n. 20<br />

1579 - - Capsa 50 n. 68 Ex 95 n. 31<br />

1579 - - Capsa 73 n. 76 Ex 112 n. 1<br />

1579 - - Capsa 85 n. 8<br />

1579 gennaio 3 Capsa 80 n. 18 Ex 80 n. 29<br />

1579 aprile 24 Capsa 47 n. 223 Ex 97 n. 113<br />

1579 giugno 12 Capsa 79 n. 303 Ex 98 n. 25<br />

1579 giugno 27 Capsa 9 n. 162 Ex 80 n. 53<br />

1579 settembre 14 Capsa 20 n. 29<br />

1579 ottobre 13 Capsa 73 n. 45 Ex 99 n. 91


Indice cronologico<br />

1579 ottobre 24 Capsa 31 n. 56 Ex 96 n. 14<br />

1579 ottobre 25 Capsa 30 n. 91 Ex 95 n. 22<br />

1579 novembre 17 Capsa 59 n. 211 Ex 95 n. 18<br />

1579 dicembre 4 Capsa 59 n. 203 Ex 79 n. 84<br />

1579 dicembre 6 Capsa 73 n. 58 Ex 103 n. 40<br />

1579 dicembre 18 Capsa 73 n. 31 Ex 80 n. 30<br />

1580 - - Capsa 5 n. 71 Ex 85 n. 58<br />

1580 - - Capsa 13 n. 12<br />

1580 - - Capsa 47 n. 143 Ex 95 n. 78<br />

1580 - - Capsa 50 n. 70 Ex 95 n. 36<br />

1580 gennaio 20 Capsa 73 n. 35 Ex 87 n. 12<br />

1580 gennaio 21 Capsa 73 n. 6<br />

1580 febbraio 1 Capsa 73 n. 11<br />

1580 febbraio 3 Capsa 73 n. 9<br />

1580 febbraio 3 Capsa 73 n. 12<br />

1580 febbraio 6 Capsa 17 n. 38<br />

1580 febbraio 10 Capsa 73 n. 8<br />

1580 febbraio 26 Capsa 18 n. 18 Ex 87 n. 11<br />

1580 febbraio 26 Capsa 9 n. 159 Ex 80 n. 31<br />

1580 marzo 19 Capsa 12 n. 87 Ex 99 n. 98<br />

1580 marzo 19 Capsa 30 n. 62 Ex 80 n. 32<br />

1580 marzo 23 Capsa 12 n. 28<br />

1580 marzo 26 Capsa 20 n. 30<br />

1580 aprile 5 Capsa 48 n. 88 Ex 101 n. 45<br />

1580 maggio 29 Capsa 9 n. 33<br />

1580 maggio 30 Capsa 9 n. 35<br />

1580 maggio 31 Capsa 9 n. 35<br />

1580 giugno 1 Capsa 9 n. 35<br />

1580 giugno 1 Capsa 9 n. 35<br />

1580 giugno 1 Capsa 73 n. 5<br />

1580 giugno 16 Capsa 73 n. 7<br />

1580 luglio 13 Capsa 47 n. 161 Ex 96 n. 49<br />

1580 agosto 6 Capsa 20 n. 31<br />

1580 settembre 1 Capsa 47 n. 143 Ex 95 n. 78<br />

1580 settembre 8 Capsa 47 n. 115 Ex 95 n. 37<br />

1580 ottobre 1 Capsa 73 n. 10<br />

1580 dicembre 9 Capsa 30 n. 106 Ex 101 n. 37<br />

1581 - - Capsa 79 n. 291 Ex 85 n. 64<br />

1581 gennaio 30 Capsa 31 n. 38 Ex 80 n. 52<br />

1581 marzo 13 Capsa 13 n. 30 Ex 85 n. 57<br />

1581 marzo 31 Capsa 12 n. 70 Ex 94 n. 21<br />

1581 aprile 10 Capsa 9 n. 34<br />

1581 aprile 28 Capsa 73 n. 13<br />

1581 maggio 3 Capsa 47 n. 208 Ex 97 n. 96<br />

1581 giugno 9 Capsa 3 n. 143 Ex 80 n. 33<br />

1581 settembre 19 Capsa 12 n. 15<br />

1581 ottobre 16 Capsa 30 n. 63 Ex 80 n. 43<br />

1581 novembre 27 Capsa 4 n. 157 Ex 85 n. 59<br />

1581 dicembre 7 Capsa 13 n. 10<br />

1582 - - Capsa 4 n. 115 Ex 80 n. 35<br />

1582 - - Capsa 12 n. 57 Ex 85 n. 56<br />

1582 - - Capsa 31 n. 41 Ex 87 n. 41<br />

1582 - - Capsa 57 n. 114 Ex 95 n. 23<br />

1582 - - Capsa 57 n. 174 Ex 104 n. 3<br />

1582 - - Capsa 80 n. 26 Ex 87 n. 43<br />

1582 maggio 14 Capsa 80 n. 25 Ex 87 n. 42<br />

1582 maggio 14 Capsa 80 n. 25 Ex 87 n. 42<br />

1582 maggio 28 Capsa 9 n. 157 Ex 80 n. 21<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1697<br />

1582 giugno 1 Capsa 47 n. 226 Ex 97 n. 116<br />

1582 luglio 10 Capsa 57 n. 158 Ex 101 n. 17<br />

1582 luglio 20 Capsa 82 n. 4 Ex 78 n. 45<br />

1582 agosto 28 Capsa 4 n. 114 Ex 80 n. 34<br />

1583 - - Capsa 12 n. 55 Ex 79 n. 38<br />

1583 - - Capsa 12 n. 71 Ex 94 n. 22<br />

1583 - - Capsa 12 n. 72 Ex 94 n. 23<br />

1583 marzo 25 Capsa 12 n. 76 Ex 94 n. 27<br />

1583 marzo 29 Capsa 47 n. 181 Ex 97 n. 54<br />

1583 giugno 26 Capsa 50 n. 84 Ex 97 n. 131<br />

1583 dicembre 12 Capsa 47 n. 224 Ex 97 n. 114<br />

1583 dicembre 14 Capsa 34 n. 52 Ex 107 n. 14<br />

1584 - - Capsa 45 n. 59 Ex 79 n. 14<br />

1584 - - Capsa 81 n. 20 Ex 97 n. 31<br />

1584 - - Capsa 83 n. 16 Ex 79 n. 12<br />

1584 gennaio 13 Capsa 13 n. 34 Ex 101 n. 26<br />

1584 gennaio 14 Capsa 12 n. 69 Ex 94 n. 20<br />

1584 febbraio 20 Capsa 30 n. 65 Ex 81 n. 79<br />

1584 marzo 14 Capsa 3 n. 144 Ex 80 n. 60<br />

1584 giugno 7 Capsa 47 n. 182 Ex 97 n. 55<br />

1584 luglio 6 Capsa 47 n. 171 Ex 97 n. 40<br />

1584 luglio 21 Capsa 12 n. 79 Ex 94 n. 30<br />

1584 luglio 26 Capsa 35 n. 19<br />

1584 maggio 23 Capsa 83 n. 315 Ex 86 n. 302<br />

1584 settembre 11 Capsa 47 n. 131 Ex 95 n. 56<br />

1584 settembre 14 Capsa 9 n. 157 Ex 80 n. 21<br />

1584 settembre 14 Capsa 9 n. 157 Ex 80 n. 21<br />

1584 settembre 17 Capsa 30 n. 91 Ex 95 n. 22<br />

1584 settembre 17 Capsa 30 n. 98 Ex 101 n. 29<br />

1584 ott. 23 – 27 Capsa 83 n. 16 Ex 79 n. 12<br />

1584 dicembre 19 Capsa 66 n. 10 Ex 80 n. 62<br />

1585 gennaio 4 Capsa 66 n. 10 Ex 80 n. 62<br />

1585 gennaio 7 Capsa 50 n. 71 Ex 95 n. 63<br />

1585 maggio 15 Capsa 12 n. 47<br />

1585 giugno 4 Capsa 3 n. 131 Ex 84 n. 30<br />

1585 luglio 17 Capsa 47 n. 139 Ex 95 n. 72<br />

1585 settembre 25 Capsa 48 n. 85 Ex 97 n. 112<br />

1585 novembre 22 Capsa 9 n. 160 Ex 80 n. 36<br />

1585 dicembre 17 Capsa 66 n. 14 Ex 102 n. 77<br />

1586 - 1617 Capsa 57 n. 111 Ex 81 n. 68<br />

1586 gennaio 13 Capsa 57 n. 134 Ex 98 n. 42<br />

1586 gennaio 28 Capsa 9 n. 157 Ex 80 n. 21<br />

1586 giugno 19 Capsa 47 n. 202 Ex 97 n. 83<br />

1586 settembre 11 Capsa 47 n. 122 Ex 95 n. 45<br />

1586 novembre 30 Capsa 13 n. 26 Ex 80 n. 26<br />

1587 gennaio 1 Capsa 8 n. 132 Ex 112 n. 12<br />

1587 marzo 2 Capsa 35 n. 29<br />

1587 aprile 9 Capsa 17 n. 59 Ex 80 n. 72<br />

1587 aprile 17 Capsa 4 n. 116 Ex 80 n. 37<br />

1587 aprile 29 Capsa 12 n. 56 Ex 80 n. 64<br />

1587 giugno 15 Capsa 9 n. 163 Ex 80 n. 57<br />

1587 luglio 13 Capsa 17 n. 59 Ex 80 n. 72<br />

1587 agosto 3 Capsa 9 n. 167 Ex 80 n. 71<br />

1587 agosto 28 Capsa 55 n. 27 Ex 89 n. 20<br />

1587 ottobre 25 Capsa 12 n. 89 Ex 101 n. 19<br />

1587 novembre 5 Capsa 47 n. 180 Ex 97 n. 53<br />

1587 dicembre 19 Capsa 47 n. 178 Ex 97 n. 49<br />

1588 - - Capsa 8 n. 136 Ex 112 n. 27


Indice cronologico<br />

1588 febbraio 26 Capsa 47 n. 132 Ex 95 n. 57<br />

1588 febbraio 8 Capsa 47 n. 197 Ex 97 n. 78<br />

1588 marzo 1 Capsa 50 n. 85 Ex 97 n. 132<br />

1588 aprile 4 Capsa 4 n. 91 Ex 84 n. 33<br />

1588 aprile 27 Capsa 35 n. 27<br />

1588 maggio 1 Capsa 48 n. 70 Ex 95 n. 80<br />

1588 maggio 9 Capsa 9 n. 161 Ex 80 n. 44<br />

1588 giugno 11 Capsa 12 n. 53 Ex 84 n. 35<br />

1588 giugno 11 Capsa 4 n. 118 Ex 80 n. 46<br />

1588 giugno 17 Capsa 4 n. 92 Ex 84 n. 36<br />

1588 giugno 22 Capsa 4 n. 93 Ex 84 n. 37<br />

1588 luglio 29 Capsa 30 n. 57 Ex 84 n. 30<br />

1588 agosto 19 Capsa 4 n. 90 Ex 84 n. 32<br />

1588 settembre 6 Capsa 14 n. 130 Ex 102 n. 23<br />

1588 settembre 9 Capsa 14 n. 116 Ex 84 n. 28<br />

1588 dicembre 12 Capsa 9 n. 167 Ex 80 n. 71<br />

1588 dicembre 14 Capsa 49 n. 59 Ex 95 n. 98<br />

1588 dicembre 19 Capsa 4 n. 119 Ex 80 n. 47<br />

1588 dicembre 19 Capsa 49 n. 46 Ex 84 n. 29<br />

1588 dicembre 19 Capsa 51 n. 19 Ex 96 n. 50<br />

1589 - - Capsa 8 n. 136 Ex 112 n. 27<br />

1589 - - Capsa 12 n. 92 Ex 105 n. 6<br />

1589 - - Capsa 12 n. 48 Ex 78 n. 115<br />

1589 - - Capsa 31 n. 37 Ex 80 n. 39<br />

1589 gennaio 23 Capsa 9 n. 272 Ex 105 n. 11<br />

1589 febbraio 25 Capsa 50 n. 87 Ex 97 n. 134<br />

1589 aprile 15 Capsa 48 n. 76 Ex 97 n. 48<br />

1589 maggio 24 Capsa 47 n. 147 Ex 95 n. 84<br />

1589 giugno 10 Capsa 47 n. 227 Ex 97 n. 118<br />

1589 giugno 20 Capsa 4 n. 73 Ex 82 n. 31<br />

1589 settembre 4 Capsa 48 n. 71 Ex 95 n. 85<br />

1589 dicembre 8 Capsa 47 n. 172 Ex 97 n. 41<br />

1590 - - Capsa 8 n. 42<br />

1590 - - Capsa 8 n. 134 Ex 112 n. 21<br />

1590 - - Capsa 9 n. 185 Ex 97 n. 4<br />

1590 - - Capsa 47 n. 125 Ex 95 n. 48<br />

1590 gennaio 9 Capsa 12 n. 48 Ex 78 n. 115<br />

1590 gennaio 20 Capsa 14 n. 133 Ex 105 n. 7<br />

1590 gennaio 22 Capsa 13 n. 18 Ex 78 n. 110<br />

1590 febbraio - Capsa 12 n. 50 Ex 78 n. 100<br />

1590 febbraio - Capsa 12 n. 49 Ex 78 n. 92<br />

1590 febbraio 10 Capsa 13 n. 18 Ex 78 n. 110<br />

1590 febbraio 23 Capsa 12 n. 50 Ex 78 n. 100<br />

1590 marzo 4 Capsa 13 n. 17 Ex 78 n. 114<br />

1590 marzo 24 Capsa 5 n. 67 Ex 78 n. 113<br />

1590 aprile 7 Capsa 35 n. 20<br />

1590 aprile 10 Capsa 12 n. 50 Ex 78 n. 100<br />

1590 maggio 10 Capsa 12 n. 50 Ex 78 n. 100<br />

1590 luglio 7 Capsa 30 n. 113 Ex 108 n. 3<br />

1590 agosto 27 Capsa 4 n. 117 Ex 80 n. 38<br />

1590 agosto 27 Capsa 57 n. 114 Ex 95 n. 23<br />

1590 agosto 29 Capsa 47 n. 189 Ex 97 n. 64<br />

1590 settembre 7 Capsa 31 n. 54 Ex 96 n. 12<br />

1590 settembre 10 Capsa 6 n. 29 Ex 96 n. 20<br />

1590 settembre 10 Capsa 6 n. 30 Ex 96 n. 21<br />

1590 settembre 11 Capsa 6 n. 31 Ex 96 n. 22<br />

1590 settembre 19 Capsa 4 n. 65 Ex 82 n. 98<br />

1590 novembre 12 Capsa 44 n. 99 Ex 106 n. 20<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1698<br />

1591 - - Capsa 8 n. 42<br />

1591 marzo 1 Capsa 47 n. 198 Ex 97 n. 79<br />

1591 luglio 8 Capsa 57 n. 119 Ex 96 n. 25<br />

1591 luglio 10 Capsa 47 n. 174 Ex 97 n. 44<br />

1591 luglio 12 Capsa 4 n. 66 Ex 82 n. 100<br />

1591 ottobre 9 Capsa 57 n. 110 Ex 80 n. 54<br />

1591 ottobre 19 Capsa 47 n. 210 Ex 97 n. 98<br />

1591 novembre 10 Capsa 9 n. 222 Ex 104 n. 35<br />

1591 novembre 18 Capsa 57 n. 160 Ex 101 n. 47<br />

1591 dicembre 2 Capsa 3 n. 151 Ex 81 n. 64<br />

1592 - - Capsa 8 n. 42<br />

1592 aprile 8 Capsa 57 n. 128 Ex 96 n. 38<br />

1592 maggio 6 Capsa 47 n. 159 Ex 96 n. 45<br />

1592 giugno 8 Capsa 47 n. 221 Ex 97 n. 110<br />

1592 luglio 30 Capsa 52 n. 45<br />

1592 settembre 2 Capsa 57 n. 166 Ex 102 n. 78<br />

1592 novembre 10 Capsa 50 n. 83 Ex 97 n. 129<br />

1592 dicembre 22 Capsa 54 n. 43 Ex 95 n. 29<br />

1593 - - Capsa 4 n. 193 Ex 102 n. 76<br />

1593 - - Capsa 43 n. 79 Ex 98 n. 39<br />

1593 gennaio 29 Capsa 49 n. 66 Ex 97 n. 126<br />

1593 febbraio 2 Capsa 47 n. 199 Ex 97 n. 80<br />

1593 giugno 1 Capsa 47 n. 216 Ex 97 n. 104<br />

1593 luglio 4 Capsa 56 n. 61 Ex 78 n. 50<br />

1593 settembre 4 Capsa 50 n. 74 Ex 95 n. 77<br />

1593 novembre 3 Capsa 4 n. 192 Ex 102 n. 75<br />

1594 - - Capsa 12 n. 103 Ex 112 n. 10<br />

1594 marzo 2 Capsa 9 n. 191 Ex 102 n. 79<br />

1594 marzo 18 Capsa 47 n. 90 Ex 89 n. 6<br />

1594 agosto 3 Capsa 47 n. 183 Ex 97 n. 56<br />

1594 novembre 9 Capsa 59 n. 211 Ex 95 n. 18<br />

1595 - - Capsa 8 n. 136 Ex 112 n. 27<br />

1595 - - Capsa 49 n. 57 Ex 95 n. 60<br />

1595 - - Capsa 49 n. 60 Ex 95 n. 99<br />

1595 luglio 27 Capsa 47 n. 121 Ex 95 n. 44<br />

1595 ottobre 23 Capsa 56 n. 10<br />

1595 novembre 22 Capsa 83 n. 316 Ex 86 n. 303<br />

1595 dicembre 28 Capsa 51 n. 21 Ex 97 n. 123<br />

1596 - - Capsa 3 n. 208 Ex 103 n. 48<br />

1596 gennaio 24 Capsa 38 n. 109 Ex 103 n. 28<br />

1596 gennaio 24 Capsa 38 n. 109 Ex 103 n. 28<br />

1596 febbraio 1 Capsa 47 n. 123 Ex 95 n. 46<br />

1596 febbraio 16 Capsa 52 n. 38<br />

1596 marzo 2 Capsa 3 n. 197 Ex 101 n. 16<br />

1596 marzo 2 Capsa 57 n. 123 Ex 96 n. 30<br />

1596 aprile 1 Capsa 30 n. 91 Ex 95 n. 22<br />

1596 aprile 1 Capsa 30 n. 99 Ex 101 n. 30<br />

1596 aprile 24 Capsa 52 n. 39<br />

1596 maggio 29 Capsa 47 n. 200 Ex 97 n. 81<br />

1596 luglio 20 Capsa 59 n. 218 Ex 99 n. 12<br />

1596 ottobre 4 Capsa 83 n. 317 Ex 86 n. 304<br />

1596 ottobre 25 Capsa 31 n. 66 Ex 102 n. 26<br />

1596 novembre 12 Capsa 59 n. 217 Ex 99 n. 11<br />

1596 novembre 12 Capsa 59 n. 220 Ex 99 n. 14<br />

1596 novembre 16 Capsa 59 n. 213 Ex 97 n. 7<br />

1596 novembre 16 Capsa 59 n. 216 Ex 99 n. 10<br />

1596 novembre 16 Capsa 59 n. 232 Ex 103 n. 27<br />

1596 novembre 29 Capsa 59 n. 221 Ex 99 n. 15


Indice cronologico<br />

1596 novembre 8 Capsa 59 n. 219 Ex 99 n. 13<br />

1596 dicembre 28 Capsa 52 n. 60 Ex 100 n. 70<br />

1597 gennaio 5 Capsa 52 n. 61 Ex 100 n. 71<br />

1597 gennaio 17 Capsa 52 n. 62 Ex 100 n. 72<br />

1597 gennaio 18 Capsa 52 n. 57 Ex 99 n. 16<br />

1597 febbraio 12 Capsa 79 n. 392 Ex 102 n. 50<br />

1597 marzo 6 Capsa 47 n. 211 Ex 97 n. 99<br />

1597 aprile 12 Capsa 9 n. 215 Ex 104 n. 28<br />

1597 luglio 14 Capsa 57 n. 114 Ex 95 n. 23<br />

1597 agosto 13 Capsa 47 n. 217 Ex 97 n. 105<br />

1597 agosto 28 Capsa 1 n. 25 Ex 100 n. 15<br />

1597 agosto 28 Capsa 1 n. 26 Ex 100 n. 35<br />

1597 ottobre 7 Capsa 48 n. 79 Ex 97 n. 68<br />

1597 novembre 13 Capsa 51 n. 18 Ex 95 n. 35<br />

1597 novembre 23 Capsa 49 n. 58 Ex 95 n. 79<br />

1598 maggio 20 Capsa 4 n. 181 Ex 100 n. 13<br />

1598 marzo 11 Capsa 47 n. 212 Ex 97 n. 100<br />

1598 ottobre 2 Capsa 35 n. 39<br />

1599 - - Capsa 3 n. 105 Ex 78 n. 30<br />

1599 - - Capsa 47 n. 124 Ex 95 n. 47<br />

1599 gennaio 13 Capsa 73 n. 52 Ex 101 n. 55<br />

1599 aprile 20 Capsa 47 n. 126 Ex 95 n. 49<br />

1599 giugno 4 Capsa 50 n. 86 Ex 97 n. 133<br />

1599 settembre 23 Capsa 47 n. 163 Ex 97 n. 32<br />

1599 ottobre 12 Capsa 47 n. 201 Ex 97 n. 82<br />

1599 novembre 27 Capsa 47 n. 203 Ex 97 n. 84<br />

sec. XVI - fine Capsa 4 n. 59 Ex 78 n. 63<br />

sec. XVI - fine Capsa 17 n. 91 Ex 103 n. 49<br />

sec. XVI - fine Capsa 65 n. 11 Ex 84 n. 60<br />

sec. XVII Capsa 3 n. 216 Ex 108 n. 6<br />

sec. XVII Capsa 4 n. 89 Ex 84 n. 12<br />

sec. XVII Capsa 12 n. 50 Ex 78 n. 100<br />

sec. XVII Capsa 17 n. 94 Ex 105 n. 15<br />

sec. XVII Capsa 30 n. 109 Ex 101 n. 40<br />

sec. XVII Capsa 31 n. 64 Ex 98 n. 47<br />

sec. XVII Capsa 32 n. 67<br />

sec. XVII Capsa 34 n. 40 Ex 101 n. 11<br />

sec. XVII Capsa 40 n. 48 Ex 82 n. 70<br />

sec. XVII Capsa 43 n. 85 Ex 108 n. 4<br />

sec. XVII Capsa 43 n. 80 Ex 100 n. 87<br />

sec. XVII Capsa 45 n. 55 Ex 82 n. 95<br />

sec. XVII Capsa 47 n. 127 Ex 95 n. 50<br />

sec. XVII Capsa 47 n. 79 Ex 78 n. 111<br />

sec. XVII Capsa 47 n. 94 Ex 89 n. 10<br />

sec. XVII Capsa 49 n. 68 Ex 97 n. 130<br />

sec. XVII Capsa 50 n. 61 Ex 84 n. 19<br />

sec. XVII Capsa 51 n. 11 Ex 78 n. 93<br />

sec. XVII Capsa 57 n. 149 Ex 100 n. 38<br />

sec. XVII Capsa 57 n. 167 Ex 103 n. 5<br />

sec. XVII Capsa 57 n. 168 Ex 103 n. 6<br />

sec. XVII Capsa 67 n. 187 Ex 79 n. 51<br />

sec. XVII Capsa 73 n. 49 Ex 99 n. 95<br />

sec. XVII Capsa 79 n. 431 Ex 107 n. 3<br />

sec. XVII Capsa 79 n. 422 Ex 106 n. 4<br />

sec. XVII Capsa 81 n. 21 Ex 98 n. 1<br />

sec. XVII Capsa 81 n. 1 Ex 78 n. 22<br />

sec. XVII Capsa 82 n. 17 Ex 85 n. 52<br />

sec. XVII Capsa 82 n. 19 Ex 87 n. 25<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1699<br />

sec. XVII - inizio Capsa 8 n. 113 Ex 102 n. 63<br />

sec. XVII - inizio Capsa 57 n. 153 Ex 100 n. 42<br />

sec. XVII - inizio Capsa 79 n. 403 Ex 102 n. 68<br />

sec. XVII - I metà Capsa 44 n. 107 Ex 106 n. 35<br />

sec. XVII - I metà Capsa 73 n. 55 Ex 102 n. 29<br />

sec. XVII - I metà Capsa 73 n. 56 Ex 102 n. 45<br />

1600 febbraio 19 Capsa 47 n. 134 Ex 95 n. 67<br />

1600 febbraio 22 Capsa 57 n. 114 Ex 95 n. 23<br />

1600 aprile 26 Capsa 56 n. 28<br />

1600 maggio 2 Capsa 56 n. 76 Ex 81 n. 55<br />

1600 giugno 4 Capsa 47 n. 91 Ex 89 n. 7<br />

1600 novembre 20 Capsa 47 n. 117 Ex 95 n. 40<br />

1601 - - Capsa 8 n. 42<br />

1601 - - Capsa 8 n. 42<br />

1601 - - Capsa 50 n. 68 Ex 95 n. 31<br />

1601 gennaio 11 Capsa 47 n. 82 Ex 83 n. 50<br />

1601 marzo 14 Capsa 57 n. 154 Ex 100 n. 43<br />

1601 marzo 14 Capsa 57 n. 156 Ex 100 n. 45<br />

1601 giugno 26 Capsa 47 n. 156 Ex 95 n. 95<br />

1601 agosto 19 Capsa 47 n. 143 Ex 95 n. 78<br />

1601 settembre 7 Capsa 48 n. 75 Ex 97 n. 43<br />

1601 dicembre 1 Capsa 50 n. 76 Ex 96 n. 54<br />

1602 - - Capsa 47 n. 125 Ex 95 n. 48<br />

1602 - - Capsa 73 n. 72 Ex 107 n. 5<br />

1602 gennaio 8 Capsa 50 n. 76 Ex 96 n. 54<br />

1602 giugno 25 Capsa 30 n. 91 Ex 95 n. 22<br />

1602 agosto 18 Capsa 9 n. 207 Ex 104 n. 19<br />

1603 - - Capsa 17 n. 39 Ex 78 n. 28<br />

1603 - - Capsa 31 n. 68 Ex 102 n. 39<br />

1603 febbraio 23 Capsa 49 n. 64 Ex 97 n. 119<br />

1603 aprile 15 Capsa 57 n. 114 Ex 95 n. 23<br />

1603 aprile 21 Capsa 4 n. 203 Ex 106 n. 37<br />

1603 giugno 21 Capsa 30 n. 91 Ex 95 n. 22<br />

1603 giugno 21 Capsa 44 n. 88 Ex 101 n. 49<br />

1603 giugno 23 Capsa 57 n. 130 Ex 96 n. 40<br />

1603 ottobre 23 Capsa 31 n. 68 Ex 102 n. 39<br />

1604 - - Capsa 8 n. 42<br />

1604 - - Capsa 57 n. 152 Ex 100 n. 41<br />

1604 - - Capsa 85 n. 8<br />

1604 gennaio 2 Capsa 57 n. 104 Ex 79 n. 87<br />

1604 febbraio 6 Capsa 57 n. 148 Ex 100 n. 37<br />

1604 marzo 2 Capsa 80 n. 187 Ex 107 n. 6<br />

1604 marzo 8 Capsa 57 n. 150 Ex 100 n. 39<br />

1604 marzo 9 Capsa 31 n. 55 Ex 96 n. 13<br />

1604 aprile 12 Capsa 57 n. 151 Ex 100 n. 40<br />

1604 aprile 19 Capsa 57 n. 127 Ex 96 n. 37<br />

1604 aprile 26 Capsa 57 n. 122 Ex 96 n. 29<br />

1604 maggio 21 Capsa 57 n. 118 Ex 96 n. 24<br />

1604 maggio 21 Capsa 80 n. 14 Ex 80 n. 17<br />

1604 maggio 26 Capsa 43 n. 54 Ex 81 n. 56<br />

1604 agosto 5 Capsa 44 n. 96 Ex 106 n. 5<br />

1604 dicembre 7 Capsa 73 n. 41 Ex 95 n. 11<br />

1605 - - Capsa 50 n. 68 Ex 95 n. 31<br />

1605 marzo 19 Capsa 47 n. 157 Ex 95 n. 97<br />

1605 luglio 9 Capsa 30 n. 49 Ex 78 n. 23<br />

1605 luglio 15 Capsa 47 n. 218 Ex 97 n. 106<br />

1605 agosto 4 Capsa 33 n. 44<br />

1605 novembre 12 Capsa 57 n. 155 Ex 100 n. 44


Indice cronologico<br />

1605 dicembre 8 Capsa 50 n. 72 Ex 95 n. 64<br />

1606 - - Capsa 5 n. 81 Ex 102 n. 31<br />

1606 - - Capsa 8 n. 42<br />

1606 - - Capsa 49 n. 73 Ex 100 n. 85<br />

1606 marzo 31 Capsa 50 n. 73 Ex 95 n. 73/2<br />

1606 aprile 21 Capsa 50 n. 67 Ex 95 n. 30<br />

1606 aprile 27 Capsa 47 n. 140 Ex 95 n. 73 /1<br />

1606 ottobre 23 Capsa 3 n. 200 Ex 102 n. 37<br />

1606 dicembre 12 Capsa 47 n. 135 Ex 95 n. 68<br />

1607 - - Capsa 8 n. 42<br />

1607 - - Capsa 85 n. 8<br />

1607 aprile 1 Capsa 51 n. 27 Ex 100 n. 74<br />

1607 maggio 28 Capsa 31 n. 58 Ex 96 n. 16<br />

1607 luglio 11 Capsa 47 n. 141 Ex 95 n. 74<br />

1607 settembre 11 Capsa 47 n. 151 Ex 95 n. 90<br />

1608 - - Capsa 8 n. 42<br />

1608 aprile 9 Capsa 57 n. 157 Ex 100 n. 46<br />

1608 aprile 14 Capsa 44 n. 58 Ex 84 n. 17<br />

1608 luglio 12 Capsa 47 n. 128 Ex 95 n. 128<br />

1608 settembre 5 Capsa 57 n. 94 Ex 79 n. 64<br />

1608 ottobre 19 Capsa 13 n. 36 Ex 102 n. 33<br />

1608 - 1609 Capsa 73 n. 48 Ex 99 n. 94<br />

1609 - - Capsa 8 n. 42<br />

1609 - - Capsa 8 n. 42<br />

1609 - - Capsa 14 n. 131 Ex 102 n. 30<br />

1609 - - Capsa 14 n. 132 Ex 102 n. 34<br />

1609 - - Capsa 35 n. 40<br />

1609 gennaio 28 Capsa 3 n. 123 Ex 82 n. 20<br />

1609 aprile 11 Capsa 47 n. 114 Ex 95 n. 26<br />

1609 agosto 26 Capsa 32 n. 60<br />

1609 luglio 20 Capsa 47 n. 81 Ex 83 n. 56<br />

1609 luglio 27 Capsa 43 n. 84 Ex 102 n. 51<br />

1609 settembre 29 Capsa 9 n. 157 Ex 80 n. 21<br />

1609 ottobre 9 Capsa 73 n. 40 Ex 95 n. 10<br />

1609 ottobre 14 Capsa 48 n. 66 Ex 95 n. 27<br />

1609 novembre 24 Capsa 73 n. 42 Ex 95 n. 12<br />

1610 - - Capsa 8 n. 42<br />

1610 - - Capsa 8 n. 42<br />

1610 gennaio 11 Capsa 47 n. 222 Ex 97 n. 111<br />

1610 gennaio 13 Capsa 73 n. 28 Ex 84 n. 50<br />

1610 gennaio 26 Capsa 47 n. 184 Ex 97 n. 57<br />

1610 febbraio 21 Capsa 13 n. 37 Ex 102 n. 43<br />

1611 - - Capsa 80 n. 7 Ex 84 n. 26<br />

1611 gennaio 17 Capsa 47 n. 213 Ex 97 n. 101<br />

1611 febbraio 2 Capsa 47 n. 164 Ex 97 n. 33<br />

1611 febbraio 24 Capsa 3 n. 202 Ex 102 n. 41<br />

1611 maggio 7 Capsa 9 n. 195 Ex 104 n. 4<br />

1611 novembre 28 Capsa 80 n. 10 Ex 84 n. 49<br />

1611 dicembre 26 Capsa 50 n. 77 Ex 97 n. 69<br />

1612 - - Capsa 8 n. 42<br />

1612 maggio 5 Capsa 57 n. 162 Ex 102 n. 42<br />

1612 settembre 19 Capsa 3 n. 201 Ex 102 n. 40<br />

1612 settembre 28 Capsa 47 n. 185 Ex 97 n. 58<br />

1613 - - Capsa 8 n. 42<br />

1613 - - Capsa 80 n. 24 Ex 81 n. 72<br />

1613 gennaio 22 Capsa 80 n. 15 Ex 80 n. 18<br />

1613 febbraio 4 Capsa 65 n. 9 Ex 83 n. 96<br />

1613 aprile 20 Capsa 48 n. 77 Ex 97 63<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1700<br />

1613 giugno 4 Capsa 17 n. 81 Ex 100 n. 16<br />

1613 giugno 19 Capsa 4 n. 198 Ex 105 n. 67<br />

1613 settembre 29 Capsa 10 n. 58 Ex 81 n. 74<br />

1614 - - Capsa 8 n. 42<br />

1614 - - Capsa 79 n. 416 Ex 105 n. 87<br />

1614 agosto 11 Capsa 9 n. 174 Ex 81 n. 73<br />

1614 marzo 18 Capsa 1 n. 15<br />

1614 giugno 21 Capsa 3 n. 190 Ex 99 n. 64<br />

1614 maggio 9 Capsa 30 n. 91 Ex 95 n. 22<br />

1614 dicembre 10 Capsa 17 n. 109 Ex 105 n. 59<br />

1614 dicembre 17 Capsa 47 n. 214 Ex 97 n. 102<br />

1615 - - Capsa 34 n. 42 Ex 103 n. 19<br />

1615 - - Capsa 80 n. 8 Ex 84 n. 45<br />

1615 febbraio 28 Capsa 83 n. 318 Ex 86 n. 305<br />

1615 aprile 11 Capsa 47 n. 129 Ex 95 n. 53<br />

1615 maggio 16 Capsa 80 n. 16 Ex 80 n. 19<br />

1615 settembre 12 Capsa 30 n. 64 Ex 81 n. 58<br />

1615 settembre 16 Capsa 80 n. 178 Ex 103 n. 18<br />

1615 ottobre 14 Capsa 30 n. 110 Ex 102 n. 36<br />

1615 novembre 9 Capsa 80 n. 16 Ex 80 n. 19<br />

1615 novembre 29 Capsa 30 n. 58 Ex 84 n. 43<br />

1615 dicembre 19 Capsa 47 n. 175 Ex 97 n. 45<br />

1615 dicembre 24 Capsa 80 n. 9 Ex 84 n. 46<br />

1616 - - Capsa 4 n. 148 Ex 81 n. 59<br />

1616 - - Capsa 8 n. 42<br />

1616 marzo 18 Capsa 80 n. 21 Ex 80 n. 84<br />

1616 aprile 7 Capsa 9 n. 232 Ex 104 n. 51<br />

1616 aprile 11 Capsa 4 n. 151 Ex 81 n. 71<br />

1616 luglio 8 Capsa 80 n. 17 Ex 80 n. 20<br />

1616 agosto 20 Capsa 57 n. 102 Ex 79 n. 80<br />

1616 settembre 7 Capsa 81 n. 5 Ex 84 n. 44<br />

1616 novembre 28 Capsa 5 n. 83 Ex 107 n. 25<br />

1617 - - Capsa 8 n. 42<br />

1617 gennaio 9 Capsa 50 n. 88 Ex 97 n. 136<br />

1617 gennaio 23 Capsa 57 n. 163 Ex 102 n. 52<br />

1617 marzo 21 Capsa 12 n. 91 Ex 102 n. 48<br />

1617 marzo 31 Capsa 35 n. 41<br />

1617 luglio 21 Capsa 47 n. 165 Ex 97 n. 34<br />

1617 agosto 18 Capsa 59 n. 240 Ex 108 n. 10<br />

1617 novembre 12 Capsa 80 n. 17 Ex 80 n. 20<br />

1618 - - Capsa 1 n. 11<br />

1618 marzo 16 Capsa 50 n. 91 Ex 105 n. 23<br />

1618 maggio 7 Capsa 3 n. 203 Ex 102 n. 46<br />

1618 maggio 12 Capsa 3 n. 204 Ex 102 n. 47<br />

1618 maggio 12 Capsa 30 n. 111 Ex 102 n. 44<br />

1618 settembre 20 Capsa 80 n. 17 Ex 80 n. 20<br />

1619 gennaio 9 Capsa 50 n. 63 Ex 79 n. 48<br />

1619 aprile 19 Capsa 59 n. 226 Ex 99 n. 24<br />

1619 marzo 19 Capsa 48 n. 68 Ex 95 n. 54<br />

1619 marzo 22 Capsa 59 n. 225 Ex 99 n. 22<br />

1619 giugno 3 Capsa 47 n. 186 Ex 97 n. 60<br />

1619 agosto 3 Capsa 47 n. 136 Ex 95 n. 69<br />

1619 dicembre 14 Capsa 47 n. 152 Ex 95 n. 91<br />

1620 - - Capsa 48 n. 69 Ex 95 n. 59<br />

1620 - - Capsa 59 n. 234 Ex 105 n. 12<br />

1620 gennaio 5 Capsa 59 n. 223 Ex 99 n. 20<br />

1620 gennaio 20 Capsa 57 n. 125 Ex 96 n. 35<br />

1620 gennaio 20 Capsa 57 n. 125 Ex 96 n. 35


Indice cronologico<br />

1620 gennaio 31 Capsa 47 n. 137 Ex 95 n. 70<br />

1620 febbraio 10 Capsa 47 n. 188 Ex 97 n. 62<br />

1620 marzo 17 Capsa 59 n. 224 Ex 99 n. 21<br />

1620 marzo 31 Capsa 59 n. 212 Ex 97 n. 6<br />

1620 giugno 22 Capsa 49 n. 56 Ex 95 n. 51<br />

1620 agosto 2 Capsa 38 n. 91 Ex 82 n. 55<br />

1620 agosto 2 Capsa 38 n. 91 Ex 82 n. 55<br />

1620 agosto 10 Capsa 80 n. 17 Ex 80 n. 20<br />

1620 agosto 17 Capsa 80 n. 17 Ex 80 n. 20<br />

1620 settembre 8 Capsa 57 n. 120 Ex 96 n. 27<br />

1620 settembre 28 Capsa 9 n. 170 Ex 80 n. 87<br />

1620 settembre 28 Capsa 9 n. 170 Ex 80 n. 87<br />

1620 settembre 30 Capsa 9 n. 169 Ex 80 n. 86<br />

1620 ottobre 10 Capsa 80 n. 17 Ex 80 n. 20<br />

1620 ottobre 10 Capsa 9 n. 170 Ex 80 n. 87<br />

1620 dicembre 2 Capsa 59 n. 209 Ex 95 n. 16<br />

1621 - - Capsa 5 n. 32<br />

1621 luglio 7 Capsa 79 n. 247 Ex 80 n. 79<br />

1621 luglio 18 Capsa 65 n. 16 Ex 80 n. 59<br />

1621 agosto 10 Capsa 62 n. 148 Ex 99 n. 26<br />

1622 - 1647 Capsa 13 n. 21 Ex 82 21<br />

1622 aprile 30 Capsa 17 n. 84 Ex 100 n. 90<br />

1622 luglio 2 Capsa 56 n. 124 Ex 99 n. 25<br />

1622 agosto 24 Capsa 56 n. 131 Ex 103 n. 29<br />

1622 dicembre 22 Capsa 57 n. 114 Ex 95 n. 23<br />

1623 - - Capsa 5 n. 38<br />

1623 luglio 21 Capsa 49 n. 55 Ex 95 n. 34<br />

1623 novembre 17 Capsa 44 n. 90 Ex 103 n. 31<br />

1623 dicembre 4 Capsa 57 n. 114 Ex 95 n. 23<br />

1623 dicembre 12 Capsa 50 n. 81 Ex 97 n. 125<br />

1624 - - Capsa 5 n. 38<br />

1624 aprile 29 Capsa 3 n. 215 Ex 107 n. 8<br />

1624 ottobre 30 Capsa 82 n. 1 Ex 78 n. 136<br />

1625 - - Capsa 9 n. 275 Ex 107 n. 11<br />

1625 marzo 29 Capsa 48 n. 84 Ex 97 n. 93<br />

1625 dicembre 26 Capsa 4 n. 184 Ex 102 n. 5<br />

1625 dicembre 30 Capsa 4 n. 185 Ex 102 n. 6<br />

1626 - - Capsa 4 n. 187 Ex 102 n. 8<br />

1626 gennaio 1 Capsa 4 n. 186 Ex 102 n. 7<br />

1626 gennaio 4 Capsa 4 n. 189 Ex 102 n. 10<br />

1626 aprile 28 Capsa 81 n. 6 Ex 80 n. 96<br />

1626 maggio 6 Capsa 57 n. 98 Ex 79 n. 73<br />

1626 luglio 7 Capsa 33 n. 44<br />

1626 settembre 13 Capsa 4 n. 188 Ex 102 n. 9<br />

1626 dicembre 14 Capsa 49 n. 75 Ex 108 n. 1<br />

1627 - - Capsa 17 n. 39 Ex 78 n. 28<br />

1627 - - Capsa 57 n. 193 Ex 106 n. 21<br />

1627 gennaio 30 Capsa 4 n. 146 Ex 81 n. 42<br />

1627 marzo 15 Capsa 44 n. 52 Ex 33 n. 33<br />

1628 gennaio 4 Capsa 56 n. 122 Ex 99 n. 17<br />

1628 novembre 6 Capsa 31 n. 59 Ex 96 n. 17<br />

1629 gennaio 4 Capsa 56 n. 123 Ex 99 n. 18<br />

1629 aprile 11 Capsa 3 n. 191 Ex 99 n. 65<br />

1629 maggio 11 Capsa 44 n. 89 Ex 102 n. 11<br />

1629 luglio 8 Capsa 44 n. 89 Ex 102 n. 11<br />

1629 luglio 18 Capsa 44 n. 89 Ex 102 n. 11<br />

1629 luglio 29 Capsa 82 n. 1 Ex 78 n. 136<br />

1629 agosto 2 Capsa 47 n. 176 Ex 97 n. 46<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1701<br />

1629 agosto 7 Capsa 59 n. 229 Ex 102 n. 22<br />

1629 ottobre 9 Capsa 44 n. 89 Ex 102 n. 11<br />

1629 ottobre 30 Capsa 44 n. 89 Ex 102 n. 11<br />

1629 dicembre 5 Capsa 50 n. 82 Ex 97 n. 128<br />

1630 - - Capsa 18 n. 25 Ex 106 n. 52<br />

1630 febbraio 18 Capsa 49 n. 67 Ex 97 n. 127<br />

1630 febbraio 19 Capsa 44 n. 89 Ex 102 n. 11<br />

1630 febbraio 26 Capsa 80 n. 176 Ex 101 n. 18<br />

1630 marzo 2 Capsa 8 n. 94 Ex 84 n. 23<br />

1630 marzo .8 Capsa 57 n. 131 Ex 96 n. 60<br />

1630 aprile 20 Capsa 79 n. 323 Ex 99 n. 62<br />

1630 giugno 11 Capsa 30 n. 112 Ex 106 n. 59<br />

1630 maggio 4 Capsa 6 n. 23 Ex 78 n. 73<br />

1630 maggio 21 Capsa 17 n. 110 Ex 105 n. 62<br />

1630 maggio 21 Capsa 17 n. 116 Ex 105 n. 79<br />

1630 settembre 21 Capsa 49 n. 62 Ex 97 n. 59<br />

1630 dicembre 13 Capsa 51 n. 22 Ex 97 n. 124<br />

1631 - - Capsa 83 n. 330 Ex 100 n. 67<br />

1631 - - Capsa 3 n. 207 Ex 103 n. 42<br />

1631 - - Capsa 8 n. 115 Ex 107 n. 26<br />

1631 luglio 2 Capsa 34 n. 50 Ex 105 n. 29<br />

1631 luglio 24 Capsa 82 n. 29 Ex 105 n. 93<br />

1631 luglio 27 Capsa 83 n. 329 Ex 100 n. 66<br />

1631 agosto 18 Capsa 82 n. 30 Ex 105 n. 94<br />

1631 agosto 19 Capsa 82 n. 31 Ex 105 n. 95<br />

1631 dicembre 10 Capsa 57 n. 142 Ex 99 n. 28<br />

1631 dicembre 22 Capsa 47 n. 177 Ex 97 n. 47<br />

1632 - - Capsa 45 n. 78 Ex 101 n. 28<br />

1632 febbraio 4 Capsa 73 n. 43 Ex 95 n. 13<br />

1632 febbraio 26 Capsa 3 n. 104 Ex 78 n. 119<br />

1632 marzo 15 Capsa 9 n. 136 Ex 78 n. 135<br />

1632 marzo 29 Capsa 57 n. 129 Ex 96 n. 39<br />

1632 aprile 28 Capsa 59 n. 210 Ex 95 n. 17<br />

1632 maggio 8 Capsa 57 n. 114 Ex 95 n. 23<br />

1632 maggio 14 Capsa 31 n. 60 Ex 96 n. 18<br />

1632 maggio 14 Capsa 57 n. 117 Ex 96 n. 11<br />

1632 maggio 14 Capsa 57 n. 143 Ex 99 n. 29<br />

1632 maggio 21 Capsa 57 n. 121 Ex 96 n. 28<br />

1632 maggio 24 Capsa 59 n. 211 Ex 95 n. 18<br />

1632 maggio 28 Capsa 57 n. 126 Ex 96 n. 36<br />

1632 maggio 31 Capsa 80 n. 22 Ex 80 n. 91<br />

1632 giugno 25 Capsa 80 n. 17 Ex 80 n. 20<br />

1632 agosto 15 Capsa 65 n. 34 Ex 105 n. 56<br />

1632 novembre 3 Capsa 82 n. 1 Ex 78 n. 136<br />

1632 dicembre 17 Capsa 30 n. 91 Ex 95 n. 22<br />

1632 dicembre 21 Capsa 9 n. 157 Ex 80 n. 21<br />

1633 - - Capsa 45 n. 78 Ex 101 n. 28<br />

1633 - - Capsa 80 n. 22 Ex 80 n. 91<br />

1633 aprile 16 Capsa 35 n. 17<br />

1633 aprile 24 Capsa 65 n. 17 Ex 80 n. 90<br />

1633 aprile 24 Capsa 9 n. 171 Ex 80 n. 89<br />

1633 maggio 13 Capsa 30 n. 91 Ex 95 n. 22<br />

1634 - - Capsa 9 n. 168 Ex 80 n. 85<br />

1634 - - Capsa 8 n. 115 Ex 107 n. 26<br />

1634 febbraio 10 Capsa 8 n. 95 Ex 84 n. 31<br />

1634 febbraio 18 Capsa 31 n. 61 Ex 96 n. 19<br />

1634 marzo 13 Capsa 30 n. 91 Ex 95 n. 22<br />

1635 - - Capsa 8 n. 112 Ex 102 n. 57


Indice cronologico<br />

1635 - - Capsa 8 n. 115 Ex 107 n. 26<br />

1635 - - Capsa 65 n. 28 Ex 103 n. 4<br />

1635 giugno 25 Capsa 44 n. 25<br />

1635 agosto 4 Capsa 2 n. 78 Ex 79 n. 79<br />

1636 - - Capsa 5 n. 38<br />

1636 - - Capsa 80 n. 184 Ex 105 n. 75<br />

1636 febbraio 27 Capsa 57 n. 124 Ex 96 n. 34<br />

1636 marzo 2 Capsa 12 n. 96 Ex 107 n. 9<br />

1636 maggio 9 Capsa 50 n. 52 Ex 82 n. 60<br />

1636 maggio 19 Capsa 62 n. 149 Ex 103 n. 7<br />

1636 giugno 14 Capsa 67 n. 204 Ex 79 n. 109<br />

1636 luglio 7 Capsa 80 n. 23 Ex 80 n. 95<br />

1636 agosto 25 Capsa 79 n. 304 Ex 98 n. 29<br />

1636 dicembre 1 Capsa 8 n. 111 Ex 99 n. 76<br />

1636 post Capsa 65 n. 42 Ex 106 n. 49<br />

1637 - - Capsa 3 n. 81<br />

1637 - - Capsa 3 n. 82<br />

1637 - - Capsa 5 n. 38<br />

1637 gennaio 27 Capsa 18 n. 25 Ex 106 n. 52<br />

1637 agosto 20 Capsa 60 n. 120 Ex 103 n. 20<br />

1638 - - Capsa 79 n. 385 Ex 102 n. 17<br />

1638 - - Capsa 80 n. 179 Ex 103 n. 55<br />

1638 - - Capsa 80 n. 181 Ex 103 n. 57<br />

1638 - 1671 Capsa 57 n. 190 Ex 105 n. 9<br />

1638 gennaio 26 Capsa 47 n. 192 Ex 97 n. 73<br />

1638 maggio 25 Capsa 80 n. 182 Ex 103 n. 58<br />

1638 maggio 29 Capsa 17 n. 92 Ex 103 n. 54<br />

1638 giugno 12 Capsa 79 n. 252 Ex 85 n. 1<br />

1638 giugno 12 Capsa 80 n. 183 Ex 103 n. 59<br />

1638 agosto 31 Capsa 13 n. 45<br />

1638 settembre 20 Capsa 79 n. 304 Ex 98 n. 29<br />

1638 ottobre 27 Capsa 3 n. 139 Ex 79 n. 32<br />

1638 novembre 4 Capsa 79 n. 382 Ex 102 n. 14<br />

1638 novembre 6 Capsa 17 n. 76 Ex 99 n. 71<br />

1638 novembre 7 Capsa 79 n. 386 Ex 102 n. 18<br />

1638 novembre 11 Capsa 80 n. 180 Ex 103 n. 56<br />

1638 novembre 14 Capsa 79 n. 418 Ex 105 n. 89<br />

1639 - - Capsa 79 n. 384 Ex 102 n. 16<br />

1639 gennaio 2 Capsa 57 n. 135 Ex 98 n. 55<br />

1639 gennaio 13 Capsa 79 n. 383 Ex 102 n. 15<br />

1639 gennaio 16 Capsa 57 n. 135 Ex 98 n. 55<br />

1639 gennaio 23 Capsa 57 n. 135 Ex 98 n. 55<br />

1639 febbraio 23 Capsa 79 n. 364 Ex 100 n. 49<br />

1639 aprile 7 Capsa 57 n. 114 Ex 95 n. 23<br />

1639 aprile 16 Capsa 17 n. 77 Ex 99 n. 72<br />

1639 maggio 16 Capsa 17 n. 78 Ex 99 n. 73<br />

1639 giugno 15 Capsa 79 n. 376 Ex 101 n. 52<br />

1639 luglio 3 Capsa 17 n. 79 Ex 99 n. 74<br />

1639 agosto 11 Capsa 9 n. 143 Ex 82 n. 22<br />

1640 - - Capsa 73 n. 63 Ex 105 n. 58<br />

1640 - - Capsa 79 n. 306 Ex 98 n. 57<br />

1640 - - Capsa 79 n. 425 Ex 106 n. 25<br />

1640 - - Capsa 82 n. 28 Ex 98 n. 58<br />

1640 aprile 26 Capsa 47 n. 219 Ex 97 n. 107<br />

1640 maggio 6 Capsa 73 n. 64 Ex 105 n. 96<br />

1640 maggio 19 Capsa 73 n. 65 Ex 105 n. 97<br />

1640 ottobre 30 Capsa 8 n. 90 Ex 78 n. 106<br />

1640 ottobre 30 Capsa 9 n. 90<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1702<br />

1641 - - Capsa 79 n. 307 Ex 98 n. 64<br />

1641 - - Capsa 79 n. 308 Ex 98 n. 65<br />

1641 - - Capsa 57 n. 136 Ex 98 n. 59<br />

1641 febbraio 10 Capsa 59 n. 201 Ex 79 n. 74<br />

1641 marzo 12 Capsa 55 n. 20 Ex 80 n. 83<br />

1641 marzo 20 Capsa 43 n. 23<br />

1641 marzo 20 Capsa 57 n. 138 Ex 98 n. 61<br />

1641 marzo 20 Capsa 57 n. 139 Ex 98 n. 62<br />

1641 marzo 23 Capsa 57 n. 137 Ex 98 n. 60<br />

1641 aprile 14 Capsa 73 n. 66 Ex 105 n. 98<br />

1641 aprile 29 Capsa 79 n. 420 Ex 105 n. 99<br />

1641 maggio 4 Capsa 79 n. 421 Ex 105 n. 100<br />

1641 maggio 8 Capsa 50 n. 59 Ex 83 n. 32<br />

1641 giugno 10 Capsa 9 n. 157 Ex 80 n. 21<br />

1641 agosto 16 Capsa 79 n. 324 Ex 99 n. 63<br />

1641 agosto 23 Capsa 57 n. 140 Ex 98 n. 63<br />

1641 settembre 2 Capsa 79 n. 309 Ex 98 n. 66<br />

1641 settembre 4 Capsa 79 n. 310 Ex 98 n. 67<br />

1641 settembre 23 Capsa 79 n. 324 Ex 99 n. 63<br />

1641 ottobre 3 Capsa 44 n. 101 Ex 106 n. 29<br />

1642 - - Capsa 7 n. 42<br />

1642 - - Capsa 52 n. 67 Ex 103 n. 35<br />

1642 gennaio 13 Capsa 55 n. 20 Ex 80 n. 83<br />

1642 gennaio 18 Capsa 55 n. 20 Ex 80 n. 83<br />

1642 gennaio 21 Capsa 55 n. 20 Ex 80 n. 83<br />

1642 gennaio 24 Capsa 57 n. 135 Ex 98 n. 55<br />

1642 febbraio 12 Capsa 17 n. 90 Ex 103 n. 47<br />

1642 marzo 15 Capsa 34 n. 51 Ex 107 n. 13<br />

1642 marzo 30 Capsa 43 n. 24<br />

1642 maggio 21 Capsa 43 n. 25<br />

1642 maggio 23 Capsa 43 n. 26<br />

1642 maggio 23 Capsa 43 n. 27<br />

1642 maggio 24 Capsa 55 n. 38 Ex 100 n. 54<br />

1642 giugno 13 Capsa 43 n. 28<br />

1642 agosto 29 Capsa 9 n. 164 Ex 80 n. 66<br />

1643 febbraio 20 Capsa 80 n. 20 Ex 80 n. 80<br />

1643 maggio 3 Capsa 19 n. 7<br />

1643 luglio 10 Capsa 47 n. 204 Ex 97 n. 85<br />

1643 luglio 19 Capsa 9 n. 166 Ex 80 n. 70<br />

1643 luglio 25 Capsa 67 n. 209 Ex 79 n. 114<br />

1643 luglio 31 Capsa 67 n. 198 Ex 79 n. 103<br />

1643 agosto 18 Capsa 19 n. 8<br />

1643 settembre 12 Capsa 9 n. 165 Ex 80 n. 69<br />

1644 - 1645 Capsa 79 n. 244 Ex 80 n. 74<br />

1644 - - Capsa 13 n. 46<br />

1644 - - Capsa 32 n. 76<br />

1644 febbraio 27 Capsa 73 n. 67 Ex 105 n. 101<br />

1644 marzo 29 Capsa 17 n. 80 Ex 99 n. 75<br />

1644 aprile 22 Capsa 52 n. 65 Ex 101 n. 14<br />

1644 aprile 30 Capsa 4 n. 190 Ex 102 n. 72<br />

1644 luglio 23 Capsa 79 n. 419 Ex 105 n. 90<br />

1644 agosto 9 Capsa 17 n. 60 Ex 80 n. 97<br />

1644 agosto 26 Capsa 9 n. 148 Ex 83 n. 68<br />

1644 settembre 30 Capsa 79 n. 381 Ex 102 n. 13<br />

1644 ottobre 26 Capsa 67 n. 201 Ex 79 n. 106<br />

1645 - - Capsa 34 n. 53 Ex 107 n. 15<br />

1645 - - Capsa 79 n. 243 Ex 80 n. 73<br />

1645 - - Capsa 84 n. 18


Indice cronologico<br />

1645 gennaio 6 Capsa 67 n. 213 Ex 80 n. 65<br />

1645 marzo 13 Capsa 80 n. 3 Ex 78 n. 82<br />

1645 maggio 21 Capsa 79 n. 243 Ex 80 n. 73<br />

1645 maggio 21 Capsa 79 n. 243 Ex 80 n. 73<br />

1645 agosto 6 Capsa 79 n. 243 Ex 80 n. 73<br />

1645 ottobre 7 Capsa 67 n. 182 Ex 79 n. 43<br />

1646 - - Capsa 65 n. 26 Ex 102 n. 80<br />

1646 - - Capsa 79 n. 399 Ex 102 n. 64<br />

1646 - - Capsa 80 n. 11 Ex 79 n. 13<br />

1646 aprile 15 Capsa 57 n. 109 Ex 80 n. 51<br />

1646 aprile 21 Capsa 81 n. 54 Ex 107 n. 10<br />

1646 aprile 22 Capsa 84 n. 18<br />

1646 luglio 14 Capsa 19 n. 9<br />

1646 luglio 22 Capsa 81 n. 39 Ex 102 n. 82<br />

1646 ottobre 12 Capsa 44 n. 84 Ex 100 n. 63<br />

1646 novembre 26 Capsa 67 n. 206 Ex 79 n. 111<br />

1647 - - Capsa 80 n. 3 Ex 78 n. 82<br />

1647 - - Capsa 80 n. 3 Ex 78 n. 82<br />

1647 - - Capsa 80 n. 13 Ex 80 n. 13<br />

1647 febbraio 7 Capsa 80 n. 11 Ex 79 n. 13<br />

1647 marzo 31 Capsa 13 n. 27 Ex 80 n. 88<br />

1647 giugno 15 Capsa 39 n. 48 Ex 81 n. 1<br />

1647 settembre 15 Capsa 13 n. 7<br />

1647 dicembre 9 Capsa 79 n. 367 Ex 100 n. 89<br />

1647 dicembre 29 Capsa 59 n. 205 Ex 79 n. 88<br />

1648 - - Capsa 31 n. 71 Ex 105 n. 74<br />

1648 - - Capsa 65 n. 29 Ex 103 n. 13<br />

1648 - - Capsa 65 n. 30 Ex 103 n. 14<br />

1648 gennaio 16 Capsa 66 n. 16 Ex 108 n. 9<br />

1648 gennaio 23 Capsa 67 n. 192 Ex 79 n. 97<br />

1648 luglio 25 Capsa 67 n. 205 Ex 79 n. 110<br />

1648 luglio 27 Capsa 80 n. 6 Ex 84 n. 14<br />

1648 ottobre 3 Capsa 67 n. 190 Ex 79 n. 72<br />

1648 dicembre 31 Capsa 6 n. 22 Ex 78 n. 107<br />

1649 - - Capsa 33 n. 44<br />

1649 gennaio 30 Capsa 67 n. 212 Ex 80 n. 63<br />

1649 febbraio 16 Capsa 4 n. 182 Ex 100 n. 77<br />

1649 settembre 19 Capsa 9 n. 239 Ex 104 n. 67<br />

1649 ottobre 2 Capsa 33 n. 44<br />

1649 novembre 9 Capsa 32 n. 72<br />

sec. XVII - metà Capsa 44 n. 111 Ex 106 n. 43<br />

sec. XVII - metà Capsa 45 n. 58 Ex 79 n. 7<br />

sec. XVII - metà Capsa 79 n. 295 Ex 88 n. 29<br />

sec. XVII - metà Capsa 82 n. 20 Ex 89 n. 3<br />

sec. XVII - II metà Capsa 34 n. 45 Ex 103 n. 53<br />

sec. XVII - II metà Capsa 45 n. 57 Ex 84 n. 37<br />

sec. XVII - II metà Capsa 65 n. 20 Ex 88 n. 28<br />

sec. XVII - II metà Capsa 65 n. 38 Ex 106 n. 14<br />

sec. XVII - II metà Capsa 65 n. 40 Ex 106 n. 38<br />

sec. XVII - II metà Capsa 66 n. 9 Ex 80 n. 58<br />

sec. XVII - II metà Capsa 81 n. 26 Ex 98 n. 44<br />

1650 giugno 14 Capsa 44 n. 113 Ex 106 n. 45<br />

1650 settembre 25 Capsa 43 n. 82 Ex 101 n. 27<br />

1650 dicembre 4 Capsa 9 n. 208 Ex 104 n. 20<br />

1651 - - Capsa 5 n. 38<br />

1651 - - Capsa 47 n. 98 Ex 89 n. 18<br />

1651 luglio 8 Capsa 48 n. 89 Ex 105 n. 13<br />

1651 ottobre 7 Capsa 52 n. 63 Ex 100 n. 75<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1703<br />

1652 - - Capsa 5 n. 38<br />

1652 gennaio 16 Capsa 81 n. 7 Ex 80 n. 98<br />

1652 gennaio 18 Capsa 55 n. 19 Ex 80 n. 82<br />

1652 febbraio 23 Capsa 79 n. 389 Ex 102 n. 21<br />

1652 marzo 6 Capsa 79 n. 242 Ex 80 n. 48<br />

1652 marzo 18 Capsa 79 n. 388 Ex 102 n. 20<br />

1652 aprile 27 Capsa 8 n. 114 Ex 106 n. 19<br />

1652 agosto 5 Capsa 45 n. 79 Ex 106 n. 10<br />

1652 ottobre 16 Capsa 81 n. 7 Ex 80 n. 98<br />

1652 dicembre 21 Capsa 52 n. 68 Ex 103 n. 36<br />

1653 - - Capsa 4 n. 202 Ex 106 n. 22<br />

1653 - - Capsa 5 n. 38<br />

1653 - - Capsa 5 n. 38<br />

1653 - - Capsa 52 n. 49 Ex 81 n. 93<br />

1653 - - Capsa 79 n. 302 Ex 98 n. 14<br />

1653 - - Capsa 79 n. 423 Ex 106 n. 16<br />

1653 - - Capsa 81 n. 23 Ex 98 n. 28<br />

1653 febbraio 8 Capsa 51 n. 25 Ex 99 n. 30<br />

1653 maggio 22 Capsa 9 n. 135 Ex 78 n. 105<br />

1653 agosto 24 Capsa 52 n. 64 Ex 100 n. 76<br />

1653 settembre 11 Capsa 9 n. 158 Ex 80 n. 22<br />

1653 ottobre 31 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1653 dicembre 20 Capsa 67 n. 202 Ex 79 n. 107<br />

1653 dicembre 20 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1654 - - Capsa 17 n. 93 Ex 103 n. 60<br />

1654 maggio 4 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1654 maggio 9 Capsa 59 n. 233 Ex 103 n. 33<br />

1654 luglio 11 Capsa 67 n. 210 Ex 79 n. 115<br />

1654 novembre 10 Capsa 73 n. 14<br />

1654 novembre 16 Capsa 4 n. 194 Ex 103 n. 30<br />

1654 novembre 17 Capsa 81 n. 25 Ex 98 n. 43<br />

1654 novembre 27 Capsa 44 n. 95 Ex 105 n. 69<br />

1655 - - Capsa 17 n. 93 Ex 103 n. 60<br />

1655 - - Capsa 79 n. 365 Ex 100 n. 51<br />

1655 gennaio 9 Capsa 81 n. 51 Ex 106 n. 18<br />

1655 gennaio 17 Capsa 79 n. 292 Ex 87 n. 5<br />

1655 febbraio 19 Capsa 44 n. 102 Ex 106 n. 30<br />

1655 aprile 24 Capsa 67 n. 191 Ex 79 n. 96<br />

1655 aprile 27 Capsa 80 n. 22 Ex 80 n. 91<br />

1655 settembre 11 Capsa 82 n. 14 Ex 80 n. 92<br />

1655 novembre 6 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1656 - - Capsa 34 n. 29 Ex 79 n. 26<br />

1656 marzo 25 Capsa 57 n. 108 Ex 80 n. 50<br />

1656 giugno 21 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1656 agosto 15 Capsa 9 n. 172 Ex 80 n. 93<br />

1657 - - Capsa 5 n. 38<br />

1657 - - Capsa 52 n. 59 Ex 100 n. 62<br />

1657 febbraio 1 Capsa 67 n. 185 Ex 79 n. 46<br />

1657 marzo 21 Capsa 32 n. 61<br />

1657 marzo 28 Capsa 79 n. 409 Ex 105 n. 80<br />

1657 aprile 1 Capsa 17 n. 114 Ex 105 n. 71<br />

1657 maggio 11 Capsa 79 n. 410 Ex 105 n. 81<br />

1657 maggio 15 Capsa 59 n. 202 Ex 79 n. 82<br />

1657 giugno 16 Capsa 67 n. 211 Ex 79 n. 116<br />

1657 luglio 29 Capsa 57 n. 95 Ex 79 n. 66<br />

1657 luglio 9 Capsa 79 n. 411 Ex 105 n. 82<br />

1657 agosto 20 Capsa 59 n. 206 Ex 79 n. 93<br />

1657 novembre 20 Capsa 52 n. 48 Ex 80 n. 79


Indice cronologico<br />

1657 dicembre 22 Capsa 59 n. 207 Ex 80 n. 25<br />

1658 gennaio 13 Capsa 52 n. 17<br />

1658 gennaio 31 Capsa 4 n. 60 Ex 78 n. 101<br />

1658 maggio 26 Capsa 52 n. 40<br />

1658 giugno 12 Capsa 9 n. 197 Ex 104 n. 7<br />

1658 agosto 11 Capsa 43 n. 46<br />

1658 agosto 23 Capsa 79 n. 407 Ex 102 n. 83<br />

1658 novembre 2 Capsa 9 n. 137 Ex 78 n. 108<br />

1658 dicembre 15 Capsa 44 n. 116 Ex 106 n. 69<br />

1658 dicembre 22 Capsa 44 n. 104 Ex 106 n. 32<br />

1659 - 1684 Capsa 3 n. 108 Ex 78 n. 81<br />

1659 febbraio 7 Capsa 44 n. 116 Ex 106 n. 69<br />

1659 aprile 11 Capsa 55 n. 23 Ex 81 n. 96<br />

1659 maggio 16 Capsa 6 n. 26 Ex 80 n. 99<br />

1659 maggio 16 Capsa 44 n. 116 Ex 106 n. 69<br />

1659 maggio 23 Capsa 80 n. 3 Ex 78 n. 82<br />

1659 luglio 1 Capsa 80 n. 3 Ex 78 n. 82<br />

1659 luglio 6 Capsa 80 n. 3 Ex 78 n. 82<br />

1659 luglio 23 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1659 agosto 20 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1659 settembre 8 Capsa 30 n. 100 Ex 101 n. 31<br />

1659 settembre 28 Capsa 43 n. 46<br />

1659 dicembre 3 Capsa 6 n. 26 Ex 80 n. 99<br />

1659 dicembre 6 Capsa 6 n. 26 Ex 80 n. 99<br />

1659 dicembre 18 Capsa 6 n. 26 Ex 80 n. 99<br />

1659 dicembre 30 Capsa 9 n. 139 Ex 78 n. 109<br />

1660 - - Capsa 34 n. 43 Ex 103 n. 51<br />

1660 - - Capsa 56 n. 133 Ex 105 n. 70<br />

1660 - - Capsa 57 n. 171 Ex 103 n. 61<br />

1660 - - Capsa 79 n. 7 Ex 78 n. 120<br />

1660 febbraio 17 Capsa 66 n. 5 Ex 82 n. 58<br />

1660 aprile 26 Capsa 41 n. 7 Ex 83 n. 24<br />

1660 aprile 26 Capsa 56 n. 137 Ex 109 n. 57<br />

1660 aprile 26 Capsa 56 n. 139 Ex 111 n. 64<br />

1660 maggio 14 Capsa 34 n. 39 Ex 101 n. 10<br />

1660 settembre 24 Capsa 44 n. 116 Ex 106 n. 69<br />

1660 settembre 24 Capsa 56 n. 90 Ex 89 n. 1<br />

1660 settembre 25 Capsa 17 n. 111 Ex 105 n. 63<br />

1660 ottobre 11 Capsa 79 n. 412 Ex 105 n. 83<br />

1661 - - Capsa 9 n. 153 Ex 79 n. 27<br />

1661 - - Capsa 13 n. 48<br />

1661 - - Capsa 35 n. 24<br />

1661 - - Capsa 55 n. 39 Ex 100 n. 55<br />

1661 marzo 27 Capsa 3 n. 136 Ex 79 n. 20<br />

1661 aprile 8 Capsa 34 n. 25 Ex 78 n. 88<br />

1661 luglio 1 Capsa 34 n. 38 Ex 100 n. 20<br />

1661 luglio 1 Capsa 44 n. 48 Ex 78 n. 86<br />

1662 - - Capsa 3 n. 134 Ex 79 n. 18<br />

1662 - - Capsa 3 n. 137 Ex 79 n. 21<br />

1662 - - Capsa 14 n. 117 Ex 79 n. 34<br />

1662 - - Capsa 35 n. 23<br />

1662 - - Capsa 80 n. 12 Ex 79 n. 22<br />

1662 luglio 7 Capsa 3 n. 136 Ex 79 n. 20<br />

1662 luglio 7 Capsa 34 n. 44 Ex 103 n. 52<br />

1662 luglio 8 Capsa 13 n. 24 Ex 79 n. 30<br />

1662 luglio 22 Capsa 80 n. 22 Ex 80 n. 91<br />

1662 luglio 22 Capsa 9 n. 154 Ex 79 n. 33<br />

1662 luglio 30 Capsa 79 n. 298 Ex 89 n. 39<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1704<br />

1662 maggio 12 Capsa 13 n. 25 Ex 79 n. 83<br />

1662 maggio 16 Capsa 6 n. 27 Ex 80 n. 100<br />

1662 agosto 11 Capsa 3 n. 135 Ex 79 n. 19<br />

1663 - - Capsa 35 n. 22<br />

1663 - - Capsa 36 n. 13<br />

1663 gennaio 3 Capsa 3 n. 138 Ex 79 n. 29<br />

1663 gennaio 19 Capsa 65 n. 23 Ex 101 n. 25<br />

1663 gennaio 26 Capsa 55 n. 8 Ex 78 n. 83<br />

1663 febbraio 23 Capsa 12 n. 54 Ex 79 n. 17<br />

1663 marzo 6 Capsa 14 n. 114 Ex 78 n. 72<br />

1663 maggio 10 Capsa 9 n. 152 Ex 79 n. 23<br />

1663 maggio 11 Capsa 9 n. 151 Ex 79 n. 15<br />

1663 maggio 31 Capsa 57 n. 83 Ex 82 n. 4<br />

1663 giugno 17 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 luglio 27 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 agosto 26 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 settembre 10 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 settembre 22 Capsa 81 n. 41 Ex 103 n. 8<br />

1663 settembre 22 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 settembre 30 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 ottobre 1 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 ottobre 6 Capsa 57 n. 81 Ex 82 n. 1<br />

1663 novembre 3 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 novembre 19 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 novembre 21 Capsa 57 n. 81 Ex 82 n. 1<br />

1663 dicembre 1 Capsa 57 n. 81 Ex 82 n. 1<br />

1663 dicembre 4 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 dicembre 5 Capsa 57 n. 81 Ex 82 n. 1<br />

1663 dicembre 5 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 dicembre 5 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 dicembre 5 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 dicembre 5 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 dicembre 7 Capsa 57 n. 81 Ex 82 n. 1<br />

1663 dicembre 7 Capsa 57 n. 81 Ex 82 n. 1<br />

1663 dicembre 7 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 dicembre 7 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 dicembre 9 Capsa 52 n. 41<br />

1663 dicembre 10 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 dicembre 11 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 dicembre 12 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 dicembre 14 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 dicembre 15 Capsa 52 n. 47 Ex 82 n. 87<br />

1663 dicembre 18 Capsa 82 n. 15 Ex 80 n. 101<br />

1663 dicembre 22 Capsa 30 n. 54 Ex 82 n. 6<br />

1663 dicembre 29 Capsa 35 n. 21<br />

1664 - - Capsa 81 n. 52 Ex 106 n. 46<br />

1664 gennaio 2 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 4 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 5 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 6 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 7 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 8 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 9 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 10 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 10 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 11 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 12 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 13 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2


Indice cronologico<br />

1664 gennaio 14 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 17 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 17 Capsa 73 n. 30 Ex 79 n. 90<br />

1664 gennaio 19 Capsa 44 n. 114 Ex 106 n. 62<br />

1664 gennaio 19 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 21 Capsa 35 n. 25<br />

1664 gennaio 21 Capsa 44 n. 114 Ex 106 n. 62<br />

1664 gennaio 21 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 21 Capsa 57 n. 90 Ex 79 n. 58<br />

1664 gennaio 23 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 24 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 25 Capsa 30 n. 59 Ex 79 n. 67<br />

1664 gennaio 25 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 25 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 25 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 gennaio 25 Capsa 57 n. 147 Ex 100 n. 23<br />

1664 gennaio 27 Capsa 57 n. 88 Ex 79 n. 49<br />

1664 gennaio 31 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 febbraio 1 Capsa 57 n. 147 Ex 100 n. 23<br />

1664 febbraio 2 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 febbraio 4 Capsa 57 n. 145 Ex 99 n. 43<br />

1664 febbraio 11 Capsa 57 n. 99 Ex 79 n. 75<br />

1664 febbraio 21 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 marzo 17 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1664 aprile 22 Capsa 55 n. 12 Ex 82 n. 54<br />

1664 aprile 28 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 maggio 7 Capsa 17 n. 120<br />

1664 maggio 8 Capsa 80 n. 185 Ex 105 n. 76<br />

1664 giugno 8 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 agosto 22 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1664 settembre 12 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1664 settembre 21 Capsa 57 n. 144 Ex 99 n. 31<br />

1664 settembre 25 Capsa 57 n. 101 Ex 79 n. 78<br />

1664 settembre 30 Capsa 3 n. 107 Ex 78 n. 54<br />

1664 settembre 30 Capsa 32 n. 74<br />

1664 ottobre 22 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 dicembre 26 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1664 dicembre 28 Capsa 57 n. 82 Ex 82 n. 2<br />

1665 - - Capsa 80 n. 12 Ex 79 n. 22<br />

1665 - - Capsa 81 n. 37 Ex 100 n. 47<br />

1665 febbraio 3 Capsa 13 n. 50<br />

1665 febbraio 8 Capsa 3 n. 107 Ex 78 n. 54<br />

1665 aprile 3 Capsa 79 n. 237 Ex 79 n. 16<br />

1665 aprile 17 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1665 maggio 5 Capsa 79 n. 413 Ex 105 n. 84<br />

1665 maggio 28 Capsa 44 n. 115 Ex 106 n. 63<br />

1665 giugno 5 Capsa 35 n. 42<br />

1665 giugno 7 Capsa 44 n. 117 Ex 106 n. 70<br />

1665 luglio 3 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1665 luglio 7 Capsa 59 n. 198 Ex 79 n. 53<br />

1665 luglio 7 Capsa 59 n. 199 Ex 79 n. 54<br />

1665 luglio 7 Capsa 59 n. 204 Ex 79 n. 85<br />

1665 luglio 7 - 11 Capsa 59 n. 230 Ex 103 n. 17<br />

1665 luglio 31 Capsa 56 n. 135 Ex 107 n. 53<br />

1665 luglio 31 Capsa 84 n. 6<br />

1665 agosto 11 Capsa 44 n. 109 Ex 106 n. 41<br />

1665 agosto 24 Capsa 4 n. 57 Ex 78 n. 87<br />

1665 ottobre 13 Capsa 17 n. 85 Ex 100 n. 91<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1705<br />

1665 ottobre 13 Capsa 17 n. 91 Ex 100 n. 91<br />

1665 ottobre 13 Capsa 55 n. 50 Ex 106 n. 47<br />

1665 novembre 11 Capsa 84 n. 6<br />

1665 dicembre 11 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1666 - - Capsa 57 n. 133 Ex 98 n. 30<br />

1666 - - Capsa 65 n. 31 Ex 103 n. 15<br />

1666 febbraio 3 Capsa 56 n. 142 Ex 114 n. 76<br />

1666 febbraio 9 Capsa 55 n. 40 Ex 100 n. 56<br />

1666 marzo 7 Capsa 51 n. 28 Ex 106 n. 26<br />

1666 marzo 26 Capsa 55 n. 41 Ex 100 n. 57<br />

1666 maggio 12 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1666 maggio 26 Capsa 56 n. 132 Ex 104 n. 33<br />

1666 maggio 26 Capsa 56 n. 141 Ex 113 n. 75<br />

1666 luglio 9 Capsa 3 n. 212 Ex 105 n. 66<br />

1666 luglio 9 Capsa 44 n. 117 Ex 106 n. 70<br />

1666 luglio 9 Capsa 84 n. 6<br />

1666 luglio 10 Capsa 79 n. 3 Ex 78 n. 124<br />

1666 luglio 10 Capsa 80 n. 186 Ex 105 n. 77<br />

1666 luglio 22 Capsa 4 n. 55 Ex 78 n. 122<br />

1666 agosto 1 Capsa 56 n. 60 Ex 78 n. 123<br />

1666 agosto 5 Capsa 56 n. 60 Ex 78 n. 123<br />

1666 agosto 19 Capsa 56 n. 60 Ex 78 n. 123<br />

1666 settembre 5 Capsa 62 n. 147 Ex 79 n. 117<br />

1666 ottobre 2 Capsa 67 n. 193 Ex 79 n. 98<br />

1666 ottobre 21 Capsa 2 n. 66<br />

1666 ottobre 22 Capsa 55 n. 42 Ex 100 n. 58<br />

1666 novembre 5 Capsa 55 n. 42 Ex 100 n. 58<br />

1666 novembre 10 Capsa 79 n. 3 Ex 78 n. 124<br />

1666 novembre 28 Capsa 79 n. 3 Ex 78 n. 124<br />

1666 dicembre 4 Capsa 79 n. 3 Ex 78 n. 124<br />

1666 dicembre 11 Capsa 55 n. 43 Ex 100 n. 59<br />

1666 dicembre 30 Capsa 79 n. 3 Ex 78 n. 124<br />

1667 - 1669 Capsa 26 n. 43 Ex 87 n. 1<br />

1667 - - Capsa 13 n. 47<br />

1667 - - Capsa 57 n. 80 Ex 82 n. 23<br />

1667 gennaio 12 Capsa 79 n. 433 Ex 79 n. 125<br />

1667 gennaio 16 Capsa 79 n. 433 Ex 79 n. 125<br />

1667 gennaio 16 Capsa 79 n. 433 Ex 79 n. 125<br />

1667 gennaio 20 Capsa 79 n. 433 Ex 79 n. 125<br />

1667 gennaio 22 Capsa 79 n. 433 Ex 79 n. 125<br />

1667 febbraio 14 Capsa 73 n. 26 Ex 78 n. 126<br />

1667 marzo 2 Capsa 79 n. 2 Ex 78 n. 127<br />

1667 marzo 5 Capsa 79 n. 2 Ex 78 n. 127<br />

1667 marzo 19 Capsa 79 n. 2 Ex 78 n. 127<br />

1667 marzo 26 Capsa 17 n. 86 Ex 103 n. 43<br />

1667 marzo 30 Capsa 79 n. 2 Ex 78 n. 127<br />

1667 aprile 2 Capsa 79 n. 8 Ex 78 n. 128<br />

1667 aprile 9 Capsa 79 n. 8 Ex 78 n. 128<br />

1667 aprile 25 Capsa 57 n. 86 Ex 82 n. 5<br />

1667 maggio 3 Capsa 73 n. 23 Ex 78 n. 103<br />

1667 maggio 18 Capsa 40 n. 47 Ex 78 n. 129<br />

1667 giugno 11 Capsa 40 n. 47 Ex 78 n. 129<br />

1667 luglio 19 Capsa 17 n. 115 Ex 105 n. 73<br />

1667 luglio 28 Capsa 57 n. 87 Ex 82 n. 11<br />

1667 luglio 29 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1667 agosto 20 Capsa 40 n. 47 Ex 78 n. 129<br />

1667 agosto 23 Capsa 40 n. 47 Ex 78 n. 129<br />

1667 settembre 10 Capsa 79 n. 6 Ex 78 n. 130


Indice cronologico<br />

1667 settembre 12 Capsa 9 n. 138 Ex 78 n. 70<br />

1667 ottobre 1 Capsa 57 n. 86 Ex 82 n. 5<br />

1667 ottobre 8 Capsa 30 n. 101 Ex 101 n. 32<br />

1667 ottobre 8 Capsa 30 n. 102 Ex 101 n. 33<br />

1667 ottobre 25 Capsa 44 n. 118 Ex 106 n. 71<br />

1667 ottobre 26 Capsa 47 n. 84 Ex 81 n. 43<br />

1667 novembre 1 Capsa 3 n. 209 Ex 105 n. 14<br />

1667 novembre 5 Capsa 9 n. 138 Ex 78 n. 70<br />

1667 novembre 10 Capsa 44 n. 105 Ex 106 n. 33<br />

1668, 1669, 1670 Capsa 79 n. 427 Ex 106 n. 54<br />

1668 - - Capsa 5 n. 38<br />

1668 - - Capsa 50 n. 62 Ex 79 n. 9<br />

1668 - - Capsa 65 n. 24 Ex 101 n. 50<br />

1668 - - Capsa 65 n. 32 Ex 105 n. 2<br />

1668 - - Capsa 79 n. 424 Ex 106 n. 17<br />

1668 gennaio 9 Capsa 44 n. 118 Ex 106 n. 71<br />

1668 gennaio 16 Capsa 56 n. 134 Ex 106 n. 36<br />

1668 aprile 10 Capsa 65 n. 33 Ex 105 n. 3<br />

1668 aprile 10 Capsa 73 n. 24 Ex 78 n. 84<br />

1668 aprile 15 Capsa 44 n. 106 Ex 106 n. 34<br />

1668 maggio 7 Capsa 8 n. 93 Ex 84 n. 18<br />

1668 agosto 3 Capsa 79 n. 238 Ex 80 n. 12<br />

1668 settembre 22 Capsa 3 n. 198 Ex 101 n. 53<br />

1668 ottobre 14 Capsa 39 n. 55 Ex 105 n. 34<br />

1668 dicembre 31 Capsa 66 n. 4 Ex 78 n. 90<br />

1669 - - Capsa 4 n. 201 Ex 105 n. 78<br />

1669 - - Capsa 56 n. 140 Ex 112 n. 67<br />

1669 gennaio 6 Capsa 17 n. 95 Ex 105 n. 35<br />

1669 gennaio 24 Capsa 51 n. 16 Ex 80 n. 10<br />

1669 agosto 4 Capsa 17 n. 96 Ex 105 n. 36<br />

1669 agosto 11 Capsa 39 n. 56 Ex 105 n. 37<br />

1669 settembre 5 Capsa 56 n. 62 Ex 82 n. 84<br />

1669 ottobre 26 Capsa 44 n. 94 Ex 105 n. 42<br />

1669 novembre 1 Capsa 17 n. 97 Ex 105 n. 38<br />

1669 novembre 2 Capsa 17 n. 98 Ex 105 n. 39<br />

1669 novembre 2 Capsa 17 n. 99 Ex 105 n. 40<br />

1669 novembre 9 Capsa 17 n. 100 Ex 105 n. 41<br />

1669 novembre 16 Capsa 17 n. 101 Ex 105 n. 43<br />

1669 novembre 24 Capsa 17 n. 118 Ex 106 n. 68<br />

1669 novembre 30 Capsa 17 n. 102 Ex 105 n. 44<br />

1669 dicembre 29 Capsa 17 n. 107 Ex 105 n. 50<br />

1669 dicembre 29 Capsa 44 n. 120 Ex 106 n. 77<br />

1669 dicembre 29 Capsa 44 n. 121 Ex 106 n. 78<br />

1670 - - Capsa 6 n. 24 Ex 79 n. 35<br />

1670 - - Capsa 17 n. 112 Ex 105 n. 64<br />

1670 - - Capsa 44 n. 122 Ex 106 n. 79<br />

1670 - - Capsa 44 n. 123 Ex 106 n. 80<br />

1670 - - Capsa 82 n. 3 Ex 78 n. 47<br />

1670 gennaio 4 Capsa 17 n. 103 Ex 105 n. 45<br />

1670 gennaio 5 Capsa 17 n. 104 Ex 105 n. 46<br />

1670 gennaio 5 Capsa 82 n. 2 Ex 78 n. 137<br />

1670 gennaio 6 Capsa 17 n. 105 Ex 105 n. 47<br />

1670 febbraio 1 Capsa 17 n. 106 Ex 105 n. 48<br />

1670 febbraio 12 Capsa 82 n. 2 Ex 78 n. 137<br />

1670 marzo 4 Capsa 44 n. 118 Ex 106 n. 71<br />

1670 marzo 6 Capsa 79 n. 5 Ex 78 n. 132<br />

1670 marzo 23 Capsa 79 n. 4 Ex 78 n. 133<br />

1670 marzo 26 Capsa 44 n. 118 Ex 106 n. 71<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1706<br />

