დედამიწიდან მთვარემდე

აღმოსავლეთით - აპალაჩის მთაგრეხილია, რომლის უმაღლესი წერტილი - ნიუ-ჰემფშირში ძლის აღწევს 5.600 ფუტ სიმაღლეს.დასავლეთით აღმართული კლდოვანი მთები ნაწილს შეადგენს იმ უზარმაზარიმთის გრეხილებისა, მაგელანის სრუტესთან რომ იწყება, შემდეგ ანდისა დაკორდილიერის სახელწოდებით სამხრეთ ამერიკის დასავლეთით სანაპიროსგასწვრივ მიიმართება და ქმნის პანამის ყელს, შემდეგ გადის მთელ ჩრდილოეთამერიკის ოკეანემდე.არც კლდოვანი მთებია მაინცდამაინც მაღალი. ალპებსა და ჰიმალაებსშეუძლიათ მას ზემოდან გადახედონ და, მართლაც, კლდოვანი მთების უმაღლესიწრტილი აღწევს მხოლოდ 10. 701 ფუტს ზღვის დონიდან, მაშინ როა მონბლანისსიმაღლე 14.439-ია,ხოლო კანჩენჯანღასი - 26.776 ფუტი.მაგრამ რადგანაც "საზარბაზნე კლუბმა" დაადგინა, რომ მისი ობსერვატორიაშეერთებული შტატების ტერიტორიაზე უნდა ყოფილიყო, უნდა აერჩიათ კლდოვანიმთების ერთ-ერთი მწვერვალი. აირჩიეს ლონგსპიკის მწვერვალი მისიურის შტატში;მთელი საჭირო საშენი მასალა ამ მთის ძირში გაიგზავნა.ამასთან, ძნელია სიტყვით აღწერო, რამდენი სიძნელეების გადალახვა მოუწიათამერიკელ ინჟინრებს. მათ ვაჟკაცობისა და მოხერხებულობის სასწაულებიმოახდინეს. ეს ნამდვილი გმირობა იყო.იძულებულნი იყვნენ, მთაზე აეზიდათ ვეებერთელა ქვები, მასიური რკინისკოჭები, მძიმე სადინარები, ცილინდრული მილის მსხვილი ნაწილები და თითქმის30 ათქს გირვანქიანი ობიექტივი - ყოველივე ეს უნდა აეტანთ მუდმივი თოვლის ხაზსზემოთ, 10 ათას ფუტ სიმაღლეზე. ადვილი როდი იყო ამ მასალების გადატანაუდაბურ ტრამალებში, უღრან ტყეებში, გუვალ, ველურ ადგილებში... გადალახვაშმაგი მთის ნაკადულისა.ამერიკელ მუშებს მთელი თავიანთი ენერგიისა, ხოლო ინჟინრებს მთელითავიანთი გამომგონებლობის გამოყენება დაჭირდათ, რათა კეთილადდაებოლოვებინათ ეს საქმე. ოქტომბრის უკანასკნელ რიცხვებსი ანუ სამუშაოთადაწყებიდან ერთ წელზე უფრო ნაკლებ ხანს ლონგსპიკის მწვერვალზე თავისი 280ფუტიანი მილი ცისკენ მიეშვირა კოლოსალურ რეფლექტორს. მილი უზარმაზარრკინის ფიცარნაგზე იყო შედგმული, ამასთან მახვილგონივრული მექანიმზებისწყალობით ადვილი იყო მისი მართვა: ყოველ მხარეს ტრიალი, ცის ყოველწერტილზე მიშვერა და თითოეული მნათობის მოძრაობის თვალყურის დევნება -ჰორიზონტის ერთ მხარეზე მისი ამოსავალიდან, მეორე მხარეში ჩასვლამდე.ტელესკოპი 400 ათასი დოლარი დაუჯდათ. როცა იგი პირველად მიუშვირესმთვარეს, მეთვალყურეეებო შიშმა და ცნობისმოყვარეობამ შეიპყრო. რას აღმოაჩენენამ ტელესკოპის არეში, რომელიც სამეთვალყურეო საგენებს 48 ათასჯერ ადიდებს?იქნებ ეხილათ მთვარის მცხოვრებნი, მთვარის ცხოველთა ჯოგები, ტბები, ზღვები ანქალაქები?მაგრამ არა, ტელესკოპს არაფერი ისეთი არ აღმოუჩენია, რაც მანამდე ცნობილიარ იყო. მთვარის ზედაპირის გულმოდგინე დაზვერვამ მხოლოდ ერთხელ კიდევზედმეტჯერ დაადასტურა დედამიწის თანამგზავრის ვულკანური აგებულება.კლდოვანი მთების ტელესკოპმა, სანამ საგანგებო დაკვირვებებზე გადავიდოდა,მოასწრო დიდი სამსახური გაეწია ასტრონომიისათვის. მისი სიმძლავრის წყალობითშესაძლებელი გახდა ცის სფეროს უშორესი ნაწილების გამოკვლევა და მრავალივარსკვლავის დიამეტრის ერთობ ზუსტი დადგენა. სხვათაშორის, კემბრიჯისობსერვატორიის ასტრონომმა კლარკმა შეძლო, დაედგინა ე.წ.."crab nebule" 1 -ს