f ( j ' - Biblioteca Digital Floridablanca

gloriam confequi, qui ea quae iniunda funt exe- fationis in Sabbato virtus, ocium & ceiTationemc|uuntur,&infaaisipIendoremàmbiunt.Cuil:o-A àpeccato & carnis cupiditatibus figurabat. Sic. elite igitur, inquit, iudicium,id eil, redum indici- eandemeuramnosfuiciperedeberaus,neSabbaum,veldiuina iudicia,fciiieet mandata. ExerCete taviolemus. Superiedentes enim, vt dixi, omnimftitiam. Non enim modo diuinis legibus velie , cura terrena & carnali, intelligibiliter fabbatiza- -adha;rere,fatis eft,& àprxftandi acperfieiendi of- musmón per fanguinem & fumos celebrantes fafieiodifeedere : fed oportet porrò iàcrorum iudi^ crifieia,fed ftudijsfanófis illum exbilarantes, & meiorum cuftodes apparere, & ©mni bonorum odorem fuauitatis nofmet ofterentes. Talibus ôperum genere excellere. Ne verò quis no- enim facrificiis plaeatuir Deus:fieuti fcriptum eft.fti-ùm putetbis^ verbis Ifraelitas ad obferuationé Oportet itaque Sabbata non violare: fed ad heciegis,que,inqua,in vmbris iìta cft,& in typis,cxci- . manus puras feruare. Quomodo autem, ipfemettari.Iuftificatur enim nemo iìi lege à Deo, quem- docuit inquiens: Ne faciant iniuria;n. Nec enimadmodum Paulus ille ter optimus fcripfit:propè ® cuftodire iudicium , nec colere iuftitiam poiTunteilè dicit lalutem fuam, Se mifericordiam pateta- hi,qui iniuriam volunt ihferte, Sc manum pecciendam.Mifericordiam & falutem vocat Chri- cati fordibus inquinare. Üanum autem, nonifum. Per ipfum enim mifericordiam adepti fu- fimpliciter eam que eft corporis, fed pro manu, mus, & remiífionem ac iàlutem per fidem lucra- aduofam quandam encrgiam & efficientiam inti.Simileeffe dicimus hoc illi quod à Deo didum telüges, per quam ad res quafque gerendas acceeftabbe^tumAbbacum :Adhuc paululum, qui dimus.venit veniet,&non moram trabet. Patefieri,dicit Ne dtut dtenigem k quiapfoßtiii tft ad Domi'pro manifeftari. Siquidé m prenunciarunt beati num'.SepATabH me vtique Domtnusàpopuloßio. Nepròpheté,Seruatorisaduentum,&patefad:useft^»e dicat Eurnnhusi Ego [um ügnumartdHm. B aedi- S'J-ÌCì'imortalibus, quando potenti dominatori vifum G cit Dominus eunuchi^ : Quicunque cußodieni sabhata, 'Mêft. Quod etiam diuinus Dauid doeebit, dicens; ' tneaêr eligent qua ego volo tenebuntTeßamen- ^^^SFfd. Notam frcit D ommmßdute^ fuam, coram Gentihm tum meum , dabo illis m domo mea, nr intra f arietesreuelauit mßiciam fuam. M.áni£cOia.Züsmncpecñ meos locum celebremmelmemfitijsacßliabus^nomertChriftus Gentibus, qui eft iàlus & iuftiiia,quippe aternum dabo illii non deßciet.) Aliud fuperci- .i'ÌÌ^^^^în ipfo, vt iam dixi, D eus ac Pater nos feruauit.&: lium Ifraelitarum & arrogantie caufam vitiofamiuftificauit.& frigidam Deus infedatur. Altum enim,dixi,fa-Beatus vir qui facit hec, & homo qui retinet piebant,dÌ6entcs :Patrem habemus Abraham.Etihec, &cuicureeft,neSabbatamcaprophanet, Populus fandus fumus eledus, atque in-fortem '^ quieoercetmanusfuas,nefaciantiniuftitiam.) diuinam adfciti fumus. Fugerunt etiain orbita-^Cognata funthec iam di¿fis,&eodemtendunt: j) tem, vtpote cùm primus pater Abraham loco be- ' .'s'-'-fed habet oratio quedam obferuatione digna. nedidionisaccepiffet à Deo, femen fuum in im-Confiderà enim quo pado dieat,eum beatum ef- menfam mukitudinempropagandum.-quodDe- \ •fe,nonfimpliciterquiexfemine Abraheeft, non us proniifitftellas numero equaturum. Dixitque ' " l,•- •quicarnalinobilitateturget,&ineoinanifilper- illis per fapientiiiimumMoyfeni: Non eftin vobiainfoleicit; fed illum, in quo bone & illibate bis orbus neque fterilis. Q^òd autem magna '/"^T^; J-i' vite velut iplendida & illuftris dignitas ineiTecer- preclara res cenfebatur ab illis fcECunditasprolis^nitur& enitefcere.Talequii;idam beatus Joannes è fandis prophetis quidam probabit: Gloria eo- .Bapdftadixiffevidetur,Iudôrumturbe. Accef- rum,expartubus& parturitionibus j&concep- '• ferunt ad eius Baptifma, qiôd erat poenitentie, tiotìibus.Propheta item Efaias dicit,feptemmu- ^^^& in precio habuerunt: quos vtacerbiifimOs ho- hcres apprehenfìiras vnum vitum, que dicebant;Matt.^, niines &feuosreprehendit, dicé;ns:P)-o^m«í/¿- H Panem noßrum comedemus, O'' veßimentis noßris'^ß^^^ il'perariim , quis monßrauit vobis fVtfiigeretis à futura amiciemur : tantiim nomine tuo vocemur : außr pro- 'traìFerteîturfruBif^dignospcenitentiay erneßtii hrumnoßrum. Nonenimvolebant,vtdixÍ3taneaopinione vt dicatis apud vos i Farre^ habemus quam hberis orbe & fterilcsnotari. Qîa igiturAbraham. Certè ipfe quoque Seruatof idem per- videbantur IfraeUte propter carnalem nobilita-,fequutìis eft, & aifatus eft eos obnixè lumper hoc tem & fobolis foscunditatem elato effe animo . ,Jöd». pretédentes dicentéfque : Nos patrem habemus eos neceffanò ab hac ignoranda abduît, inqui-Abraham. lììc v&tò:Si patrem, inciuk, haberetis ens;Ne dicat àlienigena, qui appofims eft ad Do-\xbrahamßecißetis opera .yibraha. Beatus efi igitur, minum: Separabitme Dominus àpopulo fuo'.' Äj inquit, non fi qms finfilm ^braha,fed quicpfiodit Non enimi quia eft alienígena, id eft,non-ex fän-^ 'Bhac. Quenam.?Iudidum,mftitiam,&:preterca f guinelfrael, propterea non edt eius donorum' --S^S% . qui cuftodit; illa &;efficit,aG £edn^t,id eft, qui non coniundioniscümipfo,videhcetfpirkualis,partileuiteraut remifle,ied omni velut ftudioaciuue- ceps;at fi Domino adhereat, omnino inter do^•nihterièuvirilkereaaggreditur,vtea diligenter mefticos6¿xnotoScollocabitur,&adgentem fan- ^^ retineat:ac cure habeat, ne Sabbata prophanét. dam,adregium4ác€fd©tiuín, in fortem Dei eoo-* Vtrutfus illud inteiligas, non hcebat in Sabbato ptabitur,&in filijs Abraham numerabitur, Nòlilaborum Sc ftudiorum ad carnem pertinentium enim omnesquifuntex Ifrael, hilfi-ael,fícütifa-í 'curamaliquamagere:fedoeiaripotiusoportebat, pientiffimus Paulus ait:nee quia femen Abrahe^ ^ iVdiimialegehocfanciente:oeiantestamenftatafa- . omnes filijs, fed filij promiflionis reputanturilicrM:ia Deo ofierebant :legaU Ikera enigmatic?,^ femine.Data eftetiam AbrahepromiffioàDeo,fubinnuente,earnis cura vacantes deberefpiritua- non folùmpropter eos qui fecundum carnem ab .iíj-«les hoftias, in odorem bone firagrantieintelligi- eo funt,fed propter omnes per fidemgenitos. Sicbilis,Dco prudenterminiftrare. Huius igitur cef- enim Abfaharó iuftificatus eft. Ergo qui infiftut ^, f ( j'--> • — • ' 1

aíííí D. c y RI LLI A R c HIE p: A L E X A N D.v c f t k i i s fidei Abrahamitics, his omnino dabiturr no, tota fimt nobis. Confiât ergo camahs nobÜivtfièsa c c e n f e a n t u t . Non igitur profelytum fe-taris vktutem nos Dco non coniungere; necpaiabit à populo fuo: atfemeladditum & voca- emm quòd nadfuntAbrahamo, fors Dei manfetumper fidem fufcipiet, populumquefandum runt:fed populo Dei numerandi funt, quifpiritiommabit.Quinedam fi quis ^ inquit, fit eunu- tuahcopulaipfiadhaercnt:etiamfi alienigcnae fint,chus, id'efl,C^rens liberis & foboIe,ne dicat apud modo per fidem ei fint addidi, eiúfque feruitufeipfum:¿¿^ fum lignum aridum,id eftjne mole- tem glorix fibi ducant,ac nomen eius diHgant, &Cftè ferat orbitatem. Apud Deum enim nihileíV, ira dihgant,vtfubmiflionem in omnibus,regninec eum reijcietk Nam qux virrus eft, cuius prx- tUius iugum femper fubeantacfuccurrant: non adclari facinoris fplendor,prolis foecundirasí Carnis ea qux fas non eft digredicntes,nec prxcipiii iracnimopera fimt hxc, neîíepreheafíone nec lau- petu ad ahenorum deorum cultum recurrentes,dedi^na. Etfi.eriimaliquibusbenedidionisloco lèd fixam ac immotam itientem habentes, & itadatum fit, ad hoc Deo vocante : at nihil erit non " Sabbata eius, videlicet Chrifti obferuantes, vt cahabendbus incommodi. Quid enim còntra eos non violent.Sabbatum enim colunt ludçêxlegistlici poteft, qui ante horam vel ante nupdas dç- prxfcripto,ac carnem citra omnem laborem retifundifunt? ÔC à commercio rerum noftrarum ab- nenr,ocium veluti innegocijs corporalibus ageftinuerüntí' quibus non erat fœtus liberorum? tes.SedhicSabbatifmusà Deoreieduseft.Quomodo edam iuuabit peccatisin hac vita Ad- veto in requiem Chrifti ingredituf, & intelligibididos,quòd multorum fiuorum & fiiiarum pa- liter fabbauzar^à fuis feriatur operibus,ficun àfuistres exiftantì Ne dicatjinquit, qüiliberös non ha- Detis. Sic nimirum fcribit fapiendffimus Paulus*bct:Ego fum lignum aridum. Nihil etiàm nocet, Itaque indudurum fe pollicetur alienígenas inimo verò necefie effe dico, vt mentionem facia- montem fuum fandum, & Ixtitia affeduruin inimus nunc eorum, qui fe propter regnum cœlo- G domo orationis fuie. Hîc mihi vide,vfnbram IctumEunuchôsrcddiderunt,iuxtavocemSerua-gis euerfàm efle,&litcrs2yetuftatemiam ineffitoris: quibus oratio à Deo hoclocò habita non cacem quodamñiodo. Omnia enim faòla funt inabsre acGommodari poteft. Dabo enim illis in- Chrifto noua :prxterieruutvetera.Vctuit lex ahe^quit, in domo mea & intra murum meum locum nigenas domum Dei ingredi. nam ait : Non iritra- ^^^^celebrem. Domum &: rnurum, vel munitionem hn Ammonita ^ Moabuam Eccleßam Demini. Ac&fecuritatem,appellare videtur Ecclefiara,fupc- vniuerforum Seruator & Dominus, rebus noram&cceleftem,vel hanc qux in terris verfatur: ftrisinnouitatemfpirirualemcommutatis,aheniinqua rcfplendent viri innocenti» grauitate genas in domum landam fuam indudurum fc'' quau enutriti, & qui continentix laudem ôc ofte- pollicetur. Montem enim fandum,nullum aliuintationem refpuünt, ac gloriam in ipfo ¡, potiorem ^ efle dicit,quam fuam Ecclefiam:in quanlí ingreífi¿fœcunditate exiftimant, ôc quo ad grauitarem ac exhilaranrur,donis eius affiuentes, ôc fpe SandoiànditatemconuerfationiSiab Eunuchis nihil dif- rum ditati. Q^d autem purè ôc integré verfaturiferunt.Hi accipiunt i Déo gloriâm xternam,hoc fint, ôc Deum vniuerforum placabilem acpropicnimilluftre ilhs nomen eft, illófque gratia ipfius tium habituri, fignificauit ifiquiens; Incenfà conon deficiet. Eximia funt enim continentixprx- rum & facrificia erunt accepta in ar¿^ mea. Oramia.Verùm non fimphciter Eunuchis hanc adeò tio autem hœc tanquam ab cxemplo Ôc typo legailluifris dignitatis fubminiftcationem pollicetur: lis cultus fumpta eil. Nam ohm arietes ¿hircosfed obferuantibus Sabbata eius. Chrifti videlicet. incendere, ac facrificia obferrc" fohti funt Ifraeli-Aliafunt,vtidixeram, ciusSabbata,quamlegis, tx. Sedquoniam,vtdixi,7mbratranfijt,nonpec^ Hxc namque in typis erant fita;illa, veritatis pul- fanguines aditum fibi fadunt,ex Gentibus vocatischritudine illuftrantuti Et illa lej^ eos vulr, qui Ê fed veluti féipfòs Deo facrificant : mundo moriclegeruntacretineat tcftamentum fuum. Chri- entes, iuftitix viuentes, ficud fcriptum eft. Eruneftus autem vult non qux in vmbris ôc htcris lega- autem accepu, ßc odor fuauitatis, tum hi,qui tolibusconfiftunt, fed qux ad Teftamentum ab tam quafi vitam fandam reddunt, velut holocauipfocondirum pertinent, nouum fcilicet 6c tomata, tum etiam hi qui particulate facrificiumEuangehcum. offerunt:quahs eft vita eorum qui nuptias contra- -EtaltemgemSyqmaddaBi funt Domine iVtferiiianf xcrunt,diuifi quodammodo, ac Deo & mundo êitiorMigmtnomenPomimyVtfinteifermCranell' pardd. Animanria enim infacrificium feu ho-U y cr quicunquecufiodiuntSahhata mea i nepropha- ftiam oblata, non intcgra,fed dimidia ó¿ ex partenent ea, cr tenent Teßementum meum, hosadducam aris impofita funt. Accepti funt ergo ahenigen®ád montem fanñum meum, or exhilaraho eos in domo F feipfos in fragrantiam fpintuale öftereres. Quòd Hfaorationis meaiholocaufia eorum facrificia eorum autem non fohs Ifraèhtis rributum fit diuinumerunt Accepta fuper arammeam.DomM emm mea, de- templum , feu domus orationis Dei qui eft fupramus orationis vocahitur i cunSlis êntihw dicit Domi- omnes, fed omnibus per orbem terrarum,c5ucr^congregai difierfos //rà^r) Annedenda funt fione ÔC fidead agnidonem ipfius vocads patefahçcluperioribus , vt eius quod didum eft hic fit dum, perfpicuum fadt, inquiens : Domus mea,lcnlus:H2c dicit Dominus Eunachis.&alienige- domus oradonis vocabitur omnibus Gentibus.^ddidis Domino,vtferuianr ei.Habet ergo Qlds eft ergo qui hxc proraifit.^ Num diuinuslermonem cum Gendbus, non cum fohs Ifradi- propheta Hefaias, velut ex fua fententia ? Minin!c.l.'^k engebant, ÔC alienige- mè. Dixit enim Dominus, inquit,qui congfeact^nn.S r ^ ^difpcrfoslfrad. H.t funt igitur oraciones,hx vo-•bÌIhZ, Tf 1 ac didicanres: ces commiferamis. Natura emm bonus, omnes^ »caci mmus iirael, quia qu^c funt accepta Domi« homines faluos fieri vult, & ad agmtionem veri-( tatis Í

-IN H E S A I A M lIBBR V. 3É9non erat detörqucntes , de docentes dodrinas um ? nonne occaííonem habet probabilan ? Inmandata lKJminum. Meretrix autem meritò erat monte excelfo& pra:aIto cubile tuum.ilhc repr^-IUD2:or^mfynagoga,vtquaeadulterorumfcmina fentaftihoftias,&poftpofl:esoílijpofuiílimonu-.reciperjít, & fapientiffiuii Mofis legem repudia- mentum tuum.Dormiuiíle nimirum eos in monret.Hiriceosmeritiflìmò appellar filios iniquità)- tibus,infomniorum caufa/epememinitprophetis.Dicite ergo inquit:InquoinfiiItafl:is:?& contb tica oratS9.Narrant Ifraelem in eum erroremim-., /que;ii aperuiftis os veftrum? & in quem laxaftis \ pegiflb,y^ pro foribus & in poftibus formas idohnguamveftram fSepejinquit, ludibrio habuiftis lorum inciderint,quò introeuntes domUm &fanótos Prophctas;fed erat germani Dei omnium exeuntes illa videreht, & fempiterna tenerentiummi fili), ver ùm&fam uh ^fubditi,&huma. memoria. Hoc itaque in illis iure optimo haberinamhabentesmenfuram:,ncinconferuosha:ceo- poteft fumme impietatis ííuidens argumentum.rumparratafuntfacinor;a.--N«sûtem in quem Vocabant áutcm has idolorum incifas formas,hnguam laxauUUs f Non enim prophetis fimihs feruatorcs,& domorum cuftodes.fuit^noftrx conditionis famulus/iugo"^bdinis: at ~ Petabas ^ßrcccferis àme,plusfe habimrum.Dd^^^îpfe Dominus vniuerforumetfí quídem "ifbrmara ßtdormientes tecHm,cr crebrofìrmcata es cum eis.eríeruileminduerit.Filij itaque, inquit eftis Minte- mulmfecißieosqmfrocutßuntkte,iarmtßßileganr : "ritudeftinati. Nec cnim voluifti&recipcre Serua- f/zr^ íem/wíWí.) Omnis feeda voIuptas,& omtorem,&femen iniquum eftis mon.enimtuliftis nis vitiofiras humanam mentem incantans,ipecicum,quipcrEuangclica oracula vos ad pietatem menahquod bone rei tantum non pollicetur, &inftitmt. , / ^ res antènon cognitas adeptul-am,àCÌnmelÌQrcExhortmmi ad idolo, fubter arberesfrendoßis , iugu- loco fore,quàm prius fueritjpromittit. N ani cùmImtesßlios Veßras, m vallibus per medmin fetrarum. ficcaptiuam cetperit, qùocunquc tandem vult auhacpars ma, hac forstua disejfudißUtbamtna^ -^ itti. doéti,vbinam malo-CiîllisobtdfHhoßiM.Profter hac ergo nontraßarîn rum fint, vixad plioreraftatumrclabuntur. Quimonte exceifo C^ fradto eß cubile tuum,,.illuc aßce-- , autem,ân^mi ocuhs cuiufque rei cxkum p^áu»dißivtfaceres facrificia tua, er foßfoßes oßij tut fo- ftrant dilígentifilme, precipitium hoc^non fe- -ßuißi memoriam tuam.) Dominicidas eos eífe ofté- runt,fed mentem íeruant-inüulncratam, ante rendir;/li-am morbum patefacit, quòd fint ofores tationem videntes, quid fequuturum fir. Sed tahsad csdem faciendam precipites, nec id non fuit ludeorum iynagoga : erat enim fubdita »nouum aut nuperum in illis fuit, ièd antiquum & manui qmnipotcntis Dei,&gloria ab ipfo conueluperiorememoria vfitatum. Vos enimeftis,in- ftira,terribilis & intolerabilisextitit^nitimis,Sequir,qui fupciioiibus tempòribus imploraftis ^ optariflìmamipem habuit, ommqwîdolafub arboribus frendofis. Etfi enim lex Mo-abudauit.Sequuta enim legem Mofaica^^ñica Ytilia illis preícriberet, 6c difèrtè diceret: verè Deumcoiuit:nec alium ab ilio D?um longoDominum Deum tuum adorabis. Sc cum folum tepore fuftinuit appellare, ncc aliti noUit adorarescóles:eo tamen fatuitatis vel potius impietatis in- Poftquam autem ad quofdam dolores falfos detolcrendede immoderate prolapfi funt, vtido*- fccit, ac impios paftores : rpcidit in apoftafiam ìIorumarGhit

AYO D. CYRILLI ARCHIEP. ALEXAND:tis velut abi jciatur. Affinia quoque talibus vitijs cunfertur : iuxta id quod didum cft dc quodameft'e poftlmt &c alia mala,prxftigix, necromanda, A voce Hiei-emix : Cupiditatibus anima quafi ven-& eorum qurprbdigiorumintcrpi-etcs fimt inud- to agitata eftrtradita eft,quis conuertet cam? Amiesfabula, faifa vaticinia,acincantationcs, & ma enim qua hoepafiaeft, tradeturfemperperaftroloc^0rumfycophanda,dierúmquehorarum,turbadonum impreflionibus. Qôd docebit ^temporûm & annorum obferuatio. Hoc modo Vi\:œmhi\:â,àicens:Prauaemm cogíUtionesfeparm,didt te fornicadonem tuam crebro iterare. Muí- ÀDeo, er incmftmm cupditatts tranjUerßm rapìttos fecifti qüi procul funt abs re. Qui autem hi mentem mnecentern. Retrahenda eft igitur nobisfint, rurfus videndum eft neccftariò. Velenim mens,fi velitin rupes praccpsire,& fœdis cxultaiandosprophetas dicit, qui cùm ea vltra omnem re voluptatibus, illifque aftuefien: ne fi multis hiaudaeiamprogrefl'am,& m omne genus impicta- fee vijs defatigata fir,prada flat diaboh. Hac igilisproucdam ccrncrcnt :ab ea velut inquinata re- tur,inquit, cum fedfti,ô Hierufalem, non dixifti,.^¿er. ñ. ccfterunt, prop è clamantes,. & diccntes : Curaui- ^ definam efte.id eft : Curfum hunc in rurpiora, p o-íum Babylonem y CT non ¡anata eft. Reünfiamm eam, fterioribus confilijs non interrupifti, apoftafi.-eer" aheamuí qmßfue in terram [nam: quia appro fin- ^ modum non impofuifti, ftudium ad mala non ex-' quauit ad cœlum iudicium eius, crfuhlatum eft vfque tinxiftitfed maiori cçjatentiône incubuifti, vt eaadaftra. Quia enim Babylon nominata cft terra facetes, qua ne pridio quidem temp oiie fieri de-Sculptihum,&:eodemidorboturpiterlaborauit buifiTcnt. Animi enim vel mediocriter intelli-Hierufalem: hinc iure opdmo eam vocant diuini genris ofticium cft , crratis 8c peccato non impli-Propheta Babylonem. VcLibrtaflìs muiros fe- cari velíc:finhoc fieri contingar, yelle tamen reficiteos qui procul afe. Nam finitimarum genti- pifcere,Screcurfu ad mehora delerc crimina. Siuum cultus & falfo nominatos,apud quofque deos pracipid impetuad turpiora dcuoluatur, recufétcuriofeperueftigantcs, cosa,cccrfiuerunt,&;ilhs C que infuper refipifcere:peccatum additurpeccajffier.i,addidiíunt,Scalij hos,alijillos coluerunt. Dixit to,& morbumvideasmorbo accedere. Accufatfiril^ nirnirumDcusalicubivocelfíifercmia.PríiwMwer» itaque eos qui in his fceleribus verfantur, vniuerciuitatumtuarumerantD'ij tibi Juda y er pro numero íomml^mSyScincîlyNumquicaditynonrefurgitiwarnm Hierufalem conftruxiftis aras adfujfitum faci- num qui auerfus eft, non reuerteturì QmreauerJm eßendum Baal. Hoc etiam àrbitror denotarc;Et mifi- populus hic auerfione impudente \ er confirman funt-fii legatos vltra términos tuos. Non enim con- in volúntatefua, er noluerunt reuerti ì Sed quia hactenti funt prafenribus apud íc Dijs,fed,vtdixi, fecifti,inquit:Proptcreanoninterrogaftime. Acahos muiros acccrfebant,prout quiíque fibi bonú quum tam fceda & abominanda facete aufus eSj,cíTe perfuaferat. Vd etiam : Mififti legatos vltra an non oportebat preces fúndete, & à Deo mifeterminostuos, fignificare poteft,vltramcnfmam 0 ricordiam petered Sufcipit enim eos qui volunt. ac modum coramifla cft ab illis fornicario, vt in- ^ refipiícere,bonus natura cùnvfit, & qui nouit íigftarparabolap voxvfurpetur, dc ijsquiinrcqua- mentum noftrum,iuxtaidquodícriptum eft. Diquevltra modum Scaquumprodeunr.xit igitur per vnum è fan dis prophetis: Rcuerti-Et conuertifti, cr humilis fatia es vfque ad infer os, mini fih) reuertentes, & íanabo contritiones vemultisitinenbiM tuií, laborafii y nee dixifii^definam ílras. Extrema igitur dementia indicium eft, SceJfe.Qmafecifiihacyproptereà non rogafii me tu y quem omnimodx auerfionis vt qui in tot malis veríatíveneratatimuifii,ermentitaesmihi.)QmscííiLpo-' funt,dcdignenturaDeo mifericordiam imploraftafiaà Deo,ôc immoderata fornicationis,& im- re,& lapfus confitcri. Scriptum eft enim : Die tu., piorumfacinorumfcuaucrfiGnisamclioribusad peccatatua prior, vtiuftificeris. Pfallitquidam"X deteriora finis? S umma,inquit,humilitas. Sein in- cúím^yScinqnitiDixienunciabocontrameiniquita- piî^fimum interitus barathrum dcuenire. Nam quia E tem meam E>omina er ti* remififii impietatem cordis âlta manerenolebas,&fehcitatcm habere illabe- mei. Vii funt autem ludai radoneimbecilla ôcfadabilcm:hinc fada es humilis. Quod enim alti infirma, ac plena ignorantia. PerfuadebanturSc fiiblimcs fuerint Iftaelita,quod adgloriam quç enim deficere à Deo viiientc, ôc ad deos alíenos. àDeo proficiícitut attinet,perfpicuum efte po- declinare, quod tum Babylonica turba nunquam[•seja.i^ teft,ipfo diccnte per vocem Êiàia de illis:F///flíê- ventura nunciabatur. Sed ò infipiens, inquit,nui ir exaltaui.lzìciue accerfiuit fibi ipfi humilita- quem venerata timuiftifôc merita es mihi. Homo (tem,quodimpiè in Deum qui exaltar, egerit. At erat Babyloniorum tyrannus, ÔC quodammodoquomodo humiliara^t,mox oftendit, dixit enim; pra.diuina potentia, omnino nihil cft eius exerci-Multis vijs tuis laborafti.Nam in omnes quafi vi- tus.Scriptum eft enim de Deoi Qui continet orasinteritus ingtediétes, in rc nulla vtili,animiner- p bem terra,ôc habitantes in ea,yclur cicada. Dixit ûos, mentis Sc intelligenda fcihcet, confumpfe- rurfus Propheta Efaias : Quando quidem omnes gen- ^¿ß^runt. Laborarunt haud mediocriter, ôc in rebus tes , vtfilila cadi,er vtfaliua reputabantWyac vt m*-pcrniciofis ftudia pofuerunt. Vel fortalTis vias mentumfiateraáfiimabantur.. Cui campar afin Domimultashìc dicit, femper ad alios Deos transferri, num? er cui fimiUtudini afiimdafiis eumì D ementif. ^ÔC quosfubminiftraros fibi habent, contemnere, fimi igitur funt, qui terrenum hominem Deo for-ÔC quid apud ahos funt, quarere:ôc velut ebrios tiorem putabant. Se mendri funt Sc fimulabant^ cflê,fempérque proijcientes, fixam ôc ftabilem pictatem, rad propter non deos fe efreferuandos.mentem non habere. Quod etiam nobis vfuuenit Qua enim efl'e poteft volitas, cx lapide Sc ligno^mrœdis voluptatibus. Abducitur enim interdum . Eftigirut didum de ilhs: £t in tempore maliìummens ad orpne genus impietads : Se ahquando ^'fuorum dicent,Surgc Se ferua nos. Et vbi íunt dijlaudar diuitias, aliquando carnis ftudia amar, Se tui quos fecifti dbijpfi? Si refurgenr, fcruabunt te,âmgloria vmcitur.Ôc tanquam omni vento dr tempore affiidioms tua. Et mentid funt Deo,no, verbis ii J V.

ycrbistantùmhocfaditantcsJeurebusipEs.Cu. populi, ma.] NeceiTariò fubtexuntur lise fuperioluimodicft & lUud tantum excraplum de iUis di- ribus. Opertuit enim, oportuit hominii flagitiosß,ttum : Et expcBam vt ederet vu4m,ßed.ediditßmas, forum & Mefedorum punitioncm, & dÜigcndú. Mnittß,nam,ßed cUmorem. Dixit cium diuinus illum premia manifefta&perfpicua fieri. Ac qui-Pf4.17..'-

37^ D. C Y R I L L ! ARCHIEP. A L E X A N D .ItcU Domìni** ,y€lüßtmm, î«* in dûs hdhi- ne fubftantiac, fed verbo abufíuo èffedionem fímtnaternptmMiiítnfmatsreqmefcenSyCr'fjsqm^ _funt parao ammo dans paiientUm , CT antntis cor de , Propter peccatum paddum tnfiuia affect eum. O'dans vttam. ^»n tn sternum vlctjcar ves,necfemper fer cußt eum auerttfactem meam ab eo,er tnfntts .trafcar vebts.Spirtttfi enim À me egredietur,crflatum affeBus eß, er ab'tjt mœfm in v^sfuis.Fias íÍhs vtdi,$mnem ego feet.] Beati prophetx, quando magnum crfinaut eum, cr confolatttsfum eum, ¿r dedi et conquiddam& diuinum polhcetur ahquibus Vni- folattanem ver am,pacem fuper pacem hts qut longè. O*uerforum Dominus, pâgna admiranone gloriae frepè funt. Et dixtt Demtntts,fanabo ees. atcius & clementi^ perfunduntur : & velut exulta- tntfitftcfluBuahmt, qwefcere non poterunt, non.tes prx Isdtia adlaudes canendas conuertuntur. eßgaudtum tmp'ijs, dicitDomtnm Dem.] LueruncTale quiddam nunc feciife Prophetam inuenie- pœîas ludxi debacchadonis in Chriitum, omnimus.Non enim dixit fímpliciter,Hxc dicit Do- bus quidem hominibus intolerandas, moderarasminus,fedncceirariòadiungit, Aldínmus,ideft, ß tarnen , quantum ad parilitatem peccatorumqui eft fupra omnia, & nàtura omni creatura pro- attinet. N am vltra omnem modum impij fuedudainluccmfubhmior.Cùmdieit,cum habita- riint,iuftosocdderunt,&: fandorum Prophetarcin cxcelfis ,fubindicatrurfus,ia dignitate velut »ûin fanguinis reos-fc red diderunt : tandem ipiiillabcfadabiUconftitutameire,& ineffabili celfi- e"am Chrifto manus intulerunt:quem,ciimfihustudine conipicuam, diuinam ac fummam natu- çflct,mifitpaterpoftfamulos. At hi fie contra illijram. Et hoc, puto cft^habitare eum in excelfis.Eft infolefcebant, etiamfi inter fe dicerent : Hic eftenim apud It immutabilîàsj nec in mchorc, quàm hxres.Itaquc propter hoc peccatum .inquit,tnfticíl,conditioneeírcpoteiérimYÍneamnullacadittiaaftecieum,&percuífi, & auertìfaciem mearaînutal)ilit;as,fedhocciinhiretiVt,inquibuseft,fit ab co. Dixitcnim: CùmmanwVeßrasextendentisperpetuò.Sandumeiminfandis requiefcerc& C '^dme,auerumeculos meos à vobtsierßmtilttpltcaue- J^habitarcdicit; fubinfinuansjcum Ifiraeliticofan- Manus emmveßr^guiñe ortos tanquam multis peccatis contamina- flenafuntfangmne» Scd poft eris temporibus refitosrepudiare : commoratur autem ex quodam pifcente líraele : abibit enim mceftus, dcfiftet abbonitans anjore cum ijs,qui per fidemûrgati ^^âê'^ô'^SjS^^perfidemrccipietur, & àpriftifunt,&:farid]ìficariinípiritu. Dar etiam paruo ani- '^pP^ccatis,DeocommifeiantcabfoIuetur,&camopracditis ¿atientiam.Et paruo animo prxditos P^^^ veram confolationem. At qualem hanc efiTcdixit, intir

fluauationemäc infinitas plagas antè áenun- nanciato,6£ornnjbusraetuturbatisieiunauctunEciac commode. Non ¿temn^ mquit, iliisû- ^ acputaruntíe cognituros , quò tandem abiretreidium, dixit Dominus Deus. Dommo autem & exitus. Hoc, opinor, efi, fcite vias meas cupiuntomnium Deoillospriuantefiiogaudio, qux cfii^ Cupiutautcmquafipopuiusluftidam fadens,&poteft voIuptasíQupdautem tempore vocationis iudidum Ddfiii non deferens, id cft, quafi lec.iíi-Ifraditarum, remanebunt quídam minfidditate, mé verfantes, & vaticiniorum fibi traditorú optifilioiniquitatis adhxrcntcs,oftendet planè fapien- mi cuftodcs, ac vitam agentes inculpatara,& contifilmusPaulus, inquiens ; Propterea quòd agni- «erfationis fandx ornametis veftiti.Talibus enimtionem veritatis non receperunt, mittet illis Deus quadrat, Deum quxrere, id cft, velie propè illum ^JoM. cftiG ciamcrroris.DixitqucipfeScruator:£êí;í- effe, &fiiperna&uimifcricordia,ac fcireinfupermncmnepatrííme^ CT non amfttís me. Smdms ve^ vias eius. Didúmquc eft à quodam propheta fan-W^í id cft, films iniquitatis, & dixi, í7- do: Quxrite Dominmn, & interim dum inueni-/w»4m/7;íf^,Itaquevocabituríuo tempore Ifrael, ^ tiseum,inuocate. Quum autem appropinquaucadagnitionem Chrifti, grana per fidem in ip- rit ad vos, refinquat impius viam fuam, & vir iniíumditaDitur:at qmdamimpij&imufti remane- quus confilium fuum,&rcuertatur ad Dominumbunt : tum autem vduri inftabilibus agitati Audi- ' & mifericordiam confequetunquia pleriinque rebus,ac omni eiedi gaudio, requiefccrc non po- mittet peccata veftra.terunt. Conterentur cnim, diuturna & infinita 'petuntnHnctuàmummfium, cr appropinfUreVeopoena affedi. _ ^ _ ^ , it^ptunt Jicentes: Qmre lemnammus ¡a'nonvUtfii?CAI. LVlll. cr humdiAMmmanmM noßrM, cr'non coffnoiußi^C L A M A pro vmbm , neparca4, mftar tuba in- N^m m dicbm lemnmum veßrorum, inuemtu voluntendevocem tuam, CT'annuncia populo meopec- tates veßras, ¿r omnes fubieBos afßmtts, ad mdictAcataßua, CT domut Jacob miquitatesfuas. ] Sermone C CT^pugnasmunatis,crpercutitispugtis humdem.lladelfraditarum vocatione confedo, ad aliud ge- iusmevocant, inquit, vt qui iuftt non tribuam,nusadmonitionisaccedit,prxclarum&petunie, eo quòdnoluerim miièreri eoruiii, qui per iciu^coniundum cum fummadegantia, & fplendida- nium & precadonem humiles funt. Dcindc verumcoronarumcfiìciens. Sed Icdoribiis prius, IuntefieDdpropinqui,cùmdenullopietatispreppinor,prophetix icopus rélcgendus,vt videant, claro ofiido gloriari pofiiint, nec vllo virtutu folequòdemum tcndat horum, didorum fententia. dore veftiantur, nifi fola nuda abftinentia. Et di-In fuperioribus itaque fermonibus quos Deus ha- cunt:Ieiunauimus,&non vidifti:humiliauimusbuit delfraditis, manifeftx erant belU Sc calami- animas noftras. Se non cognòuifti.Ncc hxc dicit,tatis nondum quidem prxfentis., at ineuitabifis quafi Deus eorum humilitatem periduniuianoprxfignificationes.Dixit enim: Et non recordara rauerit: fed quia hi errata non fenfcrunt, non vidicsmei,neque me repofuiili mente tua,heque cor-fti,inquiunt,&:non cognouifti. Tum enim vni-'detuo. Etegovidcnstcdcfpicio,menontimui- uerforumDeumaliquorumlabores,perprecatiofti.Ego verò annunciabo iufticiam meam. Se ma- nera, inquam. Se exercitationem, videre dicimus:latua,qaxte^jlonittt|abunt. Cùm clàmaucriscri- quando corum poftulatis annuit. Cut ergoieiuplantte i^ aiÌlidione. Diximus autém, hic cum nantes non receperit, Se preces eorum qui fe húmalaIfraelitarum vocare,idoloruminuenta.Ideó- miliarunt non admiierit,rationemrcddir, dicens?que air: Cùm clamaueris, eripiant te in aftlidione In diebus enim ieiuniorum veftrorum, inuenitistua. Erat igitur hxc quxdam belli denunciano, Se voluntares veftras.Eft enim preclara res iciunium,ìioc apud ludxos percrebuit. Sed inter eos quida &:vtilis eft precatio, & in oculisDd fefe humilla- êrant captantes pietatis exiftimationem com- re,raaximamhal^t vtilitatem. Scriptum eft enim: ^^ ^ .mittentes quidem temerèj qux fas non cft dicere, E HmmUauiinietunio änmam meam ,cr oratiomeain Mdm; ^êxternis tamen dccoribus fefe exornantes, & opi- ßnum meum reuertetur. Dixit ctiàtxi dininns D3.Anioncm, vt dixi, probitatisaucupantes. Sic &ie- uid: Genua meainfirmataiùnt,& caro mea muta- ' 'iunare,íe&;crebrasoraüones habere fimulabant, ta eft propter oleum. Quin ipfe vniuerforum , 'Hincrati, diuinam iram ie polle declinare. Cumqj Deus: Reuertimini, inquit, ad me,in ieiuniisj& inÚ1 obliuionem fuorum delidorum adducerentur, ludu, & in pian du. Miferetur enim lib enter eoputabantfoedilfimapatrareiòlitis,adiùiT:ificatio-rumquifualjjontehumilianrurperlaborem. Sed) nem Sciandificationemfufficere folam abftincn- cft abfurdiflimum eos qui eum volunt mifereri,tiam&; precationem. Mandar autem prophctx ' aho modo legiflatoremirritare,& ad iram vocare,Dcus,inquiens: Clama pro viribus, neparcas, innihil corum qux pr^fcripta funt operando. Omniftar,turbx intende vocem tuam, annuncia po- F no enim iàndos efiè oportet eos, qui ad Dciiac-^ pulo meo peccata fua, Sc domui Jacob iáiquita- cedunt bqnis operibus excellere, ac omnibus^ tes fuas non occultè, inquit, ncc in abfcondito lo- íbrdibus Hberos ac vacuos videri. Hac de cauiàquere aliquibus, fed intenfa,& elata voce potius inquit: Idunaftis,ac ego non vidi, id eft, non at-, Vtere,& omni libértate delinquentesrcdargue.Ec tendi : humiliaiìis animas veftras, &: noncogno-* difcant fuadeUda,5c à quibus abftinendum fir, uit,id cft, humiliationem veftram non dignatusmodò vdint apud Deum in aliquo eiTcprecio. Sc fum vlla mercede : quoniam in diebus ieiunioeiusdigni elTc mifericordia.rum veftrorum inuenitis voluntares veftras. QuiMe die de die quarunt, cr fcirevias meas cupiunt, ergo purj; Se fàndè ieiunare volant, eos opor- ,quaßpepuliìs iußiciam faciens,cr ludtcmm Dei fui non ter fuis rénunciare voluntaribus , Se quod DeoÌii?jê73i.]Iungùt,inquit,dies diebus,àmequxren-,| videtur ampledi , 6c pro eius volúntate ceruitesauxilium,6c meas vias fcite volcntes, id cft, cu- cemfrenare. Sedhxclfi-aditx neutiquamprxftiiufquerei adminiftcatiouem. Bello cnim vndique terunt, fed voiuiitates fuas fcquutifiint, quod au-

M D. CYRILLI ARCHIEP. ALEXAND.tem leeiflatori placet ncglexcrunt : afflixerúnt- fciunt, his oportet à Deo oftendi. Ab ipfo cnimflue fubieclos indicio & pugnis, cùm cos qui m- A önmis íapicnna, & mtelhgcntia, & via ad omniater fc diíTidét ad concordiam redigere, Se paccm quae funt optima oftenditur. ^ Pialht itaque Se diconftituere inter diifcntientes oporteret. Scd illi u'mùs Dáüid. Se inquit, Vr^mcVorninem via tua, pßîludiafua tranftulerunt in omnia quas erant con- et ambdabo inventate tua. Proin ludxorum craCtrariaPercutiebant etiam humilemrnon abfolutè fiflimum Se nullo modo vtile iciunium reiccit, Scmanibus fed iniuriis vi,vclaliis modis iniu- Verivim dcclarat. Solueenim,inquit,omnem ncilis.Erô quibus incft tahs ac tata imputitas,quo- Sum iniuftitix, id eft, omitte vim alieni facete. In^m o d o eos laudare ieiunantcs ? vel quomodo co- iuftitix enim nexus cft violcntia,&imbccilliorcsrum adeò fceieratorum preces fuicipcre pote^ inuadere,&: velut ineuitabilibus criminationumvinculishgarc,vt eosreddanttimidos,íìcqucco-2«íírí k'ihi ieiunatis ficut he die, vt audiatur in da- g nentur ab illis, qux voiunt,accipcre. Diilblue nomorevox veftra? Non hoc leiunmmelegiyVt die ahquo dosviolcntorum contraduum. Gontradus viohomohumiliaret animam fiuam. Neque ,fiincuruaue- lentos,& nodos ff uitia plenos efle dicimus,qui inns velut circulum coUum tmtm, at fiaccum ac cinerem liegociàtionibus fiunt, öcin aliis: qux vocantur infiiibfirauerkyid vocabit'nlemmum acceftum-l Veriie- dando Se accipiendo commercia , qux quxftusinni) virtus eximiam habet laudem Se approbation quoídám habent, & cos turpis lucri amatores efriem& apud Dominatorem omnium Deum: li- fearguunt, qui ea folent agere. Et confitados, inbenterenim fufcipit preces eorum qui ipfum co- _^quit, dimittein rcmiiTione, id eft, qui atterunlunt:&:fividcateosper laborem & excrcitatio- turveldcfatigantur, velexncxuiniuftitix,velexnem humiliatos, abieda qmni cundatione, con- ~ violentis contradibus. Dimittc in remiffionc, idceditpoftulata. Quòdautem fegniter fit & negli- ^ eft, ab anguftiism quas comedi fuftt libera. Pergenterrepudiatacreijcit. Iciunium dicimusian-^ mitte lafiis vt deinceps rcipirent. Confcindedum, quòd ex pura fit confcientia: quod dum in- ctiam omnem iniuftam fyngrapham : vt opinor^ftituit quifpiam, antèreceditftrenuè àvitiis,om- fcenerantiumlibellos dicit fiepe compofitos coanémquclabem mentis fux ablegat. Se carnalis vo-^ ceruandarum pccuniarum caufa, quas patir fyn-^ ^luptatis fordes dèlct,&: lauat inter innocentes ma- grapha. Cùra verèi ^quit, ab his abftinucris,mmnus fiiasfecúdum id quod fcriptura eft: & infume quoddeeftoppoiic, nirairura ,vt frudus bonosma,omnis probitatis ftudiofus cultor effìcituti At charitatis,ergaproxiinum prxfcras. Complcmcniciuniumquod non hoc modo fc habet, fallax eft, tura enira legis, Charitas, iuxta id quod icriptuni& fpeciem tantùmhabetieiunij:&: cum nihil om- eft. Charitatis verò impletio erga fratres &effufaenino habeat decorum ei ac congruens, videtur Se mifericordix qux apud Deum in precio habitaturpe habetur. Nam quibus nihil curx eft vt pro- jj eft,demonftratio eft: efurienti panem frangere,bi ac boni fint, ac nullara prxclarx virtutis figni- pauperestedo carentes in doraum intromittere,iìcationem edunt,abftiftCBtiam tamcn cibi Se ine- Se nudps vcftire,& doraefticos fcminis, id eft, gediaininfrùduofara Se inutilem, tanquam rem in- nere coniundos, raifcricordia tanta, quanta iatisrfigncra Se apud Dcura prcciofara excrcent:hi qui- eii profequi,& voluptatis a Deo datx araplitudidcrainanitcr púgiles agunt, Se aerera verbcrant. nera illis impartiri, Obferua autem, non idem cf-Non cniralabor eoru prxrnio afficitur,quia etiam fe, à raalis abftinerc,bonura operati. Nec fatis cricDeoacccptusnoneft. Quarc igitur nunc mihiie- gloriariapud Deum non pattare raalura, fed ora-'iunatis, inquit, vt in die vna clamor vocis veftrx nino ièquitutjVt bonum opus exequaris, & pietàaudiatur? Claraorem dicit, vclprecationera,cùra tis ftudiaaraplexeris. Nani difl'oluere nodos vio-.b,oc, inquara, inutiliieiunio coniundara, vel ip- lentorum contradum, & omnem ncxum iniufti-/ fills rei- Habere cnim dicuntur voccm quandam ^ tia?, ac omnem fyngrapham confcindcre:ahiidni-I ad Deum, qux à nobis fiunt,iuxta id quod didura hil eft ,quàm folumraodo àvitiofitate difcedere.cft Caino abco: Vox fanguinis fratristui clamar Atque charitatis officia cxplcre, frangere panemadme de terra. Sed ieiuniüra hoc,inquit, non de- cfuricnti, pauperes redo carentes introraittere iagi. Quale id fit, declarauit fupra, inquiens: In die- xdes, nudos veftirc, & doraefticos fcminis nonbus iciuniorura veftrorura, inuenitis voluntares contcranere : optiraarura virtutum manifeftamVeftraSjSc omnesfubiedos afiligitis iudicio Scpu- habent demonftrationem. Itaque verus lex px- ^gna. Ieiunatis & percutitis pugnis humilera. Ira- dagògus ^d Chriftum,ilhs eatempeftate boniiraquefi incuruaueris ceu circulum collum tuum, Sc plctionem non adduxit,fed à vitijs docuit rccedéiaccuraac cincrera fubftraueris,id cft,etiamfi fum- re. Nam, Non occidcs. Non adultcrabis,non peraarahurailiationera cxerceas , Se laboris viam F icrabis, candera habent vira. Atquòdperfedum ácapeíTas, non tamen cura his adeò foedis vitiis cft pranifq; boni impletio, Chrifti vaticiniisferua- ^t®lerabile , neque fic vocabiris iciunium acce- tur : ex quibus didicimus, charitatis in Deum &:ptum.Si enira velitis, inquit, verum dicerc, ne ip- fratres officia exequi.fiquidem vos hoc iciuniura acccptura appellabitis.T" '(Non tale ego ieiunium degi, dictt Dominus : ac folue D. CYRILLI COMMENTARIO-9m7iem nexum imufiitia, dijfolue nodos violentorumrum in Hcfaiara,LÌbri quinti.ctntraBuum, dmitte confi-aBos in remifiione , a" om-^^f».d"graphammiufl4m conficinde. Franp-e efurienti » Tomus quartus.panem tuum, er teBo carentes mduc m do- tfnum tuam. Si viderts nudum, tege, cr domefticosfie- V N c erumvet matutinu lumen tuum, cr fianimiHistui ne defitctas. ] Qui veri idunij modum ne- 1 tates tua citò orietur, (jr fraibit tibi lufticu tua,- Û ) V ^\ à

(TgloruDeicircmdabittc. Tunc cUmabis.o-Dem documenta, etiamfi fepedicantur aliquibus haexaudiette.^dhuc loquente tejicet : Ecceadfum.] A bent tamen vtilitatem.Sciibic liquidem Paulus fi-Si purè,inquit,ieiunauens,& abfterfasacmun- pientiffimusbis quiperipfum crediderüt: Eadcnxdas oftendeds manus Deo,mentcmque ommbus icdbere vobis, mihi quidem non moleílum,vobishberatam fordibus , nimirum quando fuperiède- autem tutum. Mukiphciter kaque ad eandem rcrispuiiàrepugnis humilem, & affligerc-febriedos curdt orationem, dum vere laudis vias apedt, &iudicio & pugnis, & obiequi tua? voluntad atque dandorum fandis ptxmiorum fplendorcm enarhbidinkquando fregerisefuriend panem, nudum rat: quo adhuc incitatiorcs reddat eosadfacicnoperueris, pauperes tedo carentes in domum dumilla, ex quibus fufpid& in venerationehatuamintroduxeris: tunc crumpet matudnumlu- beripolhnt, 6c munificentiam eius que fupernamen tuum. Maximam habet emphaiim h^c ora- eft,aírequantur. Proinde, inquit:Si abftulcds abstio.Non enim dixit iimplicker ; Dabitiir dbi à te nexum & íuffragium. Nexum,vr arbitror,didt,Deo lumen:íed crumpet podusinftar fulguriscu-Gentium improbiratem,ruditatem 6c contendoiufdam,cümimpetu6ccurfudemiírumáDeo:exnis ftudium : 6c velut nexus turbarum rexere, acquo perfpicuè patefit fuppedirantis prompdtu- negoda exhibere aliis, 6c obhquoram inuentodo6c alacre ftudium. Cum matutinum dicit,an- rum queftiones mouere, vtaliquosillaqueent intetempus aduenrurum docet. Nouk enim nouk terdum, 6c in ineuirabilesanguitiarumplacrasimrerumnoftrarum cuftos Deus,fpirkualium bono- mitant. Oportet enim fimphcem efl'e & apertumrum largitoi-jj^porrunitatemmunificentiefue hominem, fiquidem vdkà Deo refpid, fique ab- fingulisaccommodam. Sed etiam fi quis hone- eo dona concupiicat. Suftragium dick corrumpifl:us 6C bonusfit, 6C mifedcors,preterea 6c freno munedbus, 6c turpia lucra expetere. Dicimusobfcquens : huic edam matutina ab eo dabuntur enim quandoque de aliis, ad accipiendum haberepremia, vt inftar ipicarum exoriantur in cofani- C manumexteniam:6cderenuendbusfordium cautateseius,ideft,omnisinfirmitatisdepulfio,6crc-fa,habere eos contradam manum. Didum eftrummcliorurafucceifio.Namcùm aHquisabani- etiam dehis qui ludaic^fynagogeprefeà erant:mi morbisliberatus eft: femper defidenum 6c ala- Prefedi eius ob muñera iudicabantjcPfacerdorcscritatem ad omnia bona frudificabit. Itaque vbi eius ob argentum vaticinabantur. Et eriam quodin nobislumen diuinum 6c fub intelligendam ca- focij furum extiterint,diligentes dona,perfequendenseftulferk : fimul etiam prorfus penitúfque res premium. Dixítque diuinus Abbacuc:AduerodeK^turfahitates, Deo medente nobis, 6c vires fum me fadum eft iudicium,6c iudex acdpit. Ve!ac ñervos quafi perturbationum ehdente, 6c con- ergo nomen illud, fuffragium fdhcet, dona capetrainferente nobis volunratem ,vt benèagamus, re fignificat : quod hic auferre acrcmouereiubett&iuft(tiaexcellamus.Hincdicit:Preibittibiiufti- q velaho modo vices rependere norat,6c maluni -^tia tua. Preibir autem,leuigans fcihcet antè pietà- malo retalian. Dé quibüfdam nimkum dixit Pfaltisviam 6c afpera reddens leuia 6c peruia,6c quod modus : Extendit manum füam ad par padrefepreruptumeft rollens, 6c curfiim ad omnia opti- rendum. Addit verò : Prophanauertint teftameninavelut patefaciens. Adiungit etiam quiddam tum eius. Itaquevt dixi, manus extenfio fignificaaliud:Gloria enim Dd, inquit, circundabit te, id re poteft tahonem, quam reddit quirpÍam,cos,quieft,dnget te,6c te fuípiciendum reddct;6cvt com- aliquid inrulcrunt moleftie vlcifccns,& bis qui ofmunefis multorum prefidium. Splendor enim fenderunt iram rcgerens. Meminimus edam ipfandorumiuuathaud mediocriter eos qui in ipfum Seruatorem dicere: Si quis alapam tibi impefosintuétur.Siquidera Chriftus dixit fanótis Apo- gerir; in dexteram maxilkm, obuerté illi 6c alté -âtth.u '^^l^^'-^^(:eatluxveftritc6ríimhommibuí,vtvideíint _ rara:'Manfuetudinis enim 6c vacuitatis ire fura-^•bona opera Veßra, cr iHußrentpatrem veßrumqweß ^ mum eft argumentum , poíTe vim equo animo!iuccelis. Erimus ergo iUuftres, ambienrp 6c quafi fcrre,6c nonrcferrcvindidamillisquiincommo- . >amiciente nos diuina gloria, quam dat iufticie cui- do affecerunt, fed ita affici, vt eorum queanr obli-itoribus. Hec vbi fuerint, inquit, tibi, ckmabis uifci. Vul etiam auferre verbum o bmurmurado- *ru\ìc, 6c Deus exaudiette: adhuc loquente té, di- his. Nos enim hilari 6c alacri animo fiibiici oporcer:Ecce : adfum. Orationem enim luftoru exau- ter diuinis legibus,8c eximie conuerfadoni omni-I dir,iuxta id quod fcriptura eft,6c ficud Eydcus di- no nonreclamare, aut iugum quafi excutere, cùm33. ^^^^^ Dommtfuper iufios,er aures eim tnprecatio^ niés deuergat ad cupiditatem rerum deterioruin,item eorum. Annuir emm petentibus, vt bonus fed & voluptarem magis laudet quàm temperantiam,nonftadm oranibus:fedexcdlentÌbusiuftitia,abf 6c viteyenerandie mundanas dehdas anteponat.M qile omni mora poftulata concedir, auréique pre- F Quod faditarunt Ifi-adite, cùm illud profundum.r bet illis prompriifimas: ita vt in fingulispetitioni- delèrtu pertranfirent. Etenim Deoilhsdcmicrétebus gaudentes dicant: Audiuit de tempio fando , Manna ad turpiora ihclinabant,dicentes: Vdnàni . .fuo vocem meam, 6c clamor meus coram ipfo pe- fuiflemusmortuijpercuffià domino in terra ^gyiietrauitaures eius. Maruram igitur munificédam, pti,quando afledimus olhs carniu, 5c coitiedimus6c promptitudinem danris Dei declarat illud : Ec- panes ad fàturitaté. Sed hoc contra DeCi murmutce adfum, interim dura loquituriuftus, 6c preces illis creauit cxitium.Perierunt enim à ferpentibus.intendit. • Hinc Paulus fàpiétiflimus inquit i.Cer.io. ,Si abßulerif abs tenexum, CT fajfaagi^rn, CT ver- re,ficuti eorum qmdam murmurarunt, CT a firpentibuf^ìurmurationkjCrdederi-s efuricntipanem tHum,^^ 'buipenerunt. Quare hilari animo ac prompto c5-(Cr animam hitmiliatam impleuerPS : tumorietur m uenit omnis ornatus 6c degantie ftudiofiim cflV,nebr0 lumen tuum, ¿T, tenebra tua,veliit meridies:cr. atq; eximia faòìa exepetere, Auferes auté vcrbummr Dem' funi tecum femper.] E^vcgix precepta.6c murrauradonis,fi des panem efunenri,6c añimam