1670 marzo 30 Capsa 79 n. 4 Ex 78 n. 133<br />

1670 marzo 31 Capsa 3 n. 110 Ex 78 n. 48<br />

1670 marzo 31 Capsa 44 n. 118 Ex 106 n. 71<br />

1670 aprile 13 Capsa 79 n. 4 Ex 78 n. 133<br />

1670 maggio 4 Capsa 79 n. 4 Ex 78 n. 133<br />

1670 maggio 11 Capsa 73 n. 57 Ex 103 n. 39<br />

1670 maggio 29 Capsa 67 n. 189 Ex 79 n. 71<br />

1670 maggio 12 Capsa 52 n. 58 Ex 100 n. 22<br />

1670 giugno 3 Capsa 82 n. 2 Ex 78 n. 137<br />

1670 giugno 8 Capsa 79 n. 4 Ex 78 n. 133<br />

1670 giugno 8 Capsa 79 n. 305 Ex 98 n. 33<br />

1670 settembre 3 Capsa 43 n. 83 Ex 101 n. 46<br />

1670 ottobre 31 Capsa 32 n. 64<br />

1670 novembre 9 Capsa 82 n. 2 Ex 78 n. 137<br />

1670 novembre 13 Capsa 59 n. 197 Ex 79 n. 41<br />

1670 dicembre 7 Capsa 82 n. 2 Ex 78 n. 137<br />

1670 dicembre 19 Capsa 65 n. 35 Ex 105 n. 91<br />

1671 - - Capsa 4 n. 201 Ex 105 n. 78<br />

1671 - - Capsa 57 n. 172 Ex 103 n. 62<br />

1671 gennaio 2 Capsa 82 n. 7 Ex 80 n. 2<br />

1671 gennaio 7 Capsa 3 n. 107 Ex 78 n. 54<br />

1671 gennaio 16 Capsa 3 n. 107 Ex 78 n. 54<br />

1671 gennaio 22 Capsa 82 n. 6 Ex 80 n. 1<br />

1671 gennaio 23 Capsa 82 n. 6 Ex 80 n. 1<br />

1671 gennaio 24 Capsa 82 n. 6 Ex 80 n. 1<br />

1671 gennaio 24 Capsa 82 n. 6 Ex 80 n. 1<br />

1671 gennaio 26 Capsa 82 n. 6 Ex 80 n. 1<br />

1671 gennaio 31 Capsa 82 n. 6 Ex 80 n. 1<br />

1671 gennaio 31 Capsa 82 n. 6 Ex 80 n. 1<br />

1671 febbraio 4 Capsa 82 n. 7 Ex 80 n. 2<br />

1671 febbraio 6 Capsa 82 n. 8 Ex 80 n. 3<br />

1671 febbraio 14 Capsa 82 n. 7 Ex 80 n. 2<br />

1671 febbraio 14 Capsa 82 n. 7 Ex 80 n. 2<br />

1671 febbraio 19 Capsa 82 n. 7 Ex 80 n. 2<br />

1671 febbraio 20 Capsa 82 n. 7 Ex 80 n. 2<br />

1671 febbraio 22 Capsa 82 n. 7 Ex 80 n. 2<br />

1671 febbraio 22 Capsa 82 n. 7 Ex 80 n. 2<br />

1671 febbraio 26 Capsa 82 n. 7 Ex 80 n. 2<br />

1671 marzo 1 Capsa 82 n. 8 Ex 80 n. 3<br />

1671 marzo 4 Capsa 82 n. 8 Ex 80 n. 3<br />

1671 marzo 4 Capsa 82 n. 8 Ex 80 n. 3<br />

1671 marzo 5 Capsa 82 n. 8 Ex 80 n. 3<br />

1671 marzo 5 Capsa 82 n. 8 Ex 80 n. 3<br />

1671 marzo 6 Capsa 82 n. 8 Ex 80 n. 3<br />

1671 marzo 6 Capsa 82 n. 8 Ex 80 n. 3<br />

1671 marzo 15 Capsa 82 n. 8 Ex 80 n. 3<br />

1671 marzo 15 Capsa 82 n. 8 Ex 80 n. 3<br />

1671 marzo 16 Capsa 82 n. 8 Ex 80 n. 3<br />

1671 marzo 18 Capsa 57 n. 91 Ex 79 n. 60<br />

1671 marzo 18 Capsa 57 n. 93 Ex 79 n. 63<br />

1671 marzo 19 Capsa 82 n. 8 Ex 80 n. 3<br />

1671 marzo 20 Capsa 30 n. 105 Ex 101 n. 36<br />

1671 marzo 25 Capsa 82 n. 8 Ex 80 n. 3<br />

1671 marzo 30 Capsa 82 n. 8 Ex 80 n. 3<br />

1671 aprile 7 Capsa 3 n. 141 Ex 79 n. 65<br />

1671 aprile 7 Capsa 82 n. 9 Ex 80 n. 4<br />

1671 aprile 8 Capsa 30 n. 103 Ex 101 n. 34<br />

1671 aprile 8 Capsa 57 n. 92 Ex 79 n. 61


Indice cronologico<br />

1671 aprile 9 Capsa 3 n. 107 Ex 78 n. 54<br />

1671 aprile 9 Capsa 82 n. 9 Ex 80 n. 4<br />

1671 aprile 10 Capsa 65 n. 37 Ex 106 n. 13<br />

1671 aprile 12 Capsa 82 n. 9 Ex 80 n. 4<br />

1671 aprile 15 Capsa 82 n. 9 Ex 80 n. 4<br />

1671 aprile 16 Capsa 82 n. 9 Ex 80 n. 4<br />

1671 aprile 17 Capsa 82 n. 9 Ex 80 n. 4<br />

1671 aprile 18 Capsa 82 n. 9 Ex 80 n. 4<br />

1671 aprile 18 Capsa 82 n. 9 Ex 80 n. 4<br />

1671 aprile 20 Capsa 82 n. 9 Ex 80 n. 4<br />

1671 aprile 20 Capsa 9 n. 157 Ex 80 n. 21<br />

1671 aprile 21 Capsa 82 n. 9 Ex 80 n. 4<br />

1671 aprile 24 Capsa 57 n. 100 Ex 79 n. 77<br />

1671 aprile 24 Capsa 57 n. 105 Ex 79 n. 89<br />

1671 aprile 25 Capsa 82 n. 9 Ex 80 n. 4<br />

1671 aprile 28 Capsa 3 n. 107 Ex 78 n. 54<br />

1671 maggio 8 Capsa 82 n. 10 Ex 80 n. 5<br />

1671 maggio 10 Capsa 82 n. 10 Ex 80 n. 5<br />

1671 maggio 30 Capsa 82 n. 10 Ex 80 n. 5<br />

1671 luglio 13 Capsa 82 n. 11 Ex 80 n. 6<br />

1671 luglio 18 Capsa 3 n. 107 Ex 78 n. 54<br />

1671 settembre 23 Capsa 82 n. 11 Ex 80 n. 6<br />

1671 novembre 7 Capsa 30 n. 104 Ex 101 n. 35<br />

1671 novembre 14 Capsa 82 n. 1 Ex 78 n. 136<br />

1671 novembre 19 Capsa 82 n. 11 Ex 80 n. 6<br />

1671 novembre 27 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1671 dicembre 7 Capsa 9 n. 273 Ex 105 n. 16<br />

1671 dicembre 12 Capsa 9 n. 136 Ex 78 n. 135<br />

1672 febbraio 16 Capsa 35 n. 18<br />

1672 marzo 28 Capsa 82 n. 12 Ex 80 n. 7<br />

1672 aprile 2 Capsa 65 n. 15 Ex 79 n. 25<br />

1672 giugno 4 Capsa 52 n. 66 Ex 101 n. 44<br />

1672 novembre 10 Capsa 49 n. 72 Ex 99 n. 102<br />

1672 dicembre 3 Capsa 57 n. 107 Ex 79 n. 92<br />

1673 - - Capsa 12 n. 83 Ex 98 n. 50<br />

1673 - - Capsa 44 n. 100 Ex 106 n. 24<br />

1673 - - Capsa 82 n. 13 Ex 80 n. 8<br />

1673 gennaio 19 Capsa 73 n. 32 Ex 80 n. 56<br />

1673 febbraio 11 Capsa 3 n. 145 Ex 80 n. 67<br />

1673 marzo 16 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1673 giugno 17 Capsa 67 n. 195 Ex 79 n. 100<br />

1674 - - Capsa 3 n. 205 Ex 103 n. 22<br />

1674 - - Capsa 55 n. 22 Ex 81 n. 95<br />

1674 - - Capsa 66 n. 8 Ex 80 n. 55<br />

1674 - - Capsa 79 n. 391 Ex 102 n. 28<br />

1674 - - Capsa 79 n. 432 Ex 109 n. 5<br />

1674 marzo 7 Capsa 79 n. 390 Ex 102 n. 27<br />

1674 maggio 31 Capsa 51 n. 15 Ex 80 n. 9<br />

1674 giugno 25 Capsa 52 n. 43<br />

1674 novembre 9 Capsa 52 n. 19<br />

1674 novembre 21 Capsa 52 n. 18<br />

1674 novembre 23 Capsa 52 n. 20<br />

1674 novembre 24 Capsa 2 n. 67<br />

1674 novembre 24 Capsa 3 n. 107 Ex 78 n. 54<br />

1674 dopo Capsa 50 n. 53 Ex 83 n. 11<br />

1675 - - Capsa 3 n. 205 Ex 103 n. 22<br />

1675 - - Capsa 12 n. 90 Ex 101 n. 43<br />

1675 - - Capsa 52 n. 22<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1707<br />

1675 - - Capsa 52 n. 23<br />

1675 - - Capsa 65 n. 27 Ex 103 n. 2<br />

1675 - - Capsa 66 n. 15 Ex 103 n. 1<br />

1675 - - Capsa 79 n. 432 Ex 109 n. 5<br />

1675 gennaio 13 Capsa 52 n. 24<br />

1675 gennaio 21 Capsa 52 n. 21<br />

1675 febbraio 22 Capsa 81 n. 4 Ex 84 n. 5<br />

1675 aprile 27 Capsa 3 n. 120 Ex 82 n. 88<br />

1675 settembre 2 Capsa 9 n. 155 Ex 79 n. 70<br />

1675 ottobre 16 Capsa 4 n. 200 Ex 105 n. 72<br />

1676 - 1677 Capsa 25 n. 21 Ex 91 n. 28<br />

1676 - - Capsa 4 n. 160 Ex 88 n. 25<br />

1676 - - Capsa 6 n. 25 Ex 80 n. 81<br />

1676 - - Capsa 57 n. 192 Ex 105 n. 55<br />

1676 gennaio 18 Capsa 73 n. 23 Ex 78 n. 103<br />

1676 febbraio 7 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1676 marzo 11 Capsa 7 n. 92 Ex 78 n. 71<br />

1676 marzo 16 Capsa 13 n. 15<br />

1676 maggio 4 Capsa 82 n. 5 Ex 79 n. 7<br />

1676 maggio 8 Capsa 32 n. 62<br />

1676 maggio 30 Capsa 4 n. 82 Ex 83 n. 9<br />

1676 luglio 10 Capsa 79 n. 414 Ex 105 n. 85<br />

1676 luglio 26 Capsa 4 n. 163 Ex 89 n. 19<br />

1676 dicembre 11 Capsa 47 n. 105 Ex 89 n. 37<br />

1676 dicembre 12 Capsa 79 n. 387 Ex 102 n. 19<br />

1676 dicembre 20 Capsa 79 n. 424 Ex 106 n. 17<br />

1676 - 1677 Capsa 25 n. 21 Ex 91 n. 28<br />

1677 - - Capsa 84 n. 1<br />

1677 gennaio 15 Capsa 50 n. 51 Ex 82 n. 96<br />

1677 gennaio 19 Capsa 79 n. 415 Ex 105 n. 86<br />

1677 febbraio 13 Capsa 3 n. 112 Ex 78 n. 46<br />

1677 aprile 7 Capsa 3 n. 115 Ex 78 n. 89<br />

1677 aprile 24 Capsa 56 n. 15<br />

1677 aprile 24 Capsa 56 n. 78 Ex 81 n. 65<br />

1677 luglio 9 Capsa 65 n. 36 Ex 106 n. 12<br />

1677 agosto 22 Capsa 56 n. 64 Ex 83 n. 7<br />

1677 agosto 22 Capsa 56 n. 64 Ex 83 n. 7<br />

1677 settembre 9 Capsa 18 n. 13 Ex 83 n. 18<br />

1677 ottobre 22 Capsa 56 n. 18<br />

1677 novembre 25 Capsa 3 n. 111 Ex 78 n. 49<br />

1677 novembre 25 Capsa 17 n. 113 Ex 105 n. 65<br />

1677 novembre 25 Capsa 56 n. 138 Ex 110 n. 58<br />

1677 dicembre 3 Capsa 44 n. 86 Ex 100 n. 79<br />

1678 - 1680 Capsa 57 n. 79 Ex 82 n. 24<br />

1678 - - Capsa 4 n. 150 Ex 81 n. 67<br />

1678 - - Capsa 9 n. 173 Ex 80 n. 94<br />

1678 - - Capsa 18 n. 23 Ex 105 n. 24<br />

1678 - - Capsa 25 n. 21 Ex 91 n. 28<br />

1678 - - Capsa 25 n. 21 Ex 91 n. 28<br />

1678 - - Capsa 51 n. 29 Ex 107 n. 46<br />

1678 gennaio 8 Capsa 56 n. 16<br />

1678 gennaio 26 Capsa 56 n. 64 Ex 83 n. 7<br />

1678 febbraio 7 Capsa 4 n. 63 Ex 82 n. 67<br />

1678 febbraio 7 Capsa 56 n. 22<br />

1678 aprile 15 Capsa 56 n. 17<br />

1678 aprile 19 Capsa 55 n. 22 Ex 81 n. 95<br />

1678 maggio 6 Capsa 9 n. 194 Ex 103 n. 12<br />

1678 giugno 20 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11


Indice cronologico<br />

1678 luglio 11 Capsa 3 n. 189 Ex 99 n. 48<br />

1678 luglio 11 Capsa 43 n. 47<br />

1678 luglio 6 Capsa 43 n. 47<br />

1678 agosto 6 Capsa 13 n. 49<br />

1678 agosto 10 Capsa 56 n. 63 Ex 82 n. 85<br />

1678 agosto 14 Capsa 16 n. 51 Ex 78 n. 99<br />

1678 agosto 31 Capsa 67 n. 199 Ex 79 n. 104<br />

1678 settembre 26 Capsa 9 n. 192 Ex 103 n. 9<br />

1678 ottobre 3 Capsa 56 n. 11<br />

1678 ottobre 3 Capsa 56 n. 12<br />

1678 ottobre 3 Capsa 56 n. 14<br />

1678 ottobre 4 Capsa 56 n. 13<br />

1678 ottobre 8 Capsa 56 n. 19<br />

1678 ottobre 3 Capsa 56 n. 77 Ex 81 n. 60<br />

1678 ottobre 3 Capsa 56 n. 125 Ex 99 n. 39<br />

1678 ottobre 3 Capsa 56 n. 136 Ex 108 n. 55<br />

1678 novembre 9 Capsa 81 n. 27 Ex 98 n. 45<br />

1678 novembre 20 Capsa 79 n. 371 Ex 100 n. 97<br />

1678 novembre 28 Capsa 13 n. 35 Ex 101 n. 42<br />

1678 dicembre 17 Capsa 38 n. 98 Ex 81 n. 62<br />

1678 dicembre 23 Capsa 67 n. 183 Ex 79 n. 44<br />

1678 dicembre 27 Capsa 81 n. 28 Ex 98 n. 46<br />

1679 - - Capsa 3 n. 160 Ex 87 n. 2<br />

1679 - - Capsa 9 n. 141 Ex 78 n. 80<br />

1679 - - Capsa 36 n. 12<br />

1679 - - Capsa 41 n. 5<br />

1679 marzo 1 Capsa 3 n. 118 Ex 82 n. 53<br />

1679 marzo 3 Capsa 3 n. 118 Ex 82 n. 53<br />

1679 marzo 9 Capsa 3 n. 152 Ex 81 n. 70<br />

1679 aprile 22 Capsa 67 n. 181 Ex 79 n. 42<br />

1679 aprile 30 Capsa 41 n. 6 Ex 82 n. 56<br />

1679 giugno 19 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1679 luglio 18 Capsa 45 n. 56 Ex 83 n. 12<br />

1679 novembre 27 Capsa 16 n. 60 Ex 79 n. 10<br />

1679 dicembre 16 Capsa 67 n. 194 Ex 79 n. 99<br />

1679 post Capsa 3 n. 211 Ex 105 n. 57<br />

1680 - - Capsa 2 n. 67<br />

1680 - - Capsa 9 n. 141 Ex 78 n. 80<br />

1680 - - Capsa 79 n. 249 Ex 81 n. 54<br />

1680 febbraio 13 Capsa 9 n. 274 Ex 105 n. 17<br />

1680 febbraio 19 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1680 aprile 8 Capsa 73 n. 25 Ex 78 n. 75<br />

1680 aprile 12 Capsa 4 n. 197 Ex 105 n. 54<br />

1680 aprile 18 Capsa 73 n. 25 Ex 78 n. 75<br />

1680 maggio 11 Capsa 45 n. 77 Ex 101 n. 22<br />

1680 maggio 11 Capsa 67 n. 197 Ex 79 n. 102<br />

1680 giugno 1 Capsa 13 n. 29 Ex 81 n. 69<br />

1680 giugno 3 Capsa 59 n. 200 Ex 79 n. 56<br />

1680 giugno 12 Capsa 51 n. 12 Ex 83 n. 8<br />

1680 giugno 14 Capsa 57 n. 103 Ex 79 n. 86<br />

1680 giugno 16 Capsa 5 n. 82 Ex 103 n. 21<br />

1680 luglio 24 Capsa 66 n. 6 Ex 82 n. 101<br />

1680 agosto 2 Capsa 13 n. 19 Ex 82 n. 62<br />

1680 ottobre 4 Capsa 3 n. 77<br />

1680 ottobre 7 Capsa 57 n. 106 Ex 79 n. 91<br />

1680 novembre 21 Capsa 3 n. 199 Ex 101 n. 54<br />

1680 dicembre 28 Capsa 67 n. 196 Ex 79 n. 101<br />

1681 - - Capsa 2 n. 67<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1708<br />

1681 - - Capsa 3 n. 161 Ex 87 n. 3<br />

1681 - - Capsa 12 n. 93 Ex 105 n. 61<br />

1681 - - Capsa 50 n. 60 Ex 84 n. 6<br />

1681 - - Capsa 51 n. 14 Ex 84 n. 42<br />

1681 - - Capsa 55 n. 17 Ex 84 n. 10<br />

1681 - - Capsa 79 n. 359 Ex 100 n. 30<br />

1681 gennaio 3 Capsa 67 n. 184 Ex 79 n. 45<br />

1681 gennaio 12 Capsa 35 n. 43<br />

1681 gennaio 24 Capsa 4 n. 53 Ex 78 n. 134<br />

1681 gennaio 28 Capsa 12 n. 105<br />

1681 marzo 22 Capsa 67 n. 207 Ex 79 n. 112<br />

1681 marzo 28 Capsa 80 n. 177 Ex 103 n. 10<br />

1681 maggio 17 Capsa 50 n. 51 Ex 82 n. 96<br />

1681 maggio 24 Capsa 44 n. 82 Ex 100 n. 21<br />

1681 luglio 5 Capsa 67 n. 200 Ex 79 n. 105<br />

1681 luglio 10 Capsa 57 n. 84 Ex 82 n. 7<br />

1681 settembre 13 Capsa 38 n. 99 Ex 81 n. 63<br />

1681 settembre 13 Capsa 38 n. 99 Ex 81 n. 63<br />

1681 settembre 17 Capsa 3 n. 114 Ex 78 n. 102<br />

1681 settembre 19 Capsa 9 n. 156 Ex 80 n. 11<br />

1681 ottobre 22 Capsa 47 n. 220 Ex 97 n. 108<br />

1682 - - Capsa 2 n. 67<br />

1682 - - Capsa 3 n. 161 Ex 87 n. 3<br />

1682 - - Capsa 4 n. 64 Ex 82 n. 59<br />

1682 - - Capsa 5 n. 38<br />

1682 - - Capsa 38 n. 90 Ex 82 n. 72<br />

1682 - - Capsa 38 n. 90 Ex 82 n. 72<br />

1682 - - Capsa 79 n. 251 Ex 81 n. 66<br />

1682 gennaio 13 Capsa 50 n. 51 Ex 82 n. 96<br />

1682 febbraio 24 Capsa 4 n. 149 Ex 81 n. 61<br />

1682 marzo 4 Capsa 2 n. 67<br />

1682 marzo 15 Capsa 4 n. 81 Ex 83 n. 4<br />

1682 maggio 10 Capsa 4 n. 80 Ex 83 n. 3<br />

1682 giugno 17 Capsa 49 n. 43 Ex 83 n. 26<br />

1682 luglio 18 Capsa 55 n. 13 Ex 83 n. 6<br />

1682 luglio 28 Capsa 79 n. 1 Ex 78 n. 104<br />

1682 agosto 7 Capsa 55 n. 13 Ex 83 n. 6<br />

1682 agosto 14 Capsa 79 n. 70 Ex 83 n. 17<br />

1682 ottobre 5 Capsa 79 n. 15 Ex 82 n. 68<br />

1682 ottobre 5 Capsa 79 n. 379 Ex 102 n. 3<br />

1682 ottobre 6 Capsa 79 n. 250 Ex 81 n. 57<br />

1682 ottobre 6 Capsa 79 n. 374 Ex 100 n. 100<br />

1682 ottobre 9 Capsa 79 n. 66 Ex 83 n. 67<br />

1682 ottobre 9 Capsa 79 n. 372 Ex 100 n. 98<br />

1682 ottobre 10 Capsa 79 n. 377 Ex 102 n. 1<br />

1682 ottobre 12 Capsa 79 n. 378 Ex 102 n. 2<br />

1682 ottobre 13 Capsa 79 n. 11 Ex 82 n. 63<br />

1682 ottobre 13 Capsa 79 n. 369 Ex 100 n. 95<br />

1682 ottobre 14 Capsa 79 n. 12 Ex 82 n. 64<br />

1682 ottobre 14 Capsa 79 n. 373 Ex 100 n. 99<br />

1682 ottobre 15 Capsa 79 n. 13 Ex 82 n. 65<br />

1682 ottobre 15 Capsa 79 n. 369 Ex 100 n. 95<br />

1682 ottobre 16 Capsa 79 n. 370 Ex 100 n. 96<br />

1682 ottobre 24 Capsa 3 n. 125 Ex 83 n. 13<br />

1682 ottobre 31 Capsa 79 n. 67 Ex 83 n. 10<br />

1682 novembre 7 Capsa 38 n. 89 Ex 82 n. 71<br />

1682 novembre 7 Capsa 38 n. 89 Ex 82 n. 71<br />

1682 novembre 11 Capsa 79 n. 22 Ex 82 n. 89


Indice cronologico<br />

1682 novembre 17 Capsa 79 n. 236 Ex 79 n. 11<br />

1682 novembre 24 Capsa 79 n. 236 Ex 79 n. 11<br />

1682 novembre 26 Capsa 4 n. 71 Ex 82 n. 82<br />

1682 novembre 27 Capsa 5 n. 69 Ex 79 n. 57<br />

1682 novembre 29 Capsa 79 n. 18 Ex 82 n. 74<br />

1682 dicembre 17 Capsa 79 n. 23 Ex 82 n. 90<br />

1682 dicembre 27 Capsa 79 n. 29 Ex 82 n. 102<br />

1683 - - Capsa 1 n. 12<br />

1683 - - Capsa 3 n. 161 Ex 87 n. 3<br />

1683 - - Capsa 79 n. 248 Ex 81 n. 52<br />

1683 - - Capsa 82 n. 21 Ex 89 n. 22<br />

1683 gennaio 3 Capsa 73 n. 25 Ex 78 n. 75<br />

1683 gennaio 10 Capsa 79 n. 28 Ex 82 n. 61<br />

1683 gennaio 17 Capsa 79 n. 24 Ex 82 n. 91<br />

1683 gennaio 24 Capsa 79 n. 30 Ex 83 n. 1<br />

1683 gennaio 30 Capsa 79 n. 10 Ex 78 n. 118<br />

1683 gennaio 31 Capsa 55 n. 11 Ex 82 n. 99<br />

1683 gennaio 31 Capsa 79 n. 25 Ex 82 n. 92<br />

1683 febbraio 6 Capsa 55 n. 18 Ex 84 n. 16<br />

1683 febbraio 9 Capsa 79 n. 424 Ex 106 n. 17<br />

1683 marzo 1 Capsa 79 n. 26 Ex 82 n. 93<br />

1683 marzo 14 Capsa 79 n. 20 Ex 82 n. 76<br />

1683 marzo 22 Capsa 79 n. 75 Ex 83 n. 35<br />

1683 marzo 28 Capsa 79 n. 21 Ex 82 n. 77<br />

1683 aprile 10 Capsa 18 n. 14 Ex 83 n. 19<br />

1683 aprile 11 Capsa 79 n. 27 Ex 82 n. 94<br />

1683 aprile 22 Capsa 73 n. 25 Ex 78 n. 75<br />

1683 maggio 27 Capsa 79 n. 14 Ex 82 n. 66<br />

1683 maggio 28 Capsa 79 n. 14 Ex 82 n. 66<br />

1683 giugno 2 Capsa 79 n. 14 Ex 82 n. 66<br />

1683 giugno 3 Capsa 79 n. 14 Ex 82 n. 66<br />

1683 giugno 6 Capsa 79 n. 14 Ex 82 n. 66<br />

1683 giugno 19 Capsa 79 n. 10 Ex 78 n. 118<br />

1683 luglio 5 Capsa 73 n. 29 Ex 79 n. 5<br />

1683 luglio 9 Capsa 55 n. 21 Ex 81 n. 94<br />

1683 agosto 27 Capsa 56 n. 20<br />

1683 novembre 3 Capsa 57 n. 173 Ex 103 n. 63<br />

1683 dicembre - Capsa 67 n. 203 Ex 79 n. 108<br />

1683 dicembre 13 Capsa 4 n. 24<br />

1684 - - Capsa 3 n. 161 Ex 87 n. 3<br />

1684 - - Capsa 50 n. 54 Ex 83 n. 27<br />

1684 febbraio 18 Capsa 3 n. 107 Ex 78 n. 54<br />

1684 febbraio 27 Capsa 79 n. 76 Ex 83 n. 36<br />

1684 marzo 6 Capsa 79 n. 76 Ex 83 n. 36<br />

1684 marzo 9 Capsa 4 n. 83 Ex 83 n. 16<br />

1684 marzo 24 Capsa 79 n. 76 Ex 83 n. 38<br />

1684 aprile 15 Capsa 79 n. 73 Ex 83 n. 22<br />

1684 aprile 18 Capsa 79 n. 123 Ex 84 n. 25<br />

1684 aprile 27 Capsa 43 n. 53 Ex 81 n. 50<br />

1684 maggio 29 Capsa 30 n. 107 Ex 101 n. 38<br />

1684 giugno 26 Capsa 47 n. 233 Ex 98 n. 20<br />

1684 agosto 1 Capsa 4 n. 62 Ex 78 n. 94<br />

1684 agosto 29 Capsa 50 n. 57 Ex 83 n. 30<br />

1684 ottobre 20 Capsa 2 n. 67<br />

1684 ottobre 30 Capsa 50 n. 55 Ex 83 n. 28<br />

1684 novembre 3 Capsa 50 n. 56 Ex 83 n. 29<br />

1684 novembre 3 Capsa 50 n. 58 Ex 83 n. 31<br />

1685 - - Capsa 3 n. 161 Ex 87 n. 3<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1709<br />

1685 gennaio 13 Capsa 38 n. 92 Ex 82 n. 83<br />

1685 gennaio 13 Capsa 38 n. 92 Ex 82 n. 83<br />

1685 gennaio 17 Capsa 5 n. 38<br />

1685 gennaio 30 Capsa 39 n. 54 Ex 105 n. 30<br />

1685 febbraio 7 Capsa 17 n. 41 Ex 78 n. 91<br />

1685 febbraio 17 Capsa 43 n. 81 Ex 101 n. 15<br />

1685 febbraio 25 Capsa 79 n. 68 Ex 83 n. 14<br />

1685 marzo 18 Capsa 4 n. 20<br />

1685 marzo 31 Capsa 79 n. 10 Ex 78 n. 118<br />

1685 aprile 13 Capsa 56 n. 21<br />

1685 aprile 14 Capsa 3 n. 119 Ex 82 n. 86<br />

1685 aprile 28 Capsa 38 n. 99 Ex 81 n. 63<br />

1685 aprile 28 Capsa 38 n. 99 Ex 81 n. 63<br />

1685 maggio 20 Capsa 8 n. 91 Ex 83 n. 5<br />

1685 luglio 29 Capsa 79 n. 10 Ex 78 n. 118<br />

1685 ottobre 2 Capsa 4 n. 72 Ex 82 n. 30<br />

1685 dicembre 29 Capsa 67 n. 186 Ex 79 n. 47<br />

1686 - - Capsa 3 n. 161 Ex 87 n. 3<br />

1686 - - Capsa 3 n. 188 Ex 98 n. 68<br />

1686 - - Capsa 5 n. 38<br />

1686 marzo 5 Capsa 8 n. 92 Ex 84 n. 11<br />

1686 maggio 7 Capsa 13 n. 16 Ex 78 n. 117<br />

1686 maggio 12 Capsa 73 n. 15<br />

1686 novembre 9 Capsa 3 n. 149 Ex 81 n. 51<br />

1686 novembre 11 Capsa 52 n. 42<br />

1686 dicembre 15 Capsa 79 n. 31 Ex 83 n. 2<br />

1686 dicembre 21 Capsa 67 n. 188 Ex 79 n. 52<br />

1687 - - Capsa 3 n. 161 Ex 87 n. 3<br />

1687 - - Capsa 4 n. 88 Ex 84 n. 3<br />

1687 - - Capsa 9 n. 142 Ex 78 n. 31<br />

1687 - - Capsa 80 n. 1 Ex 78 n. 112<br />

1687 giugno 14 Capsa 9 n. 193 Ex 103 n. 11<br />

1687 dicembre 15 Capsa 3 n. 107 Ex 78 n. 54<br />

1687 dicembre 23 Capsa 9 n. 142 Ex 78 n. 31<br />

1688 - - Capsa 3 n. 161 Ex 87 n. 3<br />

1688 - - Capsa 57 n. 85 Ex 82 n. 8<br />

1688 gennaio 9 Capsa 9 n. 142 Ex 78 n. 31<br />

1688 gennaio 22 Capsa 30 n. 108 Ex 101 n. 39<br />

1688 aprile 30 Capsa 47 n. 86 Ex 88 n. 18<br />

1688 maggio 2 Capsa 47 n. 78 Ex 78 n. 41<br />

1688 maggio 6 Capsa 47 n. 78 Ex 78 n. 41<br />

1688 giugno 23 Capsa 81 n. 43 Ex 103 n. 37<br />

1688 giugno 24 Capsa 81 n. 43 Ex 103 n. 37<br />

1688 novembre 12 Capsa 73 n. 16<br />

1689 - - Capsa 3 n. 206 Ex 103 n. 38<br />

1689 - - Capsa 44 n. 42<br />

1689 - - Capsa 79 n. 366 Ex 100 n. 52<br />

1689 gennaio 7 Capsa 44 n. 112 Ex 106 n. 44<br />

1690 - - Capsa 3 n. 150 Ex 81 n. 53<br />

1690 marzo 19 Capsa 79 n. 406 Ex 102 n. 73<br />

1691 - 1692 Capsa 81 n. 40 Ex 103 n. 3<br />

1691 - 1697 Capsa 44 n. 49 Ex 78 n. 121<br />

1691 - - Capsa 65 n. 39 Ex 106 n. 28<br />

1691 - - Capsa 79 n. 428 Ex 106 n. 56<br />

1691 gennaio 22 Capsa 44 n. 119 Ex 106 n. 72<br />

1691 gennaio 25 Capsa 44 n. 98 Ex 106 n. 15<br />

1691 marzo 4 Capsa 3 n. 192 Ex 99 n. 67<br />

1691 ottobre 22 Capsa 73 n. 17


Indice cronologico<br />

1691 novembre 4 Capsa 73 n. 61 Ex 105 n. 32<br />

1691 novembre 20 Capsa 73 n. 18<br />

1691 dicembre 10 Capsa 56 n. 126 Ex 99 n. 40<br />

1692 gennaio 2 Capsa 73 n. 19<br />

1692 aprile 3 Capsa 47 n. 229 Ex 98 n. 15<br />

1692 ottobre 7 Capsa 73 n. 20<br />

1692 novembre 14 Capsa 13 n. 14<br />

1692 dicembre 12 Capsa 47 n. 26<br />

1693 - - Capsa 4 n. 195 Ex 105 n. 10<br />

1693 - - Capsa 9 n. 145 Ex 83 n. 33<br />

1693 - - Capsa 73 n. 62 Ex 105 n. 52<br />

1693 marzo 1 Capsa 73 n. 59 Ex 105 n. 18<br />

1693 marzo 10 Capsa 44 n. 43<br />

1693 marzo 29 Capsa 73 n. 60 Ex 105 n. 19<br />

1693 maggio 3 Capsa 9 n. 146 Ex 83 n. 34<br />

1693 giugno 3 Capsa 56 n. 73 Ex 79 n. 39<br />

1693 giugno 22 Capsa 5 n. 58<br />

1693 agosto 7 Capsa 50 n. 49 Ex 78 n. 42<br />

1693 settembre 4 Capsa 81 n. 11 Ex 89 n. 2<br />

1693 novembre 27 Capsa 44 n. 110 Ex 106 n. 42<br />

1693 dicembre 27 Capsa 81 n. 29 Ex 98 n. 47<br />

1694 - - Capsa 34 n. 30 Ex 81 n. 44<br />

1694 - - Capsa 44 n. 93 Ex 105 n. 22<br />

1694 - - Capsa 84 n. 5<br />

1694 giugno 23 Capsa 49 n. 42 Ex 78 n. 96<br />

1695 - - Capsa 44 n. 93 Ex 105 n. 22<br />

1695 gennaio 2 Capsa 81 n. 49 Ex 105 n. 20<br />

1695 gennaio 22 Capsa 47 n. 100 Ex 89 n. 28<br />

1695 aprile 10 Capsa 81 n. 50 Ex 105 n. 21<br />

1695 agosto 25 Capsa 79 n. 9 Ex 78 n. 97<br />

1695 agosto 28 Capsa 79 n. 9 Ex 78 n. 97<br />

1695 settembre 3 Capsa 79 n. 9 Ex 78 n. 97<br />

1696 - - Capsa 44 n. 60 Ex 79 n. 37<br />

1696 gennaio 2 Capsa 44 n. 98 Ex 106 n. 15<br />

1696 gennaio 2 Capsa 44 n. 108 Ex 106 n. 39<br />

1696 marzo 17 Capsa 56 n. 72 Ex 79 n. 6<br />

1696 settembre 24 Capsa 38 n. 76<br />

1696 settembre 24 Capsa 38 n. 76<br />

1696 settembre 25 Capsa 38 n. 77<br />

1696 settembre 25 Capsa 38 n. 77<br />

1696 settembre 24 Capsa 38 n. 78<br />

1696 settembre 24 Capsa 38 n. 78<br />

1696 settembre 24 Capsa 38 n. 79<br />

1696 settembre 24 Capsa 38 n. 79<br />

1696 settembre 24 Capsa 38 n. 80<br />

1696 settembre 24 Capsa 38 n. 80<br />

1696 settembre 24 Capsa 38 n. 81<br />

1696 settembre 24 Capsa 38 n. 81<br />

1697 gennaio 19 Capsa 31 n. 69 Ex 104 n. 1<br />

1697 gennaio 28 Capsa 31 n. 70 Ex 104 n. 2<br />

1698 - - Capsa 14 n. 108<br />

1698 giugno 18 Capsa 41 n. 8 Ex 89 n. 41<br />

1698 luglio 14 Capsa 54 n. 48 Ex 100 n. 81<br />

1698 agosto 3 Capsa 3 n. 106 Ex 78 n. 27<br />

1699 giugno 23 Capsa 50 n. 50 Ex 78 n. 56<br />

sec. XVII - fine Capsa 3 n. 140 Ex 79 n. 40<br />

sec. XVII - fine Capsa 9 n. 144 Ex 82 n. 19<br />

sec. XVII - fine Capsa 9 n. 150 Ex 84 n. 13<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1710<br />

sec. XVII - fine Capsa 13 n. 20 Ex 82 n. 18<br />

sec. XVII - fine Capsa 47 n. 92 Ex 89 n. 8<br />

sec. XVII - fine Capsa 59 n. 214 Ex 98 n. 31<br />

sec. XVIII Capsa 47 n. 103 Ex 89 n. 31<br />

sec. XVIII - I metà Capsa 55 n. 52 Ex 106 n. 82<br />

1700 - - Capsa 65 n. 25 Ex 101 n. 51<br />

1700 giugno 25 Capsa 45 n. 50<br />

1700 luglio 20 Capsa 47 n. 230 Ex 98 n. 16<br />

1701 gennaio 25 Capsa 44 n. 97 Ex 106 n. 11<br />

1701 dicembre 30 Capsa 44 n. 86 Ex 100 n. 79<br />

1702 - - Capsa 84 n. 12<br />

1702 gennaio 4 Capsa 44 n. 86 Ex 100 n. 79<br />

1702 gennaio 4 Capsa 44 n. 86 Ex 100 n. 79<br />

1702 gennaio 29 Capsa 47 n. 251 Ex 100 n. 78<br />

1702 aprile 27 Capsa 73 n. 53 Ex 101 n. 56<br />

1703 marzo 4 Capsa 47 n. 234 Ex 98 n. 21<br />

1704 aprile 25 Capsa 12 n. 65 Ex 89 n. 24<br />

1705 luglio 30 Capsa 54 n. 46 Ex 99 n. 68<br />

1705 agosto 2 Capsa 54 n. 49 Ex 100 n. 82<br />

1706 febbraio 6 Capsa 47 n. 231 Ex 98 n. 17<br />

1707 - - Capsa 12 n. 86 Ex 98 n. 53<br />

1708 - - Capsa 12 n. 86 Ex 98 n. 53<br />

1708 novembre 13 Capsa 1 n. 27 Ex 100 n. 36<br />

1709 maggio 10 Capsa 55 n. 48 Ex 102 n. 55<br />

1709 giugno 18 Capsa 44 n. 87 Ex 100 n. 88<br />

1710 - - Capsa 5 n. 54<br />

1710 - - Capsa 31 n. 29<br />

1710 aprile 22 Capsa 55 n. 44 Ex 100 n. 60<br />

1710 maggio 21 Capsa 55 n. 44 Ex 100 n. 60<br />

1710 giugno 25 Capsa 54 n. 42 Ex 89 n. 15<br />

1711 dicembre 20 Capsa 52 n. 50 Ex 89 n. 23<br />

1712 giugno 14 Capsa 83 n. 328 Ex 99 n. 32<br />

1712 luglio 30 Capsa 64 n. 360 Ex 78 n. 52<br />

1712 dicembre 10 Capsa 41 n. 8a<br />

1713 ottobre 10 Capsa 49 n. 47 Ex 89 n. 25<br />

1714 luglio 20 Capsa 55 n. 26 Ex 89 n. 16<br />

1714 luglio 21 Capsa 62 n. 146 Ex 78 n. 44<br />

1715 - - Capsa 47 n. 102 Ex 89 n. 30<br />

1715 luglio 3 Capsa 47 n. 95 Ex 89 n. 11<br />

1716 - 1719 Capsa 47 n. 93 Ex 89 n. 9<br />

1716 ottobre 3 Capsa 51 n. 24 Ex 98 n. 18<br />

1717 maggio 13 Capsa 12 n. 32<br />

1718 - - Capsa 4 n. 176 Ex 98 n. 56<br />

1718 ottobre 17 Capsa 43 n. 45<br />

1719 gennaio 5 Capsa 4 n. 196 Ex 105 n. 49<br />

1719 ottobre 19 Capsa 47 n. 232 Ex 98 n. 19<br />

1719 ottobre 19 Capsa 47 n. 254 Ex 103 n. 34<br />

1719 ottobre 22 Capsa 47 n. 104 Ex 89 n. 34<br />

1721 giugno 28 Capsa 55 n. 51 Ex 106 n. 81<br />

1721 settembre 29 Capsa 47 n. 252 Ex 100 n. 84<br />

1721 novembre 15 Capsa 47 n. 101 Ex 89 n. 29<br />

1722 febbraio 6 Capsa 59 n. 196 Ex 78 n. 43<br />

1722 aprile 13 Capsa 47 n. 87 Ex 88 n. 19<br />

1722 settembre 11 Capsa 47 n. 245 Ex 99 n. 33<br />

1722 ottobre 1 Capsa 47 n. 236 Ex 98 n. 23<br />

1722 ottobre 25 Capsa 47 n. 235 Ex 98 n. 22<br />

1723 - - Capsa 81 n. 31 Ex 98 n. 49<br />

1723 febbraio 27 Capsa 38 n. 101 Ex 89 n. 32


Indice cronologico<br />

1723 febbraio 27 Capsa 38 n. 101 Ex 89 n. 32<br />

1723 maggio 27 Capsa 47 n. 97 Ex 89 n. 14<br />

1723 ottobre 4 Capsa 56 n. 93 Ex 89 n. 38<br />

1724 - - Capsa 55 n. 49 Ex 105 n. 92<br />

1724 - - Capsa 81 n. 31 Ex 98 n. 49<br />

1724 aprile 20 Capsa 57 n. 161 Ex 101 n. 48<br />

1724 maggio 6 Capsa 47 n. 246 Ex 99 n. 34<br />

1724 maggio 6 Capsa 47 n. 247 Ex 99 n. 35<br />

1724 maggio 20 Capsa 47 n. 89 Ex 88 n. 27<br />

1724 maggio 26 Capsa 47 n. 88 Ex 88 n. 26<br />

1724 novembre 18 Capsa 47 n. 237 Ex 98 n. 24<br />

1725 - - Capsa 81 n. 31 Ex 98 n. 49<br />

1726 aprile 7 Capsa 56 n. 91 Ex 89 n. 13<br />

1726 aprile 8 Capsa 56 n. 127 Ex 99 n. 41<br />

1726 settembre 20 Capsa 9 n. 140 Ex 78 n. 55<br />

1728 giugno 8 Capsa 47 n. 107 Ex 89 n. 43<br />

1728 dicembre 17 Capsa 47 n. 248 Ex 99 n. 36<br />

1729 febbraio 7 Capsa 47 n. 250 Ex 99 n. 38<br />

1729 febbraio 7 Capsa 47 n. 253 Ex 100 n. 86<br />

1730 novembre 22 Capsa 56 n. 91 Ex 89 n. 13<br />

1730 novembre 22 Capsa 56 n. 128 Ex 99 n. 42<br />

1731 - - Capsa 65 n. 18 Ex 88 n. 23<br />

1731 aprile 24 Capsa 55 n. 45 Ex 100 n. 61<br />

1731 novembre 19 Capsa 47 n. 109 Ex 89 n. 46<br />

1732 - -<br />

1732 aprile 28 –<br />

Capsa 65 n. 18 Ex 88 n. 23<br />

1732 giugno 6 Capsa 84 n. 13<br />

1732 luglio 10 Capsa 49 n. 70 Ex 98 n. 38<br />

1732 luglio 10 Capsa 49 n. 70 Ex 98 n. 38<br />

1732 luglio 15 Capsa 49 n. 48 Ex 89 n. 26<br />

1732 luglio 15 Capsa 49 n. 70 Ex 98 n. 38<br />

1732 luglio 15 Capsa 49 n. 70 Ex 98 n. 38<br />

1733 novembre 14 Capsa 47 n. 249 Ex 99 n. 37<br />

1737 ottobre 5 Capsa 12 n. 85 Ex 98 n. 52<br />

1737 novembre 22 Capsa 55 n. 46 Ex 101 n. 21<br />

1738 luglio 12 Capsa 54 n. 47 Ex 99 n. 69<br />

1738 novembre 13 Capsa 47 n. 99 Ex 89 n. 27<br />

1739 giugno 21 Capsa 48 n. 64 Ex 89 n. 44<br />

1739 dicembre 10 Capsa 48 n. 63 Ex 89 n. 5<br />

1740 - - Capsa 84 n. 15<br />

1740 marzo 25 Capsa 47 n. 108 Ex 89 n. 45<br />

1740 giugno 1 Capsa 47 n. 106 Ex 89 n. 42<br />

1742 - - Capsa 5 n. 63<br />

1743 marzo 12 Capsa 65 n. 19 Ex 88 n. 24<br />

1743 marzo 16 Capsa 79 n. 297 Ex 89 n. 35<br />

1744 - - Capsa 84 n. 16<br />

1744 - - Capsa 84 n. 17<br />

1745 aprile 6 Capsa 80 n. 28 Ex 89 n. 40<br />

1747 gennaio 23 Capsa 47 n. 96 Ex 89 n. 12<br />

1748 gennaio 27 Capsa 41 n. 8b<br />

sec. XVIII - metà Capsa 43 n. 63 Ex 89 n. 51<br />

1751 - - Capsa 84 n. 10<br />

1754 - - Capsa 5 n. 56<br />

1756 - - Capsa 84 n. 8<br />

1756 luglio 19 Capsa 1 n. 15<br />

1757 - - Capsa 2 n. 67<br />

1758 - - Capsa 2 n. 67<br />

1759 - - Capsa 84 n. 9<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1711<br />

1759 settembre 27 Capsa 41 n. 4<br />

1760 febbraio 22 Capsa 5 n. 66<br />

1761 marzo 5 Capsa 81 n. 36 Ex 99 n. 101<br />

1762 maggio 10 Capsa 4 n. 219<br />

1777 - - Capsa 18 n. 26<br />

sec. XVIII - II metà Capsa 50 n. 90 Ex 100 n. 83<br />

s.d. Capsa 1 n. 13<br />

s.d. Capsa 3 n. 103 Ex 78 n. 131<br />

s.d. Capsa 3 n. 109 Ex 78 n. 21<br />

s.d. Capsa 3 n. 193 Ex 99 n. 113<br />

s.d. Capsa 3 n. 229 Ex 111 n. 13<br />

s.d. Capsa 4 n. 44<br />

s.d. Capsa 4 n. 67 Ex 82 n. 78<br />

s.d. Capsa 4 n. 68 Ex 82 n. 79<br />

s.d. Capsa 4 n. 69 Ex 82 n. 80<br />

s.d. Capsa 4 n. 84 Ex 84 n. 97<br />

s.d. Capsa 4 n. 87 Ex 84 n. 108<br />

s.d. Capsa 4 n. 94 Ex 84 n. 139<br />

s.d. Capsa 4 n. 97 Ex 84 n. 158<br />

s.d. Capsa 4 n. 100 Ex 84 n. 174<br />

s.d. Capsa 4 n. 101 Ex 84 n. 206<br />

s.d. Capsa 4 n. 102 Ex 84 n. 208<br />

s.d. Capsa 4 n. 112 Ex 79 n. 8<br />

s.d. Capsa 4 n. 120 Ex 80 n. 49<br />

s.d. Capsa 4 n. 155 Ex 81 n. 90<br />

s.d. Capsa 4 n. 177 Ex 99 n. 56<br />

s.d. Capsa 4 n. 179 Ex 99 n. 112<br />

s.d. Capsa 4 n. 180 Ex 99 n. 115<br />

s.d. Capsa 4 n. 183 Ex 102 n. 4<br />

s.d. Capsa 5 n. 44<br />

s.d. Capsa 5 n. 49<br />

s.d. Capsa 5 n. 55<br />

s.d. Capsa 5 n. 89 Ex 110 n. 64<br />

s.d. Capsa 7 n. 16<br />

s.d. Capsa 7 n. 31<br />

s.d. Capsa 7 n. 50<br />

s.d. Capsa 8 n. 39<br />

s.d. Capsa 8 n. 44<br />

s.d. Capsa 8 n. 74<br />

s.d. Capsa 8 n. 76<br />

s.d. Capsa 8 n. 124 Ex 110 n. 70<br />

s.d. Capsa 9 n. 107<br />

s.d. Capsa 9 n. 177 Ex 89 n. 17<br />

s.d. Capsa 9 n. 271 Ex 104 n. 107<br />

s.d. Capsa 9 n. 291 Ex 111 n. 10<br />

s.d. Capsa 10 n. 52<br />

s.d. Capsa 12 n. 27<br />

s.d. Capsa 12 n. 40<br />

s.d. Capsa 12 n. 58 Ex 87 n. 8<br />

s.d. Capsa 12 n. 60 Ex 87 n. 29<br />

s.d. Capsa 12 n. 62 Ex 87 n. 34<br />

s.d. Capsa 12 n. 84 Ex 98 n. 51<br />

s.d. Capsa 13 n. 31 Ex 87 n. 32<br />

s.d. Capsa 14 n. 43<br />

s.d. Capsa 14 n. 59<br />

s.d. Capsa 14 n. 70<br />

s.d. Capsa 14 n. 109<br />

s.d. Capsa 16 n. 17


Indice cronologico<br />

s.d. Capsa 16 n. 22<br />

s.d. Capsa 16 n. 35<br />

s.d. Capsa 16 n. 67 Ex 87 n. 6<br />

s.d. Capsa 16 n. 68 Ex 87 n. 13<br />

s.d. Capsa 16 n. 71 Ex 88 n. 38<br />

s.d. Capsa 17 n. 87 Ex 103 n. 44<br />

s.d. Capsa 17 n. 88 Ex 103 n. 45<br />

s.d. Capsa 17 n. 89 Ex 103 n. 46<br />

s.d. Capsa 17 n. 108 Ex 105 n. 51<br />

s.d. Capsa 17 n. 119 Ex 106 n. 74<br />

s.d. Capsa 18 n. 17 Ex 84 n. 181<br />

s.d. Capsa 30 n. 50 Ex 78 n. 25<br />

s.d. Capsa 30 n. 56 Ex 84 n. 21<br />

s.d. Capsa 30 n. 84 Ex 94 n. 46<br />

s.d. Capsa 30 n. 85 Ex 94 n. 47<br />

s.d. Capsa 33 n. 21<br />

s.d. Capsa 33 n. 23<br />

s.d. Capsa 33 n. 41<br />

s.d. Capsa 33 n. 42<br />

s.d. Capsa 34 n. 21<br />

s.d. Capsa 34 n. 23<br />

s.d. Capsa 34 n. 41 Ex 101 n. 23<br />

s.d. Capsa 35 n. 13<br />

s.d. Capsa 35 n. 15<br />

s.d. Capsa 35 n. 37<br />

s.d. Capsa 37 n. 59<br />

s.d. Capsa 37 n. 62<br />

s.d. Capsa 38 n. 108 Ex 93 n. 26<br />

s.d. Capsa 39 n. 47 Ex 83 n. 40<br />

s.d. Capsa 40 n. 49 Ex 85 n. 33<br />

s.d. Capsa 42 n. 25<br />

s.d. Capsa 43 n. 49 Ex 78 n. 64<br />

s.d. Capsa 43 n. 57 Ex 85 n. 60<br />

s.d. Capsa 43 n. 65 Ex 92 n. 135<br />

s.d. Capsa 44 n. 54 Ex 84 n. 107<br />

s.d. Capsa 44 n. 61 Ex 81 n. 75<br />

s.d. Capsa 44 n. 85 Ex 100 n. 64<br />

s.d. Capsa 44 n. 103 Ex 106 n. 31<br />

s.d. Capsa 45 n. 53<br />

s.d. Capsa 47 n. 228 Ex 97 n. 137<br />

s.d. Capsa 48 n. 61 Ex 87 n. 26<br />

s.d. Capsa 51 n. 13 Ex 84 n. 40<br />

s.d. Capsa 53 n. 18<br />

s.d. Capsa 56 n. 129 Ex 99 n. 100<br />

s.d. Capsa 57 n. 115 Ex 95 n. 61<br />

s.d. Capsa 57 n. 164 Ex 102 n. 53<br />

s.d. Capsa 57 n. 165 Ex 102 n. 54<br />

s.d. Capsa 57 n. 189 Ex 105 n. 8<br />

s.d. Capsa 57 n. 191 Ex 105 n. 53<br />

s.d. Capsa 58 n. 39<br />

s.d. Capsa 58 n. 46<br />

s.d. Capsa 60 n. 32<br />

s.d. Capsa 60 n. 91<br />

s.d. Capsa 64 n. 359<br />

s.d. Capsa 65 n. 41 Ex 106 n. 48<br />

s.d. Capsa 67 n. 174<br />

s.d. Capsa 67 n. 175<br />

s.d. Capsa 69 n. 160<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1712<br />

s.d. Capsa 69 n. 167<br />

s.d. Capsa 69 n. 168<br />

s.d. Capsa 69 n. 172<br />

s.d. Capsa 69 n. 173<br />

s.d. Capsa 69 n. 176<br />

s.d. Capsa 69 n. 182<br />

s.d. Capsa 69 n. 184<br />

s.d. Capsa 69 n. 186<br />

s.d. Capsa 69 n. 194<br />

s.d. Capsa 69 n. 196<br />

s.d. Capsa 69 n. 198<br />

s.d. Capsa 73 n. 22<br />

s.d. Capsa 73 n. 36 Ex 87 n. 23<br />

s.d. Capsa 73 n. 47 Ex 99 n. 93<br />

s.d. Capsa 73 n. 68 Ex 105 n. 102<br />

s.d. Capsa 73 n. 69 Ex 105 n. 103<br />

s.d. Capsa 73 n. 70 Ex 105 n. 104<br />

s.d. Capsa 73 n. 71 Ex 105 n. 105<br />

s.d. Capsa 79 n. 17 Ex 82 n. 73<br />

s.d. Capsa 79 n. 72 Ex 83 n. 21<br />

s.d. Capsa 79 n. 79 Ex 84 n. 80<br />

s.d. Capsa 79 n. 82 Ex 84 n. 83<br />

s.d. Capsa 79 n. 85 Ex 84 n. 86<br />

s.d. Capsa 79 n. 86 Ex 84 n. 87<br />

s.d. Capsa 79 n. 104 Ex 84 n. 116<br />

s.d. Capsa 79 n. 107 Ex 84 n. 120<br />

s.d. Capsa 79 n. 110 Ex 84 n. 124<br />

s.d. Capsa 79 n. 115 Ex 84 n. 129<br />

s.d. Capsa 79 n. 122 Ex 84 n. 136<br />

s.d. Capsa 79 n. 131 Ex 84 n. 59<br />

s.d. Capsa 79 n. 158 Ex 84 n. 152<br />

s.d. Capsa 79 n. 171 Ex 84 n. 169<br />

s.d. Capsa 79 n. 180 Ex 84 n. 179<br />

s.d. Capsa 79 n. 181 Ex 84 n. 180<br />

s.d. Capsa 79 n. 186 Ex 84 n. 186<br />

s.d. Capsa 79 n. 189 Ex 84 n. 189<br />

s.d. Capsa 79 n. 190 Ex 84 n. 190<br />

s.d. Capsa 79 n. 196 Ex 84 n. 196<br />

s.d. Capsa 79 n. 197 Ex 84 n. 197<br />

s.d. Capsa 79 n. 199 Ex 84 n. 199<br />

s.d. Capsa 79 n. 207 Ex 84 n. 209<br />

s.d. Capsa 79 n. 209 Ex 84 n. 212<br />

s.d. Capsa 79 n. 221 Ex 84 n. 229<br />

s.d. Capsa 79 n. 228 Ex 84 n. 236<br />

s.d. Capsa 79 n. 245 Ex 80 n. 75<br />

s.d. Capsa 79 n. 246 Ex 80 n. 77<br />

s.d. Capsa 79 n. 273 Ex 85 n. 23<br />

s.d. Capsa 79 n. 274 Ex 85 n. 24<br />

s.d. Capsa 79 n. 275 Ex 85 n. 25<br />

s.d. Capsa 79 n. 276 Ex 85 n. 26<br />

s.d. Capsa 79 n. 279 Ex 85 n. 29<br />

s.d. Capsa 79 n. 289 Ex 85 n. 41<br />

s.d. Capsa 79 n. 296 Ex 88 n. 30<br />

s.d. Capsa 79 n. 338 Ex 99 n. 90<br />

s.d. Capsa 79 n. 341 Ex 99 n. 117<br />

s.d. Capsa 79 n. 342 Ex 99 n. 118<br />

s.d. Capsa 79 n. 348 Ex 100 n. 5<br />

s.d. Capsa 79 n. 351 Ex 100 n. 8


Indice cronologico<br />

s.d. Capsa 79 n. 353 Ex 100 n. 10<br />

s.d. Capsa 79 n. 356 Ex 100 n. 18<br />

s.d. Capsa 79 n. 358 Ex 100 n. 28<br />

s.d. Capsa 79 n. 360 Ex 100 n. 31<br />

s.d. Capsa 79 n. 361 Ex 100 n. 32<br />

s.d. Capsa 79 n. 380 Ex 102 n. 12<br />

s.d. Capsa 79 n. 401 Ex 102 n. 66<br />

s.d. Capsa 79 n. 405 Ex 102 n. 71<br />

s.d. Capsa 79 n. 429 Ex 106 n. 60<br />

s.d. Capsa 79 n. 393 Ex 102 n. 56<br />

s.d. Capsa 80 n. 19 Ex 80 n. 45<br />

s.d. Capsa 80 n. 58 Ex 92 n. 18<br />

s.d. Capsa 81 n. 30 Ex 98 n. 48<br />

s.d. Capsa 82 n. 18 Ex 87 n. 17<br />

s.d. Capsa 83 n. 319 Ex 86 n. 306<br />

s.d. Capsa 83 n. 325 Ex 86 n. 312<br />

s.d. Capsa 83 n. 331 Ex 100 n. 68<br />

s.d. Capsa 83 n. 332 Ex 100 n. 69<br />

s.d. Capsa 84 n. 11<br />

errore di numerazione Capsa 3 n. 154<br />

errore di numerazione Capsa 3 n. 155<br />

errore di numerazione Capsa 3 n. 156<br />

errore di numerazione Capsa 3 n. 153<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1713


Sommario<br />

Sommario<br />

Introduzione............................................................................................................... 3<br />

L'Archivio del Principato Vescovile di Trento nell'Archivio di Stato di Trento....... 3<br />

Vicende storiche dell'Archivio del Principato di Trento ....................................... 4<br />

Il regesto Ippoliti-Zatelli........................................................................................ 8<br />

Nuovo esilio dell'Archivio................................................................................... 10<br />

Il codice dei regesti Ippoliti-Zatelli. .................................................................... 12<br />

Il regesto repertorio Ippoliti-Zatelli..................................................................... 14<br />

Elenchi, repertori, indici...................................................................................... 15<br />

Il lavoro dei PP. Frumenzio Ghetta e Remo Stenico........................................... 15<br />

GELEITWORT ....................................................................................................... 17<br />

DAS ARCHIV DES FÜRSTBISTUMS TRIENT .................................................. 17<br />

IM TRIENTNER STAATSARCHIV...................................................................... 17<br />

Geschichtliche Abläufe im Archiv des Fürstentums Trient ................................ 19<br />

Die Regestensammlung von Ippoliti-Zatelli ....................................................... 23<br />

Erneute Aussiedlung des Archivs........................................................................ 25<br />

Verzeichnisse, Repertoria, Inhaltsverzeichnisse ................................................. 27<br />

Das Werk der Patres Frumenzio Ghetta und Remo Stenico................................ 28<br />

capsa 1 ...................................................................................................................... 31<br />

Fundatio tridentini principatus (numeri 29) ........................................................ 31<br />

capsa 2 ...................................................................................................................... 36<br />

Emptiones. Liberationes. Locationes temporales................................................ 36<br />

Permutationes. Pignorationes. Cessiones (numeri 79) ........................................ 36<br />

CAPSA 3................................................................................................................... 59<br />

Tridentum (numeri 230) ...................................................................................... 59<br />

CAPSA 4................................................................................................................. 110<br />

Civitas Tridenti (numeri 220)............................................................................ 110<br />

CAPSA 5................................................................................................................. 151<br />

Rippa (numeri 94).............................................................................................. 151<br />

CAPSA 6................................................................................................................. 170<br />

Leudrum (numeri 31) ........................................................................................ 170<br />

CAPSA 7................................................................................................................. 183<br />

Thenum (numeri 97).......................................................................................... 183<br />

CAPSA 8................................................................................................................. 199<br />

Stenicum et Bagolinum (numeri 136) ............................................................... 199<br />

CAPSA 9................................................................................................................. 227<br />

Valles Annaniae et Solis (numeri 300).............................................................. 227<br />

CAPSA 10............................................................................................................... 280<br />

Termenum et Egna (numeri 61) ........................................................................ 280<br />

CAPSA 11............................................................................................................... 296<br />

Bulsanum (numeri 38)....................................................................................... 296<br />

CAPSA 12............................................................................................................... 307<br />

Vallis Flemmarum (numeri 106)....................................................................... 307<br />

CAPSA 13............................................................................................................... 330<br />

Perginum (numeri 50)........................................................................................ 330<br />

CAPSA 14............................................................................................................... 341<br />

Levicum et Silvae castrum (numeri 136) .......................................................... 341<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1714


Sommario<br />

CAPSA 15............................................................................................................... 363<br />

Acta imperialia (7)............................................................................................. 363<br />

CAPSA 16............................................................................................................... 365<br />

Austria (numeri 90) ........................................................................................... 365<br />

CAPSA 17............................................................................................................... 379<br />

Tyrolis (numeri 119).......................................................................................... 379<br />

CAPSA 18............................................................................................................... 403<br />

Transactiones (numeri 26)................................................................................. 403<br />

CAPSA 19............................................................................................................... 408<br />

Reversales (numeri 9)........................................................................................ 408<br />

CAPSA 20............................................................................................................... 411<br />

Reversales feudorum (numeri 31) ..................................................................... 411<br />

CAPSA 21............................................................................................................... 419<br />

Iura vidimata et registrata (numeri 10).............................................................. 419<br />

CAPSA 22............................................................................................................... 432<br />

Libri feudales (numeri 8)................................................................................... 432<br />

CAPSA 23............................................................................................................... 434<br />

Libri feudales (numeri 4)................................................................................... 434<br />

CAPSA 24............................................................................................................... 435<br />

Libri et acta antiqua iuditialia (numeri 6).......................................................... 435<br />

CAPSA 25............................................................................................................... 437<br />

Processus criminales (numeri 21)...................................................................... 437<br />

CAPSA 26............................................................................................................... 442<br />

Quittantiae (numeri 52) ..................................................................................... 442<br />

CAPSA 27............................................................................................................... 455<br />

Inventaria (numeri 13)....................................................................................... 455<br />

CAPSA 28............................................................................................................... 458<br />

Urbaria et calculationes (numeri 30) ................................................................. 458<br />

CAPSA 29............................................................................................................... 469<br />

Abbreviaturae, seu prothocolla quorundam notariorum (numeri 10)................ 469<br />

CAPSA 30............................................................................................................... 473<br />

Comitatus Archi (numeri 116)........................................................................... 473<br />

CAPSA 31............................................................................................................... 497<br />

Lodronum (numeri 89) ...................................................................................... 497<br />

CAPSA 32............................................................................................................... 515<br />

De Castro Barcho (numeri 81) .......................................................................... 515<br />

CAPSA 33............................................................................................................... 532<br />

De recuperatione feudorum Castrobarcensium (numeri 44) ............................. 532<br />

CAPSA 34............................................................................................................... 544<br />

Toblinum et Castelmanum (numeri 54) ............................................................ 544<br />

CAPSA 35............................................................................................................... 556<br />

Spaur. Medium Coronae et s. Petri. Sporum antiquum sive Belfortum (57) .... 556<br />

CAPSA 36............................................................................................................... 569<br />

Castra ad Athesim (numeri 13).......................................................................... 569<br />

De Caldonacio. .................................................................................................. 569<br />

De Epiano et de Ultimis. ................................................................................... 570<br />

De Cunisberg..................................................................................................... 570<br />

De Segunzano.................................................................................................... 571<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1715


Sommario<br />

CAPSA 37............................................................................................................... 573<br />

Castra Vallis Lagarinae (numeri 66) ................................................................. 573<br />

CAPSA 38............................................................................................................... 597<br />

Brevia et bullae pontificiae (numeri 110).......................................................... 597<br />

CAPSA 39............................................................................................................... 615<br />

Steurae ecclesiasticae. - Bullae nullius momenti (numeri 57) .......................... 615<br />

CAPSA 40............................................................................................................... 627<br />

Communiter attinentia episcopum et episcopatum tridentinum (numeri 60).... 627<br />

CAPSA 41............................................................................................................... 642<br />

Regalia (numeri 8)............................................................................................. 642<br />

CAPSA 42............................................................................................................... 644<br />

Brixinum et Tridentum in causa praecedentiae (numeri 28)............................. 644<br />

CAPSA 43............................................................................................................... 649<br />

Status ecclesiasticus in communi (numeri 87) .................................................. 649<br />

CAPSA 44............................................................................................................... 666<br />

Capitulum (numeri 136) .................................................................................... 666<br />

CAPSA 45............................................................................................................... 694<br />

Praepositura. Abbatia s. Laurentii nunc Praepositura. Monasterium s. Annae<br />

Supramontis. Decanatus. Archidiaconatus (numeri 83) ........................................... 694<br />

CAPSA 46............................................................................................................... 710<br />

Parochia Bulsani, Caldarii et Eppiani ac de Formiano (numeri 86).................. 710<br />

Caldarium. ......................................................................................................... 716<br />

De Eppiano. ....................................................................................................... 719<br />

De Formiano...................................................................................................... 723<br />

CAPSA 47............................................................................................................... 725<br />

Decanatus ad Athesim (numeri 256) ................................................................. 725<br />

CAPSA 48............................................................................................................... 765<br />

Decanatus vallium Annaniae et Solis (numeri 92)............................................ 765<br />

CAPSA 49............................................................................................................... 785<br />

Decanatus Iudicariae (numeri 76) ..................................................................... 785<br />

CAPSA 50............................................................................................................... 801<br />

Decanatus Vallis Lagarinae (numeri 94)........................................................... 801<br />

capsa 51 .................................................................................................................. 819<br />

Decanatus intra et Extra urbem tridentinam (numeri 40).................................. 819<br />

capsa 52 .................................................................................................................. 827<br />

Abbatiae de Gries et ad s. Michaelem. Monasterium ad s. Crucem Tridenti<br />

(numeri 71) ............................................................................................................... 827<br />

CAPSA 53........................................................................................................... 840<br />

Sonnenburg (numeri 21).................................................................................... 840<br />

capsa 54.................................................................................................................. 846<br />

Ordo teutonicus et Stambs (numeri 49)............................................................. 846<br />

CAPSA 55............................................................................................................... 855<br />

Ordines mendicantium (numeri 54)................................................................... 855<br />

Vol. II .................................................................................................................... 867<br />

Capsae 56 – 85....................................................................................................... 867<br />

CAPSA 56............................................................................................................... 869<br />

Electiones, confirmationes et statuta synodalia (numeri 142)........................... 869<br />

capsa 57 .................................................................................................................. 894<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1716


Sommario<br />

Principum et nobilium feuda (numeri 203) ....................................................... 894<br />

capsa 58 .................................................................................................................. 937<br />

Familiae extinctae quoad Feudalia (numeri 66) ................................................ 937<br />

capsa 59 .................................................................................................................. 954<br />

Feuda tridentina et Extra dioecesim (numeri 245) ............................................ 954<br />

capsa 60 ................................................................................................................ 1002<br />

Feuda in vallibus Annaniae et Solis (numeri 120) .......................................... 1002<br />

capsa 61 ................................................................................................................ 1027<br />

Feuda in valle Athesina (numeri 79) ............................................................... 1027<br />

capsa 62 ................................................................................................................ 1045<br />

Feudalia in Iudicariis (numeri 149) ................................................................. 1045<br />

capsa 63 ................................................................................................................ 1077<br />

Feuda in Valle Lagarina (numeri 60) .............................................................. 1077<br />

capsa 64 ................................................................................................................ 1092<br />

Feuda censitica (numeri 360) .......................................................................... 1092<br />

capsa 65 ................................................................................................................ 1165<br />

Steurae ecclesiasticae (numeri 43) .................................................................. 1165<br />

capsa 66 ................................................................................................................ 1173<br />

Mineralia (numeri 16)...................................................................................... 1173<br />

capsa 67 ................................................................................................................ 1177<br />

Venetiae (numeri 219)..................................................................................... 1177<br />

capsa 68 ................................................................................................................ 1216<br />

Campum in Iudicariis (numeri 232) ................................................................ 1216<br />

Codices. ........................................................................................................... 1259<br />

capsa 69 ................................................................................................................ 1262<br />

S. Simon (numeri 204) .................................................................................... 1262<br />

capsa 70 ................................................................................................................ 1304<br />

Iura neglecta (numeri 33) ................................................................................ 1304<br />

capsa 71 ................................................................................................................ 1312<br />

Inventaria nova (1) .......................................................................................... 1312<br />

capsa 72 ................................................................................................................ 1312<br />

Libri iurium s. Vigilii (numeri 2) .................................................................... 1312<br />

capsa 73 ................................................................................................................ 1313<br />

Capitaneus Tridenti et novi nobiles (numeri 76)............................................. 1313<br />

capsa 74 ................................................................................................................ 1326<br />

Libri actorum (numeri 3)................................................................................. 1326<br />

capsa 75 ................................................................................................................ 1328<br />

Libri feudales in supplementum ad capsam 22/1-2 (numeri 2)....................... 1328<br />

capsa 76 ................................................................................................................ 1328<br />

Libri feudales in supplementum ad capsam 22/3-5 (numeri 3)....................... 1328<br />

capsa 77 ................................................................................................................ 1328<br />

Libri feudales in supplementum ad capsam 22/6-7 (numeri 2)....................... 1328<br />

capsa 78 ................................................................................................................ 1329<br />

Libri feudales in supplementum ad capsam 23/1-4 (numeri 4)....................... 1329<br />

capsa 79 ................................................................................................................ 1330<br />

[Relationes inter principes episcopos Tridenti et comites Tirolenses] (numeri<br />

433)......................................................................................................................... 1330<br />

capsa 80 ................................................................................................................ 1408<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1717


Sommario<br />

[Bellum rusticum] (numeri 189)...................................................................... 1408<br />

capsa 81 ................................................................................................................ 1444<br />

[Quatuor Vicariatus et vallis Lagarina] (numeri 68) ....................................... 1444<br />

capsa 82 ................................................................................................................ 1458<br />

[Feuda et privilegia] (numeri 33) .................................................................... 1458<br />

capsa 83 ................................................................................................................ 1468<br />

[Campeium] (numeri 359+16 (1-16 con asterisco) ......................................... 1468<br />

capsa 84 ................................................................................................................ 1539<br />

Volumina (numeri 20) ..................................................................................... 1539<br />

capsa 85 ................................................................................................................ 1544<br />

Varia (numeri 8) .............................................................................................. 1544<br />

Indice dei nomi di persona, luoghi e cose ........................................................... 1547<br />

Dizionario dei termini poco comuni.................................................................... 1622<br />

Bibliografia essenziale..................................................................................... 1634<br />

Indice cronologico........................................................................................... 1636<br />

Sommario ........................................................................................................ 1714<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

1718


P. Frumenzio Ghetta<br />

<strong>ARCHIVI</strong>O DEL PRINCIPATO VESCOVILE DI TRENTO<br />

SEZIONE LATINA. MISCELLANEA I E II<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

REGESTI


P. Frumenzio Ghetta<br />

<strong>ARCHIVI</strong>O DEL PRINCIPATO VESCOVILE DI TRENTO<br />

SEZIONE LATINA. MISCELLANEA I E II<br />

REGESTI<br />

Guida<br />

�<br />

Trento 2001<br />

______________________________________________________________________<br />

Archivio di Stato di Trento


La presente pubblicazione è stata resa possibile:<br />

Per l'alto patrocinio di S.E. Mons. Luigi Bressan Arcivescovo di Trento<br />

Con il contributo di:<br />

Provincia Autonoma di Trento, Servizio Beni Librari e Archivistici<br />

Regione Trentino Alto Adige<br />

Consorzio dei Comuni della Provincia di Trento B.I.M. dell'Adige<br />

Provincia Autonoma di Bolzano – Assessorato per i Beni Culturali, Cultura Tedesca<br />

e Ladina/Autonome Provinz Bozen – Assessorat für Denkmalpflege, Deutsche und<br />

Ladinische Kultur<br />

Provincia di s. Vigilio dei Frati Minori di Trento<br />

Il gruppo amici ringraziano anche tutti coloro che materialmente e moralmente<br />

collaborarono alla realizzazione di questo strumento di lavoro.<br />

Luciano Borrelli-Antonio Carlini-Luciana Chini-<br />

Maria Conforti-Danilo Curti-Mariano Devigili-<br />

Marina Garbellotti -Alessandra Ghetta-<br />

Paolo Giovannini-Ennio Lappi-Vigilio Mattevi-<br />

Leone Melchiori-Giorgio Moser-Josef Nössing-<br />

Mariagrazia Pontalti-Marco Stenico<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

2


Introduzione<br />

Nell’Archivio di Stato di Trento, allegate ai documenti della Sezione Latina del<br />

Principato Vescovile di Trento, ci sono due miscellanee di documenti prevalentemente<br />

di ambito trentino, ma relativi anche ad altre realtà territoriali come, ad esempio, l'Alto-<br />

Adige, il Tirolo e il Veronese. La prima miscellanea comprende 175 unità archivistiche;<br />

i documenti sono redatti per lo più su materiale membranaceo, in particolare per i secoli<br />

XIII-XV, mentre il materiale cartaceo prevale per i secoli successivi, e sono scritti<br />

soprattutto in latino; si contano poi 32 documenti in tedesco e uno in francese. La<br />

seconda miscellanea comprende 38 unità archivistiche; anche in questa sezione la<br />

maggior parte del materiale è pergamenaceo e i documenti sono redatti in latino, tranne<br />

qualche esemplare in tedesco.<br />

Nel 1982, terminato il lavoro di revisione dei regesti fatti dai due frati francescani,<br />

Padri Ippoliti e Zatelli, e la descrizione dei relativi documenti, chi scrive sentì il<br />

desiderio di regestare anche i documenti contenuti nelle due miscellanee. Per fare dei<br />

buoni regesti è necessario avere a disposizione tutti i dati e gli argomenti contenuti nei<br />

singoli documenti, e a questo fine fu trascritta integralmente la maggior parte dei<br />

documenti delle miscellanee.<br />

Non era nostra intenzione pubblicare i documenti delle miscellanee, ma per<br />

assecondare la richiesta di amici e studiosi abbiamo messo a loro disposizione il<br />

manoscritto. In un primo tempo si era pensato di pubblicare i regesti delle due<br />

miscellanee in italiano, ma in seguito, dal momento che i regesti dei documenti del<br />

Principato vescovile di Trento compilati dai due padri francescani Ippoliti e Zatelli<br />

erano in latino, si è pensato bene di approntare in latino anche i regesti delle due<br />

miscellanee, compresi i regesti dei documenti in tedesco o in italiano. Sempre per<br />

uniformarci all’opera dell’Ippoliti e Zatelli, si è scelto di non seguire rigorosamente le<br />

correnti tecniche di regestazione, ma di privilegiare il dato informativo riportando in<br />

forma ampia, talvolta per intero, il contenuto dei documenti.<br />

I regesti delle due miscellanee, muniti delle note di corredo, furono elaborati da chi<br />

scrive. La revisione dei testi della Miscellanea I è stata svolta da Marco Stenico,<br />

coadiuvato da Marina Garbellotti. Siccome le miscellanee comprendono 35 documenti<br />

in tedesco, alcuni dei quali molto antichi, abbiamo chiesto la collaborazione del dott.<br />

Josef Nössing, direttore dell’Archivio Provinciale di Bolzano e dei suoi collaboratori<br />

Christine Roilo e Gustav Pfeifer, che molto gentilmente hanno offerto il loro prezioso<br />

contributo; ad essi vada il nostro più vivo ringraziamento per aver prodotto i regesti,<br />

tradotti in latino da P. Remo Stenico.<br />

Miscellanea I<br />

I documenti del Principato vescovile di Trento conservati nel Castello del<br />

Buonconsiglio, nel 1803 furono prelevati dall’archivista Franz Gassler e trasportati a<br />

Innsbruck. In quella occasione un certo numero di documenti trentini più antichi furono<br />

trasportati a Vienna e fra questi anche i documenti che costituiscono la Miscellanea I.<br />

I documenti della Miscellanea I furono raccolti e corredati di regesti a Vienna dopo<br />

il 1812. Questi documenti erano conservati negli archivi del Castello del Buonconsiglio,<br />

ma i due padri Ippoliti e Zatelli non ebbero modo di averli fra le mani per poterne fare i<br />

regesti; con ogni probabilità tale materiale era collocato nell’Archivio segreto del<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

3


Castello, che si trovava dietro la cosiddetta Torre d’Augusto, archivio segreto che fu<br />

aperto dal Gassler per prelevare anche quei documenti.<br />

La maggior parte dei documenti che compongono la Miscellanea I hanno allegate le<br />

cartelle con un regesto in tedesco, un piccolo timbro dell’Archivio di Vienna (Haus-,<br />

Hof- und Staatsarchiv in Wien) e la segnatura che indica un repertorio e la relativa<br />

pagina.<br />

Dopo la prima Guerra Mondiale, con il trattato di pace di Saint Germain del 10<br />

settembre 1919, anche questi documenti trentini furono restituiti a Trento.<br />

Miscellanea II<br />

Nella Miscellanea II vi sono documenti di varia provenienza, alcuni dei quali si<br />

riferiscono al Capitolo del Duomo di Trento. I documenti del Capitolo del Duomo di<br />

Trento, che attualmente sono conservati nell’Archivio di Stato di Trento, non furono<br />

trasportati a Innsbruck nel 1803 assieme ai documenti del Castello del Buonconsiglio,<br />

ma molto più tardi, cioè dopo la Restaurazione.<br />

Con la soppressione degli Enti religiosi e l’incameramento dei Beni ecclesiastici<br />

voluta da Napoleone Bonaparte, anche i documenti del Capitolo del Duomo di Trento<br />

andarono in gran parte dispersi come scrisse Tommaso Gar1 . Fu l’Intendenza di Finanza<br />

di Trento, dopo la Restaurazione, a recuperare presso i privati cittadini centinaia e<br />

centinaia di documenti che appartenevano al Capitolo del Duomo di Trento e a spedirli<br />

all’Archivio di Stato di Innsbruck. La maggior parte dei documenti della Miscellanea II<br />

reca sul verso una numerazione progressiva e un breve regesto in tedesco2 .<br />

Negli anni 1830-1850 l’archivista di Innsbruck Georg Pfaundler3 estrasse dal fondo<br />

del Capitolo del Duomo di Trento una trentina di documenti, che collocò alla fine dei<br />

documenti del Principato Vescovile di Trento - Sezione Latina, e che oggi formano la<br />

Miscellanea II. Che sia stato il Pfaundler a compiere questa operazione risulta dalle<br />

segnature dei regesti che sono stati scritti dallo stesso Pfaundler come ci ha assicurato il<br />

dottor Rupert, responsabile della sala consultazione del Tiroler Landesarchiv di<br />

Innsbruck.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

4<br />

P. Frumenzio Ghetta<br />

1<br />

Gar Tommaso, L'archivio del Castello di Thunn, in "Calendario Trentino per l'anno 1857", Trento,<br />

Monauni, 1857.<br />

2<br />

In alcuni casi si trova segnato il fondo archivistico creato dopo il 1812, Trient. Archiv Miscell.<br />

Nachtrag. Trent. lat. Archiv.<br />

3<br />

Otto Stolz, Geschichte und Bestände des Staatlichen Archives zu Innsbruck. Holzhausens, Wien<br />

1938, p. 59.


