13.07.2015 Views

დედამიწიდან მთვარემდე

დედამიწიდან მთვარემდე

დედამიწიდან მთვარემდე

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

გამოსახულებას იძლევა. ობიექტივის მიერ მოცემულ გამოსახულებას ოკულარიადიდებს ლუპის მანერით. ამრიგად, ასტრონომიული მილი მოპირდაპირებოლოებში ორი შუშით - უკულარითა და ობიექტივით არის დახურული.ხოლო ამრეკლავი ტელესკოპი, პირიქით -მილია, რომლის ზედა ბოლო ღიაა.მილში უშუალოდ აღწევენ სათვალთვალო მანათობელი ციური სხეულის სხივები დადიდი ლითონის ჩაზნექილი სარკეზე ეცემიან. ჩაზნექილი სარკიდან არკლილისხივები ერთმანეთს უახლოვდებიან. შემდეგ ეს არეკლილი სხივები გროვდებიანმეორე, უფრო პატარა სარკეში, რომელიც მიმართავს მათ ოკულარეში ოკულარი კიისეა დაყენებული, რომ ადიდებს მიღებულ გამოსახულებას.ამგვარად, ასტრონომიულ მილში მთავარ როლს თამაშობს სხივების რეფრაქცია(გადატყდომა), ტელესკოპში კი - რეფლაქსია (არეკვლა). გასაგებია, რატომ უწოდებენმილს რეფლაქტორს, ხოლო ტელესკოპს რეფლექტორს. ამ ოპტიკური ხელსაწყოებისდამზადების მთავარი სიძნელე ობიექტივების, ესე იგი მსხვილი ოსპების დალითონის სარკეების გაკეთებაა.მაგრამ ეპოქაში, როცა "საზარბაზნე კლუბი" ის-ის იყო თავის გრანდიოზულცდებს იწყებდა, ასტრონომიული მილების დამზადების საქმემ უმაღლეს სრულყოფასმიაღწია და დიდებულ შედეგებს იძლეოდა. შორს იყო ის დრო, გალილეი ციურსხეულებს თავის უბადრუკ მილში რომ აკვირდებოდა, იგი მხოლოდ ოცდაათჯერთუ ადიდებდა სხეულს! მე-16 საუკუნიდან მოყოლებული საჭვრეტი მილები სულუფრო და უფრო ფართოვდებოდა და გრძელდებოდა, და მე-19 საუკუნის შუაწლებისათვის უკვე აღწევდა ვარსკვლავიან ცის აქამდე უცნობ სიღრმეებს. ამ ეპოქისყველაზე შესანიშნავ რეფრაქტორად ითვლებოდა პულკოვის რეფრაქტორი რუსეთში,იგი 80 ათასი მანეთი ღირდა: მას 15 დუიმიანი (38 სანტიმეტრი) დიამეტრისობიექტივი ჰქონდა. შემდეგ მოდიოდა ფრანგი ოპტიკოსის ლერებურას მილი ამავესიდიდის მქონე ობიექტივით და ბოლოს, კემბრიჯის ობსერვატორიის რეფრაქტორი.19 დიუმიანი (48 სანტიმეტრი) ობიექტივით.ამრეკლავი ტელესკოპებიდან თავისი უზარმაზარი სიდიდითა დაგამადიდებელი ძალით ოდითგანვე ცნობილია ორი - პირველს, ჰერშელის მიერაგებულს, 36 ფუტი სიგრძე ჰქონდა; სარკე 4,5 ფუტს აღწევდა დიამეტრში; იგიექვსიათასჯერ ადიდებდა გამოსახულებს. მეორე აგებული იყო ირლანდიაში, პარკპარსონსტონში, ბირკასტალსი, ლორდი როსის მიერ. ტელესკოპის სიგრძე შეადგენდა48 ფუტს, წონა 28 ათას გირვანქას. საჭირო გახდა უშველებელი ქვის შენობის აგება,რომ დაეტიათ მილი. და მოწყობილობა, რომლის მეხეობით მას მართავდნენ. სარკეექვს ფუტიანი დიამეტრისა იყო; რეფლექტორი 5.400-ჯერ გაედიდებინათ.აი, ასეთი ამოცანა დააყენეს კემბრიჯის ობსერვატორიის წინაშე. ობსერვატორიასუადვილდებოდა მისი შესრულება იმით, რომ შეეძლო რამდენიც უნდოდა იმდენიფული დაეხარჯა. მაგრამ მაინც არსებობდა ტექნიკური სიძნელეები.უწინარეს ყოვლისა, ობსერვატორიას უნდა შეერჩია მილის სახე: რეფრაქტორი ანრეფლექტორი. საერთოდ, რეფლექტორთან შედარებით რეფრატორს დიდიუპირატესობა აქვს. ერთი სიდიდის ობიექტივის დროს იგი გამოსაუხლების უფროგადიდების საშუალებას იძლევა, ვინაიდან სინათლის სხივები გადიან რა ოსპისსარკეს, კარგავენ თავიანთი სიკაშკაშის უფრო მცირე პროცენტს. ვიდრე ტელესკოპისლითონს სარკეში არკვლისას. მაგრამ მეორე მხრივ, არ შეიძლება ძალიან დიდიზომის ოსპების გაკეთება, ვინაიდან ოსპის სქელი შუშა ნთქავს მეტისმეტად ბევრსინათლის სხივებს. ამასთან მსხვილი ოსპების დამზადება უფრო ძნელია და ბევრდროსაც, რამდენიმე წელიწადს მოითხოვს.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!