V7C D C Y R I L L I A R C H I E P . A L E X A N D .humiliatarn fatur'es • id eft, fi mifedcors, fi amans rens. Hord cnim qui aqua carcnt maximam hahonorum,& murua ahos compledens bcneuo- A bent deformitatem vrpote addi & omni frudulentia fi ad impardendum & communicandum vacui, imo & ipfis plantis deftituti. At qui aquafacihsfueris &p^roximum diligas vt teipfum.Tura rum libero Ímpetu inebriati iunt, omnigems, vtonetur in tencLis lumen tuum. At qui tandem dixi, doronantur frudibus. Hortus Chnfti fadahoc 1 Qucmadmodum enim ex node dies fit ; fic cft Ecdefia : cuius perfonàm^ fumpfit in Cantico& in nîs tenebris intelligentia pulfis, diuinum CantitoturadeicriptaSponfa,înquit:Defcenlumcnimmittitur, ita vt meddies, id eft, fummus dat nepos meus in hortum fuum, & comedat frufplendorquidam eflevidcatur. Mcridiante enim dum nucum fuarum. Nam quod inter arbores cftSolis circulo, lux rum intenfiiTima terrae incolis nux vcl frudus maturus: ho^ccft in animis fandoimmittitur.Eritquc fic Deus tuus tecum fempcr. rum , virtus pulchra& Deo iucundiflTima. ItaqueEft quoque hoc ptiEteraìiaanaximum.Quid enim ^ vt hortus ebrius,inqsit, erit anima tua. Et vt fonsboninonadeft,hisqui hocìiint confecudf Aut ® quem non deferît aqua. Tales fueruitt diuiniquibus donis non abundat homo, fi Deus cum il- myftagògi, à corde fuo tanquam à perenni fonte,lo fit, qui©mniàpoteft, & diuite manu diftribuit pix dodnnx riuulos deniittentes, & eorum quica,qiJorum fuppeditator eft Sclargitor,qui edam inftituuntur ánimos opulentet irrigantes, Confij:-tentationum impetus propulfat, adcoque fortem mabit etiam ipfe adeò excellentium donorum dii^reddit,vt & in vniuerfum ipfi Satanx & perturba- penfator, inqîens : Qm credit m me,Jicuti dtcìt Seri- _ ûoauminfultibusrefiftat. ftura^fiumina de ventre eimfiHent aqua vita. Et tm- ' ' •Et mpleherii ita vt defiderat anima tua, ¡CT cffa tua fus : Omnis qui hihit de aqua hac , fìtiet rurfus. .^tpnguef^tyVthormeinmyCr vtfonsquemnmde^ tini bibit ex aqua ,quam ego daho ei,fiet meo f»ns aquafiermt aqua. Et ojfa velut herbaorientur fingue- fiaiientis in vitam aternam. Eiufi-nodi cfle dicimusficentyCr hareditatem accifiiens in atdtes CT atates.fEt C fandos Apoftolos, Se Euangeli^las, & quicunquequare ergo, inquit »impkbimini 2 diuinis fcilicet diuini verbi legadonem obeunt : pardm dogmamuncribus& fando cibo, vt enim ipfe dixit Do- tura vcritatcm artificiosè tradentes,pardm iplen-1 minus : No§felofane viuet homo fed omm verbo qmd doris operum viam comraonftrantcs. Et ofla tua,âtth.^. Hoc etiam filiislfraèl velut in & inquit, velutberba onentur,&pinguefccnt, Sc»ura dcfcnbebatur, Deo Manna deroittentc ex- bxreditatera accipient per oranes xtates. Vidsturitus: quandoquidem panis Angclomm quodam- bis verbis refurreótionis myfterium dcmonftrare.mod'o,&pams ccelipoflìt intelligi. Si etiam fint Rcfurget enim tum corpus, ccu herbain agro,quidam,quorum mentem diuina lux opulentet qux tempore byberno emarcuit Se occidit: ridencolluftrat,Sc facrarum Uterarum cxadara Sc fyn- te autem verna ferenitatc, iterum quafi renafcitur,ceram cognitionem ingenerauit : illos quoque di- & ad fuam naturalcm pulchritudincm redit.£xorcirausrcpleri Sc fuperno ac diuino cibo exadari. ta, inquit, ofla , velMt berba^ pinguefcent, vinificaSed de hoc cxcidit IfraèltCentcsautem pcrfidcm fcilicct grada,qux eft à Deo. Pialht enira, Se inpoilederantSc rednuerunt,& quicunque Euan- quit diuinus Dauid i Emit tes Spritttnt tuum, ¿r Pfi.VO>îgclicum Seiàlutarcm fcrmonem adraittunt. Ni- creabuntur, cr renouabis faciem terra, id eft, terreinirumdixit fandis Apoftolis dominus nofter le- ftrium. Tum hxreditatem confequcmur in xutcs' fus ChriftusiVobis datura eft, fcire myfteria regni &xtates,inlongitudinemdierura vidclicet,raor-£ (clorura, at illis datura n5 cft, infidelibus fcilicct: te abolita , Se fublata in totum corruptione. Diquoscriara compellauit diuina oratio:Qui feruìfit cuntur fxpe in Scriptiira diuinitùs infpirata, oflà• mihi,coracdent,vos autcra efurietist Ecce qui fer- aniraiintelligibilia, aduofx quxdara cius faculta-\ . uiunt mihi,bibcnt,at vosiitietis.Efunerunt cnim ics & cnergixivt cura dicitur: Deus difperfit oflafiticrunt,expcrtcsbonorumfpiritualiura,^qui B eorura qui hominibus placent. Non enim corpo-' omnino dona Chrifti non guftaucruntjiìue diui- ris ofla diflipat Deus,fcdanimx vires acfacultanaraScEuangehcam dodrinam.Dixit etenim per tes confringitac comminuit,vt nihil quod ipedetc quendam Prophetara fandu:Ecce egofaraera in- ad virttjtcm poflìnt cffìcere. Nemo cnim coroducofuper tcrrara,non faraera panis, neque fiitira natur, nifi Icgitiraè certauerit »fecundura id quoâqux,fed faraera audiendi fcrraonem domini, Sc fcriptrnTi cft. At fcopus Sc finis eorura qui horaiabOrtuadOcca{umvique,curfitabuntquxren- nibus placent ac blandiuntur, fpedat ad laudcsi (tcs fcrraonera Domini, & non inucnient.Adem- quxad ipfos homines redundant :nec velad gloptuseft enira grcgi ludxorum viuificus Se nutrie- riam Dei vcl ad vtilitatem animi ipforum quictiflìmusfermo, Se datus eft ,vti dixi, diligentibus quara fieriab illis folct.Raríüs etiam dixit diuinusChriftura,quoscompellauitjcuait: Edite, & ebrij F Modulator :Tacui,inuetcrauerunt ofla mea,eò tcftoTCìyicini. Scd Se diuinus Dauidpfallit,vtpote quòd clamo totum diem. Eò quòd enim clamo ^huiufce adeò prxclarx Se vberrimx munificcntix totum diem,id cft, gloriosè prxdlco, &ôro,tacuij m. 22. ^íiXÚct^s-.Parafiiantememenfam exaduerft affiigen- deinceps, in humanara pufillanrraitarcra lapfijs.tium me. Finguefecifii «leo caput meu, CTpoculu tuum Inucterauerunt ofla raca, id eft,coraputrucrunt (t»ebriansme,quamfortifiimum,Quican(i\ìcetgoài-' animi facultares. Hx igitur diflòlutx aliquantuuinorummyfteriorura habuerunt cognitionem, lura Se torpidx nonnunquam, ruríus, ecu hcrba,vel impicti crant : horum ofla pinguefaòla funr. rcflorefcunt,pinguifacientc Deo coniblationibusFigijatur autem orano fumpta ab his quodam- fpintualibus Se cam corroboranrc,vt inde nos hxmodoqui carni & genio indulgere folent. Ho- redes inftituat in longxuitatera. Nihil cnim^'iudrum anima fict tanquam hortus ebdus , id eft, fio-

fermacerUrum, O'ßmitas qua funt m medio quiefce- is Judaw eft, qui mmifcfto eft : nec e4 circuncifto eíír/r/rf««.] Duas funtaha res cx quibus prophctica A quamanifrft6inc4rneeft:fedfí'judameft,quioccHÍoranodeprorapta cft, &rccondicarum fententia- tèeft, er eacircimcift» eft, qua cordis eft ^Jiiritu, no»rum pulchritudo oftenditur. Nam velut à vaftata ¿itera,cuius Um non ab hominibm eft,fed ¿ I)«. Quodquondam vrbe,&in totum difturbata, qua: fine itaque ad Sabbatum attinet, relinquitur populomœnibus nuda manet, orationis figura acfchema Dei Sabbatifinus. Qui enim ingreditur in reformatur.Deferta emm, inquit, tua adificabun- quiem cius : etiam ipic requiefcit à fuis operibus,tur in aternum, id eft, non eris nuda, bonis cogi- quemadmodum à fiiis Deus.Ergo qui à fuis operitanombuscor tuum inhabitantibus, ncc mœni- bus quiefcit, vel fua voluntatis imperium facrobusdeftituta, aut incuftodita mancbis,&: multam fanófis tradat & accommoder vaticiniis : hicfabhabcnsfolidam bafim. Fier enim tibi fundamen- batizat rpiritualitcr & fandum diem vere cdetumChriftus,&ineoIumitasperpétuasse quafi ci- brat. Hoc etianí nobis oftendit prophetia, quauitas cris multis inftruda viris, quainnumerabiles ^ pra manibus eft, orado. Si enim, inquir, auerrerishabet Íncolas: Sandorum enim animi fermonum pcdem tuum à Sabbatis,vt non facias voluntares& fententiarum pieni funr,de Deo fcilicct:acplu- ' tuasin die fanda. Illud, Auerreris pcdem tuum à 'rimi ad ipfum pcrfisdionis gradum perueniunt, Sabbaris, aliud nihil cft, vt ego cenico, nifi vt noncumque magis ac magis augcnt, ac omni bono agar qaa quis volucdt, ncc propria cupidiratis fècumulant.Vocabens praterea adificator macç- mitas perlequatur. Nam humanarum voluntatumriaram,& femiras qua iunt m medio quiefcere fa- fcopum ad voluptatcm ipedare confirmabit • fades.Horros enim vacuos plurimi pertraníeunt: pientifilmus Paulus, fcribens : Non emm bonumnemine enim intendentc,nec firmiter obmunien- quod volo, hocfacio :fed malum quod odi, hoc aô.De^te, nihil eft quod cos , qui per medium ire volunt, kBor emm lege Dei, quod ad mtenorem homintnattiimpediat.At fi tuto agncola cuipiam committan- C net. ride» autemaliam legem qua repu^nat leçtmentur,tunc etiam hoc pencuh déclinant, vt nonfub- tis mea, ercapttuum me reddit legi peccati qua eß miaceant multorum pedibusjfepimento ft:ilicetere- membrts mets. Qui ergo à Deo approban volunt,do. Çeffabût enim fic iddita qua in medio fiint. fortiter ac iuucniiiter iuam voluntatem oppugna- Êris igitur, inquit, ceu diligens agricola ,_fepimen- re debent: & qui diuinas eius leges per omniafctaerigens,&feinitasintermedias obftruens. Nam quuntur,admirabilemiuftitiaviamalacnterinirequandiuanima eft incuftodita, ftcrtensfiDcordia, oportet. Tenera Sabbata didt, qua nihil habentSe proinde fœdis voluptatibus expofita:fimilis eft fuç menris.Dura mens prafirada,nolle illis qiiehorro quem omnespratcreunt Seperuadunt.Vbi Deus vulrfubijci. Talem eftb Ifiadem arguir, diauremexpergefada,èvitiorumlaqudserupenrSecens: Scio ego re durum efte. Se neruu? ferreuscxilicnr, eamque voluntatem fufcepent, vt bene- collum tuum, Se frons tua anea. SubmifiTi igiturfacetevcht, & mentem quafifepimcnto quodam Se rradabiles Se fcquaccs mores, tencrum Deotuto abuallauent, diuino,inquam,timore,Se cogi- praftant in Sabbato ocium, vel fpintualem Sabtadoncsanimi,quçohmilhdominatasùr,quçper batifmum ; quem qui volunt fine reprehcnfionismedium eius quafi tranfierunt, ac pedibus fubie- nota colere, non leuabunt ad opus pcdem : id eft,dum habent accóculcanr, eoquod in cum impe- non Propè ad agendum fe confcrunt, fed potiusriumobrineant,expulcrint: rum vocabitur adifi- fandum Se vtÜe celebrant ocium,à turpiftìmis,incatormaceriarum. Sciedum yerò malas Se aduer- quam. Se dereftandis ac Dco inuifis ncgociis.Eosfarias poteftares miferam ànimam intcrdu incur- vultetiam iram ac furorem vincerc,6e fores acrefare,acvoluptates execrandas parcre,Sequocunqi pagulum hngua apponete^ Non enim loqucris -, ^volunt aufcrre tyrannicè, Se quafi hortum ineul- verbum, inquir, in ira de ore tuo Duo igitur hinctum penetrare. Ar illam calcare defmcnt, extruda E çircuncidit grauia Se infcftiftima : à quibus fi quis |maceria,quam diuinus timor in nobis excitar. Ap- receflent, apud Deum perfedus erit. Dixit enim fplicabis autera hanc orationem vnicuiqr(ç;iando- quidaraèfandisApoftohs:Siquisinferraoncn5 'rura rayftagogorura. Sunt enim adificatoresraa- ofiéndir, hic perfedus vir eft, qui poifir ctiam roceriarunijiecuremunicntes virtuds raonitionibus tura corpus frcnare.Qui autera irara coërcet,femaniraaseorUmquiinftituuntur:iravtanirauraha- permoderarus eft Se compofÌrus,fiquidemcon-I beantvoIuptatumirapreflIonibus,Seincptisnugis trariura veruni eft.Scriptura cft enira: Viriracunminimèpcruium,corum qui vaniloqui efle folent, dus iraraoderatus cft Seincompofitus. Eos igitur,qui redura fideiferraoncmcauponantur,ncfcien- qui fabbatizant intelligiblliter, fandè Se delicatetes ncque quid dicunt, ncque de quibus aftìr- feu tenerè, mires efle vult Deus, Se plurimis virtu-'M raant. F tibus pradiros : Se confidcre iubet non diuiliis,^ Stauerteriipedemtuumà Sabbatis,nefacií(ívolun- aut mundi potentia, non robore corpore, vdretatestuoi diefinEla er vocaueris Sabbata tenera, Deo buseiufraodi, qua herbis agri firailes funt,& renituofanBa,neque'ieuauenspedem tuum ad opm, neque potarla acraardda: fed Domino inniti, qui omloquarisverbum in ira de ore tuo,ercenßfm fueris Do- nis tranquillitatis choragus cft, adminiftrator Semino, euehet te ad bona terra, er nutriet te haredita- diipenfator. Q^òd autem eos qui ita vitara inftiteJacob putrii tui.Os enim Domini lequutumeft hac."] tuereiblént,quicunq;tandcra finr,,coronet,often-Diuinus Paulus legis vrabrara velut incfÇcaccra dir, dicens: Euehet te ad bona terra. Se nutriet rel'cpdlcns , ad fpiritualem eius confidcrationem haredirare lacob patris tui, Promifit enim ludao- »tr?,|sfert. Ncc enim aniraaducrrct quis cura vel rura patribus vniuerforura Deus, tèrrara promifc&rniscircuncifionera,velSabbatiocium recepii 1 fionis, Se in eam introdudi funt, duce lefu,fe : at circuncifionera potius firaul ac SabbatiC- poft Moyfera Hierophantam,feu Andftitem.Iam^m. 2. mum ípititualem predicare videtur. Ait enimiNon verò quifit,quòd hifce verfibus promittat fe illis'' I iij »^ ' i

daturum,pcrindc quafi fortem promiiTam lacobo , phctas fandos à Dco miiros,& illis obloquuti sur»Patriarchi nondum accepií^c'n^^ Proinde non de A Iîxiti^tur Hieremias. Fortitiado m. harcditatcfcníibuspcrccptajVel fortitò illis à Dco eos qui cxccranturmc.Gùm autem haecaddit,nucMatth M data, temporibus diuinilacobi,vel Abrahamiac irnpietatem contra Chriftum fuggillare videtur ,' Ifaaciintclligcs,fcddcilIapotiùs,quàmipfenGbis cùm dicit, ñianus eorum pollutas: eífe fanguine.'Scmztotàsi\gmt,àiccns\Beati mites, qwatfß ha- Dominicidae fadi funt,&loqùùta funt labia eorü %redaartò poßidehunt terram. Omnino íuicmhxc iniquitatemj í8¿: lingua meditata eft iniufticiam.ad fincm exitura, quepromilTafunt,probat, cùm Non enim deftiteruntpugnare,&conuiciafaccinquit:OscnimDominiloquutumefthec.Fieri re,&: obloquiChrifto jScnuncfubfannarèdiuina . .nanque haud poteft, vt diuini fermones exddant; iigna,5c de diuina magnificcntia mcntirhnuncac-Deus cnim cit Veritas.cufare & dicerc: Tolle, tolle,cruci aflfigeeri.Hanc^^ ; ob cauiam Vperinde quafi iniuftum calculum 6cG A P% L I X. - ; fentcntiam pafíüs fuiííét Chriftus,cüm libértate® acfiduciafanda,Propheta cxclamat;Ncmo lo-NOiini. poteßmanMmeaßernare?ti{tmddgra^ quutus eft iufta, ncque eft iudicium verum, Conuataeß aurif eim, quo mmM audiati' Sed pecca- fifiiùntvanis,6

piditas.Hinc&quidemiuftiflImè:Noneft moultA mdicruminvnsLum. Judicium Mcdta Xconuetfationem maximè legibu cotS r i r femicntem, & calumniis minuspatentf.Sic e ^pui,i. Nam vbi regcrint, mhil inuenient aliud,cium' & iufticiam in lacob tu fecifti. Itaque nleftteditudo,íeuiufticiainvn,eotum;f:remmfeuveS eft,vnnum petuerfx^ pacemfugiunt,vel cum aliis pacemie Innir^ r deptauatum ouum &ina- colere detreSant.velpacem hic vocat,Dommumdem oS^h'o^r" rf-í? ' ' fdre noluerur^^ûZTv ^ """ Chriftum nefario- intentus foueam fibimet fodientcs. Propterea dicTnTÍTfZT^^^ Nam velurferpensilhs cit:AbfcefticiudidumabiiIis:ideft H^de ulaZ ^^^^^^ Orci aqueumin- ^ receftit ab ilhs iufticia, & fdcntia atendí ea, quxtZr. hxc contra Chri- iufticix coronam his acquirunt,quriila volum efftummachmatioilhsproriusfueritinutihs,^^^^^^^ficere. Omni autem fpftituahdodrinr^ arte clAiancusenim,hoc,inquam,pufiilum&viliftImu omnino vt poilènt fcire auid reófè omoÍdâniiTva ,minfrequent^^^^^^ gratumfitobeanr ' ^ ^ ^^Dore, omnmo tamen nihil ilhs profunt : nec emm unquam cacus ad pamicm, cr unamm L dtLnA^•eiquifabricauitftetindeamidus, fed illxfeáiles „ ^caplfantpaipabL, arc dZ t /jl tipfis artificibus.. Sic, inquit,ludxorum inuenta,, J/W..)Execríbilem elumquxfcihcetcontra Chriftum ftrudafiint. Dolos vitam oftendii dixit enim : OpeLo u rc!^^êmmconcmnantes.,& faIfamtexenresaccufano- iniqukatis : & his minutatim ac figilkt reiZ Í .tem, &exfms conknbus opulenrumprxfidium inflidum, & inroleranL vi iofitat Ter h t o' Sed nihil fpera- nem,ac impietatis ipforum frudus. ExpeSuntti tandem ilhs euenir. Nadanfunt enim fuperna enim ludxiilluftrationemi Chnfto, audiuu^^^^^1 c w ^-m ex openbus bo- lU.ftrare m.rufalem : venu emm lux tua , JdorùfcuenteetiamillishocDeo. At malorum opera- corum. At quantum ad fandorum prophetarumnosnonamiaentea,quxexipfisiiUnt:fedprote- prxdidionem, non erant bona fpe deftíturT^lT-Deoeft, ri. Siquidem inter fe dicebant/quando ludaicxa Ximentm.' fynägogx^txfidcs.NumexGaliUaChrifiHSve!^^^^^Namoperaeorum,aperamtqmm N¿nnejcnptura dtctt,exfemmeDamdis/er àBeth-'^dmaltttam currunt y veloces ^defundendumfangm.C¿n>;«z,.;«..fSamaritana quoqueillamem. Cogitationes eorum, cognatfones funt de c^^^^ ûhcr, confeflk eft manifeftè,ipfum Chnftum al- ..Contrmocrmijertamvmeorum. Etviampactsnon loquens, aduentus virtutem. k^mzNomrnusm^xognouerunt. Nonefmécmmin v»s eorum. Semita , in caligine verfabantur.dendum íangüinem, ac cogitariones fufcepifTe dc „ Idem rurfus aliter ctiam de eadem re ponit pro-^ cxdibus Rurfus hocmihifpeda, quòd, etfi pluri- F pheta,didorumfententiamexponens. Qui enimr inaimtdehda,primumc6memoretquodprom- fplendorem expedarunt, in tenebris pi^fundisptifrimum eil,cxdcm, inquam, facere. , Cúrrete ambúlauerunt.Hoccnim id eft,califenimhucpedes eorumait,& cderes ac vdoces ginisnomeijfignificat. Demdevtcxcitatis,qux# efâd capiendum copfilia de fanguine & cxde. in ilhs fuit,magnitudinem exprimercttPalpabunt,Afíirmatquoquemviiscorumcontritioncmefíé inquir, tanquam cxcusadparietem. Siceniminacmiferiam,eofquencfcire pacem, fcu viam pa- terdum ambulare confueuerunt, qui oculorumCIS. Nam quximpie&plus quam audaclerpatra- excitate lab oran t. Etiam in ipfo, inquit meridierunt, contrinonem & mifcriam ipfis ab ahis con- tanquam media node cadent. Meridiem vfiratè'' fla-.ftrunt. Erant autem femper rerum alienarum^ niediam did partem nominar, quando Soliscircunofi,& rabulx ac hnum confutores, & morbo cuius medium coelum renens, radios inten tiflimiconcenuosehngandilaborabát. Cuius edam cau- calorisimmictit terrxincohs, & vdut opulendofafuit,prxdarumScdonorUm accipiendorum cu- refplédoriscopia coUuftrac omnia. M^Lóx'noy, > ^J ) / ^ "'j> ' . V.^ I^ ^ , - ,— - • • - -

D C Y R I L L I A R C H I E P . A L E X À N D .A fìr .^;nmnn¿tis n u a n d o profunda tencbrx fidcm.Apfoi^tiffimè itaque ne quis mentid putct;deft,mediumcitcum- A vetitat^m,eositiducittefipifcentes,&petfonaeo.R^F^TÎN MENLSÄY i T ^ ^ l u Êxpedauimusiudieium,&noneft. ludicumdidoitfcuWuftieiampetChtiftumvidelicet,qaamreac-Z S r û m Setuatoris Chtifti, cadent ceu cx- cepturos fpetabant. ¿ed apud eos non etat: quipriudxi,necfdunt quò vadunt.Noluetunt fiqui- pe qui dud & immongeti extitctunt. Ideo diot:Sm obedii-e Chdfto dicenti:Quandiuluccmha- Salusproculfeceffita nobis. Multa enimnofttabeds ambulateiniuce,nevos tenebrxaflequan- iniquitas in confpedutuo,& peccata noftra mtur Comprehenfi funt igitur à tenebris,cùm m lu- nobis funt. Cum enim m totum exciderant ab eoce¡mbularenonfuftineÍent.Quin &aliud quoq; qui iuftificat per fidem,ab ea falute qux ab ipfo eftpatientur. Gement enim,inquit, quafi moriemes, proculadfuerunr, cum non abiecerint peccatimideft,quafi graui & intolerando morbo debilitati. ^ quinatnenta & miquitam aimma non dde^-Ac ibunt quafi vrfus fimul &columba:non vt duo rint,fed cum fordes hmc fibi velut mfufas & inftilquidaminter fe conuenientes, quorum hic vrfus . latas habeant. Propterea aff-atus eft eos Chriftus,iiitdliî pofiit,ille columba: fed quifque affeduÔC dicens: Amen dico vobis,fi non credideritis quodanimoêiit quafi vrfus fimul & coluba. Nam quo- ego fim,in peccatis veftris moriemmi. Itaque quianiam dixerat eos gemere, oftendirpulcherrimè, non crediderunt, m peccatis fuis mortmfunt. Ecquails futurus fit ôc quantus corum gemitus. Di- quia mulfifariam impij fuerunt contra Chriftum :cunt cnim vrfas fi orbatx fint fuis catulis à quo- etiarà horüm ipforum confefllonera cdunt. nampiam fibi creptis, grauiter lugerc, & impotenter - dicunt : Iniuftitias noftras nouimus, impiè eîasiinrabiem,montes&faltus circuire, & in ob- mus,& mentitifumus, ac receffimusaDeo nouioscffrenatoimpctuinfilire.Et quide taie quid- C ftro. Impietatem enim commifcrunthaud tolcÇdamvniuerforum Deus per quendam è fandis bilitcr, mentientes contra maieftatem omniubprophctis fignificat, dicens, de fanguine Ifi-aditi- noftrûm Seruatoris Chrifti, nec volentes ci obfc^co oriundis ; Occurram illis velut vr fa orbata, id qui.Confitenturporrò: Loquuti fumus imufta,&:eft,crudefiter & immaniter. Columbx autem ni- non obcdiuimus.Conccpimus& meditati fumusdis fuis infidentes, fubinde murmurant, & lugu- ex corde noftro fermones iniuftos. Nam iniuftabrem quafi vocem quandam emittunt.Tales tadi loquuti funt contra Chriftum,nunc eleuantes dusfunt ludei Nam vaftata eorum tota regione,fimuI gloriam, ÔC miracula calumniantes, dixcrunt, iucum fandâ duitatc, Hierufalem dico,ac ipfo tem- Bedzebulpnncipe dxmoniorum cum eijcerc dçploconcremato, mente ferina ac belluina aftedi monia ; nunc parientes è corde fuo fermones m-funt in eos qui fuftulerunt pm, arque hoc ilhs ac- ^ iuftos, accufarunt cum Samaritanum , & dxmocidifielugent,ceu columbx. Scriptum eft cnim: niacum , edonem & vinipotorcm aufi nominare.Et crunt m montibus, ceu cblumbx querulantes. Sycophantiis eum profddcrunt, Pilato prxfide,VdaHudquiddam hîc fignificare videtur fermo diccntes:Concitatturbas,&interdicit tributa dapropheticus.Ibuntcnim, inquit, ceu vrfus & co- re Cxfari. Propterea dicunt : Recefiîmus à Deolumba,id cft, in nicntis immanitate coiunda cum nöftro,loquuti famus iniufta,& non obediuimus.imprudcntia viuent. Vrfa enim immanitatis, at Conccpimus, & meditati fumus ex corde noftrofimplicitatis & imprudentix imago & cxemplum idaRones iniuftos,& receffimus à iudicio,&: iuftieftcolumba. Eft cnim didum de Ifiael apud qué- tia procul rcceifit, id eft, proiccimus iuftitiam, ÔC^. darh è fandis prophe£Ìs:Et erat Ephraim columba vdut terga dedimus, eam auerfati. Idcirco procul\ amcns,nonhabês cor. Inucniemus autem ludxos reccfílt à nobis.Hx funt igitur voces pœnitentiamI quofdam vete cfie crudclitcr ftultos. Nec enim ^ agentium,& à Chrifto mifericordiam quxrentiü,. , incrat illis Chriftiana prudcntia Ôc manfuetudo. Etenim res falutaris cft, rcfipifcere, dc dchdoruinNegaucrunt enim ipfum fapientix &prudcntix confcífionesaperte edcrc.Scriptum cft enira:Dic^ fubminiftratorcm, quíquc diligentes fe rcddit mi- tu iniquitates tuas prior,;Vt iuftificeris.Dixit etiamtes ÔC manfuetos. Dixit ergo propheta Hicremias diuinus Modulator Dixi, enuncUbo contra, me iní^ Pfal.^de illis,alicubi : Infatuatus cft omnis homo, à co- qmtatem meam Domino : Et ttt remißßi mpetatemgríitionc.alibirurfus:Nonineftillisfapientia,quia cordismeu (fermonem Dömmireprobarunt. Qmaconßumpta eßin viis eorum ventaiyO^reilüExpeBammitsmdiciumjZT'noneßfalHSyproculre- nonpotuerunt venire. Ventai autemßublata eß,0*ceßit à nobií.Multa emm tniquitas noßra, m confpeBt* tranßulerunt mentem, ne int eiliger ent, Qt^d citm vituo,crpeccata noßrareßiteriit nobis. Iniquitates enim F diJ] ft Dominus, non placuitei quia non fuit ludicium^ ^noßra in nobis yCriniufiicias noßras nouimus. Impie cHinaßexijfet,non fuit vir,cùm conßderajfet,non fuitegimus,cr mentitijumus, CT receßimus k Deo noßro, defenfor.Et vindicarit ees brachiofuo, CT mifericordialoquuti fumus iniufla, non obediuimus. Concepimus fußentauit.Et indutus, eß lußitia, quaß lorica, iX cir-Cr meditatifumus in corde mßro fermones imußos,icr cundedit galea falutis caput,CT amiBus eß indumentoreteßimus à ludicio, ty iußiciaprocul receßit.) Sem- -oindiBa ,paHwque, tanquam vPti^rusprobrum aducrperveritatis amans cft fandorum prophetaru ora- faritrum. Et timebunt hi qui ab Occidente funt nomehrio. Loquitur enim in ipfis veritatis, id cft,Chrifti Demmi,0'quiab Orientefuntnamenglanofum. Vefpirirus.Hacde cauià,cùm mentionem faciunt re- met emm tanquam fiuuius violentus ira Domini, veiedionisIudaicxgentis,ÔCillati illis fupphcij pro- niet cum furore.) Cùm propheta commemora^^ìritpter impietatem in Chriftum:opportunc comme- 'qux tempora vocationis fùx diccntlfrachtx,pemorantfuturam corum conuerfioncm,poftremis tentes ab ipfo Dco & Patte gratiam falutis pertemporibus, & vocationcm in Chrifto,per Chriftum : in perfonam fuam rurfus orationera* " " " ^ ^ " transfert«

IN HESÁIAM LIBER V. 381trànsfert & accufat Ifraelitas,imò annuir 8c com- mis feculi temporibus dan.áa verba facit : Venietprobat, & eos malos & apoftatas atque veritatis A cnim propter Sion liberator. Dc ccelo enim deinimicoscífe confirmat,4iccris : Confumpta cft fcendit vnigenum Dei Verbum, Sc demifit ipfe-íeVeritas m viis eorum, id eíl, tantùm non deleta cft ad inanitionem, fadum homo, vt edam pra: aliis& funditùs periit. Non erat vHa in operibus eo- vocaret Ifraelem, Sc feruaret quoque gentiu mul-^nm Veritas, id eft,lux v eritatis. Id circo per redam titudinem. Tcftis erit fapientiflimus Pàulus, inviamnon potuerunt tranfirc. Qui cnim omnino quiens: Duo Chnftum mmúímm frijfe ctrcunaßonis, i.lapfí funt eo vt legitnnè conuerfati, & vt veritati propter virtutem Dei , U conßrmmdas promißionesvifuni cft,nefcunt. ventas autem Dcilexfa:p¿ di- faäaspatrtbm, vtquegentes ob mifericordiam Deumda eft : quomodo redà ad decorum tranteantJ celebrarent. Mcminimys etiam alibi diccre Chriimoquid m obhquas & diftortas vias ,hab cant? ik.\x\x\:Namijf0S ßimniß ad oues per ditas do,mui Ißael, Mat 15Cum addit & didt: Veritas fublata eft,& tranftu- Vcnict igitur liberator, à peccatis fcilicet,a morteIeruntmentem,ncintelligcrét:oftcndit,in totum ^ &corrupnonc,àcrudditatediabohca,àdxmoveritàtcmabillisrccciriflè,& cos omnino men- num€rrore,deccprionc&tyrannide.Ethocjlhsatem tranftuhfle, vt quid ad iàlutcm faceret, non nie Teftamentum, dicit Dominus. Quod autemmtelhgcrent. Hinc dicit:Vidit Dominus,& non voluntare Dd decretum cft Sc promifllim, pror- 'ciplacuit:non cnim fuit apud cos iudidum,id cft, fuspcnitufq;firmumerit,&nonnegabitur.Quodluftum mdicmm & lex.Deinde>afpexit,inquit, & , igitur erit, inquit, à me Teftamentum, dicit Dononfuit vir, coniiderauit, Sc non fuit defenfor. minus ? Spiritus mcus & verba quxpofuiin oreNam quoniam mifd:icorseft,vtDeus,rcmittit in- tuo, non deficient deinceps & in xternum temterdumvniuerfx ctiam ciuitati crimina, propter pus. Manifeftiflima cnim dcmoftratio eft,redemvnumfolum, qui inca iuftus inuentus eft. Siqui- ptum cflê genus humanum ,& quidem prx aliisdem dixit voieHieremix:Curf^te in viis Hierufa- C Ifraelitas qui crediderunt, tados efle Spirits fanlein,6cquxritcin piareis eius, & videre an inueni- di participes: per quem adoptionisdecusallatumre poflTitis virum,qui facit fidem , Sc diligit miferi- cft,Öc vt loquantur lingua verbum fidei,ficuti fcricordiam,acpro^pidus ero illi, áidt Dominus.Pro- pfit fapiemififimusPaulus. Nc dicas enim, inquit,mifititem Sodomisfeignisfuppliciumillis remif- in corde tuo : Quis afccndet iri ccelum ? hoceftfurum,fi quill que iuftos apud fehabuiflent, id cft, Chriftum deducere. aut quis defcendet in abyfynmniijftuminvnaquaqucciuitate.Confidcrauitfum?hoc cft Chriftum à mortuis reducere.at quidigitur,inquit,&: non fuitvir, non fuit defenfor.lu- dicitkti^tmAiPropeeß vérbummoretuoyO' incor''ftus enim cùm furoremconfopiat,&folus valeat detiio,^qmaß dixeris, Dominus Ießm i cr crediderismac poflit Deum placare, illos femper defendit,pro mde tuo, Deum excitajße iHumk mortuisyßalumeris.qUibus preces obtulent. Qiwniam vero nuUus Corde enim creditur adiußitiam, ereautemßt confef F^m.io.eiufinodifuit :vindicauit eos, inquit, brachioiuo, /fii^y^/wiew.Acccpimus itaqueà Deo verbum fiidcft,potentia,.S¿fiiílcntauitmiíericordia. Non dei & confeífionem. Quod quidem iàlurare eft,cnim radicitùs fuftuht Ifi-aèlem,fed humanus cùm & iulfitiam conciliar.- lultificat enim fic impiumfit,reliquiasferHauit,& fandis ipforum patribus Chriftus,quod &palàm clamitat : Ecceddeuiftfidem datam verè libcrauit. Deind? propheta air? nubem iniquitates tuas, Sc vt caligincm peccataIndutus cft lorica, & galèa circundatus cft, acin- tua. Hoc cnim verbuííi fidei in nobis eritperpcdumentovindidaiitanquam vlturus probrum ad- tuo,Se de ore noftro non ccflàbir, fed illud ad poycrlariorum.' tantùm nton imperatorem contra fteritatemvfquetranfmittcmus. Sic enim iuftificosfadumciredici^jvniuerforumDeum, arma- cabuntur&poften.Si enim femper Chriftus fit 6c ^turàinftrudum, &reibellicx gnarum. Quibus Deus Se Dominus : nunquam definct fidei cius ^vcfbis irx contra illos impetum ded|rat. Reftitit ^ confefilio, apud eos qui illiusapparitionem a^no- i: cniníílliSômnipotens,cuijnelát0'dídum eft:Tu uerunt. ' fterribilis es,& quisrefiftet tibi,abiratua?&ab'animaduerfionc qux ludxis illata eft ì Timebunt C A P V T LX. 'quiab Occidentefunt, & qui ab Onente,aomcngloriofum. Veniet €nimêniet,inquit,contra in- XL i v M i N A R i.ßUumnare llierußjem : venìff^ fideles ira,velutiviolentiflìmus quidam fluuius,ra- X enim tua lux, CT gloria D omini in te orta eß^ Eccepicn> omnia,& incundanterfludus;dcuolucns. enun tenebra

Delinmtur cnim à^myilagogis,non duritcr trada- te tencntes docendi audoritate ptxditi : & falutur,necilIicoperafpctamviarainccdunt:redvelut^ tem ac gtatiam,ab omidum noftrumSeruatoretenera educationelaaantur, & pauiatim in virum Chrifto,aliis predicantes, inggnuitatis coronareperlrcduadoleicut, mmenfuraxtatis plenitudinis dimidfunt. Venient edam,inquu,oucs Cedar, &Chrifti. Siquidcm prxcepit fandis Apoftohs, vt aderes Nabeoth, & adduccntur accepta iiiper arábaptizarcnt omnes genres, in nomen Patris & Fi. meam. Cedar & Nabeoth, regioneírurfifs funtSpiritus fandi, docetentque eas femare qux- ahx,optimx,& pabulofx, ac plSdmos habent incunqjilhsprxfficpcrat.Hiautemhocfaditarcvo-colas, verùm idolatras & errantes. Sed&hi,in-. lentes, methodoSc arte docendi vfu, pdmò nihil quit, aderes & oues adducent, Sc omnia emnt ac-^ oneroiumirapofueruntcrcdendbus. Scripferunt ceptafupcraram meam,etiamfilege Mofaicalicienimgcntibus : nfam eft Spntmfinao cT nobis, tum non fuerit ahenigcnis,I>eo hoftias ofierre: Scmilum onus vobts mponere ,mfivt abftmems vos à fx obtuliílént, acccpras illas non habebat. Sed ccjcortmone,erjujfouto,crfmgmne.^^^^, B ceiubctDcus illasacccptas effe, in fandis aris. Inì.Csr.S. buídam optimus Padas:L4¿hsfotu vos 4m,no efca, Chrifto enim lefu non cft feruus ncque liber, bar-Nondum emmpoterms,fed ne nuncqmdcmf oteftis. barüs,Scytha, Grxcus Sc ludxus, fed omnia & inPertedorum autem cft cibus folidus, corum in- omnibus Chriftus. Vnum cnim fadi funt duo pöquam,quipropter afluetudmcm fenfus cordisha- puli,cùm illeinterftitium macerixddecent, Sclebentcxcrcitatos, ad diiudicationem boni & mali. gem mandatomm in decreds aboleuerit. Accep teItaque in hum eris,mquit, tollcntur filij tui Sc filix iunt igitur hoftix cQmm, qui per fidem in Chriftotux. Tunc videbis 6c timcbis,ac ftupcbis, pro ad- accedunt ad Deum. Ergloriofa eíFeda cft domusmiraberis Sicemm &diumusAbbacuc:Domine, orationis Dd. Rurfus mihi confiderà oradonisinquit,auduu Vocem tuam, & timui, confidcraui profunditatcm. Non enim hoft^mm & fumooperatua,&obftupui. Solemus etiam nos ipfi in- Q rum iam vocari vult Ecdefiam , ficuti nimiruuitcrdum dicere,Stupui,cum ahquid prxter opinio- telnplum Hierofolymitanumded precationis poneraà quopiara fien contigerit. Admiraberis igi- tius, id eft ,cultus ípiritualis. Pfallit Sc ait diuinustur, inquit. Et qux tandem huius rei caufarTi-ani- Dauid : Dirigatur oratio mea, ficut incenfura cofcrenturenim ad te diuitix maris, & gentium & ram te, dcuatio manUum mearum, hoftia vefperpopulorum.Clarius hic prxdicir,vocandam ciIb tina. Notandura etiam horura verfuura mentiofuotempore, adveritatisagnidonera,gentiÜ mul- nera fecifte ipfum Seruatorcra cùm ludxorumtitudinera.Sita enira fuit ludxorura regio ad pia- negociadonesrcprehendit,& didt: Scriptum cft:gara qux ad partera auftralemtergit. Qux vero Domusmeadorausorationis vocabitur. Vosauipedàntad Vrfura Sc raare , Sc duitatcs acregio- tem ipfam fadtis fpduncam latronura. Quarenesibidcra pofitas, gendugrex fordtus eft. Quo- cùra doraus orationis exifterer, tum etiam glorioniaraauteraqui apriilino errore difccíTcrantinm- fafädacft.tadonem in melius fecerunt, vocad ad agnitione Qmfimt ifti qm vt nubes vaUnt, ¿r vt columbanaturalis D ei, per cos qui adrainiftrant Euange- cumpHis ÌMe mfuU¡uftmuerunt , er nams Tarfts mliura Chrifti : hinc dicit transfcrcndas ad Eccle- pnmu vt adducant liberas tuos è longmquo, er argenfiararaarisdiuitias. Diuidx autera funt,vt dixi,vr- tum er aurum cum. illk, fropter nomen Domim fan.-biuin Sc rcgiohum ad raarc fitarura, hi qui in illis Burh, er f roster fanBum Ijrael, vt fit glonofm.) LihabitantvVcniéntque,inquit, ad tc, etiara greges cct iterum hic videre, Ecdefix feu intdligibiliscamelorum,&:tegentte cam eh Madia &Gephar. Hierufaíera perfonara introduda. Tollecircum-Sunt enim Madianitx&Gepharxivgentes imiti- circa oculos, vtiuífum eft à Deo, deinde admiramxHierufalem, habentes contérminas regiones, tur currendura eò raültirudinem,& populum per ^Naraabominabilescrant,&incircuncifi, &ido- E fidem congregatum,innuracrabilera. Qui funt er-Ciolatrx. Sed Sc eos quoque vocandos eflé, & fru- go,inquit, qui vt nubes volant, Sc vt columbxcü 1dura Deo cdituros, hiícc verbis oftendit. Erant . pullis ? Irrctiuntur enira per fidera non modo fc-; ' ' 'enira feífores cameiorura ,&vidura cxbellis & nes,verum etiam cura illis iuucnes, Sccurafílüs•pecoribus pafcendis quxrcbant : crántq-, líraélitis parres, Sc cuiufiliabus matrcs.Itaqj corra omneminiraiciflimi.Sed qui olim,inquit,errabanr,6¿ pro- xtatera EuangeUcx prxdicadonis línum éxpan-^ phanicranr,nullámquehabebantcuiníán¿i:ihca- fum cft.Et hoc,opÍnor, eft quod in hbro Pfalmotiscommerciura: venient, non viritira,fed grega- t\xmfcú^tm-n eíhluuenes cr' virgines,fenes cum ado- Vfal.\4,ì.dm&turraadra,vclcaraelisvedi,velquxhabent lefcenttbuslaudent nomen Pommi. Volare cos dicit,adducentes,&: vnà cura fubditis cojentcs Deura, aut quia vadunteò nonnegligenter&remiflé,fedj0 veniéntq-, oranes ex Sabba, ferentcsaurú &: thus, F tanquara volucrcs : Sc curieres aut quòd terrenoJ^ & ferentlapidera preciofum, ac falutera Domini & humili aiFedu depofito, in fublimc tendunt> euangelizabunt. Sabba regio eft vltrà terram Ara- quodammodo, Se Ceu é mari nubes, à tumultuabura,&:prope mare rubrum:ex qua Sabba^thio- rione Se ddiciis raundanis, in altura aifiliunt, Se^ pumregina,teraporibusSaloraonis,acceiritHie- emergunt,adfupremamfeftinátes duitarem. Adrufalem.Fertililiima eft regio rhurc, auro, Sciapi- miráte igitur Ecdefia ex omni regione per fidemdibus Indicis. Venient igirur,inquit,fruóf um pa- concurium, caufam rei apcrit, rurfus e« capransrientes in gloriara Dei, Scadducentes thus &au- & irredcns,&; inquit: Aie infulx fuftinucrunt^Scruraaclapides, fiuc bonorum operum íiiauéfra- nauesTarfis,vtadducant liberos tuos e iongin- «graiîara, Se fplcndorera fub inteìligendam ca- quo. Se aurura Se argentum cum illis. Iniùlas hicdenTcra,diuidáíq; fpirituales. Et euangelizabunt # intelligcs non abfoluté infularum iòlum, quippefalutcm Domini. Còraplurcs cnim vocad iunt ex ineptum hoc, ncc ipfas naues Tarfis,fed potius ha-^gcntibus,ac cordc fapientes,ac facra dogmata me- hitantes in illis, Se coufedentes in infalig, Taifis/ • ( ^ - '» ^

384 D- CYRILLI ARCHIEP. ALEXAN;D.v e r o d i u i n a fcnprura/?pe vocat Indicas.Narrant- in hoc loco fignificat obedicntiam.Gedunt cním 'queinCypro Tarfis ciuitatcm efle celebré. Qua- A diuinis & facrofandis vaticiniis, atque precariopr o p t e r q u i a i n f u l e , inquit, Sequi ex Indorum re- nem Ecclefie fummo in precio habent.eione veniunt,me fuftinuerunt, id efl:, iinpofitum Etemm propter iram percußt te, er propter miferifibià me iugum fubierunt : idcirco vndecunque cordUm ddext te, Etaperienturporta tua femper, dieconfluitmultitudocredentium. Veniuntenim &(CrnoEle,o^noriclaudentur,vtiritrodueantadtepsexipia barbara terra, viri non pauci, Chrifti nome tent iam gent tum,que regio ferre poteft illorum. Ferri autem facilèQôniam cnim,inquit,deprehcnfa es,dicunr aurûm & argentCí.OíFerunt vero non mo- quàm plurimis & intolerabilibus imphcata vitüs,re inftitutòqi vetcri,inanimis quibufdam idolis,&: parem poena fuftinuifti. Erat enim neceiTejVtiramdemoniorum gregibus : fed quia fandum habe- banc & fupplicium fuftineres. Qupniam autembant apud eos nomen Domini, & gloriofus San- : tibi miferieordia etiam patienda erat, vtpote cùmdus lirael. Sed non eft alius Dominus, álius rur- bonus fit,&:mifericors Dominus ac Deus,imparfumSandus ìfi-ael j imo vnus & idem exiilit Do- tita eft : Et expell^m, omnémque iram amouebo.minus,&:Sandus,& glorificatus. Seien dum eft au- Quid igitur fuperéfl: ? quid dabit, poftquam res aftem,iniiilas vocari etiam ciuitates que per circui- pere ceíTauerint ? Aperientur, inquit, porte tuetum funt, 8c vafte ßC vsLgs magna ex parte & non íemper,interdiu Sc nodu, neque claudentur. Vihabitate.Quòd fi,dicantur ille quoque fuftinere detur bis verbis pacem polhceriillis, Sc tranquilli-Dominura,id eft, ei feruire : intelhges eos qui in- tatem que inde prouenit. Nam ciuitates que hoacceíras,&magnafohtudine hopridas,& regiones ftiumimpfeífionem ahquam forefuípicatur, nonSc vrbes inhabitant, venturos per fidem Sc frudi- femper apertas habent portas,nifi©ùm tempus itaficaturos Chrifto aurum Se argentum,& non fim- C fert & neceífitas,ídque vix interdiu fine meru. Atphciter illam materiam j fed veluti que in nobis que eo timore liberate funt nec paflliras fe talefuntpreciofa Se illufti-ia,& magni facienda, fidem quicquam expedant, illas aperiunt ingredientifcilicer,omniúmque virrutumfplendorem. Hec bus, idque etiam quidam noólufaciunt. Sügiturenim funt Deo xenia, hec fpiritualis cultus ana- pacem iUispromittit Deus Se ampliifimam fehcithemata,6c donaría,illuftria Sc admiranda. Seri- tatem:certè continuus eritadaentantium concurptumeft etiam in libro Pfalmorum de omnium fus, & veluti perpetuus ingreflus eorum , qui tranoftrumSeruatore Chrifto; Reges Tarfis Se infu- huntur quodammodo per fidem ad agnitionemle donaaddueent : Reges Arabum,&Sabba do- " Chrifti, ita vt patefade porte effe videantur, &na afferent; Et adorabunt eum omnes reges terre, nullum tempus eífe,quo eas claudi oporteat, nongmnes reges ieruient ci.jp his folùm qui demifle&humilis fortune funt,Et adtßcabunt alienígena muros tuos, er reges eo- iugo regni parent, fed illis qui in omnes habent:rum aßißent tibi.) Eximium &hocacdiuine po- imperium. Licet autem ex rebus ipfis prophetizetenrie facinus. Muri enim Se munimenta que Ec- huius virtijtem etiamnum videre. Accipit enimclefie liberos feruant, intelligi poflunt, fides reda Ecclefia ofiini tempore volenres credere, neminiSe irreprehenfibihs,& operum iplcndor,omni vir- prorfus ocelu^ hue feftinanti:fedliberum ac hcitutumpulchritudine deeoratus. Preceptores au- tum eft volentibus quolibettempore,nulloimpctemcognitionis Sc dogmatice Sc moralis, ac do- dicnte,ad lucem veritatis acjduei. Adducit autemdores diuinorumpreconiorum,eflepofirunt om- omnes Deus Se Pater,ad agnitionem filij,per quénes miniftri,quicunque diuino calculo ad hoc vo- & in quo & cum quo glori&amr.Atquc hoc ipfe\ ^ cantur. Primitie huius facre predieationis extire- nobis fignificauir,dieens: /vêws/flf/?/ venire ad me, Jo'fn.G.t ^ runt nobis diuini difcipuli, be complures poft il- ^ nißpater meus qui mißt me traxerit eum. Gentium' ^ los,qui in fermone predicado fequuti funt eorum copiam indueendam dieit, ne folos eos inteiligas,veftigia;non folùm ex ludeis,fed Sc ex Gr^cis qui vt dixi, qui tenui Se abieda conditionefunt, fed( feleóti erant, qui pulchrè mundana ornati fapien- bos etiam, qui cum poteftate funt. Se gloria in hactia, & dicendi facultare inftrudi, optimiinftitu- vitafpedabiles. Adiungit porrò:Genres regestores euaferunr,fii-mum fermonem fidei edifican- quinon feruienttibi,peribunt & vaftabuntur. Inteseleganter in animis initiatorum, Sc inferentes fideles enim Sc à myfteriisaheni,& falutis que perin ilhs bene viuendi ac conuerfandi miranda con- Chriftum eft non pardeipes, fiue illi fintilluftres, ^feientiam. Ahenigene igitur fuerunt, quia non fiue obfcuri,in rete Orei,&: in mortislaqueum inerantexfanguineIfrael,quodadcarnemattinet: cident. Immorientur enim peccatisfuis, Scpcearcbiteditamen fapientes, vt diuinus Paulus lo-F nam longè vltimamíúbibunt. .quitur, quíque redé norunt in nobis Chriftu fun- Et gloria Libani ad te veniet,in cyparijfo er pinu er >dare,per fidem videhcet, Sc rerum bonarum infti- cedro, ad decorandum locumfantlum meum.) Mönstutionem.Hoc,opinor,eft: Êdificabunt ahenige- eft Phoenicie Libanus, cedris, cypadflis Sc pinune muros tuos,&reges eorum affiftent tibi.Quo- denfiis,&ipfis thurisarboribus, Admirarioni harumreges? nimirum ahenigenarum. Et reges hic betur hac de caufa hic mons quem commemora- ^dicit, veLpdneipes Sc duces populorum, qui afli- uimus,vt qui maximam ligni vim habcat diuéfqueftunt Ecclefie Chnfti, fatellido munientes velut fitarborum Sc procedífimis Sc fragrádflimis.H^ccam, & Uberos eius tanquam feuto proregentes, igitur gloria,inquir, dabitur tibi, intelligibiliter feiimpetumpropellentes,tam quiafpe- lieet,6cfpiritualiter. Nurnr enim Ecciefia Chriftictabilcs lune quàm qui inafpedabiles : vel edá ve- ^ plurima fandorum laudatiífimorum capitare iummis ornatos hononbus, Sc regium feeptru fúbhmia virtute, tum odoradfllma. Spirant enimhabentes,qui etiam Ecclefis aftiterunr.Afliftcntia fuauiter Chriftum.Adeft illis quoque hoc,vt nullifint carnahs«

fmt carnalis afFete corruptioni oí)noxij,ita vtpi- tibi incolumcm feruare poteft i fed nemo fuit quinus & ccdrus noncorrümpátur. Solet autem feri- A m'anum porngeret adminiculatdcem , co quòdptura diuinitùs infpirata,huiufmodiarboribus no- Deum odio profequebaris. Debaceljatà es noninnunquam aflimiláre Sáóiorum muldtudineni. Si- vnum aliquem in fcruili coriditionc locatum, autquidcmrurfus dixit voce Mcfaiz Deusi&produ- qui m,iniftri fundionem obijt, fed in ipfum vnicamaquam in folitudine, &in locdaquis carente uefíbruif^ Regem acDaminum. At quoniam fe-»flumina : Ponam in terra aquis carente, cedrumi mei hum'iliationcm hanc paftUs es, hac molcftabuxum, myttum, cypariflum & populum. Cum prateribunt, & pofteriori beneficio te in priftiterracnim anda & aquis carente gétescomparat. num ftatum rcftituet. Quemadmodum eriim parNon enim fuit apud easfermo diuinus, qui viuifi- erat,diuina Deifententia,teinobedientempUnirii' catepoteft, &adpictatisaudus,acincrementum fic conuerfam te mifericordiam inuenire conueincognitioneDeiadducere.Sedfueruntapudil- nit.Coliocaboteigitur,inquit,inlaticiamperom-.las cedrus & buxus & myrtus 5c cypariflus ac po- ^ nes atates. Nihil eft enim tdftc ac tetricum in Ecpulus,ideft, arbores bene procera 6c mirabilesi ciefia Chrifti. Vbi enim omnino fpes eft incorru-Quarum edam meminit diuinus Modulator, di- ptionis)6c ¿ternavitXySc fempiternaglorigâcrefd.to^,ceas iPanis cor htmmis rohorat. SMHrabHiitttr h^M gnicoelòrum, quomodo mosftitia locus eflepo-.Cor.i. camp : Cedri Libarti quas fUntaßi. Nam, vt fapien-' teft ; Etfuges lac gertdum, 6c diuidas regum co^dflimus Paulus fcribit : agnctdmraßmti«. Hac medes,videtur nonnullisfenfumjprophedcum taîgitür,Ínquit, gloria Libani dabitur tibi,id eft, fto- le quid docere : multos ex grege'ac num ero Grarcbismultis 6¿ admirandis fando^ùm capitibus eorum ,fcriptijris diuinitùs inlpiratis eruditos, Sérefertus. Erit auté hòc, vt decoretùrloGUsiàrtdus qüi ad tradandotum dogmatumartifícium 6c in- ^meus; Dccus enim Ecclefiarum funthiiquiadvir- telligentiam afpiraruntfore dodores ludaicafytutumCelfitatem afcenderunt, 6c qui nihil habent C nagoga.Sed ahorfumtîdfctur hséc oratio tendere^^C in mente terrenum 6chunnle,nec qua carnis ft^nt nec hanc viam efle 6c progrcftum huius fentendafapiunt :fcd qui altum petunt,6cqüs fuprá fiint illúdqüéporius velie denotare : Cumulándos eíTcfapiunt,&velut è terra fecedunt,. ac in ilipcÈnià eos fruduumobladonibus 6c regijsdonarijs genambulant,iñcoelis habentes comierfationem. ; dum. Idque verum efle oftendit ipfa rerum expedífe ^«»»^^fw^ rientia. His ita abfolutiS :Ego,inquit, Dominusréddiderunt, cDncttatiernni, recaherífque ctmtoí quiferuo té.Namvt propheta Heíaiás ait:I)émim Sion fattSli ifiêl.)'Return cxitnsía,ús indi- ntinut Sabaith reltq»tjfet nobis femen, quaß sodomacat, prophetia virtutem, à verò non deuiare. Bac- fmfernmyerqttafi Gomorrbschata enim furiosè ili"omnium Seruatorem Chri- 6c humanitate Dei,feruata sùt rehquialfradis,neftum Hierufalem,humilis fada eft,à coniundione in totu illa gens cîàndis otta patribus difperiret.cius eieda , 6c àipe in illum decidcns, öc à miferi- Et pro arefeâm ttbiamum, pro ferio feram ttbt arcordiafuperna derchda,,cadeHûe in manus ho- gentttmfpro^lignis feram tibt as,pro laptdtbtiìferrMm.ftium, qui tota ludaa in vaftitatem redada, ipfum Et dabo princtptbm tuis pacem',zr Eptfcopis tttii tußi-Ctiam diuinUm & CelebratiflSmum templum in- mw.) Materias fumit exempli loco, qua multuinccnderunt. Poftquá verò feruata fuerant reliquia, inter le diftcrunt. Significat autem obhquc quid-Deo commiicrante( credidcrunt enim in Chri- dam fpirituale 6c profundum. Vult.enim dicere^ft:um innumeri Ifraèlita ) nuncupata eft Ecclcfia òmniain mehus ciréconucrtenda,8cprimispra- !,Ghrifti,6c fad:a velut matcr gentium.Nam filij co- ftare fecunda. Cedet enini omnino legahs iriftitu- ' ^rum qui humiliauerunt eam,id eft,qui res terrenas ' tio Chriftiana, id cftjEtiängehds oracuhs : 6c tan- ^âdrainiftrant, 6c in fceptrorum fucceífiones tantum eft interuallum, quantum in ter as 6caurúiíi- ^^quam ab illis veniunt,vcnerandam putant efle Ec-E tereft.yEs enim fpédemaUri habet,verùm non cft Jdefiam, 6ctimentes,ideft,folicitè6ccumanimi -aurù.Argento fimile eftferrfyneftenimdquidda Wquodain metu,ad cara acccdunt.Vocata eft enim lucidum,vcrùra non eft argentu,fedinferius illud, f * 'ciuitas Domini Sionfandi Ifrad. Dei naraque ci- hoc multò praftandus. Legale itaq, inftitùtionem Vfd.i^. ' uitas eft, Ecdefia. Idquc docebit diuinus Dauid, comparare quis poterit ari, Chriftiana auro. Rur-Velut illam alloquéns i Glortofa dtBa ßnt de te, cim- fus legalem politiä coraparare quis potent ferro,0 tai Dei.Et ipfe vniuerforura Dominus ait,lyra Pfal- quod mediocre quendá habet fpiendoré:ac Chrifd.iu. lentis : me habttabo,qmaeleñ eam. Porta etw benedt- , ftianara 6cEuangelicam,argento podus.Pcrfedif-' cens benedtcam .pauperes eim fatHrabopambM.Sacer- - flmura enira habet fplendoréintdligibihter.Hincdotes eim induam falute. Sin vehtquifpiam, cura fi- fapiétiffimus Paulus, etfi dicat fc habere vnde glo-^ lios poftetos eorura regura, qui pcrfcquud funt F riaripoifitpropter vitam in lege tranfadara,ciufqir Ecdcfiam,dicere, qui nunc cura honore 6c tirao- cognitionem,proftercoribustaracndudt orania:re ad cara veniunt, 6c diuinara quafi ciuitatera fu- Chriftum auté lucrari volebat, 6c cognidonis dusipiciunt,non difcedit àfcopo. Videraus cnira exé- praftantiara. Ligna6c lapides, ad adification era» plis rem ad cura euentura dcdudara. quidera; confcrunt : inuenieraus tamen fapienir»eo quòd fuißt dereliBa, CT odio habita nemo erat riflìmura Paulura, quorun dara myftagògia vira ^qtiifuccurreret. Etcollocabotein exultatitnemfempi^ cura his raatcriis coraparare. Si quii emm , internamßnlatitiamperomnesatates. Sugeslacgetium, qnit, fuperßruat fundamento Ugna ,fxnum , lapi-Cr dimttas regum comedes, CT fdes me Dominum effe, des, fiipdam. Quod cùm ita fe habeat, illud di- ,auiûat tey CT hberat, Deum ifraelts. ) Eras enira, ciraus, Scribarum 6c Pharifeorum dodrinara,vdinquit,humihata 6c odio habita, ncc fuit qui fuc-# etiara oraniura infidehura ludaorum enarratiocurrcret.Hac caufa humilitatis tua cxddt. Nam nera, qui omnino Chrifti myfterium non inteldcbacchataes in eum qui cuehere, & fehdtatem ligunt, vt qui in ipfum non credidcrunt, com-^ , ' ^ - •• ^^^^ *