Regesti<br />

Miscellanea I<br />

1. 1191 giugno 5, Bolzano.<br />

Anno 1191, die 5 intrante iunio, indictione 9, in burgo Bauçani, in domo Bernardi; in presencia<br />

Petrini et Bertoldini de Doso, Adelperonis generis Crotenbuci et Artoichi eius cognati, Paci et<br />

Amichi iuvenis, Henrici Swarci, et aliorum plurium. Ibique dominus Williellmus de Valturaia<br />

iure recti feudi investivit Riprandinum et Bertraminum eius nepotem de loco Tridenti<br />

nominative de quodam suo manso quod habebat et tenebat in loco Retene, Çerammeispol, et de<br />

Genarna cum filiis et filiabus suis qui colunt et tenent dictum mansum, quos et quas ipse dicebat<br />

esse suos de masnata. Eo vero modo fecit hanc investituram, quod suprascripti Riprandinus et<br />

Bertraminus eius nepos et sui heredes debent suprascriptum mansum cum prefata Genarna et<br />

cum filiis et filiabus suis habere et tenere et facere exinde iure recti feudi quidquid voluerint sine<br />

contradicione dicti domini Willielmi et suorum heredum, cum warentatione ab omni parte pro<br />

prefato dominoWillielmo; insuper dedit ei 10 vacas cum predicto manso.<br />

Eodem die et loco, in presencia Bertoldi Claflinki, Rodulfi, Amichi et Bertoldi fratris Petrini, et<br />

aliorum plurium. Ibique Henricus Swarç de Bauzano refutavit in manibus domini Wilielmi<br />

suprascripti de Valturaia Federicum maritum suprascripte Genarne, quem colebat iam dictum<br />

mansum, ad hoc ut investiret suprascriptos Riprandum et Bertraminum de iam dicto Federico;<br />

qui iam dictus dominus statim eos investivit de eo Federico in eodem modo quod de filiis et<br />

filiabus et de uxore; et confessus fuit suprascriptus Henricus Swarço accepisse pro supradicta<br />

refutatione Federici a suprascriptis Bertramino et Riprandino libras 6 minus 4 solidos<br />

denariorum Veronensium.<br />

Membranaceo (mm. 138-143 x 151-157); buono lo stato di conservazione. Verso: carta Riprandini,<br />

Bertrami (mano del recto); infeudacio .i. manssi facta per illos de Valtur(aia) cuidam de Tridento pro 2<br />

.v. (mano del secolo XIV); Trient 1191 (mano del secolo XVI). Originale; (SN): Ego Iohannes Pencius<br />

notarius domini Federici quondam imperatoris interfui et rogatus scripsi.<br />

2. 1193 marzo 12, Brescia.<br />

Magister Matellus et dominus Willielmus Oriane, dellegati a domino Henrico Dei gracia<br />

Romanorum imperatore ad cognoscendam causam appellationis que vertebatur inter comune de<br />

Arcu cuius sindici erant Palankinus et Coruus ex una parte, et comune de Drena parte ex altera<br />

cuius sindici erant Manentus et Torisendus, auditis allegationibus utriusque partis et diligenter<br />

inspectis, inspecto etiam tenore litterarum comissionis domini imperatoris, et convocato<br />

consilio, pronunciaverunt sentenciam domini episcopi Conradi nullatam fuisse. Hec sententia<br />

nullitatis lata fuit die veneris 12 intrante mensis marcii, in pallacio canonice civitatis Brixie,<br />

anno Domini 1193, indicione 11; testes dominus Columbus causidicus et dominus Pethraccus de<br />

Nuce, et dominus Desiderius et dominus Lanfrancus de Martilengo, et multi alii.<br />

Membranaceo (mm. 187 x 142); diverse macchie di umidità. Verso: inter eos de Arco et de Drena (mano<br />

del secolo XIV); kaiserliche urtl Arch contra Tenn 1193 (sic pro Dren; mano del secolo XVI). Originale;<br />

(SN): Ego Zanebonus notarius huic late sentencie in scriptis interfui, et verbo predictorum dominorum<br />

Matelli et domini Wilielmi scripsi nihil addito vel diminuto quod sensum mutet vel sentenciam, et me<br />

subscripsi.<br />

Archivio di Stato di Trento


3. 1199 giugno 16, (Bolzano).<br />

Anno Domini 1199, indictione 2, die mercurii 16 intrante iunio, in palacio, apud capellam;<br />

testes Muso de Dosso, Ioannes, Odoricus de Polengo, Porcardus, Ermanus capellani,<br />

Warmundus, Rodulfus Dragozelus, Rodulfus filius Ermani de Bolzano. Ropretus filius Iohannis<br />

de Prixina, et allii. Refutationem in episcopo Conrado Tridentino fecerunt domine Berta et<br />

Richarda sorores quondam filie Conradi Grafelini de medietate unius casamenti in Bolzano pro<br />

indiviso, a latere Enricus Olomundus, a latere Bertoldus Svewus, ante via, retro Ropretus de<br />

Wineco frater Conzi; et hoc pro 120 libris quas eis dederunt Engelholdus et Federicus socii; et<br />

episcopus investituram et locationem fecit in eis de illo casamento ad usum domorum mercatus<br />

Bolzani, ad fictum 15 solidorum in kalendis marcii; et insuper refutaverunt eis omnes raciones<br />

quas habent prefate sorores in alia medietate illius casamenti pertinentis sorori earum.<br />

Membranaceo (mm. 224-238 x 120-123); buono lo stato di conservazione. Verso: locacio facta per<br />

dominum Conradum episcopum Tridentinum de uno casamento iacente in Boçano apud domum Swobi,<br />

pro .xv. solidis fictus [...]; nunc occupatur per Lienhardum (mano del secolo XIV; la scrittura copre il<br />

testo di una precedente nota redatta da altra mano coeva); erbrecht (in testa al verso, mano del secolo<br />

XVI); Bozanum (mano più recente, dei secoli XVIII o XIX). Copia autentica di poco posteriore; (SN):<br />

Zacheus sacri palatii notarius, ex auctoritate et precepto domini Enrici episcopi Tridentini, secundum<br />

quod in breviaturis quondam Erzonis notarii inveni, nihil plus vel minus quod sensum vel sentenciam<br />

mutet preter punctum vel sillabam, scripsi meumque signum aposui et me subscripsi.<br />

4. 1213 agosto 16, Livo.<br />

Anno Domini 1213, indictione 1, die veneris 16 intrante augusti, in episcopatu Tridentino, in<br />

villa de Livo apud ecclesiam Sancti Martini; presentibus domino comite Odolrico de Flaono,<br />

domino Bertoldo de Wanga, domino Petro de Malusco, domino Petarino, domino Musone de<br />

Dosso, et alliis. Ibique dominus Federicus Dei gratia Tridentine ecclesie episcopus dedit<br />

Conradino notario auctoritatem exemplandi et in publicam formam reducendi infrascriptos<br />

testes et attestationes eorum, qui testes producti fuerunt pro parte sindicorum comunitatis plebis<br />

de Lagaro, videlicet Zanini de Nogaredo, Ferarii et Iohannis Ermani de Isera, in causa vertente<br />

inter ipsam comunitatem agentem parte ex una contra dominum Brianum de Castrobarco et<br />

Odolricum filium quondam domini Petri de Numio et eius curatorem dominum Brianum parte<br />

ex altera, occasione montis de Cimono. Testes de quibus supra fuerunt dominus Boderza de<br />

Castronovo, Warimbertus de Nogaredo, Ordanus de Sasso, Warimbertus de Sasso et Torenkinus<br />

de Sasso.<br />

Et primo, dominus Boderza de Castronovo iuratus testis dixit: “ego scio et vidi et audivi quod<br />

millites de valle Lagari insimul cum comunitate tota de Lagaro elegerunt et posuerunt inter se<br />

quatuor consules, videlicet dominum Bovulkinum de Garduno et Tiçum de Basiano et Vitum de<br />

Ysera, ad racionem faciendam per vallem Lagari; et omnes millites et pedites et totam<br />

comunitatem (sic) de Lagaro iuraverunt ad sancta Dei evangelia sequendi dictos consules; et<br />

dicti consules iuraverunt widandi et faciendi melius comunitatis; et scio durantibus dictis<br />

consulibus et in suo regimine quod dictus dominus Ardrigetus de Castrobarco posuit supra<br />

montem de Cimono unum roncatorem, silicet Menegum, unde comunitas de Lagaro fuerunt<br />

(sic) insimul et dixerunt homines comunitatis Lagari dictis consulibus quod dominus Aldrigetus<br />

posuerat roncatorem supra comunem Lagari, et inde fecerunt magnum rumorem; unde consules<br />

miserunt per dominum Ardrigetum, et ille venit coram consulibus, et dixerunt illi quod male<br />

fecerat quod posuerat roncatorem in monte Cimoni, qui mons erat communis Lagari et ad illam<br />

comunitatem pertinebat et consules statuerunt illi domino Ardrigeto terminum, ideo quia<br />

dominus Ardrigetus dicebat se ius in illo monte habere, et eo tempore in toto monte<br />

[suprascripto] Cimoni non erat aliqua lavorencia preter dictum Menegum quem dominus<br />

Ardrigetus in suprascripto loco posuerat, immo erat magnum nemus per totum montem. Postea<br />

vidi quod dominus Ardrigetus venit apud plebem Lagari in broillo coram consulibus et<br />

comunitate Lagari, ubi erant centum persone et plus, et cum uno baculo quod in sua manu<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

6


tenebat reffutavit in manibus domini Bovulkini et Viti et Tiçi consulum Lagari omnes raciones<br />

et acciones et ius quod et quas in dicto monte et manso habebat, ideo quia nolebat littigare cum<br />

suo commune; et dixit dominus Ardrigetus quod in illo monte Cimoni nullum ius plus habebat,<br />

nisi sicuti et alius suus vicinus habebat. Quam reffutacionem suprascripti consules receperunt<br />

vice et nomine totius comunitatis Lagari et pro ipsa comunitate.” &c.<br />

Membranaceo (mm. 556 x 170-178). Diverse macchie di umidità lungo i margini, e abrasioni in più punti.<br />

Verso: carta quomodo mons Cimoni pertinet ad comunitatem valis Lagari (mano del secolo XIV); 1213<br />

(mano del secolo XVI). Copia autentica coeva; (SN): Ego Conradinus domini Henrici imperatoris<br />

notarius suprascriptas atestaciones et testes ex precepto et auctoritate prenominati domini episcopi<br />

exemplavi et in hanc publicam formam redegi et me subscripsi.<br />

5. 1216 febbraio 17, Trento.<br />

Anno Domini 1216, indictione 4, die iovis duodecimo exeunte februario, in Tridento, in camera<br />

pallacii episcopatus; presentibus domino Bertoldo de Ninfo vice domino Tridenti, domino Petro<br />

de Maluscho causidico, Swickerio de Mece et domino Bertoldo de Wanga, Otobelo, Contolino<br />

de Sancto Petro, Conradino et Çacarano notariis, et aliis rogatis testibus ad hoc. Ibique dominus<br />

Federicus episcopus Tridentinus et regalis aule legatus et vicarius, in rectum feudum investivit<br />

dominum Rudolfum Scancium filium quondam domini Federici et ius, verbum et auctoritatem<br />

ei dedit edificandi castrum cum domo de munitione sive de batalla in loco Segonzani super<br />

suum ubicumque voluerit in illa pertinentia, et illud totum in rectum feudum retinere cum suis<br />

heredibus. Cum his pactis et conditionibus: quod dictum castrum apertum semper esse debeat<br />

prefato domino episcopo et successoribus suis pro omnibus eorum negotiis, usque ad finem<br />

seditionis vel werre, et dominus episcopus omnia in pristino statu dicto Rudolfo semper in<br />

unoquoque negotio restituere debeat. Et dictus dominus Rudolfus Scancius iuravit debitam<br />

fidelitatem prefato domino episcopo.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia semplice, non datata, collocabile intorno al 1530, eseguita da Michele Hess<br />

notaio e segretario del principe vescovo Bernardo Clesio; il testo del documento originale si trova<br />

registrato in copia coeva nel Codex Vangianus.<br />

6. 1216 agosto 3, Rendena.<br />

Anno 1216, indictione 4, die mercurii 3 intrante augusti, in Randena, in ponticello domus<br />

Bonacorsi de Caderzono; in presentia dominorum Gerardi archidiaconi, Petri de Malosco<br />

Ananie vicedomini, Bertoldi de Wanga, Enrici de Grunpacho, Oprandi de Campello, Iacobi de<br />

Borzaga, Otonis de Monclassico, et alliorum testium. Ibique dominus Federicus Dei gratia<br />

Tridentine ecclesie episcopus, cum carta quam in manu tenebat, per se et suos successores<br />

investivit nomine locationis in perpetuum Greponem filium quondam Ecelini de Carbonara ac<br />

Martinum ferarium et Martinellum filium quondam Milonis et Bertoldum Salvagnum de eodem<br />

loco, recipientes per se et omnes homines tocius comunitatis ville de Carbonara, nominatim de<br />

monte Sedroni in integrum ad alpegandum et utendum cum bestiis et omnibus modis, ut hinc in<br />

antea facere consueverunt, ad affictum reddendum omni anno per se et suos heredes dicto<br />

domino episcopo vel suis nunciis, in decania Monclasici 10 modiorum boni casei, in pena dupli;<br />

insuper dictus dominus episcopus promissit dictis conductoribus dictam locationem in integrum<br />

ab omni impediente persona expedire et defendere, et dedit eis tenutam suprascripti montis. Hec<br />

investitura facta fuit etiam hominibus et consortibus comunitatis de Rovina et Dezano pro parte<br />

eisdem spectante de dicto monte Sedroni.<br />

Membranaceo (mm. 534 x 139); al bordo inferiore di questa doveva trovarsi cucita un’altra membrana.<br />

Verso: instrumenta montis Sedroni de quo solvuntur .x. modia casei (mano del tardo secolo XIV);<br />

bestannd und erbrecht vom stifft Trient für etlich dörffer in Sulz umb dem perg Sedron 1216 (mano del<br />

secolo XVI). (SN): Ego Ribaldus sacri palacii notarius interfui et rogatus scripsi. Copia autentica datata<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

7


1318 novembre 24, Trento; (SN): Vivaldus dictus Salvator quondam domini Mantuani de Scana sacri<br />

palatii notarius et iudex ordinarius coram discreto et sapienti viro domino Millancio de Millanciis de<br />

Bononia utriusque iuris perito, venerabilis in Christo patris domini fratris Henricii Dei gratia episcopi<br />

Tridentini super usurpatis bonis et possessionibus episcopatus et ecclesie Tridentine delegato, hoc<br />

suprascriptum instrumentum ex autentico Ribaldi notarii exemplavi anno 1318, indictione 1, die 24<br />

novembris Tridenti in contrada Burgi Novi in domo habitationis domini Millancii delegati predicti,<br />

presentibus Rivabeno notario de Dezano, Arnoldo notario de Terziolasio vallis Solis, et Otobono filio<br />

domini Millancii.<br />

7. 1221 luglio 4, Stenico.<br />

Anno Domini 1221, indictione 9, die 4 intrante iulii, in villa Stenegi in loco ubi dicitur Prede; in<br />

presentia domini Uberti cu(stodis) et domini Oti presbiteri, et domini Warini presbiteri et<br />

Zamberti fabri de Ayrono et Zuki de Molveno, et aliorum. Ibique dominus Nicholaus de<br />

Stenego et Bocegnolus et Widus filius quondam Oti de Vito et Andrea de Corve et Malfafatus<br />

(sic) et Mazanellus, et Stenegus et Otus et Witotus et Iohannes de Stupa et Albertus filius<br />

Mazapetre et Episcopus et Zinamus et Albertus de Muraria et Odolricus de Corvo et Benedictus<br />

et Iohannes filius B(er)xannude et Albericus et Mayfredinus, et Pelegrinus de Baunino, et<br />

Fruderius et Zublellus et Percacius, et Girardus, et Iohannes filius quondam Armani et<br />

Trentinus, et Iohannes filius quondam Walteri et Stenegus de Argilia et Iohannes filius quondam<br />

Menegi, et Wercius et Marcius et Widus monacus et Picus, et Albertus Cauriolus, et Iohannes<br />

de Canale et Lazerus et Petrus de Cuzola et Banalus eius frater, et Salvatera et Petrus de<br />

Cazet(er)o et Otobonus filius Tosi, Otobonus et Andrea de Lazaro et Gesaras et Stenegus de<br />

Pedelatro, et Witotus filius quondam Armani et Ota uxor quondam Petri, et Alegra uxor<br />

quondam Alberti calderarii, et Mayfredinus filius Iohannis de P(ra)tto, et Besius de P(ra)ti, et<br />

Albertus fiius quondam Lazari, omnes suprascripti ad sonum tintinnabule insimul congregati,<br />

pulsata campana, pro se et pro comune Stenegi suum nuncium et procuratotorem et<br />

sindicum, in causa quam comune et homines comunitatis de Stenego facere intendebant contra<br />

homines de subtus plebis Blezii, nominatim de monte Vallagolle. Quo facto, Martinus sindicus<br />

ad sancta Dei evangelia iuravit bona fide sine fraude facere omnia que putaverit esse utillia et<br />

inutilia pretermittere, usque ad finem litis.<br />

Membranaceo (mm. 197 x 145). Verso: mandatum villæ Stenici contra villam Blezii (mano del secolo<br />

XVI tardo, o primi secolo XVII). Originale; (manca il segno del notaio, lo scriptor aveva<br />

predisposto un apposito spazio, di altezza pari a 5 linee di scrittura, rimasto bianco): Ego Albertus sacri<br />

pallacii notarius interfui rogatus et scripsi.<br />

8. 1221 luglio 25, Trento.<br />

Anno Domini 1221 indictione 9, die sabati 7 exeunte iulio, in Tridento in palatio episcopatus;<br />

testes dominus Verra de Archu et dominus Petrus de [...] et dominus Iacobus Blanzemane iudex<br />

et dominus [...] et Beiso de Mercato et dominus Peregrinus de Rambaldo [...] et dominus<br />

Henricus Xoapus de Livo et Erzo notarius, Car[...] [notarius] [...] Marcus de Rambaldo et<br />

Gabardus Sovrini [...]. Ibique in suprascriptorum testium presentia dominus Albertus Dei gratia<br />

Tridentine ecclesie electus ut dominus et dux et comes et potestas sui episcopatus et sue terre,<br />

iure vendicionis ad proprium pubblicum et expeditum allodium in solutum dedit Concio Suti,<br />

qui dixit se recipiente vice et nomine pro domina Ermengarda uxore quondam Gotxcalchi<br />

Saketi, de bonis domine Xoane que dicitur Umiliana, filie quondam domini Musti de Dosso,<br />

videlicet de duabus petiis de terra cum suis vineis, grezis, et arboribus, iacentibus in pertinentiis<br />

civitatis Tridenti a Pedecastello Tridenti, silicet de una clausura vineata extimata per<br />

extimatores 55 libras denariorum Veronensium, et de alia pecia terre extimata per extimatores<br />

30 libras denariorum Veronensium.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

8


Membranaceo (mm. 192 x 167-182); da segnalare alcuni guasti al supporto materiale a causa<br />

dell’umidità, e di alcune abrasioni: nei punti corrispondenti il testo risulta non più leggibile senza mezzi<br />

artificiali, specie nella parte superiore destra. Verso: Trient, pro Ermengart Sarketin 1221 (mano del<br />

secolo XVI). Originale; (SN): è presente il segno del tabellione, mentre manca la sottoscrizione del<br />

medesimo.<br />

9. 1221 dicembre 6, Trento.<br />

Anno Domini 1221, indicione 9, die lune 6 intrante decembris, in Tridento in palatio<br />

episcopatus; testes dominus Bertoldus de Wanga, dominus Odoricus de Rambaldo, dominus<br />

Rodulfus Rubeus et alii. Ibique dominus Albertus Dei gratia Tridentine ecclesie venerabilis<br />

episcopus, commisit domino Gerardo Tridentine ecclesie archidiacono presenti et ei precepit ut<br />

debeat finire et sententiare causam que vertitur inter Pullum de Stenego sindicum et<br />

procuratorem comunitatis et universitatis de Stenego pro illa comunitate et universitate ex una<br />

parte, et inter Ribaldum de Livrei et Albertinum de Tegnarono filium quondam Drilli sindicos et<br />

procuratores comunitatis hominum de sub plebe de Blezo per illos homines et comunitatem et<br />

universitatem ex altera, de monte de Vallagola cum suis pertinenciis, sicut ad illud placitum in<br />

integrum pertinet. Et ita eidem domino Gerardo archidiacono comisit dictam causam: quod ipse<br />

dominus Gerardus archidiaconus possit et debeat eam causam finire et sententiare et iudicare<br />

inter eos suprascriptos per suas comunitates et homines sicut dominus episcopus posset in suam<br />

propriam personam et sicut ipse met presens esse, omne contradictione cessante; et dixit<br />

dominus episcopus quia mittebat dicendo et precipiendo domino Enrico iudici ne de cetero de<br />

suprascripta causa in aliquo se intromittat ad audiendum et finiendum.<br />

Membranaceo (mm. 212 x 185-190); buono lo stato di conservazione. Originale; (SN): Ego Conradinus<br />

domini Henrici Romanorum imperatoris notarius interfui et scripsi.<br />

10. 1221 dicembre 13, Trento.<br />

Anno 1221, indictione 9, die 13 intrante decembris, in Tridento, in palatio episcopatus in camera<br />

domini episcopi; presentibus Odorico de Beseno, domino Petro de Malusco, domino Armano<br />

capellano, Mugardo et aliis. Ibique dominus Albertus Dei gratia sancte Tridentine ecclesie<br />

venerabilis episcopus commisit domino Enrico iudici presenti ut daret sententiam inter illos de<br />

Bleze ex una parte et inter illos de Stenego ex altera, de causa que vertebatur inter illos<br />

occasione montis Vallagolle.<br />

Membranaceo (mm. 95 x 176-183); buono lo stato di conservazione. Originale; (SN): Ego Iohannes sacri<br />

palatii notarius scripsi.<br />

11. 1222 agosto 30, Trento.<br />

Anno 1222, indictione 10, die 2 exeunte augusti, in Tridento, in pallatio episcopatus;<br />

presentibus domino decano, domino Gisloldo, domino Odolrico canonicis Tridentinis, domino<br />

comite de Tirolo, domino Otone de Telvo, Federico de Livo, Purcardo Savrini et allis. Ibique<br />

coram domino Alberto Dei gratia venerabili episcopo Tridentino venit quidam nomine<br />

Albertinus ut dicebat de Tignarono sindicus et procurator comunitatis et hominum de sub plebe<br />

Blezi, dicens idem Albertinus sindicus et procuratorio nomine pro se et nomine comunitatis de<br />

sub plebe Blezi predicto domino episcopo:<br />

“Domine episcope Alberto, dictum est mihi a quatuor vel tribus diebus in za quod confirmastis<br />

sententiam illorum de Stenego et Pulli sindici eorum pro illis de Stenego latam per dominum<br />

Gerardum archidiaconum Tridentinum contra me sindicum iamdicte comunitatis mee de<br />

quodam monte qui appellatur mons Valalgole, de quo vertitur lis inter me et comunitatem meam<br />

et illos de Stenego; a qua confirmatione sive sententia, si qua fuit et de eo quod noluistis me et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

9


comunitatem meam defendere de illa tenuta quam dominus Norandinus episcopus<br />

Veronensis et Rodulfinus de Caceta de Verona delegati a domino imperatore, de his omnibus ab<br />

omni gravamine viva voce pro me et iam dicta mea comunitate, cuius sindicus et procurator<br />

sum, semel, bis ter ad gloriosissimum dominum Federicum Dei gratia Romanorum imperatorem<br />

et semper augustum et regem Sicilie appello apostolosque peto”.<br />

Qui dominus episcopus dixit: “Si feci, feci; apellatis cui vultis, cum Dei gratia et benedicione”.<br />

Membranaceo (mm 126-136 x 194-205); buono lo stato di conservazione. Originale; (SN): Ego Iohannes<br />

sacri palacii notarius interfui et hec scripsi.<br />

12. 1223 marzo 27, Trento.<br />

Anno 1223 indictione 11, die lune 5 exeunte marcii, in Tridento, in palatio episcopatus; testes<br />

dominus Gerardus archidiaconus, Federicus de Albiano, Wicomarius de Rambaldo, Petrus de<br />

Porta, Peregrinus de Rambaldo, Merardus, dominus Brianus et dominus Federicus de Arcu et<br />

dominus Adelpretus de Arcu et Iacobus Blanzemane et Montenarius de Disiculo et dominus<br />

Zordanus de Telvo et alii. Ibique dominus Adelpretus comes Tirolis potestas Tridenti ad<br />

instantiam domini Gaioti de Trilaco precepit domino Briano de Castro Barco presente ut in<br />

debito fidelitatis, rectum laudum faciat: quod, si sunt plures fratres qui habent feodum a quodam<br />

domino, si unus illorum fratrum parabolam sui domini a quo tenet illud feodum potest<br />

suam partem illius feodi vendere, impignorare, preccare, alienare cui volet. Qui dominus<br />

Brianus laudavit “quod vassalus bene potest parabalam sui domini illud suum feodum<br />

vendere, alienare, impignorare, facere cui vult”.<br />

Item dominus Odolricus de Beseno laudavit et dixit: “si illud feodum est allodium domini, quo<br />

propriam suam parabolam illius domini vassallus bene potest vendere, fictare, alienare; et<br />

si dominus illud feodum ab alio domino habet et tenet in feodum, quod illud non potest alienare,<br />

vendere nec fictare alicui, nec sic eius dominus in se habet”. Quod laudamentum dicti domini<br />

laudaverunt et dominus comes confirmavit.<br />

Membranaceo (mm. 210-231 x 141-167); buono lo stato di conservazione. Verso: bestät graf Albert von.<br />

Tirol potestatis zu Trient parabola lehen 1223 (mano del secolo XVI), la data 1223 (mano di fine secolo<br />

XV o primi del secolo XVI, scritta in caratteri capitali). Copia autentica coeva; (SN): Ego Zacheus sacri<br />

palatii notarius ex autoritate et precepto domini Enrici episcopi Tridentini secundum quod in breviaturis<br />

quondam Conradini notarii inveni nichil plus vel minus quod sensum vel sentenciam mutet preter<br />

punctum vel sillabam, scripsi, meum signum aposui et me subscripsi.<br />

13. 1223 giugno 29, Stenico.<br />

Anno Domini 1223, indictione 11, die 2 exeunte iunio, in villa Stenegi in loco ubi dicitur Pre; in<br />

presentia Zucolini fabri de Sonaso et domini Uderii et Saberloni et Iohannis de Stuva, et<br />

aliorum. Ibique dominus Nicolaus et Nicola et Widus et Aribaldus filius quondam Oti de Vico<br />

et Stenegus de Arozo et Zukellus de Andrea et Piullus, Andrea de Lazari et Stenegus de<br />

Pedelatro et Arozius et Albertus de Stuaia et Mazapetra, et Albertus cui dicitur Episcopus, et<br />

Zinatinus et Albertus de Muraio et multi alii homines de Stenego, insimul congregati pulsata<br />

campana fecerunt et constituerunt Bocagnolun suum sindicum et procuratorem in causa quam<br />

dicti homines de Stenego facere intendebant contra homines de subtus plebe Blezii, scilicet de<br />

villa Caresi, Baioi, de Villa et de Divreio et Vergondo et Tegnarono et Cilaio, Fazano, Bozeio et<br />

Festo et contra eorum sindicos, ad comparendum coram domino Adelpreto comite Tirolensi vel<br />

coram eius iudicibus aut eius delegatis, et nominatim de offensione quam ipsi de Blezo fecerunt<br />

hominibus de Stenego in monte de Vallagola. Quo facto, suprascriptus Bocagnolus sindicus<br />

iuravit ad sancta Dei evangelia facere que putaverit esse utilia et inutilia pretermittere, usque ad<br />

finem litis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

10


Sequuntur manifestationes et declarationes hominum utriusque partis, qui homines fuerunt ipse<br />

Bokegnolus sindicus comunitatis hominum de Stenego, Martinus de Boi sindicus et procurator<br />

comunitatis de subtus plebe de Blezo, Orlandus de Blezo, Stefanus de Blezo, Iohannes de Blezo,<br />

Niger de Blezo, Fruzerius de Blezo, Petrus de Stenego, Niger de Stenego, Iohannes de Romana<br />

de Stenego, Stenegus filius Widonis de Stenego et Banalus de Stenego.<br />

Bokegnolus sindicus comunitatis de Stenego iuravit manifestare veritatem, et dixit: “Ego<br />

secundum dicta meorum vicinorum, qui mihi dixerunt, dico quod Gatus filius Viti de Baono et<br />

Ferarius de Tignarono et Trintinus de Divrei et Ribaldus de Carexe filius Negrelli, Oto eius<br />

frater et Stephanus filius Otonis de Carexe, et filius Brosii, Bonussignus filius Zamboni, Nier<br />

filius Peregrini de Festo, et Orlandus de Cilai, Blancus Marie, Vitalis Manfredi, Aimelricus<br />

Malfati de Tignarono, Iacobus filius Zendroni, Villanus de Villa, Iohannes Warimberti de Bono,<br />

Fruzerius de Bono, isti omnes cum aliis hominibus de eorum comunitatibus asaltum fecerunt<br />

super nostros caxarios in monte Valagola et armata mano illos assaliverunt, et caxarias nostras<br />

rumperunt, calderias nostras eorum lanceis perforaverunt et lactem sparserunt, caseos<br />

rumperunt, comoderunt et devastaverunt et multas de nostris bestiis devastaverunt et<br />

interfecerunt, ut credo, et mortue sunt, et panem eorum aportaverunt et devastaverunt, et<br />

homines nostros iniuraverunt et verberaverunt et masimum dampnum et iniuriam nobis et illis<br />

fecerunt; quam iniuriam et dedecus nollemus pro mille libris” &c.<br />

Martinus de Boi syndicus et procurator comunitatis de subtus plebe de Blezo iuravit<br />

manifestandi culpam hominum illius comunitatis de subtus plebem et suam culpam similiter et<br />

alienam et stare preceptis et eius iudicum, qui dixit: “Ego dico per<br />

meum sacramentum quia credo quod comunitas de subtus plebe de Blezo et ipsius comunitatis<br />

armata manu fuerunt et ascenderunt in monte Valagoli, qui mons est comunitatis de Blezo, et<br />

fregerunt sicut credo calderias hominum de Stenego, scilicet tres calderias et abstulerunt bestias<br />

ipsorum hominum de Stenego quas invenerunt in ipso monte, et duxerunt eas de monte illo<br />

insimul cum illis hominibus de Stenego, et eas bestias illi de Stenego videlicet pegorarii<br />

receperunt eas bestias et recesserunt ad Stenegum cum illis bestiis; et audivi dici etiam quod<br />

fecerunt quosdam de pegorariis iurare ut ipsas bestias deberent removere de ipso monte, sed<br />

nescio nec audivi quod interficerent aliquam de ipsis bestiis, nec quod verberarent aliquem<br />

hominem, sed auditum habeo dici hominibus comunitatis Blezii quod percusserunt duas<br />

vacas de dictis bestiis, sed eas non interfecerunt quod sciam; et audivi similiter ab eis hominibus<br />

de Blezo quod devastaverunt hostia de caxariis illorum hominum de Stenego que erant super<br />

illum montem illorum de Blezo, et quod effuderunt lac de ipsis bestiis predictis quas invenerunt<br />

in suo monte predicto, et quod abstulerunt eis pegorariis caseum et ex eo comederunt, sed<br />

nescio quantum; neque scio quantum caseum acciperent nec quod portarent illud domum. Et hec<br />

omnia dico tantum per credenciam et secundum quod audivi ab hominibus de Blezo, quia ego<br />

non interfui; sed hoc fuit de die et non de nocte, secundum quod ipsi dixerunt mihi, et audivi<br />

dici quod quidam de super plebe interfuerunt cum illis de subtus plebe, sed non recordor de<br />

nominibus illorum” &c.<br />

Membranaceo, 4 pergamene cucite fra di loro mediante fettucce di membrana (mm. 524 x 146-160; mm.<br />

572 x 93-102; mm. 154 x 114; mm. 409 x 107-158); buono lo stato di conservazione. Verso: Stenig<br />

contra unnder Bletz (mano del secolo XVI). (SN): Ego Albertus sacri palatii notarius interfui rogatus et<br />

scripsi. Copia autentica coeva, anzi pressoché sincrona, datata 1223 luglio 17, Trento; (SN): Ego Ercius<br />

domini Federici Romanorum imperatoris notarius autenticum huius vidi, legi et exemplavi et me<br />

subscripsi et meum signum apposui.<br />

14. 1224 maggio 8, 20 e 27, Trento.<br />

I) Anno 1224, indictione 12, die 8 intrante madio, in Tridenti, apud domum Raimundi de Porta;<br />

presentibus Vito balisterio, Randulfo de Mandara, Odelrico canepario, Conradino de Nagu,<br />

Bontempo Buga de Tablà, et aliis testibus ad hoc rogatis. Ibique dominus Trentinus Polenta<br />

nomine venditionis et pro libero et expedito allodio investivit dominum Zacheum sindicum et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

11


procuratorem comunis Tridenti recipientem pro se et eius socio domino Otolino notario absente,<br />

vice et nomine comunitatis Tridenti et pro ipso comuni, nominatim de tribus plodiis terre<br />

aratorie iacentis in campanea ad faciendum Campum Marcium, cum omnibus suis pertinentiis,<br />

racionibus, actionibus et cum superioribus et inferioribus suis: choeret eis ab uno latere et ab<br />

altero comunitas et a capitibus via; tali vero pacto investivit ipsum dominum Zacheum sindicum<br />

de illa terra quod ipsa comunitas Tridenti illam terram ad utilitatem Campi Marcii habere et<br />

tenere debeat. Et dictus dominus Trentinus confessus fuit se accepisse ab ipso domino Zacheo<br />

75 libras Veronensium.<br />

II) Anno 1224, 12 exeunte madio, Tridenti, ante canipam comunis; presentibus domino<br />

Gunselmo, Otolino Lewi, Landulfo, Martino, Aicio murario et aliis. Ibique Walterius filius<br />

quondam Malioti nomine venditionis pro libero et expedito allodio investivit dominum<br />

Zacheum sindicum et procuratorem comunitatis Tridenti de duobus plodiis terre aratorie iacentis<br />

in campanea ad faciendum Campum Marcium; coheret eis ab ambobus lateribus comunitas et a<br />

capite comunitas, nominatim pro 50 libris Veronensium quas dictus venditor accepisse<br />

confessus fuit.<br />

III) Anno 1224, die 5 exeunte madio, Tridenti, ante canipam comunis; presentibus domino<br />

Gunselmo, domino Alberto de oleo, Tarono de Mercato, Bertoldo notario. Dominus Paulus<br />

quondam Zulli et Giroldus quondam Bavosi nomine venditionis pro libero et expedito allodio<br />

investiverunt dominum Zacheum sindicum et procuratorem comunitatis Tridenti de tribus<br />

becariis eorum iacentibus in Mercato ante domum domini Riprandi, pro 60 libris Veronensium<br />

quas nomine certi finiti pretii ab ipso domino Zacheo accepisse confessi fuerunt.<br />

Membranaceo (mm. 628 x 132-150). Verso: carta venditionis terre pro Campo Marcio faciendo (mano<br />

del secolo XIV); 1224 Trentinus Polenta pro Trient (mano del secolo XVI); scripta (mano del secolo<br />

XIV tardo o XV); 1224 charta venditionis terræ pro Campo Martio Tridenti (mano del secolo XVIII).<br />

Originale; (SN): Ego Stephanus sacri pallatii notarius interfui et rogatus scripsi.<br />

15. 1224 giugno 1, Trento.<br />

Anno 1224, indictione 12, die primo intrante iunio, Tridenti, ante canipam comunis; presentibus<br />

domino Aicio de Sancto Petro, Muscardino de Foro, Landulfo, Nigro, Bontempo, Gabardo,<br />

Galboges et aliis. Ibique dominus Trentinellus nepos domini Wichomarii nomine venditionis<br />

pro libero et expedito allodio investivit dominum Zacheum sindicum et procuratorem<br />

comunitatis Tridenti de tribus plodiis terre aratorie et de duobus partibus unius plodii iacentis in<br />

campanea ad faciendum Campum Marcium; coheret eis a lateribus et capitibus via et comunitas,<br />

pro 80 libris Veronensium.<br />

Item eodem die, loco et testibus. Ibique Raimundus de Porta Oriola nomine venditionis pro<br />

libero et expedito allodio investivit dominum Zacheum sindicum et procuratorem comunis<br />

Tridenti de tribus plodiis et dimidio terre aratorie iacentis in Campo Marcio in campanea, ad<br />

faciendum Campum Marcium; coheret eis ab ambobus lateribus comunitas et ab capitibus<br />

comunitas, pro 87 libris et dimidia Veronensium.<br />

Membranaceo (mm. 235-246 x 203-183). Verso: carta venditionis terre ubi nunc dicitur Campus Marcius<br />

Tridenti (mano del secolo XIV); scripta in memoriali (mano del secolo XIV tardo o XV); 1224 pro<br />

Campo Martio Trient (mano del secolo XVI); la data 1224 (mano del tardo secolo XV o XVI, in caratteri<br />

capitali). Originale; (SN): Ego Stephanus sacri pallatii notarius interfui et rogatus scripsi.<br />

16. 1224 ottobre 24, Riva.<br />

Anno 1224 indictione 12 die iovis 8 exeunte octobris, in Ripa in palatio, in presentia domini<br />

Oldrici archipresbiteri de Seiano, domini Henrici decani, domini Iacobi iudicis, domini Trentini<br />

iudicis. Ibique dominus Gerardus episcopus Tridentinus statuit terminum Bughignolo syndico et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

12


procuratori hominum et comunitatis de Stenego et Martino syndico et procuratori hominum de<br />

Blezo se presentandi hinc ad 15 dies ad dandam sententiam de causa quam simul habent.<br />

Membranaceo (mm. 99-104 x 95-153). Originale; (SN): Ego Matheus de Placentia sacri palatii notarius<br />

interfui et scripsi.<br />

17. 1224 novembre 25 e dicembre 7, Trento.<br />

I) Anno Domini 1224, indictione 12, die lune 6 exeunte novembris, in Tridento, in domo domini<br />

Riprandi Otonis Richi; presentibus eodem domino Riprando et domino Wicomario de<br />

Rambaldo, domino Montenario de Disuculo, Iacobino Mucio, Paulo Brunsaci, Venturella,<br />

Conradino Calesano ianuario, Boneto et aliis. Ibique dominus Witoldus et dominus Enricus qui<br />

fuit de Bolzano, sindici et procuratores comunis Tridenti, nomine et vice dicte comunitatis, iure<br />

et nomine locationis in perpetuum, ad usum et consuetudinem domorum mercatus Tridenti,<br />

investiverunt Arnoldum filium quondam Zanni de Ruzia et Geboldum becarios nominative de<br />

becaria una, iuris comunis Tridenti, sicuti eis fuerat per iam dictos sindicos designata, videlicet<br />

in becaria que est ante domum dicti domini Riprandi, in qua olim erat domus Besii de Mercato<br />

in Cantono, cui coheret a tribus partibus via pubblica, a quarta idem comunitas; item si superius<br />

dictas becarias prenominati becarii vellent aliquid edificium ad utilitatem beccariarum levare,<br />

faciant ad eorum expensas; ad fictum omni anno solvendum in festo sancti Michaëlis vel in<br />

octava sequenti 8 librarum denariorum Veronensium.<br />

II) Item eodem anno, die sabati 7 intrante decembris, in palatio episcopatus; presentibus domino<br />

Petro de Malusco, Iacobo Blanzemane causidico [...], Wichomario Rambaldi, Peregrino de<br />

Porta, Odolrico Gandolfini A[...]. Ibique in pleno consilio, ad sonum campane adhunato<br />

hominum Tridenti, dominus [Gerardus] Dei gratia Tridentine ecclesie episcopus locationem<br />

factam per sindicos comunis suprascriptos in Arnoldum [et Geboldum] de dicta becaria nomine<br />

comunis et pro comune Tridenti, laudavit et illam locationem et investituram ratam et firmam<br />

habere promisit.<br />

Membranaceo (mm. 422 x 140-175); strappo nell’angolo destro inferiore della membrana, con danno al<br />

supporto materiale per mm. 18 x 10. Verso: locacio facta de una becaria Arnoldo de Ruzia et Geboldo<br />

becario (mano del secolo XIV tardo); statt Trient pro Arnoldo de Ruzia und Geboldo Metzer 1224 (mano<br />

del secolo XVI). Originale; (SN): Ego Ercius domini Federici Romanorum imperatoris notarius interfui<br />

[et scripsi].<br />

18. 1226 ottobre 26, Bolzano.<br />

Anno 1226, indictione 14, die lune 6 exeunte octobris, in Bauzano, in pallatio episcopali;<br />

presentibus domino Bertoldo de Wanga, domino Henrico de Lictenstein, domino Odelrico<br />

Wahrer, domino Odelrico Fafelino, domino Conrado de Grifenstein, domino Swicherio filio<br />

domini Baldeini, domino Federico fratre quondam domini Otonis, et aliis. Ibique dominus<br />

Gerardus Dei gratia Tridentine ecclesie episcopus pro se et suos successores et nomine sui<br />

episcopatus fictavit Enrico Over et Ropreto eius genero suam scariam et mansum illius scarie<br />

que iacet aput fossatum Bauzani: eo modo ut hinc in antea prefatus Enricus Over et dictus<br />

Ropretus eius gener habere et laborare debeant mansum illius scarie et habere et tenere et stare<br />

in dicta scaria, ipsi et eorum heredes et bene illud laborare et non peiorare, solvendo ipsi et<br />

eorum heredes eidem domino episcopo et suis successoribus bene raciones illius domini<br />

episcopi, prout solitus est habere de dicta scaria et facere ei domino episcopo illud servicium<br />

quod tenetur ei facere.<br />

Membranaceo (mm. 221-232 x 136-145). Verso: locacio facta per episcopum Gerardum de manso de<br />

Nössch de Bozano .m.cc.xxvi. (mano del secolo XIV tardo). Originale; (SN): Ego Bonamicus notarius<br />

sacri pallacii interfui et rogatus scripsi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

13


19. 1229 gennaio 27, Trento.<br />

Anno Domini 1229, indictione 2, die sabbati 5 exeunte ianuario, in caminata palacii<br />

episcopatus; in presentia domini Ottolini de Telvo canonici, domini Iacobi, domini Trentini,<br />

domini Ecelini, domini Iohannis, domini Alberti iudicum, et domini Riprandi Ottonis Richi,<br />

domini Olderici de Rambaldo, Stephani, Bonamici not(ariorum), et aliorum. Gerardus episcopus<br />

Tridentinus, visis testibus, confessionibus, allegationibus et racionibus utriusque partis et<br />

diligenter inspectis, habito quoque plurium sapientium consilio, pronunciavit suam sententiam<br />

in causa que versa fuit inter homines comunitatum de Carbonaria et Rovina et Dezano ex una<br />

parte agentes, et homines comunitatum de Monclasico et de Prexono parte ex altera se<br />

defendentes, occasione montis Sadroni; cuius sententie tenor breviter talis est.<br />

“In Christi nomine. Nos Gerardus Dei gratia episcopus Tridentinus, cognoscentes causam que<br />

vertebatur inter Martinum Domicelli de Rovina et Otonem de Carbonaria sindicos et<br />

procuratores hominum et comunitatum de Carbonaria et Rovina et Dezano ex una parte agentes,<br />

et Bonumhomum et Boninsignam sindicos et procuratores hominum et comunitatum de<br />

Monclasico et de Prexono se defendentes parte ex altera, pronunciamus Martinum et Otacium<br />

(sic pro Otonem) sindicos Carbonarie, Ravine (sic pro Rovine) et Dezani pro ipsis<br />

comunitatibus et ipsas comunitates habere ius utendi, incidendi et alpegandi cum suis bestiis in<br />

monte Sedroni; pronunciando comunitates Monclasici et Prexoni et earum sindicos pro eis<br />

habere et tenere cum predictis de Carbonaria, Rovina et Dezano in predicto monte ius utendi et<br />

fruendi, incidendi et pascullandi in nemore ad suam voluntatem; adymendo ius fratandi utrique<br />

parti, ita quod neutra partium possit fratare in dicto monte; de fractis autem factis, ita dicimus<br />

quod illi qui eas fecerunt eas in se habere debeant ad arandum et seminandum et ad<br />

pasculandum et talliandum et capullandum; segete adepta, sint comunes. De expensis hinc inde<br />

factis compensacionem admittimus”.<br />

Membranaceo (mm. 875 x 152-160); questa membrana era cucita sotto ad altri documenti. Verso:<br />

instrumentum sententie late inter comunitates &c (mano del secolo XIV tardo o XV). (SN): Ego Matheus<br />

de Placentia sacri palatii notarius pronunciacioni et recitacioni dicte sententie interfui ipsamque iussu dicti<br />

domini episcopi in publicam formam redegi. Copia autentica, datata 1318 novembre 23, Trento; (SN):<br />

Ego Vivaldus dictus Salvator quondam domini Mantuani de Scana sacri palatii notarius et iudex<br />

ordinarius existens in officio episcopatus ecclesie Tridentine coram discreto et sapienti viro et domino<br />

Millancio de Millanciis de Bononia utriusque iuris perito, super usurpatis, subtractis et detentis bonis,<br />

iuribus et possessionibus episcopatus et ecclesie Tridentine pro venerabilli in Christo patre et domino<br />

fratre Henrico Dei et apostolice sedis gratia episcopo Tridentino delegato, hoc suprascriptum<br />

instrumentum sumptum ex autenticho suprascripti Mathei notarii de Placentia iubsu et auctoritate dicti<br />

domini delegati bona fide sine fraude scripsi et exemplavi, nichil addens vel minuens quod sensum variet<br />

vel sententiam mutet nisi forte in punctis, literis, sillabis vel literarum composicionibus, curentibus annis<br />

Domini millesimo trecentesimo decimo octavo, indictione prima, die iovis vigesimotercio mensis<br />

novembris, Tridenti, in contrata Burginovi, in domo habitationis domini delegati predicti, presentibus<br />

Ubertino notario quondam domini Bonomi iudicis de Tridento, Rivabeno notario de Dezano et Arnoldo<br />

notario de Terzolaxio vallis Solis diocesis Tridentine, et aliis.<br />

20. 1229 gennaio 29, Trento.<br />

Anno Domini 1229, indictione 2, die lune 3 exeunte ianuario, in Tridento in palatio episcopatus;<br />

in presentia Bertoldi de Wanga, Federici de Livo, Muse notarii, Riprandini Ottonis Richi, et<br />

aliorum testium. Ibique dominus Gerardus Dei gratia Tridentinus episcopus pro se et suis<br />

successoribus et nomine ac vice sui episcopatus confirmavit et laudavit datam et investituram<br />

factam de monte Sedroni in omnibus et per omnia secundum quod facta fuerat per dominum<br />

Federicum bone memorie episcopum Tridentinum et eius predecessores, secundum quod<br />

continetur et scripta est per manum quondam Ribaldi notarii; preterea ibidem prefatus dominus<br />

Gerardus episcopus investivit imperpetuum Octonem de Carbonaria et Martinum de Ruyna et<br />

Marcium de Ruyna recipientes pro se et omnibus illis personis de Carbonaria, de Ruyna et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

14


Dezani habentibus fractas in dicto monte nominatim de ipsis fractis in dicto monte Sedroni<br />

factis usque nunc: ita ut ipsi eorumque heredes ipsas fractas iam factas imperpetuum habeant in<br />

se ad arrandum et seminandum et pasculandum et talliandum et capullandum, tamen seyete<br />

adepta et collecta quolibet anno debeant dicte fracte esse comunes inter ipsos et illos de<br />

Moncrasico (sic pro Monclasico) et de Presono, secundum quod continetur in sententia scripta<br />

manu Mathei notarii de Placentia; pro qua confirmatione et investitura dictus dominus Gerardus<br />

episcopus fuit confessus accepisse a predictis Ottone et Martino et Marcio 50 libras<br />

Veronensium.<br />

Membranaceo (mm. 516 x 150-154); questa membrana era cucita in alto e in basso ad altri documenti:<br />

presumibilmente quello relativo alla sentenza vescovile per il monte Sadron emessa il 27 gennaio 1229<br />

(riprodotto in copia 1318) alla quale si fa qui esplicito riferimento, e quello relativo al sindicato di<br />

Carbonara, Rovina e Deggiano datato 3 dicembre 1318, conservati in questa serie Miscellanea, I,<br />

rispettivamente alle segnature 19 e 69bis.<br />

Copia autentica datata 1318 dicembre 15, Trento; (SN): Ego Ubertinus sacri palacii notarius, abyaticus<br />

quondam domini Oberti notarii de Placentia, hoc instrumentum et exemplum ex imbreviaturis non<br />

canzellatis quondam domini Mathei notarii de Placentia sumpsi, traxi, exemplavi, autenticavi et in<br />

publicam formam reduxi bona fide sine fraude et ut in ipsis imbreviaturus continetur ita et in isto<br />

continetur exemplo et instrumento, de precepto, verbo et licentia et auctoritate mihi factis et datis per<br />

reverendum dominum Guallenghum plebanum Marnige, pro venerabili patre domino fratre Henrico Dei<br />

gratia episcopo Tridentino in spiritualibus vicarium generalem sub anno millesimo trecentesimo decimo<br />

.viii°., indictione prima, die veneris quintodecimo mensis decembris, Tridenti, in domo habitationis dicti<br />

domini Guallenghi vicarii, presentibus ser Ottonello Pizega notario de Vicentia, Bonaventura notario filio<br />

magistri Francisci fabri, Nicolao notario de Mayeris habitatore Tridenti testibus et aliis ad hec rogatis,<br />

meumque signum posui et me subscripsi.<br />

21. 1229 ottobre 8, Trento.<br />

Anno Domini 1229, indictione 2, die lune 8 intrante octubri, in Tridento, in pallacio<br />

episcopatus; in presentia dominorum Olderici decani Tridentini, Roddulfi archidiaconi, Henrici,<br />

Trentini indicum, Peregrini, Mathei, Stephani not(ariorum), Bonamici, Nicolay not(ariorum), et<br />

aliorum testium. Ibique dominus Gerardus Dei gratia Tridentinus episcopus pro se et suis<br />

successoribus et nomine ac vice et pro mellioramento ac bono statu et utilitate sue ecclesie et sui<br />

episcopatus, et nominatim pro solvendo debito quod ipse dominus episcopus pro suo episcopatu<br />

et sua ecclesia per sacramentum solvere tenetur creditoribus suis de Verona, et cum non<br />

invenietur unde levius et cum minori dampno episcopatus dictum debitum solvi posset, et pro<br />

concessione sibi facta a domino papa et domino imperatore et domino rege et domino patriarcha<br />

prout in ipsorum privilegiis contineri dicebatur, de consilio etiam atque consensu capituli<br />

Tridentini super hoc habito ut dicebat, ad rectum feodum investivit Curtum filium quondam<br />

Martini de Tenno in se suisque heredibus utriusque sexus nominatim de omni colta, fodro,<br />

albergaria et de omnibus superimpositis et condicionibus et exactionibus et de omni banno et<br />

ficto, excepto banno maleficii quod nulli indulgetur, et excepto ficto olei et ficto de blava si<br />

illud solvere consuetus est, et excepto de waita castri quod ipse prestare et solvere ac facere<br />

tenebatur dicto episcopatui. Et promisit dictus Curtus pro se et suis heredibus quod ipse nec eius<br />

heredes masculi nec femine de cetero non nubent se nisi in personas casedei vel episcopatus, aut<br />

in personas que non sint de condicione alicuius alterius domini, videlicet in tales personas quod<br />

ipsi non debeant venire sub iurisdictione vel districtu alicuius alterius domini nisi tantum sub<br />

iurisdictione casedei et episcopatus; neque quod casadei vel episcopatus debeat amittere<br />

districtum vel iurisdictionem ipsorum. Quo facto, dictus Curtus eidem domino episcopo iuravit<br />

secundum quod continetur in sacramento fidelitatis; pro qua quidem investitura dictus dominus<br />

episcopus confessus fuit accepisse et habuisse a dicto Curto 110 libras denariorum<br />

Veronensium.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

15


Membranaceo (mm. 594 x 150). Verso: instrumentum pacis quondam Curti de Tenno (mano del secolo<br />

XIV tardo); 1229 1307 Trindt herschafft (mano del secolo XVI); lib.6 f.804 lädl 130 (mano del secolo<br />

XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. 372). (SN): Ego Obertus de Placencia<br />

notarius sacri palacii huic interfui et rogatus ita scripsi. Copia autentica datata 1307 marzo 12, Trento:<br />

Anno Domini millesimo trecentessimo septimo, indictione quinta, die .xii. intrante marcio, Tridenti, in<br />

pallacio episcopatus; presentibus dominis Odorico iudice quondam domini Adelpreti, Lanzaroto et<br />

Odorico fratribus iudicibus filliis quondam domini Nicolai Spagnolli de Tridento, et aliis. Ibique dominus<br />

Iacobinus de Cremona, iudex vicarius et faciens rationem in curia Tridentina pro venerabili patre domino<br />

Bertholomeo Dei gratia episcopo Tridentino, dedit mihi notario infrascripto verbum, licentiam et<br />

auctoritatem exemplandi hoc infrascriptum instrumentum, cuius tenor tallis est. (SN): Ego Bonus fillius<br />

magistri Floriani sacri pallacii notarius hoc suprascriptum instrumentum de verbo, licentia et auctoritate<br />

suprascripti domini vicarii fideliter exemplavi bona fide sine fraude et prout in ipso inveni ita et in isto<br />

legitur et continetur exemplo, nihil addens vel diminuens quod scensum (sic) vel sentenciam mutet preter<br />

forte punctum, literam seu silabam, signum meumque possuy et me subscripsi.<br />

22. 1229 novembre 26, Trento.<br />

Anno 1229, indictione 2, die lune 5 exeunte novembris, in Tridento, ante domum Ottolini de<br />

Gando; in presentia Gunselmi de Desucullo, Mathei notarii, Graciani, et aliorum. Ibique<br />

dominus Aichebonus cambiator nomine et vice domini Olderici decani Tridentini, nuncii<br />

constituti ad infrascriptam pecuniam recipiendam, et presente ipso domino Olderico decano, fuit<br />

confessus accepisse a Curto de Tenno filio quondam Martini de Tenno 110 libras pro eo quod<br />

dominus Gerardus episcopus Tridentinus ipsum fecerat vassalum, nominatim pro solvendo<br />

debito quod idem dominus episcopus pro suo episcopatu per sacramentum solvere tenebatur<br />

creditoribus suis de Verona.<br />

Membranaceo (mm. 346 x 120). Verso: 1307 Trindt herrschafft (mano del secolo XVI); lib.6 f.790 p.431<br />

(mano del secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. 372). (SN): Ego Obertus<br />

de Placencia sacri pallacii notarius huic interfui et scripsi. Copia autentica datata 1307 marzo 12 marzo,<br />

Trento: Anno Domini millesimo trecentessimo septimo, indictione quinta, die .xii. intrante marcio,<br />

Tridenti, in pallacio episcopatus; presentibus dominis Odorico iudice quondam domini Adelpreti,<br />

Lanzaroto et Odorico fratribus iudicibus filliis quondam domini Nicolai Spagnolli de Tridento, et aliis<br />

testibus. Ibique dominus Iacobinus de Cremona, iudex vicarius et faciens rationem in curia Tridentina pro<br />

venerabili patre domino Bertholomeo Dei gratia episcopo Tridentino, dedit mihi notario infrascripto<br />

verbum, licentiam et auctoritatem exemplandi hoc infrascriptum instrumentum, cuius tenor tallis est.<br />

(SN): Ego Bonus fillius magistri Floriani sacri pallacii notarius hoc suprascriptum instrumentum de<br />

verbo, licentia et auctoritate suprascripti domini vicarii fideliter exemplavi bona fide sine fraude et prout<br />

in ipso inveni ita et in isto legitur et continetur exemplo, nil adens vel diminuens quod scensum (sic) vel<br />

sentenciam mutet preter forte punctum, literam seu silabam, signum meumque possui et me subscripsi.<br />

23. 1230 giugno 28, Trento.<br />

Anno Domini 1230, indictione 3, die veneris tercio exeunte iunio, in caminata palacii<br />

episcopatus; in presentia domini Olderici decani, domini Rodulfi archidiaconi canonicorum,<br />

domini Bonfadi iuris periti, domini Ezelini iudicis, Oberti notarii, et aliorum. Ibique coram<br />

domino Gerardo episcopo Tridentino dominus comes Hegheno pro se et patre postulavit tale<br />

laudum fieri: quod quondam Oldericus de Lugagnano de consensu fratrum eius et eorum<br />

precibus refutavit in dominum comitem Henricum quemdam mansum iacentem in Planiciis<br />

quem ab ipso domino comite in feudum tenebat, et de quo manso idem dominus comes precibus<br />

dictorum domini Olderici et fratrum presentium et eorum parabola et consensu, ad feodum<br />

investivit dominam Adelectam uxorem illius domini Olderici procedente vero tempore; mortuo<br />

illo domino Olderico sine heredibus, venit Oldericus Moalich filius quondam domini Ottonis<br />

fratris illius domini Olderici quondam et postulavit a dicto domino comite Henrico quod<br />

investiret eum de illo manso; qui dominus comes Henricus dixit et respondit quod non debebat<br />

illum de illo feodo investire, cum nihil ei pertineret. Unde coram domino comite Tirolis et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

16


domino comite Olderico de Piano laudatum fuit quod illum de illo manso cum omnibus suis<br />

culpis investiret. A quo laudamento dictus dominus comes Henricus ad dominum episcopum<br />

Tridentinum et eius curiam appellavit, si bene laudatum fuit nec ne. De quo dictus dominus<br />

episcopus interrogavit dominum Albertinum de Cagno, et ei per sacramentum fidelitatis iniunxit<br />

quod super hoc rectum faceret laudamentum. Qui dixit et laudavit quod male laudatum erat<br />

quod eum investire deberet, si hostendere posset legittime quod refutatio ita facta esset, et de eo<br />

ipse investire non tenebatur, et bene per ipsum dominum comitem appellatum. Quod laudum<br />

confirmaverunt Rodulfus Rubeus, Iacobus iudex, Henricus de Porta, Parisius de Setoro, Leo de<br />

Caldonacio, Karlus de Burgonovo, Meraldus, Tiso, Iohannes de Po, Henricus iudex, Trentinus<br />

iudex, Isolanus de Nacu, Wezilus de Caldonacio, Pelegrinus de Rambaldo. Tholomeus,<br />

Iohannes de Perzino, Riprandinus Otonis Rici, Ropretus de Gayso. Gottofredus de Porta,<br />

Henricus de Roccabruna.<br />

Membranaceo (mm. 452 x 142); qualche danno al supporto materiale per rosicchiature al margine sinistro<br />

della membrana, specie nella metà inferiore, fortunatamente senza cadute di testo. Verso: carte de<br />

Andreano (mano del secolo XIII o XIV); laudum super manso de Planiciis (mano del secolo XIV); urtl<br />

Trient contra Tirolisch urtail 1230 (mano del secolo XVI). Originale; (SN): Ego Matheus de Placentia<br />

sacri palatii notarius interfui et scripsi.<br />

24. 1231 gennaio 5, Trento.<br />

Anno Domini 1231 inditione 4, die 5 intrante ianuario, Tridenti, in camera palatii; in presentia<br />

dominorum [Ulrici sancte] Tridentine ecclesie decani, comitis Tirolis, Adelperii et Bertoldi<br />

fratrum de Wanga [Nicolai de Egna], Ulrici de Beseno, Durnigi de Furmiano Ieremia de<br />

Castronovo, Rodulfi Scanzi, Bertoldi de Cagno, Riprandini Otonis Richi, Ulrici de Rambaldo,<br />

Zachei, Henrici de Porta, Gotefredi de Porta, Perregrini Wicomarii Tridentini filii quondam<br />

[Rodulfi] Rubei, [Rolandi] Oltonis Grasi, Gunselmi, Aicheboni, Ainzonis de Sancto Petro,<br />

Malapeza, Turcolini, Otolini Gandi, Meraldi, Tridentini iudicis, Ezelini iudicis, Arnoldi de<br />

Arso, Pelegrini notarii, Oluradini notarii et aliorum. Ibique dominus comes Ulricus de Ultimis<br />

iure et nomine venditionis ad alodium et pro expedito alodio investivit dominus Gerardum Dei<br />

gratia Tridentine ecclesie episcopum pro ecclesia sua et episcopatu recipientem, de omnibus<br />

suis macinatis et personis de macinata masculis et feminis, cum omnibus suis peculiis, et de<br />

omnibus suis vasallis de suo allodio quos in feudum detinebat in episcopatu Tridentino seu in<br />

marchionatu et comitatu et ducatu. Sequuntur nomina hominum de macinata et vassallorum,<br />

inter quos specialiter nominantur illi qui erant nobiles et de nobili macinata dicti domini comitis<br />

Ulrici. et milites et de genere militum.<br />

Membranaceo (mm. 640 x 415); membrana con macchie e fori, rosicchiata lungo tutto il margine destro;<br />

una grossa cucitura in alto. Verso: kauft von graf Ulrich aus Ulten umb seine leut und gűter 1231 Trient<br />

(mano del secolo XVI); lädl 129 p[...] (mano del secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium,<br />

Innsbruck, TLA, Rep. 372); duplicatum (mano moderna). : Ego Muso domini Otonis Romanorum<br />

regis notarius his omnibus interfui et rogatus in concordia cum Uluradino et Peregrino Coxe notariis<br />

scripsi et in hanc formam publicam reduxi. (SN): Ego Oluradinus sacri pallacii notarius his omnibus<br />

interfui et me subscripsi. (SN): Ego Pelegrinus Cosse sacri pallacii notarius his omnibus interfui et<br />

intellexi et in concordia mei infrascripti notarii dictus Muso notarius predictam cartam scripsit, et signum<br />

meum apposui et me subscripsi. Copia autentica coeva – di poco posteriore alla stesura dell’originale –<br />

databile intorno alla metà del secolo XIII; (SN): Ego Arnoldus notarius domini Federici Romanorum<br />

imperatoris autenticum huius exempli vidi et legi ut continebatur ita in isto legitur exemplo [nichil<br />

additum] vel diminutum quod sensum vel sententiam mutet [et de precepto] domini Sodegerii de Tytto<br />

regis gratia potestatis Tridenti et totius episcopatus, exemplavi, me subscripsi et meum signum apposui.<br />

(SN): Ego Bonaventura [...] domini Federici secundi Romanorum imperatoris notarius, autenticum huius<br />

exenpli vidi et legi et ut in eo continebatur ita [...] exenplo, nichil additum vel diminutum quod mutet<br />

locucionem vel sensum, et me subscripsi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

17


25. 1241 giugno 17, San Paolo di Appiano.<br />

Anno 1241, inditione 14, die lune 14 exeunte iunio, in pertinencia Epiani, in ecclesia Sancti<br />

Pauli, in presentia domini Arnoldi de Arzo, domini Hainrici de Boimunt, domini Willelmi de<br />

Sele, domini Wolfheri de Altenburch, domini Olrici de Floans, domini Liobardi de Caldero, et<br />

all(iorum). Ibique dominus comes Ulricus de Ultimis, cruce signatus volens ire versus Dathanos<br />

et testamentum eius declarando rerum suarum per nuncupationem talem fecit dispositionem sic<br />

dicens. “Ego facio et volo atque instituo dominum comitem Egenonem de Epiano Brixinensem<br />

electum et Fridericum atque Georium filios quondam domini comitis Olrici de Epiano absentes<br />

mihi in heredes in omnibus meis bonis, allodiis et castris et villis et ministerialibus et hominibus<br />

suis omnibus, ubicumque sit vel ubicumque ipse dominus electus et dicti pueri de meis<br />

bonis invenire possint sive in monte sive in plano in omnibus locis; eo vero modo si rediero,<br />

quod retro habeam ipsa bona, omnia allodia et castra et villas et ministeriales et homines” &c.<br />

Et dictus dominus comes Ulricus precepit omnibus suis ministerialibus ut ipsi sint subditi et<br />

obedientes ipsi domino Egenoni Brixinensi electo et ipsis pueris tamquam ei usque dum redierit;<br />

et si non redierit, quod tunc tamen eis obedientes sint et subditi sicuti sibimet ipso. Et ita ipsi<br />

ministeriales presentes, pro se et absentibus, promiserunt in manus dicti domini Egenonis electi<br />

pro ipsis pueris prestare obedientiam ut supra.<br />

Membranaceo (mm. 283 x 157-170). Verso: testamentum domini comitis de Piano (sic) fecerat (…)<br />

testamentum (mano del secolo XIV tardo); testament graf Ulrich von Ulten 1241 Trient (mano del secolo<br />

XVI); la data 1241 (mano del secolo XV tardo o XVI, in caratteri capitali); lib.6 f.676 lädl 129 (mano del<br />

secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. 372). Copia autentica databile a metà<br />

del secolo XIII; (SN): Ego Bertelotus notarius domini Henrici regis hanc cartam ex inbreviaturis<br />

quondam Iacobi Hasi notarii sumpsi eamque licencia et auctoritate domini Sodegerii de Tito potestatis<br />

Tridenti autenticavi et ad publicam formam reduxi.<br />

26a. (1242).<br />

Descriptio reddituum domini comitis Tirolis de fictis, de amisseribus et de placitis in valle<br />

Flemarum, que incipit hoc modo:<br />

C. Delaydus decanus et iuratus dixit per sacramentum quod Yscla de Postdreto debet dare<br />

domino fenum ad Sanctum Martinum et herbam ad placitum de maio, et commune debet dare<br />

annonam, et debet habere .iii. pasta per qualicumque (sic) placitum.<br />

Deinde reperiuntur rationes et ficta domini comitis in Castello, nec non reditus episcopatus<br />

Tridentini in Moyena, pro monte Bardabii, in Tesedo, de Cavaleso et de Trodena.<br />

Membranaceo (mm. 640 x 149-160); buono lo stato di conservazione. Verso: von Caffrian (mano del<br />

secolo XV); Trient und Tirol gult zu Grameiss und Gafrian, 1242 oder 1382 (mano del secolo XVI; da<br />

questa nota risultano poi depennate le parole //Trient und//, e //oder 1382//); lib.6 f.677 lädl 129 p.6<br />

(mano del secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. 372); la data 1242 (mano<br />

del secolo XV tardo o XVI, in caratteri capitali). Originale; mancano segno e sottoscrizione notarile. La<br />

datazione è dedotta dall’indicazione riportata nelle note dorsali.<br />

26b. (1242).<br />

In alia vero membrana continetur descriptio bonorum et reddituum domini comitis Tirolis in<br />

Grumeso et Capriana, que incipit hoc modo:<br />

C. Hec sunt ficta domini comitis Tirolis in Cavriana. In primis Dominicus de capite pontis solvit<br />

pro suo manso pro ficto .iii. modiolos blave, medium avene et medium siliginis, et ad<br />

Nativita Domini .ii. spallas porci, et .xii. denarios in pane, et in Pascha unum edum, .xx.<br />

ova, et ad seslam .xx. ova et duos solidos casey.<br />

Nominantur viginti et quinque mansi vel circa, de quibus solvebatur fictus prefato domino<br />

comiti Tirolensi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

18


Membranaceo (mm. 576 x 150-156); buono lo stato di conservazione. Verso: 1242 [Grimeis] und<br />

Gafrian lädl 129 p.5 (mano del secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. 372);<br />

la data 1242 (mano del secolo XV tardo o XVI, in caratteri capitali). Originale; mancano segno e<br />

sottoscrizione notarili. La datazione è dedotta dall’indicazione riportata nelle note dorsali.<br />

27. (circa 1250).<br />

Hec est descriptio hominum plebatus Perzini qui tenebantur solvere coltam capitaneo castri<br />

Perzini, sub domino Bonaguro: nominatur homines de Yscla, de Falesena, de Zivegnago, de<br />

burgo Perzini.<br />

Membranaceo (una striscia di pergamena, mm. 638 x 49-65). Verso: steur zu Iscla und Falesen, 1250<br />

(mano del secolo XVI); lädl Trient lib.4 fol.207 129 (mano del secolo XVI, segnatura del<br />

Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. 372); lib.6 f.677 lädl 129 p.7 (mano del secolo XVI, altra<br />

segnatura del Putschrepertorium); la data 1250 (mano del secolo XV tardo o XVI, in caratteri capitali).<br />

Originale; mancano segno e sottoscrizione notarili. La datazione è dedotta dall’indicazione riportata nelle<br />

note dorsali.<br />

28. (1279) ottobre 5, Verona.<br />

Nominantur homines de quarterio de Sancto Martino Aquarum, civitatis Verone, qui iuraverunt<br />

pacem factam inter comune et homines Verone et comune et homines Tridenti semper firmam et<br />

ratam habere, in omnibus et per omnia, ut idem dominus potestas Verone et dominus Albertus a<br />

Scalla iuraverunt. Die iovis quinto intrante octobris.<br />

Membranaceo (mm. 551 x 116-123), con grande cucitura longitudinale nel mezzo. Verso: frid gemaind zu<br />

Tenn (sic) 1250 (mano del secolo XVI). Originale; (manca il segno del tabellione): Ego Salvabenus de<br />

Colarella scripsi. In ASTN, APV, sezione latina, capsa 3 al numero 26, si trovano conservati i documenti<br />

relativi al medesimo giuramento prestato dai cittadini di Verona residenti negli altri quartieri della città:<br />

questi documenti sono datati al 5 ottobre del 1279. In questo esemplare manca l’indicazione esplicita del<br />

millesimo (nella nota dorsale si trova indicata una datazione generica alla metà del secolo XIII): si integra<br />

perciò la data cronica di questo esemplare per analogia con la datazione dei restanti.<br />

29. (1248, Trento).<br />

Isti infrascripti fuerunt testes pro parte Rodulfi in causa hereditatis quondam domini Maximiani<br />

canonici, primus quorum fuit Martinus Boca.<br />

Martinus Boca iuratus dixit: “scio quod dominus Maximianus fuit filius quondam Vite et habuit<br />

duas sorores, nomina earum nescio, quod Benvenuta quondam fuisset filia sororis quondam<br />

domini Maximiani, nescio autem quod sit uxor et fuisset magistri Cerese nec quod ex ea filios<br />

habeat; et scio quod quondam dominus Maximianus habuit et tenuit pro suis libere sine<br />

inquietacione alicuius persone domum unam iacentem in vico Atexis apud Bonamicum, in qua<br />

levare fecit canipam et muros qui ibi sunt, et ysclam unam in Somontano et vineas de Vella per<br />

.xl. annos et plus, et postea ut credo aquistavit ortum apud molendinum dominorum<br />

canonicorum. De consuetudo (sic) quod (sic) sit obtenta si aliqua maritata de bonis paternis et<br />

dotata posset ulterius de bonis paternis aliquid petere, nescio; et vellem quod illa pars vinceret<br />

que habet racionem”.<br />

Virgilius notarius iuratus dixit: “auditum habeo dicere et credo firmiter et scio quod talis<br />

consuetudo est in civitate et in episcopatu Tridenti obtenta per .xv. annos et plus: si aliquis dotat<br />

et maritat filiam, ipsa ulterius de bonis paternis aliquid non potest petere”. Interrogatus<br />

quomodo hoc scit, respondit: “quia vidi iam sententiam super predictis ferre, non recordor inter<br />

quos; et per dictum tempus scio quod dominus Maximianus possedit domum, ysclam unam et<br />

vineas; de parentibus ipsius nichil scio, nec quod illa Benvenuta fuisset dotata maritata de bonis<br />

parentum”.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

19


Ubertus notarius iuratus dixit: “scio quod audivi et vidi cartam unam unius laudi facti et illam<br />

legi quod, si mulier est maritata et dotata de bonis paternis, quod ipsa non potest petere aliquid<br />

de bonis paternis; de bonis et parentibus domini Maximiani nichil scio, quia non cognovi<br />

aliquem eorum”.<br />

Alii testes pro parte Rodulfi fuerunt Thomasius de Mercato, dominus Odolricus Mazorentus,<br />

dominus Albertus iudex, Matheus notarius, Iohannes de Bobus, dominus Trintinus Rubeus,<br />

dominus Gaboldus de Dosso, dominus Ecelinus iudex, Pionus becarius, Geroldus becarius,<br />

Iohannes Torsellus, Columbus de prope castro, Clementinus de prope castro, Conradinus de<br />

prope castro.<br />

Membranaceo, tre membrane cucite a filo (mm. 725 x 165-170; mm. 123 x 132; mm. 692 x 117<br />

rispettivamente). Verso: gerichtskuntschafft Maximiani, 1250 (mano del secolo XVI). Originale; mancano<br />

segno e sottoscrizione notarili. La datazione di questo esemplare, mancante nell’originale, è dedotta per<br />

analogia con la datazione del corrispondente esemplare conservato ad Innsbruck: appare dunque<br />

sostanzialmente corretta l’indicazione cronologica riportata nella nota dorsale della membrana (mano del<br />

Putschrepertorium del TLA di Innsbruck, Rep. n°. 372, circa 1530).<br />

Questo esemplare conservato a Trento va collegato con il corrispondente conservato a Innsbruck, presso il<br />

Tiroler Landesarchiv, Landesregierungsarchiv, Urkunden, Parteibriefe, n° 827 (pergamena, tre membrane<br />

unite con cucitura a filo), datato al 17 febbraio 1248 : essi sono infatti da considerare come parti<br />

complementari – oggi materialmente separate dal punto di vista della rispettiva collocazione archivistica –<br />

di una “unità” documentale originale, vale a dire gli atti processuali della causa civile relativa all’eredità<br />

del defunto canonico trentino Massimiano.<br />

30. (circa 1250).<br />

Hec est ratio redditus episcopi Feltrensis in plebatu Pergini, videlicet de Serso, de Rovredo, de<br />

Portulo, de Caneza, de Canale, de Prato, de Fraxilongo, de Roncogno, nominatim de ficto et<br />

colta, in blado, in vino, bestiaminibus et in denariis.<br />

Membranaceo (mm. 261 x 122-131); tre cuciture, rilevate molte abrasioni. Verso: daz ist der prief von<br />

den zehenten in Persen pfarrer daz zelhen ist [...] pistum von Felters (mano del secolo XIV); Felters<br />

urbar Persen, 1250 (mano del secolo XVI); sono presenti altre notazioni, di difficile decifrazione per la<br />

quasi completa caduta della scrittura per evanescenza. Originale: mancano segno e sottoscrizione notarili.<br />

L’esame del tipo di scrittura induce a datare la stesura del documento alla metà del secolo XIII, in linea<br />

con l’indicazione presente nella nota dorsale.<br />

31. 1253 marzo 11, ; 1253 marzo 13, Castel Penede (Nago).<br />

I) Anno Domini 1253, inditione 11, die martis 11 intrante marcio, in domo habitationis domine<br />

Osbete filie quondam domini Nicolai de Hengna (sic); presentibus domino Alberto iudice,<br />

domino Nicolao Mitifogo, Pigocio iugulatore de Verona, Omnebono Muscato de Archo,<br />

Perenzelo de Dro, Albertino notario qui Bonizus dicitur, magistro Lionesio medico Vicentino,<br />

testibus et aliis. Ibique predicta domina Osbeta dicens et asserens sibi bona domini Riprandi de<br />

Archo fore obligata et ius in bonis ipsius domini Riprandi habere, vendicioni, dacioni, date,<br />

cessioni et tradicioni atque donacioni per ipsum dominum Riprandum factis et datis domini<br />

E(ccelino) de Romano per decem et octo milibus librarum Veronensium, secundum tenorem et<br />

continentiam unius instrumenti publici scripti manu Boninsigne notarii de Sancto Martino civis<br />

Tridenti, dedit suum consensum et ea omnia laudavit et aprobavit et ea sibi placere dixit, faciens<br />

dicta domina Osbeta Zuliano notario de Sancta Cecilia de Verona nuncio et procuratori prefacti<br />

domini E(ccelini) datam, cessionem, finem et remissionem de rebus datis et venditis<br />

suprascripto domino E(ccelino).<br />

II) Anno Domini 1253, inditione 11, die iovis 13 intrante marcio, in castro Penede; presentibus<br />

domino Lanzaroto de Agort, domino magistro Venturano medico, Oderico Dulcio quondam<br />

domini Odorici Bolperini, testibus et aliis. Ibique domina Cuniza uxor predicti domini Riprandi<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

20


de Archo, venditioni, date, donationi et cessioni per ipsum dominum Riprandum eius maritum<br />

factis domino E(ccelino) de Romano de octo milibus Veronensium secundum<br />

tenorem unius instrumenti scripti manu Boninsigne notarii, dedit suum consensum et ea omnia<br />

singula sibi placere dixit, faciens ipsa domina Cuniza predicto Zuliano tanquam nuncio et<br />

procuratori predicti domini E(ccelini) de Romano datam, cessionem, finem et remissionem et<br />

pactum non petendo nec molestando de omni et toto iure quod habet aut habere posset in<br />

suprascripta vendicione et de omnibus aliis bonis ipsius mariti sui sibi obligatis pro dote et<br />

donacione propter nuptias meta, baxatura seu quocumque alio iure, racione vel causa.<br />

Membranaceo (mm. 370-380 x 203-218); conservazione ottima. Verso: carta domine Osbete et domine<br />

Cunice uxoris domini Riprandi (mano del secolo XIV); de Archu in venditionem domini Ezelini de<br />

Romano (mano del secolo XV); 1253 verwilligung zwein weiber kauf Riprandi von Arch pro Ezlein von<br />

Roman (mano del secolo XVI). Copia autentica non datata, coeva; (SN): Ego Ventura domini comitis<br />

Marchi de Lomello notarius ex mandato domini Egnonis episcopi Tridentini de imbreviaturis quondam<br />

domini Bonaventure notarii in hanc cartam extrassi et meum signum apossui et me subscripsi.<br />

32. 1253 maggio 18, .<br />

Anno Domini 1253, inditione 11, die dominico 14 exeunte madio, in domo domini Sedegerii de<br />

Tito; presentibus dominis Cognevuto de Campo, Pellegrino de Beseno, Boninsigna domini<br />

Aicheboni atque Petro notario de Magnono, testibus et aliis. Ibique dominus Riprandus de Arco<br />

quondam domini Odorici de Arco fecit, constituit et ordinavit dominos Bertoldum filium domini<br />

Bertoldi de Terlano et Nicolaum Mitifogum absentes suos certos nuncios et procuratores et<br />

unumquemque in solidum ad inducendum et ponendum dominum Sedegerium de Thito vel eius<br />

procuratorem Bertholomeum de Pizerna in tenutam et corporalem possessionem vel quasi de<br />

omni et toto eo quod ipse dominus Riprandus habebat in Saono superiori et in Saono inferiori et<br />

in pertinentiis predictarum villarum, que ville iacent in plebatu Bleçii iuxta Sarcham et montem<br />

Duroni, et de omni et toto eo quod habebat in toto plebatu Teioni et in toto plebatu Boni et in<br />

toto plebatu Condini et in toto plebatu Randene; excepto eo quod ipse dominus Riprandus habet<br />

cum confaloneriis de Brixia tam de decimis quam de terris et affictibus, vassallibus et iuribus<br />

vassallorum, famulis, rimannis, liberis, hominibus de placito et districtu et de omni iurisdictione<br />

quam habebat in dictis plebatibus et hominibus illorum plebatuum, et generaliter de omni et toto<br />

eo quod ipse dominus Riprandus habebat et visus erat habere in predictis plebatibus tam in<br />

montibus quam in planiciis, capulis, pascuis, piscationibus et aqueductibus, iuribus et<br />

accionibus que omnia subscripta prefatus dominus Riprandus eidem domini Sedegerio in<br />

feudum dederat et contulerat.<br />

Membranaceo (mm. 212-227 x 222-238); conservazione buona. Verso: carta montis Duroni (mano del<br />

secolo XIV); procuratorium Rimprand von Arch pro Sodoger de Tito, 1253 (mano del secolo XVI).<br />

Originale; (SN): Ego Bonaventura filius quondam Alberti de Musto domini Federici secundi Romanorum<br />

imperatoris notarius interfui rogatus et scripsi.<br />

33. 1253 dicembre 12, Castel Romano (Pieve di Bono).<br />

Anno Domini 1253, indictione 11, die 12 intrante decembris, in castro Romano; in presentia<br />

dominorum Alberti Calapini iudicis, Bonaventure, Rodulfi notarii, et aliorum. Ibique dominus<br />

Otebonus de Setauro refutavit et resignavit in manibus domini Sodegerii de Tyto regali gratia<br />

Tridentini potestatis omnem suam decimam et ius decimacionis quam et quod quondam<br />

Benevenutus domine Sandrine et sui predecessores ab eo domino Otebono habebat et pertinebat<br />

in omnibus pertinentiis de Bonde et Bregucio tam in blado quam in nasenciis et in aliis rebus,<br />

que decima aperta erat et devoluta in ipsum dominum Otebonum propter mortem ipsius<br />

Benevenuti. Eo modo fecit dictus dominus Otebonus dictam refutationem et resignationem in<br />

dictum dominum Sodegerium de dicta decima, quod ipse dominus Sodegerius tanquam potestas<br />

Tridenti et episcopatus investire debeat Bertholomeum de Pin ad rectum feudum; et dictus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

21


dominus Sodegerius investivit dictum Bertholomeum ad rectum feudum de dicta decima; et<br />

dictus dominus Otebonus confessus et manifestus fuit se a dicto Bertholomeo recepisse 108<br />

libras Veronensium parvorum. Iuravit quoque dictus Bertholomeus fidelitatem<br />

dicto domino Sodegerio pro episcopatu.<br />

Membranaceo (mm. 327-333 x 142-157). Verso: carta decime de Setauro (mano del secolo XIV); ain<br />

brief wie ainer auf hatt gaben dem Bischof von Triendt ainen zehenden ze Setauro (mano del secolo XV);<br />

altra nota di contenuto, in tedesco (mano del secolo XVIII). Copia autentica non datata, ma certamente<br />

coeva, di poco posteriore alla stesura dell’originale; (SN): Ego Tridentinus sacri palatii notarius<br />

auctoritate domini Egnonis episcopi Tridentini mihi concessa hoc instrumentum de imbreviaturis<br />

quondam domini Petri Mugnoni notarii extraxi et ut in ei continebatur et in isto legitur instrumento.<br />

34. 1254 gennaio 2 e 3, Trento.<br />

I) Anno Domini 1254, indictione 12, die veneris 2 intrante ianuario, in Tridento, in palatio<br />

episcopatus; in presentia dominorum Lanciaroti, Alberti, Ezelini, Callapini iudicum, Gotefredi<br />

de Porta, Pellegrini de Wicomario, Lamfranchini Malnepotis, Riprandi de Desuculo, Gambarini,<br />

Riprandi Borserii, Zambonini, Trentineli Borserii, Zenarii Borserii, Guilielmi de Gardulis,<br />

Ottonis notarii, Bonaventure notarii, Iacobi notarii, et aliorum plurium. Ibique in pleno consilio<br />

Tridenti more solito ad campanam sonatam congregato et convocato ad hoc specialiter, scilicet<br />

ubi convenerunt multi homines et cives Tridenti hic personaliter de uno in unum nominati, pro<br />

se et dicta comunitate et hominibus Tridenti ore ad os interrogati, unanimiter fecerunt et<br />

constituerunt atque ordinaverunt dominos Iohannem iudicem et Trentinum de Gando presentes<br />

suos certos nuncios, syndicos et procuratores ad investiendum dominum Sedegerium de Tyto<br />

potestatem Tridenti in se suosque heredes utriusque sexus, ita quod femine succedant<br />

deficientibus masculis, nominatim de domo nova ad rectum feudum, cum omnibus suis<br />

racionibus et confinibus, posita in civitate Tridenti in contrata et pertinentiis de Sancto Martino<br />

super dossum positum iuxta mura civitatis Tridenti, qui nominatur Dossus de Malconsilio.<br />

Quibus ita factis, dicti syndici ad rectum feudum investiverunt dictum dominum Sodegerium in<br />

se et suos heredes nominatim de dicta domo nova.<br />

II) Postea die sabbati tercio intrante ianuario 1254, in dicto palatio, presentibus dominis Ulrico<br />

Dei gracia Tridentino electo, Alberto, Ezelino, Callapino iudicibus, Pellegrino de Rambaldo,<br />

Lanzaroto de Agorde, Riprando Borserio, Riprando de Desuculo, Zambonino, Iacobo notario,<br />

Otone notario, Bonaventura notario et aliis. Dicti homines et cives Tridenti congregati ad<br />

campanam sonatam ipsam investituram dicte domus laudaverunt et confirmaverunt et<br />

ratificaverunt.<br />

Item die, loco et testibus suprascriptis, predictus dominus electus Tridentinus et omnes<br />

infrascripti canonici Ulricus archidiaconus, magister Oldericus scolasticus, magister<br />

Bonushomo, Aicardus, Trentinus Amichi, Henricus Paparotus, Petrus de Cremona, Pellegrinus<br />

Adami, Oldericus nepos magistri Olderici, Gisloldus, Federicus filius Maiorentis, Omnebonus,<br />

Aldevrandus et Petrus, intellecta investitura dicti feudi, ipsam laudaverunt et ratificaverunt.<br />

Membranaceo (mm. 704 x 119-152); conservazione molto buona. Verso: carta ficti domus de<br />

Malconsilio, data fuit in feodum domino Sederio (sic) de Tito (mano del secolo XIII, simile alla mano del<br />

recto); statt Trient Sodeger von Tito, 1254 (mano del secolo XVI); 1254 (mano del secolo XV tardo o<br />

XVI, in caratteri capitali). Originale; (SN): Ego Obertus de Placentia sacri palatii notarius iis omnibus<br />

interfui et rogatus scripsi.<br />

35. 1258 febbraio 24 e agosto 25, Renon (Bolzano).<br />

I) Anno Domini 1258, indictione 1, die dominico quinto exeunte februario, supra Ritena, ante<br />

castrum Twingenstain; in presentia domini Nicolai castellani in Twingenstain, Bertolotti sui<br />

generis de Bozano, Bertoldi de Weidacher, Iacobi de Oftrai, Rubi, Zodeli, Conradi de<br />

Wolfgrube, Lantmanni de hospitale de Lengenmos, Conradi filii Bertoldi de Weidacher, et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

22


aliorum. Ibique Conradus notarius de inferiori Porta Bozani, tunc prepositus in Riteno domini<br />

Egenonis venerabilis episcopi Tridentine ecclesie, nomine et vice pro ipso domino episcopo et<br />

sue casedei et episcopatus, volens dividere filios quondam Alhaide uxoris villici Diemi de<br />

Pradunge, femine quondam casedei Tridenti et Osburgi, cum Adamo et Conrado fratribus<br />

prepositis in Riteno domini episcopi Osburgensis nomine et vice pro ipso domino episcopo<br />

Osburgensi et sue casedei et episcopatus, facientes predicti divisores duas partes de predictis<br />

liberis quondam suprascripte Alhaide uxoris olim villici Diemi, posuerunt in unam partem<br />

Bertoldum et Albrehtum fratres et filios quondam Alhaide, et quam partem dictus Conradus<br />

notarius nomine et vice dicti domini Egenonis episcopi sueque casedei, verbo et consilio<br />

hominum casedei Tridenti in Riteno commorancium, pro sua parte recepit. In aliam vero partem<br />

dicti divisores posuerunt Diemum et Fridericum fratres suprascriptorum Bertoldi et Alberti.<br />

II) Anno Domini 1258, indictione 1, die dominico 7 exeunte augusto, supra Ritena, ante castrum<br />

Twingenstain; in presentia domini Conradi de Grifenstein, Pernlini filii quondam domini<br />

Crestani, Concii notarii de inferiori Porta, Ulrici Siader de Bozano, Bertoldi de Weidacher,<br />

Concii sui filii, Iacobi de Oftrai, Gebehardi Guseman, Ruobi Zodeli, Conci de Weidacher,<br />

Ruobi hosti de Angels, et aliorum. Ibique Abelinus filius villici Diemi de Pradunge, veniens<br />

coram domino Nicolao castellano in Twingenstain, iusticiario in Ritena, probavit se probis et<br />

ydoneis personis, silicet cum Bertoldo de Weidacher, Ruobo hoste et Gebehardo Guseman,<br />

quod iam longo tempore elapso ipse Abelinus et fratres sui Bertoldus et Adamus et Conradus<br />

cum aliis suis fratribus coram suprascripto domino Conrado de Grifenstain et coram villico<br />

Adamo de Suffan tempore divisionis facte per prepositos casedei Tridenti et Osburgi, divisi<br />

fuerunt ab ipsis domino Conrado de Grifenstain et villico Adamo, qui suprascripti testes<br />

unusquisques eorum per se et separati dixerunt se interfuisse, vidisse et audivisse, ubi ipse<br />

Abelinus et fratres sui divisi fuerunt coram suprascriptis domino Conrado et villico Adamo; et<br />

quod ipse Abelinus et suus frater Bertoldus in partem venerant casedei Tridenti, et alii eorum<br />

fratres Diemus et Fridericus in partem evenerant casedei de Osburgo, et hec suprascripti testes<br />

vera esse affirmaverunt; insuper ipse Abelinus iuravit vera esse omnia que testes sui dixerunt.<br />

Unde ipse Abelinus peciit fieri laudum, si taliter ius suum ostendiderat quod casedei Tridenti<br />

permanere debent nec no. Qui suprascriptus Conradus notarius per interrogationem domini<br />

Nicolai iusticiarii, tamen habito consilio sapientum, tale dedit iudicium et laudum, et hoc per<br />

omnes astantes de ore ad os confirmatum fuit, quod tam bene et honorifice ius suum continuat<br />

quod exinde gaudere deberet, et Concius esse casedei Tridenti et deinceps in antea permanere.<br />

Membranaceo (mm. 321-331 x 131-146). Verso: quod vilicus Diemus de Pradunge est ecclesie Tridenti<br />

(mano del secolo XIV); altra breve nota di contenuto, in tedesco (mano del secolo XVIII). Originale;<br />

(SN): Ego Conradus imperialis aule notarius interfui et rogatus scripsi.<br />

36. 1258 maggio 12, Trento.<br />

Anno Domini 1258, indictione 1, die 12 intrante madio, in palacio episcopatus Tridenti; in<br />

presentia domini Calapini iudicis, domini Aproyni, domini Tridentini Rubeii, domini Iohannis<br />

de domina Ymia, et Riprandini de Nacu notarii et Thomasi notarii de Levigo testium. Ibique<br />

dominus Egno Dei gratia Tridentine ecclesie episcopus, pro 600 libris denariorum Veronensium<br />

parvorum, quas dictus dominus Egno episcopus dare tenebatur domino Wilielmo de Levigo et<br />

fratribus suis Iacobo et Liubardo occasione castri de Levigo, quem ei restituerat tempore werre<br />

domini Eçelini de Romano, prout predictus dominus episcopus confessus fuit in presentia<br />

dictorum testium, fecit datam et investituram in dicto domino Wilielmo recipiente pro se et<br />

nomine Iacobi et Liabardi de omnibus eius redditibus et frugis quam vel quas ipse habebat et<br />

tenebat in terra Levegi et in suis confinibus et iurisdicionibus gastaldie: ita quod ipse dominus<br />

Wilielmo et fratres eius Iacobus et Liabardus habere et tenere debeant sine contradicione<br />

suprascripti domini episcopi et successores eius; eo salvo quod, si ipse dominus episcopus daret<br />

ei domino Wilielmo et fratribus vel suis heredibus dictas 600 libras, ipse teneatur reddere et<br />

restituere dictum redditum et fictum in dicto domino episcopo aut in eius successoribus.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

23


Membranaceo (mm. 144-154 x 190-200). Verso: investitura castri de Levego (mano del secolo XIV); satz<br />

pro Levig, 1258 (mano del secolo XVI); lib.6 f.677 lädl 129 a p.9 (mano del secolo XVI, segnatura del<br />

Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372); la data 1258 (mano del tardo secolo XV o XVI, in<br />

caratteri capitali). Originale; : Pascalis et Thomasius notarii de Levigo dictam cartam in societate<br />

fecerunt.<br />

37. 1262 aprile 3, Vigo Lomaso (Giudicarie).<br />

Anno Domini 1262, indictione 5, die 3 aprilis, sub pontizello Degelnardi qui Blezius dicitur<br />

quondam Friteboni de Vico; in presentia Iohannis notarii de Lundo, Bisoli filii Paxi de Baioio,<br />

domini Nicolai de Comaio et Salatini notarii de Vico, et aliorum. Ibique Scandolinus filius<br />

quondam Personaldi de Campo, caniparius episcopatus ut dicebat per dominum Egnonem<br />

episcopum Tridentinum, et Thomasius quondam Canucii de Flaveio coram Adelpreto notario de<br />

Lavinone faciente racionem per dominum Enricum quondam Federici de Naco in Nomasso et in<br />

Blecio galstandus (sic) pro predicto domino Egnone in Nomasso et in Blezio, ut dictum est, ipsi<br />

predicti iuraverunt bona fide sine fraude ad sancta Dei evangelia dicere et manifestare redditus<br />

et bona dicti episcopatus, que bona sunt in plebe Nomasii. Et infra nominantur redditus domini<br />

episcopi Tridentini in plebe Nomassii, silicet in terra Flaveii, Carbueii, in Vico, in Campo, in<br />

Poia, in Favrio et in Comaio.<br />

Membranaceo (mm. 308 x 111-117). Nessuna nota dorsale. Originale; (SN): Ego Anselmus sacri palacii<br />

notarius interfui rogatus et scripsi.<br />

38. 1264 marzo 15, Trento.<br />

Anno Domini 1264, indictione 7, die sabati 15 intrante marcio, Tridenti, in domo habitationis<br />

quondam domini Trentini de Vivianino; presentibus Petro Rubeo de Vilazano, Gabriele et<br />

Florio fratribus de Verona, et aliis. Ibique dominus Riprandus filius quondam domini Nicolai<br />

quondam domini Gonselmi confessus et manifestus fuit se nomine certi et finiti pretii accepisse<br />

et habuisse ab Henrigeto de Verona habitatore Tridenti et a Ferandello sartore 117 libras<br />

Veronensium, videlicet 42 libras que date fuerunt eidem domino Riprando et 75<br />

libras quas pro eo domino Riprando et eius nomine, parabola et voluntate dederunt et solverunt<br />

Regenoldo de Curono nominatim pro luendo a dicto Regenoldo terciam partem duorum<br />

mansorum de Aldromo, quam idem dominus Riprandus ipsi Regenoldo impignaverat; et quo<br />

precio dictus Riprandus fecit venditionem et cessionem dictis Henrigeto et Ferandello de sua<br />

tercia parte duorum mansorum positorum in pertinentiis Cortazi in loco ubi dicitur Aldrom: unus<br />

quorum mansorum regitur et laboratur per Alewardum, alter vero olim regebatur et laborabatur<br />

per quondam Concium de Aldrom et postea rectus fuit per Bertoldum eius filium.<br />

Item die suprascripto, loco et presentibus testibus suprascriptis, dictus Ferandellus constituit<br />

dictum Henrigetum ibidem presentem suum certum nuncium et procuratorem in recipiendo pro<br />

eo investituram de predicta tercia parte dictorum mansorum ad feudum a domino Egnone<br />

episcopo Tridentino, et in iurando super eius animam pro eo fidelitatem dicto domino episcopo<br />

prout ius postulat.<br />

Item die suprascripto, in palatio superori episcopatus, presentibus domino Odorico Mazorento,<br />

Petro Rubeo de Vilazano, Zordano de Gayso et Adelpreto quondam domini Zavarisi de Mezo, et<br />

aliis. Ibique dominus Riprandus filius quondam domini Nicolai de Gonselmo refutavit in<br />

manibus domini Egnonis Dei gratia episcopi Tridentini terciam partem dictorum duorum<br />

mansorum positorum ad Curtazum in loco Aldrom, quam tertiam partem ab episcopatu in<br />

feudum tenebat, ut investire debeat dictum Henrigetum qui fuit de Verona. Hoc facto, dominus<br />

Egno episcopus Tridentinus investivit dictum Henrigetum tam pro se quam pro dicto Ferandello<br />

de dicta tercia parte duorum mansorum; et iuravit autem dictus Henrigetus, pro se et nomine<br />

dicti Ferandeli, fidelitatem dicto domino episcopo contra omnes homines, ut vasallus suo<br />

domino facit.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

24


Membranaceo (mm. 866 x 152-160). Verso: Riprand Nicolai G. pro Hendrigett von Bern 1264 (mano del<br />

secolo XVI); lehenbrief Trient (altra mano del secolo XVI). Originale; (SN): Ego Bonafortuna domini<br />

regis Conradi notarius hiis interfui et rogatus scripsi.<br />

38bis. 1264 agosto 8, Trento.<br />

Anno 1264, indictione 7, die veneris 8 intrante augusto, in Tridento, in caminata palacii<br />

episcopatus; in presentia fratris Zenarii prioris de Predacucha, domini Vigilii capellani, Frizii<br />