; fsSó D. c y R l L L I ARCHIEP. A L E X A N D ,parati poíTc h^^nis Sclapidibus : Chrifti.autem 8c voce EfaiictGoncupiuerunt agros, 6c dinpueruRtEiuneclicam^tanto efle m.eliorem, quanto iigno ^ orphanos, 6c domos occuparunt 6c.diripuerunta:s, fcrrum lapidi antecellit. Illorum enim docu- virum 6c domum eius,virum Sc h^rcditatem eius*menta Sc inuentafragHia erant Sc faeilia labefaóta- Pofliquam vero hi efle defierunt, coHtrà excitatustu:atqu£EÌnChrift:olìmt,folida exifl:unt6cinfra- eflEfandotum Apofl:oiorumGhorus:6c quipoftil-¿tá, iliuftria quoque Sc magnifica. ludxi cnim de- los corum yefiigia fequi ftudént^s,ted:è iècant velabunturingenealogías, 8c fahulas infinitas popu- îtatis fermonem, optimiqucfiuntfubiedxplcbislo fuo exponunt, nugas etiam qúafdam intertc- p.xdagQgi>. HinQnec fine caufa dicit, non vlttiinxunt,6c añiles cantilenas. Atqui Chriftum gerunt, terra eorum aüîtum iriiniufticiam, fed nec coninanimo, omnem viam fandi artifici|iups docet,, tritionem,nc€ mifcriamifedvpGandos efle murosSc exadsB dogmatura peritix ftudioios reddunt, eius iàlutis,6c portas politura nomine, Muros, VESc omnis virtutis operati^, quicunq^ ipfos adeut. ^ ego arbitror,dicit landos pxdagògos,qyi dogma-Hunc efle fcopum propfieticxfentcntix,deci^-at turn 6c mor alium prxccptorumintrodudionibusftatim quod infertur. Dabo enim, inquit, printi- Ecclefiam muniunt, vt capi non poílint ab fioftipibustuis paGem,6c epifcopistuis iuftitiatp,.Perin-i bûs,fiuc illi finraípcdabiles,fiuein^-ípedabiles.Idsde, inquit, ac primi expulfi cftent, aUos principes poflTunt etiam eflc portx : vt qui ifagogicis vtantur6c epifcopos populorum exeitat vniuerforum Ser- ièrmonibus feuinftitutionibus, 6c per fidem adijator,6cpace Sc iuftitia prasc.dlentes.Paceiii enira duciant ad agnitionem veritatis eos, qui tum ab eahabent apud Deum , qui ftudcnt cafapere quxilli fuerunt alieni. , Polituram fiue cxlaturam, quòdplacent, Sc qui iuftitis ornamentis coronati funt. pulchra Sc degans fit corti oratio. Sc ad veritateraTale quid alibi quoque dixit Propheta Efaks,irrìò quafi tornata. Speciofum cft cnim admodu,quod' perprophctam Deus,admatrem ludxprum, di-, cftc®Iatum6c pofitum.Et hanc quidem infcrprccoHierufalem:Etinducamtnaniimmcapfuper C tationemdedcruntS«ptuaginta. Ali)interpreteste. Se excoquam ad purum : Infideles autcm per- pro politurappfuerunt lefum.- Eftque 6¿ illud ve- 7° yÎ dam,6caiiferamo'mnesiniquosàte,& omnesfu- rumvSpecipfiorcnimpulchritudincfihishominriìicrbosdepriipam. Sc prxficiam iudiccs tuos vt & nuncupatur 6c cft,iUiiraque tanquam muros 6cprius,6ccoi3ifiliariostuosvtabinitio. Etdcinccps portaspofledimus.Munit enim nos ineffabili poyocaberisciuitas iuftitix,,metropolisfidqlis Sion. tenda, 6c fandorum Angelorum prxfidüs. Man-,Quin Sc Seruator ip^ reprchendit ludxoruro dabit nanque,inquit. Angelus fiiis de tc, vt cufto-" prxfedos, diccns : Amen amen, dico vpbis, Toi- diant te in omnibus viis tuis. Et, Caftra ponetanieturà vobis regnum ccelorum, Sc dabity[r genti gelus Domini circa. timentes fe, Sc cruct eos. Acalteri ferenti frudus eius. : , perillum ingrediraur ad agnitionem patris, 6c cx-^... • . 0 ritit ad hxc oflium Sc porta 6cvia.Dixit fiquidemsEgo fum oftia 6c via,6c nemo vcnit ad patrera,ni-D.CYRILLI COMMENTARIOKVM fiperme. Eft etiam fculpturafcupolitura,id eft,m ffefitam libri quint fiförma 6c ipecics eius qui gcnuit, 6c chataderfub-: ftaimxeius,6c

;; IN HESAIAM LIBER.V:^Non enim luce fub fenfus cadente illuftratur mes- tnhMcin., i n, ó - »-n • ,rcfMisvaletadperipicicndam&intucndSo ^- , ^r ^r- „ ""-"Ciiudm vo- bus.Alus autem ramorem lareuur port oné • Prammxglonamvrque fcu-epoifit quantum habeat fideris ennn,inqmt,qurnque aukfabrprobitadcumparentcfuoxognationem,fubilantiefcilicet ipforum paremVeêr Lrced n tluêns^^^"^âtione,&queiitvera fmeerroreviaoptima:vi- cuiquecoimenientemtalentorumho ^cSEtmUns.CummmundofamJuxp^^^te.FaauseiligtturnobisluxetemaChriftus. Id- .gaudentes reputaros, ddnde in milha & genrem ma J.nV V... 1/¿ , J- 7 rt • ' , • g'^^gabofuo tempore, aduentus fdlicet de cœ'o, , . , Etc^pldmti^dieslHBustm,^^^^ Tum enim fandi omm bono frucnturouirapT a:mmo erimus vd erunt,etcrms arcuniiuenreshotemm4gnäm,EgsdämmusJmtempfirecogrega^noribus.QiHtcììjpusconfumraarionis deiìgnariaiunt,eo ' CAPVT LXIquòd non vitràlumen folate êc lunare opus fuum A .tcrnpoie.Deiinent emm laborare & cunsmace- ccvlfum, .t frocUrnem .Ln^DonLacce^^;,rat alterna cofequenturprem^. Hoc eft emm, ç: crd.m rernbun.nU,.t conjola omnes lu. Jes Jrurfus tLadîoms&theorematumfentenriain ex lugennbus,cr amiEluÌôrJpro Jfmtuprecedenribus feqm oporteat. illud dicimus ;his in fuperioribus dixit Be voÌandis per fidem- ^qui manent aciacenr m peccatis,tnftitiam pro- Dominus,íuo temporec6gregabieos:vduniampriam eflb & conucmentiirimara.Expedantenim inftante tempore, quo proniiiÌt eos fecoadurum 'nonhonores &eoronas, non conlolationem à quafi fadus lam homo, fimihtudinem noftranîI)eo,ftdpotius fupphcmm ,& ignem atque tene- fufcipiens,& fe ad inanitionem fubmitrens, Spiribras.flauterabenefaciunr,pegaudent,quem- tusDomini,inquit,fupermé. CumnaturaDeus• admodum fapientiiTimus Paulus air. Excipitenim- exiftatvnigena,landus fandorum,& omnem ipfeac comitatur probitatem eorum, m infinita fecu- naturam fandificer, vtpote ex fando parre naius,gloria & voluptas. Verum .quando conuerfus cúmque ex fe procedentem flîntum immitrat,futueriradDominum etiam qm plurimis peccatis perispoteftanbus fuis, & porrò apparitione ipfiusoccupatus eft,demde mftificatu5 fuerit per fidem, agnofeentibus:quomodo tandemipfefán¿lifica-,Çrennfiionem criminum adcptus fuerk, expe- tus eft?Deus enim ciim fit idémq; homo,datfDÌridaueritqueaccipere honores fandis deftinatos: rum creature ddratis ratione; accioit aurem illunitunc cefiabÛt dies ludias dus, & à fudoreacmœ- à Deo & Pâtre,ratione humaniram. Hanc dicifticiadefiftet.Confirmatquafi hunc fenfum,quod mus efie vndionem. Caufamque humanitatis dc^demceps pofitum eft; Et populus tuus omnis iu- clarar. Cùm enim dixiiïet,à patre,adiunxit necef-Itiis id eft,luftificabitur populus quantusquantus fariò;Eoquòd vnxkme, vtfauftanunciempaupe- 'eft futurus.Habeturque oratio tanquam ad Ecde- ribus mifitme, vt fanera contritos corde, ac ore- Wfiara. luftificat autA-î impum Chriftus,gratia & E dicera remiflionem his qui funt in captiuitate, & •huraanitate, ôc ipí^ foluk ab omni crimine eos donem cecosvifu,vrproclamera preterea diem | . 'qm conuidi funt. Nam quis horum largitor fit,fi- retributionis. Multa fiquidem- in ilios extiterunt Vgnificauit,cùmiìì.quk;:Cuftodicnsplantationem,' humanitatis Vnigeniti illuftria fpedraina.Vt eniraopera manuurafuarura in gloriam. Plátatioenim ' reficeret orbem, & vniuerfe tei re Íncolas Deo 6cfuiinus plant;arura omnium noftrura Seruatoris ' Patriadduceret, omnibus in melius rranfmutatis,# Chrifti,eiúfqí opus.^ Cùm nanq-, eflemus oleafter, 6cfacie terre quafi renouata: acccpir forma ícrui,oliuspulchre iBriti fumus: tantùm non operante quantumuis efíet dominus vniueríorum,6¿ fauftainnobis Chrifto. Non enimIcgatus, non Ange^ nundauirpaupenbus, propterea miflura fe dicit:; lus, fedipfe Dominus feruauit nos. Dixkitaque Pauperes effe 6c intelligi poflunr,qui omnis boni^ ipfe:_Quiloquor,adíum. Paucilfimus,inquir,cre- F Iaborantindigentia,ncc quicquam fpeihabent,ÔCícet in millia, 6c minimus in gentem magnam. Dei in mundo, expertes íunt, ficuti fcriptum eft.Nunc enim,id eft, in hoc feculo occultata eft glo- Hi autem funt ex Gentibus, qui fide in ipfum loriafandorum, 6c fifaftum mundi refpicias, mini- cupletati, diuinum 6c Gceleftem thefaurum lucrati, • mi effe videntiir, qui illuftrem non habét gloriara. funr,Euangehcam videlicet & faîurarem predica-Sçd rurfus vbi iliuxerk de ccelo Chriftum tunc tionem,perquamfadifuntcœleftisregnipartici-•etiara qui habitus eft minimus 6c pauciifimus,cre- pes, 6c confortes fan¿l:orum,as;qj heredes eorum,feet inraagnara gentem. Preficietur cnimpopu- que nee mens nec oraria eompledipotcft.Ora./Mj i.Ê'ùr.i,lis,6cimperirabkmultis,vtpotcin haevita eonfe- vidit,claims no audim^ • .doHirfu laudabili. Quod videre eft,ex his que di- 7ÛscÔprehedit,qii£par4mtDeHs cid!çftibusf\Ydioï:-Mth. 15. xit Chriftus.Nam afFatus Apoftolos,inquit: QÂ-m * taflls oratio hîc dicit,pauperibus ípirku donatú eCfiltushamimsfedebít m throìio'gloria fu£, tune etiam felocuples charifinacum per Chriftaminifterium.¡edebímvosjnduodecmthroniSiiudicmtesdHodectm Contritoscordcvocar,infirmo 6c frado animo' " • ' " • -K'ij ^ • • ' • *

A-r „.mrrbationumincurrionibiisnon veteribus:at diurna Talutans predicano, rem-Iffe viddtur HisVanaaonemacmedicinampro- f eresJ^nm; qma ^^^^^ M . Si etiam^ m nit Ac^^^^^^^^ conicquentesbeatitudmes quis indagare vehtdi-- ^rir^torem lige>r,retributiones,qu?promiflxfunt,inuenietf^n &lapidi T u s c n u i f U m c , deinde natura & à Deo &iUaftres & magnas.Sin aliomodo vifòmverèbeuranonagnoncrum:quidnicecirmt?Ec fu alicui, retributioncm à Chrifto fadam de ad-CÙmpcdushabentlucediuinaAintelhgibihnu- uentùs tempore mterprctartmonaoerratafcopo.dum ilhs immittit Pater vere Dei cognitionis lu- Olim enim mfolenter geiTit fe contra mortalescem Vocatifunt enim per fidcm,& iUum cogno- prophaniifimus fatan,6c orbem occupauit, à verauerunt imò abipfo cogninfunt:hliiqinodiscùm cognitione, Deimquam naturahsfegregatumaceflent,áctenebramm,tihj luds extiterunt. Colin- . diuulfum, & in puteum quafi peccati predpitatüiftrauitetenimillosdies,6¿ortuseftSoliufticie,& ^ ac fui malarúmq-, fecùmpoteftatum reddidit cul-' illuftris apparuit Lucifer. Nihilincommodierir,fi torem. Itaque dixit: Totum orbem comprehen-,ex fangume Ifraehtico oriundis, omnia dida ac- dam manu vt nidum, 8c vt derehda oua rollamicommodemus. Nam erant pauperes, & contriti nec eft qui poilìt me eftugere, vd qui contradicatpàL-n. corde,ac velut captiui,&: obtenebrati.i^fl» emm in mihi. Sed captus eft vanas fpes hac de re concitesrafmtqmfqitamqHiexerceaebimtatemynonerainepiens. Excitatus enimcon'tràChriftus,rdponditvnus quidem. Omnes pariter declinauerunt,&: ne- noftro nomine, 6c poenas impietatis in nos ab coquam funt.Veniì: autcm Ghriftus,& Ifraelitis ante exegit. Omnem etóm iUius demolitus cft fortituahosnunciauit faufta ac preclara prefcntie fue fa- dincm, & tyrannide in nos cxturbauit. Se cateniscinora:vt etiam annum Doraini proclamaretac- „ in tartaro ligatura, vt fcriptura eft,tradidit in iudiccptuni,&;diera rctributionis. Acccptus annus G dura magni did puniendmnacrefcruandum,tamerat, quopro nobis aucifixtís eft Chriftus. Tum ipfum quam ceteros, qui cum ipfo apoftate exti-'cnira acccpti furaUs Dco & Patri, Sc per ipfum terunt. Pfal^ìt fiquidem diuinus Dauid, velut fubfruòlusedidimus. Idquc nos docuit ipíe, dicens: períona red'cmptorúm, & inquit: Cenßtcbor tibt^fi^-fifoan.it..yimen amen dtcovobis: Nifigranumfrumenti lecide- ßommeiotä cordemeo ,?iarrabo omnia faSia tua mira-. ' ' ritmterramyO'tnmaturîpjmn manet feiu/h:ßnmo- hita : Utabar ar exultaba in tc ypfallam nimini tue],riatur,fruBum vbenoremproferí. EÙtctam:Qând^ Îtißime: qma,traBaßi iudicium meumer caufam.de terra exaltatus fueroômnes traham ad meiffum.Si- meam, , Sedißi in throne ludicans iufticiam, increpaftíquidemreuixit tcrtio die, calcato mortis imperio. gentes,er periit impius, Nomen eius delemfti in ¡ecuUDeinde fandos difcipulos alloquutus aitßculorum. Àlibi rutfus fic de eo. Queretur, ih-* mihi emnispeteßas in cde CT m terra. Ite¡, decere em- jj quit,peccatum cius,& non inuenietur. Dixit quOnesgentes, bapti-^ntes ees in nemen Patris er Fiiij CT que ipfe S eruator : Nunc iudicium efl mundi huius.Acceptüs eft igitur óinnino annus. Nunc princeps mundi huius eìjci>eturforos. Tcíbpuáquo aîiiiiii fumus ,adepti focictateta cum ipfo, igitur retribütionis.hoc modo cfticùrailluxit raü--abkíto peccato per fandura Baptifraa, & diuinae do Chriftus.Veniífeautcm eum dicit,vt confoleilliusnature fadi pairdcipcs communicadone fan- tur orancs lugcntcs Sion, vt det illis gloriam prodi Spiritus. Velannusacccptuseft,quomanifc- ciacre,&vndioiiem Í®titie, Scaraidum glorieftauitgloriamfUam,miraculoineftabili. Libenter pró ípiritu moeroris.Extiterunt enim illis tempóri-^ cnim arripimus falutis per ipfura teinpus, qUod bus apud Iúdeos,fandi viri & è lege dodi,ac pro-Paulus fapientiiTiraus fignificauit, dicens : Ecce pheticorum preconiorura fcrutatores Sc gnari.nunc tempus acccptum, ecce nunc dies falutis. , Hi cùm viderent fanguine Ifraelidco oriundosiRctributionis diein clTc nihilo fecius dicimus, ^ Mofaicapreceptaparui duxiflc, & ad fuaplacitaipfum aduentus tempus,quo retributio data eft ab conUerfos, doccréqüe dodrinas & precepta ho-( ipfo^credendbüs, ex promiílione quam fpes am- minum,ac vitara legi raaximè contrariara Sí flagíplcditur.Quod dico,ita fe habet. Legis Mofaice tiofara viuere : triftitia que íandos decet, aífeótijolitialaudara,rede & inculpare facere volenti- funt, acredcfnptiònera per Chriftum cxpcdarút.ous,fclicitatemhicquandarapcperit:polhciraticte Non etenira ignorarunt i cùra fpiritu prediti cíXnera vero bonorum futurorum adiundara non fentjCÜra,qUi fide iuftificat impium, Sc qui grada ^ ^habuit : ac foiummodo profperitatcm in hac vita füa,raalorura haud racrainit,contamÍRatos abftcrptíjdieat.Iuflritenim abftinerc à dclidis,acclamas: gere. Nani Siracon ille iuftus, Chriílo infante vl- ,Ne moriaris in tempore non tuo. Affatus eft libe- nis excepto, prccatus eft,dicens: Nknc dmittisfir-Bxodiio. tos :H onora patrem tuum crmatrem tuam, cr bene F uumtuum Domine-, fecundum verbum tuuminpace.tibíßat,cr lengauusfis tn terra. Interdü etiám pro- £ma viderunt oculi meijalutem tuam -, quam paraflimifit fruduum vbcrtatcra, & quietera à bello ac ante freiem omnium populorum : Lumen ad reuelatiopacisamplirudincm, & inde animi tranquillita- nem gentium , crglenam populi tui ífia'él.ínucnic- ^tem. Dixit fiquidem Voce Zachane : Frufluosè inmus etiam diuinUm Zachariain ìoatlnis patrera,hahitabitur Hierufalem kmultitudme hominum er iu- diccre: Benediflus Dominus Deus ißrael, quia inmmentortim,qMafunt in ea.Et ego ere illi^dicit Dominus, fit, er redemptienem precurAuit populo ßue. Et eremurusignii circumcirca, CT gloria ere in medio eius.'Et xit cornußalutis nobts. Euangdizauit item Philip-Zach. l. ircrum: ^dfûcfedebuntfenioresinplateis Hierufale, pus Nathanaèh,fic dicens: í¿êmfcripfit MoJûa le- Jóan.i.qinfque virgam fuam habens m manu, k multitudine (. ge , CT propheta, inuenimus iefumfilium lofephK Naditrum.Et platea cmitatis implebuntur puerulis CT T^írí/^.Scribit Ctiam fapientifllmus Paulus:rr/y?;>/íífueUu ludcntibus inpUteu eius. Temporariam itaq^ tnihi eß er irremißs dolor cordi,pro fratribus meis, ^m.J.* premiorum pcrfruidonem Mofaicalexpromitdt cognate , qmd ad carnem attinet. Dati cft igitur 'lugentibus• . '' - \

lugcncibus Sion,confolatio per Chriftum, & pro gentil amores vmttores.rosfacerdotes DormLicmercgloria. Defierunt enim illam lugere&de- ^FormJnerngenuurnc^^^^^flere,ceperuntque per Chriftum gaudium,prxdi- O^ mdimws eorum erussadrniratles, hac ranonccanees&annunciantes Euangehum. Data eft illis denmpoßdebmt terram.Et Unna aternafuver cap.,pro ludu vndio lxtmx,& amidus glorix pro fpi- eorum.) Difertè híc legis & facerdotij in ea deiaimumajons.Vnctionem autem hic vocat,quod pti tráfladonem fore dicit. Non enim lam Leuitihilareeft feu hzlaritatem, & Ixtitiam pro ludu & cis facrifidum, non mmifterij nomen aut res quaneta:öcgiorix jcjtwcjoAAZco, id eft, amiótum, in- drauent:fed exciufi ilmt ifti, ac data eft hxc eloriadumemum, ftolam & veftimentum, pro fpintu illis qui ex gedbus per fidem v o can funt. Dei enimmGMroriSaxa^,id eft,pro veteri illa animi dde- calculo coronan íunt, & ipfi conftitudfuntminiótione& contradione. Nam glorificati funt,qui ftd ac facerdotes.Vcnient enim,inquit,ahenÌ2eneofimdeplorarunteam,&quimoeroreprocaaftb- pafcentesouesmeas. Habetur autem hxcoratbai lunt, etiam gloria quodammodo lunt afFedi. ^ velut ad Ecclefiam, cuius ones intdliai poifuntiN am conftitun funt ems preceptores & dodo- feruatorum per fidem fanda mulntudo Hxc abres. Atque hoc eft quod ei didum eft, Lyra pfal- ahenigenis pafdtur. Olim enim Scnbx 3c Pharilenns: Pro patribus tuis nati funt filij tui. Libendocendi munus apud Ifraditasfortitifuntenim ludaicx fynagogx,fapiennfiimi difcipuli,ex- focordes & dcfides ac imperitifiimi paftores exti-. . f s. Scribit fcihcetfapientifllmus Pau- terunt.Pernt igitur ipfis fubieda mulntudo quanlusilnctorißo emm lefu per Euangeltum ego vosge- doquidem argentum reprobum habebanf & donut.Conftitun quippe funrpawum loco, qui fue- cebant dodrinas, mandata hominum, à Chriftirunt Clus fiiij. Habuifi-eautc^ diurnos difcipulos verò cogninone iubditosabducebant,modò diamidumglorix à Deo,clarum efl'e poteft,dicente centesiiVoiftmus Moyßloquutum efe Deum hue au-Chrifto ilhs ahcubi : Infirmos curate, dxmonia C ^^^^^Jcirnusvndeft^vuoùòitei\im'.,Diemoniumhaeijdre,mortuos exdtate.rurfus alibi : Vos eftis lux ¿et cr mfa?vt,qmd/Uum auditisìTeiiams eft itaqu¡mundi. . ' voceprophetaru^ vniuerforumDominus,fic diri z z a , c e n s : Paftoresftuld fadifunt,6c Dominum nonmglonam.Et adificabuntfolkudmes atemos, vaftatas quxfierunt. Propterea non intellexit grex, fed difrimexcitabunt,iC7'mnouabuntcmitatesdefertas,va- iperfifunt.Item voce Ezechielis : 0 Faßores ifraelßatasm ^í4m.)Nuncupantur enim quiin Chrifto Eccelac comednü,icr oues meas non pafcitti.òc ad hecfunt,genus eledum,gcns fanda, populus acquifi- Fulchrapafcua deuoraßis, et reliquias conculcaßk petus,proptériufticigqu?illis ineft pulchritudincm. dibus vefins er punßimam aquam bibißis, errelt-Iufticiam dico non legalem,ièdponuseam,qUam ^î'^f^rbaßispedibus veßris. Oues autem m'eaconculexSeruatoris oraculis habuerunt.Qux in Chrifto catiombus pedum veßrorum paßebautur, er aquameft, legali iufticia melior eft incomparabihter. Si- turbatampedibus veßris bibebant. Aquam enim puquidemfandos Apoftolos alloquutus eft : Amen rifiTimam v~oc^dodrinam legis, & paftum optidicovobis. Nifi excelluerit iufticia veftra plus qua mum. Qui autem corrumpunt & contaminantScribarum &Pharifxorum,noningredieminire- o mnia,6

\ 590 D. CYRILLI ARCHIEP. ALEXAND.dum potcntiam. Potentiam autem gentium, vcl dicationem Euangclicam, velfpcmfempiternamilluftresvitos apud eas vel difcrtiffimos & mundi A intelligens.In gcntibus,inquit,cognofcctur femenprudentiavalcntcs, nominare videtur hic oratio. ^ corum progenies eorum. Quos qui vidcrir,Inueniemus autem fandorum myftagogorii ora- agnofcet, quia hi funt femen benedidum à Deo.tionempr£cualuiííe,&; qui cavocandifundione Nam quiinftitutione & dodrinafilij fandorumdirad funt,gloriafunt affedi. Laus nanque dodo- myfl;agogorum extitcrunt:propterinfignem prorumcorona : Sc gloria funt, qui illorum illumina- bitatem Sc vitiEpictatem,omnibus funt notiflimi;tioncferuadfunr. Propterea ait: In diuitiis earum quia progenies iandorum fadi funt inrtitudoncV admirabilescritis. Quodautem diuinapraedicatio &:difciplina,vtdixi:Scquiaiemcnbcnedidumàad regiones pertingct &:ad omnem gcntem, & Deo.Putafandorum monaii:arumcoetus,dc quiquòdhxredcs orbis rerrarum futun iunr tempore bus Paulus: Q¿» autem Chnftt Iefu fmt, carnem cntr Gal.^,fuofandarum ccclcfiarum prxfcdi,qui Chrifto ^ cißxermtcumaffeBibm er cupditattbtn^qutpreyamgloriam tribuunt, fubindicat diccns fic : Denuò €r laborttfam traducunt vitam:Sc eorum quiin virpofiSdebuntterram. Per fortcm cnim olim diuifit ginitatc.dcgunt cohortes, & chori qui Dei bene-Ifraehtis Icfus fihus Naue regiones gendum : ac- didione abundant : hi funt femen bencdidum àcepit cnim terram Amorrh2orura,IdumaEorum, Deo,higaudent&la:tanturin domino. Ñ6 enim- Eua;orum,&aliorum. Gum autem mundo illu- mundanis aíííciunturnegociis, fed corda fua poxifl'etChnftus,cuiusfigura erat Iefus,illeandquus: tms chantare thrifti complent. Haec res falutads. non folam ludxam filis miniftris diftribuit, fed & cft,& omnis yoluptatis eft'cdrix.terram vniuerfam.Et hxc fecuda fuit poft primam Exultet anima mea m Dommo-. indttif enim me ve^^ diuifio hxreditatis. Difpartiti funt enitn calculo ft«falutts ©r tunica Utitia, tanquam ftsnfam circun-Sc iudicio ipfius, regiones ac ciuitates, myftagogi dedit me mitra, er quaft ftonfam ornauit me ornatu*Sc dodores: Sc ètiamnum gaüdent in Chrifto ,Sc C terra frofert florem juum i er vt hortus ¡emina." • gaudio quodam fub intelligentiam cadente XU- ß*^>ßi"quir>cxpulfiiunt. < obferua, femper hoc illis incfl"e,vr vcnuftatc Scminiftrrin,^ ^Â ^^^ ^^mmutcrium,fadusxtctnumfcriam;indcvdpr?-

ctuaimfomtcrdebeUandisaffcaibus.^ dumirredta eíTetmuIdtudo gentium. Videburttem eftulgefccntc- Gentibus Ghriilo, iuiticia & ^ gentes iufticiam tuam, & teges gloriam.Iufticiamexuitatione, velut florida quxdam hcrba coronar rurftis & gloriam hk aliud nihil effê dicir, prxterorbem,oftendit, mquiens: Et vt terra profert flo- quam Dominum noftrum Icfum Chnftum. Inrem iuum, & vt hortus femma iua : fic germinare ipfo enim iuftificati fumus, & gloria ab ipfo ditad^ciet Dommus mfticiam &cxultadonem in con- fumus, ipfius nanque fors & fumus & nuncupa-%cduomniumgentium.Videturautemhic,ger- mur. Ipfius iugo&fceptro foioparuimus,abdiminansveiexoriens fên ac florem coram gen- cato violento eius impeno,qui in nos tyrannidemnbus dice^ ipium Dominum noftrum Icium exercuit. Quòd autem àlegis cultu recedens,&C,iiriltum Dixit nimirum in Cantico Cantico- velut ad nouitatem vitx Euangdicx tranfmutataCántíC.í. rum : Egoflos campt, ltU»m conuallium. Vel Euange- veterem fimul abijcier vocatlonem,& nouo deinlicam& fa utarem prxdicadonem,ciúfque iuftifi- ceps denominabitur nomine, arbitratu & voluncanonemlegali prxftannorem, quam femper co- ^ tate Dei omnium fijpremi, oftendit, dicens • Voniitaturgaudium,ideft,exultatio.Qui enim redè cabitur nbi nomen nouum, quod Dominus noeamadminiftrant,hisàDeotribuetur,6cdiutur-minabit. Non enim vltrà di¿ta eft fynagòcra ièdna voluptateperf undantur. Andient enim omnia ecclefia Dei viuenns, ciuitásac domusciul CunoftrumSeruatorem Chnftum dicente^^ ius meminit etiam diuinus Dauid, in hanc fènten- ,,ferue bone & fidchs, in paucis-fuiftì fidelis, multis tiam : Glomfa dtBafant de te ctmta, Deu Fore quoteprxficiam.IntraingaudiumDominitui.Exul- que illam valde fpedofam,& incomparabili dotanoenamfaktans prxdicatio eft, aliòque modo na coronatam docet, inquiens : Eris corona pulpoteftintdhgi.Lex emm vindex erar, & valde fe- chntudinis in manu Domini & diadema regni inuera. Si quis enim legem Moiaicamviolaffètfine manuDdtui. Vnamquamque enim animam fanmifericordiafub duobus aut tribus teftibus mori- C dam, &vniuerfam omnino Ecclefiam id eft fan- 'tur. At Euangehcum oraculum nobis aftert vitam, dorum ccetum' coronx comparate hcét ex muUprxmiorum polhcitationem, &/vcram fpcm bo- tis flófculis cómpofitx,vd regio diadematilapidinorumqugiuperantmentiscaptumEinteiligen-busIndicisfulgertd,& quod multiplicem habet rtiam.&variam degantiam. Plurimx funt etiam fàndo"_ _ riimegregix virtutes, & non vnum eft ornamen-CAl. LXII. torumgenus, fed multiplex & diuerfum. Siqui-,dem & diuinus Dauid ecclefiam Chnfti veftituPKovr^K SionnentaceboyCr'pnpterffiertffa- deauratocircundatam,acvariegatam indudt. Inlem non vacaho, donec egrediaturficut lux mfitcu manu Domini, inquir, id eft, protediohe manusmea, erfialm mea vt lampas accendatur. Et videbunt jj mex protegam te. St ipfe quoque Chriftus de fuisgentesmfiiciamtuamtcr regesglonam tuam.Et voca- ouibus vd de grege credentium in ipfum dicit;hiturttbtnqmenouum. DomiminQmmabitiUud.Eríf' Nemo eriptet eas demanupiatrismei. Jeamio.^»eforona pulchntudtms in manu Domini, er diade- Nec vltrk vocaberis dereliBa, nec terra tua vocabìmaregniinmanuDeitm.lSiòhìcVOCS.x.Ecàdum,tur deferta. Tibi entmdicetur voluntas mea, cr terracuius primidx exdterunt öc filij primogeniti, di- tua habitabilis.] Rurfus docet depofiturum fe veuinidifcipuli,&: qui per ipfos ad agnitionem Chri- tus odium, quo fxpe profequütus eft ludaicarafti vocati fant, 5c ante ahos qui oriundi funt, ex fynagògahi, ab ira deftirurum, fadurum eam vo^fanguine Ifrad. Semate funt enim reliquix,&c5- Iuntariam,&fruduofam,ac multitudinecredenpluresexillisqui crediderunt. Itaque nonvoca- tium ornatumm. Sion enim repudiato Dominobo, id eft, non defiftam donec ad finem perduxe- noftro lefu Chnfto redadus eft in vaftitatem,ro, qux Sioni polhcitus fum. Promifit aure Deus E multitudo infidehum periit, Pofteaquam verò reM&C pater falutem per Chriftum, ludxis & Grxcis. liquix fidem receperunt. Se porrò vocata eft mul-WSiquidem vnus Deus eft, ficud Paulus fapiendfir- titudo gentium,acin vnumpopuliiiTi hiduo con-\mus dicit, quiiuftificabit circuncifionem cx fide, did funt, & vna demum exambobus dida eccle- ^Se prxputium per fidem. Etenim non modo lu- fia : largietur ei Deus vt nullo modo priftinis madxorumDeus eft,fed & Gendum. Itaque non hs imphcetur, nec derdida vocetur vd deferta,0 vàcabo, inquit, donec egrediatur ficut lux iufticia fed vt potius d morigera & voluntaria fiat:5£ nonmea, &falus mea ficut lampas accendatur. Iufti- amphus deferta, fed habirata vocabitur. Hoc autia&falusapparuit ScfuitmortálibusChriftus.Iu- rem ex rebus ipfis videmus vfaueniffc, & Eccleftificatenim&feruat, quippe lux vera,&CCU Iam- fias vbique in trànquillitate & ferenirate colloca-Jf pasquxpiaintenebris.Siquidem ipfe dixit:Quah- F tas, Sc fiddes ad immenfam multitudinem pro-^ do in mundo futn,luxfum mundi. Caligine nanqj pagaros, & Deum propterillos celebran. Perfè-& tenebris omnia comprehenf3erár,diabolo cor- cudones enim motx funt fxpe, fed non diu: &da omnium obfufcante. Nemo erat qui bene fe- breues erant, &excrcebant magis fandos quàm'cit, aut qui nouir iufticiam, aut viam qux adducit opprimebant. Laudan nanque fiint propter pa-• ad falutem. Sed nec quifquam fuit qui diuinam tientiam,&:propter tolerantiam Chriftianam,inmentislucem habuit, & qui poiTec animi oculis genuitatiscoronamreportant,&martyrijglonanividere,quífnádret naturai verè Deus, quis vni- vbetrimam poflìdent.uerforum conditor Se Dominus ? Poftquam verò Et vt habitat muems cum virgine ,fc habitabuntfi-Sclaror ceu lux exortus efiò Se ccu lampas illuxit, l'¡¡ tui tecum:erfiet, vt quemadmodum Utabiturjfe/i'^Se deinceps illuftratus eft orbis terrarum. Se falutií^ J'itspropterfionfam ,fic latabiturpropter te Domintís.'jviam per ipfum intuid fumus. Deinde alloquitur Deinceps ad Ecclefiam orationem haber, vtpoteEcclefiam ex ludxorum grcge,perinde quafi non- cx ludaicis tribubus primùm conftitutam, K iiij cuius^'%% . ^ —

fm aiiidcm fuerunt carnis ratione diuini difcipu- quefecmdum Peccata noftra retrtbmt nobis. Sctuauict J ;, ill-, nrzftiterunt & prxfuerunt re- A enim cum cilcmus peccatores, & h^maniter ac"ToTtrAfoiWra^ Ve- cleméter indignos íÍute,adduxit.Simüe eft quodrSnfuLLmamorem erga illam Sc aftedum re- dixit pet iUum Prophetmy.tibi facia Ephraims' ofc

n« percgrinitatcm , & cuiûs inconfuetus iUum iuflitaperirc portas, & lapides dUigcntet è mediovalde turbar , memòrque eft orationüm, quos ^ toIlereJ Quid eft igitur quod pradicatur^ Eccetiipforum rhetoresad Deos habent. Náíndlim fai- bi Seruator aduenit, habens mercedem fuam &lentes & falfi, accahgme diabohca replentes ter- opus ante taciem iuam. Duofimulponir, diuiniram, fabulas femles & añiles eonfcripíerunt. Ca- & eximia, vnde manifefta fiat Seruatons gloriaterum vigiles & fobrij cuftodes & myftagogi, of- Diuini enim Propheta cxhortati funt eam ad vitafenfionum & fcandalorum oecaftones amputanr, probitatem, & ad conuerfationem leai congruenfmgulaartificiosè diftblùerires, qua traditioni fi- tem & honeftam. Deinde meminit pramiorumdeim Doramumnoftrum lefumChriftumViden- quaacceptun funt à Dco ftiis temporibus quibu¡tur aduerfari. Hoc faciünt, rede tollendo ratio- datum eft facultare dicendi commeadari. Sed hicima, de ©muem cclfitüdinem extolletem fe con- non erant dátorcs fpirituahum chadfmatum fedtra agnirionemDcicuerrendo'i&omnciìì intcI-;^ pradicebant, vt dixi, promiffiones Dei. Vniuer-Icdum ad obcdientiam eius captiuando. Inuc-i'orumautem Seruator, vrpote Deus, habcrpoteniemusfanétiftimum Paulu lúdaos oft'enfos cor- ftatem, dandi inercedem, 8c praterea difpicienrigcntem,& gentes quibus fimile quiddam acci- di, qui modus cuique & quod opus tribuendumdit icprehendentcm. Dixit émm Ifraelidcù fan- fit. Eft enim hoc diuinum,fcriptum nanque eft- p.gmnconxìnàlixCrnumftomhilefiyO'.prapmtim Coram ocdis Dei flint viavin, ommfane fcmitA^ eimefi, fèù obferuatio ^racepomm Dei. Etrurfiis: Veniet igitur, inquit, habens fuam mer-Dicoérim>tíohtíyficircHmcidammi,Chrifimvobíím- ccdera, id eft,pramiadandiis, quos par cft accihilpoderU.^lienatiefiiilchrtjh,qméuriqHePere. Siquidem diuino Petto re#è fidem confi-^ . ^ -.ge mfiificatt efits, à gratia excidifits. Nos enim per fil tenth Dabo, mcpitMi clanes regni cdorum. Et aua^'demfiemtufiiCtaaccepmm.Gtxcot\xm2int

-^94. D CYRILLI ARCHIEP. ALEXAND.uit penetradones dauorum & ca:tera íligmata in ac vt tcrram confrcgi, dcduxiquc i^nguinem coñn¿lacarneadhucfuiírc,fcdilludpotius:Qucad-A rummterram. Poft rcditum cnim ChriftnncœmodumTiiomx parum crcdcntiiandis Apofto- los,omnc genus intolcrandx calamitatis ex diuilisdicentibusfeidiffe Dominum cxcitatum cx naira ludaico populo inflidum eft.Dies enim rcmortuisimprcffioncsdauorum&latusoftendit: tributionis,inquit, aducnit illis,Nam quibus licuii:itaintellieinius,quò nunc principatibus & autori- fidem arriperc, & per eam locupletati gratia, cumtatibus in cocleftibus, varia & multiplex Dd fa- tamen fadi cflent pigri,imò arrogantes & iníoleapientia'quamin Chrifto propter Ecclefiam dc- tes Sc propè Deo bellum indicerent; quidni indar3uirJnnotcfceret,cura fignis paflionisrediif- omne genus malorum deucnirent ì Verùm retrire,inufitatum & infohtum omnino fupremis po- butionis tcmpus ilhs, erat redemptionis dies his,teftatibus exhibuifle ipedaculum. Stupentcnim qui dus apparitionem agnoucrunt.Simul enimÔCcùm fpcdant cum aduentare,6c dicunt : Quis hic hic effrcnis punitus eft: & ille obediens ac fubmif-Gft,quiaduenitex Edom? Grsca autem lingua fi ^ fus à Chrifto redcmptus eft, Rdpcxi enim,inquit.Edom ' quis Edom interprctetur, terreftrc fignificat. Bo- Sc non erat adiutor : confidcraui, & nemo eratBofor ' for, carnem vd carnale. Quîs cft igitur hic,inquit, quiprxberet auxilium. Et liberauit cos brachiumex terra vd tcrreftrisîRubor vcftium eft ex Bofor? meum, ôc furor meus inuafit cos. Ac conculcaideft, tindus veftc, quafi ex carne aut fanguine ? ui illos ira mea. Videtur his verbis contra focor-Hic formofus ftola. Nam potcftatcs,vtpote fubli- diam Scribarum ; & Pharifxorum vociferati : quiles 5c fapientcs, ac diuina gloria plcns, viderunt conftituti funt, vt pracciTcnt populo, 6c ad iulti-Chriftum,quantumuis efiet in carne,robore ccrtè dam dirigèrent, 6c ad id quod Dco vifum cft,inuidoprxditum. Hoc nanque credo fubindica- probe fiiftituercnt.Scd adeò fijcordcs erant ac dcrcfpedaculum.Intcrrogantibus itaqj angchs, vel fides, vt his quifubditi iugo fuerunt nullam opcminter fefe quxrentibus: Quis eft hic îrcfpondetÔC C afferrent, nullis monitis corrigèrent: fed è contrainquit:Ego loquor iufticiam, 6ç indicium falutis. rio, çtiam adinfidchtatcm abdüccrcnt. Aufi.funcIufticiam vocat, vcl Euangelicam 6c diuinam prç- cnim dicerc,dcomniú noftrûm Seruatore Chridicationem,vel quòd omnis Dei oratio iufta fit. fto: Nos ¡imdemnommm Mojfiloquutum efe Deum, loan,Salutis iudidum, appellar quod de iiobis eft ludi- hunc autem haud neuimus vndeßt,Sc ìiemxniDamocium.ludicauit cnim orbem^6c Satanam qui cum habet çr infamt, quid lUum auditis ? Itàquciniuria ópprcírcrat,feruauitqucintolerabiU tyran- quia nemo, inqu'it, erat qui fuccurrcret, vel auxiiiidcgrauatos, 6c imperio in illos fuo dciccit apo- hum praeberet, feruauit cos brachium mcum , idiftatam Scpernidofiim. Itaquc dixit: ludiciu nunc cft, potentia. Complures cnim, vt dixi, ex luda-is"eft huius mundi. Nunc princeps mundi huius eie- crediderunt. Qui vcrò nolcbanc fuccunierc, cosduscft foras. Etcgo vbi fublatus fuero deterrà, p. furor meus inuafit, fadíque funt conculcatio irar.omnes traham ad me ipfum. Hasc itaque Chrifto Mali cnim malè pericrút, 6c dignas fccleribus pœdicente,rurfus percundantur,6c aiunt: Qâreru- nas depofcebantur.bra funt veftimenta tua f 6c indumenta tua, velut Mifencor dia D omini r ecoriatus ßim,mrtutu Domicxtorculari pleno calcato ì Hîc mihi répété me- ni m emmbui ns, qua nobis retnbmt. Dommm ludeamoria, quod Patriarcha lacobus dixit : Lauans in bonm domuijfra'éiînducit nobis pro mifiricordia ßua,vino ftòlàm fuam , 6c in fanguine vus amidum pro multitudmelußiciaßta. ] Dco diccnte,inuafiflefuum. Tinda enim iànguinc indumenta appare- incrédulos fiirgrcm, 6c conculcafle illos iram,ianbant,6c tanquam mufto colorata rubore.Deinde guinémque corum dedudum in tcrram, intcrueiterumSerúator:Et cxgétibus nemo fuitmecum. nit propheta, nec finir cos animum 'dcipondcre,^ V V Coherent cúoratione ha;c,8c conneduntur cum contra quos hxc verba dida funt.Réíqucha:c val-^ ' ' }('fuperioribus.Ego Gnim,inquit,loquor iufticiam 6c E de artificiose interpofita cft. Rccordatus fura, inyMudiciumfandis,6ccxgétibus nemo fuit raccum. quit, apud me, nonciTe inclemcntcm vniucrfo^J' Nemojinquit, patientimihiadfuit. Nemo cx vl- rum ludicem, Noui fiquidera mifericordiam 6¿:/ la gente condoluit. Et quantum ad homines atti- virtutes cius, id eft, potcntiam, in omnibus quxnet, omni prorfus auxiho deftitutus fuit, cohorte nobis retribuir. Etfi enim, inquit, Ifradcm dcbacmilitura,6cimmanitate miniftrorura infultantc: chatura6cinobedientemauerfatusfit,6cvelutrequietiam, vt Euangelifta narrat,illum ad Caipham tribuit nobis iram, non quidem impotentem,ÔCaddüxerunr. Tum ómnes difcipuli,inquit,eo teli- imraoderatam,fed cleracntia temperatam: fdo radoftigcrunt. Verùra illud etiam prçdixitChriftus; men virtutes cius, id cft, potentiam variis tempo-Ecce enim, inquit, vcnit hora, 6c adeft,vt quifque ribus in hberatione Ifraditis cxhibitam. Erit itadifpcrgàturad fua,6c rae folura relinquatis.Et non F que, inquit. Dominus Iudex bonus domuilfiacJ,fum folus, quia pater raccura cft. Dixit etiara lyra non feruerus, at benignus 6c bonus. ludicis cnimPfalm. ¿8. Vfillcntis : Probrum expeBautt anima mea,crmifi- fcueriofficium cft,6c poena fccleribus conucnienriam:CT expeSlaui quTcendoleret, CT non fuit qui con- te afficcre peccantcs : boni autcm, mifericordiamfolaretur ,(rnontnueni. Dederunt inefcammeamfel, capere vt infirraorum. Itaque bonus cùm iudexinßti meapotum dederunt acetum.Iaque nemo, fit, inducir nobis pro mifericordia fua: id eft, Iraniinquit, mccura fuit ex omnibus gentibus. An igi- modcrabitur,6c indignationcm cum mifericordiatur, Gum folus efiesjôc his qui fimul ccrtarentdc- tcmpcrabit. In cft enim ei multitudo iufticix, iduucra-is,manu hoftih viclus cs ì Num fupera- eft,adfumraara omnisiuftidx fortem perucnir.runt,ÖC tuas vires cxpugnarunt î Num ddnceps Hinc 6c quidem non iramcritò,lÌbcrabit Ifrai(^'Hnntanquam victoria potiti gaudcnt ; Ncquaquam, ( 'lion omnino innoccntem , fed dementia, vt dixi,mquit. Ltli cmm neminem habercm affefibrcra iram temperabit,ieruatx funt enim rdiquix.cc opuuiatorcm, conculcaui tamen lüos furore, £t dixit Dommm: Nonnepopulm mem efidibenmekqHin*!%iÌ '

commodè exponit. In memoriareuocauit enm/inquit,animóq,voIut.uit dies .Eternos, i d e ^ ,per memorabiies propter multa óceînna n iíymfecuU,^^^^^^xitdeterrapaftoreiûium. Videtur hWurr _^ S^mfanBum em. Et conuerfm efi e. m trumia- dionis omnium noilrum Seruatoris Chnfti metRurfusmihi tionemfacere. (î eduxk, inquit/vel a Sfpeda Deiperfonamftatxmmtrodudam,tâtùm fedr,pro,îe^tauitèterraLnium f u ^^n damam:em.c^tra mobedientiam Iftaehs. pafto^m,êxdtauit, inquam,noXo^pmte^,m^n,Dominus,ideft,ipièvmuer. uiisîèd ^îut«igens ex hominibus. M^'ftforum Deus;Nonne proiüiis habui populumì enim tanquam vnSsexnobis,ortumhabensratioCumautcmhocvcrumfit,dixitenim:Fihuspri- ,:necarnisdcm»fe^ Sedmogemtus meus Ifrael: nemo poterie dubitare, B quia,vrdixi,c6fpicatus ellpropheta líradem omqumdurusfuerit&immorigerus. Sed tamen fi- ninooblitum diuinemagnificLtie, ranmm nonhum a^gammreapi^^Sednpnnehoe tandem %Oré confufiis dl,&eò ftupidita^lapfi^ deploêuemt>Nec fi:u;to rat, dicens: Vbi eft qui pofuit ni illis Sp:dtum lanenimfutura,mhiIqueeumlatet.Verumhdum>ideft,qminferüit illis diumumfLmacfalumoreformatur orationxs habitus Hec Deo di- tarem Spidtum? Defcéditenim SvimusàDomUcente,occupatPropheta,&;ftup^noduxiteos.Porlo diumus Dafidait • ^ ^ P/: loí,bonorumfibiœllatorumprorf^^^^^^^tus eft. Operatuí enim per fpiritum qui eqùalfs ftrem.Faduseftenim,mqait,ilhsfaIuti,&exomni fubftande. Vbi eft ergo ? pro: Obhri funt & nonafflidioneeorum:nemoque preterea eosferuaw C qua:fiuerunteum:record^^^^mt,nonlegatus,nonangeIus,fedipfeDommus do eu.Vbieftqui eduxir dextra Moyfem^Mafnuspcrfeipfum MiracuIa emmoperatus eftin^gy-^ enim fuir Moyfes, percelebris ,&dignitate iublipto,fequcftrequi^demMoyfeatipfeillaopinonémis.Idquefubindicat,Eduxir: operaiKeperinfi^mmentemque excedentia adm Ciun vitu- diuina dextera. Brachium glode repulir, vel expu^Jumfabricaffet Ifrael off'enfufqueeffêr Deus,ac gnauit&vicitnaturamaqSarum,fiftenseas.IndudenunciaffctfeAngelumcum.^dt enim vdut murum aquas,inquit:vdipfas aquas) leftetuht Mofes, dicens: Nifi tu ipfe preeas mihi, repulit,acfuperauit,Ìtavtfiftifeparerentur etiam- ^ne educas me hmc. Ipfe itaqueperfeipfumferua- -fi naturam habeanrhumida.Impleuit hoc, inquit ûit eos, non qmam ilhs quicquam inüeniret, fed vtfibi nomen fempiternum acquircrct.Siue enimtantummodo quòddihgeret eos,curámque eo-hoc fadum eft, fiue etiam adminiftratumfuericrum haberet. Quod euidensargumentum eft in- per fapiendfilmum Moyfem, hoc in gloriam Ddcomparabihshumanitatis,&piacabihtatisdiuine. tadum eft. Siftens, inquit, aquas ceu equum, vdLiberauit ergo illos è domoieruituris,fufcepir, ceu iumenta duxitper mare , velari per campumcucxit,ïdquc,opinor, eft,quod principio díxir:Fi^ Hoc enim Pialmodus docer,cùminqmtŒtedmit pf^l -yIiòsgcnui,&cuexi,ideft,educaui, vdinfignes tmqudm ones fopdum fiuum , ir duxit cos tanqtum •reddidi. Sed ilh me repudiarunt. Illud, omnibus gregem m defierto, Duxit enim eos,vti dixeram,Spi.diebus fcculi, fignificare potcft , iugiter &peipe- , ritus Domini. Sic duxifti populum tuum, vtcomtuò.Adeò bonus inillosfyit vniuerforum Deus: parares tibí ipfe nom en gioriofum. Duo eniin fafcdilhinobedientes extiterunt, ÔC fanótum dus da funt eodem tempiere. Non enim modo ferua- ^ ' dSpiritumirritarcnondeftitcrunt.Quod docct di- tuscftifraël, & èmanu opprimendum hberat#^ ^.liiniisDauid,inquiens:Q¿otiesexaccrbarútéum E eft.:fed ctiamrerumadmirabihtergeftarumfinisîn deferto, ad iram condtarunt eum in terra fiti-. vniuerforum dominaron Deo , gloriam conue- W , .culofaiVclcxaccrbaucruntfpiritum Chrifti, duri nientem peperit. %& immites, effrénés & inobedientes. Non enim Cmuenere è cœlo,er vide è domo fianca ma,efigie- âufcultarunt illi ád falutemvocanti. Vcrfìis eft igi- na.ybiefi'i^lmtutifyerfirtitudo maiFl'ieJì'muUitU'tur ilhsininimicitiam,&: oppugnauitcos. Opor- domifiermrdutua,erm}ficra.tionumtu'arum