Nonerii, Antonii, Adelpreti de Meze, et aliorum. Ibique dominus Egno Dei gratia Tridentine<br />

ecclesie episcopus, visis instrumentis publicis et ydoneis per manum Conradi notarii de Bolzano<br />

scriptis, sicut per dominum Conradum de Grifexstaino tunc prepositum ipsius domini episcopi<br />

Tridentini super montem Rytena Adelpretus filius vilici Diemi de Pradunge ecclesie prelibate in<br />

divisione fratrum suorum cessit, eandem divisionem factam de ipso Adelpreto tunc factam et<br />

prius modum aprobatam, laudavit, ratificavit per se et suos successores eidem Adelpreto et suis<br />

heredibus confirmavit tali pacto: quod idem Adelpretus et sui heredes numquam a servicio<br />

ipsius domini episcopi et episcopatus et casedei Sancti Vigilii alienentur nec recedant; preterea<br />

dictus Adelpretus facere promisit per se et suos heredes omnia debita servicia casedei Sancti<br />

Vigilii sicut tenetur; et quod ipse Adelpretus et sui heredes perpetuo subiacere debeant ipsi<br />

domino episcopo.<br />

Membranaceo (mm. 212-222 x 101-121). Verso: nota di contenuto, in tedesco (mano del secolo XVIII)<br />

con errata indicazione del millesimo (1464), corretto in 1264 in matita rossa da mano più recente.<br />

Originale; (SN): Ego Zacheus sacri palacii notarius huic interfui et rogatus scripsi.<br />

39/I. 1265 dicembre 8, Bolzano.<br />

Anno Domini 1265, indictione 8, die martis octavo intrante decembris, in Bolzano, in domo<br />

Laiani infrascripti; in presentia domini Olderici de Bolzano, Nicolai filii domini Altomi de<br />

Banco et Henrici de Ripa, et aliorum. Ibique dominus Egno Dei gratia episcopus Tridentinus ad<br />

rectum feudum investivit dominum Hancium Layanum recipiente pro se et filia sua Gheasa in se<br />

et suos heredes nominatim de uno manso quod dicitur de Caminata iacente in Rittena in plebatu<br />

Une, et colitur per Pomanum; confines predicti mansi sunt mansi et podere domini episcopi de<br />

Osburgo et domus Teutonicorum. Qui dominus Ancius Laianus iuravit fidelitatem ipsi domino<br />

episcopo.<br />

Cartaceo, carte 2; filigrana rilevata: “campana”, simile ad altri esemplari riscontrati su materiale cartaceo<br />

datato alla prima metà del secolo XIV. A c. 2v breve nota di contenuto in tedesco. : Ego Arnoldus<br />

quondam domini Mathei de Placentia imperialis aule notarius interfui et rogatus scripsi. Copia semplice,<br />

non vidimata né sottoscritta, non datata, certamente redatta verso la metà del secolo XIV.<br />

In queste due carte si trovano ricopiati questo documento segnato 39/I e il successivo 39/II, regestati<br />

distintamente in questa sede, trattandosi di due documenti del tutto separati e indipendenti.<br />

39/II. 1282 agosto 30, Castelmani (Giudicarie).<br />

Anno Domini 1282, indictione 10, die dominico penultimo exeunte augusto, in Castelmanio; in<br />

presentia dominorum fratris Voframi preceptoris domus Teothonice apud Bolzanum, Engelpreti<br />

camerarii, Stefani et Vulbelini serventium infrascripti domini episcopi, Bortolamei filii domini<br />

Abadini de Randena et Mercheli de Flonxetho, et aliorum. Coram domino Henrico Dei gratia<br />

venerabili episcopo Tridentino comparuit dominus Errardus de Twingenstain dicendo quod<br />

quondam Tridentinus filius quondam domini Oddorici de domina Grisa decessit sine legittimis<br />

heredibus, qui quondam dictus Tridentinus et quondam dictus Odoricus et quondam domine<br />

Grise et sui antecessores habebant et tenebant quedam recta et antiqua feuda ab ipso domino<br />

episcopo et a suo episcopatu iacentia in Caldaro et in illis pertinentiis, cum terris, mansis et<br />

possessionibus, et que feuda de iure erant aperta in ipsum dominum episcopum per mortem dicti<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

25


Tridentini; et petendo ipse dominus Erardus humiliter a dicto domino episcopo ut eum investire<br />

dignaretur de ipsis feudis. Idem dominus episcopus, considerans grata servitia ipsi et suo<br />

episcopatui per dictos Erardum et fratres de Twingenstain exibita, cum uno capello quem in suis<br />

manibus habebat ad rectum feudum investivit ipsum dominum Erardum recipientem pro se et<br />

eius fratribus dominis Nicolao Veterli et Iacobo Munecho de Twingenstain et heredibus<br />

masculis et feminis nominatim de ipsis rectis et antiquis feudis que fuerunt quondam dicti<br />

Tridentini et quondam dicti patris sui domini Odorici quondam domine Grise. Et confessus fuit<br />

idem dominus episcopus quod dicti fratres alias sibi iuraverunt fidelitatem.<br />

(SN): Ego Zacheus sacri palatii notarius huic interfui et rogatus scripsi. Copia semplice, databile a circa<br />

metà secolo XIV come al precedente 39/I.<br />

40. 1268 giugno 18, Bressanone.<br />

Anno 1268, indictione 11, die lune 13 exeunte iunio, in civitate Prixina, in ecclesia maiori<br />

eiusdem civitatis; presentibus domino Conrado Grieserio, dominis Olrico Suppano, Friderico de<br />

Wasser, Henrico de Ru[vi]na canonicis Prixinensis ecclesie, domino Henrico capellano capelle<br />

Sancte Marie, domino Gozalcho de Zez, magistro Hademaro de Prixina, magistro Iohanne<br />

Ungaro, domino Fiderico dicto Zunt, domino Adelpreto scriba domini comitis, et alliis testibus.<br />

Ibique coram domino Conrado divina miseratione decano eiusdem ecclesie Prixinensis,<br />

subdelegato domini Henrici Dei gratia electi Curiensis Dei gratia domini episcopi, presentibus<br />

assessoribus suis dominis Henrico preposito Novacelle et Reimberto de Tysine canonico<br />

Prixinensi, presentavit se dominus Henricus plebanus de Ultimis ut nuncius et procurator et<br />

sindicus domini Mainardi illustris comitis Goricie et Tyrolis, petendo iustitiam ex parte domini<br />

Egnonis Dei gratia episcopi Tridentini, cuius domini episcopi nuncius videlicet dominus<br />

Ermericus faciendo cum omni conatu instabat, ut papale originale monstraretur cuius<br />

intentionem predictus procurator domini comitis duplici, quia dicebat eum non esse sufficientem<br />

procuratorie episcopus se presentare in termino et loco nec per se nec per sufficientem<br />

procuratorem poterat, ne periculum inimicis incurriset. Ad quod predictus dominus Henricus<br />

procurator dicti domini comitis obviabat dicens quia predictus dominus episcopus tenebatur<br />

audire tempore opportuno conductum postulare. Cui predictus dominus Ermericus nuncius<br />

ipsius domini episcopi respondebat quia libenter conductum postulasset, sed nuncius qui cum<br />

literis predicti domini episcopi conductum (petienter) veniebat in Bouzano per homines dominis<br />

comitis captivatus et literis spoliatus et detenctus remanebat. Ad quem procurator domini<br />

comitis respondebat protestationi audite cum instantia ut predictus nuncius domini episcopi illud<br />

quod proposuerat, videlicet captivitatem nuncii domini episcopi et spoliationem literarum<br />

canonice legittimis cum testibus improbaret vel certe dominum episcopum quem nec per se nec<br />

per sufficientem procuratorem se presentaverat, predictus dominus iudex adiudicaret<br />

contumacem. Super cuius procuratoris procuratione dominus iudex, consilio habito assessorum,<br />

talem presentibus partibus interloquendo in publicum sententiam pronunciavit: quod si predictus<br />

dominus Ermenricus nuncius ipsius domini episcopi suam protestationem, quod videlicet<br />

nuncius ipsius domini episcopi cum literis veniens ad conductum postulandum, captivatus,<br />

spoliatus per homines domini comitis fuit et detentus, legictimis personis canonice<br />

comprobabitur, tunc predictus dominus episcopus quia nec per se nec sufficientem procuratorem<br />

comparuerit de iure remaneat excusatus; si autem probare non potuerit, tamquam contumax<br />

condempnetur, quod predictus nuncius domini episcopi cum libero assensu acceptabat si sibi<br />

securitas et omnibus personis ad negotium pertinentibus ex parte domini comitis donaretur.<br />

Propositionibus utriusque partis diligenter auditis et intellectis, talem interloquendo sententiam<br />

promulgabat: quod predictus dominus Ermenricus nuncius ipsius domini episcopi in Prixina in<br />

ecclesia quod promiserat testibus ydoneis sequenti die sancti Odalrici comprobaret et ei interim<br />

securitas cum omnibus personis ad negotium pertinentibus cum literis domine regine prout<br />

petebat prestaretur ubi (...) partes presentes dominus iudex ad testes audiendos et testium dicta<br />

audiendo citabat perhemptorie.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

26


Membranaceo (mm. 386 x 152-165). Sul verso: breve nota di contenuto in tedesco, non decifrata (mano<br />

del secolo XVI); 1268 (mano del tardo secolo XV o XVI, in caratteri capitali). Originale: mancano segno<br />

e sottoscrizione notarili.<br />

41. 1274 agosto 31, Verona.<br />

Anno 1274, indictione 2, die veneris ultimo augusti, in palacio comunis Verone; presentibus<br />

Rizardo notario quondam Ranaldi, Ziramonte notario et Nobili notario de Gaffaro testibus et<br />

aliis. Ibique ad requisitionem magistri Avancii medici de fixica pro se et procuratorio nomine<br />

domini Zacharie de Ylasio, dominus Gerardus de Tuschis de Bononia iudex comunis Verone<br />

super possessionibus banitorum comunis Verone t(er)cio regimine domini Andalo de Andalo<br />

(sic) potestatis Verone, per tenorem huius publici instrumenti, vel per viatorem comunis Verone<br />

quem ipse procurator accipere voluerit, districte precipiendo mandat cunctis personis que<br />

coligerent vel coligissent decimam terrarum que laborantur per homines Ylasii in curia et<br />

pertinenciis Colegnole, respondeant et respondere faciant dicto magistro Avancio de duabus<br />

partibus quartesii dicte decime, cum dicte due partes dicte decime sint eisdem observate.<br />

Insuper comisit uni viatori comunis Verone quod pignorare debeat omnes personas recusantes<br />

solvere dictam decimam, qui de iure tenentur dare dictam decimam eisdem ad eorum expensas;<br />

et quilibet requisitus a dicto viatore det et prestet vim et auxilium ad predicta omnia facienda, et<br />

hoc in banno ad voluntatem potestatis et dicti iudicis.<br />

Membranaceo (mm. 127 x 172). Verso: de quadam decima de Ylasio (mano del secolo XIV);<br />

gerichtsbericht vom potestat zu Bern, Ilasio, 1274 (mano del secolo XVI). Originale; (SN): Ego<br />

Wilielmus quondam Cevolarii notarius scripsi.<br />

42. 1276 dicembre 20, Sarentino (Bolzano).<br />

Anno 1276, indictione 4, die dominico 12 exeunte decembris, in Sarentena, ante plebem; in<br />

presentia domini Gozalçi Chirharii, domini Friderici de Crispiano, Ottonis de Vilanders,<br />

Cristani iudicis de Lapide, Henricii Po(m)chirharii, Henrici Meirlini de Bozano, Conradi fratris<br />

Remboti, Pernhardi de Stegen, Eberhardi de Lengensten, Perengi de Norchermen, Toldi de<br />

Tumpfel, Gueti villici de Sarentena, Geroldi de Ursteten, Sivridi Preie, Hencii Scherexe de<br />

Steten, Plosewisarii et aliorum testium. Ibique Pertoldus Meisarius de Sigenano aparuit ad<br />

terminum ei statutum coram Friderico assesore domini Altomi iudicis per dominum Menhardum<br />

comitis Tirolis de questione quam ei facit dominus Tristramus de Launano de uno suo manso<br />

iacente in Pennes in loco ubi dicitur in der Grube, et colitur per Henricum Slunt. Venit etiam<br />

dictus Tristranus et aparuit coram dicto Friderico assesore dicti domini Altomi iudicis in<br />

Sarentena et causabat dictum Pertoldum Meisarium, et dixit ipsum mansum fuisse quondam sui<br />

patris et quod dictus Pertoldus sine iure possidebat dictum mansum. Respondit Pertoldus<br />

Meisarius et dixit: “illum mansum quem habeo et quem ipse Tristramus mihi placitat et dicit<br />

ipsum mansum fuisse quondam sui patris, de dicto manso habeo meum bonum defensorem et<br />

varentatorem, qui hic presens est”; et defensor dicti Pertoldi erat dominus Conradus Muleich.<br />

Super hoc interrogatus fuit dominus Fridericus de Crispiano, qui laudavit et dixit: “Ex quo<br />

Pertoldus Meisarius habet suum bonum defensorem hic presentem, iudicio quod ipse Pertoldus<br />

quiete permaneat, et dominus Conradus Muleich, qui vult esse defensor dicti mansi ille<br />

respondeat ei”; et hoc laudum fuit confirmatum per omnes circumstantes. Dictus Tristramus<br />

respondens dixit quod nolebat ipsum dominum Conradum pro defensore, quia non videbatur ei<br />

suficiens de damno et de frugibus inde acceptis. Super hoc interrogatus fuit Chalohus Tolre<br />

frater Engerani, qui laudavit et dixit quod dominus Conradus Muleich qui vult esse defensor<br />

dicti mansi habet tot bona feuda et alodia que bene valent dictum mansum et plus, que bona<br />

iacent in dicto iudicio et in dicta plebe, et quod ipse bene debet eum accipere pro defensore, et<br />

Pertoldus Meisarius debet quiete permanere cum suo manso, et quod ipse Tristramus non debet<br />

eum amplius molestare cum dicta questione. Et hoc laudum fuit confirmatus per omnes<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

27


circumstantes et per illos qui iurati sunt in dicta plebe, qui omnes laudaverunt et dixerunt quod<br />

ipse Pertoldus Meisarius debet habere et tenere dictum mansum et quiete permanere cum dicto<br />

manso.<br />

Membranaceo (mm. 537 x 162-177). Verso: breve nota di contenuto, quasi illeggibile per evanescenza<br />

della scrittura (forse di mano del secolo XIV); carta super curia in der Gruob in Pennes (mano del secolo<br />

XIV); umb den hoff in der Grueb in Pennes (mano del secolo XV); urtl pro B(ertold) Meisar contra<br />

Tristram von L(aunan), 1276 (mano del secolo XVI). Originale; (SN): Ego Ottolinus notarius domini<br />

Henrici episcopi Tridentini huic interfui rogatus et scripsi.<br />

43. 1277 aprile 19, Trento.<br />

Anno Domini 1277, indictione 5, die lune 12 exeunte aprili, Tridenti, in choro ecclesie beati<br />

Vigilii; in presencia dominorum Gosalchi decani, Ulrici archidiaconi, Iacobi plebani Mecii,<br />

canonicorum Tridenti, fratrum Uberti et Bertoldi de ordine Predicatorum iuxta Tridentum,<br />

dominorum Henrici Soge de Arcu, Nicolai Spagnolli, Zambonini, Adelpreti iudicum,<br />

dominorum Thomasii de Seiano, Aprovini et eius filii Zelemie de Castronovo, Weseli de Telvo,<br />

Frisoni de Belvedero, Udalrici de Bozano, Simonis de Dosso et Pelegrini de Porta, Nicolai<br />

quondam domini Zambonini Tridentini, et Martini notariis et aliis fide dignis testibus (sic).<br />

Ibique coram altare Sancti Vigilii patroni ecclesiæ Tridentinæ venerabilis pater et dominus<br />

Henricus Dei et apostolicæ sedis gratia episcopus Tridentinus proposuit dicens quod propter<br />

castrum Boniconsilii, siti in civitate Tridentina in angulu prope contratam Sancti Martini et<br />

prope Lastas, et alienationem sive occupationem ipsius castri iam dicta civitas sepe fuerat et<br />

steterat graviter deviata, ita quod bonæ memoriæ dominus Egno episcopus Tridentinus atque<br />

ipse dominus Henricus episcopus Tridentinus personaliter detenti fuissent malo modo, et quod<br />

ipsi atque etiam confratres eorundem et cives Tridentini forent eorum bonis propriis turpiter<br />

spoliati et ob id vacuassent terram Tridentinam et iter eorum in fugam convertissent, portantes<br />

contra Deum et rationem quamplurimas molestias et iacturas; asserens insuper iam dictum<br />

castrum recuperasse a domino Maynardo comiti Tirolis variis laboribus, oneribus et expensis<br />

coram illustri et præclaro domino Rudolfo Romanorum rege, et super hoc sententialiter<br />

diffinitur (sic pro diffinitum) ita quod imperpetuum ecclesiæ Tridentinæ debeat pertinere.<br />

Quapropter, volendo providere quieti ecclesiæ cathedrali beati Vigilii et civitati prædictæ et<br />

successoribus ipsius, et hominum degentium in dicta civitate ad hoc ne dictum castrum sive<br />

habitantes in eo possint vel debeant dicto domino episcopo et episcopatui et successoribus suis<br />

aliquod præiuditium generare, nomine puræ et meræ donationis quæ dicitur inter vivos fecit<br />

datam et donavit atque dedit et contulit dictum castrum cum fundo ipsius et cum muris et<br />

edificiis super se habentibus, et rationem et iurisditionem eidem castro pertinentes, super altari<br />

beati Vigilii prædicti: ita vero quod dicta ecclesia Tridentina et episcopus et episcopatus et<br />

successores ipsius semper et imperpetuum in se ipsum castrum habere debeant et retinere ac<br />

tenere, cum omni iure et ratione intus et extra eidem castro et fundo in integrum pertinenti, ad<br />

honorem Dei et beati Vigilii et ad bonum statum civitatis Tridentinæ et episcopatus et<br />

successoribus (sic, pro successorum) ipsius, stantes (sic, pro ad manus) superius dicti episcopi<br />

vel ad eorum manus proprias retinentes et non vendentes nec infeudantes seu obligantes vel<br />

alienantes ullo modo; quod si vero contrafecerit, vel fecerint aliquid aliqui prædictorum, ex<br />

nunc prout ex tunc dicta venditio vel alienatio sive infeudatio sit irrita et inanis et ad nihilum sit<br />

redacta et omni careat libertate et firmitate, atque in episcopatum revertatur omni occassione<br />

remota. Alienatores huius castri ex nunc prout ex tunc indignationem Dei et beati Vigilii<br />

incurrant et sententiam excomunicationis, et sicut apostati (sic, pro sint apostate) cum filiis<br />

Leviatan sicut damnati et traditi Sathanæ. Renuntians insuper ipse dominus episcopus iuri et<br />

legi dicenti donationem ultra quingentos aureos factam absque insinuatione non valere, et si<br />

cum causa vel ex iusta causa et quod non sit in actis redacta vel reducta, sed tantum ac si coram<br />

prætore facta fuisset.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

28


Cartaceo, carte 2. : Ego Zacheus sacri palatii notarius huic interfui et rogatus scripsi. Ego<br />

Tridentinus notarius domini (Enrici) episcopi Tridentini una cum Zacheo notario prædicto et Tridentino<br />

notario infrascripto interfui contractui prædictæ donationis, meum signum apposui et me subscripsi. Ego<br />

Tridentinus sacri palatii notarius una cum suprascriptis Zacheo et Tridentino notariis interfui contractui<br />

dictæ donationis, signum meum apposui et nomen meum subscripsi. Ego Martinus domini Conradi regis<br />

notarius una cum suprascriptis Zacheo et Tridentino et Tridentino interfui contractui prædictæ donationis,<br />

signum mem apposui, nomen meum subscripsi.<br />

Copia semplice non datata, non vidimata né sottoscritta, collocabile verso la metà del secolo XVII: la<br />

datazione cronica di questa copia si può desumere dall’esame della scrittura e della filigrana rilevata sul<br />

materiale cartaceo (“tre cappelli”, simile ai tipi Chemelli, 20/1,3,5, documentati in ambito trentino entro il<br />

secolo XVII); non identificato l’esecutore della copia. Sulla base di una sommaria collazione con<br />

l’apografo registrato nel Codice Vanghiano, si deve rilevare che il testo di questa copia presenta qualche<br />

imprecisione nella trascrizione.<br />

44. 1277 settembre 10, Bolzano.<br />

Anno 1277, indictione 5, die 10 intrante septembris, in Bozano, in domo filiorum quondam<br />

Bertoldi Maieserii; in presentia domini Hartemanni de Ruede iusticiarii in Bozano, domini<br />

Libanori plebani de Bozano, domini Thadei socii dicti plebani, Gozhelini de Winecho, Olrici<br />

Stolli de Haselbergo, Olshelini filii quondam domini Eberhardi, Goteshalci de Niderheusen,<br />

Arnoldi de Stainmovre, Pertoldi de Weile, Hougelini iuvenis de Bozano et aliorum. Ibique<br />

dominus Iacobus et dominus Fridericus et dominus Eberhardus presbiteri vicarii domini<br />

Libanori plebani de Bozano protestati dixerunt in eorum fide tanquam iurassent quod dominus<br />

comes Menhardus Tirolensis, post recessum venerabilis domini Hainrici episcopi Tridentini et<br />

postquam ipse fuit in legatione domini regis Rudolfi Romanorum, ipse comes incepit facere<br />

werram et prelium cum hominibus de Tridento burgensibus de Bozano cum incendiis, wastis, et<br />

excidit vineas ante burgum Bozani et vastavit et incendit omnia edificia et opus ante burgum<br />

Bozani, que parate fuerunt ante ripam Talverne et Isarci et voluissent nos submersisse cum<br />

dictis aquis; et hoc fecit ipse dominus comes et sui adiutores antea quam homines de Bozano<br />

aliquod malum vel wastum fecissent dicto domino comiti, et id quod fecerunt dicti burgenses<br />

fecerunt in defensione rebus et personis eorum. Infra sequuntur nomina civium de Bozano et<br />

ministerialium episcopatus Tridenti in Bozano, qui omnes iuraverunt corporaliter ad sancta Dei<br />

ewangelia quod dictus dominus comes Tirolensis et sui adiutores imprimitus inceperunt weram<br />

et prelium cum dictis hominibus et civibus de Bozano antea quam ipsi eidem domino comiti<br />

aliquod damnum fecissent, et quod ipse comes fregit trewam et pacem que facta fuit inter eum<br />

et dominum episcopum Tridentinum.<br />

Membranaceo (mm. 513 x 140-161); (SPD): i due tagli sulla plica in calce alla membrana indicano che vi<br />

era appeso un sigillo, ora perduto; doveva trattarsi del sigillo del borgo di Bolzano, come viene<br />

specificato nella terza sottoscrizione, quella del notaio Ottolino. Verso: breve nota di contenuto, quasi<br />

illeggibile per evanescenza della scrittura (forse mano del secolo XIV); kuntshaft Tirol hat den Anstannd<br />

an Botzen prochen, 1277 (mano del secolo XVI); lib.6 fol.681 lädl 129 (mano del secolo XVI, segnatura<br />

del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372). Originale; (SN): Ego Bertelotus notarius domini<br />

Henrici regis interfui et rogatus scripsi. (SN): Ego Conradus domini Federici imperatoris Romanorum<br />

notarius his omnibus interfui, vidi, audivi, meum signum aposui adque (sic) me subscripsi. (SN):<br />

Ottolinus notarius domini Henrici episcopi Tridentini hiis omnibus interfui, vidi, audivi atque meum<br />

singnum (sic) aposui et me subscripsi; et ad maiorem credulitatem sigillum burgi Bozani fecimus hoc<br />

instrumentum communiri et aponi. (SN): Ego Ulricus domini Federici Romanorum <br />

notarius hiis omnibus interfui, vidi et audivi atque signum meum aposui et me supscripsi (sic).<br />

45. 1282 marzo 14, Trento.<br />

"Nobili ac potenti militi domino Panzerie de Archu, Bondus et Adelperius iudices de Tridento<br />

salutem et omne bonum. Noveritis quod super questione quem nobis misistis ad consulendum,<br />

que vertitur et versa est inter Odoricum de Vezano ex una parte et inter Wichemarium de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

29


Madruzo ex altera, in qua causa dominus Olricus dicebat venditiones illorum hominum de<br />

Favrezo et possessiones illorum et omnes possessiones et bona scripta in carta venditionis eidem<br />

Wichemario facte illorum de Favrezo et Vezano, ut in eadem carta venditionis scripta manu<br />

Nordii notarii continetur, quam venditionem dominus Olricus petebat iritam pronunciari et res<br />

predictas sibi restitui, cum dicta venditio facta fuisset per vim et ex turpi causa et ex ludo; et in<br />

alia venditione facta illorum hominum de Banalo et possessionum eorundem, quam similiter<br />

dicebat et petebat irita pronunciari per predictos homines et possessiones sibi restitui; unde<br />

super hiis taliter ex nostro conscilio pronunciare velitis. Quod pronunciatis in hiis scriptis,<br />

habito consilio sapientium, nos Olricus Panzera tamquam arbitrator pronunciamus et<br />

sententiamus venditionem factam illorum hominum de Favrezo et Vezano et bonorum<br />

possessionem esse iritam et cassam et inanem, et quod dominus Wichemarius eandem<br />

venditionem et bona eidem Olrico restituat; e converso dictus Olricus restituere debeat<br />

Wichemario pretium venditionis nullate."<br />

Insuper dominus Olricus Panzerie de Archu unam aliam sentientiam nullitatis pronuntiavit circa<br />

venditionem bonorum et possessionum factam hominibus de plebe Banali.<br />

Peractum sub anno 1282, indictione 10, die sabati 14 intrante marcio, in Tridento, ante domum<br />

filiorum quondam domini Mercadenti; presentibus dominis Aproyno quondam domini Yeremie,<br />

Zordano de Garduno, Tridentino de Madruzo, Rizardo de la Silva, Morando de Metificis et aliis<br />

testibus.<br />

Membranaceo (mm. 387 x 112-118); conservazione molto buona. Verso: urtl h(errn) Panzer V(ichemar)<br />

von Madrutsch contra V(lricus) von Vezan, 1295 (mano del secolo XVI; va osservato che il millesimo<br />

indicato in questa nota dorsale è quello relativo all’esecuzione della copia). (SN): Ego Barifaldus<br />

quondam domini E(gnonis) episcopi Tridentini quondam domini Lo(dovici) comitis Sancti Bonifacii<br />

notarius interfui rogatus et scripsi. Copia autentica datata 1295 giugno 10, Trento: Anno Domini<br />

millesimo.cc.lxxxxv, indictione octava, die veneris .x. intrante iunio, in Tridenti, in palacio episcopatus;<br />

presentibus dominis Zapogna Trilaco, Iohanne notario et aliis testibus. Ibique dominus Calapinus de<br />

Flaveo iudex et vicharius ac faciens rationem in curia Tridenti dedit mihi Mantuano notario infrascripto<br />

verbum et licenciam hac auctoritatem hoc infrascriptum instrumentum exemplandi bona fide sine fraude,<br />

tenor cuius talis est. (SN): Ego Mantuanus filius domini Ysolani sacri palatii notarius hoc suprascriptum<br />

instrumentum de verbo, licentia et auctoritate suprascripti iudicis et vicharii fideliter exemplavi, signum<br />

meum apossui et me subscripsi.<br />

46. (1283, Verona)<br />

Coram nobili viro domino Guilielmo de Castrobarcho potestate Verone, presentibus multis.<br />

Bellexinus de Albano iuravit ad sancta Dei evangelia dicere veritatem, qui interrogatus dixit:<br />

“dico per meum sacramentum quod dum essem de mense octubri proximo elapso [...] sanctum<br />

Paulum episcopatus Tridenti interrogavi dominum Henricum de Tablao qui ibi erat [...] debet<br />

esse de me, et ipse respondit: “stes secure quod nos habemus bona nova [...]”, eo respondi<br />

dicens det nobis bona nova et ibi presens nos videbat Maroldus [...] domini comitis Tirolis et<br />

Gerate cosine dicti Maroldi. Et tunc discedimus [...] Tosello qui fuit de Civezano et stabat cum<br />

Bovolchino de Gardumo, qui Tosellus veniebat a Bolzano et quesivi: “unde venis?”, et ipse<br />

dixit: “A Bolzano”; et ego dixi: “Que bona habes?” et ipse respondit: “Ego venio a loquendo<br />

domino Odorico de Tablao et debeo ire in Anon a loquendo domino Sicherio et aliis amicis”. Et<br />

ego dixi: “Super quo?” et ipse respondit: “Super melioramento negotiorum”, quod nolebat plus<br />

sufferre hanc donationem, quia amici eorum suspendebantur in Tridento contra iustitiam et de<br />

hoc in brevi facere colloquium simul ad Archum. Et dicebat dictus Tosellus quod in dicto<br />

colloquio esse debebat Sicherius de Ars et illi de Cagnon, scilicet Adelpretus et Symon et<br />

domini de Archo et alii amici de Anon. Et simul omnes invicem iuramentis se astringere<br />

debebant de retinendo in se terram Tridenti, que omnia tractabantur per dictum dominum<br />

Bovolchinum, qui esse debebat in dicto colloquio. Et fuit dictum colloquium a festo sancti<br />

Martini.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

30


Item dico quod ab uno mense citra dum essem in Tridento et loquerer cum Symono a Dosso et<br />

Cabriele a Porta dictus Symon dixit versus me: “Tu factus es magnus laborator”, et ego<br />

respondi: “Ita me oportet facere”. Et tunc ipse mihi dixit: “Stes letus in te, quia habebis bona<br />

nova”, et ego dixi: “Deus vellit”. Et ita discederunt a me et ego ab eis.<br />

Item dico quod a quindecim diebus citra dum essem in terra Tridenti dominus Oricus a Campo<br />

dixit mihi: “Dicas domino episcopo quod eum serviens et amicus suum et letus essem de suo<br />

bene facere”.<br />

Item dico quod Riza dixit mihi die heri in quadam taberna Verone quod salutarem ex parte<br />

domini Orici, dominum Henricum de Egna qui stat Bononie cum domino episcopoTridenti, et<br />

quod dictus dominus Oricus mittebat ei quod alacriter staret, quod in brevi haberet bona nova.<br />

Item dico quod ab octo diebus citra, me existente Tridenti, dominus Gabriel a Porta predictus<br />

dixit mihi quod salutare deberem dominum episcopum predictum et dicere ei quod facta sua<br />

irent de bono in melius.<br />

Item dico quod filius Trentini de Pesa a quindecim diebus citra dixit mihi in Tridento quod<br />

veniebat a Ripa et ibi dicebatur quod, si dominus comes non venisset hiis diebus,<br />

quod aliud factum esset, scilicet quod mutata esset folia.<br />

Item dico quod Tosellus suprascriptus dixit mihi a quindecim diebus citra ex parte dicti domini<br />

Bovulchini quod facta ser Bovolchini non stabat bene, quod dominus Zordanus erat in concordia<br />

cum illis de Brentonico, et ipse habebat suum, et ser Bovolchinus non, et deberem salutare<br />

dominum episcopum ex parte dicti domini Bovolchini.<br />

Item dico quod Gastaldellus dixit mihi quod Baraterius filius ser Armani de Campo canonicus<br />

iverat domino episcopo Tridenti ex parte dominorum de Archo et de Garduno ad loquendum<br />

secum super tractatu, colloquio et sacramentis que fieri debebant in Archo per suprascriptos<br />

dominos de retinenda dicta terra Tridenti in se, et etiam quod volebant ipsum dominum<br />

episcopum habere pro domino.<br />

Item dico quod filius Zordani a Garso(?) qui Oricus nominatur, qui est nepos degani, dixit mihi:<br />

“Videtur quod isti domini volunt retinere in se terram Tridenti”, et hoc debebat esse ante<br />

adventum domini comitis de Tirolo.<br />

Item dico quod dictus dominus Symon dixit mihi ante hostium meum in Tridento: “Iam sunt<br />

circa quindecim dies quod si ibam ad dominum episcopum, dicere deberem sibi quod bona<br />

ordinamenta fiebant in episcopatu Tridenti, et quod stare deberet alacri mente quia subito<br />

haberet bona nova”; et ego respondi quod bene facerem predictam ambaxatam, si ad eum<br />

accederem.<br />

Membranaceo (mm. 399 x 156). Da segnalare alcuni danni con perdita del supporto materiale e relative<br />

cadute del testo, in alto e lungo il margine. Verso: kundtschaft Trient [...], 1283 (mano del secolo XVI); la<br />

data 1283 (mano del tardo secolo XV o XVI, in caratteri capitali); lib.6, f.684, lädl 129, p. 24 (mano del<br />

secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372). Originale; mancano segno e<br />

sottoscrizione notarili.<br />

47. 1288 aprile 21 e 24, Trento.<br />

I) [manca la parte iniziale del testo originale]<br />

Et quia neque predictus dominus episcopus vel aliquis ex parte sua comparuit, qui predicta<br />

reciperet licet sepius requisitio facta fuerit, et quia fama defferente ad ipsum dominum ducem<br />

pervenit dictum dominum episcopum velle in ipsum et suos excomunicationis et in civitatem et<br />

in dyocesim Tridentinam interdicti sententiam fulminare de facto potius quam de iure et eos<br />

alias aggravare, idem procurator, metuens ne forte predictus dominus episcopus eundem<br />

dominum ducem vel terram suam gravaret et suos per sententias excomunicationis vel interdicti,<br />

per dictum procuratorem sedem Aquilegensem et Apostolicam appellavit in scriptis. Nos igitur<br />

decanus et Capitulum et prelati predicti, intelligentes et videntes causas racionabiles et legitimas<br />

per predictum procuratorem nomine et vice dicti domini ducis propositas, et quia fama<br />

defferente ad nos pervenit ipsum dominum episcopum velle in nos excomunicationis et in<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

31


civitatem et dyocesim Tridenti et ecclesias nostras interdicti sententiam fulminare de facto<br />

potius quam de iure et nos alias aggravare, metuentes etiam ne predictus dominus episcopus<br />

nos, civitatem et dyocesim Tridentinam per predictas sententias gravet vel gravare intendat, ex<br />

hiis sencientes nos gravatos vel posse gravari a predicto domino episcopo, sedem Aquilegensem<br />

et Apostolicam appellamus in hiis scriptis; et ap(osto)los cum instantia petimus, supponentes<br />

nos et nostra et status ecclesiarum civitatis et dyocesis Tridentine cum rebus et personis clericis<br />

et secularibus et religiosis et omnia iura nostra et ipsorum sub protectione et defensione sedium<br />

predictarum: ita quod in optione nostra remaneat apud quam predictarum sedium prosequi<br />

velimus appellacionem antedictam. Item predicti decanus et Capitulum et prelati predicti<br />

protestati fuerunt quod propter absentiam episcopi Tridentini, quia eius copiam habere non<br />

poterant, et quod predictas causas et gravamina coram eo proponentur, ne ipsius episcopi<br />

absencia ipsis preiudicium faceret, eandem appellacionem et gravamina et causas appellacionis<br />

protestati sunt, publicaverunt et proposuerunt coram predictis dominis publicis et honestis, ne<br />

ipsius domini episcopi absentiam eisdem valeat aliquod preiudicium generare.<br />

II) Anno Domini 1288, indictione 1, die sabbati 7 exeunte aprilis, Tridenti, in choro ecclesie<br />

beati Vigilii; presentibus domino Friderico de Dwingensteyn capitaneo Tridenti, Uto de Mezo,<br />

magistro Petro phisico, Gerardo Bonaconta (sic), Adelpreto, Calapino, Bonomo, Ioanne et<br />

Daniele iudicibus, Rubeo phisico, magistro Zilio artis gramatice, Zacheo, Stephano, Valeriano,<br />

Otolino de Bozano, Warino de Bono, Adelpreto Flaco, Nycolao Setola de Cotudo, domino<br />

Olrico Lengensteynerio, Ullino eius genero, Ulrico Wrlaufo, Arnaldo nepote domini decani, et<br />

alliis. Ibique coram dominis Gotalcho decano ecclesie Tridentine, fratre Gerardo abbate<br />

Sancti Laurentii, fratre Iohanne de ordine Predicatorum, Ezelino de Campo, Adelpreto scriba,<br />

Ulrico de Campo, Iacobo nepote domini decani ecclesie Tridentine, fratre Jacobo de Tridento de<br />

ordine Predicatorum, fratre Bonocontro de Mezo, et fratre Wicardino de ordine fratrum<br />

Predicatorum, fratre Petrobono lectore, fratre Bonomo de Tridento de ordine Minorum, fratre<br />

Bonaventura priore de ordine Heremitanorum, fratre Friderico, fratre Guilielmo de Tuyeno,<br />

fratre Daniele eiusdem ordinis, S[ybo]to provisore Sancti Nicolai, Bontempo presbitero,<br />

Nycolao plebano ecclesie Sancti Petri, Concio plebano ecclesie Sancte Marie Magdalene,<br />

Friderico plebano ecclesie Sancti Laurentii de valle Ananie, Arpelino plebano Noci (sic, pro<br />

Rooi), Daniele plebano Clazii (sic, pro Clexii), Guilielmo plebano Tony, Benemato plebano<br />

Volsane, Tridentino plebano Tasulli, Oto plebano Romeni, Bontempo plebano Clonzi (sic, pro<br />

Clouzi), Degelwardo plebano Calavini, Nycolao plebano Sporri, Avaricio plebano Nomassi.<br />

Ego Poldus quondam domini Iohannis Symeonis tamquam sindicus et procurator hominum et<br />

comunitatis et universitatis civitatis Tridentine, civitatis et universitatis ipsius, et sindicario et<br />

procuratorio nomine pro eis, quia ad noticiam mei sindici et procuratoris subscripti (sic, pro<br />

suprascripti) et universitatis et hominum civitatis Tridenti pervenit quod dominus Mainhardus<br />

illustris dux Karinthie ac comes Tyrolis, advocatus ecclesie Tridentine per procuratores suos<br />

coram domino Gotsalcho decano ecclesie Tridentine ac dominis G[erardo] abbate Sancti<br />

Laurentii, H(einrico) preposito Augensi, H(einrico) preposito Sancti Michaëlis protestatus est,<br />

proposuit, obtulit atque dixit quod paratus erat et est reformare solidam pacem vel treugas (sic,<br />

pro treguas) inire competentes cum venerabili in Christo patre et domino suo Henrico episcopo<br />

Tridentino, et restituere eidem universaliter singula castra, municiones, oppida, villas, iura,<br />

iurisdictiones, districtus ac omnia et singula bona ecclesie Tridentine, si qua illicite et contra<br />

iusticiam detinet, quod non credit; et ad cautelam quoniam non expediat sufficientem prestare<br />

caucionem de non offendendo per se et per suos illicite dominum episcopum, episcopatum,<br />

bona, personas et res ecclesie Tridentine, ita quod eidem domino duci sufficiens fiat cautio ex<br />

parte domini episcopi quod ipse dominus dux et suis rebus et personis<br />

[manca la parte finale del testo originale]<br />

Membranaceo (mm. 290 x 209-216); da segnalare qualche danno al supporto materiale (strappi e fori<br />

nella membrana), in particolare nella parte in alto a sinistra. Verso: appellatio ad Aquilegiam vel Romam,<br />

1288 (mano del secolo XVI); lib.6 f.685 lädl 129 p.30 (mano del secolo XVI, segnatura del<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

32


Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372); la data 1288 (mano del tardo secolo XV o XVI, in<br />

caratteri capitali).<br />

Si tratta di due documenti riprodotti su questa membrana in forma di copia parziale semplice, non datata,<br />

probabilmente coeva o di poco posteriore alla stesura dei rispettivi originali; mancano segno e<br />

sottoscrizione notarili. Gli incipit ed explicit del testo riportato in questa membrana denotano tuttavia che<br />

esso doveva costituire la parte centrale di un testo più ampio. Nel terzo superiore di questa membrana si<br />

trova infatti riprodotta – con alcune imprecisioni – la seconda metà di un documento, un originale del<br />

quale è oggi conservato in ASTN, APV, sezione latina, capsa 44 al numero 9, datato 1288 aprile 21,<br />

Trento; nei due terzi inferiori di questa membrana risulta invece copiata – con qualche lieve variante –<br />

circa la prima metà di un documento, un originale del quale si trova oggi conservato in ASTN, APV,<br />

sezione latina, capsa 17 al numero 15.<br />

48. 1288 maggio 2, apud Domum Novam (Neuhaus - Terlano).<br />

I) Anno Domini 1288, indictione 1, die dominico 2 intrante madio, apud Domum Novam, supra<br />

pallacio superiori; in presentia dominorum Leupoldi prepositi in Volkenmarcht, Conradi militis<br />

de Schrovenstein, Henrici de Roedenburch, Henrici burcravii, Geroldi gastaldionis in Bozano,<br />

atque Concelini Mullesarii, et aliorum. Ibique dominus Menhardus Dei gratia dux Karinthye,<br />

comes Thyrollis, ecclesie Tridentine advocatus, fecit, constituit et ordinavit dominum<br />

Conradum de Unste vicarium imperialem in Aquilegia et canonicum Brixinensem et magistrum<br />

Rudolfum de Missina presentes et sponte recipientes suos certos nuncios et procuratores in<br />

solidum ad impetrandum, contradicendo iudices seu iudicem eligendum, seu etiam<br />

conveniendum ad appellacionem prosequendum et ad omnia et singula facienda que per veros et<br />

legitimos procuratores fieri possunt, et que circa predicta utilia vel necessaria videbuntur, coram<br />

venerabili in Christo patre et domino suo sacrosancte Aquilegiensis sedis patriarcha vel delegato<br />

eiusdem in causis seu causa que vertitur seu verti speratur inter dominum Henricum<br />

venerabilem episcopum Tridentinum ex una et predictum dominum ducem memoratum ex parte<br />

altera; dando eisdem procuratoribus suis spetialem mandatum et liberam potestatem,<br />

commitendo eisdem vicem suam ut possint suo nomine alium procuratorem vel alios constituere<br />

ad predicta et illum vel illos quos iidem procuratores constituerint ipse dominus dux ex nunc<br />

suos constituit procuratores ad predicta. Promitens mihi notario infrascripto predictus dominus<br />

dux stipulanti nomine et vice omnium illorum recipienti quorum interest vel interesse poterit,<br />

sub ypotheca rerum suarum se ratum et firmum habere quod per ipsos procuratores vel ab ipsis<br />

substitutum factum fuerit in omnibus premissis, constituendo se principalem debitorem et<br />

fideiussorem pro dictis suis procuratoribus, volens eos a satisdatione qualibet relevare.<br />

II) Sequitur aliud instrumentum sindicatus predicti domini Mainhardi in suprascriptos dominos<br />

Conradum de Unste et Rodulfum de Mixina uti suos nuncios et procuratores, tenoris ut supra.<br />

III) Eodem anno, mense, die, loco et testibus ut supra. Dictus dominus Mainhardus constituit<br />

dominum Iacobum Ottonellum canonicum Aquilegiensem, licet absentem, suum certum<br />

nuncium et procuratorem in eadem causa, que vertebatur inter dominum Henricum episcopum<br />

Tridentinum et ipsum dominum Mainhardum; ad agendum, procurandum, &c ut supra.<br />

Membranaceo (mm. 691 x 175-187). Verso: procuratoria appellationis domini Mainhardi contra<br />

episcopum Henricum, 1288 (mano del secolo XVI); lib.6 f.681 lädl 129 a p.28 (mano del secolo XVI,<br />

segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372); la data 1288 (mano del tardo secolo XV<br />

o XVI, in caratteri capitali). Originale; (SN): Ego Ottolinus domini Henrici episcopi Tridentini et sacri<br />

pallacii notarius interfui rogatus et scripsi.<br />

49. 1288 luglio 26, Kematen (Innsbruck); 1288 agosto 3, Basilea.<br />

I) Anno 1288, indictione 1, die lune 6 exeunte iulio, in pertinentiis Ysproch(e), in villa<br />

Cheminate, super domum infrascripti domini ducis; presentibus dominis Odorico Avogadro de<br />

Maz, Henrico de Roatenborg curie magistro, magistro Rodulfo de Misina, Alberto, B(er)rone<br />

eius filio de Heben, et Ruberto de Mulles militibus, et aliis testibus ad hoc rogatis. Ibique<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

33


magnificus et illustris dominus Maynardus Dei gracia dux Karinthie, Tyrollis comes ac<br />

ecclesiarum Aquilegiensis, Tridentine et Brixinensis advocatus, fecit, constituit atque ordinavit<br />

dominum Conradum de Unst canonicum Brixinensem presentem suum certum nuntium et<br />

procuratorem nominatim et specialiter ad comparendum coram venerabili patre domino fratre<br />

Henrico Dei gratia episcopo Tridentino et ad porrigendum eidem domino episcopo literas<br />

infrascriptas et appellaciones ipsius domini ducis, et ad appellandum ab eo domino episcopo, et<br />

ad omnia alia facienda &c, promittens se firmum et ratum habere quidquid in predictis et circa<br />

ea dictus procurator dixerit, ordinaverit et procuraverit.<br />

II) Anno Domini 1288, indictione 1, die martis 3 intrante augusti, in civitate Basle, in curia<br />

domus habitationis venerabilis patris domini Henrici Dei gratia episcopi Tridentini; presentibus<br />

magistro Gotefredo scribano domini ducis Austrie, domino Hermano de Landenberch plebano<br />

Nove Civitatis, domino Poldo de Tridento, Megenardo quondam domini Tridentini de Gando de<br />

Tridento domicello ipsius domini episcopi, Dremello eius camerlengo, Conrado notario<br />

suprascripti domini ducis Austrie et Villano notario quondam Schenonis de Vicentia, et aliis<br />

testibus. Ibique discretus vir dominus Conradus de Unst canonicus ecclesie Brixinensis, nuncius<br />

et procurator magnifici et potentis domini Mainardi ducis Karintie, comparuit in civitate<br />

Basiliense ubi venerabilis pater dominus frater Henricus episcopus Tridentinus moram tunc<br />

continuam faciebat, et explorato in qua domo dictus dominus episcopus in eadem civitate<br />

continuo habitabat, volens et desiderans procuratorio nomine dicti domini ducis quoddam<br />

publicum instrumentum protestacionis, appellationis ac petitionis ipsius domini ducis prefato<br />

domino episcopo Tridentino porrigere et presentare, cum autem non permitebatur procuratorem<br />

predictum ascendere superiorem partem domus ipsius in qua dominus episcopus in eadem<br />

civitate Basiliense prope maiorem ecclesiam morabatur, nec adire ad presentiam dicti domini<br />

episcopi, quia hostia, que erant in capite scalarum dicte domus, clausa erant nec aperiebantur ei<br />

sepius clamanti et familios ipsius domini episcopi requirendo et rogando ut ei hostia aperirent;<br />

tum quia ad ipsum alias vel aliunde sibi non patebat ingressus, idem dominus Conradus<br />

procurator dicti domini ducis instrumentum ipsum presentavit et legi fecit per me notarium<br />

infrascriptum, nec non protestationes, appellationem et petitionem in dicto instrumento contentis<br />

publicare fecit presentibus testibus suprascriptis super scalas per quas ascendebatur domum<br />

ipsam in qua prefatus dominus episcopus habitabat; et tandem instrumentum ipsum fixit publice<br />

et reliquit fixum in ipsis scalis ut ad ipsius domini episcopi audientiam et notitiam valleret<br />

mellius et facilius pervenire. Deinceps protestans, requirens, rogans, appellans et rogans<br />

procuratorio nomine dicti domini ducis publice in omnibus et per omnia ut in eodem<br />

instrumento plenius continetur, cuius instrumenti tenor talis est.<br />

III) Anno 1288, indictione 1, die lune 6 exeunte iulio, in pertinentiis Ysproch(e), in villa<br />

Cheminate, super domum infrascripti domini ducis; presentibus dominis Odorico Avogadro de<br />

Maz, Henrico de Roatenborg curie magistro, magistro Rodulfo de Misina, Alberto, B(er)rone<br />

eius filio de Heben, et Ruberto de Mulles militibus, et aliis testibus ad hoc rogatis. Venerabili in<br />

Christo patri domino fratri Henrico Dei gratia episcopo Tridentino Maynardus Dei gratia<br />

Karinthie dux, comes Tyrollis et ecclesiarum Aquilegiensis, Tridentine et Brixinensis<br />

advocatus, debitam et ad obsequia voluntatem. Admiramur non modicum quod ad ecclesiam<br />

Tridentinam tantum venire tardastis vel quod saltem vestros nuncios non misistis qui<br />

assumerent civitatem Tridentinam, castra, municiones, redditus ac allia de iure ad prefatam<br />

ecclesiam pertinentia. Quare vos requirimus et rogamus quatenus vellitis memoratam<br />

Tridentinam ecclesiam personaliter visitare vel nuncios vestros ydoneos mittere qui assumant<br />

civitatem Tridentinam, castra, municiones et cetera iura ecclesie Tridentine, sicut postulaverit<br />

ordo iuris, cum parati simus in his et aliis in quantum debuerimus et potuerimus obtemperare<br />

vobis humiliter ac devote. Ceterum si forte ut fama defferente ad nos pervenit nos vel quoslibet<br />

alios civitatis et diocesis Tridenti vel alios nobis adherentes aliquibus processibus iuris seu<br />

sentenciis indebite gravare vellitis, immo et quia [vero] gravastis et gravatis vos absentando a<br />

dicta ecclesia Tridentina, cum ex hoc dicta ecclesia Tridentina propter vestram absenciam<br />

diutinam in spiritualibus et temporalibus dampnum maximum et incomodum paciatur et nostra<br />

intersit predictis occurrere, cum simus ipsius ecclesie advocatus, cominando etiam vos velle<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

34


procedere contra nos et homines civitatis et diocesis Tridentine ac alios nobis adherentes,<br />

idcircho timentes ut in nos et predictos fluminetis (sic) processus et sentencias vestras de facto<br />

pocius quam de iure; salvis protestacionibus nostris et appellacionibus dudum publice a nobis<br />

factis coram publicis et honestis personis, cum ignoraremus ubi tunc essetis, quibus<br />

protestacionibus et appellacionibus non intendimus per ista renunciare, sed eis pocius inherere.<br />

Iterum ad cautelam nomine nostro et hominum civitatis et diocesis Tridentine ac alios nobis<br />

adherentes (sic) et volencium ista habere rata, appellamus ad sedem apostolicam in his scriptis<br />

ac appellans instanter immo instantissime petimus ac eciam sepius postulamus, suponentes nos<br />

et iura nostra ac civitatis, diocesis et homines memoratos sub protectione et defensione sedis<br />

apostolice prelibate.<br />

Membranaceo (mm. 636 x 201-222). Verso: appellatio Tirolis contra Tridentinum episcopum 1288<br />

(mano del secolo XVI); lib.6 f.684 lädl 129 p.29 (mano del secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium,<br />

Innsbruck, TLA, Rep. n° 372); la data 1288 (mano del tardo secolo XV o XVI, in caratteri capitali).<br />

Originale; (SN): Ego Pascalis notarius domini regis Conradi interfui et rogatus scripsi.<br />

50. 1289 aprile 25, Trento.<br />

Anno 1289, indictione 2, die 6 exeunte aprili, Tridenti, in contrata Platee comunis Tridenti, apud<br />

sive ante domum habitationis infrascripti domini Federici de Baldassaro; presentibus Stephanino<br />

notario de contrata Ruzee, Grudenello de Clogna et Simeone quondam Bolzani de Moiado, et<br />

aliis testibus. Ibique ser Teionus hosterius de contrata Mercati reffutavit et resignavit in dictum<br />

dominum Federicum de domino Baldassaro tamquam nuncium et procuratorem et caniparium<br />

domini Mainardi ducis Karinthiæ et comitis Tyrolensis super bonis, possessionibus et reditibus<br />

tam de iure quam de facto ad episcopatum Tridenti pertinentibus et procuratorio nomine pro eo,<br />

unam petiam terre vineate iacentem in loco ubi dicitur ad Madernum, apud infrascriptum<br />

Bonaventuram quondam ser Zenari de Tavernara, ser Odoricum fratrem quondam domini<br />

Ropreti de Cugnola et viam comunem; de qua petia terre solvitur domino Federico procuratorio<br />

nomine et loco dicti domini ducis omni anno in festo sancti Michaëlis vel eius octava unum<br />

starium culmum Tridenti boni, sicci et sasonati surgi, ficti perpetualis secundum usum et<br />

consuetudinem domorum mercati Tridenti. Qua refutatione facta, ipse dominus Federicus<br />

nomine ut supra investivit suprascriptum Bonaventuram de Tavernara, ad dictum fictum<br />

solvendum omni anno.<br />

Membranaceo (mm. 546 x 146-151). Verso: erbrecht Trient pro // carta Bonaventure de Tavernana pro<br />

.i. stario surgi //, 1289 (mano del secolo XVI; ma il testo qui trascritto tra // potrebbe essere di mano<br />

diversa, forse del secolo XIV o XV, e la nota di mano del secolo XVI sembra inglobare quella<br />

precedente). Originale; (SN): Nicolaus notarius sacri pallacii interfui et rogatus scripsi.<br />

51. 1289 giugno 24, Cortaccia (Bolzano).<br />

Anno Domini 1289, indictione 2, die dominico septimo exeunte iunio, in platea Cortazi;<br />

presentibus Pelegrino filio quondam Olrici Folli de burgo Egne, Henrigeto de Romano contrate<br />

Montagne, Fedrico filio suo, Crinplo procuratore domini Otonis de Virga, et aliis. Ibique coram<br />

domino Otone de Virga capitaneo castri de Linticlare et gastaldione Magredi et illarum partium<br />

per dominum Mainardum Dei gratia ducem Karinthie et comitem Tirolis venit dominus Uto de<br />

Mezo et conquestus fuit de hominibus et comunitate Curtazi quod ei domino Utoni impediunt et<br />

molestant unum suum dossum, qui dossum Puel dicitur, coheret dicto dosso ab lateribus duo rivi<br />

aque et inferius via ab uno rio usque ad alium rium, et superius prateloni; de quo dosso accipiunt<br />

ligna et pasculant ultra voluntatem ipsius domini Utonis; et super quem dossum olim habitabat<br />

quidam qui vocabatur Cocz. Unde petebat dictus dominus Uto quod precipere deberet eis<br />

comunitatibus de Cortazo et Bugnana et Curoni quod eum dominum Utonem in ipso dosso in<br />

ligna vel pasculo deinceps non debeant molestare. Respondebant e converso homines de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

35


Cortazo, Bugnana et Curono quod bene sciunt quod dictus dossus de Coczpuel erat ipsius<br />

domini Utonis, et quod nolebant impedire eum dominum Utonem de ipso dosso pasculando et<br />

ligna faciendo, nisi ad eiusdem domini Utonis voluntatem. Unde visis et auditis rationibus et<br />

allegationibus utriusque partis, et habito consilio bonorum virorum, dictus dominus Otto per<br />

sentenciam suam precepit hominibus dictarum comunitatum de Cortazo, Bugnana et Curono<br />

quod dictum dominum Utonem de Mezo in dicto dosso de Cozpuel non deberent agravare nec<br />

molestare, sub pena gratie domini ducis et ipsius domini Ottonis et banni.<br />

Membranaceo (mm. 450 x 130). Verso: breve nota di contenuto, in latino, con scrittura quasi evanita<br />

(mano da attribuire forse al tardo secolo XIII); urtel U(to) von Metz contra Curtatsch &c 1289 (mano del<br />

secolo XVI). Originale; (SN): Ego Nicolaus sacri pallatii notarius interfui et rogatus scripsi.<br />

Il millesimo 1289 concorda con l’indizione 2, ma non con il giorno della settimana e del mese domenica<br />

24 giugno: secondo le tavole cronologiche, dovrebbe correggersi in venerdì 24 giugno oppure domenica<br />

26 giugno.<br />

52. 1289 agosto 9, Trento.<br />

Anno 1289, die martis 9 mensis augusti, Tridenti, in pallacio; presentibus Conrado, Nicolao et<br />

Bertolomeo notariis. Heycelmerius viator curie Tridentine mihi notario infrascripto ac in<br />

presentia dictorum testium alta voce cridavit in dicto pallacio infrascriptam ex[timacionem],<br />

tenor cuius talis est. Extimatores comunis Tridenti, silicet dominus Federicus de Cognola pro se<br />

et socio suo domino [...]irco quondam domine Elice cum consilio bonorum hominum<br />

extimaverunt unum fictum perpetuale 20 solidorum denariorum Veronensium parvorum 10<br />

libras parvorum, quod fictum solvitur per Vilanetum qui moratur Tridenti in burgo Sancti<br />

Martini, in preiudicio ipsius Vilaneti occasione tenute seu verbo pig(noris) quam Conterlinus de<br />

Mezo habet in bonis dicti Vilaneti et specialiter super dicto ficto ut in cartis dicti Conterlini<br />

continetur; dicendo dictus viator quod cridaverat quod, si aliqua persona plus volebat dare de<br />

dicto ficto, quod deberet comparire, alioquin fiet vendicio ipsi Contolino secundum quod<br />

extimatum est dictum fictum.<br />

Membranaceo (mm. 165 X 92-131). Verso: gerichts urkund Contolini von Metz vergantung 1289 (mano<br />

del secolo XVI). Originale; (SN): Ego Martinus notarius sacri pallatii interfui et rogatus scripsi.<br />

53. 1290 marzo 10 e 12, apud Purchstal (copia 1290 marzo 14, Trento).<br />

Anno Domini 1290, indictione 3, die martis 14 intrante marcio, Tridenti, in episcopali pallacio;<br />

in presencia dominorum Graciadei legum doctoris, Adelpreti, Bonazonte, Calapini de Flaveo,<br />

Calapini iuvenis et Danielis iudicum, Otobelli Vaxleti, Symonis, Zachei, Stephani et Alberti<br />

notariorum, et aliorum. Ibique dominus Federicus de Trewenstayn capitaneus et rector in<br />

Tridento pro illustri domino Mainardo Dei gratia Karinthie duce, comite Tyrolis et advocato<br />

ecclesie Tridentine, dedit Petro de Bellenzanis notario licenciam et auctoritatem autenticandi et<br />

in publicam formam reducendi duas litteras sigillatas sigillo pendenti domini ducis, tenor<br />

quarum litterarum breviter talis est.<br />

a) “Nos Mainardus Karinthie dux, Tyrol comes, Tridentine ac Brixinensis ecclesiarum<br />

advocatus, tenore presentium constituimus, facimus et ordinamus fidelem nostrum [...]<br />

[Federicum] de Scrowenstayn certum nuntium nostrum et procuratorem nominatim ad<br />

assigna[tionem] [...] et ecclesie Tridentine, civitatem Tridenti, burgum Ripe et fortilicia [...],<br />

castra Tenni, Stenegi et Volsane, burgum Bozani, valles Ananie et Solis, Iudicarie, Flemi, cum<br />

possessionibus, iuribus &c. Datum apud Purchstal anno Domini 1290, 10 intrante marcio,<br />

indicione tercia.”<br />

b) “Meinhardus Dei gratia Karinthie dux, Tyrolis comes, Tridentine et Brixinensis advocatus,<br />

capitaneo suo in Tridento, potestati suo in Ripa, capitaneis in Teno, Stenego et Volxana<br />

ceterisque tenentibus bona, possessiones, honores, iura et iurisdiciones ecclesie Tridentine<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

36


salutem et omne bonum. Tenore presentium iniungimus vobis quatenus civitatem Tridentinam,<br />

burgum Ripe cum fortiliciis, castrum Stenegi et castrum Volxane cum omnibus fortiliciis,<br />

possessionibus, iuribus et iurisdictionibus ecclesie Tridentine de iure contingentibus, capitulo et<br />

ecclesie Tridentine debeatis sine contradicione libere assignare. Datum in partibus [...] apud<br />

Purchstal, anno Domini 1290, indictione tercia, d[uodeci]mo die mensis marcii.”<br />

Membranaceo (mm. 716 x 117-132). Corroso in sei punti lungo il margine destro, con una consistente<br />

perdita del supporto materiale (lacune da 2 a 5 cm). Verso: resignacio facta per comitem Mainardum de<br />

civitate Tridenti &c (mano del secolo XIV tardo o primi del secolo XV); abtretung 1290 (mano del secolo<br />

XVI); lib.6 f.808 lädl 129 p.37 (mano del secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA,<br />

Rep. n° 372). (SN): Ego Petrus Bellenzanus notarius suprascriptas literas vidi et legi et coram universa<br />

comunitate Tridentina populo vulgariter publicavi, easque de mandato et autoritate domini capitanei et<br />

rectoris Tridenti autenticavi et in hanc publicam formam redegi, nihil in eis addens vel minuens preter<br />

forte punctum vel literam per quod sensus vel sententiam immutetur, meumque signum apposui et me<br />

subscripsi.<br />

L’intero documento datato 1290 marzo 14, Trento (nel quale sono a loro volta esemplate in forma<br />

autentica le due missive di Mainardo conte del Tirolo) è qui riprodotto in copia autentica datata 1290<br />

aprile 8, Roma: In Christi nomine, amen. Anno eiusdem nativitatis 1290, inditione 3, die sabati octavo<br />

intrante aprilis, Rome, apud Sanctam Mariam Maiorem. (SN): Paxolinus filius Crescimbeni qui dicitur<br />

Cato[...] de Mantua imperiali auctoritate notarius hoc exemplum vidi ex[...] scripto manu Petri de<br />

Bellenzanis notarii predicti [...] auctoritate venerabilis viri domini Nicolai sacratissimi patris domini<br />

Nicolai pape quarti camerarii et notarii sumpsi et diligenter [...] una cum Urbevetano, Thoma,<br />

Alamandino notariis infrascriptis [...] cum autentico de verbo ad verbum concordare inveni, et in ipsius<br />

exempli plenam fidem et eiusdem testimonium me subscripsi meumque signum [...] apposui, nichil<br />

addens vel minuens per quod sensus vel litera imutetur. (SN): Urbevetanus Frederici de Urbeveteri<br />

auctoritate imperiali notarius abscultavi predicta et me subscripsi et signum apposui. (SN): Thomasius de<br />

Aquamundula clericus, notarius imperiali auctoritate, auscultavi et me subscripsi et signum apposui.<br />

(SN): Alamandinus Thome de Ripatransonis imperiali auctoritate notarius predicte abscultationi interfui<br />

et me subscripsi et signum apposui.<br />

In calce al documento, con scrittura più minuta, si legge l’aggiunta: C. dominus Adalpretus iudex est ille<br />

qui defunctus est; filii eius sunt dominus Odoricus iudex et Pesantus: comissarii sunt Albertus gener<br />

ipsius defuncti et Simon de Gardulo.<br />

54. 1290 novembre 30, Castelrotto, in viculo (Bolzano).<br />

Iacobinus de Steteneke consensu suæ uxoris Elspet cedit Iacobo de Rottenburg mansum<br />

Carbvnæ in valle Gardena qui reddit 20 marchas, propter damnum aliquod quod Rottenburg ab<br />

ipso Iacobino subierat. Iacobinus mansum duci (Mainardo II) restituet et ante festum Nativitatis<br />

Domini infeudationem a Rottenburg requiret. Si investitura locum non habuisset, Iacobus a<br />

Rottenburg habebit redditus 30 marcharum e manso Planech et mansus Carbvnæ in suam<br />

proprietatem transibit. Si adesset tertia persona iura antiquiora in dicto manso Carbvnæ habens,<br />

Iacobo de Rottenburg 20 marchæ e manso Planech et ab aliis proprietatibus Iacobini et eius<br />

uxoris spectarent. Testes: dominus Heinricus parochus, Hv o ch et Æbele de Aichach; Hainzel de<br />

Hawenstein; Ruperchtus Mv o elrap; Heinricus et Chv e nzel de Pirai; Willehalm Stanphort;<br />

Manegolt; Witege; Heinricus Chelner; Herhartus et Hainze de Tiers; Heinricus Chontler;<br />

Heinricus de Vaide; Nicolaus Fraz.<br />

Membranaceo (mm. 137 x 212-220). (SPD): era presente un sigillo appeso alla plica, ora perduto. Verso:<br />

Statenegk pro Rotenburg 1219 (mano del secolo XVI); Sunstperg (?) (mano del secolo XVIII). Originale,<br />

testo tedesco.<br />

55. 1295 gennaio 31, Augsburg; 1295 febbraio 9, Mantova (copia 1295 febbraio 17, Gries).<br />

I) Anno 1295, indictione 8, die iovis 17 februarii, in castro de Griez aput Bozanum; in presentia<br />

magnifici principis domini Maynardi ducis Karinthie et suorum filiorum dominorum Ottonis,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

37


Henrici et Lodoici ducum, domini Friderici abbatis de Stames et fratris Hermani de Stames,<br />

magistri Rodulfi de Mixina, domini Henrici de Roatenberg, domini Ropreti Mulserii, domini<br />

Geroldi iudicis in Griez, Gozelini de Bozano generi Ancii Abslayf, et aliorum testium. Ibique<br />

venerabilis dominus Conradus abbas monasterii Wiltinensis Brixinensis diocesis, tamquam<br />

delegatus summi pontificis domini Celestini pape in causis et questionibus vertentibus inter<br />

venerabilem patrem dominum fratrem Philipum episcopum Tridentinum et magnificum<br />

principem dominum Maynardum ducem Karinthie, et dominus magister Conradus decanus<br />

Sancti Mauricii ecclesie Augustensis tamquam subdelegatus venerabilis in Christo patris domini<br />

Wolfardi episcopi Augustensis, dederunt Ottolino et Bellino notariis infrascriptis licentiam<br />

exemplandi hanc infrascriptam literam munitam et roboratam cum sigillo integro venerabilis<br />

patris domini Wolfardi episcopi Augustensis, cuius tenor talis est.<br />

"Wolfardus Dei gratia ecclesie Augustensis episcopus iudex seu executor a sede apostolica<br />

delegatus honorabili ac dilecto in Christo magistro Conrado decano ecclesie Sancti Mauricii<br />

Augustensis sinceram in Domino caritatem. Cum nos cognicioni et decisioni cause que est et<br />

vertitur inter venerabilem fratrem dominum Phylipum episcopum Tridentinum ac magnificum<br />

dominum Maynardum ducem Karinthie venerabili fratri domino E(mcho) episcopo Frisingensi<br />

ac abbati Viltinensi et nobis comisse debilitate corporis nostri, nec non eciam variis ecclesie<br />

nostre negociis prepediti personaliter interesse non possimus, vobis ipsam causam quo ad<br />

terminum presentem et eius continuationes in quantum possimus comittimus et subdelegamus;<br />

volentes ut una cum predictis coniudicibus seu executoribus nostris vel altero eorum secundum<br />

formam traditam ratione p(er)via procedatis, facientes in eadem quod dictaverit ordo iuris.<br />

Datum Auguste anno Domini millesimo .cc.xcv. pridie kalendas februarii."<br />

II) Millesimo, die, loco et testibus ut supra. Suprascripti dominus Conradus abbas monasterii<br />

Wiltinensis tamquam delegatus summi pontificis domini Celestini pape et dominus Conradus<br />

decanus Sancti Mauricii tamquam subdelegatus domini Wolfardi episcopi Augustensis dederunt<br />

Ottolino et Bellino notariis infrascriptis licentiam exemplandi hoc publicum instrumentum,<br />

cuius tenor talis est.<br />

In Dei nomine, amen, die mercurii nono mensis februarii; presentibus testibus domino magistro<br />

Iohanne canonico Mantuano, fratre Bonomino ordinis Minorum et Gonzalario de la Ture. Ibique<br />

venerabilis pater dominus frater Phylipus Dei gratia episcopus Tridentinus suo nomine et vice et<br />

nomine ecclesie Tridentine fecit, constituit atque ordinavit presbiterum Thomasium ecclesie de<br />

Burbaxio rectorem presentem suum certum nuncium, missum et procuratorem et quidquid<br />

melius et amplius esse potest, ad denunciandum, protestandum, recusandum et apellandum et ad<br />

omnia alia utilia et necessaria que in predictis et circa predicta et occasione predictorum fuerint<br />

oportuna; et quidquid procurator predictus in premissis fecerit, dictus dominus episcopus<br />

Tridentinus promisit pro se et nomine ecclesie Tridentine firmum et ratum perpetuo habiturum.<br />

Actum et datum Mantue in loco Omnium Sanctorum millesimo .cc. nonagesimo quinto<br />

indictione octava.<br />

(S) Et ego Fridericus filius domini Homodei imperiali auctoritate notarius publicus predictis fui<br />

presens et rogatus scripsi et publicavi.<br />

Due membrane cucite l’una all’altra (mm. 348 x 149-151, e mm. 348 x 150-156); in testa alla prima ve<br />

n’era sicuramente cucita un’altra, come denotano i resti dei fori sul lato superiore. Verso: breve nota di<br />

contenuto, in tedesco, su due linee di scrittura quasi evanita (mano del secolo XVI); lib.6 f.60 lädl 129<br />

p.40 (mano del secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372). I due<br />

documenti sono qui riprodotti in copia autentica, datata 1295 febbraio 17, castello di Gries (Bolzano);<br />

(SN): Ego Bellinus domini regis Conradi notarius suprascriptum instrumentum (poi: suprascriptam<br />

litteram) bona fide ac fideliter exemplavi et in publicam formam redegi, nihil addens vel minuens quod<br />

sensum aut sentenciam muttet, meum signum apposui et rogatus me subscripsi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

38


56. 1295 febbraio 12, Trento.<br />

Dominus Conradus abbas Wiltinensis monasterii, iudex seu executor a sede apostolica<br />

delegatus, et magister Conradus decanus Sancti Mauricii Augustensis, subdelegatus domini<br />

Wolfardi episcopi ecclesie Augustensis ab eadem sede apostolica delegati, in causa que<br />

vertebatur inter dominum Phylippum episcopum Tridentinum et dominum Maynardum ducem<br />

Karinthie occasione municiorum seu fortiliciorum et aliorum bonorum et iurium ad sedem<br />

episcopalem Tridentinam spectantium et pertinentium, que fortilicia, bona et iura a prefato<br />

domino duce occupata detinebantur, volentes obedire mandatis summi pontificis domini<br />

Celestini pape ut in eiusdem litteris ibidem exemplatis continebatur, visis videndis et examinatis<br />

examinandis, per eorum sententiam absolverunt et absolutos pronunciaverunt ipsum dominum<br />

Maynardum ducem Karinthie, filios et posteros, servientes et subditos et quascumque personas<br />

eorumdem iurisdictioni suppositas a cuiuscumque excomunicationis, anathematis vel interdicti<br />

sentenciis quibus invenirentur vel inventi fuerint occasione predictorum de iure vel de facto<br />

astricti, innodati vel irretiti, et a quibuscumque processibus habitis contra eos, sive super ducatu<br />

Karinthie sive super quibuscumque feodis que tenent a Romano imperio sive ab ecclesiis<br />

dominus dux predictus et sui fautores, sive super quibuscumque aliis que ex eisdem sentenciis<br />

aut processibus aut ob eos facta fuerunt aut etiam subsecuta per felicis recordacionis dominum<br />

papam Nicolaum quartum sive per reverendissimum in Christo patrem dominum patriarcham<br />

Aquilegiensem seu venerabilem dominum Bernhardum episcopum Paduanum et suos<br />

coniudices delegatos predicti domini pape Nicolai; recipientes deinde ad fidem et gratiam<br />

Romane ecclesie prefatum dominum ducem et eiusdem filios et posteros et omnes et singulos<br />

supra notatos; reducentes et restituentes dictum dominum ducem et omnes et singulos<br />

supradictos in statum pristinum in quo erant ante sentencias et processus predictos contra eum et<br />

eos factos, et ad omnia et singula iura, iurisdictiones, honores et dignitates que per ipsos et<br />

eorum quemlibet de iure et de facto possidebantur et tenebantur, prescriptione medii temporis<br />

quolibet non obstante. Actum Tridenti in ecclesia kathedrali anno Domini 1295, indicione 8, die<br />

sabbati 12 intrante februario; presentibus venerabilibus viris dominis Friderico abbate de<br />

Stammes, Gerhardo abbate ecclesie Sancti Laurentii iuxta Tridentum, Heynrico preposito<br />

monasterii Sancti Michaëlis Tridentine diocesis, Gotscalco decano Tridentine ecclesie, religiosis<br />

et honestis viris dominis fratribus Bono guardiano ordinis Fratrum Minorum apud Tridentum,<br />

fratre Bonasingna eiusdem ordinis, dominis fratre Bonincontro priore fratrum Predicatorum<br />

iuxta Tridentum, fratre Lanfranchino de Cremona lectore dictorum fratrum, fratre Nicolao et<br />

fratre Alberto dicti ordinis, fratre lectore fratrum Heremitanorum in Tridento, fratre<br />

Homodeo eiusdem ordinis, honestis viris dominis canonicis ecclesie maioris in Tridento<br />

videlicet magistro Ruodulfo de Mixina, Giselberto de Brentonico, Vuolrico et Ezelino de<br />

Campo, Iacobo dicto Comite, Vuolrico iuvene, Lybonorio plebano Bozenense, et aliis.<br />

Membranaceo (mm. 615 x 506-513). (SPD): alla plica della membrana era appeso il sigillo pendente del<br />

vescovo di Frisinga, sigillo ora perduto. Verso: vidimus Freising absolutionis Wiltein &c pro herzog<br />

Meinhart 1295 (mano del secolo XVI); lib.6 f.686 lädl 129 p.38 (mano del secolo XVI, segnatura del<br />

Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372). (SN): Ego Otolinus domini Heynrici episcopi<br />

Tridentini et sacri palatii notarius predictis omnibus interfui rogatus, auctoritate et mandato predictorum<br />

dominorum delegati et subdelegati predicta omnia scripsi et sub meo signo et sigillis ipsorum ad publicam<br />

formam redegi. (SN): Fridericus de Rota imperialis aule notarius predicta omnia vidi et legi, auctoritate et<br />

mandato predictorum dominorum delegati et subdelegati rogatus atque signum meum apposui.<br />

Documento in copia autentica datata 1295 marzo 8, Lok, redatta su ordine di Emco vescovo di Frisinga:<br />

Nos Emcho Dei gratia ecclesie Frisigensis episcopus, viso autentico sive originali processus delegati et<br />

subdelegati supradictorum non cancellato nec in aliqua sui parte viciato, sed salvo per omnia in stilo et<br />

sigillis, ad instantiam sepedicti ducis Karinthie transcriptum presens exemplatum concors cum suo<br />

exemplari de verbo ad verbum cum subscriptione quoque nostra per manum Heinrici curie nostre notarii<br />

et per auctoritatem prothonotarii nostri magistri Leonhardi consignata in publica forma redigendum<br />

decrevimus hiis de causis, ne vel in ipso exemplari vel transcripto quiccquam scriptis aut factis possit<br />

addi, minui vel mutari; et quia sigillum nostrum in provinciis Aquilegensi et Salisburgensi notius est forte<br />

quam iudicum eorumdem, et quia casibus fortuitis circa hoc provisum est ne perdi valeat vel subduci, et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

39


specialiter quia nostra interesse videtur, et si non ut ex nunc saltem ut ex tunc fuerat enim nobis cum aliis<br />

causa eadem commissa licet subdisiuncta, ut patet in originali taliter quod excusatione sive<br />

subdelegatione nostra eciam opus non erat nisi forsitan ad cautelam. In quorum omnium et singulorum<br />

evidentiam instrumento huic testimoniali sigillum nostrum solum duximus appendendum. Datum Lok,<br />

anno Domini supradicto, .viii. idus marcii.<br />

57. 1296 giugno 28, Vigo di Ton (Valle di Non).<br />

Anno Domini 1296, indictione 9, die iovis 3 exeunte iunio, in vila de Vigo ubi dicitur ad<br />

Brugnosas iuxta domum Odorici Warienti; presentibus domino Wilielmo plebano de Tono et<br />

domino Ottone quondam domini Odorici de Visiono testibus, et aliis. Ibique in publica<br />

vicinia hominum comunitatis de Vigo et omnes homines dicte comunitatis pro maiori parte ad<br />

regulam more solito congregati, laudaverunt, confirmaverunt atque ratificaverunt infrascriptam<br />

extimationem factam per infrascriptos extimatores, videlicet per Avancium Bonincontri,<br />

Oluradinum, Henricum Delaiti, Boninsignam Martelinum, Bonaventuram Flordebilie,<br />

Odoricum Warienti, Avancinum fratrem Cavalerii et per Ebellum de Monte: qui dicti homines<br />

dixerunt quod iuraverunt ad sancta Dei evangelia extimare bona et possessiones omnium<br />

hominum comunitatis de Vigo et de Monte et castro Toni pro solvendo dacias et salaria, scufia<br />

et alias factiones domini Ottonis ducis et suorum capitaneorum. Nominantur fere centum et<br />

viginti homines de Vigo, de Monte et de Castro plebis Toni, cum extimatione bonorum<br />

eorumdem.<br />

Membranaceo (mm. 322-329 x 220-233). Verso: anschlag der Viger berg und castel Tunner gueter 1296<br />

(mano del secolo XVI); lib.6 f.688 lädl [...] p.48 (mano del secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium,<br />

Innsbruck, TLA, Rep. n° 372). Originale; (SN): Ego Adelpretus quondam Iohannis sacri pallatii notarius<br />

interfui hiis et rogatus scripsi.<br />

58. 1299 gennaio 11, Mantova.<br />

Anno 1299, indictione 12, die dominico 11 ianuarii, Mantuæ, in ecclesia Omnium Sanctorum,<br />

in camera venerabilis fratris Philippi episcopi Tridentini; presentibus domino Bardelono de<br />

Bonaco(n)sis capitaneo ipsius civitatis Mantuæ, Tagino de Bonaco(n)sis fratre dicti domini<br />

Bardeloni, fratribus Iacobino de Sancto Egidio, Bonomo de Odoricis Minorum ordinis, magistro<br />

Paxio Mantuano plebano Bozanensi, magistro Henrico de Clusa canonico Tridentino, Zambono<br />

notario domini Dainesii cive Mantuano, Zuliano familiare ipsius domini episcopi, Iacopo<br />

quondam magistri Gerardi cive Tridentino et Bonaventura domini Omneboni Bocapizole de<br />

Sancto Nicolao cive Veronensi, et aliis. Ibique dominus Odoricus de Ragonia capitaneus Corone<br />

Mezi per illustres dominos Ottonem, Lodovicum et Heinricum duces Karinthie, nuncius et<br />

ambaxiator eorum, presentavit venerabili patri fratri Philippo episcopo Tridentino unam litteram<br />

serenissimi domini Alberti regis Romanorum sigillo suo maiori sigillatam continentem quod<br />

ipse dominus rex vocabat eum dominum episcopum Tridentinum ad eius presentiam, quia<br />

intendebat ipse dominus rex pacem et concordiam ponere inter ipsum dominum episcopum ex<br />

una et predictos illustres Ottonem, Lodovicum et Heinricum duces Karinthie ex altera; et unam<br />

aliam litteram domine Elisabeth serenissime regine Romanorum et uxoris dicti domini regis, et<br />

unam aliam litteram venerabilis patris domini archiepiscopi Maguntinensis continentes in<br />

summa quod rogabant ipsum dominum episcopum Tridentinum quod deberet venire ad<br />

presentiam dicti domini regis et obedire eius mandatis super pace et concordia ut supra fiendis,<br />

ad terminum et locum in litteris ipsius domini regis contentos; et unam aliam litteram<br />

predictorum dominorum ducum Karinthie de credencia super quadam legatione fienda ipsi<br />

domino episcopo per ipsum dominum Odoricum pro parte dictorum dominorum ducum. Dixit<br />

deinde ipse dominus Odoricus ipsi domino episcopo pro parte ipsorum ducum quod, si ipse<br />

volebat ire ad presenciam domini regis predicti, quod ipsi domini duces dabunt ei fidanciam et<br />

securum transitum per eorum districtum eundi ad ipsum dominum regem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

40


Membranaceo (mm. 296 x 188). Verso: urkund kuniglicher citat(ion) zu der guetigkait Trient contra<br />

Karnt(en), 1299 (mano del secolo XVI); lib.6 f.688 lädl 129 p.46 (mano del secolo XVI, segnatura del<br />

Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. 372). Originale; (SN): Ego Bommassarius quondam domini<br />

Zambonini notarii, auctoritate imperiali notarius, civis Veronensis, interfui et rogatus scripsi.<br />

59. (circa 1240).<br />

Hec est descriptio curiarum et terrarum de quibus solvebatur decima ecclesie Sancti Pauli de<br />

Epiano, totaliter seu pro quarta parte, super fructibus terre, super agris, vineis et pratis, super<br />

mansibus et novalibus, et super nutrimentis. Inter cetera, nominantur: curia comitis Uolrici de<br />

Epan in qua moratur quidam rusticus nomine Berhtoldus, curia in loco qui dicitur Aichach super<br />

castrum de Piano, curia domini Hainrici de Lagenstel, mansus qui vocatur ad Braitewis, curia ad<br />

Pedemunt qui fuit domini episcopi et modum Macelini iuxta ecclesiam Sancti Valentini, curia<br />

Sancte Marie de Pedemunt; deinde agri et vinee in Casai, in Val Mulina iuxta vineas domini<br />

Ruodolfi de Clusa, in Schinta sub curia comitis Egenonis, in Val Mulina in loco qui dicitur<br />

Chocher, due pecie vinee iuxta vineas comitis Uolrici de Piano, in cultura Sancti Pauli, pecia<br />

una vinee sub ecclesia Sancti Andree, ad Pirpaum, ager unus super ecclesiam Sancte Lucie, ager<br />

ad semitam Sancti Valentini qui olim possidebatur per Martinum cellerarium comitis Hainrici<br />

de Piano, et multa alia.<br />

Membranaceo (mm. 812 x 222). Verso: aufzaichnus S(ankts) Pauls zehend zu Eppan, 1300 (mano del<br />

secolo XVI). Originale; mancano segno e sottoscrizione notarili. Sopra questa nota dorsale, si trovano due<br />

linee e mezzo di testo, da leggersi come evidente continuazione del recto: la scrittura di queste linee di<br />

testo è peraltro identica a quella di una delle due mani del recto, e precisamente la mano B (A= mano<br />

principale; B= mano secondaria, che interviene nelle ultime 5 linee di scrittura del recto).<br />

Nella nota dorsale (mano del secolo XVI/1, probabilmente di Wilhelm Putsch) viene indicata la datazione<br />

generica al 1300; ma l’esame della scrittura suggerisce di retrodatare sensibilmente la stesura di questo<br />

documento, che dovrebbe cronologicamente collocarsi almeno verso la metà del secolo XIII, o – più<br />

probabilmente – entro la prima metà del medesimo secolo; da notare – anche se questo dato non appare<br />

certamente decisivo per la datazione del documento – che nel testo viene più volte citato il conte Ulrico di<br />

Appiano (comes Uolricus de Epan, de Piano), il quale si trova invece nominato come quondam nel<br />

testamento del conte Ulrico di Ultimo redatto nel 1241.<br />

60. 1302 giugno 4, Trento.<br />

Anno Domini 1302, indictione 15, die lune quarto intrante iunio, sup(ra) palacium [...] in<br />

Tridento; presentibus domino Adelperio habitatore in Tridento et eiusdem filio domino Nigro de<br />

contrata Sancti Petri, domino Simone de Gardulis, civibus Tridentinis, Barifaldo notario filio<br />

quondam Henrici civis Tridentini habitatore nunc in Archo, et Riprando notario filio quondam<br />

Bonimini iudicis Tridenti, et aliis testibus(*). Ibique dominus Iacobus de Rotenburcho per<br />

sollempnem p(ro)stibulacionem (sic) promisit et convenit sub obligatione omnium bonorum<br />

suorum mobilium et immobilium dare et solvere domino comiti Rampreto de Flaono filio<br />

quondam domini comitis Aldergiti de Flaono habitatori Archi 1200 libras denariorum parvorum<br />

Veronensium bone monete de Buzano sive de Marano hinc ad 29 annos persolvendas; in<br />

supradicti debiti pacto et promissione fideiussorem se constituit dominus Nicolaus dictus<br />

Capellarius civis Tridenti. Et preterea dictus dominus Rampretus comes de Flaono disposuit de<br />

predicta pecunia 1200 librarum hoc modo, videlicet assignavit filiis suis Philippo et Bertoldo in<br />

hac presente vita sua sive post eius mortem dimidiam partem, et residuam dimidiam partem<br />

reliquit post obitum suum per testamentum et in remedium anime sue ad exigendum domino<br />

comendatori in Tridento et aliis fratribus domus Sancte Marie de Alamania nunc et ex tunc<br />

nominatim mutuo et nomine mutui. Quas suprascriptas 1200 libras dictus dominus Iacobus de<br />

Rotenburch debitor confessus fuit se recepisse et habuisse ab ipso domino comite Rampreto de<br />

Flaono creditore suo, renuncians exceptioni in se non habite et numerate pecunie &c. Item de<br />

pacto expresso quod nullum instrumentum nec inbreviatura que fuit facta per manus Conradi<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

41


notarii a Forno sit guastata et irrita et inanis et nullius valoris, et cum aliis pactis et<br />

conventionibus inter ipsas partes. Inter de pacto inter dominum comitem Rampretum et<br />

Nicolaum Capellarium sic ordinatum fuit, si supradictus dominus comes Rampretus intraret<br />

supradictum ordinem Alamanie et Nicolaus Capellarius medio tempore moriretur, quod<br />

extorqueretur ipse dominus comes Rampretus ab heredibus suis, et ut fratres sui dominus<br />

commendator vel fratres supradicti ordinis habeant dimidiam partem sepedicte pecunie et residuam<br />

partem filii domini comitis Philippus et Bertoldus; si supradictus Nicolaus Capellarius vel eius<br />

heredes sine questione non solveret, tunc dimidia pars sue substancie sit in remedium anime<br />

domini comitis Rampreti et omnium parentum, et quod supradicti fratres Alamani repetant<br />

illamdem predictam pecuniam pro testamento in iudicio spirituali. Et hoc iuravit sepedictus<br />

Nicolaus Capellarius supra sancta ewangelia tactis scripturis &c.<br />

Membranaceo (mm. 634 x 175-186). Stato di conservazione discreto; da segnalare qualche macchia nella<br />

parte superiore della pergamena, con lievi cadute del testo. Verso: gar zu Triendt schuld Rotenburg pro<br />

Phlavun, 1302 (mano del secolo XVI). Originale; (SN): Ego Heinricus olim de Gobunio sacri palatii<br />

notarius interfui rogatus et scripsi.<br />

(*) Il testo del nostro originale (A) in questo punto è il seguente: honestorum virorum ac<br />

nobilium dominorum domino Adalperio habitatore in Tridento et eiusdem filio domino Nigro de contrata<br />

Sancti Petri, Symoni de Cardulis civi Tridentino, Berifaldo notario filius quondam Henrici civi Tridenti<br />

habitator nunc in Archo, et Ryprando notario filius quondam Bonimini iudicis Tridenti, et aliorum testium<br />

et ad hoc specialiter convocatorum.<br />

61a. 1302 agosto 12, Castel San Zenone (Merano).<br />

I) Anno Domini 1302, die 12 intrante augusto, in castro Sancti Zenonis de Marano; presentibus<br />

magistro Rodulfo decano Tridentino, Odorico de Ragogna, Odorico de Coredo, Henrico de<br />

Senano, Lazario de Marniga et Arnoldo de Mezo, et aliis. Ibique dominus Petrus Zotus de<br />

Lodrono plano animo, sponte et non coactus iuravit stare et perseverare bonus et legalis servitor<br />

ad honorem et servitium illustrorum principum dominorum Ottonis, Lodovici et Henrici fratrum<br />

ducum Karinthie, comitum Tirolis et ecclesiarum Tridenti et Brixine advocatorum, contra<br />

quamlibet personam iuxta posse suum, pena et bano triamille librarum denariorum Veronensium<br />

parvorum, eo modo quod prelibati domini duces seu sui certi procuratores ipsam penam et<br />

banum possint et valeant exigere cum efectu quocienscumque ipse dominus Petrus Zotus fecerit<br />

seu venerit contra honorem et servicium prefatorum principu ducum Karintie. Et hoc nominatim<br />

fecit idem dominus Petrus Zotus pro remissione habita et facta a prenominatis dominis ducibus<br />

eidem domino Petro Zoto de omnibus iniuriis per ipsum dominum Petrum Zotum factis<br />

suprascriptis dominis ducibus &c.<br />

II) Anno Domini 1302, die, loco et testibus ut supra. Ibique Nicolaus quondam domini Zordani<br />

de Caderzono per se et vice et nomine sui fratris Tomey iuravit ut supra, pro remissione<br />

iniuriarum &c.<br />

Membranaceo (mm. 273 x 118-128). Verso: wie weilent etleich herzog Otte(n) gesworen habent ze dinen<br />

(mano del tardo secolo XIV o XV); Lodron 1302 Cadrezan (mano del secolo XVI); l(ade) 86 (mano del<br />

secolo XVI). Originale; (SN): Ego Tiso notarius sacri pallatii interfui et rogatus scripsi.<br />

61b. 1302 agosto 12, Castel San Zenone (Merano).<br />

Anno Domini 1302, die, loco et testibus ut supra. Ibique Peurada quondam domini Zilberti de<br />

Caderzono iuravit ut supra, pro remissione et absolutione iniuriarum ut supra &c.<br />

Membranaceo (mm. 134 x 124). Nessuna nota dorsale: ma cfr. nota al precedente n° 61a. Originale; (SN):<br />

Ego Tiso notarius sacri pallatii interfui et rogatus scripsi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

42


62. 1302 dicembre 9, Trento.<br />

Anno Domini 1302, indictione 15, die dominico 9 intrante decembris, Tridenti, in contrata<br />

Atacis, ante domum habitationis infrascripte domine Agnetis uxoris quondam domini Tridentini<br />

iudicis; presentibus Aldrigeto filio quondam Henrici qui fuit de Terlacu et morabatur in villa<br />

Cadeni, Martino cerdone de dicta contrata genero Zovanini molinarii et Tridentino filio<br />

quondam Rolandi qui fuit de Banalo et morabatur Tridenti, et aliis. Ibique domina Agnes uxor<br />

quondam domini Tridentini iudicis confessa est et manifestavit habuisse nomine pretii a Nicolao<br />

filio Simonis becarii, qui moratur in dicta contrata Atacis, 7 libras denariorum Veronensium<br />

parvorum: pro quibus pretio et pecunia, ipsa domina Agnes, presentibus et consentientibus filiis<br />

eius Anna et Pasio, pro libero et expedito allodio vendidit predicto Nicolao unam peciam terre<br />

vineate positam ultra dossum de Molinara que est ultra aquam Velle a parte versus covalum, cui<br />

coheret ab una parte grezium heredum quondam domini Maximiani iudicis, ab alia Aldrigetus et<br />

Bonora fratres de Cadeno filii quondam Enrici qui fuit de Terlacu et morabatur in villa Cadeni,<br />

ab uno capite via comunis et ab alio quodam grezium.<br />

Item die suprascripto, in supradicta pecia terre vineate, presentibus Aldrigeto suprascripto de<br />

Cadeno et Montanario filio quondam Belaverii de Cadeno, predictus Nicolaus intravit in<br />

tenutam et corporalem possessionem de dicta pecia terre vineate, intrando in ipsa pecia terre<br />

vineate et accipiendo de vineis et de terra in manibus pro apprehensione tenute et corporalis<br />

possessionis.<br />

Membranaceo (mm. 512 x 107-119). Verso: Agnes Tridentini richterin pro Nicolao Simonis, 1302 (mano<br />

del secolo XVI). Originale; (SN): Ego Leo sacri palatii notarius interfui et rogatus scripsi.<br />

63. 1303 gennaio 14, Trento.<br />

Exemplum sumptum ex litteris venerabilis patris domini fratris Philippi Dei et appostolice<br />

gratia episcopi Tridentini, sigillo eiusdem domini episcopi pendenti munitis, quarum<br />

tenor talis est.<br />

“Universis presentes litteras inspecturis frater Philippus Dei et appostolice gratia<br />

episcopus Tridentinus salutem in Domino sempiternam. Ad terram Ripe et castrum Teni<br />

ceteraque ecclesie nostre bona que nobilis vir dominus Bertholameus de La Scala capitaneus<br />

Veronensis in Tridentina diocesi detinet redimenda et de ipsis manibus exhimenda, que<br />

dificiliter per alium quam infrascriptum modum recuperari poterit vel haberi, consentimus et<br />

volumus quod idem capitaneus terram, castrum et bona predicta illustribus principibus dominis<br />

Ottoni, Lodovico et Henrico fratribus, inclitis Karinthie ducibus, vel deputandis ab eis assignare<br />

debeat cum effectu, terram quippe et castrum custodienda per triennium per eosdem principes,<br />

ac nobis vel successori nostro statim post ipsum triennium assignanda. Consentimus etiam quod<br />

castra et montaneam Garduni per illos qui ea tenent principibus assignentur, restituenda per<br />

ipsos eisdem tenentibus statim post expirationem triennii prelibati. Igitur tam ad predicta quam<br />

ad compositionem et pacem inter nos et dominum capitaneum ineundam, honorabiles viros<br />

dilectos nostros Oddoricum de Ragonia et Oddoricum de Coredo dictorum principum<br />

ambaxatores et nuncios, de quibus plene confidimus, constituimus tractatores. In cuius rei<br />

testimonium presentes fieri et pendenti sigillo nostro fecimus roborari. Datum Tridenti in<br />

episcopali palacio, anno Domini 1303, indictione prima, die lune 14 ianuarii.”<br />

Membranaceo (mm. 273 x 176). Verso: due note di contenuto, in tedesco e in latino (entrambe di mano<br />

diverse, ma coeve al documento, secolo XIV), scrittura quasi evanita; verwilligung Riff und Ten und<br />

Garda (sic) den von Karnt(ern) zu ubergaben 1303 (mano del secolo XVI); lib.89 lädl 129 p.48 (mano<br />

del secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372); la data 1303 (mano del<br />

tardo secolo XV o primi del XVI, in caratteri capitali).<br />

Copia autentica coeva, datata 1303 gennaio 26, Trento; (SN): Ego Bonmassarius quondam domini<br />

Zambonini notarii, auctoritate imperiali notarius, litteras suprascripti domini episcopi Tridentini predicti<br />

tenoris vidi et legi, et de mandato et auctoritate mihi concessis per sapientem virum dominum Iacobum<br />

magistri Roxelli de Aretio vicarium comunis Verone exemplavi et in publicam formam redegi; in quo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

43


exemplo nihil est additum vel diminutum, nisi sic in originali cont(inetur), per quod mutari possit vel in<br />

aliquo minui substancia veritatis; et una cum Benedicto notario quondam Gerardi de Ottonello ascultavi<br />

et signum meum apposui. Littere autem sigilate erant sigillo suprascripti domini episcopi de cera viridi, in<br />

quo sigillo sculta erat ymago cuiusdam episcopi et littere circumstantes dicentes “.S(igilli) fratris<br />

Philippi Dei et appostolica gratia episcopi Tridentini” et michi facto, die sabbati vigessimo sexto ianuarii,<br />

presentibus sapientibus viris dominis Ubertino de Roman(is), Nicolao de Altemanno legum doctoribus,<br />

Bomesio de Paganottis iuris perito, Baylardino de Nogarol(is), ac nobilibus viris domino Oddorico de<br />

Aragon[ia], Oddorico de C[or]ado, et Ottolino notario de Bozano, testibus rogatis et aliis. Anno Domini<br />

millesimo trecentissimo tercio, indicione prima.<br />

64. 1303 febbraio 12, monastero di San Michele (Trento).<br />

In Christi nomine, amen. Die martis duodecimo februarii, in monasterio Sancti Michaëlis<br />

Tridentine diocesis; presentibus religiosis viris fratribus Bonomino de Odio (sic pro Godio =<br />

Goito), Conrado teotonico, Minorum ordinis, nobilibus dominis Oddorico de Vrunsperch,<br />

Henrico de Vutenstan, Randoldo capitaneo castri Spuri, Diotono de Furmiano, Oricho<br />

Guntigerio, Griffono de Matarai, militibus teotonicis, Federico scriba, Bomesio iudice de<br />

Paganottis, Richo domini Ysolani, Daniele quondam domini Antonii de Bonsignorio, Michaële<br />

notario quondam domini Zambonini notarii, omnibus Veronensibus, et Mapheo de Michaëlibus<br />

iudice de Mantua, testibus ad hec vocatis et rogatis, et aliis. Ibique venerabilis vir dominus frater<br />

Philippus episcopus Tridentinus pro se et ecclesia Tridentina, et dominus Oddoricus de Arcu et<br />

Albertus quondam domini Bonifacii de Rogoiono pro se et aliis sequacibus fidelibus ac subditis<br />

ipsius domini episcopi pro una parte, et discretus vir dominus Roffinus a Campanea civis<br />

Verone sindicus et procurator nobilis viri domini Bertholamei de La Scala comunis et populi<br />

Verone capitanei generalis et prudentis viri domini Iacobi magistri Roxelli legum doctoris,<br />

rectoris et vicarii comunis Verone et consilii et comunis eiusdem, et nobilis vir dominus<br />

Aldrigettus quondam domini Federici de Castrobarcho pro se et tanquam procurator et nuncius<br />

nobilium virorum dominorum Guilielmi quondam domini Açonis et Bonifacii et Guilielmi<br />

fratrum eiusdem domini Aldrigetti de Castrobarcho ex parte altera, fecerunt et contraxerunt inter<br />

se pacem perpetuam et concordiam ac amiciciam inviolabiliter observandam interventu et opera<br />

diligenti illustrium dominorum Ottonis, Lodoyci et Henrici ducum Karinthie. Inter cetera, partes<br />

suprascripte decreverunt et concordaverunt:<br />

quod strate hinc inde currant libere et secure per terram et aquam;<br />

item quod capti sive carcerati et obsides ab utraque parte relaxentur;<br />

item predictus dominus episcopus fecit finem et liberam remissionem predictis dominis Roffino<br />

procuratori et sindico suprascriptorum et Aldrigetto recipienti pro se et nomine antedicto, de<br />

omnibus dampnis, iniuriis, penis et gravaminibus factis domino episcopo predicto et ecclesie<br />

Tridentine aut aliquibus fidelibus et subditis ipsius domini episcopi per prefatum dominos<br />

Bertholameum capitaneum Verone, Guilielmum et Aldrigettum et fratres eiusdem de<br />

Castrobarcho;<br />

e converso predicti domini Roffinus et Aldrigettus nominibus antedictis eandem finem et<br />

liberam remissionem, quam neutra parcium debeat aliquo ingenio impedire, fecerunt;<br />

item fuerunt in concordia quod predicti domini duces teneantur et debeant promittere<br />

procuratori predicti magnifici viri domini Bertholamei de La Scala capitanei Verone dare et<br />

solvere dicto procuratori, recipienti vice et nomine dicti domini Bertholamei capitanei, viginti<br />

millia librarum Veronensium parvorum, videlicet: terciam partem in festo Pascatis Pentecostes<br />

proximo venturo, et aliam terciam partem in alio festo Pascatis Pentecostes subsequenti, et<br />

aliam residuam terciam partem in alio festo Pascatis Pentecostes subsequenti;<br />

item quod montanea Garduni, terra Rippe et castrum Teni sint et conserventur in manibus et<br />

potestate dictorum dominorum ducum deinde ad tres annos, que loca custodiantur per familiares<br />

dictorum dominorum ducum et amicos prefati domini Bertholamei capitanei Verone; et in<br />

terminis deputatis predicta pecunia persolvatur; soluta autem pecunia et transacto triennio,<br />

consignandi dictas municiones cuicumque voluerint plenam habeant potestatem;<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

44


item quod predicta omnia ratificentur per consensum et approbationem capituli ecclesie<br />

Tridentine;<br />

item quod prefatus dominus Guilielmus quondam domini Açonis de Castrobarcho debeat tenere<br />

castrum Penede in sua potestate de hinc ad tres annos proximos; et transacto triennio, idem<br />

dominus Guilielmus teneatur de ipso castro Penede facere quidquid ipsis dominis ducibus et<br />

prefato domino Bertholameo capitaneo Verone placuerit &c.<br />

Que omnia acta et facta fuerunt presente suprascripto illustri domino Ottone duce Karinthie,<br />

ipso volente, approbante, ratificante et confirmante omnia et singula suprascripta. Et ibidem<br />

magister Rodulfus decanus predicte ecclesie Tridentine et dominus Oddoricus dictus Iuvenis,<br />

magister Tadeus et magister Paxius canonici prefate ecclesie, pro se et toto capitulo Tridentino,<br />

suprascriptam pacem et omnia et singula suprascripta pro ipsis et ecclesia Tridentina<br />

approbaverunt et ratificaverunt, promittentes, obligantes et renunciantes per omnia<br />

quemadmodum suprascripte partes vel earum sindici et procuratores fecerunt.<br />

Anno Domini millesimo trecentesimo tercio, indicione prima.<br />

Membranaceo (mm. 702 x 271-280). Verso: instrumentum pacis facte inter dominum episcopum<br />

Tridentinum ex una et potentem virum dominum Bertholameum capitaneum Verone et capitaneum<br />

Mantue, et in ipsa pace continetur quoddam capitulum de montanea Gardeni (sic) utile pro dominis<br />

ducibus (mano del notaio Ottolino, cfr. la seconda sottoscrizione notarile del recto); 1303 lib.6 f.689 lädl<br />

129 a p.49 (mano del secolo XVI, segnatura del Putschrepetorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372); altra<br />

data 1303 (mano del tardo secolo XV o primi del secolo XVI, in caratteri capitali). Originale; (SN): Ego<br />

Bommassarius quondam domini Zambonini notarii, auctoritate imperiali notarius, una cum Ottolino<br />

notario infrascripto interfui et rogatus scripsi. (SN) Ego Ottolinus domini Henrici episcopi Tridentini et<br />

sacri pallatii notarius, una cum suprascripto Bonamassario notario, predictis omnibus presens fui, et ad<br />

maiorem firmitatem omnium premissorum meum signum apposui et me rogatus subscripsi.<br />

DOMINEZ, 1897, p. 100 n° 679, data il documento al 1303 febbraio 12, in Mantova, fondando questa sua<br />

indicazione sulla convinzione – peraltro diffusa e condivisa da diversi autori – che il mantovano Filippo<br />

Bonacolsi presule tridentino non fosse mai stato effettivamente presente entro il territorio della “sua”<br />

diocesi di Trento. Stando alle indicazioni fornite dalla datazione topica (in monasterio Sancti Michaëlis<br />

Tridentine diocesis), si dovrebbe invece concludere che l’importante atto, del quale il documento in<br />

questione rende conto, venne celebrato certamente in territorio tridentino. In questo caso due sono le<br />

possibilità per il luogo di redazione: può trattarsi del monastero di San Michele delle Clarisse in Trento, o<br />

meglio presso Trento, oppure del monastero degli Agostiniani di San Michele all’Adige. L’assenza tra gli<br />

stessi testimoni di canonici regolari del monastero di San Michele all’Adige porta tuttavia ad escludere<br />

come luogo dell’atto San Michele all’Adige, ed a proporre invece come più probabile il citato monastero<br />

delle Clarisse presso Trento.<br />

65. 1304 marzo 13, Pergine; 1304 aprile 1 e 20, monte di Bedoledo e Costarefolo (Viarago,<br />

Pergine); 1304 ottobre 21, monte di Pradoigo (Viarago, Pergine).<br />

I) Anno Domini 1304, indictione 2, die veneris 13 intrante marcio, in burgo Perzini, in via<br />

publica apud domum Pelegrini becarii; in presentia dicti Pelegrini, Nicolai eius fratris quondam<br />

Wicomarii, Otolini quondam Pizolpassi, Iohannis saltarii, Bonifacii becarii, et aliorum. Ibique<br />

coram dictis testibus et me infrascripto notario, cum dominus Ugo de Porta capitaneus Perzini<br />

de Bolzano, tamquam nuncius ut dicebat dominorum Ottonis, Henrici et Lodovici ducum<br />

Karinthie et comitum Tirolis ac Tridentine et Brixinensis et Goricie avocatorum paratus esset ire<br />

cum domino Otello quondam Tridentini Mediasome de Tridento causa ponendi ipsum dominum<br />

Otellum in tenutam et possessionem corporalem de una montanea que appellatur Costarefa et de<br />

Bedoledo et Pradoigo de terra Viaragi et illius contrata, comparuit Henricus notarius de burgo<br />

Perzini dicens et protestans, tamquam sindicus et procurator hominum comunitatis Perzini et<br />

illius contrate de Viarago et Portulo et totius plebatus, quod non vult quod ille dominus<br />

capitaneus dominum Otelum ponat in tenutam de dicta montanea, cum dicta montanea sua sit<br />

videlicet dicte comunitatis, et cum ipsi homines et comunitas sint et steterint in tenutam et<br />

corporalem possessionem dicte montanee et contrate per 100 annos et plus et tanto tempore<br />

quod non erat memoria; et quod, si dictus dominus Otelus dictis hominibus et comunitati<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

45


aliquod dicere et petere vult de occasione predicta, quod ipsi sunt ei de iure plenarie<br />

respondere, et dictam tenutam prohibet et prohibere vult in quantum potest de iure.<br />

II) Anno Domini 1304, die mercurii primo intrante aprili, in monte Beduledi et Casteli[ris], et<br />

Costarefe et Novalongi hominum et comunitatis Viaragi; presentibus Gaiso teutonico de<br />

Tridento, Corado teotonico de Tridento, Bonensigna de Portulo, Nicolao filio Tomasini de<br />

Brazeso, Nicolao filio Bertoldi de Fao de Portulo testibus. Ibique Nicolaus quondam Biatricis de<br />

Serso tamquam sindicus comunitatis Sersi, Arzanega, Viaragi, Portuli, Caneze, et Avancius<br />

regulanus de Viarago, Ropertus quondam Mateleine de Viarago et Delavancius quondam<br />

Contolini de Viarago, Nicolaus eius frater, fuerunt hodie et steterunt et pacifice laboraverunt,<br />

boscaverunt et çapaverunt in monte Bedoledi et Costarefe, et Casteliris, et Novalongi, cum<br />

plaustris et cum personis et homines et persone et comunitates, quod consueti facere et laborare<br />

in suis montibus et tamquam homines et comunitas qui sunt et steterunt in tenutam et<br />

possessionem corporalem.<br />

III) Anno 1304, die lune 11 exeunte aprilis, in monte Bedoledi seu Coste Refe; presentibus<br />

Federico de Viarago, Nicolao de Portulo. Ibique coram me notario infrascripto, Conradinus de<br />

Prato tamquam regulanus Viaragi, Prati, Sersi et Arçanege, et Vivaldus de Portulo tamquam<br />

regulanus et maier Portuli, Caneze et Bracessi fuerunt hodie et steterunt quiete et pacifice in<br />

montanea Coste refe, Bedoledi, Pradoigi et Casteliri laborando et ligna faciendo, cum bestiis<br />

pasculando et cum plaustris &c ut supra.<br />

IV) Anno Domini 1304, die lune 21 intrante octubri, in pertinentiis Pergini in loco ubi dicitur<br />

Costarefe seu Pradoigi; presentibus domino Aichebono iudice de Tridento, Nicolao qui<br />

Miracinus dicitur de Tridento, Galvagno notario de Çiveçano, Henrico Rufo de Viarago, Ancio<br />

Paralorso de dicto loco, Avancio Bochinelo etiam de dicto loco, et Girardo de Portulo, et aliis.<br />

Ibique cum dominus Ugo de la Porta de Bulzano capitaneus castri Perzini per magnificos<br />

dominos Ottonem, Ludovicum et Henricum comites Tirolis, poneret dominum Otelum filium<br />

quondam domini Tridentini de Mediasoma de Tridento in tenutam et possessionem dicti montis<br />

Costerefe seu Pradoigi, dicendo dominus Ugo capitaneus predictus et protestando quod ipse non<br />

dat eidem domino Otelo plus vel minus ius nisi ut in una litera sibi perlecta. Comparuit Nicolaus<br />

quondam Beatricis de Serso tamquam sindicus et procurator hominum Viaragi, Sersi, Prati,<br />

Portuli, Caneze, Bracessi, ut dicebat, et procuratorio nomine dicte comunitatis, dicens dictam<br />

tenutam iniustam et sine iure et factam per forciam et violenciam et contra ius, et quod non vult<br />

quo sit in eorum preiudicio de dictis hominibus et comunitate, et de dicta violencia dicte<br />

comunitati viva voce se appellavit ad dictos dominos duces et apostulos cum instantia petit.<br />

Membranaceo, quattro piccole membrane cucite assieme (mm. 128 x 152-194, mm. 144 x 124-127, mm.<br />

78 x 157 e mm. 89 x 136 rispettivamente); alla quarta ve n’era certamente unita con cucitura un’altra,<br />

come si può desumere dalla presenza dei fori e resti di filo sul bordo laterale sinistro di essa; anche la<br />

prima reca numerosi analoghi fori sul bordo superiore, dovuti forse alla cucitura di un altro pezzo di<br />

membrana. Verso (della sola prima membrana): protestationes und possessurkunden pro Viarag &c<br />

contra O(telum) T(ridentinum) Mezasoma, 1304 (mano del secolo XVI). Originale; (SN): Ego<br />

[Gonselbrarus sacri palatii notarius interfui et scripsi] (questa prima sottoscrizione notarile è celata dalla<br />

cucitura con la pergamena sottostante); (SN): Ego Henricus sacri pallatii notarius una cum Galvano<br />

notario de Zivezano interfui rogatus et scripsi; (SN): Ego Galvanus sacri pallatii notarius una cum<br />

suprascripto Henrico notario interfui et me subscripsi; (SN): Ego Oliverius notarius domini Philipi<br />

comitis de Arada(?) interfui rogatus et scripsi; (SN): Ego Henricus sacri pallatii notarius interfui rogatus<br />

et scripsi.<br />

All’interno della camicia cartacea ove oggi è conservata questa unità archivistica, si trovano ora allegate<br />

in fotocopia le fotografie di 7 documenti originali, datati 1304-1306, che si trovano oggi presso il Tiroler<br />

Landesarchiv di Innsbruck, sezione Regierungsarchiv, Urkundenreihe I e II ai numeri indicati sul verso<br />

delle copie fotografiche stesse. Si tratta di una seconda parte degli atti del processo relativo alla causa<br />

vertente tra il comune di Viarago e Otello del fu Trentino Mezzasoma di Trento avente come oggetto del<br />

contenzioso i rispettivi diritti delle parti sulla montagna di Costarefolo e Bedoledo sopra Viarago, zona di<br />

Pergine. Una parte degli atti di questo processo si trovava presso l’Archivio di Stato di Vienna ivi<br />

trasferita dallo Schatzarchiv di Innsbruck, e la stessa fu poi collocata in questa posizione 65 della sezione<br />

latina, Miscellanea I, dopo il trasferimento da Vienna a Trento; una più consistente seconda parte rimase a<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

46


Innsbruck, e ivi ancora oggi conservata nella posizione indicata. Il 15 marzo del 1929 il prof. Giuseppe<br />

Gerola donò all’Archivio di Stato di Trento le riproduzioni fotografiche di questi documenti (nota del 25<br />

gennaio 2001).<br />

66. 1309 dicembre 4, Gries (Bolzano).<br />

"Otto Dei gratia dux Karinthie, comes Tyrolis et [...] Aquilegiensis, Tridentine et Brixinensis<br />

ecclesiarum advocatus communitatibus et universitatibus hominum ad capitaneatum in Perzino<br />

spectantibus salutem cum plenitudine omnis boni. Quia propter magnam necessitatem necnon<br />

propter magna et diversa debita quibus ad presens quamplurimum pregravamur, vestrum<br />

[...]pellimus auxilium invocare, quare fidelitatis vestre constanciam requirimus et rogamus<br />

diligenter quod steoram, coltam seu collectam, quam vobis fidelis noster Altelinus de<br />

Schennano capitaneus [ves]ter persolvendam nominabit, dare et solvere debeatis, sicut de vobis<br />

confidimus et speramus quemadmodum ceteri de episcopatu Tridentino persolverunt, quod<br />

etiam a vobis omnino care nolumus. Quod si feceritis, vos de cetero ex[emp]tis duabus libris<br />

Veronensium persolvendas annuatim in omnibus aliis gravaminibus de cetero habebimus<br />

supportatos, super quo vobis privilegium nostrum per capitaneum vestrum duximus<br />

transmittendum. Datum in Griez, die 4 intrante decembris indictione 7.<br />

Cartaceo, in cattivo stato di conservazione. (SID): sul verso, i resti frammentati di un grande sigillo<br />

aderente in cera gialla scura (mm. 92 di diametro), apposto a chiusura della missiva. Verso: comunitatibus<br />

et universitatibus hominum ad capitaneum in Perzino spectantibus (mano del recto); breve nota di<br />

contenuto in tedesco (mano del secolo XVI); lib.6 f.690 lädl 129 a p.54 (mano del secolo XVI, segnatura<br />

del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372). Originale.<br />

La datazione al millesimo 1309, non indicata direttamente nel documento, è dedotta dal calcolo di<br />

indizione – giorno della settimana e del mese, nonché dai dati offerti dal contesto del documento; lo<br />

stesso millesimo 1309 compare del resto nella breve nota dorsale in tedesco, ed è replicato dalla stessa<br />

mano sul recto della carta; in alternativa, si propongono i meno plausibili millesimi 1294 e 1324.<br />

67. 1315 agosto 31, Trento.<br />

Anno 1315, indictione 13, die dominico ultimo augusti, Tridenti ante domum habitationis<br />

domini Delayti notarii de Novarna; presentibus ipso domino Delaito, domino Iustiniano iudice<br />

de Gardulis et domino Bonaventura de Gardulis civibus Tridentinis, et aliis. Ibique reverendus<br />

vir dominus frater Conradus vices gerens venerabilis in Christo patris domini fratris Henrici Dei<br />

gratia episcopi Tridentini, nomine et vice prefati domini episcopi et ecclesie Tridentine, pro<br />

utilitate et melioramento ecclesie et episcopatus predictorum, nomine locationis et conductionis<br />

in perpetuum investivit Brunellum quondam domini Giffeti de Oveno presentem et recipientem<br />

per se et suos heredes de tribus petiis terre aratorie positis in pertinentiis Oveni: prima quarum<br />

iacet a Caval apud Valentinum de Brunis, apud Bonadeum et fratres, secunda et tercia iacent a<br />

Semet apud Bonoram de Preda, apud heredes quondam Valentini de Val, apud Omnebonum<br />

Cazelam de Supramonte et apud heredes Viole ab una parte, et iacent in uno tenere insimul;<br />

solvendo omni anno in festo sancti Michaëlis 1 starium siliginis ad mensuram Tidentinam, et<br />

conducendum ad canipam domini episcopi suis expensis.<br />

Membranaceo (mm. 512 x 147-156); da segnalare qualche strappo del supporto materiale. Verso: locatio<br />

Bruneli quondam domini Gifeti de Supramonte solvendo 1 starium siliginis (mano del recto); Trient 1315<br />

(mano del secolo XVI). Originale; (SN): Ego Andreas filius magistri Pacis imperiali auctoritate notarius<br />

interfui et rogatus scripsi.<br />

68. 1316 maggio 10, Kempten.<br />

Ulricus, Tollentzer, Egelolf et Marquart de Schellemberg milites, advocati territoriales in<br />

Superiori Suevia, nominant uti amicabiles compositores et arbitratores milites dominum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

47


Ulricum de Rieth, dominum Ulricum de Ramswak et Fridericum de Graben ad clarendum ius<br />

cum domino Heinrico de Rottenburg circa iura super bona et homines quos cum quondam<br />

domino Alberto de Rottenburg communiter possidebant.<br />

Membranaceo (mm. 269 x 138). (SP, SPD): quattro sigilli pendenti, dei quali uno perduto. Conservazione<br />

buona. Verso: Heinrich von Rotenberg und die Schellemberg umb etlich eigenleut. Compromiss (mano<br />

del secolo XVI). Originale, testo tedesco; cfr. al successivo numero 76.<br />

69. 1317.<br />

Hec est descriptio de anno 1317 terrarum et possessionum de quibus solvebatur census sive<br />

affictus et vinum dominis Iohanni et Bertoldo fratribus filiis quondam domini Odorici Robinerii<br />

et Nicolao quondam domini Capelleti de Tridento, videlicet ipsis dominis Iohanni et Bertoldo<br />

duas partes ex quinque partibus et ipsi Nicolao reliquas tres partes ex dictis quinque partibus per<br />

infrascriptos homines et personas. Nominantur tres domus, unum casale et duodecim pecie terre<br />

aratorie, vineate et prative iacentes in pertinenciis Magredi ubi dicitur Rigel, Raseler, ad<br />

Paludem, Regulla, apud plateam, in contrata de Rigel, Rayseller, in Claussuris, in der March,<br />

Rasseler apud paludem.<br />

Item hec est recensio de eodem anno 1317 possessionum de quibus solvebatur affictus sive<br />

vinum suprascriptis dominis Iohanni et Bertoldo fratribus et dominis Iacobo iudici et Iacobino<br />

de Pisavacha, scilicet ipsis dominis de Pisavacha tres partes et ipsis dominis Iohanni et Bertoldo<br />

quartam vini ab infrascriptis hominibus et personis. Hic nominate sunt octo pecie terre vineate<br />

iacentes in Yrsprongo.<br />

Membranaceo (mm. 860 x 217-230). Verso: carta locationum dominorum Iohannis et Bertoldi fratrum et<br />

filiorum quondam domini Robinerii de M(ar)greyt et de Hirsprogno (sic) (mano del recto); Urber<br />

Rubeiner Capellet Pissavacha 1317 (mano del secolo XVI). Originale.<br />

69bis. 1318 dicembre 3, Rovina (Valle di Sole).<br />

Anno Domini 1318, indictione 1, die dominico 3 intrante decembris; presentibus Dolzano<br />

notario de Mestriago, Guarino quondam Benamati de Cavizana habitatore Dezani, Petro<br />

quondam Bonazonte, Iohanne quondam Bonazonte de Mastalina atque Bonomo viatore<br />

habitatore ville Plani, et aliis. Ibi in pleno et generali consilio hominum villarum et<br />

universitatum Dezani, Rovine et Carbonare diocesis Tridentine ad infrascripta specialiter et ex<br />

certa scientia in villa Rovine vallis Solis voce preconia requisitione more solito congregato<br />

solempniter coram domo Benvenuti quondam Boni de dicta villa, homines dictarum villarum<br />

fecerunt et constituerunt ser Arnoldum notarium de Terzolasio et Guardinum quondam ser Boni<br />

de dicta villa Dezani sindicos, actores et procuratores specialiter ad comparendum coram<br />

domino fratre Henrico episcopo Tridentino ad requirendum et recipiendum ab ipso domino<br />

episcopo nomine et vice dictarum villarum investituram seu renovationem perpetue investiture<br />

fratarum infrascripti montis Sedroni, obtenti et possessi vigore antique investiture eis facte a<br />

quondam bone memorie domino Gerardo episcopo Tridentino sub anno 1229, indictione 2, die<br />

tercio exeunte ianuarii, de qua investitura constat per unum instrumentum publicum scripto sub<br />

signo et nomine Mathei notarii de Placentia, cum pactis et conditionibus contentis in ipso<br />

instrumento et in alio instrumento scripto sub signo et nomine ipsius Mathei notarii de anno<br />

1229, indictione 2, die quinto exeunte ianuarii; et ad promittendum nomine dictarum<br />

comunitatum dare et solvere singulis annis in perpetuum predicto domino episcopo et<br />

episcopatui et ecclesie Tridentine decem modia optimi casei pro censu sive affictu, sicut dare<br />

promiserunt et convenerunt solvere tempore quo facta fuit primeria locatio de eodem monte<br />

Sedroni, de qua primeria locatione constat per instrumentum publicum scriptum sub signo et<br />

nomine Ribaldi notarii sub anno Domini 1216, indictione 4, et faciendum cartam unam vel<br />

plures de dicta locatione. Dicte frate et mons Sedroni, de quibus in superioribus mentio facta est,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

48


sunt in valle Solis diocesis Tridentine, in plebe Maleti supra villam Carzati, cui monti Sadroni<br />

super quo sunt ipse frate coheret a mane vallis Texaia, a sero labitur flumen Meledri mediante<br />

villa Carzati predicta, a meridie comune ville Nani vallis Ananie.<br />

Membranaceo (mm. 492 x 233-298). Verso: 1229 1318 [daz] alte etlich dörffer im Sulz [den] berg<br />

Sedron geta[.] (mano del secolo XVIII). Originale; (SN): Ego Hanzius de Terziolasio imperialli<br />

auctoritate notarius hiis omnibus una cum Rivabeno notario subscripto interfui rogatus et scripsi; (SN):<br />

Ego Rivabenus notarius de Dezano mperiali auctoritate his omnibus predictis una cum predicto Haincio<br />

notario interfui meumque signum preposui et rogatus me subscripsi.<br />

In questo documento del 3 dicembre 1318 si fa riferimento alle precedenti investiture vescovili rilasciate<br />

alle comunità solandre di Deggiano, Carbonara e Rovina relative al monte Sadron, e alle convenzioni<br />

stabilite tra le parti con arbitrato vescovile circa i diritti di uso del medesimo monte pretesi da parte delle<br />

comunità di Monclassico e Presson. I relativi documenti sono datati rispettivamente 3 agosto 1216, in<br />

Rendena (cfr. al numero 6 di questa Miscellanea), 27 gennaio 1229, Trento (cfr. al numero 19 di questa<br />

Miscellanea) e 29 gennaio 1229, Trento (cfr. al numero 20 di questa Miscellanea).<br />

70. 1319 maggio 8 e 18, Trento.<br />

I) Anno 1319, indictione 2, die martis 8 intrante mayo, Tridenti, in palatio episcopatus;<br />

presentibus Odorico, Alberto et Andrea notariis, et aliis. Ibique dominus Odoricus iudex<br />

quondam domini Adelpreti iudicis, vicarius et faciens rationem tocius gastaldie Perzini, Levigi<br />

et Vigulli et Meiani pro venerabili patre domino fratre Henrico Dei gratia episcopo Tridentino,<br />

dedit tenutam domino Henrico staz(onerio) de bonis et super bonis Iohannis a Prato de Viarago,<br />

valentem 5 staria Tridentina siliginis, &c salvo iure omnium hominum.<br />

II) Item die veneris 18 intrante mayo, in ipso loco; presentibus Odorico, Bonaventura et Alberto<br />

notariis, et aliis. Ibique Bonus viator de burgo Perzini venit et dixit mihi notario infrascripto<br />

quod die mercurii proximo preterito ivit ad domum habitationis suprascripti Iohannis a prato<br />

una cum Iohanne filio Pellegrini becarii de Perzino tamquam nuncio suprascripti domini<br />

Henrici, causa volendi dare nuncio unam tenutam de bonis mobilibus ipsius Iohannis valentem 5<br />

staria siliginis, et non invenit de bonis mobilibus in dicta domo super quibus dictam tenutam<br />

dicto nuncio dare posset; et ipsum nuncium in tenutam posuit in una pecia terre aratorie medii<br />

plodii vel circa iacente ad Pratum.<br />

Item die predicto, loco et testibus. Ibique suprascriptus vicarius ad peticionem suprascripti<br />

domini Henrici statuit terminum perempt(orium) suprascripto Iohanni a prato absenti quatenus<br />

hinc ad 15 dies prox(imos) post denunciacionem ei factam luisse deberet ab eo suprascriptam<br />

suam tenutam hapreenssam super suprascriptam […] sive ipsum […] pro tanto quanto ei<br />

stat, alioquin termino transacto habeat verbum et licentiam vendendi ipsam tenutam sive ipsum<br />

[...] bona fide sine fraude, salvo iure pluris et minoris quantitatis; et comissit cuilibet viatori que<br />

predicta denunciet.<br />

Membranaceo (mm. 207 x 302). Verso: tenuta .v. stariorum siliginis contra Iohannem a prato de<br />

Viarago; item .iii. s(olidos) pro carta H(enrici); (mano del recto); urkund pro H(enrico) Stazn(er) a<br />

burgo, 1319 (mano del secolo XVI). Originale; (SN): Ego Nicolaus quondam domini Adelperii (veteri?)<br />

sacri palatii notarius interfui et rogatus scripsi.<br />

71. 1320 ottobre 30 e dicembre 10, Trento.<br />

Hec est inquisitio sive processus inquisitionis quam fecerunt discreti et sapientes viri domini<br />

Gualengus de Mantua plebanus Marnige Tridentine diocesis et magister Henricus dictus<br />

Agnellus canonicus Tridentinus, iudices et vicarii specialiter ad hoc deputati a venerabili in<br />

Christo patre domino Enrico episcopo Tridentino, contra et adversus Guilielmum clericum<br />

filium Daynesii notarii de Clesio Tridentine diocesis, iuxta denuntiationem contra eum factam<br />

per presbiterum Danielem plebanum ecclesie Sancte Marie de Clesio. Namque dictus presbiter<br />

Daniel agens et petens accusabat dictum Guilielmum clericum conventum in iudicio de crimine<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

49


falsitatis in publico instrumento; et nominatim probare intendebat dictum Guilielmum falso et<br />

doloso modo, artificialiter, manu sua propria litteras conscripsisse cum appensione bulle papalis,<br />

seu fraudolenter et subdole immutasse et falsasse tenorem aliquarum litterarum papalium<br />

autenticarum; que littere, iuxta dictam denuntiationem, continebant quamdam assertam tamen<br />

suspectam immo falsam collationem et investituram de ecclesia plebis Sancte Marie de Bulzano<br />

cum omnibus eius redditibus &c, factam Lombardo clerico filio quondam Guilielmi de castro<br />

Clesii, quam quidem plebem obtinebat olim quondam Pax de Mantua.<br />

Infrascripti sunt testes iurati in iudicio producti per prefatum presbiterum Danielem, videlicet:<br />

reverendus vir dominus frater Conradus de Urcestal capellanus supradicti domini episcopi,<br />

dominus Bonomus de Zeno iudex de Vincentia habitator Tridenti, dominus presbiter<br />

Gislembertus de Mayer capellanus maioris ecclesie Tridentine, Simon Tuschanus filius<br />

quondam Tridenti habitator, Hencelinus filius Monachi de Bozano.<br />

Infrascripti sunt testes iurati, qui citati fuerunt in iudicio de commissione prefatorum<br />

dominorum iudicum ad testimonium reddendum et perhibendum, et ad respondendum super<br />

capitulis productis per dictum presbiterum Danielem, videlicet: dominus presbiter Nicolaus<br />

socius in ecclesia plebis de Bozano, dominus Albertus notarius de Bozano filius quondam<br />

domini Conradi de episcopatu Meten(si), Philippus iudex de Clesio quondam domini Guilielmi<br />

de castro Clexii nec non Lombardus, Simon et Aymon eius fratres, discreti viri Gerardus de<br />

Bononia iudex, Daynesius notarius de Clesio, Guilielmus de Mayano vallis Ananie, presbiteri<br />

Valentinus plebanus seu vice plebanus Sancti Eusebii, Guilielmus plebanus Tay, Rizerius<br />

plebanus Smarani, Henricus plebanus Coredi, Adalpretus plebanus Flaoni, Franciscus plebanus<br />

Spori, Andreas plebanus Thoni, Nicolaus plebanus Enni, p(re) Convalla plebanus Tassulli,<br />

Adeleyta soror Agnetis de Clesio; preterea Bartholomeus filius magistri Pithaini cerdonis de<br />

Clesio, dominus Stephanus filius domini Blanzardi, Sicherius filius quondam domini Concii de<br />

Clesio, et alii.<br />

Due membrane (mm. 707 x 517; mm. 627 x 520), in origine unite con cucitura; a queste due, dovevano<br />

poi essere unite altre membrane, contenenti altri atti di questo processo; buono lo stato di conservazione.<br />

Nessuna nota dorsale. Originale; (SN): troviamo il signum del notaio, in corrispondenza di tutte le<br />

cuciture; manca però la sottoscrizione del medesimo, non identificato: essa doveva presumibilmente<br />

trovarsi in calce all’ultima membrana, oggi non reperibile.<br />

A queste due unità si trova allegato un foglio cartaceo di grandi dimensioni (mm. 360 x 435), recante un<br />

documento non datato, ma collocabile sicuramente nella seconda metà del secolo XV, come indicano il<br />

tipo di scrittura e di filigrana rilevata (bucefalo sormontato da fiore a sei petali, su stelo); il foglio reca il<br />

seguente testo: Hic insinuatur appellacio interposita nomine capituli tocius eclesie Tridentine ab<br />

intrusione et spolio fact(is) per Iorium Schid de eclesia Kaldarii. Le grandi dimensioni dei caratteri di<br />

scrittura e il formato del foglio lasciano pensare che lo stesso era destinato ad essere posto in qualche<br />

luogo pubblico: questo foglio infatti venne probabilmente incollato ad una porta, come dimostrano gli<br />

evidenti segni sul verso del foglio.<br />

72. 1320 novembre 26, Trento.<br />

Anno 1320, indictione 3, die mercurii 26 novembris, Tridenti, in platea comunis; presentibus<br />

domino Utone filio domini Uttonis de [Me]zo, domino Francisco de Zamboninis de Tridento,<br />

Friderico [...] scriba, Girardo filio quondam domini Iohannis iudicis habitatore Tridenti,<br />

testibus. Dominus Choncius filius quondam domini Uti de Mezo fecit et constituit nobilem<br />

virum dominum Thomasium Tarantum de Tarantis de Marano licet absentem suum verum<br />

legitimum procuratorem et nuncium specialiter in exigendo dotem sibi promissam uxoris sue in<br />

Marano domine Adeleyte, et generaliter in aliis causis et questionibus quas habet vel movere<br />

intendit contra quascumque alias personas &c.<br />

Membranaceo (mm. 396 x 150-157); da segnalare consistenti danni al supporto materiale per corrosione<br />

lungo il margine sinistro, e per rosicchiature di topi lungo il margine destro, fortunatamente con lievi<br />

cadute di testo. Verso: a me nichil (mano del secolo XIV, simile alla mano del recto); procur C(untz) von<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

50


Metz pro T(omasio) Tarant, 1320 (mano del secolo XVI). Originale; (SN): Ubertinus sacri palatii<br />

notarius, abyaticus quondam domini Oberti notarii de Placentia, hiis interfui et rogatus scripsi.<br />

73. 1322 febbraio 24, Trento.<br />

Anno 1322, indictione 5, die 24 februarii, Tridenti, in contrata Sancti Martini, in infrascripta<br />

domo; presentibus Isepo quondam ser Nicolai de Zimbria habitatore Tridenti, Dominico<br />

quondam Laurentii de Verla de Zovo habitatore Tridenti, Floriano filio ser Iohannis de Vataro<br />

habitatore Tridenti, et aliis testibus. Ibique domina Malgarita textris uxor quondam ser Otolini<br />

dela Pilizara de Tridento confessa est se recepisse nomine pretii a Francisco filio domini<br />

Bonolini de Bellenzanis de Tridento 50 libras denariorum Veronensium parvorum; pro quibus<br />

50 libris, nomine venditionis in perpetuum pro libero et expedito allodio dedit, vendidit et<br />

tradidit predicto Francisco unam domum cum canipa, muris et hedificiis super se habentibus et<br />

de uno orto simul se tenente, posita in civitate Tridenti in contrata Sancti Martini: coheret ei ab<br />

uno latere ser Nicolaus dictus Sychus de burgo Sancti Martini, ab alio latere Petrus dictus Faba<br />

et domina Hella eius uxor, de ante versus sero via publica, de retro versus mane via publica et<br />

platea castri Boni Consilii.<br />

Item die predicto, presentibus testibus suprascriptis, idem dominus Franciscus emptor intravit in<br />

tenutam et possessionem corporalem dicte domus et orti, aperiendo et claudendo hostium dicte<br />

domus et canipe et accipiendo terram et lapides dicti orti in eius manibus &c.<br />

Membranaceo (mm. 657 x 114). Verso: instrumentum emptionis domus de contrata Sancti Martini facte<br />

per dominum fratrem Conradum nomine domini episcopi Tridentini de domo Avechini (mano del secolo<br />

XIV: ma questa nota dorsale non corrisponde al contenuto del recto); M(algarita) weberin pro<br />

Fr(ancisco) Bonolin, Trient, haus, 1320 (mano del secolo XVI). Originale; (SN): Ego Bonifacius<br />

quondam domini Benedicti de Bellenzanis notarius sacri palatii interfui et rogatus scripsi.<br />

74. 1322 febbraio 27, Trento.<br />

Anno 1322, indictione 5, die 27 februarii, Tridenti, in contrata Sancti Martini, in domo<br />

habitationis suprascripte Malgarite; presentibus ser Marsillio qui fuit de valle Lagari habitatore<br />

Tridenti in contrata Sancti Marchi, ser Zuliano dicto de Gardulis hosterio quondam Vezaneli<br />

habitatore Tridenti, et aliis. Ibique Franciscus filius domini Bonolini de Bellenzanis nomine<br />

locationis et conductionis in perpetuum investivit dictam Margaretam uxorem quondam ser<br />

Otolini de contrata Sancti Martini de Tridento de una domo cum canipa et muris edificata, cum<br />

orto de retro simul se tenente, posita in civitate Tridenti in contrata Sancti Martini: cui coheret<br />

ut supra ab uno latere Hella eius uxor, de ante versus sero via publica et de retro versus mane<br />

via publica et platea castri Boni Consilii; dando et solvendo omni anno in calendis marcii 5<br />

libras denariorum Veronensium parvorum ficti perpetualis dicto Francisco locatori.<br />

Membranaceo (mm. 437 x 113). Verso: 1322 investitura privata domus et canipe Tridenti (mano del<br />

secolo XVIII). Originale; (SN): Ego Bonifacius quondam domini Benedicti de Bellenzanis notarius sacri<br />

palatii interfui rogatus et scripsi.<br />

75. 1322 marzo 22, Pergine.<br />

Anno 1322, indictione 5, die 22 marcii, in burgo Pergini, apud domum heredum quondam<br />

Conceli de Lemede(?); presentibus domino Aldrigeto quondam domini Iacobi de Vigalzano,<br />

Henrico notario de burgo predicto, Concelo filio ser Bertoldi Oderra(n)bes de eodem loco,<br />

testibus. Ibique Gozele filius quondam Tridentini de Falesena remisit et refutavit nobili viro<br />

domino Eltelo quondam domini Altomi de Scenano omnia iura et omnes rationes que et quas<br />

ipse habebat in quadam petia terre prative iacente super monte Falesene in loco dicto la Val de<br />

la Rosa (sic), cui coheret ab una parte Contius gener Randolfi de Falesena, ab alia Federicus<br />

dictus Xerb, a parte superiori heredes quondam Gartelerii, et a parte inferiori via comunis; unde<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

51


solvebat omni anno in festo sancti Michaëlis de affictu et nomine pensionis unum Venetum<br />

grossum. Pro dicta refutatione ipse Gozele confessus fui se habuisse a Federico a Vale de<br />

Falesena 16 libras denariorum Veronensium parvorum; qua refutatione facta, dictus dominus<br />

Eltelus locator investivit ipsum Federicum a Vale, pro eodem fictu unius Veneti grossi.<br />

Membranaceo (mm. 458 x 125-130). Verso: in Floroco (sic; mano del secolo XIV o XV); Pergini (mano<br />

del tardo secolo XVIII). Originale; (SN): Ego Francischus de Ivano Romani imperii notarius predictis<br />

interfui et ea rogatus scripsi.<br />

76. 1322 giugno 10, Kempten.<br />

Fratres Panthion, Toellentzer, Marquart, Iohannes et Heinricus de Schellemberg debitores extant<br />

militis domini Heinrici de Rottenburg mille marcharum de argento censuum monetæ<br />

Constantiensis et ut pignus illi dederunt suos homines et bona in Algovia. Illæ marchæ extingui<br />

debent censibus ex eorum bonis in Algovia. Si quacumque causa illi censi non solverentur,<br />

Heinricus de Rottenburg et eius heredes risarciti erunt usque ad valorem 300 marcharum.<br />

Rudolfus comes de Werdemberg, Eglolf et Marquart de Schellemberg, Ulricus de Sax, Ulricus<br />

de Emtz et Ulricus de Ramswak declarant quod præsens instrumentum in eorum præsentia et<br />

eorum consensu scriptum fuit.<br />

Alii testes: dominus Ulricus Thegan de Sonthouen; dominus Hermanus de Oberesdorf; dominus<br />

Cunratus de Krantzegge; Fridericus de Graben; Berchtoltus de Huindellank; sequentes cives<br />

Campoduni: Cunratus Motze; Berchtoltus Wisse; Cunratus Rorer; Fridericus Phênning et alii.<br />

Sigillatores: Panthion et Tellenczer fratres de Schellemberg; comes Rudolfus de Werdemberg;<br />

Eglolf et Marquart de Schellemberg; Ulricus de Sax; Ulricus de Emcz; Ulricus de Ramswak;<br />

dominus Heinricus de Rotemberg.<br />

Membranaceo (mm. 217 x 230-860). (SP, SPD): otto sigilli pendenti, dei quali tre perduti. Conservazione<br />

abbastanza buona; macchie di umidità e piccoli fori. Verso: ain beschreibung von den von Schellemberg<br />

Hainrich von Rotenberg gegeben umb .1 m . (= 1000) marck silber (mano del secolo XVI). Originale, testo<br />

tedesco; cfr. al precedente numero 68.<br />

77. 1323 ottobre 31, Trento.<br />

Anno 1323, die 31 octobris, Tridenti, in castro Boni Consilii; presentibus [venerabili viro fratre<br />

Conrado] de Urcestal ordinis Cisterciensis domini episcopi vicario generali, honorabilibus viris<br />

dominis Bonaventura de [......]. Cum bona feudalia posita in villa Fay [...] olim domini<br />

Tridentini de Gando civis Tridentini tenebat in ipsa villa Fay [...] Iordanus annis singulis<br />

percibiebat octo modios de omni blado ad mensuram forte civitatis [Tridenti] per ipsius Iordani<br />

obitum sine sobole masculina defunti, et ad presens in ipsos episcopatum et ecclesiam<br />

Tridentinam devoluta sunt, [...] pater dominus Henricus episcopus Tridentinus, dux, marchio<br />

atque comes &c, cum clamide sua investivit dominum [...]um quondam domini Ancii de<br />

Scenano de bonis feudalibus memoratis in villa Fay, qui iuravit puram et meram fidelitatem<br />

domino episcopo et ecclesie Tridentine. Et dictus dominus episcopus, ut autem de premissis<br />

omnibus maioris [...], publicum instrumentum secreti sui sigilli munimine roboravit.<br />

Membranaceo (mm. 368 x 310); la membrana appare mutila su quasi tutto il lato sinistro, con una<br />

sensibile perdita di supporto materiale valutabile in circa un terzo della larghezza, potendo quindi stimare<br />

in circa 500 mm. la misura originale in larghezza: il danno è dovuto a rosicchiatura da parte dei topi.<br />

(SPD): in origine vi era appeso alla plica della membrana un sigillo vescovile (secretum), oggi perduto.<br />

Verso: lib.S.799 lade 82 p.432 (mano del secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA,<br />

Rep. n° 372). Originale; (SN): [...] Andree civis Bononiensis imperiali auctoritate notarius et prefati<br />

domini episcopi scriba predictis presens rogatus ea [...].<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

52


78. 1324 aprile 30, Trento.<br />

Anno Domini 1324, indictione 7, die 30 aprilis, Tridenti, in contrata Sancti Martini, in domo<br />

habitationis infrascripte testatricis; presentibus domino Henrico presbitero plebano ecclesie<br />

Sancti Petri de Tridento, domino pre Omnebono eius socio, Antonio genero ser Bonafidei de<br />

Perzino habitatore nunc Tridenti, Bonoho(min)e dicto Verzeto a ratis habitatore Tridenti,<br />

Anzelle servitore ser Siboti hosterii, Otone condam Tridentini de Yssera vallis Lagarine, Bono<br />

fillio ser Bosentini naute de Tridento et Armanino condam ser Riprandi de Riviano vallis<br />

Lagarine, et aliis. Ibique domina Malgarita textris filia quondam ser Otolini della Pelizara de<br />

Tridento, iacens infirma in lecto suo, per Dei gratiam sana mente licet egra corpore, timens<br />

humane fragilitatis naturam, timens ne post eius decessum aliqua de suis bonis oriatur<br />

contencio, tale condidit testamentum. “Eligo sepulturam in cemeterio Sancti Laurentii iuxta<br />

Tridentum. Item lego et iudico laborerio ecclesie Sancti Petri de Tridento 20 solidos denariorum<br />

Veronensium parvorum. Item lego et iudico presbitero domino Henrico plebano ecclesie Sancti<br />

Petri 20 solidos denariorum pro missis celebrandis in remedio anime mee. Item sorori mee<br />

domine Benevenute relinquo 5 solidos; item Eliche de Lisignago solidos 25; Diamote de Mezo<br />

15 solidos; item domine uxori Galvagni de Mezo 20 solidos. Item iudico fratri Adriano<br />

de Sancto Francisco ordinis Fratrum Minorum de iuxta Tridentum 3 libras denariorum pro<br />

missis celebrandis; item fratri Iacobo de dicto ordine Sancti Francisci 40 solidos denariorum pro<br />

missis celebrandis. Item lego et iudico filio meo fratri Crescencio a Sarcha 100 libras”.<br />

Sequuntur bona mobilia que ipsa domina Malgarita legavit et iudicavit nepoti sue Boyate uxori<br />

Alldegerii cerdonis habitatoris Tridenti, inter que inveniuntur: 1 calzedrelum de ramo, 1<br />

lebetem parvum de cupro, tria foramina apium quorum unus nomine Mazachus de Gardulis<br />

tenet unum foramen, Toldus et Vrizius de dicto loco tenent allia duo foramina, 1 scrineum de<br />

nuce, 1 seclum, &c. Item legavit et iudicavit Cast(ro)no monaco ecclesie Sancti Petri de<br />

Tridento 5 solidos denariorum Veronsensium parvorum pro pulsacione campanarum. In<br />

omnibus aliis bonis mobilibus et immobilibus constituit suum heredem universalem dominum<br />

Albertum apotecarium filium quondam domini Brazalbeni de Tridento licet absentem.<br />

Membranaceo (mm. 602 x 132-139). Verso: 1324 testamentum privatum Tridenti (mano del secolo<br />

XVIII). Originale; (SN): Ego Bonaventura imperiali auctoritate notarius hiis interfui et rogatus scripsi.<br />

79. 1324 maggio 12, monastero dei Celestini di San Nicola di Plorzano (Bergamo).<br />

Anno Domini 1324, die 12 mensis maii, in monasterio Sancti Nicolai de Plorzano Pergamensis<br />

ordinis Sancti Petri confessoris, quod appellatur monasterium Cellestinorum; in publico et<br />

generali capitulo ipsius monasterii more solito congregato pro infrascriptis explicandis. Ibique<br />

religiosi viri frater Martinus de Leme(n)ne subprior dicti monasterii, tenens locum et vicem<br />

fratris Iacobi de Buclano prioris dicti monasterii et propter absentiam ipsius prioris et prior<br />

generalis dicti ordinis in partibus Lombardie, et frater Iohannes de Rezzio, et Bertoldus de<br />

Roxiate et Guilielmus de Proventia et Martinus dela Costa et Venturinus de Brexia et Iohannes<br />

de Brexia, omnes fratres dicti monasterii &c sicut capitulum ipsius monasterii, in quo capitulo<br />

non sunt alii fratres ipsius monasterii, constituerunt et fecerunt fratrem Cresentium de Frogeriis<br />

dicti ordinis et conventus actorem et procuratorem ad omnes causas et lites quas ipsum<br />

monasterium habet vel habere potest cum aliqua persona, comuni, colegio et universitate sub<br />

quocumque iudice &c quacumque causa et occasione, et specialiter de bonis et rebus, hereditate<br />

et successione domine Margarete quondam matris suprascripti fratris Crescentini (sic), cum<br />

expediat predicto monasterio et capitulo et fratribus predicta bona et res vendere pro ipso<br />

monasterio occasione construendi et edificandi domos sive monasterium Sancte Marie de<br />

Misericordia apud Sarcam diocesis Tridentine, et cum in hoc versetur utilitas ipsius loci, et ad<br />

petendum auctoritatem a venerabili patre domino episcopo ut cum auctoritate et consensu fiant<br />

dicte venditiones. Testes ibi fuerunt Valentinus quondam Petri de Palazago et Petrus quondam<br />

Enrici Calendi de Ronzeta, et Albertus domini Detesalvi de Rampinellis, omnes cives civitatis<br />

Pergami.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

53


Membranaceo (mm. 298-320 x 323). Verso: 1324 monasterium apud Sarcam Sancte Marie de<br />

Misericordia Celestinorum Tridentine diocesis (mano del secolo XVIII). Originale; (SN): Ego Girardus<br />

Bonaventure de Musso publicus imperiali auctoritate notarius Pergamensis predictis interfui et rogatus ad<br />

confir(mationem) me subscripsi. (SN): Ego Albertus Martini de Molonio publicus Pergamensis notarius<br />

rogatu et parabula suprascripti Girardi de Musso scripsi.<br />

80. 1324 maggio 30, monte di Fierozzo (Pergine).<br />

Anno 1324, indictione 7, die penultima maii, in monte Florozi de plebatu Perzini, prope domum<br />

de Pradestablo; presentibus Ruedele quondam Ropreti de Prixina, Colla ioculatore de Viarago,<br />

Ermanazio de Brazesio, et Marcho filio Stefani a fonte de Frasilongo, et aliis. Ibique nobilis<br />

dominus Eltelus quondam domini Altomi de Scenano iure locationis perpetue secundum<br />

pactiones infrascriptas investivit Gontium filium Odorici a dorso de Montagnaga de quodam<br />

manso posito in dicto monte Florozii subtus Pradestablum, apud mansum de Pradestablo ab uno<br />

latere ac de supra, apud Hendrigum de Frasilongo ab alio latere, apud Conzium Tornerium de<br />

subtus; cum quadam petia terre prative circa 12 operas ubi dicitur ale Porte de Florozo, apud<br />

Hendrigum de Montagnaga. Hoc videlicet modo: quod presens investitura locationis sit valitura<br />

hinc ad medium mensis februarii proxime venturi, et deinde usque ad tres annos proximos; et in<br />

dicto termino vel uno mense ante vel tribus mensibus post dictus conductor vel ab eo causam<br />

habens a dicto domino Eltelo vel ab eo causam habente petere debeat renovationem locationis<br />

predicte, deinde ad quinque annos et deinde perpetuo quolibet quinquennio dictus conductor<br />

debeat petere ut supra renovationem locationis &c. Et ipse conductor pro stipulatione promisit<br />

congruam domum secundum posse suum in dicto manso edificare et terram ipsius mansi<br />

fertilem reducere ad bladum et eam bene collere et laborare &c; et idem conductor promisit<br />

solvere pro fictu dicti mansi quolibet anno in festo sancti Michaëlis 3 libras denariorum<br />

Veronensium parvorum, et in festo Resurrectionis Domini nostri Iesu Christi unum capretum et<br />

30 ova galinarum, et decimam frugum et nutriminum dicti mansi suo loco et tempore.<br />

Membranaceo (mm. 353 x 210), con due cuciture. Verso: carta domini Elteli de locatione facta Contio de<br />

Montagnaga (mano del recto); von Florotz am der Prestabol 1324 (mano del secolo XIV tardo o XV);<br />

Pergini (mano del secolo XVIIII o XIX). Originale; (SN): Ego Francischus de Ivano Romani imperii<br />

notarius interfui et rogatus scripsi.<br />

81. 1324 giugno 11, Trento.<br />

Anno 1324, indictione 7, die lune 11 iunii, Tridenti, in castro Boni Consilii; presentibus<br />

discretis viris dominis Ottobello de Campo Tridentino canonico cathedralis ecclesie Tridentine,<br />

Antonio de Leudro iuris perito, presbitero Ugone capellano domini fratris Conradi de Urzestal,<br />

presbitero Bartholomeo de Flemis vicario plebis de Nova, Francisco quondam Bonaventure de<br />

Abrianis de Tridento, testibus. Ibique dominus Albertus ypothecarius filius quondam domini<br />

Brazalbeni de Tridento, heres ex testamento quondam domine Malgarete textricis olim filie<br />

quondam ser Otolini dela Pilizara de Tridento, et frater Crescencius eius filius de Sancta Maria a<br />

Sarcha ordinis Sancti Petri confessoris, qui appellatur Celestinorum, ut legatarius et heres in 100<br />

libris Veronensium constitutus a dicta domina Malgareta eius matre ut apparet in testamento<br />

scripto sub signo et nomine Bonaventure imperiali auctoritate notarii, presente fratre Iohanne de<br />

Mediolano priore Sancte Marie a Sarcha, &c, nec non ipse frater Crescencius de Frogeriis ut<br />

sindicus fratris Martini de Lemone subprioris monasterii Sancti Nicolay de Plorzano diocesis<br />

Pergamensis dicti ordinis ut de dicto sindicatu &c, et Franciscus domini Bonolini de Bellenzanis<br />

de Tridento ut dominus directi dominii infrascripte domus, de qua domo eidem solvebatur fictus<br />

seu census perpetuus omni anno in kallendis marcii quinque librarum veronensium parvorum per<br />

ipsam quondam dominam Malgaretam, omnes isti scilicet dictus dominus Albertus heres et<br />

frater Crescencius nomine quo supra et ratione utilis dominii, et ipse Franciscus de dicto affictu<br />

et censu cum directo dominio et proprietate dicte domus, dederunt et vendiderunt iure proprio<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

54


everendo viro domino fratri Conrado de Urzestal recipienti nomine et vice episcopi et<br />

episcopatus et ecclesie Tridentine unam domum cum muris, canipa et lignamine edifficatam et<br />

copertam, et unum ortum post ipsam domum, positam et iacentem in civitate Tridenti in<br />

quarterio seu contrata Sancti Martini, apud plateam castri Boni Consilii; et hoc pro pretio 180<br />

librarum denariorum Veronensium parvorum, de quibus ipse frater Crescencius recepit 100<br />

libras nomine legati, dictus dominus Albertus heres recepit 20 libras. et dictus dominus<br />

Franciscus recepit 60 libras pro dictis censu et directo dominio dicte domus.<br />

Item millesimo, die, mense et testibus suprascriptis, in suprascriptis domo et orto, dictus<br />

dominus frater Conradus de Urzestal nomine quo supra intravit tenutam et corporalem<br />

possessionem dictarum rerum eidem venditarum, eundo et redeundo per ipsam domum et ortum<br />

et hostia dicte domus aperiendo &c.<br />

Membranaceo (mm. 602 x 266). Verso: 1324 monasterium Sancte Marie apud Sarcam (mano del secolo<br />

XVIII). Originale; (SN): Ego Ottobonus natus domini Millancii de Millanciis de Bononia iuris utriusque<br />

periti, imperiali auctoritate notarius, interfui et scripsi. (SN): Ego Bonaventura imperiali auctoritate<br />

notarius me subscripsi.<br />

82. 1328 marzo 13, Civezzano (Trento).<br />

Anno 1328, die 13 mensis martii, Civezani, ubi dicitur ad Dossum, in domo infrascripti<br />

locatoris; presentibus ser Moza notario de Mazanigo, Francisco notario de Costa, Bonomo de<br />

Tresila de plebatu Pinedi, et Nicolao Ausela de Garzano. Ibique nobilis vir dominus Eltele de<br />

Senano nomine locationis et conductionis in perpetuum investivit Ancium quondam Iacopi de<br />

Mazanigo de plebatu Civezani de una petia terre prative et buschive posita in pertinentiis<br />

Fornacis in loco ubi dicitur Pramaior, cui coherent de subtus Tridentinus habitator Albiani, de<br />

supra Macaranus de Albiano, et ab uno capite Odoricus quondam ser Iohannis de Casalino, et<br />

apud heredes quondam Beleboni de Lasesio; ad fictum omni anno in festo sancti Michaëlis<br />

perpetualiter solvendum 2 stariorum siliginis, ad mensuram Tridenti.<br />

Membranaceo (mm. 315 x 138-143). Verso: locatio Ancii quondam Iacopi de Mazanigo solvendo 2 staria<br />

siliginis (mano del recto); altra nota di contenuto, in tedesco (mano del secolo XIV tardo o XV).<br />

Originale; (SN): Ego Petrus domini Rofini comitis de Mediolano notarius scripsi.<br />

83. 1328 luglio 26, Bolzano.<br />

Anno 1328, die 26 mensis iulii, in burgo Bozani, in domo habitationis Toldonis de Ganzen<br />

habitatoris Bozani; presentibus discreto viro domino Werzelone clerico rectore capelle Sancti<br />

Blasii in castro Furmiani, nobilibus viris Alberto et Hilprando filiis quondam domini Stephani<br />

de dicto castro, atque Toldone suprascripto, Henrico dicto Poczan de Epiano, testibus. Ibique<br />

venerabilis et religiosus vir dominus frater Conradus de Urzerstal ordinis Cisterciensis, vicarius<br />

generalis episcopi Tridentini et eius vices gerens, habens mandatum et auctoritate locationes<br />

faciendi prout apparet in publico instrumento, nomine locationis et conductionis in perpetuum<br />

investivit Ulricum quondam Chunradi dicti Pirpraunerii de plebe Epiani de uno molendino sive<br />

de una mola sita in dicta plebe in Valcenago, et de quadam decima spectante ad dictum<br />

molendinum, cum aquis et aqueductibus spectantibus ad dictum molendinum; ad fictum 27<br />

stariorum bone avene ad mensuram Bozani solvendum omni anno perpetualiter inter festum<br />

sancti Michaëlis et festum sancti Martini, quandocumque ipsi conductori expedierit inter ipsa<br />

festa, conducendo ipsum censum ad canipam dicti domini episcopi in Bozanum.<br />

Membranaceo (mm. 376 x 215-225). Verso: carta locationis Ulrici dicti Pirpraunerii de Epiano,<br />

solvendo .xxvii. staria (mano del recto). Originale; (SN): Ego Stephanus imperiali auctoritate notarius<br />

scripsi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

55


84. 1326 dicembre 7, Trento.<br />

Anno Domini 1326, indictione 9, die 7 mensis decembris, Tridenti, in castro episcopali Boni<br />

Consilii; presentibus discretis viris dominis Nicolao priore hospitalis Sancti Martini in civitate<br />

Tridenti, Iuliano de Cadubrio canonico iuris perito, in spiritualibus vicario infrascripti domini<br />

episcopi Tridentini, Henrico dicto magistro Agnelo canonico Tridentino, Ruodolfo sacerdote<br />

canonico in ecclesia seu monasterio Sancte Marie de Augea prope Bozanum, Bonaventura de<br />

Gardellis cive Tridentino, fratre Hermano ordinis Cisterciensis, Stephano scolari testibus, et<br />

aliis. Ibique reverendus et religiosus vir frater Conradus de Urcenstal ordinis Cisterciensis, vices<br />

gerens et generalis vicarius et procurator venerabilis in Christo patris et domini domini fratris<br />

Henrici episcopi Tridentini, nomine ipsius episcopi et episcopatus, nomine locationis in<br />

perpetuum investivit reverendum virum dominum Bertholdum prepositum ecclesie et monasterii<br />

de Augea procuratorio nomine domini Gozalchi filii quondam domini Bertoldi Mayescerii de<br />

Sygenano plebatus Hune Tridentine diocesis de infrascriptis bonis, domibus, mansis, curiis,<br />

possessionibus, affictibus &c primo expresse et nominatim: de una turre posita in plebatu Hune<br />

in loco ubi dicitur Sigenan in diocesi Tridentina, cum muris, edificiis et lignaminibus, et cum<br />

aliis domibus et curiis iuxta ipsam turim, terris aratoriis, prativis, buschivis seu nemoribus<br />

eidem turi seu domui adherentibus, quibus turi, domibus et possessionibus coheret ab una parte<br />

rivus dictus Rivolon, a superiori parte comunitas, ab alia parte curia dicta Pangart. Item de una<br />

curia seu manso dicto in der Laim, quam colit Albero; item de uno manso dicto in Tale; item<br />

duas partes curie dicte Rustici de Oberpozem; item de curia de Prayresguisce; item de curia<br />

dicta Guisserii; item de curia ad Obergebol; item de curia Chunigine dicta posita apud rippam in<br />

Guangen; item de curia an der Suverz; item de curia de Lapide cum dosso, cui coheret<br />

Talaverna et rivus Demerspach; item de curia que dicitur Pascelorii; item de media curia que<br />

dicitur Chonradi de Larenztal; item de curia dicta Conalerii de Plathen montis Rithene; item de<br />

affictibus et censibus positis super domibus, curiis, terris et possessionibus positis in pertinentiis<br />

plebatus Hune. Pro quibus omnibus dictus conductor solvere tenetur annuatim nomine ficti 30<br />

libras denariorum bone monete usualis in Marano in festo sancti Andree apostoli, 5 modia<br />

frumenti, 5 modia siliginis ad mensuram Bozani in festo sancti Martini, 6 scapulas porcinas<br />

bonas et idoneas in dicto festo sancti Martini, 5 edes et 80 ova in festo Pascatis seu<br />

Resurrectionis domini nostri Iesu Christi; et unam urnam vini ad mensuram Bozani de una curia<br />

posita et iacente in pertinentiis plebatus Hune ubi dicitur Hoverchovale alias eidem domino<br />

Gozalcho conductori locata pro una urna cum dimidio ficti, deffalcando mediam urnam de ipso<br />

affictu in vindemia &c, cum clausulis et pactis &c.<br />

Membranaceo (mm. 781 x 477-480). Verso: locacio illorum de Sigenano de Ritena (?) pro .xxx. libris<br />

ficti et .x. modiis bladi &c. (mano del secolo XIV); 1328. erbrecht Trient pro G(ozalcho) Mayenscher<br />

(mano del secolo XVI). (SN): Ego Azo de Campo qui dicor Tuynus imperiali auctoritate notarius &c<br />

omnibus et singulis suprascriptis interfui &c et publice scripsi. (SN): Chonradus de Ritina imperiali<br />

auctoritate notarius omnibus et singulis suprascriptis cum suprascripto Azone notario interfui &c me<br />

subscripsi et meum signum apposui.<br />

Documento in copia autentica 1328 settembre 28, Trento: Anno Domini 1328, die lune 12 septembris,<br />

Tridenti, in domo habitationis infrascripti Iuliani vicarii; presentibus Blasio notario dicto a Fero de<br />

Tridento, Andrea notario ser Danielis de Zivedao, et Zenarino cerdone habitatoribus Tridenti, et aliis<br />

testibus. Ibique reverendus vir dominus Zulianus de Cadubrio canonicus iuris peritus, in spiritualibus<br />

vicarius venerabilis patris domini fratris Henrici Dei et apostolice sedis gratia episcopi Tridentini, michi<br />

Henrico notario infrascripto auctoritatem et licenciam infrascriptorum trium instrumentorum sub uno<br />

signo scriptorum (sic) exemplandi et autentico sumendi ac in formam publicam reducendi contullit atque<br />

dedit, quorum instrumentorum tenor infra sequitur et est talis &c; (SN): Henricus quondam domini<br />

Henrici notarii de Viarago, imperiali auctoritate notarius suprascripta tria instrumenta de licentia ut supra<br />

exemplavi et me subscripsi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

56


85. 1330 giugno 27, Castel Pergine.<br />

Anno Domini 1330, indictione 13, die 27 intrante iunio, in castro Perzini; presentibus Odorico<br />

dicto dicto Pancaldo de burgo Perzini, Gerardo quondam Mazole de eodem loco, Conrado dicto<br />

Paiero habitatore dicti loci, Wardolfo de Vignola testibus, et aliis. Cristanus quondam Tanperii<br />

de Montagnaga per se et suos heredes, pro 170 libris denariorum Veronensium parvorum sibi<br />

datas, solutas et numeratas (sic) ab Hendrigo filio quondam Ancii dela Warda plebatus Perzini,<br />

rimisit et refutavit in manibus domini Elteli quondam domini Althomi de Scenano omne suum<br />

ius, utile dominium et melioramentum, omnesque suas rationes et actiones, quod et quas ipse<br />

Cristanus habebat in tercia parte et in duabus partibus alterius tercie partis unius manssi positi in<br />

Montagnaga plebatus Pinedi, quibus tercie partis et duabus partibus alterius tercie partis dicti<br />

manssi coherent: ab una parte Wilielmus quondam Wite de Montagnaga, ab alia parte pars<br />

manssi olim recta per Menegum et hodie locata dicto Cristano, a tercio latere via comunis et<br />

Bertholdus Maier, et a quarto latere manssus qui regitur per Saladinum et heredes quondam<br />

Moronchi eius fratris de Bedolo. De qua tercia parte et duabus partibus alterius tercie partis<br />

manssi predicti, ipse dominus Heltelus investivit dictum Hendrigum dela Warda et suos<br />

heredes; et pro ficto dictarum rerum locatarum dare, solvere et presentare promisit dictus<br />

conductor eidem locatori vel alii ab eo causam habenti, Perzini vel Tridenti aut Pinedi, ubi ipse<br />

locator voluerit ordinare, quolibet anno in festo sancti Michaëlis 10 grossos a .xx. , 1<br />

starium et duas partes ex tribus alterius starii frumenti, 2 staria siliginis, 1 starium et duas partes<br />

ex tribus alterius starii milei, 1 starium et duas partes ex tribus alterius starii panigi, ad<br />

mensuram Tridentinam, bone, siche et munde blave, et in festo sancti Stephani de Nativitate<br />

Domini nostri Iesu Christi terciam partem et duas partes ex tribus alterius tercie partis unius<br />

spale porcine et 12 denarios parvos, et in festo Resurectionis Domini terciam partem et duas<br />

partes ex tribus alterius tercie partis 1 capreti, 30 ovorum (sic) galine.<br />

Membranaceo (mm. 522 x 157-169). Verso: carta domini Helteli contra Hendrigum quondam Ancii dela<br />

Warda de refutatione et locatione tercie partis et duarum partium alterius tercie partis .i. manssi (mano<br />

del recto); altre due note di contenuto (una di mano coeva alla precedente, l’altra attribuibile al secolo<br />

XV), di non facile decifrazione; Trienddt Percini (mano del secolo XVIII). Originale; (SN): Ego<br />

Franciscus de Ivano Romani imperii notarius predictis interfui et ea rogatus scripsi.<br />

86. 1332 dicembre 6, Pergine.<br />

Anno 1332, indictione 15, die 6 decembris, in burgo Perzini, ante domum domini Rampreti;<br />

presentibus domino Aldrigeto quondam domini Iacobi de Vigalzano, ser Redusio quondam<br />

domini Abriani quondam ser Dolzani de burgo Perzini, testibus. Boninsigna quondam Riche de<br />

burgo Perzini, pro 24 denariis Veronensium parvorum(*) q(ua)s habuit a Nicolao quondam<br />

Bertholdi monachi de Sancta Margareta, refutavit in manibus nobilis viri domini Elteli quondam<br />

domini Altomi de Scenano omnia iura quæ habebat in una petia terre prative et arative posita in<br />

pertinentiis Perzini loco dicto ad Fossata, apud Redusium a latere versus mane, apud comune<br />

versus sero et apud Iohannem quondam domine Lendenarie de dicto burgo de subtus versus<br />

sero; et dominus Eltelus iure locationis perpetue, secundum usum et consuetudinem locationum<br />

domorum merchati investivit dictum Nicolaum quondam Bertoldi de dicta petia<br />

terre, ad fictum solvendum perpetualiter omni anno in festo sancti Michaëlis 2 stariorum<br />

siliginis, ad mensuram Perzini.<br />

Membranaceo (mm. 301 x 200). Verso: carta domini Elteli contra Nicolaum quondam monachi de Sancta<br />

Margareta, .i. fictum .ii. stariorum siliginis (mano del recto); auz dem bangen (?) (mano gotica del secolo<br />

XIV tardo o XV); N. Munich (mano del secolo XVI). Originale; (SN): Ego Franciscus de Yvano Romani<br />

imperii notarius predictis interfui et ea rogatus scripsi.<br />

(*) Così nel testo originale; tuttavia, se teniamo presenti i valori di rapporto tra ammontare del canone di<br />

affitto annuo e valore del prezzo di compravendita di beni immobili in genere, desunti da diversi<br />

documenti riferiti a questo ambito cronologico e di luogo, l’esiguità della cifra del prezzo di vendita<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

57


dell’utile dominio (24 denari veronesi piccoli) citato in questo contratto suggerisce di correggere questo<br />

valore in 24 di denari veronesi piccoli.<br />

87. 1334 agosto 12, Fursil di Livinallongo (Belluno).<br />

Anno 1334, indictione 2, die 12 augusti, in Froxilo in loco vocato Palua; presentibus Ventura de<br />

Colo Sancte Lucie, Martinato de Colo, Mugardo quondam Suciani dicti loci, Sorgno quondam<br />

ser Marchadenti dicti loci, et aliis. Martinus de Colo Sancte Lucie quondam ser Finaschi pro<br />

data et vendicione ei facta a domino Guadagnino de Avoschano de uno manso iacente in Froxilo<br />

in loco vocato Palua de Subtus, recto per Margaritam dicti loci, ita ut in carta venditionis per me<br />

Bechucium notarium continetur, intravit tenutam et possessionem de dicto manso, accipiendo<br />

hostium domus dicti mansi in manu, ter claudendo et aperiendo dictum hostium, et terram dicti<br />

mansi in manibus accipiendo et cum pedibus calcando, in eo volens per hoc suprascriptam<br />

corporalem et quietam sibi aquirere possessionem de dicto manso et eiusdem iuribus ad dictum<br />

mansum integre pertinentibus tam in monte quam im plano.<br />

Membranaceo (mm. 160 x 184). Verso: num. 3 ad Lett. B. Originale; (SN): Ego Bechucius de Biceris<br />

quondam domini Antonii de Bicho civis Bellunensis ex imperiali auctoritate notarius hiis interfui et<br />

rogatus scripsi.<br />

88. 1334 settembre 11, Trento.<br />

Anno 1334, indictione 2, die 11 mensis septembris, Tridenti, in capitulo ecclesie Tridentine.<br />

Henricus de Rallo decanus, Gerardo de Surburgh archidiaconus, Ubertus de Parma canonicus,<br />

Fulcerius de Conegliano, Iohannes de Brixia, Dinus de Bononia, Alexander de Leudro,<br />

Franciscus de Clesio Otto et Guilielmo de Brixia, omnes isti canonici Tridentini, more solito ad<br />

sonum campane ad capitulum congregati, approbantibus et ratificantibus omnia infrascipta<br />

dominis Nicolao de Mixina scolastico, Iohanne de Castris, Ottobello de CampoTridentino<br />

Laurentio de Brixia concanonicis qui aliis prepediti negotiis ad ea una nobiscum in dicto<br />

capitulo non potuerunt comode interesse, approbarunt et ratificarunt infrascriptam ordinationem,<br />

ac se et capitulum ecclesie Tridentine obligaverunt ad perpetuam observanciam et executionem<br />

ipsius ordinationis, tenor cuius talis breviter sequitur.<br />

Nos Henricus Dei gratia Bohemie et Polonie rex, Karinthie dux, Tyrolis et Goricie comes,<br />

ecclesiarum Aquilegiensis, Tridentine et Brixinensis advocatus, tenore presentium<br />

recognoscimus profitentes quod quia inter cuncta humane nature comoda nihil memoria dignius<br />

reperitur memorari novissime silicet diem mortis qui preteriri non potest, pre omnibus<br />

astringim(ur) et tenem(ur) ipsumque aliquibus saltem misericordie operibus prevenire, ne de hoc<br />

nequam seculo decedentes in via escilii cibo et potu spirituali egentes omnino deficere non<br />

contingat, de conscilio ministerialium ac fidelium nostrorum, quamdiu sumus nostri corporis<br />

hilares atque sani, redditus caratarum duodecim vini nostri in Tramenna in loco Capelle apud<br />

heredes quondam Petri de Entiklerio, in loco dicto auf dem Puhel; vini carratas 4, apud heredes<br />

quondam Ulrici in der Reyn vini urnas 10; apud Conradum an der Platen vini urnas tres, apud<br />

heredes Iacomine vini urnam 1, apud heredes quondam Chunradi dicti Chircher in Churtaetsch<br />

vini urnam 1; vero extimo pro Veronensibus marchis 25 bone monete extimatarum, ob nostram<br />

et nostrorum progenitorum et heredum perpetuam salutem, pro nobis ac heredibus et posteris<br />

donatione irrevocabili donamus, legamus, ordinamus et forma validiori qua solet testari<br />

testamus honorabilibus dominis canonicis et capitulo cathedralis ecclesie Sancti Vigilii in<br />

Tridento sincere nobis dilectis: sic quod deinceps supradicti nostri censiti dictis dominis<br />

canonicis, quemadmodum nobis hucusque fecerunt, servire debeant pariter et obedire. Nam pro<br />

eo, ut nostra speciali devotione refulgiat memoria, dictum capitulum Tridenti ac canonici ibidem<br />

nunc pro se ac suis posteris predictos redditus recipientes, tenebuntur perpetuo ad infrascripta:<br />

primo promiserunt et tenentur in choro Tridentino in altari publico singulis diebus perpetualiter<br />

ad honorem beati Vigilii missam in aurora priorem misse publice cum nota solempniter<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

58


celebrare, sic quod ad minus sibi sint quator ministrantes, ad quam missam sic peragendam in<br />

officianti et presentibus eandem missam cantantibus ordinamus singulis annis marcas<br />

veronenses 12 solvendas; cum residuis redditibus, videlicet marchis 13, domini canonici<br />

promiserunt et tenentur diem anniversarii nostri in sero cum placebo et vigiliis et in mane cum<br />

24 missis syndone decenti strato super pavimento cum 4 candelis valoris 6 librarum<br />

Veronensium secundo intrante maii solemniter celebrare, ut patet in prescriptis. Primo dicte<br />

candele pro dicta nostra missa in elevatione dominici corporis et sanguinis pro illuminatione<br />

plebis Ysr(ae)l illuminari debent. Insuper de predictis marchis tresdecim redditibus deputamus<br />

et ordinamus die quo anniversarius noster celebrabitur Veronenses libras quadraginta sepedictis<br />

dominis canonicis presentibus, vicariis, presbiteris si qui fuerint, scolaribus et custodibus, iuxta<br />

consuetudinem in dicto choro Tridentino hactenus observatam distribuendas. De residuis vero<br />

novem marchis supradictarum 13 marcharum iidem domini canonici Tridentini promiserunt et<br />

tenentur pauperibus, die quo anniversarius noster celebratur, iuxta consuetudinem civitatis<br />

Tridenti hactenus observatam, in domo comitum Tyrolensium Tridenti elemosinam, videlicet<br />

cuilibet homini supervenienti panem triticeum et de caseo, ut decens est, publice distribuere et<br />

administrare &c.<br />

Insuper statuimus et ordinamus ut predicti redditus vigintiquinque marcarum, tempore si quo<br />

sepedicti domini canonici, quod absit, in premissis aut aliquo premissorum negligentes<br />

reperirentur, pleno iure sine aliqua contradictione eorum, ad hospitale Sancte Crucis et ad<br />

hospitale Sancti Martini in Tridento devolventur et perpetuo pauperibus administrentur &c.<br />

Membranaceo (mm. 510 x 499). (SP): sigillo pendente del Capitolo del duomo di Trento, in buono stato<br />

di conservazione. Originale.<br />

89. 1336 giugno 11, Pergine.<br />

Anno 1336, indictione 4, die 11 intrante iunio, in burgo Perzini, sub porticu domus habitationis<br />

Osbete dicte Felexerie; presentibus Bono a Sale de dicto burgo Perzini, Federico sartore<br />

quondam Avancii de summo dicti burgi, Bono notario de dicto burgo et Federico dicto<br />

Wasturela de eodem loco, et aliis. Cum reditus et directum dominium unius mansi de Frasilongo<br />

post primam locationem ad plurimorum manus pervenerit et nunc medietas reditus et dominii<br />

directi pro indiviso cum heredibus quondam nobilis domini Nicolai quondam Ieremie de<br />

Castronovo, iure dotis uxoris sue domine Luchesie filie quondam domini Bonensegne de<br />

Brentonego, pervenerit ad dominum Eltelum quondam domini Altomi de Scenano ex iure sibi<br />

cesso a quondam domino Riprando filio quondam domini Xicherii de Arso &c, dominus<br />

Rampretus filius dicti domini Elteli vice et nomine dicti patris sui, iure locationis perpetue<br />

secundum usum et consuetudinem locationum domorum merchati Tridenti, investivit Iacopum<br />

quondam Odorici a platea de Frasilongo de medietate unius manssi pro indiviso cum dictis<br />

heredibus quondam domini Nicolai iacentis in pertinentiis dicti loci Frasilongi: cui coheret a<br />

tribus partibus via comunis et campus olim Menegaçii et a quarta parte manssus Thomasii<br />

quondam Hendrigii Curti et rivus; item de medietate unius pecie terre prative circa .xii. operas,<br />

iacentis in monte Fedaroli: de subtus tenet Cobele a sega et de supra est comune, versus<br />

Floroçum tenent filii Hengenexe a fago, et versus Rovredam terra manssi heredum<br />

quondam ser Federici de Frasilongo. Et conductor promisit solvere dicto domino locatori<br />

quolibet anno in festo sancti Martini medietatem 40 solidorum denariorum Veronensium<br />

parvorum pro ficto et medietatem 5 solidorum parvorum pro amexere.<br />

Membranaceo (mm. 409 x 202-211). Verso: carta domini Elteli contra Iacopum a Platea de Frasilongo<br />

de medietate .i. ficti .xlv. solidorum (mano del recto); Iacopus quondam Odorici a Plathea de Fraxilongo<br />

de medietate unius mansi, medietate .xl. solidorum, [...] et quinque solidorum [...] quondam domino<br />

Rampreto (mano del secolo XIV tardo o XV); auz Gerewt (mano del secolo XIV tardo o XV); privat<br />

lehen (mano del secolo XVIII tardo o XIX). Originale; (SN): Ego Franciscus de Yvano Romanii imperii<br />

notarius predictis interfui et ea rogatus scripsi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

59


90. 1336 giugno 30, Pergine.<br />

Anno 1336, indictione 4, die ultimo iunii, in burgo Perzini, ante domum infrascripti domini<br />