Vbi eft zelus mus & fortitudo tua ? N ce dixctit^ dientiara.Scd quia fcracn cms didi funt,& coiunopinotquifpiam his quaft indigcrc vniucríomm ^ ¿tipncm cum ipfo ab inido intimámque ncccfli-Deum-fcd quia iam ilhs non fruuntut,hçc dicunt. tudincm habuerut, ptopter hoc & quidem folumZelo nânq &: diuina fortitudine femper vfus, íer- feruan petunt. Rcuertere enim,inquiunt, vt pau-, ^ ' u a u i t l f r a á e m . Puta,fcruicrût >£gyptiis,qui vitam ^ lulumpoirideamusmótcmfanaurntuum. Moneoruml u t o latere aiílixerut, &:cxaaorúcrud«r tem fandum, Ecclcfum dicunt fçpenum ero factelitatc vexarunt. At zdo accenfus eft vniuerforum litera:-.cuius exigua quaedá portio extiterunt Ifrae-Deus. Dixit itaque:^mulatus fum Hicrufalcm.ÔC Utac. Si enimadmififtcnt fidé qux eftin dominumSion zdo mat^nOjSc furore magno irafcor getibus noftfum Icfum Chriftum, Ecclcfix cœtus magnaconfpirantibus.Pro eo quod,Ego paru iratus fum, ex parte ex illis coadus fuifletiadiunda ipfis edamilU confpirarunt fimulad mala. Deinde rurfus mi- gendum multitudinc. 5ed quoniam propter infirabftiaoperatus cft. Babylonioru enim regionem „ gnem iriobcdicntiam i)ofteriores gentibus fadiHcet inuidam Schorribili potenda fretam,vaftitati itmt,8c illarum turba n>lmcrofior, hi pauci admotradidit.Immifitenim in cos CyrCi Cabyfis fiUum. dum cflent (feruatffunt enim tchquix)proptereaHac mifcncordia frui'cupietcs,Vbi eft, inquit,zc- exigu.am portion em in monte fan¿to,id cft,in Eclustuus, & furor tuusi Vbi eft multitudo miicri- clefia,poflederunt,Si cui videatur fiipremam ciuicordixtux & miïèrationum tuarú ? quia fuftinui- taté,cœleftcm Ecclefiá,fandorum raatrern & nuftinos.Sitiuntdenuò mifericordiam in multis tricem, dici ab ipfis montem fandum, ibiquecosdclidisexhibitam fibi clementiá &humanitatem. velie fortis portioncm confcqui : rede hoc etiamSuftinuit enim cos, etiam cum nonnunquam ip- modo inrelliges. Fados cíTe dicunt fe vt à princi^- fumirritarûtintolèrabilitcr. Obloquud funt in ib- pio, quando non dominatus eft illis, neque efl'eeiitudine,& tcnt^-ut ipfum in cordibus fuis,dicen. nomen eius apud ipfos inuocatum.Eft autem valtcs:Numpotcrit Deus parare menfam in folitudi-^ deconfentaneahxcoratio.Cùmcnimexcidiflenrnc.'quiapercuíritpctram,&: fiuxcrútaqux,&tor- femel ab eius mifcncotdia & protedioné,ad idrentes inundauerút. NumÔC partem potcrit dare? quod in principio erat rcuetfiiiint. Quid tandemPrxtcrca iam, Moyfe abfente, vitulum fabricaue- illud erat î Scruierunt Êgyptiis luto & latcritio^ rant,veruntameneo rogante, mifencordiam con- opere:hifque diu laboribus excruciad funt. Nuncfcquuti funt. Suftinc igitsr nos, mquiunt, ctiamfi autem pedibus diabohcis fuccubuerunr, & carnismultotics offcnderimus.Tu enim es pater nofter, affcdibus mundique cupiditatibus commaculatiquia Abrahá baud nouit nos,&: Ifrael non cogno- funr.Hçc ènim lateritiaopera quxdam occultainuitnos. N on negant Patres.Parum nanque profi- telligi poflunt. Seruicrut in iEgyptb fpidtibus macithoc ad rcfipifccntiam,nec cnim eiedi funt pro- lisrnuncin ipfis eftipiritus immundus. Idque Serpterillos, fed tribuunt potius Deoamandbono- p uator ipfe nos do cuit, de iUislgquens: j^m*?»/»»--rii,quòdpietatc,& indulgenda,edam carnales pa- mttdwjfmtm egrejfm efi ex homine,hu fittcuUfia, fertrcsfupcret.Eft enim pater patrum. Nad quidem 4¿rar yquarem requiem, nec tnitemr. Tum ait : in dú~fumus,inquiunt,exilìisìatnon vidcruntnos. Tu mum meam reuertar, vnde egrefiUsfum. Et citm venite'enim non intermififti mifericordiam &amoréin inuenitearn v'acuamxT furgata.Tmcafiumit,mc^nìt,nospatte&liberorum amante dignum retiñere. alUsfieptem fiintm deterioresfiefie,er'ingredii*ntur,acEruc igitur nos. Nomine enim tuo vocad fumus, fbi haktant. Fmntque nouifiima heminif íÜihspeior4ac fors tua ôc populus tuus nuncupamur. At qUo- pnonbm. Sk ent, mc^\t,generatiim huic maU,niam propter multam inobedicntiam & finiftrammahtiam in Chriftu bacchati funt,excidcrunt con- CAP. LXIIII.yKy iunótionc qux cum ipfo eft, ipirituah videlicet: &- i < Í eius donorum expertes fuerunt,viámque Euange- ^ Ç I aperuerií cœlum, tremor inuadet montes à te, o*, ^ y licx conuerfationis baud nouerunt. Hinc ineritif- ^ et liquéfient ,vt cera fgneltquefiet ,0" comburetJ fimò flcntcs dicût: Quarc feduxifti noSiDominc, ignis aduerfimos,iCr tllufire ent nomen tuum m aduer-( ^vÌ3tua!'obdurafticordanoftra,netimcremustcì fianis.'^facietua gent est err ekuntur. Citmfiecerisglo-Obdurarunt cnim iua ipforum corda. Itaque di- riofia, tremor inuadet montes à te.'jlamorcG.ùùinûisJo'èl. 1. üumeñiliisvocc ^toçhctx: Dífiumpíte corda ve- Prophetis fúndete preces pro Iiraëlc,dclinqucntcftra,(Crnon vefimcnta vefira. Verùm cùm emollite ahquotics, & fcelerum pœnas luituro : & amota (potuiflct vniueribrum Dcus:permifit illis vt men- ira, in alios eam emitti rogabant, & in ahcnigenatempjrxfradamhaberétqux frangi ncqucat. Hac rum capita conuerd. Siquidcm diuinus Modula-;de cauià quia tenera ôc mollia non reddidit, ipfe tor feptuagcfimo-odauo PfaImo,vaftatam Hicruobdurarcdicitur. Quibus autem hoc accidit, his F (AçmàQ?içns\nc^mv.yenerunt,oDeuf,gëtesinhare'omnino nccciTc eft aliud obuenire: vt, inqui. Dei ditatem tuam,foûerut templumfiantlum tuum.Alii f-mctu carcant. Vide quoque hoc ad intcritum ôc que ad hxc fubiundis, in medio ait : Ejfimdetramin laqucum inferorum animas deturbarc.tuam m gentes qua te non nouerunt, et m regna qu^Keuertere propterfieruos tues,propter tribu« h ar editai, nomen tuum nen inuocauerunt. Talc quiddam ctiamtutua,vtpaululumpofiideamusmontefianilumtuum. nunc Propheta dicit:Sienim aperueris cœlum,FaBifumui ficut à principio, quando non dominatus es defccnfu vidcUcct irx , ficuti nimirum tempore"obis.Nequemuocatum efi nemen tuum apud nos.]lte' diluuij: apertx enim crant cataradx cœli: tum inrumpetunt vt redcant ad fc, pet fcrenitatcm, in- uadct tremor montes abs te, & liquciccnt, vt cequam,&humanitaté. ScruosÔC fortcm cfle dicût ta à facic ignis hqucfit.Montes hîc vocat non ^^mic,noquafi aliquid fcruo dignum cgerint, aut ceruicemciusiugofuppofuerint,iraò ncc quafi, (li-CrpIicitcr,quipercipiúturfenfibusfcdpoteftatcsma-las, propter infignem clationcm, montibus cdiîffimisoptimè comparatas. Has igitur fupcrbixalumnass(

^ aiumnaspoteftatcs,trcmonnuadet. Liquefcent quia illi furiofè debacchati funt, Deus iratus eft-'ennn tanquam ab Igne. Adueríantes tuis fcihcet A Timent enim, vt videtur, necubi peccati audororacuhs n-a Ignis milar deadens comburer. Et . diuinus furor inteUigarur. lUud arbitror dicenlüuftreerit nomen Domini in aduçrfarijs. Quid dum effe, iram diuinam condemnari proprerealituc eft ?MiracuIa enimfxpe edit vniuerforum non debere,fiquid funtobnoxii,nonfaris viriu. Deus, potentix & ptxllzmix fux magnitudi- habeant ad eftugiendum peccati infultum.Ouan-.nem patefaciens. Hmc nonnunquam in pecca- diu enim Seruator in nobis voluptare capiWctores.animaduertit,& per iram m illosfeipfum catum vincimus,& à vitiorumfordibusreccdepatefecit.Cuiufinodi fadum eft, cumin Sodo- tes,fpirituahs fórtitudinis infignibus ftrenuè comitasdemiht ignem, & cùm Pharaonem ftupi- ronamur. At vbi fórtitudinis fuppeditatorem, Scdum muitis & intolerabÜibus plagis fubiedt. Ira- roboris ac virium fubminiftratore exacerbamus:que o D omine,inquiunt:Ne illuftres gloriam tu- in debilitate carruimus, & infirmam ac remiíTamam, vdnomenperirammnos:fedinducitopo- ^ mentemnoftraminueniemus. Deus enim eft virtiusIllam, & mfligito mahs poteftatibus, & pa- tutum D ominus. Et quidem Chriftus ait: Sme melam tua: maieftati repugnantibus, & ex infigni fu- non pteftts qmcqmm facere. Dixitqj d diuinus Da- Joan.pe^biaad hoc addudis. Ens enim etiam fic con- uid de omnifando: Gloria potentix eorum tu esIpicuus. Quando enim feceris gloriofa,tremor Alibi quoque, quòd pollit boni aUquid prxftare'abs temonte^nuadet. Rurfus illos montes dicit non iìbi,fedDeipotentixattribuehs pfallit &:inquosmododiximus.„ . , ^^^^'^^»^narc»meofferaho,a^daâtu7meusnonfer^^JecPilo non audmimm, neque ocuh nofin vide- uabtt me. Seruafti enim nos ab his qui affligut nos F fai az :runt Deum,prater te, cr opera tua qua facies expe- Vt igitur fupernx demetix fauor nos reddit forittantibus mifericordiam. Occurret enim his qui faciunt tiffimos , & neruofos fadt ad refiftendum malo •tHfium,crquiviarumtmrumrecordabuntitr.) Inaf- C pari ratione cùm diuinx irxfubiicimur,tumvipedabihsquidem eft natura diuinitas. Deum tiofis voluptatibus feruiIiterfuccumbere,omnienlmnemo vidit vnquam, fecundumid quod no eft neceiTe. Iratus es ergo, co quòd videlicet 'fcriprüm cíl. Cerniturbmenanimioculisexhis bacchati crudehter fumus, & peccatores acnefa-E^m. I. guas gefterit &: admirabiliter & ineffàbihtcr. Ina- rij extirimus, adeò vt omnis iufticia noftra pannoJfeBabdia enim eim,mqmtjexcreationetnundlyoperi- menftruatxmuheris effe, fimilis videatur id eftbmiÉtelleBa perjficiuntur xie\:m[ci\icet eiuspo- abominanda fit & in3|ûra. Nec enim facilè vidctentiaac diuinitas. Cognofdtur ctiam non raro, ris iufticiam apud Ifraëlitas, maximè nuncpoftex his qu2 benignè facit, & fux quafi fercnitatis, impietatem in Ì2hrittum, qux non reprehenda.,ac placabilitaris edit fpecimen; dum prxter opi- tur &c irrideatur. Nam qui pedus habent diuinonionem cos feruat qui omni fpe excidcrunt, êc jy èc intclligibih lumine omnino nudum & vacuú:humi & vekit in terra iaccntibus, manum faluta- qui fieri poffet, vt femitam redà ad facras legesrem prxbèt. Simile cft quod dicunt, qui hanc dcducétcm videant.âutquomodo iufti verè fint,precationem effundunt. A mundi enim conftitu- qui Euangehca prxdicatione carerit> vnde hcerettionc ncque audiuimus, neque vidimus talem prxclarx couerfationis viam difcere? Imp uri igi-Deum,praìter te, & quidem folum. Expedanti- tur funt,edam fi boni & probi effe videantur. Acbus enim re, id cft, fpem in te collocantibus, lar- tanquam folia cecidimus de arborc.Ncc cnim eftgiter mifericordiam impardes. S e quetur namque nonprobabile fi hocpadantur, fique abijci planeièmper operarios iufticix, eófque cam confequi cxpedent mifen, Labüem namque Òc lubricampar eft,quirecordâbunturviatumtuarum,idcft, mentêhabuerunt, qux omni vento circunfertur, -Aqui voluntares tuas cxequuntut. Domini enim Nec quifquam eorum cft, qui germanèacgenui- mvias, prxcepta eius dicimus, Siquidem diuinus ^ nè fciat Deum inuocarc,aut qui meminerit, con- m 'F fai. ut. Dauiclpfàllitahcubi:J» wrf fWííz'/Mííw. Alibirur- iundionemquxcumipfb cft,apprchcndendami ^ , »fmiFiam mandatorum tuorum cucimi, quum dila- &amplcdendam promptè & quafi iuucnihter. ^tafh cox meum» Recidimus,inquit,adeámifericordiá, qhiaauer- ^• • • tifli facicm tuam à npbis,&:tradidifti nos propter• . C YRIL LI C O M M E nTaRIORVM poterant, à* in Hefaiam libri " " ^ ^ ' l->eorcieód:atinomniamala incidere omnio ne-1 ri quinti. ccfTum eft,qui adeò multis peccatis onerati funt

8 D. CYRILLI ARCHIEP. ALEXAND.. r M fe pœna dignos cffece- qiunonapfellamt nomen meum- Expandí manus mC"confitentur , filium. Idcirco eri- A die, ad populum mcrelulum cr contradicenrmt"^mamter confcindunt, nec li- . rem, cjm non amUamt m via veraced poß peccatarP''?h?Lc^toaairúmque faciunr, fed ali, - fua.) Neceflkiò iam prxdidis hxc mferumur.Derum n^ &aduciam contrahunr. Nam quoniam dixerunt. Quid feduxiftì nos Don.TmûUcorantmiferabïUfibiira- mine à via tua ì obdurafticorâ noftra ne rimefr V - fed V- furorem placabilirate coniungat & remus te : adieceruntque, Fada eft deferta Sion,onrLperei Digni quidem,inquir,fumus pia- quafi folirudo fada eft Hierufalcm, & cxccrationèira a d e ò Vauibus malis implicad : at tua de- domusfandànoftra: deincepsnecdìanò, Chrimcndadignu^'eft,iram etiam iuftam in nos mina- fti ipfius perfona induda eft, caulas velut rdeer e & d e c W e . Tempore igitur afflidionis,in- rens,cur hxc merito paftl fuerint. Nonfibicaunuitnememineris peccatorum noftrorum,fed fas adfcribunt,fcd m crimen vocanr ferè ilium,coeiu populum tuum nos omnes eflê, & duita- qui dignam iUis pœnam inducir. Apparm emm,tem Sandfi tui id eft, inqua tuum eftfanduari- inquir : me non quxrentibus, inuentus fum meum. Significant inde Templum.non intcrrogantibus.^ Sua nanque fponte Serua-FaBa eì deferta Sion, quaßfilitudo faBa eß Híem- tor ingrefílis in fynagogas,docuit illos,prxdicansCalem, eLraio domusfanBanoßra ,glma quampra- Euangdium regni,& curans omnem morbum¿icarUntpatresmßri,ignecomUßaeß,0'ommaglo.omnem infirmirarem m populo,ficutiIcriptumrïoÙ concideruntí- Et m his ommhm tufußmuifiiDo^ eft. Quid emm non fadum eft ab eo, quod nonJme er tacuiñi, CT noi vehernemijfimèhumilictßi.) fuperat omnem & orationem & admirationemi'Cùin prxfignificarint animi mala ,prxdixerinr- Lcprofi manus radu & nutu diuino liberad funt;que fe peccatis irredtos,inftabiles,& foliorum in- excitati è monumentis mortui:cxci optatiffimamftaronmi flatu hue illuciadatos efl'e^commemo- C lucem receperunt: exilieruntvdutcerui pede cara n t deinceps &: externas calamitates quxillatx pti. nxci^cäznnbmdixit Chnñus: sinonfacio p^'^-iofunt:ac videntur Hierofolymorum vaftationem operapatrismei,n9lttemthi,credere-.Sinfacio,etßmihideplorare , templiqüe incendium. Nam poft: mncredatis,operibmmeis crédité. Dixit igitur,in-S e r u a t o r i s crucem, hxc omnia effeda funt. Et quit; Ego adfumgenti,qux non appellauit nomend e f e r t a , inquit, fada eft Sion, qux adeò fpeciofa meum. Inuenitur enim dicens, nunc : fô/wwifuit aliquando, cdebris, & populofa. Fadáque lux mundi : nuncrurfüs ; St quis ßtit, ventât ad me ptn. 8.eft execratio domus fanda noftra. Execrado- CT Mat. Qui credit tn me, ixcmx dicit fcriptura, jo-««-7«nem dicunt, pro, contradicendi & conuiciandi ßumina de ventre eìw ßuott aqua viuentis. At nomateriam,Deum-ignorantibus.Cultores enim luerunt appellare nomen dus, quantumuis difer-' dxmoniorum, cum fandi, aut qui ahquo modo jj tè diceret, Sc quidem fxpe : Ego füm. FuifleadhxrentDeopatiuntur fupplicium,profuferi- autem eos admonitionis impatientes,& fimilcsdent& efteruntur,& maieftatem eius qui feruat . his qui aures non habent, duros &inobedien-' illos ludibrio habent. Putant enim fortafifis ma- tes , oflendit cùm ait Expandi manus measnun . dus laborare,nccpoíFeillos feru3re:ncc co- ad populum inofeedientem ,accontradicentem.gitant eos pœnx ideò fubiedos efle,quòd capa- Soiemus enim femper cùm refradarios alloquitrauerintqux illi difplicent. Execrkio igitur mur,Scimmorigeros,cum clamore manus exfadaeft domus fanda noftra. Sandum enim tendere,&: grauiter in illos inuehi. Sed non amfuitapud illos Templum : Et igne combuftum bulauerunt, inquit, in via vera. Nullo enim mocil,inquir,quodvocefandoxrùpatrumadeòde-do admiferunt falutarem prxdicationem , fed^ x ^ V cantatum ,ce ebratumacprdicatumeft. Con- peccata fua fequud funr,ideft,effìreniimpetuad, ' ' ' ddifle ait omnia glorioia. Nulla enira erat om- ^ folutam vitam maximéque legibus contrariara, \ ] nino ven eratio facrofanòìorum vaforura, qux in deuolud funt, qux pœnam ipfis Scinreritura acfdiuino Tempio pofita fuerunt, nullareuerenria cerfiuit. Hoc rurfus Seruator illis dicere inue-^ his qui illa diripiunt,&incendunt.At fuftinuifti,in nitur : ,yfmen dico vohis ,Sinon credidentis quod ego .quir,inhisomnib. & conticuifti,nófq;adfolúvf- ßm, in peccatis veßris moriemmi. Admonid eniraqueproftrauifti. Qma enira repellerepoteratho- rednebantur, ac denunciabant fubiedis raanui •ftilemincurfum,prxraifit taraeneosinualefcere, fux:Dàemoniura habet &infanir, quid ipfum au-

fcifò nuncupatis dijs facnficarunt, & immun- ta fecerunt in mondb. &in collibus probtisaffidorum fpmtuum cultores extiterunt. Hic po- ^ cerútme.Obfcrua quò4 cùm dixerit illos fuíEtuspulus,mquit,eíl qui femper mêxacerbar.Sacrifi- adolete ih hortis,hìc dicatin mótibus 5c coUibus 'pruntemmmdeímenter.ideft, longotempore, hortos,arbitror,vocans/yluasinmondbus.quemmconípedumeo.At quomodo latere poterant, admodum íupra diximus. Sacrificantes inípuriscum Deusomniamfpiciat^Dixitenimperquen- dxmonibus,íeinde gloriam deo debitamminidaexfandisprophetis, Deus appropinquans ego mi fadcntes, tantùm non probas eum, perindrfunt,dicit Dominus,& rron Deus e ogmquo.Mc ac fi Deus non efiet, aíFeceint. Velie'emm in to^non celabitur quicqua. Si ergo nihil eum celctur, tum non dijs adha:refcere,mhil aÙud eit,quàm di^quomodo latuerunt quidamiuffimm facientes in uinam & fupremammaieitatem cófpurcare.Reddamigitur,inquit,operaeoruminfiLm fuu. AbPio quod mihi coníecratum^íí. Simile qmddam B & ineuitabiles calamitates mali male penerunt.^, dixitetiamvoceHieremixdeHierufalem: (^á SicDmtDommm,q.cmamoàuminuento mnoinabommationemtecitdiledamdomomea?Abo- hotro^:Ne perdeLncyûuformnab^^^^^^^^ 'minationemnommareconfueuerunt facrxhterx propter eum qm fermt: mihi. Jus cauß nonpeídaniidolum Itaque & ob o culos meos fufiitusfaciut, cmnes.Et toUam ex laeob fernen,er ex Juda, ¿rpoßi- .mqmt,6c m hoKls,ld:eft, m montib , vt dlXl fub debit montem finBum meum. Etpoßdebunt eletti erqueren&popula&arborevmbrofa fecundum firuimei,erhabit.buntibi.) Diuina ira ludxiMn- 'ldquodfc^ptêft.Sacrlficarunt vtvldetur,Grx-, flidaeil^Scdignasproratione delidorumpo.nascorum morem fequuti, quibüfdam dxmînibus, . dederunt. Verùm non funditùs cmnes^& fineNymphasilhvoca-^rAmadn^das, 5c Montanas. . difcrimineperierunt. Iuftus enim Iudex eft necSed non funt^mquit, non quod nonfubfiftát exi- G cum impijs fimul perder bonos.Illuftrem autei^. 'tiofidxmonesdedquodnonrmtproutilhquifa- adhibet quafi imaginé, 5c exempH loco fumit bo-.crificant lUis opinantur.Sacnficarut etiam in mo- trum, vno acino feruato,vel alijs admirabilioribus:numentis6cípeIuncis,necromaticaqu?dá,vtvo. & infignioribus. Deinde agricolam,vdDomim5.catur,exercentes,ficuti apparet. Dormiebant eda prxdij indudt dicendum cuidam:Ne perdas eumm monumentis,iniomnijsquibufda5c fpedris de- quia fdirtunabitur.Sic fackm,inquit, propter eumcepti, 5cnoticiam rerumfuturarumindagantesi quiferuitmihi,i4eft,adeòprîÌèagam,vtedanvEiuímodifuntenimimpietatisGrecorum innen- ßin vnà ciuitatc alij omnes adigVuíamdeclinétta.CalcaíTc eos quoq-legisprxcepta,demonftrat, fi tamen vnus folus inueniatur íiSdis 6c fequax-.,mquiens:ComedÚtcarnesíüillas.Interdixitenim hic confequctur mifericordiam,6c\um alijs in pchxclfraehtis.Abforbebant etiam ius facrificoru, ^ "culum non vocabitur, quibus iuìlèintentaturomni impuritêpled, fordes non duendas ha- iudicium. Non cnim perdam omnes,inquit.Inflbentes,putantesdeindcad fummum omnis puri- lijt enim velud contra ludxorum arrogantiam,tatis gradum fe perfieniíre,ad^ vt dicerét appro- Domini furor, tantùm non comburens inobedipinquarevoIentibus,longè^me,appropinquensêntem 6c refradarium.At prouidentiaDd feruamihi,quiapuriísfuni.Mah^nim6c impuri dxmo- tus eft,quifquis inter illos erat falute per Ghriftumnes,perfuadeuthisquife/dorát, quòd etfi omnia dignus.Nimirum diuinus Paulus gratuita dedioprxterxquum6c bonum agant,imÒ edam tes in- nepartem quandamdefumptam fuifle dicit, 6cquinatififimas, futuri fintpuri:face illisprxíucen-: íecretioneac fegregatione quadam, tanquam ex. te,ignecircumcunte, vel etiam aquarum ^bfterfi- omni ludxorum regione, reliquias Ifradis ad fi- ône,6cfabuIis anilibüs incantantibus. Cxterúm demirretitas6cillaqueatas.N5ergo,ijiquit,per- M ^ fhxc omnia,inquit : impíé 6c flaginoíe ab illis per- E dam ömnesj fed tollam ex lacob íemé 6c ex luda. Mpctrata, fumus funt furoris mei, 5c ignis ardet in Tollam,hic inteIligesinon,Perdam: fed excelfum 9CO omnibus diebus. Scimusautdn cùm ignis ac- 6c fufpiciendum reddam.Tollere nanque inrerdú I *cendenduseft,exoriri prius fumos-Itaqj ante Ser- cft,euehere. Tales exdterunt quod ad gloriàm,in- ûatorisaduentù,cùminfordib. Verfaretur, quem quam,diuini diicipuli,fubhmes6c fpedabiles ommodòdiximús,Ifrad,velut fumi quidam 6c inina nibus ybilibet6c tanquam ciuitas in monte ñu]&Cdiuinîrxapparuerunt.Poftquá veropriorib.fuis lucernaluper candelabropofira,acIucensomni-împietiatib.addideruntétiam debacchationemiil bus, qui in domo funt, fecundum vocem Seruaipfumvniuerforum Seruatorem 6c Redemptore: toris.Hocigitur eftfemen ex lacob 6c luda.Poifi- ,interfecerunt enim principcm vitx, furor deinde debit, inquit, montem fandum meum, nempeaccenfus eft, 6c in flammam quodammodo fumi p Ecclefiam.Sic cnim eam defignat alibi, ipfe fapiconuerfifunt.entiflimus Hefaias,loquens de vocatis per fidem-Eece Scriptum eß in conßeBumeo. Non tacebo donec in Chrifto ad diuinx ems naturx parucipationemreddámerretrtbuáinfnum eorum peccataßiit,er" pa~ fiuc communionem: Quia bibentlxticiamjÖc bitrumfuorum, dicit Dominus, qui fuffitumjecerunt in bent vinum, vngentur vnguento in monte ifto.niontibus er in cohbfts probris itffecerunt me. Rêddam Trade hxc omnia gentibus. Decretum enim hoctperAeoruminfnumfuum.)VeúnÁctkAc(iáÍQ3X'. ad omnes gentes pertiner. In mo nte igitur ifto,-Qux cùm oftenfione 8c dolore meo àpatribus inquit, hxreditas erit meis elcdis, 6c inter illoseorum 6c ab ipfis impiè fadafunt,propemodum habitabunt omnes, quicunque regni meiiuguniintalmladepidacontcmplor,6cobferuáturmeis fubeunt. Nihfl abfurdierit, fi dicas iupremamoculi^quomodo hxctá grauia 6c inconfoiábilia fciuitatem coeleftem Hicrufalem, montem nomimalapadpoteroiReddáomnino in fiaumeoru, nari : in quo Sandorum fors cft , Deo illismemoria etiam tenens patres corum,quifuffimc- diftribuentc bona qux nec mens , nec ora- -i- ij% N-d» ^ A\

Or O li*!entm inquit, non vt- rim, iaftinent nomen Ecdcfiae: parantes demotiopoteft '^^^,,rhLmsncnafccnde- À nismenfas,&pQtionesimplent€sForwne.Hoc^^t ,at*rts n o n a u d t m t , m C ^ fa¿titarút,quorüm animus diabolica caligine oppletuserat.Trademiniadc.dem:Siqm.cauram^rZTem^^^^âudebitquerete,ficeirefpondeo:Vocam,&nontoTennecftfcripturediuinitùsinâudiuiftis/edmanentem habens nequmam, qua:tìuam rvluis fpiffiiTimis, & floribus denfis^popu- rion poteft abqd, & ea fola patrans, qux a metslofas vrbes & regiones comparare. Nam quidam diflennunt egibus omnemque honeftatem adulèfandis prophetis dixit, veiut ad ludxorum ma- teratis, &iUa expetins & eligitis ftudiofê, vndetrem.Hicrufalem,inquam:^;mi.^rfn./.mf«- poflit quis omne genus turpitudmis contrahere.^ crdct4oretknts cedrosmas.rluktefuercmBdfin, âmobrem ,H*c dtctt VomtnmiEccc c^mferutuntcmaiUcctfU^ eft [dm confttm. Nemo autem dixent ^^ rntht comeder.Vés annrnefrrtetts. Eccequtfer»tHt mtlubereillum pinus & quercus plorate,eft enim id ^ ht, bihenf. Fos MHtemßttew.Ecce qut [erutunt mthf^,planè ineptum : fed, vtÄ, affimulare dignatur Uubmtur.ros äuternpudore Affutcmtnt. Ecce quijer^lignis, innumerabilei/eorum qui in vrbibi^ funt ntunt mihhexulubut leticta. F os cUmabittspra dolore& regionibuà^ multitudinem. Vlulatunt autem iordis v^ßriia'fracontrmmeßmmvluldbttts.^ltludsi,cùm hoftium gladijs fubijcerentur ^ pro- quißts emm nomen veßrum, tnfaturttati eleBtsmeii,pterimpietatemin Chriftum. Piàllitqùediuinus rosmtemmterfictetDominm.)CÓfomtitmf et,iò.-Dauid, vtpote apparituro mox ChriftOjin mun^. que neceiTariò cu coronisa:rumnas,vt vtroq^mo-^do • Tunc èxultabunt omnia hgna fyluae, â facie do adducat cos,\t fentiant & faciant que ipíi pia-Domini , quia venir ad hjditandum terram. Ita- cet. Nam ficutipremia ad virtutis defideriu inequein fylua, inquit, id eft j'iiimultitudinegentiû, fcant:fic pœnç acerbitasà vitiofitateinterdÚ deièuinvrbibus eorum & regiònÌbuSiOuilia erunt C terret, &reuocatad meliora.Attificiofiffimèigigregum,Chrifti videhcet Ecdefià, & vallis A tur in ánimos vocatorum influit,^ùm premia illisichor requies armentorum populo lWo,qui que- promittensitum punitionem minjtans. Comedetftuitrììc.Acharhicoriundus eft exfemine líiíad; enim,inquit,quiícruiunt mihi. At vos efurietis.BiddedaautemHiericho^deindeiubenteDeo o- bentilli/itietis vos.Gaudentib.llli^, vosignomimnia,queineafuerantiConfecrare,furatuseft€X. niaafficieminii Nam qui natura ôc,verè Deum a-ánathemate.Deprehenfus à Deo, acerbas pœnas gnoucrunt,& àf#ò nuncupatis dijsrefiheruntidedit: nam cum tota domo perijt, pcenam eius veríqj cultus pulchritudine admiratifunt> deliciaconftituentelefu fiho Naue* Itaque exeorabilis butur verèfupcris^benedidionib. faginantes corfaduseft valli? Achór.Cuiufmodi erant regiones da,accédâtes ad viuificam menfam omnium nogeHtiú,exccrationiicuotei&:Deo inuife,vtpote w ftrum Sertìatoris Chriftipttné vite edétes,& diuicùmin illis nullus fit, qui natura à Deo cognorit. num potü líiibentes:vjide fiant fupere voluptatisVcrùmjinquit,4iec regio prifcis temporibus eê- participes. P^gat enfin à peccatis, ac dolore exicranda,requieserit armentorum id eft, ftabulao- mit,fiipphdifqj^çtti no iinit animas noftras obuiuminteUigibilium,manuiChrifti principis o^- ruere. Letamuf enim pòtius fpe bonorum, quaenium paftorisfubiedarum, qui ludaicum popíilú deftinataeíTe diligentib, D eum, referunt facre lialIoquutUseft,dicensdegentibi^liasoueshltbeî tereiSedvosquiinerroremafiftisclamabitispreiOi non funt de ouiU hocî etiam oportet me addu- dolore cordis veftrj, & pre contritione fpirituácere.Erttque vnum »mie, vnmpaßor. Quáfiuerunt vlulabitis.Defccndente enim cœlitus omniûno*namque illumperfidem, qui aliquando erraue- ftrûm Seruatore Chrifto,&: cuiq-,pro operib. tri-Y runt: quo inuento,& fadi finit eius domeftici,& buente,plorabútomncs,&lugebunt,quiDeú ve^" - ' J' conclues fandorum, & cohaercdes promiiforum E rú non agnouerút,fed peccatis ipfi fuis immortuiy ipfis bonorum» funt.Reliquiftisenim,inquit,nomen veftrriadfa-/ Fes quireltquiftis me,oêhlitimontisfanBîmeiner turitatê dedis meis. Vos auté interfÌciet Domi-" / parantes dament nênßam, er tmplentes Fortuna ponus.Gôfidera mihi rurfus fenfus profunditaté.Sotionem:Fes ego tradam, ínqítitm,gladio,er omnes ca- let fcriptura diuinitùs infpirata, làtUritaté interdudecadetis. vecaut ves ,crnenaudtuißis. Lo- vocare/atietate ôcodiu. Dixit enim Deus Ifraëli-ûutmßum,crabaudMißff,crfecißii malum meen- tico fanguine Ofiûdis: Nóremittápeccata veftra, ^ßeäu meo,er qua non volebam elegiftii. ) Queipad- Fadi eftis mihi ii\ faturitaté.Vos ergo,inquit,à falmoduminultum non tulerunt Ifiaelite, cu Chri-» fo nñcupatis dijs ^ó defciuiftis/ed in peccatis/e- Hefa. i.fto non obcdireht,traditi funt enim occifioni^re- ftris mortui eftis : rtomé vcftrú in faturitatem velliquijs miferieordia & humanitate Dei feruatis : f odiú rehquiftis dedis meis.Nemo enim eorú quific & in gentium'vo catione intelliges. Qui nan- femel eledi funt, nome fuperftitioforû adínittet.que falutem per Chriftum arripuerunt immunes Refugit nanqj quifqj vocariDei ofor,fimulacrorûfuerunt ab igne, fupphcio,& diuina ira. At qui in cultor,impius,prophanus : cupitqj magis dici pofuapcrmanferunt ignorantia, & inquinamenta pulusfand,us,gens clcda,regiumíacerdotiüm,ícyeterurafcelerum non delerunt,eo quòd vellent cundii diuini Petri voccm.Sin cui vifum fit, hocidolorum adhercfcere cultibus: tradentur ad cae- quod didu eft^,Ifi-aéhtis acc6modare,vr illis dicadcm.Defccndent enim ad infcros,a£: fupphcium tur,Reliquiftis nome eiiis in fatietaté dedis meis:eternum habebunt per ignem inimitabilem; Vos dicimus quidé vocatufuifiéIfraélcm,liberosDci>igitur,inquit, reliquiftis me, id eft,femper apofta- dúfqj populu &fortem:fed poftquá in effr^âtiot3C,&quiprorfusvelut obhuioni tradidiftis montéfT nem toto Ímpetu proruerunt,hactanta ilh glodalandum meum. Qmdam enim qui errauerunt & cxciderunr,eamq-, vdut hereditatio iure poilédecrcaturaeicruierunt,ne noiTe quidem, vt fie dixcrunt qui ex gentib.vocari funt.Et hoc eft, opinor,quod

nouus Sencx cx circuncifione, 6c ex íánguine r4bisoleam,ernonvngensoUo:vintim,crt¡ort[>ihs,Ifrael vtpote adfcitus 6c ád intcUigibileni Ecclefi- A Et rurfu?.: P^mo., er mn habiu- ^^^^âm adfumptus. Sedin vocationci inquit,pcr bttismeis.P'fneaideJUerabdespUnubtttSjCrnonM-Chriftum ^temporibus aduentus,ncqueimma- betù vmum e»mm_. Ingruebant enim interduratutusncquefenexintcrfediff"crent. Namoranes hoftiura imprcflioncs, vt parrim gladijs eorumcrunt perfedi j 6c omnes implebunt tempusdd confumercntur, partimhxcfuppliciametuentcs,eftîn virum perfedura euadent^ 6c ad mehfuram è dora o fua ac patria cffugcrent,6c ad ahas fedesatatis plenitudinis Chrifti. Adolefccns enira, id ie reeiperent. S ed hac priici illi pafii funt, nec fecft,gentilis populus, erit Centura annorum, pro, mei » propter multa peccata. Qui vero gradanipertedus 6c mente canus, 6c ad fpirituahs atatis Chrifti per fidem arripucrunt, 6c fordes pc^ccadiumraura gradumpertingens. Perfedionisnan- periàcruralauacrumabluerunt : non in haCilloquefignum feu fyrabolura eft, Centura annorura, . rum mala incident^ nec eorum in quibus elabora^criam execrabihs erit. His verbis oftendit lega- ° ueruntfpirituahter,damnuradeimprouifofuftiícmabfolutionem fore inutilem,eam habentibus, hcbunt,fcd ddeòlabunrut fuis praclarè fadis, iefifidera per Chriftum non àdmiièrint j 6c perfa- cundum id quod in Pfalnds decantatura eft : Frucrurakuacrumrcdemptionem,perquam^Sc qui- duslaboruratUoruraraanducabis. Ncrao enimdemfoIam,peccadinquinamenraddemus. Pro^ illos eijciet, nec vnquam à danda ipfis à Dco fedeinde etiamfi, inquir, quis centum annorum exi- trudet. Multa enim fedes funt apud patrem.godftat, idcft, perfedionem qua c5i lege cft, adeprus nec à forte danda ncc à digna fcracitare fibi con-ffitj maneat tamen peccaror,id eft, iufticiam per uenicnte decident. Erit enim vita eorum, inquir.Édera non accipiar, erit eriam execrabihs, pro, vt dies ìigni viradd eft, fandas. Tahs enira eratífedara legis tranigreffionibus obnoxius deprehe-^ ante tr^girefiTioném, in protoplaftis ac primis padetur.Nemo enim inter lúdaos tahs ac ramus C reiitûs, cmii^damhceret illis ligni vita parricicxtitir,quinon aliquo modo ad legem irapegerir. pateVxexecradftlmo 6c Dco inuilo peccato non-Rom. 3. i inquit, e^fîwf^/crwiPe^ dum lofcum in illis habente. Aliudnon diflirailcmpJicAtt. gratis fpjim gratia, (¿od autera cx lege adiungitprophcrica orado: Opera enira, inquiryperfedis 6c coniuraraatis, Chrifti gratia non ad- manuum iiiarum durabunt, id eft, curfum in rciunda,inutile fit illud ftudiura, pulcherrimè de- busjgerendis certum habebunt, 6c immutabilem.monftxat fapientiftimus Paulus, quibuidam feri- Qupd dico, ita fc habet. Data eft cnira liraclitisbens ifepro ftercoribushabuiflequainlcgefunt per Moyfera lex: fed in illa erat vmbra 6c typus,omniajVt Chriftum lucrctur, 6c inucniatur in ipfo ipecicm vcritatis habens, non ipfam veritatem,non habens fuam iufticiam, qua eft in lege, i'cd Illucefcente Chrifto, mutati funt typi in veritaquaper fidera cft lefu Chrifti. ludao seriara infi- jj tern, 6c vrabra velut inclinarunr&inuercrartmtj10, raulat quafi amentia, fic dicens t Jgnorantes emm id eft, non femper robur fuum habuit legahs cbn-Pei luJhtiamiC^fiiam volentes conptuereîufiuia ucríationis virtus. Itaque opera Ifi-aelirarum nonDemon funt fubieSli. Finis enim legts ChriJÌHiiad tu- durarunt,inutihs quippe eft legalis cult us, quodàal 1 fiic^m omni credenti. Rurfus dixit : Nos natura Ju- ad typos atdnet. At qui in Chrifto funt durabunt*daiycr non ex Gentibw peccatores jfcientes non lujiijì- Non cnira alia ilhs lex dabitur, qua Euangehcoc4rihominemexoperibmkgif,crnonnijiperf demie~ rum oraculorum virtutem in melius corarautet*• fuChriJii, etnosm Chrifiumcredidimm. làcbqwc Didura eft enim per vniuerforum Seruatoremdidus eft Chriftus maledidio , vt à legis raaledi- Chriftum voce pfallentis : luflicia tua, luficia iñfedionecximeret,qui ei fucrunt obooxij. Scriptum culum, er lex tua veritts. Eledi, inquir, mei nony cft enira: Maledidus oranis qui non manet in Iaborabùtfruftrà,ncquclibcrosgignentad detc-" ' I' omnibus qua fcripta funt in lege libri huius^vtca E ftarionem.Rurfüs docet, velut ex conrendonc 6c\ fadat. oppofitione eorum qua quondam prafedis lu-, Pent, J . Et ddifcabuntdomosiCripjiinhabitabunt'.pla. daorum contigerunt i hi autem funt Scriba 6

amedetfdea4,erferpensttrrm-,quî fmem. Non & definit èâbitarc ; ficut illi falíb nun cupatidiinocebmt,ncque vaftabunt m monte[mHo meo,dtM A, qui feuera áihilfÚtjquámligna & lapidcs.IdcircoDominus.) Bifatiam hxc accipies. Vcl enim duo- ait: O vos qui diuina maicftatis prxiianriá ignora,rum populorum perfidem vnionem fignificare; tis,quidignitatis & audoritatis me^magnitudipotcii:íéntcntia prophetica: vel qufûondam nem non confideratisíCcelum mihiíbhum cíl,&agrcílium ferarum more fandis iníultaucrunti & terra fcabellumpedum mcoru. Qualera domumEcclefiam infeftatifunt, ferpentijius non diffimi- ^dificabitis mihií Et qualislocus requietis mea:?lesi cum illis in vnum affedum animíquccon- Impiet cnim omnia diuinitas, & plena eius funt,fentioncm coaiefcent, viiiculo padsetiam colli- terra & ccelum. Humano more didum íit, foligatiperChriftum,qiiiiuftfficat impium,& difper- um cum haberecoelum,& fcabellum vdut quodíumcoihgit,acluce diuiha, tenebris inuolutum dam fibi terram fupponerc. Quis enim locus eumcoUuftrat, omniáquc conucrtit in mchùsv Fadt - capiet 5 aut qux domus íaris erit ampia ad comenifnomnia y & transformat -, ita vti fcriptum" eft. ^ pr;;hendcnduili ? Omnia cnim hxc, inquit, fecit •Hosdi ergo & agnfex lege erant íacrata & munda manus mea, & mea funt hxc omnia. Qux autemanimaha, adeò vt ad diuinum altare addüCcren- hxcj' Videlicet qux cernuntur, & qux vina contur,& in odorem fuauis fragrantix D eo oftd- fpedum funt. Ems cnim cft tota conftitutio : dusrentur. Lupus autem & ko, prophana ac iih- nutu creara & otta íünt, qux ahquando non extimunda,&his qux nommauimus infefta. Ser- ter unt. Quid igitur doffbrcmus, quod dus nonpens prxtéréa hommi inimiciírimus,& natùrx le- fit? Talc quiddam didt ctiam voce Pfallenris : St Fßl 49 'gibusâd hoc incitaras. Verum cum his quiin efuncro, non dicamtibt. Mea emm funt omnes 4m~Chnfto purgan funt, & fandam íeledam vi- mantesa¿n, tumenta m rnontibm ¿r houes. Nom omtammftitueruntiperEúangelicam prxdicatio- ^ ma voUtiUa cdi er fulcntudo avn meam eß .nem m vnam animorum confcnfionem, qux eft G . Quem igitur refpiciam,inquiti Omnino ad huinfide, coaiefcent, etiam hi deteftàndi quondam milem & quietum, id eft, fequacem, & mitcm.& immundi, & bcÜuina crudditatc pedus refer- •& mex voluntatis ingenuum ac germanum affetumhabentes: Hi nihil nocebunt, inquit i neque 'dorem,vtad verba quxfiantàmccontrcmifcat^perdent quenquam in monte fando meo , id efti Significar inde Euangchcam ac falutarem prxdi"'Ecclefia. Comedént enim cum manfuetiscffera- catìbném. Hos dignatur intucri^ & velut fiumita.Dehdx vero iUis Chriftus^panis viuu£,de ca- iesinfpicere. Audax enim & arrogaiis qui diUinislo defcendens i &vitam dàns mundo. Nutrie "îus refiftit legibus , & ex magna inobedientiaêtiam carne propria ad immortalitatem ac vitam fuperbam- veluti & duram ccruiccm mentis fuxiiosrcfingens,idque fila prxdicatione, id eili Eúá- con tra illum extoilit. Legis vero cultum iè nongelici. Non emm foloyaneviuetyìtìcioit,homo ifed recipcrci odio habere, palàmfadct cùm inf.4.omni verbo quod prodit ex ore Dei. Obferuaàgnos quit : Qui facrificat mihi vitulum, cft perinde aC& hoedos Iconum &Iuporumdbos non edere. is qui ocddit canem. Qm öftert firnriam j quafi.Ncque enim dixit: Cömedcntcarnesi fed lupi & quiíanguincm often: fuillum. Qui dat thus adleones manfuctis vtentur cibis.non indomitisi ìncmoriam fui,eft quafi èTafphemus. Confideràqui pal5^tìin nomine fignificantur. Ncque ie^ igitur, eum non folum non admitcre qux in vmquc^rimmundos,mundi:nequc illoruminftii. bris àc typis pofita funti fed, vtdixi, odiftè. Vitutumacvitamxmulabuntur, fed prophanipo- tuli cnim cxdcm, canis mortem cXiftimat : 5ctius mitium & purorum probitarem imitai rem iitìpuramvfnuilam oleo confperfam. Signi-/buntur. ficatdiim hoc, vt opinor dum cam fanguiniVuis m jé• comparar. Impura eft\utem fusv ex legis prxA mCAPVT LXVIi ídipto.EtLibanifumosârilocohabetiquovo4 'vcemblàfph emam; Transfert igitur his veroiscosi ^ * 'S%cJ:>m'ìnUi:Ccelum mihi filium i acterraß-abeli- ' vt velint non iuxta vmbram legís, fed Euangehcc ^'lürnpeduni meorum. Quälern domum adificabitis viuerci,- - ; -mihii Et quxlis locus requietis mt'aiOmma emm hac fe'i ' Et ipfi'ekgèrmt vias ábei^nationesfiiaíi:-cit mmm mea, fiunt mea hac omnia, dicit Dominm^ quas ahima eorum voluit & ego eligam ludibria eo~refiiciam¡mfi4d humilem crquietim ¡ac tre- tutúytexucrit, myftagogiam ad ipfum'iam Ifraeicm inquit^ vias fuas, & abominationes iuas, quäsconueftit. Vult cnim cos a Icgah etiam vmbrä ánimaipforum voíiiit » Cutíi-dicitu Elcgcrunt¿deícifcere;ficutividclicctillós quoque iuifit,à pri- dcclàrat eos iüdiccs effe non redos in rebus neftinóGrrore,fcdudionc,&: prophana vita recede- ceffariis ,-fed qui dicüht bonum malum, & venre. Apertè itaque docet, fe ípiritualem potius tunt tenebras; in luccni, &: luccm in tenebras ícultum xftimare , & curare : vmbràtilcm & typi-' ¿marum indulcc,duiee in amarum. Cùmenimcum non ita niagni facete. Vultporrò illos (Se ali- licuiffèt ipfis per oràcula Euangclica ad omnes"V üdfc.Ä , qü0d fiipcrdlium crigant, & de re nihil ^ virtutcs prxclariflimas addiici, cúmquc peneslatum fapiant, qui Hierofoly mitanum templum ipfos effet, vitia rclinqucre,amplfedi quod cft\ cxcitarunt. Exiftimarunt cnim loco contincà di- vtile , illi, inquit, volucrunt vias fuas ¿à lege alie>uinitatem,&in manufadis templis circumfcriptè nas quse in rerc mortis & in laqueum L iiij iiferorum, jr

n r Y R l L L I A R C H I E P . A L E X A N D .4Ó4 U' ^ ^ iTiemoriam de cimtate, 3c vocem de templö,eduam eíTe dicesadducunr.^^^^^ ^jîni ilUs tem- A cit, &c miniftorum fimul cum populo flcntium,priftina corum , ..ionum cultores. & inter fe complorantium. Nam cùm bcUi calaporibusidololarrx,&abomma^^^^„.itatibus fcfendis pares non cifent, fiere cos parîargiturvocatrfunt & plorale. NuUa enim erat mali cuitado.DommLutc\uvocemfuiffedrcunt,retribucds^'' r;nmeet3mfriatur', viuet. acite- retribudonein aduerfari,s & prxapientis ac imqmcrcditmme,ctiamumori, vaftatoribus vt nulliuscaptmimifcncorirSll'^reglXro Ä ^ ^ ^ ^Í n. r^dam fenrcntiam, & ego eligamludibriaLmcaprant/cdvtcrudducrinfdiantinadu^^^^^riosrncc tantummodo bdlantmm ímpetu fed &:Z Z n « L Umum »mn. Sr ® r'^'ß^",.] mmdocet.nonfunduutperiuumeirelft e em.Safferomioncm ad omnem h u W . & Poûam emm miransrcK oiati 1 eius-.quorum em captiuitatem. rurfus facit mentionem reli-ILdamfeledi, diuini difcipuli. Protrabitur au- > P/rem vis prxccpri ad omnes qui dcinccps.prxfici- Hoc autem figmficare vult : Dcbacchati fun mumurpo^pX quidiuino calculo dchgíníurfan- ipfum ludxi, & prmcipci^ vitx interfecerunt.SIcclefilLtsc diuinorumprxmiorum, poftquam autem reuixit,calcaramorte,rcdijtquefSftd^htr^^^âdcceleftempatremacDeum,prxdicaruntcnimt m ^ f s v c ^ vos &ftftidio profe- diuini difcipuli, alloquentcsomnes,.tiam qui dcSumur Au erüLulteos mites efle 6c-malo- bacchadfum,&vocantes ad refipifccntiam acfaquuntur.lutempcrfi(ilem,Scremiflionempcccatorumpcrr Ä ^ ^ ^ ^ ^ íinduLlauacrum. Dixit cnim Petrus; .. ....rumfodalitium:autilludfomflismandat,vtprx- ' vefiruMte^-U^^^^^Scent,inquit,gentibus,&yocentadvcramDd tpn.mnejefuctrft^^' • cognitioLôsquicrraucrunt, ludxofqueim- fin$u Feftrum enm[mt Peones, erjéerun.mundorum fpiritLi cultores, quia nonhi, vtHxcloquentediumo Petto multicrcillimultotum Deorum cultum äceperunt, fed didcmnt. Scriptum eft fiquidem in Adisfandovnum& natura ac folum Deum confefli funt. rum Apofto or^mi: ^dtetUfunt dutll

m HES^^^^ Vv ? 40Jquit, Sion peperk liberos fuos, Eçenim vno die ceps confequantur; docuit, cùm adieci^rVtpoíí^tria millia animarum adieda elfe^Sc %irituàlem quam fuxcriris, deledimini introitu glèrix eius.regenerationem per fidem & facrofandùin Ba- Vbiiuxerìds,dicitpfo, cùmabvberibus §¿; mam- ^-puimafufcepiife:quidnimanifefl:èfitintegra:gc- ,ma abftradieftis, vel cùm àbladarieftisîîd eft,ris fœtus &;partusîSed ego,inquit, dediexpeóta- non infantes manetis, fed velut in ephebis tam &tionemhanc. Prxdidumeftenimhocvocefan- virisnumeramini,&folidum ci^'um expetfcVes,doram-propiietaruraj&promifitei Dcusfœcu- deledabimini introitu glorias e^ûs. Gloriam vo-^ dicatem. Verùm non recordatus eft mei, inquit car Chriftum. Sicenim &:Pf¿csdeeo: ^f¿^^- .Dominus,&fi fterilem&generantemfecerum Mgloriamterra noßrdiinzminxm'ycw, diípen-Qui hxc poteft, quomodo permifit cam orbam fationis in carne myfterium. Deus enim naturifierirSi voluiflet fidem in ipfum admittere^& co- fadus eft homo, ôc velut iugreflus eft hunc munpiofa& p ulchra proie dotata apparuiftet omni- . ; dum Propter incarnarionem. Deleótanrur igiturbusterrxincohs. Scdquiaimmorigcrafuit,dura B quii^ncfermonemdeilloadvnguemtenenr,ôcôc refradaria,fadaeft ftcrilisipià'.gentiumautem que(nadmodum in orbem intraritgloria, ideft,regio multò maximuqi ôcinnumerabilempopu- Chriftus, cognofcunt. Propterea ôc diuinuslum generauir. Hoc ipfum docet quoque diui- propheta ftatim ôc eueftigio apparitionem eius'Îefd.^^ nus propheta Hefaias, velut alioquens Gentium cum carne manifeftalTi ac perípicuam fadt. Perecclefiam:Z.^/ert deferta fmt^ in eos tanquam flumen pads, ôc tanquam torreñqmmem qm habet virnm^, ^ tem quiinundatgloriam gendum. Lumenigitur -Latare Hterufalent , cr fefium celebrate in e4 omnes pads ôC torrens deliciarum eft,Chriftus. Sic enimqmddigtttseam^ Gaudetegaudio omnes, quicunque illum diuinus Dauid vocat,c.um inquit: (^àni . -" iugetiseamyVtfugatiSfC'împleaminii¿bére confoUtis-^ multipHcataeftmifericordiafua, ô DeusiFilijho-^/i ««î , vi pey/^fwrfwy^^mfiJ,/¿f/eßewi^^^^ . minû m tedorio alarum tuaruaiJperabút; Ebrij e^gloria em, Qwa hac dicit Dominus i. Ecce ego^clini rut vbertate domus tux,ôc tórrete deliciarú tuarulíd eos tanquam fiumènfacis, er quafi torrentern qua potabi^ eos. Etiterum;F/M?wí«fef impetus exhilarant pßttn tendant gloriam Gentium.] Gaiidere iubet hanc ^ vWfáífwPí'/.Inchnauitveró vberrimisriuulis,iri- Jnouam intelligibilem Sionem, feu Hierufalemi undauit gloriam gentium,id eft,quod eft inter'géquxeft ecclefia Dd viuentis, quam ipfi Chrifto tes preciofum. ôc omnes glorioium. Non enimhbireprefentauitjimmaculatamôcinculpatamêx omnes crediderunr,neque gloria euedi funt : fed ^ , .tribubus ludaicis ôc ex congregatione Gendum. vt Paulus dicit de Deo Ôc Parre: Quosprafciuityeti-Coniunxit enim duos populas in vnum nouum am prafiniuit vt conformes finf imaginifiltj [ut, hos O''hominem, conftituens pacem, ÔC reconcilians vocauit, Qms vocauit, eos erglorificamti, Ciira. divtrumqueinvnoeorpore apudpatrem. Èrme- cit,Declin0,illudfignificat;Rcdaenirn via ôc iterrito gaudere poteft Ì cùm ipe plena fit>quam nec d fuit ex propofito ôc vbluntate patrisj ad liraeliuCor.z.cömpledimensqueat,nec otsxio. Non enim ocit- t^s,\x¡íqêúv,Nonmtf^fumnífiadperdita40Hes do- ^^^^^ .lus vidityincîky nec aHrisaudimtyO'in cor hominis wxiT/rê/. Cùm verò ilh fidem refpuerent, denonafcenderunt^ qua parauit Deus diligentibus fe, chnauit ab ilhs, ficud fcriptum eft, ôc genduinixtariiubet quiin ca funt,"ôcearadiligunt. Hi congregationem ex facris riuulis coniolationedemum funt eiufmodi, qui cam tanquam fuften- pertudir:id eft,Euangelica ôc falutari prxdicadotant,qui inculpara do drina multifariam confir- ne,per quam pacem apud eum lucdfecerunt,ÔCmant,qúicunque etiam eam déplorant fecun dû per quem ípi'ritualifoictatc coniundi funt cuni ' ^Matt,^» Scmztoús y occm: Beati enim jinquk, qui lugent, Deo ôc parte. - JPquia ipfi confolatieneperfifndentur. Lu6tus hîc fub- É Paruuli eorum i?i humeri^ toUentur, er fuper gemtd Mindicar emendatèôcfyncerèagendicuram.Sudo- confolationem habebunt, Qt^madmo dum fi quempiam W [rem enim patiuntur vtiiem, ôc labores tolerant mater confilaretur, fie er ego vos confolabor. Et mftrenuè ac iuuenilirer, non vt aliquid rerrenum ffierufalemeonfolationemhabebitiservidebm,gau- -^^%iucrenturtfed vt diuinis donis referd, omni vo- debitque cor vefirum ¡, er ojfa vefiraficut herba refioluptatecompleantüti Hoc enim illis promittiti refcent. Et innotefcetinanm Domini colentibua eum.}0 dicens: Vt fugatis ÔC impleamini vbere confola- Lafgifiîmam confolationem Sc omnis mifericor- .tionis dusi Cùm perfonam muheris fcmd noux di? cumulum nobis adpromictit,idque citra om-Sioni attribuent,in fermonis tròpo permaner ,ÔC lien^ laborem, vt quod ipfi placer, poüis exequi.conioladonem in ea, fandi fpiritus, inquam,vbe. . Qui enim adhuc, inqüit, mfantes funt, Ôc ammoribus, 6c ladi C9'mparat. Didum eft enim d in p nondp perfcdiivdut paruuh mfantes m humc-Cantico Canticorum: Meliora funt vbera tua vino, ris rollentur, Ôc fuper genua cenfolatlonem ha-Primus enim cibus infantibus conuenicns,ad- bebunt i Solent enim matres curam gererc parinittcntibusfidcm in Deum noftrum Chdftum uulorum. Nonmuhum ergo, inquit, marnedleporrigebatur,ideft,tenerÔC fimplexfermo catechefeos.Sic enim Paulus appdlansquòfdam,ait:roofed confolabor fie eos qui infirmo funt Ôc de-iedo animoivt nihil illis défit ad fummam ac perhCor, i zac vobis ad potandum dedi , non cibum . Nondum fediflimam reqüietcm. Sic nutnti, fic omni miemmPoteratis Jed nec adhuc qmdem potefiis, Qujòd fedcordia ôc charitate tradati,videbitis tempore,. autem non femper infantes Ôc eíTe Ôc videri con- fupremam etiam duitatem cœleftemHieruialem,\ uerÄt cosi qui femdcatechcfeos fermonem im- Ôccomplebimini voluptate,& quafiherba,om-^ bibüt f e d m v i r u m perfedum, ôc in menfuram • nia veftra oftareflordccnt. Exdtabuntarenini\ gratis'plcnitudinis Chrifti cuadereoportcat,vt mortui: ôc refurgent qui in monumentis funt,~ cxadam Sc exquifitam verbi cogiiidoncm dein- o cupletad per Chriftum rore ^ id eft, fpiñtu vim' ^ ^\ ^^ . \ . - . V ^ I. •