Rampreti; presentibus Wilielmo quondam Henrici dela Costa, Nicolao dicto Mozo de Pontara<br />

de burgo Perçini et Raynerio dicto Naselo de dicto burgo, et aliis. Dominus Rampretus filius<br />

nobilis viri domini Elteli de Scenano, vice et nomine dicti patris sui, iure locationis perpetue et<br />

secundum pacta infrascripta investivit Odoricum dictum Huele fratrem Xicherii de Floroço de<br />

uno mansso posito in monte Floroçi in contrata Dosalti: apud mansum rectum per Iacobum de<br />

Folgarida ab una parte, apud mansum qui olim regebatur per Xicherium et nunc regitur per<br />

Marchum quondam Odorici et Contium quondam Hendrigi ab alia parte, apud rivum de Dosalto<br />

de subtus, et apud mansum rectum per Brentelarium de supra; item de uno prato posito in dicto<br />

monte in loco qui dicitur ad Caxariam de Pao, quod est circha .xxiiii. operas segatarias; et<br />

videlicet modo et pacto expresso quod presens investitura locationis sit valitura hinc ad medium<br />

mensis augusti proxime venturi, et deinde usque ad .xiii. annos proximos, et dicto termino vel<br />

uno mensse ante vel tribus menssibus post dictus conductor vel ab eo causam habentes<br />

renovationem dicte locationis a dicto domino Eltelo vel ab eo causam habente petere debeat;<br />

deinde usque ad .xviiii. annos proximos, et deinde quolibet .xviiii. anno modo et terminis ut<br />

supra dictum est ipse conductor petere teneatur renovationem locationis. Et pro ficto dictarum<br />

rerum locatarum dare et solvere promisit dictus conductor eidem locatori quolibet anno in festo<br />

sancti Martini 300 caseos bonos et bene saxonatos pro unoquoque valentes 18 p(arvos), et in<br />

festo Resurrectionis Domini nostri unum capretum et 30 ova galine, et suo loco et tempore<br />

decimam dicti mansi.<br />

Membranaceo (mm. 212 x 174). Verso: carta domini Elteli .i. ficti .ccc. caseorum et .i. capreti et .xxx.<br />

ovorum contra Huele a prato fratrem Xicherii (mano del recto). Originale; (SN): Ego Franciscus de<br />

Yvano Romanii imperii notarius predictis interfui et ea rogatus scripsi.<br />

91. 1338 gennaio 5, Tuenno (Valle di Non).<br />

Anno 1338, indictione 6, die 5 mensis ianuarii, in villa de Tuyeno plebis de Tassullo, in via<br />

publica ante et iuxta domum et clessuram Wolchemarii quondam ser Alepassi de Tuyeno;<br />

presentibus nobilibus viris dominis Philippo de Clesso iudice et Otone eius fratre, Sicherio<br />

notario de castro Clessii, Atoldino de Clessio notario, Adelpreto et Guilielmo fratribus de<br />

Montebello episcopatus Feltrensis, Geremia de Vigullo de prope Vattarum, Philidussio de<br />

Castronovo vallis Lagari et Francischino de P(or)tolla Vicentine diocesis, et aliis. Ibique nobilis<br />

vir dominus Simonus de castro Toni quondam domini Belvesini pro se et alliis nobilibus viris et<br />

consortibus de dicto castro de Tono seu Novessino, Bertoldus de Sancto Ippolito plebis de<br />

Clessio quondam domini Federici pro se et omnibus aliis nobilibus et consortibus de predicto<br />

castro de Sancto Ippolito, nec non Federicus de castro dicte ville de Tuyeno pro se et omnibus<br />

aliis nobilibus viris de predicto castro Tuyeni et consortibus in ipso castro Tuyeni, cum ipsi<br />

omnes nobiles viri de ipsis castris Toni, Sancti Ippoliti et Tuyeni, ut asserebant ibidem ipsi<br />

domini Simonus, Bertoldus et Federicus, hucusque forent et fuissent inimici vel saltem non boni<br />

amici cum viris nobilibus dominis Guilielmo et Oluradino de castro de Nano prefate plebis de<br />

Tassullo, amodo amici esse volunt et esse proponunt cum ipsis dominis Guilielmo et Oluradino<br />

vel saltem ipsos non offendere nec damnum de rebus vel personis ulterius dare, ut ipsa<br />

inimicitia non accrescat, sed potius diminuatur, dicentes etiam asserentes et profitentes ipsi<br />

domini Simonus, Bertoldus et Federicus quod ipsi domini Guilielmus et Oluradinus ut asseritur<br />

et dicitur esse vollunt et esse intendunt amici ipsorum dominorum de Tono, Sancto Ippolito et<br />

Tuyeno, &c.<br />

Item die 5 ianuarii, in dosso castri de Nano, ante dictum castrum iuxta torcular ipsorum<br />

dominorum de Nano; presentibus nobilibus viris Philippo iudice de Clessio, Ottone eius fratre,<br />

Adelpreto de Montebello, Geremia de Vigollo, Simone de Clessio fratre domini Philippi iudicis<br />

et Cristofallo de Enno quondam domini Oluradini. Partes suprascripte ratificaverunt &c,<br />

promittetentes ad invicem se ratum et gratum habere et firmiter observare pactum amicitie &c.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

60


Membranaceo (mm. 598 x 170-174). Verso: vehd auf Nons 1338 (mano del secolo XVI), e altra nota di<br />

contenuto poco leggibile (mano del secolo XIV o XV). Originale; (SN): Sicherius de Tuyeno sacri palatii<br />

notarius.<br />

92. 1339 giugno 4, Trento.<br />

Anno 1339, indictione 7, die quarta mensis iunii, Tridenti, in episcopali castro Boniconsilii;<br />

presentibus nobili viro Petro de Landesperg, Ullino Fuchs de Eppiano et Martino de<br />

Greiffenstein testibus. Ibique reverendus dominus in Christo pater dominus Nicolaus episcopus<br />

Tridentinus, dux, marchio atque comes, pro se et successoribus suis et ecclesia Tridentina, cum<br />

una carta quam in maninus tenebat investivit nobilem militem dominum Petrum quondam<br />

domini Ancii de Schenano Tridentine diocesis, flexis genibus devote petentem et recipientem<br />

pro se et fratre suo domino Engelindro et descendentibus, de omnibus eorum feudis antiquis et<br />

rectis que tenebant et tenent ab ab ecclesia Tridentina; et iuravit fidelitatem.<br />

Membranaceo (mm. 174 x 205). (SP): sigillo minore vescovile appeso (diametro mm. 30), in ceralacca<br />

rossa. Verso: carta domini Petri de Schenano (mano del recto); lib.6 f.799 l(ädl) 132 (mano del secolo<br />

XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372). Originale; (SN): Henricus de<br />

Landesperch imperiali auctoritate notarius et prefati domini episcopi scriba scripsi.<br />

93. 1339 ottobre 24, Trento.<br />

Anno Domini 1339, indictione 7, die 24 octobris, Tridenti, in maiori ecclesia Tridentina;<br />

presentibus discretis viris presbiteris Federico de Tayo, Iohannino Bontempi capellanis et<br />

Gerardino de Burgonovo vicemansionario in dicta Tridentina ecclesia, et aliis testibus. Cum<br />

quedam domus cum muro et lignamine edificata, curte et ortello, iacens in civitate Tridenti in<br />

contrata Portelle, cui coaderet ab utraque parte via comunis publica, ab alio latere furnus<br />

infrascripti domini Rampreti, et ab alio , fit occasione ficti retenti per triennium et ultra<br />

dominis canonicis Tridentinis de colonello Epiani non solutis ad dictos canonicos sit devoluta,<br />

que domus conducebatur per quondam Iacopum quondam domini Delayti de Novarna<br />

habitatorem et civem Tridentinum, solvendo dicto capitulo omni anno 50 solidos denariorum<br />

Veronensium parvorum pro ficto perpetuali in kalendis marcii, honorabilis vir dominus<br />

Franciscus de Placentia canonicus Tridentinus de colonello Epiani per se et successores,<br />

presentibus ibidem dominis Henrico de Rallo decano, Gerardo de Surburg archidiacono,<br />

Bartholomeo de Vallesella, Frederico de Mantua, Ottobello de CampoTridentino, Fulcerio de<br />

Coneliano, Guilielmo, Iohanne et Laurentio de Brixia, Petro de Rallo, Rolandino de Parma,<br />

Iacobo de Tayo et Dominico de Cadubrio canonicis Tridentinis expresse consentientibus,<br />

investivit nobilem virum dominum Rampretum, natum nobilis viri domini Orthelle de Scennano<br />

habitatorem et civem de Tridento, de suprascripta domo solvendo dictum fictum.<br />

Membranaceo (mm. 307 x 301-298). Verso: erbrecht Capitl Trient pro Rampreten de Scenano, 1339<br />

(mano del secolo XVI). Originale; (SN): Albertus quondam Martini de Floriis civis Mantuanus publicus<br />

imperiali auctoritate notarius scripsi.<br />

94. 1340 settembre 25, Trento.<br />

Anno 1340, indictione 8, die 25 septembris, Tridenti, in episcopali castro Boniconsilii;<br />

presentibus honorabìlibus viris dominis Dietrico plebano de Hall canonico Tridentino, Rimanno<br />

de Parma iurisperito, et domino Altomo de Boymont milite, testibus. Ibique venerabilis in<br />

Christo pater dominus Nicolaus episcopus Tridentinus investivit nobilem virum dominum<br />

Chunradum de Scenano militem, flexis genibus devote petentem pro se et domino fratre<br />

Rampreto, de omnibus eorum feudis antiquis et rectis que quondam predecessores eorum<br />

tenuerunt &c, et iuravit fidelitatem.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

61


Membranaceo (mm. 170 x 204). (SP): sigillo pendente come al n° 92. Originale; (SN): Henricus de<br />

Landesperch imperiali auctoritate notarius.<br />

95. 1340 dicembre 31, Trento.<br />

Anno Domini 1340, indictione 8, die 31 decembris, Tridenti, sub porticu habitationis infrascripti<br />

locatoris; presentibus nobili viro domino Blasio dicto Fogna quondam domini Michaëlis de<br />

Castronovo, domino Ieremia Michaëlis quondam domini Aprovini de eodem loco, Abriano de<br />

Ravina habitatore Tridenti, Marchaselli quondam Federici de Ausugo, Techino sartore nato<br />

Sacheti de Anaunia habitatore Tridenti, et aliis. Ibique nobilis vir dominus Rampretus natus<br />

nobilis viri domini Heltelle de Senano investivit nomine locationis et conductionis in perpetuum<br />

Delaitum fabrum quondam Pasii de Pedersano vallis Lagarine habitatorem Tridenti de una<br />

domo muris et lignamine edificata, posita in civitate Tridenti in contrata Sancti Marchi, cui<br />

coheret ante via publica et dominus Henricus de Paceficis, retro episcopatus et Nascimbenus a<br />

Cassana quondam Callapini de Tridento; item de una petia terre vineate, circa unum plodium<br />

cum dimidio, iacente a Muralta; de quibus dictus conductor solvere debet omni anno in festo<br />

sancti Michaëlis 9 libras denariorum Veronensium parvorum pro ficto perpetuali.<br />

Membranaceo (mm. 422 x 172). Verso: nota di contenuto (mano del recto). Originale; (SN): Nicolaus<br />

dictus Normanus quondam domini Federici de Avolano sacri palatii notarius interfui et rogatus scripsi.<br />

96. 1341 dicembre 5, Pergine.<br />

Anno 1341, indictione 9, die 5 decembris, in burgo Perzini, in domo mei notarii infrascripti;<br />

presentibus ser Tura quondam ser Federici de Casalino, Bartolomeo dicto Pupo viatore de<br />

Perzino, Federico quondam ser Ianesi de Rovereda habitatore Frassilongi. Ibique dominus<br />

Francischus quondam domini Egeni de Tridento habitator Perzini investivit Nicolaum quondam<br />

ser Federici de Frassilongo de uno manso iacente in Frassilongo, coheret ab inferiori parte apud<br />

Federicum dela Lavina et Regenoldo de Frassilongo et apud viam comunis; de quo dictus<br />

conductor debet solvere perpetualiter omni anno pro ficto 25 solidos denariorum Veronensium<br />

parvorum in festo sancti Michaëlis, 2 spalas porcinas in festo sancti Stefani de nativitate Domini<br />

nostri, 30 ova galine et 12 denarios parvos Veronenses in festo Resurrectionis Domini nostri.<br />

Membranaceo (mm. 358 x 143-148). Originale; (SN): Rodolfinus de Perzino sacri Romani imperii<br />

notarius scripsi.<br />

97. 1342 novembre 13, Trento.<br />

Anno 1342, indictione 10, die mercurii 13 novembris, Tridenti in palacio episcopatus;<br />

presentibus prudentibus et honorabilibus viris dominis Lanzoroto de Spagolis, Iustiniano de<br />

Gardulis, Francisco de Burgonovo, Barufaldo de Barufaldis iudicibus et civibus Tridentinis,<br />

testibus, et aliis. Ibique congregatis hominibus, decurionibus et consciliaribus civitatis Tridenti<br />

ad sonum campane more solito in palatio episcopatus Tridenti, cum ibi essent due partes et ultra<br />

dictorum hominum et consciliariorum decurionum dicte civitatis ad sindicos et alios officiales<br />

constituendos et creandos secundum morem et consuetudinem dicte comunitatis, de auctoritate<br />

et licentia nobilis et sapientis viri domini Brexani de Calcaria iurisperiti vicarii et ius reddentis<br />

in curia et civitate Tridenti pro venerabili in Christo patre et domino domino Nicolao Dei gratia<br />

episcopo Tridentino, comuni concordia fecerunt, constituerunt et ordinaverunt suos et dicte<br />

civitatis et comunitatis Tridenti sindicos, actores, factores et nuncios speciales providos et<br />

discretos viros dominum Franciscum quondam domini Porcardi de Gardulis et Baldessarem<br />

quondam domini Gasparii cives Tridentinos et utrumque eorum in solidum, in omnibus causis et<br />

controversiis dicte comunitatis, dantes et concedentes eisdem et utrique eorum in solidum<br />

iurisdicionem ordinariam in hiis que ex statutis et consuetudinibus civitatisTridenti ad officium<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

62


talium pertinent sindicorum; et tale officium duret per quatuor menses tantum, secundum<br />

formam statuti civitatis Tridenti. Et dicti sindici iuraverunt omnia et singula fideliter observare.<br />

Membranaceo (mm. 382 x 173-196). Verso: processus inceptus per sindicos Tridenti contra illos de<br />

Flem(o) super lignamine dando ad pontem Attacis (mano del secolo XIV, identica alla mano del notaio<br />

Nicolò di Trento estensore del documento regestato al seguente numero 98); processus Statt Trient 1343<br />

(mano del secolo XVI). Originale; (SN): Christoforus filius domini Iohannis de Dosso imperiali<br />

auctoritate notarius interfui et rogatus scripsi.<br />

98. 1343 gennaio 25, Trento.<br />

Anno 1343, indictione 11, die sabati 25 mensis ianuarii, in episcopali castro Boniconsilii;<br />

presentibus venerabilibus viris dominis Ottone de Epiano, Francisino de Placentia, Antonio<br />

Carnali de Mediolano, Henrico de Landesperch canonicis Tridentinis, ac magistro Marcho de<br />

Murio testibus, et aliis. Reverendus in Christo pater et dominus dominus Nicolaus episcopus<br />

Tridentinus, de scientia et legalitate venerabilis viri domini Francisci de Mainentis canonici<br />

Vincentini in spiritualibus ipsius domini episcopi vicarii generalis, plene confessus causam et<br />

questionem motam inter sindicos, homines et comunitatem civitatis Tridenti ex una parte, et<br />

homines, sindicos et comunitates et universitates villarum Trodene, Cavalesii, Ayani, Cadrani et<br />

Tesidi vallis Flemarum Tridentine diocesis parte ex altera, occasione lignaminis pro refectione<br />

et reparatione pontis Attacis civitatis Tridenti, cum dependentibus, coherentibus et conexis,<br />

comissit prefato domino Francisco presenti et eam sibi specialiter delegavit audiendam,<br />

cognoscendam et fine debito terminandam; volens et eidem auctoritatem suam concedens ut que<br />

gesserit in premissis ac decreverit faciat per quecumque iuris remedia firmiter observari,<br />

auctoritate eadem testes quoslibet compessendo si se subtraxerint gracia, precio, odio, precibus<br />

vel timore, in causa predicta veritati testimonium perhibere; comittens insuper eidem domino<br />

Francisco in premissis omnibus et singulis premissorum totaliter vices suas donec eas ad se<br />

duxerit revocandas &c.<br />

Membranaceo (mm. 229 x 167). Verso: nota di contenuto in tedesco (mano del secolo XVI). Originale;<br />

(SN): Nicolaus de Tridento filius magistri Dominici muratoris imperiali auctoritate notarius interfui de<br />

mandato domini episcopi et publice scripsi.<br />

99. 1343 ottobre 29, Trento.<br />

Anno 1343, indictione 11, die martis 29 octobris, Tridenti, in palatio episcopatus; presentibus<br />

Bonaventura filio quondam Abriani de Negrano, Nicolao de Avolano et Zordano notario<br />

testibus, et aliis. Ibique Odoricus viator Civezani retulit mihi notario infrascripto talem<br />

ambaxatam, quod die sabati nuper elapso bene se ad petitionem et instantiam domini<br />

Bonehencontri iudicis de Buratinis de Tridento precepisse et denun(tiasse) Viviano de domina<br />

Mina de Albiano personaliter invento quod foret hodie in infrascripto palatio coram domino<br />

Conrado filio quondam domini Mathei iudicis de Gardulis de Tridento et faciente rationem de<br />

hominibus et personis Levigi, Perzini, Pinedi, Meyani et totius gastaldie pro venerabili in<br />

Christo patre et domino domino Nicolao episcopo Tridentino, responsurus et contrafacturus<br />

domino Bonehencontro iudici de Buratinis de Tridento de omni eo toto quod ei dicere seu petere<br />

voluerit.<br />

Item die, eo loco et testibus suprascriptis. Ibique suprascriptus dominus viator ad petitionem<br />

domini Bonehencontri precepit et preceptum fecit Viviano de domina Mina de Albiano ibidem<br />

presenti quatenus hinc ad 5 dies proxime venturos solvat predicto domino Bonehencontro tria<br />

staria castanearum pro uno affictu retento, prout ibidem confitebatur in palacio coram<br />

suprascripto domino vicario et iustas expensas.<br />

Membranaceo (mm. 112-124 x 140-145). Originale; (SN): Petrus filius quondam magistri Bernardini<br />

publicus imperiali auctoritate notarius scripsi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

63


100. 1344 gennaio 12, Trento.<br />

Anno 1344, indictione 12, die lune 12 ianuarii, Tridenti, in contrata Merchati ad Angulum ante<br />

domum habitationis ser Andree notarii dicti a Cantono; presentibus Odorico de Reno de terra<br />

teotonica, Federico filio ser Simonis de Corado, et aliis. Ibique dominus Iohannes filius<br />

quondam domini Iacobi de Tremeno Tridentine diocesis, et Girardus et Egenonus fratres, filii et<br />

heredes quondam domini Gerardi de Bulzano, constituerunt et fecerunt eorum procuratorem<br />

Bertoldum notarium filium ser Walini dicti Leychet de Tremeno habitatorem Tridenti ad<br />

comparendum coram sapienti viro iuris perito domino Francisco de Mainentis canonico<br />

Vicentino in spiritualibus vicario generali reverendissimi in Christo patris et domini domini<br />

Nicolai episcopi Tridentini, ad designandum confines et coherentias medietatis unius mansi<br />

positi ad Ispronch Tridentine diocesis, et ad omnia et singula necessaria.<br />

Membranaceo (mm. 131 x 173). Verso: nota di contenuto in tedesco (mano del secolo XVIII). Originale;<br />

(SN): Nicolaus filius magistri Ture peliparii de Tridento publicus imperiali auctoritate notarius interfui et<br />

rogatus scripsi.<br />

101. 1344 febbraio 4, Trento.<br />

Anno 1344, indictione 12, die mercurii 4 mensis februarii, Tridenti, in palatio episcopatus;<br />

presentibus Zordano notario de Vigulo, Petro notario quondam Abriani et Petro notario<br />

quondam magistri Bernardini. omnibus habitatoribus Tridenti, testibus. Ibique sapiens vir<br />

dominus Conradus de Gardellis civis Tridenti, vicarius et ius redens in civitate et curia Tridenti<br />

de hominibus et personis totius gastaldie Perzini, Viguli, Levigi et Meyani pro venerabili in<br />

Christo patre et domino domino Nicolao episcopo Tridentino, ad petitionem et instantiam<br />

sapientis viri iurisperiti domini Bonencontri de Buratinis civis Tridentini precepit et preceptum<br />

fecit Nicolao quondam Conpadri de Vigulo Vatarii, ibidem presenti et infrascriptum debitum<br />

confitenti, quatenus det et solvat suprascripto domino Bonencontro ibidem presenti et petenti<br />

unum starium bone et pulcre siliginis ad mensuram Tridenti hinc ad 8 dies proximos venturos;<br />

quam siliginem dictus Nicolaus dare et solvere tenetur suprascripto domino Bonencontro pro<br />

affictu et nomine affictus, pro ut ibidem asseruerunt.<br />

Membranaceo (mm. 98 x 116). Verso: condemnatio contra Nicolaum quondam Conpadri de Vigulo<br />

Vatarii de uno stario siliginis; carta .xii. d(ena)r(riorum) (ambe di mano del secolo XIV, identica alla<br />

mano del recto); urtl pro Bonocontro, 1344 (mano del secolo XVI). Originale; (SN): Nicolaus filius<br />

magistri Ture peliparii de Tridento publicus imperiali auctoritate notarius interffui rogatus et scripsi.<br />

102. 1344 febbraio 4, Trento.<br />

Anno Domini 1344, indictione 12, die mercurii 4 mensis februarii, Tridenti, in palatio<br />

episcopatus; presentibus Zordano notario de Vigulo, Petro notario quondam ser Abriani, et<br />

Tomasio notario testibus. Ibique Odoricus viator de Perzino talem michi notario infrascripto<br />

retulit ambaxatam dicens se die sabati proxime nunc preterita de mandato domini Conradi de<br />

Gardellis vicarii generalis &c ut supra precepisse Andree quondam Delavancii de Viarago<br />

Tridentine diocesis personaliter invento quatentus foret hodie peremptorie post tercias et ante<br />

nonas in suprascripto palatio coram suprascripto domino vicario responsurus et raciones<br />

facturus sapienti viro domino Bonencontro iurisperito de omni eo quod sibi dicere seu petere<br />

voluerit.<br />

Item die et loco et presentibus testibus suprascriptis. Dominus vicarius pulsato secundo<br />

tintinnabulo a tenutis et licentia pignorandi dandis more solito, dedit tenutam suprascripto<br />

domino Bonencontro de bonis et super bonis suprascripti Andree ibidem presentis, audientis et<br />

non contradicentis, valentem 5 staria bladi scilicet frumenti et siliginis ad mensuram Tridenti,<br />

mandando preceptum inconfessum executioni primo de mobilibus, secundo de immobilibus,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

64


tertio de iuribus et actionibus, salvo iure omnium personarum; et commissit dictus dominus<br />

vicarius cuilibet viatori curie suprascripte quod ei det dictam tenutam.<br />

Membranaceo (mm. 105 x 186). Verso: tenuta contra Andream quondam Delavancii de Viarago de .v.<br />

stariis bladi silicet frumenti et siliginis; carta .ii. s(olidorum) denariorum parvorum (ambe di mano del<br />

recto); urtl pro Bonincontro de Buratinis, 1344 (mano del secolo XVI). Originale; (SN): Nicolaus filius<br />

magistri Ture peliparii de Tridento publicus imperiali auctoritate notarius interfui rogatus et scripsi.<br />

103. 1344 febbraio 6, Trento.<br />

Anno 1344, die veneris 6 mensis februarii, Tridenti, in palatio episcopatus; presentibus Zordano<br />

notario de Vigulo, Iohanne notario dicto de Barbarano testibus. Ibique Odoricus viator de<br />

Civezano curie Tridentine talem michi notario infrascripto retulit ambaxatam dicens se die heri<br />

de mandato domini Conradi vicarii &c ut supra precepisse Mano de Miola de Pinedo quatenus<br />

hodie post tercias et ante nonas compareat in suprascripto palatio coram suprascripto domino<br />

vicario responsurus et racionem facturus suprascripto domino Bonencontro &c.<br />

Item die, loco et testibus suprascriptis. Dominus vicarius ad petitionem domini Bonencontri<br />

precepit dicto Mano presenti quod det et solvat dicto domino Bonencontro 16 grossos a viginti<br />

denariorum Veronensium parvorum hinc ad 5 dies proximos pro affictu.<br />

Membranaceo (mm. 103-111 x 179). Verso: condemnatio contra Manum de Miola de .xvi. grossis a<br />

viginti; carta .ii. solidorum denariorum parvorum (ambe di mano del recto). Originale; (SN): Nicolaus<br />

filius magistri Ture peliparii de Tridento publicus imperiali auctoritate notarius interfui rogatus et scripsi.<br />

104. 1344 febbraio 6, Trento.<br />

Anno 1344, indictione 12, die veneris 6 mensis februarii, Tridenti, in palatio episcopatus;<br />

presentibus Iohanne notario dicto de Barbarano, Zordano notario de Vigulo testibus. Ibique<br />

Odoricus de Zivezano viator curie Tridentine retulit mihi notario infrascripto talem ambasatam,<br />

dicens se die heri proximo preterita de mandato domini Conradi de Gardellis vicarii &c ut supra<br />

precepisse Bono et Iohanni fratribus quondam ser Dolzani de Miola de Pinedo Tridentine<br />

diocesis quatenus forent hodie post tertias et ante nonas peremptorie in suprascripto palatio<br />

coram suprascripto domino vicario responsuri et racionem facturi suprascripto domino<br />

Bonencontro &c.<br />

Item die, loco et testibus suprascriptis. Ibique dominus vicarius ad petitionem suprascripti<br />

domini Bonencontri precepit Bono et Iohanni ibidem presentibus quatenus dent et solvant<br />

suprascripto domino Bonencontro debitum petenti 50 solidos denariorum Veronensium<br />

parvorum hinc ad 5 dies proximos venturos, nominatim pro affictu ut asseruerunt.<br />

Membranaceo (mm. 134 x 172). Verso: condemnatio contra Bonum et Iohannem quondam ser Dolzani de<br />

Miola de .l. solidis denariorum Veronensium parvorum; carta .ii. solidorum denariorum parvorum (ambe<br />

di mano del recto). Originale; (SN): Nicolaus filius magistri Ture peliparii de Tridento publicus imperiali<br />

auctoritate notarius interfui et rogatus scripsi.<br />

105. 1344 febbraio 6, Trento.<br />

Anno 1344, indictione 12, die veneris 6 mensis februarii, Tridenti, in palatio episcopatus;<br />

presentibus testibus ut supra. Ibique Odoricus viator de Zivezano curie Tridentine retulit mihi<br />

notario infrascripto se de mandato domini Conradi de Gardellis vicarii Tridentini &c precepisse<br />

Contolino de Miola de Pinedo quatenus &c ut supra. Item die, loco et presentibus testibus<br />

suprascriptis. Ibique dominus vicarius ad petitionem suprascripti domini Bonencontri precepit<br />

dicto Contolino debitum confitenti quatenus det et solvat suprascripto domino Bonencontro tres<br />

libras er dimidiam denariorum Veronensium parvorum hinc ad 8 dies proximos venturos, quos<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

65


denarios dictus Contolinus dare et solvere tenetur suprascripto domino Bonencontro nominatim<br />

pro affictu, ut ibidem asseruerunt.<br />

Membranaceo (mm. 114 x 174). Verso: condemnatio contra Contolinum de Miola de .iii. .libris et<br />

dimidia denariorum Veronensium parvorum; carta .ii. solidorum denariorum parvorum (ambe di mano<br />

del recto). Originale; (SN): Nicolaus filius magistri Ture peliparii de Tridento publicus imperiali<br />

auctoritate notarius interfui rogatus et scripsi.<br />

106. 1344 maggio 25, Trento.<br />

Anno Domini 1344, die dominico 25 mensis madii, Tridenti, in palatio episcopatus ubi ius<br />

reddditur temporale; presentibus discretis viris magistro Gebaldo aurifice, Bonaventura notario<br />

quondam magistri Francisci fabri, Bonaventura notario quondam Abriani de Negrano, Martino<br />

filio ser Bonii de Pezolla, magistro Perino a panzeriis, Zenato quondam domini Simonis de<br />

Beseno, Guilielmo quondam Bonaguide de contrata Atacis et Menelle dicto dela Baylla,<br />

omnibus civibus et habitatoribus Tridenti, testibus. Cum alias reverendus in Christo pater et<br />

dominus dominus Nicolaus episcopus Tridentinus per suas patentes literas non viciatas, non<br />

abolitas, non canzelatas &c per me notarium infrascriptum visas multociens atque lectas causam<br />

vertentem inter homines comunitatis et universitatis ville Oveni de Supramonte plebatus<br />

Baselge ex una parte, et homines universitatis et comunitatis ville de Sardagna ex altera parte,<br />

occasione montis Summi ac terminorum, confinium et postarum eiusdem qualitercumque<br />

descendentibus, commisit provido viro domino Francisco Palanchi civi Tridentino sub hac<br />

forma.<br />

Sequuntur exempla aliquorum instrumentorum et actorum productorum in dicta causa vertente<br />

inter partes suprascriptas, idest: decreta et commissiones predicti domini episcopi Nicolai,<br />

petitiones ambarum partium in forma libelli, et alia. Inter cetera, invenitur descriptio confinium<br />

et terminorum dicti montis Summi positi in pertinentiis montis Bondoni supra Tridentum: lapis<br />

magnus positus subtus fontem Summi versus lovariam sit primus terminus, secundum sit lapis<br />

magnus positus per medium fontem predictum versus Bocham Velle in quibus cruces fixe sunt,<br />

tercius terminus est lapis magnus positus in plano Summi, quartus terminus prope dossum tercii<br />

termini antedicti, quintus terminus sit lapis positus in medio camporum recte mensurando cum<br />

quarto termino versus dossum Malgari, sextus terminus sit lapis positus de subtus dossum<br />

Malgari, septimus terminus sit lapis positus in summitate dossi Malgari de medio prope unum<br />

tremallum et a dicto dosso Malgari usque ad viam recte mensurando, et illi quatuor lapides<br />

cruce signati sint termini qui sunt prope viam usque ad pratum Lavacli, et deinde per rectam<br />

viam consuetam usque ad fontem Stavilli, et fons Stavilli sit terminus, et deinde inferius, &c.<br />

Membranaceo (mm. 514 x 507). Verso: compromissum de monte Summi (mano del recto); compromiss<br />

gemaindem zu Oberberg contra Sardagna, Waide (mano del secolo XVI). Originale; (SN): Nicolaus filius<br />

magistri Dominici muratoris publicus imperiali auctoritate notarius interfui et rogatus scripsi.<br />

107. 1351 febbraio 16, Magnago di Civezzano (Trento).<br />

Anno Domini 1351, indictione 4, die 16 februarii, in domo Megnaghi; presentibus Mocio<br />

quondam Bertolucii, Petro quondam Odorici de Casalino ambobus de plebe Civezani, et<br />

Guielmo quondam ser Brandini de plebe Garduni, et aliis testibus. Ibique providus et discretus<br />

vir dominus Adelpretus de Megnago filius quondam domini Bonafidey civis Tridentinus,<br />

nomine locationis dedit et secundum usum et consuetudinem locationum mercati Tridenti per se<br />

et suos heredes investivit Iohannem quondam Otolini de Civezano de infrascriptis petiis terre<br />

iacentibus in pertinentiis Civezani: quarum prima est arativa, et potest esse circa unum plodium,<br />

iacet in contrata ubi dicitur ad Stratam, coheret strata et Odoricus quondam Bortolamei; altera<br />

est prativa medii plodii, iacet in contrata ubi dicitur in Pradonec, coherent ei via et heredes<br />

Rezardi; ad solvendum omni anno perpetualiter in festo sancti Michaëlis 1 starium frumenti ad<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

66


mensuram Tridenti et octo solidos denariorum Tridentinorum parvorum, conducendum et<br />

presentandum dictum fictum ad domum Megnaghi aut in Rochabruna aut in civitate Tridenti ad<br />

voluntatem dicti locatoris &c.<br />

Membranaceo (mm. 200 x 207-221). Verso: breve nota di contenuto, poco leggibile (mano del secolo<br />

XIV). Originale; (SN): Cresinus de Foxanis diocesis Brixiensis notarius, habitator Lasesii, hiis affui<br />

rogatus hanc cartam scripsi.<br />

108. 1352 settembre 16, Merano.<br />

Anno Domini 1352, indictione 5, die 16 mensis septembris, in Merano, in domo Casane; in<br />

presentia honestorum virorum et dominorum Perchtoldi dicti Rubem(er), Engellini dicti Tarant,<br />

Iohannis de Sancto Valentino, Perchtoldi dicti Ventle de Lebenberch, Hiltpoldi de Wenekh,<br />

Ottlini dicti Reychlinger et Chunradi quondam domini Wlrici (sic) villici de Sancta Affra iuxta<br />

Bozanum testium, et aliorum. Ibique dominus Erhardus de Andriano, dominus Otto de Awte,<br />

dominus Iohannes de Leunenberch, Egno olim iudex in Slanders nec non Iohannes Rumetzer<br />

iudex in Merano, tamquam arbitri et arbitratores et amicabiles compositores electi et recepti<br />

inter Chuonradum de Lebenberch tamquam procuratorem quondam domine Petle et domine<br />

Weyradis nec non domini Eberlini de M(er)ning(en) ex una parte, nec non dominum Wlricum<br />

(sic) et dominum Reymbrethum fratres de Werenberch ex parte altera, pro bonis quondam<br />

domini Heinrici prespit(er)i (sic) de Werenberch que ipse dominus Heinricus hereditavit a<br />

quondam domina Alhaide eius matre, ad que bona dicte domine Petla, Weyradis et <br />

Eberlinus meliora iura habent et habuerunt &c, primo et principaliter dixerunt et sententiaverunt<br />

quod ipsum procuratorium quod ipse dominus Chunradus habet de dictis dominabus Petle et<br />

Weyradi esse cassum et vanum, et quod ipse nichil possit petere de ipsis bonis nomine dictarum<br />

dominarum ex eo quia mortue sunt; item dixerunt et sententiaverunt pro procuratorio domini<br />

Eberlini quod hoc differi debebit hinc ad sex septemanas et quod ex tunc ipse dominus<br />

Chunradus infra dictum tempus probare debebit utrum ipse dominus Eberlinus vivit an non; et si<br />

mortuus est, ex tunc ipsum procuratorium quod ipse dominus Chunradus habet de ipso eciam<br />

esse debebit cassum et vanum, et quod nomine eius nichil possit petere; sin autem vivit, quod ex<br />

tnnc ipsum procuratorium valeat et quod bene possit nomine eius petere, salvis ambarum<br />

partium iuribus, tali condictione: quod dicte questiones non deducantur de manibus ipsorum<br />

arbitrorum, sed quod ipsi arbitri plenam habeant authoritatem determinandi lites dictarum<br />

partium &c.<br />

Membranaceo (mm. 453 x 162-174). Verso: urtl Werberg(en) contra Merninger 1352 (mano del secolo<br />

XVI). Originale; (SN): Heinricus filius quondam Dyeclini de Mulbacho imperiali auctoritate notarius<br />

interfui et rogatus scripsi.<br />

109. 1353 maggio 30 e giugno 3, Trento.<br />

I) Anno Domini 1353, indictione 6, penultimo die mensis maii, Tridenti, in episcopali palatio;<br />

presentibus Francisco notario de Avolano filio magistri Martini sartoris, Petro notario quondam<br />

domini Francisci de Isseria, Francisco notario filio quondam ser Cambii de Tridento, testibus.<br />

Ibique Franciscus quondam domini Egeni de Tridento ordinavit suum certum nuncium, missum<br />

et procuratorem generalem ser Antonium notarium de Pomarolo quondam domini Bonafidey<br />

civem et habitatorem Tridenti.<br />

II) Anno Domini 1353, indictione 6, die lune 3 mensis iunii, in Tridento, in episcopali palatio;<br />

presentibus Francisco notario dicto de Avolano, Odorico notario quondam ser Bonifacii becarii,<br />

Petro notario dicto de Isseria, et aliis testibus. Coram honorabili viro domino Hycelino de<br />

Campo cive Tridentino vicario et ius redente in civitate et curia Tridenti pro illustri et magnifico<br />

principe et domino domino Ludovico marchione Brandeburgensi, comite Tirollis et ecclesie<br />

Tridentine advocato et defensore, pro tribunali sedente in publico iudicio comparuit ser<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

67


Antonius notarius dictus de Pomarolo civis Tridentinus tamquam procurator Francisci filii et<br />

heredis ut asseruit quondam domini Egeni de Tridento, et dixit et protestatus fuit ad eius aures<br />

pervenisse quod ad petitionem dominorum canonicorum maioris ecclesie Tridentine seu eorum<br />

sindici fit processus, in quo petitur licentia intrandi tenutam et possessionem propter affictum<br />

retentum tribus annis et ultra de quadam domo cum orto contiguo iacente in civitate Tridenti in<br />

contrata Dossi, apud iura dictorum canonicorum, apud ser Belenzanum de Belenzanis et apud<br />

viam ante et retro; dicens quod cum in dicta domo et orto habeat ius et eam cum orto predicto<br />

defendere velit a quocumque, nihil novitatis fieri debeat super dicta domo et orto in eius<br />

prediudicium &c.<br />

Membranaceo (mm. 297 x 215). Verso: 4 diverse note di contenuto, in tedesco, di mani diverse e<br />

cronologia, dal secolo XIV al secolo XVIII. Originale; (SN): Franciscus quondam ser Bonaventure de<br />

Molveno imperiali auctoritate notarius.<br />

110. 1354 aprile 19, Bolzano.<br />

Ludovicus marchio Brandenburgensis comes Tirolis nominat per tres annos administratorem<br />

plenipotentiarium episcopatus Tridentini, castrorum, civitatum, hominum, bonorum, censuum et<br />

iurium episcopatus, suum cappellanum dominum Heinricum parochum Tirolis. Promittit quod<br />

isto tempore durante, ulla bona vel iura episcopatus alienabit vel pignorabit; Heinrico facultatem<br />

concedit in sede libere ponere vel dimittere capitaneos, iudices, officiales et alios officiales et si<br />

ad sedem episcopalem suam candidaturam præsentasset, marchio promittit suum patrocinium<br />

apud papam.<br />

Membranaceo (mm. 314 x 390). (SP): sigillo pendente in cera gialla, in buono stato di conservazione,<br />

appeso alla plica della membrana tramite striscia di pergamena, di Ludovico marchese di Brandeburgo<br />

(mm. 98 di diametro). Verso: lib.6 f.691 lädl 129 a p.58 (mano del secolo XVI, segnatura del<br />

Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372); der marchgraf Ludwig einem pharrer zu Tirol das<br />

bistumb Trient mit aller seiner zugehorung zu regiren yngeben und bevolhen hat (mano del secolo XVI).<br />

Originale, testo tedesco.<br />

111. 1355 ottobre 28, Verona.<br />

Dominus Canisgrandi de la Scala petit restitutionem bonorum ad se ed comune Verone<br />

pertinetium, que indebite detinebantur per filios domini Guilielmi de Castrobarco.<br />

“Nos Canisgrandi de la Scala dominus generalis civitatis Verone et Vincencie notum esse<br />

cupimus per presentes nobilibus viris dominis Conrado duci de Dek (sic = Teck) et coeteris de<br />

consilio illustris et magnifici domini domini Ludovici incliti marchionis Brandenburgensis &c,<br />

karissimi fratris et domini nostri &c, cum strenuus miles dominus Conradus Pranger nuper<br />

reversus de civitate Tridenti ad nos retulit nobis se ibidem dicto domino Conrado duci de Dek<br />

exposuisse parte nostra secundum quod sibi comiseramus, qualiter nostre intencionis erat et est<br />

semper manere affines, amici et servitores prefati illustris domini marchionis Brandeburgensis<br />

et eidem sequire et obsequi cum persona et rebus nostris et amicorum nostrorum, eciam si idem<br />

dominus marchio et alii quicumque a latere suo initi reciperent et recusarent intendentibus<br />

tamen nobis ad ipsius domini marchionis honorem acquirere et nobis tueri et deffensare iura<br />

nostra et que sunt comunis nostri Verone et ad ipsum comune de iure spectant &c. Nos itaque,<br />

considerantes quod predicta omnia hinc inde relata verba generalia sunt et volentes ipsa<br />

declarare ut omnis materia controversie tollatur, declarando predicta dicimus quod primo et ante<br />

omnia requirimus ut omnia bona que ad comune nostrum Verone et per consequens ad nos ipsos<br />

spectant et pertinent, occupata et detenta indebite per filios nobilis militis domini Guilielmi de<br />

Castrobarcho nobis absque difficultate aliqua per eos restituantur et relaxentur &c. In quorum<br />

testimonium et fidem presentes mandavimus nostro sigillo communiri. Datum Verone in aula<br />

nostra, die .xxviii a . octubris.”<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

68


Cartaceo (mm. 304 x 382); filigrana: due foglie e due ciliege. (SI): sigillo aderente a forma di scudo, con<br />

cane rampante che sostiene una scala, con la dicitura CANIS GRANDI DELA SCALA. Verso: nota di<br />

contenuto (mano del secolo XVI), e la segnatura lib.6 f.613 lädl 129 a p.59 (mano del secolo XVI,<br />

segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372). La datazione al millesimo, mancante nel<br />

testo originale del documento, è dedotta dalle note dorsali; così anche in DOMINEZ, 1897, p. 126 n° 903.<br />

Originale.<br />

Riferimento: cfr. il documento del 1352, marzo 18, dato in Verona, relativo all’accordo stipulato tra<br />

Ludovico marchese di Brandeburgo e Cangrande della Scala signore di Verona, in base al quale gli<br />

Scaligeri riconoscevano a Ludovico il possesso della gran parte del territorio del vescovato trentino, salva<br />

la parte sud-occidentale rivendicata dagli stessi Scaligeri.<br />

112. 1356 aprile 12, Trento.<br />

Anno Domini 1356, indictione 9, die martis 12 intrante aprili, Tridenti, in domo habitationis<br />

infrascripti domini Rampreti locatoris; presentibus Ancio filio quondam Hendrici dicti Pecenini<br />

de Vigo Pinedi, ser Ianexo filio quondam ser Alberti de Bulzano habitatore Tridenti et Francisco<br />

filio quondam domini Hegeni de Gandis de Tridento, et aliis testibus. Ibique nobilis vir dominus<br />

Rampretus quondam nobilis viri domini Helteli de Scenano diocesis Tridentine per se et suos<br />

heredes, nomine locationis et conductionis in perpetuum secundum usum et consuetudinem<br />

locationum domorum merchati Tridenti et infrascriptas condictiones et pacta, investivit<br />

magistrum Iohannem fabrum filium quondam magistri Thomaxini a vegetibus de Telvo valis<br />

Sugane habitatorem Tridenti in contrata Sancti Petri, ibidem presentem, pro se et suis heredibus<br />

stipulantem et recipientem, de una petia terre prative, paludive et buschive posita et iacente in<br />

pertinentiis Tridenti in loco ubi dicitur ad Zambanam: apud dominum Iohannem quondam<br />

Guilielmi de Belenzanis iudicis, apud heredes quondam domini Ianexi de Segonzano, apud<br />

montem, apud Plazabelam et apud flumen Atacis, et forte alii sunt eius confines. Ad habendum,<br />

tenendum, &c. Pro qua vero locatione et investitura dicte petie terre superius locate predictus<br />

dominus Rampretus locator confessus est se habuisse et recepisse a dicto magistro Iohanne<br />

conductore quinquaginta quinque libras denariorum Tridentinorum; item promisit dictus<br />

conductor solvere et dare eidem Rampreto omni anno perpetualiter in festo sancti Michaëlis<br />

viginti solidos denariorum Tridentinorum nomine ficti dicte terre locate, cum clausulis usualibus<br />

&c.<br />

Membranaceo (mm. 532 x 162-165). Verso: nota di contenuto (mano del recto). Originale; (SN):<br />

Antonius de Pomarollo imperiali auctoritate notarius prediictis interfui et rogatus scripsi.<br />

113. 1358 febbraio 19, Trento.<br />

"In Christi nomine, amen. Nos Trentinus dictus a Salle et Ognabenus de Paho, cives Tridenti et<br />

iudices in solidum ac venditiones ex secundo decreto faciendas in civitate et curia Tridentina<br />

deputati, constituti et citati per vicarium, consciliarios, decuriones, homines et [comune]<br />

civitatis Tridenti, atendentes quod discretus vir ser Franciscus notarius de Avolano civis<br />

Tridentinus, procurator et procuratorio nomine sapientis viri domini Trentini iudicis de Toculis<br />

de Leudro civis et habitatoris Tridenti et potestatis terre Ripe, legitime et iuridice accepit ac<br />

aprehendidit tenutam super medietatem pro indiviso unius domus muris et lignamine edificate,<br />

cum canipa et stala, site et posite in civitate Tridenti in contrata Dossi, cui coheret ante via<br />

comunis, retro heredes quondam domini Aldrigetini, ab una parte ser Ancius Teotonicus<br />

habitator in dicta contrata, et ab alia versus sero heredes quondam domini Aldrigetini de<br />

Castronovo vallis Lagari, tamquam de bonis et super bonis quondam ser Boni de Coredo vallis<br />

Ananie et eius heredum et que (sic) dictus dominus Bonus tempore mortis sue tenebat et<br />

possidebat, et in preiuditium heredum et volentium esse heredes et bona defendere quondam<br />

dicti ser Boni pro quodam debito 7 florenorum boni auri et iusti ponderis in una parte, et de<br />

debitis 1 florini, 40 solidorum et 35 librarum denariorum respective in aliis partibus &c,<br />

comisum fuit dictam domum extimandam ab extimatoribus comunis civitatis Tridenti, et deinde<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

69


publice ut moris est subastata et proclamata iuxta formam statutorum comunis civitatis Tridenti;<br />

et medietas dicte domus vendita est domino presbitero Salatino filio quondam magistri Boni<br />

habitatori Tridenti et capellano ecclesie Tridentine tamquam plus offerenti &c.<br />

Lata, lecta et publicata est hec venditio per suprascriptos iudices sedentes pro tribunali anno<br />

Domini 1358, die lune 19 mensis februarii inter nonas et vesperas, Tridenti in episcopali palatio;<br />

presentibus discretis viris Rodulfo notario de Tridento, ser Fachino becario quondam<br />

Bonincontri de Brixia, magistro Iachemino carpentario quondam Petri diocesis Brixiensis,<br />

Bartolomeo cerdone de valle Lagari et Benasuto viatore curie Tridentine.<br />

Item eadem die, in dicta domo, presentibus dominis presbiteris Daniello de Novaria, Nicoleto de<br />

Calavino capellano ecclesie Tridentine, et aliis testibus. Suprascriptus dominus presbiter<br />

Salatinus intravit in tenutam dicte medietatis dicte domus, eundo et redeundo et hostia aperiendo<br />

et in claudendo &c in signum corporalis possessionis.<br />

Membranaceo (mm. 552 x 172-186). Verso: statt Trient, pro hern Salatin Boni, 1358 (mano del secolo<br />

XVI). Originale; (SN): Stephanus civis Tridentinus quondam ser Guilielmi notarii de Meclo, imperiali<br />

auctoritate notarius scripsi.<br />

114. 1359 novembre 6, Trento.<br />

Anno Domini 1359, indictione 12, die mercurii 6 intrante novembris, Tridenti, in domo<br />

habitationis mei Antonii notarii infrascripti; presentibus ser Ianexo filio quondam ser Alberti de<br />

Bulzano, Huello filio quondam domini Albreti de Mayenbergo episcopatus Tridenti, Iorio<br />

quondam ser Richeboni de Tridento, et Ancio quondam Federici de Miolla de Pinedo, et aliis.<br />

Ibique nobilis vir dominus Rampretus quondam nobilis viri domini Heltelli de Scenano<br />

episcopatus Tridenti per se et suos heredes, nomine locationis et conductionis in perpetuum<br />

secundum usum et consuetudinem locationum domorum merchati Tridenti, investivit magistrum<br />

Federicum barberium filium quondam domine Bone pancogolle de Tridento, pro se et suis<br />

heredibus recipientem et stipulantem, de una domo cum uno furno ad coquendum panem<br />

existente in ea, posita in civitate Tridenti in contrata Sancti Benedicti: cui coheret ab una parte<br />

dictus dominus Rampretus pro directo dominio et dictus magister Federicus pro utili, ab alia<br />

parte dominus Bonaventura notarius dictus de Negrano civis Tridenti partim et partim Hellica<br />

uxor Bartolomei quondam Henselmi de Burgonovo, de ante et de retro sunt vie publice. Pro qua<br />

locatione et pro intratica dicte domus dictus dominus Rampretus locator recepit a dicto magistro<br />

Federico conductore 60 libras denariorum Tridentinorum; et dictus conductor promisit solvere<br />

perpetualiter omni anno in festo sancti Michaëlis 22 libras denariorum Tridentinorum nomine<br />

affictus perpetualis dicte domus, nec non coquere et coqui facere totum panem sibi necessarium<br />

ad comedendum in domo sua in Tridento pro se et famillia sua et pro heredibus suis in dicto<br />

furno, sine aliquo precio et salario seu solucione donec ipse Federicus conductor et heredes sui<br />

furnum tenuerint in dicta domo.<br />

Membranaceo (mm. 628 x 155). Verso: nota di contenuto (mano del recto); maister Fridrich barbier<br />

(mano del secolo XVI). Originale; (SN): Antonius de Pomarollo imperiali auctoritate notarius predictis<br />

interfui et rogatus scripsi.<br />

115. 1362 agosto 13, monastero di San Lamberto (Salisburgo).<br />

In nomine Domini, amen. Anno nativitatis eiusdem 1362, die 13 mensis augusti, hora<br />

vesperarum, pontificatus sanctissimi patris et domini nostri domini Innocentii divina providentia<br />

pape sexti anno decimo, in mei notarii publici et testium infrascriptorum presentia, reverendus<br />

in Christo pater et dominus dominus Petrus abbas et conventus monasterii Sancti Lamberti<br />

ordinis Sancti Benedicti Salzburgensis diocesis capitulariter congregati pro se et suo monasterio,<br />

meliori modo et forma quibus potuerunt et debuerunt, fecerunt et constituerunt suos veros et<br />

legitimos procuratores, actores, gestores et nuncios speciales discretos viros dominos Iohannem<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

70


de Munden canonicum ecclesie Hailigstatensis et Chunradum de Hayligstat clericum<br />

Maguntinensis diocesis, absentes tamquam presentes, ad impetrandum et contradicendum in<br />

audientia publica literarum contradictarum dicti domini nostri Pape &c. Acta sunt hec in dicto<br />

monasterio Sancti Lamberti in loco capitulari eiusdem monasterii, presentibus honorabilibus et<br />

discretis viris domino Ocbone(?) priore, Hainrico dicto Gawraurer, Nicolao Gensteiger<br />

professore monasterii prefati, Ocbone dicto Gril layco, Iacobo de Lauben, Georio de Austria<br />

laicis, et pluribus aliis.<br />

Membranaceo (mm. 265 x 245). Verso: nota di contenuto (mano del recto). Originale; (SN): Et ego<br />

Heinricus quondam Henrici de Monaco Frisingensis diocesis publicus imperiali auctoritate notarius<br />

predictis omnibus interfui et rogatus scripsi.<br />

116. 1363 ottobre 17, Trento.<br />

Anno Domini 1363, indictione 1, die martis 17 mensis octubris, Tridenti, in contrata Platee, ante<br />

domum olim habitationis quondam magistri Iohannis marzadri; presentibus Pelegrino Zoto<br />

quondam Bonaventure de Supramonte et Setebono quondam Iacobi de Fayo habitatore Tridenti<br />

testibus, et aliis rogatis. Ibique Zordanus filius quondam Martini de Bosentino habitator Poy de<br />

supra Tridentum refutavit et resignavit in manibus Bartholomei filii quondam ser Nicolay<br />

quondam domini Philipi de Tridento omne ius suum et utile dominium et melioramentum quod<br />

habet in uno prato posito in pertinentiis Tridenti in loco ubi dicitur in Pizago Lidorni, cui<br />

coheret apud infrascriptum Nicolaum conductorem, apud heredes quondam ser Federici<br />

quondam domini Fayoni, apud Petrum de ultra castrum Poy, et forte alii sunt confines &c; de<br />

quo prato dictus Zordanus solvebat dicto Bartholomeo perpetualiter omni anno in festo sancti<br />

Michaëlis 3 libras denariorum Veronensium parvorum. Zordanus refutator confessus fuit se<br />

recepisse ab infrascripto Nicolao conductore 23 libras denariorum et 5 solidos denariorum<br />

Tridentinorum; hoc facto, ibidem incontinenti predictus Bartholomeus per se et suos heredes<br />

investivit Nicolaum dictum de dicto prato, pro dicto affictu et sub solitis pactis et<br />

condictionibus.<br />

Membranaceo (mm. 526 x 159-162). Verso: breve nota di contenuto (tedesco, mano del secolo XVI).<br />

Originale; (SN): Iohannes filius quondam ser Gandi imperiali auctoritate notarius hiis interfui et rogatus<br />

publice scripsi.<br />

117. 1367 dicembre 27, Trento, castello del Buonconsiglio<br />

Albertus episcopus Tridentinus, comes de Ortenburg, investivit ad rectum feudum dominum<br />

Fridericum de Greifenstain et eius hæredes de omnibus feudis episcopatus possessis a Rainberto<br />

de Schennan et Werdenher de Schennan eius consobrino et ad episcopatum devolutis.<br />

Membranaceo (mm. 201 x 297). (SP): sigillo vescovile (con lo stemma di Alberto di Ortenburg vescovo<br />

di Trento), in cera rossa, appeso alla plica della membrana con cordoncino verde (mm. 38). Verso: ain<br />

lehenbrief von bischof von Trient den Greiffenst(einern) gegeben (mano del secolo XVI). Originale, testo<br />

tedesco.<br />

118. 1371 ottobre 6, Meinheim.<br />

Coram iudice provinciali Superioris Alsatiæ, domino Petro domino de Bollweiler, se præsentat<br />

David hebræus de Ensisheim ut procurator Hagkenacz hebræi de Kaysersberg et vocat in causa<br />

hæredes hebræi Musenacz, id est Heinczman Musenacz, Schan Musenacz et Elschi Musenacz,<br />

ista repræsentata a suo advocato, causa unius debiti 50 librarum denariorum. A lectione<br />

instrumentorum apparet quod uxor Hagkenacz, Loewin, iam antea cesserat suas cambiales<br />

coram iudicio Kaysersberg Hermanno Ritter et quod ideo non aliquid amplius ab hæredibus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

71


Musenacz prætendere poterat. Isti iurant nullum debitum cum David habere; Davidis causa ergo<br />

reicitur.<br />

Membranaceo (mm. 296 x 180). (SP): sigillo pendente in cera rossa, rotto, mutilo per metà; è il sigillo di<br />

Pietro Bollweiler, allora giudice provinciale dell’Alsazia Superiore. Verso: urtl Musenats erben contra<br />

jud David etc. 1371 (secolo XVI). Originale, testo tedesco.<br />

119. 1373 marzo 22, Laybac (Lubiana).<br />

Anno Domini 1373, indictione 11, die 22 mensis marcii, hora inter terciam et nonam,<br />

pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri Gregorii 11 anno tercio; in presentia<br />

mei infrascripti notarii. Constitutus Iacobus natus quondam Hermani de Laybaco clericus<br />

Aquilegensis diocesis produxit unam literam cuiusdam gratie per reverendissimum in Christo<br />

patrem dominum dominum Albertum Dei gratia episcopum Tridentinum sibi facte super<br />

capellam Sancti Blasii in castro Tridenti, sigillatam sigillo rotundo ex cera rubea in quo<br />

continetur gallea cum duabus alis in cordula rubei serici pendente, cuius litere tenor sequitur in<br />

hec verba.<br />

“Albertus de Ortenburg Dei et apostolice sedis gratia electus et confirmatus Tridentinus dilecto<br />

in Christo filio Iacobo quondam Hermani de Laybaco clerico Aquilegensis diocesis salutem.<br />

Cum igitur ad nostram audientiam pervenerit quod capella Sancti Blasii in castro Tridenti nostre<br />

Tridentine diocesis sine cura animarum, quam presbiter Rambaldus habuit a nostro capitulo in<br />

commendam, ad presens vacet, Nos premissorum meritorum tuorum intuitu, volentes tibi<br />

gratiam facere specialem, dictam capellam cum iuribus et pertinenciis suis iure ordinario tibi<br />

conferimus et de illa providemus. Et dilectum nobis Philippum de Laybaco iuris canonici<br />

peritum in spiritualibus vicarium nostrum generalem tuo nomine de ipsa per fimbriam nostri<br />

palii investimus &c. Et ut huiusmodi nostra gratia suum debitum sortiatur affectum, dilectis in<br />

Christo filiis presbitero Federico et presbitero Petro capellanis ecclesie Sancti Vigilii de<br />

Tridento mandamus ut te vel procuratorem tuo nomine dicte capelle possessionem inducat,<br />

amoto exinde quolibet illicito detentore. In quorum testimonio &c. Datum Tridenti anno 1363,<br />

indictione prima, die dominico 10 mensis septembris."<br />

Quam quidem literam prefatus Iacobus me infrascriptum notarium publicum requisivit rogans ut<br />

eam transsumerem et sibi ipsam redigerem in publicum instrumentum.<br />

Acta sunt hec Laybaci, in domo dominorum Theutonicorum ibidem Cruciferorum; presentibus<br />

domino presentibus domino Wizmanno commendatore dicte domus, commendatore<br />

dicte domus, domino Michaële plebano Sancti Viti prope Laybacum, domino<br />

Iohanne et domino Iacobo laycis conventualibus domus prenominate.<br />

Membranaceo (mm. 367 x 196). Originale; (SN): Ego Michaël quondam Franconis de Vcaliz Pragensis<br />

diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius, interfui et scripsi.<br />

120. 1375 febbraio 24, Trento.<br />

Anno 1375, indictione 13, die sabati 24 mensis februarii, Tridenti, in contrata Platee comunis,<br />

ante domum habitationis infrascripti ser Francisci procuratoris; presentibus magistro Iechele<br />

cerdone quondam ser Odorici de Andallo cive Tridentino, Nicolao notario quondam ser Nicolai<br />

notarii de Vezano, Concio notario quondam Ottonis de Sporo habitatore Trilaci et Mucio<br />

quondam Bonore de Civezano, testibus rogatis. Ibique Malgarita filia quondam Petri Canilli de<br />

Civezano et uxor Michaëllis filii quondam Viviani de Roveredo habitatoris Civezani, presente<br />

eius marito et ser Nicolao de Pesculo de Civezano consentientibus, refutavit in manibus ser<br />

Francisci notarii quondam Bonaventure de Molveno civis Tridentini, tamquam procuratoris et<br />

procuratorio nomine reverendissimi in Christo patris et domini domini Alberti episcopi<br />

Tridentini, omne ius quod habet in una petia terre vineate posita in pertinentiis Tridenti in loco<br />

ubi dicitur inter Saxum, cui coheret ab una parte Trentinus dictus Gabinus de Tavernara, ab alia<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

72


parte ridus comunis, ab uno capite de subtus aqua Fersine, ab alio via comunis; de qua petia<br />

terre dicta Malgarita solvebat tres brentas vini albi collati de prima vasa pro ficto perpetualiter<br />

omni anno in festo sancti Michaëlis. Et dictus Franciscus notarius procuratorio nomine ut supra<br />

investivit Iohannem a Nogaria quondam Ture a Nogaria de Barbaniga plebis Civezani pro dicto<br />

affictu et sub solitis pactis et condictionibus; et dicta Malgarita confessa fuit se recepisse 90<br />

libras denariorum parvorum Tridentinorum pro pretio utilis dominii dicte petie terre ut supra<br />

refutate.<br />

Membranaceo (mm. 437 x 170). Verso: breve nota di contenuto. Originale; (SN): Rodulfus quondam<br />

Basini de Tridento imperiali auctoritate notarius hiis omnibus interfui et rogatus publice scripsi.<br />

121. 1375 aprile 2, Trento.<br />

Anno Domini 1375, indictione 13, die 2 aprilis, Tridenti, in contrata Platee, sub porticu domus<br />

habitationis infrascripti ser Francisci notarii de Molveno; presentibus discretis viris ser Ioanne<br />

quondam ser Girardi Musate de Tridento, Agnolo quondam ser Ognabeni de Verona, magistro<br />

Toma sartore quondam ser Otolini de Covalo plebis Calavini, civibus et habitatoribus Tridenti,<br />

Antonio dicto Valandro quondam ser Federici de Trilaco et Adelpreto quondam ser Petri de<br />

Covalo Tridentine diocesis, et aliis. Ibique providus vir ser Franciscus notarius quondam<br />

Bonaventure de Molveno tamquam procurator reverendissimi in Christo patris et domini domini<br />

Alberti episcopi Tridentini, locum tenentis pauperum Christi heredum pro dimidia parte<br />

quondam ser Dionisii de Gardelis de Tridento, et honorabilis vir dominus Bonaventura iuris<br />

peritus filius quondam Adelperii de Calapinis de Tridento tamquam heres pro tertia parte<br />

quondam Antonii filii et heredis quondam dicti ser Dionisii, pro alia dimidia domina Todescha<br />

uxor quondam Nicolai quondam ser Laurentii dicti de Castro de Tridento mater et tutricis<br />

Ioannis et Anne pupillorum filiorum et heredum dicti domini Nicolai heredis pro tertia parte<br />

dicti quondam Antonii, et ser Ognabenus notarius quondam ser Adelpreti de Paho civis et<br />

habitator Tridenti tamquam procurator ser Adelpreti quondam Adelpreti de Belis de Tridento<br />

heredis pro alia tertia parte dicti quondam Antonii heredis ut supra &c, nomine locationis et<br />

conductionis in perpetuum secundum usum et consuetudinem locationum perpetualium<br />

domorum mercati Tridenti investiverunt Christoforum caratorem habitatorem Tridenti filium<br />

quondam Ioannis de Gazadina plebis Meyani de una petia terre prative et buschive posita in<br />

pertinentiis Tridenti in contrata Avisii, cuius tales sunt confines: a duabus partibus via comunis,<br />

apud comune, apud Mateum quondam Marquardi de plebe Meyani. Dictus conductor promisit<br />

solvere perpetualiter omni anno in festo sancti Michaëlis 13 libras denariorum monete<br />

Tridentine nomine affictus.<br />

Membranaceo (mm. 412 x 163-175). Verso: spital zu Trient und Dionisi von Gardulis pro C(ristoforo)<br />

wagn(er), 1375 (Cristoforo carratore, il locatario; mano del secolo XVI). Originale; (SN): Iacobus filius<br />

quondam Bartolomei de Ravazono civis Tridentinus, imperiali auctoritate notarius hiis interfui et rogatus<br />

scribere scripsi.<br />

122. 1375 giugno 7, castello di Reifnitz.<br />

Anno Domini 1375, indictione 13, die 7 mensis iunii, pontificatus sanctissimi in Christo patris<br />

et domini domini Gregorii pape anno 5, in castro Reyfnitz, in stuba magna; presentibus<br />

honorabilibus viris domino Nicolao de Lös in Reifnitz, domino Nicolao in Wipaco ecclesiarum<br />

plebanis Aquilegensis diocesis, domino Iacobo Stayner strenuo milite pro tunc capitaneo et<br />

castaldione in Löss, Wilhalmo Lamberger, Iohanne Rauber, Hauslino Ginnpeller, Friczlino de<br />

Podem, Mainczlino Werdeneker, et aliis testibus rogatis, et me Iohanne condam Conradi de<br />

Novacella et Nicolao de Stermol notariis infrascriptis. Ibique reverendus in Christo pater et<br />

dominus dominus Albertus Dei et apostolice sedis gratia episcopus Tridentinus, comes in<br />

Ortenburgh, omni modo et forma non revocando aliquos suos procuratores hactenus constitutos,<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

73


sed potius confirmando, fecit, constituit et ordinavit nobiles viros dominos Parczivallum de<br />

Weineck militem, Hainricum de Liechtenstayn pro tunc capitaneum castri Stenici valliumque<br />

Iudigarie et Randene vicarium in temporalibus generalem, absentes tamquam presentes, suos<br />

certos nuntios et procuratores &c specialiter in causa et questione, defensione et discordia quam<br />

idem dominus episcopus per se et ecclesiam suam Tridentinam habet et habere intendit et<br />

movere contra dominum Sikonem quondam domini Rambaldi de Castronovo, pretextu et<br />

occasione villarum Vatarii, Mugazoni et Bosentini Tridentini districtus et hominum et<br />

habitantium dictarum villarum, coram illustri principe et domino domino duci Austrie, comite<br />

Tirolensi et eius consilio, vel ad comparendum coram ipsius domini ducis capitaneo in comitatu<br />

Tirolensi si ipsius ducis tunc presentia non adesset; et ad dictam causam et defensionem<br />

promovendum &c.<br />

Membranaceo (mm. 423 x 237-242). (SP): sigillo pendente in cera rossa, appeso alla membrana tramite<br />

strisciolina di membrana; è il sigillo del vescovo Alberto di Ortenburg; lieve mutilazione nella parte<br />

inferiore destra. Verso: p(rocuratorium) Trient contra Castelnof, 1375 (mano del secolo XVI). Originale;<br />

(SN): Iohannes condam Conradi de Novacella clericus Brixinensis diocesis, imperiali auctoritate notarius<br />

et scriba domini episcopi, interfui et scripsi. (SN): Ego Iacobus de Stermol clericus Aquilegensis<br />

dyocesis, capellanus domini episcopi, imperiali auctoritate notarius, interfui et me subscripsi.<br />

123. 1375 dicembre 2, Trento.<br />

Anno Domini 1375, indictione 13, die dominico 2 mensis decembris, Tridenti, in castro Boni<br />

Consilii. Ego Sicho quondam Rambaldi de Castronovo vallis Sugane per me et nomine et vice<br />

fratris mei, pacta infrascripta et convenciones inita inter reverendissimum in Christo patrem et<br />

dominum dominum Albertum episcopum Tridentinum et me Sichum pro me et fratre meo,<br />

ratifico et aprobo illaque promitto habere firma, rata et grata pro me et dicto fratre meo<br />

omnibusque heredibus nostris ut infra plene continetur.<br />

In primis vero quod nos ambe partes de discordia, lite et questione et qualibet alia inter prefatum<br />

dominum episcopum et me et fratrem meum vertente occasione iurisdictionis villarum Vatarii,<br />

Mugazoni et Bosentini districtus Tridenti &c, concorditer compromissimus in serenissimum<br />

principem et dominum dominum Leopoldum ducem Austrie, Stirie et Karintie et Carniolle,<br />

comitem Tirolis, quem super sedatione dicti negotii elegimus, ita quod usque ad primam<br />

dominicam Quadragesime nunc venture per nos vel nomine nostri plenum mandatum habentes<br />

coram dicto domino duce et eius consilio finem recepturi ad terminum &c. In termino hinc ad<br />

unum mensem partes suprascripte comparire debeant coram domino Hainrico de Rotenburg<br />

capitaneo et magistro curie Tirolis: et ipse partes promiserunt se infra dictum tempus<br />

compromissum et treguam observare &c.<br />

Membranaceo (mm. 254 x 199). (SP): sigillo pendente, in cera rossa (mm. 30 di diametro), di Siccone di<br />

Castelnuovo. Verso: compromiss Sicho de C(astronono) und Trient, 1375 (mano del secolo XVI).<br />

Originale.<br />

124. 1376 febbraio 6, Trento.<br />

Anno Domini 1376, indictione 14, die 6 mensis februarii, pontificatus sanctissimi patris domini<br />

domini Gregorii pape XI anno 6, Tridenti, in castro Boni Consilii, in stuba parva; presentibus<br />

venerabilibus viris spectabile et nobile comite Friderico de Ortenburch, domino Iacobo de<br />

Stermal canonico Tridentino et plebano Sancte Marie in Harland, domino Nicolao de Lös<br />

plebano in Wipaco Aquilegensis diocesis, Francisco de Molveno notario cive et habitatore<br />

Tridenti, et aliis testibus. Ibique reverendus in Christo pater dominus dominus Albertus Dei et<br />

apostolice sedis gratia episcopus Tridentinus, comes in Ortenburch, studens pro viribus suis<br />

suorum predecessorum vestigia in bonis imutari, acquisitum atque relictum per ipsos sibi<br />

thesaurum incomparabilem, amicos videlicet et fideles vassallos, omni qua potest cura et<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

74


sollicitudine conservare, pro se successoribusque suis canonice intrantibus et ecclesia<br />

Tridentina, cum una carta quam tunc in manibus suis tenebat investivit nobiles et discretos viros<br />

Guarimbertum de Thono pro tunc vicarium generalem in temporalibus vallium Ananie et Solis<br />

et Antonium de Sancto Ypolito de valle Anania et Georgium de Gardulis, ibidem presentes<br />

flexisque genibus stantes et devote petentes et recipientes tamquam tutores et tutorio nomine<br />

Antonii, Henrici et Iacobi fratrum pupillorum in pupillari etate constitutorum, filiorum et<br />

heredum quondam nobilis viri Iosii quondam ser Henrici de Sancto Ypolito diocesis Tridentine,<br />

de omnibus et singulis feudis antiquis et rectis et honoribus que alias ad dictos pupillos sunt<br />

iuste devoluta et legitime spectant in feudum ab ecclesia Tridentina &c. Et predicti tutores super<br />

sancta Dei evangelia promiserunt fidelitatem et promiserunt quod dicti pupilli, cum ad debitam<br />

etatem pervenerint, dictam investituram a domino episcopo petere et accipere procurabunt; item<br />

quod infra triginta dies in scriptis domino episcopo notificent omnia feuda que ab ecclesia<br />

Tridentina habent et possident &c. In quorum omnium fidem presens instrumentum publicum<br />

per me notarium et scribam suum publicum infrascriptum prelibatus dominus episcopus fieri<br />

mandavit sigillique sui appensione communiri. Datum et actum Tridenti anno, indictione, die,<br />

loco, pontificatu, testibus ut supra.<br />

Membranaceo (mm. 392 x 235-242). (SP): sigillo pendente del vescovo Alberto di Ortenburg; esemplare<br />

in cera rossa, con l’usuale stemma del presule trentino circondato dalla scritta S(IGILLUM) COMITIS<br />

ALBERTIS DE ORTENBURG, appeso alla plica della membrana tramite fettuccia a colori (bianco-giallo<br />

al centro, azzurro ai margini). Verso: Trient pro Sancti Hippoliti kinder lehenbrief 1376 (mano del secolo<br />

XVI); pro Antonio de Sancto Ypolito (mano del tardo secolo XIV); lib.6 f.801 lade 32 p.441 (mano del<br />

secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372). Originale; (SN): Iohannes<br />

quondam Conradi de Novacella clericus Brixinensis diocesis, imperiali auctoritate notarius publicus,<br />

scriba domini episcopi, interfui et scripsi.<br />

125. 1376 marzo 22, (Bolzano).<br />

Cives iurisdictionis civitatis Bozani requisiti uti testes ab episcopo Tridentino Alberto comes de<br />

Ortenburg, circa coltas annuales episcopo uti eorum domino debitas, opera concivis Heinrici<br />

Pfrüntner sententiam dant, cum indice instrumentorum circa coltas comunales in genere et<br />

sententiam super coltas a Pfrüntner solutas.<br />

1. Instrumentum notarile diei 13 mensis octobris 1242: “quod omnes qui emunt et vendunt et<br />

domos suas habent in burgo Bozano dare tenentur coltam, et omnes qui extra burgo se traxerint<br />

et domos suas in burgo habent.”<br />

2. Instrumentum tabellionatus Wernher diei 10 mensis martii 1339, circa exemptiones a coltis<br />

sequentium civium: Alberti Schilher, Cunradi Smersneider, dominorum de Greifenstein pro<br />

duobus domibus, dominorum de Turri de Bozano pro aliquibus domibus intra iudicium civitatis<br />

situatis, Ioannis Noye, Ioannis Liutold, Bartholomei notarii et Tolde ab dem Gansen.<br />

3. Instrumentum tabellionatus Iacobi diei 2 februarii 1340, quo episcopus Nicolaus restituit<br />

domum Alberto Schilcher qui uti alii omnes cives solvere coltas promittit; domus inantea illi<br />

subtracta fuerat quia coltas solvere recusaverat.<br />

4. Diploma Ioannis Heinrici marchionis Moraviæ et comitis Tirolis diei 21 februarii 1340, quod<br />

contenta in instrumento præcedenti confirmat.<br />

5. Diploma Ludovici marchionis Brandenburgensis et comitis Tirolis diei 2 februarii 1355, circa<br />

causam repræsentantium civium Bozani contra Ioannem Noye et Axlerin eius cognatam, qui<br />

exemptionem coltæ pro suis domibus prætendebant. Iudicium marchionis decidit quod in<br />

futurum instrumenta exemptionis valorem iuridicum amplius non haberent et quod qui in<br />

futurum solvere coltas recusasset, multam 200 marcharum denariorum Veronensium principi et<br />

communitatem civium Bozani 100 marchas solvere tenetur.<br />

6. Diploma Rudolphi IV ducis Austriæ, comitis Tirolis de anno 1363, quod omnia privilegia et<br />

iura antiqua civitatis Bozani confirmat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

75


7. Cunradus iudex civitatis Bozani confirmat quod in 18 annis suæ administrationis, Heinricus<br />

Pfrüntner coltas annuales in propria persona solverat.<br />

8. Eberardus Purger iudex civitatis pro duobus capitaneis positis a marchione Ludovico,<br />

confirmat quod Heinricus Pfrüntner coltas semper in propria persona solverat.<br />

9. Martinus Sach confirmat quod per 26 vel 28 annos Heinrico Prüntner coltæ semper impositæ<br />

fuerant; et recordatur etiam sententias notarii Wilhelmi, secundum quas Heinricus nolebat esse<br />

registratum in libro coltarum, sed quod eius uxor registranda fuisset, quod ei negatum fuit, quia<br />

secundum consuetudinem uxoribus coltæ non imponebantur et ergo Heinricus Pfrüntner propria<br />

persona coltas solverat.<br />

10. Notarius Michael Pase recordatur per tres vel quattuor annos, coltas ab Heinrico Pfrüntner<br />

exegisse et etiam quod exegerat ab Ulrico fratre Heinrici 45 marchas denariorum Veronensium<br />

pro uno anno et decem marchas pro anno sequenti.<br />

11. Vigilius nuntius iudicii per decem annos, confirmat quod Heinricus Pfrüntner propria<br />

persona coltas solverat.<br />

12. Heinricus Moser exactor coltarum per 15 annos, confirmat quod coltæ semper Heinrico et<br />

numquam uxori eius impositæ fuerant.<br />

Omnes suprascripti iuraverunt super diligentiam et veritatem eorum sententiarum. Conradus,<br />

Purger, Sach et Pase eorum sigillum ulterioris confirmationis apposuerunt, dum Vigilius et<br />

Moser proprium sigillum non possidebant.<br />

Testes: Nicolaus Vintler iudex in Arena; Ioannes Noye de Wangergasse; Haupold Mühlbacher<br />

de Wangergasse; Heinricus Flaschachel de nova macella (Fleischbank) Bozani et alii.<br />

Membranaceo (mm. 501 x 343). (SP): la membrana porta 4 sigilli in cera bruna-nera appesi alla plica, dei<br />

quali uno risulta lievemente mutilato; sono i sigilli di 4 dei testimoni. Verso: etlich kuntschaft von der<br />

stewr wegen zu Botzen bey markgraf Ludwigs zeiten und ains bischofs zu Trient (mano del secolo XVI);<br />

lib.6 f.692 lädl 129 a p.63 (mano del secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep.<br />

n° 372). Originale, testo tedesco.<br />

126. 1386 febbraio 13, Trento.<br />

Anno Domini 1386, indictione 9, die martis 13 mensis februarii. Infrascripti arbitri et<br />

arbitratores et amicabiles compositores ac amici electi, videlicet inter venerabilem dominum<br />

presbiterum Morandinum canonicum Tridentinum et Loysium filium quondam ser Christofori<br />

notarii dicti dal Dosso, eligerunt sibi locum in episcopali palatio, in sala ubi ius consuete<br />

redditur, ad infrascriptam sententiam proferendam, cuius tenor sequitur in hac forma.<br />

“In Christi nomine. Nos Vigilius notarius de Seregnano quondam domini Guilielmi de<br />

Rochabruna, Albertus notarius quondam ser Negrati de Sacho et Federicus notarius filius ser<br />

Ognabeni notarii de Paho, notarii et cives Tridentini, tamquam amici comuniter electi inter<br />

partes suprascriptas ad cognoscendum et fine debito terminandum rationem administrationis<br />

facte per ipsum dominum Morandinum tamquam tutorem et tutorio nomine dicti Aloysii per<br />

decem annos continuos, de mandato nobis comisso per honorabilem et sapientem virum<br />

dominum Iohannem de Pugnis de Parma vicarium Tridentinum pro reverendissimo in Christo<br />

patre domino Alberto comite de Ortenburg et episcopo Tridentino, visis et calculatis omnibus<br />

libris et quaternis ac scriptis dicte rationis administrationis predicte tam de introytibus quam de<br />

expensis &c, sententiamus et finaliter condempnamus prefatum dominum Morandinum ad<br />

dandum et solvendum dicto Aloysio pro resto affictuum dicti Aloysii per dictos decem annos<br />

non exactorum – ut apparet in quaterno rationis receptorum dicti domini Morandini –<br />

infrascriptas bladorum quantitates aut sibi Aloysio consignare inquilinos obligatos secundum<br />

inventarium datum et consignatum dicto Aloysio per dictum dominum Morandinum, videlicet<br />

&c; item pro resto affictuum denariorum non exactorum octo ducatos auri aut sibi consignare ut<br />

supra; item dictus dominus Morandinus debeat restituere dicto Aloysio omnes suos libros, cartas<br />

et instrumenta quelibet spectantia ad dictum Aloysium, cum omnibus rebus mobilibus, &c.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

76


Lata, lecta et publicata fuit hec sententia sive laudum in episcopali palatio Tridentino millesimo,<br />

mense et die ut supra, hora vesperarum, presentibus partibus suprascriptis et discretis viris ser<br />

Simone notario quondam domini Tuyni de Campo, ser Marchadento quondam ser Francisci<br />

dicti de Lost de Marchadentis de Tridento, ser Iacobo filio domini Henrici de Rochabruna,<br />

Vigilio notario quondam ser Henrici dicti Rigaie de Tridento, Iorio notario quondam ser<br />

Desiderati notarii de Alla, Bonaventura dicto Turolo quondam Trentini dicti Madurence de<br />

Tridento, omnibus civibus et habitatoribus Tridenti, Donato quondam Delaiti de Civezano,<br />

testibus, et aliis quampluribus.”<br />

Qua quidem sententia sic lata ut supra, incontinenti oretenus et viva voce dictus dominus<br />

presbiter Morandinus ibi presens dixit et protestatus fuit quod non consentiebat dicte sententie,<br />

&c.<br />

Membranaceo (mm. 598 x 153-157). Verso: vacat (mano del secolo XV); urtl Morandin contra Lud<br />

noder, 1386 (mano del secolo XVI). Originale; (SN): Antonius filius ser Bertolasii de Burgonovo civis et<br />

habitator Tridenti, publicus imperiali auctoritate notarius.<br />

127. (1390 senza luogo).<br />

Urbarium censuum de frugis, in denariis et vino, ecclesiæ Tridentinæ Bozani, in Ritenono et in<br />

Nova. Citati sunt census mansorum et cultorum residentium in Suprabozano, Eppiano, Curneit,<br />

Verano, Naturno, Unna, Campillo, Sancto Genesio; urbarium censuum de frugibus, in denariis<br />

et vino, ecclesiæ Tridentinæ in Bozano, in Ritenono, Curneit, Nova. Nominati ulterius sunt<br />

census mansorum et agricolarum in Suprabozano, in Eppiano, Naturno, Verano, Unna, Maleto,<br />

Sigenano et Placedelle.<br />

Cartaceo, 1 carta sciolta e due fascicoli di carte 3 e 10 rispettivamente, per un totale di 13 carte. Il primo<br />

fascicolo è costituito da un foglio di grande formato ripiegato in quarto, nel secondo i fogli, sempre in<br />

quarto, sono legati con due fettucce in membrana sottile. Filigrane rilevate: sul primo fascicolo (3 carte)<br />

“testa di cervo sormontata da croce”; analoga ai tipi Briquet 15498-15501 (documentazione di ambito<br />

italiano-padano e tedesco, fine secolo XIV) e sul secondo “cerchio e croce”, pressoché identica al tipo<br />

Briquet 3230 (Verona, anno 1367). Il secondo fascicolo riporta a cc. 4-7 il testo contenuto nel primo<br />

fascicolo, con delle aggiunte a cc. 8-9, bianche le cc. 10-13. La datazione del manoscritto, mancante<br />

nell’originale, è dedotta dall’analisi delle filigrane e della scrittura: questi elementi indicano<br />

concordemente una datazione a fine secolo XIV (così anche in DOMINEZ, 1897, p. 129 regesto n° 937).<br />

Originale, testo tedesco.<br />

128. 1404 maggio 30, Riva.<br />

“Nos Georgius Dei gratia episcopus Tridentinus tenore presencium universis et singulis<br />

presentes nostras patentes litteras inspecturis notum facimus ac manifestum quod &c<br />

instantissimis precibus magnifici et excelsi domini Francischi de Carraria Padue amici nostri<br />

singularissimi liberaliter relaxamus ac plene absolvimus et pristinis libertati, honoribus et feudis<br />

reddimus egregium militem dominum Sichonem de Castronovo de Caldonacio nostrum et<br />

ecclesie Tridentine vassallum iuratum, quem in nostris manibus ac potestate per aliqua mensium<br />

et dierum curricula suis plurimis demeritis, excessibus et delictis contra nos et nostre ecclesie<br />

subditos commissis exigentibus hucusque tenuimus et habuimus mancipatum, necnon Anthonio<br />

et Iacobo eius filiis simile absolucionis et liberacionis beneficium impertimur, pro eo quod<br />

occasione pretacte captivitatis seu detencionis prefati eorum genitoris nos multipliciter ausi sunt<br />

offendere, videlicet subditos nostros captivando pariter et derobando et alias diversimode<br />

molestando. Pro quibus quidem omnibus iniuriis, offensis et excessibus ac aliis delictis<br />

quibuscumque tam per eos quam per prefatum eorum genitorem, seu eorum servitores,<br />

adherentes et sequaces, contra nos et dictam ecclesiam nostram eiusque subditos hactenus<br />

perpetratis, partimus et agnoscimus ac plenissime indulgemus, sub hiis tamen modis,<br />

condicionibus et pactis quemadmodum in laudo seu arbitramento sub die date presencium lato<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

77


et promulgato per prelibatum magnificum dominum Paduan(ensem) in omnibus et per omnia<br />

plenius continetur; non derogando eciam iuribus nostris et ecclesie nostre Tridentine, dictam<br />

captivitatem seu detencionem minime tangentibus, aliisque particularibus iuribus cuiuscumque<br />

persone, comunis vel collegii, ipsosque omnino in gratiam nostram reassumimus ex monitu<br />

pietatis et misericordie quas pium decet ponteficem commovere, et specialiter contemplacione<br />

et intuitu magnifici domini Paduanensis prelibati: ita et taliter quod predicti dominus Sicho et<br />

eius filii in sua solita et antiqua fidelitate secundum suum solitum et antiquum feudum obligati<br />

permaneant, et in gremio nostro nostreque ecclesie repositi resideant. In quorum omnium<br />

premissorum evidens testimonium presentes litteras fieri fecimus, nostrique sigilli appensione<br />

communiri.<br />

Datum in terra nostra Ripe Tridentine, die veneris penultimo mensis maii, anno Domini<br />

millesimo quadrigentesimo quarto, indicione .xii.”<br />

Membranaceo (mm. 367 x 277). (SP): appeso alla plica della membrana, il sigillo del vescovo Giorgio<br />

Lichtenstein. Verso: 1404 receptio in gratiam Sichonis de Castronovo et Caldonazio eiusque filiorum,<br />

eorumdemque restitutio in feuda a Georgio episcopo Tridentino (mano del secolo XVIII); lib.6 fol.724<br />

lädl 130 p.142 (mano del secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372).<br />

Originale.<br />

129. 1404 ottobre 4, Trento.<br />

“Ego Hainricus de Rotemburg magister curie Tirolis capitaneus tunc temporis Athesis et<br />

ecclesie Tridentine tenor presentis littere recognosco ac notifico universis quod ego, cupiens<br />

inter homines et subditos meos de valle Ananie quorum interest ex una et subditos<br />

reverendissimi in Christo patris et domini mei gratiosi domini Georii episcopi Tridentini parte<br />

ex altera ipsorum vicinos quam plurimas rixas, dissensiones ac discordias tam veteres quam<br />

novellas tollere, sedare ac penitus removere pretextu et occasione mearum collectarum propter<br />

bonum pacis et tranquilitatis partis utriusque, hinc est quod matura ac diligenti deliberatione<br />

prehabita de et super premissis collectis de cetero et in antea exigendis pro me et heredibus meis<br />

de Rotenburg talem cum prefato domino meo episcopo Tridentino amicabilem compositionem,<br />

pactionem seu convenctionem duxi ac decrevi realiter cum effectu subeundum de ipsius<br />

consensu, voluntate et beneplacito, videlicet: quod omnes et singuli homines uriusque sexus<br />

subditi prelibati domini mei episcopi Tridentini qui temporibus et annis retroactis comparassent<br />

aut etiam nunc seu in futuro quevis bona seu possessiones qualescmque tam in particulari quam<br />

in comuni in meis villis et iurisdictionibus emerent, seu ad ipsos iure hereditario aut quocumque<br />

alio titulo devolverentur seu pervenirent, de quibus alias temporibus elapsis per prius et<br />

posterius mee collecte persolute fuerunt, quod etiam ad huc deinceps semper et in perpetuum ad<br />

illas obligentur ac solvere et contribuere tenentur sine ulla difficultate seu contradictione, sive<br />

integer mansus fuerit vel dimidius seu integra pecia terre qualiscumque tam vineate quam etiam<br />

aratorie vel prative aut grezive, seu medietas vel alia pars eiusdem maior aut minor; et quia de<br />

similibus simile est iudicium et ubi par ratio ibi etiam idem ius merito esse debet, ideo decrevi et<br />

volo ac firmiter censeo per presentes quatenus simili modo ac versa vice omnes mei subditi qui<br />

in villis ac iurisdictionibus prefati domini mei episcopi qualiacumque bona, possessiones,<br />

campos aut agros seu pecias terre quocumque nomine censeantur temporibus et annis transactis<br />

aut etiam nunc seu in futuro comparassent seu emerent quandocumque aut ad eos hereditario<br />

iure seu quovis alio titulo devolverentur ac pervenirent, sive integer vel dimidius mansus fuerit<br />

aut vineale seu pratum aut campus vel alia pecia terre qualiscumque totalis vel partialis, de<br />

quibus alias dicto domino meo episcopo Tridentino vel eius officialibus pro eo collecte<br />

persolute fuissent, quod etiam ad huc deinceps et in perpetuum ad illas obligentur ac solvere et<br />

contribuere teneantur sine ulla reclamatione: excepto dumtaxat manso Bartholomei secatoris de<br />

Romeno, quem a nobili viro Marcolino de Arso certo denariorum pretio comparavit, quem<br />

quidem mansum ad predictas collectas solvendas volo non teneri. Insuper promitto presentem<br />

amicabilem compositionem seu convenctionem per me et heredes meos frmissime ac<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

78


inviolabiliter perpetuis temporibus attendere pariter et observare nec contravenire quovismodo.<br />

In cuius rei testimonium presentes fieri iussi mei sigilli appensione roboratas; ita tamen quod<br />

prefatus dominus meus episcopus Tridentinus pro parte sua et suorum litteras<br />

similles eius pendenti sigillo munitas michi fieri faciat atque tradat.<br />

Datum Tridenti die sabbati quarta mensis octobris anno Domini millesimo quadrigentesimo<br />

quarto.”<br />

Membranaceo (mm. 215 x 358). (SP): appeso alla plica, il sigillo ben conservato di Giacomo di<br />

Rottenburgo. Verso: Rotenburg [...] Nonser [...], 1404 (mano del secolo XVI); lib.6 fol.723 lädl 130 a<br />

p.141 (mano del secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372). Originale.<br />

130. 1406 ottobre 31, Castel Stenico (Giudicarie).<br />

“Volentes requisitionibus pariter et mandatis reverendissimi in Christo patris ac magnifici<br />

domini domini nostri gratiosissimi domini Georgii Dei gratia dignissimi presullis ac domini<br />

Tridentini nos Petrus de Lodrono, Antonius et Gratiadeus de Campo penitus inherere, tenore<br />

presentium damus et impertimur plenam ac liberam bailiam prefato domino domino nostro<br />

tractandi pacem, treuguam (sic) seu concordiam inter nobiles viros Vincigueram et Antonium<br />

fratres de Archo ac ipsorum complices, sequaces et adherentes, necnon cum nostris eciam<br />

complicibus, sequacibus et adherentibus, in omnibus et per omnia prout prefato domino domino<br />

nostro melius placuerit faciendum. In quorum testimonium presentes fieri iussimus<br />

nostrorumque consuetorum sigillorum impressione muniri.<br />

Data in castro Stenici, die dominico ultimo mensis octobris, millesimo .iiii c . sexto. .xiiii ta .<br />

indicione.”<br />

Cedula cartacea. (SID): sul recto della cedula, i resti di un sigillo aderente, quello dei signori di Lodron,<br />

oggi non più decifrabile per la perdita pressoché completa del materiale. Verso: Lodron gwalt Trient mit<br />

Arch frid zumachen, 1406, Trient (mano del secolo XVI); lib.6 f.724 lädl 130 a p.144 (mano del secolo<br />

XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372). Originale.<br />

131. 1407 febbraio 7, Trento.<br />

Georgius de Liechtenstein-Nikolsburg, episcopus Tridentinus infeudat dominum Heinricum de<br />

Rottenburg magistrum curiæ de Tirolo, capitaneum Tridenti et apud Athesim, pro se et quattuor<br />

filiis quos sperat in futurum habere, de iurisdictione Caldarii, lacus situs inter Caldarium et<br />

Tremenum, sicut Heinricus pater eius ab episcopo Alberto in feudum habebat. Post Heinrici et<br />

eius quattuor filiorum mortem, iurisdictio et lacus episcopo et episcopatui redibunt. Heinricus<br />

iuramentum fidelitatis præstat. Testes: dominus Petrus de Spawr; dominus Ioannes<br />

Liechtenstainer de Korneyd; Symeon de Thunn, Wilhalmus de Belasi; Ulricus Schre a tenperger.<br />

Membranaceo (mm. 224 x 302). (SPD): la membrana è stata tagliata in fondo asportandone così il sigillo<br />

vescovile; da un residuo segno giallognolo che appare sul verso della membrana, sul fondo, si potrebbe<br />

dedurre che si sia trattato di un sigillo di grandi dimensioni, quindi il sigillum magnum del vescovo<br />

Giorgio Lichtenstein, forse l’unico esemplare noto di tale grandezza. Verso: Trid(e)nt lehenbrief pro<br />

H(einrich) von Rotenburg, 1407 (mano del secolo XVI); lib.6 f.802 l(ädl) 132 p.442 (mano del secolo<br />

XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372); [Trient] l(e)h(en)b(rief) (altra<br />

mano del secolo XVI); N° 8 (segnatura, mano del secolo XVIII). Originale, testo tedesco.<br />

132. 1407 aprile 17, Trento.<br />

Georgius de Liechtenstein-Nikolsburg episcopus Tridentinus, omnibus capitaneis, burgraviis,<br />

administratoribus, iudicibus, sindicis, civibus et communitatibus omnium suarum civitatum,<br />

villarum, vallium et generatim omnibus vassallis et subditis episcopatus notum facit quod<br />

amississet dominium episcopatus et quod eum duci Friderico Austriæ comiti Tirolis uti<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

79


advocato ecclesiæ Tridentinæ commisit. Ulterius hortatur omnes ut duci fidelitatem iurent<br />

liberando eos ab iuramento episcopo præstito. Decanus et Capitulum cathedralis suum<br />

consensum exprimunt, sigillum suum apponendo.<br />

Membranaceo (mm. 231 x 325, compresa la plica). (SP): sono presenti due sigilli pendenti, appesi alla<br />

plica della membrana, uno del vescovo di Trento Giorgio Lichtenstein (ceralacca rossa, rotondo, diametro<br />

di mm. 30), l’altro del capitolo del Duomo di Trento (ceralacca rossa, ovale, dimensioni mm. 80-44);<br />

entrambi presentano qualche piccolo danneggiamento. Verso: estesa nota di contenuto, in tedesco (mano<br />

del recto); Triendt - lib.6 f.725 lade 130 p.147 - 1407 (mano del secolo XVI, segnatura del<br />

Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372); altra nota di contenuto in tedesco (mano del secolo<br />

XVIII). Originale, testo tedesco.<br />

133. 1407 aprile 20, Trento,<br />

In Christi nomine amen. Cum reverendus in Christo pater dominus Georgius Dei gratia<br />

episcopus Tridentinus et eius officiales iniqui a multo tempore citra contra cives Tridentinos ac<br />

districtuales et subditos ecclesie Tridentine multas extorsiones et infinita gravamina variis et<br />

diversis ac exquisitis modis et cautellis et omni pietate remota comiserat, gravando eos contra<br />

formam iuris ac statutorum et antiquarum suarum consuetudinum, eorum bona extorquendo,<br />

iustitiam venalem ministrando, insontes condemnando, sontes absolvendo, et eos tirannide<br />

pertractando simoniasque committendo, in tantum quod vix populus se familiamque suam ex<br />

patrimonio et fatigiis suis substentare poterat, prevalentibus continuis extorsionibus et<br />

gravaminibus antedictis officialibus iniquis continuo suggerentibus et prava consilia<br />

prestantibus, cives Tridentini non volentes talia substinere, crescente eorum necessitate et<br />

paupertate, et inauditis querelis eorum contra officiales porectis, palacium in quo residebat<br />

dominus Francischinus de valle Annanie vicarius Tridenti furente et tumultuante populo<br />

invaserunt die secunda februarii instantis millesimi, querentes eum morti tradere, eius malis<br />

demeritis exigentibus, quem dominum Francischinum et quosdam alios iniquos officiales<br />

notorium est plurima delicta et facinora comisisse in destructionem populi et in periculum<br />

amissionis status ecclesie Tridentine; qui officiales metu furoris populi fugam arripuerunt. Et<br />

dum de predictis excessibus ipsi cives et subditi ecclesie Tridentine concordati et pacificati<br />

fuissent cum prelibato domino episcopo sub certis pactis et convenctionibus, et prefatus<br />

dominus episcopus predictis civibus et subditis liberaliter indulsisset eos penitus absolvendo ab<br />

omni pena reali et personali usque in diem liberationis, concedens eisdem certa indulta, edicta,<br />

decreta et reformationes de quibus patet publicis instrumentis seu privilegiis per eum concessis<br />

et superinde emanatis sigillis ipsius domini episcopi ac capituli ecclesie Tridentine et aliquorum<br />

aliorum nobilium sigillatis, tamen prefatus dominus episcopus pacta et privilegia a se concessa<br />

retardans et eius promissionem attendere omnino recusans, certam ligam et unionem pensate<br />

fecit cum aliquibus nobilibus et potentibus sibi adherentibus, tractando mortem et destructionem<br />

populi Tridenti et subditorum ecclesie Tridentine. Volentes igitur predicti cives plenius<br />

informati tanto periculo obviare, prefatum dominum episcopum captivaverunt et captum<br />

detinuerunt die quarta mensis aprilis instantis millesimi, ne suum pravum propositum in tantam<br />

stragem executioni mandare posset, vocantes continuo cum vexillis erectis illustrem principem<br />

et dominum dominum Federicum ducem Austrie &c Tirolisque comitem tamquam advocatum<br />

defensorem et protectorem ecclesie Tridentine et totius episcopatus, invocantes ab eo auxilium<br />

et consilium et favorem pro liberatione. Qui dominus Federicus dux, auditis querelis expositis<br />

per ipsos cives, se personaliter obtulit defensurus populum et patriam, ut de iure tenetur,<br />

suscipiens ad gremium sue protectionis ipsam civitatem Tridenti omnesque cives et subditos<br />

prefate ecclesie Tridentine. Insuper participato consilio millitum et nobilium virorum eidem<br />

domino duci assistentium, confirmavit et ratificavit omnia et singula statuta et privilegia et<br />

antiquas consuetudines civitatis Tridenti et totius iurisdictionis ecclesie Tridentine, nec non<br />

omnia et singula privilegia et indulta, gratias et promissiones noviter concessa et concessas per<br />

prelibatum dominum episcopum, de quibus constant publica et solempnia instrumenta scripta<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

80


manu notarii Guilielmi infrascripti. Preterea, pro maiori securitate et tuitione dictorum civium,<br />

de gratia speciali decrevit infrascripta specialia edicta, licet aliqua ex eis in aliquibus discrepent<br />

vel diversa sint a certis aliis capitulis et privilegiis concessis civibus Tridenti per prefatum<br />

dominum episcopum.<br />

Sequuntur viginti capitula per ipsum dominum ducem Austrie edicta, quorum tenor breviter talis<br />

est ut infra.<br />

1. Primo quod omnes homines de qualibet iurisdictione civitatis et ecclesie Tridenti contribuere<br />

et obedire debeant dicte civitati Tridenti, prout ab antiquo facere consueverunt.<br />

2. Quod castrum Stenici, castrum Silve et turris Vange sita in Tridento penes portam Pontis, que<br />

antea consignata erant ipsis civibus Tridenti per prelibatum dominum episcopum, perpetuo<br />

remanere debeant penes dictos cives sub eorum custodia et potestate, promittens dominus dux<br />

solvere singulis annis salaria capitaneis dictorum castrorum et turris eligendis per ipsam<br />

comunitatem Tridenti.<br />

3. Quod turris porte Aquile, que similiter consignata erat ipsis civibus per dominum episcopum,<br />

perpetuo remanere debeat in manibus et baylia ipsorum civium Tridenti usque ad turiselum de<br />

medio situm intra dictam turrim Aquile et castrum Boni Consilii.<br />

4. Quod claves portarum civitatis Tridenti, que etiam antea consignata erant ipsis civibus per<br />

dictum dominum episcopum, perpetuo remanere debeant penes ipsos cives, salvo eo tempore<br />

quo prefatus dominus dux erit in civitate Tridenti, quia tunc ipse claves debeant esse penes<br />

ipsum dominum ducem; et quod ipse dominus dux, quandocumque contigerit se absentare a<br />

civitate Tridenti, ipsas claves restituere faciat in manibus dictorum civium; et quod capitanei<br />

portarum eligantur per cives.<br />

5. Quod super castro Tenni, si contigerit recuperari, ponatur unus capitaneus ex civibus Tridenti<br />

eligendus per ipsum dominum ducem, cum salario solvendo per dictum dominum ducem.<br />

6. Quod capitaneus castri Boni Consilii eligi debeat per cives et consilium civitatis Tridenti,<br />

cum consilio et voluntate tamen ipsius domini ducis, qui capitaneus esse debeat de partibus<br />

Atasis et non aliunde.<br />

7. Quod omnes capitanei castrorum et portarum et alii officiales civitatis Tridenti et aliorum<br />

locorum iurisdictionum ecclesie Tridentine salariari debeant de reditibus ipsius domini ducis.<br />

8. Quod vicarius Tridenti eligi debeat per cives Tridenti cum consilio etiam prefati domini ducis<br />

et eius capitanei, et salariari omnibus expensis dicti domini ducis.<br />

9. Quod omnes et singuli officiales, videlicet potestates, vicarii, assessores, massarii, notarii et<br />

alii quocumque nomine nuncupentur, terre Rippe et Tenni si contingerint recuperari, ac vallium<br />

Annanie et Solis, Flemarum et Iudicarie et aliorum locorum iurisdictionum ecclesie Tridentine<br />

eligi debeant ex civibus Tridenti per sapientes et consilium civitatis Tridenti, cum consilio<br />

tamen prefati domini ducis, qui teneatur confirmare electiones sic factas, nec non eos vicarios et<br />

officiales salariare competenti salario solvendo de reditibus episcopatus: salvo eo quod capitanei<br />

castrorum elligantur et salariati sint ut supra dictum est, et salvo eo quod dictum est de vicario<br />

civitatis Tridenti.<br />

10. Quod vicariatus vallis Flemarum vel aliud officium de civitate et qualibet alia iurisdictione<br />

ecclesie Tridentine de cetero non debeat affictari, sed vicarius eligatur ex civibus Tridenti et<br />

salarietur ut supra dictum est.<br />

11. Quod capitaneus castri Boni Consilii et potestas sive vicarius vel aliquis eorum in se aliquod<br />

compromissum vel arbitramentum recipere non debeat, sub pena privationis officii.<br />

12. Quod si purgermaister civitatis Tridenti notificaverit ipsi domino duci seu eius capitaneo vel<br />

vices gerenti aliqua enormia contra aliquem officialem cum veritate, et requisitus fuerit quod<br />

ipse officialis removeri debeat de officio suo, quod ipse dominus dux vel eius vices gerens<br />

teneatur illum incontinenti ab officio suo removere et loco eius subrogetur alia bona et idonea<br />

persona.<br />

13. Quod omnes mute civitatis Tridenti per terram et per aquam, muta de Andogno et muta<br />

vallis Solis de Ymaro et Armeio, quas solitus erat exigere dominus episcopus Tridentinus et eius<br />

officiales, de cetero in perpetuum spectent et pertinent ad comunitatem civitatis Tridenti pro<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

81


subsidio onerum custodie portarum civitatis Tridenti et pro substinendo aliqua honera<br />

incumbentia.<br />

14. Quod comunitas civitatis Tridenti possit exigere pro pedagio ad officium bulletarum tantum<br />

quantum ipsi cives alibi solvere compelluntur ab omnibus personis de locis in quibus cives<br />

Tridenti et districtuales solvunt.<br />

15. Quod de cetero nullus usurarius molestetur in vita sua nec post eius mortem neque eius<br />

heredes occasione alicuius usure per ipsum dominum ducem vel aliquem eius officialem.<br />

16. Item promisit se non impedire in aliquibus beneficiis et rebus ecclesiasticis: salvo quam in<br />

favendo pro posse quod canonicatus et prebende canonicales civitatis Tridenti reducantur in<br />

pristinum statum seu numerum vigintiseptem canonicatuum.<br />

17. Quod de bonis et reditibus dicti domini episcopi et eius episcopatus satisfieri debeat civibus<br />

Tridentinis ex quacumque causa habere debentibus.<br />

18. Quod omnia predia et bona immobilia que iniuste ablata fuerunt per prefatum dominum<br />

episcopum et eius officiales restitui debeant illis quibus ablata fuerunt.<br />

19. Quod omnes compositiones litis retrofacte usque in diem Purificationis sancte Marie de<br />

mense februarii preteriti cum prefato domino episcopo seu eius officialibus ex quacumque<br />

causa, que exacte non fuerint, immo non exigantur, sed potius aboleantur et cancellentur et<br />

nullius valoris esse intelligantur.<br />

20. Et dictus dominus dux, volens omnia suprascripta in sua firmitate permanere, edixit quod de<br />

cetero nullum fiet per se vel alium eius officialem aliquod statutum seu concessio aliqua alicui<br />

persone vel comunitati propter quod vel quam presenti privilegio derogari possit seu<br />

preiudicium generari.<br />

Que omnia singula suprascripta prefatus dominus dux per se et successores heredesque suos<br />

promisit perpetuo firma et rata habere et tenere &c.<br />

Acta, data, concessa et publicata fuerunt omnia et singula suprascripta in civitate Tridenti ante<br />

castrum Boni Consilii, super platea iuxta rastellum; presentibus egregiis et strenuis viris dominis<br />

Wilielmo comite de Amacia, Hanricho de Rotemburgh capitaneo in partibus Attasis, Purchardo<br />

de Manuspergh magistro ducalis curie, Marquardo de Epmes, Petro de Sporo, Lienardo de<br />

Bodmen iuniore, Hanricho de Elerberth longiore, Hanricho de Horlingen, Gasparo de<br />

Slandespergh, Bartholomeo de Cavedono, Christophoro Vux de Epiano, Errardo de Villandres<br />

malschalcho prefati domini ducis, Federico de Voerstersten, Francisco de Graiffenstayn,<br />

omnibus predictis millitibus generosis, nec nobili et prudenti viro Nicolao Vintilerio de Bulzano<br />

et aliis quampluribus nobilibus in multitudine copiosa, testibus ad hec vocatis et adhibitis, die<br />

mercurii vigesimo mensis aprilis anno Domini nostri Iesu Christi millesimo quadrigentesimo<br />

septimo, indictione quintadecima. In quorum omnium fidem et evidens testimonium prelibatus<br />

dominus Federicus dux et advocatus suprascriptus mandavit hoc presens instrumentum per me<br />

Guilielmum notarium infrascriptum scribi et confici et in hanc publicam formam reddigi, et per<br />

infrascriptum Ulricum eius cancellarium subscripbi (sic).<br />

Membranaceo (mm. 671 x 480-483). (SP): appeso alla plica della membrana tramite cordoncino rosso,<br />

ora conservato in una custodia di cartoncino bianco, il sigillum magnum (sigillo maggiore) del comune di<br />

Trento: il sigillo ha lasciato con il tempo due sue impronte piuttosto nette sul verso della membrana, sopra<br />

e di fianco alla nota dorsale. Verso: etlichen statut den bischof und statt Triendt betreffend von herzog<br />

Fedrichen bestat und gegeben – 1407 (mano del secolo XVI); lib.6 f.728 lade 130 p.150 (mano del secolo<br />

XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372). Originale; (SN): Ego Guilielmus<br />

natus ser Pauli civis et habitator Tridenti, publicus imperiali auctoritate notarius, predictis omnibus et<br />

singulis dum sic agerentur et fierent presens fui et ea sic fieri vidi et audivi, ac rogatus et de mandato<br />

prefati domini ducis ea publice scripsi signumque meum apposui consuetum.<br />

Nota: nel testo si fa riferimento alla carta edictorum et provisionum (meglio conosciuta come magna<br />

carta libertatum della città di Trento) emanata dallo stesso vescovo Giorgio Lichtenstein con documento<br />

dato in Trento il 28 febbraio 1407, costretto a tale concessione dalle pressanti richieste dei cittadini di<br />

Trento, e degli uomini delle valli del Noce e delle Giudicarie, ormai in aperta rivolta. Con questo<br />

documento del 20 aprile Federico duca d’Austria prometteva tra l’altro di confermare quanto decretato in<br />

tale carta, ed anzi ne estendeva ulteriormente il contenuto e la portata. Si conosce per ora un solo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

82


testimone della carta edictorum et provisionum redatto proprio all’epoca dei fatti qui narrati: si tratta del<br />

manoscritto BCTN AC n° 1500, cartaceo, che ci consegna il testo della citata carta in forma non di<br />

originale in senso diplomatistico, ma di copia semplice coeva, peraltro redatta dal medesimo notaio<br />

Gugliemo scriptor anche in questo documento del successivo 20 aprile; la datazione della stesura di<br />

questa copia dovrebbe comunque essere prossima a quella del documento originale, che allo stato attuale<br />

della ricerca archivistica risulta non rintracciabile.<br />

134. 1417 gennaio 4, Caldaro.<br />

Ioannes de Wolkenstain magister curiæ, confirmat obtinuisse a duce Friderico Austriæ comite<br />

Tirolis uti advocato ecclesiæ Tridentinæ confirmationem investituræ mansi Zobelhoff,<br />

episcopatus feudi, mediante Ulrico Chäsleib de Ensisheim.<br />

Cartaceo, carte 1. (SID): sul verso i resti di un sigillo aderente perduto; era il sigillo di Giovanni di<br />

Wolkenstein, attore in questo documento, sigillo posto a chiusura della missiva. Verso: aus sibent (mano<br />

del recto, quella di Giovanni di Wolkenstein); Trientisch lehenk(unde) vik(...) Wolckenstain pro Kasl(eit)<br />

– 1417 (mano del secolo XVI); lib.6 f.805 l(ade) 132 p.226 p.481 (mano del secolo XVI, segnatura del<br />

Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372); N° 10 (segnatura, secolo XVIII). Originale, testo<br />

tedesco.<br />

135. 1417 settembre 15, Maia (Merano).<br />

Anno Domini 1417, indictione 10, die vero 15 mensis septembris, in Mays in domo dicta<br />

Rubeyna, presentibus Hainrico Wis(er), Oertlino de Saltzpurga, ambobus civibus Merani. Ibique<br />

Otto dictus Teb de Merano confessus fuit se nomine finiti precii habuisse a Nicolao de Stella<br />

cive Merani, marcas 27 denariorum Veronensium parvulorum bone monete Meran(ensis)<br />

tempore presentis contractus, pro quo quidem precio dictus Otto Teb titulo et iure iuste<br />

venditionis pro libero et soluto bono vendidit et ttanstulit eidem Nicolao ius, causam seu<br />

actionem ab eis habentibus nominatim redditus 13 librarum Veronensium annui census ex domo<br />

habitationis prefati Nicolai, sita in civitate Merani, ex parte aque, ex area subtus, ex orto et ex<br />

omnibus structuris de super edificatis; cui coheret a superiori latere domus domine Margarethe<br />

uxoris Iacobi Phiesel, a retro murus circularis civitatis Merani, ab inferiori latere domus dicti<br />

Hainrici Wiser, ab antea strata publica. Deinde dictus Otto Teb venditor dedit dicto Nicolao<br />

emptori licentiam et auctoritatem plenam intrandi dictorum reddituum venditorum tenutam et<br />

possessionem corporalem.<br />

Membranaceo (mm. 308 x 212). Verso: carta Nicolai de Stella civis Merani et Ottonis Teb pro 13 libris<br />

Veronensium annui census (mano del recto); carta emptionis et venditionis .xiii. librarum [...] Otonis de<br />

Teb Nicolao de Stella [...] (mano del secolo XV o XVI). Originale; (SN): Ego Iacobus de Sarnetz residens<br />

in Merano publicus auctoritate imperiali notarius predictis interfui, ideoque presens instrumentum tradidi<br />

et scripsi requisitus et rogatus &c.<br />

136. 1424 giugno 16, Trento.<br />

Alexander episcopus Tridentinus, dux Masoviæ, Friderico IV duci Austriæ comiti Tirolis feuda<br />

sequentia confert: castrum et iurisdictionem Altenburg apud Eppianum; castrum et<br />

iurisdictionem Egnæ, insimul vallem Trodenæ; castrum Segunzani; castrum Numii; castrum<br />

Castrifundi, iurisdictionem Caldarii et omnia feuda episcopalia Heinrici de Rottenburg; castrum<br />

Greifenstein; campum apud Egnam ubi rates conficiuntur; castrum Petræplanæ iam feudum<br />

episcopale Rodulfi Bellenzani; Caldonatium et tertiam partem Lavaroni; tertiam partem Vatarii<br />

et Centam; tertiam partem lacus Caldonatii et tertiam partem Costæ et alia feuda quondam<br />

Iacobi de Caldonatio.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

83


Cartaceo, carte 4 in due fogli sciolti, scritte 3. Copia semplice del secolo XVIII (cfr. grafia e filigrana),<br />

testo tedesco.<br />

137. 1425.<br />

Urbarium Perginis et Tirolis 1425.<br />

Ad ff. 1-10: Perginum cum villis adiacentibus, lingua germanica et italica exprexis in hac forma:<br />

Pergine, in der Burgen, Schiffnag (Zivignago), Floroz (Fierozzo), Gereut (Frassilongo), Achleit<br />

(Roveda), Felisan (Falesina), Falzurg (Vignola), Narrenpuchel, Czaffen (Zava), Trisschel<br />

(Ischia), Trenu, Balderkan (Valderban), Cheseneit (Castagné), Chanall (Canale), Zusad (Susà),<br />

Kössasin (Costasavina), Runkun (Roncogno), Madraun (Madrano), Nugreit (Nogaré),<br />

Chenzulin (Canzolino), Kosten (Costa), Figulsaim (Vigalzano), Zers (Serso), Virag (Viarago),<br />

Prates (Prato), Portell (Portolo), Chanetzsch (Canezza), Baldambra (Valdamedra) e Kösulin<br />

(Canzolino), Montenag (Montagnaga), Fig (Vigo), Miol (Miola), Basiliga (Baselga), Sternig<br />

(Sternigo), Trisella (Tressilla), Artznlag (Rizzollaga), Platzhoff (Piazze), Campolongo, Ricaldo,<br />

Asill (Sile), Feida (Faida), Kaiserhoff (maso alla Faida) e Plazolis (Piazzola), Pedull (Bedollo),<br />

Barbaniga, Gardzan (Garzano), Maziniga (Mazzaniga), Keselin (Casalino), Dossen Hoff,<br />

Czinizen, Orzan (Orzano), Buschkin (Bosco), Sand Columba (Santa Colomba), Roforei<br />

(Roveré), Torkell (Torchio), Sernian (Seregnano), Zipprian (San Cipriano), Vernes (Fornace),<br />

Albiano, Lases; Lima (Lona), Asian (?).<br />

Ad f. 10: Neves (Lavis).<br />

Ad f. 11: Tridentum.<br />

Ad ff. 11-18 Tirolis et Burgraviatum cum villis lingua germanica et italica expressis in hac<br />

forma:<br />

Meran (Merano), Obermais (Obermais/Maia superiore), Nidermais(Untermais/Maia inferiore),<br />

Seneberg (Schönnaberg), Vinschgau (Vinschgau/Venosta), Passyr (Passeir/Passirio), Naturns<br />

(Naturns/Naturno), Partschins (Partschins/Parcines), Algund (Algund/Lagundo), Cratscg<br />

(Gratsch/Quarazze), Villaw (Vellau/Velloi, comune di Lagundo) , Tyrol (Tirol/Tirolo), Kayns<br />

(Kuens/Caines), Ruffian (Riffian/Rifiano), Cafeys (Gfeis/Caveis, comune di Rifiano), Merling<br />

(Marling/Marlengo), Lana, Völlan (Völlan/Foiana), Schennaw (Schönau, comune di Moso in<br />

Passiria), Hefingen (Hafling/Avelengo), Feran (Vöran/Verano), Melten (Mölten/Meltina),<br />

Rayen (Rojen/Masi Roia, comune di Curon), Karawn (Graun im Vinschgau/Curon), Taufers<br />

(Taufers im Münstertal/Tubre), Engadin (Engadina).<br />

Cartaceo; quadernolo di carte 18. A c. 1r: Tirol Persen (mano del compilatore dell’urbario). Altre<br />

annotazioni: Suma sumarum der urbar pucher so zu Tyrol gehörent (mano del compilatore dell’urbario);<br />

1425, urbar under Trient (mano del secolo XVI); 1425, lib.6 f.733 lädl 130 p.161 fasc.9 (mano del secolo<br />

XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372). Originale, testo tedesco.<br />

Nota archivistica successiva: Rep. VII n. 821. Restituito nel maggio 1921.<br />

138. 1425.<br />

Epistola sine anno. Petrus filius Anderlain et eius frater, habitantes in villa Fuss (Caldarii),<br />

scribunt principi episcopo petentes ut sibi adiudicentur bona relicta ab Ioanne Schaffwon, eorum<br />

affine, post eius mortem, quia dictus Ioannes Schaffwon circa finem vitæ suæ, ipsis illa bona<br />

promiserat. Ulterius petunt ut princeps domino Matsch mandatum detur ut ipsos immittat in<br />

hæreditatem Ioannis Schffawn.<br />

Cartaceo, carte 1. Sul verso: klag zedelle (mano del secolo XV). Originale, testo tedesco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

84


139. 1426 luglio 2, Wisengrad.<br />

“Sigismundus Dei gratia Romanorum rex semper augustus ac Ungarie, Bohemie &c rex.<br />

Venerabilis devote dilecte. Scire te volumus quod cum illustri Philippo Maria Anglo duce<br />

Mediolani principe nostro et imperii sacri filio nostro charissimo, per omnia concordes sumus,<br />

quo se etiam nobis per debita subiectionis et obedientiæ fidelitatem integram et inviolatam<br />

astrinxi, prout etiam de hoc fixam recognitionem habemus, quod sue fidei propositum nulla<br />

qualitate temporis variata mutabit, sed nobis assistet contra rebelles nostros Venetos tota sua<br />

potentia et robore comportatis, nec nos sibi viceversa deficiemus, sed omni potentia nostrarum<br />

gentium assistemus, ipsumque realiter defendemus. Verum quia tu ipsam almam Tridentinam<br />

ecclesiam a nobis et Sacro Romano Imperio per feudum legitime pertinentem, possides, ac<br />

nobis ad fidelitatis et subiectionis teneris, et est obligatus obsequium. Iccirco te per iuramentum<br />

quo nobis et Sacro Romano Imperio astrictum dinosceris requirimus et monemus, ymo tibi<br />

auctoritatem Romana regia districte precipimus et mandamus quatenus adversum dictum ducem<br />

Mediolani filium nostrum carissimum nulla occasione quesita in suum damnum seu preiuditium<br />

nihil prorsus attemptes in favorem dictorum Venetorum, nec aliqua pacta cum eisdem Venetis<br />

subeas, ymo potius eosdem Venetos et eorum homines, res, bona et personas ubicumque reperta<br />

impedias et arrestes, nec aliquos mercatores ad eos procedere quovismodo permittas, prout<br />

indignationem nostram gravissimam volueris artius evitare. Nam si aliud faceres,<br />

compelleremur contra te procedere, prout ius et ordo posceret rationis; quod si secus faceres<br />

serenissimo regi Polonie fratri et compatri nostro charissimo, prout pro certo tenemus<br />

vehementissime displiceres. Datum Wissegradi in die visitationis beate Virginis, regnorum<br />

nostrorum Hungarie &c .xl. Romanorum, .xvi. et Bohemie .vi. annis.<br />

Ad mandatum domini regis Franciscus vicecancellarius. A tergo: venerabili Alexandro episcopo<br />

Tridenti principi et devoto nostro dilecto.”<br />

Cartaceo, carte 2. A c. 2v: imperatoris Sigismondi littere in causa Rippen (mano del secolo XVI). Copia<br />

semplice, datata a circa metà del secolo XVI. Riferimento: in ASTN, APV, sezione latina, capsa 67 n° 3,<br />

è conservata un’altra copia del documento, databile al secolo XV.<br />

140. (circa 1426).<br />

Epistola sine anno, sed circa 1426.<br />

Quidam affirmat se habuisse ut administratorem domum et castrum principis et episcopi<br />

Tridentini Alexandri ducis Masoviæ (1423-1444) et quod fidelitatis iuramentum obligationem<br />

continebat aperiendi catrum domino Friderico IV duci Austriæ et comiti Tirolis (1406-1439). In<br />

morte vel translatione episcopi declarat etiam quod tenere debeat castrum donec novus<br />

episcopus subscripsisset domino suo duci Freiderico IV idem quod episcopus Alexander iam<br />

confirmaverat. Si post hæc episcopus se substituere voluerit, castrum derelinquere debebit.<br />

Cartaceo. Carte 1. Scrittura a due mani, con molte cancellature; 8 righe depennate. Conservazione<br />

abbastanza buona.<br />

141. 1427 novembre 29, Bressanone.<br />

Nicolaus Swarat decretorum doctor, decanus et in spiritualibus ecclesie Brixinensis vicarius<br />

generalis, a sede apostolica deputatus fuit tamquam executor unicus ad supprimendum<br />

monasterium Sancti Laurentii extra muros Tridenti ordinis Sancti Benedicti, cum capella Sancti<br />

Apollinaris eidem monasterio annexa, nec non ad applicandum et incorporandum Prepositure<br />

Tridenti, tamquam prime canonicali dignitati post decanatum Tridentinum, omnia bona, redditus<br />

et iura alias ipsis monasterio et capelle pertinentia. Dictus dominus Nicolaus decanus<br />

Brixinensis sic delegatus habuit plenum mandatum ad omnia hec peragenda a sanctissimo in<br />

Christo patre domino Martino papa quinto, vigore litteris eiusdem pape Martini bulla plumbea<br />

cum cordula canapis more Romane curie bullatis, datis Frascati 2 idus septembris anno nono<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

85


eiusdem pontificatus, et exemplatis in isto instrumento; quas litteras prefatus dominus Nicolaus<br />

delegatus dixit se recepisse per honorabilem virum dominum David Hayminger canonicum<br />

Tridentinum uti procuratorem reverendi in Christo patris domini Alexandri episcopi Tridentini<br />

ac venerabilium virorum dominorum decani et canonicorum capituli ecclesie Tridentine.<br />

Pro parte vero dicti domini episcopi Alexandri ac decani et capituli Tridentini alias exhibita fuit<br />

ipsi domino pape petitio, in qua narrabatur quod quondam dominus Bartholomeus abbas dicti<br />

monasterii Sancti Laurentii ordinis Sancti Benedicti et monachi eiusdem ordinis, certis<br />

suadentibus causis, translati fuerant de dicto monasterio ad capellam Sancti Apollinaris, tamen<br />

dictus abbas cum uno vel duobus dumtaxat monachis per quadraginta annos citra resideret inibi,<br />

ambitu et dormitorio non existentibus nec monastica disciplina vigente extra Romanam curiam<br />

vita fuisset functus: propterea dictus dominus Alexander, habita matura deliberatione super hoc<br />

cum decano et capitulo ecclesie Tridentine, eumdem ordinem in dicta capella Sancti Apollinaris<br />

supprimere intendebat et ipsam capellam extinguere cum omnibus suis habitationibus, domibus,<br />

pratis, agris, vineis et aliis bonis et redditibus. Deinde dictus dominus Martinus papa, volens<br />

providere super tali petitione, comisit dicto domino Nicolao decano Brixinensis ecclesie<br />

mandatum ad supprimendum &c ut supra dictum est.<br />

Datum et actum fuit hoc instrumentum Brixine in curia decanatus domus habitationis dicti<br />

decani, anno Domini 1427 indictione 5 die penultima mensis novembris, presentibus<br />

venerabilibus presbiteris et dominis Andrea Cathedralis et Erhardo cancellar(iis) Sancte Marie<br />

Brixinen(sium) ecclesiarum prepositis nec non concanonicis, et honorabilibus dominis Iohanne<br />

de Ventsch baccalario in decretis parrochialis ecclesie in Telfs presbitero Brixinensis diocesis,<br />

et Hanrico Richardi de Budissen Misnensis diocesis notario publico, testibus.<br />

Membranaceo (mm. 617 x 485-501). (SP): appeso alla plica tramite cordoncino giallo il sigillo<br />

(dimensioni mm. 65 x 35) del decanato di Bressanone in cera rossa entro una grande conca di cera gialla<br />

grossa 30 mm, (dimensioni mm. 70 x 10). Verso: processus; lädl 93 (mano del secolo XVI). Originale;<br />

(SN): Et ego Nicolaus Iohannis clericus Augustensis diocesis publicus imperiali auctoritate notarius, quia<br />

predictarum literarum apostolicarum presentationi, receptioni, requisitioni, cride, et comissionis decreto,<br />

testium examini, appropriationi, applicationi, incorporationi, annexioni, unioni, extructioni, suppressioni,<br />

approbationi, confirmationi, reservationi omnibusque aliis et singulis premissis dum sic ut premittitur<br />

fierent et agerentur, una cum prenotatis testibus presens eaque fieri vidi ita et audivi, ideoque hunc<br />

processum manu mea scripsi, subscripsi, ex inde confeci et in hanc publicam formam redegi signoque et<br />

nomine meis solitis et consuetis una cum appensione sigilli dicti domini decani et executoris ac de ipsius<br />

mandato consignavi rogatus et requisitus, in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum.<br />

142. 1429 marzo 16, Innsbruck.<br />

Alexander dux Masoviæ princeps et episcopus Tridenti decisiones Friderici IV ducis Austriæ et<br />

comitis Tirolis adimplere promittit, dum esset rogatus ut arbiter in controversia inter episcopos<br />

Brixinenses Bertoldum (1418-1427) et Odoricum (1427-1437) et sedem episcopalem Tridenti<br />

circa monasterium Sonnenburgi (Castel Badia) et eius iura, bona, homines et advocatiam.<br />

Cartaceo. Copia semplice del secolo XVI, testo tedesco.<br />

143. 1432 settembre 21, Trento.<br />

Alexander dux Masoviæ princepsque et episcopus Tridenti confirmat Christophorum Reyfer,<br />

præstato prius ab eo fidelitatis iuramento, feuda iam concessa ab suo prædecessore episcopo<br />

Georgio de Liechtenstein (1390-1419) patri suo Gasparo Reyfer. Bona sunt sequentia: agri in<br />

Termeno loco unter dem Stain, dempto Padawer; unus mansus Cortatiæ dictus daz dem<br />

Moslein; bonum Bolzani loco auf der Talfer ze Troy dictus Starchant; pratum tribus tagmad<br />

loco dicto auf der Artlunge; census aliquarum domorum: domus Hailberger et domus præpositi<br />

ecclesiæ; census Bolzani aus der Stukkum haus et Manugleins haus; domus ibi prope iam<br />

domini Ffritz am Turn; tres domus Bolzani in viculo Schuestergasse; mansus in Ritenono dictus<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

86


Sakman; parvus mansus in Nova Ponente auf dem rayne dictus des Pöleins hoff; media pars<br />

inferior villae Molveni cum medietate lacus et eius iurisdictio et alia bona iam ab Awten Medii<br />

Coronae possessa.<br />

Membranaceo (mm. 302 x 386). (SP): sigillo pendente in cera rossa con lo stemma del vescovo<br />

contornato dalla dicitura S. ALEXANDRI. D. G. EPI. TRIDEN. ET. DUCIS. MAZAWIE in caratteri<br />

gotici. Verso: ain lechen brief von bischof Alexander von Trient umb etliche[...] in Kurtasch [...]<br />

Cristofer Reffer, 1432 (mano del secolo XVI); lib. f.802 lade 132 p.444 (mano del secolo XVI,<br />

segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372); N. 11 (segnatura, mano del secolo<br />

XVIII). Originale, testo tedesco.<br />

Nota. La datazione originale del documento è la seguente: Geb(e)n zu Triendt an suntag sand Matheus tag<br />

des heiligen zwelff Boten und Ewangelisten, nach Cristi gepurde tausent vierhundert und darnach an dem<br />

zway und dreissigisten iaren; inizialmente lo scriptor stava scrivendo “dray”, poi ha depennato la -diniziale<br />

e ha scritto la data nella forma corretta sopra riportata. La datazione 1432, domenica, settembre<br />

21, giorno di san Matteo apostolo, si presenta assolutamente congruente in tutti gli elementi; è inoltre<br />

confermata dall’esemplare in copia autentica registrato nel volume V dei Libri Feudali, (ASTN, APV,<br />

serie “Libri Feudali”), c. 4v, documento di investitura vescovile titolato Pro Cristophoro Reyffer,<br />

esemplare datato appunto al 21 settembre 1432.<br />

144. 1435 febbraio 16, Trento.<br />

Comunitas civitatis Tridenti advocato Ulrico iuniori de Matsch comiti de Kirchberg et capitaneo<br />

ad Athesim et omnibus statibus Tirolis notificat se civitatem Tridenti occupasse. Hoc devenit<br />

propter continuas lites cum principe et episcopo Alexandro duce Masoviæ, post multa et iniusta<br />

gravamina ex parte episcopi et etiam ad vitandum ut civitas ab extraneis occuparetur. Confirmat<br />

voluntatem serbandi civitatem pro imperio, pro domo absburgica et pro Tiroli et auxilium petit.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia semplice secolo XVI, testo tedesco.<br />

145. 1435 marzo 18, Trento.<br />

Post civitatis Tridenti occupationem ex parte communitatis ipsius et auxilii petitionem ab Ulrico<br />

de Matsch capitaneo ad Athesim et post eius adventum cum exercitu in civitatem Tridenti,<br />

episcopi repræsentantes convocati fuerunt: Vinciguerra comes Arci nomine Antonii comitis<br />

Arci eius fratris; Ioannes de Spaur advocatus episcopi Tridentini; Fridericus de Gresta, Georgius<br />

de Spaur Ripæ administrator, dominus Ioannes parochus Tenni nomine Tenni administratoris,<br />

Stanislaus de Rogozew Stenici capitaneo; Odoricus Schranckpaymer administrator Silvæ,<br />

Georgius Visentainer administrator castri Mani et Rochetæ; Asmus Maiselstain administrator<br />

Prataliæ; Werndle Ryemer iudex civitatis Bolzani; Odoricus Swartzburger iudex Termeni.<br />

Conordatæ fuerunt induciæ (tregua) et pax octo hebdomadarum sequentibus conditionibus:<br />

- omnis actus hostilis suspenditur ut cives eorum quotidianam activitatem gerere possint;<br />

- Nicolaus Kyntzky, Boniconsilii capitaneus, castrum ut antea tenere debet; habitatores illius<br />

castri nequeunt exire e castro et in civitatem migrare et cives nolint castellanos molestare;<br />

- solus castellanus, capitanei Tridentini licentia, cum episcopo communicare poterit;<br />

- castrum et civitas nequeunt alienis cedere; quo in casu debent ad hoc vitandum omnes<br />

concurrere;<br />

- omnes contributiones quæ a castro percipiebantur sine contrarietate solvi debent; redditus<br />

terrarum et iura episcopalia administratoribus consignari debent;<br />

- subditi quos Paris Lodron submiserat, in pristinum statum redeant;<br />

- porta s. Martini in civitate Tridenti hospitibus et mercatoribus aperta remanere debet.<br />

Istæ conditiones a Sigismundo de Nydertor confirmatæ sunt nomine capitanei ad Athesim, et a<br />

Conrado Hortenfelder Burgravii Tirolis nomine Domini Austriæ, ambo pro toto Statu ab una<br />

parte, ab altera vero parte a Vinciguerra comite Arci nomine fratris Antonii comitis Arci; Ioanne<br />

de Spaur nomine principis, Nicolao Kyntzky capitaneo castri Boni Consilii, a Friderico de<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

87


Gresta admnistratore Castri Cornu et vicario in valle Flemmarum, ab Odorico Schranckpaymer<br />

administratore Silvæ, a Stanislao Rogozew administratore Stenici, a Nicolao Kyntzky, ab<br />

Erasmo Maiselstain administratore Prataliæ.<br />

Duo sunt documenta autentica et identica. Aliud exemplar sigillatum fuit a Vinciguerra et<br />

Antonio comitibus Arci, a Ioanne de Spaur, a Georgio de Spaur, a Nicolao Kyntzky, a Stanislao<br />

de Rogozew.<br />

Cartaceo, un foglio di grande formato, spezzato in due parti; filigrana rilevata: tipo “testa di moro”. (SI):<br />

tre sigilli aderenti. Verso:[...] trientischer anwald anstand mit der stadt Trient, 1435 (mano del secolo<br />

XVI); lib.6 f.741 lädl 130 p.183 (mano del secolo XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA,<br />

Rep. n° 372); 1435 (data in caratteri capitali mano del secolo XV-XVI). Originale, testo tedesco.<br />

Documento restituito a Trento nel marzo 1921.<br />

146. 1435 settembre 20, Innsbruck.<br />

Iussu Alberti ducis Austriæ et margravii Moraviæ eius consobrinus, Fridericus IV dux Austriæ<br />

et comes Tirolis, conatur pacificare Alexandrum episcopus Tridenti, uxoris ipsius frater, cum<br />

civibus Tridentinis post litem et seditionem ipsorum audiendo ambas partes. Considerans quod<br />

existunt amicabiles relationes inter eum et episcopum et quod civitas Tridenti est in ambitu<br />

comitatus Tirolis et quod ut advocatus principatus episcopalis Tridenti, obligatus est intervenire<br />

et pacificare, pacem imponit generalem vetando omnem actum hostilem inter partes<br />

contendentes. Iussit ut episcopus civitatem secundum antiquas consuetudines et statutum<br />

civitatis gubernet mandando civibus ut episcopum Alexandrum teneant ut proprium dominum et<br />

episcopum. Illi qui seditione durante a civitate fugerunt possint in civitatem remeare, dummodo<br />

iurent reliquendi vindictam. Ambæ partes debent captivos liberare et bona erepta illis restituere;<br />

cives denuo fidelitatem episcopo iurare tenentur. Qui his rebus contrafaciet punietur in poena<br />

200 marcharum aurearum duci solviturarum; in casu novæ seditionis, cives ipsi duci respondere<br />

debebunt, sine episcopi interventu.<br />

Cartaceo, carte 4. Copia semplice del secolo XVIII (cfr. grafia e filigrana), testo tedesco.<br />

147. 1436, Trento.<br />

a) “Perpetrata et commissa per dominum Alexandrum ducem Mazovie episcopum Tridentinum,<br />

de quibus civitas Tridenti quasi destructa est”: id est, libellus viginti et trium gravaminum et<br />

protestationum contra et adversus dictum dominum episcopum, insinuatus domino Federico<br />

duci Austriæ pro parte civitatis Tridenti.<br />

Fascicolo di carte 6, cartaceo. (SI): sigillo aderente del comune di Trento. Verso: capitula communis<br />

Tridenti (mano del secolo XV); contra episcopum, 1436 (altra mano del secolo XVI, in aggiunta alla<br />

precedente nota); lib.6 f.742 lädl 130 a p.188, 1436 (mano del secolo XVI, segnatura del<br />

Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372); nota di contenuto in tedesco (mano del secolo XVI).<br />

Originale.<br />

b) Exemplum non autenticum eiusdem libelli.<br />

Fascicolo di carte 8. A c. 8v: gravamina comunitatis Tridenti contra episcopum, anno 1436. Recursus.<br />

Sub nota n. 3 (mano del compilatore del fascicolo). Copia semplice del secolo XVI.<br />

148. 1436 maggio 12 e 15, Riva.<br />

a) 1436, die 12 maii, Ripe.<br />

Alexander episcopus Tridenti et dux Masoviæ scribit Michaëli de Coredo quod fuit edoctus a<br />

fideli secretario Ioanne de Connitaw circa disponibilitatem interveniendi ut arbiter in lite inter<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

88


episcopum et civitatem Tridenti. Gratias agit invitando ad actionem, sed hostatur quod debet<br />

edocere Fridericum IV ducem Austriæ ut amicabiliter suum arbitratum acceptet.<br />

Cartaceo, una carta sciolta; datazione originale: Geb(e)n ze Reyff an suntag vor dem heiligen Auffertag,<br />

anno Domini &c .xxxvi o<br />

.; in calce la nota di destinazione: dem edeln unserm lieben getrewen Micheln<br />

von Coredt.<br />

b) Annotatio cuiusdam anonimi (probabiliter ipsius domini Michaëlis de Coredo) circa<br />

epistolam domini episcopi, de qua ad litteram (a) : “Domine gratiose, mitto tibi epistolam quam<br />

a meo Domino Tridenti eccepi. In hac causa desidero solum utilitatem suam; ideo vellem scire<br />

mediante scripto an agere vel non debeam.”<br />

Cartaceo, 1 piccola cedula sciolta.<br />

c) “Copia.<br />

Alexander Dei gratia episcopus Tridenti et dux Mazovie &t. Egregiis circumspecti fideles nostri<br />

dillecti. Licet sententie arbitramentali per illustrem principem et dominum dominum (sic)<br />

Albertum ducem Austrie seniorem &c inter nos et vos late obedire sumus et in futurum esse<br />

volumus parati, tamen nobis proxime existentibus Tridenti qualem fecerimus oblationem vestras<br />

fidelitates non ambigimus reminisci, et quia nobilis fidelis nostre sincere dillectus Michaël de<br />

Coredo suam nobis intencionem ac vestram per Iohannem de Comutaw secretarium nostrum<br />

clare significavit, placet nobis ut ipse Michaël assumptis nonnullis nobilibus concordie et pacis<br />

amicis et dillectoribus practicet et procuret que tam ad nostri status comodum et honorem quam<br />

ad vestrum omnium pertinet, accedente consensum illustrissimi principis et domini domini<br />

Federici ducis Austrie senioris &c sorori nostri protectoris et advocati ecclesie nostre Tridenti<br />

carissimi, ne forte utriusque imputari possit et oppinari nos pretendere in huiusmodi agendi<br />

dolum seu fraudem facta, itaque huiusmodi plena reconciliacione quam semper optavimus sue<br />

dominationi illustri et toti patrie sic uniti ad serviendum erimus fortiores. Datum Rippe in castro<br />

nostro novo, die 15 mensis mai anno Domini &c trigesimo sexto.”<br />

Cartaceo, carte 1. Verso: egregiis circumspectis fidelibus nostris dillectis consulibus provisoribus totique<br />

communitati civitatis nostre Tridenti (mano del recto); 1436, von bischof Alexander (mano del secolo<br />

XVI). Copia semplice coeva.<br />

149. 1436 maggio 15, Trento.<br />

Consilium civitatis Tridenti scribit Friderico IV duci Austriæ quod a Michaële de Coredo<br />

edoctus fuit circa conditiones episcopi, promittens referre conditiones civium ad obtinendam<br />

amicabilem conciliationem. Petunt quidem cives obtinendi licentiam Ducis Austriæ ad<br />

concludendam pacem, quapropter mittat duos delegatos qui sint præsentes eorum conventui.<br />

Exemplar non autenticum.<br />

Cartaceo, carte 2. Conservazione buona. Copia del secolo XVI, testo tedesco.<br />

150. 1439 aprile 8, Firenze.<br />

a) Epistola a papa Eugenio IV episcopo tridentino missa: hortatur eum ne in alienis bellis<br />

minime sibi competentibus sese immisceat sed quiescere et pacem cum vicinis agere.<br />

b) Epistola a papa Eugenio IV Philippo Mariæ Visconti duci mediolanensi missa in qua ait quod<br />

Federicus dux Austriæ se conquestus est cum papatu de damnis a militibus ducis mediolanensis<br />

in territorio ecclesiæ tridentinæ, et militibius et officialibus ducis Austriæ absque iuxta causa<br />

illatis. Inde papa iniumgit ut bona abstracta restituantur et quod dux talem intimationem notam<br />

faciat.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

89


Cartaceo, lacero in tre pezzi. Resto di un sigillo aderente posto a chiusura della missiva. Copia semplice<br />

coeva. Verso: copia literarum pape (mano del secolo XV); bapst mailendisch pass contra (...), 1439<br />

(mano del secolo XVI); lib.6 f.743 lädl 130 a p.192 (mano del secolo XVI, segnatura del<br />

Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372).<br />

151. 1439 settembre 11, Hall im Intall.<br />

Cum episcopus Tridenti Alexander dux Masoviæ, suus avunculus, liber non esset, quia pro<br />

imperio munere fungit, Fridericus IV declarat sibi committere per quattuor annos, a die sancti<br />

Michaëlis (29 septembris), episcopatum Tridentinum, castra Boni Consilii, Stenici, Numii,<br />

Ripæ, Tenni, Vardæ et omnia alia castra, iurisdictiones episcopo pertinentia. Promittit mittere<br />

castellanum vel administratorem unicuique castro qui fidelitatem sibi iuret. Espensæ<br />

administrationis episcopatus ex redditibus episcopalibus percipi debent. Ulterius, territorium<br />

contra hostes defendere debet. Casu suæ mortis administratores fidelitatem observare tenentur.<br />

Post quattuor annos episocpo episcopatum restituere promittit<br />

Membranaceo (mm. 336 x 467). (SP): sigillo pendente (mm. 60 - esterno mm. 105). Verso: Revers.<br />

Herzherzog [...] umb wiedergebund des Stiffts (mano del secolo XVI); 1439 lade 130 (mano del secolo<br />

XVI, segnatura del Putschrepertorium, Innsbruck, TLA, Rep. n° 372); Trient lib.6 f.744 p.193 (mano del<br />

secolo XVI, come la precedente). Originale, testo tedesco.<br />

152. 1450 giugno 2, Roma.<br />

Brevis Nicolai papæ V Georgio Hack episcopo Tridentino.<br />

“Venerabilis frater salutem et apostolicam benedicionem. Nuper ex certis bonis respectantibus<br />

et rationabilibus causis, monasteria Sancte Margarete de Sorbano et Sancte Anne de<br />

Supramonte, monasterio sancti Laurentii extra muros civitatis Tridentine ordinis Sancti<br />

Benedicti annexuimus et incorporavimus pro ut nostris litteris desuper confectis plenius<br />

continetur. Quare desiderantes ut nostre littere super hac re debitum effectum assequantur<br />

fraternitatem tuam in domino exhortamus ac eidem per presentes iniungimus ut ob nostram et<br />

apostolice sedis reverentiam, omnibus favoribus et auxiliis oportunis assistas, ut hec res iuxta<br />

nostrum desiderium executioni mandetur. Et insuper dilectum filium abbatem monasteriorum<br />

supradictorum sic annexorum, in iuribus exemptionis per nos sibi concesse conserves, ac eum a<br />

quibuscumque occupatoribus tueares et defendas.<br />

Datum Rome apud Sanctum Petrum sub anulo piscatoris. Die 2, iunii .mccccl. pontificatus<br />

nostri anno quarto. Marcellus.”<br />

Membranaceo, striscia (mm. 57 x 345). Breve papale; (SPD): sigillo papale perduto. Verso: venerabili<br />

fratri Georgio episcopo Tridentino (mano del recto); 1450, lade 126, pro abbate zu Sanct Lorenz(e)n<br />

(mano del secolo XVI).<br />

153. 1454 aprile 29, Trento.<br />

Georgius episcopus Tridenti declarat Sigismundum ducem Austriæ et comitem Tirolis<br />

possedisse per aliquot tempus civitatem Tridenti et iurisdictionem, massariatum et teloneum<br />

quæ recenter restituit. Ex alia vero parte telonea Bolzani, Unterrain et Gampen, quæ in manibus<br />

episcopi remanserant, in favorem ducis renuntiata sunt.<br />

Cartaceo, carte 2. Conservazione buona. Verso: Ubergab ain wechsel umb das Stattgericht zu Bozen 1462<br />

(mano del secolo XVII); permuta del dazio di Trento con quello di Bolgiano (mano del secolo XIX).<br />

Copia semplice del secolo XVII, testo tedesco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

90


154. 1456 gennaio 9, Roma.<br />

Papa Callistus III confirmat consultum episcopi Alexandri de Mazovia circa suspensionem<br />

abatiæ s. Laurentii extra moenia Tridenti et sequutam erectionem Præposituræ s. Apollinaris,<br />

cum onere clericis in ecclesia cathedrali Tridenti inservientibus, 15 ducatos unicuique solvendi.<br />

Cartaceo, fascicolo di carte 16. Copia autentica datata Trento, 20 settembre 1773, eseguita dal notaio<br />

Bartolomeo Bertolini.<br />

155. 1458 aprile 25, in Nova Civitate.<br />

Investitura Georgii Hack uti principis imperii a Federico imperatori concessa.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia autentica, datata Trento, 29 settembre 1685, eseguita dal notaio Giovanni Paolo<br />

Ciurletti di Trento. A c. 2v: 1458, copia investituræ Georgii episcopi Tridentini (mano del secolo XVIII).<br />

156. 1462 novembre 20, Bolzano.<br />

Georgius Hack episcopus Tridenti tradit Sigismundo duci Austriæ et comiti Tirolis iudiciun<br />

civitatis Bolzani vita amborum naturali durante. Sed sibi reserbat taxam coquinæ valoris centum<br />

marcharum meranensium. Exemplar coevum non autenticum.<br />

Cartaceo, carte 4. A c. 4v: ubergab ain wechstl umb das stattgericht zu Bozen (mano del secolo XVI);<br />

1462, am samstag vor Sancte Catherine tag (è la datazione del documento originale, mano del secolo<br />

XVIII). Copia semplice del secolo XVI, prima metà, testo tedesco.<br />

157. 1462 novembre 20, Bolzano.<br />

Georgius Hack episcopus Tridenti notum facit iudicibus et civibus Bolzani se consignasse<br />

Sigismundo duci Austriæ et comiti Tirolis iudicium civitatis Bolzani vita sua durante. Eos<br />

invitat ad iuramentum fidelitatis novo Domino; in morte episcopi in possessione eius<br />

successoris directe transibunt. Exemplar non autenticum.<br />

Cartaceo, carte 4. A c. 4v: nota di contenuto in tedesco (mano coeva alla stesura della copia). Copia<br />

semplice del secolo XVII, testo tedesco.<br />

158. 1486 febbraio 22, Trento.<br />

Epistola episcopi Tridentini Ioannis Hinderbach archiduci Sigismundo: episcopus delegat<br />

canonicos Tridentinos Georgium Nothaft et Albertum Gfeller ut sua vice conventui<br />

Oenipontano die 28 februarii proximi compareant.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia semplice del secolo XVIII, testo tedesco.<br />

159. 1493 settembre 18, Trento.<br />

Relatio Achatii de Stetten et Adami de Weinegg uti commissariorum delegatorum a rege<br />

Maximiliano, post mortem episcopi Tridentini Ulrici Frundsberg et pro electione Ulrici de<br />

Lichtenstein uti novi episcopi, in actu principatus possessionis a parte novi episcopi Tridentini.<br />

Producta sunt sequentia documenta:<br />

I) 1493 septembris 6, Oeniponti. Epistola regis Maximiliani unita contractui inter defunctum<br />

episcopum Tridentinum Ulricum Frundsberg et arciducem Sigismundum. Commissarii delegati<br />

in actu possessionis novi episcopi in castro Boni Consilii idem iter sequi debebunt.<br />

II) 1493 septembris 5, Oeniponti. Maximilianus rex delegat Achatium de Stetten, consiliarium<br />

iudicem et officialem in Curtatio et Adamum Weinegger officialem in Castro Firmiano ut<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

91


electum episcopum Tridentinum Ulricum de Liechtenstein in possessione episcopatus Tridentini<br />

mittant.<br />

III) 1487 martii 22, Hallæ. Sigismundus archidux electum episcopum Ulricum de Frundsberg in<br />

possessionem principatus episcopalis mittit.<br />

Sigillatores: Hildebrandus de castro Clesii capitaneus Tridenti et Adam de Weinegg.<br />

Testes: Leopoldus de Trauttmansdorff capitaneus Ivani, Ioannes Ainich officialis Perginis,<br />

Pancratius Khuen vicarius et officialis Anauniæ et officialis Coredi, Christophorus de<br />

Nidernthor.<br />

Cartaceo, fascicolo di carte 7. A c. 7v: nota di contenuto in tedesco (mano coeva alla mano della copia).<br />

Copia semplice del secolo XVIII, testo tedesco.<br />

160. 1497 agosto 22, Trento.<br />

Mandatum Ulrici de Liechtenstein episcopi Trdenti suis capitaneis, officialibus et iudicibus ut<br />

notam faciant vectigal 25.000 florenorum, regi Maximiliano I a conventu Hallæ concessum,<br />

quod colligetur a Sigismundo Gerstl cive Bolzanensi, tali modo ut omnes suam partem solvere<br />

possint ante festum s. Martini. Contrafacientes punientur.<br />

Cartaceo, carte 2. Copia semplice del secolo XVIII, testo tedesco.<br />

161. 1509 gennaio 7, Blesis.<br />

“Ludovicus Dei gratia Francorum rex ac Mediolani dux &c universis et singulis presentes<br />

nostras inspecturis salutem. Quia plenam habuimus noticiam eorum que per carissimos amicos<br />

nostros Georgium episcopum Tridentinum cæsareum Veronę locumtenentem, Iohannem<br />

Gonzagam marchionem et Federicum de Croy, dominum de Roys cæsareos armorum capitaneos<br />

et agentes nomine serenissimi fratris nostri carissimi domini Maximiliani electi Romanorum<br />

imperatoris, facta fuerunt: sicuti apparet in contractu, manibus ipsorum subscripto et sigillato<br />

eorum sigillis, dato Veronę die tertiodecimo decembris proxime preteriti: in quo contractu inter<br />

cetera prefati episcopus et consortes, nomine prelibati domini imperatoris, re ipsa confessi<br />

fuerunt habuisse et recepisse a carissimo consanguineo nostro Carolo de Ambasia, magno<br />

magistro, marescallo et admirato Frantiæ et in dominio Mediolani locumtenente nostro generali,<br />

dante et solvente nomine nostro per manum dilectorum nostrorum Roberti de Stuarth domini de<br />

Obigni, Iacobi de Assen domini de Plesis, Bernardi de Vicardo ex capitaneis nostris ac<br />

Hieronymi Moroni iurisconsulti et senatoris nostri ac Brixiæ commissarii, octomillia scutorum<br />

de auro in auro a sole, pro quibus a prefatis episcopo et consortibus, nomine quo supra, data et<br />

consignata fuerunt prefato locumtenenti nostro, nomine nostro stipulanti, arx, fortilicia et pontes<br />

Vallegii territorii Veronensis cum iuribus suis et pertinenciis pro pignore et nomine pignoris per<br />

modum et formam et cum pactis, promissionibus, condictionibus, ac modis et formis in eo<br />

contractu descriptis, ad quem nos in omnibus referimus. Harum itaque serie contractum ipsum<br />

et omnia et singula in eo contenta ratificamus, approbamus et confirmamus et in quantum<br />

expediat facimus, stippulamur et recipimus, ac promittimus et agimus in omnibus et per omnia<br />

prout in dicto contractu continetur. In quorum testimonium presentes fieri iussimus et sigilli<br />

nostri munimine roborari. Datum Blesis, die 7 mensis Ianuarii, anno Domini 1509 et regni<br />

nostri duodecimo.<br />

Loyd(ovicus)”<br />

Membranaceo (mm. 400 x 505); (SP): sigillo rotondo (mm. 106) in cera gialla, di re Ludovico, appeso<br />

alla plica tramite una larga fettuccia membranacea; rappresenta il re seduto in trono, la figura è circondata<br />

dalla dicitura LUDOVICUS DEI GRACIA FRANCORUM REX DUODECIMUS; sul verso del sigillo,<br />

in una figura rotonda di 45 mm., due angeli reggono uno scudo con i gigli di Francia sormontato dalla<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

92


corona reale; le figure risultano appiattite dall’uso; il sigillo non ha alcuna protezione. Verso: per regem<br />

ducem Mediolani. Robertet, manu propria (mano coeva). Originale.<br />

162. 1510 maggio 7, Verona.<br />

Georgius Dei gratia episcopus Tridentinus cęsareus Veronę locumtenens, Rodolphus eadem<br />

gratia princeps in Anhalt, comes Ascaniæ et dominus in Wermburg &c, cæsareus armorum<br />

capitaneus generalis &c, et Fridericus de Croy dominus de Reulx miles ordinis de Tayson,<br />

cęsarei exercitus marescallus, confessi sunt se recepisse nomine s(acratissi)mi et invictissimi<br />

Maximiliani electi Romanorum imperatoris ab illustri domino Carolo de Ambosia magno<br />

magistro marescallo et admirato Frantię locumtenente generali citra montes s(acratissi)mi<br />

domini Lodovici .XII. Francorum regis Mediolani ducis nomine suę maiestatis scuta<br />

quinquaginta millia auri a sole, seu eorum valorem in tribus scilicet vicibus et in diversis<br />

monetis aureis et argenteis; et causa dictarum pecuniarum pignorant eidem regi Ludovico<br />

civitatem Veronę una cum fortilitiis eius ac Cittadella, necnon territorium Veronense una cum<br />

fortilitiis quibuscumque in eo existentibus et eorum omnibus pertinentiis, et specifice Leniaci<br />

castrum et oppidum, ad habendum et tenendum iure pignoris et hypotecę donec predicta scuta<br />

50000 prefato regi Francorum restituita et numerata fuerint. Datum Veronę, die 7 may 1510.<br />

Membranaceo (mm. 370 x 536). (SI): tre sigilli aderenti sotto carta. Sono i sigilli dei tre actores in questo<br />

documento: il vescovo di Trento Giorgio Naideck, Rodolfo principe di Anhalt, e Federico de Croy<br />

maresciallo dell'esercito imperiale, in quest’ordine di sigillazione; sopra i sigilli compaiono le rispettive<br />

firme manu propria. Verso: due note di contenuto in francese (due mani diverse, coeve al documento).<br />

Originale.<br />

In calce al documento, dopo la data, troviamo la seguente nota in aggiunta (stessa mano del testo<br />

principale): Hęc sunt monetę tam aureę quam argenteę species ex quibus constat summa suprascriptorum<br />

quinquanginta millium scutororm aureorum a sole. La somma pattuita di 50000 scudi venne<br />

materialmente versata dal luogotenente del re Ludovico ai tre procuratori dell’imperatore Massimiliano in<br />

diversi tipi di monete d’oro e d’argento (scudi, ducati, fiorini del Reno, ambrosini di Milano); per ciascun<br />

tipo di moneta sono indicati la quantità ed il corrispettivo valore in scudi, nonché il valore in lire: 1534<br />

ducati d’oro calcolati in ragione di lire 4 soldi 14 per ducato (fanno scudi 1620 lire 1 soldi 16, calcolando<br />

lo scudo in ragione di lire 4 soldi 9), 17437 scudi d’oro in ragione come sopra di lire 4 soldi 9 per scudo,<br />

poi 24024 fiorini del Reno calcolati in ragione di lire 3 soldi 8 per ragnese (fanno scudi 18355 lire 1 soldi<br />

17), e infine varie quantità di monete milanesi (ambrosini, mezzi ambrosini, parpaiole, soldini milanesi)<br />

per un ammontare di 12587 scudi e 16 soldi; il totale assomma a scudi 49999 lire 2 soldi 49, vale a dire –<br />

calcolando la lira a 20 soldi – esattamente scudi 50000.<br />

163. 1510 agosto 28, Blesis.<br />

a) Ludovicus Galiæ rex confirmat et ratum facit concordium cum imperatore<br />

Maximiliano Veronæ die 7 mai 1510 initum (cfr. supra n° 162).<br />

Membranaceo (mm. 441 x 586). (SP): sigillo rotondo (mm. 105) in ceralacca rossa del re Ludovico,<br />

appeso alla plica tramite larga fettuccia membranacea; raffigura un cavaliere con spada sollevata su<br />

cavallo galoppante, sullo sfondo i gigli di Francia; sul verso del sigillo, in una figura rotonda di mm. 40,<br />

un angelo alato che reca uno scudo con inquartati gli stemmi dei Visconti e i gigli di Francia, dicitura<br />

illeggibile. Verso: per regem ducem Mediolani. Robertet, manu propria (mano coeva). Originale.<br />

b) Aliud exemplar analogum cum illud n° 163/a relatum.<br />

Membranaceo (mm. 405 x 592). (SP): sigillo come al n° 163/a. Verso: come al n° 163/a. Originale.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

93


164. 1510 novembre 17, Blesis.<br />

“Ludovicus Dei gratia Francorum rex, dux Mediolani Ianueque dominus &c recognoscimus<br />

tenore presentium et notum esse volumus universis cum hodie illustrissimus et reverendissimus<br />

in Christo pater dominus Matheus episcopus Gurcensis et magnificus dominus Andreas de<br />

Burgo miles sacratissimi ac potentissimi principis domini Maximiliani Romanorum imperatoris<br />

fratris et consanguinei nostri charissimi, consiliarii et oratores et quo ad infrascripta<br />

procuratores ac nuncii nomine et vice pręfati Romanorum imperatoris vendiderunt, cesserunt et<br />

tradiderunt et remiserunt nobis castra, arces, oppida, terras et terratoria Lemniaci et Vallegii<br />

districtus Veronensis una cum pertinentiis suis, pro pretio 100.000 scutorum auri a sole, quorum<br />

pro primo termino 72.000 prefato domino imperatori persolvimus, videlicet 40.000 scuta in<br />

pecunia prompta suprascriptis oratoribus et procuratoribus ipsius domini imperatoris iam<br />

numerata et 32.000 scuta per illustrem Carolum de Ambasia dominum de Chaumont magnum<br />

magistrum Francię et ultra montes locumtenentem nostrum generalem vel per alios agentes<br />

nomine nostro alias agentibus pro prefato imperatore diversis vicibus et modis numerata ac<br />

mutuata. Cumque nos virtute dicti contractus et instrumenti venditionis tenemur et obligati<br />

sumus pro suprascripta summa 32.000 scutorum infra duos menses prefato domino imperatori<br />

restituere omnes ypothecas et obligaciones nobis datas, idcirco promittimus quod infra spacium<br />

predictorum duorum mensium a data presentium computandorum dabuimus et restituemus<br />

sepedicto imperatori fratri nostro charissimo omnes et singulas obligaciones et ypothecas nobis<br />

aut nomine nostro agentibus factas, datas et exhibitas, absque ulla mora, dolo aut fraude &c.<br />

Datum, Blesis, 17 novembris 1510.<br />

Loyd(ovicus)”<br />

Membranaceo (mm. 423 x 522). (SP): sigillo rotondo (mm. 105) in cera gialla di re Ludovico, appeso alla<br />

plica tramite una larga fettuccia membranacea; raffigura il re in trono con lo scettro, come al precedente<br />

n° 161; sul verso del sigillo, in una figura rotonda (mm. 45), due angeli recanti uno scudo con tre gigli di<br />

Francia, sormontato da corona reale. Verso: per regem. Robertet, manu propria (mano coeva). Originale.<br />

165. 1516 dicembre 27, Villafranca.<br />

Odet comes de Foix dominus de Lantret mareschallus Galliæ, etc. et locumtenens generalis<br />

regis in Italia exhibet episcopo tridentino (Bernardo Clesio) litteras commendatitias ut<br />

possit Veronam pergere ad negotia pro imperatore peragenda, ita tamen quod nec<br />

milites, nec arma bellica etc. in urbem introducat. Vide amplius regestum in loco.<br />

Cartaceo. (SI): sigillo in francese. Verso: la data del documento. Originale; testo francese.<br />

166. 1537 febbraio 19, Roma.<br />

Bulla Pauli III circa numerum et nationem canonicorum cathedralis ecclesiæ Tridenti.<br />

Cartaceo, fascicolo di carte 6, testo a cc. 1r-4r. A cc. 4r-5r copia dell’atto di pubblicazione della bolla<br />

papale, datato 11 settembre 1538 in Trento. A c. 6v nota di contenuto in tedesco. Copie del secolo XVIII<br />

autenticate dal notaio Romedio Antonio Gallizioli di Trento; (SN): Ego subscriptus attestor supradictum<br />

exemplar aliena sed fideli manu ex alio desumptum, facta per me diligenti perlectione plene cum<br />

supradicta copia authentica concordare. Romedius Antonius Gallicioli iuris utriusque doctor civis<br />

collegiatus Tridenti ac publicus imperiali auctoritate notarius.<br />

167. 1567 ottobre 11, Innsbruck.<br />

Archidux Ferdinandus II et cardinalis episcopus electus et confirmatus Ludovicus Madrutius<br />

Tridentinus concordium agunt circa litem adhuc pendentem a temporibus episcopi<br />

prædecessorum cardinalis Bernardi Clesii et cardinalis Christophori Madrutii:<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

94


1. episcopus recognoscit archiducem Ferdinandum ut advocatum hæreditarium principatus<br />

renuntians usum tituli principis Tridenti, dum Ferdinandus e parte sua recognoscit episcopum<br />

Tridenti uti principem regni et statuta et iura principatus;<br />

2. subditi Tridenti in secunda instantia pro appellationibus et in prima instantia pro<br />

supplicationibus comiti Tirolis recurrere poterunt;<br />

3. subditi, magistatus civitatis Tridenti et comunia comiti in secunda instantia etiam pro litibus<br />

cum episcopo pendentibus;<br />

4. archidux et successores sui confirmabunt privilegia et statuta civitatis Tridenti;<br />

5. episcopus et subditi principatus comiti fidelitatem iurabunt;<br />

6. episcopus Tridenti habebit in curte sua capitaneum tirolensem archiducis;<br />

7. decem et octo cathedralis canonici ex dioecesi provenire debebunt, tam illi duodecim de<br />

lingua germanica quam illi sex de lingua italica;<br />

8. princeps territorialis amplius non solvet viginti carratas salis omni anno, uti cambium cum<br />

iudicio civitatis Bolzani, quia episcopo Tridentino iam ab imperatore Ferdinando iurisdictio<br />

Perginis tradita fuerat;<br />

9. episcopus Tridentinus personas exteras a sua curte dimittere debebit et assumet personas<br />

germanicas;<br />

10. circa præsumptas machinationes ex parte episcopi, Capituli civitatis Tridenti et nobilium<br />

contra principem, archidux Ferdinandus super hæc omnia indagabit.<br />

Membranaceo, fascicolo di carte 8 cucito da cordoncino bianco e rosso che reca il sigillo firmato da<br />

Ferdinando. Signatura C. 24, L. bb. (SP): sigillo arciducale, pendente, rovinato, conservato in bella<br />

scatola di cartone (mm. 68). Originale, testo tedesco.<br />

168. 1567 ottobre 11, Innsbruck.<br />

Copia sæculi XVII ut supra (ex nota a tergo numeri I/167).<br />

Cartaceo, fascicolo di carte 10. Copia semplice, testo tedesco.<br />

169. 1571.<br />

I) Maximilianus II imperator patrocinatur concordium inter cardinalem Ludovicum Madrutium<br />

episcopum Tridentinum et archiducem Ferdinandum II comitem Tirolis, circa vindicationes<br />

antiquorum tractatuum, specialiter circa tractatum inter eos datum 11 octobris 1567.<br />

Producuntur decem et octo antiquæ pactationes ab anno 1363 usque ad 1567.<br />

II) Pactatio inter Ludovicum Madrutium episcopum Tridentinum, et quidem Capitulum<br />

cathedralis Tridenti et archiducem Ferdinandum II; episcopus et capitulum sine conditione<br />

auxilium militare archiduci præstabunt, castrum Boni Consilii disponibile erit, recipiet<br />

capitaneum tirolensem in castro (iura et obligationes capitanei minute recensentur), in castris<br />

principatus solum subditi principatus vel austriacos immittet. In morte episcopi Capitulum non<br />

dabit possessionem alicui episcopo nisi prius fidelitatem tractatibus iuraverit; circa<br />

nominationem canonicorum novorum antiquis bullis papalibus stabit. Et novi canonici<br />

compactationibus fidelitatem iurare debebunt antequam possessionem accipient. Omnes<br />

burgravii, capitanei, officiales, iudices, vicarii et massarii principatus Tridentini tam fidelitatem<br />

principi territorii quam observantiam pacationum iurabunt. Episcopus et princeps non poterunt<br />

destituere burgravios, officiales, iudices vicarios et massarios sine beneplacito principis<br />

territorialis. Sede vacante durante Capitulum mandatum dabit uni vel duobus oeconomis ut<br />

administrent sedis episcopalis proventus. Nemo in episcopum eligendum nisi principi territoriali<br />

bene acceptus sit et in sede vacante burgravii, capitanei, officiales, iudices, vicarii et massarii<br />

principatus Tridentini, principi territoriali vel eius capitaneo fidelitatem iurabunt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

95


Cartaceo, fascicolo di carte 18. Copia semplice del secolo XVIII, testo tedesco. Il documento originale<br />

qui esemplato è noto come Notula Spirense.<br />

170. 1674 marzo 9, Bolzano.<br />

Deputatio Tridentina proprias deductiones iuridicas circa iura capitanei Tridenti praesentat,<br />

varias compactationes sub oculis tenens et pactioni anni 1662 Oeniponti habitae se referens.<br />

Cartaceo, fascicolo di carte 30. Copia semplice coeva, testo tedesco.<br />

171. 1688 ottobre 6, Innsbruck.<br />

I) Epistola domini de Halden circa exemplar allegatum consilii dati a deputatione Tridentina<br />

circa votum consiliarii doctoris Ascensii Triangi.<br />

II) Exemplar integrum consilii deputationis Tridentinæ de voto consiliarii Triangi circa causam<br />

Tridentinam, varias compactationes sub oculis habendo.<br />

Cartaceo, carte 9. Copia semplice coeva, testo tedesco.<br />

172. 1776 maggio 29, Trento.<br />

Electio in episcopum Tridenti canonici Petri Vigilii comitis Thun.<br />

Cartaceo, fascicolo di carte 6. Copia autentica coeva. (SN): Ego Petrus Guarinoni de Hofberg notarius<br />

collegiatus, patricius, civis et cancellarius capitularis Tridenti, præmissis omnibus et singulis interfui<br />

eaque rogatus scripsi et publicavi. In quorum &c. Ad laudem Dei sanctissimi.<br />

173. 1776 settembre 16, Roma.<br />

Bulla papalis Pii VI qua electionem in episcopum tridentinum canonici Petri Vigilii comitis<br />

Thun confirmatur.<br />

Membranaceo (mm. 658 x 770) (SP): sigillo plumbeo pendente (mm. 45) appeso alla plica tramite<br />

cordone intrecciato. Sul verso: pro illustrissimis et reverendissimis dominis protonotariis apostolicis de<br />

numero participan(tium). Joseph de Chard collegii secretarius. Originale.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

96


Miscellanea II<br />

1. 1314 aprile 7 e maggio 5, Trento.<br />

Iste sunt confessiones debencium solvere ficta episcopatuy perpetualiter omni anno in chalendis<br />

marcii vel earum octava. Acta sub anno Domini millesimo trecentesimo quartodecimo.<br />

Duodecima indictione.<br />

Confessio Boni notarii fillii ser Rosati stazonerii.<br />

Die iovis VII aprilis Tridenti, ante domum habitationis Xoni de Gonselmis. In presencia domini<br />

Odorici iudicis, condam domini Adelpreti iudicis de Tridento, et Petri becharii de Tridento et<br />

alliorum testium rogatorum. Ibique ad petitionem et requisitionem domini Delayti notarii de<br />

Novaria civis Tridentini, tamquam procuratorem et procuratorio nomine venerabilis in Cristo<br />

patris et domini domini fratris Henrici Dey et apostolice sedis gracia episcopi Tridentini, Bonus<br />

notarius filius ser Rosati stazonerii de Tridento, in dictorum testium et mey notarii infrascripti<br />

pressencia, dixit et contentus stetit quod ipse solvit et solvere consuevit, ac predecessores sui<br />

solvere consueverunt, domino episcopo Tridentino omni anno in calendis marciis vel earum<br />

octava, quinque solidos denariorum veronensium parvulorum ficti perpetualis, secundum usum<br />

et consuetudinem locationum domorum merchati Tridenti. Specialiter de uno macelo, iacente in<br />

Tridento ad angulum domine Grise, apud viam comunis et apud Bertoldum quondam Nicolay<br />

Uti de Clesio. Quod macelum fuit quondam Pasaroti osterii de Tridento.<br />

Confessio Odorici Rubey becharii.<br />

Die iovis suprascripto Tridenti ante domum habitationis infrascripti domini Delaiti notarii,<br />

presentibus Iacobino notario filio magistri Pacis, Bonefacino qui fuit de valle Lagaris habitator<br />

nunc Tridenti, et Francisco fabro de Tridento, testibus. Ibique ad petitionem domini Delayti<br />

notarii &c, Odoricus Rubeus becharius quondam Nicolai de Tridento, dixit quod ipse solvere<br />

consuevit domino episcopo Tridentino 30 solidos denariorum veronensium ficti perpetualis &c<br />

de duobus macelis in uno tenere, iacentibus in civitate Tridenti in contrata Ruze, cui coherent ab<br />

una parte de supra Iacobinus notarius testis suprascriptus ab alia parte de subtus ser Franciscus<br />

becarius condam Palanchi, de ante strata publica, et de retro comunis mediante quadam rozola.<br />

Confessio magistri Bernardini de Verona.<br />

Item die iovis suprascripto Tridenti in platea comunis in presentia testium suprascriptorum &c.<br />

Ibique magister Bernardinus cirologus qui fuit de Verona, habitator nunc Tridenti, dixit quod<br />

ipse solvit domino episcopo Tridentino &c 40 solidos denariorum veronensium parvulorum ficti<br />

perpetualis de una domo cum horto insimul, positis in civitate Tridenti, in Burgo Novo, cui<br />

coheret de ante et de retro via comunis, ab una parte de subtus Henselminus quondam ser<br />

Todeschi et ab alia de supra via comunis, ser Uzerius de Covelo.<br />

Confessio magistri Ubertini barberii.<br />

Item die iovis suprascripto et presentibus suprascriptis &c, magister Ubertinus barberius de<br />

Tridento dixit quod ipse solvit domino episcopo Tridentino omni anno 50 solidos denariorum<br />

veronensium parvulorum &c, de una domo iacente in civitate Tridenti apud turim pallacii<br />

episcopatus, ab una parte, ab alia parte utile dominium magistri Bertramini a Fornace, de retro<br />

palacium predictum et de ante platea comunis<br />

Confessio Franceschini osterii.<br />

Item die iovis suprascripto, ante domum heredum quondam Simonis de Gardulis, presentibus<br />

Bartholomeo notario dicto Griseo, Iacobino notario filio magistri Pacis, et ser Bertolameo<br />

notario de Albiano testibus et aliis.<br />

Ibique ad presentiam domini Delayti notarii &c.<br />

Franceschinus osterius de Tridento dixit quod solvit domino episcopo Tridentino 5 solidos<br />

denariorum veronensium parvulorum, ficti annualis de uno orto, iacente ad Sanctum<br />

Franciscum, ab una parte coheret ei dominus Henricus stazonerius, ab alia Franciscus notarius<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

97


de Viarago, de retro viridarium domini capitanei de Perzino et de ante labitur Ruzea mediante<br />

via.<br />

Confessio magistri Zanini muratorii de Garduno.<br />

Item suprascripto die iovis in orto suprascripti domini Delayti presentibus Bartolameo notario<br />

dicto Griseo et Veroneso filio Nicolay becarii de Tridento testibus. Magister Zaninus muratorius<br />

de Garduno habitator nunc Tridenti dixit quod solvit episcopo Tridentino omni anno 4 libras<br />

denariorum veronensium parvulorum de una domo iacente in civitate Tridenti post pallacium<br />

episcopatus, coheret ei ab una parte et de retro iura episcopatus, ab alia parte de ante Ruzea<br />

mediante via comuni.<br />

Confessio magistri Stephani sartoris de contrata Belenzanorum.<br />

Item, die iovis suprascripto, ante domum habitationis infrascripti domini Delayti presentibus<br />

Bartolameo notario Griseo, Iacobo notario de Avolano, et magistro Zanino muratore de Tridento<br />

testibus. Ibique magister Stephanus sartor de contrata Belenzanorum quondam magistri Venture<br />

sartoris dixit quod solvit domino episcopo Tridentino 14 solidos denariorum veronensium<br />

parvulorum ficti de uno orto iacente extra portam Sancti Francisci, coherent ab una parte<br />

heredes quondam domini Capeleti, ab alia heredes quondam Beye, ab uno capite de ante rozale,<br />

de retro heredes domini Odorici bandere.<br />

Confessio magistri Vilielini cerdonis de Fossato.<br />

Item, eo die, loco et presentibus suprascriptis. Magister Vilielmus cerdo de Fossato de Tridento<br />

dixit quod solvit episcopo Tridentino 10 solidos denariorum veronensium parvulorum ficti de<br />

una domo iacente in civitate Tridenti in contrata Becharie a ruzea, cui coheret ab una parte et de<br />

ante via comunis, ab alia parte Aliotus cerdo quondam Malosini cerdonis de Fossato, et de retro<br />

dominus Porcardus de Gardulis.<br />

Confessio dominæ Marthe uxoris quondam Rechi de Burgonovo.<br />

Item, die veneris 5 aprilis Tridenti in ecclesia Sancti Vigilii, presentibus ser Bonaventura dicto<br />

Mino, Griseo notario et Macharana de Ripa testibus. Ibique domina Martha uxor quondam<br />

Rechi de Burgonovo dixit quod solvit domino episcopo Tridentino 10 solidos denariorum<br />

veronensium parvulorum de una domo iacente in Tridento in Burgonovo, apud Basinum<br />

laboratorem, apud dominum dechanum et apud viam comunis.<br />

Confessio domine Delaguarde condam Vachete.<br />

Item, eodem die ante domum infrascripte domine Delaguarde presentibus suprasciptis testibus.<br />

Domina Delaguarda condam Vachete, dixit quod solvit domino episcopo Tridentino 6 solidos<br />

denariorum veronensium de una domo iacente ad plateam in Tridento apud Toronum<br />

muratorem, apud Grassum sartorem et viam comunis.<br />

Confessio ser Ancii osterii de Burgonovo.<br />

Item eodem die ante domum domini Delayti notarii presentibus Sosinio fabro et Griseo notario<br />

testibus. Ibique ser Ancius osterius de Burgonovo dixit quod solvit 20 solidos denariorum<br />

veronensium de una becharia iacente ad ruzeam in Tridento, apud Iacobum notarium, apud<br />

magistrum Carnexarium cerdonem, et viam comunis.<br />

Confessio dicti ser Ancii et domine Richalde (sic).<br />

Item, eodem die loco et testibus suprascriptis. Ser Ancius et domina Richabela (sic) de<br />

Burgonovo insimul dixerunt quod solvunt omni anno 10 solidos denariorum veronensium ficti<br />

de una domo iacente in Burgo Novo in Tridento apud Cantamessam, apud Bolpatum et apud<br />

viam comunis.<br />

Confessio magistri Bontempi cerdonis.<br />

Item, eo die ante domum magistri Bonaventure de Gardulis presente ipso Bonaventura, domino<br />

Iustiniano de iudice, magister Bontempus cerdo de Fossato dixit quod solvit omni anno 10<br />

solidos denariorum veronensium parvulorum ficti de una domo iacente in Fossato in Tridento<br />

apud magistrum Bonum cerdonem, apud Bertoldum cerdonem et ipsum ser Bontempum.<br />

Confessio magistri Carnexarii cerdonis.<br />

Item, die, loco et testibus ut supra, magister Carnexarius cerdo dixit quod solvit episcopo<br />

Tridentino 20 solidos denariorum veronensium de una becharia iacente in Tridento in contrata<br />

Ruzee apud ser Ancium osterium et apud viam comunis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

98


Confessio Nicolai quondam domini Barufaldi.<br />

Item, die mercurii 10 aprilis Ripe prope domum comunis presentibus ser Socino notario de<br />

Tridento et Macharana notario de Ripa testibus. Ibique ad petitionem domini Delayti notarii<br />