\uifico Sic e n i m dicit qui ad Deum pfaUit, de his dem argumentum eit luxuria. Adorabant aboiPfAl. 10^. qui interra iacent. EmírtesfimtumtMum.crcrea- ^ minationes & miirem. Eoenim ftulticie lapiihuntur crrenouahisfaaem terra. Perinde igitur, erant fuperftidofi ahquot, vt etiam murium ftavtquein aws floruerunt, pauló pòft occidunt tuasac figuras haberent. Sedhiomnàs,inauit,fi-&C inarcefcunt, verno autem tempore inftante, mul confiimentur,id eft, pariter cum iftaditisrurfiis oriuntur^ apparent : fic rehquie mortuo- quiinobedientes fuerunt. Etenim ego noui operumin terra, tempore regenerationisacinftaura- ra eorum & cogitationem corum. Cogitatiotionis,incftàbih potcntia Dei rurfiis cxorientur. nem dicit ratiocinia, quae fcquuti,foeda hec faci-,Excitabuntur cnim,vti dixi. Tunc, tunc innote- nora inuencrunt: vnde ifte etiam abominationcsfeet manus Domini colentibus eum. Manum irrepferunt, cùm natura & vere Deum colerehíc vocat,velpotentiamfuam,vel Dominum no- oportuifiet.ftrum lefum Chriftum, per quem omnia, & in Feniá vt congregem omnes gentes, er linguai. Etquo omnia. Per illum cnim rurfiis cft refuicitatio ^ venient AC videbuntglonum meam4 E^linquam etiammortuorum. Hoc cft enim potende eius non apud cos ßgna, er emittam ex illtsferuatos adgentes,leue indicium,poiIc & in luccm profcrrc que ali- ad Tarßsycr in Fhud, Lud, Moßoch, er Thobel,er inquando non erant, & que pafla funt corruptio- GracMm,er inßulas remotas.Qm non audierunt nomenncm rcftaurarc,ita vt ab initio flierunt. meum, neque vidermtgUriam meam annunciabùnt-Etminabítur t?ìcredulis : Ecce enim Dominus quaß que glorum meam int er gent es.)ignis venietyer quaßtempeßas currus em, vt reddat Anacephaleofin quandam hifce verbis facit tomfi*rerevltfonem,erincrepationeminßammaignts.tius orationis & totius prophetie Chriftus ; ScNam 'in igne Domini iudicabitur omnis terra, er in breuiter quafique fuccinclè que ab initio ad finégladio ipßus emnis oaro.Multi vulnerati erunt à Domi- vfque fada fimt, virtutémque diípcnfationis inno, er expiati er purgatim hortii, er in liminibus C carne expedir. Commemorar enim & voca,docemedentescarnemfuiUam, abominatienes ^ mu- ìicm gentium, & fandorum Apoftolorum ;âte-, rerüyßmul cenßumentur,dixit Deminu4.Ege vero Bpera fadioiicm, & quòd ab vniuerfo terrarmii orbeeorum ^ cogitatienem eerun^fcio.) khnriàhQonio- ¡ adorabituj. Vetusenim lex vnam íblam gentcm,latus cos in noua Sion,id cft,Ecclcfia,& affiuen- nimirum |Ìraditicam congregauit,vnam hnguamtifiìmam confoladonem ac fpintualium bono- vocauit^ Dominus autem nofter Icfus Chriftusûmiubfidiumpolhcitus, & preterea cum refuf- non fo& Ifi:aélitico fanguine ortis virtutem diPcirationcln è mortuis, & fupremas fcdes,ac qu2e peníádonis in carne impartijt, fed omni & gentiibi èft,gloriamaperucrit,nonimpunitumforedi- Schngue. Siquidem dixit per lyram Pfallentisjcit indbedientibus hoc audax Contra illos inftitu- Auditc hec omnes gentes, aufcultatc omnes quitum. Veniet cnim, inquit, ccu fur. Defccndet inhabitatis orbcm. Proinde omnes, inquit, connamqueccelitus in gloria patris fui cum fandis gregabo. Veni^nt &: videbunt gloriam meam.angelis. Hic enim cft currus eius, ficud Se in Pfal- Nam per fidcm -focati funt,8c qui quondam abe-Fßal. è-], mis celebratum cft ; Currus Dei decem millibus mul- iant procul, fadi funt propinqui,& contemplatitiplex,chiliades diligentiumiYtmcttúzmxcá¿Át\x- funt gloriam eius. (î, & quomodo? Audicrusvitioncm infurore Sc increpadonem in fiam- tunt enim ex Euangchjpredicadonc,euoi eqûa-*maignis.Increpatipdenotatabicdionem. Dicet lem tum operibus rum porentiadco&patri efie¿Matth, z^, ^nim his qui in peccatis mortui funt : ^bitf àme Se ca gcAiiTe que cxphcari verbis non poiTunt,maleditli in ignem aternum, quiprafaratus eß diabolo adeò Vt mortuos excitarìt à m onumcntis,& ce eiscr angelis eius. Iudicabitur enim, inquit, omnis lumen immiferit, aháque ad hec opcratusfucric. terra, Sc tanquam gladio diuine ire percufiß,mul- que ncc enarrare, nec admirad fads poflumuií.^ ( I ti vulnerabuntur. Hi dcmum funt, qui poenas E Vclalio modo vidcrunt gloriam eius,inftitud 5¿:/' penduntineuitabiles,& in flammam currunt in- edodi,DeumfuificScrmoncm & hominem efleJ extindam, conftridique catenis fuorum, imò & fadum.Non enim, vt ludei, fic gentes dixerunt,y ' ahorum dehdorum, fubijcicntur, inquit, fuppli- Quare tu cùm fis homo, facis te ipium paré DeoìI ciò, expiad Sc purgad in horris,id eft, reijccntes Imò cùm agnouiflent cius^myftcnum, iàcras illasRedemptionem per Chriftum, contemnentes teionantvocesrTucsChdftusfiliusDciviucntis.gradam per facrofandumbaptifina, que iuftifi- Etillud potrò, quod à fandis Apoftolis didumcatimpiú, omníque errato abfoluitpeccads co- eft, Verè Dei fihus cs, Editum cft quoque fignii ^putearos, amantes denique in errore potius & apud cos. Nam,vt Paulus airr Obfignid fumusknorantia verfari, Sc non deos adorare, qui vfi fpiritu redcmpdonis, Se omnium cordibus imiuntpurgarlo nibus hnûris Se immundis. Expiad F ptefllis & informatus cft Chriftus, pattfcipationeemm videntur fibi, cùm fallunt&falluntur. vel Sandi fpiritus. Ex feruatis, inquit, emìttam ademm purgabanturaquis,velfacGs Ígneas tanquam gentes alias. Sunt enim gentes he, pardm^dm orbcm cireunfcrentcs, animas fuas vitiorum Oecidcntem,pardmad Orientem, quedam inmquinamentis fcedatas abftcrfcrunt. Quòd au- plagis ad Aquiloncm vergenribus, Se in regionetem mundiciem omnem ac probitatem prorfus Grecorum ac infulis vitcrioribus. Ilhc, inquit,fteglcxermt,&: ne humana quidem mente prediti annunciabunt gloriam meam. Non cnim filuetucrint.fcdiumentisinfipicntibusafllmiles,ofté-runt difcipuh, fed vbique Euangehum regni, Sccum dicit : Expianturin hords,id cft, in ne- facte predicadonis virtutem przdicarunt.moribu^clfyluis, fub quercu Se populo Se arbo- Et adducent fratres veßres, ex omnibusge^jbui& n a n q u e iUic ab ipfis ar? dtnum Demine cum equis, curribuí er leflicJ&uU-'^ aciutxa demombus, in vcftibulisautem dclu- ^ rum, cum vmbracults tn fanBam ciuitatem Hierufale^brotum carmbusiuiihs vcfcebantur. Quòdqui- dixitDominus-.Stdedicentßl^JßaclmihiheßJßu^ /(um

IN HESAIAM LIBER V. 407mm ffdmis in demo Vommiêx eufumam facerdotes ea vlium tempus delebit:ita fernen & nomen veerle»ttOí, dixit pomifm.) QnòdeiEcax omnino A ftrum ftabitin conipedu meo. Nouosenimcœfúturafit & fruduofa fandorum ApoPtoIorum los & nouam terram ac promifiTiones eius expe- ;predicado, apud gentes quas diximus, & in ea- damus.fecundum id quod fcriptum efi:. Sandto -rum regionibus,his verbis demonfl;rat. Veftros rum autem fpem ftaturam femper &permanfucnimh-atres inquit ( vt oratio ad Ifraelitas ere- ram ,fapicmiifimus Paulus confirmabit,fcribens,dentes habeatur ) ex gendbus adducent dona dona & vocadonem Dd irreuocabilia. SemenDomino. Nam velut anathema èc munus ad itaque benedidum, & à fandis Apofi:olisDeo o-gloriam Dei confecratum erat, genpium multitu- blatum,feruabitur perpetuó, nullòque modo indo, per fidem ab omnibus vicijs abibluta, Se per teribit, ac velut cum coelo Se terra permanebit, 'iacrum lauacrum omnibus abiedis fordibus ÔC omniumnofl:rum Seruatore Chrifi:oillud contiquafixeniu ac donarium Apofl:ohc2 indu fl:rix, ß nente & conferuante. Qupd autem credendumDeo oblatum. De hocitaquegloriantur, gaudi- nmltitudo femper in maiorem accefiionem proumeos fuum ôccoronam nominantes. Facilli- uehetur &amphficabitur, docet,inquiens:MeHmamautem fore acleuem, fine omnifudore,in- fem exmenfe, SabbatuexSabbato,venietomnisdufi:ria & labore, gentium ad Deum reuerfioné, ^caro, vtinconfpedumeoadoretinHieruiàlem.déclarât apertè, velut exemplo à nobis fumpto. Semper cnim venerunt credentes in Chriftum,cùm dicit adducendas efle cum equis, curribus, ab eo tempore ,quo diuini difcipuhprsdicabant,ledicis & vmbraculis. Nam vt qui his rebus iter de ad jmnc vfque diem veniunt;alij ex multipliiùumconficiunt, nullo labore expediunt ; fic qui cium deorum errore,ver2e Dei cognidonislucemè Graìcanico errore ad Deum redeunt, via plana fitientes ,alij ex tribubus ludaids , licer viritimde trita venient,ac tantum non vedi, de Deo om- q non turmadm. Venient tameh de iUi,atqueextrenieos requietis genere dignante. Venientque in mis mundi temporibus vocûntur,quùm plenifandamciuitatem nempe Hierufalem, qux efl: tudo gentium intrauerit, vt ait iàpientiifimusDei viuentis Ecdefia. Eruntque adeò iucundi Paulus.de acccpti,qui accedunt ad Deum, perinde quafi Et aduentahuntfanBi, cr videhmt membra hemihoftia-înquit,adduceretur cum odis de doxolo- num, qmprmartcati funt in me^ Vermis enim eorumgià. Imo & ex illis fumam Sacerdotes de Leuitas. non menetur, cr ignis eorum nìm extmguetur,erunt-Ex quibus .^Nec cnim fatis confl:at,vtrum ex his que m conjfeäu omnis carnis.) yiicimhicmftíenquimifiTi funt ad vocandum gentes,an ex illis qui das ludxis calaitdtatcs veUe fignificarc,quaspaf-V o cari fimt. Verum autem inueniemus & hoc foscos diximus à R,omanoruramanu,deuafl:ato& ülud efle. Ná minifl:ri oraculorum Chrifti ex- £) fcihcet Téplo, omnibùique crudeh occifione futiteruntdifcipuh. Vocati funt quoque ex Grxca blatis. Hxc paflx fu|ít,erúntque fpedaculum onycpngregatione muid, de adhuc vocantur ad Sa- ni carni,&fuppIij?io tantùm non xterno aflaciencerdotium,Deo illos ad nouitatem vitx & men- tur. Hoceni^fortaflis innuit, cùm didt: vertistransferente, nä fidesvelut refingit ad id quod mem eorum lipn moriturum, dc ignem non ex- êi placet,dedos.tindum iri auÌE; confopitum. Sunt qui volimiQuemadmodum emm coàum nouum enterra noua, verba hxc ad tempus confummationis feculi requaego fado, in confi eBu meo permanent jdicit Domi- ferre, quando vélutprxuaricantium membra pronmitafiabitfernenvefir'um (y nomen vefirum. Erit- ijcientur, qui relegati fimtadfupplicium & flamiûemenfis ex menfe ,(Crfabbatum exfabbato. Veniet mam fempiternami Ilhc enim vermis fiipplido 'ommscaroyVtmconfieÌlumeoadoretinHierufalemi-^ziîdiommyìn^ ^ jÉâtcit Dominus Deus.) . guetur. Hos autcm omnibus his liberabit Chri- m «.^^feMflFirmitatcm ipei in omnibus bonis poUicctur fl:us, per quem &: cum quo fitgloria Deo & patri Adiligentibusfe, & apparitionem fuamagnofcen- cumiando Spiritu in omnem feculorumperpe«' M • •' tibus. Vr enim, inquit, cum nouoscoelos Seno- tuitatem. Amen.uam terram fabricaucrim, ita finam man ere, nec , ^• Commentariomm D. Cjrilliin Hefaiam Vrtph et am. Finis,\ • ' • • - - , .•t• ^^

\ ' • . . • • • •ALEXANDRINI, SVPER EVANGE-} LIVM IOAN N I s,L I B E R P R I M V S.PROLOGVSCYRILLI*p ò ^ ^ ^^ SIÏ A profeSio efl diuimtufque äeßuxd omniumEudnMfldrum doéîrmâ. Nam guum guaß alta Jfeculacircmß'icidt, auditomm vndique commoàum ita^ ^^^diligenti ßudio co^ûnt dogmdtum ( fireéîo dnimo fr^^^^Sj fäcile quicquid eis conferdt j in edinuenidnr.J^^^^r/^^^ JSfon enim illis, qui temerdrìd inuefligdtione, humdntfque^^^^^^^^^ fotius Tdtionihm 3 qudm duBoritdtegrdtidjfiritus ( quippe qua inmdligndmdnimdmnoningreditur,nec frecioßßimds gemmas fuas in pecorum in-Uolui pedihus pdtimr ) fedßmpliciorihus veritdtem inßundit mentihus : qu£ cduilldtionihusnullis fludentes, non pdrud cum '\>enerdtione dexterum atque regium iter ße-^ ^quuntur. Confißus enim, Vt eft dpud Solomonem grdditur ^ qui fimpliciter dmhuldt.Qmm ergö mirdhilis, exceljdque ßdnäorum Eudngeliflarüm doftrindfìt ( non enim¿^ vt ßdludtor dicit, ßedßpiritus pcûris in ipfis loquitur ) lodnnis Eüdngelium, fi^^ ; , S quisßuhlimitdtem mentis dtque dcumen confiderete qudm magnus fit ßententidrum\ ^^ \ in eo cumulus cogitetplonge omnium non iniuria pr^ftantißimum ducet. JSÍam etfiJ diuinorum dogmdtum expofitioâequdliter omnibuspropofitd fitjdtquedd eundem qud-^fi cdlcem curnculo diligenter omnes ßerdntur :fic tdmen dtuerfd eis ordtio eft, ^?t qudmuisin '\>ndm vrhem peruenerint, in mdgnificentiores tdmen ^des \ dlius alio ingreßfis ejße mihi Vtdedtur. Ndm quum cizteri exqmfitißime genedlogidm ßdludtoris, dUtSdh Ahrdhdmin loßeph deßcendentes, aut ah loßeph in Addm vfique dficendentesconßcripferint:ßolumlodnnemVidere licet non multum his Idhordfße,ßed ßeruenti dnimo,Vitra qudm homini poßihile fit, VoUre Voluiffe,dC inejßdklem VerbigcnerdtionemVerbis exprimere dußum ßuijßc. Nec ignordhdt gloridm Domini omnem ordtionemômnemque mentem humdndmßuperdre, vixquepojße humdnd Voce diuinaßgnificdri. Verum quid necejje idm erdt qudfi pdlmo cœlum metiri, dc humdnd humilitatein dltijßmd prouehi, ne mdlignis doêlorihus, fi nuüd dificipulorum DomintVoce a prduitdte fiud coercerentur, Idtus in fimpliciores fit dditus, vigiUntifßmd dddiuinorum dogmdtum ßunddmentum Volûit: In principio erdt Verbum, mdgnd f-xcld- /mdns Voce, & Verbum erdt dpud Deum, Deus erdt Verbum, hoc erdt in prin cipio - ^\ '- - ' '

wIN I O AH EV ANG. LIBER L 409dpio afud Deum. Têrum quum ti^quum ft omnia ad Veritatem conferunt, li^henter fujcipere : Vt amore apis e multis atque Variis ad Vnum confiuentibus > dulcesfmBiSpiritus fauos conglminemus^ non erit ah re, quod a ftudiofjìimis quihufdamaceepimus, heuiter pri€ponere. Aiuntenim^poftfaluatoris noflri crucem, atque in cce^lis afienfum, fdlfos quofdampaflores, doéíoréjfque perniciofos, quaf truculentas feras êx cordefió 3 non ex ore Domini loquentes ^ Vffcriptum efi, ingregem dominicum irruiffe : qui non cordis fui folummodo, Vt diximus, Verumetiam fui patris diaboli videlicetdoñrinam EcclefiíZ tradere conabantur. Si enim nemo potefianathema lefí dicere, nifiin Beelêbul: quomodo iìli a daólrina Diaboli alieni fuerunt, qui Vnigenitum DeiVerbum in quo mouemur omnes, c^ fumus, & tunc primum extitijp impie affirmahant,quum ab intemerata virgine carnem affumpfit^ ^ fecundum fcripturam, iñterra Vifus efi, ^ cum hominibus conuerfatus f Ad quos, c^terófque omnes, qui àiternaminejfabilémque generationem filij negare audentfiure illud Propheticum dicetur.Vôs autem accedite hue filij y inquit, femen adulterorum (¿r fornicaria, fiiper quem di- í^cp.57.latdfiis OS y ^ eiecifiis linguam : Non enim ex bono animo bona Verba proferunt ^ fedperniciofiVenenumfuffiantferpentisy de quo Pfalmifia oratione adDeum conuerfaclamat: Tu confregifii capita draconis. O^niam igitur non contemnenda inter fideles erat rf^l^turbatio,fimpliciorùmqueanimaspefiis (multisaVeritate adnugdsillorum labentibus)contagione depopulabatur, quifirmiores erant, ad faluatoris difcipulum Ioannesprofe^Bi, rem omnem, ^ imminensEcdefiapericulum diligcnter explicarunt^ &periclitantihusmanumporrigererogarunt.I-Ìacre commotusloannesypar effe putauit tam prci^fen^tibus quam futuris, huius Euangelij confcriptione confulere. Itaque quacunque ad carnemDominipertinebant, aliis latius aut diBa aut dicendo, prcetermifit. Ipfe Vero acer^rime,quafirobufiijìimus iuuenisyin infaniamhd^reticoruminfultansexclamat. ., ' M ' . .m

\O f OD JETEKNVS ET ANTE SECVLA VNIGEnitusDei films.CAPVTLN principo erat Ferhttm.] Quid in feipfo fic effe poteft, imò veto ncc intelligi qui-^lif^rita -igitur ad hxc qui nouifiimum no- dem, vt finem & exitum ftium non rcrpiciat,quateconfutai tfÄ filium ita cfle predicant, vt nec- fi enim ad fincm principium dicimus, & finé rurharetices^ ^ Deus quidem cfl'c credatur Í quid fits quafi ad principium referentes nuncupamus.X^CT inquam, dicerc poflunt ì Non erit Quoniam igitur ante feculafilius eft, in temporeFf. 80. ^^ ^^^^ jjgj^ recens, fcriptura clamat, genitus efle non poteft: fed cft fcmper in patre,Quomodo autem non erit recens,fi nouiflimis quafi in fonte,ficuti ab ipfo didum cft, e:»?/'^«-natus temporibus eft'.Quomodo etiam non men- tre exmtac vm. Quafi enim fontcm patrem intelloan.8. tiebatur, dicens ad ludsos : ^men ¿ico vobis, an- ligimus, in quo verbum cft, fapientia, virtiis, chatequamAbrahamfieret, ego fum ? Neminem enim rader, íplendor, & imago dus cxiftens. Quare fifugit, multis fcculis poft Abraham, à fandiflSma nullum vnquam erat tempus, quando abfque fa-'virgine Chriftum natum fuifle. Si ergo innouii^ pientia, virtute,charaderc, fplendore, ac dcnifimovnigenitus natus cft fcculo , quomodo in que imagine fua erat pater, fateti necefle eftcoarprincipioipfum fuifle, vcritatem habebit?Sednu- ® ternum& effe filium, qui fapientia, virtus, &cx-K^tione gas eorum etiam ex fcqucntibus refutabimus. Il- tera, patris sterni eft. (ôrnodo cnim charader,confutat. lud verò & fubtiliùs cnodetur, quod Euangehfta aut quomodo imago exquifitiflima patris cft, nidixit,In principio erat Verbum : principio nem- fi pulchritudinem ilUus pcrfede confecutus fit,pe, fiquidem definitionem principi) retinet, nihil cuius imago eft ì Non cft autcm abfurdum quodantiquius eft. Nunquam enim principi) princi- diximus in patre filium, tanquam in fonte intelUpiumpotcrit excogitari. Nam fi aliud quiddam gendum cfle. Nihil cnim ahud nomen fontis noanteprincipiumintclligitur,excidetprofcdò,nccbis figìiificat, quàm vtex quo : fihus verò in paeritverè principium. Prxterca fi antè verè princi- tre ßc ex patte eft non profluens foras, fed aut quapiumaliud inueniripotGrit,in infinitum nobis crit q fi à fole íplendor, aut quafi ab igne infita fibi cahgrocedendum: aliud femper ante ahud quxrenti- ditas. In his cnim excmplis vnum ab vno produus,nec in vno fimphcitet principio confiftenti- • ci, & ambo confempiterna fic effe confpidmus,bus. Quare ne infinita quxrentcs inexphcabihs vt aliud abfque aUo nec effe poflit, nec naturx fuijnobis fiat confideratio, qux nunquam poffit in rationcm retiñere. Quomodo enim eritfol,fplcnexitumperuenirc, nec principium principi) dabi- dote priuatus ì vel quomodo crit fplendor,nifi folmus, nccfiUum in tempore à patre genitum con- fit à quo dcfiuat ? ignis vcrò quomodo crit calocedemus:fcdxternalitcr cum patre ipfum effe co- re carens ì vel calor vnde manabit, nilfab ignc,aut' ^ S fitebimur.Si enim in principio erat,qux mens po- ab alio forfan non procul à fubftantialiquahtatc/'tcritvnqUvAm vltra illud erat,conuolare? Aut quan-D ignis difiedo 3 Sicut igitur qux ab iftis profluunt,. j ì do illud erat,mente ita tenebimus,vt cogitationes fimul cum illis funt vnde profluunt, ac fcmper vnj'noftras non anteccdatMueritò igitur ftuporeper- de fiuant oftendunt : fic in vnigcnito intclligenjßfa.^jiculfüschmat ECa.ias: Generation.em autem em quii dum cft. Ex patre enim effe intclligitur, fed itie»

• wIN IO AK EVANG. LIBER I. 411[úvLAtotmcît:Scrí4Umimfcr'tptw^ __ \ , 'fuUtsi ViUmaternam habere : cr ipßejmt qua teßi- Ant onmm ferhibent de me* Videtur igitur principi) Qmd patri confubßanttalii ßlitts qmmßfîn propriahÎG nomine, beatus Euangelifta patrem iìgnifica- tamenhypoßaßeßyßmiütencr pater.re. Hoc enim modo fuper omnia natura diuinacollocabitur, fi omne quod cteatum cft, fub pedi- CAP. ìl.bus eius intelligatur: vt quafi omnibus infidens,que creauit,omniafoueatatque conferuet.Inhoc 'TT verbum erat apud Deum.'] In^titmìimigitur quod omnium principium eft, quodque fu- XÜ/procul à ventate iententiam illorum oftendir,per omnia eft , in hoc inquam principio verbum , qui cx nihilo produclum filium arbitrantur. Qua- •erat,non cum omnibus fub padibuseiusjfcd abfq; re quemadmodum optimus,folertiíIimúfqucagricrcatisvniucrfis : quafi coeternus arboris frudus cola, quum omnes ab horto eradicate vcpres deinipfo cft naturaliter, locum (vt ita dixcrim)geni-"" fideret, diligenter longisraftrorum dentibus raditorisnaturam pofiGidens. Idcirco quùm liber fit,li- ccs, eucllit: fic beatiflìmus quoque Ioannes acutiCberopatte gcnitus,omnium rerum principium fe- fimè ac foiertiilìmè gcrminaturas conlpiciens falcumhabet. Quod inde maxime approbatur, quia iàs hercticorum opiniones, hòc Euangeho, quafi(vtdiximús) tiìnc primum efle incepiflcnonnul- raftris cas euertit, ac in reda fide ftudiofum conlìDeivcrburriimpiècontcndebant,quiìmexin- fctuatledorcm. Namquùm mentis o culos diuitemcratavirgin e templum hoc hominispropter na gratia illuminatos haberet, non ignorabatvcnfalutemnoftramaflumpfit.Quodfiitacfletcrca-. tutos homines quofdam, qui nunc aceundcm parus,&C eius eflctnature, quam omnes res habent, trem & filium efle, ac folis fandiifimam trinitàqueà nihilo pro dude funt: nec Domini,fedferui tem nominibus,nonhypoftafibuspropriis diftinvocabulumcivcrèapplicarctur.Nulla enim crea- C gui dicercauderent. Vt igitur pater verè & non fiturarum,crcatorisDei,acDominiferuitutcmre-vhus,& filius rurfiimpropriè fihus ôc non pater incufat,nihilomnino fadum cft, quod principio & telligatur: quafi ad prefentcm iam,qux futura eratpotcftaù diuine non fubiacet : qulm Salomon fi- hereticorum prauitatcm accindus,ad id quod di- Jo gnificans, dicebat, cimi iufticia fedem principij dum eft: In principio erat verbum, in Dco fcilipreparati.Patata enim, valdéqueadiufl:iciam decet patre, ficut iam diximus, ftatim adiunxit: Etcora,principij omnium fcdes cft. Quenam verò verbum erat apud Deum. Ncccflariò autem vbifedcs'illaeftjdequa modo dicitur,ipfum Deum di- queaccxadiflìmè erat, rcpetijt:vtetcrnam verbiccmemmdkr'Ccelummihiefiftdes.Cœlm-niîtm, , generationemcxprcflius defignaret. Qimmaufàndivideliccrfpiritus,quos&; angelos appellare tem apud Deum verbum elle predicct, vnumfolemus, ad iufticiam, feruitutcmque paratifiimi j) quidem efle fihum, fubfiftentémquc infeipfo, ècfunt. Quamobrem ne vna cum aliis creaturis fub- vnum rurfus Deum patrem , apud quem verbumiedu Dco patri filium pures, ac quemadmodum eft, apertifiGmè oftendit. Quomodo enim quodaha in feruilcmjocum deducás, nuperrimc ac in vnum numero cft, ipfum apud feipfum effe intellitcmpòrenatum exiftimans ( fic enim ncccflariò gctur?Sednon critab rc,latiusacexquifitiusfalfi^ ^ . jcreatura efltt ) non iniuria diuinus Euangelifta tatem huius perniciofç opinioms oftendere.Con- dmmIoannes vchcmentius huiufmodi cogitationes ex- fubftantialis quidem fihus patri, & pater fiho repcUens,ab omni feruih conditionc filium vendi-' dè creditur. Adeò cnim fumma in eis idétitas cft, bm.car,atque à libcra,omnique principante fubftantia vtinfiliopatcr, & in patre fihus confpiciatur. ¿MÍ/""»•Hemanareoftendit, & in ipfa'cum naturaliter efle emmvidei me,Sz\ua.tQrin^ìt,patrem meum videu àaflerir,diccns: In principio erat verbum. -Ettm^ns-.Ego mpatre yèr pater inme eß. QnoàM. Principij autem vocabulo commodifiGmè ver- ^ quùm ita fit, non tamen idcircò aut fihus in pro-Ä ^^^^^bumcrat, conncóìit : ne folùmdecorus, verum- pria hypoftafi,aut rurfus pater per feipfum fubfiftc-M . .etiam eternus, & ante fécula filius intelligatur. In re negabitur : nec fumma illa idcntitas, perfonas, mprofundiflimam enim -, arque incomprchenfibi- id cft, hypoftafcsconfundet: ncc quoniam vnum ^ìcmgcncrationcm,quecundafuperat tempora, fubftamia funt pater, & qui exep eftfihus idcirco. .. erat iftud,cositàntisièntétiam adducit. Era¿ enim numero etiam vnum crunt:fed natura quidem ca-^met^ perfcindcterminatèproIatum,nullisvnquam tcr- dem in vtroque,propriè autem &vere vterqu^cônfihum, [înis circunfcribctui, quum natum fit fcrutátem fubfiftir. Ita enim pater vere pater, & fihus vere fi-^nomen. ^^ ìntellcdumprecedere : adeò vt quocun- lius erit : connumeratoque iando Spiritu, plcniquearbirrcris,quafi ad vltimum exitum &quie. tudincm fandatrinitas,maieftatcmque fuam con- _tcmipfum erat, iam perueniflb, inde fuperio- F fèquctur. Preterea,fi qui cft fihus, iple quoque pa-^Jriscurfum initium ftatim fadum efle videatur. ter cft:que ratio varictatcm nominum mduxitì SiErat igitur verbum in principio, ilio fcilicet quod enim nullo modo gcnuit,quare pater vocaturì autiùper omnia cft, vnde ipfum verbum cft domini- quomodo fihus dicitur, fi gcnitus à parre non cft?cam naturalitcr poflìdens maieftatem.Quòd fi ita Hanc enim nomina ipfa fentétiam neccflano no-GÌl,ficuti certè cft, quomodo fadus aut crearusiì- bis déclarant. Quarc quoniam gcnitu aparre fcriliusputabiturìaut quomodo, fide verbo,id eft,dc ptura prédicat, &:veritaîtafe habet quod ncccffihoD ci vnigcnito verè ac abfolutè erat predica- fariò à generante genitum re ipfa diftinguitur,tamtuôteritvnquamnon crat predicati?,fllius per feipfum quàm pater verè fubfiftit. Acce-L - 9 - dit qu^d beatus Paulus ad Phihppenfes in forma phU. 2,® D ei cflc filium, ncc rapina confcquutum, vt fit\ " ' squalis Dco aftìrmat : nònne igitur neceflc cft '\ • alium ciim efle, qui non rapina equalitatem Dei\ " ' M ij/• f ••P m ^

^412. D.CYRILLI ARCHIEP. AÌEXAND.confequutus eft, alium ipfum, in cuius forma efle uis vnú cum patre fitidentitate fubftantix. QuòdcofTnofcitur?non funt ergo idem numero pater & ^ fivnuspater Sc filius numero eflet, nònne oransfilius: fed fubfiftit vterqj, Sc alter in altero propter propheta : Venie ad nos lux atque ventas dixiflétí jg^îdentitatem fubftantix inipicitur: Sc eftalter ex al- Quùm verò emitte dixerit, patet, quia diuinitùs 'tero, filius àpatrc videlicet. Saluator quoque id- inftitutusalium mitterc,ahum mirti, miíTionifqucJcájt, 10. ipfumnobisaperiens:£^fl,inquit,er/4fírí'««w modum, vt Deum decer inrelligebat. Poftremò, ctleir. jNifi enim vterque fubfifteret, non fumus, per filium vniuerfa vifibihaatqj inuifibilia, & fcrifedfum vnum ego Sc pater, dixiflèt. Verùm quo- ptura: fa(5laieftantur,&: omnes credimus qui veriniamplurali numero, fumus vnum,dixit:commo- rati, pietadq-, diuinorum dogmatum adhxremus.diflìmè tam vnitaterìi natura:, quàm pluralitatem Scrutemur ergo diligéter quidifta vox,per filium,perfonarum oftendit. Nunquam enim de vno,fu- poflSt. N ònne iUico alium efle qui facit, aUum permusietiam fi difirumpantur h3eretici,pradicari po- quem facit, demonftrat. Ita quùm per filium cun-Gen. I. terit. Infuperverba Dei fcriptura recitar dicentis: da fieri fcriptum fit,duxperíonxproculd«bio de-FAciamm hemmém ad imAgmem er fimdHndmem ns- fignàntur. Quomodo enim vnus numero propriaftum. Si ergo in vnum numero trinitas fanda c5- atque verè per filium cunòfa creafle dicitur,fi nullatrahitur, vt impij contenduntrquis eft qui dicit,& proriùs alia perfona intelligitur?NihiI ad hxc arbiadquem dicit : Faciamus hominem adimaginem tror aduerfarios, fi fcripturam admittunt, reiponnoftram? Aut cut noftram, Se non m eam imagi- dere polle. Per fiÜum iànè à patre cunda fieri, Se Bel. i.nem fcriptum eft.' Faciamus igitur, plurari nume- fcriptara^raedicat, Sc nos credimus. Quomodoro didum, Se imaginem noftram adieòlum ideo igitur necefle non eft, patrem per fe, acfilium fìcft,vrclara magnaque hac voce tu audire atque in- militer fubfiftere ? Non enim identitas fubftantia:Heb. I. telligere queas trinù effe perfonarum in fànda tri- la:ditur,iì trinitatem perfonarum fandè atque pienitateinvnafubftätianumerür. Adde,quodfplen- C fatemur.'dot patris, quafilumen àlumine filius appellatus,'quomodo alius, quàm pater non entfCôd enim Qjtoi Rem film nullo paflo minor, aut dißimilii filtrificud fplendor emanar ab aho, non à feipfo necef- "fariò emanabit. C^ùm verò ex parre exiuiflb de fe 'dicat filius, atque venifTe, ac rurfus ad partem fq CAP. IILjoán.i6. proficifcioftendat, quomodo non alia quàm patererit hypoftafis ? Nulla enim ratio patitur, vtDew erat verbum. ] Non ignorauit diuinusquod ab alio efiluxir, ab eo à quo eflûxit, non di- JC, Euangelifta véturos pofterionbus fecuhs nóftinguatur.Prsterea in patrem & filium & fpiri- nullos,qui deitaté filij negantes ,nó natura Deumtum fandum credèntes faluamur:idcirco ad difci- jj verbum patns, fpd quafi adulterinum, ac nomineMatth.zS, pulo>s Chnftus inquit :Euntes docete omnes gentes, folummodo Deú contenderét:qui filium Deúmbapit^nteseos in nomine Patris, er Fii'ij Spiritus que appellatum quidem,non autem verumDeumQuod fi vna hypoftafis atque perfona ho- .putarent. Quod pra2cipuèArnani,Iudaicamim- ^ •rum nominum diuerfitate intelligitur : quarc non pietatem in animo concipientes,pafiS mihi viden«in vnitatem, fed in tnnitatém baptizari fiddes vo- tur. A tcnebrofo enim eorum corde, non viuifiluitfmanifcftum igitur cft, in trinitatem nos ideo cans pietatis verbum, fed mortificans diaboli dobapdzan:quoniamad cum numcrú, perfonarum dnna profluit : dolofaomnino cft lingua corum,rado cxinqu? quidem perfonx,quia idendtate na- Se verba oris eorú quafi iacula. Qucmadmodumtura: cognofcunrur ,in vnum Deum credimus, Sc igitur fi hoc pado aduerfus Euangeliftam conten- confubßa-^ J S vnum Deum pie adoramus. Ad hxcjpcr iram Dei diflcnr,quanquam apud Deum verbum fit(credif'-^ôô^îtacuvrbesexuftas fuifle fcriptura nàfrat. E mus enim hoc tibi dicenti)ac alius patcr,aliusper-, . Gen. i^. \ Huit, mquit, Dommw a Domino ignem acfulphur. foña filius fit:non fequitur tamen hinc eiufdé cumPß IO./ Hxc cnrni pars calicis eius, eis conferuatur qui ta- patte ipfum effe fubftantix. Quare quùm vnum( Ila committunt flagitia. Quis igitur Dominus à Deum predicare fcnpturam inueniamus,patri fo- Deut. Í.Dommo igncmdgicendcrc fecit? Patet, quia pa- lummodoid nome verè attribuimus, apud quemter pcraium omnia peragir í brachium cnim Sc erat verbum. Quafi ergo bare diduros auiens:Uefa. yirtus patris filius quùm fit,ipfein Sodomitas igne Non modò,inquit, verbum eratapud Deum, ve- îmmifit. Quòd fi Dominus à Domino ignem rumetiam Dcuscrat. Sic quoniam apud datrcm3luit, quomodo aHus àpatrc filius Sc à pater à fi- inquit,eft,pcr feipfum fubfifìit: quonià verò Deusho noncft; quùm enim dicitur, Dominus à Do- eft,& ex Deo patte,confubftantialispatn&natummo,vnusexvnoprofedò fignifi catur. Adde, F ra Deus effe intelligitur. Quùm enim vna Dd naquodprophetixcómotusfpiritu,quofutm-aprx- turaomnibus creditur,non poteft profedòfanuidcbatbeatus ille Pfalmifta, quoniam non aliter diflima tdnitas identitatc fubftantix non contihumatiupofletfaluangenus,quàm per apparen- nen.Deus igitur erat verbum, non nuperrimè fatumfill, pci,cognofcebat:idcirco mitri ad nos il- dum,fed xtcrnum: quanquam qui Deus eft,is nciumqm folus a fcrintute in hbcrtatcm pofl'et nos ceflàriò xtcrnaHrcr cft.ac patrem, dicens: Quod enim in tempore fadum cft, aut quod à\ iV/oan. 8.nihilo produdÚrepcntur,idnaturaDcus cfle nonBere fum audi filium: potcft:Dei autem vcrbum,quoniam xrernum^ft, ,¿ vcrir.c ^ fi lux .Se quoniam Deus cft,patd càfubftandalc omnô /co ad nos OHÌÛS ergo fupplidis digni non funt, qui /Cft-Et fi id,quomodTrpro;r IR' T S T« perle non íubíiftit?quaquodammodo,aut diflimilcm genitonvnigenitum arbitrantut ? qui eò impietatisprofedi/i

profedi funt, vt in medium haec profcrre non du- bonum nonahtercertè, quàm ipfe genitor habet; "bitent,parum de rebus tam magnis attendentes. ^ non eft,inquam,patre ahquo modo minor. AddcjNullo cnim modo minorem patre fihum effe, ra- quod in forma Scxqualitate patris ,fecundú Pau- . . .tionibus multis atquc firmiffimis à fonte fcriptu- lum,filius eft.Quomodo igitur minor co critr'Nc- 'rarum icaturientibus difccmus.Multis enim atque quaquam enim hominis aílümptio, propter quamvariis filium Dei nominibus nuncupate folet.Yir- fe humiliaffe filiusdicitur, maieftate acperfediotuscnim Dei&fapientia cft, yt Paulus oftendit. ne deitatis filiumdenudauit.Nam SchumiliaaitfcÎ. Cor, I. chnfttdi, inquit, Djivirtm eft c^ßpenM. Veritas fadus homo,veniet tamen in maieftate atqj gloriaTf.4 z. etiam, & lux, & iufticia eft, vt in Pialmisfcribitur: patris. Quomodo igitur in maieftate atque gloriaV[. 118. Emnekcemiuam Ct veríUíern íuartí. Et tmùìs: Jn patris cft,qui co minor eftìprxfertim quùmDeusTf, 5z. tmiuftuÌAviàifictime. Pater caim in Chrifto fide- xnagna voce per Prophetam iam dixerit:iVá¡>M¿/4¿ffBeß. 13. les viuificat. ConfiHum etiam dicitur, iuxta illud» ^^"'"''fíwf^íí/y, Interrogandi fiint ergo omnes, ^Virm^SA- CarifiÌMrnAtitemDfimimmfeculMh}mAnet.(^ónhm ® qui adyerfusfihum impij iunt,imò etiam aduerfusfientu, igitur ha:c omnia filius & dicitur & cft, virtus vi- patrem (qui enim filium non honorât,is nec patréLux, Feri- dehcet/apientia, lux Veritas, iufticia, ôc confilium quidem honorât ) vtrum quùm minor fitpatte fim,Jufti-pattis:dicantnobisArriam, quomodo Patremi- hus,vt ipfi credút,c5fijbftantialis patri eft,an nonfcÌA,Conft- nor eft? aut quomodo fi minoreft,perfedèfi?pi5s Nam ficonfubftantialis eft, mente capti videbun-Ifum. pater, peffcdè lux, perfedè yeritas,perfedèiuftus tur, qui minorem effe opinantur.Q^cunqjçnim^rrmi, cft Sed nec confili) quidem perfeóti pater erit, fi ciufdem natura: atq; fubftantix funt, quantum adminor co fihuscft; perfedus autem pater & cft & rationem fubftatixpertinet,,nulìo modo mains Sccreditur : quia omnia qux habet, perfedè habet. minus fuícipiunt:hoc autê cft quod quxrimus. SinPerfedus Ctiam filius,lkpicntia,virtus,lux, Veritas, verò confubftantialem efl'enegabüt, quod eos faiufticiaÔC confihum patris. Quomodo igitur pa- C cere confequens eft, quia minorem dicút,crit omtreminor eft, quo paterpetfedus eft? Prxterea, fi nino à fubftantia patris alienus. Quomodo igiturquum minor fitpatre filius, a cxteris creaturis, & gloriam eius habebit ? aut quomodo honor ôc reànobis adoratur, duos colere deos inucniemur. gniim ipfi datú eft,vtDanielafferhîVel ergo DeusNullo enim modo idétitaten3turx,imperfeélus, patcrmentitur,quifegloriamfuamalijdaturriper.id cft, minor filiu?,cum pérfedo patte contineri negat:aut fi verus eft licutcertècft,& gloria fuamI Cor 8 poterit. Magna verò diuerfitate à ièipfis ca deci- filio fuo dedit : neceffe cft eiufdem eflc fubftantix' " '* duntur,quxrationcnaturxdiueriàdiffeparantur. filium, qui frudus,id eft, genimé patris cft. Q^òdFides autem noftra nullum deorum numerum fu- fi ita cft, quomodo minor qua pater erit, qui eiuffcipit:fed vnus eft Deus pater, & ad candem vni- dem naturx cum eo eft ? Ad hxc, fi quum patertatem fihusvnà cû Spiritu iàndo confcédit. Quo- omnipotens fit,filiusquoqj omnipotens eft, quomodoigiturminor, qui fubftantia perfedo patri ^ modo minor cft? nunqium enim poteritperfedonaturahter,atque abfolutè vnitur? Ad hxc,plenitu- imperfcdus, fecundum potentiam exxquari. SiloAtì' I doñiimáicitut.^plemtudir}e,{aqm,eiusomnesAc- ctiam pater dominus cft, êc fihusquoq; fimilitetîcepimw. Quomdoo igitur pcrfe6i;ò patre minor,fi nònne furor erit minorem appellare ? Si enim miipfcplenitudoeft.^N ò ènim pofsut in code fimuì nor eft, libertas, dominationifque dignitas minoriubiedo, qux inter fe contraria funt, inueniri. In- fit in eo,quam in patre necefle eft. Q¿omodo er-Fbihp. z. f^pgj.^ ß qyg minor patre fit filius,vniucría replet: go Dominus eft, qui dominationis dignitaté plevbiexcellentibr magnitudo patris iocabitur ? licet nam non hab e't? Pater prxterea lux, ôc filius fimilicnimaduerfusfurentesquafi de corporibus loqui, tenquare fiminor eii:, perfedè lux non erit, & de- s \ C' qüanquam non fumus nefcij maius& minus logé ptehendeturaliquo modo àtenebrisiacitafalfita- ( ) - • ,aliter in rebus incorporeis,quàm in corporibus in- E tis vitium Euangeho accomniodabitur. Dicitur ,)telligi.Prxterea,fi fuper omne nomé Deus eft,cu- mirniEt tenebra eum non cöprehenderunt,Yk:ictkm * 'ius quum hxres filius fit, perfedus tamen non eft, filius, ficuti & pater eft:quomodo ergo minorîaut - \quia minor: nihil magni eft fuper omnia efle, non quomodo fidèles, quoniam Chriftus in interiore " Feritigitur magnum quiddam Deus. Qnpd quo- hominehabitauit,viuunt,fi filiusperfeda vita nonniam plenum eft infanix atque furoris, necefle eft eftîSi enim non perfeda vita eft quo viuimus,non^ filium, qui quum Deus,fit fuper omne nomen eft, omnino viui, fed mortui quodammodo fiimus.perfedum coñfiteri. Accedit quod de filio loan- Hxc abfurda ôc inconuenientia roto animo fu-JoAn. 3. nes ait : Quia non ex menfurA dignis hgmmtbmftm-. gientes, perfedum effe filium, ÔC perfedo patri'' ' tum fr abet, Immenfus ergo filiuseft,in quo men- iecundum fubftantiam xqualem confitemur. Acnoneft. Quomodo igitur minor qui imméfus eft? p cedit, fi minor eft filiusquàm pater, & proprereaPrxterea fi filius quidem minor eft, pater autem non confubftantialis,nec fihumquidem cum efl'e,maiot : non eadem profedò menfura, fed magis. nec omnino Deum neceffe eft. Qiômodo enimquidem pater quàm filius:minus verò filiusquàm verè fihus crit, fi ex patre gsnitus non eft ? autI patcrnosfandificabit. Quare fpiritus quoque, in quomodo Deus erit, qui non eft ex Deonatura-• quo fandificamur, fimplcxno erit:quippequi mi- hter ? Credimus autem in filium. Erramus igiturnorinfilio,maiorver0 in patre ncccffariò erit. Ita omnes, nec verum Deum adhuc cognouimus,W perfediusàparrequààfilio,fandificabimur.Ma- Côd quoniam abfurdumeft,quicreduntinfi-\ gnêrtè amentia his verbis incft.Vnus enim Spi- hum, ilh ctiam in patrem pié crcdunt, ôc in Spiri-\ riri^fandus eft,vna perfeda fandificado, quxà.^ tum fandum videhcct. Non cft ergo alienus à\ patte per fihumnaturahter prxbetur. Non eft igi- parre filius,nec minor eo: fed vnum cum eo,quo-\ tar fihus, qui candem cum perfedo patre habet niara ex co fecundum naturam, ac ideo xqualis\ opcrationem,quiq-,genitons fpiritu, vt propani» eiatqucperfcdus. Nam fi ex Deo patte vnigeni-IM ii)Ì ^^ ^ ^ .I• .jrV