Nicolaus filius quondam domini Barufaldi de Archo dixit quod solvit omni anno domino<br />

episcopo Tridentino 40 solidos denariorum veronensium parvulorum ficti perpetui de una domo<br />

magna iacente in Burgonovo in Tridento apud viam a capitibus, ad uno latere magister<br />

Carnexarius, ab alio Henselminus. Item dixit quod solvit 12 solidos denariorum veronensium<br />

par de uno vineali iacente in pertinentiis Tridenti ubi dicitur in Bolgar, apud ipsum Nicolaum,<br />

apud heredes condam magistri Boni aurificis et viam comunis.<br />

Confessio heredum condam Rossati becarii.<br />

Item, die veneris 12 aprilis Tridenti in platea comunis presentibus: Marchelino notario et<br />

Tridentino becario quondam Augusti de Tridento testibus. Ibique ser Contelinus osterius de<br />

Tridento ut tutor heredum quondam Rosati becarii de Tridento, dixit quod solvit omni anno 20<br />

solidos denariorum veronensium parvulorum, de uno casali iacente in Tridento apud domum<br />

Odorici Badece, apud magistrum Carnexarim et viam comunis.<br />

Confessio Odorici notarii a Fonte.<br />

Item, die suprascripto in palacio episcopatus presentibus Plasencio, Francisco et Lanzaroto<br />

natariis de Tridento testibus. Ibique Odoricus a Fonte notarius dixit quod solvit 44 solidos<br />

denariorum veronensium ficti de una domo iacente ad Sanctum Martinum, ab una parte dominus<br />

Gasparus, ab alia Bosentinus nauta, de ante et retro via comunis.<br />

Confessio Odorici quondam domini Vilielmi de Marchadantis.<br />

Item, die et loco et testibus ut supra. Odoricus quondam domini Vilielmi de Marchadantis dixit<br />

quod solvit domino episcopo 6 libras denariorum veronensium par nominatim de VIIII cassis<br />

domorum iacentibus in uno tenere in Burgo Novo in Tridento, apud viam comunis.<br />

Confessio Vilielmi notarii a Stagnatis.<br />

Item, die, loco et testibus suprascriptis. Vilielmus notarius a Stagnatis ut legitimus administrator<br />

sui filii Bertolini dixit quod solvit 10 solidos denariorum veronensium parvulorum, de una<br />

domo iacente ad Sanctum Petrum apud dominum Bernardum de Sancto Petro et apud viam<br />

comunis.<br />

Confessio Cristiani cerdonis de Fossato.<br />

Item, eo die ante domum domini Delaiti notarii, presentibus Griseo notario de Tridento et ser<br />

Ripaldo de Ripa testibus. Ibique magister Cristianus cerdo dixit quod solvit episcopo Tridentino<br />

15 solidos denariorum veronensium parvulorum, de una domo iacente in Fossato cerdonum,<br />

apud Redulphum cerdonem, apud magistrum Bonum cerdonem et viam comunis.<br />

Confessio Bosentini naute de Sancto Martino.<br />

Item, die sabati 13 aprilis Tridenti loco et testibus suprascriptis. Bosentinus nauta dixit quod<br />

solvit 30 solidos denariorum veronensium de una domo iacente ad Sanctum Martinum apud<br />

Odoricum a Fonte, apud Brexaninum, apud ser Bertoldum a Cori et viam comunis.<br />

Confessio Odorici quondam Zuliani de Pao.<br />

Item, die dominico 14 aprilis loco et testibus suprascriptis. Odoricus quondam Zuliani de Pao<br />

solvit 20 solidos denariorum veronensium de una domo iacente in Tridento in contrata Orborum<br />

apud dominum Zafonum de Zimbria, apud heredes quondam Morandini et apud ipsum<br />

Odoricum.<br />

Confessio magistri Toroy muratorii.<br />

Item, die 11 aprilis Tridenti in suprascripto loco et presentibus. Magister Torous muratorius<br />

dixit quod solvit episcopo Tridentino unam libram piperis ficti perpetualis de una domo iacente<br />

in platea, de ante coheret platea comunis, a parte Chochina domini episcopi et ab alia parte<br />

domina Delaguarde.<br />

Confessio magistri Rodulphi cerdonis.<br />

Item, die lune 22 aprilis Tridenti in suprascripto loco et testibus, magister Rodulphus cerdo de<br />

Fossato dixit quod solvit domino episcopo Tridentino 10 solidos denariorum veronensium de<br />

una domo iacente super fossatum, apud ipsum magistrum Rodulphum et apud magistrum<br />

Cristanum et apud heredes quondam magistri Iacobini et viam.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

99


Confessio ser Bonaventure dicti Melte stazonerii.<br />

Item, die martis 23 aprilis in episcopali pallacio presentibus Vilielmo notario a Stagnatis et<br />

Iacobino notario de Tridento. Ibique ser Bonaventura dictus Melta stazonerius dixit quod solvit<br />

domino episcopo 10 solidos denariorum veronensium pro ficto de una petia terre aratorie<br />

iacente in Zenta in pertinentiis Tridenti, ab utroque capite via comunis, ab una parte heredes<br />

condam domini Iohannis iudicis et ab alia ser Xontachus.<br />

Confessio magistri Omneboni sartoris Pite.<br />

Item, die mercurii 23 aprilis Tridenti ante domum Antonii cerdonis, presentibus ipso Antonio<br />

Gigalo becario et ser Conrado notario testibus. Ibique, magister Omnebonus sartor Pite dixit<br />

quod solvit episcopo Tridentino unam libram piperis de una domo iacente in Tridento post<br />

palacium, apud magistrum Zaninum muratorium, apud dominam Carmel, apud viridarium<br />

domini episcopi et apud viam comunis.<br />

Confessio magistri Boni cerdonis.<br />

Item, die veneris 3 maii Tridenti ante domum Antonii cerdonis, presentibus Griseo notario de<br />

Tridento, Iacobo quondam magistri Iacobini de Fossato et Antonio predicto. Ibique magister<br />

Bonus cerdo de Fossato dixit quod solvit domino episcopo 10 solidos denariorum veronensium<br />

parvulorum de una domo iacente in fossato in Tridento, apud magistrum Bontempum, apud<br />

magistrum Cristianum cerdonem et viam comunis.<br />

Confessio domini Delayti notarii de Novaria.<br />

Item, die loco et presentibus. Ibique, dominus Delaytus notarius de Novaria dixit quod solvit<br />

fictum domino episcopo 10 solidos denariorum veronensium parvulorum, de una domo iacente<br />

super fossatum apud Iohannem de Cadeno, apud magistrum Bertoldum cerdonem et viam<br />

communem.<br />

Confessio heredum domini Galvagni de Burgonovo.<br />

Item, eo die loco et presentibus suprascriptis. Ibique, ad petitionem mei notarii infrascripti ut<br />

publica persona recipiente vice nomine &c, Delaytus notarius dixit quod solvunt heredes<br />

quondam domini Galvagni de Burgonovo domino episcopo Tridentino 50 solidos denariorum<br />

veronensium parvulorum ficti de una domo iacente in Tridento in Burgonovo apud heredes<br />

condam domini Federici in Burgonovo, dominam Melianam et apud viam comunis.<br />

Confessio Turembeni cerdonis de Sancto Martino.<br />

Item, eo die loco et presentibus suprascriptis, Turembenus cerdo de Sancto Martino dixit quod<br />

solvit 30 solidos denariorum veronensium parvulorum de una domo iacente ad fontem Sancti<br />

Martini apud Bressanum qui fuit de Brixia et viam comunis.<br />

Confessio Brexanini qui fuit de Brixia nunc habitator Tridenti.<br />

Item, die loco et presentibus suprascriptis, Brexanus qui fuit de Brixia habitat nunc Tridenti<br />

dixit quod solvit domino episcopo 30 solidos denariorum veronensium parvulorum de una domo<br />

iacente in Tridento ad fontem Sancti Martini apud Turembenum cerdonem, apud Bosentinum<br />

nautam et viam comunis.<br />

Confessio Iacobi quondam magistri Iacobini de Fossato.<br />

Item, eodem die ante domum Delaiti notarii presentibus suprascriptis testibus. Iacobus quondam<br />

magistri Iacobini de Fossato dixit quod solvit domino episcopo 10 solidos denariorum<br />

veronensium de una domo iacente in Tridento super fossatum apud Redolphum cerdonem, apud<br />

heredes quondam domini Pacifici et viam comunis. Item 10 solidos denariorum veronensium<br />

ficti de una domo iacente ad Sanctum Petrum, apud Benedictum de Sancto Petro, apud<br />

Spinellum cerdonem et apud viam comunis.<br />

Confessio Bentevegna quondam Otolini de Covalo.<br />

Item, die et loco et presentibus suprascriptis. Bentevegna quondam Otolini de Covalo dixit quod<br />

solvit omni anno 10 solidos denariorum veronensium de una domo iacente in Tridento in<br />

Burgonovo apud Bazedam de Burogonovo et viam comunis.<br />

Confessio Venturini notarii de Clesio.<br />

Item, die loco et testibus suprascriptis. Venturinus notarius de Clesio dixit quod solvit 25<br />

solidos veronensium de una domo iacente in Tridento in contrata Sancti Marchi apud heredes<br />

quondam Zampogne notarii et viam comunis.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

100


Confessio domine Malgarite uxoris Nicolai Mirazini notarii.<br />

Item, eodem die in platea comunis presentibus ser Conrado notario ab Angulo, Ducato de<br />

Vezano et Xutio laboratore de Tridento. Ibique dominus Nicolaus notarius dictus Mirazinus<br />

notarius tamquam coniuncta persona sue uxoris Malgarite dixit quod solvit 10 solidos<br />

denariorum veronensium de uno plodio terre arative iacente ad pontem fossatum (sic), ab uno<br />

latere coheret Belinus notarius frater Oracii, ab alio latere heredes quondam Nascimbeni de<br />

Gambaro, ab uno capite Mantuanus notarius et ab alio Boninsegna quondam Bertolamei de<br />

Valpretina.<br />

Confessio Bertamini de Fornace.<br />

Item, die dominico 5 maii Tridenti ante domum habitationis Delayti notarii presentibus<br />

Adalpreto genero ipsius domini Delaiti et Griseo notario. Ibique Bertaminus a Fornace de<br />

Mediolano, habitator nunc Tridenti, dixit quod solvit episcopo Tridentino 40 solidos denariorum<br />

veronensium de una domo iacente in Tridenti de ante et a parte platea comunis et de retro et alia<br />

parte capella palacii.<br />

Confessio domine Francisce nuris quondam domine Irmele.<br />

Item, die loco et presentibus suprascriptis. Domina Francisca uxor quondam Benedicti domine<br />

Irmele dixit quod solvit 4 solidos denariorum veronensium de uno stabulo subtus castrum, apud<br />

Zulianum de Gardulis et plateam castri.<br />

Confessio Boni Rossati stazonerii.<br />

Item, eo die loco et testibus. Ibique Bonus filius Rosati stazonerii dixit quod solvit 5 solidos<br />

veronensium parvulorum de una becharia iacente in Tridento ad Angulum domine Grisse, apud<br />

viam comunis.<br />

Confessio Inselmi de Burgonovo.<br />

Item, eo die loco et testibus suprascriptis. Inselmus de Burgonovo dixit quod solvit 10 solidos<br />

veronensium de una domo iacente in Burgonovo in Tridento apud dominam Martham et apud<br />

viam comunis.<br />

Membranaceo, quaderno di carte 8, (mm. 215 x 320). Conservazione abbastanza buona. Il testo è di mano<br />

dello stesso notaio. Manca la sottoscrizione del notaio. Da c. 3r in poi tralascia la lettera I di Item fino alla<br />

fine; è quindi probabile che il lavoro sia rimasto incompiuto anche perché non è sottoscritto e rimangono<br />

in bianco ben 5 carte. Originale.<br />

2. 1344 gennaio 8, Trento.<br />

In canonica Sancti Petri, in qua habitat infrascriptus creditor, præsentibus domino Iohanne vice<br />

plebano plebis Meyani, domino Marco de Brixia cappellano in maiori ecclesia Tridenti, et<br />

Odorico quondam Bonaventuræ de Cortesano, testibus et aliis.<br />

Ibique Andreas et Bertoldus fratres quondam Bonaventuræ quondam Ancii de Gazadina, plebis<br />

Meyani Tridentinæ diocesis, promiserunt atque convenerunt sub obligatione omnium suorum<br />

bonorum dare et solvere honorato viro domino Iohanni de Brixia canonico Tridentino ac<br />

canipario capituli et ecclesiæ prædictæ, libras octo denariorum parvorum veronensium, et hoc<br />

pro affictu retento, hinc ad festum sanctæ Mariæ de mense septembris proxime venturo.<br />

Membranaceo (mm. 228 x 186). Conservazione buona. Verso: Contra Andream et Bertoldum fratres de<br />

Gazadina de Meano de Mezo, libr. den. v.p. creditum capituli de 1ib. 8 den. (N° 33). Originale; (SN) Ego<br />

Anselmus filius domini Iuliani quondam domini Ancii de Burgonovo de Tridento imperialis auctoritate<br />

notarius his omnibus interfui et rogatus scripsi.<br />

3. 1359 gennaio 3, Castel Tirolo.<br />

Ludovicus marchio Brandenburgensis comes Tirolis et eius uxor Margareta concedunt capitulo<br />

cathedralis Tridenti iura ecclesiæ parochialis et clericatus Caldarii una cum omnibus censibus,<br />

pertinentiis, iam capitolo incorporatis a papa Clemente VI (1352) et nunc possessa ab Jos der<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

101


Balgheimer; ulterius ecclesiam beneficialem capituli Eppiani, etiam ista possessa ab Ios, cui<br />

canonici deberent relinquere ecclesiam censu 40 marcharum denariorum Veronensium. Ulterius<br />

mandant eorum magistris curiæ Heinrico de Rotenburg, Conrado der Frauenberger, eorum<br />

magistro venatorum Conrado der Kümersprugger et iudicibus Caldarii et Tremeni ut iurium<br />

capituli defendant et ordinat communitati Caldarii et Tremeni ut iura decimalia et census<br />

capituli defendant.<br />

Membranaceo (mm. 412 x 330). Conservazione: lacera lungo il margine destro con fori lungo le pieghe.<br />

Sigillo pendente. Verso: Ludwig Markgraf von Brandenburg verleiht dem Trientner Capitel die Pfarre<br />

Caltern und Eppan. N° 39. Originale, testo tedesco.<br />

4. 1437 maggio 11, Basilea.<br />

In causa appellationis factæ a Laurentio Rotella contra capitulum et canonicos ecclesiæ<br />

Tridentinæ ad optinendum canonicatum seu prebendam in dicta ecclesia Tridentina. Præsentibus<br />

magistro Iohanne Helpsen et Ugone Fabri notariis publicis. Ibidem Iohannes Rodenhaim<br />

sindicus et procurator et magister Enricus Ubelin, declararunt et definierunt dictam<br />

appellationem dicti Laurentii Rotella, iniusta, temeraria, et illicita, et imposuerunt ei perpetuum<br />

silentium.<br />

Membranaceo (mm. 401 x 393). Conservazione buona. Sigillo pendente. Verso: (N° 22). Originale; (SN):<br />

Enghelbertus de Spüll clericus et notarius.<br />

5. 1437 settembre 25, Basilea.<br />

Sententia a iudicibus et commissariis emanata in causa Laurentii de Rotella archidiaconi<br />

Erculani contra decanum et canonicos ecclesiæ Tridentinæ. Dicti commissarii Marcus de<br />

Franchiset, Thomas Syne declararunt quod recursus dicti Rotellæ erat temerarium, illicitum et<br />

iniquum.<br />

Membranaceo (mm. 466 x 688). Conservazione buona. Sigillo pendente. Verso: Sententia in causa<br />

cuiusdam Laurentii Rotelle contra capitulum de canonicatu et prebenda in ecclesia cathedrali Tridentina.<br />

Originale.<br />

6. 1443 settembre 9, Basilea.<br />

Laurentius Rotella se appellat contra sententiam, adversus eum emanatam, qui pretendebat<br />

unum canonicatum in ecclesia cathedrali Tridentina, per suum procuratorem Petrum Hont<br />

causidicum.<br />

Membranaceo (mm. 234-237 x 291). Conservazione buona. Verso: Appellatio domini Laurentii de<br />

Rotella a quadam sententia contra ipsum lata occasione canonicatus Tridenti 1443 (N 31). Originale;<br />

(SN): Arnoldus Fabri, alias de Palude, clericus Cameracensis diocesis publicus apostolica auctoritate<br />

notarius rogatus scripsi.<br />

7. 1454 gennaio 19, Brentonico.<br />

Locatio bonorum capituli Tridentini in Montanea Brentonici, Murii et Ravazoni.<br />

Anno 1454 sabato 19 ianuarii in villa Vigi Montaneæ Brentonici vallis Lagarinæ diocesis<br />

Veronensis in canonica iuxta plebem Sancti Petri de Brentonico, presentibus venerabili viro<br />

domino presbitero Antonio Gandulfo archipresbitero Sancti Petri de Brentonico, ser Tazolo<br />

quondam Bertoni de Turbulis Bartholameo quondam ser Andrioli de Fontana, Bartholameo<br />

quondam Antonii de Pratis prædictæ Montaneæ, testibus. Ibique venerabilis vir dominus<br />

Iohannes de Revò canonicus ecclesiæ Tridentinæ, uti sindicus et procurator venerabilis capituli<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

102


Tridenti, ut de ipso sindicatu constat publico instrumento, rogato per notarium Nicolaum de<br />

Balduino civem Tridentinum die 2 ianuarii 1454, per se et suos successores et dicto nomine<br />

locationis et conductionis in perpetuum secundum usum et consuetudinem domorum mercati<br />

Tridenti et dictæ ecclesiæ Tridentinæ, investivit Bartholameum filium Dominici de Cumis<br />

habitatorem Cazani prædictæ Montaneæ, ibidem præsentem usque ad decem et novem annos,<br />

quibus elapsis semper investitura in eadem serie inovetur. Recipit infrascriptas petias terræ &c,<br />

ad habendum tenendum et possidendum. Affictuarii, Brentonici sunt 8, et illi de Murio 7.<br />

Affictuales solvunt affictum cum frumento, secale et denariis. Terminatis locationibus in valle<br />

Lagarina notarius una cum canonico sindico capituli Tridentini se contulit Tridenti in ecclesia<br />

cathedrali super podiolo altaris Corporis Christi, die 4 novembris 1454, cum canonicis<br />

capitulariter convocatis et se subscripsit in testimonio sui laboris.<br />

Volume pergamenaceo di carte 102. Sul verso: Trient Guter in Lagerthal 1454. Trient. lat. Archiv (N 54).<br />

Originale.<br />

Nota: questa unità apparteneva all'Archivio del Capitolo del Duomo di Trento, cfr. ASTN, inventario<br />

numero 6, relativo alle pergamene del Capitolo del Duomo, capsa 27, n. 1324.<br />

8. 1491 settembre 4, Calavino.<br />

Inventarium sive registrum autenticum iurium et bonorum plebis sive parochialis ecclesiæ<br />

Sanctæ Mariæ loci Calavini Tridentinæ diocesis. In nomine Domini nostri Iesu Christi amen.<br />

Anno 1491, die 4 septembris in domo sive canonica infrascripti domini plebani parrochialis<br />

ecclesiæ Sanctæ Mariæ loci Calavini Tridentinæ diocesis, quæ sita est prope dictam ecclesiam<br />

mediante cimiterio et prout inferius clarius designabitur et in villa dictæ domus. Ibique<br />

præsentibus reverendo domino Iacobo de Viarolis de Placentia, ecclesiæ cathedralis Tridentinæ<br />

canonico, et venerabilibus viris domino presbitero Bernardino quondam ser Faustini de Zelo<br />

Laudensis diocesis, domino presbitero Marcho quondam ser Comini de Tusculano diocesis<br />

Brixiensis, ambobus habitatoribus et viceplebanis seu capellanis in dicta plebe Calavini, testibus<br />

ad infrascripta vocatis. Reverendus in Christo pater dominus Paulus ex Crottis de Cremona,<br />

decretorum peritus, archidiaconus et canonicus ecclesiæ Tridentinæ, necnon præfatæ<br />

parrochialis ecclesiæ beatæ Mariæ loci Calavini Tridentinæ diocesis, rector et plebanus, habens<br />

in manus suas litteras reverendissimi in Christo Patris et domini, domini Udalrici episcopi<br />

Tridentini, scriptas presente venerabile viro presbitero Vincentio quondam Philippi de Salistano<br />

presbitero Parmensis diocesis plebano parochialis ecclesiæ loci Cavedeni. Velint dicere et<br />

manifestare omnes domos, terras, possessiones, proprietates liberas et allodiales, possessiones,<br />

ac petias terrarum buschivas, arativas, prativas, necnon decimas, fructus, affictus, census.<br />

Primo, domus canonica tegulis cooperta, cum cortivo, orto, furno canipa cum revolto supra et<br />

torculare, paleis cooperto una area muris et lignaminibus edificata et paleis cooperta. Item uno<br />

stabulo muris et lignaminibus edificato et palejs cooperto. Apud rugiam et Rifredo.<br />

Membranaceo (mm. 820 x 265). Conservazione buona, a parte uno strappo nella parte superiore e alcune<br />

macchie di umidità. Verso: (N 38). Originale; (SN): Ego Iohannes Iacobus filius quondam egregii viri ser<br />

Iohannis notarii de Gaifis publica imperialis auctoritate notarius civis et habitator Tridenti ex auctoritate<br />

et licentia mihi concessa per Nicolaum Basileum Tergestinum pretorem Tridenti, pro reverendissimo<br />

domino domino Georgio Naydeg Dei gratia episcopo Tridentino dignissimo, exemplandi manu propria et<br />

in publicam formam redigendi rogationes et instrumenta publica et rogata per quondam Iohannem<br />

quondam Guelmi de Gaifis.<br />

9. 1500 dicembre 5, Innsbruck.<br />

Maximilianus rex decisionem accipit circa litem vertentem inter Contum de Trilaco ut hæredem<br />

fratris sui Georgii decani cathedralis Tridentinæ et hæredes Thomæ Calopini causa proventuum<br />

proscriptorum a Calopino dum duo fratres in carceribus Oenipontanis inclusi erant et propter<br />

alia damna fratribus illata. Calapini hæredes ad solutionem rainenses 150 damnati fuerunt.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

103


Membranaceo (mm. 426 x 274). Sigillo perduto. Verso: Sum satisfactus de dicta summa pecuniæ ab<br />

heredibus quondam Thome Calopini [etc.] [...] producta per Iohannem Contum de Trilaco die 7 februarii<br />

1517. N. 24. Originale, testo tedesco.<br />

10. 1509 novembre 17, Trento.<br />

Epistola locumtenentis episcopi Tridentini (Georgii Neideck) ad Eustachium de Neydeck<br />

capitaneum Ripæ et Tenni: capitaneus mandatum accepit ut numerum militum ab imperatore<br />

rogatorum præpararet, tali modo ut ipse motivum hostilitatis contra episcopum manifestet et<br />

totam pulverem pro sclopetis et ipsa sclopeta, quæ in magna quantitate in civitate Ripæ sunt,<br />

transferre in castrum civitatis et armis præsidium dotare tali modo quod episcopus illuc se<br />

transferre possit.<br />

Cartaceo, carte 1. Conservazione buona. Tre sigilli aderenti. Originale, testo tedesco.<br />

11. 1513 settembre 24, Casalmaggiore.<br />

Consultate et deliberate quomodo debeatur contra Gallos bellum ducere. Opinio cardinalis<br />

Sedunensis post pacem factam inter Helvetios et Gallos. Describit vitam Helvetiorum.<br />

Cartaceo, carte 4. Conservazione buona. Missiva inviata a Trento al canonico Bannisio. Originale.<br />

12. 1513 ottobre 16, Trento.<br />

Episcopus Georgius Neideck commendat plebanis et vicariis suæ diocesis ut permittant<br />

elemosinam petere in suis ecclesiis fratri Marcellino de Tubanis in favorem hospitalis Sancti<br />

Antonii Abatis, Viennæ in Gallia; immo plebani et rectores exhortent fideles ad elemosinam<br />

faciendam ipsi fratri Marcellino. Dicta licentia elemosinam petendi prorogatur ad annum, die 16<br />

octobris 1514 a Michaële Hess secretario episcopi Bernardi.<br />

Membranaceo, quaderno di carte 6. Conservazione buona. Sigillo perduto. Verso: regesto in tedesco (N<br />

16). Originale.<br />

13. 1517 marzo 3, Augsburg.<br />

Albertus archiepiscopus Maguntinensis concedit indulgentias et privilegia Magdalenæ matri<br />

priorissæ et Magdalenæ eius filiæ ordinis Sancti Augustini, in Silva ad Sanctum Martinum<br />

Brixinensis diocesis, quæ fecerunt oblationes in favorem fabricæ ecclesiæ Sancti Petri Romæ.<br />

Membranaceo (mm. 250 x 198), impresso a stampa. Conservazione buona. Sigillo pendente. Verso: (N<br />

239). Originale.<br />

14. 1517 febbraio 6, Mantova.<br />

In causa confinium vallium Razoli et Guastallæ, inter comunem Guastallæ ac ipsius terræ<br />

dominos ex una parte, et comune Razoli et marchiones Mantuæ ex altera. Cupientes pro bono<br />

pacis lites decidi et finem imponi, elegerunt illustrissimum dominum Franciscum Gonzaga<br />

marchionem Mantuæ in arbitrum et amicabilem compositorem.<br />

Cartaceo, volume di fascicoli cucito ad un cartone di carte 130, numerate, di mano dello stesso notaio.<br />

Conservazione buona. Originale; (SN): Ludovicus filius quondam Guidonis de Cusatis civis Mantuanus<br />

publicus imperialis auctoritate notarius suprascriptis presens fui et rogatus scripsi.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

104


15. 1518 maggio 27, Roma.<br />

Leo papa X scribit archiepiscopo Salisburgi; ei commendat Maximilianum imperatorem<br />

electum, quem laudat, in rebus bellicis gerendis, reprimendisque hostium conatibus. Summopere<br />

scribebat fore necessarium ut succurratur Castro Iaczè, in confinibus Ungariæ, ipsi hostes<br />

obsidere coeperunt et in ditionem suam redigere machinantur. Commendat ipsi archiepiscopo<br />

Marinum Carazolum nuntium apostolicum apud dictum Maximilianum imperatorem.<br />

Membranaceo (mm. 496 x 208). Conservazione buona. Sigillo perduto. Verso: Venerabili fratri nostro<br />

archiepiscopo Salisburgensi Trient Archiv (N° 36). Originale.<br />

16. 1524 gennaio 12, Augsburg.<br />

In domo Wendelini Schwicher decretorum doctoris, presente domino Francisco Gortner clerico<br />

Augustensi. Egregius vir Conradus Renner utriusque iuris doctor procuratores et actores suos<br />

creavit egregios viros Antonium Quetta utriusque iuris doctorem et Thomam Marsoner<br />

reverendissimi domini Tridentini respective cancellarium et magistrum domus, ut obtineat<br />

canonicatum et prebendas in ecclesia Tridentina, vacantem per mortem canonici Antonii de<br />

Leudro ultimi possessoris dummodo tamen nobili et venerabili viro Nicolao de Madrutsch per<br />

dominos canonicos et capitulum de eisdem provideantur cedendum atque resignandum,<br />

huiusmodi petendum. Et in cessione et resignatione prædictis, non interveniat fraus, dolus<br />

simonia labes, aut alia illicita pactio vel corruptela in animam dicti domini constituentis.<br />

Membranaceo (mm. 351 x 443). Conservazione buona. Sigillo aderente perduto. Verso: (N 19). Originale;<br />

(SN) Schwicherius Schwicher clericus Spirensis diocesis publicus notarius, hoc publicum instrumentum<br />

manu aliena fideliter scriptum, subscripsi et publicavi. Segue la corroboratio rilasciata da Giovanni, abate<br />

del monastero dei Santi Udalrico e Afra di Augusta: Iohannes abbas monasterii sanctorum Udalrici et<br />

Affræ ordinis Sancti Benedicti oppidi Augustensis. Tenore præsentium, significamus ac attestamur,<br />

qualiter retroscriptus dominus Schwicherius, qui de instrumento retroscripto condito rogatus fuit,<br />

ipsumque instrumentum publicam formam redegit signoque et nomine suis solitis et consuetis signavit<br />

subscripsit et publicavit, est publicus notarius bonus fidelis et legalis. Et ne alicui super hoc dubitari<br />

contingat præsentes literas testimoniales de prædictis fieri, sigillique nostri fecimus impressione muniri.<br />

Datum Augustæ 1524 XVIII mensis februarii.<br />

17. 1525, Trento.<br />

In fine Belli Rusticorum, quamvis Ferdinandus archidux Austriæ, impellasset Bernardum<br />

Clesium ut iret Oenipontum apud ipsum, Clesius noluit relinquere civitatem Tridentinam<br />

quousque certitudinem non habuit, quod omnes foci rebellionis extincti erant. Tamen ut sint<br />

vigilantes, consignavit locumtenentibus suis ordinationes observandas in sua absentia.<br />

Membranaceo (mm. 504 x 239-246). Conservazione buona. Sigillo aderente. In calce firma autografa del<br />

principe vescovo Bernardo Clesio. Originale.<br />

18. 1530 maggio 20, Innsbruck.<br />

Bernardus Clesius cardinalis et episcopus Tridentinus, cancellarius supremus Ferdinandi regis<br />

Ungariæ et Boemiæ, quia vacabat per resignationem Nicolai de Castro Madrutio, ecclesiam<br />

plebanam Sanctæ Mariæ de Meano, auctoritate Vincentii Rosani legati apostolici et nuntii apud<br />

dictum Ferdinandum regem, attribuit dictam ecclesiam plebanam Christophoro de Castro<br />

Madrutio, qui erat in XVIII suæ ætatis, et iam possidebat canonicatum. Fuit dispensatus a legato<br />

apostolico a statutis Concilii Lateranensis et a decreto Iohannis XXII, contra cumulationem<br />

beneficiorum.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

Membranaceo (mm. 480 x 360). Conservazione buona. Sigillo perduto. Originale.<br />

105


19. 1532 giugno 10, Trento.<br />

In stuba cancellariæ Castri Boniconsilii, ad præsentiam Iohannis Etinger secretarii<br />

reverendissimi domini cardinalis Tridentini genitoris infrascripti constituentis, præsentibus<br />

dominis presbiteris Odorico de Desideratis de Coredo, et Martino de Marchesiis de Clesio.<br />

Ibique personaliter constitutus honestus adolescens Servatius Etinger clericus Tridentinæ<br />

diocesis pro se ipso creavit suos legitimos procuratores et actores venerabiles viros dominos<br />

Cristanum Turckhaimer plebanum Basilicæ, Iohannem a Scriptoribus, vicarium plebis Medii,<br />

Ioachinum Schlechs plebanum in Curtatio, dictæ Tridentinæ diocesis, absentes tanquam<br />

præsentes ad effectum perducere pro eo quecumque beneficium seu beneficia ecclesiastica, cum<br />

cura et sine cura et canonicatus prosequendum etiam ad curiam Romanam si opus fuerit.<br />

Membranaceo (mm. 400 x 648). Conservazione buona. Originale; (SN): Spes mea in Ligno posita. Ego<br />

Mathias Avantinus de Bretio presbiter Tridentiæ diocesis curatus Medii Sancti Petri, imperialis auctoritate<br />

notarius publicus præmissorum omnium interfui vidi fieri et publicari et me subscripsi et signavi.<br />

20. 1533 dicembre 6, Roma.<br />

Paulus Papa III Bernardo Clesio cardinali Tridentino nuncupato.<br />

Dilecte fili noster salutem et apostolicam benedictionem. Post tuum a nobis discessum, ut<br />

primum a solitis coronationis et aliis novi pontificatus cerimoniis expliciti sumus, statim in<br />

illam curam tranquillandæ christianitatis, de qua sæpe tecum communicasse meminimus, cum<br />

ex officio, tum ex desiderio nostro rediimus. Atque iam nostrum consilium etiam casu adiutum<br />

est, ut maturaremus, Aloysi Gritti Cæde et Ungariæ motibibus in illa parte auditis. Quæ sane, si<br />

quando ante alias, nunc maxime concordiam et compositionem utriusque partis exposcunt, ut<br />

communibus armis sic quoque vix suffecturis communi hosti obsistatur. Qui sani novam<br />

iniuriam pro sua insolentia et feritatem non laturus formidatur. Itaque elegimus dilectum filium<br />

Hieronymum Rorarium nostrum tuumque, per quem id primum apud te, deinde Budæ apud alios<br />

curaremus. Nunc non opus nobis est oratione ad te impellendum, cuius probitas et<br />

prestantissima virtus nobis nota est, ut apud tuum Regem, nostrum in Christo filium<br />

carissimum; nos coadiuves ad tam sanctum et dictæ etiam maiestati utile opus perficiendum<br />

tantum te hortabimur, ut eiusdem Hieronymi verbis aut aliam fidem habeas, quam si nos ipsi<br />

tecum præsentes colloqueremur.<br />

Datum Romæ apud Sanctum Petrum sub annulo piscatoris die VI decembris M.D.XXXIIII.<br />

Pontificatus nostri anno primo. Blosius.<br />

Membranaceo (mm. 176 x 533). Conservazione buona. Sigillo aderente guasto. Sul verso nota di<br />

destinazione. Originale.<br />

21. 1535 febbraio 28, Trento.<br />

In domo habitationis domini Ioannis Etinger secretarii reverendissimi domini cardinalis<br />

Tridentini, genitoris constituentis, præsentibus Philippo quondam Petri Telani, Ioanne dicto<br />

Spusanto quondam Pelegrini de Verona testibus. Ibique Servatius Etinger clericus ecclesiæ<br />

Tridentinæ, creat et constituit suos procuratores reverendos viros dominum Ambrosium<br />

Yphover doctorem et canonicum ecclesiæ Brixinensis, magistrum Iacobum Prey, Hainricum<br />

Prantl et Georgium Mair, omnes tres antedictæ ecclesiæ Brixinensis beneficiatos, absentes<br />

tanquam presentes, ut terminare valeant et ad effectum perducere ad ipsius domini constituentis<br />

nomine reverendissimo domino Georgio episcopo Brixinensi, aut vicario generali in<br />

spiritualibus, quasdam preces regales eidem domino constituenti a sacratissima Romana regia<br />

maiestate concessas, intimandum, præsentandum et insinuandum, ut possit accipere beneficium<br />

ecclesiasticum cum cura vel sine cura, canonicatum &t.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

106


Membranaceo (mm. 305 x 510). Conservazione buona. Verso: (N° 28). Originale; (SN): Martinus filius<br />

quondam Dominici Malpagæ civis Tridenti publicus imperialis autoritate notarius interfui et rogatus me<br />

subscripsi.<br />

22a. 1535 aprile 12, Vienna.<br />

Viennæ die 12 aprilis 1535. Christophorus Madrutius canonicus ecclesiæ Tridentinæ supplicat<br />

Petrum Paulum Vergerium nuntium et oratorem ad Ferdinandum regem Ungariæ et Bohemiæ,<br />

ut possit obtinere etiam ecclesiam plebanam Sanctæ Mariæ de Calavino. Vergerius exaudit<br />

petitionem iuvenis Christophori Madrutii.<br />

Membranaceo (mm. 677 x 355). Conservazione buona. Sigillo pendente in teca metallica. Verso: N° 21.<br />

Originale.<br />

22b. 1535 giugno 23, Vienna.<br />

Viennæ die 23 iunii 1535. Post resignationem ex parte canonici Bannisii, dictus Vergerius<br />

confert Christophori de Castro Madrutii etiam decanatum ecclesiæ cathedralis Tridentinæ.<br />

Cartaceo, carte 1. Conservazione buona. Originale.<br />

23. 1537 febbraio 8, Trento.<br />

Bernardus Clesius cardinalis et episcopus Tridentinus concedit Christophoro de Castro<br />

Madruzii, ecclesiæ Tridentinæ decano, ecclesiam parochialem beatæ Mariæ Virginis in Theno,<br />

vacantem per obitum quondam presbiteri Ludovici de Ritziis de Monticulo Parmensis diocesis.<br />

Membranaceo (mm. 390 x 253). Conservazione buona. Sigillo pendente. Verso: Registrata folio 239. (N°<br />

20). Originale.<br />

24. 1539 novembre 24, Roma.<br />

Bulla Pauli papæ III, qua confirmat et approbat electionem factam a capitulo cathedralis<br />

ecclesiæ Tridenti in episcopum illius civitatis et diocesis, in personam canonici et decani<br />

Christophori Madrutii, post mortem cardinalis Bernardi Cles.<br />

Membranaceo (mm. 456 x 318). Conservazione buona. Sigillo Pendente. Verso: Tr. Arch. Miscel.<br />

Nachtrag. (N° 14). Originale.<br />

25. 1540 maggio 21, Trento.<br />

Christophorus Madrutius electus et confirmatus episcopus Tridentinus exaudivit petitionem<br />

comunitatis Murii in causa decimarum cum dominis de Liechtenstein Castri Corni. Paulus de<br />

Liechtenstein dominus iurisdictionis Castri Cornu a Bernardo Cles investitus fuerat de decimis<br />

et iuribus feudalibus in vicariatu Murii. Post varios tractatus inter homines vicariatus Murii et<br />

dominos de Liechtenstein, tandem convenerunt quod ipsi homines Murii debeant solvere duo<br />

millia et octingentos rhenenses in termino annorum trium. Tandem Christophorus Madrutius<br />

hominibus de Murio confirmavit et approbavit statuta, privilegia, immunitates et consuetudines.<br />

Transactio prædicta erit approbanda et ratificanda a summo pontifice, et a regia maiestate<br />

Romanorum in omnibus suis capitulis, cum decretis amborum ad maiorem firmitatem.<br />

Membranaceo (mm. 677 x 355). Conservazione buona. Sigillo perduto. Originale.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

107


26. 1543 ottobre 27, Roma.<br />

Iohannes Matheus episcopus Veronæ elegerat novum parocum ecclesiæ Sancti Petri in<br />

Montanea Brentonici, sed pater et fratres cardinalis Christophori Madrutii, qui in feudum<br />

tenebant dictam Montaneam, non permittebant novo paroco possessionem parochiæ accipere.<br />

Episcopus Veronæ recurrit ad summum pontificem, qui scribit cardinali Christophoro Madrutio<br />

ut eligat "unum ex tribus legatis nostris qui Tridenti fuerunt, ut vestris et dicti episcopi iuribus<br />

consideratis iustitiam administret".<br />

Membranaceo (mm. 486 x 121). Conservazione abbastanza buona. Sigillo perduto. Originale.<br />

27. 1552 luglio 2, Vicenza.<br />

Presbiter Petrus de Brochis archipresbiter Leonigi debebat cardinali Christophori Madrutio tres<br />

milia scutorum, et quia debitum non solvebat, dictus Madrutius optinuit bullam sequestratoriam,<br />

contra dictum presbiterum de Brochis.<br />

Ideo vicarius generalis diocesis Vicentinæ dominus Robertus de Montibus, dominus Gerardus<br />

de Zanade et dominus Cristophorus Trissoni Vicentinus ut procurator cardinalis Madrutii,<br />

sequestrationem decimarum frumenti, secalis, fabarum et vini Leonigi, decretaverunt,<br />

pertinentiarum dicto domino Petro de Brochis.<br />

Membranaceo (mm. 461 x 301). Conservazione buona. Sigilli perduti. Verso: N° 25. Originale.<br />

28. 1557 settembre 11, Venezia.<br />

Laurentius Priolus dux Venetiarum sic respondit cardinali Christophoro Madrutio nuntii suæ<br />

discessio a gubernatio ducatus Mediolani:<br />

”Ella ha voluto farci conoscere la sua partenza dal governo del Stato di Milano. Il quale ufficio<br />

ne è stato gratissimo, perché gratissimo è ogni segno che si vegga del buon animo di vostra<br />

illustrissima signoria verso di noi”.<br />

Membranaceo (mm. 502 x 385). Conservazione buona. Sigillo strappato. Verso: Reverendissimo et<br />

illustrissimo in Christo Patri domino Christophoro miseratione divina tituli Sancti Cesarei in palatio<br />

sanctæ Romanæ ecclesiæ presbitero cardinali Tridentino dignissimo. Tr. A. Misc. Nachtr. N 26.<br />

29. 1560 aprile 20, Roma.<br />

Pius IV, motu proprio, scribit dilecto filio Christophoro titulo Sanctæ Mariæ in Transtiberim<br />

presbitero cardinali, Tridentino nuncupato. Ad personam tuam quam divina clementia magnis<br />

illustravit gratiarum muneribus. Considerantes et attente perspicientes quod tu Romanam<br />

ecclesiam honoras magnitudine meritorum, dignissimus reputamus ut persona eandem<br />

specialibus favoribus et gratiis decorantes, ea tibi concedamus per quæ de beneficiis<br />

ecclesiasticis, personis benemeritis et tibi obsequentibus et acceptis, providere et erga illos<br />

gratiosum te reddere possis. Hinc est quod nos, motu proprio, non ad tuam petitionis instantiam,<br />

sed de nostra fiera liberalitate, tibi ut ad nostrum et sanctæ sedis beneplacitum per te, vel alium<br />

duxeris deputandum seu deputandos, de quibusvis beneficiis ecclesiasticis, cum cura et sine<br />

cura, in Salisburgensibus, Ratisponensibus, Pataviensibus, Frisingensibus ecclesiis et diocesibus<br />

existentibus, et ad collationem, provisionem, præsentationem instititionem, venerabilium<br />

fratrum nostrorum Salzburgensis archiepiscopi et eius suffraganeorum episcoporum.<br />

Membranaceo (mm. 767 x 631). Conservazione buona. Sigillo plumbeo pendente. Verso: R. apud<br />

Cæsareum Segretarium (N 10). Originale.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

108


30. 1569 gennaio 8, Riva.<br />

In domo heredum Veronensium, præsentibus Riprando quondam Bartholamei Cillà<br />

locumtenente Stenici, Traiano Abbondi et Bartolino Benamato Ripæ, testibus. Ibique dominus<br />

Petrus Antonius Zanoni ex Tenno, plebanus et rector plebis Sancti Stephani Murii Vallis<br />

Lagarinæ creat suos procuratores et actores Maximilianum Crotta consiliarium aulicum Tridenti<br />

et Antonium Tritonium secretarium cardinalis Christophori Madrutii, ut liberent eum a solutione<br />

pensionis ducentorum scutorum aureorum imposita a summo pontifice plebi Sancti Stephani<br />

Murii.<br />

Membranaceo (mm. 374 x 237). Conservazione buona. Sigillo aderente. Verso: (N 32). Originale; (SN):<br />

Gabriel quondam Iohannis Lucæ de Thyono, Rippæ Tridentinæ diocesis matriculatus et cancellarius<br />

publicus, apostolica et imperiali auctoritatibus notarius, interfui et rogatus scripsi. Gratiadeus Rolandinus<br />

prætor Ripæ subscripsit et sigillavit documentum ad autenticationem tabellionis notarii.<br />

31. 1579 novembre 2, Trento.<br />

Darius de Castelletis, alias de Buxiis, nomine patrui domini Theodori ac nepotum, recognoscit<br />

recepisse a reverendissimo et illustrissimo domino Ludovico sanctæ Romanæ ecclesiæ cardinale<br />

et episcopo Tridentino infeudationem de Dosso Numii, super qua castrum ædificatum fuerat,<br />

cum iuribus et pertinentiis suis, ac iurisdictione; ita ut ipse Darius et heredes dictum Dossum in<br />

feudum perpetuo tenere et recognoscere debeat. Et emisit iuramentum solitum fidelitatis.<br />

Membranaceo (mm. 368 x 318). Conservazione buona. Sigillo pendente. Verso: R.ta fo. 55. Reversale<br />

Darii Castelleti, domini de Numio. (N 46). Originale.<br />

32. 1586 gennaio 2, Trento, nel Buonconsiglio.<br />

Dacium Ripæ. Ludovicus miseratione divina sanctæ Romanæ ecclesiæ tituli Sancti Honophrii<br />

presbiter cardinalis Madrutius episcopus Tridentinus &c. Ut facilius mercatoribus per oppidum<br />

nostrum Ripæ transeuntibus succurratur et datiarii qui pro tempore erunt, commodius et sine<br />

strepitu exactionem ipsius datii exigere possint, veterem formam datii sequendo, infrascriptum<br />

ordinem et modum ad quorumcumque apertam intelligentiam, renovari et annotari iussimus.<br />

Membranaceo (mm. 377 x 295), fascicolo di carte 6 legate con cordoncino che reca il sigillo.<br />

Conservazione buona. Verso: Zalltarif Rova (N 9). Originale.<br />

33. 1603 novembre 5, Trento, nel Buonconsiglio.<br />

Privilegium comunitatis Vermilii concessum a cardinale Carolo Gaudentio Madrutio, rogato a<br />

canonico Bertramo Pezzani. Concedit comunitati Vermilii eligendi omni anno duos gastaldiones<br />

imminentes venditioni panis et carnium, pondus et mensuræ, ut faciunt regulani Ossanæ,<br />

Cusiani et Pellitiani. Ad mandatum illustrissimi et reverendissimi domini, domini episcopi et<br />

principis Tridentini in consilio. Petrus Alexandrinus de Neustain.<br />

Præsentatum fuit die 5 februarii anno 1604. Georgius de Arso capitaneus.<br />

Membranaceo (mm. 552 x 408). Diploma miniato con titoli dorati. Conservazione buona. Sigillo perduto.<br />

Verso: regesto in tedesco. Originale.<br />

34. 1670 ottobre 17, Venezia.<br />

Dominicus Contarenus dux Venetiarum rogatus a Sigismundo Alfonso ex comitibus Thun<br />

episcopus et princeps Tridentinus, concedit transitum ex arce Ripæ per Benaci lacum cum<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

109


cymba. Dedit rectoribus Veronæ ordines ut personæ episcopi et eius subiectis dent testimonium<br />

estimationis et benevolentiæ.<br />

Membranaceo (mm. 654 x 470). Conservazione buona. Sigillo plumbeo pendente. Verso: Barca della<br />

Rocca (N 8). Nota di destinazione: Illustrissimo et reverendissimo domino Sigismondo Alfonso episcopo<br />

Tridenti. Originale.<br />

35. 1719 luglio 12, Roma.<br />

Instrumentum sententiæ. Reverendus sacerdos Alexander Sizzius, beneficiatus in ecclesia<br />

Sanctæ Mariæ Maioris Tridenti, fuerat condemnatus a capitulo cathedralis ecclesiæ Tridentinæ,<br />

de se separando et dimittendo personam cum qua inhabitabat, et cum ea amplius conversando.<br />

Contra istam sententiam Alexander Sizzius recurrit ad curiam Romanam.<br />

Camillus Cybo iudex ordinarius Romanæ curiæ suam protulit sententiam; male fuisse<br />

appellatum et provocatum per dictum dominum abbatem Sizzium adversus præceptum contra<br />

ipsum emanatum et iniunctum; pro parte dicti abbatis Alexandri Sizzii appellanti super eodem<br />

articulo perpetuum silentium imponentes.<br />

Membranaceo (mm. 365 x 223). Conservazione buona. Sigillo aderente. Originale.<br />

36. 1726 aprile 8, Roma.<br />

Bulla Benedicti papæ XIII, cum qua approbat et confirmat electionem factam a capitulo<br />

cathedralis ecclesiæ Tridentinæ, episcopi in personam canonici Antonii Dominici comitis de<br />

Wolchenstain, iuxta concordata dudum, inter sedem apostolicam ex una, et inclitam Nationem<br />

Germanicam ex altera partibus inita, spectare et pertinere dignoscitur, canonice celebratam, post<br />

obitum bonæ memoriæ Ioannis Michaëlis a Spaur.<br />

Membranaceo (mm. 441 x 338). Conservazione buona. Sigillo plumbeo pendente. Verso: (N° 17).<br />

Originale.<br />

37. 1750 giugno 10, Trento.<br />

Leopoldus Ernestus ex comitibus Firmian, episcopus Secoviensis, coadiutor plenipotentiarius<br />

Tridenti, renovat investituram de duobus partibus unius decimæ in pertinentiis villæ Comani in<br />

Iudicariis, fratribus et nepotibus de Buratis de Ravina Tridenti.<br />

Membranaceo (mm. 537 x 441). Conservazione buona. Sigillo pendente. Verso: Zehent Lehen Comano<br />

an die Buratis. Originale.<br />

38. 1785 dicembre 10, Venezia.<br />

Paulus Rainerius dux Venetiarum, rogatus a Petro Vigilio ex comitibus Thun, episcopus<br />

Tridentinus et princeps, concedit transitum per statos Venetos magnæ copiæ bladorum, ex<br />

territorio Mediolani: 10.000 sarcinarum zea mais, 8.000 sarcinarum frumenti, 600 sarcinæ<br />

orizæ, 400 sarcinæ fabarum.<br />

Membranaceo (mm. 648 x 378). Conservazione buona. Sigillo perduto. Verso: (N 7) Illustrissimo et<br />

reverendissimo domino Petro Vigilio episcopo Tridenti. Originale, testo in volgare.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

110


Indice per segnatura<br />

Miscellanea I<br />

1 1191 giugno 5, Bolzano<br />

2 1193 marzo 12, Brescia<br />

3 1199 giugno 16, Bolzano<br />

4 1213 agosto 16, Livo<br />

5 1216 febbraio 17, Trento<br />

6 1216 agosto 3, Rendena<br />

7 1221 luglio 4, Stenico<br />

8 1221 luglio 25, Trento<br />

9 1221 dicembre 6, Trento<br />

10 1221 dicembre 13, Trento<br />

11 1222 agosto 30, Trento<br />

12 1223 marzo 27, Trento<br />

13 1223 giugno 29, Stenico<br />

14 1224 maggio 8, Trento<br />

1224 maggio 20, Trento<br />

1224 maggio 27, Trento<br />

15 1224 giugno 1, Trento<br />

16 1224 ottobre 24, Riva<br />

17 1224 novembre 25, Trento<br />

1224 dicembre 7, Trento<br />

18 1226 ottobre 26, Bolzano<br />

19 1229 gennaio 27, Trento<br />

20 1229 gennaio 29, Trento<br />

21 1229 ottobre 8, Trento<br />

22 1229 novembre 26, Trento<br />

23 1230 giugno 28, Trento<br />

24 1231 gennaio 5, Trento<br />

25 1241 giugno 17, San Paolo di Appiano<br />

26a 1242<br />

26b 1242<br />

27 1250<br />

28 1279 ottobre 5, Verona<br />

29 1248, Trento<br />

30 1250<br />

31 1253 marzo 11, Arco<br />

1253 marzo 13, Castel Penede (Nago)<br />

32 1253 maggio 18, Trento<br />

33 1253 dicembre 12, Castel Romano (Pieve di Bono)<br />

34 1254 gennaio 2, Trento<br />

1254 gennaio 3, Trento<br />

35 1258 febbraio 24, Renon (Bolzano)<br />

1258 agosto 25, Renon (Bolzano)<br />

36 1258 maggio 12, Trento<br />

37 1262 aprile 3, Vigo Lomaso (Giudicarie)<br />

38 1264 marzo 15, Trento<br />

38bis 1264 agosto 8, Trento<br />

39/I 1265 dicembre 8, Bolzano<br />

39/II 1282 agosto 30, Castelmani (Giudicarie)<br />

40 1268 giugno 18, Bressanone<br />

41 1274 agosto 31, Verona<br />

42 1276 dicembre 20, Sarentino (Bolzano)<br />

43 1277 aprile 19, Trento<br />

44 1277 settembre 10, Bolzano<br />

45 1282 marzo 14, Trento<br />

46 1283, Verona<br />

47 1288 aprile 21, Trento<br />

1288 aprile 24, Trento<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

111


48 1288 maggio 2, Neuhaus (Terlano)<br />

49 1288 luglio 26, Kematen (Innsbruck)<br />

1288 agosto 3, Basilea<br />

50 1289 aprile 25, Trento<br />

51 1289 giugno 24, Cortaccia (Bolzano)<br />

52 1289 agosto 9, Trento<br />

53 1290 marzo 10, Burgstall<br />

1290 marzo 12, Burgstall<br />

54 1290 novembre 30, Castelrotto (Bolzano)<br />

55 1295 gennaio 31, Augsburg<br />

1295 febbraio 9, Mantova<br />

56 1295 febbraio 12, Trento<br />

57 1296 giugno 28, Vigo di Ton (Valle di Non)<br />

58 1299 gennaio 11, Mantova<br />

59 1240<br />

60 1302 giugno 4, Trento<br />

61a 1302 agosto 12, Castel San Zenone (Merano)<br />

62b 1302 agosto 12, Castel San Zenone (Merano)<br />

62 1302 dicembre 9, Trento<br />

63 1303 gennaio 14, Trento<br />

64 1303 febbraio 12, monastero di San Michele (Trento)<br />

65 1304 marzo 13, Pergine<br />

1304 aprile 1, Pergine<br />

1304 aprile 20, Pergine<br />

1304 ottobre 21, Pergine<br />

66 1309 dicembre 4, Gries (Bolzano)<br />

67 1315 agosto 31, Trento<br />

68 1316 maggio 10, Kempten<br />

69 1317<br />

69bis 1318 dicembre 3, Rovina (Valle di Sole)<br />

70 1319 maggio 8, Trento<br />

1319 maggio 18, Trento<br />

71 1320 ottobre 30, Trento<br />

1320 dicembre 10, Trento<br />

72 1320 novembre 26, Trento<br />

73 1322 febbraio 24, Trento<br />

74 1322 febbraio 27, Trento<br />

75 1322 marzo 22, Pergine<br />

76 1322 giugno 10, Kempten<br />

77 1323 ottobre 31, Trento<br />

78 1324 aprile 30, Trento<br />

79 1324 maggio 12, Plorzano (Bergamo)<br />

80 1324 maggio 30, monte di Fierozzo (Pergine)<br />

81 1324 giugno 11, Trento<br />

82 1328 marzo 13, Civezzano (Trento)<br />

83 1328 luglio 26, Bolzano<br />

84 1326 dicembre 7, Trento<br />

85 1330 giugno 27, Castel Pergine<br />

86 1332 dicembre 6, Pergine<br />

87 1334 agosto 12, Fursil di Livinallongo (Belluno)<br />

88 1334 settembre 11, Trento<br />

89 1336 giugno 11, Pergine<br />

90 1336 giugno 30, Pergine<br />

91 1338 gennaio 5, Tuenno (Valle di Non)<br />

92 1339 giugno 4, Trento<br />

93 1339 ottobre 24, Trento<br />

94 1340 settembre 25, Trento<br />

95 1340 dicembre 31, Trento<br />

96 1341 dicembre 5, Pergine<br />

97 1342 novembre 13, Trento<br />

98 1343 gennaio 25, Trento<br />

99 1343 ottobre 29, Trento<br />

100 1344 gennaio 12, Trento<br />

101 1344 febbraio 4, Trento<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

112


102 1344 febbraio 4, Trento<br />

103 1344 febbraio 6, Trento<br />

104 1344 febbraio 6, Trento<br />

105 1344 febbraio 6, Trento<br />

106 1344 maggio 25, Trento<br />

107 1351 febbraio 16, Magnago di Civezzano (Trento)<br />

108 1352 settembre 16, Merano<br />

109 1353 maggio 30, Trento<br />

1353 giugno 3, Trento<br />

110 1354 aprile 19, Bolzano<br />

111 1355 ottobre 28, Verona<br />

112 1356 aprile 12, Trento<br />

113 1358 febbraio 19, Trento<br />

114 1359 novembre 6, Trento<br />

115 1362 agosto 13, monastero di San Lamberto (Salisburgo)<br />

116 1363 ottobre 17, Trento<br />

117 1367 dicembre 27, Trento<br />

118 1371 ottobre 6, Meinheim<br />

119 1373 marzo 22, Laybac (Lubiana)<br />

120 1375 febbraio 24, Trento<br />

121 1375 aprile 2, Trento<br />

122 1375 giugno 7, castello di Reifnitz<br />

123 1375 dicembre 2, Trento<br />

124 1376 febbraio 6, Trento<br />

125 1376 marzo 22, Bolzano<br />

126 1386 febbraio 13, Trento<br />

127 1390<br />

128 1404 maggio 30, Riva<br />

129 1404 ottobre 4, Trento<br />

130 1406 ottobre 31, Castel Stenico (Giudicarie)<br />

131 1407 febbraio 7, Trento<br />

132 1407 aprile 17, Trento<br />

133 1407 aprile 20, Trento<br />

134 1417 gennaio 4, Caldaro<br />

135 1417 settembre 15, Maia (Merano)<br />

136 1424 giugno 16, Trento<br />

137 1425<br />

138 1425<br />

139 1426 luglio 2, Wisengrad<br />

140 1426<br />

141 1427 novembre 29, Bressanone<br />

142 1429 marzo 16, Innsbruck<br />

143 1432 settembre 21, Trento<br />

144 1435 febbraio 16, Trento<br />

145 1435 marzo 18, Trento<br />

146 1435 settembre 20, Innsbruck<br />

147 1436, Trento<br />

148 1436 maggio 12, Riva<br />

1436 maggio 15, Riva<br />

149 1436 maggio 15, Trento<br />

150 1439 aprile 8, Firenze<br />

151 1439 settembre 11, Hall in Intall<br />

152 1450 giugno 2, Roma<br />

153 1454 aprile 29, Trento<br />

154 1456 gennaio 9, Roma<br />

155 1458 aprile 25, Nova Civitate<br />

156 1462 novembre 20, Bolzano<br />

157 1462 novembre 20, Bolzano<br />

158 1486 febbraio 22, Trento<br />

159 1493 settembre 18, Trento<br />

160 1497 agosto 22, Trento<br />

161 1509 gennaio 7, Blesis<br />

162 1510 maggio 7, Verona<br />

163 1510 agosto 28, Blesis<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

113


164 1510 novembre 17, Blesis<br />

165 1516 dicembre 27, Villafranca<br />

166 1537 febbraio 19, Roma<br />

167 1567 ottobre 11, Innsbruck<br />

168 1567 ottobre 11, Innsbruck<br />

169 1571<br />

170 1674 marzo 9, Bolzano<br />

171 1688 ottobre 6, Innsbruck<br />

172 1776 maggio 29, Trento<br />

173 1776 settembre 16, Roma<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

114


1 1314 aprile 7, Trento<br />

1 1314 maggio 5, Trento<br />

2 1344 gennaio 8, Trento<br />

3 1359 gennaio 3, Castel Tirolo<br />

4 1437 maggio 11, Basilea<br />

5 1437 settembre 25, Basilea<br />

6 1443 settembre 9, Basilea<br />

7 1454 gennaio 19, Brentonico<br />

8 1491 settembre 4, Calavino<br />

9 1500 dicembre 5, Innsbruck<br />

10 1509 novembre 17, Trento<br />

11 1513 settembre 24, Casalmaggiore<br />

12 1513 ottobre 16, Trento<br />

13 1517 marzo 3, Augsburg<br />

14 1517 febbraio 6, Mantova<br />

15 1518 maggio 27, Roma<br />

16 1524 gennaio 12, Augsburg<br />

17 1525, Trento<br />

18 1530 maggio 20, Innsbruck<br />

19 1532 giugno 10, Trento<br />

20 1533 dicembre 6, Roma<br />

21 1535 febbraio 28, Trento<br />

22a 1535 aprile 12, Vienna<br />

22b 1535 giugno 23, Vienna<br />

23 1537 febbraio 8, Trento<br />

24 1539 novembre 24, Roma<br />

25 1540 maggio 21, Trento<br />

26 1543 ottobre 27, Roma<br />

27 1552 luglio 2, Vicenza<br />

28 1557 settembre 11, Venezia<br />

29 1560 aprile 20, Roma<br />

30 1569 gennaio 8, Riva<br />

31 1579 novembre 2, Trento<br />

32 1586 gennaio 2, Trento<br />

33 1603 novembre 5, Trento<br />

34 1670 ottobre 17, Venezia<br />

35 1719 luglio 12, Roma<br />

36 1726 aprile 8, Roma<br />

37 1750 giugno 10, Trento<br />

38 1785 dicembre 10, Venezia<br />

Miscellanea II<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

115


1191 giugno 5 1<br />

1193 marzo 12 2<br />

1199 giugno 16 3<br />

1213 agosto 16 4<br />

1216 febbraio 17 5<br />

1216 agosto 3 6<br />

1221 luglio 4 7<br />

1221 luglio 25 8<br />

1221 dicembre 6 9<br />

1221 dicembre 13 10<br />

1222 agosto 30 11<br />

1223 marzo 27 12<br />

1223 giugno 29 13<br />

1224 maggio 8 14<br />

1224 maggio 20 14<br />

1224 maggio 27 14<br />

1224 giugno 1 15<br />

1224 ottobre 24 16<br />

1224 novembre 25 17<br />

1224 dicembre 7 17<br />

1226 ottobre 26 18<br />

1229 gennaio 27 19<br />

1229 gennaio 29 20<br />

1229 ottobre 8 21<br />

1229 novembre 26 22<br />

1230 giugno 28 23<br />

1231 gennaio 5 24<br />

1240 59<br />

1241 giugno 17 25<br />

1242 26a<br />

1242 26b<br />

1248 29<br />

1250 27<br />

1250 30<br />

1253 marzo 11 31<br />

1253 marzo 13 31<br />

1253 maggio 18 32<br />

1253 dicembre 12 33<br />

1254 gennaio 2 34<br />

1254 gennaio 3 34<br />

1258 febbraio 24 35<br />

1258 maggio 12 36<br />

1258 agosto 25 35<br />

1262 aprile 3 37<br />

1264 marzo 15 38<br />

1264 agosto 8 38bis<br />

1265 dicembre 8 39/I<br />

1268 giugno 18 40<br />

1274 agosto 31 41<br />

1276 dicembre 20 42<br />

1277 aprile 19 43<br />

1277 settembre 10 44<br />

1279 ottobre 5 28<br />

1282 marzo 14 45<br />

1282 agosto 30 39/II<br />

1283 46<br />

Indice cronologico<br />

Miscellanea I<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

116


1288 aprile 21 47<br />

1288 aprile 24 47<br />

1288 maggio 2 48<br />

1288 luglio 26 49<br />

1288 agosto 3 49<br />

1289 aprile 25 50<br />

1289 giugno 24 51<br />

1289 agosto 9 52<br />

1290 marzo 10 53<br />

1290 marzo 12 53<br />

1290 novembre 30 54<br />

1295 gennaio 31 55<br />

1295 febbraio 9 55<br />

1295 febbraio 12 56<br />

1296 giugno 28 57<br />

1299 gennaio 11 58<br />

1302 giugno 4 60<br />

1302 agosto 12 61a<br />

1302 agosto 12 61b<br />

1302 dicembre 9 62<br />

1303 gennaio 14 63<br />

1303 febbraio 12 64<br />

1304 marzo 13 65<br />

1304 aprile 1 65<br />

1304 aprile 20 65<br />

1304 ottobre 21 65<br />

1309 dicembre 4 66<br />

1315 agosto 31 67<br />

1316 maggio 10 68<br />

1317 69<br />

1318 dicembre 3 69bis<br />

1319 maggio 8 70<br />

1319 maggio 18 70<br />

1320 ottobre 30 71<br />

1320 novembre 26 72<br />

1320 dicembre 10 71<br />

1322 febbraio 24 73<br />

1322 febbraio 27 74<br />

1322 marzo 22 75<br />

1322 giugno 10 76<br />

1323 ottobre 31 77<br />

1324 aprile 30 78<br />

1324 maggio 12 79<br />

1324 maggio 30 80<br />

1324 giugno 11 81<br />

1326 dicembre 7 84<br />

1328 marzo 13 82<br />

1328 luglio 26 83<br />

1330 giugno 27 85<br />

1332 dicembre 6 86<br />

1334 agosto 12 87<br />

1334 settembre 11 88<br />

1336 giugno 11 89<br />

1336 giugno 30 90<br />

1338 gennaio 5 91<br />

1339 giugno 4 92<br />

1339 ottobre 24 93<br />

1340 settembre 25 94<br />

1340 dicembre 31 95<br />

1341 dicembre 5 96<br />

1342 novembre 13 97<br />

1343 gennaio 25 98<br />

1343 ottobre 29 99<br />

1344 gennaio 12 100<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

117


1344 febbraio 4 101<br />

1344 febbraio 4 102<br />

1344 febbraio 6 103<br />

1344 febbraio 6 104<br />

1344 febbraio 6 105<br />

1344 maggio 25 106<br />

1351 febbraio 16 107<br />

1352 settembre 16 108<br />

1353 maggio 30 109<br />

1353 giugno 3 109<br />

1354 aprile 19 110<br />

1355 ottobre 28 111<br />

1356 aprile 12 112<br />

1358 febbraio 19 113<br />

1359 novembre 6 114<br />

1362 agosto 13 115<br />

1363 ottobre 17 116<br />

1367 dicembre 27 117<br />

1371 ottobre 6 118<br />

1373 marzo 22 119<br />

1375 febbraio 24 120<br />

1375 aprile 2 121<br />

1375 giugno 7 122<br />

1375 dicembre 2 123<br />

1376 febbraio 6 124<br />

1376 marzo 22 125<br />

1386 febbraio 13 126<br />

1390 127<br />

1404 maggio 30 128<br />

1404 ottobre 4 129<br />

1406 ottobre 31 130<br />

1407 febbraio 7 131<br />

1407 aprile 17 132<br />

1407 aprile 20 133<br />

1417 gennaio 4 134<br />

1417 settembre 15 135<br />

1424 giugno 16 136<br />

1425 137<br />

1425 138<br />

1426 140<br />

1426 luglio 2 139<br />

1427 novembre 29 141<br />

1429 marzo 16 142<br />

1432 settembre 21 143<br />

1435 febbraio 16 144<br />

1435 marzo 18 145<br />

1435 settembre 20 146<br />

1436 147<br />

1436 maggio 12 148<br />

1436 maggio 15 148<br />

1436 maggio 15 149<br />

1439 aprile 8 150<br />

1439 settembre 11 151<br />

1450 giugno 2 152<br />

1454 aprile 29 153<br />

1456 gennaio 9 154<br />

1458 aprile 25 155<br />

1462 novembre 20 156<br />

1462 novembre 20 157<br />

1486 febbraio 22 158<br />

1493 settembre 18 159<br />

1497 agosto 22 160<br />

1509 gennaio 7 161<br />

1510 maggio 7 162<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

118


1510 agosto 28 163<br />

1510 novembre 17 164<br />

1516 dicembre 27 165<br />

1537 febbraio 19 166<br />

1567 ottobre 11 167<br />

1567 ottobre 11 168<br />

1571 169<br />

1674 marzo 9 170<br />

1688 ottobre 6 171<br />

1776 maggio 29 172<br />

1776 settembre 16 173<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

119


1314 aprile 7 1<br />

1314 maggio 5 1<br />

1344 gennaio 8 2<br />

1359 gennaio 3 3<br />

1437 maggio 11 4<br />

1437 settembre 25 5<br />

1443 settembre 9 6<br />

1454 gennaio 19 7<br />

1491 settembre 4 8<br />

1500 dicembre 5 9<br />

1509 novembre 17 10<br />

1513 settembre 24 11<br />

1513 ottobre 16 12<br />

1517 febbraio 6 14<br />

1517 marzo 3 13<br />

1518 maggio 27 15<br />

1524 gennaio 12 16<br />

1525 17<br />

1530 maggio 20 18<br />

1532 giugno 10 19<br />

1533 dicembre 6 20<br />

1535 febbraio 28 21<br />

1535 aprile 12 22a<br />

1535 giugno 23 22b<br />

1537 febbraio 8 23<br />

1539 novembre 24 24<br />

1540 maggio 21 25<br />

1543 ottobre 27 26<br />

1552 luglio 2 27<br />

1557 settembre 11 28<br />

1560 aprile 20 29<br />

1569 gennaio 8 30<br />

1579 novembre 2 31<br />

1586 gennaio 2 32<br />

1603 novembre 5 33<br />

1670 ottobre 17 34<br />

1719 luglio 12 35<br />

1726 aprile 8 36<br />

1750 giugno 10 37<br />

1785 dicembre 10 38<br />

Miscellanea II<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

120


Sommario<br />

Introduzione .............................................................................................................. 3<br />

Regesti ....................................................................................................................... 5<br />

Miscellanea I ................................................................................................................ 5<br />

Miscellanea II ............................................................................................................. 97<br />

Indice per segnatura............................................................................................... 111<br />

Miscellanea I ............................................................................................................ 111<br />

Miscellanea II ........................................................................................................... 115<br />

Indice cronologico................................................................................................. 116<br />

Miscellanea I ............................................................................................................ 116<br />

Miscellanea II ........................................................................................................... 120<br />

Sommario ................................................................................................................. 121<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

121


Archivi Principatus Tridentini Regesta et Miscellaneae- Errata corrige<br />

NB<br />

Sequens ERRATA-CORRIGE respicit tria volumina cartacea impressa, et in locis<br />

notatis superimponi potest.<br />

pag. 9: riga 1 Errata (1712-1773) Corrige (1712-1763)<br />

pag. 9: riga 2 Errata (1713-1789) Corrige (1713-1780)<br />

---------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

pag. 307: Errata<br />

50. Exemplar ex authentico relevatum. – Anno 1269 indictione 12, die mercurii 4 exeunte novembri.<br />

Corrige:<br />

1. Exemplar ex authentico relevatum. – Anno 1269 indictione 12, die mercurii 4 exeunte novembri.<br />

pag. 308: Errata<br />

50. Anno 1516, regulani et gubernatores communitatis de Predatio suos constituunt<br />

procuratores qui se presentent domino Bernardo episcopo tridentino pro petenda<br />

confirmatione montis de Verdabio nomine totius regulae et communitatis de Predatio.<br />

Corrige:<br />

7. Anno 1516, regulani et gubernatores communitatis de Predatio suos constituunt<br />

procuratores qui se presentent domino Bernardo episcopo tridentino pro petenda confirmatione<br />

montis de Verdabio nomine totius regulae et communitatis de Predatio.<br />

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

309:<br />

Errata:<br />

50. Anno 1517, ser Bartholomeus Iacomuzii de Varena scarius vallis Flemarum una cum<br />

regulanis<br />

Corrige:<br />

8. Anno 1517, ser Bartholomeus Iacomuzii de Varena scarius vallis Flemarum una cum<br />

regulanis<br />

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------pag.<br />

309: Errata:<br />

50. Anno 1314 indictione 12, die sabati 8 iunii, Bozani in ecclesia s. Nicolai, presentibus<br />

fratribus Petro<br />

Corrige:<br />

9. Anno 1314 indictione 12, die sabbati 8 iunii, Bozani in ecclesia s. Nicolai, presentibus<br />

fratribus Petro<br />

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

pag. 313: al n. 29: Errata:<br />

29. Anno 1492 et anno 1493. – Processus formatus in valle Flemarum coram nobili domino<br />

Christophoro Nidertorer commissario deputato specialiter a domino Udalrico episcopo<br />

tridentino, instante domino Vigilio de Firmiano capitaneo pro praedicto domino episcopo<br />

in valle Flemarum contra Franciscum Mauringer et complices qui contra officiales domini<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

122


episcopi et iurisdictionem eorum, recursum habuit ad regiam maiestatem et accusationem<br />

instituit de preiudicio circa mineralia.<br />

Cartaceo. Fascicolo di 10 carte (scritte 8). Notaio: Nicolò figlio del defunto Aprovino de Aprovini<br />

civis Tridenti. Cavalese, 4 giugno 1493. Commissario Niderthor.<br />

Altri documenti:<br />

50. Due carte del notaio Alexander q. Andree de Cirandellis de Gandino habit. in Cavalese: 23<br />

giugno 1492.<br />

50. Due carte di un ricorso di Francesco Mauringer in tedesco.<br />

50. Lettera di Massimiliano in favore del Mauringer, in tedesco. 1493.<br />

50. Lettera del Richter di Cortaccia Acatz von Stetten a Odorico Zen di Fiemme, in tedesco. 1493.<br />

50. Lettera al vescovo di Trento, in tedesco.<br />

50. Lettera di Massimiliano imperatore, in tedesco. 1493.<br />

50. Testimonianza di Sebastiano Wrein (?), in tedesco. 1492.<br />

Corrige:<br />

29. Anno 1492 et anno 1493. – Processus formatus in valle Flemarum coram nobili domino<br />

Christophoro Nidertorer commissario deputato specialiter a domino Udalrico episcopo<br />

tridentino, instante domino Vigilio de Firmiano capitaneo pro praedicto domino episcopo in<br />

valle Flemarum contra Franciscum Mauringer et complices qui contra officiales domini episcopi<br />

et iurisdictionem eorum, recursum habuit ad regiam maiestatem et accusationem instituit de<br />

preiudicio circa mineralia.<br />

Cartaceo. Fascicolo di 10 carte (scritte 8). Notaio: Nicolò figlio del defunto Aprovino de Aprovini<br />

civis Tridenti. Cavalese, 4 giugno 1493. Commissario Niderthor.<br />

Altri documenti:<br />

- Due carte del notaio Alexander q. Andree de Cirandellis de Gandino habit. in Cavalese: 23 giugno<br />

1492.<br />

- Due carte di un ricorso di Francesco Mauringer in tedesco.<br />

- Lettera di Massimiliano in favore del Mauringer, in tedesco. 1493.<br />

- Lettera del Richter di Cortaccia Acatz von Stetten a Odorico Zen di Fiemme, in tedesco. 1493.<br />

- Lettera al vescovo di Trento, in tedesco.<br />

- Lettera di Massimiliano imperatore, in tedesco. 1493.<br />

- Testimonianza di Sebastiano Wrein (?), in tedesco. 1492.<br />

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

pag. 313-314, al n. 30: Errata<br />

30. Anno 1504. – Causa iniuriarum mota per dominum Vigilium de Firmiano contra<br />

quosdam homines de valle Flemmarum speciatim quia eum tanquam iniustitiae commissae<br />

reum accusaverant coram oenipontanis dicasteriis.<br />

Quaedam insuper cartae super controversia iuris vendendi agnos et alia bestiamina in valle<br />

Flemmarum absque obligatione aliqua presentandi illa vicario.<br />

Pergamena mm 495x345. I regolani di Fiemme (nominati) creano dei procuratori per mandarli<br />

all'imperatore per difendere i loro diritti e privilegi. 27 maggio 1504. Notaio: Alexander de Cirindellis de<br />

Gandino abitante a Cavalese.<br />

50. Carte 6. Libellus appellationis hominum de Moyena: mandano il maestro Martino fabbro di<br />

Moena defensor regulae Moienae contro Vigilio Firmian.<br />

50. Carte 1. Copia dell'8 ottobre 1503. Risposta dei regolani dei quartieri della comunità di Fiemme<br />

riguardo al ricorso contro il Firmian.<br />

50. Carta 1, 14 agosto 1504: supplica contro il Firmian, in tedesco.<br />

50. Carta 1, si accenna alla pignorazione degli agnelli da parte del Firmian.<br />

50. Carte 2, 1504: causa contro il Firmian.<br />

50. Carta 1, 6 febbraio 1504: ordine di comparizione per i regolani davanti al Firmian a Cavalese.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

123


50. Carta 1, 10 ottobre 1504: voto dei regolani di Fiemme, in italiano.<br />

50. Carte 2, 22 ottobre 1504: libello contro il Firmian presentato al vescovo.<br />

50. Carte 2, suppliche dei fiemmesi al vescovo.<br />

50. Carta 1, lettera del vescovo al Firmian, in tedesco.<br />

Decreti 6 al castello del Buonconsiglio: agosto-ottobre 1504.<br />

50. Carta 1, 16 agosto 1504: lettera di Massimiliano al vescovo di Trento.<br />

Altra uguale.<br />

50. Carte 6: suppliche e libelli del Firmian, più 4 lettere autografe dello stesso al vescovo di Trento:<br />

1504.<br />

Corrige:<br />

30. Anno 1504. – Causa iniuriarum mota per dominum Vigilium de Firmiano contra<br />

quosdam homines de valle Flemmarum speciatim quia eum tanquam iniustitiae commissae<br />

reum accusaverant coram oenipontanis dicasteriis.<br />

Quaedam insuper cartae super controversia iuris vendendi agnos et alia bestiamina in valle<br />

Flemmarum absque obligatione aliqua presentandi illa vicario.<br />

Pergamena mm 495x345. I regolani di Fiemme (nominati) creano dei procuratori per mandarli<br />

all'imperatore per difendere i loro diritti e privilegi. 27 maggio 1504. Notaio: Alexander de Cirindellis de<br />

Gandino abitante a Cavalese.<br />

Carte 6. Libellus appellationis hominum de Moyena: mandano il maestro Martino fabbro di Moena<br />

defensor regulae Moienae contro Vigilio Firmian.<br />

Carte 1. Copia dell'8 ottobre 1503. Risposta dei regolani dei quartieri della comunità di Fiemme<br />

riguardo al ricorso contro il Firmian.<br />

Carta 1, 14 agosto 1504: supplica contro il Firmian, in tedesco.<br />

Carta 1, si accenna alla pignorazione degli agnelli da parte del Firmian.<br />

Carte 2, 1504: causa contro il Firmian.<br />

Carta 1, 6 febbraio 1504: ordine di comparizione per i regolani davanti al Firmian a Cavalese.<br />

Carta 1, 10 ottobre 1504: voto dei regolani di Fiemme, in italiano.<br />

Carte 2, 22 ottobre 1504: libello contro il Firmian presentato al vescovo.<br />

Carte 2, suppliche dei fiemmesi al vescovo.<br />

Carta 1, lettera del vescovo al Firmian, in tedesco.<br />

Decreti 6 al castello del Buonconsiglio: agosto-ottobre 1504.<br />

Carta 1, 16 agosto 1504: lettera di Massimiliano al vescovo di Trento.<br />

Altra uguale.<br />

Carte 6: suppliche e libelli del Firmian, più 4 lettere autografe dello stesso al vescovo di Trento:<br />

1504.<br />

Altri documenti:<br />

- Due carte del notaio Alexander q. Andree de Cirandellis de Gandino habit. in Cavalese: 23 giugno<br />

1492.<br />

- Due carte di un ricorso di Francesco Mauringer in tedesco.<br />

- Lettera di Massimiliano in favore del Mauringer, in tedesco. 1493.<br />

- Lettera del Richter di Cortaccia Acatz von Stetten a Odorico Zen di Fiemme, in tedesco. 1493.<br />

- Lettera al vescovo di Trento, in tedesco.<br />

- Lettera di Massimiliano imperatore, in tedesco. 1493.<br />

- Testimonianza di Sebastiano Wrein (?), in tedesco. 1492.<br />

---------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

Al n. 33: Errata:<br />

33. Anno 1476 et anno 1507. – Lis et controversia inter flemenses iurisdictionis<br />

episcopatus et comitatus Castelli super loco ponendi furcam seu patibulum ratione confinium:<br />

ea de re sunt quaedam epistolae.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

124


Cartaceo, carta 1, 8 sette. 1471: copia della lettera mandata da Trento a Innsbruck all'arciduca, in<br />

tedesco.<br />

50. Carta 1, 3 maggio 1476: scritto al vescovo di Trento con 18 righe autografe dell'Hinderbach.<br />

50. Carta 2, marzo 1504.<br />

50. Carta 1, 1507.<br />

Corrige:<br />

33. Anno 1476 et anno 1507. – Lis et controversia inter flemenses iurisdictionis<br />

episcopatus et comitatus Castelli super loco ponendi furcam seu patibulum ratione confinium:<br />

ea de re sunt quaedam epistolae.<br />

Cartaceo, carta 1, 8 sette. 1471: copia della lettera mandata da Trento a Innsbruck all'arciduca, in<br />

tedesco.<br />

Carta 1, 3 maggio 1476: scritto al vescovo di Trento con 18 righe autografe dell'Hinderbach.<br />

Carta 2, marzo 1504.<br />

Carta 1, 1507.<br />

--------------------------------------------------------------------------------------------------------pag.<br />

327: al n. 103: Errata<br />

103. Anno 1594. – Renunciante mutarii vallis Flemmarum officium domino Ioanne<br />

Simoneta qui anno 1549 fuerat a domino episcopo tridentino ad vitam investitus,<br />

interveniente serenissima domina Anna Catherina archiducissa Austriae suis litteris<br />

Oeniponti datis dicto anno die 4 septembris, fuit ab episcopo tridentino investitus locationis<br />

nomine dominus Ioannes Baptista de Cazzaneis eodem mense septembris, die 16.<br />

Cartaceo.<br />

50. Carte 2, 4 settembre 1594: lettera di Anna Caterina d'Austria. Sigillo aderente.<br />

50. Carte 2, 1594: Giovanni Simoneto rinuncia l'incarico in favore del genero Cazan. Notaio: Paolo<br />

figlio del defunto Giacomo Scopoli di Primiero.<br />

50. Carte 2, 1594: supplica di Giambattista Cazan a Innsbruck.<br />

50. Carte 2, 1594: supplica di Giambattista Cazan a Trento.<br />

Corrige<br />

103. Anno 1594. – Renunciante mutarii vallis Flemmarum officium domino Ioanne<br />

Simoneta qui anno 1549 fuerat a domino episcopo tridentino ad vitam investitus,<br />

interveniente serenissima domina Anna Catherina archiducissa Austriae suis litteris<br />

Oeniponti datis dicto anno die 4 septembris, fuit ab episcopo tridentino investitus locationis<br />

nomine dominus Ioannes Baptista de Cazzaneis eodem mense septembris, die 16.<br />

Cartaceo.<br />

Carte 2, 4 settembre 1594: lettera di Anna Caterina d'Austria. Sigillo aderente.<br />

Carte 2, 1594: Giovanni Simoneto rinuncia l'incarico in favore del genero Cazan. Notaio: Paolo<br />

figlio del defunto Giacomo Scopoli di Primiero.<br />

Carte 2, 1594: supplica di Giambattista Cazan a Innsbruck.<br />

Carte 2, 1594: supplica di Giambattista Cazan a Trento.<br />

Capsa 3/10: domnus = dominus<br />

Capsa 3/53: domninis= dominis<br />

Capsa 61/73: Anno 1334 indictione 32, die 6 augusti =Anno 1334 indictione 2, die 6 augusti<br />

Tridenti i<br />

Capsa 84/10: manoscriptus= manuscriptus<br />

Capsa 84/14: libri dietali n. 12, = 132.<br />

Capsa 84/15: Libri due = Libri duo<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

125


Miscellanea I, pag. 94, n. 165: Corrige:<br />

Odet comes de Foix dominus de Lantret mareschallus Galliæ, etc. et locumtenens generalis<br />

regis in Italia exhibet episcopo tridentino (Bernardo Clesio) litteras commendatitias ut possit<br />

Veronam pergere ad negotia pro imperatore peragenda, ita tamen quod nec milites, nec arma<br />

bellica etc. in urbem introducat. Vide amplius regestum in loco.<br />

Archivio di Stato di Trento<br />

126


Miscellanea I<br />

p. 3, riga 5: veronese Veronese<br />

p. 3, riga 8: infatti poi<br />

p. 14, n. 19. Patre patre<br />

p. 17, n. 24: im in<br />

p. 17, n. 24: sigmum signum<br />

p. 19, n. 28 (1279)<br />

p. 21, n. 31: datem datam<br />

p. 22, n. 34: Jacobo Iacobo<br />

p. 23, n. 35: Jacobi Iacobi<br />

p. 23, n. 36: Jacobus Iacobus<br />

p. 24, n. 38: positos positorum<br />

p. 26, n. 40: audite audire<br />

p. 26, n. 40: per nec per se nec<br />

p. 29, n. 44: Henici Henrici<br />

p. 35, n. 51: illorum illarum<br />

p. 38, n. 55: Wolfardus "Wolfardus<br />

p. 38, n. 55: februarii februarii".<br />

p. 38, n. 55: // //)<br />

p. 38, n. 55: publicavi." publicavi.<br />

p. 40, n. 57: viciniahominum vicinia hominum<br />

p. 40, n. 58: domnius dominus<br />

p. 42, n. 60: et et et ut<br />

p. 42, n. 60: ordinis ordinis habeant<br />

p. 42, n. 61a.: afectu efectu<br />

p. 44, n. 63: Aragon[..], Oddorico de G[...]ado Aragon[ia], Oddorico de C[or]ado<br />

p. 44, N. 64: duodecimofebruarii duodecimo februarii<br />

p. 44, n. 64: dominud dominus<br />

p. 45, n. 64: portano porta<br />

p. 47, n. 66: Otto "Otto<br />

p. 47, n. 66: fideles fidelis<br />

p. 47, n. 66: indictione 7." indictione 7.<br />

p. 47, n. 67: 1 unum<br />

p. 49, n. 70: Odotico Odorico<br />

p. 53, n. 78 quos que<br />

p. 54, n. 81: quique quinque<br />

P. 54, N. 81: eronensium veronensium<br />

p. 55, n. 81: vito viro<br />

p. 55, n. 81: ipam ipsam<br />

p. 56, n. 84: domiu domui<br />

p. 63, n. 98: Sabati sabati<br />

p. 63, n. 98: testimonim testimonium<br />

p. 63, n. 99: Presentibus presentibus<br />

p. 64, n. 101: Nicoalo Nicolao<br />

p. 66, n. 106: vertentem vertente<br />

p. 69, n. 113: In Christi "In Christi<br />

p. 69, n. 113: procuratiorio procuratorio<br />

p. 70, n. 113: &c. &c."<br />

p. 71, n. 116: (specifica) dictum<br />

p. 71, n. 117: investit investivit<br />

Archivio di Stato di Trento


p. 71, n. 117: episcopum episcopatum<br />

p. 72, n. 119: inuitu intuitu<br />

p. 72, n. 119: in domo ecc. cancellare ripetizione<br />

p. 72, n. 120: uod<br />

p. 75, n. 125 [Huter ecc. 1153] cancellare<br />

quod<br />

p. 76, n. 125: iuraverunnt iuraverunt<br />

p. 79, n. 129: inviolabiliterperpetuis inviolabiliter perpetuis<br />

p. 83, n. 134: feudo feudi<br />

p. 83, n. 136: Vicariy Vatarii<br />

p. 85, n. 139: dimosceris dinosceris<br />

p. 85, n. 139: mediolani Mediolani<br />

p. 85, n. 140: epsicopi episcopi<br />

p. 86, n. 143: fideliatis fidelitatis<br />

p. 87, n. 145: fatris fratris<br />

p. 89, n. 148: (sic) (sic)<br />

p. 89, n. 148: Johannem Iohannem<br />

p. 89, n. 148: &t &c<br />

p. 89, n. 148: &t &c<br />

p. 89, n. 148: &t &c<br />

p. 89, n. 150: iniumgit iniungit<br />

p. 90, n. 151: quottuor quattuor<br />

p. 90, n. 152: in de de<br />

p. 92, n. 161: die 7, mensis die 7 mensis<br />

p. 93, n. 162: .xii. .XII.<br />

p. 95, n. 167: recognocit recognoscit<br />

p. 95, n. 167: cure curte<br />

p. 95, n. 169: episcipum episcopum<br />

p. 95, n. 169: comiten comitem<br />

p. 95, n. 169: iuraraverit iuraverit<br />

p. 95, n. 169: compactatiobus compactationibus<br />

p. 95, n. 169: papalibis papalibus<br />

p. 95, n. 169: fidelutatem fidelitatem<br />

p. 95, n. 169: terrritorii territorii<br />

Archivio di Stato di Trento

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!