- 414 D. CYRILLI ARCHIEP. ALE^TAND.tus filius vere effulfit, ctiam nolentcs confitcri pater, vt ad illud mcnfiiratus à vobis filius mino-roportet e x fiabfi:anda,naturaque patris ipfijm efie. A repcriatur. Atfiincomprehenfibilis, immen(aqueid enim filiado vera'fignificat. Quomodo ergo gloria, virtus&iàpientia patris eft : qua vos ratio,minor quiexfiibftandanaruraliter pofllmr,in qua ne menfiaudetisminorem filium'dicerc, acinfitanihil minus autmaius, fed omnia perfedainue- naturalique fibi dignitate j quantura in vobis cft,niuntur ? Quod fi ex fubftanria patris fecundum cura pduare ì minus enim menfuradone maioris,naturam non eft, nec verè quidera fihus erit: qua- qua colledione rainoris fit, coraprehenditur.re nec pater, verè pater. Si enira filius non eft,pro- Q^ra igitur irameñía fit digni'tas patris,viide raipterquera pater eft, quomodo partem efle intelli- norem cfle filiumdidiciftis> lure igitur arque vere«imus ? fed Deus vcrus pater eft, id enim vbique dc huiufiiTodiharcdcis,quöd vulgo fertur,poflu^diuina fcriptùra clamitat:quare fihusverè fihus eft, mus exclamare: Amentcs infanique aduerfarij no-Sc à patre narurahter;non eftergorainorpatrcqui - »ftri. Quomodo cniranoninfaniunc? quùra nequeex eo eft Sc quiacx eo, idcircö ci omnino qonfub- quid dicanr, nec dc quibus difcéptentiintclliganr.ftanriahs. Praterea paternirads nomen non à'no- Hac nos dicere illud coraraouir quod Deus debis in Deum, fed à Deo in homines defluxit.^^^ Deo fihum cxpatrc natura conficentes, rainoremto emm cîTK oslo crm terni omnii fat ermt 04 eft eflepatre contcndunt. Qua ex re multa nefaria,¿fhef. 3. Paulus ait. Cuius imiratione quadam arque fimili- -criara auditu hotribflia conféquünrur. Nam fi fitudinenos, qui ad imaginera cius fadi iuraus, pa- lius quiim natura Deus fir, minus aliquo modo futresappcllamur. Die Igitur quafo, quaranospa- fcipit, erit neceflariò aliquid raaius Deo. Quodfi -tres filiorura noftroriim fecundum naturam fu- ita cft,pater ctiam ipfe,quoniara natura Deus fit*mus, fi cxcraplari cuius iraitarionc id habemus progredì pofl'e ad raaiusintelligèturi Nam fi ram (jj/^fl" ¡^hocnonineft? Qôraodoaurcrapatcrniratisno- pater quàra fihus Deus eft, & ideo aliquid raaiusmena Deo in ahos defluxit,fi Deus verè pater G intelligitur, Deo quoque raaius ahquid intelhge-inon eft "¿Nam fiita eft,non à Deo in nos,fed à no- tur. Qôd fi adhuc non íüfcepit, tamen fufccptibisin Deura parernitatis nomen aiccndit: critquc uus eft : quod per filiura,quieius imago eft, ira ei-Deus non re j fed ad firailitudinera noftrara pater feoftenditur. Quoraodo autcra porcndahuiuAappellatus. Mentitur ergo vcritatis teftis,qui ram modi eritin Deo, qua in adum adhuc non cxiueincoelo, quàm in terra oranerapatcrniraré à Deo riti Sed magnainhis cogitationibus blafpheraiaefle teftatur: fed non raenriturilie,in quo Chriftus ineft. Núquara cnira raaiusaut rainuspater fufci-^ ^^^ ^ loqiicbatur. Paternitaris ergo norae àDeo in nos pier quoniara naturaDeus eft,quare ncc fihus,quii1. ir.ij. ¿gfly^jj. ygj-jjm^ patriSjfecundura naturam &:ipfefimfliter fit^ Adhac,fiquiim cx Deo patreabCO eft: gcnuit autem non minorem, neque dif- fecundum naturam fihus fit,aut dignirate,aut fubfirailerafibi:quoniam Senos qui patris noraen in- £) ftanria,aut quouis raOdo minor eft : non tantumde per incarnationem aflequuri furaus, aqualis ipic deprimitur,quantura fubftanria vnde efle crenobisfecundura radon era natura, non imèquales ditur,dehoncftatUr.Nara qüura omnia qua gdnefiliosedere poflliraus. Quàs obres non arraentur rant,firailia fibiaqualiáque ratione fubftanri^procauillarionisaduerius veritatem harcrici, ncc riu- ducant, fola diuina natura rainusfeipfa generabitidisvcrbis filiura Deifareantur,necexfiibftaniia Sed natura patris nulhusvirij'eft fufccptiua :bonapatris eflepernegenti Qupraodo cnira vere filius verò,quain nobis funt, multo perfedius in eoj vtqui fihusnatura non eft'.Aut ergo firaularionishu- in priraitiuo, à quo ad nos dcfluunt, quara in noiüsvelarainaproijcianr,ac hec Dcura, nec fihum bis funt. Non ergo minorem fe fihum gencrabir,/ confitenres,nudo (vt dicitur)capite blafphement: , fed aqualem,acconfubftantialera:ne qui naturam^ .- Í J ; aut fi autoritäre fcripturarura, & dodrina fando- humanara in infinitum exccdir, non parum defirumvidi,fihumconfircantur5minorem patre non ^ cere ab eo bono, quod aliis larglrus eft compena-' // dicanr. Nam fi Deus erat vcrbum,qua ratione mi- tur» Adde quod aqualem fe Deo parti ChnftusJ nus fufcipietur í Nara ncque fihus hominis ea ra- oftcndcns: Qm me videtj ad difcipulos ait: videt CTf • tione qua horao eft. minor patre eft. Nulloenim j^rfir^»» we«/«. Si ergo ralis natura eft,vt qui cura inraodohomo homine minor aut maior, inquan- tellexent, patrem inrcllexcrir, vr ipiè aflerit : quotumhomo, ncc ahud quicquara rainus aut raaius modo minor ? Si enira in ieipfo patrera oftenditCO efle poreft,cuius fubftanria atque natura ratio- nullo fubintelledo difcriraine ( videtur cnira in ^nemihldpit. Quare fi fihusverè fihus eft, ncccffe irarauiabih fua imagine pater) minus ipfum,quod/ eft à patris ipfum fubftanda confitcri:vnde fi pater filio ineft fecundura hareticos patri edam neccfnaturaDeus eft, Sc qui exGO genitus eft filius, na- fanò incnr,quod oranino impoifibile cft: filiuserturaDeus, neceflariò cunda ilhus natura propria f go, in quo vt per imaginera pater conipidcur : fipoflidens.Quoraodoigitur Deus Deo ca radone, cud pater oranino perfedus cft,ahoqui nunquamqua vterque Deus eft, minor erit? Dicitc quafo, . verè dicere fihus potuifler: Omnia qua habet pater, IoanASivnde ad hoc perucniftis? aut quomodo id ita efle werfyííwf.Et rurfus ad ipfiira patrem vería oratione: CT 17.crcdidiftisì Nò cnira video qua ratione minorem Omnia mea,inquit, tua funt,

íieceíTe eft aec^àlé omnino patri filium effe, quum interius atque infitum Deo patri verbum aliumomnia qué patris fimt, communia fibi cum filio ^ filiura,& verbum Dei, per quod cuda Deus creafint.Ojeare fipater perfcârôseft,hlius quoque per- uit,interiori atque infito fimillimum,vrquafi vcrfeòluscft.Sed dicant nobis qui sternum ignem bum verbi, & imago imaginis,&:íplendoríplen-ÍH caput iùum preparantes, dminorúmqúe dog- doris intelligatur. Tales, inquam, hereticos,quimatum eucrtentígs veritatem, varias ad decipien- bsc diduriéírent,faturos proípiciens : quum iamdos fimpliciores, cauillationes exagitant : vrrum dererminauerint breuirer vnum , íolumque efl'equùm maior filio pater fecundum eos fit, melior verum,Sí ex Dco, ôc in Deo, &c apud Deum verquoqueeft an non?Nam fi nullo patio melior eft, bum, miro quodammodo atque diuino velociterncqj filiusquidem minor eo erit : finverò melior, intulit:Hoc erat in principio apud Deum:fvcut fiquodeos dicere confequens eft,cuius reigratia lius videlicet apud patrem, ficut infitum atque inpaternon equalem fibi, fed minorem genuirfiliu? g terius,ficut exiùbftantia patris, ficut vnigenitumsNam quum melius erat equalem fibi fecundum hoc,inquit,quia nullum aliud fecundum eft. Sed ômnia generare, quid enim prObibuitìProhibens vt impietàs ifta patear apertiùs, vtque faciliùs,qua- 'enim illud quicquid fuit, maius parre necefi'ariò fi à venenofo ferpente omnes ab ea fugianr, ne laconfitebuntur: Quod fi nihil prohibuit, fed ipfe têre polfit, rationes fuas perftringamus, vt liqiiipater,quamuis non ignorau,eritmehus efie equa- diùsreturate veris fcripturarum rationibus, qiias •lem fibi quam minorem parere fihum, minorem /apientia Dei nobis conceffbrit,nullam pernidein- , tamen genuit quàm voluit :huot eum detinuit,ne ' ecclcfie Dei afferant. Vnigenitus,inquir,DeiFi-^ .fiho daret quam potuit equalitatem : ita pater aut lius non eft propriè ipfum Dei verbum, fed intevi,aut inuidia minorem filium genuiffevidebitur: rius atque infitum Dei patris verbum m ipfo Dcoquequoifiamproculab immortaU, diuináq-, abeft femper: qui autem ex ipfo genirus efie filius diíuntnatura, fatendum eft equalem fibi patrem in G citur, is interius illud verbum fufcipiens cunda abomnibus filium genuiffe, Preterea ipfe Saluator eo dicit,atque ideò ad fimilitudinemeius verbum'dixit feipfum in patre iÔC patrem in ipfo efle. Pa- eft,&; etiifm nunciatur.làm autem omnibus eft, non tanquam corpus in Hanc peruerfam fententiam fuam rationibus^ corpore, aut in vafe, & in locò, alterum in altero poftea firmare conatur, vt catenis pí^catorú fuo-'effe:fedidentitate fubftantie immutabili, & fimi- ^ rum (vt dicitur) inifer conftringatur.Si vcibum,in- ^"f^êtatt}.iitudine acvnitate nature ; quemadmodú fi quif- quit, naturale interius, atque infiturn Deo patripiam- quùm formam fuam in imagine afpiciat y Sc ipfe filiuseft,6c eft confubftantiale genitori : quidexquifitam imaginis fimilitudinem àdmiratus,cla- prohibebit ne pater verbum fit,5c vocetur? Deinmet: Ego in bac fum, Se ipfain me. aut quemad- de,fi verbum fihus Dei eft,nec pretei;ipfum ahud -modum fi dulciffuna mellis qualiras de feipfadi- eft,quo verbo, inquit, parer ad filium dixit: Ftliuí^fi^-^ceret: Ego in melle fùm, Sc mei fimiliter in me: metis es tu, ego hodie genui te, Quùm enim omneAutfi calor ignis, qui einàruraliter ineft,dicerer: quod dicitur, verbo non aliter dicatur, parer nonEgo in igne fum, & ignis in me.Singula enim que abfque verbo ira patrem ad fihum fuifléiocutum.didafunt, vnum ab vno funt, ßc quamuis diftin- ïpfe quoque Saluator i Sao patrem verbum:guantur vnum tamen natura funt, Se alterum in emferuoyEt rurftis: Ferbum qmdrmditis,nen eß meualtero eft. Sic igitùr, imò verò in infinitum fubli- ßed'emsqunnemßt. Quoniam igitur verbo patermius proprer identitatem fubftantie, ôc quoniam filium alloquitur, ôcipie quoque fihusfaterurmocharaderSe imago patris fummam identitatem dò, quia patris Verbum feruat : modò quia non' patris gerir, pater in fiho eft. Quomodo igitur ail- fuum,fed patris verbum ludei audiebantiquomodentdicere minorem effe filium : aut quomodo . do proçuldubio non erit'concedendum alium ef- | ^ . V,maiorpaterin minore filio erit ?.Necefle eft enim E fe filium, quàm interius atque infitum, id eft in. \ _ ' •fiin ebefti vtequalisinequah, ác-perfedus in motuintelligêdiverSum:quofufceptOiôceoplc-'f , ,perfedofit,nulh prolatum verbiim j & fubftantie patris expreffiuum,verbumVocatur& DeifiliusrTalia ve-^ V^duerßus -eos qui. audtnt dicere ^ aliud efè interius at- cors ille mala fibi connedit, nec vererur fcripturisque mßtum naturaüter m Deo Verbum ^ CT dûm omnibus repugnare, vt illud in eo Veritatem ha-5 qmkßnpturisßlm Dei dicitur:quapermciofa opi- buiffe videatur : Quum in profundum malorumwo Eunomiamrwn dicitur fulßaimpius vencrir,tunc omnia defpicit. In eura nanqueDei atque hominum inimicus feipfum amen-CAP VT IIIÎ. tiefundumimmerlit.vtvenratis rationesdcpel-F Icnsjinanesfuas cogitation es fequarur. Id enim Pra«-.! 8.H O c erat in principio apud Deum.) Quùm hoc omnino eft vnigenitus Dei filius, & vcrbum eius,erat in principio, didt Euangehfta, breuiffi- quod à feqûentibus fâcilè poteft cognofd: quammèfubhacdemonfirationefuperiorarepétercvi-uis etiam ea que perfpicuafunt,difticilia cognitudetur, quafi magna voce damans : Hoc dico ver- heretids fint. Quoniodo^cnim in mahgnam ani-' bum quod in principió erat j hoc quod apud pa- mam fapiétiaingredietur ? Quid autem maligniustrem erat,hoc quo4 erat Deus ex Deo:hoc inquá, iftis vnquam excoîtari poterit ? qui vt fcriptumSe non aliud eft, de quo librum iftum confcribi- eft, auditum fuum à venrateauertunt. Si ad fùa- l'tm.i^.mus. Nam quoniam diuinitùs futuri profpiciens, rum cogitarionum fabulas ita confluuntvt iure il-\ ii||ìi(ynorauit,vtmihiquidemvidetur,&: verè vi- ludfcripturein eos dici poffu : Fa qui prephetatis îer.i^^.\ detur,vtarbitror,futurosnonnuUoslaqueosmor- kcordeveftro,(arnonab oreDonim:. Quis enim ab.^-^'"'-^^'\ tis, ad barathrum inferi fimplicioresdeu-udentes, ore Domini loquens, anathema dicit Icfu? quod\ qui ad dacQnationerá fuam aliud audeant dicere nonnuUi faciunt, aduerfus pietatis dogmatainfijl-\ M iiijI \^ ' • >ì

{D. C Y R I L L I A R C H I E P . A L E X A N D .tantes (ficut quidam propheta dicit) omnia reda res de verba, & ingenium noftrum : vndc fit vtperuertentesded ad ilios quidem non iniuria dice- A multa non vt dicuntur, fed vt rebus conuenit inmus:o qmderdiqmftis viasreSlM fVt ambuUretH in telligantur. H sequi redè dici n egant, quùm ge-1 Petî tenebram. Nos autem xquum eft ad cœleftem nerare patrem ex vtero audiant, vterum & doio-Ffd'iii chmixei Coiiuerte oculos neftrosyne VI- res partus inteUigant. Sed refpondebunt, nihil' deant vanitatem,va.nìizs enim de angx yctxCunty aliud in Deo vterum fignificare, quam propriamqux ab impcritia corum innouantur. Ñon enim filij cx co generationem.Sicigiturpiè illud edam,quia verbum aliudin fcipfo haberet,filius patris fi humano more confcriptum fit,intelhgatur, deverbum conferuareaiîerebat,nec quafipxdago- omnis prxftigiofa canilladodifibluetur. Sedadgum quendam fecum afterens ad nos,vnà cum eo ho ciam fatis didum cft : nunc ardentiùs in carreravcnifte vnquam affirmauit. Scd ficut ille qui folus infurgamus,ac fua ratione prxpofita fiuenrem hsfecundumiiaturam in patire eft, quique fimihter refis magno impctu amné retrudamus.Nifi aliud, Cauillmin feipfo nulla re penitus intercedente patrem ha- " inquit infitum,atqjinterius Dei verbum fit quamloan.Jj^. . hct:Egoyincûity m pâtre, empâter in me eft: no aliud fihus vnigenitus, qui eius imitatione verbum apquoddamverbum interitus, atque infitum, fed pellatur,erit neceire fateri patrem quoque veregoiple,inquit,inpatrefum.Quomodo igitur,in- bumeííe, verbúmque voí:arioportcre,quia filioPrima cd- ,quit,intelligendum eft,quod ad ludxos dixit:Ego fuo qui verbum & efi: & nuncupatur,confubftanwUationis.patris verbum feruo ? Docebat Saluator durifiTmiu tiahs cífe conceditür. Haec ille. Nos verò ad hxc ^Hutio^ddutio. ludaìorum populum, &paularimàlegahobferua- dicimus,nullam effe rarionem qux cogat,quiapa-^'^"'ö"foan.i/^* rioneftudensliberare,fxpenumero elamabat:E^ö ter verbo fuo confubftantialis fit, idcirco ipium/^'^'^^'"'ßm Veritas, acfi diccret: Excutite legis ò ludxi iu- quoque verbum appellari:non enim qux eiuidemgum,fufcipite cultum ipiritalem, vmbras atque fi- naturx funt,in altcrutrû murari poffunt, vt à mulgurasproculabijcitcj&vcritatemiamprxfcntemC titudine,aut à dualitatcin vnitatem contrahanlequimini.Sic Veritas quidem clamabat.Illiûtem tur. Nam de paternoftcr Adam fiho fuo confubparumcredentes: fi à Deo efl!et ifte,dicebant,non ftaatiahs fuit, nec idcirco in filium ipfe dccidit,folueretfabbata,ita eum criminabantur, qui pce- nec fihus in locum patris afcendit : itaquùm paterPilutio fe^ catum penitus ignorauit. Ad hoc igitur ille reipó- fiho eiuidem iubfl:antix fit,proprietatcm fuam recunda.tiens ( ne fi apcrtius longè fc abefie à peccatojdi- rinet,quemadmodum de filius.Qui cnim cx patreJodn.2.cr xifi'et, furore incitarentur,foh Deoidconuenire cfl:,isfihus efie intelligitur: ille vero qui gcnuit,pa-14.; dicentes )occultius, quoniam homo & fub lege dicitur. Qôd fi confubftantialitas nullum cffaduscft, verbum fe patris conferuate afl'cruit : vt ieinter coníiibftantialia difcrimen vos cogit conoftenderet,nulla in re quicquam fe didurum aut fiteri, quid induxit iudicem omnium non punirefadurum, quod prxter voluntatem patris efièt. partem pro fiho, nec afilio fupphdumpro pattePeccatum enim tranfgreflìonc legis committitur: iumereì Anima,inquit, qux peccauit, ipfa morieipfeverò quum natura Deus fit, longè ab omni tur:nec pater peccatum filij cius afiTumct. VidesG4la.4, âre nemo iure increpare pote- quamuis confubftantialis pater filio'fuo fit^ nonrateum,qui quùm fecundum naturam legis au- tamen qux alterpeccauit, ex altero expolfulari.dot fit, alTumptione hominis fub lege fadus eft. Quur igitur putas ,íquoniam confubftantiale vcr-Scire autem patrem fc dicit, non fimpliciter ficuri bum Deo patri fit,Deum quoque patrem verbumhomines, quia Deus eft, fed quia ipfe cx patte cft, efib appellandum ?Deus cnim pater femper pateripiamie patns naturam fcire confirmât, ita quem- eft, de verbum cius:&: quia verbum,idcirco filiusadmodum immutabilcm eflb patrem cognouit, fèmper filius:ahtcr in pdore efiè ftam diuina qui^ . ^ y^ "Clequoqueunmutabilem efie infinuat, qui ex «oftâintelligercntur. Quia fummaidcntitasm-- /•' ""mutabih patte cft : immutabilis autem cum fit, E ter patrem de filium fecundum naturam eil ( imaydehnquerenullopado poteft. Qjiarc ludxorum - go enim cxquifitiflìma & charaderperfonx patris/ / acculano, qui aducrfus Deum patrem ipfum prx- fihus eil)idcirco ad difcipulos eius diccbaf¿.^ dicareputabant,inanis omnino erat,& falla. Ser- -v^detyvdet er patrem meum. Si creo, quia hxc itauat enim verbum patris, de naturaliter logé à pec- fê habeant, nihil prohibcbit patrem verbum ac ficato_abcit,qmfcitpatrcmfimiliterlongèàddidoliumdicere, &intelhgemr fihus in patrisJocumabefl;e,cmytyerusfiliusconfubflantialiseft. Sed , afcendifl'e:attribuantuí fibi verbailla,vt ipfe ad oa

IN I O AN. E VAN G. LIBER I.UIS ergo confubftantialis verbo fuo pater fit,nun- nam fi fiibfiftir, quùm in propria eíTe intelliaL.irquamtamenipfiïinverbumdccidet:fcderitrcm- ^ hypoftafi, non vnus, fed duo prorfus crun?fi¡ii_ pçrpater, ficut & verbum fuum fcijiper filius eft. Sin verò minimè fubfiftir, quùm nihil inrerfir inPraeterea longè ab omni mutadone ac alterano- ter filium & patrem, quod alrerum ab altero difne femper diumaabeft natura, quomodo ergo pa- feparet:quomodo ternus ent à paîre filius & noiiter m verbum mutabitur ? Non enim ent ipíe pa- immediatè, veluti filius patri connexus'Nam quainfitum,atque imerius verbum incffeideo patricontendanr, quomodo voluntaren) oatris filingdicit î Nònne magna ex demenda iníanue viden-tuj. Patris emm nomen ad filium ita refertur.vt ni-ter, mfiferuec quod erat. Quare finefanum eftmutationemdiuinxnaturaeaccommodare, nunquampater in verbum mutabitur, fed erit immutabdêrfemperpatenAdhxcquum fe Deumverum & ex Deoyc- hilpenitusintcrcflepatiatur. Quodfifecundumro vmgenitus Dei filius noluerit oftendere : O;«- eorum ftultam fententiam veifen quoddam in MIjàn.iC. qua pater habet, meafmt.Omnm enim, -B terius paterni expofitiuum confilij imcr patrem &quxpatnnaturaliterinfunr,quoniam ex eo fecun- ñlinm eft,& fihum à patre, tanquam materia quxdumnaturam cft:hxres eft &ms, pater folum mo- dam diftêparat: fiquidem propria hypoftafi confidoeflê nunquam potent. Id emm vnum eft,quod lium Dei, & expofitiuum confilij verbum fubfift

(ö n C Y R I L L I A R C H I E P . A L E X A N D .^, . ff!.. iDÍl foli patri idcntitate rantia qua filius, detinebitur. Ita diuina naturafcdomniaprxtergrclius^p" f nefcioquo a ignorantixfufccptibilisetit. Fugiendaigitur,fufcconfert,!^^^ü.piah.cLrefisoinnibus viribus eft,pt.-v e r b o , q u a f i connrmar iènim quùm fpiritus omnia, profunditatcs etiam ,e Ä ^ fiUum ipfas Dêi fcruLi ab ApoftoL fcribatur SicurTJrer LTÄueinfit^^ênim nemo hominum, ait, qux hominis funt no-^ u ^fSs £d fcripturx audoritate perfuafi uit,nifi fpiritus hominis quim eo eft : fic Sc qua;' ' S i QuùSrfiliumficpatndicere Dei funt, nullus nouit, nifi fpiritus Dei,quimeöZ'i^mus^'an^ôr^êft. ôniam ergo fpiritus iandus qui profundaLstfpoXcvideamDdierutatur,non folumpatris eft vei^metiamS Ä : nUe faterinecefi'e eft per verbum fi- fili,:quJmodo fihus, qui fpirirum m ieipfo natura-SttemXndere: Quomodo igitur aliud, liter habet, eorum qux patris futitahquid ignotaqu a m toverbumnoneMuopater^fihorefpb- ^ bitmonredeigttutdicitur,ab aho vd per ahudSoSòmirandumiM^^voluntare patrisfiho fipihcari. îd emm opusvSimr. Plorandi enim certèfunt qui hxc fingút. eft aliud interius confingere verbum, quum ipic.z. Sdpropheticumfuperipfisdic\ndum:N./,i. per fe fapientia fit, & fcrutantem ommafpntumfeZÍLinecpUraJp^^^^^communem cum patte habeatíDieantnobisprx-.efüuñe qdrdiadevnigeLto dicíteaudenr. Quidenim terea, qui vnigenitiiubftamiamidarco deijcere.Ä - irmtóusexcogitaripoteritiquiqiiùmoporte- conantur, quoniam volurjtatemiple patris per feT J t ret e^ non moribus noftris diuinaiubijcere, fed nefciat, vt aiunt:fed&verbo (neicio quo ) quafiSu^tquefublimms ( quamuis humana confue- magiftro yque dodore vtatur :vtrum lUud vet-Sedicantur)intelligL,eamvocem,quamn5 bum,quodmteriusappellant^:fuponatur enim,petSaluator folus, L muÈtudo etiam difdp^Jlotum C fefubfiftere)xquahtatem habeat cum filio an miaudiuit,verbumpatrisinteriuseffeputarurit:cot-nusmaiùfvefit.Nani fi minus dicent,in ipfum pa.poreaenimvoxScfonusàlabiis,autquodamalio trem h^cimpietasafcendet. Erit emm aliquidmiduinadem profufus, auditum mouere folet.Pa- eo ahud ab eo & mmus eo. Sm veto mams efle,trisveròconiilium,quodineff-abiUvocein men- quam fit filius comendant, dupliciter m partemtemipfiusvertitur,folusfihus,quiinipfopatrena- peccabunt. Prunumennnmnioremgenuiffefituralftereft,ficutifapientiaeiuscogno«it.Vocs hum comperietur, quam ipfe iubftantia fit :demautcm,iduadis conformata Deum vti, omnino de ipfe quoque verbo íuo interiore minor videbicredibileeft.Non enim oportet ignorare, fuper tur,quum filio fuo confubftantiahs fit, qu^cm mteomnemcreaturam,creatorisefle naturam: quam- rióte verbum minorem dicunt. Hxc fi fugientesuisetiamipfe Dominus Saluator nofter, notì jy xqualefubftantia mfitum illud verbum filio a&r-Dd patris vocem illam efl'e aflirmauit, nec fibi ea maucrint, omnia fibi continuo ddabentur.ôopusfuifl'e afleruit: non enim vocem patris audif- modo cnim, fi xqualcs natura funt alter quafi nafc,nccpropter ie, fed propter iUos fadam fignifi- tura nefdus, ab altero, quafi natura fcientc doce-IcAn.n. c a n s t u r > i t a v n d i q i falfitasopimonis fuxapparct. Im-Ccnfut4tio efl. Quod fi omnia per ipfum Deus pater pium igitur eft mtcr pattern & filiuni qmcquam• opcratur,'¡êmquoqueillampercumoperatus quafi intermedium mtelhgcre:pium autcm,crccillmòverb ipfe vox ilia erit,qua non fibi volun- dcre ipfum fihum efle vprbu patris, quodmprmtatcmgcnitoris,quam vduti fihus nouit, fed difci- cipio erat in quo quidem verbo Paulus ait. omnis* pulisapcrit,vtfakusinfidemadducantur. Ad- cognitionis atque fapientix thcfauros cflcrccon- ^^ - ^ j h?c,fi verbo quodam filius infito indiget,vt per il- ditos. Quod fi ita cft(non cmm mcntitur Paulus)C lud patris voluntatem perdifcat : quid fibi voluit E quomodo fibi opus cft, vt ab aho doceatur? aut m./dicens;ChriftusDdvirtus,6cfapientiai Quomo- quonamperfedam cognitionem,atqueiapietiamy enim filiusfapientia patris crit fifapientia ipfe efle diccmus,fi qui fapientia eft, ahena doòlrma fitV • carens, ab aÜo, vel per ahud, qux nddat, dilciti fapicns J vd quomodo fapientix vcrx ac proprixaut quomodo neccifaric) no fequctur fapicntiam nomen fibi accommodabitur, fi aliunde dilatinopatris in ipíb patre perfedam non effe? Deinde, fi igitur nugis hominum, fed Spiritus fandi dodrifihuspatris fapientia cft, quum confiHum patris nx attendere oportet. Quare quoniam Spiritusaliud cfle prxter fihum intelligunt,nifi forian in fandus per Paulum nos docuit, cognitionis ac fafapicntiaconfilium patris cfle affirmare audeanti picntix thcfauros in fiUo efle abfconditos:crcdcrequx omniaimpiè & dicuntur,& cogitantur.Non oportet : hon ab dio ipfum difccre, fed quum mergo ab alio,vcl per aliud dodüs, patris confihum F patre fit omnia patris, tanquam perfcda cius ianouitfihuSjfedquum ipfe fit verbum, fapientia Se picntianaturahterfcirc.confilium ,profunditatcm etiam iplàm Dei patrisfcrutatur , iicut de Spiritu fando fcriptum efl"c Qund fecundüm naturam, ir non vt minißer vna cumnon ignoramus. p u t r e c r e a t o r ß l m e ß t f i o m a m exfubßantta em eft,t.Cor.i. Pr£tereaimagincm,charadercmq; patris filiújFJeb.2. feripturxvocitant:Et qui mcvidct, patrcm etiam CAPVT V.i.C»r.i. videt, Saluator ait, tantam ergo cum parte identi- r retare habés,fi quae funt patris, non per feipfum fdt, M N i A fcr ipfum faElafunt, (T fine tpfafa-.fed quafi aUo narrante perdifcit, non crit incon- i \ J cium efi nihil.) Quùm varus impiarumYix- ^gruum,fi quis patrcm quoque indigcrc cxpofitorc refium rationcs brcuiter cuerterit beatus Euangc- /atfirmauerit,vt eafdat qux in filio recondita funt. hfta,& cxquifitam de vnigcnito nobis dodrmam /Nam cum hlio fuo fimílis omnino fit, cade igno- tradidcrit;ad diftolucndum iam alium diaboh la- ¡" • qucuni /

queumaccedit,quiàpnfco errore onus, muiros ex flore quodam eft, operationcm odorisabipíbdeccpicJigauit,acdemúininferos deduxit.Quo- A flore,à quonaturaliter odor profuuduur,nullomam igitur gentilitas fapientix huius mundi ad- modo feiungat. Nec ignoro paruam exempli efleha:rens,& ípiritum principis huius fecuhpoiTidcs, ' fimilitudinem: fed quùm natura diuina cuncla iuveriratecontempta , inanimata idòla coluir, & perer, necefle eft nobis, íécundum vires noftrasfaU 44. dicebat,Deus meus es tusaTius etiam minimarum rerum iìmilitudines non defpiùere^'veròIapidi,tuproduxiftimc:& nonnulhnonme- cere. Quoraodo enim aliter rede illudintelhgilioresmultitudine, quarauis itaviderentur, deità- mus: Pater mem vfque modo aperatur, cr m operor?tis gloriara ccelo ac eleraentis tribuebant:neceflà- Non enira feorium,arquc per feipfum operati pa^rio loannes fummus veritatis Thcologus,vt frau- trem, aut filium ruríus, quafi quiefcente patre indesillorum retundat, & viam attendentibus re- telligenduin eft. Sicenira duo creatores, & nondara aperiat, creatorera natura raagna voce ofté- vnus,pater & fihus efle viderentur. Et ad Lxc,nondendura putauit, dicens: Omnia petwigenitura B eflèt neceflb in patre femper fiHum die, & in filio 4produda, & fine ipfo nihilpenitus faótum efle. patrem iimiliter,ac ita faliiim illud inueniretur.Quùra autem ab eo fadas die creaturas cenfear. Ego in patre & pater in me. Non cnim fecundumoranes hquidò doccr, ahum prxter naturam eura identitatem íubftantix folum, quafi charader, inefle,cuius ineflibiU virtute à nihilo iimpliciter ad patte filius eft, aut rurfus pater in filio, quafi exenveflc vniuerfa produda funt.Sic enira pulchntudi- piar tantummodo : fed edam ex fubftantia patnsnecreaturarum,opificemquovniucriafadafunr, cflùlgere filmm, & in ipia,&ex ipfa,in propria hy-&quo conferuantur, cognofcimus. Itacrgoad- poftafi Deura verbum fubfiftere confitemur,paueriusgentiles hanc ab Euangchfta vocera feri- trcra quoque fimiliter ficut filio confubftantiali,ptara cfle crediraus. Verura quoniara hxrcdco- natura qmdem vnin,iola vcrò ea radone diftinauirura quoque facilè hinc faifa reiutaturopinio,non C quapater c/fc,intemgimus : pater cnim pater ?ft,cft ab re nonnihÜ edam aduerius eos confcribere. quarauis n/turalitcrin filio íit, ficut in ÍplendoríOmnia,inquit, peripfumfadafi.mt,&fine ipfo iolera efl'¿ concediraus, filius quoque fimiliter: •fadura eft nihil. Dcitatis énira maieftatera, edam quanquam in patre, ficut in fole fplendor fit non "hxc verba vnÌgcnito Dd filio attribuunr,4uùm alia ratione, quàra eaqua filius eft, àpatrc diftinoranianaturaliter ac verè indie ipfi oftendàr, qux guitur. Sic emm pater verè pater eft arque intelli-DeppatridicunturiiTefle.Non eniradeforisfica- gitur,&: filius fimihterverè filius:Irafpintu quoqjti hominibus per gratiam hxc appellano iUi acce- ianòìo còmemorato, tnnitads numerus ad vnam(aUU. dit,iuxta illud : Ego dixi, d'ij eßk, excelßom- Sc eandcm deitatera colligitur. Quoraodo enimnes. Si enira oraniaper ipiura faClaiunt,non po- alitervnus effe Deus intclligeretur,fi fingulxtritcftillccuraomnibus fimul enumeran. Quùra jj nitatis perfonx ad Icparatam oranino quandaraenira omnia djcatur , nihU eft quod in omnibus itapropnetateraabibunt,vtint€grx,ànaturalinenoncondncatîir.Sic certè etiam Paulus omnia xu, fubftantialíquehabitudiífeparatx,Deusvna-.Ctfr.I5. intellcxiffe C(/mperitur. Nam quùra fub pedibus quijquenominareturrSecundumradoncm igitur,Saluatons noì^ri iubieda cfiTe omnia dixerit,ilUco qua per fe fingulx dcitatis perfonx fubfiftunr, &intuht : In eoW,ra,quod^rania ei fubiecit, nihfl partera, Sc filium Sc ípiritum fubfiftere intelligadiraifitnon fubicótúmíií quare, quoniam per fi- mus, non confundentes perfonarum,id eft nomihurafada efle orania credimus, nullo paólo ali- num diftindionera,fed conferuantesvnicuique,quid omnium ipfum effe intclligiraus, led ab ora- vt illud propriè Sc fit,Sc dicatur quod eft:atque itamuranuraeroipfurafeparantes,&: à natura crea-- credentes,invnam naturaliter deitatem conuneturaruralongè fèorfura ponentes, nihil aliud effe ri trinitatera confitebimur,prxtcr nominum, id / (_'feipfura, quara Deura ex Deo naturaliter confite- E eft perfonarum, omnera afura diftindionem re- • ' " % ' - ""jRiur. Quid cnim inter Deum Sc creaturam inue- cuiantes. verbum cnim. Se fapienda Sc fplendor,Àientiainiripoteft, vi prxter vtrunqucahud intelligatur? & charader,6t: virtus patris filius appellatur. Ver- yaut in quanara fubftantia fihura collocabiraus? fi bum quidem ac fapienda, quoniam exintelìcdu \naturara crcaturarura in infinitum, vt creator ex- immediate,atquGÌndiuifibihter eiì&propterifta- 'cedit ì Omnia cnim per ipfura fadafunt,vt per rurarerum(vtîta dixerim ) reciprocam immillìovirtutera,vt per fapientiara Dcipatris, qux non nera: raens enim Sc inrelledus in verbo,fi iàpienqueraadraodurain hominibus^, quafi quxdara tia eft, & verbum rurfus, aclapienda in intelledaqualitas Deo incft, fed per fcipfara verè fùbfiftir, conipiciuntur. Nec q(picquamintereft,aut inter-'quäuis ineffabili generationis modo àpatrc pro- "mediat,quod alterum ab altero fèparct.Virtus au- îrtm,deat.Sic enira fapientia & virtus patris, verè filius F rem quoniam indiuifibiliter incft ei, qui naturahcffecreditur. • Ncc tamen, quia orania qux funt, ter cara habet, nec quafi accidens abfque fùbicdiper ipfura fada dicuntur, quafi alienx voluntatis corruptione poteft ab co fcparari.Charader verò, charaileri ,minifter, aut quafi ab alio vires accipiat, quibus quiafemper naturaliter coniungirur,nrc poteft abcreare queat, credendus eft : imò verò quoniara ca fubftantia fcparari,cuius charader eft. Quas obvirtus ipfe patris,ficuti vnigenitus filius eifjvniuer- res, quoniara naturaìiter,atque neceffàriò alter inià cura patre fimul Se Spiritu fàndo creauit : cun- altero eft, quum pater operarur, tunc filius quodaenim ex patre per fihura in,fando Spiritufunt. que,vtnaturalis,fubftantialis ,fubfifténfquevirtùsNec vnà cura patte in creando fihura idcirco in- eius opcratur.Similiter operante filio,parerquöq;V te'îraus ,quia pater ad crc-andura irapotens fit: vt operands verbi fons,qui naturaliter iùo filio in-V fed quia propter incoramutabilitatcm, atque fub"^^ eft, velutignis fux cahciitad,qux in eo eft,femperftantix identitatem natura fibi coniundus eft. cooperatur, Quare patet faifas hxreticorum die\ Qucmadmodum fi quis in olfadione od oris, qui cogitadoncs, qui filium ab alio difcere,& miniftriI \ -lÍ\ _ > r ^ ^

loco quoniam per ipfum fada cunda dicuntur, mus, omne mentis acumen in exponenda re dicrear'eimpudentercontendunt.Ego autem non A uinahebefcere.poiTum fatis ipforum impudetiam admiran. Nam , . • ^ ,qua humilla quodammodo devnigenito afterna QmdßlmsvtujecundumnAturiim eft, at que ideo nonía-iptura videntur, magno vndique cunda ftudio creattisfid exfubftantiaDei ac patris.aucupantur, & vndiq, perditioni fua venena colhgunt.quibusautem apertiftìmè in glona patris fi- C A I? V T V I.hus collocatur, ea omnia miro quodam premuntfilendo, vt nihil ahud videantur intendere, quàm Von faBum eft, in ipfo vita erat.] Adhuc dtmaieftatem fili) c5culcare. Nam quum per ipikmverbo Dei verba exquifitiftìmè fadt EUanvniuerfafieri audiant, miniftrationis nomini calli- gelifta : vt cum omnia qua iUi natura infunt, dilidèinhärent, feruum pro libero, & cultorem pro genter explanet, dc haredcos deterreat, & redeDomino ipfum fomniantes. Qmim veto ftatim credentes non humana fapientia, nec eloquentiaEuangeliftam videant intuhfteiquia fine ipfo fadii viribus, fed fpiritus virtute confirmct. (j^m igieftnihil, ad fublimiora cxtolli nequeunt. Nam tur creatorcm omnium modo oftenderit, quod àquoniam Deus pater ahter create non poteft, nonefiiead efle cundaproduxit.Et fine ipfo fadüquàm per proprium filium, qui virtus Sc fapientia eft nihil: nunc quoniam creatura durandi nullameius eft:iddra3í nihil prorfus fine verbo Euangeli- virtutem in fe per naturam continet, fed ipfe cunftafadum aflent. Idcirco edam gloria patris dc dis quafi commixtus vita eorum fit, & in propriaeft,&: dicitur vnigcnitus:glorificatur enim creator natura conditione c6feruat,idcirco damat:quodpater per fihum vniucrfa operans, & à non efle ad fadum cft,in ipfo vita erat. Non folum,inquit,perefle producens. Sed ad hoc Euangclicum,quiafi- ipfum fada funt vniucrfa: fed quacunque fadane ipfo fadum eft nihfl, illud rede poteft afferri: C iiint, vnigenitus Dei fihus principium, &:fubfi-Geneßu Factamus h'ominem ad maginem O" ftmdit»dinem no- ftentia omnium, tam vifibihum quàm inuifibiliií,ftram. Non enim imperar, nec tanquam ad fer- in ipfis vita erat. Nam quum ipfe fit per naturamuum ac miniftrú dicir:tac hominem. Sed vt quùm vita,tam effe,quàm viuere, öc moueii rebus beniindiuifibilitcr,& fecundum naturam coniundo, gniflimè, atque varié largitur,non diuifibihtcr,aut(dicam enim humano more ) colloquitur, atquc commutabihter in fingula, qua natura diffcruHt,dehberar:nonarìtecedens quidem, quùm ahquid immiffus:fed cum ipfe vita vnafitomnium,omniapcnerrans,à fingulis proutficri poteft,ac dccct,ro-cipitur. Ipia vero crcaturaincffabih fapientia, 6cintelhgat cognitionem filij,fed ficutimens indiuiiibiliterimpreffo,&infito verbo femper manife-ftus. Semper autem fup erari à diuinis in infinitum, virtute creatoris in feipfa variatur, atque commuexemplaatque fimilitudines ifta credenda funt. tatur. Etquia,quod anihflo produdum eft, cor-Cooperati autem filio patrem dicimus, non diui- ruptibile eft, omniaque orta in exitum fcftinantiim duos intelligentes, ne duos Deos introduca- (fola enim diuinanaturaabfque principio, & finemus:nccinvnumduasperibnascontrahenres,ne cft ) quafi arte quadam perpetuitatem rebus arrriautpater in fihum, aut in partem filius compelía- buit. Succcfiíiones enira,6c mutariones rerum intur:fedillopotius modo,quo iplcndorluminijà alterutras adinucnit,qùibus fingulas rerumípcquoeffulgct,coopcratur. In hoc enim, & in fimi- des perpetuas cffecit : 6c hoc eft ctiam, quod delibus diftingui quidem intelligitur, quod cffulget plantis icribitur : Cuius femen in femctipfo fit fuabeo,àquoindiuifibilitcrprodité Vnum autem per terram, 6c ineffàbili creatoris volúntate fieriatque idem vtrunquc natura eft, ÖC alterum abfqj quotannis videmus.Erat igitur in omnibus vita,vtL ^ ^ ahero effe non potcft:cxccdit tamen creaturarum dicitur. Scdquid ad hac infania haredcorum di-• ^ limilitudines, qui nullam in creaturis exquifitam' ^ cer, cum ipintuflandi Euagchcam vocem audiar,¥ bäbetfimilitudinem: atque ideo ad declarandum quod in creads omnibus verbum Dei, quod in# quodvolumus,nonad imagincmrrinitaris perfe- principiocft,vitacrar? An etiam nunc non,exfubdaraexemplis vtimur : quod fi putant, quoniam ftanria Dei ac pards fihum efle: fed fadum, atqucT per ipfura fcriptùra eft, ad rainiihi locum à parte creatura aflirraare audebit ? Et quomodo nonin-p^âfiuini filium, arque ideo à naturah patris aquali- iuriaimpcritia crimine non condemnabitur/namtare decidere, quid de ipfo prre diccnr ? quùm fi verbura Dci,vt per naturam vita,parricipadonc ^pardculaper, ei quoque à fcriptunsaccommode- fui viuere oranibus praber:ahus ccrtè cft,quàra cai.Cor.i. tm ì Fidelis enim,inquit,Dem per quem vocati eftis. funr,quapr9fentia iua viucre creduntur. (¿i veroEphef.i. Et rurfus: Taulus ^poftolus lefu chrifti,per volunta- alius, quàm creatura naturahter cft, quoraodo is,tem Dei. Et alibi: Itaquc non eft feruus, fed filius. F quifuperomniaeft,Deusnoncrit?Siverò 6c crca-Paulus inquit; Si naturafihus,8charcsper Deura. tura contcndis, 6c vitam effe rerunvnon negas:Hac cnira orania ad perfonam patris rcferuntur, quoniam creaturarum vna per te cft, virara ctiam6c nemo adeò infanit,vrpropterpardculara,per, ipfe, fuiipfius participatione habere intelligetur.ad rainiftrilocura patrera deducat : indifferenter Quod quoniam abfurdura cft,ncccfle cft,vt particmmplcrunqucdidionibus abufionis modo di- cipabilis Dd fihus alius natura quàm pardcipannaurna fcriptùra ita vtirur,vrprobè res grandes,quá. fit. Non ergo crcatus,fedvr per naturam vira mGal.j^. f^m poflibile homini eft, verbis fignificet. His il- creaturis cft : quod cx fequentibus magis parebit.lud admngcndura eft,quod glonara Doraini,vcr- Nam fi ex fubftanria patris fihus n5 cft, fed fadus,bum oblcurat : nulla nanque ferè verborum vis vt ühdicunr,arqi crcatus, quomodo vniuerfafpfc àtanta elt, vr exquifitè ineftabilera Dd glonara Siuificatìaur quoraodo id Paulus, quafi pracipuu /poilit expnmere : nondcbcrausigirur, verborura Dco attribuir,quum viuificantera ipfiim appdlct.^ /humihtate turban, cum fdamus, piéquc creda- Nam fi quum crcatus fihus fit, omnia viuificar, /fdpfam // ^

feipfam creatura viuificat, quare nihilprecipuummm tulnon deficwnt.'Ha.m aut etiam ipfe^qucmadvltracreaturaminDco erit. Creatura ctiam Deo modum nos deficier, &;corrum peau-, ira viadviuendum nequaquam egebit,quùm no minus ta ipfe non cftiaiit (î cTeatura,vt ipfe vita eft,pcrpciibi,quàmDeus ipfa per fe vitam afferatj fed indi- tua incorrupubihs erit. Sed ipíe quidé eodcm. get ícmper creatura creatore.Non ergo collocan- fe modo Temper habet, creatura verò deficit: nondus in creaturis fihuspei,quùm per fe vita fit, atq; cft ergo creatus, fed quùm vita fecundum natuetiaintelligatur. Prçterea diuine admiratus naturam fit,que vita indigent, cunda viuificat. Acce-Pfd.j^. re dignitatem Pialmifta canebat : Qmnum apud te dit,quod nihil feipfo participar, creatura verò omfonsvita.Si ergo fihus qumti-fit creatura, que faòfa nis filio,vt vira participar : nec ergo filius creatura,nec creatura vita cft.Poftremò ahud eft vinificare,aliud viuificari, ficut agere atque pati:viuificar au-tem fihus, creatura autem viuificatur. Aliud ergofunrviuificat, & vt viuificans fecundum naturamvita cft fruftra, quafi precipuum foh Deo fontemvite Pfalmifta attribuir. Siquidem filius etiam,quifecundumipfoscreaturisconnumeratur,fonsvitç ® filius eft quàm creatura: quoniam quod facir, uerit,quia viuificat.Sed fons vite folus Deus eftjper òc quod fit, idem effe non poteft.naturam ergo fihus vita eft, vt Deus p Deo,ó¿ vitaex vita. Ad hec,fi quùm vira fecundum naturam Qaodluxfecmdumniiturmeßßlm'.e^ ideonocreafihusfit,nonexfubftantiaDeiacpatris,vtilh bla- tus exßtbßantuVciacpatm,fphcmant,fed creatura eft,erit creaturarum naturavita:&: fi non adu,âttanKn potcntia. Nam & fi CAPVTVÎÎ,nondum omnis creatura vita eft, quia tamen crea- "J^T vita erat bx hominum, cr' Inxin tenebrislu-^tura quedam vita cft, non erit ahenuin à natura tenebra e^m non comprchendermt, Fmtcrearure,vt vita poifir effe. Ita vitam efle,Deo,& homo mißts kDeo,cm nomen erat ioannes. Hic vemt m. creature commune quodda erit. Quur igitur fru- C teßmonmmyVt teßmomumferhiberet de limine ,vtpanAáf. ftrafeiadar filius dicens quùm po- omnes crederentper ilLm. Non erat ille lux ,ßdvt tetiùsdicendum eftet : Ego ôc vos vita íümus. Sed ßmonmm perhiberetde Imnine.] D eum naturahterquoniam non ita, fed quafi proprium bonum, fibi ôc bonorum patris fubftanriahum hçredcm,nobisetiam per hec fihum Euangehftadcmonftrar. Di-xit enim iam natura ipfum viui efl'e, & omnia quevitam attribuit,manifeftum eft,quia non creaturisfeconnumerar,fed nature Dei patris coniungit,que fola naturahter vita eft.' Accedir, quod participansvita,ipfum vita effe proprie nó potcft:ahudcreatafunt, ab ipfo viuificari & confcruari: quùmin ipfo quicquid fadum cft,vcrbum erat vita. VNCenimeft à participante id quodparricipatur.Si ergocreature participabilis filius eft, vt vita, eritrùm quoniam homo in terris rationale animal eft,mentis &: difciphne capax, ôc íapientia Dei partialiudà participantibus vita, participantia aurem ^^ cipans: neceflàriò rationis,ac fàpientie humanecreatureiunr:non ergo ipfe creatus,nec ab alio vi- largitpré filium,his verbis oftêdit,vtfaciliùs Deustaindigens: Deus ergo viuificans, & confubftan- pater omnia in omnibus per filium effe intelligatialispatri concedcrur. Hoc enim modo vnum lut.Vita quidem in iis que vira indigcnr:Lux veròadorabimus Deum, nec ahu colemus quàm cum rurfus ac vita, in iis que vita ôc luce indigent, acqui cft. Preterea quùm rerum omnium diligenter ideo magna predicar voce : ôc vita erat iux hominaturamconfideramus,Deum ôc creaturam, & num. Itaquivniuerfa vinificar Dei filius,qui innihil vltra hec ahud conipicimus : quicquid enim omnibus vita eft:hic ipfe rarionalq,quoqucilluminaturaD eus non eft,U certè creatura eft:ac rurfus nat animal.Et intelligendi viiium capacibus,intelquicquidcreatura efle negatur, id certè Deus cft. ledii largitur,vt vndiq^ verùm eff e videatur, quodQuoniam igitur optimè ifta partiti fumus,refpon- de creaturadicitur: quid cnim habes, quod non ^deant quefó,quomodo vt vita viuificarepbterit E accepiftiìnihilenim eft,quodafeipfacreatui-apof- V >. /fihus,quùra id nature diuinç foluminodo propriü fideat: fed tam effc,quàm eflèndi modum quenda ìfit ?Si verò quùm creatus fit, vita effe poteft, pre- largitione Dei conícquitur. Probe autcnvruiiùs' ' ' ,dicabitur edam de altero partitionis membro vi- erar,de vita fGribitur:vtvndiqj verbi etèi-nitas,fal- Vta,Ôc erunt omnia fecundum naturam vita. Qujd fas hercticorum cogitationes,qui fcripturis omni- 'opus cft ergo participatione filij, aut quidmagis bus apeitè repugnantes, ex nihilo filium D eiprohacparriciparionc creatura, poflidebit, fi per fuam dudum confingunt, quafi acuta incidatiècuiis.naturam vita eft; egct autem ncccflariò participa- Sed deverbieternitate , ôc in iùpenoribus breuitionevite, que filius eft, omnis crcatura.Nihil er- ter, & in libro quem theiaurum appcllauimus, lagocreatum, fed folus fihus fecundum naturam vi- tiùs nobis coníciiptum eft. Quare quod propoli- ^'ber Cjtaeft. Sc pater confubftantialis fimihter. Preterea F tum eft, quodque tam prefentibus, quàm futuiis >quùm fihus vita fir, aut creatura cft, aut non crea- non omnino inutile fore putamus, Deo noftrum thcßiuruätura, ied Deus verus.Si primum,talsò illud fibi di- os aperiente dicamìa^.Si Deus natura filius nó cft, dicitur.Joan. S, citur: Ego fum panu vita, qm de cœlo defiendo,er mu- nec fubftantie genitofis frudus : li prercrca non¿í^«^r^¿e0.Habet enim per fe creatura vitam, lux ipfe vera ex vera eíFulfit luce, fed qua de foris,nec participare vira opus cft ci que vira eft.Sin ve- vt nónulh aflirmat produdus, creaturis cónume-^ rò creatura non cft, proprium idpretercrearuras ratunquomodo ipíe crcaruras illuminar,¿ccicatubonúhabebit,vt firíecundum naturam vita.Crea- re ab ipfo illuminanturî An non eft ahud quod ilwtureautem proprium, vita indigere, cuius partici- luminar,quàm quod illuminatur? Ita prorius arbi-\ pajTj^ne viuificerur.AdhçCjfi quùm fecundum na- tror.Nam fi idé fubftantia ôc ratione efle videren- '\ tui¥m vita fihus fit,crcaruris connumeratur,quare5') tur,quiequid in altero coaira ieorfum cft,id ctiamV Pfalmifta quafi vcftimentumveteraicereccelos ai-ij^ôi.. feritî quùmdcfilio diczt: Tu autem ídem ipft es,{j'in altero coniundum reperietur:iralux ciaidé erit,quodlucc indiget.ôc iux ipfa indifferenter ôcilb-\ ^ N

minabir, Se illuminabicur : quam quidem rerumílum eft^quiafe non creaturis connumerat/ednS'Confufionem nemo mentis compos veram eiFe ^ turxpatrisconiungitjqusfolaluxnaturalitereft.concedet.Necefláriaenim,quae dicia iunt rationeAccedit quod aliud eil participans, quàra particidiílcpararidemonílrantur:quùra aliud natura fit, patú. Quare quod lucera participar, illud propriequod per fe illuminar, quàm illud quod illumina-lux eiTe nó potefl: participatur autem-filius à creatur.'Quarequùm lux vera ex vera luce filius cfîul-ferit, ex creaturis connumerabitur, fed patri con-fìibilantialisiurc credetur* Sed non efl: forfan dif-turisvt lux, non eft ergo creatura, ncc lucevtipfaindiget:fed Deus quo YnÌHerfailluminantur,& defubflanria partis non deforis:hoc cnim modo vniificilè,qux modo dc vita dida funr,qnibus alia efle adorabimus Deum, vnam naturara eiTc lucem,qux vita participant, quàm vitam ipfam demon-credentes. Praeterea natura rerum omnium confiitrabamus,deluce quoque nunc dicere. Quare ne derantes. Deura& creaturam, nihil vltra hitK:vos defidia ab vrifitare legcntium reraouifle vi- _deatur, breuiter ad hunc locum illa transferre co-ahud cofpiciraus. Quùm ergo hxc partitio rerum©prima fir, dicant,quxfb,qui longè;à natura patrisnabimur. Nam quemadmodum vita aliud efl, fifium dcpéllunt, quomodo ipfe vclutiluxillumiquàmvitx fufceptibilia: fic qux lux hominum. Senar,quùm id foli diuinx naturç conueniatìquòd fi/ efl & dicitur : ahud efl prxterea, qux quùm lucis fihus creatura Se lux efl, omnis creatura lux erit.fufceptibiliafiiVjluceparricipantjquodexfequé-Italux tam de Deo quàm de creaturis xqualiter •tibus explanatiùs confitmatur. Nam fi verbura, prxdicabitur:quid opus efl ergo participation e fivtnatura lux in creaturis efl, participatione fui-ipfius illucens: ahud profedò natura efl, quàm eahj aut lucis, aut quid maim ex hac participationccreatura confequetur,quùm Se ipfà non ahtpr, quaquxillurainantur. Quùra igiturahud quàra crea- fihus lux efiTe videatur fed indiget creatura luce,tura fit,quomodo Deus nó eritjPraererea fi quùm quiun à fcipfà non habeat:quare fihus, qui naturaluxnatura fihus fit. Se creatutas luce indigentes il- Clurainet, creatus cfl, vt ipfi dicunt : priraura qui-dem ahquid ipfum eflc intelligemus : deinde quo-creatura fecundum rationem fubilantiç,vt ipfi cóniarade numero creaturarum fit, quarum naturaefl, &: qui creaturas illuminar, Deus verus efl,non creatura. Ad hxc,fihus qui natura lux efl, auctcndunt,efl:,aut non.Si primum:falsò illud fibi dieflparticipationc lucis illuminari , erit ipfe fui- dum efl. Ego lux in mundum veni. Habet enim J'o/i». :ipfius refpcdu tam participans quàm participatus.Quod quoniam penitùs impoflibileefi::non crea-tura, fed natura Deum Se lucemjverbum Dei có-erit lux quod luce participar. Sin verò fihus crcafiterinecefle efl. Ad hxc, fi ex fubfì:antia Dei pa-mundus lucem in fe tanquam creatura. Quodau-tem lux cfl,lucc participare non potefl::non cnimtura non efl: ( lux enira ipfe efl, creatura verò lucetris fihus non cfl, fèd ddoris, vt creatura fadus: fecundum illud indigct : quid enim habes qmd mn 'quomodo crcaturas illuminar ? Aut quid maiusin jyaccepiftiì) neceflTariò ipfc Deus cfl:. Se propriu hocnatura diuina, quàm in re fada inueniemus ? Aut fibi bonum efl, vt natura lux & fit ÔC vocitctur.quomodo Pfàlmifla de Deo cancbat,;» luce tuaCreatura verò luce indiget,quùm in propria natuvidebimmlucem? Nam fi quùra creaturafccùdum ralucem non habeat. Ad hxc, nihilfeipfò parricicosfilius fir,orania illuminât', non indigebit crea-par : oranis autem creatura fiho vt luce participar,tura luce creatoris. Hxc'abfurda oranino funt. ncc ergo^ filius creatura cft, nec creatura lux. Po-Quare non cft creatura fihus, fed Deus verus Sc ftreraò, ahud eft illuminare, ahud illurainari,ficucnaturahter lux, quemadmodum Se Deus pater.Acccditquòd fi fecundum illud, in luce tua vide-verò illuminatur. Aliud ergo fihus cft quàra crcabirauslucera : & emitre lucem tuam &vcritatemagere atquc pati : illuminât autem fihus »creaturatura:quoniam & quod facit, &: quod fit, idcra cflL ^ tuara. Dei partis lux filius eft, & taraen creaturis fe non poteft. Erlux in tcnebrishicet, Stenebra:' ' ^ connuraerarur:quidprohibcbit omnia qux crea- E cara non coraprehenderunt. Non iniuria diuinusm .ra funr,Dei patris lucera appellati ì Si enira lux cftEuangehfta,quoniam non putauit illud ad confir-^ Ê fihus,quùm creatura fu, de omni profedò crcatu- mationc reólxfententix omnibus fuflìccre, quod^ racommunitcr lux prxdicari poterit. Verùm hoc vita erat lux hominum :latiùs modo candera rem^ falfura efle nemo ncgabit : foh enim fiho id artri- - mulròquc latiùs exponir.Nam ne quis lucera quibuitur,vtDei patris lux & fit & vocitetunnon eftigitur creatura fihus, fed Deus de Dco, & luxdcfed quibus velit,quòfq, dignos iudicarct lucélarluce,quxper ipfura creaturas illuminar. Prxtereagiri : cxtera verò vmuerfa, vcl à fcipfis faperc, rafiSe natura lux,& creatura fihus cft, quomodo luxdem efle verbura Deiputaret, fed non oranibus,tiocinariqucpofTe, vcl quafi minùs id poffit filiusìoan. I. eft Se vocatut? quùra de Baptifta fcriptura fit, «o»- facere,à Deo patre tantummodo intelhgcndi vimerat lUe lux : Aiquìt^m Baptifta quàra cxterx crea- F rationalia confcqui. Ne igitur hxc aháquchuiufturx,natura lux meritò poflent appellati : quodmodi falsò quifpiam putarct:ac vt oranes clarè vieniracreaturx vt creatura cóuenit, omnibus crea- deant non horum aut illorum, fed omnium fim-, turis commune fit, neccflc cft ; fed luccm fuifle plicitcr rationahum lucera, qua fapiunt atque inloanncranegatur.Filius autera Ddlux cft,nequa-tdligunt,fihura Dei efle, qui modo ineffabili parquamergo creaturis connumerabitur. Ad hxc,fiticiparionis,vtfàpicntia Se intclledus, quìa luccmquum creatura fihus fit, lux cft,omnis crcaturalux inrarionalibus vocamus ideo fèipfiira (vt itadicà)efle poterit, eriarafinondura adulux fit. Quòdfi iramifcct,vtmentem habere poffint, qux mentisloufj Î commune oranibus cft, quur fc fruftra fufccptibiha funr: non enira id aliter poflent cono^n.. ladat filmsdicens,cgiy^w/«A;:quiimpotiùs dicen- fequi. Propter hxc ,inquam,omniancceflariì induraeflcr,ego&: vos lux furaus? Verura quoniam *,tulit,&luxin tenebris lucer, ÔC tcncbrxipfara nónon fic, fed feipfum folumraodo luccm appdlar, coraprehenderunt. Ita quafi magna voce clamar, àId fibi quail proprium bonum attribuens:manife- vita&ì non ideo luccm hominum cflè did!, quia /viuendu f

^ íviuendi quiipiam difciplinalucem afilio Deime- vnus ramé cu patrc atq; fpinrufiiiiis vere Deus eft,. reatur : fed vt omnes difi:ant, quemadmodum in A vnus veré Dominus.Nec prxter eú proprie atque f •omni re creatura'verbum vita eft omnia viuificás,verè Deus quifquamâut Dominus eft. v?ms cmm^qux vite fixfceptibiliafiint:iic in omnibus que ra- Paulus inquit, , er vnus dominus lefmtionisfixfceptibiliafimt, ipfe lux eft, querationis chñftm.Di^na. ergo fimdorûvirorûdualitas, quiij5articipantia,idipfiimquodfiint,ideft,rarionalÌ3 propterauótoritaré legis,tum propteriàndimofacit;omniaenim in omnibus pater per filium in ni^m claritatémque peribnarum, fide auditorurnipiritu eft. Tenebras autem,naturam que illumi- omnino eftiLaudibus deinde fiiis filentio traditis, -nequisdicat: TudeteipfoloqueriSjBaptiftelau-desnonomifit: fed à Deo ipium mifium fuific,necvltro adteftandamacceiiifie, fed diuinevo-luntatiminiftrafie afiirmat. Fuir enim,inquir, ho-narioneindiget,appellauir, qiievniuerikliterànibiloadefié produda eft. Nam quoniam verbumDeilucemappellauit,vt indigentem eonaturamaliam eíTe oftendat,in contrarium verfo fermonetenebras eam appellauir. Tenebre nanque vere ® mo mifius à Deo, Aduertendum certè diligenterfunt,que lucem non habent. Vnde mea quidem arbitror,quomodoidonea,fecura, tutáque, acrcfententiajcreaturarumnaturamnihilinfepenitus rum natureaccommodatavriturorationc. Namper feipfam habere docuit. Sed tam totum(vtita quùmde verbo Dei diceret jerat, confequcntccdicam)eflé,quàm totumbeneeireàcreatorefui- lubiunxit, vt & eternitatem eiusôftenderet, &cipiens, meritò poteft audire: quid enim habes vltra oinnc temporis principium efi'e crearorem,.Cor.j^. quod non accepifti?Quùm ergo lucem à Deo CO- non creaturam elle fignificaret. Qu_omodo enirafequatur,pater,quia ex ièipfa non haber,quod aliû- quod femper eft, ad effe ex nihilo produdum in- •de accipit. Quod autem ex feipfo lucem non ha- telligetur.'^ de beato verò Baptifta,congruc nimiu,bet, id certè lucis contrarium eft, & tenebrarum vt de mortah homine atque creato, fuit,exclamar,nominenoriiniuria vocitatur: nec verifimilç fo- G Necifto folo ponrentus tutiiiimeadiecit, homo,lùm, verum etiam necefiarium eft, vt creatura te- temeritatem'nonnullorum euertens. Iam enim. nebre,filiusveròDeiqui in tenebris lucer, lux&: rumores fuérunt non natura hominem,fed de nufit,&videatur. Nam fi natura creaturarum filium mero fandorum Angeìorum Bapdftam fuiiì'e,ac'Dei,vtlucemaccipit: non eft dubium quin & ipía humano corpore vfum predicafie : quod inde af- í'tanquam tenebre accipiar, & filius Dei tanquam firmabant,quia didum eft: Ecce ego mitto angeiuxin teAebris in illa luceat, quamuis tenebre fi- lum meum ante faciem tuam,qui preparabit viamlium Deinoncognoucrunt. Hocenim(vtputo) tuam antè te. Ignorantes videhcet nomen angehfignificat,&; tenebrç eam non comprehenderunt. minifterium magis, quàm fubftantiam fignificare. JokuCânquain enim omnia verbum Diî illuminar.Sic enim ahum íuper ahum ad beatum lob angequenaturam habent lucis fufceptibilem s ignora- los cucurriffelegimus, calamitates nouas fibi atturtamen à tenebris. Rationalis enim creatura, que inauditas nunciantes.Beatusetiam Paulus taquein terris eft,creatore ignorato, qui eft fons fa-, le quid de fandis angelis determinar. A^óww, inpientie,intelledusorigo, prudentie radix,creàtu- quit, omnes funt admmiftrator'ij ¡firtius m miniftermm, " ras coluit: & tamen Dei miferieordia fadum eft, miß/,propter eos qui h^reditatem capuntfilutiíiAnvtlucemacintelligendi vim produdioni fue ad gelus igitur beatus Baptifta nuncupatus eft : noneffe concurrentem, fibique infitam,non amiferit. quia natura angelus eflét, fed quia ad núcianduinjiHinc eriam notandum diligentiifimè ruríus eft, clamandúraqucvenir,preparandam effe Domininulla ratione filium Dei creatum, fadúmque in- viam. A D eo autem mifl'us fuit, ne quid D eo quitelhgipoffe:fedlongèànaturacreatiu-ç femotum, mifít,aHenumnunciaflé illum exiftimes : verùmaliud efié pénitùs quàm creaturam, tantúmque enimeftteftimonium eius,quiqueàDeo didicir, ,abeffe,vtcreaturafit,vt quemadmodum lux ad te-E id enim à Dco miffum effe fignificat ) ea p r e d i c a - • > ., / ' s'^^nebras fe haber (contraria enim tenebrarum eft) uit.Sie &: Paulus per leibm Chriftum fe miffum /fie vltra omnem comparationem naturam crea- efléafíirmans:nonabalio,fed lefu Chrifto, qui \ ' ' ,ture,fihus Dei exeedit. Fuit homo mifitis à Dco. mifit reuelantejvirtutem fe myfterij didicifie ofté- ^Qijùm multa iam de Dei verbo, quibus de natura dit. Sequitur enim omnino,vt qui ad predican- rDeiparrisfihus oftenditur, nobis Euangehftaex- dum, nunciándúmquealiquid à Deo miffus eft,íspofuerit, nunc ad legenrium fidem grauiífimo te- àDeo ipfo quedicenda funt, didicerit. Erataii-I>e»t.^}* Ite vtitur.Nam quoniam perMofem didum dilli- tem,inquit,homininomé Joannes. Nomine ipfonitùs eft, in trium ore aut duorum omne verbum miíTum à Deo nuncium, vt magnam fibi oratioftare:inagne audontaris fibi teftem adiúgit. Hoc fidem acquirat,notum facere voluit. Sic enim anenimputauitoporterefibi foh mirabilia, vltraque F gelus Gabriel, qui coram Deo ( vt ipfe dixit) afiihominemnarranti,fidem auditorum exigerc;, ae ftit,fihumZacharieannuncians,ceterisadiunxit: Luc.í^quafi debitara expofeere. Sed quùm ipfe teftetur, Joannes, dicens, ent nomen eius : nec aliud fcilicetquia in principio erat verbum,6c Deus erat verbû, quàm quod diuinitùs accepir, nafcituro nomen& cratin principio apud Deum : êc quia omnia puero indidit. Quanto igiturhonore dignum,peripfumfadaiùnt:ôc quiaeratinrebuscrcatisvt quanta poliere auótoritate illum arbitramur, quivira: 6c quia vira lux erat hominum, quibus omni- vel anrequam in vtero conciperetur , nomen àbus natura Deum, fihura effe oftendit^: grauiftìmo Deo eoniéquutus eft. His de caufis nominis motícfa.ô,gapjiftç quoque vtitur tcitimonio,Prieparata viam do neceffariò meminit. Verùm quoniam in teyj clamantis, reBas facite femitoi Dei noßri. ftiraonium mifium fuiffe aftìrmauit, ac vt Om-\ Ñon enim poteft Deus non effe verus, cui dorai) -nesperipfum crederent, adiecit;illò tem eriratis\ nationisdignitasfecundum naturam ineft. Nam tis nonnulh prorupuerunt, vt obijcere non du-''\ etfi multi gratia dij, fi multi domini nuncupantur, bitarent : quur ergo vniuerfi diuinitùs miffo noi^\ • Nij^> \ * ^ ^

414 D. CYRILLI ARCHIEP. ALEXAND.crediderantîauc quomodo Dei nuncios omnibus íeparat» iîla enim natura lux eft ,iftae per gratianiínon períliafu? non culpa loannis, fed audientium ^ iits participant, iUaparticipatur. Indigent iftx ludu r i t i c i d f a d u m cft. Nam quoniamfuxpotefta- ce,illaindigentibus feipfam largitur. Nihil ergotis eft vnufquifqj prauitate animi muid qui loan- prxter illam veta lux eft, nec quicquam ahud pronemaudierunt, non crediderunt, de quibus illud pria virtute atque natura frucìum luminis edere, p^Qpîsácumdiccnáumeñ:: Qjm audit, mdUf, er poteft. Sed quemadmodum ex nihilo produdaEfnh.^. ^^^^^^ credit,non credat.Hic venit in teftimonium, íunt,fíc à tenebris fplendore veri luminis accepto,vt teftimonium perhiberet de lumine. Singula-& parncipatione illius illuftrata, imitatione quarematque prxcipuam virtutem ifta diólio, hic, fi- dam in lucem tranfeunt : ita Dei quidem verbumanificare mihi videtur. Hic enim, inquit,qui mif- fubftantiaHtcr,non parncipatione quç per gradamfus à Deo fuit,qui excellentia fux virtutis commo- fit, nec per accidens lux eft.Creatura vero non fic,uitludxam, qui prophetarum voce venturus feri- fed accipit quod non habet. Illuminaturvttenebebatur,dcquoEfaias,voxclamands in deferto, ^ brxdeforis gradamacquirit,largitorismifericor-£ßia 40. prxijhxit. Quem Pfalmiftalucernam Chrifto prx- dia huiufmodi dignitatem confequitur. Quare fi-PßL u/. paratam nominauit. Hic,inquam,in teÎlimonium hus quidem Dei, lux vera eft : creatura verò eiusvenit, vt teftimonium perhiberet de lumine,dc illuminatione per gratiam hix eft. Quùm igitur táverbovidehcetacfilioDei:vnum enim verbum tainterlwcem & lucem dift'erentialit : quomodoDei &c ipfum folummodo fecundum naturam lu" non infanire videbuntur,quiparum, vt mihi vimeneiTcoftendit. Quomodo igitur fi ipfum pro- detur, attendentes impiè crcatorem crcatuns c5-priè lumen cft\, lummis autem particeps omnis numerant ì prxfertim quùm vndique diligentercreatura, creatura erit ì aut quomodo fi oitìì^êm confiderantipietatis veritas emergat,nullo videhcreatutamcxcedit,in adulumen omnesilluini- cet pado creaturis filium Deipofle connumerari,nans, de lumine, id cft de Deo patre genitus non C quod cx feqüentibus latiuspatet. Namfifilius, Ileb.Ucft Î quod fi de Deo genitus non fadus eft, ficud quia glorix Dei patris iplcndor eft, idcirco veracertè eft, quomodo verè D cus, & patri confub- lux elt, nò erit profedo creatura: nam alirer creaftantialisnon eftì Non erat ille lux,fed vt teftimo- tura quoque gloria Dei patris erit,poteritquc illudnium perhiberet de lumine.) Vrbcs contcmpfit, clTe fecundum naturam, quod Dei fihus cft.Prx-& eremum habitare voluit diuinus ille Baptifta, /terea fi creatura vera potelllux efl'e : quamobremtantòque virtutum cxcelluit numero, vt quùm ad id de folo fiho dicitur, quùm xqualiter ficut filiusfummamiam humanx iufticix perueniflet, maxi- vera lux creaturapofifit appellarijfed proprie atquemam d(| fe admirationein non iniuria hominibus verè fubftantia filij lux cft, creatura verò minime:concitaùeriti Vnde fadum cft, Vt nonnulh Chri- quomodo igitur creaturafihus erit5 Adhxc,pcrftumfuifle putauerint, ac ideo interrogatus edam m ultum inter efle necefle cft inter veram lucem &tucx 5. fuifi¿ fa-ibitar,an eflèt Chriftus. Quod Euangeli- non veram. Ahud ergo cft filius Dei, qui vera luxfta nequaquam ignoraris,vt & hune errorem radi- cft, aliud creatura. AGcedit,quod non poflìt reddicitùs euellat,& audoritaté eius quanta eflet often- ratio,quare fihus Dei illuminar omnem hominemdat,neccifariòfubiunxir: non erat ille lux. Quo- venientcm in hunc mundum, fi creatura quoqueloan.u modo enim magnus iUe non fuit, aut quomodo lux vera cft. Fruftra cnim illuminari per fihum diaudoritatiscius credendum non erat, qui tanto eerctur,fi perfefubftantialiter lucem haberet.Sedcumufo virtutis prxfulfit, vt lux ipfa à nonnullis fihus quidem Dei nos illuminât, nos autem ab coefle credereturìKor» erat igitur (inquit)ille lux,fed illuminamur:non funt ergo fecundum fubftatiamad teftimonium luiriinis miirus:luminis autcm,hi- affinia filius Dei & creatura, quemadmodum nec^ ^ ^ cifque nomen idcirco adiedione femper articuh participans &parncipatum. Adde, quod fi veraÌIBl^ln^. ( »ra (Pai* protulit, vtvnam efle natura veram lucem often- E lux ctiam creatura fit, inanis quidem eflet Pfàlmi-Vid^t. Nam quamuis Sì beatus ille Bapdftaj ^viri ^z,àxçem\^ccediteadeum,(Cr illuminarnini.Qnoà^fi^-irjVííííf&.^y fàndi omnes, lux effe à fcriptura dicuntu/( z/oi enim vera lux cft, nùquamparticipadoncalteriusrfd.iiy enim lux mundi cfta, Saluator inquit: & de Baptifta luxfict : quùm fplendore altcrius non illuftretur,ìoan. f mxinskuhitmyFarautlucernam chrifto meo, er,llle fedpcrfedè fua naturaluceat.Videmus autcm falerater lucerna ardens er lucens)non ignoramus ta- fum hoc ciTe: no cnim dubitamus luce humanummen vnde gratiam,largitionémqueluminis confe- genus egerc, nec Pfalraiftam mentiti putamus, (quudfunt. Non enim propria fandi luce illumi- quùm ad verbum Dei magna clamitetvoce : Qm- pßUj^nantur, nec proprium lucerna poifidct lumcn:fcd mam tu illuminai lucernam meam Domine, Deus memilluminadone veritatis fplendentcs, quafi lumina- illumina tenebrai meas. Non ergo fumus nos veraria mundifuntvitçverbaretinentes.Vita verò cu- F lux,ícdalieni naturaliter à vera luce, qui filius Deiius verba rednenteslux cflSciuntur, nulla profedò eft, participatione illuftramur, Quod fi lucernaJoan.i^. ^^^^ ^ft ille qui dicit: Ego fum vita.Yita. igitur mens humana nuncupata eft, quùm dicitur: Quoverèluxeft, cuius participatione nonconfequu- niam tu illuminas lucernam m eam Domine,quotioncnaturx,cxteralux efle profedò videntur. modo erimus vera nos lux î deforis enimluccrnxlumen conceditur : fi fi etiam tenebras noftras fo-Qôdltix verafihm eft, creatura vero non lux, fed lu- lus illuftrat vnigenitus, quomodo non folus veraits particeps.lux cft, nosvctò tcnebr»? quod fi ita cft, ficuticertè cft,quomodo verbum Dei qui crcaturas ta-CAPVT VIII. tum cxcedit creatura erit? Ad lixc, fi creatura fu.a^ j. . fux eflet, ac homo ctiam qui creaturx non con- j. '"•^.^'•'•ÔApettiùsmodo veram lucem, tcmncnda pars cft: quibulnam Deus pater pro- JA-.a crcatuns qux lux non iunt, Euangdifta dif- mifit, diccns: Et orietur vobis timentibm nomen meu m4.aftltufticu?Y V / ' V - ,

I H I o A H E V A N G, L I B E R LNon enim illuftrante fole vera lux in ergo eiufdê eft cura ipfo narurae.Prxtcrea.fi quùmget, fed vt vere indigentibus Deus pater folera A ÛX vera filiusiit, etiara creaturafimiliter eft : quidnobis, vtpollicituseft,dedit quo illurainad fu- refpondebiraus Perro nobisfcribendtf-flj^¿e^ Ai:mus. Aliud ergo natura veralux eft,qux indigen- eflisgenm eUilnm, regdefrcerdomm, çensfanBa^pores luce illuftrat:aliudcrcatur3,quçilluftratur.Prç- ^cqmßnmis,vt vînmes ems anntna^m^ter-ea fi creatura èc nos,yt cread lux vera fumus: tenebm ves ve emit in admiMe lumen fnum ? SiPi l Al magna voce fandi conclamant; enira lux ipfi naturalirer ac vere fumus, quomodo' Emittelucem tmmy cr veritatem f«4»>fNam finon vocad quafi à tenebris adlucera furaus^qui nunindigetilluminante creatura, vt vera lux:qu^ru- quam in tenebris fuimusiSunius autem'vocad adftra vocabát nullo ad hoc indigentesìfed ôn fue- lucem : proprie igitur atque verè lux filius eft, quirunt amentes fandiftìrai ilh viri, qui illurainaripc- ad fe vocat:crcatura vero lucepardcipahs fubftL-^ tebanr,quibúfque rurfus ipfe Deus pater luce indi- tiahrerilfinulloraodo cÓiungicur. Infuper quùm"gentibusfih;ji^raifif:iôneftigiturcreaturafihus. B ^^ùmià^àkûSignatumefiJuPernesluLnìAcccclir,ûod aperte Videmus creaturam luce in- fw^'"M/«f:quemnaravultura Deipatrisintellicritdigere : non eft ergo ipfalux vera, fed vnigenitus cuius lumen fupernosfignatumeft?An pater om'hlius,qui eam illuminar,quasper feipfara accedere nibus quia vnigenitus Deifilius, vultus patns ap 'ad lucem non poteft. Ad ha^c,quum verè ac natu- pellatur,incommutabilis illa iraago,qui de fe dicitrahterlux minimè obtenebretuu,fi creatura etiam ¡¿u' videt me,videt ùatrem : is in nobis fignatus eft'vera lux eft: quamobrera de fiho fcribitur:Et tene- N ara conformes fibi nos faciens, ôc illuminano 'brx ipfum non coraprehenderunt.De hominibus nera fui fpiritus, quafi diuinara imaginera in crei.Cffr.4.autem apud Paulura dicirur :/»^Äi Dm ¿WKÍ «Gendbus imprimcns, deos, deique filios per erafeculi excacmit mentes rnßdeliumyCimbmi^Ceciuoq:, tiamreddit : quoraodo igiturin nobis figliata luíJem.iz.^ tenebra ves comprehendant. Hxc âia^ non C&nt, minelumen,fedin tenebris lucer. Adhxc lumen i'pi píí* ^nifi tenebris humanum genus eflêt inuolutum. efl'eortum iufto,apudPfalmiftaracanitur Si ercôQuoraodo Igitur aftinia funt natura vnigenitus i^^bend atque non indigend oritur, fruftra id fitcreatura,quùravnigenitus iraraurabihs iit,creatu- fm antera vt npn habenti,quòdncccflariò reliquiìra Verò rautabilisfN on enira natura infitum habet eft,iòlus vnigenitus lux erit. Qux vero luce partilumencreatura, quura poftìt à tenebris corapre- cipat creatura, idcirco quia parncipat,confubftanhendi.Prxterea quomodo fi lux vera hominibus daliseftefilio Deinonpoteft.Prxtereaapudeun-^fihi- naturaineft, ad Deum clamaraus:/»/«m»íí«

42.6 D. CYRILLI ARCHIEP. A L E X A N D .EÍJU 4z. earn eil naturaatque fubftantia. Ecce deMteJnquk, lam (damans) veram luccm affirmo, qua: illumiinteflAmentumgenerts,mlí*cemgentMm.Qnomoáo ji^ nat omnem iiominem venientcm in hunc munigiturrationahshaîc&mortalisnatura/i ipfa vera dum. Nònne igitur dicer quifpiam, qui fcriptura-^lux eft, lumincitaindiguit,Vtnunc tanquam non rum pcritiam habeat, etiam angeli mentcm hu-Eßi.i, habcnti, fuum Deus filium ci prsbucrit ì Et aune, manam illuminant > Per quem ergo Cornelius di- -^B.iq,inqvàt,domHs lacob, venite ambulemus in lumme Do- dicit baptizari fe opottcre, fi falutem vcllct acqui- Judtc.i^^mim. Quarc fuoluminc Domininon ambulant, rete ? Manue verò ille, nònne voce angefi futurafed vnigeniti luce tanquam lumine carentes profi- docebatur > Sed Zacharias quoque propheta nonJom.Z. cifcunturì Ego fum lux mundi ySù\.ntotmc^ìty Qui cehuitid, dicens: Er dtxit àngelus qm loquitur in âch.i.^ mefequitur,nonambuUbittntenebrii,fedhalcbit lu- me, ego hac tibi oßendam.Dcinde cognitioncm temenvita. Quur etiam creatura, fi ipfa quoque verè rum occultarum ab angclis in animum fuum inluxcft, huiufmodi vocem cmitterc non poteft: ^ ^mdi oñcnd^ús-.Ecce(incûit) angelus, qui loqueba- ^^ch.i.ipfa ergo, quoniam dicere fimilia horrcat, nullam tunn me,ßabat, cr alius angelus mgrediebatur in ocaliampraeter filium veram cfle lucem aptiflìmè curfum eius,crd'xit ad eum: Curre,crloqueye ad pue-Joan.ii. clamitat. Quoufque lucem habetis ,Sa\uztot inquit, ru^ ißum,dicens: abfque mure habitabitur Hieruficreditein lucem, vtfil'ij lucisßtis. An futurum erat,fi lem, pra multitudiné hominum , CT iumentorum. Sinoncrcderent,vt natura infitam lucem amitte- mifiter etiam Daniel ab angelo vifionum fignifirentì Et quonam pado id fieri vnquam poflet? cationes diíccbat, dicit enim : EtfaBum cß quumPriuationes enim cx defidia in iis rebus fieri lie- viderem ego Daniel viß^nem, cr' quarerem intelligenqueunt,quçitafubftantiafitcrinfunr,vtabcfrenontiam\ecce ßetit in'conßeBu meo quaß ßeciesvin ,crpoffint abfque fiibiedi corruptione: fed in iis qux audim vocem viriinterrogantis,cr vocauit, cr dixit:volúntate acquiruntuty & qux corrupta fubftan- Gabrielfac mtelligere ißam vifimiemMec fblum antiamnon corrumpunr, vt verbi caufa :Rationalis C gclijverumetiam homo hominem illuminat.Prohomonatura cft, cledioncgubernator, xger per bus cnim eunuchus ille, prophetiam de Dominoaccidés. Irrationalis igitur nullo fieri cafu vnquam non intelliges à Philippo didicit. Et dodorcs tampotcrit : gubcrnandi autem pcritiam defidia facile fidei, quàm difciplinx vitx,innumeri pene fueriir,amittet, & xgrotationis accidcns curatione de- quibus orbis terrarum inftitutus eft.Sed quur hxcpellet:ita qux fubftantialiter radices in natura egc- tam multa nobis congeruntur, quum diuina pofrunt,abfque fubicdi corruptione non corrum- fit hoc audoritate comprobari? Vos enim,ait Salpuntur.Quomodo igitur,qui credere in lucem re- uator apoftohs dicens: Lux mundi eßis. Ad hxc recufant,luccm amittunt, fi lux ipfi vere, id âft,fub- ípondentcs dicimus, nihil effe in creaturis, quod ^ûtie.ftantiaUter funt Aut quomodo lucis filij funt ere- fimplex fit atque incompofitum, fed omnia comdcntcsìNam fi ipfi lux funt, fuiipforum filij elfi-pofitione ccrtè confiare. Quemadmodum igiturcientw. Quîd crit ergo prxmium fiddì nullum creatura^íqux dodiorem fapicntiorémquc aîiumprofedo. Sui cnim ipforum filij, etiam fidem re- reddit,non cft ipfa fapientia, fed fapientia qux incufantes,poteruntefle. Solum ergo Ddvcrbum eftfibiminiftra: infapientia enim fapiensfapit. Etluccm vcram diccmus, creaturam verò longè al- qui alios docet, non cft ipfa dodrina, fèd dodriteriusnaturx confitcbimur.Simihtcr exilio Euan- nx mmifter per quam dodus cft.Sic qui alios illu^Jbidem. gelico ratiocinari hcet : ^dhuc modico tempore lu^ minar, non cft ipfe propriè lux, fed luminis quodmen in vobis^ß, ambulate dum lucem habetii, vtnon incocft minifter, m alios per dodrinam ipfumtenebra vos comprehendant : lux cnim vera & natu- diffundens,communéquc facicns quod acceperatrahter nunquam à tenebris comprchcndetur. Et bonum: idcirco ad apoftolos didum QÙ:,Gratis ac- Matth i(I i.Uan.i. ex ilio apud loannem in epiftola, qui dicitfe effe m cepißis,gratis date. Quicquid enim habuerunt,di-^l»mine, fi fratrem fuum oderit, adhuc in tenebris eß. 'S. uinitùs illud confûutifuerunt.Nulla enim crea-C Ele¿lionc igitur lud adhxrcmus, & volúntate tura proprio quodam bono gloriari poteft, nccy : magis quam fubftantia, lumen rarionalis acdpit fandorum quidem angelorum natura : fed omniaJ creatura. Quod ita efle oftenditur : quia fratrem à Dco à non cfle ad cfl'e vocata,non afiunde quo-^ odio pcrfcqueris, adhucin tenebris cs: vnigenitus que quàm à Deo naturam qua bene funt confeautemnon dcdione, fed fecundum fubftantiam quuntur;quum nihil in creatura fubftantialiter fitlux dicitur : quare fuper omnem creaturam eflb quodà creatore, dono, non defluat, quòd que inJbidem. demonftratur. Poftremo, qui fratrem diUgitfuum, creatoris gratia radiccm non habeat. Quum igitur ^ts m luce{inciuit)manet'. ita chantas lucem creaturx in compofidonc omnis creatura inucniatur, nullaaccommodat, lux autem vnigenitus cft. Quare lux in ea cft propriè atque fimplicitcr, id cft, finelonge ahud cft,quam ca in quibus propter chari- F aliqua compofitionc:fedpardcipationc lucem hatatemmhabitat.bct,non ahter quàm alia bona etiam luccm à Deo, . accipiens. Lux autem vera cft,qux illuminar nonQmd non ante corpus anima hominis, nec propter pra- illuminata. Ea vnigenitus cft Dd filius;qui naturacedentia peccata in corpus delabitur, vt nonnulli fimplex cft, id eft longè ab omni compofitionc vtfalso pradicant.Deus conftitums.Sed obijciet quifpiam : Si fandi obieBio.C A P V T IX fecundum natutam,quamobrcm noQ ^ . ' luminis pardcipes, fed lumen Saluator cos appcl-V JE lUummat omnem hominem venientem in lauit ? Aut quomodo non eiufdem naturx, cumr ^"n- '""r"'»- Rediffimè at- eo cft creatura, fi lux quemadmodum ipfè | , .que tutiflime be«us Euangelifta non folum ipfam cupatur ? , inquit, eßis lux mundi. ^SedL T T dedarauit, non vident, qui hxc aduerfus fdpfos cxcogitant, Wica itatun aemonitrationem quoque adiunxit: il- quod edam dij fic filij Dd apud faipturas,omnc j /appellantur,

01. appellanfur, fecundum illud : Ego dtxi , di¡ eftts, vacuum defeat. Cuius rei miraculo commotuserßlif excelfi omnes. Negabimus ne igitur pro- ^ Pfelmifta, non dubitauit clamare : Qm tbo à^mtupterhxcverbaidquodfumus? Sc Deos, & filios tuo,cr qmàfaae tuaßgiam^ Si afcenderom cœlum.Debítanos p-utauimus,vt verbo Severe filio Dei tu illices-ßdeßendero adlnfemum ,ades:ßfumpfcroà dettate coniunítionéque patris depulfo, loco ik pemm meas dtlucuU, cr habitmeroîn extremis marts,hus patri aflìdere velimus, & gratiam qua honora- etenim tUtc manus tua deducet me,crteßebit me dexte^tiiumus in fihos adoptad, in materiam impietatis ra tua. Omnia enim loca, & omnem creaturamvertemus ? Proculabfit à nobis hxc cogitatio : fi- diuina profeto manus tener conrinens conferiiumenim Dei verè Deu colimas, & nos ita cog- uanfque in efiè qux facT:a funr, vitam infundensnofcimus, vtadoptione filios & Deos, non natu- iis qux vita mdigent,S5 intelledualem lucçmfufra,fed gratia fados non ignoremus. Sic igitur, cepribilibusimmiteni5,necinrocoeft,nectrafeun.etiam lucem effe fandos fatem ut : & illud addidi, tranfgrcdiendique morum patitur. Corporuramus quod rationahs quidem creatura omnis illu- B. enim hxc propneras eft, Deus autem omnia (veminata illuminar, traditionéque à mente fua in diximus) replet. Sed quid dids,quifpiam obiidet,mentem alterius dOdrinain transfundir, Quàm quùm ipfe Saluàtor dixift'e inueniatur: Eô lux m Obieéio¡quidem illuminadoné, difcendi vim potiùs,quàm mundum veni, quùm etiam Pfalmifta orqtTdicens: J'^î.reudationem nominamus. Dei autem verbu om- Emitte lucem tuam CT veritatem tuam : manifeftè Pßnem hominem venientem in hunc mundum,non nanque venifib in hunc fe mundum filius dicit: -docendovt hommes,aut forfanangdi,fedpotiùs quare non eratin hoc mundo antcquam venifiêt:creandovi Deus, vnicuique femen fapicntix, id mitd etiam o;at propheta, non cum fi aderat, fedcft,pietatisatquemtelhgendi radices inferir. Et cum profedò, qui abetar. Nos autem idoneo hichoc modo rationalem efficit a-eaturam , naturx yfiim verbo. Se commodè loquutum Euàgeliftamfuxparticij)cra faciens, Se ineffabilis fuifplendo- q afl"erimus,quùm filium Dei naturahter vitam fub- Soktloßris,quafi lucidos vapores eo modo quem folus no- ftandaliter lucem, non circuhfcriptibilem loco,uit, in mentem hominis immittens:proptctea no^ non menfurabilem fpadis, nulla quandtate retenfterpater Adam non tempore ( quemadmodum tum, non tranfeuntem de loco in locum, fed vbinos) prudentiàm didicit: fed ftatim à fui creatio- que femper prxfcntcm, in mundo efiè affirmaucnepcrfedèfapiésfuit,datum fibi diuinitùs lum en nr. Vehiirc igitur in mundum, quamuis in co prx-^ ,adhuc confcruans, naturxque dignitatem inte- fens fempcr fit, dicitur incarnadonis myftcrio.gram rctincns. Filius igitur Ddcrcatiuè(vt ita di- ßus emm eß m terra, cr velm homo cum hominibuscam) illuminât: lux cnim ipfe verè cft,creaturave- conuerßatus eß , manifcftiorem nobis prxfentiamrò participationcluminisfplendet,atqi ideò ctiam. fuaminmudoefiiciens. Nam qui olim folo intclipfelux appcllatur,fuper naturam fuam glorifican- leduadèfle videbatur, ipfis pOfteacorporeis ocutisDdgratia,&variisdonorum honoribus coro-lis cernebatur, rudiorem (vt fic dixerim ) pietatisnantis afccndens : ita vt in medium prodire, tan- cognitionem fcnfibiliter nobis immittens, & fiquamfummis coronad hònoribus magnif^cè pof- gnis atq; miracuhs cognitus : Se hoc modo ipfumfimus. Quare magna voce gratiasagentes,illuddi^ ad illuminandum mundum cmitd,pròphcta orapi.loz. camus : Benedic anima mea Vommum,cr noli obliuif- bat. Ad hxc, illud ctiam dicendum cenfeo, quodp omnes retnbutiones eius , qui propitiatur omnibus multò velocior mens quàm orado eft. Seingenijmiquitatibus tuff, quißanat omnesinßrmitates tuas,qui motus lingua multò acudor. Quare quantum huredìmitde interitu vitam tuam, qui coronat te inmife- ' manis vinbus licet, irigcnij acumine fublimitaricordiacrmißerationibm,qui reflet in bonis deßide- tem diuinarum rerum fpcculcmur: loquamur aun«»iiM«w.MifericorsenimverèDominuscft,quitem oratione hominum, quoidam aliter qux co- . (creaturam,paruamatqueabiedamfccundumna-E gitamus,nulIomodoefFerrepoirumus:acquonia ^turam, magnam atque mirabilera fua cflìcit boni- lingua longè abeft ad exprimcndamvcriratê,Pau- v vtate: qui ctiam nos bonis abundé atque cumulosè lum imitemur,quiquùm fuerit my fteriorum Sal- \ " 'iliisdecorauit,adeòvtdiam deos Siluccm nomi- uatoris receptaculum, verbum à Deo petebarin ' 'net. Deindequoniàm dixit: Qux illuminât omné apertione oris fui. Nihil ergo dignirad Vnigenidhominem venientem in huncmildum Í quoniam detrahit noftrx orationis anguftia: fed intclligunvocabulumhoc,venientcm,tam homini,quàm lu- tur quidem omnia, qux de ipfo dicuntur, dccen-/ ci,Grxcxhnguxconfuctudineaccommodanpo- ter : verbis àutem tam ab ipfo S iluatorc ad nos,teft,neambiguum fierct,vtrum venientem homi- quàm àfàndis deipfo iuxtahumanxnaturxmennemin mundum illuminet,accuràtifliìmè,quafi ìiu-amhumihùsproferuntur. Verùm, quonianoitfua cxponens verba, de luce fubiicit: Quia ipfa in p lucem venire in mundum, fed hominum intellimundoerat;ita venientem in hunc m undum,non gendum eiTe aflcruimus, non graiiabimur friuolaslucem, fed hominem intelligamus, qui à nihilo ad cordishominum cogitadones refutare.Hac cnimeffe produdtur.Locus enim quafi qûidam crcatu- autorirate fcripturx nonnuUi non ab ore Domini, H&retica^rarum confingitur ipfum nihil,à quo modo quo- fed à corde fuo cru6tantes, fic abutuntur,vr ante mmimfi€'damprofcdx,locum(vt ita dicam) effendi acqui- coiporahumanainbeatavitafuifleanimasin eoerunt.Accomodamuscrgo,atqjdeccndusdcnatu-Io contendant : Se has,quamuisperfedioreboiiora hominis dici poteft, quod à primo ftatim crea- fruebantur, tamek faturitate m e ioris ftatus, tutpitionis tempore illuminata,vnà cum effe vim etiam cogitatione alterius vitx cupiditate adpdqra efTeinr^ligcndi ab vnigenita lucç, qux in mundo eft delapfas. DepuUrenim cas,id ipfum molcft'è fcrés ^\ , adîfdtur, qux ineffabili dignitads virtute omnia 5 deator.Secorpodbusquafiinquadáfpeluncavel\ replet : cum angelis cft in cœlo, non dcrehnquit carcere inclufir, vt inflammatx cupiditates earumterrcftrcsjinferisadeft, nihil penitus fuivnquam cxdnguercntur: voluit cnim (aiunt) creator,vtpe--\ N iiij "SA^

D. CYRILLÎ ARC HIÉP. ALEXAND.r i c u l o animadifcerenr^quàmamarum fir.quami- Quòdfivtcorpons voluptatibusftucretur,acco •oue doloris plenum, bonum cotemnerc,ac ad pc^ Aagrotarer,in corpus detrufa eft : tamiora declinare Hac partim hinc (vt diximus)con- ignoranti? quàm mmriacnmmc medicus iure aciìrmareconantur:quia omnem hominem venien- cufari poterit, qui ea rations fanari agram pofleteminhuncrnundum Aluminan didum eft Par- putauit,riinmaiora,pluráqucdeh(aaperiniuriamtim alios quoque locos ícnpturarum malè intelli- ab co dcpellcretur. Sin autem yt delinqucndi figentcsâdducunt,^cmaximèillum:Priufquam hune faceret, quomodo ab vltima profunditatc mi-^ Inharer, ego deliqui. Ecce, inquiunt,antequam ha- fe,ria,ac cup^ditatis emerftirá potiùs putauit,quàmmiliatus, id eft, antequam corpori animus connc- in ipfo malorum principio, quando peccatifomixusfuerit,dehquifle tatetur,atque ideò iure humi- te, id eft,corpore carebat,parua caftiganone ftiumliatum fuifle mortah corpori coniundum. Mot- ftatum retcnturamj'AdhaCifi ante corpus dchquittale nanque corpus eft,imò verò mors ipfa,vt Pau- _ anima, & vt pcenas lucret corpori coniunda eft:lus oftendit,dicens: Qds méliberabit de corpore mor-- oporteret certè crcdcntcs,qui fide àpcccatis libc-!• í a - S i ergo, inquiunt,deptimitur anima,hu- ranfunt,àfupphdoftatim,idcft,àcorporcliberainiliòrquefitinmundum veniés,quia deliquit an- ' ri. Quomodo eniráj die quafo, remiflionem pectcquamdcprimeretur, 6¿ corpori coniungerctur, catorum penitùs confecuta cfiTc anima intelhgerepatetipfam ante corpus profeòtò efle. Praterea fi tur,quùra adhuc propter peccatum in corpore ininmundum hunc ahunde venit,fuit ergo antequa clufa teneatur \ Videmus autem multò fecus fieri;corpori connederctur. Fîaç aduerfus vera Eccle- non modò enim iUicò fideles à corporibus non •fia dogmata diccntes, ac fimphdores huiufmodi euolant ^ verumcdam refurredionis profcflione.Hier. 23. nugis decipicntes, verè itaincrcpabuntur : Va qm ac fide immortaliter fe viduras cum corporibuspropheutifàcorde veßro. Prodigiä enim quadam, credunt. Non ergo ad cruciatum corpus animoquafi prophetias à corde fuo fingcntes,diuina fpi- C coniungitur, praicrdm quùm ita diuinitùs honoritaliqueapponunt dQdnna,non animaducrtétcs ratum fit,vt & Saluatoris rcuidurú omnipotentiaad quantam ij fui conatUs impietatem crumpunt. atteftetur, & vitam fit immortalcm habiturum. leifif^ •,Cuiusopinionis falfitatémodò redarguerc tépus . Adde quod morte malora dehda feeundumleeft.Si ergo ante corpora hominum anima fuerut, gem pleduntur, quùm qui leuiuspGccarunt,viuc-Confumio Se quadam incUnationc ad malum (vt ipfi dcunt) re pcrmittantur : qui autem omnino innocentesdiíla im- loco fupphdj corporibus connedútun quomodo. videntur, pramiis etiam, quafi quibufdam ad vipiemis.venientes in hune mundum illuminati dicunturä uencluminuitamcntisaftìciantur. Oportebat au-Illminatio enim maiorem aft'erre gradam videtur, tem,fivtcommiflbrum'pœnaslucrct,corpodani-Sc honoris certè,non fupplicij cftmon punitur au- ma coniunda cft,fceleftos homines ad viuendumtem qui honoratur,neG cruciatibus vexatur qui lu- potius inuitari, vt magis mole corporis vexaretur:minediuinopartidpat.Qu|ireGertumcftnonpu- innocentes verò contra citiùs ab hoc corpore,id' niri connexu corporis animam,qua in ipfo corpo- eft, à fiipphcio hberari. Sed iure lex homicidam,rchonoratur,Acccdit,quod falfum opinino efl'et, cateròfquc huiufinodi mori iuflìt, iuftos autemilluminari anhnam in hunc mundum venientem, honoribus decoran. Falsò ergo dicitur, fupplicijjfiquidem mens atqj integer intelledus antea fuir* caufii corporibus animas annedi. InlupcrdicantSi enira,dum in corpus vcniat, flluminatur,necef- quafo, fi ad fupplidum corpus anima còneditur:fe cft antequam veniar,luminc carere. Quomodo quid boni nobis,deftruda morte, ac immortahtaergointelledusintegeracpuruserÌE,fitunctadcmte corpori per rcfurrcdionem donata, SaluatoEifluminari coepir,quando in hunc mundum, & in cpnruht ì Corruptioni potius perpetua corporis,s molem carnis dcfcendit? Praterea,fi ante corpus terminum fupphcio imponenti, quàm Dominoanimafuit,&;ficutimenspura,&: intelledus inte- -È noftro lefu Chrifto (quem credimus corporibusi ger,ipfibonoconiundiorerat,fedprauirate,cu- refiirredionemdonafle) granas agere dcbercmus/;piditatéquepciorum ad terrena deprefla eft: quo- non autem ita Ecdefia facit, fed Chnfto gratiasJ modo non magna fibi iniuria fit,quç modò in hoc agir, Saluatorem re ipfa exüftimäs, quia nos à mor-, corpore depreífa, redé viuere, ac non peccare iu- te hberauit : non ergo ad fupphdum animis corbeturìquùm tunc porius oportuiflet, quando nó- pota data funt. Nam fi fic eflet, malora nobis indumcorpori alligata, longiùs ab omni abcrat per- ferret mala rcfurredio, perpetuò mifcras corporiturbatione.Nonporuerùrprofedò dicerc aut op- bus animas includcns,&: vnde per mortem cuafe- dum turpiflimarum voluptatum dettudeda. Non ' fumus ad fupplidum corpon anncxi, cuius im- /cnim hic , íed Ule modus curare eam potuifler. mortalitate larari, cxultaréque iubemur. Accedir, /quod' • • h

j- Deus quumbeatum Ak-ahambened^ Namfi ad fupplicium animis corpora data Ini^ quomodomodoremíuauitatisidDeoofíi" ^r^Tinrperquodpunimutiautquomodo vututempoif!ITmT.' rT dcbit,quod„atumadpLeudummagnasuL lbam & quafifugmuarum abono^malignitatif- cato egic radices ? ^Lmc propter trUmßiem ^ra. 5,queferuumacmaledidion,spotiùs,quàm betie- frmi tomms,corrupt. ^rakdidìonêmenpolhcctunfedreipfabcned^Vm\us:fedre¿nauuLLa Deo Abraham tuit. Omni ergo culpa, corporis CT^.« eL qui Lpecc.uerunt.nßmd/tlZ^âtqueanimicaretcomundio.Suniîterdiuinusil- /quomodo g i 4 r v c îevirMofes,quumnonmiuriamultitudinemIu-nonpeccauerun?,regnaremtrtenraZ at fi^l^^'^Tr^'l f ? gmiadehdfrummortairnobL cor'pÌtitudme, velutißeäa cdihodie adiecit orans, ^ annediturìautquomodo non percauerút fi pro-Pominu^Dempatrum veßrorumaddat ad huncnu- ^ pterpeccata inLrpusdedderfnnT^meta de ^merummultamiUu,qn^tcsCxmimx lapfxincor- quodam ab vteronÌâtris cxco Sa ua oieirdifdporcpuniuntur,non optanda, fed repdlanda po- puhinterrocarunt d cenre. . f 1 crtius oratione , interceifionéqueMoil ad Deum i i t m ^ ^fuit, fed fuit optanda: non e^niminanemquen^ tZZcr^^,^^^^^&a feÄnonafcnptuns,nequamhomines,hu- f,natum hominem illumapoLTarbiSb^^^^^^^^^lufinodifalfitates excogitant. Prxtereanonieno- ' Quidigitur Chnil.io v ^ .^'^^"^^^""tur?rûs,nihilconcediÄeomaiapetentibus^P.tîsenim,mqn^,^non.ccipit^^"odo,autÌmnonpe^câflcaffeS e ^ q ^SI ergo animx(vt ilh dicerent)incarnatio ad luen- C homines fuerint,non erraiTe p Zdaspo.nasdatur:nonparumAnnaPhanuehsfilia tuerunt?Manifeftum igitur aFgLconfp^^^peccauit, longaorationea Deo fihum poftulans. quia vetbaDommi,tciSpus quid natluk^^ânimxnanqueIapfumprimo,demdepunitionem tumprxceflêrat,refpidLoêmpo ^pofcebar,& fimuherquafihomo errauit,quomo- necp'eccarepotùerunt. 3oceniifn oS^veSdo Deum exorauit^Non enim poterat feminain integritasin verbis veritatis, id eil, S i con^^^^vt propter dehdum vterum mulieris ingrefia,corcietur.Accedit,quodHefai;squáob^fada fit oílendem: nonßußra, nquit cre.Zfl fed Hefa \

O D. C Y R I L L I ARCHIEP.: ALEXAND.rtL--fedperpec'catmrirui-íusingi-eírainm^^^^^ CAP. XI.Z«.. IÎ. "J^^dS^^ iifummaquevigaiamancshounnumcoguano^S s ^^^^^ : nespreuenu-e,atqueanceucrtcreconatur Miraoi-T J J Z t ^ -dionumeuetfio: lucem modo vetam vocab h-t3uCtmfcnpturaconiìtmat.Quòdfiad l-nì,àquaillummanomnem hommemnudSndam ammam corpus ei coniungitur, quare tem m hunc mundum íubuigebat: ad hxc quiaetiammmundoerat,&mundusperipumfac^sS'setn^^^^Ôuate autem Saluatori gratiasagimus,;t^tquinosàcoLptione,quammuidiadiabo-hnobsintuli?,fuoraneuinehbcrauit:nonergoin-eft,aiîerebat.Facilè igitur opponete qmipiam poííet,íiverbum Deilux eft, fi hec lux c^rdahomi-num iUummat,ac pietatem videlicet, Gremmin.telhgentiam humano generi congruentei^^^^^^^^^^rit, fi preterea fempcr erat m munao, & ipiaopi-W n t u m « ^ eft,quomodo tamlongistemporum, ,tecoipora,qua corpora quando I nò fu&unt, peccare potuerút. fpaciis ignorara eft; Sequitur emm ponus, quoma, - r i g n o r a t a eft,nec ab ipfa mundum illummari, necCAP. X. ipíam penitus lucem efle. Hoc ne quisobiicerepoílit, diuinitùs intulit: Et mundus ipliim non co-• gnouit.Non Verbum Dei,air,§c eternam hanc lu^•J:lDeiperiucen;veram,fa6tum efíemundum, ^cem,redimbealhratemíuammundusaccufet.IInecefiîriòEuangehfta fignificat. Nam etfi omnia ^luminar enim films, repeiht autem gratiam creape r i p f i i m fada íupe""S dixerir, tamen ne quis er-Lris locusrehnqLtur,creatorem rurfiisipíum ef- cognofi:eret,fibi dato abufa eft,& vt p i o ^feprxdicat. Namquoniam delucedixit, quiain creaturas viminfpiciendiconuerrit. NeglexitvlmLdoerat: ne qms vnam de partibus mudi hanc terius currere, fiiíFodit illummationem ex deficlia,iucem eflê fufpicari pofíit, ficut íbl, luna, & ftelle & contempfit hanc gratiam: quod ne patiatur diinmundo fimt, & mundi parres veluti vnius cor- fcipulus Pauli,vigilare dihgenter monetur:non erporisefl'e mébra creduntur, neceflàriò totius mu^ go redundabit iure ad lucem, illuminatorum aediarnficem hanc lucem eflb confirmat:ita nos ite- quitia. Nam quemadmodum, quamuis vmuernsrumab vnieenito Deifadum cflemundum,in- íol oritur, nihÜ tamen inde cecusvtihratis coníeftruxit.Quisenim adeò rudis arque agreftis eft,qui ^ quitur: nec propterea mentó quiípiam ípledoremnon vident ahum efle à mundo eum, per quem íblis accufabit, led non videndi culpam cecitatimundus fadus eft? aut quis hec audies,creatorem attribuer: fic, vt arbitror de vmgenito etiam mtcjàcreatura fecundum naturam n5 íeparabit? Aliud ügendo eft. Lux emm vera ille proteóto eítenim natura eft, quod facit & creat, ahud quod iplendorem fuum ad omnes emirEit:fed humfecw 2. Orereatur, alioqum ide crearet & crearetur, quod fi hDem {n ait Paulus ) menta injuielmm. hominumita eft, nec eft vlla fecundum íübftantie rationem ohcauuit, ne illunwutio cogintmm Dci m ipßs fußdiflerentia:cre3rura profedo in creatoris naturam êdí.Cecitarem aurem adueniflehomini dicimus,confi:endet, & creator in creaturarum naturam non quia penitus luce priuatus fit: coníeriut emmà defccndet: nec folus creabit Deus,íed inerir etiam . natura femper mtelligendi vim diuinitus libi con-J ^ . creaturis creandivis,faltem potcntia, fi vllo modo ceflkm : verum quia pejorc habitu homo hebetar,• ' Dc9 fubftantiç ratione vniuntur:ira creatura quo-E &adpejora diucrtcnslanguefacitquodamniodo/ que creator erit. Et nudisfolumodo verbis crean- gratie menfuram. Quapropter quando huiufino-/ di autoritärem ac dignitatem vnigcnito Euangeli- di fubit hominem , Pialmifta tunc iure illummari^ ita attribuir, dicens: In mundo erat,&: mudus per orar, damans ad Deiimpûda ocuUs meos, cr' con- pß îpfura fadus cft, fed non nudis verbis id dixit, id- ßderabo mirabilm de lege tua. Lex cnim data cft, vtuit cnim vnum effe natura omnium creatorem. per cara lux que in nobis eft accendatur, hppitu-Non cft ergo nec intclhgi à pus poteft creatura & dine oculorum mentis dcterfa, &c depuKis tene- ^creator, idem natura: fed creatura quidem, naturç bns que prifca ignorantia nos occuparunr. Quafifue terminum nonignorans, feruitutifs fubijciet. ergo ingrarus arque infcnfatus his verbis mundusileguabit autcm fuper ipfam filius, qui folus vnà accufatur,quiíuum authoremignorauir,quiáucumparre arquefpiritu, que penitùs nihil funt, ca F dura illuminationis non probum edidit:vriamquafi enria poteft vocare : & quod nihil prorfus de omnibus vere did poffe videatur, quod de lu- ^cft,ineflabihvirtute ad cife producere. Verùm deisprophcricavocepredicatur : Expeil-auivtfa- \quoniam natura Deum nec crcaturam effe filium ceret vuam, cr fecit vepres. Probus enim iliumma-Dd,latiusin libro de trinitatc dcmonftrabimus, tionis frudus vnigenici fuit cognitio , quafi vua exlongiores modo non erimus. Illud tamen prêter- palmite fertili,hum_ana mente dcpendcns. Temc-Initcendum non eft: quia quùm per filium fadum ritas autcm quùm ad errorcm multitudinis traliateffe mundum affirmer, ad patris nos facilè rcducit deorum, quafi acuti veprcî iuborti,metcm homimcmoriam.Q^ùmcnim per quem dicitur,ex quo nis morrahter vulncranr.ctiam intelligitur : vniucrfaenim ex patre per filiiiCAP. x n .in fando Spiritu funt.IN propria vemt, CT fui eum non receperunt. ] EK- /plananus modo Euangelifta culpam ignorantiein mundum :/• ^ , / '

in fflundum reijcit, qui ab vnigcnito iìluminarus ' oleaílro fecundum naruram abfciiii, Sc fcccundaevnigenitumignorauir,&ab errore ludsoru, gen- A natura:oiiuxinferd.Et liraclaudiet. M A " ' » - ,tium etiam peccatum oílendit, & quafi ante ocu- trix^popuÍH}peccatorumplenuí Jemenprauum, iniqui.. losignorantiam atque duridcmmundi ponit.Mi- //y dereliquiftisDominum, erfancium Jfraelirnta- Efa.ô.1-0 autem modo, in incarnationis orationem & ßis. Gentes autem longè aliter illud ab ApoiloliSicxpoiitionem liuius myfteri), quod propternos ût eommzliciüo audient: Vos autemgenuseleBum l'eira.fadum eil, àfummailla Tjieologiadefcédit.Non regale[acerdotium¡gens fanBa,populus acquißtioni-s,cnim mirum eil,inquit, fi mundus filium Dei non vt virtutem emannuncietps, qui vos à tenebris ad lucógnouir,quriàreótaintelligendiviadiuerdt,neccem fuam inuitamt. Nam quoniam gentesfiliumfe in honorefaólum meminerit: fed pecoribus (vt per fidem receperunt,poteilatem etiam accipiüt,fj: 48. Pialmifl;adicebat)fimilemfefecerit, quùm etiam vt filij Dei flaut.Accipiunt áfifio, cui ioH naturali- , ;ipfe populus, quem fibi peculiarem Deus elegit, ter hoc inefi:, atque ideo potefi: in commune hoccarne prxfentem, & ad falutem omnium venien- proponerc,in fignum miiencordiae kxx atque chatemrecipere noluit, quamuis regnum eis coelo- ritatis. Non enim erat pofiTibile ahter terrefirisrum pro fide retribueret. Animaduertendum au- imaginem hominis corruptioncm fcilicet, quamtem efl:,quàmtutifiìmè fermo contcxtusefl:.Mun- peccato induimus,eííugere, nifi Goelefi:is hominisdus enim nullo modo cognouiflbaccufatur,&ve- imago èc pulchntudo eÌus, vocanoneadoptionisnia qua:dá hinc fibi prxparata,ad cognidonis cum nobis imprefia efl'et. Participes enim ipfius fadigratiam adducete videtur.De ludxis autem,quos per fpiritum, èc fuo fignad figillo, ad fimilitudivtpopulumpecuharem elegit,non rcccperunt ad- nem eius,& in primitiuam imaginis figuram conîecit. Non enim omnino verè de ipfis ignorantia fcendimus,ad quam fuiflê creatos diuiSa fcripturadid poteft, quùm lex primó prxdicauerit, deinde teftatur. Sic enim tandem prii'cam naturx pulchriprophetxprxdixerint. lufto igitur & ilh iudicio C tudincm recuperantes, & ad diuinam illam natuabfdnduntur,& gentes veniam confequuntur. ram conformati, eamalafuperabimus,qux maxi-Mundus enim,id eft gentes,ncquidx incurfu à matransgrefiTionis vino nobisacdderunt. AfcenconiundioneDd repulfus,illuminatorem peni- daraus igitur ad fupernaturalem dignitatem pertus ignorauit: ilh autem legis cognirione locuple- Chriftum : non tamen vt proprie, ficut ille, fed vttati,& ad placentem Deo vitam reuocati, proter- fimiiitudine illius per gratiam fili) Dei fimuL Veuitatcanimi, cognitum iam ili fcriptura, & in pro- rus enim ille fihus Dei patris eft, nos verò miferipriavenientcm filium Dd non receperunt. Pro- cordia eius adoptatiper gratiam, audimus: Ego di- p/^/^ g.priusautemac fuusDdeftratione creationis,vni-Creatura autem quùm ferua fit, nutuuerfus mundus : ex eo enim & per eum fadus cft, folum.&; volúntate patris ad lùpernaturalia voca-Sed multò congrucntiùspropnus,atquefuus pro- tur: filius autcm & Deus & Dominus,non folumpter fandorum patrùcleòlioné, Ifrad appellatur. ' quiapatcrvoluit. Deus filius ac Dominus eft: fedAtqueideòprimogenitusinterfilios Dd vodtatur,quem prxcipuè fuum nominbat, ad Pharao-quùm ab ipfa fubftantia patris eíFulferit, propriumeius bonum fecundum naturam contraxit : quemEXOL 14. ncm tyrannumi£gypriverbafaciens.£wífíí'»á»- verum efie filium,comparatione quoque noftrique/inc^mt,populummeum. QgodMoiesetiácon-^ agnofdmus.Aliaenimnaturxratio,aliaadoprio-Êxod. 8. firmar, dicens : Qtundo diuidebat altißmmgentes, nis : & alia veri filij, alia adoptati, qui fimiiitudineDeut. Pi quando feparabatßlios ^dam, coßituit términosgen^ atque imitatione filij, fihus dicitur. Sumus autemtiumiuxta números ^ngelorum Deu Etfafla eß pars nos filij Dei adoptione. Verè igitut ac naturaliterrfil. 10Dominipopulti4 lacoh,funiculus hareditatis eipu ifrael. ille filius eft,per quem nos in filiationem adoptati,Ad hos igitur tanquam ad fuos venit,pröpterea di- .. fihationis vocabulo contra diftinguimur. Fihus -Matth.i^. cit: Non fummijfusynifiadouesquapenerant domus ^ enim,autnátura,vtipfeeft,autadopnone,vtnoSj'Jyr4e/, à quibus minimèreceptus, ad gentes gra- gratix bonum pro naturahdignitateconfequuti. i , .tiana tranílulit. Ita mundus quidem fide acpoeni- \ 'tudineillurainatutjquiverbumDeipriùsignora- CAP- XIIII. ûit: ludxorum autem populus ad tenebras vnde ' êdudi fuerant,reuertuntur,proptcrea etiam falua- Yi non exßanguimbm, neque ex volúntate car-I tor dieebat:/» iudicium ego in mundum hunc veni,vtj neque ex volúntate viri, ßed ex D eo nati.']^qmnonvidentivideant: crquividentfcacißant» Quiride Chrilliin adopdonem,inquit,fihorumvocan funt, humihtatem naturx fux; depofuerunfCAP. XIIL &honorantis Chrifti gratia, quafi iplcndidaindu-F ti purpura, ad fupernaturalem dignitatem aicen-Q V o T Qjv 01 autem receperunt eum, cr dedit dunr: non enim carnis, fed D ei fiiij adoptione faêispoteßatemßliosDeißeriytis quicredunt in no^ difunt;fed aduerte qua tutiflìmeloquitur. Quo^mine em.] .^quo ccrtè iudicio,dcòque digno^pri- niam enim ex Deo natos eíTe fideles didurus erat,mogenituscijdturlírad. Non enim voluit in affi- ' ne quis putaret aut ipfos exDei patris fubftantianitate Dei permanere, nonreccpit fihum Dei ad prodire, èc incommutabiliter vnigenito fimilesfua venientcm, nobilitatis largitorem reprobauit, fieri,aut fimihter abufionis modo quodam de vniautorcmgrarixrepulit,quem gentes fide recepe- genito illuddici. Exvtero ante luciferum genuite: pfal.io^.rùt. Quare iure huius temeritatis colligit frudum, èc fic ad naturam creaturarum, fihum Dei adiun- Feteßaten*flehîque detrimentum huiufmodi, quo ab ado- geret, neeeifariò ifta prxmifit. Ita quùm potefta- ipßs datamptione filiorum Dei depeUitur: fruentur autem tem iplis datam^ ac ferui naturam filio enodauerit, enedauit' V gentes bonis fidei, ptxmia obedisntix non parua èc adopdonem ac gratiam per poteftatem hanc Euangeliinuenient,ad locumilloìum tráfplantabuntur, ab inteÌlexerit, iutiflìmè poftea intulit : Ex Deo nan fia quiim\* * I L v T

A-I D. CYRILLI ARCHIE1>. ALEXAND..../¿.«í.íuL.Vtmagnitudincmgraneoftendar,que alie- tu fuo dedn nobis, ômoào z^^^^n o s à D c o c o n i u n g i t , & D e i filios b a t , D e i vocabitur, nifi ex ipfis & in ipfo natura fitíd u c M P o - nobilitatem Domini ex charitate largitur. Sed Quod h creatura eft,quur cerere creature ípiritust^'ì^rL fiquid mams (dicet quifpiam) Chrifti fideles,quàm , Dei non appellantur ? Plura dicere non grauareio^'^Dcii'lLi-aclconfcquutifunt?ExDeoenimetiamludei mur:fed quoniam in libro de trinitate lufiìcienrriwi-natiefle dicuntur. Filios enim, inquit, enutriui Se ter ( vt arbitror ) hoc didfum eft,breuioresnunc •Jf/ri/» ;»exalraui, ipfi autem fprcuerunt me. Primum illud elle conuenit. •• ^ patct, quia futurorum bonorum vmbram lex con- ' ^ A T.tinebar,proptereanon fecundum veritatem,led CAP. XV.Cermfilio figuraré afcribebätur, vfque ad gratie tempus quodatam, emerfud erant, qui decentius atque venus pro- -^T verbum caro faBum eß.]Sen-nonemmcavmmrndi-pterinhabitantem vnigcnid fpiritum,Deum pa- j^nationis iam manifeftè ingreflìis, hominemcir trem appellarent: fpirirum emm feruitutis in for-'fadum fuillévnigenitum Dei fihum, appertifiìmèEtVerbum midincm illi habuerunt, fideles autem, adoptio- narrar. Quùm enim dicat : Et Verbum caro facaroù' nis filiorum fpintum in libertatem, in quo clama- dum eft, nihil aliud dicit, preter quàm quod fi-Í [¡^Jeß. ' mus : Abba pater. Populus ergo hic, qui fide in hus Dei & Deus natura homo fadus eftmec noui -Chrifti adoptatuseft,inillo,quafi in vmbra depili- quicquam profertur, quùm fepe diuina fcripturagebatur: quemadmodum circuncifio etiam , que iolo carnis vocabulo, integrum (vt ita clicam )in fpirúu fit, in carne illorum fignabatur, cererà- torum hominem fignificet. fj^w^^w ( lohel in- ;que omnia (vtbreuiter dicam ) que in nobis ex- c^mt) àfîritu mee fuper omnem carnem. YbirÁíicK 'prefiafunr, adumbrara in illis fuerunt. Deinde il- parte vna totum hominem inteiligas ,ridiculosclud etiam addimus, vocatum in adoptionem If- inanimate carni fpintus dari videbitur. Quod àuraélemquoque fuille mediatore Mofe : propterea C tem redius ita quàm ahter dicatur, ratio nobisin ipfum ( vt ait Paulusìinnebulare mad baptiza- reddenda eft. Rationale igitur animal homo exbantur,6i fic ad feruitutis legem àcuhu idoloruni anima & mortah hac carne compofitus eft, fedareparabantur miniftedo Angclorum mandata c5- Deo ad clTe produdus:quoniani lìia naturaincor- ,fequentes. Quî vcrò fide Chrifti à Deo adoptan- ruptibilis atq; perpetua elle non potuit ( fbh enimtur non in creaturam aliquam, fed in ipfam tnnita- Deo fubftantialircr hoc ineft) fpiritu vite fignatustem Chrifto mediatore baprizantur, qui huma- habitudine ad eum, immortalitatis bonum, & fuña,fibi aíFumptione hominis coniungit, & patri pei:nuaxm-ì £u!Lm con^cciumuscñ. Sufßamtenim, cenef,natura coniundus eft. Et hoc modo natura fer- inquit, tn faciem eiuißtraculumvitayCr faBm eßhouiensinfiliationemafcendit,participatione verè mom animam vmentem. Verum quoniam propterfili) ad dignitatem naturalem eius vocata.Quas ob tranfgrefiionem, terram fe eflé,& in terram rcuerresfilijDei6cappellamur6ciumus,qui fide rege- furum iure audiuit, grada denudatus,fpiraculumneradonem fpiritu fadam fufcipimus. De quo vite fecundum carnem amifit, fpiritum videlicetquidem Spidtu fando, quoniam nonnulh etiam eius, qui dicit Ita homo in mortemipfum creaturis connumerare audent: tum ad no- ex parte carnisfolummodo incidir, immorrahrateftrum, tum adlegentium frud'um, non ahenum anime coferuata. Ad folani enim carnem didum Q^^gf,eft modò pauca dicere. Si enim natura Deus Ipiri- fuir : r^í-rá fi, g^wierwm r^wmcra. Quare oportusnon eft, nec fubftantialiter Deo ineft , fed in , tuit, quod ex homine corrumpitur,coniunódo-V nianorum creaturarum numero collocarur: quomodo qui . nerurfiis naturalis vitead immortalitateni reuopercum regenerati fumus, ex Deo nati efie dici- cari.Non ahter enim hoc malum difiblui poterai,1 / , ' mur? Aut enim menddEuangeliftamdicetis, aut nifi vis illius didi:Tcrraes,& in terram rcuertèris,' ' fiveraxeft,ficudprofedòeft,DeusnaturaexDeo E aiTumptioneineffabih deftrueretur,hominiscar-Spiritusfandus eft. Quo per fidem Chrifti parti- ne mortah, à vinificante omnia verbo aflumpta:/ cipanres, diuinam participamus naturam, Oc filij vt quùm caro eius fieret, qui verè immortalis eft,^¡F Dei cfiìcimur, & dij fumus: non folum quia gratia immortalitate ilhus participaret, Indccens enim^ adfupernaturalem gloriam euolamus, veriietiam omnino effet, fi ignis quidem qualiratem fuamquia Deum inhabitantem poflìdemus, vt feri- coniüde fibi materie immirterepoflir, aceomo-J{om. 8. ptwmcik: Fiuißcabit cr mortalia corpora Veßrapra- do in fe materiam traniiiiurare : Verbum autem ^pter mhabitantem ffiritumem in vobíí. AUoqui ài- D ei proprium fibi naturaléque bonum,id eft vicantquefo,quomodotemplaDeifecundumPau- tam, coniunde fibi carni non poffet infundere,lum fumus, quia habitantem in nobis fpiritum ha- Hac igitur maximè de caufa fcriptum efle ab Euá-!bemus,nifi Deus natura fpiritus fit? Nam fi crea- F gchftaarbitror: Verbum caro fadum eft:quodI. Cflr.5. tura eft, quemobrcm dcftruit nos Deus, tanquam ex parte maximè corrupta, & vnion e Verbi viuitemplumDei deftruentes , quando corpus no- ficata, totius reparationem fignificare voluerir.ftrum inquinamus, in quo fpintus habitat, quina- Sic enim faciliùs & magnitudo vulneris & reruralcspropdetates patris & filij omnes pofiider, medij vis confpicitur : fic egrotans & MedicuS:Quod ni ita effet, quomodo vera fàluaroris effet fic quod lapfuni in mortem t"ft, 8c qui à morteinJoan.ij^. (itàtio^ Si quis diligi: me, incipit, ßermonem meum ^vitam fufcitat : fic quod corruptum eft, & corrupatermeuà diliget eum, cr ad cum venie- ptionis expulf©r : fic quod mors fupcrauit,&quimm, CT- manßoncm faciemw. Et certe fpi- mortem vicit : fic quod vita priuatum eft, Sc quintus eft, qui in nobis habitat, per quem fimul pa- vitam largitur, quafi oeulis cernitur. Noi(^ hxici loan . hie ipfe autem in carncm fihum Dei venifle fed e.uncm /' epiftolis dicit : Jn hoc cognoßinm , quo- fadii fuifle: ne quis habitudine, ficut in prophctas /"cammeo manemHi, er Ipfe m nobis, qitoniamdeßiri- & in cereros fandos, venifléipsú, fed vere carné, /Iid cit,/ '

IN IO ANN. EV AN G. LIBER L ^^îd eft, hominé fadum eíTe arbitretur: proptereàetiam Deus eft fecundum naturam in carne, & A C A P V T . X V I Î .cum cärne.Propriam enim illam fibi fedt,& tamenahudpraeteripfam intelligitur,& in ipfa,&:cu -pj T vUiniusglorUm em,gloriam quafi vnigenitipfi* 45. ipfa( vt Efaias dicit ) adoratur. Viri íiibhmes ,in. Xi a f atre flenumgratia cr vcritatis.) (¿anquamquit,adtetranfibunt,&tuieruntferui,S¿poft te ^ verbum Ddcarnem,id eft, hominem fadum eífeièquenturvindi manicis,teadorabunt,téquede- afíeruerit, coníeruaretamen etiam fie integramprecabuntur : quoniam tantum in te deus eft, & deitatis dignitatem patris,non minus quàm an teanon eft Deus prater te.Ecce Deum,inquir,efte in plenum bonis oftendit: firma enim atque immuipfo,nondifleparans à Dco carnem,idcft,homi-' tabilis fupernaturalis illa natura eft, eodémquenem,Et rurfus non cflTc ahum Deum prater ipfum modo fe femper habens, proprijs femper dignitàconfirmat,coniungensverbotemplum[dc virgine tibus aquahter abundar. Quamuis ergo verbumairumptum,vr dus proprium, vnus enim exam- ^ caro fadfi fit, inquir,nec tameninfirmitate carnisbob us Chriftus eft. fuperatuiîjeft,nec de prifcamaieftare atque omni- ^potentia decidir, quoniam homo fadum eft. Vi-C A P V T XVÏ. dimusenim,inquir,gIoriam Chrifti àDeo iublimioremcreaturarú gloria ; vt mentis quifque CO-ET habitauit in nobis.) Apertius modo quod pos,nuUialij quàm vnigenito Dei fiho conuenidixetarEuangdifta exponit. Nanque quonia re illam fateretur, Plenus, enim erat veritate accarnem efiefadumvcrbum,Deifignificauit, ne gratia.Nam fi quis fandorum multitudinem conquiseximperitiain carncm,diuinam naturam pe- fideret,& fingulorum minficègefta diligenter e-nirusimmutaramexiftimer:quod omnino impo- numeret, non negabit gloria illos Dd plenos fuiffibileeft ( procul enim abeft ab omni muratione C fe.Glonam tamen 6c gratiam filij loge abfque cófubflanriaDdj rutifiìmè illico intulit: Et habita- parationefublimiorem videbit:nonemni menfuuirinnobis.Vtquumduoneccfiranòinrelligasha-ra fibi datur vt catcris, nec defons accedir:fedvrbitanrcm fcihcet, 6c in quo habitat : non putes in in perfedo perfeda fubftanrialiter ineft, à patre J"''"-3«carnem diuinam naturam commuraramfuiire:ha- naturalircrhabira.Accedir,quòdfanód vdud verbitaflcautem magis in carne 6c réplo quod à fan- na in domo funt, filius autem in domo fua verfadaaíTurnpfit virgine, vt propdo vfam fuifle. In tut. nam dc vnigenito quidem kú\)k\iv.BenecliB:pts Pf^h ny.ipfo enim habitauit tota deítads plenitudo cor- qui venit in nomine Vomim. De fan¿tis vero DeusColof.x. poralircr,vr ait Paulus: in nobis vero habitafle co- ^îtetâkrEtmifiadvosfiruosmeos frofhetas. Vtxtt-[.Cor. 15. iìrmat,fubHmGquoddamreuelànsmifterium.Su- reafandinonfua,fed fup^riore virtute fignao-, mus enim omnes inChrifto,6c communis huma- perabantur: Chriftus vero vt virtutum omnium .na natura perfonain Chriftoreuixit. Propre- Dominas: sinonfacio, inquit,operaj)atrismei,neli~ [oan.io.rea 6c Adam nominatur, quod per natura noftracommunitatem gloria 6c immorrahrateomnes iralocupletar : ficut contrà morte ôc vituperationete mihi credere : fin autem facio,er fi mihi non creditis,tarnen operibus meis crédite. Si tanta igitur flint viresvnigcnid, quanta patris, vt operibus dembnftraoinncsAdam primus hiuldauir. In omnibus igi- yiur, aquah cum patre glorificabitur gloria,quiaturverbum per aflumpdonem vnius habitauit :6c quahter Operatur.Qu^re quamuis homofadus fir,,, quum vnus fihus Dei in virtute fecundum ípiritu tanto tàmen vocatis fratribus fuperior eft, quanto"fandificationis definiatur, ad vniuerfum genus Deus verè,ôc naturahter hominibus praftat:quáhumanumhac dignitasfundirur. Et fic per vnum tum adoptione fihos verè filius exçedir.Sed fiffalìù generis noftri,ad nos quoque illud peruenit:£ô piena eft, inquies, gloria dus gratia 6c vcritatis,dm,d'ljefiis,0'filîjcxcelfiomnes. QmteinChú&o cômoào - r;quidem ieruicns natura noftra,verè liberata eft,ad pud Lucamfcribirurì.aut quid accedere poteft ad * >vnionem afcendens myfticam dus qui ferui for- plenum vltra quod nihfl eftrScd non vt v e r b u m ^niam induit: in nobis autem, propter affìniratem 6c Deus ptofcdfle intelligitur, verum quia ma- ^carnis,quailhconiungimur.N«Äii gis eum üidies homines admirabanrur, illorum ^fia non angelos apprehendit,fedfemen ^braha afpre- . potius de lefu opinio,quàm iUius perfeda crefce- ^hendit. Knde debuit per omnia fratribus afimilari,6:a.- bat grada : vt magis.indies cognoicentes,n)agis il-> tribus per omnia fimihs, 6c ver è homo fadus : ira lum proccdetciac gratia crefcer e arbirrarentur,4. Cor, 8. vt in feruientem naturam defcendens, ipfe quidénihil acquircrer,6c feipfum nobis donb afferret;vtper paupertatem iuam nos ditaret, qui fimilitudi- F C A P V T X V I I I .neillius adpracipuum bonum fuum confcendimus,dijac Dei fi ij per fidem conftirud.Habitauit X O A N N E s teftimonium perhibet de ipfo, cr daenimin nobis,qui natura cft Dei fihus, prpprerea X dicens.)Mott fu o beatus Euangdifta.quo-* in fpiritu clamamus.^¿k^

443 D. CYRILLI ARCHIEP. ALEXAND.pcrhibuit, aut quibus cum vnquam de Chrifto fadus cft, & incomparabilipracftantia idoneafticolloquutuscftj Clamar igitur, inquit: id eft non ^ mihi menfwam glorix fup erat. Hic certe fcnfusin occulto, ncc dcmifla, balbuticntiquc vocc,fcd non frufta nec extra propofitum fumitur,fed adtubafonanriùs clamat.Quem no ipfe folus audiui, fupcriora congruè,confequcntérquc dicitur. Teait,fedlate per omnes fparfus cft clamor eius.Pr^- ftis enim vnigeniti glorix citatus,quia magna eratdicator enim iplendidus fuit,non ignobilis,fed in. hominum dc ipfo opinio,quum maiorem ieChri'-iignis & maximus. ftum efte teftetur, quid aliud quàm prxcipuam cigloriam attcftaturf Quum que prius fadam efleC A P V T. XIX. dixerit,ncceftàriò adiccit, quia prior me crat,prifcam& vetuftiffimam eiattribuens gloriam, quiaHI c trat quem dixi, qui poß me venturus eß, prior omnibus non tempore fed natura vt Deusante me ftBuseß, quia pmr me erar.) Quum ^ eft. Prior cnim,inquir,me crat,hoc eft femper menomine teftem Gitauerit,&: clamore illum ingenti " fuperior,fcmpcrglorioíiorcrat:hancautcm comadminiftcrium prxdicationis vfum oftetiderit, parationem ad vnam creaturarum, id eft ad loá-^^ modum etiam ipfms teftimonij nunc explanar. In nem fadam, ad omnem creaturam fadam inhoccerte tota quxftio vcrtitur. Quid igitur da- tdlige. Nam vnigeniti gloriam, non loannis fomabatfQui poft me vcnturus cft, ante mcfadus ium, fed omnium fimplicitcr gloria prx ftan tioréeft. Altc-hicfermo tegitur,& diligenti nimiumia-' putamus.digctcofideratione,paratustamcn,tritufquefen- C A P V T . XX.fushiccft, Prxceflitfaluatoris incarnationcmBaptiftxnatiuitas:íexenimintegrismenfíbus(vtab '^T de plenitudine eius ngs omnes aecepimus.) Ajp-ÊuangelicoLucaprxcipitur)EmmanucIpofterior XI probate his verbis verum effe loannis teftifuit.Idergo figniticari hic putant: quia fccundum C monium, EuSgclifta vidctur:darè nanque demo-ÍUC. I. iEratcm,qui poft me venit,anteme fadus cft. Sed ftrat non Baptifta folum fed omni creatura fub*fi quis ad altiora mentcm cxtollit,primmn longc à ftantiahtcr fupcriorem, ram gloria, de qua mod®propofito ad alicnos fcnfus oratio trahitur. Tcftis fermo eft, quàm ahorum bonorum numero. ReenimBaptiftacitatuseft,non vtnatiuitatistempo- diirime,inquit,dc vnigcnito à Ioannc didum eft:re modò pofteriorem, modbpriorcm Chriftum quia prior me erat, id cft, multò fubhmior arqueaffirmarct: verum vt ille (|ui quomodo Euangcli- gloriofior.Nam & omnes nos,qui fandorum lofta,ficetiam ipfe vnigeniti à patre gloriam vidcrit, cum poflidemus, proprijs ipfius bonis locupletatigratix plcnam ac vcritatis. Nullo igitur fpacio té- fumus,& natura humana ilhus bonis magis quàmporis oratio hxc accommodari poteft. Nam ctfi fuis gaudet. De plenitudine nanque fih) quafi iu*nonnegamuspoftBaptiftamnatum cfTedominu jj gifontegratiarum donum fcaturiens,infii;iguksfecundum carnem,prxcedentibus tamen hic fen- animas, qux dignx funt, defluir. Si ergo c]uaii àfus nequaquam ( vt diximus) accommodatus, in- naturali plenitudine filius dona largitut, creaturaconfequenter nimium dicitur. Deinde, quod po- vero eft cui largitut quomodo non diffimilé alijsfterius re aliqua tempore inuenitur, eandem prx- gloriam poflridebit.auc quamuis aliam abfolutc tenuit,prxce- E cíTcjá Deo creaturis conceditur, que quum nihil• W ( dit aut glotiofior eo eft, qui adhuc difccns, ma- àfcipfis habeant, folalibertate largientis ditantur.. giftrum fequitur,& ad vltcriora cótinuè gradirur. Illud etiam non prxtermittendum, quia plenum*^ entramen quum magiftrumfuumcognitionear- id cft, pcrfedum in omnibus fihum cflbaífirmás'^ tifici) vK^crit, non iniuria à fuperato poterit au- tantumabeflc,nc cuius rd egeat oftendit: vt omrdire magiftro. Qui poft ineTenturuscft,priormc nib. nunquam ipfe defidens abunde largiatur 8cfadus cft.Hac Igitur im/gine fenfum huius oratio- tamenplenitudinem fuam candem atque immunisfaIuatori,& Baptifirxattribuens,redè mea qui- tatam fcmper conferuet. (dem fententia in tclliges. Mirabantut cnim omnesloannem: muiros ille vndique difcipttfo'srolhge- C A P V T . XXIbat, magna turba hominum, qui baptizari at» eo yvolcbant,quocÌdicèonfluebat. Chriftus vcr^ ilio TJ T gratia fro gratia, quia lex per MO fem data eft,prxftantior ignorabatur, latebat, verèip&m Dcü ÌL gratia er vefnas per Jefum Chriñímf.ñaefi)c^Êt quiaignorabatur,multopofterior,ac mi- Quoniágloriaomniühominúprxfíantiírcm cflinor*;^ ^^ fiIi)gloriadixit,nuncc6paratioLilIorum,quima,no em atque gloriam ab hominibus Baptifta capi- gnitudinc fanditaris cxíetos hommes vicerut, iddemonftratione propofuit. Nam dc loanncqui-S u s l T F f annor m dies reputatus. Ab o- dem ipfeWncVlZl^Í'r ' reuclabatur,quum rexitinnatismulieruma.or loanne Bapnßa. ScàLc ,,Baptifta qui oòft Meatus tem introduxit, qui pol me vcnturus cft}'an- /faduscft^qufhonnV'^'^'^r^^^^^ tcmcfadus cft,q¿iap\xormeerat. loanneigitur /Cit. qui honorc me inferior crat,gloriofior Chrifto cadente, ncccffc cft neminem fando- /rwi«

Irato àd menfuram eius glorix Chrifti poflc afeen- verarum rerum erat figura: faluator in ipfum cœ- ,dere^qux fplendore operum confpicitur.Sedfanv A lum adduxitnos,& in tabernaculum verû quod¿ti quidem,qui aduentus temporib. fuerunt quo- , non homo fed I>omimxseondidit. Non eft opus ' .niara virtutiloannis cedunt nec ad virtutem illi^ plura raodo coa'ceruare j fed illud opportunè diusperuenire poífunt, vnam cura eo palmara fai- eere,quiabeatusPauluslegera cura gratia falúanatoticoncedunr. Siquidem eorum omnium ex- toris conferens, pauciifimis banc quxftioneraceUcntiifimusloannes,n5 aUorum voce,fcdprx- diftbluit. Nara fi rainifterio daranatiónisglória¿dicadpnefuaChriftum, vtfolumveréfand:úprx^ inquit* raulto raagis rainifteriura iufticix gloríapofuit. NeceiTariò igitur vt vetuftis etiára iandis íuperabundabit. Miniíteriura enira damnationislongè maior Emmanuel videretur j Mofi raerai- : mandata legis appellaiiit.-iufticix vero minifteriii^ììit, ad qué kDœdiânmeiiiNeuite prater emnesi gratiam faluatorisnuncupat,cui iuperabundantiaorgratfammuemfiiapudme.,NoùotemI)eoçi:x- • grarix attribuir j rede denatura rerura,vt homo:tercxterosfuifte,hincfcire poirun:iuSi i';^M?iprfl-S diuinusphetdfuerit inter vos,dicit dommm^tnvißoneappa^ fera datêft, gratia verò iuftificás pet vnigenitum p^^^ gg^ î^m.n. reboei,et fer'fomniumloqmradiUurn-,^tnontdts fada^quomodo non gloriofiorcontulit.

43^ D. CYRILLI ARCHIEP. ALEXAND:fio ßmiUtudims glorU Domini. Quum talia i- feipfo filium,idefl,idemitate incómutabili fubgiturimpietate atque impedtia didutos aliquos A ftantisfirmatum,atqj(vt ita dicam)radicatum, &non ignotatet, nèceifario conatus eotum multo ex eo getminantem non decifione vlla ncc diuiantcreprcfirit,dicens:Dcumnemo vidit vnqua. fione,ied ita vt & infit,& fimul fit.Sic cnim pie in- Ipfe nanque,inquir, vnigenitus Deus, qui in Dei finu patris filium effe intelligimus, nó vtnpnnul-Exod.^.. f^nu eil;,hoenobis enarrauit. Ille ad Mofen li Deo repugnantes,& teda omnia(vt prophctij oiin.6. çig^^^ ¿iîi-quia nemo videbitfAciemfimm s

- lias,pec propheta ilkf NoncnÙTi putant dignumC A P V T XXIIII. A in corum numerum ipfum haberi, qui expeclaba^tur:fed exinfíta eis arrogantia, quanuis audierinr,Ï''^ t interrogauerHnt eHm\ QmâergêiHelUsestu?0' ""Ego vox damantis in deferto,parate viam Domicidixit,Nonßm.ProphetaestWìcr'rcfôndit^Non, ni;parum tamen attendantes,&ßaptiftisdigni-Pixermit ergo ei :Qms esivt refponfum demu4 ijs fii mi- tatdm neghgentes, ap ertè in crêpant,, dicentcs: , ,fcriintnos.Qmddicisdeteipfiiàit'. EgévoxcUmdntii Quid ergo baptizasfCuttantamrem,quum,diindeferto , dirigite viiim PominiîCHt dicit ffeßiiitf gnusnonfísjaggrediaufuscsfconfueuerátcnim^ra^êfíí. ) Minutim ííngula narat Euangehfta,vt iemper ex protcrüitate Pharifaeiprefcntcsnimiú& confeiiionismoduspra: ocuhsponatur,&im- contemnere, venturum iirnulato afficerc hoperitialudeorumdcnudctur,qui iapicntes fc die nore, &vt ipfi magni apud lúdeos eircntj& diuidicentes,infatuatifunt:legis enim exquifitam CO- tias ingentes fibiaccumular£nt,neminempretergnitionemoftentantes,&prophetarum fenfirm fchonoraripatiebantur.Proptereaipfumquoque éÊtenerecredcntes, hisinterro'gationib.impcritiam intcïEcccmnt hxredem,áiccníes: Fentte,occid4'-•^^^fh.iíofuam detegunt.Moyfes nanque ille,quafi prophe-miiseum,crretinebm»shiereditíítemeins.Peut 18 tam Dominum fignificans venturum ludeispre-' àicchzt, quiafr^phetamvobis de medio fratrumve- C A P V T . XXVI.ßrorumßmtlemciDomtnmPemfufcitcihit,tpfumdu-Meßi.jô. í/íím. Hefaias autem predirforem nobis fignifi- TJ efpondit eis Joannes,dicens\ Ego baptin^ in dquaicans: Foxfxnc^ìz, clamantis in deferto, parate viam, X v ffiedius autem veftrumßetif, quem vos neßitiS^Pomi}}i,reBasfactteßemitas Pemoßri.Tenius&CCC- lpßeeß,quipoßrheventuruseß ¡^quiantemefaBuseßpUd, 4. dit Malachias, qui de Thefbipe ait ¡quod conuertet {uii%s ego nonfum dignus vtßluam eius corngiam cal^cor patrum ad ßhos,crincredulos ad prudentiam iw C ceamenti.HacmBethaniafaEla funt trans lordanem,ßorum,neforte veniam (CTpercutiamterram. Quum -yîem¿iipfi'^^wi. ) Nullas contumelieviigiturtresfintVquiexpcd:abantur,pluresilhven- cesbeatus Baptifta reddidit, fed benignè valdctutos ûiântes,\çtèa.u.àKnt:Erratis,nefcientesferi-propter falutem eorum refpondcr, ac inüitosdo-^ Matt. 11. enjji;, Chriftus efixt quefiuifiènt, cet,in ianuis iam,imò verò etiam intra ianuas effe irefponiùmq-,fibieiler,quiaipfenoneratChriftus: Chriftum.Ego Gnim,inquitjpreparandó,aqua inquidergo inquiunt,Hehas cs tu? Ilio autem nega- quinaros peccatis lauo ad initium pœnitentie, Scte,reliquumiam,erar,vrdeprecurforcquérerent. hocpadoabhisminorib.adfubhmiorajVospre-Sed imperite adipfum Chriftum rurfus deuoluti, parabo. Ad hoc enim miifusfixm, &. hoc tam re ^, malcMofcm intdiigét:es,interrogant:Prophetâ baptizans,quàm verbis fació, predicans préparaestuî'quodpropter preiaccntcmarticulum, ad V- p re viam DomisiíMaiorumâutem rerum ihmnicumprophctam,ôi:prophctarumomnium Do- me perfedionis largitor, m^cdius veftrûmftetit,minum pertinèt, quem íe-non efle Baptifta iteri! quem adhuc,quiacarne indutus eft, non cognoaflìrmauit,Dixcrunt ergo ei ; Quis esvt refponsû uiftis : qui tantum me fuperat, vt dignus ipfe non• demus ijs, qui miferuntnös,quiddicis de tcipfof fim,quafi fcruus ad filiii Domini comparan. HocBefa. 40, ait:Ego vox clamantis in deferto, dirigiré viam cnim,vt arbitrer,fignificatnon effe dignum, quiDomini,ficutdixitHefaiaspropheta,tanquamig- corrigiam calceamenti dus foluat:ita& veritatemnaros fcripturarum acriter arguir, audoritate pro- dicit, &c exemplo fui Pharifeos ah arrogantia inphetica minifterium fibi commifiTum exponens. humilitatem traducere conatur. Hec in Berhania^ Vcnio cnim,inquiti didurus, in ianuis ipfum iam fadafunt trans lordanem, vbi erat loannes bapticírequiexpedatur,vrpáratifitisproficiídquocú-2ans.Diligenriefue,magnitudinífque rerum hocqueiubebit:ambulaftis'hadenusinviaMofi,mo- E fignum eft. ^Jdò viam Chrifti fufcipitc, quam prophete omnes ' am fingula,vbi res magnç gefte,autexpofitefunr, ^ , .^ vobis predixeruntiHefâias enim hortaturvos,di- • memoriadiligciitiùs commendare.cens:Femte,ítfce?}dam'usinm0ntem Ponìmi.cr in do-^mum PciJ^csb,z¡ra7inuneiabit nobis viam fuamFrimi libri finis.V^'35' ambuiabimm m ipfa.Et mifusiEritibiviamunda,cr ' ' • ;I viafmila vocabiturxnoh eritibileo,necparuaillucaf- , .R, TTH-T-^ rîrnj-rxT, ' cendetbefli4:erqmdippatifunt.,ambulabunttnea. C O M M E NT A RI O R V M D. CYRILLIHFJRF. 64. RURFUS-P^^,,^^^^ si,n,cr- bar tabor ffierufa- IN I O A N N E M LIB E R s E C V N D V S .Jiier.

438 D. CYRILLÍ ARCHÎEP. ALEX ANO.die,tnquit,vidicIerumyenientemadfc,&aitîEc- fed vt manifeftecur in Ifrael, propteica ego venice agnus Dei, qui tollit peccata mundi, non ait^^ baptizans in aqua. Qui Dominum in vtero virgi- Lue. iiamfPrxparate viam eius,vtprius:fedquiim prx- nis cognofcens exultabat, qui ante partum profens'oculiscerneretur is, propter quem prxpara>. phetauit,qui à matris ventre difcipulus fuit,neicitiofaciunda erat: non ilio modo prxdicandum, re Saluatorem fatetur , nec ilio modo mentitur.fed apertiusexplanandum erat,quiifteprxfensei- Omnia enim à feipfo abfque alicuius dodrinafet,&:quamobrem à CCEIO ad nos deicenderit.Ec- Deus folummodo icit:creatura verò omnis non àce igitur, inquit, agnus Dei, illc fciiiçet de quo fc,fed ab alterius difcit dottrina. Se fpiritus in fan-Ìlefi. 55. Heiaias dicebat : Tanquam ouis ad oajfioiiem duHm élis hominibus habitans, replet quod natura noneßiCrßcut agnus coram tendente fi obmufmt.Quem poteft, & bonum iiiurn humanx naturx largitur;vniucría Moli lex figuris iignificabat, qui tempo- ita illuminata, futura & occulta cognofcitmyribuslegis non ita, neque ad omnes mifericordiá fteria. Qûm igitur neíciuifíe Dominum dicat,iuam diifudit:figuris cnim & vmbris lexinuoluta " fecundum fiumani generis & creaturx mcnfura^cft. At nunc qui xnigmaticèprxdicabatur inte- verifiìmè dicit, valde autem vtihter:quamuisnegerrimusagnus,immaculata hoftia, vt peccata fcireSaluatorcmaifcrucrit. idcircotamenvcnifiTcomniumpeilatjVthoftem orbis cuertatjVt mot- fatetur, vt ludaico populo manifeftet,ñefcihceütuus mortem deftruat,vt malediólionem homini- /ponte ad teftimonium prxcurrerc videatur , quibus datamdiííoluar,neillud,Tcrraes,&; in terram non voluntatis fux ièd diuin« difpenfationisaei'cuertêriSjhumanum femperíübigatgenus,í}j^r voluntatis miniílcrfuit.Quxfibianimorcuelauicte ad ocóifionemducitur, Secundus hic Adam , à quo peccata mundi tollentur. Facihus ergo cre-êft non à êrra,fcd à cœlo,omriium bonorum ini- derc ludxi teftimonio eius debebant,quem intcltiiimj&i^fiusexitium interitusactcrnaevitxlaigi- ligebanr à fe quidera nefciuiiîê-Saluatorem, fedto.r,cauiàrfeforroationis,qua reforraamuradDeû, C Deo reuekntecognouipè. Poterant etiam digni- \pietatis & iufticife fundamentum, ad rcgn¿ira tate ac magnitudine fertî,quantuseíretdorainuSy- cœlorum via : vn us cnim pro omnibus agijtís oc- conijcerc. Aperte nancûe, quum v t ipfum in liciditur,vtorane genus hominum Deo patri offe- raël manif^ftet, ycnifle fateatur: apertè inquamrat:vnus pro omnibus, vt omnes lucrifaciat,vt ieruum fe,illum verò dominumefle oftendit,oranes non vlteriusfibijpfis,fed Chrifto (qui pro•oraníbusraortuüs eft,& pro omnibusrefiirrexit)Quodnonfartictfationc,necdefi9risvtfnfianBos,fiiiviuant.1 Nam quoniam in peccato eramus,atque ntm mfilium infimt:fied'jubfiantíaitter,

ffah 44. eéntéque ad filium : Trof terea vnxit te Dens i), em dit. Aduerds, quàm manifefl:c filium Dei,creata- Dijfolutioituus oled Utitiiîfrafmiapihm tuisk O^XTioào tx- Á pj^^cdicaSjvix magni aliquid ei attribuens,ga perfedo spatri non perfeítus films, ac ideò quumfimiliteratquccxterxcreaturaperfici,atcjjperundusjcorifiibilantiafis efl'e poterit? Ad huiuf- iandificari honorum largidone fòrinfeca ipiumfutatfo. modi homines, qui yeritatemChriftiani dogma- arbitrcris. Et quomodo non falfijs-erit Euangelids,&:fcripturarumienfiispcruertunt,opportuhè fta, dicens ^ àplenitudir>e ipfius nos omnes acceioel.I. illud dicere poflumus ; Exfergifcmim ebr^ è vmo piiTe; Quomodo enim iuapte naturaplenuS erit,fil'è/?« :vtfulgentiflmiam veritatis lucem vi dentes abahoaccipit? Aut quomodo Deus Vere pater e-. nobií'cum ad filium clament: Tere i?«'/« íí. rit,fi vnigenitus creatura eftj&non filius.f'VerboSi enim credis Deum effe ipfum natura, qüomo- .nanque íoluminodo,non re ipfa pater & fimiliterdo imperfcdus eritíaut quomodo hxc impietas^ vnígenitusyoeabulo tantummoiíófilius,nonveidipfum etiam patrem non peruenietí Vnde nan- rèfiliuserit. Si autem Deus veré patercft,habe-I que pater perfeétionemhabebit, fi fihus imperle- bit funihter eum cuius eft fihus jà feipfo naturali- údus eftìaut quomodo ad imminutionem filij, qìî ter natum. Prxtereà, quomodo pater fecundumfecundum vos imperfedus eft, pater etiam ipfe naturam íandus,ían¿1:itate nudum fihum generanondepelletur, fi femel diuina lubftantiaimpe/:- bit,&genimen'edetà naturalibus fuis bonis ahe-, fedionem in filio fufceperit? Non enim (vtárbi- num? Namfi forinfecusíándificadonemacquitror) audebitis in diuerías rationes fubftantix di- rir,vtilhnugantur,velnolentes,faterinecefíecíí,uinam immortalémquenaturaln ita incidere,vt in nonfemper iandum fuifle,fed tunc fahdíficatújaltero perfeda,maltero imperfeda effe videatuí', quando ípiritus ( vtaitloannes ) adfeipfum deprxferdmqüum videatis humanx naturx rationé ícendit. Quomodo igitur ctiam ante incarnatio- ^ ^^vnam a,c eandem in omnibus éfle-.nec minus ali- nem, Seraphim ordine aprimo,fandus tertio di- 'quid,autmaius hominem homine,inquantum C centes, vtfanólum cum glorificábante Si ergohomo eft,poflíidere mee angelus ab angelo cara- fandus & ante incarnationem erat, fmò verò fitione,quavterqueangelus eft, qua videhcet ad V- femper eft fandus, ficut & pater : quomodo innam ipeciém atquejiaturamomnesconcludun- nouiifimusfeculis Jiomofadus,fandificánteintur,differreYñquam poterit. Quomodo igitur diguit? Sed non poiTum non mirari, quur illudnatura deitatis,qux fuper hxc omnia incompara- quum ftudiofiflimi efle videantur, eos latuit, Ná: biliter cft, minorabona poiTidebitjquàm creatu- necefle eft, fi non ineft fubftántialiter filio fandirafQuomodoinxqüáitatemeam fuicipiet natura ficatió,fed extrinfecus ei aduenit, vt rationah cuiincorruptibilis,cuius corruptibiliafufceptiua non,,' dam creaturx j quod poflit edam aliquando afe- ' ;funt.^Qomodo fmiplex, atque mcompofitaerit,fi ipfo eam excutere: qui autem fandificationem àperfedum atque impèrfcdum inea ineft? Difli- p ieipfocxcuifitj eiccitque, is profedo peccati vinmiliaenim hxc funt,ex quibus cam conftarefalfò culopreflìasadpeiora iam ruit,naiYconferuanSiarbitramini. Si enim' fimilia eflent,necinter fe dif^ neque retinens in fe illud quod fupiftiorèm pecferrentperfedum atqueimperfedurn.-omneper- cato faciebat. Non erit ergo immi^tabihs fihus,fedum imperfedum efl'et, Sccóntrài Quare nCc Pfalmifta quoque mentietur ,clamahs ad ipfum:fihus imperfedior patre, nec pater perfe- RUAUTEMIDEMI}fies.Adhxc,iilndeuitpSüpeno^j,ß^^dior filio, quamuis ita verbis à vobis dicatur? ribus fimile nonprxtdmittam, quod pairdcipaturSin verò ^rmukum intcrcft inter perfedum ahud efle à participante fecundum naturam, om-& impcrtédum , & vtriuique deitatis natu- nes ratione indudi fatebitotur. Aliter enim idemCdmUdtio. ra fufceptiua eft,non fimpléx, fed cpmpofita edt. erit participans òc participatum, quod intelleduS ed dicet fortaflls quifpiam, non fimu in codem impofltbilseft:quomodo enim aliquid feipfo par- ,efl'e pofl'e fubiedo, qux contraria funt:fedfe.ot-i ticipabit?fi igitur participans 6c participatum di- . Jfum,ac per fuccefllonem,vt in corpore color mo- uerfa natura funt, confiderentquiparticipati-onc y . . ^S'olutio. dò albus,modòniger.ProbètUqUidem,òamice, fpiritum fiho inefl'e contendunt, in quam magna 'ac citò conucrfus,pro nobis pugnafti. Nam fi vna ' impietatem lapfi non fentiunt. Nam fi ipfius ipi-, deitatis natiira eft, nec altera prxtet eam excogi- ritus particeps filius eft,eft autem fpiritus naturatari poteft, quomodo contrariorum eft fufcepti- fandus non erit fandüs natura fihus,icd ex alteri-I ua; vd quomodo vni eidémque fubicdo, qux in- us palÌicipatione ad mehora ex peioribus per gi^ter fe contraria funt, fimul acddent. Pater enim tiam reformatus. Qua ex re multa iequentur abnaturaDeus eft : & fihus fimiliter natura Deus. furda. Primum enim ( vt diximus ) mutatioms eNulla ergo diff-erentia perfedi, & imperfedi in- rit fufceptiuus,imò vero lam mutatus ( protecit, ter patrem & filium eft, qui ex perfediflima fub- F enim in mehus, vt vos dicitis ) non modo minoràintiapatris emanauit. An non eft necefl'e perfe- patre non eft, fed quodammodo Ctiam maior eftctumeílegenimenperfedifllmi gcnicoris fquod fàdus. Scribit enim Paulus de ipfo iHocJentitem p^d. u&incommutabihsimago,& charader fux hypo- vobfs,qmdo^m Chnßo lefu-. qmûumm forma Deih ftafeos eft:ita prorfus omnes aflenfuros efl'e arbi- efet^non rapmam arbitratus effe efe äqualem Deo-.fed^^ tror. Quomodo enim aliter perfedi patris chata- femetipfum exmamuitformamfenu acaptens, mfimiderincommutabilis filius crit,fi natura perfedus litudtnem hominumfailus, cr hahtu inuentus vt ¿rinoneft ? vt quidam temeré dicunt. Nam quoniá mo, humiliauit fipfum, faùìus ohedtens. Quoniam: \ char\der atque imaeo cft non alitcr,ccrtè atque ergo ante incarnation em, in forma & in xquahta-V ' \ ille fitrfedus eft,cuius imago eft. Sed Ioannes vite patris crac conftitutus incarnatus autcm, iuf.\ \ dit de coslo ad fihum ipirinim dGfcédcre,inquir, pto de coelo fpiritu, fandificatus fecundum vos¥ • \ • deforis fihum iandiftcauit,in quem cft,mehor iam atque maior feipfo videbitur : qua-%"\\quafi non hab entem iàndificator fpiritus deiccn- rcpatre quoque cui prius erat xqualis,maior ctrc-O iiij> ^^ V 'I • 4-V^

44^ D. CYRILLI ARCHIEP. ALEXAND,dus cft, Quod fi irá eft,&fufcépto fpiritu patre puIuscommiíit.Nam nec qux dicat intelíigit,neccxcefiit, fpiritus etiam per quem filius hoc confe- dc quibus dicat pcrp en dit, & de maximis rebusquutuseft,maior parre atque melior crir.Hxc au- rai^quaiii delirdicris diccre,parui extiftimat.Namditu etiam horribiIia,periculiqtie plena ipfe iudi- fi magnú inde imminere periculúputarent,lar-. co : fed non poflìimus aliter dctrimentum, quod go lacrymarum cfflifo'fluminc, magna nobifcumr ' " ' perimpietatem illorú ecclefia patitur,depellei-e. voce chniârem-.PoneDomine aßodtam ori meo, ir^ Quare profequendum nobis ci e cenfeo,fi homo oßiumcircu?tßmnalahijsmeis ^ non declines cor meumfaólusvnigenitiisDeifiliuSjtunc dcmum à ípiritu , tn verba malicia. VxíLmemiyí íLtcûx inp^^. iànólificatur,quafianteincarnationcm fandus no nesfunt qui ab eis incofideratiùs prelati, fummoeff'etterar autem in xqualitate ,&forma patris fc- audientes detrimento aificiunt. Sik nos corum, ' cundum illos: fequitur Deum patrcm natura fan- nugas à cordibus noftris cxterminántes,redamfidumnon cfle fiquidem conformis xqualífquc fidei rationcm fequemur,inius fcripturx loci m e-bi filius/andus non erat.Quod fi fortafle quis di- ® mores : co?ißlia deßruentes, er ewÄ' altitudmem z. Cor. kcat,quomodo nonfandificamur à ijprrtiijôc quo- extoUentemJe adnerßusßcientiam Dei, ÌT. in captiutta-Vfdl. 44. modo non participât, quum inqpiat propheta: tem redigentes omnem mteUeBum ad obfeaumm ChrivnxitteDem tuus oleo Utitia fra farticiftbustuis. Age igitur omnem i^tellcdum propoli ti tbeo-1 ann Meminerit fccundum formam fcrui, qua patre rcmatis,m res, fic eum captiuitatem iùbijciamus glorix in omnia vnigeniti prudenter reditren- ipfi 2 cer SJ" qu verbum & filius eft, cfle fandificatum:ficut vthomim zm\h\i2imvLS'.qm quum jit diues ,f auf er '• Ipfe dicit. Pro eis ego íandlifico mcipfum. SimiH , frofter nos faBus eß, vtjua nospauf errate ditaret-.modo & fatebun^r participanrem.-fedde hoc quodpotentioribuspoftulatis auribus cxponcreipfo non cft quxíHojfed de verbo & filio fimplici- latiùsnongrauabiraur.Ad imaginem &firailituter.DcindcfivçrbumDeifufccptofpiritunatura C dinem veri Del fadus homo aMofedfabdificatur, dicant quxfo,vtrum malus aut mi- piimos nobis fcripturx hbros ípiritu compofuit.nus feipfo fadum cft,an in codem ftatu omnino Ab eodem etiam dididmus ipirituad ima

f ( j ' - Biblioteca Digital Floridablanca

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?